%)
ki¤ca, yataÓca
"grahayogo bhujÃspanda÷ svapna÷ pÆrïaghaÂÃdaya÷ |
sÆcayanti nïÃmete vttilÃbhaæ svakarmaïa÷ ||"
ityato 'pi te«u tÃcchabdyaæ prayujyata iti ||
kathaæ punare«Ãæ trayÃïÃæ karmaïÃæ vyavasthÃnam ? yadyÃÓrayata÷, sarve«Ãæ kÃyÃÓritatvÃdekatvam | svabhÃvataÓcet, vÃkkarmaivaikaæ prÃptam | samutthÃnataÓcet, mana÷karmaikaæ prÃptam | sarve«Ãæ manasotthÃpitatvÃt | tribhirapÅti vaibhëikÃ÷ ||
te punarete prathame dve karmaïÅ pratyekaæ dviprabhede | katham ? tadapadiÓyate-
##
kÃyakarma khalu kÃyavij¤apti÷ kÃyÃvij¤aptiÓca | vÃkkarmÃpi vÃgvij¤aptirvÃgavij¤aptiÓca | ttÅyaæ tu karma-
##
uktaæ hi bhagavatÃ- "cetanà karma cetayitvà |" tatpunastridhoktam- "kÃyakarma vÃkkarma manaskarma ca" iti |
kiæ svabhÃvaæ punaridaæ kÃyakarma kiæ tÃvatkÃyasvabhÃvam ? yathà vÃkkarma (%%) vÃksvabhÃvam, ÃhosvitkÃyÃdanyadyathà manaskarma manasonyadityetadÃha | ..............
abhidharmadÅpe vibhëÃprabhÃyÃæ vttau caturthÃdhyÃyasya prathama÷ pÃda÷
(%%)
caturthÃdhyÃye
dvitÅyapÃda÷ |
..................parÃbhavantÅtyapadiÓyate |
##
##
d«ÂisampadviÓuddhà khalu ÓaÅlasampat 'bhik«utvaæ paramÃrthata÷ | anyataravikalastu saævtyà bhik«urbhavati | dvyaÇgavikalastu nÃpi saævtyà nÃni paramÃrthata iti |
yadi khalu vinà saævareïëÂau nikÃyà na vyavasthÃpyante kathaæ tarhi (%%) bhagavatoktai÷- "ekadeÓakÃrÅ, pradeÓakÃrÅ, yadbhÆyaskÃrÅ, paripÆrïakÃrÅ" ityatrÃpyayamartho dÓyate ? kaÓcitkhalvakÃryaikadeÓaviratik«amo bhavati | kaÓcidyÃvatsamagradau÷ÓÅlyaviratik«ama÷ | ityato bhagavÃnakÃryaikadeÓaviratyÃpyupÃsakatvaæ (%%) ÓÃsti | na hi sarvaÓÅlavikala÷ kaÓciccharaïagamanecchÃmÃtrakeïopÃsako bhavati «a¬aÇgo«adhaikadvyaÇgavaikalyopayogavaditi |
atha yaduktam- "buddhaæ dharmaæ saæghaæ Óaraïaæ gacchati" iti tatka ete buddhÃdaya÷ ? tadidamabhidhÅyate-
##
dvividha÷ khalu buddha÷ saævtyà paramÃrthataÓca | tatra paramÃrthato yathoktaæ ÓÃstre- "yo buddhaæ Óaraïaæ gacchati kimasau Óaraïaæ gacchati ? tÃnevÃsau buddhakÃrakÃnaÓaik«Ãndharmächaraïaæ gacchati | te hi buddhaÓabdapravttinimittacihnam |" iti | tebhyo 'pi nirÃvaraïaæ j¤Ãnaæ pradhÃnaæ sarvaj¤a iti lokaprasiddha e«a tÃvat pÃramÃrthiko buddha÷ | saævtyÃpi 'tadÃÓraye' dvÃtriÓatà lak«aïairaÓÅtyà cÃnuvya¤janairvirÃjite rÆpakÃye 'pi buddhÃkhyeti | tatphale ca balavaiÓÃradyamahÃkaruïÃdi«u buddhoktiriti |
(%%)
#<ÓÃÓvatatvaÓubhatvÃbhyÃæ sarvÃnarthanivttita÷ /
mukhyakalpanayà tadvaddharmo nirvÃïamucyate // Abhidh-d_162 //>#
nityÃviktasvalak«aïadhÃraïÃttatprÃptÃnÃæ cÃtyantadhÃraïe nirvÃïaæ pÃramÃrthiko dharma÷ | guïakalpanathà tu pratyekabuddhabodhisattvasantÃniko mÃrga÷ | trÅïi ca piÂakÃni dharmo nirvÃïaprÃpakatvÃt ||
#<ÃryÃ÷ Ói«yaguïÃ÷ saæghastathaiva paramÃrthata÷ />#
navÃnÃmaÓaik«ÃïÃma«ÂÃdaÓÃnÃæ ca Óaik«ÃïÃæ Ói«yÃïÃæ santÃne yo mÃrga÷ sa pÃramÃrthika÷ saægha ityucyate | saævtyà tu pthagjanakalyÃïakabhik«usaægha ityapadiÓyate |
##
etÃnyathoktalak«aïÃn buddhadharmasaædhÃn Óaraïaæ gacchati 'yo yÃti Óaraïatrayam' iti ||
(%%)
kiæ svabhÃvÃni puna÷ ÓaraïagamanÃni ? vÃgvij¤aptitatsamutthadharmasvabhÃvÃni ||
ka÷ puna÷ ÓaraïÃrtha÷ ? trÃïÃrtha÷ ÓaraïÃrtha÷ | tadÃÓrayeïa sarvadu÷khÃtyantavimok«Ãt | uktaæ hi bhagavatÃ-
"bahava÷ Óaraïaæ yÃnti parvatÃæÓca vanÃni ca |
ÃrÃmÃæÓcaityavk«ÃæÓca manu«yà bhayatarjitÃ÷ ||
na caitaccharaïaæ Óre«Âhaæ naitaccharaïamuttamam |
naitaccharaïamÃgamya sarvadu÷khÃtpramucyate ||
yastu buddhaæ ca dharmaæ ca saæghaæ ca Óaraïaæ gata÷ |
catvÃri cÃryasatyÃni paÓyati praj¤ayà yadà ||
du÷khaæ du÷khasamutpÃdaæ du÷khasya samatikramam |
Ãryaæ cëÂÃægikaæ mÃrgaæ k«emaæ nirvÃïagÃminam ||
etaddhi Óaraïaæ Óre«Âhametaccharaïamuttamam |
etaccharaïamÃgamya sarvadu÷khÃtpramucyate ||" iti |
ata eva ÓaraïagamanÃni sarvasaævarasamÃdÃne«u dvÃrabhÆtÃni, d«Âisaæpannasya te«Ãæ prarohÃt |
kiæ puna÷ kÃraïaæ kÃmamithyÃcÃrÃdevopÃsakasya virati÷ Óik«Ãpade«u vyavasthÃpità na sarvasmÃdabrahmacaryÃt ? anyebhyaÓca praktisÃvadyebhyo m«ÃvÃda eva Óik«Ãpade«u vyavasthÃpyate, na pÃru«yÃdi ? sarvebhyaÓca pratipak«apaïasÃvadyebhya÷ madyapÃnÃdeva virati÷ Óik«Ãpadaæ vyavasthÃpitam ? taducyate-
##
(%%)
##
kÃmamithyÃcÃro hi loke 'tyarthaæ garhita÷ | pare«Ãæ dÃropaghÃtÃdÃpÃyikatvÃcca | na tathÃbrahmacaryam | sukarà ca ghasthasya kÃmamithyÃcÃravi rati÷, du«karà tvabrahmacaryÃt | ÃryaÓcÃkaraïasaævaraæ kÃmamithyÃcÃrÃdeva janmÃntarito 'pi labhate na tvabrahmacaryÃt |
m«ÃvÃdo 'pi bhagavatà pÃpi«ÂhatvÃdrÃhulamuddi«ya paramenÃdareïokta÷- "yasya rÃhula m«ÃvÃde nÃsti lajjà nÃsti kauktyaæ nÃhaæ tasya ki¤cidakaraïÅyaæ vadÃmi" iti |
madyapÃne 'pi smtilopo bhavati, sarvaÓik«Ãpadak«obho bhavatÅtyata÷ pratik«epaïasÃvadyamapi sanmadyapÃnaæ kuÓÃgreïÃpi bhagavatà nÃbhyanuj¤Ãtam ||
idamidÃnÅmucyatÃm | ya ete traya÷ prÃtimok«adhyÃnÃnÃsravasaævarÃ÷ kime«Ãæ yata eko labhyate tata÷ Óe«Ã apÅti ? brÆma÷-
##
(%%)
prÃtimok«asaævara÷ khalu sarvebhyo maulaprayogap«Âhebhyo vartamÃnebhya÷ skandhÃyatanadhÃtubhya÷ sattvÃdhi«ÂhÃnapravattatvÃt, nÃtÅtÃnÃgatebhyaste«ÃmasattvasaækhyÃtatvÃllabhyate | 'dvividhebhyo 'pi' sattvÃsattvÃkhyebhya÷, praktipratik«epaïasÃvadyebhyaÓca |
##
etau hi maulebhya eva karmapathebhyo labhyete na prayogap«Âhebhyo nÃpi praj¤aptisÃvadyebhya÷, sarvakÃlebhyaÓca skandhÃyatanadhÃtubhyo labhyete 'tÅtÃnÃgatebhyo 'pi |
catu«koÂikà cÃtra bhavati | "santi te skandhÃyatanadhÃtavo yebhya÷ prÃtimok«asaævaro labhyate na dhyÃnÃnÃsravasaævarau" iti vistara÷ | prathamà koÂi÷- pratyutpannebhya÷ sÃmantakap«Âhebhya÷ pratik«epaïasÃvadyÃcca | dvitÅyÃatÅtÃnÃgatebhyo maulebhya÷ karmapathebhya÷ | ttÅyÃ- pratyutpannebhya÷ maulebhya÷ karmapathebhya÷ | caturthÅ- atÅtÃnÃgatebhya÷ sÃmantakap«Âhebhya iti ||
kiæ punarimau saævarÃsaævarau sarvasattvebhya eva labhyete ? sarvÃÇgebhya÷ sarvakÃraïaiÓca ? athÃsti kaÓcidbheda÷ ? tatra tÃvadavaÓyaæ labhyate-
##
sarvasattvebhya÷ khalu saævaro labhyate na kebhyaÓcit | aÇgebhyastu vibhëà kaÓcitsarvebhyo labhyate bhik«usaævara÷ | kaÓciccaturbhya÷ | tato 'nya÷ | karmapathà hi saævarÃbhyÃÇgÃni | kÃraïairapi kenacitparyÃyeïa sarvai÷, kenacidekena |
(%%)
kathaæ tÃvatsarvairyadyalobhÃdve«ÃmohÃ÷ kÃraïÃnÅ«yante ? kathamekena yadi mdumadhyÃdhimÃtrÃïi cittÃni kÃraïÃnÅ«yante ? paÓcimena paryÃyeïa niyamocyate | asti saævarasthÃyo sarvasattve«u saævto na sarvÃÇgairna sarvakÃraïairyo mdunà cittena madhyenÃdhimÃtreïa và upÃsakopavÃsaÓrÃmaïerasaævaraæ samÃdatte | asti sarvasattve«u saævta÷ sarvÃÇgaiÓca, na tu sarvakÃraïairyo mdunà cittena madhyenÃdhimÃtreïa và bhik«usaævaraæ samÃdatte | asti sarvasattve«u sarvÃÇgai÷ sarvakÃraïaiÓca yastrividhena cittena trÅnsaævarÃn samÃdatte | asti sarvasattve«u sarvakÃraïaiÓca na tu sarvÃÇgairya upÃsakopavÃsaÓrÃmaïerasavarÃnmdumadhyÃdhimÃtraiÓcittai÷ samÃdatte | yastu na sarvasattve«u syÃdÅdÓo nÃsti yasmÃtsarvasattvÃnugatakalyÃïÃÓaye sthita÷ saævaraæ pratilabhate nÃnyathÃ, pÃpÃÓayasyÃnuparatatvÃt |
