Annambhatta: Tarkasamgraha Input by Takuya Ono ANALYTIC TEXT (BHELA conventions) ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ ANALYTIC VERSION according to BHELA conventions: Sandhi markers: (. =short vowel, - =long vowel) in word-sandhi: 1: . . e.g.: veda+anta = vedÃ1nta 2: - . 3: . - 4: - - in sentence-sandhi: 7: . . e.g.: ca+api = cÃ7pi 8: . - 9: - . 0: - - AnTs_1ab nidhÃya h­di viÓveÓaæ vidhÃya guru-vandanam / AnTs_1cd bÃlÃnÃæ sukha-bodhÃya kriyate tarka-saægraha÷ // AnTs_2 dravya-guïa-karma-sÃmÃnya-viÓe«a-samavÃyÃ1bhÃvÃ÷ sapta padÃ1rthÃ÷ // AnTs_3 tatra dravyÃïi p­thivy-ap-tejo-vÃyv-ÃkÃÓa-kÃla-dig-Ãtma-manÃæsi navai1va // AnTs_4 rÆpa-rasa-gandha-sparÓa-saækhyÃ-parimÃïa-p­thaktva-saæyoga-vibhÃga-paratvÃ1paratva-gurutva-dravatva-sneha-Óabda-buddhi-sukha-du÷khe1cchÃ-dve«a-prayatna-dharmÃ1dharma-saæskÃrÃÓ caturviæÓati guïÃ÷ // AnTs_5 utk«epaïÃ1vak«epaïÃ3ku¤cana-prasÃraïa-gamanÃni pa¤ca karmÃïi // AnTs_6 param aparaæ ce7ti dvividhaæ sÃmÃnyam // AnTs_7 nitya-dravya-v­ttayo viÓe«Ãs tv an-antà eva // AnTs_8 samavÃyas tv eka eva // AnTs_9 abhÃvaÓ caturvidha÷ / prÃg-abhÃva÷ pradhvaæsÃ1bhÃvo 'tyantÃ1bhÃvo 'nyonyÃ1bhÃvaÓ ce7ti // AnTs_10 gandhavatÅ p­thivÅ / sà dvividhà nityÃ1nityà ca / nityà paramÃïu-rÆpà / anityà kÃrya-rÆpà / punas trividhà ÓarÅre1ndriya-vi«aya-bhedÃt / ÓarÅram asmad-ÃdÅnÃm / indriyaæ gandha-grÃhakaæ ghrÃïaæ nÃsÃ1gravarti / vi«ayo m­t-pëÃïÃ3di÷ // AnTs_11 Óita-sparÓavatya Ãpa÷ / tà dvividhÃ÷ nityà anityÃÓ ca / ntyÃ÷ paramÃïu-rÆpÃ÷ / anityÃ÷ kÃrya-rÆpÃ÷. / punas trividhÃ÷. ÓarÅre1ndriya-vi«aya-bhedÃt / ÓarÅraæ varuïa-loke / indriyaæ rasa-grÃhakaæ rasanaæ jihvÃ1gravarti / vi«aya÷ sarit-samudrÃ3di÷ // AnTs_12 u«ïa-sparÓavat teja÷ / tad dvividhaæ nityam anityaæ ca / niyyaæ paramÃïu-rÆpam / anityaæ kÃrya-rÆpam / punas trividhaæ ÓarÅre1ndriya-vi«aya-bhedÃt / ÓarÅram Ãdityaloke / indriyaæ rÆpa-grÃhakaæ cak«u÷ k­«ïatÃrÃ1gravarti / vi«ayaÓ caturvidha÷ / bhauma-divyau3daryÃ3karaja-bhedÃt / bhaumaæ vahny-Ãdikam / abindhanaæ divyaæ vidyud-Ãdi / bhuktasya pariïÃma-hetur audaryam. Ãkarajaæ suvarïÃ3di // AnTs_13 rÆpa-rahita-sparÓavÃn vÃyu÷ / sa dvividho nityo 'nityaÓ ca / nitya÷ paramÃïu-rÆpa÷ / anitya÷ kÃrya-rÆpa÷ / punas