Venkatanatha [Vedantadesika]: Nyayaparisuddhi, Adhyaya 4,1 Input by members of the Sansknet Project (www.sansknet.ac.in) This GRETIL version has been converted from a custom Devanagari encoding. The text is not proof-read. ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a à 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r ç 231 vocalic R è 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 long vocalic l í 237 velar n ï 239 velar N ð 240 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t ñ 241 retroflex T ò 242 retroflex d ó 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ù 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ý 253 visarga þ 254 long e ¹ 185 long o º 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf and http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf For further information see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm ___________________________________________________________________ // smçtyadhyàyaþ // // prathamamàhnikam // nyà. pa. ÷a. 49 atha smçtirniråpyate--- saüskàramàtrajaü j¤ànaü smçtiþ, iti tallakùaõam / nanu smçtirna pramàõam, avidyamànaviùayatvàt, ananubhåtitvàt, bhramasambhavocceti cenna, smçtimàtràpràmàõyasya prathamàhnikre pratikùiptatvàt, avàdhitabàhyàrthadar÷anàt, atãtànàgataviùayànumànàdibàdhaprasaïgàt, sarvalokavirodhàt, ananubhåte arthàntarepi smçtiprasaïgàt, smçterapi svaprakà÷atvepi vedyàkàre saüskàràdisàpekùatvàt / na ca pårvànubhavapuraskàreõaiva grahaõàdapràmàõyamiti cenna, smçtipramoùe tadabhàvàt, pramàõatayà saümatàyàü pratyabhij¤àyàü bhàvàcca / paratantratvàdapramàõyamiti cenna, svahetupàratantryamàtrasya sàrvatrikatvàt, anubhavamålatvasya pramàõamålatvasya ca savikalpakàdibhiranaikàntikatvàt, saüskàramàtrajanyatvasyàsàdhàraõatvàt, svaviùayaprakà÷avyavahàrayostu smçterapi svatantratvàt / icchàdivadviùayaniyamepi pàratantryamastãti cenna, tadvadevàj¤ànatvaprasaïgàt; j¤ànameva hi svato viùayapravaõamicchasi; ata eva hi nityayorapi ri÷varacikãrùàprayatnayorviùaya niyamàya j¤ànàpekùàü bråùe / icchàdãnàmapi svato viùayapràvaõyaü j¤ànatvaü càsmàbhiþ svãkçtam / nanu saüskàravaditi cenna, tasyàpi svahetusamànaviùayaj¤ànotpàdana÷aktasvabhàvatvàt / ato hetuniyataviùayatvameva phalitam / tacca anubhavepi samam / tathà ca samànaviùayànubhavajanyatvatadabhàvàbhyàü smçtyanubhavayoþ pàratantryasvàtantryavyavahàro mandànàm / svapràmàõyanirõayàdàvapi nànubhavàpekùatvanirbandhaþ, svaviùayaprakà÷anabàdhavirahàdibhisatatsiddheþ, gçhãtamàtragràhitvasyàsàdhàraõatvàt / pràbhàkaràõàmanumànàdau naiyàyikàdãnàü dhàràvàhikàdau yogasiddhasarvaj¤avàdinàü dvitãyayogapratyakùàdau keùà¤cidã÷varavàdinàmanitye÷varaj¤àne ca vyabhicàràcca / niùprayojanatvàdapràmàõyamiti cenna, tçõàdiviùayapratnayakùàdinànaikàntyàt, asiddhe÷ca;smçtyaiva hi jagatàü kçtàkçtapratyavekùaõàdisiddhiþ; smçtyaiva hi ÷abdànumànayoþ pravçtiþ; parabhaktyàdiniùpatti÷ca / pårvànubhuvasyaiva tàniprayojanànãticet, sarvajagadàdikàraõasya brahmasaükalpasyaiva kiü na syuþ ? / evaü cànubhavasyàpi na tatsiddhiþ, tatkàraõasyeti vaktuü ÷akyatvàt / yaduktaü praj¤àparitràõe--- "j¤àtàtmaj¤ànaråpatvàt svaprameyaprahàõataþ / viùayàvyabhicàritvepyapràmàõyaü smçtermatam" // ityàdi, tadapyanena parihçtam / pramàõavyavahàràbhàvàdapràmàõyamiti cenna, pàmaravyavadvàràbhàvasyànaikàntikatvàt, evaü parãkùakavyavahàra bhàvasyàpi; vigãtatvàcca; sarvaparãkùakavyavahàràbhàvasya càsiddheþ; mànamanoharàdau vàgã÷varàdibhistapràmàõyasyoktatvàt, katipayaparãkùakavyahàràbhàvasya càtiprasa¤jakatvàt, akùapàdàdivyahàràvyavahàrayorbçhaspatyàdivyavahàravadasmàbhirnàtãvàdaraõàt, indrapàõinyàdãnàü tu sarvasaüpratipatterabàdhàccàdaràt, pàrà÷aryàdãnàü pramàõaparigaõanànadhikçtatvena