Vasubandhu: Vimsatika vijnaptimatratasiddhi (= Vvs)
Based on the edition by S. L‚vi: Vij¤aptimÃtratÃsiddhi þ Deux trait‚s de Vasubandhu: ViæÓatikà (La Vingtaine) accompagn‚e d'une explication en prose et TriæÓikà (La trentaine) avec le commentaire de Sthiramati, Paris 1925,

and the correction by Hakuju Ui: Shiyaku-taisyþ Yuisiki nijÆ-ron KenkyÆ (Daijþ-bukkyþ KenkyÆ 4) [*Comparative Study of the ViæÓatikà vij¤aptimÃtratÃsiddhi with Four Translations (Studies of the MahÃyÃna Buddhism, 4)], Tokyo 1953, pp. 20-21.


Input by Takamichi Fukita


#<...># = BOLD for kÃrikÃs and references to the printed edition



___________________________________________________________________

THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY!
COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE.
            
Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS 
and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions):
            
description             character  =ASCII
            
long a                  Ã             195
long A                  ù             249
long i                  Å             197
long I                  ý             253
long u                  Æ             198
long U                  ô             244
vocalic r               ­             173
vocalic R               ã             227
long vocalic r          Ì             204
vocalic l               Ê             202
long vocalic l          Ë             203
velar n                 Ç             199
velar N                 §             167
palatal n               ¤             164
palatal N               ¥             165
retroflex t             Â             194
retroflex T             è             232
retroflex d             ¬             172
retroflex D             Ö             214
retroflex n             ï             239
retroflex N             ×             215
palatal s               Ó             211
palatal S               Á             193
retroflex s             «             171
retroflex S             å             229
anusvara                æ             230
capital anusvara        õ             245
visarga                 ÷             247
capital visarga         ê             234

Other characters of the REE encoding table are not included.
Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order 
to facilitate word search.             

For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings 
and formats see:
www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf
and
www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf
___________________________________________________________________





(#<Vvs_3>#)
mÃhÃyÃne traidhÃtukaæ vij¤aptimÃtraæ vyavasthÃpyate | cittamÃtraæ bho jinaputrà yad uta traidhÃtukam iti sÆtrÃt | cittaæ mano vij¤Ãnaæ vij¤aptiÓ ceti paryÃyÃ÷ | cittam atra sasaæprayogam abhipretaæ | matram ity arthaprati«edhÃrthaæ |

#<vij¤aptimÃtram evedam asadarthÃvabhÃsanÃt |
yadvat taimirikasyÃsat keÓoï¬ukÃdidarÓanaæ || 1 ||>#

atra codyate | kaÓcid artho nÃsti /

#<na deÓakÃlaniyama÷ saætÃnÃniyamo na ca |
na ca k­tyakriyà yuktà vij¤aptir yadi nÃrthata÷ || 2 ||>#

kim uktaæ bhavati | yadi vinà rÆpÃdyarthena rÆpÃdivij¤aptir utpadyate na rÆpÃdyarthÃt | kasmÃt kvacid deÓa utpadyate na sarvatra | tatraiva ca deÓe kadÃcid utpadyate na sarvadà | taddeÓakÃlaprati«ÂhitÃnÃæ sarve«Ãæ saætÃnÃniyama utpadyate na kevalam ekasya | yathà taimirikÃïÃæ saætÃne keÓÃdyÃbhÃso nÃnye«Ãæ | kasmÃd yat taimirikai÷ keÓabhramarÃdi d­Óyate tena keÓÃdikriyà na kriyate na ca tad anyair na kriyate | yad annapÃnavastravi«ÃyudhÃdi svapne d­Óyate tenÃnnÃdikriyà na kriyate na ca tad anyair na kriyate | gandharvanagareïÃsattvÃn nagarakriyà na kriyate na ca tad anyair na kriyate | tasmÃd asadabhÃvÃvabhÃsane deÓakÃlaniyama÷ saætÃnÃniyama÷ k­tyakriyà ca na yujyate | na khalu na yujyate | yasmÃt |

#<deÓÃdiniyama÷ siddha÷ svapnavat>#

svapna iva svapnavat | kathaæ tÃvat | svapne vinÃpy arthena kvacid eva deÓe kiæcid bhramarÃrÃmastrÅpurÆ«Ãdikaæ d­Óyate na sarvatra | tatraiva ca deÓe kadÃcid d­Óyate na sarvakÃlam iti siddho vinÃpy arthena deÓakÃlaniyama÷ |

