Gautama: Nyayasutra with Vatsyayana's Nyayabhasya Based on the edition by Taranatha Nyaya-Tarkatirtha Calcutta : Metropolitan Printing & Publ. 1936-1944 (Calcutta Sanskrit Series, 18 & 19) Input by Indology Student Team, University of Tokyo (www1.linkclub.or.jp/~bussei) ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a 224 long A 226 long i 227 long I 228 long u 229 long U 230 vocalic r 231 vocalic R 232 long vocalic r 233 vocalic l 235 long vocalic l 237 velar n 239 velar N 240 palatal n 164 palatal N 165 retroflex t 241 retroflex T 242 retroflex d 243 retroflex D 244 retroflex n 245 retroflex N 246 palatal s 247 palatal S 248 retroflex s 249 retroflex S 250 anusvara 252 capital anusvara 253 visarga 254 long e 185 long o 186 l underbar 215 r underbar 159 n underbar 173 k underbar 201 t underbar 194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ % p.1 nyyadaranam vtsyyanabhyam _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.1 ********************** pramaato 'rthapratipattau pravttismarthyd arthavat pramam/ % p.21 pramam antarea nrthapratipatti, nrhtapratipattim antarea pravttismarthyam/ pramena khalv aya jtrtham abhpsati jihsati v/ tasyepsjihsprayuktasya samh pravttir ity ucyate/ smrthya punar asy phalenbhisambandha/ samhamnas tam artham abhpsan jihsan v tam artham pnoti jahti v/ arthas tu sukha sukhahetu ca, dukha dukhahetu ca/ % p.22 so 'ya pramrtho 'parisakhyeya, prabhdbhedasyparisakhyeyatvt/ arthavati ca prame pramt prameya pramitir ity arthavanti bhavanti/ kasmt? anyatampye 'rthasynupapatte/ % p.24 tatra yasyepsjihsprayuktasya pravtti sa pramt, sa yenrtha pramioti tat pramam, yo 'rtha pramyate tat prameyam, yad arthavijna s pramiti, catasu caivavidhsv arthatattva parisampyate/ ki punas tattvam? sata ca sadbhvo 'sataEcsadbhva/ sat sad iti ghyama yathbhtam aviparta tattva bhavati/ % yathbhtam aviparta tattva bhavati/] p.25 asac csad iti ghyama yathbhtam aviparta tattva bhavati/ % p.26 katham uttarasya pramenopalabdhir iti? saty upalabhyamne tadanupalabdhe pradpavat/ yath darakena dpena dye ghyame tad iva yan na ghyate, tan nsti/ yady abhaviyad idam iva vyajsyata, vijnbhvn nstti/ eva pramena sati ghyame tad iva yan na ghyate, % p.27 tan nsti/ yady abhaviyad idam iva vyajsyata, vijnbhvn nstti/ tad eva sata prakaka pramam asad api prakayatti/ % p.28 sac ca khalu oaadh vyham upadekyate/ ts khalv s sadvidhnm--- NyS_1,1.1: pramaprameyasaayaprayojanadntasiddhntvayavatarkanirayavdajalpavitahetvbhsacchalajtinigrahasthnn tattvajnn nireyasdhigama || % p.29 nirdee yathvacana vigraha/ crthe dvandvasamsa/ pramdn tattvam iti aiik ah/ % p.31 tattvasya jna nireyasasydhigama iti karmai ahau/ ta etvanto vidyamnrth, yem avipartajnrtham ihopadea/ % vidyamnrth, ...] p/32 so 'yam anavayavena tantrrtha uddio veditavya/ tmde khalu prameyasya tattvajnn nireyasdhigama/ % p.33 tac caitad uttarastrendyata iti/ heyam, tasya nirvartaka hnam tyantikam, tasyopyo 'dhigantavya ity etni catvry arthapadni samyag buddhv nireyasam adhigacchati/ % p.34 tatra saaydn pthagvacanam anarthakam --- saaydayo yathsambhava prameu prameyeu cntarbhavanto na vyatiricyanta iti? satyam etat, ims tu catasro vidy pthakprasthn prabhtm anugrahyopadiyante, ys caturthyam nvkik nyyavidy/ % -prasthn prabhtm ... ] p.35 tasy pthakprasthn saaydaya padrth/ te pthagvacanam antaredhytmavidymtram iya syt, yathopaniada/ tasmt saaydibhi padrthai pthak prasthpyate/ tatra nnupalabdhe na nirte 'rthe nyya pravartate, ki tarhi? saayite 'rthe/ yathokta --- ``vimya pakapratipakbhym arthvadhraa niraya'' iti/ vimara --- saaya/ pakapratipakau --- nyyapravtti/ arthvadhraa --- nirayas tattvajnam iti/ sa ca ``aya kisvid'' iti vastuvimaramtram anavadhraa jna saaya, prameye 'ntarbhavann evam artha pthag ucyate/ % p.37 atha prayojanam --- yena prayukta pravartate, tat prayojanam/ yam artham abhpsan jihsan v karmrabhate, % karmrabhate] p.38 tennena sarve prina sarvi karmi sarv ca vidy vypt, tadraya ca nyya pravartate/ ka punar aya nyya? pramair arthaparkaa nyya/ % p.39 pratyakgamritam anumnam, snvk/ pratyakgambhym kitasynvkaam anvk/ tay pravarttata ity nvkik --- nyyavidy --- nyyastram/ yat punar anumna pratyakgamaviruddha nyybhsa sa iti/ % p.44 tatra vdajalpau saprayojanau/ vita tu parkyate/ vitaay pravartamno vaitaika/ sa prayojanam anuyukto yadi pratipadyate so 'sya paka so 'sya siddhnta iti, vaitaikatva jahti/ atha na pratipadyate nya laukiko na parkaka ity padyate/ athpi parapakapratiedhajpana prayojana bravti, etad api tdg eva/ yo jpayati yo jnti yena jpyate yac ca jpyate etac ca pratipadyate yadi, tad vaitaikatva jahti/ atha na pratipadyate, parapakapratiedhajpana prayojanam ity etad asya vkyam anarthaka bhavati/ vkyasamha ca sthpanhno vita, tasya yady abhidheya pratipadyate, so 'sya paka sthpanyo bhavati/ atha na pratipadyate, pralpamtram anarthaka bhavati, vitatva nivartata iti/ atha dnta pratyakaviayo 'rtha, yatra laukikaparkak darana na vyhanyate/ % p.45 sa ca prameyam/ tasya pthagvacana ca tadrayv anumngamau, tasmin sati sytm anumngamau asati ca na sytm/ tadray ca nyyapravtti/ dntavirodhena ca parapakapratiedho vacanyo bhavati, dntasamdhin ca svapaka sdhanyo bhavati/ nstika ca dntam abhyupagacchann stikatva jahti/ anabhyupagacchan kisdhana param uplabheteti/ niruktena ca dntena akyam abhidhtu ``sdhyasdharmyt taddharmabhv dnta udharaam'' ``tadviparyayd vipartam'' iti/ % p.46 asty ayam ity anujyamno 'rtha siddhnta/ sa ca prameyam/ tasya pthagvacana satsu siddhntabhedeu vdajalpavita pravartante, nto 'nyatheti/ % p.47 sdhanyrthasya yvati abdasamhe siddhi parisampyate tasya pacvayav pratijdaya, samham apekyvayav ucyante/ % p.48 teu pramasamavya, gama pratij/ hetur anumnam/ % p.51 udharaa pratyakam/ upanayanam upamnam/ % p.52 sarvem ekrthasamavye smarthyapradarana nigamanam iti/ so 'ya paramo nyya iti/ etena vdajalpavita pravartante nto 'nyatheti/ % p.53 tadray ca tattvavyavasth/ te caite 'vayav abdavie santa prameye 'ntarbht evamartha pthag ucyanta iti/ tarko na pramasaghto, na pramntaram, pramnm anugrhakas tattvajnya kalpate/ tasyodharaam --- kim ida janma ktakena hetun nirvartyate, hosvid aktakena, athkasmikam iti? % -kasmikam iti?] p.54 evam avijte 'rthe kraopapatty ha pravarttate --- yadi ktakena hetun nirvartyate, hetcchedd upapanno 'ya janmoccheda/ athktakena hetun, tato hetcchedasyakyatvd anupapanno janmoccheda/ athkasmikam, ato 'kasmn nirvartyamna na punar nivartsyatti nivttikraa nopapadyate, tena janmnuccheda iti/ etasmis tarkaviaye karmanimitta janmeti pramni pravarttamnni tarkenughante, % p.55 tattvajnaviayasya vibhgt tattvajnya kalpate tarka iti/ so 'yam itthambhtas tarka pramasahito vde sdhanyoplambhya crthasya bhavatty evam artha pghag ucyate prameyntarbhto 'pti/ % p.56 nirayas tattvajna pramn phalam, tadavasno vda, tasya planrtha jalpaviae/ tv etau tarkanirayau lokaytr vahata iti/ so 'ya niraya prameyntarbhta evamartha pthag udda iti/ % p.57 vda khalu nnpravaktka pratyadhikaraasdhano 'nyatardhikaraanirayvasno vkyasamha/ % vkyasamha/] p.58 pthag uddia upalakartham/ upalakitena vyavahras tattvajnya bhavatti/ ``tadvieau jalpavitae tattvdhyavasyasarakartham'' ity uktam/ % p.59 nigrahasthnebhya pthag uddhi hetvbhs vde codany bhaviyantti/ % p.62 jalpavitaayos tu nigrahasthnnti/ % p.63 chalajtinigrahasthnn pthagupadea upalakartham iti/ upalakitn svavkye parivarjanam, chalajtinigrahasthnn paravkye paryanuyoga/ jte ca parea prayujyamny sulabha samdhi, svaya ca sukara prayoga iti/ % p.64 seyam nvkik pramdibhi padrthair vibhajyamn --- pradpa sarvavidynm upya sarvakarmam/ raya sarvadharm vidyoddee prakrtit// % p.65 tad ida tattvajna nireyasdhigamrtha yathvidya veditavyam/ iha tv adhytmavidyym tmdijna tattvajnam/ nireyasdhigamo 'pavargaprpti//1// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.2 ********************** % p.67 tat khalu nireyasa ki tattvajnntaram eva bhavati? nety ucyate/ ki tarhi? tattvajnt --- % p.69 NyS_1,1.2: dukhajanmapravttidoamithyjnm uttarottarpye tadanantarpyd apavarga || % p.70 tatrtmdyapavargaparyantaprameye mithyjnam anekaprakraka varttate/ % p.71 tmani tvan nstti, antmani tmeti dukhe sukham iti anitye nityam ity atre tram iti, % atre tram iti] p.76 sabhaye nirbhayam iti, jugupsite 'bhimatam iti, htavye apratihtavyam iti, pravttau nsti karma, nsti karmaphalam iti, doeu nya doanimitta sasra iti, pretyabhve nsti jantur jvo v sattva tm v, ya preyt, pretya ca bhaved iti, animitta janma, animitto janmoparama ity dimn pretyabhva, ananta ceti, naimittika sann akarmanimitta pretyabhva iti, dehendriyabuddhivedansantnocchedapratisandhnbhy nirtmaka pretyabhva iti/ apavarge bhma khalv aya sarvakyoparama, sarvaviprayoge 'pavarge bahu ca bhadraka lupyata iti katha buddhimn sarvasukhocchedam acaitanyam amum apavarga rocayed iti/ etasmn mithyjnd anukleu rga, pratikleu dvea/ rgadvedhikrc csatyeryamylobhdayo do bhavanti/ doai prayukta arrea pravarttamno hissteyapratiiddhamaithunny carati, vcntaparuascansambaddhni, manas paradroha paradravybhps nstikya ceti/ seya pptmik pravttir adharmya/ atha ubh --- arrea dna paritra paricaraa ca, vc satya hita priya svdhyya ceti, manas daym asph raddh ceti/ seya dharmya/ atra pravttisdhanau dharmdharmau pravttiabdenoktau, yathnnasdhan pr ``anna vai prina pr''iti/ % p.77 seya pravtti kutsitasybhipjitasya ca janmana kraam/ janma puna arrendriyabuddhn nikyaviia prdurbhva, tasmin sati dukham/ tat puna pratiklavedanya bdhan p tpa iti/ ta ime mithyjndayo dukhnt dharm avicchedenaiva pravartamn sasra iti/ % p.78 yad tu tattvajnn mithyjnam apaiti, tad mithyjnpye do apayanti, dopye pravttir apaiti, % pravttir apaiti,] p.80 pravttyapye janmpaiti, janmpye dukham apaiti, dukhpye ca tyantiko 'pavargo nireyasam iti/ % p.82 tattvajna tu khalu mithyjnaviparyayea vykhytam/ tmani --- tvad astti, antmani --- antmeti, eva dukhe 'nitye 'tre sabhaye jugupsite htavye ca yathviaya veditavyam, pravttau --- asti karma, asti karmaphalam iti, doeu --- doanimitto 'ya sasra iti, pretyabhve khalu --- asti jantur jva sattva tm v, ya pretya bhaved iti, nimittavaj janma, nimittavn janmoparama ity andi pretyabhvo 'pavargnta iti, naimittika san pretyabhva pravttinimitta iti, stmaka san dehendriyabuddhivedansantnocchedapratisandhnbhy pravarttata iti, apavarge nta khalv aya sarvaviprayoga sarvoparamo 'pavarga, bahu ca kccha ghora ppaka lupyata iti katha buddhimn sarvadukhoccheda sarvadukhsavidam apavarga na rocayed iti, % -m apavarga na rocayed iti,] p.83 tad yath madhuviasampktnnam andeyam iti, eva sukha dukhnuaktam andeyam iti//2// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.3 ********************** trividh csya strasya pravtti, --- uddeo lakaa park ceti/ tatra nmadheyena padrthamtrasybhidhnam udda/ % nmadheyena ... uddea/] p.84 tatroddiasya tattvavyavacchedako dharmao lakaam/ lakitasya yathlakaam upapadyate na veti pramair avadhraa park/ tatroddiasya pravibhaktasya lakaam ucyate, % -ddiasya pravibhaktasya lakaam ucyate,] p.85 yath --- pramn prameyasya ca/ uddhiasya lakitasya ca vibhgavacanam, yath --- chalasya ``vacanavighto 'rthavikalpopapatty cchalam'', ``tat trividham'' iti/ athoddiasya vibhgavacanam --- NyS_1,1.3: pratyaknumnopamnaabd pramni || % p.86 akasykasya prativiaya vtti pratyakam/ vttis tu --- sannikara, jna v/ % p.87 yad sannikaras tad jna pramiti, yad jnam, tad hnopdnopekbuddhaya phalam/ % p.88 anumna --- mitena ligena ligino 'rthasya pacn mnam anumnam/ % p.90 upamna --- smpyajna --- yath gaur eva gavaya iti/ smpya tu smnyayoga/ abda --- abdyate 'nenrtha ity abhidhyate jpyate/ % p.91 upalabdhisdhanni pramni samkhynirvacanasmarthyt boddhavyam/ pramyate 'neneti kararthbhidhno hi pramaabda/ tadvieasamkhyy api tathaiva vykhynam/ ki puna pramni prameyam abhisaplavante? atha pratiprameya vyavatihanta iti? % p.92 ubhayath daranam, ``asty tm'' ity ptopadet pratyate, tatrnumnam --- ``icchdveaprayatnasukhadukhajnny tmano ligam'' iti, pratyaka --- yujnasya yogasamdhijam ``tmamanaso sayogavied tm pratyaka'' iti/ agnir ptopadet pratyate ``atrgni''iti, pratysdat dhmadaranennumyate, pratysannena ca pratyakata upalabhyate/ vyavasth puna --- ``agnihotra juhuyt svargakma'' iti, laukikasya svarge na ligadaranam, na pratyakam/ stanayitnuabde ryame abdahetor anumnam, tatra na pratyakam, ngama/ pau pratyakata upalabhyamne nnumnam, ngama iti/ s ceya pramiti pratyakapar/ jijsitam artham ptopadet pratipadyamno ligadaranenpi bubhutsate, % bubhutsate,] p.93 ligadarannumita ca pratyakato didkate, upalabdhe 'rthe jijs nivarttate/ prvoktam udharaam ``agni'' iti/ pramtu pramn sambhavo 'bhisaplava, asambhavo vyavastheti//3// iti tristrbhyam/ _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.4 ********************** atha vibhaktn lakaavacanam iti/ NyS_1,1.4: indriyrthasannikarottpanna jnam avyapadeyam avyabhicri vyavasytmaka pratyakam || indriyasyrthena sannikard utpadyate yaj jna tat pratyakam/ % p.94 na tarhdnm ida bhavati, tm manas sayujyate, mana indriyea, indriyam artheneti? % p.98 neda kravadhraam --- etvat pratyake kraam iti, ki tu viiakraavacanam iti/ yat pratyakajnasya viiakraa tad ucyate, yat tu samnam anumndijnasya, na tannivarttata iti/ manasas tarhndriyea sayogo vaktavya? % p.100 bhidyamnasya pratyakajnasya nya bhidyata iti samnatvn nokta iti/ % p.109 yvad artha vai nmadheyaabds tair arthasampratyaya, arthasampratyayc ca vyavahra/ tatredam indriyrthasannikard utpannam arthajna ``rpam'' iti v, ``rasa'' ity eva v bhavati, rparasaabd ca viayanmadheyam/ tena vyapadiyate jna --- rpam iti jnte, rasa iti jnte/ nmadheyaabdena vyapadiyamna sat bda prasajyate, ata ha --- avyapadeyam iti/ % p.110 yad idam anupayukte abdrthasanbandhe 'rthajnam, na tat nmadheyaabdena vyapadiyate, ghte 'pi ca abdrthasambandhe 'syrthasyya abdo nmadheyam iti/ yad tu so 'rtho ghyate, % ghyate,] p.111 tad tat prvasmd arthajnn na viiyate, tad arthavijna tdg eva bhavati/ tasya tv arthajnasynya samkhyabdo nstti, yena pratyamna vyavahrya lakpeta/ na cpratyamnena vyavahra/ tasmj jeyasyrthasya sajabdenetikaraayuktena nirdiyate --- rpam iti jnam, rasa iti jnam iti/ tad evam arthajnakle sa na samkhyabdo vypriyate, vyavahrakle tu vypriyate/ tasmd abdam arthajnam indriyrthasannikarotpannam iti/ % p.112 grme marcayo bhaumenoma sas spandamn drasthasya caku sannikyante, % p.113 tatrendriyrthasannikard udakam iti jnam utpadyate, tac ca pratyaka prasajyata ity ata ha --- avyabhicrti/ yad atasmis tad iti tad vyabhicri pratyakam iti/ % p.121 drc caku hy ayam artha payan nvadhrayati dhma iti v reur iti v/ tad etad indriyrthasannikarotpannam anavadhraajna pratyaka prasajyata ity ata ha --- vyavasytmakam iti/ na caitan mantavyam --- tmamanasannikarajam evnavadhraajnam iti/ caku hy ayam artha payan nvadhrayati, % hy ayam artha payan nvadhrayati,] p.122 yath cendriyeopalabdham artha manasopalabhate, evam indriyenavadhrayan manas nvadhrayati/ yac ca tadindriynavadhraaprvaka manasnavadhraa tad viepeka vimaramtra saaya, na prvam iti/ sarvatra pratyakaviaye jtur indriyea vyavasya, % vyavasya,] p.123 pacn manasanuvyavasya, upahatendriym anuvyavasybhvd iti/ tmdiu sukhdiu ca pratyakalakaa vaktavyam, anindriyrthasannikaraja hi tad iti/ indriyasya vai sato manasa indriyebhya pthagupadeo dharmabhedt, bhautiknndriyi niyataviayi, % -nndriyi niyataviayi,] p.124 sagun caim indriyabhva iti, manas tv abhautika sarvaviaya ca, nsya saguasyendriyabhva iti/ sati cendriyrthasannikare sannidhim asannidhi csya yugapajjnnutpattikraa vakyma iti/ % -m asannidhi ... vakyma iti/] p.129 manasa cendriyabhvn na vcya lakantaram iti/ tantrntarasamcrc caitat pratyetavyam iti/ paramatam apratiiddham anumatam iti hi tantrayukti/ vykhyta pratyakam//4// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.5 ********************** % p.132 NyS_1,1.5: atha tatprvaka trividham anumna prvavac cheavat smnyato da ca || % p.142 tatprvakam ity anena ligaligino sambandhadarana ligadarana cbhisambadhyate/ % p.146 ligaligino sambaddhayor daranena ligasmtir abhisambadhyate/ smty ligadaranena cpratyako 'rtho 'numyate/ prvavad iti --- yatra kraena kryam anumyate, yath meghonnaty bhaviyati vir iti/ % p.148 eavat tad --- yatra kryea kraam anumyate, prvodakavipartam udaka nady pratva ghratva ca dv srotaso 'numyate bht vir iti/ smnyatodam --- vrajyprvakam anyatra dasya yatra daranam iti, % dasya yatra daranam iti,] p.149 tath cdityasya, tasmd asty apratyakpy dityasya vrajyeti/ % p.152 atha v prvavad iti --- yatra yathprva pratyakabhtayor anyataradaranennyatarasynumnam, % p.155 'pratyakasynumnam, yath dhmengnir iti/ eavan nma pariea, sa ca prasaktapratiedhe yatrprasagc chiyame sampratyaya, yath sad anityam evamdin dravyaguakarmam avieea smnyavieasamavyebhyo vibhaktasya abdasya, tasmin dravyakarmaguasaaye, na dravyam, ekadravyatvt, na karma, abdntarahetutvt, yas tu iyate so .yam iti abdasya guatvapratipatti/ %abdasya guatvapratipatti/] p.156 smnyatoda nma --- yatrpratyake ligaligino sambandhe kenacid arthena ligasya smnyd apratyako lig gamyate, yathecchdibhir tm, icchdayo gu, % gu,] p.157 gu ca dravyasasthn, tad tad e sthna sa tmeti/ vibhgavacand eva trividham iti siddhe trividhavacana mahato mahviayasya nyyasya laghyas streopadet para vkyalghava manyamnasynyasmin vkyalghave 'ndara/ tath cyam itthabhtena vkyavikalpena pravtta siddhnte chale abddiu ca bahula samcra stra iti/ % p.158 sadviaya ca pratyaka sadasadviaya cnumnam/ kasmt?/ traiklyagrahat --- % p.161 triklayukt arth anumnena ghyante, bhaviyatty anumyate, bhavatti, cbhd iti ca, asac ca khalv attam angata ceti//5// % p.168 _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.6 ********************** athopamnam --- NyS_1,1.6: prasiddhasdharmyt sdhyasdhanam upamnam || prajtena smnyt prajpanyasya prajpanam upamnam iti/ yath gaur eva gavaya iti/ % p.169 ki punar atropamnena kriyate? yad khalv aya gav samnadharma pratipadyate tad pratyakatas tam artha pratipadyata iti, samkhysambandhapratipattir upamnrtha ity ha/ yath gaur eva gavaya ity upamne prayukte gav samnadharmam artham indriyrthasannikard upalabhamno 'sya gavayaabda sajeti sajsajisambandha pratipadyata iti/ % gaur eva gavaya ... pratipadyata iti] p.170 yath mudgas tath mudgapar, % -par,] p.171 yath mas tath maparty upamne prayukte upamnt sajsajisanbandha pratipadyamnas tm oadh bhaiajyyharati/ % p.172 evam anyo 'py upamnasya loke viayo bubhutsitavya iti//6// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.7 ********************** % p.173 atha abda --- NyS_1,1.7: ptopadea abda || pta khalu sktktadharm yathdasyrthasya cikhypayiay prayukta upade/ % p.174 sktkaraam arthasypti, tay pravartata ity pta/ yryamlecchn samna lakaam/ % samna lakaam/] p.176 tath ca sarve vyavahr pravarttanta iti/ evam ebhi pramair devamanuyatirac vyavahr prakalpante, nto 'nyatheti//7// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.8 ********************** % p.179 NyS_1,1.8: sa dvividho dd.rthatvt || yasyeha dyate 'rtha sa drtha/ yasymutra pratyate so 'drtha/ evam ilaukikavkyn vibhga iti/ kimartha punar idam ucyate? sa na manyeta drtha evptopadea pramam, arthasyvadhrad iti, adrtho 'pi pramam arthasynumnd iti//8// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.9 ********************** % p.180 ki punar anena pramenrthajta pramtavyam iti? --- NyS_1,1.9: tmaarrendriyrthabuddhimanapravttidoapretyabhvaphaladukhpavargs tu prameyam || % p.182 tatrtm sarvasya dra sarvasya bhokt sarvaja sarvnubhv/ tasya bhogyatana arram/ bhogasdhannndriyi/ bhoktavy indriyrth/ bhogo buddhi/ sarvrthopalabdhau nendriyi prabhavantti sarvaviayam antakaraa mana/ arrendriyrthabuddhisukhavedann nivttikraa pravtti, do ca/ nsyeda arram aprvam anuttara ca, prvaarrm dir nsti, uttarem apavargo 'nta iti pretyabhva/ sasdhanasukhadukhopabhoga phalam/ dukham iti nedam anuklavedanyasya sukhasya pratte pratykhynam/ ki tarhi? janmana eveda sasukhasdhanasya dukhnuagt dukhenviprayogd vividhabdhanyogd dukham iti samdhibhvanam upadiyate/ % -yogd dukham ... upadiyate/] p.183 samhito bhvayati, bhvayan nirvidyate, nirviasya vairgyam, viraktasypavarga iti/ janmamaraaprabandhoccheda sarvadukhapraham apavarga iti/ asty anyad api dravyaguakarmasmnyavieasamavy prameyam, tadbhedena cparisakhyeyam; asya tu tattvajnd apavargo mithyjnt sasra ity ata etad upadia vieeeti//9// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.10 ********************** % p.184 tatrtm tvat pratyakato na ghyate/ sa kim ptopadeamtrd eva pratipadyata iti? nety ucyate/ anumnc ca pratipattavya iti/ katham? NyS_1,1.10: icchdveaprayatnasukhadukhajnny tmano ligam iti || % p.185 yajjtyasyrthasya sannikart sukham tmopalabdhavn, tajjtyam evrtha payann updtum icchati, seyam dtum icch ekasynekrthadarino daranapratisandhnd bhavati ligam tmana/ niyataviaye hi buddhibhedamtre na sambhavati, dehntaravad iti/ evam ekasynekrthadarino daranapratisandhnt dukhahetau dvea, % -nekrthadarino ... dvea,] p.187 yajjtyo 'syrtha sukhahetu prasiddhas tajjtyam artha payann dtu prayatate/ ekam anekrthadarina daranapratisandhtram antarea na syt/ niyataviaye buddhimtre na sambhavati, dehntaravad iti/ etena dukhahetau prayatno vykhyta/ sukhadukhasmty cya tatsdhanam dadna sukham upalabhate dukham upalabhate, sukhadukhe vedayate/ prvokta eva hetu/ bubhutsamna khalv aya vimati kisvid iti, vima ca jnte idam iti, tad ida jna bubhutsvimarbhym abhinnakartka ghyamam tmaligam/ prvokta eva hetur iti/ tatra dehntaravad iti vibhajyate yathntmavdino dehntareu niyataviay buddhibhed na pratisandhyante tathaikadehaviay api na pratisandhyeran, aviet/ % tathaikadehaviay api na pratisandhyeran, aviet/] p.188 so 'yam ekasattvasya samcra svayadasya smaraam, nnyaddasya, ndasyeti/ eva khalu nnsattvn samcro 'nyadam anyo na smaratti/ tad etad ubyayam aakyam antmavdin vyavasthpayitum ity evam upapannam asty tmeti//10// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.11 ********************** % p.193 tasya bhogdhihnam --- NyS_1,1.11: ceendriyrthraya arram || katha ceraya? psita jihsita vrtham adhiktyepsjihsprayuktasya tadupynuhnalaka samh ce, s yatra varttate tac charram/ % tadupynuhnalaka ... tac charram/] p.194 katham indriyraya? yasynugrahenughtni upaghte copahatni svaviayeu sdhvasdhuu vartante sa em raya tac charram/ katham arthraya/ % sa em raya tac charram/ katham arthraya/] p.195 yasminn yatane indriyrthasannikard utpannayo sukhadukhayo pratisavedana pravartate sa em raya, % sukhadukhayo pratisavedana pravartate sa em raya,] p.196 tac charram iti//11// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.12 ********************** % p.197 bhogasdhanni puna --- NyS_1,1.12: ghrarasanacakustvakrotrndriyi bhtebhya || jighraty aneneti ghra gandha ghtti/ rasayaty aneneti rasana rasa ghtti/ cae 'neneti cak rpa payatti/ tvaksthnam indriya tvak/ tadupacra sthnd iti/ % tadupacra sthnd iti/] p.198 oty aneneti rotra abda ghtti/ eva samkhynirvacanasmarthyd bodhya svaviayagrahaalakanndriyti/ % p.199 bhtebhya iti/ nnpraktnm e sat viayaniyama, naikapraktnm/ sati ca viayaniyame svaviayagrahaalakaatva bhavatti//12// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.13 ********************** % p.201 kni punar indriyakrani? NyS_1,1.13: pthivy pas tejo vyur kam iti bhtni || sajabdai pthagupadeo bhtn vibhaktn suvaca krya bhaviyatti//13// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.14 ********************** % p.202 ime tu khalu --- NyS_1,1.14: gandharasarpasparaabd pthivydigus tadarth || pthivydn yathviniyoga gu indriy yathkramam arth viay iti//14// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.15 ********************** % p.213 acetanasya karaasya buddher jna vtti cetanasykartur upalabdhir iti yuktiviruddham artha pratycakaka ivedam ha --- NyS_1,1.15: buddhir upalabdhir jnam ity anarthntaram || ncetanasya karaasya buddher jna bhavitum arhati, tad dhi cetana syt, eka cya cetano dehendriyasaghtavyatirikta iti/ % dehendriyasaghtavyatirikta iti/] p.214 prameyalakarthasya vkyasynyrthaprakanam upapattismarthyd iti//15// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.16 ********************** % p.215 smtyanumngamasaayapratibhsvapnajnoh sukhdipratyakam icchdaya ca manaso ligni/ teu satsv ayam api --- NyS_1,1.16: yupagajjnnutpattir manaso ligam || anindriyanimitt smtydaya karantaranimitt bhavitum arhantti/ yugapac ca khalu ghrdn gandhdn ca sannikareu satsu yugapaj jnni notpadyante, % khalu ghrdn ... yugapajjnni notpadyante, ] p.216 tennumyate, asti tat tad indriyasayogi sahakri nimittntaram avypi, yasysannidher notpadyate jna sannidhe cotpadyata iti/ % jna sannidhe cotpadyata iti/] p.217 manasayognapekasya hndriyrthasannikarasya jnahetutve yugapad uptadyeran jnnti//16// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.17 ********************** % p.218 kramaprpt tu --- NyS_1,1.17: pravttir vgbuddhiarrrambha || mano 'tra buddhir ity abhipretam, budhyate 'neneti buddhi/ so 'yam rambha arrea vc manas ca puya ppa ca daavidha/ tad etat ktabhya dvityastra iti//17// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.18 ********************** % p.220 NyS_1,1.18: pravartanlaka do || pravartan pravttihetutvam, jtra hi rgdaya pravartayanti puye ppe v/ yatra mithyjna tatra rgadvev iti/ pratytmavedany hme do kasml lakaato nirdiyanta iti? karmalaka khalu raktadviamh, rakto hi tat karma kurute yena karma sukha dukha v labhate, tath dvias tath mha iti/ rgadveamoh ity ucyamne bahu nokta bhavatti//18// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.19 ********************** % p.221 NyS_1,1.19: punarutpatti pretyabhva || utpannasya kvacit sattvanikye mtv y punarutpatti sa pretyabhva/ utpannasya --- sambaddhasya/ sambandhas tu dehendriyamanobuddhivedanbhi/ punarutpatti --- punar dehdibhi sambandha/ punar ity abhysbhidhnam/ yatra kvacit prabhnnikye vartamna prvopttn dehdn jahti tat praiti/ % prvopttn dehdn jahti tat praiti/] p.222 yat tatrnyatra v dehdn anyn updatte tad bhavati/ pretyabhva --- mtv punarjanma, so 'ya janmamaraaprabandhbhyso 'ndir apavargnta pretyabhvo veditavya iti//19// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.20 ********************** NyS_1,1.20: pravttidoajanito 'rtha phalam || sukhadukhasavedana phalam/ sukhavipka karma dukhavipka ca/ tat punar dehendriyaviayabuddhiu satu bhavatti saha dehdibhi phalam abhipretam/ tath hi pravttidoajanito 'rtha phalam etat sarva bhavati/ % pravttidoajanito 'rtha phalam etat sarva bhavati/] p.223 tad etat phalam uptam upta heyam, tyakta tyaktam updeyam iti nsya hnopdnayor nih paryavasna vsti, sa khalv aya phalasya hnopdnasrotasohyate loka iti//20// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.21 ********************** % p.224 athaitad eva --- NyS_1,1.21: bdhanlakaa dukham || bdhan p tpa iti/ taynuviddham anuaktam avinirbhgena vartamna dukhayogd dukham iti/ so 'ya sarva dukhennuviddham iti payan dukha jihsur janmani dukhadar nirvidyate, nirvio virajyate, virakto vimucyate//21// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.22 ********************** % p.225 yatra tu nih yatra tu paryavasna so .yam --- NyS_1,1.22: tadatyantavimoko .pavarga || tena --- dukhena janman atyanta vimuktir apavarga/ katham? upttasya janmano hnam, anyasya cnupdnam/ etm avasthm aparyantam apavarga vedayante 'pavargavida/ tad abhayam ajaram amtyupada brahma kemaprptir iti/ % p.226 nitya sukham tmano mahattvavan moke vyajyate, yenbhivyaktentyanta vimukta sukh bhtti kecin manyante/ te prambhvd anupapatti/ na pratyaka nnumna ngamo v vidyate nitya sukham tmano mahattvavan moke 'bhivyajyata iti/ nityasybhivyakti --- savedanam, tasya hetuvacanam/ nityasybhivyakti ---savedanam --- jnam iti, tasya hetur vcyo yatas tad utpadyata iti/ % p.227 sukhavan nityam iti cet? sasrasthasya muktenviea/ yath mukta sukhena tatsavedanena ca sannityenopapannas tath sasrastho 'pi prasajyata iti, ubhayasya nityatvt/ % p.228 abhyanujne ca dharmdharmaphalena shacarya yaugapadya ghyeta/ yad idam utpattisthneu dharmdharmaphala sukha dukha v savedyate paryyea, tasya ca nityasavedanasya ca sahabhvo yaugapadya ghyeta, na sukhbhvo nnabhivyaktir asti, ubhayasya nityatvt/ anityatve hetuvacanam/ atha moke nityasya sukhasya savedanam anityam? yata utpadyate sa hetur vcya/ tmamanasayogasya nimittntarasahitasya hetutvam/ tmamanasayogo hetur iti cet? evam api tasya sahakri nimittntara vacanyam iti/ dharmasya kraavacanam/ yadi dharmo nimittntaram? tasya hetur vcyo yata utpadyata iti/ yogasamdhijasya kryvasyavirodht prakaye savedananivtti/ yadi yogasamdhijo dharmo hetu? % -samdhijo dharmo hetu?] p.229 tasya kryvasyavirodht prakaye savedanam atyanta nivartate/ asavedane cvidyamnenviea/ yadi dharmakayt savedanoparamo nitya sukha na savedyata iti? ki vidyamna na savedyate, athvidyamnam iti nnumna viie 'stti/ aprakaya ca dharmasya niranumnam utpattidharmakatvt/ yogasamdhijo dharmo na kyata iti nsty anumnam/ utpattidharmakam anityam iti viparyayasya tv anumnam/ yasya tu savedanoparamo nsti tena savedanahetur nitya ity anumeyam/ nitye ca muktasasrasthayor aviea ity uktam/ yath muktasya nitya sukha tatsavedanahetu ca, savedanasya tparamo nsti, kraasya nityatvt, tath sasrasthasypti/ eva ca sati dharmdharmaphalena sukhadukhasavedanena shacarya ghyeteti/ arrdisambandha pratibandhahetur iti cet? na, arrdnm upabhogrthatvt viparyayasya cnanumnt/ % viparyayasya cnanumnt/] p.230 syn matam --- sasrvasthasya arrdisambandho nityasukhasavedanaheto pratibandhaka, tenvieo nstti/ etac cyuktam, arrdaya upabhogrths te bhogapratibandha kariyantty anupapannam; na csty anumnam aarrasytmano bhoga kacid astti/ % p.231 idhigamrth pravttir iti cet? na, anioparamrthatvt/ idam anumnam --- idhigamrtho mokopadea pravtti ca mumukm, nobhayam anarthakam iti/ etac cyuktam, anioparamrtho mokopadea pravtti ca mumukm iti/ neam aniennanuviddha sambhavatti iam apy ania sampadyate, aniahnya ghaamna iam api jahti, vivekahnasyakyatvd iti/ dtikrama ca dehdiu tulya/ yath dam anitya sukha parityajya nitya sukha kmayate, eva dehendriyabuddhr anity d atikramya muktasya nity dehendriyabuddhaya kalpayitavy, sdhya caiva muktasya caiktmya kalpita bhavatti/ upapattiviruddham iti cet? samnam/ dehdn nityatva pramaviruddha kalpayitum aakyam iti? samna sukhasypi nityatva pramaviruddha kalpayitum aakyam iti/ tyantike ca sasradukhbhve sukhavacand game 'pi saty avirodha/ yady api kacid gama syt muktasytyantika sukham iti? % kacid gama syt muktasytyantika sukham iti?] p.232 sukhaabda tyantike dukhbhve prayukta ity evam upapadyate, do hi dukhbhve sukhaabdaprayogo bahula loka iti/ nityasukhargasyprahe mokdhigambhva, rgasya bandhanasamjnt/ yady aya moko nitya sukham abhivyajyata iti, nityasukhargea mokya ghaamno na mokam adhigacchet, ndhigantum arhatti/ bandhanasamjto hi rga/ na ca bandhane saty api kacin mukta ity upapadyata iti/ prahanityasukhargasypratiklatvam/ athsya nityasukharga prahyate, tasmin prahe nsya nityasukharga pratiklo bhavati? yady evam, muktasya nitya sukha bhavati, athpi na bhavati, nsyobhayo pakayor mokdhigamo vikalpyate iti//22// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.23 ********************** % p.233 sthnavata eva tarhi saayasya lakaa vcyam iti tad ucyate --- % p.234 NyS_1,1.23: samnnekadharmopapatter vipratipatter upalabdhyanupalabdhyavyavasthta ca viepeko vimara saaya || samnadharmopapatter viepeko vimara saaya iti/ sthupuruayo samna dharmam rohaparihau payan prvada ca tayor vieam bubhutsamna kisvid ity anyatara nvadhrayati, tadanavadhraa jna saaya/ samnam anayor dharmam upalabhe vieam anyatarasya nopalabha ity e buddhir apek --- % nopalabha ity e buddhir apek ---] p.240 saayasya pravttik vartate, tena viepeko vimara saaya/ anekadharmopapatter iti/ samnajtyam asamnajtya cnekam/ tasynekasya dharmopapatte --- % dharmopapatte ---] p.244 vieasyobayath datvt/ samnajtyebhyo 'samnajtyebya crth viiyante, gandhavattvt pthivy abdhibyo viiyate guakarmabhya ca / asti ca abde vibhgajanyatva viea/ tasmin dravya gua karma veti sandeha, vieasyobayath datvt/ % -tvt] p.249 ki dravyasya sato guakarmabhyo viea, hosvid guasya sata iti, atha karmaa sata iti? viepek --- anyatamasya vyavasthpaka dharma nopalaba iti buddhir iti/ vipratipatter iti/ vyhatam ekrthadarana vipratipatti, vyghta --- virodho 'sahabhva iti/ asty tmety eka daranam, nsty tmety aparam, na ca sadbhvsadbhvau sahaikatra sambhavata, na cnyatarasdhako hetur upalabhyate, tatra tattvnavadhraa saaya iti/ upalabdhyavayavasthta khalv api sac codakam upalabhyate tagdiu, marciu cvidyamnam udakam iti, ata kvacid upalabhyamne tattvavyavasthpakasya pramasynupalabdhe ki sad upalabhyate 'thsad iti saayo bhavati/ anupalabdhyavyavasthta/ sac ca nopalabyate mlaklakodakdi, asac cnutpanna niruddha v, % nuruddha v,] p.250 tata kvacid anupalabhyamne saaya, ki san nopalabyate utsad iti saayo bhavati/ viepek prvavat/ prva samno 'neka ca dharmo jeyastha, upalabdhyanupalabdh punar jtsthe, etvat vieea punarvacanam/ % vieea punarvacanam/] p.255 samnadharmdhigamt samnadharmopapatter vieasmtyapeko vimara iti//23// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.24 ********************** % p.256 sthnavat lakaam iti samnam/ NyS_1,1.24: yam arhtam adhiktya pravartate tat prayojanam || yam artham ptavya htavya v vyavasya tadptihnopyam anutihati, prayojana tad veditavyam, pravttihetutvt/ imam artham psymi hsymi veti vyavasyo 'rthasydhikra, eva vyavasyamno 'rtho 'dhikriyata iti//24// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.25 ********************** % p.258 NyS_1,1.25: laukikaparkak yasminn arthe buddhismya sa dnata || lokasmnyam anatt laukik naisargika vainayika buddhyatiayam aprpt/ tadvipart parkak/ tarkea pramair artha parkitum arhantti/ yath yam artha laukik budhyante tath parkak api, % yam artha laukik ...] p.259 so 'rtho dnta/ dntavirodhena hi pratipak pratieddhavy bhavantti, dntasamdhin ca svapak sthpany bhavantti, avayaveu codharaya kalpata iti//25// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.26 ********************** % p.260 atha siddhnta, idam itthambhta cety abhyanujyamnam arthajta siddham, siddhasya sasthiti siddhnta, sasthitir itthambhvavyavasth dharmaniyama/ sa khalv ayam --- NyS_1,1.26: tantrdhikarabhyupagamasasthiti siddhnta || % p.261 tantrrthasasthiti tantrasasthiti, tantram itaretarbhisambaddhasyrthasamhasyopadea stram/ adhikaranuaktrthasasthitir adhikaraasasthiti, abhyupagamasasthitir anavadhritrthaparigraha, tadvieaparkaybhyupagamasiddhnta/ _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.27 ********************** tantrabhedt tu khalu NyS_1,1.27: sa caturvidha sarvatantrapratitantrdhikarabhyupagamasasthityarthntarabhvt || % p.262 tatrait catasra sasthitayo 'rthonarabht//27// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.28 ********************** % p.263 tsm --- NyS_1,1.28: sarvatantrviruddhas tantre 'dhikto 'rtha sarvatantrasiddhnta || yath ghrdnnindriyi gandhdaya indriyrh pthivydni bhtni pramair arthasya grahaam iti//28// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.29 ********************** % p.264 NyS_1,1.29: samnatantrasiddha pratantrsiddha pratitantrasiddhnta || yath nsata tmalbha, na sata tmahnam, niratiay cetan dehendriyamanasu viayeu tattatkraeu ca viea iti skhynm, puruakarmdinimitto bhtasarga, karmahetavo do pravtti ca, svaguavii cetan, asad utpadyate utpanna nirudhyata iti yognm//29// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.30 ********************** NyS_1,1.30: yatsiddhv anyaprakaraasiddhi so 'dhikaraasiddhnta || yasyrhtasya siddhv anye 'rth anuajyante, na tair vin so 'rtha sidhyati te 'rth yadadhihn so 'dhikaraasiddhnta, % -hn so 'dhikaraasiddhnta,] p.265 yath dehendriyavyatirikto jt ``daranasparanbhym ekrthagrahad'' iti atrnuagio 'rth indriyanntva niyataviayndriyi svaviayagrahaaligni jtur jnasdhanni, gandhdiguavyatirikta dravya gudhikaraam aniyataviay cetan iti prvrthasiddhv ete 'rh sidhyanti na tair vin so 'rtha sambhavatti//30// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.31 ********************** % p.266 NyS_1,1.31: aparkitbhyupagamt tadvieaparkaam abhyupagamasiddhnta || yatra kicid arthajtam aparkitam abhyupagamyate, astu dravya abda sa tu nityo 'thnitya iti? dravyasya sato nityatnityat v tadviea parkyate, so 'bhyupagamasiddhnta svabuddhyatiayacikhypayiay parabuddhyavajnc ca pravartata iti//31// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.32 ********************** % p.269 athvayav --- NyS_1,1.32: pratijhetdharaopanayanigamanny avayav || davayavn eke naiyyik vkye sacakate, jijs saaya akyaprpti prayojana saayavyudsa iti, te kasmn nocyanta iti/ tatrpratyamne 'rthe pratyayrthasya pravartik jijs/ % jijs/]@p.270 apratyamnam artha kasmj jijsate? ta tattvato jta hsymi vopdsya upekiye veti/ t et hnopdnopekbuddhayas tattvajnasyrtha tadartham(corr.; -rtha, stadartham, ed.) aya jijsate/ s khalv ayam asdhanam arthasyeti/ jijsdhihna saaya ca vyhatadharmopasaghtt tattvajne pratysanna, vyhatayor hi dharmayor anyataratattva bhavitum arhatti/ sa pthag upadio 'py asdhanam arthasyeti/ pramtu pramni prameydhigamrthni, s akyaprptir na sdhakasya vkyasya bhgena yujyate pratijdivad iti/ prayojana tattvvadhraam arthasdhakasya vkyasya phala naikadea iti/ saayavyudsa pratipakopavarana tatpratiedhena tattvajnbhyanujnrtham, na tv aya sdhakavkyaikadea iti/ prakarae tu jijsdaya samarth avadhrayrthopakrt/ % tu jijsadaya samarth avadhrayrthopakrt/] p.271 tattvrthasdhakabhvt tu pratijdaya sdhakavkyasya bhg ekade avayav iti// 32 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.33 ********************** % p.272 te tu yathvibhaktnm --- NyS_1,1.33: sdhyanirdea pratij || prajpanyena dharmea dharmio viiasya parigrahavacana pratij sdhyanirdea anitya abda iti//33// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.34 ********************** % p.283 NyS_1,1.34: udharaasdharmyt sdhyasdhana hetu || udharaena smnyt sdhyasya dharmasya sdhana prajpana hetu, sdhye pratisandhya dharmam udharae ca pratisandhya tasya sdhanatvacana hetu utpattidharmakatvd iti/ % pratisandhya dharmam ... utpatti-] p.284 % -dharmakatvd iti/] p.288 utpattidharmakam anitya dam iti// 34 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.35 ********************** % p.290 kim etvad dhetulakaam iti? nety ucyate/ ki tarhi? NyS_1,1.35: tath vaidharmyt || udharaavaidharmyc ca sdhyasdhana hetu/ katham? anitya abda utpattidharmakatvt, anutpattidharmaka nitya yathtmdidravyam iti//35// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.36 ********************** % p.306 NyS_1,1.36: sdhyasdharmyt taddharmabhv dnta udharaam || sdhyena sdharmya samnadharmat/ sdhyasdharmyt krat taddharmabhv dnta iti/ % dnta iti/] p.308 tasya dharmas taddharma, tasya --- sdhyasya/ sdhya ca dvividha dharmiviio v dharma abdasynityatvam, dharmaviio v dharmy anitya abda iti/ ihottara tadgrahaena ghyata iti/ kasmt? pthagdharmavacant/ tasya dharmas taddharmas tasya bhvas taddharmabhva sa yasmin dnte vartate sa dnta sdhyasdharmyd utpattidharmakatvat taddharmabhv bhavati, sa codharaam iyate/ tatra yad utpadyate tad utpattidharmakam/ tac ca bhtv na bhavati tmna jahti nirudhyata ity anityam/ evam utpattidharmakatva sdhanam anityatva sdhyam/ % p.309 so 'yam ekasmin dvayor dharmayo sdhyasdhanabhva sdharmyd vyavasthita upalabhyate, ta dnta upalabhamna abde 'py anuminoti --- abdo 'py utpattidharmakatvd anitya sthlydivad iti, udhriyate 'nena dharmayo sdhyasdhanabhva ity udharaam//36// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.37 ********************** NyS_1,1.37: tadviparyayd v vipartam || dnta udharaam iti praktam/ sdhyavaidharmyd ataddharmabhv dnta udharaam iti/ anitya abda utpattidharmakatvt anutpattidharmaka nityam tmdi, so 'yam tmdir dnta sdhyavaidharmyd anutpattidharmakatvd ataddharmabhv --- yo 'sau sdhyasya dharmo 'nityatva sa tasmin na bhavatti/ % dharmo 'nityatva ...] p.310 atrtmdau dnta utpattidharmakatvasybhvd anityatva na bhavatty upalabhamna abde viparyayam anuminoty utpattidharmakatvasya bhvd anitya abda iti/ sdharmyoktasya heto sdhyasdharmyt taddharmabhv dnta udharaam/ vaidharmyoktasya heto sdhyavaidharmyd ataddharmabhv dnta udharaam/ % p.311 prvasmin dnte yau tau dharmau sdhyasdhanabhtau payati sdhye 'pi tayo sdhyasdhanabhvam anuminoti/ uttarasmin dnte tayor dharmayor ekasybhvd itarasybhva payati tayor ekasya bhvd itarasya bhva sdhye 'numinotti/ tad etad dhetuvbhseu na sambhavatty ahetavo hetvbhs/ % na sambhavatty ahetavo hetvbhs/] p.312 tad ida hetdharaayo smarthya paramaskma dukhabodha paitarpavedanyam iti//37// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.38 ********************** % p.313 NyS_1,1.38: udharapekas tathety upasahro na tatheti v sdhyasyopanaya || udharapeka udharaatantra udharaavaa/ vaa smarthyam/ sdhyasdharmyayukte udharae sthlydi dravyam utpattidharmakam anitya dam, tath abda utpattidharmaka iti sdhyasya abdasyotpattidharmakatvam upasahriyate/ % utpattidharmaka iti ...] p.314 sdhyavaidharmyayukte punar udharaa tmdi dravyam anutpattidharmaka nitya dam, na ca tath abda iti, anutpattidharmakatvasyopasahrarapratiedhenotpattidharmakatvam upasahriyate/ tad idam upasahradvaitam udharaadvaitd bhavati/ upasahriyate 'neneti copasahro veditavya iti//38// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.39 ********************** % p.315 dvividhasya punar hetor dvividhasya codharaasyopasahradvaite ca samnam --- NyS_1,1.39: hetvapadet pratijy punarvacana nigamanam || sdharmyokte v vaidharmyokte v yathodharaam upasahriyate, tasmd utpattidharmakatvd anitya abda iti nigamanam --- nigamyante 'neneti pratijhetdharaopanay ekatreti nigamanam/ nigamyante --- samarthyante --- sambadhyante/ tatra sdharmokte tvad dhetau vkyam anitya abda iti pratij/ utpattidharmakatvd iti hetu/ utpattidharmaka sthlydi dravyam anityam ity udharaam/ tath cotpattidharmaka abda ity upanaya/ tasmd utpattidharmakatvd anitya abda iti nigamanam/ vaidharmyokte 'py anitya abda utpattidharmakatvt, % utpattidharmakatvt,] p.316 anutpattidharmakam tmdi dravya nitya dam, na ca tathnutpattidharmaka abda tasmd utpattidharmakatvd anitya abda iti/ avayavasamudye ca vkye sambhyetaretarbhisambandht pramny arthn sdhayantti/ sambhavas tvat abdaviay pratij, ptopadeasya pratyaknumnbhy pratisandhnd ane ca svtantrynupapatte/ anumna hetu, udharae sdyapratipatte/ tac codharaabhye vykhytam/ pratyakaviayam udharaa dendasiddhe/ upamnam upanaya tathety upasahrt, na ca tatheti vopamnadharmapratiedehe vipartadharmopasahrasiddhe/ sarvem ekrthapratipattau smarthyapradarana nigamanam iti/ itaretarbhisambandho 'pi --- asaty pratijym anray hetvdayo na pravarteran/ % p.317 asati hetau kasya sdhanabhva pradaryeta/ udharae sdhye ca kasyopasahra syt kasya cpadet pratijy punarvacana nigamana syd iti/ asaty udharae kena sdharmya vaidharmya v sdhyasdhanam updyeta, kasya v sdharmyavad upasahra pravarteta/ upanaya cntarea sdhye 'nupasahta sdhako dharmo nrtha sdhayet/ nigamanbhve cnabhiyuktasambandhn