Abhinavagupta: Paratrimsikavivarana (lacks the Apabhramsa passages) Input by Somadeva Vasudeva (1998) TEXT WITH PADA MARKERS (in mula text only!) ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a à 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r ç 231 vocalic R è 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 long vocalic l í 237 velar n ï 239 velar N ð 240 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t ñ 241 retroflex T ò 242 retroflex d ó 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ù 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ý 253 visarga þ 254 long e ¹ 185 long o º 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ PADA MARKERS For a four-pada verse: ........ $ ........ & ........ % ........ // For a six-pada verse: ........ $ ........ & ........ % ........ \ ........ # ........ // [p.] refers to page numbers of ed. R. Gnoli Roma 1985. [Sp] refers to page numbers of J.Singh's ed. Delhi 1994. Paràtriü÷ikàvivaraõa %[p.187] oü namaþ ÷ivàya vimalakalà÷rayàbhinavasçùñimahà jananã bharitatanu÷ ca pa¤camukhaguptarucir janakaþ / tad ubhayayàmalasphuritabhàvavisargamayaü hçdayam anuttaràmçtakulaü mama saüsphuratàt // ParTriVi_Mang.1 // yasyàm antar vi÷vam etad vibhàti bàhyàbhàsaü bhàsamànaü visçùñau / kùobhe kùãõe 'nuttaràyàü sthitau tàü vande devãü svàtmasaüvittim ekàm // ParTriVi_Mang.2 // nara÷akti÷ivàtmakaü trikaü hçdaye yà vinidhàya bhàsayet / praõamàmi paràm anuttaràü nijabhàsàü pratibhàcamatkçtim // ParTriVi_Mang.3 // jayaty anarghamahimà vipà÷itapa÷uvrajaþ / ÷rãmàn àdyaguruþ ÷ambhuþ ÷rãkaõñhaþ parame÷varaþ // ParTriVi_Mang.4 // nija÷iùyavibodhàya prabuddhasmaraõàya ca / mayàbhinavaguptena ÷ramo 'yaü kriyate manàk // ParTriVi_Mang.5 // _____________________________________________________________ ParTri 1: ÷rãdevã uvàca anuttaraü kathaü deva $ sadyaþkaulikasiddhidam & yena vij¤àtamàtreõa % khecarãsamatàü vrajet // ParTri_1 // _____________________________________________________________ parame÷varaþ pa¤cavidhakçtyamayaþ satatam anugrahamayyà paràråpayà ÷aktyà àkrànto vastuto 'nugrahaikàtmaiva na hi ÷aktiþ ÷ivàd bhedam àmar÷ayet / % %[p.188] % sà ca ÷aktiþ lokànugrahavimar÷amayã prathamataþ paràmar÷amayapa÷yantyàsåtrayiùyamàõànanta÷akti÷atàvibhinnà prathamataraü paramahàmantramayyàm ade÷akàlakalitàyàü saüvidi niråóhà tàvatpa÷yantyudbhaviùyaduktipratyuktyavibhàgenaiva vartate / saiva ca sakalapramàtçsaüvidadvayamayã satatam eva vartamànaråpà / tatas tu pa÷yantã yad yat abhãpsitaü tat tad eva samucitakàraõaniyamaprabodhitaü bodhasåtraõamàtreõa vimç÷ati, yathà anekabhàvàbhàvaj¤ànasaüskàrasaüskçtàyà mecakadhiyaþ smçtibãjaprabodhakaucityàt kiücid eva smçtir vimç÷ati / na hi prathamaj¤ànakàle bhedo 'tràsphurat yatra vàcyavàcakavi÷eùayor abhedaþ / madhyamà punas tayor eva vàcyavàcakayor bhedam àdar÷ya sàmànàdhikaraõyena vimar÷avyàpàrà / vaikharã tu tadubhayabhedasphuñatàmayy eva -- iti tàvadvyavasthàyàü svasaüvitsiddhàyàü yaiva paràvàgbhåmiþ saiva màyãya÷abda÷aktiparamàrthasvabhàvàsàüketikàkçtakapàramàrthikasaüskàrasàrà vakùyamàõanayena mantravãryabhåtàü÷acodità taduttaraü pa÷yantyàdida÷àsv api vastuto vyavasthità / tayà vinà pa÷yantyàdiùu aprakà÷atàpattyà jaóatàprasaïgàt / tatra ca idam evam atra idànãm ityàdibhedakalanà na kàcit / tata eva ca paramahàmantravãryavisçùñiråpàyà àrabhya vaikharãprasçtabhàvabhedaprakà÷aparyantaü yad iyaü svacamatkçtimayã svàtmany eva prakà÷anamaye vi÷ramya sphurati tad evaü sphuritam avicchinnatàparamàrtham aham iti / tad etat agre sphuñãbhaviùyati / tanmadhya eva tu pa÷yantyàü yatra bhedàü÷asyàsåtraõaü yatra ca madhyamàyàü bhedàvabhàsas tatrobhayatra j¤ànakriyà÷aktimaye råpe sadà÷ive÷varasàre saiva aham iti camatkçtir antaþkçtànantavi÷vedantàcamatkçtipårõavçttis tatpa÷yantãmadhyamàtmikà svàtmànam eva vastutaþ parasaüvidàtmakaü vimç÷ati / % %[p.189] % paraiva ca saüvid bhagavatã devã ity ucyate / iyatà pa÷yantyàdisçùñikrameõa bàhyanãlàdiparyantena svavimar÷ànandàtmanà krãóanena, sarvottãrõatvena sarvotkarùàvasthiter bhagavato bhairavasya tathà sthàtum icchayà vijigãùàtmanà, iyadanantaj¤ànasmçtisaü÷ayani÷cayàdivyavahàrakaraõena, sarvatra ca bhàsamàne nãlàdau tannãlàdyàtmabhàsanaråpeõa dyotanena, sarvair eva tadãyaprakà÷àve÷ais tatpravaõaiþ ståyamànatayà, yathecchaü ca de÷akàlàvacchedena sarvàtmatàgamanena / ata eva mukhyato bhairavanàthasyaiva devatvam iùyate / tacchakter eva bhagavatyà devãråpatà / yad uktaü divu krióàvijigãùàvyavahàradyutistutigatiùv iti / tathà ca evaüvidhamukhyapàramai÷varyamayadevatvàü÷àü÷ikànugrahàd viùõuviri¤cyàdiùu devatàvyavahàraþ / evaü bhagavatã pa÷yantã madhyamà ca svàtmànam eva yadà vimç÷ati aham eva paràvàgdevatàmayã evam avocam iti, tadà tena råpeõollasanmàyàrambhatayà svàtmàpekùatayà tanmàyãyabhedànusàràt tàm eva paràbhuvaü svàtmamayãü bhåtatvena abhimanvànà, bhedàvabhàsapràõanàntarbahiùkaraõapathavyativartinãtvàt parokùatayà såryàdisaücàràyattadinavibhàgakçtàdyatanànavacchedàt / brahmaõo 'nekakalpasaümitam ahaþ, tato 'pi viùõuprabhçteþ, anta÷ ca pràõacàràdau pràõãya÷atasahasràü÷e 'pi aharvyavahàra ity anavasthitaü kàlpanikaü càdyatanatvam akàlpanike saüvidvapuùi katham iti nyàyàt bhåtànadyatanaparokùàrthaparipåraõàt parokùottamapuruùakrameõa vimç÷et / aham eva sà paràvàgdevãråpaiva sarvavàcyavàcakàvibhaktatayaivam uvàceti tàtparyam / supto' haü kila vilalàpa iti hy evam evopapattiþ / tathàhi tàm atãtàm avasthàü na smarati pràgavedyatvàt, idànãü puruùàntarakathitamàhàtmyàt ativilàpagànàdikriyàjanitagadgadikàdidehavikriyàve÷ena và tadavasthàü camatkàràt pratipadyate / na hy apratipattimàtram evaitat / mattaþ supto vàhaü kila vilalàpa iti madasvapnamårchàdiùu hi vedyavi÷eùànavagamàt parokùatvam, paràvasthàyàü tu vedyavi÷eùasyàbhàva eva, % %[p.190] % kevalam atra vedakatàdàtmyapratipattyà turyaråpatvàt, madàdiùu tu mohàve÷apràdhànyàt - itãyànvi÷eùaþ, parokùatà tu samànaiva / evaü sarva eva pramàtà guru÷iùyàdipade anyatra và vyavahàre sthitaþ sarvakàlam eva yat kiücit kurvàõa enàm eva saüvidam anupravi÷ya sarvavyavahàrabhàjanaü bhavati / atas tàm eva vastuto vimç÷ati devã uvàca iti / yàvad uktaü syàd aham eva satataü sarvam abhedena vimç÷àmi paràbhåmau, anyathà pa÷yantãmadhyamàbhåmigaü sphuñam idaü prathanaü na syàt, tàvad evoktaü bhavati devã uvàca iti / evam eva purastàd bhairava uvàca iti mantavyam / tatràpi hi svapara÷aktyavibhàgamayo bhairavàtmaiva aham uvàca ity arthaþ / kevalaü ÷aktipradhànatayà sçùñisvabhàvàkhyàmar÷e aham ity ucito devãparàmar÷aþ, ÷aktimatpradhànatayà saühàràve÷avimar÷e maha iti bhairavaråpacamatkàraþ / sphuñayiùyate caitat / etac ca pa÷yantãmadhyamàbhuvi j¤àna÷aktimayyàm eva parasyà icchà÷aktimayyàþ saüvido vimar÷anaü, tad eva ca sarvàrambhaparyanta÷àstraprayojanam / ata eva j¤ana÷aktàv eva sadà÷ivamayyàü pårvottarapadavàkyakramollàsàd vàstavaparamahàmantravãryavimar÷a eva dakàra-ekàra-vakàra-yakàra-ukàra-vakàra-àkàra-cakàra, bhakàra-aikàra-repha-akàra-vakàra-akàràdipadavàkyayojanà / uktaü ca svacchandatantre Q: guru÷iùyapade sthitvà svayaü devaþ sadà÷ivaþ / Q: purvottarapadair vàkyais tantraü samavatàrayat // [SvaTa 8.31] iti / evaü cànugraha÷aktiþ satataü sarvapramàtçùv anastamitaiveti saiùa ùaóardhasàra÷àstraikapràõaþ para eva saübandhaþ / atrànuttare saübandhàntaràõàü mahadantaràladivyàdivyàdãnàm uktopade÷ena paraikamayatvàt / tad uktaü trikahçdaye Q: nityaü visargaparamaþ sva÷aktau parame÷varaþ / Q: anugrahàtmà sraùñà ca saühartà càniyantritaþ // [TriHç] iti / evam amunà krameõa sadoditatà / % %[p.191] % evaüparamàrthamayatvàt parame÷varasya cittattvasya yad evàvibhàgenàntarvastu sphuritaü tad eva pa÷yantãbhuvi varõapadavàkyavibibhàjayiùayà paràmçùñaü madhyamàpade ca bhedena sthitaü vastupårvakaü saüpannaü yàvad vaikharyantam anuttaraü katham ityàdi bhinnamàyãyavarõapadavàkyaracanàntam / etad eva tad anupalakùyaü bhairavavaktraü sçùñiparàmar÷àtmakam, anuttaràhaübhàvasàràkàràkàraråpa÷iva÷aktisaüghaññasamàpattikùobhàtmakaü trika÷àstraprasarabãjaü dhruvapadaü maulikaü sarvajãvatàü jãvanaikaråpam / ata eva vyavacchedàbhàvàt sthànanirde÷àdyayogàt sthànàdipårvakatvaü nopapannam / vastu ca pra÷nataduttararåpaü satatoditam eva prathamam avibhàgamayam / tena etàvad evàtra tàtparyam -- svàtmà sarvabhàvasvabhàvaþ svayaü prathamànaþ svàtmànam eva svàtmàvibhinnena pra÷naprativacanena praùñçprativaktçsvàtmamayenàhantayà camatkurvan vimç÷atãti / aham evaivaüvicitracamatkàrecchus tathà jànann eva tathaiva bhavàmãti yàvat tàvad eva devã uvàca, anuttaraü katham ity àrabhya bhairava uvàca ÷çõu devi iti madhyato yàvad ity etad rudrayàmalam iti / yad và sarvàõi pa¤casrotaþprabhçtãni ÷àstràõi yàvat laukiko 'yaü vyavahàraþ / sa eùa uktaþ paraþ saübandhaþ / gopyam upade÷asàraü sadyobhairavapadàvahaü satatam / abhinavaguptena mayà vyàkhyàtaü pra÷nasarvasvam // ÷iùyahitaparatayà tu idam eva saügçhyàbhidadhmaþ / sarveùu vyavahàreùu j¤eyaü kàryaü ca yad bhavet / tatparasyàü turyabhuvi gatabhedaü vijçmbhate // bhedàsåtraõaråpàyàü pa÷yantyàü kramabhåjuùi / antaþsphuñakramàyogaü madhyàyàü tad vibhedabhàk // madhyà pa÷yanty atha paràm adhyàsyàbhedato bhç÷am / parokùam iva tatkàlaü vimç÷en mattasuptavat // [ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ] evam eva etad anuttaratvaü nirvakùyatãti / tad uktaü ÷rãsomànandapàdaiþ Q: pa¤cavidhakçtyatatparabhagavadbhairavabhaññàrakasya prathama÷àktaspandasamantaram [ParTriVi of Somànanda] ityàdi nijavivçtau / % %[p.192] % tadgranthinirdalanàrtha eva ayam asmàkaü tacchàsanapavitritànàü yatnaþ / uktaþ saübandhaþ / abhidheyaü trã÷ikà iti / tisçõàü ÷aktãnàm icchàj¤ànakriyàõàü sçùñyàdyudyogàdinàmàntaranirvàcyànàm ã÷ikà ã÷varã / ã÷anà ca ã÷itavyàvyatirekeõaiva bhàvinãti etacchaktibhedatrayottãrõà tacchaktyavibhàgamayã saüvidbhagavatã bhaññàrikà parà abhidheyam, tadyogàd eva ca idam abhidhànam / triü÷akà ity api guravaþ pañhanti, akùaravarõasàmyàt ca niruktam àhuþ tisraþ ÷aktãþ kàyatãti triü÷akà, na tu triü÷acchlokayogàt triü÷ikà / atàvato 'pi triü÷akàrthatvàt / tathàhi ÷rãtantrasàre Q: triü÷akàrthas tvayà proktaþ sàrdhakoñipravistaraþ / [TaSà] iti / abhidhànàbhidheyayo÷ ca para eva saübandhas tàdàtmyàd ity uktapràyaü prayojanaü ca sarvapramàtþõàü vibhoþ para÷aktipàtànugrahava÷otpannaitàvadanuttaraj¤ànabhàjanabhàvànàm itthaünijasvaråpahçdayaïgamãbhàvena nijàmodabharakrãóàbhàsitabhedasya nikhilabandhàbhimatatattvavràtasya svàtmacamatkàrapårõàhantàtàdàtmyabhairavasvaråpàbhedasamàve÷àtmikà jãvata eva muktiþ / pràõadehàdibhåmàv eva hy antarbahiùkaraõaviùayàyàü preraõàkhyàyàm udyogabalajãvanàdiråpàyàü råóhasya bandhàbhimatebhyo muktir iti gãyate / truñite 'pi hi màyãye saüskàramàtre keyaü muktivàcoyuktiþ, kimapekùayà veti / tad uktaü ÷rãspande Q: iti và yasya saüvittiþ krãóàtvenàkhilaü jagat / Q: sa pa÷yan satataü yukto jãvanmukto na saü÷ayaþ // [SpaKà 2.5] iti / sphuñãbhaviùyati ca etat avidåra eva / [ , . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ] tadanena svasaüvedanena prayojanam eva atra sakalapumarthaparyavasànam iti prayojanaprayojanànavakà÷aþ / uktàny eva saübandhàbhidheyaprayojanàni / % %[p.193] % atha granthàrtho vyàkhyàyate / anuttaram iti / [1.] na vidyate uttaram adhikaü yataþ / yathà hi tattvàntaràõã ùañtriü÷ad anà÷rita÷ivaparyan tàni parabhairavabodhànuprave÷àsàditatathàbhàvasiddhãni saüvidam adhikayanti naivaü parà paripårõà parabhairavasaüvit, tasyàþ sadà svayam anargalànapekùaprathàcamatkàrasàratvàt / [2.] tathà na vidyaty uttaraü pra÷naprativacoråpaü yatra / yata eva hi mahàsaüvitsindhor ullasadanantapratibhàparyantadhàmna ullàsya pra÷napratibhànàdipàtraü bhavati ÷iùyaþ, tad eva vastutas tattvaü satatoditam iti kimiva àcàryãyam uttaram anyat syàt / [3.] uttaraõam uttaro bhedavàdàbhimato 'pavargaþ / sa hi vastuto niyatipràõatàü nàtikràmati / tathà hi prathamaü ÷arãràt pràõabhåmàv anupravi÷ya, tato 'pi buddhibhuvam adhi÷ayya, tato 'pi spandanàkhyàü jãvanaråpatàm adhyàsya, tato 'pi sarvavedyaprakùayàtma÷ånyapadam adhiùñhàya, tato 'pi sakalamalatànavatàratamyàti÷ayadhàràpràptau ÷ivatvavyaktyà aõur apavçjyate àropavyarthatvàt iti / [4.] ãdr÷a eva nàbhihçtkaõñhatàlubrahmabhairavabilàdyadhiùñhànakramapràpta årdhvataraõakrama uttaraþ / [5.] tathà uttaranti ata iti uttaro bandhaþ / [6.] uttaraõam uttaro mokùaþ / tad evaüvidhà uttarà yatra na santi / [7.] uttaraü ca ÷abdanam / tat sarvathà ãdç÷aü tàdç÷am iti vyavacchedaü kuryàt / tad yatra na bhavaty avyavacchinnam idam anuttaram / [8.] idam ity api hi vyavacchinnottaravyavacchedapràõam eveti vyavacchedakatvàt vikalpàtmaiva / ata eva yàvad anuttare råpe pravivikùur màyãyaþ pramàtà tàvat kalpita eva vi÷eùàtmani / tatratv avikalpitaü yad avinàbhàvi, tadvinà kalpitaråpàsphuraõàt, tad eva vastuto 'nuttaram / tatra hi bhàvanàder anupapattir eva vastuta iti bhàvanàkaraõojjhitatvam uktam, na tu anupayuktita eva / [9.] tad ãdç÷am anuttaraü vyavahàravçttiùv apy evam eva / tad uktaü mayaiva stotre % %[p.194] % Q: vitata iva nabhasy avicchidaiva pratanu patan na vibhàvyate jalaughaþ / Q: upavanataruve÷manãdhrabhàgàdhyupadhiva÷ena tu lakùyate sphuñaü saþ // tadvat Q: ... parabhairavo 'tisaukùmyàd anubhavagocaram eti naiva jàtu // Q: atha de÷àkçtikàlasannive÷asthitisaüspanditakàrakatvayogàþ // Q: janayanto hy anubhàvinãü citiü te jhañiti nyakkçtabhairavãyabodhàþ // itiyàdi / tathà ca vakùyate uttarasyàpy anuttaram iti / vyàkhyàyate caitat / [10.] evam eva naràtmanaþ ÷àktam uttaraü tato 'pi ÷àmbhavam / tathà teùv api bhåtatattvàtmamantre÷vara÷aktyàdibhedena svàtmany eva uttarottaratvam, bhåtàdiùv api pçthivyàdiråpatayà, jàgrata uttaraü svapnaþ, tataþ suptam, tatas turyam, tato 'pi tadatãtam, jàgradàdiùv api svàtmany eva caturàdibhedatayà uttarottaratvam / tad etat ÷rãpårvapa¤cikàyàü mayaiva vistarato nirõãtam iha anupayogàd granthagauravàc ca na vitatyoktam / [11.] tad ãdç÷am auttaràdharyadvaitasaümohàdhàyi uttaratvam / tathà vipraràjanyaviñsådràntyajàtivibhàgamayam ånàdhikatvaü yatra na syàt / bhàvapràdhànyam uttara÷abdasya [12.] uttaràþ pa÷yantyàdyàþ ÷aktayaþ, aghoràdyàþ, paràdyàþ, tà yatra na syuþ / [13.] nuda preraõe iti nodanaü nut / tayà taraõaü dãkùàkrameõa taraþ / ÷iùyacaitanye gurucaitanyaü preryate / tena haüsapràõàdi÷ånyaviùuvatprabhçtisthànabhedaparipàñyà sakale niùkale 'pi và pårõàhutiyojanikàdisthityà mokùadàü dãkùàü vidhatte / tad atra caitanyasya svaprakà÷asya vyàpino de ÷akàlàkàravi÷eùàvi÷eùitasya kathaükàram imà vióambanàþ / % %[p.195] % tad evaüvidho nudà preraõena taras taraõaü yatra na bhavati tad anuttaram / yad vakùyate Q: evaü yo vetti tattvena tasya nirvàõagàminã / Q: dãkùàbhavati ... [verse 25] iti / [14.] aniti svasitãti kvipi an aõur àtmà dehapuryaùñakàdiþ / tathà ananaü jãvanam / an dehàdyantargataiva bhinnabhinna÷aktyàdyahantà÷ånyapràyà jãvanàkhyà vçttiþ, yaþ ÷ånyapramàtà ity abhihitaþ, tasyaivottaratvaü sarvataþ paramàrthatayà àdhikyaü yatra, bhairavaikamayatvàt / jaóàjaóabharite jagati jaóair jãvadekamagnaiþ sthãyate, jãvatàü ca jãvanaü nàma pràguktam, j¤ànakriyàråpam ekaü pàrame÷varyaü sarveùàü, paratràpi hi svavad dehàdir eva pçthaktayà bhàti / yat punaþ pràõanaü tad abhedenaiva svaprakà÷am / etad eva ca paramàrtho yad uktaü ÷rãmadutpaladevapàdaiþ Q: j¤ànaü kriyà ca bhåtànàü jãvatàü jãvanaü matam / [ä÷varapratyabhij¤àkàrikà 1.14] iti / tathà jãvanaü j¤ànakriye eva iti / [15.] a iti ca yeyam amàyãyà÷rautanaisargikamahàprakà÷avi÷ràntanistaraïgacidudadhisvàtmacamatkàraråpà ÷àktollàsamayavi÷vàmar÷anaråpaparipårõàhaübhàvaprathamaparyavasànobhayabhåmigà kalà tasyà eva vakùyamàõanayena yeyaü nud visargàntatà tasyà eva taraþ plavanaü sarvoparivçttitvaü yatra / [16.] avidyamànà de÷akàlagamanàgamanàdidvaitasàpekùà nut preraõà kramàtmakakriyàmayã yatra tat anud àkà÷àdi lokaprasiddhyà / tato 'pi sàti÷ayam anuttaram / tasyàpi hy àkà÷àdeþ saüyogighañàdicitropàdhiva÷àt samavàyi÷abdàdiyogàc ca syàd api ãdç÷ã sakramà kriyà / saüvittattve tu sarvato 'navacchinnapårõasvàtantryai÷varyasàre 'vicchinnacamatkàramayavi÷ràntyà svãkçta÷aïkyamànopàdhibhàve sakaledantàspadabhàvapågaparipåritàhamàtmani niràbhàse sadàbhàsamàne svãkàràbhàsãkçtànàbhàse idantàbhàsatadanàbhàsasàrade÷akàlàpekùakramàbhàvàd akramaiva svàtmavimar÷asaürambhamayã matsyodarãmatàdiprasiddhà vimar÷àbhidhà kriyà iti tad eva anuttaram / % %[p.196] % ati÷ayamàtre tamapo vidhiþ, dvivacanavibhajyopapade atra tarap / tatràyaü ÷uklo 'yaü ÷uklaþ, ayam anayor ati÷ayena ÷ukla iti vàkye 'yam arthaþ - anayoþ ÷uklayoþ madhyàt ati÷ayenàyaü ÷uklaþ ÷uklataraþ leùàü tu ÷uklànàm ayam ati÷ayena ÷ukla iti ko 'yam adhiko 'rthaþ / tathà hy ayaü pràsàdaþ ÷uklaþ, ayaü pañaþ ÷uklaþ, ayaü haüsa÷ ca ÷uklaþ, eùàü sàti÷ayaþ ÷uklatama iti / tatra pràsàdo 'pi ÷uklaþ paño 'pi ÷ukla iti kim iva adhikam uktaü syàt / tamapi pratyaye evaüvidhavàkyakaraõam ayuktam eva / na ca tarapaþ tamap adhikam ati÷ayam abhidadhyàt, evaü tàvat tu syàt, avivakùite pratiyogivi÷eùe tamapprayogaþ, pratiyogivi÷eùàpekùàyàü tu tarap / pratiyogyapekùaiva dvivacanavibhajyopapadàrthaþ / eka eva hi pratiyogã bhavet / anayor ayaü ÷uklo 'ti÷ayena iti na tçtãyaþ pratãyate, nirdhàraõàrthena prathamasyaiva pratiyogitvàvagateþ / na ca dviprabhçtyapekùà bhavati ekasya yugapat, ekaikàpekùà matà iti tasya krameõa nàdhiko 'rthaþ ka÷cit / tàratamyam iti tu prayogaþ kramàti÷aye 'vyutpanna eva / na tu taraptamappratyayàrthànugamàt tàryaü tàmyam ityàdy api hi syàt / tad alam akàõóe ÷rutalavakau÷alaprathanena / iha tåttarakramikapratiyogyapekùàyàm anuttamam ity api prayoge ayam evàrthaþ / tathàhy àgamàntare Q: adyàpi yan na viditaü siddhànàü bodha÷àlinàm / Q: na càpy aviditaü kasya kim apy etad anuttamam // [? \cf Taâl 2.28] iti / evaü svàtantryasàràkalitakriyà÷akti÷arãram anuttaram / tad uktam utpaladevapàdaiþ Q: sakramatvaü ca laukikyàþ kriyàyàþ kàla÷aktitaþ / Q: ghañate na tu ÷àsvatyàþ pràbhavyàþ syàt prabhor iva // [\IPK 2.1.2] % %[p.197] % iti / tat vyàkhyàtam idam anuttaraü ùoóa÷adhà / yad uktaü sàra÷àstre Q: anuttaraü tad dhçdayaü hçdaye granthiråpatà / Q: granthiü ùoóa÷adhà j¤àtvà kuryàt karma yathàsukham // [Trikasàra ?] iti / tathà Q: hçdaye yaþ sthito granthiþ [adha årdhvaniyàmakaþ, \cit \IPVV 3 p. 293 attrib. to Màlinãsàra] ityàdi / tad ãdçg anuttaraü kena prakàreõa kim uttararåpaparityàgena utasvid anyatheti / ka÷ càyaü prakàraþ, yad anuttaraü sarvam idaü hi j¤ànaj¤eyajàtaü sarvata evànyonyaü bhedamayaü virodham upalabhate, tata÷ cedam auttaràdharyaü bhaved eveti / kasmiü÷ ca prakàre mokùa eva kiü và bandhàbhimate 'pãti / thamupratyayasya vibhaktivi÷eùàrthàniyamena prakàramàtre vidhànàt prakàramàtraviùaya evàyaü pra÷naþ / deva iti vyàkhyàtam / kulaü sthålasåkùmaparapràõendriyabhåtàdi samåhàtmatayà kàryakàraõabhàvàc ca / yathoktaü saühatyakàritvàd iti / tathà kulaü bodhasyaiva à÷yànaråpatayà yathàvasthànàd bodhasvàtantryàd eva càsya bandhàbhimànàt / uktaü hi kula saüstyàne bandhuùu ca iti / na hi prakà÷aikàtmakabodhaikaråpatvàd çte kim apy eùàm aprakà÷amànaü vapur upapadyate / tatra kule bhavà kaulikã siddhis tathàtvadàróhyaü parinirvçtyànandaråpaü hçdayasvabhàvaparasaüvidàtmaka÷ivavimar÷atàdàtmayam / tàü siddhiü dadàti / anuttarasvaråpatàdàtmye hi kulaü tathà bhavati / yathoktam Q: vyatireketaràbhyàü hi ni÷cayo 'nyanijàtmanoþ / Q: vyavasthitiþ pratiùñhàtha siddhir nirvçtir ucyate // [Ajaóapramàtçsiddhi 12] iti / sadya iti ÷abdaþ samàne ahani ity arthavçttir uktanayena ahno 'navasthitatvàt samàne kùaõe ity atràrthe vartate / samànatvaü ca kùaõasya na sàdç÷yam, api tu tattvaparyavasàyy eva / evam eva sadyaþ÷abdàt pratãtiþ / % %[p.198] % atas tasminn eva kùaõa iti vartamànakùaõasya sàvadhàraõatvena bhåtabhaviùyatkùaõàntaraniràse tadubhayàpekùakalanàpràõàü vartamànasyàpi kàlatàü nirasyeta yato yàvad idaü parame÷varasya bhairavabhànoþ ra÷micakràtmakaü nijabhàsàsphàramayaü kulam uktam / tac ced antarmukhaparabhairavasaüvittàdàtmyalakùaõaü nirodham eti, tadà tad eva paramànandàmçtàsvàdamayam ade÷akàlakalitam anuttaraü dhruvaü visargaråpaü satatoditaü / tad uktaü ÷rãvàdyatantre Q: saürudhya ra÷micakraü svaü pãtvàmçtam anuttamam / Q: kàlobhayàparicchinnaü vartamàne sukhã bhavet // [ørãvàdyatantra? \cit Màlinãvijayavàrttika 1.156 attrib. to ôàmaratantra] iti / vistàrita÷ ca vistarato 'nyatra mayaiva kàlobhayàparicchedaþ / tathà kulàt pràõadehàder àgatà siddhir bhedapràõànàü nãlasukhàdãnàü ni÷cayaråpà tàü dadàtãti / ÷arãràdayo hi jhagiti anuttaradhruvavisargavãryàve÷ena akàlakalitena pràõàdimadhyamasopànàroheõaiva bhàvànàü tathàtvani÷cayarupàü siddhiü vidadhate / yathoktam Q: api tv àtmabalaspar÷àt puruùas tatsamo bhavet [Spandakàrikà 1.8] iti / tathà Q: ... karaõànãva dehinàm / [Spandakàrikà 2.10] iti / tathà kule ÷iva÷aktyàtmani saünihite 'pi siddhir uktanayena jãvanmuktatàmayã samabhilaùitàõimàdiprasavapadaü / tàü sadyaþ anàkalitam eva bhàvanàkaraõàdirahitatvenaiva dadàti / yad uktaü ÷rãsomànandapàdaiþ / Q: bhàvanàkaranàbhyàü kiü ÷ivasya satatoditeþ / [øivadçùñi 8.5,6 CHECK] iti / tathà Q: ekavàraü pramàõena ÷àstràd và guruvàkyataþ / Q: j¤àte ÷ivatve sarvasthe pratipattyà dçóhàtmanà // Q: karaõena nàsti kçtyaü kvàpi bhàvanayàpi và / [øivadçùñi 7.55-6?CHECK] iti / kule jàtà siddhiþ ÷àktahàdiråpaprasaraõàd àrabhya bahirbhàvapañalavikàsaparyantaü bhedàvabhàsanà / tàü dadàti / % %[p.199] % tad eva hy anuttaraü mahàprakà÷àtma antaþkçtabodhamayavi÷vabhàvaprasaram anuttaratvàd eva nirati÷ayasvàtantryai÷varyacamatkàrabharàd bhedaü vikàsayati / na hy aprakà÷aråpaü bhàvavikàsaprakà÷e kàraõaü bhavet / prakà÷àtmakaü cen nånaü tat parame÷varabhairavabhaññàrakaråpam eveti kim apareõa vàgjàlena / tathà yena anuttareõa vi÷eùeõa j¤àtà màtrà mànena pramàtmanà tràõaü pàlanaü patitvaü yàsàü pramàtçpramàõaprameyapramitiråpàõàü tà màtrà vij¤àtà yena tat vij¤àtamàtraü / tathà vi÷eùeõa pratipattidàróhyabandhena yaj j¤àtaü tad vibhàtam eva, na punaþ bhàvanãyaü sakçdvibhàtàtmatvàt / tathà j¤àtamàtraü j¤àtam eva j¤eyaikaråpatvàt, na tu kadàcit j¤àtçråpaü ghañàdi / tathà j¤àtà j¤eyaråpà bhedamayã iyaü màyà / tadubhayaü vigataü yatra tat vij¤àtamàtram / ghañàdayo yatra j¤àtrekaråpatvena svaprakà÷àtmànaþ, yatra ca màyà na prabhavati, tena vij¤àtamàtreõa / khe brahmaõy abhedaråpe sthitvà carati viùayam avagamayati / tathà hànàdànàdiceùñàü vidhatte svaråpe càste iti khecary antarbahiùkaraõatadarthasukhàdinãlàdiråpà / tathàhi vedyavedakabhàvànullàsipade ÷ånye saüvinmàtradçgullàse saüvedyagatàntaraikyaråpadi÷yamànabhedollàse sphuñabhedodreke ca krameõa vyomacarãgocarãdikcarãbhåcarãbhåtà yàþ ÷aktayas tà vastuta uktanayena svabhàvacarakhecarãråpa÷aktyavibhaktà evety ekaiva sà pàrame÷varã ÷aktiþ / yad uktam Q: ÷aktayo 'sya jagat kçtsnaü ÷aktimàüs tu mahe÷varaþ / [attrib. to Maïgala÷àstra] iti / tataþ strãliïgena nirdeùaþ / na hy àtmano manasa indriyàõàü bàhyànàü ca bhedaviùayasya vyavasthàpanaü vyavasthà ca yujyate, abhisaüdhànàdyayogàd aprakà÷atvàc ca / saiva khecarã kàmakrodhàdiråpatayà vaiùamyena lakùyate / tasyàþ samatà sarvatraiva paripårõabhairavasvabhàvàt / aõumàtram apy avikalànuttarasvaråpàparij¤ànam eva cittavçttãnàü vaiùamyam, sa eva ca saüsàraþ, apårõàbhimànena svàtmany aõutvàpàdanàt àõavamalasya, tadapårõaråpaparipårõàkàïkùàyàü bhedadar÷anàt màyàkhyasya malasya, tacchubhàsubhavàsanàgraheõa kàrmamalasya collàsàt / % %[p.200] % svaråpàparij¤ànamayatadvaiùamyanivçttau malàbhàvàt / krodhamohàdivçttayo hi paripårõabhagavadbhairavabhaññàrakasaüvidàtmikà eva / yad uktaü ÷rãsomànandapàdaiþ Q: ... tat saratprakçtiþ ÷ivaþ / [øivadçùñi 3.94] iti / tathà Q: sukhe duþkhe vimohe ca sthito 'haü paramaþ ÷ivaþ / [øivadçùñi 7.105] iti / Q: duþkhe 'pi pravikàsena sthairyàrthe dhçtisaügamàt / [øivadçùñi 5.9] ityàdi / krodhàdivçttayo hi ciccamatkàratàdàtmyàd anyathà tatsvaråpalàbhasyaivàyogàc ca parame÷varyaþ karaõadevatà eva bhagavatyas tàs tàþ krãóà vitanvatyaþ ÷ivàrkasya dãdhitiråpàþ / tathà tà eva tattatparasparasàükaryalabdhàsaükhyeyaråpàs tattaduccàñanamàraõa÷àntyàdiråpeùu karmasu parikalpitatattatsamucitasaumyaraudraprakàràþ kçtyàdibhedàd devatàtvenopàsyà uktà matàdi÷àstreùu bhagavadbhairavabhaññàrakaparivàrabhåtà÷ ca / yathoktam Q: uccàñane kàkavaktrà ... / [Mata÷àstra?] ityàdy upakramya Q: tà eva devadevasya ra÷mayaþ kàdidhàrikàþ / [Mata÷àstra?] ityàdi / tathàtvena tv aparij¤àtasvaråpà÷ ciccamatkàraü vikalpe 'pi nirvikalpaikasàraü tena tena vicitravarõàkùarapu¤jàtmanà ghorataràtmanà vikalparåpeõa devatàtmanà ÷aïkàtaïkànuprave÷ena tirodadhatyaþ sàüsàrikapà÷yapa÷ubhàvadàyinyaþ / yathoktam % %[p.201] % Q: pãñhe÷varyo mahàghorà mohayanti muhur muhuþ / [Timirodghàña acc. to Kùemaràja ad øivasåtra 1.4] iti / tathà Q: viùayeùv eva saülãnàn adho 'dhaþ pàtayanty aõån / [Màlinãvijayottara 3.31ab] ityàdi / tathà Q: ÷abdarà÷isamutthasya ÷aktivargasya bhogyatàm / Q: kalàviluptavibhavo gataþ san sa pa÷uþ smçtaþ // [Spandakàrikà 3.13] iti / j¤àtasvaråpàs tà evoktayuktyà jãvanmuktatàpradàyinyaþ / tathà uktam Q: yadà tv ekatra saüråóhas tadà tasya layodbhavau / Q: niyacchan bhoktçtàm eti tata÷ cakre÷varo bhavet // [Spandakàrikà 3.19] iti / svaråpaparij¤ànaü ca etàvad eva yad etàsu vçttiùådayasamayanirvikalpaikaråpàsu vikalpo 'py udayamàno varõarà÷isamàrabdhatattadvicitra÷abdàråùitatve 'pi na tàdç÷ena varõapu¤jàtmanà ÷akticakreõa yujyate, yat tasya pràktananirvikalpaikavyavahàramayasya vikalpàtmano màtuþ svaråpaü khaõóayet / na ca vikalpà anubhavàd vikalpàntaràd và bhinnàþ, api tu sa evaikaþ svàtantryabheditabhàvoparàgalabdhabhedabhåtàdyabhidhavij¤ànacakraprabhuþ / tad evaü khecarãsàmyam eva mokùaþ / tac cànuttarasvaråpaparij¤ànam eva satatoditaü parame÷varyàþ ÷ivàtmani saüghaññasamàpattyà ubhayavimar÷ànandaråóhi / ÷ivo hi paravàïmayamahàmantravãryavisçùñimayaþ parame÷varãvisçùñyà tadvãryaghanatàtmakaprasånanirbharayà sçùñyà yujyate / tathà hi sarveùàm antarbahiùkaraõànàü yad yad anupravi÷ati tat tan madhyamanàóãbhuvi sarvà¤gànupràõanasàràyàü pràõàtmanà cetanaråpeõàste yad oja iti kathyate / tad eva sarvàïgeùv anupràõakatayà tadavibhaktavãryaråpatvena / % %[p.202] % tato 'pi punar api nayana÷ravaõàdãndriyadvàreõa bçühakaråpaü råpa÷abdàdy anupravi÷ad bçühakatvàd eva tadvãryakùobharåpakàmànalaprabodhakaü bhavati / yathoktam Q: àlàpàd gàtrasaüspar÷àt ityàdi / ekenaiva ca råpàdyanyatamenodriktapràktanabalopabçühitasya sarvaviùayakaraõãyoktakùobhakaraõasamarthatvaü sarvasya sarvasya sarvasarvàtmakatvàt / smaraõavikalpanàdinàpi sarvamayamanogatànanta÷abdàdibçühaõava÷àj jàyata eva kùobhaþ / paripuùñasarvamayamahàvãryam eva puùñikàri na tv apårõaü nàpi kùãnam samucitaü ÷ai÷avavàrddhakayor / vãryavikùobhe ca vãryasya svamayatvenàbhinnasyàpy ade÷akàlakalitaspandamayamahàvisargaråpam eva paripårõabhairavasaüvidàtmakaü svàtantryam ànanda÷aktimayaü sukhaprasavabhåþ / nayanayor api hi råpaü tadvãryakùobhàtmakamahàvisargavi÷leùaõayuktyà eva sukhadàyi bhavati / ÷ravaõayo÷ ca madhuragãtàdi / anyatràpãndriye anyat kevalaü paripårõasçùñitàm nà÷nute svàtmany evocchalanàt / tathà ca tadvãryànupabçühitànàm avidyamànatathàvidhavãryavikùobhàtmakamadanànandànàü pàùàõànàm iva ramaõãyatarataruõãråpam api nitambinãvadanaghårõamànakàkalãkalagãtam api na pårõànandaparyavasàyi / yathà yathà ca na bçühakaü bhavati tathà tathà parimitacamatkàraparyavasànam / sarvato hy acamatkàre jaóataiva / adhikacamatkàràve÷a eva vãryakùobhàtmà sahçdayatà ucyate / yasyaiva etadbhogàsaïgàbhyàsanive÷itànantabçühakavãryabçühitaü hçdayaü tasyaiva sàti÷ayacamatkriyà / duþkhe 'py eùa eva camatàkraþ / antarvyavasthitaü hi yat tad dayitasutasukhàdi vãryàtmakaü tad eva bhàvanàsadç÷adçgàkrandàdibodhena kùobhàtmakam vikàsam àpannaü punar na bhaviùyatãti nairapekùyava÷asavi÷eùacamatkriyàtma duþkhasattvam / tad uktam % %[p.203] % Q: dukhe 'pi pravikàsena [øivadçùtñi 5.9] iti / yadà sakalendriyanàóãbhåtamarudàdiparipåraõe tu mahàmadhyamasauùumnapadànuprave÷e nija÷aktikùobhatàdàtmyaü pratipadyate tadà sarvato dvaitagalane paripårõasva÷aktibharavimar÷àhantàmayacamatkàrànuprave÷e paripårõasçùñyànandaråparudrayàmalayogànuprave÷ena tanmahàmantravãryavisargavi÷leùaõàtmanà dhruvapadàtmakanistaraïgàkulabhairavabhàvàbhivyaktiþ / tathà hi tanmadhyanàóãråpasyobhayaliïgàtmano 'pi tadvãryotsàhabalalabdhàvaùñambhasya kampakàle sakalavãryakùobhojjigamiùàtmakam antaþspar÷asukhaü svasaüvitsàkùikam eva / na caitat kalpita÷arãraniùñhatayaiva kevalam / tadabhij¤ànopade÷advàreõeyati mahàmantravisargavi÷leùaõàvàptadhruvapade parabrahmamaya÷iva÷aktisaüghaññànandasvàtantryasçùñiparàbhaññàrikàråpe 'nuprave÷aþ / tad vakùyate Q: tatra sçùñiü yajed [Paràtriü÷. 29] ityàdi / tathà Q: yathà nyagrodhabãjasthaþ [Paràtriü÷. 24] ityàdi / tathà Q: ity etad rudrayàmalam [Paràtriü÷. 35] ityàdi / anyatràpy uktam Q: lehanàmanthanàkoñaiþ strãsukhasya bharàt smçteþ / Q: ÷aktyabhàve 'pi deve÷i bhaved ànandasaüplavaþ // [Vij¤ànabhairava 70] iti / bharàt smaryamàõo hi sa spar÷as tatspar÷akùetre ca madhyamàkçtrimaparàtmaka÷aktinàlikàpratibimbitas tanmukhya÷àktaspar÷àbhàve 'pi tadantarvçtti÷àktaspar÷àtmakavãryakùobhakàrã bhavatãty abhipràyeõa / tathà % %[p.204] % Q: ÷aktisaügamasaükùobha÷aktyàve÷àvasànakam / Q: yat sukhaü brahmatattvasya tat sukhaü svàkyam ucyate // [Vij¤ànabhairava 69] iti / Q: ... snehàt kaulikam àdi÷et / [?] iti ca / mahàvãreõa bhagavatà vyàsenàpi Q: mama yonir mahad brahma tasmin garbhaü dadhàmy aham / Q: saübhavaþ sarvabhåtànàü tato bhavati bhàrata // [Bhagavadgãtà 14.3] ity {api} gãtam / somànandapàdair api nijavivçtau Q: bhagavatyà ratasthàyà pra÷na iti paraikamayatve 'pi tanmayamahadantaràlàbhipràyeõa/ [Paràtriü÷ikàvivçti of Somànanda] iti / tad alam amunà trika÷àstrarahasyopade÷akathàtiprastàvena / tad idam anuttaraü kaulikasiddhidaü yena j¤àtamàtreõa khecarãsàmyam uktanayena _____________________________________________________________ ParTri 2ab: etad guhyaü mahàguhyaü $ kathayasva mama prabho & _____________________________________________________________ guhyam aprakañatvàt / yato guhàyàü svaråpàparij¤ànamayyàü satyàü sthitam apy aprakañam / atha ca mahad aguhyaü sarvasya evaüvidhacamatkàramayatvàt / màtçmànameyamayabhedàvibhàga÷àlinã bhagavatã ÷uddhavidyaiva trikoõà màyàyàm ati÷ayapratiphalitabhedàvagrahà bhavatãti màyàpi jagajjananabhår vidyaiva vastutaþ / tad uktena nayena saivaübhåtatvena parij¤àyamànatvàd abhedamàhàtmyatirohitatatpramàtràdikoõatrayatvàn mahàguhety ucyate / saiva ca vastutaþ påjàdhàma tri÷ålaü trikàrthe / tad uktam Q: sa trikoõà mahàvidyà trikà sarvarasàspadam / Q: visargapadam evaiùa tasmàt saüpåjayet trikam / [?] iti / tathà Q: udety ekaþ samàlokaþ pramàõàrthapramàtçgaþ / [Siddhapàda ?](Kramastotra of Erakanàtha) iti / tata÷ ca ãdç÷yàü mahàguhàyàü ÷uddhavidyàhçdayamayyàü mahàsçùñiråpàyàü jagajjanmabhåmau svacamatkàraråpeõa bhavati yan maha iti yad etad guhyam / etena hi yad idam avicchinnabhairavabhàsàvimar÷aråpaü svàtantryaü bhàvebhyaþ svaråpapratyupasaühàrakrameõa àtmavimar÷avi÷ràntiråpatvam / prakà÷asya hi svàbhàvikàkçtrimaparavàïmantravãryacamatkàràtma aham iti / yathoktam Q: prakà÷asyàtmavi÷ràntir ahaübhàvo hi kãrtitaþ / [Ajaóapramàtçsiddhi 22cd] iti / tad eva guhyam atirahasyam / tathà hi sçùñikrameõa yathàvikçtànuttaradhruvaråpavi÷rànto bhairavabhaññàrakaþ sakalakalàjàlajãvanabhåtaþ sarvasyàdisiddho 'kalàtmakaþ sa eva prasaràtmanà råpeõa visargaråpatàm a÷nuvàno visargasyaiva kuõóalinyàtmakaha÷aktimayatvàt punar api tacchàktaprasaràbhedavedakaråpabindvàtmanà nararåpeõa prasarati / tathà punar api tanmålatri÷ålapràõapara÷aktitrayopasaühàre tadvisargavi÷leùaõayà måladhruvapadànuttaraprave÷aþ sarvadà / sphuñayiùyate caitad avidåra eva / mahe paramànandaråpe pårvokte yad idam uktanayena a iti råpaü tad eva guhyam / etad eva ca mahàguhyaü jagajjananadhàma / tathobhayasamàpattyànandenàguhyaü sarvacamatkàramayam / sva àtman eva he prabho evaüvidhavaicitryakàritayà prabhavana÷ãla / àmantraõam etat / tac càmantryasyàmantrakaü prati tàdàtmyam àbhimukhyaü pràtipadikàrthàd adhikàrthadàyi / yathoktam / Q: saübodhanàdhikaþ pràtipadikàrtha / [\cf Vàkyapadãya 3.7 (Sàdhanasamudde÷a) 163 (+ Helàràja)] iti / nirõãtaü caitan mayaiva ÷rãpårvapa¤cikàyàm / etat kathaya paràvàgråpatayàvibhaktaü sthitam api pa÷yantãbhuvi vàkyaprabandhakramàsåtraõena yojaya / yathoktaü pràk Q: guru÷iùyapade sthitvà ... [Svacchandatantra 8.31a \cit above] ityàdi / paràbhaññàrikàyà÷ ca pa÷yantyàditàdàtmyaü nirõãtaü pràg eva / % %[p.206] % tathà mama ity asya pratyagàtmasaübandhitvasya idaübhàvasya yad guhyaü maha ity uktam aham iti / tathà hi mamedaü bhàsata iti yad bhàsanaü tasya vimar÷aþ punar apy ahaübhàvaikasàraþ / sa punar ahaübhàvo bhàvapratyupasaüharaõamukheneti maha ity etadråpa eva yathoktaü pràk / yad uktam Q: idam ity asya vicchinnavimar÷asya kçtàrthatà / Q: yà svasvaråpe vi÷ràntir vimar÷aþ so 'ham ity ayam // [Ajaóapràmàtçsiddhi 15] iti / anyatràpi Q: ghaño 'yam ity adhyavasà nàmaråpàtirekiõã / Q: pare÷a÷aktir àtmeva bhàsate na tv idantayà // [ä÷varapratyabhij¤àkàrikà 1.5.10] iti / tad uktaü ÷rãsomànandapàdair nijavivçtau / Q: abãjaü ÷uddha÷ivaråpam [Paràtriü÷ikàvivçti of Somànanda] ityàdi / tad evàsmàbhir vipa¤citam iti / tathà svamama suùñhv avidyamànaü mama iti yasya / ahantàbharaikaråóhatvàt vi÷vaü na kiücid yasya vyatiriktanirde÷apràõaùaùñyarthayogi bhavati / ÷àstràntaradãkùitànàü vij¤ànàkalànàü pralayakevalinàü ca yady api mameti vyatiriktaü nàsti tathàpi yad bhedayogyatàvàsanà syàd eva prabodhasamaye tadvikàsàt ahaübhàvàråóhiþ / tadapàkçtyai suùñhu÷abdàrthe suþ / yad uktaü mayaiva stotre Q: yan na kiücana mameti dãnatàü pràpnuvanti jaóajantavo 'ni÷am / Q: tan na kiücana mamàsmi sarvam ity uddhuràü dhuram upeyivàn aham // [? Stotra of Abh.] iti / ÷obhanena dvaitakalaïkàïkanàkàluùyaleùa÷ånyenàmena paramàrthopade÷advayàtmanà j¤ànena mà mànam avabodho yasya svaprakà÷aikaråpatvàt / amatãti amà, a iti mà yatra, avidyamànaü mà mànaü niùedha÷ ca yatra, nityoditatvàt saühàra÷ ca yatra nàsti, sà bhagavatã amà iti ucyate / amà ÷obhanà satatodità yatra màyàyàü pramàõaprameyavyavahçtau sà tàdç÷ã mà yasyeti bahuvrãhyantaü bahuvrãhiþ / % %[p.207] % parame÷varo hi pramàõàdivyavahàre 'pi para÷aktimaya eva sarvathàdvaitaråpatvàt tasya / àmantraõam àtmana eva / idam eva sàrdha÷lokaniråpitànantapra÷natàtparyam / saügraheõaitad uktaü bhavatãti nirõetuü niråpyate / _____________________________________________________________ ParTri 2cd-3ab: hçdayasthà tu yà ÷aktiþ % kaulinã kulanàyikà // ParTri_2 // tàü me kathaya deve÷a $ yena tçptiü labhàmy aham & _____________________________________________________________ sarvasya nãlasukhàder dehapràõabuddhyàde÷ ca paraü pratiùñhàsthànaü saüvidàtma hçt / tasyaiva nijasvàtantryakalpitabhedà ayà vicitràni ghañàdij¤ànàni / tatsthà iyaü sphuraõamayã ÷aktiþ kulasya nàyikà ÷arãrapràõasukhàdeþ sphurattàdàyinã bràhmyàdevatàcakrasya vãryabhåtà nikhilàkùanàóicakrasya madhyamadhyamarupà jananasthànakarõikà liïgàtmà asti / tatraiva ca kule bhavà kularåpà kaulikã / yad và kule bhavam akulàtma kaulam / tad yasyàm antas tàdàtmyenàsti sà kaulikã / kulaü hy akulaprakà÷aråóham eva tathà bhavati / yad uktam Q: api tv àtmabalaspar÷àt / [Spandakàrikà 1.8] iti / tathà Q: tad àkramya balaü mantràþ sarvaj¤abala÷àlinaþ / Q: pravartante 'dhikàràya karaõànãva dehinàm // [Spandakàrikà 2.1] iti / devànàü brahmaviùõurudràdãnàm ã÷asyàmantraõaü / tan me kathaya ity api pañhanti ÷rãsomànandapàdà vyàcakùate ca tat tasmàd iti / yad và tat kathaya yena tçptiü paramànandamayãü labhe paramàdvayanirvçtisvàtantryarasãbhavàmãti samanvayaþ / vrajàmi ity api pàñhaþ / aham ity anena sarvapramàtçjãvanaråpam eva satataü paràmç÷yate / tac caivam abhihitasvaråpopade÷ena pratyabhij¤àya nijam ã÷vararåpaü paripårõabhàvàtmikàü tçptiü vindatãti pràk prakañitam eva / % %[p.208] % tad uktaü somànandapàdaiþ svavivçtau Q: hçdy ayo gamanaü j¤ànam [Paràtriü÷ikàvivçti of Somànanda] ityàdi / iti ÷ivarasaü pàtuü yeùàü pipàsati mànasaü satatam a÷ivadhvaüse sattàü ÷ivena nive÷itàm / hçdayagaganagranthiü teùàü vidàràyituü hañhàd abhinava imàü pra÷navyàkhyàü vyadhàt trikatattvagàm // tad atra pra÷nasarvasve _____________________________________________________________ ParTri : ÷rãbhairava uvàca _____________________________________________________________ vyàkhyàtaü pràg evaitat / kiü punaruktatàpàdanena / bhairavo bharaõàtmako mahàmantraravàtmaka÷ ca / kevalam atra ÷aktimatpràdhànyaü saühàraråpeõa maha ity evaüråpam ity uktaü pràk sphuñãbhaviùyati càgrata eva / tad iyàn atra tàtparyàrthaþ / parà bhagavatã saüvit prasarantã svaråpataþ / parecchà÷aktir ity uktà bhairavasyàvibhedinã // tasyàþ prasaradharmatvàj j¤àna÷aktyàdiråpatà / paràparàparàråpapa÷yantyàdivapurbhçtiþ // tad eva prasaràkàrasvaråpaparimar÷anam / pra÷na ity ucyate devã tanmayapra÷nakàriõã // tasya prasararåpasyà paràmar÷anam eva yat / tad eva paramaü proktaü tatpra÷nottararåpakam // tad evàparasaüvitter àrabhyàntastaràü punaþ / parasaüvidghanànandasaühàrakaraõaü muhuþ // antarbhàvitaniþ÷eùaprasaraü bhairavaü vapuþ / prativaktçsvaråpeõa sarvadaiva vijçmbhate // etau prasarasaühàràv akàlakalitau yataþ / tad ekaråpam evedaü tattvaü pra÷nottaràtmakam // tad evaü parasaübandham anuttaratayànvitam / ùaóardhasàrasarvasvaü guravaþ pràï nyaråpayan // [. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .] % %[p.209] % _____________________________________________________________ ParTri 3cd-4cd: ÷çõu devi mahàbhage % uttarasyàpy anuttaram // ParTri_3 // yad ayaü kauliko vidhir $ mama hçdvyomny avasthitaþ & kathayàmi na saüdehaþ % sadyaþ kaulikasiddhidam // ParTri_4 // _____________________________________________________________ devi iti pràgvat / mahàn bhàgo yasyà yà bhajyamànà uktavakùyamàõopade÷ànu÷ãlanena sevyamànà pàrame÷varyàkhyamahàbaladà bhavatãti / mahat paramamahadråpatayà prasiddho 'nà÷rita÷ivaråpaþ sa yasyà bhàga aü÷aþ / pàrame÷varã hi ÷aktiþ anantaùañtriü÷adàditattvagarbhiõã / mahàn buddhyàdis tattvavi÷eùo bhàgo vibhàgaþ kalàpekùi råpaü yasyàþ / pàrame÷varã hi saüvidekaghana÷aktiþ svasvàtantryopakalpitabhinnaj¤eyakàryapratiùñhàpadatve buddhir ity ucyate / yad uktaü ÷rãsomànandapàdaiþ Q: ... aparasthitau // Q: sà buddhir yat punaþ såkùmaü sarvadikkam avasthitam / Q: j¤ànaü bodhamayaü tasya ÷ivasya sahajaü sadà // [øivadçùñi 1.26--27] iti / bhàgo bhedaþ sa yatràstãti matvarthãyàkàrapratyayàntena bhàga÷abdena vibhaktaü råpam ucyate / vibhakte ca vapuùi paricchedo 'nyonyavyavacchedenaiva bhavatãti prasàdàtmakaviùayani÷cayo buddhàv upajàyamàno 'pararamyàramyàdivi÷vavartino bhàvàn aspç÷ann eva pratyuta tàn vyavacchindan upajàyata iti / sukhavçttibuddher dharmai÷varyàdiråpatvàt sattvàtmako guõaniþùyanda iti gãyate / yadi tu tatràpi antastamàm anupravi÷yate tat taddvàreõaiva tanmålavartini paramànandadhàmni bhaved eva satatam udayaþ / ata eva mahasya sarvato 'khaõóitaparipårõanirargalanirapekùasvàtantryajagadànandamayasya à ãùad bhàgàþ sukhalakùaõà aü÷àþ / yato yat yat kila sukhaü tanmahànandanirvçtiparamadhàmni visarga÷aktàv anuprave÷àt tathà 'cetyamànatayà kiyadråpatàü pràptam / % %[p.210] % tad uktaü bhaññanàràyaõena Q: trailokye 'py atra yo yàvàn ànandaþ ka÷cid ãkùyate / Q: sa bindur yasya taü vande devam ànandasàgaram // [StaCiMa 61] iti pràïnayena yad uktaü maha iti råpaü tad eva bhajanãyaü yasyàþ / parame÷varasya hi svacamatkàrabçühitaü yad aham iti tad eva ÷àktaü vapuþ, tad eva ca paràbhaññàrikàråpam ity ucyate / ata eva saiva ca parame÷varã sarvaü ÷çõoti / ÷ravaõàkhyayà sattayà tiùñhantã ÷ravaõasaüpuñasphuñakramikasvaspandamayavarõarà÷iniùñham aikàtmyàpàd anaråpasaükalanànusaüdhànàkhyaü svàtantryam / tena hi vinà kalakalalãna÷abdavi÷eùaü ÷çõvann api na ÷çõomãti vyavaharati pramàtà / kalakalamàtraviùayam eva tu saükalanam iti tatraiva ÷rutam iti vyavahàraþ / vastutas tu sa kalakaladhvaniþ ÷rotràkà÷a anupravi÷an varõàn anuprave÷ayan tathà bhavet tadvarõàtiriktasya kalakalasyaivàbhàvàt / tadvarõavi÷eùavivakùàyàü ca kalakalasya ca kàraõàbhàvàd evànutpattiþ syàt, tadvivakùotpannasphuñavarõamaya÷abdakàryatve 'pi sajàtãya÷abdotpattyupapatteþ / sarvathà ta eva varõàs tena sphuñaråpeõa saükalanàm agacchantaþ kalakala÷abdavàcyàþ / tatsaükalanàvadhànodyuktasya bhaved eva kiyanmàtrasphuñopalambha iti saükalanam evàtropayogi / saükalanaü ca bhagavatã saiva parà parame÷varã karoti / yad uktam Q: tad àkramya balaü mantràþ [Spandakàrikà 2.10] ityàdi / vastuto hi ÷çõoti pa÷yati vakti gçhõàtãtyàdi bhagavatyà eva råpam / yathoktam Q: yena råpaü rasaü gandhaü spar÷a÷abdau ca maithunam / Q: etenaiva vijànàti kim atra pari÷iùyate // [Kañhopaniùad 2.4.3] iti vedànte parame÷vareõa / % %[p.211] % na tu ÷ravaõaü nàma sphuñakalakalàtmakatàragadgadàdiråpavarõàkarõanam eva / tathà hi ÷rãparame÷vara eva ÷rãsvacchanda÷àstre japavibhàganirõayàvasara evam eva niråpitavàn Q: àtmanà ÷råyate yas tu sa upàü÷ur iti smçtaþ / [SvaTa 2.146] atra hi madhyamàpade àtmaiva saü÷çõute nàpara ity uktam / sthànàdiprayatnasphuñatàyàü dantauùñhapuñàdisaüyogavibhàgenàtinibhçtam api ÷abdoccàre nikañataravartipara÷ravaõam api syàd iti sa÷abdatàpàttir eva / Q: paraiþ saü÷råyate yas tu sa÷abdo'sau prakãrtitaþ / [SvaTa 2.247] ity uktaü / yataþ na càtra nikañàdivi÷eùaþ ka÷cid iti / parapramàtçdar÷anamàtragocarajihvoùñhapuñàdisaüyoge tu yady apy àtmana eva ÷ravaõaü syàn na parasya tathàpi madhyamàpadam evaitat saüpadyate varõasya bahiràtmalàbhàbhàvàt / vàyvabhighàtàd dhi sphuñavarõaniùpanna eva / na ca tatra vàyvabhighàto bàhyatàpattiparyantaþ syàt / oùñhàdicalanam api na tatra varõàü÷e 'nupravi÷ed api tu svàtmaniùñham eva tàtkàlikaü tat syàt / tàtkàlikeïgitanimiùitakaravyàpàràdisthànãye sphuñasthànakaraõaprayatnayoge tu varõaniùpattàv api yadi nàma dhvanãnàü tàratamyena tàramandràdivibhàge dåràdåràdi÷ravaõaü syàt, sarvathà paraiþ ÷råyata iti vaikharãpadam evaitad ity alaü prasaktànuprasaktyà / saiva parame÷varã àmantraõayogena sphuñaü ÷aktiråpatayoktà / nara÷akti÷ivàtmakaü hãdaü sarvaü trikaråpam eva / tatra yat kevalaü svàtmany avasthitaü tat kevalaü jaóaråpayogi mukhyatayà naràtmakaü ghañas tiùñhatãtivat / eùa eva prathamapuruùaviùayaþ ÷eùaþ / yat punar idam ity api bhàsamànaü yadàmantryamàõatayà àmantrakàhaübhàvasamacchàditatadbhinnedaübhàvaü yuùmacchabdavyapade÷yaü tac chàktaü råpaü tvaü tiùñhasãti / atra hy eùa eva yuùmacchabdàrtho àmantraõatattvaü ca / % %[p.212] % tathà hi yathàhaü tiùñhàmi tathaiva ayam apãti tasyàpy asmadråpàvacchinnàhaübhàvacamatkàrasvàtantryam avicchinnàhaücamatkàreõaivàbhimanvàna àmantrayate yuùmadarthena madhyamapuruùeõa vyapadi÷ati / seyaü hi bhagavatã paràparà / sarvathà punar avicchinnacamatkàranirapekùasvàtantryàhaüvimar÷e ahaü tiùñhàmãti paràbhaññàrikodayo yatrottamatvaü puruùasya / yad uktam Q: yasmàt kùaram atãto 'ham akùaràd api cottamaþ / Q: ato 'smi loke vede ca prathitaþ puruùottamaþ // [Bhagavadgãtà 15.18] iti / atra kùaràkùararåpàd ubhayato 'pi hy uttamatvam asmãty asmadarthenoktam / na hy atra sarvatra aham iti parimitaü ÷arãrady apadi÷yate tasya pratyakùeõaiva tàdråpyavirodhàt / tad evam ãdç÷aü svayaüprathàtmakaü ÷ivàtmakaü råpam / ata eva bodhasyàsya svasaüvitprathàtmakasya kiücin nonaü nàpy adhikaü tasyàprakà÷aråpasya cinmaye ananuprave÷àt, tadapekùayà ca màdhyasthyam api na kiücid ity upacayàpacayamadhyasthànãyedantànirde÷yabhàvalabdhapratiùñhàne na prabhavanti tadbodhàvicchedaråpà asmadarthàþ / vicchedito 'pi yuùmadartha evam eveti / ata eva aliïge yuùmadasmadã gãte / dehagatasaükhyàdhyupacàreõa paràparàdi÷aktigarbhãkàràt saükhyàyogas tåpapadyate / tathà hi svasvàtantryopakalpitabhedàvabhàsy ananta÷arãràdy ekatayaiva vimç÷ed àvàü yuvàü vayaü yåyam iti ca / upacayàdyàs tu dehagatà upacaritum api na ÷akyàþ, cidråpasyonàdhikatànupapatteþ / sarvaü hi sarvàtmakam iti naràtmàno jaóà api tyaktatatpårvaråpàþ ÷àkta÷aivaråpabhàjo bhavanti, ÷çõuta gràvàõaþ [\cf Mahàbhàùya 3.1.1; \cf Vàkyapadãya 3 Puruùasamudde÷a 2], meruþ ÷ikhariõàm ahaü bhavàmi [Bhagavadgãtà 10.23], ahaü caitro bravãmãty api pratãteþ / ÷àktam api yuùmadartharåpam api naràtmakatàü bhajata eva ÷aktaråpam ujjhitvà tvaü gatabhayadhairya÷aktir ity anàmantraõayogenàpi pratipatteþ / bhavàn ity anena pàdà gurava ityàdipratyayavi÷eùai÷ càparàvasthocitanaràtmakaprathamapuruùaviùayatayàpi pratãtisadbhàvàt / % %[p.213] % tyakta÷àktaråpasyàpi càhaüråpa÷ivàtmakatvam api syàt, vayasye dayite ÷arãracittattvam evàhaü bhavàmãti pratyayàt / ÷ivasvaråpam api cojjhitacidråpam iva nara÷aktyàtmakaü vapur àvi÷aty eva / ko 'ham, eùo 'ham, aho ahaü, dhik màm, aho mahyam ityàdau hy aham iti guõãkçtam avicchinnaü svàtantryam / mukhyatayà tu vicchinnaivedantà pratãyate yatra bhagavatyà aparàyà udayaþ / he 'ham ityàdau paràpara÷àktaspandaspar÷a eva ÷ivasya / kiü tu pårvaü pårvam avyabhicaritam uttaratra / tena nararåpaü sphuñayaiva pratipattyà ÷àkta÷àübhavadhuram àroóhuü ÷aknuyàd eva / na punar vaiparãtyenàrohaõaü sphuñapratãtimayam / atyaktanijanijaråpatayà tryàtmakatvàd ekadvibahuråpabhàgitvam eti pratyekam etat trikam / uktaü hi Q: ekaü vastu dvidhà bhåtaü dvidhà bhåtam anekadhà / [Kulapa¤cà÷ikàNAK 3.2ab] iti / ekàtmakatve hy apratiyogitvàc chivatà pratiyogisaübhave ÷àktatvam anekatàyàü bheda eva naràtmabhàva ekasyaiva / ghañaþ ghañapañau ghañàþ ghañapañapàùàõà ity api hi tiùñhati tiùñhataþ tiùñhantãti caikyenaiva kriyà÷aktisphuritam evaitat / yathoktaü Q: anekam ekadhà kçtvà ko na mucyeta bandhanàt / [like Kulapa¤cà÷ikàNAK 3.2cd] iti / ata eva nara÷akti÷ivàtmanàü yugapad ekatra paràmar÷e uttarottarasvaråpànuprave÷a eva tasyaiva vastutas tatparamàrtharåpatvàt / sa ca tvaü ca tiùñhathaþ, sa ca tvaü càhaü ca tiùñhàma iti pratãtikrama evàkçtakasaüskàrasàraþ ÷àbdikair lakùaõair anugamyate / tathà ca nijabhàùàpadeùv api saüskàrasya yatra nàmàpi na ava÷iùyate bauddhàndradravióàdiùu tatràpy ayam eva vàcanikaþ kramaþ / % %[p.214] % vacanakrama÷ ca hàrdãm eva pratãtiü målato 'nusaran tatpratãtirasaråpatayà pratãter apy evaüråpatvam avagamayet / yathoktaü mayaiva Q: ... na hçdayaügamagàminã gãþ / iti / tat sarvathàkçtakaiveyaü pratãtiþ / yathoktam Q: na tair vinà bhavec chabdo nàrtho nàpi citer gatiþ / iti / ÷rãmàlinãtantre 'pi / Q: evaü sarvàõusaüghàtam adhiùñhàya yathà sthità / Q: tathà te kathità ÷ambhoþ ÷aktir ekaiva ÷àükarã // [Màlinãvijayottara 3.34] iti / ÷rãtantrasamuccaye 'pi Q: nara÷akti÷ivàve÷i vi÷vam etat sadà sthitam / Q: vyavahàre krimãõàü ca sarvaj¤ànàü ca sarva÷aþ // iti / tad eva nara÷akti÷ivàtmakaü sphuñapratipattisaüpradàyopade÷ena dar÷itam / naraþ ÷aktiþ ÷iva iti tu sarvaüsahaþ pratipattikramaþ parame÷varecchàsvàtantryasçùña ity alaü para÷aktipàtapavitritabahu÷rutasahçdayasopade÷akatipayajanahçdayahàriõyà prasaktànuprasaktyà / tad vyàkhyàtaü \pratika{÷çõu devi} iti / \pratika{uttarasyàpi} iti yad uktaü katham anuttaram iti tatra prativacanam / uttarasyàpi saünihitasya yad anuttaram / pràguktakrameõa hy uttaram apy anuttaratàdàtmyenaiva bhavet nànyathà / ata eva uttaram apy anàdçtya Q: anàdare ùaùñhã / uttaraü råpaü hy anàdçtatadbhàvam anuttararåpam eva / bhedo hy ayam uttararåpo nitaràm evàbhedabhuvam adhi÷ayya tathà bhavet / yathoktam Q: paravyavasthàpi pare yàvan nàtmãkçtaþ paraþ / Q: tàvan na ÷akyate kartuü yato buddhaþ paraþ paraþ // iti / % %p.215 % tathottarasyàpi granthabhàgasyànuttaraü tenàpi uttarãtuü na ÷akyate / pa÷yantyà api paràbhaññàrikàyàþ prathamaprasaratvàd uttarasyàpi ca madãyasyaitad evànuttaraü paramàrthaþ / uttarasya tri÷ålapreraõàdimayasya yad anuttaraü vi÷ràntisthànam / kiü tad ity àha yataþ syàd ayaü kauliko vidhiþ / kaulikaþ kulàkulàtmà pràg vyàkhyàtaþ vidhãyamànatvàd vidhir mahàsçùñiråpo garbhãkçtànantasçùñyàdikoñi÷ato yasmàt prasçta etad eva tad anuttaram / yad uktam Q: yataþ sarvam iti / tathà hãdaü vi÷vaü ciccittapràõadehasukhaduþkhendriyabhåtaghañàdimayam ekasyàü parasyàü parame÷varyàü bhairavasaüvidy avibhàgenaiva bodhàtmakena råpeõàste / yady api bodhàtmakaü råpaü nàstameti jàtucid api tadastamaye aprakà÷amànatàpatteþ, tathàpi parasparàbhàvàtmako 'vacchedaþ tatra nàsti / vi÷vàtmàna eva bhàvàþ, tatra ca yady eùàm avasthitir na syàt tat prathamànusaüdhànàdikam evàkùapreraõopayogy api na bhaved iti samucitànuditedantàkam ahaüparàmar÷amàtràbhinnam eva bhàvajàtaü vigatabhedakalanaü tiùñhati / na tatra ka÷cid avacchedaþ / tathà yad yatra spaùñaþ sann ayaü vidhiþ kaulikaþ sthito vi÷ràntiü pràptaþ / sarvam idaü hi ùañtriü÷adàtma tataþ sàmànyaspandasaüvidàtmanaþ ÷aktimataþ para÷aktipradhànàc chivàt sva÷aktyà sçùñam api sat tatraiva bhairavavi÷eùaspandàtmani ÷aktipradhàne svasvaråpe vi÷ràmyet / tad eva svasvabhàvaniùñhitatvaü bhàvànàm / yad uktaü Q: yasmin sarvam iti / tad etad ÷iva÷aktyàtmaiva sàmànyavi÷eùaråpam ekàtmakam api parame÷vareõaivopade÷opàyaprave÷àya pçthakkçtya niråpyamàõaü vastutaþ punar ekam eva svatantracinmayam aham ity ai÷varya÷aktisàram anuttaram / yatra kãdç÷e svasvaråpe 'vasthitaþ Q: mama hçdvyomni / mameti yad etad dhçdayaü sarvabhàvànàü sthànaü pratiùñhàdhàma / nãlàdãnàü hy antataþ krimiparyantaü cidaü÷àniviùñànàü na kiücit nãlàdiråpam iti pramàtur eva yat Q: mameti avicchinnacamatkàràü÷opàrohitvaü Q: mama nãlaü bhàtam iti tadeva nãlàdiråpatvam iti / % %p.216 % tasya mamety asya nãlàdyanantasarvabhàvahçdayasya yad vyoma yatra tat mamakàràtmakaü vi÷vaü samyag dhçtam / ata eva tyaktabhinnanijaråpatayà ÷ånyaråpaü vyoma yatra / tathà mamety asya bhinnàbhinnaråpaparàparasaüvidàtmano yad dhçdayaü paryantapratiùñhàdhàma aham iti tasyàpi vyoma saühàraråpakalanena maha iti naràtmakaü lãnaü bindvàtma÷aktau ma iti, kuõóalinãhakalàråpàyàü pravi÷ya paripårõanirargalacamatkàre sarvàvicchinne a ity anupraviùñaü tathà bhavati / etad eva mama hçdvyoma / evaü yata idaü praùçtaü yatra ca vi÷ràntaü tad eva nityam anàvçtasvabhàvaü svayaü prathamànam anapahnavanãyam anuttaram / yathoktam Q: yatra sthitam idaü sarvaü kàryaü yasmàc ca nirgatam / Q: tasyànàvçtaråpatvàn na nirodho 'sti kutracit / [Spandakàrikà 1.5] iti / àvarakatvena nirodhakàbhimato 'pi hi tadàvaraõàdisvàtantryeõa prakà÷amàno dçkkriyàtmaka eva parame÷varaþ / yad ity ayaü nipàtaþ sarvavibhaktyarthavçttir aparavàkyãyasaübandhaucityàd vi÷eùe sthàsnur atra pa¤camyarthe saptamyarthe ca vartate / ayaü hy à¤jasyena artho yad ayaü kaulikaþ sçùñiprasaraþ, yac ca mama hçdvyomny avasthitas tad evànuttaram / evaü tasyaiva prasaravi÷ràntyubhayasthànatvaü niråpya prasarakramasvaråpaü kriyà÷aktispandavisargaü niråpayati Q: kathayàmi ityàdi / tad eva hi råpam ahaü parànuttaràtma paràparàdimayapa÷yantyàdiprasaraparipàñyà 'vicchinnaikatàparamàrthaþ kathayàmãti samucitavyapade÷aü paràbhaññàrikodayabhàgi vaikharyantaü vàkyaprabandhaü ÷àstrãyalaukikàdibahubhedaü vyaktayàmãti / taduktam Q: ... sarvata÷ ca yaþ iti / prathamaparyantabhuvi paràbhaññàrikàtmani tatprasaràtmani ca paràparàdevatàvapuùy anuttaradhruvapadavijçmbhaiva / tad àhur nijavivçtau ÷rãsomànandapàdàþ kathayàmity uccàrayàmy utkalikàta iti / tathàham eva sarvasyànta÷ cidråpeõa kathayàmãti / tad evàsmàbhir yuktyupade÷asaüskàrair nirmalayya hçdayaïgamãkçtam / % %p.217 % svaråpaü càsya parame÷varasya sadya iti / ya eva ca parame÷varo bhairavàtmàkulànuttaradhruvadhàmatayoktas tad evedaü sarvaü sat kaulikavidhiråpam / na hi prakà÷avimar÷a÷uddhabhairavasvaråpàtireki kiücit bhàvànàü sattvam / sattàsaübandhàrthakriyàkàritvàdãnàm api sattàhetutàparàbhimatànàm api sattà'yoge tathàtvànupapatteþ sattvàntaràrthàkriyàntarayoge cànavasthàpatteþ /prathamata eva tathà vimar÷ajãvitaprakà÷amayatvam eva sattvaü, tac ca svàtantryavimar÷asàràhaübhàvabharitam iti bhairavaråpam eva / yad và sati sadråpe yasyati yatnaü karoti kriyà÷aktipràõatvàt / tat sadya iti kvipi napuüsakanirde÷aþ / sad yad iti kecit guravaþ pañhanti / tad uktaü ÷rãsiddhasantàne Q: prakà÷amànàbhàsaiva yad bhåtis tat sad eva hi / iti / ÷rãspande 'pi Q: ... tad asti paramàrthataþ / iti / ÷rãsomànandapàdair api Q: yat sat tat paramàrtho hi paramàrthas tataþ ÷ivaþ / iti svaråpam uktam / tad uktaü \pratika{yaþ sarvaü} iti / asyaiva kriyà÷aktiprasaraü niråpayati \pratika{kaulikasiddhidam} iti / kaulikaü yat vyàkhyàtam / tasya siddhiþ tathàtvadàróhyam / tad yato bhavati / tatra hi paramàrthapramàtari sakalaü kulàkulàdi tathà bhavati / yatra pratãyamànaü sarvaü tathàtvadàróhyaü bhajate / tad uktam Q: kulàt parataraü trikam / iti / anyatràpi Q: vedàc chaivaü tato vàmaü tato dakùaü tataþ kulam / Q: tato mataü tata÷ càpi trikaü sarvottamaü param // iti / ÷rãni÷àcàre 'pi Q: vàmamàrgàbhiùikto 'pi dai÷ikaþ paratattvavit / Q: saüskàryo bhairave so 'pi kule kaule trike 'pi saþ // [Ni÷isaücàra] iti / % %p.218 % ÷rãsarvàcare ' pi Q: vàmamàrgàrgàbhiùikto 'pi dai÷ikaþ paratattvavit / Q: kramàd bhairavatantreùu punaþ saüskàram arhati // [Sarvàcàra] iti / krama÷ caiùa eva / yathoktam evaü yat sarvalokavedasiddhàntavàmadakùiõakulamatabhåmiùu paramàrthapramàtç iti / yathoktam Q: ya÷ ca sarvamayo nityaü tasmai sarvàtmane namaþ / iti / tad evànuttaram / etat sarvaü garbhãkçtyoktaü nijavivçtau somànandapàdaiþ, Q: kiü bahunà sarvam evànuttaram anuttaratvàd iti / ayaü tàtparyàrthaþ [ ... ] %Pràkçtam iti / ãdçg vyàkhyànaü tyaktvà yad anyair vyàkhyàtaü tatpradar÷anaü dåùaõam / yady api padavàkyasaüskàravihãnaiþ saha vrãóàvahà goùñhã kçtàbhavati tathàpi sacetaso 'nuttaram avabodhayituü tad ekavàraü tàval likhyate / \pratika{anuttaram} ityàdinà sàrdhena ÷lokena ÷ivaviùayaþ pra÷naþ / \pratika{hçdayasthà} ityàdinà ÷lokena ÷aktiviùayaþ / tathà \pratika{÷çõudevi} ity atra prativacanagranthe \pratika{uttarasyàpy anuttaram} iti tatràrtha uttaraü ca ÷çõv anuttaraü ceti / atra yady eùà trikàrthàbhipràyeõa vyàkhyà tan naraviùayatçtãyapra÷naprasaïgaþ / atha tu yàmalàbhipràyeõa tatràpi na dve vastunã ÷iva÷aktyàtmake yàmalam ucyate yena pçthak pra÷naviùayatopapattiþ / atha÷abdàrtha÷ ca na saügacchate / sa hi sajàtãyani÷cayànantaryavçttiþ / uttarasvaråpàvadhàraõam antareõa cànuttaraviùayasyaikapra÷nasyànupapattiþ / tathàhi keùucid vçddhapustakeùv ãdçk ÷lokàntaraü dç÷yate Q: ÷rutaü deva mahàj¤ànaü trikàkhyaü parame÷vara / Q: uttaraü ca tathà j¤ànaü tvatprasàdàvadhàritam // iti / tasmàt ÷rãsomànandapàdaniråpitavyàkhyànusàreõaiva yad guravaþ samàdikùan tad eva sarvasya karoti ÷ivam / ity asaüskçtadurvyàkhyàtàmasonmålanavrataþ / ùaóardha÷àsanàpåtahçdaübujavikàsakaþ // saüstyànànantapà÷aughavilàpakalasadruciþ / dãpto 'bhinavaguptena vyàkhyàbhànuþ prakà÷itaþ // % %p.219 % evaü yato 'yaü kauliko vidhiþ prabhavati yatra ca pratiùñhàpadavãü bhajate yanmayaü cedaü kaulikaü tad evànuttaraü ity uktam / tatra kas tàvat kauliko vidhiþ kathaü càsya prasaro 'nuttaràt kathaü càtraivàsya pratiùñhà kathaü cànuttaraikaråpatvam ? yac coktam uttarasyàpy anuttaram iti tat sarvaü yuktyàgamasvasaüvedananiùkarùaõatattvàvabodhàvàptavimar÷anipuõàn ÷iùyàn prati vitatya nirõinãùur bhagavàn prastauti granthàntaram / etàvaddçóhopade÷anirdalitabhedàbhimànavikalpànalpasaüskàràõàü tu sarvam etàvataiva anuttaraü katham ityàdisàrdha÷lokayugalanigamitena pra÷nena ÷çõu devi ityàdinà sàrdha÷lokanirõãtena cottareõànuttarapadapràptiva÷àviùñajãvanmuktabhàvànàü kçtakçtyatà / atas tàvanmàtra eva dçóhapratipattipavitrãkçtair vi÷ramaõãyam ity udbhujàþ phåtkurmaþ / tad anuttaraparabhairavapadavimaladarpaõàntarniviùñakaulikapadapraviviktaye granthàntaram avatarati ity uktam / tad yathà _____________________________________________________________ ParTri 5-9ab: athàdyàs tithayaþ sarve $ svarà bindvavasànakàþ & tadantaþ kàlayogena % somasåryau prakãrtitau // ParTri_5 // pçthivyàdãni tattvàni $ puruùàntàni pa¤casu & kramàt kàdiùu vargeùu % makàrànteùu suvrate // ParTri_6 // vàyvagnisalilendràõàü $ dhàraõànàü catuùñayam & tadårdhve ÷àdivikhyàtaü % purastàd brahmapa¤cakam // ParTri_7 // [var. 7cd: -årdvhaü] amålà tatkramà j¤eyà $ kùàntà sçùñir udàhçtà & sarveùàü caiva mantràõàü % vidyànàü ca ya÷asvini // ParTri_8 // iyaü yoniþ samàkhyàtà $ sarvatantreùu sarvadà & _____________________________________________________________ tatràkulam anuttaram eva kaulikaü sçùñiråpam iti nirõãyate / atha tat sçùñir iti saübandhas tad evànuttaraü padaü sçùñir ity arthaþ / yady api ca sçùñàv api pràktananayena kàlàpekùi paurvàparyaü na syàt tathàpy upade÷yopade÷abhàvalakùaõo bhedo yàvat svàtmani svàtantryàt parame÷vareõa bhàsyate tàvat paurvàparyam apãti tadapekùayà atha÷abdenànantaryam / % %p 220 % anantaram akulam eva sçùñiråpam iti yàvat / na tu pra÷napratij¤àbhyàm ànantaryam atha÷abdenoktam ekapraghaññakagatasajàtãyaprameyàpekùakramatàtparyapratãtipravaõatvàd asya / anyathà tåùõãübhàvàder anantaram idam ity api sarvatra tatprayogàvakà÷aþ / astu, ka ivàtra bhavataþ kle÷a ? iti cen na ka÷ cid çte pratãtyabhàvàt / yat tu ÷rãsomànandapàdàþ Q: akàraþ ÷iva ity uktas thakàraþ ÷aktir ucyate / ity àgamapradar÷anenàtha ity etàvad evànuttaram iti vyàcacakùire thakàrasamavyàptikatàbhipràyeõa sarvatra prathamollàse prasaradanantànantavastusçùñi÷aktyabhedaråpatvàt sarvabhåtajãvanaråpaparanàdàvalambanaråpatvàc càtha÷abdàrthasya / tan nàsmàbhir vitatya vivecitaü, tàdç÷asyàgamasya yato na sàkùàd vayam abhij¤àþ / tais tu tathàvidhàgamasàkùàtkàribhir anekayukti÷atasahiùõutà såtragranthasya såtritaiva / dhålibhedapradar÷anam api tenaivàbhipràyeõa tair ita÷ càmuta÷ ca vitatam / vayaü tu tacchàsanapavitritàs tadgranthagranthinirdalanàbhilaùitasvàtmapavitrabhàvàs tair nirõãteùv artheùådàsãnà eva / dhålibhedàdinà ca kalpitasàmayikalipyapekùaõam api bhaved api kasya cit upàyàya, na tu tat sakalade÷akàlagata÷iùyaviùayam iti nàsmabhir vitatya vipa¤citam / etadanubhavayuktyanupraviùñànàü ca tad akàryakaraü svakalpanàbhi÷ ca sukaram avyavasthitaü ca, anyeùàü caitadupade÷ànabhij¤ànàü tadupade÷anam apy akiücitkaram ity alam anena prakçtavighnavidhàyinà / prastutam anusaràmaþ / ``a'' àdyo yeùàü svaràõàü yadi và thakàreõa sukhoccàraõàrthena saha athàdyo yeùàm iti àdya÷abda÷ càtra na vyavasthàmàtre nàpi sàmãpyàdau, api tv àdau bhava àdyaþ / tathà hy amãyàü varõànàü paràvàgbhåmir iyam iha nirõãyate yatraivaiùàm asàmayikaü nityam akçtrimaü saüvinmayam eva råpam / % %p 221 % saüvinmaye ca vapuùi sarvasarvàtmakatà satatoditaiva / sà ca parame÷varã paràbhaññàrikà tathàvidhanirati÷ayàbhedabhàginy api pa÷yantyàdikàþ paràparàbhaññàrikàdisphàraråpà antaþkçtya tattadanantavaicitryagarbhamayã / na hi tatra yan nàsti tat kvàpy astãti nyàyyam / paràmç÷ata ca prathamàü pratibhàbhidhànàü saükocakalaïkakàluùyale÷a÷ånyàü bhagavatãü saüvidam / tathàhi yat kiücic caram acaraü ca tat pàramàrthikenànapàyinà råpeõa vãryamàtrasàràtmanà tadudbhaviùyadãùadasphuñatame yadasphuñatare yadasphuñàdivastu÷atasçùñikàlo lakùyamàõatattadanantavaicitryaprathonnãyamànatathàbhàvena saüvidi bhagavadbhairavabhaññàrikàtmani tiùñhaty eva / tathàvadhànàti÷ayaråóhaiþ sahasaiva sarvaj¤atàbhåmir asaükucitaparamàrthà akçtrimatadråpà adhi÷ayyate eva parànugrahapavitritair abhyàsakrama÷àõanigharùaniùpeùitatadapratyayaråpakampàdyanantàparaparyàya vicikitsàmalaiþ, savicikitsair api pratibhàtakiyanmàtravastudattasaükocà na tv akçtrimà / yad àhuþ ÷rikallañapàdàþ Q: tuñipàte sarvaj¤atvasarvakartçtvalàbha iti / evam eùa svaprakà÷aikaråpo 'py artho yuktyà pradar÷yate / yad yat svasàmarthyodbhåtottarakàlikàrthakriyàyogyatàdiva÷aniþ÷eùyamàõasatyatàva÷àvàptàvicalasavàdavirodhàvabhàsisaümatakramikavikalpyamànanãlàdiniùñhavikalpapårvabhàvi nirvikalpasaüvidråpaü tattadvikalpanãyaviruddhàbhimatanãlapãtàdyàbhàsàvibhàgi bhavati, yathà citraj¤àna÷ikharasthasaüvinmecakabodhàdi / yat tu tadviruddharåpanãlapãtàdyàbhàsàvibhaktaü na bhavati tattadanantasvasàmarthyodbhåtanãlapãtàdyàbhàsavikalpapårvabhàgy api na bhavati, yathà nãlaikasàkùàtkàri j¤ànam / bhavati cedam astamitodeùyadubhayavikalpaj¤ànàntaràlavarty unmeùapratibhàdi÷abdàgamagãtaü nirvikalpakaü sasaüvàdaviruddhàbhimatanãlàdivikalpapårvabhàvi / tasmàt tad anantàvabhàsàvibhàgamayam eveti / ubhayo÷ ca j¤ànayor antaràlam anapahvanãyàü j¤ànayor bhedàd eva / tac ca saüvidàtmakam eva, anyathà tenaiva saüvitsaüskàrocchede smaraõàdyanusaüdhànàdyayoga iti pratibhàkhyasya dharmiõaþ sarvavàdinaþ praty avivàda eveti nàsiddhiþ / saüketavyutpattikàlànavalambanàc càsyàvikalpatvam eva / % %p 222 % sahajàsàmayikatathàparàmar÷ayogo hi jaóavilakùaõasaüvidråpanàntarãyakaþ / na vikalpatulyatvaü bhedànullàsàt / bhedasàratàlambatayà tv arthabhàvaü kuryàt / vikalpànàü càvikalpaü vinà nodayaþ, asvàtantryàt / asvàtantryaü ca saüketàdismaraõopàyatvàt, saüketàdismaraõaü ca tathànubhavaü vinà kutaþ / saüvida÷ ca praïnyàyena kàlàdiparicchedàbhàva iti ekaiva sà pàrame÷varã pratibhà asmaduktimàhàtmyakalpità evaüvidhaparicchinnasvabhàvàpi sarvàtmaiva / madhye 'pi vartamànabhåtabhaviùyadråpavikalpàntaraprasavabhår eva / tathà ca vivekaku÷alair àlayavij¤ànam evam evopagatam / sasaüvàdatvaü ca tadanantarabhàvinàü vikalpànàü dar÷itam eveti nàsiddho hetuþ sàdhyadharmiõi, na caikàvabhàsivikalpasaüvibhàgakàriõi avikalpake vipakùe sadà và kadàcid api và vartate, na ca tato 'sya vyàvçttiþ saüdigdheti na viruddho nànaikàntiko na saüdigdhavipakùavyàvçttiþ, dçùñàntadharmiõy api citraj¤ànàdau hetor evam evàsiddhatàdidoùà parihçtà bhavanty eva / hetudoùeùu tu parihçteùu dçùñàntàdidoùà niravakà÷à eva ityàdi bahu nirõãtakalpam aparair eveti kiü tadanubhàùaõakle÷ena / siddhaü tàvad dhy etat yat pràtibhaü nikhilavaiùayikàvabodha-pårvàparàntaracaraü nikhilàtmakaü tat / tasyàü pralãnavapuùaþ para÷aktibhàsi glànir ghañeta kim abhàvava÷opakëptà // ÷arãrapràõàdau paradhanasukhàsvàdapañalam anàlokya svasmin spç÷ati hçdaye glànim asamàm / praviùñà ced antar nikhilajagatãsåtisarasà parà devã hanta pravilasatu pårõaü havir iva // tad uktaü spande Q: glànir vilumpikà dehe tasyà÷ càj¤ànataþ sçtiþ / Q: tad unmeùaviluptaü cet kutaþ sà syàd ahetukà // SpaKà_3.8 // var: a:: viluõñhikà> iti / % %p 223 % Q: ekacintàprasaktasya yataþ syàd aparodayaþ / Q: unmeùaþ sa tu vij¤eyaþ svayaü tam upalakùayet // SpaKà_3.9 // iti ca / Q: màyãyakàrmamalamålam u÷anti tàvad aj¤ànanàmamalam àõavam eva bhadràþ / Q: bãjaü tad eva bhavajãrõataroþ parasmin saüvinni÷àtadahane dahate kùaõena // yathàhuþ Q: malam aj¤ànam icchanti saüsàràïkurakàraõaü / [MVUT 1.23cd] iti / tad evoktam Q: tadunmeùaviluptaü cet ... / iti / evam eva ca vyàkhyàtam adaþ / anyathà glàner vilopakatvam asyà÷ càj¤ànàt saraõam aj¤ànasya conmeùeõa vilopa iti kiü kena saü÷liùñam iti nçpaniråpaõapràyam eva bhavet / [..............................................................] tad evaü bhagavatã paràvàgbhåmir garbhãkçtasvasvàtantryasattodbhaviùyatpa÷yantyàdiviniviùñaparàparàbhaññàrikàdiprasarà tadgarbhãkàrava÷àvivàdaghañitasakalabhåtabhuvanabhàvàdiprapa¤caprabodhaikyacamatkàrasàrà parame÷varabhairavabhaññàrakàvirbhàvaprathitatathàvidhàdbhåtabhåtaparamàrthasvaråpà svàtmavimaladarpaõanirbhàsitànantasçùtisthitisaühàraikyamayamahàsçùñi÷aktir àdikùàntaråpà athàdyà ityàdinà granthena niþ÷eùaü bhagavatà nirõãyata iti sthitam / tad evaü sthite granthàrtho nirõãyate / akàràdivisargàntaü ÷ivatattvam / kàdiïàntaü dharàdinabho 'ntaü bhåtapa¤cakam / càdi¤àntaü gandhàdi÷abdàntaü tanmàtrapa¤cakam / ñàdiõàntaü pàdàdivàgantaü karmàkùapa¤cakam / tàdinàntaü ghràõadi÷rotràntaü buddhikaraõapa¤cakam / pàdimàntaü mano'haükàrabuddhiprakçtipuruùàkhyaü pa¤cakam / % %p 224 % vàyvàdi÷abdavàcyà yàdayo vakàràntà ràgavidyàkalàmàyàkhyàni tattvàni / dhàrayanti pçthagbhåtatayàbhimànayantãti dhàraõàni / dvàv atra õicau prayojyaprayojakabhàvadvairåpyàt / tathàhi dhriyante svàtmany eva sarve bhàvàþ prakà÷àtmani paramaparipårõe pade bhairavàtmani sarvàtmani / yathoktaü ÷ivadçùñau Q: àtmaiva sarvabhàveùu sphurannirvçtacidvapuþ / Q: aniruddhecchàprasaraþ prasaraddçkkriyaþ ÷ivaþ // [øivadçùñi_1.2] // iti / yathoktaü spande Q: yatra sthitam idaü sarvaü [SpaKà 1.2a] iti / evaü svàtmany eva prabhàsvare prakà÷anena dhriyamàõàn bhàvàn dhàrayati svayam aprakà÷ãbhàvena jaóatàsvabhàvedaübhàvàspadatàpràpaõena prakà÷ayati parame÷vara eva / punar apy ahaübhàvenaivàcchàdayati / tad iyaü bhagavatsadà÷ive÷ada÷à ÷uddhavidyàmayã ekena õicà dhvanità / tatràpi ca yad idantàyà ahantayàcchàdanaü tadàcchàdanãyedantopapattàv upapadyate, na ca ÷uddhaparame÷varacinmayaråpàpekùaü bhinnaprathàtmakam idantàkhyaü råpam upapadyata ity àcchàdanãyànupapattau tadva÷ena tadàcchàdakatàpy ahaübhàvasya nopapanneti tathàvidhe÷varabodhànupapattiþ / tadanupapattau ca na kiücid bhàseta kàraõàbhavàd ity uktam asakçt / bhàsate cedaü tadbhàsàvyatirekarahitam api parame÷vara÷aktita eva bahiþ prathate kàraõàntaràsaübhavàt svasaüvidi ca saüvida eva sarvamayatvaprathanàt / tad evaü svàtmaråpaü jagad