#<pretavat puna÷ |
saætÃnÃniyama÷>#

(#<Vvs_4>#)
siddha iti vartate | pretÃnÃm iva pretavat | kathaæ siddha÷ samaæ |

#<sarvai÷ pÆyanadyÃdidarÓane || 3 ||>#

pÆyapÆrïà nadÅ pÆyanadÅ | gh­taghaÂavat | tulyakarmavipÃkÃvasthà hi pretÃ÷ sarve 'pi pÆyapÆrïÃæ nadÅæ paÓyanti naika eva | yathà pÆyapÆrïÃm evaæ mÆtrapurÅ«ÃdipÆrïÃæ daï¬ÃsidharaiÓ ca puru«air adhi«ÂhitÃm ity Ãdigrahaïena | evaæ saætÃnÃniyamo vij¤aptinÃm asaty apy arthe siddha÷ ||

#<svapnopaghÃtavat k­tyakriyÃ>#

siddha iti veditavyaæ | yathà svapne dvayasamÃpattim antareïa Óukravisargalak«aïa÷ svapnopaghÃta÷ | evaæ tÃvad anyÃnyair d­«ÂÃntair deÓakÃlaniyamÃdicatu«Âayaæ siddhaæ |

#<narakavat puna÷ |
sarvaæ>#

siddham iti veditavyaæ | narake«v iva narakavat | kathaæ siddhaæ |

#<narakapÃlÃdidarÓane taiÓ ca bÃdhane || 4 ||>#

yathà hi narake«u nÃrakÃïÃæ narakapÃlÃdidarÓanaæ deÓakÃlaniyamena siddhaæ | ÓvavÃyasÃyasaparvatÃdyÃgamanagamanadarÓanaæ cety Ãdigrahaïena | sarve«Ãæ ca naikasyaiva taiÓ ca tadbÃdhanaæ siddham asatsv api narakapÃlÃdi«u samÃnasvakarmavipÃkÃdhipatyÃt | tathÃnyatrÃpi sarvam etad deÓakÃlaniyamÃdicatu«tayaæ siddham iti veditavyaæ ||

kiæ puna÷ kÃraïaæ narakapÃlÃs te ca ÓvÃno vÃyasÃÓ ca sattvà ne«yante | ayogÃt | na hi te nÃrakà yujyante | tathaiva taddu÷khÃpratisaævedanÃt | parasparaæ yÃtayatÃm ime nÃrakà ime narakapÃlà iti vyavasthà na syÃt | tulyÃk­tipramÃïabalÃnÃæ ca parasparaæ yÃtayatÃæ na tathà bhayaæ syÃt | dÃhadu÷khaæ ca pradÅptÃyÃm ayomayyÃæ bhÆmÃv asahamÃnÃ÷ kathaæ tatra parÃn yÃtayeyu÷ | anÃrakÃïÃæ và narake kuta÷ saæbhava÷ | kathaæ tÃvat tiraÓcÃæ svargasaæbhava÷ | evaæ narake«u tiryakpretaviÓe«ÃïÃæ narakapÃlÃdÅnÃæ saæbhava÷ syÃt |

#<tiraÓcÃæ saæbhava÷ svarge yathà na narake tathà |
na pretÃnÃæ yatas tajjaæ du÷khaæ nÃnubhavanti te || 5 ||>#

ye hi tirya¤ca÷ svarge saæbhavanti te tadbhÃjanalokasukhasaævartanÅyena karmaïà tatra saæbhÆtÃs tajjaæ sukhaæ pratyanubhavanti | na caiva narakapÃlÃdayo nÃrakaæ du÷khaæ pratyanubhavanti | tasmÃn na tiraÓcÃæ saæbhavo yukto nÃpi pretÃnÃæ ||

te«Ãæ tarhi (#<Vvs_5>#) nÃrakÃïÃæ karmabhis tatra bhÆtaviÓe«Ã÷ saæbhavanti varïÃk­tipramÃïabalaviÓi«Âà ye narakapÃlÃdisaæj¤Ãæ pratilabhante | tathà ca pariïamanti | yad dvidhÃæ hastavik«epÃdikriyÃæ kurvanto d­Óyante bhayotpÃdanÃrthaæ | yathà me«Ãk­taya÷ parvatà Ãgacchanto gacchanto 'ya÷ÓÃlmalÅvane ca kaïÂakà adhomukhÅbhavanta ÆrddhvamukhÅbhavantaÓ ceti | na te na saæbhavanty eva |