pa¤caniyamÃn kurvan prÃtimok«asaævaraæ labhate | sattvÃÇgadeÓakÃlasamayamiyamÃ÷- amu«mÃtsattvÃdviramÃmÅti sattvaniyama÷ | amu«mÃdaÇgÃdityaÇganiyama÷ | amu«mindeÓa iti deÓaniyama÷ | mÃsÃdyÃvaditi kÃlaniyama÷ | anyatra yuddhÃditi samayaniyama÷ | sucaritamÃtraæ tu tatsyÃdevaæ ghïato na saævara÷ |
kathamaÓakyebhya÷ saævaralÃbha÷ ? sarvasattvajÅvitÃnupaghÃtÃdhyÃÓayenÃbhyupagamÃt | uktaæ yathà saævaro labhyate ||
asaævaro 'pi sarvasattvebhya÷ sarvakarmapathebhyaÓca na tu sarvakÃraïai÷, yugapanmdvÃdicittÃbhÃvÃt |
ke punarasÃævarikÃ÷ ? aurabhrikÃ÷ kaukkuÂikÃ÷ saukarikÃ÷ ÓÃkuntikà (%%) mÃtsikà mgalubdhakÃÓcaurÃ÷ vadhyaghÃtakà bandhanapÃlakà nÃgabandhÃÓvapÃkà vÃgurikÃÓca | rÃjÃno daï¬anetÃro vyÃvahÃrikÃÓca nÅticalità asÃvarikÃ÷ | asaævare bhavÃ÷, asaævaro và e«Ãæ vidyata ityasÃævarikÃ÷ ||
uktamidaæ yebhya÷ asaævaro labhyate | kathaæ tu tallÃbha iti noktaæ tadà rabhyate-
##
dvÃbhyÃæ kÃraïÃbhyÃmasaævaro labhyate | kriyayÃbhyupagamena và | kriyayà tatkulÅnatatkarmÃbhyupagamÃt | atatkulÅnairvayamapyanayà jÅvikayà jÅvi«yÃma iti | Óe«Ãvij¤aptilÃbhastu k«etrÃÇgaviÓe«Ãditi | k«etraæ và tadrÆpaæ bhavati yathÃrÃmÃdipranÃnamÃtreïÃvij¤aptirutpadyate | yathaupadhike«u puïyakriyÃvastu«u | Ãdareïa và samÃdatte | buddhamavanditvà na bhok«ya iti | mÃsÃrdhamÃsabhaktÃni và nityaæ kari«yÃmÅtyevamÃdi | Ãdareïa và tadrÆpeïa kriyÃmÅhate kuÓalÃmakuÓalÃæ và yato 'syà vij¤aptirutpadyate |
uktametadyathà saævarÃsaævarÃïÃæ pratilambha÷ ||
tyÃga idÃnÅæ vaktavya÷ | tatra tÃvat-
##
(%%)
kÃmÃptasyëÂaprakÃrasaævarasya pa¤cabhi÷ kÃraïaistyÃga÷ | Óik«Ãnik«epaïanikÃyasabhÃgatyÃgobhayavya¤janotpÃdakuÓalasamucchedebhyo niÓÃtyayenëÂamasya | tÃnyetÃnyabhisamasya pa¤ca bhavanti |
kiæ puna÷ kÃraïamebhistyÃgo bhavati ? samÃdÃnaviruddhavij¤aptyutpÃdÃdÃÓrayatyÃgÃdÃÓrayakopanÃnnidÃnacchedÃttÃvadevÃk«epÃcca |
anye punarÃhu÷- caturïÃæ patanÅyÃnÃmanyatamena bhik«uÓrÃmaïerasaævaratyÃga÷ |" 'tanna' iti, 'ayogata÷' |
ka÷ punarayoga÷ ?
##
na hyavayavanÃÓÃdavayavivinÃÓo bhavati | avayavirÆpaÓca prÃtimok«asaævara÷ | tasyÃvayavak«obhÃcchidratvaæ bhavati mÃlinyaæ ca | yathoktaæ bhagavatÃ- "du÷ÓÅlo bhavati pÃpadharmà |"
(%%)
sÆtravirodhÃdayuktamiti cedatropadiÓanti-
##
bhagavatÃtra "abhik«urbhavati" iti ÓÃsanasthityarthaæ durvttavineyÃvasÃdanÃrthaæ coktam | yathÃ- "År«yiko bhavati matsarÅ ÓaÂho mÃyÃvÅ mithyÃd«ÂirityevamÃdido«ayukta÷ kaÓambakajÃtÅya÷ pÃpabhik«urnirvÃsayitavya÷ |" na ca cittÃvidÆ«aïÃdabhik«utvaæ bhavati vineyaÓÃsanÃrthatattvavidbhirityuktam | tadvadatrÃpi dra«Âavyamiti |
tasmÃtpÆrvoktalak«aïa eva bhik«urna yathÃha koÓakÃra÷ |
(%%)
##
anye punarbrÆvate- saddharmÃntardhÃne 'pi saævaratyÃgo bhavati | tattu naivam | yasmÃdapÆrvastadà notpadyate | utpannastu yathoktai reva kÃraïairvinaÓyati ||
atha dhyÃnÃnÃsravasaævarayostyÃga÷ katham ? tadidamapadiÓyate-
##
sarvameva khalu dhyÃnÃptaæ kuÓalaæ dvyÃbhyÃæ kÃraïÃbhyÃæ tyajyate | upapattitto và bhÆmisaæcÃrÃdardhvaæ vÃdho và | parihÃïito và | samÃpatternikÃyasabhÃgatyÃgÃcceti ||
##
yathaiva rÆpÃptaæ kuÓalaæ bhÆmisaæcÃrahÃnibhyÃæ tyajyate tathaivÃrÆpyÃptam | Ãryaæ tu kuÓalaæ tribhi÷ kÃraïastyajyate | phalaprÃptita÷ pÆrvako mÃrgastyajyate | (%%) ak«ottÃpanena mdvindriyamÃrga÷ | parihÃïita uttaro mÃrga÷ | phalaæ phalaviÓi«Âo và | evaæ tÃvatsaævarastyajyate |
##
tribhi÷ kÃraïairasaævaraccheda÷ | saævaraprÃptita÷ | yadi saævaraæ samÃpadyate dhyÃnasaævaraæ và pratilabhate hetupratyayabalenasamÃdhilÃbhÃttenÃsaævarastyÃjyate | pratidvandvabalÅyastvÃt | maraïena cÃÓrayatyÃgÃt | dvivya¤janotpÃdena cÃÓrayavikopanÃt | ÓastrajalatyÃge 'pyakaraïÃÓayata÷ saævaramantareïÃsaævaracchedo nÃsti | nidÃnaparivarjanena pravddharogÃnivttivat ||
atha saævarÃsaævaravinirmuktà kathamavij¤aptistyajyate ? taducyate-
##
yena khalvasau prasÃdakleÓavegenÃvij¤aptirÃk«iptà tasya vicchedÃtsÃpi vicchidyate, kumbhakÃracakragativat | samÃdÃnatyÃgÃdapi vicchidyate | kriyÃvicchedÃdapi vicchidyate | caityavihÃrak«etrÃderapyarthasya vicchedÃdvicchidyate | Ãyu«o 'pi kuÓalamÆlÃnÃmapi vicchedÃdvicchidyate |
##
kÃmÃvacaraæ puna÷ kuÓalamarÆpasvabhÃvaæ dvÃbhyÃæ kÃraïÃbhyÃæ tyajyate | kuÓalamÆlasamucchedÃt, rÆpÃrÆpyadhÃtÆpapattitaÓca |
##
(%%)
kli«Âaæ tvarÆpasvabhÃvaæ sarvameva pratipak«odayÃdvihÅyate | yasyopakleÓaprakÃrasya ya÷ prahÃïamÃrga÷, tenÃsau saparivÃra÷ parityajyate | nÃnyathà ||
atha ke«Ãæ sattvÃnÃmasaævaro bhavati ke«Ãæ saævara÷ ? tadapadiÓyate-
##
kÃme«u khalu sarvaÓaï¬hapaï¬akÃdÅni hitvà kurÆæÓca hitvà | devÃnÃmapi saævara÷ | ityato gatidvaye saævarÃsaævarau vidyete | nÃnyatreti ||
karmÃdhikÃrÃdidÃnÅæ sÆ troktoddi«ÂÃnÃæ karmaïÃæ nirdeÓaæ kari«yÃma÷ | uktaæ hi sÆtre- "trÅïi karmÃïi kuÓalamakuÓalamavyÃktaæ ca |" te«Ãæ lak«aïamidamucyate-
##
yatkhalvi«ÂavipÃkaæ nirvÃïaprÃpakaæ ca du÷khaparitrÃïÃt, tatkÃlamatyantaæ vÃ, tatkuÓalam | niruktirapÅyam | niravadyadevamanu«yastrÅrÆpanirvartanÃcchik«itacitrakararÆpanirvartanavat | kuÓalamiva kuÓalamaupamiko 'yaæ ÓabdaniveÓa÷ | tadyathà Óik«ita÷ puru«a÷ kuÓÃnak«atahasto lunÃti sa kuÓala iti nirucyate, tadvadanyÃmapi kriyÃmaviktÃæ saæpÃdayan kuÓala (%%) ityucyate | 'viparyayeïÃkuÓalam' u«ÂrolÆkÃdivat | 'avyÃktamato 'nyathÃ' ubhayavipÃkÃnirvartanÃt ||
anyÃnyapi trÅïi karmÃïyuktÃni | puïyamapuïyamÃnejyaæ ca | tatra tÃvat
##
kÃmÃvacaraæ hi kuÓalaæ karma puïyamakuÓalamapuïyamityucyate | ÆrdhvabhÆmikamÃnejyam |' tadÆrdhvaæ dhÃtudvaye Óubhaæ karmÃnejyamityucyate | kasmÃtpunaretadÃnejyamityuktam ? 'vipÃkaæ pratyanejanÃt |' kÃmÃvacaraæ hi karma vipÃkaæ (%%) prati kampate lavaïopamasÆtraïyÃyena | katham ? avyavasthÃnÃt | anyagatikamapi hyanyasyÃæ gatau vipacyate | tadanyadevanaikÃyikaæ cÃnyatra devanikÃye | yadeva hi pramÃïabalavarïasukhabhogÃdisaævartanÅyaæ karma deve«u vipacyeta tadeva kadÃcidanyapratyayavaÓÃnmanu«yatiryakprete«u vipacyate | karmajÃticodaneyaæ bhagavato vivak«ità na dravyacodaneti |
atrÃha | nanu ca trÅïi dhyÃnÃni se¤jitÃnyuktÃni bhagavatÃ- "yadatra vitarkitaæ vicÃritamidamatrÃryà i¤jitamityÃhu÷" ityevamÃdi ? samÃdhyapak«ÃlÃæste«Ãæ sandhÃyaivamuktam | ÃnejyÃnyapi tu tÃnyuktÃnyÃnejyasÆtre, ÃnejyasaæpreyagÃminÅæ pratipadamÃrabhya ||
(%%)
punaranyÃni trÅïi karmÃïyuktÃni- "sukhavedanÅyaæ du÷khavedanÅyaæ, adu÷khÃsukhavedanÅyaæ ca |" tatra
##
tatra Óubhaæ karma yÃvatttÅye dhyÃne sukhavedyamityucyate | etÃvatÅ khalu bhÆmi÷ sukhÃyà vedanÃyÃ÷ | tadeva caturthadhyÃnÃtprabhtyupek«ÃvedanÅyamityucyate | akuÓalaæ tu karma du÷khavedanÅyamityucyate |
kiæ punarvedanaiva vipÃka÷ ? netyÃha | prÃdhÃniko 'yaæ rnirdeÓa÷ | sacatuskandhasambhÃraæ hi sukhamabhipretam | dÃr«ÂÃntikÃnÃæ tu sukhaiva vedanà vipÃka÷ cetanaiva ca karma | ÃbhidhÃrmikÃnÃæ tu pa¤caskandho vipÃkahetu÷ pa¤caskandhÃÓca vipÃka iti |
kathaæ punaravedanÃsvabhÃvaæ karma sukhavedanÅyamityucyate ? sukhÃyà vedanÃyà hitaæ sukhavedanÅyam | sukhÃsyà vedanÅyo vipÃka iti và |
kiæ punaradu÷khÃsukhà vedanà caturthadhyÃnÃdadho na vidyate ? na khalu na vidyate | kiæ tarhi?
