Vasubandhu: Madhyantavibhagakarikabhasya [or: Madhyantavibhagabhasya] (= Mvbh), a commentary on the Madhyantavibhagakarikas attributed to Maitreyanatha. Based on the edition by Gadjin M. Nagao: MadhyÃntavibhÃga-bhëya, Tokyo 1964. Input by Klaus Wille (G”ttingen) NOTE The text has been standardized: rgg -> rg rïï -> rï rjj -> rj rtt -> rt rdd -> rd rbb -> rb rmm -> rm rvv -> rv m p -> æ p à ' -> à rddh - rdh samp -> saæp samb -> saæb sanda -> saæda sans -> saæs m b -> æ b m m -> æ m m v -> æ v #<...># = BOLD for MaitreyanÃtha's KÃrikÃs and references to Nagao's edition ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ namo buddhÃya | [abhyarcana] ÓÃstrasyÃsya praïetÃram abhyarhya sugatÃtmajaæ [/] vaktÃraæ cÃsmadÃdibhyo yati«ye 'rthavivecane // [ÓÃstraÓarÅra] tatrÃdita÷ ÓÃstraÓarÅraæ vyavasthÃpyate / lak«aïaæ hy Ãv­tis tatvaæ pratipak«asya bhÃvanà / tatra ca sthà phalaprÃptir yÃnÃnuttaryam eva ca // ity ete saptÃrthà hy asmiæ cchÃstre upadiÓyante / yad uta lak«aïaæ Ãvaraïaæ tatvaæ pratipak«asya bhÃvanà / tasyÃm eva ca pratipak«abhÃvanÃyÃm avasthà phalaprÃptiÓ ca yÃnÃnuttatya¤ ca saptamo 'rtha÷ / [CHAPTER I. LAKåA×APARICCHEDA] [1. abhÆtaparikalpa; a. sadasallaksaïa] tatra lak«aïam ÃrabhyÃha / ## (##) tatrÃbhÆtaparikalpo grÃhyagrÃhakavikalpa÷ / dvayaæ grÃhyaæ grÃhaka¤ ca / ÓÆnyatà tasyÃbhÆtaparikalpasya grÃhyagrÃhakabhÃvena virahitatà / tasyÃm api sa vidyata ity abhÆtaparikalpa÷ / evaæ yad yatra nÃsti tat tena ÓÆnyam iti yathÃbhÆtaæ samanupaÓyati yat punar atrÃvaÓi«Âaæ bhavati tat sad ihÃstÅti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃtÅty aviparÅtaæ ÓÆnyatÃlak«aïam udbhÃvitaæ bhavati / ## na ÓÆnyaæ ÓÆnyatayà cÃbhÆtaparikalpena ca / na cÃÓÆnyaæ dvayena grÃhyena grÃhakeïa ca / sarvaæ saæsk­taæ cÃbhÆtaparikalpÃkhyaæ / asaæsk­taæ ca ÓÆnyatÃkhyaæ / vidhÅyate nirdiÓyate satvÃd abhÆtaparikalpasya asatvÃd dvayasya satvÃc ca ÓÆnyatÃyà abhÆtaparikalpe tasyÃæ cÃbhÆtaparikalpasya sà ca madhyamà pratipat / yat sarvaæ / naikÃntena ÓÆnyaæ naikÃntenÃÓÆnyaæ / evam ayaæ pÃÂha÷ praj¤ÃpÃramitÃdi«v anulomito bhavati sarvam idaæ na ÓÆnyaæ nÃpi cÃÓÆnyam iti / [b. Svalak«aïa] evam abhÆtaparikalpasya sallak«aïam asallak«aïaæ ca khyÃpayitvà / svalak«aïaæ khyÃpayati / ## tatrÃrthapratibhÃsaæ yad rÆpÃdibhÃvena pratibhÃsate / satvapratibhÃsaæ yat pa¤cendriyatvena svaparasantÃnayor [/] ÃtmapratibhÃsaæ kli«Âaæ mana÷ / ÃtmamohÃdisaæprayogÃt / vij¤aptipratibhÃsaæ «a¬ vij¤ÃnÃni [/] nÃsti cÃsyÃrtha iti / arthasatvapratibhÃsasyÃnÃkÃratvÃt / Ãtmavij¤aptipratibhÃsasya ca vitathapratibhÃsatvÃt / (##) tadabhÃvÃt tad apy asad iti / yat tadgrÃhyaæ rÆpÃdipa¤cendriyaæ mana÷ «a¬vij¤Ãnasaæj¤akaæ caturvidhaæ tasya grÃhyasyÃrthasyÃbhÃvÃt tad api grÃhakaæ vij¤Ãnam asat / ## yasmÃn na tathÃsya bhÃvo yathà pratibhÃsa utpadyate / na ca sarvathÃbhÃvo bhrÃntimÃtrasyotpÃdÃt/ kimarthaæ punas tasyÃbhÃva eva ne«yate / yasmÃt / ## anyathà na bandho na mok«a÷ prasidhyed iti saækleÓavyavadÃnÃpavÃdado«a÷ syÃt / [c. Saægrahalak«aïa] evam abhÆtaparikalpasya svalak«aïaæ khyÃpayitvà saægrahalak«aïaæ khyÃpayati / abhÆtaparikalpamÃtre sati yathà trayÃïÃæ svabhÃvÃnÃæ saægraho bhavati / ## artha÷ parikalpita÷ svabhÃva÷ / abhÆtaparikalpa÷ paratantra÷ svabhÃva÷ / grÃhyagrÃhakÃbhÃva÷ parini«panna÷ svabhÃva÷ / [d. Asallak«aïÃnupraveÓopÃyalak«aïa] idÃnÅæ tasminn evÃbhÆtaparikalpe 'sallak«aïÃnupraveÓopÃyalak«aïaæ paridÅpayati / (##) ## vij¤aptimÃtropalabdhiæ niÓrityÃrthÃnupalabdhir jÃyate / arthÃnupalabdhiæ niÓritya vij¤aptimÃtrasyÃpy anupalabdhir jÃyate / evam asallak«aïaæ grÃhyagrÃhakayo÷ praviÓati / ## upalabhyÃrthÃbhÃve upalabdhyayogÃt / ## upalabdher upalabdhitvenÃsiddhatvÃd abhÆtÃrthapratibhÃsatayà tÆpalabdhir ity ucyate 'nupalabdhisvabhÃvÃpi satÅ [e. Prabhedalak«aïa] tasyaivedÃnÅm abhÆtaparikalpasya prabhedalak«aïaæ khyÃpayati / ## kÃmarÆpÃrÆpyÃvacarabhedena / [f. ParyÃyalak«aïa] paryÃyalak«aïaæ ca khyÃpayati / ## tatrÃrthamÃtre d­«Âir vij¤Ãnaæ / arthaviÓe«e d­«ÂiÓ caitasà vedanÃdaya÷ / [g. Prav­ttilak«aïa] prav­ttilak«aïaæ ca khyÃpayati / (##) ## Ãlayavij¤Ãnam anye«Ãæ vij¤ÃnÃnÃæ pratyayatvÃt pratyayavij¤Ãnaæ / tatpratyayaæ prav­ttivij¤Ãnam aupabhogikaæ / upabhogo vedanà / pariccheda÷ saæj¤Ã / prerakÃ÷ saæskÃrà vij¤Ãnasya cetanÃmanaskÃrÃdaya÷ / [h. SaækleÓalaksaïa] saækleÓalak«aïaæ ca khyÃpayati/ ## ## tatra cchÃdanÃd avidyayà yathÃbhÆtadarÓanavibandhanÃt / ropaïÃt saæskÃrair vij¤Ãne karmavÃsanÃyÃ÷ prati«ÂhÃpanÃt / nayanÃd vij¤ÃnenopapattisthÃnasaæprÃpaïÃt / saæparigrahÃn nÃmarÆpeïÃtmabhÃvasya / pÆraïÃt «a¬Ãyatanena / triparicchedÃt sparÓena / upabhogÃd vedanayà / kar«aïÃt t­«ïayà karmÃk«iptasya punarbhavasya [/] nibandhanÃd upÃdÃnair vij¤ÃnasyotpattyanukÆle«u kÃmÃdi«u / ÃbhimukhyÃd bhavena k­tasya karmaïa÷ punarbhave vipÃkadÃnÃyÃbhimukhÅkaraïÃt / du÷khanÃj jÃtyà jarÃmaraïena ca parikliÓyate jagat / so 'yaæ / ## tredhà saækleÓa÷ / kleÓasaækleÓa÷ karmasaækleÓa÷ janmasaækleÓaÓ ca / tatra kleÓasaækleÓo 'vidyÃt­«ïopÃdÃnÃni / karmasaækleÓa÷ saæskÃrà bhavaÓ ca / janmasaækleÓa÷ Óe«Ãïy aÇgÃni / dvedhà saækleÓa÷ / hetusaækleÓa÷ phalasaækleÓaÓ ca / (##) tatra hetusaækleÓa÷ kleÓakarmasvabhÃvair aÇgai÷ phalasaækleÓaÓ ca Óe«ai÷ / saptadhà saækleÓa÷ saptavidho hetu÷ / viparyÃsahetu÷ / Ãk«epahetu÷ i upanayahetu÷ / parigrahahetu÷ / upabhogahetu÷ / Ãkar«aïahetu÷ / udvegahetuÓ ca / tatra viparyÃsahetur avidyà / Ãk«epahetu÷ saæskÃrÃ÷ / upanayahetur vij¤Ãnaæ / parigrahahetur nÃmarÆpa«a¬Ãyatane / upabhogahetu÷ sparÓavedane / Ãkar«aïahetus t­«ïopÃdÃnabhavÃ÷ / udvegahetur jÃtijarÃmaraïe / sarvaÓ cai«a saækleÓo 'bhÆtaparikalpÃt pravartata iti / [AbhÆtaparikalpapiï¬Ãrtha] piï¬Ãrtha÷ punar abhÆtaparikalpasya navavidhaæ lak«aïaæ paridÅpitaæ bhavati / sallak«aïaæ / asallak«aïaæ svalak«aïaæ / saægrahalak«aïaæ [/] asallak«aïÃnupraveÓopÃyalak«aïaæ / prabhedalak«aïaæ / paryÃyalak«aïaæ / prav­ttilak«aïaæ / saækleÓalak«aïa¤ ca / [2. ÁÆnyatÃ] evam abhÆtaparikalpaæ khyÃpayitvà yathà ÓÆnyatà vij¤eyà tan nirdiÓati / ## [a. SÆnyatÃlak«aïa] kathaæ lak«aïaæ vij¤eyaæ / ## dvayagrÃhyagrÃhakasyÃbhÃva÷ / tasya cÃbhÃvasya bhÃva÷ ÓÆnyatayà (##) lak«aïam ity abhÃvasvabhÃvalak«aïatvaæ ÓÆnyatÃyÃ÷ paridÅpitaæ bhavati / yaÓ cÃsau tadabhÃvasvabhÃva÷ sa / ## kathaæ na bhÃvo yasmÃt dvayasyÃbhÃva÷ / kathaæ nÃbhÃvo yasmÃt dvayÃbhÃvasya bhÃva÷ / etac ca ÓÆnyatÃyà lak«aïaæ / tasmÃd abhÆtaparikalpÃn ## p­thaktve sati dharmÃd anyà dharmateti na yujyate / anityatÃdu÷khatÃvat / ekatve sati viÓuddhyÃlambanaæ j¤Ãnaæ na syÃt sÃmÃnyalak«aïa¤ ca / etena tattvÃnyatvavinirmuktaæ lak«aïaæ paridÅpitaæ bhavati / [b. SÆnyatÃparyÃya] kathaæ paryÃyo vij¤eya÷ / ## [c. ÁÆnyatÃparyÃyÃrtha] kathaæ paryÃyÃrtho vij¤eya÷ / ## ananyathÃrthena tathÃtà nityan tathaiveti k­tvà [/] aviparyÃsÃrthena bhÆtakoÂi÷ viparyÃsÃvastutvÃt / nimittanirodhÃrthenÃnimittaæ sarvanimittÃbhÃvÃt / Ãryaj¤ÃnagocaratvÃt paramÃrtha÷ / paramaj¤Ãnavi«ayatvÃd [/] ÃryadharmahetutvÃd dharmadhÃtu÷ / (##) ÃryadharmÃïÃn tadÃlambanaprabhavatvÃt / hetvartho hy atra dhÃtvartha÷ / [d. ÁÆnyatÃprabheda] kathaæ ÓÆnyatÃyÃ÷ prabhedo j¤eya÷ / ## ity asyÃ÷ prabheda÷ / kasyÃm avasthÃyÃæ saækli«Âà kasyÃæ viÓuddhà / ## yadà saha malena vartate tadà saækli«Âà / yadà prahÅïamalà tadà viÓuddhà / yadi samalà bhÆtvà nirmalà bhavati kathaæ vikÃradharmiïÅtvÃd anityà na bhavati / yasmÃd asyÃ÷ ## ÃgantukamalÃpagamÃn na tu tasyÃ÷ svabhÃvÃnyatvaæ bhavati / [åo¬aÓavidhà ÓÆnyatÃ] ayam apara÷ prabheda÷ «o¬aÓavidhà ÓÆnyatà / adhyÃtmaÓÆnyatà / bahirdhÃÓÆnyatà / adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatà / mahÃÓÆnyatà / ÓÆnyatÃÓÆnyatà / paramÃrthaÓÆnyatà / saæsk­taÓÆnyatà / asaæsk­taÓÆnyatà / atyantaÓÆnyatà / anavarÃgrasÆnyatà / anavakÃraÓÆnyatà / prak­tiÓÆnyatà / lak«aïaÓÆnyatà / sarvadharmaÓÆnyatà / abhÃvaÓÆnyatà / abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà ca / sai«Ã samÃsato veditavyà / ## tatra bhokt­ÓÆnyatà (/) ÃdhyÃtmikÃny ÃyatanÃny Ãrabdhà bhojanaÓÆnyatà bÃhyÃni / taddehas tayor bhokt­bhojanayor yad adhi«ÂhÃnaæ ÓarÅraæ [/] tasya ÓÆnyatÃdhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatety ucyate / prati«ÂhÃvastu bhÃjanaloka÷ [/] tasya vistÅrïatvÃc chÆnyatà mahÃÓÆnyatety ucyate / tac cÃdhyÃtmikÃyatanÃdi yena ÓÆnyaæ d­«Âaæ ÓÆnyatÃj¤Ãnena [/] tasya ÓÆnyatà ÓÆnyatÃÓÆnyatà / yathà ca d­«Âaæ paramÃrthÃkÃreïa tasya ÓÆnyatà paramÃrtha ÓÆnyatà / yadarthaæ ca bodhisatva÷ prapadyate tasya ca ÓÆnyatà / kimartha¤ ca prapadyate / #<Óubhadvayasya prÃptyarthaæ /># kuÓalasya saæsk­tasyÃsaæsk­tasya ca / ## atyantasatvahitÃrthaæ / ## anavarÃgrasya hi saæsÃrasya ÓÆnyatÃm apaÓyan khinna÷ saæsÃraæ parityajeta / ## nirupadhiÓe«e nirvÃïe 'pi yan nÃvakirati nots­jati tasya ÓÆnyatà (/) (##) anavakÃraÓÆnyatety ucyate / ## gotraæ hi prak­ti÷ svÃbhÃvikatvÃt / ## mahÃpuru«alak«aïÃnÃæ sÃnuvya¤janÃnÃæ prÃptaye / #<Óuddhaye buddhadharmÃïÃæ bodhisatva÷ prapadyate // I.19># balavaiÓÃradyÃveïikÃdÅnÃæ / evan tÃvac caturdaÓÃnÃæ ÓÆnyatÃnÃæ vyavasthÃnaæ veditavyaæ / kà punar atra ÓÆnyatà / ## pudgaladharmÃbhÃvaÓ ca ÓÆnyatà / tadabhÃvasya ca sadbhÃva÷ [/] tasmin yathokte bhoktrÃdau sÃnyà ÓÆnyateti [/] ÓÆnyatÃlak«aïakhyÃpanÃrthaæ dvividhÃm ante ÓÆnyatÃæ vyavasthÃpayati / abhÃvaÓÆnyatÃm abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃæ ca / pudgaladharmasamÃropasya tacchÆnyatÃpavÃdasya ca parihÃrÃrthaæ yathÃkramaæ / evaæ ÓÆnyatÃyÃ÷ prabhedo vij¤eya÷ / [e. ÁÆnyatÃsÃdhana] kathaæ sÃdhanaæ vij¤eyaæ / ## yadi dharmÃïÃæ ÓÆnyatà Ãgantukair upakleÓair anutpanne (##) 'pi pratipak«e na saækli«Âà bhavet saækleÓÃbhÃvÃd ayatnata eva muktÃ÷ sarvasatvà bhaveyu÷ / athotpanne 'pi pratipak«e na viÓuddhà bhavet mok«Ãrtham Ãrambho ni«phalo bhavet / evaæ ca k­tvà / ## kathaæ na kli«Âà nÃpi cÃÓuddhà / prak­tyaiva / ## kathaæ nÃkli«Âà na Óuddhà / ## evaæ ÓÆnyatÃyà uddi«Âa÷ prabheda÷ sÃdhito bhavati / [ÁÆnyatÃpiï¬Ãrtha] tatra ÓÆnyatÃyÃ÷ piï¬Ãrtha÷ / lak«aïato vyavasthÃnataÓ ca veditavya÷ / tatra lak«aïato 'bhÃvalak«aïato bhÃvalak«aïataÓ ca / bhÃvalak«aïaæ punar bhÃvÃbhÃvavinirmuktalak«aïataÓ ca / tatvÃnyatvavinirmuktalak«aïataÓ ca / vyavasthÃnaæ puna÷ paryÃyÃdivyavasthÃnato veditavyaæ / tatraitayà catu÷prakÃradeÓanayà ÓÆnyatÃyÃ÷ svalak«aïaæ / karmalak«aïaæ / saækleÓavyavadÃnalak«aïaæ / yuktilak«aïaæ codbhÃvitaæ bhavati / vikalpatrÃsakauÓÅdyavicikitsopaÓÃntaye / madhyÃntavibhÃge /ak«aïapariccheda÷ prathama÷ // // (##) [CHAPTER II. ùVARA×APARICCHEDA] [1. VyÃpyÃdipa¤cÃvaraïa] Ãvaraïam adhik­tyÃha / ## tatra vyÃpi kleÓaj¤eyÃvaraïaæ bodhisatvagotrakÃïÃæ kaæ sÃkalyÃt / prÃdeÓikaæ kleÓÃvaranaæ ÓrÃvakÃdigotrakÃïÃæ / udriktaæ te«Ãm eva rÃgÃdicaritÃnÃæ / samaæ samabhÃgacaritÃnÃæ / saæsÃrÃdÃnatyÃgÃvaraïaæ bodhisatvagotrakÃïÃm aprati«ÂhitanirvÃïÃvaraïÃd ity etad yathÃyogam ubhaye«Ãm Ãvaraïam ÃkhyÃtaæ / bodhisatvagotrakÃnÃæ ÓrÃvakÃdigotrakÃïÃæ ca / [2. PrayoganavasaæyojanÃvaraïa] punar ## ## nava saæyojanÃni (/) kleÓÃvaraïaæ / kasyaitasyÃvaraïaæ / ## anunayasaæyojanaæ saævegasyÃvaraïaæ [/] pratighasaæyojanam (##) upek«ÅyÃ÷ / tena hi pratikÆlam api pratighavastu upek«ituæ na Óaknoti / Óe«Ãni tattvadarÓanasyÃvaraïaæ / kathaæ k­tvà / tÃni hi yathÃkramaæ / ## saæyojanÃny Ãvaraïaæ bhavaæti / mÃnasaæyojanaæ hi satkÃyad­«Âiparij¤Ãne bhavaty Ãvaraïaæ / abhisamayakÃle sÃntaravyantarÃsmimÃnasamudÃcÃravaÓena tadaprahÃïÃt / avidyÃsaæyojanaæ satkÃyad­«Âivastuparij¤Ãne / tenopÃdÃnaskandhÃparij¤ÃnÃt / d­«Âisaæyojanaæ nirodhasatyaparij¤Ãne / satkÃyÃntagrÃhad­«ÂibhyÃæ taduttrÃsÃt [/] mithyÃd­«Âyà cÃpavÃdÃt / parÃmarÓasaæyojanaæ mÃrgasatyaparij¤Ãne / anyathÃgraÓuddhiparÃmar«aïÃt / vicikitsÃsaæyojanaæ ratnatrayaparij¤Ãne tadguïÃnabhiÓraddhÃnÃt / År«yÃsaæyojanaæ lÃbhasatkÃraparij¤Ãne taddo«ÃdarÓanÃt / mÃtsaryasaæyojanaæ saælekhaparij¤Ãne pari«kÃrÃdhyavasÃnÃt / [3. BodhisattvÃvaraïa] [a. DaÓaÓubhÃdi«v Ãvaraïam] #<ÓubhÃdau daÓadhÃparaæ // II.3># aparaæ punar Ãvaraïaæ / daÓavidhe ÓubhÃdau veditavyaæ / kin tad Ãvaraïaæ ke ca ÓubhÃdaya÷ / ## (##) ## etad Ãvaraïaæ / ke ÓubhÃdaya÷ / #<Óubhaæ bodhi÷ samÃdÃnan dhÅmattvÃbhrÃntyanÃv­tÅ / natyatrÃso 'matsaritvaæ vaÓitvaæ ca ÓubhÃdaya÷ // II.9># e«Ãæ ÓubhÃdÅnÃæ kasya katy ÃvaraïÃni j¤eyÃnÅty Ãha / ## kuÓalasya trÅïy ÃvaraïÃni / aprayogo 'nÃyatanaprayogo 'yoniÓa÷prayogaÓ ca / bodhes trÅïi kuÓalasyÃnutpattir amanasikaraïaæ / aparipÆrïasaæbhÃratà ca / samÃdÃnaæ bodhicittotpÃda÷ / tasya trÅïi gotravaidhuryaæ kalyÃïamitravaidhuryaæ / parikhedacittatà ca / dhÅmatvaæ bodhisatvatà / tasyÃ÷ praj¤Ãne trÅïy ÃvaraïÃni pratipattivaidhuryaæ kujanavÃsa÷ / du«ÂajanavÃsaÓ ca / tatra kujano mÆrkhajana÷ [/] du«Âajana÷ pratihata÷ / abhrÃntes trÅïi viparyÃsadau«Âhulyaæ / kleÓÃdyÃvaraïatrayÃd anyatamÃvaÓi«Âatà / vimuktiparipÃcinyÃ÷ (/) praj¤Ãyà aparipakvatà ca / ÃvaraïaprahÃïam anÃvaraïaæ / tasya trÅïi sahajaæ dau«Âhulyaæ / kauÓÅdyaæ pramÃdaÓ ca / pariïates trÅïi yair anyatra cittaæ pariïÃmayati / nÃnuttarasyÃæ samyaksaæbodhau [/] (##) bhavasaktir bhogasaktir lÅnacittatà ca / atrÃsasya trÅïi [/] asaæbhÃvanà pudgale / anadhimuktir dharme / yathÃrutavicÃraïÃrthe / amÃtsaryasya trÅïi saddharme 'gauravaæ / lÃbhasatkÃrapÆjÃyÃæ gauravaæ satve«v akÃruïyaæ ca / vaÓitvasya trÅïi yair vibhutvaæ na labhate [/] Órutavyasanaæ dharmavyasanasaævartanÅyakarmaprabhavanÃt / alpaÓrutatvaæ / samÃdher aparikarmitatvaæ ca / [b. DaÓa kÃraïÃni] tat punar etad Ãvaraïaæ ÓubhÃdau yatrÃrthe daÓa kÃraïÃni tadarthÃdhikÃreïa veditavyaæ / daÓakÃraïÃni [/] utpattikÃraïaæ tadyathà cak«urÃdayaÓ cak«urvij¤Ãnasya / sthitikÃraïaæ tad yathà catvÃra ÃhÃrÃ÷ satvÃnÃæ / dh­tikÃraïaæ yad yasyÃdhÃrabhÆtaæ / tad yathà bhÃjanaloka÷ satvalokasya / abhivyaktikÃraïaæ / tad yathà [/] Ãloko rÆpasya / vikÃrakÃraïaæ / tad yathÃgnyÃdaya÷ pÃkyÃdÅnÃæ / viÓle«akÃraïaæ tad yathà dÃtrÃdaya÷ cchedyÃdÅnÃæ / pariïatikÃraïaæ / tad yathà suvarïakÃrÃdaya÷ suvarïÃdÅnÃæ kaÂakÃdibhÃvena pariïatau / saæpratyayakÃraïaæ / tad yathà dhÆmÃdayo 'gnyÃdÅnÃæ / saæpratyÃyanankÃraïaæ / tad yathà hetu÷ pratij¤ÃyÃ÷ [/] prÃptikÃraïaæ / tad yathà mÃrgÃdayo nirvÃïÃdÅnÃæ / evam utpattyÃvaraïaæ Óubhe dra«Âavyaæ tasyotpÃdanÅyatvÃt / sthityÃvaraïaæ bodhau tasyà