#<yadi tatkarmabhis tatra bhÆtÃnÃæ saæbhavas tathà |
i«yate pariïÃmaÓ ca kiæ vij¤Ãnasya ne«yate || 6 ||>#

vij¤Ãnasyaiva tatkarmabhis tathà pariïÃma÷ kasmÃn ne«yate kiæ punar bhÆtÃni kalpyante ||
api ca |

#<karmaïo vÃsanÃnyatra phalam anyatra kalpyate |
tatraiva ne«yate yatra vÃsanà kiæ nu kÃraïaæ || 7 ||>#

yena hi karmaïà nÃrakÃïÃæ tatra tÃd­Óo bhÆtÃnÃæ saæbhava÷ kalpyate pariïÃmaÓ ca tasya karmaïo vÃsanà te«Ãæ vij¤ÃnasaætÃnasaænivi«Âà nÃnyatra | yatraiva ca vÃsanà tatraiva tasyÃ÷ phalaæ tÃd­Óo vij¤ÃnapariïÃma÷ kiæ ne«yate | yatra vÃsanà nÃsti tatra tasyÃ÷ phalaæ kalpyata iti kim atra kÃraïaæ ||

Ãgama÷ kÃraïaæ | yadi vij¤Ãnam eva rÆpÃdipratibhÃsaæ syÃn na rÆpÃdiko 'rthas tadà rÆpÃdyÃyatanÃstitvaæ bhagavatà noktaæ syÃt | akÃraïam etad yasmÃt |

#<rÆpÃdyÃyatanÃstitvaæ tadvineyajanaæ prati |
abhiprÃyavaÓÃd uktam upapÃdukasattvavat || 8 ||>#

yathÃsti sattva upapÃduka ity uktaæ bhagavatà abhiprÃyavaÓÃc cittasaætatyanucchedam ÃyatyÃm abhipretya |

#<nÃstÅha sattva Ãtmà và dharmÃs tv ete sahetukÃ÷>#

iti vacanÃt | evaæ rÆpÃdyÃyatanÃstitvam apy uktaæ bhagavatà taddeÓanÃvineyajanam adhik­tyety ÃbhiprÃyikaæ tad vacanaæ ||

ko 'tra abhiprÃya÷ |

#<yata÷ svabÅjÃd vij¤aptir yadÃbhÃsà pravartate |
dvividhÃyatanatvena te tasyà munir abravÅt || 9 ||>#

kim uktaæ bhavati | rÆpapratibhÃsà vij¤aptir yata÷ svabÅjÃt pariïÃmaviÓe«aprÃptÃd utpadyate tac ca bÅjaæ yat pratibhÃsà ca sà te tasyà vij¤apteÓ cak«ÆrÆpÃyatanatvena (#<Vvs_6>#) yathÃkramaæ bhagavÃn abravÅt | evaæ yÃvat spra«ÂavyapratibhÃsà vij¤aptir yata÷ svabÅjÃt pariïÃmaviÓe«aprÃptÃd utpadyate tac ca bÅjaæ yat pratibhÃsà ca sà te tasyà kÃyaspra«ÂavyÃyatanatvena yathÃkranaæ bhagavÃn abravÅd ity ayam abhiprÃya÷ ||

evaæ punar abhiprÃyavaÓena deÓayitvà ko guïÃ÷ |

#<tathà pudgalanairÃtmyapraveÓo hi>#

tathà hi deÓyamÃne pudgalanairÃtmyaæ praviÓanti | dvayÃd vij¤Ãna«aÂkaæ pravartate | na tu kaÓcid eko dra«ÂÃsti na yÃvan mantety evaæ viditvà ye pudgalanairÃtmyadeÓanÃvineyÃs te pudgalanairÃtmyaæ praviÓanti |

