Udayana: Nyayakusumanjali, Stavaka 1 Input by members of the Sansknet project (www.sansknet.org) This GRETIL version has been converted from a custom Devanagari encoding. Consequently, word boundaries are not marked by spaces. The text is not proof-read. ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ nyÃyakusumäjali÷ // prathamastabaka÷ / [ku.1.101] satpak«aprasara÷satÃæ parimalaprodbodhabaddhotsava÷ / vimlÃno na vimardane 'm­tarasa(1)prasyandamÃdhvÅkabhÆ÷ // ÅÓasyai«a niveÓita÷ padayuge bh­ÇgÃyamÃïaæ bhramat / ceto me ramayatvavighnamanagho(ghaæ)(2)(gha)nyÃyaprasÆnäjali÷ //1 // svargÃpavargayormÃrgamÃmananti manÅ«Åïa÷ / yadupÃstimasÃvatra paramÃtmà nirÆpyate //2 // [ku.1.102] iha yadyapi yaæ kamapi puru«ÃrthamarthayamÃnÃ÷- ÓuddhabuddhasvabhÃva ityaupani«adÃ÷, ÃdividvÃn siddha iti kÃpilÃ÷, kleÓakarmavipÃkÃ'ÓayairaparÃm­«Âo nirmÃïakÃyamadhi«ÂhÃya sampradÃyapradyota(3)(varta)ko 'nugrÃhakaÓceti pÃta¤jalÃ÷, lokavedaviruddhairapi nirlepa÷ svatantraÓceti mahÃpÃÓupatÃ÷, Óiva iti ÓaivÃ÷, puru«ottama iti vai«ïavÃ÷, pitÃmaha iti paurÃïikÃ÷, yaj¤apuru«a iti yÃj¤ikÃ÷, (4)sarvatra iti saugatÃ÷, nivÃraïa iti digambarÃ÷, upÃsyatvena deÓita (nodita) iti mÅmÃæsakÃ÷, lokavyavahÃrasiddha iti cÃrvÃkÃ÷,(5) yÃvaduktopapanna iti naiyÃyikÃ÷, kiæ bahunÃ- kÃravo 'pi yaæ viÓvakarmeti upÃsate, tasminneva jÃtigotrapravaracaraïakuladharmÃdivadÃsaæsÃraæ prasiddhÃnubhÃ(bha)ve bhagavati bhave sandeha eva kuta÷? kiæ nirÆpaïÅyam?- [ku.1.103] tathÃpi- nyÃyacarceyamÅÓasya mananavyapadeÓabhÃk / upÃsanaiva kriyate ÓravaïÃnantarÃgatà //3 // Óruto hi bhagavÃn bahuÓa÷ Órutism­tÅtihÃsapurÃïe«vidÃnÅæ mantavyo bhavati÷, "Órotavyo mantavya" iti Órute÷; "ÃgamenÃnumÃnena dhyÃnÃbhyÃsarasena ca / tridhà prakalpayan praj¤Ãæ labhate yogamuttam" // iti sm­teÓca / [ku.1.104] tadiha saÇk«epata÷ pa¤catayÅ vipratipatti÷- alaukikasya paralokasÃdhanasyÃbhÃvÃt ; anyathÃpi paralokasÃdhanÃnu«ÂhÃnasambhavÃt ; tadabhÃvÃ'vedakapramÃïasadbhÃvÃt ; sattve 'pi tasyÃpramÃïatvÃt ; tatsÃdhakapramÃïÃbhÃvÃcceti // [ku.1.105] tatra na(6) prathama÷ kalpa÷- yata÷- (7)sÃpek«atvÃdanÃditvÃdvaicitryÃdviÓvav­ttita÷ / pratyÃtmaniyamÃdbhukterasti heturalaukika÷ //4 // [ku.1.106] na hyayaæ saæsÃra÷ (8) aneka(naika)vidha(vidho)dukhamayo nirapek«o bhavitumarhati / tadà hi- syÃdeva, na syÃdeva vÃ- na tu kadÃcit syÃt // akasmÃdeva bhavatÅti cenna- hetubhÆtini«edho na svÃnupÃkhyavidhirna ca / svabhÃvavarïanà naivamavadherniyatatvata÷ //5 // [ku.1.107] hetuni«edhe bhavanasyÃnapek«atvena (9) sarvadà bhavanam, aviÓe«Ãt / bhavanaprati«edhe, prÃgiva paÓcÃdapyabhavanam, aviÓe«Ãt / utpatte÷ pÆrvaæ svayamasata÷ svotpattÃvaprabhutvena svasmÃditi pak«Ãnupapatte÷ / paurvÃparya(10) niyamaÓca kÃryakÃraïabhÃva÷ / na caikaæ pÆrvamaparaæ ca,tattvasya bhedÃdhi«ÂhÃnatvÃt / anupÃkhyasya hetutve prÃgiti satvaprasaktau puna÷ sadÃtanatvÃpatte÷ / [ku.1.108] syÃdetat- na akasmÃditi kÃraïani«edhamÃtraæ và bhavanaprati«edho và svÃtmahetukatvaæ và nirupÃkhyahetukatvaæ vÃbhidhitsitam / api tvanapek«a eva kaÓcinniyatadeÓa(11)svabhÃvavanniyatakÃlasvabhÃva iti brÆma÷- (12)na, niravadhitve aniyatÃvadhikatve và kÃdÃcitkatvavyÃghÃtÃt / na hyuttarakÃlasiddhitvamÃtraæ kÃdÃcitkatm; kiæ tu prÃgasatve sati / sÃvadhÅtve tu sa eva prÃcyo heturityucyate / [ku.1.109] astu prÃgabhÃva evÃvadhiriti cenna, anye«Ãmapi tatkÃle satvÃt anyathà tasyaiva nirÆpaïÃnupapatte÷ / tathà ca na tadekÃvadhitvamaviÓe«Ãt / itaranirapek«asya prÃgabhÃvasyÃvadhitve prÃgapi tadavadhe÷(13) kÃryasya sattvaprasaÇgÃt / [ku.1.110] santu ye kecidavadhaya÷, na tu te 'pek«yanta iti svabhÃvÃrtha iti cet-"nÃpek«yanta" iti kor'tha÷? kiæ na niyatÃ÷, Ãhosvinniyatà apyanupakÃrakÃ÷? prathame dhÆmo dahanavat gardabhamapyavadhÅkuryÃt, niyÃmakÃbhÃvÃt / dvitÅye tu kimupakÃrÃntareïa, niyamasyaivÃpek«ÃrthatvÃt, tasyaiva ca kÃraïÃtmatvÃt, Åd­Óasya ca svabhÃvavÃdasye«ÂatvÃt / [ku.1.111] ÂhanityasvabhÃvaniyamavadetat / na hyÃkÃÓasya tattvamÃkasmikamiti sarvasya kiæ na syÃditi vaktumucitam" iti cenna, sarvasya bhavata÷ svabhÃvatvÃnupapatte÷ / na hyekamanekasvabhÃvaæ (vo)(14)nÃma, vyÃghÃtÃt / nanvevamihÃpi sarvadà bhavata÷ kÃdÃcitkatvasvabhÃvavyÃghÃta iti tulya÷ parihÃra÷- na tulya÷- niravadhitve aniyatÃvadhitve và kÃdÃcitkatvavyÃghÃtÃt niyatÃvadhitve hetuvÃdÃbhyupagamÃt / [ku.1.112] syÃdetat- uttarasya pÆrva÷, pÆrvasyottaro madhyamasyobhayamavadhirastu; darÓanasya durapahnavatvÃt / tvayÃpyetadabhyupagantavyam / na hi bhÃvavadabhÃve 'pyubhayÃvadhitvamasti / tadvadbhÃve«vapyanupalambhamÃnaikaikakoÂi«u syÃt- na syÃt, anÃditvÃt / [ku.1.113] pravÃho nÃdimÃne«a na vijÃtyekaÓaktimÃn / tattve yatnavatà bhÃvyamanvayavyatirekayo÷ //6 // [ku.1.114] prÃgabhÃvo hyuttarakÃlÃvadhiranÃdi÷, evaæ bhÃvo 'pi ghaÂÃdi÷ syÃt / anupalabhyamÃnaprÃkkoÂikaghaÂÃdivi«ayaæ nedamani«Âamiti cenna- tÃvanmÃtrÃvadhisvabhÃvatve tadaharvat pÆrvedyurapi tamavadhÅk­tya taduttarasya satvaprasaÇgÃt; apek«aïÅyÃntarÃbhavÃt / evaæ pÆrvapÆrvamapi / bhÃve, tadeva sadÃtanatvÃt / tadaharevÃnena bhavitavyamiti asya svabhÃva iti cenna-tasyÃpyahna÷ pÆrvanyÃyena pÆrvamapi satvaprasaÇgÃt / tasmÃttasyÃpi