##
(%%)
adu÷khÃsukhavedanÅyaæ khalu karma caturthadhyÃnÃdadho 'pyasti ttÅye dvitÅye prathame ca dhyÃne | parinirvte upek«ÃyÃæ ca sthita÷ parinirvÃti | ki¤ca, 'yugapat trivipÃke«Âe÷ |' uktaæ hi- "syÃt trayÃïÃæ karmaïÃmapÆrvÃcaramo vipÃko vipacyeta | syÃtsukhavedanÅyasya rÆpaæ, du÷khavedanÅyasya cittacaitasikà dharmÃ÷, adu÷khÃsukhavedanÅyasya cittaviprayuktÃ÷" iti | ato 'pyastyadhastÃdadu÷khÃsukhavedanÅyaæ karma | ki¤ca, 'dhyÃnÃntaravipÃkata÷ |' nahi dhyÃnÃntare upek«Ãmantareïa vipÃko 'nyà vedanà vipacyate | tatra sukhadu÷khayorabhÃvÃt ||
##
(%%)
tadetatkarma samÃsato dvividhaæ, niyatavedanÅyamaniyatavedanÅyaæ ca | tatra niyatavedanÅyaæ trividham | d«ÂadharmavedanÅyamupapadyavedanÅyamaparaparyÃyavedanÅyaæ ca- ityetat trividhaæ karma niyatavedanÅyam | caturthamaniyatavedanÅyam |
tatra d«ÂadharmavedanÅyaæ yatraiva janmani ktaæ tatraiva vipacyate | upapadyavedanÅyaæ yad dvitÅye janmani | aparaparyÃyavedanÅyaæ tasmÃtpareïa |
ata÷ punaÓcaturvidhÃtkarmaïa÷ katamena janmÃk«ipyate?
##
na khalu d«ÂadharmavedanÅyena karmaïà nikÃyasabhÃga Ãk«ipyate ||
atha kasmindhÃtau kasyÃæ vÃæ gatau katividhaæ karmÃk«ipyate ?
##
sarve«u khalu tri«u dhÃtu«u sarvÃsu ca pa¤casu gati«u caturïÃmapi karmaïÃmÃk«epa÷ kuÓalÃnÃmakuÓalÃnÃæ ca | narakÃnvarjayitvà | narake«u hi d«ÂadharmavedanÅyaæ kuÓalaæ nÃk«ipyate | tatre«ÂavipÃkÃbhÃvÃdanyat trividhamÃk«ipyate | ki¤ca,
(%%)
##
yata÷ khalu bhÆmervirakta÷ pthagjana÷ sa ca sthiro bhavatyaparihÃïadharmà sa tatropapadyavedyaæ karma nÃk«ipati | trividhamanyatkaroti | Ãryapudgalastu vÅtarÃgo na ca parihÃïadharmà tatropapadyavedyamaparaparyÃyavedanÅyaæ ca karma na karoti | na hyasau bhavya÷ punaradharimaæ bhÆmimÃyÃtum | aniyataæ tu kuryÃd d«ÂadharmavedanÅyaæ yatropapanna÷ kÃmadhÃtau bhavÃgre ca | parihÃïadharmÃpi tvÃrya÷ kÃmadhÃtau vÅtarÃga÷, bhavÃgrÃdvÃ, tayorupapadyÃparaparyÃyavedanÅyaæ karmÃbhavya÷ kartum | kiæ kÃraïam ? phalÃddhyasau parihÅïo bhavati | na cÃsti phalaparihÅïasya kÃlakriyeti |
atha kimantarÃbhavika÷ karmÃk«ipati nÃk«ipati ? Ãk«ipatÅtyÃha | (%%) tatra kÃmÃvacaro 'ntarÃbhava÷ dvÃviæÓatividhaæ karmÃk«ipati | pa¤ca garbhÃvasthÃ÷ kalalÃrbudaghanapeÓÅpraÓÃkhÃvasthÃ÷ | pa¤ca jÃtÃvasthÃ÷ | bÃlyakaumÃrayuvamadhyamasthavirÃvasthÃ÷ | tà età niyatÃniyatabhedena viæÓatirÃk«ipyante, ekanikÃyatvÃt | ata evÃntarÃbhavavedanÅyaæ karma noktam | upapadyavedanÅyenaiva tasyÃk«epÃt ||
kÅdÓaæ puna÷ karma niyataæ bhavatyaniyataæ và ?
##
yadi karma raudreïa tÅvrakleÓÃnugatena cittena ktaæ bhavati, yacca ghanaÓraddhÃsalilÃbhyuk«itena kriyate, yacca mdvapyabhÅk«ïaæ ni«evyate, yacca ki¤cidguïavati k«etre kriyate ÓubhamaÓubhaæ và phalaæ tasya karmaïo niyamyate ||
atha d«ÂadharmavedanÅyaæ karma kÅdÓamityucyate-
##
tatra k«etraviÓe«Ãdyathà da(?) k«ajÃtakÃdi«u | ÃÓayaviÓe«Ãdyathà bakalÃta(?) syok«anirmocanÃdi«u |
(%%)
kÅdÓe punastat k«etre viÓi«Âaæ bhavati yatra d«Âe dharme vipÃko vipacyate ? buddhapramukhastÃvadbhik«usaægho | 'nirodhavyutthitÃdau ca sadya÷ kÃlaphalakriyà |' pa¤casu ca pudgale«u ktaæ nirodhasamÃpattya raïÃmaitrÅdarÓanamÃrgÃdarhatphalÃdvyutthite«u kÃrÃpakÃrà d«ÂadharmavedanÅyaphalà bhavanti | nirodhasamÃpatte÷ khalu vyutthita÷ parÃæ ÓÃntiæ labhate | nirvÃïasadÓadharmÃnubhavanÃt | araïÃvyutthitasyÃpyapramÃïasattvahitÃdhyÃÓayapravttà santatirvartate | evaæ maitrÅvyutthitasya | strautaÃpannasyÃpi nirmalaj¤ÃnalÃbhÃt | arhato 'pi sarvakleÓaprahÃïÃnnirmalà vartante ||
niyatavipÃkasya ca karmaïa÷ ÓubhÃÓubhasya yà bhÆmistadatyantavairÃgyÃttatkarma d«Âe dharme vipacyata ityata÷
##
d«ÂadharmavedanÅyaæ saæghÅtaæ bhavati | kÅdÓaæ punaretatkarma ?
##
taccaitatkarma vipÃkaniyataæ dra«Âavyam |
##
d«Âe dharme khalu tasya vipÃko vipacyate | kataratpunaretat ?
##
nÃk«epakamiti ||
vipÃka÷ khalu vedanÃpradhÃna ityata idaæ vicÃryate | syÃtkarmaïaÓcaitasikyeva vedanà vipÃko na kÃyikÅ ? syÃtkÃyikyeva na caitasikÅ syÃdityÃha-
(%%)
##
kuÓalaæ khalvavicÃraæ karma dhyÃnÃntarÃtprabhti yÃvadbhavÃgram | tasyÃvicÃrasya kuÓalasya karmaïaÓcaitasikyeva vedanà vipÃka÷ | kasmÃnna kÃyikÅ ? tasyÃ÷ avaÓyaæ savitarkavicÃratvÃt | kÃyikyeva tvaÓubhasya du÷khavedanÃyasya kÃyikyeva vedanà vipÃka÷ | kasmÃnna caitasikÅ ? caitasikaæ hi daurmanasyaæ na vipÃka÷ |
yattarhi karmavaÓÃtsattvÃnÃæ cittak«epa÷ tatsaæprayuktà vedanà kathaæ na vipÃka÷ ? na hi tatra cittaæ karmaïo vipÃka÷ | kiæ tarhi ? yo mahÃbhÆtÃtÃæ prakopa÷ sa vipÃka÷ | tatastajjÃtaæ cittaæ vipÃkaÓabdenopacaryate ||
punaÓcaturvidhaæ karmoktam- "asti karma k«ïaæ k«ïavipÃkam | asti Óuklaæ ÓuklavipÃkam | asti karma k«ïaÓuklaæ k«ïaÓuklavipÃkam | astyak«ïamaÓuklamavipÃkaæ karma karmak«ayÃya saævartate' iti | tatra
(%%)
##
aÓubhaæ khalu karma ekÃntena k«ïaæ kli«ÂatvÃt | k«ïavipÃkaæ cÃmanoj¤avipÃkatvÃt | rÆpÃptantu ÓubhamekÃntena Óuklam, akuÓalenÃvyavakÅrïatvÃt | ÓuklavipÃkaæ ca manoj¤avipÃkatvÃt |
ÃrÆpyÃptaæ kasmÃnnocyate ? yatra hi dvividho 'sti vipÃka÷- antarÃbhavikaÓcopapattibhavikaÓca; trividhasya ca kÃyavÃÇmanaskarmaïastatraivoktamiti |
"kÃmÃptaæ Óuklaæ ku«ïaÓuklamakuÓalavyavakÅrïatvÃt, k«ïaÓuklavipÃkaæ vyavakÅrïavipÃkatvÃt |" santÃnata etadvyavasthÃpitaæ na svabhÃvato na hyevaæjÃtÅyakamevaæ karmÃsti vipÃko và yatk«ïaæ ca syÃcchuklaæ ca, anyonyavirodhÃt | nanu caivamakuÓalasyÃpi karmaïa÷ kuÓalavyavakÅrïatvÃtk«ïaÓuklatvaæ prÃpnoti ? nÃvaÓyamakuÓalaæ kuÓalena vyavakÅryate | kÃmadhÃtau tvasya balavatvÃtkuÓalantu vyavakÅryate durbalatvÃditi |
anÃsravaæ karmai«Ãæ trayÃïÃæ karmaïÃæ k«ayÃya prahÃïÃya saævartate | taddhyak«ïamakli«ÂatvÃdaÓuklaæ vipÃkaÓuklatÃbhÃvÃt | ÃbhiprÃyiko 'pye«a ÓuklaÓabda÷ | uktaæ tu bhagavatà mahatyÃæ ÓÆnyatÃyÃmaÓaik«adharmÃnÃrabhya- (%%) "ime te Ãnanda, dharmà ekÃntaÓuklà ekÃntÃnavadyÃ÷" iti | ÓÃstre ca- "ÓukladharmÃ÷ katame ? kuÓalà dharmà anivtÃvyÃktÃÓca |" iti | avipÃkaæ dhÃtvapatitatvÃt pravttivirodhÃcca |
kiæ puna÷ sarvamanÃsravaæ karma sarvasyÃsya trividhasya karmaïa÷ k«ayÃya saævartate ? netyucyate | kiæ tarhi ?