#<anyathà puna÷ |
deÓanà dharmanairÃtmyapraveÓa÷>#

anyatheti vij¤aptimÃtradeÓanà | kathaæ dharmanairÃtmyapraveÓa÷ | vij¤aptimÃtram idaæ rÆpÃdidharmapratibhÃsam utpadyate na tu rÆpÃdilak«aïo dharma÷ ko 'py astÅti viditvà | yadi tarhi sarvathà dharmo nÃsti tad api vij¤aptimÃtraæ nÃstÅti kathaæ tarhi vyavasthÃpyate | na khalu sarvathà dharmo nÃstÅty evaæ dharmanairÃtmyapraveÓo bhavati | api tu |

#<kalpitÃtmanà || 10 ||>#

yo bÃlair dharmÃïÃæ svabhÃvo grÃhyagrÃhakÃdi÷ parikalpatas tena kalpitenÃtmanà te«Ãæ nairÃtmyaæ na tv anabhilÃpyenÃtmanà yo buddhÃnÃæ vi«aya iti | evaæ vij¤aptimÃtrasyÃpi vij¤aptyantaraparikalpitenÃtmanà nairÃtmyapraveÓÃt vij¤aptimÃtravyavasthÃpanayà sarvadharmÃïÃæ nairÃtmyapraveÓo bhavati na tu tadastitvÃpavÃdÃt | itarathà hi vij¤apter api vij¤aptyantaram artha÷ syÃd iti vij¤aptimÃtratvaæ na sidhyetÃrthavatÅtvÃd vij¤aptÅnÃæ ||

kathaæ punar idaæ pratyetavyam anenÃbhiprÃyeïa bhagavatà rÆpÃdyÃyatanÃstitvam uktaæ na puna÷ santy eva tÃni yÃni rÆpÃdivij¤aptÅnÃæ pratyekaæ vi«ayÅbhavanti iti | yasmÃt |

#<na tad ekaæ na cÃnekaæ vi«aya÷ paramÃïuÓa÷ |
na ca te saæhatà yasmÃt paramÃïur na sidhyati || 11 ||>#

iti | kim uktaæ bhavati | yat tadrÆpÃdikam Ãyatanaæ rÆpÃdivij¤aptÅnÃæ pratyekaæ vi«aya÷ syÃt tad ekaæ và syÃd yathÃvayavirÆpaæ kalpyate vaiÓe«ikai÷ | anekaæ và paramÃïuÓa÷ | saæhatà và ta eva paramÃïava÷ | na tÃvad ekaæ vi«ayo bhavaty avayavebhyo 'nyasyÃvayavirÆpasya kvacid apy agrahaïÃt | nÃpy anekaæ paramÃïÆnÃæ (#<Vvs_7>#) pratyekam agrahaïÃt | nÃpi te saæhatà vi«ayÅbhavanti | yasmÃt paramÃïur ekaæ dravyaæ na sidhyati ||

kathaæ na sidhyati | yasmÃt |

#<«aÂkena yugapad yogÃt paramÃïo÷ «a¬aæÓatà |>#

«a¬bhyo digbhya÷ «a¬bhi÷ paramÃïubhir yugapad yoge sati paramÃïo÷ «a¬aæÓatà prÃpnoti | ekasya yo deÓas tatrÃnyasyÃsaæbhavÃt |

#<«aïïÃæ samÃnadeÓatvÃt piï¬a÷ syÃd
aïumÃtraka÷ || 12 ||>#

atha ya evaikasya paramÃïor deÓa÷ sa eva «aïïÃæ | tena sarve«Ãæ samÃnadeÓatvÃt sarva÷ piï¬a÷ paramÃïumÃtra÷ syÃt parasparÃvyatirekÃd iti na kaÓcit piï¬o d­Óya÷ syÃt ||

naiva hi paramÃïava÷ saæyujyante niravayavatvÃt | mà bhÆd e«a do«aprasaÇga÷ | saæhatÃs tu parasparaæ saæyujyanta iti kÃÓmÅravaibhëikÃs ta idaæ pra«ÂavyÃ÷ | ya÷ paramÃïÆnÃæ saæghÃto na sa tebhyo 'rthÃntaram iti |

#<paramÃïor asaæyogÃt tatsaæghÃte 'sti kasya sa÷ |>#

saæyoga iti vartate |

#<na cÃnavayavatvena tatsaæyogo na sidhyati || 13 ||>#

atha saæghÃtà apy anyonyaæ na saæyujyante | na tarhi paramÃïÆnÃæ niravayavatvÃt saæyogo na sidhyatÅti vaktavyaæ | sÃvayavasyÃpi hi saæghÃtasya saæyogÃnabhyupagamÃt | tasmÃt paramÃïur ekaæ dravyaæ na sidhyati | yadi ca paramÃïo÷ saæyoga i«yate yadi và ne«yate |