tatpÆrvakatvaæ, evaæ tatpÆrvasyÃpÅtyanÃditvameva jyÃya÷ / na tvapÆrvÃnutpÃde÷ kasyacidapÆrvasya sambhava iti / [ku.1.115] tathÃpi vyaktyapek«ayà niyamo 'stu, na jÃtyapek«ayeti cenna, niyatajÃtÅyasvabhÃvatÃvyÃghÃtÃt / (15) yadi hi yata÷ kutaÓcidbhavanneva tajjÃtÅyasvabhÃva÷syÃt, sarvasya sarvajÃtÅyatvamekajÃtÅyatvaæ và syÃt / evaæ (yadi) tajjÃtÅyena yata÷ kutaÓcidbhavitavyamiti asya svabhÃva÷, tada'pi sarvasmÃtsarvajÃtÅyamekajÃtÅyaæ và syÃt / [ku.1.116] kathaæ tarhi t­ïÃraïimaïibhyo bhavannÃÓuÓuk«aïirekajÃtÅya÷? (16) ekaÓaktimatvÃditi cenna; yadi hi vijÃtÅye«vapyekajÃtÅya(17)kÃryakaraïaÓakti÷ samaveyÃt, na kÃryÃtkÃraïaviÓe«a÷ kvÃpyanumÅyeta; kÃraïavyÃv­tyà ca na tajjÃtÅyasyaiva kÃryasya vyÃv­ttiravasÅyeta / tadabhÃve 'pi tajjÃtÅyaÓaktimato 'nyasmÃdapi tadutpattisambhavÃt / yÃvaddarÓanaæ vyavasthà bhavi«yatÅti cenna, nimittasyÃdarÓanÃt, d­«Âasya cÃnimittatvÃt / etena (18) sÆk«majÃtÅyÃ(sÆk«mÃdekajÃtÅyatvÃ)diti nirastam, avahnerapi tatsauk«myÃt dhÆmotpattyÃpatte÷ / [ku.1.117] kÃryajÃtibhedÃbhedayo÷ samavÃyibhedÃbhedÃveva tantram, na nimittÃsamavÃyinÅ iti cenna; tayorakÃraïatvaprasaÇgÃt / na hi sati bhÃvamÃtraæ tat; kiæ tu satyeva bhÃva÷ / na ca jÃtiniyame samavÃyikÃraïamÃtraæ nibandhanam, api tu sÃmagrÅ / anyathà dravyaguïakarmaïÃmekopÃdÃnakatve vijÃtÅyatvaæ (19)na syÃt / na ca kÃryadravyasyai«Ã rÅtiriti yuktam; ÃrabdhadugdhairevÃvayavairdadhyÃrambhadarÓanÃt / [ku.1.118] etenÃpohavÃde niyamo nirasta÷;"kÃryakÃraïabhÃvadve"(20)tyÃdiviplavaprasaÇgÃt / tasmÃnniyatajÃtÅyatÃsvabhÃva(21)bhaÇgena vyaktyapek«ayaiva niyama iti- [ku.1.119] (22)na; phÆtkÃreïa t­ïÃdereva, nirmanthanenÃraïereva pratiphalitataraïikiraïairmaïereveti prakÃraniyamavat tenaiva vyajyamÃnasya kÃryajÃtibhedasya bhÃvÃt / d­Óyate ca pÃvakatvÃviÓe«e 'pi pradÅpa÷ prÃsÃdodaravyÃpakamÃlokamÃrabhate; na tathà jvÃlÃjÃlajaÂilo 'pi dÃrudahana÷ , na taräcakÃrÅ«a÷ / yastu taæ nÃkalayet, sa kÃryasÃmÃnyena kÃraïamÃtramanuminuyÃditi kimanupannam / [ku.1.120] evaæ tarhi dhÆmÃdÃvapi kaÓcidanupalak«aïÅyo viÓe«a÷ syÃt, yasya dahanÃpek«eti, na dhÆmÃdisÃmÃnyÃdvahnisÃmÃnyÃdisiddhi÷ / etena vyatireko vyÃkhyÃta÷ / tathà ca kÃryÃnupalabdhiliÇgabhaÇge svabhÃvasyÃpyasiddher(23)gatamanumÃneneti cet-(24)na / pratyak«Ãnupalambhagocaro jÃtibhedo na kÃryaprayojaka iti vadato bauddhasya Óirasye«a prahÃra÷ / asmÃkaæ tu yatsÃmÃnyÃkrÃntayoryayoranvayavyatirekavattÃ, tayostathaiva hetuhetumadbhÃvaniÓcaya÷ / tathà cÃvÃntaraviÓe«asadbhÃve 'pi na no virodha÷ / [ku.1.121] kiæ punastÃrïÃdau dahanasÃmÃnyasya prayojakam; t­ïÃdÅnÃæ viÓe«a eva niyatatvÃditi cet-(25) na / tejomÃtrotpattau pavano nimittam; avayavasaæyogo 'samavÃyÅ; tejo 'vayavÃ÷samavÃyina÷ / iyameva sÃmagrÅ gurutvavaddravyasahità piï¬itasya / iyameva tejogatamudbhÆtasparÓamapek«ya dahanaæ, tatrÃpi jalaæ prÃpya divyaæ, pÃrthivaæ prÃpya bhaumam, ubhayaæ prÃpyodaryamÃrabhata iti svayamÆhanÅyam / [ku.1.122] tathÃpyekamekajÃtÅyameva và ki¤citkÃraïamastu k­taæ vicitreïa / d­Óyate hyavilak«aïamapi vilak«aïÃnekakÃryakÃri / yathÃ- pradÅpa eka eva timirÃpahÃrÅ vartivikÃrakÃrÅ rÆpÃntaravyavahÃrakÃrÅti cenna- vaicitryÃt kÃryasya / ekasya na krama÷ kvÃpi vaicitryaæ ca samasya na / Óaktibhedo na cÃbhinna÷ svabhÃvo duratikrama÷ //7 // [ku.1.123] na tÃvadekasmÃdanapek«Ãdanekam, akramÃt kramavatkÃryÃnupapatte÷ / kramavattÃvatkÃrya(ka)kÃraïasvabhÃvatvÃttasya, tat tathÃ; yaugapadyavaditi cet- (26)ayamapi ca k«aïabhaÇge parihÃro na tu sahakÃrivÃde / pÆrvapÆrvÃnapek«ÃyÃæ kramasyaiva vyÃhate÷ / kramaniyame tvanapek«Ãnupapatte÷ / [ku.1.124] nÃpyanekamavicitram / (27)yadi hyanyÆnamanatiriktaæ và dahanakÃraïamadahanasyÃpi hetu÷, nÃsÃvadahano dahano và syÃt; ubhayÃtmako và syÃt / na caivam / ÓaktibhedÃdayamado«a iti cenna- dharmibhedÃbhedÃbhyÃæ tasyÃnupapatte÷ / asaÇkÅrïobhayajananasvabhÃvatvÃdayamado«a iti cenna- / na hi svÃdhÅnamasyÃdahanatvam; api tu tajjanakasvabhÃvÃdhÅnam / tathà ca tadÃyattatvÃddahanasyÃpi tattvaæ kena vÃraïÅyam / na hi tasmin janayitavye nÃsau tatsvabhÃva÷ / tasmÃdvicitratvÃt kÃryasya kÃraïenÃpi vicitreïa bhavitavyam / na ca tat svabhÃvatastathà / tata÷ sahakÃrivaicitryÃnupraveÓa÷ / na tu(ca)(28)k«aïo 'pi tadanapek«astathà bhavitumarhatÅti / [ku.1.125] astu d­«Âameva sahakÃricakram; kimapÆrvakalpanayeti cenna- viÓvav­ttita÷ / viphalà viÓvav­ttirno na du÷khaikaphalÃpi và / d­«ÂalÃbhaphalà nÃpi vipralambho 'pi ned­Óa÷ //8 // yad.i hi pÆrvapÆrvabhÆtapariïatiparamparÃmÃtramevottarottaranibandhanam, na paralokÃrthÅ kaÓcidi«ÂÃpÆrtayo÷ pravarteta / na hi ni«phale du÷khaikaphale và kaÓcideko 'pi prek«ÃpÆrvakÃrÅ ghaÂeta; prÃgeva jagat / [ku.1.126] lÃbhapÆjÃkhyÃtyarthamiti cet- lÃbhÃdaya eva kinnibandhanÃ÷? na hÅyaæ prav­tti÷ svarÆpata eva taddhetu÷ / yato vÃnena labdhavyaæ yovainaæ pÆjayi«yati, sa kimartham? khyÃtyarthamanurÃgÃrthaæ ca / jano dÃtari mÃnayitari ca rajyate / "janÃnurÃgaprabhavà hi sampada÷" / iti cenna- nÅtinarmasacive«veva tadarthaæ dÃnÃdivyavasthÃpanÃt / traividyatapasvino dhÆrtavakÃ÷ eveti cenna- te«Ãæ d­«Âasampadaæ pratyanupayogÃt / [ku.1.127] sukhÃrthaæ tathà karotÅti cenna- nÃstikairapi