##
##
tatra darÓanamÃrge tÃvaccatas«u dharmaj¤Ãnak«Ãnti«u kÃmavairÃgye cëÂÃsvÃnantaryamÃrge«u yà cetanà dvÃdaÓaprakÃrà sà k«ïasya karmaïa÷ prahÃïakÃrÅ | kÃmavairÃgyÃnantaryamÃrgeïÃvaseyà cetanà sà k«ïaÓuklakarmak«ayakÃrÅ | dhyÃne dhyÃne tvÃnantaryamÃrge paÓcime yà cetanà caturvidhà sà ÓuklakarmÃpahantrÅ |
kiæ puna÷ kÃraïamantyenaivÃnantaryamÃrgeïa kuÓalasya karmaïa÷ prahÃïaæ nÃnyena ? na hi tasya svabhÃvaprahÃïaæ prahÅïasyÃpi saæmukhÅbhÃvÃt | kiæ tarhi ? tadÃlambanakleÓaprahÃïÃt | ato yÃvadeko 'pi tadÃlambana÷ kleÓaprakÃro (%%) 'sti tÃvadasya prahÃïaæ nopalabhyate | taccaitadasat | prahÅïaæ hi tat, na tu vihÅnam | ata÷ samudÃcaratÅti | gatametat ||
sÆtra uktam- "trÅïi duÓcaritÃni | kÃyaduÓcaritaæ vÃÇmanoduÓcaritam | evaæ sucaritÃni" iti | te«Ãæ ka÷ svabhÃva÷ ? tatra tÃvat-
##
sarvamiti sasÃmantakamaulap«Âhamityartha÷ |
##
sarvamevÃkuÓalaæ kÃyakarma kÃyaduÓcaritam | evaæ vÃÇmanoduÓcaritam | akarmasvabhÃvÃnyapi tvabhidhyÃdÅni manoduÓcaritasvabhÃvÃni |
"abhidhyÃdaya eva karmasvabhÃvÃni" iti sthitibhÃgÅyÃ÷ | tacca na, karmakleÓaikatvado«Ãt | sthitibhÃgÅyà nÃma ÓÃkyÃ÷ sva(Óva?) lÃægÆlikadvitÅyanÃmÃna÷ | te khalvabhidhyÃdÅni manaskarmasvabhÃvÃnÅcchanti | te«Ãæ (%%) karmakleÓaikatvasaÇkara÷ prÃpnoti | koÓakÃra÷- "ko 'tra do«a÷" ? yadi kaÓcitkleÓa÷ karmÃpi syÃdvÃyasa÷ sÃrasa÷ syÃt | karmakleÓÃnÃæ cÃtyantasvabhÃvaprabhÃvakriyÃphalabhedabhinnÃnÃmekatvaparikalpai÷ sÃækhyÅyÃdidarÓanamabhyupagataæ syÃt |
'api' ÓabdÃtpunaratra sÆtroktÃstrayo vaÇkÃstrayo do«Ãstraya÷ ka«Ãyà Ãk«yante | te«Ãæ punaridaæ lak«aïaæ yathÃkrameïa | ÓÃÂhyajaæ kÃyakarma kÃyavaÇka (%%) ityucyate | kuÂilÃnvayatvÃt | evaæ ÓÃÂhyajaæ vÃÇmanaskarma vÃÇmanovaÇka ityucyate | dve«ajÃ÷ punasta eva trayo do«Ã ityÃkhyÃyante, cittaprado«ÃnvayatvÃt | rÃgajaæ puna÷ kÃyakarma kÃyaka«Ãya ityuktaæ ra¤janÃtmakatvÃt | evaæ vÃÇmana÷ka«Ãyau dra«Âavyau | tÃni puna÷ kuÓalÃni kÃyavÃÇmanaskarmÃïi trÅïi sucaritÃni boddhavyÃni | etÃnyeva trÅïi ÓauceyÃnyuktÃni |
aÓaik«asantÃne trÅïi mauneyÃnyucyante | tatra kÃyasucaritaæ kÃyamauneyaæ vÃksucaritaæ vÃÇmauneyaæ mana eva tu mithyÃsaækalpoparamÃnmunirityÃkhyÃyate | taduparamÃddhi kÃyavÃgjalpoparamo bhavati | muneridaæ mauneyamiti nirukti÷ | (%%)
kasmÃtpunararhata eva mauneyÃni ? tasya paramÃrthamunitvÃt | sa khalu sarvakleÓajalpoparamÃnmunirityucyate |
e«Ã punarmauneyaÓauceyadeÓanà mithyÃmaunaÓaucÃbhiyuktÃnadhiktyadeÓiteti tadetatsaha mauneyaÓauceyarnirdi«yate ||
#<Óubhaæ tatsÃnabhidhyÃdi proktaæ sucaritatrayam /
dvayaæmaulamada÷ karma mÃrgà daÓa ÓubhÃÓubhÃ÷ // Abhidh-d_189 //>#
dvayaæ punaretatsucaritaduÓcaritÃkhyaæ yanmaulaæ te daÓa ÓubhÃÓcÃÓubhÃÓca karmapathà bhavanti prayogap«ÂhavarjyÃ÷ |
tatra kÃyasucaritasya pradeÓa÷ pyogap«ÂhÃkhyo madyÃdiviratidÃnejyÃdika÷ | vÃksucaritasya priyavacanÃdika÷ | mana÷sucaritasya Óubhà cetanà |
kÃyaduÓcaritasyÃpi pare«Ãæ jÅvitabhogadÃrÃpahÃraprayogap«ÂhÃkhya÷ | vÃgduÓcaritasyÃpyapriyavacanÃdyÃkhya÷ | manoduÓcaritasyÃpyakuÓalaæ manaskarmai..................ste«Ãæ nÃtyaudÃrikatvÃt |
yastu prÃïÃtipÃtÃdattÃdÃnakÃmamithyÃcÃraviratyÃkhyo maula÷ sa kuÓala÷ karmapatha÷, tasyaudÃrikatvena mahÃnuÓaæsatamaphalatvÃt | yastu pare«Ãæ jÅvitabhogaparadÃrÃpahÃrakÃyaparispanda÷ sa maula÷ sa cÃkuÓala÷ karmapatha÷ | evaæ yathÃsaæbhavamanye«Ãæ dra«Âavyamiti ||
abhidharmadÅpe vibhëÃprabhÃyÃæ vttau caturthÃdhyÃyasya dvitÅya÷ pÃda÷ |
(%%)
caturthÃdhyÃye
ttÅyapÃda÷ |
idamidÃnÅæ vaktavyam | ye ete daÓakarmapathà e«Ãæ kati vij¤aptisvabhÃvÃ÷ katyavij¤aptisvabhÃvÃ÷ katyubhayasvabhÃvÃ÷ ?
tatrÃkuÓalÃnÃæ tÃvat-
##
tatra prÃïÃtipÃtÃdattÃdÃnam«ÃvÃdapaiÓÆnyapÃru«yasaæbhinnapralÃpÃ÷ | ete nÃvaÓyaæ vij¤aptisvabhÃvÃ÷ | pareïa kÃrayato maulÅvij¤aptyabhÃvÃt | kÃmamithyÃcÃrastu nityaæ dvyÃtmaka÷, tasya pareïÃÓakyatvÃt | te 'pi '«a ktÃ÷' yadà svayameva prÃïÃtipÃtÃdÅn «a karmapathÃn karoti tadà dvyÃtmÃno bhavanti | vij¤aptyavij¤aptisvabhÃvatvÃt |
kuÓalÃnÃæ puna÷
#<ÓubhÃ÷ sapta dvidhà j¤eyà ekadhaite samÃhitÃ÷ // Abhidh-d_190 //>#
sapta khalu rÆpiïa÷ kuÓalÃ÷ karmapathÃ÷ dvidhà bhavanti | vij¤aptyadhÅnatvÃt samÃhitaÓÅlasya | dhyÃnÃnÃsravasaævarasaæghÅtÃstvavij¤aptisvabhÃvà eva | samÃhitasya vij¤aptyabhÃvÃt |
##
(%%)
sÃmantaka÷ khalu yadà tÅvreïa paryavasthÃnena prayogamÃrabhate, prasÃdena và ghanarasena tadà dvisvabhÃvà | yadà mdunà tadà vij¤aptireva | viparyayeïa tu p«Âhe«vavaÓyamavij¤apti÷ | yadi puna÷ karmapathaæ ktvà punastatravÃnuce«Âate syÃdvij¤aptirapÅti | tÅvreïa tu prahÃreïa jÅvitÃdvyaparopayati | tatra yà vij¤aptistatk«aïikà cÃvij¤apti÷ sa maula÷ karmapatha÷ | dvÃbhyÃæ hi kÃraïÃbhyÃæ prÃïÃtipÃtÃvadyena spÓyate | prayogata÷ phalaparipÆritaÓca | tata Ærdhvamavij¤aptik«aïÃ÷ p«ÂhÅbhavanti | yÃvaddhataæ paÓuæ k«ïÃti Óodhayati vikrÅïÃti pacati khÃdati kÅrtayati | yadi tÃvadasya vij¤aptik«aïà api p«Âhaæ bhavanti | evamanye«vapi yathÃsaæbhavaæ yojyam |
abhidhyÃdÅnÃæ nÃsti prayogo na p«Âhaæ saæmukhÅbhÃvamÃtrÃdeva karmapathÃ÷ |
sÆtre bhagavatoktam- "prÃïÃtipÃto bhik«avastrividha÷ | lobhajo dve«aja mohaja÷, yÃvanmithyÃd«Âi÷" iti | tatrai«Ãæ karmapathÃnÃæ ke«Ã¤cillobhena ni«ÂhÃ, ke«Ã¤cid dve«eïa, ke«Ã¤cinmohena | sarve«Ãmapi
##
(%%)
prayogaste«ÃmakuÓalamÆlatrayÃjjÃta÷ | tatra lobhaja÷ prÃïÃtipÃtastaccharÅrÃvayavÃrthaæ mgalubdhÃnÃmaurabhrikamÃtsikaÓÃkuntakÃdÅnÃæ ca | dve«ajo yathà vairaniryÃtanÃrtham | mohajo yÃj¤ikÃnÃæ dharmabuddhyà rÃj¤Ãæ ca dharmapÃÂhakaprÃmÃïyÃddhiæsatÃm | pÃrasÅkÃdÅnÃæ ca dharmabuddhyà mÃtaraæ pitaramabhighnatÃm |
lobhajamadattÃdÃnaæ yastenÃrthÅ taddharati | dve«ajaæ vairaniryÃtanÃrtham | mohajaæ yathà rÃj¤Ãæ dharmapÃÂhakaprÃmÃïyÃd d«ÂanigrahÃrtham | yathà ca du«ÂabrÃhmaïà Ãhu÷- "sarvamidaæ prajÃpatinà brÃhmaïebhyo dattaæ brÃhmaïÃnÃæ daurbalyÃdv«alÃ÷ paribhu¤jante | tasmÃdapaharan brÃhmaïa÷ svamÃdatte svameva tu ko«Âhaæ vaste svaæ dadÃti" iti |
lobhaja÷ kÃmamithyÃcÃra÷ paradÃrÃdi«u tatsaærÃgÃdabrahmacaryam | dve«ajo vairaniryÃtanÃrtham | mohajo yathà pÃrasÅkÃnÃæ mÃtrÃdigamanam | gosave ca yaj¤e "upahà uadakaæ cÆ«ayati, tïÃni cchinatti, upaiti mÃtaramupasvasÃramupasagotrÃmiti |"
m«ÃvÃdÃdayo lobhajà dve«ajÃÓca yathà pÆrvamuktam | mohajo m«ÃvÃdo yathÃha-
"na narmayuktamantaæ hinasti
na strÅ«u rÃjanna vivÃhakÃle |
(%%)
prÃïÃtyaye sarvadhanÃpahÃre
pa¤cÃntÃnyÃhurapÃtakÃni ||" iti |
paiÓÆnyÃdayastu mithyÃd«Âipravartità mohajà yaÓca vedÃdyasacchÃstrapralÃpa÷ |
##
abhidhyÃdayastu lobhÃdanantarasaæbhÆtatvÃt trimÆlajÃ÷ |
uktÃ÷ akuÓalÃ÷ karmapathÃ÷ |
##
kuÓalÃnÃæ tu prayoga÷ p«Âhaæ ca trimÆlottham | te«Ãæ kuÓalacittasamutthitatvÃt, tatra ca tadbhÃvÃt |
kena punare«Ãæ karmapathÃnÃæ samÃptirbhavati ? tadidamapadiÓyate-
##
prÃïÃtipÃtapÃru«yavyÃpÃdÃnÃæ khalu dve«eïa ni«Âhà bhavati | parityÃgaparu«acittasaæmukhÅbhÃvÃt ||
##
(%%)
adattÃdÃnaparastrÅgamanÃbhidhyÃnÃæ lobhena ni«Âhà |
##
mithyÃd«Âe÷ khalu mohena samÃptirbhavati | adhimÃtramƬhÃbhihitÃæ ni«ÂhÃpayati |
##
ke punaranye ? m«ÃvÃdapaiÓunyasaæbhinnapralÃpÃ÷ | te«Ãæ tribhirapi ni«Âhà lobhena dve«eïa mohena và ||
athai«Ãæ caturïÃæ kÃï¬ÃnÃæ kimadhi«ÂhÃnam ? taducyate-
##
tatra sattvÃdhi«ÂhÃnà vadhÃdaya÷ | bhogÃdhi«ÂhÃnÃ÷ parastrÅgamanÃdaya÷ | nÃmarÆpÃdhi«ÂhÃnà mithyÃd«Âi÷ | nÃmakÃyÃdhi«ÂhÃnà m«ÃvÃdÃdaya÷ ||
kathaæ puna÷ prÃïÃtipÃtaæ svayaæ kurvata÷ karmapatho bhavati kathaæ yÃvanmithyÃd«Âiriti ? lak«aïaæ karmapathÃnÃæ vaktavyam | tadÃrabhyate-
##
yadi khalu hani«yÃmi hanmyenamiti saæcintyÃbhrÃntacitta÷ paraæ jÅvitÃdvyaparopayati, (%%) evaæ prÃïÃtipÃto bhavati | prÃïo và vÃyu÷ kÃyacittÃÓrito vartate | tamatipÃtayatÅti prÃïÃtipÃta÷ |
na, anupapatte÷ | vinÃÓÃnu«aktà khalu saæskÃrÃ÷ pratik«aïavinaÓvarÃÓcÃbhyupagamyante | te«ÃmitthaæbhÆtÃnÃæ sthitiÓaktikriyÃbhÃve satyanÃgatÃnÃæ ca tulyÃtulyajÃtÅyÃnÃæ nirÃtmakatvÃviÓe«e kena hantrà kimÃpadyate ?