#<digbhÃgabhedÅ yasyÃsti tasyaikatvaæ na yujyate |>#

anyo hi paramÃïo÷ pÆrvadigbhÃgo yÃvad adhodigbhÃga iti digbhÃgabhede sati kathaæ tadÃtmakasya paramÃïor ekatvaæ yok«yate |

#<chÃyÃv­tÅ katha vÃ>#

yady ekaikasya paramÃïor digbhÃgabhedo na syÃd Ãdityodaye katham anyatra chÃyà bhavaty anyatrÃtapa÷ | na hi tasyÃnya÷ pradeÓo 'sti yatrÃtapo na syÃt | Ãvaraïaæ ca kathaæ bhavati paramÃïo÷ paramÃïvantareïa yadi digbhÃgabhedo ne«yate | na hi kaÓcid api paramÃïo÷ parabhÃgo 'sti yatrÃgamanÃd anyenÃnyasya pratighÃta÷ syÃt | asati ca pratighÃte sarve«Ãæ samÃnadeÓatvÃt sarva÷ saæghÃta÷ (#<Vvs_8>#) paramÃïumÃtra÷ syÃd ity uktaæ | kim evaæ ne«yate piï¬asya te chÃyÃv­tÅ na paramÃïor iti | kiæ khalu paramÃïubhyo 'nya÷ piï¬a i«yate yasya te syÃtÃæ | nety Ãha |

#<anyo na piï¬aÓ cen na tasya te || 14 ||>#

yadi nÃnya÷ paramÃïubhya÷ piï¬a i«yate na te tasyeti siddhaæ bhavati | saæniveÓaparikalpa e«a÷ paramÃïu÷ saæghÃta iti và ||

kim anayà cintayà lak«aïaæ / tu rÆpÃdi yadi na prati«idhyate | kiæ punas te«Ãæ lak«aïaæ | cak«urÃdivi«ayatvaæ nÅlÃditvaæ ca | tad evedaæ saæpradhÃryate | yat tac cak«urÃdÅnÃæ vi«ayo nÅlapÅtÃdikam i«yate kiæ tad ekaæ dravyam atha và tad anekam iti | kiæ cÃta÷ | anekatve do«a uktaæ |

#<ekatve na krameïetir yugapan na grahÃgrahau |
vicchinnÃnekav­ttiÓ ca sÆk«mÃnÅk«Ã ca no bhavet || 15 ||>#

yadi yÃvad vicchinnaæ nÃnekaæ cak«u«o vi«ayas tad ekaæ dravyaæ kalpyate p­thivyÃæ krameïetir na syÃd gamanam ity artha÷ | sak­tpÃdak«epeïa sarvasya gatatvÃt | arvÃgbhÃgasya ca grahaïaæ parabhÃgasya cÃgrahaïaæ yugapan na syÃt | na hi tasyaiva tadÃnÅæ grahaïaæ cÃgrahaïaæ ca yuktam | vicchinnasya cÃnekasya hastyaÓvÃdikasyaikatra v­ttir na syÃd yatraiva hy ekaæ tatraivÃparam iti kathaæ tayor viccheda i«yate | kathaæ và tad ekaæ yat prÃptaæ ca tÃbhyÃæ na ca prÃptam antarÃle tac chÆnyagrahaïÃt | sÆk«mÃïÃæ caudakajantÆnÃæ sthÆlai÷ samÃnarÆpÃïÃm anÅk«aïaæ na syÃd | yadi lak«aïabhedÃd eva dravyÃntaratvaæ kalpyate nÃnyathà | tasmÃd avaÓyaæ paramÃïuÓo bheda÷ kalpayitavya÷ | sa caiko na sidhyati | tasyÃsiddhau rÆpÃdÅnÃæ cak«urÃdivi«ayatvam asiddham iti siddhaæ vij¤aptimÃtraæ bhavatÅti ||

pramÃïavaÓÃd astitvaæ nÃstitvaæ và nirdhÃryate sarve«Ãæ ca pramÃïÃnÃæ pratyak«aæ pramÃïaæ gari«Âam ity asaty arthe katham iyaæ buddhir bhavati pratyak«am iti |