trividha÷ ÓarÅre1ndriya-vi«aya-bhedÃt / ÓarÅraæ vÃyu-loke / indriyaæ sparÓa-grÃhakaæ tvak-sarva-ÓarÅravarti / vi«ayo v­k«Ã3di-kampana-hetu÷ // ÓarÅrÃ1nta÷saæcÃrÅ vÃyu÷ prÃïa÷ / sa cai7ko 'py upÃdhi-bhedÃt prÃïÃ1pÃnÃ3di-saæj¤Ã labhate // AnTs_14 Óabda-guïam ÃkÃÓam / tac cai7kaæ vibhu nityaæ ca // AnTs_15 atÅtÃ3di-vyavahÃra-hetu÷ kÃla÷ / sa cai7ko vibhur nityaÓ ca // AnTs_16 prÃcyÃ3di-vyavahÃra-hetur dik / sà cai7kà vibhvÅ nityà ca // AnTs_17 j¤ÃnÃ1dhikaraïam Ãtmà / sa dvividha÷ param-Ãtmà jÅvÃ3tmà ca / tatre8Óvara÷ sarvaj¤a÷ param-Ãtmai2ka eva / jÅvÃ3tmà pratiÓarÅraæ bhinno vibhur nityaÓ ca // AnTs_18 sukhÃ3dy-upalabdhi-sÃdhanam indriyaæ mana÷ / tac ca pratyÃtma-niyatatvÃd anantaæ paramÃïu-rÆpaæ nityaæ ca // AnTs_19 cak«ur-mÃtra-grÃhyo guïo rÆpam / tac ca Óukla-nÅla-pÅta-rakta-harita-kapiÓa-citra-bhedÃt saptavidhaæ p­thivÅ-jala-tejo-v­tti / tatra p­thivyÃæ saptavidham / abhÃsvara-Óuklaæ jale / bhÃsvara-Óuklaæ tejasi // AnTs_20 rasana-grÃhyo guïo rasa÷ / sa ca madhu-rÃmla-lavaïa-kaÂu-ka«Ãya-tikta-bhedÃt «a¬vidha÷ / p­thivyÃæ «a¬vidha÷ / jale madhura eva // AnTs_21 ghrÃïa-grÃhyo guïo gandha÷ / sa ca dvividha÷ surabhir-asurabhiÓ ca / p­thivÅ-mÃtra-v­tti÷ / AnTs_22 tvag-indriya-mÃtra-grÃhyo guïo saparÓa÷ / sa ca trividha÷ Óito1«ïÃ1nu«ïÃ1ÓÅta-bhedÃt / p­thivy-ap-tejo-vÃyu-v­tti÷ / tatra ÓÅto jale / u«ïas tejasi / anu«ïÃ1ÓÅta÷ p­thivÅ-vÃyvo÷ // AnTs_23 rÆpÃ3di-catu«Âayaæ p­thivyÃæ pÃkajam anityaæ ca / anyatrÃ7pÃkajaæ nityam antyaæ ca / nityagataæ nityam / anityagatam anityam // AnTs_24 ekatvÃ3di-vyavahÃra-hetu÷ saækhyà / nava-dravya-v­ttir ekatvÃ3di-parÃrdha-paryantà / ekatvaæ nityam anityaæ ca / nityagataæ nityam anityagatam anityam / dvitvÃ3dikaæ tu sarvatrÃ7-nityam eva // AnTs_25 mÃna-vyavahÃra-kÃraïaæ parimÃïaæ / nava-dravya-v­tti / tac caturvidham / aïu mahad dÅrghaæ hrasvaæ ce7ti // AnTs_26 p­thag-vyavahÃra-kÃraïaæ p­thagtvaæ / sarvadravyav­tti // AnTs_27 saæyukta-vyavahÃra-hetu÷ saæyoga÷ / sarvadravyav­tti÷ // AnTs_28 saæyoga-nÃÓako guïo vibhÃga÷ / sarvadravyav­tti÷ // AnTs_29 parÃ1para-vyavahÃrÃ1sÃdhÃraïa-kÃraïe paratvÃ1paratve / p­thivy-Ãdi-catu«Âaya-mano-v­ttÅ7ti / te dvividhe dik-k­te kÃla-k­te ca / dÆra-sthe dik-k­taæ paratvam / samÅpasthe dik-k­tam aparatvam / jye«Âhe kÃla-k­thaæ paratvam / kani«Âhe kÃla-k­tam aparatvam // AnTs_30 Ãdya-patanÃ1samavÃyi-kÃraïaæ gurutvaæ / p­thivÅ-jala-v­tti // AnTs_31 Ãdya-syandanÃ1samavÃyi-kÃraïaæ dravatvaæ p­thivy-ap-tejo-v­tti / tad dvividhaæ sÃæsiddhikaæ naimittikaæ ca / sÃæsiddhikaæ jale naimittikaæ p­thivÅ-tejaso÷ / p­thivyÃæ gh­tÃ3dÃv-agni-saæyogajanyaæ daravatvam / tejasi suvarïÃdau // AnTs_32 cÆrïÃ3di-piï¬Å-bhÃva-hetur guïa÷ sneha÷ / jala-mÃtra-v­tti÷ // AnTs_33 Órotra-grÃhyo guïa÷ Óabda÷ / ÃkÃÓa-mÃtra-v­tti÷ / sa dvividho dvany-Ãtmako varïÃ3tmakaÓ ce7ti / dvany-Ãtmako bhery-Ãdau / varïÃ3tmaka÷ saæsk­ta-bhëÃ4di-rÆpa÷ // AnTs_34 sarva-vyavahÃra-hetur buddhir j¤Ãnam / sà dvividhà sm­tir-anubhavaÓ ca / saæskÃra-mÃtra-janyaæ j¤Ãnaæ sm­ti÷ / tad-bhinnaæ j¤Ãnam anubhava÷ // AnTs_35 sa dvividho yathÃrtho 'yathÃrthaÓ ca / tad-vati tat-prakÃrako 'nubhavo yathÃrtha÷ / yathà rajata idaæ rajatam iti j¤Ãnam / sa eva prame9ty ucyate / tad-abhÃva-vati tat-prakÃrako 'nubhavo 'yathÃrtha÷ / yathà ÓuktÃv idaæ rajatam iti j¤Ãnam // AnTs_36 yathÃrthÃ1nubhavaÓ caturvidha÷ pratyak«Ã1numity-upamiti-Óabda-bhedÃt / tat-karaïam api caturvidhaæ pratyak«Ã1numÃno1pamÃna-Óabda-bhedÃt // AnTs_37 asÃdhÃraïam kÃraïaæ karaïam / AnTs_38 kÃrya-niyata-pÆrva-v­tti kÃraïam / AnTs_39 kÃryaæ prÃg-abhÃva-pratiyogi / AnTs_40 kÃraïaæ trividhaæ samavÃyy-asamavÃyi-nimitta-bhedÃt / yat samavetaæ kÃryam utpadyate tat samavÃyikÃraïam / yathà tantava÷ paÂasya paÂaÓ ca khagata-rÆpÃde÷ / kÃryeïa kÃraïena và sahai7kasminn arthe samavetatve sati yat kÃraïaæ tad asamavÃyikÃraïam / yathà tantusaæyoga÷ paÂasya tanturÆpaæ paÂarÆpasya / tad-ubhaya-bhinnaæ kÃraïaæ nimittakÃraïam / yathà turÅ-vemÃ3dikaæ paÂasya / AnTs_41 tad etat-trividha-kÃraïa-madhye yad asÃdhÃraïaæ kÃraïaæ tad eva karaïam // AnTs_42 tatra pratyak«a-j¤Ãna-karaïaæ pratyak«am / indriyÃ1rtha-sannikar«a-janyaæ j¤Ãnaæ pratyak«am /tad dvividhaæ nirvikalpakaæ savikalpakaæ ce7ti / tatra nirvikalpakaæ j¤Ãnaæ nirvikalpakaæ yathe9daæ kiæcit / saparakÃrakaæ j¤Ãnaæ savikalpakaæ yathà ¬ittho'yam brahmaïo'yaæ ÓyÃmo'yam iti // AnTs_43 pratyak«a-j¤Ãna-hetur indriyÃ1rtha-sannikar«a÷ «a¬vidha÷ / saæyoga÷ saæyukta-samavÃya÷ saæyukta-samaveta-samavÃya÷ samavÃya÷ samaveta-samavÃyo viÓe«aïa-viÓe«ya-bhÃvaÓ ce7ti / cak«u«Ã ghaÂa-pratyak«a-janane saæyoga÷ sannikar«a÷ / ghaÂa-rÆpa-pratyak«a-janane saæyukta-samavÃya÷ sannikar«a÷ cak«u÷saæyukte ghaÂe rÆpasya samavÃyÃt / rÆpatva-sÃmÃnyapratyak«e saæyukta-samaveta-samavÃya÷ sannikar«a÷ cak«u÷-saæyukte ghaÂe rÆpaæ samavetaæ tatra rÆpatvasya samavÃyÃt / Órotreïa ÓabdasyÃ8kÃÓa-guïatvÃt guïa-guïinoÓ ca samavÃyÃt / Óabdatva-sÃk«ÃtkÃre samaveta-samavÃya÷ sannikar«a÷ Órotra-samavete Óabde Óabdatvasya samavÃyÃt / abhÃvaparatyak«e viÓe«aïa-viÓe«ya-bhÃva÷ sannikar«o ghaÂÃ1bhÃvavad bh­talam ity atra cak«u÷-saæyukte bhÆtale ghaÂÃ1bhÃvasya viÓe«aïatvÃt / evaæ snnikar«a-«aÂka-janyaæ j¤Ãnaæ pratyak«am / tatkaraïam indriyam / tasmÃd indriyaæ pratyak«a-pramÃïam iti siddham // AnTs_44 anumiti-karaïam anumÃnam / parÃmarÓajanyaæ j¤Ãnam anumiti÷ / vyÃpti-viÓi«Âa-pak«a-dharmatÃ-j¤Ãnaæ parÃmarÓa÷ / yathà vahni-vyÃpya-dhÆmavÃn ayaæ parvata iti j¤Ãnaæ parÃmarÓa÷ / taj janyaæ parvato vahnimÃn iti j¤Ãnam anumiti÷ / yatra yatra dhÆmas tatrÃ7gnir iti sÃhacarya-niyamo vyÃpti÷ / vyÃpyasya parvatÃ3di-v­ttitvaæ pak«adharmatà // AnTs_45 anumÃnaæ dvividhaæ svÃ1rthaæ parÃ1rthaæ ca / tatra svÃ1rthaæ svÃ1numiti-hetu÷ / tathà hi svayam eva bhÆyo darÓanena yatra dhÆmas tatra agnir iti mahÃnasÃdau vyÃptiæ g­hÅtvà parvatasamÅpaæ gatas tad-gate cÃ7gnau sandihÃna÷ parvate dhÆmaæ paÓyan vyÃptiæ smarati yatra dhÆmas tatrÃ7gnir iti / tad-antaraæ vahni-vyÃpya-dhÆmavÃn ayaæ parvata iti j¤Ãnam utpadyate / ayam eva liÇgaparÃmar«aæ ity ucyate / tasmÃt parvato vahnimÃn iti j¤Ãnam anumitir utpadyate / tad etat svÃ1rthÃ1numÃnam / yat tu svayaæ dhÆmÃd agnim anumÃya para-pratipatty-arthaæ pa¤cÃ1vayava-vÃkyaæ prayukte tat parÃ1rthÃ1numÃnam / yathà parvato vahnimÃn dhÆmavattvÃt / yo yo dhÆmavÃn sa vahnimÃn yathà mahÃnasa÷ / tathà cÃ1yam / tasmÃt tathe9ti / anena pratipÃditÃl lingÃt paro'py agniæ pratipadyate // AnTs_46 pratij¤Ã-hetÆ1dÃharaïo1panaya-nigamÃni pa¤cÃ1vayava÷ / parvato vahnimÃn iti pratij¤Ã / dhÆmavattvÃd iti hetu÷ / yo yo dhÆmavÃn sa so'gnimÃn yathà mahÃnasa ity udÃharaïam / tathà cÃ7yam iti upanaya÷ / tasmÃt tathe9ti nigamanam // AnTs_47 