akopyatvÃd [/] dh­tyÃvaraïaæ samÃdÃne bodhicittasyÃdhÃrabhÆtatvÃd [/] abhivyaktyÃvaraïaæ dhÅmatve tasya prakÃÓanÅyatvÃt / vikÃrÃvaraïam abhrÃntau tasyà (##) bhrÃntipariv­ttitvena vikÃratvÃt / viÓle«Ãvaraïam anÃvaraïe tasyÃvaraïavisaæyogatvÃt [/] pariïatyÃvaraïaæ natau bodhau cittapariïatilak«aïatvÃt / saæpratyayÃvaraïam atrÃse / asaæpratyayena trasanÃt / saæpratyÃyanÃvaraïam amatsaritve dharmÃmatsaritvena parasaæpratyÃyanÃt / prÃptyÃvaraïaæ vaÓitve tasya vibhutvaprÃptilak«aïatvÃt / kÃraïaæ daÓadhotpattau sthitau dh­tyÃæ prakÃÓane / vikÃraviÓle«anatipratyayaprÃyaïÃpti«u // cak«urÃhÃrabhÆdÅpavahnyÃdis tadudÃh­ti÷ / dÃtraÓilpaj¤atÃdhÆmahetumÃrgÃdayo 'pare // bodhiprÃptukÃmenÃdita eva tÃvat kuÓalamÆlam utpÃdayitavyaæ / tata÷ kuÓalamÆlabalÃdhÃnena bodhi÷ prÃptavyà / tasyÃ÷ puna÷ kuÓalamÆlotpatter bodhicittaæ prati«Âhà [/] tasya bodhicittasya bodhisatva ÃÓraya÷ [/] tena punar utpÃditabodhicittena kuÓalamÆlabalÃdhÃnaprÃptena bodhisatvena viparyÃsaæ prahÃya aviparyÃsa utpÃditavya÷ / tato darÓanamÃrge 'viparyaste bhÃvanÃmÃrge sarvÃvaraïÃni prahÃtavyÃni / prahÅïÃvaraïena sarvÃïi kuÓalamÆlÃni anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau pariïÃmayitavyÃni / tata÷ pariïÃmanÃbalÃdhÃnena gambhÅrodÃradharmadeÓanÃsu nottrasitavyaæ / tathÃnuttrastamÃnasena dharme«u guïadarÓinà pare«Ãæ te dharmà vistareïa saæprakÃÓayitavyÃs [/] tata÷ sa bodhisatva evaæ vicitraguïabalÃdhÃnaprÃpta÷ k«ipram (##) anuttarÃæ samyaksaæbodhim anuprÃptavÃn sarvadharmavaÓitÃm anuprÃpnotÅty e«o 'nukrama÷ (/) ÓubhÃdÅnÃæ [/] [4. Bodhipak«yapÃramitÃbhÆmi«v Ãvaraïam] ## [a. Bodhipak«ye«v Ãvaraïam] bodhipak«ye«u tÃvat / ## sm­tyupasthÃne«u vastvakauÓalam Ãvaraïaæ / samyakprahÃïe«u kausÅdyaæ [/] ­ddhipÃde«u samÃdher dvayahÅnatà [/] paripÆryà ca cchandavÅryacittamÅmÃnsÃnÃm anyatamavaikalyÃt / bhÃvanayà ca prahÃïasaæskÃravaikalyÃt / indriye«u mok«abhÃgÅyÃnÃm aropaïaæ / bale«u te«Ãm evendriyÃïÃæ daurbalyaæ vipak«avyavakiraïÃt / bodhyaÇge«u d­«Âido«a÷ te«Ãæ darÓanamÃrgaprabhÃvitatvÃt / mÃrgÃÇge«u dau«Âhulyado«a÷ / te«Ãæ bhÃvanÃmÃrgaprabhÃvitatvÃt / [b. PÃramitÃsv Ãvaraïam] pÃramitÃsv Ãvaraïaæ / (##) ## atra daÓÃnÃæ pÃramitÃnÃæ yasyÃ÷ pÃramitÃyÃ÷ yat phalaæ tadÃvaraïena tasyà Ãvaraïam udbhÃvitaæ bhavati / tatra dÃnapÃramitÃyÃ÷ aiÓvaryÃdhipatyÃvaraïam Ãvaraïaæ / ÓÅlapÃramitÃyÃ÷ sugatyÃvaraïaæ k«ÃntipÃramitÃyÃ÷ satvÃparityÃgÃvaraïaæ / vÅryapÃramitÃyà do«aguïahÃniv­ddhyÃvaraïaæ / dhyÃnapÃramitÃyà vineyÃvatÃraïÃvaraïaæ / praj¤ÃpÃramitÃyÃ÷ vimocanÃvaraïaæ / upÃyakauÓalyapÃramitÃyà dÃnÃdyak«ayatvÃvaraïaæ / bodhipariïÃmanayà tadak«ayatvÃt / praïidhÃnanpÃramitÃyÃ÷ sarvajanmasu kuÓalanairantaryaprav­ttyÃvaraïaæ [/] praïidhÃnavaÓena tadanukÆlopapattiparigrahÃd [[] balapÃramitÃyÃs tasyaiva kuÓalasya niyatÅkaraïÃvaraïaæ / pratisaækhyÃnabhÃvanÃbalÃbhyÃæ vipak«ÃnabhibhavÃt / j¤ÃnapÃramitÃyÃ÷ Ãtmaparayor dharmasaæbhogaparipÃcanÃvaraïam Ãvaraïaæ / ayathÃrutaÓrutÃrthÃvabodhÃt / [c. BhÆmi«v Ãvaraïam] bhÆmi«u punar yathÃkramaæ / ## (##) ## dharmadhÃtau daÓavidhe sarvatragÃdyarthe yad akli«Âam aj¤Ãnaæ tad daÓasu bodhisatvabhÆmi«v Ãvaraïaæ yathÃkramaæ tadvipak«atvÃt / yad uta sarvatragÃrthe prathamayà hi bhÆmyà dharmadhÃto÷ sarvatragÃrthaæ pratividhyati [/] yenÃtmaparasamatÃæ pratilabhate / dvitÅyayÃgrÃrthaæ [/] yenÃsyaivaæ bhavati tasmÃt tarhy asmÃbhi÷ samÃne 'bhinirhÃre sarvÃkÃrapariÓodhanÃbhinirhÃra eva yoga÷ karaïÅya iti / t­tÅyayà tanni«yandÃgrÃrthaæ / yena dharmadhÃtuni«yandasya ÓrutasyÃgratÃæ viditvà tadarthaæ trisÃhasramahÃsÃhasrapramÃïÃyÃm apy agnikhadÃyÃm ÃtmÃnaæ prak«ipet / caturthyà ni«parigrahatÃrthan tathà hi dharmat­«ïÃpi vyÃvartate / pa¤camyà santÃnÃbhedÃrthaæ daÓabhiÓ cittÃÓayaviÓuddhisamatÃbhi÷ / «a«Âhyà ni÷saækle«aviÓuddhyarthaæ pratÅtyasamutpÃde (/) nÃsti sa kaÓcid dharmo ya÷ saækliÓyate và viÓudhyate veti prativedhÃt / saptamyÃnÃnÃtvÃrthaæ nirnimittatayà sÆtrÃdidharmanimittanÃnÃtvÃsamudÃcÃrÃd [/] a«ÂamyÃhÅnÃnadhikÃrtham anutpattikadharmak«ÃntilÃbhÃt saækleÓe vyavadÃne và (##) kasyacid dharmasya hÃniv­ddhyadarÓanÃc [/] caturdhà vaÓità nirvikalpavaÓità k«etrapariÓuddhivaÓità j¤ÃnavaÓità karmavaÓità ca [/] tatra prathamadvitÅyavaÓitÃÓrayatvaæ dharmadhÃtÃv a«Âamyaiva bhÆmyà pratividdhati / j¤ÃnavaÓitÃÓrayatvaæ navamyÃæ pratisaævillÃbhÃt / karmavaÓitÃÓrayatvaæ daÓamyÃæ yathecchaæ nirmÃïai÷ satvÃrthakaraïÃt / [5. AvaraïasamÃsa] samÃsena puna÷ / ## asya hi dvividhasyÃvaraïasya (/) k«ayÃt sarvÃvaraïebhyo muktir i«yate / [ùvaraïapiï¬Ãrtha] ÃvaraïÃnÃæ piï¬Ãrtha÷ / mahad Ãvaraïaæ yad vyÃpi / pratanv Ãvaraïaæ yat prÃdeÓikaæ / prayogÃvaraïaæ yad udriktaæ / prÃptyÃvaraïaæ yat samaæ / prÃptiviÓe«Ãvaraïaæ yad ÃdÃnavivarjane / samyakprayogÃvaraïaæ yan navadhÃkleÓÃvaraïaæ / hetvÃvaraïaæ yac chubhÃdau daÓavidhahetvarthÃdhikÃrÃt i tatvapraveÓÃvaraïaæ yad bodhipak«ye«u / ÓubhÃnuttaryÃvaraïaæ yat pÃramitÃsu / tadviÓe«agatyÃvaraïaæ yad bhÆmi«u / saægrahÃvaraïaæ yat samÃsato dvividhaæ // madhyÃntavibhÃge Ãvaraïaparicchedo dvitÅya÷ // þ // (##) [CHAPTER III. TATTVAPARICCHEDA] tatvam adhik­tyÃha / ## ity etad daÓavidhaæ tatvaæ yad uta mÆlatatvaæ lak«aïatatvaæ / aviparyÃsatatvaæ / phalahetutatvaæ / audÃrikasÆk«matatvaæ / prasiddhatatvaæ / viÓuddhigocaratatvaæ / saægrahatatvaæ] prabhedatatvaæ / kauÓalyatatva¤ ca / tat punar daÓavidhaæ daÓavidhÃtmagrÃhapratipak«eïa veditavyaæ / tad yathà skandhakauÓalyaæ / dhÃtukauÓalyam ÃyatanakauÓalyaæ / pratÅtyasamutpÃdakauÓalyaæ / sthÃnÃsthÃnakauÓalyam indriyakauÓalyaæ adhvakauÓalyaæ satyakauÓalyaæ yÃnakauÓalyaæ / saæsk­tÃsaæsk­takauÓalyaæ ca / [1. MÆlatattva] tatra mÆlatatvaæ / ## parikalpita÷ paratantra÷ parini«pannaÓ ca / tatrÃnyatatvavyavasthÃpanÃt / kim atra svabhÃvatraye tatvam i«yate / (##) ## parikalpitalak«aïaæ nityam asad ity etat parikalpitasvabhÃve tatvam aviparÅtatvÃt [/] paratantralak«aïaæ sac ca na ca tatvato bhrÃntatvÃd ity etat paratantrasvabhÃve tatvaæ / parini«pannalak«aïaæ sadasattatvataÓ cety etat (/) parini«pannasvabhÃve tatvaæ / [2. Laksaïatattva] lak«aïatatvaæ katamat / ## pudgaladharmayo÷ samÃropÃpavÃdadarÓanaæ yasya j¤ÃnÃn na pravartate / tat parikalpitasvabhÃve tatvalak«aïaæ / grÃhyagrÃhakayo÷ samÃropÃpavÃdadarÓanaæ yasya j¤ÃnÃn na pravartate / tat paratantrasvabhÃve tatvalak«aïaæ / bhÃvÃbhÃvasamÃropÃpavÃdadarÓanaæ yasya j¤ÃnÃn na pravartate / tat parini«pannasvabhÃve tatvalak«aïaæ / etan mÆlatatve lak«aïam aviparÅtaæ lak«aïatatvam ity ucyate / [3. AviparyÃsatattva] aviparyÃsatatvaæ nityÃdiviparyÃsapratipak«eïÃnityadu÷khaÓÆnyÃnÃtmatà mÆlatatve yathÃkramaæ [/] kathaæ ca tatrÃnityatÃdità veditavyà / ## (##) trayo hi svabhÃvà mÆlatatvaæ [/] te«u yathÃkramam asadartho hy anityÃrtha utpÃdavyayÃrtha÷ samalÃmalatÃrthaÓ ca / ## mÆlatatve yathÃkramaæ du÷kham upÃdÃnata÷ pudgaladharmÃbhiniveÓopÃdÃnÃt / lak«aïatas tridu÷khatÃlak«aïatvÃt / saæbandhataÓ ca du÷khasaæbandhÃt [/] tatraiva mÆlatatve yathÃkramaæ veditavyam / ## parikalpitalak«aïaæ na kenacit prakÃreïÃstÅty abhÃva evÃsya ÓÆnyatà paratantralak«aïaæ tathà nÃsti yathà parikalpyate na tu