pratijdnm ekrthena pravartana tatheti pratipdana kasyeti/ athvayavrtha --- sdhyasya dharmasya dharmi sambandhopdna pratijrtha/ udharaena samnasya vipartasya v sdhyasya dharmasya sdhakabhvavacana hetvartha/ dharmayo sdhyasdhanabhvapradaranam ekatrodharartha/ sdhanabhtasya dharmasya sdhyena dharmea smndhikarayopapdanam upanayrtha/ udharaasthayor dharmayo sdhyasdhanabhvopapattau sdhye vipartaprasagapratiedhrtha nigamanam/ nacaitasy hetdharaapariuddhau saty sdharmyavaidharmybhy pratyavasthnasya vikalyj jtinigrahasthnabahutva prakramate/ avyavasthpya khalu dharmayo sdhyasdhanabhvam udharae jtivd pratyavatihate/ vyavasthite tu khalu dharmayo sdhyasdhanabhve dntasthe ghyame sdhanabhtasya dharmasya hetutvenopdna na sdharmyamtrasya na vaidharmyamtrasya veti// 39 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.40 ********************** % sdhanabhtasya ...] p.318 % p.320 ata rdhva tarko lakaya ity athedam ucyate --- NyS_1,1.40: avijtatattve 'rthe kraopapattitas tattvajnrtham has tarka || avijyamnatattve 'rthe jijs tvaj jyate jnyemam artham iti/ atha jijsitasya vastuno vyhatau dharmau vibhgena vimati --- % jijsitasya vastuno ...] p.321 kisvid ittham hosvin nettham iti/ vimyamnayor dharmayor eka kraopapattynujnti, sambhavaty asmin kraa prama hetur iti kraopapatty syd evam etan netarad iti/ tatra nidaranam --- yo 'ya jt jtavyam artha jnte ta tattvato jnyeti jijs/ sa kim utpattidharmako 'thnutpattidharmaka iti vimara/ vimyamne 'vijtatatte 'rthe yasya dharmasybhyanujkraam upapadyate tam anujnti/ yady ayam anutpattidharmaka, tata svaktasya karmaa phalam anubhavati jt, dukhajanmapravttidoamithyjnnm uttaram uttara prvasya prvasya kraam, uttarottarpye tadanantarpyd apavarga iti syt sasrpavargau/ % -pavargau/] p.322 utpattidharmake jtari punar na sytm/ utpanna khalu jt dehendriyabuddhivedanbhi sambadhyata iti nsyeda svaktasya karmaa phalam utpanna ca bhtv na bhavatti tasyvidyamnasya niruddhasya v svaktakarmaa phalopabhogo nsti/ tad evam ekasynekaarrayoga arraviyoga ctyanta na syd iti yatra kraam anupapadyamna payati tan nnujnti/ so 'yam evalakaa has tarka ity ucyate/ katha punar aya tattvajnrtho na tattvajnam eveti? anavadhrat/ anujnty ayam ekatara dharma kraopapatty, na tv avadhrayati na vyavasyati na nicinoti evam evedam iti/ katha tattvajnrtha iti? tattvajnaviaybhyanujlakanugrahabhvitt prasannd anatarapramasmarthyt tattvajnam utpadyata ity eva tattvajnrtha iti/ so 'ya tarka pramni pratisandadhna prambhyanujnt pramasahito vde 'padia ity avijtatattvam anujnti/ % vde 'padia ...] p.323 yath so 'rho bhavati tasya tathbhva tattvam, aviparyayo ythtathyam//40// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,1.41 ********************** % p.329 etasmi ca tarkaviaye --- NyS_1,1.41: vimya pakapratipakbhym arthvadhraa niraya || sthpan sdhanam, pratiedha uplambha/ tau sdhanoplambhau pakapratipakrayau vyatiaktv anubandhena pravartamnau pakapratipakv ity ucyete/ tayor anyatarasya nivttir ekatarasyvasthnam avayambhvi, yasyvasthna tasyrthvadhraa niraya/ neda pakapratipakbhym arthvadhraa sambhavatti --- eko hi pratijtam artha hetuta sthpayati pratiiddha coddharati dvityasya/ dvityena sthpanhetu pratiidhyate tasyaiva pratiedhahetu coddhriyate sa nivartate/ % tasyaiva pratiedhahetu ...] p.330 tasya nivttau yo 'vatihate tenrthvadhraa niraya/ ubhbhym evrthvadhraam ity ha/ kay yukty? ekasya sambhavo dvityasysambhava/ tv etau sambhavsambhavau vimara saha nivarttayata --- ubhayasambhave ubhaysambhave vnivtto vimara iti/ vimyeti vimara ktv/ so 'ya vimara pakapratipakv avadyotya nyya pravartayatty updyata iti/ etac ca viruddhayor ekadharmisthayor boddhavyam/ yatra tu dharmismnyagatau viruddhau dharmau hetuta sambhavata tatra samuccaya, hetuto 'rthasya tathbhvopapatte/ yath --- kriyvad dravyam iti lakaavacane yasya dravyasya kriyyogo hetuta sambhavati tat kriyvat, yasya na sambhavati tad akriyam iti/ ekadharmisthayo ca viruddhayor dharmayor ayugapadbhvino klavikalpa/ yath --- tad eva dravya kriyyukta kriyvat, anutpannoparatakriya punar akriyam iti/ na cya niraye niyamo vimyaiva pakapratipakbhym arthvadhraa niraya iti, ki tv indriyrthasannikarotpannapratyake 'rthvadhraa niraya iti, parkviaye tu vimya pakapratipakbhym arthvadhraa niraya/ vde stre ca vimaravarjam// 41 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,2.1 ********************** iti vtsyyanye nyyabhye prathamdhyyasya prathamhnikam/ % p.335 dvityhnikam tisra kath bhavanti --- vdo jalpo vita ceti/ tsm --- NyS_1,2.1: pramatarkasdhanoplambha siddhntviruddha pacvayavopapanna pakapratipakaparigraho vda || ekdhikaraasthau viruddhau dharmau pakapratipakau pratyankabhvt, asty tm nsty tmeti/ % -tmeti] p.336 nndhikaraasthau viruddhau na pakapratipakau, yath --- nitya tm anity buddhir iti/ parigraho 'bhyupagamavyavasth/ so 'yam pakapratipakaparigraho vda/ tasya vieana pramatarkasdhanoplambha, pramais tarkea ca sdhanam uplambha csmin kriyata iti/ sdhana sthpan/ uplambha pratiedha/ tau sdhanoplambhv ubhayor api pakayor vyatiaktv anubaddhau ca yvad eko nivtta ekataro vyavasthita iti nivttasyoplambho vyavasthitasya sdhanam iti/ % ubhayor api ... sdhanam iti/] p.339 jalpe nigrahasthnaviniyogd vde tatpratiedha/ pratiedhe kasyacid abhyanujnrtha siddhntviruddha iti vacanam/ % siddhntviruddha iti vacanam/] p.340 ``siddhntam abhyupetya tadvirodh viruddha'' iti hetvbhsasya nigrahasthnasybhyanuj vde/ pacvayavopapanna iti % p.341 ``hnam anyatamenpy avayavena nynam'' ``hetdharadhikam adhikam'' iti caitayor abhyanujnrtham iti/ avayaveu pramnatarkntarbhve pthak pramatarkagrahaa sdhanoplambhavyatiagajpanrtham/ anyathobhv api pakau sthpanpravttau vda iti syt/ % pravttau vda iti syt/] p.342 antarepi cvayavasambandha pramny artha sdhayantti dam, tenpi kalpena sdhanoplambhau vde bhavata iti jpayati/ ``chalajtinigrahasthnasdhanoplambho jalpa'' iti vacand vinigraho jalpa iti m vijyi, chalajtinigrahasthnasdhanoplambha eva jalpa pramatarkasdhanoplambho vd eveti m vijyty evamartha pthak pramnatarkagrahaam iti// 1 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,2.2 ********************** % p.356 NyS_1,2.2: yathoktopapanna chalajtinigrahasthnasdhanoplambho jalpa || yathoktopapanna iti, pramatarkasdhanoplambha siddhntviruddha pacvayavopapanna pakapratipakaparigraha/ chalajtinigrahasthnasdhanoplambha iti, chalajtinigrahasthnai sdhanam uplambha csmin kriyata iti evavieao jalpa/ % p.358 na khalu vai chalajtinigrahasthnai sdhana kasyacid arthasya sambhavati, pratiedhrthataivai smnyalakae viealakae ca ryate --- ``vacanavighto 'rthavikalpopapatty chalam'' iti ``sdharmyavaidharmybhy pratyavasthna jti'' ``vipratipattir apratipatti ca nigrahasthnam'' iti/ % -sthnam'' iti/] p.359 viealakaev api yathsvam iti/ na caitad vijnyt pratiedhrthatayaivrtha sdhayantti, chalajtinigrahasthnoplambho jalpa ity evam apy ucyamne vijyata etad iti/ pramai sdhanoplambhayo chalajtinigrahasthnnm agabhva svapakarakarthatvt/ na svatantr sdhanabhva --- yat tat pramair arthasya sdhana tatra chalajtinigrahasthnnm agabhvo rakarthatvt/ tni hi prayujyamnni parapakavightena svapaka rakanti/ % -vightena svapaka rakanti/] p.360 tath cokta ``tattvdhyavasyasarakatha jalpavitae bjaprarohasarakartha kaakakhvaraavat'' iti/ ya csau pramai pratipakasyoplambhas tasya caitni prayujyamnni pratiedhavightt sahakri bhavanti/ tad evam agbhtan chaldnm updna jalpe, na svatantr sdhanabhva/ uplambhe tu svtantryam apy astti// 2 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,2.3 ********************** % p.361 NyS_1,2.3: sa pratipakasthpanhno vvita || sa jalpo vita bhavati/ kivieaa? pratipakasthpanay hna/ yau tau samndhikaraau viruddhau dharmau pakv ity ukta tayor ekatara vaitaiko na sthpayatti prapakapratiedhenaiva pravartata iti/ % p.362 astu tarhi sa pratipakahno vita? yad vai khalu tat parapratiedhalakaa vkya sa vaitaikasya paka, na tv asau sdhya kacid artha pratijya sthpayatti/ tasmd yathnysam evstv iti// 3 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,2.4 ********************** % p.363 hetulakabhvd ahetavo hetusmnyd dhetuvad bhsamn/ ta ime --- NyS_1,2.4: savyabhicraviruddhaprakaraasamasdhyasamakltt hetvbhs || % p.372 tem --- _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,2.5 ********************** % p.373 NyS_1,2.5: anaikntika savyabhicra || vyabhicra ekatrvyavasthiti/ sahavyabhicrea vartata iti svayabhicra/ % -cra] p.374 nidaranam --- nitya abdo 'sparatvt, sparavn kumbho 'nityo da na ca tath sparavn abdas tasmd asparatvn nitya abda iti/ % tath sparavn ...] p.375 dnte sparavattvam anityatva ca dharmau na sdhyasdhanabhtau ghyete sparav cur nitya ceti/ tmdau ca dnte % dnte] p.376 ``udharaasdharmyt sdhyasdhana hetu'' ity asparatvd iti hetur nityatva vyabhicarati, aspar buddhir anity ceti/ eva dvividhe 'pi dnte vyabhicrt sdhyasdhanabhvo nstti lakabhvd ahetur iti/ nityatvam apy eko 'nto 'nityatvam apy eko ta ekasminn ante vidyata iti aikntika viparyayd anaikntika ubhayntavypakatvd iti// 5 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,2.6 ********************** % p.377 NyS_1,2.6: siddhntam abhyupetya tadvirodh viruddha || ta viruaddhti tadvirodhy abhyupeta siddhnta vyhantti/ yath so 'ya vikro vyakter apaiti nityatvapratiedht --- % vyakter apaiti nityatvapratiedht] p.378 na nityo vikra upapadyata apeto 'pi vikro 'sti vinapratiedht/ so 'ya nityatvapratiedhd iti/ hetur vyakter apeto 'pi vikro 'stty anena svasiddhntena virudhyate/ katham? vyaktir tmalbha/ apya pracyuti/ yady tmalbht pracyuto vikro 'sti nityatvapratiedho nopapadyate/ yad vyakter apetasypi vikrasystitva tat khalu nityatvam iti/ nityatvapratiedho nma vikrasytmalbht pracyuter upapatti/ % nma vikrasytmalbht ...] p.379 yad tmalbht pracyavate tad anitya dam, yad asti na tad tmalbht pracyavate/ astitva ctmalbht pracyutir iti ca viruddhv etau dharmau na saha sambhavata iti/ so 'ya hetur ya siddhntam ritya pravartate tam eva vyhantti// 6 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,2.7 ********************** % p.380 NyS_1,2.7: yasmt prakaraacint sa nirayrtham apadia prakaraasama || vimardhihnau pakapratipakv ubhv anavasitau prakaraam, tasya cint vimart prabhti pr nirayd yat samkaam, % pr nirayd yat samkaam,] p.381 s jijs yatkt sa nirayrtha prayukta ubhayapakasmyt prakaraam anativartamna prakaraasamo nirayya na prakalpate/ prajpana tv anitya abdo nityadharmnupalabdher iti, anupalabhyamnan ity adharmaka nitya dam sthlydi/ nitya abdo vnityadharmnupalabdhe anupalabhyamnnityadharmaka nitya dam kdi/ yatra samno dharma saayakraa hetutvenopdyate sa saayasama savyabhicra eva/ % p.382 y tu vimarasya viepekit ubhayapakavienupalabdhi ca s prakaraa pravartayati/ yath abde nityadharmo nopalabhyata evam anityadharmo 'pi/ seyam ubhayapakavienupalabdhi prakaraacint pravartayati/ % prakaraacint pravartayati/] p.383 katham? viparyaye hi prakaraanivtte --- yadi nityadharma abde ghyeta na syt prakaraam, yadi na syt prakaraam, yadi vnityadharmo ghyeta evam api nivarteta prakaraam/ so 'ya hetur ubhau pakau pravartayann anyatarasya nirayya na prakalpate// 7 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,2.8 ********************** % p.384 NyS_1,2.8: sdhyviia sdhyatvt sdhyasama || dravya chyeti sdhyam, gatimattvd iti hetu sdhyenviia sdhanyatvt sdhyasama/ % sdhyasama/] p.385 ayam apy asiddhatvt sdhyavat prajpayitavya/ sdhya tvad etat ki puruavac chypi gacchaty hosvid varakadravye sasarpaty varaasantnd asannidhisantno 'ya tejaso ghyata iti/ % -sannadhisantno 'ya tejaso ghyata iti/] p.386 sarpat khalu dravyea yo yas tejobhga vriyate tasya tasysannidhir evvicchinno ghyata iti/ varaa tu prptipratiedha// 8 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,2.9 ********************** % p.388 NyS_1,2.9: kltyaypadia kltta || kltyayena yukto yasyrthaikadeo 'padiyamnasya sa kltyaypadia kltta ity ucyate/ nidaranam --- nitya abda sayogavyagyatvd rpavat/ % p.389 prg rdhva ca vyakter avasthita rpa pradpaghaasayogena vyajyate, tath ca abdo 'py avasthito bherdaasayogena vyajyate druparausayogena v, tasmt samyogavyagyatvn nitya abda iti; ayam ahetu kltyaypadet/ vyajakasya sayogasya kla na vyagyasya rpasya vyaktir atyeti/ sati pradpasayoge rpasya grahaa bhavati, na nivtte sayoge rpa ghyate/ nivtte druparausayoge drasthena abda ryate vibhgakle/ seya abdasya vyakti sayogaklam atyetti na sayoganirmit bhavati/ kasmt? krabhvd dhi krybhva iti/ evam udharaasdharmyasybhvd asdhanam aya hetur hetvbhsa iti/ % p.390 avayavaviparysavacana tu na strrtha/ kasmt? ``yasya yenrthasambandho drasthasypi tasya sa/ arthato hy asamarthnm nantaryam akraam//'' ity etadvacand viparysenokto hetur udharaasdharmyt tath vaidharmyt sdhyasdhana hetulakaa na jahti/ ajahaddhetulakaa na hetvbhso bhavatti/ ``avayavaviparysavacanam aprptaklam'' iti nigrahasthnam uktam, tad eveda punar ucyata iti, atas tan na strrtha// 9 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,2.10 ********************** % p.391 atha chalam NyS_1,2.10 : vacanavighto 'rthavikalpopapatty chalam || na smnyalakae chala akyam udhartum, vibhge tdharani// 10// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,2.11 ********************** % p.392 vibhga ca --- NyS_1,2.11 : tat trividha vkchala smnyacchalam upacracchalam ceti || tem --- _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,2.12 ********************** NyS_1,2.12 : aviebhihite 'rthe vaktur abhipryd arthntarakalpan vkchalam || navakambalo 'ya mavaka iti prayoga/ atra nava kambalo 'syeti vaktur abhiprya/ vigrahe tu viea, na samse/ tatrya chalavd vaktur abhipryd avivakitam anyam artha nava kambal asyeti tvad abhihita bhavateti kalpayati, % nava kambal asyeti] p.393 kalpayitv csambhavena pratiedhati eko 'sya kambala kuto nava kambal iti/ tad ida smnyaabde vci chala vkchalam iti/ asya pratyavasthnam --- smnyaabdasynekrthatve 'nyatarbhidhnakalpany vieavacanam/ navakambala ity anekrthbhidhnam, nava kambalo 'syeti nava kambal asyeti; etasmin prayukte yeya kalpan nava kambal asyety etadbhavatbhihita tac ca na sambhavatti, etasym anyatarbhidhnakalpany vieo vaktavya/ yasmd vieo 'rthavieeu vijyate 'yam artho 'nenbhihita iti/ sa ca vieo nsti/ tasmn mithybhiyogamtram etad iti/ prasiddha ca loke abdrthasambandho 'bhidhnbhidheyaniyamaniyoga/ asybhidhnasyyam artho 'bhidheya iti samna smnyaabdasya, vieo viiaabdasya/ prayuktaprv ceme abd arthe prayujyante nprayuktaprv/ prayoga crthasampratyayrtha/ arthapratyayc ca vyavahra iti/ % iti/] p.394 tatraivam arthagatyarthe abdaprayoge smarthyt smnyaabdasya prayoganiyama/ aj grma naya sarpir hra brhmaa bhojayeti smnyaabd santo 'rthvayaveu prayujyante smrthyat, yatrrthakriycodan sambhavati tatra pravartante nrthasmnye, kriydeansambhavt/ evam aya smnyaabdo navakambala iti yo 'rtha sambhavati nava kambalo 'syeti tatra pravartate, yas tu na sambhavait nava kambal asyeti tatra na pravartate/ so 'yam anupapadyamnrthakalpanay paravkyoplambho na kalpata iti//12// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,2.13 ********************** % p.395 NyS_1,2.13 : sambhavato 'rthasytismnyayogd asambhtrthakalpan smnyacchalam || aho khalv asau brhmao vidycaraasampanna ity ukte kacid ha sambhavati brhmae vidycaraasampad iti/ % vidycaraasampad iti] p.396 asya vacanasya vighto 'rthavikalpopapattysambhtrthakalpanay kriyate --- yadi brhmae vidycaraasampat sambhavati vrtye 'pi sambhavet, vrtyo 'pi brhmaa, so 'py astu vidycaraasampanna iti/ yad vivakitam artham pnoti ctyeti ca tad atismnyam/ yath brhmaatva vidycaraasampada kvacid pnoti kvacid atyeti/ smnyanimitta chala smnyacchalam iti/ asya ca pratyavasthnam --- avivakitahetukasya viaynuvda praasrthatvd vkyasya; tad atrsambhtrthakalpannupapatti/ yath sambhavanty asmin ketre laya iti anirktam avivakita ca bjajanma, pravttiviayas tu ketra praasyate; so 'ya ketrnuvda nsmin layo vidhyanta iti; bjt tu linirvtti sat na vivakit/ eva sambhavati brhmae vidycaraasampad iti sampadviayo brhmaatva na sampaddhetu/ na ctra hetur vivakita/ viaynuvdas tv aya praasrthatvd vkyasya, sati brhmaatve sampaddhetu samartha iti/ vis'ya ca praasat vkyena yathhetuta phalanirvttir na pratykhyyate/ tad eva sati vacanavighto 'sambhtrthakalpanay nopapadyata iti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,2.14 ********************** % p.397 NyS_1,2.14 : dharmavikalpanirdee 'rthasadbhvapratiedha upacracchalam || abhidhnasya dharmo yathrthaprayoga, dharmavikalpo 'nyatra dasynyatra prayoga, tasya nirdee dharmavikalpanirdee/ yath mac kroantti arthasadbhvena pratiedha, % p.398 macasth puru kroanti na tu mac kroanti/ k punar atrrthavikalpopapatti? anyath prayuktasynyathrthakalpanam, bhakty prayoge prdhnyena kalpanam upacraviaya chalam upacracchalam/ upacro ntrtha sahacaradinimittena, atadbhve tadvad abhidhnam upacra iti/ atra samdhi --- prasiddhe prayoge vaktur yathbhiprya abdrthayor abhyanuj pratiedh v na cchandata/ pradhnabhtasya abdasya bhktasya ca guabhtasya prayoga ubhayor lokasiddha/ siddhe prayoge yath vaktur abhipryas tath abdrthv anujeyau pratiedhyau v na cchandata/ yadi vakt pradhnaabda prayukte yathbhtasybhyanuj pratiedho v, na cchandata/ atha guabhtam, tad guabhtasya/ yatra tu vakt guabhta abda prayukte pradhnabhtam abhipretya para pratiedhati, svamanay pratiedho 'sau bhavati na paroplambha iti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,2.15 ********************** % p.399 NyS_1,2.15 : vkchalam evopacracchala tadaviet || na vkchald upacracchala bhidyate tasypy arthntarakalpany aviet/ ihpi sthnyartho guaabda pradhnaabda sthnrtha iti kalpayitv pratiidhyata iti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,2.16 ********************** % p.400 NyS_1,2.16 : na tadarthntarabhvt || na vkchalam evopacracchalam, tasyrthasadbhvapratiedhasyrthntarabhvt/ kuta? arthntarakalpanta/ any hy arthntarakalpan, anyo 'rthasadbhvapratiedha iti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,2.17 ********************** % p.401 NyS_1,2.17 : aviee v kicit sdharmyd ekacchalaprasaa || chalasya dvitvam abhyanujya tritva pratiidhyate kicit sdharmyt/ yath cya hetus tritva pratiedhati tath dvitvam apy abhyanujta pratiedhati, vidyate hi kicit sdharmya dvayor apti/ atha dvitva kicitsdharmyn na nivartate, tritvam api na nivartsyati// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,2.18 ********************** chalalakad rdhvam --- NyS_1,2.18 : sdharmyavaidharmybhy pratyavasthna jti || prayukte hi hetau ya prasago jyate sa jti/ sa ca prasaga sdharmyavaidharmybhy pratyavasthnam uplambha pratiedha iti/ % sdharmyavaidharmybhy ...] p.402 ``udharaasdharmyt sdhyasdhana hetur'' ity asyodharaavaidharmyea pratyavasthnam, ``udharaavaidharmyt sdhyasdhana hetur'' ity asyodharaasdharmyea pratyavasthnam, pratyankabhvt/ jyamno 'rtho jtir iti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,2.19 ********************** % p.403 NyS_1,2.19 : vipratipattir apratipatti ca nigrahasthnam || vipart v kutsit v pratipattir vipratipatti/ vipratipadyamna parjaya prpnoti/ nigrahasthna khalu parjayaprpti/ apratipattis tv rambhaviaye anrambha/ parea sthpita v na pratiedhati pratiedha v noddharati/ asamsc ca naite eva nigrahasthne iti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_1,2.20 ********************** % p.404 ki punar dntavaj jtinigrahasthnayor abhedo 'tha siddhntavad bheda ity ata ha --- NyS_1,2.20 : tadvikalpj jtinigrahasthnabahutvam || tasya sdharmyavaidharmybhy pratyavasthnasya vikalpj jtibahutvam, tayo ca vipratipattyapratipattyor vikalpn nigrahasthnabahutvam/ nn kalpo vikalpa, vividho v kalpo vikalpa/ tatra ananubhaam ajnam apratibh vikepo matnuj paryanuyojyopekaam ity apratipattir nigrasthnam/ eas tu vipratipattir iti/ % p.405 ime pramdaya padrth uddi, yathoddea lakit, yathlakaa parkiyanta iti trividh csya strasya pravttir veditavyeti// iti vtsyyanye nyyabhye prathamdhyyasya dvityam hnikam/ sampta cya prathamo 'dhyya// % p.408 _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.1 ********************** ata rdhva pramdipark/ s ca ``vimya pakapratipakbhym arthvadhraa niraya'' ity agre vimara eva parkyate --- NyS_2,1.1 : samnnekadharmdhyavasyd anyataradharmdhyavasyd v na saaya || samnasya dharmasydhyavasyt saayo na dharmamtrt/ atha v samnam anayor dharmam upalabha iti dharmadharmigrahae saaybhva iti/ % -m upalabha iti] p.409 atha v samnadharmdhyavasyd arthntarabhte dharmii saayo 'nupapanna, na jtu rpasyrthntarabhtasydhyavasyd arthntarabhte spare saaya iti/ atha v na adhyavasyd arthvadhrad anavadhraajna saaya upapadyate kryakraayo srpybhvd iti/ etennekadharmdhyavasyd iti vykhytam/ anyataradharmdhyvasyc ca saayo na bhavati, tato hy anyatarvadhraam eveti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.2 ********************** % p.411 NyS_2,1.2 : vipratipattyavyavasthdhyavasyc ca || na vipratipattimtrd avyavasthmtrd v saaya/ ki tarhi? vipratipattim upalabhamnasya saaya/ evam avyavasthym apti/ atha vsty tmety eke nsty tmety apare manyanta ity upalabdhe katha saaya syd iti/ tathopalabdhir avyavasthit anupalabdhi cvyavasthiteti vibhgendhyavasite saayo nopapadyata iti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.3 ********************** NyS_2,1.3 : vipratipattau ca sampratipatte || y ca vipratipatti bhavn saayahetu manyate s sampratipatti, s hi dvayo pratyankadharmaviay/ tatra yadi vipratipatte saaya, sampratipatter eva saaya iti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.4 ********************** % p.412 NyS_2,1.4 : avyavasthtmani vyavasthitatvc cvyavasthy || na saaya/ yadi tvad iyam avyavasth tmani eva vyavasthit, vyavasthnd avyavasth na bhavatty anupapanna saaya/ atha avyavasthtmani na vyavasthit, evam atdtmyd avyavasth na bhavatti saaybhva iti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.5 ********************** NyS_2,1.5 : tathtyantasaayas taddharmastatyopapatte || yena kalpena bhavn samnadharmopapatte saaya iti manyate, tena khalv atyantasaaya prasajyate/ samnadharmopapatter anucchedt saaynuccheda/ na hy ayam ataddharm dharm vimyamo ghyate, satata tu taddharm bhavatti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.6 ********************** % p.413 asya pratiedhaprapacasya sakepeoddhra --- NyS_2,1.6 : yathoktdhyavasyd eva tadaviepekt saaye nsaayo ntyantasaayo v || na saaynutpatti saaynuccheda ca prasajyate/ katham? yat tvat samnadharmdhyavasya saayahetu na samnadharmamtram iti, evam etat/ kasmd eva nocyata iti? viepeka iti vacant tatsiddhe --- vieasypek kak, s cnupalabhyamne viee samarth, na cokta samnadharmpeka iti/ samne ca dharme katham kak na bhaved yady aya pratyaka syt/ etena smarthyena vijyate samnadharmdhyavasyd iti/ upapattivacand v --- samnadharmopapatter ity ucyate na cny sadbhvasavedand te samnadharmopapattir asti/ anupalabhyamnasadbhvo hi samno dharmo 'vidyamnavad bhavatti/ viayaabdena v viayia pratyayasybhidhnam --- yath loke dhmengnir anumyate ity ukte dhmadaranengnir anumyata iti jyate/ katham? dv hi dhmam athgnim anuminoti ndveti; na ca vkye daranaabda ryate, anujnti ca vkyasyrthapratyyakatvam; tena manymahe viayaabdena viayia pratyayasybhidhna boddhnujnti/ evam ihpi samnadharmaabdena samnadharmdhyvasyam heti/ % p.414 yathohitv samnamanayor dharmam upalabha iti dharmadharmigrahae saaybhva iti, prvadaviayam etat/ yv aham arthau prvam adrka tayo samna dharmam upalabhe viea nopalabha iti, katha nu viea payeya yennyataram avadhrayeyam iti/ na caitat samnadharmopalabdhau dharmadharmigrahaamtrea nivartata iti/ yac cokta nrthntardhyavasyd anyatra saaya iti, yo hy arthntardhyavasyamtra saayahetum updadta sa eva vcya iti/ yat punar etat kryakraayo srpybhvd iti, kraasya bhvbhvayo kryasya bhvbhvau kryakraayo srpyam/ % bhvbhvau ...] p.415 yasyotpdd yad utpadyate yasya cnutpdd yan notpadyate tat kraa kryam itarad ity etat srpyam, asti ca saayakrae saaye caitad iti/ etennekadharmdhyavasyd iti pratiedha parihta iti/ yat punar etad ukta ``vipratipattyavyavasthdhyavasyc ca na saaya'' iti, pthakpravdayor vyhatam artham upalabhe viea ca na jnmi nopalabhe yennyataram avadhrayeyam, % -r vyhatam artham upalabhe ...] p.416 tat ko 'tra viea syd yenaikataram avadhrayeyam iti saayo vipratipattijanito 'ya na akyo vipratipattisampratipattimtrea nivartayitum iti/evam upalabdhyanupalabdhyavyavasthkte saaye veditavyam iti/ yat punar etat vipratipattau ca sampratipatter iti, vipratipattiabdasya yo 'rtha tadadhyavasyo viepeka saayahetus tasya ca samkhyntarea na nivtti/ samne 'dhikarae vyhatrthau pravdau vipratipattiabdasyrtha tadadhyavasya ca viepeka saayahetu/ na csya sampratipattiabde samkhyntare yojyamne saayahetutuva nivartate/ tad idam aktabuddhisammohanam iti/ yat puna ``avyavasthtmani vyavasthitatvc cvyavasthy'' iti, saayahetor arthasypratiedhd avyavasthbhyanujnc ca nimittntarea abdntarakalpan vyarth/ abdntarakalpanvyavasth khalv avyavasth na bhavaty avyavasthtmani vyavasthitatvd iti/ % -kalpanvyavasth khalv ...] p.417 nnayor upalabdhyanupalabdhyo sadasadviayatva viepeka saayahetur na bhvatti pratiidhyate yvat cvyavasthtmani vyavasthit na tvattmna jahti, tvat hy anujtvyavasth/ evam iya kriyampi abdntarakalpan nrthntara sdhayatti/ yat punar etat ``tathtyantasaayas taddharmastatyopapatte'' iti, nya samnadharmdibhya eva saaya/ ki tarhi? tadviaydhyavasyd vieasmtisahitd ity ato ntyantasaaya iti/ anyataradharmdhyavasyd v na saaya iti, tan na yuktam; viepeko vimara saaya iti vacant/ viea cnyataradharmo na tasminn adhyvasyamne viepek sambhavatti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.7 ********************** % p.418 NyS_2,1.7 : yathra saayas tatraivam uttarottaraprasaga || yatra yatra saayaprvik park stre kathy v, tatra tatraiva saaye parea pratiiddhe samdhir vcya iti/ ata sarvaparkvypitvt prathama saaya parkita iti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.8 ********************** % p.419 atha pramapark --- NyS_2,1.8 : pratyakdnm aprmya traiklysiddhe || pratyakdn pramatva nsti traiklysiddhe prvparasahabhvnupapatter ity artha// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.9 ********************** % p.420 asya smnyavacanasyrthavibhga --- NyS_2,1.9 : prva hi pramasiddhau nendriyrthasannikart pratyakotpatti || gandhdiviaya jna pratyakam, tad yadi prvam, pacd gandhdn siddhi, neda gandhdisannikard utpadyata iti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.10 ********************** NyS_2,1.10 : pact siddhau na pramebhya prameyasiddhi || asati prame kena pramyamo 'rtha prameya syt pramena khalu pramyamo 'rtha prameyam ity etat sidhyati// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.11 ********************** % p.421 NyS_2,1.11 : yugapatsiddhau pratyarthaniyatatvt kramavttitvbhvo buddhnm || yadi prama prameya ca yugapadbhavata, evam api gandhdiv indriyrtheu jnni pratyarthaniyatni yugapatsambhavantti jnn pratyakaniyatatvt kramavttitvbhva/ y im buddhaya kramertheu varttante ts kramavttitva na sambhavatti/ vyghta ca ``yugapaj jnnutpattir manaso ligam'' iti/ etv ca pramaprameyayo sadbhvaviaya sa cnupapanna iti/ tasmt pratyakdn pramatva na sambhavatti/ asya samdhi --- upalabdhihetor upalabdhiviayasya crthasya prvparasahabhvniyamd yathdarana vibhgavacanam/ % yathdadarana vibhgavacanam] p.423 kavacid upalabdhihetu, pacd upalabdhiviaya, yathdityasya praka utpadyamnnm/ kvacit prvam upalabdhiviaya pacd upalabdhihetu, yathvasthitn pradpa/ kvacid upalabdhihetur upalabdhiviaya ca saha bhvata, yath dhmengner grahaam iti/ upalabdhihetu ca prama prameya tpalabdhiviaya/ eva pramaprameyayo prvparasahabhve 'niyate yathrtho dyate tath vibhajya vacanya iti tatraikntena pratiedhnupapatti, smnyena khalu vibhajya pratiedha ukta iti/ samkhyhetos traiklyayogt tathbht samkhy/ yat punar ida pact siddhv asati prame prameya na sidhyati, pramena pramyamo 'rtha prameyam iti vijyata iti/ pramam ity etasy samkhyy upalabdhihetutva nimittam, % m ity etasy samkhyy ...] p.424 tasya traiklyayoga/ upalabdhim akrt, upalabdhi karoti, upalabdhi kariyatti samkhyhetos traiklyayogt samkhy tathbht pramito 'nenrtha pramyate pramsyata iti pramam; pramitam, pramyate, pramsyate iti ca prameyam/ eva sati bhaviyaty asmin hetuta upalabdhi, pramsyate 'yam artha prameyam idam ity etat sarva bhvatti/ traiklynabhyanujne ca vyavahrnupapatti/ ya caiva nbhyanujnyt tasya pcakam naya pakyati lvakam naya laviyatti vyavahro nopapadyata iti/ ``pratyakdnm aprmya traiklysiddher'' ity evamdi vkya pramapratiedha/ tatrya praavya, athnena pratiedhena bhavat ki kriyata iti? ki sambhavo nivartyate athsambhavo jpyate iti/ % sambhavo jpyate] p.425 tad yadi sambhavo nivartyate sati sambhave pratyakdn pratiedhnupapatti/ athsambhavo jpyate, pramalakaa prptas tarhi pratiedha pramsambhavasyopalabdhihetutvd iti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.12 ********************** ki cta? NyS_2,1.12 : traiklysiddhe pratiedhnupapatti || asya tu vibhga/ prva hi pratiedhasiddhv asati pratiedhye kim anena pratiidhyate pact siddhau pratiedhysiddhi pratiedhbhvd iti/ yugapatsiddhau pratiedhyasiddhyabhyanujnd anarthaka pratiedha iti/ % -jnd anarthaka ...] p.426 pratiedhalakae ca vkye 'nupapadyamne siddha pratyakdn pramatvam iti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.13 ********************** % p.427 katham? NyS_2,1.13 : sarvapramapratiedhc ca pratiedhnupapatti || traiklysiddher ity asya hetor yady udharaam updyate hetvarthasya sdhakatva dnte darayitavyam iti, % darayitavyam iti,] p.428 na ca tarhi pratyakdnm aprmyam/ atha pratyakdnm aprmyam, updyamnam apy udharaa nrtha sdhayiyatti so 'ya sarvapramavyhato hetur ahetu; ``siddhntam abhyupetya tadvirodh viruddha'' iti/ vkyrtho hy asya siddhnta/ sa ca vkyrtha pratyakdni nrtha sdhayanttda cvayavnm updnam arthasya sdhanyeti/ atha nopdyate apradarita hetvarthasya dntena sdhakatvam iti niedho nopapadyate hetutvsiddher iti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.14 ********************** % p.429 NyS_2,1.14 : tatprmye v na sarvapramavipratiedha || pratiedhalakae svavkye tem avayavritn pratyakdn prmye 'bhyanujyamne paravkye 'py avayavritn prmya prasajyate 'vied iti/ eva ca na sarvi pramni pratiidhyanta iti/ vipratiedha iti vty ayam upasarga sampratipattyarthe, na vyghte 'rthbhvd iti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.15 ********************** % p.430 NyS_2,1.15 : traiklypratiedha ca abdd todyasiddhivat tatsiddhe || kim artha punar idam ucyate? prvoktanibandhanrtham/ yat tvat prvoktam upalabdhihetor upalabdhiviayasya crthasya prvparasahabhvniyamd yathdarana vibhgavacanam iti, tad ita samutthna yath vijyeta/ anityam adar khalv ayam ir niyamena pratiedha pratycae --- traiklyasya cyukta pratiedha iti/ tatraik vidhm udharati abdd todyasiddhivad iti/ % -d iti] p.431 yath pact siddhena abdena prvasiddham todyam anumyate, sdhya ctodya sdhana ca abda, antarhite hy todye svanato 'numna bhavatti v vdyate veu pryate iti svanavieea todyaviea pratipadyate; tath prvasiddham upalabdhiviaya pact siddhenopalabdhihetun pratipadyata iti/ nidaranrthatvc csya eayor vidhayor yathoktam udharaa veditavyam iti/ kasmt punar iha tan nocyate? prvoktam upapdyata iti/ sarvath tvad ayam artha prakayitavya, sa iha v prakyeta tatra v, na kacid viea iti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.16 ********************** % p.432 prama prameyam iti ca samkhy samveena varttate samkhynimittavat/ samkhynimitta tpalabdhisdhana pramam upalabdhiviaya ca prameyam iti/ yad ca upalabdhiviaya kvacid upalabdhisdhana bhavati tad prama prameyam iti caiko 'rtho 'bhidhyate/ asyrthasyvadyotanrtham idam ucyate --- % p.433 NyS_2,1.16 : pramey ca tulprmyavat || gurutvaparimajnasdhana tul pramam, jnaviayo guru dravya suvardi prameyam/ yath suvardin tulntara vyavasthpyate tad tulntarapratipattau suvardi pramam tulntara prameyam iti/ evam anavayavena tantrrtha uddio veditavya/ tm tvad upalabdhiviayatvt prameye paripahita, upalabdhau svtantryt pramt/ buddhir upalabdhisdhanatvt pramam, upalabdhiviayatvt prameyam; ubhaybhvt tu pramiti/ evam arthaviee samkhysamveo yojya/ tath ca krakaabd nimittavat samveena varttanta iti/ % samveena vartanta iti/] p.434 vkas tihatti svasthitau svtantryt kart/ vka payatti daranenptum iyamatamatvt karma/ % payatti daranenptum ...] p.437 vkea candramasa jpayatti jpakasya sdhakatamatvt karaam/ % sdhakatamatvt karaam/] p.438 vkyodakam sicatti sicyamnenodakena vkam abhipraitti sampradnam/ vkt para patatti ``dhruvam apye 'pdnam'' ity apdnam/ vke vaysi santti ``dhro 'dhikaraam'' ity adhikaraam/ evam ca sati na dravyamtra krakam, na kriymtram/ ki tarhi? kriysdhana kriyvieayukta krakam/ yat kriysdhana svatantram sa kart, na dravyamtra na kriymtram/ kriyay vyptum iyamatama karma, % -m iyamatama karma,] p.439 na dravyamtra na krymtram/ eva sdhakatamdiv api/ eva ca kraknvkhyna yathaiva upapattita eva lakaata/ kraknvkhynam api na dravyamtre na kriyym v/ ki tarhi? kriysdhane kriyvieayukta iti/ krakaabda cya prama prameyam iti, sa ca krakadharma na htum arhati//16// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.17 ********************** % p.440 asti bho krakaabdn nimittavat samvea/ pratyakdni ca pramni upalabdhihetutvt, prameya copalabdhiviayatvt/ savedyni ca pratyakdni pramni, pratyakeopalabhe anumnenopalabhe upamnenopalabhe gamenopalabhe/ pratyaka me jnam numnika me jnam aupamnika me jnam gamika me jnam iti vie ghyante/ lakaata ca jpyamnni jyante vieeendriyrthasannikarotpanna jnam ity evamdin/ % p.441 seyam upalabdhi pratyakdiviay ki pramntarata athntarea pramntaram asdhaneti? ka ctra viea? NyS_2,1.17 : pramata siddhe pramn pramntarasiddhiprasaga || yadi pratyakdni pramenopalabhyante, yena pramenopalabhyante tat pramntaram astti pramntarasadbhva prasajyata iti anavasthm ha tasypy anyena tasypy anyeneti/ % -m astti pramntarasadbhva ...] p.442 na cnavasth akynujtum anupapatter iti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.18 ********************** astu tarhi pramntaram antarea nisdhaneti?--- NyS_2,1.18 : tadvinivtter v pramasiddhivat prameyasiddhi || yadi pratyakdyupalabdhau pramntara nivarttane tmdyupalabdhv api pramntara nivartsyaty aviet// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.19 ********************** % p.443 eva ca sarvapramavilopa ity ata ha --- NyS_2,1.19 : na pradpaprakasiddhivat tatsiddhe || yath pradpapraka pratyakgatvd dyadarane pramam, sa ca pratyakntarea cakua sannikarea ghyate; pradpabhvbhvayor daranasya tathbhvd daranahetur anumyate, tamasi pradpam updadth ity ptopadeenpi pratipadyate; eva pratyakdn yathdarana pratyakdibhir evopalabdhi/ indriyi tvat svaviayagrahaenaivnumyante/ arth pratyakato ghyante/ indriyrthasannikars tv varaena ligennumyante/ % p.444 indriyrthasannikarotpanna jnam tmamanaso sayogavied tmasamavayc ca sukhdivad ghyate/ eva pramavieo vibhajya vacanya/ yath ca dya san pradpaprako dyntar daranahetur iti dyadaranavyavasth labhate, eva prameya sat kicid arthajtam upalabdhihetutvt pramaprameyavyvasth labhate/ seya pratyakdibhir eva pratyakdn yathdaranam upalabdhir na pramntarata, na ca pramam antarea nisdhaneti/ tenaiva tasygrahaam iti cet, na; arthabhedasya lakaasmnyt --- pratyakdn pratyakdibhir eva grahaam ity ayuktam, anyena hy anyasya grahaa dam iti/ na, arthabhedasya lakaasmnyt --- pratyakalakaenneko 'rtha saghtas tatra kenacit kasyacid grahaam ity adoa/ evam anumndiv apti/ yatoddhtenodakenayasthasya grahaam iti/ % p.445 jtmanaso ca darant --- aha sukh aha dukh ceti tenaiva jtr tasyaiva grahaa dyate/ ``yugapajjnnutpattir manaso ligam'' iti ca tenaiva manas tasyaivnumna dyate, jtur jeyasya cbhedo grahaasya grhyasya cbheda iti/ nimittabhedo 'treti cet samnam --- na nimittntarea vin jt tmna jnte, na ca nimittntarea vin manas mano ghyata iti samnam etat, pratyakdbhi pratyakdn grahaam ity atrpy arthabhedo na ghyata iti/ pratyakdn cviayasynupapatte --- yadi syt kicid arthajta pratyakdnm aviaya yat pratyakdibhir na akya grahtum, tasya grahaya pramntaram updyeta, tat tu na akya kenacid upapdayitum iti/ pratyakdn yathdaranam eveda sac csac ca sarva viaya iti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.20 ********************** % p.446 NyS_2,1.20 : kvacin nivttidarand anivttidaranc ca kvacid aneknta || kecit tu dntam aparighta hetun vieahetum antarea sdhyasdhanyopdadate; yath pradpapraka pradpntaraprakam antarea ghyate tath pramni pramntaram antarea ghyata iti/ sa cyam --- yath cya prasago nivttidarant pramasdhyopdyate/ eva prameyasdhanypy updeyo 'vieahetutvt --- yath ca sthlydirpagrahae pradpapraka prameyasdhanyopdyate, % -sdhyopdyate,] p.447 eva pramasdhypy updeyo vieahetvabhvt, so 'ya vieahetuparigraham antarea dnta ekasmin pake updeyo na pratipaka ity aneknta/ ekasmi ca pake dnta ity aneknto vieahetvabhvd iti/ % p.448 vieahetuparigrahe sati upasahrbhyanujnd apratiedha --- vieahetuparightas tu dnta ekasmin pake upasahriyamo na akyo 'nujtum/ eva ca saty aneknta ity aya pratiedho na bhavati/ pratyakdn pratyakdibhir upalabdhv anavastheti ced, na savidviayanimittnm upalabdhy vyavahropapatte --- pratyakertham upalabhe, anumnenrtham upalabhe, upamnenrtham upalabhe, gamenrtham upalabhe iti, pratyaka me jnam, numnika me jnam, aupamnika me jnam, gamika me jnam iti savidviaya savinnimitta copalabhamnasya dharmrthasukhpavargaprayojanas tatpratyankaparivarjanaprayojana ca vyavahra upapadyate, so 'ya tvaty eva nivartate/ % tvaty eva nivartate] p.449 na csti vyavahrntaram anavasthsdhanya yena pratyuktnavasthm updadteti//20// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.21 ********************** smnyena pramni parkya vieea parkyante/ tatra --- NyS_2,1.21: pratyakalakanupapattir asamagravacant || tmamanasannikaro hi krantara noktam iti//21// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.22 ********************** % p.450 na csayukte dravye sayogajanyasya guasyotpattir iti jnotpattidarand tmamanasannikara kraam/ % -d tmamanasannikara kraam/] p.451 manasannikarnapekasya cendriyrthasannikarasya jnakraatve yugapad utpadyeran buddhaya iti manasannikaro 'pi kraam/ tad ida stra purastt ktabhyam/ NyS_2,1.22: ntmamanaso sannikarbhve pratyakotpatti || tmamanaso sannikarbhve notpadyate pratyakam indriyrthasannikarbhvavad iti//22// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.23 ********************** % p.452 sati cendriyrthasannikare jnotpattidarant kraabhva bruvata --- NyS_2,1.23: digdeaklkev apy eva prasaga || digdiu satsu jnabhvt tny api kranti? akraabhve 'pi jnotpattir digdisannidher avarjanyatvt --- yadpy akraa digdni jnotpattau, tadpi satsu digdiu jnena bhavitavyam, % -diu jnena bhavitavyam,] p.453 na hi digdn sannidhi akya parivarjayitum iti/ tatra kraabhve hetuvacanam, etasmd dhetor digdni jnakranti//23// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.24 ********************** tmamanasannikaras tarhy upasakhyeya iti/ tatredam ucyate --- NyS_2,1.24: jnaligatvd tmano nnavarodha || % p.454 jnam tmaliga tadguatvt/ na csayukte dravye sayogajasya guasyotpattir astti//24// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.25 ********************** % p.455 NyS_2,1.25: tadayaugapadyaligatvc ca na manasa || anavarodha iti varttate/ yugapaj jnnutpattir manaso ligam ity ucyamne sidhyaty eva manasannikarpeka indriyrthasannikaro jnakraam iti//25// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.26 ********************** % p.456 NyS_2,1.26: pratyakanimittatvc cendriyrthayo sannikarasya svaabdena vacanam || pratyaknumnopamnaabdn nimittam tmamanasannikara, pratyakasyaivendriyrthasannikara ity asamna, asamnatvt tasya grahaam//26// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.27 ********************** % p.457 NyS_2,1.27: suptavysaktamanas cendriyrthayo sannikaranimittatvt || indriyrthasannikarasya grahaa ntmamanaso sannikarasyeti/ ekad khalv aya prabodhakla praidhya supta praidhnavat prabudhyate/ yad tu tvrau dhvanisparau prabodhakraa bhavatas tad prasuptasyendriyasannikaranimitta prabodhajnam utpadyate/ tatra na jtur manasa ca sannikarasya prdhnya bhavati/ ki tarhi? indriyrthayo sannikarasya/ na hy tm jijsamna prayatnena manas tad prerayatti/ ekad khalv aya viayntarsaktaman sakalpavad viayntara jijsamna prayatnapreritena manas indriya sayojya tad viayntara jnte/ yad tu khalv asya nisakalpasya nirjijsasya ca vysaktamanaso bhyaviayopaniptanj jnam utpadyate tadendriyrthasannikarasya prdhnyam/ % -sannikarasya prdhnyam/] p.458 na hy atrsau jijsamna prayatnena mana prerayatti/ prdhnyc cendriyrthasannikarasya grahaa krya guatvd ntmamanaso sannikarasyeti//27// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.28 ********************** prdhnye ca hetvantaram --- NyS_2,1.28: tai cpadeo jnaviem || tair indriyair arthai ca vyapadiyante jnavie/ katham? ghrena jighrati, caku payati, rasanay rasayatti, ghravijna cakurvijna rasanvijna gandhavijna rpavijna rasavijnam iti ca/ indriyaviayaviec ca pacadh buddhir bhavati/ ata prdhnyam indriyrthasannikarasyeti//28// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.29 ********************** % p.451 yad uktam indriyrthasannikaragrahaa kryam, ntmamanaso sannikarasyeti, kasmt? suptavysaktamanasm indriyrthayo sannikarasya jnanimittatvd iti/ so 'yam --- NyS_2,1.29: vyhatatvd ahetu || yadi tvat kvacid tmamanaso sannikarasya jnakraatva neyate, tad ``yugapajjnnutpattir manaso ligam'' iti vyhanyeta/ nedn manasa sannikaram indriyrthasannikaro 'pekate/ % p.460 -yrthasannikaro .pekate/] p.460 manasayognapeky ca yugapajjnotpattiprasaga/ atha m bhd vyghta iti sarvavijnnm tmamanaso sannikara kraam iyate, tadavastham eveda bhavati; jnakraatvd tmamanaso sannikarasya grahaa kryam iti//29// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.30 ********************** NyS_2,1.30: nrthavieaprbalyt || nsti vyghta, na hy tmamanasannikarasya jnakraatva vyabhicarati/ indriyrthasannikarasya prdhnyam updyate/ arthavieaprbalyd dhi suptavysaktamanas jnotpattir ekad bhavati/ arthaviea kacid evendriyrtha, tasya prbalya tvratpaute/ tac crthavieaprbalyam indriyrthasannikaraviaya ntmamanaso sannikaraviayam, tasmd indriyrthasannikara pradhnam iti/ % p.461 asati praidhne sakalpe csati suptavysaktamanas yad indriyrthasannikard utpadyate jnam, tatra manasayogo 'pi kraam iti manasi kriykraa vcyam iti/ yathaiva jtu khalv ayam icchjanita prayatno manasa preraka tmagua, evam tmani guntara sarvasya sdhaka pravttidoajanitam asti, yena prerita mana indriyea sambadhyate/ tena hy apreryame manasi sayogbhvj jnnutpattau sarvrthatsya nivarttate/ eitavya csya guntarasya dravyaguakarmakraatvam, anyath hi caturvidhnm an bhtaskm manas ca tato 'nyasya kriyhetor asambhavt arrendriyaviaym anutpattiprasaga//30// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.31 ********************** % p.462 NyS_2,1.31: pratyakam anumnam ekadeagrahad upalabdhe || yad idam indriyrthasannikard utpadyate jna vka iti, etat kila pratyakam, tat khalv anumnam eva/ kasmt? ekadeagrahad vkasyopalabdhe/ arvgbhgam aya ghtv vkam upalabhate/ na caikadeo vka/ tatra yath dhma ghtv vahnim anuminoti