svÃ1rthÃ1numiti-parÃ1rthÃ1numityor liÇga-parÃmarÓa eva karaïam / tasmÃl liÇga-parÃmarÓÃ'numÃnam // AnTs_48 liÇgaæ trividham / anvaya-vyatireki kevalÃ1nvayi kevala-vyatireki ce7ti / anvayena vyatirekeïa ca vyÃptimad anvaya-vyatireki / yathà vahnau sÃdhye dhÆmavattvam / yatra dhÆmas tatrÃ7gnir yathà mahÃnasa ity anvaya-vyÃpti÷ / yatra vahnir nÃ7sti tatra dhÆmo'pi nÃ7sti yathà mahÃhrada iti vyatireka-vyÃpti÷ / anvaya-mÃtra-vyÃptikaæ kevalÃ1nvayi yathà ghaÂo'bhidheya÷ prameyatvÃt paÂavat / atra prameyatvÃ1bhidhyatvayor vyatirekavyÃptir nÃ7sti sarvasyÃ7pi prameyatvÃd abhidheyatvÃc ca / vyatirekamÃtravyÃptikaæ kevala-vyatireki yathà p­thivÅ tarebhyo bhidyate gandhavattvÃt / yad itarebhyo na bhidyate na tad gandhavat / yathà jalam / na ce7yaæ tathà / tasmÃn na tathe9ti atra yad gandhavat tad itara-bhinnam ity anvayad­«Âanto nÃ7sti p­thivÅ-mÃtrasya pak«atvÃt // AnTs_49 saædigdha-sÃdhyavÃn pak«a÷ / yathà dhÆmavattve hetau parvata÷ // AnTs_50 niÓcita-sÃdhyavÃn sapak«a÷ / yathà tatrai7va mahÃnasa÷ // AnTs_51 niÓcita-sÃdhyÃ1bhÃvavÃn vipak«a÷ / yathà tatrai7va mahÃhrada÷ // AnTs_52 savyabhicÃra-viruddha-satpak«Ã1siddha-bÃdhitÃ÷ pa¤ca hetvÃbhÃsÃ÷ // AnTs_53 savyabhicÃro'naikÃntika÷ / sa trividha÷ / sÃdhÃraïÃ1sÃdhÃraïÃ1nupasaæhÃri-bhedÃt / tatra sÃdhyÃ1bhÃvavad-v­tti÷ sÃdhÃraïo anaikÃntika÷ / yathà parvato vahnimÃn prameyatvÃd iti prameyatvasya vahny-abhÃvavati hrade vidyamÃnatvÃt / sarva-sapak«a-vipak«a-vyÃv­tto'sÃdhÃraïa÷ / yathà Óabdo nitya÷ ÓabdatvÃd iti / Óabdatvaæ sarvebhyo nityebhyo'ntyebhyaÓ ca vyÃv­ttaæ Óabda-mÃtra-v­tti / anvaya-vyatireka-d­«ÂÃnta-rahito'nupasaæhÃrÅ / yathà sarvam anityaæ prameyatvÃd iti / atra sarvasyÃ7pi pak«atvÃd d­«ÂÃnto nÃ7sti // AnTs_54 sÃdhyÃ1bhÃva-vyÃpto hetur viruddha÷ / yatra Óabdo nitya÷ k­takatvÃd iti / k­takatvaæ hi nityatvÃ1bhÃvenÃ7-nityatvena vyÃptam // AnTs_55 yasya sÃdhya-bhÃva-sÃdhakaæ hetv-antaraæ vidyate sa satpratipak«a÷ / yathà Óabdo nitya÷ ÓrÃvaïatvÃc chabdatvavad iti / Óabdo'nitya÷ kÃryatvÃd ghaÂavad iti // AnTs_56 asiddhas trividha÷ / ÃÓrayÃ1siddha÷ svarÆpÃ1siddho vyÃpyatvÃ1siddhaÓ ce7ti / ÃÓrayÃ1siddho yathà gaganÃ1ravindaæ surabhy aravindatvÃt saro-jÃ1ravindavat / atra gaganÃ1ravindam ÃÓraya÷ / sa ca