sarvathà nÃstÅti tasyÃtadbhÃva÷ (/) ÓÆnyatà [/] parini«pannalak«aïaæ ÓÆnyatÃsvabhÃvam eveti prak­tir evÃsya ÓÆnyatà / ## parikalpitasya svabhÃvasya lak«aïam eva nÃstÅty alak«aïam evÃsya nairÃtmyaæ [/] paratantrasyÃsti lak«aïaæ na tu yathà parikalpyata iti tadvilak«aïam asya lak«aïan nairÃtmyaæ / parini«pannas tu svabhÃvo nairÃtmyam eveti prak­tir evÃsya nairÃtmyam iti trividhe mÆlatatve trividhÃnityatà paridÅpità asadarthÃnityatà utpÃdabhaÇgÃnityatà samalanirmalÃnityatà ca / trividhà du÷khatà upÃdÃnadu÷khatà lak«aïadu÷khatà saæbandhadu÷khatà (##) ca / trividhà ÓÆnyatà abhÃvaÓÆnyatà atadbhÃvaÓÆnyatà svabhÃvaÓÆnyatà ca trividhaæ nairÃtmyaæ alak«aïanairÃtmyaæ / vilak«aïanairÃtmyaæ svalak«aïanairÃtmyaæ ca / [4. Phalahetutattva] phalahetumayan tatvaæ tatraiva mÆlatatve du÷khasamudayanirodhamÃrgasatyatvaæ [/] kathaæ trividhaæ mÆlatatvaæ du÷khÃdisatyatvaæ [/] yatas tad anityÃdilak«aïaæ / ## trividhena samudayÃrthena samudayasatyaæ [/] trividha÷ samudayÃrtha÷ / ## vÃsanÃsamudaya÷ parikalpitasvabhÃvÃbhiniveÓavÃsanà samutthÃnasamudaya÷ karmakleÓÃ÷ / avisaæyogasamudaya÷ / tathatÃyà ÃvaraïÃvisaæyoga÷ / trividhena nirodhena nirodhasatyaæ [/] trividho nirodha÷ / ## svabhÃvÃnutpattir grÃhyagrÃhakayor anutpattir malaÓÃntidvayaæ ca pratisaækhyÃnirodhatathatÃkhyam ity e«a trividho nirodho yad uta svabhÃvanirodho dvayanirodha÷ / prak­tinirodhaÓ ca / mÃrgasatyaæ trividhe mÆlatatve kathaæ vyavasthÃpyate / ## (##) ## parikalpitasya parij¤Ãne paratantrasya parij¤Ãne prahÃïe ca / parini«pannasya parij¤Ãne prÃptisÃk«Ãtkaraïe ca evam atra parij¤ÃprahÃïasÃk«ÃtkriyÃyÃæ mÃrgasatyavyavasthÃnam iti veditavyaæ [/] [5. AudÃrikasÆk«matattva] audÃrikasÆk«matatvaæ puna÷ saæv­tiparamÃrthasatyaæ tan mÆlatatve kathaæ veditavyaæ / ## trividhà hi saæv­ti÷ praj¤aptisaæv­ti÷ / pratipattisaæv­ti÷ / udbhÃvanÃsaæv­tiÓ ca / tayà saæv­tisatyatvaæ mÆlatatve yathÃkramaæ veditavyaæ / ## paramÃrthasatyaæ / ekasmÃt parini«pannÃd eva svabhÃvÃd veditavyaæ / sa puna÷ kathaæ paramÃrtha÷ / ## arthaparamÃrthas tathatà paramasya j¤ÃnasyÃrtha iti k­tvà / prÃptiparamÃrtho nirvÃïaæ paramo 'rtha iti k­tvà pratipattiparamÃrtho mÃrga÷ paramo 'syÃrtha iti k­tvà [/] katham asaæsk­taæ ca (/) saæsk­taæ ca (/) parini«panna÷ (/) svabhÃva ucyate / ## asaæsk­tam avikÃraparini«pattyà parini«pannaæ / saæsk­taæ mÃrgasatyasaæg­hÅtam aviparyÃsaparini«pattyà punar j¤eyavastuny (##) aviparyÃsÃt / [6. Prasiddhatattva] prasiddhatatvaæ mÆlatatve kathaæ vyavasthÃpyate / dvividhaæ hi prasiddhatatvaæ / lokaprasiddhaæ yuktiprasiddhaæ ca / tatra / ## parikalpitasvabhÃvÃt / yasmin vastuni saæketasaæstavÃnupravi«Âayà buddhyà sarve«Ãæ laukikÃnÃæ darÓanatulyatà bhavati / p­thivy eveyaæ nÃgnÅ rÆpam evedaæ na Óabda ity evamÃdi / ## yat satÃæ yuktÃrthapaï¬itÃnÃæ tÃrkikÃïÃæ pramÃïatrayaæ niÓrityopapattisÃdhanayuktyà prasiddhaæ vastu / [7. ViÓuddhigocaratattva] viÓuddhigocaratatvaæ dvividhaæ kleÓÃvaraïaviÓuddhij¤Ãnagocaraæ / j¤eyÃvaraïaviÓuddhij¤Ãnagocaraæ ca / tad etat / ## parini«pannÃd eva svabhÃvÃn na hy anyasvabhÃvo viÓuddhij¤Ãnadvayagocaro bhavati / [8. Saægrahatattva] kathaæ trividhe mÆlatatve saægrahatatvaæ veditavyaæ / ## yathÃyogaæ pa¤ca vastÆny Ãrabhya nimittavikalpayo÷ paratantreïa (##) saægraha÷ nÃmna÷ parikalpitena / ## tathatÃsamyagj¤Ãnayo÷ parini«pannena svabhÃvena saægraha÷ / [9. Prabhedatattva] prabhedatatvaæ mÆlatatve kathaæ veditavyaæ / saptavidhaæ prabhedatatvaæ prav­ttitatvaæ / lak«aïatatvaæ / vij¤aptitatvaæ sanniveÓatatvaæ / mithyÃpratipattitatvaæ / viÓuddhitatvaæ samyakpratipattitatva¤ ca / (tatra prav­ttitatvÃditrividhaæ / anavarÃgre«v eti saæsÃra÷ tathatÃcittasaækleÓÃt satvÃ÷ saækliÓyanta iti sarvaæ du÷khÃdisatyaæ ca yathÃsaækhyaæ) yaiva ca sandhinirmocanasÆtre saptavidhà tathatà nirdi«Âà / tatra / ## mÆlatatvaæ veditavyaæ / parikalpitaparatantralak«aïaæ / yathà prav­ttitatvaæ tathà / ## sanniveÓamithyÃpratipattitatve api tathaiva dvividhaæ mÆlatatvaæ / ## lak«aïatatvÃdÅni catvÃry ekaæ mÆlatatvaæ parini«pannalak«aïaæ / (##) [10. KauÓalyatattva] kauÓalyatatvaæ darÓanapratipak«eïety uktaæ / katham e«u skandhÃdi«u daÓavidham ÃtmadarÓanam / #< ekahetutvabhokt­tvakart­tvavaÓavartane / ÃdhipatyÃrthanityatve kleÓaÓuddhyÃÓraye 'pi ca // III.15 yogitvÃmuktamuktatve ÃtmadarÓanam e«u hi /># e«a daÓavidha ÃtmÃsadgrÃha÷ skandhÃdi«u pravartate / yasya pratipak«eïa daÓavidhaæ kauÓalyaæ yad utaikatvagrÃho hetutvagrÃho bhokt­tvagrÃha÷ / kart­tvagrÃha÷ / svatantragrÃha÷ i adhipatitvagrÃho nityatvagrÃha÷ / saækli«ÂavyavadÃnatvagrÃho yogitvagrÃha÷ / amuktamuktatvagrÃhaÓ ca / katham idaæ daÓavidhaæ kauÓalyatatvaæ mÆlatatve 'ntarbhavati / yatas tri«u svabhÃve«u te skandhÃdayo 'ntarbhÆtÃ÷ / katham antarbhÆtÃ÷ / ## trividhaæ rÆpaæ parikalpitaæ rÆpaæ yo rÆpasya parikalpita÷ svabhÃva÷ / vikalpitaæ rÆpaæ yo rÆpasya paratantra÷ (/) svabhÃvas tatra hi rÆpavikalpa÷ kriyate / dharmatÃrÆpaæ yo rÆpasya parini«panna÷ svabhÃva÷ / yathà rÆpam evaæ vedanÃdaya÷ skandhÃ÷ dhÃtvÃyatanÃdayaÓ ca yojyÃ÷ / evan tri«u svabhÃve«u skandhÃdÅnÃm antarbhÃvÃd daÓavidhaæ kauÓalyatatvaæ mÆlatatva eva dra«Âavyaæ / uktam idaæ yathà daÓavidhÃtmadarÓanapratipak«eïa skandhÃdikauÓalyaæ [/] skandhÃdyarthas tu nokta÷ / sa idÃnÅm ucyate/ (##) [a. SkandhÃrtha] ## Ãditas tÃvat skandhÃs te trividhenÃrthena veditavyÃ÷ / anekatvÃrthena yat ki¤cid rÆpam atÅtÃnÃgatapratyutpannam iti vistara÷ / abhisaæk«epÃrthena tat sarvam aikadhyam abhisaæk«ipyeti / paricchedÃrthena ca rÆpÃdilak«aïasya p­thaktvavyavasthÃnÃt / rÃÓyartho hi skandhÃrtha evaæ ca loke rÃÓyartho d­«Âa iti / [b. DhÃtvartha] ## katamo 'paro dhÃtus tatra grÃhakabÅjÃrtha÷ cak«urdhÃtvÃdaya÷ [/] grÃhyabÅjÃrtho rÆpadhÃtvÃdayas [/] tadgrÃhabÅjÃrthaÓ cak«urvij¤ÃnadhÃtvÃdaya÷ / [c. ùyatanÃrtha] ## kim aparaæ Ãyatanaæ / tatra veditopabhogÃyadvÃrÃrthena «a¬ ÃdhyÃtmikÃny ÃyatanÃni / arthaparicchedopabhogÃyadvÃrÃrthena «a¬ bÃhyÃni / [d. PratÅtyasamutpÃdÃrtha] pratÅtyasamutpÃdÃrtha÷ / ## hetuphalakriyÃïÃm asamÃropÃnapavÃdÃrtha÷ pratÅtyasamutpÃdÃrtha÷ / tatra hetu sa nÃropa÷ saæskÃrÃdÅnÃæ vi«amahetukalpanÃt / (##) hetvapavÃdo nirhetukatvakalpanÃt phalasamÃropa÷ sÃtmakÃnÃæ saæskÃrÃdÅnÃm avidyÃdipratyayaprav­ttikalpanÃt / phalÃpavÃdo na santy avidyÃdipratyayÃ÷ saæskÃrÃdaya iti kalpanÃt / kriyÃsamÃropo 'vidyÃdÅnÃæ saæskÃrÃdyutpattau vyÃpÃrakalpanÃt kriyÃpavÃdo ni÷sÃmarthyakalpanÃt tadabhÃvÃd asamÃropÃnapavÃdo veditavya÷ / [e. SthÃnÃsthÃnÃrtha] ## sthÃnÃsthÃnaæ saptavidhapÃratantryÃrthena veditavyaæ / tatrÃni«Âe pÃratantryaæ duÓcaritenÃnicchato 'pi durgatigamanÃd i«Âe pÃratantryaæ sucaritena sugatigamanÃt / viÓuddhau pÃratantryaæ pa¤ca nivaraïÃny aprahÃya yÃvat saptabodhyaÇgÃny abhÃvayitvà du÷khasyÃntÃkaraïÃt samotpattau pÃratantryaæ dvayor apÆrvÃcaramayos tathÃgatayoÓ cakravartinoÓ caikasmin lokadhÃtÃv anutpÃdÃd Ãdhipatye pÃratantryaæ striyÃÓ cakravartitvÃdyakaraïÃt saæprÃptau pÃratantryaæ striyÃ÷ pratyekÃnuttarabodhyanabhisaæbodhÃt samudÃcÃre pÃratantryaæ d­«Âisaæpannasya vadhÃdyupakramÃsamudÃcÃrÃt p­thagjanasya ca samudÃcÃrÃd vistareïa bahudhÃtukasÆtrÃnusÃrÃd anugantavyaæ / [f. IndriyÃrtha] indriyaæ punar dvÃviæÓatividhaæ / ## (##) grahaïÃrthena yÃvad viÓuddhidvayÃrthena te«u tadÃdhipatyÃd rÆpÃdivi«ayagrahaïe hi cak«urÃdÅnÃæ «aïïÃm Ãdhipatyaæ sthÃne jÅvitendriyasya tadÃdhipatyenÃmaraïÃt / kulasandhÃne strÅpuru«endriyayor apatyaprasavÃdhipatyÃd upabhoge vedanendriyÃïÃæ kuÓalÃkuÓalakarmaphalopabhogÃt / laukikaviÓuddhau ÓraddhÃdÅnÃæ / lokottaraviÓuddhau anÃj¤ÃtamÃj¤ÃsyÃmÅndriyÃdÅnÃæ / [g. AdhvÃrtha] ## kim aparam adhvatrayaæ yathÃyogaæ phalahetÆpayogÃrthenÃtÅto 'dhvà phalahetvanupayogÃrthenÃnÃgato 'dhvà hetÆpayogaphalÃnupayogÃrthena pratyutpanno 'dhvà veditavya÷ / [h. Catu÷satyÃrtha] ## kim aparaæ satyacatu«Âayaæ / tatra du÷khasatyaæ vedanÃsanimittÃrthena yat ki¤cid veditam idam atra du÷khasyeti k­tvà vedanÃnimittaæ punar vedanÃsthÃnÅyà dharmà veditavyÃ÷ / tannimittapratipattita÷ samudayasatyaæ du÷khasatyanimittaæ yà pratipatti÷ / tayo÷ ÓamÃrthena nirodhasatyaæ / pratipak«Ãrthena mÃrgasatyaæ / [i. YÃnatrayÃrtha] ## (##) yÃnatrayaæ yathÃyogaæ / tatra nirvÃïasaæsÃrayor guïado«aj¤Ãnena parata÷ (/) Órutvà niryÃïÃrthena ÓrÃvakayÃnaæ / tenaiva svayam aÓrutvà parato niryÃïÃrthena pratyekabuddhayÃnaæ / avikalpena j¤Ãnena svayaæ niryÃïÃrthena mahÃyÃnaæ veditavyaæ // [j. Saæsk­tÃsaæsk­tÃrtha] ## saæsk­tÃsaæsk­taæ tatra sapraj¤aptir nÃmakÃyÃdaya÷ hetur bÅjasaæg­hÅtam Ãlayavij¤Ãnaæ / nimittaæ prati«ÂhÃdehabhogasaæg­hÅtaæ / prav­ttivij¤Ãnasaæg­hÅtÃÓ ca manaudgrahavikalpa÷ / etat sapraj¤aptisahetukaæ nimittaæ sasaæprayogaæ saæsk­taæ veditavyaæ / tatra mano yan nityaæ manyanÃkÃraæ / udgraha÷ pa¤cavij¤ÃnakÃyÃ÷ vikalpo manovij¤Ãnaæ (/) tasya vikalpakatvÃd asaæsk­taæ puna÷ praÓamaÓ ca nirodha÷ / praÓamÃrthaÓ ca tathatà tatra praÓamo nirodho mÃrgaÓ ca yaÓ ca praÓamo yena ceti k­tvà praÓamÃrtha÷ tathatà praÓamasyÃrtha iti k­tvà tathatÃyà mÃrgÃlambanatvÃt / mÃrgasya praÓamatvan tena praÓamanÃt / ity etenÃrthena skandhÃdi«u j¤Ãnaæ skandhÃdikauÓalyaæ veditavyaæ / [Tattvapiï¬Ãrtha] tatvasya piï¬Ãrtha÷ / samÃsato dvividhaæ tatvaæ / ÃdarÓatatvaæ / d­Óyatatvaæ ca tatrÃdarÓatatvaæ mÆlatatvaæ tatra Óe«ÃïÃæ darÓanÃt / (##) d­Óyatatvaæ navavidhaæ nirabhimÃnad­Óyatatvaæ / aviparyÃsad­Óyatatvaæ / ÓrÃvakayÃnaniryÃïad­Óyatatvaæ / mahÃyÃnaniryÃïad­Óyatatvaæ / audÃrikeïa paripÃcanÃt / sÆk«meïa ca vimocanÃt paravÃdinigrahad­Óyatatvaæ / d­«ÂÃntasanniÓrayeïa yuktyà nigrahÃt / mahÃyÃnÃbhidyotanad­Óyatatvaæ / sarvÃkÃraj¤eyapraveÓad­Óyatatvaæ / avitathatathatÃbhidyotanad­Óyatatvaæ / ÃtmagrÃhavastusarvÃbhisandhipraveÓad­Óyatatvaæ ca // þ // madhyÃntavibhÃgaÓÃstre tatvaparicchedas t­tÅya÷ // þ // (##) [CHAPTER IV. PRATIPAKåABHùVANùVASTHùPHALAPARICCHEDA] [1.PratipaksabhÃvanÃ] pratipak«abhÃvanà bodhipak«yabhÃvanà sedÃnÅæ vaktavyà / [a. CatvÃri sm­tyupasthÃnÃni] tatra tÃvad Ãdau / ## kÃyena hi dau«Âhulyaæ prabhÃvyate / tatparÅk«ayà du÷khasatyam avatarati / tasya sadau«ÂhulyasaæskÃralak«aïatvÃt / dau«Âhulyaæ hi saæskÃradu÷khatà / tayà sarvaæ sÃsravaæ vastv Ãryà du÷khata÷ paÓyantÅti / t­«ïÃhetur vedanà tatparÅk«ayà samudayasatyam avatarati / ÃtmÃbhiniveÓavastu cittaæ tatparÅk«ayà nirodhasatyam avataraty ÃtmocchedabhayÃpagamÃt / dharmaparÅk«ayà sÃækleÓikavaiyavadÃnikadharmÃsaæmohÃt / mÃrgasatyam avataraty ata÷ (/) Ãdau catu÷satyÃvatÃrÃya sm­tyupasthÃnabhÃvanà vyavasthÃpyate / [b. CatvÃri samyakprahÃïÃni] tata÷ samyakprahÃïabhÃvanà yasmÃt / ## sm­tyupasthÃnabhÃvanayà vipak«e pratipak«e ca sarvaprakÃraæ parij¤Ãte vipak«ÃpagamÃya pratipak«opagamÃya ca vÅrya¤ caturdhà saæpravartate / utpannÃnÃæ pÃpakÃnÃm akuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ prahÃïÃyeti vistara÷ / (##) [c. CatvÃra ­ddhipÃdÃ÷] ## tasyÃæ tadapÃyÃyavÅryabhÃvanÃyÃæ cittasthite÷ (/) karmaïyatà catvÃra ­ddhipÃdÃ÷ sarvÃrthasam­ddhihetutvÃt sthitir atra cittasthiti÷ samÃdhir veditavya÷ / ata÷ samyakprahÃïÃnantaram ­ddhipÃdÃ÷ / sà puna÷ karmaïyatà pa¤cado«aprahÃïÃyëÂaprahÃïasaæskÃrabhÃvanÃnvayà veditavyà / [Paæca dosÃ÷] katame pa¤ca do«Ã ity Ãha / ## tatra layauddhatyam eko do«a÷ kriyate / anabhisaæskÃro layauddhatyapraÓamanakÃle do«a÷ / abhisaæskÃra÷ praÓÃntau [/] [A«Âa prahÃïasaæskÃrÃ÷] e«Ãæ prahÃïÃya katham a«Âau prahÃïasaæskÃrà vyavasthÃpyante / catvÃra÷ kausÅdyaprahÃïÃya cchandavyÃyÃmaÓraddhÃprasrabdhayas te punar yathÃkramaæ veditavyÃ÷ / #<ÃÓrayo 'thÃÓritas tasya nimittaæ phalam eva ca /># ÃÓrayaÓ chando vyÃyÃmasya / ÃÓrito vyÃyÃmas tasyÃÓrayasya cchandasya nimittaæ Óraddhà saæpratyaye (/) saty abhilëÃt tasyÃÓritasya vyÃyÃmasya phalaæ prasrabdhir ÃrabdhavÅryasya samÃdhiviÓe«ÃdhigamÃc (##) che«ÃÓ catvÃra÷ prahÃïasaæskÃrÃ÷ sm­tisaæprajanyacetanopek«ÃÓ caturïÃæ do«ÃïÃæ yathÃsaækhyaæ pratipak«Ãs te puna÷ sm­tyÃdayo veditavyà yathÃkramaæ / #<Ãlambane 'saæmo«o layauddhatyÃnubuddhyanà / tadapÃyÃbhisaæskÃra÷ ÓÃntau praÓaÂhavÃhità // IV.5># sm­tir Ãlambane 'saæpramo«a÷ saæprajanyaæ sm­tyasaæpramo«e sati layauddhatyÃnubodha÷ / anubudhya tadapagamÃyÃbhisaæskÃraÓ cetanà / tasya layauddhatyasyopaÓÃntau satyÃæ praÓaÂhavÃhità cittasyopek«Ã [/] [d. Pa¤cendriyÃïi] ­ddhipÃdÃnÃm anantaraæ pa¤cendriyÃïi ÓraddhÃdÅni te«Ãæ kathaæ vyavasthÃnaæ / ## Ãdhipatyata iti vartate / ­ddhipÃdai÷ karmaïyacittasyÃropite mok«abhÃgÅye kuÓalamÆle cchandÃdhipatyata÷ prayogÃdhipatyata÷ / ÃlambanÃsaæpramo«Ãdhipatyata÷ / avisÃrÃdhipatyata÷ / pravicayÃdhipatyataÓ ca / yathÃkramaæ pa¤ca ÓraddhÃdÅnÅndriyÃïi veditavyÃni / [e. Pa¤ca balÃni] tÃny eva ÓraddhÃdÅni balavanti balÃnÅty ucyante / te«Ãæ punar balavatvaæ ## (##) yadà tÃny aÓraddhÃdibhir vipak«air na vyavakÅryante / kasmÃc chraddhÃdÅnÃæ pÆrvottaranirdeÓa÷ / yasmÃt ## ÓraddadhÃno hi hetuphalaæ vÅryam Ãrabhate / ÃrabdhavÅryasya sm­tir upati«Âhate / upasthitasm­teÓ cittaæ samÃdhÅyate / samÃhitacitto yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti / avaropitamok«abhÃgÅyasyendriyÃïy uktÃny atha nirvedhabhÃgÅyÃni kim indriyÃvasthÃyÃæ veditavyÃny Ãhosvid balÃvasthÃyÃæ / ## u«magataæ mÆrdhÃnaÓ cendriyÃïi / k«Ãntayo laukikÃÓ cÃgradharmà balÃni / [f. Sapta bodhyaÇgÃni] balÃnantaraæ bodhyaÇgÃni te«Ãæ kathaæ vyavasthÃnaæ / #<ÃÓrayÃÇgaæ svabhÃvÃÇgaæ niryÃïÃÇgaæ t­tÅyakaæ / caturtham anuÓaæsÃÇgan ni÷kleÓÃÇgaæ tridhà mataæ // IV.8># darÓanamÃrge bodhÃv aÇgÃni bodhyaÇgÃni / tatra bodher ÃÓrayÃÇgaæ sm­ti÷ / svabhÃvÃÇgaæ dharmavicaya÷ / niryÃïÃÇgaæ vÅryaæ / anuÓansÃÇgaæ prÅti÷ / asaækleÓÃÇgaæ tridhà prasrabdhisamÃdhyupek«Ã÷ / kimarthaæ punar asaækleÓÃÇgaæ tridhà deÓitaæ (##) ## asaækleÓasya nidÃnaæ prasrabdhir dau«ÂhulyahetutvÃt saækleÓasya / tasyÃÓ ca tatpratipak«atvÃd ÃÓraya÷ samÃdhi÷ / svabhÃvaupek«Ã [/] [g. A«Âa mÃrgÃÇgÃni] bodhyaÇgÃnantaraæ mÃrgÃÇgÃni te«Ãæ kathaæ vyavasthÃnaæ / ## bhÃvanÃmÃrge 'sya paricchedÃÇgaæ samyagd­«Âir laukikÅ lokottarap­«Âhalabdhà yayà svÃdhigamaæ paricchinatti / parasaæprÃpaïÃÇgaæ samyaksaækalpa÷ samyagvÃk ca / sasamutthÃnayà vÃcà tatprÃpaïÃt / parasaæbhÃvanÃÇgaæ tridhà samyagvÃkkarmÃntÃjÅvÃs tair hi yathÃkramaæ / ## tasya samyagvÃcà kathÃsÃækathyaviniÓcayena praj¤ÃyÃæ saæbhÃvanà