tdg eva tad bhavati/ % p.463 ki punar ghyamd ekaded arthntaram anumeya manyase? avayavasamhapake avayavntari dravyntarotpattipake tni cvavav ceti/ avayavasamhapake tvad ekadeagrahad vkabuddher abhva, nghyamam ekadentara vko ghyamaikadeavad iti/ % p.464 athaikadeagrahad ekadentarnumne samudyapratisandhnt tatra vkabuddhi? na tarhi vkabuddhir anumnam eva sati bhavitum arhatti/ % vkabuddhir anumnam eva sati bhavitum arhatti/] p.467 dravyntarotpattipake nvayavyanumeya, asyaikadeasambaddhasygrahat grahae cvied anumeyatvbhva/ tasmd vkabuddhir anumna na bhavati//31// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.32 ********************** % p.468 ekadeagrahaam ritya pratyakasynumnatvam upapdyate/ tac ca --- NyS_2,1.32: na, pratyakea yvat tvad apy upalambht || na pratyakam anumnam, kasmt? pratyakeaivopalambht/ yat tadekadeagrahaam ryate pratyakesv upalambha/ na copalambho nirviayo 'sti/ yvac crthajta tasya viayas tvad abhyupajyamna pratyakavyavasthpaka bhavati/ ki punas tato 'nyad arthajtam, avayav samudyo v? na caikadeagrahaam anumna bhvayitu akya hetvabhvd iti/ % p.469 anyathpi ca pratyakasya nnumnatvaprasagas tatprvakatvt --- pratyakaprvakam anumnam, sambaddhv agnidhmau pratyakato davato dhmapratyakadarand agnv anumna bhavati/ yac ca sambaddhayor ligaligino pratyakam, yac ca ligamtrapratyakagrahaam, naitad antarea anumnasya pravttir asti; na tv etad anumnam indriyrthasannikarajatvt/ na cnumeyasyendriyea sannikard anumna bhavati/ so 'ya. pratyaknumnayor lakaabhedo mahn rayitavya iti/ % p.470 na caikadeopalabdhir avayavisadbhvt/ na caikadeopalabdhimtram/ ki tarhi? ekadeopalabdhi tatsahacaritvayavyupalabdhi ca/ kasmt? avayavisadbhvt/ asti hy ayam ekadeavyatirikto 'vayav tasyvayavasthnasyopalabdhikraaprptasyaikadeopalabdhv anupalabdhir anupapanneti/ aktsnagrahad iti cet, na kraato 'nyasyaikadeasybhvt --- na cvayav ktsn ghyante avayavair evvayavntaravyavadhnt, % ktsn ghyante avayavair evvayavntaravyavadhnt, ] p.471 nvayav ktsno ghyata iti, nya ghyamnev avayaveu parisampta iti, seyam ekaddeopalabdhir anivttaiveti/ ktsnam iti vai khalv aeaty saty bhavati, aktsnam iti ee sati, tac caitad avayaveu bahuv asti avyavadhne grahad vyavadhne cgrahad iti/ aga tu bhavn po vyca ghyamasyvayavina kim aghta manyate? % bhavn po ... aghta manyate?] p.472 yenaikadeopalabdhi syd iti/ na hy asya kraebhyo 'nye ekade bhavantti tatrvayavavtta nopapadyata iti/ % nopapadyata iti/] p.473 ida tasya vttam --- yem indriyasannikard grahaam avayavn tai saha ghyate, yem avayavn vyavadhnd agrahaa tai saha na ghyate/ na caitatkto 'sti bheda iti/ % p.477 samudyaeat v samudyo vka syt tatprptir v, ubhayath grahabhva/ mlaskandhakhpaldnm aeat v samudyo vka iti syt prptir v samudyinm iti, ubhayath samudyabhtasya vkasya grahaa nopapadyata iti/ avayavais tvad avayavntarasya vyavadhnd aeagrahaa nopapadyate/ prptigrahaam api nopapadyate prptimatm agrahat/ seyam ekadeagrahaasahacarit vkavuddhir dravyntarotpattau kalpate na samudayamtre iti//32// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.33 ********************** % p.478 NyS_2,1.33: sdhyatvd avayavini sandeha || yad uktam avayavisadhbvd iti, ayam ahetu sdhyatvt/ sdhya tvad etat kraebhyo dravyntaram utpadyata iti, anupapditam etat/ eva ca sati vipratipattimtra bhavati vipratipatte cvayavini saaya iti//33// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.34 ********************** % p.497 NyS_2,1.34: sarvgrahaam avayavyasiddhe || yady avayav nsti sarvasya grahaa nopapadyate/ ki tat sarvam? dravyaguakarmasmnyavieasamavy/ katha ktv? paramusamavasthna tvad daranaviayo na bhavaty atndriyatvd anm, dravyntara cvayavibhta daranaviayo nsti, daranaviayasth ceme dravydayo ghante te niradhihn na ghyeran/ ghyante tu kumbho 'ya yma eko mahn sayukta spandate asti mnmaya ceti, santi ceme gudayo dharm iti/ tena sarvasya grahat paymo 'sti dravyntarabhto .vayavti//34// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.35 ********************** % p.498 NyS_2,1.35: dhrakaraopapatte ca || avayavy arthntarabhta iti/ sagrahakrite vai dhrakarae/ sagraho nma sayogasahacarita guntara snehadravatvakritam, ap sayogd me kumbhe, agnisayogt pakve/ yadi tv avayavikrite abhaviyat puriprabhtiv apy ajsyetm/ dravyntarnutpattau ca topalakhdiu jatusaghtev api nbhviyatm iti/ % p.499 athvayavina pratycakako m bht pratyakalopa ity ausacaya daranaviaya pratijnna kim anuyoktavya iti/ ekam ida dravyam ity ekavuddher viaya paryanuyojya --- kim ekabuddhir abhinnrthaviayeti hosvit bhinnrthaviayeti/ abhinnrthaviayeti cet --- % cet ---] p.500 arthntarnujnd avayavavisiddhi/ nnrthaviayeti cet --- bhinnev ekadarannupapatti anekasminn eka iti vyhat buddhir na dyata iti//35// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.36 ********************** NyS_2,1.36: senvanavat grahaam iti cen ntndriyatvd anm || yath sengeu vangeu ca drd aghyamapthaktvev ekam idam ity upapadyate buddhi evam auu sacitev aghyamapthaktvev ekam idam ity upapadyate buddhir iti/ yath ghyamapthaktvn senvangnm rt krantarata pthaktvasygrahaam, % p.501 yath ghyamajtn pala iti v khadira iti v nrj jtigrahaa bhavati/ yath ghyamapraspandn nrt spandagrahaam, ghyame crthajte pthaktvasygrahad ekam iti bhkta pratyayo bhavati, na tv an ghyamapthaktvn kraata pthaktvasygrahad bhkta ekapratyaya, atndriyatvd anm iti/ % p.503 idam eva ca parkyate kim ekapratyayo usacayaviaya hosvit neti, ausacaya eva senvanni/ na ca parkyamam udharaam iti yukta sdhyatvd iti/ dam iti cen na tadviayasya parkopapatte/ yad api manyeta dam ida senvangn pthaktvasygrahad abhedenaikam iti grahaam, na ca da akya pratykhytum iti, tac ca naivam, tadviayasya parkopapatte --- daranaviaya evya parkyate yo 'yam ekam iti pratyayo dyate, sa parkyate ki dravyntaraviayo v athusacayaviaya iti/ atra daranam anyatarasya sdhaka na bhavati/ nnbhve cn pthaktvasygrahad abhedenaikam iti grahaam atasmis tad iti pratyaya, yath sthau purua iti/ tata kim? % kim?] p.504 atasmis tad iti pratyayasya pradhnpekitvt pradhnasiddhi/ sthau purua iti pratyayasya ki pradhnam? so 'sau purue puruapratyaya, tasmin sati puruasmnyagrahat sthau puruo .yam iti/ eva nnbhtev ekam iti smnyagrahat pradhne sati bhavitum arhati/ pradhna ca sarvasygrahad iti nopapadyate/ tasmd abhinna evyam abhedapratyaya ekam iti/ % p.505 indriyntaraviayev abhedapratyaya pradhnam iti ced, na vieahetvabhvd dntvyavasth --- rotrdiviayeu abddiv abhinnev ekapratyaya pradhnam anekasminn ekapratyayasyeti/ eva ca sati dntopdna na vyavatihate vieahetvabhvt/ auu saitev ekapratyaya kim atasmis tad iti pratyaya sthau puruapratyayavat, athrthasya tathbhvt tasmis tad iti pratyaya yath abdasyaikatvd eka abda iti vieahetuparigrahaam antarea dntau saayam pdayata iti/ kumbhavatsacayamtra gandhdayo 'pty anudharaa gandhdaya iti/ % -dharaa gandhdaya iti/] p.507 eva parimasayogaspandajtivieapratyayn apy anuyoktavya, teu caiva prasaga iti/ ekatvabuddhis tasmis tad iti pratyaya iti vieahetur mahad iti pratyayena smndhikarayt --- ekam ida mahac ceti ekaviayau pratyayau samndhikaraau bhavata tena vijyate yan mahat tad ekam iti/ ausamhtiayagrahaa mahatpratyaya iti cet so .yam amahatsu auu mahatpratyayo 'tasmis tad iti pratyayo bhavatti/ ki cta? atasmis tad iti pratyayasya pradhnpekitvt pradhnasiddhir iti bhavitavya mahaty eva mahatpratyayeneti/ % p.508 au abdo mahn iti ca vyavasyt pradhnasiddhir iti cet, na mandatvratgrahaam iyattnavadhrat --- yath dravye au abdo 'lpo manda ity etasya grahaa mahan abda paus tvra ity etasya grahaam/ kasmt? iyattnavadhrat/ na hy aya mahn abda iti vyavasyann iyn ayam ity avadhrayati, yath badarmalakabilvdni/ % p.509 sayukte ime iti ca dvitvasamnrayaprptigrahaam --- dvau samudyv raya sayogasyeti cet ko 'ya samudya? prptir anekasynek v prptir ekasya samudya iti cet prpter agrahaa prptyrity/ sayukte ime vastun iti ntra dve prpt sayukte ghyete/ anekasamha samudya iti cet, na dvitvena samndhikaraasya grahat/ dvv imau sayuktv arthv iti grahae sati nnekasamhraya sayogo ghyate/ na ca dvayor avor grahaam asti/ tasmn mahat dvitvrayabhte dravye sayogasya sthnam iti/ % p.510 pratysatti pratghtvasn sayogo nrthntaram iti cet, nrthntarahetutvt sayogasya/ abdarpdispandn hetu sayoga/ na ca dravyayor guntaropajananam antarea abde rpdiu spande ca kraatva ghyate, tasmd guntaram/ pratyayaviaya crthntara tatpratiedho v, kual gurur akuala chtra iti/ sayogabuddhe ca yady arthntara na viaya arthntarapratiedhas tarhi viaya, tatra pratiidhyamnavacanam --- sayukte dravye iti yad arthntaram anyatra dam iha pratiidhyate tadvaktavyam iti/ dvayor mahator ritasya grahan nvraya iti/ % p.511 jtivieasya pratyaynuvttiligasypratykhynam, pratykhyne v pratyayavyavasthnupapatti/ vyadhikaraasynabhivyakter adhikaraavacanam/ ausamavasthna viaya iti cet prptprptasmarthyavacanam --- kim aprpte ausamavasthne tadrayo jtivieo ghyate atha prpte iti/ aprpte grahaam iti cet vyavahitasyusamavasthnasypy upalabdhiprasaga, vyavahite 'samavasthne tadrayo jtivieo ghyeta/ prpte grahaam iti cet, % cet,] p.512 madhyaparabhgayor aprptv anabhivyakti/ yvat prpta bhavati tvaty abhivyaktir iti cet, tvato 'dhikaraatvam ausamavasthnasya/ yvati prpte jtiviee ghyate tvad asydhikaraam iti prpta bhavati/ tatraikasamudye pratyamne 'rthabheda/ eva ca sati yo 'yam ausamudyo vka iti pratyate tatra vkabahutva pratyeta, yatra yatra hy ausamudyasya bhge vkatva ghyate sa sa vka iti/ tasmt samuditusamavasthnasyrthntarasya jtiviebhivyaktiviayatvd avayavyarthntarabhta iti//39// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.37 ********************** % p.514 parkita pratyakam/ anumnam idn parkyate --- NyS_2,1.37: rodhopaghtasdyebhyo vyabhicrd anumnam apramam || apramam iti ekadpy arthasya na pratipdakam iti/ rodhd api nad pr ghyate, tad coparid vo deva iti mithynumnam/ nopaghtd api piplikasacro bhavati, tad ca bhaviyati vir iti mithynumnam iti/ puruo 'pi mayravitam anukaroti tad 'pi abdasdyn mithynumna bhavati//37// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.38 ********************** % p.516 NyS_2,1.38: naikadeatrsasdyebhyo 'rthntarabhvt || nyam anumnavyabhicra, ananumne tu khalv ayam anumnbhimna/ katham? nviio liga bhavitum arhati/ prvodakaviia khalu varodaka grataratva srtaso bahutaraphenaphalaparakhdivahana copalabhamna pratvena nady upari vo deva ity anuminoti nodakavddhimtrea/ piplikpryasyasacre bhaviyati vir ity anumyate na kscid iti/ neda mayravita tatsado 'ya abda iti vieparijnn mithynumnam iti/ yas tu sadd viic chabdd viisamayravita ghti tasya viio 'rtho ghyamo ligam, yath sarpdnm iti/ so 'yam anumtur apardho nnumnasya, yo 'rthavieenumeyam artham aviirthadaranena bubhutsata iti//38// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.39 ********************** % p.517 triklaviayam anumna traiklyagrahad ity uktam/ ata ca --- NyS_2,1.39: vartamnbhva patata patitapatitavyaklopapatte || vntt pracyutasya phalasya bhmau pratysdato yadrdhva sa patito 'dhv tatsayukta kla patitakla, yo 'dhastt sa patitavyo 'dhv, tatsayukta kla patitavyakla/ nedn ttyo 'dhv vidyate yatra patatti vartamna klo ghyeta/ tasmd vartamna klo na vidyata iti//39// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.40 ********************** % p.520 NyS_2,1.40: tayor apy abhvo vartamnbhve tadapekatvt || ndhvavyagya kla/ ki tarhi? kriyvyagya patatti/ yad patanakriy vyuparat bhavati sa kla patitakla/ yadotpatsyate sa patitavyakla/ % p.521 yad dravye vartamn kriy ghyate sa vartamna kla/ yadi cya dravye vartamna patana na ghti kasyoparamam utpatsyamnat v pratipadyate/ patita kla iti bht kriy, patitavya kla iti cotpatsyamn kriy, ubhayo klayo kriyhna dravyam; adha patatti kriysambaddham/ so 'ya kriydravyayo sambandha ghtti vartamna kla, tadrayau cetarau klau tadahve na sytm iti//40// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.41 ********************** % p.522 athpi --- NyS_2,1.41: nttngatayor itaretarpek siddhi || yady attngatv itaretarpekau sidhyet pratipadyemahi vartamnavilopam/ nttpekngatasiddhi npy angatpekttasiddhi/ kay yukty? kena kalpentta katham attpekngatasiddhi, kena ca kalpenngata iti naitac chakya nirvaktum avykarayam etad vartamnalopa iti/ yac ca manyeta hrasvadrghayo sthalanimnayo chytapayo ca yathetaretarpekay siddhir evam attngatayor iti, tan nopapadyate vieahetvabhvt/ dntavat pratidnto 'pi prasajyate, yath rpasparau gandharasau netaretarpekau siddhyata evam attngatv iti netaretarpek kasyacit siddhir iti/ % siddhyata evam ... siddhir iti/] p.523 yasmd ekbhve yatarbhvd ubhaybhva --- yady ekasynyatarpek siddhir anyatarasyedn kim apek? yady anyatarasyaikpek siddhir ekasyedn kim apek? evam ekasybhve anyataran na sidhyatty ubhaybhva prasajyate//41// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.42 ********************** arthasadbhvavyagya cya vartamna kla, vidyate dravya vidyate gua vidyate karmeti/ yasya cya nsti, tasya --- NyS_2,1.42: vartamnbhve sarvgrahaa pratyaknupapatte || pratyakam indriyrthasannikarajam, na cvidyamnam asad indriyea sannikyate/ nacya vidyamna sat kicid anujnti/ pratyakanimitta pratyakaviaya pratyakajna sarva nopapadyate, pratyaknupapattau tatprvakatvd anumngamayor anupapatti/ sarvapramavilope sarvagrahaa na bhavatti//42// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.43 ********************** % p.524 ubhayath ca vartamna klo ghyate kvacid arthasadbhvavyagya yathsti dravyam iti/ kvacit kriysantnavyagya yath pacati chinattti/ nnvidh caikrth kriy kriysantna kriybhysa ca/ nnvidh caikrth kriy pacatti sthlyadhirayaam udaksecana taulvapanam edho'pasarpaam agnyabhijvlana darvghaana maasrvaam adho'vatraam iti/ chinattti kriybhysa udyamyodyamya parau drui niptayan chinattty ucyate/ % p.525 yac ceda pacyamna chidyamna ca tat kriyamam, tasmin kriyame --- NyS_2,1.43: ktatkartavyatopapattes tbhayath grahaam || kriysantno rabdha cikrito .gata kla pakyatti/ prayojanvasna kriysantnoparama atta kla apkd iti/ % kriysantnoparama atta kla apkd iti/] p.526 rabdhakriysantno vartamna kla pacatti/ tatra y uparat s ktat/ y cikrit s kartavyat/ y vidyamn s kriyamat/ tad eva kriysantnasthas traiklyasamhra pacati pacyata iti vartamnagrahaena ghyate, kriysantnasya hy atrvicchedo 'bhidhyate nrambho noparama iti/ so 'yam ubhayath vartamno ghyate apavkto vyapavkta cttngatbhym/ sthitivyagya --- vidyate dravyam iti/ kriysantnvicchedbhidhy ca traiklynvita --- pacati chinattti/ anya ca pratysattiprabhter arthasya vivaky tadabhidhy bahuprakro lokeu utprekitavya/ tasmd asti vartamna kla iti//43// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.44 ********************** % p.527 NyS_2,1.44: atyantapryaikadeasdharmyd upamnasiddhi || atyantasdharmyd upamna na sidhyati/ na caiva bhavati yath gaur eva gaur iti/ % gaur iti] p.528 pryasdharmyd upamna na sidhyati, na hi bhavati yathnavn eva mahia iti/ ekadeasdharmyd upamna na sidhyati, na hi sarvea sarvam upamyata iti//44// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.45 ********************** NyS_2,1.45: prasiddhasdharmyd upamnasiddher yathoktadonupapatti || na sdharmyasya ktsnaprylpabhvam rityopamna pravartate/ ki tarhi? % p.529 prasiddhasdharmyt sdhyasdhanabhvam ritya pravartate/ yatra caitad asti na tatropamna pratieddhu akyam/ tasmd yathoktadoo nopapadyata iti//45// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.46 ********************** astu tarhy upamnam anumnam --- NyS_2,1.46: pratyakepratyakasiddhe || yath dhmena pratyakepratyakasya vahner grahaam anumnam, eva gav pratyakepratyakasya gavayasya grahaam iti nedam anumnd viiyate//46// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.47 ********************** % p.530 viiyata ity ha/ kay yukty? NyS_2,1.47: npratyake gavaye pramrtham upamnasya payma || yad hy ayam upayuktopamno godar gavayasamnam artha payati tadya gavaya ity asya sajabdasya vyavasth pratipadyate na caivam anumnam iti/ parrtha copamnam --- yasya hy upamnam aprasiddha tadartha prasiddhobhayena kriyata iti parrtham upamnam iti cet; na, % p.531 svayam adhyavasyt --- bhavati ca bho svayam adhyavasya yath gaur eva gavaya iti/ ndhyavasya pratiidhyate upamna tu tan na bhavati ``prasiddhasdharmyt sdhyasdhanam upamnam''/ na ca yasyobhaya prasiddha ta prati sdhyasdhanabhavo vidyata iti//47// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.48 ********************** athpi --- NyS_2,1.48: tathety upasahrd upamnasiddher nviea || tatheti samnadharmopasahrd upamna sidhyati nnumnam/ aya cnayor viea iti//48// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.49 ********************** % p.534 NyS_2,1.49: abdo 'numnam arthasynupalabdher anumeyatvt || abdo 'numnam, na pramntaram/ kasmt? abdrthasynumeyatvt/ katham anumeyatvam? pratyakato 'nupalabdhe/ yathnupalabhyamno lig mitena ligena pacn myata iti anumnam/ eva mitena abdena pacn myate artho 'nupalabhyamna ity anumna abda// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.50 ********************** ita cnumna abda/ NyS_2,1.50: upalabdher advipravttitvt || pramntarabhve dvipravttir upalabdhi, anyath hy upalabdhir anumne anyathopamne tad vykhytam/ abdnumnayos tpalabdhir advipravtti yathnumne tath abde 'pi/ viebhvd anumna abda iti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.51 ********************** % p.535 NyS_2,1.51: sambandhc ca || abdo 'numnam iti vartate/ sambaddhayo ca abdrthayo sambandhaprasiddhau abdopalabdher arthagrahaa yath sambaddhayor ligaliino sambandhaprattau ligopalabdhau ligigrahaam iti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.52 ********************** % p.536 yat tvad arthasynumeyatvd iti tan na--- NyS_2,1.52: ptopadeasmarthyc chabdd arthasampratyaya || svarga apsarasa uttar kurava sapta dvp samudro lokasannivea ity evamder apratyakasyrthasya ca abdamtrt pratyaya, ki tarhi? ptair ayam ukt abda ity ata sampratyaya viparyayea sampratyaybhvt; na tv evam anumnam iti/ % p.538 yat punar upalabdher advipravttitvd iti, ayam eva abdnumnayor upalabdhe pravttibheda; tatra viee saty ahetur viebhvd iti/ % p.539 yat punar ida sambandhc ceti, asti ca abdrthayo sambandho 'nujta, asti ca pratiiddha/ asyedam iti ahviiasya vkyasyrthavieo 'nujta, prptilakaas tu abdrthayo sambandha pratiiddha/ kasmt? pramato 'nupalabdhe---pratyakatas tvac chabdrthaprpter nopalabdhir atndriyatvt/ yenendriyea ghyate abdas tasya viayabhvam ativtto 'rtho na ghyate/ asti ctndriyaviayabhto 'py artha samnena cendriyea ghyamayo prptir ghyata iti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.53 ********************** % p.540 NyS_2,1.53: praapradhapannupalabdhe ca sambandhbhva || prptilakae ca ghyame sambandhe abdrthayo abdntike vrtha syt, arthntike v abda syt, ubhaya vobhayatra/ atha khalv ubhayam? sthnakarabhvd iti crtha/ na cyam anumnato 'py upalabhyate abdntike 'rtha iti/ etasmin pake 'py syasthnakaraoccraya abdas tadantike 'rtha ity anngnyasiabdoccrae praaphapanni ghyeran, na ca ghyante; agrahat nnumeya prptilakaa sambandha/ % p.541 arthntike abda iti sthnakarasambhavd anuccraam---sthna kahdaya, karaa prayatnaviea, tasyrthntike 'nupapattir iti/ ubhayapratiedhc ca nobhayam/ tasmn na abdenrtha prpta iti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.54 ********************** % p.542 NyS_2,1.54: abdrthavyavasthnd apratiedha || abdd arthapratyayasya vyavasthdarand anumyata asti abdrthasambandho vyavasthkraam/ asambandhe hi abdamtrd arthamtre pratyayaprasaga/ tasmd apratiedha sambandhasyeti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.55 ********************** % p.543 atra samdhi--- NyS_2,1.55: na smyikatvc chabdrthasampratyayasya || na sambandhakrita abdrthavyavasthnam/ ki tarhi? samayakritam/ yat tad avocma asyedam iti ahviiasya vkyasyrthavieo 'nujta abdrthayo sambandha iti samaya tam avocma iti/ ka punar aya samaya? asya abdasyedam arthajtam abhidheyam ity abhidhnbhidheyaniyamaniyoga/ tasminn upayukte abdd arthasampratyayo bhavati/ viparyaye hi abdaravaa 'pi pratyaybhva/ sambandhavdino 'pi cyam avarjanya iti/ % p.544 prayujyamnagrahac ca samayopayogo laukiknm/ samayapariplanrtha ceda padalakay vcnvkhyna vykaraam vkyalakay vco 'rthalakaam, % lakay ... 'rthalakaam,] p.545 padasamho vkyam arthaparisamprv iti/ tad eva prptilakaasya abdrthasambandhasyrthatuo 'pi anumnahetur na bhavatti//55// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.56 ********************** % p.446(546) NyS_2,1.56: jtiviee cniyamt || smyika abdd arthasampratyayo na svbhvika/ yryamlecchn yathkma abdaviniyogo 'rthapratyyanya pravartate/ svbhvike hi abdasyrthapratyyakatve yathkma na syd yath taijasasya prakasya rpapratyayahetutva na jtiviee vyabhicaratti//56// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.57 ********************** % p.547 putrakmeihavanbhyseu--- NyS_2,1.57: tadaprmyam antavyghtapunaruktadoebhya || tasyeti abdavieam evdhikurute bhagavn i/ abdasya pramatva na sambhavati/ kasmt? antadot---putrakameau ``putrakma putrey yajeta'' iti; neau sasthity putrajanma dyate/ drthasya vkyasyntatvd adrtham api vkyam ``agnihotra juhuyt svargakma'' itydy antam iti jyate/ % p.548 vihitavyghtadoc ca, havane ``udite hotavyam anudite hotavyam samaydhyuite hotavyam'' iti vidhya vihita vyhanti---``yvo 'syhutim abhyavaharati ya udite juhoti, abalo 'syhutim abhyavaharati yo 'nudite juhoti yvaabalau vsyhutim abhyavaharato ya samaydhyuite juhoti''/ vyghtc cnyataran mithyeti/ % p.549 punaruktadoc ca, abhyse deyamne ``tri prathamm anvha trir uttamm'' iti punaruktadoo bhavati/ punarukta ca pramattavkyam iti/ tasmd aprama abdo 'ntavyghtapunaruktadoebhya iti//57// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.58 ********************** % p.550 NyS_2,1.58: na karmakartsdhanavaiguyt || nntadoa putrakmeiau/ kasmt? karmakartsdhanavaiguyt/ iy pitarau sayujyamnau putra janayata iti/ ie karaa sdhanam, pitarau kartrau, sayoga karma, tray guayogt putrajanma, vaiguyd viparyaya/ iyraya tvad karmavaiguya samhbhrea, kartvaiguyam avidvn prayokt kapycaraa ca/ % p.551 sdhanavaiguya havir asaktam upahatam iti, mantr nyndhik svaravarahn iti, daki durgat hn nindit ceti/ athopajanraya karmavaiguya mithysamprayoga, kartvaiguya yonivypado bjopaghta ceti/ sdhanavaiguyam iv abhihitam/ loke ca ``agnikmo dru mathnyt'' iti vidhivkyam, tatra karmavaiguya mithybhimanthanam, kartvaiguya prajprayatnata pramda, sdhanavaiguyam rdra suira dviti, tatra phala na nipadyata iti nntadoa, guayogena phalanipattidarant/ na ceda laukikd bhidyate ``putrakma putrey yajeta'' iti//58// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.59 ********************** % p.553 NyS_2,1.59: abhyupetya klabhede doavacant || na vyghto havana ity anuvartate/ yo 'bhyupagata havanakla bhinatti tato 'nyatra juhoti tatryam abhyupagataklabhede doa ucyate ``yvo 'syhutim abhyavaharati ya udite juhoti''/ tad ida vidhibhree nindvacanam iti//59// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.60 ********************** % p.554 NyS_2,1.60: anuvdopapatte ca || punaruktadoo 'bhyse neti praktam/ anarthako 'bhysa punaruktam, arthavn abhyso 'nuvda/ yo 'yam abhysa ``tri prathamm anvha trir uttamm'' ity anuvda upapadyate arthavattvt/ trirvacanena hi prathamottamayo pacadaatva smidhenn bhavati/ % daatva smidhenn bhavati/] p.555 tath ca mantrbhivda ``idam aha bhrtvya pacadavarea vgvajrevabodhe yo 'smn dvei ya ca vaya dvima'' iti pacadaa smidhenr vajramantro 'bhivadati tad abhysam antarea na syd iti//60// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.61 ********************** % p.556 NyS_2,1.61: vkyavibhgasya crthagrahat || prama abdo yath loke//61// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.62 ********************** vibhga ca brhmaavkyn trividha--- NyS_2,1.62: vidhyarthavdnuvdavacanaviniyogt || tridh khalu brhmaavkyni viniyuktni---vidhivacanny arthavdavacanni anuvdavacannti//62// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.63 ********************** % p.557 tatra--- NyS_2,1.63: vidhir vidhyaka || yad vkya vidhyaka codaka sa vidhi/ vidhis tu niyogo 'nuj v/ yath ``agnihotra juhuyt svargakma'' itydi//63// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.64 ********************** % p.559 NyS_2,1.64: stutir nind parakti purkalpa ity arthavda || vidhe phalavdalaka y praas s stuti sampratyayrth, styamna raddadhteti, pravartik ca, phalaravat pravartate---``sarvajit vai dev sarvam ajayan sarvasyptyai sarvasya jityai sarvam evaitenptenpnoti sarva jayati'' iti evamdi/ aniaphalavdo nind varjanrth nindita na samcared iti % p.560 sa ea vva prathamo yajo yajn yaj jotiomo ya etendivnyana yajate garttapatyam eva taj jyate v pramyate v ity evamdi/ anyakartkasya vyhatasya vidher vda parakti ``hutv vapm evgre 'bhighrayanti atha pad jya taduha carakdhvaryava padjyam evgre 'bhidhrayanti agne pr padjyastomam ity evam abhidadhati'' ity evamdi/ aitihyasamcarito vidhi purkalpa iti/ ``tasmd v etena brhma bahi pavamna smastomama stoan yone yaja pratanavmahe ity evamdi/ katha purktipurkalpv arthavdv iti? stutinindvkyenbhisambandhd vidhyrayasya kasyacid arthasya dyotand arthavda iti//64// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.65 ********************** % p.561 NyS_2,1.65: vidhivihitasynuvacanam anuvda || vidhyanuvacana cnuvdo vihitnuvacana ca/ prva abdnuvdo 'paro 'rthnuvda/ yath punarukta dvividham evam anuvdo 'pi/ kimartha punar vihitam andyate? adhikrrtham; vihitam adhiktya stutir bodhyate nind v, vidhieo vbhidhyate/ % p.562 vihitnantarrtho 'pi cnuvd bhavati/ evam anyad apy utprekayam/ loke 'pi ca vidhir arthavdo 'nuvda iti ca trividha vkyam/ odana paced iti vidhivkyam/ arthavdavkyam---yurvarco bala sukha pratibhna cnne pratihitam/ anuvda---pacatu pacatu bhavn ity abhysa, kipra pacyatm iti v; aga pacyatm ity adhyeartham, pacyatm eveti cvadhrartham/ yath laukike vkye vibhgenrthagrahat pramatvam evam vedavkynm api vibhgenrthagrahat pramatva bhavitum arhatti//65// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.66 ********************** % p.563 NyS_2,1.66: nnuvdapunaruktayor viea abdbhysopapatte || punaruktam asdhu sdhur anuvda iti aya vieo nopapadyate/ kasmt? ubhayatra hi prattrtha abdo 'bhyasyate caritrthasya abdasybhysd ubhayam asdhv iti//66// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.67 ********************** NyS_2,1.67: ghrataragamanopadeavad abhysn nviea || nnuvdapunaruktayor aviea/ kasmt? arthavato 'bhysasynuvdabhvt/ arthavn abhyso 'nuvda, ghrataragamanopadeavat/ ghra ghra gamyatm iti kriytiayo 'bhysenaivocyate/ %ayo 'bhysenaivocyate/] p.564 udharartha cedam/ evam anyo 'py abhysa pacati pacatti kriynuparama/ grmo grmo ramanya iti vypti/ pari pari trigartebhyo vo deva iti parivarjanam/ adhy adhi kuya niaam iti smpyam/ tikta tiktam iti prakra/ evam anuvdasya stutinindeavidhiv adhikrrthat vihitnantarrthat ceti//67// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,1.68 ********************** ki puna pratiedhahetddhrd eva abdasya pramatva sidhyati? na, ata ca--- % p.565 NyS_2,1.68: mantryurvedaprmyavac ca tatprmyam ptaprmyt || ki punar yurvedasya prmyam? yat tad yurvedenopadiyate ida ktveam adhigacchati, ida varjayitvnia jahti, tasynuhyamnasya tathbhva satyrthatviparyaya/ mantrapadn ca viayabhtanipratiedhrthn prayoge 'rthasya tathbhva etatprmyam/ kiktam etat? ptaprmyaktam/ ki punar ptn prmyam? sktktadharmat bhtaday yathbhtrthacikhypayieti/ % yathbhtrthacikhypayieti/] p.566 pt khalu sktktadharma ida htavyam idam asya hnihetur idam asydhigantavyam idam asydhigamahetu iti bhtny anukampante/ te khalu vai prabht svayam anavabudhyamnn nnyad upaded avabodhakraam asti/%vai prabht svayam anavabudhyamnn nnyad upaded avabodhakraam asti/] p.567 na cnavabodhe samh varjana v, na vktv svastibhva, npy asynya upakrako 'py asti/ hanta vayam ebhyo yathdarana yathbhtam upadiyma ta ime rutv pratipadyamn heya hsyanty adhigantavyam evdhigamiyantti/ evam ptopadea etena trividhenptaprmyena parighto 'nuhyamno 'rthasya sdhako bhavati; evam ptopadea pramam/ evam pt pramam/ drthenptopadeenyurvedendrtho vedabhgo 'numtavya pramam ity ptaprmyasya heto samnatvd iti/ asypi caikadeo ``grmakmo yajeta'' ity evamdir drtha, tennumtavyam iti/ loke ca bhyn upaderayo vyavahra/ laukikasypy upadeur upadeavyrthajnena parnujighkay yathbhtrthacikhypayiay ca prmyam, % jnena parnujighkay yathbhtrthacikhypayiay ca prmyam,] p.568 tatparigrahd ptopadea pramam iti/ drapravaktsmnyc cnumnam/ ya evpt vedrthn drara pravaktra ca ta evyurvedaprabhtnm ity yurvedaprmyavad vedaprmyam anumtavyam iti/ nityatvd vedavkyn pramatve tatprmyam ptaprmyd ity ayuktam/ abdasya vcakatvd arthapratipattau pramatva na nityatvd/ nityatve hi sarvasya sarvea vacanc chabdrthavyavasthnupapatti/ nnityatve vcakatvam iti ced na, laukikev adarant/ te 'pi nity iti cet na, anptopaded arthavisavdo 'nupapanna/ nityatvd dhi abda pramam iti/ %abda pramam iti/] p.569 anitya sa iti cet? avieavacanam/ anptopadeo laukiko na nitya iti kraa vcyam iti/ yathyoga crthasya pratyyand nmadheyaabdn loke prmya nityatvt prmynupapatti/ yatrrthe nmadheyaabdo niyujyate loke tasya niyogasmarthyt pratyyako bhavati, na nityatvt/ manvantarayugntantareu cttngateu sampradybhysaprayogvicchedo vedn nityatvam, % cttngateu sampradybhysaprayogvicchedo vedn nityatvam,] p.570 ptaprmyc ca prmyam; laukikeu abdeu caitat samnam iti//68// iti vtsyyanye nyybhye dvitydhyyasydyam hnikam/ % p.572 _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.1 ********************** atha dvitydhyyasya dvityam hnikam ayathrtha pramoddea iti matvha--- NyS_2,2.1: na catuvam aitihyrthpattisambhavbhvaprmyt || na catvry eva pramni/ ki tarhi? aitihyam arthpatti sambhavo 'bhva ity etny api pramni, % pramni,] p.573 tni kasmn noktni/ itihocur ity anirdiapravaktkam pravdapramparyam aitihyam/ arthd pattir arthpatti/ patti prpti prasaga/ yatrbhidhyamne 'rthe yo 'nyo 'rtha prasajyate so 'rthpatti/ yath meghev asatsu vir na bhavatti/ % bhavatti] p.574 kim atra prasajyate? satsu bhavatti/ sambhavo nmvinbhvino 'rthasya sattgrahad anyasya sattgrahaam/ yath droasya sattgrahad hakasya sattgrahaam, akasya sattgrahat prasthasyeti/ abhvo virodhy abhta bhtasya, avidyamna varakarma vidyamnasya vyvabhrasayogasya pratipdakam, vidhrake hi vyvabhrasayoge gurutvd ap patanakarma na bhavatti//1// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.2 ********************** % p.575 satyam etni pramni, na tu pramntari/ pramntara ca manyamnena pratiedha ucyate/ so 'yam--- NyS_2,2.2: abda aitihynarthntarabhvd anumne 'rthpattisambhavbhvnarthntarabhvc cpratiedha || anupapanna pratiedha/ katham? ``ptopadea abda'' iti/ na ca abdalakaam aitihyd vyvartate; so 'ya bheda smnyt saghyata iti/ pratyakepratyakasya sambaddhasya pratipattir anumnam/ % sambaddhasya pratipattir anumnam/] p.576 tath crthpattisambhavbhva/ vkyrthasampratyayennabhihitasyrthasya pratyankabhvd grahaam arthpattir anumnam eva/ avinbhvavtty ca sambaddhayo samudyasamudyino samudyenetarasya grahaa sambhava, % vtty ca sambaddhayo samudyasamudyino samudyenetarasya grahaa sambhava,] p.577 tad apy anumnam eva/ asmin satda nopapadyata iti virodhitve prasiddhe krynupapatty kraasya pratibandhakam anumyate/ so 'ya yathrtha eva pramoddea iti//2// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.3 ********************** % p.578 satyam etni pramni na tu pramntarty uktam, atrrthpatte pramabhvbhyanuj nopapadyate/ tath hyam--- NyS_2,2.3: arthpattir apramam anaikntikatvt || asatsu megheu vir na bhavatti satsu bhavatty etad arthd padyate, satsv api caikad na bhavati/ seyam arthpattir apramam iti//3// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.4 ********************** % p.579 nnaikntikatvam arthpatte--- NyS_2,2.4: anarthpattv arthpattyabhimnt || asati krae krya notpadyata iti vkyt pratyankabhto 'rtha sati krae kryam utpadyata ity arthd padyate/ abhvasya hi bhva pratyanka iti/ so 'ya kryotpda sati krae 'rthd padyamno na kraasya satt vyabhicarati/ na khalv asati krae kryam utpadyate tasmn nnaikntik/ yat tu sati krae nimittapratibandt krya notpadyata iti kraadharmo 'sau na tv arthpatte prameyam/ ki tarhy asy prameyam? sati krae kryam utpadyata iti yo 'sau kryotpda kraasya satt na vyabhicatati tad asy prameyam/ eva tu saty anarthpattv arthpattyabhimna ktv pratiedha ucyata iti/ % saty anarthpattv arthpattyabhimna ktv pratiedha ucyata iti/] p.580 _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.5 ********************** NyS_2,2.5: pratiedhprmya cnaikntikatvt || arthpattir na pramam anaikntikatvd iti vkya pratiedha/ tennenrthpatte pramatva pratiidhyate na sadbhva, evam anaikntiko bhavati/ anaikntikatvd apramennena na kacid artha pratiidhyata iti//5// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.6 ********************** % p.581 atha manyase niyataviayev artheu svaviaye vyabhicro bhavati, na ca pratiedhasya sadbhvo viaya? eva tarhi--- NyS_2,2.6: tatprmye v nrthpattyaprmyam || arthpatter api kryotpdena kraasatty avyabhicro viaya/ na ca kraadharmo nimittapratibandht krynutpdakatvam iti//6// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.7 ********************** % p.582 abhvasya tarhi pramabhvbhyanuj nopapadyate/ katham iti? NyS_2,2.7: nbhvaprmya prameysiddhe || abhvasya bhyasi prameye lokasiddhe vaiytyd ucyate nbhvaprmya prameysiddher iti//7// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.8 ********************** % p.583 athyam arthabahutvd arthaikadea udhriyate--- NyS_2,2.8: lakitev alakaalakitatvd alakitn tatprameyasiddhe || % p.584 tasybhvasya sidhyati prameyam/ katham? lakiteu vsasu anupdeyev updeynm alakitnm alakaalakitatvd lakabhvena lakitatvd iti/ ubhayasannidhv alakitni vssy nayeti prayukto yeu vsasu lakani na bhavanti tni lakabhvena pratipadyate, pratipadya cnayati, pratipattihetu ca pramam iti//8// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.9 ********************** NyS_2,2.9: asaty arthe nbhva iti cen nnyalakaopapatte || yatra bhtv kicin na bhavati tatra tasybhva upapadyate/ na clakiteu vsasu lakitni bhtv na bhavanti, tasmt teu lakabhvo 'nupapanna iti/ %'nupapanna iti] p.585 nnyalakaopapatte---yathyam anyeu vsasu lakanm upapatti payati naivam alakiteu/ so 'ya lakabhva payann abhvenrtha pratipadyata iti//9// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.10 ********************** % p.586 NyS_2,2.10: tatsiddher alakitev ahetu || teu vsasu lakiteu siddhir vidhyamnat ye bhavati na tem abhvo lakanm/ yni ca lakiteu vidyante lakani tem alakitev abhva ity ahetu/ yni khalu bhavanti tem abhvo vyhata iti//10// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.11 ********************** NyS_2,2.11: na lakavasthitpekasiddhe || na brmo yni lakani bhavanti tem abhva iti, kin tu keucil lakany avasthitni anavasthitni keucit, apekamo yeu lakan bhva na payati tni lakabhvena pratipadyata iti//11// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.12 ********************** % p.587 NyS_2,2.12: prg utpatter abhvopapatte ca || abhvadvaita khalu bhavati prk cotpatter avidyamnat, utpannasya ctmano hnd avidyamnat/ tatrlakiteu vsasu prg utpatter avidyamnatlakao lakanm abhvo netara iti//12// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.13 ********************** % p.588 ``ptopadea abda'' iti pramabhve vieaa bruvat nnprakra abda iti jpyate/ tasmin smanyena vicra---ki nityo 'thnitya iti/ vimarahetvanuyoge ca vipratipatte saaya/ kagua abdao vibhur nityo 'bhivyaktidharmaka ity eke/ % p.589 gandhdisahavttir dravyeu sannivio gandhdivad avasthito 'bhivyaktidharmaka ity apare/ kagua abda utpattinirodhadharmako buddhivad ity apare/ mahbhtasakobhaja abdo 'nrita utpattidharmako nirodhadharmaka ity anye/ ata saaya kim atra tattvam iti// % p.594 anitya abda ity uttaram/ katham?--- NyS_2,2.13: dhimattvd aindriyakatvt ktakavad upacrc ca || dir yoni kraam dyate asmd iti/ kraavad anitya dam/ sayogavibhgaja ca abda kraavattvd anitya iti/ k punar iyam arthadean kraavattvd iti? utpattidharmakatvt; anitya abda iti---bhtv na bhavati vinadharmaka iti/ sayikam etat---kim utpattikraa sayogavibhgau abdasya, hosvid abhivyaktikraam ity ata ha---aindriyakatvt/ indriyapratysattigrhya aindriyaka/ kim aya vyajakena samnadeo 'bhivyajyate rpdivat atha sayogajc chabdc chabdasantne sati rotrapratysanno ghyata iti? sayoganivttau abdagrahat na vyajakena samnadeasya grahaam---druvracane druparausayoganivttau drasthena abdo ghyate/ na ca vyajakbhve vyagyagrahaa bhavati, % ca vayjakbhve vyagyagrahaa bhavati,] p.596 tasmn na vyajaka sayoga, utpdake tu sayoge sayogajc chabdc chabdasantne sati rotrapratysannasya grahaam iti yukta sayoganivttau abdasya grahaam iti/ % p.600 ita ca abda utpadyate nbhivyajyate---ktakavad upacrt/ tvra mandam iti ktakam upacaryate, tvra sukha manda sukha tvra dukha manda dukham iti, upacaryate ca tvra abdo manda abda iti/ % p.603 vyajakasya tathbhvd grahaasya tvramandat rpavad iti ced na abhibhavopapatte---sayogasya vyajakasya tvramandatay abdagrahaasya tvramandat bhavati na tu abdo bhidyate yath prakasya tvramandatay rpagrahaasyeti, tac ca na, evam abhibhavopapatte---tvro bherabdo manda tantrabdam abhibhavati na manda/ na ca abdagrahaam abhibhvakam, abda ca na bhidyate, abde tu bhidyamne yukto 'bhibhava/ tasmd utpadyate abdo nbhivyajyata iti/ % p.604 abhibhavnupapatti ca vyajakasamnadeasybhivyaktau prptyabhvt---vyajakena samnadee 'bhivyajyate abda ity etasmin pake nopapadyate 'bhibhava/ na hi bherabdena tantrsvana prpta iti/ % p.605 aprpte 'bhibhava iti cet abdamtrbhibhavaprasaga---atha manyeta asatym prptv abhibhavo bhavatti, eva sati yath bherabda kacit tantrsvanam abhibhavati evam antikasthopdnam iva davyastho pdnn api tantrsvann abhibhaved aprpter aviet/ tatra kvacid eva bhery pradity sarvalokeu samnakls tantrsvan na ryeran iti/ nnbhteu abdasantneu satsu rotrapratysattibhvena kasyacic chabdasya tvrea mandasybhibhavo yukta iti/ % mandasybhibhavo yukta iti/] p.606 ka punar ayam abhibhavo nma? grhyasamnajtyagrahaaktam agrahaam abhibhava; yatholkprakasya graharhasydityaprakeneti//13// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.14 ********************** % p.607 NyS_2,2.14: na ghabhvasmnyanityatvn nityev apy anityavad upacrc ca || na khalu dimattvd anitya abda/ kasmt? vyabhicrt/ dimata khalu ghabhvasya da nityatvam/ katham dimn? kraavibhgebhyo hi ghao na bhavati/ katham asya nityatvam? yo 'sau kraavibhgebhyo na bhavati na tasybhvo bhvena kadcin nivartyata iti/ yad apy aindriyakatvt, tad api vyabhicarati, aindriyaka ca smnya nitya ceti/ yad api ktakavad upacrd iti, etad api vyabhicarati; nityev anityavad upacro da---tath hi bhavati vkasya pradea kambalasya pradea evam kasya pradea tmana pradea iti bhavatti//14// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.15 ********************** % p.608 NyS_2,2.15: tattvabhktayor nntvasya vibhgd avyabhicra || nityam ity atra ki tvat tattvam? arthntarasynutpattidharmakasytmahnnupapattir nityatvam, tac cbhve nopapadyate/ bhkta tu bhavati yat tatrtmnam ahsd yad bhtv na bhavati na jtu tat punar bhavati, tatra nitya iva nityo ghabhva ity aya padrtha iti/ tatra yathjtyaka abdo na tathjtyaka krya kicin nitya dyata ity avyabhicra// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.16 ********************** % p.609 yad api smnyanityatvd itndriyapratysattigrhyam aindriyakam iti--- NyS_2,2.16: santnnumnavieat || nityev avyabhicra iti praktam/ nendriyagrahaasmarthyc chabdasynityatvam/ ki tarhi indriyapratysattigrhyatvt santnnumna tennityatvam iti // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.17 ********************** yad api nityev apy anityavad upacrd iti/ na--- NyS_2,2.17: kraadravyasya pradeaabdenbhidhnt || nityev apy avyabhicra iti/ evam kapradea tmapradea iti ntrktmano kraadravyam abhidhyate yath ktakasya/ katha hy avidyamnam abhidhyate, avidyamnat ca pramato 'nupalabdhe/ ki tarhi tatrbhidhyate? sayogasyvypyavttitvam---paricchinnena dravyenkasya sayogo nka vypnoti avypya vartata iti, tad asy ktakena dravyea smnyam/ na hy malakayo sayoga raya vypnoti/ smnyakt ca bhaktir kasya pradea iti/ anentmapradeo vykhyta/ sayogavac ca abdabuddhydnm avypyavttitvam iti/ parkit ca tvramandat abdatattva na bhaktikteti/ % p.613 kasmt puna strakrasysminn arthe stra na ryata iti? lam ida bhavgavata strakrasya bahuv adhikaraeu dvau pakau na vyavasthpayati tatra strasiddhntt tattvvadhraa pratipattum arhatti manyate/ strasiddhntas tu nyyasamkhytam anumata bahukham anumnam iti//17// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.18 ********************** % p.614 athpi khalv idam asti ida nstti kuta etat pratipattavyam iti? pramata upalabdher anupalabdhe ceti/ avidyamnas tarhi abda--- NyS_2,2.18: prg uccrad anupalabdher varadyanupalabdhe ca || prg uccran nsti abda/ kasmt? anupalabdhe/ ``sato nupalabdhir varadibhya'' etan nopapadyate/ kasmt? varadnm anupalabdhikranm agrahat---anenvta abdo nopalabhyata asannika cendriyavyavadhnd ity evamdi anupalabdhikraa na ghyata iti so 'yam anuccrito nstti/ uccraam asya vyajaka tadabhvd prg uccrad anupalabdhir iti/ kim idam uccraa nmeti? vivakjanitena prayatnena kohyasya vyo preritasya kahatlvdipratighta, % prayatnena kohyasya vyo preritasya kahatlvdipratighta,] p.615 yathsthna pratightd varbhivyaktir iti/ sayogavieo vai pratighta, pratiiddha ca sayogasya vyajakatvam, tasmn na vyajakbhvd agrahaam, api tv abhvd eveti/ so 'yam uccryama ryate ryama cbhtv bhavatti anumyate/ rdhva coccran na ryate sa bhtv na bhavati abhvn na ryata iti/ katham? varadyanupalabdher ity uktam/ tasmd utpattitirobhvadharmaka abda iti//18// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.19 ********************** eva ca sati tattva pubhir ivvakirann idam ha--- NyS_2,2.19: tadanupalabdher anupalambhd varaopapatti || yady anupalambhd varaa nsti, varanupalabdhir api tarhy anupalambht nstti tasy abhvd apratiiddham varaam iti/ katha punar jnte bhavn nvaranupalabdhir upalabhyata iti? % iti] p.616 kim atra jeya pratytmavedanyatvt samnam---aya khalv varaam anupalambhamna pratytmam eva savedayate nvaraam upalabha iti, yath kuyenvtasyvaraam upalabhamna pratytmam eva savedayate/ seyam varaopalabdhivad varanupalabdhir api savedyaiveti/ eva ca saty apahtaviayam uttaravkyam astti//16// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.20 ********************** % p.617 abhyanujvdena tcyate jtivdin--- NyS_2,2.20: anupalambhd apy anupalabdhisadbhvn nvaranupapattir anupalambht || yathnupalambhamnpy varanupalabdhir asti evam anupalabhyamnam apy varaam astti yady abhyanujnti bhavn anupalabhyamnvaranupalabdhir astti abhyanujya ca vadati nsty varaam anupalambhd iti, etasminn apy abhyanujvde pratipattiniyamo nopapadyata iti//20// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.21 ********************** % p.618 NyS_2,2.21: anupalambhtmakatvd anupalabdher ahetu || yad upalabhyate tad asti, yan nopalabhyate tan nsti, ity anupalambhtmakam asad iti vyavasthitam/ upalabdhyabhva cnupalabdhir iti seyam abhvatvn nopalabhyate/ sac ca khalv varaa tasyopalabdhy bhavitavya na copalabhyate tasmn nstti/ % khalv varaa tasyopalabdhy