tathà karaïaprasaÇgÃt, sambhogavat / lokavyavahÃrasiddhatvÃdaphalamapi kriyate, vedavyavahÃrasiddhatvÃtsandhyopÃsanavaditi cet- gurumatametat, na gurormatam / tato nedamanavasara eva vaktumucitam / [ku.1.128] v­ddhairvipralabdhatvÃdbÃlÃnÃmiti cenna- v­ddhÃnÃmapi prav­tte÷ / na ca vipralambhakÃ÷ svÃtmÃnamapi vipralabhante / te 'pi v­ddhatarairityevamanÃdiriti cet- na tarhi vipralipsu÷ kaÓcidatra, yata÷ pratÃraïaÓaÇkà syÃt / idaæ prathama eva kaÓcidanu«ÂhÃyÃpi dhÆrta÷ parÃn anu«ÂhÃpayatÅti cet- kimasau sarvalokottara eva; ya÷ sarvasvadak«iïayà sarvabandhuparityÃgena sarvasukhavimukho brahmacaryeïa tapasà Óraddhayà và kevalaparava¤cana(29)kutÆhalÅ yÃvajjÅvamÃtmÃnamavasÃdayati / kathaæ cainamekaæ prek«Ã (30)pÆrvakÃriïo 'pyanuvidadhyu÷? kena và cinhenÃyamÅd­Óastvayà lokottarapraj¤ena pratÃraka iti nirïÅta÷? na hyetÃvato du÷kharÃÓe÷ pratÃraïasukhaæ garÅya÷ / (31)yata÷ pÃkhaï¬Ãbhimate«vapyevaæ d­Óyata iti cenna- hetudarÓanÃdarÓanÃbhyÃæ viÓe«Ãt / anÃdau caivambhÆte 'nu«ÂhÃne pratÃyamÃne prakÃrÃntaramÃÓrityÃpi bahuvittavyayÃyÃsopadeÓamÃtreïa pratÃraïà syÃt; (32)natvanu«ÂhÃnÃgocareïa karmaïà / anyathà pramÃïavirodhamantareïa pÃkhaï¬itvaprasiddhirapi na syÃt / [ku.1.129] astu dÃnÃdhyayanÃdireva vicitro heturjagadvaicitryasyeti cenna- k«aïikatvÃt / apek«itasya kÃlÃntarabhÃvitvÃt / ciradhvastaæ phalÃyÃlaæ na karmÃtiÓayaæ vinà / (33)sambhogo nirviÓe«ÃïÃæ na bhÆtai÷ saæsk­tairapi //9 // tasmÃdastyatiÓaya÷ kaÓcit / Åd­ÓÃnyevaitÃni svahetubalÃ'yÃtÃni, yena niyatabhogasÃdhanÃnÅti cet- tadidamamÅ«ÃmatÅndriyaæ rÆpaæ sahakÃribhedo vÃ? na tÃvat aindriyakasyÃtÅndriyaæ rÆpam, vyÃghÃtÃt / dvitÅye tvapÆrvasiddhi÷ / [ku.1.130] siddhyatu bhÆtadharma eva gurutvÃdivadatÅndriya÷ / avaÓyaæ tvayÃpyetadaÇgÅkaraïÅyam / kathamanyathà mantrÃdibhi÷ pritibandha÷ / tathà hi- karatalÃnalasaæyogÃt yÃd­ÓÃdevadÃho d­«Âa÷, tÃd­ÓÃdeva mantrÃdipratibandhe sati dÃho na jÃyate; asati tu jÃyate / tatra na d­«ÂavaiguïyamupalabhÃmahe / nÃpi d­«ÂasÃdguïye 'd­«Âavaiguïyaæ sambhÃvanÅyam; tasyaitÃvanmÃtrÃrthatvÃt / anyathÃ, karmaïyapi vibhÃga÷ kadÃcinna jÃyeta / na ca pratibandhakÃbhÃvaviÓi«Âà sÃmagrÅ kÃraïam; abhÃvasyÃkÃraïatvÃt / tuccho hyasau / pratibandhakottambhakaprayogakÃle ca tena vinÃpi kÃryotpatte÷ / prÃkpradhvaæsÃdivikalpena cÃniyatahetukatvÃpÃtÃt / aki¤citkarasya pratibandhakatvÃyogÃt; ki¤citkaratve cÃtÅndriyaÓakte÷ svÅkÃrÃt / mantrÃdiprayoge cetaretarÃbhÃvasya sattve 'pi kÃryÃnudayÃt / ato 'tÅndrÅyaæ ki¤ciddÃhÃnuguïamanugrÃhakamagnerunnÅyate, yasyÃpakurvatÃæ pratibandhakatvamupapadyate; yasminnavikale kÃryaæ jÃyate (34)yasyaikajÃtÅyatvÃdaniyatahetukatvaæ nirasyata iti / [ku.1.131] atrocyate- bhÃvo yathÃtathÃbhÃva÷ kÃraïaæ kÃryavanmata÷ / pratibandho visÃmagrÅ taddhetu÷ pratibandhaka÷ //10 // n.a hyabhÃvasyÃkÃraïatve pramÃïamasti / na hi vidhirÆpeïÃsau tuccha iti svarÆpeïÃpi tathÃ; ni«edharÆpÃbhÃve vidherapi(reva) tucchatvaprasaÇgÃt / kÃraïatvasya bhÃvatvena vyÃptatvÃttanniv­ttau tadapi nivartata iti cenna- parivartaprasaÇgÃt / anvayavyatirekÃnuvidhÃnasya ca kÃraïatvaniÓcayahetorbhÃvavadabhÃve 'pi tulyatvÃt / abhÃvasyÃvarjanÅyatayÃsannidhi÷ na tu hetutveneti cet- tulyam / pratiyoginamutsÃrayatastasyÃnyaprayukta÷sannidhiriti cet- tulyam / bhÃvasyÃbhÃvotsÃraïaæ svarÆpameveti cet- abhÃvasyÃpi bhÃvotsÃraïaæ svarÆpÃnnÃtiricyate / tasmÃt yathà "bhÃvasyaiva bhÃvo janaka" iti niyamo 'nupapanna÷, tathà "bhÃva eva janaka" ityapi / ko hyanayorviÓe«a÷ / [ku.1.132] pratibandhakottambhakaprayogakÃle tu vyabhicÃrastadà syÃt; yadi yÃd­Óe sati kÃryÃnudaya÷, tÃd­Óa eva sati utpÃda÷ syÃt / na tvevam; tadÃpi pratipak«asyÃbhÃvÃt / asatpratipak«o hi (35)pratibandhakÃbhimato mantra÷ pratipak«a÷ / sa ca tÃd­Óo nÃstyeva / yastvasti, nÃsau pratipak«a÷ / tathÃpi viÓe«ye satyeva viÓe«aïamÃtrÃbhÃvastatra; sa cottambhakamantra evetyanyaiva sÃmagrÅti cet- na, viÓi«ÂasyÃpyabhÃvÃt / na hi daï¬ini sati adaï¬ÃnÃmanye«Ãæ nÃbhÃva÷, kintu daï¬ÃbhÃvasyaiva kevalasyeti yuktam / yathà hi kevaladaï¬asadbhÃve, ubhayasadbhÃve, dvayÃbhÃve và kevalapuru«ÃbhÃva÷ sarvatrÃviÓi«Âa÷, tathà kevalottambhakasadbhÃve, pratibandhakottambhakasadbhÃve, dvayÃbhÃve và kevapratibandhakÃbhÃvo 'viÓi«Âa ityavadhÃryatÃm / athaivambhÆtasÃmagrÅtrayameva kiæ ne«yate? kÃryasya tadvyabhicÃrÃt; jÃtibhedakalpanÃyÃæ ca pramÃïÃbhÃvÃt; yathoktenaivopapatte÷ / bhÃve và kÃmamasÃvastu; kà no hÃni÷ / [ku.1.133] prÃkpradhvaæsavikalpo 'pi nÃniyatahetukatvÃpÃdaka÷, yasmin sati kÃryaæ na jÃyate, tasminnasatyeva jÃyata iti, atra saæsargÃbhÃvasyaiva prayojakatvÃt / yastu saæsargÃbhÃvatÃdÃtmyani«edhayorviÓe«amanÃkalayannitaretarÃbhÃvena pratyavati«Âhate, sa pratibodhanÅya÷ / tathÃpyabhÃve«u jÃterabhÃvÃt kathaæ trayÃïÃmupagraha÷ syÃt; anupag­hÅtÃnÃæ ca kathaæ kÃraïatvÃvadhÃraïamiti cet- mà bhÆjjÃti÷ / na hi tadupag­gÅtÃnÃmeva vyavahÃrÃÇgatvam / sarvatropÃdhimadvyavahÃravilopaprasaÇgÃt / [ku.1.134] ete(ane)na pratibandhake satyapi tajjÃtÅyÃnyasyÃbhÃvasambhavÃt kÃryotpÃdaprasaÇga÷, anutpÃde và tato 'pyadhikaæ ki¤cidapek«aïÅyamastÅti nirastam / yathà hi "tajjÃtÅye sati kÃryaæ jÃyate, arthÃt asati na jÃyate" iti