nÃ7sty eva / svarÆpÃ1siddho yathà Óabdo guïaÓ cÃk«u«atvÃt / atra cÃk«u«atvaæ Óabde nÃ7sti Óabdasya ÓrÃvaïatvÃt / so1pÃdhiko vyÃpyatvÃ1siddha÷ / sÃdhya-vyÃpakatve sati sÃdhanÃ1vyÃpaka upÃdhi÷ / sÃdhya-samÃnÃ1dhikaraïÃ1tyantÃ1bhÃvÃ1pratiyogitvaæ sÃdhya-vyÃpakatvam / sÃdhanavann i«ÂÃ1tyantÃ1bhÃva-pratiyogitvaæ sÃdhÃraïÃ1vyapakatvam / parvato dhÆmavÃn vahnimattvÃd ity atrÃ8rdre1ndhasaæyoga upÃdhi÷ / tathà hi / yatra dhÆmas tatrÃ8rdre1ndhna-saæyoga iti sÃdhya-vyÃpakatà / yatra vahnis tatrÃ8rdre1ndhana-saæyogÃ1bhÃvÃd iti sÃdhanÃ1vyÃpakatà / evaæ sÃdhya-vyÃpakatve sati sÃdhanÃ1vyÃpakatvÃd ardre1ndhana-saæyoga upÃdhi÷ / so1pÃdhikatvÃd vahnimattvaæ vyÃpyatvÃ1siddham // AnTs_57 yasya sÃdhyÃ1bhÃva÷ pramÃïÃ1ntareïa niÓcita÷ sa bÃdhita÷ / yathà vahnir anu«ïo dravyatvÃd iti / atrÃ7nu«ïatvaæ sÃdhyaæ tad-abhÃva u«ïatvaæ spÃrÓana-pratyak«eïa g­hyata iti bÃdhitatvam // AnTs_58 upamiti-karaïam upamÃnam / saæj¤Ã-saæj¤i-saæbandha-j¤Ãnam upamiti÷ / tat-karaïaæ sÃd­Óya-j¤Ãnam / atideÓa-vÃkyÃ1rtha-smaraïam avÃntara-vyÃpÃra÷ / tathà hi kaÓ cid gavaya-ÓabdÃ1rtham ajÃnan kutaÓ cid Ãraïyaka-puru«Ãd go-sad­Óo gavaya iti Órutvà vanaæ gato vÃkyÃ1rthaæ smaran go-sad­«aæ piï¬aæ paÓyati / tad-anantaram asau gavaya-Óabda-vÃcya ity upamitir utpadyte // AnTs_59 Ãpta-vÃkyaæ Óabda÷ / Ãptas tu yathÃ9rtha-vaktà / vÃkyaæ pada-samÆha÷ / yathà gÃm Ãnaye7ti / Óaktaæ padam / asmÃt padÃd ayam artho boddhavya itÅ8Óvara-saæketa÷ Óakti÷ // AnTs_60 ÃkÃÇk«Ã yogyatà saænidhiÓ ca vÃkyÃ1rtha-j¤Ãna-hetu÷ / padasya padÃ1ntara-vyatireka-prayuktÃ1nvayÃ1nanubhÃvakatvam ÃkÃÇk«Ã / arthÃ1bÃdho yogyatà / padÃnÃm-avilambeno7ccÃraïaæ saænidhi÷ // AnTs_61 ÃkÃÇk«Ã4di-rahitaæ vÃkyam apramÃïam / yathà gaur aÓva÷ puru«o hastÅ9ti na pramÃïam ÃkÃÇk«Ã-virahÃt / agninà si¤ced iti na pramÃïaæ yogyatÃ-virahÃt / prahare prehare-'saho7ccÃritÃni gÃm Ãnaye7ty-Ãdi-padÃni na pramÃïaæ saænidhy-abhÃvÃt // AnTs_62 vÃkyaæ dvividham / vaidikaæ laukikaæ ca / vaidikam ÅÓvaro1ktatvÃt sarvam eva pramÃïam / laukikaæ tv Ãpto1ktaæ pramÃïam / anyad apramÃïam // AnTs_63 vÃkyÃ1rtha-j¤Ãnaæ Óabda-j¤Ãnam / tat-karaïaæ Óabda÷ // AnTs_64 ayathÃ2rthÃ1nubhavas trividha÷ saæÓaya-viparyaya-tarka-bhedÃt / ekasmin dharmini