bhavitavya na copalabhyate tasmn nstti/] p.619 tatra yad ukta nvaranupapattir anupalambhd ity ayuktam iti//21// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.22 ********************** atha abdasya nityatva pratijnna kasmd dheto pratijnte--- % p.620 NyS_2,2.22: asparatvt || asparam ka nitya dam iti tath ca abda iti//22// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.23 ********************** so 'yam ubhayata savyabhicra---sparav cur nitya, aspara ca karmnitya dam/ asparatvd ity etasya sdhyasdharmyeodharaam--- NyS_2,2.23: na karmnityatvt || sdhyavaidharmyeodharaam--- _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.24 ********************** NyS_2,2.24: nunityatvt || ubhayasminn udharae vyabhicr na hetu//24// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.25 ********************** % p.621 aya tarhi hetu--- NyS_2,2.25: sampradnt || sampradyamnam avasthita dam, sampradyate ca abda caryentevsane, tasmd avasthita iti//25// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.26 ********************** NyS_2,2.26: tadantarlnupalabdher ahetu || yena sampradyate yasmai ca, tayor antarle 'vasthnam asya kena ligenopalabhyate/ sampradyamno 'hy avasthita sampradtur apaiti sampradna ca prpnotty avarjanyam etat//26// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.27 ********************** % p.622 NyS_2,2.27: adhypand apratiedha || adhyayana ligam, asati sampradne 'dhypana na syd iti//27// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.28 ********************** NyS_2,2.28: ubhayo pakayor anyatarasydhypand apratiedha || samnam adhypanam ubhayo pakayo saaynivtte, kim cryastha abdo 'ntevsinam padyate tad adhypanam, % m padyate tad adhypanam,] p.623 hosvin ntyopadeavad ghtasynukaraam adhypanam iti/ evam adhypanam aliga sampradnasyeti//28// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.29 ********************** aya tarhi hetu--- NyS_2,2.29: abhyst || abhyasyamnam avasthita dam/ pacaktva payatti rpam avasthita puna punar dyate/ bhavati ca abde 'bhysa---daaktvo 'dhto 'nuvko viatiktvo 'dhta iti/ tasmd avasthitasya puna punar uccraam abhysa iti//29// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.30 ********************** % p.624 NyS_2,2.30: nnyatve 'py abhysasyopacrt || anavasthne 'py abhysasybhidhna bhavati dvir ntyatu bhavn trir ntyatu bhavn iti, dvir antyat trir antyad dvir agnihotra juhoti dvir bhukte//30// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.31 ********************** eva vyabhicrt pratiiddhahetv anyaabdasya prayoga pratiidhyate--- NyS_2,2.31: anyad anyasmd ananyatvd ananyad ity anyatbhva || yad idam anyad iti manyase tat svrthennanyatvd anyan na bhavati, evam anyaty abhva/ tatra yad uktam anyatve 'py abhysopacrd iti etad ayuktam iti//31// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.32 ********************** % p.625 abdaprayoga pratiedhata abdntaraprayoga pratiidhyate--- NyS_2,2.32: tadabhve nsty ananyat tayor itaretarpekasiddhe || anyasmd ananyatm upapdayati bhavn, upapdya cnyat pratycae ananyad iti ca abdam anujnti, prayukte cnanyad ity etat samsapadam, anyaadbo 'ya pratiedhena saha samasyate/ yadi ctrottara pada nsti kasyya pratiedhena saha samsa? tasmt tayor anynanyaabdayor itaro 'nanyaabda itaram anyaabdam apekama sidhyatti tatra yad uktam anyaty abhva iti etad ayuktam iti//32// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.33 ********************** % p.627 astu tarhdn abdasya nityatvam--- NyS_2,2.33: vinakranupalabdhe || yad anitya tasya vina krad bhavati yath loasya kraadravyavibhgt/ abda ced anityas tasya vino yasmt krad bhavati tad upalabhyeta, na copalabhyate tasmn nitya iti//33// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.34 ********************** % p.628 NyS_2,2.34: aravaakranupalabdhe satataravaaprasaga || yath vinakranupalabdher avinaprasaga evam aravaakranupalabdhe satata ravaaprasaga/ vyajakbhvd aravaam iti cet? pratiiddha vyajakam/ atha vidyamnasya nirnimittam aravanam iti vidyamnasya nirnimitto vina iti/ samna ca davirodho nimittam antarea vine cravae ceti//34// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.35 ********************** NyS_2,2.35: upalabhyamne cnupalabhder asattvd anapadea || anumnc copalabhyamne abdasya vinakrae vinakranupalabdher asattvd ity anapadea, yath yasmd vi tasmd ava iti/ kim anumnam iti cet? santnopapatti/ upapdita abdasantna sayogavibhgajc chabdc chabdntara tato 'ntat tato 'py anyad iti/ tatra krya abda kraaabda niruaddhi pratightidravyasayogas tv antyasya abdasya nirodhaka/ % pratightidravyasayogas tv antyasya abdasya nirodhaka/] p.629 da hi tirapratikuyam antikasthenpy aravaa abdasya ravaa drasthenpy asati vyavadhne iti/ % p.630 ghaym abhihanyamny tras trataro mando mandatara iti rutibhedn nnabdasantno 'vicchedena ryate/ tatra nitye abde ghastham anyagata vvasthita santnavtti vbhivyaktikraa vcyam, % santnavtti vbhivyaktikraa vcyam,] p.631 yena rutisantno bhavatti abdabhede vsati rutibheda upapdayitavya iti/ anitye tu abde ghastha santnavtti sayogasahakri nimittntara saskrabhta pau mandam anuvartate tastnuvtty abdasantnnuvtti, paumandabhvc ca tvramandat abdasya, tatkta ca rutibheda iti//35// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.36 ********************** % p.633 na vai nimittntara saskra upalabhyate/ anupalabdher nstti? NyS_2,2.36: pinimittapralec chabdbhve nnupalabdhi || pikarma pighapraleo bhavati tasmi ca sati abdasantno notpadyate ata ravanupapatti/ % ata ravanupapatti/] p.634 tatra pratightidravyasayoga abdasya nimittntara saskrabhta niruaddhty anumyate; tasya ca nirodhc chabdasantno notpadyate/ anutpattau rutivicchedo yath pratightidravyasayogd io kriyhetau saskre niruddhe gamanbhva iti/ kampasantnasya sparanendriyagrhyasya coparama/ ksyaptrdiu pisaleo liga saskrasantnasyeti/ tasmn nimittntarasya saskrabhtasya nnupalabdhir iti//36// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.37 ********************** % p.635 NyS_2,2.37: vinakranupalabdhe cvasthne tannityatvaprasaga || yadi yasya vinakraa nopalabhyate tad avatihate, avasthnc ca tasya nityatva prasajyate; eva yni khalv imni abdaravani abdbhivyaktaya iti matam, na te vinakraa bhavatopapdyate, anupapdand avasthnam avasthnt te nityatva prasajyata iti/ atha naivam, na tarhi vinakranupalabdhe abdasyvasthnn nityatvam iti//37// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.38 ********************** kampasamnrayasynundasya pipralet kampavat kraoparamd abhva/ vaiyadhikaraye hi pratightidravyapralet samndhikaraasyaivoparama syd iti--- % p.636 NyS_2,2.38: asparatvd apratiedha || yad ida nkagua abda iti pratiidhyate ayam anupapanna pratiedha, asparatvc chabdrayasya/ rpdisamnadeasygrahae abdasantnopapatter asparavypidravyraya abda iti jyate na kampasamnraya iti//38// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.39 ********************** % p.637 pratidravya rpdibhi saha sannivia abda samnadeo vyajyata iti nopapadyate/ katham?--- NyS_2,2.39: vibhaktyantaropapatte ca samse || santnopapatte ceti crtha/ tad vykhytam/ yadi rpdaya abd ca pratidravya samast samudit samudits tasmin samse samudye yo yathjtyaka sannivias tasya tath jtyasyaiva grahaena bhavitavya abde rpdivat/ tatra yo 'ya vibhga ekadravye nnrp bhinnarutayo vidharma abd abhivyajyamn ryante yac ca vibhgntara sarp samnarutaya sadharma abds tvramandadharmatay bhinn ryante tad ubhaya nopapadyate, nnbhtnm utpadyamnnm aya dharmo naikasya vyajyamnasyeti/ % bhtnm utpadyamnnm aya dharmo naikasya vyajyamnasyeti/] p.638 asti cya vibhgo vibhgntara ca, tena vibhgopapatter manymahe na pratidravya rpdibhi saha abda sannivio vyajyata iti//39// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.40 ********************** dvividha cya abdo vartmako dhvanimtra ca/ tatra vartmani tvat--- NyS_2,2.40: vikrdeopadet saaya || dadhy atreti kecit ikra itva hitv yatvam padyata iti vikra manyante/ kecid ikrasya prayoge viayakte yad ikra sthna jahti tatra yakrasya prayoga bruvate/ sahity viaye ikro na prayujyate tasya sthne yakra prayujyate sa dea iti ubhayam idam upadiyate/ tatra na jyate ki tattvam iti/ % p.639 deopadeas tattvam/ vikropadee hy anvayasygrahad vikrnanumnam---saty anvaye kicin nivartate kicid upajyata iti akyeta vikro 'numtum/ na cnvayo ghyate tasmd vikro nstti/ bhinnakaraayo ca varayor aprayoge prayogopapatti---vivtakaraa ikra atspakarao yakra, tv imau pthakkarakhyena prayatnenoccrayau, tayor ekasyprayoge 'nyasya prayoga upapanna iti/ avikre cviea/ yatremv ikrayakrau na vikrabhtau---yatate, yacchati, pryasta, iti, ikra idam iti ca, yatra ca vikrabhtau iy dadhy hareti, ubhayatra prayoktur avieo yatna rotu ca rutir ity deopapatti/ % p.640 prayujyamngrahac ca/ na khalv ikra prayujyamno yakratm padyamno ghyate/ ki tarhi? ikrasya prayoge yakra prayujyate, tasmd avikra iti/ avikre ca na abdnvkhynalopa/ na vikriyante var iti/ na caitasmin pake abdnvkhynasysambhave yena varavikra pratipadyemahti/ na khalv varasya varntara kryam, na hi ikrd yakra utpadyate yakrd v ikra/ pthaksthnaprayatnotpdy hme var tem anyonyasya sthne prayujyata iti yuktam/ etvac caitat parimo v vikra syt kryakraabhvo v/ ubhaya ca nsti tasmt na santi varavikr/ varasamudyavikrnupapattivac ca varavikrnupapatti---``aster bh'' ``bruvo vacir'' iti yath varasamudyasya dhtulakaasya kvacid viaye varntarasamudyo na parimo na krya abdntarasya sthne abdntara prayujyate tath varasya varnataram iti//40// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.41 ********************** % p.641 ita ca na santi varavikr--- NyS_2,2.41: praktivivddhau vikravivddhi || praktyanuvidhna vikreu dam, yakre hrasvadrghnuvidhna nsti yena vikratvam anumyata iti//41// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.42 ********************** % p.642 NyS_2,2.42: nynasamdhikopalabdher vikrm ahetu || dravyavikr nyn sam adhik ca ghyante/ tadvad aya vikro nyna syd iti//42// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.43 ********************** NyS_2,2.43: dvividhasypi hetor abhvd asdhana dnta || atra nodharaasdharmyd dhetur asti na vaidharmyt/ anupasahta ca hetun dnto na sdhaka iti/ pratidnte cniyama prasajyeta/ yathnuuha sthne 'vo vohu niyukto na tadvikro bhavati evam ivarasya sthne yakra prayukto na vikra iti/ na ctra niyamahetur asti---dnta sdhako na pratidnta iti//43// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.44 ********************** % p.643 dravyavikrodharaa ca--- NyS_2,2.44: ntulyapraktn vikravikalpt || atulyn dravy praktibhvo vikalpate vikr ca praktr anuvidhyante/ na tv ivaram anuvidhyate yakra/ tasmd anudharaa dravyavikra iti//44// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.45 ********************** % p.644 NyS_2,2.45: dravyavikravaiamyavad varavikravikalpa || yath dravyabhvena tulyy prakter vikravaiamyam, eva varbhvena tulyy prakter vikravikalpa iti//45// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.46 ********************** NyS_2,2.46: na vikradharmnupapatte || aya vikradharm dravyasmnye, yadtmaka dravya md v suvara v tasytmano 'nvaye prvo vyho nivartate, vyhntara copajyate; ta vikram cae/ na varasmnye kacic chabdtm 'nvay ya ittha jahti yatva cpadyate/ tatra yath sati dravyabhve vikravaiamye nnauho 'vo vikro vikradharmnupapatte, evam ivarasya na yakro vikro vikradharmnupapatter iti//46// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.47 ********************** % p.645 ita ca na santi varavikr--- NyS_2,2.47: vikraprptnm apunarpatte || anupapann punarpatti/ katham? punarpatter ananumnd iti/ ikro yakratvam panna punar ikro bhavati, na punar ikrasya sthne yakrasya prayogo 'prayoga cety atrnumna nsti//47// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.48 ********************** ananumnd iti na/ ida hy anumnam--- NyS_2,2.48: suvardn punarpatter ahetu || suvara kualatva hitv rucakatvam padyate rucakatva hitv puna kualatvam padyate, evam ikro 'pi yakratvam panna punar ikro bhavatti//48// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.49 ********************** % p.646 vyabhicrd ananumnam yath payo dadhibhvam panna puna na payo bhavati kim eva varn na punarpatti, atha suvaravat punarpattir iti suvarodharaopapatti ca--- NyS_2,2.49: na tadvikr suvarabhvvyatirekt || avasthita suvara hyamnena dharmea upajyamnena ca dharmi bhavati, naiva kacic chabdtm hyamnena itvenopajyamnena yatvena dharm ghyate, tasmt suvarodharaa nopapadyata iti// % p.647 varatvvyatirekd varavikrm apratiedha/ varavikr api varatva na vyabhicaranti yath suvaravikra suvaratvam iti/ smnyavato dharmayogo na smnyasya/ kualarucakau suvarasya dharmau na suvaratvasya, evam ikrayakrau kasya vartmano dharmau? varatva smnya na tasyemau dharmau bhavitum arhati/ na ca nivartamno dharma upajyamnasya praktis tatra nivartamna ikro na yakrasyopajyamnasya praktir iti//49// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.50 ********************** ita ca varavikrnupapatti--- NyS_2,2.50: nityatve 'vikrd anityatve cnavasthnt || nity var ity etasmin pake ikrayakrau varau ity ubhayor nityatvd vikrnupapatti, nityatve 'vinitvt ka kasya vikra iti/ athnity var iti paka, % paka] p.648 evam apy anavasthna varnm/ kim idam anavasthna varnm? utpadya nirodha/ utpadya niruddhe ikre yakra utpadyate yakre cotpadya niruddhe ikra utpadyata iti ka kasya vikra? tad etad avaghya sandhne sandhya cvagrahe veditavyam iti//50// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.51 ********************** nityapake tu tvat samdhi--- NyS_2,2.51: nitynm atndriyatvt taddharmavikalpc ca varavikrm apratiedha || nity var na vikalpanta iti vipratiedha/ yath nityatve sati kicid atndriya kicid indriyagrhyam, indriyagrhy ca var, eva nityatve sati kicin na vikriyate, vars tu vikriyanta iti/ % p.649 virodhd ahetus taddharmavikalpa/ nitya nopajyate npaity anupajanpyadharmaka nityam anitya punar upajanpyayuktam, na cntareopajanpyau vikra sambhavati/ tad yadi var vikriyante, nityatvam e nivartate/ atha nity, vikradharmatvam e nivartate/ so 'ya viruddho hetvbhso dharmavikalpa iti//51// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.52 ********************** anityapake samdhi--- NyS_2,2.52: anavasthyitve ca varopalabdhivat tadvikrotpatti || yathnavasthyin varn ravaa bhavaty evam e vikro bhavati/ asambandhd asamarth arthapratipdik varopalabdhi na vikrea sambandhd asamarth y ghyam varavikram anumpayed iti/ tatra ydg ida yath gandhagu pthivy eva abdasukhdigupti, tdg etad bhavatti/ % gu pthivy eva abdasukhdigupti, tdg etad bhavatti/] p.650 na ca varopalabdhir varanivttau varntaraprayogasya nivartik/ yo 'yam ivaranivttau yakrasya prayogo yady aya varopalabdhy nivartate tad tatropalabhyamn ivaro yatvam padyate iti ghyeta/ tasmd varopalabdhir ahetur varavikrasyeti//52// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.53 ********************** NyS_2,2.53: vikradharmitve nityatvbhvt klntare vikropapatte cpratiedha || taddharmavikalpd iti na yukta pratiedha/ na khalv vikradharmaka kicin nityam upalabhyata iti varopalabdhivad iti na yukta pratiedha/ avagrahe hi dadhi atreti prayujya cira sthitv tata sahity prayukte dadhy atreti/ % prayujya cira sthitv tata sahity prayukte dadhy atreti/] p.651 ciranivtte cyam ivare yakra prayujyamna kasya vikra iti pratyate, krabhvt krybhva iti anuyoga prasajyata iti//53// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.54 ********************** ita ca varavikrnupapatti--- NyS_2,2.54: praktyaniyamt || ikrasthne yakra ryate yakrasthne khalv ikro vidhyate vidhyatti/ tad yadi syt praktivikrabhv varnm, tasya praktiniyama syt/ do vikradharmitve praktiniyama iti//54// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.55 ********************** % p.652 NyS_2,2.55: aniyame niyamn nniyama || yo 'ya prakter aniyama ukta sa niyato yathviaya vyavasthito niyatatvn niyama iti bhavati, eva saty aniyamo nsti, tatra yad ukta praktyaniyamd iti, etad ayuktam iti//55// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.56 ********************** NyS_2,2.56: niyamniyamavirodhd aniyame niyamc cpratiedha || niyama ity atrrthbhyanuj, aniyama iti tasya pratiedha/ anujtaniiddhayo ca vyghtd anarthntaratva na bhavati/ aniyama ca niyatatvt niyamo na bhavatti ntrrthasya tathbhva pratiidhyate/ ki tarhi? tathbhtasyrthasya niyamaabdenbhidhyamnasya niyatatvn niyamaabda evopapadyate/ so 'ya niyamd aniyame pratiedho na bhavatti//56// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.57 ********************** % p.653 na ceya varavikropapatti parimt kryakraabhvd v/ ki tarhi? NyS_2,2.57: guntarpattyupamardahrsavddhilealeebhyas tu vikropapatter varavikr || sthnydeabhvd aprayogo vikraabdrtha, sa bhidyate/ guntarpatti udttasynudtta ity evamdi/ upamardo nma ekarpanivttau rpntaropajana/ hrso drghasya hrasva/ vddhir hrasvasya drgha, tayor v pluta/ leo lghavam, sta ity aster vikra/ lea gama, prakte pratyayasya v/ eta eva vie vikr iti/ eta evde, ete ced vikr upapadyante tarhi varavikr iti//57// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.58 ********************** % p.654 NyS_2,2.58: te vibhaktyant padam || % p.656 yathdarana vikt var vibhaktyant padasaj bhavanti/ vibhaktir dvay---nmiky khytik ca, brhmaa pacatty udharaam/ % p.654 NyS_2,2.58: te vibhaktyant padam || % p.656 yathdarana vikt var vibhaktyant padasaj bhavanti/ vibhaktir dvay --- nmiky khytik ca, brhmaa pacatty udharaam/ % P.657 upasarganipts tarhi na padasaj lakantara vcyam iti; iyate ca khalu nmiky vibhakter avyayl lopa tayo padasajrtham iti//58// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.59 ********************** % p.658 padenrthasampratyaya iti prayojanam, nmapada cdhiktya park, gaur iti pada khalv idam udharaa tadarthe --- % p.659 NyS_2,2.59: vyaktyktijtisannidhv upacrt saaya || avinbhvavtti sannidhi/ avinbhvena vartamnsu vyaktyktijtiu gaur iti prayujyate, tatra na jyate kim anyatama padrtha utaitat sarvam iti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.60 ********************** % p.660 abdasya prayogasmarthyt padrthvadhraam/ tasmt --- NyS_2,2.60: yabdasamhatygaparigrahasakhyvddhyapacayavarasamsnubandhn vyaktv upacrd vyakti || vyakti padrtha/ kasmt? yabdaprabhtn vyaktv upacrt/ upacra prayoga/ y gaus tihati y gaur niaeiti, neda vkya jter abhidhyakam abhedt, bhedt tu dravybhidhyakam/ % dravybhidhyakam/] p.661 gav samha iti bhedd dravybhidhna na jter abhedt/ vaidyya g dadatti dravyasya tygo na jter amrtatvt pratikramnukramnupapattee ca/ parigraha svatvenbhisambandha, kauinyasya gaur brhmaasya gaur iti; dravybhidhne dravyabhedt sambandhabheda ity upapannam, abhinn tu jtir iti/ sakhy --- daa gvo viatir gva iti bhinna dravya sakhyyate, na jtir abhedd iti/ vddhi kraavato dravyasyvayavopacaya avardhata gaur iti; niravayav tu jtir iti/ etenpacayo vykhyta/ vara --- ukl gau kapil gaur iti; dravyasya guayogo na smnyasya/ samsa --- gohita gosukham iti, dravyasya sukhdiyogo na jter iti/ anubandha --- sarpaprajananasantno gaur g janayatti, tadutpattidharmatvd dravye yukta na jtau viparyayd iti/ dravya vyaktir iti hi nrthntaram//60// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.61 ********************** % p.662 asya pratiedha --- NyS_2,2.61: na tadanavasthnt || na vyakti padrtha/ kasmt? anavasthnt/ yabdaprabhtibhir yo vieyate sa goabdrtho y gaus tihati y gaur niaeti, na dravyamtram aviia jty vinbhidhyate/ ki tarhi? jtiviiam/ tasmn na vyakti padrtha / eva samhdiu draavyam//61// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.62 ********************** yadi na vyakti padrtha katha tarhi vyaktv upacra iti? nimittd atadbhve 'pi tadupacra/ dyate khalu --- % p.663 NyS_2,2.62: sahacaraasthnatdarthyavttamnadhraasmpyayogasdhandhipatyebhyo brhmaamacakaarjasaktu candanagagaknnapuruev atadbhve 'pi tadupacra || atadbhve 'pi tadupacra iti atacchabdasya tena abdenbhidhnam iti/ sahacarad --- yaik bhojayeti, yatiksahacarito brhmao 'bhidhyata iti/ % p.664 sthnt --- mac kroantti macasth puru abhidhyante/ tdarthyt --- kartheu vraeu vyuhyamneu kaa karotti bhavati/ vtt --- yamo rj kubero rjeti tadvadvartata iti/ mnt --- hakena mit saktava hakasaktava iti/ dhrat --- tuly dhta candana tulcandanam iti/ smpyt --- gagy gva carantti deo 'bhidhyate sannika/ yogt --- kena rgea yukta aka ka ity abhidhyate/ sdhant --- anna pr iti/ dhipatyt --- aya purua kulam aya gotram iti/ tatrya sahacarad yogd v jtiabdo vyaktau prayjyata iti//62// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.63 ********************** % p.665 yadi gaur ity asya padasya na vyaktir artha, astu tarhi --- NyS_2,2.63: ktis tadapekatvt sattvavyavasthnasiddhe || kti padrtha/ kasmt? tadapekatvt sattvavyavasthnisiddhe/ sattvvayavn tadavayavn ca niyato vyha kti, tasy ghyamy sattvavyavasthna sidhyaty ayam gaur aya ava iti, nghyamym/ yasya grahat sattvavyavasthna sidhyati ta abdo 'bhidhtum arhati so 'syrtha iti//63// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.64 ********************** tad upapadyate yasya jty yogas tad atra jtiviiam abhidhyate gaur iti/na % p.666 cvayavavyhasya jty yoga/ kasya tarhi? niyatvayavavyhasya dravyasya/tasmn nkti padrtha/ astu tarhi jti padrtha --- NyS_2,2.64: vyaktyktiyukte 'py aprasgt prokdn mdagavake jti || jti padrtha/ kasmt? vyaktyktiyukte 'pi mdgavake prokadnm aprasagd iti/ g prokaya gm naya g dehti naitni mdgavake prayujyante/ kasmt? jter abhvt/ % -r abhvt/] p.667 asti hi tatra vyakti asty kti yadabhvt tatrsampratyaya sa padrtha iti//64// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.65 ********************** % p.670 NyS_2,2.65: nktivyaktyapekatvj jtyabhivyakte || jter abhivyaktir ktivyakt apekate, nghyamym ktau vyaktau ca jtimtra uddha ghyate; tasmn na jti padrtha iti//65// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.66 ********************** na vai padrthena na bhavitu akyam, ka khalv idn padrtha iti? NyS_2,2.66: vyaktyktijtayas tu padrtha || % p.671 tuabdo vieartha/ ki viiyate? pradhngabhvasyniyamena padrthatvam iti/ yad hi bhedavivak vieagati ca tad vyakti pradhnam aga tu jtykt/ yad tu bhedo 'vivakita smnyagati ca, tad jti pradhnam aga tu vyaktykt/ tad etad bahula prayogeu/ ktes tu pradhnabhva utprekitavya//66// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.67 ********************** % p.689 katha punar jyate nn vyaktyktijtaya iti? lakaabhedt/ tatra tvat --- NyS_2,2.67: vyaktir guavierayo mrti || % p.690 vyajyata iti vyaktir indriyagrhyeti na sarva dravya vyakti/ yo guavie sparntn gurutvaghanatvadravatvasaskrm avypina parimasyrayo yathsambhava tad dravya mrti mrcchitvayavatvd iti//67// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.68 ********************** % p.691 NyS_2,2.68: ktir jtiligkhy || yay jtir jtiligni ca prakhyyante tm kti vidyt/ s ca nny sattvvayavn tadavayavn ca niyatd vyhd iti/ % sattvvayavn ... iti/] p.692 niyatvayavavyh khalu sattvvayav jtiligam, iras pdena gm anuminvanti/ niyate ca sattvvayavn vyhe sati gotva prakhyyata iti/ anktivyagyy jtau mtsuvara rajatam ity evamdiv ktir nivartate jahti padrthatvam iti//68// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_2,2.69 ********************** % p.693 NyS_2,2.69: samnaprasavtmik jti || y samna buddhi praste bhinnev adhikaraeu, yay bahnteretarato na vyvartante yo 'rtho 'nekatra pratyaynuvttinimitta tat smnyam/ yac ca kecid abheda kutacid bheda karoti tat smnyavieo jtir iti//69// iti vtsyyanye nyyabhye dvitydhyyasya dvityam hnikam// sampta cya dvityo 'dhyya//2// % p.697 ttyo 'dhyya prathamhnikam/ _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.1 ********************** parkitni pramni, prameyam idn parkyate/ tac ctmdty tm vivicyate, ki dehendriyamanobuddhivedansaghtamtram tm hosvit tadvayatirikta iti / % p.698 kuta saaya vyapadeyobhayath siddhe/ kriykaraayo kartr sambandhasybhidhna vyapadea/ % vyapadea/] p.709 sa dvividha, avayavena samudyasya --- mlair vkas tihati, stambhai prsdo dhriyata iti/ anyennyasya vyapadea --- paraun vcati, pradpena payati/ asti cya vyapadea caku payati manas vijnti buddhy vicrayati arrea sukhadukham anubhavatti / tatra nvadhryate kim avayavena samudyasya dehdisaghtasya, athnyennyasya tadvyatiriktasya veti// % p.710 anyenyam anayasya vyapadea/ kasmt? NyS_3,1.1: daranasparanbhym ekrthagrahat || daranena kacid artho ghta sparanenpi so 'rtho ghyate --- yam aham adrka caku ta sparanenpi spmti, ya csprka sparanena ta caku paymti/ ekaviayau cemau pratyayv ekakartkau pratisandhyete, % cemau pratyayv ...] p.711 na ca saghtakartkau, nendriyeaikakartkau/ tad yo 'sau caku tvagindriyea caikrthasya graht bhinnanimittv anyakartkau pratyayau samnaviayau pratisandadhti so 'rthntarabhta tm/ % yo 'sau caku ...] p.712 katha punar nendriyeaikakartkau? indriya khalu svasvaviayagrahaam ananyakartka pratisandhtum arhati nendriyntarasya viayntaragrahaam iti/ katha na saghtakartkau? eka khalv aya bhinnanimittau svtmakartkau paryayau pratisahitau vedayate na saghta/ kasmt? anivtta hi saghte pratyeka viayntaragrahaasypratisandhnam indriyntareeveti//1// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.2 ********************** NyS_3,1.2: na viayavyavasthnt || na dehdisaghtd anya cetana/ kasmt? viayavyavasthnt/ vyavasthitaviayndriyi, cakuy asati rpa na ghyate sati ca ghyate/ yac ca yasminn asati na bhavati sati bhavati tasya tad iti vijyate/ % bhavati sati bhavati ...] p.713 tasmd rpagrahaa cakua, cak rpa payati/ eva ghrdiv apti/ tnndriymni svasvaviayagrahac cetanni indriy bhvbhvayor viayagrahaasya tathbhvt/ eva sati kim anyena cetanena? sandhigdhatvd ahetu --- yo 'yam indriy bhvbhvayor viayagrahaasya tathbhva, sa ki cetanatvt, hosvic cetanopakaran grahaanimittatvd iti sandihyate/ cetanopakaraatve 'pndriy grahaanimittatvd bhavitum arhati//2// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.3 ********************** yac cokta viayavyavasthnad iti --- % p.714 NyS_3,1.3: tadvyavasthnd evtmasadbhvd apratiedha || yadi khalv ekam indriyam avyavasthitaviaya sarvaja sarvaviayagrhi cetana syt kas tato 'nya cetanam anumtu aknuyt? yasmt tu vyavasthitaviayndriyi tasmt tebhyo 'nya cetana sarvaja sarvaviayagrh viayavyavasthitam atto 'numyate/ tatredam abhijnam apratykhyeya cetanavttam udhriyate/ rpadar khalv aya rasa gandha v prvagtam anuminoti/ gandhapratisaved ca rparasv anuminoti/ eva viayaee 'pi vcyam/ rpa dv (emend.; d, ed.) gandha jighrati, ghrtv ca gandha rpa payati/ tad evam aniyataparyya sarvaviayagrahaam ekacetandhikaraam ananyakartka pratisandhatte, % sarvaviayagrahaam ...] p.715 pratyaknumngamasaayn pratyay ca nnviayn svtmakartkn pratisandhya vedayate, sarvaviaya ca stra pratipadyate, artham aviayabhta rotrasya kramabhvino varn rutv padavkyabhvena pratisandhya abdrthavyavasth ca budhyamno 'nekaviayam arthajtam agrahayam ekaikenendriyea ghti/ seya sarvajasya jeyvyavasthnupada na aky parikramitum/ ktimtra tdhtam/ tatra yad uktam indriyacaitanye sati kim aneya cetanena tad ayukta bhavati //3// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.4 ********************** % p.716 ita ca dehdivyatirikta tm, na dehdisaghtamtram NyS_3,1.4: arradhe ptakbhvt || arragrahaena arrendriyabuddhivedansaghta pribhto ghyate/ pribhta arra dahata prihisktappa ptakam ity ucyate; tasybhva, tatphalena kartur asambandht, akartu ca sambandht/ arrendriyabuddhivedanprabandhe khalv anya saghta utpadyate anyo nirudhyate, % nirudhyate,] p.717 utpdanirodhasantatibhta prabandho nnyatva bdhate dehdisaghtasynyatvdhihnatvt/ anyatvdhihno hy asau prakhyyata iti/ eva ca sati yo dehdisaghta pribhto his karoti nsau hisphalena sambadhyate, ya ca sambadhyate na tena his kt/ tad eva sattvabhede ktahnam aktbhygama prasajyate/ sati ca sattvotpde sattvanirodhe ckarmanimitta sattvasarsarga prpnoti, tatra muktyartho brahmacaryavso na syt/ tad yadi dehdisaghtamtra sattva syt arradhe ptaka na bhavet, ania caitat/ tasmd dehdisaghtavyatirikta tm nitya iti//4// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.5 ********************** % p.720 NyS_3,1.5: tadabhva stmakapradhe 'pi tannityatvt || yasypi nityentman stmaka arra dahyate tasypi arradhe ptaka na bhaved dagdhu/ % na bhaved dagdhu/] p.721 kasmt? nityatvd tmana; na jtu kacin nitya hisitum arhati/ atha hisyate, nityatvam asya na bhavati/ seyam ekasmin pake his niphal anyasmis tv anupapanneti//5// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.6 ********************** % p.724 NyS_3,1.6: na, kryrayakartvadht || na brmo nityasya sattvasya badho his, api tv anucchittidharmakasya sattvasya kryrayasya arrasya svaviayopalabdhe ca kartm indriym upaghta p vaikalyalakaa prabandhocchedo v prampaalakao v vadho hiseti/ krya tu sukhadukhasavedana tasyyatanam adhihnam raya arram, % tasyyatanam adhihnam ...] p.725 kryrayasya arrasya svaviayopalabdhe ca kartm indriy badho his, na nityasytmana/ tatra yad uktam --- ``tadabhva stmakapradhe 'pi tannityatvd'' ity etad ayuktam/ yasya sattvocchedo his tasya ktahnam aktbhygama ceti doa/ etvac caitat syt --- sattvocchedo v his, anucchittidharmakasya sattvasya kryrayakartvadho v; na kalpntaram asti/ sattvoccheda ca pratiiddha, tatra kim anyat? ea yathbhtam iti/ atha v kryrayakartvadhd iti, kryrayo dehendriyabuddhisaghta, nityasytmanas tatra sukhadukhapratisavedanam, tasydhihnam raya tadyatana tad bhavati na tato 'nyad iti sa eva kart/ tannimitt hi sukhadukhasavedanasya nivtti na tam antareeti/ tasya vadha upaghta p prampaam v his na nityatventmoccheda/ tatra yad uktam --- ``tadabhva stmakapradhe 'pi tannityatvt'' etan neti//6// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.7 ********************** % p.726 ita ca dehdivyatirikta tm --- NyS_3,1.7: savyadasyetarea pratyabhijnt || prvaparayor vijnayor ekaviaye pratisandhijna pratyabhijnam --- tam evaitarhi paymi yam ajsiam sa evyam artha iti savyena caku dasyetarepi caku pratyabhijnd yam adrka tam evaitarhi paymti/ % yam adrka ...] p.727 indriyacaitanye tu nnyadam anya pratyabhijntti pratyabhijnupapatti/ asti tv ida pratyabhijanam tasmd indriyavyatirikta cetana//7// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.8 ********************** % p.728 NyS_3,1.8: naikasmin nssthivyavahite dvitvbhimnt || ekam ida cakur madhye nssthivyavahita tasyntau ghyamau dvitvbhimna prayojayato madhyavyavahitasya drghasyeva//8// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.9 ********************** % p.729 NyS_3,1.9: ekavine dvityvinn naikatvam || ekasminn upahate coddhte v cakui dvityam avatihate cakuviayagrahaaligam, tasmd ekasya vyavadhnnupapatti//9// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.10 ********************** NyS_3,1.10: avayavane 'py avayavyupalabdher ahetu || ekavine dvityvind ity ahetu/ kasmt? vkasya hi ksucic chkhsu chinnspalabhyate eva vka//10// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.11 ********************** % p.730 NyS_3,1.11: dntavirodhd apratiedha || na kraadravyasya vibhge kryadravyam avatiate nityatvaprasagt/ bahuv avayaviu yasya krani vibhaktni tasya vina, ye krany avibhaktni tni avatihante/ atha v dyamnrthavirodho dntavirodha/ mtasya hi irakaple dvv avaau nssthivyavahitau cakua sthne bhedena ghyete na caitad ekasmin nssthivyavahite sambhavati/ atha v ekavinasyniyamd dvv imv arthau, tau ca pthagvaraopaghtau anumyete vibhinnav iti/ % anumyete vibhinnav iti/] p.731 avapanc caikasya cakuo ramiviayasannikarasya bhedd dyabheda iva ghyate; tac caikatve virudhyate; avapananivttau cbhinnapratisandhnam iti/ tasmd ekasya vyavadhnnupapatti//11// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.12 ********************** anumyate cya dehdisaghtavyatirikta cetana iti --- % p.732 NyS_3,1.12: indriyntaravikrt || kasyacid amlaphalasya ghtatadrasashacarye rpe gandhe v kenacid indriyea ghyame rasanasyendriyntarasya vikra rasnusmtau rasagardhivartito dantodakasaplavabhto ghyate/ tasyendriyacaitanye 'nupapatti, nnyadam anya smarati//12// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.13 ********************** % p.733 NyS_3,1.13: na smte smartavyaviayatvt || smtir nma dharmo nimittd utpadyate, tasy smartavyo viaya, tatkta indriyntaravikro ntmakta iti//13// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.14 ********************** NyS_3,1.14: tadtmaguasadbhvd apratiedha || tasy tmaguatve sati sadbhvd apratiedha tmana/ yadi smtir tmagua, eva sati smtir upapadyate nnyad dam anya samaratti/ indriyacaitanye tu nnkartk viayagrahanm apratisandhnam, pratisandhne v viayavyavasthnupapatti/ ekas tu cetano 'nekrthadar bhinnanimitta prvadam artham smaratti ekasynekrthadarino daranapratisandhnt smter tmaguatve sati sadbhva viparyaye cnupapatti/ % -pratisandhnt smter ...] p.734 smtyray prabht sarve vyavahr/ tmaligam udharaamtram indriyntaravikra iti/ aparisakhyn ca smtiviayasya --- aparisaghyya ca smtiviayam idam ucyate ``na smte smartavyaviayatvd'' iti/ yeya smtir aghyame 'rthe ajsiam aham amum artham iti, etasy jtjnaviia prvajto 'rtho viayo nrthamtram, jtavn aham amum artham, % p.735 asav artho may jata, asminn arthe mama jnam abhd iti caturvidham etadvkya smtiviayajpaka samnrtham/ sarvatra khalu jt jna jeya ca ghyate/ atha pratyake 'rthe y smtis tay tri jnni ekasminn arthe pratisandhyante samnakartki, na nnkartki nkartki/ ki tarhi? ekakartki/ adrkam amum artha yam evaitarhi paymi/ adrkam iti darana daranasavic ca, na khalv asavidite sve darane syd etad adrakam iti/ te khalv ete dve jne, yam evaitarhi paymti ttya jnam, evam eko 'rthas tribhir jnair yujyamno nkartko na nnkartka ki tarhi? % -s tribhir jnair ...] p.736 ekakartka iti/ so 'ya smtiviayo 'parisakhyyamno vidyamna prajto 'rtha pratiidhyate --- nsty tm smte smartavyaviayatvd iti/ na ceda smtimtra smartavyamtraviayam v ida khalu jnapratisandhnavat smtipratisandhnam ekasya sarvaviayatvt/ eko 'ya jt sarvaviaya svni jnni pratisandhatte amum artha jsymi amum artham vijnmy amum artham ajsiam amum artha jijsamna ciram ajtvdhyavasyaty ajsiam iti/ eva smtim api triklavii sumrvii ca pratisandhatte/ saskrasantatimtre tu sattve utpadyotpadya saskrs tirobhavanti/ sa nsty eko 'pi saskro yas triklaviia jna smti cnubhavet/ na cnubhavam antarea jnasya smte ca pratisandhnam aha mameti cotpadyate dehntaravat/ ato 'numyate asty eka sarvaviaya pratideha svajnaprabandha smtiprabandha ca pratisandhatta iti, yasya dehntareu vtter abhvn na pratisandhna bhavatti//14// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.15 ********************** % p.737 NyS_3,1.15: ntmapratipattihetn manasi sambhavt || na dehdisaghtavyatirikta tm/ kasmt? tmapratipattihetn manasi sambhavt ---``daranasparanbhym ekrthagrahad'' ity evamdnm tmapratipdakn hetn manasi sambhavo yata, mano hi sarvaviayam iti/ tasmn na arrendriyamanobuddhisaghtavyatirikta tmeti//15// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.16 ********************** NyS_3,1.16: jtur jnasdhanopapatte sajbhedamtram || jtu khalu jnasdhanny upapadyante --- caku payati ghrena jighrati sparanena spati, eva mantu sarvaviayasya matisdhanam antakaraabhta sarvaviaya vidyate yenya manyata iti/ eva sati jtary tmasaj na myate manasajbhyanujyate/ manasi ca manasaj na myate matisdhana tv abhyanujyate/ tad ida sajbhedamtra nrthe vivda iti/ % p.738 pratykhyne v sarvendriyavilopaprasaa/ atha mantu sarvaviayasya matisdhana sarvaviaya pratykhyyate nstti, eva rpdiviayagrahaasdhanny api na santti sarvendriyavilopa prasajyata iti//16// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.17 ********************** NyS_3,1.17: niyama ca niranumna || yo 'yam niyama iyate, rpdigrahaasdhanny asya santi, matisdhana sarvaviaya nstti, aya niyamo niranumna/ ntrnumnam asti yena niyama pratipadymaha iti/ rpdibhya ca viayntara sukhdayas tadupalabdhau karantarasadbhva/ yath caku gandho na ghyata iti karantara ghram eva cakur ghrbhy raso na ghyata iti karantara rasanam/ eva eev api/ tath cakurdibhi sukhdayo na ghyanta iti karantarea bhavitavyam/ % krantarea bhavitavyam/] p.739 tac ca jnyaugapadyaligam/ yac ca sukhdyupalabdhau karaa tac ca jnyaugaoadyaliga tasyendriyam indriya prati sannidher asannidhe ca na yugapaj jnny utpadyanta iti/ tatra yad uktam ``tmapratipattihetn manasi sambhavt'' iti tad ayuktam//17// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.18 ********************** % p.740 ki punar aya dehdisaghtd anyo nitya utnitya iti/ kuta saaya? ubhayath datvt saaya/ vidyamnam ubhayath bhavati nityam anitya ca/ pratipdite ca tmasadbhve saaynivttir iti/ % p.741 tmasadbhvahetubhir evsya prg dehabhedd avasthna siddham rddhvam api dehabhedd avatihate/ kuta? NyS_3,1.18: prvbhyastasmtyanubandhj jtasya harabhayaokasampratipatte || jta khalv aya kumrako 'smin janmany aghteu harabhayaokahetuu harabhayaokn pratipadyate lignumeyn/ te ca smtyanubandhd utpadyante nnyath/ smtyanubandha ca prvbhysam antarea na bhavati/ prvbhysa ca prvajanmani sati, nnyatheti sidhyaty etat avatihate 'yam rdhva arrabhedd iti//18// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.19 ********************** % p.743 NyS_3,1.19: padmdiu prabodhasammlanavikravat tatvikra || yath padmdiv anityeu prabodha sammlana vikro bhavati evam anityasytmano harabhayaokasampratipattir vikra syt/ hetvabhvd ayuktam --- anena hetun padmdiu prabodhasammlanavikravad anityasytmano hardisampratipattir iti ntrodharaasdharmyt sdhyasdhana hetur na vaidharmyd asti hetvabhvt asambaddhrthakam aprthakam ucyata iti/ % p.744 dntc ca hardinimittasynivtti --- y ceyam seviteu viayeu hardisampratipatti smtyanubandhakt pratytmana ghyate seya padmdisammlanadntena na nivartate/ yath ceya na nivarttate tath jtasypti/ kriyjtau ca paravibhgasayogau prabodhasammlane, kriyhetu ca kriynumeya/ eva ca sati ki dntena pratiidhyate//19// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.20 ********************** atha nirnimitta padmdiu prabodhasammlanavikra iti matam evam tmano 'pi hardisampratipattir iti/ tac ca --- NyS_3,1.20: noatavarklanimittatvt pactmakavikrm || udiu satsu bhvd asatsv abhvt tannimitt pacabhtnugrahea nivttn padmdn prabodhasammlanavikr iti na nirnimitt/ eva hardayo 'pi vikr nimittad bhavitum arhanti na nimittam antarea/ % nimittad bhavitum arhanti ...] p.745 na cnyat prvbhyastasmtyanubandhn nimittam astti/ na cotpattitirodhakranumnam tmano dntt, na hardn nimittam antareotpatti, nodivan nimittntaropdna hardnm, tasmd ayuktam etat//20// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.21 ********************** ita ca nitya tm --- NyS_3,1.21: pretyhrbhysaktt stanybhilt || jtamtrasya vatsasya pravttiliga stanybhilo ghyate/ sa ca nntarehrbhysam/ kay yukty? dyate hi arri kudh pyamnnm hrbhysaktt smaranubandhd hrbhila/ na ca prvaarrbhysam antaresau jtamtrasyopapadyate/ % jtamtrasyopapadyate/] p.746 tennumyate bhtaprva arra yatrnenhro 'bhyasta iti/ sa khalv ayam tm prvaarrt pretya arrntaram panna kutpita prvbhyastam hram anusmaran stanyam abhilaati/ tasmn na dehabhedd tm bhidyate bhavaty evorddhva dehabhedd iti//21// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.22 ********************** NyS_3,1.22: ayaso 'yaskntbhigamanavat tadupasarpaam || yath khalv ayo 'bhysam antareyaskntam upasarpati, evam hrbhysam antarea bla stanyam abhilaati//22// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.23 ********************** % p.747 kim idam ayaso 'yaskntbhisarpaa nirnimittam atha nimittd iti? nirnimitta tvat --- NyS_3,1.23: nnyatra pravttyabhvt || yadi nirnimittam, lodayo 'py ayaskntam upasarpeyu/ na jtu niyame kraam astti/ atha nimittt, tat kenopalabhyate iti/ kriyliga kriyhetu, kriyniyamaliga ca kriyhetuniyama, tennyatra pravttyabhva, blasypi niyatam upasarpaakriyopalabhyate/ na ca stanybhilaligam anyad hrbhysaktt smaraubandht/ nimitta dntenopapdyate, % dntenopapdyate,] p.748 na csati nimitte kasyacid utpatti/ na ca dnto dam abhilahetu bdhate/ tasmd ayaso 'yaskntbhigamanam adnta iti/ ayasa khalv api nnyatra pravttir bhavati, na jtv ayo loam upasarpati, kikito 'sya niyama iti? yadi kraaniyamt, sa ca kriyniyamaliga/ eva blasypi niyataviayo 'bhila kraaniyamd bhavitum arhati/ tac ca kraam abhyastasmaraam anyad veti dena viiyate/ do hi arrim abhastasmarad hrbhila iti//23// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.24 ********************** ita ca nitya tm/ kasmt? --- NyS_3,1.24: vtargajanmdarant || sargo jyata ity arthd padyate/ aya jyamno rgnubhaddho jyate, rgasya prvnubhtaviaynucintana yoni, prvnubhava ca viaym anyasmin janmani arram antarea nopapadyate/ % arram antarea nopapadyate/] p.749 so 'yam tm prvaarrnubhtn viayn anusmaran teu teu rajyate, tath cya dvayor janmano pratisandhi/ eva prvaarrasya prvatarea prvatarasya prvatamenetydinndi cetanasya arrayoga, andi ca rgnubandha iti siddha nityatvam iti//24// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.25 ********************** % p.750 katha punar jyate prvnubhtaviaynucintanajanito jtasya rga, na puna --- NyS_3,1.25: saguadravyotpattivat tadutpatti || athotpattidharmakasya dravyasya gu kraata utpadyante tathotpattidharmakasytmano rga kutacid utpadyate/ atryam uditnuvdo nidaranrtha//25// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.26 ********************** NyS_3,1.26: na, sakalpanimittatvd rgdnm || na khalu saguadravyotpattivad utpattir tmano rgasya ca/ kasmt? sakalpanimittatvd rgdnm/ aya khalu prin viayn sevamnn sakalpajanito rgo ghyate, sakalpa ca prvnubhtaviaynucintanayoni/ tennumyate jtasypi prvnubhtrthacintanakto rga iti/ tmotpddhikarat tu rgotpattir bhavant sakalpd anyasmin rgakrae sati vcy kryadravyaguavat/ na ctmotpda siddho npi sakalpd anyad rgakraam asti/ % npi sakalpd anyad rgakraam asti/] p.751 tasmd ayukta saguadravyotpattivat tayor utpattir iti/ athpi sakalpd anyad rgakraa dharmdharmalakaam adam updyate, tathpi prvaarrayogo 'pratykhyeya/ tatra hi tasya nirvtti nsmin janmani/ tanmayatvd rga iti/ viaybhysa khalv aya bhvanhetu tanmayatvam ucyate iti/ jtiviec ca rgaviea iti/ karma khalv ida jtivieanirvartaka tdarthyt tcchabdya vijyate/ tasmd anupapanna sakalpd anyad rgakraam iti//26// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.27 ********************** % p.752 andi cetanasya arrayoga ity uktam, svaktakarmanimitta csya arra sukhadukhdhihnam/ tat parkyate --- ki ghrdivad ekapraktikam uta nnpraktti/ kuta saaya? vipratipatte saaya/ pthivydni bhtni sakhyvikalpena arrapraktir iti pratijnata iti/ ki tatra tattvam? % p.753 NyS_3,1.27: prthiva guntaropalabdhe || tatra mnua prthivam/ kasmt? guntaropalabdhe/ gandhavat pthiv gandhavac ca arram/ abdnm agandhatvt tatpraktyagandha syt/ na tv idam abdibhir asampktay pthivyrabdha ceendriyrthrayabhvena kalpate ity ata pacn bhtn sayoge sati arra bhavati/ bhtasayogo hi mitha pacn na niiddha iti/ pyataijasavyavyni lokntare arri tev api bhtasayoga pururthatantra iti/ sthlydidravyanipattv api nisaayo nbdisayogam antarena nipattir iti//27// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.28-30 ********************** % p.754 NyS_3,1.28: prthivpyataijasa tadaguopalabdhe || NyS_3,1.29: nivsocchvsopalabdhe cturbhautikam || NyS_3,1.30: gandhakledapkavyhvakadnebhya pcabhautikam || ta ime sandigdh hetava ity upekitavn strakra/ katha sandigdh? sati ca praktibhve bhtn dharmopalabdhir asati ca sayogpratiedht sannihitnm iti, yath sthlym udakatejovyvknm iti/ tad idam anekabhtaprakti arram agandham arasam arpam aspara ca praktyanuvidhnt syt, % -m arpam aspara ca praktyanuvidhnt syt,] p.755 na tv idam itthambhtam/ tasmt ``prthiva guntaropalabdhe''//28-29-30// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.31 ********************** % p.756 NyS_3,1.31: rutiprmyc ca || ``srya te cakurgacchatd'' ity atra mantre ``pthiv te arram'' iti ryate/ tad ida prakrtau vikrasya pralaybhidhnam iti/ % prakrtau vikrasya pralaybhidhnam iti/] p.757 ``srya te caku spomi'' ity atra mantrntare ``pthiv te arra spomti'' ryate/ seya krad vikrasya sptir abhidhyata iti/ sthlydiu ca tulyajtynm ekakryrambhadarand bhinnajtynm ekakryrambhnupapatti//31// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.32 ********************** athednm indriyi prameyakramea vicryante --- kim vyaktikny hosvid bhautiknti/ % -nti/] p.758 kuta saaya? --- NyS_3,1.32: kasre saty upalambhd vyatiricya copalambht saaya || kasra bhautikam, tasminn anupahate rpopalabdhi upahate cnupalabdhir iti/ vyatiricya kasram avasthitasya viayasya upalambho na kasraprptasya/ na cprpyakritvam indriym, tad idam abhautikatve vibhutvt sambhavati/ evam ubhayadharmopalabdhe saaya//32// % -palabdhe saaya//32//] p.759 _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.33 ********************** % p.760 abhautiknty ha/ kasmt? NyS_3,1.33: mahadaugrahat || mahad iti mahattara mahattama copalabhyate yath nyagrodhaparvatdi/ av iti autaram autama ca ghyate yath nyagrodhadhndi/ tadubhayam upalabhyamna cakuo bhautikatva bdhate/ bhautika hi yvat tvad eva vypnoti/ abhautika tu vibhutvt sarvavypakam iti//33// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.34 ********************** % p.762 na mahadaugrahaamtrd abhautikatva vibhutva cendriy akya pratipattum/ ida khalu --- NyS_3,1.34: ramyarthasannikaraviet tadgrahaam || tayor mahadavor grahaa cakramer arthasya ca sannikaravied bhavati yath pradparamer arthasya ceti/ % -r arthasya ceti/] p.763 ramyarthasannikara cvaraaliga/ ckuo hi rami kuydibhir vtam artha na prakayati yath pradparamir iti//34// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.35 ********************** % p.764 varanumeyatve satdam ha --- NyS_3,1.35: tadanupalabdher ahetu || rpasparavad dhi teja, mahattvd anekadravyavattvd rpavattvc copalabdhir iti pradpavat pratyakata upalabhyeta ckuo ramir yadi syd iti//35// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.36 ********************** NyS_3,1.36: nnumyamnasya pratyakato 'nupalabdhir abhvahetu || sannikarapratiedhrthenvaraena ligennumyamnasya ramer y pratyakato 'nupalabdhir nsv abhva pratipdayati yath candramasa parabhgasya prthivy cdhobhgasya//36// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.37 ********************** % p.765 NyS_3,1.37: dravyaguadharmabhedc copalabdhiniyama || bhinna khalv aya dravyadharmo guadharma ca, mahadanekadravyavac ca viaktvayavam pya dravya pratyakato nopalabhyate sparas tu to ghyate/ tasya dravyasynubandhd hemantaiirau kalpyete tathvidham eva ca taijasa dravyam anudbhtarpa saha rpea nopalabhyate, % kalpyete tathvidham ... nopalabhyate,] p.766 sparas tv asyoa upalabhyate tasya dravyasynubandhd grmavasantau kalpyete//37// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.38 ********************** yatra tv e bhavati --- NyS_3,1.38: anekadravyasamavyd rpaviec ca rpopalabdhi || tatra rpa ca dravya ca tadraya pratyakata upalabhyate/ rpavieas tu yadbhvt kvacid rpopalabdhi yadabhvc ca dravyasya kvacid anupalabdhi sa rpadharmo 'yam udbhava samkhyta iti/ anudbhtarpa cya nyano rami, tasmt pratyakato nopalabhyata iti/ % iti/] p.767 da ca tejaso dharmabheda, udbhtarpaspara pratyaka tejo yath dityaramaya/ udbhtarpam anudbhtaspara ca pratyaka yath pradparamaya/ udbhtasparam anudbhtarpam apratyaka yathbdisayukta teja/ anudbhtarpasparo 'pratyaka ckuo ramir iti//38// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.39 ********************** NyS_3,1.39: karmakrita cendriy vyha pururthatantra || yath cetanasyrtho viayopalabdhibhta sukhadukhopalabdhibhta ca kalpyate tathendriyi vyhni, viayaprptyartha ca rame ckuasya vyha/ rpasparnabhivyakti ca vyavahraprakptyarth, dravyaviee ca pratghtd varaopapattir vyavahrrth/ sarvadravy vivarpo vyha indriyavat karmakrita pururthatantra/ karma tu dharmdharmabhta cetanasyopabhogrtham iti/ % p.768 avyabhicrc ca pratghto bhautikadharma/ ya ctvaraopalambhd indriyasya dravyaviee pratighta sa bhautikadharmo na bhtni vyabhicarati, nbautika pratightadharmaka dam iti/ apratightas tu vyabhicr bhautikbhautikayo samnatvd iti/ yad api manyeta pratightd bhautiknndriyi, apratightd abhautiknti prptam? da cpratighta kcbhrapaalasphaikntaritopalabdhe/ tan na yuktam/ kasmt? yasmd bhautikam api na pratihanyate, kcbhrapaalasphaikntaritaprakt pradparamnm, sthlydiu pcakasya tejaso 'pratighta//39// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.40 ********************** % p.769 upapadyate ca anupalabdhi kraabhedt --- NyS_3,1.40: madhyandinolkpraknupalabdhivat tadanupalabdhi || yath ``anekadravyea samavyd rpaviec copalabdhir'' iti saty upalabdhikrae madhyandinolkprako nopakabhyate dityaprakenbhibhta, eva mahadanekadravyavattvd rpaviec copalabhir iti saty upalabdhikrae ckuo ramir nopalabhyate nimittntarata// tac ca vykhytam anudbhtarpasparasya dravyasya pratyakato 'nupalabdhir iti//40// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.41 ********************** atyantnupalabdhi cbhvakraam/ yo hi bravti loaprako madhyandine dityaprakbhibhavn nopalabhyata iti, tasyaitat syt? % p.770 NyS_3,1.41: na, rtrv apy anupalabdhe || apy anumnato 'nupalabdher iti/ evam atyantnupalabdher loaprako nsti, na tv eva cakuo ramir iti//41// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.42 ********************** upapannarp ceyam --- NyS_3,1.42: bhyapraknugrahd viayopalabdher anabhivyaktito 'nupalabdhi || bhyena prakennughta caku viayagrhaka tadabhve 'nupalabdhi/ sati ca praknugrahe tasparopalabdhau ca saty tadrayasya dravyasya caku 'grahaa rpasynudbhtatvt, % praknugrahe ...] p.771 seya rpnabhivyaktito rprayasya dravyasynupalabdhir d/ tatra yad ukta ``tadanupalabdher ahetur'' iti etad ayuktam//42// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.43 ********************** kasmt punar abhibhavo 'nupalabdhikraa ckuasya ramer nocyata iti? NyS_3,1.43: abhivyaktau cbhibhavt || bhyapraknugrahanirapekaty ceti crtha/ yad rpam abhivyaktam udbhta bhyapraknugraha ca npekate tadviayo 'bhibhava, viparyaye 'bhibhavbhvt/ anudbhtarpatvc cnupalabhyamna bhyapraknugrahc copalabhyamna nbhibhyata iti/ % -nupalabhyamna] p.772 evam upapannam asti ckuo ramir iti//43// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.44 ********************** % p.773 NyS_3,1.44: naktacaranayanaramidaranc ca || dyante hi nakta nayanaramayo naktacar vadaaprabhtnm, tena easynumnam iti/ jtibhedavad indriyabheda iti cet? dharmabhedamtra cnupapannam varaasya prtipratiedhrthasya darand iti//44// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.45 ********************** % p.774 indriyrthasannikarasya jnakraatvnupapatti/ kasmt? NyS_3,1.45: aprpya grahaa kcbhrapaalasphaikntaritopalabdhe || tdi sarpad dravya kce abhrapaale v pratihata dt'm, avyavahitena sannikyate vyhanyate vai prptir vyavadhneneti/ yadi ca ramyarthasannikaro grahaahetu syt na vyavahitasya sannikara ity agrahaa syt/ asti ceya kcbhrapaalasphaikntaritopalabdhi s jpayati aprpyakrndriyi ata evbhautikni, prpyakritva hi bhautikadharma iti//45// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.46 ********************** % p.775 NyS_3,1.46: kuyntaritnupalabdher apratiedha || aprpyakaritve satndriy kuyntaritasynupalabdhir na syt//46// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.47 ********************** prpyakritve 'pi tu kcbhrapaalasphaikntaritopalabdhir na syt? NyS_3,1.47: apratghtt sannikaropapatti || na ca kco 'bhrapaala v nayanarami viabhnti so 'pratihanyamna sannikyata iti//47// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.48 ********************** % p.776 ya ca manyate na bhautikasypratighta iti tan na --- NyS_3,1.48: dityarame sphaikntarite 'pi dhye .vightt || dityaramer avightt sphaikntarite 'py avightt, dhye 'vightt/ avightd iti ca padbhisambandhd vkyabheda iti/ prativkya crthabheda iti/ dityarami kumbhdiu na pratihanyate, avightt kumbhastham udaka tapati/ prptau hi dravyntaraguasya uasya sparasya grahaa tena ca tasparbhibhava iti/ sphaikntarite 'pi prakanye pradparamnm apratighta, apratightt prptasya grahaam iti/ bharjanakapldistha ca dravyam gneyena tejas dahyate tatrvightt prpti, prptau tu dho nprpyakri teja iti/ % p.777 avightd iti ca kevala padam updyate, ko 'yam avighto nma? avyuhyamnvayavena vyavadhyena dravyea sarvato dravyasyvihmbha kriyhetor apratibandha prpter apratiedha iti/ da hi kalaaniaktnm ap bahi tasparasya grahaam/ na cendriyesannikasya dravyasya sparopalabdhi/ dau ca praspandaparisravau/ tatra kcbhrapaaldibhir nayanaramer apratightd vibhidyrthena saha sannikard upapanna grahaam iti//48// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.49 ********************** % p.778 NyS_3,1.49: netaretaradharmaprasagt || kcbhrapaaldivad v kuydibhir apratighta, kuydivad v kcbhrapaaldibhi pratighta iti prasajyate, niyame kraa vcyam iti//49// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.50 ********************** NyS_3,1.50: darodakayo prasdasvbhvyd rpopalabdhivat tadupalabdhi || darodakayo prasdo rpaviea svo dharmo niyamadarant, prasdasya v svo dharmo rpopalambhanam/ yath darapratihatasya parvttasya nayanarame svena mukhena sannikare sati svamukhopalambhana pratibimbagrahakhyam dararpnugraht tannimitta bhavati, % -kare sati ...] p.779 dararpopaghte tadabhvt, kuydiu ca pratibimbagrahaa na bhavati eva kcbhrapaaldibhir avighta cakrame kuydibhi ca pratighto dravyasvabhvaniyamd iti//50// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.51 ********************** NyS_3,1.51: dnumitn hi niyogapratiedhnupapatti || pramasya tattvaviayatvt/ na khalu bho parkamena dnumit arth aky niyoktum eva bhavateti, % niyoktum eva bhavateti,] p.780 npi pratieddhum eva na bhavateti/ na hdam upapadyate rpavad gandho 'pi ckuo bhavatv iti, gandhavad v rpa ckua m bhd iti, agnipratipattivat dhmenodakapratipattir api bhavatv iti, udakpratipattivad v dhmengnipratipattir api m bhd iti/ ki kraam? yath khalv arth bhavanti ya e svo bhva svo dharma iti tathbht pramena pratipadyanta iti/ tathbhtaviayaka hi pramam iti/ imau khalu niyogapratiedhau bhavat deitau kcbhrapaaldivad v kuydibhir apratighto bhavatu kuydivad v kcbhrapaaldibhir apratighto m bhd iti/ na, dnumit khalv ime dravyadharm, pratightpratightayor hy upalabdh vyavasthpike/ vyavahitnupalabdhynumyate kuydibhi pratighta, vyavahitopalabdhynumyate kcbhrapaaldibhir apratighta iti//51// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.52 ********************** % p.781 athpi khalv ekam idam indriya bahnndriyi v? kuta saaya? NyS_3,1.52: sthnnyatve nntvd avayavinnsthnatvc ca saaya || bahni dravyi nnsthnni dyante, nnsthna ca sann eko 'vayav ceti/ tenendriyeu bhinnasthneu saaya iti//52// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.53 ********************** % p.783 ekam indriyam --- NyS_3,1.53: tvag avyatirekt || tvag ekam indriyam ity ha/ kasmt? avyatirekt/ na tvac kicid indriydhihna na prptam, na csaty tvaci kicid viayagrahaa bhavati, yay satvendriyasthnni vyptni yasy ca saty viayagrahaa bhavati s tvag ekam indriyam iti/ nendriyntarrthnupalabdhe/ sparopalabdhilakay saty tvaci ghyame tvagindriyea spare indriyntarrth rpdayo na ghyante andhdibhi/ na sparagrhakt indriyd indriyntaram astti sparavad andhdibhir ghyeran rpdaya, na ca ghyante tasmn naikam indriya tvag iti/ % p.784 tvagavayavavieea dhmopalabdhivat tadupalabdhi/ yath tvaco 'vayavaviea kacic cakui sanniko dhmaspara ghti nnya, eva tvaco 'vayavavie rpdigrhaks tem upaghtd andhdibhir na ghyante rpdaya iti/ vyhatatvd ahetu/ tvagavyatirekd ekam indriyam ity uktv ``tvag avayavavieea dhmopalabdhivad rpdyupalabdhir'' ity ucyate/ eva ca sati nnbhtni viayagrhaki viayavyavasthnt tadbhve viayagrahaasya bhvt tadupaghte cbhvt, tath ca prvo vda uttarea vdea vyhanyata iti/ sandigdha cvyatireka/ pthivydibhir api bhtair indriydhihnni vyptni, na ca tev asatsu viayagrahaa bhavatti/ tasmn na tvag anyad v sarvaviayam ekam indriyam iti//53// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.54 ********************** % p.785 NyS_3,1.54: na yugapadarthnupalabdhe || tm manas sambadhyate, mana indriyea, indriya sarvrthai sannikam iti, tmendriyamanorthasannikarebhyo yugapad grahani syu/ na ca yugapad rpdayo ghyante tasmn naikam indriya sarvaviayam astti/ ashacaryc ca viayagrahan naikam indriya sarvaviayakam, shacarye hi viayagrahanm andhdyanupapattir iti//54// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.55 ********************** % p.786 NyS_3,1.55: vipratiedhc ca na tvag ek || na khalu tvag ekam indriya vyghtt --- tvac rpy aprptni ghyanta ity aprpyakritve spardiv apy eva prasaga/ spardn ca prptn grahad rpdn prptn grahaam iti prptam/ % p.787 prpyprpyakritvam iti cet? varanupapatter viayamtrasya grahaam/ athpi manyeta prpt spardayas tvac ghyante rpi tv aprptnti? eva sati nsty varaam, varanupapatte ca rpamtrasya grahaa vyavahitasya cvyavahitasya ceti/ drntiknuvidhna ca rpopalabdhyanupalabdhyor na syt/ aprpta tvac ghyate rpam iti dre rpasygrahaam antike ca grahaam ity etan na syd iti//55// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.56 ********************** pratiedhc ca nntvasiddhau sthpanhetur apy updyate --- NyS_3,1.56: indriyrthapacatvt || artha prayojanam, tat pacavidham indriym, sparanenendriyea sparagrahae sati na tenaiva rpa ghyata iti rpagrahaaprayojana cakur anumyate/ % tenaiva rpa ghyata iti rpagrahaaprayojana cakur anumyate/] p.788 spararpagrahae ca tbhym eva na gandho ghyata iti gandhagrahaaprayojana ghram anumyate/ tray grahae na tair eva raso ghyata iti rasagrahaaprayojana rasanam anumyate/ na ca catur grahae tair eva abda ryata iti abdagrahaaprayojana rotram anumyate/ evam indriyaprayojanasynitaretarasdhanasdhyatvt pacaivendriyi//56// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.57 ********************** % p.789 NyS_3,1.57: na, tadarthabahutvt || na khalv indriyrthapacatvt pacendriyti sidhyati/ kasmt? tem arthn bahutvt/ bahava khalv ime indriyrth, spars tvat tonnut iti/ rpi uklaharitdni/ gandh iniopekay/ ras kaukdaya, abd vartmno dhvanimtr ca bhinn/ tad yasyendriyrthapacatvt pacendriyi tasyendriyrthabahutvd bahni indriyi prasajyanta iti//57// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.58 ********************** NyS_3,1.58: gandhatvdyavyatirekd gandhdnm apratiedha || gandhatvdibhi svasmnyai ktavyavasthn gandhdn yni gandhdigrahani tny asamnasdhanasdhyatvd grhakntari na prayojayanti/ arthasamho 'numnamukto nrthaikadea/ % -mukto nrthaikadea/] p.790 arthaikadea critya viayapacatvamtra bhavn pratiedhati tasmd ayukto 'ya pratiedha iti/ katha punar gandhatvdibhi svasmnyai ktavyavasth gandhdaya iti? spara khalv aya trividha ta uo 'nuta ca sparatvena svasmnyena saghta/ ghyame ca taspare noasynutasya v sparasya grahaa grhakntara prayojayati sparabhednm ekasdhanasdhyatvd yenaiva tasparo ghyate tenaivetarv apti/ eva gandhatvena gandhnm, rpatvena rpm, rasatvena rasnm, abdatvena abdnm iti/ gandhdigrahani punar asamnasdhanasdhyatvd grhakntar prayojakni/ tasmd upapannam indriyrthapacatvt pacendriyti//58// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.59 ********************** yadi smnya sagrhakam, prptam indriym --- NyS_3,1.59: viayatvvyatirekd ekatvam || viayatvena hi smnyena gandhdaya saght iti//59// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.60 ********************** % p.791 NyS_3,1.60: na, buddhilakadhihnagatyktijtipacatvebhya || na khalu viayatvena smnyena ktavyavasth viay grhakntaranirapek ekasdhanagrhy anumyante, anumyante ca paca gandhdayo gandhatvdibhi svasmnyai ktavyavasth indriyntaragrhy, tasmd asambaddham etat/ ayam eva crtho 'ndyate buddhilakaapacatvd iti/ buddhaya eva lakani viayagrahaaligatvt indriym, tad etat ``indriyrthapacatvt'' ity etasmin stre ktabhyam iti/ tasmd buddhilakaapacatvt pacendriyi/ % p.792 adhihnny api khalu pacendriym, sarvaarrdhihna sparana sparagrahaaligam, kasrdhihna caku bahirnista rpagrahaaligam, nsdhihna ghram, jihvdhihna rasanam, karacchidrdhihna rotram, gandharasarpasparaabdagrahaaligatvd iti/ gatibhedd apndriyabheda/ kasropanibaddha cakur bahirnistya rpdhikarani dravyi prpnoti/ sparandni tv indriyi viay evrayopasarpat pratysdanti/ santnavtty abdasya rotrapratysattir iti/ kti khalu parimam iyatt s pacadh/ svasthnamtri ghrarasanasparanni viayagrahaennumeyni/ caku kasrraya bahirnista viayavypi/ rotra nnyad kt, tac ca vibhu abdamtrnubhavnumeya puruasaskropagrahac cdhihnaniyamena abdasya vyajakam iti/ % p.793 jtir iti yoni pracakate/ paca khalv indriyayonaya pthivydni bhtni, tasmt praktipacatvd api pacendriyti siddham//60// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.61 ********************** katha punar jyate bhtapraktnndriyi nvyaktapraktnti? NyS_3,1.61: bhtaguavieopalabdhes tdtmyam || do hi vyvdn bhtn guaviebhivyaktiniyama/ vyu sparavyajaka, po rasavyajik, tejo rpavyajakam, prthiva kicid dravya kasyacid dravyasya gandhavyajakam/ asti cyam indriy bhtaguavieopalabdhiniyama tena bhtaguavieopalabdher manymahe bhtapraktnndriyi nvyaktapraktnti//61// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.62 ********************** % p.795 gandhdaya pthivydigu ity uddiam uddea ca pthivydnm ekaguatve cnekaguatve ca samna ity ata ha --- NyS_3,1.62: gandharasarpasparaabdn sparaparyant pthivy || _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.63 ********************** NyS_3,1.63: aptejovyn prva prvam apohykasyottara || sparaparyantnm iti vibhaktiviparima/ kasyottara abda sparaparyantebhya iti/ % iti/] p.796 katha tarhi tarabnirdea? svatantraviniyogasmarthyt/ tenottaraabdasya parrthbhidhna vijyate/ uddeastre hi sparaparyantebhya para abda iti/ tantra v sparasya vivakitatvt --- sparaparyanteu niyukteu yo 'nyas taduttara abda iti//62-63// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.64 ********************** % p.797 NyS_3,1.64: na sarvagunupalabdhe || nya guaniyoga sdhu/ kasmt? yasya bhtasya ye gu na te tadtmakenendriyea sarve upalabhyante/ prthivena hi ghrena sparaparyant na ghyante gandha eva eko ghyate eva eev apti//64// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.65 ********************** katha tarhme gu viniyoktavy iti? NyS_3,1.65: ekaikayenottarottaraguasadbhvd uttarottar tadanupalabdhi || gandhdnm ekaiko yathkrama pthivydnm ekaikasya gua, ata ``tadanupalabdhi'' te tayo tasya cnupalabdhi --- % te tayo tasya cnupalabdhi ---] p.798 ghrena rasarpasparn rasanena rpasparayo caku sparasyeti/ katha tarhy anekaguni bhtni ghyanta iti? sasargc cnekaguagrahaam/ abdisasargc ca pthivy rasdayo ghyante eva eev apti//65// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.66 ********************** % p.799 niyamas tarhi na prpnoti sasargasyniyamt caturgu pthiv trigu po dvigua teja ekaguo vyur iti/ niyama copapadyate/ katham? NyS_3,1.66: via hy apara parea || pthivydn prvaprvam uttareottarea viam ata sasarganiyama iti/ tac caitad bhtasau veditavya naitarhti//66// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.67 ********************** % p.800 NyS_3,1.67: na prthivpyayo pratyakatvt || neti tristr pratycae/ kasmt? prthivasya dravyasypy asya ca pratyakavt/ mahatvnekadravyatvd rpc copalabdhir iti taijasam eva dravya pratyaka syt na prthivam pya v rpbhvt/ taijasavat tu prthivpyayo pratyakatvt na sasargd anekaguagrahaa bhtnm iti/ bhtntararpakta ca prthivpyayo pratyakatva bruvata pratyako vyu prasajyate niyame v kraam ucyatm iti/ % p.801 rasayor v prthivpyayo pratyakatvt --- prthivo rasa avidha, pyo madhura eva; na caitat sasargd bhavtitum arhati/ rpayor v prthivpyayo pratyakatvt taijasarpnughtayo, sasarge hi vyajakam eva rpa na vyagyam astti/ eknekavidhatve ca prthivpyayo pratyakatvd rpayo/ prthiva haritalohitaptdyanekavidha rpam, pya tu uklam aprakakam, na caitad ekagun sasarge saty upapadyata iti/ udharaamtra caitat, ata para prapaca / sparayor v prthivataijasayo pratyakatvt/ prthivo 'nunta spara, uas taijasa pratyaka, na caitad ekagunm anutasparena vyun sasargeopapadyata iti/ atha v prthivpyayor dravyayor vyvasthitaguayo pratyakatvt/ caturgua prthiva dravya triguam pya pratyakam, tena tatkraam anumyate tathbhtam iti/ tasya krya liga kraabhvd dhi kryabhva iti/ eva taijasavyavyayor dravyayo pratyakatvd guavyavasthy tatkrae dravye vyavasthnumnam iti/ da ca viveka prthivpyayo pratyakatvt/ prthiva dravyam abdibhir viyukta pratyakato ghyate, % ghyate,] p.802 pya ca parbhym, taijasa ca vyun, na caikaikagua ghyata iti/ niranumna tu ``via hy apara parea'' ity etad iti/ ntra ligam anumpaka ghyata iti yenaitad eva pratipadyemahi/ yac cokta via hy apara pareeti bhtasau veditavya na smpratam iti niyamakrabhvd ayuktam/ da ca smpratam apara parea viam iti, vyun ca via teja iti/ viatva sayoga, sa ca dvayo samna, vyun ca viatvt sparavat tejo na tu tejas viatvd rpavn vyur iti niyamakraa nstti/ da ca taijasena sparena vyavyasya sparasybhibhavd agrahaam iti, na ca tenaiva tasybhibhava iti//67// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.68 ********************** tad eva nyyaviruddha pravda pratiidhya ``na sarvagunupalabdher'' iti codita samdhyate --- NyS_3,1.68: prvaprvaguotkart tat tat pradhnam || tasmn na sarvaguopalabdhi, ghrdn prva prva gandhder guasyotkart tat tat pradhnam/ k pradhnat? viayagrhakatvam/ ko guotkara? abhivyaktau samarthatvam/ yath bhyn prthivpyataijasn dravy caturguatriguadvigun na sarvaguavyajakatva gandharasarpotkart tu yathkrama gandharasarpavyajakatvam, % bhyn ...] p.803 eva ghra rasanacaku. caturguatriguadvigun na sarvaguagrhakatvam, gandharasarpotkart tu yathkrama gandharasarpagrhakatvam/ tasmd ghrdibhir na sarve gunm upalabdhir iti/ yas tu pratijnte gandhaguatvd ghra gandhasya grhakam eva rasandiv apti, tasya yathguayoga ghrdibhir guagrahaa prasajyata iti//68// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.69 ********************** % p.804 kikta punar vyavasthnam --- kicit prthivam indriya na sarvi, knicid pyataijasavyavyni indriyi na sarvti? NyS_3,1.69: tadvyavasthna tu bhyastvt || arthanirvttisamarthasya pravibhaktasya dravyasya sasarga puruasaskrakrito bhyastvam/ do hi prakare bhyastvaabda, yath prako viayo bhyn ity ucyate/ yath pthagarthakriysamarthni puruasaskravad viauadhimaiprabhtni dravyi nirvartyante, na sarva sarvrtham; eva pthagviayagrahaasamarthni ghrdni nirvartyante na sarvaviayagrahaasamarthnti//69// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.70 ********************** % p.805 svagun nopalabhanta indriyi/ kasmd iti cet? NyS_3,1.70: sagunm indriyabhvt || svn gandhdn nopalabhante ghrdni/ kena kraeneti cet? svaguai saha ghrdnm indriyabhvt/ ghra svena gandhena samnrthakri saha bhya gandha ghti tasya svagandhagrahaa sahakrivaikalyn na bhavati, eva em api//70// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.71 ********************** yadi punar gandha sahakr ca syd ghrasya grhya cety ata ha --- NyS_3,1.71: tenaiva tasygrahac ca || % p.806 na guopalabdhir indriym/ yo brte --- yath bhya dravya caku (corr.; caka, ed.) ghyate tath tenaiva caku tad eva cakur ghyatm iti, td idam; tulyo hy ubhayatra pratipattihetvabhva iti//71// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.72 ********************** NyS_3,1.72: na abdaguopalabdhe || svagun nopalabhanta indriyti etan na bhavati/ upalabhyate hi svagua abda rotreeti//72// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,1.73 ********************** % p.807 NyS_3,1.73: tadupalabdhir itaretaradravyaguavaidharmyt || na abdena guena saguam kam indriya bhavati/ na abda abdasya vyajaka, na ca ghrdn svaguagrahaa pratyakam, npy anumyate/ anumyate tu rotrekena abdasya grahaam, abdaguatva ca kasyeti/ pariea cnumna veditavyam/ tm tvat rot na karaam, manasa rotratve badhiratvbhva, pthivydn ghrdibhve smarthyam, rotrabhve csmarthyam/ % smarthyam, rotrabhve csmarthyam/] p.808 asti ceda rotram ka ca iyate, paried ka rotram iti//73// iti rvtsyyanye nyyabhye ttydhyyasydyam hnikam// % p.809 atha ttydhyysya dvityam hnikam _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.1 ********************** parkitnndriyy arth ca, buddher idn parkkrama, s kim anity nity veti/ kuta saaya? NyS_3,2.1: karmkasdharmyt saaya || asparavattva tbhy samno dharma upalabhyate buddhau, viea copajanpyadharmavattvam, viparyaya ca yathsvam anityanityayos tasy buddau nopalabhyate, tena saaya iti//1// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.2 ********************** anupapannarpa khalv aya saaya/ sarvaarri hi pratytmavedany anity buddhi sukhdivat/ % sukdivat] p.810 bhavati ca savitti --- jsymi jnmi ajsiam iti/ na copajanpyv antarea traiklyavykti, tata ca traiklyavyakter anity buddhir ity etat iddham/ pramasiddha ceda stare 'py uktam --- `indriyrthasannikarotpannam', `yugapaj jnnutpattir manaso ligam ityevamdi/ tasmt saayaprakriynupapattir iti/ dipravdoplambhrthan tu prakaraam/ eva hi payanta pravadanti skhy --- puruasyntakaraabht nity buddhir iti/ sdhana ca pracakate --- % p.811 NyS_3,2.2: viayapratyabhijnt || ki punar ida pratyabhijnam? ya prvam ajsiam artha tam ima jnmti jnyo samne 'rthe pratisandhijna pratyabhijnam, etac cvasthity buddher upapannam/ nntve tu buddhibhedetpannpavargiu pratyabhijnnupapatti nnyajtam anya pratyabhijntti//2// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.3 ********************** NyS_3,2.3: sdhyasamatvd ahetu || yath khalu nityatva buddhe sdhyam eva pratyabhijnam apti/ ki kraam? cetanadharmasya karae 'nupapatti/ puruadharma khalv aya jna daranam upalabdhir bodha pratyaya adhyavasya iti/ % adhyavasya iti] p.812 cetano hi prvajtam artha pratyabhijnti, tasyaitasmd dhetor nityatva yuktam iti/ karaacaitanybhyupagame tu cetanasvarpa vacanya nnirdiasvarpam tmntara akyam astti pratipattum/ jna ced buddher antakaraasybhyupagamyate cetanasyedn ki svarpa ko dharma ki tattvam? jnena ca buddhau vartamnenya cetana ki karotti? cetayate iti cet na, jnd arthntaravacanam --- purua cetayate buddhir jntti neda jnd arthntaram ucyate, cetayate jnte buddhyate payati upalabhate ity eko 'yam artha iti/ buddhir jpayatti cet addh --- jnte puruo buddhir jpayatti satyam etat/ eva cbhyupagame jna puruasyeti siddha bhavati na buddher antakaraasyeti/ %813 pratipurua ca abdntaravyavasthpratijne pratiedhahetuvacanam/ ya ca pratijnte --- kacit purua cetayate, kacid buddhyate, kacid upalabhate, kacit payatti; puruntari khalv imni cetano boddhopalabdh draeti naikasyaite dharm iti atra ka pratiedhahetur iti? arthasybheda iti cet samnam/ abhinnrth ete abd iti tatra vyavasthnupapattir ity eva cen manyase, samna bhavati --- purua cetayate buddhir jnte ity atrpy artho na bhidyate tatrobhayo cetanatvd anyataralopa iti/ yadi punar budhyate 'nayeti bodhana buddhi mana evocyate tac ca nityam, % evocyate tac ca nityam,] p.814 astv etad evam, na tu manaso viayapratyabhijnn nityatvam/ da hi karaabhede jtur ekatvt pratyabhijna `savyadasyetarea pratyabhijnd' iti/ % p.815 cakurvat pradpavac ca; pradpntaradasya pradpntarea pratyabhijnam iti/ tasmj jtur aya nityatve hetur iti//3// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.4 ********************** yac ca manyate buddher avasthity yathviaya vttayo jnni nicaranti vtti ca vttimato nnyeti, tac ca --- NyS_3,2.4: na, yugapad agrahat || vttivttimator ananyatve vttimato 'vasthnd vttnm avasthnam iti ynmni viayagrahani tny avatianta iti yugapad viay grahaa prasajyata iti//4// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.5 ********************** % p.816 NyS_3,2.5: apratyabhijne ca vinaprasaga || atte ca pratyabhijne vttimn apy atta ity antakaraasya vina prasajyate, viparyaye ca nntvam iti//5// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.6 ********************** avibhu caika mana paryyeendriyai sayujyata iti --- NyS_3,2.6: kramavttitvd ayugapad grahaam || indriyrthnm, vttivttimator nntvam iti/ % p.817 _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.7 ********************** NyS_3,2.7: apratyabhijna ca viayntaravysagt || apratyabhijnam anupalabdhi/ anupalabdhi ca kasycid arthasya viayntaravysakte manasy upapadyate vttivttimator nntvt, ekatve hi anarthako vysaga iti//7// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.8 ********************** vibhutve cntakaraasya paryyeendriyai sayoga --- NyS_3,2.8: na, gatyabhvt || prptnndriyy antakaraeneti prptyarthasya gamanasybhva/ tatra kramavttitvbhvd ayugapad grahanupapattir iti/ % p.818 gatyabhvc ca pratiiddha vibhuno 'ntakaraasyyugapadgrahaa na ligntarenumyate iti/ yath cakuo gati pratiiddh sannikaviprakayos tulyaklagrahat picandramasor vyavadhnena pratghte so'numyata iti so 'ya nnta karae vivdo na tasya nityatve/ % karae vivdo na tasya nityatve] p.819 siddha hi mano 'ntakaraa nitya ceti/ kva tarhi vivda? tasya vibhutve, tac ca pramato 'nupalabdhe pratiiddham iti/ eka cntakaraa nn cait jntmak vttaya, cakurvijna ghravijna rpavijna gandhavijnam/ etac ca vttivttimator ekatve 'nupapannam iti/ puruo jnte nntakaraam iti/ etena viayntaravysaga pratyukta/ viayntaragrahaalakao viayntaravysaga puruasya nntakaraasyeti, kenacid indriyea sannidhi kenacid asannidhir ity aya tu vysago 'nujyate manasa iti//8// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.9 ********************** % p.820 ekam antakaraa nn vttaya iti/ saty abhede vtter idam ucyate --- NyS_3,2.9: sphaiknyatvbhimnavat tadanyatvbhimna || tasy vttau nntvbhimna, yath dravyntaropahite sphaike anyatvbhimno nlo lohita iti; eva viayntaropadhnd iti/ % p.821 na hetvabhvt/ sphaiknyatvbhimnavad aya jneu nntvbhimno gauo na punar gandhdyanyatvbhimnavad iti hetur nsti hetvabhvd anupapanna iti/ samno hetvabhva iti cet na jnn krameopajanpyadarant --- kramea hndriyrtheu jnny upajyante cpayanti ceti dyate/ % cpayanti ceti dyate/] p.822 tasmd gandhdyanyatvbhimnavad aya jneu nntvbhimna iti//9// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.10 ********************** % p.823 sphaiknyatvbhimnavad ity etad amyama kaikavdy ha --- NyS_3,2.10: sphaike 'py aparparotpatte kaikatvd vyaktnm ahetu || % p.824 sphaikasybhedenvasthitasyopadhnabhedn nntvbhimna ity ayam avidyamnahetuka paka/ kasmt? sphaike 'py aparparotpatte/ sphaike 'pi any vyaktaya utpadyante any nirudhyanta iti/ katham? kaikatvd vyaktnm/ kaa clpyn kla kaasthitik kaik/ katha punar gamyate kaik vyaktaya iti? upacaypacayaprabandhadaranc charrdiu/ paktinirvttasyhrarasasya arre rudhirdibhvenopacayo 'pacaya ca prabandhena pravarttate/ upacayd vyaktnm utpda, apacayd vyaktinirodha/ eva ca saty avayavaparimabhedena vddhi arrasya klntare ghyate iti so 'ya vyaktivieadharmo vyaktimtre veditavya iti//10// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.11 ********************** % p.825 NyS_3,2.11: niyamahetvabhvd yathdaranam abhyanuj || sarvsu vyaktiu upacaypacayaprabandha arravad iti nya niyama/ kasmt? hetvabhvt/ ntra pratyakam anumna v pratipdakam astti/ tasmd yathdaranam abhyanuj/ yatra yatropacaypacayaprabandho dyate, tatra tatra vyaktnm aparparotpattir upacaypacayaprabandhadaranenbhyanujyate, % r upacaypacayaprabandhadaranenbhyanujyate,] p.826 yath arrdiu/ yatra yatra na dyate tatra tatra pratykhyyate yath grvaprabhtiu/ sphaike 'py upacaypacayaprabandho na dyate, tasmd ayukta sphaike 'py aparprotpattir iti/ yath crkasya kaukimn sarvadravy kaukimnm pdayet tdg etad iti//11// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.12 ********************** ya ceanirodhenprvotpda niranvaya dravyasantne kaikat manyate tasyaitat --- NyS_3,2.12: notpattivinakraopalabdhe || utpattikraa tvad upalabhyate avayavopacayo valmkdnm, vinakraa copalabhyate ghadnm avayavavibhga/ % labhyate ghadnm avayavavibhga/] p.827 yasya tv anapacitvayava nirudhyate anupacitvayava cotpadyate tasyeanirodhe niranvaye vprvotpde na kraam ubhayatrpy upalabhyate iti//12// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.13 ********************** %829 NyS_3,2.13: kravine kranupalabdhivad dadhyutpattivac ca tadupapatti || yathnupalabhyamna kravinakraa dadhyutpattikraa cbhyanujyate tath sphaike parparsu vyaktiu vinakraam utpdakraa cbhyanujeyam iti//13// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.14 ********************** % p.830 NyS_3,2.14: ligato grahan nnupalabdhi || kravinaliga kravinakraa dadhyutpattiliga dadhyutpattikraa ca ghyate 'to nnupalabdhi, viparyayas tu sphaikdiu dravyeu aparparotpattau vyaktn na ligam astty anutpattir eveti//14// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.15 ********************** % p.846 atra kacit parihram ha --- NyS_3,2.15: na payasa parimaguntaraprdurbhvt || payasa parimo na vina ity eka ha/ parima cvasthitasya dravyasya prvadharmanivttau dharmntarotpattir iti/ guntaraprdurbhva ity apara ha/ sat dravyasya prvaguanivttau guntaram utpadyata iti/ sa khalv ekapakbhva iva//15// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.16 ********************** % p.847 atra tu pratiedha --- NyS_3,2.16: vyhntard dravyntarotpattidarana prvadravyanivtter anumnam || samrchanalakad avayavavyhd dravyntare dadhni utpanne ghyame prva payodravyam avayavavibhgebhyo nivttam ity anumyate, yath mdavayavn vyhntard dravyntare sthlym utpanny prva mtpiadravya mdavayavavibhgebhyo nivarttate iti/ mdvac cvayavnvaya payodadhnor neanirodhe niranvayo dravyntarotpdo ghaata iti//16// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.17 ********************** % p.848 abhyanujya ca nikraa kravina dadhyutpda ca pratiedha ucyate --- NyS_3,2.17: kvacid vinakranupalabdhe kvacic copalabdher aneknta || kradadhivan nikraau vinotpdau sphaikavyaktnm iti nyam eknta iti/ kasmt? hetvabhvt/ ntra hetur asti akraau vinotpdau sphaikdivyaktn kradadhivat, na punar yath vinakraabhvt kumbhasya vina utpattikraabhvc cotpatti eva sphaikdivyaktn vinotpattikraabhvd vinotpattibhva iti/ % p.849 niradhihna ca dntavacanam/ ghyamayor vinotpdayo sphaikdiu syd ayam rayavn dnta kravinakranupalabdhivad dadhyutpattivac ceti, tau tu na ghyete/ tasmn niradhihno 'ya dnta iti/ abhyanujya ca sphaikasyotpdavinau yo 'tra sdhakas tasybhyanujnd apratiedha/ kumbhavan na nikraau vinotpdau sphaikdnm ity anujeyo 'ya dnta pratieddham aakyatvt/ kradadhivat tu nikraau vinotpdv iti akyo 'ya pratieddhu kraato vinotpattidarant/ kradadhnor vinotpatt payat tatkraam anumeya kryaliga hi kraam iti//17// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.18 ********************** % p.850 upapannam anity buddhir iti/ ida tu cintyate kasyeya buddhir tmeindriyamano 'rthn gua iti/ prasiddho 'pi khalv ayam artha parkaea pravarttaymti prakriyate/ so 'ya buddhau sannikarotpatte saaya vieasygrahad iti/ tatrya viea NyS_3,2.18: nendriyrthayos tadvine 'pi jnvasthnt || nendriym v guo jna te vino 'pi jnasya bhvt/ bhavati khalv idam indriye 'rthe ca vinae jnam adrkam iti/ na ca jtari vinathe jna bhavitum arhati/ anyat khalu vai tad indriyrthasannikaraja jna yad indriyrthavine na bhavati/ % bhavati] p.851 idam anyad tmamanasannikarajam, tasya yukto bhva iti/smti khalv iyam adrkam iti prvadaviay/ na ca vijtari nae prvopalabdhe smaraa yuktam, na cnyadam anya smarati/ na ca manasi jtary abhyupagamyamne akyam indriyrthayor jttva pratipdayitum//18// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.19 ********************** stu tarhi manogu jnam --- NyS_3,2.19: yugapaj jeynupalabdhe ca na manasa || yugapaj jeynupalabdhir antakaraasya ligam, tatra yugapaj jeynupalabdhy yad anumyate antakaraam, na tasya guo jnam/ kasya tarhi? jasya vaitvt/ % p.852 va jt vaya karaam, jnaguatve ca karaabhvanivtti/ ghrdisdhanasya ca jtur gandhdijnabhvd anumyate antakaraasdhanasya sukhdijna smti ceti/ tatra yaj jnagua mana sa tm, yat tu sukhdyupalabdhisdhanam antakaraa manas tad iti sajbhedamtra nrthabheda iti/ % p.853 yugapaj jeyopalabdhe ca yogina iti v crtha/ yog khalu ddhau prdurbhty vikaraadharm nirmya sendriyi arrntari teu yugapaj jeyny upalabhate/ tac caitad vibhau jtary upapadyate nau manasti/ vibhutve v manaso jnasya ntmaguatvapratiedha/ vibhu ca manastadantakaraabhtam iti tasya sarvendriyair yugapat sayogd yugapaj jnny utpadyerann iti//19// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.20 ********************** NyS_3,2.20: tadtmaguatve 'pi tulyam || vibhur tm sarvendriyai sayukta iti yugapaj jnotpattiprasaga iti//20// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.21 ********************** % p.854 NyS_3,2.21: indriyair manasa sannikarbhvt tadanutpatti || gandhdyupalabdher indriyrthasannikaravad indriyamanasannikaro 'pi kraam, tasya cyaugapadyam autvn manasa/ ayaugapadyd anutpattir yugapaj jnnm tmaguatve 'pti//21// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.22 ********************** yadi punar tmendriyrthasannikaramtrd gandhdijnam utpadyeta? NyS_3,2.22: notpattikranapadet || tmendriyasannikaramtrd gandhdijnam utpadyate iti, ntrotpattikraam apadiyate yenaitat pratipadyemahti//22// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.23 ********************** % p.855 NyS_3,2.23: vinakranupalabdhe cvasthne tannityatvaprasaga || ``tadtmaguatve 'pi tulyam'' ity etad anena samuccyate/ dvividho hi guanahetu, gunm raybhvo virodh ca gua/ nityatvd tmano 'nupapanna prva, virodh ca buddher guo na ghyate --- tasmd tmaguatve sati buddher nityatvaprasaga//23// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.24 ********************** % p.856 NyS_3,2.24: anityatvagrahd buddher buddhyantard vina abdavat || anity buddhir iti sarvaarri pratytmavedanyam etat/ ghyate ca buddhisantna tatra buddher buddhyantara virodh gua ity anumyate yath abdasantne abda abdntaravirodhti//24// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.25 ********************** % p.857 asakhyeyeu jnakriteu saskreu smtihetuv tmasamavetev tmamanaso ca sannikare samne smtihetau sati na kraasyyaugapadyam astti yugapat smtaya prdurbhaveyu yadi buddhir tmagua syd iti/ tatra kacit sannikarasyyaugapadyam upapdayiyann ha --- NyS_3,2.25: jnasamavettmapradeasannikarn manasa smtyutpatter na yugapadutpatti || jnasdhana saskro jnam ity ucyate jnasasktair tmapradeai paryyea mana sannikyate/ tmamanasannikart smtayo 'pi paryyea bhavantti//25// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.26 ********************** % p.858 NyS_3,2.26: nntaarravttitvn manasa || sadehasytmano manas sayogo vipacyamnakarmayasahito jvanam iyate/ tatrsya prk pryad antaarre vartamnasya manasa arrd bahirjnasasktair tmapradeai sayogo nopapadyata iti//26// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.27 ********************** % p.859 NyS_3,2.27: sdhyatvd ahetu || vipacyamnakarmayamtra jvanam, eva ca sati sdhyam antaarravttitva manasa iti//27// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.28 ********************** NyS_3,2.28: smarata arradhraopapatter apratiedha || susmray khalv aya mana praidadhna cird api kacid artha smarati, smarata ca arradhraa dyate/ tmamanasannikaraja ca prayatno dvividha --- dhraka preraka ca, niste ca arrd bahir mansi dhrakasya prayatnasybhvd gurutvt patana syt arrasya smarata iti//28//0 _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.29 ********************** % p.860 NyS_3,2.29: na tadugatitvn manasa || ugati mana tasya bahiarrtmapradeena jnasasktena sannikara, pratygatasya ca prayatnotpdanam ubhaya yujyata iti/ utpdya v dhraka prayatna arrn nisaraa manasa, atas tatropapanna dhraam iti//29// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.30 ********************** NyS_3,2.30: na smaraaklniyamt || kicit kipra smaryate kicic cirea/ yad cirea, tad susmray manasi dhryame cintprabandhe sati kasyacid arthasya ligabhtasya cintanam rdhita smtihetur bhavati/ tatraitac ciranicarite manasi nopapadyata iti/ arrasayognapeka ctmamanasayogo na smtihetu arrasya bhogyatanatvt/ % p.861 upabhogyatana puruasya jtu arra na tato nicaritasya manasa tmasayogamtra jnasukhdnm utpattau kalpate, kptau v arravaiyarthyam iti//30// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.31 ********************** NyS_3,2.31: tmapreraayadcchjatbhi ca na sayogaviea || tmapreraena v manaso bahi arrt sayogaviea syt, yadcchay v, kasmikatay jatay v manasa? sarvath cnupapatti/ katham? smartavyatvt, icchta smaraj jnsambhavc ca/ yadi tvad tm amuyrthasya smtihetu saskra amuminn tmadee samavetas tena mana sayujyatm iti mana prerayati tad smta evsv artho bhavati na smartavya/ na ctmapratyaka tmapradea saskro v, tatrnupapanntmapratyakea savittir iti/ susmray cya mana praidadhna cird api kacid artha smarati nkasmt, jatva ca manaso nsti jnapratiedhd iti//31// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.32 ********************** % p.862 etac ca --- NyS_3,2.32: vysaktamanasa pdavyathanena sayogavieea samnam || yad khalv aya vysaktaman kvacid dee arkaray kaakena v pdavyathanam pnoti tad tmamana sayogaviea eitavya, da hi dukha dukhavedana ceti/ tatrya samna pratiedha/ yadcchay tu na vieo nkasmik kriy nkasmika sayoga iti/ karmdam upabhogrtha kriyhetur iti cet samnam/ karmda puruastha puruopabhogrtha manasi kriyhetu eva dukha dukhasavedana ca sidhyatty eva cen manyase, samnam --- smtihetv api sayogavieo bhavitum arhati/ tatra yad uktam ``tmapreraayadcchjatbhi ca na sayogaviea'' ity ayam apratiedha iti/ prvas tu pratiedho ``nntaarravttitvn manasa'' iti//32// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.33 ********************** %863 ka khalv idn kraayaugapadyasadbhve yugapad asmaraasya hetur iti? NyS_3,2.33: praidhnaligdijnnm ayugapadbhvd yugapad asmaraam || yath khalv tmamanaso sannikara saskra ca smtihetur eva praidhna ligdijnni tni ca na yugapadbhavanti tatkt smtn yugapad anutpattir iti/ pratibhavat tu praidhndyanapeke smrte yaugapadyaprasaga/ yat khalv ida prtibham iva jna praidhndyanapeka smrttam utpadyate kadcit tasya yugapadutpattiprasago hetvabhvt/ sata smtihetor asavedant prtibhena samnbhimna/ bahvarthaviaye vai cintprabandhe kacid evrtha kasyacit smtihetu, % cintprabandhe kacid evrtha kasyacit smtihetu,] p.864 tasynucintant tasya smtir bhavati/ na cya smart sarva smtihetu savedayate eva me smtir utpanneti/ asavedant prtibham iva jnam ida smrtam iti abhimanyate, na tv asti praidhndyanapeka smrtam iti/ prtibhe katham iti cet puruakarmavied upabhogavan niyama/ prtibham idn jna yugapat kasmn notpadyate? yathopabhogrtha karma yugapadupabhoga na karoti eva puruakarmaviea pratibhhetur na yugapad aneka prtibha jnam utpdayati/ hetvabhvd ayuktam iti cet, na karaasya