atra sautrÃntikÃ÷ parihÃramÃhu÷- "na | pradÅpanirvÃpanaghaïÂaÓabdanirodhavattatsiddhe÷ |"
na, samÃnatvÃt | ayaæ tvatra parihÃra÷- hanturhetusÃmarthyopaghÃtakaraïe satyanÃgatasaæskÃraÓaktikriyÃdhÃnavidhÃnavighnakaraïÃt prÃïÃtipÃtopapatti÷ | kasya punastajjÅvitaæ yastena viyojyate, te và prÃïà iti ? prasiddhasya (%%) pudgalasya yo 'sÃvevaæ nÃmaivaæ gotra iti vistara÷ |
abuddhipÆrvÃdapi prÃïivadhÃtkarturadharmo bhavati yathÃgnisparÓÃddÃha iti nagnÃÂÃ÷ | te«Ãæ paradÃradarÓanasparÓane 'pye«a prasaæga÷ | tu«Âaru«ÂanagnÃÂavÃhlÅkanirgranthaÓirolu¤cane ca |
(%%)
buddhipÆrvÃtprÃïivadhÃddharmo 'pi bhavatÅti yÃj¤ikÃ÷ | katham vi«abhak«aïavat | tadyathà ki¤cidvi«abhak«aïaæ mantrapÆrvaæ hitÃya bhavati | ki¤cidahitÃya yadamantrapÆrvaæ tadvaditi | na | galÃmre¬anaÓastranipÃtamantareïa mantramÃtrakena paÓuvadhasÃmarthyÃdarÓanÃt | pi«ÂamayacchÃgà hutimÃtreïa paÓuvadhÃdiyaj¤adharmotpattyasÃmarthyÃcca | ki¤ca, vi«asya mÃraïajÅvitaÓaktidvayasÃmarthyadarÓanÃt | tatra mantrapÆrvakaæ ki¤cijjÅvayati ki¤ciddurgatÃri«Âe«u na jÅvayati | amantrapÆrvakamapi ki¤cÅjjÅvayati ki¤cinna jÅvayati | bhuktavi«asyÃpek«ikatvÃt | ki¤ca, ÓabarÃdimantrÃïÃæ vi«amÃraïÃÓaktyupaghÃte 'pi pÃpapraïÃÓanaÓaktyadarÓanÃt | ki¤ca, hiæsÃhiæsayordharmÃdharmasvÃlak«aïyÃparityÃgabhÆtatvÃt | juhotyÃdikriyÃvyaÇgyo (%%) dharma÷ iti cet | na | tadrÆpÃsiddhatvÃt, abhivyaktyanupapatteÓca | kriyÃmÃtramapÆrvamiti cet | na | kriyÃyà nityatvÃnupapatterniruktyanupapatteÓca ||
##
abhrÃntyeti vartate | yadi balacauryabuddhyà paradravyaæ svÅkaroti ||
##
agamyagamanaæ khalvapi kÃmamithyÃcÃra÷ | sa ca bahuprakÃravikalpo bhavati | agamyÃæ gacchati mÃtaraæ và duhitaraæ và paraparighÅtÃæ và svÃmapyanaÇge gacchatyadeÓe ca | niyamasthÃæ và | abhrÃntyetyuktam |
##
vaktÓrotbuddhyapek«ayà khalu m«ÃvÃdo bhavati | yadi vaktÃrthÃnÃmabhij¤o bhavati sa taæ vigopya drohabuddhyÃnyathà brÆte | Órotà ca tathaivÃvagacchati | tadÃsya m«ÃvÃda÷ kamapatho bhavati ||
(%%)
ye khalvime mÃhakÅmÃtsÆtrà di«va«ÂÃvanÃryà vyavahÃrÃ÷ proktÃ÷, a«Âau cÃryÃ÷- "ad«Âe d«ÂavÃditÃnÃryo vyavahÃra÷ | aÓrute, amate, avij¤Ãte, Órutamatavij¤ÃtavÃditÃnÃryo vyavahÃra÷ | d«ÂaÓrutamatavij¤Ãte cÃd«ÂÃdivÃditÃnÃryo vyavahÃra÷ | viparyayeïa tva«ÂÃvevÃryà vyavahÃrÃ÷ |" te«Ãæ punaridaæ lak«aïaæ vyÃkhyÃyate-
##
(%%)
yatkhalu cak«u«Ãlocitaæ cak«urvij¤Ãnamanovij¤ÃnÃbhyÃæ cÃnubhÆtaæ tadd«Âamityucyate | yacchrotreïa Órotramanovij¤ÃnÃbhyÃæ cÃnubhÆtaæ tacchrutam | yat tribhirghrÃïajihvÃkÃyaistadvij¤Ãnamanovij¤ÃnaiÓcÃnubhÆtaæ tanmatamityucyate | te«Ãæ prÃpyavi«ayagrÃhitvÃt, kaba¬iækÃrÃhÃravi«ayatvÃcca | tatre«ÂaparyÃyavÃcÅ mataÓabda÷ | yatpunarmanovij¤ÃnenÃnubhÆtaæ tadvij¤Ãtaæ tadadhyavasÃye niÓcayaparisamÃpte÷ |
gatametat | praktamevÃnuvartatÃm ||
ya÷ kÃyenÃnyathÃtvaæ prÃpayet, syÃnm«ÃvÃda÷ ? syÃt | tadapadiÓyate- syÃnna kÃyena parÃkrameta prÃïÃtipÃtÃvadyena ca spÓyeta | syÃdvÃcà parÃkrameta syÃnna vÃcà parÃkrameta m«ÃvÃdÃvadyena ca spÓyeta | syÃtkÃyena parÃkrameta, syÃnna kÃyena vÃcà parÃkrameta, ubhayÃvadyena ca spÓyeta | syÃd«ÅïÃæ mana÷prado«eïa pro«adhanidarÓanaæ cÃtra iti |
(%%)
kathaæ punarvij¤aptyà vinà tatrÃvij¤apti÷ kÃmÃvacarÅ karmapatho yok«yate | sati hi cittaparispande mahÃbhÆtatajjakÃyaparispando 'vaÓyaæ bhÃvÅti kartavyo 'tra yatna÷ |
ukto m«ÃvÃda÷ ||
##
yatkhalu kli«Âacittasya parabhedÃya vacanamabhrÃntyà tatpaiÓunyamityucyate |
##
abhrÃntyà kli«Âacittasya yadvacanaæ tatpÃrÆ«yamiti |
(%%)
##
kli«Âaæ khalu sarvaæ vacanaæ saæbhinnapralÃpitvam | yasya guïasya bhÃvÃd dravye ÓabdaniveÓastabhidhÃne tvatalau | kaÓcÃsau guïa÷ ? saæbhinnapralÃpa eva | sa yasyÃsti sa saæbhinnapralÃpÅ | tadbhÃva÷ saæbhinnapralÃpitvam |
anye punarbruvate | yadetanm«ÃvÃdÃditribidhaæ vacanaæ tato yadanyatkli«Âaæ lapanagÅtanÃÂyatÅrthaÓÃstrÃdi tatsarvaæ sabhinnapralÃpa÷ ||
##
abhidhyà tÃvad dvi«ata÷ sphà | aho bata yatpare«Ãæ tanmama syÃditye«Ã vi«ayaprÃrthanà vi«amalobhÃkhyà abhidhyetyucyate |
vyÃpÃda÷ khalvapi sattvaparityÃgabudhyà pratigha÷ |
mithyÃd«Âirapi hetuæ và phalaæ và kriyÃæ và sadvà vastu nÃÓayata÷ yà d«ÂirmatirityevamÃdi sà mithyÃd«Âirityucyate |
(%%)
tayà punarmithyÃd«Âyà prakar«aprÃptayà navaprakÃrayà navaprakÃrÃïi kuÓalamÆlÃni samucchidyante | bhÃvanÃheyakleÓaprahÃïavat |
yattarhi ÓÃstra uktam- "katamÃnyadhimÃtrÃïyakuÓalamÆlÃni yairakuÓalamÆlai÷ kuÓalamÆlÃni samucchinatti ? kÃmavairÃgyaæ cÃnuprÃpnuvan yÃni tatprathamata upalikhati ?" nai«a do«a÷ | akuÓalamÆlÃdhyÃhtatvÃt | mithyÃd«Âeste«veva tatkarmopacaryate | tadyathÃgnireva grÃmasya dagdhà caurÃstu tasyÃdhyÃhÃrakÃstadvaditi |
(%%)
kÃmÃvacarÃïyupapattilambhikÃnyeva ca samucchidyante, prÃyogikebhya÷ pÆrvaæ parihÅïatvÃt |
evaæ hyÆktaæ bhagavatÃ- "samanvÃgato 'yaæ puru«a÷ kuÓalairapi dharmairakuÓalairapi dharmai÷" iti vistara÷ | tatra samanvÃgato 'yaæ pudgala÷ kuÓalairapi dharmairaviÓe«eïa dvividhai÷- prÃyogikairupapattilÃbhikaiÓca | te 'sya pudgalasya kuÓalà dharmà antardhÃsyanti, prÃyogikÃ÷ anupÆrvasamucchede, pÆrvaæ tadvihÃne÷ | asti cÃsya kuÓalamÆlamanusahagatamanupacchinnamupapattilÃbhikam | tadapyapareïa samayena (%%) sarveïa sarvaæ samucchetsyate | yasya samucchedÃtsamucchinnakuÓalamÆla iti saækhyÃæ gami«yatÅti | ata÷ sarvÃkuÓalamÆlabhÆtà mithyÃd«Âiriti saugatÃ÷ |
(%%)
"sÆk«maæ kuÓaladharmabÅjaæ tasminnakuÓale cetasyavasthitaæ yata÷ puna÷ pratyayasÃmagrÅsannidhÃne sati kuÓalaæ cittamutpadyate" iti koÓakÃra÷ |
(%%)
yuktyÃgamavirodhÃttanneti dÅpakÃra÷ |
tatra yuktivirodhastÃvadvijÃtÅyÃddhetorvijÃtÅya phalÃnutpattidarÓanÃdyavabÅjÃcchÃliphalavadyoniÓo manasikÃraparata÷ sadgho«ÃbhyÃæ mithyÃd«Âivacca | (%%) cak«ÆrÆpÃbhyÃæ vij¤Ãnavaditi cet | na | sabhÃgahetau sati cak«ÆrÆpayornimittakÃraïamÃtratvÃt, dadhyutpattÃvÃta¤canavat | ki¤ca, viruddhÃnÃmanyataropapatteÓca | na hi viruddhÃnÃæ sukhadu÷khÃlokatama÷prabhtÅnÃæ caikatra saæbhavadavasthÃnaæ d«Âam | nÃpi parasparaæ bÅjaphalÃbhisaæbandha÷ | ki¤ca, cittabÅjaikatvÃbhyupagamÃcca | akuÓalameva hi cittaæ bhavatÃæ bÅjami«Âam | tasya kuÓale cittak«aïe viruddhakriye ca cittÃntare bÅjaleÓÃnupapatti÷ | (%%) uktottaratvÃcca | vistareïa hyatrottaramuktam | tatsmaryatÃmiti |