sthite tadbhÃve 'pi tajjÃtÅyÃntarÃbhÃvÃnna bhavitavyaæ kÃryeïeti (36)na tathaitadapi; anukÆlavat pratikÆle 'pi sati tajjÃtÅyÃntarÃbhÃvÃnÃmaki¤citkaratvÃditi / [ku.1.135] yattu "aki¤citkarasye'ti- tadapyasat / sÃmagrÅvaikalyaæ pratibandhyapadÃrtho mukhya÷ / sa cÃtra mantrÃdireva / na tvasau pratibandhaka÷ / tata÷ kiæ tasyÃki¤citkaratvena? tatprayoktÃrastu pratibandhÃra÷, te ca ki¤citkarà eveti kimasama¤jasam / ye tu vyutpÃdayanti; "kÃryÃnutpÃda eva pratibandha" iti- tai÷ (37)"pratibandhamakurvanta eva pratibandhakÃ÷" ityuktaæ bhavati / tathà hi- kÃryasyÃnutpÃda÷ prÃgabhÃvo và syÃt, tasya kÃlÃntaraprÃptirvà / na pÆrva÷, tasyÃnutpÃdyatvÃt / na dvitÅya÷, kÃlasya svarÆpato 'bhedÃt / tadupÃdhestu mantramantareïÃpi svakÃraïÃdhÅnatvÃt / prÃgabhÃvÃvacchedakakÃlopÃdhistadapek«a iti cenna- mantrÃtpÆrvamapi tasya bhÃvÃt / tasmÃt sÃmagrÅtatkÃryayo÷ paurvÃparyaniyamÃttadabhÃvayorapi pÆrvÃparabhÃva upacaryate; vastutastu tulyakÃlatvameveti nÃyaæ panthÃ÷ / [ku.1.136] na cedevaæ ÓaktisvÅkÃre 'pi ka÷ pratÅkÃra÷ ? tathà hi pratibandhakena Óaktirvà vinÃÓyate, taddharmo vÃ, dharmÃntaro và janyate, na janyate và kimapÅti pak«Ã÷ / tatrÃki¤citkarasya pratibandhakatvÃnupapatte÷ viparÅtadharmÃntarajanane, tadabhÃve satyeva kÃryamityabhÃvasya kÃraïatvasvÅkÃra÷, prÃgabhÃvÃdivikalpÃvakÃÓaÓca / tadvinÃÓe taddharmavinÃÓe và punaruttambhakena tajjanane 'niyatahetukatvam; pÆrvaæ svarÆpotpÃdakÃt idÃnÅmuttambhakÃdutpatte÷ / na ca samÃnaÓaktikatayà tulyajÃtÅyatvÃnnaivamiti sÃmpratam; vijÃtÅye«u samÃnaÓaktini«edhÃt / na ca pratibandhakaÓaktimevottambhako viruïaddhi, na tu bhÃvaÓaktimutpÃdayatÅti sÃmpratam; tadanutpÃdaprasaÇgÃt / kÃlaviÓe«ÃttadutpÃde tadevÃniyatahetukatvamiti / [ku.1.137] syÃdetat- mà bhÆtsahajaÓakti÷; ÃdheyaÓaktistu syÃt / d­Óyate hi prok«aïÃdinà vrÅhyÃderabhisaæskÃra÷ / kathamanyathà kÃlÃntare tÃd­ÓÃnÃmeva kÃryaviÓe«opayoga÷ / na ca mantrÃdÅneva sahakÃriïa÷ prÃpya te kÃryakÃriïa iti sÃmpratam- te«u ciradhvaste«vapi kÃryotpÃdÃt / nÃpi pradhvaæsasahÃyÃste tathÃ; evaæ hi yÃgÃdipradhvaæsà eva svargÃdÅnutpÃdayantu; k­tamapÆrvakalpanayà / te«ÃmanantatvÃdanantaphalapravÃha÷ prasajyata iti cet- apÆrvepi kalpite tÃvÃneva phalapravÃha iti kuta÷ ? apÆrvasvÃbhÃvyÃditi cet- tulyamihÃpi / tÃvatÃpi tatpradhvaæso na vinaÓyatÅti viÓe«a÷ / [ki.1.138] syÃdetat-"upalak«aïaæ prok«aïÃdaya÷; na tu viÓe«aïam / tathà cÃvidyamÃnairapi tairupalak«ità vrÅhyÃdayastatra tatropayok«yante, yathà guruïà ÂÅkÃ; kuruïà k«etram- iti cet- tadasat / na hi svarÆpavyÃpÃrayorabhÃve 'pyupalak«aïasya kÃraïatvaæ kaÓcidicchati; atiprasaÇgÃt / vyavahÃramÃtraæ tu tajj¤ÃnasÃdhyam, na tu tatsÃdhyam / tajj¤Ãnamapi svakÃraïÃdhÅnam / na tu tena niranvayadhvastena janyate / (astu tÃvat) astu và tatrÃpyatiÓayakalpanÃ; kinnaÓchinnam ? yadvà yÃgÃderapyupalak«aïatvamastu / tadupalak«ita÷ kÃlo yajvà và svargÃdi sÃdhayi«yati k­tamapÆrveïa / [ku.1.139] na ca devadattasya svaguïÃk­«ÂÃ÷ ÓarÅrÃdayo bhogÃya, tadbhogasÃdhanatvÃt sragÃdivaditya(numÃnÃ)nvayivalÃdapÆrvasiddhernÃviÓe«a iti sÃmpratam; icchÃprayatnaj¤ÃnairyathÃyogaæ siddhasÃdhanÃt / na ca tadrahitÃnÃmapi bhoga iti yuktimat, yena tato 'pyadhikaæ siddhyet / nÃpisvaguïotpÃdità iti sÃdhyÃrtha÷, manasÃnaikÃntikatvÃt / nÃpi kÃryatve satÅti viÓe«aïÃyo hetu÷; tathÃpyupalak«aïaireva siddhasÃdhanÃt / asatÃæ te«Ãæ kathamutpÃdakatvamiti cet- tadetadabhimantraïÃdi«vapi tulyam / [ku.1.140] tasmÃdbhÃvabhÆtamatiÓayaæ janayanta eva prok«aïÃdaya÷ kÃlÃntarabhÃvine phalÃya kalpante / pramÃïatastadarthamupÃdÅyamÃnatvÃt yÃgak­«icikitsÃvaditi / anyathà k­«yÃdayo durghaÂÃ÷ prasajyeran; bÅjÃdÅnÃmÃparamÃïvantabhaÇgÃt te«u cÃvÃntarajÃterabhÃvÃnniyatajÃtÅyakÃryÃrambhÃnupapatte÷ / atrocyate-[ku.1.141] saæskÃra÷ puæsa eve«Âa÷ prok«aïÃbhyuk«aïÃdibhi÷ / svaguïÃ÷ paramÃïÆnÃæ viÓe«Ã÷ pÃkajadaya÷ //11 // yathà hi devatÃviÓe«oddeÓena hutÃÓane havirÃhutaya÷ samantrÃ÷ prayuktÃ÷ puru«amabhisaæskurvate, na vanhiæ, nÃpi devatÃ÷; tathà vrÅhyÃdyuddeÓena prayujyamÃna÷ prok«aïÃdi÷ puru«ameva saæskurute, na tam / tathà ca kÃrÅrÅjanitasaæskÃrÃdhÃrapuru«asaæyogÃjjalamucÃæ sa¤caraïajalak«araïarÆpà kriyÃ, tathà vrÅhyÃdÅnÃæ tattaduttarakriyÃviÓe«Ã÷ / yathà caikatra kart­karmasÃdhanavaiguïyÃtphalÃbhÃvastathà paratrÃpi; ÃgamikatvasyobhayatrÃpi tulyatvÃt / [ku.1.142] na tarhi barhi«a iva vrÅhyÃde÷ punarupayogÃntaraæ syÃt / upayoge và tajjÃtÅyÃntaramapyupÃdÅyeta; aviÓe«Ãt / na / vicitrà hyabhisaæskÃrÃ÷ / kecidvyÃpriyamÃïoddeÓyasahakÃriïa eva kÃrye upayujyante / kimatra kriyatÃm? vidherdurlaÇghatvÃt / yathÃcÃbhicÃrasaæskÃro yaæ dehamuddiÓya prayuktastadapek«a eva tatsambaddhasyaiva du÷khamupajanayati nÃnyasya; na và tadanapek«a÷ / evamabhimantraïÃdisaæskÃrà api bhavanto na manÃgapi nopayujyante / kathaæ tarhi vrÅhyÃdÅnÃæ saæskÃryakarmateti cet- prok«aïÃdiphalasambandhÃdeva / [ku.1.143] nanu yaduddeÓena yatkriyate tattatra ki¤citkaram, yathà putre«Âipit­yaj¤au / tathà cÃbhimantraïÃdayo vrÅhyÃdyuddeÓena prav­ttÃ÷ ityanumÃnamiti cet- tanna- havistyÃgÃdibhiranaikÃntikatvÃt / na hi te kÃlÃntarabhÃviphalÃnuguïaæ ki¤cit hutÃÓanÃdau janayanti / kiæ và na