bhavati / samyakkarmÃntena ÓÅle 'k­tyÃkaraïÃt samyagÃjÅvena saælekhe dharmeïa mÃtrayà ca cÅvarÃdyanve«aïÃt / vipak«apratipak«ÃÇgaæ tridhaiva samyagvyÃyamasm­tisamÃdhaya÷ / e«Ãæ hi yathÃkramaæ / ## trividho hi vipak«a÷ kleÓo bhÃvanÃheya÷ / upakleÓo layauddhatyaæ (##) vibhutvavipak«aÓ ca vaiÓe«ikaguïÃbhinirhÃravibandha÷ tatra prathamasya samyagvyÃyÃma÷ pratipak«as tena mÃrgabhÃvanÃt / dvitÅyasya samyaksm­ti÷ ÓamathÃdinimitte«u sÆpasthitasm­te÷ layauddhatyÃbhÃvÃt / t­tÅyasya samyaksamÃdhi÷ dhyÃnasanniÓrayeïÃbhij¤ÃdiguïÃbhinirhÃrÃt / [h. Pratipak«abhÃvanÃprabheda] sai«Ã pratipak«abhÃvanà samÃsena trividhà veditavyà / ## viparyastÃpi aviparyÃsÃnukÆlÃviparyastà viparyÃsÃnubandhà aviparyastà viparyÃsaniranubandhà ca yathÃkramaæ p­thagjanaÓaik«ÃÓaik«ÃvasthÃsu / bodhisatvÃnÃn tv #<ÃlambanamanaskÃraprÃptitas tadviÓi«Âatà // IV.12># ÓrÃvakapratyekabuddhÃnÃæ hi svÃsantÃnikÃ÷ kÃyÃdaya÷ Ãlambanam / bodhisatvÃnÃæ svaparasÃntÃnikÃ÷ ÓrÃvakapratyekabuddhà anityÃdibhir ÃkÃrai÷ kÃyÃdÅn manasikurvanti / bodhisatvÃs tv anupalambhayogena / ÓrÃvakapratyekabuddhÃ÷ sm­tyupasthÃnÃdÅni bhÃvayanti yÃvad eva kÃyÃdÅnÃæ visaæyogÃya / bodhisatvà na visaæyogÃya / nÃvisaæyogÃya / yÃvad evÃprati«ÂhitanirvÃïÃya / uktà pratipak«abhÃvanà / (##) [2. TatrÃvasthÃ] tatrÃvasthà katamà / ## tatra hetvavasthà yà gotrasthasya pudgalasyÃvatÃrÃvasthà utpÃditabodhicittasya prayogÃvasthà cittotpÃdÃd Ærdham aprÃpte phale / phalÃvasthà prÃpte / sakaraïÅyÃvasthà Óaik«asya / akaraïÅyÃvasthà aÓaik«asya / viÓe«ÃvasthÃbhij¤ÃdiguïaviÓe«asamanvÃgatasya / uttarÃvasthà ÓrÃvakÃdibhyo bhÆmipravi«Âasya bodhisatvasya / anuttarÃvasthà buddhasya tata Ærdham avasthÃbhÃvÃd adhimuktyavasthà bodhisatvÃnÃæ sarvasyÃm adhimukticaryÃbhÆmau / praveÓÃvasthà prathamÃyÃæ bhÆmau niryÃïÃvasthà taduttarÃsu «aÂsu bhÆmi«u / vyÃkaraïÃvasthà a«ÂamyÃæ bhÆmau kathikatvÃvasthà navamyÃm abhi«ekÃvasthà daÓamyÃæ / prÃptyavasthà buddhÃnÃn dharmakÃya÷ / anuÓansÃvasthà sÃæbhogika÷ kÃya÷ / k­tyÃnu«ÂhÃnÃvasthà nirmÃïakÃya÷ / sarvÃpy e«Ã bahuvidhÃvasthÃbhisamasya veditavyà / ## tatrÃÓuddhÃvasthà hetvavasthÃm upÃdÃya yÃvat prayogÃd aÓuddhaÓuddhÃvasthà (##) Óaik«ÃïÃæ / viÓuddhÃvasthà aÓaik«ÃïÃæ / ## ato 'vasthÃprabhedÃd yathÃyogaæ pudgalÃnÃæ vyavasthÃnaæ (/) veditavyam ayaæ gotrastho 'yam avatÅrïa ity evamÃdi / uktÃvasthà [/] [3. PhalaprÃpti] phalaprÃpti÷ katamà / ## bhÃjanatvaæ ya÷ kuÓalÃnukÆlo vipÃka÷ / balaæ yà bhÃjanatvÃdhipatyÃt kuÓalasyÃdhimÃtratà / rucir yà pÆrvÃbhyÃsÃt kuÓalaruci÷ / v­ddhir yà pratyutpanne kuÓaladharmÃbhyÃsÃt kuÓalamÆlaparipu«Âi÷ / viÓuddhir yad ÃvaraïaprahÃïaæ / etad yathÃkramaæ phalaæ pa¤cavidhaæ veditavyam / vipÃkaphalam adhipatiphalan ni«yandaphalaæ puru«akÃraphalaæ visaæyogaphala¤ ca / ## uttarottaraphalaæ gotrÃc cittotpÃda ity evamÃdi paraæparayà veditavyaæ / Ãdiphalaæ prathamato lokottaradharmapratilambha÷ / abhyÃsaphalaæ tasmÃt pareïa Óaik«ÃvasthÃyÃæ / samÃptiphalam aÓaik«ÃdharmÃ÷ / ÃnukÆlyaphalam upani«adbhÃvenottarottaraphalam eva veditavyaæ / vipak«aphalaæ prahÃïamÃrgo yad evÃdiphalaæ / pratipak«o 'bhipreta÷ / visaæyogaphalaæ nirodhasÃk«Ãtkriyà abhyÃsaphalaæ samÃptiphalaæ ca kleÓavisaæyoga÷ (##) Óaik«ÃÓaik«ÃïÃæ yathÃkramaæ / viÓe«aphalam abhij¤Ãdiko guïaviÓe«a÷ / uttaraphalaæ bodhisatvabhÆmayas tadanyayÃnottaratvÃd anuttaraphalaæ buddhabhÆmi÷ / etÃni catvÃri abhyÃsasamÃptiphalaprabheda eva etad anyat phalaæ samÃsanirdeÓato vyÃsatas tv aparimÃïaæ / [Pratipak«abhÃvanÃpiï¬Ãrtha] tatra pratipak«abhÃvanÃyÃ÷ piï¬Ãrtha÷ / vyutpattibhÃvanà nirlekhabhÃvanà parikarmabhÃvanà / uttarasamÃrambhabhÃvanà / Óli«ÂabhÃvanà darÓanamÃrgaÓle«Ãt / pravi«ÂabhÃvanà utk­«ÂabhÃvanà ÃdibhÃvanà madhyabhÃvanà paryavasÃnabhÃvanà / sottarà bhÃvanà niruttarà ca bhÃvanà yÃlambanamanaskÃraprÃptiviÓi«Âà // avasthÃnÃæ piï¬Ãrtha÷ / bhavyatÃvasthà gotrasthasya / ÃrambhÃvasthà yÃvat prayogÃt / asuddhÃvasthà aÓuddhaÓuddhÃvasthà viÓuddhÃvasthà / sÃlaækÃrÃvasthà / vyÃptyavasthà daÓabhÆmivyÃpanÃt / anuttarÃvasthà ca // phalÃnÃæ piï¬Ãrtha÷ saægrahata÷ tadviÓe«ata÷ pÆrvÃbhyÃsata÷n uttarottaranirhÃrata÷ / uddeÓato nirdeÓataÓ ca / tatra saægrahata÷ / pa¤ca phalÃni / tadviÓe«ata÷ Óe«Ãïi / pÆrvÃbhyÃsata÷ vipÃkaphalaæ / uttarottaranirhÃratas tadanyÃni catvÃri / uddeÓata÷ uttarottaraphalÃdÅni catvÃri nirdeÓata÷ ÃnukÆlyaphalÃdini «a / te«Ãm eva (##) caturïÃæ nirdeÓÃt // madhyÃntavibhÃge pratipak«abhÃvanÃvasthÃphalaparicchedaÓ caturtha÷ // þ (##) [CHAPTER V. YùNùNUTTARYAPARICCHEDA] [1. TrividhÃnuttarya] yÃnÃnuttaryam idÃnÅæ vaktavyaæ / tad ucyate / #<Ãnuttaryaæ prapattau hi punar Ãlambane mataæ / samudÃgama uddi«Âaæ /># trividham Ãnuttaryaæ mahÃyÃne yenaitad anuttaraæ yÃnaæ pratipattyÃnuttaryaæ / ÃlambanÃnuttaryaæ / samudÃgamÃnuttarya¤ ca / [2. PratipattyÃnuttarya] tatra pratipattyÃnuttaryaæ daÓapÃramitÃpratipattito veditavyaæ / ## tÃsu pÃramitÃsu / ## ity e«Ã «a¬vidhà pratipattir yad uta paramà pratipatti÷ / manaskÃrapratipattir anudharmapratipatti÷ / antadvayavarjità pratipatti÷ viÓistà pratipatti÷ / aviÓi«Âà ca pratipatti÷ / [a. Paramà pratipatti÷] tatra / (##) ## ity e«Ã dvÃdaÓavidhà paramà matà / yad utaudÃryaparamatà Ãyatatvaparamatà adhikÃraparamatà ak«ayatvaparamatà nairantaryaparamatà ak­cchratvaparamatà / vittatvaparamatà parigrahaparamatà / Ãrambhaparamatà pratilambhaparamatà ni«yandaparamatà ni«pattiparamatà ca / tatraudÃryaparamatà sarvalaukikasaæpattyanarthitvenotk­«Âatayà ca veditavyà / Ãyatatvaparamatà trikalpÃsaækhyeyaparibhÃvanÃt / adhikÃraparamatà sarvasatvÃrthakriyÃdhikÃrÃt / ak«ayatvaparamatà mahÃbodhipariïÃmanayÃtyantam aparyÃdÃnÃn nairantaryaparamatÃtmaparasamatÃdhimok«Ãt sarvasatvadÃnÃdibhi÷ pÃramitÃparipÆraïÃd ak­cchratvaparamatÃnumodanÃmÃtreïa paradÃnÃdÅnÃæparamitÃparipÆraïÃt / vittatvaparamatà / gaganaga¤jasamÃdhyÃdibhir dÃnÃdiparipÆraïÃt parigrahaparamatà nirvikalpaj¤Ãnaparig­hÅtatvÃt / ÃrambhaparamatÃdhimukticaryÃbhÆmÃv adhimÃtrÃyÃæ k«Ãntau pratilambhaparamatà prathamÃyÃæ bhÆmau / ni«yandaparamatà / tadanyÃsv a«ÂÃsu bhÆmi«u / ni«pattiparamatà daÓamyÃæ bhÆmau tathÃgatyÃæ ca / bodhisatvani«pattyà buddhani«pattyà ca / ## yata e«Ã dvÃdaÓavidhà paramatà etÃsu saævidyate / tata÷ paramà (##) ity anenÃrthena daÓa pÃramitÃ÷ / katamà daÓety eke«Ãæ tannÃmavyutpÃdanÃrtham ucyate / ## kim ÃsÃæ pratyekaæ karma / ## ity etad ÃsÃæ karma yathÃkramaæ / dÃnena hi bodhisatva÷ satvÃn anug­hïÃti / ÓÅlenopaghÃtaæ pare«Ãæ na karoti / k«Ãntyà parai÷ k­tam upaghÃtaæ mar«ayati / vÅryeïa guïÃn vardhayati / dhyÃnena rddhyÃdibhir ÃvarjyÃvatÃrayati / praj¤ayà samyagavavÃdadÃnÃd vimocayati / upÃyakauÓalyapÃramitayà mahÃbodhipariïÃmanÃd dÃnÃdÅn ak«ayÃn karoti / praïidhÃnapÃramitayÃnukÆlopapattiparigrahÃt / sarvajanmasu buddhotpÃdÃrÃgaïato dÃnÃdi«u sadà pravartate balapÃramitayà pratisaækhyÃnabhÃvanÃbalÃbhyÃæ niyataæ dÃnÃdi«u pravartate / vipak«ÃnabhibhavÃt / j¤ÃnapÃramitayà yathÃrutadharmasaæmohÃpagamÃd dÃnÃdyÃdhipateyadharmasaæbhoga¤ ca pratyanubhavati / satvÃæÓ ca paripÃcayati / uktà paramà pratipatti÷ / [b. ManasikÃrapratipatti] (##) manasikÃrapratipatti÷ katamà / ## dÃnÃdÅny adhik­tya yathÃpraj¤aptÃnÃæ sÆtrÃdidharmÃïÃæ mahÃyÃne manasikaraïam abhÅk«ïaæ ÓrutacintÃbhÃvanÃmayyà praj¤ayà manasikÃrapratipatti÷ / sà triprakÃrayà praj¤ayà manasikriyà kaæ guïaækaroti / ## Órutamayyà praj¤ayà manasikurvato dhÃtupu«Âir bhavati / cintÃmayyà tasya ÓrutasyÃrthaæ bhÃvena praviÓati / bhÃvanÃmayyÃrthasiddhiæ prÃpnoti bhÆmipraveÓapariÓodhanÃt / ## sà punar manasikÃrapratipatti÷ / daÓabhir dharmacaritai÷ parig­hÅtà veditavyà katamad daÓadhà dharmacaritaæ / ## mahÃyÃnasya lekhanaæ pÆjanaæ parebhyo dÃnaæ pareïa vÃcyamÃnasya Óravaïaæ / svayaæ ca vÃcanaæ / udgrahaïaæ / parebhyo deÓanaæ granthasyÃrthasya và svÃdhyÃyanaæ / cintanaæ bhÃvana¤ ca / ## (##) kasmÃn mahÃyÃna eva dharmacaritam atyarthaæ mahÃphalan deÓyate sÆtre«u na puna÷ ÓrÃvakayÃne / dvÃbhyÃæ kÃraïÃbhyÃæ / ## kathaæ viÓe«Ãt / katham ak«ayatvÃt / ## parÃnugrahav­ttitvÃd viÓi«Âatvaæ / parinirvÃïe 'py aÓamÃt / anuparamÃd  ak«ayatvaæ veditavyaæ / uktà manasikÃrapratipatti÷ / [c. Anudharmapratipatti] anudharmapratipatti÷ katamà / ## ity e«Ã dvividhÃnudharmapratipatti÷ / yad utÃvik«iptà cÃviparyÃsapariïatà ca / [Avik«epapariïatÃ] tatra «a¬vidhavik«epÃbhÃvÃd avik«iptà / tatra «a¬vidho vik«epa÷ / prak­tivik«epa÷ / bahirdhÃvik«epa÷ / adhyÃtmavik«epa÷ nimittavik«epa÷ dau«Âhulyavik«epa÷ manasikÃravik«epaÓ ca / sa e«a kiælak«aïo veditavya ity ata Ãha / ## (##) ## ity evaælak«aïa÷ «a¬vidho vik«epo yo bodhisatvena parij¤eya÷ / tatra vyutthÃnaæ samÃdhita÷ pa¤cabhir vij¤ÃnakÃyai÷ prak­tivik«epa÷ vi«aye visÃro bahirdhÃvik«epa÷ / samÃdher ÃsvÃdanà layauddhatyaæ cÃdhyÃtmavik«epa÷ / saæbhÃvanÃbhisandhi÷ nimittavik«epa÷ / tan nimittaæ k­tvà prayogÃt / sÃhaækÃramanaskÃratà dau«Âhulyavik«epa÷ / dau«ÂhulyavaÓenÃsmimÃnasamudÃcÃrÃt / hÅnacittatvaæ / manasikÃravik«epa÷ hÅnayÃnamanasikÃrasamudÃcÃrÃt / [AviparyÃsapariïatÃ] tatrÃviparyÃso daÓavidhe vastuni veditavya÷ / yad uta / ## tatra / ## saæyoge sati vya¤janÃnÃm avicchinnoccÃraïatayà asya cedaæ nÃmeti saæstavÃt sÃrthakatvaæ viparyayÃn nirarthakatvam iti / yad evandarÓanaæ so 'viparyÃso vya¤jane veditavya÷ / katham arthe 'viparyÃsa÷ / ## dvayena grÃhyagrÃhakatvena pratibhÃsate tadÃkarotpattita÷ / tathà (##) ca na vidyate / yathà pratibhÃsata iti / arthe yad darÓanaæ sa tatrÃviparyÃsa÷ arthasya satvena varjito grÃhyagrÃhakÃbhÃvÃd asatvena varjita÷ / tatpratibhÃsabhrÃntisadbhÃvÃt / #< tajjalpabhÃvito jalpamanaskÃras tadÃÓraya÷ manaskÃre 'viparyÃso dvayaprakhyÃnakÃraïe // V.16># grÃhyagrÃhakajalpaparibhÃvito jalpamanaskÃras tasya grÃhyagrÃhakavikalpasyÃÓrayo bhavatÅty ayaæ manaskÃre 'viparyÃsa÷ / katamasmin manaskÃre grÃhyagrÃhakasaæprakhyÃnakÃraïe sa hy asau jalpamanaskÃro 'bhilÃpasaæj¤ÃparibhÃvitatvÃt grÃhyagrÃhakavikalpÃÓrayo veditavya÷ / ## yat tad arthasyÃsatvaæ satvaæ cÃnantaram uktaæ / tan mÃyÃdivan mataæ yathà mÃyà na hastyÃdibhÃvenÃsti na ca naivÃsti / tadbhrÃntimÃtrÃstitvÃt / evam artho 'pi na cÃsti yathà saæprakhyÃti grÃhyagrÃhakatvena na ca naivÃsti tadbhrÃntimÃtrÃstitvÃt / ÃdiÓabdena marÅcisvapnodakacandrÃdayo d­«ÂÃntà yathÃyogaæ veditavyà iti yan mÃyÃdyupamÃrthe darÓanÃd avisÃraæ cetasa÷ paÓyati so 'visÃre 'viparyÃsas tena bhÃvÃbhÃvayoÓ cittasyÃvisaraïÃt / (##) ## sarvam idaæ nÃmamÃtraæ / yad idaæ cak«ÆrÆpaæ yÃvan manodharmà iti yaj j¤Ãnaæ sarvavikalpÃnÃæ pratipak«eïa ayaæ svalak«aïe 'viparyÃsa÷ / katamasmin svalak«aïe / ## saæv­tyà tu nedaæ nÃmamÃtram iti g­hyate / ## na hi dharmanairÃtmyena vinà kaÓcid dharmo vidyate / tasmÃd dharmadhÃtu÷ sarvadharmÃïÃæ sÃmÃnyaæ lak«aïam iti / yad evaæj¤Ãnam ayaæ sÃmÃnyalak«aïe 'viparyÃsa÷ / ## viparyastasmanaskÃrÃprahÃïan tasya dharmadhÃtor aviÓuddhis tatprahÃïaæ viÓuddhir iti yad evaæj¤Ãnam ayam aviÓuddhau viÓuddhau cÃviparyÃso yathÃkramaæ / ## dharmadhÃto÷ punar ÃkÃÓavat / prak­tiviÓuddhatvÃt / dvayam apy etad Ãgantukam aviÓuddhiru viÓuddhiÓ ca paÓcÃd iti / yad evaæj¤Ãnam ayam Ãgantukatve 'viparyÃsa÷ / (##) ## na hi pudgalasya saækleÓo na viÓuddhir nÃpi dharmasya / yasmÃn na pudgalo 'sti na dharmo yataÓ ca na kasyacit saækleÓo na vyavadÃnaæ ato na saækleÓapak«e kasyacid dhÃni÷ na vyavadÃnapakse kasyacid viÓe«a÷ / yatas trÃso và syÃd unnatir vety ayam atrÃse 'nunnatau cÃviparyÃsa÷ / [DaÓa vajrapadÃni] ete ca daÓÃviparyÃsà daÓasu vajrapade«u yathÃkramaæ yojayitavyÃ÷ / daÓa vajrapadÃni / sadasattà aviparyasa÷ / ÃÓrayo mÃyopamatà avikalpanatà prak­tiprabhÃsvaratà saækleÓo vyavadÃnaæ / ÃkÃÓopamatà ahÅnatà aviÓi«Âatà ca / vajrapadÃnÃæ ÓarÅravyavasthÃnaæ / svabhÃvata÷ / Ãlambanata÷ / avikalpanata÷ / codyaparihÃrataÓ ca / tatra svabhÃvata÷ traya÷ svabhÃvÃ÷ / parini«pannaparikalpitaparatantrÃkhyà Ãdyais tribhi÷ padair yathÃkramaæ / Ãlambanata÷ / ta eva avikalpanato yena ca na vikalpayati nirvikalpena j¤Ãnena yac ca na vikalpayati prak­tiprabhÃsvaratÃæ / tad anena j¤eyaj¤ÃnavyavasthÃnaæ yathÃkramaæ veditavyaæ / yad uta tribhi÷ svabhÃvair avikalpanatayà ca / codyaparihÃrata÷ / Ói«ÂÃni padÃni tatredaæ codyaæ / yady ete parikalpitaparatantralak«aïà dharmà na saævidyante / katham upalabhyante / atha saævidyante dharmÃïÃæ prak­tiprabhÃsvaratà na (##) yujyate / tan mÃyopamatayà pariharati / yathà mÃyÃk­taæ na vidyata upalabhyate ca yadi prak­tiprabhÃsvaratà dharmÃïÃæ tat kathaæ pÆrvaæ saækleÓa÷ paÓcÃd vyavadÃnaæ / asya parihÃra÷ / saækleÓavyavadÃnam ÃkÃÓopamatayà veditavyaæ / yathÃkÃÓaæ prak­tipariÓuddhaæ saækliÓyate / vyavadÃyate ceti / yady aprameyabuddhotpÃde saty aprameyÃïÃæ satvÃnÃæ kleÓÃpaÓama÷ / tat kathaæ na saæsÃrasamucchedo na nirvÃïav­ddhir bhavati / tasyÃhÅnÃviÓi«Âatayà parihÃra÷ / aprameyatvÃt satvadhÃtor vyavadÃnapak«asya ca / dvitÅyaæ ÓarÅravyavasthÃnam / yatra yà ca yato bhrÃntir abhrÃntir yà ca yatra ca / bhrÃntyabhrÃntiphale caiva paryantaÓ ca tayor iti // sadasattÃviparyÃsa÷ ÃÓrayo mÃyayopamà / akalpanà prak­tyà ca bhÃsvaratvaæ sadaiva hi // saækleÓo vyavadÃnaæ cÃkÃÓopamatà tathà / ahÅnÃnadhikatva¤ ca daÓa vajrapadÃni hi // uktÃnudharmapratipatti÷ / [d. Antadvayavarjane pratipatti÷] antadvayavarjane pratipatti÷ katamà yà ratnakÆÂe madhyamà pratipattir upadi«Âà / kasyÃntasya varjanÃd asau veditavyà / ## (##) ## tatra rÆpÃdibhya÷ / p­thaktvam Ãtmana ity anta÷ / ekatvam ity anta÷ tatparivarjanÃrthaæ madhyamà pratipat / yà nÃtmapratyavek«Ã / yÃvan na mÃnavapratyavek«Ã ÃtmadarÓane hi jÅvas tac charÅraæ / anyo jÅvo 'nyac charÅram iti bhavati darÓanaæ / nityaæ rÆpam iti tÅrthikÃnta÷ / anityam iti ÓrÃvakÃnta÷ / tatparivarjanÃrthaæ madhyamà pratipad yà rÆpÃdÅnÃæ na nityapratyavek«Ã nÃnityapratyavek«Ã / Ãtmeti pudgalasamÃropÃnta÷ nairÃtmyam ity apavÃdÃnta÷ praj¤aptisato 'py apavÃdÃt / tatparivarjanÃrthaæ madhyamà pratipad yad ÃtmanairÃtmyayor madhyaæ nirvikalpaæ j¤Ãnaæ / bhÆtaæ cittam iti dharmasamÃropÃnta÷ abhÆtam ity apavÃdÃnta÷ / tatparivarjanÃrthaæ madhyamà pratipad yatra na cittaæ na cetanà na mano na vij¤Ãnaæ / akuÓalÃdayo dharmÃ÷ saækleÓa iti vipak«Ãnta÷ / kuÓalÃdayo vyavadÃnam iti pratipak«Ãntas tatparivarjanÃrthaæ madhyamà pratipad yo 