Ãgamavirodho 'pi, "sarvaæ sarveïa cchetsya te" iti ...........cyamÃnaæ bÅjamavasthitaæ gaæsyate | iti |
vyÃkhyÃtÃ÷ salak«aïÃ÷ karmapathÃ÷ ||
ka÷ puna÷ salak«aïa÷ karmapathÃrtha÷ ? karma ca karmaïaÓca cetanÃkhyasya panthÃna iti karmapathÃ÷ | tatra sapta karma ca karmaïaÓca panthà iti karmapathÃ÷, trayastvabhidhyÃdaya÷ karmaïa÷ panthÃno na karma | cetanà hi tat saæprayogiïÅ bhavati | (%%) saæprayuktÃtadvaÓenagacchatyabhisaæskarotÅtyartha÷ | sà tu karmaiva na karmapatha÷ | na hyasau trayÃïÃæ vaÓena vartate | idamucyate-
##
katibhi÷ puna÷ karmapathai÷ sÃrdhaæ cetanà yugapadutpannà vartate ? tadÃrabhyate-
##
ekena tÃvatsaha vartate | vinÃnyenÃbhidhyÃdisaæmukhÅbhÃve akli«Âacetaso và tatprayogeïa rÆpiïÃmanyatamani«ÂhÃgamane |
(%%)
dvÃbhyÃæ saha vartate | vyÃpannacittasya prÃïivadye | abhidhyÃvi«Âasya cÃdattÃdÃne kÃmamithyÃcÃre saæbhinnapralÃpe và |
tribhi÷ saha | vyÃpannacittasya parakÅyaprÃïimÃraïÃpaharaïe yugapat | abhidhyÃvi«Âasya tatprayogeïa rÆpidvayani«ÂhÃgamane tribhireva |
caturbhi÷ saha vartate | bhedÃbhiprÃyasya nandanavacane paru«avacane và | tatra hi mÃnasa eko bhavati vÃcikÃstraya÷ | abhidhyÃdigatasya và tatprayoge 'nyatrayani«ÂhÃgamane |
evaæ pa¤ca«aÂsaptabhiryojyam |
a«ÂÃbhi÷ saha vartate | «aÂsu prayogaæ ktvà pare saæpre«aïena svayaæ kÃmamithyÃcÃraæ kurvata÷ samani«ÂhÃgamane | evaæ tÃvadakuÓala÷ ||
#<Óubhaistu daÓabhiryÃvatsÃrdhaæ naikëÂapa¤cabhi÷ />#
Óubhai÷ khalu karmapathairyÃvaddaÓabhi÷ saha vartata ityuts«Âi÷ | tadapavÃdoyam- 'naikëÂapa¤cabhi÷' | na khalvekena pa¤cabhira«ÂÃbhirvà saha vartate |
(%%)
tatra dvÃbhyÃæ saha vartate | kuÓale«u pa¤casu vij¤Ãne«u sthitasyÃrÆpyasamÃpattisaæghÅte ca k«ayÃnutpÃdaj¤ÃnasaæprayuktÃvij¤Ãnaæ tatsaæprayuktà ca praj¤Ãnad«Âiriti |
tribhi÷ saha vartate | samyagd«Âisaæprayukte manovij¤Ãne | yatra saævaro nÃsti |
caturbhirakuÓalÃvyÃktacittasyopÃsakasya ÓrÃmaïerasaævarasamÃdÃne |
«a¬bhi÷ kuÓale«u pa¤casu vij¤Ãne«u tatsamÃdÃne |
saptabhi÷ kuÓale manovij¤Ãne tatsamÃdÃna eva | akuÓalÃvyÃktacittasya ca bhik«usaævarasamÃdÃne |
(%%)
navabhi÷ kuÓale«u pa¤casu vij¤Ãne«u tatsamÃdÃne, k«ayÃnutpÃdaj¤Ãnasaæprayukte ca manovij¤Ãne tasminneva ca dhyÃnasaæghÅte |
daÓabhistato 'nyatra kuÓale manovij¤Ãne bhik«usaævarasamÃdÃna eva | sarvà ca dhyÃnÃnÃsravasaævarasamÃvartinÅ cetanÃnyatra k«ayÃnutpÃdaj¤ÃnÃbhyÃm | saævaranirmuktena tvekenÃpi saha syÃdanyacittasyaikÃÇgaviratisamÃdÃne | pa¤cëÂÃbhirapi syÃt | kuÓalamanovij¤Ãnasya dvipa¤cÃÇgasamÃdÃne yugapat |
kasyÃæ punargatau kati kuÓalÃÓcÃkuÓalÃÓca karmapathÃ÷ saæmukhÅbhÃvata÷ samanvÃgato và santÅti ?
##
ete traya÷ saæbhinnapralÃpapÃrÆ«yavyÃpÃdà nÃrake saæmukhÅbhÃva ta÷ samanvÃgamataÓca vidyante |
##
kecitkhalu bruvate- abhidhyà mithyÃd«ÂiÓcÃpi dvÃbhyÃæ prakÃrÃbhyÃæ vidyete |
anye punarÃhu÷- samanvÃgamata evÃbhidhyÃmithyÃd«ÂÅ vidyete | ra¤janÅyavastvabhÃvÃt, karmaphalapratyak«atvÃcca |
taccaitadakÃraïam | tatra tÃvatt«ïÃvidyÃdhimÃtratamatvÃditi pÆrvamapÃk«ika÷ |
(%%)
##
kurau khalvevameva trayo 'bhidhyÃvyÃpÃdamithyÃd«Âaya÷ |
anye punarÃhu÷- samÃnvÃgamata eva na saæmukhÅbhÃvata÷ amamÃparigrahatvÃt, snigdhasantÃnatvÃdÃghÃtavastvabhÃvÃdapÃpÃÓayatvÃcca ||
##
narakottarakurubhyÃæ kÃmadhÃtau dvÃbhyÃæ prakÃrÃbhyÃæ daÓÃÓubhà vidyante |
##
ÓubhÃstu 'traya÷' | trayo 'nabhidhyÃvyÃpÃdasamyagd«Âaya÷ sarvatra traidhÃtuke pa¤casvapi gati«u dvÃbhyÃæ prakÃrÃbhyÃæ santÅti |
#<ÃrÆpyÃryÃsaæj¤inÃæ ca rÆpiïa÷ sapta lÃbhata÷ // Abhidh-d_203 //>#
ÃrÆpye«u khalvÃryÃïÃmevÃtÅtÃnÃgatenÃnÃsravasaævareïa samanvÃgamo 'styasaæj¤inÃæ ca | dhyÃnasaævareïa yÃvadbhÆbhyÃÓrayaæ hyanÃsravaÓÅlamÃrya utpÃditanirodhitaæ ktvà ÃrÆpye«Æpapanno bhavati tenÃtÅtena samanvÃgato bhavati | «a¬bhÆbhyÃÓrayeïÃnÃgatenÃpi, na tu saæmukhÅbhÃvata÷, ÃrÆpyÃïÃæ catuskandhÃtmakatvÃdasaæj¤isattvÃnÃæ cÃcittakatvÃt | bhÆtacittapratibaddho hi tatsaævarasaæmukhÅbhÃva÷ ||
(%%)
##
kurÆn hitvà narakÃæÓca | anyatra gatau saæmukhÅbhÃvato hyete sapta kuÓalÃ÷ karmapathà vidyante | saævaranirmuktà eva tu tiryakprete«u | saævarasaæghÅtà eva rÆpadhÃtÃvanyatrobhayathà |
te khalvete dvividhà karmapathÃ÷
##
tatrÃkuÓalai÷ sarvairÃsevitairbhÃvitairbahulÅktairnarake«Æpapadyate tade«Ãæ vipÃkaphalam | saceditthatvamÃgacchati sa manu«yÃïÃæ sabhÃgatÃm, prÃïÃtipÃtenÃlpÃyu«ko bhavati | adattÃdÃnena bhogavyasanÅ | kÃmamithyÃcÃreïa sapatnadÃra÷ | m«ÃvÃdenÃbhyÃkhyÃnabahula÷ | paiÓÆnyenÃd¬hamitra÷ | pÃru«yeïÃmanoj¤aÓabdaÓrÃvÅ | saæbhinnapralÃpenÃnÃdeyavÃkya÷ | abhidhyayà tÅvrarÃga÷ | vyÃpÃdena tÅvradve«a÷ | mithyÃd«Âyà tÅvramoha÷ | itÅdame«Ãæ ni«yandaphalam |
prÃïÃtipÃtenÃtyÃsevitena bÃhyà bhÃvà alpaujaskà bhavanti | adattÃdÃnena parÅttaphalà alpasasyà aÓanibahulÃ÷ | kÃmamithyÃcÃreïa rajo 'vakÅrïÃ÷ | m«ÃvÃdena durgandhÃ÷ | paiÓÆnyenotkÆlanikÆlÃ÷ | pÃru«yeïa du÷sparÓÃ÷ kaï¬ukaprÃyÃÓca | saæbhinnapralÃpena vi«amapariïÃmÃ÷ | abhidhyayà pacitaphalÃ÷ | vyÃpÃdena kaÂukarmaphalÃ÷ | mithyÃd«Âyà bÅjÃdapak«Âaphalà aphalà và | idame«ÃmÃdhipatyaphalam |
(%%)
tatpunaretat
##
yattena parasya du÷khà vedanà janità tatonarake«Æpapadyate | yadi«Âaæ jÅvitamupacchinnaæ tato 'lpÃyu÷ | yattejo nÃÓitaæ tena bÃhyà bhÃvÃ÷ kÓaujasa÷ | evamanye«Ãmapi yojyam |
kuÓalÃnÃmapi karmapathÃnÃmevameva tatphalatrayaæ viparyayeïa lak«ayitavyam | prÃïivadhaviratyà sevitayà deve«Æpapadyate | saceditthatvamÃgacchati manu«yÃïÃæ sabhÃgatÃæ dÅrghÃyurbhavati | tadÃdhipatyenaiva bÃhyà bhÃvà mahojaso bhavantÅti | sarvaæ viparyayeïa dra«Âavyam ||
atra pÆrvaæ yÃni pa¤ca phalÃnyuktÃni te«Ãæ kataratkarma katibhi÷ phalai÷ saphalam ?