d­«ÂamindriyaliÇgaÓabdavyÃpÃrÃ÷ prameyoddaÓena prav­ttÃ÷ pramÃtaryeva ki¤cijjanayanti, na prameye iti / [ku.1.144] k­«icikitse apyevameva syÃtÃmiti cenna- d­«Âenaiva pÃkajarÆpÃdi (38)pariïatibhedenopapattÃvad­«ÂakalpanÃyÃæ pramÃïÃbhÃvÃt / (39)tathà ca lÃk«ÃrasÃvasekÃdayo (40)vyÃkhyÃtÃ÷ / ata eva bÅjaviÓe«asya ÃparamÃïvantabhaÇge 'pi, paramÃïÆnÃmavÃntarajÃtyabhÃve 'pi, prÃcÅnapÃkajaviÓe«aireva (41)viÓi«ÂÃ÷ paramÃïavastaæ taæ kÃryaviÓe«amÃrabhante / yathà hi kalamabÅjaæ yavÃde÷, narabÅjaæ vÃnarÃde÷, gok«Åraæ mahi«Ãde÷ jÃtyà vyÃvartate; tathà tatparamÃïavo 'pi mÆlabhÆtÃ÷ pÃkajaireva vyÃvartante / na hyasti sambhavo gok«Åraæ surabhimadhuraæ ÓÅtam; tatparamÃïavaÓca viparÅtÃ÷ / (42)tasmÃttathÃbhÆtapÃkajà eva paramÃïava÷; yathÃbhÆtairevÃdyÃtiÓayo 'ntyÃtiÓayo (vÃ)(43)'ÇkurÃdirveti kimatra Óaktikalpanayà / [ku.1.145] kalpÃdÃvapyevameva / idÃnÅæ bÅjÃdisannavi«ÂÃnÃmasmadÃdibhirupasampÃdanam / tadÃnÅæ tu vibhaktÃnÃmad­«ÂÃdeva (44)kevalÃnmitha÷ saæsarga iti viÓe«a÷ / na ca vÃcyamidÃnÅmapi tathaiva kiæ na syÃt; yata÷ k­«yÃdikarmocchede tatsÃdhyÃnÃæ bhogÃnÃmucchedaprasaÇgÃdavyavasthÃbhayÃccÃd­«ÂÃni (45)(karmÃïi) d­«Âakarmavyavasthayaiva bhogasÃdhanÃnÅtyunnÅyate / [ku.1.146] tasmÃtpÃkajaviÓe«ai÷ saæsthÃnaviÓe«aiÓca viÓi«ÂÃ÷ paramÃïava÷ kÃryaviÓe«amÃrabhante / te ca tejo 'nilatoyasaæsargaviÓe«ai÷; te ca kriyayÃ; sà ca nodanÃbhighÃtagurutvavegadravatvÃd­«ÂavadÃtmasaæyogebhyo yathÃyathamiti na ki¤cidanupapannam / nimittabhedÃÓca pÃke bhavanti / tadyathÃ- hÃrÅtamÃæsaæ haridrÃjalÃvasiktaæ (46)haridrÃgniplu«Âam upayogÃt sadyo vyÃpÃdayati / "daÓarÃtro«itaæ kÃæsye gh­taæ cÃpi vi«Ãyate" / tÃmrÃpÃtre paryu«itaæ k«Åramapi tiktÃyata ityÃdi / [ku.1.147] yatra tarhi toye tejasi vÃyau và na pÃkajo viÓe«a÷, tatra kathamudbhavÃnudbhavadravatvakaÂhinatvÃdayo viÓe«Ã÷? kathaæ và (ca) pÃrthive pratimÃdau prati«ÂhÃdinà saæsk­te 'pi viÓe«ÃbhÃvÃt pÆjanÃdinà dharmo vyatikrame tvadharma÷ aprati«Âhite tu na ki¤cit / na ca tatra yajamÃnadharmeïÃnyasya sÃhÃyakamÃcaraïÅyam; anyadharmasyÃnyaæ pratyanupayogÃt upayoge và sÃdhÃraïyaprasaÇgÃt / atrocyate- nimittabhedasaæsargÃdudbhavÃnudbhavÃdaya÷ / devatÃ(47)sannidhÃnena pratyabhij¤Ãnato 'pi và //12 // [ku.1.148] upanÃyakÃd­«ÂaviÓe«asahÃyà hi paramÃïavo dravyaviÓe«amÃrabhante / te«Ãæ viÓe«ÃdudbhÆtÃ(48)nudbhÆtabhedÃ÷ prÃdurbhavanti / tathà svabhÃvadravà apyÃpo nimittabhedapratibaddhadravatvÃ÷ kaÂhinaæ karakÃdyÃrabhante ityÃdi svayamÆhanÅyam / pratimÃdayastu tena tena vidhinà sannidhÃpitarudropendramahendrÃdyabhimÃnidevatÃbhedÃstatra tatrÃrÃdhanÅyatÃmÃsÃdayanti; da«ÂamÆrcchitaæ rÃjaÓarÅramiva vi«ÃpanayanavidhinÃ'pÃditacaitanyam / sannidhÃnaæ ca tatra te«ÃmahaÇkÃramamakÃrau, citrÃdÃviva svasÃd­ÓyadarÓino rÃj¤a iti no darÓanam / anye«Ãæ tu pÆrvapÆrvapÆjitapratyabhij¤Ãnavi«ayasya prati«Âhitapratyabhij¤Ãnavi«ayasya ca tathÃtvamavaseyam / etenÃbhimantritapaya÷pallavÃdayo vyÃkhyÃtÃ÷ / [ku.1.149] ghaÂÃdi«u kà vÃrtà ? kuÓalaiveti cenna- na hi sÃmagrÅd­«Âaæ vighaÂayati; nÃpyad­«Âam; j¤ÃpakatvÃt / nÃpyad­«ÂamutpÃdayati; dharmajanane sarvadà vijayaprasaÇgÃt; viparyaye sarvadà bhaÇgaprasaÇgÃt- atrocyate-[ku.1.150] jayetaranimittasya v­ttilÃbhÃya kevalam / parÅk«ya samavetasya parÅk«Ãvidhayo matÃ÷ //13 // yadyapi "dharmÃdyabhimÃnidevatÃsannidhiratrÃpi kriyate; tÃÓca karmavibhavÃnurÆpaæ liÇgamabhivya¤jayantÅ'tyasmÃkaæ siddhÃnta÷- tathÃpi paravipratipatteranyathocyate / tenÃpi hi vidhinà tadeva jayasya parÃjayasya và nimittamabhivyaktaæ (49)tadvibhÃvakaæ kÃryamunmÅlayati / karmaïaÓcÃbhivyakti÷ sahakÃrilÃbha eva / tacca sahakÃri "so 'hamanena vidhinà tulÃmadhirƬha÷, yo 'haæ pÃpakÃrÅ ni«pÃpo ve'ti pratyabhij¤Ãnam / yadÃhu÷- "tÃæstu devÃ÷ prapaÓyanti svasyaivÃntarapÆru«a÷" / atha và pratij¤ÃnurÆpÃæ viÓuddhimapek«ya tena dharmo janyate, nimittato vidhÃnÃdvijayaphalaÓruteÓca / aviÓuddhiæ cÃpek«yÃdharma÷ / parÃjayalak«aïÃnapek«itaphalopadarÓanena phalato (50)ni«edhÃt / [ku.1.151] atha Óaktini«edhe kiæ pramÃïam? na ki¤cit / tatkimastyeva? bìham / na hi no darÓane ÓaktipadÃrtha eva nÃsti / ko 'sau tarhi? kÃraïatvam / kiæ tat? pÆrvakÃlaniyatajÃtÅyatvam, sahakÃrivaikalyaprayuktakÃryÃbhÃvavattvaæ veti / tato 'dhikani«edhe kà vÃrtÃ? na kÃcit / tat kiæ vidhireva? so 'pi (51)nÃsti; pramÃïÃbhÃvÃt / sandehastarhi kathamevaæ bhavi«yati; anupalabdhacaratvÃt / (52)vivÃdastarhi, kutra? anugrÃhakatvasÃmyÃtsahakÃri«vapi ÓaktipadaprayogÃt sahakÃribhede / tatrÃpi- dahanÃderanugrÃhako 'dhiko 'styeva, ya÷ pratibandhakairapanÅyata iti yadi, tadà na vivadÃmahe / asmadabhipretasya cÃbhÃvÃderanugrÃhakatvamaÇgÅk­tya ni÷sÃdhanà mÅmÃsaækà api na vipratipattumarhanti / tata÷- abhÃvÃdiranugrÃhaka ityeke, netyapare, iti vivÃdakëÂhÃyÃæ vyutpÃditaæ caitasyÃnugrÃhakatvam / kimaparamavaÓi«yate, yatra pramÃïamabhidhÃnÅyamityalamativistareïa / [ku.1.152] tathÃpi cetana evÃyaæ saæskriyate, na bhÆtÃnÅti kuto nirïaya iti cet- ucyate / bhokt­ïÃæ nityavibhÆnÃæ sarvadehaprÃptÃvaviÓi«ÂÃyÃæ viÓi«Âairapi bhÆtairniyÃmakÃbhÃvÃtpratiniyatabhagÃsiddhe÷ / na hi taccharÅraæ tanmanastÃnÅndriyÃïi viÓi«ÂÃnyapi tasyaiveti niyama÷;niyÃmakÃbhÃvÃt (viÓe«ÃbhÃvÃt) / tathà