bhedena bhàsamànaü prakà÷àtmany eva ahamàtmani bhàsate sàmànàdhikaraõyenetãyatà etàvad ava÷yam evàkùiptaü yathà ã÷vara eva kasyàpi veditur bhinnàn vedyàn ahantayà pa÷yati ya÷ càsau ko 'pi vedayità so 'pi bhàsanàt svàtmamaya eveti svàtmani tathàvidhàþ ÷aktãr adhi÷ete yàbhir asau tadaiva bhinnavedyavedakãbhàvam upà÷nuvãta / ràgàdibhir eva ca tathàvidhatvam asyeti ràgàdaya eva dhriyamànàn bhàvàn uktanyàyena dhàrayantam ã÷varaü prati prayojakatàü gacchanti / atas tasyaiva puüstvavyapade÷akàraõaikabhåtà dvitãye õici utpanne dhàraõa÷abdavàcyàþ / % %p 225 % õijutpattàv api sarvatraiva prakçtyarthànvayànapàyaþ / dhriyamàõatayà prakà÷amànasyaiva hi dhàryamàõatà prakà÷anàsaüj¤à upapadyate yataþ / yathoktaü mayaiva ÷ivadçùñyàlocane Q: preryo 'pi sa bhaved yasya ÷aktatà nàma vidyate / iti / bhartçharir api Q: apravçttasya hi praiùe pracchàder loó vidhãyate / Q: pravçttasya yadà praiùas tadà sa viùayo õicaþ // iti / tad evaü dhàraõa÷abdenàpara÷àstreùu ka¤cukanàmadheyaprasiddhàny eva tattvànãha niråpitàni / yad uktaü ÷rãtantrasàre Q: dhàrayanti pa÷oþ pà÷àn bhàvàn svàtmamayàüs tathà / Q: vidyàmàyàniyatyàdyàþ ÷odhyàs tena prayatnataþ // iti / yat tu ÷rãsomànandapàdair dhàraõa÷abdenàïgàni niråpitàni pakùàntarà÷rayaõena tatra parapakùasarvadç÷yatvaprathanam àtmany abhipràyaþ / teùàü hãdç÷ã ÷ailã Q: svapakùàn parapakùàü÷ ca niþ÷eùeõa na veda yaþ / Q: svayaü sa saü÷ayàmbhodhau nimajjaüs tàrayet katham // iti / ÷àdikùàntaü mahàmàyàvidye÷varasadà÷iva÷aktyàkhyaü tattvapa¤cakam / tathà hi màyàtattvasyopari vidyàtattvàdha÷ ca ava÷yaü tattvàntareõa bhàvitavyaü yatra vij¤ànàkalànàü sthitiþ / yathoktam Q: màyordhve ÷uddhavidyàdhaþ santi vij¤ànakevalàþ // iti / tathà hi mahàmàyàbhàve màyàpade pralayakevalànàm avasthitiþ vidyàpade ca vidye÷varàdãnàm iti kim iva tad vij¤ànakevalàspadaü syàt / ata eva vidyàpadapracyutànàm apy eùàü bhedamayabhàvarà÷igatabhinnavedyaprathànudayàn màyãyàbhidhànamalànullàse Q: tatra vij¤ànakevalo malaikayuktaþ ity aj¤ànàtmakàõavamalàvalambitvaü ÷rãpårva÷àstre kathitam / ta eva ÷uddhavidyàpadànugrahàd bodhità mantratadã÷àdibhàvabhàgino bhavantãti tatraivoktaü % %[p.226] % Q: vij¤ànakevalàn aùñau bodhayàm àsa pudgalàn / [MVUT 1.19ab] ityàdinà Q: mantramahe÷vare÷atve saüniyojya... [MVUT 1.21] ityàdinà ca / keùu cit tu ÷àstreùu sà mahàmàyà bhedamalàbhàvopacàràd vidyàtattva÷eùatayaiva nirõãyate / kvacit punar aj¤ànamalasadbhàvoparodhàn màyàtattyapucchatayà yathà keùu cit ÷àstreùu Q: ràgatattvaü puüsy eva lagnam iti na pçthak paràmçùñam, yathà vehaiva ÷rãtrikàgameùu niyatikàlau na pçthaï niråpitau / atra mate vidyàdyanà÷rita÷ivàntaü brahmapa¤cakaü nirõeùyate caitat / eùàü ca tattvànaü bçhattvaü bçühakatvaü ca pràyo bhedasamuttãrõatvàt saüsàrasåtikartçtvàc ca / evam etàni catustriü÷attattvàni prakriyàtmanà sthitàny akàram eva àdiråpatayà bhajante / tatredaü vicàryate / prathamataþ ÷ivatattvam avarge, tato bhåtànãtyàdi yàvad ante ÷aktitattvam iti ko 'yaü sçùñisaühàraj¤aptisthityavatàrakramàõàü madhyàt kramaþ / sarvatra ca ÷rãmàlinãvijayottarasiddhàtantrasvacchandàdi÷àstreùu kùakàràt prabhçty avargàntaü pàrthivàdãnàü ÷ivàntànàü tattvànàü nive÷a uktaþ Q: àdyaü dhàrikayà vyàptaü tatraikaü tattvam iùyate / Q: ekam ekaü pçthak kùàrõaü padàrõam anuùu smaret // [MVUT_2.50] ityàdinà / tatraiva ca punar bhinnayonimàlinãbhaññàrikànusàreõa phakàràdãnàm abhinnayonimàtçkànive÷àvàptatattvàntarasthitãnàm api Q: phe dharàtattvam uddiùñaü dàdijhànte 'nupurva÷aþ / Q: trayoviü÷aty abàdãni / [MVUT_4.15] ityàdinà pàrthivàditattvayojanà niråpità / punar api ca tatraiva ÷rãvidyàtrayànusàreõa Q: niùkale padam ekàrõaü tryarõaikàrõadvayaü dvaye / % %[p.227] % iti paràparàbhaññàrikànusàreõa oükàraü ÷ivatattvam aghore ity atra ÷aktitattvam ityàdikrameõa pàrthivàditattvaniråpaõà yojità / ÷rãmadaparàbhaññàrikàbhipràyeõa ca Q: sàrdhenàõóadvayaü vyàptam ekaikena pçthag dvayam / Q: aparàyàþ samàkhyàtà vyàptir eùà vilomataþ // ityàdinà phañkàre pàrthivapràkçtàõóadvayaü, huükàre màyãyaü, hrãükàre ÷àktam aõóaü ceti tattvanive÷aþ / ÷rãparàbhaññàrikàvyàptiniråpaõe ca Q: sàrõena tritayaü vyàptaü tri÷ålena caturthakam / Q: sarvàtãtaü visargeõa parà vyàptir udàhçtà // ity anyathaiva prakriyàyojanaü niråpitam / punar api màtçkàsadbhàvarati÷ekharakule÷varàdimantrabhaññàràkàdyabhipràyeõànyathànyathà ca / aparatantreùv apy evam eva viparyastapràyaü bahu bahu÷o niråpitam / tat punar iha sarvam evànyatheti paridç÷yata iti mahàn ayam àgamavidaþ svakañakakùobha iva sarvavinà÷akaþ samudbhåtaþ / na ca sàüketikam idaü yena puruùecchàva÷opakalpitena råpeõa cànyathànyathà niråpyamàõam iha saügataü bhavet, yathà dàkùiõàtyàþ caura÷abdena odanaü vyapadi÷anti, saindhavàs tu tenaiva dasyum, odanaü tu kråra÷rutyà, tayà tu kà÷mãrikà vituùitayavagodhåmataõóulàn iti / sàüketikatve hy anavasthitatvàd apàramàrthikatvàc ca ÷odhya÷odhakabhàvàdyanupayogàd aniråpaõãyatvam eva syàt / saüketasyàpi paramàrthasattaiva / na hi saüketo nàma anyaþ ka÷ cid çte parame÷varecchàtaþ / prasiddho hi naþ saüketo bhagavadicchàprakalpitas tannàmàkùaralipyàdigatàpyàyanàdikarmavidhijanitatacchàntikàdiphalasaüpatter iti cet / tarhy ekenaiva saüketena sarvavastusaüpattau kiü saüketàntarà÷rayeõa / tadà÷rayaõe và sva÷àstrita÷àstràntarãyalaukikapàrùadadai÷ikaghanakçtapratipuruùaniyatàdyanantasaüketanive÷apårvakaü tad api niråpyam eva / na tàvadbhir upayogaþ, etàvataiva kàryasiddhir ity api nirakùarakukùikuharair ucyamànaü ÷råyamàõaü ca ÷obhata eva / % %[p.228] % avikalà bhagavadicchà na vicàrapadavãm adhi÷ete iti ced alaü granthadhàraõavàcanavyàkhyànavicàraõàdimithyàyàsena, parityàjya evàyaü gurubhàraþ, tåùõãübhàva÷araõair eva stheyam, bhagavadicchaivottàraõãyam uttàrayet / tad icchaiva anugrahàtmà evaüvicàraõàyàü paryavasàyayati / na khalu pàdaprasàrikayaiva sukhaü sayànair bhu¤jànai÷ ca svayam avimç÷adbhiþ svàpekùatãvrataràdiparame÷varànugrahotpannàdhikàdhikasåkùmatamavimar÷aku÷aladhiùaõàpari÷ãlanaparàïmukhair và sthàtavyam iti / tat sarvadà vimç÷yam idaü vartata iti etàvan na jahãmaþ / tad atràvadhàrya sthãyatàü yàvat pariharàmaþ sarvam idaü kiü cin na vastuta÷ codyajàtaü parame÷varyàü paràvàgbhuvy anuttaradurghañakàritàtmakanirapekùasvàtantryasàràyàü pàratantryàü÷ale÷amàtraparamàõunàpy anuparaktàyàm iti / pràyaþ pràg eva pratisamàhitam adaþ / tathàpi vistarataþ parihriyate / yat tàvad uktaü ÷ivatattvaü tataþ pçthivãtyàdãti ko 'yaü krama iti / tan na ka÷ cit krama iti bråmaþ / akramaü yad etat paraü pàrame÷varaü vicitraü garbhãkçtànantavaicitryaü svàtantryaü trikàrtharåpaü tad evaitat / tathà hi yeyam aparà paràparà paràbhaññàrikà pàrame÷varã bhairavãyà sattà sà sadà÷ivatattvànà÷rita÷aktitattvasyàpy uparivçttis tadantasyàpy àsanapakùãkçtatvàt / tathà hi Q: ã÷varaü ca mahàpretaü prahasantam acetanam / ity anena sadà÷ivàntam àsanaü nàdàntapakùaniviùñaü ÷rãpårva÷àstropasaühçtam Q: ity etat sarvam àsanam ity uktvà Q: tasya nàbhyutthitaü ÷akti÷åla÷çïgatrayaü smaret iti ÷aktivyàpinãsamanàtmaka÷çïgatrayam uktaü, tatràpy aunmanasordhvakuõóalikàpadaparamadhàma sitakamalatrayaråpatayà niråpitam ity etat paramàsanaü paràparyantatvàd iti / tadupari ca devãnàü sthitir iti / % %[p.229] % tat paraü pa÷yantyàkhyaü j¤àna÷akter eva paryantadhàma nàdàkhyaråpam atikramaõãyatvenaiva sthitam / yathoktaü ÷ivadçùñau Q: athàsmàkaü j¤àna÷aktir yà sadà÷ivaråpatà / Q: vaiyàkaraõasàdhånàü sà pa÷yantã parà sthitiþ // iti / pratyagàtmani hi buddhiþ pa÷yantã rudradevatà paraü sadà÷ivaj¤àna÷aktàv eva anà÷rita÷iva÷aktyàtmani vi÷ràmyati / mano'haükàrayor brahmaviùõudevatayor vaikharãmadhyamàpade patyor ã÷asadà÷ivakriyà÷aktipadam eva parà pratiùñhàbhår iti tàvad àgamasiddhaü svasaüvedanabçühitaü ca / tat pa÷yantyupari paràbhåmir bhagavatã yatra sarvam abhedenaiva bhàti ca vimç÷yate ca / yady api hi vidyàpade màyàpade 'py abhedena bhàsanà sthitàpi tatra vimar÷o 'nyathà / vidyàpade hãdam iti pramàtçprameyajàtam ekato 'hamàtmani saükràmet tadàcchàditaü vimç÷yate Q: aham idam iti / tad etat samàne cidàtmany adhikaraõe ubhayaü pratibimbitam abhedenaivàvabhàsamànaü sàmànàdhikaraõyam uktam / ata eva Q: ã÷varàvasthàyàü paràparàtmikàü da÷àü bhàvà bhajante, yathaiva màyàdhvany aparàü, na tu saiva paràpara÷aktir aparà và iti yad ã÷varatattvaü praty abhihitaü ÷rãmadutpaladevapàdais tat pradar÷itàgamaviparyàsa÷aïkàyuktam iti na mantavyam / mantramahe÷àdiùu tu råpaü bodhaikaparamàrtham api aparabodhaikaparamàrthàd anyad Q: aham aham idaü punar idam eva iti saüvit / vij¤ànàkalànàü tu bodhaikaparamàrthe 'pi råpe Q: nàhaü nedam iti saüvidaprabodhàd aham ity eva tatra prabuddham / pralayakevalinàm idam aham ity aprabuddham eva / atra màyàpade ca tannirvikalpakatàbhàsena yady apy asti tathàvidha eva pràõabhåto vimar÷as tathàpi tadråpavyavahàrakasya tatprasàdàsàditasattàkasyàpi tadavyatiriktasyàpi pa÷càttanasya vimar÷asya % %[p.230] % Q: idaü ÷arãràdy aham, ahaü yo'sau j¤àtà, idaü ghañàdikam, idaü yat tat j¤eyam iti bhedenaiva vimar÷aråpatayà vyavahàro vikalpàtmaiva / tatra tu tathàvidhatve kàraõàntaràsaüvedanàt kalpyamàne 'pi ca kàraõe punar api tathàvidhabodhàvinirbhàgamàtraparyavasànat tasyaivàvikalpasaüvidàtmanas tathàsàmarthyaü tathàsàmarthyayogàd eva ca tadanantavaicitryàtmakatvam ity ai÷varyam anapàyi siddhyet / asyàü ca sattàyàm ai÷varyam anapetaü yato vaikharyàtmani evaü màyãye vedye 'pi và madhyamàmaye dhàmni bhàsanàtireky api saübhàvya evaü vimar÷aþ / atra tu parasaüvidi yathaiva bhàsà tathaiva vyavahàramayo 'pi vimar÷aþ / tena jala iva jalaü jvàlàyàm iva jvàlà sarvathàbhedamayà eva bhàvà bhàsante, na tu pratibimbakalpenàpi / kevalaü yàvad eùàpi parame÷varã upade÷àya niråpyate tàvad adharasattàkëptà tathà bhavati / evaü ca bhàsàtmakaü bhairavaråpaü svataþsiddham anàdi prathamaü sarvataþ caramaü ca sarvata÷ ca vartamànam iti kim aparaü tatrocyatàm / tattvabhàvavikàsam àtmamayam àtmaikyenaiva svaprakà÷aü prakà÷ayati tathaiva ca vimç÷aty anapetatathàcamatkàratve 'pi / yac ca tat tathà vimar÷anaü tad bhàvimàyãyànantasçùñisaühàralakùakoñyarbudaparàrdhasàkùàtkàriõi bhàsane bhavet tathàråpam eva bhavati / tathàbhavac ca tad yadi sçùñau pràthamikaü màdhyamikaü và padaü bhàsanàd vimç÷et tatpårvasya taduttaravyabhicàraõà÷aïkàsaübhàvanànapagamàd aparipårõam aprathitetarabhàvarà÷i khaõóitàbhedaü katham anirvyåóhaparabhairavamahàdhàmasamà÷ritàdhastanapa÷yantyàdiniùñhabhedàsåtraõakalaïkaü tathàvidhavastvapoùaõavasanàmamàtrãbhåtaparàbhaññàrikàråpaü tat kim api råpaü bhavet / etàdç÷adhàràrohaõàbhàve ca na kiü cit idaü vijçmbhamàõaü bhàseta iti na vrajatv apårõatà mà prathiùñha bhàvarà÷ir abhedakathà khaõóyatàü mà nirvàkùãd bhairavà÷rayatà bhedakalaïkam udvahatu nàmadheyamàtreõa paratvam iti vaktuü yuktam / % %[p.231] % tad etad eva bhavati saügacchate ca yadi prathamataraü sarvacarame evamàbhàsà patantã tatraiva vimarsenàpi padaü bandhayet / sa hi caramo bhàgas tathà tàvat svàtmaråpaü bibhrat tatsvàtmaråpanàntarãyakatàsvãkçtatadanantanijapårvapårvataràdibhàgàntaro bhàsamàno vimç÷yamàna÷ ca pårõa eva / tatpurvo 'pi bhàgas taduttarabhàgapçùñhapàtivçttapårvaparipårõabhàsàsàravimar÷atàdàtmyàt taduttararåpaparipårõatàm ajahat svayaü ca svaråpanàntarãyakatàhañhakçùñasvapårvapårvataràdibhàgàntaràbhogo bhàsamàno vimç÷yamàna÷ ca tathaivàkhaõóita ity evaü tatpårvapårvagatà bhàsà tattaddvitràdinijanijottarabhàgabhàsà vibhàge labdhabhairavabhàvasvabhàvàvyabhicàrànurodhabalasvãkçtasvasvapårvabhàgacamatkàra ekaikam api paraü pårõà bhavati yàvat svaprakà÷anijabhairavàbhimatanikañataravarti råpaü / tad eva svecchàvi÷ràntidhàma và bhairavàkhyaü vapuþ / svayam eva tadvimar÷aku÷alà bhavata prasaükhyànaparàþ / hradagiritaruprabhçtyupàdhisaükocena rahite tadvaty api vàraõyànãprade÷e duràd akhaõóità dçùñir evam evàkhaõóitatàm upà÷nuvànà bhairavabodhànuprave÷aü prati saüpradàyatàm àsàdayeta / Q: nirvçkùagiribhittyàdau de÷e dçùñiü vinikùipet / ityàdi / anyathà bhàga÷aþ pàte prathamabhàgàd àrabhya yadi và niravayavam evaitat ka iva aparasaüvedanebhyo 'purõàbhimatebhyo vi÷eùaþ / vi÷eùas tu garbhãkçtànantavaicitryacamatkàrakçta ivàpårõasaüvidantarebhyaþ pårõàbhimatasaüvedanasyeti svayam eva jànantu sopade÷àh pàrame÷varàþ / parame÷a÷aktipàtakiraõàvikasite tu pa÷ujanahçdayaku÷e÷aye na asmadãyair vacana÷atair apy atitãkùõàbhidheyasåcibhir api saübhedo 'tha vikàso 'tha vitarãtuü ÷akyaþ / ghañe 'pi evam eva paripårõo dçùñipàtaþ / tatràpi hy avikalpà saüvit jhagiti caramabhàga eva nipatati / tatas tu kramàd vikalpasaüvida àyàntya àcaramanikañabhàgàd antastaràm antastamàü cànupravi÷antãti kim anyena / tad evam evehàpi ÷ivatattvaü sadà avikalpam eva vikalpasåti svàtantryasarasam anàdi sarvàdibhåtaü siddham / atra tàvan na vimatiþ / tat tu paripårõaü tathà bhavati yadi sarvacaramàü pàrthivãm eva bhuvam adhi÷ete / dharàsaüvid dhi tathà dharàü viùayatayàpy abhedenàbhàsayed vimç÷ec ca yadi tatsvaråpasarvasvàvabhàsavimar÷ayoþ vyàpriyeta / % %[p.232] % svaråpasatattvaü càsyàþ paripårõaprasaratsvàtantryakëptàpraråóhabhedatatpårvakaikarasabhedàvabhàsatadva÷oditasakucaccitsvàtantryasattàmayamàyàgràhakatadgràhyacakràvibhedàtmakpradhànatadvikàradhãtattvatatpariõàmàtmakàhaükàratanmålakàraõapårvakatanmàtravargaprasçtakhàdijalàntabhåtavargàdharavçttitayàvasthànam / sà hi yàvad àkùepeõaiva vartamànà tàvat svaråpasatattvaiva / yàvad eva pa¤caguõatvàt tanmàtràõy àkùipet tàvat tàny àkùipyamàõàni nijasvaråpopakëptaye samàkùiptapràktanapràtiùñhikamålàntaraparamparànubandhisvakapårvakamålàny eva / na hy Q: upàdànàbhimatakàraõasvaråpànanvayaþ kàryasattàyàü syàt iti nyàyyam / nimittakàraõàdãni kathaü cin nànvãyur ity ucyetàpi kadà cit / etac ca prakçtavighàtakam anyatra tadabhidhànapravaõe ÷àstre niùkuùya niùkuùitam asmàbhir eveti neha vitatam / tad evaü prathamaü tàvad dharà tato 'pi jalaü tathaiva svaråpasàkalyena bhàsamànaü vimç÷yamànaü ca tadbhàsàvimar÷acamatkàram antaþkçtatathàvidhadharaõitattvasaüskàrasattàkaü pårayed eveti yàvad ante saiva pårõasaüvidbhagavatã ÷ivàtmaiva / tad anenaivopade÷ayuktinayena Q: prade÷amàtram api brahmaõaþ sarvaråpam ekaikatràpi ca tattve ùañtriü÷attattvamayatvaü ÷àstreùu niråpitam / evaü ca ÷rãspanda÷àstropade÷o Q: didçkùayeva sarvàrthàn yadà vyàpyàvatiùñhate / Q: tadà kiü bahunoktena svayam evàvabhotsyate // ity ayaü hçdayaügamãkartavyaþ / carameõa pàdena tad evàtra såcitam iti kim anyat / yac ca yena vinà na bhavati tat tàvatsvaråpaü yathà ÷iü÷apàtvaü vçkùatvasvaråpaü pàrame÷asvàtantryàtirohitaniyativijçmbhàyàm / yat tu yàvatsvarupaü na bhavati tat tena vinà bhavaty eva yathà vçkùatvam çte ÷iü÷apàtvàpavàdaþ / % %[p.233] % na bhavanti ca dharàdãny uttarottaratattvàni jalàdi pårvapårvaü vineti tàvatsvaråpàõy eva / dharà hi na jalaü vinà bhavet sruter eva kàñhinye dar÷anàd ity evaükrameõa bhåtàni tanmàtrair vinà katham, tàny api indriyajçmbhayà vinà, indriyàõy api tattathàvidhàdhyavasàyena vinà / sarvàõi caitadàdyàvibhaktànvitasåkùmaråpamålakàraõavinàkçtàni na bhavanti / målaprakçtir api bhogyà bhoktàraü tadbhogyavibhàgabhàgitvàd eva saükucitaü saükocava÷àd eva ca svàtmàrohitakàlakalàdipà÷ajàlaü saüvidàtmakaü càntareõa kathaü / saüvida÷ càkhaõóaråpàyàþ kathaü saükocakàraõasvàtantryaü màyàparaparyàyaü vinà saükucitatvam / svàtantryaü ca saükoce 'saükucitatàsàratatsaükocatàratamyàkùepi bhavad ãùadasaükucitàsaükuciteùaóvikàsivikasvararåpaü virahayya naiva bhavet / sarvam eva cedaü prathamànaü svatantraparipårõaprathàsàrabhairavaü vinà kiü cid eva neti svasaüvitsiddho 'yaü tattvakramaþ / srutir api jalàtmikà kàñhinyaü vinà kveti dharàpi pårvikà salile 'stv iti kathyamànam api kiü na÷ chedayet / pratyuta paripårõasarvàtmakabhairavabhaññàrakàtmakaparàsaüvitparipoùaõàyaiva syàt / sarva÷ càyaü paràparàbhaññàrikàdiråpapa÷yantyàdisattàsamayodbhaviùyadãùatsphuñasphuñataràditattvabhedànusàreõa paràbhaññàrikàmahasi taducitenaiva vapuùà viràjate / tatra hi niþ÷vasyeva / haste draviõam asan na kva cid api syàt / bhaviùyad api vastu caramam api prathamaprakà÷e bhàsetaiva / kevalam ekarasatadbhedasàrasphuñaråpàpekùayà bhaviùyattà / tathà hi bhaviùyati kalkã haniùyaty adharmaparàn ityàdi yadi na prakà÷itaü tat kathaü puràõeùu nibaddham / kvacana sarge babhåva kalkã tathaiva vyadhita iti cet kiü sa evàsàv anya eva và, anya÷ ced aprakà÷o 'sau, sa eva cet kathaü kàlabhedaþ / akàlakalita÷ cet katham iva / % %p 234 % cittvàd vi÷varåpatvàd iti cet tarhy akàlakalite saüvidàtmani satatavi÷va÷aktyaviyukte svàtantryava÷asaükocavikàsàvabhàsitasaühçtisçùñisatàviråddhaikaråpatadàtmakavapuùi parame÷vare 'smajjihvàgrahçdayànapàyini bhairavabhaññàrake sarvam astãty asmàbhir upanyasyamànam eva muktamandàkùaü kathaü nàdriyate vivçtatarakaõñham eva và svayam eva na nirõãya niråpyate / tasmàt ÷ivatattvam idam anàdyantaü svayaü prathamànaü pårõatàtmakanirapekùatàmàtrasatattvasvàtantryasàram antaþkroóãkçtyàtmataikaparamàrthaü tattvajàtaü parasaüvidi satatoditatvàt sarvàvirodhitvàn nikhilànugràhakatvàc ca avasthà÷abdavyapade÷àsahiùõau yàvad akàlakalitam àsãnaü bhairavaråpam avatiùñhate tàvad etacchàstrasamucitenaiva mahàsçùñyàdiråpeõa na tu mitasçùñyàdikrameõa---iti siddham / sa eùa eva saüpuñayoge asmadguråõàü saüpradàyaþ ÷uddhaparasattayà sarvasyaiva ekaikatattvasya nikhilasya ca tattvaughasya saüpuñãkaraõàt / vakùyate càpy etat / pa÷yantãda÷àyà÷ càrabhya bhedàsåtraõàtmàü÷àü÷ollàsa iti tataþ prabhçty eva ÷odhya÷odhakabhàva iti tàvad vyavasthànàpahnavanãyà / yathoktam Q: yat sadà÷ivaparyantaü pàrthivàdyaü ca suvrate / Q: tat sarvaü pràkçtaü j¤eyaü vinà÷otpattisaüyutam // ityàdi / pa÷yantã ca paràparàbhaññàrikàsatattvà para÷akter eva svàtma÷aktir darpaõakalpà yatra tat paràbhaññàrikàsvaråpam eva cakàsti pratibimbavat / yac ca råpaü sadà bimbe pratibimbe caikatàparamàrthaü mukhaparàmar÷amàtram iva na tat pratibimbitam ucyate tanmàtrasattvàd eva / yat tu tatrànyathà tathà ca bhàti mukhàkàra iva pårvàparavàmadakùiõatàdiviparyayàd etad evàpi tad evàpi tad eva pratibimbitam ucyate tac ca tatsamànadharmaiva bhavati na tu vijàtãyam / evaü ca pa÷yantãsatattvaparàparàvimalamukurikàyàü tattattathàvidhoktakramapårõapçthivyàditattvasàmagrãnirbharamantas tathàvidhasahajàkçtrimapàramàrthikànapàyikàdiparàmar÷akroóãkàreõaiva vartamànam api ÷rãparàbhaññàrikàvapuþ pratibimbam arpayat svaråpànyathàtvàsahiùõukàdiparàmar÷ànanyathàbhàvenaiva tatparaikaråpaü paràmç÷yaü dharaõyambhaþprabhçti tathollasadbhedasåtraõatayà sajàtãyàyàü vimalàyàü ca yàvat pratibimbayati tàvad dharàditattvànàü viparyàsa evopajàyate / % %p. 235 % yat parasaüvidi ÷aktitattvaü tad eva paràparàtmani pçthivãtattvaü, yat tu dharàtattvaü tac chaktitattvam iti kùakàràt prabhçti dharàdãnàü sthitiþ / bhagavadbhairavabhaññàrakas tu sadà pårõo 'nantasvatantra eva na viparyasyate jàtucid api cidråpàtirekàdyabhàvàd ityuktaü bahu÷aþ / paràtmani paràmar÷e paràmar÷aikatattvàny eva tattvàni paràmar÷a÷ ca kàdikùànta÷àktaråpaparamàrtha iti tatra abheda eva / paràparàyàü tu bhedàbhedàtmakatà pratibimbanyàyena / sà ca paràparà paràmar÷amayã kàdikùàntavarõamàlà÷arãrà yàvat svordhvavyavasthitaparàbhaññàrikàniviùñatattvapratibimbàni dhàrayati tàvat teùv evàmàyãyà÷rautakàdikùàntaparamàrthaparàmar÷eùårdhvàdharaviparyàsena tattvàni saüpadyante årdhvabimbàdharapratibimbadhàmasvabhàvamahimnà---iti tàtparyam / tataþ pçthivã kùakàra ityàdi ÷odhyaråpàpekùayà na kiücid viruddham / tatràpi parada÷ànapàyàt eùa eva kàdivarõasaütànaþ / tatraiva ca svàü÷odrekàt svàü÷àntarvartimadhyamàpadollàsàt svaråpavartamànavaikharãråpapràvaõyàc ca varõamantrapadaråpatà ÷odhyàü÷avçttir ity àstàm / aprakçtam etan nirõãtaü ca mayaiva ÷rãpårvaprabhçtipa¤cikàsu / yad apy uktaü ÷rãmàlinãbhaññàrikànusàreõa Q: anyathà cànyathà sthitiþ iti tad api nirõãya niråpyamàõaü vimç÷antu trikopade÷avisãrõàj¤ànagranthayaþ pàrame÷varàþ / anà÷rita÷aktyàtmakapa÷yantãparamakoñim atikramya pàrame÷varyàü parasaüvidi devatàs tisra iti yad uktaü tat tàvan na prasmartum arhanti tatrabhavantaþ / evaü ca parasaüvidantarvartini madhyamàpade paràparàbhaññàrikàvijçmbhàspade sthitir vimç÷yate / madhyamà tàvat svàdhikàrapade kriyà÷aktyàtmany ai÷vare pade sphuñavedyapracchàdakavedanaråpà vàcye vàcakaü tatràpi ca vàcyam adhyasyate / % %[p.236] % vi÷vatra vàcye vi÷vàtmani vàcakam api yadi vi÷vàtmaiva tad evaü parasparàcchàdanalolãbhàvàtmà nirvahed adhyàso na tv anyathà / na hi tricaturaïgulanyånatàmàtre 'pi pañaþ pañàntaràcchàdakaþ syàt / vi÷vàtmakatvaü ca parasparasvaråpavyàmi÷ratayà syàt / bãjàtmanàü svaràõàü vàcakatvaü yoniråpànàü ca vya¤janànàü vàcyatvaü krameõa ÷iva÷aktyàtmakatvàt Q: bãjam atra ÷ivaþ ÷aktir yonir ity abhidhãyate / iti / tathà Q: bãjayonyàtmakàd bhedàd dvidhà bãjaü svarà matàþ / Q: kàdibhi÷ ca smçtà yoniþ ... // iti ÷rãpårva÷àstraniråpaõàt / ÷iva eva hi pramàtçbhàvam atyajan vàcakaþ syàt prameyàü÷àvagàhinã ca ÷aktir eva vàcyà / bhede 'pi hi vàcakaþ pratipàdyapratipàdakobhayaråpapramàtçsvaråpàvicchinna eva prathate / ÷ivàtmakasvarabãjaråpà ÷yànataiva ÷àktavya¤janayonibhàvo bãjàd eva yoneþ prasaraõàd iti samanantaram eva nirõeùyàmaþ / ata eva ca svaràtmakabãjavyàmi÷rãbhàva÷ ced yoneþ tat samastaphalaprasavo hanta niryatna ity apavargabhogàv akçùñapacyàv eva bhavato bãjavarõo 'pi svàtmani yonivarõo yonivarõo 'pi tathaiveti kiü kasya bhedakam iti kathyamànaü nàsmàn àkulayet ye vayam ekàü tàvad anantacitratàgarbhiõãü tàü saüvidàtmikàü giraü saügiràmahe / màyãye 'pi vyavahàrapade laukikakramikavarõapadasphuñatàmayã ekaparàmar÷asvabhàvaiva pratyavamar÷àkàriõã prakà÷aråpà vàk / anyai÷ caitat prayatnasàdhitaro iha ca