#<pratyak«abuddhi÷ svapnÃdau yathÃ>#

vinÃpy artheneti pÆrvam eva j¤Ãpitaæ

#<sà ca yadà tadà |
na so 'rtho d­Óyate tasya pratyak«atvaæ kathaæ mataæ || 16 ||>#

yadà ca sà pratyak«abuddhir bhavatÅdaæ me pratyak«am iti tadà na so 'rtho d­Óyate manovij¤Ãnenaiva paricchedÃc cak«urvij¤Ãnasya ca tadà niruddhatvÃd iti kathaæ tasya pratyak«atvam i«Âaæ | viÓe«eïa tu k«aïikasya vi«ayasya tadÃnÅæ (#<Vvs_9>#) niruddham evaæ tad rÆpaæ rasÃdikaæ và ||

nÃnanubhÆtaæ manovij¤Ãnena smaryata ity avaÓyam arthÃnubhavena bhavitavyaæ tac ca darÓanam ity evaæ tadvi«ayasya rÆpÃde÷ pratyak«atvaæ mataæ | asiddham idam anubhÆtasyÃrthasya smaraïaæ bhavatÅti | yasmÃt |

#<uktaæ yathà tadÃbhÃsà vij¤apti÷>#

vinÃpy arthena yathÃrthÃbhÃsà cak«urvij¤ÃnÃdikà vij¤aptir utpadyate tathoktaæ |

#<smaraïaæ tata÷ |>#

tato hi vij¤apte÷ sm­tisaæprayuktà tatpratibhÃsaiva rÆpÃdivikalpikà manovij¤aptir utpadyata iti na sm­tyutpÃdÃd arthÃnubhava÷ sidhyati | yadi yathà svapne vij¤aptir abhÆtÃrthavi«ayà tathà jÃgrato 'pi syÃt tathaiva tadabhÃvaæ loka÷ svayam avagacchet | na caivaæ bhavati | tasmÃn na svapna ivÃrthopalabdhi÷ sarvà nirarthikà | idam aj¤Ãpakaæ | yasmÃt |

#<svapnad­gvi«ayÃbhÃvaæ nÃprabuddho 'vigacchati || 17 ||>#

evaæ vitathavikalpÃbhyÃsavÃsanÃnidrayà prasupto loka÷ svapna ivÃbhÆtam arthaæ paÓyan na prabuddhas tadabhÃvaæ yathÃvan nÃvagacchati | yadà tu tatpratipak«alokottaranirvikalpaj¤ÃnalÃbhÃt prabuddho bhavati tadà tatp­«ÂhalabdhaÓuddhalaukikaj¤ÃnasaæmukhÅbhÃvÃd vi«ayÃbhÃvaæ yathÃvad avagacchatÅti samÃnam etat ||

yadi svasaætÃnapariïÃmaviÓe«Ãd eva satvÃnÃm arthapratibhÃsà vij¤aptaya utpadyante nÃrthaviÓe«Ãt | tadà ya e«a pÃpakalyÃïamitrasaæparkÃt sadasaddharmaÓravaïÃc ca vij¤aptiniyama÷ sattvÃnÃæ sa kathaæ sidhyati asati sadasatsaæparke taddeÓanÃyÃæ ca |

#<anyonyÃdhipatitvena vij¤aptiniyamo mitha÷ |>#

sarve«Ãæ hi sattvÃnÃm anyonyavij¤aptyÃdhipatyena mitho vij¤apter niyamo bhavati yathÃyogaæ | mitha iti parasparata÷ | ata÷ saætÃnÃntaravij¤aptiviÓe«Ãt saætÃnÃntare vij¤aptiviÓe«a utpadyate nÃrthaviÓe«Ãt | yadi yathà svapne nirarthikà vij¤aptir evaæ jÃgrato 'pi syÃt kasmÃt kuÓalÃkuÓalasamudÃcÃro suptÃsuptayos tulyaæ phalam i«ÂÃni«Âam ÃyatyÃæ na bhavati | yasmÃt |