#<Ãnantaryapathe karma phalavatpa¤cabhi÷ phalai÷ /
caturbhistvamalenÃryaæ tadvadanyacchabhÃÓubham // Abhidh-d_206 //>#
(%%)
prahÃïamÃrge samale pa¤cabhi÷ phalai÷ karma saphalaæ bhavati | tulyà adhikà api tasya paÓcÃdutpannÃ÷ sadaÓà dharmà ni«yandaphalam | vipÃkaphalaæ svabhÆminiyato vipÃka÷ | visaæyogaphalaæ yatkleÓaprahÃïam | puru«akÃraphalaæ ye tadbalasamutpannà dharmÃ÷ | na tathà sahabhuva÷ | yaccÃnantarotpanno vimuktimÃrga÷, yaccÃnÃgataæ bhÃvyate, yacca tatprahÃïaæ tadbalena hi tatprÃptyupatti÷ | adhipatiphalaæ svabhÃvÃdanye sarvasaæskÃrÃ÷ pÆrvotpanna varjjà iti dra«Âavyam | prahÃïamapi tanmÃrgasyÃdhipatiphalaæ yujyate | tadÃdhipatyena tatsÃk«ÃtkaraïÃdityanye | yattu nirmalaprahÃïamÃrge karma taccaturbhi÷ phalai÷ saphalaæ vipÃkaphalaæ muktvà | 'tadvadanyacchubhÃÓubham |' anyadapi sÃsravaæ yacchubhÃÓubham, yacca prahÃïamÃrgÃdanyatkuÓalasÃsravaæ karmaæ yaccÃkuÓalaæ tadapi caturbhireva phalai÷ saphalaæ visaæyogaphalaæ tyaktvà ||
##
Óe«aæ punaranÃsravaæ yatprahÃïamÃrgÃdanyat, yaccÃvyÃktaæ tattribhirvipÃkavisaæyogaphalaæ muktvà |
##
kuÓalasya karmaïa÷ kuÓalà dharmÃÓcatvÃri phalÃni vipÃkaphalaæ hitvà | akuÓalà dve puru«akÃrÃdhipatiphale | avyÃktÃstrÅïi ni«yandavisaæyogaphale hitvà ||
#<ÓubhÃdyÃstvaÓubhasya dve trÅïi catvÃri ca kramÃt />#
(%%)
akuÓalasya karmaïa÷ kuÓalà dharmà dve puru«akÃrÃdhipatiphale | akuÓalÃstrÅïi vipÃkavisaæyogaphale hitvà | avyÃktÃÓcatvÃri visaæyogaphalaæ hitvà | avyÃktamapi hyakuÓalÃnÃæ ni«yandaphalamasti | yathà kÃmÃvacare satkÃyÃntargrÃhad«ÂÅ | sarve«Ãæ du÷khadarÓanaprahÃtavyÃnÃæ samudayadarÓanaprahÃtavyÃnÃæ ca sarvatragÃnÃm |
##
avyÃktasya karmaïa÷ kuÓalà dharmÃ÷ dve puru«akÃrÃdhipatiphale | akuÓalÃstrÅïi visaæyogaphale hitvà | avyÃktasya tÃnyeva trÅïi ||
##
tatra 'sarve' iti traikÃlikÃ÷ | atÅtasya karmaïo 'tÅtÃnÃgatapratyutpannà dharmÃÓcatvÃri phalÃni visaæyogamapÃsya | pratyutpannasyÃpi karmaïo 'nÃgatà dharmÃÓcatvÃri phalÃnyetÃnyeva | vartamÃnÃstu dharmà vartamÃnasya karmaïa÷ dve puru«akÃrÃdhipatiphale | ajÃtasya tvajÃtà dharmÃstrÅïi phalÃni ni«yandavisaæyogaphale hitvà ||
##
svabhÆmikà dharmÃ÷ karmaïo yathÃsaæbhavaæ catvÃri phalÃni visaæyogaphalaæ hitvà | anyabhÆmikà dharmÃ÷ te cedanÃsravÃstrÅïi, vipÃkavisaæyogaphale hitvà | ni«yandaphalaæ hyadhÃtupatitÃnÃmanyabhÆmikaæ na vÃryate | sÃsravÃÓced dve, puru«akÃrÃdhipatiphale |
#<Óaik«ÃdyÃstrÅïi Óaik«asya ta evÃÓaik«akarmaïa÷ // Abhidh-d_210 //>#
Óaik«asya karmaïa÷ Óaik«Ã dharmÃstrÅïi phalÃni, vipÃkavisaæyogaphale (%%) hitvà | aÓaik«Ã apyevam | naivaÓaik«ÃnÃÓaik«ÃstrÅïyeva ni«yandavipÃkaphale hitvà ||
aÓaik«asya tu karmaïa÷
##
aÓaik«asya khalu karmaïa÷ Óaik«Ã dharmà ekamadhipatiphalam, aÓaik«ÃstrÅïi vipÃkÃvisaæyogaphale hitvà | naivaÓaik«ÃnÃÓaæk«Ã dve puru«akÃrÃdhipatiphale | naivaÓaik«ÃnÃÓaik«ÃïÃæ puna÷ Óaik«Ã dharmà dve puru«ÃkÃrÃdhipatiphale | evamaÓaik«Ã÷ | naivaÓaik«ÃnÃÓaik«Ã÷ pa¤caphalÃni |
##
#
#
darÓanaheyasya khalu karmaïa÷ darÓanaheyà dharmÃstrÅïi phalÃni, vipÃkavisaæyogaphale hitvà | bhÃvanÃheyÃÓcatvÃri, visaæyogaphalaæ hitvà | apraheyà ekamadhipatiphalam |
##
##
bhÃvanÃheyasya khalu karmaïo darÓanaheyà dharmÃ÷ dve, puru«akÃrÃdhipatiphale | bhÃvanÃheyÃÓcatvÃri visaæyogaphalaæ hitvà | apraheyÃstrÅïi, vipÃkani«yandaphale hitvà | apraheyasya tu karmaïo darÓanaprahÃtavyà dharmà ekamadhipatiphalam | bhÃvanÃheyà dve, puru«akÃrÃdhipatiphale | apraheyÃÓcatvÃri vipÃkaphalaæ hitvà ||
atha kimekaæ karmaikaæ janmÃk«ipati, athÃnekam ? tadÃdarÓyate-
(%%)
##
ekena khalu karmaïà sakalamekaæ janmÃk«ipyate | bahubhistu paripÆryate | tadyathà citrakara ekayà vartyà katsnaæ rÆpamÃk«ipati, bahvÅbhi÷ paripÆrayati tadvaditi |
(%%)
atha yaduktaæ bhagavatÃ- "karmasvako 'yaæ bhik«avo loka÷" iti | tatkeyaæ karmasvakatà nÃma ? tadÃrabhyate-
##
yatkhalu kÃyavÃÇmanaskarma svayaæ ktaæ kuÓalÃkuÓalamabhyatÅtaæ dadatphalaæ sà karmasvakatà dra«Âavyà ||
kathaæ puna÷ pratik«aïabhidure«u saæskÃre«u parasparÃktasaÇkete«u satsu, asati ca nitye kartari bhoktari ca karmasvakatÃbhidhÅyate ? tadatra pratisamÃdhÅyate-
##
svÃtmÃbhyudayaviÓe«Ãrtha÷ khalu karmÃrabhyate | kaÓcidahaæ viÓi«Âaj¤Ãnavij¤ÃnasaukhyarÆpakÃntilÃvaïyasau«Âhavayuktaæ janma pratilabheyeti | ÓÃÓvate tvÃtmani ni«kriye pÆrvapaÓcÃdviÓe«ÃbhÃvÃt karttvaæ cÃtyantÃpadhvastayuktividhÃnam | skandhasantÃne tu viÓi«ÂaskandhÃntarotpattau satyÃæ bÅjajalÃbhi«ekÃdyanugrahÃd viÓi«Âaphalotpattivaditi | pÆrvamevÃvi«ktametaditi ||
idamidÃnÅæ vaktavyam |
##
syÃtkhalu karmasvakatà nÃpi ca tasya karmaïo vipÃke 'vasthita iti catu«koÂikà |
##
yadi tasya karmaïa÷ phale 'vasthitastacca karma vihÅnaæ bhavati ||
(%%)
##
##
dvitÅyà catu«koÂikà | tatra prathamà koÂi÷-
##
##
ttÅyà catu«koÂikÃ-
##
syÃtkhalu karmaïà samanvÃgato na ca tasya karmaïa÷ phalaæ vedayate | catu«koÂikà |
#<Ãdyà dattavipÃkena niruddhÃnÃgatÃdinà // Abhidh-d_220 //>#
##
atha yadidaæ ÓÃstre yogavihitamayogavihitaæ ca karmoktaæ tasya kiæ lak«aïam ? tadabhidhÅyate-
##
yatki¤citkhalu kli«Âaæ kÃyavÃÇmanaskarma kleÓopakleÓadÆ«itaæ sarvaæ tadayogavihitama, ayoniÓomanaskÃrasamutthÃpitatvÃt | anye punarbruvate- yatkhalu Óik«Ãvyapetaæ yathà gantavyaæ sthÃtavyamityevamÃdi, yattu liÇgavacanahÅnamasaæbaddhaæ nirarthakaæ ca vÃkkarma tadayogavihitam | vidhibhra«ÂatvÃditi | viparyayÃdyogavihitaæ dra«Âavyamiti ||
abhidharmadÅpe vibhëÃprabhÃyÃæ vttau caturthasyÃdhyÃyasya ttÅya÷ pÃda÷ ||
(%%)
caturthÃdhyÃye
caturthapÃda÷ |
athaitÃæ paramagambhÅrÃæ duravabodhÃæ praktipuru«eÓvarÃdikudarÓanatimirotsÃdanakarÅæ karmasvakatÃæ ka÷ svayamabhisaæbuddhya lokÃnugrahÃya pradarÓayatÅti ? brÆma÷ | puru«a÷ tu so bodhisattva÷ |
sa puna÷ kiæ cittotpÃdÃtprabhti bodhisattvo bhavati ? atha lÃk«aïikakarmÃk«epeïa, Ãhosviccaramabhavika iti ? ata idaæ prastÆyate-
##
yata÷ prabhti kalyÃïamitraæ bhagavantaæ samyaksaæbuddhamÃpadya tadupadarÓitadak«iïamÃrga÷ yoniÓo manasikÃrÃdhi«Âhitabuddhi÷ ktsnaæ lokamatrÃïamaÓaraïamaparÃyaïaæ pa¤cagatimahÃvarte jÃtijarÃvyÃdhimaraïÃdidu÷khak«ÃrÃmbhasi, karmarÃk«asÃdhi«ÂhitatÅre, pÃpamitrakumbhÅrÃnubaddhabele, rÆpÃdivi«ayavikalpapavanoddhatat«ïÃtaraÇge, mohakarïadhÃraparibhrÃmitabuddhinauke saæsÃramahÃsamudre nimagnamavalokya kpÃvi«ÂacetÃstadabhyuddharaïÃya vÅryabÃhumabhiprasÃrya, avivartyaæ cittamevamutpÃdayati- (%%) avidyÃndha÷kÃropahatabuddhinayano 'yaæ loka÷ sa mayà samyagd«ÂiprabhÃvabhÃsitena ÓÅlasaækrameïottÃrayitavya÷ | pratighabhujaÇgadaæ«Ârà vi«adÆ«ito 'yaæ loka÷ sa mayà maitryÃgadena praÓamitavya÷ | t«ïÃpiÓÃcÅlalitÃbhibhÆtamatirayaæ loka÷ sa mayà Óamathabalena t«ïÃnirodhasukhaæ lambhayitavya÷ | parÃmarÓabhÆtagrahÃvi«Âo 'yaæ loka÷ sa mayà vimok«asukhasvastyayanena nirbhayamamtapadaæ praveÓayitavya÷ | mÃnagiriÓikharÃdhirƬhabuddhirayaæ loka÷ sa mayà karmasvakatÃj¤Ãnavajreïa mÃnagirÅnvicÆrïya praÓÃntamÃnamadÃmarÓaÓÃntipade sthÃpayitavya÷ | vicikitsÃkathaækathÅbhÃvaÓalyaviddhahdayo 'yaæ loka÷ sa mayà pratÅtyasamutpÃdapravicayaÓalÃkayà kÃÇk«ÃÓalyamutpÃÂyÃmtarasaæ pÃyayitavya÷ | jarÃvyÃdhimaraïamakaradaæ«ÂrÃntargato 'yaæ loka÷ sa mayà sarvÃnarthaviyuktaæ nirvtisukhaæ prÃpayitavya÷ | ÓraddhÃdiguïadhanadaridro 'yaæ loka÷ sa mayà bodhyaÇgaratnakhacite mahati guïaiÓvaryapade sanniveÓayitavya÷ | ityetasmÃdavivartyÃd bodhicittotpÃdÃtprabhti baudhisattvo vaktavya ityÃcÃryakam ||