etàvadupade÷adhàràdhi÷ayana÷àlinàm aprayatnata eva siddhyatãti nàsmàbhir atra vçthà vaiyàkaraõagurugçhagamane påta÷arãratàviùkriyàmàtraphale nirbandho vihitaþ / evam eva navàtmapiõóaprabhçtiùv api màlàmantreùv api ca kramàkramapårvàparàdibhedacodyapratividhànaü siddham eva / evaü bhagavatã màliny eva mukhyapàramàrthikamadhyamàdhàma ÷aktisatattvam / ata evoktaü ÷rãpårva÷àstre % %[p.237] % Q: yatheùñaphalasaüsiddhyai mantratantrànuvartinàm / Q: nyasec chàkta÷arãràrthaü bhinnayoniü tu màlinãm // iti / bhinnayonitvaü ca nirõãtam / anyatràpi Q: na puüsi na pare tattve ÷aktau mantraü nive÷ayet / Q: jaóatvàn niùkriyatvàc ca na te bhogàpavargadàþ // iti / evaü ca sthite sarvasarvàtmakatvàd yad eva ``na ç ç ë ë3 tha ca dha ã õa u å ba ka kha ga'' ity abhihitehatyaparasaüvidam apekùya krameõa ÷rotraü nàdàtmakabhàvaråpaü yonyàtma amçtàpyàyakàriõi bãjacatuùkàpyàyabhåmau patitaü bçühitatvam avàpya jhañiti grahaõàtmakarasasatattvarasanàmayatvaü pratipadya dharaõyàkàragandhavi÷eùãbhåya tatraiva spar÷akaraõatàü ÷ritvà etàvac ca ÷àktaü yaunaü dhàma ã÷ànabãjenàdhisthàya vàgàtmani karaõa÷aktau pratiphalitaü tato 'pi karaõa÷akter unmeùordhvà÷rayaõabãjaråpatayà buddhiråpàü ÷àktayonim adhi÷ayya pçthivyaptejoyonisamàviùñam / pa÷yantãråpànusçtyà tu grahaõàtmakavàõiråpàyàü tatraiva bãjeùu prasçtya càkùuùyàü bhuvi tatsàmànyà÷uddhavidyàkaraõe tatsarvàntyakaraõe ca ghràõe sthitvà ã÷ànabãjenàkramya ÷rotra÷aktim àlambyonmeùordhvabãjayogena ànandendriyayonigaü sadà÷ive÷vara÷uddhavidyàmayaü bhavati -- iti sarvàgramadhyàntagàmitvenàparicchinnam ananta÷akti ÷ivatattvam atroktaü bhavati / màlinyàm ihatyaparasaüvidanusçtyà pa÷yantyàtmakasattànusçtyà ca krameõa vàyur màyà gha sàdàkhyam / nabhaþ kalà ca ïa ã÷varaþ / icchaiva ÷aktimayã i ÷uddhavidyà / anuttara eva svatantro 'haübhàvaþ a ÷ivàkhyo màyà / a÷uddhavidyà gandha÷ ca va kalà / prakçtiþ pàdendriyaü ca bha a÷uddhavidyà / kàlaþ spar÷a÷ ca ya ràgaþ / pàyur ahaükçc ca óa niyatiþ / hastau mana÷ ca óha kàlaþ / ànandendriyaü buddhi÷ ca ñha puruùaþ / spar÷aþ kàla÷ ca jha prakçtiþ / ÷abdaþ pumàn ca ¤a dhãþ / råpaü niyati÷ ca ja ahaükçtam / niyatã råpaü ca ra manaþ / pàdendriyaü prakçti÷ ca ña ÷rotram / % %[p.238] % mano hasta÷ ca pa tvak / raso ràga÷ ca cha netre / ràgo rasa÷ ca la rasanà / ànanda÷aktiþ ÷aivã à ghràõam / vidyà teja÷ ca sa vàk / visarga÷akti÷ ca aþ karau / ã÷o jalaü ca ha pàyuþ / màyà vàyu÷ ca ùa ànandendriyam / sàdàkhyaü pçthivã ca kùa pàdau / pumàn ÷abda÷ ca ma ÷abdaþ / kalà nabha÷ ca ÷a spar÷aþ / baindavã ÷iva÷aktiþ aü råpam / nàsikà tvak ca ta rasaþ / ÷iva÷aktiþ sàttvã e gandhaþ / saiva dãrghà ai nabhaþ / tathaiva vàyutejasã o au / netre rasa÷ ca da àpaþ / ahaükçt pàyu÷ ca pha pçthivã / atraiva ca yathoktaü ÷arãranive÷a ity evaü sarvasarvàtmakatvaü nirvyåóhaü bhavet / paràbhaññàrikaiva hi proktanayena pa÷yantyàü pratibimbaü svakam arpayamàõà tatsamakàlam eva svàtmatàdàtmyavyavasthitamadhyamàdhàmni bhinnayonitàm a÷nuvànà tattadyonibãjaparasparasaübhedavaicitryasyànantyàd asaükhyenaiva prakàreõa tattatkulapuruùàdibhedenàparigaõanabhedabhàginã màliny eva / yathoktam Q: anantaiþ kuladevais tu kula÷aktibhir eva ca / Q: màlinãü tu yajed devãü parivàritavigrahàm // iti / anenaiva ca krameõa bahir bhuvaneùu tattveùu ÷àrãreùu ca cakreùu abhyàsaparo yogã tattatsiddhibhàg yatraiva dehe pràõe và bhavati / yathà kà÷ cid evauùadhyaþ samudbhåya kiücid eva kàryaü vidadhate tathà kàcid eva samudbhåya bhàvanà mantranyàsahomàdigatir và kàücid eva siddhiü vitaret, atràpi yàvan niyativyàpàrànatikramàt / tathà hi prati÷àstram anyathà cànyathà ca varõanive÷apuraþsaraü nijanijavij¤ànasamucitatatattadvarõabhaññàrakapràdhànyena tattadvarõapràthamyànusàràyàtaniyataparipàñãpiõóitavarõasamåharåpaþ prastàro ni råpitaþ -- tata eva ca mantroddhàro niråpitaþ -- tàm eva màtçkàråpatàü tathàvidhavãryadànopabçühitamantrasphurattàdàyinãü dar÷ayituü, yathà ÷rãnityàtantreùu aikàràtmakamohanabãjapràdhànyahetuþ / paranàdàtmanive÷apràdhànyàt tadanusàràpatita÷rãmannàdiphàntakrameõaiva nive÷aþ / atra kulapuruùàõàü kula÷aktãnàü ca eùa eva nive÷a abhipràyo na ca varõamantràdiguptimàtram eva phalam / tathà ÷rãvàjasaneyatantre varõàn yathocitaü nive÷yoktam % %[p.239] % Q: ity etan màtçkàcakraü divyaü viùõupadàspadam / Q: j¤àtaü gurumukhàt samyak pa÷oþ pà÷àn nikçntati // iti / tathà ÷rãtrikahçdaye 'pi Q: cakra÷ålàmbujàdãnàü pràõinàü saritaü nçõàm // Q: àyudhànàü ca ÷aktãnàm anyasyàpi ca kasya cit // Q: yo nive÷as tu varõànàü tadvãryaü tatra mantragam / Q: tena guptena te guptàþ ÷eùà varõàs tu kevalàþ // iti / tathàhi mantràõàm akùaramàtrànanyathàbhàve 'pi teùàm eva ÷àstreùv àõava÷àkta÷àmbhavàdivibhàgenànyathàtvaü yathà màyàbãjasya praõavasya sarvasyàmçtabãjasya vaiùõava÷aivavàmàdi÷àstreùu yathà và catuùkalabhaññàrakasya kàlottaràdau ÷rãmaducchuùma÷àstre ca / atra ca kulapuruùabahubhedaprakañanàyàm abhiyuktànàm upàyo likhyate Q: pårve pareùàm apare pare pçùñhavad eva ca / Q: pårve 'pi ca yathàpårvaü màtçkàyà vidhir mataþ // Q: etenaivànusàreõa bhinnayonisvaråpataþ // Q: ÷àktà hy asaükhyà devãyaü paraivottaramàlinã // Q: årdhvàdho viniviùñeùu bhedasaükhyeùu dhàmasu / Q: ekaü bindur athàpi pràg anyeùu pràktanàntyagàm // Q: svapçùñhagàü ca tàü saükhyàü vinive÷yaikataþ kùipet / Q: asmàdanyair bhavet saükhyà spçùñair iùñaiþ punaþ kramaþ // yathoktaü kula÷aktãnàü vidhir ànantyavedana iti / tad etena vidhinà ye kulapuruùa÷aktiyogino niradhikàrãbhåtàþ, yathoktam Q: brahmàdistambaparyante jàtamàtre jagaty alam // Q: mantràõàü koñayas tisraþ sàrdhàþ ÷ivaniyojitàþ / Q: anugçhyàõusaüghàtaü yàtàþ padam anàmayam // iti mantramahesvaràþ, na tu mantràþ, teùàü svalayàvasare anàmayapadaparyantatàbhàvaþ / % %[p.240] % tebhyo naiva mantroddhàras tasya niùphalatvàt / tata eva Q: abhinnayonimadhye tu nàdiphàntaü kalau yuge / iti / tad evaü bhagavatã paràparàbhaññàrikà padabheda÷àlinã madhyamayà mukhyayà vçttyà bhagavanmàlinãråpaivànantàparigaõapradar÷itavai÷varåpyasvasvaråpàpãti / tatràpi ca tathaiva svàtmani sarvàtmakatvenàü÷atrayodrekàd varõapadamantràtmakatvam / etac ca ÷odhanakaraõabhàveneti mantavyam / pa÷yantyaü÷ollasanto hi pà÷àþ såkùmà eva ÷odhyà bhavanty antarlãnatva eva pà÷atvàt / uditoditavijçmbhàmaya÷àktaprasare tu madhyamàpade ÷odhanakaraõataivàntarlãnapañamalàpasaraõe bàhyasthålamalasyeva / tatparàbhaññàrikàsaüvidantargataü tu vaikharãpadaü vimç÷yate / na hi tatraiva vaikharyà asaübhavaþ / tathà hi bàlà dvitrair varùair yady api sphuñãbhåtasthànakaraõà bhavanti tathàpy eùàü màsànumàsadinànudinam eva và vyutpattir adhikàdhikaråpatàm etãti tàvat sthitam / tatra yadi madhyamàpade tathàvidhavaikharãprasarasphuñãbhaviùyatsthànakaraõàvibhàgavarõàü÷asphuraõaü na syàt tad aharjàtasya bàlakasya màsajàtasya saüvatsarajàtasya và vyutpattau na vi÷eùaþ syàt / madhyamaiva sà vyutpattyà vi÷iùyata iti cet katham iti carcyatàm tàvat / sçnvann eva tठ÷abdàn pa÷yaü÷ càrthàn vyutpadyate vamàü÷ ca ÷råyamànàn eva paràmç÷ec chråyante ca vaikharãmayàþ, teùu ca asau råpa eva jàtyandhavat / tasmàd antarmadhyamàniviùñasthànakaraõàdimayã asty eva vaikharã / måke 'py evam eva / sarvàtmakatvaü ca saüvido bhagavatyà evoktam / evaü ca vaikharãpadam eva madhyamàdhàmalabdhavijçmbhaü svàü÷e parasparavaicitryaprathàtmani sphuñavàcyavàcakabhàvollàse jàte tattvajàlam antaþkçtya yàvad àste tàvad aparàbhaññàrikà / tadantarvartimadhyamàpadollàse paràparà / pa÷yantyullàse ca svaråpato bhagavatã devã ceti ÷odhakabhàvena sthitiþ traidham evàvatiùñhate / sodhako hi vi÷vàtmà vitataråpo vaitatyaü caivam eva bhavatãty uktam / % %[p.241] % ÷odhanaü prati tu karaõatvaü kartur eva svasvàtantryagçhãtasaükocasya ÷àktamahimavi÷ràntasya bhagavataþ / ÷odhyatà tu saükocaikaråpasya saptatriü÷àtikràntatrikaikaråpabhairavabhaññàrakàvinirbhaktaparàbhaññàrikàtulyakakùyaparàparàdevatàkùobhàtmakasadà÷ivaj¤àna÷aktivisphàritapa÷u÷aktiråpapa÷yantãdhàmaprathamàsåtritabhedàtmano naràtmanaþ pà÷ajàlasyeti nirõayaþ / yathoktaü ÷rãsomànandapàdaiþ ÷ivadçùñau Q: asmadråpasamàviùñaþ svàtmanàtmanivàraõe / Q: ÷ivaþ karotu parayà namaþ ÷aktyà tatàtmane // iti / sarvakriyàkalàpe evaüråpatàsåcakatvaü ÷ivadçùñau / tatràpi cottarottaraü ÷odhyasodhakànàm api vigalanam / Q: tyaja dharmam adharmaü ca ubhe satyànçte tyaja / Q: ubhe satyànçte tyaktvà yena tyajasi tat tyaja // iti / tad iyam etàvatã dhàrà yac chodhanam api ÷odhyam eveti ÷rãùaóardha÷àstre eva eka utkarùaþ / tisçõàm api càsàü yugapat sthitir bhavaty eva / vakti hy anyat vikalpayaü÷ cànyat jalpaty avikalpam eva anyat pa÷yati / atra tu paripårõa eva tàvati bhagavàn bhairava evetyàdy anubhavasaüpradàyopade÷apari÷ãlanenàsyàrthasya svasaüvinmayasyànapalàpanãyatvàt / na tad yugapat api tu tathàsauksmyàd alaksaõam iti yaugapadyàbhimànaþ ÷irãùakusumapallavasatavyatibheda iveti cet keyaü khalu bhàùà yugapad iti / samànakàlam iti ced antarmukhe samvidàtmani proktanayena kaþ kàlaþ tasya j¤eyaråpapràõagamàgamàdimayàbhàsatadabhàvapràõatvàt / j¤eyopàdhigato'pi j¤ànam avaskandet sa iti cej j¤eyasya svàtmani bhàsàmaye 'nyathà và kasya nive÷o j¤ànamukhe noktaþ / itaretarà÷rayasaüplavaþ svato bhedàd ityàdy api sarvam ucyamànaü j¤ànamukham evàpatet tathà ca sa eva doùaþ / % %[p.242] % bahutarakusumapallavasatavyatibhedo 'pi càneka ity ucyamàne sarvatra såkùmaparamàõvantàvayavayogàn nàsti karma ity àpatet / na cànusaüdhànaü j¤ànàbhàvena saha syàd anusaüdhàyàþ smçtibhede tasyà÷ cànubhavopajãvitve 'nubhavàbhàvàbhàvàt / vitatya ca vicàritaü mayaitat padàrthaprave÷anirõayañãkàyàm iti kim iha vçthàvàgjàlena prakçtopade÷avighnaparyavasàyinà / evaü bhagavaty aparà sodhakabhàvena sthità parà paràparàpi ca yatra bhagavatãnàm aghoradãnàü ÷aktãnàü sthitir yadyogàd vij¤ànàkalasàdhakayogino mantramahesàdiråpeõàghoràdyàþ saüpannàþ / brahmyàdi÷aktyanugraheõaiva sàdhakàõavo brahmaviùõvàdayaþ / parame÷varo hi bhairavabhaññàrakaþ samagra÷aktipu¤japaripårõanirbharavapur nija÷aktinive÷anayà bràhmyàdãn svàtantryàt karoti iti kim anyat / evaü ÷odhakasyàpi ÷odhyatvam ity anya utkarùaþ Q: ... kulàt parataraü trikam / iti sthityà / tata÷ ca ÷odhya÷odhana÷odhakànàü sarvatraiva tryàtmakatvàt trikam anapàyi yathoktaü mayaiva stotre Q: ... yatra trikànàü tritayaü samasti / iti / na caivam anavasthà sarvasyàsya bhagavatparasaüvidekamayatvàt / Q: ... yena tyajasi tat tyaja / ity evam eva mantavyam / ÷odhanam api antataþ ÷odhako 'pi và bhedàü÷occhalattàyàü pà÷àtmakatvàt ÷odhya eva / ÷odhanaü ca paramàrthataþ sarvamalaploùacaturabhairavasaüvidabhedihutavaha eva sarvasyànuprave÷e paripårõataiva / yad vaksyati Q: evaü yo vetti tattvena ... / ityàdi / tat parasaüvidekamayaparàparàdidevatànaü sarvàtmakatvàt Q: paràparàïgasaübhåtà yoginyo 'ùñau mahàbalàþ / % %[p.243] % ityàdivacanàl laukika÷àstràntarãyàdivàcyavàcakànantyam api saügçhãtam / tad evaü kçtakariùyamàõàdyanantasaüketagarbhãkàreõaivàyaü ÷odhya÷odhakabhàvo na cànavasthà na càtiprasaïgo nàvyaptir na saüketitasyàpàramàrthikateti sthitam / evaü sthite prakçtam anusaràmaþ / akàràdyà eva kàlayogena somasåryau yau tau tadantaþ prakãrtitàv iti saübandhaþ/ tacchabdena pràktana÷lokoktam akulaü bhairavàtma paràmç÷yate / tenàkulam evàntargçhãtakalanàkaü kula÷akter atraiva nive÷àt / kalanàtmikà hi vimar÷a÷aktiþ / tàm antareõàkulam api turyàtãtaü nàma na kiü cit sauùuptapadàviùñatvàt turyànantaratàyà api samànatvàt / vimar÷a÷akti÷ ca parà parame÷varã bhairavabhaññàrakasya nirati÷ayasvàtantryàtmikà pårõakç÷atadubhayàtmakatadubhayarahitatvenàvatiùñhate / tatra yady api na ka÷ cid atra kramayaugapadyodayakalaïkaþ proktopade÷anayenaitàvatyàþ paràbhaññàrikàsaüvido 'nantàgàmipralayodayàtmakasvasvabhàvavimar÷aikaghanatvàt Q: svatantraþ paripårõo 'yaü bhagavàn bhairavo vibhuþ / Q: tan nàsti yan na vimale bhàsayet svàtmadarpaõe // iti nãtyà kramayaugapadyàsahiùõusvàtmaråpamadhya eva yàvat kramàkramàvabhàsas tàvat tadanusàreõàyaü kramo vicàraõãyaþ, akramasya tatpårvakatvena saüvidy eva bhàvàt pratipàdanàyàs tu sarvathaiva sakramatvàt / tathà ca sarva evàyaü vàgråpaþ paràmar÷aþ kramika eva, antaþsaüvinmayas tv akrama eveti sadaiveyam evaüvidhaiva evam eva vicitrà pàrame÷varã paràbhaññàrikà / tatas tatkramànusàreõa ``at'' ityàdivyapade÷aþ / evaü parame÷varasya svàtmanãcchàtmikà svàtantrya÷aktir anunmãlitabhàvavikàsà tathàvidhàntarghanasaüvitsvabhàvavimar÷asàrà ``a'' ity ucyate / sa càvasthà iccheti vyapade÷yà iùyamànànudrekà tata evànuttarasattàparàmar÷àtmikaiva eùà / % %[p.244] % parame÷varaþ satataü svasvaråpàmar÷ako 'kula÷aktipadàtmakam api råpam àmç÷an yady api kula÷aktãr anuyàtu tathàpi kulaparàmar÷ato 'sya syàd eva vi÷eùa iti bhairava÷aktimadvimar÷asatteyam / tàdç÷y eva punaþ prasarantã ànanda÷aktiþ ``à'' iti / prasçtà paripårõecchà ``i'' iti / icchaiva bhàvij¤àna÷aktyàtmakasvàtantryeõa jighçkùantã ã÷anaråpà ``ã'' iti / unmiùantã tu j¤àna÷aktir iùyamàõasakalabhàvonmeùamayã ``u'' iti / unmiùattaiva unmimiùatàm api antaþpràõasarvasvaråponmeùottaraikaråpair api antaþkaraõavedyade÷ãyàsphuñapràyabhedàü÷abhàsamàbhiþ saükocava÷enonãbhåtànuttarasaüvit sarvabhàvagarbhãkàreõànaïgadhainavãråpaparadevatàyà åóhoråpà åóhasakalabhàvarà÷iþ susphuñà prasçtà j¤àna÷aktiþ ``å'' iti / tad evam ete parame÷varasya bhairavasya dve ÷aktã, prathamà svaråpaparipåraõàråpatvàt pårõà càndramasã÷aktyavyatirekàc ca sahomayà vartata iti somaråpà svànandavi÷ràntibhàvà icchàkhyà kalanà mahàsçùñivyapade÷yà, yad vakùyate ``tatra sçùñiü yajed'' iti / dvitãyà tu tatsvaråpabhàvarà÷irecanànuprave÷àd riktà tadrecanàd eva kç÷à bhàvamaõóalaprakà÷anaprasàraõavyàpàrà såryaråpà svaråpabhåtakulasaüvitsaüjihãrùàtmikà mahàsaühàra÷aktir j¤ànàkhyà / tatràpi ca prasaratatpràktanaråpaparyàlocanàvasàt svàtmani yathàkramaü somasåryaråpatàyugalakabhàvena svasaüvidàtmakaü bhàvàkhyaü ca råpam apekùya viparyayo 'pi somasåryàtmakasçùñisaühçtikalanayoþ / na càtrànavasthà j¤ànecchayor api prasaràprasaràntaràdiråpatvaü, tayor api prasaràprasarayor icchàj¤ànaprasaràprasaràntaràdiparikalpanàprasaïgàd iti vàcyam / upasaüharata bàhyavibhramabhramabhramaõaü tàvat, anupravi÷ata såkùmàü vimar÷apadavãm / yàvad dhi ghañàdàv api vij¤ànaü jàyate tàvad eva j¤eyaghañàdyaü÷akarburãkçtasvayaüprathaü j¤ànaü prathata eva / tatràpi ca tadråpakarburãbhàve ghañàdiprathamasåkùmollàso'pi saüvedya ekabhàvodgamasya anyataþ kuta÷ cid abhàvasya prathamànatvàt / % %[p.245] % saüvida eva svàtantryaü bhàvojjigamiùàtmakam ã÷anaü svasaüvitpramàõalabdham eva / tadbhàvànucayaråpà saüvidghanà paripårõà svàtantryasattàpi saüvedyà / svàtmany ànandaghano bhavaüs tathà svatantraþ syàd ity ànando 'pi nàpahnavanãyaþ / anuttara÷ ca ÷aktimàn avyapade÷yaparacamatkàrasàro bhairavabhaññàrakaþ sarvatra kartçtvena bhàsata eva / tatràpi tv anuttarànandecche÷anonmeùaõonatvanimeùàõàü svaråpavimar÷e teùàü vicchedavicàraõena j¤ànabhåmim adhi÷ayànànàü tà eva bhagavatyaþ saüvicchaktayaþ samàpatanty ananyà eva svayaü saüvidaþ, paripårõatvenàbhedàt saüvedyopàdhe÷ ca bhedakatvàt tasya dehasaüvedyamàtratayaiva bhàvàt / ata eva ÷rãtantrasàre nijottamàïgacchàyà tattvam ity uktam Q: svapadà sva÷ira÷chàyàü yadval laïghitum ãhate / Q: pàdodde÷e ÷iro na syàt tatheyaü baindavã kalà // iti / tad evaü ùañkaü pravçttaü j¤àna÷aktyantam / kriyà÷aktis tu prasarantã vicàryate / icchàj¤àne eva parasparasvaråpasàükaryavaicitryacamatkàramayapårvàparãbhåtasvaråpaparigrahe saürambhasàrà kriyà / tatra yad yad anyavyàmi÷ritasàükaryam anyasaübandhàd eti tat tad anàmar÷anãya÷ånyapràyasvaråpàkramaõapuraþsarãkàreõa tathà bhavati plavànàm iva bhekàdiþ / tatrànuttarànandàtmakaü vapur na vyapasarati, avyapade÷yaråpatvàt sarvaj¤àneùu sarvàdhàravçttitvena paryavasatiparyantabhittiråpatvàt, api tu kramasahiùõutvàt saürambha icchaive÷anàntà svàtmany anuttarànandapade ca prasaraõakùamà / tataþ saiva ÷ånyàtmakaü svaü vapur avagàhamànà bhàsvaraü råpaü tejomayam iva prathamaü gàhate ``ç þ'' iti / atra hi ``i ã'' ityanugamo bhàsvararåparepha÷rutyanugama÷ ca katham apahnåyatàm / yathàha bhagavàn puùpadantaþ Q: ra÷rutisàmànyàd và siddham iti / ÷ånye hi ni÷cale råpe anupravivikùàyàü bhàsvararåpasaüvittisopànàkramaõaü sthitam eva / % %[p.246] % tato ni÷calaråpànuprave÷àt pàrthivaråpasatattvani÷calatàtmakalakàra÷rutyanugame ë ë3 iti / tathà ca paryante ã÷anaråpataiva samagrabhàvàtmasvaråpollaïghanena dãrghataraü plutvà ni÷calàü ÷ånyàü sattàm etãti plutatvam eti ``ëvarõasya dãrghà na santi'' iti nyàyàt / avarõàdãnàü tu dãrghasyaiva dãrghataratà plutatvaü / tac ca pràïnãtyà dãrghatvam eva pçthag aparyeùaõãyam ity àstàü tàvat / etac catuùkaü ÷ånyaråpatànuprave÷àd dagdhabãjam iva ùaõñharåpaü bhaõyate na tu sarvathà bãjaråpatvàbhàvàt, bãjayonyàtmaka÷iva÷aktyubhayàtirekinaþ kasya cid apy abhàvàt, ÷rãpårvàdi÷àstreùu cànabhidhànàt / laukikasukhàdiùu caivaüvidhaiva vi÷ràntir ànandaråpeti tad evàmçtabãjacatuùkam ity uktam / tad evam icche÷anaü cànandavapuùi anuttaraparadhàmani ca pràgbhàvini svaråpàd apracyàviny anupravi÷ya ``a à i ã iti e'', na tu viparyaye, yathoktam ``avarõa ivarõe e'' iti / anuprave÷e cànuttarapadànuprave÷e syàd api ka÷ cid vi÷eùaþ / ànandapadànuprave÷e hi sphuñatà / anuttaradhàmasaübhede tu såkùmatà tadapekùayà / tathàhi bhagavàn bhujagavibhur àdi÷at Q: chandogànàü sàtyamugriràõàyanãyà ardham ekàram ardham okàraü càdhãyate / iti / loke'pi pràkçtade÷abhàùàdau sphuña eva pracuro nive÷aþ / pàrame÷vareùv api ekàraukàrayor ekàraukàràpekùayà yad dhrasvatvam aïgavaktràdiviniyoge dç÷yate tad evam eva mantavyam ardhaikàràrdhaukàrabhipràyeõa / evam ``e'' iti bãjaü sthitam / etad api tathà÷abalãbhåtaü saüvidvapus tathaiva tad eva råpam anuvasat ``a à e'' iti ai / evam unmeùe'pi vàcyam ``a à u å iti o'' / ``a à o iti au'' / kevalam unmeùo j¤àna÷aktyàtmà prasaran yady api ÷ånyatàvagàhanam kuryàt tathàpi asye÷anecchàtmakobhayaråpaprave÷a eva ÷ånyatà, icche÷anayos tu svaparivçttiråpaü nàstãty uktanayenaiva sthitiþ / evam icchàj¤àne anuttarasvaråpànuprave÷ena pràptopacaye pa÷càt parityajya tathàvidhopàdhiparispandasattàm abhedasattàrohaõacinmayapuruùatattvasatattvavedanàråpabindumàtràva÷eùeõa vapuùà tathànuttarapada lãne ``aü'' iti / % %[p.247] % tathàhi aukàre eva kriyà÷aktiparispandaþ parisamàpyate itãcchàj¤ànayor atraivàntarbhàvàt tri÷ålaråpatvam asya ùaóardha÷àstre niråpitam Q: ...trisålena caturthakam / ityàdyudde÷eùu / binduþ punar vedanàmàtra÷eùataiva sarvasya / vedanàmàtràva÷eùam api vi÷vaü yadà svàtmany ekagamanàya visçjati svàtmana÷ ca sakà÷àt tannirmàõena visçjati sa eva parame÷varaþ, prathamaü ÷aktimadråpapradhànatayà, idànãü tu ÷àktavisargapradhànatayà ``aþ'' iti / aukàraparyante hi nirbharãbhåte kriyà÷aktiprasare etàvad anupraviùñam / anuttarapadasya bhairavabhaññàrakasya svaråpasatattvasyecchàj¤ànakriyàtmaka÷aktiparispandàdimadhyàntabhàgà ullilasiùollasattollasitatàsvabhàvàþ såkùmatamaprasaükhyànagçhãtatàvadbhåmikàdhiråóhayogijanasphuñalaksaõãyàþ ÷rãsvacchandàdiprakriyà÷àstreùu prabuddhaprasaraõàvaraõàdiråpatvenoktàþ / ata eva ÷ivadçùñi÷àstre saptamàhnike Q: sunirbharataràhlàdabharitàkàraråpiõi / Q: nilãna÷aktitritaye paràtmany anubhàvanàt // ityàdi Q: tasyàpi ÷aktir mçtpiõóaghañavad vi÷varåpatàm / gatà ... // ityantaü niråpya Q: ekam eva hi tat tattvaü na saükhyàto 'tiriktatà / iti yac chivatattvam eva anantavicitrasvàtantryasphàrasphuraõa÷akticamatkàrabharitatopàttabhairavabhàvaü nirõãtaü tatràyam evoktakramaþ / saüpradàyaprathamàhnike 'pi Q: sa yadàste cidàhlàdamàtrànubhavatallayaþ / Q: tadicchà tàvatã tàvaj j¤ànaü tàvat kriyà hi sà // Q: susåkùma÷aktitritayasàmarasyena vartate / Q: cidråpàhlàdaparamo nirvibhàgaþ paraþ sadà // % %[p.248] % iti / tathà Q: ...ghañaü jànàti yàvasà / Q: jànàti j¤ànam atraiva niricchor vedanakùatiþ // Q: aunmukhyàbhàvatas tasya nivçttir nirvçtiü vinà / Q: dveùye pravartate naiva na ca vetti vinà citim // iti / tathà Q: yata icchati taj j¤àtuü kartuü và secchayà kriyà / Q: tasyàþ pårvàparau bhàgau kalpanãyau purà hi yà // Q: tatkarmanirvçtipràptir aunmukhyaü tadvikàsità / Q: na caunmukhyaprasaïgena ÷ivaþ sthålatvabhàk kvacit // ityàdi / etad àgamasarvasvapràõatayaiva yuktiyuktatayà hçdayaügamãkçtam / sa eùa parame÷varo visçjati vi÷vam, tac ca dharàdi÷aktyantaü kàdikùàntaråpam ity etavatã visarga÷aktiþ ``ùoóa÷ã kalà'' iti gãyate Q: puruùe ùoóa÷akale tàm àhur amçtàü kalàm / iti eùà hi na saükhyeyà nàpi vaidantikã dçg api tu ÷aivy eva / visarga÷aktir eva ca parame÷varã paramànandabhåmibãjam / evaü hy akàràdiråpaü ghanatàpattyà yoniråpatàü gçhãtvà svaråpàpracyutaü tad eva svasvaråpa eva yoniråpe saükràmad visargapadam ity ucyate / yathoktam Q: sa visargo mahàdevi yatra vi÷ràntim çcchati / Q: guruvaktraü tad evoktaü ÷akticakraü tad ucyate // ityàdi / akàrasyaiva ghanatà kavargaþ, kaõñhyatvàt / ikàrasya cavargaþ, tàlavyatvàt / ukàrasya pavargaþ, auùñhyatvàt / çkàrasya tavargaþ, mardhanyatvàt, ëkàrasya tavargaþ, dantyatvàt / ya÷au cavargasyàntaþ, raùau ñavargasya, lasau tavargasya, vakàro'pi tapavargayoþ / ghanatà bodhasyàmårtasyàpi cinmàtrasyàpi kriyà÷aktiråpataiva / sà coktanãtyà ÷aktiùañkakrameõaivopajàyate / tena pa¤ca prasçtàþ ùaóguõitàs triü÷at, ùaóbhiþ saha ùañtriü÷ad bhavantãti / % %[p.249] % tad evaü ÷ivabãjam eva svàtantryàd ghanãbhåtatayà kvacid vapuùi ÷àktaråpe kusumatayà tiùñhad yonir ity abhidhãyate / tad eva hi puùpaü purvoktanayena gràhyagràhaõagràhakakoõatrayamayaü vastutaþ prasåtipadaü bãjasaümi÷ratayaiva bhavati, tadaiva puùparåpatvàt, anyadà tu yogyatayaiva tathàvyapade÷aþ / tathà ca tat kusumam eva trikoõatayà yoniråpam / tat sphuñãbhåtavibhaktagràhyàdiråpasomasåryàgnisçùñisthitisaühçtãóàpiïgalàsuùumnàdharmàdharma÷abalàdikoõatritayà pàrame÷varã bhairavã bhaññàrikà mudrà tadråpayonyàdhàratayà yonir iti nirdiùñà / tathà ca ÷rãkubjikàmate khaõóacakravicàre amum evàrthaü pradhànatayàdhikçtyàdiùñam Q: màyopari mahàmàyà trikoõànandaråpiõã / %not in ed. of KuMa? for Mahàmàyà \cf \RauSuSam 4:28cd: màyopari mahàmàyà sarvakàraõakàraõam; = \agama{Ni÷vàsaguhya} 7.253ab ityàdi / ata eva tathàvidhabãjakusumaikaghanabhàva÷iva÷aktisaüghaññaþ svayaü svàtmanaiva påjya ity upadiùñaü ÷rãtrikatantrasàre Q: ÷iva÷aktisamàpattyà ÷iva÷aktighanàtmakaþ / Q: ÷iva÷aktisamàpatti trikaü saüpåjayet param // [Trikatantrasàra] iti / evaü ca ghanãbhàvo 'pi vaikharãråpe yady api sphuñãbhavati tathàpi sarvasarvàtmani paràvàgvapuùi mukhyatayàvatiùñhate / tatra paraü kaõñhoùñhasthànakaraõàny api sarvasarvàtmakam eveti vi÷eùaþ / tathà hy antar api saüjalpet pa÷yed iti sphuña evànubhavo bheda÷ ca sthànàdikçta eva, ÷rutyekapràõatvàt varõànàü / kiü bahunà / bàlo'pi vyutpàdyamàno 'ntas tathàråpatayà vimç÷ati bhàvajàtaü, viparyayeõa saü÷ayenàpi và vimç÷ati / avacchedaü tàvat saüvedayata eva / sa ca vàgvimar÷akçta eva / ata eva saüvàravivàràlpapràõamahàpràõatà÷vàsanàdànupradànàdiyogo'pi càntas tathàsamucitasvabhàvaþ syàd eva, anyathà sasthàneùu bhedàyogàt / antarhitakaraõa÷aktayo'pi syur eva, ÷çõomy a÷rauùaü pa÷yàmy adràkùaü saükalpayàmi samakalpayam ityàder api saükalpasyànyathàvaicitryàyogàt / tad anayà yuktyà nibhàlitayàntar adhikam adhikam anupravi÷ya pari÷ãlayata tàü samvidaü yatra sarvasarvàtmakabodhaikaghanakaõñhauùñhàdidhàmni tathàvidhabodhaikaghanavimar÷àtmakasvàtantryasàramahàmantraråpavarõabhaññàrakanive÷aþ / % %[p.250] % bodhaikaghanatànirvi÷eùatàyàm idaü sthànam, idaü karaõam, ayaü varõa iti kathaükàraü vibhàga iti ced yad evaü svàtantryaü tathàvidhe svàtmani ghaño 'yam, sukham idam, j¤ànam idam, j¤àtàham ity avabhàsayati tasyaivaüvidhacitratararåpàvabhàsena ko và kiyàn và prayàsaþ / ata eva sarve pàùàõatarutiryaïmanuùyadevarudrakevalimantratadã÷atanmahe÷àdikà ekaiva parabhaññàrikàbhåmiþ sarvasarvàtmaiva parame÷vararåpeõàste iti tadvicitrasthànàdisàrvàtmyanirviùñasphuñàsphuñavyaktàvyaktàdiråpa÷abda÷arãrà mantra vãryam iti gãyate/ tathà hi vãõàvipa¤cãkacchapikàmurujàdiùu sa eva svano 'nyato 'nyato de÷àd apy udbhavann ekasthàna iti kathyate / evaü tàramadhyamandreùv api tatsthàyisvaraikàtmye 'pi vàcyam / ata eva ca sa eva varõaþ kva cit pràõini sthànàntarasamullàsy api bhavati yathà dhvàükùeùu kakàrañakàrarephà uccarantaþ sarva evodarapàyukaõñhatàlunirvartyà upalabhyante / avyaktatve 'pi ta eva tàvantaþ ÷abdatvàt ÷abdasya ca màtçkàtirekino 'bhàvàt / màtçkàtireky api avyaktaþ ÷abdo 'nupayogàn na saügçhãta ity apy ayuktam / avyaktavarõaråpasyàpi maurujasàmudràdidhvanitasya hlàdaparitàpakàritvam api asty eveti ko 'nyo 'bhimata upayogaþ / pàrame÷vare 'pi avyaktadhvaner mukhyatayaiva pràya÷o mantratvaü niråpitam ardhacandràdãnàm eva mantravyàptisàratvenàbhidhànàt / tatra ca Q: nirodhinãm anupràptaþ ÷abdaþ ÷uma÷umàyate / ityàdy uktam / ghaõñàkàüsyàdidhvanãnàü ÷rotraghaññanàdãnàü ca nàdopade÷e niråpaõàt Q: hayo heùati yadvac ca dànta udravatãva ca / Q: siüho garjati yadvac ca uùñraþ sãtkurute yathà // Q: tathodãrya pa÷oþ pràõàn àkarùanti balàdhikàþ / Q: mahàmantraprayogo 'yam asàdhyàkçùñikarmaõi // ity uktaü guhyayoginãtantre / tatropàyamàtram etat / vastutas tv àntara evàsau nàdàtmà mantra iti tu kathyamànaü bhavadbhir api asmàbhir api vyaktavarõamàlàdimantreùv api na na saücàrayituü ÷akyate / % %[p.251] % tasmàd avyakto varõàtmaiva ÷abdo yathà vidåragato'pi ghaño ghaña eva iti sthitam / sa ca pràõabheryàdibhedena sthànàntaram api anusaran sa evety api sthitam / ata evedanãü sarvabhåtarutaj¤ànaü yac cheùamuninà bhagavatopadiùñaü taddhçdayaügamãbhåtaü, anyathà ÷abdàrthapratyayànàü ya itaretaràdhyàso ya÷ ca dhyànadhàraõàsamàdhisaüyamena tatpravibhàgaparyantaparalàbhaþ sa katham asphuñavarõaråpatvàtirekivihagàdikåjitaj¤ànàya paryavasyet / yadà tu ta eva varõà varõànàm eva ca paramàrthato 'rthatàdàtmyalakùaõaü vàcakatvam tadà yuktyàta eva vihagàdirutaj¤ànam / bheryàdi÷abdà api hy arthavanta eva jayàjayasåcakatayopade÷àd vihagàdirutavat / tadabhipràyeõaiva ÷ikùàsåtrakàrasåtràõi havisarjanãyàv urasyàv ekeùàü radanamålam ekeùàm ityàdãni vàcakãbhavanti na tv aparathà kathaücid api / ata eva kiücid vaicitryam àlambyànyatvam anyatvaü cà÷aïkamànaiþ visarjanãyàj jihvàmålãyopadhmànãyau, anunàsikebhyaþ pa¤cayamàn, óakàraóhakàrayaralavakùakàrebhyaþ tàn eva laghuprayatnataràn bhedenàbhimanya catuþùaùñir varõà uktàþ / anyatvaü càtra svaravya¤janayor iva çvamara÷abdayoþ / ÷rãtrikaratnakule 'pi uktam Q: aùñàùñakavibhedena màtçkà yà niråpità / Q: tad eva kulacakraü tu tena vyàptam idaü jagat // [Trikaratnakula] iti / màtçkàj¤ànabhede vistarato niråpitam etat / iha tu tatprakriyànabhinive÷aþ, pårõataikasàratvàt / tad evaü sarvatràyam ãdç÷aþ saüvidanuprave÷akramaþ / padàrthaþ saükalpyamànaþ sàkùàtkriyamàõo vàmàyãyàsàüketikasvaråpabhåta÷uddhavimar÷àtmaparavàïmantramahàmahasi tàvat pratiùñhàü bhajate yatra sarvavàdibhir avikalpà da÷à gãyate / tac ca paramamantramahaþ pçthivyàdau ÷uddhavyàmi÷ràdipàramàrthikabãjapiõóaråpakàdivarõàtmakam eva, anyathà merubadarajalajvalanabhàvàbhàvaghañasukhanirvikalpaj¤ànànãty ekam eva sarvaü syàt / vikalpo 'pi tatprasàdotthaþ tàm eva saraõim anusaret, % %[p.252] % na tu pratyuta tatsvaråpaü bhindyàt / tathà ca yad eva tad asàüketikaü mantravapus tad eva anyonyavicitraråpaü pa÷yadbhiþ sarvaj¤aiþ saüketopàyam upàsyatayà upadi÷yate / tatraiva càsàüketike vàïmahasi tathà khalu màyãyàþ saüketàþ patanti yathà ta evàmàyãyàsaüketitamantratàdàtroyaü pratipadyante / tathàsvaråpapratipattir eva hi teùàü vàcakatàbhàvo nànyaþ ka÷ cit / atra ca sphuñam abhij¤ànam abhyàsavasàt / sàüketikatàm àpanno ciratarapårvavçttago÷abdaparàmar÷as tathaiva saüketakàle goparàmar÷o 'py anyo'màyãyàsàüketikaparàmar÷adhàmany eva nipatati / yàvat bàlasyàpijanmàntarànusaraõe 'pi citsvabhàvasyàdau sthitaivàsaüketikã sattà, anyathànavasthànàt / evam eva khalu saüketagrahaõopapattir nànyathetã÷varapratyabhij¤àñãkàyàm api ÷rãmadutpaladevapàdair nirõãtam / atra cànuprave÷ayuktiþ Q: pa÷yaty anyac chçõoty anyat karoty anyac ca jalpati / Q: cintayaty anyad àbhuïkte tatràsàüketikã sthitiþ // iti / bhaññàraka÷rã÷rãkaõñhapàdàþ Q: mano'py anyatra nikùiptaü cakùur anyatra pàtitam ityàdy apy avocan / tad apy asàüketikamantravapuþ svabãjam anudhàvad anuttarapadaparyavasàyi bhavati / tad apy anuttarapadaü satatatathàvidhànantasamudàyavaicitryasaürambhasàraü visargadçùñyà prasarad eva, visargasyaiva hakalàparyantatayà prasaràt tasyà api hakàràkhya÷aktikuõóalinyàþ svaråpabhedàtmakabindusvaråpadvàreõànuttarapada eva saükramàt, svaråpa eva vi÷ràmyati / ekàkùarasaüvit kila svaråpata eva de÷akàlakalanopàdhànàdinairapekùyeõaiva pràguktatattvapårõatànayena jhagiti visargabhåmau dhàvati / visargabhåmi÷leùa evànandecche÷anonmeùatatprasçtitadvaicitryakriyà÷aktimayànàm àkàràdãnàü sthitiþ / % %[p.253] % sa eva visargaþ svasattànàntarãyakatayaiva tathaivàtibharitayà sattayà prasaran dràg ity eva hakalàmayaþ saüpadyate / hakalàmayatàsaüpattir eva vastutaþ kàdisattànantatattvajàlasthitiþ / hakalaiva ca punar api bindàv anupravi÷anty anuttarapada eva paryavasyatãty ekaivàdvayaparipårõaråpà saüvedanasattàbhaññàrikeyaü parà bhagavatã parame÷varã, na tv atra kramàdiyogaþ ka÷ cit / tad etad ucyate ``aham'' iti viparyaye tu saühçtau ``maha'' iti / dvaidham api ceyam ekaiva vastutaþ saüvit / evam eùa sa sarvatra ghañasukhàdiprakà÷e 'pi svàtmavi÷ràntisarvasvabhåto 'hambhàvaþ / yathoktam Q: prakà÷asyàtmavi÷ràntir ahaübhàvo hi kãrtitaþ / iti / sa ca vastutaþ sarvàtmakaþ samanantaranirõãtanãtyà -- iti paràbhaññàrikànuviddho bhairavàtmaka eva / yathoktaü mayaiva stotre Q: vi÷vatra bhàvapañale parijçmbhamàõa- Q: viccheda÷ånyaparamàrthacamatkçtir yà / Q: tàü pårõavçtty aham iti prathanasvabhàvàü Q: svàtmasthitiü svarasataþ praõamàmi devãm // iti / eùa eva ÷rãvàmanaviracite dvayasaüpattivàrtike upade÷anayo boddhavyaþ / tena sthitam etad akàra eva sarvàdyaþ / yatràpi harùaghañanãlàdau hakàràdyà api varõàs tatràpi tathàvidhànantanijapårvàparavarõasamàkùepa eva, anyathà tasyaiva hàdeþ samudayàyogàt / te param àkùipyamàõatvàd evàntamilãnà vikalpagocaratvam apràptàþ, ata eva sarvatra vij¤àne sarvà eva devatàþ samam eva samudàyaü dadhatya÷ citràü saüvittivçttiü vartayanti / tad anenaivà÷ayena kàlàdhikàràdàv ekasminn eva pràõe pràõaùoóa÷àü÷e 'pi và ùaùñitaddviguõàdyabdodayapårvakaü màtçrudralokapàlagrahanàgàdãnàm udayapralayà÷ citrà niråpitàþ / % %[p.254] % tac citrànantodayapralayamaya eva dvitãyo 'pi pràõacàràdir ity akàlakalitam eva tattvaü vastutaþ paramàrthaþ, yadi param etàvanmàtraü màyãyàdhyavasàyànadhyavaseyam iti nàstitàbhimànakàri parasaüvidi tu tatkàlaü bhàsate eva / ata evaikasyàm eva j¤ànakalanàyàü pa÷yaty anyad vikalpayaty anyad ityàdyupade÷ena yad uktam devatàtrayàdhiùñhànaü tat sarvatraivànapàyi / sarvàõy eva ca saüvedanàni vastuto 'ham iti paramàrthàni vimar÷amayàny eva / tad evaü sthitam etad vi÷vam antaþsthitam ànanda÷aktibharito vaman grasamàna÷ ca visarga eva parame÷varo ghanãbhåya hakàràtmatàü pratipadyànantasaüyogavaicitryeõa kùaråpatàm apy eti / sa evaiùa dåtyatmaka÷àktayonisaüghaññasamucitavarõàtmakakùobhaþ / anàhatanàdada÷à÷rayaõena madhyamasauùumnapadocchalattattadanantabhàvapañalàtmà visargo vi÷liùyan dhruvadhàmni anuttarapada eva pravi÷atãti pràg apy uktam eta / amã càkàràdyàþ sthitimantaþ pràõe tuñiùoóa÷akàdisthityà ekàü tuñiü saüdhãkçtyàrdhàrdhabhàgena pralayodayayor bahir api pa¤cada÷adinàtmakakàlaråpatàü tanvate iti tithayaþ kalà÷ coktàþ / ùoóa÷y eva ca kalà visargàtmà vi÷liùyantã saptada÷ã kalà ÷rãvàdyàdi÷àstreùu niråpità Q: sà tu saptada÷ã devã hakàràrdhàrdharåpiõã / iti / visargasya hakàràrdhatvàt tato'pi vi÷leùasyàrdhatvàd iti niravayavasyaikavarõasya katham eùà vikalpanà iti ced asmatpakùe sarvam evànavayavaü cinmayaikàvabhàsanànatirekàt, tathàpi ca svàtantryàd eva avayavàvabhàse 'py anavayavataivànapàyinã, tathehàpi astu ko virodhaþ / evam eva varõopapattiþ, aparathà dantyoùñhyakaõñhyatàlavyàdivarõeùu kramaprasàrã pavana àghàtakaþ kathaü kaõñhaü hatvà tàlv àhantãti / yugapadàpårakatve 'pi samànakàlatà syàt, yatra kaõñhaghàñotthaü råpaü tat tu tàlvàhatijaü sarvatra saübhavati / ÷vàsanàdayo÷ ca pa÷càtpratãyamànatayànupradànatvam ucyate / dvimàtratrimàtreùu ca dvikàdiyogo garbhãkçtaikadvayàdir eva / % %[p.255] % tathaiva màtrake 'py ardhamàtràdiyogaþ saüvedyaþ, yathoktaü bhaññanàràyaõena Q: praõavordhvàrdhamàtràto 'py aõave mahate namaþ / iti / iha tu pa¤cà÷advarõà vi÷vam api và akramam ekam eva / kva cit tu matàdi÷àstreùu visargavi÷leùasyaivànuttarapadasattàlambanenàùñàda÷ã kalà ity abhyupagamaþ / tad evam etàþ kalà eva hlàdanàmàtracittavçttyanubhàvakàþ ``svarà'' ity uktàþ / svarayanti ÷abdayanti såcayanti cittaü svaü ca svaråpàtmànaü rànty evam iti parapramàtari saükràmayantaþ dadati svaü càtmãyaü kàdiyoniråpaü rànti bahiþ prakà÷ayanto dadatãti svaràþ / eta eva hi cittavçttisåcakà nàdàtmakàþ karuõà÷çïgàra÷àntàdikàü cittavçttim àkrandanacàñukastutyàdau kevalà và yonivarõaniviùñà và tiryaktattadaharjàtàdiùv api prathamata evàpatantaþ saüketavighnàdinairapekùyeõaiva saüvidàsannavartitvàt svarakàkvàdiråpatàm a÷nuvànàþ prakà÷ayantãty arthadharmà udàttàdaya upadiùñàþ, teùàm eva cittavçttyanubhàvakaùaójàdisvaråpatvàt / evaü sarvatra saüvedane sarvà evaità vaicitryacaryàcàracaturàþ ÷aktaya àdikùàntàþ samàpatantyo 'hamahamikayà akramam eva bhàsamànàþ kalanàmayatayaiva j¤ànakramasaükramaõam eva di÷yamànaü de÷am utthàpayantyaþ, Q: anyathà meruparamàõvor avi÷eùàt iti nyàyena garbhãkçtade÷àtmakavaicitryaü kriyàvaicitryàtmakaü kramaråpaü kàlaü bahiryojanayollàsayantyaþ svàtmani yu¤jànatvena grasamànàþ prollàsasamaye 'pi riktaråpatayà udyogàvabhàsasaükràmavilàpanaråpeõa dvàda÷àtmikàü kç÷aråpatàm à÷rayantyas tadgçhãtapramadàdigatodyogàdikalàcatuùñayaparipårõatayàpy aïkurãbhåya sàlasaü ùoóa÷àtmakabharitapårõaråpatayà pravi÷antyo 'ntar bahi÷ ca tad amçtànandavi÷ràntiråpaü camatkàrasattàsàrakalàcatuùkaü visçjantya evaüvidhàm eva pårõakç÷àtmakadolàlãlàü nirvi÷amànàþ somasåryakalàjàlagrasanavamanacaturàþ / akàram evàditayà madhye ca kàdiyonijàtam avasàne ca binduü dadhatã ``aham'' ity eùaiva bhagavatã sçùñiþ / % %[p.256] % tad uktaü ÷rãsomànandapàdair nijavivçtau ``aü a ity eùaiva vikçtàvikçtaråpà màtçkà'' ityàdi / te tu ``a'' ity etad anuttaram àkàràdyà÷ ca tithayaþ, yad và bindur aükàraþ akàràdyàs tithayas tadanto visarga ity api vyàcakùate / tad eva saüvitsatattvaü ``spanda'' ity upadi÷anti / spandanaü ca kiüciccalanam / svaråpàc ca yadi vastvantaràkramaõaü tac calanam eva na kiücittvam, no cet calanam eva na kiücit / tasmàt svaråpa eva kramàdiparihàreõa camatkàràtmikà ucchalattà årmir iti matsyodarãtiprabhçti÷abdair àgameùu nidar÷itaþ spanda ity ucyate, kiüciccalanàtmakatvàt / sa ca ÷iva÷aktiråpaþ sàmànyavi÷eùàtmà / tad vyàkhyàtam, àdyàs tithayaþ bindvavasànagàþ kàlayogena somasåryau tasyaivàkulasyàntaþ / pçthivyàdãni ca yàvad brahmapa¤cakaü tàvat teùàü svaràõàm antaþ / kathaü / kramàt / atha ca kramasyàdanaü bhakùaõaü kàlagràsaþ tathà kçtveti kriyàvi÷eùaõaü ca / sobhane vrate bhoge riktatve bhoganivçttau ca pårõatve suvrate / àmantraõam apy etat evaü vyàkhyeyam / evam amålà akàramålà avidyamànamålà cànàditvàt / sa kramo yasyàþ pra÷leùeõàtadråpaþ / anyathàråpo 'pi kramo yasyàþ tathàpy amålà / amålasya yad àtananam àtat tatas tad eva ca kramo yasyàþ / eùa càj¤eyà j¤àtçråpà, eùaiva ca j¤eyà, anyasyàbhàvàt / avidyamànaü kùàntaü tuùõãm àsanam avirataü sçùñyàdiråpatvena asyàm / àkùàõàm aindriyakàõàm ante samãpe pràg aparyavasànà yà bhaved iti / upacàràd àkùàntà sçùñir apårvam àharaõaü svàtmànuprave÷àtmasvaråpaü saühàraråpaü yasyàm / eùaiva ca ÷ivàtmakabãjaprasararåpàõàü mananatràõadharmànàü sarveùàm eva vàcyavàcakàdiråpavarõabhaññàrakàtmanàü mantràõàü ÷aktyàtmakayonispandànàm, sarvàsàü tadbãjodbhåtànàü vedanàråpàõàü vidyànàm iyaü samà sarvatrànånàdhikà sarveùu tantreùu tantraõàsu ca sarvàsu kriyàsu sarvakàlaü ca sarvaü dadatã siddhisaïgham / akhyàtà aprakañà / akhyàtiråpatàü màyãyàm uddi÷ya bhedo varõànàü / tathà hi ta eva ÷uddhamantraråpà varõàþ prathamaü pa¤cavidhaviparyayà÷aktyàdiråpapratyayàtmakabhàvasçùñitàm etya svaråpam àvçõvate / % %[p.257] % Q: pa¤ca viparyayabhedà bhavanty a÷akti÷ ca karaõavaikalyàt / Q: aùñàviü÷atibhedà tuùñir navadhàùñadhà siddhiþ // iti hy eta eva pratyayàþ pà÷avasçùñiråpàþ pà÷à mukhyatayà, yathoktam Q: svaråpàvaraõe càsya ÷aktayaþ satatotthitàþ / Q: yataþ ÷abdànuvedhena na vinà pratyayodbhavaþ // iti / tathà Q: paràmçtarasàpàyas tasya yaþ pratyayodbhavaþ / ityàdi / evaü pratyayasçùñitvàntaràlãkaraõena sphuña÷råyamàõa÷rutyàtmakakramàbhàsamànamàyãyavarõasçùñir àdyapàramàrthika÷uddharåpàliïgità tattatkàryaphalaprasavadàyinã niråpità ÷rãpårva÷àstre / Q: sarva÷àstràrthagarbhiõyai .../ ity evaüvidhayà Q: anayà saüprabuddhaþ san yoniü vikùobhya ÷aktitaþ / Q: tatsamàna÷rutãn vamàüs tatsaükhyàn asçjat prabhuþ // ityàdi, Q: te tair àliïgitàþ santaþ sarvakàmaphalapradàþ / ityàdi / evam àkhyàtà aprakañàpi màyàndhànàü sarvadaiva khyàtà / prakà÷à ÷uddhavedanàtmikà / ya÷aþ sarvatra svasvabhàvàtmakaprabhàvaprakhyàprasarànirodho yasyà ity àmantraõaü ÷obhanavrate itivat / tad ayam atra saükùepàrthaþ / svàtantryaikarasàve÷acamatkàraikalakùaõà / parà bhagavatã nityaü bhàsate bhairavã svayam //1// tasyàþ svabhàsàyogo yaþ so 'niruddhaþ sadoditaþ / sadà÷ivadharàtiryaïnãlapãtasukhàdibhiþ //2// % %[p.258] % bhàsamànaiþ svasvabhàvaiþ svayaüprathana÷àlibhiþ / prathate saüvidàkàraþ svasaüvedanasàrakaþ // 3 // svasvasaüvedanaü nàma pramàõam iti varõyate / bàlatiryaksarvavidàü yat sàmyenaiva bhàsate //4// indriyàõi triråpaü ca liïgaü paravacaþkramaþ / sàråpyam anyathàyogaþ pratãtyanudayo yamaþ // 5 // ityàdiko yasya sarvaü dvàramàtre niråpyate / tat svasaüvedanaü proktam avicchedaprathàmayam // 6 // yeùàü nàkùatriråpàdinàmamàtre 'py abhij¤atà / teùàm api tira÷càü hi samà saüvit prakà÷ate // 7// evaü bhàsà svabhàvena svaråpàmar÷anàtmikà / svaråpàmar÷anaü yac ca tad eva paravàgvapuþ // 8 // tadvicitrasvabhàvatvàd vicitraprathanàmayam / prathane pàratantryaü hi na jàtu bhajate kva cit // 9 // apàratantryàt saüketapratyåhàdeþ kathaü sthitiþ / ataþ saüketarahitaü svasvaråpavimar÷anam //10 // de÷akàlakalàmàyàsthànaghàtakriyottaram / paripårõaü svataþ sarvaü sarvàkàravilakùaõam //11 // svàbhàvikamahàsaüvitsatsaüskàraikalakùaõam / ÷uddhavidyàtmakaü råpam aham ity ubhayàtmakam //12// tad eva màtçkàråpaü dharàdãnàü nijaü vapuþ / tat pàramàrthikàkaraü drutyà÷yànasvaråpataþ //13// bãjayonyàtmakaü proktaü ÷iva÷aktisvaråpakam / ÷iva÷aktyos tu saüghaññàd anyonyocchalitatvataþ //14// parasparasamàpattir jagadànandadàyinã / antaþsthavi÷vaparyantapàramàrthikasadvapuþ //15// yad vãryam iti nirõãtaü tad visleùaõayojanàt / visarga iti tat proktaü dhruvadhàma tad ucyate //16 // anuttarapadàvàptau sa eùa sughaño vidhiþ/ asmàd eva tv amàyãyàd varõapu¤jàn niråpità //17 // % %[p.259] % màyàm àlambya bhinnaiva ÷rãpårve sçùñir àkùarã / pa¤cà÷adbhedasaübhinnapratyayaprasavàtmikà //18// bandharåpà svabhàvena svaråpàvaraõàtmikà / atraivàntargatàs tàs tàþ khecaryo viùayàtmikàþ //19// tanvate saüsçtiü citràü karmamàyàõutàmayãm / asyàþ sàmyàü svabhàvena ÷uddhabhairavatàmayam // 20 // proktaü pràg eva jãvatve muktatvaü pàràmàrthikam / bhinnàyà varõasçùñe÷ ca tad abhinnaü vapuþ param // 21 // vãryam ity uktam atraiva yad guptyà mantraguptatà / tad etad aham ity eva visargànuttaràtmakam // 22// svasvabhàvaü paraü jàna¤ jãvanmuktaþ sakçd budhaþ / siddhyàdiprepsavas tena këptasaükocasåtritam // 23 // nàbhikuõóalahçdvyomnor yogino 'ham upàsate / tad etat kila nirõãtaü yathàgurvàgamaü manàk // 24// enàü saüvidam àlambya yat syàt tat pçcchyatàü svavit / naitàvataiva tulitaü màrgàü÷as tu pradar÷itaþ // 25 // iyatãti vyavacchindyàd bhairavãü saüvidaü hi kaþ / etàvठchaktipàto 'yam asmàsu pravijçmbhitaþ // 26 // yenàdhikàritair etad asmàbhiþ prakañãkçtam / asmàkam anyamàtþõàm adya kàlàntare 'pi và // 27 // bhavaty abhåtvà bhavità tarkaþ såkùmatamo 'py ataþ / yaþ sarvayogàvayavaprakà÷eùu gabhastimàn // 28 // ÷rãpårva÷àstre nirõãto yena mukta÷ ca mocakaþ / etat tu sarvathà gràhyaü vimç÷yaü ca parepsubhiþ // 29 // kùaõaü martyatvasulabhàü hitvàsåyàü vicakùaõaiþ / àlocanakùaõàd årdhvaü yad bhaved àtmani sthitiþ / cidarkàbhralavàs tena saü÷àmyante svato rasàt // 30// [. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .] evam uttarasyàpy anuttaram iti yad uktaü yo 'sàv ``uttarasya'' ity aü÷enopàttaþ kulàtmà ÷àktaþ sçùñiprasaraþ sa vistarato nirõãtaþ / % %[p.260] % tac cottaram api yathànuttaraü tathà niråpitam / idànãü tv anuttaram eva svaråpeõa vistarato vicàrapadavãm apekùate /evaü vidhyanuvàdau nirvahataþ, yady anådyamàno vidhãyamàna÷ càü÷aþ svaråpato lakùitau syàtàm, yathà yad eva ÷ivanàmasmaraõam etad eva samastasaukhyocchalanam iti dvàv apy aü÷au lakùyau / iha tu yady apy anuttaraü nàma anyad vastu kiücin nàsti, anyatve tasyàpy uttaratve evàbhipàtàt, tathàpi svàtantryakëptopade÷yopade÷akabhàvàbhipràyeõeyaü vyavasthà ity uktaü pràk / tata÷ ca vistarato 'nuttarasvaråpaniråpaõàya granthàntaràvatàraþ / tan niråpayati / _____________________________________________________________ ParTri 9cd-18ab: caturda÷ayutaü bhadre % tithã÷àntasamanvitam // ParTri_9 // tçtãyam brahma su÷roõi $ hçdayam bhairavàtmanaþ & etan nàyoginãjàto % nàrudro labhate sphuñam // ParTri_10 // hçdayaü devadevasya $ sadyo yogavimokùadam & asyoccàre kçte samyaï % mantramudràgaõo mahàn // ParTri_11 // sadyas tanmukhatàm eti $ svadehàve÷alakùaõam & muhårtaü smarate yas tu % cumbakenàbhimudritaþ // ParTri_12 // sa badhnàti tadà dehaü $ mantramudràgaõaü naraþ & atãtànàgatànarthàn % pçùño 'sau kathayaty api // ParTri_13 // praharàd yad abhipretaü $ devatàråpam uccaran & sakùàt pa÷yaty asaüdigdham % àkçùñaü rudra÷aktibhiþ // ParTri_14 // praharadvayamàtreõa $ vyomastho jàyate smaran & trayeõa màtaraþ sarvà % yoge÷varyo mahàbalàþ // ParTri_15 // vãrà vãre÷varàþ siddhà $ balavठchàkinãgaõaþ & àgatya samayaü dattvà % bhairaveõa pracoditàþ // ParTri_16 // yacchanti paramàü siddhiü $ phalaü yad và samãhitam & anena siddhàþ setsyanti % sàdhayanti ca mantriõaþ // ParTri_17 // yat kiücid bhairave tantre $ sarvam asmàt prasiddhyati & _____________________________________________________________ % %[p.261] % bhairavaråpasya vi÷vasya pradar÷itayuktyàgamaniråpitaparàparàbhaññàrikàsvabhàvaþ ÷àktaþ / tasya hçdayaü sàraü ÷ivaråpaü parame÷varyà ÷rãmatparàbhaññàrikayà samàliïgitam / bhairava÷abdena vi÷vasya sarvasarvàtmakatàvapuþ ÷aktiråpam / tatsahitasyàtmanaþ pratyekasya bhedasya nararåpasya etàvac chivàtmakaü hçdayam / pareõàbhedena sarvàtmakatàyà eva tena tayà ca vinàsya bhedasyaivàyogad ity uktaü pràk / ``susroõi'' ity àmantraõam / ÷obhanaü màyàtmakatàyàm apy anapetaü ÷uddhacinmayaü yad etat ÷roõyàü hçdayaü yoniråpam uktaü tan no 'ntaþkçtasakalamantramahe÷àditiryaksthàvaràntapramàtçjàlasyàmàtmano 'smàkam iti samucitàpatitavyapade÷asya bhairavàtma pårõatàmayam antargatavi÷vavãryasamucchalattàtmakavisargavi÷leùànanda÷aktyaikaghanaü brahma bçhad vyàpakaü bçühakaü bçühitaü ca, na tu vedàntapàñhakàïgãkçtakevala÷ånyavàdàvidåravarti brahmadar÷ane iva / etac ca tçtãyaü naràdyapekùayà ÷ivaparaikaråpam / ata evàmãùu ÷àstreùv atra ca mukhyatayà tad eva hçdayaü påjyatayopadiùñam / ananupraviùñatathàvãryavyàptisàrahçdayà api tàvanmàtrabàhyàcàrapari÷ãlanenaiva kramava÷a÷ithilãbhavacchithilitavidaladvidalitapà÷avaniyamabandhanà etaddhçdayavyàptiü svayam eva samadhi÷erate / na hy etaddhçdayànuprave÷a eva ``etaddhçdaye 'nupraviùño 'smi, iyaü devã parà'' ity etacchàbdavikalpakalpyaþ, asya ca pratyuta hçdayàntaramàrgaõàd ity uktaü vistarataþ, api tu Q: saükocayanti hçdayaü nahi ÷àstrapà÷à no saüvidaü kaluùayed yad ayaü ca lokaþ / Q: samyaksvabhàvapadavãparipårõaråpà saivollasallayabharà bharità sthitiþ syàt // yad uktaü mayaiva stotre Q: bhagavadbhaktyàvesàd vi÷adatarasaüjàtamanasàm Q: kùaõenaiùàvasthà sphuñam adhivasaty eva hçdayam / % %[p.262] % iti / ata eva koõeùu påjyàs tisraþ / madhye devã parànandabhairavanirmathanaråpà nityànandarasaprasareõaiva kùobhàtmakavisargeõa iti devatànàü saüpradàyaþ / yàmalayoge vãràõàm apy ànandendriyanityànandakùobhàtmakadåtãsaüghaññajeneti / ekavãratàyam api svaråpànandavi÷ràntiyogena / puüso 'pi ànandendriyaniþsaraõadhàma trikoõaü kandàdhoviniviùñaü cittanive÷àd ànandakùobhaprasavaü karoti tadindriyamålatatparyantasaüghaññaghanatàyàm / atroktam Q: vahner viùasya madhye tu... / iti / evam ànandayoga eva hçdayapåjà, yathoktaü trikatantrasàre Q: ànandaprasaraþ påjà tàü trikoõe prakalpayet / Q: puùpadhåpàdigandhais tu svahçtsaütoùakàriõãm // iti / sarvaü hi mudràdvayànuviddham, j¤ànakriyà÷aktisàratvat / kevalaü devatàsu j¤ànamudrà antar udriktà, kriyàmudrà bahiþ, vãreùu viparyayaþ / anuprave÷as tu samatayà viparyayàc ca / anenaivàbhipràyeõa j¤àna÷aktyàtmake liïge kriyà÷aktisamarpaõam uktam / evam etat caturdaùasu yutaü saü÷liùñaü pa¤cada÷àtmakaü tithã÷àntena visargeõa ùoóa÷enànvitam / yad và caturda÷asahitaü yutaü yugmaü ùoóa÷a / tithãnàü pa¤cada÷ànàm ãso visargaþ tasyàntaþ saptada÷y anuttarakalà, tadanvitaü hçdayam / sarvàõi ghañasukhàdãni vaståni tàm eva bãjasattàü paramàrtharåpeõàkràmantãty uktaü vistarataþ / atas tad eva hçdayam / evaü ùoóa÷adhà hçdayam etat / 1) tatrànuttarànusàreõa yad etad brahma sàmarasyaü vedyavedakayoþ, catasçõàü da÷ànàm udyogàdãnàü samàhàro 'vibhàgabhåþ pràthamikã, tayà yutam avibhàgi / ya ete tithãnàm ã÷à åkàràntàþ tatprabhavatvàd anyasyeti hy uktam / tesàü tithã÷ànàm antà amçtavarõàþ catvàraþ / taiþ samyag anvitam / tac ca tçtãyaü naràdyapekùayà ÷ivaråpaü param / vedaka÷ catasçbhir da÷àbhir ullasan vedyam eva tàbhir àpyàyakautukàtmanà tà evàmçtakalàþ svàtmani ekãkurvan vedyavedakakùobhasamàpattyà aikàtmya lakùaõaü prasaükhyànenàbhyàsena và gamyaü bhairavàtmano vi÷vahçdayam anuttaraü pravi÷et / yathoktam % %[p.263] % Q: sarvabhåtastham àtmànaü sarvabhåtàni càtmani / iti / 2) icchollasattàtmany ànanda÷aktau yad etat saühçtyanusçtyà kriyà÷aktim apekùya tçtãyaü råpam icchàtma tad eva pràkkoñàv iùyamàõadyakaluùaü brahma / catur ye da÷a catvàriü÷ad bhairavabhedàpekùayà parabhairavapara÷aktitrayasahitàni tattvàni, yathoktam Q: ùañtriü÷ac chodanãyani ÷odhako bhairavaþ paraþ / Q: paraü trikaü tu karaõaü dãkùeyaü pàramàrthikã // ityàdi / tair yutam / ànanda÷aktir hi pràgapararåpà pårõà / katham / tithã÷air bãjaiþ tadantai÷ ca yoniråpadharàdibhiþ samanvitam iti kriyàvi÷eùaõam / tad eva hçdayam / sarvatràtra sakçdvibhàtaü prasaükhyànagamyaü råpaü mukhyataþ tatrayogyànàü tu para÷aktipàtapavitritànàü vçthaindrajàlikakalanàlàlasànàü và yogàbhyàsa iti mantavyam / 3) icchàbhipràyeõa tçtãyam icchà / tac ca bçühitam iùyamàõenàbhinnena pårõaü brahma / caturda÷a catvàriü÷at / yutàni vibhàgabhà¤ji yato 'nantaram / yuta÷abdo vibhaktavàcy api yutasiddhatvàd ityàdau / tithã÷varasyàkulamayànuttarakalàtmano 'ntaþ ànandaþ tasyànu pa÷càt / samyagitaü bhodamayam / 4) ã÷ànàpekùayà tçtãyam icchàråpaü prasarava÷àd bçhadbhåtam ã÷ànatàpannam / caturda÷ànàü catvàriü÷ata uktàyà yutaü parasparavyàmi÷ratà yatra / tithã÷varasyàkulamayànuttarakalàtmano 'ntaþ saühçtiþ kula÷aktiprathamaspandaþ / tenànvitam / 5) unmeùàtmakaj¤àna÷aktiyogena tçtãyaü brahme÷ànam eva yadà caturda÷ànàü tasyà eva tattvacatvàriü÷ato yutaü prathamavibhàgo yatra tathàvidhaü bhavati / tathà tithã÷àntena kula÷aktiprathamaspandena samyak prarurukùutayà anvitam / saü÷abdo 'tra bharaõàpekùaþ / % %[p.264] % 6) tajj¤àna÷aktikriyà÷aktimadhyakoñiråpapràïnirõãta-åkàrakalàlambitoóhatàruóhyà yad etat brahma yat kiücic caràcaraü tad a÷uddha÷uddhà÷uddhasçùñyapekùayà tçtãyaü ÷uddhasçùñyàtmakam ata eva tithã÷varair hçdayabhåtatayà tadantai÷ ca kàdikùàntaiþ samanvitam / 7) atha ÷ånyacatuùkànusçtyà caturõàü dharàdãnàü da÷à vinà÷àtmikà vidyate yatra tad vyoma / tena yutaü tçtãyaü brahmecchàkhyaü tithã÷varasyàrkasya antena bàhyena tejasànvitam / 8) vyàkhyàtakrameõa tçtãyaü brahme÷anam / etad api evam eva / 9) tçtãyaü brahmecchàkhyam / caturõàü nabhaþprabhçtãnàm antada÷à yatra sà dharà / tayà yutaü samanvitaü tithã÷àntasya vahnes tejaso yad anusaradråpaü tena sahitaü vyomàtma / 10) tathaiva tçtãyaü brahma caturda÷ayutaü tithã÷àntasamanvitaü paripårõa÷ånyaråpaplutyà bhairavàtma / icchà khalu nijasvabhàvabhåte÷anasahità vedyabhåmer vyomasattàü yadàkràmati tadà kiücitprakà÷abhuvi vi÷ramya jhañity aparyantàü kàùñhapàùàõapràyàü ni÷calàü vyomabhåmim anupravi÷ati yatràpavedyasuùuptamahàvyomànupraviùñàn yoginaþ praty ucyate Q: bherãkàüsyaninàdo 'pi vyutthànàya na kalpate / ityàdi / 11) adhunoktavyàpti yad etat paraspararåpasàükaryavaicitryaü ÷aktãnàü tadudde÷ena / evam icchà yadànuttarapadaprave÷a÷àlinã bhavati, yathà ÷aktikùobhasya rasanàder anantaraü, tatrocyate vilambitamadhyadrutànàü cidvi÷eùaspandànàü sattvàdiyogajuùàü catuþ÷abdopalakùità caturthã da÷à yatràsti sàmànyaspandaråpà tad akulaü / tenàkulenànuttareõa yutaü tçtãyaü brahmecchàtma ã÷anasahitaü tithã÷asyàkàrasyàntenànanda÷aktyàtmanà anvitam / % %[p.265] % 12) tad api tathaiva punar api paràü sattàm anupravi÷ati yadà tadà bhairavàtma paripårõaü dãrghãbhåtaü / no 'smàkam iti pårvavat / ata evaitad eva bãjayugmam evaüvidhabãjavaicitryànuprave÷àd àcchàdaprasavasamartham iti kàmavàktattvopayogenocyate Q: kàmena kàmayet kàmàn kamaü kàmeùu yojayet / [Vàmake÷varãmata 4.46] ityàdi Q: e-okàragataü bãjaü vàgvidhànàya kevalam / [Vàmake÷varãmata 1.83] ityàdi / 13) pa¤camaùaùñha ... varõadvayena ... / 14) ... yad uktaü ``caturda÷ayutaü tçtãyaü brahma tithã÷àntasamanvitaü'' tad eva bhairavàtmànuttarapadànupraviùñam / 15) etad brahma catvàriü÷adyutam uktanãtyà tithã÷àntasamanvitaü bhairavàtma vedanaråpatayà bindvàtmakaü hçdayam / 16) sakalam idaü tattvajàlaü bhairavàtmatayocchalad ata eva bahir visçjyamànaü bçühitaü brahma visargàtmakam / bahiþsthitaü ca bhairavàtmatayaikãbhåtaü bhedàtmakavyavacchedadàridryàpasaraõena sarvasarvàtmakapadapràptyà bçühitam iti visargapadam / nirõãtaü caitad avadhànena / evaü ùoóa÷àtmikà bãjavyàptir uktà / yonivyàptis tu prativarõaü pràg evoktà / vargãkaraõàbhipràyeõa tu niråpaõãyà / bàlyayauvanasthàviradehàntaragrahaõaråpada÷àcatuùñayasamàhàramayaü pà¤cabhautikam antas tithã÷àntena prave÷anirgamanàtmanà pràõàpànaråpeõa yutam / tçtãyaü ca puryaùñakàtma / brahma bçhattvàc ca ÷ånyam / atra ca yad dhçdayaü ÷aktyàtma / ta ete sarva eva ÷arãrapràõapuryaùñaka÷ånyaturya÷aktiråpà bodhàtmakabãjasàti÷ayaghanatàkramapràptakramikatathàbhàvà bàhyàtmabhåtàtmàtivàhikàtmàntaràtmaparamàtmavyapade÷yàþ pramàtàraþ / etad bhairavàtma hçdayam / prave÷opàyo 'tra -- sarvàþ pramàtçbhåmãr anavacchedenàkramet / antarbahiùkaraõatrayoda÷akaü prakçtyà saha ca / caturda÷a catvàriü÷at tadyutaü dviguõitam a÷ãtiþ / tithayaþ pa¤cada÷a / ã÷à rudrà ekàda÷a / antàþ kàlàs trayaþ / % %[p.266] % evaü dvàda÷ottara÷atamarmagatasthålasåkùmapara÷àktaspandaråpamantravãryavikàsasphurãkçtavisargavisleùaõasaüghaññakùobhàtmikàü ÷arãrasattàm eva bhairavaråpàü pari÷ãlayed yugapannive÷asaüpradàyayuktyà / catasro madhurakaùàyatiktàmlada÷à yasya madyasuràsavàdes tat / tithã÷àntam ubhayavisargàtmadravyam / samanvitaü tadindriyadvayàntarvarti / kusuma÷abdavàcyaü malaü tçtãyam / brahma jagadindhanadàha÷eùaü bhasma / bhairavàtma bharitàkàram àpyàyakam ambu / hçdayaü ca sarvendriyàntarvarti rasà÷yànobhayaråpam / tad etàni dravyàõi yathàlàbhaü bhedamalavilàpakàni / tathàhi dç÷yate evàyaü kramo yad iyaü saükocàtmikà ÷aïkaiva samullasantã råóhà phalaparyantà saüsàrajãrõataroþ prathamàïkurasåtiþ / sà càprabuddhàn prati <÷uddhà÷uddhàdãnàü> sthitir bhaved iti prabuddhaiþ kalpità bàlàn prati ca / kalpyamànàpi ca teùàü råóhà vaicitryeõaiva phalati / ata eva vaicitryakalpanàd eva sà bahuvidhà dharmàdi÷abdanirde÷yà prati÷àstraü pratide÷aü cànyànyaråpà, yathoktam Q: glanir vilumpikà dehe. . . / iti / [Spandakàrikà 3.8] seyaü yadà jhañiti vigalità bhavati tadà nirastapà÷avayantraõàkalaïko bhairavahçdayànupraviùño bhavatãti sarvathaitadabhyàse yatitavyam / ÷rãtilaka÷àstre 'yaü bhàvaþ / ÷rãbharga÷ikhàyàm api uktam Q: vãravrataü càbhinanded yathàyogaü tathàbhyaset / [Bharga÷ikhà*] ityàdi / ÷rãsarvàcàre 'pi Q: aj¤ànàc chankate måóhas tataþ sçùñi÷ ca saühçtiþ / Q: mantrà varõàtmakàþ sarve varõàþ sarve ÷ivàtmakàþ // Q: peyàpeyaü smçtà àpo bhakùyàbhakùyaü tu pàrthivam / Q: suråpaü ca viråpaü ca tat sarvaü teja ucyate // Q: spç÷yàspç÷yau smçto vàyu÷ chidram àkà÷a ucyate / Q: naivedyaü ca nivedã ca naivedyaü gçhõate ca ye // Q: sarvaü pa¤càtmakaü devi na tena rahitaü kvacit / Q: icchàm utpàdayed àtmà kathaü ÷aïkà vidhãyate // [Sarvàcàra*] iti / ÷rãvãràvali÷àstre 'pi ayam evàbhipràyaþ / uktaü ca kramastotre % %[p.267] % Q: sarvàrthasaükarùaõasaüyamasya yamasya yantur jagato yamàya / Q: vapur mahàgràsavilàsaràgàt saükarùayantãü praõamàmi kàlãü // [Kramastotra] iti / vyàkhyàtaü caitan mayà taññãkàyàm eva kramakelau vistarataþ / ata eva ùaóardha÷àstreùv eùaiva kriyà pràyo niyantraõàrahitatvena påjà / tatparipåraõàyaiva sarvadravyàlàbhàt saüvatsaramadhye catus trir dviþ sakçd và pavitrakavidhir uktaþ / Q: kriyàyàþ påraõàrthàya yàgàj¤àpåraõàya ca / Q: catuþ sakçd và yaþ kuryàn na pavitraü sa niùphalaþ // iti / vij¤ànakramo vistarata uktaþ / jàtãnàü ca bràhmaõàdãnàü nàsti sthitiþ kalpitatvàt upade÷avyaïgateti tu durbuddhãn pa÷ån pratyàyayed iti ca bhagavatà mukuñasaühitàyàü vistarato nirõãtam / iha tu ayatnasiddham eva / guõà icchàdyà nirõãtàþ caturda÷asvarebhyaþ / okàra-aükàramadhyagaþ / tithã÷ànto visargaþ / tçtãyaü brahma ùahamadhyagam / etad bãjaü vastuto vi÷vasya / tathàhi yat kiücit sat pàrthivapràkçtamàyãyaråpaü bhàsate tad icchàyàü j¤àne và kriyàyàü và patitam api sarvàtmakatvàt trikaråpaü paratra ÷ivapade visçjyate sarvaü ca ÷ivapadàd visçjyate ity aviratam eùa eva prabandho nirvikalpakaþ / vikalpo 'pi pramadàràtiprabhçtir evaükàry abhåt, ata evaükàrã bhavati, evaükàrã bhaviùyatãti vartamànakàlatrayànusaüdhito 'bhedaparamàrthatayaiva visarga iti pratyuta mokùamaya÷ivabhåmir eva sadaiva daivadagdhànàü saüsàrabhayamarumahàñavã saüpannà / Q: jalàt sphårjajjvàlàjañilavaóavàvahninivahaþ sudhàdhàmnaþ purõàd bhayasadanadambholidalanà / Q: vikalpàd ai÷varyaprasarasaraõeþ saüsçtidaraþ kiyac citraü citraü hatavidhivighàtàt prasarati // % %[p.268] % ã÷varapratyabhij¤àyàm apy uktam Q: sarvo mamàyaü vibhava ity evaü parijànataþ / Q: vi÷vàtmano vikalpànàü prasare 'pi mahe÷atà // [ä÷varaPratyabhij¤àKàrikà âgamàdhikàra 2.12] iti / yathà càkçtimadhya eva caturbhujatrinayanapårõakç÷àdyà àkçtayo dravyamadhye ca suràsavàdyà balàd eva tàü sattàü samadhi÷àyayantãva lipyakùaràõãva satyavarõabhåmim ity utkarùabhàgitvam eùàm, evaü sarvavarõamadhye 'pi ayaü varõaþ / tathàhi sakàras tàvat paramànandàmçtasvabhàva ullasan eva samastaü varõajàlam àkùipya ullasati / yad yat satyasukhasaüpatsattàdãnàü pàramàrthikaü vapuþ sãtkàrasamullàsa÷ephakampavaràïgasaükocavikàsopalakùyam / tad eva hi satyàdãnàm amàyãyaü vastuto råpam / tathàhi parahçdayagrahaõeïgitanipuõà gaganagavayagavàdyanantapadapràïmadhyàntabhàvino 'pi gakàràdimàtràd evàbhãùñaü cinvate, tàvati satyapade 'nuprave÷àt / evam ekaikasyaiva varõasya vàstavaü vàcakatvam / yathoktam Q: ÷abdàrthapratyayànàm itaretaràdhyàsàt saükaraþ tatpravibhàgasaüyamàt sarvabhåtarutaj¤ànam / [Yogasåtra 3.17] iti / ata eva pràya÷o 'mã akàracakàràdyà ekavarõàtmàno nipàtavibhaktyàdayo màyàpade 'pi pàramàrthikam iva pramàtçpadalãnam idantàparàïmukham asattvabhåtaü tattanniùidhyamànasamuccãyamànàbhinnaråpaniùedhasamuccayàdikam artham abhidadhati / eùa eva bhàvas tatrabhavato bhartçhareþ, yad àha Q: padam àdyaü pçthak sarvaü padaü sàkàïkùam ity api / [Vàkyapadãyà 2.2] iti vàkyavicàre / tathà ca vedavyàkaraõe pàrame÷vareùu ÷àstreùu mantradãkùàdi÷abdeùv akùaravarõasàmyàn nirvacanam upapannam / tat tu na råóhaü niyativa÷àd iti na lokaparyantam / tad evaü sakàra ãdç÷aþ / aukàravisargàv api vyàkhyàtau / tad uktaü ÷rãpårva÷àstre Q: sàrõena tritayaü vyàptaü tri÷ålena caturthakam / Q: sarvàtãtaü visargeõa parà vyàptir udàhçtà // [Màlinãvijayottara 4.25] iti / tathà % %[p.269] % Q: siùyeõàpi tadà gràhyà yadà saütoùito guruþ / Q: ÷arãradravyavij¤àna÷uddhikarmaguõàdibhiþ // Q: bodhità tu yadà tena guruõà hçùñacetasà / Q: tadà siddhipradà j¤eyà nànyathà viravandite // [Màlinãvijayottara 3.57--8] iti / anyatràpi Q: ekaü sçùñimayaü bãjam ... / [\Cf Timirodghàñana] iti / ata evàlekhyaü pustake iti niyamaþ / ÷rãpårva÷àstre 'pi Q: vàmajaïghànvito jãvaþ pàramparyakramàgataþ / [Màlinãvijayottara 3.54] iti / ihàpi vakùyate Q: yathà nyagrodhabãjasthaþ... / [\Cf Kiraõa 4.22; \cit Vasugupta ad Spandakàrikà 1.2:17] iti / tad etad bhairavàtmano hçdayaü màlinyapekùayà nakàràt vastutas tv akàràd yoginyà÷ ca visarga÷akter jàtaþ / pràdurbhåtapramàtçbhàvo rudro rodhako dràvaka÷ ca pà÷ànàü, sa eva nà puruùaþ, etat sphuñaü labhate, na tv arudro nàpi ayoginãgarbhasaübhavaþ / sadyoyogo bhairavaikàtmyam / sa eva mokùo nirõãtaþ / taü dadàtãti yo labhate sa evaüvidho nànyaþ / ya÷ caivaüvidhaþ sa sphuñaü labhate / evaü hçdayam eva labhate sadyoyogavimokùadam eveti sarvato niyamaþ / mantrà varõabhaññàrakà laukikapàrame÷varàdiråpà mananatràõaråpà avikalpasaüvinmayàþ / mudrà÷ ca sakalakaracaraõàdikaraõavyàpàramayàþ kriyà÷aktiråpàþ / tatkçto gaõaþ samåhàtmà para÷aktyekaråpaþ / svasyàtmanaþ pràõapuryaùñaka÷ånyàder dehasya ya àve÷o jhañiti parasvaråpànuprave÷ena pàratantryàtmakajaóatàtirodhànena svatantrakartçtànuviddhapramàtçtodayaþ / tathà svaü svabhàvaü padàrthasya dadàtãti svadà / ãhà icchàdyà kriyàntà / tayà àve÷aþ / tad eva lakùaõaü yatra / tathà kçtvà ya udeti so 'sya bãjasyoccàre årdhvacaraõe sthitau satyàm / asya akàrasya / yathaitat tathà nirõãtaü bahu÷aþ / % %[p.270] % sadya ity anena sat ity apy anuprave÷aþ såcyate / tanmukhatàü tatpararåpapràdhànyam eti, na tu pa÷ånàm iva tadråpaü pratyuta tirodhatte / ata eva muhårtaü, akàlakalitatve 'pi parakalanàpekùayà unmeùamàtram, yaþ smaraty anusaüdhatte sa eva vyàkhyàtaü mantramudràgaõaü saübadhnàti svàtmany ekãkaroty advayataþ / katham / cumbakena vi÷vaspar÷akena ÷àktena råpeõàbhitaþ sarvato mudritaü mudraõaü kçtvà / tur avadhàraõe / ya eva ÷àktaspandamudrita evaüvidhatattvamaya÷ivaråpànusaüdhàyakaþ sa evaivaü karoti na tu naraikaråpaþ pàùànàdiþ / yad atãtaü yac cànàgataü yad anartharåpaü pràg anyàbhàvàd itarad api sa eva kathayati kathàparyantatàü nayati saükalpanàt / katham / Q: pçùñaþ pra÷no j¤ãpsà pçùñaü tad yasyàsti sa tathà / Q: yad eva kila j¤ãpsati tat tad evàntargataü bahiùkurute // yathoktam Q: yathecchàbhyarthito dhàtà jagrato 'rthàn hçdi sthitàn / Q: somasåryodayaü kçtvà saüpàdayati dehinaþ // [Spandakàrikà 3.1] ityàdi / eko hy asau smaraõotprekùaõàdàv api tàvàn eva vartamàno na sto bhåtabhaviùyatã / yathoktaü Q: kàlobhayàparicchinnam ... ityàdi / [ørãvàdyatantra? \cit Màlinãvijayavàrttika 1.156 attrib. to ôàmaratantra] pràgbhàvata evànadhikaråpasya punar idaü jànàti karoti ityàdisaükocàsahiùõoþ sakçdvibhàtatvam / ata evoktaü bhåtàdyapekùayà vartamànakàlasya tadabhàve vastuto 'prasakter akàlakalitam eva vastutattvam iti hy uktam asakçt / sa eva tu kàla÷aktim avabhàsayati citràm Q: kiü ca jàgrati kasmiü÷cid ghañikàbhimatàpi yà / Q: tasyàm eva pramàtàraþ svapnagà÷ citratàjuùaþ / Q: dinapraharavarùàdivaicitryam api cinvate // iti nãtyà / % %[p.271] % prakçùño haraþ saühàro 'kulàkhyas tato 'nantaram abhipretaü preta÷abdavàcyasadà÷ivatattvaniviùñaj¤àna÷aktyàbhimukhyena devatàyà icchàyà råpaü råpàõàü kalànàü sàkùasya sendriyasya råpasyàdanaü bhakùaõam atanaü ca sàtatyagamanaü kçtvà rodhanadràvaõaråpa÷aktibhir àkçùñaü pa÷yaty asaüdigdhaü kçtvà / etad uktaü bhavati yad idaü dar÷anaü nàma tat sarvataraïgapratyastamayàkhyàkulasattàdhiråóhasyànantamahimasvàtantryayogàd icchà÷aktimataþ / saivecchà svàntargateùyamàõavastuna ãùadasphuñabhedàvabhàsanaråpaj¤àna÷aktyàtmakatàm eti / tajj¤àna÷aktir vi÷eùaspandanaråpasamastendriyàõàü bahãrodhanam / etad eva sàtatyagamanam / yac ca dràvaõaü tad eva bhakùaõam / ete eva vamanabhakùaõe dar÷anasya sarvaprathaikamayatvàt prathàyà÷ ca tathàvidhavaicitryayogàt / ani÷citobhayàlambanatvam api sthàõupuruùàdàv apy asaüdigdham eva / evaü duùkçtamayã parame÷a÷aktiþ / evaü tv asau paràpararåpasmçti÷aktimàn bhairava ity àha ``praharadvayetyàdi'' / evaü tu smaran jàyate vyoma vidyate yatra puryaùñake ÷ånye ca tatpramàtçråpatàm àdadhànaþ / praharopalakùitaü dar÷anàkhyaü råpaü yadà punaþ punaþ paràmç÷ati smaraty api ca pràgvat ``sàkùàt pa÷yaty asaüdigdham àkçùñaü rudra÷aktibhiþ'' iti saübandhaþ / tàvad dhi tad api dar÷anam eva ity uktam / evaü tu aparàtmakavikalpa÷aktiyukta ity ucyate / trayeõeti pa÷yan smaraü÷ ca vyomastho yadà punar api pa÷yati tad anena praharopalakùitadar÷anatrayeõa màtaro 'ntaþpramàñrmayàþ parame÷a÷aktayaþ tà÷ ca pramàtçtvàd eva siddhàþ pramàtrantaraviùayasiddhyanapekùàþ, tadråpaikàtmyalakùaõena yogenai÷varyam, tathà gçhãtasvàtantryàü÷àþ, mahad bàhyendriyavçttyapekùayà sarvatràpratihataprasaratvaü balaü yàsàü tà antaþkaraõadãdhitayaþ tà api siddhà eva / % %[p.272] % vi÷vatra pà÷avasàsanayantraõànirapekùatayaiva sarabhasapravçttiråpatvàd vãrà buddhikriyendriyàkhyàs te 'pi siddhà eva / teùàm api cesvaràþ kàdivarõàtmànaþ te 'pi siddhàþ / tatkàdivarõoddhàrodita÷ ca bràhmyàdidevatàtmà tattaddveùaràgàdicittavçttirasamayaþ ÷aktisamåhaþ so 'pi siddha eva, ata eva balavàn / ete sarve saübhåya paràj¤ayà parasya màü mànamayãm ``asau paraþ'' iti vikalpàtmikàü siddhim / yad và samãhitaü phalam eva ``ahaü'' dadati prayacchanti / aj¤àtàrthakriye j¤àtàrthakriye ca eùa krameõa vikalpàvikalpayogaþ / kiü bahunà / ye mantriõo 'parakulàntamantrasiddhà api sàdhayanti / api ca te 'py anena hçdayena setsyanti jãvanmuktàþ / etena vinà pàramàrthikã siddhir na bhavatãti bhàvaþ / ``yat kiücid bhairavetyàdi'' / tathà ye siddhàþ sàdhayanti ca ye ca setsyanti aõimàdiyogàt te 'py anenaiva / na hi etaddhçdayànuprave÷aü vinà vyàvahàriky api siddhiþ, yato bhairave vi÷vàtmani tantre kriyàkalàpe yat kiücit siddhijàtaü tad ata eva / evam eùa parame÷vara eva hçdayàtmà evaüråpatayà ÷aktitritayabçühitasatatodayamànasaühriyamàõànantasaüvidaikya÷àlã parikalpitaþ san adçùñam asaüdar÷anam evàkhyàtiråpaü maõóaü màyàmalam, maõóaü ca bhàvànàü bhedàkhyaü sàraü lumpati / evam adçùñam etad dhçdayam aõóalopi / catvàry aõóàny eva / lopaþ saükocaþ / tad yogi / evam eùa vidyàmàyobhayàtmà parame÷vara eka eva cidghanaþ, yathoktam Q: dar÷anaü tu parà devã smaraõaü ca paràparà / Q: vikalpas tv aparà devã trika÷aktimayaþ prabhuþ // Q: màyàvidye ubhe tasya màyà tu caturaõóikà / Q: vidyà svaråpasaüvittir anugrahamayã ÷ivà // iti / yadi tu yogapràdhànyaü tadà ÷rãpårvàdi÷àstraniråpitaü pårvam eva vratàdi kçtvà, ``asyoccàre kçte'' ityàdi spaùñam eva vyakhyeyam, yato dçùñakàryeùu niyatiparatantrã kriyàkalàpaü niyatam evàpekùate / % %[p.273] % yoginàm api hi nàóãcakrakaraõabhàvanàsaüvedanayuktyà niyama eva / asyedànãü trikàrthasya yad uktaü Q: kulàt parataraü trikam iti sarvottaram anuttaratvaü tan niråpayati / _____________________________________________________________ ParTri 18cd-18ef: adçùñamaõdalo 'py evaü % yaþ ka÷cid vetti tattvataþ \ sa siddhibhàg bhaven nityaü # sa yogã sa ca dãkùitaþ // ParTri_18 // _____________________________________________________________ maõóalaü devatàcakram apa÷yann apy apràptamelako 'pi caryàni÷àñanahañhàdinà, maõóalàni ÷arãranàóãcakrànucakraråpàõi yogàbhyàsenàsàkùàtkurvann api, trisålàbjàdimaõóalam adçùñvàpi / nàtra maõóalàdidãkùopayogaþ / evam eva ka÷cit para÷aktipàtànugçhãto vetti yaþ ``etajj¤ànam eva hi dãkùà kànyàtra dãkùà'', ata eva evaü jànan vibhunà bhairavabhaññàrakeõa dãkùitaþ / ata eva svayaügçhãtamantra÷ cety etad etaddhçdayàtiriktamantraviùayam / na hi ayaü mantro hçdayamayatvàt, mantramahe÷atanmahe÷aråpottãrõatvàd asya / pustakeùv alekhyam evedaü hçdayam iti para÷aktipàtànugrahàd eva etallàbhas tattvata iti nirõãtam / tathà yaþ ka÷cid iti jàtivratacaryàdinairapekùyam / atra vedanam eva hi pradhànam / sa siddhibhàg yogã Q: yogam ekatvam icchanti [MVUT 4.00] iti yataþ / j¤ànadànamàyàkùapaõalakùaõà ca tasyaiva dãkùà / cakàro 'vadhàraõe tac ca sarvato mantavyam / sa eva siddhibhàg yogã dãkùitaþ / siddhibhàg eva yogy eva dãkùita eva saþ / tad àha nityam iti / _____________________________________________________________ ParTri 19ab: anena j¤àtamàtreõa $ j¤àyate sarva÷aktibhiþ & _____________________________________________________________ sarvàbhir devatàbhiþ sarva÷aktibhi÷ ca sarvaj¤air asau j¤àyata etaj jànann eva / tair api yat kiücit j¤àyate tad anena j¤atamàtreõa j¤àyata iti pràgvat / sarvàbhiþ ÷aktibhir iti karaõe tçtãyà / tathà _____________________________________________________________ ParTri 19cd: ÷àkinãkulasàmànyo % bhaved yogaü