viruddha-nÃnÃ-dharma-vaiÓi«ÂyÃ1vagÃhi j¤Ãnaæ saæÓaya÷ / yathà sthÃïur và pur«o ve9ti / mithyÃ-j¤Ãnaæ viparyaya÷ / yathà ÓuktÃv idaæ rajatam iti / vyÃpyÃ8ropeïa vyÃpakÃ3ropas tarka÷ yathà yadi vahnir na syÃt tarhi dhÆmo'pi na syÃd iti // AnTs_65 sm­tir api dvividhà / yathÃ2rthÃ1yathÃ2rthà ca pramÃ-janyà yathÃ2rthà / apramÃ-janyÃ9-yathÃ2rthà // AnTs_66 sarveÓÃm anukÆlatayà vedanÅyaæ sukham // AnTs_67 sarveÓÃæ pratikÆlatayà vedanÅyaæ du÷kham // AnTs_68 icchà kÃma÷ // AnTs_69 krodho dve«a÷ // AnTs_70 k­ti÷ prayatna÷ // AnTs_71 vihita-karma-janyo dharma÷ // AnTs_72 ni«iddha-karma-janyas tv adharma÷ // AnTs_73 buddhy-Ãdayo'«ÂÃv Ãtma-mÃtraviÓe«a-guïÃ÷ // AnTs_74 buddhÅ1cchÃ-prayatnà dvividhÃ÷ / nityà anityÃÓ ca / nityà ÅÓvarasya / anityà jÅvasya // AnTs_75 saæskÃras trividha÷ / vego bhÃvanà sthiti-sthÃpakaÓ ce7ti / vega÷ p­thivy-Ãdi-catu«Âaya-mano-v­tti÷ / anubhava-janyà sm­ti-hetur bhÃvanÃ0tma-mÃtra-v­tti÷ / anyathà k­tasya punas tad-avasthÃ-pÃdaka÷ sthiti-sthÃpaka÷ kaÂÃ3di-p­thivÅ-v­tti÷ // AnTs_76 calanÃ3tmakaæ karma / Ærdhva-deÓa-saæyoga-hetur utk«epaïam / adho-deÓa-saæyoga-hetur apak«epaïam / ÓarÅra-saænik­«Âa-saæyoga-hetur Ãku¤canam / viprak­«Âa-saæyoga-hetu÷ prasÃraïam / anyat sarvaæ gamanam / p­thivy-Ãdi-catu«Âaya-mano-mÃtra-v­tti // AnTs_77 nityam ekam anekÃ1nugataæ sÃmÃnyam / dravya-guïa-karma-v­tti / tad dvividhaæ parÃ1para-bhedÃt / paraæ sattà / aparaæ dravyatvÃ3di÷ // AnTs_78 nitya-dravya-v­ttayo vyÃvartakà viÓe«Ã÷ // AnTs_79 nitya-saæbandha÷ samavÃya÷ / ayuta-siddha-v­tti÷ / yayor dvayor madhya ekam avinaÓyad-aparÃ3Óritam evÃ7vati«Âate tÃv ayutasiddau / yathÃ9vayavÃ1vayavinau guïa-guïinau kriyÃ-kriyÃvantau jÃti-vyaktÅ viÓe«a-nitya-dravye ce7ti // AnTs_80 an-Ãdi÷ sÃ1nta÷ prÃg-abhÃva÷ / utpatte÷ pÆrvaæ kÃryasya / sÃ3dir an-anta÷ pradhvaæsa÷ / utpatty-an-antaraæ kÃryasya / traikÃlika-saæsargÃ1vacchinna-pratiyogitÃko'tyantÃ1bhÃva÷ / yathà bhÆtale ghaÂo nÃ7stÅ7ti / tÃdÃtmya-saæbandhÃ1vacchinna-pratiyogitÃko'nyonyÃ1bhÃva÷ yathà ghaÂa÷ paÂo na bhavatÅ7ti // AnTs_81 sarve«Ãæ padÃ1rthÃnÃæ yathÃ-yatham ukte«v antarbhÃvÃt saptai7va padÃ1rthà iti siddham // kÃïÃda-nyÃya-matayor bÃlÃ-vyutpatti-siddhaye / annaæbhaÂÂena vidu«Ã racitas tarkasaægraha÷ //