#<middhenopahataæ cittaæ svapne tenÃsamaæ phalaæ || 18 ||>#

idam atra kÃraïÃæ na tv arthasadbhÃva÷ ||

yadi vij¤ÃptimÃtram evedaæ na kasyacit kÃyo 'sti na vÃk ||

katham upakramyamÃïÃnÃm aurabhrikÃdibhir urabhrÃdÅnÃæ (#<Vvs_10>#) maraïaæ bhavti | atatk­te và tanmaraïe katham aurabhrikÃdÅnÃæ prÃïÃtipÃtÃvadyena yogo bhavati |

#<maraïam paravij¤aptiviÓe«Ãd vikriyà yathà |
sm­tilopÃdikÃnye«Ãæ piÓÃcÃdimanovaÓÃt || 19 ||>#

yathà hi piÓÃcÃdimanovaÓÃd anye«Ãæ sm­tilopasvapnadarÓanabhÆtagrahÃveÓavikÃrà bhavanti | ­ddhivan manovaÓÃc ca | yathà sÃraïasyÃryamahÃkÃtyÃyanÃdhi«ÂhÃnÃt svapnadarÓanaæ | Ãraïyakar«imana÷prado«Ãc ca vemacitraparÃjaya÷ | tathà paravij¤aptiviÓe«ÃdhipatyÃt pare«Ãæ jÅvitendriyavirodhinÅ kÃcid vikriyotpadyate yayà sabhÃgasaætativicchedÃkhyaæ maraïaæ bhavatÅti veditavyaæ ||

#<kathaæ và daï¬akÃraïyaÓÆnyatvam ­«ikopata÷ |>#

yadi paravij¤aptiviÓe«ÃdhipatyÃt sattvÃnÃæ maraïaæ ne«yate | manodaï¬asya hi mahÃsÃvadyatvaæ sÃdhayatà bhagavatopÃlir g­hapati÷ p­«Âa÷ | kaccit te g­hapate Órutaæ kena tÃni daï¬akÃraïyÃni mÃtaÇgÃraïyÃni kaliÇgÃraïyÃni ÓÆnyÃni medhyÅbhÆtÃni | tenoktaæ | Órutaæ me bho gautama ­«ÅïÃæ mana÷prado«eïeti |

#<manodaï¬o mahÃvadya÷ kathaæ và tena sidhyati || 20 ||>#

yady evaæ kalpyate | tadabhiprasannair amÃnu«ais tadvÃsina÷ sattvà utsÃdità na tv ­«ÅïÃæ mana÷prado«Ãn m­tà ity evaæ sati kathaæ tena karmaïà manodaï¬a÷ kÃyavÃgdaï¬ÃbhyÃæ mahÃvadyatama÷ siddho bhavati | tanmana÷prado«amÃtreïa tÃvatÃæ sattvÃnÃæ maraïÃt sidhyati ||

yadi vij¤aptimÃtram evedaæ paracittavida÷ kiæ paracittaæ jÃnanty atha na | kiæ cÃta÷ | yadi na jÃnanti kathaæ paracittavido bhavanti | atha jÃnanti |

#<paracittavidÃæ j¤Ãnam ayathÃrthaæ kathaæ yathà |
svacittaj¤Ãnaæ>#

tad api katham ayathÃrtha |

#<aj¤ÃnÃd yathà buddhasya gocara÷ || 21 ||>#

yathà tannirabhilÃpyenÃtmanà buddhÃnÃæ gocara÷ | tathà tadaj¤ÃnÃt tadubhayaæ na yathÃrthaæ vitathapratibhÃsatayà grÃhyagrÃhakavikalpasyÃprahÅïatvÃt ||

anantaviniÓcayaprabhedÃgÃmbhÅryÃyÃæ vij¤aptimÃtratÃyÃæ |

#<vij¤aptimÃtratÃsiddhi÷ svaÓaktisad­ÓÅ mayà |
k­teyaæ sarvathà sà tu na cintyÃ>#

(#<Vvs_11>#)
sarvaprakÃrà tu sà mÃd­ÓaiÓ cintayituæ na Óakyate | tarkÃvi«ayatvÃt | kasya puna÷ sà sarvathà gocara ity Ãha |

#<buddhagocara÷ || 22 ||>#

buddhÃnÃæ hi sà bhagavatÃæ sarvaprakÃraæ gocara÷ sarvÃkÃrasarvaj¤eyaj¤ÃnÃvighÃtÃd iti ||

viæÓatikà vij¤aptimÃtratÃsiddhi÷ |
k­tir iyam ÃcÃryavasubandho÷ |