tadanukteraprayojakatvàt, àgamaþ pramàõamityapi vyavahàràbhàvàt / "pratyakùaü cànumànaü ca ÷àstraü ca vividhàgamam / ityàdiùu ca pratyakùàdimålasmçteþ pratyakùàdisamànacarcatvena pçthagvyavahàràbhàvopapatteþ / pramàõahetukà smçtiþ pramàõameva, avisaüvàdàt, iti / uktaü ca nyàyatattve smçtyudàsãnabhedake caturthedhikaraõe--- "apramàõamålatvaü tu ubhayorapi nàsti, vyabhicàràbhàvenànadhigatàrthaü pramàõamiti vi÷eùaõasyàyuktatvàt / pramite pramityanupapattiþ kva dçùñà ? / smçtau cet, pratij¤aiva dçùñàntaþ syàt; j¤ànàntare cenna nujànàmi" ityàdi / tattvaratnàkare ca--- "yathàrthani÷cayo mànaü taddhetu÷ceti sårayaþ / nàtivyàptiþ smçtau vyàptiryathàrthena hi sà pramà" // ityuktvà asyottaràrdhavivaraõepyuktam--- "anubhåtaviùayàsaüpramoùaþ smçtiþ; yathà---sa ghaña ati / nanu tàmapi vyàpnoti lakùaõamya ; satyam; tadvyàptau nàtivyàptiþ, tasyàpi lakùyapakùe nikùepàt / "lakùyàlakùye anàlakùya kùipyate lakùaõaü katham / lokadhãvyavahàraü hi lakùyàlakùyàvadhi viduþ" // ityàdi / yattu--- "anubhavaþ pramàõam / smçtivyatiriktaü j¤ànamanubhavaþ" ityàdinà smçterapràmàõyamuktamiva ÷rãviùõucittaiþ, tannånaü paramatànvàroheõa / ata eva hi taiþ svataþ pràmàõyanirõayada÷àyàmanyathà vyavahçtam / tathàhi--- "tasmàt siddhametat pramàõànàü yathàrthatvalakùaõaü pràmàõyaü guõaj¤ànànapekùàt svapramàõàdevàvasãyate, svakãyàt kàraõàdeva j¤àyata iti ca" iti / tathà "arthatathàtvaü guõasaüvàdaj¤ànànapekùaj¤apti, tadabhàvepi j¤àyamànatvàt" ityàdau / "na ca hetorasiddhatvam; tathàhi--- rajataj¤ànasyàrthatathàtvaü nàma rajataviùayatvam; taccàsati bàdhake rajatagràhiõaiva j¤ànenàvagamyate" ityàdi / ato yathàvasthitavastuni÷cayàtmakatvameva pràmàõyaü pramàõaj¤ànànàmàtmãyàt kàraõàjj¤àyate, na guõasaüvàdaj¤ànamapekùate, iti / tathà pramàõànàü yathàvasthitavastuni÷cayàtmakatvameva pràmàõyam / tadàbhàsayuktayaþ pårvapakùiõocyante / siddhàntepi vivekapradar÷anameveti / yadi cànubhava eva pramàõam, tanna yuktamupayuktaü và / na ca sarvamanubhavaü pramàõatayà vyavaharanti, pãta÷aïkhabhramàdiùvadar÷anàt; nàpi sarvàü smçtimapramàõatayà, pramàõamålasmçtiùu tadabhàvàt / "agçhãtagrahaõa÷aktaü pramàõam" iti varadaviùõumi÷roktirapi paramatànvàroheõa netavyà / yattu àgamapràmàõye proktam--- "pramàõàntaradçùñàrthaviùayavyàpi÷emuùã / pramàõameva tatpårvaü na cet svàrthaü vigàhate" // iti, idamapyanuvàdavàkyasyànyaparatayà svàrthapràmàõyavyavacchedàrtham; anyathà smçtipramoùe pramuùitatadaü÷e pårvànubhavapuraskàreõa svàrthàvagàhanàsiddheþ kathaü tatra smçtitvanibandhanamapràmàõyaü bhaviùyati ? // nyà. pa. ÷a. 50 yattu bhàùye sanmàtragràhipratyakùaniràkaraõada÷àyàmuktam-- "a÷ve hastini ca saüvedanayorekaviùayatvenoparitanasya gçhãtagràhitvàd vi÷eùàbhàvàcca smçtivailakùaõyaü na syàt" iti, na tatra smçterapràmàõyaü såcitam, prakàràntareõàpi vailakùaõyasiddheþ, tadapekùayà ca prasaïgopapatteþ / yaccàparaü bhàùyam--- "indriyajanmanaþ pratyakùasya hyeùa svabhàvaniyamaþ, yat svasamakàlavartinaþ padàrthasya gràhakatvam, na tu sarveùàü j¤ànànàü pramàõànàü ca, smaraõànumànàgamayogipratyakùàdiùu kàlàntaravartinopi grahaõadar÷anàt" ityàdi, tatràpi parasyàniùñaprasaïgàya tadabhipràyànudhàvanena vibhajyodàharaõaü yuktam / yacca ÷àstrayonyadhikaraõe bhàùitam--- "bhàvanàprakarùaparyantajanmanastasya vi÷adàvabhàsatvepi pårvànubhåtaviùayasmçtimàtratvànna pràmàõyamiti kutaþ pratyakùatà ?" iti, idamapi na sàkùàt siddhàntastham; na ca yàthàrthyaü tatra pratikùiptam / evamanyadapi bhàvyam / smçtyapràmàõyavàdinopi vai÷eùikàstàü yathàrthyàdvidyàkoñau pañhanti / tata eva ca tadekade÷ibhirapi tatpràmàõyaü svãkçtam, iti // iti ÷rãkavitàrkikasiühasya sarvatantrasvatantrasya ÷rãmadveïkañanàthasya vedàntàcàryasya kçtiùu nyàyapari÷uddhau smçtyadhyàye prathamamàhnikam //