ca sÃdhÃraïavigrahavattvaprasaÇga÷ / na ca bhÆtadharma eva (53)ka¤ciccetanaæ pratyasÃdhÃraïa÷; viparyayadarÓanÃt / dvitvÃdivaditi cenna- tasyÃpi ÓarÅrÃditulyatayà pak«atvÃt / niyatacetanaguïopagraheïaiva tasyÃpi niyama÷, na tu tajjanyatÃmÃtreïa; svayamaviÓe«Ãt / [ku.1.153] tathÃpi tajjanyatayaiva niyamopapattau vipak«e bÃdhakaæ kimiti ceta- kÃryakÃraïabhÃvabhaÇgaprasaÇga÷; ÓarÅrÃdÅnÃæ cetanadharmopagraheïaiva taddharmajananopalabdhe÷ / tadyathÃ- icchopagraheïa prayatna÷, j¤ÃnopagraheïecchÃdaya÷, tadupagraheïa sukhÃdaya ityÃdi / prak­te 'pi cetanagatà eva buddhyÃdayo niyÃmakÃ÷ syuriti cenna; ÓarÅrÃde÷ prÃk te«ÃmasattvÃt / tathà ca niratiÓayÃÓcetanÃ÷ sÃdhÃraïÃni bhÆtÃnÅti na bhuktiniyama upapadyate / [ku.1.154] etena sÃÇkhyamatamapÃstam / evaæ hi tat / akÃraïamakÃrya÷ kÆÂasthacaitanyasvarÆpa÷ puru«a÷ / ÃdikÃraïaæ prak­tiracetanà pariïÃminÅ / tato mahadÃdisarga÷ / na hi citireva vi«ayabandhanasvabhÃvÃ; anirmok«aprasaÇgÃt / nÃpi prak­tireva tadÅyasvabhÃvÃ; tathÃpi nityatvenÃnirmok«aprasaÇgÃt / nÃpi ghaÂÃdirevÃhatya tadÅya÷; d­«ÂÃd­«ÂatvÃnupapatte÷ / nÃpÅndriyamÃtrapraïìikayÃ; vyÃsaÇgÃyogÃt / nÃpÅndriyamanodvÃrÃ; svapnadaÓÃyÃæ varÃhavyÃghrÃdyabhimÃnino narasyÃpi naratvenÃtmo(54)padhÃnÃyogÃt / nÃpyahaÇkÃraparyantavyÃpÃreïa; su«uptyavasthÃyÃæ tadvyÃpÃravirÃme 'pi ÓvÃsaprayatnasantÃnÃvasthÃnÃt / tad yadetÃsvavasthÃsu savyÃpÃramekamanuvartate, yadÃÓrayà cÃnubhavavÃsanÃ, tadanta÷karaïamupÃrƬhor'tha÷ puru«asyopadhÃnÅ bhavati / bhedÃgrÃhÃcca ni«kriye 'pi tasmin puru«e kart­tvÃbhimÃna÷, tasminnacetane 'pi cetanÃbhamÃna÷ tatraiva karmÃvasÃnà / puru«astu pu«karapalÃÓavat (55)sarvathà nirlepa÷ / [ku.1.155] Ãlocanaæ vyÃpÃra indriyÃïÃm; vikalpastu manasa÷; abhimÃno 'haÇkÃrasya; k­tyadhyavasÃyo buddhe÷ / sà hi buddhiraæÓatrayavatÅ; puru«oparÃgo vi«ayoparÃgo vyÃpÃrÃveÓaÓcetyaæÓÃ÷ / bhavati hi mayedaæ kartavyamiti / tatra mayeti cetanoparÃgo darpaïasyeva mukhoparÃgo bhedÃgrahÃdatÃttvika÷ / idamiti vi«ayoparÃga indriyapraïìikayà pariïatibhedo darpaïasyeva niÓvÃsÃbhihatasya malinimà pÃramÃrthika÷ / etadubhayÃyatto vyÃpÃraveÓo 'pi / tatraivaærÆpavyÃpÃralak«aïÃyà buddhervi«ayoparÃgalak«aïaæ j¤Ãnam / tena saha ya÷ puru«oparÃgasyÃtÃtvikasya sambandho darpaïapratibimbitasya mukhasyeva malinimnÃ, sopalabdhiriti / tadevama«ÂÃvapi dharmÃdayo bhÃvà buddhereva; tatsÃmÃnÃdhikaraïyenÃdhyavasÅyamÃnatvÃt / na ca buddhireva svabhÃvataÓcetaneti yuktam- pariïÃmitvÃt; puru«asya tu kÆÂasthÃnityatvÃditi / [ku.1.156] tadetadapi prÃgeva nirastam / tathà hi- kart­dharmà niyantÃra÷ cetità ca sa eva na÷ / anyathÃnapavarga÷ syÃdasaæsÃro 'thavà dhruva÷ //14 // k­tisÃmÃnÃdhikaraïyavyavasthitÃstÃvaddharmÃdayo niyÃmakà iti vyavasthitam / cetano 'pi kartaiva; k­ticaitanyayo÷ sÃmÃnÃdhikaraïyenÃnubhavÃt / na cÃyaæ (nÃyaæ) bhrama÷; bÃdhakÃbhÃvÃt / paraïÃmitvÃdghaÂavaditi bÃdhakamiti cenna- kart­tve 'pi samÃnatvÃt / tathà ca k­tirapi (56)(svÃ)bhÃvikÅ mahato na syÃt / d­«ÂatvÃdayamado«a iti cet tulyam / (57)acetanÃkÃryatvaæ bÃdhakam, kÃryakÃraïayostÃdÃtmyÃditi cenna- asiddhe÷ / na hi kartu÷ kÃryatve pramÃïamasti / pratyuta "vÅtarÃgajanmÃdarÓanÃ'(nyÃ-3.1.25.)diti nyÃyÃdanÃditaiva siddhyati / yadyacca kÃrye rÆpaæ d­Óyate tasya tasya kÃraïÃtmakatve rÃgÃdayo 'pi prak­tau svÅkartavyÃ÷ syu÷ / tathà ca saiva buddhi÷, na prak­ti÷; bhÃvëÂakasampannatvÃt / sthÆlatÃmapahÃya sÆk«ma(rÆpa)tayà te tatra santÅti cet caitanyamapi tathà bhavi«yati / tathÃpyasiddho hetu÷ / tathà sati ghaÂÃdÅnÃmapi caitanyaprasaÇga÷, tÃdÃtmyÃditi cet- rÃgÃdimattvaprasaÇgo 'pi durvÃra÷ / sauk«myaæ ca samÃnamiti / tasmÃt yajjÃtÅyÃt kÃraïÃdyajjÃtÅyaæ kÃryaæ d­Óyate, tathà bhÆtÃttathÃbhÆtamÃtramanumÃtavyam; na tu yÃvaddharmakaæ kÃraïaæ tÃvaddharmakaæ kÃryam, vyabhicÃrÃditi kimanenÃprastutena / [ku.1.157] yadi ca buddhirnityÃ; anirmok«aprasaÇga÷ / puæsa÷ sarvadà sopÃdhitve svarÆpeïÃnavasthÃnÃt / atha vilÅyate, tato nÃnÃdervilaya ityÃdimattve, tadanutpattidaÓÃyÃæ ko niyantÃ? prak­te÷ sÃdhÃraïyÃt / tathà cÃsaæsÃra÷ / pÆrvapÆrvabuddhivÃsanÃnuv­tte÷ sÃdhÃraïye 'pyasÃdhÃraïÅti cet- buddhiniv­ttÃvapi taddharmavÃsanÃnuv­ttirityapadarÓanam / sauk«myÃnna do«a iti cet- muktÃvapi puna÷prav­ttiprasaÇga÷ / niradhakÃratvÃnnaivamiti cet- tarhi sÃdhikÃrà (58)prasuptasvabhÃvà buddhireva prak­tirastu, k­tamantarà prak­tyahaÇkÃramana÷ÓabdÃnÃmarthÃntarakalpanayà / saiva hi tattadvyÃpÃra(59)yogÃttena tena Óabdena vyapadiÓyate ÓÃrÅravÃyuvaditi Ãgamo 'pi saÇgacchate ityato 'pi heturasiddha÷ / adhikÃraniv­ttyà buddheraprav­ttirapavarga÷ / vÃsanÃyogaÓcÃdhikÃra÷ / tata÷ saæsÃra÷ / [ku.1.158] dharmadharmiïoratyantabhede ca kauÂasthyÃvirodha÷ / bhedaÓca viruddhadharmÃdhyÃsalak«aïo ghaÂapaÂÃdivat pratyak«asiddha÷ / na ca sÃmÃnÃdhikaraïyÃdabhedo 'pi / taddhi samÃnaÓabdavÃcyatvam, ekaj¤Ãnagocaratvam, ekÃdhikaraïatvam, ÃdhÃrÃdheyabhÃva÷, viÓe«yatvam, sambandhamÃtraæ và bhede eva bhede 'pi cacopapadyamÃnam, nÃbhedaæ sp­ÓatÅti sarvamavadÃtam / [ku.1.159] syÃdetat / nityavibhubhokt­sadbhÃve sarvametadevaæ syÃt / sa eva kuta÷? bhÆtÃnÃmeva cetanatvÃt / kÃyÃkÃrapariïatÃni (bhÆ) tÃni tathÃ; anvayavyatirekÃbhyÃæ tathopalabdhe÷ / karmaj¤ÃnavÃsane tu sarvatra pratibhÆtaniyate anuvarti«yete, yato bhogapratisandhÃnaniyama iti cet- ucyate / nÃnyad­«Âaæ smaratyanyo naikaæ bhÆtamapakramÃt / vÃsanÃsaÇkramo nÃsti na ca gatyantaraæ sthire //15 // n.a hi bhÆtÃnÃæ samudÃyaparyavasitaæ caitanyam; pratidinaæ tasyÃnyatve pÆrvapÆrvadivasÃnubhÆtasyÃsmaraïaprasaÇgÃt / nÃpi pratyekaparyavasitam; karacaraïÃdyavayavÃpÃye tadanubhÆtasya smaraïÃyogÃt / nÃpi m­gamadavÃsaneva vastrÃdi«u, saæsargÃdanyavÃsanÃnyatra saÇkrÃmati; mÃtrÃnubhÆtasya garbhasthena bhrÆïena smaraïaprasaÇgÃt / na copÃdÃnopÃdeyabhÃvaniyamo gati÷; sthirapak«e paramÃïÆnÃæ tadabhÃvÃt / khaï¬Ãvayavinaæ prati ca vicchinnÃnÃmanupÃdÃnatvÃt / pÆrvasiddhasya cÃvayavino vinÃÓÃt / [ku.1.160] astu tarhi k«aïabhaÇga÷ / na cÃtiÓayo (60) vyatiricyate; kiæ tu sÃd­Óyatirask­tatvÃt drÃgeva na vikalpyate / kÃryadarÓanÃdadhyavasÅyate antyÃtiÓayavat / tathà ca bhÆtÃnyeva tathà tathotpadyante, yathà yathà pratisandhÃnaniyamÃdayo 'pyupapadyante / k«aïikatvasiddhÃvevametat / tadeva tvanyatra vistareïa prati«iddham / api ca-[ku.1.161] na vaijÃtyaæ vinà tatsyÃnna tasminnanumà bhavet / vinà tena na tatsiddhirnÃdhyak«aæ niÓcayaæ vinà //16 // n.a hi, "karaïÃkaraïayostajjÃtÅyasya sata÷ sahakÃrilÃbhÃlÃbhau tantra'mityabhyupagame k«aïikatvasiddhi÷; tathaikavyaktÃvapyavirodhÃt / tadvà tÃd­gveti na kaÓcidviÓe«a iti nyÃyÃt / tatastÃvanÃd­tya vaijÃtyamaprÃmÃïikamevÃbhyupeya(gantavya)m / [ku.1.162] evaæ ca, "kÃraïavat kÃrye 'pi ki¤cidvaijÃtyaæ syÃt yasya kÃraïÃpek«Ã, na tu d­«ÂajÃtÅyasya" iti ÓaÇkayà na tadutpattisiddhi÷ / d­«ÂajÃtÅyamÃkasmikaæ syÃditi cenna- tatrÃpi ki¤cidanyadeva prayojakaæ bhavi«yatÅtyaviredhÃt / "na kÃryasya viÓe«astatprayuktatayopalabhyate; nÃpi kÃryasÃmÃnyasyÃnyaprayojakaæ d­Óyate" iti cet- tat kiæ kÃraïasya viÓe«a÷ svagatastatprayojakatayopalabdha÷, kÃraïasÃmÃnyasya vÃnyatprayojyÃntaraæ d­Óyate; yato vivak«itasiddhi÷ syÃt / ÓaÇkà tÆbhayatrÃpi sulabheti / kÃryajanmÃjanmabhyÃmunnÅyata iti cenna- sahakÃrilÃbhÃlÃbhÃbhyÃmevopapatte÷ / unnÅyatÃæ vÃ; kÃrye«u ÓaÇki«yate; ni«edhakÃbhÃvÃt / na hi dhÆmasya viÓe«aæ dahanaprayojyaæ prati«eddhuæ svabhÃvÃnupalabdhi÷ prabhavati / kÃryaikaniÓceyasya tadanupalabdherevÃniÓcayopapatte÷ / kÃryasya cÃtÅndriyasyÃpi sambhavÃt; ata evÃnupalabdhyantaramapi niravakÃÓamiti / [ku.1.163] evaæ vidhirÆpayorvyÃv­ttirÆpayorvà jÃtyorvirodhe sati na samÃveÓa÷ / samÃvi«ÂayoÓca parÃparabhÃvaniyama÷; anyÆnÃnatiriktav­ttijÃtidvayakalpanÃyÃæ pramÃïÃbhÃvÃt / vyÃvartyabhedÃbhÃvena virodhÃnavakÃÓe bhedÃnupapatte÷ / parasparaparihÃravatyoÓca samÃveÓe gotvÃÓvatvayorapitathà bhÃvaprasaÇgÃt / sÃmagrÅvirodhÃnnaivamiti cet- (61)kuta etat? parasparaparihÃreïa sarvadà vyavasthiteriti cet- nedamapyadhyak«am / ekadeÓasamÃveÓena tu sÃmagrÅsamÃveÓo 'pyunnÅyate (62)yÃvat / (63)tatkÃryayo÷ parasparaparih­tisvabhÃvatvÃditi cettarhi kampaÓiæÓapayo÷ parasparaparihÃravatyorna samÃveÓa÷ syÃt / d­Óyate tÃvadidamiti cet- gotvÃÓvatvayorapi na d­k«yata iti kà pratyÃÓÃ? tathà ca gatamanupalabdhiliÇgenÃpi, kvacidapi virodhÃsiddhe÷ / [ku.1.164] tato vipak«e bÃdhakÃbhÃvÃt svabhÃvaheturapyapÃsta÷ / nanu- asti tat / tathà hi- v­k«ajanakapatrakÃï¬ÃdyantarbhÆtà ÓiæÓapÃsÃmagrÅ / sà v­k«amatipatya bhavantÅ svakÃraïamevÃtipatet / evaæ ÓÃkhÃdimanmÃtrÃnubandhÅ v­k«avyavahÃra÷; tadviÓe«ÃnubandhÅ ca ÓiæÓapÃvyavahÃra÷ / sa kathaæ tamatipatyÃtmÃnamÃsÃdayediti- cet- evaæ tarhi ÓiæÓapÃsÃmagryantarbhÆtà calanasÃmagrÅ / tatastÃmatipatya calanÃdirÆpatà bhavantÅ svakÃraïamevÃtipatet / tathà ÓÃkhÃdimadviÓe«ÃnubandhÅ ÓiæÓapÃvyavahÃra÷, tadviÓe«ÃnubandhÅ ca calanavyavahÃra÷ / sa kathaæ tamatipatyÃtmÃnamÃsÃdayediti tulyam / [ku.1.165] nodanÃdyÃgantukanibandhanaæ calanatvam, na tu tadviÓe«amÃtrÃdhÅnamiti cet- yadi nodanÃdaya÷ svabhÃvabhÆtÃ÷; tatastadviÓe«Ã eva / athÃsvabhÃvabhÆtÃ÷; tata÷ sahakÃriïa eva / tata÷ (tathà ca) tÃnÃsÃdya nirviÓe«aiva ÓiæÓapÃcalanasvabhÃ(vatvamÃ)(vÃn Ã)vamÃrabhata iti / tathà ca kuta÷ k«aïikatvasiddhi÷? [ku.1.166] svabhÃvabhÆtà evÃgantukasahakÃryanupraveÓÃdbhavantÅti cet- evaæ tarhi v­k«asÃmagryÃmÃgantukasahakÃryanupraveÓÃdeva ÓiæÓapÃpi jÃyata iti na kaÓcidviÓe«a÷ / [ku.1.167] evametat / kintu ÓiæÓapÃjanakÃstarusÃmagrÅmupÃdÃyaiva calanajanakÃstu na tÃmeva; kiæ tu mÆrtamÃtram; tathà darÓanÃditi cenmaivam; kampajanakÃ÷ ÓiæÓapÃjanakaviÓe«Ã api santastÃnatipatanti; na tu v­k«ajanakaviÓe«Ã÷ ÓiæÓapÃjanakÃstÃniti niyÃmakÃbhÃvÃt / [ku.1.168] ÓiæÓapÃjanakÃstadviÓe«Ã eva / kampakÃriïastu na tathÃ; kintvÃgantava÷[ntuka] sahakÃriïa iti cet- evaæ tarhi tÃnÃsÃdya sad­ÓarÆpà api kecit kampakÃriïa÷, anÃsÃditasahakÃriïastu na tathà / tathà ca tadvà tÃd­gveti na kaÓcidviÓe«a (64) iti syÃt / [ku.1.169] tasmÃdviruddhayorasamÃveÓa eva / samÃvi«ÂayoÓca parÃparabhÃva eva / anevaæbhÆtÃnÃæ dravyaguïakarmÃdibhÃvenopÃdhitvamÃtram / te«Ãæ tu viruddhÃnÃæ na samÃveÓo vyaktibhedÃt / jÃtÅnÃæ ca bhinnÃÓrayatvÃt / tathà ca kuta÷ k«aïikatm? vaijÃtyÃbhyupagame ca kuto 'numÃnavÃrtà / [ku.1.170] mà bhÆdanumÃnamiti cenna- tena hi vinà (65)na tat siddhyet / na hi k«aïikatve pratyak«amasti; tathà niÓcayÃbhÃvÃt / g­hÅtaniÓcita evÃrthe tasya prÃmÃïyÃt / anyathÃtiprasaÇgÃt / [ku.1.171] nanu vartamÃna÷ k«aïo 'dhyak«agocara÷ / na cÃsau (66) pÆrvÃparak«aïÃtmà / tato vartamÃnatvaniÓcaya eva bhedaniÓcaya iti cet- kimatra tadabhi[pi] matamÃyu«mata÷? yadi dharmyeva nÅlÃdi÷, na ki¤cidanupapannam; tasya sthairyÃsthairyasÃdhÃraïyÃt / atha dharma÷ "tadbhedaniÓcaye 'pi dharmiïa÷ kimÃyÃtam? tasya tato 'nyatvÃt / vartamÃnÃvartamÃnatvamekasya viruddhamiti cet- yadi sadasattvaæ tat" tanna; anabhyupagamÃt / tÃdrÆpyeïaiva pratyabhij¤ÃnÃt / sadasatsambandhaÓcet- kimasaÇgatam? j¤Ãnavattadupapatte÷ / krameïÃnekasambhandha ekasyÃnupapanna iti cet- astitÃvadato nirÆpaïÅyam k«aïapratyayastu bhrÃnto 'pi nÃstÅti viÓe«a÷ / [ku.1.172ÂasyÃdetat / mà bhÆdadhyak«a(67)manumÃnaæ và k«aïikatve; tathÃpi sandeho 'stu / etÃvatÃpi siddhaæ samÅhitaæ cÃrvÃkasyeti cet- ucyate / sthairyad­«Âyorna sandeho na prÃmÃïye virodhata÷ / ekatÃniÓcayo yena k«aïe, tena sthire mata÷ //17 // n.a hi sthire taddarÓane và svarasavÃhÅ sandeha÷; pratyabhij¤Ãnasya durapahnavatvÃt / nÃpi tatprÃmÃïye; sa hi na tÃvatsÃrvatrika÷; vyÃghÃtÃt / tathà hi- prÃmÃïyÃsiddhau sandeho 'pi na siddhyet; tatsiddhau và tadapi siddhyet / (68)niÓcayasya tadadhÅnatvÃt koÂidvayasya cÃd­«ÂasyÃnupasthÃne ka÷ sandehÃrtha÷? taddarÓane ca kathaæ sarvathà tadasiddhi÷ / etenÃprÃmÃïikastadvyavahÃra iti nirastam; sarvathà prÃmÃïyÃsiddhau tasyÃpyasiddhe÷? [ku.1.173] prak­te prÃmÃïyasandeha÷, lÆnapunarjÃtakeÓÃdau vyabhicÃradarÓanÃditi cet- na ekatvaniÓcayasya tvayÃpÅ«ÂatvÃt / ani«Âau và na ki¤citsiddhyet / siddhyatu, yatra viruddhadharmaviraha iti cet- tenaiva sthiratvamapi niÓcÅyate / sa iha sandihyata iti cet- tulyametat / kvacinniÓcayo 'pi katha¤ciditi cet- sama÷ samÃdhi÷ / [ku.1.174] nanvetat kÃraïatvaæ yadi svabhÃvo bhÃvasya, nÅlÃdivat, tadà sarvasÃdhÃraïaæ syÃt / na hi nÅlaæ (69) ka¤citpratyanÅlam / athaupÃdhikam; tadopÃdherapi svÃbhÃvikatve tathÃtvaprasaÇga÷ / aupÃdhikatve tvanavasthà / athÃsÃdhÃraïatvamapyasya svabhÃva eva; tata utpatterÃrabhya kuryÃt; sthirasyaikasvabhÃvatvÃditi cet- ucyate-[ku.1.175] hetuÓaktimanÃd­tya nÅlÃdyapi na vastusat / tadyuktaæ tatra tat Óaktamiti sÃdhÃraïaæ na kim //18 // sarvasÃdhÃraïanÅlÃdivaidharmyeï.a kÃlpanikatvaæ kÃryakÃraïabhÃvasya vyutpÃdayatà nÅlÃdi pÃramÃrthikamevÃbhyupagantavyam, anyathà tadvaidharmyaiïa hetuphalabhÃvasyÃpÃramÃrthikatvÃnupapatte÷ / na ca kÃryakÃraïabhÃvasyÃpÃramÃrthikatve nÅlÃdi pÃramÃrthikaæ bhavitumarhati, nityatvaprasaÇgÃt / tasmÃdasya pÃramÃrthikatve 'paramapi tathÃ, navobhayamapÅti / [ku.1.176] Âhakathamekamanekaæ parasparaviruddhaæ kÃryaæ kuryÃt / tatsvabhÃvatvÃditi yadi, tadotpatterÃrabhya kuryÃdaviÓe«Ãt" ityapi na yuktam; tattatsahakÃrisÃcivye tattatkÃryaæ karotÅti svabhÃvavyavasthÃpanÃt (svabhÃvavyavahÃrasthÃpanÃt) / idaæ ca sÃdhÃraïameva, sarvairapi tathopalambhÃt / na hi nÅlÃderapyanyat sÃdhÃraïyamiti / [ku.1.177] syÃdetat / astu sthiram; tathÃpi nityavibhorna kÃraïatvamupapadyate / tathà hi- anvayavyatirekÃbhyÃæ kÃraïatvamavadhÃryate, nÃnvayamÃtreïa; atiprasaÇgÃt / na ca nityavibhÆnÃæ vyatirekasambhava÷ / na ca sopÃdhirasÃvastyeveti sÃmpratam; tathÃbhÆtasyopÃdhisambandhe 'pyanadhikÃrÃt / janito hi tena sa tasya syÃt, nityo và / na prathama÷, pÆrvavat / nÃpi dvitÅya÷, pÆrvavadeva / tathÃpi copÃdhireva vyatireka÷; na tasya; aviÓe«Ãt / tadvata iti cet- (na tasya / aviÓe«Ãttadvata iti cet-) na; sa copÃdhiÓcetyato 'nyasya tadvatpadÃrthasyÃbhÃvÃt / bhÃve và sa eva kÃraïaæ syÃt / atrocyate-[ku.1.178] pÆrvabhÃvo hi hetutvaæ mÅyate yena kenacit / vyÃpakasyÃpi nityasya dharmidhÅranyathà na hi //19 // bhavedeva.m, yadyanvayavyatirekÃveva kÃraïatvam; kiæ tu kÃryÃnniyata÷ pÆrvabhÃva÷ / sa ca kvacidanvayavyatirekÃbhyÃmavasÅyate, kvaciddharmigrÃhakÃtpramÃïÃt / anyathà kÃryÃt kÃraïÃnumÃnaæ kvÃpi na syÃt; tena tasyÃnuvidhÃnÃnupalambhÃt upalambhe và kÃryaliÇgÃnavakÃÓÃt / pratyak«ata eva tatsiddhe÷ / tajjÃtÅyÃnuvidhÃnadarÓanÃtsiddhiranyatrÃpi na vÃryate / [ku.1.179] tathÃpi ko«ÂhagatyÃnuvihitÃnvayavyatirekameva kÃryÃt kÃraïaæ siddhyet; anyatra tathà darÓanÃditi cenna- bÃdhena saÇkocÃt; vipak«e bÃdhakÃbhÃvena cÃvyÃpte÷ / darÓanamÃtreïa cotkar«asamatvÃt / asya ceÓvare vistaro vak«yate / sarvavyÃpakÃnÃæ sarvÃn pratyanvayamÃtraviÓe«e kÃraïatvaprasaÇgo bÃdhakamiti cenna- anvayavyatirekavajjÃtÅyatayà vipak«e bÃdhakena ca viÓe«e 'natiprasaÇgÃt / tathà hi- kÃryaæ samavÃyikÃraïavad d­«Âamityad­«ÂÃÓrayamapi tajjÃtÅyakÃraïakam- ÃÓrayÃbhÃve kiæ pratyÃsannam asamavÃyikÃraïaæ syÃt / tadabhÃve nimittamapi kimupakuryÃt / tathà cÃnutpatti÷ satatotpattirvà sarvatrotpattirvà syÃt evamapi nimittasya sÃmarthyÃdeva niyatadeÓotpÃde sa eva deÓo 'vaÓyÃpek«aïÅya÷ syÃt / tathà ca sÃmÃnyato deÓasiddhau itarap­thivyÃdibÃdhe tadatiriktasiddhiæ ko vÃrayet / evamasamavÃyinimitte cohanÅye / [ku.1.180] itye«Ã sahakÃriÓaktirasamà mÃyà durunnÅtita÷ mÆlatvÃtprak­ti÷ prabodhabhayato 'vidyeti yasyodità / devo 'sau virataprapa¤caracanÃkallolakolÃhala÷ sÃk«ÃtsÃk«itayà manasyabhiratiæ badhnÃtu ÓÃnto mama //20 // iti ÓrÅnyÃyakusumäjalau prathama÷ stabaka÷ //