pratyayaparyye smarthyt/ ``upabhogavan niyama'' ity asti dnto hetur nstti cen manyase? na, karaasya pratyayaparyye smarthyt/ naikasmin jeye yugapad aneka jnam utpadyate, na cnekasmin/ tad ida dena pratyayaparyyenumeya karaasmarthyam itthambhtam iti na jtu vikaraadharmao dehanntve pratyayayaugapadyd iti/ % pratyayaparyyenumeya karaasmarthyam itthambhtam iti na jtu vikaraadharmao dehanntve pratyayayaugapadyd iti/] p.865 aya ca dvitya pratiedha, avasthitaarrasya cnekajnasamavyd ekapradee yugapad anekrthasmaraa syt/ kvacid dee 'vasthitaarrasya jtur indriyrthaprabandhena jnam anekam ekasminn tmapradee samavaiti/ tena yad mana sayujyate tad jtaprvasynekasya yugapat smaraa prasajyate pradeasayogaparyybhvd iti/ tmapradenm adravyntaratvd ekrthasamavyasyviee sati smtiyaugapadyapratiedhnupapatti/ % p.866 abdasantne tu rotrdhihnapratysatty abdaravaavat saskrapratysatty manasa smtyutpatter na yugapad utpattiprasaga/ prva eva tu pratiedho nnekajnasamavyd ekapradee yugapat smtiprasaga iti//33// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.34 ********************** puruadharmo jnam antakaraasyecchdveaprayatnasukhadukhni dharm iti kasyacid daranam, tat pratiidhyate --- % p.867 NyS_3,2.34: jasyecchdveanimittatvd rambhanivttyo || aya khalu jnti tvad ida me sukhasdhanam ida me dukhasdhanam iti jtv svasya sukhasdhanam ptum icchati, dukhasdhana htum icchati, prptcchprayuktasysya sukhasdhanvptaye samhviea rambha, jihsprayuktasya dukhasdhanaparivarjana nivtti, eva jnecchprayatnadveasukhadukhnm ekenbhisambandha/ ekakartkatva jnecchpravttn samnrayatva ca/ tasmj jasyecchdveaprayatnasukhadukhni dharm ncetanasyeti/ rambhanivttyo ca pratyagtmani datvt paratrnumna veditavyam iti//34// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.35 ********************** % p.868 atra bhtacaitanika ha --- NyS_3,2.35: talligatvd icchdveayo prthivdyev pratiedha || rambhanivttiligv icchdvev iti yasyrambhanivtt tasyecchdveau tasya jnam iti prpta prthivpy ataijasavyavyn arrm rambhanivttidarand icchdveajnair yoga iti caitanyam//35// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.36 ********************** NyS_3,2.36: paravdiv rambhanivttidarant || arre caitanyanivtti/ rambhanivttidarand icchdveajnair yoga iti prpta paravde karaasyrambhanivttidaranc caitanyam iti/ atha arrasyecchdibhir yoga, paravdes tu karaasyrambhanivtt vyabhicarata, na tarhy aya hetu prthivpy ataijasavyavyn arrm rambhanivttidarand icchdveajnair yoga iti/ % p.869 aya tarhy anyo 'rtha --- talligatvd icchdveayo prthivdyev apratiedha/ pthivydn bhtnm rambhas tvat trasasthvaraarreu tadavayavavyhaliga pravttiviea lodiu ca ligbhvt pravttiviebhvo nivtti/ rambhanivttiligv icchdvev iti prthivdyev auu taddarand icchdveayogas tadyogj jnayoga iti siddha bhtacaitanyam iti/ kumbhdiv anupalabdher ahetu/ kumbhdimdavayavn vyhaliga pravttiviea rambha, sikatdiu pravttiviebhvo nivtti/ na ca mtsikatnm rambhanivttidarand icchdveaprayatnajnair yoga/ tasmt talligatvd icchdveayor ity ahetur iti//36// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.37 ********************** NyS_3,2.37: niyamniyamau tu tadvieakau || tayor icchdveayor niyamniyamau vieakau bhedakau/ jasyecchdveanimitte pravttinivtt na svraye/ % pravttinivtt na svraye/] p.870 ki tarhi? prayojyraye/ tatra prayujyamneu bhteu pravttinivtt sta na sarvev ity aniyamopapatti/ yasya tu jatvd bhtnm icchdveanimitte rambhanivtt svraye tasya niyama syt, yath bhtn guntaranimitt pravttir guapratibandhc ca nivttir bhtamtre bhavati niyamena, eva bhtamtre jnecchdveanimitte pravttinivtt svraye sytm, na tu bhavata tasmt prayojakrit jnecchdveaprayatn, prayojyraye tu pravttinivttti siddham/ % p.871 ekaarre tu jtbahutva niranumnam/ bhtacaitanikasyaikaarre bahni bhtni jnecchdveaprayatnagunti jtbahutva prptam/ om iti bruvata prama nsti, yath nnarreu nn jtro buddhydiguavyavasthnt, evam ekaarre 'pi buddhydivyavasthnumna syj jtbahutvasyeti/ % p.872 da ca anyaguanimitta pravttivieo bhtn so 'numnam anyatrpi/ da karaalakaeu bhteu paravdiu updnalakaeu ca mtprabhtiv anyaguanimitta pravttiviea/ so 'numnam anyatrpi trasasthvaraarreu/ tadavayavavyhaliga pravttivieo bhtnm anyaguanimitta iti/ sa ca gua prayatnasamnraya saskro dharmdharmasamkhyta sarvrtha pururthrdhanya prayojako bhtn prayatnavad iti/ tmstitvahetubhir tmanityatvahetubhi ca bhtacaitanyapratiedha kto veditavya/ ``nendriyrthayos tadvine 'pi jjnvasthnd''iti ca samna pratiedha iti/ kriymtra kriyoparamamtra crambhanivtt ity abhipretyoktam ``talligatvd icchdveayo prthivdyev apratiedha''/ anyath tv ime rambhanivtt khyte, na ca tathvidhe pthivydiu dyete/ tasmd ayuktam ``talligatvd icchdveayo prthivdyev apratiedha''iti//37 _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.38 ********************** % p.873 bhtendriyamanas samna pratiedha, manas tdharaamtram/ NyS_3,2.38: yathoktahetutvt pratantryd aktbhygamc ca na manasa || ``icchdveaprayatnasukhadukhajnny tmano ligam''ity ata prabhti yathokta saghyate, tena bhtendriyamanas caitanyapratiedha/ pratantryt --- paratantri bhtendriyamansi dhraapreraavyhanakriysu prayatnavat pravarttante, caitanye puna svatantri syur iti/ % p.874 aktbhygamc ca --- ``pravttir vgbuddhiarrrambha''iti caitanye bhtendriyamanas parakta karma purueopabhujyata iti syt, acaitanye tu tatsdhanasya svaktakarmaphalopabhoga puruasyety upapadyata iti//38// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.39 ********************** % p.875 athya siddhopasagraha --- NyS_3,2.39: paried yathoktahetpapatte ca || tmaguo jnam iti praktam/ parieo nma `prasaktapratiedhe anyatrprasagc chiyame sampratyaya''/ bhtendriyamanas pratiedhe dravyntara na prasajyate iyate ctm tasya guo jnam iti jyate/ yathoktahetpapatte ceti ``daranasparanbhym ekrthagrahad''ityevamdnm tmapratipattihetnm apratiedhd iti/ parieajpanrtha praktasthpandijnrtha ca yathoktahetpapattivacanam iti/ atha v upapatte ceti hetvantaram evedam/ nitya khalv ayam tm, yasmd ekasmin arre dharma caritv kyasya bhedt svarge devepapadyate, adharma caritv dehabhedt narakepapadyata iti/ upapatti arrntaraprptilaka, s sati sattve nitye crayavat, buddhiprabandhamtre tu nirtmake nirray nopapadyata iti/ ekasattvdhihna cnekaarrayoga sasra upapadyate, arraprabandhoccheda cpavargo muktir ity upapadyate/ buddhisantatimtre tv ekasattvnupapatter na kacid drgham adhvna sandhvati na kacic charraprabandhd vimucyata iti sasrpavargnupapattir iti/ buddhisantatimtre ca sattvabhedt sarvam ida privyavahrajtam apratisahitam avyvttam apariniha ca syt, % -jtam apratisahitam avyvttam apariniha ca syt,] p.876 tata smarabhvt nnyadam anya smaratti/ smaraa ca khalu prvajtasya samnena jtr grahaam ajsiam amum artha jeyam iti/ so .yam eko jt prvajtam artha ghti tac csya grahaa smaraam iti, tad buddhiprabandhamtre nirtmake nopapadyate//39// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.40 ********************** NyS_3,2.40: smaraa tv tmano jasvbhvyt || upapadyata iti/ tmana eva smaraa na buddhisantatimtrasyeti/ tuabdo 'vadhrae/ katham? jasvabhvatvt/ ja iti asya svabhva svo dharma/ aya khalu jsyati jnti ajsd iti triklaviayenekena jnena sambadhyate, % jsyati jnti ... sambadhyate,] p.877 tac csya triklaviaya jna pratytmavedanya jsymi jnmi ajsiam iti varttate, tad yasyya svo dharmas tasya smaraa na buddhiprabandhamtrasya nirtmakasyeti//40// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.41 ********************** smtihetnm ayaugapadyd yugapad asmaraam ity uktam/ atha kebhya smtir utpadyata iti? smti khalu --- NyS_3,2.41: praidhnanibandhbhysaligalakaasdyaparigrahrayritasambandhnantaryaviyogaikakryavirodhtiayaprptivyavadhnasukhadukhecchdveabhayrthitvakriyrgadharmdharmanimittebhya || susmray manaso dhraa praidhna susmritaligacintana crthasmtikraam/ nibandha khalv ekagranthopayamo 'rthnm, ekagranthopayat khalv arth anyonyasmtihetava nuprvyeetarath v bhavantti/ % nuprvyeetarath v bhavatti/] p.878 dhraastrakto v prajteu vastuu smartavynm upanikepo nibandha iti/ abhysas tu samne viaye jnnm abhyvtti, abhysajanita saskra tmaguo 'bhysaabdenocyate, sa ca smtihetu samna iti/ liga puna sayogi samavyy ekrthasamavyi virodhi ceti/ yath dhmo 'gne, gor viam, pi pdasya, rpa sparasya abhta bhtasyeti/ lakaa pavavayavastha gotrasya smtihetu, vidnm ida gargm idam iti/ sdya citragata pratirpaka devadattasyetyevamdi/ parigraht svena v svm svmin v sva smaryate/ rayd grmay tadadhna sasmarati/ ritt tadadhnena grmayam iti/ sambandhd antevsin yukta guru smarati, tvij yjyam iti/ % yjyam iti/] p.879 nantaryd iti karayev artheu/ viyogd yena viyujyate tadviyogapratisaved bha smarati/ ekakryt kartrantaradarant kartrantare smti/ virodht, vijigamayor anyataradarand anyatara smaryate/ atiayd yentiaya utpdita/ prpte yato 'nena kicit prptam ptavya v bhavati tam abhka smarati/ vyavadhnt kodibhir asiprabhtni smaryante/ % kodibhir asiprabhtni smaryante/] p.880 sukhadukhbhy taddhetu smaryate/ icchdvebhy yam icchati ya ca dvei ta smarati/ bhayd yato bibheti/ arthitvd yenrth bhojanencchdanena v/ kriyay rathena rathakra smarati/ rgd yasy striy rakto bhavati tm abhka smarati/ dharmj jtyantarasmaraam iha cdhtarutvadhraam iti/ adharmt prganubhtadukhasdhana smarati/ na caiteu nimitteu yugapat savedanni bhavantti yugapad asmaraam iti/ nidarana ceda smtihetn na parisakhynam iti//41// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.42 ********************** % p.881 anityy ca buddhv utpannpavargitvt klntarvsthnc ca anityn saaya kim utpatpannpavargi buddhi abdavat hosvit klntarvasthyin kumbhavad iti/ utpannpavargiti paka parighyate/kasmt? NyS_3,2.42: karmnavasthyigrahat || karmao 'navasthyino grahad iti/ kiptasyeor patant kriysantno ghyate, pratyarthaniyamc ca buddhn kriysantnavad buddhisantnoupapattir iti/ avasthitagrahae ca vyavadhyamnasya pratyakanivtte/ avasthite ca kumbhe ghyame santnenaiva buddhir vartate prg vyavadhnt tena vyavahite pratyaka jna nivartate, % santnena iva buddhir ... j,jna nivartate,] p.882 klntarvasthne tu buddher dyavyavadhne 'pi pratyakam avatiheteti/ smti cliga buddhyavasthne saskrasya buddhijasya smtihetutvt/ ya ca manyeta avatihate buddhi d hi buddhiviaye smti s ca buddhv anityy krabhvn na syd iti/ tad idam aligam/ kasmt? buddhijo hi saskro guntara smtihetur na buddhir iti/ % p.884 hetvabhvd ayuktam iti cet? buddhyavasthnt pratyakatve smtyabhva/yvad avatihate buddhis tvad asau boddhavyrthi pratyaka pratyske ca smtir anupapanna iti//42// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.43 ********************** NyS_3,2.43: avyaktagrahaam anavasthyitvd vidyutsampte rpvyaktagrahavat || yady utpannpavargi buddhi prptam avyakta boddhavyasya grahaam, yath vidyutsampte vaidyutasya prakasynavasthnd avyakta rpagrahaam iti; vyakta tu dravy grahaa tasmd ayuktam etad iti//43// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.44 ********************** NyS_3,2.44: hetpdant pratieddhavybhyanuj || utapannpavargi buddhir iti pratieddhavya tad eva abhyanujyate vidyutsampte rpvyaktagrahaavad iti/ % p.885 yatrvyaktagrahaa tatrotpannpavargi buddhir iti/ grahaahetuvikalpd grahaavikalpo na buddhivikalpt/ yad ida kvacid avyakta kvacid vyakta grahaam aya vikalpo grahaahetuvikalpt yatrnavasthito grahaahetu tatrvyakta grahaam yatra avasthitas tatra vyaktam, na tu buddher avasthnnavasthnbhym iti/ kasmt? arthagrhaa hi buddhi yat tadarthagrahaam avyakta vyakta v buddhi s iti/ viegrahae ca smnyagrahaamtram avyaktagrahaa tatra viayntare buddhyanatarnutpattir nimittbhvt/ yatra samnadharmayukta ca dharm ghyate vieadharmayukta ca tad vyaktam grahaam, yatra tu viee 'ghyame smnyagrahaamtra tad avyakta grahaam/ samnadharmayogc ca viithadharmayogo viayntaram, tatra yad grahaa na bhavati tad grahaanimittbhvd na buddher anavasthnd iti/ % p.886 yathviaya ca grahaa vyaktam eva pratyarthaniyatatvc ca buddhnm/ smnyaviaya ca grahaa svaviaya prati vyakta vieaviaya ca grahaa svaviaya prati vyakta pratyarthaniyat hi buddhaya, tad idam avyaktagrahaa deita kva viaye buddhyanavasthnakrita syyad iti? dharmias tu dharmabhede buddhinntvasya bhvbhvbhy tadupapatti/dharmia khalv arthasya samn ca dharm vii ca, teu pratyarthaniyat nnbuddaya, t ubhayo yadi dharmii vartante tad vyakata grahaa dharmiam abhipretya/ yad tu smnyagrahaamtra tadvyakta grahaam iti/ eva dharmiam abhipretya vyaktvyakatayor grahaayor upapattir iti//44// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.45 ********************** % p.887 na cedam avyakta grahaa budder boddhavyasya vnavasthyitvd upapadyate iti/ ida hi --- NyS_3,2.45: na pradprcisantattsabhivyaktagrahaavat tadgrahaam || anavasthyitve 'pi buddhes te grahaa vyakta pratipattavyam/ katham? pradprcisantatyabhivyaktagrahaavat/ pradprci santaty vartamnn grahanavasthna grhynavasthna ca pratyarthaniyatatvd buddhn yvanti pradprci tvatyo buddaya iti/ dyate ctra vyakta pradprcim grahaam iti//45// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.46 ********************** % p.888 cetan arragua sati arre bhvd asati ca abhvd iti NyS_3,2.46: dravye svaguaparaguopalabdhe saaya || sayika sati bhva, svaguo 'psu dravatvam upalabhyate, paragua coat, tenya saaya ki arragua cetan arre ghyata atha dravyntaragua iti//46// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.47 ********************** na arragua cetan, kasmt? NyS_3,2.47: yvad dravyabhvitvd rpdnm || na rpdihna arra ghyate cetanhnan tu ghyate yathoathn pa, tasmn na arragua cetaneti/ % p.889 saskravad iti ced na kranucchedt/ yathvidhe dravye saskra tathvidha evoparamo na, tatra kraocchedd atyanta saskrnupapattir bhavati/ yathvidhe arre cetan ghyate tathvidhe evtyantoparama cetany ghyate/ tasmt saskravad ity asama samdhi/ athpi arrastha cetanotpattikraa syt? dravyntarastha v? ubhayastha v? tan na, niyamahetvabhvt/ arrasthena kadcic cetanotpadyate kadcin neti niyame hetur nstti/ dravyntarasthena ca arra eva cetanotpadyate na lodiv ity atra na niyame hetur astti/ ubhayasthasya nimittatve arrasamnajtyadravye cetan notpadyate arra eva cotpadyate iti niyame hetur nstti//47// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.48 ********************** % p.890 yac ca manyeta sati ymdigue dravye ymdyuparamo da eva cetanoparama syd iti --- NyS_3,2.48: na, pkajaguntarotpatte || ntyanta rpoparamo dravyasya, yme rpe nivtte pkaja guntara rakta rpam utpadyate, arre tu cetanmtroparamo 'tyantam iti//48// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.49 ********************** % p.891 athpi --- NyS_3,2.49: pratidvandvisiddhe pkajnm apratiedha || yvatsu dravyeu prvaguapratidvandvisiddhis tvatsu pkajotpattir dyate prvaguai saha pkajnm avasthnasygrahat/ na ca arre cetanpratidvandvisiddhau sahnavasthyi guntara ghyate yennumyeta tena cetany virodha/ tasmd apratiiddh cetan yvac charra varteta, na tu vartate, tasmn na arragua cetan iti//49// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.50 ********************** % p.892 ita ca na arragua cetan --- NyS_3,2.50: arravypitvt || arra arrvayav ca sarve cetanotpatty vypt iti na kvacid anutpatti cetany, arravac charrvayav cetan iti prpta cetanabahutvam/ tatra yath pratiarra cetanabahutve sukhadukhajnn vyavasth ligam evam ekaarre 'pi syt, na tu bhavati, tasmn na arragua cetaneti//50// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.51 ********************** yad ukta na kvacic charrvayave cetany anutpattir iti s --- NyS_3,2.51: na keanakhdiv anupalabdhe || keeu nakhdiu cnutpatti cetany iti anupapanna arravypitvam iti//51// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.52 ********************** % p.893 NyS_3,2.52: tvakparyantatvc charrasya keanakhdiv aprasaga || indriyrayatva arralakaam, tvakparyanta jvamanasukhadukhasavittyyatanabhta arram, tasmn na kediu cetanotpadyate/ arthakritas tu arropanibandha kednm iti//52// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.53 ********************** ita ca na arragua cetan --- NyS_3,2.53: arragunavaidharmyt || % p.894 dvividha arragua --- apratyaka ca gurutvam, indriyagrhya ca rpdi, vidhntara tu cetan, npratyak savedyatvt, nendriyagrhy manoviayatvt/ tasmd dravyntaragua iti//53// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.54 ********************** NyS_3,2.54: na rpdnm itaretaravaidharmyt || yath itaretaravidharmo rpdayo na arraguatva jahaty eva rpdivaidharmyc cetan arraguatva na hsyatti//54// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.55 ********************** % p.895 NyS_3,2.55: aindriyakatvd rpdnm apratiedha || apratyaksatvc ceti/ yathetaretaravidharmo rpdayo na dvaividhyam ativartante tath rpdivaidharmyc cetan na dvaividhyam ativarteta yadi arragua syd iti/ ativarttate tu, tasmn na arragua iti/ bhtendriyamanas jnapratiedht siddhe saty rambho vieajpanrtha, bahudh parkyama tattva sunicitatara bhavatti//55// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.56 ********************** % p.896 parkit buddhi, manasa idn parkkrama/ tat ki pratiarram ekam anekam iti vicre --- NyS_3,2.56: jnyaugapadyd eka mana || asti khalu vai jnyaugapadyam ekaikasyendriyasya yathviayam, karaasyaikapratyayanirvttau smarthyt, na tadekatve manaso ligam/ yat tu khalv idam indriyntar viayntareu jnyaugapadyam iti tal ligam/ kasmt? sambhavati khalu vai bahuu manasv indriyamanasayogayaugapadyam iti jnayaugapadya syt, na tu bhavati/ tasmd viaye pratyayaparyyd eka mana//56// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.57 ********************** % p.897 NyS_3,2.57: na yugapad anekakriyopalabdhe || aya khalv adhypako 'dhte vrajati kamaalu dhrayati panthna payati oty rayajn abdn bibhyad vylaligni bubhutsate smarati ca gantavya sthnyam iti/ kramasygrahad yugapad et kriy iti prpta manaso bahutvam iti//57// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.58 ********************** NyS_3,2.58: altacakradaranavat tadupalabdhir usacrt || usacrd altasya bhramato vidyamna kramo na ghyate/ kramasygrahad avicchedabuddhy cakravad buddhir bhavatti/ % -vicchedabuddhy cakravad buddhir bhavatti/] p.898 tath buddhn kriy cuvttitvd vidyamna kramo na ghyate kramasygrahad yugapat kriy bhavanntty abhimno bhavati/ ki puna kramasygrahad yugapat kriybhimna, atha yugapadbhvd eva yugapadanekakriyopalabdhir iti ntra vieapratipatte kraam ucyata iti/ uktam indriyntar viayntareu paryyea buddhayo bhavantti tac cpratykhyeyam tmapratyakatvt/ athpi darutn arthn cintayata kramea buddhayo vartante na yugapad anennumtavyam iti/ varapadavkyabuddhn tadarthabuddhn cuvttitvt kramasygrahaam/ katham? vkyastheu khalu vareccaratsu prativara tvac chravaa bhavati, ruta varam ekam aneka v padabhvena sa pratisandhatte, pratisandhya pada vyavasyati, padavyavasyena smty padrtha pratipadyate, padasamhapratisandhnc ca vkya vyavasyati, sambaddh ca padrthn ghtv vkyrtha pratipadyate/ na cs kramea vartamnn buddhnm uvttitvt kramo ghyate, tad etad anumnam anyatra buddhikriyyaugapadybhimnasyeti/ na csti muktasaay yugapad utpattir buddhn yay manas bahutvam ekaarre 'numyeta iti//58// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.59 ********************** % p.899 NyS_3,2.59: yathoktahetutvc cu || au mana eka ceti dharmasamuccayo jnyaugapadyt/ mahattve manasa sarvendriyasayogd yugapad viayagrahaa syd iti//59// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.60 ********************** manasa khalu bho sendriyasya arre vttilbho nnyatra arrt/ jtu ca puruasya arryatan buddhydayo viayopabhogo jihsitahnam psitvpti ca sarve ca arrray vyavahr/ tatra khalu vipratipatte saaya --- kim aya puruakarmanimitta arrasarga hosvid bhtamtrd akarmanimitta iti/ ryate khalv atra vipratipattir iti/ tatreda tattvam --- NyS_3,2.60: prvaktaphalnubandht tadutpatti || prvaarre y pravttir vgbuddhiarrrambhalaka tat prvakta karmoktam, tasya phala tajjanitau dharmdharmau/ % tajjanitau dharmdharmau/] p.900 tatphalasynubandha tmasamavetasyvasthnam, tena prayuktebhyo bhebyas tasyotpatti arrasya, na svatantrebhya iti/ yad adhihno 'yam tm 'yam aham iti manyamno yatrbhiyukto yatropabhogatay viaynupalabhamno dharmdharmau saskaroti tad asya arram, tena saskrea dharmdharmalakaena bhtasahite patite 'smin arra uttara nipadyate, nipannasya csya prvaarravat pururthakriy, puruasya ca prvaarravat pravttir iti karmpekebhyo bhtebhya arrasarge saty etad upapadyata iti/ % pravttir iti karmpekebhyo ... upapadyata iti/] p.901 d ca puruaguena prayatnena prayuktebhyo bhtebhya pururthkriysamarthn dravy rathaprabhtnm utpatti/ tathnumtavya arram api pururthakriysamartham utpadyamna puruasya guntarpekebhyo bhtebhya utpadyata iti//60// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.61 ********************** % p.902 atra nstika ha --- NyS_3,2.61: bhtebhyo mrtyupdnavat tadupdnam || yath karmanirapekebhyo bhtebhyo nirvtt mrtaya sikatarkarpagairikjanaprabhtaya pururthakritvd updyante tath karmanirapekebhyo bhtebhya arram utpanna pururthakritvd updyate iti//61// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.62 ********************** NyS_3,2.62: na, sdhyasamatvt || yath arrotpattir akarmanimitt sdhy tath sikatarkarpagairikjanaprabhtnm apy akarmanimitta sarga sdhya sdhyasamatvd asdhanam iti ``bhtebhyo mrtyupdnavad'' iti cnena sdhyam//62// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.63 ********************** % p.903 NyS_3,2.63: notpattinimittatvn mtpitro || viama cyam upanysa/ kasmt? nirbj im mrtaya utpadyante bjaprvik tu arrotpatti/ mtpitabdena lohitaretas bjabhte ghyete/ tatra sattvasya garbhavsnubhavanya karma pitro ca putraphalnubhavanye karma mtur garbhraye arrotpatti bhtebhya prayojayantty upapanna bjnuvidhnam iti//63// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.64 ********************** % p.904 NyS_3,2.64: tathhrasya || utpattinimittatvd iti praktam/ bhukta ptam hra tasya paktinirvtta rasadravya mtarre copacyate bje garbhayasthe bjasamnapkam, mtray copacayo bje yvad vyhasamartha sacaya iti/ sacita ca kalalrbudamsapekaarirapydin ca vyhenendriydhihnabhedena vyuhyate, vyhe ca garbhanyvatrita rasadravyam upacyate yvat prasavasamartham iti/ na cyam annapnasya sthlydigatasya kalpata iti/ etasmt krat karmanimittatva arrasya vijyata iti//64// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.65 ********************** % p.905 NyS_3,2.65: prptau cniyamt || na sarvo dampatyo sayogo garbhdhnahetur dyate tatrsati karmai na bhavati sati ca bhavatty anupapanno niyambhva iti/ karmanirapekeu bhteu arrotpattihetuu niyama syt na hy atra krabhva iti//65// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.66 ********************** % p.906 athpi --- NyS_3,2.66: arrotpattinimittavat sayogotpattinimitta karma || yath khalv ida arra dhtuprasavhinn nn ukrntn dhtn ca snyutvagasthiirpekalalakaar ca irobhdar sakthn ca kohagn vtapittakaphn ca mukhahdaymayapakvaydhasrotas ca paramadukhasampdanyena sanniveena vyhanam aakya pthivydibhi karmanirapekair utpdayitum iti karmanimitt arrotpattir iti vijyate; eva ca pratytmaniyatasya nimittasybhvn niratiayair tmabhi sambandht sarvtman ca samnai pthivydibhir utpdita arra pthivydigatasya ca niyamahetor abhvt sarvtman sukhadukhasavittyyatana samna prptam/ yat tu pratytma vyavatihate tatra arrotpattinimitta karma vyavashthetur iti vijyate/ paripacyamno hi pratytmaniyata karmayo yasminn tmani vartate tasyaivopabhogyatana arram utpdya vyavasthpayati/ tad eva ``arrotpattinimittavat sayoganimitta karma'' iti vijyate/ pratytmavyavasthna tu arrasytman sayoga pracakmaha iti//66// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.67 ********************** % p.907 NyS_3,2.67: etenniyama pratyukta || yo .yam akarmanimitte arrasarge saty aniyama ity ucyate, aya ``arrotpattinimittavat sayogotpattinimitta karma'' iti anena pratyukta/ % -nimittavat sayogotpattinimitta ... pratyukta/] p.908 kas tvad aya niyama? yathaikasytmana arra tath sarvem iti niyama/ anyasynyathnyasynyathety aniyamo bhedo vyvttir viea iti/ % -ty aniyamo bhedo vyvttir viea iti/] p.909 d ca janmavyvttir uccbhijano nikbhijana iti, praasta nindatam iti, vydhibahulam arogam iti, samagra vikalam iti, pbahula sukhabahulam iti, purutiayalakaopapanna vipartam iti, praastalakaa ninditalakaam iti, pavindriya mvindriyam iti/ skma ca bhedo 'parimeya/ so 'yam janmabheda pratytmaniyatt karmabhedd upapadyate, asati karmabhede pratytmaniyate niratiayatvd tman samnatvc ca pthivydn pthivydigatasya niyamahetor ahbvt sarva sarvtman prasajyeta, na tv idam itthambhta janma/ tasmn nkarmanitt arrotpattir iti/ upapanna ca tadviyoga karmakayopapatte/ karmanimitte arrasarge tena arretmano viyoga upapanna/ kasmt? karmakayopapatte/ upapadyate khalu karmakaya samyagdarant prake mohe vtarga punarbhavahetukarma kyavmanobhir na karotty uttarasynupacaya prvopacitasya vipkapratisavedant prakaya/ eva prasavahetor abhvt patire 'smin arre puna arrntarnupapatter apratisandhi/ akarmanimitte tu arrasarge bhtakaynupapattes tadviyognupapattir iti//67// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.68 ********************** % p.910 NyS_3,2.68: tad adakritam iti cet punas tatprasago 'pavarge || adarana khalv adam ity ucyata adakrit bhtebhya arrotpatti/ na jtv anutpanne arre dra niryatano dya payati/ tac csya dya dvividha viaya ca nntva cvyakttmana, tadartha arrasarga/ tasminn avasite caritrthni bhtni na arram utpdayantty upapanna arraviyoga ity eva cen manyase, ``punas tat prasago 'pavarge'' --- puna arrotpatti prasajyata iti/ y cnutpanne arre darannutpattir adaranbhimat y cpavarge arranivttau darannutpattir adaranabht naitayor adaranayo kvacid viea ity adaranasynivtter apavarge puna arrotpattiprasaga iti/ % p.910 caritrthat viea iti cet na karakaraayor rambhadarant/ caritrthni bhtni daranvasnn na arrntaram rabhanta ity aya viea eva ced ucyate; na, karakaraayor rambhadarant --- caritrthn bhtn viayopalabdhikarat puna puna arrrambho dyate praktipuruayor nntvadaranasykaran nirarthaka arrrambha puna punar dyate/ tasmd akarmanimitty bhtasau na daranrth arrotpattir yukt, yukt tu karmanimitte sarge daranrth arrotpatti/ karmavipkasavedana daranam iti/ % p.911 tad adakritam iti cet? kasyacid daranam ada nma paramn guaviea kriyhetus tena prerit paramava sammrcchit arram utpdayantti tan mana samviati svaguendena prerita samanaske arre draur upalabdhir bhavatti/ etasmin vai darane gunucchedt punas tatprasago 'pavarge/ apavarge arrotpatti paramuguasydasynucchedyatvd iti//68// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.69 ********************** % p.914 NyS_3,2.69: manakarmanimittatvc ca sayogvyuccheda || manoguendena samveite manasi sayogavyucchedo na syt, tac ca kikta arrd apasarpaa manasa iti? karmayakaye tu karmayntard vipacyamnd apasarpaopapattir iti/ add evpasarpaam iti cet --- yo 'da arropasarpaahetu sa evpasarpaahetur apti? na, ekasya jvanapryaahetutvnupapatte --- eva ca saty ekam ada jvanapryaayor hetur iti prptam, naitad upapadyate//69// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.70 ********************** % p.915 NyS_3,2.70: nityatvaprasaga ca pryanupapatte || vipkasavedant karmayakaye arrapta pryaam, karmayntarc ca punarjanma/ bhtamtrt tu karmanirapekc charrotpattau kasya kayc charrapta pryaam iti? pryanupapatte khalu vai nityatvaprasaga vidma/ ydcchike tu pryae pryaabhednupapattir iti//70// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.71********************** % p.916 punas tatprasago 'pavarga ity etat samdhitsur ha --- NyS_3,2.71: auymatnityatvavad etat syt || yatho ymat nity agnisayogena pratiiddh na punar utpadyata evam adakrita arram apavarge punar notpadyata iti// 71 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.72 ********************** NyS_3,2.72: nktbhygamaprasagt || nyam asti dnta/ kasmt? aktbhygamaprasagt/ akta pramato 'nupapannam, tasybhygamo 'bhyupapattir vyavasya, etacchraddadhnena pramato upapanna mantavyam/ tasmn nya dnto na pratyaka na cnumna kicid ucyata iti/ tad ida dntasya sdhyasamatvam abhidhyata iti/ atha v nktbhygamaprasagt/ auymatdntenkarmanimitt arrotpatti samdadhnasyktbhygamaprasaga/ akte sukhadukhahetau karmai puruasya sukha dukham abhygacchatti prasajyeta/ om iti bruvata pratyaknumngamavirodha/ % p.917 pratyakavirodhas tvat --- bhinnam ida sukhadukha pratytmavedanyatvt pratyaka sarvaarrim/ ko bheda? tvra manda ciram u nnprakram ekaprakram ity evam dir viea/ na csti pratytmaniyata sukhadukhahetuviea, na csati hetuviee phalavieo dyate/ karmanimitte tu sukhadukhayoge karma tvramandatopapatte karmasacayn cotkarpakarabhvt nnvidhaikavidhabhvc ca karma sukhadukhabhedopapatti/ so 'ya hetubhedbhvd da sukhadukhabhedo na syd iti pratyakavirodha/ tathnumnavirodha --- da hi puruaguavyavasthnt sukhadukhavyavasthnam/ ya khalu cetanvn sdhananirvartanya sukha buddhv tad psan sdhanvptaye prayatate sa sukhena yujyate na viparta/ ya ca sdhananirvartanya dukha buddhv taj jihsu sdhanaparivarjanya yatate sa ca dukhena tyajyate na viparta/ asti ceda yatnam antarea cetann sukhadukhavyavasthna tenpi cetanaguntaravyavasthktena bhavitavyam ity anumnam/ % -mnam/] p.918 tad etad akarmanimitte sukhadukhayoge virudhyata iti/ tac ca guntaram asavedyatvd ada vipkaklniyamc cvyavasthitam/ buddhydayas tu savedy cpavargia ceti/ athgamavirodha --- bahu khalv idam ram m upadeajtam anuhnaparivarjanrayam, upadeaphala ca arri varramavibhgenuhnalaka pravtti, parivarjanalaka nivtti/ tac cobhayam etasy dau ``nsti karma sucarita ducarita v? karmanimitta puru sukhadukhayoga'' iti virudhyate/ seya ppihn mithydi --- akarmanimitt arrasir akarmanimitta sukhadukhayoga iti//72// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_3,2.73 ********************** iti rvtsyyanye nyyabhye ttydhyyasya dvityam hnikam// 2 // sampta cya ttyo 'dhyya// 3 // % p.921 nyyadaranam atha caturthdhyyasydyam hnikam _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.1 ********************** manaso 'nantara pravtti parkitavy/ tatra khalu yvad dharmdharmrayaarrdi parkitam, sarv s pravtte parkety ha --- NyS_4,1.1: pravttir yathokt || tath parkiteti//1// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.2 ********************** % p.923 pravttyanantars tarhi do parkyantm ity ata ha --- NyS_4,1.2: tath do || parkit iti/ buddhisamnrayatvd tmagu, pravttihetutvt punarbhavapratisandhnasmarthyc ca sasrahetava, sasrasynditvd andin prabandhena pravartante, mithyjnanivttis tattvajnt tannivttau rgadveaprabandhocchyede 'pavarga iti/ prdurbhvatirodhnadharmak ityevamdyuktam dom iti//2// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.3 ********************** % p.924 pravartanlaka do ity uktam, tath ceme mnerysyvicikitsmatsardaya, te kasmn nopasakhyyante ity ata ha --- NyS_4,1.3: tattrairya rgadveamohrthntarabhvt || te do trayo rayas traya pak/ rgapaka --- kmo matsara sph t lobha iti/ dveapaka --- krodha ry asy droho 'mara iti/ mohapako % p.925 mithyjna vicikits mna pramda iti/ trairyn nopasakhyyante iti/ lakaasya tarhy abhedt tritvam anupapannam? nnupapannam, rgadveamohrthntarabhvt; % p.926 saktilakao rga, amaralakao dvea, mithypratipattilakao moha iti/ etat pratytmavedanya sarvaarrim --- vijnty aya arr rgam utpannam ``asti me 'dhytma rgadharma'' iti/ virga ca vijnti ---``nsti me 'dhytma rgadharma'' iti/ evam itarayor apti/ mnerysyprabhtayas tu trairyam anupatit iti nopasakhyyante//3// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.4 ********************** % p.927 NyS_4,1.4: naikapratyankabhvt || nrthntara rgdaya/ kasmt? ekapratyankabhvt --- tattvajna samyamatir ryapraj sambodha ity ekam ida pratyanka traym iti//4// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.5 ********************** % p.928 NyS_4,1.5: vyabhicrd ahetu || ekapratyank pthivy ymdayo 'gnisayogenaikena, ekayonaya ca pkaj iti//5// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.6 ********************** sati crthntarabhve --- NyS_4,1.6: te moha ppyn nmhasyetarotpatte || moha ppa, ppataro v dvv abhipretyoktam/ kasmt? nmhasyetarotpatte --- % -tarotpatte ---] p.929 amhasya rgadve notpadyante mhasya tu yathsakalpam utpatti, viayeu rajany sakalp rgahetava, kopany sakalp dveahetava, ubhaye ca sakalp na mithypratipattilakaatvn mohd anye, tv imau mohayon rgadvev iti/ tattvajnc ca mohanivttau rgadvenutpattir ity ekapratyankabhvopapatti/ eva ca ktv tattvajnd ``dukhajanmapravttidoamithyjnnm uttarottarpye tadanantarbhvd apavarga'' iti vykhytam iti//6// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.7 ********************** % p.930 prptas tarhi --- NyS_4,1.7: nimittanaimittikabhvd arthntarabhvo doebhya || anyad dhi nimittam anyac ca naimittikam iti doanimittatvd adoo moha iti//7// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.8 ********************** NyS_4,1.8: na doalakavarodhn mohasya || pravarttanlaka do ity anena doalakaenvarudhyate doeu moha iti//8// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.9 ********************** % p.931 NyS_4,1.9: nimittanaimittikopapatte ca tulyajtynm apratiedha || dravy gun vnekavidhavikalpo nimittanaimittikabhve tulyajtyn da iti//9// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.10 ********************** donantara pretyabhva, tasysiddhir tmano nityatvt --- na khalu nitya kicij jyate mriyate v iti janmamaraayor nityatvd tmano 'nupapatti, ubhaya ca pretyabhva iti tatrya siddhnuvda --- NyS_4,1.10: tmanityatve pretyabhvasiddhi || nityo 'yam tm praiti prvaarra jahti mriyate iti, pretya ca prvaarra hitv % p.932 bhavati jyate arrntaram updatta iti/ tac caitad ubhaya ``punar utpatti pretyabhva'' ity atrokta prvaarra hitv arrntaropdna pretyabhva iti tac caitannityatve sambhavatti/ yasya tu sattvotpda sattvanirodha pretyabhva tasya ktahnam aktbhygama ca doa/ ucchedahetuvde yupade cnarthak iti//10// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.11 ********************** % p.933 katham utpattir iti cet --- NyS_4,1.11: vyaktd vyaktn pratyakaprmyt || kena prakrea kidharmakt krad vyakta arrdy utpadyata iti? vyaktd bhtasamkhytt pthivydita paramaskmn nityd vyakta arrendriyaviayopakaradhra prajta dravyam utpadyate/ vyakta ca khalv indriyagrhya tatsmnyt kraam api vyaktam/ ki smnyam? rpdiguayoga rpdiguayuktebhya pthivydibhyo nityebhyo rpdiguayukta arrdy utpadyate/ % -vydibhyo nityebhyo rpdiguayukta arrdy utpadyate/] p.934 pratyakaprmyt --- do hi rpdiguayuktebhyo mtprabhtibhyas tathbhtasya dravyasyotpda, tena cdasynumnam iti/ rpdnm anvayadarant praktivikrayo, pthivydn nitynm atndriy kraabhvo 'numyata iti//11// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.12 ********************** NyS_4,1.12: na ghad ghanipatte || idam api pratyakam --- na khalu vyaktd ghad vyakto ghaa utpadyamno dyate iti, vyaktd vyaktasynutpattidarann na vyakta kraam iti//12// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.13 ********************** % p.935 NyS_4,1.13: vyaktd ghaanipatter apratiedha || na brma sarva sarvasya kraam iti, kin tu yad utpadyate vyakta dravya tat tathbhtd evotpadyate iti/ vyakta ca tanmddravya kaplasajaka yato ghaa utpadyate/ na caitannihnuvna kvacid abhyanuj labdhum arhatti/ tad etat tattvam//13// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.14 ********************** ata para prvdukn daya pradaryante --- NyS_4,1.14: abhvd bhvotpattir nnupamdya prdurbhvt || % p.936 asata sad utpadyate ity aya paka/ kasmt? upamdya prdurbhvt/ upamdya bjam akura utpadyate nnupamdya, na ced vjopamardo 'kurakraam anupamarde 'pi bjasykurotpatti syd iti//14// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.15 ********************** atrbhidhyate --- NyS_4,1.15: vyghtd aprayoga || upamdya prdurbhvd ity ayukta prayogo vyghtt/ yad upamdnti na tad upamdya prdurbhavitum arhati vidyamnatvt/ yac ca prdurbhavati na tenprdurbhtenvidyamnenopamarda iti//15// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.16 ********************** % p.937 NyS_4,1.16: nttngatayo krakaabdaprayogt || atte cngate cvidyamne krakaabd prayujyante/ putro janiyate, janiyama putram abhinandati, putrasya janiyamasya nma karoti, abht kumbha, bhinna kumbham anuocati, bhinnasya kumbhasya kaplni, ajt putr pitara tpayantti bahula bhkt prayog dyante/ k punar iya bhakti? nantarya bhakti, nantaryasmarthyd upamdya prdurbhvrtha, prdurbhaviyann akura upamdntti bhkta karttvam iti//16// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.17 ********************** % p.938 NyS_4,1.17: na vinaebhyo 'nipatte || na vinad bjd akura utpadyate iti tasmn nbhvd bhvotpattir iti//17// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.18 ********************** % p.939 NyS_4,1.18: kramanirded apratiedha || upamardaprdurbhvayo paurvparyaniyama krama, sa khalv abhvd bhvotpatter hetur nirdiyate; sa ca na pratiidhyate iti/ vyhatavyhnm avayavn prvavyhanivttau vyhntard dravyanipattir nbhvt/ bjvayav kutacin nimittt prdurbhtakriy prvavyha jahati vyhntara cpadyante vyhntard akura utpadyate/ dyante khalu avayavs tatsayog ckurotpattihetava/ na cnivtte prvavyhe bjvayavn akya vyhntarea bhavitum ity upamardaprdurbhvayo paurvparyaniyama krama, % -m ity upamardaprdurbhvayo paurvparyaniyama krama,] p.940 tasmn nbhvd bhvotpattir iti/ na cnyad bjvayavebhyo 'kurotpattikraam ity upapadyte bjopdnaniyama iti//18// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.19 ********************** athpara ha --- NyS_4,1.19: vara kraa puruakarmphalyadarant || puruo 'ya samhamno nvaya samhphala prpnoti tennumyate pardhna puruasya karmaphalrdhanam iti, yadadhna sa vara/ tasmd vara kraam iti//19// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.20 ********************** % p.942 NyS_4,1.20: na puruakarmbhve phalnipatte || vardhn cet phalanipatti syd api tarhi puruasya samhm antarea phala nipadyeteti//20// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.21 ********************** % p.943 NyS_4,1.21: tatkritatvd ahetu || puruakram varo 'nughti, phalya puruasya yatamnasyevara phala sampdayatti/ yad na sampdayati tad puruakarmphala bhavatti/ tasmd varakritatvt ahetu puruakarmbhve phalnipatter iti/ guaviiam tmntaram vara/ tasya tmakalpt kalpntarnupapatti, adharmamithyjnapramdahny dharmajnasamdhisampad ca viiam tmntaram vara, % p.944 tasya ca dharmasamdhiphalam aimdyaavidham aivaryam/ sakalpnuvidhy csya dharma pratytmavttn dharmdharmasacayn pthivydni ca bhtni pravartayati/ eva ca svaktbhygamasylopena nirmaprkmyam varasya svaktakarmaphala veditavyam/ ptakalpa cyam --- yath pitpatyn tath pitbhta varo bhtnm/ na ctmakalpd anya kalpa sambhavati/ na tvad asya buddhi vin kacid dharmo ligabhta akya upapdayitum/ gamc ca dra boddh sarvajt vara iti/ buddhydibhi ctmaligair nirupkhyam vara pratyaknumngamaviaytta ka akta upapdayitum/ % ligair nirupkhyam vara pratyaknumngamaviaytta ka akta upapdayitum/] p.945 svaktbhygamalopena ca pravartamnasysya yad ukta pratiedhajtam akarmanimitte arrasarge tat sarva prasajyate iti//21// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.22 ********************** % p.958 apara idnm ha --- NyS_4,1.22: animittato bhvotpatti kaakataikydidarant || animitt arrdyutpatti kasmt? kaakataikydidarant/ kaakasya % p.959 taikyam, parvatadhtn citrat, grv lakat, nirnimitta ca updnavac ca da tath arrdisargo .pti//22// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.23 ********************** NyS_4,1.23: animittanimittatvn nnimittata || animittato bhvotpattir ity ucyate yata cotpadyate tannimittam/ animittasya nimittatvn nnimitt bhvotpattir iti//23// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.24 ********************** % p.960 NyS_4,1.24: nimittnimittayor arthntarabhvd apratiedha || anyad dhi nimittam anyac ca nimittapratykhynam, na ca pratykhynam eva pratykhyeya % p.961 yathnudaka kamaalur iti nodakapratiedha udaka bhavatti/ sa khalv aya vdo 'karmanimitta arrdisarga ity etasmn na bhidyate, abhedt tatpratiedhenaiva pratiiddho veditavya iti//24// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.25 ********************** % p.962 anye tu manyante --- NyS_4,1.25: sarvam anityam utpattivinadharmakatvt || kim anitya nma? yasya kadcid bhvas tad anityam/ utpattidharmakam anutpanna nsti vinadharmaka ca vinaa nsti/ ki puna sarvam? bhautika ca arrdi % p.963 abhautika ca buddhydi, tad ubhayam utpattivinadharmaka vijyate, tasmt tat sarvam anityam iti//25// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.26 ********************** NyS_4,1.26: nnityatnityatvt || yadi tvat sarvasynityat nity, tannityatvn na sarvam anityam/ athnity tasym avidyamny sarva nityam iti//26// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.27 ********************** % p.964 NyS_4,1.27: tadanityatvam agner dhya vinynuvinavat || tasy anityaty apy anityatvam/ katham? yath agnir dhya vinynuvinayati eva sarvasynityat sarva vinynuvinayatti//27// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.28 ********************** NyS_4,1.28: nityasypratykhyna yathopalabdhi vyavasthnt || aya khalu vdo nitya pratycae, nityasya ca pratykhynam anupapannam/ kasmt? yathopalabdhi vyavasthnt/ yasyotpattivinadharmakatvam upalabhyate pramatas tad anityam, % p.965 yasya nopalabhyate tadvipartam/ na ca paramaskm bhtnm kakladigtmamanas tadgun ca kecit smnyavieasamavyn cotpattivinadharmakatva pramata upalabhyate, tasmn nityny etnti//28// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.29 ********************** % p.966 ayam anya eknta --- NyS_4,1.29: sarva nitya pacabhtanityatvt || bhtamtram ida sarva tni ca nityni bhtocchednupapatter iti//29// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.30 ********************** NyS_4,1.30: notpattivinakraopalabdhe || utpattikraa copalabhyate vinakraa ca, tat sarvanityatve vyhanyate iti//30// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.31 ********************** % p.967 NyS_4,1.31: tallakavarodhd apratiedha || yasyotpattivinakraam upalabhyate iti manyase, na tad bhtalakaahnam arthntara ghyate, bhtalakavarodhd bhtamtram idam ity ukto 'ya pratiedha iti//31// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.32 ********************** % p.968 NyS_4,1.32: notpattitatkraopalabdhe || kraasamnaguasyotpatti kraa copalabhyate/ na caitad ubhaya nityaviayam, na cotpattitatkraopalabdhi aky pratykhytum, na cviay kcid upalabdhi/ upalabdhismarthyt kraena samnagua kryam utpadyate ity anumyate, sa khalpalabdher viaya iti/ eva ca tallakavarodhopapattir iti/ utpattivinakraaprayuktasya jtu prayatno da iti/ prasiddha cvayav taddharm/ utpattivinadharm cvayav siddha iti/ % p.969 abdakarmabuddhydn cvypti/ pacabhtanityatvt tallakavarodhc cety anena abdakarmabuddhisukhadukhecchdveaprayatn ca na vypt tasmd aneknta/ svapnaviaybhimnavan mithyopalabdhir iti cet bhtopalabdhau tulyam/ yath svapne viaybhimna evam utpattikrabhimna iti/ eva caitad bhtopalabdhau tulya pthivydyupalabdhir api svapnaviaybhimnavat prasajyate/ % p.970 pthivydyabhve sarvavyavahravilopa iti cet tad itaratra samnam --- utpattivinakraopalabdhiviayasypy abhve sarvavyavahravilopa iti, so 'ya nitynm atndriyatvd aviayatvc cotpattivinayo svapnaviaybhimnavad ity ahetur iti//32// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.33 ********************** avasthitasyopdnasya dharmamtra nivartate dharmamtram upajyate sa khaltpattivinayor viaya/ % -ayor viaya/] p.971 yac copajyate tat prg apy upajanand asti, yac ca nivartate tan nivttam apy astti, eva ca sarvasya nityatvam iti? NyS_4,1.33: na vyavasthnupapatte || ayam upajana iya nivttir iti vyavasth nopapadyate, upajtanivttayor vidyamnatvt/ aya dharma upajto 'ya nivtta iti sadbhvvied avyavasth, idnm upajananivtt nednm iti klavyavasth nopapadyate sarvad vidyamnatvt asya dharmasyopajananivtt nsyeti vyavasthnupapatti, % -jananivtt nsyeti vyavasthnupapatti,] p.972 ubhyor aviet/ angato 'tta iti ca klavyavasthnupapatti, vartamnasya sadbhvalakaatvt/ avidyamnasytmalbha upajano vidyamnasytmahna nivttir ity etasmin sati naite do/ tasmd yad ukta prg apy upajand asti nivtta csti tad ayuktam iti//33// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.34 ********************** ayam anya eknta --- NyS_4,1.34: sarva pthag bhvalakaapthaktvt || sarva nn na kacid eko bhvo vidyate/ kasmt? bhvalakaapthaktvt --- bhvasya lakaam abhidhnam, yena lakyate bhva sa samkhyabda, tasya pthagviayatvt/ % p.973 sarvo bhvasamkhyabda samhavc, kumbha iti sajabdo gandharasarpasparasamhe budhnaprvagrvdisamhe ca varttate, nidaranamtra cedam iti//34// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.35 ********************** NyS_4,1.35: nnekalakaair ekabhvanipatte || anekavidhalakaair iti madhyamapadalop samsa/ gandhdibhi ca guair budhndibhi cvayavai sambaddha eko bhvo nipadyate, guavyatirikta ca dravyam avayavtirikta cvayavti/ vibhaktanyya caitad ubhayam iti//35// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.36 ********************** % p.974 athpi --- NyS_4,1.36: lakaavyavasthnd evpratiedha || na kacid eko bhva ity ayukta pratiedha/ kasmt? lakaavyavasthnd eva/ yad iha lakaa bhvasya sajabdabhta tad ekasmin vyavasthitam, ya kumbham adrka ta spmi yam evsprka ta paymti nusamho ghyate iti/ ausamhe cghyame yad ghyate tad ekam eveti/ athpy etad anktam nsty eko bhvo yasmt samudya, eknupapatter nsty eva samha --- nsty eko bhvo yasmt samhe bhvaabdaprayoga;ekasya cnupapatte % p.975 samho nopapadyate ekasamuccayo hi samha iti/ vyhatatvd anupapanna --- nsty eko bhva iti yasya pratiedha pratijyate, samhe bhvaabdaprayogd iti hetu bruvat sa evbhyanujyate, ekasamuccayo hi samha iti/ samhe bhvaabdaprayogd iti ca samham ritya pratyeka samhipratiedho nsty eko bhva iti/ so 'yam ubhayato vyghtd yatkicanavda iti//36// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.37 ********************** % p.977 ayam apara eknta --- NyS_4,1.37: sarvam abhvo bhvev itaretarbhvasiddhe || yvad bhvajta tat sarvam abhva/ kasmt? bhvev itaretarbhvasiddhe/ ``asan gaur avtman'' anavo gau ``asann avo gavtman agaur ava'' ity asatpratyayasya pratiedhasya ca bhvaabdena smndhikarayt sarvam abhva iti//37// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.38 ********************** % p.978 pratijvkye padayo pratijhetvo ca vyghtd ayuktam/ anekasyeat sarvaabdasyrtho, bhvapratiedha cbhvaabdasyrtha/ prva sopkhyam uttara nirupkhya tatra % p.979 samupkhyyamna katha nirupkhyam abhva syd iti? na jtv abhvo nirupkhyo 'nekatayeatay akya pratijtum iti/ sarvam etad abhva iti cet --- yad ida sarvam iti manyase tadabhva iti? eva cet anivtto vyghta, anekam aea ceti nbhve pratyayena akya bhavitum/ asti cya pratyaya sarvam iti, tasmn nbhva iti/ pratijhetvo ca vyghta --- sarvam abhva iti bhvapratiedha pratij, bhvev itaretarbhvasiddher iti hetu/ bhvev itaretarbhvam anujyritya ca itaretarbhvasiddhy sarvam abhva ity ucyate/ yadi sarvam abhvo bhvev itaretarbhvasiddher iti nopapadyate/ atha bhvev itaretarbhvasiddhi, sarvam abhva iti nopapadyate/ % p.980 strea cbhisambandha/ NyS_4,1.38: na svabhvasiddher bhvnm || na sarvam abhva/ kasmt? svena bhvena sadbhvd bhvnm/ svena dharmea bhv bhavantti pratijyate/ ka ca svo dharmo bhvnm? dravyaguakarma saddismnyam, dravy kriyvad ityevamdiviea, sparaparyant pthivy iti ca; pratyeka cnanto bheda/ smnyavieasamavyn ca vii dharm ghyante/ % p.981 so 'yam abhvasya nirupkhyatvt sampratyyako 'rthabhedo na syt? asti tv ayam, tasmn na sarvam abhva iti/ atha v na svabhvasiddher bhvnm iti svarpasiddher iti/ gaur iti prayujyamne abde jtiviia dravya ghyate, nbhvamtram/ yadi ca sarvam abhva gaur ity abhva pratyeta, goabdena cbhva ucyeta/ yasmt tu goabdaprayoge dravyaviea pratyate nbhvas tasmd ayuktam iti/ atha v na svabhvasiddher iti/ asan gaur avtmaneti gavtman kasmn nocyate? avacand gavtman gaur astti svabhvasiddhi, anavo 'va iti v gaur agaur iti v kasmn nocyate? avacant svena rpea vidyamnat dravyasyeti vijyate/ % p.982 avyatirekapratiedhe ca bhvena asatpratyayasmndhikarayam bhve sayogdisambandho vyatireka/ atra avyatireka abhedkhyasambandha tatpratiedhe sad ca asatpratyayasmndhikarayam, yath na santi kue badarti/ asan gaur avtman anavo gaur iti ca gavvayor avyatireka pratiidhyate gavvayor ekatva nstti/ tasmin pratiidhyamne bhvena gav smndhikarayam asatpratyayasya asan gaur avtmaneti, yath na santi kue badarti kue badarasayoge pratiidhyamne sadbhir asatpratyayasya smndhikarayam iti//38// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.39 ********************** % p.983 NyS_4,1.39: na svabhvasiddhir pekikatvt || apekktam pekikam/ hrasvpekkta drgha drghpekkta hrasvam, na sventmanvasthita kicit/ kasmt? apeksmarthyt/ tasmn na svabhvasiddhir bhvnm iti//39// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.40 ********************** NyS_4,1.40: vyhatatvd ayuktam || yadi hrasvpekkta drgha hrasvam anpekikam/ kim idnm apekya hrasvam iti ghyate? atha drghpekkta hrasvam, drgham anpekikam? evam itaretarrayayor ekbhve anyatarbhvd ubhaybhva iti apekvyavasthnupapann/ % retarrayayor ekbhve anyatarbhvd ubhaybhva iti apekvyavasthnupapann/] p.984 svabhvasiddhv asaty samayo parimaalayor v dravyayor pekike drghatvahrasvatve kasmn na bhavata? apekym anapeky ca dravyayor abheda/ yvat dravye apekame tvat evnapekame nnyataratra bheda/ pekikatve tu saty anyataratra vieopajana syd iti/ % p.985 kim apeksmarthyam iti cet? dvayor grahae 'tiayagrahaopapatti/ dve dravye payann ekatra vidyamnam atiaya ghti tad drgham iti vyavasyati, yac ca hna ghti tad dhrasvam iti vyavasyatti/ etac cpeksmarthyam iti//40// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.41 ********************** % p.986 atheme sakhyaikntavd --- sarvam eka sadaviet/ % p.987 sarva dvedh nitynityabhedt/ sarva tredh jt jna jeyam iti/ sarva caturddh pramt prama prameya pramitir iti/ eva yathsambhavam anye 'pti/ tatra park --- % p.988 NyS_4,1.41: sakhyaikntsiddhi kranupapattyupapattibhym || yadi sdhyasdhanayor nntvam, eknto na siddhyati vyatirekt/ atha % p.989 sdhyasdhanayor abheda? evam apy eknto na sidhyati sdhanbhvt, na hi hetum antarea kasyacit siddhir iti//41// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.42 ********************** NyS_4,1.42: na kravayavabhvt || na sakhyaikntnm asiddhi kasmt? kraasyvayavabhvt/ avayava kacit sdhanabhta ity avyatireka/ eva dvaitdnm apti//42// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.43 ********************** % p.990 NyS_4,1.43: niravayavatvd ahetu || kraasyvayavabhvd ity ahetu/ kasmt? sarvam ekam ity anapavargea pratijya kasyacid ekatvam ucyate, tatra vyapavkto 'vayava sdhanabhto nopapadyate/ eva dvaitdiv apti/ % p.991 te khalv ime sakhyaiknt yadi vieakritasyrthabhedavistrasya pratykhynena varttante, pratyaknumngamavirodhn mithyvd bhavanti/ athbhyanujnena varttante? samnadharmakrito 'rthasagraho vieakrita crthabheda iti evam ekntatva jahatti/ te khalv ete tattvajnapravivekrtham eknt parkit iti//43// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.44 ********************** % p.992 pretyabhvnantara phalam, tasmin --- NyS_4,1.44: sadya klntare ca phalanipatte saaya || pacati dogdhti sadya phalamodanapayas, karati vapatti klntare phala % p.993 asydhigama iti/ asti ceya kriy agnihotra juhuyt svargakma iti etasy % p.994 phale saaya/ na sadya klntaropabhogyatvt / svarga phala ryate, tac ca bhinne 'smin dehabhedd utpadyate iti/ na sadya grmdikmnm@rambhaphalam iti//44// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.45 ********************** % p.995 NyS_4,1.45: klntarenipattir hetuvint || dhvasty pravttau pravtte phala na kraam antareotpattum arhati, na khalu vai vinat krat kicid utpadyate iti//45// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.46 ********************** NyS_4,1.46: pr nipatter vkaphalavat tat syt || yath phalrthin vkamle sekdi parikarma kriyate, tasmi ca pradhvaste pthivdhtur abdhtun saghta ntarea tejas pacyamno rasadravya nirvartayati, sa dravyabhto raso vknugata pkaviio vyhavieea sanniviamna pardi phala nirvartayati, eva pariekdi karma crthavat/ na ca vinat phalanipatti/ tath pravtty saskro dharmdharmalakao janyate, sa jto nimittntarnughta klntare phala nipdayatti/ ukta caitat ``prvaktaphalnubandht tadutpattir'' iti//46// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.47 ********************** % p.996 tad ida pr nipatter nipadyamnam--- NyS_4,1.47: nsan na san na sadasat sadasator vaidharmyt || pr nipatter nipattidharmaka nsat, updnaniyamt/ kasyacid utpattaye kicid updeya na sarva sarvasyety asadbhve niyamo nopapadyate iti/ na sat, pr utpatter vidyamnasyotpattir anupapanneti/ na, sadasat sadasator vaidharmyt % p.997 sad ity arthbhyanuj, asad iti arthapratiedha, etayor vyghto vaidharmya vyghtd avyatireknupapattir iti//47// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.48 ********************** prg utpatter utpattidharmakam asad ity addh/ kasmat? NyS_4,1.48: utpdavyayadarant || % p.999 yat punarukta prg utpatte krya nsad updnaniyamd iti--- _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.49 ********************** NyS_4,1.49: buddhisiddha tu tad asat || idam asyotpattaye samartha na sarvam iti prg utpatter niyatakraa krya buddhy % p.1000 siddham utpattiniyamadarant/ tasmd updnaniyamasyopapatti sati tu krye prg utpatter utpattir eva nstti//49// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.50 ********************** % p.1003 NyS_4,1.50: rayavyatirekd vkaphalotpattivad ity ahetu || mlasekdi parikarma phala cobhaya vkrayam, karma ceha arre, phala cmutra ity rayavyatirekd ahetur iti//50// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.51 ********************** % p.1004 NyS_4,1.51: prter tmrayatvd apratiedha || prtir tmapratyakatvd tmray, tadrayam eva karma dharmasajitam, dharmasytmaguatvt tasmd rayavyatireknupapattir iti//51// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.52 ********************** NyS_4,1.52: na putrapaustrparicchadahiraynndiphalanirdet || putrdi phala nirdiyate na prti, ``grmakmo yajeta'' ``putrakmo yajete''ti tatra yad ukta prti phalam ity etad ayuktam iti//52// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.53 ********************** % p.1005 NyS_4,1.53: tatsambandht phalanipattes teu phalavadupacra || putrdisambandht phala prtilakaam utpadyate iti putrdiu phalavadupacra, yathnne praabdo ``anna vai pr''iti//53// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.54 ********************** % p.1006 phalnantara dukham uddiam, ukta ca ``bdhanlakaa dukham''iti/ tat kim ida pratytmavedanyasya sarvajantupratyakasya sukhasya pratykhynam, hosvid anya kalpa iti? anya ity ha/ katham? na vai sarvalokaskika sukha akya pratykhytum/ aya tu janmamaraaprabandhnubhavanimittd dukhn nirviasya dukha jihsato dukhasajbhvanopadeo dukhahnrtha iti/ % bhvanopadeo dukhahnrtha iti/] p.1007 kay yukty? sarve khalu sattvaniky sarvy utpattisthnni sarva punarbhavo bdhannuakto dukhashacaryd bdhanlakaa dukham ity uktam ibhi, dukhasajbhvanam upadiyate atra ca hetur updyate--- NyS_4,1.54: vividhabdhanyogd dukham eva janmotpatti || janma jyate iti arrendriyabuddhaya arrdn ca sasthnaviin prdurbhva utpatti/ vividh ca bdhan, hn madhyam utk ceti/ utk nrakim, tirac tu madhyam, manuy tu hn, devn hnatar vtarg ca/ eva sarvam utpattisthna vividhabdhannuakta payata sukhe tatsdhaneu ca arrendriyabuddhiu dukhasaj vyavatihate/ % buddhiu dukhasaj vyavatihate/] p.1008 dukhasajvyavasthnt sarvalokev anabhiratisaj bhavati/ anabhiratisajm upsnasya sarvalokaviay t vicchidyate, tpraht sarvadukhd vimucyate iti/ yath viayogt payo viam iti budhyamno nopdatte, anupdadno maraadukha npnoti//54// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.55 ********************** dukhoddeas tu na sukhasya pratykhynam, kasmt? NyS_4,1.55: na sukhasyntarlanipatte || na khalv aya dukhoddea sukhasya pratykhynam/ kasmt, sukhasyntarlanipatte/ nipadyate khalu bdhanntarleu sukha pratytmavedanya arrim, tad aakya pratykhytum iti//55// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.56 ********************** % p.1009 arthpi--- NyS_4,1.56: bdhannivtter vedayata paryeaadod apratiedha || sukhasya, dukhoddeeneti prakarat paryeaa prrthan viayrjanat, paryeaasya doo yad aya vedayamna prrthayate tac csya prrthita na sampadyate, sampadya v vipadyate, nyna v sampadyate, bahupratyanka v sampadyate iti etasmt paryeaadon nnvidho mnasa santpo bhavati eva vedayata paryeaadod bdhany anivtti/ bdhannivtter dukhasajbhvanam upadiyate / anena kraena dukha janma na tu sukhasybhvd iti/ % p.1010 athpy etad anktam--- ``kma kmayamnasya yad kma samdhyati/ athainam apara kma kipram eva prabdhate//'' ``api ced udanemi samantd bhmim im labhate sagavvm/ na sa tena dhanena dhanai tpyati kin nu sukha dhanakme//'' iti//56// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.57 ********************** % p.1011 NyS_4,1.57: dukhavikalpe sukhbhimnc ca || dukhasajbhvanopadea kriyate/ aya khalu sukhasavedane vyavasthita sukha paramapururtha manyate, na sukhd anyan nireyasam asti sukhe prpte caritrtha ktakarayo bhavati/ mithysakalpt sukhe tatsdhaneu ca viayeu sarajyate, sarakta sukhya ghaate, ghaamnasysya janmajarvydhipryaniasayogeaviyogaprrthitnupapattinimittam anekavidha yvad dukham utpadyate, ta dukhavikalpa sukham ity abhimanyate/ sukhgabhta dukham, na dukham ansdya akya sukham avptum, tdarthyt sukham evedam iti sukhasajopahataprajo jyasva ceti sadhvatti sasra % p.1012 ntivarttate/ tad asy sukhasajy pratipako dukhasajbhvanam upadiyate, *dukhnuagd (corr.; dukhnusagd, ed.) dukha janmeti, na sukhasybhvt/ yady eva kasmd dukha janmeti nocyate? so 'yam eva vcye yad evam ha dukham eva janmeti tena sukhbhva jpayatti janma vinigrahrthyo vai khalv ayam evaabda/ katham? na dukha janma svarpata, ki tu dukhopacrt; eva sukham apti etad anenaiva nirvarttyate na tu dukham eva janmeti//57// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.58 ********************** % p.1013 dukhoddenantaram apavarga, sa pratykhyyate--- NyS_4,1.58: akleapravttyanubandhd apavargbhva || nubandhn nsty apavarga---``jyamno ha vai brhmaas tribhir air avn jyate, brahmacaryea ibhyo yajena devebhya prajay pitbhya'' iti ni, tem anubandha svakarmabhi sambandha, karmasambandhavacant ``jarmarya v etat satra yad agnihotra darapram sau ca'' iti ``jaray ha v ea tasmt satrd vimucyate mtyun ha v'' iti *nubandhd (corr.; nuvandhd, ed.) apavargnuhnaklo nstty apavargbhva/ % p.1014 klenubandhn nsty apavarga klenubaddha evya mriyate, klenubaddha ca jyate nsya klenubandhavicchedo ghyate/ pravttyanubandhn nsty apavarga---janmaprabhty aya yvat pryaa vgbuddhiarrrambhevimukto ghyate, tatra yad ukta ``dukhajanmapravttidoamithyjnnm uttarottarpye tadanantarbhvd apavarga'' iti, tad anupapannam iti//58// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.59 ********************** atrbhidhyate/ yat tvad nubandhd iti air iva air iti--- NyS_4,1.59: pradhnaabdnupapatter guaabdennuvdo nindpraasopapatte || air iti nya pradhnaabda/ yatra khalv eka pratydeya dadti, dvitya ca pratideya ghti tatrsya datvt pradhnam aabda/ na caitad ihopapadyate, pradhnaabdnupapatte, guaabdenyam anuvda air iva air iti/ % nupapatte guaabdenyam anuvda air iva air iti/] p.1015 prayuktopama caitad yathgnir mavaka iti---anyatra da cyam aabda iha prayujyate, yathgniabdo mavake/ katha guaabdennuvda? nindpraasopapatte/ karmalope va dnn nindyate, karmnuhne ca va adnt praasyate sa evopamrtha iti/ % p.1016 jyamna iti guaabdo viparyaye 'nadhikrt/ jyamno ha vai brhmaa iti ca guaabdo ghastha sampadyamno jyamna iti; yadya ghastho jyate tad karmabhir adhikriyate mtto jyamnasynadhikrt/ yad tu mtto jyate kumro na tad karmabhir adhikriyate arthina aktasya cdhikrt/ arthina karmabhir adhikra karmavidhau kmasayogas mte ``agnihotra juhuyt svargakma'' ity evamdi/ aktasya ca (3*) pravttisambhavt aktasya karmabhir adhikra pravttisambhavt/ (4*) akta khalu vihite karmai pravarttate netara iti/ ubhaybhvas tu pradhnaabdrthe/ mtto jyamne kumre ubhayam arthit akti ca na bhavatti/ % p.1017 na bhidyate ca laukikd vkyd vaidika vkya prekprvakripuruapratatvena/ tatra laukikas tvad aparkako 'pi na *jtamtra (corr.; jtaprtra, ed.) kumrakam eva bryd adhva yajasva brahmacarya careti/ kuta evam ir upapannnavadyavd upaderthena prayukta upadiati? na khalu vai narttako 'ndheu pravarttate na gyako badhirev iti/ upadirthavijna copadeaviaya/ ya copadiam artha vijnti ta praty upadea kriyate, na caitad asti jyamnakumraka iti/ grhasthyaliga ca mantrabrhmaa karma abhivadati/ yac ca mantrabrhmaa karma abhivadati tat patnsambandhdin grhasthyaligenopapannam, tasmd ghastho 'ya jyamno 'bhidhyate iti/ arthitvasya cviparime jarmaryavdopapatti/ % p.1018 yvac csya phalenrthitva na vipariamate na nivartate tvad anena karmnuheyam ity upapadyate jarmaryavdas ta pratti/ jaray ha vety yuas@turyasya caturthasya pravrajyyuktasya vacana ``jaray ha v ea etasmd vimucyate'' iti/ yuas turya caturtha pravrajyyukta jarety ucyate, tatra hi pravrajy vidhyate; atyantajarsayoge jaray ha vety anarthakam/ ``aakto vimucyate'' ity etad api nopapadyate, svayam aaktasya bhy aktim ha---``antevs v juhuyd brahma sa parikrta, krahot v jahuyd dhanena sa parikrta'' iti/ % p.1019 athpi vihita vndyeta kmd vrtha parikalpyeta? vihitnuvacana nyyyam iti/ avn ivsvatantro ghastha karmasu pravarttate ity upapanna vkyasya % p.1020 smarthyam/ phalasya hi sdhanni prayatnaviayo na phalam, tni sampannni phalya kalpante/ vihita ca jyamnam, vidhyate ca jyamnam, tena ya sambaddhyate so 'ya jyamna iti/ pratyakavidhnbhvd iti cen na, pratiedhasypi pratyakavidhnbhvd iti/ pratyakato vidhyate *grhasthya (corr.; grhathya, ed.) brhmaena, yadi cramntaram abhaviyat tad api vyadhsyata % p.1021 pratyakata, pratyakavidhnbhvn nsty ramntaram iti/ na, pratiedhasypi pratyakto vidhnbhvt/ na pratiedho 'pi vai brhmaena pratyakato vidhyate --- na santy ramntari eka eva ghasthrama iti pratiedhasya pratyakato 'ravad ayuktam etad iti/ adhikrc ca vidhna vidyntaravat/ yath strntari sve sve 'dhikre pratyakato vidhyakni nrthntarbhvd evam ida brhmaa ghasthastra sve 'dhikre pratyakato vidhyaka nramntarm abhvd iti/ % p.1022 gbrhmaa cpavargbhidhyy abhidhyate/ ca ca brhmani cpavargbhivdni bhavanti/ ca ca tvat --- ``karmabhir mtyum ayo niedu prajvanto draviam icchamn/ athpare ayo mania para karmabhyo 'mtatvam nau//'' ``na karma na prajay dhanena tygenaike amtatvam nau/ parea nka nihita guhy vibhrjate yad yatayo vianti//'' ``vedham eta purua mahntam dityavara tamasa parastt/ tam eva viditvtimtyum eti nnya panth vidyate 'yanya//'' atha brhmani --- ``trayo dharmaskandh ---yajo 'dhyayana dnam iti prathamas tapa eva dvityo brahmacry cryakulavsti ttyo 'tyantam tmnam cryakule 'vasdayan sarve evaite puyalok bhavanti brahmasastho 'mtatvam eti/'' ``etam eva pravrjino lokam icchanta pravrajantti''/ % p.1023 atho khalv hu kmamaya evya purua iti sa yathkmo bhavati tatkratur bhavati yatkratur bhavati tat karma kurute yat karma kurute tad abhisapadyate/'' iti karmabhi sasaraam uktv praktam anyad upadianti ``iti nu kmayamno 'thkmayamno yo 'kmo nikma tmakma ptakmo bhavati na tasya pr utkrmanti ihaiva samavalyante brahmaiva san brahmpy etti''/ tatra yad uktam nubandhd apavargbhva ity etad ayuktam iti/ ``ye catvra pathayo devayn'' iti ca cturramyaruter aikramyn upapatti//59// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.60 ********************** phalrthina ceda brhmaa ``jarmarya v etat satra yad agnihotram. darapram sau ceti'' katham? NyS_4,1.60: samropad tmany apratiedha || % p.1024 ``prjpatym ia nirpya tasy sarvavedasa hutv tmany agnn samropya brhmaa pravrajed'' iti *ryate (corr.; ryate, ed.)/ tena vijnma prajvittalokaiabhyo vyutthitasya nivtte phalrthitve samropaa vidhyate iti/ eva ca brhmani ``so 'nyad vratam upkariyamo yjavalkyo maitreym iti hovca pravrajiyan v are aham asmt sthnd asmi hanta te 'nay ktyyany sahnta karavti/ athpy uktnusansi maitreyi etvad are khalv amtatvam iti hoktv yjavalkya pravavrjeti'' % p.1025 _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.61 ********************** NyS_4,1.61: ptracayntnupapatte ca phalbhva || jarmarye ca karmay avieea kalpyamne sarvasya ptracayntni karmti prasajyate, tatraiavyutthna na ryeta/ ``etad dha sma vai tat prve brhma ancn vidvsa praj na kmayante ki prajay kariymo ye no 'yam tmya loka iti te ha sma putraiay ca vittaiay ca lokaiay ca vyutthytha bhikcarya carantti''/ eabhya ca vyutthitasya ptracayntni karmi nopapadyante iti nvieea karttu prayojaka phala bhavatti/ % p.1026 cturramyavidhnc cetihsapuradharmastrev aikramynupapatti/ tad apramam iti ced na, pramena prmybhyanujnt --- pramena khalu brhmaenetihsapurasya prmyam abhyanujyate ``te v khalv ete atharvgirasa etad itihsapuram abhyavadann itihsapura pacama vedn veda iti''/ tasmd ayuktam etadaprmyam iti/ aprmye ca dharmastrasya prabht vyavahralopl lokocchedaprasaga/ % p.1027 drapravaktsmyc cprmnynupapatti/ ye eva mantrabrhmaasya drara pravaktra ca, te khalv itihsapurasya dharmastrasya ceti/ viayavyavasthnc ca yathviaya prmyam/ anyo mantrabrhmaasya viayo 'nyac cetihsapuradharmastrm iti/ yajo mantrabrhmaasya, lokavttam itihsapurasya, lokavyavahravyavasthna dharmastrasya viaya/ tatraikena na sarva vyavasthpyate iti yathviayam etni pramnndriydivad iti//61// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.62 ********************** % p.1028 yat punar etat klenubandhasyvicchedd iti --- NyS_4,1.62: suuptasya svapndarane klebhvd apavarga || yath suuptasya khalu svapndarane rgnubandha sukhadukhnubandha ca vicchidyate tathpavarge 'pti/ etac ca brahmavido muktasytmano rpam udharantti//62// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.63 ********************** % p.1029 yad api pravttyanubandhd iti --- NyS_4,1.63: na pravtti pratisandhnya hnakleasya || prakeu rgadveamoheu pravttir na pratisandhnya/ pratisandhis tu prvajanmanivttau punarjanma, tac cdakritam, tasy prahy prvajanmbhve janmntarbhvo 'pratisandhnam apavarga/ karmavaiphalyaprasaga iti ced na, karmavipkapratisavedanasypratykhynt/ prvajanmanivttau punarjanma na bhavatty ucyate, na tu karmavipkapratisavedana pratykhyyate, sarvi prvakarmi hy ante janmani pipacyanta iti//63// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.64 ********************** % p.1030 NyS_4,1.64: na kleasantate svbhvikatvt || nopapadyate klenubandhaviccheda, kasmt? kleasantate svbhvikatvt/ andir iya kleasantati, na cndi akya ucchetum iti//64// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.65 ********************** atra kacit parhram ha --- NyS_4,1.65: prg utpatter abhvnityatvavat svbhvike 'py anityatvam || yathndi prg utpatter abhva utpannena bhvena nivartyate, eva svbhvik kleasantatir anityeti//65// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.66 ********************** % p.1031 apara ha --- NyS_4,1.66: auymat 'nytyatvavad v || yathndir auymat atha cgnisayogd anity, tath kleasantatir apti/ sata khalu dharmo nityatvam anityatva ca, tattva bhve abhve bhktam iti/ andir auymateti hetvabhvd ayuktam/ anutpattidharmakam anityam iti ntra hetur astti//66// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,1.67 ********************** % p.1032 aya tu samdhi --- NyS_4,1.67: na, sakalpanimittatvc ca rgdnm || karmanimittatvd itaretaranimittatvc ceti samuccaya/ mithysakalpebhyo rajanyakopanyamohanyebhyo rgadveamoh utpadyante, karma ca sattvanikyanirvartaka naiyamikn rgadveamohn nirvarttayati, niyamadarant/ dyate hi kacit sattvanikyo rgabahula kacid dveabahula kacin mohabahula iti/ itaretaranimitt ca rgdnm utpatti/ mho rajyati mha kupyati rakto muhyati kupito muhyati/ % p.1033 sarvamithysakalpn tattvajnd anutpatti kranutptau ca krynutpatter iti rgdnm atyantam anutpattir iti/ andi ca kleasantatir ity ayuktam, sarve ime khalv dhytmik bhv andin prabandhena pravarttante arrdaya, na jtv atra kacid anutpannaprva prathamata utpadyate 'nyatra tattvajnt/ na caiva saty anutpattidharmaka kicid avyayadharmaka pratijyate iti/ karma ca sattvanikyanirvartaka tattvajnaktn mithysakalpavightn na rgdyutpattinimitta bhavati, sukhadukhasavitti phala tu bhavatti//67// % p.1035 atha caturthdhyyasya dvityam hnikam/ _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.1 ********************** ki nu khalu bho yvanto viays tvatsu pratyeka tattvajnam utpadyate, atha kvacid utpadyata iti/ ka ctra viea? na tvad ekaikatra yvad viayam utpadyate jeynm nantyt/ npi kvacid utpadyate, yatra notpadyate tatrnivtto moha iti mohaeaprasaga/ na cnyaviayea tattvajnennyaviayo moha akya pratieddhum iti/ % p.1036 mithyjna vai khalu moho na tattvajnasynutpattimtram/ tac ca mithyjna yatra viaye pravartamna sasrabja bhavati sa viayas tattvato jeya iti/ ki punas tan mithyjnam? antmany tmagraha, aham asmti moho 'hakra iti/ antmna khalv aham asmti payato dir ahakra iti/ ki punas tadarthajta yadviayo 'hakra? arrendriyamanovedanbuddhaya/ katha tadviayo 'hakra sasrabja bhavati? % bhavati?] p.1037 aya khalu arrdyarthajtam aham asmti vyavasita taducchedentmoccheda manyamno 'nucchedatparipluta puna punas tad updatte, tad updadno janmamaraya yatate, tenviyogn ntyanta dukhd vimucyata iti/ yas tu dukha dukhyatana dukhnuakta sukha ca sarvam ida dukham iti payati sa dukha parijnati/ parijta ca dukha praha bhavaty anupdnt savinnavat/ eva don karma ca dukhahetur iti payati/ na cpraheu doeu dukhaprabandhocchedena akya bhavitum iti don jahti, praheu ca doeu na pravtti pratisandhnyety uktam/ pretyabhvaphaladukhni ca jeyni vyavasthpayati karma ca do ca praheyn/ apavargo 'dhigantavyas tasydhigamopyas tattvajnam/ eva catasbhir vidhbhi prameya vibhaktam sevamnasybhyasyato bhvayata samyagdarana yathbhtvabodhas tattvajnam utpadyate/ eva ca --- NyS_4,2.1: doanimittn tattvajnd ahakranivtti || % p.1038 arrdidukhnta prameya doanimitta tadviayatvn mithyjnasya/ tad ida tattvajna tadviayam utpannam ahakra nivartayati samnaviaye tayor virodht/ eva tattvajnd ``dukhajanmapravttidoamithyjnnm uttarottarpye tadanantarbhvd apavarga'' iti/ sa cya strrthasagraho 'ndyate nprvo vidhyate iti//1// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.2 ********************** % p.1039 prasakhynnuprv tu khalu --- NyS_4,2.2: doanimitta rpdayo viay sakalpakt || kmaviay indriyrth iti rpdaya ucyante/ te mithy sakalpyamn rgadveamohn pravartayanti, tn prva prasacakta/ t ca prasacakasya rpdiviayo mithysakalpo nivartate/ tannivttv adhytma arrdi prasacakta/ tatprasakhynd adhytmaviayo 'hakro nivartate/ % -d adhytmaviayo 'hakro] p.1040 so 'yam adhytma bahi ca viviktacitto viharan mukta ity ucyate//2// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.3 ********************** ata para kcit saj hey kcid bhvayitavyety upadiyate, nthanirkaraam arthopdna v/ katham iti? --- NyS_4,2.3: tannimitta tv avayavyabhimna || te do nimitta tv avayavyabhimna/ s ca khalu strsaj saparikr puruasya, puruasaj ca striy saparikr nimittasaj anuvyajanasaj ca/ % ca/] p.1041 nimittasaj --- rasanrotram, dantoham, cakurnsikam/ anuvyajanasaj --- ittha da ittham ohv iti/ seya saj kma vardhayati tadanuakt ca don vivarjanyn, varjana tv asy/ bhedenvayavasaj --- kealomamsaoitsthisnyuirkaphapittoccrdisaj; % -oitsthi...] p.1042 tm aubhasajety cakate/ tm asya bhvayata kmarga prahyate/ saty eva ca dvividhe viaye kcit saj bhvany kcit parivarjanyety upadiyate, yath viasampkte 'nne 'nnasajopdnya viasaj prahyeti//3// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.4 ********************** % p.1043 athednm artha nirkariyatvayavinirkaraam upapdyate --- NyS_4,2.4: vidyvidydvaividhyt saaya || sadasator upalambhd vidy dvividh, sadasator anupalambhd avidypi dvividh/ upalambhyamne 'vayavini vidydvaividhyt saaya, anupalabhyamne cvidydvaividhyt saaya/ so 'yam avayav *yad upalabhyate (following hakur, yady apalabhyate insen) athpi nopalabhyate na kathacana saayn mucyata iti//4// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.5 ********************** % p.1044 NyS_4,2.5: tadasaaya prvahetuprasiddhatvt || tasminn anupapanna saaya/ kasmt? prvoktahetnm apratiedhd asti dravyntarrambha iti//5// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.6 ********************** % p.1045 NyS_4,2.6: vttyanupapatter api na saaya || vttyanupapatter api tarhi saaynupapattir nsty avayavti//6// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.7 ********************** tad vibhajate --- NyS_4,2.7: ktsnaikadevttitvd avayavnm avayavyabhva || ekaiko 'vayavo na tvat ktsne 'vayavini vartate, tayo parimabhedd avayavntarasambandhbhvaprasagc ca/ npy avayavyekadeena, na hy asynye avayav ekadeabht santti//7// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.8 ********************** % p.1046 athvayavev evvayav vartate--- NyS_4,2.8: teu cvtter avayavyabhva || na tvat pratyavayava vartate, tayo parimabhedd dravyasya caikadravyatvaprasagt/ npy ekadeai sarveu anyvayavbhvt/ tad eva na yukta saayo nsty avayavti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.9 ********************** % p.1047 NyS_4,2.9: pthak cvayavebhyo 'vtte || avayavyabhva iti vartate/ na cya pthag avayavebhyo vartate agrahat nityatvaprasagc ca/ tasmn nsty avayavti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.10 ********************** % p.1048 NyS_4,2.10: na cvayavyavayav || na cvayavn dharmo 'vayav/ kasmt? dharmamtrasya dharmibhir avayavai prvavat sambandhnupapatte/ pthak cvayavebhyo dharmibhyo dharmasygrahad iti samnam//10// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.11 ********************** % p.1049 NyS_4,2.11: ekasmin bhedbhvd bhedaabdaprayognupapatter aprana || ki pratyavayava ktsno 'vayav vartate athaikadeeneti nopapadyate prana/ kasmt? ekasmin bhedbhvd bhedaabdaprayognupapatte/ ktsnam ity anekasyebhidhnam, ekadea iti nntve kasyacid abhidhnam/ tv imau ktsnaikadeaabdau bhedaviayau naikasminn avayaviny uapapadyete bhedbhvd iti//11// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.12 ********************** anyvayavbhvn naikadeena vartata ity ahetu--- NyS_4,2.12: avayavntarabhve 'py avtter ahetu || avayavntarbhvd iti/ yady api ekadeo 'vayavntarabhta syt tathpy avayave 'vayavntara vartate nvayavti anyo 'vayavti/ % -vntara vartate ...] p.1050 anyvayavabhve 'py avtter avayavino naikadeena vttir anyvayavbhvd ity ahetu/ vtti katham iti cet? ekasynekatrrayritasambandhalaka prpti/ rayritabhva katham iti cet? yasya yato 'nyatrtmalbhnupapatti sa raya/ na kraadravyebhyo 'nyatra kryadravyam tmna labhate viparyayas tu kraadravyev iti/ nityeu katham iti cet, anityeu darant siddham, nityeu dravyeu katham rayrayibhva iti cet? anityeu dravyagueu darand rayritabhvasya nityeu siddhir iti/ % p.1053 tasmd avayavyabhimna pratiidhyate nireyasakmasya, nvayav, yath rpdiu mithysakalpo na rpdaya iti//12// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.13 ********************** % p.1054 sarvgrahaam avayavyasiddher iti pratyavasthito 'py etad ha --- NyS_4,2.13: keasamhe taimirikopalabdhivat tadupalabdhi || yathaikaika keas taimirikea nopalabhyate keasamhas tpalabhyate, tathaikaiko 'ur nopalabhyate ausacayas tpalabhyate, tad idam ausamhaviaya grahaam iti//13// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.14 ********************** NyS_4,2.14: svaviayn atikrameendiryasya paumandabhvd viayagrahaasya tathbhavo nviaye pravtti || yathviayam indriy paumandabhvd viayagrahan paumandabhvo bhavati/ caku khalu prakyama nviaya gandha ghti, nikyama ca na svaviayt pracyavate/ so 'ya taimirika kacic cakur viayakea na ghti, kacid ghti keasamham/ % p.1055 ubhaya hy ataimimirikea caks.u ghyate/ paramavas tv atndriy indriyviayabht na kenacid indriyea ghyante, samudits tu ghyante, ity aviaye pravttir indriyasya prasajyeta/ na jtv arthntaram aubhyo ghyata iti/ te khalv ime paramava sannihit ghyam atndriyatva jahati, viyukt cghyam indriyaviayatva na labhanta iti/ so 'ya dravyntarnutpattv atimahn vyghta ity upapadyate dravyantaram yad grahaasya viaya iti/ sacayamtra viaya iti cen na, sacayasya sayogabhvt tasya ctndriyasygrahad ayuktam/ sacaya khalv anekasya sayoga, sa ca ghyamrayo ghyate ntndriyraya, bhavati hdam anena sayuktam iti/ tasmd yuktam etad iti/ % p.1056 ghyamasya cendriyea viayasyvaradyanupalabdhikraam upalabhyate/ tasmn nendriyadaurbalyd anupalabdhir anm, yath nendriyadaurbalyc cakunupalabdhir gandhdnm iti//14// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.15 ********************** NyS_4,2.15: avayavvayaviprasaga caivam pralayt || ya khalv avayavino 'vayaveu vttipratiedhd abhva so 'yam avayavasyvayaveu prasajyamna sarvapralayya v kalpeta, niravayavd v paramuto nivarteta/ ubhayath copalabdhiviayasybhva, tadabhvd upalabhyabhva/ upalabhyraya cya vttipratiedha, sa raya vyghnan tmaghtya kalpata iti//15// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.16 ********************** % p.1057 athpi --- NyS_4,2.16: na pralayo 'nusadbhvt || avayavavibhgam ritya vttipratiedhd abhva prasajyamno niravayavt paramor nivartate na sarvapralayya kalpate, niravayavatva tu paramor vibhgair alpataraprasagasya yato nlpyas tatrvasthnt/ loasya khalu pravibhajyamnvayavasylpataram alpatamam uttaram uttara bhavati/ sa cyam alpataraprasaga yasmn nlpataram asti ya paramo 'lpas tatra nivartate, yata ca nlpyo 'sti ta parama'nu pracakmahe iti//16\\ _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.17 ********************** % p.1058 NyS_4,2.17: para v true || avayavavibhgasynavasthnd dravym asakhyeyatvt truitvanivttir iti//17// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.18 ********************** % p.1059 athednm nupalambhika sarva nstti manyamna ha --- NyS_4,2.18: kavyatibhedt tadanupapatti || tasyor niravayavasya nityasynupapatti/ kasmt? kavyatibhedt/ antar bahi cur kena samvio vyatibhinna, vyatibhedt svayava, svayavatvd anitya iti//18// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.19 ********************** % p.1060 NyS_4,2.19: ksarvagatatva v || athaitan neyate --- paramor antar nsty kam ity asarvagatatva prasajyata iti//19// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.20 ********************** NyS_4,2.20: antar bahi ca kryadravyasya krantaravacand akrye tadabhva || ``antar'' iti pihita krantarai kraam ucyate/ ``bahir'' iti ca vyavadhyakam avyavahita kraam evocyate/ tad etat kryadravyasya sambhavati, nor akryatvt/ akrye hi paramv antar bahir ity asybhva/ % hi paramv ...] p.1061 yatra csya bhvo 'nukrya tat, na paramu, yato hi nlpataram asti sa paramur iti//20// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.21 ********************** % p.1062 NyS_4,2.21: abdasayogavibhavc ca sarvagatam || yatra kvacid utpann abd vibhavanty ke --- tadray bhavanti, manobhi paramubhis tatkryai ca sayog vibhavanty ke, nsayuktam kena kicin mrtadravyam upalabhyate, tasmn nsarvagatam iti//21// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.22 ********************** NyS_4,2.22: avyhviambhavibhutvni ckadharm || sasarpat pratightin dravyea na vyuhyate, yath khenodakam/ kasmt? niravayavatvt/ sarpac ca pratighti na viambhti --- nsya kriyhetu gua pratibadhnti/ % p.1063 kasmt? asparatvt/ viparyaye hi viambho da iti sa bhavn svayave sparavati dravye da dharma viparte nkitum arhati/ avavayavasyutaratvaprasagd anukryapratiedha/ svayavatve cor avavayavo 'nutara iti prasajyate/ kasmt? kryakraadravyayo parimabhedadarant/ tasmd avavayavasyutaratvam, yas tu svayavo 'nukrya tad iti/ tasmd anukryam ida pratiidhyata iti/ kraavibhgc ca kryasynityatvam, nkavyatibhedt/ loasyvayavavibhgd anityatvam, nkasamved iti//22// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.23 ********************** % p.1064 NyS_4,2.23: mrtimat ca sasthnopapatter avayavasadbhva || paricchinnn hi sparavat sasthna trikoa caturasra sama parimaalam ity upapadyate, yat tat sasthna so 'vayavasannivea, parimaal cavas tasmt svayav iti//23// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.24 ********************** NyS_4,2.24: sayogopapatte ca || madhye sann au prvparbhym aubhym sayuktas tayor vyavadhna kurute/ vyavadhnennumyate prvabhgena prveun sayujyate, parabhgena pareun sayujyate, yau tau prvparau bhgau tv asyvayavau, eva sarvata sayujyamnasya sarvato bhg avayav iti/ yat tvan ``mrtimat sasthnopapatter avayavasadbhva'' iti? atroktam/ kim uktam? vibhge 'lpataraprasagasya yato nlpyas tatra nivtter aavayavasya cutaratvaprasagd aukryapratiedha iti/ % p.1065 yat punar etat sayogopapatte ceti? sparavattvd vyavadhnam rayasya cvypty bhgabhakti/ ukta ctra sparavn au sparavator avo pratightd vyavadhyako na svayavatvt/ sparavattvc ca vyavadhne saty ausayogo nraya vypnotti bhgabhaktir bhavati bhgavnn ivyam iti/ ukta ctra vibhge 'lpataraprasagasya yato nlpyas tatrvasthnt tadavayavasya cutaratvaprasagd aukryapratiedha iti//24// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.25 ********************** mrtimat ca sasthnopapatte sayogopapatte ca paramn svayavatvam iti hetvo --- NyS_4,2.25: anavasthkritvd anavasthnupapatte cpratiedha || yvan mrtimad yvac ca sayujyate tat sarva svayavam ity anavasthkriv imau het, s cnavasth nopapadyate/ satym anavasthy satyau het sytm, tasmd apratiedho 'ya niravayavatvasyeti/ % p.1066 vibhgasya ca vibhajyamnahnir nopapadyate tasmt pralayntat nopapadyata iti/ % p.1071 anavasthy ca pratyadhikaraa dravyvayavnm nantyt parimabhedn gurutvasya cgraaam samnaparimatva cvayavvayavino paramavavayavibhgd rdhvam iti//25// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.26 ********************** % p.1072 yad ida bhavn buddhr ritya buddhiviay santti manyate mithybuddhaya et, yadi hi tattvabuddhaya syur buddhy vivecane ythtmya buddhiviaym upalabhyeta --- NyS_4,2.26: buddhy vivecant tu bhvn ythtmynupalabdhis tantvapakarae paasadbhvnupalabdhivat tadanupalabdhi || % p.1073 yathya tantur aya tantur iti pratyeka tantuu vivicyamneu nrthntara kicid upalabhyate --- yat paabuddher viaya syt, ythtmynupalabdher asati viaye paabuddhir bhavant mithybuddhir bhavati, eva sarvatreti// 26 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.27 ********************** NyS_4,2.27: vyhatatvd ahetu || yadi buddhy vivecana bhvn na sarvabhvn ythtmynupalabdhi/ atha sarvabhvn ythtmynupalabdhir na buddhy vivecanam/ bhvn buddhy vivecana ythtmynupalabdhi ceti vyhanyate/ % ythtmynupalabdhi ceti vyhanyate/] p.1074 tad uktam --- ``avayavvayaviprasaga caivam pralayd'' iti// 27 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.28 ********************** NyS_4,2.28: tadrayatvd apthaggrahaam || kryadravya kraadravyrita tat kraebhya ptha nopalabhyate, viparyaye pthaggrahat, % p.1075 yatrrayritabhvo nsti tatra pthaggrahaam iti/ buddhy vivecant tu bhvn pthaggrahaam atndriyev auu, yad indriyea ghyate tad etay buddhy vivicyamnam anyad iti// 28 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.29 ********************** NyS_4,2.29: pramata crthapratipatte || buddhy vivecand bhvn ythtmyopalabdhi, yad asti yath ca yan nsti yath ca tat sarva pramata upalabdhy sidhyati, y ca pramata upaloabdhis tad buddhy vivecana bhvnm, tena sarvastri sarvakarmi sarve ca arri vyavahr vypt/ parkamo hi buddhydhyavasyatdam astda nstti tatra na sarvabhvnupapatti// 29 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.30 ********************** % p.1076 NyS_4,2.30: pramnupapattyupapattibhym || eva ca sati sarva nstti nopapadyate, kasmt? pramnupapattyupapattibhym/ yadi sarva nstti pramam upapadyate, sarva nstti etad vyhanyate/ atha prama nopapadyate, sarva nstty asya katha siddhi? atha pramam antarea siddhi, sarvam astty asya katha na siddhi?