'syÃntadvayasyÃnupagamo 'nudÃhÃro 'pravyÃhÃra÷ / astÅti ÓÃÓvatÃntas tayor eva pudgaladharmayor nÃstÅty ucchedÃntas tatparivarjanÃrthaæ madhyamà pratipad yad anayor dvayor antayor madhyaæ / avidyà grÃhyà grÃhakà cety anta÷ / evaæ vidyà saæskÃrà asaæsk­taæ ca tatpratipak«a÷ / yÃvaj jarÃmaraïaæ grÃhyaæ grÃhakaæ cety antas tannirodho grÃhyo grÃhako vety anto yena mÃrgeïa tan nirudhyate / evaæ grÃhyagrÃhakÃnto (##) dvidhà k­«ïaÓuklapak«abhedena tatparivarjanÃrthaæ madhyamà pratipad vidyà cÃvidyà cÃdvayam etad iti vistareïa vidyÃvidyÃdÅnÃæ grÃhyagrÃhakatvÃbhÃvÃt / trividha÷ saækleÓa÷ / kleÓasaækleÓa÷ / karmasaækleÓa÷ / janmasaækleÓaÓ ca / tatra kleÓasaækleÓas trividha÷ / d­«Âi÷ rÃgadve«amohanimittaæ punarbhavapraïidhÃnaæ ca / yasya pratipak«o j¤ÃnaÓÆnyatà j¤ÃnÃnimittaæ j¤ÃnÃpraïihitaæ ca / karmasaækleÓa÷ / ÓubhÃÓubhakarmÃbhisaæskÃra÷ yasya pratipak«o j¤ÃnÃnabhisaæskÃra÷ / janmasaækleÓa÷ / punarbhavajÃti÷ jÃtasya cittacaittÃnÃæ pratik«aïotpÃda÷ / punarbhavaprabandhaÓ ca yasya pratipak«o j¤ÃnÃjÃti÷ j¤ÃnÃnutpÃdo j¤ÃnÃsvabhÃvatà ca / etasya trividhasya saækleÓasyÃpagamo vyavadÃnaæ / tatra j¤ÃnaÓÆnyatÃdibhi÷ / j¤eyaÓÆnyatÃdayo dharmà etena trividhena saækleÓena yathÃyogaæ yÃvan na ÓÆnyatÃdaya÷ kriyante / prak­tyaiva ÓÆnyatÃdayo dharmadhÃto÷ prak­tyasaækli«ÂatvÃt tena yadi dharmadhÃtu÷ saækliÓyate và viÓudhyate veti kalpayaty ayam anta÷ / prak­tyasaækli«Âasya saækleÓaviÓuddhyabhÃvÃd etasyÃntasya parivarjanÃrthaæ / madhyamà pratipat / yan na ÓÆnyatayà dharmä chÆnyÃæ karoti / api tu dharmà eva ÓÆnyà ity evamÃdi / apara÷ saptavidho vikalpadvayÃntas tad yathà bhÃve 'pi vikalpo 'nta÷/ abhÃve 'pi pudgalo 'sti yasya vinÃÓÃya ÓÆnyatà (##) nairÃtmyam api và nÃstÅti kalpanÃt / tad etasya vikalpadvayÃntasya parivarjanÃrtham iyaæ madhyamà pratipat / na khalu pudgalavinÃÓÃya ÓÆnyatà api tu ÓÆnyataiva ÓÆnyà pÆrvÃntaÓÆnyatà / aparÃntaÓÆnyatà ity evamÃdivistara÷ / ÓÃmye 'pi vikalpo 'nta÷ / Óamane 'pi vikalpo 'nata÷ praheyaprahÃïakalpanayà ÓÆnyatÃyÃs trasanÃd etasya vikalpadvayÃntasya parivarjanÃrtham ÃkÃÓad­«ÂÃnta÷ / trÃsye 'pi vikalpo 'ntas tataÓ ca trÃsyÃd bhaye 'pi parikalpitarÆpÃditrasanÃt (/) du÷khabhÅrutayà etasya vikalpadvayÃntasya parivarjanÃrthaæ citrakarad­«ÂÃnta÷ / pÆrvako d­«ÂÃnta÷ ÓrÃvakÃn ÃrabhyÃyaæ tu bodhisatvÃn / grÃhye 'pi vikalpo 'nta÷ grÃhake 'pi etasya vikalpadvayÃntasya parivarjanÃrthaæ mÃyÃkÃrad­«ÂÃnta÷ / vij¤aptimÃtraj¤Ãnak­taæ hy arthÃbhÃvaj¤Ãnaæ / tac cÃrthÃbhÃvaj¤Ãnaæ / tad eva vij¤aptimÃtraj¤Ãnaæ nivartayati / arthÃbhÃve vij¤aptyasaæbhavÃd ity etad atra sÃdharmyaæ / samyaktve 'pi vikalpo 'nta÷ mithyÃtve 'pi bhÆtapratyavek«Ãæ samyaktvena kalpayato mithyÃtvena và etasyÃntadvayasya parivarjanÃrthaæ / këÂhadvayÃgnid­«ÂÃnta÷ / yathÃkëÂhadvayÃd (##) anagnilak«aïÃd agnir jÃyate / jÃtaÓ ca tad eva këÂhadvayaæ dahaty evam asamyaktvalak«aïÃyà yathÃbhÆtapratyavek«ÃyÃ÷ samyaktvalak«aïam Ãryaæ praj¤endriyaæ jÃyate jÃtaæ ca tÃm eva bhÆtapratyavek«Ãæ vibhÃvayatÅty etad atra sÃdharmyaæ na cÃsamyaktvalak«aïÃpi bhÆtapratyavek«Ã mithyÃtvalak«aïà samyaktvÃnukÆlyÃt / vyÃp­tÃv api vikalpo 'nta÷ / avyÃp­tÃv api j¤Ãnasya buddhipÆrvÃæ kriyÃæ ni÷sÃmarthyaæ và kalpayata÷ / etasya vikalpadvayÃntasya parivarjanÃrthaæ / tailapradyotad­«ÂÃnta÷ / ajanmatve 'pi vikalpo 'nta÷ samakÃlatve 'pi yadi pratipak«asyÃnutpattiæ và kalpayati saækleÓasyaiva và dÅrghakÃlatvam etasya vikalpadvayÃntasya parivarjanÃrthaæ dvitÅyas tailapradyotad­«ÂÃnta÷ / uktÃntadvayaparivarjane pratipatti÷ / [e. ViÓisÂà cÃviÓi«Âà ca pratipatti÷] viÓi«Âà cÃviÓi«Âà ca pratipatti÷ / katamà / ## yasyÃæ bhÆmau yà pÃramitÃtiriktatarà sà tatra viÓi«Âà sarvÃsu ca sarvatra samudÃgacchatÅty aviÓi«Âà / uktaæ pratipattyÃnuttaryaæ / [3. ùlambanÃnuttarya] ÃlambanÃnuttaryaæ / katamat / ## (##) ## ity etat / dvÃdaÓavidham Ãlambanaæ / yad uta dharmapraj¤aptivyavasthÃnÃlambanaæ dharmadhÃtvÃlambanaæ sÃdhyÃlambanaæ sÃdhanÃlambanaæ / dhÃraïÃlambanaæ avadhÃraïÃlambanaæ / pradhÃraïÃlambanaæ / prativedhÃlambanaæ / pratÃnatÃlambanaæ / pragamÃlambanaæ / praÓaÂhatvÃlambanaæ prakar«Ãlambanaæ ca / tatra prathamaæ ye pÃramitÃdayo dharmà vyavasthÃpyante / dvitÅyan tathatà t­tÅyacaturthe te eva yathÃkramaæ dharmadhÃtuprativedhena pÃramitÃdidharmÃdhigamÃt / pa¤camaæ Órutamayaj¤ÃnÃlambanaæ / «a«Âhaæ / cintÃmayasyÃvagamya dhÃraïÃt / saptamaæ bhÃvanÃmayasya pratyÃtmaæ dhÃraïÃt / a«Âamaæ prathamÃyÃæ bhÆmau darÓanamÃrgasya / navamaæ bhÃvanÃmÃrgasya yÃvat saptamyÃæ bhÆmau / daÓamaæ tatraiva laukikalokottarasya mÃrgasya / prakÃraÓo dharmÃdhigamÃt / ekÃdaÓam a«ÂamyÃæ bhÆmau dvÃdaÓaæ navamyÃdibhÆmitraye tad eva hi prathamadvayaæ / tasyÃn tasyÃm avasthÃyÃæ tattadÃlambanaæ nÃma labhate / uktam Ãlambanaæ // [4. SamudÃgamÃnuttarya] samudÃgama÷ katama÷ / ## ity e«a daÓavidha÷ samudÃgama÷ / tatra pratyayÃvaikalyaæ / gotrasamudÃgama÷ / (##) mahÃyÃnÃpratik«epo 'dhimuktisamudÃgama÷ / hÅnayÃnÃvik«epaÓ cittotpÃdasamudÃgama÷ / pÃramitÃparipÆraïà pratipattisamudÃgama÷ / ÃryamÃrgotpÃdo niyÃmÃvakrÃntisamudÃgama÷ / kuÓalamÆlanirƬhi÷ dÅrghakÃlaparicayÃt satvaparipÃkasamudÃgama÷ [/] cittakarmaïyatvaæ k«etrapariÓuddhisamudÃgama÷ / saæsÃranirvÃïÃprati«Âhatà avinivartanÅyabhÆmivyÃkaraïalÃbhasamudÃgama÷ saæsÃranirvÃïÃbhyÃm avinivartanÃt / nirÃvaraïatà buddhabhÆmisamudÃgama÷ / tadaprasrabdhir bodhisaædarÓanasamudÃgama÷ [//] [ÁÃstranÃmavyÃkhyÃna] ity etac ## madhyamÃpratipatprakÃÓanÃt madhyÃntavibhÃgam apy etan madhyasyÃntayoÓ ca prakÃÓanÃt / Ãdyaparavarjitasya madhyasya và / ## tarkasyÃgocaratvÃt paravÃdibhir abhedyatvÃc ca yathÃkramaæ / ## svaparÃdhikÃrÃt / ## yÃnatrayÃdhikÃrÃt / ## (##) kleÓaj¤eyÃvaraïaprahÃïÃvÃhanÃt / [YÃnÃnuttaryapiï¬Ãrtha] Ãnuttaryasya piï¬Ãrtha÷ / samÃsatas trividham Ãnuttaryaæ pratipatti÷ (/) pratipattyÃdhÃra÷ pratipattiphalaæ caiva / sà ca pratipattir yÃd­ÓÅ paramà / yena ca yathÃpraj¤aptito dharmamahÃyÃnamanaskriyà (V. 7ab) ity evamÃdinà / yathà yena prakÃreïÃvik«epapariïatà ca ÓamathabhÃvanayà aviparyÃsapariïatà ca vipaÓyanÃbhÃvanayÃ/ yadarthaæ ca madhyamayà pratipadà niryÃïÃrthaæ / yatra ca daÓasu bhÆmi«u (V. 27b) / viÓi«Âà cÃviÓi«Âà ca (V. 27a) / aviparyÃsÃnÃæ piï¬Ãrtha÷ / vya¤janÃviparyÃsena Óamathanimittaæ pratividhyati / arthÃviparyÃsena vipaÓyanÃnimittaæ pratividhyati / manaskÃrÃviparyÃsena viparyÃsanidÃnaæ parivarjayati / avisÃrÃviparyÃsena tannimittaæ sug­hÅtaæ karoti / svalak«aïÃviparyÃsena tatpratipak«eïÃvikalpaæ mÃrgaæ bhÃvayati / sÃmÃnyalak«aïÃviparyÃsena vyavadÃnaprak­tiæ pratividhyati / aÓuddhiÓuddhimanaskÃrÃviparyÃsena tadÃvaraïaprahÅïÃprahÅïatÃæ prajÃnÃti / tadÃgantukatvÃviparyÃsena saækleÓavyavadÃnaæ yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti / atrÃsÃnunnatyaviparyÃsena nirÃvaraïe niryÃti / Ãnuttaryapariccheda÷ pa¤cama÷ // (##) // samÃpto madhyÃntavibhÃga÷ // // vyÃkhyÃm imÃm upanibadhya yad asti puïyaæ puïyodayÃya mahato jagatas tad astu / j¤ÃnodayÃya ca yato 'bhyudayaæ mahÃntaæ bodhitrayaæ ca na cirÃj jagad aÓnuvÅta // iti // madhyÃntavibhÃgakÃrikÃbhëyaæ samÃptam // // k­tir ÃcÃryabhadantavasubandho÷ /