vinàpi hi // ParTri_19 // _____________________________________________________________ % %[p.274] % anena j¤àtamàtreõa yogam àbhyàsikaü màyãyadehapàtàvàptatadaikyaråpaü ca vinàpi ÷àkinãkulasya vi÷eùaspandàtmanaþ sàmànyaspandaråpo 'kularåpaþ ÷akticakre÷varo bhaved iti / kiü ca _____________________________________________________________ ParTri 20: avidhij¤o vidhànaj¤o $ jàyate yajanaü prati // ParTri_20 // _____________________________________________________________ vidhiþ kriyà j¤à j¤ànam / tad yasya dvayaü nàsti sa pa÷uþ, yathoktaü kiraõàyàm Q: pa÷ur nityo hy amårto 'j¤o niùkriyo nirguõo 'prabhuþ / Q: vyàpã màyodaràntaþstho bhogopàyavicintakaþ // [Kiraõa 1.15] iti / sa pa÷ur apy anena j¤àtamàtreõa vidhànaü j¤à ca yasya sa kartà j¤àtà ca viùayasaügatikaraõaü prati jàyate / yajanaü càsyàpårõam api pårõaü bhavatãti sarvamayatvàd dhçdayasya / tathàhi _____________________________________________________________ ParTri 21: kàlàgnim àditaþ kçtvà $ màyàntam brahmadehagam & ÷ivo vi÷vàdyanantàntaþ % paraü ÷aktitrayaü matam // ParTri_21 // _____________________________________________________________ kàlàgner dharàtattvàdibhuvanàn màyàtattvaü yàvad brahmaõaþ sakàrasya dehe / vi÷vabhuvanàd vidyàtattvàder àrabhya yàvat ÷ivo 'nà÷rita÷aktiråpo 'nantasyaukàrasyàntaþ / paraü visargàtmakaü ÷aktitrayaü tac ca param / uktaü ca ``sàrõena'' ityàdi // _____________________________________________________________ ParTri 22: tadantar varti yat kiücic $ chuddhamàrge vyavasthitam & aõur vi÷uddham aciràd % ai÷varaü j¤ànam a÷nute // ParTri_22 // _____________________________________________________________ yat kiücid vastu vyavasthitaü vicitràvasthaü tad dhçdayabãjàntarvarti ÷uddhaü bhavet / tad eva cai÷varaü j¤ànam aõur aõyate pràõiti aõati nadati parimitoccàràt mårdhanyo bhagavatprabhàvàd aciràd eva pràpnoti / katham / % %[p.275] % _____________________________________________________________ ParTri 23: taccodakaþ ÷ivo j¤eyaþ $ sarvaj¤aþ parame÷varaþ & sarvago nirmalaþ svacchas % tçptaþ svàyatanaþ ÷uciþ // ParTri_23 // _____________________________________________________________ yas taccodako guruþ sa ÷iva eva j¤eyaþ / ÷iva eva taccodakaþ / sa càj¤eyo j¤àtaiva / svàyatanaþ svàn ayàn vij¤ànaråpàn bhàvàüs tanotãti / sarvaü caitad vistarato nirõãtam eva // evaü vistara÷o 'bhidhàya tàtparyeõa nigamayati / _____________________________________________________________ ParTri 24-25: yathà nyagrodhabãjasthaþ $ ÷aktiråpo mahàdrumaþ & tathà hçdayabãjasthaü % jagad etac caràcaram // ParTri_24 // evaü yo vetti tattvena $ tasya nirvàõagàminã & dãkùà bhavaty asaüdigdhà % tilàjyàhutivarjità // ParTri_25 // _____________________________________________________________ ihàsat tàvan na kiücid ity uktam / vi÷vaü ca vi÷vàtmakam iti / tata÷ ca yathà vañabãje tatsamucitenaiva vapuùàïkuraviñapapatraphalàdi tiùñhatãty evaü vi÷vam idaü hçdayàntaþ / evaüparij¤ànam evàsaüdigdhà nirvàõadãkùà, yathoktam Q: iyam evàmçtapràptir ayam evàtmano grahaþ / Q: iyaü nirvàõadãkùà ca ÷ivasadbhàvadàyinã / [Spandakàrikà 2.7] iti / anyà api dãkùà bhogàn vitareyur api, etatparij¤ànam eva tu tattvato dãkùeti tata evàtra sarvottaratvam, kula÷àstrebhyo 'pi àdhikyàt / yathà hi tulàïkeùårdhvam årdhvaü parimite 'pi unnatyavanatiyoge 'nantam antaraü parimàõasya bhavati, evam årdhvordhvatattveùu de÷akàlabhogasaüvedanànàm anantam evàntaram ity evam evàdhikãbhavet, ùañtriü÷ato 'pi adhikaü bhaved iti / yata÷ ca saüvedanam eva dãkùà tad evoktam etatsaüvidanupraviùñau vãro và yoginã và nijaparasattàsatatoditàmàyãyabàhyàntaþkaraõara÷midevatàdvàda÷akacakre÷varaparabhairavabhaññàrakàtmakanirõãtatattvàharåpànugçhãtau na kçtadãkùàv iti / % %[p.276] % evam anuttarapadam uttararåpàparityàgenaiva yathà bhavati tathà vyàsasamàsàbhyàü bhåyasà nirõãtam / adhunà tv idaü vaktavyam / ucyate tàvac chàstreùu Q: manuùyadeham àsthàya cchannàs te parame÷varàþ / Q: nirvãryam api ye hàrdaü trikàrthaü samupàsate // iti / tat katham asyopàsà / tathàpi cànuttarasattayàtràpi bhàvyam anuttaratvàd eva / sà ca katham ity àkà¤kùàü nirõinãùur granthàntaram avatàrayati / _____________________________________________________________ ParTri 26-32: mårdhni vaktre ca hçdaye $ guhye mårtau tathaiva ca & nyàsaü krtvà ÷ikhàü baddhvà % saptaviü÷atimantritàm // ParTri_26 // ekaikaü tu di÷àü bandhaü $ da÷ànàm api yojayet & tàlatrayam purà dattvà % sa÷abdaü vighna÷àntaye // ParTri_27 // ÷ikhàsaükhyàbhijaptena $ toyenàbhyukùayet tataþ & puùpàdikaü kramàt sarvaü % liïge và sthaõóile 'thavà // ParTri_28 // caturda÷àbhijaptena $ puùpeõàsanakalpanà & tatra sçùñiü yajed vãraþ % punar evàsanaü tataþ // ParTri_29 // sçùñiü tu sampuñãkçtya $ pa÷càd yajanam àrabhet & sarvatattvasusampårõàm % sarvàbharaõabhåùitàm // ParTri_30 // yajed devãü mahe÷ànãü $ saptaviü÷atimantritàm & tataþ sugandhipuùpais tu % yathà÷aktyà samarcayet // ParTri_31 // påjayet parayà bhaktyà $ àtmanaü ca nivedayet & evaü yajanam àkhyàtam % agnikàrye 'py ayaü vidhiþ // ParTri_32 // _____________________________________________________________ mårdhàdãni bàhye tathocitaråpàõi / vastutaþ paraü brahmaråpàbhihitapa¤càtmakavyomàdidharaõyàntasatattve÷ànàdisàracidunmeùecchàj¤ànakriyàråpàõy eva, mantraliïgàt, yathà mantràþ 1) ã÷ànamårdhne, 2) tatpuruùavaktràya, 3) aghorahçdayàya, 4) vàmadevaguhyàya, 5) sadyojàtamårtaye iti / tatraitatpa¤cakàvibhàgàtmakam upakramopasaühàrayoþ råpam iti dve, madhye ca prollasati vibhàgatve pa¤cànàm ekaika÷aþ pa¤càtmakatà iti pa¤caviü÷atiþ / atraiva màlinyàdimantràõàm anuprave÷aþ / % %[p.277] % tisra÷ ca devyàþ pratyekam icchàditrayayogàn navàtmatàü pràptàþ punar api sçùñisthitisaühçtiva÷àt traidham àpannà iti saptaviü÷atisaüsmçtahçdbãjena ÷ikhàyà evaüråpadharaõyantaparikalpanasvàtantryaråpàyàþ paracidbuddhispar÷apràõabrahmarandhravàharåpair upacaryamàõàyà bandhanaü sarvàvibhàgasàraü tàdàtmyam / mårdhàdiùu kevaleùv api pratyekaü sarvàõi vaktràdãni parasparaü vi÷eùaõàni / tac ca nirõãtam eva sarvasarvàtmakatvanirõayeõaiva / di÷yamànà ghañàdyà eva di÷aþ tà÷ ca svàpekùayà da÷aiva bhavanti / tatràpy etad eva bandhanam àtmasàtkàràtmakam / etac ca tàlatrayeõa / tàlà pratisthà vi÷ràntiþ / tatra sakàràdi hçdayam eva / tà÷ ca sa÷abdaü madhyamàntam / ÷abdanaü hi ÷abdaþ, tac ca madhyamaiva vaikharyàs taccheùàtmakatvàd ity uktaü bahu÷aþ / eùà ca vighnànàm abhedàtmany akhaõóite paramàtmani khaõóanàtmakasaükocasàrabhedakallolakalaïkànàü ÷àntir abhedabhairavàrõavatàdàtmyam eva / yad àhuþ ÷rãsomànandapàdàþ Q: asmadråpasamàviùñaþ svàtmanàtmanivàraõe / Q: ÷ivaþ karotu nijayà namaþ ÷aktyà tatàtmane // iti / [øivadçùñi 1.1] evam eva saptaviüsatijaptaü toyam ity arghapàtravidhiþ / toyam atra sarvam eva hçdayaü dravàtma, aniyantritatvàd asaükocadànàc ca / puùpaü vyàkhyàtam / liïgaü ca Q: ...yatra lãnaü caràcaram / [Màlinãvijayottara 18.3b] ity etad api nirõãtam eva / vi÷vàtmani tattve àsikriyàyàm adhikaraõasya kartu÷ càsanasya svàtantryàt kalpyamànasya svàtantryeõa kalpyamànatvaü caturda÷ena aukàreõa, tasyaiva tri÷ålaråpatvàd ity uktam eva / sçùñir àdikùàntatàdàtmyamayaü hçdayaü ÷aktir guhyam iti vãratvam / ata eva àsanam api sarvaü tatraiva, àdhàràdheyayoþ parasparaikaråpatvàt / yathoktam % %[p.278] % Q: sarvabhåtastham àtmànam ... / [Bhagavadgãtà 6.29a] ityàdi / saüpuñãkaraõaü sçùñer àdikùàntàyàþ pratyekaü sarva÷a÷ ca hçdayabãjena / paratattva evollàsàt saühàràc ca na cànavasthety uktam eva / sçùñe÷ ca saüpuñãkaraõam ubhayasaüghaññakùobhànandaråpam / tadutthadravyopayogo 'pi / ktvà atra ÷abdapratãtipaurvàparyamàtre / sarvatattvaiþ suùñhv abhedena samyag anapàyitayà pårõatvam / sarvatra ca paramàõàv api yad à samantàt bharaõaü sarvàtmãkaraõam, sarvair và ghañasukhatiryaïnaraviri¤civiùõurudramantrasadà÷ivàdipramàtçråpair avayavamànair ahamekarasàvayavitvaü nirõãtam eva / ata eva vi÷iùñàkçtyàyudhàdidhyànam atra noktam, tasya nirmeyatvàt / àrurukùur etàvattrikàrthàbhilàùuka÷ ca katham àrohatv iti cet kasyàyam arthibhàvaþ / mà tarhi àrukùat / siddhàtantràdividhim eva tadà÷ayenaiva niråpitataddhyànàdisaükocam àlambatàm / asaükocitànuttarapade hy anadhikçta eva / eùa eva sadodito yogaþ / gandhapuùpàdi nirõãtam / yathà÷abdaþ sahàrthe, tçtãyà ca tatraivoktà / parayaiva hçdayaråpayà påjayet / katham / bhaktyà tàdàtmyànuprave÷aprahvatàtmanà / bhaktyà svayaükëptena påjyapåjakavibhàgena / påjyo hi svayaü sçjyate / sa paraü svatantracinmayatàparamàrtha evànuttarasvàtantryabalàt, na ghañàdir iva jaóa iti vi÷eùo 'tra / tad uktaü ÷rãpratyabhij¤àyàm Q: svàtantryàmuktam àtmànaü svàtantryàd advayàtmanaþ / Q: prabhur ã÷àdisaükalpair nirmàya vyavahàrayet // [ä÷varapratyabhij¤àkàrikà 1.5.16] iti / bhaktyà ca lakùaõayà / påjanena paraü tattvaü lakùyate / sarvakriyàsv evaüråpatàpratyabhij¤ànam, upàyatvàt, lipyakùarasyeva màyãyavarõavyutpattau tasyàpi ca varõavãryànuprave÷a iva / àtmànaü nivedayet, anyasya nivedyasyàbhàvàt / evaü ca àtmànam eva niþ÷eùeõa niruttarapadaü vedayet / anuttarasattànusàreõàtra saübhàvanàyàü liï, satatam evaümayatvenaivàvasthiter iti hy uktam, upàsànusàreõa tu niyogàdàv api / % %[p.279] % evam à samantàt sarvatra sadà yat khyàtaü pàramàrthika÷uddha÷ivasvaråpaprathàtmikà khyàtir iti tad eva yajanam, parabhairavasaüviddevatàyàþ påjanàt tayà ca tàdàtmyasamyaggamanaråpatàkaraõàt sarvatra ca parimitàtmãyàtmaråpasvatvanivçttyà paripårõacidghana÷iva÷aktyàtmakàtmãyaråpaparasvatvàpàdanàtma dànàc ca / etad eva agnikàryaü sarvavàsanàbãjànàü sarvapadàrthendhanagràsalàüpañyajàjvalyamàne ÷ivasaüghaññakùobhakùubhitapara÷aktyaraõisatatasamuditaparabhairavamahàmahasi sarvàbhiùvaïgaråpamahàsnehàjyapràjyapratàpe havanàd antardàhàt / ayam eva agnikàrye vidhir dãkùàparyanto 'pi, nànyaþ pçthak ka÷cid iti tàtparyam / svasvaråpaparij¤ànaü mantro 'yaü pàramàrthikaþ / dãkùeyam eùa yàga÷ ca kriyeyam apy anuttaraþ // ata eva pràg evoktaü yathànyatra mantropàsàdikriyà uttareõa j¤ànagranthenottãryate naivam iheti / yad uktam ``uttarasyàpyanuttaram'' iti såtre tad evaitadantena granthena nirvyåóhaü hçdayasyaiva yàgadãkùàkriyàråpatvàt tasya cànuttaratvàt / ÷rãsomànandapàdais tu sruksruvasaüskàràdi sarvaüsahatvapratipàdanenàpy akhaõóitatvàbhipràyeõa niråpitam / evamàdàv aïgahçdbhedadhålibhedàdy api tadråpaü yujyate na kiücid atra nàpy upapadyate nàpy asti nàpy adhara÷àstrapàtitvena tadupajãvakatvam iti nirõãtapràyam eva / kim evamupàsàyàü bhavatãty avatarati / _____________________________________________________________ ParTri 33ab: kçtapåjàvidhiþ samyak $ smaran bãjaü prasiddhyati & _____________________________________________________________ evam anavarataü vyavahàreùv api bãjaü smarann eva smaraõàd eva kçtapåjàvidhiþ prakarùeõànyakula÷àstràdi÷aivavaiùõavànta÷àstràtirekeõaiva bhagavadbhairavabhaññàrakaråpasamàvãùño nijaparasaüviccamatkàrava÷avinirmitabhàvakrióàóambaro jãvanmukta eva prathamoktanayena bhavati ity anubhava evàyam àvartate na tv anyat kiücid iti smaraõam uktam / ÷rãmata÷àstreùv evam eva / upàsakas tv ananupraviùñavãryasattàsàrahçdayo 'pi kramapåjàmàhàtmyàd bãjaü saüyak smaran pràptahçdayàkhyatattvamantravãryaþ prakarùeõa siddhyati kramapåjàmàhàtmyàd eva / % %[p.280] % tàratamyàti÷ayàt svayaü và prasannagurubhaññàrakavadanakamalàd và mantravãryaü hçdayàtmakam àsàdayati jãvanmukta÷ ca bhavatãti yàvat / atra dvàraparivàragurupåjanaü guõaü khaõóanàü và na vahati tata eva bhaññapàdaiþ nyaråpi / atra tu kulapàrvàõi pavitraü ceti samyaktvaü påjàvidheþ / yatràntar akhilaü bhàti yac ca sarvatra bhàsate / sphurattaiva hi sà hy ekà hçdayaü paramaü budhà //1 // ràsabhã vaóavà vàpi svaü jagaj janmadhàma yat / samakàlaü vikàsyaiva saükocya hçdi hçùyati // 2// tathobhayamahànandasauùumnahçdayàntare / spandamànam upàsãta hçdayaü sçùñilakùaõam // 3 // dhyàyan smaran pravimç÷an kurvan và yatra kutracit / vi÷ràntim eti yasmàc ca prollased dhçdayaü tu tat // 4 // tad ekam eva yatraitaj j¤ànaü vaikalpikaü param / tattvàni bhuvanàbhogàþ ÷ivàdipa÷umàtaraþ // 5 // svaü svaü vicitram evàntaþsvaråpaü pàramàrthikam / citrãkurvanta eùanti tàü citraü saüvidaü paràm // 6 // da÷àdravyakriyàsthànaj¤ànàdiùv api sarva÷aþ / a÷aïkayaiva saükràmaþ påjàsya satatodità // 7 // kramapåjanamàtraü ca kulaparvapavitrakaiþ / sahàtra påjane proktaü samyaktvaü trika÷àsane // 8// yathoktam Q: dravàõàm iva ÷àrãraü varõànàü sçùñibãjakaü / Q: ÷àsanànàü trikaü ÷àstraü mokùàõàü bhairavã sthitiþ // Q: upàsàyàþ samàpattir vratànàü vãravçttità / Q: tathaiva parvamadhye tu kulaparvàõi ÷àsane // Q: sarveùàü càpi yàgànàü påraõàya pavitrakam / Q: pavitrakaü na kurvanti catus trir dviþ sakçt tu ye // Q: kulaparva na jànanti teùàü vãryaü na rohati / % %[p.281] % iti / [ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ] evam anuttarasvaråpaü vistarato nirõãtam, yatra bhàvanàdyanavakà÷aþ / prasaükhyànamàtram eva dçóhacamatkàralakùaõahçdayaïgamatàtmakapratipattidàróhyaparyantam / yatropàyadhaureyadhàràdharan nidhatte siddhiprepsuùu tu yogo vaktavyaþ / svàtantryànãyamànàsv api dçùñayogasiddhiùu laukikaprasiddhiniyatyuttaratve 'pi pàrame÷avyavasthàråpaniyatyanatikramàt, yaduktaü ÷ivadçùñau Q: tathàpi citrakarmàrtham upàyo vàcya adaràt / iti / tatràpi cànuttararåpasya nàsti khaõóanà kàcit, dçùñasiddhãpsàyatnasevàtadàptitatphalavi÷ràntyàder api paraikamayatvàt, kiü tu jãvanmuktàpekùayà manda÷aktipàto 'sàv ucyeta apårõapràyatvàt / taü yogamàrgaü niråpayituü grantha÷eùo 'vatarati / _____________________________________________________________ ParTri 33cd-33ef: àdyantarahitaü bãjaü % vikasat tithimadhyagam \ hçtpadmàntargataü dhyàyet # somàü÷aü nityam abhyasyet // ParTri_33 // _____________________________________________________________ etad eva hçdayabãjaü dãpakàbhàvàd gamàgama÷ånyatvàt satatoditatvàc cànàdyantam / tad eva vikasat paripårõatvaü yàtam / tithãnaü madhyagaü hçdayatvàt / tad eva saükocavikàsadharmopacaritapadmabhàve kande guhye hçdaiva dhyàyet / kiü càsya dhyànam àha / somàü÷aü ùoóa÷akalàtmakaü kesararåpam abhitaþ samantàd asyet kùipet paripårõacandrasyàsya hçtkàrõikànive÷ikalayà svasvadvàda÷àntagam / puùpàdyudayasthànàd àhçtàmçtaspar÷aþ prodyannàdànusàracumbikàlakùaõakàkaca¤cupuñamudràmudritaþ punas tadupasçta÷i÷iràmçtarasàsvàdavikasvarahàrdasomaprasarannàdanirmathithasudhàpànapåritacandramàþ punaþ såryakalodayamayo 'nackasakàramàtravi÷rànto romà¤castobhotpatanabàùpakampastambhàdyanugçhãtadeho 'bhyàsaü kuryàd iti bhaññadhane÷vara÷armà / % %[p.282] % àdyantarahitaü sakàramàtraü ùoóa÷àkàràditithirahitaü kalàgràsakrameõa hçdaye 'ntar nikùipet nàlikàjalàkarùaõavat / calanakampanaspandanasamàviùñamålàdhàratrikonabhadrakandahçnmukhamudràsu yugapad eva vilambitamadhyadrutataratadati÷ayàdidhàràpràptiva÷agalitasåryasomakalàjàlagràse àdyantarahitaü kçtvà / àdyantàbhyàm etadbãjaü màtçkàpekùayà aukàrasakàràbhyàü rahitaü vi÷leùaõayuktilabdhavãryaparicayaü dhruvaü visargàtmakaü vikasatàü pa¤cada÷ànàü tithãnàü yan madhyaü tithirahitam eva grastakàlaü ùoóa÷aü tato 'pi gacchati yat ``saptada÷ã kalà'' ity uktam / somasya soóa÷àtmakam àmçtam aü÷aü hçtkamale dhyàyet / tad eva nityam abhyasyed ity asmadguravaþ / tathà hi sahomayà bhagavatyà saüghaññàtmakasamàpattikùobheõa tattvanirmathanàtmanà vartata iti somo bhaññàrakaþ / tasya samagrabhavabhàvàvayavinaþ paripårõàhamàtmano 'ü÷o nãlasukhàdiþ / tad evam abhyasyati svasvaråpàvartanasçùñisaühàràvartacakràkùamàlikayà punaþ punar àvartayatãti yat satyaü bhàvyate sa eva eùa satatodito hçdayajapaþ / saübhàvanàyàü liï / anye tu hçtsthànàd dvàda÷àntàntaü ya÷ càraþ ùañtriü÷adaïgulas tatra såryaråpatayollàsya bahir ardhatuñimàtraü vi÷ramya avinà÷y amçtàkhya vi sargaråpasomakalodaye sapàdàïguladvitayamàtràyàü tuñau tuñau pratyekaü candrakalàparipåraõe pa¤cada÷yàü tuñau pårõàyàü hçtpadme pårõa÷ ca bhavati / ardhatuñimàtraü ca tatràpi vi÷ràntiþ / evaü ùoóa÷atuñyàtmà ùañtriü÷adaïgula÷ càro bhavati ity avasthàyàm àdyantarahitam anastamitatvàt vikasatsu dvitãyàdiùv antargataü somàü÷aü visargaråpaü hçtpadmamadhye vi÷liùya saptada÷àtmakaü pari÷ãlanena dhyàyan kalàgràsàbhyàsaü kuryàd ityàdi samàdi÷an / sarvaü caitad yuktam eva mantavyam / atra càvçttyànantaü vyàkhyànaü såtratvàd upapannam eva yata uktam ``anantàrthasåtraõàt såtram'' iti / ``triü÷ikà cànuttarasåtram'' iti guravaþ / evaü pårveùv api ÷lokasåtreùu / % %[p.283] % kim ittham abhyàse sati bhavatãty àha _____________________________________________________________ ParTri_34: yàn yàn kàmayate kàmàüs tàn tठcchãghram avàpnuyàt / asmàt pratyakùatàm eti sarvaj¤atvaü na saü÷ayaþ // ParTri_34 // _____________________________________________________________ evamabhyàsàd yad yat kàmayate tat tad aciràd eva tathàvidhasarvamayahçdayavãryasamucchalitecchàprasaràvaùñambhavi÷eùabalodyogasaürambhasotsàhaþ punaþ punas tatsthitiråóhiråpàbhyàsàt pràpnoti / kiü bahunà / sarvaj¤atvaü parabhairavàtmakatvam anenaiva deheneti sarvam uktvopasaühriyate / paryante hi prasarasyopasaühàre vi÷ràntiråpàkulasattàsàdane bhairavatà ity uktam asakçt / so 'yam upasaühàragranthaþ _____________________________________________________________ ParTri 35: evaü mantraphalàvàptir $ ity etad rudrayàmalam & etad abhyàsataþ siddhiþ % sarvaj¤atvam avàpyate // ParTri_35 // _____________________________________________________________ mantràõàü ÷àstràntarãyàõàü varõànàü ca phalam evam avàpyate nànyathà / iti samàptau / rudrasya rudràyà÷ ca yad yàmalaü saüghañño nirvibhàgapra÷nottararåpasvaråpàmar÷anaprasaràd àrabhya yàvad bahir anantàparigaõanãyasçùñisaühàra÷atabhàsanaü yatràntaþ, tad etad akulopasaühçtam eveti prasaükhyànanigamanam / ``etadabhyàsàt sarvaj¤atvam'' iti yogaphalanigamanam / satatoditaü hy etat sarvasyeti ÷ivam / itthaü prapannajanatoddharaõapravçtta-÷rãmanmahe÷varapadàmbujaca¤curãkaþ / vçttiü vyadhàt trikarahasyavimar÷agarbhàü kà÷mãrikàc cukhalakàd adhigamya janma //1 // etàvad etad iti kas tulayet prasahya ÷rã÷àübhavaü matam anargalità÷ ca vàcaþ / etat tu tàvad akhilàtmani bhàti yan me bhàtaü tato 'tra sudhiyo na paràïmukhàþ syuþ // 2 // aj¤asya saü÷ayaviparyayabhàgino và j¤ànaü prakamparahitaü prakaroti samyak / råóhasya ni÷cayavato hçdayapratiùñhàü saüvàdinãü prakurute kçtir ãdç÷ãyam //3// % %[p.284] % etàvadartharasasaükalanàdhiråóho dhàràdhirådhahçdayo vimç÷ed ato 'pi / yady uttaraü tad api naiva saheta nedaü sopànam etad amalaü padam àrurukùoþ //4// kasmãreùu ya÷askarasya nçpater àsãd amàtyàgraõãþ ÷rãmàn vallabha ity udàhçtatanur yaþ pràgryajanmà dvijaþ / tasya svàïgabhavaþ prasiddhipadavãpàtraü samagrair guõaiþ ÷rã÷auriþ ÷i÷ucandracåóacaraõadhyànaikaratnàkaraþ //5// ÷ãlasyàyatanaü parasya yasaso jçmbhàspadaü narmabhår vàtsalyasya samagralokakaruõàdharmasya janmasthitiþ / ÷rãmadvatsalikàbhidhà sahacarã tasyaiva bhaktyullasat-prodriktàntaravçtti ÷aïkaranutau yasyà mano jçmbhate //6// tasyaivàtmabhavo vibhàvitajagatsargasthitiþ ÷aïkara-dhyànàrcàparicintanaikarasikaþ karõàbhidhàno dvijaþ / yo bàlye 'py atha yauvane 'pi viùayàsaktiü vihàya sthiràm enàm à÷rayate vimar÷apadavãü saüsàranirmålinãm //7// bhràtà mamaiva ÷iva÷àsanaråóhacittaþ prepsuþ paràtmani manorathaguptanàmà / yaþ ÷àstratantram akhilaü pravivektukàmaþ pràptuü paraü ÷ivapadaü bhavabhedanàya // 8// ÷iva÷àstraikarasikaþ padavàkyapramàõavit / ràmadevàbhidhàna÷ ca bhåùitottamajanmakaþ // 9 // etatpriyahitakaraõa-praråóhahçdayena yanmayà racitam / màrgapradar÷anaü tat sarvasya ÷ivàptaye bhåyàt //10// antarvedyàm atriguptàbhidhànaþ pràpyotpattiü pràvi÷at pràgryajanmà / ÷rãkà÷mãràü÷ candracåóàvatàvair niþsaükhyàkaiþ pàvitopàntabhàgàn //11// % %[p.285] % tasyànvavàye mahati prasåtàd varàhaguptàt pratilabdhajanmà / saüsàravçttàntaparàïmukho yaþ ÷ivaikacitta÷ cukhalàbhidhànaþ //12// tasmàd vivecitasamastapadàrthajàtàl labdhvàpi dehapadavãü parame÷apåtàm / pràptàbhayo 'bhinavaguptapadàbhidhànaþ pràvesayat trikasatattvam idaü nigåóham //13// ye tàvat pravivekavandhyahçdayàs tebhyaþ praõàmo varaþ ke 'py anye pravivi¤cate na ca gatàþ pàraü dhig etठjaóàn / yas tv anyaþ pravimar÷asàrapadavãsaübhàvanàsusthito lakùaiko 'pi sa ka÷cid eva saphalãkurvãta yatnaü mama //14// svàtmànàü pravivektum apy alasatàü ye bibhrati pràrthanà tàn praty àtmakadarthanàn na parataþ kiücit phalaü soùyate / vi÷vasyàsya viviktaye sthiradhiyo ye saürabhante punaþ tàn abhyarthayituü mayaiùa vihito mårdhnà praõàmàdaraþ //15// bhràmyanto bhramayanti mandadhiùaõàs te jantucakraü jaóaü svàtmãkçtya guõàbhidhànavasato baddhvà dçóhaü bandhanaiþ / dçùñvetthaü gurubhàravàhavidhaye yàtànuyàtàn pasån tatpà÷apravikartanàya ghañitaü j¤ànatri÷ålaü mayà //16// bahubhir api so 'ham eva bhramitas tattvopade÷akaümanyaiþ / tattvam iti varõayugam api yeùàü rasanà na paspar÷a //17// parame÷varaþ prapanna-proddharaõakçpàprayuktaguruhçdayaþ / ÷rãmàn devaþ ÷aübhur màm iyati niyuktavàüs tattve //18// tattattvanirmalasthiti vibhàgihçdaye svayaü praviùñam iva / ÷rãsomànandamataü vimç÷ya mayà nibaddham idam //19// % %[p.286] % haüho hçccakracàrapravicaraõalasannirbharànandapårõà devyo 'smatpà÷akoñipravighañanapañuj¤àna÷ålordhvadhàràþ / cetovàkkàyam etad vigatabhavabhayotpatti yuùmàsu samyak protaü yat tena mahyaü vrajata kila hçdi dràk prasàdaü prasahya //20// vyàkhyàdikarmaparipàñipade niyukto yuùmàbhir asmi gurubhàvam anupravi÷ya / vàkcittacàpalam idaü mama tena devyàs taccakracàracaturasthitayaþ kùamadhvam // 21// samàptam idaü paratriü÷ikàtattvavivaraõam ÷atair ekonaviü÷atyà triü÷ikeyaü vivecità / sarveùu trika÷àstreùu granthãr nirdalayiùyati // kçtir abhinavaguptasya