Vasubandhu: Abhidharmakosa-bhasya Based on the editions of: (1) P. Pradhan (ed.), AbhidharmakoÓabhëyam of Vasubandhu. (rev. 2nd ed.) Patna: K.P. Jayaswal Research Center, 1975. (2) Dwarikadas Shastri, Swami (ed.), Abhidharmakosa & Bhasya of Acarya Vasubandhu with Sphutartha Commentary of Acarya Yasomittra. (2 vols.) Varanasi: Bauddha Bharati, 1998. Provenance of original e-text unknown. CONTRIBUTORS' NOTE: The following is not simply a transcription, but a best reading based especially on the Pradhan edition, although corrections have been made. This is not a critical edition, and further revisions may be made in the future. Initial error-ridden e-texts of the Kosa-bhasya were acquired by Dan Lusthaus. They have been corrected and brought into present shape primarily by Paul Hackett, with some colloboration by Lusthaus. Undoubtedly some errors remain; the present editors (Hackett & Lusthaus) welcome any corrections or feedback. STRUCTURE OF REFERENCES: VAkK_nn.nn = chapter.verse of Vasubandhu's AbhidharmakoÓa-KÃrikÃs [nnn|nn] = page|line of Pradhan's edition #<...># = BOLD for KÃrikÃs ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ prathamaæ koÓasthÃnam [001|03-001|07] oæ namo buddhÃya ## [001|08] ÓÃstraæ praïetukÃma÷ svasya ÓÃsturmÃhÃtmyaj¤ÃpanÃrthaæ guïÃkhyÃnapÆrvakaæ tasmai namaskÃramÃrabhate ya iti / [001|09-001|10] buddhaæ bhagavantamadhik­tyÃha hatamasyÃndhakÃramanena veti hatÃndhakÃra÷ / [001|10] sarveïa prakÃreïa sarvasmin hatÃndhakÃra÷ sarvathÃsarvahatÃndhakÃra÷ / [001|10-001|11] aj¤Ãnaæ hi bhÆtÃrthadarÓanapratibandhÃdhakÃram / [001|11-001|12] tacca bhagavato buddhasya pratipak«alÃbhenÃtyantaæ sarvathà sarvatra j¤eye punaranutpattidharmatvÃddhatam / [001|12] ato 'sau sarvathÃsarvahatÃndhakÃra÷ / [001|13] pratyaikabuddhaÓrÃvakà api kÃmaæ sarvatra hatÃndhakÃrÃ÷ / kli«ÂasaæmohÃtyantavigamÃt / [001|14] na tu sarvathà / [001|14-001|15] tatha hye«Ãæ buddhadharme«vativiprak­«ÂadeÓakÃle«u arthe«u cÃnantaprabhede«u bhavatyevÃkli«Âamaj¤Ãnam / [001|15-001|16] ityÃtmahitapratipattisaæpadà saæstutya punastameva bhagavantaæ parahitapratipattisaæpadà saæstauti saæsÃrapaÇkÃjjagadujjahÃreti / [001|17] saæsÃro hi jagadÃsaÇgasthÃnatvÃt duruttaratvÃcca paÇkabhÆta÷ / [001|17-001|20] tatrÃvamagnaæ jagadatrÃïamanukampamÃno bhagavÃn saddharmadeÓanÃhastapradÃnairyathÃbhavyamabhyuddh­tavÃn iti ya evamÃtmaparahitapratipattisaæpadà yuktastasmai namask­tyeti Óirasà praïipatya / [001|20] yathÃrthamaviparÅtaæ ÓÃstÅti yathÃrthaÓÃstà / [001|20-001|21] anena parahitapratipattyupÃyamasyÃvi«karoti / [001|21-001|22] yathÃbhÆtaÓÃsanÃcchÃstà bhavanntasau saæsÃrapaÇkÃjjagadujjahÃra na tv­ddhivarapradÃnaprabhÃveïeti / [001|22-002|01] tasmai namask­tya kiæ kari«yÃmÅ tyÃha ÓÃstraæ pravak«yÃmi / [002|01] Ói«yaÓÃsanÃcchÃstram / [002|01-002|02] katamacchÃstramityÃha abhidharmakoÓam [002|02] ko 'yamabhidharmo nÃma / [002|03] ## [002|04] tatra praj¤Ã dharmapravicaya÷/ amaleti anÃsravà / sÃnucareti saparivÃrà / [002|04-002|05] evamanÃsrava÷ pa¤caskandhako 'bhidharma ityuktaæ bhavati / [002|05] e«a tÃvat pÃramÃrthiko 'bhidharma÷ / [002|06] sÃæketikastu [002|07] ## [002|08-002|09] yÃpi ca ÓrutacintÃbhÃvanÃmayÅ sÃsravà praj¤Ã upapattipratilambhikà ca sÃnucarà / [002|09-002|10] yacca ÓÃstramasyÃ÷ prÃptyarthamanÃsravÃyÃ÷ praj¤ÃyÃ÷ tadapi tatsaæbhÃrabhÃvÃdabhidharma ityucyate / [002|10] nirvacanaæ tu svalak«aïadhÃraïÃd dharma÷ / [002|10-002|11] tadayaæ paramÃrthadharmaæ và nirvÃïaæ dharmalak«aïaæ và pratyabhimukho dharma ityabhidharma÷ / [002|12] ukto 'bhidharma÷ / idaæ tu ÓÃstraæ kathamabhidharmakoÓam / [002|13-002|14] ## [002|15-002|16] sa hi ÓÃstrasaæj¤ako 'bhidharma etasminnarthato yathÃpradhÃnamantarbhÆta ityetacchÃstraæ tasya koÓasthÃnÅyaæ bhavati / [002|16] athavà so 'bhidharma etasyÃÓrayabhÆta÷ ÓÃstrasya / [002|17] tato hyetannirÃk­«Âam / ata÷ sa evÃsyÃbhidharma÷ koÓa ityetacchÃstramabhidharvarmakoÓam / [002|18-002|19] kimarthaæ punarabhidharmopadeÓa÷ kena cÃyaæ prathamata upadi«Âo yaÂa ÃcÃryo 'bhidharmakoÓaæ vaktumÃdriyata iti // [002|19] Ãha// [002|20-002|23] ## [002|24] yato na vinà dharmapravicayenÃsti kleÓopaÓamÃbhyupÃya÷ / [002|24-003|01] kleÓÃÓca lokaæ bhramayanti saæsÃramahÃrïeve 'sminan / [003|01-003|02] atastaddhetostasya dharmapravicayasyÃrthe ÓÃstrà kila buddhenÃbhidharma ukta÷ / [003|02] nahi vinà 'bhidharmopadeÓena Ói«ya÷ Óakto dharmÃn pravicetumiti / [003|03-003|04] sa tu prakÅrïa ukto bhagavatà bhadantakÃtyÃyanÅputra-prabh­tibhi÷ piï¬Åk­tya sthapitobhadanta dharmatrÃto dÃnavargÅyakaraïavadityÃhurvaibhëikÃ÷ / [003|05] katame punaste dharmà ye«Ãæ pravicayÃrthamabhidharmopadeÓa ityÃha [003|06] ## [003|07] e«a sarvadharmÃïÃæ samÃsanirddeÓa÷ / [003|07-003|08] tatra katame sÃsravà dharmà ityÃha [003|08-003|09] ## [003|10] mÃrgasatyaæ varjayitvà 'nye saæsk­tà dharmÃ÷ sÃsravÃ÷ / kiæ kÃraïam / [003|11] #<ÃsravÃste«u yasmÃt samanuÓerate (1-4c2-4d) // VAkK_1.4 //># [003|12-003|13] kÃmaæ nirodhamÃrgasatyÃlambanà api Ãsravà upajÃyante na tinuÓerate tatreti na tayo÷ sÃsravatvaprasa¤ga÷ / [003|13-003|14] yathà 'tra nÃnuÓerate tat paÓcÃdanuÓayanirdeÓa eva j¤Ãpayi«yÃma÷ / [003|14] uktÃ÷ sÃsravÃ÷ / [003|15] anasravÃ÷ katame / [003|16] ## [003|17] katamattri vidham / [003|18] #<ÃkÃÓaæ dvau nirodhau ca (1-5c)># [003|19] katamau dvau / pratisaækhyÃnirodho 'pratisaækhyÃnirodhaÓca / [003|19-003|20] ityetadÃkÃÓÃdi trividhamasaæsk­taæ mÃrgasatyaæ cÃnÃsravà dharmÃ÷ / [003|20] kiæ kÃraïam / nahi te«vÃsravà anuÓerata iti / [003|21] yadetat trividhamasaæsk­tamuddi«Âam [003|22] ## [003|23] anÃvaraïasvabhÃvamÃkÃÓaæ yatra rÆpasya gati÷ // [003|24] ## [004|01] ya÷ sÃsravairdharmairvisaæyoga÷ sa pratisaækhyÃnirodha÷ / [004|01-004|02] du÷khÃdÅnÃmÃryasatyÃnÃæ pratisaækhyÃnaæ pratisaækhyà praj¤ÃviÓe«astena prÃpyo nirodha÷ / [004|02] pratisaækhyÃnirodha÷ / [004|02-004|03] madhyapadalopÃt gorathavat / [004|04] kiæ punareka eva sarve«Ãæ sÃsravÃïÃæ dharmÃïÃæ pratisaækhyÃnirodha÷ / netyÃha / [004|05] kiæ tarhi / [004|06] ## [004|07] yÃvanti hi saæyogadravyÃïi tÃvanti visaæyogadravyÃïi / [004|07-004|08] anyathà hi du÷khadarÓanaheyakleÓanirodhasÃk«Ãtk karaïÃt sarvakleÓanirodhasÃk«Ãtkriyà prasajyeta / [004|08-004|09] sati caivaæ Óe«apratipak«abhÃvanÃvaiyarthyaæ syÃt / [004|09-004|10] yattarhyuktam "asabhÃgonirodha" ityasya ko 'rtha÷ / [004|10-004|11] nÃsya kaÓcit sabhÃgaheturasti nÃsau kasyacidityayamasya vÃkyasyÃrtho na tu nÃsya kaÓicat sabhÃgo 'stÅti / [004|11] ukta÷ pratisaækhyÃnirodha÷ // [004|12] ## [004|13-004|14] anÃgatÃnÃæ dharmÃïÃmutpÃdasyÃtyantaæ vighnabhÆto visaæyogÃd yo 'nyo nirodha÷ so 'pratisaækhyÃnirodha÷ / [004|14] na hyasau pratisaækhyayà labhyate / kiæ tarhi / pratyayavaikalyÃt / [004|14-004|16] yathaikarÆpavyÃsaktacak«urmanaso yÃni rÆpÃïi Óabdagandharasaspra«ÂavyÃni cÃtyayante tadÃlambanai÷ pa¤cabhirvij¤ÃnakÃyairna Óakyaæ punarutpattum / [004|16-004|17] na hi te satyà atÅtaæ vi«ayamÃlambayi tulmiti / [004|17] ata÷ sa te«ÃmapratisaækhyÃnirodha÷ pratyayavaikalyÃt prÃpyate / [004|18] catu«koÂikaæ cÃtra bhavati / santi te dharmà ye«Ãæ pratisaækhyÃnirodha eva labhyate / [004|19] tadyathà atitapratyutpannotpattidharmÃïÃæ sÃsravÃïÃm / [004|19-004|20] santi ye«ÃmapratisaækhyÃnirodha eva / [004|20] tadyathà 'nutpattidharmÃïÃmanÃsravasaæsk­tÃnÃm / santi te yesÃmubhayam / [004|21] tadyathà sÃsravÃïÃmanutpasttidharmÃïÃm / santi ye«Ãæ nobhayam / [004|21-004|22] tadyathà atÅtapratyutpannotpattidharmÃïÃmaïÃsravÃïÃmiti / [004|22] uktaæ trividhamasaæsk­tam // [004|23] yattÆktaæ "saæsk­tà mÃrgavarjitÃ÷ / [004|23-004|24] sÃsravÃ" iti katame te saæsk­tÃ÷ / [004|25] ## [004|26] rÆpaskandho vedanÃskandha÷ saæskÃraskandho vij¤ÃnaskandhaÓcetyete saæsk­tà dharmÃ÷ / [004|27] sametya saæbhÆya pratyayai÷ k­tÃ÷ iti saæsk­tÃ÷ / nahyekapratyayajanitaæ ki¤cidastÅti / [004|27-005|01] tajjÃtÅyatvÃdanÃgate«vavirodho dugdhendhanavat / [005|02] ## [005|03] ta eva saæsk­tà gatagacchadgami«yadbhÃvÃdadhvÃna÷ adyante 'nitayatyeti và / [005|03-005|04] kathà vÃvÃyam tasyà vastu nÃma / [005|04] sÃrthakavastugrahaïÃt tu saæsk­ntaæ kathÃvastÆcyate / [005|04-005|05] anyathà hi urakaraïagrantho virudhyeta / [005|05] "kathÃvastÆnya«ÂÃdaÓabhirdhatubhi÷ saæg­hÅtÃni /" [005|05-005|06] ni÷saraïaæ ni÷sÃra÷ sarvasya saæsk­tasya nirvÃïam / [005|06] tade«ÃmastÅti sani÷sÃrÃ÷ / [005|06-005|07] sahetukatvÃt savastukÃ÷ / [005|07] hetuvacana÷ kila vastuÓabda iti vaibhëicÃ÷ / [005|07-005|08] ityete saæsk­tadharmauaryÃyÃ÷ / [005|08] ta eva puya÷ saæsk­tà dharamÃ÷ / [005|09] ## [005|10] ata÷ kiæ diddhaæ / [005|10-005|11] ya upÃdÃnaskandhÃ÷ skandhà api te syu÷ eva nopÃdÃnaskandhÃ÷ / [005|11] anÃsravÃ÷ saæskÃrà iti tatra upÃdÃnÃni kleÓÃ÷ / [005|11-005|12] tatsaæbhÆtatvÃdupÃdÃnaskandhÃ÷ // [005|12] truïatupÃgnivat / taddhidheyatvÃdvà rÃjapurÆpavat / [005|12-005|13] upÃdÃnÃni và tebhya÷ saæbhavantÅti upÃdÃnaskandhÃ÷ pu«paphalav­k«avat / [005|13-005|14] ta eva sÃsravà dharmà ucyante / [005|15] ## [005|16] raïsà hi kleÓÃ÷ / ÃtmapÃravyÃvÃdhanÃt / stadanuÓayitatvÃt saraïÃ÷ / sÃsravavat / puna÷ [005|17] ## [005|18] ÃryÃïÃæ pratikÆlatvÃddu÷kham / samudetyasmÃd du÷khamiti samudaya÷ / [005|18-005|19] lak«yata iti loka÷ / [005|19] d­«Âirasmiæsti«ÂhatyanuÓayanÃditi d­«ÂisthÃnam / bhavatÅti bhava÷ [005|20] ityete sÃsravÃïasaæ dharmÃïÃmÃnvarthaparyÃyÃ÷ [005|21] pa¤ca rÆpÃdaya÷ skandhà ityuktam / tatra [005|22] ## [005|23] pa¤cendriyÃïi cak«u÷ÓtrotragrhÃïajihvÃkÃyendariyà ïa / [005|23-005|24] pa¤cÃrthÃste«Ãmevacak«urÃdÅnÃmindriyÃïÃæ yathÃsvaæ ye pa¤ca vi«ayÃ÷ rÆpaÓabdagandharasaspra«ÂavyÃkhyÃ÷ / [005|25] avij¤aptiÓceti / etÃvÃn rÆpaskandha÷ [005|26] tatra ya ete pa¤ca rÆpÃdayo 'rthà uktÃ÷ / [005|27] ## [006|01-006|02] rÆpaÓabdagandharasaspra«Âavyavij¤ÃnÃnÃmÃÓrayabhÆtà ye pa¤ca rÆpÃtmakÃ÷ prasÃdÃste yathÃkramaæ cak«u÷ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyà veditavyÃ÷ / [006|02-006|03] yathoktaæ bhagavatà "cak«urbhik«o ÃdhyÃtmikamÃyatanaæ catvÃri mahÃbhÆtÃnyupÃdÃya" rÆpa prasÃda iti vistara÷ / [006|03-006|04] yÃnyetÃni cak«urÃdÅnyuktani tadvij¤ÃnÃÓrayà rÆpaprasÃdÃÓcak«urÃdaya÷ / [006|04-006|05] cak«urvij¤ÃnÃdyÃÓrayà ityartha÷ / [006|05] evaæ k­tvà prakaraïagraïtho 'pyanuv­tto bhavati / "cak«u÷ katamat / [006|05-006|06] cak«urvij¤ÃnÃÓrayo rÆpaprasÃda" iti vistara÷ / [006|06] nirddi«ÂÃni pa¤cendriyÃïi / [006|07] arthÃ÷ pa¤cà nirddeÓyÃ÷ / tatra tÃvat] [006|08] ## [006|09] varïa÷ saæsthÃnaæ ca / tatra varïaÓcaturvidho nÅlÃdi÷ / tadbhedà anye / [006|09-006|10] samsthÃnama«Âavidhaæ dÅrghadi visÃtÃntam / [006|10] tadeva rÆpÃyatanaæ punarucyate / [006|11] ## [006|12-006|13] tadyathà nÅlaæ pÅtaæ lohitamavadÃtaæ dÅrghaæ hrasvaæ v­ttaæ parimaï¬alaæ unnatamavanataæ sÃtaæ visÃtaæ abhraæ dhÆmo rajo mahikà cchÃyà Ãtapa÷ Ãloka÷ andhakÃramiti / [006|13-006|14] kecinnabhaÓcaikavarïamiti ekaviæÓatiæ saæpaÂhanti / [006|14] tatra sÃtaæ samasthÃnam / visÃtaæ vi«ama sthÃnaml mahikà nÅhÃra÷ / Ãtapa÷ sÆryaprabhà / [006|14-006|15] Ãloka÷ candratÃrakÃgnyo«adhimaïÅnaæ prabhà / [006|16] chÃyà yatra rÆpÃïÃæ darÓanam / viparyayÃdandhakÃram / [006|16-006|17] Óe«aæ sugamatvÃnna vipa¤citam / [006|17] asti rÆpÃyatanaæ varïato vidyate na saæsthÃnata÷ [006|17-006|18] nÅlapÅtalohitavadÃtacchÃyÃtapÃlokÃndhakÃrÃkhyam / [006|18] asti saæsthÃnato na varïata÷ / [006|18-006|19] ghÃdÅnÃæ prade«a÷ kÃyavij¤aptisvabhÃva÷ / [006|19] astyubhayathà / pariÓi«Âaæ rÆpÃyatanam / [006|19-006|20] ÃtapÃlokÃveva varïato vidyete ityapare / [006|20] "d­Óyate hi nÅlÃdÅnaæ dÅrghÃdipariccheda" iti / [006|21] kathaæ punarekaæ dravyamubhayathà vidyate / astyubhayasya tatra praj¤ÃnÃt / [006|21-006|22] j¤ÃnÃrtho hye«a vidirna sattÃrtha÷ / [006|22] kÃyavij¤aptÃvapi tarhi prasaÇga÷ / uktaæ rÆpÃyatanaæ // [006|23] #<Óabdastva«Âavidha÷ /># [006|24] upÃttÃnupÃttamahÃbhÆtahetuka÷ sattvÃsattvÃkhyaÓceti caturvidha÷ / [006|24-006|25] punarmanoj¤Ãmanoj¤abhedÃda«Âavidho bhavati / [006|25-006|26] tatropÃttamahÃbhÆtahetuko yathà hastavÃkchabda÷ / [006|26] anupÃttamahÃbhutahetuko yathà vÃyuvanaspatinadÅÓabda÷ / [006|26-006|27] sattvÃkhyo vÃgvij¤apti«abda÷ / [006|27] asattvÃkhyo 'nya÷ [006|27-006|28] upÃttÃnupÃttamahÃbhÆtahetuko 'pyasti Óabda ityapare / [006|28] tadyathà hastam­daÇgasaæyogaja iti / [006|28-007|01] sa tu yathaikau varïaparamÃïurna bhÆtacatu«kadvayamupÃdÃye«yate tathà naivai«Âavya iti / [007|01] ukta÷ Óabda÷ // [007|02] ## [007|03] #<«o¬ha># [007|04] madhurÃmlalavaïakaÂukatittaka«ÃyabhedÃt / [007|05] ## [007|06] sugandhadurgandhayo÷ samavi«amagandhatvÃt / trividhastu ÓÃstre / [007|06-007|07] "sugandho durgandha÷ samagandha" iti / [007|08] ## [007|09] spra«ÂavyamekÃdaÓadravyasvabhÃvam / [007|09-007|10] catvÃri mahÃbhÆtÃni Ólak«ïatvaæ karkaÓatvaæ gurutvaæ laghutvaæ ÓÅtaæ jighatsà pipÃsà ceti / [007|10] tatra bhÆtÃni paÓcÃdvak«yÃm÷ / [007|10-007|11] Ólak«ïatvaæ m­dutà / [007|11] karkaÓatvaæ paru«atà / gurutvaæ yena bhÃvÃstulyante / laghutvaæ viparyayÃt / [007|11-007|12] ÓÅtamu«ïÃbhilëak­t / [007|12] jighatsà bhojanÃbhilëak­t / kÃraïe kÃryopacÃrÃt / yathà [007|13-007|14] "buddhÃnÃæ sukha utpÃda÷ sukhà dharmasya deÓanà / sukhà saÇghasya sÃmagrÅ samagrÃïÃæ tapa÷ sukhaæ" // iti / [007|15] tatra rÆpadhÃtau jighatsÃpipÃse na sta÷ / Óe«amasti [007|15-007|16] yadyapi tatra vastrÃïyekaÓo na tulyante sa¤citÃni punastulyante / [007|16] ÓÅtamupaghÃtakaæ nÃsti / [007|16-007|17] anugrÃhakaæ kilÃsti / [007|18-007|19] yadetadbahuvidhaæ rÆpamuktaæ tatra kadÃcidekena dravyeïa cak«urvij¤Ãnamutpadyate yadà tatprakÃravyavacchedo bhavati / [007|19] kadÃcid bahubhiryadà na vyavaccheda÷ / [007|19-007|20] tadyathà senÃvyÆhamanekavarïasaæsthÃnaæ maïisamÆhaæ ca dÆrÃt paÓyata÷ / [007|20] evaæ ÓrotrÃdivij¤Ãnaæ veditavyaæ / [007|21] kÃyavij¤Ãnaæ tu paraæ pa¤cabhi÷ spra«Âavyairutpadyata ityeke / [007|21-007|22] caturbhirmahÃbhÆtairekena ca Ólak«ïatvÃdinà / [007|22] sarvairekÃdaÓabhirityapare / [007|22-007|23] nanu caivaæ samastÃlambanatvÃt sÃmÃnyavi«ayÃ÷ pa¤ca vij¤ÃnakÃyÃ÷ prÃpnuvanti na svalak«aïavi«ayÃ÷ / [007|23-007|24] Ãyatanasvalak«aïaæ pratyete svalak«aïavi«ayà i«yante na dravyasvalak«aïamityado«a÷ / [007|25] idaæ vicÃryate / [007|25-007|26] kÃyajihvendriyayoryugapad vi«ayaprÃptau satyÃæ katarad vij¤Ãnaæ pÆrvamutpadyate / [007|26] yasya vi«aya÷ paÂÅyÃn / [007|26-007|27] samaprÃpte tu vi«aye jihvÃvij¤Ãnaæ pÆrvamutpadyate / [007|27] bhoktukÃmatÃvarjitatvÃtsasntate÷ / [007|27-007|28] uktÃ÷ pa¤ÃcendriyÃrthÃ÷ yathà ca te«Ãæ grahaïaæ / [007|29] avij¤aptiridÃnÅæ vaktavyà / seyamucyate [008|01-008|02] ## [008|03] vik«iptacittakasyeti tadanyacittasyÃpi // [008|03-008|04] acittakasyÃpÅtyasaæj¤inirodhasamÃpattisamÃpannasyÃpi / [008|04] apiÓabdenÃvik«iptasacittasyÃpÅti vij¤Ãyate / [008|05] yo 'nu bandha iti ya÷ pravÃha÷ / ÓubhÃÓubha iti kuÓalÃkuÓala÷ / [008|05-008|06] kuÓalÃkuÓale prÃptivÃho 'pyastÅd­Óa iti tadviÓe«aïÃrthamucyate mahÃbhÆtÃnyupÃdÃyeti / [008|07] hetvartha upÃdÃyÃrtha iti vaibhëikÃ÷ / jananÃdihetubhÃvÃt / [008|07-008|08] sa hyavij¤aptiriti hiÓabdastannÃmakaraïavij¤ÃpanÃrtha÷ / [008|08-008|09] rÆpakriyÃsvabhÃvÃpi satÅ vij¤aptivat paraæ na vij¤ÃpayatÅtyavij¤apti÷ / [008|09-008|09 ucyata iti ÃcÃryavacanaæ darÓayati / [008|09-008|10] samÃsatastu vij¤aptisamÃdhisaæbhÆtaæ kuÓalÃkuÓalaæ rÆpamavij¤apti÷ / [008|11] mahÃbhÆtÃnyupÃdÃyetyuktÃni katamÃni bhÆtÃni / [008|12] ## [008|13] ityete catvÃra÷ svalak«aïopÃdÃyarÆpadhÃraïÃd dhÃtavaÓcatvÃri mahÃbhÆtÃny ucyante / [008|14] mahattvame«Ãæ sarvÃnyarÆpÃÓrayatvenaudÃrikatvÃt / [008|14-008|15] atha và tadudbhÆtav­tti«u p­thivyaptejovÃyuskandhe«ve«Ãæ mahÃsïniveÓatvÃt / [008|15-008|16] te punahete dhÃtava÷ kasmin karmaïi saæsidhÃ÷ kiæsvabhÃvÃÓcetyÃha [008|17] ## [008|18] dh­tisaægrahapaktivyÆhanakarmasvete yathÃkramaæ saæsiddhÃ÷ p­thivyaptejovÃyudhÃtava÷ / [008|18-008|19] vyÆhanaæ punarv­ddhi÷ prasarpaïaæ ca veditavyam / [008|19] idame«Ãæ karma / svabhÃvastu yathÃkramaæ [008|20] ## [008|21] khara÷ p­thivÅdhÃtu÷ / sneho 'bdhÃtu÷ / u«ïatà tejodhÃtu÷ / [008|22] Åraïà vÃyudhÃtu÷ / Åryate 'nayà bhÆtasroto deÓÃntarotpÃdanÃt pradÅperaïavaditÅraïà / [008|23] "vÃyudhÃtu÷ katamo laghusamudÅraïatvam" iti prakÃraïe«u nirdi«Âaæ sÆtre ca / [008|23-008|24] tattu laghutvamupÃdÃya rÆpamapyuktaæ prakaraïe«u / [008|24-008|25] ato ya ÅraïÃsvabhÃvo dharma÷ sa vÃyuriti karæaïà 'sya svabhÃvo 'bhivyakta÷ / [008|26] ka÷ puna÷ p­thivyÃdinÃæ p­thivÅdhÃtvÃdÅnÃæ ca viÓe«a÷ / [009|01] ## [009|02] tathà hi p­thivÅæ darÓayanto varïaæ saæsthÃnaæ ca darÓayanti / yathà p­thivÅ evaæ [009|03] #<ÃpastejaÓca># [009|04] varïasaæsthÃnamevocyate lokasaæj¤ayà / [009|05] ## [009|06] ya eva tu vÃyudhÃtu÷ sa eva loke vÃyuarityucyate / [009|07] ## [009|08] yathà p­thivÅ varïasaæsthÃnamucyate lokasaæj¤ayà tatha vÃyuarapi / [009|08-009|09] nÅlikà vÃtyà maï¬alikà vÃtyeti // [009|10] kasmÃt punarayamavij¤aptiparyanto rÆpaskandha ityucyate / raupaïÃt / [009|10-009|11] uktaæ bhagavatà "rÆpyate rupyata iti bhik«avastasmÃdrÆpopÃdÃnasdandha ityucyate // [009|11-009|12] kena rupyate / [009|12] pÃïisparÓenÃpi sp­«Âo rÆpyata" iti vistara÷ / rÆpyate bÃdhyata ityartha÷ / [009|13] tathà hyarthavargÅye«Æktam [009|14-009|15] "tasya cet kÃmayÃnasya cchandajÃtasya dehina÷ / te kÃmà na sam­dhyanti Óalyaviddha iva rÆpyate //" [009|16] rÆpasya puna÷ kà badhanà / vipariïÃmotpÃdanà / [009|16-009|17] pratighÃto rÆpeïetyapare / [009|17] paramÃïurÆpaæ tarhi rÆpaæ na prÃpnotyarÆpaïÃt / [009|17-009|18] na vai paramÃïurÆpamekaæ p­thag bhÆtamasti / [009|18] sa¤ghÃtasthaæ tu tad rÆpyata eva / [009|18-009|19] atÅtÃnÃgataæ tarhi rÆpaæ na prÃpnoti / [009|19] tadapi rÆpitaæ rÆpayi«yamÃïaæ tajjÃtÅyaæ ceti rÆpamindhanavat / [009|19-009|20] avij¤aptistarhi na prÃpnoti / [009|20] sÃpi vij¤aptirÆpaïÃd rÆpità bhavati / [009|20-009|21] v­k«apracalane cchÃyÃpracalanavat / [009|21] nÃvikÃrÃt / [009|21-009|22] vij¤aptiniv­ttau cÃvij¤aptiniv­tti÷ syÃd v­k«ÃbhÃve cchÃyà 'bhÃvavat / [009|22-009|23] ÃÓrayabhÆtarÆpaïÃdityapare evaæ tarhi cak«urvij¤ÃnÃdÅnÃmapyÃÓrayarÆpaïÃt rÆpatvaprasaÇga÷ / [009|23] vi«amo 'yamupanyÃsa÷ / [009|23-009|24] avij¤aptirhi cchÃyeva v­k«aæ prabheva maïiæ bhÆtÃnyÃÓrtya varttate / [009|24-009|25] na tvevaæ cak«urÃdÅnyÃÓritya varttante cak«urvij¤ÃnÃdÅni kevalaæ tÆtpattinimiktamÃtraæ tÃni te«Ãæ bhavantÅti / [009|25-009|26] idaæ tÃvadavaibhëikÅyaæ v­k«amÃÓritya cchÃyà varttate maïiæ cÃÓritya prabheti / [009|26-010|01] cchÃyÃdivarïaparamÃïÆnÃæ pratyekaæ svabhÆtacatu«kÃÓritatvÃbhyupagamÃt / [010|01] satyapi ca tadÃÓritatve cchÃyÃprabhayornÃvij¤aptistathaivÃÓrità / yujyate / [010|02] niruddhe«vapi avij¤a ptyÃÓaye«u mahÃbhÆte«u tasyà anirodho 'bhyupagamyate / [010|02-010|03] ato na bhavatye«a parihÃra÷ / [010|03-010|04] anye punaratra parihÃramÃhu÷ cak«urvij¤ÃnÃdÅnÃmÃÓrayo bhedaæ gata÷ / [010|04] ka«cidrÆpyate cak«urÃdi÷ kaÓcinna rÆpyate yathà mana÷ / [010|05] na tvevamavij¤apti÷ / [010|05-010|06] tasmÃdasamÃna÷ prasaÇga÷ ityata upapannametadÃÓraya rÆpaïÃdrÆpamiti / [010|07] ya eva rÆpaskandhasvabhÃvà uktÃ÷ [010|08] ## [010|09] ÃyatanavyavasthÃyÃæ daÓÃyatanÃni / [010|09-010|10] cak«urÃyatanaæ rÆpÃyatanaæ yÃvat kÃyÃyatanaæ spra«ÂavyÃyatanamiti / [010|10-010|11] dhÃtuvyavasthÃyÃæ ta eva daÓadhÃtavaÓcak«urchÃtÆ rÆpadhÃturyÃvat kÃyadhÃtu÷ spra«ÂavyadhÃturiti / [010|11] ukto rÆpaskandhastasya cÃyatanavyavasthÃnam / [010|12=01012] vedanÃdayo vaktavya÷ / [010|12] tatra [010|13] ## [010|14] trividho 'nubhavo vedanÃskandha÷ / sukho du÷kho , du÷khÃsukhaÓca / [010|14-010|15] sa punarbhidyamÃna÷ «a¬ vedanÃkÃyÃ÷ cak«u÷saæsparÓajà vedanà yÃvamvana÷saæsparÓajà vedaneti / [010|16] ## [010|17-010|18] yÃvannÅlapÅtadÅrghahrasvastripuru«amitramitrasukhadu÷khÃdinimittodgrahaïamasau saæj¤Ãskandha÷ / [010|18] sa punarbhidyamÃna÷ «aÂsaæj¤ÃkÃyà vedanÃvat // [010|19] ## [010|20] rÆpavedanÃsaæj¤Ãvij¤ÃnebhyaÓcatubbryo 'nye tu saæskÃrÃ÷ saæskÃraskandha÷/ [010|20-010|21] bhagavatà tu sÆtre «a cetanÃkÃyà ityuktaæ prÃdhÃnyÃt / [010|21-010|22] sà hi karmasvarÆpatvÃdabhisaæskaraïe pradhÃnà / [010|22-010|23] ata evoktaæ bhagavatà "saæsk­tamabhisaæskaroti / [010|23] tasmÃt saæskÃrà upÃdÃnaskandha ity ucyata" iti [010|23-010|25] anyathà hi Óe«ÃïÃæ caitasikÃnÃæ viprayuktÃnÃæ ca saæskÃrÃïÃæ skandhÃsaægrahÃddu÷khasamudayasatyatvaæ na syÃditi parij¤ÃparihÃïe api na syÃtÃm/ [010|25-010|26] uktaæ ca bhagavatà "nÃhamekadharmamapi anabhij¤ÃyÃparij¤Ãya du÷khasyÃntakriyÃæ vadÃmÅti / [010|26] evamaprahÃye" tyuktam / [011|01] tasmÃdavaÓyame«Ãæ saæskÃraskandhasaægraho "bhyupagantavya÷ / [011|02] ## [011|03] vedanÃsaæj¤ÃsaæskÃraskandhÃ÷ ÃyatanadhÃtuvyavasthÃyÃæ [011|04] ## [011|05] ityetÃni sapta dravyÃïi dharmÃyatanaæ dharmadhÃtuÓcetyÃkhyÃyante / [011|06] ## [011|07] vi«ayaæ vi«ayaæ prati vij¤aptirupalabdhirvij¤Ãna skandha ityucyate / [011|07-011|08] sa puna÷ «a¬ vij¤ÃnakÃyÃ÷ cak«urvij¤Ãnaæ yÃvanmanovij¤Ãnamiti / [011|08-011|09] ya e«a vij¤Ãnaskandha ukta ÃyatanavyavasthÃyÃæ [011|10] ## [011|11] dhÃtuvyavasthÃyÃæ sa eva [011|12] ## [011|13] katame sapta / [011|14] #<«a¬ vij¤ÃnÃnyatho mana÷ // VAkK_1.16 //># [011|15] cak«urvij¤ÃnadhÃturyÃvanmanovij¤ÃnadhÃtumanodhÃtuÓca / [011|15-011|16] evamatra pa¤ca skandhà dvÃdaÓÃyatanÃni a«ÂÃdaÓa dhÃtavo nirddi«Âà bhavaïti / [011|16-011|17] avij¤aptivarjyo rÆpaskandho daÓÃyatanÃni daÓa dhatava÷ / [011|17-011|18] vedanà daya÷ skandhÃstrayo "vij¤aptirasaæsk­tÃni ca dharmÃyatanaæ dharmadhÃtuÓca vij¤Ãnaskandho mana Ãyatanaæ «a¬ vij¤ÃnadhÃtavo manodhÃtuÓceti // [011|19] nanu ca «a¬ vij¤ÃnakÃyà vij¤Ãnaskandha ityuktam / [011|19-011|20] atha ko "yaæ punastebhyo "nyo manodhÃtu÷ na khalu kaÓcidanya÷ / [011|20] kiæ narhi / te«Ãmeva [011|21] #<«aïïÃmanantarÃtÅtaæ vij¤Ãnaæ yaddhi tanmana÷ /># [011|22] yadyatsamanantaraniruddhaæ vij¤Ãnaæ tanmanodhÃturityucyeta / [011|22-011|23] tadyathà sa eva putro "nyasya pità bhavati tadeva phalamanyasya bÅjamiti / [011|23-011|25] evaæ tarhi dravyata÷ saptadaÓa dhÃtavo bhavanti dvÃdaÓa và «a¬vij¤ÃnadhÃtumanodhÃtÆnÃmitaretarÃntarbhÃvÃditi kasmÃda«ÂÃdÃÓa vyavasthÃpyante / [011|25] yadyapyevaæ tathÃpi [011|26] #<«a«ÂhÃÓrayaprasiddhyartha dhÃtavo "«ÃdaÓ sm­tÃ÷ // VAkK_1.17 //># [011|27] pa¤cÃnÃæ vij¤ÃnadhÃtÆnÃæ cak«urdhÃtvÃyatanÃdaya÷ pa¤cÃÓrayÃ÷ / [011|28] «a«Âhasya manovij¤ÃnadhÃtorÃÓrayo "nyo nÃsti / [011|28-011|29] atastadÃÓrayaprasiddhacyartha manodhÃturÆpadi«Âa÷ / [011|29-012|01] evamÃÓrayÃÓritÃlambana«ÂkavyavasathÃnÃda«ÂÃdaÓa dhÃtavo bhavantÅti / [012|01] arhatastarhi caramaæ cittam na mano bhavi«yati / [012|02] nahi tadasti yasya tatsasmanantarÃtÅtaæ syÃditi / na / [012|02-012|03] tasyÃpi manobhÃvenÃvasthitatvÃt / [012|03] anyakÃraïavaikalyÃttu nottaravij¤ÃnasaæbhÆti÷ // [012|04] tatra skandhai÷ sarvasaæsk­tasaægraha÷ / [012|04-012|05] upÃdÃnaskandhai÷ sarvasÃsravÃïÃmà yatanadhÃtubhi÷ sarvadharmÃïÃm / [012|05] samÃsatastu j¤Ãtavya÷ [012|06-012|07] ## [012|08] rÆpaskandhena mana Ãyatanena dharmadhÃtunà ca sarvadharmÃïÃæ saægraho boddhavya÷ / [012|08-012|09] sa khalve«a saægraho yatra kvaciducyamÃno veditavya÷ / [012|10] ## [012|11] na parabhÃvena / kim kÃraïam / [012|12] ## [012|13] viyukto hi parabhavena dharma÷ / tasmÃnna yena viyuktastenaiva saæg­hÅto yujyate / [012|13-012|14] tadyathà cak«urindriyaæ rÆpaskandhena cak«urÃyatanadhÃtubhyÃæ ca du÷khasamudayasatyÃbhyÃæ ca saæg­hÅtam / [012|15] tatsvabhÃvatvÃt / nÃnyai÷ skandhÃdibhistadbhÃva viyuktatvÃt / [012|15-012|16] yastvanyenÃnyasya saægraha ucyate yathà saægrahavastubhi÷ par«adÃæ sa hi kÃdÃcitkatvÃt sÃæketiko veditavya÷ / [012|17] nanu caikaviæÓatyà dhÃtubhirbhavitavyam / cak«u«o dvitvÃt ÓrotraghrÃïayoÓca / [012|18] na bhavitavyam / yasmÃt / [012|19-012|20] ## [012|21] tra jÃtisÃmÃnyamubhayoÓcak«u÷svabhÃvatvÃt / [012|21-012|22] gocarasÃmÃnyamubhayo rÆpavi«ayatvÃt / [012|22] vij¤ÃnasÃmÃnyamubhayorekacak«urvij¤ÃnÃÓrayatvÃt / tasmadeka eva cak«urdhÃtu÷ / [012|23] evaæ ÓrotraghrÃïayorapi yojyam / [012|24] #<ÓobhÃrthaæ tu dvayodbhava÷ // VAkK_1.19 //># [012|25] ekadhÃtutve "pi tu cak«urÃdÅnaæ dvayo÷ saæbhava ÃÓrayasya ÓobhÃrtham / [012|25-013|01] anya thà hyekacak«u÷ÓrotrÃdhi«ÂhÃnaikanÃsikÃvilasaæbhavÃt mahad vairupyaæ syÃditi / [013|02] uktÃ÷ skandhÃyatanadhÃtava÷ [013|03] idaæ tu vaktavyaæ ka÷ skandhÃyatanadhÃtvartha iti / [013|04] ## [013|05-013|07] 'yat ki¤cidrÆpamatÅtÃnÃgatapratyutpannamÃdhyÃtmibÃhyam audÃrikaæ và sÆk«maæ và hÅnaæ và praïÅtaæ và yadvà dÆre antike tatsarvamaikadhyamabhisaæk«ipya rÆpaskandha iti saækhyÃæ gacchatÅ ti vacanÃt sÆtre rÃÓyartha÷ skandhÃrtha iti siddham / [013|07-013|08] tatrÃtÅtaæ rÆpamanityatÃniruddham / [013|08] anÃgatamanutpannam / pratyutpannamutpannÃniruddham / [013|09] ÃdhyÃtmikaæ svÃsÃntÃnikaæ bÃhyamanyadÃyatanato và [013|09-013|10] audÃrikaæ sapratighaæ sÆk«mamapratighamÃpek«ikaæ và / [013|10] Ãpek«ikatvÃdasiddhamiti cet / na / [013|10-013|11] apek«ÃbhedÃt / [013|11] yadapek«yau dÃrikaæ na jÃtu tadapek«ya sÆk«maæ pitÃputravat / hÅnaæ kli«Âam / [013|12] praïitamakli«Âam / dÆramatÅtÃnÃgatam / antikaæ pratyutpannam / [013|12-013|13] evaæ yÃvat vij¤Ãnam / [013|13] ayaæ tu viÓa«a÷ / audÃrikaæ pa¤cendriyÃÓrayam sÆk«maæ mÃnasam / [013|13-013|14] bhÆmito veti vaibhëikÃ÷ / [013|14] bhadanta Ãha audÃrikarÆpaæ pa¤acendriyagrÃhyam sÆk«mamanyat / [013|15] hÅnamamanÃpaæ praïÅtaæ manÃpam / dÆramad­ÓyadeÓam / antikaæ d­ÓyadeÓam / [013|15-013|16] atÅtÃdÅnÃæ svaÓabdenÃbhi hitatvÃt / [013|16] evam vedanÃdayo 'pi veditavyÃ÷ / [013|17] dÆrÃntikatvaæ tu te«ÃmÃÓrayavaÓÃt / audÃrikasÆk«matvaæ tu pÆarvavaditi // [013|18] cittacaittÃyadvÃrÃrtha ÃyatanÃrtha÷ / [013|18-013|19] nirvacanaæ tu cittacaittÃnÃmÃyaæ tanvantÅti ÃyatanÃni / [013|19] vist­ïvantÅtyartha÷ / gotrÃrtho dhÃtvartha÷ / [013|19-013|21] yathaikasmin parvate bahÆnyayastÃmrarÆpyasuvarïÃdigotrÃni dhÃtava ucyante evam ekasminnÃÓraye santÃne và a«ÂÃdaÓa gotrÃïi a«ÂÃdaÓa dhÃtava ucyante / [013|21] ÃkarÃstatra gotrÃïyuacyante / [013|21-013|22] ta ime cak«urÃdaya÷ kasyÃkarÃ÷ / [013|22] svasyà jÃte÷ / sabhÃgahetutvÃt / [013|22-013|23] asaæsk­taæ tarhi na dhÃtu÷ syÃt / [013|23] cittacittÃnÃæ tarhi jÃtivÃcako "yaæ dhÃtuÓabda ityapare / [013|23-013|24] a«ÂÃdaÓdharmÃïÃæ jÃtaya÷ svabhÃvà a«ÂÃdaÓa dhÃtava iti / [013|24-013|25] yadi rÃÓyartha÷ skandhÃrtha÷ praj¤aptisanta÷ skandhÃ÷ prÃpnuvanti / [013|25] anekadravyasamÆhatvÃt rÃÓipudgalavat / na / [013|26] ekasyÃpi dravyaparamÃïo÷ skandhatvÃt / na tarhi rÃÓyartha÷ skandhÃrtha iti vaktavyam / [013|27] na hyekasyÃsti rÃÓitvamiti / kÃryab hÃrodvahanÃrtha÷ skandhÃrtha ityapare / [013|27-013|28] pracchedÃrtho và / [013|28] tathÃhi vaktÃro bhavanti tribhi÷ skandhakairdeyaæ dÃsyÃma iti / tadetadutsÆtram / [013|29] sÆtraæ hi rÃÓyarthameva bravÅti "yatki¤cidrÆpamatÅtÃnÃgatapratyutpannami"ti vistara÷ [013|30] pratyekamatÅtÃdirÆpasya skandhatvaæ tatra vij¤Ãpyate / [013|30-014|01] sarvametadatÅtÃdi rÆpamekaÓo rÆpaskandha iti / [014|01] na Óakyamevaæ vij¤Ãtum / [014|01-014|02] "tatsarvamaikadhyamabhisaæk«ipye"ti vacanÃt / tasmÃdrÃÓivadeva skandhÃ÷ praj¤aptisanta÷ [014|02-014|03] rÆpoÅnyapi tarhyÃyatanÃni praj¤aptisanti prÃpnuvanti / [014|03-014|04] bahunÃæ cak«urÃdiparamÃïÆnÃmÃyadvÃra bhÃvÃt / [014|04] na / [014|04-014|05] ekaÓa÷ samagrÃïÃæ kÃraïabhÃvÃt vi«ayasahakÃritvÃdvà nendriyaæ p­thagÃyatanaæ syÃt / 01405-01405] vibhëÃyÃæ tÆcyate "yadyÃbhidharmika÷ skandhapraj¤aptimapek«ate / [014|06] sa Ãha paramÃïurekasya dhÃtorekasyÃyatanasyaikasya skandhasya pradeÓa÷ / [014|06-014|07] atha nÃpek«ate / [014|07] sa Ãha / paramÃïureko dhÃturekamÃyatanameka÷ skandha" iti / [014|07-014|08] bhavati hi pradeÓe "pi pradeÓivadupacÃro yathà paÂÂaiakadeÓe dagdhe paÂo dagdha iti / [014|09] kirthaæ bhagavÃn skandhÃdimudhena trividhÃæ deÓanÃmÃrabhate / Ãha / vineyÃnÃæ [014|10] ## [014|11] traya÷ prakÃrÃstraidham / triprakÃra÷ kila sattvÃnÃæ moha÷ / [014|11-014|12] keciccaitte«u saæmƬhÃ÷ piï¬Ãtmagrahaïata÷ / [014|12] kecidrÆpa eva / kecidrÆpacittayo÷ / indriyÃïyapi trividhÃni / [014|13] tÅk«ïamadhyam­dvindriyatvÃt / rÆcirapi trividhà / [014|13-014|14] saæk«iptamadhyavistaragrantharucitvÃt / [014|14] te«Ãæ yathÃkramaæ tisra÷ skandhÃyatanadhÃtudeÓanà iti // [014|15-014|16] kim puna÷ kÃraïaæ caitasikà ekatra saæskÃraskandhanik«iptà vedanÃsaæj¤e tu p­thak skandhÅk­te ityÃha [014|17-014|18] ## [014|19] dve vivÃdamÆle / kÃmÃdhyavasÃnaæ d­«ÂyadhyavasÃnaæ ca / [014|19-014|20] tayorvedanÃsaæj¤e yathÃkramaæ pradhÃnahetÆ / [014|20-014|21] vedanÃsvÃdavaÓÃddhi kÃmÃnabhi«vajante viparÅtasaæj¤ÃvaÓÃcca d­«ÂÅriti / [014|21] saæsÃrasyÃpi te pradhÃnahetÆ / vedanÃsvÃdag­ddho hi vi«aryastasaæj¤a÷ saæsarati / [014|22-014|23] yacca skandhakrame kÃraïamupadek«yamÃïaæ tato 'pi kramakÃraïÃdanayo÷ p­thakskandhÅkaraïaæ veditavyam / [014|23] etacca tredho papÃdayi«yÃma÷ / [014|24] ## [014|25] taddhi skandhe«ÆcyamÃnaæ na tÃvadete«vevÃntarïetuæ Óakyate arthÃyogÃt / [014|25-015|01] nahi tadrÆpaæ nÃpi yÃvadvij¤Ãnamiti / [015|01] nacÃpi «a«Âha÷ skandho vaktuæ Óakyate / kuta÷ / arthÃyogÃt / [015|02] "rÃÓyartho hi skandhÃrtha" ityuktam / [015|02-015|03] nacÃsaæsk­tamatÅtÃdibhedabhinnaæ rÆpÃdivadyatastatsarvamaikadhyamabhisaæk«ipyÃsaæsk­taskandha iti saækhyÃæ gacchet / [015|03-015|04] saækleÓavastuj¤ÃpanÃrthaæ khalÆpÃdÃnaskandhavacanaæ saækleÓavyavadÃnavastuj¤ÃpanÃrthaæ skandhavacanaæ / [015|04-015|05] nacobhayathà "pyasaæsk­tamityarthÃyogÃnna teÓu vyavasthÃpitam / [015|05-015|06] yathà ghaÂoparamo na ghaÂa evaæ skandhoparamo na skandho bhavitumarhatÅtyapare / [015|06-015|07] te«Ãæ dhÃtvÃyatane«vapye«a prasaÇga÷ / [015|07] ukta÷ skandhÃnÃmanya÷ prakÃra÷ // [015|08] ## [015|09] ## [015|10] rÆpaæ hi sapratighatvÃtsarvaudÃrikam / arupiïÃæ vedanà pracÃraudÃrikatayà / [015|10-015|11] tathà hi vyapadiÓanti haste me vedanà pÃde me vedaneti / [015|11] dvÃbhyÃæ cau dÃrikatarà saæj¤Ã / [015|11-015|12] vij¤ÃnÃtsaæskÃrà ityato yadaudÃrikataraæ tatpÆrvamuktam / [015|12-015|13] athavà anÃdimati saæsÃre strÅpuru«Ã anyonyaæ rÆpÃbhirÃmÃste ca vedanÃsvÃdagarddhÃt / [015|13] tadgarddha÷ saæj¤ÃviparyÃsÃt / [015|14] tadviparyÃsa÷ kleÓaiÓcittaæ aca tatsaækli«Âamiti yathÃsaækleÓaæ ca krama÷ / [015|14-015|15] bhÃjanÃdyarthena và / [015|15] bhajanabhojanavya¤janakartt­ bhokt­bhÆtà hi rÆpÃdaya÷ skandhÃ÷ / dhÃtuto và / [015|16] kÃmaguïarÆpaprabhÃvito hi kÃmadhÃtu÷ / vedanÃprabhÃvitÃni dhyÃnÃni / [015|16-015|17] saæj¤ÃprabhÃvitÃ÷ traya÷ ÃrÆpyÃ÷ / [015|17] saæskÃramÃtraprabhÃvitaæ bhavÃgram / [015|17-015|18] età eva vij¤Ãnasthitaya÷ tÃsu ca prati«Âhitaæ vij¤Ãnamiti k«etrabijasaædarÓanÃrtha÷ skandhÃnukrama÷ / [015|18-015|19] ata eva pa¤caskandhà nÃlpÅyÃæso na bhÆyÃæsa÷ / [015|19-015|20] ata eva ca kramakÃraïÃdvedanÃsaæj¤e saæskÃrebhya÷ p­thaka skandhÅk­te / [015|20-015|21] yata ete audÃrikatare saækleÓÃnukramahetÆ bhÃjanavya¤janabhÆte tatprabhÃvitaæ ca dhÃtudvayamiti // [015|22] ÃyatanadhÃtÆnÃæ «aïïÃæ cak«urÃdÅnÃmanukramo vaktavya÷ / [015|23] tadvaÓenaiva hi tadvi«ayavij¤ÃnÃnÃæ krama÷ / te«Ãæ ca puna÷ «aïïÃæ / [015|24] ## [015|25] cak«urÃdÅni pa¤ca varttamÃnavi«ayatvÃt pÆrvamuktÃni / manastvaniyatavi«ayam [015|25-016|01] ki¤cidvarttamÃnavi«ayaæ ki¤cit vyadhvÃnadhravi«ayam / [016|02] ## [016|03] prÃgiti varttate / pa¤cÃnÃæ punaÓctvÃri pÆrvamuktÃni / bhautikavi«ayatvÃt / [016|03-016|04] kÃyasya tvaniyato vi«aya÷ [016|04] kadÃcid bhÆtÃni kadÃcid bhautikam kadÃcidubhayam / [016|05] ## [016|06] Óe«aæ punaritasmÃd yathÃyogaæ dÆrÃÓutarav­ttyà pÆrvamuktam / cak«u÷Órotraæ hi dÆravi«ayam / [016|07] tat pÆrvamuktaæ dvayÃt / tayorapi cak«u«o dÆratare v­tti÷ / [016|07-016|08] paÓyato 'pi dÆrÃnnadÅæ tacchabdÃÓravaïÃdatastat pÆrvamuktam / [016|08] ghrÃïasya tu nÃsti dÆre v­tti÷ / jihvÃyÃÓca / [016|09] tayorÃÓutarav­ttitvÃt ghrÃïaæ pÆrvamuktamaprÃptasyaiva jihvà bhojyasya gandhagrahaïÃt / [016|10] ## [016|11] athavà asmin ÓarÅre cak«u«o 'dhi«ÂhÃnamupÃri«ÂÃt nivi«Âam / tasmÃdadha÷ Órotrasya / [016|12] tasmÃdadho ghrÃïasya / tasmÃt jihvÃyÃ÷ takyÃ÷ syÃsya bahulyena / [016|12-016|13] mana÷ punastÃnyeva niÓritamadeÓasthaæ ceti yathÃsthÃname«Ãæ krama÷ syÃt / [016|14] kiæ puna÷ kÃraïaæ daÓasvÃyatane«u rÆpaskandhasaæg­hÅte«vekaæ rÆpÃyatanamucyate / [016|14-016|15] sarve«u ca dharmasvabhave«vekaæ dharmÃyatanamityÃha [016|16-016|17] ## [016|18] kathaæ viÓe«aïÃrtham / [016|18-016|19] yathà gamyeta pratyekame«Ãæ daÓÃnÃmÃyatanatvaæ vi«ayavi«ayitvena vyavasthÃnaæ na samastÃnÃmiti / [016|19-016|20] cak«urÃdibhiÓca viÓe«itairyanna cak«urÃdisaæj¤akaæ rÆpaæ ca tadrÆpakayÃtanaæ j¤Ãsyata ityasya punarnÃmÃntaraæ nocyate / [016|20-016|21] athavà rÆpÃyatanasya prÃdhÃnyÃt / [016|21] taddhi sapratighatvÃcca / pÃïyÃdisaæsparÓai÷ sp­«Âaæ rÆpyate / [016|22] sanidarÓanatvÃcca / [016|22-016|23] idamihÃmutreti nirÆpaïÃt loke 'pi ca tadrÆpamiti pratÅtaæ nÃnyÃni / [016|23] viÓe«aïÃrthameva caikaæ dharmÃyatanamuktaæ na sarvÃïi / [016|23-017|01] api cÃtrabahÆnÃæ dharmÃïÃæ saægraho vedanÃdÅnÃm / [017|01] ata÷ sÃmÃnyenÃbhidhÃnaæ kriyate dharmaÓabdena / [017|02] agrasya ca nirvÃïadharmasyÃtra saægraho nÃnye«viti / [017|02-017|03] viæÓatiprakÃratvenaudÃrikatvÃnmÃæsa divyÃryapraj¤Ãcak«ustrayagocaratvÃccaikaæ rÆpÃyatanamityapare // [017|04-017|05] anyÃnyapi skandhÃyatanadhÃtusaæÓabditÃnyupalabhyante sÆtre«u te«Ãæ kiæebhireva saægraho veditavya Ãhosvidvyatireka÷ [017|05] ebhireva saægraho na vyatireka÷ / tatra tÃvat [017|06-017|07] ## [017|08] ye«Ãæ vÃksvabhÃvaæ buddhavacanaæ te«Ãæ tÃni rÆpaskandhasaæg­hÅtÃni / [017|09] ye«Ãæ nÃmasvabhÃvaæ te«Ãæ saæskÃraskandhena // [017|10] kiæ punardharmaskandhasya pramÃïam / [017|11] #<ÓÃstrapramÃïa ityeke ># [017|12] eke tÃvat Ãhurdharmaskandhasaæj¤akasyaivÃbhidharmaÓÃstrasyÃsya opramaïamiti / [017|12-017|13] tacca «aÂsahasrÃïi / [017|13] apare punarÃhu÷ [017|14] ## [017|15-017|17] skandhÃyatanadhÃtupratÅtyasamutpÃdasatyÃhÃradhyÃnÃpramÃïÃrÆpyavimok«ÃbhibhvÃyatanak­tsnÃyatanabodhipÃk«ikÃbhij¤Ãpratisaævitpraïidhij¤ÃnÃraïÃdÅnÃæ kathà prÃtyekaæ dharmaskandha iti / [017|18] ## [017|19] evaæ tu varïayantyaÓÅtiÓcaritasahasraïi sattvÃnÃm / rÃgadve«amohamÃnÃdicaritabhedena / [017|20] te«Ãæ pratipak«eïa bhagavatà 'ÓÅtirdharmaskandhasahasrÃïyuktÃni / [017|20-017|21] yathaitÃnyaÓÅtirdharmaskandhasahasrÃïye«veva pa¤caskandhe«u opratipÃditÃni / [017|22-017|23] ## [017|24-017|26] ye 'pyanye skandhÃyatanadhÃtava÷ sÆtrÃntare«ÆktÃste 'pye«veva yathokte«u skandhÃdi«u pratiopÃdyÃ÷ svaæ svaæ lak«aïame«Ãæ yathÃvihitamasmiæacchÃstre saæpradharya / [017|26-018|02] tatra tÃvat pa¤cÃnÃæ ÓÅlasamÃdhipraj¤Ãvimuktij¤ÃnadarÓanaskandhÃnÃæ ÓÅlaskandho rÆpaskandhena saæg­hÅta÷ / [018|02-017|02] Óe«Ã÷ saæskÃraskandhena / [018|02-018|03] daÓÃnÃæ k­tsnÃyatanÃnÃma«ÂÃvalobhasvabhÃvatvÃddharmÃyatanena / [018|03] saparivÃrÃïi tu pa¤caskandhasvabhÃvatvÃnmanodharmÃyatanÃbhyÃm / [018|04] tathà 'bhibhvÃyatanÃni / [018|04-018|05] ÃkÃÓavij¤ÃnÃnantyÃyatanak­tsne catvÃri cÃkÃÓÃnantyÃyatanÃdÅni catu÷skandhasvabhÃvatvÃt manodharmÃyatanÃbhyÃm / [018|05-018|06] pa¤ca vimuktyÃyatanÃni praj¤ÃsvabhÃvatvÃddharmÃyatanena / [018|06] saparivÃrÃïi tu Óabdo manodharmÃyatanai÷ / [018|07] dvayorÃyatanayorasaæj¤isattvà daÓabhirÃyatanairgandharsÃyatanÃbhÃvÃt / [018|07-018|08] naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤Ãyatanopagà manodharmÃyatanÃbhyÃm / [018|08] evaæ bahudhÃtuke 'pi dvëa«ÂirdhÃtavo deÓitÃ÷ / [018|08-018|09] te«Ãæ yathÃyogaæ saægraho veditavya÷ // [018|10-018|11] ya ime tatra «a¬ dhÃtava÷ uktÃ÷ p­thivÅdhÃturabdhÃtustejodhÃturvÃyudhÃturÃkÃÓadhÃturvij¤ÃnadhÃturitye«Ãæ dvayorlak«aïamanuktam / [018|11-018|12] tat kimÃkÃÓamevÃkÃÓadhÃturveditavya÷ sarvaæ aca vij¤Ãnaæ vij¤ÃnadhÃtu÷/ [018|12] netyÃha / kiæ tarhi / dvÃravÃtÃyanamukhanÃsikÃdi«u [018|13] ## [018|14] chidramityucyamÃnaæ kiæ veditavyam / [018|15] #<ÃlokatamasÅ kila /># [018|16] nahi chidramÃlokatamobhyÃmanyad g­hyate / [018|16-018|17] tasmÃt kilÃkÃÓadhÃturÃlokatama÷svabhÃvo rÃtrindivasvabhÃvo veditavya÷ / [018|17-018|18] sa eva cÃghasÃmantakaæ rÆpamityucyate / [018|18] aghaæ kila cittasthaæ rÆpam / atyarthaæ ghÃtÃt / [018|18-018|19] tasya tatsÃmantakamiti / [018|19] aghaæ ca tadanyasya rÆpasya tatrÃpratighÃtÃtsÃmantakaæ cÃnyasya rÆpasyetyapare / [018|20] ## [018|21] kasmÃdanÃsravaæ nocyate / yasmÃdime «a¬ dhÃtava i«ÂÃ÷ / [018|22] ## [018|23] ete hi janmana÷ pratisandhicittÃdyÃvat cyuticittasÃdhÃraïabhÆtÃ÷ [018|23-018|24] anÃsravÃstu dharmà naivamiti / [018|24-018|25] tadevaæ satye«Ãæ catvÃro dhÃtava÷ spra«ÂavyadhÃtÃvantarbhÆtÃ÷ pa¤camo rÆpadhÃtau «a«Âha÷ saptasu vij¤ÃnadhÃtu«viti / [018|26] ye punarime a«ÂÃdaÓa dhÃtava uktÃste«Ãæ kati sanidarÓanÃ÷ katyanidarÓanÃ÷ / [019|01] ## [019|02] sa hi Óakyate nidarÓayitumidamihÃmutreti / uktaæ bhavati anidarÓanÃ÷ Óe«Ã iti // [019|03] kati sapratighÃ÷ katyapratighÃ÷ / [019|04] ## [019|05] ## [019|06] ya ete rÆpaskandhasaæg­hÅtà daÓa dhÃtava uktÃste sapratighÃ÷ / [019|06-019|07] pratigho nÃma pratighÃta÷ sa ca trividha÷ / [019|07] Ãvaraïavi«ayÃlambanapratighÃta÷ / [019|07-019|08] tatrÃvaraïapratighÃta÷ svadeÓe parasyotpattiporativandha÷ / [019|08] yathà hasto haste pratihanyate upale và / upalo 'pi tayo÷ / [019|09] vi«ayapratighÃtaÓcak«urÃdÅnÃæ vi«ayiïÃæ rÆpÃdi«u vi«aye«u / [019|09-019|10] yathoktaæ praj¤aptÃ"vasti cak«urjale pratihanyate na sthale / [019|10] yathà matsyÃnÃm / [019|10-019|11] asti sthale na jale / [019|11] prÃyeïa manu«yÃïÃm / astyubhayatra / [019|11-019|12] ÓiÓumÃramaï¬ÆkapiÓÃcakaivarttÃdÅnÃm / [019|12] asti nobhayatra / etÃnÃkÃrÃn sthÃpayitvà / [019|12-019|13] asti cak«uryadrÃtrau pratihanyate na divà / [019|13] tadyathà titÅlolÆkÃdÅnÃm / divà na rÃtrau / [019|13-019|14] prÃyeïa manu«yÃïÃm / [019|14] rÃtrau divà ca / ÓvaÓ­gÃlaturagadvÅpimÃrjÃrÃdÅnÃm / nobhayatra / [019|14-019|15] etÃnÃkÃrÃn sthÃpayitve"tyayaæ viÓayapratighÃta÷ / [019|15-019|16] ÃlambanapratighÃtaÓcittacaittÃnÃæ sve«bÃlamvane«u / [019|16] ka÷ punarvi«ayÃlambanayorviÓe«a÷ / [019|16-019|17] yasmin yasya kÃritraæ sa tasya vi«aya÷ / [019|17] yaccittacaittairg­hyate tadÃlambanam / [019|17-019|18] ka÷ puna÷ svasminvi«aye pravarttamÃnamÃlamvane và pratihanyata ityucyate / [019|18] tasmÃt pareïÃprav­tte÷ / [019|18-019|19] nipÃto và 'tra pratighÃto yà svavi«aye prav­tti÷ [019|19-019|20] tadihÃvaraïapratighÃtena daÓÃnÃæ sapratighatvaæ veditavyamanyonyÃvaraïÃt / [019|20-019|21] ye dharmà vi«ayapratighÃtena sapratighà ÃvaraïapratighÃtenÃpi ta iti catu«koÂika÷ [019|21] prathamà koÂi÷ sapta cittadhÃtavo dharmadhÃtupradeÓaÓca ya÷ saæprayukta÷ / [019|22] dvitÅyà pa¤ca vi«ayÃ÷ / t­tÅyà pa¤cendriyÃïi / [019|22-019|23] caturthÅ dharmadhÃtupradeÓa÷ saæprayuktakavarjya÷ / [019|23-019|24] ye dharmà viÓayapratighÃtena sapratighà Ãlambana pratighÃtenÃpi ta iti / [019|24] paÓcÃtpÃdaka÷ / ye tÃvadÃlambanapratighÃtenÃpi vi«ayapratighÃtenÃpi te / [019|25-010|25] syurvi«ayapratighatenaiva nÃlambanapratighÃtena / [019|25] pa¤cendriyÃïi / [020|01-020|02] "yatrotpitsormanasa÷ pratighata÷ Óakyate parai÷ karttum / tatsapratighaæ j¤eyaæ viparyayÃdapratighami«Âami"ti [020|03] bhadantakumÃralÃta÷ / uktÃ÷ sapratighà apratighÃÓca // [020|04] e«Ãma«ÂÃdaÓadhÃtÆnÃæ kati kuÓalÃ÷ katyakuÓalÃ÷ katyavyÃk­tà / [020|05] ## [020|06] katame a«Âau / ya ete sapratighà daÓoktÃ÷ / [020|07] ## [020|08] pa¤cendriyÃïi gandharasaspra«Âavyà dhÃtavaÓca / [020|08-020|09] ete '«Âau kuÓalÃkuÓalabhÃvenÃvyÃkaraïÃdavyÃk­tÃ÷ / [020|09] vipÃkaæ pratyavyÃkaraïÃdityapare / evamanÃsrave 'pi prasaÇga÷ // [020|10] ## [020|11] anye daÓa dhÃtava÷ kuÓalÃkuÓalÃvyÃk­tÃ÷ / [020|11-020|12] tatra sapta dhÃtavo 'lobhÃdisaæprayuktà kuÓalÃ÷ / [020|12] lobhÃdisaæprayuktà akuÓalÃ÷ / anye avyÃk­tÃ÷ / [020|12-020|13] dharmadhÃturalobhÃdisvabhÃvasaæprayuktasamuttha÷ pratisaækhyÃnirodhaÓca kuÓala÷ / [020|13-020|14] lobhÃdisvabhÃvasaæprayuktasamuttho 'kuÓala÷ [020|14] anyo 'vyÃk­ta÷ / [020|14-020|15] rÆpaÓabdadhÃtÆ kuÓalÃkuÓalacittasamuÂthau kuÓalÃkuÓalau kÃyavÃgvij¤aptisaæg­hÅtau / [020|15] tadanyÃvyÃk­tau / ukta÷ kuÓalÃdibhÃva÷ / [020|16] e«Ãma«ÂÃdaÓadhÃtÆnÃæ kati kÃmadhÃtvÃptÃ÷ kati rÆpadhÃtvÃptÃ÷ / [020|17] ## [020|18] Ãptà aviyuktÃ÷ kÃmadhÃtupratisaæyuktà ityartha÷ / [020|19] ## [020|20] rÆpadhÃtau caturdaÓa dhÃtava÷ / [020|21] ## [020|22] tatra hi gandharasau na sta÷ / [020|22-020|23] tayo÷ kava¬ÅkÃrÃhÃratvÃttaddvÅtarÃgÃïÃæ ca tatropapatte÷ / [020|23] tato ghrÃïajihvÃvij¤Ãne api na sta÷ / [020|23-020|24] ÃlambanÃbhÃvÃt / [020|24] evaæ tarhi spra«ÂavyadhÃtorapi tatrabhÃvaprasaÇga÷ / kava¬ÅkÃrÃhÃratvÃt / [020|25] yo nÃhÃrasvabhÃva÷ sa tatrÃsti / gandharasayorapye«a prasaÇga÷ / [020|25-020|26] nÃsti vinà 'bhyavahÃreïa gandharasayo÷ paribhoga÷ / [020|26-021|01] asti tu spra«ÂavyasyendriyÃÓrayÃdhÃraprÃvaraïabhÃvena / [021|01-021|02] tasmÃdabhyavahÃravÅtarÃgÃïÃæ gandharasau tatra ni«prayojanau na tu spra«Âavyam / [021|02] anye punarÃhu÷ / [021|02-021|03] dhyÃnasamÃpattisaniÓrayeïeha rÆpÃïi saæd­Óyante ÓabdÃÓca ÓrÆyante / [021|03] prasrabdhisahagatena spra«Âavya viÓe«eïa ca kÃyo 'nug­hyate / [021|03-021|04] ata e«Ãmeva trayÃïÃæ dhyÃnopapattau saæbhavo na gandharasayoriti / [021|04] evaæ tarhi ghrÃïajihvendriyayorabhÃvaprasaÇgo ni«prayojanatvÃt / [021|05] asti prayojanam / [021|05-021|06] tÃbhyÃæ hi vinÃ' ÓrayaÓobhaiva na syÃditi vyavahÃrÓca / [021|06-021|07] yadyetat prayojanamadhi«ÂhÃnamevÃstu ÓobhÃrthaæ vacanÃrthaæ ca mà bhÆdindriyam / [021|07] nÃnindriyamadhi«ÂhÃnaæ saæbhavati / puru«endriyÃdhi«ÂhÃnavat / [021|07-021|08] yuktastadasaæbhavo ni«prayojanatvÃt / [021|08-021|09] ghrÃïajihvÃdhi«ÂhÃnaæ tu saprayojanam [021|09] ato 'sya vinà 'pÅndriyeïa yukta÷ saæbhava÷ / [021|09-021|10] ni÷prayojanà 'pÅndriyÃbhinirv­ttirbhavati / [021|10] yathà garbhe niyatam­tyÆnÃm / syÃnnÃma ni÷prayojanà na tu nirhetukà / [021|11] kaÓca heturindriyotpatte÷ / indariyasat­«ïasya karmaviÓe«a÷ / [021|11-021|12] yaÓca vi«ayÃdvit­«ïa÷ sa niyatamindriyÃdapÅti / [021|12] na tadvi«ayavÅtarÃgÃïÃæ ghrÃïajihvendriye saæbhavitumarhata÷ / [021|13] puru«endraiyamapi và kiæ na nivarttate / aÓobhÃkaratvÃt / [021|13-021|14] koÓagatavastiguhyÃnÃæ kiæ na Óobheta / [021|14] na ca prayojanavaÓÃdutpatti÷ / kiæ tarhi / [021|14-021|15] kÃraïavaÓÃdityaÓobhÃkarasyÃpi syÃdeva sati hetÃvutpatti÷ / [021|15] sÆtraæ tarhi virudhyate / [021|15-021|16] "avikalà ahÅnendariyÃ" iti / [021|16] yÃni tatrendriyÃïi tairavikalà ahÅnendriyà iti ko 'tra virodha÷ / [021|16-021|17] itarathà hi puruÓendriyasyÃpi syÃt prasaÇga÷ / [021|17] evaæ tuvarïayanti / [021|17-021|18] sta eva tatra ghrÃïajivhendriye na tu gandharasau / [021|18] ÃtmabhÃvamukhena hi «a¬Ãyatane t­«ïÃsamudÃcÃro na vi«ayamukhena / [021|19] puru«endriye tu maithunasparÓamukheneti / tasmÃtsiddhametadrÆpadhÃtvÃptÃÓcaturdaÓa dhÃtava iti / [021|20] #<ÃrÆpyÃptà manodharmamanovij¤ÃnadhÃtava÷ /># [021|21-021|22] rÆpavÅtarÃgÃïÃæ tatropapattirato 'tra daÓa rÆpasvabhÃvà dhÃtavastadÃÓrrayÃlambanÃÓca pa¤ca vij¤ÃnadhÃtÃvo na saæabhavanti // [021|23] kati sÃsravÃ÷ katyanÃsravÃ÷ / ya ete manodharmamanovij¤ÃnadhÃtava uktÃ÷ [021|24] ## [021|25] ye mÃrgasatyÃsaæsk­tasaægh­hÅtÃste 'nÃsravà anye sÃsravÃ÷ / [021|26] #<Óe«Ãstu sÃsravÃ÷ // VAkK_1.31 //># [022|01] pa¤cadaÓa dhÃtava÷ Óe«ÃstvekÃntasÃsravÃ÷ // [022|02] kati savitarkÃ÷ savicÃrÃ÷ katyavitarkà vicÃramÃtrÃ÷ katyavitarkà avicÃrÃ÷ / [022|03] ## [022|04] nityamete vitarkavicÃrÃbhyÃæ saæprayuktÃ÷ / avadhÃraïÃrtho hiÓabda÷ / [022|05] ## [022|06] manodhÃturdharmadhÃturmanovij¤ÃnadhÃtuÓcÃntyÃ÷ ete trayastriprakÃrÃ÷ / [022|06-022|08] tatra manodhÃturmanovij¤ÃnadhÃtu÷ saæprayuktaÓca dharamadhÃturanyatra vitarkavicÃrÃbhyÃæ kÃmadhÃtau prathame ca dhyÃne savitarkÃ÷ savicÃrÃ÷ / [022|08] dhyÃnÃntare 'vitarkà vicÃramÃtrÃ÷ / [022|08-022|09] dvitÅyÃddhyÃnÃt prabh­tyÃbhavÃgrÃdavitarkà avicÃrÃ÷ / [022|09-022|10] sarvaÓcÃsaæprayukto dharmadhÃturdhyÃnÃtare aca vicÃra÷ / [022|10-022|11] vitarkastÆ nityamaviatarko vicÃramÃtro dvitÅyavitarkÃbhÃvÃt vicÃrasaæprayogÃcca / [022|11] kÃmadhÃtau prathame dhyÃne vicÃra e«u triprakÃre«u nÃntarbhavati / [022|11-022|12] sa kathaæ vaktavya÷ / [022|12] avicÃro vitarkamÃtara÷ / dvitÅyavicÃrÃbhÃvÃt vitarkasaæprayogÃcca / [022|13] ata evocyate "syu÷ savitarkasavicÃrÃyÃæ bhÆmau dharmÃÓcatu÷prakÃrÃ÷ / [022|14] savitarkÃ÷ savicÃrà vicÃravitarkavarjyÃ÷ saæprayuktÃ÷ / [022|14-022|15] avitarko vicÃramÃtro vitarka÷ / [022|15] avitarkà avicÃrà asaæprayuktÃ÷ / avicÃro vitarkamÃtro vicÃra" iti / [022|16] #<Óe«Ã ubhayavarjitÃ÷ // VAkK_1.32 //># [022|17] daÓa rupiïo dhÃtava÷ Óe«Ã nityamavitarkà avicÃrà asaæprayogitvÃt // [022|18] yadi pa¤ca vij¤ÃnakÃyÃ÷ savitarkÃ÷ savicÃrÃ÷ kathamavikalpakà ityucyante / [022|19] ## [022|20] trividha÷ kila vikalpa÷ / svabhÃvÃbhinirÆpaïÃnusmaraïavikalpa÷ / [022|20-022|21] tade«Ãæ svabhÃvavikalpo 'sti / [022|21] netarau / tasmÃdavikalpakà ityucyante / [022|21-022|22] yathà ekapÃdako 'Óvo 'pÃdaka iti / [022|22] tatra svabhÃvavikalpo vitarka÷ / sa caitte«u paÓcÃnnirdek«yate / [022|22-022|23] itarau puna÷ kiæsvabhÃvau / [022|23] yathÃkramaæ [022|24] ## [022|25] manovij¤Ãnasaæprayuktà praj¤Ã mÃnasÅtyucyate / asamÃhità vyagretyucyate / [022|25-022|26] sà hyabhinirÆpaïÃvikalpa÷ / [022|26] mÃnasyeva sarvà sm­ti÷ samÃhità cÃsamÃhità cÃnusmaraïavikalpa÷ / [022|27] kati sÃlambanÃ÷ katyanÃlambanÃ÷ / [023|01] ## [023|02-023|03] cak«u÷ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyamanovij¤ÃnadhÃtavo manodhÃtuÓca ete sapta cittadhÃtava÷ sÃlambanà vi«ayagrahaïÃt / [023|04-021|04] ## [023|05] sÃlambanaæ yaccaitasikasvabhÃvam / [023|05-023|06] Óe«Ã daÓa rÆpiïo dhÃtavo dharmadhÃtupradeÓaÓcÃsaæprayuktako 'nÃlambanà it isiddham / [023|07] katyupÃttÃ÷ katyanupÃttÃ÷ / [023|08] ## [023|09] katame nava / ye sapta sÃlambanà uktÃ÷ a«Âama«yÃrdhena sÃrdham / [023|10] ## [023|11] ime te navÃnupÃttÃ÷ / sapta cittadhÃtavo dharmadhÃtu÷ ÓabdadhÃtuÓca / [023|12] ## [023|13-013|13] upÃttà anupÃttÃÓca / [023|13] tatra cak«u÷ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyÃ÷ pratyutpannà upÃttÃ÷ / [023|14] atÅtÃnÃgatà anupÃttÃ÷ / [023|14-023|15] rÆpagandharasaspra«ÂavyadhÃtava÷ pratyutpannà indriyÃvinirbhÃgiïa upÃttÃ÷ / [023|15-023|16] anye 'nupÃttÃstadyathà mÆlavarje«u keÓaromanakhadante«u viïmÆtrakheÂasiæghÃïakaÓeïitÃdi«u bhÆmyudakÃdi«u ca / [023|16] upÃttamiti ko 'rtha÷ / [023|16-023|17] yaccittacaittairadhi«ÂhÃnabhÃvenopiag­hÅtamanugrahopaghÃtÃbhyÃmanyonyÃnuvidhÃnÃt / [023|17] yalloke sacetanamityucyate / [023|18] kati dhÃtavo bhÆtasvabhÃvÃ÷ kati bhautikÃ÷ / [023|19] ## [023|20] bhÆtÃni bhautikaæ ca / tatra bhÆtÃni catvÃri / bhautikaæ Ólak«ïatvÃdi saptavidham / [023|21] bhÆte«u bhavatvÃt / [023|22] #<Óe«Ã rÆpiïo nava bhautikÃ÷ /># [023|23] pa¤cendriyadhÃtavaÓca catvÃro vi«ayÃ÷ / ete nava dhÃtavo bhautikà eva / [023|24] ## [023|25] avij¤aptisaæj¤ako bhautika÷ / [023|25-024|01] Óe«Ã÷ cittadhÃtavo dharmadhÃtuÓcÃvij¤aptivarjyo nobhayathà / [024|01-023|01] "bhÆtamÃtraæ daÓÃyatanÃnÅ"ti bhadantbduddhadeva÷ / [024|01-024|02] tacca naivaæ bhÆtÃnÃæ catu«Âva khakkhaÂÃdilak«aïÃvadhÃraïÃt sÆtre / [024|02] te«Ãæ spra«ÂavyatvÃt / [024|02-024|03] na hi kÃÂhinyÃdÅni cak«urÃdibhirg­hyante nÃpi varïÃdaya÷ kÃyendriyeïa / [024|03-024|05] uktaæ ca sÆtre "cak«urbhik«o ÃdhyÃtmikamÃyatanaæ catvÃri mahÃbhÆtÃnyupÃdÃya rÆpaprasÃdo arupyanidarÓanaæ saprataighaæ evaæ yÃvat kÃya÷ [024|05-024|06] rÆpÃïi bhik«o bÃhyamÃyatanaæ catvÃri mahÃbhÆtÃnyupÃdÃyarupi sanidarÓanaæ sapratigham / [024|06-024|07] Óabdo bhik«o bÃhyamÃyatanaæ catvÃri mahÃbhÆtÃnyupÃdÃya rupyanidarÓanaæ sapratigham / [024|07] evaæ gandharasÃ÷ / [024|07-024|08] spra«ÂavyÃni bhik«o bÃhyamÃyatanaæ catvÃri mahÃbhÆtÃni catvÃri mahÃbhÆtÃnyupÃdÃya rÆpyanidarÓanaæ sapratighami"ti / [024|09] spra«ÂrvyÃyatanikadeÓenaiva bhÆtÃnÃæ saægrahÃcche«aæ na bhÆtÃnÅti spa«ÂamÃdarÓitam / [024|09-024|10] yattarhi sÆtre uktaæ "yaccak«u«i maæsapiï¬e khakkhaÂaæ kharagatami"ti [024|10-024|11] tenÃvinirbhadivarttino maæsapiï¬syai«a upadeÓa÷ / [024|11-024|12] «a¬dhÃturayaæ bhik«o puru«a"iti garbhavakrÃntau maulasattvadravyasaædarÓanÃrtham / [024|12] puna÷ «aÂsparÓyatanavacanÃccaittÃbhÃvaprasaÇgÃcca / [024|12-024|13] na ca yuktaæ cittameva caittà ityabhyupetum / [024|13-024|14] "saæj¤Ã ca vedanà ca caitasika e«a dharmaÓcittÃnvayÃccittaniÓrita' iti sÆtre vacanÃtsarÃgacittÃdi vacanÃcca / [024|15] tasmÃcyathoktaæ dhÃtÆnaæ bhÆtabhautikatvam / [024|16] kati saæcitÃ÷ katyasaæcitÃ÷ / [024|17] ## [024|18] pa¤cendriyadhÃtava÷ pa¤ca vi«ayÃ÷ saæcitÃ÷ / [024|18-024|19] paramÃïusaæghÃtatvÃt Óe«Ã na saæcità iti siddhaæ bhavati // [024|20-024|21] a«ÂÃdaÓÃnaæ dhÃtÆnÃæ kaÓchÅnatti kaÓiciÃdyate ko dahati ko dahyate kastulayati kastulyate / [024|22] ## [024|23] rÆpagandharasaspra«ÂavyÃkhyaæ paraÓudÃrvÃdisaæj¤akam / chedo nÃma ka e«a dharma÷ / [024|23-024|24] saæbandhotpÃdina÷ saæghÃtasrotaso vibhaktotpÃdanam / [024|24] na kÃyendriyÃdÅni cchidyante / [024|24-024|25] niravaÓe«ÃÇgacchede tadadvaidhÅkaraïÃt / [024|25] na hÅndriyÃïi dvidhà bhavanti / [024|25-024|26] chinnasyÃÇgasya nirindriyatvÃt / [024|26] na cÃpi cchindanti / maïiprabhÃvadandhatvÃt / [024|26-024|27] yathà cchinattÅ cchiyate caiva bÃhyaæ dhÃtucatu«Âayam / [025|01] ## [025|02] tadeva dahyate tadeva tulayati / nendriyÃïyacchatvÃnmaïiprabhÃvat / na Óabda ucheditvÃt / [025|03] ## [025|04] kecidÃhu÷ tadeva dhÃtucatu«Âayaæ dÃhakaæ tulyaæ ca [025|04-025|05] kecidÃhustejodhÃtureva dagdhà gurutvameva ca tulyamiti / [025|06-025|07] kati vipÃkajÃ÷ dhÃtava÷ katyaupacayikÃ÷ kati naih«yandikÃ÷ kati dravayuktÃ÷ kati k«aïikÃ÷ / [025|07] Ãha / [025|08] ## [025|09-025|10] adhyÃtmaæ tÃvat pa¤ca dhÃtava÷ cak«urÃdayo vipÃkajÃÓcaupacayikÃÓca / [025|10] nai÷«yandikà na santi / tadvyatiriktani«yandÃbhÃvÃt / [025|10-025|11] tatra vipÃkahetorjÃtÃ÷ vipÃkajÃ÷ / [025|11] madhyapadalopÃt gorathavat / [025|11-025|12] phalakÃlaprÃptaæ và karma vipÃka ityucyate / [025|12] vipacyata iti k­tvà / tasmÃjjÃtà vipÃkajÃ÷ / [025|12-025|13] phalaæ tu vipaktireveti vipÃka÷ / [025|13] bhavatu phalahetau phalopacÃro yathà phale hetÆpacÃra÷ / [025|13-025|14] "«a¬imÃni sparÓÃyatanÃni paurÃïaæ karma veditavyam"iti / [025|14-025|15] ÃhÃrasaæskÃrasvapnasamÃdhiviÓe«airupacità aupacayikÃ÷ / [025|15] brahæacaryeïa cetyeke / anupaghÃtamÃtraæ tu tena syÃnnopacaya÷ / [025|15-025|16] vipÃkasantÃnasyopacayasantÃna÷ pratiprÃkÃra ivÃrak«Ã / [025|16-025|17] Óabda aupacayiko nai÷«yandikaÓcÃsti / [025|18] ## [025|19] ## [025|20] kiæ kÃraïam / ÅhÃta÷ prav­tte÷ / [025|20-025|21] yattarhi praj¤aptiÓÃstre uktaæ "pÃru«yavirate÷ subhÃvitatvÃd brahmasvaratà mahÃpuru«alak«aïaæ nirvartta iti / [025|21] t­tÅyà 'sau paraæparetyeke / [025|22] karmabhyo hi bhÆtÃni bhÆtebhya÷ Óabda÷ iti / pa¤camyasau paraæparetyapare / [025|22-025|24] karmabhyo hi vipÃkajÃni mahÃbhÆtÃni tebhyaÓcaupacayikÃni tebhyo nai÷«yandikÃni tebhya÷ Óabda iti / [025|24-025|25] evam tarhi ÓÃhÅ hikyapi vedanà karmajabhÆtasaæbhÆtatvÃnna vipÃka÷ prapnoti / [025|25] yadi Óabdavad yuktivirodha÷ syÃt / [025|26] ## [025|27] katame '«Âau / sapta cittadhÃtavo dharmadhÃtuÓca / nai÷«yandikÃ÷ sabhÃgasarvatragahetujanitÃ÷ / [026|01] vipÃkajà vipÃkahetujanitÃ÷ / aupacayikà na santyapratighÃnÃæ sa¤ÃbhÃvÃt / [026|02] ## [026|03] anye catvÃra÷ Óe«Ã rÆparasagandhaspra«ÂavyadhÃtava÷ / [026|03-026|04] te vipÃkajà apyaupacayikà api nai÷«yandrikà api / [026|05] ## [026|06] asaæsk­taæ hi sÃratvÃd dravyam / tacca dharmadhÃtÃvastyato dharmadhÃtureko dravyayukta÷ / [026|07] ## [026|08] manodhÃturdharmadhÃturmanovij¤ÃnadhÃtuÓca pÃÂhakrameïa paÓcimÃ÷ / [026|08-026|09] te prathamÃnÃsrave du÷khe dharmaj¤Ãnak«ÃntikalÃpe k«aïamekamanai÷«yandikà bhavantyata÷ k«aïikà ityucyante / [026|09-026|10] anyasaæbhÆtasaæsk­to nÃsti kaÓcidanai÷«yandika÷ / [026|10-026|11] tatra du÷khe dharmaj¤Ãnak«Ãntisaæprayuktaæ cittaæ manodhÃturmanovij¤ÃnadhÃtuÓca / [026|11] Óe«Ãstatsahabhuvo dharmadhÃtu÷ // [026|12-025|12] idaæ vicÃryate / [026|12-026|13] yaÓcak«urdhÃtunà 'samanvÃgata÷ samanvÃgamaæ pratilabhate cak«urvij¤ÃnadhÃtunà 'pi sa÷ / [026|13] yo và cak«urvij¤ÃnadhÃtunà cak«urdhÃtunà 'pi sa÷ / Ãha / [026|14] ## [026|15] p­thak tÃvat syÃccak«urdhÃtunà na cak«urvij¤ÃnadhÃtunà / [026|15-026|16] kÃmadhÃtau krameïa cak«urindriyaæ pratilabhamÃna÷ / [026|16] ÃrupyadhÃtucyutaÓca dvitÅyÃdi«u dhyÃne«ÆpapadyamÃna÷ / [026|16-026|17] syÃccak«urvij¤ÃnadhÃtunà na cak«urdhÃtunà / [026|17-026|18] dvitÅyÃdidhyÃnopapannaÓcak«urvij¤Ãna saæmukhÅkurvÃïastatpracyutaÓcÃdhastÃdupapadyamÃna÷ / [026|18-026|19] sahÃpi syÃdubhayena samanvÃgamaæ pratilabhate / [026|19] ÃrÆpyadhÃtucyuta÷ kÃmadhÃtau brahmaloke copapadyamÃna÷ / nobhayena / [026|20] etÃnÃkÃrÃn sthÃpayitvà / yaÓcak«urdhÃtunà samanvÃgataÓcak«urvij¤ÃnadhÃtunà 'pi sa÷ / [026|21] catu«koÂika÷ / prathamà koÂirdvitÅyÃdi«u dhyÃne«ÆpapannaÓcak«urvij¤ÃnÃsaæmukhÅkurvÃïa÷ / [026|22] dvitÅyà kÃmadhÃtÃvalabdhavihÅna cak«u÷ / [026|22-026|23] t­tÅyà kÃmadhÃtau labdhÃvihÅnacak«u÷ prathamadhyÃnopapanno dvitÅyÃdidhyÃnopapannaÓca paÓyan / [026|23-026|24] catu­thyetÃnÃkÃrÃn sthÃpayitvà / [026|24-026|25] evaæ cak«urdhÃturÆpadhÃtvoÓcak«urvij¤ÃnarÆpadhÃtvoÓca pratilambhasamanvÃgamau yathÃyogamabhyÆhitavyau / [026|25] etasya prasaÇgasya samuccayÃrthaÓcaÓabda÷ sahÃpi ca iti / [027|01] katyÃdhyÃtmikà dhÃtava÷ kati bÃhyÃ÷ / [027|02] ## [027|03] katame dvÃdaÓa / [027|04] ## [027|05] «a¬ vij¤ÃnÃni «a¬ÃÓrayà ityete dvÃdaÓa dhÃtava ÃdhyÃtmakÃ÷ / [027|05-027|06] rÆpÃdayastu «a¬ vi«ayadhÃtavo bÃhyÃ÷ / [027|06] Ãtmanyasati kathamÃdhyÃtmikaæ bÃhyaæ và / [027|06-027|07] ahaÇkÃrasanniÓrayatvÃccittamÃtmetyupacaryate / [027|08] "Ãtmanà hi sudÃntena svargaæ prÃpnoti paï¬ita÷" [027|09-026|09] ityuktam / [027|09] cittasya cÃnyatra damanamuktaæ bhagavatà / [027|10] "cittasya damanaæ sÃdhu cittaæ dÃntaæ sukhÃvaham" iti / [027|11] ata ÃtmabhÆtasya cittasyÃÓrayabhÃvena pratyÃsannatvÃt / [027|11-027|12] cak«urÃdÅnÃmÃdhyÃtmikatvaæ rÆpÃdÅnÃæ vi«ayabhÃvÃd bÃhyatvam / [027|12-027|13] evam tarhi «a¬ vij¤ÃnadhÃtava ÃdhyÃtmikà na prÃpnuvanti / [027|13] na hyete manodhÃtutvamaprÃptÃÓcittasyÃÓrayÅbhavanti / [027|13-027|14] yadà tadà ta eva te bhavantÅti lak«aïaæ nÃtibarttante / [027|14-027|15] anyathà hi manodhÃturatÅta eva syÃnnÃnÃgatapratyutpanna÷ / [027|15] i«yante cëÂÃdaÓa dhÃtavastraiyadhvikÃ÷ / [027|15-027|16] yadi cÃnÃgatapratyutpannasya vij¤Ãnasya manodhÃtulak«aïaæ na syÃt atÅte 'pyadhvani manodhÃturna vyavasthÃpyeta / [027|17] nahi lak«aïasyÃdhvasu vyabhicÃro 'stÅti // [027|18] kati dhÃtava÷ sabhÃgÃ÷ kati tatsabhÃgÃ÷ / ekÃntena tÃvat [027|19] ## [027|20] ## [027|21-027|22] yo hi vi«ayo yasya vij¤Ãnasya niyato yadi tatra tadvij¤Ãnamutpantaæ bhavatyutpattidharmi và evaæ sa vi«aya÷ sabhÃga ityucyate / [027|22-027|23] na ca so 'sti kaÓciddharmadhÃturyatra nÃnantaæ manovij¤Ãnamutpannamutpatsyate và / [027|23-027|24] tathà hi sarvÃryapudgalÃnÃmidaæ cittamavaÓyamutpadyate "sarvadharmà anÃtmÃna" iti / [027|14-027|25] tasya ca svabhÃvasahabhÆnirmuktÃ÷ sarvadharmà Ãlambanam / [027|25-027|26] sa punaÓcittak«aïo 'nyasya cittak«aïasyÃlambanamiti dvayo÷ k«aïayo÷ sarvadharmà hyÃlambanaæ bhavanti / [027|26] tasmÃd dharmadhÃtuarnityaæ sabhÃga÷ / [027|27] ## [027|28] sabhÃgaÓceti caÓabda÷ / ko 'yaæ tatsabhÃgo nÃma / [028|01] ## [028|02] uktaæ bhavati ya÷ svakarmak­t sa sabhÃga iti / [028|02-028|03] tatra yena cak«u«Ã rÆpÃïyapaÓyat paÓyati drak«yati và taducyate sabhÃgaæ acak«u÷ / [028|03-028|04] evaæ yÃvanmana÷ svena vi«ayakÃritreïa vaktavyam / [028|04] tatsabhÃgaæ cak«u÷ kÃÓmÅrÃïÃæ caturvidham / [028|04-028|05] yad d­«Âvà rÆpÃïi niaruddhaæ nirudhyate nirotsyate và yaccÃnutpattidharmi / [028|05-028|06] pÃÓcÃttyÃnÃæ puna÷ pa¤cavidham / [028|06] tadevÃnutpattidharmi dvidhà k­tvà vij¤ÃnasamÃyuktaæ cÃsamÃyusktaæ ca / [028|07] evaæ yÃvat kÃyo veditavya÷ / manastvanutpattidharmakameva tatsabhÃgam / [028|07-028|08] rÆpÃïi ca yÃni cak«u«Ã 'paÓÃyat paÓyati drak«yati và tÃni sabhÃgÃni / [028|08] tatsabhÃgÃni caturvidhÃni / [028|09] yÃnyad­«ÂÃnyeva niruddhÃni nirudhyante nirutsyante và yÃni cÃnutpattidharmÅïi / [028|09-028|10] evaæ yÃvat spra«ÂavyÃni / [028|10] svendriyakÃritreïa sabhÃgatatsabhÃgÃni veditavyÃni / [028|10-028|11] yadekasya cak«u÷ sabhÃgaæ tatsarve«Ãm / [028|11] evaæ tatsabhÃgamapi / [028|110-02811] tatha yÃvanmana÷ / [028|11-028|12] rÆpaæ tu ya÷ paÓyati tasya sabhÃgaæ yo na paÓyati tasya tatsabhÃgam / [028|12] kiæ kÃraïam / [028|12-028|13] asti hi saæbhavo yadrÆpameka÷ paÓyati taddhavo 'pi paÓyeyuryathà candranaÂmallaprek«Ãsu / [028|13-028|14] natu saæbhavo 'sti yadekena cak«u«Ã dvau paÓyetÃm / [028|14] ato 'syÃsÃdhÃraïatvÃdekasantÃnavaÓena vyavasthÃnam / [028|15] rÆpasya tu sÃdhÃraïatvÃt anekasantÃnavaÓena / [028|15-028|16] yathà raupamevaæ Óabdagandharasaspra«ÂavyadhÃtavo veditavyÃ÷ / [028|16] bhavatu Óabda evam / [028|16-028|18] gandhÃdayastu ya ekena g­hyante na te 'nyena prÃptag­haïÃdityasÃdhÃraïatvÃde«Ãæ cak«urÃdivadatideÓo nyÃyya÷ / [028|18] astyetadevamapi tveÓÃmapi saæbhavaæ prati sÃdhÃraïatvam / [028|18-028|19] asti hye«a saæbhavo ya eva gandhÃdaya ekasya ghrÃïÃdivij¤ÃnamutpÃdayeyusta evÃnye«Ãmapi / [028|20] na tvevaæ cak«urÃdaya÷ / tasmÃnde«Ãæ rÆpÃdivadatideÓa÷ / [028|20-028|21] cak«urvij¤ÃnÃdÅnÃæ sabhÃgatatsabhÃgatvamutpattyanutpattidharmitvÃdyathà manodhÃto÷ / [028|22] sabhÃga iti ko 'rtha÷ / [028|22-028|23] indriyavi«ayavij¤ÃnÃnÃmanyonyabhajanaæ kÃritrabhajanaæ và bhÃga÷ / [028|23] sa e«ÃmastÅti sabhÃga÷ / sparÓasamÃnakÃryatvÃdvà / [028|23-028|24] ye punarasabhÃgÃste te«Ã sabhÃgÃnÃæ jÃtisÃmÃnyena sabhÃgatvÃt tatsabhÃgÃ÷ / [028|25] kati dhÃtavo darÓanaheyÃ÷ kati bhÃvanÃheyÃ÷ katyaheyÃ÷ / rÆpiïastÃvat [028|26] ## [028|27] vij¤ÃnadhÃtava÷ / [028|28] ## [028|29] manodhÃturdharmadhÃturmanovij¤ÃnadhÃtuÓca / ete trayo dhÃtava÷ pÃÂhÃnupÆrvyà 'ntyÃstriprakÃrÃ÷ / [029|01] a«ÂÃÓÅtyanuÓayÃ÷ tatsahabhuvastatpraptayaÓÃca sÃnucarà da­ÓanaheyÃ÷ / [029|01-029|02] Óe«Ã÷ sÃsravà bhÃvanÃheyÃ÷ / [029|02] anÃsravà aheyÃ÷ / [029|02-029|03] nanu cÃnyadapi darÓanaprahÃtavyamasti p­thagjanatvamÃpÃyikaæ ca kÃyavÃkkarma / [029|03-029|04] ÃryamÃrgavirodhitvÃt na tad da­ÓanaprahÃtavyam / [029|04] e«a hi saæk«epa÷ / [029|05] ## [029|06] nÃsti ki¤cidakli«Âaæ darÓanaprahÃtavyaæ nÃpi rÆpam / [029|06-029|07] akli«ÂavyÃk­taæ ca p­thagjanatvam / [029|07] samucchinnakuÓalamÆlavÅtarÃgÃïÃmapi tatsamanvÃmat rÆpaæ kÃyavÃkkarma / [029|08] tasmÃnna darÓanaprahÃtavyam / [029|08-029|09] satye«va vipratipatterdu÷khe dharmaj¤Ãnak«Ãntau prthagjanatvaprasaÇgÃcca / [029|10] ## [029|11] «a«Âhamucyate mana Ãyatanam / [029|11-029|12] tasmÃdanyatra jÃtama«a«Âhajaæ pa¤cendriyajaæ ca yattadapi nÃsti darÓnaprahÃtavyam // [029|13] a«ÂÃdaÓÃnÃæ dhÃtÆnÃæ kati d­«Âi÷ kati na d­«Âi÷ / [029|14] ## [029|15] katama÷ sa ityÃha [029|16] ## [029|17-029|18] pa¤ca satkÃyad­«ÂyÃdikà d­«Âaya÷ laukikÅ samyag d­«Âi÷ ÓaiÇk«Å d­«ÂiraÓaik«Å d­«Âirityayama«ÂaprakÃro dharmadhÃturd­«Âi ravraÓi«Âo na d­«Âi÷ / tatra satkÃyad­«ÂyÃdÅnÃmanuÓÃyanirdeÓe nirddeÓa÷ prÃptakÃlo bhavi«yati / [029|19-029|20] laukikÅ puna÷ samyagd­«Âirmanovij¤Ãnasaæprayuktà kuÓalasÃsravà praj¤Ã / [029|20-029|21] Óaik«asyanÃsravà d­«Âi÷ «aik«Å aÓaik«asya akÓaik«Å / [029|21-029|22] sameghÃmegharatrindivarÆpadarÓanavat kli«ÂÃkli«ÂalaukikÅÓaik«yaÓaik«Åbhird­«ÂibhirdharmadarÓanam / [029|22] atha kasmÃllaudikÅ samyagd­«Âirmanovij¤Ãnasaæprayuktaivocyate / [029|23] yasmÃt / [029|24] ## [029|25] santÅrikà hi d­«ÂirupadhyÃnaprav­ttattvÃt / na caivaæ pa¤cavij¤ÃnasahÃjà praj¤Ã / [030|01] tasmÃdsau na d­«Âi÷ / ata eva cÃnyà 'pi kli«Âà 'kli«Âà và prÃj¤Ã na d­«Âi÷ / [030|02] cak«uridÃnÅmasantÅrakatve kathaæ d­«Âi÷ / rÆpÃlocanÃrthena / yasmÃt [030|03] ## [030|04] yadi cak«u÷ paÓyedanyavij¤ÃnasamaÇgino 'pi paÓyet / na vai sarvaæ cak«u÷ paÓyati / kiæ tarhi / [030|05] ## [030|06] savij¤Ãnakaæ yadà bhavati tadà paÓyatyanyadà neti / [030|06-030|07] evam tarhi tadeva cak«urÃÓritam vij¤Ãnaæ paÓyatÅtyastu / [030|08] ## [030|09] ## [030|10] paÓyatÅti Óasyamavij¤Ãtum / kiæ kÃraïam / [030|11] ## [030|12] yasmÃt kila rÆpaæ ku¬yÃdivyavahitaæ na d­Óyate / [030|12-030|13] yadi hi vij¤Ãnaæ paÓyettassyÃpratighatvÃt ku¬yÃdi«u pratighÃto nÃsti ityvítamapi rÆpaæ paÓyet / [030|13-030|14] naiva hÃv­te cak«urvij¤Ãnamutpadyata ityanutpannaæ kathaæ drak«yati / [030|14] kiæ khalu notpadyate / [030|14-030|16] yasya tu cak«u÷ paÓyati tasya cak«u«a÷ saparatighatvÃdvyayavahite v­ttyabhÃva iti vij¤ÃnasyÃnutpatti rÃÓrayeïaika vi«ayaprav­ttatvÃt yujyate / [030|16-030|17] kiæ nu vai cak«u÷ prÃptavi«ayaæ kÃyendriyavat yata Ãv­taæ na paÓyet / [030|17] sapratighatvÃt / [030|17-030|18] kÃcÃbhrapaÂalasphaÂikÃmbubhiÓcÃntaritaæ kathaæ d­Óyate / [030|18] sapratighatvÃccak«u«a Ãv­tasya rÆpasyÃdarÓanam / [030|19] kiæ tarhi / [030|19-030|20] yatrÃlokasyÃpratibandha Ãv­te 'pi rupe tatropapadyata eva cak«urvij¤Ãnam / [030|20-030|21] yatra tu pratibandhastatra notpadyata ityanutpannatvÃdÃv­taæ nek«yate / [030|21] yattarhi sÆtra uktaæ "cak«u«Ã rÆpÃïi d­«Âve"ti / [030|21-030|22] tenÃÓrayeïetyayamatrÃbhisandhiryathà "manasà dharmÃn vij¤Ãye" tyÃha / [030|22-030|23] na ca mano dharmÃn vijÃnÃti / [030|23] atÅtatvÃt / kiæ tarhi / manovij¤Ãnam / [030|23-030|24] ÃÓritakarma và ÃÓrayasyopacaryate / [030|24] yathà ma¤cÃ÷ kroÓantÅti / [030|24-030|25] yathà ca sÆtra uktaæ "cak«urvij¤eyÃni rÆpÃïÅ«ÂÃni kÃntÃni"ti / [030|25] na ca tÃni cak«u«Ã vij¤Ãyante / [030|25-030|27] uktaæ ca sÆtre "cak«urbrÃhmaïa dvÃraæ yÃvadeva rÆpÃïÃæ darÓanÃya" ityato gamyate cak«u«Ã dvÃreïa vij¤Ãnaæ paÓyatÅti / Ó [030|27] darÓane tatra dvÃrÃkhyà / nahyetadyujyate / cak«urdÃrÓanaæ arÆpÃïÃæ darÓnÃyeti / [031|01] yadi vij¤Ãnaæ kpaÓyati ko vijÃnÃti kaÓcÃnayorviÓe«a÷ / [031|01-031|02] yadeva hi rÆpasya vij¤Ãnaæ tadevÃsya darÓnamiti / [031|02-031|03] tadyathà kÃcit praj¤Ã paÓyatÅtyapyucyate prajÃnÃtÅtyapyevaæ ki¤cidvij¤Ãnaæ paÓyatÅtyapyucyÃte vijÃnÃtÅtyapi / [031|03] anye punarÃhu÷ / [031|03-031|04] "yadi cak«u÷ paÓyati kart­bhÆtasya cak«u«a÷ kà 'nyà d­Óikriye"ti vaktavyam / [031|04] tadetadacodyam / [031|04-031|05] yadi hi vij¤Ãnaæ vijÃnÃtÅtÅ«yate / [031|05] na ca tatra kart­kriyÃbheda÷ / evamatrÃpi / [031|05-031|06] apare punarbruvate / [031|06-031|07] "cak«urvij¤Ãnaæ darÓanaæ tasyÃÓrayabhÃvÃccak«u÷ paÓyatÅtyucyate / [031|07] yathà nÃdasyÃÓrayabhÃvÃt ghaïÂà nadatÅtyucyate" iti / [031|07-031|08] nanu caÅvaæ vij¤ÃnasyÃÓrayabhÃvÃcak«urvijÃnÃtÅti prÃpnoti / [031|08] na prÃpnoti / [031|08-031|09] tadvij¤Ãnaæ darÓanamiti ru¬haæ loke / [031|09] tathà hi tasminnutpanne rÆpaæ d­«Âamityucyate na vij¤Ãtam / [031|09-031|10] vibhëÃyÃmapyuktaæ "cak«u÷ saæpraptaæ cak«urvij¤ÃnÃnubhÆtaæ d­«Âamityucyata" iti / [030|10-031|11] tasmÃccak«u÷ paÓyatÅtyevocyate na vijÃnÃtÅti / [031|11] vij¤Ãnaæ tu sÃnnidhyamÃtreïa rÆpaæ vijÃnÃtÅtyucyate / [031|12] yathà sÆryo divasakara iti / atra sautrÃntikà Ãhu÷ / kimidamÃkÃÓaæ khÃdyate / [031|13] cak«urhi pratÅtya rÆpÃïi cotpadyate cak«urvij¤Ãnam / tatra ka÷ paÓyati ko và d­Óyate / [031|14] nivryÃpÃraæ hÅdaæ dharmamÃtraæ hetuphalamÃtraæ ca / [031|14-031|15] tatra vyavahÃrÃrthaæ cchandata upacÃrÃ÷ kriyante / [031|15] cak«u÷ paÓyati vij¤Ãnaæ vijÃnÃtÅti nÃtrÃbhinive«Âavyam / [031|15-031|16] uktaæ hi bhagavatà "janapadaniruktiæ nÃbhiniviÓeta saæj¤Ãæ ca lokasya nÃbhidhÃvedi"ti / [031|16-031|17] e«a tu kÃÓmÅravaibhëikÃïÃæ siddhÃnta÷ / [031|17-031|18] cak«u÷ paÓyati Órotraæ Ó­ïoti ghrÃïaæ jighrati jihvà ÃsvÃdayati kÃya÷ sp­Óati mano vijÃnÃtÅti / [031|19] tadyadi cak«u÷ paÓyati kimekena cak«u«Ã rÆpÃïi paÓyatyÃhosvidubhÃbhyÃm / [031|20] nÃtra niyama÷ / [031|21] ## [031|22] ubhÃbhyÃmapi cak«urbhyÃæ paÓyatÅtyÃbhidhÃrmikÃ÷ / [031|22-031|23] tathà hi dvayorviv­tayo÷ paraiÓÃuddhataraæ darÃÓanaæ bhavati / [031|23-031|24] ekasmiæÓcÅnmÅlite cak«u«i dvitÅye cÃrdhanimÅlite dvicandrÃdigrahaïaæ bhavati / [031|24] naikatarÃnyathÅbhÃvÃt / [031|24-031|25] na cÃÓrayavicchedÃd vicchedaparasaÇgo vij¤Ãnasya deÓÃprati«ÂhitatvÃd raupavaditi / [031|26-031|27] yadi cak«u÷ paÓyati Órotraæ Ó­ïoti yÃvanmano vijÃnÃti kime«Ãæ prÃpto vi«aya ÃhosvidaprÃpta÷ / [032|01] ## [032|02] tathà hi dÆrÃdrÆpaæ paÓyatyak«isthama¤janaæ na paÓyati / dÆrÃcchabdaæ Ó­ïoti / [032|02-032|03] sati ca prÃptavi«ayatve divyaæ cak«u÷Órotramiha dhyÃyinÃæ nopajÃyeta / [032|03] ghrÃïÃdivat / [032|03-032|04] yadyaprÃptavi«ayaæ cak«u÷ kasmÃnna sarvamaprÃptaæ paÓyati dÆraæ tirask­taæ ca / [032|04-032|05] kathaæ tÃvadayskÃnto na sarvamaprÃptamaya÷ kar«ati / [032|05] prÃptavi«ayatve 'pi caitatsamÃnam / [032|05-032|06] kasmÃnna sarvaæ prÃptaæ paÓyatya¤janaæ ÓalÃkÃæ và / [032|06-032|07] yathà ca ghrÃïÃdÅnaæ prÃpto vi«ayo na tu sarva÷ / [032|7-03207] sahabhÆgandhÃdyagrahaïÃt / [032|07] evaæ cak«u«o 'pyaprÃpta÷ syÃnna tu sarva÷ / [032|07-032|08] manastvarÆpitvÃt prÃptumevÃÓaktam / [032|08] kecit puna÷ Órotraæ praptÃprÃptavi«ayaæ manyayante / [032|09] karïabhyantare 'pi ÓabdaÓravaïÃt / Óe«aæ tu ghrÃïajihvÃkÃyÃkhyam / [032|10] ## [032|11] prÃptavi«ayamityartha÷ / ghrÃïaæ kathaæ prÃptavi«ayam / nirucchvÃsasya gandhÃgrahaïÃt / [032|12] keyaæ prÃptirnÃma / nirantarotpatti÷ / [032|12-032|13] kiæ puna÷ paramÃïava÷ sp­ÓantyanyonyamÃhosvinna / [032|13-031|13] na sp­ÓantÅti kÃÓmÅrakÃ÷ / [032|13] kiæ kÃraïam / [032|13-032|14] yadi tÃvat sarvÃnmanà sp­ÓeyurmiÓrÅbhaveyurdravyÃïi / [032|14] athaikadeÓena sÃvayavÃ÷ prasajyeran / [032|15] niravayavÃÓca paramÃïava÷ / kathaæ ÓabdÃbhiniÓpattirbhavati / [032|15-032|16] ata eva yadi hi sp­Óeyurhasto haste 'bhyÃhata÷ sajyeto palaÓcopale / [032|16-032|17] kathaæ citaæ pratyÃhataæ na viÓÅryate / [032|17] vÃyudhÃtusaædhÃritatvÃt / [032|17-032|18] kaÓcidvÃyudhÃturvikiraïÃya prav­tto yathà saævarttanyÃæ kaÓcit saædhÃraïÃya yathà vivarttanyÃmiti / [032|18-032|19] kathamidÃnÅæ nirantara prÃptyà prÃptavi«ayaæ trayamucyate / [032|19] tadevai«Ãæ niruttaratvaæ yanmadhye nÃsti ki¤cit / [032|20] apikhlu saæghÃtÃ÷ sÃvayavatvÃt sp­ÓantÅtyadvÅ«a÷ / [032|20-032|21] evaæ ca k­tvà 'yamapi grantha upapanno bhavati vibhëÃyÃm / [032|21-032|22] kiæ nu sp­«Âahetukaæ sp­«Âamutpadyate Ãhosvidasp­«Âahetukamiti praÓnayitvÃha"kÃraïaæ prati / [032|22-032|23] kadÃcit sp­«Âahetukamasp­«Âamutpadhate yadà viÓÅryate / [032|23] kadÃcidasp­«Âahetukaæ sp­«Âaæ yadà cayaæ gacchati / [033|01] kadÃcit sp­«Âahetukaæ sp­«Âaæ yadà cayavatÃæ caya÷ / [033|01-033|02] kadÃcidasp­«Âahetukamasp­«Âaæ yadà vÃtÃyanaraja" iti / [033|02] yadi paramÃïava÷ sp­Óeyuruttarak«aïÃvasthÃnaæ syÃditi bhadantavasumitra÷ / [033|03] na sp­Óanti / nirantare tu sp­«Âasaæj¤eti bhadanta÷ / bhadantamataæ cai«Âavyam / [033|04] anyathà hi sÃntarÃïÃæ paramÃïÆnÃæ ÓÆnye«vantare«u gati÷ kena pratibadhyeta / [033|04-033|05] yata÷ sapratighà i«yante / [033|05] naca paramÃïubhyo 'nye saæghÃtà iti / [033|05-033|06] ta eva te saæghÃtÃ÷ paramÃïava÷ sp­Óyante yathà rÆpyante / [033|06-033|07] yadi ca paramÃïordigbhÃgabheda÷ kalpyate sp­«ÂasyÃsp­«Âasya và sÃvayavatvaprasaÇga÷ / [033|07] no cet sp­«ÂasyÃpyaprasaÇga÷ // [033|08-033|09] kiæ punarebhiÓcak«urÃdibhirÃtmaparimÃïatulyasyÃrthasya grahaïaæ bhavatyÃÓuv­ttyà ca parvatÃdÅnÃmalÃtakrÃdivadÃhosvittulyÃtulyasya / [033|09-033|10] yÃni tÃvadetÃni prÃptavi«ayÃïyuktÃnyebhi÷ / [033|11] ## [033|12] yÃvanto hÅndriyaparamÃïavastÃvanto hi vi«ayaparamÃïava÷ sametya vij¤Ãnaæ janayanti / [033|13] cak«u÷ÓrotrÃbhyÃæ tvaniyama÷ / kadÃcidalpÅyÃæso yadà vÃlÃgraæ paÓyati / [033|13-033|14] kadÃcit samà yadà drÃk«Ãphataæ paÓyati / [033|14-033|15] kadÃcit bhÆyÃæso yadà mahÃntaæ parvataæ paÓyatyunmi«itamÃtreïa / [033|15] evam Órotreïa maÓakameghÃdiÓabdaÓravaïe gho«am / [033|15-033|16] manastvamÆrttivadeveti nÃsya parimÃïapariccheda÷ saæpradhÃryate / [033|16] katahaæ punare«Ãæ cak«urÃdÅndriyaparamÃïÆnÃæ saæniveÓa÷ / [033|17] cak«urindriyaparamÃïavastÃvadak«itÃrakÃyÃmajÃjÅpu«pavadavasthitÃ÷ / [033|17-033|18] acchacarmÃvacchÃditÃstu na vikÅryante / [033|18-033|19] adharauttaryeïa piï¬avadavasthità ityapare / [033|19] na cÃnyo 'nyamÃv­ïvanti sphaÂikavadacchatvÃt / [033|19-033|20] ÓrotrendriyaparamÃïavo bhÆrjÃbhyantarÃvasthitÃ÷ / [033|20] ghrÃïendriyaparamÃïavo ghaÂÃbhyantareïa ÓalÃkÃvat / [033|20-033|21] ÃdyÃni trÅïÅndriyÃïi mÃlÃvadavasthitÃni / [033|21] jihvendriyaparamÃïvo 'rdhacandravat / [033|21-033|22] vÃlÃgramÃtraæ kila madhyajivhÃyÃæ jihvendriyaparamÃïubhirasphuÂam / [033|22-033|23] kÃyendriyaparamÃïava÷ kÃyavadavasthitÃ÷ / [033|23] strÅndriyaparamÃïavo bherÅkaÂÃhavat / puru«endriyaparamÃïavo 'Çgu«Âhavat / [033|24] tatra cak«urindriyaparamÃïava÷ kadÃcit sarve sabhÃgà bhavanti kadÃcittatsabhÃgÃ÷ / [033|24-033|25] kadÃcideke sabhÃgÃ÷ eke tatsabhÃgÃ÷ / [033|25] evam yÃvajjihvendriyaparamÃïava÷ / [033|25-033|26] kÃyendriyaparamÃïavastu sarve sabhÃgà na bhavanti / [033|26-033|27] pradÅptanarakÃbhyantarÃvaruddhÃnÃmapi hyaparimÃïÃ÷ kÃyendriyaparamÃïavastatsabhÃgà bhavanti / [033|27-034|01] sarvai÷ kila vij¤ÃnotpattÃvÃÓrayo viÓÅryeta / [034|01] na caika indriyaparamÃïurvi«ayaparamÃïurvà vij¤Ãnaæ janayati / [034|01-034|02] saæcitÃÓrayÃlambanatvÃt pa¤cÃnÃæ vij¤ÃnakÃyÃnÃm / [034|02] ata evÃnidarÓana÷ paramÃïurad­ÓyatvÃt // [034|03-034|04] ya ime «a¬vij¤ÃnadhÃtava uktÃÓcak«urvij¤Ãnaæ yavanmanovij¤Ãnaæ kime«Ãæ yatha vi«ayo varttamÃna÷ pa¤cÃnÃæ caramasya trikÃla evamÃÓrayo 'pi / [034|05] netyÃha / [034|05-034|-5] kiæ tarhi / [034|06] ## [034|07] manovij¤ÃnadhÃto÷ samanantaraniruddhaæ mana ÃÓraya÷ / [034|08-034|07] ## [034|09] atÅtaÓceti caÓabda÷ / [034|09-034|10] tatra cak«urvij¤Ãnasya cak«u÷ sahaja ÃÓÃrayo yÃvat kÃyavij¤Ãnasya kÃya÷ / [034|10] atÅta÷ punare«ÃmÃÓrayo mana ityapyete pa¤ca vij¤ÃnakÃyà indriyadvayÃÓrayÃ÷ / [034|11] ata evocyate "yaÓcak«urvij¤ÃnasyÃÓrayabhÃvena samanantarapratyayabhÃvenÃpi sa tasye"ti / [034|12] catu«kotika÷ / prathamà kotiÓcak«u÷ / dvitÅyà samanantarÃtÅtaÓcaitasiko dharmadhÃtu÷ / [034|13] t­tÅyà samanantarÃtÅtaæ mana÷ / caturthÅ koÂiruktanirmuktà dharmÃ÷ / [034|13-034|14] evaæ yÃvat kÃyavij¤Ãnasya svamindriyaæ vaktavyam / [034|14] manovij¤Ãnasya pÆrvapÃdaka÷ / [034|14-034|15] yastÃvadÃÓrayabhÃvena samanantarapratyayabhÃvenÃpi sa÷ / [034|15] syÃtsamanantarapratyayabhÃvena nÃÓrayabhÃvena / [034|15-034|16] samanantarÃbhyatÅtaÓcetasiko dharmadhÃturiti / [034|17-034|18] kiæ puna÷ kÃraïamubhayÃdhÅnÃyÃæ vij¤Ãnotpattau cak«urÃdaya÷ evÃÓrayà ucyante na rÆpÃdaya÷ / [034|19] ## [034|20] dhÃtava ityadhikÃra÷ / [034|20-034|21] cak«urÃdÅnÃæ hi vikÃreïa tadvij¤ÃnÃnÃæ vikÃro bhavatyanugrahopaghÃtapaÂumandatÃnuvidhÃnÃt na tu rÆpÃdÅnÃæ vikÃreïa tadvikÃra÷ / [034|22] tasmÃt sÃdhÅyastadadhÅnatvat ta evÃÓrayà na rÆpÃdaya÷ / [034|23-034|24] kiæ puna÷ kÃraïaæ rÆpÃdayaÓca tairvij¤Ãyante cak«urvij¤Ãnaæ cocyate yÃvanmanovij¤Ãnam / [034|24] na punà rÆpavij¤Ãnaæ yÃvaddharmavij¤Ãnamiti / [034|24-034|25] ya ete cak«urÃdaya ÃÓrayà e«Ãm / [034|26] ## [034|27] kathamasÃdhÃraïatvam / na hi cak«uranyasya vij¤ÃnasyÃÓrayÅbhavitumutsahate / [034|27-034|28] rÆpaæ tu manovij¤ÃnasyÃlambanÅbhavatyanyacak«urvij¤ÃnasyÃpÅti / [034|28] evaæ yÃvat kÃyo veditavya÷ / [034|29] tasmÃdÃÓrayabhÃvÃdasÃdhÃraïatvÃcca vij¤Ãnaæ tenaiva nirdiÓyate na rÆpÃdibhi÷ / [034|29-034|30] yathà bherÅÓabdo yavÃÇkura iti / [035|01-035|02] atha yatra kÃye sthitaÓcak«u«Ã rÆpÃïi paÓyati kiæ tÃni kÃyacak«ÆrÆpavij¤ÃnÃnyekabhÆmikÃnyeva bhavantyÃhosvidanyabhÆmikÃnyapi / [035|02] Ãha / sarve«Ãæ bheda÷ / [035|03] kÃmadhÃtÆpapannasya svena cak«u«Ã svÃni rÆpÃïi paÓyata÷ sarvaæ svabhÆmikam bhavati / [035|04-035|05] tasyaiva svÃni rÆpÃïi prathamadhyÃnabhÆmÅni paÓyano rÆpÃïi trÅïapi tadbhÆmikÃni / [035|06-035|07] dvitÅyadhyÃnacak«u«Ã svÃni rÆpoÃïi paÓyata÷ kÃyarÆpe svabhÆmike cak«ustadbhÆmikaæ vij¤Ãnaæ prathamadhyÃna bhÆmikam / [035|07-035|06] prathamadhyÃnabhÆmÅni paÓyato vij¤Ãnarupe tadbhÆmike kÃya÷ kÃmÃvacaraÓcak«urdvitÅyadyÃnabhÆmikam / [035|08-035|10] dvitÅyadhyÃnabhÆmÅni paÓyataÓcak«ÆarÆpe tadbhÆmike kÃya÷ kÃmÃvacaro vij¤Ãnaæ prathamabhÆmÅkam / [035|10-035|11] evaæ t­tÅyacaturthadhyÃnabhÆmikena cak«u«Ã tadbhÆmikÃdharabhumikÃni rÆpÃïi paÓyato yojayitavyam / [035|11-035|12] prathmadhyÃnopapannasya svena cak«u«Ã svÃni rÆpÃïi paÓyata÷ sarvaæ svabhÆmikamadharÃïi paÓyata÷ trayaæ svabhÆmikaæ / [035|12-035|13] dvitÅyadhyÃnacak«u«Ã svÃni rÆpÃïi paÓyatastrayaæ svabhÆmikaæ cak«ustadbhÆmikam / [035|13-035|14] kÃmÃvacarÃïi paÓyata÷ kÃyavij¤Ãne svabhÆmike rÆpÃïyadharÃïi cak«ustadbhÆmikam / [035|14-035|15] dvitÅyadhyÃnabhÆmÅni paÓyataÓcak«ÆrÆpe tadbhÆmike Óe«aæ svabhÆmikam / [035|15] evaæ t­tÅyadhyÃnacak«u«Ã yojyam / [035|16-035|17] dvitÅyÃdidhyÃnopapannasya svaparacak«urbhyÃæ svaparabhÆmikÃni rÆpÃïi paÓyato yathÃyogaæ yojayitavyam / [035|17] ayaæ tu niyama÷ / [035|18] ## [035|19] pa¤cabhÆmikÃni hi kÃyacak«ÆrÆpÃïi kÃmÃvacarÃïi yÃvaccaturthadhyÃnabhÆmikÃni / [035|20] dvibhÆmikaæ cak«urvij¤Ãnaæ kÃmÃvacaraæ prathamadhyÃnabhÆmikaæ ca / [035|20-035|21] tatra yadbhÆmika÷ kÃyastadbhÆmikaæ cak«urÆrdhvabhÆmikaæ và cak«urbhavati na tvadharabhÆmikam / [035|21-035|22] yadbhÆmikaæ cak«ustadbhÆmikamadharabhÆmikaæ và rÆpaæ vi«ayo bhavati / [035|23] #<Ædhrvaæ rÆpaæ na cak«u«a÷ /># [035|24] na hi kadÃcidÆrdhrvabhÆmikaæ rÆpamadhobhÆmikena cak«u«Ã dra«Âuæ Óakyate / [035|25] vij¤Ãnaæ ca [035|26] Ærdhva na cak«u«o rÆpavat / [036|01] ## [036|02] asyetyanantaroktasya cak«urvij¤Ãnasya rÆpaæ sarvato vi«aya÷ Ærdhvamadha÷ svabhÆmau ca / [036|03] kÃyasya cobhe rÆpavij¤Ãne sarvato bhavata÷ / yathà cecaæ cak«uruttaæ vistareïa veditavyam [036|04] ## [036|05-036|06] "na kÃyasyÃdharaæ ÓrotramÆrdhvaæ Óabdo na ca Órute÷ / vij¤Ãnaæ cÃsya Óabdastu kÃyasyobhe ca sarvata÷ //"iti [036|07] vistareïa yojyam / [036|08] ## [036|09] ghrÃïajihvÃkÃyadhÃtÆnÃæ kÃyavi«ayavij¤ÃnÃni svabhÆmikÃnyeva / [036|09-036|10] ityutsargaviÓe«eïa k­tvà punarviÓe«aïÃrthamapavÃda Ãrabhyate / [036|11] ## [036|12] kÃya÷ kÃyadhÃtu÷ spra«Âavyaæ ca svabhÆmikÃnyeva nityaæ bhavanti / [036|12-036|13] kÃyavij¤Ãnaæ tu ke«Ã¤cit svabhÆmikaæ yathÃkÃmadhÃtuprathamadhyÃnopapannÃæ / [036|13-036|14] ke«Ã¤cidadharabhÆmikaæ yathà dvitÅyÃdidhyÃnopapannÃnÃmiti / [036|15] ## [036|16-036|17] kadÃcit kÃyamanovij¤Ãnadharmai÷ samÃnabhÆmikaæ mano bhavati kadÃcidÆrdhvÃdhobhÆmikam / [036|17-036|19] pa¤cabhÆmike 'pi hi kÃye sarvabhÆmikÃni mana ÃdÅni bhavanti samÃpattyupapattikÃle yathÃyogamiti vistareïa samÃpattinirdeÓe koÓasthÃna etadÃkhyÃyi«yate / [036|19-036|20] atihahugranthabhÃraparihÃrÃrthaæ tu nedÃnÅæ punarÃkhyÃyate / [036|20] alpaæ ca prayojanaæ mahÃæÓca Órama iti samÃpta Ãnu«aÇgika÷ prasaÇga÷ / [036|21] idamidÃnÅæ vicÃryate / [036|21-036|22] a«ÂÃdaÓÃnÃæ cdÃtÆnÃæ «aïïÃæ ca vij¤ÃnÃnÃæ ka÷ kena vij¤eya÷ / [036|22] Ãha / [036|23] ## [036|24-036|25] rÆpaÓabagandharasaspra«ÂavyadhÃtavo yathÃsaækhyaæ cak«u÷ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyavij¤ÃnairanubhÆtà manovij¤Ãnena vij¤Ãyante / [036|25] evamete pratyekaæ dvÃbhyÃæ vij¤ÃnÃbhyÃæ vij¤eyà bhavanti / [036|26-036|27] Óe«ÃstrayodaÓa dhÃtava÷ pa¤cÃnÃæ vij¤ÃnakÃyÃnÃmavi«ayatvÃdekena manovij¤Ãnena vij¤eyà ityÃkhyÃtaæ bhavati / [037|01] e«Ãma«ÂÃdaÓÃnÃæ dhÃtÆnÃæ madhye kati nityÃ÷ katyanityÃ÷ / [037|01-037|02] na kaÓct sakalo 'sti nityo dhÃturapi tu [037|03] ## [037|04] tena dhÃrmadhÃtvekadeÓo nitya÷ Óe«Ã anityÃ÷ / [037|05] katÅndriyaæ kati nendriyam / [037|06] ## [037|07] dvÃviæÓatirindriyÃïyuktÃni sÆtre / [037|07-037|11] cak«urindriyaæ Órotrendriyaæ ghrÃïendriyaæ jihvendriyaæ kÃyendriyaæ manaindriyaæ strÅndriyaæ puru«endriyaæ jÅvitendriyaæ sukhendriyaæ du÷khendriyaæ saumanasyendriyaæ daurmanasyendraiyaæ upek«endriyaæ Óraddhendriyaæ vÅryendriyaæ sm­tÅndriyaæ smÃdhÅndriyaæ praj¤endariyaæ anÃj¤ÃtamÃj¤ÃsyÃmÅndariyam Ãj¤endriyaæ Ãj¤ÃtÃvÅndriyamiti / [037|11-037|12] ÃbhidhÃrmikÃstu «a¬ÃyatanavyavasthÃnamÃd­tya jÅvitendriyÃnantaraæ manaindriyaæ paÂhanti / [037|12] sÃlambanatvÃt / [037|12-037|13] tatra dharmÃrdhaæ jÅvitendriyÃdÅnyekÃdaÓendriyÃïi trayÃïÃæ ca bhÃgo dharmadhÃtupradeÓatvÃt / [037|13-037|14] dvÃdaÓÃnÃmÃdhyÃtmikÃnÃæ cak«urÃdaya÷ pa¤ca svanÃmoktÃ÷ / [037|14-037|15] sapta cittadhÃtavo manaindriyaæ stripuru«endriye kÃyadhÃtupradeÓ iti paÓcÃd vak«yati / [037|15-037|16] Óe«Ã÷ pa¤ca dhÃtavo dharmadhÃtupradeÓaÓca nendriyamiti siddham // [037|17] abhidharmakoÓabhëye dhÃtunirdeÓo nÃma [037|18] prathamaæ koÓasthÃnaæ samÃptam iti / [037|19-037|21] ye dharmà hetuprabhavà hetuæ te«Ãæ tathÃgato hyavadat / te«Ãæ ca yo nirhodha evaævÃdÅu mahÃÓramaïa÷ // [037|22] likhÃpitamidaæ ÓrÅlÃmÃvÃkeneti / dvitÅyaæ koÓasthÃnam ===================================================================== [038|02] oæ namo buddhÃya / ===================================================================== [038|03] uktÃnÅndriyÃïi / ka÷ punarindriyÃrtha÷ / "idi paramaiÓvarye" / [038|03-038|04] tasya indantÅti indriyÃïi / [038|04] ata ÃdhipatyÃrtha indriyÃrtha÷ / kasya cai«Ãæ kvÃdhipatyam / [038|05] ## [038|06] cak«u÷ÓrotrayostÃvat pratyekaæ catur«varthevÃdhipatyam / [038|06-038|07] ÃtmabhÃvaÓobhÃyÃmandhabadhirayorakÃntarÆpatvÃt / [038|07] ÃtmabhÃvaparikar«aïe d­«Âvà Órutvà ca vi«amaparivarjanÃt / [038|08] cak«u÷Órotravij¤Ãnayo÷ sasaæprayogayorutpattau / [038|08-038|09] rÆpadarÓanaÓabdaÓÃravaïayoÓcÃsÃdhÃraïakÃraïatve / [038|09] ghrÃïajihvÃkÃyÃnÃmÃtmabhÃvaÓobhÃyÃæ pÆrvavat / [038|09-038|10] ÃtmabhÃvaparikar«aïe tai÷ kava¬ÅkÃrÃhÃraparibhogÃt / [038|10] ghrÃïÃdivij¤ÃnÃnÃæ sasaæprayogÃïÃmutpattau / [038|11] gandhaghrÃïarasÃsvÃdanaspra«Âavyaspa­ÓanÃnÃæ cÃsÃdhÃraïakÃraïatva iti / [038|12] ## [038|13] ## [038|14] strÅpuru«ajÅvitamanaindriyÃïÃæ / dvayorarthayo÷ pratyekamÃdhipatyam / [038|14-038|15] strÅ puruÓendriyayyostÃvatsattvabhedavikalpayo÷ / [038|15] tatra sattvabheda÷ stri puru«a iti / [038|15-038|16] sattvavikalpa÷ stanÃdisaæsthÃnasvarÃcÃrÃnyathÃtvam / [038|16] saæsleÓavyavadÃnayorityapare / [038|17-038|18] tathà hi tadviprayuktavikalpÃnÃæ «aï¬ha paï¬akobhayavya¤janÃnÃmasaævarÃnantÃryakuÃÓalamulasamucchedà na bhavanti saævaraphalaprÃptivairÃgyÃïi ceti / [038|19] jÅvitendriyasya nikÃyasabhÃgasaæbandhasÃdhÃraïayo÷ / [038|19-038|20] manaindriyasya punarbhavasaæbandhavaÓibhÃvÃnuvarttanayo÷ / [038|20-038|22] tatra punrbhavasaæbandhe yathoktaæ "gandharvasya tasmin samaye dvayoÓcittayoranyatarÃnyataracittaæ saæmukhÅbhÆtaæ bhavatyanunayasahagataæ và pratighasahagataæ ve"ti / [038|22] vaÓibhÃvÃnuvarttane yathoktaæ "cittenÃyaæ loko nÅyata" iti vistara÷ / [038|22-038|23] yat puna÷ sukhÃdÅndriyapa¤cakaæ yÃni cëÂau ÓraddhÃdÅni te«Ãæ [038|24] ## [038|25] Ãdhipatyaæ yathÃkramaæ pa¤cÃnÃæ sukhÃdÅnÃæ saækleÓe / rÃgÃdÅnÃæ tadanuÓÃyitvÃt / [038|25-039|01] ÓraddhÃdÅnÃæ vyavadÃne / [039|01] tai rvyavadÃyate / vyavadÃne 'pi sukhÃdÅnÃmÃdhipatyamityapare / [039|01-039|02] "yasmÃt sukhitasya cittaæ samÃdhÅyate" / [039|02-039|03] du÷dhupani«acchraddhëaïnai«kramyÃÓritÃ÷ saumanasyÃdaya iti vaibhëikÃ÷ / [039|03] apare punarÃhu÷ / [039|03-039|04] naiva cak«u÷ÓrÅtrÃbhyÃmÃtmabhÃvaparika­«aïaæ vij¤Ãya vi«amaparihÃrÃt / [039|04] vij¤Ãne tu tayorÃdhipatyam / [039|04-039|05] nÃpi vij¤ÃnÃdanyadrÆpadarÓanaæ ÓabdaÓravaïaæ và 'sti / [039|05] yatastayorasÃdhÃraïakÃraïatve p­thagÃdhipatyaæ yujyeta / [039|05-039|06] tasmÃnnaivame«Ãmindriyatvam / [039|06] kathaæ tarhi / [039|07] ## [039|08] cak«urÃdÅnÃæpa¤cÃnÃæ svasyasvasyÃrthasyopalabdhÃdhipatyam / [039|08-039|09] manasa÷ puna÷ sarvÃrthopalabdhÃvÃdhipatyam / [039|09] ata etÃni «a pratyekamindriyam / [039|09-039|10] nanu cÃrthÃnÃmapyatrÃdhipatyam / [039|10] nÃdhipatyam / adhikaæ hi prabhutvamÃdhipatyam / [039|10-039|11] cak«u«aÓcak«ÆrÆpopalabdhÃvadhikamaiÓvaryam / [039|11-039|12] sarvarÆpopalabdhau sÃmÃnyakÃraïatvÃttatpaÂumandatÃdyanuvidhÃnÃccopalabdhe÷ / [039|12] na rÆpasya / tadvi paryayÃt / evaæ yÃvat manaso dharme«u yojyam / [039|13] ## [039|14] kÃyendriyÃdeva strÅpuru«endriye p­thak vyavasthÃpyete / nÃrthantarabhÆte / [039|14-039|15] kaÓcidasau kÃyendriyabhÃga upastha pradeÓo ya÷ strÅpuru«endriyÃkhyÃæ paratilabhate / [039|15-039|16] yathÃkramaæ strÅtvapuæstvayyorÃdhipatyÃt / [039|16] tatra strÅbhÃva÷ striyÃk­ti÷ svarace«Âà abhiprÃyÃ÷ / [039|16-039|17] etaddhi striyà strÅtvam / [039|17] puæbhÃva÷ puru«Ãk­ti÷ svarace«Âà abhiprÃyÃ÷ / etaddhi puæsa÷ puæstvam / [039|18-039|19] ## [039|20] nikÃyasabhÃgasthitau jÅvitendriyasyÃdhipatyaæ saækleÓe vedanÃnÃm / [039|20-039|21] tathÃhi sukhÃyÃæ vedanÃyÃæ rÃgo 'nuÓete du÷khÃyÃæ pratigho 'du÷khÃsukhÃyÃmavidyetyuktaæ sÆtre / [039|21-039|22] vyavadÃne ÓraddhÃdÅnÃæ pa¤cÃnÃm / [039|22] tathÃhi tai÷ kleÓÃÓca vi«kabhyante mÃrgaÓcÃvÃhyate / [039|23] ata ete 'pi pratyekamindriyami«ÂÃ÷ / [040|01] #<Ãj¤Ãsyà myÃkhyamÃj¤ÃkhyamÃj¤ÃtÃvÅndriyaæ tathà /># [040|02] ## [040|03] pratyekamindrimityupadarÓanÃrthaæ tathÃÓabda÷ / [040|03-040|04] tatrÃj¤ÃsyÃmÅndriyasyÃj¤endriyasya prÃptÃvÃdhipatyam / [040|04] Ãj¤endraiyasyÃj¤ÃtÃvÅndriyaprÃptau Ãj¤ÃtÃvÅndriyasya parinirvÃïe / [040|05] nahyavimuktacittasyÃsti parinirvÃïamiti / ÃdiÓabdo 'nyaparyÃyadyotanÃrtha÷ / [040|06] katamo 'nya÷ pÃryÃya÷ / darÓnaheyakleÓaparihÃïam pratyÃj¤ÃsyÃmÅndriyasyÃdhipatyam / [040|07] bhÃvanÃheyakleÃÓaprahÃïaæ pratyÃj¤endriyasya / d­«ÂadharmasukhavihÃraæ pratyÃj¤ÃtÃvÅndriyasya / [040|08] vimuktiprÅtisukhasaævedanÃditi / [040|08-040|09] ÃdhipÃtyÃdindriyatve 'vidyÃdÅnÃmupasaækhyÃnaæ karttavyam / [040|09-040|10] avidyÃdÅnÃmapi hi saæskÃrÃdi«vÃdhipatyamata e«ÃmapÅndriyatvamupasaækhyÃtavyam / [040|10] vÃgÃdÅnÃæ ca / vÃkyÃïipÃdapÃyÆpasthÃnÃmapi cendriyatvamupasaækhyÃtavyam / [040|11] vacanÃdÃnaviharaïotsargÃnande«vÃdhipatyÃt / na khalÆpasaækhyÃtavyam / yasmÃdihe«Âam [040|12-040|13] ## [040|14] tatra cittÃÓraya÷ «a¬indriyÃïi / etacca «a¬Ãyatanaæ maulaæ saÂtvadravyam / [040|14-040|16] tasya strÅpuru«avikalpa÷ strÅpuru«endraiyÃbhyÃæ sthitirjÅvitendriyeïa saækleÓo vedanà bhi÷ / [040|16] vyavadÃnasaæbharaïaæ pa¤cabhirvyavadÃnaæ tribhi÷ / [040|16-040|17] ato nÃvidyÃdÅnÃmindriyatvami«Âam / [040|18-040|19] ## [040|20] matavikalpÃrtho vÃÓabda÷ / apare punarÃhu÷ / prav­tteraÓraya÷ «a¬indriyÃïi / [040|20-040|21] utpatti÷ strÅpuru«endriye / [040|21] tata utpatte÷ / sthitirjÅvitendriyam / tenÃvasthÃnÃt / [040|21-040|22] upabhogo vedanÃbhi÷ / [040|22] ata etÃni caturdaÓendriyÃïi / tenaiva prakÃreïa niv­tteranyÃni / [040|22-040|23] ÓraddhadÅni hi niv­tterÃÓrayÃ÷ / [040|23-040|24] Ãj¤ÃsyÃmÅndriyaæ prabhava÷ sthitirÃj¤endriyam upabhoga Ãj¤ÃtÃvÅndriyeïetyata etÃvantyevendriyÃïi / [040|24] ata eva caÅ«Ãme«o 'nukrama÷ / [040|25] vÃcastu nendriyatvaæ vacane Óik«ÃviÓe«Ãpek«atvÃt / [040|25-040|26] pÃïipÃdasya cÃdÃnaviharaïÃdananyatvÃt / [040|26-040|27] tadeva hi tadanyathà 'nyatra cotpannamÃdÃnaæ viharaïaæ cocyate / [040|27] vinÃpi ca pÃïipÃdenÃdÃnaviharaïÃduragaprabh­tÅïÃm / [040|27-040|28] pÃyorapi nendriyatvamutsarge gurudravyasyÃkÃÓe sarvatra patanÃt / [040|28] vÃyunà ca tatpreraïÃt / [041|01] upasthasyÃpi nendriyatvamÃnande strÅpuru«endriyak­taæ hi tat saukhyamiti / [041|01-041|03] kaïÂhadantÃk«ivartmaparvaïÃmapi cÃbhyavaharaïacarvaïonme«anime«Ãku¤canavikÃÓana kriyÃsvindriyatvaæ prasajyeta / [041|03-041|04] sarvasya và kÃraïabhÆtasya svasyÃæ kariyÃyÃmityayukataæ vÃgÃdÅnÃmindriyatvam // [041|05] tatra cak«urÃdÅnÃæ puru«endriyaparyantÃnÃæ k­to nirdeÓa÷ / [041|05-041|06] jÅvitendriyasya viprayuktatvÃdviprayukte«veva karisyate nirdeÓa÷ / [041|06] ÓraddhÃdÅnÃæ caitte«u kari«yate / [041|06-041|07] sukhÃdÅnÃmÃj¤ÃsyÃmÅndriyÃdÅnÃæ ca karttavya÷ / [041|07] so 'yaæ kriyate / [041|08] ## [041|09] aÓÃtetyupadhÃtikà du÷khetyartha÷ / [041|10] ## [041|11] #<ÓÃtà ># [041|12] sukhendriyaæ kÃyikÅ ÓÃta vedanà / ÓÃtetyanugrÃhikà sukhetyartha÷ / [041|13] ## [041|14] t­tÅye tu dhyÃne saiva ÓÃtà vedanà caitasÅ sukhendriyam / [041|14-041|15] nahi tatra kÃyikÅ vedanà 'sti / [041|15] pa¤cavij¤ÃnakÃyÃbhÃvÃt / [041|16] ## [041|17-041|18] t­tÅyÃddhyÃnÃdanyatra kÃmadhÃtau prathame dvitÅye ca dhyÃne sà caiatasikÅ ÓÃtà vedanà saumanasyendriyam / [041|18-041|19] t­tÅye tu dhyÃne prÅtivÅtarÃgatvÃt sukhendriyameva sà na saumanasyendriyam / [041|19] prÅtirhi saumanasyam / [041|20] ## [041|21] ## [041|22] naivaÓÃtÃnÃÓÃtà adu÷khÃsukhà vedanà madhyetyucyate / sopek«endriyam / [041|22-041|23] kiæ kÃyikÅ caitasikÅtyÃha / [041|24] ## [041|25] kiæ puna÷ kÃraïamiyamabhisamasyai kamindriyaæ kriyate / [042|01] ## [042|02] caitasikaæ hi sukhadu÷khaæ prÃyeïa vikalpanÃdutpadyate na tu kÃyikam / [042|02-041|03] vi«ayavaÓÃdarhatÃmapyutpatte÷ / [042|03] atastayorindriyatvena bheda÷ / [042|03-042|04] upek«Ã tu svarasenÃvikalpayata evotpadyate kÃyikÅ caitasikÅ ce tyekamindriyam kriyate / [042|04-042|05] anyathà ca kÃyikam sukhamanug­hïÃtyanyathà caitasikam / [042|05] evam du÷khamanyathà kÃyikamupahantyanyathà caitasikam / [042|05-042|06] upek«ÃyÃæ tve«a vikalpo nÃstyata upek«aïaæ pratyavikalpanÃdabheda÷ / [042|07] ## [042|08] mana÷ sukhasaumanasyopek«Ã÷ sraddhÃdÅni ca pa¤ca / [042|08-042|09] tÃni navendriyÃïi tri«u mÃrge«u trÅïÅndriyÃïyucyante / [042|09-042|10] darÓanamÃrge anÃj¤ÃtamÃj¤ÃsyÃmÅndriyaæ bhÃvanÃmÃrge Ãj¤endriyam aÓaik«amÃrge Ãj¤ÃtÃvÅndriyamiti / [042|10] kiæ kÃraïam / [042|10-042|11] darÓanamÃrge hyanÃj¤ÃtamÃj¤Ãtuæ prav­tta÷ / [042|11-042|12] bhÃvanÃmÃrge nÃstyapÆrvamÃj¤eyaæ tadeva tvÃjÃnÃti Óe«ÃnuÓayaprahÃïÃrtham / [042|12] aÓaik«amÃrge tvÃj¤Ãtmityavagama Ãj¤ÃtÃva÷ / [042|12-042|13] so 'syÃstÅti Ãj¤ÃtÃvÅ / [042|13] Ãj¤Ãtamavituæ ÓÅlamasyeti và / k«ayÃnutpÃdij¤ÃnalÃbhÃt / [042|14] "du÷khaæ me parij¤Ãtaæ na puna÷ parij¤Ãtavyamiti" tathÃbhÆtasyenriyamÃj¤ÃtÃvÅnriyam / [042|15-042|16] svabhÃvanirdeÓÃæ k­tvà prakÃrabhedo vaktavya kati sÃsravÃïi katyanÃsravÃïi inriyÃïityevamÃdi / [042|16-042|17] tatra tÃvadyadetadanantaroktamÃj¤ÃsyÃmÅnriyÃdikametat / [042|18] ## [042|19] anÃsravamityartha÷ / malÃnÃmÃsravaparyÃyatvÃt / [042|20] ## [042|21] rÆpÅïi saptendriyÃïi jÅvitendriyaæ dukha÷daurmanasyendriye caikÃntasÃsravÃïi / [042|22] rÆpÅïi puna÷ sapta cak«u÷ ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyastripuru«endriyÃïi rÆpaskandhasaægrahÃt / [042|23] ## [042|24-042|25] mana÷sukhasaumanasyopek«Ã÷ ÓraddhÃdÅni ca pa¤ca etÃni navendriyÃïi sÃsravÃïyanÃsravÃïyapi / [042|25] anÃsravÃïyeva ÓraddhÃdÅnÅtyeke / [042|25-042|27] uktaæ hi bhagavatà "yasyemÃni pa¤cendriyÃïi sarveïa srvaæ na santi tamahaæ bÃhyaæ p­thagjanapak«Ãvasthitaæ vadÃmÅ"ti / [042|27] nedaæ j¤ÃpakamanÃsravÃïyadhik­tya vacanÃt / [042|27-042|28] tathà hyÃryapudgalavyavasthÃnaæ k­tvà yasyemÃnÅtyÃha / [042|28] p­thagjano và dvividha÷ / [043|01] ÃbhyantarakaÓcÃsamucchinna kuÓalamÆlo bÃhyakaÓca samucchinnakuÓalamÆla÷ / [043|02] tamadhikítyÃha "bÃhyaæ p­thagjanapak«Ãvasthitaæ vadÃmÅ"ti / [043|02-032|04] uktaæ ca sÆtre "santi ca sattvà loke jÃtà loke v­ddhÃstÅk«ïendriyà api madhyendriyà api m­dvindriyà apÅ" tyapravarttita eva dharmacakre / [043|04] tasmÃtsantyeva sÃsravÃïi ÓraddhÃdÅni / [043|05-043|07] punaÓcoktaæ "yÃvacchÃhame«Ãæ pa¤cÃnÃmindriyÃïÃæ samudayaæ cÃstagamaæ ca svÃdaæ cÃdÅnavaæ ca ni÷saraïaæ ca yathÃbhÆtaæ nÃdhyaj¤Ãsi«aæ na tÃvadahamasmÃtsadevakÃllokÃdi"ti vistara÷ / [043|07] na cÃnÃsravÃïÃæ dharmÃïÃme«a parÅk«ÃprakÃra÷ // [043|08] katÅndriyÃïi vipÃka÷ kati na vipÃka÷ / ekÃntena tÃvat [043|09] ## [043|10] atha yadarhan bhik«urÃyu÷saæskÃrÃn sthÃpayati tajjÅvitendriyaæ kasya vipÃka÷ / [043|11] ÓÃstra ukthaæ "kathamÃyu÷saæskÃrÃn sthÃpayati / [043|11-043|13] arhan bhik«u÷ ­ddhimÃæÓcetovaÓitvaæ prÃpta÷ saæghÃya va pudgalÃya và pÃtra÷ và cÅvaraæ và anyatamÃnyatamaæ và ÓrÃmaïakaæ jÅvitapari«kÃraæ và dattvà tat praïidhÃya prantakoÂikam caturthaæ dhyÃnaæ samÃpadyate / [043|14-043|15] sa tasmÃt vyutthÃya cittamutpÃdayati vÃcaæ ca bhëate yanme bhogavipÃkaæ tadÃyurvipÃkaæ bhavatviti / [043|15] tasya yat bhogavipÃkaæ tadÃyurvipÃkaæ bhavati / [043|15-043|16 ye«Ãæ punarayamabhiprÃyo vipÃkocche«aæ vipacyata iti / [043|16-043|17] ta Ãhu÷ pÆrvajÃtik­tasya karmaïo vipÃkocche«aæ / [043|17] sa bhÃvanÃbalenÃk­«ya pratisaævedayata" iti / [043|17-043|18] kathamÃyu÷saæskÃrà nuts­jati / [043|18] tathaÅva dÃnaæ dattvà praïidhÃya prantakoÂikaæ caturthaæ dhyÃnaæ samÃpadyate/ [043|19] yanme ÃyurvipÃkaæ tat bhogavipÃkaæ bhavatviti tasya tathà bhavati / [043|20] bhadantagho«akastvÃha / [043|20-043|21] tasminneva ÃÓraye rÆpÃvacarÃïi mahÃbhÆtÃni dhyÃnabalena saæmudhakarotyÃyu«o 'nukÆlÃni vaihodhikÃni ca / [043|21-043|22] evamÃyu÷saæskÃrÃn sthÃpayatyevamuts­jatÅti / [043|22] evaæ tu bhavitavyam / [043|22-043|24] samÃdhiprabhÃva eva sa te«Ãæ tad­Óo yena pÆrvakarmajaæ ca sthitikÃlÃvedhamindriyamahÃbhÆtÃnÃæ vyÃvrttayantyapÆrvaæ ca samÃdhijamÃvedhamÃk«ipanti / [043|24] tasmÃnna tajjÅvitendriyaæ vipÃkaæ tato 'nyattu vipÃka÷ / [043|25] praÓnÃt praÓnÃntaramupajÃyate / kimarthamÃyu÷saæskÃrÃnadhiti«Âhanti / [043|25-043|26] parahitÃrthaæ ÓÃsansthityarthaæ và / [043|26] te hyÃtmana÷ k«ÅïamÃyu÷ paÓyanti / [043|27] na ca tatrÃnyaæ Óaktaæ paÓyanti / atha kimarthamuts­janti / [044|01] alpaæ ca parahitaæ jÅvite paÓyanti rogÃbhibhÆtaæ cÃtmabhÃvam / yathoktaæ [044|02-044|03] "sucÅrïe brahmacarye 'smin mÃrge caiva subhÃvite / tu«Âa Ãyu÷k«ayÃt bhavati rogasyÃpagame yathà //" [044|04] iti / athaitadÃyu÷ saæskÃrÃïÃæ sthÃpanÃrthamutsarjanaæ và kva kasya và veditavyam / [044|05] manu«ye«vevatri«u dvÅpe«u strÅpuru«ayorasamayavimuktasyÃrhata÷ prÃntakoÂikadhyÃnalÃbhina÷ / [044|06] tasya hi samÃdhau vaÓitvam / kleÓaiÓcÃnupastabdhà santati÷ / [044|06-044|07] sÆtra uktam "bhagavÃn jÅvitasaæskÃrÃnadhi«ÂhÃyÃyu÷saæskÃrÃnusts­«ÂavÃn" / [044|07-044|08] te«Ãæ ko viÓe«a÷ / [044|08] na kaÓcidityeke / tathà hyuktam "jÅvitendriyaæ katamat / [044|08-044|09] traidhÃtukamÃyuri"ti / [044|09] pÆrvakarmaphalamÃyu÷saæskÃrÃ÷ pratyutpannakarmaphalaæ jÅvitasaæskÃrà ityapare / [044|10] yairvà nikÃyasabhÃgasthitista Ãyu÷saæskÃrÃ÷ / [044|10-044|11] yaistu kÃlÃntaraæ jÅvati te jÅvitasaæskÃrà iti / [044|11-044|12] bahuvacanaæ bahÆnÃmÃyurjÅvitasaæskÃrak«aïÃnÃmutsarjanà dhi«ÂhÃnÃt / [044|12] nahyekasya k«aïasyotsarjanamadhi«Âhanaæ cÃsti / [044|12-044|13] na ca kÃlÃntarasthÃvaramekamÃyurdravyamiti dyotanÃrthamityeke / [044|13-044|14] bahuÓveva saæskÃre«vÃyurÃkhyà nÃstyekamÃyurdravyam / [044|14] anyathà naiva saæskÃragrahaïamakari«yadityapare / [044|14-044|15] kimarthaæ punarbhagavatà ÃyuhsaæskÃrà uts­«ÂÃÓcÃdhi«ÂitÃÓca / [044|15-044|16] maraïavaÓitvaj¤ÃpanÃrthamuts­«ÂÃjÅvitavaÓitvaj¤ÃpanÃrthamadhi«ÂitÃ÷ / [044|16] traimÃsyameva nodhrvam vineyakÃryÃbhÃvÃt / [044|17-044|18] yaccÃpi tat pratij¤Ãtam "evaæbhÃvitairahaæ caturbhir­ddhi pÃdairÃkÃÇk«ankalpamapi ti«Âheyaæ kalpÃvaÓe«amapÅ"ti / [044|18] tasyÃpi saæpÃdanÃrtham / [044|18-044|19] skandhamaraïamÃrayornirjayÃrthamiti vaibha«ikÃ÷ / [044|19] bodhimÆle kleÓadevaputramÃrau nirjitÃviti / [044|19-044|20] ni«ÂhitamÃnu«aÇgikam // [044|21] prak­tamevÃrabhyate / [044|22] ## [044|23] katamÃni dvÃdaÓa / [044|24] ## [044|25] ## [044|26] antyama«Âakaæ ÓraddhÃdÅni daurmanasyaæ ca varjayitvà / [044|27-045|01] jÅvitendriyÃdanyÃni dvÃdaÓa dvividhÃni vipÃkaÓcÃvipÃkaÓca / [045|01] tatra cak«urÃdÅni saptaupacayikÃni avipÃka÷ / Óe«Ãïi vipÃka÷ / [045|02] manodu÷khasukhasaumanasyopek«endriyÃïi kuÓalakli«ÂÃnya vipÃka÷ / [045|02-045|03] airyÃpathikaÓÃilpasthÃnikanairmÃïikÃni ca yathÃyogam / [045|03] Óe«Ãïi vipÃka÷ / [045|03-045|04] jÅvitendriyaæ cak«urÃdÅni dvÃdaÓa hitvà Óe«ÃïyavipÃka iti siddham / [045|04-045|05] yadi dauarmanasyendriyaæ na vipÃka iti sÆtraæ kathaæ nÅyate "trÅïi kÃryÃïi / [045|05-045|06] saumanasyavedanÅyaæ karma daurmanasyavedanÅyaæ karma upek«Ã vedanÅyaæ karme"ti saæprayogavedanÅyatÃmadhik­tyoktam / [045|06-045|07] daurmasyena saæprayuktaæ karma daurmanasyavedanÅyam / [045|07] yathà sukhasaæparayukta÷ sparÓa÷ sukhavedanÅya÷ / [045|07-045|08] saumanasyopek«ÃvedanÅye api tarhi karmaïÅ evaæ bhavi«yata÷ / [045|08] yathecchasi tathà 'stu / [045|08-045|09] saæprayoge 'pi na do«a÷ vipÃke 'pi na do«a÷ / [045|09] agatyà hyetadevaæ gamyeta / [045|09-045|10] kà punratra yuktirdaurmanasyaæ na vipÃka iti / [045|10] daurmanasyaæ hi parikalpaviÓe«airutpÃdyate ca vyupaÓÃmyate ca / [045|10-045|11] nacaivam vipÃka÷ / [045|11] saumanasyamapyevaæ na syÃdvipÃka÷ / [045|11-045|12] yadi tarhi daumanasyaæ vipÃka÷ syÃdÃnantaryakÃriïÃæ tannimittaæ daurmanasyotpÃdÃttatkarma vipakvaæ syÃt / [045|13] saumanasyamapyevam / [045|13-045|14] yadi saumanasyaæ vipÃka÷ syÃt puïyakÃriïÃæ tannimittaæ saumanasyotpÃdÃttatkarma vipakvaæ syÃt / [045|14] vÅtarÃgÃïÃæ tarhi daurmanasyÃsaæbhavÃt / [045|14-045|15] na caivaæ vipÃka÷ / [045|15] saumanasyamapye«ÃmavyÃk­taæ kod­Óaæ vipÃka÷ syÃt / yÃd­Óaæ tÃd­Óamastu / [045|16] sati tu saæbhave saumanasyasyÃsti vipÃkÃvakÃÓÅ na dauarmanasyasya / [045|16-045|17] sarvathà 'samudÃcÃrÃditi nÃstyevaæ daurmanasyaæ vipÃka iti vaibhëikÃ÷ / [045|17-045|18] tatra jÅvitendriyëÂamÃni sugatau kuÓalasya vipÃko durgatÃvakuÓalasya / [045|18] manaindriyamubhayorubhayasya / [045|18-045|19] sukhasaumanasyopek«endriyÃïi kuÓalasya / [045|19] du÷khendriyamakuÓalasya / [045|19-045|20] sugatÃbubhayavya¤janasyÃkuÓalenatatsthÃnapratilambha÷ / [045|20] natvindriyasya kuÓalÃk«epÃt / gatametad / [045|21] idaæ nu vaktavyam / katÅndriyÃïi savipÃkÃni katyavipÃkÃni / [045|21-045|22] yadetat daurmanasyamanantaroktaæ [045|23] ## [045|24] tadekaæ savipÃkameva / tuÓabda evakÃrÃrtho bhinnakramaÓca veditavya÷ / [045|24-045|25] nahi tadavyÃk­tamasti nÃpyanÃsravamasamÃhitatvÃt / [045|25] ato nÃstyavipÃkaæ daurmanasyam / [045|26] ## [045|27] savipÃkÃnyavipÃkÃni ca / katamÃni daÓa / [046|01] ## [046|02] anyavittigrahaïÃt daurmanasyÃdanyat veditaæ g­hyate / [046|02-046|03] ÓraddhÃdÅni ÓraddhÃvÅryasm­tisamÃchipraj¤Ã÷ / [046|03-046|04] tatra mana÷sukhasaumanasyopek«Ã akuÃÓalÃ÷ kuÓalÃ÷ sÃsravÃÓca savipÃkÃ÷ / [046|04] anÃsravà avyÃk­tÃÓcÃvipÃkÃ÷ / [046|04-046|05] du÷khendriyaæ kuÓalÃkuÃÓalaæ savipÃkamavyÃk­tamavipÃkam / [046|05] ÓraddhÃdÅni sasravÃïi savipÃkÃnyanÃsravÃïyavipÃkÃni / [046|06] anyadavipÃkamiti siddham / [046|07] kati kuÓalÃni katyakuÓalÃni katyavyÃk­tÃni / ekÃntena tÃvat / [046|08] ## [046|09] pa¤caÓraddhÃdÅni trÅïi cÃj¤ÃsyÃmÅndriyÃdÅni / [046|10] ## [046|11] ## [046|12] kuÓalaæ cÃkuÓalaæ ca / [046|13] ## [046|14] kuÓalÃkuÓalÃvyÃk­tÃni / [046|15] ## [046|16] ki¤cidanyat / jÅvitëÂamaæ cak«urÃdi / etadavyÃk­tameva // [046|17] katamadindriyaæ katamadhÃtvÃptame«ÃmindriyÃïÃm / [046|18] ## [046|19] kÃmapratisaæyuktaæ tÃvadindriyaæ veditavyam / [046|19-046|20] ekÃntÃnÃsravamÃj¤ÃsyÃmÅndriyÃditrayaæ hitvà / [046|20] taddhyapratisaæyuktameva / [046|21] ## [046|22] ## [046|23] amalaæ ceti varttate / du÷khe iti du÷khadaurmanasye / [046|23-046|24] tatra maithunadharmavairÃgyÃdaÓobhÃkaratvÃcca rÆpadhÃtau strÅpuru«endriye na sta÷ / [046|24] kathamidÃnÅæ puru«Ãsta ucyante / [046|25] kvocyante / sÆtre / [046|25-046|26] "asthÃnamanavakÃÓo yat strÅ brahmatvaæ kÃrayi«yati / [046|26] nedaæ sthÃnaæ vidyate / sthÃnametat vidyate yat puru«a" iti / [046|26-046|27] anya÷ puru«abhÃvo ya÷ kÃmachÃtau puru«ÃïÃæ bhavati / [046|27-046|28] du÷khendriyaæ nÃstyÃÓrayasyÃcchatvÃdakuÓalà bhÃvÃccha / [046|28] daurmanasyendriyaæ nÃsti ÓamathasnigdhasantÃnatvÃdÃghÃtavastvabhÃvÃcca / [047|01-047|01] #<ÃrÆpyÃptaæ sukhe cÃpohya rÆpi ca // VAkK_2.12 //># [047|02] strÅpuru«endriye du÷khe cÃmalaæ hitveti varttate / kimavaÓÃi«yate / [047|02-047|03] manojÅvitopek«endriyÃïi ÓraddhÃdÅni ca pa¤ca / [047|03] etÃnyÃrÆpyapratisaæyuktÃni santi nÃnyÃni / [047|04] katÅndriyÃïi darÓanaprahÃtavyÃni kati bhÃvanÃprahÃtavyÃni katyaprahÃtavyÃni / [047|05] ## [047|06] katamad vittitrayam / sukhasaumanasyopek«Ã÷ / [047|07] ## [047|08] dauarmanasyaæ dvÃbhyÃæ praheyaæ darÓanabhÃvanÃbhyÃm / [047|09] ## [047|10] heyÃnÅtyadhikÃra÷ / jÅvitëÂamÃni cak«urÃdÅni du÷khendriyaæ ca bhÃvanÃheyÃnyeva / [047|11] ## [047|12] ÓraddhÃdÅni pa¤ca bhÃvanÃheyÃnyapyaheyÃnyapi / sÃsravÃnÃsravatvÃt / [047|13] ## [047|14] trayaæ naiva praheyamÃj¤ÃsyÃmÅndriyÃdikamanÃsravatvÃt / nahi nirdo«aæ prahÃïÃrham / [047|15] ukta÷ prakÃrabheda÷ / [047|16] lÃbha idÃnÅæ vaktavya÷ / [047|16-047|17] katÅndriyÃïi kasmindhÃtau vipÃka÷ prathamato labhyante / [047|18] ## [047|19] kÃyendriyaæ jÅvitendriyaæ ca / te puna÷ [047|20] ## [047|21] upapÃdukaprati«edhÃdaï¬ajajarÃyujasaæsvedajaÅriti veditavyam / kasmÃnna manaupek«endriye / [047|22] pratisandhikÃle tayoravaÓyaæ kli«ÂatvÃt / athopapÃdukai÷ kati labhyante / [047|23] ## [047|24] yadyavya¤janà bhavanti / yathà prÃthamakalpikÃ÷ / katamÃni «a / [047|24-047|25] cak«u÷ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyajÅvitendriyÃïi / [048|01] ## [048|02] yadyekavya¤janà bhavanti / [048|02-048|92] yathà devÃdi«u / [048|03] ## [048|04] yadyubhayavya¤janà bhavanti / kiæ punarubhayavya¤janà apyupapÃdukà bhavanti / [048|04-048|05] bhavantyapÃye«u [048|05] evaæ tÃvat kÃmadhÃtau / atha rÆpadhÃtÃvÃrÆpyadhÃtau ca kathamityÃha / [048|06] #<«a¬ rÆpe«u ># [048|07] kÃmapradhÃnatvÃt kÃmadhÃtu÷ kÃmà iti nirdiÓyate / [048|07-048|08] rÆpapradhÃnatvÃd rÆpadhÃtÆ rÆpÃïÅti / [048|08-048|09] sÆtre 'pyuktaæ "ye 'pi te bhik«ava÷ ÓÃntà vimok«Ã atikramya rÆpÃïyÃrupyÃ" iti / [048|09] tatra rÆpadhÃtau «a¬¬indriyÃïi vipÃka÷ parathamato labhyante / [048|09-048|10] yÃnyeva kÃmadhÃtÃvavya¤janaiarupapÃdukai÷ [048|11] ## [048|12] rÆpadhÃtorÃrÆpyadhÃturuttara÷ / samÃpattitaÓca paratvÃdupapattitaÓca pradhÃnataratvÃt / [048|13] tasmin ekameva jÅvitendriyaæ vipÃka÷ prathamato labhyate nÃnyat / [048|14] ukto lÃbha÷ / [048|15] tyÃga idÃnÅæ vaktavya÷ / kasmindhÃtau mriyamÃïa÷ katÅndriyÃïi nirodhayatÅti [048|16] ## [048|17] ## [048|18] rÆpadhÃtau mriyalmÃïo '«Âau nirodhayati / tÃni ca trÅïi cak«urÃdÅni pa¤ca / [048|18-048|19] sarve hyupapÃdukÃ÷ samagrendriyà upapadyante mriyante ca / [048|20] ## [048|21] kÃmadhÃtau mriyamÃïa ubhayavya¤janÅ daÓendriyÃïi nirodhayati / [048|21-048|22] tÃni cëÂau strÅ puru«endriye ca / [048|22] ekavya¤jano nava / avya¤jano '«Âau / sak­nmaraïa e«a nyÃya÷ / [048|23] ## [048|24] krameïa tu mriyamÃïaÓcatvÃrÅndriyÃïi nirodhayati / kÃyajÅvitamanaupek«endriyÃïi / [048|25] nahye«Ãæ p­thagnirodha÷ / e«a ca nyÃya÷ kli«ÂÃvyÃk­tacittasya maraïe veditavya÷ / [048|26] yadà tu kuÓale cetasi sthito mriyate tadà [049|01] #<«ubhe sarvatra pa¤ca ca /># [049|02] kuÓale cetasi mriyamÃïa÷ sarvatra yathoktamindriyÃïi nirodhayati / [049|02-049|03] ÓraddhÃdÅni ca pa¤cÃdhikÃni / [049|03] e«Ãæ kuÓale cetasyavaÓyaæbhÃva÷ / [049|03-049|04] evamÃrÆpye«va«Âau nirodhayati rÆpe«u trayodaÓÃeti vistareïa gaïanÅyam / [049|05] indriyaprakaraïe sarva indriyadharmà vicÃryante / [049|05-049|06] atha katamacchrÃmaïyaphalaæ katibhirindriyai÷ prÃpyate / [049|07] ## [049|08] navabhirindriyai÷ praptirantyaphalayo÷ / ke punarantye / srota Ãpattiphalamarhattvaæ ca / [049|09] ke madhye / sak­dÃgÃmiphalamanÃgÃmiphalaæ ca / [049|09-049|10] tatra srota Ãpattiphalasya ÓraddhÃdibhirÃj¤ÃtÃvÅndriyavarjyairmanaupek«endriyÃbhyÃæ ceti navabhi÷ / [049|10-049|11] Ãj¤ÃsyÃmÅndriyamÃnantaryamÃrge veditavyamÃj¤endriyaæ ca vimuktimÃrge / [049|11-049|12] ubhÃbhyÃæ hi tasya prÃptirvisaæyiogaprÃpterÃvÃhakasanniÓrayatvÃdyathÃkramam / [049|12-049|13] arhattvamasya puna÷ ÓraddhÃdibhirÃj¤ÃsyÃmÅndriyavarjyairmanaindriyeïa sukhasaumanasyopek«endriyÃïÃæ cÃnyatameneti navabhi÷ / [049|14] ## [049|15] sak­dÃgÃmyanÃgÃmiphalayo÷ pratyekaæ saptabhira«Âabhirnavabhi«cendriyai÷ prÃpti÷ / [049|15-049|16] kathaæ k­tvà / [049|16-049|17] sak­dÃgÃmiphalaæ tÃvadyadyÃnupÆrvika÷ prÃpnoti sa ca laukikena mÃrgeïa tasya saptabhirindriyai÷ prÃpti÷ / [049|17] pa¤cabhi÷ ÓraddhÃdibhirupek«ÃmanaindriyÃbhyÃæ ceti / [049|17-049|18] atha lokottareïa mÃrgeïa tasyëÂabhirindriyai prapti÷ / [049|18] Ãj¤endriyama«Âamaæ bhavati / [049|18-049|19] atha bhÆyovÅtarÃga÷ prÃpnoti tasya navabhiryeneva srota Ãpattiphalasya / [049|19-049|20] anÃgÃmiphalaæ yadyÃnupÆrvika÷ prÃpnoti sa ca laukikena mÃrgeïa tasya saptabhirindriyai÷ prÃpti÷ / [049|21] yathà sak­dÃgÃmiphalasya / [049|21-049|22] atha lokottareïa mÃrgeïa tasyëÂabhistathaiva / [049|22] atha vÅtarÃga÷ prÃpnoti tasya navabhi÷ / [049|22-049|23] yathà srota Ãpattiphalasya / 04923-04923] ayaæ tu viÓe«a÷ / [049|23-049|24] sukhasaumanasyopek«endriyÃïÃmanyatamaæ bhavati / [049|24] niÓrayaviÓe«Ãt / [049|24-049|26] yadÃpyayamÃnupÆrviko navame vimÆktimÃrge tÅk«ïenriyatvà ddhyÃnaæ praviÓÃti laukikena mÃrgeïa tadÃpya«ÂÃbhirindriyairanÃgÃmiphalaæ prÃpnoti / [049|26] tatrahi navame vimuktimÃrge saumanasyendriyama«Âamaæ / [049|26-049|27] bhavatyÃnantaryamÃrge tÆpek«endriyameva nityamubhÃbhyÃæ ca tasya prÃpti÷ / [049|27-049|28] atha lokottareïa praviÓÃti tasya navabhirindriyai÷ prÃpti÷ / [049|28] Ãj¤enriyaæ navamaæ bhavati / [049|28-050|01] yattarhyabhidharma uktaæ "katibhirindriyairarhattvaæ prapnotÅtyÃha ekÃdaÓbhhiriti" / [050|01-050|02] tat kathaæ navabhirityucyate / [050|02] navabhireva tat prÃpnoti / [050|03] ## [050|04-050|05] asti saæbhavo yadeka÷ pudgala÷ parihÃya parihÃya sukhasaumanasyÅpek«Ãbhirarhattvaæ prÃpnuyÃdata ekÃdaÓabhirityuktam / [050|05-050|06] natu khalu saæbhavo 'sti sukhÃdÅnÃmekasmin kÃle / [050|06] kathamanÃgÃbhino 'pye«a prasaÇgo na bhavati / [050|06-050|07] nahyasau parihÅïa÷ kadÃcitsukhendriyeïa prÃpnnoti na ca vÅtarÃgapÆrvÅ parihÅyate / [050|07-050|08] tadvairÃgyasya dvimÃrgaprÃpaïÃt / [050|09] idaæ vicÃryate/ katamenendriyeïa samanvÃgata÷ katibhi÷ avaÓyaæ samanvÃgato bhavati / [050|10] tatra [050|11] ## [050|12-050|13] ya e«Ãmupek«ÃdÅnÃmanyatamena samanvÃgata÷ so 'vaÓyaæ tribhirindriyai÷ samanvÃgato bhavatyebhireva / [050|13] nahye«Ãmanyo 'ynena vinà samanvÃgama÷ / Óe«aistvaniyama÷ / [050|13-050|14] syÃtsamanvÃgata÷ syÃdasamanvÃgata÷ / [050|14-050|15] tatra tÃvaccak«u÷ÓrotraghrÃïajihvendriyai rÃrÆpyopapanno na samanvÃgata÷ / [050|15] kÃmadhÃtau ca yenÃpratilabdhavihÅnÃni / [050|15-050|16] kÃyendriyeïÃrÆpyopapanno na samanvÃgata÷ / [050|16] strÅndriyeïa rÆpÃrÆpyopapanna÷ / kÃmadhatau yenÃpratilabdhavihÅnam / [050|16-050|17] evaæ puru«endriyeïa / [050|17] sukhendriyeïa caturdhyÃnÃrÆpyopapanna÷ p­thagjano na samanvÃgata÷ / [050|18] saumanasyendriyeïa t­tÅyacaturthadhyÃnÃrÆpyopapanna÷ p­thagjana eva / [050|18-050|19] du÷khendriyeïa rÆpÃrÆpyopapanna÷ / [050|19] daurmanasyena kÃmavÅtarÃga÷ / [050|19-050|20] ÓraddhÃdibhi÷ samucchinnakuÓalamÆla÷ / [050|20] Ãj¤ÃsyÃmÅndriyeïa p­thagjanaphalathÃnasamanvÃgatÃ÷ / [050|20-050|21] Ãj¤endriyeïa p­thagjanadarÓanÃÓaik«amÃrgasthÃ÷ / [050|21] Ãj¤ÃtÃvÅndriyeïa p­thagjanaÓaik«aik«yà asamanvÃgatÃ÷ / [050|22] apratipiddhÃsvavasthÃsu yathoktasamanvÃgato veditavya÷ / [050|23] ## [050|24-050|25] ya÷ sukhendriyeïa samanvÃgata÷ so 'vaÓyaæ caturbhirindriyaistaiÓca tribhirupek«Ãdibhi÷ sukhendriyeïa ca / [050|25] ya÷ kÃyendriyeïa so 'pi caturbhistaiÓca tribhi÷ kÃyendriyeïa ca / [051|01] ## [051|02] yaÓcak«urindriyeïa so 'vaÓyaæ pa¤cabhirupek«ÃjÅvitamana÷ kÃyendriyaistena ca/ [051|02-051|03] evaæ ÓrotraghrÃïajihvendriyairveditavyam / [051|04] ## [051|05] yaÓcÃpi saumanasyendriyeïa so 'vaÓyaæ pa¤cabhirupek«ÃjÅvitamana÷sukhasaumanasyai÷ / [051|06] dvitÅyadhyÃnajast­tÅyadhyÃnÃlÃbhÅ katamena sukhendriyeïa samanvÃgato bhavati / [051|07] kli«Âena t­tÅyadhyÃnabhÆmikena / [051|08] ## [051|09] yo du÷khendriyeïa so 'vaÓyaæ saptabhi÷ kÃyajÅvitamanobhiÓcaturbhirvedanendriyai÷ / [051|10] ## [051|11] ## [051|12] ya÷ strÅndriyeïa samanvÃgata÷ so 'vaÓyama«Âabhi÷ taiÓca saptabhi÷ strÅndriyeïaca / [051|13] ÃdiÓabdena puru«endriyadaurmanasyaÓaraddhÃdÅnÃæ saægraha÷ / [051|13-051|14] tadvÃnapi pratyekama«ÂÃbhi÷ samanvÃgato bhavati / [051|14] taiÓca saptabhira«Âamena ca puru«endriyeïa / evaæ daurmanasyendriyeïa / [051|14-051|15] ÓraddhÃdimÃæstu taiÓca pa¤cabhirupek«ÃjÅvitamanobhiÓca / [051|16] ## [051|17] Ãj¤Ãta indriyamÃj¤Ãtendriyam / [051|17-051|18] ya Ãj¤Ãtendriyeïa samanvÃgata÷ so 'vaÓyamekÃdaÓabhi÷ sukhasaumanasyopek«ÃjÅvitamanaÓraddhÃdibahirÃj¤endriyeïa ca / [051|19] evamÃj¤Ã tÃvÅndriyeïÃpi / taireva daÓabhirÃj¤ÃtÃvÅndriyeïa ca / [051|20] #<Ãj¤ÃsyÃmÅndriyopetastrayodaÓabhiranvita÷ // VAkK_2.19 //># [051|21] katamaistrayodaÓabhi÷ / [051|21-051|22] manojÅvitakÃyendriyai÷ catas­bhirvedanÃbhi÷ ÓraddhÃdibhirÃj¤ÃsyÃmÅndriyeïa ca // [051|23] atha ya÷ srvÃlpai÷ samanvÃgata÷ sa kiyadbhirindriyai÷ / [051|24] ## [051|25] ## [051|26] samucchinnakuÓamÆlo ni÷Óubha÷ / sa sarvÃlpaira«ÂÃbhirindriyai÷ samanvÃgata÷ / [051|26-052|01] pa¤cabhirvedanÃdibhi÷ kÃyamanojÅvitaiÓca / [052|01] vedanà hi vit vedayata iti k­tvà / vedanaæ và vit / [052|02] yathà saæpadanaæ saæpat / yathà ca ni÷ÓÃubha÷ sarvÃlpaira«ÂÃbhirindriyairyukta÷ [052|03] ## [052|04] bÃla iti p­thagjanasyÃkhyà / katamaira«ÂÃbhi÷ / [052|05] ## [052|06] upek«ÃjÅvitamanobhi÷ ÓraddhÃdibhiÓca // [052|06-052|07] ekÃntakuÓalatvÃt ÓraddhÃdÅni Óubhagrahaïena g­hyante / [052|07] Ãj¤ÃsyÃmÅndriyÃdÅnÃmapi grahaïaprasaÇga÷ / na / [052|07-052|08] a«ÂÃdhikÃrÃd dvÃlÃdhikÃrÃcca // [052|09] atha ya÷ sarvabahubhirindriyai÷ samanvÃgata÷ sa kiyadbhi÷ / [052|10] ## [052|11] anà sravaïi trÅïi varjayitvà / sa puna÷ / [052|12] ## [052|13] dvivya¤jano ya÷ samagrendriya÷ ekÃnnaviæÓatyà samanvÃgata÷ / kaÓcÃpara÷ / [052|14] Ãryo rÃgÅ [052|15] avÅtarÃgo 'pi Óaik«a÷ sarvabahubhirekÃnnaviæÓatyà samanvÃgata÷ / [052|16] ## [052|17] ekaæ vya¤janaæ dve cÃnÃsrave varjayitvà / Ãj¤ÃtÃvÅndriyaæ dvayoÓÃcÃnyatarat / [052|17-052|18] ukta indriyÃïÃæ dhÃtuprabhedaprasaÇgenÃgatÃnÃæ vistareïa prabheda÷ / [052|19] idamidÃnÅæ vicÃryate / [052|19-052|20] kimete saæsk­tà dharmà yathà bhinnalak«aïà evaæ bhinnotpÃdà utÃho niyatasahotpÃdà api kecitsanti / [052|20] santÅtyÃha / [052|20-052|21 sarva ime dharmÃ÷ pa¤ca bhavanti / [052|21] rÆpaæ cittaæ caitasikÃÓcttaviprayuktÃ÷ saæskÃrà asaæsk­taæ ca / [052|22] tatrÃsaæsk­taæ naivotpadyate / rÆpiïÃæ tu dharmÃïÃmayaæ niyama÷ / [052|23] ## [052|24] sarvasÆk«mo hi rÆpasaæghÃta÷ paramÃïur ity ucyÃte / yato nÃnyataro vij¤Ãyeta / [052|24-052|25] sa kÃma ghÃtÃvaÓabdako 'nindriyaÓcëÂadravyaka utpadyate nÃnyatamena hÅna÷/ [052|25-053|01] a«Âo dravyÃïicatvÃri mahÃbhÆtÃni catvÃri copÃdÃyarÆpÃïi rÆpagandharasaspra«ÂavyÃni / [053|01-053|02] sendriyastu paramÃïuraÓabdako navadravyaka utpadyate daÓadravyako và / [053|02] tatra tÃvat [053|03] ## [053|04] kÃyendriyamatrÃstÅti so 'yaæ kÃyendriyÅ / tatra navadravyÃïi / tÃni cëÂau kÃyendriyaæ ca / [053|05] ## [053|06] aparamindriyaæ yatra paramÃïau tatra daÓa dravyÃïi / [053|06-053|07] tÃnyeva nava cak«u÷ÓrotraghrÃïajihvendriyÃïÃæ cÃnyatamam / [053|07-053|08] saÓabdà punarete paramÃïava utpadyamÃnà yathÃkramaæ navadaÓaikÃdaÓa dravyakà utpadyante / [053|08-053|09] asti hÅndriyÃvinirbhÃgÅ Óabdo 'pi ya upÃttamahÃbhÆtahetuka÷ / [053|09-053|10] kathamihÃvinirbhÃge bhÆtÃnÃæ kaÓcideva saæghÃta÷ kaÂhina utpadyate kaÓcideva drava u«ïo và samudÅraïo và / [053|10-053|11] yadyatra paÂutamaæ prabhÃvata udbhÆtaæ tasya tatropalabdhi÷ / [053|11] sÆcÅtÆnÅ kalÃpasparÓavat saktulavaïacÆrïarasavacca / [053|11-053|12] kathaæ punaste«u Óe«Ãstitvaæ gamyate / [053|12] karmata÷ saægrahagh­tipaktivyÆhanÃt / [053|12-053|13] pratyayalÃbhe ca sati kaÂhinÃdÅnÃæ dravaïà dibhÃvÃt apsu ÓaityÃtiÓayÃdau«ïyaæ gamyata ityapare / [053|13-053|14] avyati bhede 'pi tu syÃcchaityÃtiÓaya÷ / [053|14] ÓabdavedanÃtiÓayavat / [053|14-053|15] bÅjatas te«u te«Ãæ bhÃvo na svarÆpata ityapare / [053|15] "santyasmin dÃruskandhe vividhà dhÃtava"iti vacanÃt / [053|15-053|16] kathaæ vÃyau varïasadbhÃva÷ / [053|16] ÓraddhÃnÅya e«o 'rtho nÃnumÃnÅya÷ / [053|16-053|17] saæspandato gandhagrahaïÃt tasya varïÃvyabhicÃrÃt / [053|17-053|18] rÆpadhÃtau gandharasayorabhÃva uktastena tatratyÃ÷ paramÃïava÷ «aÂsaptëÂadravyakà ityuktarÆpatvÃt na punarucyante / [053|19] kiæ punaratra dravyameva dravyaæ g­hyate ÃhosvidÃyatanam / kiæ cÃta÷ / [053|19-053|20] yadi dravyameva dravyaæ g­hyate atyalpamidamucyate a«Âadravyako navadaÓÃdravyaka iti / [053|20-053|21] avaÓyaæ hi taddravyasaæsthÃnenÃpi bhavitavyam / [053|21] tasyÃpi paramÃïusaæcitatvÃt / [053|21-053|22] gurutvalaghutvayoÓcÃnyatareïa Ólak«ïatvakarkaÓatvayoÓca / [053|22-053|23] ÓÅtenÃpi kvacit jighatsayà pipÃsayà ca / [053|23] athÃpyÃyatanadravyaæ g­hyate ayivahïidamucyate a«Âadravyaka iti / [053|23-053|24] caturdravyako hi vaktavyo yÃvatà bhÆtÃnyapi spra«ÂavyÃyatanam / [053|24-053|25] ki¤cidatra dravyameva dravyaæ g­hyate yadÃÓrayabhÆtaæ ki¤cidatrÃyatanaæ dravyaæ g­hyate yadÃÓritabhÆtam / [053|25-053|26] evamapi bhÆyÃæsi bhÆtadravyÃïi bhavantyupÃdÃyarÆpÃïÃæ pratyekaæ bhÆtacatu«kÃÓritatvÃt / [054|01] atra punarjÃtidravyaæ g­hyate / bhÆtacatu«kÃntarÃïÃæ svajÃtyanatikramÃt / [054|01-054|02] ka÷ punaryatsa evaæ vikalpena vaktum / [054|02] cchandato 'pi hi vÃcÃæ prav­ttirarthastu parÅk«ya÷ / [054|03] ukto rÆpiïÃæ sahotpÃdaniyama÷ / Óe«ÃïÃæ vaktavyastatra tÃvat / [054|04] ## [054|05] nahyete vinà 'nyonyaæ bhavitumutsahante / [054|06] ## [054|07] sahÃvaÓyamiti varttate / [054|07-054|08] yatkiæ cidutpadyate rÆpaæ cittaæ caitasikà viprayuktà và sarvaæ saæsk­talak«aïai÷ sÃrdhamutpadyate / [054|09] ## [054|10-054|410] prÃptyà saha satvÃkhyamevotpadyate nÃnyaditi vikalpÃrtho vÃÓabda÷ / [054|11] caittà ityucyante / ka ime caittÃ÷ / [054|12] ## [054|13-054|14] pa¤ca prakÃrÃÓcaittà mahÃbhÆmikÃ÷ kuÓalamahÃbhÆmikÃ÷ kleÓamahÃbhÆmikÃ÷ akuÓalamahÃbhÆmikÃ÷ parÅttakleÓamahÃbhÆmikÃÓca / [054|14] bhÆmirnÃma gativiÓaya÷ / [054|14-054|15] yo hi yasya gativiÓaya÷ sa tasya bhÆmirityucyate / [054|15-054|16 tatra mahatÅ bhÆmireÓÃmiti mahÃbhÆmikÃ÷ ye sarvatra cetasi bhavanti / [054|16] ke puna÷ sarvatra cetasi / [054|17-054|18] ## [054|19] ime kila daÓa dharmÃ÷ sarvatra cittak«aïe samagrà bhavanti / tatra vedanà trividho 'nubhava÷ / [054|20] sukho du÷kho 'du÷khà sukhaÓca / cetanà cittÃbhisaæskÃro manaskarma / [054|20-054|21] saæj¤Ã saæj¤Ãnaæ vi«ayanimittodrÆha / [054|21] cchanda÷ kartt­kÃmatà / [054|21-054|22] sparÓa indriyavi«ayavij¤ÃnasannipÃtajà sp­«Âi÷ / [054|22] mati÷ praj¤Ã dharmapravicaya÷ / [054|22-054|23] sm­tirÃlambanÃsaæpramo«a÷ / [054|23] manaskÃraÓcetasa Ãbhoga÷ / adhimok«o 'dhimukti÷ / [054|23-054|24] samÃdhiÓcittasyaikÃgratà / [054|24] sÆk«mo hi cittacaittÃnÃæ viÓe«a÷ / [054|24-054|25] sa eva du÷pariccheda÷ pravÃhe«vapi tÃvat kiæ puna÷ k«aïe«u / [054|25-055|02] rÆpiïÅnÃmapi tÃvado«adhÅnÃæ bahurasÃnÃæ kÃsaæcidindriyagrÃhyà rasaviÓe«Ã duravadhÃrà bhavanti kiæ punarye dharmà arÆpiïo buddhigrÃhyÃ÷ / [055|02-055|03] kuÓalà mahÃbhÆmire«Ãæ ta ime kuÓala mahÃbhÆmikà ye sarvadà kuÓale cetasibhavanti / [055|03] ke punasta iti / [055|04-055|05] #<Óraddhà 'pramÃda÷ praÓrabdhirupek«Ã hrÅrapatrapà / mÆladvayamahiæsà ca vÅryaæ ca kuÓale sadà // VAkK_2.25 //># [055|06] ime daÓa dharmà kuÓale cetasi nityaæ bhavanti / tatra Óraddhà cetasa÷ prasÃda÷ / [055|06-055|07] satyaratna karmaphalÃbhisaæpratyaya ityapare / [055|07] apramÃda÷ duÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ bhÃvanÃ÷ / [055|07-055|08] kà punaste bhyo 'nyà bhÃvanà / [055|08] yà te«vavahitatà / [055|08-055|09] cetasa Ãrak«eti nikÃyÃntarÅtÃ÷ sÆtre paÂhanti / [055|09] praÓrabdhiÓcittakarmaïyatà / nanu ca sÆtre kÃyapraÓrabdhirapyuktà / [055|09-055|10] na khalu noktà / [055|10] sà tu yathà kÃyikÅ vedanà tathà veditavyà / [055|10-055|11] kathaæ sà bodhyaÇge«u yok«yate / [055|11] tatra tarhi kÃyakarmaïyataiva kÃyikÅ praÓrabdhirveditavyà / [055|11-055|12] kathaæ sà bodhyaÇgamitayucyate / [055|12] bodhyaÇgÃnukÆlyÃt / [055|12-055|13] sà hi kÃyakarmaïyatà cittakarmaïyatà bodhyaÇgamÃvahati / [055|13] asti puna÷ svacit anyatrÃpyevaæ d­Óyate / astÅtyÃha / [055|13-055|14] tadyathà prÅti÷ prÅtisthÃnÅyÃÓca dharmÃ÷ prÅtisaæbodhyaÇgamuktaæ bhagavatà / [055|14-055|15] pratigha÷ pratighanimittaæ ca vyÃpÃdanivaraïamuktam / [055|15-055|16] samyakd­«ÂisaækalpavyÃyÃmÃÓca praj¤Ãskandha uktÃ÷ / [055|16-055|17] naca saækalpavyÃyÃmau praj¤ÃsvabhÃvau tasyÃstvanuguïÃviti tÃsyÃtvanuguïÃviti tÃcchaydyaæ labhete / [055|17-055|18] evaæ kÃyapraÓrabdhirapi bodhyaÇgÃnuguïyÃdvodhyaÇgaÓabdaæ labhate / [055|18] upek«Ã cittasamatà cittÃnÃbhogatà / kathamidÃnÅmetadyok«yate / [055|18-055|19] "tatraiva citte ÃbhogÃtmako manaskÃro 'nÃbhogÃtmikà copek«e"ti / [055|19-055|20] nanu coktaæ "durj¤Ãna e«Ãæ viÓe«a" iti / [055|20] asti hi nÃma durj¤Ãnamapi j¤Ãyate / [055|20-055|21] idam tu khalvatidurj¤Ãnaæ yadvirodhe 'pyavirodha iti / [055|21] anyatrÃbhogo 'nyatrÃnÃbhoga iti ko 'tra virodha÷ / [055|21-055|22] na tarhÅdÃnÅmekÃlambanÃ÷ sarve saæprayuktÃ÷ prÃpnuvanti / [055|22-055|23] eva¤jÃtÅyakamatrÃnyadapyÃyÃsyatÅti yastasya naya÷ so 'syÃpi veditavya÷ / [055|23] hrÅrapatrÃpyaæ ca paÓcÃdvak«yate / [055|23-055|24] mÆladvayaæ dve kuÓalamÆle alobhÃdve«au / [055|24] amoho 'pyasti sa tu praj¤Ãtmaka÷ / [055|24-055|25] praj¤Ã ca mahÃbhÆmiketi nÃsau kuÓalamahÃbhÆmika evocyate / [055|25] avihiæsà aviheÂhanà / vÅryaæ cetaso 'bhyutsÃha÷ / [056|01] uktÃ÷ kuÓalà mahÃbhÆmikÃ÷ / [056|02] mahatÅ bhÆmirmahÃbhÆmi÷ / [056|02-056|03] kleÓà mahÃbhÆmire«Ãæ ta ime kleÓamahÃbhÆmikà ye dharmÃ÷ sadaiva kli«Âe cetasi bhavanti / [056|03] ke punaste sadaiva kli«Âe cetasi bhavanti / [056|04] ## [056|05] ## [056|06] tatra moho nÃmÃvidyà 'j¤ÃnamasaæprakhyÃnam / [056|06-056|07] pramÃda÷ kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃmabhÃvanà 'pramÃda vipak«o dharma÷ / [056|07] kauÓÅdyaæ cetaso nÃbhyutsÃhho vÅryavipak«a÷ / [056|07-056|08] ÃÓraddhyaæ cetaso 'prasÃda÷ ÓraddhÃvipak«a÷ / [056|08] styÃnaæ katamat / [056|08-056|09] yà kÃyagurutà cittagurutà kÃyÃkarmaïyatà cittÃkarmaïyatà / [056|09] kÃyikaæ satyÃnaæ caitasikaæ styÃnamityuktamabhidharme / [056|10] kathaæ caitasiko dharma÷ kÃyika ityucyate / yathà kÃyikÅ vedanà / [056|10-056|11] auddhatyaæ punaÓcetaso 'vyupaÓama÷ / [056|11] itÅme «a kleÓamahÃbhÆmikÃ÷ / [056|11-056|12] nanu cÃbhidharme daÓa kleÓamahÃbhÆmikÃ÷ paÂhyante / [056|12-056|13] "ÃÓraddhyaæ kauÓÅdyaæ mu«itasm­tità cetaso vik«epa÷ avidyà asaæprajanyamayoniÓomanaskÃro mithyÃdhimok«a auddhatyaæ pramÃdaÓce" ti / [056|14] praptij¤o devÃnÃæ priyo na tvi«Âij¤a÷ / kà punaratre«Âi÷ / [056|14-056|16] mu«itasm­tivik«epÃsaæprajanyÃyoniÓomanasikÃramithyÃdhimok«Ã mahÃbhÆmikatvÃt na kleÓamahÃbhÆmikà evÃvadhÃryante / [056|16] yathivÃmoha÷ kuÓalamahÃbhÆmiko nÃvadhÃryate praj¤ÃsvabhÃvatvÃt / [056|17] sm­tireva hi kli«Âà mu«itasm­tità / samÃdhireva kli«Âo vik«epa ityevamÃdi / [056|18-056|19] ata evocyate "ye mahÃbhÆmikÃ÷ kleÓamahÃbhÆmikà api ta" iti / [056|19] catu«koÂika÷ / prathamà koÂirvedanà cetanà saæj¤Ã cchanda÷ sparÓaÓca / [056|19-056|20] dvitÅyà 'ÓrÃddhyaæ kauÓÅdyamavidyà auddhatyaæ pramÃdaÓca / [056|20-056|21] t­tÅyà mu«itasm­tyÃdaya÷ pa¤ca kli«Âà yaÂhoktÃ÷ / [056|21] caturthyetÃnÃkÃrÃn sthÃpayitveti / [056|21-056|22] kecittu mithyÃsamÃdheranyacetaso vik«epamicchanti / [056|22] te«Ãmanyathà catu«koÂika÷ / [056|22-056|23] styÃnaæ punari«yate sarvakleÓasaæprayogÅti kleÓamahÃbhÆmike«u tasyÃpÃÂhe kasyÃparÃdha÷ / [056|23-056|24] evaæ tvÃhu÷ paÂhitavyaæ bhavetsamÃdhyanuguïatvÃttu na paÂhitam / [056|24-056|25] k«iprataraæ kila styÃnacarita÷ samÃdhimutpÃdayennauddhatyacarita iti / [056|25-056|26] ka÷ puna÷ styÃnacarito yo nauddhatyacarita÷ ko và auddhatyacarito yo na styÃnacarita÷ / [056|26] nahyete jÃtu sahacari«ïutÃæ jahÅta÷ / [056|26-056|27] tathÃpi yadyasyÃdhimÃtraæ sa taccarito j¤Ãtavya÷ / [056|27] ata÷ «a¬eva kleÓamahÃbhÆmikÃ÷ siddhyanti / [056|28] ete hi sadà kle«Âa eva cetasi bhavanti nÃnyatra // [057|01] ## [057|02-057|03] akuÓale tu cetasyÃhrÅkyamanapatrÃpyaæ ca nityaæ bhavata ityetau dvau dharmÃvakuÓalamahÃbhÆmikÃvucyete / [057|03] tayoÓca paÓcÃllak«aïaæ vak«yate / [057|04-057|05] ## [057|06-057|07] parÅttakleÓà bhÆmire«Ãæ ta ime parÅttakleÓabhÆmikà avidyÃmÃtreïa bhÃvanÃheyena manobhÆmikenaiva ca saæprayogÃt / [057|07] e«Ãæ tu nirdekÓa upakleÓe«u kari«yate / [057|08] uktà ime pa¤caprakÃrÃÓcaittÃ÷ / [057|08-057|09] anye 'pi cÃniyatÃ÷ santi vitarkavicÃrakauk­tyamiddhÃdaya÷ / [057|09] tatra vaktavyaæ kasmiæÓcitte kati caittà avaÓyaæ bhavantÅti / [057|10] kÃmÃvacaraæ tÃvat pa¤cavidhaæ cittam / kuÓalamakuÓalam / [057|10-057|11] tatrÃkuÓalaæ dvividhamÃveïikamanyakleÓasaæprayuktaæ ca / [057|11-057|12] avyÃk­taæ dvividhaæ niv­tÃvyÃk­tam aniv­tÃvyÃk­taæ ca / [057|12] tatra tÃvat kÃmÃvacaracittamavaÓyaæ savitarkaæ savicÃram / ato 'tra [057|13] ## [057|14] ## [057|15] avaÓyaæ bhavanti / daÓa mahÃbhÆmikà daÓa kuÓalamahÃbhÆmikà vitarko vicÃraÓca / [057|16] ## [057|17] nahi sarvatra kuÓale cetasi kauk­tyamasti / [057|17-057|18] yatra tvasti tatra tadevÃdhikaæ k­tvà trayoviæÓatiÓcaittà bhavanti / [057|18] kimidaæ kauk­tyaæ nÃma / kuk­tasya bhÃva÷ kauk­tyam / [057|19] iha tu puna÷ kauk­tyÃlambano dharma÷ kauk­tyamucyate cetaso vipratisÃra÷ / [057|19-057|21] tadyathà ÓÆnyatÃlalmvanaæ vimok«amukhæ ÓÆnyatetyucyate aÓubhÃlambanaÓcÃlobho 'Óubha iti / [057|21-057|22] loke 'pi ca d­«Âa÷ sthÃnena sthÃninÃmatideÓa÷ sarvo grÃma Ãgata÷ sarvo deÓa Ãgata iti / [057|22] sthÃnabhÆtaæ ca kauk­tyaæ vipratisÃrasya / [057|22-057|23] phale và hetÆpacÃro 'yam / [057|23-057|24] yathoktaæ "«a¬imÃni sparÓÃyatanÃni paurÃïaæ karma veditavyami"ti / [057|24] yattarhi ak­tÃlambanaæ tat kathaæ kauk­tyam / ak­te 'pi k­tÃkhyà bhavati / [058|01] na mayà sÃdhu k­taæ yanna k­tamiti / katamat kauk­tyaæ kuÓalam / [058|01-058|02] yatkuÓalamak­tvÃtapyate akuÓalaæ ca k­tvà / [058|02] viparyayÃdakuÓalaæ kauk­tyam / [058|02-058|03] tadetadubhayamapyubhayÃdhi«ÂÃnam / [058|04] #<Ãveïike tvakuÓale d­«Âiyukte ca viæÓÃti÷ /># [058|05] yadakuÓalaæ cittamÃveïikaæ tatra viæÓatiÓcaittÃ÷ / [058|05-058|06] daÓa mahÃbhÆmikÃ÷ «a kleÃÓamahÃbhÆmikà dvÃvakuÓalamahÃbhÆmikau vitarkovicÃraÓca / [058|06-058|07] Ãveïikaæ nÃma cittaæ yatrÃvidyaiva kevalà nÃnya÷ kleÓo 'sti rÃgÃdi÷ / [058|07-058|08] d­«Âiyukte 'pyakuÓale viæÓatirya evÃveïike / [058|08] nanu ca d­«ÂyadhikatvÃdeka viæÓatirbhavanti / na bhavanti / [058|08-058|09] yasmÃnmahÃbhÆmika eva kaÓcit praj¤ÃviÓe«o d­«Âirityucyate / [058|09-058|10] tatrÃkuÓalaæ d­«Âiyuktaæ yatra mithyÃd­«Âirvà d­«ÂiparÃmarÓo và ÓÅlavrataparÃmarÓo và / [058|11] ## [058|12-058|13] yatra punaÓcaturbhi÷ kleÓai÷ saæprayuktamakuÓalaæ cittaæ rÃgeïa va pratighena và mÃnena và vicikitsayà và tatraikaviæÓatirbhavanti / [058|13-058|14] sa ca kleÓa÷ ÃveïikoktÃÓca viæÓati÷ / [058|14-058|15] krodhÃdibhirapyupakleÓairyathoktai÷ saæprayukte citte ete ca viæÓati÷ sa copakleÓa ityekaviæÓatirbhavanti / [058|15] kauk­tyenÃpyekaviæÓati÷ / [058|15-058|16] tadeva kauk­tyamekaviæÓatitamaæ bhavati / [058|16] samÃsata Ãveïike cetasyakuÓale d­«Âiyukte ca viæÓati÷ / [058|16-058|17] anyakleÓopakleÓasaæprayukte tvekaviæÓati÷ / [058|18] ## [058|19-058|18] satkÃyÃntagrÃhad­«Âisaæprayuktaæ cittaæ kÃmadhÃtau niv­tÃvyÃk­tam / [058|19-058|20] tatrëÂÃdaÓa caittÃ÷ / [058|20] daÓa mahÃbhÆmikÃ÷ «a kleÓamahÃbhÆmikÃ÷ vitarkavicÃrau ca / [058|20-058|21] d­«Âi÷ pÆrvavadeva nÃdhikà bhavati / [058|22] ## [058|23] niv­tÃdanyadavyÃk­tamaniv­tÃvyÃk­tam / tatra dvÃdaÓa caittà i«ÂÃ÷ / [058|23-058|24] daÓa mahÃbhÆmikà vitarkavicÃrau ca / [058|24] bahirdeÓakà avyÃk­tamapi kauk­tyamicchanti / [058|24-058|25] te«Ãæ tatsaæprayukte cetasi trayodaÓa bhavanti / [058|26] ## [058|27] sarvairebhiryathoktai Ócaitairmiddhamaviruddhaæ kuÓalÃkuÓalÃvyÃk­tatvÃt / [058|27-059|01] ato tatra tatsyÃt tatrÃdhikaæ tadveditavyam / [059|01-059|02] yatra dvÃviæÓatistatra trayoviæÓatiryatra trayoviæÓatistatra caturviæÓatirityevamÃdi / [059|02] ya eva kÃmadhÃtau caittÃnÃæ niyama ukta÷ [059|03] ## [059|04] ato yathoktÃt kauk­tyaæ middhaæ ca sarvathà nÃsti prathame dhyÃne yat ki¤cidakuÓalam / [059|05] pratigha÷ ÓÃÂhyamadamÃyÃvarjyÃÓca krodhÃdaya ÃhrÅkyÃnapatrÃpye ca / anyatsarva tathaiva / [059|06] ya eva prathame dhyÃne na santi ta eva [059|07] ## [059|08] nÃsti / Óe«aæ tathaiva / [059|09] ## [059|10-059|11] dhyÃnÃntarÃt pareïa dvitÅyÃdi«u dhyÃne«vÃrÆpye«u ca yathÃprati«iddhaæ nÃsti vicÃraÓca / [059|11] mÃyà ÓÃÂhyaæ cetyapiÓabdÃt / Óe«aæ tathaiva / [059|11-059|12] brahmaïo hi yÃvacchÃÂhyaæ paÂhyate par«atsambandhatvÃnnordhvam / [059|12-059|13] sa hi svasyÃæ par«adyaÓvajità bhik«uïà praÓnaæ p­«Âa÷ "kutremÃni brahman catavÃri mahÃbhÆtÃnyapariÓe«aæ nirudhyante" iti / [059|13-059|14] aprajÃnan k«epamakÃr«Åt / [059|14-059|15] "ahamasmin brahmà ÅÓvara÷ kartà nirmÃtà sra«Âà s­ja÷ pit­bhÆto bhÆtÃnÃmi"ti / [059|15] uktametadyasyÃæ bhÆmau yatra citte yÃvantaÓcaittÃ÷ // [059|16] idÃnÅæ ke«Ã¤cideva caittÃnÃæ tantravihitaæ nÃnÃkÃraïaæ vak«yate / [059|16-059|17] ÃhrÅkyasyÃnapatrÃpyasya ca kiæ nÃnÃkÃraïam / [059|18] ## [059|19-059|20] guïe«u guïavatsu cÃgauravatà apratÅÓatà abhayamavaÓavartità ÃhrÅkyaæ gauravapratidvandvo dharma÷ // [059|21] ## [059|22] avadyaæ nÃma yadvigarhitaæ sadbhi÷ / tatrÃbhayadarÓità 'napatrÃpyam / [059|22-059|23] bhayamatrÃni«Âaæ phalaæ bhÅyate 'smÃditi / [059|23-059|24] kathamidaæ vij¤Ãtavyam abhayasya darÓanamabhayadarÓità Ãhosvit bhayasyÃdarÓanam / [059|24] kiæ cÃta÷ / [059|24-059|25] abhayasya darÓanaæ cet praj¤Ã vij¤Ãsyate bhayasyÃdarÓanaæ cedavidyà vij¤Ãsyate / [059|25] naiva hi darÓanaæ darÓità nÃpyadarÓanamadarÓità / kiæ tarhi / [059|25-059|26] yastayornimittamupakleÓastaccÃnapatrÃpyamiti / [059|26] anye punarÃhu÷ / [059|26-060|01] ÃtmÃpek«ayà do«airalajjana mÃhrÅkyaæ parÃpek«ayà 'napatrÃpyamiti / [060|01] evamapi dve apek«e yugapat kathaæ setsyata÷ / [060|01-060|03] na khalÆcyate yugapadÃtmÃnaæ paraæ cÃpek«ata ityapi tvastyasau kadÃcidalajjà yà ÃtmÃnamapek«amÃïasyÃpi pravartate sà ÃhrÅkyam / [060|03-060|04] asti yà paramapek«amÃïasya pravarttate sà 'napatrÃpyam / [060|04] viparyayeïa hrÅrapatrÃpyaæ ca veditavyam / [060|04-060|05] pratahamena tÃvat kalpena sagauravatà sapratÅÓatà na bhayavaÓavrtità hrÅ÷ / [060|05] avadye«vabhayadarÓiatà 'patrÃpyam / [060|06] dvitÅyena kalpenÃtmaparÃpek«ÃbhyÃæ lajjane / [060|07] premïo gauravasya ca kiæ nÃnÃkÃraïam / [060|08] ## [060|09] dvividhaæ hi prema kli«ÃÂamakli«Âaæ ca / tatra kli«Âaæ t­«ïà yathà putradÃrÃdi«u / [060|09-060|10] akli«Âaæ Óraddhà ÓÃst­guruguïÃnvite«u / [060|10] syÃcchraddhà naprema / [060|10-060|11] du÷dhasamudayÃlambanà Óraddhà / [060|11] syÃt prema na Óraddhà / kli«Âaæ prema / [060|11-060|12] ubhayaæ nirodhamÃrgÃlambanà Óraddhà / [060|12] nobhayametÃnÃkÃrÃn sthÃpayitvà / [060|12-060|13] pudgale«u tu prema na gauravaæ putradÃrasÃrdhaæ vihÃryantevÃsi«u / [060|13] gauravaæ na prema anyaguru«u / ubhayaæ svaguru«u / [060|13-060|14] nobhayam etÃnÃkÃrÃn sthÃpayitvà / [060|14] Óraddhà hi nÃma guïasaæbhÃvanà / tatpÆrvikà ca priyatà prema / [060|15] tasmÃnna saiva premetyapare / [060|16] ## [060|17] gauravaæ hi nÃma sapratÅÓatà / tatpÆrvikà ca lajjà hrÅ÷ / [060|17-060|18] ato na gauravameva hlÅrityapare / [060|19] ## [060|20] ÃrÆpyadhÃtau premagaurave na sta÷ / [060|20-060|21] nanu ca Óraddhà hrÅÓca kuÓalamahÃbhÆmikatvÃttatrÃpi vidyete / [060|21] dvividhà hi Óraddhà dharme«u pudgale«u ca / evaæ sapratÅÓatà 'pi / [060|21-060|22] tatra ye pudgalÃlambane ÓraddhÃhriyau te tatra na sta÷ / [060|22] te ceha premagaurave abhiprete / [060|23] vitarkavicÃrayo÷ kiæ nÃnÃkÃraïam / [060|24] ## [060|25] kasya / cetasa iti paÓcÃdvak«yati / cittaudÃrikatà vitarka÷ / cittasÆk«matà vicÃra÷ / [060|25-060|26] kathaæ puna÷ anayorekatra citte yoga÷ / [060|26] kecidÃhu÷ / [060|26-061|01] yathà 'pyasuni«ÂhyÆtaæ sarpi÷ sÆryaraÓmibhirÆpari«ÂÃtsp­«Âaæ nÃtiÓyÃyate nÃtivilÅyate evaævitarkavicÃrayogÃccittaæ nÃtisÆk«maæ bhavati nÃtyodÃrika mityubhayorapi tatrÃsti vyÃpÃra÷ / [061|01-061|03] evaæ tarhi nimiÂtabhÆtau vitarkavicÃrÃvaudÃrika sÆk«matayo÷ prÃpnuto yathà payaÓcà tapaÓcasarpi«a÷ ÓyÃnatva vilÅnatvayornatu punastatsvabhÃvau / [061|03-061|04] Ãpek«ikÅ caudÃrikasÆk«matà bhÆmiprakÃrabhedÃdityÃbhavÃgrÃdvitarkavicÃrau syÃtÃm / [061|04-061|05] nacaudÃrikasÆk«mÃtayà jÃtibhedo yukata÷ // [061|05] anye punarÃhu÷ / [061|05-061|06] vÃksaæskÃrà vitrkavicÃrÃ÷ sÆtra uktÃ÷ / [061|06] "vitarkya vicÃrya vÃcaæ bhëate nÃvitasryÃvicÃrye"ti / [061|06-061|07] tatra ye audÃrikÃste vitarkÃ÷ ye sÆk«mÃste vicÃrÃ÷ / [061|07-061|08] yadi caikatra citte 'nyo dharma audÃriko 'nya÷ sÆk«ma÷ ko 'tra virodha iti / [061|08-061|09] na syÃdvirodho yadi jÃtibheda÷ syÃdvedanÃsaæj¤Ãvat / [061|09] ekasyÃæ jÃtau m­dvadhimÃtratà yugapanna saæbhavati / [061|10] jÃtibhedo /pyasti / sa tarhi vaktavya÷ / durvaco hyasÃvato m­dvadhimÃtratayà vyajyate / [061|11] naivaæ vyakto bhavati / pratyekaæ jÃtÅnÃæ m­dvadhimÃtratavÃt / [061|11-061|12] naiva hi vitarkavicÃrÃvekatra citte bhavata ityapare / [061|12] kathamidÃnÅæ prathamaæ dhyÃnaæ pa¤cÃÇgayuktam / [061|13] bhÆmitastat pa¤cÃÇgayukataæ na k«aïata÷ // [061|14] mÃnamadayo÷ kiæ nÃnÃkÃraïam / [061|15-061|16] ## [061|17] yena kenacit parato viÓe«aparikalpena cetasa unnati÷ mÃna÷ / [061|17-061|18] madastu svadharme«veva raktasya yaccetasa÷ paryÃdÃnam / [061|18] yathà madyaja evaæ rÃgaja÷ / [061|18-061|19] saæpraha­ÓaïaviÓe«o mada ityapare / [061|20] uktÃ÷ saha cittena caittÃ÷ prakÃraÓa ste«Ãæ punarimÃ÷ saæj¤Ã÷ paribhëyante / [061|21] pravacana etÃbhi÷ sadvyavahÃrÃt / [061|22] ## [061|23] cinotÅti cittam / manuta iti mana÷ / vijÃnÃtÅti vij¤Ãnam / [061|23-062|01] cittaæ ÓubhÃÓubhairdhÃtubhiriti cittam / [062|01] tadevÃÓrayabhutaæ mana÷ / ÃÓritabhÆtaæ vij¤Ãnamityapare / [062|01-062|02] yathà cittaæ mano vij¤Ãnamityeko 'rtha÷ / [062|02] evaæ / [062|03] ## [062|04] ## [062|05] eko 'rtha÷ / ta eva hi cittacaittÃ÷ sÃÓrayà ucyante indriyÃÓritatvÃt / [062|05-062|06] sÃlambanà vi«ayagrahaïÃt / [062|06] sÃkÃrÃstasyaivÃlambanasya prakÃraÓa ÃkaraïÃt / [062|06-062|07] samprayuktÃ÷ samaæ prayuktatvÃt / [062|07] kena prakÃreïa samaæ parayuktà ityÃha [062|08] ## [062|09] pa¤cabhi÷ samatÃprÃkÃrairÃÓrayÃlambanÃkÃrakÃladravyasamatÃbhi÷ / keyaæ samatà / [062|09-062|10] yathaiva hyekaæ cittamevaæ caittà apyekaikà iti / [062|10] nirdi«ÂÃÓcittacaittÃ÷ savistaraprabhedÃ÷ / [062|11-062|12] ## [062|13] ## [062|14] ime saæskÃrà na cittena asaæprayuktà naca rÆpasvabhÃvà iti cittaviprayuktÃucyante / [062|15] tatra tÃvat [062|16] ## [062|17] dvividhà hi prÃptiraprÃptavihÅnasya ca lÃbha÷ pratilabdhena ca samanvÃgama÷ / [062|18] viparyayÃdaprÃptiriti siddham / kasya punarime prÃptyaprÃptÅ / [062|19] ## [062|20] na parasaætÃnapatitÃnÃm / nahi parakÅryai÷ kaÓcitsamanvÃgata÷ nÃpyasaætatipatitÃnÃm / [062|21] na hyasatatvasaækhyÃtai÷ kaÓcitsamanvÃgata÷ / e«a tÃvat saæsk­te«u niyama÷ / [062|21-062|22] asaæsk­te«u puna÷ prÃptyaprÃptÅ [062|23] ## [062|24] sarvasattvà apratisaækhyÃnirodhena samanvÃgatÃ÷ / [062|24-062|25] ata eva hi cottamabhidharme "anÃsravairdharma÷ ka÷ samanvÃgata÷ / [062|25] Ãha / [062|25-062|26] sarvasattvÃ" iti / [062|26-063|01] pratisaækhyÃnirodhena sakalabandhanÃdik«aïasthavarjyÃ÷ sarva ÃryÃ÷ p­thagjanÃÓca kecitsamanvÃgatÃ÷ / [063|01-063|02] ÃkÃÓena tu nÃsti kaÓcitsamanvÃgata÷ / [063|02] tasmÃdasya nÃsati prÃpti÷ / [063|02-063|03] yasya ca nÃsti prÃptistastasyÃprÃptirapi nÃstÅti siddhÃnta÷ / [063|03] prÃptirnÃmÃsti ki¤cit bhÃvÃntarmiti / kuta etat / [063|04] Ãha sÆtrÃt / [063|04-063|05] sÆtre hyustaæ "sa e«Ãæ daÓÃnÃmaÓaik«ÃïÃæ dharmaïÃmutpÃdÃt pratilambhÃtsamanvÃgamÃdaryo bhavati pa¤cÃÇgaviprahÅïa" iti vistara÷ / [063|06] tena tarhi asattvÃkhyairapi samanvÃgama÷ prÃpnoti parasattvaiÓca / kiæ kÃraïam / [063|07] sÆtra vacanÃt / "rÃjà bhik«avaÓcakravarti saptabhÅ ratnai÷ samanvÃgata" iti vistara÷ / [063|08] vaÓitvamatra samanvÃgamaÓabdenoktam / tasya te«u ratne«u vaÓitvaæ kÃmacÃra iti / [063|09] atra vaÓitvaæ samanvÃgamo 'nyatra punardravyÃntaramiti / kuta etat ka÷ punarevamayoga÷ / [063|10-063|11] ayam ayoga÷ yad asyà naiva svabhÃva÷ praj¤Ãyate rÆpaÓabdÃdivad rÃgadve«Ãdivad và na cÃpi k­tyaæ cak«u÷ÓrotrÃdivat / [063|11] tasmÃt dravyadharmÃsaæbhavÃdayoga÷ / [063|11-063|12] utpattiheturdharmÃïÃæ prÃptiriti cet / [063|12] asaæsk­tasya na syÃt / [063|12-063|13] ye ca dharmà aprÃptà ye ca tyaktà bhÆmisaæcÃravaiarÃgyataste«Ãæ kathamutpatti÷ syÃt / [063|13] sahajaprÃptihetukà cet / [063|13-063|14] jÃtiridÃnÅæ kiÇkarÅ jÃtijÃtirvà / [063|14-063|15] sakalabandhanÃnÃæ khalvapi m­dumadhyÃdhimÃtrakleÓotpattibhedo na syÃt prÃptyabhedÃt / [063|15] yato và sa bhedastata evÃstu tadutpatti÷ / [063|15-063|16] tasmÃnnotpattihetu÷ prÃpti÷ / [063|16] kaÓcaivamÃhotpattihetu÷ prÃptiriti / kiæ tarhi / [063|16-063|17] vyavasthà hetu÷ / [063|17-063|18] asatyÃæ hi prÃptau laukikamÃnasÃnÃmÃryap­thagjanÃnÃmÃryà ime p­thagjanà ima iti na syÃd vyavasthÃnam / [063|18-063|19] prahÅïÃprahÅïa kleÓatÃviÓe«Ãdetat bhavitumarhati / [063|19-063|20] etaccaiva kathaæ bhavi«yatye«Ãæ prahÅïa÷ kleÓa e«ÃmaprahÅïa iti / [063|20] praptau satyÃmetatsidhyati tadvigamÃvigamÃt / ÃÓrayaviÓe«Ãdetatsidhyati / [063|21-063|22] ÃÓrayo hi sa ÃryÃïÃæ darÓanabhÃvanÃmÃrgasÃmarthyÃttathà parÃv­tto bhavati yathà na punastatpraheyÃïÃæ kleÓÃnÃæ prarohasamartho bhavati / [063|22-063|23] ato 'gnidagdhavrÅhivadavÅjÅbhÆte ÃÓraye kleÓÃnÃæ prahÅïakleÓa ityucyate / [063|23] upahatavÅjabhÃve và laukikena mÃrgeïa / [063|24] viparyayÃdaprahÅïakleÓa÷ / [063|24-063|25] yaÓcÃprahÅïastena samanvÃgato ya÷ prahÅïastenà samanvÃgata iti praj¤apyate / [063|25-063|26] kuÓalà api dharmà dviprakÃrà ayatnabhÃvino yatnabhÃvinaÓca ye ta ucyante utpattipratilambhikÃ÷ prÃyogikÃÓceti / [063|26-063|27] tatrÃyatnabhÃvibhirÃÓrayasya tadvÅjabhÃvÃnupaghÃtÃt samanvÃgata upaghÃtÃdasamanvÃgata ucyate samucchinnakuÃÓalamÆla÷ / [063|27-064|01] tasya tÆpaghÃto mithyÃd­«Âyà veditavya÷ / [064|01-064|02] na tu khalu kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ vÅjabhÃvasyÃtyantaæ santatau samudghÃta÷ / [064|02-064|03] yepunaryatnabhÃvinastairutpannaistadutpattirvaÓitvà vighÃtÃtsantate÷ samanvÃgata ucyate / [064|03-064|05] tasmÃdvÅjamevÃtrÃnapoddh­tamanupahatam parip­«Âaæ ca vÃÓiatvakÃle samanvÃgamÃkhyÃæ tabhate nÃnyad dravyam / [064|05] kiæ punaridaæ bÅjaæ nÃma / [064|05-064|06] yannÃmarÆpaæ phalotpattau samartha sÃk«Ãt pÃraæparyeïa và / [064|06] santatipariïÃmaviÓe«Ãt / ko 'yaæ pariïÃmo nÃma / [064|06-064|07] santateranyathÃtvam / kà ceyaæ santati÷/ [064|07] hetuphalabhÆtastraiyadhvikÃ÷ saæskÃrÃ÷ / [064|07-064|08] yat tÆkta "lobhena samanvÃgato 'bhavyaÓcatvÃri sm­tyupasthÃnÃni bhÃvayitumi"ti / [064|08-064|09] tatrÃdhivÃsanaæ lobhasyÃvinodanaæ và samanvÃgama÷ / [064|09-064|10] yÃvaddhi tasyÃdhivÃsako 'vinodako bhavati tÃvat bhavyastÃni bhÃvayitum / [064|10-064|11] evamayaæ samanvÃgama÷ sarvÃthà praj¤aptidharmo na tu dravyadharma÷ / [064|11] tasya ca prati«edho 'samanvÃgama iti / [064|11-064|12] dravyameva tu vaibhëikÃ÷ ubhayaæ varïayanti / [064|12] kiæ kÃraïam / e«a hi na÷ siddhÃnta iti / sà kilai«Ã prapti÷ [064|13] ## [064|14] atÅtÃnÃæ dharmÃïÃmatÅtà 'pi prÃptirastyanÃgatyà 'pi pratyutpannà 'pi / [064|14-064|15] evamanÃgataparatyutpannÃnÃæ pratyekaæ trividhà / [064|16] #<«ubhÃdÅnÃæ «ubhÃdikà /># [064|17] kuÓalÃkuÓalÃvyÃk­tÃnÃæ kuÃÓalÃkuÓalÃvyÃk­taiva yathÃkramaæ prÃpti÷ / [064|18] svadhÃtukà tadÃptÃnÃæ [064|19] ye dharmÃstaddhÃtvÃptÃste«Ãæ svadhÃtukà prÃpti÷ / [064|19-064|20] kÃmarÆpÃrÆpyÃvacarÃïÃæ kÃmarÆpÃrÆpyÃvacarÅ yathÃkramam / [064|21] ## [064|22] anÃsravÃïÃæ dharmÃïÃæ caturvidhà prapti÷ / samÃsena traidhÃtukÅ cÃnÃsravà ca / [064|23-064|24] tatrÃpraptiæsaæÇkhyÃnirodhasya traidhÃtukÅ pratisaækhyÃnirodhasya rÆpÃrÆpyÃvacarÅ cÃnÃsravà ca / [064|24] mÃrgasatyasyÃnÃsravaiva / seyaæ samasya caturvidhà bhavati / [064|25] Óaik«ÃïÃæ dharmÃïÃæ Óaik«aiva prÃpti÷ ak«aik«ÃïÃmaÓaik«ÃnÃÓaik«ÃïÃntubheda÷ / [065|01] sa nirdiÓyate [065|02] ## [065|03] naivaÓaik«ÃnÃÓaik«Ã dharmà ucyante sÃsravà dharmà asaæskítaæ ca / [065|03-065|04] te«Ãæ Óaik«Ãdibhedena trividhà prÃpti÷ / [065|04] sÃsravÃïÃæ tÃvat naivaÓaik«ÃnÃÓaik«Å prÃpti÷ / [065|04-065|05] apratisaækhyÃnirodhasya ca pratisaækhyÃnirodhasya cÃnÃryeïa praptasya / [065|05-065|06] tasyaiva Óaik«eïa mÃrgeïa praptasya Óaik«Å aÓaik«eïÃÓaik«Å / [065|06-065|07] darÓanabhÃvanÃheyÃnÃæ yathÃkramaæ darÃÓanabhÃvanÃheyaiva parÃpti÷ / [065|07] aheyÃnÃæ tu bheda÷ / sa nirdiÓyate [065|08] ## [065|09-065|10] apraheyÃdharmà anÃsravÃ÷ / te«ÃmapratisaækhyÃnirodhasya bhÃvanÃheyà prÃpti÷ anÃryaprÃptasya ca pratisaækhyÃnirodhasya / [065|10-065|11] tasyaivÃryamÃrgaprÃptasyÃnÃsravà 'heyà mÃrgasatyasya ca / [065|12] yaduktaæ "traiyadhvikÃnÃæ trividhe" ti tasyotsargasyÃyamapavÃda÷ [065|13] ## [065|14] aniv­tÃvyÃk­tÃnÃæ sahajaiva prÃptirnÃgrajà na paÓcÃtkÃlajà / durbalatvÃt / [065|14-065|15] tenate«ÃmatÅtÃnÃmatÅtaiva yÃvat pratyutpannÃnÃæ pratyutpannaiva / [065|15-065|16] kiæ sarvasyaivÃniv­tÃvyÃk­tasya / [065|16] na sarvasya / [065|17] ## [065|18] dve abhij¤e avyÃk­te nirmÃïacittaæ ca varjayitvà / [065|18-065|19] te«Ãæ hi balavattvÃt prayogaviÓe«ani«patte÷ pÆrva paÓcÃt sahajà prÃpti÷ / [065|19-065|20] ÓailpasthÃnikasyÃpi kasyacidÅryÃpathikasyà tyarthamabhyastasyecchanti / [065|21] kimaniv­tÃvyÃk­tasyaiva sahajà praptirityÃha [065|22] ## [065|23-065|24] niv­tÃvyÃk­tasyÃpi vij¤aptirÆpasya saharjaiva prÃptiradhimÃtreïÃpyavij¤aptyanutthÃpanÃdaurbalyasiddhe÷ / [065|25-065|26] yathà 'vyÃk­tÃnÃæ dharmÃïÃmayaæ praptibheda÷ kimevaæ kuÓalÃkuÓalÃnÃmapikaÓcit prÃptibhedo 'sti / [065|26] astÅtyÃha / [065|27] ## [065|28] kÃmÃvacarasya vij¤aptyavij¤aptirÆpasyÃgrajà prapti÷ sarvathà nÃsti / [065|28-065|29] sahajà cÃsti paÓcÃtkÃlajà ca / [065|30] kimaprÃpterapi prÃptivatprakÃrabheda÷ / netyÃha / kiæ tarhi / [066|01] ## [066|02] aprÃptiraniv­tÃvyÃk­taiva sarvà / adhvabhedena puna÷ [066|03] ## [066|04] pratyutpannasya nÃratyaprÃpti÷ pratyutpannà / [066|04-066|05] atÅtÃnÃgatayostu traiyadhvikÅ / [066|06] ## [066|07] trividheti varttate / kÃmÃptÃnÃæ kÃmarÆpÃrÆpyÃvacarÅ / [066|07-066|08] evaæ rÆpÃrÆpyÃptÃnÃmanÃsravÃïÃæ ca nÃstyanÃsravà kÃcidaprÃpti÷ / [066|08] tathÃhi / [066|09] ## [066|10] ## [066|11] "p­thagjanatvaæ katamat / ÃryadharmÃïÃmalÃbha" iti ÓÃstrapÃÂha÷ / [066|11-066|12] alÃbhaÓca nÃmÃprÃpti÷ / [066|12] naca p­thagjanatvamanÃsravaæ bhavitumarhati / [066|12-066|13] katame«ÃmÃryadharmÃïÃmalÃbha÷ / [066|13] sarve«ÃmaviÓe«avacanÃt / sa tu yo vinà lÃbhenÃlÃbha÷ / [066|13-066|14] anyathà hi cuddho 'pi ÓrÃvakapratyekabuddhagotrakai rasamanvÃgamÃdanÃrya÷ syÃt / [066|14-066|15] evaÓabdastarhi paÂhitavya÷ / [066|15] na paÂhitavya÷ / ekapadÃnyapi hyavadhÃraïÃni bhavanti / [066|15-066|16] tadyathà abbhak«o vÃyubhak«a iti / [066|16] du÷khe dharmaj¤Ãnak«ÃntitatsahabhuvÃmalÃbha ityapare / [066|16-066|17] na ca tadyogà danÃryatvaprasaÇga÷ / [066|17] tadalÃbhasyÃtyantaæ hatatvÃt / [066|17-066|18] te tarhi trigotrà iti katame«ÃmalÃbha÷ / [066|18] sarve«Ãm / evaæ tarhi sa eva do«a÷ / puna÷ sa eva parihÃra÷ / [066|18-066|19] yatnastarhi vyartha÷ / [066|19] evaæ tu sÃdhu yathà sautrÃntikÃnÃm / kathaæ ca sautrÃntikÃnÃm / [066|20] "anutpannÃryadharmasantati÷ p­thagjanatvami"ti / [066|21] atheyamaprÃpti÷ kathaæ vihÅyate / yasya yà dharmasya prÃptirasau [066|22] ## [066|23-066|24] yathà tÃvadÃryamÃrgasyÃlÃbha÷ p­thagjanatvaæ tasya lÃbhÃttadvihÅyate bhÆmisaæcÃrÃcca / [066|24] evamanye«Ãmapi yojyam / [066|24-066|25] vihÅyata iti tasyà aprÃpteraprÃptirutpadyate prÃptiÓchidyate / [066|25-066|26] kiæ punaraprÃptiprÃptyorapi prÃptyaprÃptÅ bhavata÷ / [066|26] ubhayorapyubhayaæ bhavtÅtyÃhu÷ / [066|26-066|27] nanu caivamanavasthà prasaÇga÷ praptÅnÃm / [066|27] nÃnavasthÃprasaÇga÷ / parasparasamanvÃgamÃt / [066|27-067|01] Ãtmanà t­tÅyo hi dharma utpadyate / [067|01] sa ca dharmastasya prÃpti÷ prÃptiprÃptiÓca / [067|01-067|02] tatra prÃptyutpÃdÃttena dharmeïa samanvÃgato bhavati prÃptiprÃptyà ca / [067|02-067|03] prÃptiprÃptyutpÃdÃt puna÷ prÃptyaiva samanvÃgato bhavatyato nÃnavsthà / [067|03-067|04] evaæ ca k­tva Ãtmanà t­tÅyasya dharmasya kuÓalasya kli«Âasya kli«Âasya và dvitÅye k«aïe tisra÷ prÃptayo jÃyante / [067|04-067|05] tÃsÃæ ca punastisro 'nuprÃptaya iti «a¬ bhavanti / [067|05-067|06] t­tÅye k«aïe prathamadvitÅyak«aïotpannÃnÃæ dravyÃïÃæ nava prÃptaya÷ sÃrdhamanuprÃptibhiritya«ÂÃdÃÓa bhavanti / [067|06-067|10] evamuttarottaravíddhiprasaïÇgenaitÃ÷ praptayo visarpantya÷ sarve«ÃmatÅtÃnÃgatÃnÃæ kleÓopakleÓak«aïÃnÃmupapattilÃbhikÃnÃæ ca kuÓalak«aïÃnÃæ saæprayoga sahabhuvÃmanÃdyantasaæsÃraparyÃpannÃnÃmanantà ekasya prÃïina÷ k«aïe k«aïe upajÃyante ityanantadravyÃ÷ pratisantÃnamÃtmabhÃvak«aïÃ÷ sattvÃnÃæ bhavanti / [067|10] atyutsavo vatÃyaæ prÃptÅnÃæ varttate / [067|11] kevalaæ tu apratighÃtinyo yato 'vakÃÓamÃkÃÓe labhante / [067|11-067|12] itarathà hyÃkÃÓe 'pyava kÃÓo na syÃt dvitÅyasya prÃïina÷ // [067|13] atha keyaæ sabhÃgatà / [067|14] ## [067|15] sabhÃgatà nÃma dravyam / sattvÃnÃæ sÃk­Óyaæ nikÃyasa bhÃga ityasyÃ÷ ÓÃstre saæj¤Ã / [067|16] sà punarabhinnà bhinnà ca / abhinnà sarvasattvÃnÃæ sattvasabhÃgatà / [067|16-067|17] pratisattvaæ sarve«u bhÃvÃt / [067|17-067|18] bhinnà punaste«Ãmeva sattvÃnÃæ dhÃtubhÆmigatiyonijÃtistrÅpuru«opÃsakabhik«uÓaik«Ã Óaik«yÃdibhedena pratiniyatà dharmasabhÃgatà / [067|18-067|20] puna÷ skndhÃyatanadhÃtuta÷ yadi satvasabhÃgatà dravyamaviÓi«taæ na syÃt anyonyaviÓe«abhinne«u sattve«u sattvasttva ityabhedena buddhirna syÃt praj¤aptiÓca / [067|20-067|21] evaæ skandhÃdi buddhipraj¤aptayyo 'pi yojyÃ÷ / [067|21] syÃccyavetopapadyeta na ca sattvasabhÃgatÃæ vijahyÃnna ca pratilabheteti / [067|22] catu«koÂika÷ / prathamà koÂi÷ yataÓcyavate tatraivopapadyamÃna÷ / [067|22-067|23] dvitÅyà niyÃmamavkrÃman / [067|23] sa hi p­thagjanasabhÃgatÃæ vijahyÃdÃryasabhÃgatÃæ pratilabhate / [067|24] t­tÅyà gatisaæcÃrÃt / caturthyetÃnÃkÃrÃn sthÃpayitvà / [067|25] yadi p­thagjanasabhÃgatà nÃma dravyamasti kiæ puna÷ p­thagjanatvena / [067|26] nahi manu«yasabhÃgatÃyà anyanmanu«yatvaæ kalpyete / [067|26-068|02] naiva ca loka÷ sabhÃgatÃæ paÓyatyarÆpiïÅtvÃt nacainÃæ praj¤ayà paricchinatti pratipadyate ca satvÃnÃæ jÃtyabhedamiti satyà api tasyÃ÷ kathaæ tatra vyÃpÃra÷ / [068|02] apicÃsattvasabhÃgatà 'pi kiæ ne«yate / [068|03-068|04] ÓÃliyavamudgamÃsÃmrapanasalohakäcanÃdÅnÃæ svajÃtisÃd­ÓyÃt tÃsÃæ ca sabhÃgatÃnÃmanyonyabhinnÃnÃæ kathamabhedena sabhÃgatà praj¤apti÷ kriyate / [068|04-068|05] vaiÓe«ikÃÓcaivaæ dyotità bhavanti / [068|05] te«Ãmapi hye«a siddhÃnta÷ / [068|05-068|06] sÃmÃnyapadÃrtho nÃmÃsti yata÷ samÃnapratyayotpattiratulyaprakÃre«vapÅti / [068|06] ayaæ tu te«Ãæ viÓe«a÷ / [068|06-068|07] sa eko 'pyanekasmin varttate yadi dyotità yadi na dyotità / [068|07-068|08] astye«Ã tu sabhÃgatà sÆtre vacanÃditi vaibhëikÃ÷ / [068|08-068|09] ustaæ hi bhagavatà "sa ceditthantvamÃgacchati manu«yÃïÃæ sabhÃgatÃmi"ti / [068|09] uktametannatÆktaæ dravyÃntaramiti / kà tarhi sà / [068|09-068|10] ta eva hi tathÃbhÆtÃ÷ saæskÃrà ye«u manu«yÃdipraj¤apti÷ ÓÃlyÃdi«u sabhÃgatÃvat / [068|10-068|11] tattvetanna varïayanti / [068|12] atha kimidamÃsaæj¤ikaæ nÃma / [068|13] #<Ãsaæj¤ikamasaæj¤i«u /># [068|14] nirodhaÓcittacaittÃnÃæ [068|15-068|17] asaæj¤isattve«u devepÆpapannÃnÃæ yaÓcittacaittÃnÃæ nirodhastadÃsaæj¤ikaænÃma dravyaæ yena cittacaittà anÃgate 'dhvani kÃlÃntaraæ saænirudhyante notpattuæ labhante / [681|7-06817] nadÅtoyasaænirodhavat / [068|17] tat punarekÃntena [068|18] ## [068|19] kasya vipÃka÷ / asaæj¤isamÃpatte÷ / katame te sattvà ye«vasaæj¤isattvÃ÷ / [068|20] ## [068|21] b­hatphalà nÃma devà ye«Ãæ kecidasaæj¤isattvÃ÷ pradeÓe bhavanti dhyÃnÃntarikÃvat / [068|22] kiæ punastenaiva kadÃciat saæÓino bhavanti / bhavantyupapattikÃle cyutikÃle ca / [068|23-068|24] "prak­«Âamapi kÃlaæ sthitvà saha saæj¤otpÃdÃtte«Ãæ sattvÃnÃæ tatsthÃnÃt cyutirbhavatÅ"ti sÆtre pÃtha÷ / [068|24-068|25] te ca tato dÅrghasvapnavyutthità iva cyutvà kÃmadhÃtÃvupapadyante nÃnyatra / [068|25-068|26] pÆrvasamÃpattisaæskÃraparik«ayÃt apÆrvÃnupacayÃcca k«iptà iva k«Åïavegà i«ava÷ p­thivÅæ patanti / [068|26-068|27] yena ca tatropapattavyaæ tasyÃvaÓyaæ kÃmÃvacaraæ karmÃparaparyÃyavedanÅyaæbhavati / [068|27] yathottarakauravÃïÃæ devopapÃttivedanÅyam / [068|28] atha samÃpattÅ iti yaduktaæ katame te samÃpattÅ / [068|28-068|29] asaæj¤isamÃpattirnirodhasamÃpattiÓca / [068|29] keyamasaæj¤isamÃpatti÷ / [068|29-068|30] yathaivÃsaæj¤ikamuktaæ "niarodhaÓcittacaittÃnÃmi"ti / [069|01] ## [069|02] asaæj¤inÃæ samÃpattirasaæj¤Ã ve tyasaæj¤isamÃpatti÷ / [069|02-069|03] sà 'pi cittacaittÃnÃæ nirodha÷ / [069|03] etÃvattathÃÓabdenÃnvÃk­«yate / sà tu samÃpatti÷ / [069|04] ## [069|05] antyadhyÃnaæ caturthaæ tatparyÃpannà 'sau nÃnyabhumikà / kimarthamenÃæ samÃpadyante / [069|06] ## [069|07] ni÷saraïame«Ãæ manyante / ato mok«akÃmatayà samÃpadyante / [069|07-069|08] Ãsaæj¤ikaæ vipÃkatvÃt avyÃk­tamiti siddham / [069|08] iyaæ tu [069|09] #<Óubhà ># [069|10] kuÓalaivÃsaæj¤isamÃpatti÷ / tasyà asaæj¤isattve«u pa¤caskandhako vipÃka÷ / kuÓalà satÅ [069|11] ## [069|12] upapadyavedanÅyaiva / na d­«ÂadharmaparyÃyavedanÅyà nÃpi aniyatà / [069|12-069|13] yo 'pyenÃmutpÃdya parihÅyate so 'pi kilÃvaÓyaæ punarutpÃdyÃsaæj¤isattve«Æpapadyata iti / [069|13-069|14] ata eva tallÃbhÅ niyÃmaæ nÃvakrÃmati / [069|14] seyaæ p­thagjanasyaive«yate / [069|15] ## [069|16] nahyÃryÃæ asaæj¤isamÃpattiæ samÃpadyante vinipÃtasthÃnamivaitÃæ paÓyanta÷/ [069|16-069|17] ni÷saraïasaæj¤ino hi tÃæ samÃpadyante / [069|17-069|18] atha kimenÃmÃryÃÓcaturthadhyÃnalÃbhÃdatÅtÃnÃgatÃæ pratilabhante dhyÃnavat / [069|18] anye 'pi atÃvanna pratilabhante / kiæ kÃraïam / [069|18-069|19] e«Ã hyucità 'pi satÅ mahÃbhisaæskÃrasÃdhyatvÃdacittakatvÃcca / [069|20] ## [069|21] ekakÃliketyartha÷ / varttamÃnakÃlikaiva labhyate [069|21-069|22] yathà prÃtimok«asaævara÷ / [069|22-069|23] labdhayà tu dvitaÅyÃdi«u k«aïe«vatÅtayà 'pi samanvÃgato bhavati yÃvanna tyajati / [069|23] acittaka tvÃnnÃnÃgatà bhÃvyate / [069|24] nirodhasamÃpattiridÃniæ katamà / [070|01] ## [070|02] yathaivÃsaæj¤imÃpatthi÷ / tathÃÓabdena ka÷ prakÃro g­hyate / "nirodhaÓcittacaittÃnÃmi"ti / [070|03] ayaæ tvasyà viÓe«a÷ / iyaæ [070|04] ## [070|05] ÓÃntavihÃrasaæj¤ÃpÆarvakeïa manasikÃreïa enÃæ samÃpadyante / [070|05-070|06] tÃæ tu ni÷saraïasaæj¤Ã pÆrvakeïa / [070|06] sà khalvapi caturthadhyÃnabhÆmikà / iyaæ tu [070|07] ## [070|08] naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanabhÆmikaiva / sà ceyaæ [070|09] #<Óubhà ># [070|10] kuÓalaiva na klil«Âà nÃvyÃkítà / kuÓalà satÅ [070|11] dvivedyà 'niyatà ca / [070|12] dvayo÷ kÃlayorvedyà upapadyavedanÅyà cÃparaparyÃyavedanÅyà ca / [070|12-070|13] aniyatà ca vipÃkaæ prati kadÃcinna vipacyate / [070|13-070|14] yadÅha pariniarvÃyÃt tasyà hi bhavÃgre catu÷skandhako vipÃka÷ / [070|14] sà ceyamekÃntena [070|15] #<Ãryasya ># [070|16-070|17] nahi p­thagjanà nirodhasamÃpattimutpÃdayituæ ÓaknuvantyucchedabhÅrutvÃdÃryamÃrgabalena cotpÃdanÃdd­«ÂadharmanirvÃïasya tadadhimuktita÷ / [070|17] ÃryasyÃpi ceyaæ na vairÃgyalabhyà / [070|18] kiæ tarhi / [070|19] #<Ãpyà prayogata÷ // VAkK_2.43 //># [070|20] prayogalabhyaiveyam / na cÃtÅtà labhyate nÃpyanÃgata bhÃvyate / [070|20-070|21] cittabalena tadbhÃvanÃt / [070|21] kiæ bhagavato 'pi parÃyogikÅ / netyÃha / [070|22] ## [070|23-070|24] k«ayaj¤Ãnasamanaæ kÃlaæ buddhà bhagavanta enÃæ labhante nÃsti ki¤cidbuddhÃnÃæ prÃyogikaæ nÃma / [070|24] icchÃmÃtrapratibaddho hi te«Ãæ sarvaguïasaæpÃtsaæmukhÅbhÃva÷ / [070|25] tasmÃde«Ãæ sarvavairÃgyalÃbhikam / [070|25-070|26] kathaæ khalvi dÃnÅmanutpÃditÃyÃæ nirodhasamÃpattau k«ayaj¤ÃnakÃle bhagavÃnubhayotobhÃgavimukta÷ sidhyati / [070|27-071|01] sidhyatyutpÃditÃyÃmiva tasyÃæ vaÓitvÃt prÃgeva tÃæ bodhisattva÷ Óaik«yÃvasthÃyÃmutpÃdayatÅti pÃÓcattyÃ÷ / [071|01] atha kasmÃdevaæ ne«yate / [071|01-071|02] evaæ ca sthaviropaguptasyÃpÅdaæ netrÅpadaæ prÃmÃïikaæ bhavi«yati / [071|02-071|03] "nirodhasamÃpattimutpÃdya k«ayaj¤ÃnamutpÃdayatÅti vaktavyaæ tathÃgata"iti / [071|04] ## [071|05] nahi pÆrvaæ tasyà utapÃdanaæ yujyata iti kÃÓmÅrakÃ÷ / kiæ kÃraïam / [071|06] ## [071|07] catusriæÓatà kila cittak«aïairbodhisattvo bodhimanuprÃpta÷ / [071|07-071|09] satyÃbhisamaye «o¬aÓabhirbhavÃgravairÃgye cëÂÃdaÓabhirnavaprakÃrÃïÃæ kleÓÃnÃæ prahÃïÃya navÃnantaryavimuktimÃrgotpÃdanÃt / [071|09] ta ete catustriæÓat bhavanti / [071|09-071|10] Ãki¤canyÃyatanavÅtarÃgasyÃsyaniyÃmÃvakramaïÃdadhobhÆmikà na puna÷÷ praheyà bhavanti / [071|10-071|11] ata etasminnantare visabhÃgacittÃsaæbhavÃnnirodhasamÃpatterayoga iti / [071|11-071|12] kiæ puna÷ syÃdyadi visabhÃgacittamantarà saæmukhÅkkuryÃt / [071|12-071|13] vyutthÃnÃÓaya÷ syÃdavyutthÃnÃÓayÃÓca bodhisattvÃ÷ / [071|13] satyamavyutthÃnÃÓayà natu Ãsrava mÃrgÃvyutthÃnÃt / [071|13-071|14] kathaæ tarhi "na tÃvat bhetsyÃmi paryaÇkamaprÃpte Ãsravak«aya" iti / [071|14-071|15] asyÃÓayasyÃvyutthÃnà dekÃyana eva sarvÃrthaparisamÃpteriti bahirdeÓakÃ÷ / [071|15-071|16] pÆrvameva tu varïayanti kÃÓmÅrÃ÷ / [071|16] yadyapyanayo÷ samÃpattyorbahuprakÃro viÓe«a÷ / [071|17] ## [071|18] ubhe api tvete asaæj¤inirodhasamÃpattÅ kÃmadhÃtau rÆpadhÃtau cotpatsyete / [071|18-071|19] ye tvasaæj¤isamÃpattiæ rÆpadhÃtau necchanti te«Ãmayaæ grantho virudhyate / [071|19-071|20] syÃdrÆpabhavo na cÃsau bhava÷ pa¤cavyavacÃra÷ / [071|20-071|22] syÃdrÆpÃvacarÃïÃæ sattvÃnÃæ saæj¤inÃæ devÃnÃæ visabhÃge citte sthitÃnÃmasaæj¤isamÃpattiæ nirodhasamÃparttiæ ca samÃpannÃnÃmasaæj¤inÃæ ca devÃnÃmÃsaæj¤ike pratilabdhe yo bhava" iti / [071|22] ata ubhe apyete kÃmarÆpÃÓraye / [071|22-071|23] tatrÃpi tvayaæ viÓe«a÷ / [071|24] ## [071|25] nirodhasamÃpatti÷ prathamato manu«yepÆtpÃdyate paÓcÃdrÆpadhÃtau parihÅïapÆrvai÷ / [071|26] kimato 'pyasti parihÃïi÷ / astÅtyÃha / [071|26-072|01] anyathà hi ndÃyi sÆtraæ virudhyeta / [072|01-072|02] "ihÃyu«manto bhik«u÷ ÓÅlasaæpannaÓca bhavati samÃdhisaæpannaÓca praj¤ÃsaæpannaÓca / [072|02-072|05] so 'bhÅk«ïaæ saæj¤Ãvedayita nirodhaæ samÃpadyate ca vyutti«Âhate cÃsti caitat sthÃnamiti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti sa na haiva d­«Âa eva dharme pratipattye vÃj¤ÃmÃrÃgayati nÃpi maraïakÃlasamaye bhedÃcca kÃyasyÃtikramya devÃn kava¬ÅkÃrÃhÃra bhak«Ãnanyatarasmin divye manomaye kÃya upapadyate / [072|05-072|06] sa tatropapanno 'bhÅk«ïaæ saæj¤Ãveditanirodhaæ samÃpadyate ca vyutti«Âahate cÃsti caitat sthÃnamiti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃtÅ"ti / [072|06-072|07] atra hi divyo manomaya÷ kÃyo rÆpÃvacara ukto bhagavatà / [072|07] iyaæ ca samÃpattirbhÃvÃgrikÅ / [072|08] tatkathamaparihÅïasya tallÃbhino rÆpadhÃtau syÃdupapatti÷ / [072|08-072|09] caturthadhyÃnabhÆmikÃmapi nirodhasabhÃpatiæ nikÃyÃntarÅyà icchanti / [072|09] te«Ãæ vinÃpi parihÃïyà sidhyatyetat / [072|10] etadeva tu na sidhyati / caturthadhyÃnabhÆmikà 'pyasÃvastÅti / kiæ kÃraïam / [072|11] "navÃnupÆrvasamÃpattaya" iti sÆtre vacanÃt / [072|11-072|12] yadye«a niyama÷ kathaæ vyutkrÃntasamÃpattayo bhavanti / [072|12] prÃthamakalpikaæ pratye«a niyama÷ / [072|12-072|13] praptaprakÃmavÃÓitvÃstu santo vilaÇghyÃpi samÃpadyante / [072|13] evamanayo÷ samÃpattyorbhÆmito 'pi viÓe«a÷ / [072|14] caturthadhyÃnatayà 'grÃbhÆmikatvÃt / [072|14-072|15] prayogato 'pi ni÷saraïavihÃrasaæj¤ÃpÆrvakamanasikÃraprayogÃt / [072|15] saætÃnato 'pi p­thagjanÃryasaætÃnatvÃt / [072|15-072|16] phalato 'pyÃsaæj¤ikabhavÃgraphalatvÃt / [072|16-072|17] vedanÅyato 'pi niyatÃniyatopapadyobhayathÃvedanÅyatvÃt / [072|17] prathamotpÃdanato 'pi dvidhÃtumanu«yotpÃdanÃt / [072|17-072|18] kasmÃt punarete cittatacaittanirodhasvabhÃve satyÃvasaæj¤isamÃpatti÷ saæj¤ÃveditanirodhasamÃpattiÓcocyate / [072|18-072|19] tatprÃtikÆlyena tatsamÃpattiprayogÃt / [072|19] vedanÃdij¤Ãne 'pi paracittaj¤Ãnavacanavat / [072|19-072|20] kathamidÃnÅæ bahukÃlaæ niruddhÃccittÃt punarapi cittaæ jÃyate / [072|20-072|21] atÅtasyÃpyastitvÃt i«yate vaibhëikai÷ samanantarapratyayatvam / [072|21] apare punarÃhu÷ / [072|21-072|22] kathaæ tÃvad rÆpopapannÃnÃæ ciraniruddhe 'pi rÆpe punarapi rÆpaæ jÃyate / [072|22] cittÃd eva hi taj jÃyate na rÆpÃt / [072|22-072|23] evaæ cittam apy asmÃd eva sendriyÃt kÃyÃj jÃyate na cittÃt / [072|23-072|24] anyonyabÅjakaæ hy etadubhayaæ yaduta cittaæ ca sendriyaÓca kÃya iti pÆrvÃcÃryÃ÷ / [072|24-072|25] bhadantavasumitrastvÃha parip­cchÃyÃæ "yasyÃcittikà nirodhasamÃpattistasyai«a do«o mama tu sacittikà samÃpattiri"ti / [072|26] ti / bhadantagho«aka Ãha tadidaæ nopapadyate / [072|26-072|27] "sati hi vij¤Ãne trayÃïÃæ saænipÃta÷ sparÓa÷ / [072|27-072|28] sparÓapratyayà ca vedanà saæj¤Ã cetan''etyuktaæ bhagavatà / [072|28] ata÷ saæj¤Ãvedanayorapyatra nirodho na syÃt / athÃpi syÃt / [073|01] yathà vedanÃpratyayà t­«ïe"tyuktam / [073|01-073|02] satyÃmapi tu vedanÃyÃmarhato na t­«ïotpattirevaæ satyapi sparÓe vedannÃdayo na syuriti / [073|02] tasyÃviÓe«itatvÃt / [073|02-073|03] avidyÃsaæsparÓajaæ hi veditaæ pratÅtyotpannà t­«ïetyuktaæ natu vedanotpattau sparÓo viÓe«ita ityasamÃnametat / [073|04] tasmÃdacittikà nirodhasamÃpattiriti vaibhëikÃ÷ / [073|04-073|05] kathamacittikÃyÃ÷ samÃpattitvam / [073|05] mahÃbhÆtasamatÃpÃdanÃt / [073|05-073|06] samÃpatticittena ca tÃæ samÃpadyante samÃgacchantÅti samÃpatti÷ / [073|06] kiæ punarete samÃpattÅ dravyata÷ sta utÃho praj¤aptita÷ / [073|07] dravyata ityÃha / cittotpattipratibandhanÃt / na / samÃpatticittenaiva tatpratibandhanÃt / [073|08-073|09] samÃpatticittameva hi taccittÃntaraviruddhamutpadyate yena kÃlÃntaraæ cittasyà prav­ttimÃtraæ bhavati / [073|09] tadviruddhÃÓrayÃpÃdanÃt / [073|09-073|11] yà 'sau samÃpattiriti praj¤apyate taccÃprav­ttimÃtraæ na pÆrvamÃsÅnna paÓcÃt bhavati vyutthitasyeti saæsk­tà 'sau samÃpatti÷ praj¤apyate / [073|11] athavà ÃÓrayasyaiva tathà samÃpÃdanaæ samÃpatti÷ / [073|11-073|12] evamÃsaæj¤ikamapi dra«Âavyam / [073|12-073|13] cittamevÃsau tatra cittaprav­ttiviruddhaæ labhate taccÃprav­ttimÃtramÃsaæj¤ikaæ praj¤apyata iti tadetanna varïayanti / [073|13] vyÃkhyÃte samÃpattÅ // [073|14] jÅvitaæ katamat / [073|15] #<ÃyurjÅvitam ># [073|16] evaæ hyuktamabhidharme 'jÅvitenriyaæ katamat / traidhÃtukamÃyuri"ti / [073|16-073|17] etaccaiva na j¤Ãyate ÃyurnÃma ka e«a dharma iti / [073|18] #<ÃdhÃra Æ«mavij¤Ãnayorhi ya÷ /># [073|19] idamuktaæ bhagavatà [073|20-073|21] "ÃyurÆ«mÃtha vij¤Ãnaæ yadà kÃyaæ jahatyamÅ / apaviddhastadà Óete yathà këÂhamacetana" iti // [073|22] tad ya Æ«maïo vij¤Ãnasya cÃdhÃrabhÆto dharma÷ sthitihetustadÃyu÷ / [073|22-073|23] tasyedÃnÅmÃyu«a÷ ka ÃdhÃrabhÆta÷ / [073|23-073|24] evaæ tarhi parasparÃpek«yav­ttitvÃde«Ãæ ka÷ pÆrvaæ nivarti«yate / [073|24] yadvaÓÃdibhavau vivartti«yete iti nityÃniv­ttiprasaÇga÷ / [073|25] Ãyu«astarhi karmÃdhÃrabhÆtaæ yÃvadÃk«iptaæ karmaïà tÃvadanuvarttanÃt / [073|25-073|26] Æ«mavij¤Ãnayorapi kimarthaæ karmaivÃdhÃrabhÆtaæ ne«yate / [073|26] mà bhÆt sarvaæ vij¤ÃnamÃmaraïÃdvipÃka iti / [073|27] Æ«maïastarhi karmÃdhÃrbhÆtaæ bhavi«yati Æ«mà ca vij¤Ãnasya / [073|27-073|28] evamapyÃrÆpye«vanÃdhÃraæ vij¤Ãnaæ syÃdÆ«mÃbhÃvÃt / [073|28] tasya puna÷ karmÃdhÃro bhavi«yati / [073|28-074|01 na vai labhyate kÃmacÃro yat kvacidevo«mà vij¤ÃnasyÃdhÃro bhavi«yati kvacideva karmeti / [074|02] uktaæ cÃtra / kimuktam / [074|02-074|03] "mà bhÆtsarvaæ vij¤ÃnamÃmaraïÃdvipÃka" iti / [074|03] tasmÃdastyeva tayorÃdhÃrabhÆtamÃyu÷ / [074|03-074|04] nahi nÃstÅti brÆmo natu dravyÃntaram / [074|04] kiæ tarhi / traidhÃtukena karmaïà nikÃyasabhÃgasya sthitikÃlÃvedha÷ / [074|05-074|06] yÃvaddhi karmaïà nikÃyasabhÃgasyÃvedha÷ k­to bhavatyetÃvantaæ kÃlamavasthÃtavyamiti tÃvat so 'vati«Âhate tadÃyurityucyate / [074|06-074|07] sasyÃnÃæ pÃkakÃlÃvedhavat k«ipte«usthitikÃlÃvedhavacca / [074|07-074|08] yastu manyate saæskÃro nÃma kaÓcin guïaviÓe«a i«au jÃyate yadvaÓÃdgamanamÃpatanÃd bhavatÅti / [074|08-074|09] tasya tadekatvÃt pratipannÃbhÃvÃcca deÓÃntarai÷ ÓÅghra taratamaprÃptikÃlabhedà nupapatti÷ patanÃnupapattiÓca / [074|09-074|10] vÃyunà tatpratibandha iti cet / [074|10] arvÃkpatanaprasaÇgo na và kadÃcidvÃyoraviÓe«Ãt / [074|10-074|11] evaæ tu varïayanti dravyÃntaramevÃyurastÅti / [074|12] atha kimÃyu÷k«ayÃdeva maraïaæ bhavatyÃhosvidanyathÃpi / [074|12-074|13] praj¤aptÃvuktam "Ãyu÷k«ayÃnmaraïaæ na puïyak«ayÃdi"ti / [074|13] catu«koÂi÷ / [074|13-074|14] prathamà koÂirÃyurvipÃkasya karmaïa÷ paryÃdÃnÃt / [074|14] dvitÅyà bhogavipÃkasya / t­tÅyobhayo÷ / [074|14-074|15] caturthÅ vi«amÃparihÃreïa / [074|15] ÃyurutsargÃcceti vaktavyakm / na vaktavyam / Ãyu÷k«ayÃdeva tanmaraïam / [074|16] prathamakoÂyantargamÃt / [074|16-074|17] k«Åïe tvÃyu«i puïyak«ayasya maraïe nÃsti sÃmarthyam / [074|17] tasmÃdubhayak«aye sati maraïamÃyu÷k«ayÃdityuktam / [074|17-074|18] j¤ÃnaprasthÃne 'pyuktam "Ãyu÷ santatyupanibaddhaæ vartata iti vaktavyam / [074|18] sak­dutpannaæ ti«ÂhanÅti vaktavyam / [074|19] Ãha / [074|19-074|20] kÃmÃvacarÃïÃæ sattvÃnÃmasaæj¤isamÃparttiæ nirodhasamÃparttiæ ca samÃpannÃnÃæ santatyupanibaddhaæ varttata iti vaktavyam / [074|20-074|21] samÃpannÃnÃæ rÆpÃrÆpyÃvacarÃïÃæ ca sattvÃnÃæ sakrdutpannaæ ti«ÂhatÅti vaktavyam" / [074|21] ko 'sya bhëitasyÃrtha÷ / [074|21-074|22] yasyÃÓrayopaghÃtÃdupÃghatastatsantatyadhÅnatvÃt prathamam / [074|22-074|23] yasya tvÃÓrayopaghÃta eva nÃsti tadyatho tpannÃvasthÃnÃt dvitÅyam / [074|23-074|24] sÃntarÃyaæ prathamaæ nirantarÃyaæ dvitÅyamiti kÃÓmÅrÃ÷ / [074|24] tasmÃdastyakÃlam­tyu÷ / [074|24-074|25] sÆtra uktam "catvÃra ÃtmabhÃvapratilambhÃ÷ / [074|25] astyÃtmabhÃvapratilambho yatrÃtmasaæcetanà kramate na parasaæcetane"ti / [074|26] catu«koÂika÷ / [074|26-074|27] Ãtmasaæcetanaiva kramate kÃmadhÃtau krŬÃpramo«kÃïÃæ devÃnÃæ mana÷pradÆ«akÃïÃæ ca / [074|27-074|28] te«Ãæ hi prahar«amana÷oprado«ÃbhyÃæ tasmÃt sthÃnÃccyutirbhavati nÃnyathÃ/ [074|28] duddhÃnÃæ ceti vaktavyam / [075|01] svayaæm­tyutvÃt / parasaæcetanaiva kramate garbhÃï¬agatÃnÃm / [075|01-075|02] ubhayamapye«Ãæ kÃmÃvacarÃïÃæ prÃyeïa / [075|02-075|06] nobhayaæ sarve«Ã mantarÃbhavikÃïÃæ rÆpÃrÆpyÃvacarÃïÃmanekajÃtÅyÃnÃæ kÃmÃvacarÃïÃæ tadyathà nÃrakÃïà muttarakauravÃïÃæ darÓanamÃrgamaitrÅnirodhÃsaæj¤i samÃpattisamÃpannÃnÃæ rÃjar«ijinadÆtajinÃdi«Âa dharmilo ttaragaÇgila Óre«ÂhiputrayaÓa÷ dumÃrajÅvakÃdÅnÃæ sarve«Ã caramabhavikÃnÃævodhisattva mÃtustadgarbhÃyÃ÷ cakravarttinaÓcakravarttimÃtuÓca tadgarbhÃyÃ÷/ [075|06-075|07] atha kasmÃtsÆtra uktaæ katame te bhadanta sattvà ye«Ãæ nÃtmasaæcetanà kramate na parasaæacetanà / [075|07-075|08] naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanopagÃ÷ ÓÃriputre"ti / [075|08-075|09] anye«u kila dhyÃnarÆpyedhvÃtmasaæcetanÃsvabhÆmika ÃryamÃrga÷ parasaæcetanà uttarabhÆmisÃmantakastatra cobhayaæ nÃstÅti / [075|09-075|10] nanu caivaæ tatrÃpi parabhÆmika ÃryamÃrga÷ parasaæcetanà prÃpnoti / [075|10] paryantagrahaïÃttarhi tadÃdisaæpratyaya÷ / [075|11] kvacidÃdisaæpratyaya÷ kvacidÃdinà paryanto 'pi pratÅyate / yadÃha / [075|11-075|12] "tadyathà devà brahmakÃyikÃ÷ / [075|12] iyaæ prathamà sukhopapattiriti / kvacit paryantenÃdirapi pratÅyate / [075|13] yadÃha / tadyathà devà ÃbhÃsvarÃ÷ / iyaæ dvitÅyà sukhopapattiri"ti [075|13-075|14] ayamatra tadyathÃÓabdo d­«ÂÃntavÃcaka iti yukta etasmÃcche«asaæ pratyaya÷ / [075|14-074|15] e«a hi d­«ÂÃntadharmo yadekamapi tajjÃtÅyakaæ d­Óyate / [075|15-075|16] sa ceha tadyathÃÓabdo nÃstÅtyanupasaæhÃra e«a÷ / [075|16] yadyayaæ tadyathÃÓabdo d­«ÂÃntavÃcaka÷ syÃdiha na prÃpnuyÃt / [075|16-075|17] santi sattvà nÃnÃtvakÃyà nÃnÃtvasaæj¤inastadyathà manu«yastadekatyÃÓcadevà iti / [075|17-075|18] tasmÃdupadarÓanÃrtha evÃyaæ dra«Âavya ityalamatiprasaÇgena / [075|18] uktaæ jÅvitam // [075|19] ## [075|20] etÃni hi saæsk­tasya catvÃri lak«aïÃni / [075|20-075|21] yatraitÃni bhavanti sa dharma÷ saæsk­to lak«yate / [075|21] viparyayÃdasaæsk­ta÷ / [075|21-075|22] tatra jÃtistaæ dharmaæ janayati sthiti÷ sthapayati jarà jarayati anityatà vinÃÓayati / [075|22-075|23] nanu "trÅïimÃni saæsk­ta lak«aïÃnÅ"ti sÆtra uktam / [075|23] caturthamapyatra vaktavyaæ syÃt / kiæ cÃtra noktam / Ãha / [075|24] sthiti÷ / yattarhi "idaæ sthityanyathÃtvami"ti / [075|24-075|25] jarÃyà e«a paryÃyastadyathà jÃterutpÃda ityanityatÃyÃÓca vyaya iti / [075|25-076|01] ye hi dharmÃ÷ saæskÃrÃïÃmadhvasaæcÃrÃya prav­ttÃsta eva sÆtre lak«aïÃnyuktÃnyudvejanÃrtham / [076|01-076|02] jÃtirhi yà saæskÃrÃnanÃgatÃdadhvana÷ pratyutpannamadhvÃnaæ saæcÃrayati / [076|02-076|03] jarà 'nityate puna÷ pratyutpannÃdatÅtaæ durbalÅk­tya pratighÃtÃt / [076|03] tadyathà kila gahanapravi«Âasya puru«asya traya÷ Óatrava÷ / [076|03-076|04] tata eka enaæ gahanÃdÃkar«et dvau punarjÅvitÃdvacyaparopayetÃæ tadvaditi / [076|04-076|05] sthitistu tÃn saæskÃrÃnupaguhya ti«ÂhatyaviyogamivecchantÅ / [076|05-076|06] ato 'sau saæsk­talak«aïaæ na vyavasthÃpità / [076|06] asaæsk­tasyÃpi ca svalak«aïe sthitibhÃvÃt / [076|06-076|07] anye puna÷ kalpayanti sthitiæ jarÃæ cÃbhisamasya sthityanyathÃtvamityekaæ lak«aïamuktaæ sÆtre / [076|07] kiæ prayojanam / [076|08-076|09] e«Ã hye«u saÇgÃspadamata÷ ÓriyamivainÃæ kÃlakarïÅsahitÃæ darÓayÃmÃsa tasyÃmanÃsaÇgÃrthamiti / [076|09] ataÓcatvÃryeva saæsk­ta lak«aïÃni / [076|09-076|10] te«Ãmapi nÃma jÃtyÃdÅnÃæ saæsk­tatvÃdanyairjÃtyÃdibhirbhavitavyam / [076|10] bhavantyeva / [076|11] ## [076|12] te«Ãmapi catvÃryanulak«aïÃni bhavanti / [076|12-076|13] jÃtijÃti÷ sthitisthiti÷ jarÃjarà anityatà 'nityatà iti / [076|13] nanu caikasyaikasya caturlak«aïÅ prÃpnoti aparyavasÃnado«aÓca / [076|14] te«Ãæ punaranyajÃtyÃdiprasaÇgÃt / na prÃpnoti / yasmÃt / [076|15] ## [076|16] te«Ãæ jÃtyÃdÅnÃma«ÂÃsu dharme«u v­tti÷ / kimidaæ v­ttiriti / kÃritraæ puru«akÃra÷ / [076|17] jÃtijÃtyÃdÅnÃæ caikatra dharme kathaæ k­tvà Ãtmanà navamo hi dharma utpadyate / [076|18] sÃrdhaæ lak«aïÃnulak«aïaira«ÂÃbhi÷ / [076|18-076|19] tatra jÃtirÃtmÃnaæ virahayyÃnyÃna«Âau dharmÃn janayati / [076|19] jÃtijÃti÷ puna stÃmeva jÃtim / [076|19-076|20] tadyathà kila kÃcit kukkuÂÅ bahÆnya patyÃni prajÃyate kÃcidalpÃni / [076|20-076|21] tadvat sthitirapyÃtmÃnaæ varjayitvà 'nyÃna«Âau dharmÃn sthÃpayati sthitisthitistu tÃmeva sthitim / [076|21-076|22] evaæ jarà 'nityate api yathÃyogyaæ yajye / [076|22] tasmÃnà bhavatyanavasthÃprasaÇga÷ / [076|22-076|23] tadetadÃkÃÓaæ pÃÂyata iti sautrÃntikÃ÷ / [076|23-076|24] nahyete jÃtyÃdayo dharmà dravyata÷ saævidyante yathà 'bhivyajyante / [076|24] kiæ kÃraïam / pramÃïÃbhÃvÃt / [076|24-076|25] nahye«Ãæ dravyato 'stitve ki¤cidapi pramÃïamasti pratyak«amanumÃnamÃptÃgamo và yathà rÆpÃdÅnÃæ dharmÃïÃmiti / [076|26-076|27] yattarhi sÆtra uktaæ "saæsk­tasyotpÃdo 'pi praj¤Ãyate vyayo 'pi sthityanyathÃtvamapÅ" ti / [076|27] granthaj¤o devÃnÃæ priyo natvarthaj¤a÷ / arthaÓca pratiÓaraïa muktaæ bhagavatà / [076|28] ka÷ punarasyÃrtha÷ / [076|28-076|29] avidyÃndhà hi bÃlÃ÷ saæskÃrapravÃhamÃtmÃta ÃtmÅyataÓcÃdhimuktà abhi«vajante / [076|29-077|02] tasya mithyÃdhimok«asya vyÃvarttanÃrthaæ bhagavÃæstasya saæskÃrapravÃhasyasaæsk­tatvaæ pratÅtyasamutpannatÃæ dyotayitukÃma idamÃha "triïÅmÃni saæsk­tasya saæsk­talak«aïÃni" / [077|02] na tu k«aïasya / nahi k«aïasyotpÃdÃdaya÷ praj¤Ãyante / [077|03] nacÃpraj¤ÃyamÃnà ete lak«aïaæ bhavitumarhanti / [077|03-077|04] atha evÃtra sÆtre "saæsk­tasyotpÃdo 'pi praj¤Ãyata" ityuktam / [077|04-077|05] puna÷ saæsk­tagrahaïaæ saæsk­tatve lak«aïÃnÅti yathà vij¤Ãye ta / [077|05-077|06] maivaæ vij¤Ãyi saæsk­tasya vastuno 'stitve lak«aïÃni jalavalÃkÃvat sÃdhvasÃdutve và kanyÃlak«aïavaditi / [077|06-077|07] tatra pravÃhasyÃdirutpÃdo niv­ttirvyaya÷ / [077|07] sa eva pravÃho 'nuvarttamÃna÷ sthiti÷ / [077|07-077|08] tasya pÆrvÃparaviÓe«a÷ sthityanyathÃtvam / [077|08-077|09] evaæ ca k­tvoktaæ "vidità eva nandasya kulaputrasya vedanà utpadyante vidità ava ti«Âhante vidità astaæ parik«ayaæ paryÃdÃnaæ gacchantÅ"ti / [077|10] Ãha cÃtra [077|11-077|12] "jÃtirÃdi÷ pravÃhasya vyayaÓcheda÷ sthitistu sa÷ / sthityanyathÃtvaæ tasyaiva pÆrvÃparaviÓi«Âatà //" [077|13-077|14] "jÃtirapÆrvo bhÃvaæ sthiti÷ prabandho vyayastaduccheda÷ / sthityanyathÃtvami«Âaæ prabandhapÆrvÃparaviÓe«a" iti // [077|15-077|16] "k«aïikasya hi dharmasya vinà sthityà vyayo bhavet / na ca vyetyeva tenÃsya v­thà tatparikalpanà //" [077|17] tasmÃt pravÃha eva sthiti÷ / evaæ ca k­tvà 'yamapyabhidharmanirdeÓa upapannno bhavati / [077|18] "sthiti÷ katamà / utpannÃnÃæ saæskÃrÃïÃmavinÃÓa" iti / [077|18-077|19] nahi k«aïasyotpannasyÃvinÃÓo 'stÅti / [077|19] yadapi ca j¤ÃnaprasthÃna uktam "ekasmiæÓcitte ka utpÃda÷ / [077|20] Ãha / jÃti÷ / ko vyayo maraïam / kiæ sthityanyathÃtvaæ jare"ti / [077|20-077|21] tatrÃpi nikÃyasabhÃgacittaæ yujyate / [077|21-077|22] pratik«aïaæ cÃpi saæsk­tasyaitÃni lak«aïÃni yujyante vinà 'pi dravyÃntarakalpanayà / [077|22] kathamiti / [077|23] pratik«aïamabhÆtvÃbhÃva utpÃda÷ / bhÆtvà 'bhÃvo vyaya÷ / [077|23-077|24] pÆrvasya pÆrvasyottarak«aïÃnuvandha÷ sthiti÷ / [077|24] tasyÃvisd­Óatvaæ sthityanyathÃtvamiti / yadà tarhi sad­Óà utpadyante / [077|24-077|25] na te nirviÓe«Ã bhavanti / [077|25] kathamidaæ j¤Ãyate / [077|25-077|26] k«iptÃk«iptabalidurbalak«iptasya vajrÃdeÓcirÃÓutarapÃtakÃlabhedÃttanmahÃbhÆtÃnÃæ pariïÃmaviÓe«asiddhe÷ / [077|26-077|27] nÃtivahuviÓe«abhinnÃstu saæskÃrÃ÷ satyapyanyathÃtve sad­Óà eva d­Óyante / [077|27-077|29] antimasya tarhi ÓabdÃrci÷k«aïasya parinirvÃïakÃle ca «a¬Ãyatanasyottarak«aïÃbhÃvÃt sthityahnyanyathÃtvaæ nÃstÅtyavyÃpinÅ lak«aïavyavasthà prÃpnoti / [077|29] na vai saæsk­tasya sthitirevocyate / [078|01] lak«aïamapi tu sthityanyathÃtvam / [078|01-078|02] ato yasyÃsti sthitistasyÃvaÓyamanyathÃtvaæ bhavatÅti nÃsti lak«aïavyavasthÃbheda÷ / [078|02-078|04] samÃsatastvatra sÆtre saæsk­tasyedaæ lak«aïamiti dyotitaæ bhagavatà "saæsk­taæ nÃma yadbhÆtavà bhavati bhÆtvà ca punarna bhavati yaÓcÃsya sthitisaæj¤aka÷ prabandha÷ so 'nyathà cÃnyathà ca bhavatÅ"ti / [078|04-078|05] kim atra dravyÃntarair jÃtyÃdibhi÷ katham idÃnÅæ sa eva dharmo lak«yas tasyaiva lak«aïaæ yok«yate / [078|05-078|08] kathaæ tÃvan mahÃpuru«alak«aïÃni mahÃpuru«Ãn nÃnyÃni sÃsnÃ-lÃÇgÆla-kakuda-Óapha-vi«ÃïÃdÅni ca gotvalak«aïÃni gor nÃnyÃni kÃÂhinyÃdÅni ca p­thivÅdhÃtvÃdÅnÃæ lak«aïÃni tebhyo nÃnyÃni / [078|08-078|09] yathà codhrvagamanena dÆrÃddhÆmasya dhÆmatvaæ lak«yate naca tattasmÃdanyat / [078|09] sa evÃtra nyÃya÷ syÃt / [078|09-078|10] naca saæsk­tÃnÃæ rÆpÃdÅnÃæ tÃvat saæsk­tatvaæ lak«yate / [078|10-078|11] g­hïatÃpi svabhÃvaæ yÃvat prÃgabhÃvo na j¤Ãyate paÓcÃcca santateÓca viÓe«a÷ / [078|11-078|12] tasmÃnna tenaiva tallak«itaæ bhavati naca tebhyo dravyÃntarÃïyeva jÃtyÃdÅni vidyante / [078|12] athÃpi nÃma dravyÃntarÃïyeva jÃtyÃdÅni bhaveyu÷ / [078|12-078|13] kimayuktaæ syÃt / [078|13-078|14] eko dharma÷ ekasminneva kÃle jÃta÷ sthito jÅrïo na«Âa÷ syÃde«Ãæ sahabhÆtvÃt / [078|14] kÃritrakÃlabhedÃt / anÃgatà hi jÃti÷ kÃritraæ hi karoti / [078|14-078|16] yasmÃnna jÃtaæ janyate janite tu dharme varttamÃnÃ÷ k«ityÃdaya÷ kÃritraæ kurvantÅti na yadà jÃyate tadà ti«Âati jÅryati vinaÓyati và / [078|16] idaæ tÃvadiha saæpradhÃryaæ bhavet / [078|16-078|17] kimanÃgataæ dravyato 'sti nÃstÅti paÓcÃjjanayati và naveti sidhyet / [078|17-078|18] satyapi tu tasmin jÃti÷ kÃritaraæ kurvatÅ kathamanÃgatà sidhyatÅtyanÃgata lak«aïaæ vaktavyam / [078|18-078|20] uparatakÃritrà cotpannà kathaæ varttamÃnà sidhyatÅti varttamÃnalak«Ãïaæ vaktavyam / [078|20-078|21] sthityÃdayo 'pi ca yugapat kÃritre varttamÃnà ekak«aïa eva dharmasya sthitajÅrïavina«ÂatÃæ prasa¤jeyu÷ / [078|21-078|22] yadaiva hyenaæ sthiti÷ sthÃpayati tadaiva jrà jarayati anityatà vinÃÓayatÅti / [078|22-078|24] kimayaæ tatra kÃle ti«ÂatvÃhosvijjÅryatu vinaÓyatu và yo 'pi hi brÆyÃt sthityÃdÅnÃmapi kÃritraæ krameïeti tasya k«aïikatvaæ bÃdhyate / [078|24] athÃpyevaæ brÆyÃt e«a eva hi na÷ k«aïo yÃvataitat sarvaæ samÃpyata iti / [078|25-078|26] evamapoi tÃbhyÃæ sahotpannà sthitistÃvat sthÃpayati na jrà jarayati anityatà và vinÃÓyatÅti / [078|26] kuta etat / sthiterbalÅyastvÃt / puna÷ kenÃvalÅyastvam / [078|26-078|27] yadainÃæ saha dharmeïÃnityatà hanti / [078|27] k­tak­tyà puna÷ karttuæ notsahate jÃtivat / [078|28] sthaturyuktamanutso¬hum / [078|28-078|29] nahi Óakyaæ jÃtyÃdijanyaæ vartamÃnatÃmÃnÅtaæ punarÃnetum / [078|29] Óakyaæ tu khalu sthityà sthÃpyamatyantamapi sthÃpayitum / [078|29-079|01] ato na yuktaæ yannotsahate / [079|01] ko và 'tra pratibandha÷ / te eva jarà 'nityate / [079|01-079|02] yadi hi te balÅyasyau syÃtÃæ pÆrvameva syÃtÃm / [079|02-078|04] niv­ttakÃritrÃyÃæ khalvapi sthitau ta cÃpi na ti«Âata÷ sa cÃpi dharma iti kathaæ kutra và kÃritraæ karttumutsahi«yete kiæ và punastÃbhyÃæ karttavyam / [079|04-079|05] sthitiparigrahÃddhi sa dharma utpannamÃtro na vyanaÓyat / [079|05-079|06] sa tu tayà vyupek«yamÃïo niyataæ na sthÃsyatyayamevÃsya vinÃÓa÷ / [079|06] syÃcca tÃvadekasya dharmasyotpannasyÃvinÃÓa÷ sthiti÷ vinÃÓo 'nityatà / [079|07] jarà tu khalu sarvathÃtvena na tathà / pÆrvÃparaviÓe«Ãt vipariïÃmÃcca / [079|07-079|08] atastadanyathÃtve 'nya eva / [079|08] uktaæ hi [079|09-079|10] "tathÃtvena jarà 'siddhiranyathÃtve 'nya eva sa÷ / tasmÃnaikasya bhÃvasya jarà nÃmopapadyate"// [079|11-079|12] yo 'pyÃha nikÃyÃntarÅyo "vinÃÓa kÃraïaæ prÃpyÃnityatà vinÃÓÃyatÅ"ti tasya harÅtakÅæ prÃpya devatà virecayatÅtyÃpannaæ bhavati kiæ punastÃæ kalpayitvà / [079|12-079|15] tat evÃstu vinÃÓakÃraïÃdvinÃÓa÷ cittacaittÃnÃæ ca k«aïikatvÃbhyupagamÃttadanityatÃyà vinÃÓakÃraïÃnapek«atvÃt sthityanityate kÃritramabhinnakÃlaæ kuryÃtÃmityekasyaikatra kÃle sthita vina«Âatà saæprasajyeta / [079|15-070|16] tasmÃt pravÃhaæ pratyetÃni saæsk­talak«aïÃnyuktÃnÅtyevametatsÆtraæ sÆnÅtaæ bhavati / [079|17] apica yadyanÃgatà jÃtirjanyasya janikà kimarthaæ sarvamanÃgataæ yugapannotpadyate / yasmÃt [079|18] ## [079|19] nahi vinà hetupratyayasÃmagrayà jÃtirjanikà bhavati / [079|19-079|20] hetupratyayÃnÃmeva tarhi sÃmarthyaæ paÓyÃma÷ / [079|20-079|21] sati sÃmargya bhÃvÃdasati cÃbhÃvÃnna jÃteriti hetupratyayà eva jana kÃ÷santa÷ / [079|21] kiæ ca bho÷ sarvaæ vidyamÃnamupalabhyate / [079|22] sÆk«mà api dharmaprak­taya÷ saævidyante / [079|22-079|23] jÃtamityeva tu na syÃdasatyÃæ jÃtau «a«Âhivacanaæ ca rÆpasyotpÃda÷ iti yathà rÆpasya rÆpamiti / [079|23-079|24] evaæ yÃvadanityatà yathÃyogaæ vaktavyà / [079|24] tena tarhy anÃtmatvam apy e«Âavyam anÃtmabuddhi-siddhyartham / [079|24-079|26] saækhyÃ-parimÃïa-p­thaktva-saæyoga-vibhÃga-paratva-aparatva-sattÃdayo 'pi tÅrthakara-parikalpità abhyupagantavyà eka-dvi-mahadaïu-p­thak-saæyukta-viyukta-parÃpara-sadÃdi-buddhi-siddhyartham / [079|26-079|27] «a«ÂÅvidhÃnÃrthaæ ca rÆpasya saæyoga iti / [079|27] e«Ã ca «a«Âo kathaæ kalpyate / [079|27-079|28] rÆpasya svabhÃva iti / [079|28] tasmÃt praj¤aptimÃtramevaitadabhÆtvÃbhÃvaj¤ÃpanÃrthaæ kriyate jÃtamiti / [079|28-080|01] sa cÃbhÆtvÃbhÃvalak«Ãïa utpÃdo bahuvikalpa÷ / [080|01-080|02] tasya viÓe«aïÃrthaæ rÆpasyotpÃda iti «a«ÂÅæ kurvanti yathà rupasaæj¤aka evotpÃda÷ pratÅyeta mà 'nya÷ pratyÃyÅti / [080|02-080|03] tadyathà candanasya gandhÃdaya÷ ÓilÃputrakasya ÓarÅramiti / [080|03-080|04] evaæ sthityÃdayo 'pi yathÃyogaæ veditavyÃ÷ / [080|04] yadi jÃtyà vinà jÃyate kasmÃdasaæsk­tamapyÃkÃÓÃdikaæ na jÃyate / [080|05] jÃyat ityabhÆtvà bhavati / asaæsk­taæ ca nityamastÅti na jÃyate / [080|05-080|06] yathà ca dharmatayà na sarvaæ jÃtimadi«yate tathà na sarvaæ jÃyata itye«Âavyam / [080|06-080|08] yathà ca tulye jÃtimattve tadanye pratyayÃstadanyasyotpÃdane na samarthà bhavantyevamevÃsaæsk­tasyotpÃdane sarve 'pyasamarthÃ÷ syu÷ / [080|08] siddhà eva tu dravyabhÃvena jÃtyÃdaya iti vaibhëikÃ÷ / [080|09-080|10] nahi dÆ«akÃ÷ santÅtyÃgamà apÃsyante nahi m­gÃ÷ santÅti yavà no«yante nahi mak«ikÃ÷ patantÅti modakà na bhak«yante / [080|10-080|11] tasmÃddo«e«u pratividhÃtavyaæ siddhÃntaÓcÃnuvarttitavya÷ / [080|11] uktÃni lak«aïÃni // [080|12] nÃmakÃyÃdaya÷ katame / [080|13] ## [080|14] Ãdigrahaïena padavya¤janakÃyagrahaïam / tatra saæj¤Ãkaraïaæ nÃma / [080|14-080|15] tadyathà rÆpaæ Óabda ityevamÃdi÷ / [080|15-080|16] vÃkyaæ padaæ yÃvatà 'rthaparisamÃptistadyathà "anityà vata saæskÃrÃ" ityevamÃdi yena kriyÃguïakÃlasaæbandhaviÓe«Ã gamyante / [080|16-080|17] vya¤janamak«araæ tadyathà a à ityevamÃdi / [080|17] nanu cÃk«arÃïyapi lipyavayavÃnÃæ nÃmÃni / [080|17-080|18] na vai lipyavayavÃnÃæ pratyÃyanÃrthamak«ÃrÃïi praïÅtÃnyak«arÃïÃmeva tu pratyÃyanÃrthaæ lipyavayavÃ÷ praïÅtÃ÷ / [080|19] kathamaÓrÆyamÃïÃni lekhyena pratÅyeranniti nÃk«arÃïye«Ãæ nÃmÃni / [080|19-080|20] e«Ãæ ca saæj¤ÃdÅnÃæ samuktayo nÃmÃdikÃyÃ÷ / [080|20] uca samavÃye paÂhanti / tasya samuktirityetad rÆpaæ bhavati / [080|21] yo 'rtha÷ samavÃya iti so 'rtha÷ samuktiriti / [080|21-080|22] tatra nÃmakÃyastadyathà rÆpaÓabdagandharasaspra«ÂavyÃnÅtyevamÃdi / [080|22-080|23] padakÃya÷ tadyathà "sarvasaæskÃrà anityÃ÷ sarvadharma anÃtmÃna÷ ÓÃntaæ nirvÃïami" tyevamÃdi / [080|23-080|24] vya¤janakÃyastadyathà ka kha ga gha ¤etyevamÃdi / [080|24-080|25] nanu caite vÃksvabhÃvatvÃcchabdÃtmakà iti rÆpasvabhÃvà bhavanti / [080|25] kasmÃccittaviprayuktà ityucyante / naite vÃksvabhÃvÃ÷ / [080|25-080|26] gho«o hi vÃk naca gho«ÃmÃtrenÃrthÃ÷ pratÅyante / [080|26] kiæ tarhi / [080|26-080|28] vÃÇnÃmni pravrttate nÃmÃrthaæ dyotayati naiva gho«amÃtraæ vÃg yena tu gho«eïÃrtha÷ pratÅyate sa gho«o vÃk / [080|28] kena punargho«eïÃrtha÷ pratÅyate / [080|28-081|01] yo 'rthe«u k­tÃvadhirvakt­bhistadyathÃgauritye«a Óabdo navasvarthe«u k­tÃvadhi÷ / [081|02-081|03] "vÃgdigbhÆraÓmivajre«u paÓvak«isvargavÃri«u / navasvarthe«u medhÃvÅ goÓabdamupadhÃrayedi"ti // [081|04-081|05] yo 'pi hi manyate nÃmÃrthaæ dyotayatÅti tenÃpyetadavaÓyamabhyupagantavyaæ yadi pratÅpadÃrthakaæ bhavatÅti / [081|05-081|06] taccaita cchabdamÃtrÃdeva pratÅtapadÃrthakÃt sidhyatÅti kimartharaæ nÃma kalpayitvà / [081|06] idaæ cÃpi na j¤Ãyate kathaæ vÃÇnÃmni pravarttata iti / [081|06-081|07] kiæ tÃvadutpÃdayatyÃhosvit prakÃÓayati / [081|07] yadyutpÃda yati / [081|07-081|09] gho«asvavatvÃdvÃca÷ sarvaæ gho«amÃtraæ nÃmotpÃdayi«yati yÃd­Óo và gho«aviÃÓe«a i«yate nÃmna utpÃdaka÷ sa evÃrthasya dyotako bhavi«yati / [081|09] atha prakÃÓayati / [081|09-081|11] gho«asvabhÃvatvÃdvÃca÷ sarvaæ gho«amÃtraæ nÃma prakaÓayi«yati yÃd­Óo và gho«aviÓe«a i«yate nÃmna÷ parakÃÓaka÷ sa evÃrthasya dyotako bhavi«yati / [081|11] na khalvapi ÓabdÃnÃæ sÃmargyamasti k«aïaikamilanam / [081|12] na caikasya bhÃgaÓa utpÃdo yukta iti kathamutpÃdayantÅ vÃÇnÃmotpÃdayet / [081|12-081|13] kathaæ tÃvadatÅtÃpek«a÷ paÓcimo vij¤aptik«aïa utpÃdayatyavij¤aptim / [081|13-081|14] evaæ tarhi paÓcima eva de nÃmna utpÃdÃdyo 'pi tamevaikam Ó­ïoti so 'pyarthaæ pratipadyeta / [081|14-081|15] athÃpyevaæ kalpyeta vÃgvya¤janaæ janayati vya¤janaæ tu nÃmeti / [081|15-081|16] atrÃpi sa eva prasaÇgo vya¤janÃæ sÃmargyÃbhÃvÃt / [081|16] e«a eva ca prasaÇgo nÃmna÷ prakÃÓakatve vÃca÷ / [081|16-081|18] vya¤janÃæ pi vÃgviÓi«Âapraj¤Ã apyavahitacetaskà lak«aïata÷ paricchettum notsahanta iti vya¤jayÃpi vÃk naivotpÃdikà na prakÃÓikà yujyate / [081|18-081|19] athÃpyarthasahajaæ nÃma jÃtyÃdivadi«yate / [081|19] evaæ satyatÅtÃnÃgatasyÃrthasya varttamÃnaæ nÃma na syÃd / [081|19-081|21] apatyÃnÃæ pit­bhiryathe«Âaæ nÃmÃni kalpyanta iti katamannÃma tatsahajaæ syÃt asaæsk­tÃnÃæ ca dharmÃïÃæ kena sahajaæ nÃma syÃdityani«Âireveyam / [081|21-081|22] yadapyuktaæ bhagavatà [081|23] "nÃmasaæniÓÃrità gÃthà gÃthÃnÃæ kavirÃÓraya÷" iti [081|24-081|25] atrÃrthe«u k­tÃvadhi÷ Óabdo nÃma nÃmnà ca racanÃviÓe«o gÃtheti nÃmasaænitÃbhavati racanÃviÓe«ÃÓca dravyÃntaraæ nopapadyate / [081|25] paÇktivaccittÃnupÆrvyavacca / [081|26] astu và vya¤janamÃtrasya dravyÃntarabhÃvaparikalpanà / [081|26-081|27] tatsamÆhà eva nÃmakÃyÃdayo bhavi«yantÅtyapÃrthikà tatpraj¤apti÷ / [081|27-081|28] santyeva tu viprayuktasaæskÃrabhÃvanà nÃmakÃyà dravyata iti vaibhëikÃ÷ / [081|28] nahi sarva dharmÃstarkagamyà bhavantÅti / [082|01-082|02] atha kiæpratisaæyuktà ete nÃmakÃyÃdaya÷ sattvÃkhyà asattvÃkhyà vipÃkajà aupacayikà nai÷«yandikÃ÷ kuÓalà akuÓalà avyÃk­tà iti vaktavyam / [082|02] Ãha [082|03] ## [082|04] kÃmÃptà rÆpÃptÃÓceti / ÃrupyÃptà api santi te tvanabhilÃpyà ityapare / [082|05] sattvÃkhyà ete / yaÓca dyotayati sa tai÷ samanvÃgato na yo dyotyate / [082|05-082|06] nai÷«yandikà aniv­tÃvyÃk­tÃÓca / [082|06-082|07] yathà caite nÃmakÃyÃdaya÷ sattvÃkhyà nai÷«yandikà aniv­tÃvyÃk­tÃÓca / [082|08] ## [082|09] ## [082|10] na kevalaæ nai÷«yandikÅ kÃmarÆpÃrÆpyÃvacarÅ / [082|11] #<Ãptayo dvidhà /># [082|12] prÃptayo nai÷«yandikyo vipÃkajÃÓca / [081|13] ## [081|14] dvidheti varttate prÃptivat / [082|15] ## [082|16] dve acittasamÃpattÅ asamanvÃgamaÓca nai÷«yandikà eva / Óe«ame«Ãæ vaktavyamuktam / [082|17] Óe«ayoÓcÃsaæj¤ikajÅvitayorato na punarbruma÷ / kathaæ prÃptyÃdÅnÃæ sattvÃkhyatoktà samanvÃgamavacanÃt / [082|18] kathaæ lak«aïÃnÃæ sattvÃsattvÃkhyatoktà / sarvasaæsk­ÂasahabhÆtvÃt // uktà viprayuktÃ÷ // [082|19-082|20] yaktÆktaæ "janyasya janikà jÃtirna hetupratyayairvinÃ" iti ka ime hetava÷ keca pratyayÃ÷ / [082|21-082|22] ## [082|23] «a¬ime hetava÷ / [082|23-082|24] kÃraïahetu÷ sahabhÆhetu÷ sabhÃgahetu÷ saæprayuktakahetu÷ sarvatragahetu÷ vipÃkaheturiti / [082|24] tatra [082|25] ## [082|26] saæsk­tasya hi dharmasya svabhÃvavrjyÃ÷ sarvadharmÃ÷ kÃraïaheturutpÃdayati / [082|27] avighnabhÃvÃvasthÃnÃt / [082|27-083|02] nanu ca ye 'syÃjÃnata udapatsyantÃsravà jÃnato 'sya te notpadyanta iti j¤Ãname«Ãæ vighnamuatpattau karoti sÆryaprabhÃvajjyoti«Ãæ darÓanasyeti kathaæ svabhÃvavarjyÃ÷ sarvadharmÃ÷ saæsk­tasya kÃraïaheturbhavanti / [083|02] utpadyamÃnasyÃvidhnabhÃvenÃvasthÃnÃditi j¤Ãtavyam / [083|03] bhavettÃvadutpattau vidhnakÃraïe samarthÃnÃmavighnakÃraïÃddhetutvam / [083|03-083|04] tadyathà anupadrotÃraæ bhojakamadhik­tya grÃmÅïà bhavanti vaktÃra÷ svÃminà sma÷ sukhità iti / [083|04-083|06] yasya punarnÃstyeva Óaktirvighnayituæ tasya kathaæ hetubhÃvastadyathà nirvÃïasyÃnutpattidharmakÃïÃæ ca sarvotpattau nÃrakÃdÅnÃæ carÆpyasattva skandhotpattau / [083|06-083|07] asanto 'pi hyete tathaiva vidhnaæ karttumasamartha÷ syu÷ / [083|07-083|08] asamarthe 'pi hi bhojake tathà vaktÃro bhavantÅti sa evÃtra d­«ÂÃnta÷ sÃmÃnyenaiva nirdeÓa÷ / [083|08-083|09] yastu pradhÃna÷ kÃraïahetu÷ sa utpÃdane 'pi samartho yathà cak«ÆrÆpe cak«urvij¤Ãnasya ÃhÃra÷ ÓarÅrasya vÅjÃdayo 'ÇkurÃdÅnÃmiti / [083|10-083|11] yastvevaæ codayati anÃvaraïabhÃvena cetsarva dharmahetavo bhavanti kasmÃnà sarvasyotpÃdo yugapadbhavati prÃïÃtipÃtena ca ghÃtakavat sarve tadbhÃjo bhavantÅti / [083|11-083|12] tasyedamacodyam / [083|12] yasmÃdanÃvaraïabhÃvena sarvadharmÃ÷ hetu÷ pratij¤Ãyante na kÃrakabhÃveneti / [083|13] sarvasyaiva kÃraïaheto÷ sarvotpattau sÃmarthyamityapare / [083|13-083|14] tadyathà nirvÃïasyÃpi cak«urvij¤Ãnam / [083|14] kathaæ k­tvà / [083|14-083|16] tena hyÃlambanÃt manovij¤Ãnamutpadyate kuÓalÃkuÓÃlaæ yata÷ krameïa paÓcÃccak«urvij¤Ãnamiti kÃraïaparaparayà tasyÃpi pratyayÅbhÃvÃdasti sÃmarthyam / [083|16] evamanyasyÃpi pratipattavyam / e«Ã hi dik / [083|16-083|17] ukta÷ kÃraïahetu÷ / [083|18] ## [083|19] mitha÷ pÃraæparyeïa ye dharmÃ÷ parasparaphalÃste paraspara÷ sahabhÆheturyathà / katham / [083|20] ## [083|21] catvÃri mahÃbhÆtÃnyanyonyaæ sahabhÆhetu÷ / cittaæ cittÃnuvarttinÃæ dharmÃïÃæ te 'pi tasya / [083|22] saæsk­talak«aïÃni lak«yasya so 'pi ta«Ãm / [083|22-083|23] evaæ ca k­tvà sarvameva saæsk­taæ sahabhÆheturyathÃyogam / [083|23-083|24] vinÃpi cÃnyonyaphalatvena dharmo 'nulak«aïÃnÃæ sahabhÆheturna tÃni tasyetyupasaækhyÃtavyam // [083|25] ke punarete cittÃnuvarttino dharmÃ÷ / [083|26] ## [083|27] ## [083|28] sarvecittasaæprayuktÃ÷ / dhyÃnasaævaro 'nÃsravasaævaraste«Ãæ ca ye jÃtyÃdayaÓcittasya ca / [083|28-084|01] ete dharmÃÓcittÃnuvarttina ucyante / [084|01] kathamete cittamanuparivarttante / samÃsata÷ [084|02] ## [084|03] kÃlastÃvaccitenaikotpÃdasthitinirodhatayà ekÃdhvapatitatvena ca / [084|03-084|04] phalÃdibhirekaphalavipÃkani÷«yandatayà / [084|04] pÆrvakastvekaÓabda÷ sahÃrthe veditavya÷ / [084|05] ÓubhatÃdibhi÷ kuÓalÃkuÓalÃvyÃk­tacitte kuÓalÃkuÓalÃvyÃk­tatayà / [084|05-084|06] evaæ daÓabhi÷ kÃraïaiÓcittÃnuparivarttina ucyante / [084|06-084|07] tatra sarvÃlpa cittama«Âapa¤cÃÓato dharmÃïÃæ sahabhÆhetu÷ / [084|07-084|08] daÓÃnÃæ mahÃbhÆmikÃnÃæ cattvÃriæÓatastallak«aïÃnÃma«ÂÃnÃæ ca svalak«aïÃnulak«ÃïÃnÃm / [084|08] tasya punaÓcatu÷pa¤cÃÓaddharmÃ÷ sahabhÆhetu÷ / [084|08-084|09] svÃnyanulak«aïÃni sthÃpayitvà / [084|09] caturdaÓetyapare / daÓa mahabhÆmikÃ÷ svÃnyeva ca lak«aïÃnÅti / [084|09-084|10] tadetanna varïayanti / [084|10] prakaraïagrantho hyevaæ virudhyeta / [084|10-084|11] "syÃddu÷khasatyaæ satkÃyad­«Âihetukaæ na satkÃyad­«Âerhetu÷ / [084|11-084|13] satkÃyad­«ÂestatsaæprayuktÃnÃæ ca dharmÃïÃæ jÃtiæ jarÃæ sthitimanityatÃæ ca sthÃpayitvà yattadanyat kli«Âaæ du÷khasatyaæ satkÃyad­«Âihetukaæ na satkÃyad­«Âerhetu÷ / [084|13] satkÃyad­«ÂekÓca heturyadetat sthÃpitami" ti / [084|13-084|15] ye tarhi "tatsaæprayuktÃnÃæ ca dharmÃïà mi" tyetanna pathanti tairapyetat pathitavyam arthato vaivaæ boddhavyamiti kÃÓmÅrÃ÷ / [084|15] yaktÃvat sahabhÆhetunà hetu÷ sahabhvapi tat / [084|15-084|16] syÃttu sahÃbhÆrna sahabhÆhetunà hetu÷ / [084|16] dharmasyÃnulak«aïÃni / tÃni cÃnyonyam / [084|16-084|19] anuparivarttyanulak«anÃni caivaæ cittasya tÃni cÃnyonyaæ sapratighaæ copÃdÃyarÆpamanyonyamapratighaæ ca ki¤cit sarvaæ ca bhÆtai÷ prÃptayaÓca sahajÃ÷ prÃptimata÷ sahabhuvo na sahabhÆheturanekaphalavipÃka ni«yandatvÃt / [084|19-084|20] na caitÃ÷ sahacari«ïava÷ pÆrvamapyutpatte÷ paÓcÃdapÅti / [084|20] sarvamapyetat syÃt / [084|20-084|21] kiæ tu prasiddhahetuphalabhÃvÃnÃæ bÅjÃdÅnÃme«a nyÃyo na d­«Âa iti vaktavyametat kathaæ sahotpannÃnÃæ dharmÃïÃæ hetuphalabhÃva iti / [084|22] tadyathà pradÅpaprabhayoraÇkuracchÃyayoÓca / [084|22-084|24] saæpradhÃryaæ tÃvadetatkiæ prabhÃyÃ÷ pradÅpo heturÃhosvit pÆrvotpannaiva sÃmagrÅ saprabhasya pradÅpasya sacchÃyasyÃÇdurasyotpattau heturiti / [084|24] itastarhi bhÃvÃbhÃvayostadvattvÃt / [084|24-084|25] etaddhi hetuhetumato lak«aïamÃcak«ater hetukÃ÷ / [084|25-084|26 yasya bhÃvÃbhÃvayo÷ yasya bhÃvÃbhÃvau niyamata÷ sa heturitaro hetumÃniti / [084|26-085|01] sahabhuvÃm ca dharmÃïÃmekasya bhÃve sarve«Ãæ bhÃva ekasyÃbhÃve sarve«ÃmabhÃva iti yukto hetuphalabhÃva÷ / [085|01] syÃttÃvatsahotpannÃnÃæ parasparaæ tu katham / [085|02-085|03] atha evÃha evaæ tarhyavinirbhÃviïo 'pyupÃdÃyarÆpasyÃnyonyame«a prasaÇga÷ bhÆtaiÓca sÃrdhaæ cittÃnulak«aïÃdÅnÃæ ce cittÃdibhi÷ / [085|03-085|04] tridaï¬ÃnyonyabalÃvasthÃnavattarhi sahabhuvÃæ hetuphalabhÃva÷ sidhyati / [085|04] mÅmÃæsyaæ tÃvadetat / [085|04-085|06] kime«Ãæ sahotpannabalenÃvasthÃnamÃhosvit pÆrvasÃmagrÅvaÓÃttathaivotpÃda iti annyadapi ca tatra ki¤cidbhavati sÆtrakaæ ÓaÇkuko và p­thivÅ và dhÃrikà / [085|06-085|07] e«Ãmapi nÃmÃnye 'pi sabhÃgahetutvÃdayo bhavantÅti siddha÷ sahabhÆhetu÷ / [085|08] sabhÃgahetu÷ katama÷ / [085|09] ## [085|10-085|11] sad­Óà dharmÃ÷ sad­ÓÃnÃæ dharmÃïÃæ sabhÃgahetustadyathà kuÓalÃ÷ pa¤ca skandhÃ÷ kuÓalÃnÃmanyoyyaæ kli«ÂÃ÷ kli«ÂÃnÃmavyÃk­tà avyÃk­tÃnÃæ rÆpamavyÃk­taæ pa¤cÃnÃm / [085|12] catvÃrastu na rÆpasyetyapare / nyÆnatvÃt / [085|12-085|13] kalalaæ kalalÃdÅnÃæ daÓÃnÃmavasthÃnÃm arvudÃyo 'rvudÃdÅnÃmekaikÃparhÃsenaikasminnikÃyasabhÃge / [085|13-085|14] anye«u tu samÃnajÃtÅye«u daÓÃpyavasthà daÓÃnÃm / [085|14-085|15] bÃhye«vapi yavo yavasya ÓÃli÷ ÓÃleriti vistareïa yojyam / [085|15-085|16] ye tu rÆpaæ rÆpasya necchanti sabhÃgahetuæ te«Ãme«a grantha÷ icchÃvighÃtÃyasaæpravarttate "atÅtÃni mahÃbhÆtÃnyanÃgatÃnÃæ mahÃbhÆtÃnÃæ heturadhipati" riti / [085|17] kiæ puna÷ sarve sad­ÓÃnÃæ sabhÃgaheta÷ / netyÃha / kiæ tarhi / [085|18] ## [085|19] svo nikÃyo bhÆÓcai«Ãæ ta ime svanikÃyabhuva÷ / [085|19-085|20] pa¤ca nikÃyÃ÷ du÷khadarÓanaprahÃtavyo yÃvat bhÃvanÃprahÃtavya÷ / [085|20] nava bhÆmaya÷ / [085|20-085|21] kÃmadhÃtura«Âau ca dhyÃnÃrÆpyÃ÷ / [085|21] tatra du÷khadarÓanaheyÃ÷ du÷khadarÓanaheyÃnÃæ sabhÃgaheturnÃnye«Ãm / [085|21-085|22] evaæ yÃvat bhÃvanÃheyà bhÃvanÃheyÃnÃm / [085|22-085|24] te 'pi kÃmÃvacarÃ÷ kÃmÃvacarÃïÃæ prathamadhyÃnabhÆmikÃ÷ prathamadhyÃnabhÆmikÃnÃæ yÃvat bhavÃgrabhÆmikÃstadbhÆmikÃnÃmevaïÃnya«Ãm / [085|24] te 'pi na sarve / kiæ tarhi / [085|25] agrajÃ÷ / [085|26] pÆrvotpannÃ÷ paÓcimÃnÃmutpannÃnutpannÃnÃæ sabhÃgahetu÷ / anÃgatà naiva sabhÃgahetu÷ / [085|27] evamatÅte kuta etat Ãha / ÓÃstrÃt / "sabhÃgahetu÷ katama÷ / [085|27-086|02] pÆrvotpannÃni kuÓalamÆlÃnipaÓcÃdutpannÃnÃæ kuÓalamÆlÃnÃæ tatsaæprayuktÃnÃæ ca dharmÃïÃæ svadhÃtau sabhÃgahetunà hetu÷ / [086|02] evamatÅtÃnyatÅtapratyutpannÃnÃm / [086|02-086|03] atÅtapratyutpannÃnyanÃgatÃnÃmiti vaktavyam" / [086|03-086|04] idapi ÓÃstraæ "yo dharmo yasya dharmasya hetu÷ kadÃcitsa dharmastasya na hetu÷ / [086|04] Ãha / [086|04-086|05] na kadÃciditi sahabhÆsaæprayuktakavipÃkahetvabhisandhivacanÃdado«a÷ e«a÷ / [086|05-086|06] yastu manyate anÃgato 'pi sa dharma utpadyamÃnÃvasthÃyÃæ sabhÃgahetutve niyatÅbhÆto bhavatyatastÃæ caramÃvasthÃmabhisaædhÃyoktaæ "na kadÃcinna heturi"ti / [086|06-086|08] tasyà yamaparihÃro yasmÃtsa dharma utpadyamÃnÃvasthÃyÃ÷ pÆrvaæ sabhÃgaheturabhÆtvà paÓcÃt bhavati / [086|08-086|10] ihapi ca praÓne yo dharmo yasya dharmasya samanantara÷ kadÃcit sa dharmastasya dharmasya na samanantara iti Óakyamanayà kalpanayà vaktuæ syÃnna kadÃciditi / [086|10] kasmÃdevamÃha / [086|10-086|11] yadi sa dharmo notpanno bhavatÅti dvimukhasaædarÓanÃrthaæ yathà tatra tathehÃpi karttavyam / [086|11] yathà ceha tathà tatreti / [086|11-086|12] evaæ sati ko guïo labhyata ityakauÓala mevÃtra ÓÃstrakÃrasyaiva saæbhÃvyeta / [086|12-086|13] tasmÃt pÆrvaka evÃtra parihÃra÷ sÃdhu÷ / [086|13-086|15] yattarhÅdamuktam "anÃgatÃnÃæ satkÃyad­«Âiæ tatsaæprayuktaæ ca du÷khasatyaæ sthÃpayitvà yattadanyat kli«Âaæ du÷khasatyaæ tatsatkÃyad­«Âihetukaæ na satkÃyad­«Âerheturyattu sthÃpitaæ tatsatkÃyad­«Âihetukaæ satkÃyad­«ÂeÓca heturi"ti / [086|15-086|16] anÃgatasatkÃyad­«Âisaæprayuktaæ du÷khasatyaæ sthÃpayitvetyevametat karttavyamarthato 'pi caivaæ boddhavyamiti / [086|16-086|18] idaæ tarhi praj¤aptibhëyaæ kathaæ nÅyate "sarvadharmÃÓcatu«ke niyatà hetauphale ÃÓraye Ãlamvane niyatÃ" iti / [086|18] heturatra saæprayuktakahetu÷ sahabhÆhetuÓca / [086|18-086|19] phalaæ puru«akÃraphalamadhipatiphalaæ ca / [086|19] ÃÓrayaÓcak«urÃdirÃlambanaæ rÆpÃdikamiti dra«Âavyam / [086|19-086|20] nanu caivaæ sati sabhÃga heturabhÆtvà heturbhavatÅti prÃptam / [086|20-086|21] i«yata evÃvasthÃæ prati na dravyam / [086|21] avasthÃphalalæ hi sÃmargyaæ na dravyaphalam / [086|21-086|22] kiæ puna÷ syÃdyadi vipÃkahetuvadanÃgato 'pi sabhÃgahetu÷ syÃt / [086|22] ÓÃstre tasya grahaïaæ syÃt / [086|22-086|23] sa eva hi phaladÃnagrahaïakriyÃsamarthastasyaiva grahaïÃdado«a÷ / [086|23] naitadasti / [086|23-086|24] ni÷«yandaphalena hi saphala÷ sabhÃgahetu÷ / [086|24] taccÃnÃgatasyÃyuktaæ pÆrvapaÓcimatà 'bhÃvÃt / [086|24-086|25] na cotpannamanÃgatasya ni«yando yujyate / [086|25] yathà 'tÅtaæ varttamÃnasya / mà bhÆddheto÷ pÆrvaæ phalamiti / [086|26] nÃstyanÃgata÷ sabhÃgahetu÷ / vipÃkaheturapi evamanÃgato na prapnoti / [086|26-086|27] vÅpÃkaphalasya pÆrvaæ saha cÃyogÃdanÃgate cÃdhvati pÆrvapaÓcimatà 'bhÃvÃt / [086|27] naitadasti / [086|28-086|29] sabhÃgahetorvinà paurvÃparyeïa sad­Óa÷ sad­Óasya sabhÃgaheturityanyonyahetutvÃdanyonyani÷«yandatà saæprasajyeta / [086|29] nacÃnyonyani÷«yandatà yuktimatÅti / [087|01] natveva vipÃkahetorvinà paurvÃparyeïÃnyonyahetuphalatà saæprasajyate / [087|01-087|02] bhinnalak«aïÃtvÃddhetuphalayo÷ / [087|02-087|03] tasmÃdavasthÃvyavsthitaæ eva sabhÃgaheturlak«aïavyavasthitastupÃkaheturityanÃgato 'pi na vÃryate / [087|04] yaduktaæ svabhÆmika÷ sabhÃgaheturbhavatÅti kime«a niyama÷ sarvasya sÃsravasyai«a niyama÷ / [087|05] ## [087|06] sabhÃgaheturityadhikÃra÷ / [087|06-087|07] anÃgamye dhyÃnÃntarikÃyÃæ catur«urane«u tri«u cÃrÆpye«u mÃrgasatyamanyo 'nyaæ sabhÃgahetu÷ / [087|07] kiæ kÃraïam / [087|07-087|08] Ãgantuko hyasau tÃsu bhÆmi«u na taddhÃtupatitastadbhami kÃbhist­«ïÃbhirasvÅk­tatvÃt / [087|08-087|09] ata÷ mÃnajÃtÅyasyÃnyabhÆmikasyÃpi sabhÃgaheturbhavati / [087|09] sa puna÷ / [087|10] ## [087|11] nyÆnasya heturbhavati / [087|11-087|12] tadyathà du÷khe dharmaj¤Ãnak«Ãntistasyà evÃnÃgatÃyÃ÷ sabhÃgahetuviÓi«Âasyaca yÃvadanutpÃdaj¤Ãnasya / [087|12-087|13] anutpÃdaj¤ÃnamanutpÃdaj¤ÃnasyaivÃnyaviÓi«ÂabhÃvÃt / [087|13] darÓanabhÃvanà 'Óaik«yamÃrgÃstridhyeke«Ãm / [087|13-087|14] tatrÃpi m­dvindriyamÃrgo m­dutÅk«ïendriyamÃrgasya hetu÷ / [087|14] tÅk«ïendriyamÃrgastÅk«ïendriyamÃrgasyaiva / [087|14-087|15] tadyathà ÓraddhÃnusÃriÓraddhÃdhimuktasamayavimukttamÃrgÃ÷ «aïïÃæ caturïÃæ dvayoÓca / [087|15-087|16] dharmÃnusÃri«ÂaprÃptÃsamayavimuktamÃrgÃ÷ trayÃïÃæ dvayorekasya / [087|16-087|17] kathaæ punarÆrdhvaæbhÆmikasyÃdhobhÆmmikomÃrga÷ samo và bhavati viÓi«Âo và / [087|17] indriyato hetÆpacayataÓca / [087|17-087|18] tatra darÓanÃdimÃrgÃïÃæ m­dum­dvÃdÅnÃæ cottarottara hetÆpacitatarÃ÷ / [087|18-087|19] yadyapyekasantÃne ÓraddhÃrnusÃrimÃrgayorasaæbhava÷ utpannastvanÃgatasya hetu÷ / [087|20] kiæ puna÷ mÃrga eva samaviÓi«Âayo÷ sabhÃgaheturbhavati / netyÃha / [087|20-087|21] laukikà api hi [087|22] ## [087|23] samaviÓi«Âayo÷ sabhÃgaheturbhavanti na nyÆnasya / yathà katame ityÃha [087|24] #<ÓrutacintÃmayÃdikÃ÷ /># [087|25-087|26] ete hi prÃyogikÃ÷ ÓrutacintÃbhÃvanÃmayà guïÃ÷ samaviÓi«Âayoreva heturnanyÆnÃnÃm / [087|26-087|27] tadyathà kÃmÃvacarÃ÷ ÓrutamayÃ÷ ÓrutacintÃmayÃnÃæ cintÃmayÃcintÃmayÃnÃm / [087|27] bhÃvanÃmayÃbhÃvÃt / [087|27-087|28] rÆpÃvacarÃ÷ ÓrutamayÃ÷ ÓrutabhÃvanÃmayÃnÃæ cintÃmayÃbhÃvÃt / [087|28] bhÃvanÃmayà bhÃvanÃmayÃnÃmeva / [087|28-087|29] ÃrÆpyÃvacarÃbhÃvanÃmayà bhÃvanÃmayÃnÃmeva / [087|29-088|01] te«Ãmapi navaprakÃrabhedÃt m­dum­dava÷ sarve«Ãæ m­dumadhyà a«ÂÃnÃmitye«ÃnÅti÷ / [088|01-088|02] upapattipratilambhikÃstu kuÓalà dharmÃ÷ sarve navaprakÃrÃ÷ paraspara sabhÃgahetu÷ / [088|02] kli«Âà apyevam / [088|02-088|03] aniv­tÃvyÃk­tÃstu caturvidhÃ÷ / [088|03] vipÃkajà airyapathikÃ÷ ÓailpasthÃnikÃ÷ nirmÃïacittasahajÃÓca / [088|03-088|04] te yathÃkramaæ catustrÅdveke«Ãæ sabhÃgahetu÷ nirmÃïacittamapoi kÃmÃvacara caturdhyanaphalam / [088|05] tatra nottaradhyÃnaphalamadharadhyÃnaphalasya / [088|05-088|06] nahyÃbhisaæskÃrikasya sabhÃgahetorhÅyamÃnaæ phalaæ bhavati / [088|06-088|07] tadyathà ÓÃliryavÃdÅnÃæ mà bhÆnni«phala÷ prayatna iti / [088|07-088|08] ata eva cÃhu÷ syÃdutpanno 'nÃsravo 'nutpannasyÃsravasya na hetu÷ syÃttadyathà du÷khe dharmaj¤ÃnamutpanÃmanutpannÃnÃæ du÷khe dharmaj¤Ãnak«ÃntÅnÃm/ [088|08-088|09] sarvaæ ca viÓi«Âaæ nyÆnasya na hetu÷ / [088|09-088|10] syÃdekasantÃnaniyata÷ pÆrvapratilabdho 'nÃsravo dharma÷ paÓcÃdutpannasya nahetu÷ / [088|10-088|11] syÃdanÃgatÃ÷ du÷khe dharmaj¤Ãnak«Ãntayo du÷khe dharmaj¤ÃnasyayasmÃnna pÆrvataraæ phalamastyanÃgato và sabhÃgahetu÷ / [088|11-088|12] syÃt pÆrvotpanno 'nÃsravo dharma÷ paÓcÃdutpannasyÃnÃsravasya na hetu÷ / [088|12] syÃdavimÃtro nyÆnasya / [088|12-088|14] tadyathottaraphalaparihÅïasyÃvara phalasaæmukhÅbhÃve du÷khe dharmaj¤ÃnaprÃptiÓcottarottara k«aïa sahotpannÃnÃæ du÷khe dharmaj¤Ãnak«ÃntiprÃptÅnÃæ nyÆnatvÃditi / [088|14] ukta÷ sabhÃgahetu÷ / [088|15] ## [088|16] evaæ sati bhinnakÃlasantÃnajÃnÃma pyanyonyasaæprayuktakahetutvaprasaÇga÷ / [088|16-088|17] ekÃkÃrà lambanÃstarhi / [088|17] evamapi sa eva prasaÇga÷ / ekakÃlÃstarhi / [088|17-088|18] evaæ tarhi sati bhinnasantÃnajÃnÃmapi prasaÇgo navacandrÃdÅni paÓyatÃm / [088|18] tasmÃttarhi [088|19] ## [088|20] samÃna ÃÓrayo ye«Ãæ te cittacaittÃ÷ anyonyaæ saæprayuktakahetu÷ / [088|20-088|22] samÃna ityabhinnastatadyathà ya eva cak«urindriyak«aïaÓcak«urvij¤ÃnasyÃÓraya÷ sa eva tatsaæprayuktÃnÃæ vedanÃdÅnÃmeva yÃvanmana÷ / [088|22] indriyak«aïo manovij¤ÃnatsaæprayukÂÃnÃæ veditavya÷ / [088|22-088|23] ya÷ saæprayuktakahetu÷ sahabhÆheturapi sa÷ / [088|23] atha kenÃrthena sahabhÆhetu÷ kena saæprayuktakahetu÷ / [088|24] anyonyaphalÃrthena sahabhÆhetu÷ / sahasÃrthikÃnyonyabalamÃrgaprayÃïavat / [088|24-088|25] pa¤cabhi÷ samatÃbhi÷ saæprayogÃrthena saæprayuktakahetu÷ / [088|25-088|26] te«Ãmeva sÃrthikÃnÃæ samÃnÃnnapÃnÃdiparibhogakriyÃprayogavat / [088|26-088|27] ekenÃpi hi vinà sarveïa na saæprayujyanta ityayame«Ãæ hetubhÃva÷ / [088|27] ukta÷ saæprayuktakahetu÷ / [089|01] sarvatragahetu÷ katama÷ / [089|02] ## [089|03] svabhÆmikÃ÷ pÆrvotpannÃ÷ sarvatragà dharmÃ÷ paÓcimÃnÃæ kli«ÂÃnÃæ dharmÃïÃæ sarvatragahetu÷ / [089|04] tÃn puna÷ paÓcÃdanuÓayanirdeÓakoÓasthÃna eva vyÃkhyÃsyÃma÷ / [089|04-089|05] kli«ÂadharmasÃmÃnyakÃraïatvenÃyaæ sabhÃgaheto÷ p­thak vyavasthÃpyate / [089|05-089|06] nikÃyÃntarÅyÃïÃmapi hetutvÃde«Ãæ hi prabhÃveïÃnyanaikÃyikà api kleÓà upajÃyante / [089|06-089|07] kimÃryapudgalasyÃpi kli«Âà dharmÃ÷ sarvatragahetukÃ÷ / [089|07-089|08] sarva eva kli«Âà dharmà darÓanaprahÃtavyahetukà iti kÃÓmÅrÃ÷ / [089|08-089|09] tathà prakÃraïe«Æktaæ "darÓanaprahÃtavyahetukÃ÷ dharmÃ÷ katame / [089|09] kli«Âà dharmÃ÷ yaÓca darÓanaprahÃtavyÃnÃæ dharmÃïÃæ vipÃka iti / [089|09-089|10] avyÃk­tahetukà dharmÃ÷ katame / [089|10] avyÃk­tÃ÷ saæsk­tà dharmà akuÓalÃÓceti / [089|10-089|13] du÷khasatyaæ syÃt satkÃyad­«Âihetukaæ na satkÃyad­«Âerheturiti vistaro yÃvanna satkÃyad­«Âe÷ te«Ãæ ca dharmÃïÃæ jÃtiæ jarÃæ sthitimanityatÃæ ca sthÃpayitvà yattadanyat kli«Âam du÷khasatya"miti / [089|13] idaæ tarhi praj¤aptibhëyaæ kathaæ nÅyate "syÃddharmo 'kuÓalo 'kuÓalahetuka eva / [089|14-089|15] syÃdÃryapudgala÷ kÃmavairÃgyÃt parihÅyamÃïo yÃæ tatprathamata÷ klil«ÂäcetanÃæ saæmukhÅkarotÅ"ti / [089|15] aprahÅïahetumetat saædhÃyoktam / [089|15-089|16] darÓanaprahÃtavyo hi tasyà hetu÷ prahÅïatvÃnnokta÷ / [089|16] ukta÷ sarvadagahetu÷ / [089|17] vipÃkahetu÷ katama÷ / [089|18] ## [089|19] akuÓalÃ÷ kuÓalasÃsravÃÓca dharmà vipÃkahetu÷ / vipÃkadharmatvÃt / [089|19-089|20] kasmÃdavyÃk­tà dharmÃ÷ vipÃkaæ na nirvarttayanti / [089|20] durbalatvÃt / pÆti bÅjavat / [089|21] kasmÃnnÃnÃsravÃ÷ / t­«ïÃnabhi«yanditatvÃt / anabhi«yanditasÃrabÅjavat / [089|21-089|22] apratisaæyuktà hi kiæpratisaæyuktaæ vipÃkamabhinirvarttayeyu÷ / [089|22] Óe«ÃstÆbhayavidhatvÃnnirvarttayanti / [089|23] sÃrÃbhi«yanditabÅjavat / [089|23-089|24] kathamidaæ vij¤Ãtavyaæ vipÃkasya heturvipÃkaheturÃhosvidvipÃka eva heturvipÃkahetu÷ / [089|24] kiæ cÃta÷ / [089|24-089|25] yadi vipÃkasya heturvipÃkahetu÷ "vÅpÃkajaæ cak«uri"ti etanna prÃpnoti / [089|25-089|26] atha vipÃka eva heturvipÃkahetu÷ "karmaïo vipÃka" ityetanna prÃpnoti / [089|26] nai«a do«a÷ / "ubhayathÃpi yoga" ityuktaæ prÃk // [089|26-089|27] atha vipÃka iti ko 'rtha÷ / [089|27] visad­Óa÷ pÃko vipÃka÷ / anye«Ãæ tu hetÆnÃæ sad­Óa÷ pÃka÷ / [089|27-090|01] ekasyobhayatheti vaibhëikÃ÷ / [090|01] naiva tu te«Ãæ pÃko yukta÷ / [090|01-090|02] pÃko hi nÃma santatipariïÃmaviÓe«aja÷ phalaparyanta÷ / [090|02-090|03] na ca sahÃbhÆsaæprayuktahetvo÷ santatipariïÃmaviÓe«ajaæ phalamasti / [090|03] na cÃpi sabhÃgahetvÃdÅnÃæ phalaparyanto 'sti / [090|03-090|04] puna÷ puna÷ kuÓalÃdyÃsaæsÃraphalatvÃt / [090|04] kÃmadhÃtÃvekaskandhako vipÃkaheturekaphala÷ pratyayastajjÃtyÃdayaÓca / [090|05] dviskandhaka ekaphala÷ kÃyavÃkkarma tajjÃtyÃdayaÓca / [090|05-090|06] catuskandhaka ekaphala÷ kuÓalÃkuÓalÃÓcittacaittÃ÷ saha jÃtyÃdibhi÷ // [090|06-090|07] rÆpadhÃtÃvekaskandhako vÅpÃkaheturekaphala÷ prÃptirasaæj¤isamÃpattiÓca saha jÃtyÃdibhi÷ / [090|07-090|08] dviskandhaka ekaphala÷ prathame dhyÃne vij¤apti÷ saha jÃtyÃdibhi÷ / [090|08-090|09] catuskandhaka ekaphala÷ kuÓale cetasyasamÃhite / [090|09] pa¤caskandhaka ekaphala÷ samÃhite // [090|09-090|10] ÃrÆpyadhÃtÃvekaskandhako vipÃkaheturekaphala÷ prÃptirnirodhasamÃpatiÓca saha jÃtyÃdibhi÷ / [090|10-090|11] catuskandhaka÷ kuÓalÃÓcittacaittÃ÷ tajjÃtyÃdayaÓca / [090|11-090|12] asti karma yasyaikameva dharmÃyatanaæ vÅpÃko vipacyate jÅvitendriyam / [090|12] yasya mana Ãyatanaæ tasya dve manodharmÃyatane / [090|12-090|13] evaæ yasya spra«ÂavyÃyatanaæ yasya kÃyÃyatanaæ tasya trÅïi kÃyaspra«ÂavyadharmÃyatanÃni / [090|13-090|14] evaæ yasya rÆpagandharasÃyatanÃni / [090|14] yasya cak«urÃyatanaæ tasya catvÃri cak«u÷kÃyaspra«ÂavyadharmÃyatanÃni / [090|15] evaæ yasya ÓrotragrÃïajihvÃyatanÃni / [090|15-090|16] asti tat karma yasya pa¤ca «a saptëÂau nava daÓaikÃdaÓÃyatanÃni vipÃko vipacyate / [090|16-090|17] vicitrÃvicitraphalatvÃt karmaïo bÃhyabÅjavat / [090|17] tadyathà bÃhyÃni vÅjÃni kÃnicidvicitraphalÃni bhavanti / [090|17-090|18] tadyathà padmadìimanyagrodhÃdÅnÃm / [090|18] kÃnicidavicitraphÃlÃni tadyathà yavagodÆmÃdÅnÃm / [090|19] ekÃdhvikasya karmaïastraiyadhviko vipÃko vipacyate / [090|19-090|20] na tu dvaiyadhvikasyÃpyekÃdhviko mà bhÆdatinyÆnaæ heto÷ phalamiti / [090|20-090|21] ekamekak«anikasya bahuk«Ãïiko nanu viparyayÃt / [090|21-090|22] na ca karmaïà saha vipÃko vipacyate nÃpyanantaraæ samanantarapratyayÃk­«ÂatvÃt samanantarak«aïasya / [090|22] pravÃhÃpek«o hi vipÃkahetu÷ / [090|23] atha ka e«Ãæ hetÆnÃmadhvaniyama÷ / [090|23-090|24] ukta e«Ãmarthato 'dhvaniyama÷ natu sÆtrita ityata÷ sÆtryate / [090|25] sarvatraga÷ sabhÃgaÓca dvayadhvagau [090|26] atÅtapratyutpannÃveva anÃgatau na sta÷ / uktaæ cÃtra kÃraïam / [090|27] ## [090|28] sahabhÆsaæprayuktakavipÃkahetava strikÃlÃ÷ / kÃraïahetustu kÃlaniyamÃnupadarÓanÃt / [090|29] sarvÃdhvaka ÓcÃdhvaviprayuktaÓca veditavya÷ / uktà hetava÷ / [090|30] kiæ punastatphalaæ yasyaite hetava÷ / [091|01] ## [091|02] phalaæ dharmÃ÷ / katame / "saæsk­tà dharmÃ÷ pratisaækhyÃnirodhaÓce"ti ÓÃstram / [091|02-091|04] evaæ tarhi phalatvÃdasaæsk­tasya hetunà bhavitavyaæ yasya tat phalaæ hetutvÃcca phalena bhavitavyaæ yasya taddhetu÷ / [091|04] saæsk­tasyaiva dharmasya hetuphale bhavata÷ / [091|05] ## [091|06] kiæ kÃraïam / «a¬vidhahetvasaæbhavÃt pa¤cavidhaphalÃsaæbhavÃcca / [091|06-091|07] kasmÃt mÃrgo visaæyogasya kÃraïaheturne«yate / [091|07-091|08] yÃsmÃt sa utpÃdÃvighnabhÃvena vyavasthÃpito na cÃsaæsk­tamutpattimat / [091|08] kasyedÃnÅæ tatphalaæ kathaæ và mÃrgasya phalam / [091|09] tadbalena prÃpte÷ / prÃptireva tarhi mÃrgasya phalaæ prÃpnoti / [091|09-091|10] tasyÃmeva tasya sÃmarthyÃnna visaæyoga÷ / [091|10] anyathà hysya prÃptau sÃmarthyamanyathà visaæyoge / [091|10-091|11] kathamasya prÃptau sÃmarthyam / [091|11] utpÃdanÃt / kathaæ visaæyoge / prapaïÃt / [091|11-091|12] tasmÃnna tÃvadasya mÃrga÷ katha¤cidapi hetu÷ / [091|12] phalaæ cÃsya visaæyoga÷ / [091|12-091|13] athÃsatyadhipatiphale kathamasaæsk­taæ kÃraïahetu÷ / [091|13] utpattyanÃvaraïabhÃvena kÃraïahetu÷ / [091|13-091|14] na cÃsya phalamastyadhvavinirmuktasya phalapratigrahaïadÃnÃsamarthatvÃt / [091|14] naiva hi kvacidasaæsk­taæ bhagavatà heturityuktam / [091|15] uktaæ tu paryÃyeïa heturiti sautrÃntikÃ÷ / kathamuktam / [091|16] "ye hetavo ye pratyayà rÆpasyotpÃdÃya te 'pyanityÃ÷ / [091|17] anityÃn khalu hetupratyayÃn pratÅtyotpannaæ rÆpaæ kuto nityam bhavi«yati" [091|18] evaæ yÃvaddhi vij¤Ãnamiti / [091|18-091|19] evaæ tarhi vij¤ÃnasyÃlamabanapratyayo 'pyasaæsk­taæ na prÃpnoti / [091|19] utpÃdÃyetyavadhÃraïÃt / prÃpnoti / [091|20] "ye hetavo ye pratyayà vij¤ÃnasyotpÃdÃya te 'pyanityÃ" [091|21] ityuktaæ natÆktaæ ye vij¤Ãnasya pratyayÃ÷ tepyanityà iti / [091|21-091|23] nanu ca hetavo 'pi ya utpÃdÃya ta evÃnityà iti vacanÃdasaæsk­tasyÃnÃvaraïabhÃvamÃtreïa kÃraïahetutvÃprati«edha÷ / [091|23-091|24] ukta Ãlambanapratyaya÷ sÆtre na tvanÃvaraïaheturiti na sÆtre sidhyatyasaæsk­tasya hetubhÃva÷ / [091|24] yadyapi nokto natu prati«iddha÷ / [091|24-091|25] sÆtrÃïi ca bahÆnyantarhitÃnÅti kathametannirdhÃryate nokta iti / [091|26] atha ko 'yaæ visaæyogo nÃma / nanu coktaæ prÃk "pratisaækhyÃnirodha" iti / [091|27-092|01] tadÃnÅæ "pratisaækhyÃnirodha÷ katamo yo visaæyoga" ityuktamidÃnÅæ isaæyoga÷kathama÷ / [092|01] ya÷ pratisaækhyÃnirodha ityucyate / [092|01-092|02] tadidamitaretarÃÓrayaæ vyÃkhyÃnamasamarthaæ tatsvabhÃvadyotane / [092|02] tasmÃdanyathà tatsvabhÃvo yaktavya÷ / [092|02-092|03] Ãryaireva tatsvabhÃva÷ pratyÃtmavedya÷ / [092|03] etÃvaktu Óakyate vaktum nityaæ kuÓalaæ cÃsti dravyÃntaram / [092|03-092|04] tadvisaæyogaÓcocyate pratisaækhyÃnirodhaÓceti / [092|04] sarvamevÃsaæsk­tamadravyamiti sautrÃntikÃ÷ / [092|05] nahi tadrÆpavedanÃdiyat bhÃvÃntaramasti / kiæ tarhi / spra«ÂavyÃbhÃvamÃtramÃkÃÓam / [092|06] tadyathà hyandhakÃre pratidhÃtamavindanta ÃkÃÓamityÃhu÷ / [092|06-092|07] utpannÃnuÓayajanmanirodha÷ pratisaækhyÃvalenÃnyasyÃnutpÃda÷ pratisaækhyÃnirodha÷ / [092|07-092|08] vinaiva pratisaækhyayà pratyayavaikalayÃdanutpÃdo ya÷ so /pratisaækhyÃnirodha÷ / [092|08-092|09] tadyathà nikÃyasabhÃgaÓe«asyÃntarÃmaraïe / [092|09] nikÃyÃntarÅyÃ÷ punarÃhu÷ / [092|09-092|10] anuÓayÃnÃmutpattau praj¤ÃyÃ÷ sÃmarthyamato 'sau pratisaækhyÃnirodha÷ / [092|10-092|11] yastu puna÷ du÷khasyÃnutpÃda÷ sa÷ utpÃdakÃraïÃnuÓayavaikalyÃdeveti na tasminpraj¤ÃyÃ÷ sÃmarthyamastyato 'sÃvapratisaækhyÃnirodha iti / [092|12] so 'pi tu nÃntareïa pratisaækhyÃæ sidhyatÅti pratisamkhyÃnirodha evÃsau / [092|12-092|13] ya evotpannasya paÓcÃdabhÃva÷ sa eva svarasa nirodhÃdapratisaækhyÃnirodha ityapare / [092|13-092|14] asyÃæ tu kalpanÃyÃmanityo 'pratisaækhyÃnirodha÷ prÃpnotyavina«Âe tadabhÃvÃt / [092|14-092|15] nanu ca pratisaækhyÃnirodho 'pyanitya÷ prÃpnoti / [092|15] pratisaækhyÃpÆrvakatvÃt / [092|15-092|16] na vai sa pratisaækhyÃpÆrvako nahi poÆrvaæ pratisaækhyà paÓcÃdanutpannÃnÃmanutpÃda÷ / [092|16] kiæ tarhi / [092|16-092|17] pÆrvameva sa te«ÃmanutpÃdo 'sti / [092|17-092|18] vinà tu pratisaækhyayà ye dharmà utpatsyante tadutpannÃyÃæ pratisaækhyÃyÃæ punarnopapadyanta iti / [092|18-092|19] etadatra pratisaækhyÃyà samarthyaæ yadutÃk­totpattipratibandhÃnÃmutpattipratibandhabhÃva÷ / [092|19-092|21] yadi narhi anutpÃda eva nirvÃïamidaæ sÆtrapadaæ kathaæ nÅyate "pa¤cemÃnÅndriyÃïi ÃsevitÃni bhÃvitÃni bahulÅk­tÃnyatÅtÃnÃgatapratyÆtpannasya du÷khasya prahÃïÃya saævarttanta" iti / [092|21-092|22] prahÃïaæ hi nirvÃïamanÃgatasyaiva cÃnutpÃdo nÃtÅtapratyutpannasyete / [092|22] astyetadevam / [092|22-092|24] kiæ tu tadÃlambanakleÓaprahÃïÃt du÷khasya prahÃïamuktaæ bhagavatà "yo rÆpe cchandarÃgastaæ prajahÅta / [092|24-092|25] cchandarÃge prahÅïe evaæ vastadrÆpaæ prahÅïaæ bhavi«yati pÃrij¤Ãtaæ vistareïa yÃvad vij¤Ãnami"ti / [092|25] evaæ traiyadhvikasyÃpi du÷khasya prahÃïaæ yujyate / [092|26] athÃpyatÅtÃnÃgatapratyutpannasya kleÓasya prahÃïÃyetyucyeta / atrÃpye«a naya÷ / [092|27-092|29] athavà 'yamabhiprÃyo bhavedatÅta÷ kleÓa÷ paurvajanmika÷ pratyutpanna÷ kleÓa aihajanmiko yathà t­«ïà vicarite«va«ÂÃdaÓa t­«ïÃvicaritÃnyatÅtamadhvÃnamupÃdÃyetyatÅtaæ janmÃdhik­tyoktamevaæ yÃvat pratyutpannam / [092|29-093|01] tenà ca kleÓadvayenÃsyÃæ santatau bÅjabhÃva Ãhito 'nÃgatasyotpattaye / [093|01] tasya prahÃïÃttadapi prahÅïaæ bhavati / [093|01-093|02] yathà vipÃkak«ayÃtkarmaæ k«Åïaæ bhavati / [093|02-093|03] anÃgatasya punardu÷khasya kleÓasya và bÅjÃbhÃvÃt atyantamanutpÃda÷ prahÃïam / [093|03-093|04] anyathà hyatÅtapratyutpannasya kiæ prahÃtavyam / [093|04] nahi niruddhe nirodhÃbhimukhe ca yatna÷ sÃrthako bhavatÅti / [093|04-093|06] yadyasaæsk­Âaæ nÃstyeva, yaduktaæ bhagavatà "ye keciddharmÃ÷ saæsk­tà và 'saæsk­tà và virÃgaste«Ãmagra ÃkhyÃyate" iti kathamasatÃmasannagro bhavitumarhati / [093|06-093|07] na vai nÃstyevÃsaæsk­tamiti brÆma÷ / [093|07] etattu tadÅd­Óaæ yathà 'smÃbhiruktam / [093|07-093|08] tadyathà asti Óabdasya prÃgabhÃvo 'sti paÓcÃdabhÃva ityucyate / [093|08] atha ca punarnÃbhÃvo bhÃva÷ sidhyati / [093|08-093|09] evamasaæsk­tamapi dra«Âavyam / [093|09-093|10] abhÃvo 'pi ca kaÓcit praÓasyatamo bhavati ya÷ sakalasyopadravasyÃtyantamabhÃva ityanye«Ãæ so 'gra iti praÓaæsÃæ labdhumarhati / [093|10] vineyÃnÃæ tasminnupacchandanÃrtham / [093|11] yadyapyasaæsk­tamabhÃvamÃtraæ syÃnnirodha Ãryasatyaæ na syÃt / nahi tatu ki¤cidastÅti / [093|12] kastÃvadayaæ satyÃrtha÷ / nanu cÃviparÅtÃrtha÷ / [093|12-093|14] ubhayamapi caitadaviparÅtaæ d­«ÂamÃryairyaduta du÷khaæ ca du÷khameveti du÷khÃbhÃvaÓcÃbhÃva eveti ko 'syÃryasatyatve virodha÷ kathamabhÃvaÓca nÃma t­tÅyaæ cÃryasatyaæ syÃt / [093|14-093|15] ustaæ yathÃryasatyaæ dvitÅyasyÃnantaraæ d­«Âamudd­«Âaæ ceti t­tÅyaæ bhavati / [093|15-093|16] yadyasaæsk­tamabhÃvamÃtraæ syÃdÃkÃÓanirvÃïÃlambanavij¤ÃnamasadÃlambanaæ syÃt / [093|16-093|17] etadatÅtÃnÃgatasyÃstitvacintÃyÃæ cintayi«yÃma÷ / [093|17] yadi punardravyamevÃsaæsk­tami«yeta kiæ syÃt / [093|17-093|18] kiæ ca puna÷ syÃt / [093|18] vaibhëikapak«a÷ pÃlita÷ syÃt / [093|18-093|19] devatà enaæ pÃlayi«yanti pÃlanÅyaæ cet maæsyate / [093|19] abhÆtaæ tu parikalpitaæ syÃt / kiæ kÃraïam / [093|19-093|20] nahi tasya rÆpavedanÃdivat svabhÃva upalabhyate nacÃpi cak«urÃdivatkarma / [093|20-093|21] amu«ya ca vastuno 'yaæ nirogha iti «a«ÂhÅvyavasthà kathaæ prakalpyate / [093|21-093|22] nahi tasya tena sÃrdhaæ kaÓcitsaæbandho hetuphalÃdibhÃvÃsaæbhavÃt / [093|22] prati«edhamÃtraæ tu yujyate amu«yÃbhÃva iti / [093|22-093|23] bhÃvÃntaratve 'pi yasya kleÓasya prÃptivicchedÃydyo nirodha÷ prÃpyate sa tasyeti vyavadiÓyate / [093|24] tasya tarhi prÃptiniyame ko hetu÷ / [093|24-093|25] "d­«ÂadharmanirvÃïaprÃpto bhik«uri"tyuktaæ sÆtre / [093|25] tatra kathamabhÃvasya prÃpti÷ syÃt / [093|25-093|26] pratipak«alÃbhena kleÓapunarbhavotpÃdÃtyantaviruddhÃÓraya lÃbhÃt prÃptaæ nirvÃïamityucyate / [093|26-093|27] ÃgamaÓcÃpyabhÃvamÃtraæ dyotayati / [093|27] evaæ hyÃha / [093|27-094|01] "yat svalpasya du÷khasyÃÓe«aprahÃïaæ pratini÷sargo vyantÅbhÃva÷ k«ayo virÃgo nirodho vyupak«amo 'staÇgama÷ anyasya ca du÷khasyÃprati sandhiranutpÃdo 'prÃdurbhÃva÷ / [094|01-094|02] etatkÃntametatpraïÅtaæ yaduta srvopÃdhipranini÷ sargast­«ïÃk«ayo virÃgo nirodho nirvÃïa" miti / [094|02-094|03] kimevaæ ne«yate nÃsmin prÃdurbhavbatÅtyato 'prÃdurbhÃva iti / [094|03] asamarthÃmetÃæ saptamÅæ paÓyÃma÷ / kimuktaæ bhavati / [094|04-094|05] nÃsminprÃdurbhavatÅti yadi satÅtyabhisaæbadhyate nityamevÃprÃdurbhÃvaprasaÇgo nirvÃïasya nityatvÃt / [094|05-094|06] atha prÃpta ityabhisaæbadhyate yata eva tatprÃpti÷ parikalpyate tasminneva saæmukhÅbhÆte prÃpte và du÷khasye«yatÃmaprÃdurbhÃva÷ / [094|06-094|07] ayaæ ca d­«ÂÃnta evaæ sÆpanÅto bhavati / [094|08] "pradyotasyeva nirvÃïaæ vimok«astasya cetasa" iti / [094|09] yathà pradyotasya nirvÃïamabhÃva evaæ bhagavato 'pi cetaso vimok«a iti / [094|09-094|10] abhidharme 'pi coktam "avastukà dharmÃ÷ katame / [094|10] asaæsk­tà dharmÃ" iti / [094|10-094|11] avastukà aÓarÅrà asvabhÃvà ityuktaæ bhavati / [094|11] nÃsyÃyamartha÷ / [089|411-09411] kastarhi / [094|11] pa¤cavidhavastu / [094|11-094|12] svabhÃvavastu yathoktaæ "yadvastu pratilabdhaæ samanvÃgata÷ sa tena vastune"ti / [094|12] Ãlambanavastu / [094|12-094|13] yathoktaæ "sarvadharmaj¤eyà j¤Ãnena yathÃvastve"ti / [094|13] saæyogavastu / [094|13-094|14] yathoktaæ "yasmin vastuni anunaya÷ saæyojanena saæprayukta÷ pratighasaæyojanenÃpi tasminni"ti / [094|14-094|15] hetuvastu yathoktaæ "savastukà dharmÃ÷ katame / [094|15] saæsk­tà dharmÃ" iti // parigrahavastu / [094|15-094|16] yathoktaæ "k«atravastu g­havastvi"ti / [094|16-094|17] tadatra heturvastuÓabdenoktastasmÃdastyevÃsaæsk­taæ dravyata iti vaibhëikÃ÷ / [094|17] tasya tu hetuphale na vidyete iti / gataæ tÃvadetat / [094|18] athai«Ãæ phalÃnÃæ katamat phalaæ kasya heto÷ / [094|19] ## [094|20] vipÃkaheturantye 'bhihitatvÃt antya÷ / tasya vipÃkaphalam / [094|21] ## [094|22] kÃraïahetu÷ pÆrvamuktatvÃt pÆrva÷ / tasyÃdhipajaæ phalam / [094|22-094|23] anÃvaraïabhÃvamÃtreïÃvasthitasya kimÃdhipatyam / [094|23-094|24] etadeva aÇgÅbhÃvo 'pi cÃsti kÃraïahetostadyathà "pa¤casu vij¤ÃnakÃye«udaÓÃnÃmÃyatanÃnÃæ bhÃjanaloke ca karmaïÃm / [094|24-094|25] ÓrotrÃdÅnÃmapyasti cak«urvij¤Ãnotpattau pÃraæparyeïÃdhipatyam / [094|25-094|26] Órutvà dra«ÂukÃmatotpatte" rityevamÃdi yojyam / [094|27] ## [094|28] sad­ÓaphalatvÃdanayorni÷«yandaphalam / [095|01] ## [095|02] sahabhÆsaæprayuktakahetvo÷ puru«akÃraphalam / puru«abhÃvavyatirekÃt puru«akÃra÷ puru«aæ eva / [095|03] tasya phalaæ pauru«am / ko 'yaæ puru«akÃro nÃma / yasya dharmasya yat kÃritram / [095|04] puru«akÃra iva hi puru«akÃra÷ / tadyathà kÃkajaÇghà o«adhirmattahastÅ manu«ya iti / [095|05] kimanye«Ãmapyasti puru«akÃraphÃmutÃho dvayoreva / [095|05-095|06] anye«Ãmapyastyanyatra vipÃkaheto÷ / [095|06-095|07] yasmÃtsahotpannaæ và samanantarotpannaæ và puru«akÃraphalaæ bhavati / [095|07] na caivaæ vipÃka÷ / tasyÃpyasti viprak­«Âapuru«akÃraphalam / [095|07-095|08] yathà kar«akÃïÃæ sasyamityapare / [095|09] kiæ punaridaæ vipÃkaphalaæ nÃma kiæ yÃvadadhipatiphalam / [095|10] ## [095|11] aniv­tÃvyÃk­to hi dharma÷ vipÃka÷ / asattvÃkhyo 'pi syÃdata Ãha / [095|12] ## [095|13] aupacayiko 'pi syÃt nai÷«yandiko 'pyat Ãha / [095|14] ## [095|15] kuÓalÃkuÓalaæ hi vipÃkaæ prati vyÃkaraïÃdvyÃk­tam / [095|15-095|16] tasmÃdya utarakÃlaæ bhavati na saha nÃntaraæ sa vipÃka÷ / [095|16] etadvipÃkasya lak«aïam / [095|16-095|17] kasmÃdasattvÃkhyo 'rtha÷ karmajo na vipÃka÷ / [095|17] sÃdhÃraïatvÃt / anyo 'pi hi tattathaiva paribhoktuæ samartha÷ / [095|18] asÃdhÃraïastu vipÃka÷ / nahyanyak­tasya karmaïo 'nyo vipÃkaæ pratisaævedayate / [095|18-095|19] adhipatiphalaæ kasmÃt pratisaævedayate / [095|19] sÃdhÃraïakarmasaæbhÆtatvÃt / [095|20] ## [095|21] hetorya÷ sad­Óo dharma÷ sa ni«yandaphalam / tadyathà sabhÃgasarvatragahetvo÷ / [095|21-095|22] yadi sarvatragahetorapi samÃnaæ phalaæ kasmÃnna sabhÃgahetoreve«yate / [095|22-095|23] yasmÃt bhÆmita÷ kli«Âatayà cÃsya sÃd­Óyaæ natu prakÃrata÷ / [095|23-095|24] yasya tu prakÃrato 'pi sÃd­Óyaæ so 'bhyupagamyata eva sabhÃgahetu÷ / [095|24-095|25] atha eva yo yasya sabhÃgahetu÷ sarvatragaheturapi sa tasyeti catu«koÂika÷ kriyate / [095|25] prathamà koÂirasarvatraga÷ sabhÃgahetu÷ / [095|25-095|26] dvitÅyà 'nyanaikÃyika÷ sarvatragahetu÷ / [095|26] t­tÅyaikanaikÃyika÷ sarvatragahetu÷ / [095|26-095|27] caturthyatÃnÃkÃrÃnsthÃpayitveti / [096|01] ## [096|02] k«ayo nirodha÷ / dhÅ÷ praj¤Ã / tenà pratisaækhyà nirodho visaæyogaphalamityuktaæ bhavati / [096|03] ## [096|04-096|05] tadyathà adharabhÆmikasya prayogacittasyoparibhÆmika÷ samÃdhi÷ sÃsravasyÃnÃsravo dhyÃnacittasya nirmÃïacittamityevamÃdi / [096|05-096|06] pratisaækhyÃnirodhastu yadvalÃt prÃpyata iti vaktavyam / [096|07-095|607] ## [096|08] pÆrvotpannÃdanya÷ saæsk­to dharma÷ saæsk­tasyaiva sarvasyÃdhipatiphalam / [096|08-096|09] puru«Ãdhipatiphalayo÷ kiæ nÃnà kÃraïam / [096|09] kartu÷ puru«akÃraphalam / akarturapyadhipatiphalam / [096|10] tadyathà Óilpini Óilpaæ puru«akÃraphalamadhipatiphalaæ ca / anye«Ãmadhipatiphalameva / [096|11] athai«Ãæ hetÆnÃæ katammo hetu÷ kasminkÃle phalaæ pratig­hïÃti dadÃti và / [096|12] ## [096|13] nÃtÅtÃ÷÷ pratig­hÅtatvÃnnÃpyanÃgatà ni«puru«akÃratvÃt / kÃraïaheturapyevam / [096|13-096|14] sa tu nÃvaÓyaæ saphala iti nocyate / [096|15] ## [096|16] sahabhÆsaæprayuktakahetÆ varttamÃnau phalaæ prayacchata÷ / [096|16-096|17] samÃnakÃlameva hyanaye÷ phaladÃnagrahaïam / [096|18] ## [096|19] phalaæ prayacchata÷ sabhÃgasarvatragahetÆ / yuktaæ tÃvadyadatÅtÃviti / [096|19-096|20] atha kathaæ varttamÃnau ni«yandaphalaæ prayacchata÷ / [096|20] samanantaranivarttanÃt / [096|20-096|21] niv­tte tu phale tau cÃbhyatÅtau bhavata÷ / [096|21] phalaæ cÃpi dattaæ na punastadeva datta÷ / [096|21-096|22] asti kuÓala÷ sabhÃgahetu÷ phalaæ pratig­hïÃti na dadÃtÅti catu«koÂika÷ / [096|22-096|23] prathamà koÂi÷ kuÓalamÆlÃni samucchindan yÃ÷ prÃptÅ÷ sarvapaÓcÃdvijahÃti / [096|23-096|24] dvitÅyà kuÓalamÆlÃni pratisaædadhÃno yÃ÷ sarvaprathamaæ pratilabhate / [096|24] evaæ tu vaktavyam / [096|24-096|25] syÃttà eva pratisaædadhÃnasya t­tÅyà asamucchinnakuÓalamÆlasya Óe«ÃsvavasthÃsu / [096|25] caturthyatÃnÃkÃrÃn sthÃpayitvà / [096|26] akuÓalasya tu prathamà koÂi÷ / [096|26-096|28] kÃmavairÃgyamanuprÃpnuvan yÃ÷ prÃptÅ÷ sarvapaÓcÃdvijahÃti dvitÅyà kÃmavairÃgyÃt parihÅyamÃïo yÃ÷ sarvaprathamaæ pratilabhate / [096|28] evaæ tu vaktavyam / [096|28-096|29] syÃttà eva parihÅyamÃïasya / [096|29] t­tÅyà kÃmÃvÅtarÃgasya Óe«ÃsvavasthÃsu / [096|29-097|01] caturthyatÃnÃkÃrÃn sthÃpayitvà / [097|01-097|02] evaæ niv­tÃvyÃk­tasyÃpyarhattvaprÃptiparihÃïito yathÃyogaæ yojyam / [097|02] aniv­tÃvyÃk­tasya paÓcÃtpÃdaka÷ / [097|02-097|03] yÃstÃvat dadÃti pratig­hïÃtyapi sa÷ / [097|03] syÃt pratig­hïÃti na dadÃtyarhataÓcaramÃ÷ skndhÃ÷ / [097|03-097|04] sÃlambananiyamena tu k«aïaÓa÷ / [097|04] kuÓala÷ sabhÃgahetu÷ phalaæ pratig­hlÃti na dadÃtÅti / catu«kokÂika÷ / [097|05] prathamà koÂi÷ kuÓalacittÃnantaraæ kli«ÂamavyÃk­taæ và cittaæ saæmukhÅkarotÅti / [097|06] dvitÅyà viparyayÃt / t­tÅyà kuÓalacittÃnantaraæ kuÓalameva / [097|06-097|07] caturthyatÃnÃkÃrÃn sthÃpayitvà / [097|07] evamakuÓalÃdayo 'pi yojyÃ÷ / kathaæ puna÷ phalaæ pratig­hÅtaæ bhavati / [097|08] tasya bÅjabhÃvopagamÃt / [097|09] ## [097|10] vipÃkaheturatÅta eva phalaæ prayacchati / yasmÃnna saha và samanantaro và 'sti vipÃka÷ / [097|11] punaranye caturvidhaæ phalamÃhu÷ / prati«ÂhÃphalam / [097|11-097|12] yathà jalamaï¬alaæ vÃyumaï¬alasya yÃvatt­ïÃdaya÷ p­thivyÃ÷ / [097|12] prayogaphalam / yathà 'ÓubhÃyà yÃvadanutpÃdaj¤Ãnam / [097|13] sÃmagrÅphalam / yathà cak«urÃdÅnÃæ cak«urvij¤ÃnÃdÅni / bhÃvanÃphalam / [097|13-097|14] yathà rÆpÃvacarasya cittasya nirmÃïam / [097|14-097|15] etattu puru«akÃrÃdhipatiphalayorantarbhÆtam / [097|15] uktà hetava÷ phalÃni ca // [097|16-097|17] tatra katame dharmÃ÷ katibhi÷ hetubhirutpadyanta ityÃha samÃsata ime caturvidhà dharmÃstadyathà kli«Âà dharmà vipÃkajÃ÷ prathamÃnÃsravÃstebhyaÓca Óe«Ã÷ / [097|17-097|18] ke puna÷ Óe«Ã÷ / [097|18] vipÃkavarjyÃ÷ avyÃk­tÃ÷ prathamÃnÃsravak«aïavarjyÃÓca kuÓalà iti / [097|18-097|19] ete caturvidhà dharmÃ÷ / [097|20-097|21] ## [097|22] kli«Âà dharmà vipÃkahetuæ hitvà Óe«ebhya÷ pa¤cabhyo jÃyante / [097|22-097|23] vipÃkajà sarvatragahetuæ hetvà Óe«ebhya÷ pa¤cabhya eva / [097|23-097|24] Óe«Ã dharmÃstau vipÃkasarvatragahetÆ hitvà Óe«ebhyaÓcaturbhryo jÃyante / [097|24-097|25] prathamÃnÃsravÃstau ca vipÃkasarvatragahetÆ sabhÃgahetuæ ca hitvà Óe«ebhya÷ tribhyo jÃyante / [097|26] katame ime dharmÃÓcaturvidhà nirdi«Âà ityÃha [097|27] ## [097|28] atha ye cittaviprayuktà rÆpiïaÓca dharmÃste kathamityÃha / [097|29] ## [097|30-098|01] prayuktakahetunaikena varjitÃ÷ anye 'pi kli«ÂÃdayo dharmÃstathaivotpadyante yathà cittacaÅttÃ÷ / [098|01] tatra kli«ÂÃÓcatubhryo vipÃkajÃÓca / [098|01-098|02] Óe«Ãstribhya÷ prathamÃnÃsravà dvÃbhyÃm / [098|02] ekahetusaæbhÆto nÃsti dharma÷ // samÃpto hetuvistara÷ // [098|03] pratyayÃ÷ katame / [098|04] ## [098|05] kvavoktÃ÷ / sÆtre / "catasra÷ pratyayatÃ÷ / [098|05-098|06] hetupratyayatà samanantarapratyayatà Ãlambanapratyayatà adhipatipratyayatà ce"ti / [098|06] pratyayajÃti÷ pratyayatà / tatra [098|07] ## [098|08] kÃraïahetuvarjyÃ÷ païyca hetavo hetupratyaya÷ / [098|09] ## [098|10] arhata÷ paÓcimÃnapÃsyotpannÃÓcittacaittÃ÷ samanantarapratyaya÷ / [098|10-098|11] samaÓcÃyamanantaraÓca pratyaya iti samanantarapratyaya÷ / [098|11] ata eva rÆpaæ na samanantarapratyayo vi«amotpatte÷ / [098|12-098|13] tathÃhi kÃmÃvacarasya rÆpasyÃnantaraæ kadÃcit kÃmÃvacaraæ rÆpÃvacaraæ cÃvij¤aptirÆpamutpadyate kadÃcitkÃmÃvacaraæ cÃnÃsravaæ ceti vyÃkulo rÆpasaæmukhÅbhÃva÷ / [098|14-098|15] avyÃkulastu samanantarapratyaya÷ aniruddha evaikasminnaupa cayikarÆpasantÃne dvitÅyotpatteriti bhadantavasumitra÷ / [098|15] alpabahutarotpatteriti bhadanta÷ / [098|15-098|16] kadÃciddhi mahato rÆpÃdalpamutpadyate / [098|16] tadyathà palÃlarÃÓerbhasma / kadÃcidalpÃdvahÆtpadyate / [098|16-098|17] tadyathà vaÂanikÃyÃ÷ krameïa yÃvadanekaÓÃkhÃvaroho nyagrodha iti / [098|17-098|18] nanu cÃsti caittÃnà mapyalpabahutarotpatti÷ / [098|18-098|19] kuÓalÃkuÓalÃvyÃk­te«u cittesu savitarkasavicÃrÃdau ca samÃdhitraye / [098|19] asti jÃtyantaraæ prati na svajÃtim / [098|19-098|20] nahi kadÃcidvahutarà vedanotpadyate saæj¤Ãdayo và / [098|20-098|21] kiæ puna÷ svajÃtereva samanantarapratyayo bhavati / [098|21] naitadasti / [098|21-098|22] sakala eva kalÃpa÷ sakalasya kalÃpÃntarasya samanantarapratyayo natvalpakÃdvedanÃdidravyÃt prabhÆtaæ vedanÃdi dravyamutpadyata ityetÃvadevÃtrottam / [098|23] santÃnasabhÃgikÃstu manyante "svajÃtereva samanantarapratyaya÷ / [098|23-098|24] tadyathà cittaæ cittasyaiva vedanà vedanÃyà eve"ti vistara÷ / [098|24-098|26] yadà tvakli«ÂÃntaraæ kli«Âamutpadyate tasya kleÓasya pÆrvaniruddha÷ kleÓa÷ samanantarapratyayastadyathà nirodhasamÃpatticittaæ vyutthÃnacittasyeti / [098|26] tadetanna vatsryate / [098|26-098|27] prathamÃnÃsravacittÃnutpattiprasaÇgat cittaviprayuktà api saæskÃrÃ÷ / [098|27-098|29] ata eva vyÃkulasaæmukhÅbhÃvÃnna samanantarapratyayastraivÃtukÃpratisaæyuktÃnÃæ yugapat saæmukhÅbhÃvÃt / [098|29] kasmÃdanÃgato ne«yate samanantarapratyaya÷ / [098|29-099|01] vyÃkulatvÃdanÃgatasyÃdhvana÷ pÆrvottaratà 'bhÃvÃt / [099|01-099|02] kathaæ tarhi bhagavÃn jÃnÃti amu«yÃnÃgatattyÃnantaramidamanÃgataæ bhÃvÅti / [099|02] atÅtasÃæpratÃnumÃnÃt / [099|02-099|03] atÅtaæ kilÃdhvÃnaæ paÓyati bhagavÃneva¤jÃtÅyakÃtkarmaïa÷ eva¤jÃtÅyako vÅpÃka÷ utpanno dharmÃdvà dharma÷ / [099|04] idaæ cÃpi saæpratyeva¤jÃtÅyakaæ karma / [099|04-099|05] tasmÃdato 'pyeva¤jÃtÅyako vipÃka utpatsyate dharmÃdvà dharma iti jÃnÃti / [099|05] nacÃnyat j¤ÃnamÃnumÃnikaæ bhavati / [099|05-099|07] yasmÃdatÅtasÃæpratÃnumÃnena bhagavÃn vikÅrïÃnyanÃgatÃni dravyÃïi pratyak«amÅk«itvà jÃnÃtyanena pudgalenaivaævidhaæ karma kurvatedamanÃgataæ phalaæ parig­hÅtamiti / [099|07-099|08] evaæ tarhi bhagavÃn pÆrvÃntamad­«Âvà 'parÃntaæ na jÃnÅyÃt / [099|08] anye punarÃhu÷ / [099|08-099|10] phalacihnabhÆta÷ sattvÃnÃæ santatau cittaviprayukta÷ saæskÃraviÓe«o 'sti yaæ vyavalokya bhagavÃnanÃgataæ jÃnÃtyasaæmukhÅk­tvÃpi dhyÃnamabhij¤Ãæ ceti / [099|10-099|11] naimiktiko hi nÃma bhagavÃn syÃdevaæ sati na puna÷ sÃk«ÃtkÃrÅ / [099|11] tasmÃtsarvamicchÃmÃtreïa bhagavÃn jÃnÃtÅti sautrÃntikÃ÷ / [099|12] "acintyo hi buddhÃnÃæ buddhivi«aya" ityuktaæ bhagavatà / [099|12-099|13] atha asatyanÃgatasya kramaniyamÃvasthÃne kasmÃdagradharmÃnantaraæ du÷khe dharmaj¤Ãnak«Ãntirevotpadyate nÃnyo dharma÷ / [099|14] evaæ yÃvadvarjo pamÃnantaraæ k«ayaj¤Ãnamevotpadyate nÃnyo dharma iti / [099|15] yasya yatpratibaddha utpÃda÷ sa tasyÃnantaramutpadyate / [099|15-099|16] tadyathà vÅjÃdÅnÃmaÇkurÃdayo vinÃpi samanantarapratyayeneti / [099|16] kasmÃdarhataÓcaramÃÓcittacaittà na samanantarapratyaya÷ / [099|17] anyacittÃsaæbandhanÃt / [099|17-099|18] nanu caivaæ samanantaraniruddhaæ cittaæ mano bhavatÅtyanantara vij¤ÃnÃbhÃvÃt mano 'pi caramaæ cittaæ na prÃpnoti / [099|18-099|19] ÃÓrayabhÃvapratibhÃvitaæ mano na kÃritraprabhÃvitamityastyevÃÓrayabhÃva÷ / [099|19-099|20] kÃraïÃntaravaikalyÃttu vij¤ÃnÃntaraæ notpadyata iti / [099|20-099|21] kÃritraprabhÃvitastu samanantarapratyayastena yo dharma÷ phalaæ kpratig­hÅta÷ sa sarvairapi dharmaÅ÷ sarvaprÃïibhirvà na Óakyaæ pratibnddhuæ yathà notpadyate / [099|21-099|22] ye dharmÃÓcittasamanantarÃÓcittanirantarà api te / [099|22] catu«koÂika÷ / [099|22-099|23] prathamà koÂiracittakÃyÃ÷ samÃpattervyutthÃna cittaæ dvitÅyÃdayaÓca samÃpattik«aïÃ÷ / [099|23-099|24] dvitÅyà koÂi÷ prathamasya samÃpattik«aïasya sacittakÃyÃÓcÃvasthÃyà jÃtyÃdaya÷ / [099|24-099|25] t­tÅyà koÂi÷ prathama÷ samÃpattik«aïa÷ sacittikà cÃvasthà / [099|25-099|26] caturthÅ koÂi dvÅrtÅyÃdÅnÃæ samÃpattik«aïÃnÃæ jÃtyÃdayo vyutthÃnacittasya ca / [099|26-099|27] ye dharmÃÓcittasamanantarÃ÷ samÃpattinirantarà api te / [099|27] catu«koÂika÷ / [099|27-100|01] ye t­tÅyÃvaturthyau te prathamÃdvitÅye ye prathamÃdvitÅye te t­tÅyÃcaturthyau karttavye / [100|01-100|02] kathamidÃnÅæ dÆrÃntaravicchinnaæ vyutthÃnacittaæ samÃpatticittasya samanantaramityucyate / [100|02] cittÃntarÃvyavahitatvÃt // ukta÷÷ samanantarapratyaya÷ // [100|03] #<Ãlambanaæ sarvadharmÃ÷ /># [100|04] yathÃyogaæ cak«urvij¤Ãnasya sasaæprayogasya rÆpam / Órotravij¤Ãnasya Óabda÷ / [100|04-100|05] grÃïavij¤Ãnasya gandha÷ / [100|05] jihvÃvij¤Ãnasya rasa÷ / kÃyavij¤Ãnasya spra«Âavyam / [100|05-100|06] mannovij¤Ãnasya sarvadharmÃ÷ / [100|06] yo dharmo yasya dharmasyÃlambanaæ na kadÃcitsa dharmastaddharmasya nÃlambanam/ [100|07] anÃlambyamÃno 'pi tathÃlak«aïatvÃd / [100|07-100|08] yathà 'nidhyamÃnamapÅndhanamucyate këÂhÃdikaæ tathÃlak«ÃïatvÃditi / [100|08-100|09] ta ete cittacaità dharmà Ãyatanadravyalak«aïaniyamenÃlambane yathÃsvaæ niyatÃ÷ / [100|09] kimÃÓrayaniyamenÃpi niyatÃ÷ / omityÃha / [100|09-100|10] utpannÃstvÃÓrayasahità anutpannà hyatÅtà ÃÓrayaviÓli«ÂÃ÷ / [100|10] atÅtà apyÃÓrayasahità ityapare // [100|11] ukta Ãlambanapratyaya÷ // [100|12] ## [100|13] ya eva kÃraïahetu÷ sa evà dhipatipratyaya÷ / [100|13-100|14] adhiko 'yaæ pratyaya ityadhipatipratyaya÷ / [100|14-100|15] Ãlambanapratyayo 'pi savandharmÃ÷ adhipatipratyayo 'pÅti kimastyÃdhikyam / [100|15] na jÃtu sahabhuvo dharmà Ãlambanaæ bhavanti / [100|15-100|16] bhavanti tvadhipati pratyaya ityasyaivÃdhikyam / [100|16] adhikasya và pratyaya÷ / [100|16-100|17] sarva÷ sarvasya saæsk­tasya svabhÃvavarjyasya / [100|17] syÃddharmo dharmasya caturbhirapi pratyayairna pratyaya÷ / [100|17-100|18] syÃtsvabhÃva÷ svabhÃvasya parabhÃvo 'pi / [100|18] syÃtsaæsk­tamasaæsk­tasyÃsaæsk­taæ cÃsaæsk­tasya / [100|19-100|18] athaite pratyayÃ÷ kÃritraæ kurvanta÷ kimavasthe dharme kurvanti / [100|19-100|20] hetupratyayastÃvat pa¤cavidha ukta÷ / [100|20] tatra [100|21] ## [100|22] nirudhyamÃnaæ nÃma varktamÃnam / nirodhÃbhimukhatvÃt / [100|22-100|23] tatra sahabhÆsaæprayuktakahetu kÃritraæ kuruta÷ / [100|23] sahotpanne 'pi phale tayorvyÃpÃra÷ / [100|24] ## [100|25] ## [100|26] jÃyamÃnaæ nÃmÃnÃgatamutpÃdÃbhimukham / [100|26-100|27] tatra sabhÃgasarvatragavipÃkahetava÷ kÃritraæ kurvanti / [100|27] evaæ tÃvaddhetupratyaya÷ / [101|01] ## [101|02-101|03] yena kÃritranyÃyena hetupratyayau dvidhà k­tvoktastadviparyayÃtsamanatarapratyayÃlambanapratyayau veditavyau / [101|03-101|04] samantarapratyayo jÃyamÃne kÃritraæ karotyavakÃÓadÃnÃt / [101|04] Ãlambanapratyayo nirudhyamÃne / varttamÃnaiÓcittacaitairgrahaïÃt / [101|04-101|05] adhipatipratyayastu sarvasyÃmavasthÃyÃmanÃvaraïabhÃvenÃvasthita ityetadevÃsya kÃritram // [101|06] uktÃ÷ sakÃritrÃ÷ pratyayÃ÷ // [101|07] atha katamo dharma÷ katibhi÷ pratyayairutpadyate / [101|08] ## [101|09] tatra hetupratyaya e«Ãæ sarve pa¤ca hetava÷ / [101|09-101|10] samantarapratyaya÷ pÆrvakÃÓcittacaittà anyairavyavahitÃ÷ / [101|10] Ãlambanapratyayo yathÃyogaæ pa¤ca vi«ayÃ÷ sarve dharmÃÓca / [101|10-101|11] adhipatipratyaya÷ svabhÃvarjyÃ÷ sarvadharmÃ÷ / [101|12] ## [101|13] nirodhÃsaæj¤isamÃpattyo rÃlambanapratyayo nÃsti / nahi te Ãlambike / [101|13-101|14] hetupratyayastutayordvividho hetu÷ / [101|14-101|15] sahabhÆhetuÓca jÃtyÃdaya÷ sabhÃgahetuÓca pÆrvotpannà samÃnabhÆmikÃ÷ kuÓalà dharmÃ÷ / [101|15] samanantarapratyaya÷ sasaæprayogaæ samÃpatticittam / [101|15-101|16] adhipatipratyaya÷ pÆrvavat / [101|16] cittÃbhisaæskÃrajatvÃdete samÃpattÅ cittasamanantare / [101|16-101|17] cittotpattivibandhakatvÃt na samanantarapratyaya÷ / [101|18] ## [101|19-101|20] anye tu viprayuktà rÆpiïaÓca dharmà hetvadhipatipratyayÃbhyÃæ jÃyante yathÃvihitameva / [101|20-101|21] Ãha tu "pratyayebhyo bhÃvà upajÃyante na puna÷ sarvasyaiva jagata÷ ÅÓvarapuru«apradhÃnÃdikaæ kÃraïamiti / [101|21] ko 'tra hetu÷ / yadi khalu hetuk­tÃæ siddhiæ manyase / [101|22] nanu ca atha evÃsya vÃdasya vyudÃsa÷ prÃpnotyekaæ kÃraïamÅÓvarÃdikaæ sarvasyeti / [101|23] apica [101|24] ## [101|25] yadi hyekameva kÃraïamÅÓvara÷ syÃdanyadvà yugapatsarveïa jagatà bhavitavyaæsyÃt / [101|26] d­Óyate ca bhÃvÃnÃæ kramasaæbhava÷ / [101|26-101|27] sa tarhi cchandavaÓà dÅÓvarasya syÃdayamidÃnÅmutpadyatÃmayaæ nirudhyatÃmayaæ paÓcÃditi / [101|27] cchandabhedÃttarhi siddhamanekaæ kÃraïaæ syÃt / [101|27-102|01] sa cÃpi cchandarbhedo yugapatsyÃttaddhetorÅÓvarasyÃbhinnatvÃt / [102|01-102|02] kÃraïÃntarabhedÃpek«aïe và neÓvara eva kÃraïaæ syÃt / [102|02-102|04] te«Ãmapi ca kramotpattau kÃraïÃntarabhedÃpek«aïÃdanavasthÃprasaÇga syÃdityanantarabhedÃyÃ÷ kÃraïaparaæparÃyà anÃditvÃbhyupagamÃdayamÅÓvarakÃraïÃdhimukta÷ ÓÃkyayÆrvÅyameva nyÃyaæ nÃtiv­tta÷ syÃt / [102|04-102|05] yogapadye 'pÅÓvaracchandÃnÃæ jagato na yaugapadyam / [102|05] yathÃcchandamutpÃdanÃdi ti cet / na / [102|05-102|06] te«Ãæ paÓcÃdviÓe«ÃbhÃvÃt / [102|06] kaÓca tÃvadÅÓvarasyeyatà sargaprayÃsenÃrtha÷ / [102|06-102|08] yadi prÅtistÃæ tarhi nÃntareïopÃye Óakta÷ kartumiti na tasyÃmÅÓvara÷ syÃttathaiva cÃnyasmin / [102|08-102|09] yadi ceÓvaro narakÃdi«u prajÃæ bahubhiÓcetibhirÆpas­«ÂÃæ s­«Âvà tena prÅyate namo 'stu tasmai tÃd­ÓÃyeÓvrÃya / [102|09] sugÅtaÓcÃyaæ tamÃrabhya Óloko bhavati / [102|10] "yannirdahati yattÅk«ïo yadugro yatpratÃpavÃn / [102|11] mÃæsaÓoïitamajjÃdo yattato rudra ucyata" iti / [102|12-102|13] ekaæ khalvapi jagata÷ kÃraïaæ parig­hïatà 'nye«ÃmarthÃnÃæ pratyak«a÷ puru«akÃro nihg­hïta÷ syÃt / [102|13] sahÃpi ca kÃraïai÷ kÃraka mÅÓvaraæ kalpayatà kevalo bhaktivÃda÷ syat / [102|14] kÃraïebhyo 'nyasya tadutpattau vyÃpÃrÃdarÓanÃt / [102|14-102|15] sahakÃri«u cÃnye«u kÃraïe«vÅÓvaro neÓvara÷ syÃt / [102|15] athÃdisarga ÅÓvarahetuka÷ / [102|15-102|16] tasyÃpyanyÃnapek«atvÃdÅÓvaravadanÃditvaprasaÇga / [102|16] evaæ pradhÃne 'pi yathÃyogaæ vÃcyam / [102|16-102|17] tasmÃnna lokasyaikaæ kÃraïamasti / [102|17] svÃnyevai«Ãæ karmÃïi tasyÃæ tasyÃæ jÃtau janayanti / [102|17-102|18] ak­tabuddhayastu varÃkÃ÷ svaæ svaæ vipÃkaphalaæ cÃnubhavanta ÅÓvaramaparaæ mithyà parikalpayanti / [102|19] gatametadyattu khalu taduktaæ "dvÃbhyÃmanye tu jÃyanta" iti / [102|20] atha kathaæ bhÆtÃni bhÆtÃnÃæ hetupratyaya÷ / [102|21] ## [102|22] bhÆtaheturityartha÷ / sabhÃgasahabhÆhetubhyÃæ [102|23] ## [102|24] bhautikasya tu bhÆtÃni pa¤caprakÃro hetu÷ / katham / [102|25] "jananÃnni÷ÓrayÃt sthÃnÃdupastambhogav­æhaïÃt" [102|26] so 'yaæ kÃraïahetureva puna÷ païycadhà bhinna÷ / [102|26-102|27] jananahetustebhya utpatte÷ / [102|27-102|28] niÓrayaheturjÃtasya bhÆtÃnuvidhÃyitvÃt puru«akÃraphalÃdÃcÃryÃdini÷Órayavat / [102|28] prati«ÂhÃheturÃdhÃrabhÃvÃt / citrak­tyavat / [103|01] upastambhaheturanucchedahetutvÃt / [103|01-103|02] evame«Ãæ janmavikÃrÃdhÃrasthitiv­ddhihetutvamÃkhyÃtaæ bhavati / [103|03] ## [103|04] hetusahabhÆsabhÃgavipÃkahetubhi÷ kÃraïaheturaviÓe«ayattitvÃt na sarvadà gaïyate / [103|04-103|05] tatra sahabhÆheturanyonyaæ cittÃnuparivartti kÃyavÃkkarma / [103|05] nÃnyadupÃdÃyarÆpam / [103|05-103|06] sabhÃgahetu÷ sarvaæ pÆrvotpannaæ sabhÃgasya / [103|06] vipÃkaheturyasya vÃkkarmaïaÓcak«urÃdayo vipÃka÷ / [103|07] ## [103|08] bhÆtÃnÃæ tu tadbhÆtikaæ rÆpaæ vipÃkahetureva yasya kÃyavÃkkarmaïo bhÆtÃni vipÃkÃ÷ / [103|09-103|10] abhedena cittacaittÃ÷ samanantarapratyaya uktà niyamastu nokta÷ kasya cittasyÃnantaraæ kasyotpaktiriti / [103|10] sa idÃnÅæ vaktavya÷ / [103|10-103|11] tatra tÃvat samÃsena dvÃdaÓa cittÃni / [103|11] kimarthamityÃha [103|12] ## [103|13] kÃmadhÃtau catvÃri cittÃni / [101|13] kuÓalamakuÓalaæ niv­tÃvyÃk­tamaniv­tÃvyÃk­taæ ca / [103|14] ## [103|15] rÆpadhÃtÃvakuÓalaæ nÃsti / trÅïi santi / evamÃrÆpyadhÃtau / [103|15-103|16] ityetÃni sÃnusravÃïi daÓa cittÃni bhavanti / [103|17] ## [103|18] Óaik«amaÓaik«aæ ca / evametÃni dvÃdaÓa cittÃni bhavanti / tatra [103|19] ## [103|20] anantaramiti paÓcÃdvak«yati / [103|20-103|21] kÃmadhÃtau yatkuÓalaæ cittaæ tasmÃdanantaraæ nava cittÃnyutpadyante / [103|21] svabhÆmikÃni catvÃri / rÆpÃvacare dve / [103|21-103|22] samÃpattikÃle kuÓalaæ pratisandhikÃle niv­tam / [103|22] ÃrÆpyÃvacaraæ niv­tameva pratisandhikÃle / [103|22-103|23] ativiprak­«ÂatvÃt na kuÓalam / [103|23] ÃrÆpyà hi kÃmadhÃtoÓcatas­bhirdÆratÃbhirdÆre / [103|23-103|24] ÃÓrayÃkÃrÃlambanapratipak«adÆratÃbhi÷ / [103|24] Óaik«amaÓaik«aæ ceti / [103|25] ## [103|26] tatra puna÷ kÃmÃvacaraæ kuÓalaæ cittama«ÂÃbhya÷ samanantaramutpadyate / [103|26-103|27] svabhÆmikebhyaÓcaturbhyo rÆpÃvacarÃbhyÃæ dvÃbhyÃm / [103|27] kuÓalÃcca vyutthÃnakÃle / [103|27-103|28] niv­tÃcca kli«ÂasamÃpattyutpŬitasyÃdhÃrakuÓalabhÆmisaæÓrayaïÃt / [103|28] Óaik«ÃÓaik«ÃbhyÃæ ca vyutthÃnakÃle / [104|01] ## [104|02-104|03] Óaik«ÃÓaik«e hitvà kÃmadhÃtau hi pratisandhimukhata÷ sarvebhyo rÆpÃrÆpyacittebhya÷ samanantaramakuÓalaæ cittamutpadyate / [104|04] tasmÃccatvÃri / [104|05] akuÓalÃccittÃt samanantaraæ cittÃnyutpadyante svabhÆmikÃnyeva / [104|05-104|06] yathà 'kuÓalamuktaæ kÃmadhÃtau [104|07] ## [104|08] daÓabhya eva samanantaram / tasmÃcca punaÓcatvÃryeva / [104|09] ## [104|10] kÃma iti varttate / aniv­tÃvyÃk­taæ cittaæ pa¤cabhya÷ samanantaramutpadyate / [104|10-104|11] svabhÆmikebhya Ócaturbhyo rÆpÃvacarÃcca kuÓalÃnnirmÃïacittam / [104|12] ## [104|13] aniv­tÃvyÃk­ÂÃtkÃmÃvacarÃtsvabhÆmikÃni catvÃri / rÆpÃvacare dve / [104|13-104|14] kuÓalaæ nirmÃïacittÃdanantaram / [104|14] kli«Âam pratisandhikÃle / [104|14-104|15] ÃrÆpyÃvacaraæ ca kli«Âam pratisandhikÃla eva / [104|16] ## [104|17] rÆpe dhÃtau yatkukÓalaæ cittaæ tasmÃdanantaramekÃdaÓa cittÃnyutpadyante / [104|17-104|18] ÃrupyÃvacaramaniv­tÃvyÃk­taæ varjayitvà / [104|19] ## [104|20] rÆpÃvacaraæ tu kuÓalaæ cittaæ navabhya÷ samanantaramutpadyate / [104|20-104|21] kÃmÃvacaraæ kli«ÂadvayamÃrupyÃvacaraæ cÃniv­tÃvyÃk­taæ hitvà / [104|22] ## [104|23] niv­tÃvyÃk­taæ rÆpÃvacaraæ cittama«Âabhya utpadyate / [104|23-104|24] kÃmÃvacaraæ kli«Âadvayaæ Óaik«ÃÓaik«e ca sthÃpayitvà / [104|25] ## [104|26] rÆpÃvacarÃnniv­tÃvyÃk­tÃdanantaraæ «a / [104|26-104|27] svabhÆmikÃni trÅïi kÃmÃvacarÃïi cÃniv­tÃvyÃk­taæ muktvà / [104|28] tribhyo 'niv­taæ puna÷ / [104|29] rÆpÃvacaramaniv­tÃvyÃk­taæ tribhya÷ svabhÆmikebhya eva / [105|01] ## [105|02] svabhÆmikÃni trÅïi / kÃmÃvacare ca kli«Âe / ÃrÆpyÃvacaraæ ca / [105|02-105|03] yathà rÆpadhÃtÃvaniv­tÃvyÃk­tamuktam / [105|04] ## [105|05] tatastadapyaniv­tÃvyÃk­taæ tribhya evotpadyate svabhÆmikebhya÷ / [105|05-105|06] tasmÃdapi ca «a¬evotpadyante / [105|06] svabhÆmikÃni trÅïi adharadhÃtukÃni ca kli«ÂÃni / [105|07] #<ÓubhÃtpuna÷ // VAkK_2.69 //># [105|08] ## [105|09] ÃrÆpyÃvacarÃt­ kukÓalÃnnava cittÃnyutpadyante / [105|09-105|10] kÃmÃvacaraæ kukÓalaæ kÃmarÆpÃvacare cÃniv­tÃvyÃk­te hitvà / [105|11] tat «aïïÃæ [105|12] ÃrÆpyÃvacaraæ kukÓalaæ svebhyastribhyo rÆpÃvacarÃt kukÓalÃcchaik«ÃÓaik«ÃbhyÃæ ca / [105|13] ## [105|14-105|15] ÃrÆpyÃvacarÃnniv­tÃtsvabhÆmikÃni trÅïi rÆpÃvacaraæ kuÓalaæ niv­taæ ca kÃmÃvacaraæ kli«Âadvayam / [105|16] ## [105|17] tadapi saptabhya evotpadyate / kÃmarÆpÃvacarÃïi kli«ÂÃni Óaik«ÃÓaik«e ca hitvà / [105|18] ## [105|19] traidhÃtukebhya÷ kuÓalebhya÷ Óaik«Ãcca / [105|20] ## [105|21] tÃnyeva catvÃryaÓaik«aæ ca / [105|22] ## [105|23] ata evÃnantaroktÃt / [105|24] ## [105|25] tasmÃtpunaraÓaik«ÃccittÃtsamanantaraæ catvÃri cittÃnyutpadyante / [105|25-105|26] traidhÃtukÃni kuÓalÃnyaÓaik«aæ ca // [105|26] samÃptÃni dvÃdaÓa cittÃni // [105|27] puna÷ kriyante [106|01] ## [106|02] kathaæ k­tvà / [106|03] ## [106|04] tri«u dhÃtu«u kuÓalaæ cittaæ dvidhà bhidyate / prÃyogikaæ copapattilÃbhikaæ ca [106|05] ## [106|06] ## [106|07] bhittveti varttate / kÃmÃvacaramaniv­tÃvyÃk­taæ caturdhà bhidyate / [106|07-106|08] vipÃkajamairyÃpathikaæ ÓelpasthÃnikaæ nirmÃïacittaæ ca / [106|09] ## [106|10] rÆpadhÃtau tridhà bhidyate ÓailpasthÃnikaæ varjayitvà / tatra ÓilpÃbhÃvÃt / [106|10-106|11] evametÃni dvÃdaÓa cittÃni punarviÓartirbharvanti / [106|11-106|12] «o¬hà kuÓalamaniv­tÃvyÃk­taæ ca saptadhà bhidyate / [106|12] airyÃpathikÃdÅni cittÃnÅryÃpathÃdyabhÃvÃdÃrÆpyadhÃtau na santi / [106|13] rÆpagandharasaspra«ÂavyÃnye«ÃmÃlambanam / ÓailpasthÃnikasya tu Óabdo 'pi / [106|13-106|14] etÃni manovij¤ÃnÃnyeva / [106|14] pa¤ca tu vij¤ÃnakÃyà airyÃpathikaÓailpasthÃnikayo÷ prÃyogikÃ÷ / [106|15-106|16] airyÃpathikÃbhinirh­taæ manovij¤Ãnamasti dvÃdaÓÃyatanÃlambananityapare / [106|17] e«Ãæ punarviÓatekÓcittÃnÃæ kasya katamatsamanantaram / [106|17-106|18] kÃmÃvacarÃïÃæ tÃvada«ÂÃnÃæ prÃyogikÃnantaraæ daÓa cittÃnyutpadyante / [106|18-106|19] svabhÆmikÃni saptà 'nyatrÃbhij¤ÃphalÃt / [106|19] rÆpÃvacaraæ prÃyogikaæ Óaik«almaÓaik«aæ ca / tat punara«ÂacittÃnantaram / [106|19-106|20] svebhya÷ kuÓalakli«Âebhya÷ rÆpÃvacarÃbhyÃæ prÃyogika kli«ÂÃbhyÃæ Óaik«ÃÓaik«ÃbhyÃæ ca / [106|20-106|21] upapattipratilambhikÃnantaraæ nava / [106|21-106|22] svabhÆmikÃni sapta 'nyatrÃbhij¤ÃphalÃdrÆpà rÆpÃvacare ca kli«Âe / [106|22] tat punarekÃdaÓÃnantaram / [106|22-106|23] svebhya÷ saptabhya÷ pÆrvavat rÆpÃvacarÃbhyÃæ prÃyogikakli«ÂÃbhyÃæ Óaik«ÃÓaik«ÃbhyÃæ ca / [106|23] akuÓala niv­ttÃvyÃk­tÃnantaraæ sapta / [106|24] svÃnyeva pÆrvavat / te punaÓcaturdaÓacittÃnantaram / [106|24-106|25] svebhya÷ saptabhya÷ rÆpÃvacarebhyaÓcaturbhyo 'nyatra prÃyogikÃbhij¤ÃphalÃbhyÃm / [106|25-106|26] ÃrupyÃvacarebhyastribhyo 'nyatra prÃyogikÃt / [106|26] airyÃpathikavipÃkajÃnantarama«Âau / [106|26-106|27] svabhÆmikÃni «a¬anyatra prÃyogikÃbhij¤ÃphalÃbhyÃæ rÆpÃrupyÃvacÃre ca kli«Âe / [106|27-106|28] te puna÷ saptacittÃnantaraæ svebhya eva pÆrvavat / [106|28] ÓailpasthÃnikÃnantaraæ «a / svÃnyevÃnyatra prÃyogikÃbhij¤ÃphalÃbhyÃm / [106|29] tat puna÷ saptÃnantaraæ svebhya evÃnyatrÃbhij¤ÃphalÃt / [107|01] abhij¤ÃphalÃnantaraæ dve / svaæ cÃbhij¤Ãphalameva / rÆpÃvacaraæ ca prÃyogikam / [107|01-107|02] tadapyasmÃdeva dvayÃt / [107|03] rÆpÃvacarÃïÃmidÃnÅæ «aïïÃæ vak«Ãma÷ / prÃyogikÃnantaraæ dvÃdaÓa / [107|03-107|05] kÃmÃvacare kuÓale abhij¤Ãphalaæ ca svÃni «a ÃrupyÃvacaraæ ca prÃyogikaæÓaik«amaÓaik«aæ ca / [107|05] tat punardaÓacittÃnantaram / [107|05-107|07] kÃmÃvacarÃbhyÃæ prÃyogikÃbhij¤ÃphalÃbhyÃæ svebhyaÓcaturbhyo 'nyatreryÃpathikavipÃkajÃbhyÃmÃrÆpyÃvacarÃbhyÃæ prÃyogikakli«ÂÃbhyÃæ Óaik«ÃÓaik«ÃbhyÃæ ca / [107|07] upapattipratilambhikÃnantarama«Âau / [107|07-107|08] kÃmÃvacare kli«Âe svÃni pa¤cÃnyatrÃbhij¤ÃphalÃt ÃrupyÃvacaraæ kli«Âam/ [107|08-107|09] tat puna÷ pa¤cabhya÷ svebhya÷ evÃnyatrÃbhij¤ÃphalÃt / [107|09] kli«ÂÃnantaraæ nava / [107|09-107|10] kÃmÃvacarÃïi catvÃri kuÓalakli«ÂÃni svÃni pa¤cÃnyatrÃbhij¤ÃphalÃt / [107|10] tat punarekÃdaÓacittÃnantaram / [107|11-107|12] kÃmÃvacarebhya utpattipratilambhikairyÃpathika vipÃkajebhya÷ svebhya÷ pa¤cabhyo 'nyatrÃbhij¤ÃphalÃt ÃrÆpyÃvacarebhyastribhyo 'nyatra prÃyogikÃt / [107|12-107|13] airyÃpathikÃnantaraæ sapta / [107|13-107|14] kÃmÃvacare kli«Âe svÃni catvÃryanyatra prÃyogikÃbhij¤ÃphalÃbhyÃmÃrÆpyÃvacaraæ ca kli«Âam / [107|14-107|15] tat puna÷ païycÃnantaraæ svebhya evÃnyatrÃbhij¤ÃphalÃt / [107|15] evaæ vipÃkajaæ vaktavyam / abhij¤ÃphalÃnantaraæ dve / [107|15-107|16] sve eva prÃyogikÃbhij¤Ãphale / [107|16] tadapyÃbhyÃmeva / [107|17] ÃrÆpyÃvacarÃïÃmidÃnÅæ caturïÃæ vak«yÃma÷ / prÃyogikÃnantaraæ sapta / [107|17-107|18] rÆpÃvacaraæ prÃyogikaæ svÃni catvÃri Óaik«amaÓaik«aæ ca / [107|18] tat puna÷ «aÂcittÃnantaram / [107|18-107|19] rÆpÃvacarÃt prÃyogikÃtsvebhyastribhyo 'nyatra vÅpÃkajÃt Óaik«ÃÓaik«ÃbhyÃæ ca / [107|19-107|20] upapattiprÃtilambhikÃnantaraæ sapta / [107|20] svÃni catvÃryadharabhÆmikÃni ca kli«ÂÃni / [107|20-107|21] tat punaÓcaturbhya÷ svebhya eva / [107|21] kli«ÂÃnantaram«Âau / [107|21-107|22] svÃni catvÃri rÆpÃvacare prÃyogikakli«Âe kÃmÃvacÃre kli«Âe / [107|22] tat punardaÓÃnantaram / [107|22-107|23] svebhyaÓcaturbhya÷ kÃmÃvacararÆpÃvacarebhyaÓcopapattiprÃtiælambhikairyÃpathikavipÃkajebhya÷ / [107|23] vipÃkajÃnantaraæ «a / [107|24] svÃni trÅïyanyatra prÃyogikÃdadharÃïi trÅïi kli«ÂÃni / [107|24-107|25] tat punaÓcaturbhya÷ svebhya eva / [107|25] Óaik«Ãnantaraæ «a / [107|25-107|26] traidhÃtukÃni prÃyogikÃïi kÃmÃvacaramupapattipratilambhikaæ Óaik«amaÓaik«aæ ca / [107|26] tat punaÓcaturbhya÷ / [107|26-107|27] prÃyogikebhya÷ tribhya÷ Óaik«Ãcca / [107|27] aÓaik«Ãnantaraæ pa¤ca / yathà Óaik«Ãnantaraæ Óaik«amekaæ hitvà / [107|27-107|28] tat puna÷ pa¤cabhya÷ / [107|28] tribhya÷ prÃyogikebhya÷ Óaik«ÃÓaik«ÃbhyÃæ ceti / [108|01-108|02] kiæ puna÷ kÃraïaæ prÃyogikacittÃnantaraæ vÅpÃkajaiyÃpathikaÓailpasthÃnikÃnicittÃnyutpadyante na punrebhya÷ prÃyogikam / [108|02-108|03] ÅryÃpathaÓilpÃbhisaæskaraïaprav­ttatvÃt durbalÃnabhisaæskÃravÃhitvÃccaittÃni na prÃyogikÃnukÆlÃni / [108|03-108|04] ni«kramaïacittaæ tvanabhiskÃravÃhÅti yukto 'sya prÃyogikacittÃnantaramutpÃda÷ / [108|04-108|05] evaæ tarhi kli«Âebhyo 'pi prÃyogikaæ notpadyate / [108|05] viguïatvÃt / [108|05-108|06] tathÃpi kleÓasamudÃcÃraparikhinnasya tatparij¤Ãnadyukta÷ prÃyogikasaæmukhÅbhÃva÷ / [108|06-108|07] kÃmÃvacaramupapattipratilambhikaæ paÂutvÃt Óaik«ÃÓaik«ÃbhyÃæ rÆpÃvacaraprÃyogikÃccÃnantaramutpadyate / [108|07-108|08] anabhisaæskÃravÃhitvÃttasmÃdetÃni notpadyante / [108|08-108|09] rÆpÃvacarakila«ÂÃnantaraæ kÃmÃvacaramupapattipratilambhikamutpadyate / [108|09] paÂutvÃt / [108|09-108|10] ÃrÆpyÃvacarakli«ÂÃnantaraæ tu rÆpÃvacaramupapattipratilambhikaæ notpadyate 'paÂutvÃditi // [108|11] trayo manaskÃrÃ÷ // svalak«aïamanaskÃra÷ / [108|11-108|12] tadyathà "rÆpaïÃlak«aïaæ rÆpa"mityevamÃdi / [108|12] sÃmÃnyalak«aïamanaskÃra÷ / «o¬aÓÃkÃrasaæprayukta÷ / [108|12-108|13] adhimuktimanaskÃra÷ / [108|13-108|14] aÓubhÃpramÃïÃrÆpyavimok«ÃbhibhvÃyatanak­tsnÃyatanÃdi«u / [108|14-108|16] trividhamanaskÃrÃnantaramÃryamÃrgaæ saæmukhÅkaroti tasmÃdapi trividhaæ mÃskÃram evaæ sati yutamidaæ bhavati "aÓubhÃsahagataæ sm­tisaæbodhyaÇga bhÃvayatÅ"ti / [108|16] sÃmÃnyamanaskÃrÃnantaramevÃryamÃrga saæmukhÅkaroti / tasmÃttu trividhamityapare / [108|17] aÓubhayà tu cittaæ damayitvà sÃmÃnyamanaskÃrÃnantaraæ mÃrgaæ saæmukhÅkaroti / [108|18] ata÷ pÃraæparyamabhisaædhÃyoktam "aÓubhÃsahagataæ sm­tisaævodhyaÇgaæ bhÃvayatÅ"ti / [108|19] ÃryamÃrgÃnantaramapi sÃmÃnyamanaskÃramevetyapare / [108|19-108|21] syÃttÃvadanÃgamyÃditribhÆmisaæni÷Órayeïa niyÃmÃvakrÃntau tanmÃrgÃnantaraæ kÃmÃvacaraæ sÃmÃnyamanaskÃraæ saæmukhÅkuryÃd / [108|21] atha dvitÅyÃdidhyÃnasaæni÷Órayeïa niyÃmà vakrÃntau katham / [108|21-108|22] nahi kÃmÃvacara÷ Óakyo 'tiviprak­«ÂatvÃt / [108|22-108|23] naca tadbhÆmika÷ pratilabdho 'nyatra nirvedhabhÃgÅyÃt / [108|23] nacÃryo nirvedhabhÃgÅyaæ puna÷ saæmukhÅkaroti / [108|23-108|24] nahi prÃptaphalasya tatprayogasaæmukhÅbhÃvo yukta iti anyo 'pyasya tajjÃtÅya÷ sÃmÃnyamanaskÃro bhÃvanÃæ gacchati / [108|25-108|26] tadyathà "sarvasaækÃrà anityÃ÷ sarvadharmà anÃtmÃna÷ ÓÃntaæ nirvÃïa"miti tatsaæmukhÅ kari«yati / [108|26] tadetanna varïayanti / [108|26-108|27] anÃgamyaæ niÓrityÃrhattvaæ prÃpnuvata÷ tadbhÆmikaæ kÃmÃvacaraæ và vyutthÃnaæ cittam / [108|27-108|28] Ãki¤canyÃyatanaæ niÓritya tadbhÆmikaæ bhÃvÃgrikaæ và / [108|28] Óe«Ãsu svabhÆmikameva / [108|28-108|29] kÃmadhÃtau trayo manaskÃrÃ÷ ÓrutacintÃmayopapattipratilambhikÃ÷ / [108|29] bhÃvanÃmayo nÃsti / [108|30] rÆpadhÃtau traya÷ ÓrutabhÃvanÃmayopapattipratilambhikÃ÷ / cintÃmayo nÃsti / [108|30-108|31] yadà cintamitumÃrabhante tadai«Ãæ samÃdhirevopati«Âhate / [108|31-109|01] ÃrÆpyadhÃtau bhÃvanÃmayopapattipratilambhikau / [109|01-109|02] tatra pa¤cavidhamanaskÃrÃnantaramÃryamÃrgasaæmukhÅbhÃvo 'nyatropapattipratilabhbhikebhya÷ / [109|02] prayogapratibaddhatvÃt / [109|02-109|03] mÃrgÃnantaraæ tÆpapattipratilambhikasyÃpi kÃmÃvacarasya saæmukhÅbhÃva÷ / [109|03] paÂutvÃditi // [109|04] yÃni dvÃdaÓa cittÃni uktÃnye«Ãæ katamasmiæÓcitte katÅnÃæ lÃbha÷ / [109|05] kli«Âe traidhÃtuke lÃbha÷ «aïïÃæ «aïïÃæ dvayo÷ [109|06] kÃmÃvacare kli«Âe citte saæmukhÅbhÆte «aïïÃæ cittÃnÃæ lÃbha÷ / [109|06-109|07] tairsamanvÃgatasya kÃmÃvacarasya kuÓalasya vicikitsayà kuÓalamÆlapratisaædhÃnÃddhÃtupratyÃgamanÃcca / [109|08-109|09] akuÓalaniv­tÃvyÃk­tayo÷ rÆpÃvacarasya ca kli«Âasya dhÃtupratyÃgamanÃt parihÃïitaÓca / [109|09] ÃrÆpyÃvacarasya kli«Âasya parihÃïita÷ Óek«asya ca / [109|10] rÆpÃvacare 'pi klil«Âe «aïïÃæ lÃbha÷ / [109|10-109|11] rÆpÃvacarÃïÃæ trayÃïÃæ kÃmÃvacarasya cÃniv­tÃvyÃk­tasya dhÃtupratyÃgamanÃt / [109|11-109|12] ÃrÆpyÃvacarasya kli«Âasya Óaik«asya ca parihÃïita÷ / [109|12] ÃrÆpyÃvacare tu kli«Âe dvayorlÃbha÷ / [109|12-109|13] parihÃïitastasyaiva kli«Âasya Óaik«asya ca / [109|14] #<Óubhe /># [109|15] ## [109|16-109|17] rÆpÃvacare kuÓale trayÃïÃæ cittÃnÃæ lÃbhastasyaiva kuÓalasya kÃmarÆpÃvacarayoÓcÃniv­tÃvyÃk­tayo÷ / [109|18] #<Óaik«e caturïÃæ ># [109|19] tasyaiva Óaik«asya kÃmarÆpÃvacarayoÓcÃniv­tÃvyÃk­tayorÃrÆpyÃvacÃrasya ca kuÓalasya / [109|20] ÃryamÃrgeïa kÃmarÆpadhÃtuvairÃgye / [109|21] ## [109|22] Óe«aæ k­taæ Óe«itam / [109|22-109|23] yatra citte lÃbhho na vyÃkhyÃtastatra tasyaiva lÃbho dra«Âavyo nÃnyasya / [109|23] anye punarabhedenÃhu÷ / [109|24-109|25] "kli«Âe citte navÃnÃæ hi lÃbha÷ ityucyate budhai÷ / «aïïÃæ tu kuÓale citte tasyaivà vyÃk­Âe khalu //" [109|26] tatra saptÃnÃæ kuÓale citta iti vaktavyam / [109|26-110|02] kÃmÃvacarasya kuÓalasya samyagd­«Âyà kuÓalamÆlapratisaædhÃnÃt kÃmarÆpÃvacarayoraniv­tÃvyÃk­tayorvairÃgyata÷ rÆpÃrÆpyÃvacarayo÷ kuÓalayostatastyasamÃdhilÃbhata÷ Óaik«ÃÓaik«asya ca niyÃmÃvakrÃntyarhattvayo÷ Óe«amata evavyÃkhyÃnÃdavadhÃryam / [110|02] saægrahaÓloka÷ / [110|03-110|04] "upapattisamÃpattivairÃgyaparihÃïi«u / kuÓalapratisaædhau ca cittalÃbho hyatadvata÷" // [110|04] iti / [110|05] //samÃpta÷ pratyayaprasaÇga÷ // ===================================================================== [110|06] abhidharmakoÓabhëye indriyanirddeÓo nÃma [110|07] dvitÅyaæ koÓasthÃnaæ [110|08] samÃptamiti / ===================================================================== [110|09] ÓrÅlÃmÃvÃkasya ===================================================================== t­tÅyaæ koÓasthÃnam ===================================================================== [111|02] oæ namo duddhÃya / [111|03] idamidÃnÅæ vaktavyam / kÃmarÆpÃrÆpyanaiyamyena cittÃdÅnÃæ k­to nirdeÓa÷ / [111|03-111|04] tatra katame te kÃmarÆpÃrÆpyadhÃtava ityucyate [111|05] ## [111|06] ## [111|07] catasro gataya÷ / [111|07-111|09] «a ca devanikÃyÃstadyathà cÃturmahÃrÃjakÃyikà strÃyastriæÓà yÃmÃstu«ità nirmÃïarataya÷ paranirmitavaÓavarttinaÓcetye«a kÃmadhÃtu÷ saha bhÃjanalokena / [111|09] sa e«a kati sthÃnÃnÅtyÃha [111|10] ## [111|11] sthÃnÃnÅti vÃkyaÓe«a÷ saæbadhyate / a«Âau mahÃnarakÃ÷ / [111|11-111|12] saæjÅva÷ kÃlasÆtra÷ saæghÃto rauravo mahÃrauravastapana÷ pratÃpano 'vÅciÓceti / [111|12] catvÃro dvÅpÃ÷ / [111|12-111|13] jambÆdvÅpa÷ pÆrvavideho 'varagodÃnÅya÷ uttarakuruÓca / [111|13-111|14] «a cÃnantaroktà devanikÃyÃ÷ tiryaÓca÷ pretÃÓca viæÓati÷ sthÃnÃni / [111|14-111|15] kÃmadhÃtu÷ paranirmitavaÓavartibhyo yÃvadavÅci÷ sabhÃjanagrahaïena tu yÃvadvÃyumaï¬alam / [111|15] etasmÃcca kÃmadhÃto÷ [111|16] #<Ærdhvaæ saptadaÓasthÃno rÆpadhÃtu÷ ># [111|17] kathamityÃha [111|18] ## [111|19] ## [111|20] prathamadvitÅyat­tÅyadhyÃnÃni pratyekaæ tribhÆmikÃni / [111|21] ## [111|22] tatra prathamadhyÃnaæ brahmakÃyikà brahmapurohitÃ÷ mahÃbrahmÃïa÷ / [111|22-111|23] dvitÅyaæ parÅttÃbhà apramÃïÃbhà ÃbhÃsvarÃ÷ / [111|23-111|24] t­tÅyaæ parÅttaÓubhà apramÃïaÓubhÃ÷ Óubhak­tsnÃ÷ / [111|24-111|25] caturthamanabhrakÃ÷ puïyaprasavÃ÷ b­hatphalà ab­hà atapÃ÷ sud­ÓÃ÷ sudarÓanà akani«Âhà ityetÃni saptadaÓa sthÃnÃni rÆpadhÃtu÷ / [111|25-111|26] saha tannivÃsibhi÷ sattvai÷ «o¬aÓeti kÃÓmÅrÃ÷ / [111|26-111|27] brahmapurohite«veva kila sthÃnamutk­«Âataraæ mahÃbrahmaïa÷ parigaïa ivÃbhinirv­ttamekanÃyakaæ natu bhÆmyantaramiti / [112|01] #<ÃrÆpyadhÃturasthÃna÷ ># [112|02] nahyarÆpiïÃæ dharmÃnÃæ sthÃnamasti / [112|02-112|03] atÅtÃnÃgatÃvij¤aptyarÆpiïo hi dharmà ÃdeÓasthà iti niyama÷ / [112|03] sa tu [112|04] ## [112|05] upapattibhedena caturvidha ÃrÆpyadhÃtu÷ / [112|05-112|06] yaduta ÃkÃÓÃnantyÃyatanaæ vij¤ÃnÃnantyÃyatanamÃki¤canyÃyatanaæ naivaräj¤ÃnÃsaæj¤Ãyatanamiti / [112|06] natve«Ãæ deÓak­tamauttarÃdharya bhidyate / [112|07] yatraiva hi deÓe tatsmÃpattilÃbhinaÓcyavante tatraivopapadyante iti / [112|07-112|08] punaÓca tasmÃccyavamÃnÃnÃæ tatraivÃntarÃbhavo 'bhinirvarttate / [112|09-112|10] yathà rÆpiïÃæ sattvÃnÃæ rÆpaæ niÓritya pravarttate cittasaætatirevamÃrÆpye«u kiæ niÓritya pravrttate / [112|11] ## [112|12] nikÃyasabhÃgaæ jÅvitendriyaæ ca niÓrityetyÃbhidhÃrmikÃ÷ / [112|13] rupiïÃmapi tarhi sattvÃnÃæ kimartha na tadeva dvayaæ niÓritya pravarttate cittasantati÷ / [112|14] durbalatvÃt / tasyÃ÷ kena balavattvam / samÃpattiviÓe«ajatvÃt / [112|14-112|15] sà hi samÃpattirvibhÆtarÆpasaæj¤Ã / [112|15] tata eva tarhi balavattvÃt pravartti«yate kim punarniÓrayeïa / [112|15-112|16] idaæ cÃpi vaktavyam / [112|16-112|17] yathà rÆpiïÃæ sattvÃnÃæ rÆpaæ niÓritya pravarttate nikÃyasabhÃgo jÅvitendriyaæ ca evamarÆpiïÃæ sattvÃnÃæ kiæ niÓritya pravarttate / [112|17] tadeva dvayamanyo 'nyam / [112|18] rÆpiïÃmapi tarhi kimarthaæ na tadeva dvayamanyonyam / durbalatvÃttayo÷ / [112|18-112|19] tatredÃnÅæ kena balavattvÃm / [112|19] samÃpattiviÓe«ajatvÃt / [112|19-112|20] tadetaccittasantatau samÃnaæ cittacaitte«u và / [112|20-112|21] tasmÃnnÃstyarÆpiïÃæ sattvÃnÃæ cittasantateranyonyam niÓraya iti sautrÃntikÃ÷ / [112|21-112|23] api tu yasyÃÓcittasantaterÃk«epaheturavÅtat­«ïo rÆpe tasyÃ÷ saha rÆpeïa saæbhavÃdrÆpaæ niÓritya prav­ttiryasyÃstu heturvÅtat­«ïo rÆpe tasyà anapek«ya rÆpaæ prav­tti÷ / [112|23] hetostadvimukhatvÃditi / [112|24] atha kasmÃdete kÃmarÆpÃrÆpyadhÃtava ityucyante / svalak«aïadhÃraïÃddhÃtu÷ / [112|25-112|26] kÃmapratisaæyuktodhÃtu÷ kÃmadhÃtu÷ rÆpapratisaæyukto dhÃtÆ rÆpadhÃturmadhyapadalopÃdvajrabÃlakavat maricapÃnakavacca / [112|26] nÃtra rÆpamastityarÆpa÷ / [112|27] arÆpasya bhÃva Ãrupyam / rÆpaïÅyo và rÆpya÷ / [112|27-112|28] na rÆpyo 'rÆpyastadbhÃva ÃrÆpyam / [112|28] tatpratisaæyukto dhÃturÃrÆpyadhÃtu÷ / [112|28-113|01] kÃmÃnÃæ dhÃtu÷ kÃmadhÃtu÷ kÃmÃn yo dadhÃti / [113|01] evaæ rÆpÃrÆpyadhÃtÆ veditavyau / ko 'yaæ kÃmo nÃma / [113|01-113|02] samÃsÃta÷ kava¬ÅkÃrÃhÃra maithunopasaæhito rÃga÷ / [113|03-113|04] "na te kÃmà yÃni citrÃïi loke saækalparÃga÷ puru«asya kÃma÷ / ti«Âhanti citrÃïi tathaiva loke aÂhÃtra dhÅrà vinayanti kÃmam" // iti [113|05] gÃthÃbhidhÃnÃn / ajÅvaka ÃryaÓÃriputraæ pratyÃha [113|06-113|07] "na te kÃmà yÃni citrÃïi loke saækalparÃgaæ vadasÅha kÃmam / bhik«urbhavi«yatyapi kÃmabhogÅ saækalpayan so 'kuÓalÃn vitarkÃn" / [113|08] ÃryaÓÃriputra Ãha [113|09-113|10] te cetkÃmà yÃni citrÃïi loke saækalparÃgo yadi te na kÃma÷ / ÓÃstà 'pi te bhavità kÃmabhogÅ d­«Âvaiva rÆpÃïi manoramÃïi"// [113|11-113|12] kiæ punarye kecana dharmÃ÷ kÃmarÆpÃrupyadhÃtu«u samudÃcaranti sarve te kÃmarÆpÃrÆpyapratisaæyuktÃ÷ / [113|12] netyÃha / kiæ tarhi / ye«u kÃmarÆpÃrupyarÃgà anuÓerate / [113|13] ke punaramÅ kÃmarÆpÃrÆpyarÃgÃ÷ / [113|13-113|14] ye kÃmarÆpÃrÆpyadhÃtu«vanuÓerate / [113|14] idamidÃnÅæ tadaÓvavandhÅyam / kasyÃyamaÓvabandho yasyÃyamaÓva÷ / [113|14-113|15] kasyÃyamaÓva÷ / [113|15] yasyÃyamaÓvabandha÷ / ityubhayamapi na j¤Ãyate / nedamaÓvabandhÅyam / [113|15-113|16] k­tanirdeÓÃni hi sthÃnÃni kÃmadhÃtau / [113|16] te«vavÅtarÃgasya yo rÃga÷ sa kÃmarÃga÷ / [113|17] yatrÃnuÓete so 'pi dharma÷ kÃmapratisaæyukta÷ / [113|17-113|18] evaæ rÆpÃrÆpyarÃgÃvadhovÅtarÃgasya yathÃyogaæ veditavyau / [113|18] asamÃhitabhÆmiko và rÃga÷ kÃmarÃga÷ / [113|18-113|19] dhyÃnÃrÆpye«u rÃgo rÆpÃrÆpyarÃga÷ / [113|19] nirmÃïacitte kathaæ kÃmarÃga÷ / [113|19-113|20] Órutvà parihÃya ca tadÃsvÃdanÃt / [113|20] nirmÃïavaÓena và nirmÃyaka citto 'pi rÃga÷ / gandharasanirmÃïÃdvà / [113|21] tasya kÃmavacaratvam / rÆpÃvacareïa tayoranirmÃïÃt / kiæ punarekameva traidhÃtukam / [113|22] traidhÃtukÃnÃmanto nÃsti / yÃvadÃkÃÓaæ tÃvanto dhÃtava÷ / [113|22-113|23] atha eva ca nÃstyapÆrvasattvaprÃdurbhÃva÷ / [113|23-113|24] pratibuddhotpÃdaæ cÃsaækhyeyasattvaparinirvÃïe 'pi nÃsti sattvÃnÃæ parik«aya ÃkÃÓavat / [113|25] kathamavasthÃnaæ lokadhatÆnÃæ / [113|25-113|27] tiryaksÆtra uktaæ tadyathà "Å«ÃdhÃre deve var«ati nÃsti vÅcirvà antarikà va antarÅk«ÃdvÃridhÃrÃïÃæ prapatantÅnÃm / [113|27-113|28] evaæ pÆrvasyÃæ diÓi nÃsti vÅcirvà antarikà và lokadhÃtÆnÃæ saævarttamÃnÃnÃæ vivarttamÃnÃæ ca / [113|28-113|29] yathà pÆrvasyÃæ diÓi evaæ dak«iïÃsyÃæ paÓcimÃyÃmuttarasyÃmi"ti / [113|29] natÆktamÆrdhvamadhaÓceti / [114|01] Ærdhvamapyadhho 'pÅtyapare / nikÃyÃntarapÃÂhÃd / akani«ÂhÃdÆrdhvaæ puna÷ kÃmadhÃtu÷ / [114|02] kÃmadhÃtoÓcÃdha÷ punarakani«ÂhÃ÷ / yaÓcaikasmÃt kÃmadhÃtorvÅtarÃga÷ sa sarvebhya÷ / [114|03] evaæ rÆpÃrÆpyebhya÷ / [114|03-114|04] yaÓca prathamadhyÃnasaæniÓrayÃddhi utpÃdayati sa yatra lokadhÃtau jÃta utpÃdayati tatratyameva brahmalokamupÃgacchati nÃnyam / [114|04-114|05] ya ete trayo dhÃtava uktÃ÷ / [114|06] ## [114|07] narakÃstirya¤ca÷ pretà devà manu«yà iti / [114|07-114|08] svaireva nÃmabhiste«u pa¤ca gataya÷ proktÃ÷ / [114|08] kÃmadhÃto catasro gataya÷ pa¤camyÃÓca pradeÓa÷ / [114|08-114|09] rÆpÃrÆpyadhÃtvorekasyà devagate÷ pradeÓa÷ / [114|09] kiæ punargatinirmuktÃ÷ santi dhÃtavo yata dhÃtu«vityucyante / [114|10] santi kuÓalakli«ÂabhÃjanÃntarÃbhavasvabhÃvà api dhÃtava÷ / yÃstu pa¤ca gataya÷ / [114|11] ## [114|12] ## [114|13] aniv­tÃvyÃk­tà eva gataya÷ / anyathà hi gatisaæbheda÷ syÃt / [114|13-114|14] sattvÃkhyà eva ca nacÃntarÃbhavasvabhÃvÃ÷ / [114|14-114|15] praj¤yaptipÆktam "catas­bhiryonibhi÷ pa¤ca gataya÷ saæg­hÅtà natu pa¤cabhirgatibhiÓcatasro yonaya÷ / [114|15] kimasaæb­hÅtam / [114|16] antarÃbhava" iti / dharmaskandhe 'pi coktam "cak«urdhÃtu÷ katama÷ / [114|16-114|18] catvÃri mahÃbhÆtÃnyupÃdÃya yo rÆpaprasÃdaÓcak«uÓcak«urindriyaæ cak«urÃyatanaæ cak«urdhÃtunarikastairyagyonikaæ pait­vi«ayiko devyo mÃnu«yako bhÃvanÃmayo 'ntarÃbhavikaÓce"ti / [114|18-114|19] sÆtre 'pi ca bahi«k­to 'ntarÃbhavo gatibhya÷ / [114|19] kasmin sÆtre / [114|19-114|20] "sapta bhavà narakabhavastiryagbhava÷ pretabhavo devabhavo manu«yabhava÷ karmabhavo 'ntarÃbhava" iti / [114|20-114|21] atra hi pa¤ca gataya÷ sahetukÃ÷ sahÃgamanÃÓcoktÃ÷ / [114|21] atha eva cÃniv­tÃvyÃk­tÃ÷ sidhyanti / [114|22] taddheto÷ karmabhavasya tÃbhyo bahi«karaïÃt / kÃÓmÅrÃÓca sÆtraæ paÂhanti / [114|22-114|24] sthaviraÓÃriputreïoktaæ "nÃrakÃïÃmÃyu«mannÃsravÃïÃæ saæmukhÅbhÃvÃnnarakavedanÅyÃni karmÃïi karotyupacinoti / [114|24-114|25] te«ÃmÃyu«man kÃyavÃÇmanovaÇkÃnÃæ kÃyavÃÇmanodo«aka«ÃyÃïà narake«u rÆpaæ saæj¤Ã vedanà saæskÃro vij¤Ãnaæ vipÃko vipacyate / [114|26-224|26] nirv­tte vipÃke nÃraka iti saækhyÃæ gacchati / [114|26-114|27] tatrÃyu«mannÃrako nopalabhyate 'nyatra tebhyo dharmebhya" iti / [114|27] ato 'pyaniv­tÃvyÃk­tà eva gataya÷ / [114|27-115|01] prakaraïÃgranthastarhi parihÃryo "gati«u sarve 'nuÓayà anuÓerata" iti / [115|01-115|02] pratisaædhicittÃni hi gatÅnÃæ pa¤caprakÃrÃïi santyata÷ sapraveÓagatigrahaïÃdado«a eva / [115|02-115|03] grÃmagrahaïe grÃmopacÃra grahaïavat / [115|03] kuÓalakli«Âà apÅtyapare / [115|03-115|04] yaktÆktam "karmabhavasya tÃbhyo bahi«karaïÃ"diti / [115|04] nÃvaÓyaæ p­thagvacanÃdbahi«k­to bhavati / [115|04-115|05] tadyathà pa¤casu ka«Ãye«u kleÓad­«Âika«Ãyau p­thaguktau / [115|05] na ca d­«Âayo na kleÓÃ÷ / [115|05-115|06] evaæ karmabhavo 'pi gatiÓca syÃt / [115|06] p­thak cÃsya vacanaæ syÃt gatihetuj¤Ãpanítham / [115|07] antarÃbhave 'pye«a prasaÇga÷ / nÃyogÃt / gacchanti tÃmiti gati÷ / [115|07-115|08] nacÃntarÃbhavo gantavyaÓcyutideÓa evotpÃdanÃt / [115|08] ÃrÆpyà api gatirna bhavi«yanti / [115|09-015|09] cyutideÓa evotpÃdÃt / [115|09-115|10] evaæ tarhyantarÃbhavatvÃdevÃntarÃbhavo na gatirgatyantarÃlatvÃt / [115|10] yadi hi gati÷ syÃdantarÃbhava ityeva na syÃt / [115|10-115|11] yatarhi sthaviraÓÃriputreïoktaæ "nirv­tte vipÃke nÃraka iti saækhyÃæ gacchatÅ"ti / [115|11-115|12] nirv­tte vÅpÃka ityukta÷ natu vipÃka eveti / [115|12-115|13] yattarhyaktaæ "tatrÃyu«mannÃrako nopalabhyate 'nyatra tebhyo dharmebhya" iti / [115|13-115|14] gatigÃmina÷ pudgaladravyasya prati«edhaæ karoti nÃnyatra skandhebhya upalabhyate nÃraka iti na tu skandhÃntaraprati«edham / [115|14-115|15] avyÃk­tà eva tu gatayo varïyante vaibhëikai÷ / [115|15] tÃÓca vipÃkasvabhÃvà evetyeke / [115|15-115|16] aupacayikasvabhÃvà apÅtyapare / [115|17] atraiva pa¤cagatike dhÃtutraye yathÃkramaæ veditavyÃ÷ [115|18] ## [115|19] ## [115|20] ## [115|21-115|22] sÆtre ukta÷ "rupiïa÷ santi sattvà nÃnÃtvakÃyà nÃnÃtvasaæj¤inastadyathÃmanu«yÃstadekatyÃÓca devÃ÷ / [115|22] iyaæ prathamà vij¤Ãnasthiti÷ / katame punaste tadekatyà devÃ÷ / [115|23] kÃmÃvacarÃ÷ prathamaghyÃnabhÆmikÃÓca prathamÃbhinirv­ttavarjyÃ÷" / [115|23-115|24] nÃnÃtvena kÃya e«Ãmiti nÃnÃtvakÃyÃ÷ / [115|24] anekavarïaliÇgasaæsthÃnatvÃt / [115|24-115|25] nÃnÃtvena saæj¤Ã nÃnÃtvasaæj¤Ã / [115|25-115|24] sai«ÃmastÅti nÃnÃtvasaæj¤ina÷ / [115|25] sukhadu÷khÃdu÷khÃsukhasaæj¤itvÃt / [115|25-115|27] rÆpiïa÷ santi nÃnÃtvakÃyà ekatvasaæj¤inastadyathà devà brahmakÃyikà ye tatprathamÃbhinirv­ttÃ÷ / [115|27] iyaæ dvitÅyà vij¤Ãnasthiti÷ / [115|27-115|28] te hi prathamÃbhinirv­ttÃ÷ sarva ekaikasaæj¤ino bhavanti anena vayaæ brahmaïà s­«Âà iti / [115|28-115|29] brahmaïo 'pyevaæ bhavati mayaite s­«Âà ityabhinnakÃrasaæj¤ÃnÃdekatvasaæj¤ina÷ / [115|29-115|31] anyathaiva tu mahÃbrahmaïa ÃrohapariïÃha Ãk­tivigraho vÃgbhëà cÅvaradhÃraïaæ ca anyathà tatpar«ada iti nÃnÃtvakÃyÃ÷ / [115|31-116|02] yadidamuktaæ sÆtre "te«Ãmevaæ bhavati imaæ vayaæ sattvamadrÃk«ma dÅrghÃyu«aæ dÅrghamadhvÃnaæ ti«Âhantaæ yÃvadaho vatÃnye 'pi sattvà ihopapadyeranmama sabhÃmatÃyÃmi"ti / [116|02] asya ca sattvasyaiva¤cetasa÷ praïidhirvayaæ cehopapannà iti / [116|02-116|03] kathaæ tamadrÃk«u÷ / [116|03] ÃbhÃsvarasthà ityeke / [116|03-116|05] tato hi te pracyutÃ÷ kathamidÃnÅmalabdhÃyÃæ dvitÅyadhyÃnasamÃpattau tadbhÆmikaæ pÆrvenivÃsamasmÃr«u÷ labdhÃyÃæ và kathaæ mahÃbrahmÃlambanÃæ ÓÅlavrataparÃmarÓad­«Âiæ nivi«ÂÃ÷ / [116|05] antarÃbhavasthà adrÃk«urityapare / [116|06] tatrÃpi na dÅrghamadhvÃnamavasthÃtuæ saæbhava÷ pratibandhÃbhÃvÃditi / [116|06-116|07] kathaæ te«Ãmevaæ bhavati sma "imaæ vayaæ sattvamadrÃk«ma dÅrghÃyu«aæ dÅrghamadhvÃnaæ ti«Âhantami"ti / [116|08-116|09] tasmÃttatrasthà eva te tasya pÆrvav­ttÃntaæ samanusmaranta eva dÅrghamadhvÃnaæ ti«Âhantaæ d­«Âavanto d­«Âvà ca paÓcÃdadrÃk«metye«Ãæ babhÆva / [116|09-116|10] rupiïa÷ santi sattvà ekatvakÃyà nÃnÃtvasaæj¤inastadyathà devà ÃbhÃsvarÃ÷ / [116|10] iyaæ t­tÅyà vij¤Ãnasthiti÷ / [116|10-116|11] atra puna÷ paryantagrahaïÃtsakaladvitÅyadhyÃnagrahaïaæ veditavyam / [116|11-116|12] anyathà hi parÅttÃbhà apramÃïÃbhÃÓca kasyÃæ vij¤Ãnasthitau vyavasthÃpyeran / [116|12-116|13] tatrÃbhinnavarïaliÇgasaæsthÃnatvÃdekatvakÃyÃ÷ / [116|13] sukhasaæj¤itvÃdadu÷khÃsukhasaæj¤itvÃcca nÃnÃtvasaæj¤ina÷ / [116|14-116|15] te kila maulyÃæ bhÆmau saumanasyendriyaparikhinnÃ÷ sÃmantakÃdupek«endriyaæ saæmukhÅbhavanti / [116|15-116|16] sÃmantake copek«endriyaparikhinnÃ÷ punamaulyà bhume÷ saumanasyendriyaæ saæmukhÅkurvanti / [116|16-116|17] yathà kÃmaratiparikhinnà ÅÓvarà dharmaratiæ pratyanubhavanti dharmaratiparikhinnÃ÷ kÃmaratimiti / [116|17] nanu ca Óubhak­tsne«vapye«a prasÇga÷ / [116|17-116|18] na te«Ãæ tena sukhenÃsti parikheda÷ / [116|18] kiæ kÃraïam / [116|18-116|19] ÓÃntaæ hi tatsukhamaÓÃntaæ ca saumanasyaæ cetasa utplÃvakatvÃditi sautrÃntikà vyÃcak«ate / [116|19-116|20] sÆtra uktaæ "yathà te nÃnÃtvasaæj¤ina÷ / [116|20-116|22] tatra ye sattvà ÃbhÃsvare devanikÃye 'ciropapannà bhavanti naiva saævarttanÅkuÓalà na vivarttanÅkuÓalà asya lokasya te tÃmarci«aæ d­«Âvà bhÅtÃ÷ santa udvijante saævegamÃpadyante / [116|22] sahaivai«Ã 'rci÷ ÓÆnyaæ brÃhmaæ vimÃnaæ dagdhvà 'rvÃgÃgami«yatÅti / [116|23-116|24] tatra ye sattvà ÃbhÃsvare devanikÃye ciropapannÃ÷ saævarttanÅkuÓalà vivarttanÅkuÓalÃÓcÃsya lokasya te tÃn sattvÃn bhÅtÃnÃÓvÃsayanti / [116|24-116|25] mà bhai«Âa mí«Ã÷ mà bhai«Âa mÃr«Ã÷ / [116|25] pÆrvamapye«Ã 'rci÷ ÓÆnyaæ brÃhmaæ vimÃnaæ dagdhvà 'traivÃntarhite"ti / [116|26-116|27] ato 'rci«a Ãgamavyapagamasaæj¤itvÃt bhÅtà bhÅtasaæj¤itvÃcca te nÃnÃtvasaæj¤ino na sukhÃdu÷khÃsukhasaæj¤itvÃditi / [116|27-116|28] rÆpiïa÷ santi sattvà ekatvakÃyà ekatvasaæj¤inastadyathà devÃ÷ Óubhak­tsnÃ÷ / [116|28] iyaæ caturthÅ vij¤Ãnasthiti÷ / [116|28-117|01] tatrÃbhinnavarïasaæsthÃnaliÇgatvÃdekatvakÃyÃ÷ / [117|01] ekatvasaæj¤ina÷ sukhasaæj¤itvÃt / [117|01-117|02] tatra prathame dhyÃne kli«Âayà saæj¤ayà ekatvasaæj¤ina÷ / [117|02-117|03] dvitÅye kuÓalayà saæj¤ayà nÃnÃtvasaæj¤inast­tÅye vipÃkajayà saæj¤ayÃekatvasaæj¤ina÷ / [117|03-117|04] ÃrupyÃstrayo yathÃsÆtramityetÃ÷ sapta vij¤Ãnasthitaya÷ / [117|04] kà 'tra vij¤Ãnasthiti÷ / [117|04-117|05] tatpratisaæyuktÃ÷ pa¤ca skandhÃÓcatvÃraÓca yathÃyogam / [117|05] Óe«aæ kasmÃnnà vij¤Ãnasthiti÷ / p[11705] yasmÃt [117|06] #<Óe«aæ tatparibhedavat /># [117|07] kiæ puna÷ Óe«am / durgatayaÓcaturtha dhyÃnaæ bhavagraæ ca / [117|07-117|08] atra hi vij¤ÃnaparibhedÃ÷ santyata eva na vij¤Ãnasthiti÷ / [117|08] ka÷ puna÷ paribheda÷ yena vij¤Ãnaæ paribhidyate [117|08-117|09] tatrÃpÃye«u du÷khà vedanà paribheda upadhÃtidatvÃt / [117|09] catuteæ dhyÃne Ãsaæj¤ikamasaæj¤isamÃpattiÓca / [117|10] bhavÃgre nirodhasamÃpattiÓcittasantaticchedÃt / punarÃha / [117|10-117|11] yatrehasthÃnÃæ gantukÃmatà tatrasthÃnÃæ cÃvyuccalitukÃmatà 'sau vij¤Ãnasthitiruktà / [117|11-117|12] apÃye«u cobhayaæ nÃshi / [117|12-117|13] caturthe dhyÃne sattvà uccalitamÃnasÃ÷ p­thagjanà Ãsaæj¤ikaæ prave«ÂukÃmà ÃryÃ÷ ÓuddhÃvÃsÃn bhavÃgrÃnapaÂupracÃratvÃnna vij¤Ãnasthitiriti / [117|14] etÃÓca sapta vij¤Ãnasthitayo yathoktÃ÷ / [117|15] ## [117|16] e«u hi sattvà Ãvasanti svecchayà / [117|17] ## [117|18] ke punaranye / apÃyÃ÷ / te«u hi sattvà akÃmakÃ÷ karmarÃk«asairÃvÃsyante / [117|19] natvicchayà vasanti / atastena sattvÃvÃsà bandhanasthÃnavat / [117|19-117|20] anyatra sÆtre sapta vij¤Ãnasthitaya uktÃ÷ anyatra [117|21] ## [117|22] katamÃÓcatasra÷ / rÆpopagà vij¤Ãna sthitirvedanopagà saæj¤opagà saæskÃropagà iti / [117|23] tÃsÃæ ka÷ svabhÃva÷ / tà hi yathÃkramaæ / [117|24] ## [117|25] te puna÷ [117|26] ## [117|27] nÃnyatra bhÆmau / kiæ kÃraïam / prati«Âà hi sthiti÷ / [117|27-117|28] na ca visabhÃgabhÆmike«u skanhe«u vij¤Ãnaæ t­«ïÃvaÓÃt pratiti«ÂhatÅti / [117|28-117|29] kasmÃnna vij¤Ãnaæ vij¤Ãnasthitirucyate yathà saptasu vij¤Ãnasthiti«u pa¤ca skandhà iti / [117|29] sthÃtu÷ parihÃreïa sthitividhÃnÃt / [118|01] nahi sthÃtaiva sthitirucyate / [118|01-128|01] yathà na rÃjaiva rÃjÃsanamiti / [118|01-118|02] yÃæÓca dharmÃnabhiruhya vij¤Ãnaæ vÃhayati naunÃvikanyÃyena te dharmà vij¤Ãnasthitaya uktÃ÷ / [118|03] natu vij¤Ãnaæ vij¤ÃnamevÃruhya vÃhayatyato noktamiti vaibhëikÃ÷ / [118|03-118|04] yattarhi sÆtra uktaæ "vij¤Ãne ÃhÃre asti nandÅ asti rÃga iti / [118|04-118|05] yatrÃsti nandÅ asti rÃga÷ prati«Âhitaæ tatra vij¤ÃnamadhirƬhami"ti / [118|05] tatkatham / [118|05-118|06] "sapta ca vij¤Ãnasthitaya÷ pa¤caskandhasaæg­hÅtÃ" iti tatkatham / [118|06-118|07] evaæ tarhyabhedenopapattyÃyatanasaæg­hÅte«u skandhe«u sÃbhirÃmÃyÃæ vij¤Ãnaprav­ttau vij¤Ãnaæ vij¤Ãnasthiti÷ / [118|07-118|08] pratyekaæ tu yathà rÆpÃdayo vij¤Ãnasya saækleÓÃya bhavanti / [118|08] tasmÃccatas­«u vij¤Ãnasthiti«u [118|09] ## [118|10] ## [118|11] api ca k«etrabhÃvena bhagavatà catasro vij¤Ãnasthitayo deÓitÃ÷ / [118|11-118|13] vÅjabhÃvena ca sopÃdÃnaæ vij¤Ãnaæ k­tsnameveti na punarbÅjaæ bÅjasya k«etrabhÃvena vyavasthÃpayÃæbabhÆvetyabhiprÃyaæ parikalapayÃmÃsa / [118|13-118|14] ye dharmÃ÷ sahavarttino vij¤Ãnasya te 'sya k«etrabhÃvena sÃdhÅyÃæso bhavantÅti ta evÃsya sthitaya uktÃ÷ / [118|15-118|16] atha kathaæ saptabhirvij¤ÃnasthitibhiÓcatasro vij¤Ãnasthitaya÷ saæg­hÅtÃÓcÃtas­bhirvà sapta / [118|16] naiva hi saptabhiÓcatasro nÃpi catas­bhi÷ sapta / [118|17] ## [118|18] saægrahe vicÃryamÃïe catu«koÂikaæ veditavyam / [118|18-118|19] syÃtsaptabhi÷ saæg­hÅtaæ na catas­bhirityevamÃdi / [118|19] prathamÃ÷ koÂi÷ saptasu yaddhij¤Ãnam / [118|19-118|20] dvitÅyà apÃye«u caturthe dhyÃne bhavÃgre ca vij¤ÃnavarjyÃ÷ skandhÃ÷ / [118|20-118|21] t­tÅyà saptasu catvÃra÷ skandhÃÓcaturthyetÃnÃkÃrÃn sthÃpayitvà / [118|22] yaccaitat gatyÃdibhedabhinnaæ traidhÃtukamuktaæ veditavyÃ÷ / [118|23] ## [118|24] aï¬ajà yonirjarÃyujà saæsvedajà upapÃdukà yoni÷ / yonirnÃma jÃti÷ / [118|25] yuvÃntyasyÃæ sattvà miÓrÅbhavanti prasavasÃmyÃditi yoni÷ / aï¬ajà yoni÷ katamà / [118|26] ye sattvà aï¬ebhyo jÃyante / tadyathà haæsakro¤cacakravÃkamayÆraÓÆkaÓÃrikÃdaya÷ / [118|27] jarÃyujà yoi÷ katamà / ye sattvà jarÃyorjÃyante / [118|27-118|28] tadyathà hastyaÓvagomahi«akharavarÃhÃdaya÷ / [118|28] saæsvedajà yoni÷ katamà / [118|28-118|29] ye sattvà bhÆsaæsvedÃjjÃyante / [118|29] tadyathà k­mikÅÂapataÇgamaÓakÃdaya÷ / upapÃdukà yoni÷ katamà / [119|01] ye sattvà avikalà ahÅnendriyÃ÷ sarvÃÇgapratyaÇgopetÃ÷ sak­dupajÃyante / [119|01-119|02] ata eva upapadane (read: upapÃdane) sÃdhukÃritvÃdupapÃdukà ityucyante / [119|02] tadyathà devanÃrakÃntarÃbhavikÃdaya÷ / [119|03] atha kasyÃæ gatau kati yonaya÷ saævidyanta ityÃha [119|04] ## [119|05] manu«yÃÓcaturvidhÃ÷ / [119|05-119|07] aï¬ajÃstÃvadyathà kro¤cÅniryÃtau ÓailopaÓailau sthavirau m­gÃramÃtuÓca dvÃtriæÓat putrÃ÷ pa¤cÃlarÃjasya ca pa¤ca putraÓatÃni / [119|07] jarÃyujà yathedÃnÅm / [119|07-119|08] saæsvedajÃstadyathà mÃndhÃtucÃruÓpacÃrÆpacÃrukapotamÃlinyÃmrapÃlyÃdaya÷ / [119|08] upapÃdukÃ÷ puna÷ prÃthamakalpikÃ÷ / [119|08-119|09] evaæ tirya¤co 'pi caturvidhÃ÷ / [119|09] trividhà d­Óyanta eva / upapÃdukÃstu nÃgasuparïi prabh­taya÷ / [119|10] ## [119|11] ## [119|12] sarve nÃrakà antarÃbhavikÃ÷ devÃÓcopapÃdukà eva / [119|13] ## [119|14] apiÓabdÃdapyupapÃdukà iti / Ãyu«mate mahÃmaudgalyÃyanÃya pretÅ nivedayate [119|15] "pa¤ca putrÃnahaæ rÃtrau divà pa¤a tathà parÃn / [119|16] bhak«ayÃmi janitvà tÃn nÃsti t­ptistathÃpi me //" [119|17] katamà yoni÷ sarvasÃdhvÅ / upapÃdukà / [119|17-119|18] atha kimarthaæ caramabhaviko bodhisattva÷ prÃptopapattivaÓitve 'pi jarÃyurjÃæ yorni bhajate / [119|18-119|19] evaæ hi kriyamÃïe mahÃntamarthaæ paÓyati / [119|19-119|21] j¤Ãtisaæbandhena mahata÷ ÓÃkyavaæÓasya dharme 'vataraïÃrthaæ cakravarttivaæÓyo 'yamiti cÃnye«Ãæ bahumÃnÃdarÃvarjanÃrthaæ manu«yabhÆtà api cainÃæ siddhiæ gacchantÅti vineyÃnà mutsÃhÃrtham / [119|21-119|23] itarathà hyapraj¤ÃyamÃnakulagotra÷ ko 'pyayaæ mÃyÃpuru«a ityevaæ parikalpayeyurdeva÷ piÓÃca iti và yathà 'nyatÅrthyà apabhëante kalpaÓatasyÃtyayÃdevaævidho mÃyÃvÅ loke prÃdurbhÆya mÃyayà lokaæ bhak«ayatÅti / [119|24] apare tvÃhu÷ / [119|24-119|26] ÓarÅradhÃtÆnÃmavasthÃpanÃrthaæ ye«umanu«yà anye ca prajÃæ vij¤Ãya sahasraÓa÷ svargaæ ca prÃptà apavargaæ ceti upapÃdukÃnÃæ hi sattvÃnÃæ bÃhyabÅjÃbhÃvÃn m­tÃnÃæ kÃyo nÃvati«Âhate niÓÃnta iva tailapradyoto 'ntardhÅyate / [119|26-119|27] Ãdhi«ÂhÃnikÅm­ddhiæ bhagavata icchatÃæ na yukta ek«a parihÃra÷ / [119|27] praÓnÃtpraÓnÃntaramupajÃyate / [119|27-120|02] yadyapyupapÃdukÃnÃæ kÃyanidhanaæ na praj¤ayate kathamuktaæ sÆtre "upapÃduka÷ suparïÅ upapÃdukaæ nÃgamuddharati bhak«Ãrthami"ti / [120|02] noktaæ bhak«ayatÅtyapi tÆddharati bhak«Ãrthamaj¤atvÃdityado«a÷ / [120|02-120|03] bhak«ayati và yÃvanna m­to bhavati na pounrm­tasyÃsya t­«yatÅti / [120|04] katamà yoni÷ sarvavahvÅ / upapÃdukaiva / [120|04-120|05] sà hi dvigatÅ tis­ïÃæ ca pradeÓa÷ sarve cÃntarÃbhÃvikà iti / [120|06] ko 'yamastarÃbhÃvo nÃma / [120|07] ## [120|08-120|09] maraïabhavasyopapattibhavasya cÃntarà ya ÃtmabhÃvo 'bhinirvarttate deÓÃntaropapattisamprÃptaye so 'ntarÃbhava ityucyate / [120|09] gatyantarÃlatvÃt / [120|09-120|10] kathamayaæ jÃtaÓca nÃma nacopapanno bhavati / [120|11] ## [120|12] upapattigato hyupapanna ityucyate / padergatyarthatvÃt / [120|12-120|13] nacÃyaæ gamyadeÓamupagatontarÃbhavastasmÃnnopapanna÷ / [120|13] ka÷ punarasau deÓo gantavya÷ / [120|13-120|14] yatrÃk«iptasya vÅpÃkasyÃbhivyakti÷ samÃptiÓca / [120|14-120|15] vicchinna evopapattibhavo maraïabhavÃtsaæbhavatÅti nikÃyÃntarÅyÃ÷ / [120|15] tadetanne«yate / kiæ kÃraïam / yuktitaÓca ÃgamataÓca / [120|15-120|16] tatra tÃvat yuktiæ niÓrityocyate / [120|17] ## [120|18-120|19] santÃnavarttinÃæ hi dharmÃïÃmavicchedena deÓÃntare«u prÃdurbhÃvo d­«Âastadyathà vrÅhisantÃnasya / [120|19-120|920] tasmÃdasyÃpi sattvasantÃnasyÃvicchedena deÓÃntare«u prÃdurbhÃvo bhavi«ïu÷ / [120|20-120|21] vicchinno 'pi d­«Âa÷ prÃdurbhÃvastadyathà ÃdarÓÃdi«u bimbÃt pratibimbasya / [120|21] evaæ maraïabhavÃdupapattibhavasya syÃt / [120|22] ## [120|23] pratibimbaæ nÃmÃnyadevotpadyate dharmÃhntaramityasiddhametat / [120|23-120|24] siddhÃvapi ca satyÃmasÃmyÃdanidarÓanaæ bhavati / [120|24] kathaæ tÃvadasiddham / [120|25] ## [120|26] tatraiva hi deÓe ÃdarÓarÆpaæ d­Óyate pratibimbaæ ca / [120|26-120|27] na caikatra deÓe rÆpadvayasyÃsti sahabhÃva ÃÓrayabhÆtabhedÃt / [120|27-120|30] tathà digbhedavyavasthiterekasminvÃpyambudeÓe svÃbhimukhadeÓasthÃnÃæ rÆpÃïÃmanyo 'nyaæ pratibimbakamupalabhyate natvekatra rÆpe dvayo÷ paÓyato÷ sahadarÓanaæ na bhavatÅti na tatra rÆpÃntaropapattiryuktà / [120|30-121|01] chÃyÃtapayoÓca dvayo÷ sahaikatrabhÃvo na d­«Âa÷ / [121|01-121|02] upalabhyate ca chÃyÃstha ÃdarÓe sÆryasya prativimbakamiti na yukto 'sya tatra prÃdurbhÃva÷ / [121|02] athavà "sahaikatra dvayÃbhÃvÃdi"ti katamasya dvayasya / [121|02-121|03] ÃdarÓatalasyendupratibimbakasya ca / [121|03-121|04] anyatraiva hi deÓe ÃdarÓatalaæ bhavatyanyatraivÃntargataæ candrapratibimbakaæ d­Óyate kÆpa ivodakam / [121|04-121|05] tacca tatropapadyamÃnaæ nÃnyatropalabhyate / [121|05] ato nÃstyeva tat ki¤cit / [121|05-121|06] sÃmagryÃstu sa tasyÃstÃd­Óa÷ prabhÃvo yattathà darÓanaæ bhavati // [121|06] acintyo hi dharmÃïÃæ hi dharmÃïÃæ Óaktibheda÷ / [121|06-121|07] evaæ tÃvandasiddhatvÃt / [121|07] kathamasÃmyÃdanidarÓanaæ bhavati / [121|08] ## [121|09] nahi vimvasya pratibimbakaæ santÃnabhÆtamÃdarÓasantÃnasaævaddhatvÃt sahabhÃvÃcca / [121|10] yathà maraïasyopapattibhava÷ / [121|10-121|11] santÃnaæ ca pratyavicchedena deÓÃntare«u prÃdurbhÃva udÃh­ato nÃsantÃnamityasÃmyaæ d­«ÂÃntasya pratibimbasya ca / [121|12] ## [121|13] dvÃbhyÃæ hi kÃraïÃbhyÃæ pratibimbasyodayo bhavati / [121|13-121|14] bimbÃccÃdarÓà cceti yat prÃdhÃnaæ kÃraïaæ tadÃÓrityotpadyate / [121|14-121|16] nacaivamupapattibhavasyÃpi dvÃbhyÃæ kÃraïÃbhyÃæ saæbhavo maraïabhavÃccÃnyataÓca pradhÃnabhÆtÃdityato 'pyayamasamÃno d­«ÂÃnta÷ / [121|16] na ca yuktamuktaæ bÃhyameva cetanaæ ÓukraÓoïitaæ pradhÃnakÃraïamiti / [121|16-121|17] yatra cÃndhakÃïa eva prÃdurbhÃva upapÃdukÃnÃæ tatra kiæ parikalpyate / [121|17-121|18] evaæ tÃvadyuktito ne«yate / [121|18] na marÃïabhavÃdvicchinna upapattibhavaprÃdurbhÃva÷ / tasmÃdastyevÃntarÃbhava÷ / [121|19] kaïÂhokteÓcÃsti [121|20] sÆtra uktaæ "sapta bhavÃ÷ / [121|20-121|21] narakabhavastiryagbhava÷ pretabhavo devabhavo manu«yabhava÷ karmabhavo 'ntarÃbhava iti / [121|21] naitatsÆtraæ tairÃmnÃyate / itastarhi [121|22] ## [121|23] "trayÃïÃæ sthÃnÃnÃæ saæmukhÅbhÃvÃt mÃtu÷ kuk«au garbhasyÃvakrÃntirbhavati / [121|23-121|24] mÃtà kalyà spi bhavati ­tumatÅ ca / [121|24] mÃtÃpitarau raktau bhavata÷ sanipatitau ca / [121|25] gandharvaÓca pratyupasthito bhÃtÅ"ti / antarÃbhavaæ hitvà ko 'nyo gandharva÷ / [121|26] etadapi naiva tairÃmnÃyate / kathaæ tarhi / "skndhabhedaÓca pratyupasthito bhavatÅ"ti / [121|27] yadyevamÃÓvalÃyanasÆtraæ kathaæ nÅyate / [121|27-121|28] "jÃnanta bhavanto yo 'sau gandharva÷ pratyupasthita÷ / [121|28] k«atriyo và 'sau brÃhmaïo và vaiÓyo và ÓÆdro và / [121|28-122|01] yadi và pÆrvasyà diÓa Ãgato yadi và dak«iïasyà paÓcimÃyà uttrasyÃ" iti / [122|02] nahi skandhabhedasyÃgamanaæ yujyate / athaitadapi na paÂhacyate / itastarhi / [122|03] ## [122|04] "pa¤cÃnÃgÃmina" ityuktaæ bhagavatà / [122|04-122|05] antarÃparinirvÃyÅ upapadyaparinirvÃyÅ anabhisaæskÃraparinirvÃyÅ sÃbhisaæskÃraparinirvÃyÅ ÆrdhvastrotÃÓceti / [122|05-122|06] asatyantarÃbhave kathamantarÃparinirvÃyÅ nÃma syÃt / [122|06] antarà nÃma devÃ÷ santÅtyeke / [122|07] upapadyÃdayo 'pi hi nÃma devà evaæ sati prasajyate / tasmÃnyeyaæ kalpanà sÃdhvÅ / [122|08] itaÓca [122|09] ## [122|10] "sapta satpuru«agataya÷" ityatra sÆtre / antarÃparinirvÃyiïastraya uktÃ÷ / [122|10-122|11] kÃladeÓaprakar«abhedena / [122|11-122|12] tadyathà parÅtta÷ sakalikÃgnirabhinivarttamÃna eva parinirvÃyÃdevaæ prathama÷ / [122|12] tadyathà 'ya÷ prapÃÂikà utpatantyeva nirvÃyÃdevaæ dvitÅya÷ / [122|12-122|13] tadyathà 'ya÷prapÃtikà utplutya p­thivyÃmapatitaiva nirvÃyÃdevaæ t­tÅya÷ / [122|13-122|14] nacaivamantarà nÃma devÃstriprakÃrÃ÷ kÃladeÓaprakar«abhinnÃ÷ santÅti kalpanaiveyaæ kevalà // [122|14] anye punarÃhu÷ / [122|15-122|16] ÃyupramÃïÃntare và devasamÅpÃntare và ya÷ kleÓÃn prajahÃti so 'ntarÃparinirvÃyÅ / [122|16-122|17] sa punardhÃtugato và parinirvÃti saæj¤Ãgato và vitarkagato và / [122|17] tena trividho bhavatÅti / [122|17-122|18] prathamo và rÆpadhÃtau nikÃyasabhÃgaparigrahaæ k­tvà parinirvÃti / [122|18] dvitÅyo devasam­ddhiæ cÃnubhÆya / [122|18-122|19] t­tÅyo devÃnÃæ dharmasaægÅtimanupraviÓya / [122|19-122|21] upapadyaparinirvÃyÅ puna÷ prakar«ayuktÃæ saægÅtimanupraviÓya parinirvÃti bhÆyasà và ÃyurÆpahatya nopapannamÃtra eveti ta ete sarve 'pi ÓakalikÃdid­«ÂÃntairna saævadhyante / [122|21] deÓagativiÓe«ÃbhÃvÃt / [122|21-122|22] Ãrupye«vapi cÃntarÃparinirvÃyÅ paÂhyetÃyu÷pramÃïÃntare parinirvÃïÃt / [122|22] na ca paÂhyate / [122|23-122|24] "dhyÃnaiÓcatasro daÓikà Ãrupyai÷ saptikÃtrayam / saæj¤ayà «aÂÂikÃæ k­tvà vargo bhavati samudita÷ // [122|25] ityetasyÃyurdÃnagÃthÃyÃm / tasmÃdetadapi sarvaæ kalpanÃmÃtram / [122|26] athaitÃnyapi sÆtrÃïi tairnÃmnÃyante / [122|26-123|01] kimidÃnÅæ kurmo yacchÃstà ca parinirv­ta÷ ÓÃsanaæ cedamanÃyakaæ bahudhà bhinnaæ bhidyate cÃdyÃpi yathecchaæ granthataÓcÃrthataÓca / [123|01-123|02] ye«Ãæ tu tÃvadayamÃgama÷ pramÃïaæ te«ÃmÃgamato 'pi siddho 'ntarÃbhava÷ / [123|02-123|03] yattarhi sÆtra uttam "atha ca punardÆ«Å mÃra÷ svaÓarÅreïÃvicau mahÃnarake prapatita" iti / [123|03] tat kathamiti / [123|04] sa hi jÅvanneva nÃrakÅbhirjvÃlÃbhirÃliÇgita÷ / [123|04-123|05] kÃlalæ k­tvà 'ntarÃbhavenÃvÅciæ prÃpta ityayaæ tatrÃbhipraya÷ / [123|05-123|06] atyudÅrïaparipÆrïÃni hi karmÃïi kÃyasya nik«epaæ na pratÅk«ante / [123|06] ato 'sya d­«ÂadharmavedanÅyaæ karma pÆrvaæ vÅpakvaæ paÓcÃdupapadyavedanÅyamiti / [123|07-123|08] idamidÃnÅæ kathaæ nÅyate "pa¤cÃnantaryÃïi karmÃïi yÃni k­tvopacitya samanantaraæ narake«Æpapadyata" iti / [123|08] anyÃæ gatimagatvetyabhiprÃya÷ / [123|08-123|09] upapadyavedanÅyatvaæ tatra karmaïo dyotitam / [123|09] atha yathÃrutaæ kalpyate / pa¤caiva k­tvà naikamiti prÃpnoti / [123|09-123|10] kriyÃnantaraæ ca / [123|10] na kÃlÃntaraæ jÅvitvà ko và 'ntarÃbhavasyopapadyamÃnatvaæ necchati / [123|10-123|11] antarà bhavenaiva hyasau maraïÃntaraæ narake«Æpapadyate / [123|11] abhimukhatvÃt / [123|11-123|12] na ca brÆma upapanno bhavatÅti / [123|12] iyaæ tarhi gÃthà kathaæ nÅyate [123|13-123|14] "upanÅtatayà jarÃtura÷ saæprÃpto hi mamÃntikaæ dvija / vÃso 'pi hi nÃsti te 'ntarà pÃtheyaæ ca na vidyate tave" ti // [123|15] atrÃpi manu«ye«vantarÃvÃso nÃstÅtyabhiprÃya÷ / [123|15-123|16] athavà 'ntarÃbhave 'pyasya vÃso nÃstyupapattideÓasaæprÃptiprati gamanÃdhi«ÂhÃnÃditi / [123|16-123|17] ayamatrÃbhiprÃyo nÃyamabhiprÃya iti duta evaitat / [123|17] tulya e«a bhavato 'pyanuyoga÷ / [123|17-123|18] tasmÃdubhayasminnapi pak«e yathhottasÆtrÃvirodhÃnna bhavatyetadantarÃbhavasyÃbhÃve j¤Ãpakam / [123|18-123|19] j¤Ãpakaæ hi nÃmÃgatikà gatiriti / [123|20] atha kÃæ gatiæ gami«yata÷ kimÃk­tirantarÃbhavo 'bhinivarttate / [123|21] ## [123|22] yenaiva karmaïà gatirÃk«ipyate tenaivÃntarÃbhavastatprÃptaye / [123|22-123|23] ato yÃæ gatiæ gantà bhavati tasyÃæ gatau ya Ãgami«yatpÆrvakÃlabhavastasyaivÃsyÃk­tirbhavati / [123|23-123|25] evaæ tarhi ÓunÅprab­tÅnÃmekasmin kuk«au päcagatiko 'ntarÃbhavo 'bhinirvarttate iti nÃrako 'ntarÃbhava÷ kuk«iæ nirdahet / [123|25-123|26] pÆrvakÃlabhave 'pi tÃvannÃrakà na nityaæ prajvalità bhavantyutsade«u bhramanta÷ kiæ punarantarÃbhavikÃ÷ / [123|26] astu và prajvalita÷ / [123|26-123|27] sa tu yathà na dra«Âuæ Óasyate tathà na spra«ÂumapyacchatvÃdÃtmabhÃvasyetyacodyametat / [123|27-123|28] antarÃbhavÃnÃmapyanyonyaæ kuk«ÃvasaæÓle«ÃtkarmapratibandhÃcca na dÃha÷ / [123|28-124|01] pramÃïaæ tu yathà pa¤ca«a¬var«asya dÃrakasya sa tu «aÂindriyo bhavati bodhisattvasya punaryathà saæpÆrïayÆna÷ salak«aïÃnuvya¤janaÓca / [124|01-124|02] ata evÃntarÃbhavasthena mÃtu÷ kuk«iæ praviÓatà koÂÅÓataÓcÃturdvÅpikÃnÃmavabhÃsita÷ / [124|03] yattarhi mÃtà bodhisatvasya svapne gajapotaæ pÃï¬araæ kuk«iæ praviÓantamadrÃk«Åt / [124|03-124|04] nimittamÃtraæ tat tiryagyoneÓciravyÃv­ttatvÃt / [124|04] tadyathà k­kÅ rÃjà daÓa svapnÃnadrÃk«Åditi / [124|05-124|06] "karikÆpasaktu candanakalabhÃrÃmÃsta thà kaperabhi«eka÷ / aÓucikapi÷ paÂakalahÃviti daÓa d­«Âà n­peïa k­kiïà svapnÃ÷" // [124|07] naiva cÃntarÃbhavika÷ kuk«iæ bhittvà praviÓatyapi tu mÃturyonidvÃreïa / [124|07-124|08] ata eva yamalayorya÷ paÓcÃt prajÃyate sa jyÃyÃnucyate ya÷ pÆrvaæ sa kanÅyÃniti / [124|08] dharmasÆtravibhëyaæ kathaæ nÅyate / [124|09-124|10] "vÃraïa tvamupagamya pÃï¬araæ «a¬vi«Ãïaruciraæ catu«kramam / mÃt­garbhaÓayanaæ viÓe«asaæprajÃnan­«irÃÓramaæ yatheti" // [124|11] naitadavaÓyanetavyam / nahyetat sÆtraæ na vinaya÷ nÃbhidharma÷ / kÃvyametat / [124|11-124|12] kavÅnÃæ ca kÃvyaæ samÃyojayatÃæ kecit bhÃvÃ÷ samÃropità gacchanti / [124|12] athavà netavyameva / [124|12-124|13] yathà 'sya mÃtà svapne taæ praviÓantamadrÃk«ittathà so 'pi gÃthÃmakÃr«Åditi / [124|13-124|14] rÆpÃvacaro 'pyantarÃbhava÷ saæpÆrïapramÃïa÷ savastraÓca prÃdurbhavati / [124|14] apatrÃpyotsadatvÃt / [124|14-124|15] bodhisattvasya savastra÷ ÓuklÃyÃÓca bhik«uïyÃ÷ praïidhÃnavaÓÃdhyÃvantameva parive«Âità nirdagdhà / [124|15] anyo nagna÷ / [124|15-124|16] kÃmadhÃtoranapatrÃpyotsadatvÃt / [124|17] atha ko 'yaæ pÆrvakÃlabhavo nÃma / [124|18] ## [124|19] bhavo hi nÃmÃviÓe«eïa pa¤copÃdÃnaskandhÃ÷ / sa eva caturdhà bhidyate / antarÃbhavo yathokta÷ / [124|20] upapattibhabo gatÅ«u pratisandhik«aïa÷ / [124|20-124|21] tasmÃt pareïa maraïak«aïaæ paryudasyÃnya÷ sarvo bhava÷ pÆrvakÃlabhava÷ / [124|21] caramak«aïo maraïabhabo yata ÆrdhvamantarÃbhavo bhavati rÆpi«u cetsattve«Æpapadyate / [124|22] sa cÃyamantarÃbhava÷ / [124|23] ## [124|24] samÃnajÃtÅyairevÃntarÃbhavikaird­Óyate / [124|24-125|01] ye«Ãæ ca divyaæ cak«u÷ suviÓuddhamabhij¤Ãmayaæ ta enaæ paÓyanti / [125|01] upapattik«u«Ã tu na d­Óyate / jÃtyarthamacchatvÃt / [125|01-125|02] devÃntarÃbhavika÷ sarvÃn paÓyati / [125|02] manu«yapretatiryagnÃrakÃntarÃbhavikÃ÷ pÆrva pÆrvamapÃtyetyapare / [125|03] ## [125|04] ­ddhirÃkÃÓagamanam / karmaïà ­ddhi÷ karmarddhi÷ / tasyà vega÷ karmarddhivega÷ ÓÅgratà / [125|05] so 'syÃstÅti karmarddhivegavÃn / yenÃsau na Óakyo buddhairapi pratibanddhum / [125|05-125|06] karmaïo 'sya balÅyastvÃt / [125|07] ## [125|08] samagrapa¤cendriya÷ / [125|09] ## [125|10] pratighÃta÷ pratigha÷ / so 'syÃstÅti pratighavÃn / na pratighavÃnapratighavÃn / [125|10-125|11] vajrÃdibhirapyanivÃryatvÃt / [125|11-125|12] tathà hi pradÅptÃya÷piïdabhede tanmadhyasaæbhÆta÷ krimirÆpalabdha÷ ÓrÆyate / [125|12] yasyÃæ ca gatau sa utpatsyamÃnastasyÃ÷ sarvathà / [125|13] ## [125|14] nahi kadÃcinmanu«yÃntarÃbhavo 'ntardhÃya devÃntarÃbhavo bhavatyanyo và / [125|14-125|15] niyatamanena yÃmeva gatimadhik­tyÃbhinirv­ttastasyÃmevopapattavyam nÃnyasyÃmiti / [125|16] kiæ punarantarÃbhavo 'pi kÃmÃvacara÷ kava¬ÅkÃramÃhÃraæ bhuÇkte / omityÃha / na tvaudÃrikam / [125|17] kiæ tarhi / [125|18] ## [125|19] ata eva gandharva ityucyate / dhÃtÆnÃmanekÃrthatvÃt / hrasvatvaæ Óakandhukarkandhuvat / [125|19-125|20] alpeÓÃkhyastu durgandhÃharo maheÓakhya÷ sugandhÃhÃra÷ / [125|20] kiyantaæ kÃlamavati«Âhate / nÃsti niyama iti bhadanta÷ / [125|21] yÃvadupapattisÃmagrÅæ na labhate nahi tasyÃyu«a÷ p­thagevÃk«epa÷ / ekanikÃyasabhÃgatvÃt / [125|21-125|22] itarathà hi tasyÃyu«a÷ k«ayÃnmaraïabhava÷ prasajyeta / [125|22-126|01] yadyÃsumero÷ sthalaæ mÃæsasya syÃttatsarva var«Ãsu krimÅïÃæ pÆryeta / [126|01-126|02] kimidÃnÅæ tatpratÅk«Ã eva te«ÃmantarÃbhavà Ãsan kuto yà tadà tebhyo gatà iti vaktavyam / [126|02] naitadÃgataæ sÆtre ÓÃstre và / [126|02-126|03] evaæ tu yujyate / [126|03] gandharasÃbhig­ddhÃnÃmalpÃyu«Ãæ jantÆnÃmanto nÃsti / [126|03-126|05] te taæ gandhaæ ghrÃtvà gandharasÃbhig­ddhÃ÷ kÃlaæ kurvanta÷ krimibhÃvasaævarttanÅyaæ karma pravodhya tayà t­«ïayà krimi«Æpapadyanta iti / [126|05-126|07] athavà nÆnaæ tatpratyayapracÆra eva kÃle tatsaævarttanÅyÃni karmÃïi vÅpÃkÃbhinirv­ttau v­ttiæ labhnte nÃnyatra / [126|07-126|08] tathÃhi cakravarttisaævarttanÅyÃni karmaïi aÓÅtivar«asahasrÃyu«i prajÃyÃæ vahutarÃyu«i và cakravarttino jÃyante nÃnyasyÃm / [126|08-126|09] ata eva coktaæ bhagavatà "acintya÷ sattvÃnÃæ karmavipÃka" iti / [126|09] saptÃhaæ ti«ÂhatÅti bhadantavasumitra÷ / [126|09-126|10] yadi tÃvatà sÃmagrÅæ na labhate tatraiva punaÓcyutyà jÃyante / [126|10] sapta saptÃhÃnÅtyapare / [126|10-126|11] alpaæ kÃlamiti vaæbhëikÃ÷ / [126|11-126|12] sa hi saæbhavai«itvÃtsamdhÃvagatvà samdhiæ badhnÃtÅti yathÃtvasamagrÃ÷ pratyayà bhavanti / [126|12] niyataæ cÃnena tasmin deÓe tasyÃæ jÃtau janitavyaæ bhavati / [126|12-126|13] tadà karmÃïyeva pratyayÃnÃæ sÃmagrÅmÃvahanti / [126|13-126|14] athÃniyÃtaæ tato 'nyatra deÓe tasyÃæ jÃtau jÃyate sad­Óyà mityapare / [126|14-126|15] tadyathà gavÃmÆ«masu maithunasya prÃcuryaæ Óaradi ÓunÃæ ­k«ÃnÃæ hemante cÃk«vÃnÃm / [126|15-126|17] gavayaÓ­gÃlakharatarak«ÃïÃæ puna÷ kÃlo nÃstÅti yenÃnyatra kÃle go«Æpapattavyaæ sa gavaye«Æpapadyate yena Óvas sa Ó­gÃle«u yenÃÓvesu sa gardabhe«u yena ­k«e«u sa tarak«e«Æpapadyate iti / [126|17-126|18] na tvasya nikÃyasabhÃgÃntarÃbhavo nÃnyatra nikÃyasabhÃge ÓakyamutpattumekakÃmÃk«epÃditi vaktavyametat / [126|19] sa khalve«a gatideÓasaæprÃptyarthaæ prÃdurbhÆto 'ntarÃbhava÷ [126|20] ## [126|21] sa hi karmaprabhÃvasaæbhÆtena cak«u«Ã sudÆrastho 'pi svamupapattideÓaæ prek«ate / [126|21-126|22] tatrÃsya mÃtÃpitrostÃæ vipratipattiæ d­«Âvà puæsa÷ sata÷ pauæsno rÃga utpadyate mÃtari stryà satyà straiïo rÃgÃ÷ udpadyate pitari / [126|22-126|23] viparyayÃt pratigha÷ / [126|23-126|24] evaæ paÂhacyate praj¤aptau "gandharvasya tasmin samaye dvayoÓcittayoranyatarÃnyataraccittaæ saæmukhÅbhÆtaæ bhavatyanunayasahagataæ và pratighasahagataæ veti / [126|24-126|25] sa tÃbhyÃæ viparyasto rantukÃmatayà tam deÓamÃÓli«ya tÃmavasthÃmÃtmanyadhimucyate / [126|25-126|26] tasmiæÓcÃÓucau garbhasthÃnasaæprÃpte jÃtahar«o 'bhiniviÓate / [126|26-126|27] tato 'sya skandhà ghanÅbhavantyantarÃbhavaskandhÃÓcÃntardhÅyante ityupapanno bhavati / [126|27-126|28] sa cetpumÃn bhavati mÃturdak«iïakuk«imÃÓritya p­«ÂhÃbhimukha utkeÂuka÷ saæbhavatyatha strÅ tato vÃmakuk«imÃÓrityodarÃbhimukhÅ / [127|01] athedÃnÅæ napuæsakaæ tadyena rÃgeïÃÓli«Âaæ tathà ti«Âhati / [127|01-127|02] na cÃstyantarÃbhavo vyantara÷ sakalendriyatvÃt/ [127|02-127|03] atha÷ strÅbhÆta÷ puru«abhÆto và 'nupraviÓya yathÃsthÃnaæ ti«Âhati paÓcÃt garbha ÃpyÃyamÃno napuæsakaæ bhavatÅti" / [127|03] idaæ vicÃryate / [127|03-127|05] kimasya ÓukrakÓoïitamahÃbhÆtÃnyevendriyÃÓrayabhÃvamÃpadyante karmavaÓÃdÃhosvit bhÆtÃntarÃïyeva karmabhirjÃyante / [127|05] tÃnyupaÓrityeti / tÃnyevetyeke / [127|05-127|06] anindriyaæ hi ÓukraÓoïitamantarÃbhavena sÃrdhaæ nirudhyate sendriyaæ prÃdurbhavati / [127|06-127|07] vÅjÃÇduranirodhotpÃdanyÃyena yattatkÃlamityÃkhyÃyate / [127|07-127|08] evaæ ca k­tvedaæ sÆtrapadaæ sÆtre sÆnÅtaæ bhavati "mÃtÃpitraÓucikalalasaæbhutasye"ti / [127|08-127|09] tathà "dÅrgharÃtraæ yu«mÃbhirbhik«iva÷ katasi÷ saævarddhità rudhiravindurÆpÃtta" iti / [127|09] bhÆtÃntarÃïyevetyapare / tadyathÃparïakrime÷ / [127|09-127|10] aÓucisaæniÓrayotpattyabhisaæbandhivacanÃttu kalalasya sÆtrÃvirodha iti / [127|10-127|11] evaæ tÃvadaï¬ajÃæ jarÃyujÃæ ca yorni pratipadyate / [127|11] anyatra tu yathÃyogaæ vaktavyamityÃhu÷ / [127|11-127|12] tatra cÃyaæ yogo d­Óyate [127|13] gandhasthÃnÃbhikÃmo 'nya÷ [127|14-127|15] saæsvedajÃæ yoniæ pratipadyamÃna upapattisthÃnaæ gatvÃbhilëÃt gacchatyamedhyaæ medhyaæ và yathÃkramam / [127|15] upapÃdukÃæ tu yoniæ prapadyamÃna÷ sthÃnÃbhilëÃt / [127|15-127|16] kathaæ narake«u sthÃnÃbhilëa÷ / [127|16] viparyastabuddhitvÃt / [127|16-127|17] sa hi ÓÅtavÃtavar«Ãbhi«ekairÃtmÃnaæ bÃdhyamÃnaæ paÓyati narake«u cÃgniæ dÅpyamÃnam / [127|17-127|18] tatra u«ïÃbhilëÃddhÃvati / [127|18-127|19] punastaptavÃtÃtapÃgnisaætÃpairÃtmÃnaæ bÃdhyamÃnamanupaÓyan Óaityaæ ca narake«u ÓÅtÃbhilëÃddhÃvati / [127|19-127|20] yad avasthas tad upapattisaævarttanÅyaæ karmÃkÃr«Åt tadavasthÃtmÃnaæ tÃÓca sattvÃn paÓyan dhÃvatÅti pÆrvÃcÃryÃ÷ / [127|20-127|21] tatra punardevÃntarÃbhava Ærdhvaæ gacchatyà sanÃdivotti«Âhan manu«yatiryakpretÃnÃæ manu«yÃdivat / [127|22] #<ÆrdhvapÃdastu nÃraka÷ // VAkK_3.15 //># [127|23-127|24] "te vai patanti narakÃdÆrdhvapÃdà avÃÇmukhÃ÷ / ­«ÅïÃmabhivaktÃra÷ saæyatÃnÃæ tapasvinÃm" iti // [127|25] gÃthÃbhidhÃnÃt / [127|26] yaduktaæ "viparyastamatiryÃtÅ"ti / [127|26-127|27] kimavaÓyaæ sarvo 'ntarÃbhavastathà mÃtu÷ kuk«imavakrÃmati / [127|27] nityÃha / kiæ tarhi / catasro garbhÃvakrÃntaya÷ sÆtra uktÃ÷ / katamÃÓcatasra÷ / [128|01] ## [128|02] ti«Âhati ni«krÃmati sà saæprajÃnan / [128|03] ## [128|04] saæprajÃnanniti varttate / praviÓatyapÅtyapik«abdÃt / [128|05] ## [128|06] ## [128|07] saæprÃjÃnan praviÓati ti«Âhatyapi / [128|08] ## [128|09-128|10] kaÓcit puna÷ sarvÃïyevÃsaæprajÃnan karoti praviÓatyasaæprajÃnan ti«Âhati ni«krÃmatyapi / [128|10] etÃÓcatasro garbhÃvakrÃntaya÷ pratilomaæ nirdi«ÂÃ÷ / [128|11] ÓlokabandhÃnuguïyata÷ / [128|12] ## [128|13] aï¬aja÷ sattvo nityaæ mƬha eva sarvÃïi karoti / kathamaï¬ÃjjÃto garbhaæ praviÓati / [128|14] yo 'pi jani«yate so 'pyaïdaja÷ / athavà bhÃvinyÃpi saæj¤ayà nirdeÓÃ÷ kriyante / [128|15] tadyathà "saæk­tamabhisaæskarotÅ"ti sÆtre odanaæ pacatÅti saktum pina«ÂÅti loke / [128|16] tasmÃnnai«a do«a÷ / [128|17] kathaæ punarasaæprajÃnan mÃtu÷ kuk«iæ praviÓati yÃvanni«krÃmati kathaæ và saæprajÃnan / [128|18-128|19] alpeÓÃkhyasya tÃvatsattvasya mÃtu÷ kuk«iæ praviÓata÷ evaæ vÅparÅtau saæj¤Ãdhimok«au pravarttete / [128|19] vÃto vÃti devo var«ati / [128|19-128|21] ÓÅtaæ durdinaæ mahato và janakÃyasya kolÃhalaæ hnta t­ïagahanaæ và praviÓÃmi vanagahanaæ và t­ïakuÂÅæ và parïakuÂÅæ và v­k«amÆlaæ và sarpÃmi kuï¬ayamÆlaæ veti / [128|21-128|22] ti«Âhato 'pye«u ti«ÂhÃmiti ni«krÃmato spyebhyo niryÃmÅti / [128|22-128|23] maheÓÃkhyasya tu sattvasyÃrÃmaæ và praviÓÃmyudyÃnaæ vÃprÃsÃdaæ và 'bhirohÃmi kÆÂÃgÃraæ và paryaÇka veti / [128|23] tathà ti«ÂhÃmi niryÃmÅti / [128|23-128|24] evaæ tÃvadasaæprajÃnan praviÓati yÃvanni«krÃmati / [128|24-128|25] saæprajÃnaæstu samyak prajÃnÃti mÃtu÷ kuk«iæ praviÓÃmyatraiva ti«ÂhÃmi ata eva niryÃmiti / [128|25-128|26] nÃsya viparÅtau saæj¤Ãdhimok«au pravarttete / [128|26] atra punarapadiÓyate / [128|27] ## [128|28] cakravarttinaÓca svayaæbhuvoÓca pratyekabuddhasaæbuddhayoÓca / yathÃkramamityante vak«yati / [128|28-128|29] tatra prathamà cakravarttina÷ / [128|29] sa hi praviÓatyeva saæprajÃnan na ti«Âhati nÃpi ni«krÃmati / [128|30] pratyekabuddhasti«Âhatyapi / buddho ni«krÃmatyapi / atrÃpi bhÃvinyà saæj¤ayà nirdeÓa÷ / [129|01] ## [129|02] viÓadakarmaïÃmdÃrapuïyakriyÃïÃæ prathamà / [129|02-129|03] viÓadaj¤ÃnÃnÃæ bÃhuÓrutyak­tapravicayÃnÃæ dvitÅyà / [129|03] viÓada puïyakarmaj¤ÃnÃnÃæ t­tÅyà / [129|03-129|04] ta eva tvete cakravarttyÃdaya evaæbhÆtà yujyante yathÃkramam / [129|04] Óe«ÃïÃæ caturthÅti siddhaæ bhavati / [129|05] atredÃnÅæ bÃhyakà ÃtmavÃdaæ parig­hyotti«Âhante / [129|05-129|06] yadi sattvo lokÃntaraæ saæcaratÅti pratij¤Ãyate siddha Ãtmà bhavatÅti / [129|06] sa e«a prati«idhyate [129|07] ## [129|08] kÅd­Óa Ãtmà ya imÃn nik«ipatyanyÃÓca skndhÃn pratisaædadhÃtÅti parikalpyate / [129|09] sa tad­Óo nÃstyantarvyÃpÃrapuru«a÷ / [129|09-129|11] evaæ tÆktaæ bhagavatà "asti karmÃsti vipÃka÷ kÃrakastu nopalabhyate ya imÃæÓca skandhÃnnik«ipati anyÃæÓca skandhÃn pratisaædadhÃtyanyatra dharmasaæketÃt / [129|11-129|12] tatrÃyaæ dharmasaæketo yadutÃsmin satÅdaæ bhavatÅti vistareïa pratÅtyasamutpÃda÷ "/ [129|12] kÅd­ÓastarhyÃtmà na prati«idhyate / [129|13] ## [129|14] yadi tu skandhamÃtramevÃtmeti upacaryate tasyÃprati«edha÷ / [129|14-129|15] evaæ tarhi skandhà eva lokÃntaraæ saæcarantÅti prÃptaæ skandhamÃtraæ tu nÃtra saæcaratÅti / [129|16] ## [129|17] ## [129|18] k«aïikà hi skandhÃste«Ãæ saæcarituæ nÃsti Óakti÷ / [129|18-129|19] kleÓaistu paribhÃvitaæ karmabhiÓca kleÓamÃtramantarÃbhÃsaæj¤ikayà saætatyà mÃtu÷ kuk«imÃyÃti / [129|19-129|20] tadyathà pradÅpa÷ k«aïiko 'pi saætatyà deÓÃntaramiti nÃstye«a do«a÷ / [129|20-129|21] tasmÃtsiddhametadasatyapyÃtmani kleÓakarmÃbhisaæsk­Âa÷ skandhÃnÃæ saætÃno mÃtu÷ kuk«imÃpadyata iti / [129|21] sa puna÷ [129|22] ## [129|23] ## [129|24] nahi sarvasya skandhasantÃnasyÃk«epastulyo bhavatyÃyupyasya karmaïo bhedÃt / [129|24-129|25] ato yasya yÃvÃnÃk«pastasya tÃvatÅ v­ddhi÷ krameïa bhavati / [129|25] kena krameïa / [130|01-130|02] "kalalaæ prathamaæ dhavati kalalÃjjÃyate 'rbuda÷ / arbudÃjjÃyate peÓÅ peÓÅto jÃyate ghana÷ // [130|03-130|04] ghanÃt praÓÃkhà jÃyante keÓaromanakhÃdaya÷ / indriyÃïi ca rÆpÅïi vya¤janÃnyanupÆrvaÓa÷ // [130|05] ityÃryÃ÷ / [130|05-130|06] etÃ÷ pa¤ca garbhÃvasthÃ÷ kalalÃrbudapeÓÅghanapraÓÃkhÃvasthÃ÷ / [130|06-130|08] tasya khalu kÃlÃntareïa paripÃkaprÃptasya garbhaÓatlasyÃbhyantarÃt mÃtu÷ kuk«au karmavipÃkajà vÃyavo vÃnti ye taæ garbhaÓalyaæ saæparivarttya mÃtu÷ kÃyÃvak«aradvÃrÃbhimukhamavasthÃpayanti / [130|08-130|09] sakrÆrapurÅ«apiï¬a ivÃtimÃtraæ sthÃnÃt pracyuto du÷khaæ saæparivarttyate / [130|09-130|15] yadi puna÷ kadÃcinmÃturÃhÃravihÃrakriyÃpacÃreïa ca pÆrvakarmÃparÃdhena garbha eva vyÃpÃdaæ prÃpnoti tata enaæ tajj¤Ãstriya÷ kumÃrabh­tyakà và sukho«ïena sarpistailena supi«Âena ÓÃlmalÅkalkenÃnyena và hastamabhyajya tÅk«ïaæ tanukaæ cÃtra Óastrakamupanivadhya tasminvarcaskÆpa ivogradurgandhÃndhakÃrasamalapalvale suvahukrimikulasahasrÃvÃse nityasrÃviïi satatapratikriye ÓukraÓroïitalasikÃmalasaæklinnaviklinnakvathitapicchile paramavÅbhatsadarÓane chidratanucarmÃvacchÃdite pÆrvakarmavÅpÃkarje mahati kÃmanìÅrvaïe hastaæ praveÓyà ÇgamaÇgaæ nik­tyÃdhyÃharanti / [130|16] sa cÃpyaparaparyÃyavedanÅyena karmaïà pÆrvakeïa kÃmapi gatiæ nÅyate / [130|16-130|20] atha puna÷ svasti prajÃyate tata enaæ mÃtà putrÃbhilëiïÅ tatparikà và striya÷ sadyojÃtakaæ taruïavrïÃyamÃnÃtmÃnaæ Óastrak«Ãrà yamÃïasaæsparÓÃbhyÃæ pÃïibhyÃæ parig­hya snÃpayanti stanyena sarpipà vÃpyÃyayanti audÃrikaæ cÃhÃramÃhartuæ krameïÃbhyÃsayanti / [130|20-130|21] tasya v­ddheranvayÃdindriyÃïÃæ paripÃkÃnpunarapi kleÓÃ÷ samudÃcaranti karmaïi copacayaæ gacchanti / [130|21-130|22] sa÷ tai÷ kÃyasya bhedÃdantarÃbhavasaætatyà pÆrvavat paralokaæ punaryÃti / [130|23] ## [130|24-130|25] etena prakÃreïa kleÓakarmahetukaæ janma taddhetukÃni puna÷ kleÓakarmÃïi tebhya÷ punarjanmetyanÃdibhavacakrakaæ veditavyam / [130|25-130|26] Ãdau hi parikalpyamÃne tsyÃhetukatvamete«u sajyeta sati cÃhetukatve sarvamevedamahetukaæ prÃdu÷syÃt / [130|27-130|28] d­«Âaæ cÃÇkurÃdÅ«u vÅjÃdÅnÃæ sÃmarthyaæ deÓakÃlapratiniyamÃdagnyÃdÅnÃæ ca pÃkajÃdi«viti nÃsti nirhetuka÷ prÃdurbhÃva÷ / [130|28-131|01] nityakÃraïÃstitvavÃdaÓca prÃgeva paryudasta÷ / [131|01] tasmÃnnÃstyeva saæsÃrasyÃdi÷ / antastu hetuk«ayÃt yukta÷ / [131|01-131|02] hetvadhÅnatvÃjjanmano vÅjak«ayÃdivaÇkurasyeti / [131|03] ya e«a skandhasaætÃno janmatrayÃvastha Æpadi«Âa÷ [131|04] ## [131|05-131|06] tatra dvÃdaÓÃÇgÃni avidyà saæskÃrà vij¤Ãnaæ nÃmarÆpaæ «a¬Ãyatanaæ sparÓo vedanà t­«ïà upÃdÃnaæ bhavo jÃtirjarÃmaraïaæ ca / [131|06-131|07] trÅïi kÃï¬Ãni pÆrvÃparÃntamadhyÃnyatÅtÃnÃgatapratyutpannÃni janmÃni / [131|07-131|08] kathame«u trikÃï¬e«u dvÃdaÓÃÇgÃni vyavasthÃpyante / [131|09] ## [131|10] avidyà saæskÃrÃÓca pÆrvÃnte jÃtirjarÃmaraïaæ cÃparÃnte / [131|10-131|11] Óe«Ãïya«Âau madhye / [131|11] kiæ punaretÃnya«ÂÃÇgÃni sarvasyÃæ jÃtau bhavanti / netyÃha / kasya tarhi / [131|12] ## [131|13-131|14] parÅpÆro 'syÃstÅti paripÆro ya etÃni sarvÃïyevÃvasthÃntarÃïi sp­Óati so 'tra pudgalo 'bhipreto na tu yo 'ntarÃla eva mriyate / [131|14] nÃpi rÆpÃrupyÃvacara÷ / [131|14-131|15] tathà hi mahÃnidÃnaparyÃye kÃmÃvacara eva pudgalo nirdi«Âa÷ / [131|15-131|16] "vij¤Ãnaæ cedÃnanda mÃtu÷ kuk«iæ nÃvakrÃmedi"ti vacanÃt / [131|16-131|18] yadà tu dvividha÷ pratÅtyasamutpÃda ucyate paurvÃntikaÓcÃparÃntikaÓceti tadà saptÃÇgÃni paurvÃntiko yÃvadvedanÃnta÷ pa¤cÃparÃntika÷ / [131|18] saphalahetukayo÷ pÆrvÃparÃntayorgrahaïÃt / [131|19] atha ka ime 'vidyÃdaya÷ / [131|20] ## [131|21] yà pÆrvake janmani kleÓÃvasthà sehÃvidyetyucyate / [131|21-131|22] sÃhacaryÃttadvaÓena te«Ãæ samudÃcÃrÃcca / [131|22] rÃjÃgamanavacane tadanuyÃtrikà gamanasiddhavat / [131|23] ## [131|24] daÓeti varttate / [131|24-131|25] pÆrvajanmanyeva yà puïyÃdikarmÃvasthà seha saæskÃrà ityucyante yasya karmaïa iha vipÃka÷ / [131|26] ## [131|27] mÃtu÷ kuk«Å pratisaædhik«aïe pa¤ca skandhà vij¤Ãnam / [132|01] ## [132|02] ## [132|03-132|04] saædhicittÃt pareïa yÃvat «a¬Ãyatanaæ notpadyate sà 'vasthà nÃmarÆpaæ tÃvat «a¬Ãyatanamityucyate / [132|04-132|05] prakcaturÃyatanotpÃdÃdini vaktavye «a¬Ãyatanavacanaæ tadà tadvyavasthÃpanÃt / [132|06] ## [132|07-132|08] utpanne «a¬Ãyatane sÃvasthà tÃvat «a¬Ãyatanamityucyate yÃvadindriyavi«ayavij¤ÃnatrikasaænipÃta÷ / [132|09] ## [132|10] trayÃïÃæ saænipÃtÃt sparÓo bhavati / [132|10-132|11] sa yÃvadvedanÃtrayakÃraïaparicchedena samartho bhavati sà 'vasthà sparÓa ityucyate / [132|11] paricchedasÃmarthye sati [132|12] ## [132|13] vedanÃvasthà yÃvanmaithunarÃgo na samudÃcarati / [132|14] ## [132|15] kÃmaguïamaithunarÃgasamudÃcÃrÃvasthà t­«ïetyucyate yÃvanna tadvi«ayaparye«ÂimÃpadyate / [132|16] ## [132|17-132|18] yasyÃmavasthÃyÃæ vi«ayaprÃptaye parye«ÂimÃpanna÷ sarvato dhÃvatyasÃvavasthà upÃdÃnamityucyate / [132|18] tathà ca paridhÃvan [132|19] ## [132|20] sa vi«ayÃïÃæ prÃptiheto÷ paridhÃvan paunarbhavikaæ karmopacinoti so 'sya bhava÷ / [132|21] tena hi karmaïà punarita÷ pracyutasyÃyatyÃæ pratisaædhirbhavati / yo 'sau [132|22] ## [132|23] yadeveha vij¤ÃnÃÇgaæ tadevÃsyÃnyatra janmani jÃti÷ / tat Ærdhvaæ [132|24] ## [132|25] jÃte÷ pareïa yÃvadedanÃvasthà jarÃmaraïam / [132|25-132|27] yÃnyeveha catvÃryaÇgÃni nÃmarÆpa«a¬ÃyatanasparÓavedanÃstÃnyevÃnyatra jarÃmaraïamityetÃni dvÃdaÓÃÇgÃni / [132|27] sa cai«a pratÅtyasamutpÃdaÓcaturvidha ucyate / [133|01] k«aïika÷ prakar«ika÷ sÃæbandhika÷ ÃvasthikaÓca / kathaæ k«aïika÷ / [133|01-133|02] ekasmin khalvapi k«aïe dvÃdaÓÃÇgÃni bhavanti / [133|02-133|03] tadyathà lobhavaÓena prÃïinaæ jÅvitÃd vyaparopayet / [133|03] yo moha÷ sà 'vidyà / yà cetanà te saæskÃrÃ÷ / vastuprativij¤aptirvij¤Ãnam / [133|04] vij¤ÃnasahabhuvaÓcatvÃra÷ skandhà nÃmarÆpam / [133|04-133|05] nÃmarÆpe vyavasthÃpitÃni indriyÃïi «a¬Ãyatanam / [133|05] «a¬¬ÃyatanÃbhinipÃta÷ sparÓa÷ / sparÓÃnubhavanaæ vedanà / [133|05-133|06] yo lobha÷ sa t­«ïà / [133|06] tatsaæprayuktÃni paryavasthÃnÃni upÃdÃnam / [133|06-133|07] tatsamutthitaæ kÃyavÃkkarma bhava÷ / [133|07-133|08] te«Ãæ dharmÃïÃmutsarjanaæ jÃti÷ parÅpÃko jarà bhaÇgo maraïamiti / [133|08] punarÃhu÷ / [133|08-133|09] k«aïika÷ sÃæbandhikaÓca yathà prakaraïe«u "pratÅtyasamutpÃda÷ katama÷ / [133|09] sarve saæsk­tà dharmÃ" iti / [133|09-133|10] Ãvasthiko dvÃdaÓa pa¤caskandhikà avasthà nirantarajanmatrayasaæbaddhÃ÷ / [133|10] sa eva prÃkar«ika÷ / e«Ãæ katamo 'yamabhipreto bhagavata÷ / [133|11] #<Ãvasthika÷ kile«Âo 'yaæ ># [133|12] yadyaÇgamaÇgaæ pa¤ca skandhÃ÷ kiæ kÃraïamavidyÃdÅneva dharmÃn kÅrttayati sma / [133|13] ## [133|14-133|15] avidyÃpradhÃnÃmavasthÃmavidyÃæ jagÃda saæskÃrapradhÃnÃæ saæskÃrÃnyÃvajjarÃmaraïamityado«a÷ / [133|15-133|16] kiæ puna÷ kÃraïaæ sÆtre dvÃdaÓÃÇga ukta÷ prakaraïe«vanyathà "pratÅtyasamutpÃda÷ katama÷ / [133|16] sarve saæsk­tà dharmÃ" iti / [133|16-133|17] abhiprÃyika÷ sÆtre lÃk«aïiko 'bhidharma÷ / [133|17-133|18] tathÃvasthika÷ k«aïika÷ prÃkar«ika÷ sÃæbandhika÷ sattvÃkhyo 'sattvÃkhyaÓceti bheda÷ / [133|18] kimarthaæ puna÷ sÆtre sattvÃkhya eva / [133|19] ## [133|20] ata eva ca trikÃï¬a÷ / [133|20-133|21] tatra pÆrvÃntasaæmoho yata iyaæ vicikitsà kiæ nva hamabhÆvamatÅte 'dhvani ÃhosvinnÃbhÆvaæ ko nvahamabhÆvaæ kathaæ nvahamabhÆvamiti / [133|22] aparÃntasaæmoho yata iyaæ vicicitsà kiæ nu bhavi«yÃmyanÃgate 'dhvanÅti vistara÷ / [133|23] madhyasaæmoho yata iyaæ vicikitsà kimsvididaæ ke santa÷ ke bhavi«yÃma iti / [133|24-133|26] etasya trividhasya saæmohasya vyÃvarttanÃrthaæ sattvÃkhya eva trikÃï¬aÓca pratÅtyasamutpÃda upadi«Âa÷ sÆtre yathÃkramamavidyà saæskÃrÃÓca jÃtirjarÃmaraïaæ ca vij¤Ãnaæ yÃvat bhavaÓca / [133|26-134|02] tathÃhi sÆtra evoktaæ "yataÓca bhik«avo bhik«uïà pratÅtyasamutpÃdaÓca pratÅtyasamutpannÃÓca dharmà evaæ yathÃbhÆtaæ samyak praj¤ayà d­«Âà bhavanti / [134|02] sa na pÆrvÃntaæ pratisarati kiæ nvahamabhÆvamatÅte 'dhvanÅ"ti vistara÷ / [134|03] t­«ïopÃdÃnabhavà apyaparÃntasaæmohavyÃvartanÃrthamityapare / [134|03-134|04] tasyaiva hyete hetava iti sa punare«a dvÃdaÓÃÇga÷ pratÅtyasamutpÃdastrisvabhÃvo veditavya÷ / [134|05] kleÓakarmavastÆni / tatra [134|06] ## [134|07] trÅïyaÇgÃni kleÓasvabhÃvÃnyavidyÃt­«ïepÃdÃnÃni / [134|08] ## [134|09] aÇgadvayaæ karmasvabhÃvaæ saæskÃrà bhavaÓca / [134|10] ## [134|11] saptÃÇgÃni vastusvabhÃvÃni vij¤ÃnanÃmarÆpa«a¬ÃyatanasparÓavedanÃjÃtijarÃmaraïÃni / [134|12] kleÓakarmÃÓrayatvÃt / yathà ca vastu saptÃÇgÃni [134|13] ## [134|14] saptaivÃÇgÃni phÃbhÆtÃni / Óe«Ãïi pa¤ca hetubhÆtÃni / [134|14-134|15] karmakleÓasvabhÃvabhÆtatvÃt / [134|15] kiæ puna÷ kÃraïaæ madhye phalahetÆ viÓÃlitau / [134|15-134|16] vastuna÷ pa¤cadhà bhedÃt / [134|16] kleÓasya dvidhà / anÃgate 'dhvani phalaæ saæk«iptaæ dvidhà bhedÃt / [134|17] atÅte 'dhvani heturekamukhakleÓopadeÓÃditi / [134|18] ## [134|19] madhyenaiva hi pÆrvÃntÃparÃntayorapi hetuphalavistara÷ Óakyo 'numÃnumiti nokta÷ / [134|20] punaraparÃtmakaæ hi yatnaæ mà kÃryamiti / [134|20-134|22] yadi khalu dvÃdaÓÃÇga eva pratÅtyasamutpÃda evaæ satyavidyÃyà anupadi«ÂahetukatvÃdÃdimÃn saæsÃra÷ prÃpnoti jarÃmaraïasya cÃnupadi«ÂaphalatvÃdantavÃn / [134|22-134|23] aÇgÃntaraæ và punarupasaækhyÃtavyaæ tasyÃpyanyasmÃditya navasthÃprasaÇga÷ / [134|23] nopasaækhyÃtavyam / yasmÃdupadarÓito 'tra bhagavatà [134|24-134|25] ## [134|26] kleÓÃt kleÓo jÃyate t­«ïÃyà upÃdÃnam / kleÓÃt karma / [134|26-135|01] upÃdÃnÃt bhavo 'vidyÃyÃÓca saæskÃrà / [135|01] karmavastusaæskÃrebhyo vij¤Ãnaæ bhavÃcca jÃti÷ / [135|01-135|02] vastuno vastuvij¤ÃnÃnÃmarÆpaæ yÃvat sparÓÃdvedanà jÃteÓca jarÃmaraïam / [135|02-135|03] vastuna÷ kleÓo vedanÃyà st­«ïeti / [135|03-135|04] yasmÃde«a nayo vyavasthito bhavÃÇgÃnÃæ tasmÃdavidyà 'pi kleÓasvabhÃvà vastuna÷ kleÓÃdveti j¤Ãpitaæ bhavati / [135|04-135|05] vedanÃvaÓÃcca jarÃmaraïavastuna÷ puna÷ kleÓo bhÃvÅti nÃtra puna÷ ki¤cidupasaækhyeyam / [135|05-135|06] "evamasya kevalasya mahato du÷khaskandhasya samudayo bhavatÅ"ti vacanÃt / [135|06] anyathà hi kimasya sÃmarthyaæ syÃt / [135|07] ayoniÓomanaskÃrahetukà 'vidyoktà sÆtrÃntare / avidyÃhetukaÓcÃyoniÓomanaskÃra÷ / [135|08] sa cehÃpyupÃdÃnÃntarbhÆtatvÃdukto bhavatÅti apare / [135|08-135|09] kathamayoniÓomanaskÃrasyopÃdÃne 'ntarbhÃva÷ / [135|09] yadi saæprayogata÷ / t­«ïà 'vidyayorapi tasyÃntarbhÃvaprasaÇga÷ / [135|10] satyapi cÃntarbhÃve kathamatredaæ j¤Ãpitaæ bhavatyayoniÓomanaskÃrahetukà avidyeti / [135|11-135|12] yadi tarhyantarbhÃvenaiva hetuphalabhÃvo vij¤Ãyate t­«ïà 'vidyayorapi tarhi tatrÃntarbhÃvà daÇgantaratvaæ Óakyamakarttum / [135|12] anya÷ punarÃha / [135|12-135|13] ayoniÓo manaskÃro heturavidyÃyà ukta÷ sÆtrÃntare / [135|13] sa cÃpi sparÓakÃle nirdi«Âa÷ / [135|13-135|14] "cak«u÷ pratÅtya rÆpÃïi cotpadyate Ãvilo manaskÃro mohaja" iti / [135|14] vedanÃkÃle cÃvaÓyamavidyayà bhavitavyam / [135|15] "avidyÃsaæsparÓajaæ veditaæ pratÅtyotpannà t­«ïe"ti sÆtrÃntarÃt / [135|16-135|17] ata÷ sparÓakÃle bhavannayoniÓomanaskÃro vedanÃsahavarttinyà avidyÃyÃ÷ pratyayabhÃvena siddha iti nÃstyahetukatvamavidyÃyà na cÃÇgÃntaramupasaækhyeyam / [135|17-135|18] nacÃpyanavasthÃprasaÇga÷ / [135|18-135|19] tasyÃpyayoniÓomanaskÃrasya punarmohajavacanÃdÃvilo manaskÃro mohaja iti / [135|19] tattarhyetadantyatroktamiha punarvaktavyam / na vaktavyam / kathamanucyamÃnaæ gamyate / [135|20] yuktita÷ / kayà yuktyà / [135|20-135|21] nahi niravadyà vedanà t­«ïÃyÃ÷ pratyayÅbhavatyarhatÃæ na cÃvÅparÅta÷ sparÓa÷ kli«ÂÃyà vedanÃyÃ÷ / [135|21-135|22] naca punarniravadyasyÃrhata÷ sparÓo viparÅta ityanayà yuktyà / [135|22] atiprasaÇga evaæ prÃpnoti / [135|22-135|23] yauvat yuktyà saæbhavati tÃvadanuktam gamyata iti / [135|23-135|24] tasmÃnna bhavatyayaæ parihÃra÷ / [135|24] acodyameva tvetad / [135|24-135|25] avidyÃjarÃmaraïayo÷ pareïÃÇgantarÃnabhidhÃnÃtsaæsÃrasyÃdyantavattvaprasaÇga÷ / [135|25] nacÃparipÆrïo nirdeÓa iti / kiæ kÃraïam / [135|26-135|27] prav­ttisaæmƬebhyo vineyebhya÷ kathaæ paralokÃdihaloka ihalokÃcca puna÷ paraloka÷ saæbadhyata ityetÃvato 'trÃrthasya vivak«itatvÃt / [135|27] etasya ca pÆrvamevottatvÃt / [136|01] pÆrvÃparÃntamadhye«u saæmoha viniv­ttaye" / [136|02-136|03] uktaæ bhagavatà "pratÅtyasamutpÃdaæ vo bhik«avo deÓayi«yÃmi pratÅtyasamutpannÃæÓca dharmÃnityathaka e«Ãæ viÓe«a÷ / [136|03] ÓÃstratastÃvanna kaÓcit / [136|03-136|04] ubhyaæ hi sarve saæsk­tà dharmà iti / [136|04] kathamidÃnÅmanutpannà evÃnÃgatÃ÷ pratÅtyasamutpannà ityucyante / [136|04-136|05] kathaæ tÃvadak­tà evÃnÃgatÃ÷ saæsk­tà ucyante / [136|05] ÃbhisamskÃrikayà cetanayà cetitatvÃt / [136|05-136|06] anÃsravÃ÷ katham / [136|06] te 'pi cetitÃ÷ kuÓalayà cetanayà prÃptiæ prati / nirvÃïe 'pi prasaÇga÷ / [136|07-136|08] tajjÃtÅyatvÃttattatraivÃtideÓo yathà naca tÃvadrÆpyate rÆpaæ cocyate tajjÃtÅyatvÃdityado«a÷ / [136|08] sÆtrÃbhiprÃyastvayamucyate / [136|09] ## [136|10-136|11] hetubhÆtamaÇgapratÅtyasamutpÃda÷ samutpadyate 'smÃditi d­tvà phalabhÆtamaÇga pratÅtyasamutpannam / [136|11] evaæ sarvÃïyaÇgÃnyubhayayathà sidhyanti / hetuphalabhavÃt / [136|11-136|12] na caivaæ satyavyavasthà bhavantyapek«ÃbhedÃt / [136|12-136|13] yadapak«aya pratÅtyasamutpÃdo na tadevÃpek«ya pratÅtyasamutpannaæ hetuphalavat pit­putravacca / [136|13-136|14] sthavirapÆrïÃÓa÷ kilÃha syÃt pratÅyasamutpÃdo na pratÅtyasamutpannà dharmà iti / [136|14] catu«koÂika÷ / [136|15] prathamà koÂiranÃgatà dharmÃ÷ / dvitÅyà 'rhataÓcaramÃ÷ / [136|15-136|16] t­tÅyà tadanye 'tÅtapratyupannà dharmÃ÷ / [136|16] caturthya saæsk­tà dharmà iti / atra tu sautrÃntikà vij¤Ãpayanti / [136|16-136|17] kiæ khalvetà i«Âaya ucyante yà yasye«ÂirÃhosvitsÆtrÃrtha÷ / [136|17] sÆtrÃrtha ityÃha / [136|17-136|18] yadi sÆtrÃrtho nai«a sÆtrÃrtha÷ / [136|18] kathaæ k­tvà / [136|18-136|19] yattÃvaduktamà "vasthika e«a pratÅtyasamutpÃdo dvÃdaÓa pa¤caskandhikà avasthà dvÃdaÓaÇgÃnÅ" tyetadutsÆtram / [136|19] sÆtre 'nyathà nirdeÓÃd / [136|20] "avidyà katamà / yattat pÆrvÃnte 'j¤Ãnami"ti vistareïa / [136|20-136|21] yacca nÅtÃrthaæ na tat punarneyaæ bhavatÅti nai«a sÆtrÃrtha÷ / [136|21] na vai sarvaæ nirdeÓato nÅtÃrthaæ bhavati / [136|21-136|22] yathÃpradhÃnaæ cÃpi nirdeÓÃ÷ kriyante / [136|22-136|23] tadyathà hastipadopame "p­thivÅdhÃtu÷ katama÷" ityadhik­tyÃha "keÓà romÃïÅ"ti / [136|23] santi ca tatrÃnye 'pi rÆpÃdaya÷ / evamatrÃpi yathÃpradhÃnaæ nirdeÓa÷ syÃt / [136|24] aupasaæhÃra e«a÷ / nahi tatra keÓÃdaya÷ p­thivÅdhÃtunà nirdiÓyante / [136|24-136|25] yata e«ÃmaparipÆrïo nirdeÓa÷ syÃdapi tu keÓÃdibhireva p­thivÅdhÃtu÷ tatra nirdeÓyate / [136|25-136|26] na ca keÓÃdÅnabhyatÅtyÃpyasti p­thivÅdhÃturiti saæpÆrïa evÃsya nirdeÓa÷ / [136|26-137|01] evamihÃpyavidyÃdÅnÃæ paripÆrïa eva nirdeÓo na sÃvaÓe«a÷ / [137|01-137|02] nanu cÃbhyatÅtyÃpi keÓÃdÅnaÓrukheÂa ÓiÇghÃïakà di«vasti p­thivÅdhÃtu÷ / [137|02] so 'pi nirdi«Âa eveti / [137|02-137|04] yadva "punaranyadapyasmin kÃye khakÆkhaÂaæ kharagatamiti vacanÃt bhavatu và tathaivÃvidyÃvaÓe«o yadi Óakyate darÓayitum / [137|04] jÃtyantarasya tvavidyÃyÃæ kiÇk­ta÷ prak«epa÷ / [137|05-137|06] yadyapi ca tÃsvavasthÃsu pa¤ca skandhà vidyante yasya tu bhÃvÃbhÃvayoryasya bhÃvÃbhÃvaniyama÷ tadevÃÇgaæ vyavasthÃpayitum / [137|06-137|07] satyapi ca pa¤caskandhake 'rhata÷ saæskÃrà na bhavanti pa¤caskandhahetukÃ÷ / [137|07] kiæ tarhi avidyÃhetukà eva / [137|07-137|08] tathà puïyÃpuïyÃne¤jyopagaæ ca vij¤Ãnaæ t­«ïà dayaÓceti / [137|08] yathÃnirdeÓameva sÆtrÃrtha÷ / [137|09] yadapyuktaæ "heturatra samutpÃda÷ samutpannaæ phalaæ yÃvaccatu«koÂika" iti / [137|10] etadapyutsÆtram / sÆtre 'nyathà nirdeÓÃt / "pratÅtyasamutpÃda÷ katama÷ / [137|10-137|12] yadutÃsmin satÅdaæ bhavatÅti vistareïoktvà iti yà 'tra dharmatà dharmasthitità yÃvadaviparyastatà ayamucyate pratÅtyasamutpÃda" iti / [137|12] dhrmatà ca nÃma dharmajÃti÷ dharmÃïÃæ Óaili÷ / [137|13] ato yeyaæ dharmatà ya e«a niyama÷ / avidyÃyÃmevasatyÃæ saæskÃrà bhavanti nonyathà / [137|14] e«a pratÅtyasamutpÃdo na hetureva / [137|14-137|15] yadapi catu«koÂikamuktaæ tatra yadyanÃgatÃ÷ dharmà na pratÅtyasamutpannÃ÷ sÆtraæ virudhyate / [137|15-137|16] pratÅtyasamutpannà dharmÃ÷ katame / [137|16] avidyà yÃvajjÃti÷ jarÃmaraïam /" [137|16-137|17] tayo ranÃgatÃdhvavyavasthÃnaæ nai«Âavyamiti trikÃï¬avyavasthà bhidyate / [137|17] asaæsk­ta÷ pratÅtyasamutpÃda iti nikÃyÃntarÅyÃ÷ / [137|18] "utpÃdÃdvà tathÃgatÃnÃmanutpÃdÃdvà sthitaiveyaæ dharmate"ti vacanÃt / [137|18-137|19] tadetadabhiprÃyavaÓÃdevaæ ca na caivam / [137|19] kathaæ tÃvadevaæ kathaæ và naivam / [137|19-137|21] yadyayamabhiprÃya utpÃdadvà tathÃgatÃnÃmanutpÃdÃdvà nityamavidyÃdÅn pratÅtya saæskÃrÃdÅnÃmanutpÃdo na kadÃcidapratÅtyÃnyadvà pratÅtyÃto nitya iti evametaditi pratigrÃhyam / [137|21-137|22] athÃyamabhiprÃya÷ pratÅtyasamutpÃdo nÃma ki¤cit bhÃvÃntaraæ nityamastÅti / [137|22-137|23] naitadevamiti prati«eddhavyam / [137|23] kiæ kÃraïam / utpÃdasya saæsk­talak«aïatvÃt / [137|23-137|24] na ca nityaæ bhÃvÃntaramanityasya lak«aïaæ yujyate / [137|24-137|25] utpÃdaÓca nÃmotpatturbhavatÅti ko 'syÃvidyÃdibhirabhisambandho yataste«Ãæ pratÅtyasamutpÃda ityucyeta / [137|25-137|26] padÃrthaÓcÃsamartho bhavatÅti nityaÓa nÃma pratÅtyasamutpÃdaÓceti / [138|01] atha pratÅtyasamutpÃda iti ka÷ padÃrtha÷ / [138|01-138|02] prati÷ prÃptyartha eti gatyartha÷ / [138|02] upasargavaÓena dhÃtvarthapariïÃmÃt prÃpyeti yo 'rtha÷ so'rtha÷ pratÅtyeti / [138|03] padi÷ sattÃrthaæ samutpÆrva÷ prÃdurbhÃvÃrtha÷ / [138|03-138|04] tena prÃtyayaæ prÃpya samudbhava÷ pratÅtyasamutpÃda÷ / [138|04] na yukta e«a padÃrtha÷ / kiæ kÃraïam / [138|04-138|05] ekasya hi kartturdvayo÷ kriyayo÷ pÆrvakÃlÃyÃæ kriyÃyÃæ ktvÃvidhirbhavati / [138|05] tadyathà snÃtvà bhuÇkta iti / [138|05-138|06] nacÃsau pÆrvamutpÃdÃt kaÓcidasti ya÷ pÆrvaæ pratÅtyottarakÃlamutpadyate / [138|06-138|07] nacÃpyakartu kÃsti kriyeti / [138|07] Ãha cÃtra [138|08-138|09] "pratyeti pÆrvamutpÃdÃdyadyasattvÃnna yujyate / saha cet ktvà na siddho 'tra pÆrvakÃlavidhÃnata" iti // [138|10] nai«a do«a÷ / idaæ tÃvadyaæ pra«Âavya÷ ÓÃbdika÷ / [138|10-138|11] kimavastho dharma÷ utpadyate varttamÃna utÃho 'nÃgate iti / [138|11] kiæ cÃta÷ / yadi varttamÃna utpadyate / [138|11-138|12] kathaæ varttamÃno yadi notpanna÷ / [138|12] utpannasya và punarutpattÃvanavasthÃprasaÇga÷ / [138|12-138|13] athÃnÃgata utpadyate kathamasata÷ kart­tvaæ siddhatyakart­kà và kriyeti / [138|13-138|14] ato yadavastha utpadyate tadavastha eva pratyeti / [138|14] kimavasthaÓcotpadyate / utpÃdÃbhimukho 'nÃgata÷ / [138|14-138|15] tadavastha eva pratyayaæ pratyetÅtyucyate / [138|15-138|16] ani«pannaæ cedaæ yaduta ÓÃbdikÅyaæ kart­kriyÃvyavasthÃnaæ bhavatÅtye«a karttà bhÆtiritye«Ã kriyà / [138|16-138|17] na cÃtra bhaviturarthÃt bhÆtimanyÃæ kriyÃæ paÓyÃma÷ / [138|17] tasmÃdacchalaæ vyavahÃre«u / e«a tu vÃkyÃrtha÷ / [138|17-138|18] asmin satyasya bhÃva÷ asyotpÃdÃdidamutpadyata iti yo 'rtha÷ so 'rtha÷ pratÅtyasamutpÃda iti / [138|19] Ãha cÃtra [138|20-138|23] "asannutpadyate yadvat pratyetyapi tathà 'tha san / utpanna utpadyata ityani«Âhà 'san purà 'pi và // sahakÃle 'pi ca ktvà 'sti dÅpaæ prÃpya tamo gatam / Ãsyaæ vyÃdÃya Óete ca paÓcÃccetkiæ na saæv­te //" [138|24] anye punarasya codyasya parihÃrÃrthamanyathà parikalpayanti / [138|24-138|25] pratirvÅpsÃrtha÷ / [138|25] itau sÃdhava ityà anavasthÃyina÷ / utpÆrva÷ padi÷ prÃdurbhÃvÃrtha÷ / [138|26-138|27] tÃæ tÃæ kÃraïa sÃmagrÅæ prati ityÃnÃæ samavÃyenotpÃda÷ pratÅtyasamutpÃda iti / [138|27] e«Ã tu kalpanà 'traiva kalpyate / [138|27-138|28] iha kathaæ bhavi«yati "cak«u÷ pratÅtya rÆpÃïi cotpadyate cak«urvij¤Ãnamiti"ti / [138|28-139|01] kimarthaæ punarbhagavÃn paryÃyadvayamÃha "asmin satÅdaæ bhavati asyotpÃdÃdidamutpadyate" iti / [139|01-139|02] avadhÃraïÃrtham / [139|02-139|03] yathà 'nyatrÃha "avidyÃyÃæ satyÃæ saæskÃrà bhavanti nÃnyatrÃvidyÃyÃ÷ saæskÃrÃ" iti / [139|03] aÇgaparaæparÃæ và darÓayitum / [139|03-139|04] asminnaÇge satÅdaæ bhavati asya punaraÇgasyotpÃdÃdidamutpadyata iti / [139|04] janmaparaæparÃæ và / [139|04-139|05] pÆrvÃnte sati madhyÃnto bhavati madhyÃntasyotpÃdÃdaparÃnta utpadyata iti / [139|05-139|06] sÃk«Ãt pÃraæparyeïa pratyayabhÃvaæ darÓayati / [139|06] kadÃciddhi samanantaramavidyÃyÃ÷ saæskÃrà bhavanti kadÃcit pÃraæparyeïeti / [139|07] ahetunityahetuvÃdaprati«edhÃrthamityapare / [139|07-139|08] nÃsati heto bhÃvo bhavati na cÃnutpattimato nityÃt prak­tipuru«ÃdikÃtki¤cidutpadyata iti / [139|08-139|09] asyÃæ tu kalpanÃyÃæ pÆrvapadasya grahaïamanarthakaæ prÃpnoti / [139|09] asyotpÃdÃdimutpadyata ityanenaivobhayavÃdaprati«edhasiddhe÷ / [139|10-139|11] santi tarhi kecidya Ãtmani satyÃÓrayabhÆte saæskÃrÃdÅnÃæ bhÃvaæ parikalpayanti avidyÃdÅnÃæ cotpÃdÃttadutpattim / [139|11-139|12] atastÃm kalpanÃæ paryudÃsayitumidaæ nirdhÃrayÃævabhÆva yasyaivotpÃdÃdyadutpadyate tasminneva sati tat bhavati nÃnyasmin / [139|12-139|13] yadutà "vidyÃpratyayÃ÷ saæskÃrÃ÷ yÃvadevamasya kevalasya mahato du÷khaskandhasya samudayo bhavati"ti / [139|14] aprahÅïotpattij¤ÃpanÃrthamityÃcÃryÃ÷ / avidyÃyÃmaprahÅïÃyÃæ saæskÃrà na prahÅyante / [139|15] tasyà evotpÃdÃdutpadyanta iti vistara÷ / [139|15-139|16] sthityutpattisaædarÓanÃrthamityapare / [139|16] yÃvat kÃraïasrotastÃvat kÃryasroto bhavati / [139|16-139|17] kÃraïasyaivacotpÃdÃt kÃryamutpadyata iti / [139|17-139|18] utpÃde tvadhik­te ka÷ prasaÇga÷ sthitivacanasya bhinnakramaæ ca bhagavÃn kimarthamÃcak«ita prÃk sthitiæ paÓcÃdutpoÃdam / [139|18-139|19] punarÃha "asmin satÅdaæ bhavatÅ"ti "kÃrye sati kÃraïasya vinÃÓo bhavatÅ"ti / [139|19-139|20] syÃnmata mahetukaæ tarhi kÃryamutpadyata ityata Ãha nÃhetukam / [139|20-139|21] yasmÃdasyotpÃdÃdidamutpadyata iti / [139|21] e«a cetsÆtrÃrtho 'bhavi«yadasmin satÅdaæ na bhavatÅtyevÃcak«ata / [139|21-139|22] pÆrvaæ ca tÃvat kÃryasyotpÃdÃne vÃcak«ata paÓcÃdasmin satÅdaæ na bhavatÅti / [139|22-139|23] evaæ hi sÃdhu÷ kramo bhavati / [139|23-139|24] itarathà tu pratÅtyasamutpÃda÷ katama ityÃderarthe ka÷ prakramo vinÃÓavacanasya / [139|24] tasmÃnnai«a sÆtrÃrtha÷ / [139|24-139|25] kathaæ puna "rvidyÃpratyayÃ÷ saæskÃrà yÃvat jÃtipratyayaæ jarÃmaraïÃmi"ti / [139|25] ÃbhisaæbandhamÃtraæ darÓayi«yÃma÷ / [139|25-140|02] bÃlo hi pratÅtyasamutpannaæ saæskÃramÃtramidamityaprajÃnan Ãtmad­«ÂyasmimÃnÃbhinivi«Âa Ãtmana÷ sukhÃrthamadu÷khÃrthaæ và kÃyÃdibhistrividhaæ karmÃrabhate Ãyati sukhÃrthaæ puïyaæ sukhÃdu÷khÃsukhÃrthamÃnaijjamaihikasukhÃrthamapuïyaæ tasyÃvidyÃpratyayÃ÷ saæskÃrÃ÷ karmÃk«epavaÓÃcca vij¤ÃnasaæatatistÃæ tÃæ gatiæ gacchati / [140|02-140|03] jvÃlÃgamanayogenÃntarÃbhavasaæbandhÃt / [140|03] tadanyasaæskÃrÃpratyayaæ vij¤Ãnam / [140|03-140|04] evaæ ca k­tvà tadupapannaæ bhavati vij¤ÃnÃÇganirdeÓe "vij¤Ãnaæ katamat / [140|04] «a¬vij¤ÃnakÃyÃ" iti / [140|05-140|06] vij¤ÃnapÆrvakaæ punastasyÃæ tasyÃæ gatau nÃmarÆpaæ jÃyate pa¤caskandhakaæ k­tsnajanmÃnugatam / [140|06] vibhaÇge mahÃnidÃnaparyÃye caivaæ nirdeÓÃt / [140|06-140|07] "tathà nÃmarÆpaparipÃkÃtkrameïa «a¬Ãyatanam / [140|07] tato vi«ayasaæprÃptau satyÃæ vij¤Ãnasaæbhava" iti / [140|07-140|08] trayÃïÃæ saænipÃta÷ sparÓa÷ sukhÃdivedanÅya÷ / [140|08] tatastrividhà vedanà / tatst­«ïà / [140|08-140|09] du÷khotpŬitasya sukhÃyÃæ vedanÃyÃæ kÃmat­«ïà / [140|09] sukhÃyÃmadu÷khÃsukhÃyÃæ ca rÆpat­«ïà / [140|09-140|10] adu÷khÃsukhÃyÃmÃrupyat­«ïà / [140|10] tata i«ÂavedanÃt­«ïÃyÃ÷ kÃmÃdÅnÃmutpÃdanam / [140|10-140|11] tatra kÃmÃ÷ pa¤ca kÃmaguïÃ÷ / [140|11] d­«Âayo dvëa«Âiryathà brahmajÃlasÆtre / ÓÅlaæ dau÷ÓÅlyavirati÷ / [140|12] vrataæ kukkuragovratÃdÅni / yathà ca nirgranthÃdÅnÃæ nagno ghavatyacelaka iti vistara÷ / [140|13-140|14] brÃhmaïapÃÓupataparibrÃjakÃdÅnÃæ ca daï¬ÃjinabhasmajaÂÃtridaï¬amauï¬yÃdisamÃdÃnam / [140|14] ÃtmavÃda÷ punarÃtmabhÃva÷ / [140|14-140|15] Ãtmeti vÃdo 'sminnityÃtmavÃda÷ / [140|15] Ãtmad­«ÂyasmimÃnÃvityapare / kathamanayorÃtmavÃdatvam / [140|15-140|16] "ÃbhyÃmÃtme"ti vacanÃt / [140|16] Ãtmano hyasattvÃdÃtmavÃdopÃdÃnamityucyate / [140|16-140|17] praj¤aptimÃtrakasyopÃdÃnÃt / [140|17-140|18] yathokta "mÃtmà Ãtmeti bhik«avo bÃlo 'ÓrutavÃn p­thagjana÷ praj¤aptimanupatito natvatrÃtmà và ÃtmÅyaæ vÃ" iti / [140|18-140|19] te«ÃmupÃdÃnaæ te«u yaÓchandarÃga÷ / [140|19] evaæ hi bhagavatà sarvatrÃkhyÃtam "upÃdÃnaæ katamat / [140|19-140|20] yo 'tracchandarÃgaæ" iti / [140|20] upÃdÃnapratyayaæ puna÷ paunarbhavikaæ karmopacÅyate / tadbhava÷ / [140|20-140|21] "yadapyÃnanda karmÃyatyÃæ punarbhÃvÃbhinivartamkamidamatra bhavasye"ti sÆtrÃt / [140|21-140|22] bhavapratyayaæ punarvij¤ÃnÃvakrÃntiyogena / [140|22] anÃgataæ janma jÃti÷ pa¤caskandhikà / [140|22-140|23] jÃtau satyÃæ jarÃmaraïaæ yathà niri«Âaæ sÆtre / [140|23] "evamasya kevalasya mahato du÷khaskandhasya samudayo ghavatÅ"ti / [140|24] kevalasyetyÃtmÅyarahitasya / mahato du÷khaskandhasyetyanÃdyanantasya du÷khasamÆhasya / [140|25] samudayo bhavatÅti pradurbhÃva÷ / sa eva tu vaibhëikanyÃyo ya÷ pÆrvamukta÷ / [140|26] athÃvidyeti ko 'rtha÷ / yà na vidyà / cak«urÃdi«vapi prasaÇga÷ / [140|26-140|27] vidyÃyà abhÃvastarhi / [140|27] evaæ sati na ki¤cit syÃt / [140|27-140|28] na caitat yuktam / [140|28] tasmÃt [141|01] ## [141|02-141|03] yathà mitraviparyayeïa tadvipak«abhÆta÷ kaÓcidamitro bhavati na tu ya÷ kaÓcidanyo mitrÃnnÃpi mitrÃbhÃva÷ / [141|03] ­taæ cocyate satyam / [141|03-141|04] tadvipak«abhÆtaæ vÃkyaman­taæ bhavati / [141|04] adharmÃnarthÃkÃryÃdayaÓca dharmÃdipratidvandvabhÆtÃ÷ / [141|04-141|05] evamavidyà 'pi vidyÃyÃ÷ pratidvandvabhÆtadharmÃntaramiti dra«Âavyam / [141|05] kuta etat / pratyayabhÃvenopadeÓÃt / api ca [141|06] ## [141|07] saæyojanaæ bandhanamanuÓaya ogho yogaÓcÃvidyocyate sÆtre«u / [141|07-141|08] na cÃbhÃvamÃtraæ tathà bhavitumarhati / [141|08] na cÃpi cak«urÃdaya÷ / tasmÃddharmÃntaramevÃvidyà / [141|08-141|09] yathà tarhi kubhÃryà abhÃryetyucyate kuputraÓcÃputra÷ / [141|09] evamavidyà 'pyastu / [141|10] ## [141|11] kutsità hi praj¤a kli«Âà / sà ca d­«ÂisvabhÃvà iti nÃvidyà yujyate / [141|11-141|12] yà tarhi na d­«Âi÷ sà bhavi«yati / [141|12] sà 'pi bhavituæ nÃrhati / kiæ kÃraïam / [141|13] ## [141|14] avidyà cet praj¤Ã 'bhavi«yanna d­«Âistayà yujyate saæprÃyok«yata / [141|14-141|15] dvayo÷ praj¤ÃdravyayorasaæprayogÃt / [141|15] itaÓca [141|16] ## [141|17] "rÃgopakli«Âaæ cittaæ nÃvamucyate avidyopakli«Âà praj¤Ã na viÓudhyatÅ"tyuktam sÆtre / [141|18] na ca saiva praj¤Ã tasyÃ÷ praj¤Ãyà upakleÓo yukta iti / [141|18-141|19] yathà cittasyÃnyo bhinnajÃtÅya upakleÓo rÃga evaæ praj¤Ãyà avidyà / [141|19] kiæ punarevaæ ne«yate / [141|20] kli«Âayà praj¤ayà kuÓalà praj¤Ã vyavkÅryamÃïà na viÓudhyati / [141|20-141|21] ato 'sau tasyà upakleÓa iti / [141|21] yadvÃpi rÃgopakli«Âaæ cittaæ na vimucyate / [141|21-141|22] kiæ tadavaÓyaæ rÃgaparyavasthitaæ bhavati / [141|22] uapahataæ tu tattathà rÃgeïa bhavati yanna vimucyate / [141|22-141|23] tÃæ punrbhÃvanÃæ vyÃvartayato vimucyate / [141|23-141|24] evamavidyopakli«Âà praj¤Ã na viÓudhyatÅtyavidyopahatÃæ pariklpayÃma÷ / [141|24] ko hi parikalpayan vÃryate / jÃtyantarameva tvavidyÃæ varïayanti / [141|25] yo 'pi manyate "sarvakleÓà avidye"ti tasyÃpyata eva vyudÃsa÷ / [141|25-142|01] sarvakleÓasvabhÃvà 'pi satÅ saæyojanÃdi«u p­thagnocyeta d­«Âyà ca na saæprayujyeta / [142|01-142|02] anyena và kleÓena d­«ÂyÃdÅnÃæ paraæparÃsaæprayogÃt cittamapi cÃvidyopakle«Âamevoktaæ bhavet / [142|02-142|03] atha mataæ viÓe«aïÃrthaæ tathoktamiti / [142|03] praj¤ÃyÃmapyavidyÃviÓe«aïaæ karttavyaæ bhavet / [142|03-142|04] bhavatvavidyà dharmÃntaraæ kastu tasyÃ÷ svabhÃva÷ / [142|04] satyavanna karmaphalÃnÃmasaæprakhyÃnam / [142|04-142|05] etaccaiva na j¤Ãyate kimidamasaæprakhyÃnaæ nÃmeti / [142|05-142|06] yadi yanna saæprakhyÃnaæ saæprakhyÃnÃbhÃve 'pi tathaiva do«o yathà avidyÃyÃm / [142|06-142|07] atha saæprakhyÃnavipak«abhÆtaæ dharmÃntaram / [142|07] tadidaæ tathaiva na j¤Ãyate kiæ taditi / [142|07-142|08] eva¤jÃtÅyako 'pi dharmÃïÃæ nirdeÓo bhavati / [142|08] tadyathà "cak«u÷ katamat / yo rÆpaprasÃdaÓcak«urvij¤ÃnasyÃÓraya" iti / [142|09] asmÅti sattvamayatà 'vidyete bhadantadharmatrÃta÷ / kà punarasmimÃnÃdanyà mayatà / [142|10-142|12] yà 'sau sÆtra uktà "so 'hamevaæ j¤Ãtvà evaæ d­«Âvà sarvÃsÃæ t­«ïÃnÃæ sarvÃsÃæ d­«ÂÅnÃæ sarvÃsÃæ mayatÃnÃæ sarve«ÃmahaÇkÃramamakÃrÃsmimÃnÃbhiniveÓÃnuÓayÃnÃæ prahÃïÃt parij¤ÃnÃnniÓchÃyo niv­ta" iti / [142|12] astye«Ã mayatà / sà tviyamavidyeti kuta etat / [142|13] yata e«Ã nÃnya÷ kleÓa÷ Óakyate vaktum / nanu cÃnyo mÃna eva syÃt / [142|13-142|14] atra punarvicÃryamÃïe bahu vaktavyaæ jÃyate / [142|14] tasmÃtti«Âhatvetat / [142|15] atha nÃmarÆpamiti ko 'rtha÷ / rÆpaæ vistareïa yathoktam / [142|16] ## [142|17] kiæ kÃraïam / nÃmendriyÃrthavaÓenÃrthe«u namatÅti nÃma / katamasya nÃmno vaÓena / [142|18] yadidaæ loke pratÅtaæ te«Ãæ te«ÃmarthÃnÃæ pratyÃyakaæ gauraÓvo rÆpaæ rasa ityevamÃdi / [142|19] etasya puna÷ kena nÃmatvam / te«u te«v arthe«u tasya nÃmno namanÃt / [142|19-142|20] iha nik«ipte kÃya upapattyantare namanÃnnÃmarupiïa÷ skandhà ityapare // [142|21] «a¬Ãyatanamuktam / [142|22] sparÓo vaktavya÷ / [142|23] #<«parÓÃ÷ «a ># [142|24] cak«u÷saæsparÓo yÃvanmana÷saæsparÓa iti / te puna÷ [143|01] ## [143|02] trayÃïÃæ saænipÃtÃjjÃtà indriyÃrthavij¤ÃnÃnÃm / [143|02-143|03] yuktaæ tÃvat pa¤cÃnÃmindriyÃïÃmarthavij¤ÃnÃbhyÃæ saænipÃta÷ / [143|03] sahajatvÃt / [143|03-143|04] manaindriyasya punarniruddhasyÃnÃgatavarttamÃnÃbhyÃæ dharmamanovij¤ÃnÃbhyÃæ kathaæ saænipÃta÷ / [143|04-143|05] ayameva te«Ãæ saænipÃto ya÷ kÃryakÃraïabhÃva÷ / [143|05] ekakÃryÃrtho và saænipÃtÃrtha÷ / [143|05-143|06] sarve ca te trayo 'pi sparÓotpattau praguïà bhavantÅti / [143|06] atra punarÃcÃryÃïÃæ bhedaæ gatà buddhaya÷ / [143|06-143|08] keciddhi sak­nnipÃtameva sparÓa vyÃcak«ate sÆtraæ cÃtra j¤ÃpakamÃnayanti "iti ya e«Ãæ trayÃïÃæ dharmÃïÃæ saægati÷ saænipÃta÷ samavÃya÷ sa sparÓa÷" iti / [143|08-143|09] kecitpunaÓcittasaæprayuktaæ dharmÃntarameva sparÓa vyÃcak«ate sÆtraæ cÃtra j¤ÃpakamÃnayanti "«a«aÂko dharmaparyÃya÷ katama÷ / [143|10] «a¬ÃdhyÃtmikÃnyÃyatanÃni / «a bÃhyÃnyÃyatanÃni / «a vij¤ÃnakÃyÃ÷ / [143|10-143|11] «a sparÓakÃyÃ÷ / [143|11] «a vedanÃkÃyÃ÷ / «a t­«ïÃkÃyÃ" iti / [143|11-143|12] atra hÅndriyÃrthavij¤Ãnebhya÷ sparÓakÃyÃ÷ p­thag deÓitÃ÷ / [143|12-143|13] tatra ye saænipÃtameva sparÓamÃhusta evaæ kparihÃramÃhu÷ / [143|13] na vai p­thignirdeÓÃt p­thagbhÃvo bhavati / [143|13-143|14] mà bhÆddharmÃyatanÃdvedanÃt­«ïayo÷ p­thagbhÃva iti / [143|14-143|15] nai«a do«astadvyatiriktasyÃpi dharmÃyatanasya bhÃvÃt // [143|15-143|16] na caivaæ sparÓabhÆtÃttrayÃdanyattrayamasti yasya Óe«asyÃtra grahaïaæ syÃt / [143|16-143|17] yadyapi hÅndriyÃrthau syÃtÃmavij¤Ãnakau na tu punrvij¤ÃnamanindriyÃrthakam / [143|17] tasmÃttri«u nirdi«Âe«u puna÷ sparÓasya grahaïamanarthakaæ prÃpnoti / [143|18-143|19] na khalu sarve cak«urÆpe sarvasya cak«urvij¤Ãnasya kÃraïaæ nÃpi sarvaæ cak«urvij¤Ãnaæ sarvayoÓcak«urÆpayo÷ kÃryam / [143|19-143|20] ato ye«Ãæ kÃryakÃraïÃbhÃvaste sparÓabhÃve vyavasthÃpità ityeke / [143|20-143|21] ye puna÷ saænipÃtÃdanyaæ sparÓamÃhusta etatsÆtra kathaæ pariharanti "iti ya e«Ãæ trayÃïÃæ saægati÷ saænipÃta÷ samavÃya÷ sa sparÓa" iti / [143|21] na và evaæ paÂhanti / [143|21-143|22] kiæ tarhi / [143|22-143|23] saægate÷ saænipÃtÃt samavÃyÃditi paÂhanti kÃraïe va kÃryopacÃro 'yamiti bruvanti / [143|23] ativahuvistaraprasÃriïÅ tve«Ã kathetyalaæ prasaÇgena / [143|23-143|24] anyameva sparÓaæ varïayantyÃbhidhÃrmikÃ÷ / [143|24] te«Ãæ pnnÃæ «aïïÃæ sparÓÃnÃæ [143|25] ## [143|26] cak«u÷ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyasaæsparÓÃ÷ pa¤ca pratigha saæsparÓa ityucyate / [143|26-144|01] sapratighendriyÃÓrayatvÃt / [144|01] mana÷ saæsparÓa÷ «a«Âha÷ so 'dhivacanasparÓa ityucyate / [144|01-144|02] kiæ kÃraïaæ adhivacanamucyate nÃma / [144|02] tatkilÃsyÃdhikamÃlambanamato 'dhivacanasaæsparÓa iti / [144|02-144|04] yathoktaæ "cak«urvij¤Ãnena nÅlaæ vijÃnÃti no tu nÅlaæ manovij¤Ãnena nÅlaæ vijÃnÃti nÅlamiti ca vijÃnÃtÅ"ti / [144|04] eka ÃÓrayiaprabhÃito dvitÅya ÃlambanaprabhÃvita÷ / [144|05] apare punarÃhu÷ / vacanamadhik­tyÃrthe«u manovij¤Ãnasya prav­tti rna pa¤cÃnÃm / [144|06] atastadevÃdhivacanam / [144|06-144|07] tena saæprayukta÷ sparÓo 'dhivacanasaæsparÓa ityeka ÃÓrayaprabhÃvito dvitÅya÷ saæprayogaprabhÃvita÷ / [144|07] punasta eva «a sparÓÃstrayo bhavanti / [144|08] ## [144|09] vidyÃsaæsparÓo 'vidyÃsaæsparÓa÷ / tÃbhyÃæ cÃnyo naivavidyÃnÃvidyÃsaæsparÓa iti / [144|09-144|10] ete punaryathÃkramaæ veditavyÃ÷ / [144|11] ## [144|12-144|13] anÃsrava÷ sparÓo vidyÃsaæsparÓa÷ kli«Âo 'vidyÃsaæsparÓo vidyà 'vidyÃbhyÃæ saæprayuktatvÃt / [144|13] Óe«o naivavidyÃnÃvidyÃsaæsparÓa ubhÃbhyÃmasaæprayogÃt / ka÷ puna Óe«a÷ / [144|14] kuÓalasÃsravo 'niv­tÃvyÃk­taÓca / [144|14-144|15] punaravidyÃsaæsparÓasyÃbhÅk«ïasamudÃcÃriïa ekadeÓasya grahaïÃt dvau soparÓau bhavata÷ / [144|16] ## [144|17] vyÃpÃdÃnunayÃbhyÃæ saæprayogÃt / puna÷ sarvasaægraheïa [144|18] ## [144|19] sukhavedanÅya÷ sparÓo du÷khavedanÅyo 'du÷khÃsukhavedanÅyaÓca / sukhavedanÃdihitatvÃt / [144|20] athavà vedyate tadvedayituæ và Óakyamiti vedanÅyam / kiæ tat / veditam / [144|20-144|21] sukhaæ vedanÅyamasminniti sukhavedanÅya÷ sparÓo yatra sukhaæ veditamasti [144|21-144|22] evaæ du÷khÃdu÷khÃsukhavedanÅyÃvapi yojyau / [144|22] ta ete «o¬aÓa sparÓà bhavanti / ukta÷ sparÓa÷ // [144|23] vedanà vaktavyà / tatra ya÷ pÆrvaæ «a¬vidha÷ sparÓa ukta÷ [144|24] ## [144|25] cak«u÷saæsparÓajà vedanà ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyamana÷saæsparÓajà vedanÃ÷ / tÃsÃæ puna÷ [145|01] ## [145|02] cak«u÷ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyasaæsparÓajÃ÷ pa¤ccavedanÃ÷ kÃyikÅ vedanetyucyate / [145|02-145|03] rÆpÅndriyÃÓritatvÃt / [145|03] mana÷saæsparÓajà punarvedanà caitasikÅtyucyate / cittamÃtrÃÓritatvÃt / [145|03-145|04] atha kiæ sparÓÃduttarakÃlaæ vedanà bhavatyÃhosvit samÃnakÃlam / [145|04-145|05] samÃnakÃlamiti vaibhëikÃ÷ / [145|05] anyonyaæ sahabhÆhetutvÃt / [145|05-145|06] kathaæ sahotpannayorjanyajanakabhÃva÷ sidhyati / [145|06] kathaæ ca na sidhyati / asÃmarthyÃt / [145|06-145|07] jÃte dharme dharmasyanÃsti sÃmarthayaæ pratij¤Ã 'viÓi«Âam / [145|07-145|08] yadeva hÅdaæ sahotpannayorjanyajanakabhÃvo nÃstÅti tadevedaæ jÃte dharme dharmasya nÃstÅti / [145|08] anyonyajanakaprasaÇgattarhi / i«ÂatvÃdado«a÷ / [145|09] i«Âameva hi sahabhÆhetoranyonyaphalatvam / [145|09-145|10] i«Âamidaæ sÆtre tvani«Âaæ sparÓavedanayoranyonyaphalatvam / [145|10-145|11] "cak«u÷saæsparÓa pratÅtya utpadyate cak«u÷saæsparÓajà vedanà na tu cak«u÷paæsparÓajÃæ vedanÃæ pratÅtyotpadyate cak«u÷saæsparÓa" iti vacanÃt / [145|11-145|12] janakadharmÃtikramÃvcÃyuktam / [145|12-145|13] yo hi dharmo yasya dharmasya janaka÷ prasiddha÷ sa tasmÃt bhinnakÃla÷ prasiddha÷ / [145|13-153|14] tadyathà pÆrvaæ vÅjaæ paÓcÃdaÇkura÷ pÆrvaæ k«Åraæ paÓcÃddadhi pÆrvamabhighÃta÷ paÓcÃcchanda÷ pÆrvaæ mana÷ paÓcÃt manovij¤ÃnamityevamÃdi / [145|14-145|15] anyathà paraæparÃpek«atvÃt kÃryakÃraïayo÷ sarvaæ và yugapadutpadyate na và kadÃcit paÓcÃdviÓe«ÃbhÃvÃt / [145|15-145|16] nahi na siddha÷ kÃryakÃraïayo÷ pÆrvÃparÃbhÃva÷ / [145|16] sahabhÃvo 'pi tu siddha÷ / [145|16-145|18] tadyathà cak«urvaj¤ÃnÃdÅnÃæ cak«urÆpÃdibhirbhÆtabhautikÃnÃæ ca tatrÃpi pÆrvamindriyÃrthau paÓcÃdvij¤Ãnam / [145|18-145|19] pÆrvakÃcca bhÆtabhautikasamudÃyÃduttara utpadyata itÅ«yamÃïe ka÷ prati«edha÷ // [145|19] yathà tarhi cchÃyÃÇkurayorevaæ sparÓavedanayo riti vaibhëikÃ÷ / [145|20] sparÓÃduttarakÃlaæ vedanetyapare / indriyÃrthau hi pÆrvÃnto vij¤Ãnam / [145|20-145|21] so 'sau trayÃïÃæ saænipÃta÷ sparÓa÷ sparÓapratyayÃtpaÓcÃdvedanà t­tÅyak«aïa iti / [145|21-145|22] evaæ tarhi na sarvantravaj¤Ãne vedanà prÃpnoti na ca sarvaæ vij¤Ãnaæ sparÓa÷ / [145|22] nai«a do«a÷ / [145|22-145|23] pÆrvasparÓahetukà hyuttaratra sparÓe vedanà sarve ca sparÓÃ÷ sarvavedanakÃ÷ sarvaæ ca vij¤Ãnaæ sparÓa iti / [145|24] idamayuktaæ varttate / kimatrÃyuktam / [145|24-145|25] yaduta bhinnÃlambanayorapi sparÓayo÷ pÆrvasparÓaitukottarasya vedaneti / [145|25-145|26] kathaæ nÃmÃnyajÃtÅyÃlambanasparÓasaæbhÆtà vedanà 'nyÃlambanà bhavi«yati yena và cittena saæprayuktà tato bhinnÃlambaneti / [145|26-146|01] astu tarhi tasminkÃle sparÓabhÆtaæ vij¤Ãnamavedanakam / [146|01-146|02] tasmÃcca yat pÆrvaæ vij¤Ãnaæ savedanakaæ tanna sparÓa÷ / [146|02] pratyayavaidhuryÃdityevaæ sati ko do«a÷ / mahÃbhÆmikaniyamo bhidyate / [146|03] "sarvatra citte daÓamahÃbhÆmikÃ" iti / kva cai«a niyama÷ siddha÷ / ÓÃstre / [146|03-146|04] sÆtrapramÃïakà vayaæ na ÓÃstrapramÃïakÃ÷ / [146|04-146|05] uktaæ hi bhagavatà "sÆtrÃntapratiÓaraïairbhavitavyami" ti / [146|05-146|06] na và e«a mahÃbhÆmikÃrtha÷ sarvatra citte daÓa mahÃbhÆmikÃ÷ saæbhavantÅti / [146|06] kastarhi mahÃbhÆmikÃrtha÷ / tisro bhÆmaya÷ / [146|06-146|07] savitarkà savicÃrà bhumi÷ avitarkà vicÃramÃtrà avitarkà vicÃrà bhÆmi÷ punaÓtisra kusalà bhÆmi÷ akuÓalà 'vyÃk­tà bhumi÷ / [146|07-146|08] punastisra÷ / [146|08] Óaik«Å bhÆmiraÓaik«Å naivaÓaik«Å bhumi÷ / [146|08-146|09] tadya etasyÃæ sarvasyÃæ bhÆmau bhavanti te mahÃbhÆmikÃ÷ / [146|09-146|10] ye kukÓalÃyÃmeva te kukÓalamahÃbhÆmikÃ÷ / [146|10] ye kli«ÂÃyÃmeva te kleÓamahÃbhÆmikÃ÷ / [146|10-146|11] te punaryathÃsaæbhavaæ paryÃyeïanatu sarve yugapadityapare / [146|11] akuÓalamahÃbhÆmikÃstu pÃÂhaprasaÇge nÃsa¤jitÃ÷ / [146|11-146|12] idÃnÅæ pÆrvaæ na paÂhyante sma / [146|12-146|14] yadi tarhi sparÓÃduttarakÃlalæ vedanà sÆtraæ parihÃryaæ "cak«u÷ pratÅtya rÆpÃïi cotpadyate cak«urvij¤Ãnaæ trayÃïÃæ saænipÃta÷ sparÓa÷ sahajÃtà vedanà saæj¤Ã cetane"ti / [146|14-146|15] sahajÃtà ityucyate na sparÓasahajÃtà iti kimatra parihÃryam / [146|15-146|16] samanantare 'pi cÃyaæ sahaÓabdo d­«Âastadyathà "maitrÅsahagataæ sm­tisaævodhyaÇgaæ bhÃvayatÅ" tyaj¤Ãpakametat / [146|16-146|18] yattarhi sÆtra uktaæ "yà ca vedanà yà ca saæj¤Ã yà ca cetanà yacca vij¤Ãnaæ saæs­«Âà ime dharmà nÃsaæs­«ÂÃ" ityato nÃsti vedanÃbhirasaæs­«Âaæ vij¤Ãnam / [146|18] saæpradhÃryaæ tÃvadetat ka e«a sams­«ÂÃrtha÷ / [146|18-146|20] tatra hi sÆtra evamuktaæ "yadvedayate taccetayate yaccetayate tastsaæprajÃnÅte yatsaæprajÃnÅte tadvijÃnÃtÅ"ti / [146|20-146|21] tanna vij¤Ãyate kim tÃvadayame«ÃmÃlambananiyama ukta utÃho k«aïaniyama iti / [146|21] Ãyuru«maïo÷ sÃhabhÃvye saæs­«ÂavacanÃt siddha÷ k«aïaniyama÷ / [146|22] yaccÃpi sÆtra uktaæ "trayÃïÃæ saænipÃta÷ sparÓa÷" iti / [146|22-146|23] tat kathaæ vij¤Ãnaæ cÃsti na ca trayÃïÃæ saænipÃto na ca sparÓa iti / [146|23-146|24] tasmÃdavaÓyaæ sarvatra vij¤Ãne sparÓa÷ sparÓasahajà ca vedanai«Âavyà / [146|24] alamatiprasaÇgiyà kathayà / prak­tamevÃnukramyatÃm // [146|25] uktà samÃsena caitasikÅ vedanà // [146|26] ## [146|27] saiva caitasikÅ vedanà punarëÂadaÓa manopavicÃravyavasthÃnÃda«ÂÃdadhà bhidyate / [146|27-146|28] puna÷ saædhikaraïaæ cÃtra dra«Âavyam / [146|28] a«ÂÃdaÓamano pavicÃrÃ÷ katame / [146|28-147|01] «a saumanasyopacirÃ÷ «a daurmanasyopavicÃrÃ÷ «a¬upek«opavicÃrÃ÷ / [147|01] kathame«Ãæ vyavasthÃnam / yadi svabhÃvata÷ / [147|02] trayo bhavi«yanti / saumanasyadaurmanasyopek«ÃvicÃrÃ÷ / [147|02-147|03] atha saæprayogata÷ / [147|03] eko bhavi«yati / sarve«Ãæ mana÷ saæprayuktatvÃt / athÃlambanata÷ / [147|03-147|04] «a bhavi«yanti / [147|04] rÆpÃdi«a¬vi«ayÃlambanatvat / tribhirapi sthÃpanà / [147|04-147|05] te«Ãæ pa¤cadaÓa rÆpÃdyupavicÃrà asaæbhinnÃlambanÃ÷ pratiniyatarÆpÃdyÃlambanatvÃt / [147|05-147|06] trayo dharmopavicÃrà ubhayathà / [147|06] manopavicÃrà iti ko 'rtha÷ / [147|06-147|07] mana÷ kila pratÅtyaite saumanasyadayo vi«ayÃnupavicarantÅti / [147|07] vi«aye«u và mana upavicÃrayantÅtyapare / [147|08] vedanÃvaÓena manaso vi«aye«u puna÷ punarvicaraïÃt / [147|08-147|09] kasmÃt kÃyikÅ vedanà na manopavicÃra÷ / [147|09-147|10] naiva hyasau mana evÃÓrità nÃpyupavicÃrikà 'vikalpakatvÃdityayoga÷ / [147|10] t­tÅyadhyÃnasukhasya kasmÃnmanopavicÃre«vagrahaïam / [147|10-147|11] Ãdita÷ kila kÃmadhÃtau manobhÆmikasukhendriyÃbhÃvÃttatpratidvandvena ku÷khopavicÃrÃbhÃvÃcceti / [147|12] yadi manobhÆmikà evaite / [147|12-147|13] yattarhi sÆtra uktaæ "cak«u«Ã rÆpÃïi d­«Âvà saumanasyasthÃnÅyÃni rÆpÃïyupavicarantÅtyevamÃdi÷ / [147|13] katham / [147|13-147|14] pa¤cavij¤ÃnakÃyÃbhinirh­tatvamabhisaædhÃyaitaduktaæ "manobhÆmikà hyete / [147|14-147|15] tadyathà 'Óubhà cak«urvij¤ÃnÃbhinirh­tà ca manobhÆmikà ce"ti / [147|15-147|16] api tu "d­«Âvà yÃvat sp­«Âve"ti vacanÃt / [147|16-147|17] acodyamevaitat / ye 'pya d­«Âvà yÃvadasp­«Âvopavicarnti te 'pi manopavicÃrÃ÷ / [147|17-147|18] itrathà hi kÃmadhÃtau rÆpadhÃtvÃlambanà rÆpÃdyupavicÃrà na syu÷ kÃmadhÃtbalamvanÃÓca rÆpadhÃtau gandharasaspra«ÂavyopavicÃrÃ÷ / [147|18-147|19] yathà tu yaktataraæ tathoktaæ yo 'pi rÆpÃïi d­«Âvà ÓabdÃnupavicarati so 'pi manopavicÃra÷ / [147|20] yathà tvanÃkulaæ tathoktamindriyÃrthasya vyavacchedata÷ / [147|20-147|21] kimasti rÆpaæ yatsaumanasyasthÃnÅyameva syÃt yÃvadupek«ÃsthÃnÅyameva / [147|21-147|22] asti saætÃnaæ niyamayya na tvbÃlambanam // [147|23-147|24] athai«Ãæ manopavicÃrÃïÃæ kati kÃmapratisaæyuktÃste«Ãæ ca kati kimÃlambanà evaæ yÃvadÃrÆpyapratisaæyuktà vaktavyÃ÷ / [147|24] Ãha [147|25] ## [147|26] ÃmadhÃtau sarve '«ÂÃdaÓa santi sa ca te«Ãæ sarve«ÃmÃlambanam / te«Ãmeva [148|01] ## [148|02] rÆpadhÃturdvÃdaÓÃnÃmÃlambanaæ «a gandharasopavicÃrÃnapÃsya / tatra tayorabhÃvÃt / [148|03] ## [148|04] gocara iti vartate / ÃrupyadhÃtustrayÃïÃæ dharmopavicÃrÃïÃmÃlambanam / [148|04-148|05] tatra rÆpÃdyabhÃvÃt // [148|05] uktÃ÷ kÃmapratisaæyukatÃ÷ / [148|06] rÆpapratisaæyuktà vaktavyÃ÷ / tatra tÃvat [148|07] ## [148|08] daurmanasyopavicÃrÃnapÃsya / te ca dvÃdaÓa [148|09] ## [148|10] kÃmÃn gacchantÅti kÃmagÃ÷ / kÃmadhÃtumÃlabanta ityartha÷ / [148|10-148|11] d­«Âo hi vi«ayÃïÃæ grahaïÃrthe gamiprayoga÷ / [148|11] kathametat gamyate / evametat gamyata iti / [148|12] ## [148|13] sa eva rÆpadhÃtuste«aæ sva÷ / sa eva rÆpadhÃtuste«Ãæ sva÷ / [148|13-148|14] svo '«ÂÃnÃæ manopavicÃrÃïÃmÃlambanaæ gandharasopavicÃrÃæÓcaturo hitvà / [148|15] #<ÃrÆpyo dvayo÷ ># [148|16] dharmopavicÃrayorÃlambanam / [148|17] ## [148|18] t­tÅyacaturthayordhyÃnyo÷ «a¬upek«opavicÃrà eva santi nÃnye / te«Ãæ punarÃlambanaæ [148|19] ## [148|20] kÃmadhÃtu÷ «aïïÃmapyÃlambanam / [148|21] ## [148|22] rÆpadhÃtuÓcaturïÃæ tatra gandharasÃbhÃvÃt / [148|23] ## [148|24] ÃrupyadhÃturekasyaiva dharmopavicÃrasyÃlambanam / uktà rÆpapratisaæyuktÃ÷ / [149|01] ÃrÆpyapratisaæyuktà idÃnÅmucyante / [149|02] ## [149|03] ÃkÃÓÃnantyÃyatanasÃmantakamatrÃrÆpisÃmantakam / [149|03-149|04] tatra catvÃro rÆpaÓabdaspra«ÂavyadharmopavicÃrÃ÷ / [149|04] te ca [149|05] ## [149|06] caturthaæ hi dhyÃname«ÃmÃlambanam / [149|06-149|08] ye«Ãæ tat vyavacchinnÃlambanamasti ye«Ãæ puna÷ paripiï¬itÃlambanaæ te«Ãæ tatraika eva saæbhinnÃlambano dharmopavicÃra÷ / [149|09] ## [149|10] eka eva dharmopavicÃrastatrÃrÆpyadhÃtvÃlambana÷ / [149|11] ## [149|12] maule punarÃrÆpye dharmopavicÃra evaiko 'sti nÃnya÷ / sa cÃpi [149|13] ## [149|14] ÃrupyadhÃtvÃlambana eva / [149|14-149|15] nahi maulÃnÃmÃrupyÃïÃmadharo dhÃturÃlambanamiti paÓcÃt prativedavi«yÃma÷ / [149|15] ete ca manopavicÃrÃ÷ [149|16] ## [149|17] nÃsti kaÓcidanÃsrava÷ / ka÷ katibhi÷ samanvÃgata÷ / [149|17-149|21] kÃmadhÃtÆpapanno rÆpÃvacarasya kuÓalasya cittasyÃlÃbhÅ kÃmÃvacarai÷ sarvai÷ prathamadvitÅyadhyÃnabhÆmikaira«ÂÃbhi÷ t­tÅyacaturthadhyÃnabhÆmikaiÓcaturbhi÷ kli«ÂairgandharasÃlambanÃn paryudasya ÃrÆpyÃvacareïaikena kli«ÂenaivÃlÃbhÅ rÆpÃvacarasya kuÓalasya cittasyà vitarÃga÷ sarvai÷ kÃmÃvacarai÷ prathamadhyÃnabhumikairdaÓabhi÷ / [149|21-149|22] caturbhi÷ saumanasyopavicÃrai÷ kli«ÂairgandharasÃlambanau vyudasya «a¬bhirÆpek«opavicÃrairanÃgamyabhÆmikai÷ / [149|22] dvitÅyadhyÃnabhÆmikaira«ÂÃbhi÷ / [149|23] t­tÅyacaturthadhyÃnÃrÆpyabhÆmikai÷ pÆrvavat / anayà varttanyà Óe«amanugantavyam / [149|24-149|25] dhyÃnopapannastu kÃmÃvacareïaikenopek«ÃdharmopavicÃreïa nirmÃïacittasaæprayuktena samanvÃgato veditavya÷ / [149|25] apara Ãha / [149|25-150|01] astyevaæ manopavicÃrÃïÃæ vaibhëikÅyo 'rtha÷ / [150|01] sÆtrÃrthastvanyathà d­Óyate / [150|01-150|02] nahi yo yasmÃdvÅtarÃga÷ sa tadÃlambanamupavicaratÅti yuktam / [150|02-150|03] ata÷ sÃsravà api na sarve saumanasyÃdayo manopavicÃrÃ÷ / [150|03] kiæ tarhi / sÃækleÓikà yairmano vi«ayÃnupavicaratÅti / [150|03-150|04] kathaæ copavicarati / [150|04-150|05] anunÅyate ca pratihanyate cÃpratisÇkhyÃya copek«ate ye«Ãæ pratipak«eïa «a sÃtatà vihÃrà bhavanti / [150|05-150|07] cak«u«Ã rÆpÃïi d­«Âvà naiva sumanà bhavati na durmanà upek«ako viharati sm­timÃn saæprajÃnan evaæ yÃvanmanasà dharmÃn vij¤Ãyeti / [150|07-150|08] nahyarhato laukikaæ nÃsti kuÓalaæ dharmÃlambanaæ saumanasyaæ yattu tatsÃækleÓikaæ manasa upavicÃrabhutaæ tasyaiva prati«edho lak«yata iti / [150|08-150|09] punasta eva saumanasyÃdaya÷ «aÂtriæÓacchÃst­padÃni bhavanti / [150|09] gardhanai«kramyÃÓritabhedena / [150|10] tadbhedasya ÓÃstrà gamitatvÃt / [150|10-150|11] tatra gardhÃÓritÃ÷ kli«Âà nai«kramyÃÓritÃ÷ kuÓalÃ÷ / [150|11] evametadvedanÃkhyaæ bhavÃÇgamanekaprakÃrabhedaæ veditavyam / [150|11-150|12] Óe«ÃïyaÇgÃni punarnocyante / [150|12] kiæ kÃraïam / yasmÃt [150|13] ## [150|14] ki¤cidatrÃÇgamuktaæ ki¤cit paÓcadvak«yate / tatra vij¤Ãnaæ tÃvaduktaæ [150|15] "vij¤Ãnaæ prativij¤aptirmana Ãyatanaæ ca tadi"ti / [150|16] «a¬Ãyatanamapyuktaæ [150|17] "tadvij¤ÃnÃÓrayà rÆpaprasÃdÃÓcak«urÃdaya" iti / [150|18] saæskÃrà bhavaÓca karmakoÓasthÃne vyÃkhyÃsyante / t­«ïopÃdÃnÃni kleÓakoÓasthÃne / [150|19] sa cai«a pratÅtyasamutpÃda÷ samÃsata÷ kleÓakarmavastÆnÅti prÃk j¤Ãpitam / [150|20] ## [150|21] ## [150|22] kimasya vÅjÃdibhi÷ sÃdharmyam / [150|22-150|23] tadyathà vÅjÃdaÇkurakÃï¬apatrÃdÅnÃæ prabhavo bhavatyevaæ kleÓÃt kleÓakarmavastÆnÃm / [150|23-151|01] yathà nÃgÃdhi«Âitaæ saro na Óu«yatyevaæ kleÓanÃgÃdhi«Âhitaæ janmasara÷ / [151|01-151|02] yathà cÃnapoddh­tamÆlà vanaspatayaÓchinnÃÓchinnÃ÷ punarapi prarohantyevamanapoddh­takleÓamÆlà gataya÷ / [151|02-151|03] yathà ca v­k«Ã÷ kÃlena kÃlalæ pu«paphalÃnÃæ prasotÃro bhavantyevaæ kleÓà apyasak­t kleÓakarmavastÆnÃæ heturbhavanti / [151|03-151|06] yathà ca tu«ÃvanaddhÃstaï¬ulÃ÷ prarohaïasamarthà bhavanti na kevalà evaæ kleÓaprÃptatu«Ãvanaddhaæ karma janmÃntaravirohaïe samarthaæ bhavati na kevalamityevaæ tÃvat kleÓo bÅjÃdivadveditavya÷ / [151|07] ## [151|08] tu«au 'syÃstÅti tu«Å / tu«asthÃnÅya÷ kleÓa ukta÷ / [151|08-151|09] idÃnÅæ tu«itaï¬ulasthÃnÅyaæ karmmocyate / [151|09-151|10] santyo«adhaya÷ phalapÃkÃntà evaæ karmÃïi vipacya punarvipÃkÃnabhinirvarttayante / [151|10-151|11] yathà ca pu«paæ phalotpattavÃsannaæ kÃraïamevaæ karmÃïi vipÃkotpatto veditavyÃni / [151|12] ## [151|13-151|14] pathà siddhamannaæ pÃnaæ ca kevalaæ paribhogÃya kalpyate na punarvirohÃya evaæ vipÃkÃkhyaæ vastu / [151|14] nahi punarvipÃkÃdvipÃkÃntaraæ janmÃntare«u pravarhate / [151|14-151|15] yadi hi pravardheta mok«o na syÃt / [151|15-151|16] na khalve«a janmasaætÃna evaæ pratÅtyasamutpadyamÃno bhavacatu«Âayaæ nÃtikrÃmati / [151|16] yadutÃntarÃbhavamupapattibhavaæ pÆrvakÃlabhavaæ maraïabhavaæ ca / [151|16-151|17] te ca vyÃkhyÃtÃ÷ / [151|18] ## [151|19] ## [151|20] ekÃntena / katamena kleÓena / [151|21] ## [151|22] yadbhamika upapattibhavastadbhÆmikaÅreva sarvakleÓai÷ / [151|22-151|23] nahi sa kleÓo 'sti yena pratisamdhibandha÷ pratividyate ityÃbhidharmikÃ÷ / [151|23-151|24] kleÓaireva tu na paryavasthÃnai÷ svatantraÅ÷ / [151|24-151|25] yadyapi sà 'vasthà mandikà yastu yatrÃbhÅk«ïaæ carita ÃsannaÓca tasya tadÃnÅæ sa eva kleÓa upati«Âhate / [151|25] pÆrvÃvedhÃt / [151|25-151|26] antarabhavapratisaædhirapyevamavaÓyaæ kli«Âo veditavya÷ / [151|27] ## [151|28] anye trayo bhavÃstriprakÃrÃ÷ antarabhavÃdaya÷ kuÓalakli«ÂÃvyÃk­tÃ÷ / [152|01] athai«Ãæ bhavÃnÃæ katama÷ kiæpratisaæyukta÷ / [152|02] ## [152|03] antarÃbhavaæ varjayitvà / [152|03-152|04] nahyÃrÆpyadhÃtu÷ sthÃnÃntaraparicchinno yasya prÃptyarthamantarÃbhavo 'bhinirvarteta / [152|04-152|05] kÃmarÆpadhÃtvoraparisaækhyÃnÃt sarva eva catvÃro bhavÃ÷ santÅtyanuj¤Ãpitaæ bhavati / [152|05-152|06] ukto yathà sattvÃnÃæ pratÅtyasamutpÃdo vistareïa / [152|07] atha kathaæ sattvÃnÃæ sthitibhavatÅtyÃha [152|08] #<ÃhÃrasthitikaæ jagat // VAkK_3.38 //># [152|09-152|10] eko dharmo bhagavatà svayamabhij¤ÃyÃbhisaæbadhyÃkhyÃto "yaduta sarvasttvà ÃhÃrasthitikÃ" iti sÆtrapadam / [152|10] ke punarÃhÃrÃ÷ / catvÃra ÃhÃrÃ÷ / [152|10-152|11] kava¬ÅkÃrÃhÃra÷ prathama÷ / [152|11] audÃrika÷ sÆk«maÓca / [152|11-152|12] sÆk«mo 'ntarÃbhavikÃnÃæ gandhÃhÃratvÃt / [152|12] devÃnÃæ prÃthamakalpikÃnÃæ ca ni÷«yandÃbhÃvÃt / [152|12-152|13] tailasyeva sikatÃsvaÇge«vanupraveÓÃt / [152|13] sÆk«mÃïÃæ và sÆk«mo bÃlakasaæsvedajantukÃdÅnÃm / [152|13-152|14] sparÓo dvitÅya÷ / [152|14] mana÷saæcetanà t­tÅya÷ / vij¤ÃnamÃhÃraÓcaturtha÷ / [152|15] tatra puna÷ [152|16] ## [152|17] na rÆpÃrÆpyadhÃtvostadvÅtarÃgasya tatropapatte÷ / sa ca [152|18] ## [152|19] kÃmÃvacarÃïi gandharasaspra«ÂavyÃyatanÃni sarvÃïyeva kava¬ÅkÃra ÃhÃra÷ / [152|19-152|20] kava¬Åk­tyÃbhyavaharaïÃt / [152|20] mukhanÃsikÃgrÃsavyavacchedata÷ / [152|20-152|21] cchÃyÃtapajvÃlÃprabhÃsu te«Ãæ kathamÃhÃratvam / [152|21] bÃhulyena kilai«a nirdeÓa÷ / [152|21-152|22] yÃnyapi tu nÃbhyavahniyante sthitiæ cÃharanti tÃnyapi sÆk«ma ÃhÃra÷ / [152|22] snÃnÃbhyaÇgavaditi / [152|22-152|23] kasmÃnna rÆpÃyatanamÃhÃra÷ / [152|23] tadapi kava¬Åk­tyÃbhyavahriyate / [152|24] ## [152|25] ÃhÃro hi nÃma ya indriyamahÃbhÆtÃnÃmanugrahÃya saævarttate / [152|25-152|26] rÆpÃyatanaæ cÃbhyavaharaïakÃle svamindriyaæ tanmahÃbhÆtÃni và nÃnug­hïÃti / [152|26] kuta evÃnyÃnyavi«atvÃt / [153|01-153|02] yadÃpi ca d­ÓyamÃne sukhasaumanasye ÃdadhÃti tadÃpi tadÃlambana÷ sukhavedanÅya÷ sparÓa ÃhÃro bhavati na rÆpam / [153|02-153|03] muktÃnÃmanÃgÃmyarhetÃæ sumanoj¤amapyÃhÃraæ paÓyatÃmanugrahÃbhÃvÃt / [153|04] sparÓasaæcetanÃvij¤Ã ÃhÃrÃ÷ sÃsravÃstri«u / [153|05] sparÓastrikasaænipÃtaja÷ / [153|05-153|06] cetanà manaskarma vij¤Ãnaæ ca sÃsravÃïyevÃhÃrÃ÷ tri«vapi dhÃtu«u saævidyante / [153|06] kimarthaæ nÃnÃsravÃïi / [153|06-153|07] yasmÃt bhavÃpo«aïÃrtha ÃhÃrÃrtha÷ / [153|07] tÃni ca bhÃvak«ayÃyotthitÃnÅti vaibhëikÃ÷ / [153|07-153|09] api tu sÆtra uktaæ "catvÃra ime ÃhÃrà bhÆtÃnÃæ sattvÃnÃæ sthitaye yÃpanÃyai saæbhavai«iïÃæ cÃnugrahÃye"ti / [153|09] na caivamanÃsravà dharmà iti nÃhÃrÃ÷ / [153|10] bhÆtà hi tÃvatsattvà upapannà iti vij¤Ãyante / atha saæbhavai«iïa÷ katame / [153|11] ## [153|12] ## [153|13] antarÃbhavo hyebhirabhidhÃnairukto bhagavatà / [153|13-153|14] sa eva manonirjÃtatvÃt manomaya ukta÷ / [153|14] ÓukraÓoïitÃdikaæ ki¤cidbÃhyamanupÃdÃya bhÃvÃt / [153|14-153|15] saæbhavai«aïaÓÅlatvÃt saæbhavai«Å / [153|15] gandharvaïÃt gandharva÷ / upapattyadbhimukhatvÃdabhinirv­tti÷ / [153|15-153|16] "avyÃbÃdhamÃtmabhÃvamabhinirvartya savyÃbÃdhe loke upapadyata" iti sÆtrapadÃt / [153|16-153|18] "tathÃsti pudgalo yasyÃbhinirv­ttisaæyojanaæ prahÅïaæ nopapattisaæyojanam" iti sÆtra catu÷koÂikÃt / [153|18] prathamà koÂirdvidhÃtuvÅtarÃgasyordhvaæsrotaso 'nÃgÃmina÷ / [153|18-153|19] dvitÅyÃntarÃparinirvÃyiïa÷ / [153|19] t­tÅyà 'rhatÃm / caturthyetÃnÃkÃrÃn sthÃpayitvà / [153|19-153|20] bhÆtÃvà 'rhanta÷ saæbhavai«iïa÷ sat­«ïÃ÷ / [153|21] atha katyÃhÃrÃ÷ sattvÃnÃæ sthitaye kati saæbhavai«iïÃmanugrahÃya / [153|21-153|22] sarve 'pyubhayatheti vaibhëikÃ÷ / [153|22] kava¬ÅkÃrÃhÃro 'pi hi tadrÃgiïÃæ punarbhavÃya saævartate / uktaæ hi / [153|23-153|24] bhagavatà "atvÃra ime ÃhÃrà rogasya mÆlalæ gaï¬asya Óalyasya jarÃmaraïasya pratyaya" iti / [153|24] mana÷saæcetanà 'pi ceha sthitaye d­Óyate / [153|24-153|26] evaæ hi varïayanti durbhik«ÃbhyÃhatena kÅla pitrà putrakau saktava iti bhasmanà bhastrÃæ paripÆrya kÅlake ÃsajyÃÓvÃsitau / [153|26-153|27] tau ca tÃæ parikalpayantau ciramapyÃsitau kenÃpi codghÃÂitÃyÃæ bhasmeti nairÃÓyamÃpannau vyÃpannÃviti / [153|27-154|02] punaÓca mahÃsamudre bhagnayÃnapÃtrÃ÷ puru«Ã÷ sthalamiti mahÃntaæ phenapiï¬aæ pradrutÃ÷ Ãm­Óya cainaæ nirÃÓà uparemuriti / [154|02-154|04] saægÅtiparyÃye coktaæ mahÃsamudrÃdaudÃrikÃ÷ prÃïino jalÃt sthalamabhiruhya sikatÃsthale 'ï¬Ãni sthÃpayitvà sikatÃbhirava«Âabhya punarapi mahÃsamudre 'vataranti / [154|04-154|05] tatra yÃsÃæ mÃt­ïÃmaï¬ÃnyÃrabhya sm­tirna mu«yate tÃnyaï¬Ãni na pÆtÅbhavanti yÃsÃæ tu mu«yate tÃni pÆtÅbhavanti / [154|05] tadetanna varïayanti sautrÃntikÃ÷ / [154|05-154|06] mà bhÆt parakÅyeïÃhÃreïÃhÃra iti / [154|06] evaæ tu varïayanti / [154|06-154|07] ye«Ãmaï¬ÃnÃæ mÃtaramÃrabhya sm­tirna mu«yate tÃni na pÆtÅbhavanti / [154|07-154|08] ye«Ãæ tu mu«yate tÃni pÆtÅbhavanti / [154|08] tasyÃ÷ sparÓÃvasthÃyÃ÷ smarantÅti / [154|09] atha kasmÃccatvÃra evÃhÃrÃ÷ / [154|09-154|10] nanu ca sarva eva sÃsravà dharmà bhavÃnÃæ po«akÃ÷ / [154|10] yadyapyetadevaæ tathÃpi pradhÃnyenoktam [154|11] ## [154|12] ## [154|13] ÃÓrayo hi sendriya÷ kÃya÷ / tasya pu«Âaye kava¬ÅkÃrÃhÃrÃ÷ / [154|13-154|14] ÃÓritÃÓcittacaittÃste«Ãæ pu«Âaye sparÓa÷ / [154|14] anayostÃvadihotpannasya bhavasya po«aïe prÃdhÃnyam / [154|14-154|16] mana÷saæcetanayà punarbhavasyÃk«epa÷ Ãk«iptasya puna÷ karmaparibhÃvitÃdvij¤ÃnavÅjÃdabhinirv­ttirityanayoranutpannasya bhavasyÃkaraïe prÃdhÃnyam / [154|16] ataÓcatvÃra uktÃ÷ / [154|16-154|17] pÆrvakau hi dvau dhÃtrÅsthÃnÅyau jÃtasya po«akatvÃt / [154|17] uttarau mÃt­sthÃnÅyau janakatvÃditi / [154|18] ya÷ kaÓcit kava¬ÅkÃra÷ sarva÷ sa ÃhÃra÷ / [154|18-154|19] syÃt kava¬ÅkÃro nÃhÃra iti catu«koÂikam / [154|19-154|20] prathamà koÂiryaæ kava¬ÅkÃraæ pratÅtyendriyÃïÃmapacayo bhavati mahÃbhÆtÃnÃæ ca paribheda÷ / [154|20] dvitÅyà koÂistraya ÃhÃrÃ÷ / [154|20-154|21] t­tÅyà yaæ kava¬ÅkÃraæ pratÅtyendriyÃïÃmupacayo bhavati mahÃbhÆtÃnÃæ ca v­ddhi÷ / [154|21-154|22] caturthyetÃnÃkÃrÃn sthÃpayitvà / [154|22-154|23] evaæ sparÓadibhirapi yathÃyogaæ catu÷koÂikÃni karttavyÃni / [154|23-154|24] syÃt sparÓÃdÅn pratÅtyendriyÃïÃmupacayo mahÃbhÆtÃnÃæ ca v­ddhirna ca ta ÃhÃrÃ÷ / [154|24] syÃdanyabhÆmikÃnanÃsravÃæÓca / [154|24-154|25] yo 'pi hi paribhukto bhokturbÃdhÃmÃdadhÃti so 'pyÃhÃra eva / [154|25] ÃpÃte 'nugrahÃt / [154|25-154|26] dvayorhi kÃlayorÃhÃra ÃhÃrak­tyaæ karoti paribhujyamÃno jÅryaæÓceti vaibhëikÃ÷ / [154|26] atha kasyÃæ gatau katyÃhÃrÃ÷ / [154|27] sarvÃsu sarve / evaæ yoni«vapi / kathaæ narake«u kava¬ÅkÃra ÃhÃra÷ / [154|27-154|28] pradÅptÃyaspiï¬Ã÷ svathitaæ ca tÃmrÃm / [154|28-155|01] yadyÆpaghÃtako 'pyÃhÃro bhavati catu÷koÂikaæ bÃdhyate prakaraïagranthaÓca "kava¬ÅkÃra ÃhÃra÷ katama÷ / [155|01-155|03] yaæ kava¬ÅkÃraæ pratÅtyendriyÃïÃmupacayo bhavati mahÃbhutÃnÃæ ca v­ddhiryÃpanà 'nuyÃpaneti vistareïa yÃvadvij¤Ãnam /" [155|03] upacayÃhÃrÃbhisaædhivacanÃdavirodha÷ / [155|03-155|04] apacayÃhÃrastu narakek«u lak«aïaprÃptatvÃt / [155|04] so 'pi hi jighatsÃæ pipÃsÃæ hantuæ samartha iti / [155|04-155|05] apitu pratyekanarake«u manu«yavat kava¬ÅkÃrÃhÃrasadbhÃvÃdyuktaæ päcagatikatvam / [155|05-155|07] uktaæ bhagavatà "yaÓca bÃhyakÃnÃm­«ÅïÃæ kÃmebhyo vÅtarÃgÃïÃæ Óataæ bhojayedyaÓcaikaæ jambÆ«aï¬agataæ p­thagajanam / [155|07] ato dÃnÃdidaæ dÃnaæ mahÃphalatarami"ti / [155|07-155|08] ko 'yaæ jambÆ«aï¬agato nÃma p­thagjana÷ / [155|08] jambÆdvÅpanivÃsina÷ kuk«imanta ityeke / [155|08-155|09] tadetanna yuktamekamiti vacanÃt / [155|09] kaÓcÃtra viÓe«a÷ / [155|09-155|10] syÃdyadi bhÆyasa÷ p­thagjanÃn bhojayitvà bhÆya÷ puïyaæ syÃt nÃlpÅyaso vÅtarÃgÃniti / [155|10] saænik­«Âo bodhisattva ityapare / [155|11] tadetanna varïayanti "bahutaraæ hi tasmai datvà puïyaæ nÃrhatkoÂibhya" iti / [155|11-155|12] ato nirvedhabhÃgÅyalÃbhÅ p­thagjana e«o'bhipreta÷ iti vaibhëikÃ÷ / [155|12-155|13] natviyamanvarthà saæj¤Ã nÃpikvacitparibhëità sÆtre ÓÃstre và / [155|13-155|14] jambÆ«aï¬agato nirvedhabhÃgÅyalÃbhÅti parikalpa evÃyaæ kevala÷ / [155|14] bodhisattva eva tve«u jambÆdvÅpa«aï¬e«u ni«aïïo yujyate / [155|14-155|15] sa hi p­thagjana kÃmavairÃgyasaæbandhena tadÃnÅæ tebhyo viÓi«yamÃïa ukta iti / [155|15-155|16] anantebhyo 'pi hi sa tebhyo viÓi«yamÃïa÷ / [155|16] Óatagrahaïaæ tu pÆrvÃdhikÃrÃt / [155|16-155|17] itthaæ caitadevaæ yadevaæ paryudasya bÃhyakebhya eva srotÃpatti phalapratipannakaæ viÓe«ayÃæbabhÆva / [155|17-155|18] anyathà hi jambÆ«aï¬agatÃdeva vyaÓe«ayi«yat / [155|18-155|19] ukto yathà sattvÃnÃæ pratÅtyasamutpÃdo yathÃvasthitiÓcyutirapyuktà yathÃyu÷k«ayÃdibhi÷ / [155|20] idamidÃnÅæ vaktavyam / katamasmin vij¤Ãne vartamÃne cyutyupapattÅ bhavata ityÃha [155|21] ## [155|22] manovij¤Ãna eve«ÂÃ÷ [155|23-155|24] kuÓalalmÆlasamuccheda÷ kuÓalamÆlapratisaædhÃnaæ dhÃtubhÆmivairÃgyaæ parihÃïiÓcyutirupapattiÓca / [155|24] ete «a dharmà manovij¤Ãna eve«yante nÃnyatra / [155|24-155|25] upapattivacanÃdantarÃbhavapratisaædhirapyuktarÆpo veditavya÷ / [155|25] vedanÃyÃæ tu [156|01] ## [156|02] cyutireva cyutamupapattirudbhava÷ / [156|02-156|03] etÃvadu÷khÃsukhÃyÃæ vedanÃyÃæ bhavatastasyà apaÂutvÃt / [156|03] itare hi vedane paÂvyau / na ca paÂuvij¤Ãne cyutyupapattÅ yujyete / [156|03-156|04] tatrÃpi ca manovij¤Ãne 'pi [156|05] ## [156|06] cyutodbhavÃviti vartate / nahi samÃhitacittasyÃsti cyutirupapattirvà / [156|06-156|07] visabhÃgabhÆmikatvÃdabhisaæskÃrikatvÃdanugrÃhakatvÃcca / [156|07-156|08] nÃpyacittasya sà nahyacittaka upakramituæ Óasyeta / [156|08-156|09] yadà cÃsyÃÓrayo vipariïantumÃrabhate tadÃvaÓyamasya tadÃÓrayapratibaddhaæ cittaæ saæmukhÅbhÆya paÓcÃt pracyaveta nÃnyathà / [156|09-156|10] upapattau ca cittacchedahetvabhÃvÃdvinà ca kleÓenÃnupapatterayuktamacittakatvam / [156|11] maraïabhavastriprakÃra ityuktam / arhastu [156|12] nirvÃtyavyÃk­tadvaye / [156|13] airyÃpathike vipÃkacitte và / asti cetkÃmadhÃtau vipÃka upek«Ã / [156|13-156|14] nÃsti cedairyÃpathika eva / [156|14] kimarthamavyÃk­Âa eva nÃnyasmin / [156|14-156|15] tadvi cittacchedÃnukÆlaæ durbalatvÃt / [156|16] atha mriyamÃïasya kasmin ÓarÅrapradeÓe vij¤Ãnaæ nirudhyate / [156|16-156|17] sak­nmaraïe samanaskaæ kÃyendriyaæ sahasÃ'ntardÅyate / [156|17] yadi tu krameïa cyavate tata÷ [156|18] ## [156|19] ## [156|20] adho gacchantÅtyadhogà apÃyagÃmina÷ / n­n gacchantÅti n­gà manu«yagÃmina÷ / [156|20-156|21] surÃn gacchantÅti suragà devagÃmina÷ / [156|21-156|22] te«Ãæ yathÃsaækhyaæ pÃdayornÃbhyÃæ h­daye ca vij¤Ãnaæ saænirudhyate / [156|22] na punarjÃyanta ityajà arhanta÷ / te«Ãmapi h­daye vij¤Ãnaæ nirudhyate / [156|23] mÆrdhnÅtyapare / [156|23-156|24] kÃyendriyasya te«u nirodhÃt kÃyendriyaæ hi mriyamÃïasya tapta ivopale jalaæ ni«ÂhyÆtaæ saækocamÃpadyamÃnaæ pÃdÃdi«vantardhÅyata iti / [156|24-156|25] evaæ ca puna÷ krameïa maraïam / [156|25] prÃïinÃæ prÃyeïa marmacchedavedanÃbhyÃæ hatÃnÃæ jÃyate / [156|26] ## [156|27] ÓarÅrapradeÓÃ÷ kecidupahanyamÃnà maraïamÃnayanti / [156|27-157|01] te hyetaducyante marmÃïÅti / [157|01-157|03] tÃni cÃptejovÃyudhÃtÆnÃmanyatamenÃtiprÃyaæ gatena niÓitaÓastrasaæpÃtasyardhinìÅtÅbrÃbhirvedanÃbhi÷ chidyanta iva na ca punastÃni këÂhÃdivacchidyante chinnabadvà punarna ce«Âanta iti cchinnÃnyucyante / [157|03-157|04] kasmÃnna p­thivÅdhÃtunà / [157|04] caturthado«ÃbhÃvÃt / vÃtapittaÓle«mÃïo hi trayo do«Ã÷ / [157|04-157|05] te cÃptejovÃyudhÃtupradhÃnà yathÃyogamiti / [157|05] bhÃjanalokasaævarttanÅsÃdharmyeïetyapare / [157|05-157|06] deve«u nÃsti marmaccheda÷ / [157|06] kiæ tu cyavanadharmaïo devaputrasya pa¤copanimittÃni prÃdurbhavanti / [157|07-157|09] vastrÃïÃmÃbharaïÃnÃæ ca manoj¤a÷ Óabdo niÓcarati ÓarÅraprabhà mandÅbhavati snÃtasyodabindava÷ kÃye saæti«Âhante capalÃtmanà 'pyekatra vi«aye buddhiravati«Âhate unme«anime«au cÃk«ïo÷ saæbhavata÷ / [157|09] etÃni tu vyabhicÃrÅïi / [157|09-157|10] pa¤ca punarnimittÃni maraïaæ nÃtivarttante / [157|10-157|11] vÃsÃæsi kliÓyanti mÃlà mlÃyanti kak«ÃbhyÃæ svedo mucyate daurgandhyaæ kÃye'vakrÃmati sve cÃsane devaputro nÃbhiramate / [157|11-157|12] so'yaæ sattvaloka evamutpadyamÃnasti«Âhan cyavamanaÓca tri«u rÃÓi«u sthÃpito bhagavatà / [157|12-157|13] trayo rÃÓaya÷ / [157|13-157|14] samyaktvaniyato rÃÓirmithyÃtvaniyato rÃÓiraniyato rÃÓiriti / [157|14] tatra puna÷ [157|15] ## [157|16] "samyaktvaæ katamat / [157|16-157|17] yattatparyÃdÃya rÃgaprahÃïaæ paryÃdÃya dve«aprahÃïaæ paryÃdÃya mohaprahÃïaæ paryÃdÃya sarvakleÓaprahÃïamidamucyate samyaktva"miti sÆtram / [157|17] ÃryÃ÷ katame / [157|18] ye«ÃmanÃsravo mÃrga utpanna÷ / ÃrÃdyÃtÃ÷ pÃpakebhyo dharmebhya ityÃryÃ÷ / [157|18-157|19] ÃtyantikavisaæyogaprÃptilÃbhÃt / [157|19-157|20] ete hi kleÓak«aye niyatatvÃt samyaktvaniyatÃ÷ mok«abhÃgÅyalÃbhino 'pyavaÓyaæ parinirvÃïadharmÃïa iti / [157|20] kasmÃnna samyaktve niyatÃ÷ / [157|21] te hi mithyÃtve'pi niyatà bhaveyu÷ / [157|21-157|22] na ca te kÃlaniyamena samyaktve niyatà yathà saptak­tva÷ paramÃdaya÷ / [157|22] mithyÃtvaæ katamat / [157|22-157|23] narakÃ÷ pretÃstirya¤ca idamucyate mithyÃtvam / [157|23] tatrÃnantaryakÃriïo narake niyatatvÃnmithyÃtvaniyatÃ÷ / [157|23-157|24] niyatebhyo'nye'niyatà iti siddham / [157|24] pratyayÃpek«aæ hi te«ÃmubhayabhÃktvamanubhayabhÃktvaæ ca / [157|25] ukta÷ sattvaloko bhÃjanaloka idÃnÅæ vaktavya÷ / [157|26-157|27] ## [158|01] trisÃhasramahÃsÃhasralokadhÃtorevaæ saæniveÓamicchanti / [158|01-158|02] yadutÃkÃÓa«prati«ÂhamadhastÃdvÃyumaï¬alamabhinirv­ttaæ sarvasattvÃnÃm / [158|02-158|04] karmÃdhipatyena tasya yojanalak«ÃïÃæ «o¬aÓakamudvedha÷ pariïÃhenÃsaækhyaæ tathà ca d­¬haææ yanmahÃlagno'pi vajreïa bhettumaÓakta÷ / [158|04] tasyopari«ÂÃt [158|05] apÃmekÃdaÓodvedhaæ sahasrÃïi ca viæÓati÷ // [158|06] maï¬alamiti varttate / [158|06-158|07] tasmin vÃyumaïdale sattvÃnÃæ karmabhirmeghÃ÷ saæbhÆyÃk«amÃtrÃbhirdhÃrÃbhirabhivar«anti / [158|07] tat bhavatya«Ãæ maï¬alam / [158|07-158|08] tasya yojanÃnÃmekÃdaÓalak«ÃïyÆrdhve'dho viæÓatiÓca sahasrÃïi / [158|08] kathaæ tà Ãpo na tiryaÇgvisravanti / [158|08-158|09] sattvÃnÃæ karmÃdhipatyena / [158|09-158|10] yathà hi bhuktaæ pÅtamannaæ pÃnaæ ca nÃpakvaæ pakvÃÓayamÃpatatÅ tyeke / [158|10] kusÆlanyÃyena vÃyunà saædhÃryanta iti nikÃyÃntarÅyÃ÷ / [158|10-158|12] tÃÓca punarÃpa÷ sattvÃnÃæ karmaprabhÃvasaæbhÆtairvÃyubhirÃvartyamÃnà upari«ÂÃtkäcanÅbhavanti pakvak«ÅrÅÓarÅbhÃvayogena / [158|12] tat bhavatya«Ãæ maï¬alam / [158|13] ## [158|14] kiæ ca Óe«am / trayo lakl«Ã÷ sahasrÃïi ca viæÓati÷ / [158|14-158|15] sà käcanamayÅ mahÅ bhavatyapÃmupari«ÂÃt ukto jalakäcanamaï¬alocchrÃya÷ / [158|16-158|17] ## [158|18] samÃnaæ hyetadubhayaæ vistÃrata÷ / [158|19] ## [158|20-158|21] samantata÷ parik«epeïa tu parigaïyamÃnaæ triguïaæ jÃyate «aÂtriæÓallak«Ã daÓasahasrÃïi sÃrdhÃni ca trÅïi ÓatÃni yojanÃnÃm / [158|21-158|22] yacca tatkäcanamayaæ mahÅmaï¬alamapÃmupari«ÂÃt saænivi«Âaæ [158|23-158|24] ## [159|01] ## [159|02] itÅme käcanamaï¬alaprati«Âhà a«Âau mahÃparvatÃ÷ / madhye sumeru÷ / [159|02-159|03] Óe«Ã÷ sumeruparicÃyÃvasthitÃ÷ / [159|03-159|04] tasyÃnyasaptaparvataprÃkÃraparik«iptasya yo bÃhya÷ parvate nimindharagiri÷ / [159|05] ## [159|06] ## [159|07] tato bahiÓcatvÃro dvÅpÃ÷ / tebhya÷ puna÷ [159|08] ## [159|09] tena cÃturdvipakaÓcakrÅk­ta÷ / te«Ãæ tu [159|10] ## [159|11] yugandharÃdaya÷ sapta parvatÃ÷ sauva­ïÃÓcakravìa÷ Óastraka÷ / [159|12] ## [159|13] suvarïamayo rÆpyamayo vaidÆryamaya÷ sphaÂikamayaÓca yathÃsaækhyaæ catur«u pÃrÓve«u / [159|13-159|14] yacca yanmayaæ pÃrÓvaæ sumerostasyÃnubhÃvena tadvarïa tasyÃæ diÓi nabho d­Óyate / [159|14-159|15] jÃmbÆdvÅpakamasya pÃrÓvaæ vaidÆryamayaæ varïayanti / [159|15-159|16] tasyeha prabhÃnurÃgeïa vaidÆryamayaæ nabho d­Óyata iti / [159|17] atha kathaæ te«Ãæ saæbhava÷ / [159|17-159|18] käcanamayyÃæ p­thivyÃæ punarvÃridhÃrà atipatanti / [159|18-159|19] tà hyÃpo nÃnÃvidhabÅjagarbhà bahuvidhaprabhÃvabhinnairvÃyubhirmathyamÃnÃstÃæ tÃæ jÃtiæ pariïamayanti / [159|19-159|20] evaæ ca puna÷ pariïamayanti yadbhinnajÃtÅyasya kÃryaviÓe«otpattÃvasamavadhÃnena pratyayÅbhavanti / [159|20-159|21] na tu khalu yathà sÃækhyÃnÃæ pariïÃma÷ / [159|21] kathaæ ca sÃækhyÃnÃæ pariïÃma÷ / [159|21-159|22] avasthitasya dravyasya dharmÃntaraniv­ttau dharmÃntaraprÃdurbhÃva iti / [159|22] kaÓcÃtra do«a÷ / [159|22-159|23] sa eva hi dharmÅ na saævidyate yasyÃvasthitasya dharmÃïÃæ pariïÃma÷ kaspyeta / [159|23-159|24] kaÓcaiævamÃha dharmebhyo'nyo dharmÅti / [159|24] tasyaiva tu dravyasyÃnyathÅbhÃvamÃtraæ pariïÃma÷ / [159|24-159|25] evamapyayuktam / [159|25] kimatrÃyuktam / tadeva cedaæ na cedaæ tatheti apÆrvai«Ã vÃyo yukti÷ / [159|25-159|26] evaæ ca puna÷ saæbhÆtÃ÷ suvarïÃdaya÷ karmaprabhÃvÃt preritairvÃyubhi÷ samÃh­tya rÃÓÅkriyante / [159|26-159|27] ta ete parvatÃÓca bhavanti dvÅpÃÓca / [159|27] te puna÷ sumevadayaÓcakravìaparyantÃ÷ parvatÃ÷ [160|01] ## [160|02] ## [160|03] käcanamayyÃ÷ p­thivyà uparyaÓÅtiyyojanasahasrÃïyudakaæ tatra te magnÃ÷ / [160|04] #<Ærdhvaæ jalÃt merurbhÆyo 'ÓÅtisahasraka÷ // VAkK_3.50 //># [160|05] iti hi mero÷ «a«Âi yojanaÓatasahasraæ samucchraya÷ / [160|06] ## [160|07] jalÃdÆrdhvaæ yÃvÃnsumerustato'rdhena yugandharaÓcatvÃriæÓadyojanasahasrÃïi / [160|07-160|09] tato 'rdhena ÅÓÃdhara ityevamanye«vapyardhÃrdhahÃnirveditavyà yÃvannimindharÃrdhenÃrdhatrayodaÓottarÃïi trÅïi yojanaÓatÃni cakravìa÷ / [160|10] ## [160|11] yÃvÃneva cai«Ãæ jalÃdÆrdhvaæ samucchrÃyastÃvÃneva ghano vistÃra ityartha÷ / [160|12] #<ÓÅtÃ÷ saptÃntarÃïye«Ãæ ># [160|13-160|14] e«Ãæ ca nimindharÃntanÃæ parvatÃnÃæ saptÃntarÃïi sapta ÓÅtà ucyante pÆrïà a«ÂÃÇgopetasya pÃnÅyasya / [160|14-160|15] taddhi pÃnÅyaæ ÓÅtalaæ ca svÃdu ca laghu ca m­du cÃcchaæ ca ni«pratikaæ ca pibataÓca kaïÂhaæ na k«iïoti pÅtaæ ca kuk«iæ na vyÃbÃdhate / [160|16] tÃsÃæ ca puna÷ [160|17] #<ÃdyÃÓÅtisahasrikà // VAkK_3.51 //># [160|18] sumeruyugandharÃntaraæ prathamà ÓÅtà / aÓÅtiryojanasahasrÃïi vaipulyena / [160|19] #<Ãbhyantara÷ samudro'sau ># [160|20] dvau hi samudrÃvÃbhyantaro bÃhyaÓca / tadÃ'sau ÓÅtÃ'bhyantara÷ samudra÷ [160|21] ## [160|22] aÓÅtiryojanasahasrÃïyasya vaipulyamuktam / [160|22-160|23] pÃrÓvatasriguïo bhavati yugandharatÅreïa gaïyamÃna÷ catvÃriæÓat sahasrÃïi lak«advayaæ ca / [161|01] ## [161|02-161|03] yugandharasye«ÃdhÃrasya cÃntaraæ dvitÅyà ÓÅtà ardhena prathamÃyÃÓcatvÃriæÓat yojanasahasrÃïi / [161|03-161|04] tato 'rdhena punast­tÅyetyevamardhÃrdhenÃparÃ÷ ÓÅtÃ÷ bhavanti / [161|04] yÃvadardhatrayodaÓaÓatÃni saptamÅ ÓÅtà / [161|04-161|05] dairdhyaæ tu tÃsÃæ na parisaækhyÃtamatibahuprakar«avisarpaïÃt / [161|06] #<Óe«aæ bÃhyo mahodadhe÷ // VAkK_3.52 //># [161|07] kiæ Óe«am / nimindharacakravìayorantaram / [161|07-161|08] taddhi bÃhyo mahÃsamudro lavaïaæ pÆrïa÷ h«Ãrodakasya / [161|08] sa khalu vistÃreïa yojanÃnÃæ [161|09] ## [161|10] tatra catvÃro dvÅpÃÓcatur«u sumerupÃrÓve«u / [161|11] ## [161|12] ## [161|13] sÃhasrÃïi trÅïi pÃrÓvÃnyasya ÓakaÂasyevÃk­ti÷ / [161|13-161|15] tasya ca madhye käcanamayyÃæ p­thivyÃæ vajrÃsanamabhinirv­ttaæ yasminni«adya sarve bodhisattvà vajropamaæ samÃdhimutpÃdayanti // [161|15] nahi tamanya ÃÓraya÷ pradeÓo và so¬huæ samartha÷ / [161|16] ## [161|17] cturthamasya pÃrÓvaæ sÃrdhÃni trÅïi yojanÃni / ata eva hyasau ÓakaÂÃk­ti÷ / [161|18] ## [161|19] ita÷ pÆrveïa sumerupÃrÓve pÆrvaæ videho dvÅpa÷ / so 'rdhacandra ivÃbhinirv­tta÷ / [161|19-161|20] parimÃïatastu [161|21] ## [161|22] yathà jambÆdvÅpasya dve dve yojanasahasre / [161|23] ## [161|24] caturthaæ pÃrÓvaæ sÃrdhÃni trÅïi yojanaÓatÃni / [161|25] ## [162|01-162|02] ita÷ paÓcimena sumerupÃrÓve 'paragodÃnÅyo dvÅpa÷ sÃrdhÃni sapta yojanasahasrÃïi sÃkalyena / [162|02] maï¬alaÓcÃsau pÆrïacandravat / [162|03] ## [162|04] madhyamasyÃrdhat­tÅye yojanasahasre / [162|05] ## [162|06] iha uttareïa sumerupÃrÓve uttarakurudvÅpa÷ / [162|06-162|07] so '«Âau yojanasahasrÃïi sÃkalyena caturasra÷ / [162|07] k­tyÃpÅÂhikÃvat / [162|07-162|08] sarve«u ca pÃrÓve«u samo yathaikaæ pÃrÓvaæ dviyojanasahasre / [162|08] tathà 'nyÃni stokamapi nÃdhikam / [162|08-162|09] yaÓca dvÅpo yadÃk­tistadÃk­tÅnyeva tatra manu«yÃïÃæ mukhÃni / [162|10] te«Ãæ khalu dvÅpÃnÃmantarÃle 'ntaradvÅpà abhinirv­ttÃ÷ / [162|10-162|11] ke punaste kati cetyÃha [162|12-162|13] ## [162|14] tatra dehavidehau pÆrvavidehaparivÃrau / kurukauravau uttarakuro÷ / [162|14-162|15] gÃÂhottaramantriïÃvaparagodÃnÅyasya / [162|15] cÃmarÃvarau jambÆdvÅpasya / sarve manu«yairÃvÃsitÃ÷ / [162|15-162|16] eko rÃk«asairityapare / [162|17] ## [162|18-162|19] ihaiva jambÆdvÅpe uttareïÃsya jambÆdvÅpasya k­«ïaparvatÃstrayastÃnatikramyÃpare traya÷ punaÓca traya iti navabhya÷ kÅÂaparvatebhya÷ pareïa himavÃn parvata÷ / [162|20] ## [162|21] ## [162|22-162|23] tasmÃddhimavata÷ pareïÃnavataptaæ nÃma saro gandhamÃdanÃdarvÃk yataÓcatasro nadya÷ sravnti gaÇga sindhu÷ ÓÅtà vak«uÓca / [162|23-162|24] tasya pa¤cÃÓadyojanÃni vistÃra÷ pa¤cÃÓadÃyÃma÷ / [162|24] pÆrïama«ÂÃÇgasyÃÇgopetasyÃmbhasa÷ / [162|24-162|25] durgamaæ ca manua«yÃïÃman­ddhimatÃm / [162|25-162|26] tasyaiva cÃntike jambÆrabhinirv­ttà madhurasvÃdÆni yasyÃ÷ phalÃni tasyà adhikÃreïÃyaæ jambÆdvÅpa iti khyÃta÷ / [162|26-162|27] tatphalÃdhikÃreïa và jambÆdvÅpa iti / [162|28] narakÃ÷ kasminnavakÃÓe kiyatpramÃïÃÓca / [163|01] ## [163|02-163|03] asyaiva jambÆdvÅpasyÃdho viæÓatyà yojanasahasrairavÅcirmahÃnarako viæÓatisahasrapramÃïa evodvedhavistÃrÃbhyÃmevamasyÃdharatalamitaÓcatvÃriæÓatà yojanasahasrairbhavati / [163|03-163|04] du÷khanirantaratvÃdavÅci÷ / [163|04-163|05] anye«u sÃntaraæ du÷kham taddyathà saæjÅve cchinnÃvabhinnasaæpi«ÂaÓarÅrÃïÃæ ÓÅtalà vÃyavo vÃnti punarapi tÃn sattvÃn saæjÅvayanti / [163|05-163|06] ata eva saæjÅva÷ / [163|06] nÃsmin sukhavÅcirastÅtyavÅcirityapare / [163|06-163|07] anye«vapi sukhà vedanà vipÃko nÃsti / [163|07] nai÷ «yandikÅ na vÃryate / [163|08] ## [163|09] tasmÃdavÅcerÆrdhvaæ sapta narakÃ÷ uparyupari saænivi«ÂÃ÷ / [163|09-163|10] pratÃpanastÃpano mahÃrauravo raurava÷ saæghÃta÷ kÃlasÆtra÷ saæjÅvaÓca / [163|10] avÅcipÃrÓve«vityapare / te puna÷ [163|11] ## [163|12] uktaæ hi bhagavatà [163|13-163|14] "ityete narakà a«ÂÃvÃkhyÃtà duratikramÃ÷ / raudrakarmabhirÃkÅrïÃ÷ pratyekaæ «o¬aÓotsadÃ÷ // [163|15-163|16] catuskandhÃÓcaturdvÃrà vibhaktà bhÃgaÓo 'sitÃ÷ / aya÷prÃkÃraparyantà ayasà prativarjitÃ÷ // [163|17-163|18] taptà caivÃyasÅ bhumirjvalità tejasà yutà / anekayojanaÓatà sphuÂà ti«Âhati arcci«e"ti / [163|19] «o¬aÓotsadÃ÷ katame / [163|20] ## [163|21] ## [163|22] dvÃre dvÃre te«Ãæ catvÃra utsadÃ÷ / kukÆlaæ jÃnumÃtram / [163|22-163|23] yatra te«Ãæ sattvÃnÃæ nik«ipte saæÓÅryate tvaÇmÃæsaÓoïitamutk«ipte pÃde punarapi saæjÃyate tvaÇmÃæsaÓoïitam / [163|24-163|25] kuïapaæ gÆtham­ttikà yatra nyaÇkuÂà nÃma prÃïina÷ prativasanti sarvaÓvetÃ÷ k­«ïaÓirasa÷ sÆcimukhÃste«Ãæ sattvÃnÃæ yÃvadasthÅni bhindanti / [163|25-164|01] k«uradhÃrÃcito mahÃpatha÷ yatra te«Ãæ sattvÃnà manvÃkrÃmatÃæ nik«ipte pÃde saæchidyate tvaÇmÃæsaÓoïitamiti pÆrvavat / [164|01-164|02] asipatravanaæ yatra te«Ãæ sattvÃnÃæ tÅk«ïà asaya÷ saænipatanti aÇgapratyaÇgÃnyavak­ntanti ÓyÃmaÓabalÃÓca ÓvÃno bhak«ayanti / [164|02-164|03] aya÷ÓÃlmalÅvanaæ tÅk«ïa«o¬ÓÃÇgulakaïÂakam / [164|03-164|04] te«Ãæ sattvÃnÃmabhirohatÃæ kaïÂakà avÃÇmukhÅbhavanta÷ kÃyaæ bhindanti avataratÃæ cordhvÅbhavanta÷ / [164|04-164|05] ayastuï¬ÃÓca vÃyasà ak«ÅïyutpÃÂyotpÃÂya bhak«ayanti / [164|05-164|06] tadetat k«uramÃrgÃdika trayaæ ÓastrÃbhinipÃtaæ sÃmÃnyÃdekÅkriyante / [164|06-164|08] caturtha utsado nadÅ vaitaraïi pÆrïa taptasya k«Ãrodakasya yasyÃæ te sattvà asiÓaktiprÃsahastai÷ puru«airubhÃbhyÃæ tÅrÃbhyÃæ prativÃryamÃïà Ærdhvamapi gacchanta÷ svidyante pacyante adhastiryagapi gacchanta÷ svidyante pacyante / [164|09] tadyathà bahÆdakÃyÃæ sthÃlyÃmagnÃvadhiÓritÃyÃæ tilataï¬uilÃdaya÷ / [164|09-164|10] sà hi mahÃnarakasya parikhevotpannà / [164|10] ta ete catvÃra utsadà digbhedena «o¬aÓocyante / [164|11] adhikayÃtanÃsthÃnitvÃdutsadÃ÷ ityucyante / narake«u hi patità ete«u punaryÃtyante / [164|12] narakà varodhÃdurdhvamete«u sÅdantyutsadà ityapare / [164|13] praÓnÃtpraÓnÃntaramupajÃyate / [164|13-164|14] kiæ te narakapÃlÃ÷ sattvasaækhyÃtà utÃho neti / [164|14] netyeke / kathamidÃnÅæ ce«Âante / [164|14-164|15] sattvÃnÃæ karmabhirvivarttanÅvÃyubÅjavat / [164|15] yattrhi bhadantadharmasubhÆtinoktaæ [164|16-164|17] "krodhanÃ÷ krÆrakarmÃïa÷ pÃpÃbhirucayaÓca ye / du÷khite«u ca nandanti jÃyante yamarÃk«asÃ" iti // [164|18-164|19] ye te yamenÃnuÓi«ÂÃ÷ sattvÃn narake«u prak«ipanti ta ete yamarÃk«asà uktà na tu ye kÃraïÃ÷ kÃrayantÅti / [164|19] sattvasaækhyÃtà ityeke / tasyedÃnÅæ karmaïa÷ kva vipÃka÷ / [164|20-164|21] te«veva narake«u hi ÃnantaryakÃriïÃæ vipÃkÃvakÃÓastatra te«Ãæ ko vipratibandha÷ / [164|21] kathamagninà na dahyante / agnernÆnaæ karmabhi÷ k­tÃvadhitvÃt / [164|21-164|22] bhÆtaviÓe«anirv­ttervà / [164|23] ime tÃvadu«ïà a«Âau mahÃnarakà ucyante / [164|24] #<ÓÅtà anye '«ÂÃvarvudÃdaya÷ // VAkK_3.59 //># [164|25] anye ÓÅtanarakà a«Âau / [164|25-165|01] tadyathà arvudo nirarvuda÷ aÂato hahava÷ huhuva÷ utpala÷ padmo mahÃpadmaÓca / [165|01-165|02] te«Ãæ sattvÃnÃæ tÅrvaÓÅtÃbhihatÃnÃæ kÃyaÓabdavikÃrÃnurÆpÃïyetÃni nÃmÃni / [165|02] te 'pyasyaiva jambÆdvÅpasyÃdhastÃt mahÃnarakÃïÃæ tiryak / [165|02-165|03] kuta iyato jambÆdvÅpasyÃdhastÃdavÅcyÃdÅnÃmavakÃÓa÷ / [165|03-165|04] dhÃnyarÃÓivadadho viÓÃlà hi dvÅpÃ÷ / [165|04] ata eva mahÃsamudro 'nupÆrvanimna÷ / [165|04-165|05] itÅme «o¬aÓa narakÃ÷ sarve sattvakarmÃdhipatyanirv­ttÃ÷ / [165|05-165|06] pratyekaæ narakÃstu svai÷ svai÷ karmabhirabhinirv­ttÃ÷ / [165|06] bahÆnÃæ sattvÃnÃæ dvayorekasya và / [165|06-165|07] te«Ãmanekaprakalpo bheda÷ sthÃnaæ cÃniyataæ nadÅparvatamarupradeÓe«vanye«u và 'dhaÓca bhÃvÃt / [165|07-165|08] e«a tÃvannarakabhÃjanÃnÃæ saæniveÓa÷ / [165|08] tirya¤ca÷ sthalajalÃkÃÓagocarÃ÷ / [165|08-165|09] te«Ãæ kila mÆlaæ sthÃnaæ mahÃsamudrastato 'nyatra vis­tà iti / [165|09] pretÃnÃæ yamo rÃjà / [165|09-165|10] tasya jambÆdvÅpasyÃdhastÃt pa¤cayojanaÓatÃntaraparicchinnà rÃjadhÃnÅ te«Ãæ mÆlasthÃnaæ tato 'nyatra vis­tÃ÷ / [165|11] kecit pretà maharddhikà daivÅmiva Óriyamudvahanti / Óe«Ã yathà pretÃvadÃne / [165|12] athemau candrÃrkau kasmin prati«Âhitau / vÃyau / [165|12-165|13] vÃyavo'ntarÅk«e sarvasattvasÃdhÃraïakarmÃdhipatyanirv­ttà Ãvartavat sumeruæ parivartante / [165|13-165|14] candrÃrkatÃrÃïÃæ vordhvacÃra÷ / [165|14] kiyadvÅprak­«ÂÃvitaÓcandrÃrkau / [165|15] ## [165|16] yugandharagirermÆrdhnà samaæ vahata÷ / kiæ pramÃïau / yathÃkramaæ [165|17] ## [165|18] pa¤cÃÓat yojanÃni candramaï¬alasya pramÃïam / [165|18-165|19] saikÃni pa¤cÃÓat sÆryamaïdalasya pramÃïam / [165|19] ekapa¤cÃÓadityartha÷ / [165|19-165|20] tÃrakÃvimÃnÃnÃæ yasyÃlpapramÃïaæ pramÃïaæ tasya kroÓa÷ / [165|20-165|21] sÆryavimÃnasyÃdhastÃt vahi÷ sphaÂikamaï¬alaæ taijasamabhinirv­ttaæ tÃpanaæ prakÃÓanaæ ca / [165|21-165|22] candravimÃnasyÃdhastÃdÃpyaæ ÓÅtalaæ bhÃsvaraæ ca / [165|22-165|23] praïÅnÃæ karmabhird­«ÂiÓarÅraphalapu«pasasyo«adhÅnÃmanugrahÃrthamupaghÃtakÃrthaæ yathÃsaæbhavam / [165|23] caturdvÅpake ekaÓcandramÃ÷ k­tyaæ karotyeka÷ sÆrya÷ / [165|23-165|24] kiæ punaÓcaturdvÅpe«u sÆryo yugapat k­tyaæ karoti / [165|24] netyÃha / kiæ tarhi / te«u / [165|25] ## [165|26-165|27] yadottarakurÃvardharÃtraæ tadà pÆrvavidehe sÆryasyÃstaÇgamanaæ jambÆdvÅpe madhyÃhno godÃnÅye udaya÷ / [165|27] evamanye«vapi yojyam / sÆryasyeha gatibhedena rÃtridivÃnÃæ v­ddhihrÃsau / [165|28] tatra puna÷ [166|01] ## [166|02] var«ÃïÃæ dvitÅye mÃse bhÃdrapade dvitÅyasya pak«asya navamyÃæ vardhate rÃtri÷ / [166|03] ## [166|04] saiva hemantÃnÃæ caturthe mÃse punarhÅyate / antyanavamyÃmiti varttate / [166|04-166|05] phÃlgunamÃsasya dvitÅyapak«anavamyÃm / [166|06] ## [166|07] yadà rÃtrirvardhate tadà divaso hÅyate / yadà rÃtrirhÅyate tadà divaso vardhate / [166|08] kiyatyà mÃtrayà vardhate / [166|09] ## [166|10] lavaæ lavaæ rÃtrirvardhate divaso và / te ca hÃniv­ddhÅ yathÃkramaæ [166|11] dak«iïottarage ravau / [166|12] jambÆdvipasya dak«iïaæ pÃrÓvaæ gacchati bhÃskare rÃtriv­ddhi÷ uttaraæ gacchatyaharv­ddhi÷ / [166|13] Óuklapak«asyÃdau candramaso vikalaæ maï¬alaæ d­Óyate / kiæ tatra kÃraïam / [166|14] ## [166|15-166|16] yadà hi saurasya vimÃnasyÃsanne cÃndramasaæ vimÃnaæ vahati tadà kila sauryo bhÃsastasmin vimÃne patanti / [166|16-166|17] tato 'parapÃrÓve chÃyà patantÅ vikalaæ maï¬alaæ darÓayatÅti prÃj¤aptiko nirdeÓa÷ / [166|17-166|18] vÃhayoga÷ sa tÃd­Óo bhavati yatkadÃcidvimÃnasyÃrdhaæ d­Óyata iti pÆrvÃcÃryÃ÷ / [166|18-166|19] athaitÃni sÆryÃdivimÃnÃni katame sattvà adhyÃvasanti / [166|19] devÃÓcÃturmahÃrÃjakÃyikÃ÷ / kimetÃnyeva te«Ãæ sthÃnÃni / [166|20] vimÃnavÃsinÃmetÃni / bhÆminivÃsinÃæ puna÷ sumerÆpari«aï¬ÃdÅni / [166|20-166|21] kati cÃsya pari«aï¬Ã÷ kiyatyo và / [166|22] pari«aï¬ÃÓcatasro 'sya daÓasÃhasrikÃntarÃ÷ / [166|23]/ daÓayojanasahasrÃïyudgamyaikà / evaæ yÃvaccaturthÅ / tÃbhi÷ sumerorardhamÃk«iptam / [166|24] tÃÓca tato yathÃsaækhyaæ [167|01] #<«o¬aÓëÂau sahasrÃïi catvÃri dve ca nirgatÃ÷ // VAkK_3.63 //># [167|02] prathamà pari«aï¬Ã «o¬aÓa sahasrÃïi yojanÃnÃæ sumerornirgatà / [167|03] dvitÅyà '«Âau t­tÅyà catvÃri caturthÅ dve / [167|04] ## [167|05] ## [167|06] prathamÃyÃæ pari«aï¬ÃyÃæ karoÂapÃïayo nÃma yak«Ã÷ prativasanti / [167|06-167|07] dvitÅyÃyÃæ mÃlÃdhÃrÃst­tÅyÃyÃæ sadÃmadÃ÷ sadÃmattÃ÷ / [167|07] sarva ete caturmahÃrÃjakÃyikÃ÷ / [167|07-167|08] caturthyÃæ tu catvÃro mahÃrÃjÃ÷ svayaæ prativasanti tatparicÃrÃÓca / [167|08-167|09] atastasyÃæ mahÃrÃjakÃyikà devà ityuktam / [167|09] yathà pari«aï¬Ãsu caturmahÃrÃjakÃyikà devà evaæ [167|10] ## [167|11] yugandharÃdi«u parvate«u te«Ãæ grÃmanigamÃ÷ / ata evai«a devanikÃya÷ sarve«Ãæ mahi«Âha÷ / [167|12] ## [167|13] atha kiyÃnmerumÆrdhà / [167|14] ## [165|15] ekaikapÃrÓvamaÓÅtisahasrÃïi yathaivÃdhastÃt / [167|15] anye punarÃhu÷ / [167|15-167|16] sa viæÓatisahasradik / [167|16] catvÃri pÃrÓvanyasya catasro diÓa÷ / [167|16-167|17] ekaikaæ pÃrÓvaæ viæÓatiryojanasahasrÃïi samantÃt parik«epeïÃÓÅtiriti // [167|17] tasya ca [167|18] ## [167|19] sÆmerumÆrdhno vidiÓa÷ koïÃ÷ / [167|19-167|20] tÃsu pa¤cayojanaÓatapramÃïÃÓcatvÃra÷ kÆÂà abhyudgatà ye«u vajrapÃïayo nÃma yak«Ã÷ prativasanti / [167|20] tasya ca merumÆrdhna÷ [167|21-167|22] ## [167|23-167|24] sumerutalasya madhye sudarÓanaæ nÃma nagaram dairdhye sÃrdhat­tÅyayojanasahasre ekaikaæ parÓvamucchrÃyeïÃdhyardhayojanam / [167|24-167|25] prÃkÃra÷ sauvarïa ekottareïa dhÃtuÓatenÃsya bhumiÓcitrità / [167|25-167|26] tacca bhÆmitalaæ tÆlapicuvat m­dusaæsparÓaæ pÃdak«epotk«epÃbhyÃæ natonnataæ Óakrasya devÃnÃmindrasya rÃjadhÃnÅ / [168|01] ## [168|02-168|04] Óakrasya devÃnÃmindrasya vaijayanto nÃma prÃsÃdo nagarasya madhye nÃnÃratnasthÃnavidhÃnasaæpadà sarvÃnyabhavanaÓrÅmahimnà hrepaïo dairdhyeïÃrdhat­tÅye yojanaÓate pÃrÓvaæ pÃrÓvam / [168|04] iyaæ tÃvannagarasyÃbhirÃmatà / [168|05] ## [168|06] ## [168|07] tasya hi nagarasya bahiÓcatur«u pÃrÓve«u catvÃryudyÃnÃdÅni devÃnÃæ kri¬ÃbhÆmaya÷ / [168|08] caitrarathamudyÃnaæ pÃru«yakaæ miÓrakÃvaïaæ nandanavanaæ ca / taistannagaraæ bahiralaÇk­tam / [168|09] ## [168|10-168|11] e«Ãæ codyÃnÃnÃæ caturdiÓaæ catvÃri sumÆmÅni viæÓatiyojanÃntaritÃni krŬÃsthÃnÃnyeva devÃnÃæ parasparaspardhayaiva ÓobhÃæ vitanvanti / [168|12] vahireva nagarasya pÃrÓve [168|13] ## [168|14] pÃrijÃto nÃma kovidÃrastrÃyastriæÓÃnÃæ devÃnÃæ kÃmaratiprakar«ÃÓraya÷ / [168|14-168|15] tasya pa¤ca yojanÃni mÆlÃhiniveÓo yojanaÓatamucchrÃya÷/ [168|15-168|16] pa¤cÃÓat yojanÃni ÓÃkhÃpatrapalÃÓaæ skaritvà ti«Âhati / [168|16-168|17] tasya khalu sarvapariphullasya yojanaÓatamanuvÃtaæ gandho vÃti pa¤cÃÓadyojana yojanÃni prativÃtam / [168|17] yuktaæ tÃvadanuvÃtam / [168|17-168|18] prativÃtaæ tu katham / [168|18] v­k«Ãnatikramaæ saædhÃyoktamityeke / [168|18-168|19] nahi nÃma sprativÃtaæ vÃto vÃti / [168|19-168|20] tasyaiva tu sà gandhasya tÃd­Óo prabhÃvasaæpade«Âavyà yÃt pratibadhyamÃno'pi divyairm­dumÃrutairgandhÃntaraæ saætanoti / [168|20-168|21] mandataratamasamÃrambhÃttu saætÃna ÃÓveva samucchidyate yato na tathà viprak­«ÂamadhvÃnaæ prasarpati / [168|21-168|22] kiæ puna÷ svabhÆtÃÓrita evamapu«pagandhasaætÃno vartate utÃho vÃyuradhivÃsito jÃyate / [168|22] nÃtra niyama÷ / [168|23] ubhayathÃpi hyÃcÃrye«Âi÷ / yattarhi bhagavatoktaæ [168|24-168|25] "na pu«pagandha÷ prativÃtameti na maulikastÃgaraÓcÃndano và / satÃæ tu gandha÷ prativÃtameti sarvà diÓa÷ satpuru«a÷ pravÃtÅ"ti / [169|01] mÃnu«yakaæ pu«pagandhaæ saædhÃyoktam / taddhi pratÅtaæ loke / [169|01-169|03] na ca tasya tÃd­ÓÅ Óakti÷ mahÅsÃsakÃstu pathanti "yojanaÓatamanuvÃtaæ gandho vÃti pa¤cÃÓadyojanÃni prativÃtamiti / [169|03-169|04] sudharmà nÃma devasabhà dak«iïapaÓcime digbhÃge yasyÃæ ni«adya devÃ÷ k­tyÃk­tyaæ samarthayanti / [169|04] e«a tÃvattridaÓÃnÃæ bhÃjanasaæniveÓa÷ / [169|05] ## [169|06] tridaÓebhya Ærdhvaæ devà vimÃne«u prati«ÂhitÃ÷ / [169|06-169|07] te punaryÃmÃstu«ità nirmÃïarataya÷ paranirmitavaÓavartinaÓca brahmakÃyikÃdayaÓca pÆrvoktÃ÷ «o¬aÓasthÃnÃntaragatÃ÷ / [169|08] ityete dvÃviæÓatidevanikÃyÃ÷ samÃsena ye«Ãæ bhÃjanaæ praj¤Ãyate / [169|09] ## [169|10] te«Ãæ tu «a kÃmÃvacarà devanikÃyÃ÷ kÃmÃn paribhu¤jate na Óe«Ã÷ / [169|10-169|11] tadyathà caturmahÃrÃjakÃyikà yÃvat paranirmitavaÓavartina÷ / [169|11] te puna÷ [169|12] ## [169|13] dvandvena maithunaæ bhÆmisambaddhavÃsinÃm / [169|13-169|14] cÃturmahÃrÃjakÃyikÃnÃæ trÃyastriÇkÓÃnÃæ yathà manu«yÃïÃm / [169|14] te«Ãæ tu vÃyunirmok«Ãt dÃhavigama÷ ÓukrÃbhÃvÃt / [169|14-169|15] ÃliÇganena maithunaæ yÃmÃnÃmÃliÇganamÃtreïa dÃhavigamÃt / [169|15-169|16] pÃïisaæprÃptyà tu«itÃnÃæ hasitena nirmÃïaratÅnÃæ prek«itena paranirmitavaÓavartinÃm / [169|16-169|17] svavartinÃæ sarve«Ãæ dvandvasamÃpattyà / [169|17] kÃlaparimÃnaæ tu praj¤aptÃvuktamiti vaibhëikÃ÷ / [169|17-169|18] yÃvadyÃvadvi«ayÃïÃæ tÅvrataratà tÃvattÃvadrÃgo'pi tÅvratara÷ / [169|18-169|19] yasya devasya devyà và utsaÇge devakumÃro devakanyà và jÃyate sa tayo÷ putro bhavati sà ca duhità / [169|19-169|20] kiyatpramÃïo jÃyate / [169|21] ## [169|22] ## [169|23] yathÃsaækhyaæ «aÂsu devanikÃye«u / te tu k«ipramevÃbhivardhante / [169|24] ## [170|01] rÆpÃvacarà devÃ÷ saæpÆrïakÃyÃ÷ vastreïa saævÅtà upapadyante / [170|01-170|02] sarve devà ÃryabhëÃbhëiïa÷ / [170|02] tadatra kÃmadhÃtau veditavyÃ÷ [170|03] ## [170|04] kathaæ k­tvà / [170|04-170|05] santi sattvÃ÷ pratyupasthitakÃmÃ÷ pratyupasthite«u kÃme«vaiÓvaryaæ vaÓe vartayanti / [170|05] tadyathà manu«yÃstadekatyÃÓca devÃ÷ / te punaÓcatvÃro devanikÃyÃ÷ / [170|06] santi sattvà nirmitakÃmà nirmÃya kÃmÃnaiÓvarya vaÓe vartayanti / [170|06-170|07] tadyathà devà nirmÃïarataya÷ / [170|07-170|08] santi sattvÃ÷ paranirmitakÃmÃ÷ paranirmite«u kÃme«vaiÓvarya vaÓe varttayanti / [170|08] tadyathà devÃ÷ paranirmitavaÓavarttina÷ / [170|08-170|10] tà età yathot pannaparibhogitvÃt yathecchÃtmanirmitaparibhogitvÃdyathecchÃtmapara nirmitaparibhogitvÃcca tisra÷ kÃmopapattaya ityucyante / [170|10] rÆpadhÃtau tu [170|11] ## [170|12] tri«u dhyÃne«u yà nava bhÆmaya÷ tÃstisra÷ sukhopapattaya÷ / [170|12-170|14] te hi devà vivekajena samÃdhijena ca prÅtisukhena ca ni«prÅtikena ca sukhena sukhaæ viharanto dÅrghamadhvÃnaæ ti«Âhanti / [170|14] ata età nirdu÷khadÅrghasukhatvÃtsukhà upapattaya÷ sukhopapattaya÷ / [170|14-170|15] dhyÃnÃntarotpattau tu prÅtisukhÃbhÃvÃtsukhopapattitvaæ vicÃryam / [170|16-170|17] yÃnyetÃni devÃnÃæ dvÃviæÓatisthÃnÃnyuktÃni te«ÃmadharÃduttaraæ kiyadviprak­«Âam / [170|17] naitat sarvaæ yojanaparisaækhyayà sukaraæ parisaækhyÃtum / api tu [170|18] ## [170|19-170|20] jambÆdvÅpÃt prabh­ti yaduttaraæ sthÃnaæ tasmÃdyÃvadadho jambÆdvÅpastÃvat punastasmÃdÆrdhvaæ sthÃnÃntaram / [170|20-170|21] tadyathà caturthÅ pari«aï¬Ã caturïÃæ mahÃrÃjÃnÃæ mÆlasthÃnamitaÓcatvÃriæÓadyojanasahasrÃïi / [170|21-170|22] tasmÃdyÃvadadhojambÆdvÅpastÃvadÆrdhvaæ tridaÓÃnÃæ sthÃnam tasmÃdapi yÃvadadho jambÆdvÅpastÃvadÆrdhvaæ yÃmÃnÃæ sthÃnam / [170|23] tato'pi yÃvadadho jambÆdvÅpastÃvadÆrdhvaæ tu«itÃnÃæ sthÃnamiti / [170|23-170|24] evaæ vistareïa sarvamanukramya sudarÓanebhyo yÃvadadho jambÆdvÅpastÃvadÆrdhvaæmakani«ÂhÃnÃæ sthÃnam / [170|25] tasmÃdÆrdhvaæ na puna÷ sthÃnamasti / ata eva jye«ÂhabhÆtvÃdakani«Âhà ucyante / [170|25-170|26] aghani«Âhà ityapare / [170|26] aghaæ kila cittasthaæ rÆpaæ tanmÃtrani«Âheti / [170|27] kiæ punaradharasthÃnopapannà urdhvÃni vimÃnÃni gatvà paÓyanti [171|01] ## [171|02] ­ddhyà và trÃyastriæÓà yÃmÃn / gaccheyu÷ / [171|02-171|03] parÃÓrayeïa và yadv­ddhimatà nÅyeran devena và tatratyena / [171|03] evaæ Óe«Ã÷ / [171|03-171|04] Ãgataæ tÆrdhvopapannaæ paÓyennatÆrdhvadhÃtukaæ nordhvabhÆmikam / [171|04] yiathà spra«Âavyaæ na sp­Óedavi«ayatvÃt / [171|04-171|05] ata eva tenÃsvena kÃyenÃgacchanti / [171|05-171|06] kiæ tarhi nirmitenÃdharabhÆmikena tadicchayà paÓyedihatyamiveti nikÃyÃntarÅyÃ÷ / [171|07] athai«Ãæ yÃmÃdivimÃnÃnÃæ kiyat pramÃïam / [171|07-171|08] caturïÃæ tÃvadyÃvatsumerumÆrdhna÷ ityeke / [171|08] dviguïottaramityapare / prathamaæ tu dhyÃnaæ yÃvÃæÓcÃturdvÅpaka÷ / [171|08-171|09] dvitÅyaæ yÃvÃn sÃhasraÓcƬiko lokadhÃtu÷ / [171|09] t­tÅyaæ yÃvÃn dvisÃhasra÷ / [171|09-171|10] caturthaæ yÃvÃæsrisÃhasra ityeke / [171|10] prathamÃdÅni sÃhasrÃdiparimÃïÃni / [171|10-171|11] caturthaæ tvaparimÃïamityapare / [171|12] atha ko'yaæ sÃhasraÓcƬiko lokadhÃtu÷ ko dvisÃhasrastrisÃhasro và / [171|13-171|14] ## [171|15-171|17] sahasra¤jaæbÆdvÅpÃnÃæ pÆrvavidehÃnÃmaparagodÃnÅyÃnÃmuttarakuruïÃæ sahasraæ sÆryÃïÃæ candrÃïÃæ sumerÆïÃæ sahasraæ cÃturmahÃrÃjakÃyikÃnÃæ devÃnÃæ yÃvat paranirmitavaÓavartinÃæ sahasraæ brahmalokÃnÃmayamucyate sÃhasraÓcƬiko lokadhÃtu÷ / [171|18] ## [171|19] te«Ãæ cƬikÃnÃæ lokadhÃtÆnÃæ sahasraæ dvisÃhasro madhyamo lokadhÃtu÷ / [171|20] ## [171|21] te«Ãæ dvisÃhasrÃïÃæ lokadhÃtÆnÃæ sahasraæ trisÃhasramahÃsÃhasro lokadhÃtu÷ / [171|21-171|22] e«a hi k­tsna÷ [171|23] ## [171|24] samaæ saævartate samaæ vivartate / saæbhavo hi vivarta÷ ityuttaratra vyÃkhyÃsyate / [171|25-171|26] kiæ khalu yathà bhÃjanÃnÃæ pramÃïabheda evaæ tadvÃsinÃmapi sattvÃnÃæ pramÃïabhedo'sti / [171|26] astÅtyÃha / tatra tÃvat [171|27] ## [171|28] jambÆdvÅpakà manu«yÃ÷ pramÃïÃrdhacaturhastakÃ÷ kecittu caturhastakÃ÷ [172|01] ## [172|02-172|03] pÆrvavidehakà godÃnÅkà uttarakauravÃÓca manu«yà a«Âa«o¬aÓadvÃtriæÓaddhastakà yathÃkramam / [172|04] ## [172|05] ## [172|06] pÃda÷ kroÓasya caturtho bhaga÷ / [172|06-172|08] tanmÃtraæ ÓarÅraæ cÃturmahÃrÃjakÃyikÃnÃæ dvau pÃdau trÃyastriæÓÃnÃæ trayo yÃmÃnÃæ catvÃrastu«itÃnÃæ pa¤ca nirmÃïaratÅnÃæ adhyardha÷ kroÓa÷ paranirmitavaÓavartinÃm / [172|09] ## [172|10] rÆpiïÃæ devÃnÃæ prathame sthÃne brahmakÃyikÃnÃmardhayojanamÃtraæ ÓarÅram / [172|11] ## [172|12] ## [172|13] tri«u sthÃnesu brahmapurohitÃnÃæ yojanaæ mahÃbrahmaïo 'dhyardhaæ parÅttÃbhÃnÃæ dve yojane / [172|14-172|15] ## [172|16] apramÃïÃbhÃnÃæ catvÃri yojanÃni / ÃbhÃsvarÃïÃma«Âau / [172|16-172|17] evaæ dviguïav­ddhyà yÃvacchubhak­tsnÃnÃæ catu÷«a«Âi÷ / [172|17-172|18] anabhrakÃïÃæ tato yojanatrayeïa hÅnaæ dviguïaæ pa¤caviæÓatiyojana Óatam / [172|18-172|19] tasmÃt pareïa puna÷ puïyaprasavÃnÃæ dviguïaæ dviguïaæ yÃvadakani«ÂhÃnÃæ «o¬aÓayojanasahasrÃïi ÓarÅram / [172|20] evaæ pramÃïabhinnÃnÃæ kimÃyu«o'pyasti bheda÷ / astÅtyÃha / [172|21] ## [172|22] var«ÃïÃm / [172|23] ## [172|24] dvayordvipayorardhÃrdhaæ varjayitvà pa¤ca var«aÓatÃni godÃnÅyÃnÃm / [172|24-172|25] ardhat­tÅye var«aÓate pÆrvavidehÃnÃm / [173|01] ## [173|02] jambÆdvÅpe nÃstyÃyu«o niyama÷ kadÃcit bhÆyo bhavati kadÃcidalpÅya÷ / [173|03] ## [173|04] abda÷ saævatsara÷ / ante hÅyamÃnaæ daÓa var«ÃïyÃyurbhavati / [173|05] #<Ãdito'mitam // VAkK_3.78 //># [173|06] Ãdita÷ prÃthamakalpikÃnaæ manu«yÃïÃmaparimÃïamÃyurbhavati / [173|06-173|07] sahasrÃdisaækhyayà parimÃtuæ na Óakyate / [173|08] uktaæ manu«yÃïÃæ devÃnÃæ vaktavyam / [173|08-173|09] taccÃhorÃtraæ vyavasthÃpya Óakyaæ vaktumiti sa eva cai«Ãæ vyavasthÃpyate / [173|10-173|11] ## [173|12-173|13] yÃni manu«yÃïÃæ pa¤cÃÓadvar«Ãïi tÃni kÃmadhÃtÃvadharÃïÃæ devÃnÃæ cÃturmahÃrÃjakÃyikÃnÃmekaæ rÃtrindivam / [173|14] ## [173|15-173|16] tena tatastenÃhorÃtreïa te«Ãæ triæÓadrÃtrakeïa mÃsena dvÃdaÓamÃsakena saævatsareïa divyÃni pa¤cavar«aÓatÃnyÃyu÷ pramÃïam / [173|17] ## [173|18] ÆrdhvÃnÃæ devÃnÃmubhaya dviguïottaramahorÃtraÓcÃyuÓca / kathaæ k­tvà / [173|18-173|19] yanmanu«yÃïÃæ var«aÓataæ tattrÃyastriæÓÃnÃæ devÃnÃmekaæ rÃtrindivam / [173|19-173|20] tena rÃtrindivena divyaæ var«asahasramÃyu÷ / [173|20] evaæ yÃmÃdÅnÃæ yathÃkramam / [173|20-173|21] mÃnu«yakÃïi dve catvÃrya«Âau «o¬aÓa var«aÓatÃnyekaæ rÃtrindivam / [173|21-173|22] tena rÃtrindevena dve catvÃrya«Âau «o¬aÓa divyÃni var«asahasrÃïyÃyu«a÷ pramÃïam / [173|22] yugandharÃdÆrvaæ sÆryÃcandramasorabhÃvÃt // [173|22-173|23] kathaæ devÃnÃmahorÃtravyavasthÃnamÃlokak­tyaæ và / [173|23-173|24] pu«pÃïÃæ saækocavikÃsÃtkumudabandhu vat ÓakunÅnÃæ kÆjanÃkÆjanÃt middhÃpagamÃgamÃcca Ãlokak­tyaæ svayaæprabhatvÃt / [173|25] uktamÃyu÷ kÃminÃm / [174|01] ## [174|02] ## [174|03] ye«Ãæ rÆpiïÃmardhayojanamÃÓraya÷ te«ÃmardhakalpamÃyu÷ / ye«Ãæ yojanaæ te«Ãæ kalpam / [174|03-174|05] evaæ yasya yÃvadyojanamÃÓrayastasya tÃvatkalpamÃyuryavadakani«ÂhÃnÃæ «o¬aÓakalpasahasrÃïyÃyu÷ pramÃïam / [174|06] #<ÃrÆpye viæÓati÷ kalpasahasrÃïya dhikÃdhikam /># [174|07] ÃkÃÓÃnantyÃyatane viæÓatikalpasahasrÃïyÃyu«a÷ pramÃïam / [174|08] vij¤ÃnÃnantyÃyatane tasmÃdadhikaæ viæÓati÷ sahasrÃïi / [174|08-174|09] Ãki¤canyÃyatane tasmÃdadhikaæ viæÓati÷ / [174|09] bhavÃgre tasmÃdadhikaæ viæÓati÷ / [174|09-174|10] evaæ te«Ãæ yathÃkramaæ viæÓatiÓcatvÃriæÓat «a«ÂiraÓÅti÷ kalpasahasrÃïyÃyu÷pramÃïam / [174|11-174|12] katamo'tra kalpo veditavya÷ kimantarakalpo'tha saævartakalpo'tha vivarttakalpo'tha mahÃkalpa÷ / [174|13] ## [174|14] parÅttÃbhÃdeva nikÃyÃt prabh­ti mahÃkalpenÃyu÷ veditavyam / [174|14-174|15] tasmÃdadho mahÃkalpasyÃrdha kalpÅk­tya mahÃbrahmÃdÅnÃmÃyurvyavasthÃpitam / [174|15] kathaæ k­tvà / [174|15-174|17] yacca loko viæÓatimantarakalpÃn vivartate yacca loko viæÓatimantarakalpÃnvivarta Ãste yacca viæÓatimantarakalpÃnsaævartate ime «a«Âirantarakalpà mahÃbrahmaïo'dhyardha÷ kalpa÷ ukta÷ / [174|17-174|18] evaæ ca k­tvà mahÃkalpasyÃrdhaæ catvÃriæÓadantarakalpÃn kalpÅk­tya te«ÃmÃyu÷ pramÃïamuktam / [174|19] uktaæ sugatÃvÃyu÷ pramÃïam / [174|20] durgatÃvidÃnÅæ vaktavyam / tatra tÃvat [174|21-174|22] ## [174|23-174|24] yÃvat «aïïÃæ kÃmÃvacarÃïÃæ devanikÃyÃnÃmÃyuruktaæ tena tulyà ahorÃtrÃ÷ «a«u narake«u yathÃkramaæ veditavyÃ÷ / [174|24-174|25] saæjÅve kÃlasÆtre saæghÃte raurave mahÃraurave tÃpane ca / [174|26] #<Ãyustaiste«Ãæ kÃmadevavat // VAkK_3.82 //># [174|27-174|28] tairidÃnÅæ svairahorÃtraiste«Ãæ yathà «aïïÃæ kÃmÃvacarÃïÃæ devÃnÃmÃyustathaiva yathÃkramaæ veditavyam / [174|28] kathaæ k­tvà / [174|28-174|29] yaddhi cÃturmahÃrÃjakÃyikÃnÃmÃyu÷ pramÃïaæ tatsaæjÅvane mahÃnarake ekaæ rÃtrindivaæ / [174|29-175|01] tena yÃvat dvÃdaÓamÃsakena saævatsareïa tatratyÃni pa¤cavar«aÓatÃnyÃyu÷ / [175|01-175|02] yattrÃyastriæÓÃnÃmÃyu÷ pramÃïaæ tat kÃlasÆtre mahÃnarake ekaæ rÃtrindivam / [175|02-175|03] tena rÃtrindivena tasminvar«asahasrÃïyÃyu÷pramÃïaæ / [175|03-175|04] evamanye«vapi yathÃyogaæ yojyaæ yÃvat paranirmitavaÓavartinÃmÃyu÷pramÃïaæ tattulyenÃhorÃtreïa tÃpane «o¬aÓa var«asahasrÃïyÃyu÷pramÃïam / [175|05] ## [175|06] pratÃpane mahÃnarake'ntarakalpasyÃrdhamÃyu÷ pramÃïam / [175|07] ## [175|08] tiraÓcÃæ tu niyamo nÃsti / [175|09] paraæ puna÷ / [175|10] kalpaæ tiraÓcÃæ [175|11] paramÃyustiraÓcÃmantarakalpaæ tat punarnÃgÃnÃæ nandopanandÃÓvatalÅprabh­tÅnÃm / [175|11-175|13] uktaæ hi bhagavatà "a«ÂÃvime bhik«avo nÃgà mahÃnÃgÃ÷ kalpasthà dharaïidharÃ" iti vistara÷ / [175|14] ## [175|15] yo manu«yÃïÃæ mÃsa÷ sa pretÃnÃmahorÃtra÷ / [175|15-175|16] tenÃhorÃtreïa pa¤ca var«aÓatÃnyÃyu÷ / [175|16] ÓÅtanarake«vÃyu«a÷ kiæ pramÃïam / [175|17-175|18] ## [175|19-175|20] upamÃnamÃtreïa te«vÃyurÃkhyÃtaæ bhagavatà "tadyathà bhik«ava÷ iha syÃdviæÓatikhÃrÅko mÃgadhakastilavÃha÷ pÆrïastilÃnÃæ cƬikÃvaddha÷ / [175|20-175|22] tata÷ kaÓcideva var«aÓatasyÃtyayÃdekaæ tilamapanayate k«iprataraæ bhik«ava÷ saviæÓatikhÃrÅko mÃgadhastilavÃho'nenopakrameïa parik«ayaæ paryÃdÃnaæ gacchet / [175|22] na tvevÃhamarvudopapannÃnÃmÃyu«a÷ paryantaæ vadÃmi / [175|22-175|24] yathà khalu bhik«avo viæÓatirvudà evameko nirarvudo vistareïa yathà khalu bhik«avo viæÓati÷ padyà evameko mahÃpadma" iti / [175|25] evame«ÃmÃyu«matÃæ sattvÃnÃæ kimastyaparipÆrïÃyu«Ãmantarà m­tyurÃhosvinna / [175|26] sarvatrÃsti [176|01] ## [176|02] uttarakuru«u niyatÃyu«a÷ sattvà avaÓyaæ k­tsnamÃyurjÅvanti / anye«u nÃvaÓyam / [176|03] pudgalÃnÃæ tu bahÆnÃæ nÃstyantareïa kÃlakriyayà / [176|03-176|05] tu«itastharsyakajÃtibaddhasya bodhisattvasya caramabhavikasattvasya jinÃdi«Âasya jinabhutasya ÓraddhÃdharmÃnusÃriïo bodhisattvacakravarttimÃtroÓca tadgarbhayorityevamÃdinÃm / [176|06-176|07] yojanapramaïena sthÃnÃni ÓarÅrÃïi cotkÃni var«apramÃïenÃyuruktaæ tayoÓca pramÃïaæ noktamiti vaktavyaæ nÃnà ca sarve«Ãæ vavasthÃnamatastasyÃpi paryanto vaktavya÷ / [176|08] te«Ãæ samÃnÃkhyÃnÃrthamÃdiprakrama Ãrabhyate / [176|09] ## [176|10] ## [176|11] rÆpasyÃpacÅyamÃnasya paryanta÷ paramÃïu÷ / [176|11-176|12] kÃlasya paryanta÷ k«aïo nÃmna÷ paryanto'k«araæ tadyathà gauriti / [176|12] k«aïasya puna÷ kiæ pramÃïam / [176|12-176|13] samagre«u pratyaye«u yÃvatà dharmasyÃtmalÃbha÷ gacchanvà dharmo yÃvatà paramÃïo÷ paramÃïvantaraæ gacchati / [176|13-176|14] balavatpuru«ÃddhaÂmÃtreïa pa¤ca«a«Âi÷ k«aïà atikrÃmantÅtyÃbhidhÃrmikÃ÷ / [176|15] ## [176|16-176|17] ## [176|18] etatparamÃïvÃdikaæ saptaguïottaraæ veditavyam / sapta paramÃïavo'ïu÷ / [176|18-176|19] saptÃïavo loharaja÷ / [176|19] tÃni saptÃvrajastÃni sapta dÃÓarajastÃni saptai¬akaraja÷ / [176|19-176|20] tÃni sapta goraja÷ tÃni sapta vÃtÃyanacchidraraja÷ / [176|20] tÃni sapta lik«Ãstadudbhavà yÆketyartha÷ / [176|20-176|21] sapta yÆkà yava÷ / [176|21-176|22] sapta yavà aÇgulÅparva trÅïi parvÃïyaÇgurÅti prasiddhameveti noktam / [176|22] pÃrÓvÃk­tÃstu / [177|01] ## [177|02] ## [177|03] vyÃsenetyartha÷ / [177|04] ## [177|05] manu«Ãæ pa¤ca ÓatÃni kroÓa÷ / kroÓamÃtraæ ca grÃmÃdi raïyami«Âam / [177|06] ## [177|07] uktaæ yojanasya pramÃïam / var«asyedÃnÅmucyate / [177|08] ## [177|09] ## [177|10] k«aïÃnÃæ viæÓaæ Óatamekastatk«aïa÷ / [177|11] ## [177|12] tatk«aïÃ÷ «a«Âirlava ityucyate / [177|13] ## [177|14] ## [177|15] triæÓallavà muhÆrttastriÓanmuhÆrttà ahorÃtra÷ / [177|15-177|16] kadÃcittu rÃtriradhikà bhavati kadÃcidÆnà kadÃcitsamà / [177|16] tridaÓÃhorÃtrà mÃsa÷ / [177|17] ## [177|18] ## [177|19-177|20] catvÃro mÃsà hemantÃnÃæ catvÃro grÅ«mÃïÃæ catvÃro var«ÃïÃmityete dvÃdaÓa mÃsà saævatsara÷ sÃrdhamÆnarÃtrai÷ / [177|20] saævatsareïa hi «a¬ÆnarÃtrà nipÃtyante / kathaæ k­tvà / [177|21] "hemantagrÅ«mavar«ÃïÃmadhyardhe mÃsi nirgate / Óe«e'rdhamÃse vidvadbhirÆnarÃtro nipÃtyate //" [177|23] uktaæ var«apramÃïam / [178|01] kalpasyedÃnÅæ vaktavyam / [178|02] ## [178|03] antarakalpo saævarttakalpo vivartakalpo mahÃkalpaÓceti / tatra tÃvat [178|04] ## [178|05] narake«u hi sattvÃsaæbhavÃt prabh­ti yÃvat bhÃjanasaæk«aya÷ / dve hi saævarttanyau / [178|05-178|06] gatisaævartanÅ dhÃtusaævartanÅ ca / [178|06] punardve saævartanyau / sattvasaævartanÅ bhÃjanasaævartanÅ ca / [178|07] bhavati sa kÃlo yannarake«u sattvÃÓcyavante nopapadyante / sa Ãrambha÷ saævartakalpasya / [178|08] yadayaæ loko viæÓatyantarakalpÃn viv­tto'sthÃt tanniryÃtaæ vaktavyam / [178|08-178|09] yadviæÓatimantarakalpÃn saævarti«yate tat pratipannaæ vaktavyam / [178|09-178|10] yadà narake«vekasattvo nÃvaÓi«Âo bhavati iyatà 'yaæ loka÷ saæv­tto bhavati / [178|10-178|11] yaduta narakasaævarttanyà yasya tadÃnÅæ niyataæ narakavedanÅyaæ karma ghriyate sa lokadhÃtvantaranarake«u k«ipyate / [178|11-178|12] evaæ tiryaksaævarttanÅ pretasaævarttanÅ ca vaktavyà / [178|12] mahÃsamudragatÃstirya¤ca÷ pÆrvaæ saævartante / [178|12-178|13] manu«yasahacari«ïavastu taireva sÃrdhaæ bhavanti / [178|13-178|16] sa kÃlo yanmanu«ye«vanyatama÷ sattva÷ svayamanÃcÃryakaæ dharmatÃprÃtilambhikaæ prathamaæ dhyÃnaæ samÃpadyate sa tasmÃt vyutthÃya vÃcaæ bhëate sukhaæ vata vivekajaæ prÅtisukhaæ ÓÃntaæ vata vivekajaæ prÅtisukhamiti / [178|16-178|17] taæ ca Óabdaæ Órutvà anye'pi sattvÃ÷ samÃpadyante / [178|17] kÃlaæ k­tvà brahmaloka upapadyante / [178|17-178|18] yadà jambÆdvÅpa ekasattvo'pi nÃvaÓi«Âo bhavati iyatÃ'yaæ loka÷ saæv­tto bhavati yaduta jambÆdvÅpasaævartanyà / [178|18-178|19] evaæ pÆrvavidehagodÃnÅyottarakurusaævartanyo vaktavyÃ÷ / [178|19-178|20] yadà manu«ye«vekasattvo'pi nÃvaÓi«Âo bhavati iyatÃ'yaæ loka÷ saæv­tto bhavati yaduta manu«yagatisaævarttanyà / [178|20-178|21] auttarakauravÃstu kÃlaæ k­tvà kÃmÃvacare«u deve«Æpapadyante / [178|21] tatra vairÃgyÃbhÃvÃt / [178|21-178|22] evaæ cÃturmahÃrÃjakÃyike«vapi deve«u prathamaæ dhyÃnaæ samÃpadya brahmaloka upapadyante / [178|22-178|24] yadà tatraikasattvo'pi nÃvaÓi«Âo bhavati iyatÃ'yaæ loka÷ saæv­tto bhavati yaduta cÃturmahÃrÃjakÃyikasaævartanyà / [178|24-178|25] evaæ yÃvat paranirmitavaÓavartisaævarttnyo vaktavyÃ÷ / [178|25-178|26] yadaikasattvo'pi kÃmÃvacare«u deve«u nÃvaÓi«Âo bhavati iyatÃ'yaæ loka÷ saæv­tto bhavati yaduta kÃmadhÃtusaævartanyà / [178|26-178|28] brahmaloke'pyanyatama÷ sattvo dharmatÃprÃtilambhikaæ dvitÅyaæ dhyÃnaæ samÃpadyotthÃya vÃcaæ bhëate sukhaæ vata samÃdhijaæ prÅtisukhaæ ÓÃntaæ vata samÃdhijaæ prÅtisukhamiti / [178|28-179|01] taæ Óabdaæ ÓrutvÃ'nye'pi sattvÃ÷ samÃpadyante kÃlaæ ca k­tvà ÃbhÃsvare«u deve«Æpapadyante / [179|01-179|02] yadà brahmaloka ekasattvo'pi nÃvaÓi«Âo bhavati iyatÃ'yaæ loka÷ saæv­tto bhavati yaduta sattvasaævartanyà / [179|02-179|04] tata÷ ÓÆnye bhÃjane ita eva sÃmantakÃt sattvÃnÃæ tadÃk«epake karmaïi parik«Åïe sapta sÆryÃ÷ prÃdurbhÆya krameïa yÃvat p­thivÅæ sumeruæ ca ni÷Óe«aæ dahanti / [179|04-179|05] tasmÃdevaæ prajvalitÃdarcirvÃyunà k«iptaæ ÓÆnyaæ brÃhmaæ vimÃnaæ nirdahat paraiti / [179|05] tacca tadbhÆmikamevÃrcirveditavyam / [179|05-179|06] nahi visabhÃgà apak«ÃlÃ÷ kramante / [179|06] tatsaæbaddhasaæbhÆtatvÃttasmÃttadityuktam / [179|06-179|07] kÃmÃvacaro hyagnÅ rÆpÃvacaramagniæ saæbadhnÃtÅti / [179|07-179|08] evamanyasyÃmapi saævartanyÃæ yathÃyogaæ veditavyamiti / [179|08-179|09] narake«u sattvÃnÃæ cyutyanutpÃdÃt prabh­ti yÃvat bhÃjanÃnÃæ saæk«aya e«a kÃla÷ / [179|10] ## [179|11] thamÃdvÃyo÷ prabh­ti yÃvannarake«u sattvasambhava÷ e«a kÃlo vivartakalpa ityucyate / [179|12-179|14] tathà saæv­te hi loka ÃkÃÓamÃtrÃvaÓe«aÓcira kÃlaæ ti«Âhati yÃvat punarapi sattvÃnÃæ karmÃdhipatyena bhÃjanÃnÃæ pÆrvanimittabhÆtà ÃkÃÓe mandamandà vÃyava÷ syandante / [179|14-179|15] tadà yadayaæ loko viæÓatimantarakalpÃn saæv­tto'sthÃttanniryÃtaæ vaktavyam / [179|15] yadviæÓatimantarakalpÃn vivartti«yate tadupayÃtaæ vaktavyam / [179|16] tataste vÃyavo vardhamÃnà yathoktaæ vÃyumaï¬alaæ jÃyate / [179|16-179|17] tata÷ ÓanairyathoktakramavidhÃnaæ sarvaæ jÃyate apmaï¬alaæ käcanamayÅ mahÃp­thivÅ dvÅpÃ÷ sumervÃdayaÓca / [179|17-179|18] prathamaæ tu brÃhma vimÃnamutpadyate / [179|18] tato yÃvat yÃmÅyaæ tato vÃyumaï¬alÃdÅni / [179|18-179|19] iyatÃ'yaæ loko viv­tto bhavati yaduta bhÃjanavivartanyà / [179|19-179|20] athÃnyatara÷ sattva ÃbhÃsvarebhyaÓcyutvà ÓÆnye brÃhme vimÃna utpadyate / [179|20-179|21] anye'pi sattvÃstataÓcyutvà brahmapurohite«Æpapadyante / [179|21] tato brahmakÃyike«u paranirmitavaÓavarti«u / [179|21-179|22] krameïa yÃvaduttarakurau godÃnÅye pÆrvavidehe jambÆdvÅpe prete«u tiryak«u narake«Æpapadyante / [179|22-179|23] dharmatà hye«Ã yat paÓcÃt saævartate tat pÆrvaæ vivarttate / [179|23-179|24] yadà narake«veka÷ sattvo'pi prÃdurbhÆto bhavati tadà yadayaæ loko viæÓatimantarakalpÃn vivartate tanniryÃtaæ bhavati / [179|24-179|25] yadviæÓatimantaralpÃn vivartta÷ sthÃsyati tadupayÃtaæ bhavati / [179|26] ## [179|27-180|01] vivartamÃne loke ekÃnna viæÓatirantarakalpà aparimitÃyu«Ãæ manu«yÃïÃmatikrÃmanti / [180|01-180|02] aparimitÃyu«Ãmeva kramatÃæ yÃvaddaÓavar«Ãyu«o bhavanti / [180|02] so'sau viv­ttÃnÃæ ti«ÂhatÃæ prathamo'ntarakalpa÷ / [180|03] ## [180|04] ## [180|05] tasmÃdapare'«ÂÃdaÓotkar«Ã apakar«ÃÓcëÂÃdaÓÃntarakalpà bhavanti / kathaæ k­tvà / [180|06] tebhyo hi daÓavar«Ãyu«kebhya utkar«aæ gacchanta÷ krameïÃÓÅtivar«asahasrÃyu«o bhavanti / [180|07] punaÓcÃpakar«aæ gacchanto daÓavar«Ãyu«o bhavanti // evaæ dvitÅyo'ntarakalpa÷ / [180|07-180|08] evaæ yÃvada«ÂÃdaÓa / [180|09] ## [180|10] ekÃntarakalpo viæÓatitama utkar«a evamapakar«a÷ / [180|10-180|11] daÓavar«Ãyu«kebhyo yÃvadaÓÅtivar«Ãyu«Ãæ manu«yÃïÃmiti varttate / [180|11] athaite utkar«Ã÷ kiyantaæ prakar«aæ gacchanti / [180|12] ## [180|13-180|14] nÃta÷ pareïa vardhante yÃvÃneva cÃnye«ÃmantarakalpÃnÃmutkar«Ãpakar«akÃlastÃvÃneva prathamasyÃpakar«akÃla÷ paÓcimasya cotkar«akÃla iti samÃnakÃlÃ÷ sarve bhavanti / [180|15] ## [180|16] ityanenÃntarakalpanyÃyenÃyaæ viæÓatimantarakalpÃnviv­ttasti«Âhati / [180|16-180|17] yÃvantaæ kÃlaæ viv­ttasti«Âhati tÃvantameva kÃlaæ [180|18] ## [180|19] viæÓatimevÃntarakalpÃn vivartate viæÓatiæ saævartate viæÓatiæ saæv­tta Ãste / [180|19-180|20] yadyapi tadÃnÅmutkar«Ã apakar«ÃÓca na pravartante kÃlastu samÃna÷ parisaækhyÃyate / [180|20-180|22] tatraikenÃntara kalpena bhÃjanÃnyabhinivartante ekÃnnaviæÓatyà 'ntarakalpairÃvÃsyante ekenÃntarakalpena bhÃjanÃni vidhvasyante ekÃnnaviæÓatyà ÓÆnyÅ bhavanti / [180|22-180|23] tà età antarakalpÃnÃæ catasro viæÓatyo'ÓÅtirbhavanti / [180|24] ## [180|25] etanmahÃkalpasya pramÃïam / kalpa÷ kiæsvabhÃva÷ / pa¤caskandhasvabhÃva÷ / [180|25-181|01] yaducyate tribhirasaækhyeyai÷ kalpÃnÃæ budhatvaæ prÃpyata" iti / [181|01] tat katame«Ãæ kalpÃnÃm / [181|01-181|02] ya eva mahÃkalpo nirdi«Âa÷ / [181|03] ## [181|04] ## [181|05] saækhyeyÃnÃæ kalpÃnÃæ trayeïa / [181|05-181|06] kathamasaækhyeyasyÃsati saækhyeyÃvasÃne punastritvamucyate / [181|06] naiadevaæ veditavyaæ / kiæ tarhi / [181|06-181|07] "«a«Âi÷ sthÃnÃntarÃïyasaækhyeyami"ti muktakasÆtraæ paÂhyate / [181|07] katamÃni «a«Âi÷ / eko hyadvitÅya÷ prathamaæ sthÃnÃntaram / [181|08] ekakÃnÃæ daÓako dvitÅyam / daÓa daÓakÃni Óataæ t­tÅyam / daÓa ÓatÃni sahasram / [181|09] daÓa sahasrÃïi prabheda÷ / daÓa prabhedà lak«am / [181|09-181|10] daÓa lak«Ã atilak«a÷ / [181|10] daÓÃtilak«Ã÷ kauÂi÷ / daÓa kauÂyo madhya÷/ daÓa madhyà ayutam / [181|11] ÓÃyutà mahÃyutam / daÓa mahÃyutà niyutam / daÓa niyutà mahÃniyutam / [181|11-181|12] daÓa mahÃniyutÃ÷ prayutam / [181|12] daÓa prayutà mahÃprayuta÷ / daÓa mahÃprayutÃ÷ kaÇkara÷ / [181|12-181|13] daÓa kaÇkarà mahÃkaÇkara÷ / [181|13] daÓa mahÃkaÇkarà visvara÷ / daÓa visvarà mahÃvisvara÷ / [181|13-181|14] daÓa mahÃvisvarà ak«obhya÷ / [181|14] daÓÃk«obhyà mahÃk«obhya÷ / daÓa mahÃk«obhyà vivÃha÷ / [181|15] daÓa vivÃhà mahÃvivÃha÷ / daÓa mahÃvivÃhà utsaÇga÷ / daÓotsaÇgà mahotsaÇga÷ / [181|16] daÓa mahotsaÇgà vÃhana÷ / daÓa vÃhanÃni mahÃvÃhanam / [181|16-181|17] daÓa mahÃvÃhanÃni taÂibha÷ / [181|17] daÓa tiÂibhà mahÃtiÂibha÷ / daÓa mahÃtiÂibhà hetu÷ / [181|17-181|18] daÓa hetavo mahÃhetu÷ / [181|18] daÓa mahÃhetava÷ karabha÷ / daÓa karabhà mahÃkarabha÷ / [181|18-181|19] daÓa mahÃkarabhà indra÷ / [181|19] daÓendrà mahendra÷ / daÓa mahendrÃ÷ samÃptam / daÓa samÃptÃni mahÃsamÃptam / [181|20] daÓa mahÃsamÃptÃni gati÷ / daÓa gatayo mahÃgati÷ / daÓa mahÃgatayo nimbaraja÷ / [181|20-181|21] daÓa nimbarajÃæsi mahÃnimbaraja÷ / [181|21] daÓa mahÃnimbarajÃæsi mudrà / daÓa mudrà mahÃmudrà / [181|21-181|22] daÓa mahÃmudrÃ÷ balam / [181|22] daÓa balÃni mahÃbalam / [181|22-181|23] daÓa mahÃbalÃni saj¤Ã / [181|23] daÓa saæj¤Ã mahÃsaæj¤Ã / daÓa mahÃsaæj¤Ã vibhÆta÷ / daÓa vibhÆtà mahÃvibhÆta÷ / [181|23-181|24] daÓa mahÃvibhÆtà balÃk«am / [181|24] daÓa balÃk«Ã mahÃbalÃk«am / daÓa mahÃbalÃk«Ãïyasamkhyam / [181|25] a«Âakaæ madhyÃdvist­tam / [181|25-182|01] ityete«Ãæ «a«ÂisthÃnÃntaragatÃæ saækhyÃmanuprÃptÃ÷ kalpà asaækhyeyÃnityucyante / [182|01] tato vyÃv­tya punargaïyante / [182|01-182|02] evaæ trÅïi asaækhyeyÃnÅtyucyante / [182|02] na tu naiva parisaækhyÃtuæ Óakyanta iti / [182|03] kintu khalu kÃlaprakar«eïaiva k­tapraïidhÃnà bodhisattvà bodhimabhisaæbudhyante / [182|04] kimetadeva bhavi«yati / [182|04-182|05] mahatÃæ hi puïyaj¤ÃnasaæbhÃreïa «a¬bhi÷ pÃramitÃbhi÷ bahubhirdu«karaÓatasahasraistribhi÷ kalpÃsaækhyeyairanuttarÃæ samyaksaæbodhimabhisaæbudhyante bodhisattvÃ÷ / [182|06] yadyapyanyathÃ'pyasti mok«ÃvakÃÓa÷ kimarthaæ ta iyantaæ yatnamÃrabhante / [182|06-182|07] parÃrthaæ ta iyantaæ yatnamÃrabhante kathaæ parÃnapi mahato du÷khaughÃt paritrÃtuæ ÓaknuyÃmiti / [182|07-182|08] ka e«Ãæ parÃrthena svÃrtha÷ / [182|08] e«a eva te«Ãæ svÃrtho ya÷ parÃrthastasyÃbhimatatvÃt / [182|08-182|09] idÃnÅmetacchrÃddhÃsyate / [182|09] satyaæ du÷ÓraddhÃnametadÃtmaæbharibhirni«karuïai÷ / [182|09-182|11] kÃruïikaistu Óraddhitamevaitat yathà ceha kecidabhyastanairdh­ïyà asatyapi svÃrthe paravyasanÃbhiratà upalabhyante / [182|11-182|12] tathà punarabhyastakÃruïyà asatyapi svÃrthe parahitakriyÃbhirÃmÃ÷ santÅti saæbhÃvyam / [182|12-182|15] yathaiva cÃbhyÃsavaÓÃdanÃtmabhÆte«u saæskÃre«u saæsk­talak«aïÃnabhij¤Ã Ãtmasnehaæ niveÓya taddhetordu÷khÃnyudvahanti evaæ punarabhyÃsavaÓÃdÃtmasnehaæ tebhyo nirvartya pare«vapek«Ãæ vardhayitvà taddhetordu÷khÃnyudvahantÅti saæbhÃvyam / [182|15-182|16] gotrÃntarameva hi tattathÃjÃtÅyaæ nirvartate yat pare«Ãæ du÷khena du÷khÃyate sukhena sukhÃyate nÃtmana iti / [182|16] na te puna÷ svÃrthamanyaæ paÓyanti / Ãha cÃtra [182|17-182|20] "hÅna÷ prÃrthayate svasaætatigataæ yaistairÆpÃya÷ sukhaæ madhyo du÷khaniv­ttimeva na sukhaæ du÷khÃspadaæ tadyata÷ / Óre«Âha÷ prÃrthayate svasaætatigatairdu÷khai÷ pare«Ãæ sukhaæ du÷khÃtyantaniv­ttimeva ca yatastaddu÷khadu÷khyeva sa÷ //" [182|21] kiæ punarutkar«Ã buddhà utpayante Ãhosvidapakar«Ã÷ / [182|22] ## [182|23-182|24] aÓÅtivar«aÓatÃyupi prajÃyÃmapakar«e Ãrabdhe yÃvadvar«aÓatÃyu«o manu«yà bhavantyetasminnantare buddhà utpadyante / [182|24] kasmÃnnotkar«akÃle / tadà hi du÷samudvejÃ÷ sattvà bhavanti / [183|01] kasmÃnna ÓatÃt / [183|01-183|02] tadà hi pa¤ca ka«Ãyà abhyutsadà bhavanti / [183|02-183|03] tadyathÃ'yu«ka«Ãya÷ kalpaka«Ãya÷ kleÓaka«Ãya÷ d­«Âika«Ãya÷ sattvaka«ÃyaÓca / [183|03] apakar«asyÃdhastÃt pratyavarà ÃyurÃdaya÷ kiÂabhÆtatvÃt ka«Ãyà ucyante / [183|04] dvÃbhyÃæ hi jÅvitopakaraïavipattÅ yathÃkramam / dvÃbhyÃæ kuÓalapak«avÅpatti÷ / [183|04-183|05] kÃmasukhallikÃ'tmaklamathÃnuyogÃdhikÃrÃt g­hipravrajitapak«ayorvà / [183|05-183|06] ekenÃtmabhÃvavÅpatti÷ / [183|06] pramÃïarÆpÃrogyabalav­ddhism­tivÅryadhairyabhraæsÃt / [183|07] atha pratyekabuddhÃnÃæ kasmin kÃle utpÃda÷ / [183|08] ## [183|09] utkar«e'yapakar«e'pi / dvividhà hi pratyekabuddhà vargacÃriïa÷ kha¬gavi«ÃïakalpÃÓca / [183|10] tatra vargacÃriïa÷ ÓrÃvakapÆrviïa÷ pratyekajinà ucyante / [183|10-183|11] p­thagjanapÆrviïo'pi santÅtyapare / [183|11] ye'nyatrotpÃditanirvedhabhÃgÅyà iha svayaæ mÃrgamabhisaæbudhyante / [183|11-183|14] tathÃhi pÆrvayogaæ paÂhanti "parvate kila pa¤caÓatÃni tÃpasÃnÃæ ka«ÂÃni tapÃæsi tapyante sma yÃvat pratyekabuddhasaho«itena markaÂenÃgamya tadÅryÃpathasaædarÓanÃt pratyekabodhimabhisaæbanddhÃ" iti / [183|14] nacÃryÃ÷ santa÷ ka«ÂÃni tapÃæsi tapyeran / [183|14-183|15] kha¬gavi«ÃïakalpÃ÷ punarekavihÃriïa÷ / [183|15] te«Ãæ pratyekabuddhÃnÃæ [183|16] ## [183|17-183|18] mahÃkalpÃnÃæ Óataæ bodhisaæbhÃre«u carita÷ kha¬gaæ vi«Ãïakalpo bhavati / [183|18] vinopadeÓenÃtmÃnamekaæ pratibudhà iti pratyekabuddhÃ÷ / [183|18-183|19] te hyekamÃtmÃnaæ damayanti nÃnyÃn / [183|19] kiæ punaratra kÃraïam / [183|19-183|20] nahi tÃvadaÓaktà dharmaæ deÓayituæ pratisaævitprÃptatvÃt / [183|20] Óakyaæ ca tai÷ pÆrvabuddhÃnÃæ ÓÃsanamanusm­tyÃpi dharmaæ deÓayitum / [183|21] nÃpi ni«karuïÃ÷ / sattvÃnugrahÃrtham­ddherÃvi«karaïÃt / [183|21-183|22] nÃpi sattvÃnÃmabhavyatvÃt / [183|22] tathà hi laukikamÃrga vÅtarÃgÃ÷ saævidyante / kiæ tarhi / [183|22-183|23] pÆrvÃbhyÃsavaÓenÃlpotsukatÃ'dhimuktatvÃt notsahante gambhÅradharmagrahaïÃya pare«Ãæ vyÃpartum / [183|24] anusroto gÃminÅnÃæ hi prajÃnÃæ du«karaæ pratisroto nayanam / [183|24-183|25] gaïaparikar«aïaprasaÇgaparihÃrÃrthaæ ca vyÃk«epasaæsargabhÅrutvÃt / [184|01] atha cakravarttina÷ kadotpadyante / [184|02] ## [184|03] amite cÃyu«i manu«yÃïÃæ yÃvadaÓÅtisahasrake cotpattiÓcakravarttinÃæ nÃdha÷ / [184|03-184|04] tasyÃ÷ sasyasaæpadastadÆnÃyu«ÃmabhÃjanatvÃt / [184|04-184|05] rÃjyaæ cakreïa vartayituæ ÓÅlame«Ãmiti cakravarttina÷ / [184|05] te punaÓcaturvidhÃ÷ / [184|06] ## [184|07] suvarïarÆpyatÃmrÃyaÓcakrkÃïi ye«Ãæ santi / [184|07-184|08] prathama e«Ãmuttamo dvitÅya upottama÷ t­tÅyo madhyamaÓcaturtho 'dhama÷ / [184|09] ## [184|10] ## [184|11] yasyÃyasaæ cakraæ sa ekadvÅpÃdhipati÷ / yasya tÃmramayaæ sa dvayo÷ / [184|11-184|12] yasya rÆpyamayaæ sa trayÃïÃm / [184|12] yasya suvarïmayaæ sa caturdvÅpÃdhipati÷ / e«a prÃj¤aptiko nirdeÓa÷ / [184|13] sÆtre tu pradhÃnagrahaïÃdekameva sauvarïaæ cakram / [184|13-184|16] "yasya rÃj¤a÷ k«atriyasya mÆrdhÃbhi«iktasya tadaÅva po«adhe pa¤cadaÓyÃæ Óira÷snÃtasyopo«adho po«itasyopariprÃsÃdatalagatasyÃmÃtyagaïapariv­tasya pÆrvasyÃæ diÓi cakraratnaæ prÃdurbhavati sahasrÃraæ sanÃbhikaæ sanemikaæ sarvÃkÃraparipÆrïaæ ÓubhakarmÃrak­taæ divyaæ sarvasauvarïaæ sa rÃjà bhavati cakravartÅ"ti / [184|17] evaæ caite cakravartina utpadyante / [184|18] ## [184|19-184|20] sÆtra ukta" masthÃnamanavakÃÓo yadapÆrvÃcaramau dvau tathÃgatÃvarhantau samyaksaæbuddhau loka utpadyeyÃtÃæ nedaæ sthÃnaæ vidyate sthÃnametadvidyate yadaikastathÃgata÷ / [184|20-184|21] yathà tathÃgata evaæ cakravarttinÃvi"ti / [184|21] idamatra saæpradhÃryam / [184|21-184|22] kimatra trisÃhasramahÃsÃhasro lokadhÃturloka i«Âa utÃho sarvalokadhÃtava iti / [184|22-184|23] nÃnyatra buddhà utpadyante ityeke / [184|23] kiæ kÃraïam / [184|23-184|24] mà bhÆt bhagavata÷ ÓaktivyÃghÃta÷ iti / [184|24] eka eva hi bhagavÃn sarvatra Óakta÷ / [184|24-184|25] yatra buddha eko na Óakta÷ syÃd vineyÃn vinetuæ tatrÃ'nyo'pi na Óakta iti / [184|25-184|27] uktaæ ca sÆtre "sa cettvÃæ ÓÃriputra kaÓcidupasaækramyaivaæ p­cchet asti kaÓcidetarhi Óramaïo và brÃhmaïo và samasama÷ Óramaïena gotamena yadutÃbhisaæbodhÃya / [184|27-184|28] evaæ ca p­«Âa÷ kiæ vyÃkuryÃ÷ / [184|28-185|01] sa cenmÃæ bhadanta kaÓcidupasaækramyevaæ p­cchettasyÃhaæ p­«Âa evaæ vyÃkuryà nÃsti kaÓcidetarhhi Ó­amaïo và brÃhmaïo và samasamo bhagavatà yadutÃbhisaæbodhÃya / [185|01] tatkasya heto÷ / [185|01-185|03] saæmukhaæ me bhagavato'ntikÃcchrutaæ saæmukhamudg­hÅtaæ asthÃnamanavakÃso yadapÆrvÃcaramau tathÃgatau loka utpadyeyÃtÃæ nedaæ sthÃnaæ vidyata" iti / [185|03-185|04] yattarhi bhagavatoktaæ brahmasÆtre "yÃvattrisÃhasramahÃsÃhasrako loko vaÓe me'tra vartata" iti / [185|04] ÃbhiprÃyika e«a nirdeÓa÷ / [185|04-185|05] ko'trÃbhiprÃya÷ tÃvato'nabhisaæskÃreïa vyavalokanÃt / [185|05-185|06] abhisaæskÃrena tvananto buddhÃnÃæ cak«urvi«aya÷ / [185|06] santyevÃnyalokadhÃtu«u buddhà iti nikÃyÃntarÅyÃ÷ / kiæ kÃraïam / [185|07] bahavo hi samaæ saæbhÃre«u pravartamÃnà d­Óyante / [185|07-185|09] na caikatra bahÆnÃæ buddhÃnÃæ yugapat yoga utpattuæ na cÃsti tadut pattau kakÓcit pratibandha÷ iti niyataæ lokadhÃtvantare«Ætpadyante / [185|09-185|10] anantà lokadhÃtava iti na Óakyaæ bhagavatà kalpamapyÃyurvirbhratà yitheha tathÃ'nye«vapi anante«u lokadhÃtu«u vyÃpartuæ kiæ puna÷ puru«Ãyu«am / [185|10-185|11] kathaæ ceha buddho vyÃpriyate / [185|11-185|13] asya pudgalasyedamindriyam iyatà kÃlelÃmu«min deÓe amuæ pudgalamÃgamyÃsya do«asya parihÃrÃdasyÃÇgasyopasaæhÃrÃdanena prayogeïÃnutpannaæ votpatsyate aparipÆrïaæ và paripÆrayi«yatÅti / [185|13-185|15] yattvidaæ sÆtramatropanÅta "masthÃnamanavakÃÓo yadpÆrvÃcaramau dvÅ tathÃgatÃvekatra loka utpadyeyÃtÃmi"ti tadevedaæ saæpradhÃryate kimidamekaæ lokadhÃtumadhik­tyoktamÃhosvit sarvÃniti / [185|15-185|16] cakravartino'pi cÃsya lokaddhÃtau na syÃdutpÃda÷ / [185|16] sahotpattiprati«edhÃt buddhavat / [185|16-185|17] athaitat k«amyate idaæ tu kasmÃnna k«amyate "puïyastu buddhÃnÃæ loka utpÃda" iti / [185|17-185|18] yadi bahÆnÃæ bahu«u syÃnna do«a÷ syÃt / [185|18] bhÆyasÃæ lokÃnÃmabhyudayena yoga÷ syÃnni÷Óreyasena ca / [185|18-185|19] athaiÇkasminnapi kasmÃt dvau tathÃgatau na sahotpadyete / [185|19] prayojanÃbhÃvÃt praïidhÃnavaÓÃcca / [185|19-185|21] evaæ hi bodhisattvÃ÷ praïidhÃnaæ kurvanti aho vatÃhamandhe loke 'pariïÃyake buddho loka utpadyeyamanÃthÃnÃæ nÃtha iti / [185|21] ÃdarÃbhitvarÃrthaæ ca / [185|22-185|23] ekasminhi buddhe sutarÃmÃdriyante durlabha Åd­Óo'nya iti manyamÃnÃ÷ sutarÃæ cÃbhitvarante ÓÃsanapratipattau mÃ'smin gate parinirv­te và 'nÃthà bhÆmeti / [185|24] athaite cakravartina÷ suvarïÃdimayaiÓcakrai÷ p­thivÅæ jayanta÷ kathaæ jayanti / yathÃkramaæ [185|25] ## [185|26] yasya sauvarïa cakraæ bhavati taæ koÂarÃjÃna÷ svayaæ pratyudgacchanti / [185|26-186|01] ime devasya janapadÃ÷ ­ddhÃÓca sphÅtÃÓca k«emÃÓca subhik«ÃÓcÃkÅrïabahujanamanu«yÃÓca / [186|01-186|02] tÃn deva÷ samanuÓÃstu / [186|02] vayaæ devasyÃnuyÃtrikà bhavi«yÃma iti / [186|02-186|03] yasya rÆpyamayaæ sa svayameva te«Ãmantikaæ yÃti paÓcÃdasya prahvÅbhavanti / [186|03-186|04] yasya tÃmramayaæ sa te«Ãmantikaæ gatvà kalahÃyate paÓcÃt prahvÅbhavanti / [186|04-186|05] yasya Óastramayaæ sa te«Ãmantikaæ gacchati anyonyaæ ÓastrÃïyÃvahanti paÓcÃnnamanti / [186|05] sarve tu cakravartina÷ [186|06] ## [186|07-186|08] ÓastreïÃpi jayatÃæ badho na pravartate nirjitya ca sattvÃn daÓasu kuÓale«u karmapathe«u prati«ÂhÃpayanti / [186|08] ata eva te niyataæ deve«Ætpadyante / [186|08-186|09] sÆtra uktaæ "rÃj¤aÓcakravartino loke prÃdurbhÃvÃtsaptÃnÃæ ratnÃnÃæ loke prÃdurbhÃvo bhavati / [186|10-186|11] tadyathà cakraratnasya hastiratnasyÃÓvaratnasya maïiratnasya strÅratnasya g­hapatiratnasya pariïÃyakaratnasye"ti / [186|11] kathaæ sattvasaækhyÃtà hastyÃdaya÷ parakÅyeïa karmaïotpadyante / [186|12] na vai kaÓcit parakÅyeïotpadyate / [186|12-186|13] yena tu sattvena tatsaæbandha saævartanÅyaæ karmopacitaæ tasminnutpanne svÃnyevainaæ karmÃïyutpÃdayanti / [186|13-186|14] kime«a evÃnyarÃjabhyaÓcakravartinÃæ viÓe«a÷ / [186|14] anyo'pi viÓe«o'sti / [186|14-186|15] tadyathà dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïÃnye«Ãæ bhavanti tadyathà buddhÃnÃm / [186|15] tatra tu [186|16] ## [186|17] deÓasthatarÃïi buddhÃnÃæ lak«aïÃni / [186|17-186|18] uttaptatarÃïi saæpÆrïatarÃïi cetye«a te«Ãæ viÓe«a÷ / [186|19] kiæ khalu prÃthamakalpikà api manu«yÃ÷ sarÃjakà Ãsan / netyÃha / [186|20] kiæ tarhi / [186|21] prÃgÃsannupivat sattvÃ÷ [186|22] prathamakalpikà manu«yà rÆpÃvacarà ivÃsan / [186|22-186|24] sÆtra uktaæ "te bhavanti rÆpiïo manomayÃ÷ sarvÃÇgapratyaÇgopetà Ãvikalà ahÅnendriyÃ÷ Óubhà varïasthÃyina÷ svayaæ prabhà vihÃyasaægamÃ÷ prÅtibhak«a÷ prÅtyÃhÃrà dÅrghÃyu«o dÅrghamadhvÃnaæ ti«ÂhantÅ"ti / [186|25] ## [186|26] #<ÃlasyÃtsamnidhim k­tvà sÃgrahai÷ k«etrapo bh­ta÷ /># [186|27] te«Ãæ tathÃbhÆtÃnÃæ bhÆmirasa÷ prÃdurbhÆto madhusvÃdurasa÷ / [186|27-187|01] tasyÃnyatamo lolupajÃtÅya÷ sattvo gandhaæ ghrÃtvà rasaæ svÃditavÃn bhak«itavÃæÓca / [187|01-187|02] tathÃ'nye'pi sattvÃstathaivÃkÃr«u÷ / [187|02] sa Ãrambha÷ kava¬ÅkÃrÃhÃrasya / [187|02-187|03] te«Ãæ tadÃhÃrÃbhyÃsÃt kharatvaæ gurutvaæ ca kÃye'vakrÃntaæ prabhÃvà antarhitÃ÷ / [187|03-187|04] tato'ndhakÃra utpanne sÆryÃcandramasau prÃdurbhÆtau / [187|04-187|05] so'pye«Ãæ bhÆmirasa ÃsvÃdag­ddhÃnÃæ krameïÃntarhito bhÆmiparpaÂakaæ prÃdurbhÆtam / [187|05] tatrÃpi g­ddhÃstadapyantarhitam / vanalatà prÃdurbhÆtà / [187|05-187|06] tatrÃpi g­ddhÃ÷ sÃ'pyantarhità / [187|06] ak­«Âopta÷ ÓÃlirutpannastaæ prabhuktÃ÷ / [187|06-187|08] tasyedÃnÅmaudÃrikatvÃnni÷syandanirvÃhÃrthaæ sattvÃnÃæ mÆtrapurÅ«amÃrgau saha strÅpuru«endriyÃbhyÃæ prÃdurbhÆtau saæsthÃnaæ ca bhinnam / [187|08-187|09] te«Ãmanyonyaæ paÓyatÃæ pÆrvÃbhyÃsavaÓÃdayoniÓomanaskÃragrÃhagrÃsatÃæ gatÃnÃæ kÃmarÃga udÅrïo yato vipratipannÃ÷ / [187|09-187|10] e«a Ãrambha÷ kÃminÃæ kÃmabhÆtagrahÃveÓasya / [187|10-187|11] te ca khalu taæ ÓÃliæ sÃyaæ ca sÃyamÃÓÃrthaæ prÃtaÓca prÃtarÃÓÃrthaæ praveÓayanti sma / [187|11] athÃnyatama÷ sattvo'lasajÃtÅya÷ saænidhikÃramakÃr«Åt / [187|12] anye'pi ca sattvÃ÷ saænidhikÃramakÃr«u÷ / [187|12-187|13] te«Ãæ tatra mamakÃra utpanne sa ÓÃlirlÆno lÆno na punarjÃyate sma / [187|13-187|14] tata÷ k«etrÃïi pravibhajya sve«vÃgrahaæ k­tvà parakÅyaæ hartumÃrabdhÃ÷ / [187|14] prathama ÃrambhaÓcauryasya / [187|14-187|15] taiste«ÃmaÇkuÓÃrthaæ sametyÃnyatama÷ puru«aviÓe«a÷ k«etrÃïi pÃlayituæ «a«ÂhabhÃgena bh­ta÷ / [187|15-187|16] tasya k«etrÃïÃmadhipati÷ k«atriya÷ k«atriya iti saæj¤otpannà / [187|16-187|17] mahÃjanakÃyasya saæmata÷ prajÃæ ca ra¤jayatÅti mahÃsaæmato rÃjeti samj¤otpannà / [187|17] e«a Ãrambho rÃjaparaæparÃyÃ÷ / [187|17-187|18] tatra ye g­hebhyo vahirmanasa÷ saæv­ttÃste«Ãæ brÃhmaïà iti saæj¤otpannà / [187|18-187|19] athÃnyatamasya rÃj¤o lobhÃt samvibhÃgamakurvanta÷ sattvÃnÃæ tÃskaryaæ prÃcuryamÃpannaæ sa tÃn Óastreïopasaækramate sma / [187|20] tato'nye naivaÇkÃrakÃ÷ sma iti m­«Ã vÃcaæ vaktumÃrabdhÃ÷ iti [187|21] ## [187|22-187|23] tata evaæ karmapathÃnÃæ v­ddhau satyÃæ krameïa hrasatÃæ manusyÃïÃæ daÓavar«Ãyu«o manu«yÃ÷ saæbhavanti / [187|23] ato'sya k­tsnasyÃnarthaughasya dvau dharmau mÆlayoni÷ rasarÃga Ãlasyaæ ca / [187|24] daÓava­«Ãyu«Ãæ manu«yÃïÃmantarakalpasya niryaïaæ bhavati / kathaæ bhavatÅtyÃha [187|25] ## [187|26] tribhirantarakalpasya niryÃïaæ bhavati / Óastreïa rogeïa durbhik«eïa ca / [187|26-188|02] antarakalpasya niryÃïakÃle daÓavar«Ãyu«o manu«yÃ÷ adharmarÃgaraktà bhavanti vi«amalobhÃvibhÆtà mithyÃdharmaparÅtÃ÷ / [188|02-188|03] te«Ãæ vyÃpÃda utkar«a gato'nyonyaæ sattvaæ d­«Âvà tÅvramÃghÃtacittaæ vadhakacittaæ ca pratyupasthitaæ bhavati / [188|03-188|05] tadyathedÃnÅæ m­galubdhakasyÃraïyakaæ m­gaæ d­«Âvà te yadyadeva g­hïanti këÂham và lo«Âaæ và tatte«Ãæ tÅk«ïaæ Óastraæ prÃdurbhavati / [188|05] te'nyonyaæ sattvaæ jÅvitÃdvyaparopayanti / [188|05-188|06] puna÷ kalpasya niryÃïakÃle daÓavar«Ãyu«Ãæ manu«yÃïÃæ taireva do«airamanu«yà Åti muts­janti / [188|06-188|07] te«ÃmasÃdhyà vyÃdhyÃdaya÷ prÃdurbhavanti yato mriyante / [188|07-188|08] punardaÓavar«Ãyu«Ãæ taireva do«airdevà var«aæ nots­janti yato durbhik«aæ jÃyate ca¤ca÷ ÓvetÃsthi ÓalÃkÃv­tti÷ / [188|08] kathaæ ca ca¤ca÷ / [188|09] dvÃbhyÃæ kÃraïÃbhyÃm / ya idÃnÅæ samavÃya÷ sa tadÃnÅæ ca¤ca ityucyate / [188|09-188|10] samudgo'pi ca¤ca÷ / [188|10-188|11] te ca manu«yà jighatsÃdaurbalyaparÅtÃ÷ sametya kÃlaæ kurvanti samudre«u cÃnÃgatajanatÃ'nugrahÃrthaæ bÅjÃnyavasthÃpayanti / [188|11] atastaddurbhik«aæ ca¤camityucyate / [188|12] kathaæ ÓvetÃsthi / dvÃbhyÃæ kÃraïÃbhyÃm / [188|12-188|14] te«Ãæ hi Óu«karuk«akÃyÃnÃæ kÃlaæ kurvatÃmÃÓvevÃsthÅni ÓvetÃni bhavanti bubhuk«ÃhatÃÓca ÓvetÃnyasthÅni saæh­tya kvÃthayitvà pivanti / [188|14] kathaæ ÓalÃkÃv­tti÷ / dvÃbhyÃæ kÃraïÃbhyÃm / [188|14-188|17] te hi sattvÃ÷ ÓalÃkoddeÓikayà g­he«vÃmir«aæ samvibhajante adya g­hasvÃmÅ bhok«yate Óvo g­hasvÃminÅtyevamÃdi dhÃnyasthÃnavivarebhyaÓca ÓalÃkayà dhÃnyaphalÃni ni«k­«ya bahulodakena kvÃthayitvà pivanti / [188|17] evaæ varïayanti / [188|17-188|19] yenaikÃhamapi prÃïÃtÅpÃtavirati÷ samrak«ità bhavati ekaharÅtakÅ và saæghÃyaikapiï¬apÃto và satk­tyÃnupradatto bhavati sa te«u Óastrarogadurbhik«Ãntarakalpe«u notpadyata iti / [188|20] atha kiyantaæ kÃlametÃni ÓastrÃghÃtarogadurbhik«Ãïi te«Ãæ sattvÃnÃæ bhavanti [188|21] ## [188|22] Óastraka÷ prÃïÃtipÃta÷ sapta divasÃn bhavati / roga÷ sapta mÃsÃæÓca divasÃæÓca / [188|23] durbhik«aæ saptavar«Ãïi ca mÃsÃæÓca divasÃmÓceti samuccayÃrthaÓcakÃra÷ / [188|23-188|24] tadà ca dvayordvÅpayoste«Ãæ pratirÆpakÃïi bhavanti / [188|24-188|25] vyÃpÃda udrekaprÃpto bhavati vaivastryadaurbalye jighatsÃpipÃse ca / [188|25] yaduktamevamanyasyÃmapi saævartanyÃæ veditavyam yathÃyogamiti / [188|26] atha katÅmÃ÷ saævartanya÷ / [189|01] ## [189|02] ekatra dhyÃne sattvÃ÷ samaæ saævartante etasyÃmiti saævartanÅ / [189|02-189|03] saptabhi÷ sÆryaisteja÷ saævartanÅ bhavati var«odakenÃpsaævartanÅ vÃyuprakopÃdvÃyusaævartanÅ / [189|04] tÃbhiÓca bhÃjanÃnÃæ suk«mo'pyavayavo nÃvaÓi«yate / [189|04-189|05] atra tu kecitÅrthaÇkarà icchanti / [189|05] paramÃïavo nityÃste tadÃnÅæ Ói«yanta iti / kasmÃtta evamicchanti / [189|06] mà bhÆdabÅjaka÷ sthÆlÃnÃæ prÃdurbhÃva iti / [189|06-189|07] nanu ca sattvÃnÃæ karmaja÷ prabhÃvaviÓi«Âo vÃyurbÅjamuktam / [189|07] sarvartanÅÓÅr«avÃyurvÃtasya nimittaæ bhavi«yati / [189|07-189|08] "vÃyunà lokÃntarebhyo bÅjÃnyÃhriyanta" iti mahÅÓÃsakÃ÷ sÆtre paÂhanti / [189|08-189|09] evamapi na te bÅjÃdibhyo'ÇkurÃdÅnÃmutpattimicchanti / [189|09] kiæ tarhi // [189|09-189|10] svebhya evÃvayavebhyaste«Ãmapi svebhya÷ / [189|10] evaæ yÃvat paramÃïubhya÷ / [189|10-189|11] kimidaæ bÅjÃdÅnÃmaÇkurÃdi«u sÃmarthyam / [189|11] na ki¤cidanyatra tatparamÃïÆpasarpaïÃt / [189|11-189|12] kiæ puna÷ kÃraïaæ ta evamicchanti / [189|12] nahi vijÃtÅyÃtsaæbhavo yukta iti / kasmÃnna yukta÷ / [189|12-189|13] aniyamo hi syÃt / [189|13] ÓaktiniyamÃnnaivaæ bhavi«yati / ÓabdapÃkajotpattivat / [189|13-189|14] citro hi guïadharmo dravyaæ tu naivam / [189|14-189|15] samÃnajÃtÅyebhya÷ eva hi dravyebhya÷ samÃnajÃtÅyÃnÃæ d­«Âa utpÃdastadyathà vÅraïebhya÷ kaÂasya tantubhya÷ paÂasyeti / [189|15] idamayuktaæ vartate / [189|15-189|16] kimatrÃyuktam yadasiddhaæ sÃdhanÃyodÃhriyate / [189|16] kimatrÃsiddham / [189|17] anyo vÅraïebhya÷ kaÂo'nyaÓca tantubhya÷ paÂa iti / [189|17-189|18] ta eva hi te yathÃsaænivi«ÂÃstÃæ tÃæ saæj¤Ãæ labhnte / [189|18] pipÅlikÃpaÇktivat / kathaæ gamyeta / [189|18-189|19] ekatantusaæyoge paÂasyÃnupalambhÃt / [189|19] ko hi tadà sata÷ paÂasyopalabdhau pratibandha÷ / [189|19-189|20] ak­tsnav­ttau paÂabhÃgo'tra syÃnna paÂa÷ / [189|20] samÆhamÃtraæ ca paÂa÷ syÃt / kaÓca tantubhyo'nya÷ paÂabhÃga÷ / [189|20-189|21] anekà ÓrayasaæyogÃpek«aïe daÓÃmÃtrasaæyoge paÂopalabdhi÷ syÃnna và kadÃcit / [189|21-189|22] madhyaparabhÃgÃnÃmindriyeïÃsaænikar«Ãt / [189|22-189|23] kramasaænikar«e cÃvayavÃnÃæ cak«u÷sparÓanÃbhyÃmavayavavij¤Ãnaæ na syÃt / [189|23-189|24] tasmÃtkrameïa saænikar«ÃdavayavivyavasÃyÃdavayave«veva tadbuddhiralÃtacakravat / [189|24] bhinnarÆpajÃtikriye«u tantu«u paÂasya rÆpÃdyasaæbhavÃt / [189|24-189|26] citrarÆpÃditve vijÃtÅyÃrambho'pi syÃt acitre ca pÃrÓvÃntare paÂasyÃdarÓanaæ citradarÓanaæ và / [189|26] kriyÃ'pi citretyaticitram / [189|26-189|27] tÃpaprakÃÓabhede vÃ'gniprabhÃyà ÃdimadhyÃnte tadrÆpasparÓayoranupapatti÷ / [189|27-190|02] paramÃïvatÅndriyatve'pi samastÃnÃæ pratyak«atvaæ yathà te«Ãæ kÃryÃrambhakatvaæ cak«urÃdÅnÃæ ca taimirikÃïÃæ ca vikÅrïakeÓopalabdhi÷ / [190|02] te«Ãæ paramÃïuvadeka÷ deÓo'tÅndriya÷ / [190|02-190|03] rÆpÃdi«veva ca paramÃïusaæj¤ÃniveÓà ttadvinÃÓe siddha÷ paramÃïuvinÃÓa÷ / [190|03-190|04] dravyaæ hi paramÃïuranyacca rÆpÃdibhyo dravyamiti na te«aæ vinÃÓe tadvinÃÓa÷ siddhyati / [190|04-190|05] ayuktamasyÃnyatvaæ yÃvatà na nirdhÃryate kenacit imÃni p­thivyaptejÃæsi ima e«Ãæ rÆpÃdaya iti / [190|06-190|07] cak«u÷sparÓanagrÃhyÃïi ca praj¤Ãyante dagdhe«u corïÃkarpÃsakusumbhakuÇkumÃdi«u tadbuddhyabhÃvÃdrÆpÃdibhede«veva tadbuddhi÷ / [190|07-190|08] pÃkajotpattau ghaÂaparij¤anaæ saæsthÃnasÃmÃnyÃt paÇktivat / [190|08] cihnamapaÓyata÷ parij¤ÃnÃbhÃvÃt / [190|08-190|09] ko và bÃlapralÃpe«vÃdara÷ iti ti«Âhatu tÃvadevÃprati«edha÷ / [190|10] atha kasyÃ÷ saævartanyÃ÷ katamacchÅr«a bhavati / [190|11] ## [190|12] trÅïi saævartanÅÓÅr«Ãïi / teja÷saævartanyà dvitÅyaæ dhyÃnaæ ÓÅr«aæ bhavatyadho dahyate / [190|13] apsaævartanyÃst­tÅyaæ dhyÃnaæ ÓÅr«a bhavatyadha÷ klidyate / [190|13-190|14] vÃyusaævarttanyÃÓcaturthaæ dhyÃnaæ ÓÅr«aæ bhavatyadho vikÅryate / [190|14] yaddhi saævartanyà upari«ÂÃttacchÅr«amityucyate / [190|14-190|16] kiæ puna÷ kÃraïaæ prathamadvitÅyat­tÅyadhyÃnÃni tejojalavÃyubhirdhvasyante / [190|17] ## [190|18] pratheme hi dhyÃne vitarkavicÃrà apak«ÃlÃ÷ / [190|18-190|19] te ca manasa÷ paridÃhakatvÃdagnikalpÃ÷ / [190|19] dvitÅye prÅtirapak«Ãla÷ sà ca prasrabdhiyogenaÓrayam­dÆkaraïÃdapkalpÃ÷ / [190|20] ata evatasmin k­tsnakÃyakrauryÃpagamÃt du÷khendriyasya nirodha ukta÷ sÆtre / [190|21] t­tÅye dhyÃne ÃÓvÃsapraÓvÃsÃ÷ / te ca vÃyava eva / [190|21-190|22] iti yasyÃæ dhyÃnasamÃpattau yathÃbhuta ÃdhyÃtmiko'pak«ÃlastasyÃm dhyÃnopapattau tathÃbhÆto bÃhya iti / [190|22-190|23] kasmÃt p­thivÅsaævartanÅ na bhavati / [190|23-190|24] p­thivyeva hi bhÃjanÃkhyà tasyÃæ tejojalavÃyubhirvirodho na p­thhivyeti / [190|24] atha caturthadhyÃne kathaæ na saævartanÅ / [190|25] ## [190|26] caturthaæ dhyÃnamÃdhyÃtmikÃpak«ÃlarahitatvÃdÃne¤ja muktaæ bhagavatà / [190|26-190|27] ato'tra bÃhyo'pak«Ãlo na pravartata iti nÃstyatra saævartanÅ / [190|27] ÓuddhÃvÃsaprabhÃvÃdityapare / [190|27-191|01] nahi tai÷ ÓakyamÃrupyÃn prave«Âuæ nÃpyanyatra gantumiti / [191|01-191|02] nityaæ tarhi caturthadhyÃnabhÃjanaæ prÃpnnoti / [191|03] ## [191|04] nahi caturthaæ dhyÃnamekabhÆmisaæbaddham / kiæ tarhi / [191|04-191|05] vicchinnasthÃnÃntaraæ tÃrakÃvat / [191|05] tatrÃpyayaæ sattva upapadyeta cyaveta và / [191|05-191|06] sa sÃrdhaæ vimÃneneti nÃstyasya nityatvam / [191|06] kena puna÷ krameïaitÃ÷ saævartanyo bhavanti / nirantaraæ tÃvat [191|07] ## [191|08] sapta saævartanyastejasà bhavanti / tata÷ / [191|09] ## [191|10] saptÃnÃæ teja÷saævartanÅnÃmanantaramadbhi÷ saævartanÅ bhavati / [191|11] ## [191|12] ## [191|13] etena krameïÃpsaævartanÅnÃæ gate saptake puna÷ teja÷saævartanÅnÃæ saptako bhavati / [191|14] ## [191|15] paÓcÃdekÃvÃyusaævartanÅ bhavati / kiæ kÃraïam / [191|15-191|17] yathiva hi te«Ãæ sattvÃnÃæ samÃpattiviÓe«ÃdÃtmabhÃvÃnÃæ sthitiviÓe«astathà bhÃjanÃnÃmapÃmiti tà età bhavanti «aÂpa¤cÃÓatteja÷ saævartanya÷ saptÃpsaævarttanya÷ ekà vÃyusaævarttanÅ / [191|17-191|18] evaæ ca praj¤aptibhëyaæ sunÅtaæ bhavati "catu÷«a«Âi kalpÃ÷ Óubhak­tsnÃnÃæ devÃnÃmÃyu÷pramÃïami"ti / [191|19-191|20] "ye dharmà hetuprabhavà hetum te«Ãæ tathÃgatohyavadat / te«Ãæ ca yo nirodha evaævÃdÅ mahÃÓramaïa" // iti / [191|21] abhidharmakoÓabhëye lokanirdeÓo nÃma [191|22-191|23] t­tÅyaæ koÓasthÃnam samÃptamiti / caturthaæ koÓasthÃnam ===================================================================== [192|02] oæ namo buddhÃya / [192|03] atha yadetatsattvabhÃjanalokasya bahudhà vaicitryamukta tat kena k­tam / [192|03-192|04] na khalu kenacidbuddhipÆrvakaæ k­tam / [192|04] kiæ tarhi / sattvÃnÃæ [192|05] ## [192|06-192|07] yadi karmajaæ kasmÃtsattvÃnÃæ karmabhi÷ kuÇkumacandanÃdayo ramyatarà jÃyante na te«Ãæ ÓarÅrÃïi / [192|07-192|08] karmÃïyeva tÃnyeva¤jÃtÅyÃti vyÃbhiÓrakÃriïÃæ sattvÃnÃæ yadÃÓrayÃÓca vraïabhÆtà jÃyante bhogÃÓca ramyÃstatpratÅkÃrabhÆtÃ÷ / [192|08-192|09] avyÃmiÓrakÃriïÃæ tu devÃnÃmubhaye 'pi ramyÃ÷ / [192|09] kiæ punastatkarmetyÃha [192|10] ## [192|11] sÆtra uktaæ "dve karmaïÅ cetanà karma cetayitvà ce"ti / [192|11-192|12] yattaccetayitvà cetanÃk­Âaæ ca tat / [192|12] te ete dve karmaïÅ trÅïi bhavanti / kÃyavÃÇmanaskarmÃïi / [192|12-192|13] kathame«Ãæ karmaïÃæ vyavasthÃnam / [192|13] kimÃÓrayata÷ Ãhosvit svabhÃvata÷ samutthÃnato và / [192|13-192|14] ÃÓrayataÓcedekaæ kÃyakarma prÃpnoti / [192|14] sarve«Ãæ kÃyÃÓritatvÃt svabhÃvataÓcedvÃkkarmaikaæ prÃpnoti / [192|15] vacasa÷ karmasvabhÃvatvÃt / samutthÃnataÓcenmanaskarmaikaæ prÃpnoti / [192|15-192|16] sarve«Ãæ mana÷ samutthitatvÃt / [192|16] yathÃkramaæ tribhi÷ kÃraïaistrayÃïÃmiti vaibhëikÃ÷ / tatra puna÷ [192|17] ## [192|18] cetanà manaskarme ti veditavyam / [192|19] ## [192|20] yattaccetanÃjanitaæ cetayitvà karmetyuktaæ kÃyavÃkkarmaïÅ te veditavye / [192|21] ## [192|22] te tu kÃyavÃkkarmaïÅ pratyekaæ vij¤aptyavij¤aptisvabhÃve veditavye / tatra tu [192|23] ## [192|24] ## [192|25] cittavaÓena kÃyasya tathà tathà saæsthÃnaæ kÃyavij¤apti÷ / gatirityapare / [192|25-192|26] prasyandamÃnasya hi kÃyakarma no 'prasyandamÃnasyeti / [192|26] ta ucyante [193|01] ## [193|02] ko 'yaæ k«aïo nÃma / ÃtmalÃbho 'nantravinÃÓÅ / so 'syÃstÅti k«aïikam / [193|03] daï¬akavat / sarva hi saæsk­tamÃtmalÃbhà dÆrdhvaæ na bhavatÅti yatraiva jÃtaæ tatraiva dhvasyate / [193|04] tasyÃyuktà deÓÃntarasaækrÃnti÷ / tasmÃnna gati÷ kÃyakarma / [193|04-193|05] syÃdetadeva yadi sarvasya «kïikatvaæ sidhyet / [193|05] siddhamevaitat viddhi / kuta÷ / saæsk­tasyÃvaÓyaæ / [193|06] ## [193|07] akasmiko hi bhÃvÃnÃæ vinÃÓa÷ / kiæ kÃraïam / kÃryasya hi kÃraïaæ bhavati / [193|08] vanÃÓaÓcÃbhÃva÷ / yaÓcÃbhÃvastasya kiæ kartavyam / [193|08-193|09] so 'sÃvÃkasmikok vinÃÓo yadi bhÃvasyotpannamÃtrasya na syÃt paÓcÃdapi na syÃdbhÃvasya tulyatvÃt / [193|09-193|10] tathÃnyathÅbhÆta÷ / [193|10] na yuktaæ tasyaiva / nyathÃtvam / na hi sa eva tasmÃdvilak«aïo yujyate / [193|10-193|11] d­«Âo vai këÂhÃdÅnÃmagnyÃdisaæyogÃdvinÃÓa÷ / [193|11-193|12] na ca d­«ÂÃdgari«Âhaæ pramÃïamastÅti / [193|12-193|13] na ca sarvasyÃkasmiko vinÃÓa÷ kathaæ tÃvat bhavÃn këÂhÃdÅnÃmagnyÃdisaæyogÃdvinÃÓaæ paÓyÃmÅti manyate / [193|13] te«Ãæ punaradarÓanÃt / [193|13-193|14] saæpradhÃryaæ tÃvadetat / [193|14-193|15] kimagnisaæyogÃtkëÂhÃdayo vina«Âà ato na d­Óyante utÃho svayaæ vina«Âà anye ca punarnotpannà ato na d­Óyante / [193|15-193|16] yathà vÃyusaæyogÃtpradÅpa÷ pÃïisaæyogÃdghaïÂÃÓabda iti / [193|16] tasmÃdanumÃnasÃdhyo 'yamartha÷ / kiæ punaratrÃnumÃnam / [193|16-193|17] uktaæ tÃvat akÃryatvÃdabhÃvasyeti / [193|17] puna÷ [193|18] ## [193|19] yadi vinÃÓo hetusÃmÃnyÃnna kasyacidahetuka÷ syÃdutpÃdavat / [193|19-193|20] k«aïikÃnÃæ ca buddhiÓabdÃrci«Ãæ d­«Âa Ãkasmiko vinÃÓa iti nÃyaæ hetumapek«ate / [193|20-193|21] yastu manyate buddhyantarÃdbuddhervinÃÓa÷ ÓabdÃntarÃcchabdasyeti / [193|21] tadayuktam / buddhyorasamavadhÃnÃt / [193|21-193|22] na hi ÓaæsayaniÓcayaj¤Ãnayoryuktaæ samavadhÃnaæ sukhadu÷khayo rÃgadve«ayorvà / [193|22-193|24] yadà ca paÂubuddhiÓabdÃnantaramapaÂubuddhiÓabdÃvutpadyete tadà kathamapaÂu÷ samÃnajÃtÅyo dharma÷ paÂÅyÃæsaæ hiæsyÃt / [193|24-193|25] antyayoÓca kathaæ yo 'pyarci«ÃmavasthÃnahetvabhÃvÃddharmÃdharmavaÓÃdvà vinÃÓaæ manyate tadapyayuktam / [193|25] na hyabhÃva÷ kÃraïaæ bhavitumarhati / [193|25-193|26] na cÃpyutpÃdavinÃÓahetvordharmÃrdharmayo÷ k«aïe k«aïe v­ttilÃbhapratibandhau bhavitumarhata÷ / [193|27] sakya«cai«a kÃraïa parikalpa÷ sarvatra samsk­te kartumityalaæ vivÃdena / [194|01-194|02] yadi ca këÂhÃdÅnÃmagnyÃdisaæyogahetuko vinÃÓa÷ syÃdevaæ sati pÃkajÃnÃæ guïÃnÃæ pakvataratamotpattau [194|03] ## [194|04] hetureva ca vinÃÓaka÷ syÃt / kathaæ k­tvà / [194|04-194|06] ghÃsÃdyagnisaæbandhà guïÃ÷ pÃkajà utpannÃstata eva tÃd­ÓÃdvà puna÷ pakvataratamotpattau te«Ãæ vinÃÓa iti hetureva te«Ãæ vinÃÓaka÷ syÃddhetvaviÓi«Âo và / [194|06-194|07] na ca yuktaæ yata eva tÃd­ÓÃddvà te«Ãæ bhÃvastata eva tÃd­ÓÃcca te«Ãæ punarabhÃva iti / [194|07-194|08] jvÃlÃntare«u tÃvaddhetubhedakalpanÃæ parikalpeyu÷ / [194|08-194|09] k«arahimaÓuktasÆryodakabhÆmisaæbandhÃttu pÃkajaviÓe«otpattau kÃæ kalpanÃæ kalpayeyu÷ / [194|09-194|10] yattarhyÃpa÷ kvÃthyamÃnÃ÷ k«Åyante kiæ tatrÃgnisaæyogÃ÷ kurvanti / [194|10-194|11] tejodhÃtuæ prabhÃvato vardhayanti yasya prÃbhÃvÃdapÃæ saæghÃta÷ k«Ãmak«Ãmo jÃyate yÃvadatik«ÃmatÃæ gato 'nte na puna÷ saætÃnaæ saætanoti / [194|11-194|12] idamatrÃgnisaæyogÃ÷ kurvanti / [194|12-194|14] tasmÃnnÃsti bhÃvÃnÃæ vinÃÓahetu÷ svayameva tu bhaÇguratvÃdvinaÓyanta utpannamÃtrà vinaÓyantÅti siddha e«Ãæ k«aïabhaÇga÷ k«aïabhaÇgÃcca gatyabhÃva÷ / [194|14] gatyabhimÃnastu deÓÃntare«u nirantarotpattau t­ïajvÃlÃvat / [194|15] gatyabhÃve ca "saæsthÃnaæ kÃyavij¤apti"riti siddham / [194|15-194|16] nÃsti saæsthÃnaæ dravyata iti sautrÃntikÃ÷ / [194|16] ekadiÇmukhe hi bhÆyasi varïa utpanne dÅrghaæ rÆpamiti praj¤apyate / [194|16-194|17] tamevÃpek«yÃlpÅyasi hrasvamiti / [194|17] caturdiÓaæ bhÆyasi caturasramiti / [194|17-194|27] sarvatra same v­ttamiti / [194|18] evaæ sarvam / [194|18-194|19] tadyathà 'lÃtamekasyÃæ diÓi deÓÃntare«vanantare«u nirantaramÃÓu d­ÓyamÃnaæ dÅrghamiti pratÅyate sarvato d­ÓyamÃnaæ maï¬alamiti / [194|19-194|20] na tu khalu jÃtyantaramasti saæsthÃnam / [194|20] yadi hi syÃt [194|21] ## [194|22-194|23] cak«u«Ã hi d­«Âvà dÅrghamityavasÅyate kÃyendriyeïÃpi sp­«Âveti dvÃbhyÃmasya grahaïaæ prÃpnuyÃt / [194|23] na ca rÆpÃyatanasya dvÃbhyÃæ grahaïamasti / [194|23-194|24] yathà và spra«Âavye dÅrghÃdigrahaïaæ tathà varïe saæbhÃvyatÃm / [194|24] sm­timÃtraæ tatra spra«ÂavyasÃhacaryÃt bhavati / [194|24-194|25] sa tu sÃhacaryÃt bhavati na tu sÃk«Ãt grahaïam / [194|25-194|26] yathà 'gnirÆpaæ d­«Âvà tasyo«ïatÃyÃæ sm­tirbhavati pu«pagandhaæ ca ghrÃtvà tadvarïa iti / [194|26-195|01] yuktamatrÃvyabhicÃratvÃdanyenÃnyasya smaraïaæ natu ki¤cit spra«Âavyaæ kvacit saæsthÃne niyataæ yatastatra smaraïaæ niyamena syÃt / [195|01-195|02] athÃsatyapi sÃhacaryaniyame saæsthÃnasmaraïaæ niyamena syÃt / [195|02] varïe 'pi syÃt varïavaddhà saæsthÃne 'pyaniyamena syÃt / [195|02-195|03] nacaivaæ bhavati / [195|03] ayuktamasya spra«ÂavyÃtsmaraïaæ / [195|03-195|04] citrÃstaraïevà 'nekavarïasaæsthÃne darÓanÃdbahÆnÃmaikadeÓyaæ prÃpnuyÃt / [195|04] taccÃyÅuktaæ varïavat / [195|04-195|05] tasmÃnnÃsti dravyata÷ saæsthÃnam / [194|06] yaccÃpi ki¤cit sapratighaæ rÆpamasti tadavaÓyaæ paramÃïau vidyate / [195|07] ## [195|08] na ca saæsthÃnaæ paramÃïau vidyate dÅrghÃdi / [195|08-195|09] tasmÃdbahu«veva tathà saænivi«Âe«u dÅrghÃdipraj¤apti÷ / [195|09-195|10] atha mattaæ saæsthÃnaparamÃïava eva tathà saænivi«Âà dÅrghÃdisaæj¤Ãæ labhanta iti / [195|10] so 'yaæ kevala÷ pak«apÃtaste«ÃmasiddhatvÃt / [195|10-195|11] siddhasvalak«ÃïÃnÃæ hi te«Ãæ saæcayo yujyate / [195|11] na ca saæsthÃnÃvayavÃnÃæ varïÃdivat svabhÃva÷ siddha iti kuta e«Ãæ saæcaya÷ / [195|12] yattarhi varïaÓcÃbhinno bhavati saæsthÃnaæ ca bhinnaæ d­Óyate m­dbhÃjanÃnÃm / [195|12-195|14] nanu coktaæ yathà k­tvà varïe dÅrghÃdisaæj¤Ã praj¤apyate tathà ca pipÅlikÃdÅnÃmabhede paÇkticakrÃdÅnÃæ bheda÷ praj¤Ãyate tathà saæsthÃnasyÃpi / [195|14-195|16] yattarhi tamapi dÆrÃdvà varïamapaÓyanta÷ sthÃïvÃdÅnÃæ dairghyÃdÅni paÓyanti varïameva te tatrÃvyaktaæ d­«Âvà dÅrghÃdiparikalpaæ kurvanti / [195|16] paÇktisenÃparikalpavat / itthaæ caitadevam / [195|17] yatkadÃcidanirdhÃryamÃïaparicchedaæ saæghÃtamÃtramavyaktaæ d­Óyate kimapyetaditi / [195|18-195|19] athedÃnÅæ kÃyasya gatiæ nirÃk­Âya samsthÃnaæ ca tatra bhavanta÷ sautrÃntikÃ÷ kÃæ kÃyavij¤arptiæ praj¤apayanti / [195|19] saæsthÃnameva hi te kÃyavij¤arpti praj¤apayanti / natu punardravyata÷ / [195|20] tÃæ ca praj¤apayanta÷ kathaæ kÃyakarma praj¤apayanti / [195|20-195|21] kÃyÃdhi«ÂhÃnaæ karma kÃyakarma yà cetanà kÃyasya tatra tatra praïetrÅ / [195|21] evaæ vÃÇmanaskarmaïÅ api yathÃyogaæ veditavye / [195|22-195|23] yattarhi "cetanà karma cetayitvà ce"tyuktaæ saækalpacetanà pÆrvaæ bhavatyevaæ saækalpacetanà pÆrvaæ bhavatyevaæ caivaæ ca kari«yÃmÅti / [195|23] tathà cetayitvà paÓcÃt kriyà cetanotpadyate / [195|23-195|24] yayà kÃya÷ preryate sà 'sau cetayitvà karmetyucyate / [195|24-195|25] evaæ tarhi vij¤aptyabhÃvÃdavij¤aptirapi kÃmÃvacarÅ nÃstÅti mahÃnto do«Ã anu«ajyante / [195|25-195|26] anu«aÇgÃnÃæ puna÷ pratyanu«aÇgà bhavi«yanti / [195|26-195|27] yadi tasmÃdeva kÃyakarmasaæÓabditÃccetanÃviÓe«Ãdavij¤apti÷ syÃt / [195|27-195|28] cittÃnuparivartinÅ syÃtsamÃhitavij¤aptivat nai vaæ bhavi«yati / [195|28] cetanÃviÓe«eïa tadÃk«paviÓe«Ãt / [195|28-196|01] sà 'pi ca vij¤apti÷ satÅ tadÃk«epe cetanÃyà balaæ nibhÃlayate / [196|01] ja¬atvÃt / [196|01-196|02] dravyameva tu saæsthÃnaæ vaibhëikà varïayanti saæsthÃnÃtmikÃæ tu kÃyavij¤aptim / [196|03] ## [196|04] vÃksvabhÃvo ya÷ Óabda÷ saiva vÃgvij¤apti÷ / avij¤apti÷ pÆrvamevoktà / [196|04-196|05] sà 'pi dravyato nÃstÅti sautrÃntikÃ÷ / [196|05] abhyupetyÃkaraïamÃtratvÃt / [196|05-196|06] atÅtÃnyapi mahÃbhÆtÃnyupÃdÃya praj¤apteste«Ãæ cÃvidyamÃnasvabhÃvatvÃdrÆpalak«aïÃbhÃvÃcca / [196|06-196|07] astÅti vaibhÃæ«ikÃ÷ / [196|07] kathaæ j¤Ãyate / [196|08] ## [196|09] trividhaæ rÆpamuktaæ sÆtre / "tribhi÷ sthÃnai rÆpasya rÆpasaægraho bhavati / [196|09-196|10] asti rÆpaæ sanidarÓanaæ sapratigham / [196|10] asti rÆpamanidarÓanaæ sapratigham / [196|10-196|11] asti rÆpamanidarÓanamapratighami"ti / [196|11] anÃsravaæ ca bhagavatà rÆpamuktam / "anÃsravÃ÷ dharmÃ÷ katame / [196|12-196|13] yasmin rÆpe 'tÅtÃnÃgatapratyutpanno notpadyate 'nunayo và pratigho và yÃvadyasminvij¤Ãne / [196|13] ima ucyante 'nÃsravà dharmÃ" iti / [196|13-196|14] na cà vij¤aptiæ virahayyÃsti rÆpamanidarÓanamapratighaæ nÃpyanà sravam / [196|14] v­ddhirapi coktà / [196|14-196|17] "ebhi÷ saptabhiraupadhikai÷ puïyakriyÃvastubhi÷ samanvÃgatasya ÓrÃddhasya kulaputrasya kuladuhiturvà carato và svapato và ti«Âhato và jÃgrato và satatasamitamabhivardhata eva puïyamupajÃyata eva puïyam / [196|17] evaæ niraupadhikairi"ti // [196|17-196|18] na cÃvij¤aptimantareïÃnyamanaso 'pti puïyasyÃbhiv­ddhiryujyate / [196|18-196|19] akurvataÓca svayaæ parai÷ kÃrayata÷ karmapathà na sidhyeyurasatyÃmavij¤aptau / [196|19] nahyÃj¤Ãpanavij¤apti÷ maula÷ karmapatho yujyate / [196|20] tasya karyaïo 'k­tatvÃt / k­te 'pi ca tasyÃ÷ svabhÃvaviÓe«Ãditi / [196|20-196|22] uktaæ ca bhagavatà "dharmà bhik«avo bÃhyamÃyatanamekÃdaÓabhirÃyatanairasaæg­hÅtamanidarÓanamapratighami"ti / [196|22] na tvarÆpÅtyuktam / [196|22-196|23] tatra kiæ prayojanaæ syÃdyadi dharmÃyatanÃntargatamavij¤aptirÆpaæ naÓyeta / [196|23] a«ÂÃÇgaÓca mÃrgo na syÃdavij¤aptimantareïa / [196|23-196|24] samÃpannasya samyagvÃkkarmÃntÃjÅvÃnÃmayogÃt / [196|24-196|26] yattarhÅdamuktaæ "tasyaivaæ jÃnata evaæ paÓyata÷ samyagd­«ÂirbhÃvanÃparipÆriæ gacchati samyak saækalpa÷ samyak vyÃyÃma÷ samyak sm­ti÷ samyak samÃdhi÷ / [196|26-196|27] pÆrvameva cÃsya samyak vÃvakrmÃntÃjÅvÃ÷ pariÓuddhà bhavanti paryavadÃtÃ" iti / [196|27-196|28] laukikamÃrgavairÃgyaæ pÆrvak­tamabhisaædhÃyaitaduktam / [196|28-197|01] prÃtimok«asaævaraÓcapi na syÃdasatyÃmavij¤aptau / [197|01-197|02] na hi samÃdÃnÃdurdhvaæ tadasti yenÃnyamanasko 'pyayaæ bhik«u÷ syÃt bhik«uïÅ veti / [197|02] setuÓca sÆtre viraktiruktà / dau÷ÓÅlyavivandhatvÃt / [197|02-197|03] na và bhavantÅ seturbhavitumarhatÅtyastyevÃvij¤apti÷ / [197|03-197|04] atra sautrÃntikà Ãhu÷ bahvapyetaccitramapyetat / [197|04] naivaæ tvetat / kiæ kÃraïam / yat tÃvaduktaæ "trividharÆpokteri" ti / [197|04-197|05] tatra yogÃcÃrà upadiÓanti / [197|05] dhyÃyinÃæ samÃdhivi«ayo rÆpaæ samÃdhiprabhÃvÃdutpadyate / [197|06] cak«urindriyÃvi«ayatvÃt anidarÓanam / deÓÃnÃvaraïatvÃdapratighamiti / atha matam / [197|07] kathamidÃnÅæ tat rÆpam iti / etadavij¤aptau samÃnam / [197|07-197|08] yadapyuktamanÃsravarÆpokteriti tad eva samÃdhiprabhÃvasaæbhÆtaæ rÆpamanÃsrave samÃdhÃvanÃsravaæ varïayanti yogÃcÃrÃ÷ / [197|09] arhato yadrÆpaæ bÃhyaæ cetyapare / ÃsravÃïÃmaniÓrayatvÃt / [197|09-197|10] yattarhi sÆtra uktaæ "sÃsravà dharmÃ÷ katame / [197|10] yÃvadeva cak«uryavadeva rÆpÃïÅ"ti vistara÷ / [197|10-197|11] tatra punarÃsravÃïÃmapratipak«atvÃtsÃsravamuktam / [197|11] paryÃyeïa tarhi tadeva sÃsravaæ cÃnÃsravaæ ca syÃt / kiæ syÃt / [197|12] lak«aïasaækara÷ syÃt / [197|12-197|13] yathà tat sÃsravaæ tathà na kadÃcidanÃsravamiti ko 'tra saækara÷ / [197|13-197|15] yadi ca rÆpÃyatanÃdÅni ekÃntena sÃsravÃïi syuriha sÆtre kimartha viÓe«itÃni syu"ryÃni rÆpÃïi sÃsravÃïi sopÃdÃnÅyÃni ceta÷khilamrak«avastvi"ti vistara÷ / [197|15-197|19] yadapyuktaæ "puïyÃbhiv­ddhivacanÃditi tatrÃpi pÆrvÃcÃryà nirdiÓanti "dharmatà hye«Ã yathà dÃtÌïÃæ dÃyÃ÷ paribhujyante tathà tathà bhoktÌïÃæ guïaviÓe«ÃdanugrahaviÓe«ÃccÃnyamanasÃmapi dÃtÌïÃæ tadÃlambanadÃnacetanà bhÃvitÃ÷ saætataya÷ sÆk«maæ pariïÃmaviÓe«aæ prÃpnuvanti yenÃyatyÃæ bahutaraphalÃbhini«pattaye samarthà bhavanti /" [197|19-197|20] "idamabhisaædhÃyoktaæ" bhavedabhivardhata eva puïyamupajÃyata eva puïyam iti / [197|20-197|21] atha mataæ kathamidÃnÅæ saætÃnÃntaraviÓe«Ãdanyamanaso 'pi saætÃnÃntarasya pariïÃma÷ setsyatÅti / [197|21] etadavij¤aptau smÃnam / [197|21-197|23] kathamidÃnÅæ saætÃnÃntaraviÓe«ÃtsaætÃnÃntare dharmÃntaramavij¤apti÷ setsyatÅti nirÆpadhike«vidÃnÅæ puïyakriyÃvastu«u kathaæ bhavi«yatÅti / [197|23-197|24] abhik«ïaæ tadÃlambanacetanÃbhyÃsÃtsvapne«vapi tà anu«aÇginyo bhavanti / [197|24-197|25] avij¤aptivÃdinastu niraupadhike yatra vij¤aptirnÃsti tatra kathÃmavij¤apti÷ syÃt / [197|25-197|26] aupadhike 'pyabhÅk«aïaæ tadÃlambanecetanÃbhyÃsÃdityapare / [197|26-198|01] yattarhi sÆtra uktaæ "yasyograbhik«u÷ ÓÅlavÃn kalyÃïadharmà piï¬akaæ paribhujyÃpramÃïaæ ceta÷samÃrdhiæ kÃyena sÃk«Ãtk­tvopasaæpadya viharatyapramÃïastannidÃnadÃyakasya dÃnapate÷ puïyÃbhi«yanda÷ kuÓalÃbhi«yanda÷ sukhÃsvÃdadhÃra÷ pratikÃÇk«itavya" ityatra tadÃnÅæ dÃtu÷ kaÓcetanÃviÓe«a÷ / [198|01-198|02] tasmÃtsaætatipariïÃmaviÓe«a eva nyÃyya÷ / [198|02-198|03] yadapyuktaæ "kÃrayata÷ kathaæ karmapathÃ÷ setsyantÅ"ti tatrÃpyevaæ varïayanti / [198|03-198|05] tatprayogeïa pare«ÃmupaghÃtaviÓe«Ãtprayoktu÷ sÆk«ma÷ saætatipariïÃma viÓe«o jÃyate yata ÃyatyÃæ samante 'pi bahutaraphalÃbhinirvarttanasamarthà bhavatÅti svayamapi ca kurvata÷ kriyÃphalaparisamÃptÃve«a eva nyÃyo veditavya÷ / [198|05-198|06] so 'sau saætatipariïÃmaviÓe«a÷ karmapatha ityÃkhyÃyate / [198|06] kÃrye kÃraïopacÃrÃt / [198|06-198|07] kÃyikavÃcikatvaæ tu tatkriyÃphalatvÃdyathà vij¤aptivÃdinÃmavij¤apteriti / [198|07-198|08] upÃtte«u skandhe«u trikÃlayà cetanayà prÃïÃtipÃtÃvadhvena sp­Óyata iti bhadanta÷ / [198|08-198|09] hani«yÃmi hanmi hatamiti cÃsya yadà bhavatÅti / [198|09] na tviyatà karmapatha÷ parisamÃpyate / [198|10] mà bhÆdahate 'pi mÃtrÃdau hatÃbhimÃninÃmÃnantaryaæ karmeti / [198|11] svayaæ tu ghnata etÃvÃæÓcetanÃsamudÃcÃra ityayamatrÃbhiprÃyo yuktarÆpa÷ syÃt / [198|11-198|13] ka idÃnÅme«a pradve«o yadavij¤apti÷ prak«ipyate saætatipariïÃmaviÓe«aÓcÃbhyupagamyate tathaivÃpraj¤ÃyamÃna÷ / [198|13] na khalu kaÓcit pradve«a÷ / [198|13-198|14] kintu cittÃnvayakÃyaprayogeïa kriyÃparisamÃptau tÃbhyÃæ p­thagbhÆtaæ dharmÃntaraæ prayojayiturutpadyata iti notpadyate parito«a÷ / [198|15-198|16] yatk­taprayogasaæbhÆtà tu kriyÃparisamÃptistasyaiva tannimitta÷ saætatipariïÃmo bhavatÅti bhavati parito«a÷ / [198|16] cittacaitasaætÃnÃccÃyatyÃæ phalotpatte÷ / uktaæ cÃtra / [198|17] kimuktam / "vij¤aptyabhÃvÃdi"tyevamÃdi / tadabhÃvÃdavij¤apterabhÃva÷ / [198|17-198|18] yadapyuktaæ "dharmÃyatanasyÃrÆpitvaæ yasmÃnnoktami"ti / [198|18-198|19] tadyadevÃtra rÆpamanidarÓanamapratighaæ coktaæ tadevÃstu dharmÃyatanaparyÃpannam / [198|19] yadapyuktama«ÂÃÇga ÃryamÃrgo na syÃditi / [198|19-198|20] aÇgaæ tÃvadÃcak«va / [198|20] kathaæ mÃrgasamÃpannasya samyagvÃkkarmÃntÃjÅvà bhavantÅti / [198|20-198|21] kimasau vÃcaæ bhëyate kriyÃæ và karoti cÅvarÃdÅn và parye«ate / [198|21] netyÃha / kiæ tarhi / [198|22] tadrÆpÃmanÃsravÃmavij¤aptiæ pratilabhate / [198|22-198|23] yasyÃ÷ pratilambhÃdvyutthito 'pi na punarmithyÃvÃgÃdi«u pravartate samyagvÃgÃdi«u ca pravartate / [198|23-198|24] ato nimitte naimittikopacÃrÃdavij¤aptau tadÃkhyà kriyate / [198|24-198|27] yadyevamihÃpyevaæ kiæ na g­hyate mÃrgasamÃpanno vinÃpyavij¤aptyà tadrÆpamÃÓayaæ ca ÃÓrayaæ ca pratilabhate yasya pratilambhÃt vyutthito 'pi na punarmithyÃvÃgÃdi«u pravartate samyagvÃgÃdi«u ca pravartate / [198|27-199|01] ato nimitte naimittikopacÃraæ k­tvà a«Âau mÃrgÃÇgÃni vyavasthÃpyanta iti / [199|01] aparastvÃha / tadakriyÃmÃtramatrÃÇgamuktaæ syÃt / [199|01-199|02] yadasÃvÃryamÃrgasÃmarthyÃdakriyÃniyamaæ pratilabhate taccÃnÃsravamÃrgasaæniÓrayalÃbhÃdanÃsravaæ syÃt / [199|02-199|03] nahi sarvatra dravyamanto dharmÃ÷ parisaækhyÃyante / [199|03-199|04] tadyÃthà '«Âau lokadharmÃ÷ lÃbho 'lÃbha÷ yaÓo 'yaÓa÷ nindà praÓaæsà sukhaæ du÷khamiti / [199|04] nacÃtra cÅvarÃdÅnÃmalÃbho nÃmÃsti dravyÃntaram / [199|05-199|06] prÃtimok«asaævaro 'pi syÃt yayà cetanayà vidhipÆrvaæ k­tvà 'bhyupagama÷ prati«iddhÃtkarmaïa÷ kÃyavÃcau saæv­ïoti / [199|06] anyacittona saæv­ta÷ syÃditi cet / na / [199|07-199|09] tadbhÃvanayà kriyÃkÃle smarata÷ tatpratyupasthÃnÃt setubhÃvo 'pi syÃdakriyÃæ pratij¤Ãæ saæsm­tya saæsm­tya lajjito dau÷ÓÅlyÃkaraïÃt ityarthameva ca tasyÃ÷ samÃdÃnam / [199|09-199|10] yadi punaravij¤aptereva dau÷sÅlyaæ pratibadhnÅyÃt na kaÓcitmu«itasm­ti÷ Óik«Ãæ bhindyÃt / [199|10-199|11] alaæ vistareïÃstyeva dravyÃntaramavij¤aptirÆpati vaibhëikÃ÷ / [199|12-199|13] yadyasti tacca mahÃbhÆtÃnyupÃdÃyetyuktam tat kim vij¤aptimahÃbhÆtÃnyevopÃdÃyÃvij¤aptirutpadyate athÃnyÃni / [199|13] anyÃnyeva sà mahÃbhÆtÃnyupÃdÃyotpadyate / [199|14] na hi saiva sÃmagrÅ suk«maphalà caudÃrikaphÃlà ca yujyate / [199|14-199|15] kiæ khalu yadÃtanÅ vij¤aptistadÃtanÃnyeva sà mahÃbhÆtÃnyupÃdÃya vartate / [199|15-199|16] sarvamupÃdÃyarÆpaæ prÃyeïaivaæ ki¤cittu vartamÃnamanÃgataæ cÃtÅtÃni mahÃbhÆtÃnyupÃdÃya / [199|16] kiæ punastaditi / [199|17] ## [199|18] prathamÃt k«aïÃdÆrdhvamavij¤apti÷ kÃmÃvacarÅ atÅtÃni mahÃbhÆtÃnyupÃdÃyotpadyate / [199|19] tÃnyasyà ÃÓrayÃrthena bhavanti / pratyutpannÃni ÓarÅramahÃbhÆtÃni saæniÓrayÃrthena / [199|20] prav­tyanuv­ttikÃraïatvÃdyathÃkramam / [199|20-199|21] cakrasyeva bhÆmau saparivartamÃnasya pÃïyÃvedhabhÆmipradeÓau / [199|22] atha kutastyÃni mahÃbhÆtÃnyupÃdÃya kutastyaæ kÃyavÃkkarma / [199|23] ## [199|24-199|25] kÃmÃvacaraæ kÃyavÃkkarmaæ kÃmÃvacarÃïyeva mahÃbhÆtÃnyupÃdÃya evaæ yÃvaccaturthadhyÃnabhÆmikaæ tadbhÆmikÃnyevopÃdÃya / [199|26] ## [199|27-200|01] asravaæ tu kÃyavÃkkarma yasyÃæ bhÆmau jÃtastadutpÃdayati tadbhÆmikÃnyupÃdÃya tadveditavyam / [200|01] dhÃtvapatitatvÃdanÃsravÃïÃæ ca bhÆtÃnÃmabhÃvÃttadvalena cotpatte÷ / [200|02] tatra vij¤aptyavij¤aptyÃkhyakarmaïÅ veditavye / [200|03] ## [200|04] nai÷«yandikÅ ca sattvÃkhyà [200|05] ki¤ca [200|06] ni«yandopÃttabhÆtajà / [200|07] nai÷«yandikÃnyeva bhÆtÃnyupÃdÃya cittacaittÃni copÃdÃyÃvij¤aptirbhavati / [200|07-200|08] asamÃhitabhÆmikÃyà e«a prakÃra÷ / [200|09] ## [200|10] dhyÃnÃnÃsravasaævarÃvij¤apti÷ samÃdhijà / [200|10-200|12] sà samÃdhisaæbhÆtÃnyaupacayikÃnyanupÃtÃni ca mahÃbhÆtÃnyupÃdÃyotpadyate abhinnÃni ca yÃnyeva ca bhÆtÃnyupÃdÃya prÃïÃtipÃtÃdviratirutpadyate tÃnyeva yÃvat saæbhinnapralÃpÃt / [200|12] kiæ kÃraïam / [200|13] cittavat bhÆtÃbhedÃt / [200|13-200|14] prÃtimok«asaævare tvanyÃnyÃni mahÃbhÆtÃnyupÃdÃya saptÃvij¤aptayo bhavanti / [200|14] vij¤aptistu nai÷«yandikÅ / upÃttà tu kÃyikÅ / [200|14-200|16] kiæ punariyaæ vij¤aptirutpadyamÃnà pÆrvakasya saæsthÃnasya saætÃnaæ bÃdhitvotpadyate utÃho na / [200|16] ki¤cÃta÷ yadi bÃdhitvotpadyate / na / [200|16-200|17] vipÃkarÆpasyocchinnasya puna÷ pravandhÃdavaibhëikÅyaæ prÃpnoti / [200|17] athÃbÃdhitvà / [200|17-200|18] kathamekasminbhÆtasaæghÃte saæsthÃnadvayaæ sidhyati / [200|18-200|19] anyÃnyeva tÃni nai÷«yandikÃni tadÃnÅmupajÃyante yÃnyupÃdÃya vij¤aptirbhavati / [200|19-200|20] evaæ tarhi yadyadevÃÇgaæ niÓrityotpadyate vij¤aptistena tenÃÇgena mahÅyasà bhavitavyam / [200|20] tanmahÃbhÆtairabhivyÃpanÃt / [200|20-200|21] anabhivyÃpane ca puna÷ kathaæ k­tsnÃÇgena vij¤apayet / [200|21] Óu«iratvÃt kÃyasyÃsti te«ÃmavakÃÓa÷ / [200|22] tat khalvetat karma paryÃyeïa dvividhaæ trividhaæ pa¤cavidhaæ cottam / [200|22-200|23] cetanà cetayitvà ceti / [200|23] cetayitvà punardvidhà / kÃyavÃkkarma cetanà ca / [200|23-200|24] kÃyakarma puna÷ dvividhaæ vij¤aptyÃkhyamavij¤aptyÃkhyaæ ca / [200|24-200|25] evaæ vÃkkarma cetanà ceti pa¤cavidhaæ bhavati / [200|25] tatra punaravij¤aptirdvidhà / kuÓalà 'kuÓalà ca / [200|26] ## [200|27] kiæ kÃraïam / [200|27-200|28] avyÃk­taæ hi cittaæ durbalamato na Óaktaæ balavatkarmÃk«eptuæ yanniruddhe 'pi tasminnanuvadhnÅyÃt / [201|01] ## [201|02] anyatkarma trividham / kuÓalÃkuÓalÃvyÃk­tam / kiæ tadanyat / vij¤aptiÓcetanà ca / [201|03] ## [201|04] ## [201|05] akuÓalaæ vastu karma kÃmahÃtau veditavyam / nÃnyatra / [201|05-201|06] akuÓalamÆlÃnÃæ prahÅïatvÃdÃhrÅkyÃnapatrÃpyayoÓca / [201|06-201|07] kuÓalÃvyÃk­taæ tu sarvatrà prativedhÃt / [201|07] tatra [201|08] ## [201|09] kÃme 'pÅtyapiÓabdÃt / ÃrÆpye«u nÃsti bhÆtÃbhÃvÃt / [201|09-201|10] yatra hi kÃyavÃco÷ prav­ttistatra kÃyavÃksaævarau / [201|10] iha tarhi samÃpannasya syÃdanÃsravà vij¤aptivat / [201|11] na / tasyà dhÃtvapatitatvÃt / [201|11-201|12] ÃrÆpyÃvacarÅ tvavij¤aptinÃærhati visabhÃgÃni bhÆtÃnyupÃdÃya bhavitum / [201|12] sarvarÆpavaimukhyÃccÃrÆpyasamÃpattunÃrlaæ rÆpotpattaye / [201|13] vibhÆtarÆpasaæj¤atvÃt / dau÷ÓÅlyapratipak«eïa ÓÅlam / tacca dau÷ÓÅlyaæ kÃmÃvacaram / [201|14] ÃrÆpyÃÓca kÃmadhÃtorÃÓrayà kÃrÃlambanapratipak«adÆratÃbhirdÆre / [201|14-201|15] ata e«vavij¤aptirnÃstÅti vaibhëikÃ÷ [201|16] ## [201|17] vij¤aptistu savicÃrayoreva bhÆmyo÷ / kÃmadhÃtau prathame ca dhyÃne na tata Ærdhvam / [201|18] ## [201|19] niv­tà tu vij¤apti÷ kÃmadhÃtÃvapi nÃsti / brahmaloka evÃsti / [201|19-201|20] mahÃbrÃhmaïo hi ÓÃÂhyasamutthitaæ kÃyakarma ÓrÆyate / [201|20-201|21] sa hi svapar«anmadhye Ãyu«mato 'Óvajita÷ k«epÃrthamÃtmÃnaæ k«iptavÃt / [201|21-201|22] tata ÆrdhvamasatyÃæ vÃgvij¤aptau kathaæ tatra ÓabdÃyatanaæ bÃhyamahÃbhÆtahetukam / [201|22] anye punarÃhu÷ / [201|22-201|23] dvitÅyÃdi«vapi dhyÃne«u vij¤aptirastyaniv­tÃvyÃk­tà / [201|23] na kuÓalà na kli«Âà / kiæ kÃraïam / [201|24-201|25] na hi te«ÆpapannastajjÃtÅyamadhobhÆmikaæ cittaæ saæmukhÅkaroti yena tÃæ vij¤aptiæ samutthÃpayet / [201|25] nyÆnatvÃtprahÅïatvacca / pÆrvameva tu varïayanti / [201|25-201|26] kiæ puna÷ kÃraïamÆrdhvaæ brahmalokÃnnÃsti vij¤apti÷ kÃmadhÃtau ca niv­ktÃvyÃk­tà nÃsti / [202|01] ## [202|02] savitarkavicÃreïa hi cittena vij¤apti÷ samutthÃpyate / [202|02-202|03] tacca dvitÅyÃdi«u dhyÃne«u nÃsti bhÃvanÃprahÃtavyena cotthÃpyate / [202|03] darÓanaprahÃtavyasyÃntarmukhaprav­ttatvÃt / [202|04] tacca kÃmadhÃtau niv­tavyÃk­taæ nÃsti / [202|05] kiæ khalu samutthÃnavaÓÃdevaæ dharmÃïÃæ kuÓalÃkuÓalatvaæ veditavyam / netyÃha / [202|06] kiæ tarhi / caturbhi÷ prakÃrai÷ paramÃrthata÷ svabhÃvata÷ saæprayogata÷ samutthÃnataÓca / [202|07] tatra tÃvat / [202|08] ## [202|09] nirvÃïaæ hi sarvadu÷khavyupaÓama÷ / tata÷ paramak«ematvÃt paramÃrthena kuÓalamÃrogyavat / [202|10] ## [202|11] trÅïi kuÓalamÆlÃni / [202|11-202|12] hriÓcÃpatrapyaæ ca svabhÃevna kuÓalÃni anyasaæprayogasamutthanÃnapek«atvÃt / [202|12] pathyau«adhavat / [202|13] ## [202|14-202|15] taireva kuÓalamÆlahyar patrÃpyai÷ saæprayuktà dharmÃ÷ saæprayogeïa kuÓalÃstairasaæprayuktÃnÃæ kuÓalatvÃbhÃvÃdau«adhamiÓrapÃnÅyavat / [202|16] ## [202|17-202|18] kÃyavÃvakkarmaïi cittaviprayuktÃÓca saæskÃrajÃtyÃdaya÷ prÃptinirodhÃsaæj¤isamÃpattayastaireva kuÓalamÆlÃdisaæprayuktai dharma÷ samupasthÃpitÃ÷ samutthÃnena kuÓalÃ÷ / [202|19] au«adhapÃnÅyasaæbhÆtadhÃtrÅk«Åravat / [202|19-202|20] prÃptÅnÃæ tu visabhÃgacittasamutthÃpitÃnÃæ kathaæ kuÓalatvamiti vaktavyam / [202|20-202|21] tadyathà vicikitsayà kuÓalamÆlapratisaædhÃnaæ dhÃtupratyÃgamaparihÃïibhyÃæ ca / [202|21] yathà ca kuÓalamuktaæ tato [202|22] ## [202|23] kathaæ k­tvà / saæsÃra÷ paramÃrthenÃkuÓala÷ / sarvadu÷khaprav­ttyÃtmakatvena paramÃk«ematvÃt / [202|24] akuÓalamÆlÃhrÅkyÃnapatrÃpyÃïi svabhÃvata÷ / tatsaæprayuktà dharmÃ÷ saæprayogata÷ / [202|24-202|25] tatsamutthÃpitÃ÷ kÃyavÃkkarmajÃtyÃdiprÃptaya÷ samutthÃnata÷ vyÃdhyapathyau«adhÃdibhirÆpameyÃ÷ / [203|01] evaæ tarhi na ki¤citsÃsravamavyÃk­taæ bhavi«yati kuÓalaæ và / saæsÃrÃbhyantaratvÃt / [203|02] paramÃrthata evamuktaæ vipÃkaæ tu prati yatsÃsravaæ na vyÃkriyate tadavyÃk­tamityucyate / [203|03] i«ÂavipÃkaæ ca kukÓalamityucyate / yadi tu paramÃrthenÃvyÃk­taæ m­gyate tat / [203|04] ## [203|05] dve asaæsk­te ni«paryÃyeïÃniv­tÃvyÃk­te / ÃkÃÓamapratisaækhyÃnirodhaÓca / [203|05-203|06] idaæ vicÃryate / [203|06-203|07] yadi samutthÃnavaÓÃtkuÓalÃkuÓalatvaæ kÃyavÃkkarmaïa÷ kiæ na mahÃbhÆtÃnÃm / [203|07] karmaïi hi kartturabhiprÃyo na mahÃbhÆte«u / [203|07-203|09] samÃhitasyÃvij¤aptau nÃstyabhiprÃyo na cÃsamÃhitaæ cittaæ tasyÃ÷ samutthÃpakaæ visabhÃgabhÆmikatvÃditi kathaæ tasyÃ÷ kuÓalatvam / [203|09-203|10] divyayorapi và cak«u÷Órotrayo÷ kukÓalatvaprasaÇga÷ / [203|10] karttavyo 'tra yatna÷ / yaduktaæ darÓanaprahÃtavyaæ cittaæ vij¤apterasamutthÃpakamiti / [203|11-203|12] kiæ tarhi bhagavatoktaæ "tato 'pi mithyÃd­«ÂermithyÃsaækalpa÷ prabhavati mithyà vÃgmithyÃkarmÃnta" mityevamÃdi / [203|12] aviruddhametat / [203|13] ## [203|14] dvividhaæ samutthÃnaæ hetusamutthÃnaæ tatk«aïasamutthÃnaæ ca / tatraiva k«aïe tadbhÃvÃt / [203|15] ## [203|16] hetusamutthÃnaæ pravartakamÃk«epakatvÃt / tatk«aïasamutthÃnamanuvartakaæ kriyÃkÃlÃnuvartanÃt / [203|17] kimidÃnÅæ tasya tasyÃæ kriyÃyÃæ sÃmarthyam / [203|17-203|18] tena hi vinà 'sau m­tasyeva na syÃdà k«iptà 'pi satÅ / [203|18] acittakasya tarhi saævarotpattau kathaæ bhavati / [203|18-203|19] sphuÂatarà tarhi sacittakasya bhavatÅtyetatsÃmarthyam / [203|19] tatra ca [203|20] ## [203|21] darÓanaprahÃtavyaæ cittaæ vij¤apte÷ pravartakam / [203|21-203|22] tatsamutthÃpakayorvitarkavicÃrayornidÃnabhÆtatvÃt / [203|22] na tvanuvartakam / [203|22-203|23] bahirmukhacittasya kriyÃkÃle tadabhÃvÃt / [203|23] tatsamutthÃpitaæ ca rÆpaæ darÓanaprahÃtavyaæ syÃt / kiæ syÃt / [203|23-203|24] abhidharmobÃdhita÷ syÃt / [203|24] vidyà 'vidyÃbhyÃæ cÃvirodhÃnnÃsti rÆpaæ darÓanaprahÃtavyam / [203|24-203|25] sÃdhya e«a pak«a÷ / [203|25] bhÆtÃnyapi tarhi darÓanaprahÃtavyÃni syu÷ / samÃnacittotthÃpitatvÃt / [204|01] naivaæ bhavi«yati yathà na kuÓalÃkuÓalÃni bhavanti / athavà punarbhavantu / naivaæ Óakyam / [204|02] nahi tÃni darÓanaprahÃtavyÃni yujyante nÃpyaprahÃtavyÃni / kiæ kÃraïam / [204|02-204|03] akli«Âasya dharmasya vidyà 'vidyÃbhyÃmavirodhÃt / [204|03-204|04] ato hetusamutthÃnamadhik­tya sÆtre paÂhanÃnnÃsti virodha÷ / [204|05] ubhayaæ puna÷ // [204|06] mÃnasaæ bhÃvanÃheyaæ / [204|07] bhÃvanÃheyaæ punarmanovij¤Ãnamubhayaæ bhavati / pravarttakaæ cÃnuvartakaæ ca / [204|08] ## [204|09] pa¤ca vij¤ÃnakÃyà anuvartakà eva / tadidaæ catu«koÂikaæ bhavati / [204|09-204|10] pravartakameva darÓanaprahÃtavyaæ cittam / [204|10] anuvartakà eva pa¤ca vij¤ÃnakÃyÃ÷ / [204|10-204|11] ubhayaæ bhÃvanÃheyaæ manovij¤Ãnam / [204|11] nobhayamanÃsravam / kiæ khalu yathà pravartakaæ tathaivÃnuvartakaæ bhavati / [204|12] nÃyamekÃntam / [204|13] ## [204|14] kuÓale pravartake kuÓalÃkuÓalÃvyÃk­tamanuvartakaæ syÃt / [204|15] evamakuÓale cÃvyÃk­te ca / [204|16] ## [204|17] buddhasya tu bhagavatastulyaæ pravartakenÃnuvartakam / kuÓale kuÓalamavyÃk­te cÃvyÃk­tam / [204|18] Óubhaæ yÃvat [204|19] kuÓalaæ và bhavatyanuvartakamavyÃk­te 'pi pravartake / [204|19-204|20] na tu kadÃcit kuÓlaæ pravartakamanuvartakaæ cÃvyÃk­taæ bhavati / [204|20] ÃmnÃyamÃnà hi buddhÃnÃæ deÓaneti / [204|20-204|21] nÃsti buddhÃnÃmavyÃk­taæ cittamiti nikÃyÃntarÅyÃ÷ / [204|21-204|22] kuÓalaikatÃnà hi buddhÃnÃæ saætatayo nityaæ samÃhitatvÃt / [204|22] uktaæ hi sÆtre [204|23-204|24] "caran samÃhito nÃgasti«ÂhannÃga÷ samÃhita÷ / svapan samÃhito nÃgo ni«aïïo 'pi samÃhita" iti / [204|25-204|26] anicchayà 'sya cittasyÃvisaraïÃdevamuktaæ na tu na santyavyÃk­tÃni vipÃkajairyà pathikanirmÃïacittÃni buddhÃnÃmiti vaibhëikÃ÷ / [204|26-204|27] mÃnasaæ bhÃvanÃheyaæ pravartakaæ cÃnuvartakaæ cetyuktam / [204|27] tatkuÓalÃkuÓalÃvyÃk­taæ sarvaæ veditavyam / [205|01] ## [205|02] vipÃkajaæ tu cittaæ naiva pravartakaæ nÃnuvartakaæ nirabhisaæskÃravÃhitvÃt / [205|02-205|03] kimidÃnÅæ yathà pravartakaæ tathà vij¤aptirÃhosvidyathà 'nuvartakam / [205|03] kiæ cÃta÷ / [205|03-205|04] yathà pravartakaæ cet / [205|04] ihÃpi niv­tÃvyÃk­tà vij¤apti÷ prÃpnoti / [205|05] satkÃyÃntagrÃhad­«ÂipravartitatvÃt / [205|05-205|06] na và sarvaæ darÓanaprahÃtavyaæ pravartakamiti viÓe«aïaæ vaktavyam / [205|06-205|07] yathÃnuvartakaæ cet akukÓalÃvyÃk­tacittasya prÃtimok«avij¤apti÷ kuÓalà na prÃpnoti / [205|07] yathà pravartakaæ tathà vij¤aptirnatu yathà darÓanaprahÃtavyam / [205|07-205|08] bhÃvanà heyÃntaritatvÃt / [205|08] yadi nÃnuvartakavaÓÃdvij¤apte÷ kuÓalÃditvaæ na tarhÅdaæ vaktavyam / [205|09] hetusamutthÃnaæ saædhÃyoktaæ sÆtre na tatk«aïasamutthÃnam / [205|09-205|10] ato nÃstÅha niv­tÃvyÃk­tà vij¤aptiriti / [205|10] evaæ vaktavyam / anyavyavahitaæ hetusamutthÃnaæ saædhÃyoktamiti / [205|11] avasita÷ prasaÇga÷ / [205|12] sà tu pÆrvoktà / [205|13] ## [205|14] saævaraÓcÃsaævaraÓca / tÃbhyÃæ cetaro naivasaævaro nÃsaævara÷ / [205|14-205|15] dau÷ÓÅlyaprasarasya saævaraïaæ saærodha÷ saævara÷ / [205|15] tatra puna÷ [205|16] ## [205|17] trividha÷ saævara÷ / prÃtimok«asaævara ihatyÃnÃæ kÃmÃvacaraæ ÓÅlam / [205|17-205|18] dhyÃnasaævaro rÆpÃvacaraæ ÓÅlam / [205|18] anÃsravasaævaro 'nÃsravaæ ÓÅlam / tatra puna÷ [205|19] ## [205|20-205|21] bhik«usaævaro bhik«uïÅsaævara÷ Óik«amÃïÃsaævara ÓrÃmaïerasaævara÷ ÓrÃmaïerÅsaævara÷ upÃsakasaævara upÃsikÃsaævara upavÃsasaævaraÓca / [205|21-205|22] e«o '«Âavidhasaævara÷ prÃtimok«asaævara ityÃkhyÃyate / [205|22] nÃmata e«o '«Âavidha÷ / [205|23] dravyatastu caturvidha÷ / [205|24] bhik«usaævara÷ Óramaïerasaævara upÃsakasaævara upavÃsasaævaraÓca / [205|24-205|25] itye«a caturvidha÷ prÃtimok«asaævarastu dravyata÷ / [205|25] pratiniyatalak«aïatvÃt / [205|25-205|26] bhik«usaævarÃdbhik«uïÅsaævaro nÃnya÷ ÓrÃmaïerasaævarÃcca Óik«amÃïÃÓrÃmaïerÅsaævarau / [205|26-205|27] upÃsakasaævarÃdupÃsikÃsaævaro nÃnya÷ / [205|27] kathaæ j¤Ãyate / [206|01] ## [206|02] liÇgamiti vya¤janasyÃkhyà yena strÅpuru«au liÇgyete / [206|02-206|03] liÇgato hi bhik«ubhik«uïyÃdÅnÃæ nÃmasaæcÃro bhavati / [206|03] kathaæ k­tvà / [206|03-206|04] pariv­tte hi vya¤jane bhik«urbhik«uïÅtyucyate bhik«uïÅ ca punarbhik«u÷ / [206|04-206|05] ÓrÃmaïerÅtyucyate ÓrÃmaïerÅ ca puna÷ Óik«amÃïà ca ÓrÃmaïera÷ / [206|05] upÃsaka upÃsiketyucyate upÃsikà ca punarÆpÃsaka iti / [206|05-206|06] na ca vya¤janapariv­ttau pÆrvasaævaratyÃge kÃraïamasti nÃpyapÆrvasaævarapratilambhe / [206|06-206|07] tasmÃdabhinna e«Ãæ caturïà saævarÃïÃæ tribhya÷ svabhÃva÷ / [206|08-206|10] ya upÃsakasaævarÃcchrÃmaïerasaævaraæ samÃdatte tasmÃcca punarbhik«usaævaraæ kiæ te saævarà virativ­ddhiyogÃdanyo 'nya ucyante pa¤cadaÓa viæÓativat dÅnÃraÓateravacca Ãhosvit p­thageva te sakalà jÃyante / [206|10] Ãha / [206|11] ## [206|12] avyÃmiÓrà eva te p­thaglak«aïà upajÃyante / [206|12-206|13] tri«u saævare«u tisra÷ prÃïÃtipÃtaviratayo yÃvanmadyapÃnavirataya÷ / [206|13] evaæ Óe«Ã÷ / ko nu tÃsÃæ viÓe«a÷ / [206|13-206|14] nidÃnaviÓe«ÃdviÓe«a÷ / [206|14] kathaæ k­tvà / [206|14-206|17] yathà yathà hi vahutarÃïi Óik«ÃpadÃni samÃditsate tathà tathà bahutarebhyo maddapramÃdapadebhyo nivartamÃno bahutarebhya÷ prÃïÃtipÃtÃdÅnÃæ nidÃnebhyo nivartate viratÅnÃæ ca nidÃne«u pravartata iti nidÃnaviÓe«ÃdviratÅnÃæ viÓe«a÷ / [206|17-206|18] evaæ cÃsati bhik«usaævaraæ pratyÃcak«ÃïastrÅnapi saævarÃnvijahyÃddayorapi tatrÃntarbhÃvÃt / [206|18] na caitadi«Âam / tasmÃt p­thageva te saævarÃ÷ / [206|19] ## [206|20] te ca trayo 'pi saha vartante / nottarasaævarasamÃdÃnÃt purvakasya tyÃga÷ / [206|20-206|21] mà bhÆt bhik«usaævaraparityÃgÃdanupÃsaka eveti / [206|22] kathaæ cÃyamupÃsako bhavati kathamupavÃsastho yÃvat bhik«u÷ / [206|23-206|24] ## [206|25] yathÃsaækhyamanudeÓo veditavya÷ / [206|25-207|01] pa¤ccabhyo varjanÅyebhyo dharmebhyo viratisamÃdÃnÃdupÃsakasaævarastho bhavati / [207|01-207|02] prÃïÃtipÃtÃdadattÃdÃnÃtkÃmamithyÃcÃrÃt m­«ÃvÃdÃtsurÃmaireyamadyapÃnÃcca / [207|02-207|03] a«ÂÃbhyo viratisamÃdÃnÃdupavÃsastha÷ / [207|03-207|04] prÃïÃtipÃtÃdattÃdÃnÃbrahmacaryam­«ÃvÃdamadyapÃnebhyo gandhamÃlyavilepanan­tyagÅtavÃditrÃduccaÓayanamahÃÓayanÃdakÃlabhojanÃcca / [207|04-207|05] daÓabhyo viratisamÃdÃnÃcchrÃmaïero bhavati / [207|05] ebhya eva jÃtarÆparajatapratigrahÃcca / [207|05-207|06] n­tyagitavÃditragandhamÃlyavilepanaæ cÃtra dvayÅk­tya daÓa bhavanti / [207|06-207|07] sarvebhya eva varjanÅyebhya÷ kÃyavÃkkarmabhya÷ viratisamÃdÃnÃt bhik«urityucyate / [207|07] sa e«a prÃtimok«asaævara÷ / [207|08] #<ÓÅlaæ sucaritaæ karma saævaraÓcocyate ># [207|09] vi«amakarmaïÃæ viratisamÃdÃnÃcchÅlam / ÓÅtalatvÃditi nirukti÷ / [207|10] "sukhaÓÅlasamÃdÃnaæ kÃyo na paridahyata" iti [207|11] gÃthÃvacanÃt / vidvatpraÓastatvÃtsucaritam / kriyÃsvabhÃvatvÃtkarma / [207|11-207|12] nanu cÃvij¤aptirakriyetyucyate / [207|12] sà kathaæ kriyà bhÃti / [207|12-207|13] na kurvanti tayà samÃttayà lajjina÷ pÃpamityakriyetyucyate / [207|13] sÃpi tu vij¤apticittÃbhyÃæ kriyata iti kriyà bhavati / [207|14] kriyÃhetutvÃt kriyÃphalatvÃccetyapare / saævara iti kÃyavÃco÷ saævaraïÃt / [207|14-207|15] evaæ tÃvadaviÓe«eïa prÃtimok«asaævara÷ saæÓabdyate / [207|16] ## [207|17] #<Ãdye vij¤aptyavij¤aptÅ prÃtimok«akiyÃpatha÷ // VAkK_4.16 //># [207|18] saævarasamÃdÃnasya prathame vij¤aptyavij¤aptÅ prÃtimok«a ityucyate / [207|18-207|19] pÃpasya tena prÃtimok«aïÃdutsarjanÃdityartha÷ / [207|19] svÃrthe v­ddhividhÃnÃdvaik­tavaiÓasavat / [207|19-207|20] prÃtimok«asaævara ityapi kÃyavÃksaævaraïÃt karmapatha ityucyate / [207|20] maulasaæg­hÅtatvÃt / [207|20-207|21] dvitÅyÃdi«u k«aïe«ui prÃtimok«asaævara eva na prÃtimok«a÷ / [207|21] p­«Âhaæ ca na maula÷ karmapatha÷ / [207|22] athai«Ãæ saævarÃïÃæ kena ka÷ samanvÃgata÷ / [207|23] prÃtimok«Ãnvità a«Âau [207|24] prÃtimok«asaævareïëÂau nikÃyÃ÷ samanvÃgatà bhik«urbhik«uïÅ yÃvadupavÃsastho '«Âama÷ / [208|01] kiæ khalu bÃhyakÃnÃæ samÃdÃnaÓÅlaæ nÃsti / asti natu prÃtimok«asaævara÷ / [208|01-208|02] kiæ kÃraïam / [208|02] nahi tadatyantaæ pÃpasya pratimok«aïÃya saævartate / bhavasaæniÓritatvÃt / [208|03] ## [208|04] dhyÃnÃddhyÃne và jÃto dhyÃnaja÷ / yo dhyÃnena samanvÃgata÷ so 'vaÓyaæ dhyÃnasaævareïa / [208|05] sÃmantakamapyatra dhyÃnaæ k­tvocyate / yathà grÃmasÃmantakamapi grÃma ityucyate / [208|06] astyasmin grÃme ÓÃleyaæ k«etramasti vraiheyamiti / [208|07] ## [208|08] Ãryapudgalà anÃsraveïa saævareïa samanvÃgatÃ÷ / te puna÷ Óaik«ÃÓaik«Ã÷ / [208|08-208|09] yaduktaæ "sahabhÆhetÃvucyamÃne dvau saævarau cittÃnuvartinÃvi"ti / [208|10] katamo tau / e«Ãmeva trayÃïÃm [208|11] ## [208|12] dhyÃnasaævaro 'nÃsravasaævaraÓca / na prÃtimok«asaævara÷ / kiæ kÃraïam / [208|12-208|13] anyacittÃcittakasyÃpyanuv­tte÷ / [208|13] punastÃveva dhyÃnÃnÃsravasaævarau prahÃïasaævarÃkhyÃæ labhete / [208|14] kasyÃmavasthÃyÃmityÃha [208|15] ## [208|16] anÃgamye tau dhyÃnÃnÃsravasaævarau navasvÃnantaryamÃrge«u prahÃïasaævarÃvityucyete / [208|17] tÃbhyÃæ dau÷ÓÅlyasya tatsamutthÃpakÃnÃæ ca kleÓÃnÃæ prahÃïÃt / [208|17-208|18] ata eva syÃddhyÃnasaævaro na prahÃïasaævara iti catu«koÂikaæ kriyate // [208|18-208|19] prathamà koÂiranÃgamyÃnantaryamÃrgavarjya÷ sÃsravo dhyÃnasaævara÷ / [208|19] dvitÅyà anÃgamyÃnantaryamÃrge«vanÃsrava÷ / [208|20] t­tÅyà anÃgamyÃnantaryamÃrge«u sÃsrava÷ / [208|20-208|21] caturthÅ anÃgamyÃnantaryamÃrgavarjyo 'nÃsravasaævara÷ / [208|21-208|22] evaæ syÃdanÃsravasaævaro na prahÃïasaævara iti catu«koÂikaæ yathÃyogaæ veditavyam / [208|22] yattarhi bhagavatoktaæ [208|23-208|24] "kÃyena saævara÷ sÃdhu sÃdhu vÃcà 'tha saævara÷ / manasà saævara÷ sÃdhu sÃdhu sarvatra saævara÷ / iti / [208|25] yaccoktaæ "cak«urindriyeïa saævarasaæv­to viharatÅ"ti / [208|25-208|26] etau manaindriyasaævarau kiæsvabhÃvau / [208|26] naitÃvavij¤aptiÓÅlasvabhÃvau / kiæ tarhi / [209|01] ## [209|02-209|03] pratyekaæ dvisvabhÃvaj¤apanÃrthaæ punardvigrahaïaæ mà yathÃsaækhyaæ vij¤ÃyÅti mana÷saævaro 'pi sm­tisaæpraj¤ÃnasvabhÃva iti / [209|03] indriyasaævaro 'pi / [209|04] idaæ vicÃryate / [209|04-209|05] ka÷ katamayà vij¤aptyà 'vij¤aptyà và kiyantaæ kÃlaæ samanvÃgata iti / [209|05] tatra [209|06] ## [209|07] ## [209|08-209|09] ya÷ prÃtimok«Ãsaævarastha÷ pudgala ukta÷ sa yÃvattÃmavij¤aptir na tyajati tÃvattayà vartamÃnayà nityaæ samanvÃgata÷ / [209|10] ## [209|11][ prathamÃt k«aïÃdÆrdhvamatÅtayà 'pi samanvÃgata÷ / [209|11-209|12] atyÃgÃditi sarvatrÃdhik­taæ veditavyam / [209|12] yathà prÃtimok«asaævarastha ukta÷ [209|13] ## [209|14-209|15] asaævarastho 'pi yÃvadasaævaraæ na tyajati tÃvannityamavij¤aptyà vartamÃnayà samanvÃgata÷ / [209|15] k«aïÃdÆrdhvamatÅtayà 'pi / [209|16] ## [209|17] ## [209|18-209|19] dhyÃnasaævarasya lÃbhÅ nityamatÅtÃnÃgatÃbhyÃmavij¤aptibhyÃæ samanvÃgata÷ ÃtyÃgÃt / [209|19] prathame hi k«aïe sa janmÃntaratyaktaæ dhyÃnasaævaramatÅtaæ labhate / [209|20] #<Ãryastu prathame nÃbhyatÅtayà // VAkK_4.20 //># [209|21] Ãryastu pudgalo 'pyevamanÃsravyà / ayaæ tu viÓe«a÷ / [209|21-209|22] sa prathame k«aïe nÃtÅtayà samanvÃgato mÃrgasya pÆrvamanutpÃditatvÃt / [210|01] ## [210|02-210|03] tau dhyÃnÃnÃsravasaævarÃnvitau samÃhitaryamÃrgasamÃpannau vartamÃnayà avij¤aptyà samanvÃgatau yathÃkramaæ na tu vyutthitau / [210|03-210|04] saævarÃsaævarasthÃnÃæ tÃvade«a v­ttÃnta÷ / [210|05] athedÃnÅæ madhyasthasya / [210|06] ## [210|07] yo naiva saævare nÃsaævare sthita÷ sa madhyastha÷ / [210|07-210|08] tasya nÃvaÓyamavij¤aptirasti / [210|08] yasya tvasti dau÷ÓÅlyaÓÅlÃÇgÃdisaæg­hÅtà sa Ãdau madhyayà samanvÃgata÷ / [210|09] vartamÃnà hyavij¤aptiratÅtÃnÃgatayormadhyÃd [210|10] #<Ærdhvaæ dvikÃlayà // VAkK_4.21 //># [210|11] prathamÃt k«aïÃdÆrdhvamatÅtayà vartamÃnayà ca / ÃtyÃgÃditi vartate / [210|11-210|12] kimasaævarastha÷ kadÃcitkuÓalayà vij¤aptyà samanvÃgato bhavati saævarastho và punarakuÓalayà bhavati / [210|13] bhavan kadà kiyantaæ và kÃlamityÃha [210|14-210|15] ## [210|16-210|18] yena prasÃdavegenÃsaævarasthasya kuÓalà 'vij¤aptirutpadyate stavavandanÃdikriyÃæ kurvata÷ yena ca kleÓavegena saævarasthasyÃkuÓalà 'vij¤aptirutpadyate vadhabandhanatìanÃdikriyÃæ kurvata÷ tau yÃvadanuvartete tÃvatte apyavij¤aptÅ / [210|18-210|19] sa Ãdye k«aïe vartamÃnayaivÃvij¤aptyà samanvÃgato bhavatyanye«vatÅtayà 'pi / [210|19] avij¤aptyadhikÃra÷ samÃpta÷ / [210|20] ## [210|21] sarve saævarÃsaævaramadhyasthà yÃvadij¤aptiæ kurvanti tÃvattayà vartamÃnayà samanvÃgatÃ÷ / [210|22] ## [210|23] prathamÃt k«aïÃdÆrdhvamÃtyÃgÃdatÅtayà vij¤aptyà samanvÃgato bhavati / [210|24] ## [211|01] anÃgatayà tu vij¤aptyà na kaÓcit samanvÃgata÷ / [211|02] ## [211|03] atÅtÃbhyÃmapi niv­tÃniv­tÃvyÃk­tÃbhyÃæ vij¤aptibhyÃæ na kaÓcitsamanvÃgata÷ / [211|04] durbalasya hi dharmasya prÃptirapi durbalà nÃnubandhÅbhavati / kiÇk­taæ tasyà daurbalyam / [211|05] cittak­tam / cittasyÃpi tarhi niv­tÃvyÃk­tasya mà bhÆt / naitadevam / [211|05-211|06] ja¬Ã hi vij¤apti÷ paratantrà ca / [211|06] na caivaæ cittam / [211|06-211|07] sà hi vij¤aptirdurbalenotthÃpità durbalatarà bhavati / [211|08] asaævarastha ityuktam / ko 'yamasaævaro nÃma / [211|09] ## [211|10] asaævarasyeme paryÃyaÓabdÃ÷ / tatra kÃyavÃcorasaævaraïÃdasaævara÷ / [211|10-211|11] sadbhi÷ kutsitatvÃdani«ÂaphalatvÃd duÓcaritam / [211|11] ÓÅlavipak«Ãddau÷ÓÅlyam / kÃyavÃkkarmatvÃtkarma / [211|12] maulasaæg­hÅtatvÃtkarmapatha÷ / syÃdvij¤aptyà samanvÃgato nÃvij¤aptyeti catu«koÂikam / [211|13] tatra tÃvat / [211|14] ## [211|15-211|17] m­dvyà cetanayà kuÓalamakukÓalaæ và kurvannaivasaævaranÃsaævarasthito vij¤aptyaiva samanvÃgato bhavati nÃvij¤aptyà prÃgevÃvyÃk­te anyatraupadhikapuïyakriyÃvastukarmapathebhya÷ / [211|18] ## [211|19-211|20] avij¤aptyaiva samanvÃgato na vij¤aptyà yenÃryapudgalena janmÃntarapariv­ttau na tÃvadvij¤aptaæ và punarvihÅnam / [211|20-211|21] uktaæ saævarÃsaævaramadhyasthÃnÃæ vij¤aptyavij¤aptisamanvÃgamanavyavasthÃnam / [211|22] athaite saævarÃ÷ kathaæ labhyante / [211|23] ## [211|24-211|25] yadà dhyÃnabhÆmikaæ cittaæ pratilabhyate maulÅyaæ sÃmantakÅyaæ và sÃsravaæ tadà dhyÃnasaævaro 'pi sahabhÆtatvÃt / [211|26] ## [211|27] #<Ãryayà ># [211|28] tayaiva dhyÃnabhÆmyà 'nÃsravayà labhyamÃnayà 'nÃsrava÷ saævaro labhyate / [211|28-211|30] tatra «a dhyÃnabhÆmayo 'nÃsravà bhavanti catvÃri dhyÃnÃni anÃgamyasyÃnantaraæ ceti paÓcÃtpravedayi«yÃma÷ / [212|01] ## [212|02] prÃtimok«asaævarastu paravij¤aptito labhyate / yadyenaæ paro vij¤apayati asau ca param / [212|03] sa puna÷ saæghÃdvà pudgalÃdvà / saædhÃdbhÅk«ubhik«uïÅÓik«amÃïÃsaævarÃ÷ pudgalÃddanye / [212|04] daÓavidhà upasaæpaditi vinayavibhëikÃ÷ / tasya ÆpasaægrahaïÃrthamÃdiÓabda÷ / [212|04-212|09] svayaæbhÆtvena buddhÃnÃæ pratyekabuddhÃnÃæ ca niyÃmÃvakrÃntyà pa¤cakÃnÃm ehibhik«ukayà yaÓa÷prabh­tÅnÃm ÓÃsturabhyupagamÃnmahÃkÃÓyapasya praÓnÃrÃdhanena sodÃyina÷ gurudharmÃbhyupagamena mahÃprajÃpatyÃ÷ dÆtena dharmadinnÃyÃ÷ vinayaddharapa¤camena pratyantime«u janapade«u daÓavargeïa madhye«u janapade«u Óaraïagamanaæ traivÃcikena «a«ÂibhadravargapÆgopasaæpÃditÃnÃmiti te«Ãæ nÃvaÓyaæ vij¤aptyadhÅna÷ prÃtimok«asaævara÷ / [212|09-212|10] sa punare«a prÃtimok«Ãsaævara÷ samÃdÅyamÃna÷ kiyantaæ kÃlaæ samÃdÃtavya÷ / [212|11] ## [212|12-212|13] saptanaikÃyikasya prÃtimok«asaævarasya yÃvajjÅvaæ samÃdÃnam upavÃsasaævarasyÃhorÃtramitye«a niyama÷ / [212|13] kiæ kÃraïam / dvau hi kÃlaparyantau / [212|13-212|14] ahorÃtraparyanto jÅvitaparyantaÓca / [212|14] ahÃrotrÃïÃæ paunaruktyena pak«Ãdaya÷ / kÃlo nÃma ka e«a dharma÷ / [212|15] saæskÃraparidÅpanÃdhivacanametat / ÃlokÃvasthà hi dvÅpe«u divasa ityucyate / [212|16] tamo 'vasthà rÃtri÷ / yuktaæ tÃvajjÅvitÃdÆrdhvaæ satyapi samÃdÃne saævarasyÃnutpatti÷ / [212|17] visabhÃgatvÃdÃÓrayasya tena ca tatrÃprayogÃdasmaraïÃcca / [212|17-212|19] athÃhorÃtrÃdÆrdhvaæ pa¤carÃtraæ daÓarÃtraæ và upavÃsasamÃdÃnasya ka÷ pratibandho bahÆnÃmupavÃsasaævarÃïÃmutpattau / [212|19-212|20] itthamasti pratibandho yadbhagavÃnahorÃtrikamevopavÃsaæ sÆtre ÓÃstisma / [212|20] idamidÃnÅæ saæpradhÃryam / [212|20-212|22] kiæ tÃvadahorÃtrÃdÆrdhvaæ saævarasyÃnutpartti paÓyatà tathÃgatenÃhorÃtrika upavÃso deÓita utÃho durbalendriyÃïÃmahorÃtrake 'pi saævarasamÃdÃnena saæniyojanÃrthamiti / [212|22] kutastvetadevaæ tarkyate / [212|22-212|23] ahorÃtrÃt pareïÃpi saævarotpattau yuktyavirodhÃt / [212|23-212|24] tadetatkasyacidapyahorÃtrÃdÆrdhvamadeÓanÃæ necchanti vaibhëikÃ÷ / [212|24] asaævarasyedÃnÅæ ka÷ kÃlaniyama÷ / [212|25] ## [212|26] yÃvajjÅvaæ pÃpakarmÃbhyupagamÃdasaævara upajÃyate nÃhorÃtraæ yathopavÃsa÷ / kiæ kÃraïam / [213|01] ## [213|02-213|03] na kila kaÓcidevamasaævaraæ samÃdatte yathopavÃsaæ kaccidahamahorÃtramasaæv­ta÷ syÃmiti / [213|03] kutsitatvÃtkarmaïa÷ / [213|03-213|04] evaæ caiva na kaÓcidÃdatte kaccidahaæ yÃvajÅvamasaæv­ta÷ syÃmiti / [213|04] yÃvajjÅvamapyasya lÃbho na syÃt / [213|04-213|06] yadyapi naivamÃdatte tathÃpyatyantavipannenÃÓayena tÃæ kriyÃæ prakurvannasaævaraæ pratilabhate na kÃlÃntaravipannena / [213|06] upavÃsasaævarastu samÃdÃnabalÃdhÃnÃdanÃtyantike 'pyÃÓaye labhyata eva / [213|07] saævarÃrthitvÃt / [213|07-213|08] yadi puna÷ kaÓcidasaævareïÃpyarthÅ kÃlÃntaramasaævaraæ samÃdadÅta so 'vaÓyaæ labheta / [213|08] na tvedad­«Âamiti naivaæ vyavasthÃpyate / [213|09] avij¤aptivadasaævaro 'pi nÃsti dravyata iti sautrÃntikÃ÷ / [213|09-213|10] sa eva tu pÃpakriyÃbhisaædhirasaævara÷ / [213|10] sÃnubandho yata÷ kuÓalacitto 'pi tadvÃnucyate / [213|10-213|11] tasyÃnirÃk­tatvÃt / [213|12] athÃhorÃtraæ g­hyamÃïa upavÃsa÷ kathaæ grahÅtavya÷ / [213|13-213|14] ## [213|15] kÃlyaæ tÃvatsÆryodayakÃle ahorÃtrikatvÃtsaævarasya / [213|15-213|16] yastu pÆrvak­tasamÃdÃno nityama«ÂabhyÃmupace«yÃmÅti sa bhuktvÃpi g­hïÅyÃt / [213|16-213|17] anyataÓca grahÅtavyo na svayamevÃparÃpek«ayà satsvapi pratyaye«vanatikramÃrtham / [213|17-213|18] nÅcai÷ sthitenotkuÂÂakena và jÃnupÃtena và kapotakama¤jaliæ k­tvà 'nyatra sthÃsyÃt / [213|18-213|19] agauravasya hi saævaro notpadyate / [213|19] dÃtuÓca vacanamanubruvÅta / na pÆrvaæ na yugapat / [213|19-213|20] evaæ hyasau parasmÃt g­hÅto bhavati / [213|20] anyathà hi dÃnagrahaïaæ na sidhyet / [213|20-213|21] samagrÃÇgaÓcëÂÃÇga eva grahÅtavyo na vikalÃÇga÷ / [213|21] nirbhÆ«eïa ca / ÃjasrikamabhyalaÇkÃraæ muktvà / [213|22] Ãjasriko hyalaÇkÃro nÃtyarthaæ madamÃdadhÃti / [213|22-213|23] ÃrÃtriparik«ayÃcca grahÅtavyo yÃvat puna÷ sÆryodayÃt / [213|23-213|24] ato 'nyathà g­hïata÷ sucaritamÃtraæ syÃnnatÆpavÃsasaævara÷ / [213|24-213|25] evaæ ca k­tvà aurabhrikapÃradÃrikayo rÃtridivasopavÃsakayo÷ sÃphalyaæ prayujyate / [213|25] arhatÃæ samÅpe vasantyanenetyupavÃsaste«ÃmanuÓik«aïÃt / [213|25-213|26] yÃvajjÅvikasaævarasamÅpe vasantyanene tyapare / [213|26-213|27] alpakuÓalamÆlÃnÃæ kuÓalamÆlapo«aïÃt po«adha iti và / [214|01-214|02] "po«aæ dadhÃti manasa÷ kuÓalasya yasmÃduktastato bhagavatà kila po«adho 'yami"ti / [214|03] kimarthaæ punara«ÂÃÇganyupÃdÅyante / yasmÃt [214|04] #<ÓÅlÃÇgÃnyapramÃdÃÇgaæ vratÃÇgÃni yathÃkramam /># [214|05] ## [214|06] catvÃri tÃvacchÅlÃÇgÃni yÃvanm­«ÃvÃdavirati÷ / prak­tisÃvadyaviratitvÃt / [214|07] ekamapramÃdÃÇga madyapÃnÃdvirati÷ / samÃttaÓÅlo 'pi madyapa÷ pramÃdyeta / [214|07-214|08] trÅïi v­tÃÇgÃni yÃvadakÃlabhojanÃdvirati÷ / [214|08] saævegÃnuguïatvÃt / [214|08-214|09] kiæ punarebhirapramÃdÃÇgav­tÃÇgairanupÃttai÷ syÃt / [214|10] ## [214|11] madyaæ hi pivata÷ kÃryà kÃryasm­tireva naÓyet / [214|11-214|12] uccaÓayanamahÃÓayanan­ttagÅtÃdikaæ pratisevamÃnasya mada÷ saæbhavet / [214|12] mattasya ca dau÷ÓÅlyamadÆraæ bhavet / [214|12-214|14] kÃle punarbhu¤jÃnasyocitabhaktakÃlaparihÃrÃdupavÃsasm­ti÷ saævegaÓcopati«Âhet / [214|14] tadabhÃvÃdubhayaæ na syÃditi / [214|14-214|15] kecittu khalvakÃlabhojanÃt prativiratimevopavÃsaæ manyante / [214|15] tasya Óe«Ãïya«ÂÃÇgÃnÅti / [214|15-214|16] n­tyagotavÃditraæ gandhamÃlyavilepanaæ ca dvayaæ k­tvà / [214|16] evaæ tu sati sÆtrapÃÂho na yujyeta / [214|16-214|18] akÃlabhojanÃdvirati muktvà "anenÃhama«ÂamÃÇgena te«ÃmÃryÃïÃmarhatÃæ Óik«ÃyÃmanuÓik«e anuvidhÅya" iti / [214|18] kastarhi so 'nya upavÃso yasyemÃnyaÇgÃni / samudÃyasyÃvayavà aÇgÃni / [214|19-214|20] yathà sthasyÃÇgÃni caturaÇgo balakÃya÷ pa¤cÃÇgaæ tÆryaæ tathà '«ÂÃÇga upavÃso dra«Âavya÷ / [214|20-214|21] akÃlabhojanÃt prativiratirÆpavÃsa upavÃsÃÇgaæ ca yathà samyagd­«ÂirmÃrgo mÃrgÃÇgaæ ca / [214|21-214|22] dharmapravicayasaæbodhyaÇgaæ bodhirvodhyaÇgaæ samÃdhirdhyÃnaæ dhyÃnÃÇgaæ ceti vaibhëikÃ÷ / [214|22-214|23] natu te«Ãmeva samyagd­«ÂyÃdÅnÃæ ta evÃÇgatvÃya kalpanta iti / [214|23-214|24] pÆrvakÃ÷ samyagd­«ÂyÃdaya uttare«ÃmaÇgaæ yadi syu÷ prathamak«aïotpanna ÃryamÃrgo nëÂÃÇga÷ syÃt / [214|25] kiæ khalvayamupavÃsakasyaivopavÃsa ÃhosvidanyasyÃpi / [214|26] ## [214|27-215|01] anupavÃsako 'pi yastamahorÃtraæ buddhadharmasaæghÃn Óaraïaæ gatvopavÃsaæ g­hïÃti tasyotpadyate upavÃsasaævaro nÃnyathà / [215|01] anyatrÃj¤ÃnÃt / [215|01-215|04] sÆtra uktaæ "yataÓca mahÃnÃman g­hÅ avadÃtavasana÷ puru«a÷ puru«endriyeïa samanvÃgato buddhaæ Óaraïaæ gacchati dharmaæ saæghaæ Óaraïaæ gacchati vÃcaæ ca bhëate upavÃsakaæ ca mÃæ dharaya / [215|04] iyatà upÃvÃsako bhavatÅ"ti / tat kiæ ÓaraïagamanÃdevopavÃsako bhavati / [215|05] bhavatÅti bahirdeÓakÃ÷ / na vinà saævareïeti kÃÓmÅrÃ÷ / yattarhi sÆtra uktam / [215|06] nÃstyatra virodha÷ / yasmÃdasyotpadyate tata eva [215|07] ## [215|08] upÃsakatvÃbhyupagamÃdevÃsyopÃsakasaævaro jÃyate / [215|08-215|09] "yadevÃbhyupagacchatyupÃsakaæ mÃæ dhÃrayetyÃdyagreïa yÃvajjÅvaæ prÃïÃpetami"ti / [215|09-215|10] prÃïÃtipÃtÃdyapetamityartho madhyapadalopÃt / [215|10] laghusaævarasyÃpi vyutpÃdanÃrthaæ Óik«ÃpadÃnÃm [215|11] ## [215|12-215|13] yathaivaæ bhik«urlabdhasaævaro 'pi puna÷ Óik«ÃpadÃni grÃhyate ÓrÃmaïeraÓca vyutpÃdanÃrthamita ÓcÃmutaÓca te saævara iti tathopavÃsako 'pi na tu vinà saævareïopÃsako 'sti / [215|14] ## [215|15-215|16] yadi sarva evopÃsakà upÃsakasaævarasthÃ÷ kathaæ bhagavatà ekadeÓakÃrÅ pradeÓakÃrÅ yadbhÆya÷kÃrÅ pÆripÆrïakÃrÅ copÃsaka ukta÷ / [215|17] ## [215|18] yo hi yacchik«Ãpadaæ pÃlayati sa tatkÃrÅtyukta÷ / sarve tu samaæ saævarasthÃ÷ / [215|19] idamutsÆtraæ vartate / kimatrotsÆtram / [215|19-215|20] upÃsakatvÃbhyupagamÃdeva saævaralÃbho yasmÃt prÃïatipÃtamityÃheti / [215|20] na hyevaæ sÆtrapÃÂha÷ ukto yathà mahÃnÃmasÆtre pÃÂha÷ / [215|21] tatraiva copÃsakalak«aïopadeÓo nÃnyatra / [215|21-215|22] yatra tve«a pÃÂho "yÃvajjÅvaæ prÃïÃpetaæ Óaraïagatamabhiprasannami"ti / [215|22-215|23] tatra te d­«Âasatyà "avetyaprasÃdÃnvayaæ prÃïairapi saddharmopagamanaæ darÓayanti sma / [215|23] jÅvitaheto rapyabhavyà vayamenaæ dharmaæ parityaktu"miti / [215|23-215|24] na tve«a lak«aïopadeÓa÷ saævarasya / [215|24] prÃïÃpetaæ tu na kvacit paÂhyate / [215|24-216|01] kaÓcaitadaparisphuÂÃrthaæ paÂhet / [216|01] ekadeÓakÃryÃdÅæstu khaï¬itaÓik«Ãnadhik­tya praÓna eva na yujyate / [216|02] kuto visarjanamÃveïikadharmÃïÃm / [216|02-216|03] ko hyapÃsakasaævaraæ jÃnan etanna j¤Ãsyate yo hi yacchik«Ãpadaæ na khaï¬ayati sa tatkÃrÅ bhavatÅti / [216|03-216|04] upÃsakasaævarasya tu parimÃïÃnabhij¤ÃæstanmÃtraÓik«Ãk«amÃn pratye«a praÓno yujyate / [216|04-216|05] "kiyatà bhadantopÃsaka ekadeÓakÃrÅ bhavati yÃvat paripÆrïakÃrÅ bhavati /" [216|05-216|06] yadi tarhi vinà saævareïopÃsaka÷ syÃdvikalena và bhik«uÓrÃmaïerÃvapi syÃtÃm / [216|06-216|07] kathaæ tÃvade«ÃmupÃsakasaævarÃdÅnÃmaÇgapratiniyamo bhavati / [216|07] ÓÃst­praj¤aptivaÓÃt / [216|08] upÃsakatvÃdipratiniyamo 'pi ÓÃst­praj¤aptivaÓÃdi«yatÃm / [216|08-216|09] vinÃpi hi saævareïopÃsaka÷ praj¤aptito na tu bhik«uÓrÃmaïerÃviti te tvetannecchanti kÃÓmÅrÃ÷ / [216|09-216|10] sarve«Ãæ tu saævarÃïÃm / [216|11] ## [216|12] m­dumadhyÃdhimÃtratvaæ sasaætÃnacittavaÓÃt / [216|12-216|13] evaæ ca k­tvà 'rhato 'pi m­du÷ prÃtimok«asaævara÷ syÃt p­thagjanasyÃdhimÃtra÷ / [216|13-216|14] kiæ puna÷ saævaragrahaïÃdevopÃsaka÷ syÃdvinà Óaraïagamanai÷ / [216|14] na syÃdanyatrÃj¤ÃnÃt / [216|15] yo buddhadharmasaæghächaraïaæ gacchati kimasau Óaraïaæ gacchati / [216|16-216|17] ## [216|18-216|20] yo buddhaæ Óaraïaæ gacchati aÓaik«Ãnasau budhakarakÃndharmächaraïaæ gacchati ye«Ãæ prÃdhÃnyena sa ÃtmabhÃvo budhà ityucyate ye«Ãæ và lÃbhena sarvÃvabodhasÃmarthyÃdbuddho bhavati / [216|20] ke punaste / k«ayaj¤ÃnÃdaya÷ saparivÃrÃ÷ / [216|20-216|21] rÆpakÃyasya pÆrvaæ paÓcÃccÃviÓe«Ãt / [216|21] kiæ sarvabuddhÃnathaikam / lak«aïata÷ sarvabudhÃn / [216|21-216|22] mÃrgasyÃvilak«ÃïatvÃt / [216|22-216|23] ya÷ saæghaæ Óaraïaæ gacchati Óaik«ÃÓaik«ÃnasausaæghakarakÃnharmÃn gacchati ye«Ãæ lÃbhenëÂau pudgalÃ÷ saæghÅbhavanti / [216|23] abhedatvÃt / [216|24] kiæ sarvasaæghÃnathaikam / lak«aïata÷ sarvasaæghÃnmÃrgasyÃvilak«aïatvÃt / [216|24-216|26] yattu sÆtra uktaæ "yo 'pyasau bhavi«yatyanÃgate 'dhvani saægho nÃma tamapi Óaraïaæ gacchatami "ti / [216|26] tatpratyak«abhÃvina÷ saævaratvasyodbhÃvanÃrtham / [216|26-216|27] yo dharmaæ Óaraïaæ gacchati asau nirvÃïaæ Óaraïaæ gacchati pratisaækhyÃnirodham / [216|27-216|28] svaparasaætÃnaklelÓÃnÃæ du÷khasya ca ÓÃntyekalak«aïÃtvÃt / [216|28-216|29] yadyaÓaik«Ã dharmà eva buddha÷ kathaæ tathÃgatasyÃntike duk«ÂacittarudhirotpÃdanÃdÃnantaryaæ bhavati / [216|29-217|01] ÃÓrayavipÃdanÃtte 'pi vipÃdità bhavantÅti vaibhëikÃ÷ / [217|01] ÓÃstraæ tu naivaæ vÃcakamaÓaik«Ã dharmà eva buddha iti / [217|01-217|02] kiæ tarhi / [217|02] buddhakarakà iti / ata ÃÓrayasya buddhatvÃprati«edhÃdacodyamevaitat / [217|02-217|03] anyathà hi laukikacittastho na buddha÷ syÃnna saægha÷ ÓÅlameva ca bhik«ukarakaæ bhik«u÷ syÃt / [217|04] yathà tu yo bhik«Æn pÆjayati bhik«ukarakamasau ÓÅlaæ pÆjayati / [217|04-217|05] evaæ yo buddhaæ Óaraïaæ gacchatyaÓaik«Ãnasau buddhakarakÃndharmÃn Óaraïaæ gacchati / [217|05-217|06] yo buddhaæ Óaraïaæ gacchati so '«ÂÃdaÓÃveïikÃnbuddharmÃnityapare / [217|06-217|07] kiæsvabhÃvÃni ÓaraïagamanÃni / [217|07] vÃgvij¤aptisvabhÃvÃni / ka÷ puna÷ ÓaraïÃrtha÷ / [217|07-217|08] trÃïÃrtha÷ ÓaraïÃrtha÷ / [217|08] tadÃÓrayeïa sarvadu÷khÃtyantanirmok«Ãt / uktaæ hi bhagavatà [217|09-217|10] "bahava÷ Óaraïaæ yÃnti parvatÃæÓca vanÃni ca ÃrÃmÃnv­k«ÃæÓcaityÃæÓca manu«yà bhayavarjitÃ÷ // [217|11-217|12] na tvetaccharaïaæ Óre«Âhaæ naitaccharaïamuttamam / naitaccharaïamÃgamya sarvadu÷khÃtpramucyate // [217|13-217|14] yastu buddhaæ ca dharmaæ ca saæghaæ ca Óaraïaæ gata÷ / catvÃri cÃryasatyÃni paÓyati praj¤ayà yadà // [217|15-217|16] du÷khaæ du÷khasamutpÃdaæ du÷khasya samatikramam / Ãryaæ cëÂÃÇgikaæ mÃrgaæ k«emaæ nirvÃïagÃminam // [217|17-217|18] etaddhi Óaraïaæ Óre«Âhametaccharaïamuttamam / etaccharaïamÃgamya sarvadu÷khÃt pramucyate //"iti / [217|19] eta eva ÓaraïagamanÃni sarvasaævarasamÃdÃne«u dvÃrabhÆtÃni / [217|20-217|21] kiæ puna÷ kÃraïamanye«u saævare«vabrahmacaryÃdvirati÷ Óik«Ãpadaæ vyavasthÃpitam upÃsakasya tu kÃmamithyÃcÃrÃt / [217|22] ## [217|23] kÃmamithyÃcÃro hi loke 'tyantaæ garhita÷ / pare«Ãæ dÃropaghÃtÃdÃpÃyikatvÃcca / [217|24] na tathà 'brahmacaryam / [217|24-217|25] sukarà ca kÃmamithyÃcÃrÃdviratirg­hÃnadhyÃvasatÃæ du«karÃtvabrahmacaryÃditi du«karaæ karttuæ notsaheran / [217|25-217|26] ÃryÃÓcÃkaraïasaævaraæ kÃmamithyÃcÃrÃt pratilabhante / [217|26-218|01] janmÃntare«vapyanadhyÃcaraïÃnnatvabrahmacryÃdityupÃsakasyÃpi tasmÃdeva virati÷ Óik«Ãpadaæ vyavasthÃpitaæ mà bhÆt pariv­ttajanmÃntara÷ Óaik«a upÃsakasaævarÃÇge«vasaæv­ta iti / [218|01-218|02] akriyÃniyamo hyakaraïasaævara÷ / [218|02-218|03] ya upÃsakÃ÷ santo bhÃryÃ÷ pariïayanti kiæ taistÃbhyo 'pi saævara÷ pratilabdho 'tha na / [218|03] pratilabdho mà bhÆt prÃdeÓikasaævaralÃbha iti / [218|03-218|04] kathaæ saævarak«obho na bhavati / [218|04] yasmÃt [218|05] ## [218|06] yathà hye«Ãmabhyupagamastathà saævaralÃbha÷ / kathaæ cai«Ãmabhyupagama÷ / [218|06-218|07] kÃmamithyÃcÃrÃdviramÃmÅti / [218|07-218|08] na tvatra saætÃne mayà brahmacaryaæ na kartavyamityata evai«Ãæ tadadhi«ÂhÃtkÃmamithyÃcÃrÃÇgÃdeva saævaralÃbho nÃbrahmacaryÃditi nÃsti bhÃryÅbhÆtÃyÃæ saævarak«obha÷ / [218|09-218|10] atha kasmÃt m­«ÃvÃdÃd viratirevopÃsakasaævaraÓik«Ãpadaæ na paiÓunyÃdivirati÷ / [218|10] ebhireva ca tribhi÷ kÃraïai÷ / [218|11] "m­«ÃvÃdÃtigarhyatvÃt saukaryÃdakriyÃptita÷ /" [218|12] ## [218|13-218|15] sarvatra hi Óik«Ãtikrame samanuyujyamÃnasyopasthitamidaæ bhavati nÃhamevamahÃr«amiti m­«ÃvÃdasya prasaÇgo bhavatyato m­«ÃvÃdÃdviratirvidhÅyate kathaæ k­tÃtikramo 'pyÃtmani mÃvi«kuryÃditi / [218|15-218|16] kiæ puna÷ kÃraïaæ pratik«epaïasÃvadyÃcchik«Ãpadasya na vyavasthÃpitam / [218|17] ## [218|18] kiæ kÃraïaæ madyÃdeva nÃnyasmÃt / [218|19] ## [218|20] madyaæ pivato 'nyÃnyapyaÇgÃnyaguptÃni syu÷ / [218|20-218|21] kathaæ punarmadyapÃnaæ pratik«epaïasÃvadyaæ gamyate / [218|21] prak­tisÃvadyalak«aïÃbhÃvÃt / [218|21-218|22] prak­tisÃvadyaæ hi kli«Âenaiva cittenÃdhyÃcaryate / [218|22] Óakyaæ tu madyaæ pratÅkÃrabuddhyaiva pÃtuæ yÃvanna madayet / [218|22-218|23] kli«Âameva taccittaæ yanmadanÅyaæ j¤Ãtvà pibati / [218|23-218|24] na tat kli«Âaæ yadamadanÅyamÃtrÃæ viditvà pibati / [218|24] prak­tisÃvadyaæ madyamiti vinayadharÃ÷ / [218|24-218|25] "kathaæ bhadanta glÃna upasthÃtavya÷ / [218|25-218|26] prak­tisÃvadyamupÃlin sthÃpayitvÃ" ityuktaæ bhagavatà / [218|26] ÓÃkye«u ca glÃne«u madyapÃnaæ nÃbhyanuj¤Ãtam / [218|27-218|28] idaæ coktaæ mÃæ bhik«ava÷ ÓÃstÃramuddiÓadbhi÷ kuÓÃgreïÃpi madyaæ na pÃtavyami" tyata÷ prak­tisÃvadyamiti j¤Ãyate / [218|28] ÃryaiÓca janmÃntaragatairapyanadhyÃcÃrÃt / [218|29] prÃïivadhÃdivat / kÃyaduÓcaritavacanÃddurgatigamanÃcceti / netyÃbhidhÃrmikÃ÷ / [219|01-219|02] utsargavihitasyÃpi glÃne«u praj¤aptisÃvadyasya punarmadyasyÃpavÃda÷ prasaÇgaparihÃrÃrthaæ madnÅyamÃtrÃnÅyamanÃt/ [219|02] ata eva kuÓÃgrapÃnaprati«edha÷ / [219|03] ÃryairanadhyÃcaraïaæ hrÅmattvÃttena ca sm­tinÃÓÃt / [219|03-219|04] alpakasyÃpyapÃnamaniyamÃdvi«avat / [219|04] duÓcaritavacanaæ pramÃdasthÃnatvÃt / [219|04-219|05] ata evÃtra pramÃdasthÃnagrahaïaæ nÃnye«u te«Ãæ prak­tisÃvadyatvÃt / [219|05] atyÃsevitena durgatigamanÃbhidhÃnam / [219|05-219|06] tatprasaÇgenÃbhÅk«ïamakuÓalasaætatiprav­tterÃpÃyikasya karmaïa Ãk«epÃdv­ttilÃbhÃdvà / [219|06-219|07] surÃmaireyamadyapramÃdasthÃnamiti ko 'rtha÷ / [219|07] surà anÃsava÷ / maireyaæ dravÃsava÷ / [219|07-219|08] te ca kadÃcidaprÃptacyutamadyabhÃve bhavata÷ ityato madyagrahaïam / [219|08-219|09] pÆgaphalakodravÃdayo 'pi madayantÅti surÃmaireyagrahaïam / [219|09-219|10] praj¤aptisÃvadyasyÃpyÃdareïa praheyatve kÃraïaj¤ÃpanÃrthaæ pramÃdasthÃnavacanam / [219|10] sarvapramÃdÃspadatvÃditi / [219|11-219|12] ya ime traya÷ prÃtimok«adhyÃnÃnÃsravasaævarÃ÷ kime«Ãæ yata eko labhyate tata÷ Óe«au / [219|12] netyÃha / kiæ tarhi / [219|13] ## [219|14] vartamÃnebhya eva skandhÃyatana dhÃtubhya÷ kÃmÃpta iti prÃtimok«asaævara÷ / [219|15] sarvebhya iti maulaprayogap­«Âhebhya÷ / [219|15-219|17] ubhayebhya iti sattvÃsattvÃkhyebhya÷ prak­tipratik«epaïasÃvadyebhyaÓca vartamÃnebhya eva skandhÃyatanadhÃtubhyo labhyate / [219|17] sattvÃdhi«ÂÃnaprav­ttatvÃt nÃtÅtÃnÃgatebhya÷ / te«ÃmasattvasaækhyÃtatvÃt / [219|18] ## [219|19-219|21] maulebhya eva karmapathebhyo dhyÃnÃnÃsravasaævarau labhyete na prayogap­«Âhebhya÷ kuta eva praj¤aptisÃvadyebhya÷ sarvakÃlebhyaÓca skandhÃyatanadhÃtubhyo labhyete atÅtÃnÃgatebhyo 'pi / [219|21] ata eva catu«koÂikaæ kriyate / [219|21-219|22] santi tÃni skandha dhÃtvÃyatanÃti yebhya÷ prÃtimok«asaævara÷ eva labhyate na dhyÃnÃnÃsravasaævarÃviti vistara÷ / [219|22-219|23] prathamà koÂi÷ pratyutpannebhya÷ sÃmantakap­«Âhebhya÷ pratik«epaïasÃvadyÃcca / [219|23-219|24] dvitÅyà 'tÅtÃnÃgatebhyo maulebhya÷ karmapathebhya÷ / [219|24] t­tÅyà pratyutpannebhyo maulebhya÷ karmapathebhya÷ / [220|01] caturthyatÅtÃnÃgatebhya÷ sÃmantakap­«Âhemya÷ iti / [220|01-220|02] natu saævarakÃle vartamÃnÃ÷ karmapathÃ÷ santÅti vartamÃnÃdhi«ÂhÃnebhya÷ iti vaktavyam / [220|02-220|03] anÃgatÃnÃmeva saævaraïaæ yujyate nÃtÅtavartamÃnÃnÃm / [220|04-220|05] atha kiæ saævarÃsaævarau sarvasattvebhya eva labhyete sarvÃÇgebhya÷ sarvakÃraïaiÓca Ãhosvidasti bheda÷ / [220|05] niyataæ tÃvat labhyate / [220|06] ## [220|07] sarvasattvebhya eva saævaro labhyate kebhyaÓcit aÇgebhyastu vibhëà / [220|07-220|08] kaÓcit sarvebhyo labhyate / [220|08] bhik«usaævara÷ / kaÓciccaturbhya÷ / tato 'nya÷ / [220|08-220|09] karmapathà hi saævarasyÃÇgÃni / [220|09] kÃraïairapi kenacit paryÃyeïa sarvai÷ kenacidekena / kena tÃvatsarvai÷ / [220|10] yadyalobhÃdve«ÃmohÃ÷ kÃraïÃnÅ«yante / kenai kena / [220|10-220|11] yadi mk­dumadhyÃdhimÃtrÃïi cittÃni kÃraïÃnÅ«yante / [220|11-220|12] paÓcimaæ paryÃyaæ niyamayyocyate asti saævarasthÃyÅ sarvasattve«u saæv­to na sarvÃÇgai÷ na sarvakÃraïai÷ / [220|12-220|13] yo m­dunà cittena madhyenÃdhimÃtreïa và upÃsakovÃsa ÓrÃmaïerasaævaraæ samÃdatte / [220|13-220|14] asti sarvasattve«u saæv­ta÷ sarvaÇgaiÓca na tu sarakÃraïai÷ / [220|14] yo m­dunà cittena madhyenÃdhimÃtreïa và bhik«usaævaraæ samÃdatte / [220|15] asti sarvasattve«u sarvaÇgai÷ sarvakÃraïaiÓca / [220|15-220|16] yastrividhena cittena trÅn saævarÃn samÃdatte / [220|16] asti sarvasattve«u sarvakÃraïaiÓca na tu sarvÃÇgai÷ / [220|16-220|17] ya upÃsakopavÃsaÓrÃmaïerasaævarÃnm­dumadhyÃdhimÃtrai÷ samÃdatte / [220|17-220|18] yastu na sarvasattve«u syÃdÅd­Óo nÃsti / [220|18-220|19] yasmÃtsarvasattvÃnugate kalyÃïÃÓaye sthita÷ saævaraæ pratilabhate nÃnyathà pÃpÃÓayasyÃnuparatatvÃt / [220|19-220|20] pa¤ca niyamÃn kurvan prÃtimok«asamvaraæ pratilabhate / [220|20] sattvÃÇgadeÓakÃlasamayaniyamÃt / [220|20-220|21] amu«mÃtsattvÃdviramÃmÅti sattvaniyama÷ / [220|21] amu«mÃdaÇgÃdityaÇaniyama÷ / amusmina deÓa iti deÓaniyama÷ / [220|22] mÃsÃdyÃvaditi kÃlaniyama÷ / anyatra yuddhÃditi samayaniyama÷ / [220|22-220|23] sucaritamÃtraæ tu syÃttathà g­hïata÷ / [220|23] kathamaÓakyebhya÷ saævaralÃbha÷ / [220|23-220|24] sarvasattvajÅvitÃnupaghÃtÃdhyÃÓayenÃbhyupagamÃt / [220|24-220|25] yadi puna÷ Óakyebhya eva saævaro labhyate cayÃpacayayukta÷ syÃt / [220|25] ÓakyÃÓakyÃnÃmitaretarasaæcÃrÃt / [220|25-220|26] evaæ ca sati vinÃpi lÃbhatyÃgakÃraïÃbhyÃæ saævarasya lÃbhatyÃgau syÃtÃmiti vaibhëikÃ÷ / [220|26] naivaæ bhavisyati / [220|26-221|01] yathà hyapÆrvat­ïÃdyutpattau Óo«e và saævarasya v­ddhihlÃsau na bhavatastathà ÓakyÃÓakyasaæcÃre 'pi na syÃtÃm / [221|01] na sattvÃnÃæ pÆrvaæ paÓcÃcca bhÃvÃtt­ïÃdÅnÃæ tvabhÃvÃt / [221|01-221|02] ko nvatra viÓe«o na và bhavedasatsu t­ïÃdi«u saævarastadvadaÓakyo và bhavet / [221|02-221|04] yadà ca parinirv­tà na bhavantyeva tadà kathaæ saævarahlÃso na syÃditi nai«a yukta÷ parihÃra÷ / [221|04] tasmÃtpÆrvaka eva parihÃra÷ sÃdhu÷ / [221|04-221|06] evaæ tarhi pÆrvabuddhaparinirv­tebhya uttare«Ãæ buddhÃnÃæ pratimok«asaævarasyà lÃbhÃtkathaæ ÓÅlanyÆnatà na prasajyeta / [221|06] sarve«Ãæ sattvebhyo lÃbhÃt / [221|06-221|07] yadi hi te 'pyabhavi«yaæ stebhyo 'pi te 'lapsyanta / [221|07] uktaæ yata÷ saævaro labhyate / [221|08] ## [221|09] asaævarastu sarvasattvebhyo labhyate sarvakarmapathebhyaÓca / [221|09-221|10] nÃsti hi vikalenÃsaævareïÃsaævarika÷ / [221|10] na tu sarvakÃraïairyugapat m­dvÃdicittÃsaæbhavÃt / [221|10-221|12] yo m­dunà cittenÃsaævaraæ pratilabhate so 'dhimÃtreïÃpi cittena prÃïinaæ jÅvitÃdvyaparopayanm­dunaivà saævareïa samanvÃgato bhavatyadhimÃtrayà tu prÃïÃtipÃtavij¤aptyà / [221|12-221|13] evaæ madhyÃdhimÃtreïa yojyam / [221|13-221|15] tatreme ÃsaævarikÃstadyathà aurabhrikÃ÷ kaukkuÂikÃ÷ saukarikÃ÷ ÓÃkunikà mÃtsikà m­galubdhakÃÓcaurà vadhyaghÃtakà bandhanapÃlakà nÃgabandhakÃ÷ ÓvapÃkà vÃgurikÃÓca / [221|15-221|16] rÃjÃno daï¬anetÃro vyÃvahÃrikÃÓcÃrthata ÃsaævarikÃ÷ asaævare bhavatvÃt tatrashatayà asaævara e«ÃmastÅti Ãsaævarikà và / [221|16-221|17] urabhrÃn ghnantÅti aurabhrikÃ÷ / [221|17] evamanye 'pi yojyÃ÷ / [221|17-221|18] yuktastÃvat saævarasya sarvasattvebhyo lÃbha÷ / [221|18] sarvasattvahitÃdhyÃÓayena grahaïÃt / [221|18-221|20] aurabhrikÃdÅnÃæ tu mÃtÃpit­putradÃrÃdi«vavipannÃÓayÃnÃæ jÅvitahetorapyahantukÃmÃnÃæ kathamasaævara÷ sarvasattvebhyo yujyate / [221|20] mÃtrÃdÅnapi hi ta urabhrÅbhÆtÃn hanyu÷ / [221|20-221|21] na hi tÃvatte ta eva iti vidvÃæso hanyu÷ / [221|21-212|22] ÃryÅbhÆtÃnÃæ ca puna÷ paÓu bhavituæ nÃstyavakÃÓa iti tebhya÷ kathaæ syÃt / [221|22-221|23] yadi cà nÃgatÃtmabhÃvÃpek«ayà varttamÃnÃdasaæv­ta÷ syÃdurabhrÃdÅnapi te putrÅbhÆtÃt sarvathà na hanyuriti ina syÃttebhyyo 'saævara÷ / [221|23-222|01] kathaæ hi nÃma jighÃæsatÃmeva tebhyo na syÃdasaævara÷ / [222|01] etanmÃtrÃdi«u samÃnam / [222|01-222|02] kathaæ hi nÃmÃjighÃæsatÃmeva tebhya÷ syÃdasaævara iti / [222|02] yaÓcaurabhriko janmanÃpyÃdatte svadÃraparitu«Âo mÆkaÓca / [222|03] kathamasya pÆrvaÇgebhyo 'saævara÷ syÃt / ÃÓayasyÃvipannatvÃt / [222|03-222|04] mÆko 'pi ca vÃkprÃpaïÅyamarthaæ kÃyena prÃpayituæ Óakta iti / [222|04-222|05] yastarhi dve trÅïi và Óik«ÃpadÃni samÃdatte / [222|05] sarvathà nÃsti vikala÷ prÃdeÓikaÓcÃsaævarika iti vaibhëikÃ÷ / [222|05-222|07] yathà bhyupagamaæ vikalo 'pi syÃt prÃdeÓiko 'pyasaævara÷ saævaraÓcÃnyatrëÂavidhÃditi sautrÃntikÃ÷ / [222|07] tanmÃtraÓÅla dau÷ÓlÅlyapratibandhÃt / [222|08] uktamidamasaævarasya yebhyo lÃbha÷ / kathaæ tu lÃbha iti noktam / tata idamucyate / [222|09] ## [222|10] dvÃbhyÃæ kÃraïÃbhyÃmasaævaro labhyate / [222|10-222|11] vadhaprayogakriyayà tatkulÅnai÷ tatkarmÃbhyupagamÃccÃnyatra kulÅnai÷ / [222|11] vayamapyanayà jÅvikayà jÅvi«yÃma iti / [222|12] #<Óe«Ãvij¤aptilÃbhastu k«etrÃdÃnÃdarehanÃt // VAkK_4.37 //># [222|13] k«etraæ và tadrÆpaæ bhavati yatrÃrÃmÃdipradÃnamÃtreïÃvij¤aptirutpadyate / [222|13-222|14] yathaupadhike«u puïyakriyÃvastu«u / [222|14-222|15] athavà samÃdÃnamÃdatte buddhamavanditvà na bhok«ye tithimÃsÃrdhamÃsabhaktÃni và nityaæ kari«yÃmÅtyÃdi / [222|15-222|16] Ãdareïa tadrÆpeïa kriyÃmÅhate kuÓalÃmakuÓalÃæ và yato 'syÃvij¤aptirutpadyate / [222|16-222|17] uktametadyathà saævarÃsaævaretarÃïÃæ pratilambha÷ / [222|18] tyÃga idÃnÅæ vaktavya÷ / tatra tÃvat [222|19-222|20] ## [222|21] dÃmyantyaneneti dama÷ saævaro 'bhipretastenendriyadamanÃt / [222|21-222|22] caturbhi÷ kÃraïai÷ prÃtimok«asaævarasya tyÃga÷ / [222|22] sthÃpayitvopavÃsam / [222|22-222|24] Óik«ÃpadÃnÃæ vij¤apuru«asyÃntike pratyÃkhyÃnadÃÓayata÷ nikÃyasabhÃgatyÃgÃt yugapadu bhayavya¤janaprÃdurbhÃvÃt kuÓalamÆlasamucchedÃcca / [222|24] upavÃsasaævarasya tvebhiÓcaturbhirÃrÃtrik«ayÃcca / [222|24-222|25] tÃnyetÃnyabhisamasya pa¤ca tyÃgakÃraïÃni bhavanti / [222|25-222|26] kiæ puna÷ kÃraïamebhi÷ kÃraïaistyÃgo bhavati / [222|26-222|27] samÃdÃnaviruddhavij¤aptyutpÃdÃdÃÓrayatyÃgÃdÃÓrayavikopanÃnnidÃnacchedÃttÃvadevÃk«epÃcca / [223|01] ## [223|02] anye punarÃhuÓcaturïÃæ patanÅyÃnÃmanyatamena bhik«uÓrÃmaïerasaævaratyÃga iti / [223|03] ## [223|04] saddharmasyÃntardhÃnÃdityapare / [223|04-223|05] yasmÃdantarhite saddharme sarvaÓik«ÃsÅmÃkarmÃntÃ÷ pratiprasrabhyanta iti / [223|06] ## [223|07] kÃÓmÅrÃstu khalu vaibhëikÃ÷ evamicchanti / [223|07-223|08] na maulÅmadhyÃpattimà pannasyÃsti bhik«usaævaratyÃga÷ / [223|08] kiæ kÃraïam / na hyekadeÓak«obhÃt k­tsna saævaratyÃgo yukta iti / [223|09] naiva cÃnyÃmapyÃpatti mÃpannasyÃsti ÓÅlaccheda÷ / kiæ tarhi / [223|09-223|10] dvayamasya bhavati ÓÅlaæ dau÷ÓÅlyaæ ca / [223|10] yathà kasyaciddhanaæ syÃd­ïaæ ca / [223|10-223|11] Ãvi«k­tÃyÃæ tu tasyÃmÃpattau ÓÅlavÃnbhavati na du÷ÓÅlo yathà ­ïaæ Óodhayitvà dhanavÃnbhavati na tv­ïavÃniti / [223|12] yattarhi bhagavatoktam "bhik«urbhavatyaÓramaïo 'ÓÃkyaputrÅyo dhvasyate bhik«ubhÃvÃt /" [223|13] katamasya bhavati ÓrÃmaïyaæ dhvastaæ patitaæ parÃjitamiti / [223|13-223|14] paramÃrthabhik«utvaæ saædhÃyaitaduktam / [223|14] idamabhisÃhasaæ vartate / kimatrÃbhisÃhasam / [223|14-223|15] yat bhagavatà nÅtÃrthaæ punaranyathà nÅyate / [223|15] dau÷ÓÅlyÃya ca bahukleÓebhya÷ pratyayà dÅyante / [223|15-223|16] kathameta nÅtÃrtham / [223|16] e«a hi vinaye nirde«a÷ / "caturvidho bhik«u÷ / [223|17] saæj¤Ãbhik«u÷ pratij¤Ãbhik«urbhik«ata iti bhik«urbhinnakleÓatvÃt bhik«u÷ / [223|17-223|18] asmiæstvarthe j¤apticaturthakarmopasaæpanno bhik«uri"ti / [223|18-223|21] na cÃsau pÆrvaæ paramÃrthabhik«urÃsÅdyata÷ paÓcÃdabhik«urbhavet yaccoktamekadeÓak«obhÃditi atra ÓÃstraiva datto 'nuyoga "stadyathà tÃlo mastakÃcchinno 'bhavyo 'ÇkuritatvÃya abhavyo viru¬hiæ v­ddhiæ vipulatÃmÃptu" mityupamÃæ kurvatà / [223|21] ka÷ punarÆpamÃrtha÷ / [223|21-223|22] evamekadeÓa syÃpi mÆlabhÆtasya cchedÃdabhavya÷ saævaraÓe«o viro¬umiti / [223|22-223|24] sa ca gurvÅæ bhik«ubhÃvamaryÃdÃbhedinÅæ maulÅmÃpattimÃpadyamÃnastÅvrÃnapatrÃpyayogÃtsaævarasya mÆlaæ cchinattÅti yukta÷ k­tsnasaævaratyÃga÷ / [223|23-224|02] yasya caikagrÃsaparibhogo 'pyekapÃda pÃr«ïirpradeÓaparibhogo 'pi ca nÃbhyanuj¤Ãyate sÃæghikayorÃhÃravihÃrayo÷ sarvabhik«usaæbhogabahi«k­taÓca ÓÃstrà yaæ cÃdhik­tyoktaæ / [224|03-224|04] "nÃÓayata kÃraï¬avakaæ kaÓambakamapakar«ata / athotplÃvinaæ vÃhayata abhik«uæ bhik«uvÃdinam"iti // [224|05] tasya kÅd­Óo bhik«ubhÃva÷ / yÃd­ÓastÃd­Óo 'stu / asti tu bhik«ubhÃva÷ / [224|05-224|06] tathÃhi "catvÃra÷ Óramaïà na pa¤camo 'sti cunde"ti [224|07] bhagavÃnavocat [224|08-224|09] "mÃrgajino mÃrgadeÓiko mÃrge jÅvati yaÓca mÃrgadÆ«Å" astyetaduktam / [224|09-224|10] sa tve«a Ãk­timÃtrÃvaÓe«atvÃcchamaïa ukto dagdhakëÂhaÓu«kahladaÓukanÃÓà pÆtivÅjÃlÃtacakram­tasattvavat / [224|10-224|11] yadi hi dau÷ÓÅlyÃdabhik«u÷ syÃt Óik«Ãdattako na syÃt / [224|11] na vayaæ brÆma÷ sahÃdhyÃpattyà sarva÷ pÃrÃjika÷ iti / [224|11-224|12] yastu pÃrÃjika÷ so 'vaÓyamabhik«u÷ / [224|12-224|13] kaÓcittu saætÃnaviÓe«Ãnna pÃrÃjika ekacittenÃpyapraticchÃdanÃditi vyavasthÃpitaæ dharmasvÃminà / [224|13-224|14] yadi tarhi pÃrÃjiko na bhik«u÷ kiæ punarna pravrÃjyate / [224|14-224|15] tÅvrÃnapatrÃpyavipÃditatvÃt saætate÷ saævarÃbhavyatvÃnna tu khalu bhik«ubhÃvÃpek«ayà / [224|15] tathà hyasau nik«iptaÓik«o 'pi na pravrÃjyate / [224|15-224|16] kaÓcÃyamanarthe nirbandho yadyasau tathÃbhÆto 'pi bhik«urnamo 'stu tasmai tÃd­ÓÃya bhik«utvÃya / [224|17] saddharmÃntardhÃne bu vinayakarmÃbhÃvÃdapÆrvasaævaralÃbho nÃsti / [224|17-224|18] labdhasya tu nÃsti tyÃga÷ / [224|19] atha dhyÃnÃnÃsravasaævarayo÷ kathaæ tyÃga÷ / [224|20] ## [224|21] sarvameva dhyÃnÃptaæ kuÓalaæ dvÃbhyÃæ kÃraïÃbhyÃæ parityajyate / [224|21-224|22] upapattito và bhÆmisaæcÃrÃdÆrdhvaæ cÃvaÓyaæ parihÃïito và samÃpatternikÃyasabhÃgatvÃcca ki¤cit / [224|23] yathà ca rÆpÃptaæ kuÓalaæ bhÆmisaæcÃrahÃnibhyÃæ tyajyate [224|24] ## [224|25] anÃsravaæ tu kuÓalaæ tribhi÷ kÃraïai÷ parityak«yate / [224|25-225|01] phalaprÃptita÷ pÆrvako mÃrga÷ parityak«yate / [225|01] indriyottÃpanena m­ddhindriyamÃrga÷ / parihÃïita uttaro mÃrga÷ / [225|01-225|02] phalaæ phalaviÓi«Âo và / [225|02] evaæ tÃvat saævarÃstyajyante / [225|03] ## [225|04] tribhi÷ kÃraïairasaævaraccheda÷ / saævaraprÃptita÷ / [225|04-225|05] yadi saævaraæ samÃdatte dhyÃnasaævaraæ và labhate / [225|05] hetupratyayabalena samÃdhilÃbhÃt / tenÃsaævaÓchidyate / [225|05-225|06] pratidvandvabalÅyastvÃt / [225|06] maraïenÃÓrayatyÃgÃt / dvivya¤janotpÃdenÃÓrayavikopanÃditi / [225|06-225|07] ÓastrajÃlatyÃge 'pyakaraïÃÓayata÷ / [225|07] saævaramantareïÃsaævaracchedo nÃsti / [225|07-225|08] nidÃnaparivarjane 'pyau«adhamantareïa prav­ddharogÃviniv­ttivat / [225|09-225|10] ya Ãsaævarika upavÃsaæ g­hïÃti kimasau tasmÃtsaævarÃtpunarasaævaraæ gacchatyÃhosvinnaivasaævaraæ nÃsaævaram / [225|10] asaævaramityeke / tyÃgÃÓayasyÃnÃtyantikatvÃt / [225|10-225|11] pradÅptaivÃya÷piï¬a÷ puna÷ ÓyÃmatÃæ nÃprayujyamÃno gacchatÅtyapare / [225|11-225|12] tallÃbhasya vij¤aptyadhÅnatvÃt / [225|13] ## [225|14] ## [225|15-225|16] yena hyasau prasÃdakleÓavegenÃvij¤aptirÃk«iptà bhavati tasya cchedÃtsà 'pi cchidyate / [225|16] kumbhakÃracakre«ugativat / ÃdÃnatyÃgÃdapi cchidyate / [225|17] yadi samÃdÃnaæ tyajatyalaæ samÃdÃneneti / [225|17-225|18] kriyÃvicchedÃdapi vicchidyate yathÃsamÃttamakurvata÷ / [225|18] arthavicchedÃdapi vicchidyate / katamasyÃrthasya / [225|18-225|19] caityÃrÃmavihÃraÓayanÃsana yantrajÃlÃdino vastuna÷ / [225|19-225|20] Ãyu«o 'pi kuÓalalmÆlÃnÃmapi cchedÃdvicchidyate / [225|20-225|21] yadà kuÓalamÆlÃni samucchettumÃrabhata ityebhi÷ «adbhi÷ kÃraïairavij¤aptirmadhyamà tyajyate / [225|22] ## [225|23] kÃmÃvacaraæ kuÓalamarÆpasvabhÃvaæ dvÃbhyÃæ kÃraïÃbhyÃæ parityajyate / [225|23-225|24] kuÓalamÆlasamucchedÃdrÆpÃrÆpyadhÃtÆpapattito và / [225|25] ## [226|01] kli«Âaæ tvarÆpasvabhÃvaæ sarvameva pratipak«odayÃdvihÅyate / [226|01-226|02] yasyopakleÓaprakÃrasya ya÷ prahÃïamÃrgastenÃsau saparivÃra÷ parityajyate nÃnyathà / [226|03] atha ke«Ãæ sattvÃnÃmasaævaro bhavati ke«Ãæ saævara÷ / [226|04] ## [226|05] ## [226|06] manu«yagatÃvevÃsaævaro nÃnyatra / [226|06-226|07] tatrÃpi Óaï¬hapaï¬akobhayavya¤janÃnutarakauravÃæÓca hitvà / [226|08] ## [226|09] saævaro hi manu«yÃïÃmeva yathoktaæ hitvà devÃnÃæ ceti gatidvaye saævara÷ / [226|09-226|10] Óaï¬hÃdÅnÃæ saævaro nÃstÅti kathaæ gamyate / [226|10] sÆtrÃdvinayÃcca / [226|10-226|12] sÆtra uktaæ yataÓca mahÃnÃma g­hÅ avadÃtavasana÷ puru«a÷ puru«endriyeïa samanvÃgato buddhaæ Óaraïaæ gacchati yÃvadvÃcaæ bhëate upÃsakaæ mÃæ dhÃraya iyatà copÃsako bhavatÅ"ti / [226|12-226|13] vinaye 'pi tadrÆpo nÃÓayitavya ukta÷ / [226|13] kiæ puna÷ kÃraïame«Ãæ saævaro nÃsti / [226|13-226|14] ubhayÃÓrayakleÓÃdhimÃtratayà pratisaækhyÃnÃk«amatvÃttÅvrahrÅvyapatrÃpyÃbhÃvÃcca / [226|14] asaævarastarhi kasmÃnnÃsti / [226|14-226|15] pÃpe 'pyasthirÃÓayatvÃt / [226|15] yatraiava ca saævarastatrÃsaævaro 'pi pratidvandvabhÃvÃt / [226|15-226|16] uttarakoravÃïÃæ samÃdÃnasamÃdhyabhÃvÃt pÃpakriyÃÓayÃbhÃvÃcca saævarÃsaævarÃbhÃva÷ / [226|16-226|17] ÃpÃyikÃnÃmapi tÅvraæ hrÅvyapatrÃpyaæ nÃsti yadyogÃd yadvipÃdanÃcca saævarÃsaævarau syÃtÃm / [226|18-226|20] api khalvÃÓraya eva sa te«Ãæ tÃd­Óa Æ«arak«etrabhÆta÷ Óaï¬apaï¬akobhayavya¤janottarakauravÃpÃyikÃnÃæ yatrÃÓraye saævaro pi na virohatyasaævaro 'pyÆ«ara iva k«etre sasyamapyatimÃtraæ kakvamapÅti / [226|20-226|21] yattarhi sÆtra uktam "aï¬ajo bhik«avo nÃgo '«ÂamyÃæ pak«asya bhÃvanÃdabhyudgamyëÂÃÇgasamanvÃgatamupavÃsamupavasatÅ"ti / [226|22] sucaritamÃtraæ tatte«Ãæ na saævara÷ / tasmÃdevamanu«yÃïÃmeva saævara÷ / tatra puna÷ [226|23] ## [226|24] manu«yÃïÃæ sarve traya÷ prÃtimok«ÃdisaævarÃ÷ saævidyante / [226|25] ## [226|26] dhyÃnasaævara÷ kÃmarÆpadhÃtÆpapannÃnÃæ devÃnÃmurdhvaæ nÃsti / [226|27] ## [227|01] ## [227|02-227|03] anÃsravasaævarastu kÃmarÆpadhÃtÆpapannÃnÃmapyasti dhyÃnÃntarikÃsaæj¤isatvopapannÃnvarjayitvà / [227|03] ÃrÆpyopapannÃnÃmapi te«Ãæ tu samanvÃgamato 'sti na saæmukhÅbhÃvata÷ / [227|04] ata÷ paramidÃnÅæ karmanirdeÓÃdhikÃrÃtsÆtrÅddi«ÂÃnÃæ karmaïÃæ nirde«a Ãrapsyate / [227|05] trÅïi karmÃïi / kuÓalaæ karmÃkuÓalamavyÃk­taæ kameti / tatra [227|06] ## [227|07] idaæ kuÓalÃdÅnÃæ lak«aïam / [227|07-227|08] k«emaæ karma kuÓalaæ yadi«ÂavipÃkaæ nirvÃïaprÃpakaæ ca du÷khaparitrÃïÃt / [227|08-227|09] tatkÃlamatyantaæ ca ak«emamakuÓalaæ k«emapratidvandvabhÃvena yasyÃni«Âo vipÃka÷ / [227|09-227|10] tÃbhyÃmitaratkarma naiva k«emaæ nÃk«emaæ yattatkuÓalÃkuÓalÃbhyÃmitarat veditavyam / [227|10] avyÃk­tamityartha÷ / puna÷ [227|11] ## [227|12] trÅïÅ karmÃïi puïyamapuïyamÃne¤jaæ ca / puna÷ trÅïi / [227|12-227|13] sukhavedanÅyaæ karma du÷khavedanÅyamadu÷khÃsukhavedanÅyaæ ca / [227|13] tatra tÃvat [227|14] ## [227|15] Óubhamiti vartate / rÆpÃrÆpyÃvacaraæ kuÓalaæ karmÃne¤jam / [227|15-227|16] nanu ca trÅïi dhyÃnÃni se¤jitÃnyuktÃni bhagavatà / [227|16-227|17] "yadatra vitarkitaæ vicÃritamidamatrÃryà i¤jitamityÃhurityevamÃdi / [227|17] samÃdau sÃpak«ÃlatÃæ te«Ãmadhik­tyaivamuktam / [227|18] Ãni¤jÃnyapi tu tÃnyuktÃnyÃni¤jasÆtre / [227|18-227|19] Ãni¤jasaæpreyagÃminÅæ pratipadamÃrabhya / [227|19] kiæ puna÷ kÃraïaæ se¤jitamevÃnyatrÃni¤jamuktam / [227|20] ## [227|21] kÃmÃvacaraæ hi vipÃkaæ prati kampate / kathaæ kampate / avyavasthÃnÃt / [227|21-227|22] anyagati kamapi hyanyasyÃæ gatau vipacyate / [227|22] anyadevanaikÃyikaæ cÃnya devanikÃye / [227|22-227|24] yadeva hi pramÃïabalavarïakarmÃnyabhÆmika sukhabhogÃdi saævartanÅyaæ karma deve«u vipacyate tadeva kadÃcidanyapratyayavaÓÃnmanu«yatiryakaprete«u vipacyate / [227|24-227|25] rÆpÃrÆpyÃvacaraæ tu karmÃnyabhÆmikamanyasyÃæ bhÆmau vipaktuæ na jÃtÆtsahate / [227|25-228|01] tasmÃdvyavasthitavipÃkatvÃdÃne¤jamityucyate / [228|01] apuïyaæ tu karmÃkuÓalamiti prasiddhaæ loke / [228|02] yaÓca lokato 'rtha÷ prasiddha÷ kiæ tatra yatnena / k­ta÷ puïyÃdÅnÃæ karmaïÃæ nirdeÓa÷ / [228|03] sukhavedanÅyÃdÅnÃæ kartavya÷ / sa e«a kriyate / [228|04] ## [228|05] kuÓalaæ karma sukhavedanÅyaæ yÃvat t­tÅyÃddhyÃnÃt / [228|05-228|06] e«Ã hi bhÆmi÷ sukhÃyà vedanÃyà yaduta kÃmadhÃtustrÅïi ca dhyÃnÃni / [228|07] ## [228|08] ## [228|09] Óubhamiti vartate / [228|09-228|10] t­tÅyadhyÃnÃt pareïa kuÓalaæ karmÃdu÷khÃsukhavedanÅyaæ sukhadu÷khavedanà 'bhÃvÃt / [228|11] ## [228|12] akuÓalaæ karma du÷khavedanÅyam / ihagrahaïaæ kÃmadhÃtÃveva tadbhÃvaj¤ÃpanÃrtham / [228|12-228|13] na cai«Ãæ vedanaiva phalam / [228|13] kiæ tarhi / sasaæbhÃrà / [228|14] ## [228|15] anye punarÃhu÷ tadetanmadhyamadu÷khÃsukhavedanÅyaæ karmoktametaccaturthadhyÃnÃdadho 'pyasti / [228|16] kiæ kÃraïam / [228|17] ## [228|18] itarathà hi dhyÃnÃntarakarmaïo vipÃko na syÃddhyÃnÃntaraæ và kasyacitkarmaïa÷ / [228|18-228|19] tatra sukhadu÷khayorabhÃvÃt / [228|19] dhyÃnÃntarakarmaïo dhyÃna eva sukhendrÅyaæ vipÃka ityeke / [228|19-228|20] naiva tasya vedanà vipÃka ityapare / [228|20] tadetaducchÃstram / [228|20-228|21] ÓÃstre hi paÂhitaæ "syÃtkarmaïaÓcaitasikyeva vedanà vipÃko vipacyeta / [228|21] syÃtkuÓalasyÃvitarkasya karmaïa" iti / [228|22] ## [228|23] yataÓcoktaæ sÆtre "syÃttrayÃïÃæ karmaïÃmapÆrvÃcaramo vipÃko vipacyeta / [228|23-228|24] syÃtsukhavedanÅyasya rÆpaæ du÷khavedanÅyasya cittacaittà dharmÃ÷ / [228|24-228|25] adu÷khÃsukhavedanÅyasya cittaviprayuktÃ" ityato 'pyastyadu÷khÃsukhavedanÅyaæ karmÃdhastÃt / [228|25-229|01] nahi kÃmadhÃtoranyatrÃsti yugapatkarmatrayasya vipÃke saæyoga÷ / [229|01] kimidÃnÅæ tatkukÓalamÃhosvidakuÓalaæ / [229|01-229|02] durbalaæ tu tat / [229|02-229|03] evaæ tarhi "sukhavedyaæ Óubhaæ dhyÃnÃdÃt­tÅyÃ" "di«Âa-vipÃkaæ ca kuÓala" mityasya virodha÷ / [229|03] bÃhulika e«a nirdeÓo dra«Âavya÷ / [229|03-229|04] kathaæ punaravedanÃsvabhÃvaæ karma sukhÃdivedinÅyamityucyate / [229|04-229|05] sukhavedanÃyai hitaæ sukhavedanoyaæ sukho 'sya vedanÅya iti và / [229|05] kaÓca vedanÅya÷ / yo vipÃka÷ / [229|05-229|06] sa hyasau vidyate sukhasya và vedanÅyaæ yena sukhaæ vedayate / [229|06] snÃnÅyakapÃyavat / [229|06-229|07] evaæ du÷khavedanÅyamadu÷khÃsukhavedanÅyaæ ca dra«Âavyam / [229|07] api ca / [229|08-229|09] ## [229|10] svabhÃvavedanÅyatà vedanÃnÃm / svabhÃvenaiva vedanÅyatvÃt / [229|10-229|11] saæprayogavedanÅyatà sparÓasya / [229|11] "sukhavedanÅya÷ sparÓa÷" iti / ÃlambanavedanÅyatà vi«ayÃïÃm / [229|11-229|13] yathoktaæ "cak«u«Ã rÆpÃïi d­«Âvà rÆpapratisaævedÅ bhavati notu rÆparÃgapratisaævedÅ"tyevamÃdi / [229|13] vedanayà hi tÃmÃlambamÃna÷ pratisaævedayate / [229|13-229|14] vipÃkavedanÅyatà karmaïa÷ / [229|14] "d­«ÂadharmavedanÅyaæ karme"ti vistara÷ / saæmukhÅbhÃvavedanÅyatà / [229|15-229|16] yathoktaæ "yasmin samaye sukhÃæ vedanÃæ vedayate dve asya vedane tasminsamaye niruddhe bhavata" iti / [229|16-229|17] nahi yasminsamaye sukhà vedanà vartate tasminpunaranyà vedanà 'sti sa yÃæ tÃæ vedayate / [229|17] saæmukhÅkurvastu tÃæ vedayata ityucyate / [229|17-229|18] ato vipÃkasya vedanÅyatvÃt karmÃpyucyate sukhavedanÅyamityevamÃdi / [229|19] ## [229|20] taccaitatsukhavedanÅyÃdi trividhaæ karma niyataæ cÃniyataæ ca veditavyam / [229|20-229|21] nÃvaÓyavedanÅyamaniyatam / [229|22] ## [229|23] ## [229|24-229|25] d­«ÂadharmavedanÅyamupapadyavedanÅyamaparaparyÃyavedanÅyaæ cetyetattrividhaæ karma niyatamityetaccaturvidhaæ karma bhavati sahÃniyatavedanÅyena / [229|26] ## [229|27] apare puna÷ pa¤cavidhaæ karmecchanti / aniyatavedanÅyaæ dvidhà k­tvà / [229|27-230|01] vipÃkena niyatamaniyataæ ceti / [230|01] tatra d­«ÂadharmavedanÅyaæ yatra janmani k­taæ tatraiva vipacyate / [230|01-230|02] upapadyavedanÅyaæ dvitÅye janmani / [230|02] aparaparyÃyavedanÅyaæ tasmÃtpareïa / [230|02-230|04] janmÃntare 'pyasti d­«ÂadharmavedanÅyasya karmaïo vipÃka ÃrambhavaÓÃttannÃmavyavasthÃnamityapare / [230|04] mà bhÆdyadevami«Âakarma tasyÃlpi«Âho vipÃka÷ iti / [230|04-230|05] tadevaæ necchanti vaibhëikÃ÷ / [230|05-230|06] asti hi karma saænik­«Âaphalaæ na viprak­«Âaphalamasti viparyayÃdbÃhyabÅjavat / [230|06-230|07] yathà tripak«Ã suvarcalà tribhi÷ pak«ai÷ phalaæ dadhÃti yavagodhÆmÃdaya÷ «a¬bhirmÃsairiti / [230|08] ## [230|09] dÃr«ÂÃntikÃstu catu«koÂikaæ kurvanti / asti karmÃvasthÃniyataæ na vipÃke niyatam / [230|10] yatkarma d­«ÂadharmÃdivedanÅyaæ vipÃke 'nÅyatam / asti vipÃke niyataæ nÃvasthÃyÃm / [230|11] yatkarmÃniyatavedanÅyaæ vipÃke niyatam / [230|11-230|12] astyubhayaniyataæ yad­«ÂadharmÃdivedanÅyaæ vipÃke niyatam / [230|12] asti nobhayaniyataæ yatkarmÃniyatavedanÅyaæ vipÃke aniyatam / [230|13] te«Ãæ tatkarmëÂavidhaæ d­«ÂadharmavedanÅyaæ niyatamaniyataæ ca / evaæ yÃvadaniyatavedanÅyam / [230|14] niyatameva tu d­«ÂadharmÃdivedanÅyamaniyataæ caturthamiti varïayanti / [230|14-230|15] syÃdekasmin k«aïe caturvidhaæ karmÃk«ipet / [230|15-230|16] syÃttri«u paraæ prayojya kÃmamithyÃcÃre svayaæ prayuktaste«Ãæ yugapatsamÃptau / [230|16] e«Ãæ ca punaÓcaturïÃæ karmaïÃæ / [230|17] ## [230|18] nahi d­«ÂadharmavedanÅyena karmaïà nikÃyasabhÃga Ãk«ipyate / [230|19] katamasmindhÃtau katividhaæ karmÃk«ipyate kasyÃæ và gatau / [230|20] ## [230|21-230|22] sarve«u tri«u dhÃtu«u sarvÃsu ca gati«u caturïÃæ karmaïÃmÃk«epa÷ kuÓalÃnÃmakuÓalÃnÃæ ca yathÃsaæbhavam / [230|22] asyotsargasyÃyamapavÃda÷ / [230|23] #<Óubhasya narake tridhà // VAkK_4.51 //># [230|24] narake«u kuÓalasya karmaïastrividhasyà k«epo na d­«ÂadharmavedanÅyasya / [230|24-230|25] tatre«ÂavipÃkÃbhÃvÃt / [230|26] ## [230|27-230|28] yato bhÆme÷ vÅtarÃgap­thagjano bhavatyasau ca sthiro bhavatyaparihÃïadharmà sa tatropapadyavedanÅyaæ karma na karoti / [230|28] kimanyatkaroti / [231|01] ## [231|02] thara iti vartate / [231|02-231|03] Ãryapudgalastu yato vÅtarÃgo na ca parihÃïadharmà sa tatropapadyadanÅyaæ cÃparaparyÃyavedanÅyaæ ca karma na karoti / [231|03-231|04] na hyasau bhavya÷ punarÃdhastanÅæ bhÆmimÃyÃtumaniyataæ kuryÃdd­«ÂadharmavedanÅyaæ cÃtropapanna÷ / [231|05] ## [231|06-231|07] parihÃïadharmÃpi tvÃryapudgala÷ kÃmadhÃtorbhavÃgrà dvÅtarÃga÷ tayorÆpapadyÃparaparyÃyavedanÅyaæ karmÃbhavya÷ karttum / [231|07] kiæ kÃraïam / phalÃddhi sa parihÅïo bhavati / [231|07-231|08] na cÃsti laparihÅïasya kÃlakriyeti paÓcÃtpravedayi«yÃma÷ / [231|09] kimantarÃbhave 'pyasti karmaïa Ãk«epa÷ / astÅtyÃha / [231|10] ## [231|11] gÃmÃvacaro hyantarÃbhavo dvÃviæÓatividhaæ karmÃk«ipati / kathaæ k­tvà / [231|11-231|12] pa¤ca hi garbhÃvasthÃ÷ / [231|12] kalalÃrvudapeÓÅghanapraÓÃkhÃvasthÃ÷ / pa¤ca jÃtÃvasthÃ÷ / [231|12-231|13] bÃlakumÃravamadhyav­ddhÃvasthÃ÷ / [231|13] tatrÃntarÃbhava÷ kalalavedanÅyaæ karmÃk«ipatyaniyataæ niyataæ ca / [231|14] evaæ yÃvadv­ddhavedanÅyamantarÃbhavavedanÅyaæ ca / [231|15] ## [231|16] taccaitadantarÃbhavikaæ karma yanniyatamekÃdaÓavidhamuktaæ d­«ÂadharmavedanÅyaæ tadveditavyam / [231|17] kiæ kÃraïam / [231|18] ## [231|19-231|20] eka eva hyasau nikÃyasabhÃga ekakarmÃk«ipto yaÓcÃntarÃbhavo yÃÓca tadanvayà daÓÃvasthÃ÷ / [231|20] ata evÃnyadantarÃbhavavedanÅyaæ karma noktam / [231|20-231|21] upapadyavedanÅyena ca tasyÃk«epÃt / [231|22] kÅd­Óaæ karma niyataæ veditavyam / [231|23-231|24] ## [231|25-232|01] yaddhi karma tÅvreïa kleÓena k­taæ yacca tÅvreïa prasÃdena yacca sÃtatyena gunak«etre ca tanniyataæ veditavyam / [232|01] tatra guïak«etraæ trÅïi ratnÃni / [232|01-232|02] pudgalaviÓe«o và kaÓcitphalasamÃpattiviÓe«aprÃpta÷ / [232|02-232|03] tatra hyantareïÃpi tÅvrakleÓaprasÃdÃnÃæ sÃtatyaæ ca kuÓalamakuÓalaæ ca karma niyataæ saæpadyate / [232|03] pitarau punarmÃtà ca pità ca / [232|04] tayoÓcÃpi yatra ghÃtikaæ karma yathà tathà và tanniyataæ saæpadyate nÃnyat / [232|05] atha d­«ÂadharmavedanÅyaæ karma kÅd­Óaæ veditavyam / [232|06] ## [232|07] d­«ÂadharmavedanÅyaæ karma k«etraviÓe«Ãdvà bhavati / [232|07-232|08] yathà saæghastrÅvÃdasamudÃcÃrÃdvya¤janapariv­tti÷ ÓrÆyate / [232|08] ÃÓayaviÓe«Ãdvà / [232|08-232|09] yathà Óaï¬hasya gavÃmapuæstvapratimok«aïÃtpumbhÃva÷ / [232|09] athavà [232|10] ## [232|11-232|12] tasya và karmaïo yà bhÆmi÷ kuÓalasyÃkuÓalasya và tato 'tyantavairÃgyÃttatkarma d­«ÂadharmavedanÅyaæ karma saæpadyate / [232|12] tasyÃæ bhÆmau jÃtasya kÅd­Óaæ karmetyÃha [232|13] ## [232|14] yaddhi karma niyataæ vipÃke na tvavasthÃyÃæ nÃpyaniyataæ tatyai«a niyama÷ / [232|14-232|15] yatpunaravasthÃntaraniyataæ tasya tatraiva niyato vipÃkastadvato 'tyantavairÃgyÃsaæbhavÃt / [232|15-232|16] yaccÃniyataæ tasyÃvipÃka evÃtyantavairÃgyÃt / [232|17] kÅd­Óaæ puna÷ k«etraæ yatrÃvaÓyaæ d­«ÂadharmavedanÅyaæ karma saæpadyate / Ãha / [232|17-232|18] buddhapramukho bhik«usaægha÷ pudgalÃstu pa¤ca / [232|19-232|20] ## [232|21] nirodhasamÃpattivyutthita÷ parÃæ cittaÓÃntiæ labhate / nirvÃïasad­ÓatvÃtsamÃpatte÷ / [232|22] sa hi gatapratyÃgata eva nirvÃïÃdbhavati / [232|22-232|23] araïÃvyutthitasyÃpramÃïasattvÃraïÃhitÃdhyÃÓayÃnugatÃtyudagrÃpramÃïapuïyaparibhÃvanÃnugatà ca saætatirvartate / [232|23-232|25] maitrÅvyutthitasyÃpramÃïasattvasukhÃdhyÃÓayÃnugatÃtyudagrÃpramÃïapuïyaparibhÃvanÃnugatà ca saætativartate / [232|25-232|26] darÓanamÃrgavyutthitasyÃÓe«adarÓanaprahÃtavyaprahÃïÃt pratyagrÃÓrayapariv­ttinirmalà saætatirvartate / [232|26-232|27] arhatphalavyutthitasyÃÓe«abhÃvanÃprahÃtavyaprahÃïÃtpratyagrÃÓrayapariv­ttiÓuddhà saætatirvartate / [232|27-233|01] ata ete«u k­tÃnÃæ kÃrÃpakÃrÃïÃæ phalaæ d­«Âa eva dharme niyataæ prÃpyate / [233|01-233|03] Óe«asya tu bhÃvanÃmÃrgasyÃparipÆrïasvabhÃvaphalatvÃcca tadvyutthitÃnÃæ na tathà pratyagrÃÓrayapariv­ttiÓuddhÃÓayasaætatirvartata iti na te tathà puïyak«etraæ bhavati / [233|04] vipÃka÷ punarvedanÃpradhÃna÷ / tadidÃnÅæ vicÃryate / [233|04-233|05] syÃt karmaïaÓcaitasikyeva vedanà vipÃko vipacyeta na kÃyikÅ / [233|05-233|06] syÃt kÃyikyeva na caitasikÅ syÃdityÃha [233|07-233|08] ## [233|09] avitarkaæ karma dhyÃnÃntarÃt prabh­ti yÃvat bhavÃgre / [233|09-233|10] tasyÃvitarkasya kuÓalasya karmaïaÓcaitasikyeva vedanà vipÃka÷ / [233|10] kasmÃnna kÃyikÅ / [233|10-233|11] tasyà avaÓyaæ savitarkavicÃratvÃt / [233|12] ## [233|13] akuÓalasya karmaïa÷ kÃyikyeva vedanà vipÃka÷ / kasmÃnna caitasikÅ / [233|13-233|15] tasya hi du÷khà vedanà vipÃkaÓcaitasikÅ ca du÷khà vedanà daurmanasyaæ na ca daurmanasyaæ vipÃka iti vyÃkhyÃtametat / [233|16] yattarhi sattvÃnÃæ cittak«epo bhavati / katamasminnasau citte bhavati kena và kÃraïena / [233|17] ## [233|18] manovij¤Ãna ityartha÷ / nahi pa¤casu vij¤ÃnakÃye«u cittaæ k«ipyate / avikalpakatvÃt / [233|19] ## [233|20] sa cai«a cittak«epa÷ sattvÃnÃæ karmaja÷ / [233|20-233|23] ye hi dravyamantraprayogeïa và pare«Ãæ cittaæ k«epayanti akÃmakaæ và vi«aæ madyaæ và pÃyayanti trÃsayanti và m­gayÃdi«vagnim và dÃve«uts­janti prapÃtÃdvà pÃtayantyanyena và kenacitpare«Ãæ sm­tiæ bhraæÓayanti te«Ãæ tasya karmaïo vipÃkenÃyatyÃæ cittaæ k«ipyate / [233|24] ## [233|25] kathaæ tÃvadbhayena / [233|25-233|26] amanu«yÃdayo manu«yÃnvirÆpeïa rÆpeïopasaækrÃmanti / [233|26] tebhyo bhÅtÃnÃæ cittaæ k«Åpyate / kathamupaghÃtena / [233|26-234|01] amanu«yà eva kupità manu«yÃïÃæ marmasu praharanti / [234|01] kathaæ mahÃbhÆtavai«amyeïa / [234|01-234|02] vÃtapittaÓle«mÃïa÷ prakopamÃpadyante / [234|02] kathaæ Óokena / yathà vÃsi«ÂhÅprabh­tÅnÃm / [234|02-234|03] yadi mano vik«ipyate karmavipÃkajaÓca cittak«epa÷ / [234|03] kathaæ na caitasikÅ vedanà vipÃka÷ prÃpnoti / [234|03-234|04] nahi brÆmastadeva cittavipÃka ityapi tu yo mahÃbhÆtÃnÃæ prakopa÷ sa vipÃka÷ / [234|04-234|05] tasmÃjjÃtamato vipÃkajam / [234|05-234|06] karmajena hi dhÃtunà vai«amyeïa vyÃkulamavaÓaæ bhra«Âasm­tikaæ cittaæ vartata iti k«iptamityucyate / [234|06] evaæ cedaæ catu«koÂikaæ yujyate / [234|06-234|07] asti cittaæ k«iptaæ na vik«iptamiti vistara÷ / [234|07] k«iptaæ tÃvanna k«iptaæ vik«iptacittasya / [234|07-234|08] kli«Âaæ cittaæ vik«iptaæ na k«iptaæ svasthacittasya kli«Âam / [234|08] ubhayaæ k«iptacittasya kli«Âam / [234|09] nobhayaæ svasthacittasyÃkli«Âam / [234|10] katame«Ãæ puna÷ sattvÃnÃæ cittaæ k«ipyate / [234|11] ## [234|12] akuruïÃæ kÃminÃm / deve«vapi hi deva / unmattÃ÷ santi prÃgeva manu«yatiryakprete«u / [234|13] nÃrakÃstu nityaæ k«iptacittà eva / [234|13-234|15] te hi vividhayÃtanÃsahasravyatibhinnamarmÃïastÅrvÃbhirvedanÃbhirabhitunnà ÃtmÃnamapi tÃvannÃbhicetayanti kiæ puna÷ kÃryamakÃryaæ và / [234|15] hÃcittaparidevakaÓcÃtra nÃraka udÃhÃrya÷ / [234|15-234|16] ÃryÃïÃmapi cittaæ k«ipyate bhÆtavai«amyeïÃnyatra buddhÃt / [234|16-234|17] na karmaïà niyatasya pÆrvaæ vipÃkÃdaniyatasyÃvipÃkÃt / [234|17] na bhayena / pa¤cabhayasamatikramÃt / nopaghÃtena / [234|17-234|18] manu«yaprakopakÃraïasyÃprÃsÃdikasyÃkaraïÃt / [234|18] na Óokena / dharmatÃbhij¤atvÃt / [234|19] punastrayo vaÇkà uktÃ÷ sÆtre / kÃyavaÇkok vÃgvaÇko manovaÇka÷ / trayo do«Ã÷ / [234|20] kÃyado«o vÃgdo«o manodo«a÷ / traya÷ ka«ÃyÃ÷ / [234|20-234|21] kÃyaka«Ãyo vÃkka«Ãyo mana÷ ka«Ãya÷ iti / [234|21] tatra yathÃkramaæ veditavyÃ÷ / [234|22] ## [234|23] ÓaÂhyajaæ kÃyakarma kÃyavaÇka ityuktam / kuÂilÃnvayatvÃt / evaæ vÃÇmanovaÇkau / [234|24] dve«ajaæ kÃyakarma kÃyado«a ityuktam / cittaprado«ÃnvayatvÃt / evaæ vÃÇmanodo«au / [234|25] rÃgajaæ kÃyakarma kÃyaka«Ãya ityuktam / räjanÃnvayatvÃt / evaæ vÃÇmana÷ka«Ãyau / [234|26] ## [235|01] "asti karma k­«ïaæ k­«ïavipÃkam / asti karma Óuklaæ ÓuklavipÃkam / [235|01-235|02] asti karma k­«ïaÓuklaæ k­«ïaÓuklavipÃkam / [235|02-235|03] asti karmÃk­«ïamaÓuklamavipÃkam / [235|03] yattatkarma karmak«ayÃya saævartata" iti / tatra [235|04-235|05] ## [235|06] aÓubhaæ karma ekÃntena k­«ïaæ kli«ÂatvÃt k­«ïavipÃkaæ cÃmanoj¤avipÃkatvÃt / [235|07] rÆpÃptaæ ÓubhamekÃntena ÓuklamakuÓalenÃvyatibhedÃt / [235|07-235|08] ÓuklavipÃkaæ ca manoj¤avipÃkatvÃt / [235|08] ÃrupyÃptaæ kasmÃnnocyate / [235|08-235|09] yatra kila dvividho 'sti vipÃka ÃntarÃbhavika aupapattibhavikaÓca / [235|09-235|10] trividhasya kÃyavÃÇmanaskarmaïo yatraiva saæbhavastatraivoktamiti / [235|10] tadapi tÆktaæ sÆtrÃntare / [235|10-235|11] "kÃmÃptaæ Óubhaæ karma k­«ïaÓuklamakuÓalavyavakÅrïatvat k­«ïaÓuklavipÃkaæ vyavakÅrïavipÃkatvÃt" / [235|11-235|12] saætÃnata etadvyavasthÃpitaæ na svabhÃvata÷ / [235|12-235|13] na hyeva¤jÃtÅyakamekaæ karmÃsti vipÃko và yat k­«ïaæ ca syÃt Óuklaæ cÃnyonyavirodhÃt / [235|13-235|14] nanu caivamakuÓalasyÃpi karmaïa÷ kuÓalavyavakÅrïatvÃt k­«ïaÓuklatvaæ prÃpnoti / [235|14] nÃvaÓyamakuÓalaæ kuÓalena vyavakÅryate / [235|15] kÃmadhÃtau tasya balavattvÃt / kukÓalaæ tu vyavakÅryate / durbalatvÃditi / [235|16] anasravaæ karmai«Ãæ trayÃïÃæ karmaïÃæ k«ayÃya prahÃïÃya saævartate / [235|16-235|17] taddhyak­«ïamakli«ÂatvÃdaÓuklaæ vipÃkaÓuklatà 'bhÃvÃt / [235|17-235|18] ÃbhiprÃyiko hye«o 'Óukla Óabda÷ / [235|18-235|19] uktaæ tu bhagavatà mahatyÃæ ÓunyatÃyà maÓaik«Ãn dharmÃnÃrabhya "ime te Ãnanda dharmà ekÃntakuÓalà ekÃntÃnavadyÃ" iti / [235|19] ÓÃstre ca / [235|19-235|20] "Óuklà dharmÃ÷ katame / [235|20] kuÓalà dharmà aniv­tÃvyÃk­tÃÓce"ti / [235|20-235|21] avipÃkaæ dhÃtvapatitatvÃt prav­ttivirodhÃcca / [235|22] kiæ puna÷ sarvamanÃsravaæ karma sarvasyÃsya trividhasya karmaïa÷ k«ayÃya saævartate / [235|23] netyucyate / kiæ tarhi / [236|01-236|02] ## [236|03-236|04] darÓanamÃrge catas­«u dharmaj¤Ãnak«Ãnti«u kÃmavairÃgye cëÂÃsvÃnantaryamÃrge«u yà cetanà seyaæ dvÃdaÓavidhà cetanà k­«ïasya karmaïa÷ prahÃïÃya karma / [236|05] ## [236|06-236|07] navame kÃmavairÃgyÃnantaryamÃrge yà cetanà sà k­«ïaÓuklasya kuÓalasya karmaïa÷ k­«ïasya cÃkuÓalasya navamasya prakÃrasya prahÃïÃya / [236|08] #<Óuklasya dhyÃnavairÃgye«vantyÃnantaryamÃrgajà // VAkK_4.62 //># [236|09-236|10] dhyÃnÃdvyÃnÃdvairÃgyaæ kurvato yo 'ntyo navama ÃnantaryamÃrgastatra yà cetanà iyaæ caturvidhà cetanà Óuklasya karmaïa÷ prahÃïÃya / [236|10-236|11] kiæ puna÷ kÃraïamantyenaivÃnantaryamÃrgeïa kuÓalasya karmaïa÷ prahÃïaæ nÃnyena / [236|11-236|12] nahhi tasya svabhÃvaprahÃïaæ prahÅïasyÃpi saæmukhÅbhÃvÃt / [236|12] kiæ tarhi / tadÃlambanakleÓaprahÃïÃt / [236|12-236|13] ato yÃvadeko 'pi tadÃlambanakleÓaprakÃra Ãste tÃvadasya prahÃïaæ nopapadyate / [236|14] ## [236|15-236|16] anye punarÃcÃryÃ÷ paÓyanti narakavedanÅyaæ narakÃccÃnyakÃmadhÃtuvedanÅyaæ karma yathÃkrama k­«ïaæ k­«ïaÓuklaæ ceti / [236|16-236|18] narake hyakuÓalasyaiva karmaïo vipÃkastena tadvedanÅyaæ k­«ïamityucyate ato 'nya kÃmadhÃtau kuÓalÃkuÓalasya karmaïo vipÃkastena tadvedanÅyaæ k­«ïaÓuklamityuktam / [236|19] ## [236|20] anye punarÃhurdarÓanaprahÃtavyaæ karma k­«ïa kuÓalenÃmiÓratvÃt / [236|21] ## [236|22] anyattu kÃmÃvacaraæ karma k­«ïaÓuklam / kiæ tadanyat / bhÃvanÃprahÃtavyam / [236|22-236|23] taddhi kuÓalaæ cÃkuÓalaæ ceti / [236|23-236|24] sÆtra uktaæ trÅïi mauneyÃni kÃyamauneyaæ vÃÇmauneyaæ manomauneyaæ ca / [236|24] tatra [237|01-237|02] ## [237|03] aÓaik«e kÃyavÃkkarmaïÅ kÃyavÃÇmauneye / [237|03-237|04] aÓaik«aæ tu mana eva manomauneyaæ na manaskarmeti / [237|04] kiæ kÃraïam / cittaæ hi paramÃrthamuni÷ / [237|04-237|05] tat kila kÃyavÃkkarmabhyÃmanumÅyata iti / [237|05] api khalu kÃyavÃkkarmaïÅ viratisvabhÃvena na manaskarma / [237|05-237|06] città vij¤aptyabhÃvÃt / [237|06] viramÃrthena ca maunam / ato mana eva virataæ maunamityucyate / [237|07] kasmÃdaÓaik«ameva nÃnyat / arhata÷ parmÃrthamunitvÃt / [237|07-237|08] sarvakleÓajalpoparate÷ / [237|08] trÅïi ÓauceyÃni uktÃni sÆtre / kÃyaÓauceyaæ vÃkÓauceyaæ mana÷sauceyaæ ca / [237|09] tadetat / [237|10] ## [237|11] sarvaæ kÃyasucaritaæ kÃyaÓaucam / sarvaæ vÃÇmana÷ sucaritaæ vÃÇmana÷ Óaucam / [237|11-237|12] duÓcaritamalÃpakar«aïÃttÃvatkÃlamatyantaæ và / [237|12-237|13] e«Ã ca deÓanà mithyÃmauna ÓaucÃdhimuktikÃnÃæ vivecÃnÃrtham / [237|13] trÅïi duÓcaritÃnyuktÃni / tatra [237|14] ## [237|15] akuÓalaæ kÃyavÃÇmanaskarma yathÃkramaæ kÃyavÃÇmanoduÓcaritam / [237|16] ## [237|17-237|18] akarmasvabhÃvamapyasti trividhaæ manoduÓcaritaæ cetanÃrthÃntarabhÆtamabhidhyà vyÃpÃdo mithyÃd­«ÂiÓca / [237|18] abhidhyÃdaya eva manaskarmeti dÃr«ÂÃntikÃ÷ / [237|18-237|19] saæcetanÅyasÆtre vacanÃt / [237|19] evaæ tu sati karmakleÓayoraikyaæ syÃt / [237|19-237|20] kim syÃdyadi kaÓcit kleÓo 'pi karma syÃt / [237|20] naitadasti / sÆtraæ viruddhaæ syÃt / [237|20-237|21] sÆtre tu cetanÃyÃstanmukhena prav­ttestaistÃæ darÓayatÅti vaibhëikÃ÷ / [237|21-237|22] ani«ÂaphalatvÃtkuÂsita÷ kÃyavÃÇmanaÓcÃro duÓcaritam / [237|23] ## [237|24] i«Âaæ kuÓalaæ kÃyavÃÇmanaskarmÃnabhidhyà 'vyÃpÃdasamyagd­«ÂayaÓca / [237|24-238|02] parÃnugrahopaghÃtÃbhisaædhyabhÃve kathaæ samyagd­«ÂimithyÃd­«Âavyo÷ kuÓalÃkuÓalatvam / [238|02] tanmÆlatvÃt / yÃni caitÃni duÓcaritasucaritÃnyuktÃni [238|03-238|04] ## [238|05-238|06] te«Ãmeva sucaritaduÓcaritÃnÃæ caudÃrikasaægraheïa daÓa karmapathÃ÷ sÆtra uktÃ÷ yathÃyogaæ kuÓalÃ÷ sucaritebhyo 'kuÓalà duÓcaritebhya÷ / [238|06-238|07] kimatra duÓcaritamasaæg­hÅtaæ kiæ và sucaritam / [238|07-238|08] akukÓale«u tatkarmapathesu kÃyaduÓcaritasya pradeÓo na saæg­hÅta÷ prayogap­«ÂhabhÆta÷ kli«ÂaÓcÃnyo 'pi bandhÃnÃdi÷ / [238|08] tasya nÃtyaudÃrikatvÃt / [238|08-238|09] yaddhi kÃyaduÓcaritaæ pare«Ãæ jÅvitabhogadÃrebhyaÓcyÃvakaæ tatkarmapatha uktaæ tato vivecanÃrtham / [238|10] vÃgduÓcaritamapi yadeva praÓÃdaæ tatkarmapatha uktaæ tadarthameva / [238|10-238|11] manoduÓcaritasya ca pradeÓacetanà / [238|11-238|12] kuÓale«vapi kÃyasucaritasya pradeÓa÷ prayogap­«ÂhamadyÃdiviratidÃnejyÃdiko vÃksucaritasya priyavacanÃdiko mana÷ sucaritasya cetanà / [238|13] e«Ãæ ca karmapathÃnÃm [238|14] ## [238|15-238|16] akuÓalÃ÷ «a karmapathà avaÓyamavij¤aptisvabhÃvÃ÷ prÃïÃtipÃtÃdattÃdÃnam­«ÃvÃdapaiÓunyapÃrupyasaæbhinnapralÃpÃ÷ / [238|16] pareïa kÃrayato maulavij¤aptyabhÃvÃt / [238|17] ## [238|18-238|19] kÃmamithyÃcÃro nityaæ vij¤aptyavij¤aptisvabhÃvastasya svayeva ni«ÂhÃpanÃt / [238|19] nahi taæ pareïa kÃrayatastÃd­ÓÅ prÅtirbhavatÅti / [238|20] ## [238|21-238|22] te 'pi «a karmapathÃ÷ svayaæ kurvato dvividhà bhavanti vij¤aptiravij¤aptiÓca tatkÃlamaraïe paÓcÃt maraïe tvavij¤aptireva / [238|23] kuÓalÃnÃæ puna÷ karmapathÃnÃæ [238|24] ## [238|25] kuÓalÃ÷ sapta rÆpiïa÷ karmapathà avaÓyaæ dviprakÃrà vij¤aptiravij¤aptiÓca / [238|25-238|26] vij¤aptyadhÅnatvÃtsamÃdÃnaÓÅlasya / [239|01] ## [239|02] dhyÃnÃnÃsravasaævarasaæg­hÅtÃ÷ samÃdhijÃ÷ ucyante / [239|02-239|03] te hyavij¤aptireva cittamÃtrÃdhÅnatvÃt / [239|04] ## [239|05] karmapathasÃmantakÃstu vij¤aptisvabhÃvà avaÓyam / [239|06] ## [239|07-239|08] yadi tÅvreïa paryavasthÃnena pramÃdena và ghanarasena prayogamÃrabheta syÃdavij¤aptiranyathà na syÃt / [239|09] ## [239|10] sÃmantakebhyo viparyayeïa karmapathÃnÃæ p­«ÂhÃni veditavyÃti / [239|10-239|11] tÃni avaÓyamavij¤aptisvabhÃvÃni / [239|11] vij¤aptistu bhavenna và / [239|11-239|12] yadi karmapathaæ k­Âvà punastasyÃnudharmaæ ce«Âeta tasya syÃt vij¤aptiranyathà na syÃt / [239|12-239|13] atha kuto yÃvade«Ãæ prayogamaulap­«ÂhÃnÃæ vyavasthÃnam / [239|13-239|16] yadà tÃvadiha kaÓcit paÓuæ hantukÃmo ma¤cakÃdutti«Âhati mÆlyaæ g­hlÃti gacchatyÃm­Óati paÓuæ krÅïÃtyÃnayati pu«ïÃti praveÓayati nihantuæ ÓÃstramÃdatte prahÃramekaæ dadÃti dvau và yÃvanna jÅvità dvacyaparopayati tÃvat prayoga÷ / [239|16-239|17] yena tu prahÃreïa jÅvitÃdvyaparopayati tatra yà vij¤aptistatk«aïikà và 'vij¤aptirayaæ maula÷ karmapatha÷ / [239|17-239|18] dvÃbhyÃæ hi kÃraïÃbhyÃæ prÃïÃtipÃtÃvadyena sp­Óyate prayogata÷ m­te sati phalaparipÆritaÓca / [239|18-239|19] tata Ærdhvamavij¤aptik«aïÃ÷ p­«Âhaæ bhavanti / [239|19-239|21] yÃvacca taæ paÓuæ ku«ïÃti Óodhayati vikrÅïÅte pacati khÃdayatyanukÅrtayati và tÃvadasya vij¤aptik«aïà api p­«Âhaæ bhavanti / [239|21] evamanye«vapi yathÃsaæbhavaæ yojyam / [239|21-239|22] abhidhyÃdÅnÃæ nÃsti prayogo na p­«Âhaæ saæmukhÅbhÃvamÃtrÃtkarmapatha÷ / [239|23] idamatra vaktavyam / [239|23-239|24] kiæ tÃvat maraïabhavasthe tasmin prÃïini ye vij¤aptyavij¤aptÅ te karmapatha Ãhosvinm­te / [239|24] kiæ cÃta÷ / [239|24-239|25] yadi tÃvanmaraïabhavasthe saham­ÂasyÃpio anturghÃtayiturvà prÃïÃtipÃtÃvadyena yoga÷ prÃpnoti / [239|25-240|01] na ce«a siddhÃnta÷ / [240|01] atha m­te / [240|01-240|02] yaduktaæ "yena tu prahÃreïa jÅvitÃdvacyaparopayati tatra yà vij¤aptistatk«aïikà và 'vij¤aptirayaæ maula÷ karmapatha" iti tanà vaktavyam / [240|03] yaccÃpÅdaæ ÓÃstra uktaæ "syÃt prÃïÅ hata÷ prÃïÃtipÃtaÓcÃniruddha÷ / [240|03-240|06] syÃdyathà hi tatprÃïÅ jÅvitÃdvyaparopito bhavati prayogaÓcÃpratiprasragdha" ityatra p­«Âhaæ prayogaÓabdenoktamiti vaibhëikÅyo 'rthavirodho maulasyaiva tadÃnÅmaniruddhatvÃt / [240|06] yathà na do«astathà 'stu / kathaæ ca na do«a÷ / [240|06-240|07] maula evÃtra prayogaÓabdenokta iti / [240|07] vij¤aptistarhi tadà kathaæ maula÷ karmapatho bhavati / [240|07-240|08] kathaæ ca na bhavitavyam / [240|08] asÃmarthyat / avij¤aptiridÃnÅæ kathaæ bhavati / [240|08-240|10] tasmÃt prayogaphalaparipÆrikÃle tadubhayaæ karmapatha÷ syÃt karmatpatho 'pyanyasya prayoga÷ p­«Âhaæ ca bhavati / [240|10] prÃïÃtipÃtasya daÓÃpi karmapathÃ÷ prayoga÷ / [240|10-240|14] yathà ca ÓatrorvadhÃrthaæ k­tyaæ samupasthÃpayan paÓunà valiæ kuryÃt parakÅyaæ k­tvà dÃre«u cÃsya vipratipadyeta taireva tadghÃtanÃrtham an­tapiÓunaparu«asÃntavaiÓcÃsya mitrabhedaæ kuryÃdyÃnyasya paritrÃïÃya kalperan abhidhyÃæ ca tatsva kuryÃttatraiva ca vyÃpÃdaæ tadvadhÃrthaæ ca mithyÃd­«Âiæ v­æhayediti / [240|14] evamanye«vapi yathÃyogaæ yojyam / [240|14-240|15] na tvabhidhyÃdaya÷ prayogà yujyante / [240|15] nahi cittotpÃdamÃtreïa prayukto bhavati / kriyÃnÃrambhÃt / [240|16-240|17] sÆtra uktaæ "prÃïÃtipÃto bhik«avastrividho lobhajo dve«ajo mohajo yÃvanmithyÃd­«Âi"riti / [240|17-240|18] tatra kÅd­Óa÷ prÃïÃtipÃto lobhaja ityevamÃdi vaktavyam / [240|18] nÃtra sarve«Ãæ karmapathÃnÃæ lobhÃdibhirni«Âhà / [240|19] ## [240|20] prayogaste«ÃmakuÓalamÆlatrayÃjjÃta ityÃdisamutthÃnavacanÃdevamukta÷ / [240|20-240|22] tatra lobhajapraïÃtipÃto yathà taccharÅrÃvayavÃrthamarthÃrthaæ krÅtÃrthaæ ca prÃïinaæ jÅvitÃdvyaparopayati Ãtmasuh­tparitrÃïÃya / [240|22] dve«ajo yathà vairanipŬanÃrtham / [240|22-240|23] mohajo yathà yÃj¤ikÃnÃæ dharmabuddhyà rÃj¤Ãæ ca dharmapÃÂhakaprÃmÃïyÃddhiæsatÃm / [240|23-240|24] du«ÂÃnÃæ kila nigrahaæ kurvanto rÃjÃna÷ puïyabhÃjo bhavantÅti / [240|24] pÃrasÅkÃnÃæ ca / te hyevamÃhu÷ / [240|25] "mÃtÃpitarau jÅrïau và glÃnau và hantavyÃ"viti / [240|25-241|01] ye cÃnye 'pyevamÃhurahiv­ÓcikatryamvukÃdayo manu«yÃïÃmupaghÃtÃpakà hantavyÃ÷ m­gapaÓupak«imahi«ÃdayaÓcopabhogÃrthatvÃditi / [241|01-241|02] yaÓca mithyÃd­«Âipravartita÷ prÃïÃtipÃta÷ / [241|02-241|03] lobhajamadattÃdÃnaæ yo yenÃrthi sa tadvarati anyalÃbhasatkÃrayaÓo 'rthaæ và Ãtmasuk­taparitrÃïÃya và / [241|03] dve«ajaæ yadvairanipŬanÃrtham / [241|03-241|04] mohajaæ yathà rÃj¤Ãæ dharmapÃÂhakaprÃmÃïyÃt / [241|04-241|05] du«ÂanigrahÃrthaæ yathà brÃhmaïà Ãhu÷ "sarvamidaæ brahmaïà brÃhmaïebhyo dattaæ brÃhmaïÃnÃæ daurbalyÃdv­«lÃ÷ paribhu¤jate / [241|05-241|06] tasmÃdapaharan brÃhmaïa÷ sumÃdatte svameva brÃhmaïo bhuÇkte svaæ vaste svaæ dadÃti ce" ti / [241|07] na caiÓÃmaparasvasaæj¤Ã bhavati / yacca mithyÃd­«Âipravarttitam / [241|07-241|08] lobhaja÷ kÃmamithyÃcÃra÷ dÃrÃdi«u tatsaærÃgÃdabrahmacaryaæ lÃbhasatkÃrÃrthamÃtmasuh­tparitrÃïÃya / [241|08-241|09] dve«ajo vairanipŬanÃrtham / [241|09] mohajo yathà pÃrasÅkÃnÃæ mÃtrÃdigamanaæ gosave ca yaj¤e / [241|10] yothoktaæ "brÃhmaïo gosavene«Âyà saævatsaragovratÅ bhavati / [241|10-241|11] upahà udakaæ cÆ«ati t­ïÃni cchinatti upaiti mÃtaramupasvasÃramupa sagotrÃ"miti / [241|11-241|12] ye cÃhu "rudÆkhalapuïyaphalapakvÃnnatÅrthamÃrgaprakhyo mÃt­grÃma" iti / [241|12-241|13] m­«ÃvÃdÃdayo lobhajà dve«ajÃÓcapÆrvavat / [241|13] mohajo m­«ÃvÃdo yathÃha / [241|14-241|17] "na narmayuktaman­taæ hi nÃsti na strÅ«u rÃjanna vivÃhakÃle / prÃïÃtyaye sarvadhanÃpahÃre pa¤cÃn­tÃnyÃhurapÃtakÃnÅ"ti / [241|18] ya«ca mithyÃd­«Âipravartito m­«ÃvÃda÷ / paiÓunyÃdayastu mithyÃd­«Âipravartità mohajÃ÷ / [241|19] ya«caca vedÃdyasacchÃstrapralÃpa÷ / [241|20] abhidhyÃdaya÷ kathaæ lobhajÃ÷ / [241|21] ## [241|22] lobhÃdanantaramutpannà lobhajÃ÷ dve«Ãdanantaraæ dve«ajà mohÃdanantaraæ mohajÃ÷ / [241|22-241|23] uktà kuÓalÃ÷ karmapathÃ÷ / [241|24] kuÓalÃ÷ kathamityÃha [241|25] ## [241|26] saprayogap­«ÂhÃ÷ kuÓalÃ÷ karmapathà alobhadve«amohajÃ÷ / [241|26-241|27] ku«alacittasamutthitatvÃt / [241|27-242|01] tasya ca avaÓya malobhÃdibhi÷ saæprayogÃt tatrÃkuÓala karmapathaprayogÃdvirati÷ kuÓalakarmapathaprayoga÷ / [242|01] maulÃdvirati÷ maula÷ / [242|01-242|02] p­«ÂhÃd virati÷ p­«Âha÷ / [242|02-242|03] tadyathà ÓrÃmaïera upasaæpÃdyamÃno nÃnÃvÃsaæ praviÓati bhik«Ænvandate upÃdhyÃyaæ yÃcate yÃvadekaæ karmavÃcanaæ kriyate dvitÅyaæ ca / [242|03] ayaæ prayoga÷ / [242|03-242|04] t­tÅya karmavÃcane yà vij¤aptistatk«aïikà cÃvij¤aptirayaæ maula÷ karmapatha÷ / [242|04-242|05] tata Ærdhvaæ yÃvanniÓrayà Ãrocyante tadadhi«ÂhÃnaæ ca vij¤apayati avij¤aptica yÃvadatuvartate idaæ p­«Âham / [242|06] yaduktaæ "na sarve«Ãæ karmapathÃnÃæ lobhÃdibhirni«Âhe"tyatha kasya kena ni«Âhà / [242|07] ## [242|08] e«Ãæ prÃïÃtipÃtavyÃpÃdapÃru«pÃïÃæ dve«eïa samÃpti÷ / [242|08-242|09] parityÃgaparu«acittasaæmukhÅ bhÃvÃt / [242|10] ## [242|11] ## [242|12] lobhena kÃmamithyÃcÃrÃbhidhyà 'dattÃdÃnÃnÃæ samÃpti÷ / [242|13] ## [242|14] adhimÃtrabhÆto hi tÃæ ni«ÂhÃpayati / [242|15] #<Óe«ÃïÃæ tribhiri«yate /># [242|16] ke puna÷ Óe«Ã÷ / m­«ÃvÃdapaiÓunyasaæbhinnapralÃpÃ÷ / [242|16-242|17] e«Ãæ tribhirapi ni«Âhà lobhena dve«eïa mohena và [242|18-242|19] ya ete karmapathÃÓcaturbhi÷ kÃï¬airuktÃstrayastraya ekastrayaÓca e«Ãæ yathÃkramaæ [242|20] ## [242|21] sattvÃdhi«ÂhÃnà vadhÃdaya÷ / bhogÃdhi«ÂhÃnÃæ parastrÅgamanÃdaya÷ / [242|21-242|22] nÃmarÆpÃdhi«ÂhÃmithyÃd­«Âi÷ / [242|22] nÃmakÃyÃdhi«ÂhÃnà m­«ÃvÃdÃdaya÷ / [242|23-242|24] ya÷ paraæ maraïÃnniyamayya samaæ tena pÆrvaæ và mriyate kimasya maula÷ karmapatho bhavatyutÃho na / [242|25] ## [242|26-242|27] ata evocyate "syÃt prayogaæ kuryÃt phalaæ ca paripÆrayenna ca prÃïÃtipÃtÃvadyena sp­Óyate / [242|27] Ãha / [242|27-243|02] syÃt yathÃpi tadvyaparopava÷ pÆrvaæ saha và kÃlaæ kuryÃ"diti kiæ punastatkÃraïam nahi vadhye jÅvati hantu÷ prÃïÃtipÃtÃvadyenÃsti yogo nÃpi saham­tasya hantu÷ / [243|03] ## [243|04] thenÃÓrayeïa tatprayoga÷ k­ta÷ sa ucchinno 'nya evÃÓrayo nikÃyasabhÃgabhinna utpanna÷ / [243|05] tasya prayokt­tvÃt karmapathena yogo na yukta÷ / [243|05-243|06] yatsenÃpÃtam­gayÃvaskandhe«u pare«Ãæ vadhÃrthaæ bahava÷ samagrÃ÷ patantyekaÓca prÃïÃtipÃtaæ karoti kastena samanvÃgato bhavati / [243|07] ## [243|08] yathaiva hi karttà tathà sarve samanvÃgatà bhavantyekakÃryatvÃt / [243|08-243|09] arthato hi te 'yonyaæ payoktÃro bhavanti / [243|09-243|11] yastarhi balÃnnÅyate so'pi samanvÃgato bhavatyanyatra ya evaæ naÓcitya yÃyÃt yÃvajjÅvitahetorapi prÃïinaæ na hani«yÃmÅti / [243|12-243|13] kiyatà puna÷ prÃïÃtipÃtaæ svayaæ kurvata÷ karmapatho bhavati kiyatà yÃvanmithyÃd­«Âi÷ karmapatha÷ iti lak«aïaæ vaktavyaæ taducyate / [243|14] ## [243|15] yadi mÃrayi«yÃmyenamiti saæj¤Ãya paraæ mÃrayati tameva ca mÃrayati nÃnyaæ bhramitvà / [243|16] iyatà prÃïÃtipÃto bhavati / [243|16-243|17] yastarhi saædigdho mÃrayati kimayaæ prÃïÅ na prÃïÅti sa evÃnyo veti so 'pyavaÓyametaæ niÓcayaæ labdhvà tatra praharati / [243|17-243|18] yo 'stu so 'stviti k­tamevÃnena tyÃgacittaæ bhavati / [243|18] kathaæ k«aïike«u skandhe«u prÃïÃtipÃto bhavati / [243|19] prÃïo nÃma vÃyu÷ kÃyacittasaæniÓrito vartate / tamabhipÃtayati / [243|19-243|20] yathà pradÅpaæ nirodhayati ghaïÂÃsvanaæ và / [243|20] jÅvitendriyaæ và prÃïÃstannirodhayati / [243|20-243|21] yadyekasyÃpi jÅvitak«aïasyotpadyamÃnasyÃntarÃyaæ karoti prÃïÃtipÃtÃvadyena sp­Óyate nÃnyathà / [243|22] kasya tajjÅvitaæ yastadabhÃvÃnm­to bhavati / [243|22-243|23] kasyeti «a«ÂhÅæ pudgalavÃde vicÃrayi«yÃma÷ / [243|23] uktaæ tu bhagavatà [243|24-243|25] "Ãyuru«mà 'tha vij¤Ãnaæ yadà kÃyaæ jahatyamÅ / apaviddhastadà Óete yathà këÂhamacetana" // iti / [243|26] tasmÃtsendriya÷ kÃyo jÅvatÅtyucyate anindriyo m­ta iti / [243|26-243|27] abuddhipÆrvÃdapi prÃïivadhÃt karturadharmo yathà 'gnisaæyogÃddÃha iti nirgranthÃ÷ / [243|27-244|01] te«Ãæ paradÃradarÓane 'pye«a prasaÇga÷ / [244|01-244|03] nirgranthaÓirolu¤cane ca ka«ÂatapodeÓane ca ÓÃstu÷ tadvisÆcikÃmaraïe ca dÃturvaidyÃnÃæ cÃturapŬane maraïe ca mÃt­gabhasthayoÓcÃnyonyaæ du÷khanimittatvÃt / [244|03] vadhyasyÃpi ca tatkriyÃsaæbandhÃdagnisvÃÓrayadÃhavat / [244|03-244|04] kÃryataÓcÃprasaÇgastadasambandhÃt / [244|04] pareïÃgnim sparÓayatastenÃdÃhavat / [244|04-244|05] acetanÃnÃæ ca këÂhÃdÅnÃæ g­hapÃte prÃïivadhÃt pÃpaprasaÇgo na và d­«ÂÃntamÃtrÃtsiddhiriti / [244|06] ukta÷ prÃïÃtipÃta÷ / [244|07] ## [244|08] abhrÃntyeti vartate / [244|08-244|09] yadi balÃdvà cauryeïa và parasvaæ svÅkaroti yatraiva ca balacauryÃbhiprÃyeïÃnyatra saæj¤ÃvibhramÃt iyatà 'dattÃdÃnaæ bhavati / [244|09-244|10] stÆpÃdapaharato buddhÃda dattÃdÃnam / [244|10] sarvaæ hi tadbhagavatà parinirvÃïakÃle parig­thÅtamiti / [244|10-244|11] ye«Ãæ samrak«yamityapare / [244|11-244|12] asvÃmikaæ ca nidhimuddharato vi«ayasvÃmikÃt parivartakaæ harata÷ k­te karmaïi sÅmÃprÃptebhya÷ ak­te sarvabuddhaÓaik«yebhya÷ / [244|13] ## [244|14] catu«prakÃramagamyagamanaæ kÃmamithyÃcÃra÷ / [244|14-244|15] agamyÃæ gacchati paraparig­hÅtÃæ và mÃtaraæ duhitaraæ và mÃt­pit­saæbandhinÅæ và / [244|15-244|16] anaÇge và gacchati svÃmapi bhÃryÃm apÃne mukhe và / [244|16] adeÓe và gacchati prakÃÓe caitye vihÃre và / [244|17] akÃle và gacchati / ka÷ puna÷ akÃla÷ / [244|17-244|18] garbhiïÅæ và gacchati pÃyayantÅæ và saniyamÃæ và / [244|18] yadi bharturanuj¤ayà saniyamà bhavatÅtyeke / abhrÃntyeti vartate / [244|18-244|19] yadi svasaæj¤Å parastriyaæ yÃyÃt na syÃt karmapatha÷ / [244|19-244|20] yadyanya÷ parastrÅsaæj¤ayà 'nyÃmabhigacchet paradÃraprayogÃdvastuparibhogÃcca syÃdityeke / [244|20-244|21] anyatra prayogÃnna syÃt prÃïÃti pÃtavadityapare / [244|21] bhik«uïÅæ gacchata÷ kasyÃntikÃt kÃmamithyÃcÃra÷ / [244|21-244|22] vi«ayasvÃmina÷ / [244|22] tasya hi tanna mar«aïÅyam / tasyÃpi saniyamà svabhÃryeva tu sà na gamyà / [244|23] kumÃrÅæ gacchato yasya nis­«Âà no cedyasya rak«Ã 'ntato rÃj¤a÷ / [244|24] ## [244|25-245|01] yadi yamarthaæ bravÅti tasminnanyathÃsamj¤Å bhavati yaæ cÃdhik­tya bravÅti sa tasya vÃkyasyÃrthÃbhij¤o bhavati tadvÃkyaæ m­«ÃvÃda÷ / [245|01] anabhij¤e kiæ syÃt / [245|01-245|02] saæbhinnapralÃpa÷ syÃt / [245|02] vÃkyamityucyate / [245|02-245|03] kadÃcicca bahavo varïà vÃkyaæ bhavantÅti katama÷ tatra karmapatha÷ / [245|03] paÓcima÷ sahÃvij¤aptyà yatra cÃrthÃbhij¤o bhavati / pÆrve tu varïÃ÷ prayoga÷ / [245|04] arthÃbhij¤a ityucyate / [245|04-245|05] ki tÃvadabhij¤ÃtÃrthe Órotari Ãhosvit abhij¤Ãtuæ samarthe / [245|05] kiæ cÃta÷ / [245|05-245|06] yadyabhij¤ÃtÃrthe manovij¤Ãnavi«ayatvÃdvÃkyÃrthasya Órotravij¤Ãnena saha nirodhÃcca vÃgvij¤apteravij¤aptireva syÃt karmapatha÷ / [245|06-245|07] athÃbhij¤Ãtuæ samarthe / [245|07] evaæ do«o na bhavati / [245|07-245|08] kathaæ cÃbhij¤Ãtuæ samartho 'pyutpannabhÃva utpanne Órotravij¤Ãne / [245|08] yathà na do«astathà 'stu / [245|09] «odaÓa vyavahÃrÃ÷ sÆtra uktÃ÷ / [245|09-245|11] "ad­«Âe d­«ÂavÃdità aÓrute 'mate 'vij¤Ãte vij¤ÃtavÃdità d­«Âe ad­«ÂavÃdità yÃvad vij¤Ãte 'vij¤ÃtavÃdità itÅme 'nÃryà a«Âau vyavahÃrÃ÷ / [245|11-245|12] d­«Âe d­«ÂavÃdità yÃvadvij¤Ãte vij¤ÃtavÃdità ad­«Â 'd­«ÂavÃdità yÃvadavij¤Ãte avij¤ÃtavÃdità itÅme Ãryà a«Âau vyavahÃrÃ÷ / [245|12-245|13] tatrai«Ãæ d­«ÂaÓrutamatavij¤ÃtÃnÃæ kiæ lak«aïam / [245|14-245|15] ## [245|16] yaccak«urvij¤ÃnenÃnubhÆtaæ tadd­«Âamityuktam / yacchrotravij¤Ãnena tacchrutam / [245|16-245|17] yanmano vij¤Ãnena tat vij¤Ãtam / [245|17] yat ghrÃïajihvÃkÃyavij¤Ãnaistanmatam / kiæ kÃraïam / [245|18] gandharasaspra«ÂavyÃnyavyÃk­tatvÃnm­takalpÃni / ata ete«u matÃkhyeti vaibhëikÃ÷ / [245|19] kimatra j¤Ãpakam / sÆtraæ yuktiÓca / [245|19-245|21] sÆtraæ tÃvat "tatkiæ manyase mÃhakÅmÃta÷ yÃni tvayà cak«u«Ã rÆpÃïi na d­«ÂÃni na d­«ÂapÆrvÃïi na paÓyasi nÃpi te evaæ bhavati paÓyeyamiti / [245|21-245|22] api nu te tannidÃnamutpannaÓchando và rÃgo và sneho và yena và Ãlayo và nÅyatiradhyavasÃnaæ và / [245|22] no bhadanta / [245|22-245|24] ye tvayà Órotreïa Óabdà na Órutà na ÓrutapÆrvà vistareïa yÃvanmanasà dharmà na vij¤Ãtà vistareïa yÃvanno bhadanta / [245|24-245|25] atra ca te mÃhakÅmÃtard­«Âe d­«ÂamÃtraæ bhavi«yati Órute mate vij¤Ãte vij¤ÃtapÃtramityu"ktam / [245|25-245|26] atastri«u vi«aye«u d­«ÂaÓrutavij¤ÃtaÓabdÃpadeÓÃdgandhÃdi«u matÃkhyà amyate / [245|26-245|27] ata evaæ cÃni«yamÃïe d­«ÂÃdibhÃvabÃhyatvÃt gandhÃdi«u vyavahÃro na syÃditye«Ã yukti÷ / [245|27] sÆtraæ tÃvajj¤ÃpakamanyÃrthatvÃt / [245|27-245|28] na hyatra sÆtre bhagavÃn vyavahÃrÃnÃæ lak«Ãïaæ ÓÃsti sma / [245|28] kiæ tarhi / [245|28-246|01] atra ca te «a¬vidhe vi«aye catur«u vyavahÃre«u d­«ÂÃdivyavahÃramÃtraæ bhavi«yati na priyÃpriyanimittÃdhyÃropa ityayamatra sÆtrÃrtho d­Óyate / [246|01] kiæ punar¬­«Âaæ kiæ ca yÃvadvij¤Ãtam / kecittÃvadÃhu÷ / [246|01-246|02] "yat pa¤cabhirindriyai÷ pratyak«aæ tadd­«Âam / [246|02] yat parata Ãgamitaæ tacchrutam / [246|02-246|03] yat svayaæ yuktyanumÃnato rucitaæ tanmatam / [246|03-246|04] yanmana÷pratyak«abhÃvenÃdhi«Âitaæ pratyÃtmavedyaæ tadvij¤Ãtami"ti / [246|04] ete ca pa¤ca vi«ayÃ÷ pratyekaæ d­«Âà iti và k­tvà vyavahrilyante / [246|05] Órutà matà vij¤Ãtà iti và / [246|05-246|06] «a«Âho 'nyatra d­«ÂÃditi nÃsti gandhÃdi«u vyavahÃrÃbhÃvaprasaÇga÷ / [246|06] tasmÃdyuktiærapye«Ã yuktirna bhavati / [246|06-246|07] pÆrvÃcÃryà evamÃhu÷ / [246|07] yad d­«Âaæ yat pratyak«Åk­taæ cak«u«Ã / Órutaæ yac chrotreïa parataÓcÃkharitam / [246|08] mataæ yat svayaæ cintitam / vij¤Ãtaæ yat pratyÃtmapratisaæveditamadhigataæ cotpannam / [246|09] prasaÇgena ÓÃstraæ pravartayatÃm / ya÷ kÃyenÃnyathÃtvaæ prÃpyetsyÃnm­«ÃvÃda÷ / [246|10] syÃt / ata evocyate / "syiÃnna kÃyena parÃkrameta prÃïÃtipÃtÃvadyena ca sp­Óyeta / [246|11] syÃdvÃcà parÃkrameta syÃnna vÃcà parÃkrameta m­«ÃvÃdÃvadyena ca sp­Óyeta / [246|11-246|12] syÃt kÃyena parÃkrameta syÃnna kÃyena na vÃcà parÃkrakmeta ubhayÃvadyena ca sp­Óyeta / [246|13] syÃt ­ÓÅïÃæ mana÷prado«eïa po«adhanidarÓanaæ cÃtre"ti / [246|13-246|14] yadyubhayathà 'pi na parÃkrameta na cÃvij¤aptikÃstyavij¤apti÷ kÃmÃvacarÅ kathaæ tayo÷ karmapatha÷ siddhyati / [246|15] kartavyo 'tra yatna÷ / gato m­«ÃvÃda÷ / [246|16] ## [246|17] yat kli«Âacittasya pare«Ãæ bhedÃya vacanamaprÅtaye tat paiÓunyam / [246|17-246|18] arthabhij¤a iti vartate abhrÃntyeti ca / [246|19] ## [246|20] vacanat / kli«Âacittasyeti vartate / arthÃbhij¤e abhrÃntyeti ca / [246|20-246|22] yat kli«Âacittasya pare«ÃmapriyavacanamarthÃbhij¤e tatraiva ca yat vivak«itaæ tat pÃru«yam / [246|23] ## [246|24] vÃkyamityadhikÃro vartate / sarvaæ kli«Âaæ vacanaæ saæbhinnapralÃpa÷ / [246|24-246|25] saiva saæbhinnapralÃpità / [246|25] tadyogena hi saæbhinnapralÃpÅ bhavati / [247|01] ## [247|02] ato m­«ÃvÃdÃdikÃdvÃkkarmaïo yadanyat kli«Âaæ vacanaæ tatsaæbhinnapralÃpa ityapare / [247|03] ## [247|04] ## [247|05-247|06] tadyathà bhik«urmithyÃjÅvÅ lapanÃæ karoti raktÃÓca kecit gÃyanti nÃÂacye ca naÂÃ÷ pare«Ãæ ra¤janÃrthaæ pralapanti / [247|06] kukÓÃstrÃïi ca tadd­«Âayo 'pi gadanti / [247|06-247|07] evaæ paridevasaægaïikÃdikamapi yadanyanm­«ÃvÃdÃdibhya÷ kli«Âaæ vÃkkarma tatsaæbhinnapralÃpa÷ / [247|07-247|08] kathaæ cakravartikÃle gÅtaæ cÃsti na ca saæbhinnapralÃpa÷ / [247|08-247|09] nai«kramyopasaæhitÃni hi tadÃnÅæ giyante sma na grÃmyarasopasaæhitÃni / [247|09-247|10] tadÃpyÃvÃhavivÃhadyabhilÃpasadbhÃvÃdasti saæbhinnapralÃpo na karmapatha ityapare / [247|11] ## [247|12-247|13] aho vata yat pare«Ãæ tanmama syÃditi parasvebhyo yà vi«ameïÃnyÃyena sp­hà svÅkaranecchà balÃdvà copÃyÃdvà sà 'bhidhyà karmapatha÷ / [247|13-247|14] sarvaiva kÃmÃvacarÅ t­«ïÃbhidhyetyapare / [247|14-247|15] tathà hi nivaraïÃdhikÃre kÃmacchandamadhik­tyoktaæ sÆtre "so 'bhidhyÃæ loke prahÃye" tyevamÃdi / [247|15-247|16] yadyapi sarvÃbhidhyà natu sarvà karmapatha audÃrikadu«caritasaægrahÃdityapare / [247|16-247|17 mà bhÆccakravartinÃmapyuttarakauravÃnÃæ pÃbhidhyà karmapatha iti / [247|18] ## [247|19] sattve«u vidve«o vyÃpÃda÷ parapŬÃkÃraprav­tta÷ / [247|20] ## [247|21] ## [247|22] Óubhe cÃÓubhe ca karmaïi yà nÃstÅti d­«Âi÷ sà mithyÃd­«Âi÷ / [247|22-247|24] tadyathà "nÃsti dattaæ nÃstÅ«Âaæ nÃsti hutaæ nÃsti sucaritaæ nÃsti duÓcaritamityevamÃdi yÃvanna santi loke 'hanta" iti / [247|24-247|25] sai«Ã sÃkalyena karmaphalÃryÃpavÃdikà mithyÃd­«Âirbhavati / [247|25] ÃdimÃtraæ tu Óloke darÓitam / evaælak«aïà ete daÓa karmapathÃ÷ / [248|01] karmapathà iti ko'rtha÷ / [248|02] ## [248|03] abhidhyÃdayo hi traya÷ karmaïa÷ panthÃna iti karmapathÃ÷ / [248|03-248|04] tatsaæprayogiïÅ hi cetanà te«Ãæ vÃhena vahati te«Ãæ gatyà gacchati / [248|04] tadvaÓena tathÃbhisaæskaraïÃt / [248|04-248|06] sapta tu prÃïÃtipÃtÃdaya÷ karma ca kÃyavÃkkarmatvÃt karmaïaÓca panthÃna iti karmapathÃstatsamutthÃnacetanÃyÃstÃnadhi«ÂhÃya prav­tteriti / [248|06] karmapathÃÓcakarma ca karmapathÃÓceti karmapathÃ÷ / [248|07] asarÆpÃïÃmapyekaÓe«asiddhe÷ / [248|07-248|08] evamanabhidhyÃdaya÷ prÃïÃtipÃtaviratyÃdayaÓca j¤eyÃ÷ / [248|08-248|09] prayogap­«ÂÃni karmÃïi karmapathÃ÷ yasmÃttadarthaæ tanmÆlikà ca te«Ãæ prav­tti÷ / [248|09-248|09-] yathaudÃrikaæ ca grahaïÃdityuktaæ prÃk / [248|09-248|10] ye«Ãæ cotkar«Ãpakar«eïÃdhyÃtmikabÃhyÃnÃæ bhÃvÃnÃmutkar«Ãpakar«au loke bhavata÷ / [248|10-248|11] ye tarhi dÃr«ÂÃntikà abhidhyÃdÅneva manaskarmecchanti te«Ãæ te kathaæ karmapathÃ÷ / [248|11] ta eva hi pra«ÂavyÃ÷ / [248|12] api tu Óakyaæ vaktuæ karma ca te panthÃnaÓca sugatidurgatÅnÃmiti karmapathÃ÷ / [248|12-248|13] itaretarÃvÃhanÃdvà / [248|13-248|14] ya ete daÓÃkuÓalÃ÷ karmapathÃ÷ sarve ete kuÓalÃnÃæ karmaïÃæ samudÃcÃravirodhina÷ / [248|15] ## [248|16] kuÓalamÆlacchedastu mithyÃd­«Âyà bhavatyadhimÃtraparipÆrïayà / [248|16-248|17] yattarhi ÓÃstra uktaæ "katamÃnyadhimÃtrÃïyakuÓalamÆlÃni / [248|17-248|18] yairakuÓalamÆlai÷ kuÓalamÆlÃni samucchinatti kÃmavairÃgyaæ cÃnuprÃpnuvan yÃni tatprathamata upalikhatÅ"ti / [248|18-248|20] akuÓalamÆlÃdhyÃh­tatvÃt mithyÃd­«Âeste«veva tatkarmÃpadeÓa e«a kriyate tadyathÃgnireva grÃmaæ dahani caurÃstu tasyÃdhyÃhÃrakà iti caurairgrÃmo dagdha ityucyate / [248|21] katame«Ãæ kuÓalamÆlÃnÃæ samucchedo bhavati / [248|22] ## [248|23] kÃmÃvacarÃïi kuÓalamÆlÃni samuchidyante / [248|23-248|24] rÆpÃrÆpyÃvacarairasamanvÃgatatvÃt / [248|24] praj¤aptibhëyaæ tarhi kathaæ nÅyate / [248|24-248|25] "iyatà 'nena pudgalena traidhÃtukÃni kuÓalamÆlÃli samucchinnÃni bhavantÅ"ti / [248|25-249|01] tatprÃptidÆrÅkaraïamabhisaædhÃyaitaduktam / [249|01] saætatestadabhÃjanatvÃpÃdanÃt / [249|01-249|02] upapattipratilÃbhikÃnyeva ca samucchidyante / [249|02] prÃyogikebhya÷ pÆrvaæ parihÅïatvÃt / [249|02-249|03] kimÃlambanayà mithyÃd­«Âyà samucchidyante [249|04] ## [249|05-249|06] yà ca hetumapavadate nÃsti sucaritaæ nÃsti duÓcaritamiti yà ca phalaæ nÃsti sucaritaduÓcaritÃnÃæ karmaïÃæ phalavipÃka iti / [249|06-249|07] ÃnantaryavimuktimÃrgasthÃnÅye ete ityapare / [249|07-249|08] sÃsravÃlambanayaiva nÃnÃsravÃlambanayà sabhÃgadhÃtvÃlambanayaiva ca na visabhÃgadhÃtvÃlambanayà / [249|08] saæprayogamÃtrÃnuÓÃyitvena durbalatvÃdityeke / [249|08-249|09] evaæ tu varïayanti / [249|10] ## [249|11] navaprakÃrÃïyapi kuÓalamÆlÃni sak­tsamucchidyante / darÓanaprahÃtavyavadityeke / [249|11-249|12] evaæ tu varïayanti / [249|13] ## [249|14] navaprakÃrayà mithyÃd­«Âyà navaprakÃrÃïi kuÓalamÆlÃni samucchidyante / [249|14-249|15] bhÃvanà heyakleÓavat yÃvadadhimÃtrÃdhimÃtrayà m­dum­dÆnÅti / [249|15-249|16] evamayaæ grantha÷ pÃlito bhavati / [249|16] "katamÃnyaïusahagatÃni kuÓalamÆlÃni / Ãha / [249|16-249|18] yairakuÓalamÆlai÷ kuÓalÃni samucchinnÃni sarvapaÓcÃt vijahÃti yai÷ vikÅrïai÷ samucchinna kuÓalamÆla iti saækhyÃæ gacchatÅ"ti / [249|18] asya tarhi granthasya ko naya÷ / [249|18-249|19] "katamÃnyadhiæmÃtrÃdhimÃtrÃïyakuÓalamÆlÃni / [249|19-249|20] yairakukÓalamÆlai÷ kuÓalamÆlÃni samucchinattÅ"ti / [249|20] samÃptimetat saædhÃyoktam / tainiravaÓe«acchedÃt / [249|20-249|21] eko 'pi hi prakÃra ste«Ãmasamucchinna÷ sarve«Ãæ punarutpattau hetu÷ syÃditi / [249|21-249|22] darÓanamÃrgavadabhyutthÃnena cchinattÅtyeke / [249|22] evaæ tu varïayantyubhayatheti / [249|22-249|23] pÆrvaæ saævaraæ vijahÃti paÓcÃt kuÓalamÆlÃni samucchinattÅtyeke / [249|23] evaæ tu varïayanti / [249|23-249|24] yasya cittasya phalasaævarastattyÃgÃttasya tyÃga iti / [249|24] atha kuÓalamÆlÃni samucchidyante [249|25] ## [249|26] manu«ye«veva nÃpÃye«u / kli«ÂÃkli«Âayo÷ praj¤ayorad­¬hatvÃt / [249|26-249|27] na deve«u karmaphala pratyak«atvÃt / [249|27] tri«u dvÅpe«u nottarakurau / apÃpÃÓayatvÃt jambÆdvÅpa evetyapare / [249|28] te«Ãmayaæ grantho virudhyate / "jÃmbÆdvÅpaka÷ sarvÃlpaira«ÂÃbhirindriyai÷ samanvÃgata÷ / [250|01] evaæ pÆrvavidehako godÃnÅyaka" iti / tÃni puna÷ [250|02] ## [250|03] stri ca samucchinatti puru«aÓca mandacchandavÅryapraj¤atvÃt na strÅtyapare [250|03-250|04] ayaæ grantho virudhyeta [250|04-250|05] "ya÷ strÅndriyeïa samanvÃgato niyatamasÃva«ÂÃbhirindriyai÷ samanvÃgata" iti [250|05] te«Ãmapi t­«ïÃcarito na samucchinatti [250|05-250|06] calÃÓayatvÃt [250|06] kastarhi [250|07] ## [250|08] d­¬hagƬhapÃpÃÓayatvÃt ata eva na Óaï¬Ãdayast­«ïÃcarite pak«yatvÃt [250|08-250|09] ÃpÃyikavacca [250|09] kiæsvabhÃva÷ kuÓalamÆlasamuccheda÷ [250|10] ## [250|11] yadà hi kuÓalamÆlÃnÃæ prÃptirna punarutpadyate aprÃptirapyutpadyate / [250|11-250|12] tasminnasamanvÃgama utpanne samucchinnÃni kuÓalamÆlÃnyucyante / [250|12-250|13] te«Ãæ samucchinnÃnÃæ kathaæ puna÷ pratisaædhi÷ [250|14] ## [250|15] yadà 'sya hetuphale vicikitsà cotpadyate / a«Âid­«Âirvà samyak d­«Âirityartha÷ / [250|16] tadà puna÷ tatprÃptisamutpÃdÃt pratisaædhitÃni kuÓalamÆlÃnyucyante / [250|16-250|17] navaprakÃrÃïÃæ yugapat pratisaædhÃnaæ krameïa tu saæmukhÅbhÃva ÃrogyabalalÃbhavat / [250|17-250|18] sa punaste«Ãæ pratisaædhi÷ [250|19] ## [250|20] anyasyaiveha syÃdÃnantaryakÃriïastu neha syÃt / [250|20-250|22] tameva saædhÃyoktam "abhavyo'yaæ pudgalo d­«Âa eva dharme kuÓalamÆlÃni pratisaædhÃtuæ niyatamayaæ navakebhyaÓcyavamÃno và upapadyamÃno và kuÓalamÆlÃni pratisaædhÃsyati" iti / [250|22-250|24] upapadyamÃno 'ntarÃbhavasthaÓcyavamÃnaÓcyutyabhimukhastatra punaryo hetubalena samucchinatti sa cyavamÃna÷ pratisaædadhÃti ya÷ pratyayabalena sa upapadyamÃna÷ / [250|24-250|25] evaæ ya÷ svabalena parabalena / [250|25] punarÃha / [250|25-250|26] ya ÃÓayavipanna÷ samucchinatti sa d­«Âe dharme pratisaædadhÃti / [250|26] ya ÃÓayaprayogavipanna÷ sa bhedÃtkÃyasyeti / [250|26-251|01] evaæ yo d­«Âivipanno d­«Âi ÓÅlavipanna iti / [251|01] syÃtsamucchinna kuÓalamÆlo na mithyÃtvaniyata iti / [251|02] catu«koÂikam / prathamà koÂi÷ pÆraïÃdaya÷ / dvitÅyà 'jÃtaÓatru÷ / t­tÅyà devadatta÷ / [251|03] caturthyetÃnÃkÃrÃn sthÃpayitvà / [251|03-251|04] kuÓalamÆlasamucchedikÃyà mithyÃd­«ÂeravÅcau vipÃka÷ / [251|04] ÃnantaryakÃriïÃæ tu tatra và 'nyatra và narake / [251|05] karmapathaprasaÇga evÃyaæ vartate / [251|05-251|06] tatra vaktavyaæ katibhi÷ karmapathai÷ saha cetanà yugapadutpannà vartata iti / [251|07] ## [251|08] ## [251|09] ekena tÃvatsaha vartate / [251|09-251|10] vinà 'nyenÃbhidhyÃdisaæmukhÅbhÃve akli«Âacetaso và tatprayogeïa rÆpiïÃmanyatamani«ÂhÃgamane / [251|10] dvabhyÃæ saha vartate / [251|10-251|11] vyÃpannacittasya prÃïivadhe abhidhyÃvi«Âasya và 'dattÃdÃne kÃmamithyÃcÃre saæbhinnapralÃpe và / [251|12] tribhi÷ saha vartate / vyÃpannacittasya parakÅya prÃïimÃraïÃpaharaïe yugapat / [251|12-251|13] na tarhÅdÃnÅmadattÃdÃnasya lobhenaiva ni«Âà sidhyati / [251|13-251|14] ananyacittasya tatsamÃptau sa niyamo j¤eya÷ / [251|14-251|15] abhidhyÃdyÃvi«Âasya ca tatprayogeïa rÆpidvayani«ÂhÃgamane tribhireva / [251|15] caturbhi÷ saha vartate / [251|15-251|16] bhedÃbhiprÃyasyÃn­ta vacane paru«avacane và / [251|16] tatra himÃnasa eko bhavati vÃcikÃstraya÷ / [251|16-251|17] abhidhyÃdigatasya và tatprayogeïà nyarÆpitraya ni«ÂhÃgamane / [251|17] evaæ païca«aÂsaptabhiryo jayitavyà / [251|17-251|18] a«ÂÃbhi÷ saha vartate / [251|18] «aÂsu prayoggaæ k­tvà svayaæ kÃmabhithyÃcÃraæ kurvata÷ samaæ ni«ÂhÃgamane / [251|19] evaæ tÃvadakuÓalai÷ / [251|20] ## [251|21] kuÓalai÷ puna÷ karmapatharyÃvat daÓabhi÷ saha cetanà vartata ityutsargaæ k­tvà 'pavÃdaæ karoti [251|22] ## [251|23] ekenëÂÃbhi pa¤cabhiÓca karmapathai÷ saha na vartate / tatra dvÃbhyÃæ saha vartate / [251|23-252|01] kuÓale«u pa¤casu vij¤Ãne«u / [252|01] ÃrÆpyasamÃpattau ca k«ayÃnutpÃdaj¤Ãnayo÷ / [252|01-252|02] tribhi÷ samyagd­«Âisaæprayukte manovij¤Ãne / [252|02-252|03] caturbhirakuÓalÃvyÃk­tacittasyo pÃsakaÓrÃmaïerasaævarasamÃdÃne / [252|03] «a¬bhi÷ kuÓale«u pa¤ca«u vij¤ÃnakÃye«u tatsamÃdÃne / [252|03-252|04] saptabhi÷ kuÓale manovij¤Ãne tatsamÃdÃna eva akuÓalÃvyÃk­tacittasya ca bhik«usaævarasamÃdÃne / [252|05] navabhi÷ kuÓale«u pa¤ca«u vij¤Ãne«u / [252|05-252|06] tatsamÃdÃne k«ayÃnutpÃdaj¤Ãnasaæprayukte ca manovij¤Ãne tasminneva ca dhyÃnasaæg­hÅte / [252|06-252|07] daÓabhistato 'nyatra kuÓale manovij¤Ãne bhik«usaævarasamÃdÃna eva / [252|07-252|09] sarvà ca dhyÃnÃnÃsrava saævarasahavartinÅ cetanà 'nyatra k«ayÃnutpÃdaj¤ÃnÃbhyÃm saævaranirmuktena tvekenÃpi saha syÃdanya cittasyaikÃÇgaviratisamÃdÃne / [252|09-252|10] pa¤cëÂÃbhirapi syÃtkuÓale manovij¤Ãne dvipa¤cÃÇgasamÃdÃne yugapat / [252|11-252|12] kasyÃæ gatau kati karmapathà akuÓalà kuÓalà và saæmukhÅbhÃvata÷ samanvÃgamato và / [252|13] ## [252|14] ityete traya÷ karmapathà narake dvÃbhyÃæ saprakÃrÃbhyÃæ santi / [252|14-252|15] saæmukhÅbhÃvata÷ samanvÃgamabhÃvataÓca / [252|15] paridevanÃtsaæbhinnapralÃpa÷ / parasparaparitÃpanÃtpÃru«yaæ ruk«asaætÃnatayà / [252|16] parasparadve«ÃdvyÃpÃda÷ / [252|17] ## [252|18] na saæmukhÅbhÃvata÷ / ra¤janÅyavastvabhÃvÃtkarmaphalapratyak«atvÃcca / [252|18-252|19] karmak«ayeïa maraïÃnna prÃïÃtipÃta÷ / [252|19-252|20] dravyastrÅparigrahÃbhÃvÃnnadattÃdÃnakÃmamithyÃcÃrau prayojanÃbhÃvÃnna m­«ÃvÃda÷ / [252|20] ata eva na paiÓunyaæ nityabhinnatvÃcca / [252|21] ## [252|22] samanvÃgamata iti vartate / abhidhyÃvyÃpÃdamithyÃd­«Âayo na saæmukhÅbhÃvata÷ / [252|23-252|24] amamÃparigrahatvÃt snigdha saætÃnatvÃdÃghÃtavastvabhÃvÃdapÃpÃÓayatvÃcca / [252|25] ## [252|26] asaæbhinnapralÃpa÷ saæmukhÅbhÃvato 'pyasti / te hi kli«ÂacittÃ÷ kadÃcit gÃyanti / [253|01] apÃpÃÓayatvÃt na prÃïatipÃtÃdaya÷ / [253|01-253|02] niyatÃyu«katvÃddravyastrÅparigrahÃbhÃvÃt prayojanÃbhÃvÃcca / [253|02] kathame«Ãmabrahmacaryam / [253|02-253|03] te khalu yayà striyà sÃrdhaæ rantukÃmà bhavanti tÃæ bÃhau g­hÅtvà v­k«amÆlamupasarpanti / [253|03-253|04] gamyà cet v­k«aÓchÃdayati tÃæ te gacchanti / [253|04] agamyà cenna chÃdayati tÃæ te na gacchanti / [253|05] ## [253|06] svayamapÅti vartate / [253|06-253|07] narakottarakurubhyÃmanyatra kÃmadhÃtau daÓÃkuÓalÃ÷ karmapathÃ÷ saæmukhÅbhÃvato 'pi vidyante / [253|07] tiryakpretadeve«vasaævaranirmuktÃ÷ / [253|07-253|08] manu«ye«vasaævarasaæg­hÅtà api / [253|08] yadyapi devo devaæ na mÃrayati anyagatisthaæ tu mÃrayati / [253|08-253|09] devà api ÓiromadhyacchedÃt bhriyanta ityapare / [253|09] uktà aÓubhÃ÷ / [253|10] #<ÓubhÃstrayastu sarvatra saæmukhÅbhÃva lÃbhata÷ // VAkK_4.83 //># [253|11-253|12] pa¤casu gati«u traidhÃtuke sarvatrÃnabhidhyà 'vyÃpÃdasamyagd­«Âya÷ saæmukhÅbhÃvata÷ samanvÃgamataÓca vidyante / [253|13] #<ÃrupyÃsaæj¤isattve«u lÃbhata÷ sapta ># [253|14] kÃyikavÃcikÃ÷ sapta kuÓalà ÃrÆpye«vasaæj¤isattve«u samanvÃgamata eva / [253|14-253|16] ÃrÆpyoopapannÃnÃmÃryÃïÃmatÅtÃnÃgatÃnÃsravasaævarasamanvÃgamÃt / [253|16] asaæj¤isattvÃnÃæ ca dhyÃnasaævarasamanvÃgamÃt / [253|16-253|17] yadbhÆmyà ÓrayamÃryeïÃnÃsravaæ ÓÅlamutpÃditaæ nirodhitaæ bhavati tenÃrÆpye«vatÅtena samanvÃgato bhavati / [253|18] pa¤ca bhÆmyÃÓrayeïa tvanÃgatena / [253|19] #<Óe«ite /># [253|20] ## [253|21] Óesa÷ k­ta÷ Óe«ita÷ / yo 'nyo dhÃtu÷ Óe«ito gatirvà / [253|21-253|22] tatraite sapta kuÓalÃ÷ karmapathÃ÷ saæmukhÅbhÃvato 'pi saævidyante 'nyatra narakottarakurubhya÷ / [253|22-253|23] te punastiryakprete«u saævaranirmuktà rÆpadhÃtau tu saævarasaæg­hÅtà anyatrobhayathà / [253|23-253|24] ta ete daÓÃkuÓalÃ÷ karmapathÃ÷ kuÓalÃÓca [253|25] ## [253|26] akuÓalaistÃvatsarvairevÃsevitabhÃvitabahulÅk­tai÷ narake«rapapadyate / tade«Ãæ vipÃkaphalam / [254|01-254|05] sa ceditthaæ tvamÃgacchati manu«yÃïÃæ sabhÃgatÃæ praïÃtipÃtenÃlpÃyurbhavati adattÃdÃnena bhogavyasanÅ bhavatikÃmamithyÃcÃrena sa saæpannadÃra÷ m­«ÃvÃdenÃbhyÃkhyÃnabahula÷ paiÓunyena mitrabhedo 'sya bhavati pÃru«yeïÃmanoj¤aÓabdaÓravaïaæ saæbhinnapralÃpenÃnÃdeyavÃkya÷ abhidhyayà tÅvrarÃga÷ vyÃpÃdena tÅvradve«a÷ mithyÃd­«Âyà tÅvramoha÷ / [254|05] tasyà mohabhÆyastvÃt / idame«Ãæ ni÷«yandaphalam / [254|05-254|06] alpamapyÃyurmanu«ye«u kuÓalaphalam / [254|06] tat kathaæ prÃïÃtipÃtasya ni÷«yandaphalaæ bhavati / [254|06-254|07] nocyate tadevÃyustasya phalam [254|07] kiæ tarhi / tenÃlpÃyurbhavatÅti / [254|07-254|08] ato 'ntarÃyahetu÷ prÃïÃti pÃtastasyÃyu«o bhavatÅti veditavyam / [254|08-254|09] prÃïÃtÅpÃtenÃtyÃsevitena bÃhyà bhÃvà alpaujaso bhavantÅti / [254|09-254|12] adattÃdÃnenÃÓanirajobahulÃ÷ kÃmamithyÃcÃreïa rajo 'vakÅrïÃ÷ m­«ÃvÃdena durgandhÃ÷ paiÓunyenotkÆlanikÆlÃ÷ pÃru«yeïoparajÃÇgalà pratiku«ÂÃ÷ pÃpabhÆmaya÷ saæbhinnapralÃpena vi«amartupariïÃmÃ÷ abhidhyayà Óu«kaphalÃ÷ vyÃpÃdena kaÂukaphalà mithyÃd­«Âyà 'lpaphalà aphalà và / [254|12] idame«Ãmadhipatiphalam / [254|13] kiæ tenaiva karmaïà 'yamihÃlpÃyurbhavatyathÃnyena / tenevetyeke / [254|13-254|14] tadvipÃkaphalamidaæ ni«yandaphalamiti / [254|14] tatra prayogeïeha maulelnetyeke / [254|14-254|15] pare saparivÃragrahaïÃttu prÃïÃtipÃtenetyuktamiti / [254|15] yadapyetanni÷«yandaphalamuktaæ naitaddvayamativartate vipÃkaphalamadhipatiphalaæ ca / [254|16] sÃd­ÓyaviÓe«Ãttu tathoktam / [254|16-254|17] kiæ puna÷ kÃraïame«Ãæ karmapathÃnÃmetattrividhaphalamabhinivartate / [254|17-254|18] prÃïÃtipÃtaæ hi tÃvatkurvatà mÃryamÃïasya du÷khamutpÃditaæ mÃritamojo nÃÓimato 'sya [254|19] ## [254|20] parasya du÷khanÃdvipÃkaphalena narake du÷khito bhavati / [254|20-254|21] mÃraïanni÷«yandaphalenÃlpÃyurbhavati / [254|21] ojonÃÓanÃdadhipati phalenÃlpaujaso bÃhyà au«adhayo bhavanti / [254|23] evamanye«vapi yojyam / [254|23-254|24] evaæ kuÓalÃnÃmapi karmapathÃnÃæ phalatrayaæ veditavyam prÃïÃtipÃtaviratyà Ãsevitayà bhÃvitayà bahulÅk­tayà deve«upapadyate / [254|24-254|25] sa ceditthantvamÃgacchati manu«yÃïÃæ sabhÃgatÃæ dÅrghÃyurbhavatÅtyakuÓalaviparyayeïa sarvaæ yojayitavyam / [254|25-254|26] yadbhagavatà "mithyÃvÃæimathyÃkarmÃnto mithyÃjÅva" ityuktaæ ko 'yamanyastÃbhyÃæ mithyÃjÅva÷ / [254|26] nÃyamanyo 'sti / tadeva tu [255|01] ## [255|02] dve«amohajau tu kÃyavÃkkarmÃntau / sa cai«a tÃbhyÃæ [255|03] ## [255|04] ## [255|05] hÃrÅ hi lobhadharma÷ / tatsamutthÃt karmaïaÓcittaæ na surak«yam / [255|05-255|06] ata ÃjÅvo du÷khaÓodha ityÃdarotpÃdanÃrthaæ tatrÃsau p­thagnirdi«Âa÷ / [255|06] Ãha cÃtra [255|07-255|08] "du÷Óodhà g­hiïÃæ d­«Âirnityaæ vividhad­«Âinà / ÃjÅvo bhik«uïà caiva pare«vÃyattad­«Âine"ti // [255|09] ## [255|10] yo manyate jÅvitpari«kÃralobhotthameva kÃyavÃkkarma mithyÃjÅvonÃnyat / [255|10-255|11] nahyÃtmaratinimittaæ n­ttagÅtÃdi ÃjÅvayoga iti tat [255|12] ## [255|13] ÓÅlaskandhikÃyÃæ hi bhagavatà hastiyuddha darÓanÃdÅnyapi mithyÃjÅve nyastÃni / [255|14] kiæ kÃraïam / mithyavi«ayaparibhogÃt / gatametat / [254|15] yÃni pÆrvaæ pa¤ca phalÃnyuktÃni te«Ãæ katamat karma katibhi÷ phalai÷ prahÃïam / [255|16] ## [255|17] prahÃïÃrthaæ mÃrga÷ prahÅyante và 'nena kleÓà iti prahÃïamÃrga÷ ÃnantaryamÃrga÷ / [255|18] tasminsÃsrave yat karma tat pa¤cabhi÷ phalai÷ saphalam / [255|18-255|19] tasya hi vipÃkaphalaæ svabhÆmÃvi«Âo vipÃka÷ / [255|19] ni÷«yandaphalaæ samÃdhijà uttare sad­Óà dharmÃ÷ / [255|19-255|20] visaæyogaphalaæ visaæyoga eva / [255|20] yattat prahÃïam / [255|20-255|21] puru«akÃraphalaæ tadÃk­«Âà dharmastadyathà 'dhimuktimÃrgastatsahabhuvaÓca / [255|21] yaccÃnÃgataæ bhÃvyate tacca prahÃïam / [255|21-255|22] adhipatiphalaæ svabhÃvÃdanye sarvasaæskÃrÃ÷ pÆrvotpannavarjyÃ÷ / [255|23] ## [255|24] anÃsrave prahÃïamÃrge yatkarma taccaturbhi÷ phalai÷ saphalaæ vipÃkaphalaæ hitvà / [255|25] ## [256|01-256|02] yaccÃnyat prahÃïamÃrgÃtsÃsravaæ kuÓalaæ karmaæ yaccÃkuÓalaæ tadapi caturbhirvisaæyogaphalaæ hitvà / [256|03] ## [256|04] prahÃïamÃrgÃdanyadanÃsravaæ karma avyÃk­taæ ca karma tribhirvipÃkavisaæyogaphale hitvà / [256|05] ## [256|06] anukramamiti paÓcÃdvak«yati / [256|06-256|07] kuÓalsya karmaïa÷ kuÓalà dharmÃÓcatvÃri phalÃni vipÃkaphalaæ hitvà / [256|07] akuÓalà dve puru«akÃrÃdhipatiphale / [256|07-256|08] avyÃk­tà strÅïi ni÷«yandavisaæyogaphale hitvà / [256|08] ## [256|10] yathÃkramamityartha÷ / akuÓalasya karmaïa÷ kuÓalà dharmà dve puru«akÃrÃdhipatiphale / [256|11] akuÓalÃstrÅïi vipÃkavisaæyogaphale hitvà / [256|11-256|12] avyÃk­tÃÓcatvÃri visaæyogaphalaæ hitvà / [256|12-256|13] avyÃk­te hi satkÃyÃntagrÃhad­«ÂÅ akuÓalÃnÃæ sarvatragÃïÃæ du÷khadarÓana heyÃnÃæ ca ni÷«yandaphalam / [256|14] ## [256|15] avyÃk­tasya karmaïa÷ kuÓalà dharmà dve puru«akÃrÃdhipatiphalel / [256|15-256|16] akuÓalÃ÷ trÅïi vipÃkavisaæyogaphale hitvà / [256|16-256|17] akuÓalà hi du÷khadarÓanÃdiheyà avyÃk­tayord­«Âyoni÷r«yandaphalam / [256|17] avyÃk­tà dharmà etÃnyeva trÅïi / [256|18] ## [256|19] sarva iti traiyadhvikÃ÷ / [256|19-256|20] atÅtasya karmaïastraiyadvikÃ÷ dharmÃÓcatvÃri phalÃni / [256|20] visaæyogaphalalæ hitvà / [256|21] ## [256|22] pratyutpannasyÃpi karmaïo 'nÃgatà dharmÃÓcatvÃti phalÃnyetÃnyeva / [256|23] ## [256|24] pratyutpannà dharmÃ÷ pratyupannasya dve puru«akÃrÃdhipatiphale / [256|25] ## [257|01] anÃgatasyÃnÃgatÃni trÅïi phalÃni / ni÷«yandavisaæyogaphale hitvà / [257|02] ## [257|03] svabhÆmikasya karmaïa÷ svabhÆmikà dharmÃÓcatvÃri phalÃni visaæyogaphalaæ hitvà / [257|04] ## [257|05] anyabhÆmikà dharmà anÃsravÃÓcet trÅïi phalÃni / vipÃkavisaæyogaphale hitvà / [257|06] dhÃtvapatitatvÃt / sÃsravÃÓcet dve puru«akÃrÃdhipatiphale / [257|07] #<Óaik«asya trÅïi Óaik«ÃdyÃ÷ ># [257|08] Óaik«asya karmaïa÷ Óaik«Ã dharmÃstrÅïi phalÃni vipÃkavisaæyogaphale hitvà / [257|08-257|09] aÓaik«Ã apyevam / [257|09] naivaÓaik«ÃnÃÓaik«Ã api vipÃkani÷«yandaphale hitvà / [257|10] ## [257|11] ## [257|12] aÓaik«asya karmaïa÷ Óaik«Ã dharmÃ÷ ekamadhipatiphalam / [257|12-257|13] aÓaik«ÃstrÅïi vipÃkavisaæyogaphale hitvà / [257|13] naivaÓaik«ÃnÃÓaik«Ã dve puru«akÃrÃdhipatiphale / [257|14] ## [257|15-257|16] Óaik«ÃÓaik«ÃbhyÃmanyasya karmaïo naivaÓaik«ÃnÃÓaik«asya Óaik«Ã dharmà dve puru«akÃrÃdhipatiphale / [257|16] aÓaik«Ã apyevam / naivaÓaik«ÃnÃÓaik«Ã÷ pa¤ca phalÃni / [257|17] ## [257|18] darÓanaheyasya karmaïodarÓanaheyà dharmÃstrÅïi phalÃni vipÃkavisaæyogaphalehitvà / [257|19] bhÃvanÃheyÃÓcatvÃri visaæyogaphalaæ hitvà / apraheyà ekamadhipatiphalam / [257|20] ## [257|21] bhÃvanÃheyasya karmaïo darÓanaheyà dharmà dve puru«akÃrÃdhipatiphale / [257|21-257|22] bhÃvanÃheyÃÓcatvÃri visaæyogaphalaæ muktvà / [257|22] apraheyÃstrÅïi vipÃkani÷«yandaphale muktvà / [257|23] ## [257|24] apraheyasya karmaïo darÓanaheyà dharmà ekamadhipatiphalam / [257|24-258|01] bhÃvanÃheyà dve puru«akÃrÃdhipatiphale / [258|01] apraheyÃÓcatvÃri vipÃkaphalaæ muktvà / [258|01-258|02] punaryathÃkramagrahaïamÃdyantavanmadhye 'pi j¤ÃpanÃrtham / [258|02] e«a hi peyÃladharma÷ / [258|03] karmanirdeÓaprasaÇgenedamapi paripraÓnyate / [258|03-258|04] ÓÃstre«u ayogavihitaæ yogavihitam, naivayogavihitaæ nÃyogavihitaæ ca karmoktam / [258|04] tasya kiæ lak«aïam / [258|05] ## [258|06] kli«Âaæ karmÃyogavihitamayoniÓomanaskÃrasaæbhÆtatvÃdityeke / [258|07] vidhibhra«ÂamapÅtyapare / [258|07-258|08] yena yathà gantavyaæ sthÃtavyaæ bhoktavyaæ pravicaritavyamityevamÃdi / [258|08] taccÃnyathà vidadhÃti / tadayuktavidhÃnÃdayogavihitamiti / [258|08-258|09] kuÓalaæ karmaæ yogavihitamavidhibhra«Âaæ cetyapare / [258|09] ubhÃbhyÃmanyannobhayathà / [258|09-258|10] naivayogavihitaæ nÃyogavihitam / [258|11] kimekaæ karma ekameva janmÃk«ipati atha naikamapi / [258|11-258|12] tathà kimekamapi karmaikaæ janmÃk«ipatyathÃnekam / [258|12] e«a hi siddhÃnta÷ / [258|13] ## [258|14] ekameva janmÃk«ipatyekameva ca karma nÃnekaæ janmeti nikÃyasabhÃgasyÃkhyà / [258|14-258|15] tatra hi labdhe jÃta ityucyate / [258|15-258|16] yattarhi sthavirÃniruddhenoktaæ "so 'haæ tasyaikapiï¬apÃtasya vipÃkena saptak­tvastrayastriæÓe«u deve«Æpapanno yÃvadetahyrÃdye ÓÃkyakule jÃta" iti / [258|17] tena hyasau sam­dviæ labdvà jÃtismara÷ punaranyat puïyaæ k­tavÃn / [258|17-258|18] tata utthÃnaæ darÓayati sma / [258|18-258|19] yathà manu«yo dÅnÃrottho 'nena sahasraæ nirviÓyÃha ekena dÅnÃreïÃhamaita dÅÓvaryaæ prÃpta iti / [258|19] apare tvÃhu÷ / [258|19-258|20] tasya taæ piï¬apÃtamadhi«ÂhÃnaæ k­tvà dÃnacetanÃnÃæ pravÃho mahÃnutpanna÷ kayÃcit ki¤citphalaæ parig­hÅtamiti / [258|20-258|21] anekenÃpyekamÃk«ipyate mà bhÆt khaï¬aÓo nikÃyasabhÃgasyÃk«epa iti / [258|22] ekena tu karmaïà kli«Âasya nikÃyasabhÃgasye«yate karma / [258|23] ## [258|24] yathà citrakara ekayà vartyà rÆpamÃlikhya vahvÅbhi÷ paripÆrayati / [258|24-258|26] tathà hi tulye mÃnu«ye kaÓcit sakalendriyÃÇgapratyaÇgo bhavativarïak­tipramÃïabalasaæpadà vibhrÃjamÃna÷ kaÓcide«Ãæ kenacidvikala÷ / [258|26] na ca kevalaæ karmaivÃk«epakaæ janmana÷ / kiæ tarhi / [258|27] anyadapi savipÃkam / sarvathà tu [259|01] ## [259|02] avipÃkÃbhyÃmapyacittasamÃpattibhyÃæ nikÃyasabhÃgo nÃk«ipyate / [259|02-259|03] karmÃsahabhÆtatvÃt / [259|03] prÃptibhiÓca karmaïo 'nekaphalatvÃt / [259|04] triïyÃvaraïÃnyuktÃni bhagavatà / karmÃvaraïaæ kleÓÃvaraïaæ vipÃkÃvaraïaæ ca / [259|04-259|05] te«Ãæ ka÷ svabhÃva÷ / [259|06-259|07] #<ÃnantaryÃïi karmÃïi tÅvrakleÓo 'tha durgati÷ / kauravÃsaæj¤isattvÃÓca matamÃvaraïatrayam // VAkK_4.96 //># [259|08] pa¤cÃnantaryÃïi karmÃvaraïam / [259|08-259|09] tadyathà mÃt­vadha÷ pit­vadho 'rhadvadha÷ saæghabheda÷ tathÃgataÓrÅre du«ÂacittarudhirotpÃdanam / [259|09] tÅvrakleÓatà kleÓÃvaraïam / dvividho hi kleÓa÷ / [259|10] tivraÓca ya abhik«ïika÷ tÅk«ïaÓca yo 'dhimÃtra÷ / tatra yastÅvra÷ sa Ãvaraïam / [259|11] yathà ÓaïÂhÃdÅnÃm / [259|11-259|12] Óakto hyadhimatravego 'pi kleÓa÷ kÃdÃcitko nihantuæ natu samÆho 'pyÃjasrika÷ / [259|12-259|13] Ãjasrike he kleÓe tannirghÃtÃya parÃkramakÃlaæ na labhate / [259|13] tasya m­duæ pratÅtya madhya upajÃyate / madhyaæ pratÅtyÃdhimÃtra÷ / [259|14-259|15] tasmÃt evÃvaraïaæ trividhà durgati÷ vipÃkÃvaraïaæ sugateÓca pradeÓa÷ auttarakauravà asaæj¤isattvÃÓca / [259|15] kasyaitÃnyÃvaraïÃni / [259|15-259|17] ÃryamÃrgasyÃryamÃrgaprÃyogikÃïÃæ ca kuÓalamÆlÃnÃm anyÃnyapi hyapÃyÃdiniyatÃni aï¬ajasaæsvedajastrÅtvëÂamabhavayatÃni karmÃïi vaktavyÃni syu÷ / [259|17-259|19] yÃnyeva tu pa¤cabhi÷kÃraïai÷ sudarÓakÃni paj¤akÃni adhi«ÂhÃnata÷ phalato gatita÷ upapattita÷ pudgalataÓca tÃnyevoktÃni nÃnyÃni / [259|19] kleÓÃvaraïaæ cai«Ãæ sarvajaghanyam / tata÷ karmÃvaraïam / [259|19-259|20] tÃmyÃæ hi dvitÅye 'pi janmanyacikitso bhavatyuttarottarÃvÃhanÃditi vaibhëikÃ÷ / [259|21] ÃnantaryÃïÅti ko 'rtha÷ / [259|21-259|22] nÃntarÃyituæ ÓakyÃni vipÃkaæ prati janmÃntaraphalena karmÃntareïetyÃnantaryÃïi / [259|22] na tiraskartumityartha÷ / [259|22-259|23] na và tatkÃriïa÷ pudgalasyetaÓcyutasyÃntaramasti narakopapattigamanaæ pratÅtyanantara÷ / [259|23] tadbhÃva Ãnantaryam / [259|24] yasya dharmasya yogÃtso 'nantaro bhavati / ÓrÃmaïyavat / [259|25] athai«ÃmÃvaraïÃnÃæ katamat kasyÃæ gatau veditavyam / ekÃntena tÃvat [260|01] ## [260|02] nottarakurau nÃnyÃsu gati«u / kuta evÃnyatra dhÃtau / tet«vapi stripuru«ÃïÃmeva / [260|03] #<Óaï¬Ã dÅnÃæ tu ne«yate /># [260|04] kiæ kÃraïaæ / tadevÃsaævarÃbhÃve kÃraïamuddi«Âam / api ca [260|05] ## [260|06] yathÃkramaæ mÃtÃpitroste«Ãæ ca / alpopakÃrau kilai«Ãæ mÃtÃpitarau / [260|06-260|07] vikalÃtmabhÃvÃdhipatitvÃdalpasnehatvÃcca / [260|07-260|08] te«Ãmapi na tÅvraæ hyapatrÃpyaæ mÃtÃpitrorantike pratyupasthitaæ yadvipÃdanÃdÃnantaryeïa sp­Óyeran / [260|08] ata eva tiryavapretÃnÃmapi ne«yate / [260|09] paÂubuddhÅnÃæ syÃdaÓvÃjÃneyavaditi bhadanta÷ / [260|09-260|10] manu«yasyÃpyamÃnu«au mÃtÃpitarau mÃrayato na syÃdÃnantaryam // [260|10] uktaæ karmÃvaraïam // [260|11] #<Óe«e gati«u pa¤casu // VAkK_4.97 //># [260|12] ke puna÷ Óe«e / kleÓavipÃkÃvaraïe / manu«ye«u vipÃkÃvaraïam / [260|12-260|13] kauravà deve«vasaæj¤isattvÃ÷ / [260|13] kiæsvabhÃvÃnyÃnantaryÃïi / [260|13-260|14] catvÃri kÃyakarma ekaæ vÃkkarma trÅïi prÃïÃtipÃta ekaæ m­«ÃvÃda÷ ekaæ prÃïÃtipÃtaprayoga÷ / [260|14-260|15] anupakramadharmÃïo hi tathÃgatÃ÷ / [260|15] hetau phalopacÃrÃtsaæghabheda Ãnantaryamuktam / [260|15-260|16] bhidyate và 'neneti k­tvà / [260|17] saæghabhedastvasÃmagrÅsvabhÃvo viprayuktaka÷ / [260|18] akli«ÂÃvyÃk­to dharma÷ [260|19] asÃmagrÅ nÃna cittaviprayukta÷ saæskÃro 'niv­tÃvyÃk­ta÷ saæghabheda÷ / [260|19-260|20] sa kimÃnantaryaæ bhavi«yati naiva ca tena bhettà samanvÃgata÷ / [260|20] kiæ tarhi / [260|21] ## [260|22] yo hi bhinnastasya bhedo na bhettu÷ / atha bhettà kena samanvÃgata÷ / [260|23] ## [260|24] saæghabhedÃvadyena bhettà samanvÃgata÷ / tat punarm­«ÃvÃda÷ / [260|24-260|25] sa puna÷ saæghabhedasahaje vÃgvij¤aptyavij¤aptÅ / [260|25] sa ca tenÃvadyena samanvÃgato bhettà / [261|01] ## [261|02] antarakalpamavÅcau mahÃnarake vipacyate / anyaistu nÃvaÓyamavÅcau / [261|02-261|03] atha yena bahunyÃnantaryÃïi k­tÃni bhavanti anantarameva tÃni vipacyante / [261|03-261|04] kiæ tu taistasya bhavati / [261|05] ## [261|06-261|07] sahi bhÆyobhirÃnantaryaistasminnavÅcau ghanataraæ sukumÃrataraæ cÃÓrayaæ labhate kÃraïÃÓca bahutarÃstÅvratarÃÓca yena dvitricatu«pa¤caguïÃæ vedanÃæ vedayate / [261|07-261|08] ka÷ punare«a saæghaæ bhanatti / [261|09] ## [261|10] bhik«urbhinatti na g­hÅ na bhik«uïyÃdaya÷ / sa ca d­«Âicarita eva na t­«ïÃcarita÷ / [261|11] ­tastho na bhinnav­ttastasyÃnÃdeyavÃkyatvÃt / kva bhinatti / [261|12] atra bhagavÃn saænihitastata÷ / [261|13] ## [261|14] nahi ÓÃstureva saænidhau Óakyo bhettum / tathÃgatÃnÃæ du«prasahatvÃdÃdeyavÃkyatvÃcca / [261|15] kÃn bhinatti / [261|16] ## [261|17] p­thagjanÃneva nÃryÃn pratyak«adharmatvÃt / tÃnapi na k«ÃntilÃbhina ityapare / [261|17-261|18] kiyatà bhinna÷ saægho bhavati / [261|19] #<ÓÃst­mÃrgÃntarak«Ãntau bhinna÷ ># [261|20-261|21] yadà tebhyastathÃgatÃdanya÷ ÓÃstà k«amate tadupadi«ÂÃcca mÃrgÃdanyo mÃrga iyatà bhinna÷ saægho vaktavya÷ / [261|21] kiyantaæ kÃlaæ bhinna Ãste / tÃmeva rÃtriæ [261|22] ## [261|23] aparyu«ita eva hi saæghabhede saægho 'vaÓyaæ pratisaædhÅyate / yo 'yaæ saæghabheda ukta÷ [261|24] ## [261|25] dharmacakraæ hi tadà bhagavato bhinnaæ bhavati / mÃrgaprav­ttivi«ÂhÃpanÃt / [261|25-261|26] ata eva cakrÃdaÓcocyate saæghabhedaÓca / [261|26] kva punaÓcakrabhedo bhavati / [262|01] ## [262|02] nÃnye«u dvÅpe«u / katibhirbhik«ubhi÷ / [262|03] ## [262|04] navÃdiæ k­tvà / pareïÃniyama÷ / a«Âau bhik«aya÷ saægho bhavati / navamo bhettà / [262|04-262|05] avaÓyaæ hi saæghena dvayo÷pak«ayo÷ sthÃtavyam / [262|05] evaæ bhinno bhavati / [262|05-262|06] anyastu saæghabheda÷ karmabhedÃd bhavati / [262|06] yadyekasÅmÃyÃæ vyagrÃ÷ karma kurvanti / sa cai«a [262|07] karmabhedastri«u dvÅpe«u [262|08] ye«veva ÓÃsanam / katibhirbhik«ubhi÷ [262|09] ## [262|10] cakrabhedastu «aÂsu kÃle«u na bhavati / katame«u / [262|11-262|12] #<ÃdÃvante 'rbudÃt pÆrvaæ yugÃccoparate munau / sÅmÃyÃæ cÃpyabaddhÃyÃæ cakrabhedo na jÃyate // VAkK_4.102 //># [262|13] ÃdÃvacirapravartite dharmacakre / ante parinirvÃïakÃle bhagavata÷ / [262|13-262|14] etayorhi dvayoravasthayo÷ saægha ekaraso bhavati / [262|14-262|15] madhye 'pyarbudÃt pÆrvaæ na bhidyate yÃvacchÃsane ÓÅlÃrbudaæ d­«Âyarbudaæ ca notpannaæ bhavati / [262|15-262|16] yugÃcca pÆrvaæ na bhidyate yÃvacchrÃvakÃgrayugaæ notpannaæ bhavati / [262|16] bhinnanyÃyaparivÃsÃttena ca pratisaædhÃnÅyatvÃt / [262|16-262|17] uparate munau ÓÃstari parinirv­te pratidvandvÃbhÃvÃt / [262|17-262|18] sÅmÃyÃmabaddhÃyÃæ yÃvat sÅmà na baddhà bhavati / [262|18-262|19] ekasÅmÃyÃæ hi pak«advayÃvasthÃnÃtsaæghabheda itye«u kÃlesu cakrabhedona bhavati / [262|19] na ca puna÷ sarve«Ãæ baddhÃnÃæ cakrabheda÷ / karmÃdhÅnatvÃt / [262|20] kasmÃt mÃt­vadhÃdi«vÃnantaryaæ nÃnyatra / [262|21] ## [262|22] mÃtÃpit­vadhe tÃvadupakÃriïo nirÃkaraïÃt / kathaæ tÃvupakÃriïau / [262|22-262|23] ÃtmabhÃvasya tatprabhavatvÃt / [262|23] kiæ tayornirÃkaraïam / parityÃga÷ / guïak«etratvÃdarhadvadhÃd Ãnantaryam / [262|24-262|25] yadi punarmÃturvya¤janaæ pariv­ttaæ syÃt piturvà tatraikasminnÃmnÃyo [263|01] ## [263|02] ata evocyate "syÃt puru«aæ jÅvitÃdvacyaparopayenna pitaraæ nÃrhantam / [263|02-263|03] ÃnantaryÃvadyena ca sp­Óyeta / [263|03] syÃnmÃturvya¤janaæ pariv­ttaæ syÃditi / [263|03-263|04] syÃt strÅæ jÅvitÃdvyaparopayenna mÃtaraæ nÃrhantÅm ÃnantaryÃvadyena ca sp­Óyeta / [263|04-263|05] syÃt piturvya¤janaæ pariv­ttaæ syÃdi"ti / [263|05] anyasyÃ÷ striyÃ÷ kalalaæ prasrutamanyayà yonyà pÅtam / [263|05-263|06] katarà tasya mÃtà yÃæ ghnata÷ syÃdÃnantaryam / [263|07] ## [263|08] yasyÃ÷ ÓoïitÃdasÃvudbhÆta÷ sattva÷ sà 'sya mÃtà dvitÅyà tu sarvak­tye«vavalokyà / [263|09] sà hyÃpÃyikà po«ikà saævardhikà ca / [263|09-263|10] yadi mÃtari prayogaæ k­tvà 'nyÃæ mÃrayenna syÃdÃnantaryam / [263|10] amÃt­prayogeïa mÃrayettathÃpi na syÃt / [263|10-263|11] ma¤catalÃvalÅnamÃt­mÃraïaæ cÃtrodÃhÃrya dhÃvakasya ca putreïa masaka prayogeïa piturmÃraïaæ ca / [263|11-263|12] ekena prahÃreïa mÃtaramanyÃæ ca mÃrayato dve avij¤aptÅ bhavata÷ / [263|12] vij¤aptistvÃnantaryameva / [263|13] tasya karmaïo balÅyastvÃt / paramÃïusaæcitatvÃdvij¤aptirapi dvidheti bhadantagho«aka÷ / [263|14-263|15] anarhatsaæj¤ayà 'pi arhadghÃte bhavatyÃnantaryam aham hanmÅtyÃÓrayÃvadhÃraïÃt / [263|15] ya÷ pitaramarhantaæ hiæsyÃttasyÃpyekameva syÃdÃnantaryamÃÓrayaikatvÃt / [263|16] idamavadÃnaæ kathaæ nÅyate "gaccha Óikhaï¬inaæ brÆhi dve Ãnantarye bhavatà k­te / [263|16-263|17] yacca pità jÅvitÃdvyaparopito yaccÃrhanni"ti / [263|17] dvÃbhyÃæ kÃraïÃbhyÃmiti vaktavyam / [263|18] dvÃbhyÃæ và mukhÃbhyÃæ paribhëita÷ / [263|18-263|19] kimavaÓyaæ tathÃgatasyÃsti kuÂu«ÂacittarudhirotpÃdanÃdÃnantaryam / [263|19] vadhÃbhiprÃyasya syÃt / [263|20] ## [263|21] yadi tìanÃbhitrÃya utpÃdayenna syÃt / yadyanarhati praharetsa ca prahÃrÃdÆrdhvamarhan syÃt [263|22] ## [263|23] syÃdÃnantaryamiti vartate / nahi tena tatra prayoga÷ k­ta÷ / [263|23-263|24] kimÃnantarye prayogaæ k­tvà tasminnavyÃvartite vairÃgyaæ phalaæ và na prÃpnuyÃt / [263|25] ## [264|01-264|02] anyakarmaphalapathaprayogaæ tu k­tvÃryamÃrgotpattau na puna÷ karmapathotpattirÃÓrayasyÃtyantaæ tadviruddhatvÃt / [264|03] e«ÃmÃnantaryÃïÃæ katamat mahÃsÃvadyam / [264|04] ## [264|05-264|06] ya÷ saæghabhedanimittaæ m­«ÃvÃdo dharmÃdharmaj¤asya viparyayadyotanÃt sa sarve«Ãæ duÓcaritÃnÃæ mahÃvadyatama÷ / [264|06] kiæ kÃraïam / [264|06-264|07] tathÃgatadharmaÓarÅraprahÃritatvÃt lokÃnÃæ ca svargÃpavargamÃrgÃntarÃyakatvÃt / [264|07-264|10] saæghe hi bhinne lokasya niyÃmÃvakrantiphalaprÃptivairÃgyÃsravak«ayÃ÷ pratibadhyante dhyÃnÃdhyayanasvÃdhyÃyacintÃkarmÃïyapi na pravartante sadevanÃgamanu«yaæ jagaccÃkulaæ vimanaskaæ vartate yÃvat punarna pratisaædhito bhavatiyasmÃccÃvicau kalpaæ vipÃka÷ / [264|10-264|11] Óe«ÃïÃmÃnantaryÃïÃæ yathÃkramaæ pa¤camat­tÅyaprathamÃni gurutarÃïi sarvalaghu÷ pit­vadha÷ / [264|11-264|13] yattarhi bhagavatà trayÃïÃæ daï¬ÃnÃæ manodaï¬o mahÃsÃvadya ukta÷ punarmithyÃd­«Âi÷ paramavadyÃnÃmityuktam ÃnantaryÃïi niyamasya saæghabhedo mahÃsÃvadya ukta÷ / [264|13-264|14] trÅïi karmÃïi niyamayya manodaïda÷ d­«ÂÅrniyamayya mithyÃd­«Âi÷ / [264|14-264|15] athavà vipÃkavistaraæ mahÃjanavyÃpÃdanaæ kuÓalamÆlasamucchedaæ cÃdhik­tya yathÃkramam / [264|16] sucaritÃnÃæ puna÷ katamat mahÃphalatamam / [264|17] ## [264|18] kuÓale puna÷ karmaïi bhavÃgracetanà sarve«Ãæ mahÃphalatamà / [264|18-264|19] tasyà aÓÅtikalpasahasrÃïyatipraÓÃnto vipÃka÷ / [264|19] vipÃkaphalaæ cÃdhik­tyaitaduktam / [264|19-264|21] visaæyogaphalaæ tvadhik­tya vajropamasamÃdhicetanà sarve«Ãæ mahÃphalà sarvasamyojanaparyÃdÃnaphalatvÃt / [264|21] ata eva loka ityuktam / [264|22] kimÃnantaryairevÃvaÓyaæ narake«Æpapadyate / ÃnantaryasabhÃgairapyavaÓyamupapadyate / [264|23] natvanantaramevetyapare / katamÃni tÃnÅtyÃha [264|24-264|25] ## [265|01] #<ÃnantaryasabhÃgÃni pa¤camaæ stÆpabhedanam /># [265|02] etÃni pa¤ca pa¤cÃnÃmÃnatnaryÃïÃæ yathÃkramam sabhÃgÃni / [265|02-265|04] yadi mÃtaramarhantÅæ dÆ«ayatyabrahmacaryakaraïÃt niyatipatÅtaæ bodhisattvaæ mÃrayati Óaik«aæ mÃrayati saæghasya sukhÃyadvÃrikaæ harati stÆpabhedaæ karoti / [265|04-265|05] anyadapi tu karma savipÃkaæ tri«u kÃle«vatyarthaæ vighnayati / [265|05] katame«u trisu / [265|06] ## [265|07] mÆrdhabhya÷ k«ÃntimÃkirata ÃpÃyikÃni karmÃïi vighnÃyopati«Âhante / [265|07-265|08] tadvipÃkabhÆmyatikramÃt / [265|08] yathà puru«asya deÓatyÃgaæ kurvato dhanikà upati«Âhante / [265|08-265|10] anÃgÃmiphalaæ prÃpnuvata÷ kÃmÃvacarÃïi vighnÃyopati«Âhante tathaiva sthÃpayitvà d­«ÂadharmavedanÅyaæ karma / [265|10] arhattvaæ prÃpnuvato rÆpÃrÆpyÃvacarÃïi tathaiva / [265|10-265|11] yaduktaæ "bodhisattvasya mÃraïa"miti [265|12] ## [265|13] kuta upÃdÃya bodhisattvovaktavya÷ / [265|14] ## [265|15-265|16] yata÷ prabh­ti lak«aïavipÃkÃni karmÃïyÃrabhate kartuæ sa hi tadÃnÅæ niyatipatito bhavati / [265|16] kathaæ k­tvà / sa hi tasmÃt kÃlÃt prabh­ti nityaæ bhavati / [265|17] ## [265|18] praÓastà gatirasyeti sugatirdevamanu«yopapatte÷ / [265|18-265|19] tasyÃæ ca sugatau k«atriyabrÃhmaïag­hapatimahÃÓÃlakulajo bhavati nÃnya÷ kulÅna÷ / [265|19] vikalÃnyak«Ãïyasyeti vyak«a÷ / [265|20] na vyak«o 'vyak«a÷ avikalendriya÷ ityartha÷ / puru«a eva na strÅ kuta eva Óaï¬hÃdi÷ / [265|21] jÃtismaraÓca bhavati / sarvasyÃæ jÃtau nivartata iti niv­t / na niv­daniv­t / [265|22] anivartaka ityartha÷ / [265|22-265|23] sattvahitÃrthaæ sarvadu÷khaprakÃrai÷ sarvasattvavipratipattibhiÓcÃkheditatvÃt / [265|23] yattalloka ucyate "apaïakrÅto dÃsa" iti / [265|23-265|26] bodhisattvÃste te hi mahÃtmÃna÷ sarvasaæpatprakar«aviÓe«aprÃptà api santo ni«kÃraïakaruïÃpÃratantryÃtsarvasattve«u caï¬ÃlakumÃrakasad­ÓamÃtmÃnaæ nirmÃnatayà vyavasthÃpya sattvebhya÷ sarvakadarthÃnÃæ so¬hÃro bhavanti sarvaÓramayantraïÃnÃæ codvo¬hÃra÷ / [265|26-265|27] yaccaitallak«aïavipÃkaæ karmetyuktam / [266|01-266|02] ## [266|03] jambÆdvÅpa eva bodhisattvo lak«aïavipÃkaæ karmÃk«ipati / nÃnyatra / [266|03-266|04] jÃmbÆdvÅpakÃnÃæ tÅk«ïabuddhitvÃt / [266|04] puru«a eva na strÅ / [266|04-266|05] saæmukhÅbhÆta eva ÓÃstari buddhÃlambanayaiva cetanayà cintÃmayaæ tatkarma na Órutamayaæ na bhÃvanÃmayam / [266|05-266|06] kalpaÓate ca Óe«a Ãk«ipati na bahubhavesu / [266|06-266|07] bhagavatà tu ÓÃkyamuninottaptavÅryatayà nava kalpà apÃvartità ekanavatyà kalpairÃk«iptam / [266|07-266|09] ata eva cokta "mito 'haæ grÃmaïÅrekanavataæ kalpamupÃdÃya na samanusmarÃmi nÃbhijÃnÃmi yadekakulamapi pak«abhik«ÃpradÃnaheto÷ k«ataæ và syÃdupahataæ ve"ti / [266|09-266|11] tata÷ prabh­ti prak­tijÃtismaratvÃt prathamakalpÃsaækhyeyaniryÃta eva bodhisattva etÃæÓcaturo do«Ãn vyÃvartayati dvau ca guïo pratilabhata iti pÆrvÃcÃryÃ÷ / [266|11] te«Ãæ ca lak«aïÃnÃm [266|12] ## [266|13] kiæ puïyasya parimÃïam / [266|13-266|14] saænik­«Âabodhisattvaæ sthÃpayitvà yÃvat sarvasattvÃnÃæ bhogaphalamityeke / [266|14-266|15] yÃvat sarvasattvÃnÃæ karmÃdhipatyena trisÃhasramahÃsÃhasrako loko 'bhinivartata ityapare / [266|15] buddhà eva ca tatparimÃïaj¤Ã ityapare / [266|15-266|16] atha bodhisattvabhÆto bhagavÃn kiyato buddhÃn paryupÃsayÃmÃsa / [266|16-266|17] pratheme kalpÃsaækhyeye pa¤casaptatisahasrÃïi dvitÅye «aÂsaptatiæ t­tÅye saptasaptatim / [266|18] atha kasya kalpÃsaækhyeyasyÃnte katamo buddha ÃsÅt / [266|18-266|19] pratilomÃnukrameïa yathÃkramam / [266|20] ## [266|21] ## [266|22] ratnaÓikhini samyaksaæbuddhe prathamo 'saækhyeya÷ samÃpta÷ / dÅpaÇkare bhagavati dvitÅya÷ / [266|23] vipaÓyini tathÃgate t­tÅya÷ / sarve«Ãæ tu te«Ãæ [266|24] #<ÓÃsyamuni÷ purà // VAkK_4.110 //># [266|25] ÓÃkyamunirnÃma samyaksaæbuddha÷ pÆrvaæ vabhÆva / [266|25-267|02] yatra bhagavatà bodhisattvabhÆtenÃdyaæ praïidhÃnaæ k­tam evaæprakÃra evÃhaæ buddho bhaveyamiti no 'pyevaæ kaliyuga evotpannavÃnÃryavattasyÃpyevaæ var«a sahasrÃntaæ ÓÃsanaæ babhÆva / [267|03] atha kasyÃmavasthÃvÃæ bodhisattva÷ kÃæ pÃramitÃæ paripÆrayate / [267|04] ## [267|05-267|06] yadà sarvasmai sarvaæ dadÃti à ak«ïa÷ à majjÃyÃ÷ kÃruïyÃnnÃbhyudayaviÓe«aæ lipsamÃna÷ iyatà dÃnapÃramità paripÆrïà bhavati / [267|07] ## [267|08-267|09] yadà 'yamavÅtarÃgo 'pi cchidyamÃne«vaÇge«u nÃlpamapi kupyati tadà 'sya k«ÃntiÓÅlapÃramite paripÆrïe bhavata÷ / [267|10] ## [267|11-267|12] ti«yaæ tathÃgataratnaguhÃyÃæ tejodhÃtusamÃpannad­«Âyà bhagavÃn bodhisattvabhÆta ekena pÃdena sthitvà sapta divasÃn stutavÃnekagÃthayà [267|13-267|16] "na divi bhuvi và nÃsmin loke na vaiÓravaïÃlaye / na marubhavane divye sthÃne na dik«u vidik«u và // caratu vasudhÃæ sphÅtÃæ k­tsnÃæ saparvatakÃnanÃm / puru«av­«abhastvattulyo 'nyo mahÃÓramaïa÷ kuta" iti // [267|17] tadà kila vÅryapÃramità paripÆrïà nava ca kalpÃ÷ pratyudÃvartitÃ÷ / [267|18] ## [267|19-267|20] bodhe÷ pÆrvasamanantaraæ dhyÃnapraj¤ÃpÃramitayo÷ paripÆrirvajropamasamÃdhau svasyÃ÷ saæpada÷ pÃragamanÃt pÃramitÃ÷ / [267|21] sÆtra uktaæ "trÅïi puïyakriyÃvastÆni / [267|21-267|22] dÃnamayaæ puïyakriyÃvastu ÓÅlamayaæ bhÃvanÃmayami"ti / [267|22] kathametattrayaæ puïyakriyÃvastu / [267|23] ## [267|24] puïyamapyetattrayaæ kriyà 'pi vastvapi yathÃyogamiti puïyakriyÃvastu / [267|24-268|01] tadyathà karma ca te panthÃnaÓca panthÃna eva ca karmaïa iti karmaæpathà uktÃ÷ / [268|01-268|02] tatra dÃnamaye tÃvat puïyakriyÃvastuni kÃyavÃkkarma tridhà bhavati / [268|02-268|03] tatsamutthÃpikà cetanà puïyaæ ca kriyà ca / [268|03] tatsahabhuvo dharmÃ÷ puïyameva / ÓÅlamayaæ tu kÃyavÃkkarmaiveti tridhà bhavati / [268|04] bhÃvanÃmayo maitrÅ puïyaæ ca puïyakriyÃyÃÓca vastu / [268|04-268|06] tatsaæprayuktÃyÃÓcetanÃyà maitrÅmukhenÃbhisaæskaraïÃt tatsahabhuvaÓcetanà ÓÅlaæ ca puïyaæ ca kriyà ca / [268|06-268|07] anye tatsahabhuva÷ puïyameva puïyasya và kÃraïaæ puïyakriyà puïyaprayogastasyà etÃni trÅïi vastÆni / [268|07] e«Ãæ saæpÃdanÃrthaæ puïyaprayogÃrambhÃditi / [268|07-268|08] kuÓalacetanÃparamÃrthena puïyakriyà / [268|08] tasyà etÃni vastÆnÅtyapare / [268|09] kimidaæ dÃnaæ nÃma / yadapi dÅyate daddÃnam / iha tu [268|10] ## [268|11] bhavati sma / rÃgÃdibhirapi dÅyate / na cÃtra tadi«Âam / ato viÓe«aïÃrthamÃha [268|12] ## [268|13] pare«Ãæ pÆjÃnugrahakÃmatÃbhyÃæ yena dÅyate / kiæ punastatsyÃdyena dÅyate / [268|14] ## [268|15] kiæ punastadutthÃnam / yena kalÃpena tadutthÃpyate / Ãha cÃtra [268|16-268|17] Óubhena manasà dravyaæ svaæ dadÃti yadà pumÃn / tat k«aïaæ kuÓalÃ÷ skandhÃ÷ dÃnamityabhidhÅyate //" iti / [268|18] ## [268|19] taccaitaddÃnamayaæ puïyakriyÃvastu mahÃbhogyaphalam / svabhÃve cai«a maya¬veditavya÷ / [268|20] tadyathà t­ïamayaæ g­haæ parïamayaæ bhÃjanamiti / tat khalvetaddÃnaæ [268|21] ## [268|22-268|23] tatra yadavÅtarÃga÷ Ãrya÷ p­thagjano và vÅtarÃgaÓcaitye dÃnaæ dadÃti tadasyÃtmana evÃrthÃya / [268|23] pare«Ãæ tenÃnugrahÃbhÃvÃt / [268|23-269|01] yadÃryo vÅtarÃga÷ parasattvebhyo dÃnaæ dadÃti sthÃpayitvà d­«ÂadharmavedanÅyaæ tatra dÃnaæ pare«ÃmarthÃya / [269|01-269|02] tena te«ÃmanugrahÃt / [269|02] nÃtmano 'rthÃya / tadvipÃkabhÆmeratyantasamatikrÃntatvÃt / [269|02-269|03] yadavÅtarÃga÷ p­thagjano và vÅtarÃga÷ parasattvebhyo dadÃti taddÃnamubhaye«ÃmarthÃya / [269|03-269|04] yadÃryo vÅtarÃgaÓcaitye dadÃti sthÃpayitvà d­«ÂadharmavedanÅyaæ taddÃnamubhaye«Ãæ nÃrthÃya / [269|04-269|05] taddhi kevalaæ gauravaæ k­tj¤ÃbhyÃæ dÅyate / [269|05] sÃmÃnyena dÃnaæ mahÃbhogyaphalamuktam / [269|06] ## [269|07] tatra tÃvat [269|08] ## [269|09] ÓraddhÃÓÅlaÓrutÃdiguïayukto dÃtà viÓi«Âo bhavati / [269|09-269|10] tasya taddÃnadÃt­viÓe«eïa phaladÃnaæ prativiÓi«yate / [269|10] sa ca tÃd­Óo dÃtà [269|11] ## [269|12] satk­tya svahastaæ kÃle parÃnupahatya dadÃti / [269|13] ## [269|14] ## [269|15] ato 'sya dÃtustattÃd­Óaæ dÃnaæ dattvà yathÃkramaæ catvÃro viÓe«Ã bhavanti / [269|15-269|16] satkÃralÃbhÅ bhavati / [269|16] udÃre«u ca bhoge«u ruciæ labhate / [269|16-269|17] kÃlelna ca bhogÃn labhate nÃtikrÃntikÃlena / [269|17] anÃcchedyÃæÓca bhogÃn labhate / [269|17-269|18] nÃsya bhogÃ÷ parairÃcchÃdyante nÃpyagnyÃdibhirvinÃÓyante / [269|18-269|19] uktaæ yathà dÃtà viÓi«yate tadviÓe«Ãcca dÃnaviÓe«a÷ / [269|20] atha vastu kathaæ viÓi«yate / [269|21] ## [269|22] viÓi«Âamiti vartate / [269|22-269|23] yadi yaddÅyate dadvarïagandharasasparÓÃnÃmanyatamenÃpi saæpannaæ bhavati / [269|23] evaæ vastu viÓi«yate / tÃd­Óaæ vastu dattvà kiæ bhavati / yathÃkramam [269|24-269|25] ## [269|26] varïasampannaæ dattvà surÆpo bhavati / gandhasaæpannaæ dattvà yaÓasvÅ bhavati / [269|26-270|01] gandhavadyaÓaso dik«u vidhÃraïÃt / [270|01] rasasaæpannaæ dattvà priyo bhavati / rasa iva svÃdu÷ / [270|01-270|03] sparÓasaæpannaæ dattvà sukumÃrÃÇgÃÓca bhavati ­tusukhasparÓÃni cÃsyÃÇgÃni bhavanti yathà strÅratnasya / [270|04] atha k«etraæ kathaæ viÓipyate / [270|05] ## [270|06] gativiÓe«ÃtÃvadviÓi«yate / [270|06-270|07] tathà hyuktaæ bhagavatà "tiryagyonigatÃya dÃnaæ dattvà Óataguïo vipÃka÷ pratikÃÇk«itavya÷ / [270|07-270|08] du÷ÓÅlÃya manu«yabhÆtÃya dÃnaæ dattvà sahasraguïa" iti / [270|08] du÷khaviÓe«Ã dviÓi«yate / tathà hyaupadhike«u puïyakriyÃvastu«u / [270|09] glÃne dÃnaæ glÃnopasthÃpake dÃnam / [270|09-270|11] ÓÅtalikÃdi«u ca dÃnamuktvoktame" bhi÷ saptabhi÷ au«adhikai÷ puïyakriyÃvastubhi÷samanvÃgatasya ÓrÃddhasya kulaputrasya và kuladuhiturvà na labhyaæ puïyÃnÃæ pramÃïamudgrahÅtumi"ti / [270|12-270|13] upakÃritvaviÓe«Ãdyathà mÃtÃpitroranye«Ãæ copakÃriïÃm ­«yam­gajÃtakÃdyudÃharaïÃt / [270|13] guïaviÓe«ÃdyathÃ" ÓÅlavate dattvà Óatasahasraguïo vipÃka" ityevamÃdi / [270|14] sarve«Ãæ tu dÃnÃnÃm [270|15] ## [270|16] "yadvÅtarÃgo vÅtarÃgÃya dattvà 'tidÃnamidaæ Óre«ÂhamÃmi«adÃne«u dÃnamityuktaæ bhagavatà / [270|17] ## [270|18] yadvà dÃnaæ bodhisattve dadÃti sarvasattvahitahetostadamuktasyÃpyamukte 'bhyÃdÃnamagram / [270|19] tat sthÃpayitvà yÃni bhagavato 'nyÃnya«Âau dÃnÃnyuktÃni te«Ãm [270|20] ## [270|21] agramiti vartate / katamÃnya«Âau / [270|21-270|24] ÃsÃdya dÃnaæ bhayadÃnam adÃnme dÃnaæ dÃsyati me dÃnaæ dattpÆrvaæ me dÃnaæ pit­bhiÓca pitÃmahaiÓceti dÃnaæ dadÃti svargÃrthaæ dÃnaæ kÅrtyarthaæ dÃnaæ cittÃlaÇkÃrÃrthaæ dÃnaæ cittapari«kÃrÃrthaæ yiogasaæbhÃrÃrthamuttamÃrthasya prÃptaye dÃnaæ dadÃti / [270|24] tatrÃsÃdya dÃnaæ yat Ãsannebhya upagatebhyo dÃnaæ dadÃtÅti paurÃïÃ÷ / [270|25] bhayadÃnaæ yadvinÃÓÃbhimukhaæ d­«Âvà varaæ dadÃmÅti dadÃti / [270|25-270|26] Óe«aæ sugamatvÃnna vibhaktam / [270|26] srota ÃpattiphalapratipannakÃya dÃnaæ dattvà 'prameyavipÃka÷ / [270|27] tato 'prameyatara÷ srota ÃpannÃyeti vistareïoktaæ sÆtre / apitu [271|01-271|02] ## [271|03] ebhya÷ pa¤cabhya÷ p­thagjanabhÆtebhyo 'pyaprameyà phalato dak«iïà bhavati / [271|03-271|04] tatrÃntyajanmà bodhisattvaÓcaramabhavika÷ / [271|04-271|05] dharmakathikaÓcaturvidhe k«etraviÓe«e katamasmin pak«e dik«eptavya÷ / [271|05] upakÃripak«e / [271|05-271|07] sa hi mahÃkalyÃïamitram avidyÃndhÃyÃæ prajÃyÃæ praj¤Ãcak«u«o dÃtà samavi«amasya prakÃÓayità anÃsravasya dharmakÃyasyÃtinivartayità samÃsato buddhak­tyasya kartà / [271|08] karmaïÃæ tu gurulaghutvaæ j¤ÃtukÃmena samÃsata÷ «a kÃraïÃni j¤eyÃni / tadyathà [271|09-271|10] ## [271|11] p­«Âhaæ nÃma yatk­tasya punaranukriyà / k«etraæ nÃma yatra kÃrÃpakÃrÃ÷ kriyante / [271|12] adhi«ÂhÃnaæ karmapatha÷ / prayogastadarthaæ kÃyavÃkkarma / [271|12-271|13] cetanà yayà karmapathaæ ni«ÂhÃpayati / [271|13-271|14] ÃÓayastadabhiprÃya evaæ caivaæ ca kuryÃmevaæ caivaæ ca na kari«yÃmÅti / [271|14] kasyacit p­«Âhaparigraheïaiva tatkarma guru saæpadyate / [271|14-271|15] vipÃkanaiyamyenÃvasthÃnÃt / [271|15] kasyacit k«etravaÓenaiva / [271|15-271|16] tatraiva k«etre punaradhi«ÂhÃnavaÓÃt guru saæpadyate nÃnyathà / [271|16] yathà mÃtÃitro÷ prÃïÃtipÃtÃt na tvevamadattÃdÃnÃdikÃt / [271|16-271|17] evamanyadapi yojyam / [271|17-271|18] yasya tu sarvÃïyadhimÃtrÃïi bhavanti tasyÃtyarthamadhimÃtraæ guru karma veditavyam / [271|18] yasya m­dÆni tasyÃtyarthaæ m­du veditavyam // [271|19] k­taæ copacitaæ ca karmocyate / kathaæ karmopacitaæ bhavati / pa¤cabhi÷ karaïai÷ / [271|20-271|21] ## [271|22] kathaæ saæcenata÷ / saæcintya k­taæ bhavati nÃbuddhipÆrvaæ na sahasà k­tam / [271|22-271|23] kathaæ samÃpattita÷ / [271|23] kaÓcidekena duÓcaritenÃpÃyÃnyÃtikaÓcidyÃvattribhi÷ / [271|23-271|24] kaÓcidekena karmapathena kaÓcidyÃvaddaÓabhi÷ / [271|24-271|25] tatra yo yÃvatà gacchati tasminnasamÃpte k­taæ tatkarma nopacitam samÃpte tÆpacitam / [271|25] kathaæ ni«kauk­tyavipak«ata÷ / [271|25-272|01] nirvipratisÃraæ ca tat karma bhavati ni«pratipak«aæ ca / [272|01] kathaæ parivÃrata÷ / [272|01-272|02] akuÓalaæ cÃkuÓalaparivÃraæ ca bhavati / [272|02] kathaæ vipÃkata÷ / vipÃkadÃna niyataæ bhavati / [272|03] evaæ kuÓalamapi yojyam / ato 'nyathà karma k­taæ bhavati nopacitam / [272|04] caitye sarÃgasyÃtmÃrthaæ dÃnamityuktam / [272|04-272|05] tatrÃsatyupabhoktari kathaæ puïyaæ bhavati / [272|05-272|06] dvividhaæ hi puïyaæ tyÃgÃnvayaæ tyÃgÃdeva yadupapadyate paribhogÃnvayaæ ca deyadharmaparibhogÃdyadutpadyate / [272|07] ## [272|08] paribhogÃnvyaæ puïyaæ nÃsti / kathaæ tatrÃpratig­hïati kasmiæÓcit puïyam / [272|08-272|09] kiæ puna÷ kÃraïaæ sati pratigrahÅtari bhavitavyaæ nÃsatÅti / [272|09] kasyacidapyanugrahÃbhÃvÃt / idamakÃraïam / [272|10] yadi hi puïyaæ parÃnugrahÃdeva syÃt maitryÃdyapramÃïasamyagd­«ÂibhÃvanÃyÃæ na syÃt / [272|11] tasmÃde«Âavyaæ caityai 'pi puïyam / [272|12] ## [272|13-272|14] yathà maitryÃdi«vantareïÃpi pratigrÃhakaæ parÃnugrahaæ và puïyaæ bhavati svacittaprabhavaæ tathÃbhyatÅte 'pi guïavati tadbhaktik­taæ svacittÃt puïyaæ bhavati / [272|14-272|15] dÃnamÃnakriyà tarhi vyarthà prÃpnoti / [272|15] na / tatkarmasamutthÃpikÃyà bhakte÷ prak­«ÂataratvÃt / [272|15-272|16] yathà hi ÓatruvadhÃbhiprÃyasya tatsamutthÃpitaæ kÃyavÃkkarma / [272|16-272|17] Óatrusaæj¤ayà tasminm­te 'pi kurvato bahutaramapuïyaæ jÃyate / [272|17] nÃbhiprÃyamÃtreïa / [272|17-272|18] tathÃbhyatÅte ÓÃstari tadbhaktisamutthÃæ dÃnamÃnakriyÃæ kurvato bahutaraæ puïyaæ jÃyate / [272|19] na bhaktimÃtreïa / [272|19-272|20] yadi svak«etre dÃnakriyÃvÅjami«Âaphalaæ bhavati tatk«etre tarhyani«Âaphalaæ bhavi«yati / [272|21] ## [272|22-272|23] kuk«etre 'pi phalasya bÅjÃdaviparyayo d­«Âo m­dvÅkÃbÅjÃnm­dvÅkÃphalamevotpadyate madhuraæ nimbavÅjÃnnimbameva tiktam / [272|23-272|24] evaæ kuk«etre 'pi parahitÃdhyÃÓayaprav­ttasya dÃnabÅjasye«Âameva phalaæ nirvartate nÃni«Âam / [272|24-273|01] k«etrado«Ãttu tadvÅjamalpaphalaæ và bhavatyaphalaæ và / [273|01] gataæ dÃnamayapuïyakriyÃvastu saprasaÇgam // [273|02] ÓÅlamayaæ vaktavyam / taducyate [273|03] ## [273|04] akuÓalaæ hi rÆpaæ dau÷ÓÅlyamucyate / tasmÃdvirati÷ ÓÅlam / sà punarvirati÷ [273|05] ## [273|06] yayà ca viramyate vij¤aptyà yacca tadviramaïam avij¤apti÷ / [273|06-273|07] na ca kevalaæ dau÷ÓÅlyÃdvirati÷ ÓÅlam / [273|07] kiæ tarhi / [273|08] ## [273|09-273|10] yadapi na prak­tyà dau÷ÓÅlayaæ bhagavatà ca buddhena pratik«iptamakÃlabhojanÃdikaæ tasmÃdapi dvidhà virati÷ ÓÅlam / [273|10] samÃttaÓik«asya tu tadadhyÃcÃrÃddau÷ÓÅlyaæ jÃyate // [273|10-273|11] uktaæ tamÃsena ÓÅlam // [273|12] ## [273|13] tattu ÓÅlaæ caturguïaæ bhavati / viparyayÃdaviÓuddham / atha kathaæ caturguïamityÃha [273|14] ## [273|15] dau÷ÓÅtyena tÃvadanupahataæ bhavati yathoktena dau÷ÓÅlyena / hetunà 'pyanupahataæ bhavati / [273|16] lobhÃdibhi÷ kleÓopakleÓai÷ dau÷ÓÅlyavipak«ÃÓritaæ ca bhavati / [273|16-273|17] sm­tyupasthÃnasaæniÓritatvÃt samÃÓritaæ ca bhavati / [273|17] nopapattiviÓe«ÃÓritam / [273|17-273|18] nirvÃïapariïÃmitavÃt / [273|18] pa¤cabhi÷ kÃraïai÷ ityapare / [273|18-273|19] maulai÷ karmapathairviÓuddhaæ bhavati sÃmantakairviÓuddhaæ vitarkairanupahataæ sm­tyà 'nuparigahÅtaæ nirvÃïapariïÃmitaæ ceti / [273|19-273|20] caturvidhaæ ÓÅlamityapare / [273|20] bhayaÓÅlaæ yadà jÅvikÃÓlokadaï¬adurgatibhayÃt pÃlyate / [273|20-273|21] ÃÓÃstiÓÅlaæ yadbhavabhogasatkÃrat­«ïÃk­tam / [273|21-273|22] bodhyaÇgÃnulomaæ ÓÅlaæ yanmok«Ãrthaæ samyagd­«ÂikÃïÃm / [273|22] pariÓuddhaæ ÓÅlamanÃsravaÓÅlaæ nirmalatvÃditi // gataæ ÓÅlam // [273|23] ## [273|24] kimidaæ samÃhitaæ nÃma / samÃdhisvabhÃvaæ sahabhÆ yat / kimarthametat bhÃvanetyucyate / [274|01] ## [274|02] taddhi samÃhitaæ kuÓalamatyarthaæ cittaæ vÃsayati / guïaistanmayÅkaraïÃtsaætate÷ / [274|02-274|03] pu«paistilabhÃvanÃvat / [274|03] dÃnaæ tÃvanmahÃbhogatÃyai saævartata ityuktam / [274|03-274|04] atha ÓÅlaæ bhÃvanà ca [274|05] ## [274|06] dÃnamapi svargÃya ÓÅlaæ prÃdhÃnyÃt / ÓÅlamapi visaæyogÃya / bhÃvanà tu prÃdhÃnyÃt / [274|07] sutra uktaæ "catvÃra÷ pudgalà brÃhmaïyaæ puïyaæ prasavantÅ"ti / [274|07-274|08] katamat tad brÃhmapuïyam / [274|08] yattallak«aïavipÃkasya karmaïa÷ parimÃïaj¤ÃpanÃyoktam iti vaibhëikÃ÷ / [274|09] pÆrvÃcÃryÃs tu vyÃcak«ate / [274|10] ## [274|11] yÃvatà puïyena kalpaæ svarge«u modate idaæ brÃhmaæ puïyam / [274|11-274|12] brahmapurohitÃnÃæ kalpÃyu«katvÃt / [274|12] nikÃyÃntare gÃthÃæ paÂhanti [274|13] "brÃhmaæ puïyaæ prasavati kalpaæ svarge«u modata" iti / [274|14] Ãmi«adÃnamuktam / dharmadÃnaæ vaktavyam / tadidamucyate / [274|15] ## [274|16] sÆtrÃdÅnÃæ yathÃbhÆtamakli«ÂadeÓanà dharmadÃnam / [274|16-274|17] ato mahatÅæ ta Ãtmana÷ puïyajyÃniæ kurvanti ye viparÅtadharmaæ deÓayanti / [274|17-274|18] kli«Âacittà và lÃbhasatkÃra yaÓÃæsi vächanta÷ / [274|18] uktaæ puïyakriyÃvastubhedena trividhaæ kuÓalaæ puna÷ [274|19] ## [274|20-274|21] puïyabhÃgÅyaæ yadi«ÂavipÃkaæ mok«abhÃgÅyaæ yasminnutpanne niyataæ parinirvÃïadharmà bhavati / [274|21-274|23] yasya saæsÃrÃdÅnavanairÃtmyanirvÃïaguïadyotikÃæ kathÃæ Órutvà romahar«ÃÓrÆpÃtau bhavatastasyÃsti mok«abhÃgÅyaæ kuÓalamÆlamityavaseyaæ prav­«ÅvÃÇkuraprarohÃt khalavile«u bÅjÃstitvam / [274|23-274|24] nirvedhabhÃgÅyamu«mÃdi caturvidhaæ paÓcÃdvyÃkhyÃsyÃma÷ / [275|01] yadidaæ loka ucyate lipimudrÃgaïanà kÃvyaæ saækhyeti ka e«Ãæ svabhÃva÷ / [275|02-275|03] ## [275|04] yogapravartitamiti upÃyaviÓe«apravartitam / tridhà karmeti kÃyavÃÇmanaskarma / [275|04-275|05] tatra lipimudre tÃvadyogapravartitaæ kÃyakarma samutthÃpanam / [275|05] gaïanà kÃvyaæ ca vÃkkarma / [275|06] ityetÃni pa¤caskandhasvabhÃvÃni / saækhyà manaskarma / yanmanasà saækalanaæ dharmÃïÃm / [275|07] dharmÃïÃmidÃnÅæ kecit paryÃyà ucyante / [275|08] ## [275|09] kli«ÂÃnÃæ dharmÃïÃæ sÃvadyà niv­tà hÅnà iti paryÃyÃ÷ / [275|10] #<ÓubhÃmalÃ÷ /># [275|11] ## [275|12] kuÓalÃnÃsravÃïÃæ praïÅtà iti paryÃya÷ / [275|12-275|13] hÅnapraïÅtebhyo 'nye madhyà iti siddhaæ bhavati / [275|14] ## [275|15] kusalasaæsk­tÃnÃæ sevitavyà iti paryÃya÷ / Óe«Ã asevitavyà iti siddhaæ bhavati / [275|16] kasmÃdasaæsk­taæ na sevyam / anabhyasanÅyatvÃdaphalatvÃcca / phalarthaæ hi sevà bhavati / [275|17] sottarà anye sarvadharmÃ÷ / [275|18] ## [275|19] nahi nirvÃïÃdviÓi«Âataramasti / tacca sarvebhyo viÓi«Âaæ kuÓalanityatvÃt / ===================================================================== [275|20-275|21] abhidharmakoÓabhëye karmanirddeÓo nÃma caturthaæ koÓasthÃnamiti // pa¤camaæ koÓasthÃnam ===================================================================== oæ namo buddhÃya ===================================================================== [277|03] "karmajaæ lokavaicitrya" mityuktam / [277|03-277|04] tÃni karmÃïyanuÓayavaÓÃdupacayaæ gacchanti antareïa cÃnuÓayÃn bhavÃbhinirvarttane na samarthÃni bhavanti / [277|04] ato veditavyÃ÷ [277|05] ## [277|06] kleÓo hi pravartamÃno daÓa k­tyÃni karoti / [277|06-277|09] mÆlaæ ca d­¬hÅkaroti saætatimavasthÃpayati k«etramÃpÃdayati ni÷«yandaæ nirvartayati karmabhavamabhinirharati svasaæbhÃraæ arig­hïÃti Ãlambane saæmohayati vij¤Ãnasroto namayati kuÓalapak«ÃdvyutkrÃmati pandhanÃrthaæ ca spharati dhÃtvanatikramayogeneti / [277|10] kati ceme 'nuÓayÃ÷ / samÃsena «a / katame [277|11] #<«a¬rÃga÷ pratighastathà /># [277|12] ## [277|13] athÃgrahaïaæ rÃgavaÓenÃnye«ÃmÃlambanÃnuÓÃyitaj¤ÃpanÃrtham / [277|13-277|14] etacca paÓcÃt pravedayi«yÃma÷ / [277|15] ## [277|16] #<«a¬rÃgabhedÃtsaptoktÃ÷ ># [277|17] ta ete «a¬nuÓayÃ÷ sÆtre rÃgasya dvidhà bhedaæ k­tvà saptoktÃ÷ / [277|17-277|19] kÃmarÃgÃnuÓaya÷ pratighÃnuÓayo bhavarÃgÃnuÓayo mÃnÃnuÓya÷ avidyÃnuÓayo d­«ÂyanuÓayo vicikitsÃnuÓaya iti / [277|19-278|01] kathamidaæ j¤Ãtavyaæ kÃmarÃga evÃnuÓaya÷ kÃmarÃgÃnuÓaya÷ Ãhosvit kÃmarÃgasyÃnuÓaya÷ kÃmarÃganuÓaya÷ / [278|01] kiæ cÃta÷ / [278|01-278|02] kÃmarÃga evÃnuÓayaÓcet sÆtravirodha÷ / [278|02] "ihaikatyo na kÃmarÃgaparyavasthitena cetasà bahulaæ viharati / [278|02-278|03] utpannasya kÃmarÃgaparyavasthÃnasyottari ni÷saraïaæ yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti / [278|03-278|04] tasya tatkÃmarÃgaparyavasthÃnaæ sthÃmaÓa÷ samyaktvasamavahataæ sÃnuÓayaæ prahÅyata"iti / [278|04-278|06] kÃmarÃgasyÃnuÓayaÓcedviprayuktÃnuÓayaprasaÇgÃdabhidharmavirodha÷ "kÃmarÃgÃnuÓayastribhirindriyai÷ saæprayukta" iti / [278|06] kÃmarÃga evÃnuÓya iti vaibhëikÃ÷ / [278|06-278|07] evaæ yÃvadvicikitsaivÃnuÓaya iti / [278|07] nanu coktamevaæ sÆtravirodha iti / nÃsti virodha÷ / sÃnuÓayaæ sÃnubandhamityartha÷ / [278|08] aupacÃriko và sÆtre 'nuÓayaÓabda÷ prÃptau / yathà du÷kho 'gniriti / [278|08-278|09] lÃk«aïikastvabhidharme kleÓa evÃnuÓayaÓabda÷ / [278|09] tasmÃtsaæyuktà evÃnuÓayÃ÷ / kathamidaæ gamyate / [278|10] anuÓayÃnÃæ [278|11] "cittakleÓakaratvÃdÃvaraïatvÃcchubhairviruddhatvÃt" / [278|12-278|13] yasmÃdanuÓayai÷ kli«Âaæ cittaæ bhavatyapÆrvaæ kuÓalaæ notpadyate utpannÃcca parihÅyate tasmÃnna viprayuktÃ÷ / [278|13] atha viprayuktairapyevaæ syÃt / [278|13-278|14] kuÓalaæ na kadÃcidupalabhyeta / [278|14] te«Ãæ nityaæ saænihitatvÃt / upalabhyate ca / ata÷ [278|15-278|16] "kuÓalasya copalambhÃdaviprayuktÃ÷ atha ihÃnuÓayÃ÷" iti / [278|17-278|18] tadidamaj¤Ãpakaæ yasmÃdyo viprayuktamanuÓayamicchati sa etatsarvamanuÓayak­taæ necchati / [278|18] kleÓak­tamevecchati / evaæ tu sÃdhu yathà sautrÃntikÃnÃm / [278|19] kathaæ ca sautrÃntikÃnÃm / kÃmarÃgasyÃnuÓaya÷ kÃmarÃgÃnuÓaya iti / [278|19-278|20] na cÃnuÓaya÷ saæprayukto na viprayuktastasyÃdravyÃntaratvÃt / [278|20] prasupto hi kleÓo 'nuÓaya ucyate / [278|21] prabuddha÷ paryavasthÃnam / kà ca tasya prasupti÷ / asaæmukhÅbhÆtasya bÅjabhÃvÃnubandha÷ / [278|22] ka÷ prabodha÷ / saæmukhÅbhÃva÷ / ko 'yaæ vÅjabhÃvo nÃma / [278|22-278|23] ÃtmabhÃvasya kleÓajà kleÓotpÃdanaÓakti÷ / [278|23-278|24] yathÃnubhavaj¤Ãnajà sm­tyutpÃdanaÓaktiryathà cÃÇkurÃdÅnÃæ ÓÃliphalajà ÓÃliphalotpÃdanaÓaktiriti / [278|24-279|01] yastu kleÓÃnÃæ bÅjÃrthamarthÃntaraæ vÅprayuktamanuÓayaæ kalpayati tena sm­tibÅjamapyarthÃntaraæ kalpayitavyaæ jÃyate / [279|01-279|03] yattarhi sÆtre kleÓa evÃnuÓaya ukta÷ «a«aÂke "so 'sya bhavati sukhÃyÃæ vedanÃyÃæ rÃgÃnuÓaya" iti / [279|03] bhavatÅti vacanÃnnÃsau tadaivÃnuÓaya÷ / kadà tarhi bhavati / [279|03-279|04] yadà prasupto bhavati / [279|04] hetau và tadupacÃra e«a dra«Âavya÷ / ti«Âhatu prasaÇga÷ / ÓÃstraæ pravarttatÃm / [279|05] ya e«a sÆtre rÃgasya bheda÷ k­ta÷ kÃmarÃgo bhavarÃga iti / [279|06] ko 'yaæ bhavarÃga÷ / [279|07] ## [279|08] rÆpÃrÆpyadhÃtujo rÃgo bhavarÃga÷ k­Âa÷ / kiæ kÃraïamevaæ k­ta÷ / [279|09] ## [279|10] samÃpattirÃgo hi te«Ãæ prÃyeïa / sa cÃntarmukhaprav­ttastasmÃt bhavarÃga÷ / [279|11] uktastayo÷ kila dhÃtvormok«asaæj¤ÃvyÃvyavarttanÃrthameke«Ãmiti / [279|11-279|12] ÃtmabhÃva eva tu bhava÷ / [279|12-279|13] te ca sattvÃ÷ samÃpattiæ sÃÓrayà mÃsvÃdayanta ÃtmabhÃvamevÃsvÃdayanti kÃmavÅtarÃgatvÃt / [279|13] ata÷ sa rÃgo bhavarÃga ityukta÷ / [279|13-279|14] punarete «a¬anuÓayà abhidharme daÓa kriyante / [279|14] kathaæ k­tvà / [279|15-279|16] ## [279|17] «aïïÃmanuÓayÃnÃæ d­«Âiæ pa¤cadhà k­tvà daÓa bhavanti / [279|17-279|18] pa¤ca d­«ÂisvabhÃvÃ÷ satkÃyad­«Âirantagrahad­«ÂirmithyÃd­«Âird­«ÂiparÃmarÓa÷ ÓÅlav­taparÃmarÓaÓca / [278|18-278|19] yathà d­«ÂisvabhÃvÃ÷ rÃgahpratidhho mÃno 'vidyà vicikitsà / [279|19-279|20] ete punarete daÓÃnuÓayà abhidharme '«ÂÃnavati÷ kriyante / [279|20-279|21] kÃmÃvacarÃ÷ «aÂtriæÓad rÆpÃvacarà ekatriæÓat ÃrÆpyÃvacarà ekatriæÓat / [279|21] kathaæ k­tvà / [279|21-279|22] samÃsato hyete 'nuÓayÃstraidhÃtukà darÓanaprahÃtavyà bhÃvanÃprahÃtavyÃÓca / [279|22-279|23] tatra tÃvat kÃmÃvacarà darÓanaprahÃtavyà dvÃtriæÓat / [279|23] katame ta ityÃha [280|01-280|02] ## [280|03] ya ete daÓÃnuÓayà uktà ete kÃmadhÃtau daÓÃpi du÷khadarÓanaheyÃ÷ santi / [280|04] ebhya eva sapta samudayadarÓanapraheyÃ÷ / [280|04-280|05] sapta nirodhadarÓanaheyÃ÷ satkÃyad­«ÂimantagrÃhad­«Âiæ ÓÅlavrataparÃmarÓaæ ca varjayitvà / [280|05] a«Âau mÃrgadarÓanaheyÃ÷ / [280|05-280|06] satkÃyad­«ÂimantagrÃhad­«Âiæ ca varjayitvà / [280|06] ityete kÃmÃvacarà dvÃtriæÓadanuÓayà darÓanaprahÃtavyÃ÷ / [280|07] satyÃnÃæ darÓanamÃtreïa prahÃïÃt / [280|08] ## [280|09] tadyathà rÃga÷ pratigho mÃno 'vidyà ca / [280|09-280|10] d­«Âasatyasya paÓcÃt mÃrgÃbhyÃsena prahÃïÃt / [280|10] tadevaæ satkÃyad­«ÂirekaprakÃrà bhavati du÷khadarÓanaheyà / [280|10-280|11] evamantagrÃhad­«Âi÷ mithyÃd­«ÂiÓcatu«prakÃrà bhavati / [280|11] du÷khasamudayanirodhamÃrgadarÓanaheyà / [280|11-280|12] evaæ d­«ÂiparÃmarÓo vicikitsà ca / [280|12] ÓÅlavrataparÃma­Óo dviprakÃra÷ du÷khamÃrgadarÓanaheya÷ / [280|13-280|14] rÃgapratighamÃnÃvidyÃ÷ pa¤caprakÃrÃÓcatu÷satyadarÓanaheyà bhÃvanÃheyÃÓca / [280|14] kÅd­Óà ete du÷khadarÓanaheyÃ÷ kÅd­Óà yÃvad bhÃvanÃheyÃ÷ / [280|14-280|15] ye yaddarÓanaheyÃlambanÃste taddarÓanaheyà avaÓi«Âà bhÃvanÃheyÃ÷ / [280|15-280|17] tà eva dvÃdaÓa d­«Âayo bhavanti catasro vicikitsÃ÷ pa¤ca rÃgÃ÷ pa¤ca pratighÃ÷ pa¤ca mÃnÃæ pa¤cÃvidyà ityete kÃmÃvacarÃ÷ «aÂtriæÓadanuÓayà bhavanti / [280|18] ## [280|19] ## [280|20] pa¤caprakÃraæ pratighamapahÃya ta eva rÆpÃvacarà ekatriæÓadanuÓayà bhavanti / [280|21] yathà rÆpadhÃtau [280|22] ## [280|23] ekatriæÓadanuÓayà bhavanti / [280|24] ## [280|24-280|25] ta evamete «a¬anuÓayà ÃkÃraprakÃradhÃtubhedaira«ÂÃnavatirmatÃ÷ ÃmidhÃrmikÃïÃm / [281|01] ya ime darÓanaprahÃtavyÃnuÓayà uktÃ÷ kimete niyataæ darÓanenaiva prahÅyante / [281|02] netyÃha / kiæ tarhi / [281|03] ## [281|04] ye bhavÃgrabhÆmijà anvayaj¤Ãnak«Ãntiheyà anuÓayÃste darÓanaheyà eva na bhÃvanÃheyÃ÷ / [281|05] #<Óe«ajÃ÷ /># [281|06] ## [281|07] k«Ãntivadhyà iti vartate / [p28|107-28108] Óe«Ãsu bhÆmi«u yathÃyogaæ dharmÃnvayaj¤Ãnak«Ãntiheyà anuÓayà ÃryÃïÃæ darÓanaheyÃ÷ p­thagjanÃnÃæ bhÃvanÃheyÃ÷ / [281|09] ## [281|10] sarvÃsu bhÆmi«u ye 'nuÓayà j¤ÃnavadhyÃste ubhaye«Ãæ nityaæ bhÃvanÃheyÃ÷ / [281|10-281|11] naiva hi bÃhyakÃnÃæ darÓanaprahÃtavyÃ÷ prahÅyanta ityapare / [281|12-281|14] tathÃhi mahÃkarmavibhÃgasÆtre pÆrvÃntakalpakÃnÃæ ca ÓÃÓvatavÃdinÃmekatyaÓÃÓvatikÃnÃm ahetusamutpattikÃnÃæ ca vÅtarÃgÃïÃæ ca kÃmadhÃtvÃlambanÃnÃæ d­«ÂÅnÃæ samudÃcÃra ukta÷ / [281|13-281|14] na ca rÆpÃvacarÃïÃæ kleÓÃnÃæ kÃmadhÃturÃlambanaæ vÅtarÃgatvÃt / [281|14-281|15] tasmÃt kÃmapratisaæyuktà eva tà aprahÅïà iti / [281|15-281|16] d­«ÂyutpÃdasamakÃlaæ te parihÅïà devadatta iveti vaibhëikÃ÷ / [281|17] d­«Âaya÷ païca nÃmato nirdi«Âà na tu svabhÃvatastat kastÃsÃæ svabhÃva÷ / [281|18-281|19] #<ÃtmÃtmÅyadruvocchedanÃstihÅnà grad­«Âaya÷ / ahetvamÃrge tadd­«ÂiretÃstÃ÷ pa¤ca d­«Âaya÷ // VAkK_5.7 //># [281|20] Ãtmad­«ÂirÃtmÅyad­«Âirvà satkÃyad­«Âi÷ / sÅdatÅti sat / [281|20-281|21] caya÷ kÃya÷ saæghÃta÷ skandha ityartha÷ / [281|21] saccÃyaæ kÃyaÓceti satkÃya÷ pa¤copÃdÃnaskandhÃ÷ / [281|22] nityasaæj¤Ãæ piï¬asaæj¤Ãæ ca tyÃjayitumevaæ dyotità / etatpÆrvako hi te«vÃtmagraha÷ / [281|23] satkÃye d­«Âi÷ satkÃyad­«Âi÷ / [281|23-281|24] sarvaiva sÃsravÃlambanà d­«Âi÷ satkÃye / [281|24] ÃtmÃtmÅyad­«Âireva tu satkÃyad­«Âiruktà / [281|24-282|01] yathà gamyeta satkÃyad­«Âiriyaæ nÃtmani nÃtmÅye veti / [282|01-282|03] yathoktaæ "ye kecid bhik«ava÷ Óramaïà và brÃhmaïà và Ãtmeti samanupaÓyanta÷ samanupaÓyanti sarve ta imÃneva pa¤copÃdÃnaskandhÃni"ti / [282|03] tasyaivÃtmÃbhimatasya vastuno dhruvad­«Âirucchedad­«Âirvà 'ntagrÃhad­«Âi÷ / [282|04] ÓÃÓvatocchedÃntagrahaïÃt / sati du÷khÃdisatye nÃstÅti d­«ÂirmithyÃd­«Âi÷ / [282|04-282|05] sarvaiva hi viparÅtasvabhÃvaprav­Âtà d­«ÂirmithyÃd­«Âi÷ ekaiva tÆktà / [282|05-282|06] atiÓayavattvÃt durgandhak«atavat / [282|06] e«Ã hyapavÃdikà anyÃstu samÃropikÃ÷ / hÅne agrad­«Âird­«ÂiparÃmarÓa÷ / [282|07] kiæ hÅnam / sarvaæ sÃsravam / Ãryai÷ prahÅïatvÃt / tasyÃgrato grahaïaæ d­«ÂiparÃmarÓa÷ / [282|08] d­«ÂyÃdiparÃmarÓa iti vaktavye ÃdiÓabdalopa÷ k­ta÷ / [282|08-282|09] ahetau hetud­«ÂiramÃrge mÃrgad­«Âi÷ ÓÅlav­taparÃmarÓa÷ / [282|09] tadyathà maheÓvaro na heturlokÃnÃm / [282|09-282|10] taæ ca hetuæ paÓyati prajÃpatimanyaæ và / [282|10-282|11] agnijalapraveÓÃdayaÓca na hetu÷ svargasya tÃæÓca hetuæ paÓyati / [282|11-282|12] ÓÅlavratamÃtrakaæ sÃækhyayogaj¤ÃnÃdayaÓca na mÃrgo mok«Ãsya tÃæÓca mÃrgaæ paÓyati / [282|12-282|13] atrÃpi kilÃdiÓabdalopa÷ k­ta ityetÃstÃ÷ pa¤ca d­«Âayo veditavyÃ÷ / [282|13] satyakÃraïe kÃraïad­«Âi÷ ÓilavrataparÃmarÓa÷ / [282|13-282|14] kasmÃdayaæ na samudayadarÓanaprahÃtavya÷ / [282|14-282|15] yo hi kaÓcidÅÓvara÷ prajÃpatimanyaæ và kÃraïaæ paÓyati sa tannityamekaæ cÃtmÃnaæ kartÃramabhiniviÓya / [282|15] tadyasmÃt sa [282|16-282|17] #<ÅÓvarÃdi«u nityÃtmaviparyÃsÃt pravartate / kÃraïÃbhiniveÓo 'to du÷khad­ggheya eva sa÷ // VAkK_5.8 //># [282|18] du÷khadarÓanÃdeva hi te«u tau nityÃtmagrÃhau prahÅyete / [282|18-282|19] tasmÃttatk­to 'pi kÃraïÃbhiniveÓastata eva prahÅyate / [282|19-282|20] yastarhi jalÃgnipraveÓÃdibhi÷ svargopapattiæ paÓyati ÓÅlav­tena và Óuddhiæ so 'pi du÷khadarÓanaprahÃtavya eva / [282|20] e«a hi ÓÃstrapÃÂha÷ / [282|20-282|22] "ye caivaæ d­«Âaya evaævÃdino yadayaæ puru«apudgalo goÓÅlaæ samÃdÃya vartate m­gaÓÅlaæ kukkuraÓÅlaæ, sa tena Óudhyati mucyate sukhadu÷khaæ vyatikrÃmati sukhadu÷khavyatikramaæ cÃnuprÃpnoti / [282|22-282|23] akÃraïaæ kÃraïata÷ pratyeti ÓÅlavrataparÃmarÓo du÷khadarÓanaprahÃtavya÷" iti vistara÷ / [282|23-282|24] kiæ puna÷ kÃraïamasau du÷khadarÓanaprahÃtavya÷ / [282|24] du÷khe vipratipannatvÃt / [282|24-282|25] sarve«Ãæ sÃsravÃlambanÃnÃæ du÷khe vipratipannatvÃt / [282|25-282|26] kÅd­Óo và 'nya÷ ÓÅlav­taparÃmarÓo mÃrgedarÓanaprahÃtvya÷ / [282|26] yo mÃrgadarÓanaprahÃtavyÃlambana÷ / [282|26-282|27] so 'pi hi nÃma du÷khe vipratipanna÷ / [282|27-282|28] yasya ca mÃrgÃlambanà mithyÃd­«Âirvicikitsà và 'sti sa nÃsti mok«amÃrga iti paÓyan vicikitsan và kathaæ tayà Óuddhiæ pratye«yati / [283|01] athÃnyaæ mok«amÃrgaæ parÃm­Óya e«a mok«amÃrgo nÃstÅtyÃha / [283|01-283|02] so 'pi tenaivÃnyena Óuddhiæ pratyeti na tayà mithyÃd­«Âyeti / [283|02-283|03] tasyÃpyasau mÃrgadarÓanaprahÃtavyÃlambano na sidhyati / [283|03-283|04] yaÓcÃpi samudayanirodhadarÓanaprahÃtavyÃlambanayà mithyÃd­«Âyà Óuddhiæ pratyeti sa kasmÃnna taddarÓanaheya÷ / [283|04] tasmÃt parÅk«ya e«o 'rtha÷ / [283|05] yaduktaæ "nityÃtmaviparyÃsÃdi"ti / kimetÃveva dvau viparyÃsau / [283|05-283|06] catvÃro viparyÃsÃ÷ / [283|06] anitye nityamiti / du÷khe sukhamiti / aÓucau ÓucÅti / [283|06-283|07] anÃtmanyÃtmeti / [283|07] athaitadviparyÃsacatu«kaæ kiæsvabhÃvam / [283|08] ## [283|09] antagrÃhad­«Âe÷ ÓÃÓvatad­«ÂirnityaviparyÃsa÷ / [283|09-283|10] d­«ÂiparÃmarÓÃtsukhaÓuciviparyÃsau / [283|10] satkÃyad­«ÂerÃtmad­«ÂirÃtmaviparyÃsa÷ / sakaletyapare / [283|10-283|11] kathamÃtmÅyad­«ÂirviparyÃsa÷ / [283|11] kathaæ ca na viparyÃsa÷ / viparyÃsasÆtrÃd / [283|11-283|13] ÃtmÃnameva tatra vaÓinaæ paÓyennÃtmÅyaæ paÓyatÅtyÃtmad­«ÂirevÃsau dvimukhÅ athÃhamityetasmÃt mameti d­«Âyantaraæ syÃt / [283|13] mayà mahyamityetadapi syÃt / [283|14] kasmÃdanye kleÓà na viparyÃsÃ÷ / [283|14-283|15] yasmÃt tribhi÷ kÃraïairviparyÃsÃnÃæ vyavasthÃnam katamaistribhi÷ / [283|16] ## [283|17] ## [283|18] ekÃntaviparyastatvÃdÃlambane nitÅrakatvÃtsamÃropaïÃcca / [283|18-283|19] ucchedad­«ÂirmithyÃd­«ÂiÓca na samÃropike / [283|19] abhÃvamukhaprav­ttatvÃt / [283|19-283|20] ÓÅlavrataparÃmarÓo naikÃntaviparyastastanmÃtraÓuddhyÃlambanatvÃt / [283|20-283|21] anye kleÓà na santÅrakà ato na viparyÃsÃ÷ / [283|21-283|22] yattarhi sÆtre ukta "manitye nityamiti saæj¤ÃviparyÃsa÷ cittaviparyÃso d­«ÂiviparyÃsa" iti / [283|22] d­«ÂirevÃtra viparyÃsa÷ / [284|01] ## [284|02] d­«ÂiviparyÃsavaÓÃdeva tatsaæprayukte saæj¤Ãcitte viparyÃsÃvuktau / [284|02-284|03] vedanÃdayo 'pi kasmÃnnoktÃ÷ / [284|03] lokaprasiddhyà / [284|03-284|04] loke hi viparyastasaæj¤o viparyastacitta iti prasiddhaæ na punarviparyastavedana iti / [284|04-284|05] ta ete viparyÃsÃ÷ sarve 'pi srota Ãpannasya prahÅïà bhavanti / [284|05] darÓanapraheyatvÃt d­«ÂÅnÃæ sasaæprayogÃïÃm / dvÃdaÓa viparyÃsÃ÷ / [284|05-284|06] anitye nityamiti saæj¤Ãd­«ÂicittaviparyÃsÃstraya÷ / [284|06] evaæ yÃvadanÃtmanyÃtmeti / [284|06-284|07] tatrëÂau darÓanaprahÃtavyÃÓcatvÃro bhÃvanÃprahÃtavyÃ÷ / [284|07-284|08] du÷khe ca saæj¤Ã cittaviparyÃsÃvaÓucau ceti nikÃyÃntarÅyÃ÷ / [284|08-284|09] itarathà hi kathamantareïa sukhaÓucisaæj¤ÃmavÅtarÃgasyÃryasya kÃmarÃga÷ saæbhavediti / [284|09] tadetannecchanti vaibhëikÃ÷ / [284|10] yadi hi sukhaÓucisaæj¤ÃcittasamudÃcÃrÃdÃryasya tadviparyÃsÃvÅk«yete / [284|10-284|11] sattvasaæj¤ÃcittasamudÃcÃrÃttadviparyÃsÃvapi kiæ ne«yete / [284|11-284|12] na hi striyÃmÃtmani ca vinà sattvasaæj¤Ãyà kÃmarÃgo yukta iti / [284|12-284|13] sÆtre 'pi coktaæ "yataÓca ÓrutavÃnÃryaÓrÃvaka idaæ du÷khamÃryasatyamiti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti / [284|13-284|14] yÃvat tasya tasmin samaye yo 'nitye nityamiti saæj¤ÃviparyÃsa÷ cittaviparyÃso d­«ÂivÅparyÃsa÷ sa prahÅyata" iti vistara÷ / [284|14-284|16] tasmÃd d­«Âisamutye eva saæj¤Ãcitte viparyÃsau nÃnye tatkÃla bhrÃntimÃtratvÃdalÃtacakracitra yak«abhrÃntivat / [284|16] yattarhi sthavirÃnandenÃrthaæ vÃgÅÓamadhik­tyoktaæ [284|17-284|18] "viparyÃse ca saæj¤ÃnÃæ cittaæ te paridahyate" / nimittaæ varjyatÃæ tasmÃcchubhaæ rÃgopasaæhitam // [284|19] tasmÃt sarva evëÂau saæj¤ÃcittaviparyÃsÃ÷ Óaik«asyÃprahÅïà ityapare / [284|19-284|20] te 'pi cÃryasatyÃnÃæ yathÃbhÆtaparij¤ÃnÃt prahÅyante / [284|20-284|21] na vinà tenetyupÃyasamà khyÃnÃnnÃsti sÆtravirodha÷ / [284|22] atha kiæ d­«ÂyanuÓayasya eva bhedo nÃnyasya / mÃnasyÃpyasti / kathamityÃha [284|23] ## [284|24] mÃno 'timÃno mÃnÃtimÃno 'smimÃno 'bhimÃna ÆnamÃno mithyÃmÃnaÓca / [284|25] abhedena cittasyonnatirmÃna uktÃ÷ / sa prav­ttibhedÃt saptadhà bhavati / [284|25-285|01] hÅnÃdviÓi«Âa÷ samena và samo 'smÅti manyamÃnasyonnatirmÃna÷ / [285|01] samÃdviÓi«Âo 'smÅtyabhimÃna÷ / [285|02] viÓi«ÂÃdviÓi«Âo 'smÅti mÃnÃtimÃna÷ / [285|02-285|03] pa¤copÃdÃnaskandhÃnÃtmata ÃtmÅyato và manyamÃnasyÃsmimÃna÷ / [285|03] aprÃpte viÓe«Ãdhigame prÃpto mayetyabhimÃna÷ / [285|03-285|04] bahvantaraviÓi«ÂÃdalpÃntarahÅno 'smÅtyÆnamÃna÷ / [285|04] aguïavato guïavÃnasmÅti mithyÃmÃna÷ / [285|05] yattarhi ÓÃstre nava mÃnavidhà uktÃ÷ / "ÓreyÃnasmÅti mÃnavidhà / [285|05-285|06] sad­Óo 'smÅti mÃnavidhà / [285|06] hÅno 'smÅti mÃnavidhà / [285|06-285|07] asti me ÓreyÃnasti me sad­Óo 'sti me hÅna÷ / [285|07] nÃsti me ÓreyÃnnÃsti me sad­Óo nÃsti me hÅna" iti / [285|07-285|08] ebhya eva mÃnebhya etÃ÷ / [285|09] ## [285|10] katamebhyastribhya÷ mÃnÃtimÃnonamÃnebhya÷ / [285|10-285|11] tatra prathamaæ trayaæ d­«ÂisaæniÓritÃstrayo mÃnÃ÷ / [285|11] atimÃnamÃnonamÃnÃ÷ / dvitÅyaæ trayamÆnamÃnamÃnÃtimÃnÃ÷ / [285|11-285|12] t­tÅyaæ trayaæ mÃnÃtimÃnonamÃnÃ÷ / [285|12-285|13] yuktastÃvad bahvantaraviÓi«ÂÃdalpÃntarahÅno 'smÅtyÆnamÃna unnatisthÃnatvÃt / [285|13-285|14] nÃsti me hÅna ityatra kimunnati sthÃnam / [285|14] asti sad­Óo yo 'bhiprete vare sattvarÃÓau nihÅnamapyÃtmÃnaæ bahu manyate / [285|15] api cÃstyeva j¤ÃnaprasthÃnavihito vidhi÷ / [285|15-285|17] prÃkaraïaæ tu nirdeÓaæ parig­hya ÓreyÃnasmÅtyeke«u mÃno 'pi syÃdati mÃno 'pi mÃnÃtimÃno 'pi hÅnasamaviÓi«ÂÃpek«ayà / [285|18] athaite sapta mÃnÃ÷ kiæprahÃtavyà ityÃha [285|19] ## [285|20] d­gbhÃvanÃbhyÃme«Ãæ k«aya÷ / [285|20-285|21] etaduktaæ bhavati sarve darÓanabhÃvanÃprahÃtavyà iti yadbhÃvanÃheyamaprahÅïaæ kimavaÓyaæ tadÃryÃïÃæ samudÃcarati / [285|21] nÃvaÓyaæ tadyathà [285|22] ## [285|23-285|24] yena kleÓaparyavasthÃnena saæcintya prÃïivadhaæ kuryÃdyÃvanm­«ÃvÃdaæ tad bhÃvanÃheyaæ bhÃvanÃheyadharmÃlambanatvÃt / [285|25] ## [286|01] ## [286|02] vibhavat­«ïà 'pi bhÃvanÃheyà / vibhavo nÃma ka e«a dharma÷ / traidhÃtukÅ anityatà / [286|03] tatra prarthanà vibhavat­«ïà / tathÃÓabdena bhavat­«ïÃyÃ÷ pradeÓo g­hyate / [286|03-286|04] "aho vatÃhamairÃvaïa÷ syÃæ nÃgarÃja" ityevamÃdi / [286|04-286|05] mÃnavidhà api bhÃvanÃprahÃtavyÃ÷ santÅtyuktamasmimamÃnaÓca / [286|06] ## [286|07] ## [286|08] Ãdigrahaïena yÃvadvibhavat­«ïÃyà grahaïam / [286|08-286|09] kiæ kÃraïamaprahÅïà apyete na samudÃcaranti / [286|10] ## [286|11] satkÃyad­«Âipu«Âà hi mÃnavidhà asmimÃnaÓca / [286|11-286|12] ato bhagnap­«ÂhatvÃt notthÃtum punarutsahante / [286|12] vadhÃdiparyavasthÃnaæ mithyÃd­«Âipu«ÂatvÃt / [286|12-286|13] vibhavat­«ïà ucchedd­«Âipu«ÂatvÃt / [286|13] bhavat­«ïÃyÃ÷ pradeÓa÷ ÓÃÓvatad­«Âipu«ÂatvÃt / [286|14] ## [286|15] akukÓalaæ cÃpi kauk­tyaæ bhÃvanÃprahÃtavyam / [286|15-286|16] na cÃryasya tatsaæbhavati vicikitsà samutthitatvÃt / [286|17] athai«Ãma«ÂÃnavateranuÓayÃnÃæ kati sarvatragÃ÷ katyasarvatragÃ÷ / [286|18-286|19] ## [286|20-286|21] du÷khasamudayadarÓanaprahÃtavyà d­«Âayo vicikitsà ca tÃbhiÓca saæprayuktà avidyà ÃveïikÅ ca du÷khasamudayaprahÃtavye cÃvidyà / [286|20-287|01] itÅme ekÃdaÓÃnuÓayÃ÷ sabhÃgadhÃtusarvatragÃ÷ / [287|01] sapta d­«Âayo dve vicikitse dve avidye sakalasvadhÃtvÃlambanatvÃt / [287|02] kimebhiryugapadÃlambate Ãhosvit krameïa / yadi krameïa anye«Ãmapi prasaÇga / [287|02-287|04] atha yugapat ka÷ sakalena kÃmadhÃtunà Óuddhiæ pratyetyakÃraïaæ và kÃraïata÷ / [287|04] sakalaæ nocyate sakalaæ yugapadÃlambanta iti / [287|04-287|05] api tu pa¤caprakÃramapi sarvaæ yugapat / [287|05-287|06] evamapi yatrÃtmad­«ÂistatrÃtmat­«ïà yatrÃgraÓuddhid­«ÂÅ tatra tatprÃrthanà tena ca mÃna iti t­«ïÃmÃnayorapi sarvatragatvaæ prÃpnoti / [287|06-287|07] evaæ sati darÓanabhÃvanÃheyÃlambanatvÃdetadubhayaæ kiæprahÃtavyaæ syÃt / [287|07-287|08] bhÃvanÃprahÃtavyaæ vyÃmiÓrÃlambanatvÃt / [287|08] athavà punarastu darÓanaprahÃtavyaæ d­«ÂibalÃdhÃnavartitvÃt / [287|08-287|09] svalak«aïakleÓÃvetau na sÃmÃnyakleÓau / [287|09] tasmÃnna sarvatragÃviti vaibhëikÃ÷ / [287|10] va ete sabhÃgadhÃtusarvatragà ekÃdaÓÃnuÓayà uktÃ÷ [287|11] ## [287|12] satkÃyad­«ÂimantagrÃhad­«Âiæ ca varjayitvà 'nye navÃnuÓayà visabhÃgadhÃtusarvatragÃ÷ / [287|13] kadÃcittu visabhÃgamekaæ dhÃtumÃlambante kadÃcit dvau / [287|13-287|14] "ye 'nuÓayÃ÷ kÃmapratisaæyuktà rÆpapratisaæyuktÃlambanÃ÷ / [287|14-287|15] kÃmapratisaæyuktà ÃrÆpyapratisaæyuktÃlambanÃ÷ kÃmapratisaæyuktà rÆpÃrÆpyapratisaæyuktÃlambanÃ" iti vacanÃt / [287|15-287|17] yadà kÃmadhÃtau sthito brahmaïi sattvad­«Âiæ nityad­«Âiæ cojtpÃdayati tadà kathaæ satkÃyÃnta grÃhad­«ÂÅ visabhÃgadhÃtvÃlambane na bhavata÷ / [287|17-287|18] ÃtmÃtmÅyatvenÃgrahaïÃdantagrÃhad­«ÂiÓca tatsamutthitatvÃt / [287|18] kà tarhÅyaæ d­«Âi÷ / [287|18-287|19] neyaæ d­«ÂirmithyÃj¤Ãnaæ puna÷ etadityÃbhidhÃrmikÃ÷ / [287|19-287|20] kuto nu khalvetadanyà tadÃlambanà d­«Âire«Ã na d­«Âiriti siddhÃntastu pramÃïayitaya÷ / [287|21] kiæ khalvanuÓayÃ÷ eva sarvatragÃ÷ / netyÃha / [287|22] ## [287|23] sarvatragairanuÓayai÷ sahabhuvo ye 'pyanye dharmÃste 'pi sarvatragÃ÷ prÃptayastu naivam / [287|23-288|01] aneka phalatvÃt / [288|01-288|02] ata eva syu÷ sarvatragÃnuÓayà na sarvatrahetunà heturiti catu«koÂikaæ kriyate / [288|02] prathamà koÂiranÃgatÃ÷ sarvatragà anuÓayÃ÷ / [288|02-288|03] dvitÅyà 'tÅtapratyupannÃstatsahabhuva÷ / [288|03] t­tÅyÃcatuthau yojye / [288|04] e«Ãma«ÂÃnavateranuÓayÃnÃæ kati sÃsravÃlambanÃ÷ katyanÃsravÃlambanÃ÷ / [288|05-288|06] ## [288|07-288|08] nirodhadarÓanaprahÃtavyÃstrayo 'nuÓayà mithyÃd­«Âirvicikitsà 'vidyà ca tÃbhyÃæ saæprayuktà ' 'veïikÅ ca / [288|08] mÃrgadarÓanaprahÃtavyà apyeta eva traya÷ / [288|08-288|09] ityete «a¬anÃsravÃlambanÃ÷ / [288|09] Óe«Ãæ sÃsravÃlambanà iti siddham / tatra puna÷ [288|10-288|11] ## [288|12-288|13] nirodhÃlambanÃnÃæ mithyÃd­«ÂyÃdÅnÃæ svabhÆminirodha evÃlambanaæ kÃmÃvacarÃïÃæ kÃmadhÃtoreva yÃvat bhavÃgrabhÆmikÃnÃæ bhavÃgrasyaiva / [288|13-288|14] mÃrgÃlambanÃnÃæ kÃmÃvacarÃïÃæ «a¬bhÆmiko dharmaj¤Ãnapak«o mÃrga÷ sarva evÃlambanam / [288|14-288|15] yo 'pi rÆpÃrÆpyapratipak«a÷ rÆpÃrupyÃvacarÃïÃmapyad­«ÂabhÆmikÃnÃæ navabhÆmika÷ / [288|15-288|16] sa evÃnvayaj¤Ãnapak«yo mÃrga Ãlambanaæ mÃrgasyÃnyo 'nyahetukatvÃt / [288|16-288|17] yadyapi dharmaj¤ÃnÃnvayaj¤Ãne apyanyonyahetuke natvanvayaj¤Ãnaæ kÃmadhÃtupratipak«a iti / [288|17-288|18] na kÃmÃvacarà mÃrgÃlambanà anvayaj¤Ãnapak«ÃnÃlambante / [288|18-288|19] dharmaj¤Ãnaæ tarhi rÆpÃrÆpyapratipak«atvÃttadbhÆmikÃnÃæ mÃrgalambanÃnÃmÃlambanaæ bhavi«yati / [288|19-288|20] na tat sakalaæ pratipak«o du÷khasamudayadharmaj¤Ãnayoratatpratipak«atvÃt / [288|20-288|21] nÃpi sakalayo rÆpÃrÆpyayyordarÓanaprahÃtavyÃnÃmapratipak«atvÃdityÃdyÃbhÃvÃnna bhavatyÃlambanam / [288|22] atha kasmÃdrÃgapratighamÃnà d­«ÂiÓÅlav­ataparÃmarÓau cÃnÃsravÃlambanà ne«yante / [288|23] ## [289|01-289|02] varjanÅyo hi rÃga÷ yadi cÃnÃsravÃlambana÷ syÃnna varjanÅya÷ syÃtkuÓaladharmacchandavat / [289|03] ## [289|04] apakÃravastuni hi pratigha utpadyate / na caivaæ nirodhamÃgauæ / [289|05] ## [289|06] nirodhamÃrgayo÷ ÓÃntatvÃnna tÃbhyÃmunnatirbhavitumarhati / [289|06-289|07] bhÆtÃrthaÓuddhitvÃnna tayo÷ ÓuddhigrÃha÷ ÓÅlavrataparÃmarÓa÷ / [289|07] agrau ca tau / hÅne cÃgragrÃho d­«ÂiparÃmarÓa÷ / [289|08] tasmÃdayuktame«ÃmanÃsravÃlambanatvam / [289|09] e«Ãma«ÂÃnavateranuÓayÃnÃæ katyÃlambanato 'nuÓerate kati saæprayogata eva / [289|10-289|11] ## [289|12-289|13] ye sarvatragà anuÓayÃste sakalÃæ pa¤caprakÃrÃmapi svÃæ bhÆmimÃlambanato 'nuÓerate / [289|13] asarvatragÃstu svasyÃæ bhÆmau svameva nikÃyamÃlambanato 'nuÓerate nÃnyam / [289|14] tadyathà du÷khadarÓanaprahÃtavyà du÷khadarÓanaprahÃtavyameva nikÃyam / [289|14-289|15] evaæ yÃvadbhÃvanÃprahÃtavyà bhÃvanÃprahÃtavyameva nÃnyam / [289|15] utsargaæ k­tvà 'pavÃdaæ karoti [289|16] ## [289|17] anÃsravÃlambanà anuÓayà naivÃlambanato 'nuÓerate / nÃpyÆrdhvabhÆmyÃlambanÃ÷ / [289|17-289|18] kiæ kÃraïam / [289|18] tadÃlambanasya vastuna÷ [289|19] ## [289|20-289|21] yaddhi vastvÃtmad­«Âit­«ïÃbhyÃæ svÅk­taæ bhavati tatrÃnye 'pyanuÓayà anugamayitumutsahante / [289|21] Ãrdra iva paÂe rajÃæsi saæsthÃtum / [289|21-289|22] na caivamanÃsravà nÃpyevamÆrdhvà bhÆmi÷ / [289|22] ato na tadÃlambanÃste«vanuÓerate / yastvihasthastÃæ bhÆmiæ prÃrthayate / [289|23-290|01] kuÓalo 'sau dharmmacchanda÷ vipak«abhÆtau ca nirvÃïamÃrgau tadÃlambanÃnÃæ kleÓÃnÃmÆrdhvà ca bhÆmiradharÃïÃm / [290|01] ato na te«u prati«ÂhÃæ labhante / [290|01-290|02] tapta ivopale talÃni pÃdÃnÃm / [290|02] ÃnuguïyÃrtho 'trÃnuÓayÃrtha÷ / na ca te tadanuguïà ityapare / [290|02-290|03] vÃtikasya ruk«ÃnanuÓayanavat / [290|03] ata uktà Ãlambanato 'nuÓerate / [290|04] ## [290|05] anuÓareta iti vartate / [290|05-290|06] yo 'nuÓayo yena dharmeïa saæprayuktastasmin saæprayogato 'nuÓete / [290|06] yÃvadaprahÅïa iti viÓe«aïÃrthastuÓabda÷ / [290|06-290|07] syuranuÓayà nÃnÃsravÃlambanà na visabhÃgadhÃtusarvatragÃ÷ / [290|07-290|08] te cÃnuÓayÃ÷ saæprayogato 'nuÓayÅrannÃlambanata÷ na syurvisabhÃgabhÆmisarvatragà anuÓayÃ÷ / [290|09] e«Ãma«ÂÃnavateranuÓayÃnÃæ katyakuÓalÃ÷ katyavyÃk­tÃ÷ / [290|10] #<ÆrdhvamavyÃk­tÃ÷ sarve># [290|11] rÆpÃrupyÃvacarÃstÃvatsarva evÃvyÃk­tÃ÷ / kiæ kÃraïam / [290|12] kli«ÂÃnÃæ dharmÃïÃæ du÷khavipÃka÷ syÃt / tacca tayoirnÃsti paravyÃbÃdhahetvabhÃvÃt / [290|13] ## [290|14] ## [290|15] kÃmadhÃtau satkÃyÃntagrÃhad­«ÂÅ tatsaæprayuktà cÃvidyà avyÃk­tÃ÷ / [290|15-290|16] kiæ kÃraïam / [290|16] dÃnÃdibhiraviruddhatvÃt / [290|16-290|17] ahaæ pretya sukhÅ bhavi«yÃmÅti dÃnaæ dadÃti ÓÅlaæ rak«ati / [290|17] ucchedad­«Âirapi mok«ÃnukÆlà / [290|17-290|19] ata evoktaæ bhagavatà "etadagraæ bÃhyakÃnÃæ d­«ÂigatÃnÃæ yaduta no ca syÃæ no ca me syÃt na bhavi«yÃmi na me bhavi«yatÅ"ti / [290|19] api cÃnayord­«Âyo÷ svadravyasaæmƬhatvÃdaparapŬÃprav­ttatvÃcca / [290|19-290|20] svargat­«ïà 'smimÃnayorapyevaæ prasaÇga÷ / [290|20] sahajà satkÃyad­«ÂiravyÃk­tà / [290|20-290|21] yà m­gapak«iïÃmapi varttate / [290|21] vikalpità tvakuÓaleti pÆrvÃcÃryÃ÷ / [291|01] #<Óe«astvihÃÓubhÃ÷ // VAkK_5.19 //># [291|02] Óe«Ãs tvaÓubhà anuÓayÃ÷ kÃmadhÃtÃvakuÓalÃ÷ / [291|03] katyakuÓalamÆlÃni kati na / [291|04] ## [291|05-291|06] kÃmadhÃtau sarvarÃga÷ sarvapratigha÷ sarvo moho 'nyatra satkÃyÃntagrÃhad­«ÂisaæprayuktÃdyathÃkramam / [291|07] ## [291|08] lobho 'kuÓalamÆlaæ dve«o moho 'kuÓalamÆlam / [291|08-291|09] yaddhyakuÓalaæ cÃkuÓalasya ca mÆlaæ tadevÃkuÓalamÆlami«Âam / [291|09-291|10] Óe«Ã anuÓayà nÃkuÓalamÆlÃnÅti siddham / [291|11] katyavyÃk­tamÆlÃni kati na / trÅïyavyÃk­ta mÆlÃni / katamÃni trÅïi / [291|12] ## [291|13-291|14] setyavyÃk­tatÃæ darÓayati yà kÃcidavyÃk­tà t­«ïà avidyà praj¤Ã cÃntato vipÃkajà api sarvà 'sÃvavyÃk­tamÆlamiti kÃÓmÅrÃ÷ / [291|15] ## [291|16] vicikitsà kila dvaidhav­tterna mÆlaæ bhavitumarhati / calatvÃt / [291|16-291|17] unnatilak«aïenordhvav­tterna mÃno mÆlam / [291|17-291|18] vividhasm­timÆlÃni hi sthirÃïyadhov­ttÅni ca loke d­«ÂÃnnÅti / [292|01] ## [292|02] bÃhyakà ÓcatvÃryavyÃk­tamÆlÃnÅcchanti / [292|03] ## [292|04] sa ityavyÃk­tà iti darÓayati / avyÃk­tà t­«ïà d­«ÂirmÃno 'vidyà ca / [292|04-292|05] kiæ kÃraïametÃnyavyÃk­tamÆlÃnÅcchanti / [292|06] ## [292|07] yasmÃttrayo dhyÃyina÷ / t­«ïÃd­«ÂimÃnottaradhyÃyina÷ / te cÃvidyÃvaÓÃdbhavantÅti / [292|08] yÃni sÆtre caturdaÓÃvyÃk­tavastÆni kiæ tÃni avyÃk­tatvÃt / netyÃha / [292|09] kiæ tarhi / sthÃpanÅya÷ praÓno 'vyÃk­ta ityuktam / caturvidho hi praÓna÷ / [292|09-292|10] ekÃæÓavyÃkaraïÅyo vibhajyavyÃkaraïÅya÷ parip­cchayya vyÃkaraïÅya÷ sthÃpanÅyaÓca / [292|10-292|11] tatra yathÃkramaæ veditavyam / [292|12-292|14] ## [292|15] kiæ sarvasattvà mari«yantÅtyekÃæÓena vyÃkarttavyaæ mari«yantÅti / [292|15-292|16] kiæ sarve jani«yanta iti vibhajya vyÃkarttavyaæ saækleÓà jani«yante na ni÷kleÓà iti / [292|16-292|17] kiæ manu«yo viÓi«Âo hÅna iti parip­cchayya vyÃkattevyam / [292|17] kÃnadhik­tya praÓnayasÅti / [292|17-292|18] yadi brÆyÃd devÃniti / [292|18] hÅna iti vyÃkarttavyam / atha brÆyÃdapÃyÃniti / [292|18-292|19] viÓi«Âa iti vyÃkarttavyam / [292|19] kimanya÷ skandhebhya÷ sattvo 'nanya iti sthÃpanÅya÷ / [292|19-292|20] sattvadravyasyÃbhÃvÃt vandhyÃputraÓyÃmagauratÃdivat / [292|21] kathametadvyÃkaraïaæ bhavati avyÃk­tametaditi / evaæ vyÃkaraïÃt / [292|22] apara Ãha / idamapyekÃæÓavyÃkaraïaæ yanna sarve jani«yanta iti / [292|23-292|24] yastu p­cchedye mari«yanti kiæ te jani«yanta ityetadvibhajyavyÃkaraïÅyaæ syÃt / [292|24-293|01] manu«ye«u cobhayamasti hÅnatvaæ viÓi«Âatvaæ cÃpek«ikamityubhayamekÃæÓena vyÃkarttavyam / [293|01-293|02] tadyathà vij¤Ãnaæ kÃryaæ kÃraïaæ ceti ekÃntena tu p­cchato naikÃntavyÃkaraïÃt vibhajyavyÃkaraïaæ yujyate / [293|02-293|03] skandhebhyo 'nya÷ sattva ityetadavyÃk­tameva / [293|03] na cÃvyÃkaraïameva vyÃkaraïaæ yujyata iti / [293|03-293|04] yastu sthÃpanÅya÷ praÓna÷ sthÃpanÅyatvena vyÃkriyate / [293|04] kathaæ na vyÃk­to bhavati / [293|05] Ãbhidharmikà Ãhu÷ / [293|05-293|07] "tathÃgato bhagavÃnarhan samyaksaæbuddha÷ svÃkhyÃto 'sya dharma÷ supratipanna÷ ÓrÃvakasaægha÷ rÆpamanityaæ yÃvadvij¤Ãna du÷khapraj¤aptiryÃvanmÃrgapraj¤aptirekÃæÓena vyÃkarttavyamarthopasaæhitatvÃt / [293|07-293|08] vibhajjavyÃkaraïaæ nÃma yadi kaÓcid brÆyÃddharmÃn vadeti sa vaktavyo bahavo dharmà atÅtà anÃgatÃ÷ pratyutpannÃ÷ katamÃn vadÃmÅti / [293|09] yadi brÆ yÃdatÅtÃniti / sa vyaktavyo 'tÅtà api bahavo rÆpaæ yÃvadvij¤Ãnamiti / [293|10] athaæ brÆyÃdrÆpamiti / sa vaktavyo rÆpamapi trividhaæ kuÓalamakuÓalamavyÃk­taæ ca / [293|11] yadyÃha kuÓalamiti / [293|11-293|12] tadapi saptaprakÃraæ prÃïÃtipÃtÃdviratiryÃvatsaæbhinnapralÃpÃditi / [293|12] yadyÃha prÃïÃtipÃtÃdviratimiti / [293|12-293|13] sà 'pi triprakÃrà alobhajà 'dve«ajà 'mohajà / [293|13] yadyÃhÃlobhajÃmiti / [293|13-293|14] alobhajà 'pi dvividhà vij¤Ãptyavij¤aptibhedÃdityevaæ vibhajya vaktavyamiti / [293|14] etadeva ca ÓaÂhasya parip­cchya vyÃkaraïam / [293|14-293|15] tasya vaktavyaæ dharmà bahava iti / [293|15] na tu vibhaktavyà yÃvattÆ«ïim và ti«Âhati svayaæ và vyÃkarotÅti / [293|16-293|17] yadà tau na ki¤cit p­cchata÷ kevalamadhye«ayata÷ tayoÓca na ki¤cit vyÃkriyate kevalaæ paripraÓnyete tat kathamanayo÷ praÓno bhavati kathaæ và vyÃkaraïam / [293|18] yo hhi panthÃnaæ brÆhÅtyÃha kim tena panthà na p­«Âo bhavati / [293|18-293|19] parip­cchayaiva vyÃkaraïÃt kathaæ na parip­cchÃvyÃkaraïaæ bhavati / [293|19-293|20] sthÃpanÅyastu yathà antavÃn loko 'nantavÃnityevamÃdi sÆtrÃntÃdeva tu praÓnavyÃkaraïÃnÃæ lak«aïaæ dra«Âavyam / [293|20-293|21] bhadantamahÃsÃÇghikÃ÷ sÆtraæ paÂhanti / [293|21] "catvÃrÅmÃni bhik«ava÷ praÓnavyÃkaraïÃnÅti / [293|21-293|22] katamÃni catvÃri / [293|22] asti bhik«ava ekÃæÓavyÃkaraïÅya÷ praÓna÷ / asti yÃvat sthÃpanÅya÷ / [293|23] katamaÓca bhik«ava÷ ekÃæÓavyÃkaraïÅya÷ praÓna÷ / [293|23-293|24] sarve saæskÃrà anityà ityayaæ bhik«ava ekÃæÓavyÃkaraïÅya÷ praÓna÷ / [293|24] katamaÓca bhik«avo vibhajyavyÃkaraïÅya÷ praÓna÷ / [293|24-293|25] saæcetanÅyaæ karma k­tvà kiæ prativedayata ityayam vibhajyavyÃkaraïÅya÷ praÓna÷ / [293|25-293|26] katamaÓca bhik«ava÷ parip­cchyavyÃkaraïÅya÷ praÓna÷ / [293|26-293|27] saæj¤Ãsu puru«asyÃtmà utÃho 'nyÃsaæj¤Ã anya Ãtmeti p­«Âena satà paripra«Âavya÷ katamaæ punarÃyu«mÃnÃtmÃnaæ pratyeti / [293|27-293|28] sa cedevaæ vadedau dÃrikaæ khalvahayÃyu«mannÃtmÃnaæ pratyemi / [293|28-293|29] evaæ satyanyà saæj¤Ã anya Ãtmetyevaæ vacanÅya÷ / [293|29] ayaæ hi parip­cchya vyÃkaraïÅya÷ praÓna÷ / [293|29-294|01] katamaÓca bhik«ava÷ sthÃpanÅya÷ praÓna÷ / [294|01] tadyathà ÓÃÓvato loko 'ÓÃÓvata÷ / [294|01-294|02] ÓÃÓvataÓcÃÓÃÓvataÓca / [294|02] naiva ÓÃÓvato nÃÓÃÓvata÷ / antavÃnantata÷ / antavÃæÓcÃnantaÓca / [294|02-294|03] naivÃntavÃnnÃnantavÃn / [294|03-294|04] bhavati tathÃgata÷ paraæ maraïÃnna bhavati tathÃgata÷ paraæ maraïÃt yÃvadanyo jÅvo 'nyaccharÅramityayaæ bhik«ava÷ sthÃpanÅya÷ praÓna" iti / [294|04-294|05] yasya pudgalasya yo 'nuÓayo yasminnÃlambane 'nuÓete sa tena tasmin saæprayukta÷ / [294|05-294|06] idaæ tu vaktavyamatÅte na kasmin yÃvat pratyupanne na kasminniti / [294|07] samÃsata ime dvividhÃ÷ kleÓÃ÷ / svalak«aïakleÓÃÓca rÃgaprativamÃnÃ÷ / [294|08] sÃmÃnyakleÓÃÓca d­«ÂivicikitsÃda 'vidyÃ÷ / tatra tÃvat / [294|09-294|10] ## [294|11-294|12] atÅtÃ÷ pratyutpannÃÓca rÃgapratighamÃnà yasmin vastunyutpannà na ca prahÅïÃstasmin vastuni tai÷ saæyukta÷ / [294|12] ete hi svalak«aïakleÓatvÃnna sarvasyÃvaÓyaæ sarvatrotpadyante / [294|13] ## [294|14] yatrÃprahÅïÃste iti varttate / [294|14-294|15] anÃgatairebhireva rÃgapratighamÃnairmanobhÆmikai÷ sarvatra vastuni saæyutastraiyadhvike / [294|15] mÃnasÃnÃæ tryadhvavi«ayatvÃt [294|16] ## [294|17] anyai rÃgapratighairanÃgatairanÃgata eva vastuni saæyukta÷ / ke punaranye / [294|17-294|18] ye pa¤ca vij¤ÃnakÃyikà rÃgÃÓca pratighÃÓca / [294|18] utpattidharmabhireva / taireva tu [294|19] ## [294|20] anutpattidharmabhi÷ pa¤cavij¤ÃnakÃyikairapi sarvatra vastuni saæyukta÷ / traiyadhvike 'pi [294|21] #<Óe«aistu sarvai÷ sarvatra saæyuta÷ // VAkK_5.24 //># [295|01] ke puna÷ Óe«Ã÷ / d­«Âivicikitsà 'vidyÃstraiyadhvikÃ÷ / [295|01-295|02] tai÷ sarvairapi sarvasminvastuni saæyukta÷ / [295|02] sÃmÃnyakleÓatvÃt / yÃvadaprahÅïà ityadhikÃro 'nuvarttata eva / [295|02-295|03] kiæ punaridamatÅtÃnÃgatamucyate 'styatha na / [295|03-295|04] yadyasti sarvakÃlÃstitvÃtsaæskÃrÃïÃæ ÓÃÓvatatvaæ prÃpnoti / [295|04] atha nÃsti / kathaæ tatra tena và saæyukto bhavati visaæyukto và / [295|04-295|05] na saæskÃrÃïÃæ ÓÃÓvatatvaæ pratij¤Ãyate vaibhëikai÷ saæsk­talak«aïayogÃt / [295|05-295|06] pratij¤Ãyate tu viÓadaæ [295|07] ## [295|08] kiæ kÃraïam / [295|09] ## [295|10-295|11] uktaæ hi bhagavatà '"tÅtaæ ced bhik«avo rÆpaæ nÃbhavi«yanna ÓrutavÃnÃryaÓrÃvako 'tÅte rÆpe 'napek«o 'bhavi«yat / [295|11-295|12] yasmÃttarhyastyatÅtaæ rÆpaæ tasmÃcchrutavÃnÃryaÓrÃvako 'tÅte rÆpe 'napek«o bhavati / [295|12-295|13] anÃgataæ cedrÆpaæ nÃbhavi«yat na ÓrutavÃnÃryaÓrÃvako 'nÃgataæ rÆpaæ nÃbhyanandi«yat / [295|13-295|14] yasmÃttarhyastyanÃgataæ rÆpamiti" vistara÷ / [295|15] ## [295|16] "dvayaæ pratÅtya vij¤ÃnasyotpÃda" ityuktam / dvayaæ katamat / [295|16-295|17] cak«Æ rÆpÃïi yÃvat mano dharmà iti / [295|17] asati và 'tÅtÃnÃgate tadÃlambanaæ vij¤Ãnaæ dvayaæ pratÅtya na syÃt / [295|18] evaæ tÃvadÃgamato 'styatÅtÃnÃgataæ yuktito 'pi / [295|19] ## [295|20] sati vi«aye vij¤Ãnaæ pravartate nÃsati / [295|20-295|21] yadi cÃtÅtÃnÃgataæ na syÃdasadÃlambanaæ vij¤Ãnaæ syÃt / [295|21] tato vij¤Ãnameva na syÃdÃlambanÃbhÃvÃt / [295|22] ## [295|23] yadi cÃtÅtaæ na syÃt ÓubhÃÓubhasya karmaïa÷ phalamÃyatyÃæ kathaæ syÃt / [295|23-296|01] na hi phalotpattikÃle varttamÃno vipÃkaheturastÅti / [296|01-296|02] tasmÃdastyevÃtÅtÃnÃgatamiti vaibhëikÃ÷ / [296|02] avaÓyaæ ca kilaitatsarvÃstivÃdena satà 'bhyupagantavyam / yasmÃt [296|03] ## [296|04] ye he sarvamastÅti vadanti atÅtamanÃmataæ pratyutpannaæ ca te sarvÃstivÃdÃ÷ / [296|04-296|06] ye tu kecidasti yat pratyutpannamadattaphalaæ cÃtÅtaæ karma ki¤cinnÃsti yaddattaphalamatÅtamanÃgataæ ceti vibhajya vadanti te vibhajyavÃdina÷ / [296|06-296|07] kati caite sarvÃstivÃdà ityÃha [296|08] ## [296|09] ## [296|10] bhÃvÃnyathiko bhadantadharmatrÃta÷ / sa kilÃha / [296|10-296|11] dharmasyÃdhvasu, pravartamÃnasya bhÃvÃnyathÃtvaæ bhavati na dravyÃnyathÃtvam / [296|11-296|12] yathà suvarïabhÃjanasya bhittvà 'nyathà kriyamÃïasya saæsthÃnÃnyathÃtvaæ bhavati na varïÃnyathÃtvam / [296|12-296|13] yathà ca k«Åraæ dadhitvena pariïamadrasavÅryavipÃkÃn parityajati na varïam / [296|13-296|14] evaæ dharmo 'pyanÃgatÃdadhvana÷ pratyutpannamadhvÃnamÃgacchannanÃgatabhÃvaæ jahÃti na dravyabhÃvam / [296|14-296|15] evaæ pratyutpannÃdatÅtamadhvÃnaæ gacchan pratyutpannabhÃvaæ jahÃti na dravyabhÃvamiti / [296|16] lak«ÃïÃnyathiko bhadantagho«aka÷ / sa kilÃha / [296|16-296|17] dharmo 'dhvasu pravarttamÃno 'tÅto 'tÅtalak«aïayukto 'nÃgatapratyutpannÃbhyÃæ lak«aïÃbhyÃmaviyukta÷ / [296|17-296|18] anÃgato 'nÃgatalak«aïayukto 'tÅtapratyutpannÃbhyÃmaviyukta÷ / [296|18-296|19] evaæ pratyutpanno 'pyatÅtÃnÃgatÃbhyÃmaviyukta÷ / [296|19] tadyathà puru«a ekasyÃæ striyÃæ rakta÷ Óe«Ãsvavirakta iti / [296|20] avasthà 'nyathiko bhadantavasumitra÷ / sa kilÃha / [296|20-296|21] dharmo 'dhvasu pravartamÃno 'vasthÃmavasthÃæ prÃpyÃnyo 'nyo nidiÓyate avasthÃntarato na dravyÃntarata÷ / [296|21-296|23] yathaikà vartikà ekÃÇke nik«iptà ekamityucyate ÓatÃÇke Óataæ sahasrÃÇke sahasramiti / [297|01] anyathÃnyathiko bhadantabuddhadeva÷ / sa kilÃha / [297|01-297|02] dharmo 'dhvasu pravartamÃna÷ pÆrvÃparamapek«yÃnyo 'nya ucyate avasthÃntarato na dravyÃntarata÷ / [297|02-297|03] yathaikà strÅ mÃtà vocyate duhità veti / [297|03] ityete catvÃra÷ sarvÃstivÃdÃ÷ / [297|04] e«Ãæ tu prathama÷ pariïÃmavÃditvÃt sÃækhyapak«e nik«eptavya÷ / [297|04-297|05] dvitÅyasyÃdhvasaækara÷ prÃpnoti / [297|05] sarvasya sarvak«aïayogÃt / [297|05-297|06] puru«asya tu kasyäcit striyÃæ rÃga÷ samudÃcarati kasyäcit kevalaæ samanvÃgama iti kimatra sÃmyam / [297|06-297|07] caturthasyÃpyekasminnevÃdhvani trayo 'dhvÃna÷ prÃpnuvanti / [297|07-297|08] atÅte 'dhvani pÆrvapaÓcimau k«aïÃvatÅtÃnÃgatau madhyama÷ k«aïa÷ pratyutpanna iti / [297|08] evamanÃgate 'pi / ata e«Ãæ sarve«Ãæ [297|09] ## [297|10] yo 'yamavasthà 'nyathika÷ / tasya kila [297|11] ## [297|12] yadà sa dharma÷ kÃritraæ na karoti tadà 'nÃgata÷ / yadà karoti tadà pratyutpanna÷ / [297|13] yadà k­tvà niruddhastadà 'tÅta iti / parigatametatsarvam / idaæ tu vaktavyam / [297|13-297|14] yadyatÅtamapi dravyato 'styanÃgatamiti / [297|14] kasmÃttadatÅtamityucyate 'nÃgatamiti và / [297|14-297|15] nanu coktamadhvÃna÷ kÃritreïa vyavasthità iti / [297|15-297|16] yadyevaæ pratyutpannasya tatsabhÃgasya cak«u«a÷ kiæ kÃritram / [297|16] phaladÃnapratigrahaïam / [297|16-297|17] atÅtÃnÃmapi tarhi sabhÃgahetvÃdÅnÃæ phaladÃnÃt kÃritraprasaÇgo 'rdhakÃritrasya veti lak«aïasaækara÷ / [297|18] idaæ ca vaktavyam / tenaivÃtmanà sato dharmasya nityaæ kÃritrakaraïe [297|19] ## [297|20] yena kadÃcit kÃritraæ karoti kadÃcinneti / pratyayÃnÃmasÃmagrayamiti cet / na / [297|21] nityamÃstitvÃbhyupagamÃt / yacca tat kÃritramatÅtÃnÃgataæ pratyutpannaæ cocyate [297|22] ## [298|01] kiæ kÃritrasyÃpyanyadasti kÃritram / [298|01-298|02] atha tannaivÃtÅtaæ nÃpyanÃgataæ na pratyutpannamasti ca / [298|02] tenÃsaæsk­tatvÃnnityamastÅti prÃptam / [298|02-298|03] ato na vaktavyaæ yadà karitraæ na karoti dharmastadà 'nÃgata iti / [298|04] syÃde«a do«o yadi dharmÃt kÃritramanyatsyÃt / tattu khalu [298|05] ## [298|06] ato na bhavatye«a do«a÷ / evaæ tahi sa eva [298|07] ## [298|08-298|09] yadi dharma eva kÃritraæ kasmÃtsa eva dharmastenaivÃtmanà vidyamÃna÷ kadÃcidatÅta ityucyate kadÃcidanÃgata ityadhvanÃæ vyavasthà na sidhyati / [298|09] kimatra na sidhyati / [298|10] yo hyajÃto dharma÷ so 'nÃgata÷ / yo jÃto bhavati na ca vina«Âa÷ sa varttamÃna÷ / [298|11] yo vina«Âa÷ so 'tÅta÷ iti / etadevÃtra vaktavyam / [298|11-298|12] yadi yathà varttamÃnaæ dravyato 'sti tathà 'tÅtamanÃgataæ cÃsti / [298|12] tasya [298|13] ## [298|14] ## [298|15] tenaiva svabhÃvena sato dharmasya kathamidaæ sidhyatyajÃta iti yo vina«Âa÷ iti veti / [298|16] kimasya pÆrvaæ nÃsÅdyasyÃbhÃvÃdajÃta ityucyate / [298|16-298|17] kiæ ca paÓcÃnnÃsti yasyÃbhÃvà dvina«Âa ityucyate / [298|17] tasmÃnna sidhyati sarvathà 'pyatrÃdhvatrayam / [298|17-298|18] yadyabhutvà bhavatÅti ne«yate bhÆtvà ca punarna bhavatÅti / [298|18-298|19] yadapyuktaæ "saæsk­talak«aïayogÃnna ÓÃÓvatatvaprasaÇga" iti / [298|19] tadidaæ kevalaæ vÃÇmÃtramutpÃdavinÃÓayorayogÃt / [298|19-298|20] nityaæ ca nÃmÃsti sa dharmo na ca nitya ityapÆrvai«Ã vÃco yukti÷ / [298|20] Ãha khalvapi [298|21-298|22] "svabhÃva÷ sarvadà cÃsti bhÃvo nityaÓca ne«yate / na ca svabhÃvÃd bhÃvo 'nyo vyaktamÅÓvarace«Âitam /" [299|01] yattÆktamuktatvÃditi / vayamapi brÆmo 'styatÅtÃnÃgatamiti / [299|01-299|02] atÅtaæ tu yad bhÆtapÆrvam / [299|02] anÃgataæ yatsati hetau bhavi«yati / [299|02-299|03] evaæ ca k­tvà 'stÅtyucyate na tu punardravyata÷ / [299|03] kaÓcaivamÃha / vartamÃnavattadastÅti / kathamanyathà 'sti / [299|03-299|04] atÅtà nÃgatÃtmanà / [299|04] idaæ punastavopasthitam / [299|04-299|05] kathaæ tadatÅtamanÃgataæ cocyate yadi nityamastÅti / [299|05-299|07] tasmÃt bhÆtapÆrvasya ca hetorbhÃvinaÓca phalasya bhÆtapÆratÃæ bhÃvitÃæ ca j¤Ãpayituæ hetuphalÃpavÃdad­«Âiprati«edhÃrthamuktaæ bhagavatà "astyatÅtamastyanÃgatami"ti / [299|07] astiÓabdasya nipÃtatvÃt / [299|07-299|09] yathà 'sti dÅpasya prÃgabhÃvo 'sti paÓcÃdabhÃva iti vaktÃro bhavanti yathà cÃsti niruddha÷ sa dÅpo na tu mayà nirodhita iti / [299|09] evamatÅtÃnÃgatamapyastÅtyuktam / [299|09-299|10] anyathà hyatÅtÃnÃgatabhÃva eva na sidhyet / [299|10-299|11] yattarhi lagu¬aÓikhÅyakÃnparivrÃjakÃnadhik­Âyoktaæ bhagavatà "yatkarmÃbhyatÅtaæ k«Åïaæ niruddhaæ vigataæ vipariïataæ tadastÅ"ti / [299|11-299|12] kiæ te tasya tasya karmaïo bhÆtapÆrvatvaæ necchanti sma / [299|12-299|13] tatra punastadÃhitaæ tasyÃæ saætatau phaladÃnasÃmarthyaæ saædhÃyoktam / [299|13] anyathà hi svena bhÃvena vidyamÃnamatÅtaæ na sidhyet / [299|13-299|15] itthaæ caitadevaæ yat paramÃrthaÓÆnyatayÃmuktaæ bhagavatà "cak«urutpadyamÃnaæ na kutaÓcidÃgacchati nirudhyamÃnaæ na kvacitsaænicayaæ gacchati / [299|15-299|16] iti hi bhik«avaÓcak«urabhÆtvà bhavati bhÆtvà ca pratigacchatÅ"ti [299|16-299|17] yadi cÃnÃgataæ cak«u÷ syÃnnoktaæ syÃd bhÆtvà na bhavatÅti / [299|17] varttamÃne 'dhvanyabhÆtvà bhavatÅti cet na / [299|17-299|18] adhvano bhÃvÃdanarthÃntaratvÃt / [299|18] atha svÃtmanyabhÆtvà bhavati / siddhamidamanÃgataæ cak«urnÃstÅti / [299|18-299|19] yadapyuktaæ "dvayaæ pratÅtya vij¤ÃnasyotpÃdÃditi idaæ tÃvadiha saæpradhÃryam / [299|20-299|21] yanmana÷ pratÅtya dharmaÓcotpadyate manovij¤Ãnaæ kiæ tasya yathà manojanaka÷ pratyaya evaæ dharmà ÃhosvidÃlambanamÃtraæ dharmà iti / [299|21-299|22] yadi tÃvat janaka÷ pratyayo dharmÃ÷ kathaæ yadanÃgataæ kalpasahasreïa bhavi«yati và na và tadidÃnÅæ vij¤Ãnaæ janayi«yati / [299|23] nirvÃïaæ ca sarvaprav­ttinirodhÃjjanakaæ nopapadyate / athÃlambanamÃtraæ dharmà bhavanti / [299|24] atÅtÃnÃgatamapyÃlambanaæ bhavatÅti brÆma÷ / yadi nÃsti kathamÃlambanam / [299|24-299|25] atredÃnÅæ brÆma÷ / [299|25] yadà tadÃlambanaæ tathÃsti kathaæ tadÃlambanam abhÆt bhavi«yati ceti / [299|25-299|26] na hi kaÓcidatÅtaæ rÆpaæ vedanÃæ và smarannastÅti paÓyati / [299|26] kiæ tarhi / abhÆditi / [299|26-299|27] yathà khalvapi varttamÃnaæ rÆpamanubhÆtaæ tathà tadatÅtaæ smaryate / [299|27-299|28] yathà cÃnÃgataæ varttamÃnaæ bhavi«yati tathà buddhyà g­hyate / [299|28] yadi ca tattathaivÃsti vartamÃnaæ prÃpnoti / [299|28-299|29] atha nÃsti / [299|29] asadapyÃlambanaæ bhavatÅti siddham / tadeva tadvikÅrïamiti cet / na / [300|01] vikÅrïasyÃgrahaïÃt / yadi ca tattadeva rÆpaæ kevalaæ paramÃïuÓo vibhaktam / [300|01-300|02] evaæ sati paramÃïavo nityÃ÷ prÃpnuvanti / [300|02-300|03] paramÃïusaæcaryÃvabhÃgamÃtraæ caivaæ sati prÃpnoti / [300|03-300|04] na tu ki¤cidutpadyate nÃpi nirudhyata ityÃjÅvikavÃda Ãlambito bhavati / [300|04-300|05] sÆtraæ cÃpaviddhaæ bhavati "cak«urutpadyamÃnaæ na kutaÓcidÃgacchatÅ"ti vistara÷ / [300|05] aparamÃïusaæcitÃnÃæ vedanÃdÅnÃæ kathaæ vikÅrïatvam / [300|05-300|06] te 'pi ca yathotpannÃnubhÆtÃ÷ smaryante / [300|06] yadi ca te tathaiva santi nityÃ÷ prÃpnuvanti / [300|06-300|07] atha na santi / [300|07] asadapyÃlambanamiti siddham / [300|07-300|08] yadyasadapyÃlambanaæ syÃt trayodaÓamapyÃyatanaæ syÃt / [300|08] atha trayodaÓamÃyatanaæ nÃstÅtyasya vij¤Ãnasya kimÃlambanam / [300|09] etadeva nÃmalambanam / evaæ tarhi nÃma eva nÃstÅti pratÅyeta / [300|09-300|10] yaÓca Óabdasya prÃgabhÃvamÃlambate kiæ tasyÃlambanam / [300|10] Óabda eva / [300|10-300|11] evaæ tarhi ya÷ ÓabdÃbhÃvaæ prÃrthayate tasya Óabda eva kartavya÷ syÃt / [300|11] anÃgatÃvasya iti cet / [300|11-300|12] sati kathaæ nÃstibuddhi÷ / [300|12] vartamÃno nÃstÅti cet / na / ekatvÃt / [300|12-300|13] yÃvatà tasya viÓe«astasyÃbhÆtvÃbhÃvasiddhi÷ / [300|13] tasmÃdubhayaæ vij¤ÃnasyÃlambanam bhÃvaÓcÃbhÃvaÓca / [300|14-300|15] yattarhi bodhisattvenoktam "yattat loke nÃstitadahaæ j¤ÃsyÃmi và drak«yÃmi và nedaæ sthÃnaæ vidyata" iti / [300|15-300|16] apare ÃbhimÃnikà bhavantyasantamapyavabhÃsaæ santaæ paÓyanti / [300|16] ahaæ tu santamevÃrstÅti paÓyÃmÅtyayaæ tatrÃbhiprÃya÷ / [300|16-300|18] itarathà hi sarvabuddhÅnÃæ sadÃlambanatve kuto 'sya vimarÓa÷ syÃt ko và viÓe«a÷ / [300|18] itthaæ caitadevam / [300|18-300|19] yadanyatra bhagavatoktam "etat bhik«urmama ÓrÃvako yÃvatsa mayà kalpamavodita÷ sÃyaæ viÓe«Ãya parai«yati / [300|19-300|20] sÃyamavodita÷ kalpaæ viÓe«Ãya parai«yati / [300|20-300|21] sacca sato j¤Ãsyati asaccÃsata÷ sottara¤ca sottarata÷ anuttaraæ cÃnurattarata" iti / [300|21] tasmÃdayamapyahetu÷ / sadÃlambanatvÃdvij¤Ãnasyeti / [300|21-300|22] yada«yuktaæ phalÃditi / [300|22] naiva hi sautrÃntikà atÅtÃt karmaïa÷ phalotpatti varïayanti / [300|23] kiæ tarhi / tatpÆrvakÃtsaætÃnaviÓe«ÃdityÃtmavÃdaprati«edhe saæpravedayi«yÃma÷ / [300|24-300|25] yasya tvatÅtÃnÃgataæ dravyato 'sti tasya phalaæ nityamevÃstÅti kiæ tatra karmaïa÷ sÃmarthyam / [300|25] utpÃdane sÃmarthyam / utpÃdastarhyabhÆtvà bhavatÅti siddham / [301|01] atha sarvameva cÃsti / kasyedÃnÅæ kva sÃmarthyam / [301|01-301|02] vÃr«agaïyavÃdaÓcaivaæ dyotito bhavati / [301|02] "yadastyastyeva tat / yannÃsti nÃstyeva tat / asato nÃsti saæbhava÷ / [301|03] sato nÃsti vinÃÓa" iti / vartamÃnÅkaraïe tarhi sÃmarthyam / [301|03-301|04] kimidaæ varttamÃnÅkaraïaæ nÃma / [301|04] deÓÃntarÃkar«aïam cet / nityaæ prasaktam / arÆpiïÃæ ca kathaæ tat / [301|04-301|05] yacca tadÃkar«aïaæ tadabhÆtvà bhÆtam / [301|05-301|06] svabhÃvaviÓe«aïaæ cet siddhamabhÆtvà bhavanam / [301|06] tasmÃnnaivaæ sarvÃstivÃda÷ ÓÃsane sÃdhurbhavati / [301|06-301|07] yadatÅtÃnÃgataæ dravyato 'stÅti vadati / [301|07] evaæ tu sÃdhurbhavati / yathà sÆtre sarvamastÅtyuktaæ tathà vadati / [301|08] kathaæ ca sÆtre sarvamastÅtyuktam / "sarvamastÅti brÃhmaïa yÃvadeva dvÃdaÓÃyatanÃnÅ"ti / [301|09] adhvatrayaæ và / [301|09-301|10] yathà tu tadasti tathoktaæ athÃsatyatÅtÃtÃnÃgate kathaæ tena tasminvà saæyukto bhavati / [301|10-301|11] tajjataddhetvanuÓayabhÃvÃt kleÓena tadÃlambane kleÓÃnuÓayabhÃvÃdvastuni saæyukto bhavati / [301|11] astyeva tvatÅtÃnÃgatamiti vaibhëikÃ÷ / [301|11-301|12] yatra netum Óakyate tatrÃtmakÃtmanaivaæ veditavyam / [301|13] ## [301|14] nÃvaÓyaæ tarhyasÃdhyà bhavatÅti / asti paryÃyo yadutpadyate tannirudhyate / [301|15] rÆpamutpadyate rÆpaæ nirudhyate / asti paryÃyo 'nyadutpadyate 'nyannirudhyate / [301|15-301|16] anÃgatamutpadyate varttamÃnaæ nirudhyate / [301|16] adhvà 'pyutpadyate / utpadyamÃnasyÃdhvasaæg­hÅtatvÃt / [301|17] adhvano 'pyutpadyate / anekak«aïikatvÃdanÃgatasyÃdhvana÷ / [301|17-301|18] gatametat yatprasaÇgenÃgatam / [301|19] idÃnÅmidaæ vicÃryate / yadvastu prahÅïaæ visaæyukta÷ sa tasminvastuni / [301|19-301|20] yatra và visaæ yukta÷ prahÅïaæ tasya tadvastviti / [301|20-301|21] yatra tÃvadvisaæyukta÷ prahÅïaæ tasya tadvastu / [301|21] syÃtu prahÅïaæ na ca tatra visaæyuktastadyathà [301|22-301|23] ## [301|24-302|01] du÷khaj¤Ãne samutpanne samudayaj¤Ãne 'nutpanne du÷khadarÓanaprahÃtavyo nikÃya÷ prahÅïo bhavati / [302|01] tasmin prahÅïe tadÃlambanai÷ samudayadarÓanaprahÃtavyai÷ sarvatragai÷ saæyukta÷ / [302|02-302|03] bhÃvanÃprahÃtavye 'pi nikÃye navÃnÃæ prakÃrÃïÃæ ya÷ prakÃra÷ prÃk prahÅïastasmin prahÅïe 'pi Óe«aistadÃlambanai÷ kleÓai÷ saæyukto veditavya÷ / [302|04-302|05] kasminvastuni katyanuÓayà anuÓerata iti etatpratipadamabhidhÅyamÃnaæ bahutaraæ vaktavyaæ jÃyate / [302|05] tasmÃt piï¬avibhëÃæ kurvanti / [302|05-302|06] kathamalpenÃlpena yatnena mahato mahata÷ praÓnaughÃn pratipÃdyemahÅti / [302|06-302|07] samÃsata ime «o¬aÓa dharmÃ÷ kÃmarÆpÃrupyÃvacarÃ÷ pa¤caprakÃrÃ÷ anÃsravÃÓca / [302|07] cittÃnyapi «o¬aÓa etÃnyeva / [302|07-302|09] tatra katamo dharma÷ kasya cittasyÃlambanamiti j¤Ãtvà amu«minniyanto 'nuÓayà anuÓerata ityetadabhyÆhitavyam / [302|09] tatra tÃvat [302|10-302|11] ## [302|12] svakaæ ca tattrayaæ ca svakatrayam / [302|12-302|13] ekaæ ca tadrÆprÃptaæ ca ekarÆpÃptam / [302|13] e«Ã vigrahajÃti÷ / [302|13-302|14] kÃmÃvacarÃstÃvad du÷khasamudayadarÓanaheyà bhÃvanÃheyÃÓca dharmÃ÷ pa¤cÃnÃæ cittÃnÃmÃlambanam / [302|14-302|15] svadhÃtukÃnÃæ trayÃïÃæ te«Ãmeva ÆrdhvadhÃtukasyaikasya bhÃvanÃheyasyaiva anÃsravasya ceti / [302|16] ## [302|17] rÆpÃvacarÃsta eva triprakÃrà dharmà a«ÂÃnÃæ cittÃnÃmÃlambanam / [302|17-302|18] svadhÃtukÃnÃæ trayÃïÃæ te«Ãmeva / [302|18] adharadhÃtukÃnÃæ trayÃïÃæ te«Ãmeva / [302|18-302|19] ÆrdhvadhÃtukasyaikasya bhÃvanÃheyasyaiva / [302|19] anÃsravasya ceti / [302|20] #<ÃrupyajÃstridhÃtvÃptatrayÃnÃsravagocarÃ÷ // VAkK_5.30 //># [302|21] ÃrÆpyÃvacarÃsta eva triprakÃrà dharmà daÓÃnÃæ cittÃnÃmÃlambanam / [302|21-302|22] traidhÃtukÃnÃæ triprakÃrÃïÃæ te«Ãmeva / [302|22] anÃsravasya ceti / [302|22-302|23] uktÃstraidhÃtukà du÷khasamudayadarÓanaheyà bhÃvanÃheyÃÓca dharmÃ÷ / [302|24] ## [303|01] nirodhamÃrgadarÓanaheyÃnÃæ svaæ cittaæ nirodhamÃrgadarÓanaheyameva / [303|01-303|02] tasyÃdhikasya te dharmà Ãlambanaæ j¤eyÃ÷ / [303|02] kathaæ k­tvà / [303|02-303|03] kÃmÃvacarà hi nirodhadarÓanaheyà dharmÃ÷ «aïïÃæ vij¤ÃnÃnÃmÃlambanam / [303|03-303|04] pÆrvoktÃnÃæ pa¤cÃnÃæ tasyaiva ca nirodhadarÓanaprahÃtavyasyÃdhikasya / [303|04] mÃrgadarÓanaheyà apyevam / [303|04-303|05] pa¤cÃnÃæ pÆrvoktÃnÃæ tasyaiva ca mÃrgadarÓanaprahÃtavyasyÃdhikasya / [303|05] evaæ rÆpÃrÆpyÃvacarÃïi / [303|05-303|07] nirodhamÃrgadarÓanaprahÃtavyÃstasyaiva nirodhamÃrgadarÓanaprahÃtavyasyÃdhikasya cittasyÃlambanamiti navÃnÃmekÃdaÓÃnÃæ ca cittÃnÃmÃlambanaæ bhavanti / [303|07-303|08] uktÃstraidhÃtukÃ÷ pa¤caprakÃrÃ÷ dharmÃ÷ / [303|09] ## [303|10] anÃsravà dharmà daÓÃnÃæ cittÃnÃmÃlambanam / [303|10-303|11] traidhÃtukÃnÃmantyÃnÃæ triprakÃrÃïÃæ nirodhamÃrgadarÓanabhÃvanÃheyÃnÃmanÃsravasyeti / [303|11-303|12] punarasyaivÃrthasyÃdhyardhena Ólokena saægraho bhavati / [303|13-303|15] "du÷khahetud­gabhyÃsaheyà dhÃtutraye 'malÃ÷ pa¤cëÂadaÓavij¤ÃnadaÓavij¤ÃnagocarÃ÷ nirodhamÃrgad­ggheyÃ÷ sarve svÃdhikagocarÃ÷" / iti / [303|16-303|17] evame«Ãæ «o¬aÓÃnÃæ cittÃnÃæ «o¬aÓadharmÃlambanavyavasthÃæ viditvà kathamanuÓayakÃryÃæ yojayitavyam / [303|17] diÇamÃtraæ darÓayi«yÃma÷ / [303|18-303|19] sukhendriyÃlambane vij¤Ãne katyanuÓayÃ÷ anuÓerata iti praÓna Ãgate vicÃrayitavyam / [303|19-303|20] sukhendriyaæ saptavidhaæ kÃmÃvacaraæ bhÃvanÃprahÃtavyaæ rÆpÃvacaraæ ca pa¤caprakÃramanÃsravaæ ceti / [303|20-303|21] tadetatsamÃsato dvÃdaÓadharmasya vij¤ÃnasyÃlambanaæ bhavati / [303|21] kÃmÃvacarasya catu«prakÃrasyÃnyatra nirodhadarÓanaheyÃt / [303|22-303|23] rÆpÃvacarasya pa¤caprakÃrasyÃrÆpyÃvacarasya dviprakÃrasya mÃrgadarÓanabhÃvanÃheyasyÃnÃsravasya ca / [303|23] idaæ dvÃdaÓavidhaæ sukhendriyÃlambanaæ vij¤Ãnam / [303|23-303|25] tatra yathÃsaæbhavaæ kÃmÃvacarÃÓcatvÃro nikÃyà rÆpÃvacarÃÓca saæsk­tÃlambanà ÃrÆpyÃvacarau ca dvau nikÃyau sarvatragÃÓcÃnuÓayà anuÓerata iti j¤Ãtavyam / [303|25-303|26] sukhendriyÃlambanÃlambane vij¤Ãne katyanuÓayà anuÓerate / [303|26-304|01] tat puna÷ sukhendriyÃlambanÃlambanaæ dvÃdaÓavidhaæ vij¤Ãnaæ katamasya vij¤ÃnasyÃlambanam / [304|01-304|02] tasyaiva dvÃdaÓavidhÃsyÃrÆpyÃvacarasya ca bhÆyo dviprakÃrasya du÷khasamudayadarÓanaprahÃtavyasya / [304|02-304|05] idaæ caturdaÓavidhaæ sukhendriyÃlambanÃlambanaæ vij¤Ãnaæ tatrÃrÆpyÃvacarau dvau du÷khasamudayadarÓanaheyau vardhayitvà kÃmÃvacarà ÃrÆpyÃvacarÃÓcatvÃro nikÃyà rÆpÃvacarÃ÷ saæsk­tÃlambanà anuÓayà anuÓerata iti j¤Ãtavyam / [304|05] anayà vartanyà 'nyadapyanugantavyam / [304|05-304|06] yairanuÓayairyaccittaæ sÃnuÓayaæ te 'nuÓayÃstasmiÓcitte 'nuÓerate / [304|06] syuranuÓerate / [304|06-304|07] ye 'nuÓayÃstena cittena saæprayuktà aprahÅïÃstadÃlambanÃÓcÃprahÅïÃæ / [304|07] syurnÃnuÓerate / [304|07-304|08] ye 'nuÓayÃstena cittena saæprayuktÃ÷ prahÅïÃstadÃlambanÃÓca / [304|08] tadevaæ k­tvà bhavati / [304|09] ## [304|10-304|11] kli«Âaæ cittamanuÓayÃnaiÓcÃnuÓayai÷ sÃnuÓayaæ tatsaæprayuktatadÃlambanairaprahÅïairananuÓayÃnaiÓca tatsaæprayuktai÷ prahÅïaistatsahitatvÃt / [304|11-304|12] akli«Âaæ tu cittamanuÓayÃnaireva tadÃlambanairaprahÅïairiti / [304|13] athai«Ãæ daÓÃnÃmanuÓayÃnÃæ kathaæ prav­ttiriti / [304|13-304|14] Ãdita eva tÃvadavidyÃyyogÃtsatye«u sa muhyati / [304|14] du÷khamasmai na rocate yÃvat mÃrgastata÷ [304|15] ## [304|16] mƬhasya pak«advayaæ Órutvà vicikitsotpadyate / du÷khaæ nvidaæ natvidaæ du÷khamityevamÃdi / [304|17] ## [304|18] vicikitsÃyà mithyÃd­«Âi÷ pravartate / [304|18-304|19] saæÓayitasya mithyÃÓramaïacittÃnÃæ mithyÃniÓcayotpatte÷ / [304|19] nÃsti du÷khamityevmÃdi / [304|20] ## [304|21] mithyÃd­«Âe÷ kila satkÃyad­«Âi÷ pravartate / du÷khata÷ skandhÃnapohyÃtmato 'bhiniveÓÃt / [304|22] ## [305|01] satkÃyad­«ÂerantagrÃhad­«Âi÷ pravartate / Ãtmana÷ ÓÃÓvatocchedÃntagrahaïÃt / [305|02] ## [305|03] antagrahÃcchÅlavrataparÃmarÓa÷ / [305|03-305|04] yamevÃntaæ g­hïÃti tena ÓuddhipratyÃgamanÃt / [305|05] ## [305|06] ÃmarÓa iti vartate / ÓÅlavrataparÃmarÓÃdd­«ÂiparÃmarÓa÷ pravartate / [305|06-305|07] yena Óuddhiæ pratyeti tasyÃgrato grahaïÃt / [305|07] tato / [305|08] ## [305|09] tasyÃmabhi«vaÇgÃt tayà connatigamanÃt / [305|10] ## [305|11] svad­«Âyadhyavasitasya tatpratyanÅkabhÆtÃyÃæ parad­«Âau dve«a÷ pravartate / [305|11-305|13] apare svad­«ÂÃvevÃnyatra g­hÅte tyaktÃyÃæ dve«amicchanti darÓanaheyÃnÃæ rÃgÃdÅnÃæ svÃsÃntÃnikad­«ÂyÃlambanatvÃt / [305|14] ## [305|15] e«a e«Ãæ daÓÃnÃæ kleÓÃnÃæ prav­ttikrama÷ / [305|16] utpadyamÃnastu tribhi÷ kÃraïairutpadyate / [305|17-305|18] ## [305|19-305|20] tadyathà rÃgÃnuÓayo 'prahÅïo bhavatyaparij¤Ãta÷ kÃmarÃgaparyavasthÃnÅyÃÓca dharmà ÃbhÃsagatà bhavanti tatra cÃyoniÓo manaskÃra evaæ kÃmarÃga utpadyate / [305|20-305|21] tÃnyetÃni yathÃkramaæ hetuvi«ayaprayogabalÃni / [305|21] evamanyo 'pi kleÓa utpadyata iti veditavyo ya÷ [305|22] ## [306|01] kadÃcitkial vi«ayabalenaivotpadyante / na hetubalena / [306|01-306|02] yathà parihÃïadharmakasyÃrhata iti / [306|02-306|03] eta evÃnuÓayÃ÷ sÆtre bhagavatà traya Ãsravà uktÃ÷ kÃmasravo bhavÃsravo 'vidyÃsrava iti / [306|03-306|04] catvÃra oghÃ÷ kÃmaugho bhavaugho d­«Âyobho 'vidyaughaÓca / [306|04] catvÃro yogà eta eva / [306|04-306|05] catvÃryupÃdÃnÃni kÃmopÃdÃnaæ d­«ÂyupÃdÃnaæ ÓÅlav­topÃdÃnamÃtmavÃdopÃdÃnamiti / [306|05] tatra tÃvat [306|06] ## [306|07] ## [306|08-306|09] avidyÃæ varjayitvà 'nye kÃmÃvacarÃ÷ kleÓÃ÷ saha paryavasthÃnai÷ kÃmÃsravo veditavya ekacatvÃriæÓaddravyÃïi / [306|09-306|10] ekatriæÓadanuÓayÃ÷ pa¤caprakÃrÃmavidyÃæ hitvà daÓa paryavasthÃnÃni / [306|11] ## [306|12] vinà moheneti vartate / [306|12-306|13] rÆpÃrÆpyÃvacarà avidyÃvarjyà anuÓayà bhavÃsravo dvÃpa¤cÃÓaddravyÃïi / [306|13] rÆpÃvacarÃ÷ «a¬viæÓatiranuÓayÃ÷ pa¤caprakÃrÃmavidyÃæ hitvà / [306|14] ÃrÆpyÃvacarÃ÷ «a¬viæÓati÷ / nanu ca tatrÃpyasti paryavasthÃnadvayaæ styÃnamauddhatyaæ ca / [306|15] prakaraïe«u coktaæ "bhavÃsrava÷ katama÷ / [306|15-306|16] avidyÃæ sthÃpayitvà yÃni tadanyÃni rÆpÃrÆpyapratisaæyuktÃni / [306|16] saæyojanabandhanÃnuÓayopakleÓaparyavasthÃnÃnÅ"ti / [306|16-306|17] kasmà diha tasyÃgrahaïam / [306|17] asvÃtantryÃditi kÃÓmÅrÃ÷ / [306|18] kiæ puna÷ kÃraïaæ rÆpÃrÆpyÃvacarà anuÓayÃ÷ samasyaiko bhavÃgra ukta÷ / [306|19] ## [306|20] ## [306|21-306|22] te hyÆbhaye 'pyavyÃk­tà antarmukhaprav­ttÃ÷ samÃhitabhÆmikÃÓceti trividhena sÃdhamyerïaikatÃ÷ / [306|22-306|23] yenaiva ca kÃraïena bhavarÃga uktastenaiva bhavÃsrava÷ ityavidyedÃnÅæ traidhÃtukyavidyÃsrava iti siddham / [306|23] tÃni pa¤cadaÓa dravyÃïi / [306|23-306|24] kiæ kÃraïamasau p­thagvyavasthÃpyate / [306|24] sarve«Ãæ hi te«Ãæ [307|01] ## [307|02] yathà caite Ãsravà uktà veditavyÃ÷ [307|03] ## [307|04] kÃmÃsrava eva kÃmaugha÷ kÃmayogaÓca / [307|04-307|05] evaæ bhavÃsrava eva bhavaugho bhavayogaÓcÃnyatra d­«Âibhya÷ / [307|05] tÃ÷ kila paÂutvÃdoghayoge«u p­thak sthÃpitÃ÷ / [307|06] ## [307|07] ÃsayantÅtyÃsravÃïÃæ nirvacanaæ paÓcÃdvak«yate / [307|07-307|08] na ca kila kevalà d­«Âya ÃsyÃnukÆlÃ÷ paÂutvÃt / [307|08] ata Ãsrave«u na p­Âhak sthÃpitÃ÷ / [307|08-307|09] miÓrÅk­tya sthÃpità iti tadevaæ kÃmaugha ekÃnnatriæÓaddravyÃïi / [307|09-307|10] rÃgapratighamÃnÃ÷ pa¤cadaÓa vicikitsÃÓcatasro daÓa paryavasthÃnÃnÅti / [307|10] bhavaugho '«ÂÃviæsatidravyÃïi / [307|10-307|11] rÃgamÃnà viæÓatirvicikitsà '«Âau / [307|11] d­«Âyogha÷ «aÂtriæÓaddravyÃïi / [307|11-307|12] avidyaugha÷ pa¤cadaÓa dravyÃïi / [307|12] oghavad yogà veditavyÃ÷ / [307|13] ## [307|14] ## [307|15] kÃmayoga evasahÃvidyayà kÃmopÃdÃnaæ catustriæÓaddravyÃïi / [307|15-307|16] rÃgapratighamÃnà 'vidyÃviæÓatirvicikitsÃÓcatasro daÓa paryavasthÃnÃni / [307|16-307|17] bhavayoga eva sahÃvidyayà ÃtmavÃdopÃdÃnama«ÂatriæÓaddravyÃïi / [307|17] rÃgamÃnÃvidyÃstriæÓadvicikitsà a«Âau / [307|18] d­«ÂiyogÃcchÅlavrataæ ni«k­«ya d­«Âyu pÃdÃnaæ triæÓaddravyÃïi / [307|18-307|19] ÓÅlavratopÃdÃnaæ «a¬dravyÃïi karmad­«Âibhyo ni«k­«Âam / [307|19] mÃrgapratidvandvitvà dubhayapak«avipralambhanÃcca / [307|20-307|21] g­hiïo 'pyanena vipralabdhà anaÓanÃdibhi÷ svargamÃrgasaæj¤ayà pravrajità apÅ«Âavi«ayaparivarjanena ÓuddhipratyÃgamanÃditi / [307|21-307|22] kiæ kÃraïamavidyÃæ miÓrayitvopÃdÃnamuktaæ na p­thak / [307|22] bhavagrahaïÃdupÃdÃnÃni / [307|23] ## [308|01] asaæprakhyÃnalak«aïatayà 'paÂutvÃdavidyà na grÃhikà bhavatyata÷ kila miÓrità / [308|01-308|02] sÆtre tu bhagavatoktaæ "kÃmayoga÷ katama÷ / [308|02-308|04] vistareïa yÃvadyo 'sya bhavati kÃme«u kÃmarÃga÷ kÃmacchanda÷ kÃmasneha÷ kÃmaprema kÃmecchà kÃmamÆrcchà kÃmag­ddha÷ kÃmaparigarddha÷ kÃmanandÅ kÃmaniyanti÷ kÃmÃdhyavasÃnaæ tadanyacittam paryÃdÃya ti«Âhati / [308|04-308|05] ayamucyate kÃmayoga÷ / [308|05] evaæ yÃvadbhavayoga÷" / [308|05-308|06] cchandarÃgaÓcopÃdÃnamuktaæ sutrÃntare«vato vij¤Ãyate kÃma hyupÃdÃnamapi kÃmÃdi«u cchandarÃga iti / [308|07] uktamidamanuÓayà evÃsravaughayogopÃdÃnasaæÓabditÃ÷ sÆtre«viti / [308|08] atha ko 'yamanuÓayÃrtha÷ kaÓca yÃvadupÃdÃnÃrtha÷ / [308|09-308|10] ## [308|11] tatrÃïava÷ sÆk«mapracÃratvÃt durvij¤Ãnatayà / anugatÃ÷ prÃptyanu«aÇgata÷ / [308|11-308|12] anuÓerate dvÃbhyÃæ prakÃrÃbhyÃmÃlambanata÷ saæprayogataÓca / [308|12-308|13] anubadhnantyaprayogeïa prativÃrayato 'pi puna÷ puna÷ saæmukhÅbhÃvÃt / [308|13] ebhi÷ kÃraïairanuÓayà ucyante / [308|14-308|15] #<ÃsayantyÃsravantyete haranti Óle«ayantyatha / upag­hïanti cetye«ÃmÃsravÃdiniruktaya÷ // VAkK_5.40 //># [308|16] Ãsayanti saæsÃre Ãsravanti bhavÃgrÃdyÃvadavÅciæ «aÇbhirÃyatanavraïair ityÃsravÃ÷ / [308|17] harantÅtyoghÃ÷ / Óle«ayantÅti yogÃ÷ / upag­hïantÅti upadÃnÃni / [308|17-308|18] evaæ tu sÃdhÅya÷ syÃd / [308|18] Ãsravatyebhi÷ saætatirvi«aye«vityÃsravÃ÷ / [308|18-308|19] "tadyathà Ãyu«manto naurmahadbhirabhisaæskÃrai÷ pratisroto nÅyate / [308|19-308|20] sà te«Ãmeva saæskÃrÃïÃæ gratiprasravdhyà 'lpak­cchreïÃnusrota uhyata'' iti sÆtravÃdÃnusÃrÃt / [308|21] adhimÃtravegatvÃdoghÃ÷ / tarhi tadvÃnuhyate tadanuvidhÃnÃt / [308|21-308|22] nÃtimÃtrasamudÃcÃriïo 'pi yogà vividhadu÷khasaæyojanÃt / [308|22-308|23] ÃbhÅk«ïyÃnu«aÇgato và kÃmÃdyupÃdÃnÃdupÃdÃnÃnÅti / [308|24] ## [309|01-309|02] ta evÃnuÓayÃ÷ puna÷ saæyojanabandhanÃnuÓayopakleÓaparyavasthÃnabhedena pa¤cadhà bhittvoktÃ÷ / [309|02-309|03] tatra nava saæyojanÃnyanunvayapratighamÃnÃvidyÃd­«ÂiparÃmarÓavicikitser«yà mÃtsaryasaæyojanÃni / [309|03] tatrÃnunayasaæyojanaæ traidhÃtuko rÃga÷ / [309|03-309|04] evamanyÃni yathÃsaæbhavam yojyÃni / [309|04] d­«Âisaæyojanaæ tisro d­«Âaya÷ / parÃmarÓasaæyojanaæ dve d­«ÂÅ / [309|05-309|06] ata evocyate syÃt d«Âisaæprayukte«u dharme«vanunayasaæyojanena saæyukto na d­«Âisaæyojanena na ca tatra d­«ÂyanuÓayo nÃnuÓayÅta / [309|06-309|07] Ãha syÃt samudayaj¤Ãne utpanne nirodhaj¤Ãne 'nutpanne nirodhamÃrgadarÓÃnaprahÃtavye«u d­«ÂiÓÅlavrataparÃmarÓasaæprayukte«u dharme«u / [309|08] te«vanunayasaæyojanena saæyuktastadÃlambanena d­«ÂisaæyojanenÃsaæyukta÷ / [309|09-309|10] sarvatragasya prahÅïatvÃdasarvatragasya ca tadÃlambanasaæprayogiïo d­«ÂisaæyojanasyÃbhÃvÃt / [309|10] d­«ÂyanuÓayaÓca te«vanuÓete / [309|10-309|11] te eva parÃmarÓa¬­«ÂÅ saæprayogata÷ / [309|12-309|13] kiæ puna÷ kÃraïaæ saæyojane«u tisro d­«Âayo d­«Âisaæprayojanaæ p­thaguktaæ dve punard­«ÂÅ parÃmarÓÃsaæyojanaæ p­thak / [309|14] ## [309|15] a«ÂÃdaÓa dravyÃïi tisro d­«Âaya÷ / a«ÂÃdaÓaiva dve parÃmarÓad­«ÂÅ / [309|15-309|16] ata÷ kila dravya sÃmÃnyÃdete saæyojanÃntaram k­te / [309|16-309|17] ete ca dve parÃmarÓasvabhÃvena Óe«Ãiti parÃmarÓanasÃmÃnyÃdapyete p­thagvihite grÃhyagrÃhakabhedÃt / [309|18-309|19] atha kasmÃdÅ«ryÃmÃtsarye saæyojane p­thaksaæyojanadvayamuktaæ nÃnyat paryavasthÃnam / [309|20-309|21] ## [309|22-309|23] nahyanyatparyavasthÃnameva¤jÃtÅyakamasti yatraitadubhayaæ syÃdekÃntÃkuÓalatvaæ svatantratvaæ ceti / [309|23] yasyëÂau paryavasthÃnÃni tasyevaæ syÃt / [309|23-309|24] yasya punardaÓa tasya krodhamrak«ÃvapyubhayaprakÃrau / [309|24] tasmÃnna bhavatyayaæ parihÃra ityapare / [309|24-309|25] punaranyatra bhagavatà saæyojanamuktam [310|01] ## [310|02] tadyathà satkÃyad­«Âi÷ ÓÅlavrataparÃmarÓo vicikitsà kÃmacchando vyÃpÃda iti / [310|03] kasmÃdetÃnvavarabhÃgÅyÃnyucyante / avarabhÃgahitatvÃt / [310|03-310|04] avaro hi bhÃga÷ kÃmadhÃturetÃni ca tasyÃnuguïÃni / [310|04] yasmÃt / [310|05] ## [310|06] ## [310|07] kÃmacchandavyÃpÃdÃbhyÃæ kÃmadhÃtuæ nÃtikrÃmati / [310|07-310|08] satkÃyad­«ÂyÃdibhiratikrÃnto 'pi punarÃvartyate dauvÃrikÃnucarasÃdharmyÃt / [310|08-310|09] tribhi÷ sattvÃvaratÃæ nÃtikrÃmati p­thagjanatvaæ dvÃbhyÃæ dhÃtvavaratÃæ kÃmadhÃtum / [310|09-310|10] ata eva tÃnyavarabhÃgÅyÃnÅtyapare / [310|10-310|12] yadà srota Ãpannasya paryÃdÃya trisaæyojanaprahÃïÃt «aÂkleÓÃ÷ prahÅïÃ÷ kimarthaæ tisro d­«ÂÅrapahÃya trayamevÃha satkÃyad­«Âiæ ÓÅlavrataparÃmarÓaæ vicikitsÃæ ca / [310|12] sarvametadvaktavyaæ syÃt / kiæ tÆktaæ [310|13] ## [310|14] triprakÃrÃ÷ kila kleÓà ekaprakÃrà dviprakÃrÃkÓcatuprakÃrÃkÓca / [310|14-310|15] te«Ãmebhistribhirmukhaæ g­hÅtamiti / [310|15] apicÃntagrÃhad­«Âi÷ satkÃyad­«Âipravartità / [310|15-310|16] d­«ÂiparÃmarÓa÷ ÓÅlavrataparÃmarÓapravartita÷ mithyÃd­«ÂirvicikitsÃpravatità / [310|16] mÆlaæ g­hÅtamiti / [310|17] apare punarÃhu÷ / [310|18-310|19] ## [311|01] trayo 'ntarÃyà deÓÃntaragamane bhavanti / [311|01-311|02] agantukÃmatà mÃrgavibhramo 'nyamÃrgasaæÓrayaïÃt mÃrgasaæÓayaÓca / [311|02] evaæ mok«agamane 'pyeta eva trayontarÃyÃ÷ / [311|02-311|03] tatra satkÃyad­«Âyà mok«ÃdutrÃsamÃpannasyÃgantukÃmatà bhavati / [311|03-311|04] ÓÅlavrataparÃmarÓenÃnyamÃrgasaæÓrayaïÃnmok«avibhrama÷ / [311|04] vicikitsayà mÃrgasaæÓaya÷ / [311|04-311|06] e«Ãæ mok«agamanÃntarÃyÃïÃæ prahÃïaæ dyotayan bhagavÃn kleÓatrayasyaiva prahÃïaæ deÓitavÃn / [311|06] yathà bhagavatà pa¤cavidhamavarabhÃgÅyaæ saæyojanamuktam / evaæ puna÷ [311|07] ## [311|08] kathamityÃha [311|09] ## [311|10] tau [311|11] ## [311|12] ityetÃni pa¤cordhvabhÃgÅyÃni saæyojanÃni / [311|12-311|13] tadyathà rÆparÃga ÃrÆpyarÃga auddhatyaæ mÃno 'vidyà ca / [311|13] e«ÃmaprahÃïenordhvadhÃtvanatikramÃt / samÃpta÷ saæyojanaprasaÇga÷ / [311|14] bandhanÃni katamÃni / trÅïi bandhanÃni / [311|14-311|15] rÃgo bandhanaæ sarva÷ dve«o bandhanaæ sarva÷ moho bandhanaæ sarva÷ / [311|15] kasmÃdetadeva trayaæ bandhanamuktaæ bhagavatà / [311|16] ## [312|01] trivedanÃvaÓÃrttÅïi bandhanÃni / [312|01-312|02] sukhÃyÃæ hi vedanÃyÃæ rÃgo 'nuÓete ÃlambanasaæprayogÃbhyÃm / [312|02] du÷khÃyÃæ dve«a÷ / adu÷khÃsukhÃyÃæ moho na tathà rÃgadve«au / [312|02-312|03] svÃsÃætanikÃlambanato và niyama÷ / [312|03] anuÓayÃ÷ pÆrvamevoktÃ÷ / [312|04] upakleÓÃ÷ vaktavyÃ÷ / tatra ye yÃvat kleÓà upakleÓà api te / [312|04-312|05] cittopakleÓanÃt / [312|06-312|07] ## [312|08-312|09] ye 'pyanye kleÓebhya÷ kli«Âà dharmÃ÷ saæskÃraskandhasaæg­hÅtÃÓcaitasikÃsta upakleÓÃste punarye k«udravastuke paÂhitÃ÷ / [312|09-312|10] iha tu paryasthÃnakleÓamalasaæg­hÅtÃneva nirdek«yÃma÷ / [312|10] kÃni puna÷ paryavasthÃnÃnÅtyÃha / [312|10-312|11] kleÓà apÅhiparyavasthÃnaæ kÃmarÃgaparyavasthÃnapratyayadu÷khamiti sÆtre vacanÃt / [312|11] prakaraïaÓÃstre tu [312|12-312|13] #<ÃhlÅkyamanapatrÃpyamÅr«yÃmÃtsaryamuddhava÷ / kauk­tyaæ styÃnamiddhaæ ca paryavasthÃnama«Âadhà // VAkK_5.47 //># [312|14] vaibhëikanyÃyena punardaÓa paryavasthÃnÃnyetÃni cëÂau [312|15] ## [312|16] tatrÃhlÅkyÃnapatrÃpye vyÃkhyÃte / parasaæpattau cetaso vyÃro«a År«yà / [312|16-312|17] dharmÃmi«akauÓalapradÃnavirodhÅ cittÃgraho mÃtsaryam / [312|17] auddhatyaæ cetaso 'vyupaÓama÷ / [312|17-312|18] kauk­tyaæ styÃnaæ ca vyÃkhyÃte / [312|18] kÃyasaædhÃraïÃsamarthaÓcittÃbhisaæk«epo middham / [312|18-312|19] tattu kli«Âameva paryavasthÃnam / [312|19] kauk­tyaæ ca vyÃpÃda vihiæsÃvarjita÷ sattvÃsattvayorÃghÃta÷ krodha÷ / [312|20] avadyapracchÃdanaæ bhrak«a÷ / e«Ãæ ca daÓÃnÃæ paryavasthÃnÃnÃæ [312|21] ## [312|22] ete traya upakleÓà rÃgani÷«yandÃ÷ / [313|01] ## [313|02] t­«ïÃni÷«yanada ityeke / avidyÃni÷«yanda ityapare / ubhayorityanye / [313|02-313|03] yathà kramaæ j¤ÃtÃj¤ÃtÃnÃmiti / [313|04] ## [313|05] ete trayo 'vidyÃni÷«yandÃ÷ / [313|06-313|07] kauk­tyaæ vicikitsÃta÷ kodher«ye pratighÃnvaye / [313|08] pratighasamutthe ityete ca daÓa kleÓani÷«yandà upakleÓÃ÷ / [313|09] ## [313|10] tadyathà [313|11] ## [313|12] ## [313|13] tatra parava¤canà mÃyà / [313|13-313|14] cittakauÂilyaæ ÓÃÂhyaæ yena yathÃbhÆtaæ nÃvi«karoti vik«ipatya parisphuÂaæ và pratipadyate / [313|14] mada÷ pÆrvokta÷ / [313|14-313|15] sÃvadyavastud­¬hagrÃhità pradÃÓo yena nyÃyasaæj¤aptiæ na g­hïÃti / [313|15] ÃghÃtavastuvahulÅkÃra upanÃha÷ / [313|16] viheÂhnaæ vihiæsà yena prahÃrapÃru«yÃdibhi÷ parÃn viheÂhyate / [313|16-313|17] e«Ãæ puna÷ «aïïÃæ kleÓamalÃnÃæ [313|18] ## [313|19] ## [314|01] ## [314|02] "kiæ kuÂilaæ pÃpikà d­«Âiriti" gÃthÃvacanÃd yujyate / [314|02-314|03] ÓÃÂhyaæ d­«Âini÷«yanda÷ / [314|04] ka e«Ãæ kiæprahÃtavya÷ / yÃni tÃvat daÓa paryavasthÃnÃnyuktÃni [314|05] ## [314|06] ete pa¤ca dharmà dvividhà darÓanabhÃvanÃprahÃtavyà ubhayaprakÃrakleÓasaæprayogÃt / [314|06-314|07] yaÓca yaddarÓanaheyasaæprayukta÷ sa taddarÓanaprahÃtavya÷ / [314|08] ## [314|09] tebhyo 'nye paryavasthÃnasaæg­hÅtà upakleÓà bhÃvanÃheyà eva / [314|09-314|10] ir«yÃmÃtsaryakauk­tyakrodhabhrak«Ã÷ svatantrÃÓca / [314|10-314|11] svatantrÃÓcaite pa¤copakleÓà adhimÃtrasaæprayogitvÃt / [314|11] yathaite År«yÃdaya÷ pa¤copakleÓà bhÃvanÃheyÃ÷ [314|12] ## [314|13] «aÂkleÓamalÃstathaiva / ete punaryathoktà upakleÓÃ÷ [314|14] ## [314|15] kÃmadhÃtÃvakuÓalÃ÷ / tatrÃpi [314|16] ## [314|17] styÃnauddhatyamiddhÃnyakuÓalÃvyÃk­tÃni / [314|18] ## [314|19] kÃmadhÃtorurdhvamavyÃk­tÃ÷ upakleÓà yathÃsaæbhavam / [315|01] kati punare«Ãæ kutastyà veditavyÃ÷ / [315|02] ## [315|03] etau dvau kÃmadhÃtau prathame ca dhyÃne / kathaæ brahmaloke mÃyÃ÷ / [315|04] ## [315|05-315|06] sa hi tatra mahÃbrahmà vitathÃtmasaædarÓanatayà Ãyu«mantamaÓvajitaæ va¤cayituæ prav­tta÷ / [315|06] uktamapi ÓÃÂhyaæ prasaÇgÃgataæ punarevoktam / [315|07] ## [315|08] ete trayastraidhÃtukÃ÷ / [315|09] ## [315|10] «o¬aÓabhya÷ pa¤cÃpanÅyÃnya ekÃdaÓopakleÓÃ÷ kÃmÃvacarà eva / [315|10-315|11] uktà kleÓÃ÷ upakleÓÃÓca / [315|12] athai«ÃmanuÓayÃnÃæ kati manobhÆmikÃ÷ kati «a¬vij¤ÃnakÃyikÃ÷ / saæk«epata÷ [315|13] ## [315|14-315|15] darÓanaprahÃtavyÃ÷ sarve manobhÆmikÃ÷ saha mÃnasiddhÃbhyÃæ bhÃvanÃheyÃbhyÃmapi / [315|15] te hi sakale manobhÆmike / [315|16] ## [315|17-315|18] ye ca kecidupakleÓÃ÷ svatantrÃste bhÃvanÃheyà api santo manobhÆmikà eva dra«ÂavyÃ÷ / [315|19] #<«a¬vij¤ÃnÃÓrayÃ÷ pare // VAkK_5.54 //># [315|20] anye kleÓopakleÓÃ÷ «a¬vij¤ÃnabhÆmikÃ÷ veditavyÃ÷ / ke punaranye / [316|01] bhÃvanÃprahÃtavyà rÃgapratighÃvidyà upakleÓÃÓca tatsaæprayuktÃ÷ / [316|01-316|02] ÃhlÅkyÃnapatrÃpyastyÃnauddhatyÃni / [316|02] ye ca kleÓamahÃbhÆmike«ÆktÃ÷ / [316|03-316|04] yÃnÅmÃni sukhÃdÅni pa¤cendriyÃïi e«Ãæ katamenendriyeïa katama÷ kleÓa upakleÓo và saæprayukta÷ / [316|05] ## [316|06] sukhasaumanasyÃbhyÃæ rÃga÷ saæprayukta÷ / [316|07] ## [316|08] du÷khÃbhyÃmityartha÷ / du÷khena daurmanasyena ca / [316|08-316|09] har«adainyÃkÃravartitvÃt «aÇvij¤ÃnabhÆmikatvÃcca rÃgadve«ayo÷ / [316|10] ## [316|11] avidyÃyÃ÷ sarvakleÓasaæprayogitvÃt pa¤cabhirapÅndriyai÷ saæprayoga÷ / [316|12] ## [316|13] manodu÷khaæ daurmanasyaæ mana÷sukhaæ saumanasyaæ ca / [316|13-316|14] tÃbhyaæ mithyÃd­«Âi÷ saæprayuktà puïyakarmaïÃæ pÃpakarmaïÃæ ca yathÃkramam / [316|15] ## [316|16] saæÓayito hi niÓcayenÃrthÅ durmanÃyate / [316|17] anye saumanasyena [316|18] anye 'nuÓayÃ÷ saumanasyenaiva saæprayuktÃ÷ / ke punaranye / catasro d­«Âano mÃnaÓca / [316|19] har«ÃkÃravartitvÃt / kiæpratisaæyuktà ime 'nuÓayà nirdi«ÂÃ÷ / Ãha / [316|20] ## [317|01] evaæ pratiniyataæ saæprayogamuktvà sÃmÃnyenÃha [317|02] ## [317|03] sarve 'pyete 'nuÓayà upek«endriyeïa saæprayuktÃ÷ / [317|03-317|04] pravÃhacchedakÃle kila kleÓÃnÃmavaÓyamupek«Ã saæti«Âhate / [317|04] adhobhÆmikÃ÷ kathamityÃha [317|05] ## [317|06] svai÷ svairindriyairurdhvabhÆmikà anuÓayÃ÷ saæprayujyante / yasyÃæ bhÆmau yÃvantÅndriyÃïi / [317|07-317|08] tatrÃpi cÃturvij¤ÃnakÃyikÃÓcÃturvij¤ÃnakÃyikairmanobhÆmikà manobhÆmikaireva yathÃsaæbhavam / [317|08] ukta÷ kleÓÃnÃmindriyasaæprayoga÷ / [317|09] upakleÓÃnÃæ puna÷ [317|10] ## [317|11] ## [317|12] saæprayuktÃnÅti vartate / dainyÃkÃravartitvÃde«Ãæ manobhÆmikatvÃcca / [317|13] ## [317|14] saumanasyenetyartha÷ / lobhÃnvayatvena har«ÃkÃravartitvÃt / [317|15] ## [317|16] saumanasyadaurmanasyÃbhyÃæ saæprayujyante / kadÃciddhi sumanÃ÷ paraæ va¤cayate / [317|16-317|17] kadÃciddurmanÃ÷ / [317|17] evaæ yÃvat svapiti / [317|18] ## [317|19] ## [318|01] t­tÅye dhyÃne sukhenÃdhastÃtsaumanasyena Ærdhvamupek«ayà / yasmÃt [318|02] ## [318|03] atastayà sarve 'nuÓayÃ÷ saæprayujyante / [318|03-318|04] na hi tasyÃ÷ kvacit prati«edho yathà 'vidyÃyÃ÷ / [318|05] ## [318|06-318|07] ÃhlÅkyamanapatrÃpyaæ styÃnamauddhatyaæ caitÃnicatvÃri paryavasthÃnÃni pa¤cabhirapÅndriyai÷ saæprayujyante / [318|07] akuÓalamahÃbhÆmikatvÃt kleÓamahÃbhÆmikatvÃcca / [318|08-318|09] yÃni sÆtre pa¤ca nivaraïÃni uktÃni kÃmacchando vyÃpÃda÷ styÃnamiddhamauddhatyakauk­tyaæ vicikitsà ca / [318|09-318|10] tatra kiæ traidhÃtukya÷ styÃnauddhatyavicikitsà g­hyante / [318|10] atha kÃmapratisaæyuktà eva / [318|10-318|11] "kevalo 'yaæ paripÆrïo'kuÓala rÃÓiryaduta pa¤ca nivaraïÃnÅ"tyekÃntÃkuÓalatvavacanÃtsÆtre / [318|12] ## [318|13] nÃnyatra dhÃtau / [318|13-318|14] kiæ puna÷ kÃraïaæ dve styÃnamiddhe ekaæ nivaraïamuktaæ dve cauddhatyakauk­tye ekam / [318|15] ## [318|16] ## [318|17] dvayorekatà dvyekatà / vipak«a÷ pratipak«o 'nÃhÃra ityeko 'rtha÷ / [318|17-318|18] styÃnamiddhayoreka ÃhÃra÷ sÆtre 'nÃhÃraÓca / [318|18] ka÷ styÃnamiddhanivaraïasyÃhÃra÷ / pa¤ca dharmÃ÷ / [318|19] tandrà aratirvij­mbhikà bhakte 'samatà cetaso lÅnatvamiti / [318|19-318|20] atha styÃnamiddhanivaraïasyÃnÃhÃra÷ Ãlokasaæj¤eti / [318|20] k­tyamanayorapyekam / [318|20-319|01] ubhe api hyete cittaæ layaæ codayata÷ / [319|01] auddhatyakauk­tyayorapyeka ÃhÃra ukta÷ ekonÃhÃra÷ / [319|02] kaÓcauddhatyakauk­tyanivaraïasyÃhÃra÷ / catvÃro dharmÃ÷ / [319|02-319|03] j¤Ãtivitarko janapadavitarko 'maravitarka÷ paurÃïasya ca hasitakri¬itaramitaparibhÃvitasyÃnusmartà bhavatÅti / [319|04] kaÓcauddhatyakauk­tyanivaraïasyÃnÃhÃra÷ / Óamatha iti / k­tyamapyanayorekam / [319|04-319|05] ubhe api hyete cittamavyupaÓÃntaæ vartayata÷ / [319|05-319|06] ata ekavipak«ÃhÃrak­tyatvÃt dvayorapyekatvamuktam / [319|06] yadi sarvakleÓà nivaraïaæ kasmÃt pa¤caivoktÃni / [319|07] ## [319|08] kÃmacchandavyÃpÃdÃbhyÃæ ÓÅlaskandhavidhÃta÷ / [319|08-319|10] styÃnamiddhena praj¤Ãskandhasyauddhatyakauk­tyena samÃdhiskandhasya samÃdhipraj¤ayorabhÃve satye«u vicikitsako bhavatÅtyata÷ pa¤coktÃni / [319|10-319|11] etasyÃæ tu kalpanÃyÃæ samÃdhiskandhavirodhina auddhatyakauk­tyanivaraïasya pÆrva grahaïaæ prÃpnoti / [319|11] ato yathÃsaækhyametÃbhyÃæ samÃdhipraj¤ÃskandhopaghÃta ityapare / [319|12] samÃdhiprayuktasya hi styÃnamiddhÃdbhayam / dharmapravicayaprayuktasyauddhatyakauk­tyÃditi / [319|13] anye tvanyathà varïayanti / kathaæ varïayanti / [319|13-319|15] cÃragatasya priyÃpriyarÆpe«u vi«aye«u nimittagrÃhÃdvihÃragatasya tatpÆrvakau kÃmacchandavyÃpÃdau samÃdhipraveÓasyÃdito 'ntarÃyaæ kuruta÷ / [319|15-319|17] tata÷ samÃdhipravi«ÂasyÃprayogeïa ÓamathavipaÓyanà sevanÃt styÃnamiddhamauddhatyakauk­tyaæ vicikitsà ca yathÃkramaæ ÓamathavipaÓyanayorantarÃyaæ kuruta÷ / [319|17] vyutthitasyÃpi dharmanidhyÃnakÃle vicikitsÃntarÃyaæ karoti / [319|18] ata÷ pa¤ca nivaraïÃnyuktÃni / [319|19] idaæ vicÃryate / [319|19-319|20] visabhÃgadhÃtusarvatragÃïÃæ nirodhamÃrgadarÓanaprahÃtavyÃnÃæ ca sÃsravÃlambanÃnÃæ yadÃlambanaæ parij¤Ãyate tadà na prahÅyante / [319|20-319|21] yadà prahÅyante tadÃlambanaæ na parij¤Ãyate iti kathame«Ãæ prahÃïam / [319|21-319|22] nÃvaÓyamÃlambanaparij¤ÃnÃt kleÓÃnÃæ k«ayo bhavati / [319|22] kim tarhi / caturbhi÷ prakÃrai÷ / katamaiÓcaturbhi÷ / [319|22-319|23] darÓanaheyÃnÃæ tÃvat [319|24] #<Ãlambanaparij¤ÃnÃttadÃlambanasaæk«ayÃt /># [319|25] #<ÃlambanagrahÃïÃcca ># [319|26-319|27] tatrÃlambanaparij¤ÃnÃd du÷khasamudayadarÓanaheyÃnÃæ svabhÆmyÃlambanÃnÃmanÃsravÃlambanÃnÃæ ca / [319|27] tadÃlambanasaæk«ayÃd visabhÃgadhÃtusarvatragÃïÃm / [319|27-320|01] tadÃlambanà hi sabhÃgadhÃtusarvatragÃ÷ / [320|01] te«u prahÅïe«u te 'pi prahÅïà bhavanti / [320|01-320|02] ÃlambanaprahÃïÃnnirodhamÃrgaheyÃnÃæ sÃsravÃlambanÃnÃm / [320|02-320|03] te hyanÃsravÃlambanÃste«ÃmÃlambanam / [320|03] ataste«u prahÅïe«u te 'piprahÅïà bhavanti / bhÃvanÃheyÃnÃæ puna÷ [320|04] ## [320|05] yasya hi kleÓaprakÃrasya pratipak«o mÃrga utpadyate sa prahÅyate / [320|05-320|06] kasya puna÷ ka÷ pratipak«a÷ / [320|06] adhimÃtrÃdhimÃtrasya m­dum­duriti vistÃreïa paÓcÃt pravedayi«yÃma÷ / [320|07] katividhaÓca pratipak«a ityÃha [320|08] ## [320|09] ## [320|10] prahÃïapratipak«a÷ ÃnantaryamÃrga÷ / [320|10-320|11] ÃdhÃrapratipak«astasmÃtpareïÃryo mÃrgo yena tatprÃpitaæ prahÃïamÃdhÃryate / [320|11-320|12] dÆrÅbhÃvapratipak«o vimuktimÃrgÃtpareïa yo mÃrgaÓchinnaprÃptidÆrÅkaraïÃt / [320|12] vimuktimÃrgo 'pÅtyapare / so 'pi hi tÃæ prÃpti dÆrÅkaroti / [320|13] vidÆ«aïÃpratipak«o yena mÃrgeïa taæ dhÃtum do«ato darÓanÃdvidÆ«ayati / [320|13-320|14] api tve«ÃmiyamÃtupÆrvÅæ sÃdhvÅ bhavet / [320|14] vidÆ«aïÃpratipak«o du÷khasamudayÃlambana÷ prayogamÃrga÷ / [320|15] prahÃïapratipak«a÷ sarva ÃnantaryamÃrga÷ / ÃdhÃrapratipak«o vimuktimÃrga÷ / [320|15-320|16] dÆrÅbhÃvapratipak«o viÓe«amÃrga iti / [320|17] prahÅyamÃïa÷ kleÓa÷ kuta÷ prahÃtavya÷ / [320|18] ## [320|19] na hi saæprayogÃt kleÓo vivecayituæ Óakyate ÃlambanÃcca Óakyate / [320|19-320|20] yasmÃnna punastadÃlambyotpadyate / [320|20-320|21] anÃgatastÃvacchakyetÃlambanÃdvivecayitum / [320|21] atÅtastu katham / athÃlambana parij¤ÃnÃtprahÃtavya ityayamasyÃrtha÷ / [321|01] e«o 'pi naikÃnta÷ / tasmÃdvaktavyametat / kiyatà kleÓa÷ prahÅïo vaktavya÷ / [321|01-321|02] svÃsaætÃnika÷ prÃpticchedÃt / [321|02-321|03] pÃrasÃætÃnikastu kleÓa÷ sarvaæ ca rÆpamakli«ÂaÓca dharmastadÃlambanasvÃsÃætÃnikakleÓaprahÃïÃt / [321|04] dÆrÅbhÃva ityucyate / katividhho dÆrÅbhÃva÷ / caturvidhà kila dÆratà / [321|05-321|06] ## [321|07] vilak«aïadÆratà yathà mahÃbhÆtÃnÃm / vailak«aïyÃtsahajÃnÃmapi dÆratà / [321|07-321|08] vipak«adÆratà yathà ÓÅlasya dau÷ÓÅlyam / [321|08-321|09] deÓavicchedadÆratà yathà viprak­«ÂadeÓÃnÃæ deÓavicchedÃt pÆrvapaÓcimasamudravat / [321|09] kÃladÆratà yathà atÅtÃnÃgatadÆramucyate / dutastaddÆram / [321|10] vartamÃnÃt / yadanantarÃtamutpadyamÃnaæ và tat kathaæ dÆram / [321|10-321|11] adhvanÃnÃtvena taddÆraæ na cirabhÆtabhÃvitvena / [321|11] vartamÃnamapyevaæ dÆraæ prÃpnoti / akÃritrà ttarhi taddÆram / [321|12] asaæsk­tasya kathamantikatvaæ sidhyati / sarvatra tatprÃpte÷ / [321|12-321|13] atÅtÃnÃgate 'pi tatprasaÇga÷ / [321|13] ÃkÃÓaæ ca katham / [321|13-321|14] evaæ tarhyatÅtÃnÃgatamanyo 'nyaæ varttamÃnavyavahitatvÃd dÆram / [321|14] varttamÃnamubhayo rÃsannatvÃdantikam / [321|14-321|15] asaæsk­taæ cÃpyavyavahitatvÃditi / [321|15] evamapyatÅtÃnÃgataæ varttamÃnasyÃntikatvÃdubhayaæ prÃpnoti / [321|15-321|16] evaæ tu yuktaæ syÃt / [321|16] dharmasvalak«aïÃdanÃgataæ dÆramasaæprÃptatvÃt / atÅtaæ ca pracyutatvÃditi / [321|17] kim mÃrgaviÓe«agamanÃt kleÓÃnÃæ puna÷ prahÃïaviÓe«o bhavati / naitadasti / [321|18] sarve«Ãæ hi kleÓÃnÃæ [321|19] ## [321|20] yasya ya÷ prahÃïamÃrgastenaiva tasya k«aya÷ / [321|21] ## [322|01] kati«u kÃle«vityÃha «aÂsu kÃle«u / [322|02] ## [322|03] pratipak«o vimuktimÃrga etasminnabhipreta÷ / phalÃni catvÃri ÓrÃmaïyaphalÃni / [322|04] indriyaviv­ddhirindriyasaæcÃra÷ / ete«u kÃle«u kleÓasya visaæyogalÃbha÷ / [322|04-322|05] sa punare«a yathÃyogaæ dra«Âavya÷ / [322|05] ke«Ã¤cit «aÂsu kÃle«u ke«Ã¤cid yÃvaddvayo÷ / [322|06] sa eva visaæyogastÃsu tÃsvavasthÃsu parij¤Ãsaæj¤Ãæ labhate / [322|06-322|07] dve hi parij¤e j¤Ãnaparij¤Ã prahÃïaparij¤Ã ca / [322|07] tatra j¤Ãnaparij¤Ã sÃsravaæ j¤Ãnam / [322|07-322|08] prahÃïaparij¤Ã tu prahÃïameva / [322|08] phale hetÆpacÃrÃt / kimekaiva parij¤Ã sarvaprahÃïam / netyÃha / kiæ tarhi / [322|09] ## [322|10] tatra tÃvat [322|11] ## [322|12] ## [322|13-322|14] kÃmadhÃtÃvÃdyasya prakÃradvayasya du÷khasamudayadarÓanaheyasya prahÃïamekà parij¤Ã / [322|15] ## [322|16] kÃmadhÃtÃveva nirodhadarÓanaheyasya prakÃrasyaprahÃïamekà parij¤Ã / [322|16-322|17] mÃrgadarÓanaheyasyaikà / [322|17] yathà kÃmÃvacarÃïÃæ darÓanaprahÃtavyÃnÃæ prahÃïaæ tisra÷ parij¤Ã÷ [322|18] ## [322|19] rÆpÃrÆpyÃvacarÃïÃæ darÓanaprahÃtavyÃnÃæ prahÃïaæ tathaiva tisra÷ parij¤Ã bhavanti / [322|19-322|21] du÷khasamudayadarÓanaprahÃtavyÃnÃæ prahÃïamekà nirodhadarÓanaheyÃnÃæ prahÃïaæ dvitÅyà mÃrgadarÓanaheyÃnÃæ prahÃïaæ t­tÅyeti traidhÃtukÃnÃæ darÓanaheyÃnÃæ prahÃïaæ «a parij¤Ã bhavanti / [323|01] ## [323|02] ## [323|03] avarabhÃgÅyaprahÃïamekà parij¤Ã / rÆpÃsravaprahÃïamekà rÆparÃgak«ayaparij¤Ã / [323|04] ÃrÆpyÃptÃnÃæ sarvÃsravaprahÃïamekà sarvasaæyojanaparyÃdÃna parij¤Ã / [323|04-323|05] kasmÃdrÆpÃrÆpyÃvacarÃïÃæ bhÃvanÃheyÃnÃæ prahÃïaæ p­thak parij¤Ã na darÓanaheyÃnÃm / [323|05-323|06] bhÃvanÃheyÃnÃmatulyapratipak«atvÃt / [323|06] ityetà nava parij¤Ã÷ / ÃsÃæ pÆrvikÃ÷ [323|07] #<«a k«Ãntiphalaæ ># [323|08] yà eva darÓanaheyaprahÃïasvabhÃvÃ÷ / [323|09] ## [323|10] avarabhÃgÅyaprahÃïÃdiparij¤Ã bhÃvanÃmÃrgaphalatvÃt / [323|11] kathaæ k«Ãntiphalaæ parij¤Ã bhavanti / k«ÃntÅnÃæ j¤ÃnaparivÃratvÃt / [323|11-323|12] rÃjaparivÃre rÃjopacÃravat / [323|12] j¤ÃnaikaphalatvÃcca / [323|13] ## [323|14] ## [323|15-323|16] vaibhëikamatena mauladhyÃnaphalaæ pa¤ca parij¤Ã yà rÆpÃrÆpyÃvacarakleÓaprahÃïa svabhÃvÃ÷ / [323|16] kÃmÃvacarakleÓaprahÃïasyÃnÃgamyaphalatvÃt bhadantagho«akasya matenëÂau / [323|17] sa hi vÅtarÃgasyÃpi kÃmÃvacarÃïÃæ darÓanaheyÃnÃæ prahÃïaæ darÓanamÃrgaphalamicchanti / [323|18] anÃsravavisaæyogaprÃptilÃbhÃt / avarabhÃgÅyaprahÃïaparij¤Ã tvanÃgamyaphalameva / [323|19] dhyÃnÃntaraæ dhyÃnavaddra«Âavyam / ÃrupyÃïÃæ tu [323|20] ## [323|21] ÃkÃÓÃnantyÃyatanasÃmantakasyaikà rÆparÃgak«ayaparij¤Ã phalam / [324|01] ## [324|02] maulÃnÃæ ca trayÃïÃmÃrÆpyÃïÃmekaiva sarvasaæyojanaparyÃdÃnaparij¤Ã phalam / [324|03] #<ÃryamÃrgasya sarvÃ÷ ># [324|04] nava parij¤Ã÷ phalam / [324|05] ## [324|06] laukisya mÃrgasya dve avarabhÃgÅyarÆparÃgak«ayaparij¤e phalam / [324|07] ## [324|08] anvayaj¤ÃnasyÃpi dveparij¤e phalaæ paÓcime / [324|09] ## [324|10] paÓcimà eva tridhÃtukabhÃvanÃheya pratipak«atvÃt / [324|11] #<«a tatpak«asya pa¤ca ca // VAkK_5.67 //># [324|12] dharmaj¤Ãnapak«asya «a parij¤Ã÷ phalaæ yà eva dharmaj¤Ãna k«antij¤ÃnÃnÃm / [324|12-324|13] anvayaj¤Ãnapak«asya pa¤ca yà evÃnvayak«Ãntij¤ÃnÃnÃm / [324|13] pak«agrahaïena hi k«Ãntij¤ÃnÃni g­hyante / [324|14] kasmÃnnaikaikaæ prahÃïaæ parij¤Ã vyavasthÃpyate / [324|14-324|15] yasmÃt k«Ãntiphalaæ tÃvat prahÃïaæ vyavasthÃpyate / [324|16] ## [324|17] ## [324|18] yatraitÃni trÅïi kÃraïÃni bhavanti tat prahÃïaæ parij¤ocyate / [324|18-325|01] p­thagjanasya tÃvadanÃsravà visaæyogaprÃptirnÃsti bhavÃgravikalÅkaraïaæ ceti nÃsya prahÃïaæ parij¤ÃkhyÃæ labhate / [325|01] ÃryasyÃpi yat k«Ãntiphalaæ tÃvat prahÃïam / [325|01-325|02] tatra yÃvat du÷khe 'nvayaj¤Ãnak«ÃntÃvanÃsravà visaæyogaprÃptirasti na tu bhavÃgravikalÅk­Âam / [325|02-325|03] du÷khe 'nvayaj¤Ãne ubhayamasti na tu hetudvayasamudghÃta÷ / [325|03-325|04] samudayadarÓanaprahÃtavyasya sarvatragahetoraprahÅïatvÃt / [325|04] anye«u dharmÃnvayaj¤Ãne«u sarvaæ trayamasti / [325|04-325|05] atastÃsvavasthÃsu prahÃïaæ parij¤ÃkhyÃæ labhate / [325|05] j¤Ãnaphalaæ tu prahÃïam / ataÓca kÃraïatrayÃt parij¤ÃkhyÃæ labhate / [325|06] caturthÃcca [325|07] ## [325|08] yadà dhÃtuæ samatikrÃmati / [325|08-325|09] k­tsnadhÃtuverÃgyÃt ubhayasaæyogaviyogaæ pa¤camaæ kÃraïamÃhurapare / [325|09-325|10] ya÷ prakÃra÷ prahÅïo yadi tatrÃnyena tadÃlambanena kleÓena visaæyukto bhavatÅti / [325|10-325|11] sa tu nÃsya ubhayahetusamudghÃtÃt dhÃtusamatikramÃcceti na brÆma÷ / [325|12] ka÷ katibhi÷ parij¤Ãbhi÷ samanvÃgata÷ / [325|13] ## [325|14] p­thagjanastÃvannaiva samanvÃgata÷ / [325|14-325|15] Ãryo 'pi darÓanamÃrgastho yÃvatsamudayadharmaj¤Ãnak«Ãntiæ naiva samanvÃgata÷ / [325|15] samudaye dharmaj¤Ãna ekayà samanvÃgata÷ / [325|15-325|16] samudaye 'nvayaj¤Ãne dvÃbhyÃm / [325|16-325|17] nirodhe dharmaj¤Ãne tis­bhhirnirodhÃnvayaj¤Ãne catas­bhirmÃrgadharmaj¤Ãne pa¤cabhi÷ / [325|18] ## [325|19-325|20] bhÃvanÃmÃrgastha÷ punarÃryapudgalo mÃrgÃnvayaj¤Ãne «a¬ibhi÷ parij¤Ãbhi÷ samanvÃgato yÃvat kÃmavairÃgyaæ na prÃpta÷ / [325|20-325|21] parihÅïo và tata÷ kÃmavairÃgyaæ prÃpta÷ pÆrvaæ paÓcÃd và ekayà 'varabhÃgÅyaprahÃïaparij¤ayà / [325|21-325|22] arhattvaæ prÃpta ekayaiva sarvasaæyojanaparyÃdÃnaparij¤ayà / [325|22-325|23] parihÅïo 'pi rÆpÃvacareïa paryavasthÃnenaikayà 'varabhÃgÅyaprahÃïaparij¤ayà / [325|23-325|24] rÆpavairÃgyaæ prÃpto dvabhyÃmavarabhÃgÅyaprahÃïarÆparÃgak«ayaparij¤ÃbhyÃm / [325|24] prahÅïo 'pyÃrÆpyÃvacareïa paryavasthÃnenÃbhyÃmeva / [325|24-325|25] kiæ puna÷ kÃraïamanÃgÃmyarhatorekaiva parij¤Ã vyavasthÃpyate na bhÆyasya÷ / [325|25-325|01] yasmÃt [326|01] ## [326|02-326|03] dvÃbhyÃæ kÃraïÃbhyÃæ parij¤ÃnÃæ saækalanaæ bhavatyekatvena vyavasthÃpanaæ dhÃtuvairÃgyÃt phalaprÃptitaÓca / [326|03] tayoÓcÃvasthayoretadubhayaæ bhavati / [326|03-326|04] ata÷ sarvaæ prahÃïaæ saækalayyaikà parij¤ocyate / [326|05] atha ka÷ kati parij¤Ãstyajati labhate và / [326|06] ## [326|07] ekÃæ tyajati arhattvÃt kÃmavairÃgyÃd và parihÅyamÃïa÷ / [326|07-326|08] dve parij¤e tyajatyanÃgÃmÅ rÆpavÅtarÃga÷ kÃmavairÃgyÃt parihÅyamÃïa÷ / [326|08-326|09] pa¤ca tyajati vÅtarÃgapÆrvÅ mÃrgÃnvayaj¤Ãne / [326|09-326|10] sa hyavarabhÃgÅyaprahÃïaparij¤ÃlÃbhe pÆrvikÃ÷ pa¤ca parij¤Ãstyajati / [326|10] «a parij¤ÃstyajatyÃnupoÆrvika÷ kÃmavairÃgyÃt / lÃbhe 'pyevameva / [326|10-326|11] kaÓcidekÃæ parij¤Ãæ labhate / [326|11] ya÷ kaÓcidapÆrvà labhate / [326|11-326|12] kaÓcid dve ya÷ kevalÃdÃrÆpyadhÃtuvairÃgyÃt parihÅyate / [326|12] kaÓcit «a yo 'nÃgÃmiphalÃt parihÅyate / [326|12-326|13] pa¤ca tu nai kaÓcillabhate / [326|14] samÃpta÷ parij¤ÃprasaÇga÷ // ===================================================================== [326|15-326|16] abhidharmakoÓabhëye 'nuÓayanirddeÓo nÃma pa¤camaæ koÓasthÃnaæ samÃptmiti // [326|17] ÓrÅlÃmÃvÃkasya yadatra puïyam / «a«Âhaæ koÓasthÃnam ===================================================================== namo buddhÃya ===================================================================== [327|03] uktaæ yathà prahÃïaæ parij¤ÃkhyÃæ labhate / tadapi ca [327|04] ## [327|05] darÓanaheyà bhÃvanÃheyÃÓca kleÓà iti vistareïÃkhyÃtam / [327|05-327|06] tÃvidÃnÅæ darÓanabhÃvanÃmÃrgau kimanÃsravau sÃsravÃviti vaktavyam / [327|06] ata idamucyate [327|07] ## [327|08] dvidho bhavanÃmÃrgo laukikok lokottaraÓca / [327|08-327|09] darÓanamÃrgastu lokottara eva traidhÃtukapratipak«atvÃt / [327|09] navaprakÃrÃïÃæ darÓana heyÃnÃæ sak­tprahÃïÃcca / [327|09-327|10] na hi laukikasya e«Ã Óaktirasti / [327|11] satyadarÓanÃdityuktam / kÃnÅmÃni satyÃni kati ca / [327|12] ## [327|13] vavoktÃni / sÃsravÃnÃsravadharmanirdeÓe / [327|13-327|15] "anÃsravà mÃrgasatyami"ti svaÓabdena "pratisaækhyÃnirodho yo visaæyoga" iti nirodhasatyaæ "du÷khaæ samudayo loka" ityatra du÷khasamudayasatye / [327|15] kime«a evai«Ãmanukrama÷ / netyÃha / kiæ tarhi / [327|16] ## [327|17] ## [327|18] e«a e«Ãmanukrama÷ / svabhÃvastu yathà pÆrvamuktastayaivetipradarÓanÃrthastathÃÓabda÷ / [327|18-327|19] sa punarayam [327|20] ## [328|01] yasya hi satyasyÃbhisamaya÷ pÆrvasya pÆrvanirdeÓa÷ / [328|01-328|02] itarathà hi pÆrvaæ hetunirdeÓo 'bhavi«yat paÓcÃt phalanirdeÓa÷ / [328|02] ke«Ã¤cidutpattyanukÆlà deÓanÃ÷ / [328|03] yathà sm­tyupasthÃnadhyÃnÃdÅnÃm / [328|03-328|04] de«Ã¤citprarÆpaïÃnukÆlà deÓanà yathà samyak prahÃïÃnÃm / [328|04] na hye«a niyamo yat pÆrvamutpannÃnÃæ prahÃïÃya cchandaæ janayati / [328|04-328|05] paÓcÃdanutpannÃnÃmanutpÃdÃyeti / [328|05] satyÃnÃæ tvabhisamayÃnukÆlà deÓanà / [328|05-328|06] kiæ puna÷ kÃraïamevame«Ãæ satyÃnÃmabhisamaya÷ / [328|06-328|07] yatra hi satto yena ca vÃdhyate yataÓca mok«aæ prarthayate tadevÃdau vyavacÃraïÃvasthÃyÃæ du÷khasatyaæ parÅk«yate / [328|07-328|08] paÓcÃtko 'sya heturiti samudayasatyaæ ko 'sya nirodha iti nirodhasatyaæ ko 'sya mÃrga iti mÃrgasatyam / [328|08-328|09] vyÃdhiæ d­«Âvà tannidÃnak«ayame«ajÃnve«Ãïavat / [328|09] sÆtre 'pye«a eva satyÃnÃæ d­«ÂÃnto darÓita÷ / [328|10] katamasmin sÆtre / "caturbhiraÇgai÷ samanvÃgato bhi«aktalpasartte"tyatra / [328|10-328|11] yathà ca vyavacÃraïÃvasthÃyÃæ satyaparÅk«Ã tathÃbhisamayÃvasthÃyÃæ satyÃbhisamaya÷ / [328|11-328|12] pÆrvavedhÃt / [328|12] d­«ÂabhÆmini÷saægÃÓvadhÃvanavat / abhisamaya iti ko 'rtha÷ / [328|12-328|13] abhisaæbodha iïo bodhanÃrthatvÃt / [328|13] karamÃdanÃsrava eva na sÃsrava÷ / sa hi nirvÃïÃbhimukha÷ samyakbodha÷ / [328|14] samyagiti tattvena / tatra phalabhÆtà upÃdÃnaskandhà du÷khasatyam / [328|15] hetubhÆtÃ÷ samudayasatyam / samudetyasmÃditi k­tvà / [328|15-328|16] ata eva tayo÷ phalahetubhÃvÃnnÃmato bhedo na dravyata÷ / [328|16] nirodhamÃrgayostu dravyato 'pi / [328|16-328|17] ÃryasatyÃnÅti sÆtra ucyante / [328|17] ko 'syÃrtha÷ / [328|17-328|18] ÃryÃïÃmetÃnisatyÃni tasmÃdÃryasatyÃnÅti sÆtra evoktam / [328|18] kimanye«ÃmetÃni m­«Ã / sarve«ÃmetÃni satyÃnyaviparÅtatvÃt / [328|18-328|19] Ãryaistu yathaitÃni tathà d­«ÂÃni nÃnyai÷ / [328|19-328|20] ata ÃryÃïÃmetÃni satyÃnyucyante na tvanÃryÃïÃæ vÅparÅtadarÓanÃt / [328|21-328|22] "yadÃryÃ÷ sukhata÷ prÃhustat pare du÷khato bidu÷ / yatpare sukhat÷ prÃhustadÃryà du÷khato bidu÷ //" [328|23] iti gÃthà / dve ÃryÃïÃæ satye dve Ãrye cÃryÃïÃæ ca satye ityapare / [328|23-328|24] yathà vedanaikadeÓo du÷khasvabhÃva÷ / [328|24] kathaæ sarve sÃsravÃ÷ saæskÃrà du÷khamityucyante / [328|25-328|26] ## [329|01] tisro hi du÷khatà du÷khadu÷khatà saæskÃradu÷khatà vipariïÃmadu÷khatà ca / [329|01-329|02] tÃbhiryathÃyogamaÓe«ata÷ sarva sÃsravÃ÷ saæskÃrà du÷khÃ÷ / [329|02] tatra manëà vipariïÃmadu÷khatayà / [329|03] amanëà du÷khadu÷khatayà / tebhyo 'nye saæskÃradu÷khatayà / [329|03-329|04] ke punarmanÃpÃ÷ ke 'manëÃ÷ ke knobhayathà / [329|04-329|05] tisro vedanà yathÃkramaæ tadvaÓena sukhavedanÅyÃdayo 'pi saæskÃrà manÃpÃdisaæj¤Ãæ labhante / [329|05-329|06] sukhÃyà hi vedanÃyà vipariïÃmena du÷khatà / [329|06-329|07] sÆtra uktaæ "sukhà vedanà utpÃdamukhà sthitisukhà vipariïÃmadu÷kh"ti / [329|07] du÷khÃyÃ÷ du÷khasvabhÃvenaiva du÷khatà / [329|07-329|08] "du÷khà vedanà utpÃdadu÷khà sthitidu÷khÃ" iti sÆtre / [329|08] adu÷khÃsukhÃvedanÃyÃ÷ saæskÃreïaiva du÷khatà / [329|09] "pratyayÃbhisaæskaraïÃdyadanityaæ taddu÷khami"ti / [329|09-329|10] vedanÃvattadvedanÅyà api saæskÃrà ucyante / [329|10] du÷khameva du÷khatà du÷khadu÷khatà / evaæ yÃvat saæskÃrà eva du÷khatetyapare / [329|11] asÃdhÃraïatvÃt manëà 'manÃpÃnÃæ vipariïÃmadu÷khadu÷khate ukte / [329|11-329|12] sarve tusaæskÃrÃ÷ saæskÃradu÷khatayà du÷khÃ÷ / [329|12] tÃæstvÃryà eva paÓyanti // Ãha cÃtra / [329|13-329|16] "ÆrïÃpak«ma yathaiva hi karatalasaæsthaæ na vedyate pumbhi÷ ak«igataæ tu tathaiva hi janayatyaratiæ ca pŬaæ ca / karatalasad­Óo bÃlo na vetti saæskÃradu÷khatÃpak«ma ak«isad­Óastu vidvÃæstenaivodvijyate gìhami"ti // [329|17-329|18] na hi bÃlÃnÃmÃvÅcike«vapi skandhe«u tathà du÷khabuddhi÷ pravartate yathÃryÃïÃæ bhÃvÃgrike«vapÅti / [329|18] evaæ tarhi mÃrgasyÃpi saæskÃradu÷khatÃprasaÇga÷ / [329|19] saæsk­tatvÃt / pratikÆlaæ hi du÷khamiti lak«aïÃnna mÃrgo du÷kham / [329|19-329|20] na hi tasyotpÃda ÃryÃïÃæ pratikÆla÷ sarvadu÷khak«ayÃvÃhanÃt / [329|20-329|21] yadÃpi te nirvÃïaæ ÓÃntata÷ paÓyanti tadÃpi yadeva du÷khato d­«Âaæ tasyaiva nirodhaæ ÓÃntata÷ paÓyantina mÃrgasya / [329|21-329|22] yadÃpi du÷khamapyatrÃsti tasmÃt du÷khamevÃryasatyamucyate / [329|22-329|23] sukhasyÃlpatvÃt mÆdgÃdibhÃve 'pi mëarÃÓyapadeÓavadityeke / [329|23-329|24] ko hi vidvÃn pari«ekasukhÃïukena gaï¬asukhamiti vyavasyet / [329|24] Ãha khalvapi [329|25-329|26] "du÷khasya ca hetutvÃt du÷khaiÓcÃnalpakai÷ samuditatvÃt / du÷khe ca sati tadi«Âerdu÷khaæ sukhamiti vyavasyanti" iti // [330|01] sahaiva tu sukhena sarvaæ bhavamÃryà du÷khata÷ paÓyanti / saæskÃradu÷khataikarasatvÃt / [330|01-330|02] ato du÷khamevÃryÃsatyaæ vyavasthÃpyate na sukham / [330|02-330|03] kathamidÃnÅæ sukhasvabhÃvÃæ vedanÃæ du÷khata÷ paÓyanti / [330|03] anityatayà pratikÆlatvÃt / yathà rÆpasaæj¤ÃdÅnyapi du÷khata÷ paÓyanti / [330|04] na catÃnyevaæ du÷khÃni yathà du÷khavedaneti / yastu manyate du÷khahetutvÃditi / [330|05] tasyÃsau samudayÃkÃra÷ syÃnna du÷khakÃra÷ / [330|05-330|06] ÃryÃïÃæ carÆpÃrupyopapattau kathaæ du÷khasaæj¤Ã pravarteta / [330|06-330|07] na hi punaste«Ãæ du÷khavedanÃhetu÷ skandhà bhavanti / [330|07] saæskÃradu÷khatà ca sÆtre kimarthaæ p­thaguktà bhavet / [330|07-330|08] yadi tarhyanityatvÃt du÷khata÷paÓyanti / [330|08] anityadu÷khÃkÃrayo÷ ka÷ prativiÓe«a÷ / [330|08-330|09] udayavyayadharmitvÃdanityaæ paÓyanti / [330|09] pratikÆlatvÃt du÷kham / [330|09-330|10] anityaæ tu d­ÓyamÃnaæ pratikÆlaæ bhavatÅtyanityÃkÃro du÷khÃkÃramÃkar«ati / [330|10-330|11] nÃstyeva sukha vedanetyekÅyà du÷khaiva tu sarvà / [330|11] kathamidaæ gamyate / sÆtrÃdyuktitaÓca / kathaæ tÃvatsÆtrÃt / [330|11-330|12] uktaæ hi bhagavatà "yatki¤cidveditamidamatra du÷khasye"ti / [330|12-330|13] "du÷khà vedanà du÷khato dra«Âavye"ti / [330|13] "du÷khe sukhamiti saæj¤ÃviparyÃsa" iti / evaæ tÃvatsÆtrÃt / kathaæ yuktita÷ / [330|14] sukhahetvavyavasthÃnÃt / [330|14-330|15] ya eva hi kecitpÃnabhojanaÓÅto«ïÃdaya i«yante sukhahetavasta evÃtyupayuktà akÃlopayuktÃÓca punardu÷khahetava÷ saæpadyante / [330|15-330|17] na ca yuktà sukhahetub­ddhacyà samena và 'nyasminkÃle du÷khotpattirityÃdita eva te du÷khahetavo na sukhasya / [330|17] ante tu taddu÷khaæ v­ddhimÃpannaæ vyaktimÃpadyata iti / [330|17-330|18] evamÅryÃpathavikalpe 'pi vaktavyam / [330|18] du÷khapratikÃre ca sukhabuddherdu÷khavikalpe ca / [330|18-330|20] na hi tÃvat sukhamiti vedyate ki¤cidyÃvanna du÷khÃntareïopadruto bhavati k«utpipÃsÃÓÅto«ïaÓramakÃmarÃgaprabhaveïa / [330|20-330|21] tasmÃt pratÅkÃra evÃvidu«Ãæ sukhabuddhirnasukhe du÷khavikalpe ca vÃla÷ sukhabuddhimutpÃdaynti yathÃæÓÃdaæÓaæ bhÃraæ saæcÃrayanta÷ / [330|22] tasmÃnnÃstyeva sukhamiti / astyevetyÃbhivÃrmikÃ÷ / e«a eva canyÃya÷ / [330|22-330|23] kathaæ k­tvà / [330|23] idaæ hi tÃvadayaæ pra«Âavya÷ sukhÃpavÃdÅ / kimidaæ du÷khaæ nÃma / [330|23-330|24] yadvÃdhanÃtmakaæ cet / [330|24] kathamiti vaktavyam / upaghÃtakaæ cet / anugrÃhakaæ sukhamiti siddham / [330|24-330|25] anabhipretaæ cet / [330|25] abhipretaæ sukhamiti siddham / [330|25-330|26] tadeva hyabhipretaæ punaranabhipretaæ bhavatyÃryÃïÃæ naivÃlpakÃle / [330|26] tasmÃdani«panamabhipretatvaæ cet / na / anyathà 'nabhipretatvÃt / [330|27] yà hi vedanà svena lak«aïenÃbhipretà nÃsau pouonastenaiva jÃtvanabhipretà bhavati / [330|27-331|02] tathà hyenÃmÃkÃrÃntareïa vidÆ«ayantyÃryÃ÷ pramÃdapadaæ cainÃæ paÓyanti mahÃbhisaæskÃrasÃdhyÃæ ca vipariïÃminÅæ cÃnityÃæ cayenÃnabhipretà bhavati / [331|02] na tu khalu svalak«aïÃkÃreïa / [331|03-331|04] yadi cÃsau svenÃtmanÃnabhipretà bhavennaiva tasyÃæ kasyacidrÃgo bhavedyato vairÃgyÃrthaæ prakÃrÃntareïÃpi do«avatÅæ paÓyeyu÷ / [331|04] tasmÃdastyeva svalak«aïata÷ sukha vedanà // [331|05-331|07] yattu bhagavatoktaæ "yatki¤cidveditamidamatra du÷khasye"ti tadbhagavataiva nÅtÃrthaæ "saæskÃrÃnityatÃmÃnanda mayà saæghÃya bhëitaæ saæskÃraviopariïÃmatÃæ ca yatki¤cidveditamidamatra du÷khasye"ti / [331|07-331|08] ato na du÷kha-dukhatÃæ saædhÃyaitaduktamiti siddhaæ bhavati / [331|08-331|09] yadica svabhÃvata eva sarvaæ veditavyaæ du÷khamabhavi«yatkimarthamÃryÃnanda evaæ bhagavantamaprak«yat / [331|09] tisra ime vedanà uktà bhagavatà sukhà du÷khà 'du÷khÃsukhà ca / [331|10] uktaæ cedaæ bhagavatà "yatki¤cidveditamidamatra du÷khasye"ti / [331|10-331|11] kiæ nu saædhÃya bhagavatà bhëitam yatki¤cidveditamidamatra du÷khasyeti / [331|11-331|12] evaæ hi so 'prak«yat kiæ nu saædhÃya bhëitaæ tisro vedanà iti / [331|12] bhagavÃna«yeva vyÃkari«yat / [331|12-331|13] idaæ mayà saædhÃya bhëitaæ tisro vedanà iti / [331|13] na tvevamÃha / tasmÃtsantyeva svabhÃvatastisro vedanÃ÷ / [331|14-331|15] idaæ tu saædhÃya mayà bhëitaæ yatkimcidveditamidamatra du÷khasyetyÃbhÅprÃyikametadvÃkyaæ darÓayati / [331|15] yada«yuktaæ "sukhà vedanà du÷kheti dra«Âavye"ti / ubhayaæ tasyÃmasti / [331|15-331|16] sukhatvaæ ca svabhÃvatomanÃpatvÃd du÷khatvaæ ca paryÃyato vipariïÃmÃnityadharmatvÃt / [331|16-331|17] sà tu sukhato d­ÓyamÃnà bandhÃya kalpate tadÃsvÃdanÃt / [331|17-331|18] du÷khato d­ÓyamÃnà mok«Ãya kalpate / [331|18] tadvairÃgyÃditi / [331|18-331|19] yathà d­ÓyamÃnà mok«Ãya kalpate tathainÃæ dra«ÂumÃj¤Ãpayanti buddhÃ÷ / [331|19] kathamidaæ gamyate svabhÃvata÷ sà sukheti / ya dÃha [331|20-331|21] "saæskÃrÃnityatÃæ j¤Ãtvà atho vipariïÃmatÃm / vedanà du÷khata÷ proktà saæbuddhena prajÃnaneti" // [331|22] yadapi coktaæ "du÷khe sukhamiti saæj¤ÃviparyÃsa" iti / ÃbhiprÃyika e«a nirdeÓa÷ / [331|23] lokasya hi sukhasaæj¤Ã vedanÃyÃæ kÃmaguïe«Æpapattau ca / [331|23-331|24] tatra sÆkhaæ vedanÃæ paryÃyeïa du÷khaæ satÅmekÃntasukhÃæ paÓyato viparyÃsa÷ / [331|24] evamupapattim / [331|25] tasmÃnnÃta÷ sukhavedanà 'bhÃvasiddhi÷ / [331|25-331|26] yadi tu svabhÃvata eva sarvaæ veditaæ du÷khamabhavi«yat tisro vedanà iti vacane koguïo 'bhavi«yat / [331|26-332|01] lokÃnuv­ttyeti cet na / [332|01-332|02] sarvaveditadu÷khatvasya saæskÃravipariïÃmÃnityatÃæ saædhÃya bhëitavacanÃt yathÃbhÆtavacanÃcca / [332|02-332|04] "yacca sukhendriyaæ yacca saumanasyendriyaæ sukhai«Ã vedanà dra«Âavye" ti vistareïoktvà "yenemÃni pa¤cendriyÃïyevaæ yathÃbhÆtaæ samyak praj¤ayà d­«ÂÃni trÅïi cÃsya saæyojanÃni prahÅïÃni bhavantÅ" tyevamÃdi / [332|04-332|05] loko 'pi ca kathaæ du÷khÃæ vedanÃæ trividhÃæ vyavasyet / [332|05] m­dvadhimÃtramadhyÃsu yathÃkramaæ sukhÃdibuddhiriti cet / na / [332|06] sukhasyÃpi trividhatvÃt m­dvÃdi«u du÷khe«vadhimÃtrà disukhabuddhi÷ syÃt / [332|06-332|08] yadà ca gandharasaspra«ÂavyaviÓe«ajaæ sukhaæ vedayate tadà katamat du÷khaæ m­dubhÆtaæ yatrÃsya sukhabuddhirbhavati / [332|08-332|09] anutpannavina«Âe catasminm­duni du÷khe sutarÃæ sukabuddhi÷ syÃt / [332|09] aÓe«adu÷khÃpagamÃt / evaæ kÃmasukhasaæmukhÅbhÃve 'pi vaktavyam / [332|10-332|11] kathaæ ca nÃmedaæ yojyate yanm­dunivedite suvyaktastÅvro 'nubhavo g­hyate madhye punaravyakta iti / [332|11] tri«u ca dhyÃne«u sukhavacanÃt m­du du÷khaæ syÃt / [332|11-332|12] Ærdhvamadu÷khasukhavacanÃnmadhyaæ du÷khamiti na yujyate m­dvÃdi«u du÷khe«u du÷khe«u sukhÃdivedanÃvyavasthÃnam / [332|12-332|14] uktaæ ca bhagavatà "rÆpaæ cenmahÃnÃmannekÃntadu÷khamabhavi«yanna sukhaæ na sukhÃnugatami"tyevamÃdi / [332|14] tasmÃdapyasti ki¤citsukham / [332|14-332|15] evaæ tÃvanna sÆtrÃtsukhavedanà 'bhÃva÷ sidhyati / [332|15] yatpuna÷ sukhahetvavyavasthÃnÃdityuktam / hetvaparij¤ÃnÃdidamucyate / [332|16] ÃÓrayaviÓe«Ãpek«o hi vi«aya÷ sukhaheturvà bhavati du÷khaheturvà / na kevalo vi«aya÷ / [332|17-332|18] sa yÃæ kÃmavasthÃæ prÃpya sukhaheturbhavati na tÃæ puna÷ prÃpya kadÃcinna bhavatÅti vyavasthita eva sukhahetu÷ / [332|18-332|20] tadyathà sa evÃgni÷ pÃkyabhÆtaviÓe«Ãpek«a÷ svÃdupÃkaheturbhavati sa evÃsvÃdapÃkahetu÷ na tu yÃæ pÃkyabhÆtÃvasthÃæ prÃpya svadupÃkahetustÃæ puna÷ prÃpya na heturitye«a d­«ÂÃnta÷ / [332|20-332|21] dhyÃne«u ca kathaæ na vyavasthita÷ sukhahetu÷ / [332|21-332|22] yattu puna÷ du÷khapratikÃre sukhabuddhirityuktaæ tatra vihita÷ pratÅkÃra÷ / [332|22-332|23] yadà gandhÃdiviÓe«ajaæ sukhaæ vedayate tadà kasya pratÅkÃre«u sukhabuddhirbhavatyanutpannavina«Âe ca tasmin du÷khe sutarÃæ sukhabuddhi÷ syÃt / [332|23-332|24] dhyÃnaje sukhe ka÷ kasya pratÅkÃra ityevamÃdi / [332|24-332|25] bhÃvasaæcÃre 'pi cÃvasthÃntarajaæ sukhamevotpadyate / [332|25] yÃvadasau tÃd­ÓÅ kÃyÃvasthà 'ntarghÅyate / [332|25-332|26] anyathà hi paÓcÃdbhÆyasÅ sukhabuddhi÷ syÃt / [332|26] evaæ ÓrÃntasyeryÃpathavikalpe«u veditavyam / [332|27] "ante kuto du÷khabuddhirÃrambho yadi nÃdita" iti [333|01] cet / kÃyapariïÃmaviÓe«ÃnmadyÃdÅnÃmante mÃdhuryaÓuktatÃvat / [333|01-333|02] tasmÃdastyeva sukhà vedaneti siddham / [333|02] tridu÷khatÃyogÃdvà sarvaæ sÃsravaæ du÷khamiti / [333|02-333|03] yattu samudayasatyaæ tadevocyate / [333|03] idamutsÆtram sÆtre hi t­«ïaivoktà / pradhÃnyÃdasau sÆtra uktà / [333|03-333|04] anye 'pi tu samudaya÷ / [333|04] kathamidaæ pratyetavyam / anyatrÃnyasyÃpi vacanÃt / uktaæ hi bhagavatà / [333|05] "karma ca t­«ïà ca atho avidyà saæskÃrÃïÃæ heturabhisaæparÃya" iti / [333|06] punaÓcoktaæ "pa¤ca bÅjajÃtÃnÅti sopÃdÃnasya vij¤Ãnasyaitadadhivacanam / [333|07] p­thivÅdhÃturiti catas­ïÃæ vij¤ÃnasthitÅnÃmetadadhivacanami"ti / [333|07-333|08] tasmÃdÃbhiprÃyika÷ sÆtre«u nirdeÓo lÃk«aïikastvabhidharme / [333|08-333|09] api tvabhinirv­ttihetuæ brÆvatà samudayasatyaæ t­«ïaivoktà / [333|09-333|10] upapattyabhinirv­ttihetuæ sahetukaæ brÆvatà gÃthÃyÃæ karma ca t­«ïà cÃvidyoktà / [333|10-333|11] "karmaheturÆpapattaye t­«ïÃheturabhinirv­ttaya" iti sÆtre vacanÃt / [333|11-333|12] sahetusapratyayasanidÃnasÆtrakrameïa và bÅjak«etrabhÃvaæ pratipÃdayatà vij¤ÃnÃdayo '«yuktÃ÷ / [333|12] kà punaru«apatti÷ kà cÃbhinirv­tti÷ / [333|12-333|13] dhÃtugatiyonyÃdiprakÃrabhedenÃtmabhÃvasyo«apadanamupapatti÷ / [333|13] abhedena punarbhavapratisaædhÃnamabhinirv­tti÷ / [333|14] tayoryathÃkramaæ karma ca bhavat­«ïà ca hetu÷ / [333|14-333|15] tadyathà bÅjaæ ÓÃlivÃdijÃtiprakÃrabhedenÃÇkuroopapadanasya hetu÷ / [333|15] Ãpa÷ punarabhedena sarvaÇkuraprarohamÃtrasyetyeva d­«ÂÃnta÷ / [333|16] t­«ïà 'bhinirv­ttiheturiti kà 'tra yukti÷ / vÅtat­«ïasya janmÃbhÃvÃt / [333|16-333|17] ubhaye 'pi briyante / [333|17] sat­«ïà vÅtat­«ïÃÓca / sat­«ïà eva jÃtà d­Óyante na vÅtat­«ïà iti / [333|18] vinà t­«ïayà janmÃbhÃvÃt / bhavasyÃbhinirv­ttau t­«ïÃhetuæ pratÅma÷ / [333|18-333|19] saætatinamanÃcca / [333|19] yatra ca sat­«ïà tatrÃbhÅk«ïaæ cittasaætatiæ namantÅæ paÓyÃma÷ / [333|19-333|20] tasmÃt punarbhave '«yevamiti vyavasyÃma÷ / [333|20-333|21] na cÃtmabhÃva evaæ kenacidÃg­hÅto yathà t­«ïayà / [333|21] Óu«kamasÆropasnÃnalepÃÇgavat / [333|21-333|22] na cÃnyo heturevamanu«atto yathÃtmasneha itye«Ã yukti÷ / [333|23] catvÃryapi satyÃnyuktÃni bhagavatà / [333|23-333|24] dve api satye saæv­tisatyaæ paramÃrthasatyaæ ca / [333|24] tayo÷ kiæ lak«aïam / [334|01-334|02] ## [334|03] yasminnavayavaÓo bhinne na tadbuddhirbhavati tat saæv­tisat / tadyathà ghaÂa÷ / [334|04] tatra hi kapÃlaÓo bhinne ghaÂabuddhirna bhavati / [334|04-334|05] tatra cÃnyÃnapohya dharmÃn buddhacyà tadbuddhirna bhavati taccÃpi saæv­tisadveditavyam / [334|05] tadyathÃmbu / [334|05-334|06] tatra hi buddhacyà rÆpÃdÅndharmÃna«ohyÃmbubuddhirna bhavati / [334|06-334|07] te«veva tu saæv­tisaæj¤Ã k­teti saæv­tivaÓÃt ghaÂaÓcÃmbu cÃstÅti brÆbanta÷ satyamevÃhurna m­«etyetatsaæv­tisatyam / [334|07-334|08] atonyathà paramÃrtha satyam / [334|08] tatra bhinne 'poi tadbudhirbhavatyeva / [334|08-334|09] anyadharmÃpohe 'pi buddhacyà tat paramÃrthasat / [334|09] tadyathà rÆpam / [334|09-334|10] tatra hi paramÃïuÓo bhinne vastuni rasÃrhÃnapi ca dharmÃnapohya buddhacyà rÆpasya svabhÃvabuddhirbhavatyeva / [334|10] evaæ vedanÃdayo 'pi dra«ÂavyÃ÷ / [334|10-334|11] etat paramÃrthena bhÃvÃt paramÃrthasatyamiti / [334|11-334|12] yathà lokottarena j¤Ãnena g­hyate tat p­«Âhalabdhena và laukikena tathà paramÃrthasatyam / [334|12-334|13] yathÃnyena tathà saæv­tisatyam iti pÆrvÃcÃryÃ÷ / [334|13] uktÃni satyÃni / [334|14] kathaæ punaste«Ãæ darÓanaæ bhavati / vaktavyam / ata ÃdiprÃthÃnamÃrabhyocyate / [334|15] ## [334|16] satyÃni ha dra«ÂukÃma Ãdita eva ÓÅlaæ pÃlayati / [334|16-334|17] tata÷ satyadarÓanasyÃnulomaæ Órutamudg­hlÃtyarthaæ và Óruïeni / [334|17-334|18] Órutvà cintayati aviparÅtaæ cintayitvà bhÃvanÃyÃæ prayujyate / [334|18] samÃdhau tasya ÓrutamayÅæ praj¤Ãæ niÓritya cintÃmayÅ jÃyate / [334|18-334|19] cintÃmayÅæ niÓritya bhÃvanÃmayÅ jÃyate / [334|20] kiæ punarÃsÃæ praj¤ÃnÃæ lak«aïam / [334|21] ## [334|22] nÃmÃlambanà kila ÓrutamayÅ praj¤Ã / nÃmÃrthÃlambanà cintÃmayÅ / [334|22-334|23] kadÃcidvacya¤janenÃrthamÃkar«ati kadÃcidarthena vya¤janam / [334|23] arthalamvanaiva bhÃvanÃmayÅ / [334|24] sà hi vya¤jananirapek«Ã arthe pravartate / [334|24-335|01] tadyathà 'mbhasi plotumaÓik«ita÷ plavanneva mu¤cati / [335|01] kiyacchik«ita÷ kadÃcit mu¤cet kadÃcidÃlamvate / [335|01-335|02] suÓik«ità plavan nirapek«astaratÅtye«a d­«ÂÃnta÷ iti vaibhëikÃ÷ / [335|02-335|03] asyÃæ tu kalpanÃyÃæ cintÃmayÅ praj¤Ã na siddhacyatÅtyapare / [335|03-335|04] yÃhi nÃmÃlambanà ÓrutamayÅ prÃpnoti yà 'rthÃlambanà bhÃvanÃmayÅti / [335|04-335|05] idaæ tu lak«aïaæ nÃniravadyaæ vidyate / [335|05] ÃptavacanaprÃmÃïyajÃtaniÓcaya÷ ÓrutamayÅ / yuktinidhyÃnajaÓcintÃmayÅ / [335|06] samÃdhijjo bhÃvanÃmayÅti / hetau mayaÂvidhÃnÃt / [335|06-335|07] yadyathà 'nnamayÃ÷ prÃïÃ÷ t­ïamayyo gÃya÷ iti / [335|08] tasya punarevaæ bhÃvanÃyÃæ prayuktasya kathaæ bhÃvanà saæpadyata ityÃha / [335|09] ## [335|10] yadi hi kÃyacittÃbhyÃæ vyapak­«Âo bhavati / saæsargÃkuÓalavitarkadÆrÅkaraïÃt / [335|11] tattarhi vyapakar«advayaæ kasya sukaraæ bhavati / yo 'lpeccha÷ saætu«ÂaÓca / [335|12] ## [335|13] kà punariyamasaætu«Âi÷ / kà ca mahecchatà / [335|14] ## [335|15] labdhe«u kila praïÅte«u cÅvarÃdi«u bhÆyaskÃmata 'saætu«Âi÷ / [335|15-335|16] alabdhe«u tatkÃmatà mahecchatetyÃbhidhÃrmikÃ÷ / [335|16-335|17] nanu ca sà 'tibhÆyaskÃmatà 'labdha eva na labdhe bhavatÅti ko 'nayorviÓe«a iti vaktavyametad / [335|17] evaæ tu yujyate / [335|17-335|18] labdhenÃpraïÅtenÃprabhÆtena paritÃpo 'saætu«Âi÷ / [335|18] alabdhapraïÅtaprabhÆtecchà mahecchatà / [335|19] ## [335|20] asaætu«ÂimahecchatÃviparyayeïa tatpratipak«au veditavyau / [335|20-335|21] saætu«ÂiÓcÃlpecchatà ceti / [336|01] ## [336|02] tadvipak«Ãviti vartate / tridhÃtukau ca poratisaæyuktau ca / sÃsravÃnÃsravatvÃt / [336|03] asaætu«Âimahecchate ca kÃmÃvacaryÃveva / [336|04] ka÷ punaranayoralpecchatÃsaætu«Âacyo÷ svabhÃva ityÃha / [336|05] ## [336|06] alobhasvabhÃve hyete / [336|07] #<ÃryavaæÓÃÓca ># [336|08] alobha iti vartate / ÃryÃïÃmebhya÷ prasavÃdÃryavaæÓÃÓcatvÃra÷ / [336|08-336|09] te 'pyalobhasvabhÃvÃ÷ / [336|10] ## [336|11] jsaætu«ÂisvabhÃvÃ÷ / cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanasaætu«Âaya÷ / [336|11-336|12] prahÃïabhÃvanÃrÃmatà caturtha ÃryavaæÓa÷ kathamalobhasvabhÃva÷ / [336|12] bhavakÃmarÃgavaimukhyÃt / [336|13] atha caturbhirÃryavaæÓai÷ kiæ darÓitaæ bhagavatà / [336|14] ## [336|15-336|16] dharmasvÃminà hi bhagavatà parityaktasvav­ttikarmÃntebhya÷ Ói«yebhyo mok«Ãrthamabhyupagatebhyo dvayaæ praj¤aptaæ v­ttiÓca karma ca / [336|16] tribhirÃryavaæÓairv­ttiÓcaturyena karma / [336|17] anayà v­ttyedaæ karma kurvÃïà bhavantÅ na cirÃnmok«aæ prÃpsyantÅti / [336|17-336|18] kasmÃtpunariyamÅd­ÓÅ v­ttiridaæ ca karma praj¤aptam / [336|19] ## [336|20] catvÃrast­«ïotpÃdÃ÷ sÆtra uktÃ÷ / [336|20-336|21] "cÅvarahetorbhik«ost­«ïotpadyamÃnà utpadyate pratiti«Âhanti pratiti«Âhati abhiniviÓamÃnà 'bhiniviÓate / [336|21-336|22] piï¬apÃtaheto÷ ÓayyÃsanahetoriti / [336|22] bhavavibhavahetorbhik«ost­«ïotpadyamÃnà utpadyata" iti vistara÷ / [337|01] e«Ãæ pratipak«eïa catvÃra ÃryavaæÓà deÓitÃ÷ / [337|02] ## [337|03] sa evÃrtha÷ puna÷ pariÓe«eïocyate / [337|03-337|04] mamakÃravastu cÅvarÃdayo 'haæ kÃravastvÃtmabhÃva÷ / [337|04] tatrecchà t­«ïà / [337|04-337|05] tatra mamakÃravastvicchÃyÃstatkÃlaÓÃntaye traya ÃryavaæÓà bhavanti / [337|05] ubhayecchÃtyantaÓÃntaye caturtha iti / [337|05-337|06] uktÃmidaæ yathà bhÆtasya bhÃvanà saæpadyate / [337|07] tasya tvevaæ pÃtrobhÆtasya katham tasyÃæ bhÃvanÃyÃmavatÃro bhavati / [337|08] ## [337|09] sm­tireva sm­tam / ke«Ãæ punaraÓubhayà ke«ÃmÃnÃpÃnasm­tyà / yathÃkramam [337|10] ## [337|11] adhiko rÃgo vitarkaÓcai«Ãæ ta ime adhirÃgavitarkÃ÷ / [337|11-337|12] yo hi pratyÃsannamatyarthaæ rÃgacaritastasyÃÓubhayà / [337|12] yo hi vitarkacaritastasyÃnÃpÃnasm­tyeti / [337|12-337|13] avicitrÃlambanatvÃde«Ãæ vitarkopacchedÃya saævartata ityeke / [337|13-337|14] aÓubhà tu yatra saæsthÃnaviÓe«ÃlambanatvÃdvitarkamÃvahatÅti / [337|14] avahimukhatvÃdityapare / [337|14-337|15] aÓubhà hi cak«urvij¤ÃnavadbahirmukhÅ / [337|15] tadvi«ayopanidhyÃnÃt / [337|15-337|16] tatra punaÓcaturvidho rÃga÷ varïarÃga÷ saæsthÃnarÃga÷ sparÓarÃga upacÃrarÃgaÓca / [337|16-337|17] prathamasya pratipak«eïa vinolakÃdyÃlambanÃmaÓubhÃæ varjayanti / [337|17-337|19] dvitiyasya vikhÃditakavik«iptÃlambanÃæ t­tÅyasya vipaÂumnà pÆyanibaddhÃsthyÃlambanÃæ caturthasya niÓce«Âam­tkÃyÃlambanÃm / [337|19] abhadena tu Óasyate [337|20] #<ÓaÇkalà sarvarÃgiïÃm // VAkK_6.9 //># [338|01-338|02] asthisaækaklÃyÃæ hi sarvametaccaturvidhaæ rÃgastu nÃstÅti adhimuktiprÃdeÓikamanaskÃratvÃdaÓubhayà na kleÓaprahÃïam vi«kambhaïaæ tu / [338|02-338|03] sa punar ayam aÓubhÃæ bhÃvayan yogÃcÃras trividha ucyate / [338|03] ÃdikÃrmika÷ k­taparijayo 'tikrÃntamanaskÃraÓ ca / tatra [338|04] #<ÃsamudrÃsthivistÃrasaæk«epÃd Ãdikarmika÷ /(6-10ab)># [338|05] aÓubhÃæ bhÃvayitukÃma Ãdito yogÃcÃra÷ / [338|05-338|06] svÃÇgÃvayave cittaæ nibadhnÃti pÃdÃÇgu«Âhe lalÃÂe yatra cÃsyÃbhirati÷ / [338|06-338|07] sa tatra mÃæsakledapÅtà dhimok«akrameïÃsthiviÓodhayan sakalÃmasthisaækalÃæ paÓyati / [338|07-338|09] tathaiva ca punardvitÅyÃmadhimucyate yÃvadvihÃrÃrÃmak«etrakrameïa samudraparyantÃm p­thivÅmasthisaækalÃæ pÆrïÃmadhimucyate 'dhimok«ÃbhivardhanÃrtham / [338|09-338|10] punaÓca saæk«ipanyÃvadekÃmeva svamasthisaækalÃmadhimucyate cittasaæk«epÃrtham / [338|10] iyatà kila kÃlenÃÓubhà oparini«pannà bhavati / [338|10-338|11] ayam Ãdikarmiko yogÃcÃra÷ / [338|12] ## [338|13-338|14] sa puna÷ cittasaæk«epaviÓe«Ãrtha tasyÃmasthiÓaÇkalÃyÃæ pÃdÃsthÅni hitvà Óe«aæ manasi karoti / [338|14-338|15] evaæ krameïa yÃvat kapÃlasyÃrdhaæ hitvà 'rdhaæ manasi karoti k«ayak­taparijaya÷ / [338|16] ## [338|17] so 'rdhamapi kapÃlasya muktvà brÆvormadhye cittaæ dhÃrayati / [338|17-338|18] ayaæ kilÃÓubhÃyÃmatikrÃntamanaskÃro yogÃcÃra÷ / [338|18-338|19] astyaÓubhà ÃlalmbanaparÅttatayà parÅttà na vaÓitÃparÅttatayà parÅtteti catu«koÂikam / [338|19-338|20] jitÃjitamanaskÃrayorajitajitamanaskÃrayoÓca svakÃyasamudraparyantÃlambanÃt / [338|21] atha kiæsvabhÃveyamaÓubhà katibhÆmikà kimÃlambanà kva cotpadyate / [338|22] yathÃkramam / [338|23] ## [338|24-338|26] alobhasvabhÃvà daÓabhÆmikà sasÃmantakadhyÃnÃntare«u catur«u dhyÃne«ui kÃmadhÃtau ca kÃmÃvacara d­«yÃlambanà kiæ poounrd­ÓyavastusaæsthÃne / [338|25-338|26] atha evÃrthÃlamvaneti siddham / [338|26] manu«ye«vevotpadyate / nÃnyasyÃæ gatau / kuta eva dhÃtau / [339|01] tatrÃpi nottarakurau / nÃmnaiva siddhamaÓubhÃkÃreti / yadadhvikà tadadhvÃlambanà / [339|02] anutpattidharmiïÅ tu vyadhvÃlambanà / adhimuktimanaskÃratvÃtsÃsravà / [339|02-339|03] vairÃgyalÃbhikÅ ca prÃyogikÅ ca / [339|03] ucitÃnucitatvÃt / [339|03-339|04] uktamaÓubhÃyÃ÷ saprabhedaæ lak«aïam / [339|05] #<ÃnÃpÃnasm­ti÷ praj¤Ã pa¤cabhÆrvÃyurgÅcarà /># [339|06] ## [339|07] ÃnanamÃna ÃÓvÃso yo vÃyu÷ praviÓati / [339|07-339|08] apÃnanamapÃna÷ praÓvÃso yo vÃyu÷ ni«krÃmati / [339|08] tayo÷ sm­tirÃnÃpÃnasm­ti÷ / saiva praj¤ÃsvabhÃvà / [339|08-339|09] sm­tivacanaæ tu sm­tyupasthÃnavattadvalÃdhÃnav­ttitvÃt / [339|09-339|10] pa¤casu bhÆmisu tri«u sÃmantake«u dhyÃnÃntare kÃmadhÃtau copek«ÃsaæprayogitvÃt / [339|10-339|11] vitarkÃnuguïatvÃt kila lsukhadu÷khayostatpratipak«asya tÃbhyÃmasaæprayoga÷ / [339|11-339|12] sukhasaumanasyayoÓcÃvadhÃnaparipanthitvÃt tasyÃÓcÃvadhÃne sÃdhyatvÃditi / [339|12-339|13] ye tu maule«vapi dhyÃne«u samÃpannasyopek«Ãmicchanti ne«Ãma«ÂabhÆmikà / [339|13] pareïÃÓvÃsapraÓvÃsÃnamabhÆmitvÃt / [339|13-339|14] vÃyvÃlambanà cai«Ã kÃmadhÃtvÃÓrayà / [339|14] devamanu«ye«u prÃyogikÅ vairÃgyalÃbhiko ca / [339|14-339|15] tatvamanaskÃraÓcai«Ã / [339|15] idaæ dharmÃïÃmeva / [339|16] ## [339|17] upadeÓÃbhÃvÃt / svayaæ ca sÆk«madharmÃnabhisaæbodhÃt / sà ceyaæ [339|18] #<«a¬vidhà gaïanÃdibhi÷ // VAkK_6.12 //># [339|19] «aÂkÃraïayuktà cai«Ã paripÆrïà bhavati / [339|19-339|20] gaïanayà 'nugamena sthÃpanayà upalak«aïayà vivarttena pariÓÆddhacyà ca / [339|20-339|22] tatra ca gaïanà nÃma ÃÓvÃsapraÓvÃse«u cittaæ dattvà 'nabhisamskÃreïa kÃyaæ cittaæ cÃdhyupek«ya sm­timÃtreïa gaïayatyekaæ dvau yÃvaddaÓa / [339|22] cittÃbhisaæk«epa vik«epabhayÃnnÃlpavahutarà / [339|22-339|23] tasyÃæ tu trayo do«Ã÷ / [339|23] Ænagaïanà yadi dvÃvekaæ g­hlÃti / [339|23-339|24] adhikagaïanà yadyekaæ dvÃviti / [339|24] saækaro yadyÃÓvÃsaæ praÓvÃsato g­hlÃti viparyayÃdvà / [339|24-340|01] ato 'nyathà samyaggaïanà / [340|01] antaravik«epe punarÃdito gaïayitavyaæ tÃvadyÃvatsamÃdhi labhate / [340|02] anugamo nÃma anabhisaæskÃreïÃÓvÃsapraÓvÃsÃnÃæ gatimanugacchati / [340|02-340|03] kiyaddÆramete praviÓanti và ni«krÃmanti và kimete sarvaÓarÅravyÃopina ekadeÓacÃriïa iti / [340|04] tÃn praviÓata÷ kaïÂhah­dayanÃbhikaÂyurujaÇghÃpraveÓakram4ïa yÃvat pÃdÃvanugacchati / [340|05] ni«krÃmato vitastivyÃmÃntaraæ yÃvadvÃyumaï¬alaæ vairambhÃÓca vÃyava ityapare / [340|06] tadetattatvamanasikÃratvÃnna yuktam / [340|06-340|07] sthÃpanà nÃma nÃsikÃgre yÃvat pÃdanÇgu«Âhe sthitÃæ paÓyati / [340|07] maïisÆtravat / [340|07-340|08] kimanugrÃhakà ete upadhÃtakÃ÷ ÓÅtà u«ïà iti / [340|08] upalak«aïà nÃma naite kevalà vÃyava eva / [340|08-340|10] catvÃryetÃni mahÃbhÆtÃni mahÃbhÆtÃbhinirv­ttamupÃdÃyarÆpaæ tadÃÓritÃÓcittacaittà iti pa¤caskandhÃnupalak«ayati / [340|10-340|11] vivarto nÃma vÃyvÃlambanÃæ v­ddhiæ vivarttyottare«u kuÓalamÆle«u saæniyojanaæ yÃvadagradharme«u / [340|11] pariÓuddhirdarÓanamÃrgÃdi«vavatÃra÷ / [340|12] sm­tyupasthÃnÃdivajropamasamÃdhyantà vivarta ityapare / k«ayaj¤ÃnÃdiÓuddhiriti / [340|13-340|14] "gaïanÃnugama÷ sthÃnaæ lak«aïÃrthavivarttnà pariÓuddhiÓca «o¬heyamÃnÃpÃnasm­tirmatÃ" iti saægrahaÓlokÃ÷ / [340|15] tatra punarveditavyau [340|16] #<ÃnÃpÃtau yata÷ kÃya÷ /># [340|17] yadbhÆmiko hi kÃya÷ tadbhÆmikÃvetai / kÃyaikadeÓatvÃt / [340|17-340|18] kÃyacittaviÓe«asaæniÓrità ÃÓvÃsapraÓvÃsà vartante / [340|18-340|19] ÃrupyakalalÃdigatÃnÃmabhÃvÃt acittacaturthadhyÃnasamÃpannÃnÃæ ca / [340|19-340|20] yadi hi kÃya÷ Óu«iro bhavati ÃÓvÃsapraÓvÃsabhÆmikaæ ca cittaæ saæmukhÅbhÆtamevaæ te varttante / [340|20-340|21] jÃyamÃnasya caturthadhyÃnÃdvyutti«ÂhamÃnasya ca praviÓanti bhiyamÃïasya caturthaæ ca dhyÃnaæ samÃpadyamÃnasya ni«krÃmanti / [340|21-340|22] etau cÃnÃpÃnau / [340|23] ## [340|24] nÃsattvasaækhyÃtau / [340|25] ## [341|01] indriyavinirbhÃgitvÃt / [341|02] ## [341|03] naupacayikavipÃkajau / kÃyopacayanÃnupacayÃt chhinnÃnÃæ puna÷ pratisaædhÃnÃcca / [341|04] nahyetadvipÃkarÆpasyÃsti / [341|05] ## [341|06] svabhÆmyuparibhÆmikena ca tayoÓcittenopalak«aïam / nÃvareïeryÃpathika nairmÃïikena / [341|07] ukte dve avatÃramukhe / tÃbhyÃæ tu samÃdhilabdhà [341|08] ## [341|09] vipaÓyanÃyÃ÷ saæpÃdanÃrtham / kathaæ ca puna÷ kuryÃt / [341|10] ## [341|11] kÃyaæ svasÃmÃnyalak«aïÃbhyÃæ parÅk«ate / vedanÃæ cittaæ dharmÃÓca / [341|11-341|12] svabhÃva evai«Ãæ svalak«aïam / [341|12-341|13] sÃmÃnyalak«aïaæ tu anityatà saæsk­tÃnÃæ du÷khatà sÃsravÃïÃæ Óunyatà 'nÃtmate sarvadharmÃïÃm / [341|13] kÃyasya puna÷ ka÷ svabhÃva÷ / bhÆtabhautikatvam / [341|14] dharmÃstribhyo 'nye / [341|14-341|15] sÃmÃhitasya kila kÃyaæ paramÃïuÓa÷ k«aïikataÓca paÓyata÷ kÃyasm­tyupasthÃïaæ ni«pannaæ bhavati / [341|16] atha sm­tyupasthÃnÃnÃæ ka÷ svabhÃva÷ / [341|16-341|17] vividhasm­tyupasthÃnaæ svabhÃvasaæsrgÃlambanasm­tyupasthÃnam / [341|17] tatra svabhÃvasm­tyupasthÃnam / [341|18] ## [341|19] kÅd­ÓÅ praj¤Ã / [341|20] #<ÓrutÃdimayÅ ># [342|01] ÓrutamayÅ cintÃmayÅ bhÃvanÃmayÅ ca / [342|01-342|02] trividhÃni sm­tyupasthÃnÃni ÓrutacintÃbhÃvanÃmayÃni / [342|03] ## [342|04] anye tatsahabhuvo dharmÃ÷ saæsargasm­tyupasthÃnam / [342|04-342|05] tadÃlambanà Ãlambanasm­tyupasthÃnam / [342|05] svabhÃvasm­tyupasthÃnaæ praj¤eti / kuta eva tat / [342|05-342|06] "kÃme kÃyÃnupaÓyanà sm­tyupasthÃna"miti vacanÃt / [342|06] kà punaranupaÓyanà / praj¤Ã / [342|06-342|07] tayà hi tadvÃnanupaÓya÷ kriyate / [342|07-342|08] yataÓcokta "madhyÃtmaæ kÃye kÃyÃnupaÓyÅ viharatÅ"ti / [342|08] anupaÓyamasyÃsti darÓanamityanupaÓyÅ / kÃye 'nupaÓyÅ kÃyÃnupaÓyÅ / [342|09] kasmÃt praj¤Ã sm­tyupasthÃnamityuktà bhagavatà / sm­tyudrekatvÃditi vaibhëikÃ÷ / [342|10] sm­tivalÃdhÃnav­ttitvÃditi yo 'rtha÷ / dÃrÆpÃÂana kÅlasaædhÃraïavat / [342|10-342|11] evaæ tu yujyate / [342|11] sm­tiranayopati«Âhata iti sm­tyupasthÃnaæ praj¤Ã yathÃd­«ÂasyÃbhilapanÃt / [342|12-342|13] tadyathà hyuktamÃyu«matà aniruddhena "tasya kÃye kÃyÃnupaÓiyano viharata÷ kÃyÃlalmbanÃnusm­tisti«Âhati saæti«Âhata" iti vistara÷ / [342|13-342|14] bhagÃvatà 'pi coktaæ "tasya kÃye kÃyÃnupaÓiyano viharata upasthità sm­tirbhavatyasaæmƬhe"ti / [342|14-342|15] yatra tÆktaæ "kathaæ bhik«avaÓcaturïÃæ sm­tyupasthÃnÃnÃæ samudayaÓca bhavatyastaÇgamaÓca / [342|15-342|17] ÃharasamudayÃtkÃyasya samudayo bhavatyÃhÃranirodhÃtkÃyasyÃstaÇgama"ityatrÃlambanameva sm­tyupasthÃnamuktam / [342|17] sm­tiratropati«Âhata iti k­tvà / [342|17-342|18] yathÃlambanaæ cai«Ãæ nÃma svaparobhayasaætatyÃlambanatvÃt pratyekame«Ãæ traividhyam / [342|19] ## [342|20] ## [342|21] kasmÃtpunarevamutpatti÷ / audÃrikasya pÆrvaæ darÓanÃt / [342|22-342|23] yato và kÃmarÃgasya kÃyo 'dha«ÂhÃnaæ sa ca vedanà 'bhilëÃtsa ca cittasyÃdÃntatvÃt tatkleÓÃprahÃïÃditi vaibhëikÃ÷ / [342|24] ## [343|01-343|03] ÓucisukhanityÃtmaviparyÃsanÃæ caturïÃæ pratipak«eïa catvÃri sm­tyupasthà nÃnyuktÃni yathÃkramaæ nÃdhikanyÆnÃni evaæ ca trÅïyasaæbhinnÃlambanÃni caturthamubhayathà / [343|03] yadidharmÃneva paÓyatyasaæbhinnÃlambanam / [343|03-343|04] atha kÃyÃdÅnÃæ dve trÅïi catvÃri và samastÃni paÓyati saæbhinnÃlambanam / [343|04-343|05] evaæ kÃyÃdyÃlambanÃni sm­tyupasthÃnÃnyabhyasya [343|06-343|07] ## [343|08-343|09] saæbhinnalambane dharmasm­tyupasthÃne sthitastÃn kÃyÃdÅn sarvÃnabhisamasya caturbhirÃkÃrai÷ paÓyati / [343|09] anityato du÷khata÷ ÓÆnyato 'nÃtmataÓca / [343|10] ## [343|11-343|12] tasmÃddharmasm­tyupasthÃnÃdevamabhyastÃt krameïe«magataæ nÃma kuÓÃmÆlamutpadyate / [343|12] Æ«magatamivo«magatam / kleÓendhanadahanasyÃryamÃrgÃgne÷ pÆrvarÆpatvÃt / [343|13] ## [343|14] tadÆ«magataæ prÃkar«ikatvÃccatu÷satyÃlambanam / [343|15] #<«o¬aÓÃkÃram ># [343|16-343|17] du÷khaæ caturbhirÃkÃrai÷ paÓyatyanityato du÷khat÷ ÓÆnyato 'nÃtmataÓca / [343|17] samudayaæ caturbhirhetuta÷ samudayata÷ prabhavata÷ pratyayataÓca / [343|17-343|18] nirodhaæ caturbhi÷ nirodhata÷ ÓÃntata÷ praïÅtato ni÷saraïataÓca / [343|18-343|19] mÃrgaæ caturbhirmÃrgato nyÃyata÷ pratipattito nairyÃïikataÓca / [343|19] e«Ãæ tu viÓe«aïam paÓcÃdvak«ayÃma÷ / [343|20] #<Æ«mabhyo mÆrdhÃna÷ ># [343|21] ## [344|01] yÃd­Óà ƫmÃïaÓcatu÷satyÃlambanÃ÷ «o¬aÓÃkÃrÃÓca / [344|01-344|02] utk­«ÂataratvÃttu nÃmÃntaraæ cala kuÓalamÆlamÆrdhatvÃt mÆrdhÃna÷ / [344|02] ebhyo hi pÃto 'tikramo và / [344|03] ## [344|04] e«Ãæ punarubhaye«amÆ«magatamÆrdhnÃæ dharmasm­tyupasthÃnenÃkaraïam / [344|04-344|05] kimidamÃkaraïam / [344|05] satye«vakÃrÃïÃæ prathamatovinyasanam / [344|06] ## [344|07] caturbhirapi sm­tyupasthÃnaire«Ãæ vardhanam / [344|07-344|08] vivardhayata÷ pÆrvapratilabdhÃnÃmaæsaæmukhÅbhÃbo 'vahumÃnatvÃt / [344|08] m­dumadhyÃdhimÃtrakramÃbhiv­ddhebhya÷ punarutpadyate [344|09] ## [344|10] adhimÃtrasya k«amaïÃdaparihÃïita÷ / sà 'pi triprakÃrà m­dvÅ madhyà 'dhimÃtrà ca / [344|11] ## [344|12] yathà mÆrdhÃna uktÃ÷ evaæ m­dumadhye k«ÃntÅ tathaivÃkaraïÃt / [344|12-344|13] vivardhane tvayaæ viÓe«a÷ / [344|13] sarvasyÃ÷ [344|14] ## [344|15] sm­tyupasthÃnenaiva nÃnyena / [344|16] ## [344|17] k«Ãntiriti varttate / apradharmasaæÓle«Ãdasau kÃmÃvacaradu÷khÃlambanaiva / [344|18] ata evo«magatÃdÅnÃæ traidhÃtukadu÷khadyÃlambanatvasiddhirniyamÃvacanÃt / [344|18-344|20] yadà kila rÆpÃrupyapratipak«ÃdyekaikasatyÃlambanÃpahlÃsena yÃvat kÃvÃvacarameva dukhaæ dvÃbhyÃæ k«aïÃbhyÃæ manasi karotye«Ã sarvaiva madhyà k«Ãntiryadaikameva k«aïaæ tadadhimÃtreti / [345|01] ## [345|02] k«aïikà cÃsau na prÃkar«ikÅ / [345|03] ## [345|04] yathaivÃdhimÃtrà k«Ãnti÷ / [345|04-345|05] te 'pi hi kÃmÃvacaradu÷khÃlambanÃ÷ k«aïikÃÓca laukikÃÓcaite 'grÃÓca dharmÃ÷ / [345|05] sarvalaukikaÓre«ÂhatvÃditi laukikÃgradharmÃ÷ / [345|05-345|06] vinà sabhÃgahetunà mÃrgasya tatpuru«akÃreïÃkar«aïÃt / [345|06-345|07] ta eta Æ«magatÃdaya÷ sm­tyupasthÃnasvabhÃvatvÃt praj¤Ãtmakà ucyante / [345|08] ## [345|09] saparivÃragrahaïÃt / [345|10] ## [345|11] prÃptayo no«magatÃdibhi÷ saæg­hyante / [345|11-345|12] mà bhÆdÃryasya tatsaæmukhÅbhÃvÃdÆ«magatÃdÅnÃæ saæmukhÅbhÃva iti / [345|12-345|13] tatra trisatyÃlambano«magatÃkaraïe dharmasm­tyupasthÃnaæ pratyutpannamanÃgatÃni catvÃri bhÃvyante / [345|14] nirodhasatyÃlambane tadevobhayathà / sarvatrÃkÃrÃ÷ sabhÃgÃ÷ / [345|14-345|15] vivardhane caturïÃmanyatamadanÃgatÃni catvÃri / [345|15-345|16] tatraiva nirodhÃlambane 'ntyamanÃgatÃnicatvÃri ÃkÃrÃ÷ sarve / [345|16] labdhatvÃdgotrÃïÃm / [345|16-345|17] mÆrdhÃkaraïe catu÷satyÃlambane 'pi nirodhÃlambanavardhane cÃntyamanÃgatÃni catvÃri ÃkÃrÃ÷ sarve / [345|17-345|18] trisatyÃlambanavardhane caturïÃmanyatamadanÃgatÃnicatvÃri ÃkÃrÃ÷ sarve / [345|18] k«ÃntÅnÃæ sarvatra cÃntyam / [345|19] anÃgatÃni catvÃri ÃkÃrÃ÷ sarve / [345|19-345|20] agradharme«vantyamanÃgatÃni catvÃri ÃkÃrÃÓcatvÃra eva / [345|20] anyÃbhÃvÃddarÓanamÃrgasÃd­ÓyÃcca / [345|21] ## [346|01-346|02] ityetÃni catvÃri nirvedhabhÃgÅyÃni kuÓalamÆlÃni yaduto«magataæ mÆrdhÃna÷ k«Ãntayo 'gradharmÃÓca / [346|02-346|03] e«Ãæ dve m­dÆnÅ calatvÃt parihÃïita÷ k«Ãntayo madhyamagradharmà adhimÃtram / [346|03] nirvedhabhÃgÅyÃnÅti ko 'rtha÷ / vidha vibhÃge / [346|03-346|05] niÓcito vedhà nirvedha÷ ÃryamÃrgastena vicikitsà prahÃïÃt satyÃnÃæ ca vibhajanÃdidaæ du÷khamayaæ yÃvat mÃrga iti / [346|05] tasya bhÃgo darÓanamÃrgaikadeÓa÷ / [346|05-346|06] tasyÃvÃhakatvena hitatvÃnnirvedhabhÃgÅyÃni / [346|06] taccaitaccaturvidhamapoi nirvedhabhÃgÅyam [346|07] ## [346|08] na ÓrutacintÃmayam / [346|09] ## [346|10] anÃgamyaæ dhyÃnÃntaraæ catvÃri ca dhyÃnÃnyasya bhÆmistatsaæg­hÅtatvÃt / [346|11] nordhva darÓanamÃrgaparivÃratvÃt / tadabhÃva÷ kÃmadhÃtvÃlambanatvÃt / [346|11-346|12] tasya ca pÆrvaparij¤eyapraheyatvÃt / [346|12] te«Ãæ rÆpadhÃtau pa¤caskandhako vipÃka÷ / [346|12-346|13] pÆripÆrakÃïyevanÃk«epakÃïi / [346|13] bhavadve«itvÃt / [346|14] ## [346|15] vÃÓabdo matavikalpÃrtha÷ / [346|15-346|16] bhadantagho«akasya tu dve prathame nirvedhabhÃgÅye saptabhÆmike kÃmÃvacare api ta÷ / [346|17] sarvÃïyapi tvetÃni catvÃri [346|18] ## [346|19] trÅïi manu«ye«vevotpadyante / tri«u dvÅpe«u / utpÃditapÆrvÃïÃæ tu deve«u saæmukhÅbhÃva÷ / [346|20] caturthaæ deve«vapi / trÅïi strÅpuru«Ã ubhayÃÓrayÃïi labhante / [346|21] ## [347|01] agradharmÃstu stryeva dvacyÃÓrayÃn labhate / puru«a÷ puru«ÃÓrayÃneva / [347|01-347|02] strÅtva syÃpratisaækhyÃnirodhalÃbhÃt / [347|02] kathaæ nirvedhabhÃgÅyÃnÃæ tyÃga÷ / [347|03] ## [347|04-347|05] yadbhÆmikÃnyanena pratilabdhÃnibhavanti tÃæ bhÆmi tyajannÃryastÃnyapi tyajati nÃnyathà bhÆmityÃga÷ punarbhÆmisaæcÃrÃt / [347|06] ## [347|07] p­thagjanastu nikÃyasabhÃgatyÃgenaiva tyajatisatyasati và bhÆmisaæcÃre / [347|08] #<Ãdye dveparihÃïyà ca ># [347|09] tyajati m­tyunà ca p­thagjana eva / Ãryasya tu nÃsti tÃbhyÃæ parihÃïi÷ / [347|09-347|10] k«ÃntyagradharmÃbhyÃæ tu p­thagjanasyÃpi nÃsti parihÃïi÷ / [347|11] ## [347|12-347|13] yo mauladhyÃnabhÆmikÃni nirvedhabhÃgÅyÃnyutpÃdayati satatraiva janmÃti satyÃnyavaÓyaæ paÓyati / [347|13] tÅvrasaævegatvÃt / [347|14] ## [347|15] yadà vihine«u punarlÃbhobhavatyapÆrvÃïyeva tadà labhyante na pÆrvaæ tyaktÃni / [347|16] pratimok«asaævaravadanucitayatnasÃdhyatvÃt / [347|16-347|17] sati pratisÅmÃdaiÓike pareïotpÃdayatyasati mÆlÃdeva / [347|18] ete punarvihÅniparihÃïÅ kiæsvabhÃve / [347|19] ## [347|20] ubhe apyete asamanvÃgamasvabhÃve / [347|22] parihÃïistu do«ak­tà nÃvaÓyaæ vihÃni÷ / [347|23] guïaviÓe«ak­tà ca sà / parihÅïo 'pyÆ«magatalÃbhÅ niyataæ parinirvÃïadharmà bhavati / [347|24] mok«abhÃgÅyÃtko viÓe«a÷ / satyadarÓanÃsannataratvamasatyantarÃye / [348|01] ## [348|02-348|03] parihÅïo 'pi mÆrdhalÃbhÅ kuÓalamÆlÃni na samucchinatti / [348|03] apÃyÃæstu pÃpÃdÃnantaryÃïyapi kuryÃt / [348|04] ## [348|05-348|06] vihÅnÃyÃmapi k«Ãntau na punarapÃyÃnyÃti tadbhÆmikakarmakleÓadÆrÅkaraïÃt / [348|06-348|07] k«ÃntilÃbhÃdeva hi gatiyonyupapattyÃÓrayëÂamÃdibhavakleÓÃnÃæ ke«Ã¤cidanutpattidharmatà pratilabhate / [348|07-348|09] apÃyagatÅnÃmaï¬ajasaæsvedajayonyorasaæj¤isattvottarakurumahÃbrahmopapattinÃæ Óaï¬hapaï¬akobhayavya¤janÃÓrayÃïÃma«ÂamÃdibhavÃnÃæ darÓanaheyakleÓÃnÃæ ca / [348|09] tÃæ tu yathÃyogaæ m­dvadhimÃtrÃyÃæ ca / m­dvacyÃmapÃyagatÅnÃm / [348|10] adhimÃtrÃyÃmitare«Ãm / nirvedhabhÃgÅyÃni trigotrÃïi ÓrÃvakÃdigotrabhedÃt / tatra [348|11] #<Ói«yagotrà nnivartya dve buddha÷ syÃt ># [348|12] Æ«magataæ mÆrdhÃnaæ ca ÓrÃvakagotrÃdutpannaæ vyÃvartya punarbuddha÷ syÃdityasti saæbhava÷ / [348|13] k«Ãntau tu labdhÃyÃæ nÃstyeva saæbhava÷ / kiæ kÃraïam / [348|13-348|14] apÃyÃnÃæ kila vyÃv­ttatvÃt / [348|14] bodhisattvÃÓca parahitkriyÃpÃratantryÃdapÃyÃnapyavagÃhanta iti / [348|14-348|15] tasyaiva tu gotrasyÃvivartyatvÃdasaæbhava÷ / [348|16] ## [348|17] vivartya syÃditi vartate / [348|17-348|18] trÅïyapi nirvedhabhÃgÅyÃni ÓrÃvakagotrÃdvacyÃvartya buddhÃdibhava÷ syÃt pratyekabuddha ityartha÷ / [348|18-348|19] pratyekabuddhagotrÃïi tu vyÃvartayitumaÓakyÃni / [348|20] #<Ãbodhe÷ sarvamekatra dhyÃnÃntye ÓÃst­kha¬gayo÷ /># [348|21] ÓÃstà budha÷ kha¬gavi«Ãïakalpa÷ pratyekabuddha÷ / [348|21-348|22] tayorekatraivÃsane caturthameva dhyÃnaæ niÓrityani¤jyapaÂusamÃdhitvÃnnirvedhabhÃgÅyÃnyÃrabhya yÃvadbodhirutpadyate / [349|01] k«ayÃnutpÃdaj¤Ãne hi bodhiriti paÓcÃdupapÃdayi«yÃma÷ / [349|01-349|02] aÓubhÃmÃrabhya yÃvadvodhirityapare / [349|02] ye«Ãæ tu kha¬gÃdanyo 'pi pratyekabuddho 'stitadgotrÃïÃæ vyÃvartanÃprati«e«a÷ / [349|03] kiæ puna÷ prathama eva janmani k­taprayogo nirvedhabhÃgÅyÃnyutpÃdayet / [349|03-349|04] naitadasti avaÓyaæ hi [349|05] ## [349|06] utpÃdayitavyam / sarvasvalpaæ hi [349|07] ## [349|08] ekasmin janmani mok«abhÃgÅyaæ kuÓalamÆlamutpÃdayet / dvitÅye nirvedhabhÃgÅyÃni / [349|09] t­tÅye ÃryamÃrgam / bÅjaviropaïa sasyÃbhiv­ddhiphalotpattikramavat / [349|09-349|10] krameïa hi saætÃnasyÃsyÃæ dharmatÃyÃmavatÃraparipÃkavimuktayo bhavantÅti / [349|10-349|11] tacca punarmok«abhÃgÅyaæ varïayanti / [349|12] #<ÓrutacintÃmayaæ ># [349|13] na bhÃvanÃmayam / kati karmÃïi / [349|14] trÅïi karmÃïi [349|15] prÃdhÃnyena tu manaskarmma / [349|15-349|16] tatpraïidhanaparigrahÃttu kÃyavÃkkarmÃpi mok«abhÃgoyaæ bhavati / [349|16-349|17] kaÓcidekabhik«Ãmapi dattvaika Óik«Ãmapi cÃdÃya mok«ÃbhilëavalÃdhÃnÃnmok«abhÃgÅyÃnyÃk«ipati / [349|17] tattvetat / [349|18] #<Ãk«ipyate n­«u /># [349|19] manu«ye«veva tri«u dvÅpe«u / nÃnyatra / praj¤ÃnirvedayorabhÃvÃdyathÃyogam / [349|19-349|20] uktaæ prasaÇgena mok«abhÃgÅyam / [349|21] abhisamayakramastu vaktumÃrabdha÷ / tatra ca yÃvadagradharmà uktÃ÷ / [349|21-349|22] Óe«aæ vaktavyam / [349|22] ata idamucyate / [350|01] ## [350|02] laukikÃgradharmÃnantaramanÃsrava dharmaj¤Ãnak«Ãntirutpadyate / kasminnÃlambane / [350|03] ## [350|04] kÃmÃvacaradu÷khamasyà Ãlambanam / seyaæ du÷khe dharmaj¤Ãnak«Ãntirityucyate / [350|04-350|05] anÃsravaj¤ÃnÃrthaæ ni÷«yandena viÓe«aïam / [350|05] karmaj¤ÃnÃrthaæ k«Ãnti÷ / pu«paphalav­k«avat / [350|05-350|06] saiva ca niyÃmÃvakrÃntirityucyate / [350|06] samyaktvaniyÃmÃvakramaïÃt / [350|06-350|07] samyaktvaæ nirvÃïamuktaæ sÆtre / [350|07] tatra niyamo niyÃma ekÃntÅbhÃva÷ / tasyÃbhigamanamavakramaïam / [350|08] tasyÃæ cotpannÃyÃmÃryapudgala ucyate / anÃgatayà p­thagjanatvaæ vyÃvartyate / [350|08-350|09] etadeva tasyÃ÷ kÃritramanÃgatÃyÃmabhyupagamyate nÃnyat / [350|09-350|10] pradÅpajÃtivat / [350|10] laukikÃgradharmairityapare / na taddharmatvÃttadvirodhitvÃdado«a÷ / [350|11] ÓatruskandhÃru¬hatadghÃtanavat / ubhayairityapare / ÃnantaryavimuktimÃrgasÃdhrmyÃditi / [350|12] ## [350|13] tata÷ punardu÷khe dharmaj¤Ãnak«Ãnteranantaramatraia kÃmÃvacare du÷khe dharmaj¤Ãnamutpadyate / [350|14] tat du÷khe dharmaj¤Ãnamityucyate / anÃsravÃdhikÃra÷ sarvatra veditavya÷ / [350|14-350|15] yathà ca kÃmÃvacare du÷khe dharmaj¤Ãnak«Ãntirdharmaj¤Ãnaæ cotpadyate [350|16] ## [350|17] #<Óe«e du÷khe 'nvayak«Ãntij¤Ãne ># [350|18] du÷khe dharmaj¤ÃnÃnantaraæ rÆpÃrupyÃvacare du÷khe samastÃlambanÃnvayaj¤Ãnak«Ãntirutpadyate / [350|19] sà du÷khe 'nvayaj¤Ãnak«Ãntirityucyate / tato 'nvayaj¤Ãnamutpadyate / [350|19-350|20] tat du÷khe 'nvaya j¤Ãnamityucyate / [350|20] prathamatodharmatattvaj¤ÃnÃddharmaj¤Ãnam / [350|20-350|21] tadanvayÃdÆrdhvaæ du÷khÃlambanamanvayaj¤Ãnam / [350|21] tathaivÃnugamanÃt / [350|21-350|22] yathà caitÃni du÷khasatye catvÃri k«Ãntij¤ÃnÃnyutpadyante [351|01] ## [351|02] du÷khÃnvayaj¤ÃnÃdanantaraæ kÃmÃvacare samudaye dharmaj¤Ãnak«Ãntirutpadyate / [351|02-351|03] tata÷ samudaye dharmaj¤Ãnam / [351|02-351|06] evaæ samanantarotpattikrameïa Óe«e samudaye 'nvayaj¤Ãnak«Ãnti÷ samudaye 'nvayaj¤Ãnam kÃmÃvacaradu÷khanirodhe dharmaj¤Ãnak«Ãntirnirodhe dharmaj¤Ãnaæ Óe«e nirodhe 'nvayaj¤Ãnak«Ãntirnirodhe 'nvayaj¤Ãnaæ kÃmavacaradu÷khapratipak«amÃrge dharmaj¤Ãnak«ÃntirmÃrge dharmaj¤Ãnaæ Óe«e mÃrge 'nvayaj¤Ãnak«ÃntirmÃrge 'nvayaj¤Ãnam / [351|07] ## [351|08] ityanena krameïÃyaæ satyÃnÃmabhisamaya÷ «o¬aÓacittako bhavati / [351|08-351|09] ye tarhi nikÃyÃntarÅyÃ÷ satyÃnÃmekÃbhisamayaæ varïayanti / [351|09] abhiprÃya e«a dra«Âavya÷ / [351|09-351|10] abhedena hyabhisamaya ucyate satye«u [351|11] ## [351|12] ## [351|13] darÓanÃbhisamayo 'nÃsravayà praj¤ayà satyÃnÃm / [351|13-351|14] ÃlambanÃbhisamayastatsaæprayuktairvedanÃdibhirapi / [351|14] kÃryÃbhisamayo viprayuktairapi ÓÅlajÃtyÃdibhi÷ / [351|14-351|15] du÷khe hi d­ÓyamÃne tasya trividho 'bhisamaya÷ samudayÃdÅnÃæ kÃryÃbhisamaya÷ / [351|15-351|16] prahÃïasÃk«ÃtkaraïabhÃvanÃt / [351|16] tadyadi satyÃnÃæ darÓanÃbhisamayaæ pratyekÃbhisamayaæ brÆyÃt / [351|17] ayuktaæ brÆyÃdÃkÃrabhedÃt / athÃpyanÃtmÃkÃreïa sarve«Ãæ darÓanamiti brÆyÃt / [351|18] na tarhi satyÃnÃæ du÷khÃdito darÓanaæ syÃt / evaæ ca sÆtravirodha÷ / [351|18-351|21] "ihÃryaÓravakasya du÷khaæ và du÷khato manasi kÆrvata÷ samudayaæ và samudayato yÃvat mÃrga và mÃrgato manasi kurvato 'nÃsraveïa manasikÃreïa saæprayukto yo dharmÃïo pravicaya" iti / [351|21] bhÃvanÃmÃrga evamiti cet / na / yathÃdarÓanaæ bhÃvanÃt / [352|01] athÃpyekasya darÓanÃcche«e«u va4itvalÃbhÃdekÃbhisamayaæ brÆyÃnna do«a÷ syÃt / [352|01-352|02] antarà tu vyutthÃnamasti nÃstÅti vicÃryaæ syÃt / [352|02-352|03] atha punarbrÆyÃt du÷khameva parijÃnansamudayaæ prajahÃti nirodhaæ sÃk«Ãt karoti mÃrgaæ bhÃvayati / [352|03-352|04] ata ikÃbhisamaya iti / [352|04] evamapi na do«a÷ syÃdekasya darÓane Óe«ÃïÃæ kÃryÃbhisamayavacanÃt / [352|04-352|05] darÓanÃbhisamayaæ tu prati sÆtre satyÃnÃæ krameïÃbhisamaya ukto lak«yate / [352|05-352|07] "nahaiva g­hapate satyÃnÃmekÃbhisamayo 'pi pÆrvÃbhisayaya" iti vistareïa sad­«ÂÃntÃni trÅïi sÆtrÃïi / [352|07-352|08] "yo du÷khe ni«kÃÇk«o nirvicikitso buddhe 'pi sa" iti sÆtrÃdekÃbhisamaya iti cet / [352|08] na / asaæmudÃcÃrÃvaÓyaæprahÃïÃbhisaædhivacanÃt / [352|08-352|09] ya e«aukta÷ «o¬haÓacittako 'bhisamaya÷ [352|10] ## [352|11] yadbhÆmiko 'gradharmastadbhÆmikÃnyetÃni «o¬aÓa cittÃni / [352|11-352|12] ta puna÷ «a¬bhÆmikà ityuktaæ prÃk / [352|12] kasmÃt puna÷ k«Ãntayo j¤ÃnÃni cavaÓyaæ bhavanti / yasmÃt [352|13] ## [352|14] anantaryamÃrgÃ÷ k«Ãntaya÷ kleÓaprÃptivicchedaæ pratyantarayitumaÓakyatvÃt / [352|14-352|15] vimuktimÃrgÃstu j¤ÃnÃni / [352|15-352|16] kleÓaprÃptivimuktÃnÃæ visaæyogaprÃptisahotpÃdÃt / [352|16] ata ubhayairavaÓyaæ bhavitavyam / [352|16-352|17] dvÃbhyÃæ caurani«kÃsanakapÃÂapidhÃnavat / [352|17-352|18] yadi punardvitÅyenÃnantaryamÃrgeïaiva saha visaæyogaprÃptirutpadyeta kiæ syÃt / [352|18] prahÅïavicikitsaæ j¤Ãnaæ tatraivÃlambane notpannaæ syÃt / [352|18-352|19] k«Ãntibhi÷ kleÓaprahÃïÃnnava saæyojananikÃyà j¤Ãnavadhyà iti ÓÃstravirodha iti cet / [352|19] na / [352|20] k«ÃntÅnÃæ j¤ÃnaparivÃratvÃt / rÃjaparivÃrak­tasya rÃjak­tavyapadeÓavat / [352|21] kiæ puna÷ sarvÃïi «o¬aÓacittÃni satyadarÓanÃddarÓanamÃrga÷ / netyÃha / kiæ tarhi / [352|22] ## [353|01-353|02] du÷khadharmaj¤Ãnak«ÃntimÃrabhya yÃvat mÃrge 'nvayaj¤Ãna k«Ãntirete pa¤cadaÓa k«Ãïà darÓanamÃrga÷ / [353|02] ki kÃraïam / ad­«ÂasatyadarÓanÃt / [353|02-353|03] «o¬aÓe tu nÃstyapoÆrvaæ dravyamiti / [353|03] yathÃdra«ÂÃbhyasanÃdbhÃvanÃmÃrga eva / [353|03-353|04] nanu ca tenëyad­«Âaæ paÓyati mÃrge 'nvayaj¤Ãnak«Ãntim / [353|04] satyaæ prati cintà na k«aïam / [353|04-353|05] na hi k«aïenÃd­«Âena satyamad­«Âaæ bhavati / [353|05] yathà naikena luÇgenÃlÆnena dedÃramalÆnaæ bhavati / [353|05-353|07] phalatvÃda«Âaj¤Ãna«o¬aÓÃkÃrabhÃvanÃt pÆrvamÃrgavihÃne÷ pravandhikatvÃcca mÃrgÃnvayaj¤Ãnaæ bhÃvanÃmÃrga÷ / [353|07-353|08] aparihÃïistudarÓanaheyakleÓaprahÃïasaædhÃraïÃt / [353|08] ata eva darÓanamÃrga iti cet / na / atiprasaÇgÃt / [353|08-353|09] sapta j¤ÃnÃni kasmÃddarÓanamÃrga÷ / [353|09] darÓanasyÃsamÃptatvÃt / [353|09-353|10] na hi sarvaæ satyadarÓanaæ samÃptamiti tadantarÃlatvÃttanyappi darÓanamÃrga÷ / [353|10-353|11] uktaæ yathà darÓanamÃrgo bhÃvanÃmÃrga Ócotpadyate / [353|12] yathedÃnÅmutpannÃryamÃrgÃïÃæ pudgalÃnÃæ vyavasthÃnaæ tathà vak«yÃma÷ / [353|12-353|13] ya ete darÓanamÃrgasvabhÃvÃ÷ pa¤cÃdaÓa k«aïa uktà veditavyau [353|14] ## [353|15] m­ddhindriyastesu vartamÃna÷ ÓraddhÃnusÃrÅtyucyate / tÅk«ïendriyo dharmÃnusÃrÅti / [353|16] ÓraddhayÃnusÃra÷ ÓraddhÃnusÃra÷ / so 'syÃstÅti ÓraddhÃnusÃrÅ / [353|16-353|17] ÓraddhayÃnusartuæ ÓÅlamasyeti và / [353|17] pÆrvaæ parasaæpratyayenÃrthÃnusaraïÃt / evaæ dharmÃnusÃrÅ / [353|17-353|18] pÆrvaæ svayameva sÆtrÃdibhirdharmairarthÃnusaraïÃt / [353|18] tau puna÷ [353|19] ## [353|20] phalÃnÃmÃdyaæ srota Ãpattiphalaæ sarvaphalaprÃptau tasya prathamatvÃt / [353|20-353|22] tÃveva ÓraddhÃdharmÃnusÃriïau yadi pÆrvaæ laukikena mÃrgeïÃprahÅïabhÃvanÃheyau bhavata÷ sakalavandhanau to srota ÃpattiphalapratipannakÃvucyete / [353|23] ## [353|24-353|25] yadi pÆrvaæ laukikena mÃrgeïa kÃmÃvacarÃïaæ bhÃvanÃheyÃnÃæ yÃvat pa¤ca prakÃrÃ÷ prahÅïà bhavanti / [353|25] tathaiva prathamaphalapratÅpannakÃvucyete / [354|01] ## [354|02] dvÅtÅyanimittaæ dvitÅye / [354|02-354|03] yadi tayostasmÃt pareïa «a saptëÂau và prakÃrÃ÷ pÆrvaprahÅïà bhavanti / [354|03] dvau tau dvitÅyaphalapratipannakÃvucyete / katamacca dvitÅyam / [354|04] sak­dÃgÃmiphalam / [354|05] ## [354|06-354|07] yadi punarnavamasyÃpi prakÃrasya prahÃïÃt kÃmadhÃtorvÅtarÃgau bhavata Ærdhvaæ và yÃvadÃki¤canyÃyatanÃt tau t­tÅya pratÅpannakÃvucyete / [354|07] katamacca t­tÅyam / [354|08] anÃgÃmiphalam / [354|09] #<«o¬aÓe tu phalasthau tau yatra ya÷ pratipannaka÷ /># [354|10] «o¬aÓe tu citta utpanne tau na puna÷ ÓraddhÃdharmÃnusÃriïÃvucyete / [354|10-354|11] nÃpi pratipannakau / [354|11] kiæ tarhi / phalastho / [354|11-354|12] yatra phale ya÷ pratipannako bhÆta÷ sa tadÃnÅæ tatra phalasthito bhavati / [354|12] srota Ãpattiphale sak­dÃgÃmiphale và anÃgÃmiphale và / [354|13] arhattvaæ tu na ÓakyamÃdita÷ prÃptum / darÓanamÃrgeïa bhÃvanÃheyÃnÃmaprahÃïÃt / [354|13-354|14] pÆrvaæ ca bhavÃgravairÃgyÃsaæbhavÃt / [354|15] #<ÓraddhÃdhimuktad­«ÂacyÃptau m­dutok«ïendriyau tadà // VAkK_6.31 //># [354|16] tasminkÃle yo m­dvindriya÷ ÓraddhÃnusÃripÆrvÅ sa ÓraddhÃdhimukta ityucyate / [354|17] yastÅk«ïendriyo dharmÃnusÃripÆrvÅ sa d­«ÂiprÃpta ityucyate / [354|17-354|18] ÓraddhÃpraj¤ÃdhikatvenÃdhimok«ad­«ÂiprabhÃvitatvÃt / [354|18-354|19] kiæ puna÷ kÃraïaæ prahÅïapa¤caprakÃro 'pi «o¬aÓe citte srota Ãpanna evocyate na sak­dÃgÃmiphalapratipannaka÷ / [354|20] yasmÃt [354|21-354|22] ## [354|23] phale hi labhyamÃne phalaviÓi«Âo mÃrgo na labhyata itye«a niyama÷ / [354|23-354|24] ata÷ phalastho yÃvanna viÓe«Ãya prayujyate phalÃntaraprÃptau tÃvat pratipannako nocyate / [354|24-354|25] evamanyatrÃpi phale veditavyam / [354|25-355|01] yastu t­tÅyadhyÃnavÅtarÃgo 'dharÃæ bhÆmi niÓritya niyÃmamavakrÃmati so 'vaÓyaæ phalaviÓi«Âaæ mÃrga saæmukhÅkaroti / [355|01-355|02] anyathà hi sa tasmÃdÆrdhvopapanna÷ sukhendriyeïÃsamanvÃgata÷ syÃt / [355|02-355|03] evaæ tÃvadbhÆya÷ kÃmavÅtarÃgÃïÃæ niyÃmÃvakrÃntau pudgalavyavasthÃnam / [355|04] ÃnupÆrvikaæ tu vaktavyam / ata idaæ tÃvadvacyavasthÃpyate / [355|04-355|05] yathaite kÃmadhÃtau navaprakÃrÃ÷ kleÓà upadi«Âà evaæ [355|06] ## [355|07] yÃvadbhavÃgre / yathà ca do«Ã÷ [355|08] ## [355|09] tatpratipak«Ã apyÃnantaryavimuktimÃrgÃkhyà guïà bhÆmau bhÆmau navaprakÃrà eva / [355|09-355|10] kathaæ k­tvà / [355|11] ## [355|12] m­dumadhyÃdhimÃtrà hi trayo mÆlaprakÃrÃ÷ / [355|12-355|13] te«Ãæ puna÷ pratyekaæ m­dumadhyÃdhimÃtratvena trividhatvÃt nava vyavasthÃpyante / [355|13-355|15] tadyathà m­dum­du÷ prakÃro m­dumadhyo m­dvadhimÃtro madhyam­durmadhyamadhyo madhyÃdhimÃtro 'dhimÃtram­duradhimÃtramadhyo 'dhimÃtrÃdhimÃtraÓceti / [355|15-355|16] tatra m­dum­dunÃmÃrgeïÃdhimÃtrÃdhimÃtrasya kleÓasya prahÃïam / [355|16] evaæ yÃvadadhimÃtrÃdhimÃtreïa m­dum­do÷ / [355|16-355|18] Ãdita evÃdhimÃtramÃrgasaæbhavÃdutpannÃdhimÃtramÃrgasya cÃdhimÃtrakleÓÃsaæbhavÃt audÃriko hi malaÓcelÃtpÆrvaæ nirdÆyate paÓcÃt sÆk«ma÷ / [355|18-355|19] audÃrikaæ ca tama÷ sÆk«meïÃlokena hanyate sÆk«maæ cÃdhimÃtreïetye«a d­«ÂÃntayoga÷ / [355|19] Óuklà hi dharmà valavanto durbalÃstu k­«ïÃ÷ / [355|19-355|21] k«aïikam­dukenÃpyÃryamÃrgeïÃnÃdisaæsÃraparaæparÃpyÃyitÃdhimÃtrÃïÃæ kleÓÃnÃmunmÆlatvÃt / [355|21-355|22] bahukÃlasaævarddhitÃnÃæ do«ÃïÃæ triv­tkar«avat k«aïikÃlpapradÅpamahÃtamopaghÃtavacya / [355|22] evaæ navaprakÃre«u kleÓe«u sarvatra [355|23] ## [356|01] yasya hi phalasthasyaiko 'pi bhÃvanÃheya÷ prakÃro 'prahÅïa÷ sa srota Ãpana÷ / [356|01-356|02] saptajanmÃni karotÅti saptak­ta / [356|02] para÷ sarvÃntya÷ / [356|02-356|03] na hi sarvasaptak­diti / [356|03] saptak­tva÷parama iti sÆtrapÃÂha÷ / saptak­tva÷ paramaæ janmà 'syetyartha÷ / [356|04] prakar«e paramaÓabda÷ / nirvÃïasroto hi mÃrgastena tatra gamanÃt / [356|04-356|05] tadasÃvÃpanna Ãgata÷ prÃpta iti srota Ãpanna÷ / [356|05] kathamÃpanna÷ / [356|05-356|06] ÃdyamÃrgalÃbhÃccet a«Âamako 'pi syÃt / [356|06] ÃdyaphalalÃbhÃccet bhÆyo vÅtarÃgo 'pi syÃt / kÃmavÅtarÃga÷ / [356|07] sarvaphalaprÃpiïamadhik­tyÃdyaphalalÃbhÃt / kiæ puna÷ kÃraïaæ sa eva nëÂamaka÷ / [356|08-356|09] pratipannakaphalamÃrgalÃbhÃt darÓanabhÃvanÃmÃrgalÃbhÃt sakalasroto 'bhisamayÃcca mÃrgÃnvayaj¤Ãne / [356|09-356|10] sa eva tasmÃdanyÃnsaptopapattibhavÃnmanu«ye«u pratisaædadhÃti saptÃntarÃbhavÃn / [356|10] evaæ deve«vitya«ÂÃviæÓatiyavÃn pratisaædadhÃti / [356|10-356|11] saptakasÃmÃnyÃttu saptak­tva÷ / [356|11] parama ukta÷ / saptasthÃnakauÓalasaptaparïavaditi vaibhëikÃ÷ / [356|12-356|13] yattarhhi sÆtra uktaæ "asthÃnamanavakÃÓo yadda«Âisaæpanna÷ pudgalo '«Âamaæ bhavamabhinirvartayi«yati / [356|13] nedaæ sthÃnaæ vidyata" iti / ekasyÃæ gatÃvityabhiprÃya÷ / [356|13-356|15] yathÃrutaæ và kalpyamÃne 'ntarÃbhavo 'pi na syÃt evamapyÆredhvasrotaso bhavÃgraparamasyaikasyÃæ gatÃva«Âama upapattibhÃvo na prÃpnoti / [356|15-356|16] kÃmadhÃtvabhi saædhivacanÃdado«a÷ / [356|16] kimatra j¤Ãpakaæ sÆtraæ yuktirvà / [356|16-356|17] iha caiva kiæ j¤Ãpakaæ pratyekaæ devamanu«ye«u saptak­tvo na pounarubhaye«veva saptak­tva iti / [356|17] evaæ hi paÂhacyate / [356|18] "saptak­tvo devÃÓca manu«yÃÓce"ti / pratyekamapi tu kÃÓyapÅyÃ÷ paÂhanti / [356|19] "saptak­tvo devÃn saptak­tvo manu«yÃni"ti / nÃtrÃbhinive«Âavyam / [356|19-356|20] yaÓca manu«yesu srota Ãpanno bhavati sa tÃnevÃgamya parinirvÃti / [356|20] yo deve«u sa tÃneva / [356|21] kiæ puna÷ kÃraïama«Âamaæ bhavaæ nÃbhinirvartayati / [356|21-356|22] tÃvatà kakalenÃvaÓyaæ saætatiparipÃkÃt / [356|22] mÃrgo hi sa tajjÃtÅya÷ / saptapadÃÓÅvi«a da«ÂavaccÃturthakajvaravacca / [356|23] saptasaæyojanÃvaÓe«atvÃcca / dve avarabhÃgÅye pa¤ca cordhvabhÃgÅyÃnÅti / [356|23-356|24] antareïÃpyÃryamÃrgaæ saæmukhÅkurvÃïo na parinirvÃti / [356|24-356|25] tÃvat bhavavedanÅyasya karmaïo valÃdhÃnÃt / [356|25] asati buddhotpÃdagrahastha evÃrhattvaæ prÃpnoti / [356|25-356|26] agÃraæ tu pounarnÃdhyÃvasati / [356|26] dharmatÃpratilambhikaæ tu bhik«uliÇga pratilabhate / [356|26-356|27] anyÃÓramikaæ liÇgenetyapare / [356|27] kasmÃdavinipÃtakadharmà bhavati / [356|27-356|29] tadgÃmi karmÃnupacayÃdupacitavipÃkadÃnavaiguïyÃcca saætaterbalavatkuÓalà dhivÃsanÃtprayogÃÓayaÓuddhita÷ / [356|29] apÃyanipÃte tu karmaïyasau k«Ãntimapi notpÃdayet / Ãha cÃtra [357|01-357|04] "k­tvà budho 'lpamapi pÃpamadha÷ prayÃti k­tvà budho mahadapi prajahÃtyanartham majjanyadho 'lpamapi vÃriïi saæhataæ hi pÃtrik­taæ mahadapi plavate tadeva" iti / [257|05] du÷khasyÃntaæ karotÅti ko du÷khasyÃnta÷ / [357|05] yasmÃt pareïa du÷khaæ nÃsti / [357|06] apratisaædhikaæ du÷khaæ karotÅtyartha÷ / athavà nirvÃïamanta÷ / kathaæ nirvÃïaæ karoti / [357|07] tatprÃptivivandhÃpanayanÃt / yathÃkÃÓaæ kuru maï¬apaæ pÃtayeti bhavanti vaktÃra÷ / [357|08] anyo 'pi ca syÃtsaptak­tva÷ paramo na tu niyata iti nocyate / [357|08-357|09] evaæ tÃvadak«ÅïabhÃvanÃheya÷ phalastha÷ saptak­tva÷ paramo bhavati / [357|10] ## [357|11] sa eva srota Ãpannastribhi÷ / [357|11-357|12] kleÓaprahÃïatastricatu÷porakÃraprahÅïatvÃt / [357|12] indriyatastatpratipak«ÃnÃsravendriyalÃbhÃt / [357|12-357|13] janmato dvitrijanmÃvaÓe«atvÃt / [357|13-357|14] Óloke tu dvayorgrahaïaæ srota Ãpannasya paÓcÃtprahÅïe sati tatpratipak«ÃnÃsravendriyasyÃnuktasiddhatvÃt / [357|14-357|15] janma tu kadÃcidalpÅya÷ syÃt /[35715] pareïa bhavyatvÃd / [357|15] ato 'sya grahaïam / [357|15-357|16] kasmÃnna pa¤caprakÃraprahÃïÃt / [357|16-357|17] tatprahÃïe «a«ÂhasyÃvaÓyaæ prahÃïÃt nahi tasyaika÷ prakÃra÷ phalaæ vighnayituæ samartha÷ / [357|17] ekavÅcikasyeva dhÃtvanatikramÃt / [357|17-357|18] sa eva kulaÇkulo dvividha÷ / [357|18-357|19] devakulaÇkulo yo deve«a dve trÅïi và kulÃni saæÓritya parinirvÃti tatra và 'nyatra và devanikÃye / [357|19-357|20] manu«yakulaÇkulo yo manu«ye«u tatra và 'nyatra va dvÅpe parinirvÃti / [357|20] sa eva puna÷ phalastha÷ [357|21] #<Ãpa¤camaprakÃraghno dvitÅyapratÅpannaka÷ /># [357|22-357|23] yasya phalasthasyaikaprakÃroyÃvatpa¤cama÷ prahÅïo bhavati asau dvitÅyaphalapratipannako veditavya÷ / [357|24] ## [358|01] dvitÅyaphalaprÃpto bhavati / [358|01-358|02] devÃn gatvà sak­nmanu«yalokÃgamanÃtsak­dÃgÃmÅ / [358|02] pareïa janmÃghÃvÃt / rÃgadve«amohÃnÃæ ca tanutvÃdityucyate / [358|03] m­duprakÃrÃvaÓe«atvÃt / sa eva puna÷ phalastha÷ / [358|04] ## [358|05] ## [358|06] tribhi÷ kÃraïai÷ / sa eva sak­dÃgÃmyekavÅcido veditavya÷ / [358|06-358|07] saptëÂaprakÃraprahÃïÃt / [358|07-358|08] tatpratipak«ÃnÃsravendriyalÃbhÃdekajanmÃvaÓe«atvÃt / [358|08] kathamasyaika÷ prakÃra÷ phalaæ vidhnayitum Óaknoti / dhÃtvatikramÃt / [358|09] avasthÃtraye hi karmÃïi vidhnÃyopati«Âhanta" ityuktaæ prÃk / [358|09-358|10] yathà karmÃïyevaæ kleÓà api veditavyà iti / [358|10] vipÃkani÷«yandaphalabhÆmyatikramÃt / [358|10-358|12] vÅcirnÃmÃntaraæ tasya caikajamavyavahitatvÃt nirvÃïasya ekakleÓaprakÃravyavahitatvÃdvà 'nÃgÃmiphalasyaiko vÅcirasyetyekavÅcika÷ / [358|12-358|13] t­tÅyaphalapratipannakaÓcaikavÅciko veditavya÷ prahÅïasaptëÂaprakÃra÷ / [358|13-358|14] pÆrvaprahÅïaprakÃrastu phalaprÃptau na tÃvatkulaÇkulo bhavatyekavÅciko và yÃvatphalaviÓi«Âo mÃrgo na samukhÅk­ta÷ / [358|15] ## [358|16] sa evapuna÷ phalastho navaprakÃraprahÃïÃdanÃgÃmÅ upadi«Âa÷ / [358|16-358|17] kÃmadhÃtvanÃgamanÃt / [358|17-258|18] "pa¤cÃnÃmavarabhÃgÅyÃnÃæ saæyojanÃnÃæ prahÃïÃdi"tyucyate prahÃïasaækulanÃt / [358|18] avaÓyaæ dve trÅïi và pÆrvaæ prahÅïÃni bhavanti / [358|19] ## [358|20] #<ÆrdhvasrotÃÓca ># [358|21] antarà parinirv­tirasyetyantarÃparinirv­ti÷ / [358|21-358|22] evamutpannasya saæskÃreïÃsaæskÃreïeti yojyam / [358|22] sa evÃnÃgÃmÅ puna÷ pa¤cadhà bhavati / [359|01] antarÃparinirvÃyÅ yo 'ntarÃbhave parinirvÃti / [359|01-359|02] upapadyaparinirvÃyÅ ya upapannamÃtrÅ na cirÃt parinirvÃtyabhiyuktavÃhimÃrgatvÃt / [359|02] sopadhiÓe«anirvÃïena / [359|02-359|03] so 'ppi nirÆpadhiÓe«eïetyapare / [359|03] nÃyurutsargÃvaÓitvÃt / [359|03-359|04] sÃbhisaæskÃraparinirvÃyÅ kila upapadyÃprati prasrabdhaprayoga÷ / [359|04] sÃbhisaæskÃraæ parinirvÃtyabhiyuktÃvÃhimÃrgatvÃt / [359|05] anabhisaæskÃraparinirvÃyÅ tvaænabhisaæskÃreïÃbhiyogavÃhimÃrgÃbhÃvÃt / [359|05-359|06] saæsk­tÃsaæsk­tÃlambanamÃrganirvÃïÃdityapare / [359|06] tattu na / atiprasaÇgÃt / [359|06-359|07] sÆtre tvanÃbhisaæskÃraparinirvÃyÅ pÆrva paÂhacyate / [359|07] tathaiva ca yujyate / [359|07-359|08] vÃhyavÃhimÃrgayoranabhisaæskÃrÃbhisaæskÃrasÃdhyatvÃdayatnayatnaprÃptita÷ / [359|08-359|09] upapadyaparinirvÃyiïastu vÃhitaro 'dhimÃtrataraÓca mÃrgo m­dutarÃÓcÃnuÓayà iti / [359|09-359|10] Ærdhvasrotà yasyordhvaæ gatirna tatriva parinirvÃïaæ yatropapanna÷ / [359|10] sroto gatirityeko 'rtha÷ / [359|11] ## [359|12] Ærdhvasrotà dvivadho hetuta÷ phalataÓca / hetuto vyavakorïÃvyavakÅrïadhyÃnatvÃt / [359|13-359|14] phalato 'kani«ÂhabhavÃgraparamatvÃt tatra yena dhyÃnaæ vyavakÅrïaæ so 'kani«ÂhÃn gatvà parinirvÃti / [359|15] ## [359|16] sa punare«o 'kani«Âhaparama ÆrdhvaæsrotÃstrividha÷ / plutÃdibhedÃt / [359|16-359|19] tatra pluto nÃma ya iha dhyÃnÃni vyayakÅrya dhyÃnacyÃt oparihÅïaæ prathamaæ dhyÃnamÃsvÃdya brahmakÃyike«Æpapanna÷ pÆrvÃbhyÃsavaÓÃccaturthaæ dhyÃnaæ vyavakÅrya tasmÃt pracyuto 'kani«Âhe«Æpapadyate / [359|19] e«a himadhyÃnimajjanÃt pluta÷ / [359|19-359|20] ardhpluto nÃma yastata÷ ÓuddhÃvÃse«Æpapadya madhyÃdekamapi sthÃnÃntaraæ vilaÇghacyÃkani«ÂhÃn praviÓati / [359|20-359|21] mahÃbrahmasvÃryo nopapadyate d­«ÂisthÃnatvÃdekanÃyakatvÃcceti / [359|21-359|22] sarvacyuto nÃma ya÷ sarvÃïi sthÃnÃntarÃïi saæcaryÃkani«ÂhÃn praviÓati / [359|22] na ca dakÃcidanÃgÃmÅ / [359|22-359|23] tatraivolpatyÃyatane dvitÅyaæ janmÃbhinirvartayati / [359|23] viÓe«agÃmitvÃt / [359|23-359|24] evaæ cÃsya paripÆrïamanÃgÃmitvaæ bhavati / [359|24] yatropapannastasyÃdhastatra cÃtyantamanÃgamanÃt / [359|14-359|15] evaæ tÃvaddhacyÃne vyavakÅrïe 'kani«Âago veditavya÷ / [359|15-359|25] tata÷ [360|01] ## [360|02] avyavakÅrïadhyÃna Ærdhvaæsrotà bhavÃgrani«Âho bhavati / [360|02-360|04] sa hi samÃpattyantarÃïyÃsvÃdayan sarvasthÃnÃntare«ÆpapadyÃpraviÓyaiva ÓuddhÃvasÃnÃrupyakramotpattito bhavÃgraæ gatvà parinirvÃti / [360|04] Óamathacarito hye«a÷ / [360|04-360|05] pÆrvakastu vipaÓyanÃcarita÷ / [360|05] antarÃpi tu parinirvÃïamÆrdhvaæsrotaso yujyamÃnaæ paÓyÃma÷ / [360|05-360|06] akani«ÂhabhavÃgraparamatvaæ tu pareïa gatyabhÃvÃdyathà sapta k­tva÷paramatvaæ srota Ãpannasyeti / [360|06-360|07] ime tÃvat pa¤ca rupopagà anÃgÃmina÷ / [360|08] #<ÃrugyagaÓcaturdhÃnya÷ ># [360|09] anya Ãrupyago 'nÃgÃmÅ yo rÆpavÅtarÃga itaÓcacyutvÃrupye«upapadyate / [360|09-360|10] sa punaÓcaturvidha upapadyÃdiparinirvÃyibhedÃt / [360|10] ta ete «a¬anÃgÃmino bhavanti / tata÷ [360|11] ## [360|12] ihaiva janmanyapara÷ parinirvÃti / sa d­«ÂadharmaparinirvÃyo saptama÷ / [360|13] ## [360|14] punastrayÃïÃmanÃgÃminÃæ tridhà bhedÃdrÆpopagà navÃnÃgÃmino bhavanti / [360|15] katame«Ãæ trayÃïÃm / antaropapadyaparinirvÃyiïorurdhvasrotasaÓca / kathaæ tridhÃbhedÃt / [360|16] antarÃparinirvÃyiïastÃvadÃÓvanÃÓuciraparinirvÃïÃt d­«ÂÃntatrayeïa / [360|16-360|17] upapadyaparinirvÃyiïa upapadyÃbhisaæskÃrÃnabhisaæskÃraparinirvÃïÃt / [360|17-360|18] sarve hyete trayo 'pyupapanna parinirvÃïÃdupapadyaparinirvÃyiïa÷ / [360|18] Ærdhvaæsrotasa÷ plutÃdibhedÃt / [360|18-360|19] sarve«Ãæ và trayÃïÃmÃÓvanÃÓuciraparinirvÃïÃditi tritvam / [360|20] ## [360|21] te«Ãæ punastrayÃïÃæ navÃnÃæ cÃnÃgÃminÃæ karmakleÓenriyaviÓe«ÃdviÓe«a÷ / [360|21-361|01] trayÃïÃæ tÃvadabhinirv­ttyupapadyÃparaparyÃyavedanÅyakarmopacitatvÃdyathÃkramaæ m­dumadhyÃdhimÃtra kleÓasamudÃcÃra tvÃdadhimÃtramadhyamudvindriyatvÃcca / [361|01-361|02] te«Ãmapi navÃnÃæ prtyekamata eva yathÃyogaæ viÓe«a÷ / [361|02] prathamayostrikayo÷ kleÓendriyaviÓe«Ãt pÆrvavat / [361|02-361|03] paÓcimasya trikasyÃparaparyÃyavedanÅyakarmaviÓe«Ãcceti / [361|03-361|04] ta ete navaprakÃrakleÓendriyatvÃnnavÃnÃgÃmino bhavanti / [361|04] kathaæ tarhi sÆtre sapta satpuru«agatayo deÓitÃ÷ / [361|05] #<Ærdhvaæsroturabhedena sapta sadgatayo matÃ÷ /># [361|06] Ærdhvaæ sravaïadharmà Ærdhvaæsrotà / [361|06-361|07] tasyÃbhedanirdeÓÃtsapta satpuru«agataya÷ sÆtre 'bhihitÃ÷ / [361|07] kasmÃt punaretà eva satpuru«agatayo nÃnyÃ÷ Óaik«agataya÷ / [361|07-361|08] età hi gatayo ye«Ãæ te«Ãæ satyeva karmÃïi v­tti÷ kuÓale asatyav­ttirakuÓale / [361|08-361|09] etÃÓca gatÅrgatÃnÃæ na puna÷ pratyÃgatirasti / [361|09] natvetadyathoktamanyatrÃsti / ata÷ [361|10] ## [361|11] sapta satpuru«agatayo nÃnyà iti / [361|11-361|12] yattarhi sÆtre evoktaæ "satpuru«Ã÷ katama÷ / [361|12] Óaik«ya÷ samyagd­«Âacyà samanvÃgata" iti vistara÷ / [361|12-361|13] anye«Ãmapyasti poÃryÃyikaæ satpuru«atvam / [361|13-361|14] pa¤cavidhasya pÃpasyÃtyantamakaraïasaævarapratilambhÃt prÃyeïÃkuÓalaprahÃïÃcca / [361|14] ye«Ãæ tu ni«paryÃyeïa te«ÃmihÃdhhikÃra÷ / [361|15] kiæ puna÷ pariv­ttajanmano 'pyanÃgÃmina e«a bhedo 'sti / yasmÃt [361|16] ## [361|17] kÃmadhÃtau parÃv­ttajanmÃntara Ãryo na dhÃtvantaraæ gacchati / [361|17-361|18] anÃgÃmi phalaæ prÃpya tatraiva janmani parinirvÃïÃt / [361|18-361|19] rÆpadhÃtau tu parÃv­ttajanma kadÃcidÃrupyÃnpraviÓati / [361|19] ya Ærdhvaæsrotà bhavÃgraparama÷ / [361|19-361|20] yattarhi Óakreïoktaæ "ye te devà akani«Âhà iti viÓrutÃ÷ / [361|20] ante me hÅyamÃnasya tatropapattirbhavi«yati" / [361|20-361|21] abhidharmà nabhij¤atvÃditi vaibhëikÃ÷ / [361|21] bhavatà "pyanivÃraïaæ saæhar«aïÅyatvÃ" diti / [362|01] ## [362|02-362|03] sa ca kÃmadhÃtau pariv­ttajanmà ÆrdhvadhÃtÆpapannaÓcÃryo naivendriyÃïi saæcarati nÃpi katha¤cit parihÅyate / [362|03-362|04] kiæ puna÷ kÃraïaæ pariv­ttajanmÃntÃsyÃryasya rÆpÃrupyapraveÓendriyasaæcÃraparihÃïayo ne«yante / [362|04] yasmÃnna santi / kasmÃnna santi / [362|04-362|05] janmÃntaraparivÃsenendriyÃïÃæ paripakvataratvÃdÃÓrayaviÓe«alÃbhÃcca / [362|06] atha kasmÃdvÅtarÃga÷ Óaik«o nÃntarÃye parinirvÃyÅ bhavati / [362|06-362|08] mÃrgasyÃjitatvÃdasaæmukhÅbhÃvata÷ anuÓayÃnÃæ ca nÃtimandatvÃt du÷samatikrÃmatvÃtkÃmavÃtoriti vaibhëikÃ÷ / [362|08] bahu hyanena kartavyaæ bhavati / [362|08-362|09] akuÓalÃmyÃk­takleÓaprahÃïaæ dvitriÓrÃmaïyaphalaprÃptistridhÃtusamatikramaÓca / [362|09] taccÃntarÃbhavastho na Óakta÷ kartumiti / [362|10] yaduktaæ "sa dhyÃne vyavakÅrïe 'kani«Âhaga" iti / [362|10-362|11] atha katamaddhacyÃnaæ prathamato vyavakÅryate / [362|12] #<ÃkÅryate caturthaæ prÃk ># [362|13] sa hi sarvakarmaïya÷ samÃdhi÷ sukhapratipadÃmagracyatvÃt / [362|13-362|14] evaæ ca puna÷ vyavakÅryate / [362|14] arhannanÃgÃmÅ và pravÃhayuktamanÃsravaæ caturthaæ dhyÃnaæ samÃpadyate / [362|15] tasmÃdvacyutthÃya pravÃhayuktaæ tadeva sÃsravaæ samÃpadyate punaÓcÃnÃsravam / [362|15-362|17] evaæ pravÃhÃprahÃsena yadà kila dvau k«aïÃvanÃsravau samÃpadyate dvau sÃsravau punaÓcÃnÃsravÃvayaæ vyavakiraïasya prayoga÷ / [362|18] ## [362|19] yadà tvanÃsravasya k«ayasyÃnantaraæ sÃsravaæ saæmukhÅkaroti sÃsravasyÃnÃsravam / [362|20-362|21] evaæ sÃsravasya k«aïasyÃnÃsravÃbhyÃæ miÓraïÃt vyavakiraïaæ ni«pannaæ bhavatÅti vaibhëikÃ÷ / [362|21-362|22] dvau hi k«aïÃvÃnantaryamÃrgasad­Óau t­tÅ yo vimuktimÃrgasad­Óa iti / [362|22] evaæ caturthaæ dhyÃnaæ vyavakÅrya tadvalelnÃnyÃnyapi vyavakÅryante / [362|22-362|23] kÃmadhÃtau tri«u dvÅpe«u prathamaæ vyavakÅryate / [362|23] paÓcÃt parihÅïena rÆpadhÃtau / [362|23-362|24] aÓakyaæ tu k«aïavyavakiraïamanyatra buddhÃt / [362|24-362|25] ata icchÃta÷ pravÃhatrayasamÃpattito ni«pannaæ bhavatÅti paÓyÃma÷ / [362|26] kimarthaæ pounardhyÃnaæ vyavakÅryate / [363|01] ## [363|02] tribhi÷ kÃraïairdhyÃnaæ vyavakiranti / [363|02-362|03] tÅk«ïendriyà anÃgÃmina÷ ÓuddhÃvÃsopapattyarthaæ d­«ÂadharmasukhavihÃrÃrthaæ ca / [363|03-363|04] m­dvindriyÃ÷ kleÓabhirutayà cÃsvÃdanÃsaæprayuktasamÃdhidÆrÅkaraïÃdaparihÅïÃrtham / [363|04] arhantastu tÅk«aïendriyà d­«ÂadharmasukhavihÃrÃrtham / [363|05] m­dvindriyÃ÷ kleÓabhÅrutvÃccÃparihÅïÃrtham / [363|06] atha kasmÃt pa¤caiva ÓuddhÃvÃsopapattaya÷ / [363|06-363|07] yadetadvacyavakÅrïabhÃvitaæ caturthaæ dhyÃnamuktam [363|08] ## [363|09] sà hi vyavakÅrïabhÃvanà pa¤caprakÃrà mrdumadhyÃdhimÃtrataratamabhedÃt / [363|09-363|10] prathamÃyÃæ trÅïi cittÃni saæmukhÅdriyante / [363|10] anÃsravaæ sÃsravamanÃsravaæ ca / dvitÅyÃyÃæ «a / [363|11] t­tÅyÃyÃæ nava / caturthyÃæ dvÃdaÓa / pa¤camyÃæ pa¤cadaÓa / [363|11-363|12] tÃsÃæ yathÃsaækhyaæ pa¤ca ÓuddhÃvÃsÃ÷ phalam / [363|12] yattatra sÃsravaæ tadvaÓÃtte«Æpapatti÷ / [363|12-363|13] ÓraddhÃdÅndriyÃdhikyÃt pa¤cetyapare / [363|14] ## [363|15] nirodhalÃbho 'syÃstÅti nirodhalÃbhÅ / [363|15-363|16] yo hi kaÓcidanÃgÃmÅ nirodhasamÃpattilÃbhÅ sa kÃyasÃk«Åtyucyate / [363|16-363|17] nirvÃïasad­Óasya dharmasya kÃyena sÃk«ÃtkaraïÃt / [363|17] kathaæ puna÷ kÃyena sÃk«Ãtkaroti / cittÃbhÃvÃt kÃyÃÓrayotpatte÷ / [363|18] evaæ tu bhavitavyam / [363|18-363|19] sa hi tasmÃdvyutthÃyÃpratilabdhapÆrvà savij¤ÃnakÃæ kÃyaÓÃntiæ pratilabhate / [363|19-363|20] yato 'syaivaæ bhavati ÓÃntà vata nirodhasamÃpattirnirvÃïasad­ÓÅ vata nirodhasamÃpattiriti / [363|20] evamanena tasyÃ÷ ÓÃntatvaæ kÃyena sÃk«atk­taæ bhavati / [363|21] prÃptij¤ÃnasÃk«ÃtkriyÃbhyÃæ pratyak«ÅkÃro hi sÃk«Ãtkriyà / [363|21-363|22] a«ÂÃdaÓa Óaik«Ã" ityatra sÆtre ki kÃraïaæ kÃyasÃk«Å nokta÷ / [363|22] kÃraïÃbhÃvÃt / ki puna÷ kÃraïam / [363|23] anÃsravÃstisra÷ Óaik«ÃstatphÃæ ca / tadviÓe«eïa hi Óaik«ÃïÃæ vyavasthÃnam / [363|23-363|24] nirodhasamÃpattiÓca naivaÓaik«ÃnÃÓik«Ã phalam / [363|24] ato na tadyogÃcdhaik«aviÓe«a ukta÷ / [363|24-363|25] e«a tÃvadanÃgÃminÃæ yathÃsthÆlaæ bheda÷ / [363|25] sÆk«maæ tu bhidyamÃnÃ÷ sahasraÓo bhidyante / [363|26] antarÃparinirvÃyiïastrayo m­dumadhyÃdhimÃtrendriyabhedÃt / bhÆmibhedÃccatvÃra÷ / [364|01] parihÃïadharmÃdigotrabhedÃt «a / [364|01-364|02] sthÃnÃntarabhedÃt «o¬aÓa bhÆmivairÃgyabhedÃt «aÂtriæÓat / [364|02-364|03] rÆpadhatau sakalÃbandhano yÃvaccaturthadhyÃnëÂaprakÃravÅtarÃga÷ / [364|03] sthÃnÃntaragotravairÃgyendriyabhedÃdvÃnavatÃni pa¤caviæÓati÷ ÓatÃni / [364|04] kathaæ k­tvà / ekasmin sthÃne «a gotrÃïi / [364|04-364|06] gotre gotre nava pudgalÃ÷ sakalabandhano yÃvada«ÂaprakÃravÅtarÃga÷ svasmÃtsthÃnÃt «aïïïavakÃni catu«pa¤cÃÓat «o¬aÓa catu«pa¤cÃÓatkÃni catu÷«a«ÂÃnya«Âau ÓatÃni / [364|06-364|07] indriyabhedÃt punastriguïà ityevaæ k­tvà yo 'dharadhyÃne navaprakÃravÅtarÃga÷ sa uttare sakalabandhana ukta÷ / [364|07-364|08] samagaïanÃrtham / [364|08-364|09] yathÃntarÃparinirvÃyiïa evaæ yavadÆrdhvasrotasa ityabhisamasya sarve catvÃriæÓadÆnÃni trayodaÓasahasrÃpyanÃgÃminÃæ bhavanti / [364|10] #<ÃbhavÃgrëÂabhÃgak«idarhattve pratipak«aka÷ /># [364|11] anÃgÃmÅtyadhik­tam / [364|11-364|12] sa khalvayamanÃgÃmÅ prathamadhyÃnaikaprakÃravairÃgyÃt prab­ti yÃvat bhavÃgrëÂaprakÃraprahÃïÃdarhattvapratipannako bhavanti / [364|13] ## [364|14-364|15] navamasyÃpi bhÃvÃgrikasya prakÃrasya prahÃïÃyÃnantaryamÃrge so 'rhattvapratipannaka eva / [364|16] ## [364|17] sa cÃnantaryamÃrgo vajropama÷ samÃdhirityucyeta / [364|18] sarvÃnuÓayabheditvÃt / bhinnatvÃdasau na puna÷ sarvÃn bhinatti / [364|18-364|19] sarvÃstu bhettuæ samartha÷ / [364|19] sarvÃnantaryamÃrgÃïÃmadhimÃtratamatvÃt / [364|19-364|20] vajropamÃnÃæ tu bahubhedaæ varïayanti / [364|20-364|21] anÃgÃmyasaæg­hÅtà bhÃvÃgrikadu÷khasamudÃyÃlambanairdu÷khasamudayÃnvayaj¤ÃnÃkÃrai÷ saæprayuktà a«Âau / [364|21] nirodhamÃrgadharmaj¤ÃnÃkÃrai÷ saæprayuktà a«Âau / [364|22] nirodhÃnvayaj¤ÃnÃkÃrai÷ saæprayuktÃ÷ prathamadhyÃnanirodhÃlambanÃÓcatvÃra÷ / [364|22-364|23] evaæ yÃvat bhavÃgranirodhÃlambanÃÓcatvÃra÷ / [364|23] mÃrgÃnvayaj¤ÃnÃkÃrai÷ saæprayuktÃÓcatvÃra÷ / [365|01] k­tsnasyÃnvayaj¤Ãnapak«asyÃlambanÃt / [365|01-365|02] ta ime j¤ÃnÃkÃrÃlambanabhedabhinnà dvÃpa¤cÃÓadvajropamà bhavanti / [365|02] yathà 'nÃgÃmyasaæg­hÅtà evaæ yÃvaccaturthadhyÃnasaæg­hÅtÃ÷ / [365|03-365|04] ÃkÃÓavij¤ÃnÃnantyÃki¤canyÃyatanasaæg­hÅtà yathÃsaækhyama«ÂÃviæÓatiÓcaturviæÓativiæÓatiÓca bhavanti / [365|04-365|05] te«u dharmaj¤ÃnasyÃdhobhÆminirodhÃlambanasya cÃnvayaj¤ÃnasyÃbhÃvÃt / [365|05] adhobhÆmipratipak«Ãlambanaæ tu bhavati / tasyÃnyo 'nyahetutvÃditi / [365|05-365|07] ye«Ãæ tu mÃrgÃnvayaj¤ÃnamapyekaikabhÆmipratipak«Ãlambanami«Âaæ te«Ãma«ÂÃviæÓatimadhikÃn prak«ÅpyÃnÃgamyasaæg­hÅtà aÓÅtirvajropamà bhavanti / [365|07-365|08] evaæ yÃvaccaturthadhyÃna saæg­hÅtÃ÷ / [365|08-365|09] ÃkÃÓÃnantyÃyatanÃdi«u yathÃkramaæ catvÃriæÓat dvÃtriæÓaccaturviÓatiÓca bhavanti / [365|09] punargotrendriyabhedÃt bhÆyÃæso bhavanti / [365|10] yastvasau bhÃvÃgriko navama÷ prakÃra ukto yasya vajropamena prahÃïaæ [365|11] ## [365|12] tasya punarnavamasya prakÃrasya saha k«ayaprÃptyà k«ayaj¤Ãnamutpadyate / [365|12-365|13] vajropamasamÃdheranantaraæ paÓcimo vimuktimÃrga÷ / [365|13-365|14] ata eva tatk«ayaj¤Ãnaæ sarvÃsravak«ayaprÃptisahajatvÃtprathamata÷ / [365|15] ## [365|16-365|17] utpanne ca puna÷ k«ayaj¤Ãne so 'rhattvapratipannaka÷ aÓaik«o bhavatyarhaÓcÃrhattvaphalaprÃpta÷ / [365|17] phalÃntaraæ prati puna÷ Óik«itavyÃbhÃvÃdaÓaik«a÷ / [365|17-365|19] ata eva sa paramÃrtaæ karaïÃrthatvÃt sarvasarÃgapÆjÃrhattvÃccÃrhanniti siddhaæ bhavatyanye sapta pÆrvoktÃ÷ pudgalÃ÷ Óaik«Ã iti / [365|19] kena te Óaik«Ã÷ / [365|19-365|20] Ãsravak«ayÃya nityaæ Óik«aïaÓÅlatvÃcchik«Ãtraye adhiÓÅlamadhicittamadhipraj¤aæ ca / [365|20] tÃ÷ puna÷ ÓÅlasamÃdhipraj¤ÃsvabhÃvÃ÷ / [365|21] p­thagjano 'pi Óaik«a÷ prÃpnoti / na / yathÃbhÆtaæ satyÃpraj¤ÃnÃt punaÓcÃpaÓik«aïÃt / [365|22-365|23] ata eva dvirabhidhÃnaæ sÆtre "Óik«ÃyÃæ Óik«ate Óik«ÃyÃæ Óik«ata iti ÓivakatasmÃcchaik«a ityucyata" iti / [365|23-365|24] ya÷ Óik«ata eva nÃpaÓik«ate sa Óaik«a ityavadhÃraïaæ yathà vij¤Ãyeta / [365|24] prak­tistha Ãrya÷ kathaæ Óik«aïaÓÅla÷ / [365|25] ÃÓayata÷ / sthitÃdhvagavat prÃptyanu«aÇgataÓca «ik«Ãtrayasya / [365|25-365|26] atha Óaik«Ã dharmÃ÷ katame / [365|26] Óaik«asyÃnÃsravÃ÷ / aÓaik«Ã÷ katame / aÓaik«asyÃnÃsravÃ÷ / [365|26-365|27] nirvÃïaæ kasmÃnna Óaik«am / [365|27] aÓaik«ap­thagjanayorapi tadyogÃt / kasmÃnnÃÓaik«am / [365|27-366|01] Óaik«ap­thagjanayorapi tadyogÃt / [366|01] ta ete sarva evëÂÃvÃryapudgalà bhavanti / [366|01-366|02] pratipannakÃÓcatvÃraÓca phale sthitÃ÷ / [366|02] tadyathà srota ÃpattiphalasÃk«ÃtkriyÃyai pratipannaka÷ srota Ãpanna÷ / [366|03] evaæ yÃvadarhattvaphalasÃk«ÃtkriyÃyai pratiæpannako 'rhanniti / nÃmata ete '«Âau bhavanti / [366|04] dravyatastu pa¤ca / prathama÷ pratipannakaÓcatvÃraÓca phalasthÃ÷ / [366|04-366|05] Óe«ÃïÃæ pratipannakÃnÃæ triphalasthÃvyatirekÃt / [366|05] anupÆrvÃdhigamaæ pratyevamucyate / [366|05-366|07] bhÆya÷kÃmavÅtarÃgau tu syÃtÃæ darÓanamÃrge sakudÃgÃmyanÃgÃmiphalapratipannakau na ca srota Ãpanna sak­dÃgÃminÃviti / [366|08] dvividho hi bhÃvanÃmÃrga ukto laukiko lokottaraÓceti / [366|08-366|09] kenÃyaæ Óaik«aæ÷ kuto vairÃgyaæ prÃpnoti / [366|10] ## [366|11] na laukikena / ki kÃraïam / [366|11-366|12] tata Ærdhva laukikÃbhÃvÃt svabhÆmikasya và pratipak«atvÃt / [366|12] kasmÃnna pratipak«a÷ / [366|12-366|13] tatkleÓÃnuÓayitatvÃt / [366|13-366|14] yo hi kleÓo yatra vastunyanuÓete na tasya tadvastu oprahÃïÃya saævartate yasya ca ya÷ pratipak«o na tatra sa kleÓo 'nuÓete iti / [366|15] ## [366|16] bhavÃgrÃdanyata÷ sarvato bhÆmelaukikenÃopi vairÃgyaæ lokottareïÃpi / tatra puna÷ [366|17] ## [366|18-366|19] laukikena mÃrgeïÃryavairÃgyaæ gacchato dvividhà visaæyogaprÃptaya utpadyante laukikyo lokottarÃÓca / [366|20] ## [366|21] lokottareïÃpyevamityapare / kiæ kÃraïam / [366|22] ## [367|01-367|03] yadi hyÃryamÃrgeïa vairÃgyaæ prÃpnuvato laukikÅ visaæyogaprÃpotirnotpadyate evaæ sati ya ÃryamÃrgeïÃki¤canyÃyatanÃdvÅtarÃgo dhyÃnaæ niÓrityendriyÃïi saæcarati sak­tsnapÆrvamÃrgatyÃgÃtkevalaphalamÃrgalÃbhÃccordhvabhÆmikleÓavisaæyogenÃsamanvÃgata÷ syÃt / [367|04] tyakte ca tasmin tai÷ kleÓai÷ samanvÃgata÷ syÃditi / [367|05] ## [367|06-367|07] asatyÃmapi tu tasyÃæ laukikyÃæ visaæyogaprÃptau na tai÷ samanvÃgama÷ syÃt / [367|07-367|09] tadyathà bhavÃgrÃdardha prakÃravimuktasyÃsatyÃmapi tu laukikyÃæ tadvisaæyogaprÃptau tyaktÃyÃmapi cendriyasaæcÃreïa lokottarÃyÃæ na punastai÷ kleÓai÷ samanvÃgamo bhavati / [367|09-367|10] yathà ca p­thagjanasya prathamadhyÃnabhÆmerurdhvaæ jÃtasya kÃmÃvacarakleÓavisaæyogaprÃptityÃgÃnna punastai÷ samanvÃgamo bhavatÅtyaj¤Ãpakametat / [367|11] katapayà punarbhÆmyà kuto vairÃgyaæ bhavati / [367|12] ## [367|13] ÃbhavÃgrÃt / [367|13-367|14] atha ya÷ sÃmantakaæ niÓrityÃdharabhÆmivairÃgyaæ prÃpnoti kimasyÃnantaryamÃgavatsarve vimuktimÃrgÃ÷ sÃmantakÃdbhavanti / [367|14] netyÃha / kiæ tarhi / [367|15] ## [367|16] nava hyapapattibhÆmaya÷ / sarvakÃmadhÃtura«Âau ca dhyÃnÃrupyÃ÷ / [367|16-367|17] tatra yÃvat dvitÅyadhyÃnavairÃgyaæ tribhÆmijaya÷ / [367|17-367|18] tasmin paÓcimo vimuktimÃrga÷ sÃmantakÃdbhavati dhyÃnÃdvà maulÃt / [367|19] ## [367|20] tribhÆmijayÃdÆrdhvaæ maulÃdeva na puna÷ sÃmantakÃdupek«endriyasÃmÃnyÃt / [367|20-367|21] tri«u hi dhyÃne«u sÃmantakamaulayorindriyabhedÃt kaÓcinna Óaknoti maulaæ dhyÃnaæ prave«Âum / [368|01] indriyasaæcÃrasya du«karatvÃt / [368|01-368|02] atastribhÆmivairÃgye dhyÃnasÃmantakÃdapyanyo vimuktimÃrgo bhavati / [368|03] "anÃsraveïa vairÃgyamanÃgamyena sarvata" ityuktamanyaistu noktam / ata ucyate [368|04] #<Ãryaira«ÂÃbhi÷ svordhvabhÆjaya÷ // VAkK_6.48 //># [368|05-368|06] anÃsravaira«ÂÃbhirdhyÃnadhyÃnÃntarÃrupyai÷ svasyà ÆrdhvÃyÃÓca bhÆmervairÃgyaæ nÃdharÃyà vÅtarÃgatvÃt / [368|06-368|07] tatra lokottarà ÃnantaryavimuktimÃrgÃ÷ satyÃlambanatvÃtsatyÃkÃraprav­ttà iti siddham / [368|08] ## [368|09] #<ÓÃntÃdyudÃrÃdyÃkÃrÃ÷ ># [368|10] vimuktimÃrgÃ÷ ÓÃntÃdyÃkÃrà ÃnantaryamÃrgà audÃrikÃdyÃkÃrÃ÷ / [368|10-368|11] te punaryathÃkramam [368|12] ## [368|13] vimuktimÃrgà uttarÃæ bhÆmiæ ÓÃntata÷ praïÅtato ni÷sarïataÓcÃkÃrayanti saæbhavata÷ / [368|14] ÃnantaryamÃrgà adharÃæ bhÆmimaudÃrikato du÷khilata÷ sthÆlabhittikataÓca / [368|14-368|15] aÓÃntatvÃdaudarikato mahÃbhisaæskÃrataratvÃt / [368|15-368|16] apraïÅtatvÃt du÷khilato bahudau«Âhulyataratvena pratikÆlabhÃvÃt / [368|16-368|17] sthÆlabhittikatastayaiva tadbhÆmyani÷saraïÃt bhittyani÷saraïavat / [368|17] e«Ãæ viparyayeïa ÓÃntapraïÅtani÷saraïÃkÃrÃ÷ / gata mÃnu«aÇgikam / [368|18] idaæ tu vaktavyam / [368|19] atha k«ayaj¤ÃnÃkanantaraæ kimutpadyate [368|20] ## [368|21] akopyadharmà cedarhanbhavati k«ayaj¤ÃnÃtsamanantaramanutpÃdaj¤Ãnamasyotpadyate / [368|22] ## [369|01] ## [369|02-369|03] na cedakopyadharmà bhavati k«ayaj¤ÃnÃt k«avaj¤Ãnamevotpadyate aÓaik«Å và samyagd­«Âi÷ / [369|03] na tvanutpÃdaj¤Ãnaæ parihÃïisaæbhavÃt / [369|03-369|04] kiæ punarakopoyadharmaïa÷ sà naivotpadyate / [369|05] ## [369|06-369|07] akopyadharmaïo 'pyanutpÃdaj¤ÃnÃtkadÃcidanutpÃdaj¤Ãnamevotpadyate kadÃcidaÓaik«Å samyagd­«Âi÷ / [369|08] yÃnyetÃni catvÃri phalÃnyuktÃni kasyaitÃni phalÃni / ÓramaïyaphalÃni / [369|09] kimidaæ ÓrÃmaïyaæ nÃma / [369|10] #<ÓrÃvaïyamamalo mÃrgaæ÷ ># [369|11] anÃsravo mÃrga÷ Óramaïyam / tena hhi Óramaïo bhavati / kleÓasaæÓamanÃt / [369|12-369|13] "Óamità anena bhavanti anekavidhÃ÷ «Ãpakà akuÓalà dharmà vistareïa yÃvajjarÃmaraïÅyÃstasmÃcchramaïa ityucyata" iti sÆtre vacanÃt / [369|13-369|14] anatyantaÓamanÃnna p­thagjana÷ paramÃrthaÓramaïa÷ / [369|14] tasya puna÷ ÓrÃmaïyasya / [369|15] ## [369|16] saæsk­tÃsaæsk­tÃni hi ÓrÃmaïyaphalÃni punaÓcatvÃryuktÃni sÆtre / api tu [369|17] ## [369|18] kÃni punastÃni [369|19] ## [369|20-369|22] darÓanaheyaprahÃïÃyëÂÃvÃnantryamÃrgà a«Âau vimuktimÃrgà bhÃvanÃheyaprahÃïÃya navasu bhÆmi«u pratyekaæ nava prakÃrÃïÃæ kleÓÃnÃæ prahÃïÃya tÃvanta evÃnantaryamÃrgà vimuktimÃrgÃÓca / [369|22-370|01] tatrÃnantaryamÃrgÃ÷ ÓrÃmaïyaæ vimuktimÃrgÃ÷ saæsk­tÃni ÓrÃmaïyaphalÃni / [370|01] tanni«yandapuru«akÃraphalatvÃt / [370|01-370|02] te«Ãæ kleÓÃnÃæ prahÃïÃnyasaæsk­tÃni ÓrÃmaïyaphalÃni / [370|02] evamekÃnnanavatirbhavanti / [370|02-370|03] evaæ tarhi buddhasyopasaækhyÃnaæ kartavyaæ jÃyate / [370|03] na kartavyam / yadyapi bhÆyÃæsi phalÃni [370|04] ## [370|05-370|06] yasyÃæ hi prahÃïamÃrgÃvasthÃyÃæ pa¤ca kÃraïÃni saæbhavanti tasyÃæ kia bhagavatà phalaæ vyavasthÃpitam / [370|06] katamÃni pa¤ca / [370|07] ## [370|08] ## [370|09] pÆrvamÃrgatyÃgo 'pÆrvamÃrgÃpti÷ pratipannakaphalamÃrgatyÃgalÃbhÃt / [370|09-370|10] prahÃïasaækalanaæ sarvasyaikaprÃptilÃbhÃt / [370|10] yugapada«Âaj¤ÃnalÃbhaÓcaturvidhanÃæ dharmÃnvayaj¤ÃnÃnÃm / [370|11] «o¬aÓÃkÃrabhÃvanà anityÃdyÃkÃrÃïÃm / [370|11-370|12] imÃni hi pa¤ca kÃraïÃni phale phale bhavanti / [370|13-370|14] yadyanÃsravo mÃrga÷ ÓrÃmaïyaæ kathaæ laukikamÃrgaprÃptaæ phaladvayaæ ÓrÃmaïyaphalaæ yujyate / [370|15] ## [370|16-370|17] na hi tatra laukikamÃrgaphalamev prahÃïaæ sak­dÃgÃmiphalaæ và bhavatyanÃgÃmiphalaæ và / [370|17] kiæ tarhi / [370|17-370|18] darÓanamÃrgaphalamapi prahÃïaæ tatra miÓrÅkriyate / [370|18] sarvasya tatphalasaæg­hÅtaikavisaæyogaprÃptilÃbhÃt / [370|18-370|19] ata eva hi sÆtra uktaæ "sak­dÃgÃmiphalaæ katamat / [370|19-370|20] yattrayÃïÃæ saæyojanÃnÃæ prahÃïaæ rÃgadve«amohÃnÃæ ca tatutvamiti / [370|20] anÃgÃmiphalaæ katamat / [370|20-370|21] yaduta pa¤cÃnÃmavarabhÃgÅyÃnÃæ samyojanÃnÃæ prahÃïami"ti / [370|21] anÃsravayà ca visaæyogÃprÃptyà tatprahÃïaæ sadhÃryate / [370|21-370|22] tadvalena parihÅïÃmaraïÃt / [370|22] ato 'pyasya maraïaæ yuktaæ ÓrÃmaïyaphalam / [370|22-370|23] yadeva caitacchrÃmaïyayuktaæ / [370|24] ## [370|25] kleÓÃnÃæ vÃhanÃdvÃhmaïyaæ brahmacakraæ tu [371|01] ## [371|02] anuttarabrahmaïyayogÃt bhagavÃnbrahmà / [371|02-371|03] "e«a hi bhagavÃn brahmà ityapi ÓÃnta÷ ÓÅtÅbhÆta ityapÅ"ti sÆtrÃt / [371|03] tasyedaæ cakramiti brÃhmaæ tena prartitatvÃt / [371|04] ## [371|05] caÇkramaïÃccakraæ tatsÃdharmyÃddarÓanamÃrgo dharmacakram / kathamasya sÃdharmyam / [371|06] #<ÃÓugatvÃdyarÃdibhi÷ // VAkK_6.54 //># [371|07] ÃÓugatvÃttyajanakramaïÃt ajitajayajitÃdhyavasanÃdutpatananipattanÃcca / [371|07-371|08] evamÃÓugatvÃdibhi÷ arÃdibhi÷ sÃdharmyÃdÃryëÂÃÇÇgo mÃrgaÓcakramiti bhadantagho«aka÷ / [371|08-371|09] samyagd­«ÂisaækalpavyÃyÃmasm­tayo hyarasthÃnÅyÃ÷ / [371|09-371|10] samyagvÃkkarmÃntÃjÅvà nÃbhisthÃnÅyÃ÷ samÃdhirnemisthÃnÅya iti darÓanamÃrgo dharmacakramiti / [371|10-371|11] kuta etat Ãryakauï¬inyasya tadutpattau "pravarttitaæ dharmacakrami"ti vacanÃt / [371|11-371|12] kathaæ tattriparivartaæ dvÃdaÓÃkÃraæ ca / [371|12] idaæ du÷khamÃryasatyam / [371|12-371|13] tat khalu parij¤eyaæ tat khalu parij¤Ãtamityete traya÷ parivartÃ÷ / [371|13-371|14] ekaikasmiæÓca parivarte cak«urudapÃdi j¤Ãnaæ vidyà buddhirudapÃdi ityete dvÃdaÓÃkÃrÃ÷ / [371|14] pratisatyemevaæ bhavanti / [371|14-371|15] trikadvÃdaÓakasÃdharmyÃttu triparivartaæ dvÃdaÓÃkÃramuktam / [371|15] dvayasaptasthÃnakauÓalÃdeÓanÃvat / [371|15-371|16] ebhiÓca parivartairdarÓanabhÃvanÃÓaik«amÃrgà yathÃsaækhyaæ darÓatà iti vaibhëikÃ÷ / [371|16-371|17] yadyevaæ na tarhi darÓanamÃrga eva triparivartto dvÃdaÓÃkÃra iti kathamasau dharmacakraæ vyavasthÃpyate / [371|17-371|18] tasmÃtsa eva dharmaparyÃyo dharmacakraæ triparirtaæ dvÃdaÓÃkÃraæ ca yujyate / [371|18] kathaæ ca punastriparivartam / [371|19] satyÃnÃæ tri÷ parivarttanÃt / kathaæ dvÃdaÓÃkÃram / caturïÃæ satyÃnÃæ tridhÃkaraïÃt / [371|20] du÷khaæ samudayo nirodho mÃrga iti / [371|20-371|21] parij¤eyaæ praheyaæ sÃk«Ãtkartavyaæ bhÃvayitavyamiti / [371|21] parij¤Ãtaæ prahÅïaæ sÃk«Ãtk­taæ bhÃvitamiti / [371|21-371|22] tasya puna÷ pravartanaæ parasaætÃne gamanamarthaj¤ÃpanÃt / [371|22] athavà sarva evÃryamÃrgo dharmacakraæ veneyasaætÃnakramaïÃt / [371|23-371|24] tattu parasaætÃne darÓanamÃrgotpÃdanÃdvartayitumÃrabdhamata÷ pravartitamityucyate / [372|01] atha kasmindhÃtau kati ÓrÃmaïyaphalÃni prÃpyante / [372|02] ## [372|03] kÃmadhÃtÃveva trayÃïÃæ ÓrÃmaïyaphalÃnÃæ prÃptirnÃnyatra / [372|04] ## [372|05] antyaæ ÓrÃmaïyaphalamarhatvaæ tasya tri«u dhÃtu«u prÃpti÷ / [372|05-372|06] phaladvayasya tÃvadavÅtarÃgaprÃpyatvÃdÆrdhvamaprÃptiryuktà / [372|06] t­tÅyasya tu kasmÃdaprÃpti÷ / [372|07] ## [372|08] Ærdhvaæ hi kÃmadhÃtordarÓanamÃrgo nÃsti / [372|08-372|09] na ca tena vinà 'sti vÅtarÃgasyÃnÃgÃmi phalaprÃptirityetat kÃraïam / [372|09] kiæ puna÷ kÃraïaæ tatra darÓanamÃrgo nÃsti / [372|10] Ãrupye«u tÃvat ÓravaïÃbhÃvÃdadhodhÃtvanÃlambanÃcca / rÆpadhÃtau tu [372|11] ## [372|12] rÆpÃvacarà hi p­thagjanÃ÷ samÃpattimukhasaÇgà du÷khavedanÃbhÃvÃcca na saævijante / [372|12-372|13] na ca vinà saægenÃryamÃrga÷ Óakto labdhum / [372|13] iyaæ tÃvadyukti÷ / [372|13-372|14] Ãgamo 'pyayaæ "pa¤cÃnÃæ pudgalÃnÃmiha vidhà tatra ni«Âhà antarÃparinirvÃyiïo yÃvadÆrdhvaæsrotasa" iti / [372|15] vidhà hi mÃrgarambho nirvÃïopÃyatvÃt / [372|16] idamuktaæ "yadyakopya÷ k«ayaj¤ÃnÃdanutpÃdamati" riti / [372|16-372|17] tatra kimarhatamapyasti bheda÷ / [372|17] astÅtyucyate / [372|18] #<«a¬arhanto matÃ÷ ># [372|19-372|20] sÆtra uktaæ «a¬arhanta÷ parihÃïadharmà cetanÃdharmà anurak«aïà dharmà sthitÃkampoya÷ prativedhanÃbhavyo 'kopyadharmà ceti / [372|21] ## [373|01] akokpyadharmÃïaæ varjayitvà 'nye pa¤ca ÓraddhÃdhimukti pÆrvakÃ÷ / [373|02] ## [373|03] e«Ãæ ca pa¤cÃnÃæ sÃmayikÅ kÃnta cetovimuktirveditavyà / [373|03-373|04] nityÃnurak«yatvÃt / [373|04] ata evaite samayavimuktà ucyante / [373|04-373|05] samayÃpek«ÃÓcaite 'dhimuktÃÓceti samayavimuktà madhyapadalopÃt dh­taghaÂavat / [373|05-373|06] e«Ãæ hi samayÃpek«ÃsamÃdhisaæmukhÅbhÃva upakaraïÃrogyadeÓaviÓe«Ãpek«atvÃt / [373|07] ## [373|08] akopyadharmaïastvakopyà vimukti÷ / kopayitumaÓakyatvÃdaparihÃïita÷ / [373|09] ## [373|10] ata evÃsamayavimukti ucyate / sa hyasamayÃpek«ÃvimuktiÓca / [373|10-373|11] icchÃta÷ samÃdhisaæmukhÅbhÃvÃt / [373|11-373|12] kÃlÃntarÃtyantavimuktito và kopyÃkopyadharmaïo÷ samayÃsamaye vimuktatvaæ parihÃïisaæbhavÃsaæbhavata÷ / [373|13] ## [373|14] sa cÃkopyadharmà d­«ÂiprÃptapÆrvako veditavya÷ / [373|15] kiæ punarete «a¬arhanta Ãdita eva tadgotrà bhavantyatha paÓcÃt / [373|16] ## [373|17] kaÓcitprathamata eva cetanÃdharmagotrako bhavati / [373|17-373|18] kaÓcitpuna÷ parihÃïadharmà bhÆtvendriyÃïÃmuttÃpanayà cetanÃdharmatÃæ gata÷ / [373|18-373|19] evaæ yÃvadakoopyadharmatÃæ gato veditavya÷ / [373|19-373|20] tatra parihÃïadharmà ya÷ parihÃtuæ bhavyo na cetanÃdidharmà / [373|20] cetanÃdharmà yaÓcetayituæ bhavya÷ / anurak«aïÃdharmà yo 'nurak«ituæ bhavya÷ / [373|21-374|01] sthitÃkampyo ya÷ parihÃïipratyayaæ balavantamantareïÃnurak«annapi sthÃtuæ bhavyo na hÃtuæ nÃpi vardhayituæ vinÃbhiyogena / [374|01] prativedhanÃbhavyo yo 'kopya÷ prativeddhaæ bhavya÷ / [374|02] akopyadharmà yo naiva parihÃtuæ bhavya÷ / [374|02-374|03] prathamau dvau pÆrvameva Óaik«ÃvasthÃyÃæ sÃtatyasatk­tyaprayogavikalau / [374|03] t­tÅya÷ sÃtatyaprayogÅ / caturtha÷ satk­tyaprayogÅ / [374|03-374|04] pa¤cama ubhayathÃprayogÅ m­dvindriyastu / [374|04] «a«Âha ubhayathÃprayogÅ tÅk«ïendriyaÓca / [374|04-374|05] nacÃvaÓyaæ varihÃïadharmà parihÅyate nÃpi yÃvat prativedhanÃbhavya÷ pratividhyati / [374|05-374|06] saæbhavaæ tu pratyevamucyate / [374|06] evaæ k­tvà dhÃtutraye 'pi«a¬arhanto yujyante / [374|06-374|08] ye«Ãæ tvavaÓyaæ parihÅyate yÃvat pratividhyati te«Ãæ kÃmadhÃtau «a rÆpÃrupyadhÃtvo÷ sthitÃkampyo 'kopyadharmà ca / [374|08] tayo÷parihÃïicetanendriyasaæcÃrÃbhÃvÃt / [374|09] ka÷ punare«Ãæ kuta÷ parihÅyate / phalÃt gotrÃdvà / [374|10] ## [374|11] cetanÃdharmÃdÅnÃæ caturïÃæ gotrÃtparihÃïi÷ / [374|11-374|12] na hi parihÃïadharmà puna÷ svagotrÃt parihÅyate / [374|12-374|13] parihÃïadharmÃdÅnÃæ pa¤cÃnÃæ phalÃt parihÃïi÷ / [374|13] te«Ãmapi tu [374|14] ## [374|15] yasya yat prathamagotraæ sa tasmÃnna parihÅyate / Óaik«ÃÓaik«amÃrgÃbhyÃæ d­¬hÅkutatvÃt / [374|16] Óaik«astu laukikalokattarÃbhyÃæ d­¬hÅk­tatvÃt na parihÅyate svagotrÃt / [374|16-374|17] yattu paÓcÃt pratilabdhamuttÃpanayà tasmÃt parihÅyate / [374|17-374|18] yasya ca yat prathamaæ phalaæ sa tasmÃnà parihÅyate / [374|18] Óe«Ãt parihÅyate / [374|18-374|19] ata eva srota ÃpattiphalÃnnÃsti parihÃïi÷ / [374|19] evaæ ca k­tvà parihÃïadharmaïastraya÷ prakÃrà bhavanti / [374|19-374|20] tadavasthasya parinirvÃïamindriyasaæcÃra÷ / [374|20] parihÃya và Óaik«atvam / cetanÃdharmaïaÓcatvÃra÷ / [374|20-374|21] eta eva traya÷ parihÃïadharmagotrapratyÃgamanaæ ca / [374|21-374|22] evamanye«Ãæ trayÃïÃmekaikaprakÃrav­ddhacyà yathÃkramaæ pa¤ca «a sapta prakÃrà veditavyÃ÷ / [374|22-374|23] yasya ca yat prathamaæ gotraæ sa parihÃya Óaik«obhÆtastatraivÃvati«Âhate nÃnyasmin / [374|23-374|24] anyathà hi tadgotraviÓe«a labhÃd v­ddhirevÃsya syÃnna parihÃïi÷ / [374|25] kiæ puna÷ kÃraïaæ prathamÃnÃm nÃsti parihÃïi÷ / darÓanaheyÃnÃmavastukatvÃt / [374|26] ÃtmÃdhi«ÂhÃnaprav­ttà hyete / satkÃyad­«ÂimÆlakatvÃt / [375|01] sa cÃtmà nÃstÅti / asadÃlambanÃstarhi prÃpnuvanti / nÃsadÃlambanÃ÷ / [375|01-375|02] satyÃlambanatvÃt / [375|02] vitathÃlambanÃstu / katamaÓca kleÓo naivamasti viÓe«a÷ / [375|02-375|04] Ãtmad­«Âihi rÆpÃdike vastuni kÃrakavedakavaÓavartitvenÃtmatvamabhÆtamadhyÃropayati tadadhi«ÂhÃnÃnuv­ttÃÓcÃntagrÃhad­«ÂacyÃdaya ityavastukà ucyante / [375|04-375|06] bhÃvanÃheyÃstu rÃgapratighamÃnÃvidyà rÆpÃdike vastuni kevalaæ saktyÃghÃtonnatyasaæprakhyÃnabhÃvena vartanta iti savastukà ucyante / [375|06-375|07] asti ca tacdhrÃtÃdimÃtraæ yatra te«Ãæ prav­ttaya÷ na tvÃtmÃdileÓo 'pi / [375|07-375|08] tathà hi bhÃvanÃheyÃnÃmasti pratiniyataæ vastumanÃpÃmanÃpalak«aïaæ na tu darÓanaheyÃnÃmÃtmÃdilak«aïam / [375|08-375|09] tasmÃdapyavastukÃucyante / [375|09-375|10] api khalvÃryasyÃnupanidhyÃyata÷ sm­tisaæpramo«Ãt kleÓa utpadyate nopanidhyÃyato rajjvÃmiva sarpasaæj¤Ã / [375|10-375|12] na cÃnupanidhyÃyata Ãtmad­«ÂacyÃdÅnÃmupapattiryujyate santÅrakatvÃditi nÃsti darÓanaheyakleÓa prahÃïÃtparihÃïi÷ / [375|12] arhatvÃdapi nÃsti parihÃïiriti sautrÃntikÃ÷ / [375|12-375|13] e«a eva canyÃya÷ / [375|13] kathamidaæ gamyate / ÃgamÃdyuktitaÓca / kathamÃgamÃt / [375|13-375|14] "taddhi bhik«ava÷ prahÅïaæ yadÃryayà praj¤ayà prahÅïami"tyuktam / [375|14-375|15] ÃdyantayoÓca phalayorÃryayaiva praj¤ayà 'dhigama÷ / [375|15-375|16] "Óaik«asya cÃpramÃdakaraïiye 'pramÃdakaraïÅyaæ vadÃmÅ" tyuktaæ nà 'rhata÷ / [375|16-375|17] "arhato 'pyahamÃnanda lÃbhasatkÃramantrÃyakaraæ vadÃmÅ"tyatra sÆtre d­«ÂadhamesukhavihÃramÃtrÃdeva parihÃïiruktà / [375|17-375|18] "yà tvanenÃkopyacetovimukti÷ kÃyena sÃk«Ãtk­tà / [375|18] tato 'haæ na kenacit paryÃyeïa parihÃïaæ vadÃmÅ"ti coktam / [375|19] sÃmayikyà astÅti cet / vayamapyevaæ brÆma÷ / sà tu vicÃryà / [375|19-375|20] kimarhattvamÃhosviddhacyÃnÃnÅti / [375|20-375|21] maulo hi dhyÃnasamÃdhi÷ samaye saæmukhÅbhÃvÃtsÃmayikÅ cimuktirityucyate / [375|21] d­«ÂadharmasukhavihÃrÃrthaæ ca puna÷ punare«aïÅyatvÃtkÃntetyucyate / [375|22] ÃsvÃdanÅyatvÃdityapare / [375|22-375|23] arhattvavimuktistu nityÃnugatatvÃnna yujyate /sÃmayikÅ apuna÷prarthanÅyatvÃnna kÃnteti / [375|23-375|24] yadi cÃrhattvÃt parihaïisaæbhavo 'bhavi«yat kimarthaæ bhagavÃnÃdhicetasikebhya eva d­«ÂadharmasukhavihÃrebhya÷ parihÃïimavak«yat / [375|24-375|25] ato gamyate sarvasyaivÃrhato vimuktirakopyÃd­«ÂadhrmasukhavihÃretyustu / [375|25-375|26] kaÓcit lÃbhasatkÃravyÃk«epadÅ«Ãt parihÅyate vaÓitvabrhaÓÃdyo m­dvindriya÷ / [375|27] kaÓcinna parihÅyate yastÅk«ïendriya÷ / tatra ya÷ parihÅyate sa parihÃïadharmà / [375|27-375|28] yo na parihÅyate so 'parihÃïadharmà / [375|28] evaæ cetanÃdharmÃdayo 'pi yojyÃ÷ / [375|28-376|01] aparihÃïadharmasthitÃkampyÃkopyadharmaïÃæ ko viÓe«a÷ / [376|01] aparihÃïadharmà 'nuttÃpanÃgata÷ / [376|02] akopyadharmà tÆttÃpanÃgata÷ / [376|02-376|03] tau hi yaæ yameva samÃpattiviÓe«amutpÃdayatastasmÃnna parihÅyete / [376|03-376|04] sthitÃkampyastu yasminneva guïe sthitastasmÃtkevalaæ na parihÅyate na tvanyamutpÃdayati / [376|04] utpÃdayati và tasmÃttu kampata ityeva viÓe«o lak«yate / [376|05-376|07] Ãyu«mÃnbhautika÷ Óaik«ÅbhÆta÷ sÃmayikyà vimukteratyÃsvÃdanÃnm­dvindriyatvÃccabhÅk«ïaæ parihÅyamÃïo nirviïna÷ ÓastramÃdhÃrayan kÃyajÅvitanirapek«atvÃnmaraïakÃla evÃrhattvaprÃpta÷ parinirv­ttaÓca / [376|07] tasmÃtso 'pi nÃrhattvÃt parihÅïa÷ / [376|07-376|08] daÓottare coktam / [376|08] "eko dharma utpÃdayitavya÷ sÃmayikÅ kÃntà cetovimukti÷ / [376|08-376|09] eko dharma÷ sÃk«Ãtkartavya÷ akopyà cetovimuktiri"ti / [376|09-376|10] yadi cÃrhattvaæ sÃmayikÅ kÃntà cetovimuktirabhavi«yat kimarthaæ tatraiva daÓake 'rhattvasya dvigrahaïamakari«yÃt / [376|10-376|11] na ca kvacidarhattvamutpÃdayitavyamuktam / [376|11] kiæ tarhi / [376|11-376|12] sÃk«Ãtkartavyaæ m­dvindriyasaæg­hÅtaæ cÃrhattvamutpÃdayitavyamiti / [376|12] kimanena j¤Ãpitaæ bhavati / [376|12-376|13] yadi tÃvadutpÃdayituæ Óakyamityadapi Óakyam / [376|13] athotpÃdanamarhatÅti / [376|13-376|14] anyatsutarÃmarhati / [376|14] tasmÃnna sÃmayikÅ vimuktirarhattvam / [376|14-376|15] kathaæ tarhi samayavimukto 'rhannucyate / [376|15] yasya m­dvindriyatvÃtsamayÃpek«a÷ samÃdhisamukhÅbhÃva÷ / [376|15-376|16] viparyayÃdasamayavimukta÷ / [376|16] abhidharme 'pi coktaæ "tribhi÷ sthÃne÷ kÃmarÃgÃnuÓayasyotpÃdo bhavati / [376|17-376|18] kÃmarÃgÃnuÓayio 'prahÅïo bhavatyaparij¤Ãta÷ kÃmarÃgaparyavasthÃnÅyÃÓca dharmà ÃbhÃsagatà bhavanti tatra cÃyoniÓo manaskÃra" iti / [376|18] paripÆrïotpattirevamiti cet / [376|19] kasya và paripÆrïakÃraïasyotpatti÷ / evaæ tÃvadÃgamÃt / kathaæ yuktita÷ / [376|19-376|21] yadi tÃvadarhatastadrÆpa÷ pratipak«a utpanno yena kleÓà atyantamanutpattidharmatÃmÃpannÃ÷ kathaæ puna÷ parihÅyate / [376|21] atha notpanna÷ / kathaæ k«ÅïÃsravo bhavati / [376|21-376|22] atyantamanayoddhratÃyÃæ tadbÅjadharmatÃyÃmak«ÅïÃsravo và puna÷ kathamarhanbhavatÅtyevaæ yukti÷ / [376|22-376|23] aÇgÃrakar«Æpomaæ sÆtraæ tarhi parihÃryam / [376|23-376|25] yatredamuktaæ "tasya khalu Órutavata ÃryaÓrÃvakasyaivaæ carata evaæ viharata÷ kadÃcitkarhicit sm­tisaæpramo«Ãdutpadyante pÃpakà akuÓalà vitarkÃ" iti / [376|25] sa hi tatrÃrhanneva j¤Ãpita÷ / [376|25-377|01] "dÅrgharÃtra vivekanimnaæ cittaæ bhavati yÃvannirvÃïaprÃgbhÃrami"ti vacanÃt / [377|01-377|02] arhato hyetadbalamanyatroktam / [377|02-377|03] "sarvairÃsravasthÃnÅyairdharmai÷ ÓÅtÅbhÆtaæ vÃntÅbhÆtami"ti cÃbhidhÃnÃt astyetadevam / [377|03-377|04] yÃvattu cÃro na supratibaddhastÃvadevaæ carato 'pi Óaik«asyÃsti saæbhava÷ kleÓotpattÃviti Óaik«ÃvasthÃmadhik­tyaivaæ vacanÃdado«a÷ / [377|05] pratij¤Ãyate hi laukikamÃrgapratilabdhÃtphaladvayÃtparihÃïi÷ / [377|05-377|06] arhattvÃdapi tu parihÃïiæ varïayanti vaibhëikÃ÷ / [377|07] kiæ punarime 'rhanta eva «a¬gotrà bhavanti athÃnye 'pi «a¬gotrà bhavanti / [377|08] #<Óaik«ÃnÃryÃÓca «a¬gotrÃ÷ ># [377|09] Óaik«ap­thagjanà apyevaæ «a¬gotrÃ÷ / tatpÆrvakÃïyeva hyarhatÃæ gotrÃïi / api tu [377|10] ## [377|11] darÓanamÃrgÃdanyatrendriyasaæcÃro bhavati / prayogÃsaæbhavÃnna darÓanamÃrge / [377|11-377|12] kaÓcit p­thagjanÃvasthÃyÃmindriyÃïi saæcarati / [377|12] kaÓcicchaddhÃdhimuktÃvasthÃyÃm / [377|13-377|16] yadidaæ sÆtra uktaæ "ye tvanena catvÃra Ãdhicaitasikà d­«ÂadharmasukhavihÃrà adhigatÃstato 'hamasyÃnyatamÃnyatamasmÃt parihÃïiæ vadÃmi yà tvanenaikÃkinà yÃvadakopyà cetovimukti÷ kÃyena sÃk«Ãtk­tà tato 'haæ na kenacit paryÃyeïa parihÃïiæ vadÃmÅ"ti / [377|16-377|17] kathamakopyadharmaïo d­«ÂdharmasukhavihÃrebhya÷ parihÃïi÷ / [377|18] ## [377|19] prÃptaparihÃïiryadi pratilabdhÃt guïÃt parihÅyate / [377|19-377|20] aprÃptaparihÃïiryadi prÃpyaæ guïaæ na prÃpnoti / [377|20] upabhogaparihÃïiryadi prÃptaguïaæ na saæmukhÅkaroti / [377|20-377|21] ÃsÃæ puna÷ parihÃïÅnÃm [377|22] ## [378|01] buddhasyopabhogaparihÃïireva nÃnyà / akopyadharmaïa÷ sà cÃprÃptaparihÃïiÓca / [378|02] pudgalaviÓe«adharmÃprÃpaïÃt / anyasyÃrhata÷ prÃptaparihÃïirapyasti / [378|02-378|03] ata upabhogaparihÃïivacanÃdakopyadharmaïa÷ sÆtravirodha÷ / [378|03] sarvasyÃnÃsravà vimuktirakopyà / [378|04] akopyadharmavyavasthÃnaæ tu yathà tathoktam / ata etadcodyamityaparihÃïivÃdÅ / [378|05] atha yoi 'rhatphalÃtparihÅyate kimasau punarjÃyate / nÃstyetat / yasmÃt [378|06] ## [378|07] naiva hi kaÓcitphalÃt parihÅïa÷ kÃlaæ karoti / [378|07-378|09] "dhandhà bhik«ava ÃryaÓrÃvakasya sm­tisaæpramo«Ã atha ca puna÷ k«ipramevÃntaæ parik«ayaæ sapadi saægacchanÅti sÆtre vacanÃt / [378|09] anyathà hyanÃÓvÃsikaæ brahmacaryaæ syÃt / [378|09-378|10] yataÓca phalÃt parihÅyate tatphalasthena yadakÃryaæ [378|11] ## [378|12] parihÅïo 'pi saæstatphalaviruddhÃæ kriyÃæ na karoti / ÓÆrapraskhalanÃpatanavat / [378|13] athendriyÃïi saæcaratÃæ katyÃnantaryavimuktimÃrgà bhavanti / [378|14] ## [378|15-378|16] akopyagotre pratividhyamÃne pritivedhabhÃvanÃbhavyasya navÃnantaryamÃrgà vimuktimÃrgÃÓca bhavanti / [378|16] yathÃrhattvaæ prÃpnuvata÷ / kiæ kÃraïam / [378|17] ## [378|18] tasya m­dvindriyagotraæ bhavatÅti nÃlpena vyÃvarttayituæ Óakyate / [378|18-378|19] Óaik«ÃÓaik«a mÃrgabhyÃæ d­¬hÅk­tatvÃt / [378|20] ## [379|01-379|02] d­«ÂiprÃptÃyÃæ pratividhyamÃnÃyÃmeka evÃnantaryamÃrgo bhavatyeko vimuktimÃrga÷ / [379|02] prayogamÃrgastu sarvatraika eva / te puna÷ sarva evÃnantaryavimuktimÃrgÃ÷ [379|03] ## [379|04] na hi sÃsraveïa mÃrgeïÃryÃïÃmindriyasaæcÃra÷ / kva punarindriyÃïi vardhante / [379|05] ## [379|06] manu«ye«vevendriyasaæcÃro nÃnyatra / parihÃïyasaæbhavÃt / [379|07] ka÷ puna÷ katamÃæ bhÆmi niÓrityendriyÃïi saæcarati / [379|08] ## [379|09] anÃgamyasyÃnantaraæ catvÃri dhyÃnÃni trÅïi cÃrupyÃïi / [379|10] #<Óaik«astu «a ># [379|11] Ãrupyavarjya÷ / kiæ kÃraïam / [379|12] ## [379|13] ## [379|14-379|15] indriyÃïi hi saæcaran phalaæ phalaviÓi«Âaæ ca m­dvindriyamÃrgaæ tyaktvà tÅk«ïendriyagotrakaæ phalamÃrgameva pratilabhate / [379|15-379|16] na cÃnÃgÃmiphalamÃrupyabhÆmisaæg­hÅtamastÅtyetat kÃraïam / [379|17] ta ete «a¬evÃrhanto nava bhavanti / indriyabhedÃt / kathaæ k­tvà / [379|18] ## [380|01] katame sapta ÓrÃvakÃ÷ / parihÃïadharmÃdaya÷ pa¤ca / [380|01-380|02] akopyadharmà ca dvividha uttÃpanÃgata ÃditaÓca tadgotra÷ akopyabheda eva / [380|02] dvau buddhau pratyekabuddho buddhaÓca / [380|03] ityate m­dum­dvÃdinavaprakÃrendriyabhedÃnnava pudgalà bhavanti / [380|04] sarva eva tvÃryapudgalÃ÷ sapta bhavanti / [380|04-380|05] ÓraddhÃnusÃrÅ dharmÃnusÃrÅ ÓraddhÃdhimukto d­«ÂioprÃpta÷ kÃyasÃk«Å praj¤Ãvimukta ubhayatovimuktaÓca / [380|05] ete puna÷ [380|06] ## [380|07] ## [380|08] prayogata÷ ÓraddhÃdharmÃnusÃriïau / pÆrvameva parapratyayadharmÃnusÃrÃbhyÃmarthe«u prayogÃt / [380|09] indriyata ÓraddhÃdhimuktad­«ÂiprÃptau / [380|09-380|10] m­dutÅk«ïendriyatvÃt ÓraddhÃdhimok«apraj¤Ãdhikyata÷ / [380|10-380|11] samÃpattita÷ kÃyasÃk«Å nirodhasamÃpatti sÃk«ÃtkaraïÃt / [380|11] vimuktita÷ praj¤Ãvimukta÷ / samÃpattivimuktita÷ ubhayatobhÃgavimukta÷ / [380|12] nÃmata ete sapta pudgalÃ÷ / [380|13] #<«a tvete /># [380|14] dravyatastvete «a bhavanti / [380|15] ## [380|16] darÓanamÃrge hi dvau pudgalau ÓraddhÃdharmÃnusÃriïau / tÃveva bhÃvanÃmÃrge dvau bhavata÷ / [380|17] ÓraddhÃdhimuktad­«ÂiprÃptau / tau punaraÓaik«amÃrge dvau bhavata÷ / samayÃsamayavimuktÃviti / [380|18] tatrendriyatastraya÷ / ÓraddhÃnusÃriïa÷ gotrata÷ pa¤ca / mÃrgata÷ pa¤cadaÓa / [380|18-380|19] a«Âa k«Ãntisaptaj¤ÃnasthÃ÷ / [380|19] vairÃgyatastrisaptati÷ / sakalabandhana÷ / kÃmavairÃgyÃnnava / [380|20] evaæ yÃvadÃki¤canyÃyatanavairÃgyÃt / ÃÓrayato nava / tridvÅpa«Ã¬devanikÃyajÃ÷ / [380|21-380|22] indriyagotramÃrgavairÃgyÃÓrayata÷ paï¬itÃ÷ Óatasahasraæ saæpadyante sahasrÃïi ca saptacatvÃriæÓacchatÃni cëÂau pa¤caviÓatiÓca / [380|22] evamanye 'pi pudgalÃ÷ saæbhavata÷ saækhyeyÃ÷ / [381|01] koyimubhayatobhÃgavimukta ityucyate kaÓca praj¤Ãvimukta÷ / [381|02] ## [381|03] yo nirodhasamÃpattilÃbhÅ sa ubhayatobhÃgavimukta÷ / [381|03-381|04] praj¤ÃsamÃdhibalÃbhyÃæ kleÓavimok«ÃvaraïavimuktatvÃt / [381|04] itara÷ praj¤Ãvimukta÷ / [381|04-381|05] praj¤Ãbalena kevalaæ kleÓÃvaraïavimuktatvÃt / [381|06-381|07] yaduktaæ bhagavatà "kleÓÃn prahÃyeha hi yastu pa¤ca ahÃryadharmà paripÆrïa÷ Óaik«a" iti / [381|07] kiyatà paripÆrïa÷ Óaik«o bhavati / [381|08] ## [381|09] trividhà Óaik«asya parÅpÆri÷ / phalata÷ indriyata÷ samÃpattitaÓca / [381|09-381|10] phalata eva ÓraddhÃdhimuktasyÃkÃyasÃk«iïo 'nÃgÃmina÷ / [381|10-381|11] indriyata eva d­«ÂiprÃptasyÃvÅtarÃgasya / [381|11] phalendriyato d­«ÂiprÃptasya kÃyasÃk«iïo 'nÃgÃmina÷ / [381|11-381|12] phalasamÃpattita÷ ÓraddhÃdhimuktasya kÃyasÃk«iïa÷ / [381|12] phalendriyasamÃpattito d­«ÂiprÃptasya kÃyasÃk«iïa÷ / [381|13] samÃpattita eva samÃpattÅndriyaÓca paripÆrïatvaæ nÃsti vina phalena / [381|14] ## [381|15] indriyata÷ samÃpattiÓca / [381|15-381|16] phalena tvaparipÆrïasyÃÓaik«atvameva nÃstÅti nÃsya puna÷ phalena paripÆrïaparipÆrïatvaæ vyavasthÃpyate / [381|16-381|17] indriyat evÃsamayavimuktasya praj¤Ãvimuktasya / [381|17] samÃpattita eva samayavimuktasyobhayabhÃgavimuktasya / [381|17-381|18] indriyasamÃpattibhyÃmasamayavimuktasyobhayatobhÃgavimuktasya / [381|19-381|20] vahava ime mÃrgabhedà uktà laukikalokokttaradarÓanabhÃvanà 'Óaik«amÃrgÃ÷ prayogÃnantaryavimuktiviÓe«amÃrgà iti / [381|20] katividha e«a samÃsato mÃrga iti / [381|21] ## [381|22] ## [382|01] prayogamÃrgo yasmÃdanantarmÃnantaryamÃrgotpatti÷ / [382|01-382|02] ÃnantaryamÃrgo yenÃvaraïaæ prajahÃti / [382|02] vimuktimÃrgo yastatpraheyÃvaraïavinirmuktastat prathamata utpadyate / [382|03] viÓe«amÃrgo ya ebhyo 'nyo mÃrga÷ / kasmÃt mÃrga ityucyate / [382|03-382|04] e«a hi nirvÃïasya panthà etena tadgamanÃt / [382|04] nirvÃïaæ mÃrgayantyaneneti và / [382|04-382|05] vimuktiviÓe«amÃrga yo÷ kathaæ mÃrgatvam / [382|05-382|06] tajjÃtÅyÃdadhimÃtrataratvÃduttarottaraprÃpaïÃt nirÆpadhiÓe«apraveÓÃdvà / [382|07] mÃrga eva puna÷ pratipadityukto nirvÃïapratipÃdanÃt / catasra÷ pratipada÷ / [382|08] asti pratipaddu÷khà dhandhÃbhij¤Ã / asti du÷khà k«iprÃbhij¤Ã / [382|08-382|09] evaæ sukhà 'pi dvidhà / [382|09] tatra [382|10] ## [382|11-382|12] caturdhyÃne«u mÃrga÷ sukhà pratipadaÇgaparigraha ÓamathavipaÓyanà samatÃbhyÃmayiatnavÃhitvÃt / [382|13] ## [382|14-382|16] anyÃsvanÃgamyadhyÃnÃntarÃrupyabhÆmi«u mÃrgo du÷khà pratidaÇgÃparigrahÃcchamathavipaÓyanÃnyÆnatvÃcca yatnavÃhitvÃt ÓamathanyÆne hyanÃgamyadhyÃnÃntare vipaÓyanÃnyÆnà Ãrupyà iti / [382|16] sà punardvividhà 'pi pratipat [382|17] ## [382|18-382|19] m­dvindriyasya sukhà du÷khà và pratipaddhandhÃbhij¤Ã tÅk«ïendriyasya k«iprÃbhij¤Ã dhandhÃbhij¤Ã asyÃæ pratipadi / [382|19] seyaæ dhandhÃbhij¤Ã / [382|19-382|20] evaæ k«iprÃbhij¤Ã / [382|20] dhandhasya và pudgalasyeyamiti dhandhÃbhij¤Ã / [382|20-382|21] punarapye«a mÃrgo bodhipak«yÃkhyÃæ labhate / [382|21] saptatriæÓadvodhipak«Ã dharmÃ÷ / catvÃri sm­tyupasthÃnÃni / [382|22] catvÃri samyak prahÃïÃni / catvÃra ­ddhipÃdÃ÷ / pa¤cendriyÃïi / [382|22-382|23] pa¤ca balÃni / [382|23] sapta bodhyaÇgÃni / ÃryëÂÃÇgo mÃrga÷ iti / tatra [382|24] ## [383|01] k«ayaj¤ÃnamanutpÃdaj¤Ãnaæ ca / pudgalabhedena tisro bodhaya utpadyante / [383|01-383|02] ÓrÃvakabodhi÷ pratyekabodhiranuttarà samyaksaæbodhiriti / [383|02] aÓe«ÃvidyÃprahÃïÃt / [383|02-383|03] tÃbhyÃæ svarthasya yathÃbhÆta k­tÃpuna÷kartavyatÃvavodhÃcca / [383|04] ## [383|05] ## [383|06] bodheranulomatvÃdbodhipak«yÃ÷ saptatriæÓadutpadyante / [383|07] ## [383|08] daÓa dravyÃïi sarve bodhipak«yÃ÷ / katamÃni daÓa / [383|09] #<Óraddhà vÅryaæ sm­ti÷ praj¤Ã samÃdhi÷ prÅtyupek«aïe /># [383|10] ## [383|11] ityetÃni daÓa dravyÃïi / kathaæ k­tvà / [383|12] ## [383|13] ## [383|14-383|17] praj¤ÃvÅryasamÃdhisvabhÃdhà hi sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdÃ÷ ata indriyÃïi tÃvadvalÃni ca nÃmagrÃhikayà ÓraddhÃvÅryasm­tisamÃdhipraj¤ÃdravyÃïi ca sm­tyupasthÃnÃni dharmapravicayasaæbodhyaÇgaæ samyag­«ÂiÓca praj¤aiva / [383|17] samyakprahÃïÃni vÅryasaæbodhyaÇgaæ samyagvyÃyÃmaÓca vÅryameva / [383|17-383|18] ­ddhipÃdÃ÷ samÃdhisambodhyaÇgaæ samyak samÃdhiÓca samÃdhireva / [383|18-383|19] sm­tisaæbodhyaÇgaæ samyak sm­tiÓca sm­tireva / [383|19] kimavaÓi«yate / [383|19-383|20] prÅtiprasrabdhyupek«asaæbodhyaÇgÃni samyaksaækalpa÷ ÓÅlÃÇgani ca / [383|20-383|21] tÃnyetÃni pa¤ca dravyÃïi evamete bodhipak«yà daÓa dravyÃïi bhavanti / [383|21] vaibha«ikÃïà mekÃdaÓa / [383|21-384|01] kÃyavÃkkarmaïorasaæbhinnatvÃt ÓÅlÃÇgÃni dve dravye iti / [384|01-384|02] yattvetaduktaæ "praj¤ÃvÅryasamÃdhisvabhÃvÃ÷ sm­tyupasthÃnÃdaya" iti / [384|02] atra veditavyam / [384|03] ## [384|04] pradhÃnagrahaïenaivamuktam / [384|04-384|05] sarve tu prÃyogikà guïÃ÷÷ sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdÃ÷ / [384|05] kasmÃdvÅrya samyakpradhÃnamuktam / [384|05-384|06] tena samyakkÃyavÃÇmanÃæsi pradhÅyante / [384|06] samÃdhi÷ kasmÃd ­ddhipÃda ukta÷ / tatprati«ÂhatvÃtsarvaguïasaæpatte÷ / [384|07] ye tvÃhu÷ "samÃdhirevarddhi÷ pÃdÃÓchandÃdaya" iti / [384|07-384|08] te«Ãæ dravyatastrayodaÓa bodhipak«yÃ÷ prÃpnuvanti / [384|08] cchandacittayoirÃdhikyÃtsÆtraæ ca virudhyate / [384|08-384|09] "­ddhim ca vo bhik«avo darÓayi«yÃmi ­ddhipÃdÃæÓaca yÃvad­ddhi÷ katamà / [384|09-384|10] iha bhik«uranekavidham­ddhivi«ayaæ pratyanubhavati / [384|10] eko bhÆtvà bahudhà bhavatÅ"ti vistara÷ / [384|11] kasmÃdindriyÃïyeva valÃnyuktÃni / m­dvadhimÃtrabhedÃdavamardanÅyÃnavamardanÅyatvÃt / [384|12] indriyÃïÃæ kiÇk­to 'nukrama÷ / ÓraddadhÃno hi phalÃrthaæ vÅryamÃrabhate / [384|12-384|13] ÃrabdhavÅryasya sm­tirÆpati«Âhate / [384|13] upasthitasm­teravik«epÃccittaæ samÃdhÅyate / [384|13-384|14] samÃhitacitto yathÃbhÆtaæ prajÃnÃtÅti / [384|15] kasyÃmavasthÃyÃæ katame te bodhipak«yÃ÷ prabhÃvyante / [384|16-384|17] #<ÃdikarmikanirvedhabhÃgÅye«u prabhÃvitÃ÷ / bhÃvane darÓane caiva sapta vargà yathÃkramam // VAkK_6.70 //># [384|18] ÃdikarmikÃvasthÃyÃæ kÃyÃdyupalak«aïÃrthaæ sm­tyupasthÃnÃni / [384|18-384|19] viÓe«Ãdhigamena vÅryasaæbadhaænÃdÆ«magate«u samyakpradhÃnÃni / [384|19-384|20] aparihÃïÅyakuÓalamÆlapraveÓatvÃt mÆrdha«v­ddhipÃdÃ÷ / [384|20] apuna÷parihÃïita ÃdhipatyaprÃptatvÃt k«Ãnti«vindriyÃïi / [384|21] kleÓÃnavamardanÅyatvÃdgradharme«u balÃni laukikÃnyadharmÃnavamardanÅyatvÃdvà / [384|21-384|22] bodhyÃsannatvÃt bhÃvanÃmÃrge bodhyaÇgÃni / [384|22] gamanaprabhÃvitvÃddarÓanamÃrge mÃrgÃÇgÃnÅ / [384|23] tasyÃÓugÃmitvÃt / saækhyÃnupÆrvÅvidhÃnÃrthaæ tu pÆrva saptoktÃni paÓcÃda«Âau / [384|23-384|25] tatra dharmapravicayasaæbodhyaÇgaæ bodhirvodhyaÇgaæ ca samyagd­«ÂirmÃrgo mÃrgÃÇgaæ ceti vaibhëikÃ÷ / [384|25-384|26] apare punarabhittvaiva kramaæ bodhipak«yÃïÃmÃnupÆrvÅ varïayanti / [384|26-385|02] "Ãdita eva tÃvadvahuvidhavi«apavyÃsekavisÃriïÅnÃæ buddhÅnÃæ nigrahÃrya sm­tyupasthÃnÃni cetasa upanibaddhÃni bhavanti yÃvadeva gardhÃÓritÃnÃæ smarasaækalpÃnÃæ prativinodanÃye"ti sÆtre vacanÃt / [385|02-385|03] tadvalena vÅryasaævardhanÃccaturvidhakÃryasaæpÃdanÃya samyakcittaæ pradadhÃtÅti samyakpradhÃnÃni / [385|03-385|04] tata÷ samÃdhiviÓodhanÃd­ddhipÃdÃ÷ / [385|04] samÃdhisaæniÓrayeïa lokottaradharmÃdhipatibhÆtÃni ÓraddhÃdÅnÅndriyÃïi / [385|05] tÃnyeva ca nirjitavipak«asamudÃcÃrÃïi balÃni / darÓanamÃrge bodhyaÇgÃni / [385|06] prahamato dharmatattvÃvalokÃt ubhayormÃrgÃÇgÃni / [385|06-385|07] tathà hyuktam "ÃryëÂÃÇge khalu mÃrge bhÃvanÃparipÆri gacchati / [385|07-385|08] catvÃri sm­tyupasthÃnÃni bhÃvanÃparipÆriæ gacchanti yÃvat sapta bodhyaÇgÃnÅ"ti / [385|08-385|10] punaÓcoktaæ "yathÃbhÆtavacanÃrocanamiti bhik«avaÓcaturïÃmÃryasatyÃnÃmetadadhivacanaæ yathÃgatena mÃrgeïa prakramaïamiti bhik«o ÃryëÂÃÇgasya mÃrgasyaitadadhivacanami"ti / [385|10-385|11] tasmÃdubhayorÃryëÂÃÇgo mÃrga e«Âavya÷ / [385|11] siddho 'nukrama÷ / [385|12] idaæ tu vaktavyam / [385|12-385|13] kati bodhipak«Ã dharmÃ÷ sÃsravà iti katyanÃsravà iti / [385|14] ## [385|15] bhÃvanÃdarÓanamÃrga yostadvacyavasthÃpanÃt / [385|15-385|16] laukikà api hi samyagd­«ÂacyÃdaya÷ santi / [385|16] te tu nÃryamÃrgaÓabdaæ labhante / [385|17] ## [385|18] anye bodhipak«Ã÷ sÃsravÃ÷ / kasyÃæ bhÆmau kati bodhipak«Ã÷ / [385|19] ## [385|20] sarve saptatriæÓatprathame dhyÃne / [385|21] ## [385|22] kasmÃdanÃgamye prÅtyabhÃva÷ / [385|22-385|23] sÃmantakÃnÃæ balavÃhanÅyatvÃdadharabhÆmisÃÓaÇkatvÃcca / [386|01] ## [386|02] dvitÅye dhyÃne samyaksaækalpavarjyÃ÷ «aÂtriæÓadeva / tatra vitarkÃbhÃvÃt / [386|03] ## [386|04] t­tÅyacaturthayordhyÃnayo÷ prÅtisaækalpÃbhyÃæ varjitÃ÷ pa¤catriæÓat / [386|05] ## [386|06] tÃbhyÃmeva dvÃbhyÃæ varjitÃ÷ pa¤catriæÓadeva / [386|07] #<ÓÅlÃÇgaistÃbhyÃæ ca tri«varupi«u // VAkK_6.72 //># [386|08] varjità iti vartate / [386|08-386|09] Ãrupyesu samyagvÃkkarmÃntÃjÅvai÷ prÅtisaækalpÃbhyÃæ ca varjità dvÃtriæÓat / [386|10] ## [386|11] dvÃrviÓatirbodhipak«yÃstayoranÃsravamÃrgÃbhÃvÃt / [386|12] bodhipak«e«u vartamÃnasya kasyÃmavasthÃyÃmavetyaprasÃdalÃbho veditavya÷ / [386|13] ## [386|14] ## [386|15-386|16] du÷khasamudayanirodhasatyÃnyabhisamayan dharme cÃvetyaprasÃdamÃryakÃntÃni ca ÓÅlÃni pratilabhate / [386|16-386|17] mÃrgasatyamabhisamayan buddhe tasya ca ÓrÃvakasaæghe 'vetyaprasÃdaæ pratilabhete / [386|17-386|18] yo hi tayo÷ prasÃda÷ so 'Óaik«ye«u buddhakarake«u dharme«u Óaik«ÃyÃÓaik«e«u ca saæghakarake«u prasÃda÷ / [386|18] api ÓabdÃcchÅladharmÃvetyaprasÃdau ca pratilabhate / [386|19] ko 'yamiha dharmo 'bhipreta÷ / [387|01] ## [387|02] ## [387|03] ataÓcatvaryapi satyÃnyabhisamayato dharmÃvetyaprasÃdalÃbha÷ / [387|03-387|04] ta ete ÓraddhÃdhi«ÂhÃnabhedÃnnÃmataÓcatvÃro 'vetyaprasÃdà ucyante / [387|05] ## [387|06-387|07] buddhadharmasaæghÃvetyaprasÃdÃ÷ ÓraddhÃsvabhÃvÃ÷ ÃryakÃntÃni ca ÓÅlÃni ÓÅlamiti dve dravye bhavata÷ / [387|07] kiæ punarete sÃsravÃnÃsravà ekÃntenÃvetyaprasÃdÃ÷ / [387|08] ## [387|09] avetyaprasÃdà iti ko 'rtha÷ / yathÃbhÆtasatyÃnyavabudhya saæpratyayo 'vetyaprasÃda÷ / [387|10] yathà ca vyutthita÷ saæmukhÅkaroti tathai«ÃmÃnupÆrvÅm / [387|10-387|11] kathaæ vyutthita÷ saæmukhÅ karoti / [387|11-387|12] samyaksaæbuddho vata bhagavÃn svÃkhyÃto 'sya dharmavinaya÷ supratipanno 'sya ÓrÃvakasaægha iti vaidyabhai«ajyopasthÃpakabhÆtatvÃt / [387|12-387|13] cittaprasÃdak­taÓca ÓÅlaprasÃda ityucyate caturtha ukta÷ / [387|13] evaæ prasannasyai«Ã pratipattiriti / [387|14] ÃrogyabhÆtatvÃdvà deÓika mÃrga sÃrthikayÃnavadvà / [387|14-387|15] sÆtra ukta"ma«ÂÃbhiraÇgai samanvÃgata÷ Óaik«o darÓabhiraÇgai÷ samanvÃgato 'Óaik«a" iti / [387|15-387|16] kasmÃcchaik«asya samyak vimukti÷ samyagj¤Ãnaæ ca noktam / [387|17] ## [387|18] baddho hi Óaik«a÷ kleÓabandhanairadyÃpÅti / [387|18-387|19] kathaæ baddhasyaiva sato vimuktirvyavasthÃpyeta / [387|19] na hi bandhanaikadeÓÃnmukto mukta ityucyate / [387|19-387|20] binà ca vimuktacyà kathaæ vimuktij¤Ãnam vyavasthÃpyate / [387|20-387|21] aÓaik«astu sarvakleÓabandhanÃtyantanirmok«ÃdvimuktitatpratyÃtmaj¤ÃnÃbhyÃæ prabhÃvita iti tasyaiva tadvacanaæ nyÃyyam / [388|01] keyaæ vimuktirnÃma / [388|02] ## [388|03] saæsk­tà cÃsaæsk­tà ca / tatra / [388|04] asaæsk­tà kleÓahÃnamadhimuktastu saæsk­tà / [388|05] kleÓaprahÃïamasaæsk­tà vimukti÷ / aÓaik«Ãdhimok«a÷ saæsk­tà vimukti÷ / [388|06] ## [388|07] saivÃsaæsk­tà vimuktiraÓaik«ÃÇgayuktà / aÇgÃnÃæ saæsk­tatvÃt / [388|08] ## [388|09] saiva saæsk­tà vimuktirdve vimuktÅ sÆtra ukte / [388|09-388|10] ceto vimukti÷ praj¤ÃvimuktiÓca / [388|10] vimuktiskndho 'pi sa eva dra«ÂÂavya÷ / [388|10-388|11] yattarhi sÆtra uktaæ "katamacca vyÃgrÃbodhyÃyanà vimuktipariÓuddhipradhÃnam / [388|11-388|13] iha bhik«avo rÃgÃccittaæ viraktaæ bhavati vimuktaæ dve«ÃnmohÃccittaæ viraktaæ bhavati vimuktamityaparipÆrïasya và vimuktiskandhasya paripÆraye paripÆrïasya cÃnugrahÃya cchandovÅryami"ti vistara÷ / [388|14] tasmÃnÃdhimok«a eva vimukti÷ / kiæ tarhi / [388|14-388|15] tattvaj¤ÃnÃpanÅte«u rÃgÃdi«u cetaso vaimalyaæ vimuktirityapare / [388|15] uktà vimukti÷ / [388|16] samyagj¤Ãnaæ tu samyagd­«Âi÷ / vyatiriktaæ katamat / [388|17] ## [388|18] yaiva hi pÆrvaæ bodhiruktà saiveha samyagj¤Ãnaæ veditavyam / [388|18-388|19] yaduta k«ayaj¤ÃnamanutpÃdaj¤Ãnaæ ca / [388|20] katamat punaÓcittaæ vimucyate kimatÅtamanÃgataæ pratyutpannam / [388|21-438|821] ## [389|01] "anÃgataæ cittamutpadyamÃnaæ visucyate aÓaik«amÃvaraïebhya" iti ÓÃstrapÃÂha÷ / [389|02] kiæ punastasyÃvaraïam / kleÓaprÃptistadutpattivivandhatvÃt / [389|02-389|03] vajropame hi samÃdho sa ca prahÅyate / [389|03] taccotpadyamÃnamaÓaik«aæ cittaæ vimucyate / sà ca prahÅïà bhavati / [389|04] tacÃÓaik«aæ cittamutpannaæ vimuktaæ ca / yattarhi notpadyamÃnaæ laukikaæ ca / [389|04-389|05] tadapi vimucyate / [389|05] yattu niyatamutpattau tadevoktam / [389|05-389|06] laukikaæ kuto vimucyate / [389|06] tata evotpattyÃvaraïÃt / [389|06-389|07] nanu cÃmuktasyÃpi Óaik«asya laukikamutpadyate na tattÃd­Óam / [389|07] kÅd­Óaæ tat / kleÓaprÃptisahitam / [389|07-389|08] kimavastho mÃrgastadutpattyÃvaraïaæ prajahÃti / [389|09] ## [389|10] vartamÃna ityartha÷ / [389|11-389|12] yà cÃsaæsk­tà vimuktiruktà ye ca trayodhÃtava ucyante prahÃïadhÃturviærÃgadhÃtunirodhadhÃturiti / [389|12] ka e«Ãæ viÓe«a÷ / [389|13] asaæsk­taiva dhÃtvÃkhyà [389|14] saivÃsaæsk­tà vimuktistrayo dhÃtava÷ / tatra puna÷ [389|15] ## [389|16] rÃgasya prahÃïaæ virÃgadhÃtu÷ / [389|17] ## [389|18] saæk«aya iti vartate / rÃgÃdanye«Ãæ kleÓÃnÃæ prahÃïaæ prahÃïadhÃtu÷ / [389|19] ## [389|20] saæk«aya ityevÃnuvartate / kleÓanirmuktasya vastuna÷ prahÃïaæ nirodhadhÃtu÷ / [389|21] yena vastu nirvidyate virajyate 'pi tena vastunà / catu«koÂikam / kathaæ k­tvà / [390|01] ## [390|02] du÷khe samudayak«Ãntij¤Ãnaireva nirvidyate nÃnyai÷ / [390|03] ## [390|04] ## [390|05] sarvairapi du÷khasamudayanirodhamÃrga k«Ãntij¤Ãnairvirajyate / [390|05-390|06] yai÷ kleÓÃn prajahÃti / [390|07] ## [390|08] evaæ catu«kotikaæ sidhyati / nirvidyata eva du÷khasamudayak«Ãntij¤Ãnai÷ / [390|09] kleÓÃn prajahat nirvedavastvÃlambanatvÃt / [390|09-390|10] virajyata eva nirodhamÃrgak«Ãntij¤Ãnai÷ kleÓÃn prajahat / [390|10] prÃmodyavastvÃlambanatvÃt / [390|10-390|11] ubhayaæ pÆrvai÷ kleÓÃn prajahat / [390|11] nobhayamuttarai÷ kleÓÃnaprajahaditi / [390|11-390|12] tatra vÅtarÃga÷ satyÃni paÓyandharmaj¤Ãnak«Ãntibhi÷ kleÓÃnna prajahÃti / [390|12-390|13] j¤Ãnaistu prayogavimuktiviÓe«amÃrgasaæg­hÅtairna prajahÃtÅti / ===================================================================== [390|14-390|15] abhidharmakoÓabhëye mÃrgapudgalanirdeÓo nÃma «a«Âhaæ koÓasthÃnaæ samÃptamiti [390|16] //ÓrÅ lÃmÃvÃkasya yadatra puïyam // saptamaæ koÓasthÃnam ===================================================================== namo buddhÃya ===================================================================== [391|02] k«ÃntayaÓcocyante j¤ÃnÃni ca samyagd­«Âi÷ samyagj¤Ãnaæ ca / [391|03] kiæ puna÷ k«Ãntayo na j¤Ãnaæ samyagj¤Ãnaæ ca na d­«Âi÷ / [391|04] ## [391|05] tatpraheyasya vicikitsà 'nuÓayasyÃgrahÅïatvÃt / [391|05-391|06] d­«Âayastu tà santiraïÃtmakattvÃt yathà ca k«Ãntayo d­«Âirna j¤Ãnamevaæ puna÷ [391|07] ## [391|08] k«ayÃnamanutpÃdaj¤Ãnaæ ca na d­«ÂirasantÅraïÃparimÃrgaïÃÓayatvÃt / [391|09] ## [391|10] k«Ãntik«ayÃnutpÃdaj¤Ãnebhyo 'nyà 'nÃsravà praj¤Ã d­«Âi÷ j¤Ãnaæ ca / [391|11] ## [391|12] laukikÅ praj¤Ã sarvaiva j¤Ãnam / [391|13] ## [391|14] pa¤ca d­«Âayo laukikÅ ca samyagd­«Âi÷ / [391|14-391|15] e«Ã «a¬vidhà laukikÅ praj¤Ãd­«Âi÷ anyà na d­«Âi÷ / [391|15] j¤Ãnaæ tve«Ã cÃnyà ca / kiyatà sarvaj¤Ãnasaægraha÷ / daÓabhirj¤Ãnai÷ / [591|16]39116] samÃsena tu [391|17] ## [391|18] tayo÷ puna÷ [391|19] #<Ãdyaæ saæv­tij¤Ãpakam /># [392|01] yatsÃsravaæ tatsaæv­tij¤Ãnam / prÃyeïa ghaÂapaÂastrÅpuru«Ãdisaæv­tigrahÃt / [392|01-392|02] aj¤Ãnasaæv­tatvÃt ityapare / [392|03] ## [392|04] anÃsrvaæ j¤Ãnaæ dvidhà bhidyate / dharmaj¤Ãnamanvayaj¤Ãnaæ ca / [392|04-392|05] evagete dve j¤Ãne trÅïi bhavanti / [392|05] saæv­tij¤Ãnaæ dharmaj¤Ãnaæ ca / tatra [392|06] ## [392|07] saæv­tij¤Ãnasya sarvadharmÃ÷ sa«k­tÃsaæsk­tà Ãlambanaæ saæbhavata÷ / [392|08] ## [392|09] ## [392|10] dharmaj¤Ãnasya kÃmÃvacaraæ dukhaæ tatsamudayanirodhapratipak«ÃÓcÃlambanam / [392|11] ## [392|12] anvayaj¤Ãnasya rÆpÃrupyÃvacaraæ du÷khaæ tatsamudayanirodhapratipak«ÃÓcÃlambanam / [392|13] ## [392|14] te eva dharmaj¤ÃnÃnvayaj¤Ãne satyabhedena punaÓcatvÃri j¤ÃnÃni bhavanti / [392|14-392|15] du÷khasamudayanirodhamÃrgaj¤ÃnÃni / [392|15] tadÃlambanatvÃt / [392|16] ## [392|17] ## [392|18-392|19] ete eva dharmaj¤ÃnÃnvayaj¤Ãne caturvidhe ad­«ÂisvabhÃve k«ayaj¤ÃnamanutpÃdaj¤Ãnaæ cocyate / [392|20] ## [393|01] ## [393|02-393|03] prathamotpanne tu k«ayaj¤ÃnÃnutpÃdaj¤Ãne du÷khasamudayÃnvayaj¤Ãne du÷khasamudayÃkÃrairbhÃvÃgrikaskandhÃlambanatvÃt / [393|03] kim khalu vajropamo 'pi tÃbhyÃmekÃlamvano 'sti / [393|04] yadi du÷khasamudayÃlamvano bhavati / atha nirodhamÃrgÃlambano naikÃlambana÷ / [393|05] ## [393|06] vettÅti vit j¤Ãnam / paracittaj¤Ãnaæ caturbhyo j¤Ãnebhyo dra«Âavyam / [393|06-393|07] dharmÃnvayaj¤ÃnamÃrga÷ saæv­tij¤Ãnebhya÷ / [393|07] tasya punarayaæ niyama÷ [393|08] ## [393|09] bhÆmyatikrÃntaæ na jÃnÃtÅti / [393|09-393|10] adharadhyÃnabhÆmikenottaradhyÃnabhÆmikamindriyÃtikrÃntaæ na jÃnÃti / [393|10-393|11] ÓraddhÃdhimuktasamayamuktamÃrgeïa d­«ÂiprÃptÃsamayavimuktÃrga pudgalotkrÃntaæ na jÃnÃti / [393|11-393|12] anÃgÃmyaha¤cchÃvaka pratyekabuddhabuddhamÃrggaïÃmadhareïottaraæ na«ÂÃjÃtaæ na jÃnÃti / [393|12-393|13] atÅtÃnÃgataæ vartamÃnapara cittacaittavi«ayatvÃt / [393|13] kiæ ca bhÆya÷ [393|14] ta dharmÃnvayadhÅpak«yamanyo 'nyaæ [393|15] dharmaj¤Ãnapak«yaæ paracittaj¤Ãnamanvayaj¤Ãnapak«yaæ cittaæ na jÃnÃti / [393|15-393|16] anvayaj¤Ãnapak«yaæ ca dharmaj¤Ãnapak«yaæ na jÃnÃti / [393|16] kÃmadhÃturdhvadhÃtupratik«ÃlambanatvÃttayo÷ / [393|16-393|17] darÓanamÃrge paracittaj¤Ãnaæ nÃsti / [393|17] tadÃlambanaæ tvasti / [393|17-393|18] tatra paracittaj¤Ãnena darj¤anamÃrga j¤ÃtukÃma÷ prayogaæ k­tvà prathamau [393|19-393|20] ## [393|21] ÓrÃvako darÓanamÃrgÃt paracittaj¤Ãnena dvau k«aïau jÃnÃti / [393|21-393|22] du÷khe dharmaj¤Ãnak«Ãntiæ dharmaj¤Ãnaæ ca / [393|22] anvayaj¤Ãnapak«ÃlambanasyÃnyaprayogasÃdhyatvÃt / [393|22-394|01] yÃvacca sa tatra prayogamÃra mate tÃvadayaæ «o¬aÓacittamanuprÃpto bhavatÅtyantarà na jÃnÃti / [394|01-394|02] pratyekabuddhastrÅn k«aïÃn / [394|02] prathamau ca dvÃva«Âamaæ ca samudayÃnvayaj¤Ãnaæ m­duprayogatvÃt / [394|03] prathamadvitÅyapa¤cadaÓÃnityapare / [394|03-394|04] buddhastu sarvÃneva darÓanamÃrgak«aïÃnaprayogeïa jÃnÃti / [394|05] atha k«ayaj¤ÃnÃnutpÃdaj¤Ãnayo÷ ko viÓe«a÷ / [394|06-394|07] ## [394|08] k«ayaj¤Ãnaæ katamat / du÷khaæ me parij¤Ãtamiti jÃnÃti / [394|08-394|09] samudaya÷ prahÅïo nirodha÷ sÃk«Ãtak­to mÃrgo bhÃvita iti jÃnÃti / [394|09-394|10] tadupÃdÃya yat j¤Ãnaæ darÓanaæ vidyà buddhirbodhi÷ praj¤Ã Ãloko 'bhisamayamidamucyate k«ayaj¤Ãnam / [394|10-394|11] anutpÃdaj¤Ãnaæ katamat / [394|11-394|12] du÷khaæ me parij¤Ãtaæ na pouna÷ parij¤eyamiti jÃnÃti yÃvat mÃrgo bhÃvito na punarbhÃvayitavya iti / [394|12] tadupÃdÃye"ti vistareïoktaæ ÓÃstre / [394|12-394|13] kathamanÃsraveïa j¤Ãnenaivaæ jÃnÃti / [394|13] tatp­«Âhalabdhena vyutthita evaæ jÃnÃti / [394|13-394|14] atastadviÓe«eïa tayorviÓe«a÷ / [394|14] ÓÃstre j¤Ãpiota iti kÃÓmÅrÃ÷ / [394|14-394|15] anÃsraveïÃpyevaæ jÃnÃtÅtyapare darÓanavacanaæ tu bhëyÃk«epÃt / [394|15] jpratyak«av­ttitvÃdvà / [394|15-394|16] ata evoktaæ "yÃvat j¤Ãnaæ darÓanamapi tadi"ti / [394|16-394|18] ityetÃni daÓa j¤ÃnÃni bhavanti yaduta dharmaj¤Ãnamanvayaj¤Ãnaæ saæv­tij¤Ãnaæ du÷khaj¤Ãnaæ samudaya¤ïyÃnaæ nirodhaj¤Ãnaæ mÃrgaj¤Ãnaæ paracittaj¤Ãnaæ k«ayaj¤ÃnamanutpÃdaj¤Ãnaæ ca / [394|18-394|19] tatra saæv­tij¤Ãnamekaæ j¤Ãnamekasya ca bhÃga÷ / [394|19] dharmaj¤Ãnamekaæ j¤Ãnaæ saptÃnÃæ ca bhÃga÷ / [394|19-394|20] du÷khasamudayanirodhamÃrga k«ayÃnutpÃdaparacittaj¤ÃnÃnÃm / [394|20] evamanvayaj¤Ãnam / [394|20-394|21] du÷khaj¤Ãnamekaæ j¤Ãnaæ caturïà ca bhÃga÷ / [394|21] dharmÃnvayak«ayÃnutpÃdaj¤ÃnÃnÃm / evaæ samudayanirodhaj¤Ãne caturïÃæ bhÃga÷ / [394|22] mÃrgaj¤Ãnamekaæ j¤Ãnaæ pa¤cÃnÃæ ca bhÃga÷ / caturïÃmanantaroktÃnÃæ paracittasya ca / [394|23] paracittaj¤anamekaæ j¤Ãnaæ caturïÃæ ca bhÃga÷ / dharmÃnvayamÃrga saæv­tij¤ÃnÃnÃm / [394|24] k«ayaj¤Ãnamekaæ j¤Ãnaæ «aïïÃæ ca bhÃga÷ / dharmÃnvayadu÷khasamudayanirodhamÃrgaj¤ÃnÃnÃm / [394|25] evamanutpÃdaj¤Ãnam / [394|16-394|26] kasmÃt punaretÃni vÅïi santi daÓa vyavasthÃpyante / [395|01-395|02] ## [395|03] saptabhi÷ kila kÃraïairdaÓa j¤ÃnÃni vyavasthÃpyante / [395|03-395|04] svabhÃvata÷ saæv­tij¤ÃnamaparamÃrthaj¤ÃnatvÃt / [395|04] pratipak«ato dharmÃnvayaj¤Ãne / kÃmathÃturdhvadhÃtupratipak«atvÃt / [395|05] ÃkÃrato du÷khasamudayaj¤Ãne / ÃlambanÃbhedÃt / [395|05-395|06] ÃkÃrÃlambanato nirodhamÃrgaj¤Ãne / [395|06] ÃkÃrÃlambanabhedÃt / prayogata÷ paracittaj¤Ãnam / na hi tena caittà na j¤Ãyate / [395|07] cittaj¤ÃnÃrthe tu prayuktasyÃbhini«patte÷ paracittaj¤Ãnamuktam / [395|07-395|08] k­tak­tyata÷ k«ayaj¤Ãnaæ k­tak­tyasaætÃnotpatte÷ / [395|08-395|09] prathamata÷ hetÆpacayato 'nutpÃdaj¤Ãnaæ sarvÃnÃsravahetukatvÃditi / [395|10] sakalasya sakalapratipak«atvÃt kÃmadhÃtupratÅpak«o dharmaj¤Ãnamityuktam / [395|11] api tu [395|12] ## [395|13] ## [395|14] nirodhamÃrgaj¤Ãne bhÃvanÃmÃrgasaæg­hÅte tridhÃtupratipak«a÷ / [395|15] ## [395|16] anvayaj¤Ãnam tu sarvathà nÃsti kÃmadhÃtuporatipak«a÷ [395|17] e«Ãæ daÓÃnÃæ j¤ÃnÃnÃæ [395|18] ## [395|19] tÃn purastÃdupadek«yÃma÷ / [395|20] ## [395|21] ## [395|22] saæv­tij¤Ãnaæ «o¬aÓÃkÃramanyathÃkÃraæ ca sarvadharmÃïÃæ svasÃmÃnyalak«aïÃdigrahaïÃt / [395|23] ## [396|01-396|02] du÷khasamudayanirodhamÃrga j¤ÃnÃni svai÷ svai÷ satyÃkÃrai÷ pravartanta ityekaikaæ caturÃkÃraæ bhavanti / [396|03] ## [396|04] anÃsravaæ paracittaj¤Ãnaæ tatheva / svasatyÃkÃratvÃccuturÃkÃraæ mÃrgaj¤ÃnatvÃt / [396|05] ## [396|06] #<Óeyasvalak«aïÃkÃraæ ># [396|07] sÃsravaæ paracittaj¤Ãnaæ j¤eyÃnÃæ cittacaittÃnÃæ yat svalak«aïam tadÃkÃrayati / [396|08] svalak«aïagrÃhakatvÃt / labhayamapi tu [396|09] ## [396|10-396|11] yadà cittaæ g­hlÃti na tadà cittÃnÃæ yadà vedanÃæ na tadà saæj¤ÃmityevamÃdi / [396|11-396|12] yattarhi bhagavatÅktam "sarÃgaæ cittaæ sarÃgaæ cittamiti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃtÅ"tyevamÃdi / [396|12] na tayordugapadgrahaïam / vastramalÃyugÃpadgrahaïavat / [396|12-396|13] sarÃgaæ cittamiti dvidhà sarÃgatà / [396|13] saæs­«ÂasarÃgatà saæyoiga sarÃgatà ca / [396|13-396|14] tatra sarÃgaæ saæprayuktaæ cittaæ dvÃbhyÃæ sarÃgaæ tato 'nyatsÃsravaæ saæyogasarÃgatayà sarÃgam / [396|14-396|15] atra tu sÆtre rÃgasaæprayuktaæ sarÃgaæ rÃgapratipak«Å vigatarÃgamityeke / [396|15-396|16] yadi hi rÃgeïÃsaæprayuktaæ vigatarÃgaæ syÃdanyakleÓasamprayuktamapi syÃt / [396|16-396|17] evaæ tarhi tadapratipak«a÷ sÃsravaæ cittamakli«Âaæ naiva sarÃgaæ na vigatarÃgaæ syÃdityevamÃdi / [396|17-396|18] tasmÃdrÃgasaæprayuktatayà 'pi sarÃgaæ cittamatre«Âavyamityapare / [396|18-396|19] evaæ yÃvatsamohaæ vigatamohaæ ca veditavyam / [396|19] saæk«iptaæ kuÓalamÃlambanÃbhisaæk«epÃt / [396|19-396|20] vik«iptaæ kli«Âaæ vik«epasaæprayogÃt / [396|20] saæk«iptaæ middhasaæprayuktaæ vik«iptamanyata kli«Âamiti pÃÓcÃttyÃ÷ / [396|21] tadetanna varïayanti / tadeva hi cittaæ saæk«iptavik«iptaæ syÃt kli«ÂamiddhasaæprayÅgÃt / [396|22] ÓÃstravirodhaÓca syÃt / "saæk«iptaæ cittaæ yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti / [396|22-396|23] tajj¤Ãnaæ catvÃri j¤ÃnÃni dharmaj¤Ãnamanvayaj¤Ãnaæ saæv­tij¤Ãnaæ mÃrgaj¤Ãnami"ti / [396|24] lÅnaæ cittaæ kli«Âaæ kauÓÅdyasaæprayogÃt / prag­hÅtaæ kuÓalaæ vÅryasaæprayogÃt / [396|24-396|25] parÅtÃæ kli«Âaæ vyavadÃnaparÅttairni«evitatvÃt / [396|25] mahadgataæ kuÓalaæ tadviparyayÃt / [396|25-397|01] mÆlamÆlyaparivÃrÃnuparivartakavalÃlpavahutvÃcca / [397|01-397|02] kli«Âacittaæ dvÃbhyÃmakuÓalamÆlÃbhyÃæ samulam / [397|02] kuÓalaæ tribhi÷ kuÓalamÆlai÷ / kli«ÂamalpamÆlyamayatna-sÃdhyatvÃt / [397|03] kuÓalaæ bhumÆlyaæ vahÃbhisaæskÃrasÃdhyatvÃt / [397|03-397|04] kli«Âaæ tajjÃtÅyÃnÃgatabhÃvanà 'bhÃvÃnna mahÃparivÃraæ tribhiÓca skandhai÷ sÃnuparivartam / [397|04-397|05] kuÓalaæ tu mahÃparivÃraæ caturbhiÓca skandhai÷ sÃnuparivartam / [397|05-397|06] alpabalaæ khalvapi kli«Âaæ bahubalaæ kuÓalam / [397|06] ekayà hi du÷khe dharmaj¤Ãnak«Ãntyà daÓÃnuÓayÃtyantasamudghÃta÷ kriyate / [397|07] tasmÃdapi kli«Âam parÅttaæ kuÓalaæ mahadgatam / uddhataæ kli«ÂamauddhatyasaæprayogÃt / [397|08] anuddhataæ kukÓalaæ tatpratipak«atvÃt / evamabyupaÓÃntæ vyupaÓÃntaæ ca / [397|08-397|09] asamÃhitaæ kli«Âaæ vik«epasaæprayogÃt / [397|09] samÃhitaæ kuÓalaæ tatpratipak«atvÃt / [397|09-397|10] abhÃvitaæ kli«Âaæ pratilambhati«evaïabhÃvanÃbhyÃmabhÃvitatvÃt / [397|10-397|11] bhÃvitaæ kuÓalaæ tÃbhyÃæ bhÃvitatvÃt vimuktaæ kli«Âaæ svabhÃvasaætÃnavimuktibhyÃmavimuktatvÃt / [397|12] vimuktaæ kuÓalaæ tÃbhayaæ vimuktatvÃditi vaibhëikÃ÷ / evaæ tu sÆtraæ nÃnulomitaæ bhavati / [397|13] e«Ãæ ca padÃnÃæ nÃrthaviÓe«a ukto bhavati / [397|13-397|14] sÆtra uktaæ "kathaæ cittamadhyÃtmaæ saæk«iptaæ bhavati / [397|14-397|15] yaccittam styÃnamiddhasahagatamadhyÃtmaæ saænirodhasahagataæ no tu vipaÓyanayà samanvÃgatam / [397|15-397|16] kathaæ vahirvik«iptaæ bhavati / [397|16] yaccittaæ pa¤casu kÃmaguïe«vanuvik«iptaæ bhavatyanuvis­tami"ti / [397|16-397|17] nanu coktaæ tadeva cittaæ saæk«iptaæ syÃdvik«iptaæ ceti / [397|17-397|18] uktamidamayuktaæ tÆktaæ viddhasahagatasya kli«Âasya vik«iptatvÃpratij¤ÃnÃt / [397|18] nanu coktaæ ÓÃstravirodha÷ syÃditi / [397|18-397|19] varaæ ÓÃstravirodho na sÆtravirÅdha÷ / [397|19] kathame«Ãæ padÃnÃæ nÃrthaviÓe«a ukto bhavati / [397|20-397|21] vik«iptalilinoddhatÃvyupaÓÃntÃsamÃhitÃbhÃvitÃvimuktÃnÃæ cittÃnÃmabhinnalak«aïavacanÃt saæk«iptaprag­hÅtÃdÅnÃæ ca / [397|21] na vai nokta÷ padÃnÃmarthaviÓe«o bhavati / [397|21-397|22] kli«ÂasÃmÃnye 'pi taddo«asaædarÓanÃt / [397|22-397|23] ityapyetat kli«Âaæ cittaæ vik«iptaæ lÅnamiti vistara÷ / [397|23-397|24] evaæ kuÓalasyÃpi guïaviÓe«asaædarÓanÃdukta evarthaviÓe«o bhavati / [397|24] sÆtravirodhasyÃparihÃrÃnnai«a e«Ãæ padÃnÃmartha÷ / [397|24-397|25] yadi ca sÆtre tadeva lÅnaæ cittaæ tadevoddhatamityabhipretaæ syÃt idaæ noktaæ syÃt / [397|25-397|27] "yasminsamaye lÅnaæ cittaæ bhavati layÃbhirÓaÇka và akÃlastasminsamaye prasrabdhisamÃdhyupek«ÃsaævodhyaÇgÃnÃæ bhÃvanÃyÃ÷ / [397|27-397|28] yasminsagaye uddhÃtaæ cittaæ bhavati auddhatyÃbhiÓaÇki và akÃlastasminsamaye dharmavicayavÅryaprÅtisaævodhyaÇgÃnÃæ bhÃvanÃyÃ" iti / [397|28-398|01] kiæ punarvodhyaÇgÃnÃæ vyagrà bhÃvanà / [398|01] manasikaraïaæ te«Ãæ bhÃvane«Âà na saæmukhÅbhÃva ityado«a e«a÷ / [398|01-398|02] kauÓÅdyÃdhikamatra cittaæ lÅnamityuktam / [398|02] auddhatyÃdhikaæ coddhatamityavirodha÷ / [398|02-398|03] tayostu sahabhÃvÃttadeva cittaæ lÅnaæ tadevoddhatamiti brÆma÷ / [398|03] nÃbhiprayikaæ vacanaæ vÃryate / [398|03-398|04] sÆtre tu nÃyamabhiprÃya iti brÆma÷ / [398|04] yattÆktaæ "sarvameva rÃgasaæprayuktaæ cittaæ sarÃgami"ti / [398|05] katamaccittaæ rÃgasaæprayuktam / rÃgaprÃptisahitaæ cet / [398|05-398|06] asÃsravamiti sarÃgaæ prÃpnoti Óaik«acittam / [398|06] rÃgÃlambanaæ cet / arhato 'pi sÃsravaæ cittaæ sarÃgamiti g­hlÅyÃt / [398|07] rÃgÃlambanatvÃt kathaæ và tatsÃsravam / [398|07-398|08] sÃmÃnya kleÓÃlambanatvÃditi cet / [398|08] evamapi samohaæ g­hlÅyÃnmohÃlambanatvÃt / [398|08-398|09] na ca paracittaj¤Ãnaæ prÃptyÃlambanaæ nÃpi taccittÃlambanaæ rÃgÃlambanam / [398|09-398|10] tasmÃnna rÃgasaæprayogÃtsarÃgaæ cittamatre«Âam / [398|10] kiæ tarhi / [398|10-398|11] rÃgasaæprayuktaæ cittaæ sarÃgamasaæprayuktaæ vigatarÃgamiti sÆtrÃbhigrÃyo d­Óyate / [398|11-398|12] yat tÆktaæ "vigatarÃgamasya taccittaæ bhavati vigatadve«aæ vigatamohamanÃvarttikadharmi kÃmabhave rÆpabhave Ãrupyabhave" iti / [398|13] tatra tatpraptivigamaæ saædhÃyoktam / [398|13-398|14] nanu coktam anyakleÓasaæprayuktamapi cittaæ rÃgaviprayuktatvÃdvigatarÃgaæ syÃdi"ti / [398|14] etenÃbhisaædhinà na do«a÷ / [398|14-398|15] na tu tadvigatarÃgamiti k­tvà g­hyate / [398|15] kiæ tarhi / sadve«aæ samohamityevamÃdi / [398|15-398|16] alaæ prasaÇgena siddhÃnto varïyatÃm / [398|17] kiæ paracittaj¤Ãnaæ paracittasyÃkÃramÃlambanaæ và g­hlÃti / [398|17-398|19] na g­hlÃti ÃkÃralambananirapek«aææ hi tadraktamidaæ cittamiti jÃnÃti natvamu«min rupe raktamiti jÃnÃti / [398|19-398|20] anyathà hi tadrÆpÃlambanamapi syÃt tadÃlambanaæ ca paracittaæ g­hlata÷ svabhÃvagrahaïaæ prÃpnuyÃt / [398|20-398|22] sarvaæ ca paracittaj¤Ãnaæ dravyasvalak«aïacittacaittapratyutpannaparasaætatikÃmarÆpapratisaæyuktÃpratisaæyuktavi«ayaæ darÓanamÃrgaprati«iddhaæ bhÃvanÃmÃrga upalabhyate / [398|22-398|23] ÓÆnyatà 'nimittasamÃdhi viprayuktaæ k«ayÃnutpÃdaj¤ÃnÃsaæg­hÅtamÃnantaryamÃrga prati«iddhaæ ca vedittavyam / [398|23] uktaæ paracittaj¤Ãnam / [399|01] #<Óe«e caturdaÓÃkÃre ÓÆnyÃnÃtmavivarjite /># [399|02] k«ayÃnutpÃdaj¤Ãne Óe«e te caturdaÓÃkÃre ÓÆnyÃnÃtmakÃrau varjayitvà / [399|02-399|04] pÃramÃrthikayorapi saæv­tibhajanÃt ÓÅïà me jÃtirnÃparamasmÃdbhavaæ prajÃnÃmÅti tadvalÃnuvyavahÃrata÷ / [399|05] kimanÃsrava÷ svalak«aïÃkÃro 'styatha na / kÃÓmÅrÃïÃæ tÃvat [399|06] ## [399|07] nÃstyanÃsravÃkÃra÷ «o¬aÓÃkÃranirmukta÷ / [399|08] ## [399|09] Óranye punarastÅtyÃhurvahirdeÓakÃ÷ / kathaæ gamyate / ÓÃstrata÷ iti / [399|09-399|10] ÓÃstre hyevamÃha / [399|10] "syÃdapratisaæyuktena cittena kÃmapratisaæyuktÃndharmÃnvijÃnÅyÃt / [399|11] anityato du÷khata÷ ÓÆnyato 'nÃtmata÷ hetuta÷ samudayata÷ prabhavata÷ pratyayata÷ / [399|11-399|12] astyetasthÃnamastyetadvastviti / [399|12] yogavihitatÅ vijÃnoyÃdi"ti / [399|12-399|14] nÃsyÃyamartho yadastyetatsthÃnamastyetadvastvityevaæ vijÃnÅyÃditi api tvastyetat sthÃnamastyetadvastu yadanityÃdito vijÃnÅyÃditi cet / [399|14] na/ anyatrÃvacanÃt / [399|15] e«a cecchÃstrÃrtho 'bhavi«yat / [399|15-399|16] yadidaæ paÂhacyate "syÃddarÓanaprahÃtavyena cittena kÃmapratisaæyuktÃndharmÃnvijÃnÅyÃditi / [399|16] Ãha / vijÃnÅyÃt / [399|16-399|18] Ãtmata ÃtmÅyata ucchedata÷ ÓÃÓvatata÷ ahetuto 'kriyÃto 'pavÃdato 'grata÷ Óre«Âhato viÓi«Âata÷ paramata÷ Óuddhito muktito nairyÃïikata÷ kÃÇk«Ãto vimatito vicikitsÃta÷ / [399|18-399|19] rajyeta dvi«yÃnmanyeta muhyedayogavihitato vijÃnÅyÃdi"ti / [399|19] atrÃpyevaæ pÃÂho 'bhavi«yat / [399|19-399|20] astyetat sthÃnamastyetadvastviti / [399|20] na tvevaæ paÂhacyate / tasmÃnnÃsyÃyamartha÷ / [399|21] kiæ punarime «o¬aÓÃkÃrà nÃmata Ãhosvit dravyata÷ / [399|21-399|22] sapta dravyato nÃmata÷ «o¬aÓetyeke / [399|22] du÷khakÃrÃÓcatvÃra÷ samudayanirodhamÃrgÃkÃrÃïÃmekakadravyatvÃt / [399|23] evaæ tu varïayanti / [400|01] ## [400|02] tatpratyayÃdhÅnatvÃt anityam / «Å¬ÃtmakatvÃt du÷kham / [400|02-400|03] ÃtmÅyad­«Âivipak«eïa ÓÆnyam / [400|03] Ãtmad­«Âivipak«eïÃnÃtmà / heturvÅjadharmayogena / [400|03-400|04] samudaya÷ prÃdurbhÃvayoigena / [400|04] prabhava÷ prabandhayogena / [400|04-400|05] abhini«pÃdanÃrthena pratyaya÷ / [400|05-400|06] tadyathà m­tpiïdadaïdacatrasÆtrodakasamavÃyÃt ghaÂÃbhini«pattirbhavati tadvaditi / [400|06] akndhoparamatvÃt nirodha÷ / agninirvëaïÃt ÓÃnta÷ / [400|06-400|07] nirÆpadravtvÃt praïÅta÷ / [400|07] sarvÃpak«ÃlavimuktatvÃnni÷ saraïamiti / gamanÃrthena mÃrga÷ / [400|07-400|08] yogayuktatvÃnnyÃya÷ / [400|08] samyakpratipÃdanÃrthena pratipat / atyantasamatikramaïÃnnairyÃïika iti / [400|09] athavà anÃtyantikatvÃdanityam / abhinyÃsabhÆtatvÃt du÷kham / [400|09-400|010] antarvyÃpÃrapuru«aparahitattvÃcchÆnyam / [400|10] akÃmakÃritvÃdanÃtmà / [400|10-400|010] heturÃgamanayogena / [400|10-400|11] samudaya unmajjanayogena / [400|11] prabhava÷ prasaraïayogena / pratisaraïÃrghena pratyaya iti / [400|11-400|12] asaæbandha÷ saæbandhoparamatvÃnnirodha÷ / [400|12] trisaæsk­talak«aïavimuktatvÃcchÃnta÷ / [400|12-400|13] kuÓalatvÃt praïÅta÷ / [400|13] paramÃÓvÃsatvÃnni÷ saraïamiti / kumÃrgavipak«eïa mÃrga÷ / [400|13-400|14] anyÃyavipak«eïa nyÃya÷ / [400|14] nirvÃïapurÃvirodhanÃrthena pratipat / sarvabhavapratipak«atvÃnnairyÃïika÷ / [400|15] itye«Ãæ vyÃkhyÃnamanekaparyÃya÷ / yathÃbhipretaæ pravak«yÃma÷ / udayavyayatvÃdanityam / [400|16] pratikÆlabhÃvÃt / du÷kham / ÃtmarahitatvÃcchÆnyam / svayamanÃtmatvÃdanÃtma / [400|17] hetusamudayaprabhavapratyayatvaæ tu yadeva sÆtra uktam / [400|17-400|18] "ime pa¤copÃdÃnaskandhÃÓchandamÆlakÃÓchandasamudayÃÓchandajÃtÅyÃÓchandaprabhavÃ" iti / [400|18-400|19] prabhavaÓabda÷ kevalaæ paÓcÃt paÂhitavya÷ ÓÃstre / [400|19] ka÷ punare«Ãæ viÓe«a÷ / caturvidho hi cchanda÷ / [400|20] asmÅtyabhedenÃtmabhÃvcchanda÷ / syÃmityabhedena punarbhavacchanda÷ / [400|20-400|21] ityaæ syÃmiti bhedena punarbhavacchanda÷ / [400|21] pratisaædhivandhacchandaÓcaturtha÷ / karmÃbhisaæskÃracchando và / [400|22] tatra prathomo du÷khasyÃdikÃraïatvÃnmÆlahetu÷ / phalasyeva vÅjam / [400|22-400|23] dvitÅya÷ samudayastena tatsamudÃgamÃtphalasyevÃÇkurÃdiprasava÷ / [400|23-400|24] t­tÅyastajjÃtÅyadu÷khapratyaya÷ / [400|24] phalasyeva k«otrodakapÃÓyÃdikam / [400|24-400|26] k«etrÃdivaÓena hi phalasya gandharasavÅryavipÃkaprabhÃvabhedà bhavanti caturtha÷ prabhavastata÷ eva tatsaæbhavÃt phalasyeva pu«pÃvasÃnamiti / [400|26] athavà / [400|26-401|01] t­«ïÃvicaritÃnÃæ dvau pa¤cakau dvau catu«kau catvÃraÓchandÃ÷ / [401|01-401|02] "asmÅti bhik«ava÷ sÃti itthamasmÅti bhavati evamasmÅti bhavati anyathà 'smÅti sadasmÅti asadasmÅti / [401|02-401|03] bhavi«yÃmÅtyasya bhavati na bhavi«yÃmi itthaæ bhavi«yÃmi evaæ bhavi«yÃmi evaæ bhavi«yÃmi Óranyathà bhavi«yÃmi / [401|04-401|05] syÃmityasya bhavati itthaæ syÃm evaæ syÃm anyathà syÃm apitu syÃm apÅtthaæ syÃm apyevaæ syÃm apyanyathà syÃmityasya bhavati / [401|06] prav­ttyuparmatvÃnnirodha÷ / nirdu÷khatvÃcchanta÷ / [401|06-401|07] "iti hi bhik«avo du÷khÃ÷ saæskÃrÃ÷ ÓÃntaæ nirvÃïami"ti vacanÃta / [401|07] niruttaratvÃt praïÅta÷ / [401|07-401|08] apunarÃv­ttitvÃnni÷saraïam / [401|08] pathibhÆtatvÃnmÃrga÷ / yathÃbhÆtaprav­ttatvÃnnyÃya÷ / [401|08-401|09] pratiniyatatvÃt pratipat / [401|09] yathoktam [401|10] "e«a mÃrgo hi nÃstyanyo darÓanasya viÓuddhaya" iti [401|11] atyantaniryÃïÃnnairyÃïika÷ / [401|11-401|12] athavà nityasukhÃtmÅyÃtmad­«ÂicaritÃnÃæ pratipak«eïÃnityadu÷khaÓunyÃnÃtmÃkÃrÃ÷ / [401|12-401|13] ahetvekahetupariïÃmabuddhipÆrvaka d­«ÂicaritÃnÃæ pratipak«eïa hetusamudayaprabhavapratyayÃkÃrÃ÷ / [401|13-401|14] nÃsti mok«a iti d­«ÂicaritÃnÃæ nirodhÃkÃra÷ / [401|14] du÷kho mok«a iti d­«ÂicaritÃnÃæ ÓÃntÃkÃra÷ / [401|14-401|15] dhyÃnasukhapraïÅtad­«ÂicaritÃnÃæ praïÅtÃkÃra÷ / [401|15-401|16] puna÷ puna÷ parihÃïito nÃtyantiko mok«a iti d­«ÂicaritÃnÃæ ni÷saraïÃkÃra÷ / [401|16-401|17] nÃsti mÃrga÷ kumÃrgo 'yamanyo mÃrga÷ punarÃvartÅ mÃrga iti d­«ÂicaritÃnÃæ mÃrganyÃyapratipannairyÃïikÃkÃrà iti / [401|18] ÃkÃro nÃma ka e«a dharma÷ / [401|19] ## [401|20] evaæ tarhi praj¤Ã sÃkÃrà na bhavi«yati / praj¤ÃntarÃsaæyogÃt / evaæ tu yuktaæ syÃt / [401|21] sarve«Ãæ cittacaittÃnÃmÃlambanagrahaïaprakÃra ÃkÃra iti / [401|22] atha kiæ praj¤aivÃkÃrayati netyÃha / kiæ tarhi / [401|23] ## [401|24] #<ÃkÃraynti sÃlambÃ÷ ># [402|01] praj¤Ã cÃnye ca sarve sÃlambanà dharmà ÃkÃrayanti / [402|02] ## [402|03] yatki¤cidasti sarvamÃkÃryate / [402|03-402|04] tadevaæ k­tvà siddhaæ bhavati praj¤Ã ÃkÃraÓcÃkÃrayati cÃkÃryante ca / [402|04-402|05] Ãlambanà ÃkÃryanta eveti / [402|06] ata÷ parame«Ãæ j¤ÃnÃnÃæ kuÓalÃdibhedaæ nirvek«yÃma÷ / [402|07] ## [402|08] saæv­tij¤Ãnaæ ÓlokÃdau bhavatvÃdÃdyam / tattrividham / [402|08-402|09] kuÓalÃkuÓalÃvyÃk­tam / [402|09] anyÃni nava j¤ÃnÃni kuÓalÃnyeva / [402|10] #<Ãdyaæ sarvÃsu bhÆmi«u /># [402|11] kÃmadhÃtÅ yÃvadbhavÃgre / [402|12] ## [402|13] dharmaj¤Ãnaæ catur«u dhyÃne«vanÃgamye dhyÃnÃntare ca / [402|14] ## [402|15] anvayaj¤Ãnaæ tÃsveva ca «aÂsu bhÆmi«vÃrupyatraye ca / [402|16] ## [402|17] du÷khasamudayanirodhamÃrgak«ayÃnutpÃdaj¤ÃnÃnyapyetÃsveva navasu bhÆmi«vabhedena / [402|18] bhedena punrdharmaj¤Ãnasaæg­hÅtÃni «aÂsu anvayaj¤Ãna saæg­hÅtÃni navasu / [402|19] ## [403|01] paracittaj¤Ãnaæ catur«veva dhyÃne«u nÃnyatra / [403|02] ## [403|03] kÃmarÆpadhÃtvoÓca tat paracittaj¤Ãnaæ saæmukhÅkriyate / [403|04] ## [403|05] dharmaj¤Ãnaæ tu kÃmadhÃtvÃÓrayameva / na rÆpÃrupyadhÃtvo÷ saæmukhÅkriyate / [403|06] ## [403|07] kiæ punaranyat / paracittaj¤Ãnaæ dharmaj¤Ãnanirmuktam / k­to bhÆmyaÓrayanirdeÓa÷ / [403|08] sm­tyupasthÃnasaægraho vaktavya÷ / so 'yamucyate / [403|09] ## [403|10] dhÅ÷ praj¤Ã j¤Ãnamiti paryÃyÃ÷ / nirodhaj¤Ãnamekaæ dharmasm­tyupasthÃnam / [403|11] ## [403|12] ## [403|13] paracittaj¤Ãnaæ trÅïi vedanÃcittadharmasm­tyupasthÃnÃni / [403|14] ## [403|15] nirodhaparacittaj¤ÃnÃbhyÃmanyÃni j¤ÃnÃni catvÃri sm­tyupasthÃnÃni [403|16] katamasya j¤Ãnasya kati j¤ÃnÃnyÃlambanam / [403|17] ## [403|18] dharmaj¤Ãnasya nava j¤ÃnÃnyÃlambanamanyatrÃnvayaj¤ÃnÃt / [404|01] ## [404|02] anvayaj¤ÃnasyÃpi nava j¤ÃnÃnyÃlambanamanyatra dharmaj¤ÃnÃt / [404|02-404|03] mÃrgaj¤ÃnasyÃpi nava j¤ÃnÃnyÃlambanamanyatra saæv­tij¤ÃnÃt / [404|04] ## [404|05] du÷khasamudayaj¤Ãnayordve saæv­tiparacitaj¤Ãne Ãlambanam / [404|06] ## [404|07] saæv­tiparacittak«ayÃnutpÃdaj¤ÃnÃnÃæ daÓa j¤ÃnÃnyÃlambanam / [404|08] ## [404|09] ekasya nirodhaj¤Ãnasya naiva j¤ÃnamÃlambanam / [404|10] ## [404|11] katame daÓa / [404|12] ## [404|13] saæk­tà dharmà a«Âadhà kriyante / [404|13-404|14] kÃmarÆpÃrupyÃvacarÃnÃsravÃïÃæ saæprayuktaviprayuktabhedÃt / [404|14] asaæsk­tà dvidhà kriyante / kuÓalÃvyÃk­tabhedÃt / [404|14-404|15] ime daÓa dharmÃ÷ kathaæ yojyÃ÷ kasya j¤Ãnasya katyÃlambanamiti / [404|15-404|16] tatra saæv­tij¤Ãnasya sarve daÓa dharmà Ãlambanam / [404|16] dharmaj¤Ãnasya pa¤ca / kÃmÃvacarÃnÃsravà ÓcatvÃra÷ kuÓalaæ cÃsaæsk­tam / [404|17] anvayaj¤Ãnasya sapta / rÆpÃrupyÃvacarÃnÃsravÃ÷ «a kuÓalaæ cÃsaæsk­tam / [404|17-404|18] du÷khasamudayaj¤Ãnayo÷ kÃmarÆpÃrupyÃvacarÃ÷ «a / [404|18] nirodhaj¤Ãnasyaika÷ / [404|18-404|19] kuÓalamevÃsaæsk­tam / [404|19] mÃrgaj¤Ãnasya dvÃvanÃsravau / paracittaj¤Ãnasya traya÷ / [404|19-404|20] kÃmarÆpÃvacarÃnÃsravÃ÷ saæprayuktÃ÷ / [404|20-404|21] k«ayÃnutpÃdaj¤Ãnayo÷ nava dharmà ÃlambanamavyÃk­tamasaæsk­taæ muktvà / [404|22] syÃdekena j¤Ãnena sarvadharmÃn jÃnÅyÃt / na syÃt / api tu [405|01] ## [405|02-405|03] saæv­tij¤Ãnaæ svasmÃtkalÃpÃdanyÃn sarvadharmÃnanÃtvato jÃnÅyÃt sarvadharmà anÃtmÃna iti / [405|03] jsvabhÃvastatsahabhuvaÓca dharmÃstasya svakalÃpa÷ / [405|03-405|04] te«Ãmagrahaïaæ vi«ayavi«ayibhedÃdekÃlambanatvÃditi / [405|04] saænik­«ÂatvÃcca / [405|04-405|05] tacca kÃmÃvacaraæ ÓrutacintÃmayaæ rÆpÃvacaraæ Órutamayam bhÃvanÃmayam / [405|05-405|06] tasya vyavacchinnabhÆmyÃlambanatvÃt / [405|06] anyathà hi yugapatsarvato vairÃgyaæ syÃt / gatametat / [405|07] idaæ tu vaktavyam / ka÷ katibhirj¤Ãnai÷ samanvÃgata iti / [405|07-405|08] p­thagjanastÃvadekena samanvÃgata÷ / [405|08] saæv­tij¤Ãnena / vÅtarÃgastu paracittaj¤ÃnenÃpi / Ãrya÷ puna÷ / [405|09] ## [405|10] kÃmÃvÅtarÃgo du÷khadharmaj¤Ãnak«Ãntavekenaiva saæv­tij¤Ãnena samanvÃgato bhavati / [405|11] ## [405|12] du÷khadharmaj¤Ãne tribhi÷ saæv­tij¤Ãnadharmaj¤Ãnadu÷khaj¤Ãnai÷ / [405|13] #<Ærdhvastu catu«rvekaikav­ddhimÃn // VAkK_7.19 //># [405|14] ata÷ paraæ catur«u k«aïe«u ekaikaj¤Ãnav­ddhirasya j¤Ãtavyà / [405|14-405|15] du÷khe 'nvayaj¤Ãne 'nvayaj¤Ãnaæ vardhate / [405|15-405|16] samudayanirodhamÃrgadharmaj¤Ãne«u samudayanirodhamÃrgaj¤ÃnÃni vardhanta iti mÃrgadharmaj¤Ãne saptabhirj¤Ãnai÷ samanvÃgato bhavati / [405|16-405|17] vÅtarÃgastu sarvatrÃdhikena paracittaj¤Ãnena samanvÃgato veditavya÷ / [405|18] atha kasyÃmavasthÃyÃæ kati j¤ÃnÃni bhavyante / [405|19] ## [405|20] ## [406|01-406|02] darÓanamÃrge yadyadevotpadyate k«Ãntirj¤Ãnaæ và tajjÃtÅyamanÃgataæ bhÃvanÃæ gacchati tadÃkÃrà eva catvÃra÷ / [406|02-406|03] kasmÃddarÓanamÃrge sabhÃgaj¤ÃnÃkÃrabhÃvanaiva gotrÃïÃmaporatilabdhatvÃt / [406|04] ## [406|05-406|06] tatraiva darÓanamÃrge saæv­tij¤Ãnaæ cÃpi bhÃvyate tri«u du÷khasamudayanirodhÃnvayaj¤Ãne«u / [406|06] na dharmaj¤Ãne«vak­tsnasatyÃbhisamayÃt / [406|07] ## [406|08] ata eva tadÃbhisamayÃntikaæ saæv­tij¤ÃnamÃkhyÃvate / [406|08-406|09] ekaikasatyÃbhisamayÃnte bhÃvanÃt / [406|09] kasmÃnna mÃrgÃnvayaj¤Ãne bhÃvanÃæ gacchati / [406|09-406|10] mÃrgasatyasya pÆrva laukikena mÃrgeïÃnabhisamitatvÃt ak­tsnÃbhisamayÃcca / [406|10-406|12] k­tsnaæ hi du÷khaæ Óakyate parij¤Ãtuæ samudaya÷ prahÃtuæ nirodha÷ sÃk«Ãtkartu na tu mÃrga÷ Óakyate k­tsno bhÃvayitum ityabhisamayÃntÃbhÃvÃnna tasminnÃbhisamayÃntikaæ bhÃvyate / [406|12-406|13] samudayo 'pi na tadà sarva÷ prahÅïo bhavatÅti na syÃdÃbhisamayÃntikam / [406|13] na / [406|13-406|14] tatsatyadarÓanaheya÷ sarva÷ prahÅïno bhavati / [406|14-406|15] mÃrgastaddarÓanaheyapratipak«o na sarva÷ Óakyate bhÃvayituæ vahugotratvÃt ityasti mahÃnviÓe«a÷ / [406|15] darÓanamÃrgaparivÃratvÃdityapare / [406|15-406|16] tadidaæ sÃdhyatvÃdaj¤Ãpakam / [406|16] kiæ punastadÃbhisamayÃntikaæ samv­tij¤Ãnaæ kadÃcitsaæmukhÅkriyate / [406|16-406|17] na kadÃcit ekÃntena hi [406|18] ## [406|19] kathaæ punastadbhÃvitaæ bhavati / [406|19-406|20] alabdhalÃbhÃt kathamidÃnÅæ tatpratilabdhaæ yadi naiva saæmukhÅkartu Óakyate / [406|20] prÃptita÷ / [406|20-406|21] yasmÃllabdhaæ tasmÃllabdhamityapÆrvai«Ã nirdeÓajÃti÷ / [406|21] tasmÃnnaivaæ bhÃvanà sidhyati / [406|21-406|22] evaæ tu sidhyati yad Ãhu÷ pÆrvÃcÃryÃ÷ / [406|22] kathaæ ca pÆrvÃcÃryà Ãhu÷ / [406|22-406|24] lokottaramÃrga-sÃmarthyÃt saæv­tij¤Ãnaæ bhÃvyate yad vyutthita÷ satyÃlambanam viÓi«Âataraæ laukikaæ j¤Ãnaæ saæmukhÅkaroti / [406|24-407|01] e«a eva ca tasya lÃbho yat-tat-saæmukhÅbhÃva-samarthÃÓrayalÃbha÷ / [407|01] gotre hi labdhe labdhaæ gautrikaæ bhavati / eva tu necchanti vaibhëikÃ÷ / [407|02] katibhÆmikaæ punastatsaæv­tij¤Ãnaæ bhÃvyate / darÓanamÃrgasya [407|03] ## [407|04] yadbhÆmiko darÓanamÃrgo bhavati tadbhÆmikam cÃvarabhÆmikaæ ca saæv­tij¤Ãnaæ bhÃvyate / [407|05] ÃnÃgamyabhÆmikaÓcedbhavati dvibhÆmikaæ bÃvyate / anÃgamyabhÆmikaæ kÃmÃvacaraæ ca / [407|06] evaæ yÃvaccaturthadhyÃnabhÆmike darÓanamÃrge saptabhÆmikaæ saæv­tij¤Ãnaæ bhëyate / [407|07] tatra puna÷ kati sm­tyupasthÃnÃni / [407|08] ## [407|09] nirodhe 'bhisamite yat saæv­tij¤Ãnaæ tadantyaæ sm­tyupasthÃnaæ dharmasm­tyupasthÃnam / [407|09-407|10] ekasya parisaækhyÃnÃtsiddhaæ bhavati Óe«aæ catvÃri sm­tyupasthÃnÃnÅti / [407|10-407|11] taccaitadÃbhisamayÃntikaæ saæv­tij¤Ãnaæ [407|12] ## [407|13] yatsatyÃbhisamayÃllabhyate tatsatyÃkÃrameva / [407|13-407|14] tadÃkÃravacanÃdÃlambanasya tadeva satyamityuktaæ bhavati / [407|14] darÓanamÃrgalabhyatvÃcca tat / [407|15] ## [407|16] prÃyogikamityartha÷ / [407|16-407|17] saparivÃragrahaïÃtkÃmarÆpÃvacÃrÃïi catu«pa¤caskandhasvabhÃvÃni / [407|18] #<«o¬aÓe «a sarÃgasya ># [407|19] bhÃvyanta iti vartate / [407|19-407|20] avÅtarÃgasya «o¬aÓe mÃrgÃnvayaj¤Ãnak«aïe dve j¤Ãne pratyutpanne / [407|20] mÃrgaj¤ÃnamÃrgÃnvayaj¤Ãne / purÃgatÃni «a bhÃvyante / [407|20-407|21] dharmÃnvayadu÷khasamudayanirodhamÃrgaj¤ÃnÃni / [408|01] ## [408|02] vÅtarÃgasya paracittaj¤Ãnaæ saptamaæ bhÃvyate / [408|03] ## [408|04-408|05] «o¬aÓÃt k«aïÃdurdhvaæ bhÃvanÃmÃrge yÃvanna vÅtarÃgo bhavati tÃvat sarve«u prayogÃntaryavimuktiviÓe«amÃrge«u sapta j¤ÃnÃni bhÃvyante / [408|05-408|06] dharmÃnvayadu÷khasamudayanirodhamÃrgasaæv­tij¤ÃnÃni / [408|06] laukikaÓcet bhÃvanÃmÃrga÷ saæv­tij¤Ãnaæ pratyutpannam / [408|07] lokottaraÓcet caturïÃæ dharmaj¤ÃnÃnÃmanyatamat / [408|08-408|09] ## [408|10] saptaj¤ÃnÃni bhÃvyante iti vartate / [408|10-408|11] sapta bhÆmaya÷ catvÃri dhyÃnÃni trayaÓcÃrupyÃ÷ / [408|11-408|13] tÃsÃæ jaya÷ vairÃgyaæ tasmin saptabhÆmike vairÃgye pa¤casu cÃbhij¤Ãsu akopyaprativedhe ca vyavakÅrïabhÃvite ca dhyÃne Óaik«asya yÃvanta÷ ÃnantaryamÃrgÃste«vapi sarve«u sapta j¤ÃnÃni bhÃvyante tÃnyeva / [408|13-408|14] laukikeÓcet bhÃvnÃmÃrga÷ saæv­tij¤Ãnaæ pratyutpannam / [408|14-408|15] lokottaraÓceccaturïÃmanvaj¤ÃnÃnÃæ dvayoÓca dharmaj¤Ãnayoranyatamat / [408|15] akopyaprativedhe tu saæv­tij¤Ãnaæ na bhÃvyate / [408|15-408|16] bhavÃgrÃprati pak«atvÃt / [408|16] tatra jayaj¤Ãnaæ saptamaæ veditavyam / [408|16-408|17] saptabhÆmivairÃgyÃdapi cordhvaæbhavÃgravairÃgye vimuktimÃrge«va«ÂÃsu saptaiva j¤ÃnÃni bhÃvyante / [408|17-408|18] dharmÃnvayadu÷khasamudayanirodhamÃrgaparacittaj¤ÃnÃni / [408|18] saæv­tij¤Ãnaæ na bhÃvyate / bhavÃgrÃpratipak«atvÃt / [408|18-408|19] pratyutpannaæ tu caturïÃmanvayaj¤ÃnÃnÃæ dvayoÓca dharmaj¤Ãnayoranyatamat / [408|20] #<Óaik«ottÃpanamuktau và «aÂsaptaj¤ÃnabhÃvanà /># [408|21-408|23] Óaik«asyendriyottÃpanÃyÃæ vimuktimÃrge sarÃgasya «aïïÃæ bhÃvanà dharmÃnvayadu÷khasamudayanirodhamÃrgaj¤ÃnÃnÃæ vitarÃgasya saptÃnÃæ paracittaj¤Ãnaæ prak«ipya / [408|23] saæv­tij¤ÃnasyÃpyubhayoriti kecit / tatra matavikalpaj¤ÃpanÃrtho vÃÓabdha÷ / [408|24] prayogamÃrge tu tayo÷ saæv­tij¤ÃnasyÃpi bhÃvanà / [409|01] #<Ãnantaryapatha «aïïÃæ ># [409|02-409|03] vÅtarÃgasyÃvÅtarÃgasya và Óaik«asyendriyottÃpanÃyÃmÃnantaryamÃrge «aïïÃæ bhÃvanà pÆrvavat / [409|03] na saæv­tij¤Ãnasya / darÓanamÃrga sÃd­ÓyÃt / [409|04] na paracittaj¤Ãnasya / sarvÃnantaryamÃrga pratipiddhatvÃt / kimartha pratipidhyate / [409|04-409|05] apratipak«atvÃt / [409|06] ## [409|07] bhavÃgravairÃgye 'pyÃnantaryamÃrge«u «aïïÃæ bhÃvanà tathaiva / [409|08] ## [409|09] bhavÃgravairÃgye navamo vimuktimÃrga÷ k«ayaj¤Ãnam / [409|09-409|10] tatra navÃnÃæ j¤ÃnÃnÃæ bhÃvanà anyatrÃnutpÃdaj¤ÃnÃt / [409|11] ## [409|12] yastvakopyadharmà bhavati tasya daÓÃnÃæ j¤ÃnÃnÃæ bhÃvanà / [409|12-409|13] anutpÃdaj¤ÃnalÃbhÃt / [409|14] ## [409|15] yo 'pyakopyatÃæ saæcarati tasyÃpyantye vimuktimÃrge daÓÃnÃæ bhÃvanà / [409|16] ## [409|17] kiæ puna÷ Óe«am / [409|17-409|19] kÃmavairÃgye navamo vimuktimÃrga÷ saptabhÆmivairÃgyÃbhij¤ÃvyavakÅrïabhÃvite«u vimuktimÃrga÷ akopyaprativedho '«Âau vimuktimÃrgÃ÷ sarve ca vÅtarÃgasya prayogaviÓe«amÃrgÃ÷ / [409|19] te«u sarve«va«Âau j¤ÃnÃni bhÃvyante / [409|20] anÃgatabhÃvanayà k«ayÃnutpÃdaj¤Ãne hitvà / Óaik«asyaivam / [409|20-409|21] aÓaik«asya punarabhij¤ÃdiprayogavimuktaviÓe«amÃrge«u nava j¤ÃnÃni daÓa và / [409|21-409|23] abhij¤ÃvyavakÅrïabhÃvitÃnantaryavimuktimÃrge«u tva«Âau nava và dvayostvabhhij¤ÃvimuktimÃrgayoravyÃk­tatvÃnna kicidanÃgate bhÃvyate / [409|23-410|01] p­thagjanasya tu kÃmatridhyÃnavairÃgyÃntyavimuktimÃrge«u dhyÃnabhÆmike«u ca prayogÃbhij¤ÃtrayavimuktimÃrgÃpramÃïÃdiguïÃbhinirhÃre«u saæv­tij¤ÃnamanÃgataæ bhÃvyate paracittaj¤Ãnaæ cÃnyatra nirvedhabhÃgÅyebhya÷ / [410|01] te«u hi paracittaj¤Ãnaæ na bhÃvyate / darÓanamÃrgaparivÃratvÃt / [410|02] anyatrÃpÆrvamÃrgalÃbhe saævítij¤ÃnamevÃnÃgataæ bhÃvyate / [410|03] atha kasminmÃrge katibhÆmikaæ j¤Ãnaæ bhÃvyate / [410|03-410|04] saæv­tij¤Ãnaæ tÃvadyadbhÆmiko mÃrgo yÃæ ca prathamato bhÆmi labhate tadbhÆmikamanÃgataæ bhÃvyate / [410|04-410|05] anÃsravaæ tu na kevalaæ yadbhÆmiko mÃrga÷ / [410|05] kiæ tarhi / [410|06] ## [410|07-410|09] yadbhÆmivairÃgyÃyÃpi hi dvividho 'pi mÃrgo bhavati prayogamÃrgÃdi÷ yÃæ ca bhÆmi labhate vairÃgyatastdbhÆmikÃnyadhobhÆmikÃni cÃnÃsravÃïi j¤ÃnÃni bhÃvanÃæ gacchanti / [410|10] ## [410|11-410|13] k«ayaj¤Ãne tu sarvabhÆmikÃ÷ sÃsravà api guïÃ÷ k«ayaj¤ÃnalÃbhikà bhÃvanÃæ gacchanti a4ubhÃnÃpÃnasm­tism­tyupasthÃnÃpramÃïavimok«Ãdaya÷ rajjucchedÃducchvasantÅva pe¬ÃsÃdharmyeïa / [410|13-410|14] svacittÃdhirÃjyaprÃptasya prÃptibhi÷ sarvakuÓaladharmapratyudgamanÃdÃdhirÃjyaporaptau prÃbh­tena vi«ayapratyudgamanavat / [410|15] yat kicillabhyate tatsarva bhÃvyate / yadapÆrva labhyate tat bhÃvyate / [410|16] ## [410|17] yadvihÅnaæ punarlabhyate na tt bhÃvyate / bhÃvitots­«ÂatvÃt / [410|18] kiæ khalu pratilambha eva bhÃvanà netyucyate / caturvidhà hi bhÃvanà / [410|19] pratilambhabhÃvanà ni«evaïabhÃvanà pratipak«abhÃvanà vinirdhÃvanabhÃvanà ca / tatra [410|20-410|21] ## [411|01] pratilambhani«evaïabhÃvane kuj¤alasaæsk­tÃnÃæ dharmÃïÃmanÃgatÃnÃmekà pratyutpannÃnÃmubhe / [411|02] pratipak«avinirdhÃvanabhÃvane sÃsravÃïÃæ dharmÃïÃm / [411|02-411|03] tadevaæ kuÓalasÃsravÃïÃæ catasro bhÃvanà bhavanti / [411|03] anÃsravÃïÃæ dve kli«ÂÃvyÃk­tÃnÃæ ca / [411|03-411|04] bÃhyÃbhidharmikÃïÃæ «a bhÃvnÃ÷ / [411|04] etÃÓcatasra÷ saævarabhÃvanà vibhÃvana ca / [411|04-411|05] indriyÃïÃæ pÆrvÅ kÃyasyottarà / [411|05-411|06] "«a¬igÃnÅndriyÃïi sudÃntÃni yÃvatsubhÃvitÃni tathà santyasminkÃye kleÓÃ" iti vistara÷ / [411|06-411|07] te tu pratipak«anirdhÃvabhÃvanÃntarbhÆte iti kÃÓmÅrÃ÷ / [411|07-411|08] sÃmÃnyena sarve«Ãæ pudgalÃnÃæ k«ayaj¤Ãne guïabhÃvanoktà / [411|09] ## [411|10] ye buddhasyaiva bhagavata÷ k«ayaj¤Ãne bhÃvanÃæ gacchanti nÃnyasya / katame '«ÂÃdaÓa / [411|11] daÓa balÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni trÅïi sm­tyupasthÃnÃni mahÃkaruïà ca / [411|11-411|12] asÃdhÃraïaæ hyÃveïikamityucyate / [411|12] tatra [411|13] ## [411|14] sthÃnÃsthÃnaj¤Ãnabalaæ daÓa j¤ÃnÃni / [411|15] ## [411|16] kamavipÃkaj¤Ãnabalama«ÂÅ j¤ÃnÃni / nirodhamÃrgaj¤Ãne hitvà / [411|17] ## [411|18] ## [411|19] dhyÃnavimok«asamÃdhisamÃpattij¤Ãnabalaæ nava j¤ÃnÃni / nirodha j¤Ãnaæ hitvà / [411|19-411|20] evamindriyaparÃparaj¤Ãna balaæ nÃnÃdhimuktij¤Ãnabalaæ nÃnÃdhÃtuj¤Ãnabalaæ veditavyam / [411|21] ## [412|01] ## [412|02] nava veti matavikalpà 'rtho vÃÓabda÷ / yadi saphalà pratipat g­hyate / [412|02-412|03] sarvatragÃminÅ pratipajj¤Ãnabalaæ daÓa j¤ÃnÃni / [412|03] na cennava / anyatra nirodhaj¤ÃnÃt / [412|04] ## [412|05] pÆrvanivÃsÃnusm­tij¤Ãnabalaæ ca saæv­tij¤Ãnam / [412|06] #<«a daÓa và k«aye // VAkK_7.29 //># [412|07] Ãsravak«ayaj¤Ãnabalaæ sa¬ j¤ÃnÃni dharmÃnvayanirodhak«ayÃnutpÃdasaæv­tij¤ÃnÃniæ / [412|08] yadi nirodhaj¤ÃnamevÃsravak«ayaj¤Ãnam / [412|08-412|09] atha k«ÅïasravasaætÃne j¤ÃnamÃsravak«ayaj¤Ãnaæ tato daÓa j¤ÃnÃni / [412|10] ukta÷ svabhÃvo bhÆmiridÃnÅmucyate / [412|11] ## [412|12] cyutireva cyutam / pÆrvanivÃsacyutyupapatÅj¤Ãnaæ balaæ caturdhyÃnabhÆmikam / [412|13] #<Óe«itam /># [412|14] ## [412|15] Óe«aæ balaæ sarvabhÆmisaæg­hÅtam / tÃ÷ punarekÃdaÓa / [412|15-412|16] kÃmadhÃturanÃgamya dhyÃnÃntaraæ dhyÃnÃrupyÃÓca / [412|16] sarvÃïi / jambÆdvÅpapuru«ÃÓrayÃïi / anyatra duddhÃnutpÃdÃt / [412|16-412|17] tadetaddaÓavidhaæ j¤Ãnamanyasya balaæ nocyate / [412|17] buddhasyaiva balamiti / [412|18] ## [412|19] yasmÃdasya sarvatra j¤eye j¤ÃnabhavyÃhataæ vartate tasmÃdvalam / [412|19-412|20] ane«Ãæ tu vyÃhanyate / [412|20-413|01] j¤Ãnaæ vavacidicchatÃmapyaprav­tteriti nÃrhati tadbalÃdhyÃæ labdhum / [413|01-413|02] sthaviraÓÃriputreïa pravrajyÃpek«apuru«apratyÃkhyÃnaæ Óyenopadrutasya pak«iïa upapattyÃdÅparyantÃj¤Ãnaæ cÃtrodÃharaïam / [413|02-413|03] evaæ tÃvadavyÃhataj¤ÃnatvÃdbuddhÃnÃæ j¤eyavadanantaæ mÃnasaæ balam / [413|04] ## [413|05] kÃye punarbuddhasya nÃrÃyaïaæ balaæ varïayati [413|06] ## [413|07] sandhau sandhau nÃrÃyaïabalamityapare / [413|07-413|08] mÃnasavat kÃyikamapyasyÃna taæ balamiti bhadanta÷ / [413|08] anyathà hyananataj¤Ãnabalasahi«ïu naæ syÃditi / [413|08-413|09] nÃgagrandhiÓaÇkalÃÓaÇkusaædhayaÓca budhapratyekabuddhacakravartina÷ / [413|10] kiæ punarnÃrÃyaïasya balasya pramÃïam / [413|11] ## [413|12] ## [413|13] yaddaÓÃnÃæ prÃk­tahastinÃæ balaæ tadekasya gandhahastina÷ / [413|13-413|14] evaæ mahÃnagnapraskandivarÃÇgacÃnÆranÃrÃyaïÃnÃæ daÓottarav­ddhirvattavyà / [413|14-413|15] prÃk­tagandhahastimahÃnagnapraskandinÃæ daÓÃttarav­ddhacyÃrdhanÃrÃyaïaæ balaæ tat dviguïaæ nÃrÃyaïa mityapare / [413|15-413|16] yathà tu vahutara tathà yujyate / [413|17] ## [413|18] taccatatkÃyikaæ balaæ sarvasyaiva spra«ÂavyÃyatanasvabhÃvaæ mahÃbhÆtaviÓe«a eva / [413|19] upÃdÃyarÆpaæ saptabhyo 'rthÃntaramityapare / uktÃni valÃni / [413|20] vaiÓÃradhyaæ caturdhà tu [413|21] yathÃsÆtram / etÃni punaÓcatvÃri vaiÓÃradyÃni [414|01] ## [414|02] ## [414|03-414|04] yathà sthÃnÃsthÃnaj¤Ãnabalamevaæ samyaksaæbuddhasya vata me sate ityetadvaiÓÃradyaæ veditavyam / [414|04] yathÃsravak«ayaj¤Ãnabalamevaæ k«ÅïÃsravasya vata me sata ityetadvaiÓÃradyam / [414|05-414|06] yathà karmasvakaj¤Ãnavalamevaæ ye và punarmayà ÓrÃvakÃïÃmantarÃyikà dharmà ÃdhyÃtà ityetadvaiÓÃradyam / [414|06-414|07] yathà sarvatragÃminÅ pratipajj¤Ãnaæ valamevaæ yo va punarmayà ÓrÃvakÃïÃæ niryÃïÃya mÃrga ÃdhyÃta ityetadvaiÓÃradyaæ veditavyam / [414|07-414|08] kathaæ na j¤Ãnameva vaiÓÃrdyam / [414|08] nirbhayatà hi vaiÓÃradyam / [414|08-414|09] ebhiÓca nirbhayo bhavati / [414|09] j¤Ãnak­taæ vaiÓÃradyaæ yujyate / na j¤Ãnameva / [414|10] trÅïi sm­tyupasthÃnÃni par«adbhedÃt bhavanti yathÃsÆtram / tattvetat [414|11] ## [414|12] sm­tisaæpraj¤ÃnasvabhÃvÃnyetÃni trÅïi sm­tyupasthÃnÃni / [414|12-414|13] yadà ÓrÃvakasyÃpi ÓuÓrÆ«amÃïÃÓuÓrÆpamÃïobhaye«vÃnandÅ na bhavatyÃghÃto và / [414|14] kasmÃdete Ãveïikà buddhadharmà ucyante / savÃsanaprahÃïÃt / [414|14-414|16] athavà yasya ÓrÃvakÃstasya cacchÆÓrÆ«amÃïÃÓuÓrÆ«amÃïobhaye«u saumanasyÃdyavakÃÓa÷ sutarÃæ na tathà 'nyasyeti tasyaiva tÃnutpÃdÃdÃÓcarya vyavasthÃpyate nÃnyasyeti / [414|17] mahÃkaruïedÃnÅ vaktavyà / seyamucyate / [414|18] ## [414|19] saæv­tij¤ÃnÃtmikà mahÃkaruïà / [414|19-414|20] anyathà hi na sarvasattvÃlambanà sidhyet na ca tridu÷khatÃkÃrà / [414|20] karuïÃvat / kasmÃdiyaæ mahÃkaruïetyucyate / [414|21] ## [415|01] ## [415|02] sabhÃreïa mahÃpuïyaj¤ÃnasaæbhÃrasamudÃgamÃt / ÃkÃreïa tridu÷khatÃkaraïÃt / [415|03] Ãlambanena tridhÃtukÃlambanÃt / samatyena sarvasattve«u samav­ttitvÃt / [415|03-415|04] abhimÃtratvena sarvasttve«u samav­ttitvÃt / [415|04] adhimÃtratvena tato 'dhimÃtratarÃbhÃvÃt / [415|05] karuïÃmahÃkaruïayo÷ kiæ nÃnÃkaraïam / [415|06] ## [415|07] svabhÃvato 'dve«ÃmohasvabhÃvatvÃt / [415|07-415|08] ÃkÃrata ekatridu÷khatÃkÃratvÃt / [415|08] Ãlambanata ekatridhÃtvÃlambanatvÃt / [415|08-415|09] bhÆmitaÓcaturdhyÃnacaturthadhyÃnabhÆmikatvÃt / [415|09] saætÃnata÷ ÓrÃvakÃdibuddhasaætÃnajatvÃt / [415|09-415|10] lÃbhata÷ kÃmadhÃtubhavÃgravairÃgyalabhyatvÃt / [415|10] aparitrÃïaparitrÃïata÷ atulyakaruïÃyanÃcca / [415|11] kiæ puna÷ sarve buddhÃ÷ sarvaprakÃrasÃmÃnyà bhavanti / netyÃha / [415|12-415|13] ## [415|14] tribhi÷ kÃraïai÷ sÃmyaæ sarvabuddhÃnÃm / [415|14-415|15] sarvapuïyaj¤ÃnasaæbhÃrasamudÃgamata÷ dharmakÃyaparini«pattita÷ arthacaryayà ca lokasya / [415|15] ÃyurjÃtigotrapramÃïak­tastu bhedo bhavati / [415|16-415|17] cirÃlpatarajÅvanÃt k«atriyavrÃhmaïajÃtibhedÃt kÃÓyapagautamÃdigotrabhedÃt alpÃnalpapramÃïabhedÃcca yathakÃlamiti / [415|17-415|19] etÃmeva ca trividhÃæ saæpadaæ manasikurvÃïena vidu«Ã Óakyaæ buddhÃnÃæ bhagavatÃmantike tÅvraprema gauravaæ cotpÃdayituæ yaduta hetusaæpadaæ phalasaæpadamupakÃrasaæpadaæ ca / [415|19] tatra caturdhà hetusaæpat / [415|19-415|20] sarvapuïyaj¤ÃnasaæbhÃrÃbhyÃso dÅrghakÃlÃbhyÃso nirantarÃbhyÃsa÷ satk­tyÃbhyÃsaÓca / [415|20] caturvidhà phalasaæpat / [415|21] j¤Ãnasaæpat prahÃïasaæpat prabhÃvasaæpadrÆpakayasaæpacva / caturvidhopakÃrasaæpat / [415|21-415|23] apÃyatrayasaæsÃradu÷khÃtyantanirmok«asaæpat yÃnatrayasugati prati«ÂhÃpanasaæpadvà / [415|23] j¤Ãnasaæpat punaÓcaturvidhà / [415|23-416|01] anupadi«Âaj¤Ãnaæ sarvatraj¤Ãna sarvathÃj¤Ãnamayatnaj¤Ãnaæ ca / [416|01] caturvidhà prahÃïasaæpat / [416|01-416|02] sarvakleÓaprahÃïam atyantaprahÃïaæ savÃsanaprahÃïaæ sarvasamÃdhisamÃpattyÃvaraïaprahÃïaæ ca caturvidhà prabhÃvasaæpat / [416|02-416|04] bÃhyavi«ayanirmÃïapariïÃmanà dhi«ÂhÃnavaÓityasaæpat ÃyurutptargÃdhi«ÂhÃnavaÓitvasaæpat Ãv­tÃkÃÓadÆrak«ÅpragamanÃlpavahutvapraveÓana vaÓitvasaæpat vividhanijÃÓcaryadharmasaæpacca / [416|04-416|05] caturvidhà rÆpakÃyasaæpat / [416|05] lak«aïasaæpat anuvya¤janasaæpat balasaæpat vajrasÃrÃsthisaæpat / [416|06] ityetatsÃmÃsikaæ buddhÃnÃæ mÃhÃtmyam / anantaprabhedaæ tu tadbhidyamÃnaæ jÃyate / [416|07-416|08] tacca punarbuddhà eva sakalaæ j¤Ãtuæ baktuæ ca samarthÃ÷ yadyanekÃsaækhyeyaæ kalpaæ jÅvitamadhiti«Âheyu÷ / [416|08] evaæ ca tÃvadanantÃdbhÆtaguïaj¤ÃnaprabhÃvopakÃramÃharatnÃkarÃstathÃgatÃ÷ / [416|09-416|10] atha capunarbÃlÃ÷ svaguïadÃridracyahatÃdhimok«Ã÷ Óruïvanto 'pi tÃæ tÃd­ÓÅæ guïasam­ddhiæ buddhaæ ca nÃdriyante tasya ca dharmam / [416|10-416|11] paï¬itÃstu punarmajjÃbhirapi taæ bhagavantamabhiprapadyante tasya ca dharmam / [416|11-416|13] te he ÓraddhÃmÃtrakeïÃpyekÃntikenÃbhiprasannà aniyatavipÃkÃnÃæ pÃpÃnÃæ rÃÓÅnabhibhÆya daivÅæ mÃnu«Åæ ca ÓriyamabhibhÆya nirvÃïaparÃyaïÃ÷ saævartante / [416|13] ata eva tathÃgatà anuttaraæ puïyak«etramucyante / [416|14] avandhye«Âhaporak­«ÂÃÓusvantaphalatvÃt / uktaæ hi bhagavatà [416|15-416|16] "ye 'nyÃnapi jine kÃrÃnkari«yanti vinÃyake / vicitraæ svargamÃgamya te lapsyante 'm­taæ padami"ti / [416|17] ime tÃvada«ÂÃdaÓa buddhÃnÃmÃveïikà dharmà ucyante // [416|18] #<Ói«yasÃdhÃraïà anye dharmÃ÷ ># [416|19] ÓrÃvakasÃdhÃraïÃstvanye guïà buddhÃnÃm / [416|20] ## [416|21] ke punasta iti yathÃyogam [416|22] ## [417|01-417|02] araïapraïidhij¤Ãnapratisaævidabhij¤ÃdhyÃnÃrupyÃæpramÃïavimok«ÃbhibhvÃyatanak­tsnÃyatanÃdaya÷ / [417|02-417|04] tatrÃraïà nÃma kaÓcidevÃrhan kleÓaprabhavaæ sattvÃnÃæ du÷khaæ viditvÃtmÃnaæ ca dak«iïÅyaviÓe«aæ pare«Ãæ tadÃlambanaæ kleÓotpÃdaæ parihartukÃmastÃd­Óaæ j¤ÃnamutpÃdayati bhena pare«Ãæ sarvathà 'pi raïaæ notpÃdayati / [417|04-417|05] na kasyacittadÃlambano rÃga utpadyate dve«o mÃno và / [417|05] nai«Ã pratipat ka¤cideva raïayatÅtyaraïà / sà punare«Ã [417|06] ## [417|07] ayamasyà svabhÃva÷ / [417|08] ## [417|09] caturthadhyÃna bhÆmikà sukhapratipadÃmagratvÃt / [417|10] ## [341|711-41711] nÃnyasyÃrhata÷ / [417|11-417|12] anyo hi svasaætÃnÃdapi kadÃcit kleÓaraïaæ parihartu na Óaknoti / [417|13] ## [417|14] manu«ye«vevotpadyate tri«u dvÅpe«u / [417|15] ## [417|16-417|17] anÃgatÃ÷ kÃmÃvacarÃ÷ savastukÃ÷ kleÓÃ÷ asyà Ãlambanaæ nÃpare«Ãæ kleÓa udapÃdÅtyevaæ prav­ttatvÃt / [417|17-417|18] avastukÃstu kleÓà na ÓakyÃ÷ parihartuæ sarvatragÃïÃæ sakalasvabhÆmyÃlambanatvÃt / [417|18] yathà cÃraïoktà [417|19] ## [418|01] tadapi hi saæv­tij¤Ãnaæ dhyÃne 'ntye 'kopyadharmaïa÷ manu«yÃÓrayaæ ca [418|02] ## [418|03] sarvadharmÃlambanaæ tu praïidhij¤Ãnamityeva viÓe«a÷ / [418|03-418|04] ÃrupyÃstu na sÃk«Ãt prÃïidhij¤Ãnena j¤Ãyante / [418|03] kiæ tarhi / ni«pannacaritaviÓe«Ãt / [418|04-418|05] kar«akanidarÓanaæ cÃtreti vaibhëikÃ÷ / [418|05-418|06] praïidhipÆrvakaæ j¤Ãnaæ praïidhij¤Ãnaæ yaddhi praïidhÃya prÃntakoÂikaæ caturtha dhyÃnaæ samÃpadyate / [418|06] idaæ jÃnÅyÃmiti tadyathÃbhÆtaæ jÃnÃti / sarvastatsamÃdhivi«aya÷ [418|07-418|08] ## [418|09] catasro hi pratisaævida÷ / [418|09-418|10] dharmapratisaævidarthapratisaævinniruktipratisaævitpratibhÃnapratisaævicca / [418|10-418|11] tà api dharmÃrthaniruktipratibhÃnapratisaævidastathaiva yathà 'raïà / [418|11] kimÃsÃæ tathaiva akopyadharmamanu«yÃÓrayatvam / [441|811-41812] ÃlambanabhÆmisvabhÃvaviÓe«astvÃsÃæ p­thagucyate / [418|13] ## [418|14-418|15] nÃmapadavya¤janakÃye«varthavÃcità avivartyaj¤Ãnaæ dharmÃthaæniruktipratisaævido yathÃkramam / [418|16] ## [418|17] avivartyaæ j¤Ãnamiti vartate / [418|17-418|18] yuktamutÃbhilÃpitÃyÃæ samÃdhivaÓisaæprakyÃne cÃvivartyaæ j¤Ãnaæ pratibhÃnasaævit / [418|19] ## [418|20] vÃkca mÃrgaÓca tasyÃ÷ Ãlmvanam / [418|21] ## [419|01] navaj¤ÃnasvabhÃvà pratibhÃnapratisaævidanyatra nirodhaj¤ÃnÃt / [419|02] ## [419|03] sarvabhÆmikà cÃsau kÃmadhÃtau yÃvat bhavÃgre vÃÇmÃrgayoranyatarÃlambanÃt / [419|04] ## [419|05] arthapratibhÃnasaævit sarvadharmÃÓccedarthà daÓa j¤ÃnÃni / [419|05-419|06] nirvÃïaæ cedartha÷ «a j¤ÃnÃni / [419|06] dharmÃnvayanirodhak«ayÃnutpÃdasaæv­tij¤ÃnÃni / [419|07] ## [419|08] sà punare«Ã 'rthapratisaævit sarvabhÆmikà / [419|09] ## [419|10-419|11] anye tu dve dharmaniruktipratisavidau saæv­tij¤ÃnasvabhÃve nÃmakÃyÃdivÃgÃlambanasvabhÃvatvÃt / [419|12] ## [419|13-419|14] dharmapratisaævit pa¤cabhÆmikà kÃmadhÃtucaturthadhyÃnasaæg­hÅtà Ærdhvaæ nÃmakÃyÃbhÃvÃt / [419|15] ## [419|16] vÃÇniruktir ity eko 'rtha÷ / [419|16-419|17] niruktipratisaævitkÃmadhÃtuprathamadhyÃnabhÆmikà Ærdhvaæ vitarkÃbhÃvÃt / [419|17] praj¤aptau tu pratisaævidÃmeva nirdeÓa÷ / [419|17-419|19] "padavya¤jane tasyaivarthe tasyaikadvivahustrÅpuru«Ãdyadhivacane tasyÃsaktatÃyÃmavivartyaj¤Ãnaæ dharmÃvipratisaævida" ityata evÃsÃæ kramasiddhi÷ / [419|19] nirvacanaæ nirukti÷ / [419|19-419|20] yathà rupyate tasmÃdrÆpamityevamÃdi / [419|20] uttarottarapratibhà pratibhÃnamityapare / [419|20-419|21] ÃsÃæ ca kila pratisaævidÃæ gaïitaæ buddhavacanaæ Óabdavaidyà hetuvidyà ca pÆrvaprayogo yathÃkramam / [419|21-420|01] nÃpyete«vak­takauÓalastà utpÃdayituæ ÓaknotÅti / [420|01] buddhavacanameva tu sarvÃsÃæ prayogaæ varïayanti / [420|02] yasya caikà tasyÃvaÓyaæ catasra÷ pratisaævidÅ bhavanti / [420|03] ## [420|04] nahi vikalÃbhistÃbhi÷ pratisaævillÃbhÅ bhavati / [420|05] ye caita upadi«Âà araïÃdayo guïÃ÷ / [420|06] #<«a¬ete prÃïtakoÂikÃ÷ // VAkK_7.40 //># [420|07] prÃntakoÂikadhyÃnavalenai«Ãæ lÃbha÷ / [420|08] ## [420|09] tadapi prÃntakoÂikaæ caturtha dhyÃnaæ «a¬Ãtmakam / [420|09-420|10] araïÃpraïidhij¤Ãnaæ tisra÷ pratisaævida÷ / [420|10] tadeva prantakoÂikam / [420|10-420|11] niruktipratisaævidastadvalena lÃbho na tu sà caturthadhyÃnabhÆmikà / [420|12] kiæ punaridaæ prÃntakoÂikaæ nÃma / [420|12-420|13] dhyÃnamantyaæ caturthaæ dhyÃnam / [420|14] ## [420|15] ## [420|16] kathaæ sarvabhÆmyanulomitam / kÃmÃvacarÃccittÃtprathamaæ dhyÃnaæ samÃpadyate / [420|17] tato dvitÅyamevaæ krameïa yÃvannaivasaæj¤ÃnÃsaæj¤Ãyatanam / [420|17-420|18] pratilomaæ punaryÃvatkÃmÃvacaraæ cittaæ tata÷ punaranulomaæ yÃvaccaturthadhyÃnamevaæ sarvabhÆmyanulomitam / [420|18-420|19] katham v­ddhikëÂÃgatam / [420|19] tathÃbhÃvitÃnm­duno madhyaæ madhyÃdadhimÃtraæ samÃpadyate / [420|19-420|20] v­ddhiprakar«o hi v­ddhikëÂà / [420|20] idamÅd­Óaæ prÃntakoÂikaæ pragatà 'nta koÂirasyeti k­tvà / [420|20-420|21] koÂi÷ punaratra v­ddhi÷ prakÃro và / [420|21] catu«koÂikavat / [420|22] ete puna÷ buddhatuïÃ÷ [421|01] ## [421|02] buddhÃdanyasya prÃyogikà na vairÃgyalÃbhikÃ÷ / buddhasya nÃsti ki¤cit prÃyogikam / [421|03] tasya sarvadharmeÓvaratvÃdicchÃmÃtra pratibadha÷ sarvaguïasaæpatsaæmukhÅbhÃva÷ / [421|03-421|04] ime tÃvacchrÃdakasÃdhÃraïaguïà abhij¤Ãdaya÷ p­thagjanairapi / [421|05] keyamabhij¤Ã nÃma / [421|06] #<­ddhhiÓrotramana÷pÆrvajanmacyutyudayak«aye /># [421|07] ## [421|08] ­ddhivi«aye j¤ÃnasÃk«Ãtkriyà abhij¤Ã / [421|08-421|09] divyaÓrotraceta÷paryÃyapÆrvanivÃsÃnusm­ticyutyutpapÃdÃsravak«ayaj¤ÃnasÃk«Ãtkriyà abhij¤Ã÷ / [421|09] etÃ÷ «a¬abhij¤Ã / [421|09-421|10] ÃsÃæ pa¤ca p­thagjanai÷ sÃdhÃraïÃ÷ / [421|10] sarvÃstvetÃ÷ [421|11] ## [421|12] vimuktimÃrgapraj¤ÃsvabhÃvÃ÷ / ÓrÃmaïyaphalavat / [421|13] ## [421|14] ceta÷paryÃyÃsravak«ayaj¤ÃnÃbhij¤e hitvà / [421|15] ## [421|16] ceta÷paryÃyÃbhij¤Ã pa¤ca dharmÃnvayamÃrgasaæv­tiparacittaj¤ÃnÃni / [421|17] ## [421|18] yathÃsravak«ayaj¤Ãnavalamuktaæ tathà veditavyà / «a¬ daÓa j¤ÃnÃnÅti / [421|18-421|19] sarvabhÆmikà 'pye«Ã tathaiva j¤Ãtvyà / [421|19] Óe«Ãstu [422|01] ## [422|02] pa¤cÃbhij¤Ã÷ caturthadhyÃnabhÆmikÃ÷ / kasmÃdÃrupyabhÆmikà na santi / [422|02-422|03] tisrastÃvanna santi / [422|03] rÆpÃlambanatvÃt / [422|03-422|04] ceta÷paryÃyÃbhhij¤Ãpi nÃsti rÆpatÅrthÃbhini«pÃdyatvÃt / [422|04] pÆrvanivÃsasm­tirapyanupÆrvÃvasthÃntaramaraïÃbhini«patte÷ / [422|04-422|05] sthÃnagotrÃdyÃlambanatvÃcca / [422|05-422|06] paracittaæ hi j¤ÃtukÃma Ãtmana÷ kÃyacittayornimittamudg­hlÃti / [422|06-422|07] kÅd­Óe 'pi me kÃye kÅd­Óaæ cittam bhavaty evaæ pare«ÃmapyÃbhujataÓcittaj¤ÃnÃdabhini«pannà bhavati / [422|07] abhini«pannÃyÃmabhij¤ÃyÃæ rÆpanirapek«o jÃnÃti / [422|07-422|09] pÆrvanivÃsaæ samanusmartukÃma÷ samanantaraniruddhamanovij¤Ãno nimittamudg­hya tatsamanantaraprÃtilomyenÃvasthÃntarÃïi manasikaroti / [422|09-422|10] yÃvatsaædhicittam / [422|10] tato 'ntarÃbhavasyaikak«aïaæ maraïe 'pi ni«panno bhavati / [422|10-422|11] evaæ parasyÃpi smarati / [422|11-422|211] abhini«pannÃyÃæ vilaÇghyÃpi smaraïam / [422|11] anubhÆtapÆrvasyaiva smaraïam / [422|12] ÓuddhÃvÃsÃnÃæ katham smaraïam / ÓravaïenÃnubhÆtatvÃt / [422|12-422|13] Ãrupyacyutasyehopapannasya parasaætatyadhi«ÂhÃnenotpÃdanam / [422|13] anye«Ãæ svasaætatyadhi«ÂhÃnena / [422|13-422|14] ­ddhyÃdÅnÃæ tu laghatvaÓabdÃlokamanasikaraïaæ prayoga÷ / [422|14] tÃ÷ punaretÃ÷ pa¤cÃbhij¤Ã÷ [422|15] ## [422|16] yadbhÆmikà ­ddhacyabhhij¤Ã bhavati tÃæ bhÆmi tayà gacchati / [422|16-422|17] nirmiïoti và adharÃæ noktarÃm / [422|17-422|18] evaæ divyaÓrotrÃbhij¤ayà svabhÆmikameva Óabdaæ Ó­ïotyadharabhÆmikaæ và nordhvabhÆmikam / [422|18] ceta÷ paryÃyÃbhij¤ayà nordhvabhÆmikaæ cittaæ jÃnÃti / [422|18-422|19] pÆrvanivÃsÃnusm­tyà na smarati / [422|19] cyutopapÃdÃbhij¤ayà na paÓyati / [422|19-422|20] ata evÃrupyabhumikaæ cittaæ ceta÷paryÃyapÆrvanivÃsabhij¤ÃbhyÃæ na g­hlÃtyurdhvabhÆmikatvÃt / [422|21] kathametà labhyante / atucittÃ÷ prayogata÷ [422|22] ## [422|23] janmÃntarÃbhyastà abhij¤Ã vairÃgyato labhyante vaiÓe«ikya÷ prayogata÷ / [422|23-422|24] sarvÃsÃæ tu prayogeïotpÃdanam / [422|25] ## [423|01] ceta÷paryÃyÃbhij¤Ã trÅïi vedanÃcittadharmasm­tyupasthÃnÃni / [423|01-423|02] cittacaittÃlamlbanatvÃt / [423|03] #<Ãdyaæ Órotrardvivak«u«i // VAkK_7.44 //># [423|04] abhij¤eti vartate / [423|04-423|05] ­ddhidivyaÓrotradivyacak«urabhij¤Ã Ãdyaæ sm­tyupasthÃnamityartha÷ / [423|05] rÆpÃlambanatvÃt / ­ddhiÓcaturbÃhyÃyatanÃlambanà 'nyatra ÓabdÃt / [423|06] divyaÓrotracak«urabhij¤e ÓabdarÆpÃyatanÃlambane / [423|06-423|07] kathaæ tarhi "cyutopapÃdaj¤Ãnenaiva jÃnÃti amÅ bhavanta÷ sattvÃ÷ kÃyaduÓcaritena samanvÃgatÃ÷" ityevamÃdi / [423|07-423|08] na tattena jÃnÃti / [423|08] abhij¤ÃparivÃraj¤Ãnaæ tu tadanyadÃryÃïÃmutpadyate yenaivaæ jÃnanti / [423|09] anirdhÃraïÃcche«e catu÷sm­tyupasthÃnasvabhÃve iti siddham / [423|10] ## [423|11] divyacak«u÷ÓrotrÃbhij¤e avyÃk­te / te punaÓcak«u÷Órotravij¤Ãnasaæprayuktapraj¤e / [423|12] kathaæ tarhi te caturdhyÃnabhÆmike sidhyata÷ / ÃÓrayavaÓena tadbhÆminirdeÓÃt / [423|12-423|13] tadÃÓraye hi cak«u÷Órotre caturdhyÃnabhÆmike / [423|13] ÃnantaryamÃrgavaÓena và / [423|13-423|14] anyÃÓcatasra÷ kuÓalÃ÷ / [423|14] yattarhi prakaraïe«Æktam "abhij¤Ã katamà / kuÓalà praj¤e"ti / [423|14-423|15] pradhÃnika e«a nirdeÓo vÃhuliko và / [423|15] ÃsÃæ cÃbhij¤ÃnÃæ [423|16] ## [423|17] pÆrvanivÃsacyutyupapÃdÃsravak«ayaj¤ÃnasÃk«ÃtkriyÃstisra÷ aÓaik«yo vidyà ucyante / [423|18] kasmÃdetà eva nÃnyÃ÷ / [423|19] ## [423|20] età hi pÆrvÃparÃntamadhyasaæmohaæ vyÃvartayanti yathÃkramam / ÃsÃæ paramÃrthena [424|01] ## [424|02] Ãsravak«ayaj¤ÃnasÃk«ÃtkriyaivÃÓaik«Å vidyà / [424|03] ## [424|04] anye dve aÓaik«yasaætÃnasaæbhÆtatvÃdaÓaik«yÃvucyete / naiva tu te Óaik«yo nÃÓaik«yau / [424|04-424|05] kiæ punarete abhij¤e Óaik«yasya nocyete / [424|05] yata÷ Óaik«yau vidye nocyete / [424|06] ## [424|07] na hi sÃvidyasaætÃne vidyÃvyavasthÃnaæ yujyate / punarapyavidyÃbhibhavÃt / [424|08] ÃsÃæ cÃbhij¤ÃnÃm [424|09] #<Ãdyà t­tÅyà «a«ÂhÅ ca prÃtihÃryÃïi ># [424|10-424|11] ­ddhiceta÷paryÃyÃsravak«ayÃbhij¤ÃstrÅïi prÃtihÃryÃïi yathÃkramam ­ddhacyÃdeÓanÃnuÓÃsanaprÃtihÃryÃïi / [424|11-424|12] vineyamanasÃmÃdito 'tyartha haraïÃt prÃtihÃryÃïi prÃtiÓabdayorÃdikarmab­ÓÃrthatvÃt / [424|12-424|13] pratihatamadhyasthÃnÃæ manÃæsyebhi÷ pratiharantÅti prÃtihÃryÃïi và / [424|13] e«Ãæ puna÷ [424|14] #<ÓÃsanam /># [424|15] ## [424|16] anuÓÃsanaæ pratihÃryamagcya m / [424|17] ## [424|18] ­ddhacyÃdeÓane hi vidyayà vikeiyete / [424|18-424|19] asti hi ca gÃndhÃrÅ nÃma vidyà yayÃphÃÓena gacchati Åk«aïikà ca nÃma vidyà yayà paracittaæ jÃnÃti / [424|19-425|01] na tu yathÃbhÆtÃnuÓÃsanam anyathà Óakyaæ kartumavybhicÃritvÃt / [425|01-425|03] pradhÃnamÃvarjanamÃtraæ ca tÃbhyÃmanuÓÃsanaprÃtihÃryeïa tu hitena i«Âenaphalena yogo bhavatyupÃyopadeÓÃdityevÃvaÓyam ­ddhirityucyate / [425|04] keyam­ddhi÷ / vaibhëikanyÃyena [425|05] #<­ddhi÷ samÃdhi÷ ># [425|06] ­dhyatyaneneti k­tvà yojayitavyam / kiæ tena sam­dhyati / [425|07] ## [425|08] tatastatra [425|09] ## [425|10] ÓarÅravÃhinÅ Ãdhimok«ikÅ manojavà ca tatra gati÷ / [425|11] #<ÓÃsturmanojavà ># [425|12] manasa ivÃsyà rava iti manojavà gatirbuddhasyaiva nÃnyasya / [425|12-425|13] sudÆramapi deÓaæ cittotpÃdakÃlelna gamanÃt / [425|13] ata e"vÃcintyo buddhÃnÃæ buddhavi«aya" ityuktaæ bhagavatà / [425|14] itare tu gatÅ buddhasyÃnuktasiddhe / [425|15] ## [425|16] ÓrÃvakapratyekabuddhÃnÃæ ÓarÅravÃhinÅ ca gati÷ / pak«ivatkrameïa ÓarÅravÃhanÃt / [425|17] Ãdhimok«ikÅ ca dÆrasyÃsannÃdhimok«eïÃÓugamanÃt / nirmÃïaæ punardvividham / [425|18] kÃmÃvacaraæ rÆpÃvacaraæ ca / tatra tÃvat [425|19] ## [425|20] kÃmÃvacaraæ nirmÃïaæ rÆparasagandhaspra«ÂavyÃyatanasvabhÃvam / tat punar [426|01] ## [426|02] svaparaÓarÅrasaæbaddham / [426|03] ## [426|04] rÆpÃvacaranirmÃïaæ dve rÆpaspra«ÂavyÃyatane / tatra gandharasÃbhÃvÃt / [426|04-426|05] tadapi dvividhaæ tathaiva / [426|05-426|06] kÃmadhÃtÃvidaæ caturvidhaæ nirmÃïamevaæ rÆpadhÃtau-itya«Âavidhaæ samÃsato nirmÃïam / [426|06-426|07] kathaæ rÆpadhÃtÆpapannasya kÃmÃvacaranirmÃïe gandharasÃbhyÃæ na samanvÃgamo bhavati / [426|07] vastrÃbharaïavanna samanvÃgama÷ / [426|07-426|08] dvacyÃyÃtanaæ nirmiïotÅtyapare / [426|08] kiæ khalvabhij¤ayaiva nirmÃïaæ nirmÅyate / netyucyate / kiæ tarhi / [426|09] abhij¤Ãphalai÷ / [426|10] ## [426|11] tÃni punaÓcaturdaÓa nirmÃïacittÃni [426|12] yathÃkramaæ dhyÃnaphalaæ dve yÃvat pa¤ca / [426|13] prathamadhyÃnaphalaæ dve kÃmadhÃtuprathamadhyÃnabhÆmike nirmÃïacitte / [426|13-426|14] dvitÅyadhyÃnaphalaæ trÅïi kÃmadhÃtuprathamadvitÅyadhyÃnabhÆmikÃni / [426|14-426|15] evaæ t­tÅyacaturthadhyÃnabhÆmikÃni catvÃri pa¤ca ca yojyÃni / [426|15] svabhÆmikÃdharabhÆmikaæ nirmÃïacittaæ dhyÃnaphalaæ veditavyam / [426|16] ## [426|17] nordhvabhÆmikaæ nirmÃïacittamadharadhyÃnaphalamasti / [426|17-426|18] dvitÅyÃdidhyÃnaphalaæ kÃmÃvacaraæ nirmÃïaæ prathamadhyÃnabhÆmikÃdgatito viÓi«yate / [426|19] ## [426|20] te«Ãæ ca nirmÃïacittÃnÃæ dhyÃnavallÃbha÷ / [426|20-426|21] ki khalu nirmÃïacittÃdeva syÃt vyutthÃnam / [426|21] nÃstyetat / yasmÃdutpadyate / [427|01] #<ÓuddhÃttatsvataÓca ># [427|02] ÓuddhakÃddhacyÃnÃdantaraæ nirmÃïacittamutpadyate nirmÃïacittadvà nÃnyata÷ / [427|03] ## [427|04] nirmÃïacittÃdapi Óuddhakaæ dhyÃnaæ nirmÃïacittaæ cotpadyate nÃnyat / [427|04-427|05] na hi samÃdhiphalasthitasvÃpraviÓya puna÷ samÃdhiæ tasmÃt vyutthÃnamasti / [427|05-427|06] sarvasya ca nirmitasya [427|07] ## [427|08] nÃnyabhÆmikena nirmÃïacittenÃnyabhÆmikaæ nirmÃïaæ nirmÅyate / [427|09] ## [427|10] svabhÆmikena ceti ca-Óabda÷ / [427|10-427|11] kÃmadhÃtuprathamadhyÃnabhÆmiko hi nirmita÷ svabhÆmikenaiva cittena bhëyate / [427|11] ÆrdhvabhÆmikastu prathamadhyÃnabhÆmikena / [427|11-427|12] Ærdhvaæ vij¤aptisamutthÃpakÃbhÃvÃt / [427|12] vahÆnÃæ nirmitÃnÃæ bhëaïaæ [427|13] ## [427|14] buddhÃdanyasya nirmÃïaæ nirmÃtrà saha bhëate / [427|14-427|15] yadà ca vahavo nirmità bhavanti tadà yugapat bhëante / [427|16] ekasya bhëamÃïasya bhëante saha nirmitÃ÷ / [427|17] ekasya tÆ«ïÅæbhÆtasya sarvetÆ«ïÅæ bhavanti ta" iti gÃthà / [427|18] buddhasya pÆrva paÓcÃdvà yathecchaæ nirmità bhëante / [427|18-427|19] yadà bhëaïacittaæ tadà nirmÃïacittÃbhÃvo nirmÃïacittÃbhÃvÃnnirmitÃbhÃva iti kathamenaæ bhëayanti / [427|20] ## [428|01] nirmÃïamadhi«ÂhÃyÃvasthÃnakÃmatayà 'nyena manasà vÃcaæ pravartayanti / [428|01-428|02] kiæ jÅvita evÃdhi«ÂhÃnamanuvartate atha m­taÓcÃpi / [428|03] ## [428|04] ÃryamahÃkaÓyapÃdhi«ÂhÃnena tadasthisaækalÃvasthÃnÃt / tattu [428|05] ## [428|06] asthirasya tu bhÃvasya nÃstyadhi«ÂhÃnam / ÃryakÃÓyapena mÃæsÃdÅnÃmadhhi«ÂhÃnÃt / [428|07] ## [428|08] apare punarÃhurnÃsti m­tasyÃdhi«ÂhÃnam / [428|08-428|09] asthiÓaÇkalÃvasthÃnaæ tu devatÃnubhÃvÃditi / [428|09] kimekena cittenaikameva nirmita nirmiïoti / [428|10] #<ÃdÃvekamanekena jitÃyÃæ tu viparyayÃt // VAkK_7.52 //># [428|11] Ãdita ekaæ nirmitamanekena nirmÃïacittena nirmiïoti / [428|11-428|12] jitÃyÃæ tvabhij¤ÃyÃmekena cittenÃnekaæ nirmiïoti yÃvannirmÃtumi«Âaæ bhavati / [428|12-428|13] atha kiæ sarvanirmÃïacittamavyÃk­taæ bhavati / [428|14] ## [428|15] yadbhÃvanÃphalaæ tadavaÓyamavyÃk­taæ bhavati / [428|16] ## [428|17-428|18] upapattipratilambhikaæ tu nirmÃïacittaæ kuÓalÃkuÓalamavyÃk­taæ bhavati devanÃgapiÓÃcÃdÅnÃm / [428|18-428|19] tatk­taæ ca svaparaÓarÅranirmÃïaæ navÃyatanikaæ bhavatyaÓabdarupyÃyatanatvÃdindriyÃvinirbhÆtatvÃt / [428|19] na tvindriyaæ nirmÅyate / [428|19-428|20] kime«aiva dvividharddhibhÃvanÃmayÅ copapattilÃbhikà ca / [428|20] e«Ã ca dvividhà [429|01] #<­ddhirmantrau«adhÃbhyÃæ ca karmajà ceti pa¤cadhà // VAkK_7.53 //># [429|02] samÃsta÷ pa¤cavidhÃm­ddhhiæ varïayanti / [429|02-429|03] bhÃvanÃphalamupapattilÃbhikaæ mantrajÃmau«adhajÃæ karmajÃæ ca / [429|03] yathà mÃndhÃturantarÃbhavikÃnÃæ ca / [429|04] yadidaæ divyaÓrotramuktaæ cak«uÓca / [429|04-429|05] kimete divye eva Ãhosvit divye eva divye / [429|05] yathà bodhisattvacakravartig­hapatiratnÃnÃm / [429|06] ## [429|07] yasmÃtte [429|08] ## [429|09-429|11] dhyÃnasamÃpannasya ÓabdÃlokÃbhogaprayogeïa dhyÃnabhÆmikÃni bhÆtÃnyupÃdÃya rÆpaprasÃdau nirvartete cak«u÷ÓrotrasÃmantake rÆpaÓabdyordarÓanaÓravaïahetÆ iti dhyÃnabhÆmikatvÃt divye eva te cak«u÷Órotre / [429|11] te ca puna÷ [429|12] ## [429|13-429|14] nÃsti divyaæ cak«u÷ Órotraæ ca tatsabhÃgaæ nityaæ vij¤ÃnasahitatvÃt nÃpi vikalaæ kÃïavibrÃntÃbhÃvÃt / [429|14] rÆpÃvacarasattvavat / [429|14-429|15] dÆrasÆk«mavatÃnyapi rÆpÃïi ÓabdhÃÓca tayiorvi«ya÷ / [429|15] Ãha cÃtra [429|16-429|17] dÆrasthamÃv­taæ sÆk«maæ sarvataÓca na paÓyati / mÃæsacak«uryato rÆpamato divyaæ d­gi«yate // [429|18] kiyaddÆraæ punardivyena cak«u«Ã paÓyati / yasya yÃd­Óaæ cak«urbhavati / [429|18-429|20] ÓrÃvakapratyekabuddhabuddhÃstvanabhhisaæskÃreïa sÃhasradvisÃhasratrisÃhasrakÃn lokadhÃtÆn yathÃsaækhyaæ paÓyanti / [429|20] abhisaæskÃreïa tu [430|01] ## [430|02] sarvÃbhhisaæskÃreïa saha ÓrÃvako 'pi dvisÃhasra lokadhÃtuæ divyena cak«u«Ã paÓyati / [430|03] trisÃhasraæ khaÇgavi«Ãïakalpa÷ / [430|03-430|04] buddhastu bhagavÃnasaækhyeyÃn lokahÃtÆn paÓyati yÃvadevecchati / [430|05] kim­ddhirevopapattilÃbhikà bhavatyarhÃnyadapi / [430|06] ## [430|07] divyaÓrotrÃdikamapi catu«Âayamupapattipratilabhyamasti / [430|07-430|08] na tÆpapattyÃptaæ ki¤cidabhij¤ÃkhyÃæ labhate / [430|08] yattÆpapattipratilambhikaæ divyaæ cak«u÷ [430|09] ## [430|10] abhij¤Ãcak«u«aiva hyantarÃbhavo d­Óyate / nopapattipratilabdhena / [430|11] ## [430|12] upapattyÃptamiti vartate / [430|12-430|13] paracittaj¤Ãnaæ tÆpapattipratilabdhaæ trividhaæ veditavyaæ kuÓalÃkuÓalÃvyÃk­tam / [430|14] ## [430|15-430|16] yaccÃpi tÃrkikaæ paracittaj¤Ãnaæ naimittikÃnÃæ yacca vidyÃk­taæ tadapi trividhaæ veditavyam / [430|16] na yathà bhÃvanÃphalaæ kuÓalameva / [430|16-430|17] upapattipratilambhikÃbhyÃæ tu paracittaj¤ÃnapÆrvanivÃsÃnusm­tibhyÃæ [430|18] ## [430|19] yÃvanna du÷khavedanÃbhyÃhatà bhavanti / anyagatisthà nityaæ jÃnate / [430|20] ## [431|01] mÃnu«yÃïÃmetadyathoktam­ddhacyÃdikaæ nÃstyupapattiprÃtilambhikam / [431|01-431|02] yattarhi prak­tijÃtismarà bhavanti / [431|02] karmaviÓe«ajà 'sau te«Ãm / [431|02-431|03] trividhà hi pÆrvanivÃsÃnusm­tirbhÃvanÃphalamupapattilabdhà karmajà ceti // ===================================================================== [431|04] //*// abhidharmakoÓabhëye j¤ÃnanirdeÓo nÃma saptamaæ koÓasthÃnam //*// [431|05] sthaviraÓrÅlÃmÃvÃkasya yadatra puïyam / a«Âamaæ koÓasthÃnam ===================================================================== oæ namo buddhÃya ===================================================================== [432|02-432|03] j¤ÃnÃdhikÃreïa j¤ÃnamayÃnÃæ guïÃnÃæ k­to nirdeÓa÷ / [432|03-432|04] asya svabhÃvÃnÃæ tu kartavya ityÃdita eva dhyÃnÃnyÃrabhyante sarvaguïÃÓrayatvÃt / [432|05] ## [432|06] samÃsato dvividhÃni dhyÃnÃnyupapattisamÃpattidhyÃnabhedÃt / tÃni puna÷ [432|07] ## [432|08] prathamaæ dhyÃnaæ yÃvaccaturtham / tatra dhyÃnopapattaya÷ punarna vaktavyÃ÷ / [432|08-432|09] lokanirdeÓakoÓasthÃne hi [432|10] ## [432|11] kathaæ proktÃ÷ / [432|12] "p­thak p­thak / [432|13] dhyÃnaæ tribhÆmikaæ tatra caturtha tva«ÂabhÆmikami"ti / [432|14] samÃpattidhyÃnaæ tu vaktavyam / ata ucyate [432|15] ## [432|16] abhedena kuÓalacittaikÃgratà dhyÃnam / samÃdhisvabhÃvatvÃt / [432|17] ## [432|18] saparivÃraæ tu pa¤caskandhasvabhÃvaæ veditavyam / keyamekÃgratà nÃma / ekÃlambanatà / [432|19] evaæ tarhi cittÃnyevaikÃlambanÃni samÃdhirna caitasikaæ dharmÃntaramiti prÃpnoti / [433|01] na cittÃnyeva samÃdhi÷ / yena tu tÃnyekÃgrÃïi vartante sa dharma÷ samÃdhi÷ / [433|01-433|02] saiva cittaikÃgratà / [433|02-433|03] nanu ca k«aïikatvÃtsarvaæ cittamekÃgraæ dvitÅyasya tasmÃdavik«epa iti cet / [433|03] saæprayukte samÃdhivaiyarthyam / [433|03-433|04] yata eva ca smÃdhistata eva cittÃnÃmekÃlambanatvaæ kiæ ne«yate / [433|04-433|05] mahÃbhÆmikatvÃcca samÃdhe÷ sarvacittÃnÃmekÃgratÃprasaÇga÷ / [433|05] na durbalatvÃtsamÃdhe÷ / cittÃnyevaikÃgrÃïi samÃdhi÷ / [433|06-433|07] tathà hyadhicittaæ Óik«Ã cittapariÓuddhipradhÃnaæ ca sÆtre catvÃri dhyÃnÃnyuktÃnÅtyapare / [433|08] dhyÃnamiti ko'rtha÷ / dhyÃyantyaneneti / prajÃnantÅtyartha÷ / [433|08-433|09] samÃhitacittasya yathÃbhÆtapraj¤ÃnÃt / [433|09] cintanÃrtho hye«a dhÃtu÷ / cintanaæ ca praj¤eti siddhÃnta÷ / [433|09-433|10] evaæ tarhi sarvasamÃdhidhyÃnaprasaÇga÷ / [433|10] na / prakar«ayukte tannÃmavidhÃnÃdbhÃskaravat / [433|10-433|11] kaÓca prakar«ayukta÷ / [433|11] yo 'ÇgasamÃyukta÷ samÃdhi÷ / [433|11-433|12] sa hi ÓamathavipaÓyanÃbhyÃæ yuganddhavÃhitvÃdd­«ÂadharmasukhavihÃra ukta÷ sukhà ca pratipaditi / [433|12] sutarÃæ tena dhyÃyanti / [433|13] kli«Âasya kathaæ dhyÃnatvam / mithyopanidhyÃnÃt / atiprasaÇga÷ / [433|13-433|14] na / tatpratirÆpa eva tatsaæj¤ÃvineveÓÃt pÆtibÅjavat / [433|14] uktÃni cÃkuÓalÃni dhyÃnÃnyapi bhagavatà / [433|15] kÅd­Óaæ puna÷ kuÓalamaikÃgyraæ prathamaæ dhyÃnaæ kÅd­Óaæ yÃvaccaturtham / [433|15-433|16] prathamaæ tÃvat [433|17] ## [433|18] vicÃraprÅtisukhasaæyuktaæ kuÓalamaikÃgyraæ tat prathamaæ dhyÃnam / [433|18-433|19] vicÃravacanÃdvitarko 'pyukto bhavati / [433|19] sÃhacaryÃddhÆmÃgnivat / [433|19-433|20] na hi prÅtisukhavÃnvicÃro vinà vitarkeïÃsti / [433|20] Óe«aæ punrdhyÃnatrayaæ [433|21] ## [433|22] ÓubhaikÃgryam iti vartate / [433|22-433|23] vicÃravivarjitaæ prÅtisukhavat dvitÅyaæ vicÃraprÅtivarjitaæ t­tÅyaæ vicÃraprÅtisukhavarjitaæ caturthamiti / [433|23-433|24] yathà dhyÃnÃni [433|25] ## [434|01] kena prakÃreïa / ete 'pi hi dvidhà upapattisamÃpattita÷ / [434|01-434|02] catvÃraÓca e«Ãmapi copapattaya uktÃ÷ / [434|02-434|03] samÃpattyÃrupyÃsvabhedena kuÓalaikÃgratÃsvabhÃvà ityanena prakÃreïa saparivÃrÃ÷ [434|04] ## [434|05] anuparivartirÆpÃbhÃvÃt [434|06] ## [434|07] caturthadhyÃnavivekajaæ hyÃkÃÓÃnantyÃyatanam / [434|07-434|08] tadvivekajaæ vij¤ÃnÃnantyÃyatanam / [434|08] tadvivekajamÃki¤canyÃyatanam / [434|08-434|09] tadvivekajaæ naivasaæj¤ÃnÃsamj¤Ãyatanamityevaæ catvÃra ÃrupyÃ÷ / [434|09] ko 'yaæ viveko nÃma / yena mÃrgeïÃdhastÃdvimucyate / [434|09-434|10] vairÃgyagamanÃt / [434|10] ta eva cÃrupyÃ÷ [434|11] ## [434|12] ÃkÃÓÃnantyÃyatanasÃmantakaæ caturthadhyÃnÃlambanatvÃdvibhÆtarÆpasaæj¤ÃkhyÃæ na labhate / [434|13] na hi tatra rÆpasaæj¤Ã vibhÆtà na vigatetyartha÷ / [434|13-434|14] yaduktaæ "catuskandhÃ" iti sÃdhyaæ tÃvadetadÃrupye«u rÆpaæ nÃstÅti / [434|14] yadi hi syÃtkathamÃrupyà ucyeran / [434|14-434|15] Å«adrÆpatvà dÃpiÇgalavat / [434|15] kÅd­Óaæ tÃvadÅ«adrÆpaæ tatre«yate / [434|15-434|16] yadi kÃyavÃk saævaramÃtraæ kathaæ tadabhÃve tatsaævarau bhavi«yata÷ / [434|16] na cÃsati bhÆte bhautikaæ yujyate / [434|17] anÃsravasaævaravaccet / sÃsravabhÆtasadbhÃvÃt / smÃpattÃvapi tatprati«edha ukta÷ / [434|18] atha kÃyo 'pyastÅndriyÃïyapi rÆpÅïi / kathaæ tadÅ«adrÆpà i«yante / [434|18-434|19] parimÃïÃlpatvÃccet / [434|19] udakajantuke«vapyad­Óyarupe«u prasaÇga÷ / acchatvÃccet / [434|19-434|20] antarÃbhavarÆpÃvacare«vapi prasaÇga÷ / [434|20] yato nÃcchataraæ cet / bhavÃgramevÃrupyaæ syÃt / [434|20-434|21] samÃpattivattadupapattiviÓe«Ãt / [434|21-434|22] dhyÃnopapattirÆpasyÃpi cÃdharabhÆmikendriyÃgrahaïÃt kastatra viÓe«a÷ / [434|22] dvayoranvarthà saæj¤Ã nÃrupyadhÃtoriti cet / kà 'tra yukti÷ / [434|22-434|25] Ãyuru«maïo÷ saæs­«ÂavacanÃnna¬akalÃpÅdvayavannÃmarÆpayoranyonyaniÓritavacanà "dvij¤Ãnapratyayaæ nÃmarÆpami"ti vacanÃt anyatrarÆpÃdyÃvatsaæskÃrebhyo vij¤ÃnasyÃgatigatiprati«edhÃccÃrÆpye«u rÆpÃstitvasiddhiriti cet / [434|25] na / [434|25-434|26] saæpradhÃryaæ tÃvadetadyadidamÃyuru«maïo÷ saæs­«Âatvamuktam / [434|26] kimidaæ kÃmÃvacaramÃyu÷ saædhÃyoktamÃhosvitsarvamiti / [434|26-435|01] yacca nÃmarÆpayoranyonyÃÓritatvamuktaæ kimidaæ kÃmarÆpÃvacaraæ nÃma saædhÃyoktamÃhosvitsarvamiti / [435|01-435|02] yacca vij¤Ãnapratyayaæ nÃmarÆpamuktaæ kimatra sarva vij¤Ãnaæ nÃmarÆpasya pratyayamuktamÃhosvitsarve nÃmarÆpaæ vij¤Ãnapratyayamiti / [435|03] yaccÃnyatra rÆpÃdibhyo vij¤ÃnasyÃgatiprati«edha÷ / [435|03-435|04] kimatra sarvaireva tairvinà tatprati«edha Ãhosvit ekenÃpÅti / [435|04] aviÓe«avacanÃnna saæpradhÃryamiti cet / [435|04-435|05] atiprasaÇga÷ / [435|05] bÃhyasyÃpi hya«maïa Ãyu«Ã binà bhÃvo na prÃpnoti / [435|05-435|06] bÃhyasyÃpi ca rÆpasya nÃmÃÓritatvamaviÓe«avacanÃt / [435|06-435|07] caturvij¤ÃnasthitivaccÃhÃracatu«kavacanÃdrÆpÃrupyadhÃtvorapi kava¬ÅkÃrÃhÃraprasaÇga÷ / [435|07-435|08] "atikramya devÃn kava¬ÅkÃrà hÃrabhak«Ãni"ti vacanÃt prÅtyÃhÃravacanÃccÃprasaÇga iti cet / [435|08-435|09] Ãrupye«vapi rÆpasyÃprasaÇga÷ / [435|09] "rÆpÃïÃæ ni÷saraïamÃrupyÃ÷" / [435|09-435|10] "ye te ÓÃntà vimok«Ã atikramya rÆpÃïyÃrupyÃ÷" / [435|10-435|11] "arupiïa÷ santi sattvÃ÷ sarvaÓo rÆpasaæj¤ÃnÃæ samatikramÃdi"ti vacanÃt / [435|11] sati hi rupe svaæ rÆpamavaÓyaæ saæjÃnÅranniti / [435|11-435|12] audÃrikamadhobhÆmikaæ rÆpamabhisaædhÃyoktamiti cet / [435|12] kava¬ÅkÃre 'pi tulyam / [435|12-435|13] dhyÃnÃnÃmapi cÃdhobhÆmini÷saraïatvÃdÃrupya prasaÇga÷ / [435|13] vedanÃdini÷saraïaæ ca kiæ noktÃ÷ / [435|14] adhobhÆmikavedanÃni÷saraïÃt / rÆpajÃtiæ tu kutsnÃmatikrÃntà na vedanÃdijÃtim / [435|15] ato rÆpÃïÃæ ni÷saraïamuktÃ÷ / [435|15-435|16] bhavena bhavasyÃni÷saraïavacanaæ tu tenaiva tasyÃni÷saraïÃdasarvÃnatyanta ni÷saraïÃcca / [435|16-435|17] dhyÃnesu coktaæ bhagavatà "yattatra bhavati rÆpagataæ và yÃvadvij¤Ãnagataæ veti / [435|17-435|18] Ãrupye«u tÆktaæ "yattatra bhavati vedanÃgataæ và yÃvadvij¤Ãnagataæ ve"ti / [435|18-435|19] satyÃæ tesu rÆpajÃtau kasmÃdrÆpagataæ veti nÃvak«yat / [435|19] tasmÃt [435|20] ## [435|21] kathamidÃnÅmanalpakalpocchinnÃdrÆpÃt punarapi rupotpattistata÷ pracyutÃnÃm / [435|22] ## [435|23] rÆpasya cittÃdevotpattistadvipÃkahetuparibhÃvitÃllabdhav­ttita÷ / [435|23-435|24] kathamanÃÓritya rÆpaæ cittaæ vartate / [435|24] kasmÃnna vartitavyam / ihaivamadarÓanÃt / [435|24-435|25] kava¬ÅkÃrÃntareïà 'pi vinà rÆpadhÃtau na vartitavyam / [435|25] kiæ kÃraïam / ihaivamadarÓanÃt / [435|25-435|26] uktaæ ca pÆrvaæ yathà vartate / [435|26] gatametadidaæ vaktavyam / [436|01-436|02] kimepÃmÃkÃÓÃnantyÃyatanÃdÅnÃmÃkÃÓÃdaya evÃlambanaæ yata evaæ samÃkhyÃyate / [436|02] na hi / kathaæ tarhi / trayastÃvat / [436|03] #<ÃkÃÓÃnantyavij¤ÃnÃnantyÃki¤canyasaæj¤akÃ÷ /># [436|04] ## [436|05-436|06] anantamÃkÃÓamanantaæ vij¤Ãnaæ nÃsti ki¤cidityeva manasikurvÃïaste«u prayujyante yathÃsaækhyam / [436|06] ata e«ÃmetÃ÷ saæj¤Ã iti / [436|07] ## [436|08] m­dutvÃttu saæj¤Ãyà naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤Ãyatanamuktam / [436|08-436|09] na hi sà paÂvÅ saæj¤Ã na ca punarnaiva saæj¤eti / [436|09-436|10] "yadyapi tatrÃpyevaæ prayujyante saæj¤Ãroga÷ saæj¤Ãgaïda÷ saæj¤ÃÓalya÷ Ãsaæj¤ikasaæmoha÷ etacchÃntametatpraïÅtaæ yaduta naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤Ãyatanamiti / [436|11] kasmÃttu taistadevaæ g­hyata ityavaÓyamidaæ vaktavyaæ jÃyate / m­dutvÃtsaæj¤Ãmityetadevoktam / [436|12] ## [436|13-436|14] ityetÃnya«Âau maulÃni samÃpattidravyÃïi yaduta catvÃri dhyÃnÃni catvÃra Ãrupyà iti / [436|14] te«Ãæ puna÷ [436|15] ## [436|16] ## [436|17] bhavÃgrÃdanyÃni sapta trividhÃni / [436|18] #<ÃsvÃdanÃvacchÆddhÃnÃsravÃïi ># [436|19] ÃsvÃdanÃsaæprayuktÃni ÓuddhakÃnyanÃsravÃïi ca / [437|01] ## [437|02] bhavÃgramÃsvÃdanÃsaæprayuktaæ Óuddhakaæ ca / anÃsrava nÃsti / tatra puna÷ [437|03] #<ÃsvÃdanÃsaæprayuktaæ sat­«ïaæ ># [437|04] t­«ïà hyÃsvÃdanà / [437|05] ## [437|06] #<Óuddhakaæ ># [437|07-437|08] laukikaæ kuÓalaæ samÃpattidravyaæ Óuddhakamuccayate 'lobhÃdi ÓuddhadharmayogÃt / [437|08] kiæ punastenÃsvÃdanÃsaæprayuktenÃsvÃdyate / [437|09] ## [437|10] tacchuddhakaæ samÃpattidravyaæ tenÃsvÃdyate samanantarÃtÅtam / [437|10-437|11] yadÃsvÃdayati tasmÃdvyutthito yenÃsvÃdayati tatsamÃpanna÷ / [437|12] ## [437|13] yallokottaraæ samÃpattidravyaæ tadanÃsravam / [437|13-437|14] e«Ãæ ca samÃpattidravyÃïÃæ dhyÃnÃnyeva bhavanti nÃrupyÃ÷ / [437|14] tatra [437|15] ## [437|16] prathame bhÃge pa¤cÃÇgÃni / [437|17] ## [437|18-437|19] vitarko vicÃra÷ prÅti÷ sukhaæ cittaikÃgratà cetyetÃni pa¤cÃÇgÃni samÃdhi÷ kilÃÇgaæ dhyÃnaæ ca / [437|19] Óe«ÃïyaÇgÃnÅti / [437|19-437|20] yathà caturaÇgà senà evaæ pa¤cÃÇgaæ dhyÃnam / [438|01] ## [438|02] dvitÅye dhyÃne catvÃryaÇgÃni / [438|02-438|03] adhyÃtmasaæprasÃda÷ prÅti÷ sukhaæ cittekÃgratà ca / [438|04] ## [438|05] t­tÅye tu dhyÃne pa¤cÃÇgÃni / upek«Ã sm­ti÷ saæpraj¤Ãnaæ sukhaæ smÃdhiÓca / [438|06] samÃdhiparyÃyo hi sthiti÷ / "samyaksamÃdhi÷ katama÷ / [438|06-438|07] yà cittasya sthiti"riti sÆtre vacanÃt / [438|08] ## [438|09] caturthaæ dhyÃnamantyam / tatra catvÃryaÇgÃni / [438|09-438|10] adu÷khÃsukhà vedanà upek«ÃpariÓuddhi÷ sm­tipariÓuddhi÷ samÃdhiÓca / [438|10-438|11] tÃnyetÃnya«ÂÃdaÓa dhyÃnÃÇgÃni bhavanti / [438|11] prathamat­tÅyayo÷ pa¤cÃÇgatvÃt / dvitÅyacaturthayoÓcaturaÇgatvÃt / [438|12] nÃmata evam / [438|13] ## [438|14] dravyata etÃnyekÃdaÓa bhavanti / prÃthamadhyÃnikÃni pa¤ca / [438|14-438|15] dvitÅye 'dhyÃtmasaæprasÃdo vardhate / [438|15] t­tÅye upek«Ãsm­tisaæpraj¤ÃnasukhÃni / caturthe 'du÷khÃsukhà vedaneti / [438|16] ata evocyate yÃnyaÇgÃni prathame dhyÃne dvitÅye 'pi tÃnÅti catu«koÂikam / [438|16-438|917] prathamà koÂirvitarkavicÃrau / [438|17] dvitÅyà adhyÃtmasaæprasÃda÷ / [438|17-438|18] t­tÅyà prÅti÷ sukhaæ cittaikÃgratà ca / [438|18] caturthÅ koÂiruktanirmuktà dharmà iti / [438|18-438|19] evaæ sarvÃïi dhyÃnÃÇgÃni parasparaæ yojyÃni / [438|19] kasmÃt / t­tÅye dhyÃne sukhaæ dravyÃntaramucyate / [438|19-438|20] yasmÃttadvedanÃsukhaæ dhyÃnayostu [438|21] ## [438|22] prathamadvitÅyayostu dhyÃnayo÷ prasrabdhisukhamityuktam / [438|22-438|23] iha prasrabdhisukhaæ tatra vedanÃsukhamiti kuta etat / [438|23] dvayordhyÃnasamÃpattyo÷ sukhendriyÃyogÃt / [438|24] na hi tattayo÷ kÃyikaæ yujyate / samÃpannasya vij¤ÃnakÃyÃbhÃvÃt / [438|24-438|25] nÃpi caitasikaæ prÅtivacanÃt / [438|25] prÅtirhi saumanasyam / [438|25-438|26] na ca sukhasaumanasyayoryaugapadyamasti / [438|26] na cÃpi tayo÷ paryÃyeïa dhyÃne v­ttiryuktà pa¤cÃÇgavacanÃditi / [439|01] apare punarÃhu÷ / [439|01-439|02] nÃstyeva caitasikaæ sukhendriyaæ tri«vapi hi dhyÃne«u / [439|02] kÃyikameva sukhamaÇgaæ vyavasthÃpitamiti / [439|02-439|03] yattarhi sutra uktaæ "sukhendriyaæ katamat / [439|03-439|04] yatsukhavedanÅyena sparÓena sp­«Âasyotpadyate kÃyikaæ caitasikaæ sÃtaæ veditaæ vedanÃgatamidamucyate sukhendriyami"ti / [439|04] adhyÃropita e«a pÃÂha÷ / [439|05] kenÃpi sarvanikÃyÃntare«u kÃyikamityeva pÃÂhÃt / [439|05-439|06] "sukhaæ ca kÃyena pratisaævedayata" iti svaÓabdena vacanÃcca / [439|06] manaskÃyeneticet / evamuktvà ko guïa÷ / [439|06-439|07] caturthe dhyÃne prasrabdhibhÆyastve 'pi sukhÃvacanÃcca / [439|07-439|08] sukhavedanÃnukÆlà prasrabdhi÷ sukhamiti cet / [439|08] t­tÅye prasrabdhisukhÃvacanaæ kasmÃt / upek«opahatatvÃditi cet / [439|08-439|09] na upek«ayaiva tadv­ddhi÷ / [439|09] pÆrvikÃbhyastÃdviÓe«Ãt / [439|09-439|11] "yasminsamaye ÃryaÓrÃvaka÷ pravivekajÃæ prÅtiæ kÃyena sÃk«Ãtk­tvopasaæpadya viharatÅ"tyatra sÆtre prasrabdhisukhayo÷ p­thagvacanÃnna prasrabdhireva sukham / [439|11] samÃpannasya katham kÃyavij¤Ãnamiti cet / [439|12] samÃdhiviÓe«ajena prasrabdhisaæj¤akena sukhavedanÅyena vÃyunà kÃyasphuraïÃt / [439|12-439|13] bahirvik«epÃssamÃdhibraæÓa iti cet / [439|13] na / [439|13-439|14] samÃdhijasyÃnta÷kÃyasaæbhÆtasya kÃyasukhasya samÃdhyanukÆlatvÃt / [439|14-439|15] kÃyavij¤Ã nakÃle vyutthita÷ syÃditi cet / [439|15] na / ata eva / [439|15-439|16] kÃmÃvacareïa kÃyendriyeïa rÆpÃvacaraspra«Âavyavij¤ÃnÃnutpattiriti cet / [439|16] na / prasrabdhivij¤Ãnasyotpatte÷ / [439|16-439|17] anÃsrave api spra«ÂavyakÃyavij¤Ãne syÃtÃm / [439|17] mà bhÆtki¤cidaÇgaæ sÃsravaæ ki¤cidanÃsravamiti cet / [439|18] kÃyikaprasrabdhivodhyaÇga vacanÃt / i«Âe bodhyaÇgÃnukÆlatvÃditi cet / [439|19] anÃsravatvamapyevam / "sÃsravà dharmÃ÷ katame / [439|19-439|20] cak«uryÃvadeva spra«Âavyami"tyasya sÆtrasya virodhÃditi cet / [439|20] na / anyaspra«Âavya kÃyavij¤ÃnÃbhisaædhivacanÃt / [439|21] na cÃnÃsrave ki¤cidaÇgaæ sÃsravaæ kicidanÃsravaæ syÃditi cet / [439|21-439|22] ayaugapadyÃtko do«a÷ sukhaprÅtyasamavadhÃnÃnna pa¤cÃÇgaæ syÃditi cet / [439|22-439|23] na saæbhavaæ pratyupadeÓÃndvitarkavicÃravat / [439|23] sÃdhyamiti cet / [439|23-439|24] siddhaæ cittasyaudÃrikasÆk«matayorvirodhÃt do«ÃvacanÃcca / [439|24-439|25] tasmÃdyÃnyeva prathamadhyÃne pa¤cÃÇgÃni te«Ãæ dvitricaturaÇgÃpakar«eïa dvitÅyÃdidhyÃnavyavasthÃnam / [439|25-440|01] ata eva ca prathame dhyÃne pa¤cÃnÃmaÇgatvamuktam / [440|01] tadapakar«eïottaradhyÃnavyavasthÃpanÃt / na tu saæj¤ÃdÅnÃmaÇgatvamuktam / [440|02] kimartha và pa¤cÃnÃmevÃÇgatvamuktam / upakÃrakatvÃditi cet / na / [440|02-440|03] vitarkavicÃrÃbhyÃæ sm­tipraj¤ayorapakÃrakataratvÃt / [440|03] astye«a eke«Ãæ vÃda÷ / [440|03-440|04] naiva tu pÆrvÃcÃryà evaæ nirdiÓanti sma yÃvanta÷ praj¤Ãntam / [440|04] tasmÃdvicÃryametat / [440|04-440|05] adhyÃtmasaæprasÃdo nÃma ka e«a dharma÷ / [440|05-440|06] vitarka-vicÃra-k«obha-virahÃt praÓÃntavÃhità saætater adhyÃtmasaæprasÃda÷ / [440|06-440|07] sormikeva hi nadÅ vitarkavicÃrak«obhità saætatir aprasannà vartate iti / [440|07-440|08] na tarhi sa dravyÃntaram iti kathaæ dravyata ekÃdaÓÃÇgÃni bhavanti / [440|08] tasmÃttarhi [440|09] #<Óraddhà prasÃda÷ ># [440|10] tasya hi dvitÅyadhyÃnalÃtsamÃhibhÆminihsaraïe saæpratyaya utpadyate/ [440|10-440|11] so 'tradhyÃtmasaæprasÃda iti / [440|11] naiva hi vitarkavicÃrasamÃdhayo nÃpyadhÃtmasaæprasÃdo dravyÃntarÃïÅtyapare/ [440|11-440|12] kathamasati dravyÃntaratve caitasikatvaæ siddhyati / [440|12] avasthÃviseso hi nÃma cetasaÓcetasiko bhavati / [440|13] natve«a ÓastrasiddhÃnta÷ / yaduktaæ "prÅtirhi saumanasyam" iti / [440|13-440|14] kathamidaæ gamyate / kimanyat bhavatu / [440|14] yathecchanti nikÃyÃntarÅyÃ÷ dharmÃntarameva caitasikaæ prÅti÷ [440|14-440|15] saumanasyaæ tu tri«vapi dhyÃne«u sukhamiti / [440|15] [440|14-440|15] yathecchanti nikÃyÃntarÅyÃ÷ dharmÃntarameva caitasikaæ prÅti÷ saumanasyaæ tu tri«vapi dhyÃnesu sukhamiti / [440|15-440|16] na vai sukhaæ dhyÃne«u saumanasyaæ yujyate / [440|17] ## [440|18-440|19] uktaæ hi bhagavatà aviparÅtakasÆtre t­tÅyaæ dhyÃnamuktvà "atrÃsyotpannaæ saumanasyendriyamapariÓe«aæ nirudhyata iti / [440|19-440|20] caturthe ca dhyÃne sukhendriyaæ nirudhyata" ityuktam / [440|20-440|21] punaÓcoktaæ "sukhasya ca prahÃïÃt du÷khasya ca prahÃïÃtpÆrvameva ca saumanasyadaurmanasyayorastaÇgamÃdi"tyato 'pi na t­tÅye dhyÃne saumanasyendriyamasti / [440|22] tasmÃt prÅtireva saumansyaæ na sukham / [441|01-441|02] kiæ puna÷ kli«Âe«vapi dhyÃne«u yathÃvihitÃnyaÇgÃni bhavanti / [441|02] na hi kiæ te«u na vidyate / [441|03] ## [441|04] ## [441|05] prathame dhyÃne vivekajaæ prÅtisukhaæ nÃsti / kleÓÃviviktatvÃt / [441|05-441|06] dvitÅye dhyÃne 'dhyÃtmasaæprasÃdo nÃsti / [441|06] kleÓÃvilatvÃt / t­tÅye sm­tisaæprajanyaæ nÃsti / [441|07] kli«ÂasukhasaæbrhamitatvÃt / ccaturthe upek«Ãsm­tipariÓuddhirnÃsti / kleÓamalinatvÃt / [441|08] evaæ tÃvat kecidÃhu÷ / [441|09] ## [441|10] kecitpuna÷ prathamadvitÅyayo÷ kli«Âayo÷ prasrabdhirnÃsti / [441|10-441|11] t­tÅyacaturthayorupek«Ã nÃsti / [441|11] kuÓalalmahÃbhÆmikatvÃdanayoriti / [441|11-441|12] trÅïi ca dhyÃnÃni se¤jitÃni uktÃni bhagavatà / [441|12] sÃpak«ÃlatvÃt / [441|13] ## [441|14] ke punaste 'pak«ÃlÃ÷ / [441|15] ## [441|16] vitarkavicÃrau sukhadu÷khe saumanasyadaurmanasye ÓvÃsapraÓvÃsÃÓca / [441|16-441|17] e«Ãma«ÂÃnÃmeko'pyapak«ÃlaÓcaturthe nÃstyatastadÃne¤jyamuktam / [441|17-441|18] vitarkavicÃraprÅtisukhairakampanÅyatvÃdÃne¤jyaæ caturthaæ dhyÃnaæ sÆtre nirvÃta pradÅpanidarÓanÃdityapare / [441|19] dvayordhyÃnayo÷ saumanasyamuktaæ prÅtivacanÃt / t­tÅye sukhaæ caturthe upek«Ã / [441|20] taskiæ yà dhyÃnasamÃpatti«u vedanÃstà eva dhyÃnopapatti«u / [441|21] netyÃha / kiæ tarhi / [442|01-442|02] ## [442|03] prathamadhyÃnotpatto tisro vedanÃ÷ / [442|03-442|04] sukhaæ trivij¤ÃnakÃyikaæ saumanasyaæ manobhÆmikam / [442|04] upek«Ã caturvij¤ÃnakÃyikÅ / [442|04-442|05] dvitÅyadhyÃnopapattau dve vedane saumanasyopek«e manobhÆmike / [442|05] sukhaæ nÃstyasya vij¤ÃnakÃyÃbhÃvÃt / [442|05-442|06] t­tÅyadhyÃnopapattÅ dve vedane / [442|06] sukhopek«e manobhÆmike / caturthadhyÃnopapattÃvupek«aiva / [442|07-442|08] yadi dvitÅyÃdi«u dhyÃne«u trayo vij¤ÃnakÃyà na saævidyante vitarkavicÃrau ca katham te paÓyanti yÃvatsp­Óanti katham cÃvij¤apti samutthÃpayanti / [442|08-442|09] na ve ke«ÆpapannÃnÃæ cak«urvij¤ÃnÃdayona santi / [442|09] na tu svabhÆmikÃ÷ / kiæ tarhi / [442|10] ## [442|11] ## [442|12-442|13] prathamadhyÃnabhÆmikaæ cak«u÷ÓrotrakÃyavij¤Ãnaæ vij¤aptisamutthÃpakaæ ca dvitÅyÃdi«u ca dhyÃne«u saæmukhÅkurvanti / [442|13-442|14] nirmÃïacittavadyena te paÓyanti yÃvadvij¤apti samutthÃpayanti / [442|15] ## [442|16-442|17] aniv­tÃvyÃk­taæ ca tat prathamadhyÃnabhÆmikaæ vij¤Ãnaæ veditavyaæ yatte saæmukhÅkurvanti / [442|17] na kli«Âaæ vÅtarÃgatvÃnna kuÓalaæ hÅnatvÃditi / [442|18] avasitaæ dhyÃnakÃryam / [442|19] atha ÓuddhakÃdÅnÃæ dhyÃnÃrupyÃïÃæ kathaæ lÃbha÷ / [442|20] ## [442|21] asamanvÃgatastena Óuddhakaæ dhayanamÃrupyaæ và pratilabhate / adhobhÆmivairÃgyÃdvà / [442|22] adhobhÆmyupapattito và / anyatra bhavÃgrÃt / na hi tasyopapattito lÃbha÷ / [442|23] atadvÃniti kimartha samanvÃgata÷ / [442|23-442|24] Óuddhakena prayogato 'pi nirvedhabhÃgÅyaæ Óuddhakaæ pratilabhate parihÃïito và hÃnabhÃgÅyam / [442|24-443|01] ata evocyate "syÃcchuddhakaæ dhyÃnaæ vairÃgyeïa pratilabheta vairÃgyeïa vijahyÃt / [443|01] evaæ parihÃïyà copapattyà ca / [443|02] syÃddhÃnabhÃgÅyaæ prathamaæ dhayÃnam / taddhi kÃmavairÃgyeïa labhyate / [443|02-443|03] brahmalokavairÃgyeïa tyajyate / [443|03] brahmalokavairÃgyaparihÃïyà labhyate / kÃmavairÃgyaprahÃïyà tyajyate / [443|04] upari«ÂÃdbrahmaloka utpadyamÃno labhate / [443|04-443|05] tasmÃt puna÷ kÃmadhÃtÃvupapapadyamÃno vijahÃtÅti / [443|06] ## [443|07] atadvÃn labhate iti vartate / [443|07-443|08] tadvÃæstu k«ayaj¤Ãnato 'pyaÓaik«aæ labhate indriyasaæcÃrato 'pi Óaik«aÓaik«am / [443|08] nanu ca niyÃmà vakrÃntito 'pyanÃsravaæ prathamato labhate / [443|09] nÃvaÓyamÃnupÆrvikeïÃlÃbhÃt / yathà tvavaÓyaæ labhate tathoktam / [443|10] ## [443|11] atadvÃn labhata ityevÃnuvartate / [443|11-443|12] parihÃïito yadi tadvairÃgyÃtparihÅyate / [443|12] upapattito yadyuparibhÆmeradharÃyÃmupapadyate / [443|13] katamasmÃtsamÃpattidravyÃdanantaraæ katyupapadyante / [443|13-443|14] anÃsravaprathamadhyÃnÃntaraæ «a¬utpadyante / [443|14] svabhÆmike ÓuddhakÃnÃsrave dvitÅyat­tÅyadhyÃnabhÆmike ca / [443|14-443|15] Ãki¤canyÃyatanÃnantaraæ sapta / [443|15-443|16] svabhÆmike ÓuddhakÃnÃsrave vij¤ÃnÃkÃÓÃnantyÃyatanabhÆmike ca / [443|16] bhavÃgraæ ÓuddhakamevÃnÃsravÃbhÃvÃt / dvitÅyadhyÃnÃntarama«Âau / [443|16-443|17] svabhÆmike ÓuddhakÃnÃsrave t­tÅyacaturthaprathamadhyÃnabhÆmike ca / [443|17] vij¤ÃnÃnantyÃyatanÃnantaraæ nava / [443|18-443|19] svabhÆmike dve ÃkÃÓÃnantyÃyatanacaturthadhyÃnabhÆmikÃni catvÃri Ãki¤canyÃyatanabhavÃgrabhÆmikÃni trÅïÅti / [443|19] evamanyadhyÃnÃrupyÃnantaraæ daÓa dravyÃïi yojyÃni / [443|20] e«a tu saæk«epa÷ / [443|21] ## [443|22] ## [444|01-444|02] Óubhagrahaïena ÓuddhamanÃsravaæ ca g­hyate kuÓalatvÃt anÃsravasya samÃpatti dravyasyÃnantaraæ svabhÆmike ca ÓuddhÃnÃsrave utpadyete / [444|02] ÆrdhvÃdhobhÆmike ca t­tÅvÃdyÃvat / [444|03] vyutkrÃntakasamÃpattÃro hi t­tÅyÃt pareïa laÇghayituæ notsahante / [444|03-444|04] anvayaj¤ÃnÃnantaraæ cÃrupyÃn samÃpadyante na dharmaj¤ÃnÃnantaram / [444|04-444|05] tasyÃdharÃÓrayÃlambanatvÃditi / [444|05] yathà cÃnÃsravÃdanantaramuktam veditavyam / [444|06] ## [444|07] svabhÆmikaæ kli«Âamadhikaæ ÓuddhakÃdanantaramutpadyate / Óe«aæ yathaivÃnÃsravÃt / [444|07-444|08] anÃsravasya hi samanantaraæ kli«ÂotpattirnÃstÅti / [444|09] ## [444|10] kli«ÂÃtsamÃpattidravyÃdanantaraæ svabhÆmike Óuddhakakli«Âe utpadyete / [444|11] ## [444|12] kleÓotpŬito hyadharamapi samÃpattiæ Óuddhakaæ bahu manyate / [444|12-444|13] yadi kli«Âaæ paricchidyÃdha÷ saæcarati / [444|13] kuÓalÃtsaæcarito bhavati na kli«ÂÃt / athÃparicchidya kathaæ saæcarati / [444|14-444|15] pÆrvÃvedhÃt pÆrvaæ hi sa evaÇkÃmo bhavati varamadhastÃt Óuddhakaæ nopari«ÂÃt kli«Âamiti / [444|15] pÆrvÃbhiprÃyaæ ca saætatiranuvartate sattvÃnÃm / [444|15-444|16] praïidhÃya suptasyÃbhipretakÃlaprabodhavat / [444|16] anÃsravaæ tu kli«ÂÃdanantaraæ sarvathà notpadyate / [444|16-444|17] samÃpattikÃlaæ pratyetaduktam / [444|17-444|18] ÓuddhakÃt kli«ÂÃcca samanantaraæ svabhÆmikameva kli«Âamutpadyate nÃnyabhÆmikamiti / [444|19] ## [444|20] cyutikÃle tu upapattilÃbhikÃcchuddhakÃdanantaraæ sarvabhÆmikaæ kli«Âamutpadyate / [444|21] ## [445|01] kli«ÂÃttu dhyÃnÃrÆpyÃdanantaraæ cyutikÃle svÃdharabhÆmikaæ kli«Âamutpadyate / [445|01-445|02] nordhvabhÆmikam / [445|02-445|03] na ca sarvasmÃcchuddhakÃdanÃÓravaæ samÃpattidravyamutpadyate / [445|03] kiæ tarhi / [445|04] ## [445|05] hÃnabhÃgÅyaæ viÓe«abhÃgÅyaæ sthitibhÃgÅyaæ nirvedhabhÃgÅyamiti caturvidhaæ Óuddhakam / [445|06] bhavÃgraæ tu trividhamanyatra viÓe«abhÃgÅyÃt / kimasya lak«aïam / [445|07-445|08] ## [445|09-445|10] kleÓotpattyanuguïaæ hÃnabhÃgÅyaæ svabhÆmyanuguïaæ sthitibhÃgÅyamÆrdhvabhÆmyanuguïaæ viÓe«abhÃgÅyamanÃsravÃnuguïaæ nirvedhabhÃgÅyam / [445|10] tasmÃdanÃsravamutpadyate / [445|11] athai«Ãæ caturïà kati kasmÃdanantaramutpadyante / [445|12] ## [445|13] hÃnabhÃgÅyaæ hÃnabhÃk / tasmÃdanantaraæ dve utpadyete / hÃnisthitibhÃgÅye / [445|13-445|14] sthitibhÃgÅyÃnantaraæ trÅïyanyatra nirvedhabhÃgÅyÃt / [445|14-445|15] viÓe«abhÃgÅyÃdanantaraæ trÅïyanyatra hÃnabhÃgÅyÃt nirvedhabhÃgÅyÃdanantaraæ tadevaikamiti / [445|16] kathaæ vyutkrÃntakasamÃpattirutpadyate / [445|17] ## [445|18] ## [445|19] gatvetyanulomaæ samÃpadya / Ãgamyeti pratilomaæ samÃpadya / [445|19-446|01] dvidheti sÃsravÃnÃsravà bhÆmÅ÷ / [446|01] a«ÂÃviti dhyÃnÃrupyasamÃpattÅ÷ / Óli«Âà ityanukrameïa / [446|01-446|02] ekalaÇghità ityekÃmekÃmutkramya / [446|02-446|03] sÃsravà a«Âau bhÆmiranulomapratilomasamÃpattito nirjitya anÃsravÃÓca sapta / [446|03-446|04] paÓcÃtsÃsravÃt prathamÃddhyÃnÃt sÃsravaæ t­tÅyaæ samÃpadyate / [446|04] tasmÃdÃkÃÓÃnantyÃyatanaæ tasmÃdÃkæicanyÃvatanam / [446|04-446|05] evaæ puna÷ pratilomaæ nirjitya anÃsravà apyekalaÇghità anulomapratilomaæ ca samÃpadyate / [446|06] ayaæ prayogo vyutkrÃntakasamÃpatte÷ / [446|06-446|07] yadà tu prathamÃtsÃsravÃt t­tÅyamanÃsravaæ dhyÃnaæ samÃpadyate tasmÃtsÃsravamÃkÃÓÃnantyÃyatanaæ tasmÃdanÃsravamÃki¤canyÃyatanam / [446|08] evaæ puna÷ pratilomam / tadà visabhÃgat­tÅyadravyagamanÃdabhini«pannà bhavati / [446|08-446|09] ativiprak­«ÂatvÃnna caturthÅ samÃpadyate / [446|09-446|10] tÃæ ca tri«u dvÅpe«u asamayavimukta evÃrhannutpÃdayati / [446|10] ni÷kleÓatvÃtsamÃdhivaÓitvÃcca / [446|10-446|11] d­«ÂiprÃptasya yadyapi tÅk«ïendriyatvÃt samÃdhau vaÓitvaæ na tu ni«kleÓa÷ / [446|11-446|12] samayavimukto yadyapi ni÷kleÓo natvasya samÃdhau vaÓitvamiti / [446|13] kenÃÓrayeïa kati dhyÃnÃrupyÃ÷ saæmukhÅkriyante / [446|14] ## [446|15] dhyÃnÃÓrayà eva [446|16] ## [446|17] bhavÃgraæ bhavÃgre ca saæmukhÅkriyate adhaÓca yÃvatkÃmadhÃtau / [446|17-446|18] Óe«Ãïi svasyÃæ bhÆmÃvadhaÓceti / [446|18-446|19] kiæ kÃraïamÆrdhvopapanno nÃdharÃæ samÃpatti saæmukhÅkaroti / [446|19] tasmÃttasya [446|20] ## [446|21] nahi tasyÃdhareïa samÃpattidravyeïa ki¤cit prayojanaæ vidhÅyate / [445|21-446|21] nihÅnatvÃt / [446|22] utsarga k­tvà 'pavÃdaæ karoti [446|23] #<ÃryÃki¤canyasÃæmukhyÃt bhavÃgre tvÃsravak«aya÷ /># [446|24] bhavÃgre tÆpapannasyÃnÃsravÃki¤canyÃyatanasaæmukhÅbhÃvÃdÃsravak«ayo bhavati / [446|24-446|25] kathaæ tatropapannasya tatsaæmukhÅbhÃva÷ / [446|25] svasyÃbhÃvÃttasya cÃbhyÃsÃt / [447|01] athai«Ãæ dhyÃnÃrÆpyÃïÃæ kimÃlambanam / [447|02] ## [447|03] ÃsvÃdanÃsaæprayuktÃ÷ svabhÆmikaæ bhavamÃlambante / bhavagrahaïena sÃsravaæ vastu g­hyate / [447|04] nÃdharamÃlambante vÅtarÃgatvÃnnottaraæ t­«ïÃparichinnatvÃt bhÆmÅnÃm / [447|04-447|05] nÃnÃsravaæ kuÓalatvaprasaÇgÃditi / [447|06] ## [447|07] kuÓalaæ dhyÃnaæ ÓubhakamanÃsravaæ ca / tat sarvÃlambanaæ yatki¤cidasti saæsk­tamasaæsk­taæ và / [447|08] ## [447|09-447|10] maulÃnÃæ kuÓalÃrÆpyÃïÃmadhobhÆmikaæ sÃsravaæ vastu nÃlambanaæ svordhvabhÆmyÃlambanatvÃt / [447|10] anÃsravaæ tvÃlambanam / [447|10-447|11] sarvÃnvayaj¤Ãnapak«yo na dharmaj¤Ãnapak«o nÃdhobhÆminirodha÷ / [447|11] sÃmantakÃnantaryamÃrgÃïÃæ tvadharà bhÆmirÃlambanam / [447|11-447|12] e«Ãæ ca punastrividhÃnÃæ dhyÃnÃnÃæ rÆpyÃrÆpyÃïÃm [447|13] ## [447|14] na Óuddhakena / kuta eva kli«Âena / vÅtarÃgatvÃnnÃdha÷ / [447|14-447|15] tasyaiva tadapratipak«atvÃnna svabhÆmau / [447|15] viÓi«ÂataratvÃnnordhvamiti / [447|16] ## [447|17] dhyÃnÃrÆpyasÃmantakena ca kleÓÃ÷ prahÅyante ÓuddhakenÃpi / adhobhÆmipratipak«atvÃt / [447|18] kati puna÷ sÃmantakÃni / [447|19] ## [447|20] ekaikasyaikaikaæ yena tatpraveÓa÷ / kiæ tÃnyapi trividhÃni tathaiva ca te«u vedanà / [447|21] netyucyate / [447|22] #<ÓuddhÃdu÷khÃsukhÃni hi /># [448|01-448|02] ÓuddhakÃni ca tÃnyupek«endriyasaæprayuktÃni ca yantabÃhyatvÃdadhobhÆmyudvegÃnapagamÃt vairÃgyapathatvÃcca nÃsvÃdanÃsaæprayuktÃni / [448|03] #<Ãryaæ cÃdyaæ ># [448|04-448|05] Ãdyaæ sÃmantakamanÃgamyaæ tacchuddhakaæ cÃnÃsravaæ ca yadyapi sÃmantakacittena pratisaædhibandha÷ kli«Âo bhavati / [448|05] samÃhitasya tu kli«Âatvaæ prati«idhyate / [448|06] ## [448|07] kecitpunaricchanti / [448|07-448|08] ÃsvÃdanÃsaæprayuktamapyanÃgamyaæ sÃmantakaæ cocyate dhyÃnÃntaraæ ca / [448|08] kimidamekÃrthamÃhosvinnÃnÃrtham / sÃmantakaæ hi vairÃgyamÃrga÷ / [448|09] ## [448|10] dhyÃnameva hi vitarkÃsaæprayuktaæ dhyÃnÃntaraæ dhyÃnaviÓe«atvÃt / [448|10-448|11] ata eva dvitÅyÃdi«u dhyÃne«u na vyayasthÃpyate viÓe«ÃbhÃvÃditi / [448|11] tatpunardhyÃnÃntaraæ [448|12] ## [448|13] ÃsvÃdanÃsaæprayuktam ÓuddhakamanÃsravaæ ca / [448|14] ## [448|15] nÃtra sukhaæ du÷khamityadu÷khÃsukhamupek«endriyasaæprayuktamityartha÷ / [448|15-448|16] na prÅtisaæprayuktaæ sÃbhisaæskÃravÃhitvÃt / [448|16] ata eva du÷khà pratipat / [448|16-448|17] tasya tarhi dhyÃnÃntarasya ka÷ phalaviÓe«a÷ / [448|17] taddhi [448|18] ## [448|19] tÃæ hi dhyÃnÃntarikÃæ bhÃvayitvà mahÃbrahmà bhavati / [448|19-448|20] puna÷ sarvasamÃdhÅn saækalayya traya÷ samÃdhaya÷ uktÃ÷ sÆtre / [448|20] savitarka÷ savicÃra÷ samÃdhi÷ / avitarko vicÃramÃtra÷ / [449|01] avitarko 'vicÃra iti / [449|01-449|02] tatra dhyÃnÃntaraæ tÃvadavitarko vicÃramÃtra÷ samÃdhhiriti j¤Ãpitam / [449|02] vitarkamÃtraprati«edhÃt / tata÷ [449|03] ## [449|04] tasmÃddhyÃnÃntarÃdadha÷samÃdhi÷ savitarka÷ savicÃra÷ / prathamaæ dhyÃnamanÃgamyaæ ca / [449|05] ## [449|06] nÃtra dvayamastÅtyadvaya÷ / pareïa tu dhyÃnÃntarÃtsamÃdhiravitarko 'vicÃra÷ / [449|06-449|07] dvitÅyadhyÃnasÃmantakÃdyÃvat bhavÃgram / [449|07] punastraya÷ uktÃ÷ / [449|07-449|08] ÓÆnyatÃsamÃdhirapraïihita ÃnimittaÓca / [449|08] tatra [449|09] #<Ãnimitta÷ samÃkÃrai÷ ># [449|10] nirodhasatyÃkÃrai÷ saæprayukta÷ samÃdhirÃnimittaÓcaturÃkÃra÷ / [449|10-449|11] nirvÃïaæ hi daÓanimittÃpagatatvÃdanimittam / [449|11] tadÃlambana÷ samÃdhirÃnimitta÷ / [449|11-449|12] pa¤cavi«ayastrÅpuru«atrisaæsk­talak«aïanimittÃni daÓa / [449|13] #<ÓÆnyatÃnÃtmaÓunyata÷ /># [449|14] ## [449|15] anÃtmaÓÆnyatÃkÃrÃbhyÃæ saæprayukta÷ ÓÆnyatÃsamÃdhidvarcyÃkÃra÷ / [449|16] ## [449|17] parai÷ Óe«ai÷ satyÃkÃrai÷ saæprayukta÷ samÃdhipraïihito daÓÃkÃra÷ / [449|17-449|18] anityadu÷khataddhetubhya udvegÃt mÃrgasya ca kolopamatayà 'vaÓyatyÃjyatvÃttadÃkÃra÷ samÃdhirapraïihita÷ / [450|01] tadatikramÃbhimukhatvÃt ÓÆnyatÃnÃtmatÃbhyÃæ tu nodvego nirvÃïasÃmÃnyÃt / [450|01-450|02] ta ete traya÷ samÃdhayo dvividhÃ÷ / [450|03] #<ÓuddhÃmalÃ÷ ># [450|04] ÓuddhakÃÓcÃnÃsravÃÓca / laukikalokottaratvÃt / laukikà ekÃdaÓasu bhÆmi«u / [450|05] lokottarà yatra mÃrga÷ / [450|06] ## [450|07] anÃsravÃstvete traya÷ samÃdhayastrÅïi vimok«amukhÃnyucyante / [450|07-450|08] ÓÆnyatà vimok«amukhamapraïihitamÃnimittaæ vimok«amukhamiti / [450|08] mok«advÃratvÃt / punaÓcocyante / [450|09] #<ÓÆnyatÃÓÆnyatÃdyÃkhyÃstrayo 'parasamÃdhaya÷ // VAkK_8.25 //># [450|10] ÓÆnyatÃÓÆnyatà apraïihitÃpraïihita÷ ÃnimittÃnimittaÓca / [450|10-450|11] ÓÆnyatÃdyÃlambanatvÃttannÃma / [450|11] te«Ãæ puna÷ [450|12] #<Ãlambete ak«aik«aæ dvau ÓÆnyataÓcÃpyanityata÷ /># [450|13] aÓaik«aæ samÃdhiæ dvÃvaparasamÃdhÅ Ãlambete / [450|13-450|14] ÓÆnyatÃÓÆnyatà aÓaik«aæ ÓÆnyatÃsamÃdhimÃlambate ÓÆnyatÃkÃreïa / [450|14-450|15] apraïihitÃpraïihito 'pyaÓaik«amapraïihitamanityÃkÃreïa / [450|15-450|16] na du÷khato na hetvÃdito 'nÃsravasyÃtallak«aïatvÃnna mÃrgÃkÃrai÷ dÆ«aïÅyatvÃt / [450|17] #<ÃnimittÃnimittastu ÓÃntato'saækhyayà k«ayam // VAkK_8.26 //># [450|18-450|19] ÃnimittÃnimittastu samÃdhiraÓaik«asyÃnimittasyÃpratisaækhyÃnirodhamÃlambate / [450|19] ÓÃntÃkÃreïa / anÃsravasya pratisaækhayÃnirodhÃbhÃvÃt / [450|19-450|20] na nirodhapraïÅtani÷saraïÃkÃrairanityatÃnirodhasÃdhÃraïatvÃdavyÃk­tatvà davisaæyogÃcca / [450|20-450|21] ekÃntena caite parasamÃdhaya÷ [450|22] ## [451|01] ÃryamÃrgadve«itvÃt nahyevamanÃsravà iti / kutrotpadyante / [451|02] ## [451|03] manu«ye«veva na deve«u / kasyotpadyante / [451|04] ## [451|05] nÃnyasyÃrhata÷ / katibhÆmikÃ÷ / [451|06] ## [451|07] sapta sÃmantakÃni hitvÃnyÃsvekÃdaÓasu bhÆmi«u / [451|07-451|08] kÃmadhÃtvanÃgamyadhyÃnÃntaradhyÃnÃrupye«u / [451|08] punaÓcatasra÷ samÃdhibhÃvanà ucyante / [451|08-451|09] asti samÃdhibhÃvanà Ãsevità bhÃvità vahulÅk­tà d­«ÂadharmasukhavihÃrÃya saævartate" iti vistara÷ / [451|09] tatra [451|10] ## [451|11] kuÓalaæ prathamaæ ÓuddhakamanÃsravaæ và d­«ÂadharmasukhavihÃrÃya samÃdhibhÃvanà / [451|11-451|12] tadÃdikatvÃdanyÃnyapi j¤eyÃni / [451|12-451|13] nÃvaÓyaæ saæparÃyasukhavihÃrÃyÃparihiïordhvopapannaparinirv­tÃnÃæ tadabhÃvÃt / [451|14] ## [451|15] divyacak«urabhij¤Ã j¤ÃnadarÓanÃya samÃdhibhÃvanà / [451|16] ## [451|17] prayogajÃ÷ sarve guïÃstraidhÃtukà anÃsravÃ÷ praj¤ÃprabhedÃya samÃdhibhÃvanà / [451|18] ## [452|01] yaÓcaturthadhyÃne vajropama÷ samÃdhi÷ sa Ãsravak«ayÃya samÃdhibhÃvanà / [452|01-452|02] ÃtmopanÃyikÅ kilai«Ã bhagavato dharmadeÓanà / [452|02] ataÓcaturbhya evÃha / [452|02-452|03] k­ta÷ samÃdhÅnÃæ kÃlagato nirdeÓa÷ / [452|04] idÃnÅæ samÃdhisaæniÓritÃnÃæ guïÃnÃæ nirdeÓakÃla iti vyÃkhyÃyante [452|05] ## [452|06] maitrÅ karuïà muditopek«Ã ca / apramÃïasattvÃlambanatvÃt / kimarthaæ catvÃryeva / [452|07] ## [452|08] vyÃpÃdaviæhisà 'ratikÃmarÃgavyÃpÃdabahulÃnÃæ tatprahÃïÃya catvÃri yathÃsaækhyam / [452|09] aÓubhopek«ayo÷ kÃmarÃgapratipak«atve ko viÓe«a÷ / [452|09-452|10] varïarÃgasyÃÓubhà maithunarÃgasyopek«eti vaibhëikÃ÷ / [452|10] evaæ tu yujyate / [452|10-452|11] maithÆnarÃgasyÃÓubhà mÃtÃpit­putraj¤ÃtirÃgasyopek«eti / [452|11] tatra [452|12] ## [452|13] adve«asvabhÃvà maitrÅ [452|14] ## [452|15] karuïÃpyevam / [452|16] ## [452|17] saumanasyasvabhÃvà mudità / [452|18] ## [452|19] alobhÃtmikopek«Ã / kathaæ vyÃpÃdapratipak«a÷ / tasya lobhÃk­«ÂatvÃt / [452|19-452|20] ubhayasvabhÃvà tvasau yujyate / [452|20] e«Ãæ tu maitryÃdÅnÃæ [453|01] #<ÃkÃra÷ sukhità du÷khità vata /># [453|02] ## [453|03] sukhità vata sattvà iti manasikurvan maitrÅæ samÃpadyate / [453|03-453|05] du÷khità vata sattvà iti karuïÃæ modantÃæ vata sattvà iti muditÃæ sattvà ityeva manasi kurvannupek«Ãæ samÃpadyate / [453|05] mÃdhyasthyÃt / atadvatÃæ sukhÃdhimok«atvÃt kathaæ na viparÅtatvaæ bhavati / [453|06] santvityabhiprÃyÃt / ÃÓayasyÃviparÅtatvÃdvà 'dhimuktisaæj¤ÃnÃt / [453|06-453|07] athavà ka evaæ viparÅtatve do«a÷ / [453|07] akuÓalatvamiti cet / [453|07-453|08] na kuÓalamÆlatvÃdvyÃpÃdÃdipratipak«atvÃcca / [453|08] ukta e«ÃmÃkÃra÷ / [453|09] ## [453|10] kÃmÃvacarÃ÷ sattvà e«ÃmÃlambanam / tadÃlambanÃnÃæ vyÃpÃdÃdÅnÃæ pratipak«atvÃt / [453|11] yattÆktamekÃæ diÓamadhimucyeteti tadbhÃjanena bhÃjanagataæ darÓitam / [453|11-453|12] katibhÆmikÃnyetÃni / [453|13] ## [453|14] prathamadvitÅyadhyÃnayormudità / saumanasyatvÃt / [453|15] ## [453|16] anyÃni trÅïi apramÃïÃni «aÂsu bhÆmi«u / [453|16-453|17] anÃgamye dhyÃnÃntaredhyÃne«u ca / [453|17] saprayogamaulagrahaïÃt / [453|18] ## [453|19] kecit puna÷ anÃgamyaæ hitvà pa¤casvetÃnÅcchanti / daÓasvityapare / [453|19-453|20] kÃmadhÃtuæ sÃmantakÃni ca prak«ipya samÃhitÃsamÃhitamaulalprayogagrahaïÃt / [453|20-453|21] yaduktaæ "vyÃpÃdÃdivipak«ata" iti kimapramÃïairapi kleÓagrahaïaæ bhavati / [453|22] ## [454|01] mauladhyÃnabhÆmikatvÃdadhimuktimanaskÃratvÃtsattvÃlambanatvÃcca / [454|01-454|02] tatprayogeïa tu vyÃpÃdÃdivi«kambhaïÃttatpratipak«atvamuktam / [454|02] prahÃïa dÆrÅkaraïÃcca / [454|02-454|03] kÃmadhÃtvanÃgamyabhÆmikÃni hi maitryÃdÅni maulÃpramÃïasad­ÓÃni saævidyante / [454|03-454|04] taistÃnvi«kambhya prahÃïamÃrgai÷ prajahÃti / [454|04] tato vÅtarÃgÃvasthÃyÃæ maulÃpramÃïalÃbhÃt / [454|04-454|05] balavatpratyayalÃbhe 'pi tairanÃdh­«yo bhavati / [454|05] kathaæ punarÃdikarmiko maitryÃæ prayujyate / [454|05-454|07] yathà sukhitamÃtmÃnaæ manyate parÃnvà ӭïoti buddhabodhisattvÃryaÓrÃvakÃæstathà sattvÃnÃæ tatsukhamadhimucyate evaæ sukhità vata santu sattvà iti / [454|07-454|08] na cecchaknoti kleÓasyodbhatav­ttitvÃt sa mitrapak«aæ tridhà bhittvà 'dhimÃtre tatsukhamadhimucyate / [454|08-454|09] tato madhye m­dau ca / [454|09] te«u cetsamÃæ maitrÅæ labhate tata udÃsÅnapak«e / [454|09-454|10] tata÷ ÓatrÆpak«aæ tridhà bhittvà m­dau tat sukhamadhimucyate / [454|10] tato madhye 'dhimÃtre ca / [454|10-454|11] tataÓcedadhimÃtra iva mitrapak«e sukhÃdhimok«o na vyÃvartate / [454|11-454|12] tata÷ krameïa grÃmarëÂrasukhÃdhimok«o yÃvadekÃæ diÓaæ yÃvatsarva lokaæ maitryà sphurati / [454|12-454|13] yastu sarvaguïagrÃhÅ samaitrÅæ k«ipramutpÃdayati / [454|13-454|14] Óakyaæ hi samucchinna kuÓalamÆle 'pi guïagrÃhiïà bhavituæ pratyekabuddhe ca do«a grÃhiïà pÆrvaæ puïyÃpuïyaphalasaædarÓanÃt / [454|14-454|16] evaæ karuïÃyÃæ muditÃyÃæ ca prayujyate amÅ sattvà bahuvidhavyasanÅdhanimagnà apyevaæ du÷khÃdvimucyeran apyevÃtipramoderannityadhimucyamÃna upek«Ãæ tÆdÃsÅnapak«ÃdÃrabhate / [454|16-454|17] etÃni cÃpramÃïÃni [454|18] ## [454|19] manu«ye«ÆtpÃdyante / nÃnyatra / [454|20] kiæ punarya ekenÃpramÃïena samanvÃgata÷ so 'vaÓyaæ sarvai÷ / kintu [454|21] ## [454|22] t­tÅyacaturthadhyÃnopapanno muditayà na samanvÃgato bhavati / [454|22-454|23] tribhistvapramÃïalÃbhÅ nityaæ samanvÃgato bhavati / [454|24] ## [455|01] rÆpÅ rÆpÃïi paÓyatÅti prathamo vimok«a÷ / [455|01-455|02] adhyÃtmarÆpasaæj¤Å bahirdhà rÆpÃïi paÓyatÅti dvitÅya÷ / [455|02-455|03] Óubhaæ vimok«aæ kÃyena sÃk«Ãtk­tvopasaæpadya viharatÅti t­tÅya÷ / [455|03] catvÃra ÃrupyÃ÷ / saæj¤ÃveditanirodhaÓcëÂama÷ / te«Ãæ [455|04] ## [455|05] prathamau dvau vimok«ÃvaÓubhÃsvabhÃvau / [455|05-455|06] vinÅlakÃdyÃkÃratvÃt / [455|06] ata etayoraÓubhÃvannayo veditavya÷ / etau ca [455|07] ## [455|08] prathamadvitÅyayordhyÃnayornÃnyasyÃæ bhÆmau / [455|08-455|09] kÃmÃvacaraprathamadhyÃnabhÆmikayorvarïarÃgayo÷ pratipak«eïa yathÃsaækhyam / [455|10] ## [455|11] Óubho vimok«aÓcaturthadhyÃne / [455|12] ## [455|13] so 'pyalobhasvabhÃvo natvaÓÆbhÃsvabhÃva÷ / ÓubhÃkÃratvÃt / [455|13-455|14] saparivÃrÃstvete pa¤caskandhasvabhÃvÃ÷ / [455|14] Ãrupyavimok«Ãstu [455|15] #<ÓubhÃrupyÃ÷ samÃhitÃ÷ // VAkK_8.32 //># [455|16-455|17] kuÓalÃ÷ samÃhità eva cÃrÆpyavimok«ÃkhyÃæ labhante na kli«Âà nÃpyasamÃhitÃstadyathÃmaraïabhave / [455|17] anyadÃpyasamÃhitÃ÷ santÅtyapare / [455|17-455|18] sÃmantakavimukti mÃrgà api vimok«ÃkhyÃæ labhante / [455|18] nÃnantaryamÃrgà adharÃlambanatvÃt / [455|18-455|19] vaimukhyÃrtho hi vimok«Ãrtha iti / [455|20] ## [456|01] saæj¤Ãveditanirodhastu a«Âamo vimok«o nirodhasamÃpatti÷ / sà ca pÆrva nirdi«Âà / [456|02] saæj¤ÃveditavaimukhyÃtsarvasaæsk­tÃdvà / samÃpattyÃvaraïavimok«aïÃdvimok«a ityapare / [456|03] tÃæ tu samÃpadyante / [456|04] ## [456|05] bhavÃgraæ hi saæj¤Ã sÆk«maæ tat puna÷ sÆk«mataraæ k­tvà nirodhaæ samÃpadyante / samÃpannÃnÃæ tu [456|06] ## [456|07-456|08] bhÃvÃgrikeïa và Óuddhakena cetasà tato vyutthÃnaæ bhavatyÃki¤canyÃyatana bhÆmikena và sÃsraveïa / [456|08-456|09] tadevaæ tasyÃ÷ sÃsravaæ samÃpatticittaæ bhavati sÃsravÃnÃntarya tu vyutthÃnacittamiti / [456|09] e«Ãæ ca vimok«ÃïÃæ [456|10] ## [456|11] kÃmÃvacarame«Ãæ rÆpÃyatanamÃlambanamamanoj¤aæ manoj¤aæ ca yathÃyogam / [456|12-456|13] ## [456|14-456|15] ÃrÆpyavimok«ÃïÃæ svabhÆmikordhvabhÆmikaæ du÷khaæ taddhetunirodhau cÃlambanaæ sarvaÓcÃnvayaj¤Ãnapak«o mÃrga÷ / [456|15] apratisaækhyÃnirodhaÓceti vaktavyamÃkÃÓaæ caikasyeti / [456|16] kasmÃnna t­tÅye dhyÃne vimok«a÷ / [456|16-456|17] dvitÅyadhyÃnabhÆmikavarïarÃgÃbhÃvÃt sukhamaï¬e¤jitatvÃcca / [456|17] tasmÃcchubhaæ vimok«amutpÃdayati / [456|17-456|18] aÓubhayà lÅnaæ saætatiæ pramodayituæ jij¤ÃsanÃrthaæ và / [456|18] kaccidaÓubhÃvimok«au ni«pannÃviti / [456|18-456|19] evaæ ca punastau ni«pannau bhavato yadi Óubhato 'pi manasi kurvata÷ kleÓo notpadyata iti / [456|20] dvÃbhyÃæ hi kÃraïÃbhyÃæ yogino vimok«ÃdÅnutpÃdayanti / [456|20-456|21] kleÓadÆrÅkaraïÃrthaæ samÃpattivaÓitvÃrthaæ ca / [456|21] araïÃdiguïÃbhinirhÃrÃya ÃryÃyÃÓcarddhe÷ / [456|21-456|22] sà punaryayà vastupariïÃmÃdhi«ÂhÃnÃyurutsargÃdÅni kriyante / [456|22-456|23] kasmÃtt­tÅyëÂamayoreva sÃk«Ãtkaraïamuktaæ nÃnye«Ãm / [456|23-456|24] pradhÃnatvÃddhÃtubhÆmiparyantÃvasthitatvÃcca / [457|01] ## [457|02-457|03] adhyÃtmaæ rÆpasaæj¤Å vahirdhà rÆpÃïi paÓyati parÅttÃni suvarïÃni durvarïÃni tÃni khalu rÆpÃïyabhibhÆyajÃnÃtyabhibhÆya paÓyatÅtyevaæsaæj¤Å bhavatÅdaæ prathamamabhibhvÃyatanam / [457|04] evamadhimÃtrÃïi / adhyÃtmamarÆpasaæj¤yevameva / ityetÃni catvÃri / [457|04-457|05] adhyÃtmamarÆpasaæj¤yeva punarnÅlapÅtalohitÃvadÃtÃni paÓyatÅtya«Âau bhavanti / [457|05] te«Ãæ [457|06] ## [457|07] yathà prathamo vimok«a evaæ dve abhibhvÃyatane prathamadvitÅye / [457|08] ## [457|09] yathà dvitÅyo vimok«a evaæ dve abhibhvÃyatane t­tÅyacaturthe / [457|10] ## [457|11] yathà Óubho vimok«a evamanyÃni catvÃri / ayaæ tu viÓe«a÷ tairvaimukhyamÃtram / [457|12] ebhistvÃlambanÃbhibhavanaæ yathecchamadhimok«Ãt kleÓÃnutpÃdÃcca / [457|13] ## [457|14] daÓa k­tsnÃyatanÃni nirantarak­tsnaspharaïÃt / [457|14-457|15] p­thivyaptejovÃyunÅlapÅtalohitÃvadÃtak­tsnÃni / [457|15] ÃkÃÓavij¤ÃnÃnantyÃyatanak­tsne ca / te«Ãm [457|16] ## [457|17] prathamÃnya«ÂÃvalobhasvabhÃvÃni [457|18] ## [457|19] caturtha eva dhyÃne / [458|01] ## [458|02] ## [458|03] kÃmÃvacararÆpÃyataname«Ã mÃlambanam / vÃyo÷ spra«ÂavyÃyatana mityeke / [458|04] ## [458|05] dve paÓcime k­tsne ÓuddhakÃrÆpyasvabhÃve / [458|06] ## [458|07] svabhÆmikÃÓcatvÃra÷ skandhà anyorÃlambanam / [458|07-458|08] vimok«aprÃveÓikÃnyabhibhvÃyatanÃni / [458|08] abhibhvÃyatanaprÃveÓikÃni k­tsnÃyatanÃni / uttarottaraviÓi«ÂatvÃt / [458|09-458|10] sarvÃïi caitÃni vimok«ÃdÅni p­thagjanÃryasÃætÃnikÃni sthÃpayitvà nirodhavimok«am / [458|11] ## [458|12] nirodhavimok«a÷ pÆrvamevokta÷ sarvai÷ prakÃrai÷ / [458|13] ## [458|14] nirodhÃdanyÃni vimok«ÃdÅni vairÃgyalÃbhikÃni prÃyogikÃïi ca / [458|14-458|15] ucitÃnucitatvÃt / [458|16] ## [458|17] Ãrupyavimok«Ã Ãrupyak­tsne ca traidhÃtukÃÓrayÃïi Óe«aæ manu«yÃÓrayameva / [458|18] upadeÓasÃmarthyenotpÃdanÃt / kathaæ rÆpÃrupyadhÃtvorÃrÆpyadhyÃnaviÓe«otpÃdanam / [458|19] tribhi÷ kÃraïairdhyÃnÃrÆpyasamÃpattÅnÃmupapattirhetukarmadharmatÃbalai÷ / tatra [458|20] ## [459|01] dvayo rÆpÃrÆpyadhÃtvorÃrÆpyasamÃpattyutpÃdanam / [459|01-459|03] hetubalÃdÃsannÃbhÅk«ïÃbhyÃsÃt karmabalÃccordhvabhÆmikasyÃparaparyÃyavedanÅyasya karmaïa÷ pratyupasthitavipÃkatvÃt / [459|03] nahyadhastÃdavÅta rÃgeïordhva Óakyamutpattumiti / [459|04] ## [459|05-459|06] rÆpadhÃtau dhyÃnotpÃdanametÃbhyÃæ hetukarmabalÃbhyÃæ dharmatayà ca saævartanÅkÃle / [459|06] tadÃnÅæ hi sarvasttvà evÃdharabhÆmikÃstaddhyÃnamutpÃdayanti / [459|06-459|07] k­tsnÃnÃæ dharmÃïÃmudbhÆtav­ttitvÃt / [459|07] kiyacciraæ punarayaæ saddharma÷ sthÃsyati / [459|07-459|08] yatreme Åd­ÓÃnÃm dharmÃïÃæ prakÃrÃ÷ praj¤Ãyante / [459|09] ## [459|10] tatrÃgama÷ sÆtravinayÃbhidharmà adhigamo bodhipak«yà itye«a dvividha÷ saddharma÷ / [459|11] ## [459|12] Ãgamasya hi dhÃrayitÃro vaktÃra÷ / adhigamasya pratipattÃra÷ / [459|12-459|13] ato yÃvadete sthÃsyanti tÃvatsaddharma iti veditavyam / [459|13] te«Ãæ tu var«asahasra mavasthÃnamÃhu÷ / [459|14] adhigamasyaivam / Ãgamasya tu bhÆyÃæsaæ kÃlamityapare / [459|15] yo 'yamiha ÓÃstre 'bhidharma ukta÷ kime«a eva ÓÃstrÃbhidharmo deÓita÷ / [459|16-459|19] ## [460|01-460|02] prÃyeïa hi kÃÓmÅravaibhëikÃïÃæ nÅtyÃdisiddha e«o 'smÃbhirabidharma ÃkhyÃta÷ / [460|02] yadatrÃsmÃbhirdurg­hÅtaæ so 'smÃkamaparÃdha÷ / [460|02-460|03] saddharmanÅtau tu punarbuddhà eva pramÃïaæ buddhaputrÃÓca / [460|04-460|07] ## [460|07-460|11] ## [460|12-460|13] ## ===================================================================== [460|14] // abhidharmakoÓabhëye samÃpattÅnirdeÓo nÃmëÂamakoÓasthÃnamiti // navamaæ koÓasthÃnam ===================================================================== namo buddhÃya ===================================================================== [461|02] kiæ khalvato 'nyatra mok«o nÃsti / nÃsti / [461|02-461|03] kiæ kÃraïam / [461|03] vitathÃtmad­«Âinivi«ÂatvÃt / [461|03-461|04] nahi te skandhasaætÃna evÃtmapraj¤aptiæ vyavasyanti / [461|04] kiæ tarhi / [461|04-461|05] dravyÃntaramevÃtmÃnaæ parikalpayanti ÃtmagrÃhaprabhavÃÓca sarvakleÓà iti / [461|05-461|06] kathaæ punaridaæ gamyate skandhasaætÃna evedamÃtmÃbhidhÃnaæ vartate nÃnyasminnabhidheya iti / [461|06] pratyak«ÃnumÃnÃbhÃvÃt / [461|06-461|07] ye hi dharmÃ÷ santi te«Ãæ pratyak«amupalabdhirbhavatyasatyantarÃye / [461|07] tadyathà «aïïÃæ vi«ayÃïÃæ manasaÓca / anumÃnaæ ca / [461|08] tadyathà pa¤cÃnÃmindriyÃïÃm / tatredamanumÃnam / [461|08-461|09] sati kÃraïe kÃraïÃntarasyÃbhÃve kÃryasyÃbhÃvo d­«Âo bhÃve ca punarbhÃvistadyathÃÇkurasya / [461|09-461|11] satyeva cÃbhÃsaprÃpte vi«aye manaskÃre ca kÃraïe vi«ayagrahaïasyÃbhÃvo d­«Âa÷ punaÓca bhÃvo 'ndhavadhirÃdÅnÃmanandhÃvadhirÃdÅnÃæ ca / [461|11-461|12] atastatrÃpi kÃraïÃntarasyÃbhÃvo bhÃvaÓca niÓcÅyate / [461|12] yacca tatkÃraïÃntaraæ tadindriyamityetadanumÃnam / [461|12-461|13] na caivamÃtmano 'stÅti nÃstyÃtmà / [461|14] yattrhi vÃtsÅputriyÃ÷ pudgalaæ santimicchanti / vicÃryaæ tÃvadetat / [461|14-461|15] kiæ te dravyata icchantyÃhosvit praj¤aptita÷ / [461|15] kiæ cedaæ dravyata iti kiæ và praj¤aptita÷ / [461|16] rÆpÃdivat bhÃvÃntaraæ cet dravyata÷ / [461|16-461|17] k«ÅrÃdivat samudÃyaÓcet praj¤aptita÷ / [461|17] kiæ cÃta÷ / yadi tÃvat dravyata÷ / [461|17-461|18] saæbhinna svabhÃvatvÃt skandhebhyo 'nyo vaktavya itaretaraskandhavat / [461|18] kÃraïaæ cÃsya vaktavyam / asaæsk­to và / [461|19] atastÅrthikad­«ÂiprasaÇgo ni«prayojanatvaæ ca / atha praj¤aptita÷ / vayamapyevaæ trÆma÷ / [461|20] naiva hi dravyato 'sti nÃpi praj¤aptita÷ / kiæ tarhi / [461|20-461|21] ÃdhyÃtmikÃnupÃttÃnvarttamÃnÃn skandhÃnupÃdÃya pudgala÷ praj¤apyate / [461|21-461|22] tadidamandhavacanamanunmÅlitÃrthaæ na budhyÃmahe / [461|22] kimidamupÃdÃyeti / [461|22-461|23] yadyayamarhta÷ skandhÃnÃæ lak«yate te«veva pudgalapraj¤apti÷ prÃpnoti / [461|23] yathà rÆpÃdÅnÃlamvya te«veva k«Årapraj¤apti÷ / [461|23-461|24] athÃyamartha÷ skandhÃn pratÅyeti / [461|24] skandhÃnÃæ pudgalapraj¤aptikÃraïatvÃt / sa eva do«a÷ / [p46|124-46125] na sa evaæ praj¤apyate / [461|25] kathaæ tarhi yathendhanamupÃdÃyÃgni÷ / [461|25-462|01] kathaæ cendhanamupÃdÃyÃgni÷ praj¤apyate / [462|01-462|02] na hi vinendhanenÃgni÷ praj¤apyate na cÃnya indhanÃdagni÷ Óakyate praj¤apayituæ nÃpyananya÷ / [462|02] yadi hÃnya÷ syÃdanu«ïamindhanaæ syÃt / [462|02-462|03] athÃnanya÷ syÃddÃhyameva dÃhakaæ syÃt / [462|03] evaæ na ca vinà skanvai÷ pudgala÷ praj¤apyate / [462|03-462|04] na cÃnya÷ skandhebhya÷ Óakyate pratij¤Ãtuæ ÓÃÓvataprasaÇgÃt / [462|04] nÃpyananya ucchedaprasaÇgaditi / [462|05] aÇga tÃvadbrÆhi kigindhanaæ ko 'nniriti / [462|05-462|06] tato j¤ÃsyÃma÷ kathamindhanamupÃdÃyÃgni÷ praj¤apyata iti / [462|06-462|07] kimatra vaktavyaæ dÃhyamindhanaæ dÃhako 'gni÷ / [462|07] etadevÃtra vaktavyaæ kiæ dÃhyaæ kok dÃhaka iti / [462|07-462|08] loke hi tÃvadapradÅptaæ këÂ÷Ãdikamindhanamucyate dÃhyaæ ca / [462|08] pradÅptamagnirdÃhakaÓca / [462|08-462|09] yacca bhasvaraæ co«ïaæ ca bh­Óaæ ca tena hi tadidhyate dhyate ca / [462|09] saætativikÃrÃpÃdÃnÃt / [462|09-462|10] taccobhayama«Âadravyakaæ taccegdhanaæ pratÅtyÃgnirutpadyate / [462|10-462|11] yathà k«Åraæ pratÅtya dadhi madhu pratÅtyaÓuktam / [462|11] tasmÃdhigdhanamupÃdÃyetyucyate / anyaÓca sa tasmÃdbhinnakÃlatvÃt / [462|11-462|12] yadi caiyaæ pudgala÷ skandhÃn pratÅtyotpadyate sa tebhyo 'nyaÓcÃnityaÓca prÃpnoti / [462|12-462|14] atha punastatraiva këÂhÃdau pradÅpte yadÅ«ïyaæ tadagnistatsahajÃtÃni trÅïi bhÆtÃnÅndhanami«yante / [462|14] tayorapi siddhamanyatvaæ lak«aïabhedÃt / [462|15] upÃdÃyÃrthastu vaktavya÷ / kathaæ tadindhanamupÃdÃya so 'gni÷ praj¤apyata iti / [462|16] na hi tattasya kÃraïaæ nÃpi tat praj¤apte÷ / agnireva hi tatpraj¤apte÷ kÃraïam / [462|17] yadyÃÓrayÃrtha upÃdÃyÃrtha÷ sahabhÃvÃrtho và / [462|17-462|18] skandhà apyevaæ pudgalasyÃÓrayasahabhÆtÃ÷ prÃpnuvantÅti vispa«Âamanyatvaæ pratij¤Ãyate / [462|18-462|19] tadabhÃve ca pudgalÃbhÃva÷ prÃpnoti / [462|19] indhanabhÃva ivÃgnyabhÃva÷ / [462|20] yattu taduktaæ yadÅndhanÃdanyo 'gni÷ syÃdanu«ïamindhanaæ syÃditi / [462|20-462|21] kimidamu«ïaæ nÃma / [462|21-462|22] yadi tÃvÃdÅ«ïyam anu«ïamevendhanamanyabhÆtasvabhÃvatvÃt / [462|22] atha yadau«ïyavat / [462|22-462|23] anyadapi tadu«ïasvabhÃvÃdagneru«ïaæ sidhyatyÅ«ïyayogÃditi / [462|23] nÃstyanyatve do«a÷ / [462|23-462|24] atha puna÷ sarvameva tat pradÅptaæ këÂhÃdikamindhanaæ cÃgniÓce«yate / [462|25] tadupÃdÃyÃrthaÓca vaktavya÷ / skandhà eva ca pudgalà ityananyatvamanivÃryaæ prÃpnoti / [462|26] tasmÃnna sidhyatyetat / [462|26-463|01] yathendhanamupÃdÃyÃgni÷ praj¤apyate evaæ skadhÃnupÃdÃya pudgala÷ iti / [463|01-463|02] yadi cÃyamanya÷ skandhebhyo na vaktavya÷ "pa¤cavidhaæ j¤eyamatÅtÃnÃgataæ pratyupannamasaæsk­tamavaktavyami"ti na vaktavyaæ prÃpnoti / [463|02-463|03] naiva hi tadatÅtÃdibhya÷ pa¤camaæ nÃpa¤camaæ vaktavyam / [463|03-463|04] yadà ca pudgala÷ praj¤apyate ki tÃvatskandhÃnupalabhya praj¤apyate Ãhosvit pudgalam / [463|04-463|05] yadi tÃvat skandhÃæste«veva pudgalapraj¤apti÷ prÃpnoti / [463|05] pudgalasyÃnupalambhÃt / [463|05-463|06] atha pudgalaæ kathamasya skandhÃnupÃdÃya praj¤aptirbhavati / [463|06] pudgala eva hi tasyà upÃdÃnaæ prÃpnoti / [463|06-463|07] atha mataæ satsu skandhe«u pudgala upalabhyate tata÷ skandhÃnupÃdÃyÃsya praj¤aptirucyata iti / [463|07-463|08] tadevaæ rÆpasyÃpi cak«urmanaskÃrÃloke«u satsÆpalambhÃt tÃnupÃdÃya praj¤aptirbaktavyà / [463|08-463|09] rÆpavacca pudgalasyÃnyatvaæ spa«Âam / [463|10] idaæ tÃvadvaktavyam / [463|10-463|11] «aïïÃæ vij¤ÃnÃnÃæ katamena pudgalo vij¤eya÷ / [463|11] «a¬bhirapÅtyucyate / kathaæ k­tvà / [463|11-463|13] cak«urvij¤eyÃni cedrÆpÃïi pratÅtyapudgalaæ pratibhÃvayati cak«urvij¤eya÷ pudgalo vaktavya÷ no tu vaktavyo rÆpÃïi vÃno và / [463|13-463|14] evaæ yÃvat manovij¤eyÃn ceddharmÃn pratÅtya pudgalaæ prativibhÃvayati manovij¤eya÷ pudgalo vaktavyo no tu vaktavyo dharmà và no và / [463|14-463|15] evaæ tarhi k«ÅrÃdibhi÷ samÃna÷ prÃpnoti / [463|15-463|17] cak«urvij¤eyÃni cedrÆpÃïi pratÅtya k«Åraæ vibhÃvayatyudakaæ và cak«urvij¤eyaæ k«Åramudakaæ ceti vaktavyaæ no tu vaktavyaæ rÆpÃïi và no và / [463|17] evaæ ghrÃïajihvÃkÃyavij¤eyaæ vaktavyaæ no tu vaktavyaæ spra«ÂavyÃni và no và / [463|18] mÃbhÆt k«ÅrodakayoÓcatu«ÂvaprasaÇga iti / [463|18-463|19] ato yathà rÆpÃdÅnyeva k«Åramudakaæ và praj¤apyate samastÃnyevaæ skandhÃ÷ pudgala iti siddham / [463|20] yaccocyate cak«urvij¤eyÃni rÆpÃïi pratÅtya pudgalaæ prativibhÃvayatÅti / [463|21] ko 'sya vÃkyasyÃrtha÷ / [463|21-463|22] kiæ tÃvadrÆpÃïi pudgalopalabdhe÷ kÃraïaæ bhavatiti ÃhosvidrÆpÃïyupalabhamÃna÷ pudgalamupalabhata iti / [463|22-463|23] yadi rÆpÃïi pudgalopalabdhe÷ kÃraïaæ bhavanti sa ca tebhyo 'nyo na vaktavya÷ / [463|23-463|24] evaæ tarhi rÆpamapyÃlokacak«urmanaskÃrebhyo 'nyanna vaktavyam / [463|24-463|25] te«Ãæ tadupalabdhikÃraïatvÃt / [463|25] atha rÆpÃïyupalabhamÃna÷ pudgalamupalabhate / [463|25-463|26] kiæ tayaivopalabdhyopalabhate Ãhosvidanyayà / [463|26] yadi tayaiva / [463|26-463|27] rÆpÃdabhinnasvabhÃva÷ pudgala÷ prÃpnoti rÆpa eva và tatpraj¤Ãpti÷ / [463|27] idaæ ca rÆpamayaæ pudgala÷ kathamidaæ gamyate / athaivaæ na paricchidyate / [464|01] kathamidaæ pratij¤Ãyate rÆpamapyasti pudgalo 'pyastÅti / [464|01-464|02] upalabdhivaÓena hi tasyÃstitvaæ pratij¤Ãyate / [464|02] evaæ yÃvaddharmebhyo vaktavyam / [464|02-464|03] athÃnyayà bhinnakÃlo palambhÃdanyo rÆpÃtprÃpnoti / [464|03] nÅlÃdiya pÅtaæ k«aïÃdiva ca k«aïÃntaram / [464|03-464|04] evaæ yÃvaddharmebhyo vaktavyam / [464|04] atha rÆpapudgalavaktadupalabdhyorapyanyÃnanyatvamavaktavyam / [464|05] tena tarhi saæsk­te 'pyavaktavyaæ bhavatÅti siddhÃntabheda÷ / [464|05-464|06] yadi cÃyamasti no tu vaktavyo rÆpÃïi và to và / [464|06-464|07] kiæ tarhi bhagavatoktaæ "rÆpamanÃtmà yÃvadvij¤ÃnamanÃtme"ti / [464|08] yena cÃyaæ cak«urvij¤Ãnena pudgala upalabhyate / [464|08-464|09] kiæ tadrÆpÃïi pratÅtyotpadyate Ãhosvit pudgalamubhayaæ và / [464|09] yadi rÆpÃïi pratÅtyotpadyate / [464|09-464|10] notsahi«yate pudgalaæ vij¤Ãtuæ ÓabdÃdivat / [464|10-464|11] yameva hi vi«ayaæ cak«urvij¤Ãne«u pratÅtyotpadyate vij¤Ãnaæ sa eva tasyÃlambanapratyaya÷ / [464|11-464|12] atha pudgalaæ pratÅtyotpadyate ubhayaæ và / [464|12] idamutsÆtram / [464|12-464|13] sÆtre hi nirdhÃritaæ dvayaæ pratÅtya vij¤ÃnasyotpÃdo bhavatÅti / [464|13] "tathà cak«urbhik«o hetÆ rÆpÃïi pratyayaÓcak«urvij¤ÃnasyotpÃdÃya / [464|13-464|14] tatkasya heto÷ / [464|14] yatki¤cit bhik«o cak«urvij¤Ãnaæ sarvaæ taccak«u÷ pratÅtya rÆpÃïi ceti / [464|15] anityaÓca pudgala evaæ prÃpnoti / [464|15-464|16] "ye hi hetayo ye pratyayà vij¤ÃnasyotpÃdÃya te 'pyanityÃ" iti sÆtre vacanÃt / [464|16-464|17] atha pudgalo na tasyÃlambanaæ na tarhi tena vij¤eya÷ / [464|18] yadi ca pudgala÷ «a¬vij¤Ãnavij¤eya÷ pratij¤Ãyate / [464|18-464|19] sa Órotravij¤Ãnavij¤eyatvÃdrÆpÃdanya÷ prÃpnoti Óabdhavat / [464|19-464|20] caturvij¤Ãnavij¤eyatvÃcchabdÃdanya÷ prÃpnoti rÆpavat / [464|20] evamanyebhyo 'pi yojyam / idaæ ca sÆtrapadaæ vÃdhitaæ bhavati / [464|20-464|22] "yÃnÅmÃni brÃhmaïa pa¤cendriyÃïi nÃnÃgocarÃïi nÃnÃvi«ayÃïi svaæ svaæ gocaravi«yaæ pratyanubhavanti / [464|22] nÃnyadanyasya gocaravi«yaæ pratyanubhavati / [464|22-464|23] tadyathà cak«urindriyaæ Órotrendriyaæ ghrÃïendriyaæ jihvendriyaæ kÃyendriyam / [464|23-464|24] mana e«aæ pa¤cÃnÃmindriyÃïÃæ gocaravi«ayaæ pratyanubhavati manaÓcai«Ãæ pratisaraïami"ti / [464|24] na và pudgalo vi«aya÷ / [464|24-464|25] na cedvi«ayo na tarhi vij¤eya÷ / [464|25-464|26] yadyevaæ manaindriyasyÃpyavyabhicÃra÷ prÃpnoti / [464|26-464|27] «a¬imÃnÅndriyÃïi nÃnÃgocarÃïi nÃnÃvi«ayÃïi svaæ svaæ gocaravi«ayamÃkÃÇk«antÅ tyuktaæ «aÂprÃïakopame / [464|27] na ttrendriyamemvendriyaæ k­tvoktam / [464|27-465|01] pa¤cÃnÃæ darÓanÃdyà kÃÇk«aïÃsaæbhavÃt tadvij¤ÃnÃnÃæ ca / [465|01-465|02] atastadÃdhipatyÃdhyÃk­tamatra manovij¤Ãnendriyaæ k­tvoktam / [465|02-465|03] yacca tatkevalaæ mana ÃdhipatyÃdhyÃk­taæ manovij¤Ãnaæ naivaæ tadanye«Ãæ vi«ayamÃkÃÇk«atyato nÃstye«a do«a÷ / [465|03-465|06] uktaæ ca bhagavatà "sarvÃbhij¤eyaæ vo bhik«avo dharmaparyÃyaæ deÓayi«yÃmÅ"tyuktvà cak«urabhij¤eyaæ rÆpÃïi cak«urvij¤Ãnaæ cak«u÷saæsparÓo yadapi taccak«u÷saæsparÓapratyayamadhyÃtmamutpadyate veditaæ su÷khaæ và adu÷khÃsukhaæ và yÃvat mana÷saæsparÓapratyayam / [465|06-465|07] ayamucyate sarvÃbhij¤eyaparij¤eyo dharmaparyÃya÷ iti / [465|07] ata etÃvadevÃbhij¤eyaæ pratij¤eyaæ cetyavardhÃryate na pudgala÷ / [465|07-465|08] tasmÃdvij¤eyo 'pyasau na bhavati / [465|08] praj¤Ãvij¤Ãnayo÷ samÃnavi«ayatvÃt / [465|08-465|09] cak«u«a ca pudgalaæ paÓyÃm iti paÓyanta paudgalikà anÃtmanà ÃtmÃnaæ paÓyÃma iti d­«ÂisthÃnamÃpannà bhavanti / [465|10] sÆtre ca bhagavatà nÅtametat / "skandhe«veva pudgalÃdhye"ti mÃnu«yakasÆtram / [465|11-465|13] "cak«u÷pratÅtya rÆpÃïi cotpadyate cak«urvij¤Ãnaæ trayÃïÃæ saænipÃta÷ sparÓa÷ sparÓasahajÃtà vedanà saæj¤Ã cetanà itÅme catvÃro rupiïa÷ skandhÃÓvak«urindriyaæ ca rÆpametÃvanmanu«yatvamucyate / [465|13-465|14] atreyaæ saæj¤Ã sattvo naro manu«yo mÃnavaÓca po«a÷ puru«a÷ pudgalo jÅvo janturiti / [465|14-465|15] atreyaæ pratij¤Ã ahaæ cak«u«Ã rÆpÃïi paÓyÃmÅti / [465|15-465|16] atrÃyaæ vyavahÃra ityapi sa Ãyu«mÃnevaænÃmà eva¤jÃtya evaÇgotra evamÃhÃra evaæsukhadu÷khapratisaævedÅ evandÅrghÃyureva¤cirasthitika evamÃyu÷paryanta iti / [465|16-465|17] iti hi bhik«ava÷ saæj¤ÃmÃtrakamevaita dvyavahÃramÃtrakamevaitat / [465|17-465|18] sarva ime dharmÃ÷ anityÃ÷ saæsk­tÃÓceti tÃ÷ pratÅtyasamutpannà iti / [465|18] nÅtÃrthaæ ca sÆtraæ pratisaraïamuktaæ bhagavatà / [465|19] tasmÃnna puna÷ parÅk«yate / [465|19-465|20] tathà coktaæ "sarvamastÅti brÃhmaïa yÃvadeva dvÃdaÓÃyanÃnÅ"ti / [465|20] yadi cÃyaæ pudgalo nÃyatanaæ na sostÅti siddham / [465|20-465|21] athÃyatanaæ na tarhyavaktavya÷ / [465|21-465|22] te«Ãmapi caivaæ paÓyato "yÃvatà bhik«o cak«uryÃvatà rÆpÃïi vistareïa etÃvatà bhik«o tathÃgata÷ sarvaæ ca praj¤Ãpayati sarvapraj¤aptiæ ce"ti / [465|22-465|25] bimbisÃrasÆtre coktam "Ãtmà Ãtmeti bhik«avo bÃlo 'ÓrutavÃn p­thagjana÷ praj¤aptimanupatito na tvÃtrà tmà và ÃtmÅyaæ và du÷khamidamutpadya mÃnamutpadyate" iti vistara÷ / [465|25] ÓailayÃpyarhantyà mÃramÃrabhyoktaæ / [466|01-466|04] "manyase ki nu sattveti mÃrad­«Âigataæ hi te / ÓÆnya÷ saæskÃrapu¤jo 'yaæ nahi sattvjotra vidyate // yathaiva hyaÇgasaæbhÃrÃtsaæj¤Ã ratha iti sm­tà / evaæ skandhÃnupÃdÃya saæv­tyà sattva ucyate" // iti / [466|05] k«adrake 'pi cÃgame dÃridrabrÃhmaïamathik­tyoktaæ [466|06-466|07] Ó­ïu tvaæ svÃdare dharma÷ sarvagranthipramocanam / yathà saækliÓyate cittaæ yathà cittaæ viÓudhyati // [466|08-466|09] Ãtmaiva hyÃtmano nÃsti viparÅtena kalpyate / nÃstÅha sattva Ãtmà và dharmÃstvete sahetukÃ÷ // [466|10-466|11] dvÃdaÓaiva bhavÃÇgÃni skandhÃyatanadhÃtava÷ / vicintya sarvÃïyetÃni pudgalo nopalabhyate // [466|12-466|13] ÓÆnyamadhyÃtmakaæ paÓya ÓÆnyaæ paÓya bahirgatam / na labhyate so 'pi kaÓcidyo bhÃvayati ÓÆnyatÃmi"ti / [466|14] tathoktaæ "pa¤cÃdÅnavà Ãtmopalambhe / Ãtmad­«Âirbhavati sattvad­«Âi÷ / [466|15] nirviÓe«o bhavati tÅrthikai÷ sÃrdham / unmÃrgapratipanno bhavati / [466|15-466|16] ÓÆnyatÃyÃmasya cittaæ na praskandati na prasÅdati na saæti«Âhate na vimucyate / [466|16-466|17] Ãryadharmà asya na vyavadÃyanta" iti / [466|17] na vaita evaæ grandhaæ pramÃïaæ kurvanti / kiæ kÃraïam / [466|17-466|18] nÃsmÃkamayaæ nikÃye paÂhacyata iti / [466|18-466|19] kiæ punaste«Ãæ nikÃya eva pramÃïamÃhosvidbuddhavacanam / [466|19] yadi nikÃya eva pramÃïaæ na tarhi te«Ãæ budha÷ ÓÃstà / [466|19-466|20] na ca te ÓÃkyaputrÅyà bhavanti / [466|20] atha buddhavacanaæ pramÃïam / ayaæ grantha÷ kasmÃnna pramÃïam / [466|21] nahi kilaitat buddhavacanamiti / kiæ kÃraïam / nÃsmÃkaæ nikÃye paÂhacyata iti / [466|22] ayamanyÃyo vartate / ko 'trÃnyÃya÷ / [466|22-466|24] yo hi grantha÷ sarve«u nikÃyÃntare«vÃmnÃyate na ca sÆtraæ dharmatÃæ và bÃdhate so 'smÃbhirapÃÂhÃnna buddhavacanamiti vacanaæ kevalaæ sÃhasamÃtram / [466|24] kiæ cedamapi te«Ãæ sÆtraæ nÃsti "sarvadharmà anÃtÃna" iti / [467|01] syÃt matam / naiva hi pudgalo dharma ucyate nÃpyanyo dharmÃditi / [467|01-467|02] evaæ tarhi na manovij¤eya÷ sidhyati / [467|02] dvayaæ pratÅtya vij¤ÃnasyotpÃda÷ ityavadhÃraïÃt / [467|02-467|03] iha caivaæ vikalpyate "anÃtmanyÃteti saæj¤ÃviparyÃsa ÓcittaviparyÃso d­«ÂiviparyÃsa" iti / [467|04] anÃtmanyÃtmeti viparyÃso na tvÃtmani kiæ ca puna÷ / [467|04-467|05] "nÃtmà skandhÃyatanadhÃtava÷" yattÃvaduktaæ prÃk "no tu vaktavyaæ rÆpÃïi và no ve"ti tattÃvadaÓocam / [467|05-467|07] uktaæ ca sÆtrÃntare "ye kecit bhik«ava÷ Óramaïà và brÃhmaïà và Ãtmeti samanupaÓyanta÷ samanupaÓyanti sarve ta imÃneva pa¤copÃdÃnaskandhÃni"ti / [467|08] tasmÃtsarva evÃnÃtmanyÃtmagrÃha÷ / [467|08-467|10] tathoktaæ "ye kecidanekavidhaæ pÆrvanivÃsaæ samanusmaranta÷ samanusmÃr«u÷ samanusmaranti samanusmari«yanti và puna÷ sarve ta imÃneva opa¤copÃdanaskandhÃni"ti / [467|10-467|11] yadyevamidaæ kasmÃdÃha "rÆpavÃnahamabhÆvamatÅte adhvanÅ"ti / [467|11] evamanekavidhaæ ye samanusmarantÅti pradarÓayati / [467|11-467|12] yadi tu rÆpavantaæ pudgalaæ paÓyetsatkÃyad­«ÂiprasaÇga÷ syÃt / [467|12] apÃÂha eva tvanna Óaraïaæ syÃt / [467|12-467|13] tasmÃt praj¤Ãptisatpudgalo rÃÓidhÃrÃvat / [467|14] yadyevaæ tarhi na buddha÷ sarvaj¤a÷ prapnoti / [467|14-467|15] na hi ki¤cictrittamasti caittà và yatsarvaæ jÃnÅyÃt / [467|15] k«aïikatvÃt / pudgalastu jÃnÅyÃt / [467|15-467|16] evaæ tarhi cittavinÃÓe pudgalasyÃvinÃÓÃbhyupagamÃt nityatvamasyÃbhyupetaæ bhavati / [467|16-467|17] naiva ca vayaæ sarvatra j¤ÃnasaæmukhÅbhÃvÃd buddhaæ sarvaj¤amÃcak«mahe / [467|17] kiæ tarhi / sÃmarthyÃt [467|17-467|19] yà hyasau buddhÃkhyà saætatistasyà idamasti sÃmarthyaæ yadÃbhogamÃtreïÃviparÅtaæ j¤Ãnamutpadyate yatre«Âam / [467|19] Ãha cÃtra / [467|20-467|21] saætÃnena samarthatvÃdyathÃgni÷ sarvabhuÇmata÷ tathà sarvavide«Âavyo 'sak­tsarvasya vedanÃt / [467|22] kathamidaæ gamyate / atÅtÃdivacanÃt / [467|23-467|24] "ye cÃbhyatÅtÃ÷ saæbuddhà ye ca buddhà anÃgatÃ÷ / yaÓca etarhhi saæbuddho bahÆnÃæ ÓokanÃÓana" iti / [468|01] skandhà eva ca traiyadhvikà i«yante na pudgalà yu«mÃbhi÷ / [468|01-468|02] yadi skandhà eva pudgalÃ÷ kasmÃdidamÃha / [468|02-468|03] "bhÃraæ ca vo bhik«avo deÓayi«yÃmi bhÃrÃdÃnaæ ca bhÃranik«epaïaæ ca bhÃrahÃraæ ce"ti / [468|03] kasmÃdidaæ na vaktavyaæ syÃt / [468|03-468|04] na hi bhÃra eva bhÃrahÃro yukta÷ / [468|04] kiæ kÃraïam / nahyevaæ d­Óyata iti / avaktavyo 'pi na yukta÷ / [468|05] kiæ kÃraïam / na hyevaæ d­Óyate / bhÃrÃdÃnasyÃpi skandhÃsaægrahaprasaÇgÃcca / [468|06] ityarthameva bhÃrahÃraæ nirdideÓa bhagavÃn / [468|06-468|07] "yo 'sÃvÃyupmÃnevaænÃmà yÃvadeva¤cirasthitika evamÃyu÷paryanta÷" sa e«a yathà vij¤Ãyeta / [468|07-468|08] mÃnyathà vij¤Ãyi nityo và avaktavyaæ veti / [468|08-468|09] skandhà eva ca skandhÃnÃmupadhÃtÃya saævartante pÆrvakà uttare«Ãmiti bhÃraæ ca bhÃrahÃraæ ca k­tvoktÃ÷ / [468|09] upaghÃtÃrtho hi bhÃra iti / [468|10] asty eva pudgalo yasmÃd uktaæ "nÃsti sattva upapÃduka iti mithyÃd­«Âi÷" / [468|11] kaÓcaivam Ãha nÃsti sattva upapÃduka iti / [468|11-468|12] sattvastu yathà 'sti tathà vibhakto bhagavateti brÆmo mÃnu«yakasÆtre / [468|12-468|13] tasmÃd ya÷ paratropapÃdukasattvÃkhyaskandhasaætÃnÃpavÃdaæ karoti tasyai«Ã mithyÃd­«Âir nÃsti sattva upapÃduka iti / [468|14] skandhÃnÃm upapÃdukatvÃt / [468|14-468|15] athai«Ã mithyÃd­«Âi÷ pudgalÃpavÃdikà satÅ kiæprahÃtavyà bhavet / [468|15] nahye«Ã darÓanabhÃvanÃprahÃtavyà yujyate / pudgalasya sattve«vantarbhÃvÃt / [468|16] "eka÷ pudgalo loka utpadyamÃna utpadyate" iti vacanÃt na skandhà iti cet / [468|17] na / samudÃye 'pyekopacÃrÃdekatilaikataï¬ulavat ekarÃÓyekavacanavacca / [468|18] saæsk­ta iti và pudgalo vaktavya utpatÅmattvÃbhyupagamÃt / [468|18-468|19] na sa evamutpadyate yathà skandhà apÆrvaprÃdurbhÃvÃt / [468|19] kiæ tarhi / skandhÃntaropÃdÃnÃt / [468|19-468|20] yathà yÃj¤iko jÃto vaiyÃkaraïo jÃta ityucyate vidyopÃdÃnÃt / [468|20-468|21] bhik«urjÃta÷ parivrÃjako jÃta iti liÇgopÃdÃnÃt / [468|21] buddhojÃto vyÃdhito jÃta ityavasthÃntaropÃdÃnÃditi / [468|22] na pratik«epÃt sÆtra eva hi pratik«iptaæ bhagavatà paramÃrthaÓÆnyatÃyÃm / [468|22-468|23] "iti hibhik«avo 'sti karmÃsti vipÃka÷ kÃrakastu nopalabhyate / [468|23-468|24] ya imÃæÓca skandhÃnnik«ipati anyÃæÓca skandhÃn pratisaædadhÃtyanyatra dharmasaæketÃditi / [468|24-468|25] phalgusÆtre coktam "upÃdatta iti phalgu na vadÃmÅti / [468|25-468|26] tasmÃnnÃsti skandhÃnÃæ kaÓcidupÃdÃtà nÃpi nik«iptà / [468|26-469|01] kaæ ca tÃvadbhavÃnyÃj¤ikaæ yÃvadvacyà dhita madhimucyate / [469|01] d­«ÂÃtaæ karoti pudgalaæ yadi / so 'siddha÷ / atha cittacaittÃ÷ / na / [469|02] te«Ãæ pratik«aïamapÆrvotpattireva / atha ÓarÅram / tasyÃpi tathà / [469|02-469|03] ÓarÅravidyÃliÇgavacca skandhapudgalayoranyatvamÃpadyate / [469|03] jÅrïa ÓarÅrÃntarameva jyÃdhitaæ ca / [469|03-469|04] prati«iddho hi sÃækhyÅya÷ pariïÃmavÃda÷ / [469|04] tasmÃdad­«ÂÃntà ete / [469|05-469|06] yadi ca skandhÃnÃmapÆrvotpÃdo na pudgalasye«yate so 'nyaÓca tebhyo nityaÓca sphuÂaæ dÅpito bhavati / [469|06] pa¤ca skandhà eka÷ pudgala iti brÆvatà kathamanyatvaæ nocyate / [469|07] kathaæ tÃvat bhÆtÃni catvÃri rÆpaæ tvekaæ na ca bhÆtebhyyo 'nyadrÆpam / pÃk«ika e«a do«a÷ / [469|08] katamasminpak«a / bhÆtamÃtrikapak«e / [469|08-469|09] tathÃpi tu yathà bhÆtamÃtraæ rÆpamevaæ skandhamÃtraæ pudgala ityabhyupetaæ bhavati / [469|09-469|10] yadi skandhamÃtraæ pudgala÷ kasmÃt bhagavatà sa jÅvastaccharÅrakanyo veti navyÃk­tam / [469|10] pra«ÂurÃÓayÃpek«ayà / [469|10-469|11] sa hi jÅvadravyamekamantarvyÃpÃra puru«amadhik­tya p­«ÂavÃn / [469|11-469|12] sa ca kasmiÓcinnÃstÅti kathamasyÃnyatvamananyatvaæ và vyÃkriyatÃm / [469|12] kaurmasyeva romïo 'nta÷kharatà m­dutà và / [469|13] e«a ca grantha÷ pÆrvakaireva nirmocita÷ / [469|13-469|14] sthÃviro hi nÃgasena÷kaliÇgena rÃj¤opasaækramyokta÷ / [469|14-469|15] "p­ccheyamahaæ bhadantam bahuvollakÃÓca Óravaïà bhavanti / [469|15] yadi yadeva p­ccheyaæ tadeva vyÃkuryà iti / p­cchetyukta÷ p­«ÂavÃn / [469|15-469|16] kiæ nu sa jÅvastaccharÅramanyio jÅvo 'nyaccharÅramiti / [469|16] avyÃk­tametadityavocat sthavira÷ / [469|17] sa Ãha / nanu bhadanta÷ pÆrvameva pratij¤Ãæ kÃrito nà 'nyadvacyÃkartavyamiti / [469|17-469|18] kimidamanyadevoktamavyÃk­tametaditi / [469|18] sthavira Ãha / [469|18-469|19] ahamapi mahÃrÃjaæ p­ccheyaæ bahuvollakÃÓca rÃjÃno bhavanti / [469|19] yadi yadeva p­ccheyaæ tadeva vyÃkuryà iti / [469|19-469|20] p­cchetyukta÷ p­«ÂavÃn / [469|20-469|21] yaste 'nta÷pure Ãbhrav­k«astasya kimamlÃni phalÃni Ãhosvit madhurÃïÅti / [469|21] naiva mamÃnta÷pure kaÓcidÃbhrav­k«o 'stÅtyÃha / [469|21-469|22] nanu mayà pÆrvameva mahÃrÃja÷ pratij¤Ãæ kÃrito nÃnyadvacyÃkartavyamiti / [469|22] kimidamanyadevoktamÃbhra eva nÃstÅti / [469|23] sa Ãha kathamasato v­k«asya phalÃnÃmamlatÃæ madhuratÃæ và vyÃkaromÅti / [469|23-469|24] evameva mahÃrÃja sa eva jÅvo nÃsti kuto 'sya ÓarÅrÃdanyatÃmananyatÃæ và vyÃkaromÅti / [469|25] kasmÃt bhagavatà 'pi noktaæ nÃstyeveti / pra«ÂurÃÓayÃpek«ayà / [469|25-469|27] sa hi yasyÃpi skandhasaætÃnasya jÅva ityÃkhyà tasyÃpyabhÃvaæ pratÅyÃditi mithyÃd­«Âiæ pÃtita÷ syÃt / [469|27] pratotya samutpÃdasyÃj¤ÃnÃt / [469|27-470|01] sa cataddeÓanÃyà ak«ama÷ / [470|01] itaÓcaitadevaæ niÓcÅyate / [470|01-470|03] yat bhagavatoktam "astyÃtmetyÃnanda vatsasagotrÃya parivrÃjakÃya praÓnaæ p­«Âo vyÃkuryÃæ nanvakalpaæ syÃdvacanÃya sarvadharmà anÃtmÃna iti / [470|03-470|05] nÃstyÃtmetyÃnanda vatsasagotrÃya parivrÃjakÃya praÓnaæ p­«Âo vyÃkuryÃæ nanu vatsasagotra÷ parivrÃjaka÷ pÆrvameva saæmƬho bhÆyasyà mÃtrayà saæmohamÃpadyeta abhÆt me ÃtmÃsa me etarhi nÃstÅti / [470|05-470|06] astyÃtmetyÃnanda ÓÃÓvatÃya pareti / [470|06] nÃstyÃtmetyÃnandocchedÃya paretÅti vistara÷ / Ãha cÃnna [470|07-470|08] d­«Âidaæ«ÂrÃvabhadaæ ca braæÓaæ cÃpek«ya karmaïÃm / deÓayanti jinà dharma vyÃgrÅpÅtÃpahÃravat // [470|09-470|10] ÃtmÃstitvaæ hyupagato bhinna÷ syÃdd­«Âidaæ«Ârayà bhraæÓaæ kukÓalapotasya kuryÃdaprÃpya saæv­timi"ti / [470|11-470|12] punarÃha asattvÃdbhagavÃn jÅvaæ tattvÃnyatvena nÃvadat / nÃstÅtyapi ca nÃvocanmÃbhÆt prÃj¤aptikopyasan // [470|13-470|14] yatra hi skandhasaætÃne ÓubhÃÓubhaphalÃstità / jÅvÃkhyà tatra sà na syÃt jÅvanÃstitvadeÓanÃt // [470|15-470|16] praj¤aptimÃtraæ skandhesu jÅva ityapinÃvadat / abhavya÷ ÓÆnyatÃæ boddhuæ tadÃnÅæ tÃd­Óo jana÷ // [470|17-470|18] tathà hyÃtmÃsti nÃstÅti p­«Âo vÃstyeva nÃvadat / ÃÓayÃpek«Ãyà pra«Âu÷ sati tvastÅti nÃha kim // [470|19] ÓÃÓvatalokÃdÅnÃmapyavayÃkaraïaæ pra«ÂurÃÓayÃpek«ayà / [470|19-470|20] yadi hi tÃvadÃtmà loka i«Âa÷ syÃttasyÃbhÃvÃdayuktaæ caturdhà vyÃkaraïam / [470|20-471|01] atha sarva eva saæsÃro lokastasyÃpyayuktam / [471|01] ÓÃÓvate loke na kasyacit parinirvÃïaæ prÃpnuyÃt / ÓÃÓvate loke na kasyacit parinirvÃïaæ prÃpnuyÃt / [471|02] aÓÃÓvate sarvepÃmuccheda÷ prÃpnuyÃt / [471|02-471|03] ubhayathÃtve niyamata eke«Ãæ parinirvÃïaæ prÃpnuyÃt eke«Ãæ na / [471|03] anubhayathÃtve naiva parinirvÃïaæ nÃparinirvÃïaæ prÃpnuyÃt / [471|04-471|05] ato mÃrgadhÅnatvÃt parinirvÃïasya caturdhÃpi niyamo na vyÃkriyate nirgrantha4rÃvakacaÂakavat / [471|05] ata evÃntavÃn loka iti catu«kÃvyÃkaraïam / tulyÃrtho hye«a catu«ka÷ / [471|06-471|07] tathÃhi muktika÷ parivrÃjaka eva catu«kaæ p­«Âvà puna÷ p­«ÂavÃn kiæ nu sarvo loko 'nena mÃrgeïa niryÃtyÃhosvidekadeÓo lokasye"ti / [471|07-471|09] sthavira Ãnanda Ãha "yameva tvaæ muktika tatprathamato bhagavantaæ praÓnaæ p­«ÂavÃæstame vaitarhi p­cchasyanena paryÃyeïe"ti sarvam / [471|09-471|10] bhavati tathÃgata÷ paraæ maranÃdityapi catu«ka÷ pra«ÂurÃÓayÃpek«ayà na vyÃk­ta÷ / [471|10] sa hi muktvÃmÃnaæ tathÃgataæ k­tvà p­«ÂavÃn / [471|11-471|12] paudgalikastu paryanuyojya÷ kiæ kÃraïaæ bhagavÃn jÅvantaæ pudgalamastÅti vyÃkaroti paraæ maraïÃnna vyÃkarotÅti / [471|12] ÓÃÓvata do«aprasaÇga÷ / [471|13-471|14] idaæ tarhi kasmÃdvacyÃkaroti "bhavi«yasi tvaæ maitreyÃnÃgate 'dhvani tathÃgato 'rhan saæyaksaæbuddha" iti / [471|14-471|15] kasmÃcca ÓrÃvakamabhyatÅtaæ kÃlagatamupapattau vyÃkarotyamuko 'mutropapanna iti / [471|15] evamapi hi ÓÃÓvatatvaprasaÇga÷ / [471|15-471|17] yadi ca bhagavÃn pÆrvaæ pudgalaæ d­«Âvà parinirv­taæ puna÷ na paÓyatyaj¤ÃnÃnna vyakarotÅti sarvaj¤atvaæ ÓÃsturutpÃditaæ bhavati na và so 'stÅtyabhyupagantavyam / [471|17-471|18] atha paÓyatyanucyamÃno 'pyasÃvasti ÓÃÓvataÓceti siddhaæ bhavati / [471|18] arthatadapi na vaktavyaæ paÓyati và naveti / [471|18-471|19] evaæ tarhi idamapi Óanai÷ Óanairavaktavyaæ kriyatÃæ sarvaj¤o và na và bhagavÃnna veti / [471|19-471|20] astyeva pudgalo yasmÃtsatyata÷ sthitito nÃsti me Ãtmeti d­«ÂisthÃnamuktam / [471|20-471|21] astÅtyapi d­«ÂisthÃnamuktam / [471|21] tasmÃdaj¤Ãpakametat / [471|21-471|22] ubhayamapi tvetadantagrÃhad­«Âi ÓÃÓvatocchedad­«Âisaæg­hÅtamityÃbhidharmikÃ÷ / [471|22] tathaiva ca yuktam / [471|22-471|23] "astyÃtmetyÃnanda ÓÃÓvatÃya paraiti nÃstyÃtmetyÃnandocchedÃya paraitÅ"ti vÃtsyasÆtre vacanÃt / [471|24] yadi tarhi pudgalo nÃsti ka e«a saæsarati / [471|24-471|25] nahi saæsÃra e«a saæsaratÅti yuktam / [471|25-472|01] uktaæ ca bhagavatà "avidyÃnivaraïÃnÃæ sattvanÃæ saædhÃvatÃæ saæsaratÃmi"ti / [472|01] atha pudgala÷ kathaæ saæsarati / [472|01-472|02] skandhÃntaratyÃgopÃdÃnÃt / [472|02] uktottara e«a pak«a÷ / [472|02-472|03] yathÃtu k«aïiko 'gni÷ saætatyà saæsaratÅtyucyate tathà sattvÃkhya÷ skndhasamudÃyast­«ïopÃdÃna÷ saæsaratÅtyucyate / [472|03-472|05] yadi skandhÃmÃtramidaæ kasmÃdÃha bhagavÃn "grahameva sa tena kÃlena tena samayena sunetro nÃma ÓÃstà 'bhÆvami"ti / [472|05] kasmÃnna vaktavyaæ syÃt / anyatvÃt skandhÃnÃm / [472|05-472|06] atha kiæ pudgala÷ / [472|06] sa evÃsau / ÓÃÓvato hi syÃt / [472|06-472|07] tasmÃdahameva sa ityekasaætÃnatÃæ darÓayati / [472|07] yathà sa evÃgnirdahannÃgata iti / [472|07-472|08] yadi cÃtmà bhavettthÃgatà eva suvyaktaæ paÓyeyu÷ / [472|08] paÓyatÃæ cÃtmagrÃho d­¬hatara÷ syÃdÃtmasnehaÓca / [472|08-472|09] "Ãtmani ca satyÃtmÅyaæ bhavatÅ"ti sÆtre vacanÃdÃtmagrÃho 'pye«Ãæ skandhe«vadhikaæ pravarteta / [472|09-472|10] sai«Ã syÃtsatkÃyad­«Âi / [472|10] ÃtmÅyad­«Âau ca satyÃmÃtmÅyasneha÷ / [472|10-472|11] evame«Ãæ d­¬hatarÃtmÃtmÅyasnehaparisÃditavandhanÃnÃæ mok«o dÆratarÅbhavet / [472|11-472|12] atha mataæ naivÃtmani pravartate sneha iti / [472|12-472|13] tat ka idÃnÅme«a yogo yadanÃtmanyÃtmadhimok«Ãt sneha utpadyate Ãtmanyeva tu notpadyate / [472|13-472|14] tasmÃt d­«Âacyarvudametasmin ÓÃsane utpannaæ ya e«a eke«Ãæ pudgalagrÃha eke«Ãæ sarvanÃstitÃgrÃha÷ / [472|14-472|15] ye 'pi ca dravyÃntaramevÃtmÃnaæ manyante tÅrthakÃrÃstepÃmeva mok«ÃbhÃvado«o ni«kampa÷ / [472|16-472|17] yadi tarhi sarvathÃpi nÃstyÃtmà kathaæ k«aïike«u citte«u cirÃnubhÆtasyÃrthasya smaraïaæ bhavati pratyabhij¤Ãnaæ và / [472|17-472|18] sm­tivi«ayasaæj¤ÃnvayÃccittaviÓe«Ãt / [472|18] kÅd­ÓÃccittaviÓe«Ãt yato 'nantaraæ sm­tirbhavati / [472|18-472|19] tadÃbhogasad­Óasamvandhisaæj¤Ãdimato 'nupahata prabhÃvÃdÃÓrayaviÓe«aÓokavyÃk«epÃdibhi÷ / [472|20-472|21] tÃd­Óo 'pi hyatadanvayaÓcittaviÓe«o na samartha÷ tÃæ sm­tiæ bhavayituæ tadanvayo 'pi cÃnyÃd­Óo na samarthastÃæ sm­tiæ bhavayitum / [472|21-472|22] labhayathà tu samartha ityevaæ sm­tirbhavatyanyasyÃæ sÃmarthyÃdarÓanÃt / [472|22] kathamidÃnÅmanyena cetasà d­«Âamanyatsmarati / [472|22-472|23] evaæ hi devadattacetasà d­«Âaæ yaj¤adattaceta÷ smaret / [472|23] nÃsambandhÃt / [472|23-472|24] na hi tayo÷ saæbandho 'sti akÃrya kÃraïabhÃvÃdyathaikasaætÃnikayo÷ / [472|24-472|25] na ca brÆmo 'nyena cetasà d­«ÂamanyatsmaratÅti / [472|25] api tu darÓanacittÃtsm­ticittamanyadutpadyate / [472|25-472|26] saætatipariïatyà yathoktamiti ka evaæ sati do«a÷ / [472|26] smaraïÃdeva ca pratyabhij¤Ãnaæ bhavati / [472|27] asatyÃtmanika e«a smarati / smaratÅti ko 'rtha÷ / sm­tyà vi«ayaæ g­hlÃti / [472|28] kiæ tadgrahaïamanyatsmaraïÃt / sm­tiæ tarhi ka÷ karoti / [472|28-473|01] ukta÷ sa yastÃæ karoti sm­tihetucittaviÓe«a÷ / [473|01] yattarhi caitra÷ smaratÅtyucyate / [473|01-473|02] tato caitrÃkhyÃtsaætÃnÃttÃæ bhavantÅæ d­«Âvocyate caitra÷ smaratÅti / [473|02-473|03] asatyÃtmani kasyevaæ sm­ti÷ / [473|03] kiæarthai«Ã «a«ÂhÅ / svÃmyarthà / yathà kasya ka÷ svÃmÅ / yathà goÓcaitra÷ / [473|04] kathamasau tasyÃ÷ svÃmÅ / tadÃdhÅno hi tasyà vÃhadohÃdi«u viniyoga÷ / [473|04-473|05] kva ca puna÷ sm­tirviniyoktavyà va evaæ tasyÃ÷ svÃmÅ m­gyate / [473|05] smartavye 'rthe / [473|05-473|06] kimartha viniyoktavyà / [473|06] smaraïÃrtham / aho sÆktÃni sukhaidhitÃnÃm / [473|06-473|07] saiva hi nÃma tadarthaæ viniyoktavyeti / [473|07] kathaæ ca viniyoktavyà / utpÃdanata ahosvitsaæpre«aïata÷ / [473|08] sm­tigatyayogÃdutpÃdanata÷ / hetureva tarhi svÃmÅ prÃpnoti phalameva ca svam / [473|09] yasmÃddhetorÃdhipatyaæ phale phalena ca tadvÃn heturiti / [473|09-473|10] yo hyeva hetu÷ sm­testasyaivÃsau / [473|10-473|12] yaÓcÃpi sa caitrÃbhidhÃna÷ saæskÃrasamÆhasaætÃna ekato g­hÅtvà gavÃkhyasvÃmÅtyucyate sa cÃpi tasya deÓÃntaravikÃrotpattau kÃraïabhÃvaæ cetasi k­tvà na tu khalu kaÓcidekaÓcaitro nÃmÃsti na cÃpi gau÷ / [473|12-473|13] tasmÃttatrÃpi na hetubhÃvaæ vyatÅtyÃsti svÃmihbÃva÷ / [473|13] evaæ ko vijÃnÃti kasya vij¤ÃnamityevamÃdi«u vaktavyam / [473|14] tasya heturindriyÃrthamanaskÃrà yathÃyogamitye«a viÓe«a÷ / [473|15] yo 'pyÃha bhÃvasya bhavitrapek«atvÃt sarvo hi bhÃvo bhavitÃramapek«ate / [473|15-473|16] yathà devadatto gacchatÅtyatra gatirbhÃvo gantÃraæ devadattamapek«ate / [473|16] tathà vij¤Ãnaæ bhÃva÷ / [473|17] tasmÃdyo vijÃnÃti tena bhavitavyamiti / sa vaktavya÷ / [473|18] ko 'yaæ devadatta iti / yadyÃtmà sa eva sÃdhya÷ / atha vyavahÃrapuru«a÷ / [473|18-473|19] so 'pi na kaÓcideka÷ saæskÃrà hi ta evaænÃmÃna÷ / [473|19-473|20] tatra yathà devadatto gacchati yathà vijÃnÃti / [473|20] kathaæ ca devadatto gacchati / [473|20-473|22] k«aïikà hisaæskÃrà abhinnasaætÃnà devadatta iti bÃlairekasattvapiï¬agraheïÃdhimuktÃ÷ svasya saætÃnasya deÓÃntare kÃraïaæ bhavanta ucyante gacchati devadatta iti / [473|22] sà ca deÓÃntaropattirgatirita / [473|22-473|23] jvÃlÃÓabdasaætÃnayorgacchatigamanÃbhidhÃnavat / [473|23-473|24] ta eva ca punarvij¤Ãnasya kÃraïaæ bhavanta ucyante jÃnÃti devadatta iti / [473|24] Ãryairapi te«Ãæ saæj¤ayà tathocyante vyavahÃrÃrtham / [473|25] yattarhi "vij¤Ãnaæ vijÃnÃtÅ"ti sÆtra uktaæ kiæ tatra vij¤Ãnaæ karoti / [473|25-473|26] na ki¤citkaroti / [473|26] yathà tu kÃryaæ kÃraïamanuvidhÅyata ityucyate / [473|26-473|27] sÃd­ÓyenÃtmalÃbhÃdakurvadapi ki¤cit / [473|27] evaæ vij¤Ãnamapi vijÃnÃtÅtyucyate / [473|27-474|01] sÃd­ÓyenÃtmalÃbhÃdakurvadapi ki¤cit / [474|01] kiæ punarasya sÃd­Óyam / tadÃkÃratà / [474|01-474|02] ata eva tadindriyÃdapyutpannaæ vi«ayaæ vijÃnÃtÅtyucyate nendriyam / [474|02-474|03] athavà tathà 'trÃpi vij¤ÃnasaætÃnasya vij¤Ãne kÃraïabhÃvÃdvij¤Ãnaæ vijÃnÃtÅti vacanÃnnirdo«aæ kÃraïe dart­ÓabdanirdeÓÃt / [474|04] ghaïÂà rautÅti yadvat / [474|04-474|05] api khalu yathà pradÅpo gacchati tathà vij¤Ãnaæ vijÃnÃtÅti / [474|05] kathaæ ca pradÅpo gacchati / [474|05-474|06] pradÅpa ityarci«Ãæ saætÃna upacaryate / [474|06] sa deÓÃntare«ÆtpadyamÃnastaæ deÓaæ gacchatÅtyucyate / [474|06-474|07] evaæ vij¤Ãnamapi cittÃnÃæ saætÃna upacaryate / [474|07] tadvi«ayÃntare«ÆtpadyamÃnaæ taæ vi«ayaæ vijÃnÃtÅtyucyate / [474|08-474|09] yathà cÃbhijÃyate ti«Âhati rÆpamityatra bhaviturbhÃvÃdanarthantaratvamevaæ vij¤ÃnasyÃpi syÃt / [474|09-474|10] yadi vij¤ÃnÃdvij¤Ãnamutpadyate nÃtmÃna÷ kasmÃnna nityaæ tÃd­Óamevotpadyate na ca kramaniyamenÃÇkurakÃï¬apatradivat / [474|10] sthityanyathÃtvasya saæsk­tlak«aïatvÃt / [474|11] e«a hi saæsk­tasya svabhÃvo yadavaÓyaæ prabandhasyÃnyathÃtvaæ bhavati / [474|11-474|13] anyathà hi nikÃmadhyÃnasamÃhitÃnÃæ sad­ÓakÃyacittotpattau prathamak«aïaniærviÓe«atvÃt paÓcÃdapi na syÃt svayaæ vyutthÃnam / [474|13] kramo 'pi hi cittÃnÃæ niyata eva / [474|13-474|14] yato nÆtpattavyaæ tata eva tasyotpÃdÃt / [474|14] tulyÃkÃramapi hi ki¤cidutpÃdane samarthaæ bhavati / [474|14-474|15] gotraviÓe«Ãt / [474|15-474|17] yadyathà strÅcittÃnantaraæ yadi tatkÃyavidÆ«aïÃcittamutpannaæ bhavati tatpatiputrÃdicittaæ và punaÓca paÓcÃtsaætatipariïatyà strÅcittamutpadyate tat samartha bhavati tatkÃyavidÆ«aïÃcittotpÃdane tatpatiputrÃdicittotpÃdane và / [474|17] tadgotratvÃt / [474|18] anyathà na samartham / [474|18-474|19] atha puna÷ paryÃyeïa strÅcittÃdvahuvidhaæ cittamutpannaæ vahutara mÃsannataraæ và tadevotpadyate / [474|19] tadbhÃvanÃyà valÅyastvÃt / [474|20] anyatra tatkÃlikÃtkÃyabÃhyapratyayaviÓe«Ãt / [474|20-474|21] saiva balÅyasÅ bhÃvanà kasmÃnnityaæ na phalati / [474|21-474|22] sthityanyathÃtvasya saæsk­talak«aïatvÃt tasya cÃnyathÃtvasyÃnyabhÃvanÃphalotpattÃvÃnuguïyÃt / [474|22] etaddhi sarvacittaprakÃre«u diÇmÃtram / [474|22-474|23] nirantarakÃraïaj¤Ãne tu buddhÃnÃæ prabhutvam // [474|23] evaæ hyÃhu÷ / [474|24-474|25] sarvÃkÃrakÃraïamekasya mayÆracandrakasyÃpi / nÃsarvaj¤airj¤eyaæ sarvaj¤abalaæ hi tajj¤Ãnami"ti // [474|26] prÃgevÃrupiïÃæ cittabhedÃnÃm / [475|01-475|03] ya eva tvayamekÅyastÅrthika ÃtmaprabhavÃæ cittotpattiæ manyate tasyaivedaæ sphuÂaæ codyamÃpadyate kasmÃnna nityaæ tÃd­Óamevotpadyate na ca kramaniyamenÃÇkurakÃï¬apatrÃdivaditi / [475|03] mana÷saæyogaviÓe«Ãpek«atvÃditi cet / na / anyasaæyogÃsiddhe÷ / [475|04-475|05] saæyoginostu paricchinnatvÃdaprÃptipÆrvikà prÃpti÷ samyoga iti lak«aïavyÃkhyÃnÃccÃtmÃna÷ paricchedaprasaÇga÷ / [475|05-475|06] tato mana÷samcÃrÃdÃtmana÷ saæcÃraprasaÇgo virÃgasya và / [475|06] pradeÓasaæyoga iti cet / na / tasyaiva tatpradeÓatvÃyogÃt / [475|06-475|08] astu và saæyogastathÃpi nityamaviÓi«Âe manasi kathaæ saæyogaviÓe«a÷ / [475|08] buddhiviÓe«Ãpek«a iti cet / [475|08-475|09] sa eva paricodyate kathaæ buddhiviÓe«a iti / [475|09] saæskÃraviÓe«Ãpek«ÃdÃtmamana÷ saæyogÃditi cet / [475|09-475|10] cittÃdevÃstu saæskÃraviÓe«Ãpek«atvÃt / [475|10-475|11] nahi ki¤cidÃtmana÷ upalabhyate sÃmarthmau«adha kÃryasiddhÃviva kuhakavaidyaphu÷svÃhÃnÃm / [475|11] satyÃtmani tayo÷ saæyoga iti cet / [475|12] vÃÇmÃtram / ÃÓraya÷ sa iti cet / yathà ka÷ kasyÃÓraya÷ / [475|12-475|13] na hi te citravadarÃdivadÃdhÃrye nÃpi sa ku¬acyakuï¬ÃdivadÃdhÃro yukta÷ / [475|13-475|14] pratighÃtiyutado«Ãt naiva sa evamÃÓraya÷ / [475|14] kathaæ tarhi / yathà gandhÃdÅnÃæ p­thivÅti cet / [475|14-475|15] atiparito«itÃ÷ sma÷ / [475|15] idameva hi na÷ pratyÃyakaæ nÃstyÃtmeti / [475|15-475|16] yathà na gandhÃdibhyo 'nyà p­thivÅti / [475|16] ko hi sa gandhÃdibhyo 'nyÃæ p­thivÅæ nirdhÃrayati / [475|16-475|17] vyapadeÓastu p­thivyà gandhÃdaya iti viÓe«aïÃrtham / [475|17-475|18] te hyeva tadÃkhyà gandhÃdayo yathà pratÅyerannÃnya iti / [475|18] këÂhapratimÃyÃæ ÓarÅravyapadeÓavat / [475|18-475|19] satyapi ca saæskÃraviÓe«Ãpek«atve kasmÃnna yugapatsarvaj¤Ãnotpatti÷ / [475|19] yo hi bali«ÂhastenÃnye«Ãæ prativandha÷ / [475|20] sa eva vali«Âha÷ kasmÃnnityaæ na phalati / yo 'sya nyÃya÷ so 'stu bhÃvanÃyÃ÷ / [475|21] Ãtmà tu nirarthaka÷ kalpyate / [475|22] avaÓyamÃtmÃbhyupagantavya÷ / [475|22-475|23] sm­tyÃdÅnÃæ guïapadÃrthatvÃt tasya cÃrthÃdavaÓyaæ dravyÃÓritatvÃt te«Ãæ cÃnyÃÓrayÃyogÃditi cet / [476|01] na / na hye«Ãæ guïapadÃrthatvaæ siddham / sarvameva no vidyamÃnaæ dravya / [476|01-476|02] "«a dravyÃïi ÓrÃmaïyaphalÃnÅ"ti vacanÃt / [476|02] nÃpye«Ãæ dravyÃÓritatvaæ siddham / [476|02-476|03] parÅk«ito hyÃÓrayÃrtha÷ / [476|03] tasmÃdyatki¤cideva tat / [476|04] Ãtmanyasati kimartha÷ karmÃrambha÷ / [476|04-476|05] ahaæ sukhÅ syÃmahaæ du÷khÅ na syÃmityevamartha÷ / [476|05] ko 'sÃvahaæ nÃma yadvi«ayio 'yamahaÇkÃra÷ / skandhavi«aya÷ / kathaæ j¤Ãyate / [476|06] te«u snehÃt / gaurÃdibuddhibhi÷ sÃmÃnÃdhikaraïyÃttu / [476|06-476|08] gauro 'hamahaæ ÓyÃma÷ sthÆlo 'hamahaæ k­Óa÷ jÅrïo 'hamahaæ yuveti gaurÃdibuddhibhi÷ sÃmÃnÃdhikaraïo 'yamahaÇkÃro d­Óyate / [476|08] na cÃtmana ete prakÃrà d­Óyante / tasmÃdapi skandhe«vayamiti gamyate / [476|09-476|10] Ãtmana upakÃrake 'pi ÓarÅra ÃtmopacÃro yathà ya evÃyaæ sa evÃhaæ sa evÃyaæ me b­tya iti bhavatyupakÃrake 'pi ÃtmopacÃro natvahaÇkÃra÷ / [476|10-476|11] sati ÓarÅrÃlambanatve paraÓarÅrÃlamvano 'pi kasmÃnna bhavati / [476|11] asaævandhÃt / [476|11-476|12] yenaiva hi sahÃsya saævandha÷ kÃyena cittena và yatraivÃyamahaÇkÃra utpadyate nÃnvatra / [476|12-476|13] anÃdau saæsÃrra evamabhyÃsÃt / [476|13] kaÓca saæbandha÷ / kÃryakÃraïabhÃva÷ / [476|13-476|14] yadyÃtmà nÃsti kasyÃyamahaÇkÃra÷ / [476|14] idaæ punastadeÃyÃtaæ "kimarthai«Ã «a«ÂhÅti / [476|14-476|15] yÃvadya evÃsya hetustasyaivÃyami"ti / [476|15] kaÓcÃnyo hetu÷ / [476|15-476|16] pÆrvÃhaÇkÃraparibhÃvitaæ svasaætativi«ayaæ sÃvadyaæ cittam / [476|16] asatyÃtmani ka e«a sukhito du÷khito và / [476|16-476|17] yasminnÃÓraye sukhamutpannaæ du÷khaæ và / [476|17] yathà pu«pito v­k«a÷ phalitaæ vanamiti / [476|17-476|18] ka÷ punaranayorÃÓraya÷ / [476|18] «a¬Ãyatanam / yathà k­tvà tathoktam / [476|19] asatyÃtmani ka e«Ãæ karmaïÃæ kartà kaÓca phalÃnÃæ bhoktà bhavati / [476|19-476|20] karteti ka e«a vÃhyartha÷ / [476|20] karotÅti kartà / bhuÇkta iti bhoktà / paryÃya ucyate nÃrtha÷ / [476|21] "svatantra÷ karte"ti kart­ lak«aïamÃcak«ate lÃk«aïikÃ÷ / [476|21-476|22] asti puna÷ kvacideva kÃrye kasyacit svÃtantryam / [476|22] loke d­«Âaæ devadattasya snÃnÃsanagamanÃdau / [476|22-476|23] ka÷ punarbhavÃn devadattamudÃharati / [476|23] yadyÃtmÃnaæ sa eva sÃdhya÷ / atha pa¤caskandhakaæ sa ev kartà / [476|24] trividhaæ cedaæ karma kÃyavÃÇmanaskarma / [476|24-476|25] tatra kÃyakarmaïi tÃvat kÃyasya cittaparatantrà v­tti÷ / [476|25-476|26] cittasyÃpi kÃye svakÃraïaparatantrà v­ttistasyÃpyevamiti nÃsti kasyacit svÃtantryam / [476|26] pratyayaparatantrà hi sarve bhÃvÃ÷ pravartante / [476|26-476|27] Ãtmano 'pi ca nirapek«asyÃkÃraïatvÃbhyupagamÃtra svÃtantryaæ sidhyati / [476|28] tasmÃnnaivaælak«aïam upalabhyate kaÓcitkartà / [476|28-477|01] yattu yasya pradhÃnaæ kÃraïaæ tattsya kartetyucyate / [477|01] na ca Ãtmana÷ kvacidapi kÃraïatvaæ d­Óyate / [477|01-477|02] tasmÃtsa evamapi na kartà yujyate / [477|02-477|03] sm­tijo hi cchanda÷ cchandajo vitarko vitarkÃtprayatna÷ prayatnÃdvÃyustata÷ karmeti kimatrÃtmà kurute / [477|03-477|04] phalasyÃpica ka upabhogo yamayamÃtmà kurvannupabhoktà kalpyate / [477|04] upalabhiriti cet / nÃtmana÷ upalabdhau sÃmarthyaæ vij¤Ãne pratipedhÃt / [477|05] asatyÃtmani kasmÃdasattvÃdhi«ÂhÃna÷ pÃpapuïyopacayo na bhavati / [477|05-477|06] vedanÃdyanÃÓrayatvÃt tadÃÓrayaÓca «a¬Ãyatanaæ nÃtmà yathà tathoktam / [477|07] kathamasatyÃtmani vena«ÂÃtkarmaïa ÃyatyÃæ phalotpatti÷ / [477|07-477|08] Ãtmanyapi sati kathaæ vina«ÂÃt karmaïa ÃyatyÃæ phalotpatti÷ / [477|08] tadÃÓritÃddharmÃdharmÃt / [477|08-477|09] yathà ka÷kimÃÓrita ityuktottarai«Ã vÃco yukti÷ / [477|09] tasmÃdanÃÓritÃdeva dharmÃdharmÃt bhavatu / [477|09-477|10] naiva tu vayaæ vina«ÂÃt karmaïa ÃyatyÃæ phalotpattiæ brÆma÷ / [477|10] kiæ tarhi / [477|10-477|11] tatsaætatipariïÃmaviÓe«ÃdvÅjaphalavat / [477|11] yathà vÅjÃtphalamutpadyata ityucyate / [477|11-477|12] na ca tadvina«ÂÃdvÅjÃdutpadyate / [477|12] nÃpyanantarameva / kiæ tarhi / [477|12-477|13] tatsaætatipariïÃmaviÓe«ÃdaÇkurakÃï¬apatrÃdikramani«pannÃt pu«pÃvasÃnÃt / [477|13-477|14] tat puna÷ pu«pÃnni«pannaæ kasmÃttasya vÅjasya phalamityucyate / [477|14] tadÃhitaæ hi tat parayÃpu«pe sÃmarthyam / [477|14-477|15] yadi hi tatpÆrvikÃnnabhavi«yat tattÃd­Óasya phalasyotopattau na samarthamabhavi«yat / [477|15-477|16] evaæ karmaïa÷ phalamutpadyata ityucyate / [477|16] na ca tadvini«ÂÃtkarmaïa utpadyate nÃpyanantarameva / [477|17] kiæ tarhi / tatsaætatipariïÃmaviÓe«Ãt / [477|17-477|18] kà puna÷ saætati÷ ka÷ pariïÃma÷ ko viÓe«a÷ / [477|18-477|19] ya÷ karmapÆrva uttarottaracittapravasa÷ sà saætatistasyà anyathotpatti÷ pariïÃma÷ / [477|19-477|20] sa punartho 'ntaraæ phalotpÃdanasamartha÷ so 'ntapariïÃmaviÓi«ÂatvÃt pariïamaviÓe«a÷ / [477|20] tadyÃthà sopÃdÃnaæ maraïacittaæ punarbhavasya / [477|20-477|21] trividhakarmapÆrvakatve 'pi yatkarma guru và bhavatyÃsannamabhyastaæ và yatk­taæ sÃmarthyaæ dyotyate natvanyasya / [477|22] Ãha ca [477|23-477|24] "yat guru yaccÃsannaæ yaccÃbhyastaæ k­taæ ca yat / pÆrvaæ pÆrvaæ pÆrvaæ vÅpacyate karmasaæsÃre" // [477|25] tatra vipÃkahetvÃhitaæ tu vipÃkaphaladÃnasÃmarthyaæ vipÃkaæ dattvà vinivartate / [477|25-477|26] sabhÃgahetvÃhitaæ tu ni«yandaphaladÃnasÃmarthyaæ kli«ÂÃnÃæ pratipak«odayÃdvinivartate / [477|27] akli«ÂÃnÃæ cittasaætÃnÃtyantaviniv­tteryadà parinirvÃti / [478|01] atha kasmÃdvipÃkÃdvipÃkÃntaraæ notpadyate vÅjaphalÃdiva phalÃntaram / [478|01-478|02] na tÃvat d­«ÂÃntena sarvaæ samÃnaæ bhavati / [478|02] tatrÃpi tu na phalÃdeva puna÷ phalÃntaramutpadyate / [478|02-478|03] kiæ tarhi / [478|03] viklittiviÓe«ajÃdvikÃraviÓe«Ãt / [478|03-478|04] yo hi tatra bhÆtaprakÃrÃÇkuraæ nirvartayati sa tasya vÅjaæ nÃnya÷ / [478|04-478|05] bhÃvinyà tu saæj¤Ãyà sÃd­ÓyÃdvà pÆrvako 'pi saætÃno bÅjamityÃkhyÃyate / [478|05-478|07] evamihÃpi tasmÃdvipÃkÃdyadi sadasaddharmaÓravaïà dipratyayaviÓe«aja÷ kuÓalasÃsravo 'kuÓalo và cittavikÃra utpadyate tasmÃtpunarvikÃrÃntaramutpadyate nÃnyatheti samÃnametat / [478|07] athavà punaretadevaæ vij¤Ãtavyam / [478|07-478|09] yathà lÃk«Ãrasara¤jitÃt mÃtuluÇgapu«pÃtsaætatipariïÃmaviÓe«aja÷ phale rakta÷ keÓara upajÃyate na ca tasmÃt punaranya÷ evaæ karmajÃdvipÃkÃt na punarvipÃkÃntaramiti / [478|09-478|10] yathÃsthÆlamidamasmadbuddhigamyaæ darÓitam / [478|10-478|11] nÃnÃvidhaÓaktibhinnaistu karmabhiradhivÃsitÃ÷ saætataya etÃmavasthÃæ gatà Åd­Óaæ phalamabhinivartayantÅti buddhÃnÃmeva vi«aya÷ / [478|11] Ãha khalvapi [478|12-478|13] "karma tadbhÃvanÃæ tasyà v­ttilÃbhaæ tata÷ phalam / niyamena prajÃnÃti buddhÃdanyio na sarvathà // [478|14-478|17] ityetÃæ suvihitahetumÃrgaÓuddhÃæ buddhÃnÃæ pravacanadharmatÃæ niÓamya / andhÃnÃæ vividhakud­«Âice«ÂitÃnÃæ tÅrthyÃnÃæ matamapavidhya yÃntyanandhÃ÷ // [478|18-478|21] imaæ hi nirvÃïapuraikavartinÅæ tathÃgatÃdityavacoæ 'ÓubhÃsvatÅm / nirÃtmatÃmÃryasahasravÃhitÃæ na mandacak«urviv­tÃmapÅk«ate // [478|22-478|23] iti diÇmÃtramevedamupadi«Âaæ sumedhasÃm / braïadeÓovi«asyeva svasÃmarthyavisarpaïa iti / [479|01-479|02] pudgalakoÓamabhidharmakoÓabhëyaæ samÃptamiti / k­tiriyamÃcÃryavasubandhupÃdÃnÃmiti // [479|03-479|04] ye dharmahetuprabhavà hetuæ te«Ãæ tathÃgato hyavadat / te«Ãæ ca yo nirodha evaævÃdÅ mahÃÓramaïa÷ // ===================================================================== [479|05-479|06] devadharmo 'yaæ pravaramahÃyÃna sakalatathÃgataÓÃsanadhÆrddharasya uttarÃpathikapaï¬itasthaviraÓrÅlÃmÃvÃkasya yadatra puïyamityÃdi / [479|07] // Óubhamastu // =====================================================================