// 30 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.31 ********************** NyS_4,2.31: svapnaviaybhimnavad aya pramaprameybhimna || yath svapne na viay santy atha cbhimno bhavati, eva na pramni prameyi ca santy atha ca pramaprameybhimno bhavati// 31 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.32 ********************** NyS_4,2.32: mygandharvanagaramgatikvad v || % p.1077 _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.33 ********************** NyS_4,2.33: hetvabhvd asiddhi || svapnnte viaybhimnavat pramaprameybhimno na punar jgaritnte viayopalabdhivad ity atra hetur nsti/ hetvabhvd asiddhi/ svapnnte csanto viay upalabhyanta ity atrpi hetvabhva/ % p.1078 pratibodhe 'nupalambhd iti cet? pratibodhaviayopalambhd apratiedha/ yadi pratibodhe upalambht svapne viay na santti, tarhi ya ime pratibuddhena viay upalabhyanta upalambht santti/ viparyaye hi hetusmarthyam/ upalambht sadbhve saty anupalambhd abhva siddhyati, ubhayath tv abhve nnupalambhasya smarthyam asti, yath pradpasybhvd rpasydaranam iti, tatra bhvenbhva samarthyata iti/ % p.1080 svapnntavikalpe ca hetuvacanam/ svapnaviaybhimnavad iti bruvat svapnntavikalpe hetur vcya/ kacit svapno bhayopasahita, kacit pramodopasahita, kacid ubhayaviparta, kadcit svapnam eva na payatti/ nimittavatas tu svapnaviaybhimnasya nimittavikalpd vikalpopapatti// 33 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.34 ********************** % p.1083 NyS_4,2.34: smtisakalpavac ca svapnaviaybhimna || prvopalabdhaviaya/ yath smti ca sakalpa ca prvopalabdhaviayau na tasya pratykhynya kalpete tath svapne viayagrahaa prvopalabdhaviaya na tasya pratykhynya kalpata iti/ % kalpata iti] p.1084 eva daviaya ca svapnnto jgaritntena/ ya supta svapna payati sa eva jgrat svapnadaranni pratisandhatta idam adrkam iti/ tatra jgradbuddhivttivat svapnaviaybhimno mithyeti vyavasya/ sati ca pratisandhne y jgrato buddhivttis tadvad aya vyavasya svapnaviaybhimno mithyeti/ % p.1085 ubhayviee tu sdhannarthakyam/ yasya svapnntajgaritntayor avieas tasya svapnaviaybhimnavad iti sdhanam anarthaka tadrayapratykhynt/ atasmis tad iti ca vyavasya pradhnraya/ apurue sthau purua iti vyavasya, sa pradhnraya, na khalu purue 'nupalabdhe purua ity apurue vyavasyo bhavati, eva svapnaviayasya vyavasyo hastinam adrka parvatam adrkam iti pradhnrayo bhavitum arhati// 34 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.35 ********************** % p.1087 eva ca sati --- NyS_4,2.35: mithyopalabdhivinas tattvajnt svapnaviaybhimnapraavat pratibodhe || sthau pruo 'yam iti vyavasyo mithyopalabdhi atasmis tad iti jnam, sthau sthur iti vyavasyas tattvajnam/ tattvajjnena ca mithyopalabdhir nivartyate, nrtha sthupuruasmnyalakaa/ yath pratibodhe y jnavttis tay svapnaviaybhimno nivartyate nrtho viayasmnyalakaa, tath mygandharvanagaramgatikm api y buddhayo 'tasmis tad iti vyavasys tatrpy anenaiva kalpena mithyopalabdhivinas tattvajnn nrthapratiedha iti/ updnavac ca mydiu mithyjnam/ prajpanyasarpa ca dravyam updya sdhanavn aparasya mithydhyavasya karoti s my, nhraprabhtn nagarasarpasannivee drn nagarabuddhir utpadyate viparyaye tadabhvt, sryamarciu bhaumenoma saseu spandamnedakabuddhir bhavati smnyagrahat, antikasthasya viparyaye tadabhvt/ % p.1088 kvacit kadcit kasyacic ca bhvn nnimitta mithyjnam/ da ca buddhidvaita myprayoktu parasya ca, drnikasthayor gandharvanagaramgatiksu, suputapratibuddhayo ca svapnaviaye/ tad etat sarvasybhve nirupkhyaty nirtmakatve nopapadyata iti// 35 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.36 ********************** NyS_4,2.36: buddhe caiva nimittasadbhvopalambht || mithybuddhe crthavad apratiedha/ kasmt? nimittopalambht, sadbhvopalambhc ca/ upalabhyate hi mithybuddhinimitta mithybuddhi ca pratytmam utpann ghyate savedyatvt, tasmn mithybuddhir apy astti// 36 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.36 ********************** % p.1089 NyS_4,2.37: tattvapradhnabhedc ca mithybuddher dvaividhyopapatti || tattva sthur iti, pradhna purua iti/ tattvapradhnayor alopd bhedt sthau purua iti mithybuddhir utpadyate smnyagrahat/ eva patky balketi, loe kapota iti na tu samne viaye mithybuddhn samvea smnyagrahaavyavasthnt/ yasya tu nirtmaka nirupkhya sarva tasya samvea prasajyate/ % p.1090 gandhdau ca prameye gandhdibuddayo mithybhimats tattvapradhnayo smnyagrahaasya cbhvt tattvabuddhaya eva bhavanti/ tasmd ayuktam etat --- pramaprameyabuddhayo mithyeti// 37 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.38 ********************** doanimittn tattvajnd ahakranivttir ity uktam/ atha katha tattvajnam utpadyata iti? NyS_4,2.38: samdhiviebhyst || sa tu pratyhtasyendriyebhyo manaso dhrakea prayatnena dhryamasytman sayogas tattvabubhutsviia/ % sayogas tattvabubhutsviia/] p.1091 sati hi tasminn indriyrtheu buddhayo notpadyante, tadabhysavat tattvabuddhir utpadyate// 38 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.39 ********************** yad ukta ``sati hi tasminn indriyrtheu buddhayo notpadyanta'' ity etat --- NyS_4,2.39: nrthavieaprbalyt || anicchato 'pi buddhyutpatter naitad yuktam/ kasmt? arthavieaprbalyt/ abubhutsamnasypi buddhyutpattir d yath stanayitnuabdaprabhtiu; tatra samdhivieo nopapadyate// 39 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.40 ********************** NyS_4,2.40: kuddibhi pravartanc ca || % p.1092 kutpipsbhy tobhy vydhibhi cnicchato 'pi buddhaya pravartante tasmd aikgrynupapattir iti// 40 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.41 ********************** astv etat samdhi vihya vyutthna vyutthnanimitta samdhipratyanka ca, sati tv etasmin --- NyS_4,2.41: prvaktaphalnubandht tadutpatti || % p.1093 prvakto janmntaropacitas tattvajnahetur dharmapraviveka phalnubandho *yogbhysasmarthya (corr.; gogbhysa-, ed.), niphale hy abhyse nbhysam driyeran/ da hi laukikeu karmasv abhysasmarthyam// 41 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.42 ********************** pratyankaparihrrtha ca --- NyS_4,2.42: arayaguhpulindiu yogbhysopadea || yogbhysajanito dharmo janmntare 'py anuvartate/ pracayakhgate tattvajnahetau dharme praky samdhibhvany tattvajnam utpadyata iti/ da ca samdhinrthavieaprbalybhibhava ``nham etad araua nham etad ajsiam anyatra me mano 'bhd'' ity ha laukika iti// 42 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.43 ********************** % p.1094 yady arthavieaprbalyd anicchato 'pi buddhyutpattir anujyate --- NyS_4,2.43: apavarge 'py eva prasaga || muktasypi bhyrthasmarthyd buddhaya utpadyerann iti// 43 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.44 ********************** NyS_4,2.44: na, nipannvayambhvitvt || karmavan nipanne arre ceendriyrthraye nimittabhvd avayambhv buddhnm utpda/ na ca prabalo 'pi san bhyo tha tmano buddhyutpde samartho bhavati tasyendriyea sayogd buddhyutpde smarthya dam iti// 44 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.45 ********************** % p.1095 NyS_4,2.45: tadabhva cpavarge || tasya buddhinimittrayasya arrendriyasya dharmdharmbhvd abhvo 'pavarge/ tatra yad uktam ``apavarge 'py eva prasaga'' iti, tad ayuktam/ tasmt sarvadukhavimoko 'pavarga/ yasmt sarvadukhabja sarvadukhyatana cpavarge vicchidyate tasmt sarvea dukhena vimuktir apavarga/ na nirbja niryatana ca dukham utpadyata iti// 45 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.46 ********************** NyS_4,2.46: tadartha yamaniyambhym tmasaskro yogc cdhytmavidhyupyai || tasypavargasydhigamya yamaniyambhym tmasaskra/ yama samnam rami dharmasdhanam, niyamas tu viiam/ tmasaskra punar adharmahna dharmopacaya ca/ yogastrc cdhytmavidhi pratipattavya/ sa punas tapa pryma pratyhro dhyna dhraeti/ indriyaviayeu prasakhynbhyso rgadveaprahrtha/ upyas tu yogcravidhnam iti// 46 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.47 ********************** % p.1097 NyS_4,2.47: jnagrahabhysas tadvidyai ca saha savda || tadartham iti praktam/ jyate 'neneti jnam tmavidystra tasya grahaam adhyayanadhrae, abhysa satatakriydhyayanaravaacintanni/ tadvidyai ca saha savda iti prajparipkrtham, paripkas tu saayacchedanam avijtrthabodho 'dhyavasitbhyanujnam iti/ samayvda savda// 47 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.48 ********************** tadvidyai ca saha savda ity avibhaktrtha vacana vibhajyate --- NyS_4,2.48: ta iyagurusabrahmacriviiareyo'rthibhir anasyibhir abhyupeyt || etan nigadenaiva ntrtham iti// 48 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.49 ********************** % p.1098 yadi ca manyeta pakapratipakaparigraha pratikla parasyeti --- NyS_4,2.49: pratipakahnam api v prayojanrhtam arthitve || tam abhyupeyd iti vartate/ parata prajm upditsamnas tattvabubhutsprakanena svapakam anavasthpayan svadarana pariodhayed iti/ anyonyapratyankni ca prvdukn daranni// 49 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.50 ********************** % p.1099 svapakargea caike nyyam ativartante, tatra --- NyS_4,2.50: tattvdhyavasyasarakartha jalpavitae bjaprarohasarakartha kaakakhvaraavat || anutpannatattvajnnm aprahado tadartha ghaamnnm etad iti// 50 // _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_4,2.51 ********************** vidynirveddibhi ca parevajyamnasya --- NyS_4,2.51: tbhy vighya kathanam || % p.1100 vighyeti vijigay, na tattvabubhutsayeti/ tad etad vidyplrtha na lbhapjkhytyartham iti// 51 // iti rvtsyyanye nyyabhye caturtho 'dhyya sampta// 4 // % p.1101 (corr.; 1200, ed.) nyyadaranam atha pacamdhyyasydyam hnikam _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.1 ********************** sdharmyavaidharmybhy pratyavasthnasya ``vikalpj jtibahutvam'' iti sakepeaoktam, tad vistarea vibhajyate --- t khalv im jtaya sthpanhetau prayukte caturviati pratiedhahetava/ NyS_5,1.1: sdharmyavaidharmyotkarpakaravaryvaryavikalpasdhyaprptyaprptiprasagapratidntnutpattisaayaprakarahetvarthpattyavieopapattyupalabdhyanupalabdhyanityanityakryasam || % p.1102 sdharmyea pratyavasthnam aviiyama sthpanhetuta sdharmyasama/ aviea tatra tatrodhariyma/ eva vaidharmyasamaprabhtayo 'pi nirvaktavy//1// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.2 ********************** % p.1105 lakaa tu --- NyS_5,1.2: sdharmyavaidharmybhym upasahre taddharmaviparyayopapatte sdharmyavaidharmyasamau || sdharmyeopasahre sdhyadharmaviparyayopapatte sdharmyeaiva pratyavasthnam aviiyama sthpanhetuta sdharmyasama pratiedha/ nidaranam kriyvn tm, dravyasya kriyhetuguayogt/ dravya loa kriyhetuguayukta kriyvn, tath ctm, tasmt kriyvn iti/ evam upasahte para sdharmyeaiva pratyavatihate nikriya tm vibhuno dravyasya nikriyatvd, vibhu cka nikriya ca, tath ctm, tasmn nikriya iti/ % -n nikriya iti/] p.1106 na csti vieahetu kriyvatsdharmyt kriyvat bhavitavyam, na punar akriyasdharmyd nikriyeeti/ vieahetvabhvt sdharmyasama pratiedho bhavati/ atha vaidharmyasama --- kriyhetuguayukto loa paricchinno do na ca tathtm, tasmn na loavat kriyvn iti/ na csti vieahetu kriyvatsdharmyt kriyvat bhavitavya na puna kriyvadvaidharmyd akriyeeti, vieahetvabhvd vaidharmyasama/ vaidharmyea copasahra --- nikriya tm vibhutvt, kriyvad dravyam avibhu da yath loa, na ca tathtm, tasmn nikriya iti/ vaidharmyea pratyavasthnam --- nikriya dravyam ka kriyhetuguarahita dam, na ca tathtm, tasmn na nikriya iti/ na csti vieahetu kriyvadvaidharmyn nikriyea bhavitavya na punar akriyavaidharmyt kriyvateti vieahetvabhvd vaidharmyasama/ % p.1107 atha sdharmyasama --- kriyvn loa kriyhetuguayukto da, tath ctm, tasmt kriyvn iti/ na csti vieahetu kriyvadvaidharmyn nikriyo na puna kriyvatsdharmyt kriyvn iti vieahetvabhvt sdharmyasama// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.3 ********************** anayor uttaram --- NyS_5,1.3: gotvd gosiddhivat tatsiddhi || sdharmyamtrea vaidharmyamtrea ca sdhyasdhane pratijyamne syd avyavasth, % p.1108 s tu dharmaviee nopapadyate, gosdharmyd gotvj jtivied gau sidhyati, na tu ssndisambandht/ avdivaidharmyd gotvd eva gau sidhyati, na gudibhedt/ tac caitat ktavykhynam avayavaprakarae/ pramnm abhisambandhc caikrthakritva samna vkya iti/ hetvbhsray khalv iyam avyavastheti// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.4 ********************** % p.1109 NyS_5,1.4: sdhyadntayor dharmavikalpd ubhayasdhyatvc cotkarpakaravaryvaryavikalpasdhyasam || dntadharma sdhye samsajayata utkarasama/ yadi kriyhetuguayogl loavat kriyvn tm, loavad eva sparavn api prpnoti/ atha na sparavn, loavat kriyvn api na prpnoti, viparyaye v vieo vaktavya iti/ sdhye dharmbhva dntt prasajayato 'pakarasama/ loa khalu kriyvn avibhur da, % -vibhur da,] p.1110 kmam tmpi kriyvn avibhur astu, viparyaye v vieo vaktavya iti/ khypanyo varyo viparyayd avarya/ tv etau sdhyadntadharmau viparyasyato varyvaryasamau bhavata/ sdhanadharmayukte dnte dharmntaravikalpt sdhyadharmavikalpa prasajayato vikalpasama/ kriyhetuguayukta kicid guru yath loa, kicil laghu yath vyu, eva kriyhetuguayukta kicit kriyvat syt yath loa, kicid akriya yathtm, vieo v vcya iti/ hetvdyavayavasmarthyayog dharma sdhya, ta dnte prasajayata sdhyasama/ yadi yath loas tathtm, prptas tarhi yathtm tath loa iti/ sdhya cyam tm kriyvn iti kma loo 'pi sdhya/ atha naivam, na tarhi yath loa tathtm//4// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.5 ********************** % p.1113 etem uttaram --- NyS_5,1.5: kicitsdharmyd upasahrasiddher vaidharmyd apratiedha || alabhya siddhasya nihnava/ siddha ca kicitsdharmyd upamna yath gaus tath gavaya iti/ % iti/] p.1114 tatra na labhyo gogavayayor dharmavikalpa codayitum/ eva sdhake dharme dntdismarthyayukte na labhya sdhyadntayor dharmavikalpd vaidharmyt pratiedho vaktum iti//5// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.6 ********************** NyS_5,1.6: sdhytidec ca dntopapatte || yatra laukikaparkak buddhismya tenviparto 'rtho 'tidiyate prajpanrtham/ eva sdhytided dnte upapadyamne sdhyatvam anupapannam iti//6// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.7 ********************** % p.1116 NyS_5,1.7: prpya sdhyam aprpya v heto prptyviiatvd aprptysdhakatvc ca prptyaprptisamau || hetu prpya v sdhya sdhayed aprpya v? na tvat prpya prptym aviiatvd asdhaka/ dvayor vidyamnayo prptau saty ki kasya sdhaka sdhya v? aprpya sdhaka na bhavati, nprpta pradpa prakayatti/ prpty pratyavasthna prptisama, aprpty pratyavasthnam aprptisama//7// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.8 ********************** % p.1117 anayor uttaram --- NyS_5,1.8: ghadinipattidarant pane cbhicrd apratiedha || ubhayath khalv ayukta pratiedha kartkaradhikarani prpya mda ghadikrya nipdayanti, abhicrc ca pane sati dam aprpya sdhakatvam iti//8// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.9 ********************** % p.1118 NyS_5,1.9: dntasya kranapadet pratyavasthnc ca pratidntena prasagapratidntasamau || sdhanasypi sdhana vaktavyam iti prasagena pratyavasthna prasagasama pratiedha/ kriyhetuguayog kriyvn loa iti hetur npadiyate, na ca hetum anterea siddhir astti/ % p.1119 pratidntena pratyavasthna pratidntasama/ kriyvn tm kriyhetuguayogd loavad ity ukte pratidnta updyate --- kriyhetuguayuktam ka nikriya dam iti/ ka punar kasya kriyhetugua? vyun sayoga saskrpeka, vyuvanaspatisayogavad iti//9// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.10 ********************** % p.1120 anayor uttaram --- NyS_5,1.10: pradpaopdnaprasagavinivttivat tadvinivtti || ida tvad aya po vaktum arhati, atha ke pradpam updadate, kimartha veti? didkam dyadaranrtham iti/ atha pradpa didkam pradpntara kasmn nopdadate? antarepi pradpntara dyate pradpa, tatra pradpadaranrtha pradpopdna nirarthakam/ atha dnta kimartham ucyata iti? aprajtasya jpanrtham iti/ atha dnte krapadea kimartha deyate? yadi prajpanrtham, prajto dnta/ sa khalu ``laukikaparkak yasminn arthe buddhismya sa dnta'' iti/ tatprajpanrtha krapadeo nirarthaka iti prasagasamasyottaram//10// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.11 ********************** % p.1121 atha pratidntasamasyottaram --- NyS_5,1.11: pratidntahetutve ca nhetur dnta || pratidnta bruvat na vieahetur apadiyate, --- anena prakrea pratidnata sdhako na dnta iti/ eva pratidntahetutve nhetur dnta ity upapadyate/ sa ca katham ahetur na syt? yady apratiiddha sdhaka syd iti//11// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.12 ********************** % p.1122 NyS_5,1.12: prgutpatte krabhvd anutpattisama || anitya abda prayatnnantaryakatvd ghaavad ity ukte apara ha --- prgutpatter anutpanne abde prayatnnantaryakatvam anityatvakraa nsti, tadabhvt nityatva prptam, nityasya cotpattir nsti/ anutpatty pratyavasthnam anutpattisama//12// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.13 ********************** % p.1123 asyottaram --- NyS_5,1.13: tathbhvd utpannasya kraopapatter na kraapratiedha || tathbhvd utpannasyeti/ utpanna khalv aya abda iti bhavati/ prgutapatte abda eva nsti, utpannasya abdabhvc chabdasya sata prayatnnantaryakatvam anityatvakraam upapadyate, kraopapatter ayukto 'ya doa ``prgutpatte krabhvd'' iti//13// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.14 ********************** % p.1125 NyS_5,1.14: smnyadntayor aindriyakatve samne nitynityasdharmyt saayasama || anitya abda prayatnnantaryakatvd ghaavad ity ukte hetau saayena pratyavatiate --- sati prayatnnantaryakatve asty evsya nityena smnyena sdharmyam aindriyakatvam, asti ca ghaennityena, ato nitynityasdharmyd anivtti saaya iti//14// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.15 ********************** % p.1126 asyottaram --- NyS_5,1.15: sdharmyt saaye na saayo vaidharmyd ubhayath v saaye 'tyantasaayaprasago nityatvnabhyupagamc ca smnysypratiedha || vied vaidharmyd avadhryame 'rthe purua iti, na sthupuruasdharmyt saayo 'vaka labhate/ eva vaidharmyd viet prayatnnantaryakatvd avadhryame abdasynityatve nitynityasdharmyt saayo 'vaka na labhate/ yadi vai labhate, tata sthupuruasdharmynucchedd atyanta saaya syt/ ghyame ca viee nitya sdharmya saayahetur iti nbhyupagamyate/ na hi ghyame puruasya viee sthupuruasdharmya saayahetur bhavati//15// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.16 ********************** % p.1127 NyS_5,1.16: ubhayasdharmyt prakriysiddhe prakaraasama || ubhayena nityena cnityena ca sdharmyt pakapratipakayo pravtti prakriy/ anitya abda prayatnnantaryakatvd ghaavad ity eka paka pravarttayati, dvitya ca nityasdharmyt pratipaka pravarttayati --- nitya abda rvaatvt abdatvavad iti/ eva ca sati prayatnnantaryakatvd iti hetur anityasdharmyea ucyamno na prakaraam ativarttate, prakaranativtter niraynativartanam/ samna caitan nityasdharmyeocyame hetau/ tad ida prakaranativtty pratyavasthna prakaraasama/ samna caitad vaidharmye 'pi, ubhayavaidharmyt prakriysiddhe prakaraasama iti//16// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.17 ********************** % p.1128 asyottaram --- NyS_5,1.17: pratipakt prakaraasiddhe pratiedhnupapatti pratipakopapatte || ubhayasdharmyt prakriysiddhi bruvat pratipakt prakriysiddhir ukt bhavati/ yady ubhayasdharmyam, tatra ekatara pratipaka ity eva saty upapanna pratipako bhavati/ pratipakopapatter anupapanna pratiedha, yadi pratipakopapatti pratiedho nopapadyate, atha pratiedhopapatti pratipako nopapadyate, pratipakopapatti pratiedhopapatti ceti vipratiiddham iti/ tattvnavadhrac ca prakriysiddhir viparyaye prakaravasnt, tattvvadhrae hy avasita prakaraa bhavatti//17// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.18 ********************** % p.1129 NyS_5,1.18: traiklysiddher hetor ahetusama || hetu sdhanam, tat sdhyt prva pact saha v bhavet/ yadi prva sdhanam, asati sdhye kasya sdhanam? atha pacd, asati sdhane kasyeda sdhyam? atha yugapat sdhyasdane, dvayor vidyamnayo ki kasya sdhana ki kasya sdhyam iti hetur ahetun na viiyate/ ahetun sdharmyt pratyavasthnam ahetusama//18// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.19 ********************** % p.1130 asyottaram --- NyS_5,1.19: na hetuta sdhyasiddhes traiklysiddhi || na traiklysiddhi/ kasmt? hetuta sdhyasiddhe/ nirvartanyasya nirvttir vijeyasya vijnam ubhaya kraato dyate, so 'ya mahn pratyakaviaya udharaam iti/ yat tu khalktam asati sdhye kasya sdhanam iti? yat tu nirvatyate yac ca vijpyate tasyeti//19// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.20 ********************** NyS_5,1.20: pratiednupapatte ca pratieddhavypratiedha || prva pacd yugapad v pratiedha iti nopapadyate, pratiedhnupapatte sthpanhetu siddha iti//20// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.21 ********************** % p.1131 NyS_5,1.21: arthpattita pratipakasiddher arthpattisama || anitya abda prayatnnantaryakatvd ghaavad iti sthpite pake arthpatty pratipaka sdhayato 'rthpattisama/ yadi prayatnnantaryakatvd anityasdharmyd anitya abda iti, arthd padyate nityasdharmyn nitya iti, asti csya nityena sdharmyam asparatvam iti//21// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.22 ********************** % p.1132 asyottaram --- NyS_5,1.22: anuktasyrthpatte pakahner upapattir anuktatvd anaiknatikatvc crthpatte || anupapdya smarthyam anuktam arthd padyate iti bruvata pakahner upapattir anuktatvt, anityapakasiddhv arthd panna nityapakasya hnir iti/ anaiknatikatvc crthpatte/ % p.1133 ubhayapakasam ceyam arthpatti/ yadi nityasdharmyd asparatvd kavac ca nitya abda arthd pannam anityasdharmyt prayatnnantaryakatvd anitya iti/ na ceya viparyayamtrd ekntenrthpatti/ na khalu vai ghaasya grva patanam ity arthd padyate --- dravm ap patanbhva iti//22// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.23 ********************** NyS_5,1.23: ekadharmopapatter aviee sarvvieaprasagt sadbhvaupapatter avieasama || eko dharma prayatnnantaryakatva abdaghaayor upapadyata ity aviee ubhayor anityatve, % p.1134 sarvasyviea prasajyate/ katham? sadbhvopapatte/ eko dharma sadbhva sarvasyopapadyate, sadbhvopapatte sarvvieaprasagt pratyavasthnam avieasama//23// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.24 ********************** asyottaram --- NyS_5,1.24: kvacit taddharmopapatte kvacic cnupapatte pratiedhbhva || yath sdhyadntayor ekadharmasya prayatnnantaryakatvasyopapatter anityatva dharmntaram aviea, naiva sarvabhvn sadbhvopapattinimitta dharmntaram asti, yena aviea syt/ atha matam anityatvam eva dharmnatara sadbhvopapattinimitta bhvn sarvatra syd iti, eva khalu vai kalpyamne anity sarve bhv sadbhvopapatter iti paka prpnoti/ tatra pratijrthavyatiriktam anyad udharaa nsti, anudharaa ca hetur nstti/ pratijaiekadeasya codharaatvam anupapannam, % -jaikadeasya ...] p.1135 na hi sdhyam udharaa bhavati/ sata ca nitynityabhvt anityatvnupapatti/ tasmt sadbhvopapatte sarvvieaprasaga iti nirabhidheyam etad vkyam iti/ sarvabhvn sadbhvopapatter anityatvam iti bruvat 'nujta abdasynityatvam, tatrnupapanna pratiedha iti//24// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.25 ********************** % p.1136 NyS_5,1.25: ubhayakraopapatter upapattisama || yady anityatvakraam upapadyate abdasyety anitya abdo nityatvakraam apy upapadyate 'sysparatvam iti nityatvam apy upapadyate/ ubhayasynityatvasya nityatvasya ca kraopapatty pratyavasthnam upapattisama// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.26 ********************** asyottaram --- NyS_5,1.26: upapattikrabhyanujnd apratiedha || ubhayakraopapatter iti bruvat nnityatvakraopapatter anityatva pratiidhyate, yadi pratiidhyate nobhayakraopapatti syt/ ubhayakraopapattivacand anityatvakraopapattir abhyanujyate, abhyanujnd anupapanna pratiedha/ % p.1137 vyghtt pratiedha iti cet, samno vyghta/ ekasya nityatvnityatvaprasaga vyhata bruvatokta pratiedha iti cet? svapakaparapakayo samno vyghta, sa ca naikatarasya sdhaka iti//26// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.27 ********************** NyS_5,1.27: nirdiakrabhve 'py upalambhd upalabdhisama || nirdiasya prayatnnantaryakatvasynityatvakraasybhve 'pi vyunodand vkakhbhagajasya abdasynityatvam upalabhyate/ % vkakhbhagajasya ...] p.1138 nirdiasya sdhanasybhve 'pi sdhyadharmopalabdhy pratyavasthnam upalabdhisama//27// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.28 ********************** % p.1139 asyottaram --- NyS_5,1.28: krantard api taddharmopapatter apratiedha || prayatnnantaryakatvd iti bruvat kraata utpattir abhidhyate, na kryasya kraaniyama/ yadi ca krantard apy utpadyamnasya abdasya tad anityatvam upapadyate, kim atra pratiidhyata iti//28// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.29 ********************** % p.1140 na prg uccrad vidyamnasya abdasynupalabdhi, kasmt ? varaadyanupalabdhe/ yath vidyamnasyodakder arthasyvarader anupalabdhi naiva abdasygrahaakraenvaradinnupalabdhi/ ghyeta caitad asygrahaakraam udakdivat, na ghyate/ tasmd udakdiviparta abdo 'nupalabhyamna iti/ NyS_5,1.29: tadanupalabdher anupalambhd abhvasiddhau tadvipartopapatter anupalabdhisama || tem varadnm anupalabdhir nopalabhyate/ anupalambhn nstty abhvo 'sy sidhyati/ abhvasiddhau hetvabhvt tadvipartam astitvam varadnm avadhryate/ tadvipartopapatter yatpratijta ``na prg uccrad vidyamnasya abdasynupalabdhir ity'' etan na sidhyati/ so 'ya hetur ``varadyanupalabdher'' ity varadiu cvaradyanupalabdhau ca samaynupalabdhy pratyavasthito 'nupalabdhisamo bhavati//29// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.30 ********************** % p.1141 asyottaram --- NyS_5,1.30: anupalambhatmakatvd anupalabdher ahetu || varadyanupalabdhir nsti, anupalambhd ity ahetu/ kasmt? anupalambhtmakatvd anupalabdhe/ upalambhbhvamtratvd anupalabdhe/ yad asti tad upalabdher viaya, upalabdhy tad astti pratijyate/ yan nsti tad anupalabdher viaya, anupalabhyamna nstti pratijyate/ so 'yam varadyanupalabhe anupalambha upalabdhyabhve 'nupalabdhau svaviaye pravarttamno na svaviaya pratiedhati/ % p.1142 apratiiddh cvaradyanupalabdhir hetutvya kalpate/ varadni tu vidyamnatvd upalabdher viay, tem upalabdhy bhavitavyam/ yat tni nopalabhyante, tad upalabdhe svaviayapratipdiky abhvd anupalambhd anupalabdher viayo gamyate --- na santy varadni abdasygrahaakranti/ anupalambht tv anupalabhi sidhyati, viaya sa tasyeti//30// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.31 ********************** % p.1143 NyS_5,1.31: jnavikalpn ca bhvbhvasavedand adhytmam || ahetur iti varttate/ arre arre jnavikalpn bhvbhvau savedanyau/ asti me saayajna nsti me saayajnam iti/ eva pratyaknumngamasmtijneu/ seyam varaadyanupalabdhir upalabdhyabhva svasavedya --- nsti me abdasyvaradyupalabdhir iti nopalabhyante abdasygrahaakrany varadnti/ tatra yad ukta tad anupalabdher anupalambhd abhvasiddhir iti, etan nopapadyate//31// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.32 ********************** % p.1144 NyS_5,1.32: sdharmyt tulyadharmopapatte sarvnityatvaprasagd anityasama || anityena ghaena sdharmyd anitya abda iti bruvato 'sti ghaennityena sarvabhvn sdharmyam iti sarvasynityatvam ania sampadyate/ so 'yam anityatvena pratyavasthnd anityasama iti//32// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.33 ********************** % p.1145 asyottaram --- NyS_5,1.33: sdharmyd asiddhe pratiedhsiddhi pratiedhyasdharmyt || pratijdyavayavayukta vkya pakanivartaka pratipakalakaa pratiedha/ tasya pakea pratiedhyena sdharmya pratijdiyoga/ tad yady anityasdharmyd anityatvasysiddhi, sdharmyd asiddhe pratiedhasypy asiddhi, pratiedhyena sdharmyd iti//33// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.34 ********************** NyS_5,1.34: dnte ca sdhyasdhanabhvena prajtasya dharmasya hetutvt tasya cobhayathbhvn nviea || dnte ya khalu dharma sdhyasdhanabhvena prajyate, sa hetutvenbhidhyate/ sa cobhayath bhavati, % cobhayath bhavati,] p.1146 --- kenacit samna, kutacid viia/ smnyt sdharmya viec ca vaidharmyam/ eva sdharmyavieo hetu, nvieea sdharmyamtra vaidharmyamtra v/ sdharmyamtra vaidharmyamtra critya bhavn ha --- ``sdharmyt tulyadharmopapatte sarvnityatvaprasagd anityasam'' iti, etad ayuktam iti/ avieasamapratiedhe ca yad ukta tad api veditavyam//34// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.35 ********************** % p.1147 NyS_5,1.35: nityam anityabhvd anitye nityatvopapatter nityasama || anitya abda iti pratijyate/ tad anityatva ki abde nityam athnityam? yadi tvat sarvad bhavati? dharmasya sad bhvd dharmio 'pi sad bhva iti nitya abda iti/ atha na sarvad bhavati? anityatvasybhvn nitya abda/ eva nityatvena pratyavasthnn nityasama//35// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.36 ********************** % p.1148 asyottaram --- NyS_5,1.36: pratiedhye nityam anityabhvd anitye 'nityatvopapatte pratiedhbhva || pratiedhye abde nityam anityatvasya bhvd ity ucyamne 'nujta abdasynityatvam, anityatvopapatte ca ``nnitya abda'' iti pratiedho nopapadyate/ atha nbhyupagamyate, nityam anityatvasya bhvd iti hetur na bhavatti hetvabhvt pratiedhnupapattir iti/ % p.1149 utapannasya nirodhd abhva abdasynityatvam, tatra pariprannupapatti/ yo 'ya pariprana --- tad anityatva ki abde sarvad bhavati atha neti, ayam anupapanna/ kasmt? utpannasya yo nirodhd abhva abdasya tad anityatvam; eva ca saty adhikaradheyavibhgo vyghtn nstti/ nitynityatvavirodhc ca/ nityatvam anityatva ca ekasya dharmio dharmv iti virudhyete, na sambhavata/ % ekasya dharmio ...] p.1150 tatra yad ukta --- nityam anityatvasya bhvn nitya eva, tad avartamnrtham uktam iti//36// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.37 ********************** NyS_5,1.37: prayatnakrynekatvt kryasama || prayatnnantaryakatvd anitya abda iti/ yasya prayatnnantaram tmalbha tat khalv abhtv bhavati, yath ghadikryam; anityam iti ca bhtv na bhavatty etad vijyate/ % p.1151 evam avasthite prayatnakrynekatvd iti pratiedha ucyate/ prayatnnantaram tmalbha ca do ghadnm, vyavadhnpohc cbhivyaktir vyavahitnm/ tat ki prayatnnantaram tmalbha abdasyho 'bhivyaktir iti vieo nsti/ kryvieea pratyavasthnam kryasama//37// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.38 ********************** % p.1152 asyottaram --- NyS_5,1.38: krynyatve prayatnhetutvam anupalabdhikraopapatte || sati krynyatve anupalabdhikraopapatte prayatnasyhetutva abdasybhivyaktau/ yatra prayatnnantaram abhivyaktis tatrnupalabdhikraa vyavadhnam upapadyate, vyavadhnpohc ca prayatnnantarabhvino 'rthasyopalabdhilaka 'bhivyaktir bhavatti, % prayatnnantarabhvino ...] p.1153 na tu abdasynupalabdhikraa kicid upapadyate, yasya prayatnnantaram apohc chabdasyopalabhilaka 'bhivyaktir bhavatti, tasmd utpadyate abdo nbhivyajyate iti//38// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.39 ********************** % p.1154 heto ced anaikntikatvam upapadyate anaiktikatvd asdhaka syd iti/ yadi cnaikntikatvd asdhakatvam --- NyS_5,1.39: pratiedhe 'pi samno doa || pratiedho 'py anaikntika, kicit pratiedhati kicin neti anaikntikatvd asdhaka iti/ atha v abdasynityatvapake prayatnnantaram utpdo nbhivyaktir iti vieahetvabhva, nityatvapake 'pi prayatnnantaram abhivyaktir notpda iti vieahetvabhva/ so 'yam ubhayapakasamo vieahetvabhva ity ubhayam apy anaiktikam iti//39// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.40 ********************** % p.1155 NyS_5,1.40: sarvatraivam || sarveu sdharmyaprabhtiu pratiedhahetuu yatra yatrvieo dyate tatrobhayo pakayo sama prasajyata iti//40// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.41 ********************** NyS_5,1.41: pratiedhavipratiedhe pratiedhadoavad doa || yo 'ya pratiedhe 'pi samno doo 'naikntikatvam padyate so 'ya pratiedhasya vipratiedhe 'pi samna/ % vipratiedhe 'pi samna/] p.1156 tatrnitya abda prayatnnantaryakatvd iti sdhanavdina sthpan prathama paka/ ``prayatnakrynekatvt kryasama'' iti daavdina pratiedhahetun dvitya paka/ sa ca pratiedha ity ucyate/ tasysya pratiedhe 'pi samno doa iti ttya paka vipratiedha ucyate/ tasmin pratiedhavipratiedhe 'pi samno doo 'naikntikatva caturtha paka//41// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.42 ********************** NyS_5,1.42: pratiedha sadoam abhyupetya pratiedhavipratiedhe samno doaprasago matnuj || pratiedha dvitya paka sadoam abhyupetya taduddhram aktvnujya pratiedhavipratiedhe ttyapake samnam anaikntikatvam iti samna daa prasajayato daavdino matnuj prasajyata iti pacama paka//42// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,1.43 ********************** % p.1157 NyS_5,1.43: svapakalakapekopapattyupasahre hetunirdee parapakadobhyupagamt samno doa || sthpanpake prayatnakrynekatvd iti doa sthpanhetuvdina svapakalakao bhavati/ kasmt? svapakasamutthatvt/ so 'ya svapakalakaa doam apekamo 'nuddhtynujya pratiedhe 'pi samno doa ity upapadyamna doa parapake upasaharati/ ittha cnaikntika pratiedha iti hetu nirdiati/ tatra svapakalakapekayopapadyamnadoopasahre hetunirdee ca saty anena parapakadoo 'bhyupagato bhavati/ katha ktv? ya parea prayatnakrynekatvd itydinnaikntikadoa ukta, tam anuddhtya pratiedhe 'pi samno doa ity ha/ eva sthpan sadom abhyupetya pratiedhe 'pi samna doa prasajayata parapakbhyupagamt samno doo bhavati/ % prasajayata parapakbhyupagamt...] p.1158 yath parasya pratiedha sadoam abhyupetya pratiedhavipratiedhe 'pi samno doaprasago matnuj prasajyata iti, tathsypi sthpan sadom abhyupetya pratiedhe 'pi samna doa prasajayato matnuj prasajyata iti/ sa khalv aya aha paka/ tatra khalu sthpanhetuvdina prathamattyapacamapak, pratiedhahetuvdina dvityacaturthaahapak/ te sdhvasdhuty mmsyamny caturthaahayor arthviet punaruktadoaprasaga/ caturthapake samnadoatva parasyocyate --``pratiedhavipratiedhe pratiedhadoavad doa'' iti/ ahe 'pi ``parapakadobhyupagamt samno doa'' iti samnadoatvam evocyate, nrthaviea kacid asti/ samnas tyapacamayo punaruktadoaprasaga, tyapake 'pi ``pratiedhe 'pi samno doa'' iti samnatvam abhyupagamyate/ pacamapake 'pi ``pratiedhavipratiedhe samno doaprasago'' 'bhyupagamyate, nrthaviea kacid ucyata iti/ tatra pacamaahapakayor arthviet punaruktadoaprasaga, ttyacaturthayor matnuj, prathamadvityayor vieahetvabhva iti apakym ubhayor asiddhi/ kad apak? yad ``pratiedhe 'pi samno doa'' ity eva pravarttate/ tadobhayo pakayor asiddhi/ yad tu ``krynyatve prayatnhetutvam anupalabdhikraopapatter'' ity anena tyapako yujyate, % ttyapako yujyate,] p.1159 tad vieahetuvacant ``prayatnnantaram tmalbha abdasya, nbhivyaktir'' iti siddha prathamapako na apak pravartata iti//43// iti rvtsyyanye nyyabhye pacamdhyyasydyam hnikam/ % p.1160 nyyadaranam pacamdhyyasya dvityam hnikam vipratipattyapratipattyor vikalpn nigrahasthnabahutvam iti sakepeoktam, tad idn vibhajanyam/ nigrahasthnni khalu parjayavastny apardhdhikarani pryea pratijdyavayavrayi tattvavdinam atattvavdina cbhisaplavante/ % pryea ... cbhisaplavante/] p.1162 _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,2.1 ********************** te vibhga --- NyS_5,2.1: pratijhni pratijntara pratijvirodha pratijsannyso hetvantaram arthntara nirarthakam avijtrtham aprthakam aprptakla nynam adhika punaruktam ananubhaam ajnam apratibh vikepo matnuj paryanuyojyopekaa niranuyojynuyogo 'pasiddhnto hetvbhs ca nigrahasthnni || % p.1163 tnmni dvviatidh vibhajya, lakyante --- _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,2.2 ********************** NyS_5,2.2: pratidntadharmbhyanuj svadnte pratijhni || sdhyadharmapratyankena dharmea pratyavasthite pratidrantadharma svadnte 'bhyanujnan pratij jahtti pratjhni/ nidaranam --- ``aindriyakatvd anitya abdo ghaavad'' ity kte apara ha -- dam aindriyakatva smnye nitye, kasmn na tath abda iti pratyavasthite idam ha --- % pratyavasthite idam ha ---] p.1164 yady aindriyaka smnya nitya kma ghao nityo 'stv iti/ % p.1165 sa khalv aya sdhakasya dntasya nityatva prasajayan nigamanntam eva paka jahti, paka jahatpratij jahtty ucyate, pratijrayatvt pakasyeti//2// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,2.3 ********************** % p.1167 NyS_5,2.3: pratijtrthapratiedhe dharmavikalpt tadarthanirdea pratijntaram || pratijtrtho ``anitya abda aindriyakatvd ghaavad'' ity ukte yo 'sya pratiedha pratidntena hetuvyabhicra --- smnyam aindriyaka nityam iti, tasmi ca pratijtrthapratiedhe, ``dharmavikalpd'' iti dntapratidntayo sdharmyayoge dharmabhedt smnyam aindriyaka sarvagatam aindriyakas tv asarvagato ghaa iti dharmavikalpt, ``tadarthanirdea'' iti sdhyasiddhyartham/ katham? yath ghao 'sarvagata eva abdo 'py asarvagato ghaavad evnitya iti/ % p.1168 tatrnitya abda iti prv pratij, asarvagata iti dvity pratij pratijntaram/ tat katha nigrahasthm iti? na pratijy sdhana pratijntaram, ki tu hetudntau sdhana pratijy, tad etad asdhanopdnam anarthakam iti/ narthakyn nigrahasthnam iti//3// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,2.4 ********************** % p.1169 NyS_5,2.4: pratijhetvor virodha pratijvirodha || guavyatirikta dravyam iti pratij, ``rpdito 'rthntarasynupalabdher'' iti hetu/ % p.1170 so 'ya pratijhetvor virodha/ katham? yadi guavyatirikta dravyam, rpdibhyo 'rthntarasynupalabdhir nopapadyate/ atha rpdibhyo 'rthntarasynupalabdhi, guavyatirikta dravyam iti nopapadyate/ % nopapadyate/] p.1171 guavyatirikta ca dravya rpdibhya crthntarasynupalabdhir iti virudhyate --- vyhanyate na sambhavatti//4// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,2.5 ********************** % p.1172 NyS_5,2.5: pakapratiedhe pratijtrthpanayana pratijsannysa || anitya abda aindriyakatvd ity ukte paro bryt smnyam aindriyaka na cnityam, % p.1173 eva abdo 'py aindriyako na cnitya iti/ eva pratiiddhe pake yadi bryt --- ``ka punar hnitya abda'' iti, so 'ya pratijtrthanihnava pratijsannysa iti//5// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,2.6 ********************** NyS_5,2.6: avieokte hetau pratiiddhe vieam icchato hetvantaram || nidaranam --- ekapraktda vyaktam iti pratij/ kasmd dheto? ekapraktn vikr parimt/ mtprvak arvdn da parimam, yvn prakter vyho bhavati tvn vikra iti/ da ca prativikra parimam/ asti ceda parimam prativyakta tadekapraktn vikr parimt paymo vyaktam idam ekapraktti/ % p.1174 asya vyabhicrea pratyavasthna --- nnpraktnm ekapraktn ca vikr da parimam iti/ eva pratyavasthite ha --- ekapraktisamanvaye sati arvdivikr parimadarant/ sukhadukhamohasamanvita hda vyakta parimita ghyate, --- tatra praktyantararpasamanvaybhve saty ekapraktitvam iti/ tad idam avieokte hetau pratiiddhe viea bruvato hetvantara bhavati/ sati ca hetvantarabhve prvasya hetor asdhakatvn nigrahasthnam/ hetvantaravacane sati yadi hetvarthanidarano dnta updyate, % dnta updyate,] p.1175 neda vyaktam ekaprakti bhavati, praktyantaropdnt/ atha nopdyate, dnte hetvarthasynidaritasya sdhakabhvnupapatter narthakyd dhetor anivtta nigrahasthnam iti//6// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,2.7 ********************** % p.1176 NyS_5,2.7: praktd arthd apratisambaddhrtham arthntaram || yathoktalakae pakapratipakaparigrahe (corr.; pakapatipaka-, ed.) hetuta sdhyasiddhau prakty bryt --- nitya abdo 'sparatvd iti hetu/ hetur nma hinoter dhtos tuni pratyaye kdanta padam/ pada ca nmkhytopasarganipt/ abhidheyasya kriyntarayogd viiyamarpa abdo ``nma''/ kriykrakasamudya krakasakhyviiakriyklayogbhidhykhytam, dhtvarthamtra ca klbhidhnaviiam/ prayogev arthd abhidyamnrp nipt/ % -rp nipt/] p.1177 upasjyamn kriyvadyotak upasarg ity evamdi/ tadarthntara veditavyam iti//7// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,2.8 ********************** NyS_5,2.8: varakramanirdeavan nirarthakam || yath 'nitya abda --- kacaatap, javagaadaatvt, jhabha ghahadhaavad iti ---- % p.1178 evamprakra nirarthakam/ abhidhnbhidheyabhvnupapattau arthagater abhvd var eva kramea nirdiyanta iti//8// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,2.9 ********************** NyS_5,2.9: pariatprativdibhy trir abhihitam apy avijtam avijtrtham || yad vkya pariad prativdin ca trir abhihitam api na vijyate liaabdam aprattaprayogam atidrutoccaritam ity evamdin kraena, % -prattaprayogam ... kraena,] p.1179 tadavijtam avijtrtham asmarthyasavaraya prayuktam iti nigrahasthnam iti//9// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,2.10 ********************** NyS_5,2.10: paurvparyyogd apratisambaddhrtham aprthakam || yatrnekasya padasya vkyasya v paurvparyenvayayogo nstty asambaddhrthatvaghyate, tat samudyrthasypyd aprthakam/ yath --- daa dimni, a app; % p.1180 kuam, ajjinam, palalapia, atha raurukam etad, kumry pya tasy pit 'pratina iti//10// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,2.11 ********************** % p.1181 NyS_5,2.11: avayavaviparysavacanam aprptaklam || pratijdnm avayavn yathlakaam arthavat krama, tatrvayavaviparysena vacanam apraptaklam asambaddhrtha nigrahasthnam iti//11// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,2.12 ********************** % p.1185 NyS_5,2.12: hnam anyatamenpy avayavena nynam || pratijdnm avayavnm anyatamenpy avayavena hna nyna nigrahasthnam, sdhanbhve sdhysiddhir iti//12// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,2.13 ********************** % p.1186 NyS_5,2.13: hetdharadhikam adhikam || ekena ktatvd anyatarasynarthakyam iti, tad etan niyambhupagame veditavyam iti//13// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,2.14 ********************** % p.1187 NyS_5,2.14: abdrthayo punar vacana punaruktam anyatrnuvdt || anyatrnuvdt abdapunaruktam arthapunarukta v, nitya abdo nitya abda iti abdapunaruktam/ arthapunaruktam --- anitya abdo nirodhadharmako dhvanir iti/ anuvde tv apunarukta abdbhysd arthavieopapatte/ yath hetvapadet pratijy punar vacana nigamanam iti//14// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,2.15 ********************** NyS_5,2.15: arthd pannasya svaabdena punarvacanam || punaruktam iti praktam/ nidaranam --- utpattidharmakatvd anityam ity uktv arthd pannasya yo 'bhidhyaka abdas tena svaabdena bryd anutpattidharmaka nityam iti, % -pannasya yo ... nityam iti,] p.1188 tac ca punarukata veditavyam/ arthasampratyayrthe abdaprayoge pratta so 'rtho 'rthpttyeti//15// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,2.16 ********************** % p.1189 NyS_5,2.16: vijtasya pariad, trir abhihitasypy apratyuccraam ananubhaam || vijtasya vkyrthasya pariad, prativdin trir abhihitasya yad apratyauccraa tad ananubhaa nma nigrahasthnam iti/ apratyuccrayan kimraya parapakapratiedha bryt//16// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,2.17 ********************** % p.1191 NyS_5,2.17: avijta cjnam || vijtrthasya pariad, prativdin trir abhihitasya yad avijta tad ajna nma nigrahasthnam iti/ aya khalv avijya kasya pratiedha bryd iti//17// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,2.18 ********************** NyS_5,2.18: uttarasypratipattir apratibh || parapakapratiedha uttaram, tad yad na pratipadyate tad nighto bhavati//18// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,2.19 ********************** % p.1192 NyS_5,2.19: kryavysagt kathvicchedo vikepa || yatra kartavya vysajya kath vyavacchinatti --- ida me karaya vidyate, tasmin avasite pact kathaymti, vikepo nma nigrahasthnam/ ekanigrahvasny kathy svayam eva kathntara pratipadyata iti//19// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,2.20 ********************** % p.1193 NyS_5,2.20: svapake dobhyupagamt parapake doaprasago matnuj || ya parea codita doa svapake 'bhyupagamynuddhtya vadati --- bhavatpake 'pi samno doa iti, % doa iti,] p.1194 sa svapake dobhyupagamt parapake doa prasajayan paramatam anujntti matnuj nma nigrahasthnam padyata iti//20// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,2.21 ********************** % p.1195 NyS_5,2.21: nigrahasthnaprptasynigraha paryanuyojyopekaam || paryanuyojyo nma nigrahopapatty codanya, tasyopekaa nigrahasthna prpto 'sty ananuyoga/ etac ca kasya parjaya ity anuyuktay pariad vacanyam, na khalu nigraha prpta svakaupna vivuyd iti//21// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,2.22 ********************** % p.1196 NyS_5,2.22: anigrahasthne nigrahasthnbhiyogo niranuyojynuyoga || nigrahasthlakaasya mithydhyavasyd anigrahasthne nighto 'sti para bruvan niranuyojynuyojgn nighto veditavya iti//22// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,2.23 ********************** % p.1197 NyS_5,2.23: siddhntam abhyupetyniyamt kathprasago 'pasiddhnta || kasyacid arthasya tathbhva pratijya pratijtrthaviparyayd aniyamt kath prasajayato 'pasiddhnto veditavya/ yath na sad tmna jahti, na sato vino, nsad tmna labhate, nsad utpadyata iti siddhntam abhyupetya svapaka vyavasthpayati --- ekapraktda vyakta vikrm anvayadarant/ mdanvitn arvdn dam ekapraktitvam, tath cya vyaktabheda sukhadukhamohnvito dyate/ tasmt samanvayadarant sukhdibhir ekapraktda vivam iti/ evam uktavn anuyujyate --- atha prattir vikra iti katha lakitavyam iti/ yasyvasthitasya dharmntaranivttau dharmntara pravartate, s prakti/ yad dharmntara pravartate nivartate v sa vikra iti/ so 'ya pratijtrthaviparysd aniyamt kath prasajayati/ pratijta khalv anena --- nsad virbhavati, % p.1198 na sat tirobhavatti/ sadasato ca tirobhvvirbhvam antarea na kasyacit pravtti pravttyuparama ca bhavati/ mdi khalv avasthity bhaviyati arvdilakaa dharmntaram iti pravttir bhavati, abhd iti ca pravttyuparama/ tad etad mddharmm api na syt/ eva pratyavasthito yadi sata ctmahnam asata ctmalbham abhyupaiti, tad asypasiddhnato nigrahasthna bhavati/ atha nbhyupaiti, pako 'sya na sidhyati//23// _____________________________________________________________________ ********************** NySBh_5,2.24 ********************** % p.1199 NyS_5,2.24: hetvbhs ca yathokt || hetvbhs ca nigrahasthnni/ ki punar lakantarayogd hetvbhs nigrahasthnatvam pann yath pramni prameyatvam ity ata ha --- yathokt iti/ hetvbhsalakaenaiva nigrahasthnabhva iti/ % p.1200 ta ime pramdaya padrth uddi lakit parkit ceti//24// yo 'kapdam i nyya pratyabhd vadat varam/ tasya vtsyyana ida bhyajtam avartayat// iti rvtsyyanye nyyabhye pacamo 'dhyya/