yattarhi ÓÃstra uktam- "bodhisattva÷ kuta÷ prabhti ? yato lak«aïavaipÃkyaæ karma karoti" iti | nai«a do«a÷ | yasmÃdasau-
##
##
yadà khalvayaæ puru«atvajÃtismaratvÃdi«u padasthÃne«u niyatÅbhato bhavati-
##
ato j¤ÃnaprasthÃne 'smÃdavadhe÷ prabhti bodhisattva÷ anenÃbhiprÃyeïa paÂhita÷ |
(%%)
##
##
e«Ã khalu dharmatà yattribhi÷ kalpÃsaækhyeyairanirastaÓraddhÃÓÅlaÓrutatyÃgapraj¤ÃdiguïadhanaiÓvaryaprayogÃnÃæ bhagavatÃæ samyaksaæbuddhÃnÃæ puru«ottamÃnÃæ dharmakÃyacaraïaparisamÃptirbhavati | kalpaÓatena kha¬gavi«ÃïakalpÃnÃæ pratyekabuddhÃnÃm | «a«Âhyà kalpai÷ praj¤ÃvatÃmagryÃïÃm | catvÃriæÓadbhi÷ ddhimacchre«ÂhÃnÃm | viæÓatibhi÷ kalpai÷ ÓrutadharapravarÃïÃæ dharmakÃyacaraïaparipÆrirbhavati |
yatpunarjanmaÓarÅraæ bhagavatÃæ samyaksaæbuddhÃnÃæ bodherÃÓrayabhÆtaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ khacitamaÓÅtyÃnuvya¤janairvirÃjitam, yatkhalu d«Âvà svavikalpasamutthitapratighadÆ«itabuddhÅnÃmapi (%%) mÃrapak«yÃïÃæ tÅrthyÃïÃæ ca mana÷ prasÅdati |
kÃni punastÃni dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïÃni ? kÃni vÃÓÅtyanuvya¤janÃni ? tadidaæ pradarÓyate-
tatra tÃvadamÆni dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïÃni-
buddhà hi bhagavanta÷ samamahÅtalÃkramaïÃt suprati«ÂhitapÃdÃ÷ || 1 ||
sahasrÃrasanÃbhikasanemikasarvÃkÃraparipÆrïacakrÃÇkitapÃïipÃdatvÃccakrÃÇkahastapÃdÃ÷ || 2 ||
ÃyatahastapÃdÃÇgulitvÃddÅrghÃÇgulaya÷ || 3 ||
dÅrghÃyatatvÃdÃyatapÃr«ïipÃdÃ÷ || 4 ||
tÆlapicutaruïasukumÃropamakomalakaracaraïatvÃnmdutaruïapÃïipÃdÃ÷ || 5 ||
abhitÃmrëÂÃpadavicitratanujÃlÃvanaddhatvÃdabhijÃtahaæsarÃjavajjÃlÃvanaddhapÃdÃ÷ || 6 ||
uccai÷ sujÃtagulphatvÃducchaÇkucaraïÃ÷ || 7 ||
anupÆrvopacitavttataragarbhaiïeyamgajaÇghatvÃdaiïeyajaÇghÃ÷ || 8 ||
prÃæÓubÃhutvÃdanavanatakÃyajÃnumaï¬alasparÓina÷ || 9 ||
paramÃbhirÆpanirgƬhapuru«animittatvÃdabhijÃtahastyaÓvÃjÃneyavatkoÓagatavastiguhyÃ÷ || 10 ||
kÃyavyÃmasamÃyÃmatvÃnnyagrodhaparimaï¬alÃ÷ || 11 ||
anupÆrvordhvamukhajÃtatvÃdÆrdhvÃÇgaromÃïa÷ || 12 ||
suvibhaktÃdvitÅyanÅlajÃtaromatvÃdekaikÃbhinÅlapradak«iïÃvartaromÃïa÷ || 13 ||
(%%)
uttaptahÃÂakasannibhadgvyÃmamÃtraprabhÃvabhÃsanÃt suvarïavarïÃ÷ || 14 ||
suparikarmÅktarajatajÃtarÆpaÓlak«ïacchavitvÃdrajomalÃnupakleÓanÃcca sÆk«macchavaya÷ || 15 ||
samupacitahastapÃdÃæsagrÅvatvÃtsaptotsadakÃyÃ÷ || 16 ||
käcanaÓilÃtalaÓlak«ïopacitoraskandhÃccitÃntarÃæsÃ÷ || 17 ||
siæhavadvistÅrïasaæhatordhvÃÇgatvÃtsiæhapÆrvÃrdhakÃyÃ÷ || 18 ||
avakropacitadaÓatÃlasamucchritatvÃd bhadjugÃtrÃ÷ || 19 ||
samantopacitamÃæsanirgƬhajatrudeÓatvÃtsusaævttaskandhÃ÷ || 20 ||
adhastÃdupari«ÂÃcca samadantaviæÓatitvÃccatvÃriæÓaddantÃ÷ || 21 ||
anunnatÃvanatasamapramÃïatvÃtsamadantÃ÷ || 22 ||
nirantarÃvasthitatvÃdaviraladantÃ÷ || 23 ||
kundenduÓaÇkhÃvabhedasitatvÃcchakladantÃ÷ || 24 ||
Ólak«ïavttopacitadarÓanÅyamahÃhanutvÃtsiæhahanava÷ || 25 ||
vÃtapittaÓle«mÃnabhibhÆtarasaharaïirasÃrasapravibhÃvanÃsadÓavij¤ÃnatvÃdrasanarasÃgraprÃptÃ÷ || 26 ||
vistÅrïapeÓalatvÃjjihvÃyÃ÷ sarvamukhamaï¬alapraticchÃdanÃtprabhÆtatanujihvÃ÷ || 27 ||
gambhÅravalguhdayaÇgamavispa«ÂaÓravaïÅyapa¤cÃÇgopetasvaratvÃdbrahmasvarÃ÷ || 28 ||
kalaviÇkamanoj¤abhëiïo dundubhisvaranirgho«Ã÷ || 29 ||
Óuklak«ïapradeÓÃnupakli«ÂalohitarÃjyavinaddhanÅlotpalasamÃnavarïatvÃdabhinÅlanetrÃ÷ || 30 ||
adharordhvÃvasthitÃnÃæ samyagavanatÃsaælu¬itadÅrghatvÃdak«ipak«mÃïÃæ gopak«mÃïa÷ || 31 ||
vttaparimaï¬alasamÃnupÆrvopacitadarÓanÅyÃsthivajrajÃtamÆrdhatvÃdu«ïÅ«ÃlaÇktaÓirasa÷ ÓaÇkhÃvadÃtapradak«iïÃvartorïÃvidyotitabhrÆvinatatvÃdÆrïÃÇkitamukhÃ÷ || 32 ||
etÃni dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïÃni buddhÃnÃæ bhagavatÃmiti ||
(%%)
aÓÅtyanuvya¤janÃnyapyucyante | buddhà hi bhagavanta÷ apthupramÃïamdutÃmratuÇgasnigdhanakhÃ÷ || 1 ||
vttanirantarÃnupÆrvopacitÃÇgulaya÷ || 2 ||
nirgranthinirgƬhÃlpatanuÓirÃpratÃnÃ÷ || 3 ||
nirgƬhasamÃtÅk«ïagulphÃ÷ || 4 ||
avi«amÃvakraraktasnigdhapÃdÃ÷ || 5 ||
mgapatidviradav«abhahaæsarÃjapradak«iïÃvartacÃrugataya÷ || 6 ||
alomasÃÓle«asamapramÃïobhayajaÇghÃ÷ || 7 ||
suvtasamasaæhatanirgƬhajÃnava÷ || 8 ||
kadalÅskandhopamapÅnanibi¬Ãvi«amÃnupÆrvopacitacÃrÆrava÷ || 9 ||
ardhacandrÃktivistÅrïasamunnatÃpagataromavak«Ãïa÷ || 10 ||
Ólak«ïasusaæhatacaturastranÃbhyÃyatakukundarasundarakaÂÅdeÓÃ÷ || 11 ||
gambhÅrÃcchidraraktapradak«iïÃvartanÃbhaya÷ || 12 ||
Ólak«ïÃlomaÓÃÓlathÃnukramak«ÃmodarÃ÷ || 13 ||
anÃbhugnÃnibhugnasuvattapa«Âhakuk«aya÷ || 14 ||
samavatÅrïopacitanÃtidÅrghaÓlak«ïapÃrÓvÃ÷ || 15 ||
animnopacitahrasvavajrasaæsthÃnopapannasÆk«madÅrghalekhÃÇkitÃdÓyÃrithasandhicÃrup«ÂhÃ÷ || 16 ||
vistÅrïopacitad¬hasandhihdayÃ÷ || 17 ||
avi«amonnatavistÅrïorasa÷ || 18 ||
anatisthÆlonnataÓaÇkhÃvartanibhasÆk«malekhÃparik«iptasamaraktastanÃ÷ || 19 ||
hdayaviprak«ÂadeÓajÃtatvÃdvistÅrïastanÃntarÃ÷ || 20 ||
mÃæsopacitÃnativistÅrïatvÃdunnatakak«Ã÷ || 21 ||
sthÆlad¬hasubaddhanimagnasamÃk«akÃ÷ || 22 ||
aÓlak«ïapthumÃæsanimagnÃvi«amapramÃïasphija÷ || 23 ||
karikaranibhanirgƬhasandhipÅnakaÂhinaÓlak«ïasamabÃhava÷ || 24 ||
vartitaÓlak«ïaromaÓasiæhopamad¬haprako«ÂhÃ÷ || 25 ||
samatÃmradÅrghapÃïaya÷ || 26 ||
(%%)
gambhÅrÃcchidrÃsaækÅrïavakrÃyatasnigdhatanutÃmrapÃïilekhÃ÷ || 27 ||
sÆk«mayamalÅktÃdhyÃkulÃraktÃÇguliparvÃïa÷ || 28 ||
anÃmikÃparvÃdhikapramÃïakanÅnikÃÇgulaya÷ || 29 ||
anatibahutanumdusnigdhasubaddhamÆlasamaromÃïa÷ || 30 ||
snigdhÃsaækucitÃnupahatasÃracchavaya÷ || 31 ||
Óoto«ïasparÓÃvyakacchavÅva varïÃ÷ || 32 ||
sthiranibi¬ÃnatisthÆlÃnatikÓamÃæsÃ÷ || 33 ||
javÃpu«pÃbhitÃmrasvacchasnigdhamadhuracandanagandhirudhirÃ÷ || 34 ||
mÃæsopagƬhasthÆlad¬hasuÓirÃsthikÃ÷ || 35 ||
nÃgagranthyavasthitanirgƬhÃsthisandhaya÷ || 36 ||
vajravadabhedyaÓarÅratvÃtsusaæhananÃ÷ |37 ||
cÃrusuvibhaktÃÇgapratyaÇgÃ÷ || 38 ||
anupÆrvopacitasuparim«ÂasukumÃrÃdÅptasvacchaÓarÅrÃ÷ || 39 ||
nirmaÓakatilakÃlapilyÃ÷ || 40 ||
jarÃdaurbalyaktÃpagatavalaya÷ || 41 ||
siæhaÓayyÃnu«ÂhÃnavyapagatakÃyavik«epÃ÷ || 42 ||
svedamalÃnupakli«ÂaÓucisaumyacchÃyÃ÷ || 43 ||
jvalanamaïimahau«adhiÓaÓÃÇkasavitsamatejasa÷ || 44 ||
mahÅdharavaragurutvopetÃ÷ || 45 ||
tusukhakÃlindikasukhasaæspar«Ã÷ || 46 ||
madhuramdusurabhikusumacandanasamÃnaromakÆpagandhÃ÷ || 47 ||
abhinavanÅlotpalatulyasÃrvakÃlikamukhagandhÃ÷ || 48 ||
adbhutamdudÅrghasnigdhapiï¬itavyapagataÓabdaniÓvÃsÃ÷ || 49 ||
anaÓanakadannÃÓanÃtaÇkÃttu vipariïÃmÃnuparatadharmadeÓanÃbhirapyasa¤jitasvarabhedÃ÷
|| 50 ||
nÃtisaækucitavidÃritaraktÃsyÃ÷ || 51 ||
ÓucisamÃcÃrÃ÷ || 52 ||
deÓastha ttaptavispa«ÂaparipÆrïavya¤janÃ÷ || 53 ||
samantaprÃsÃdikatvÃdasecanakadarÓanÃ÷ || 54 ||
anatihrasvÃnatidÅrghavttopacitatrivalivibhÆ«itakambugrÅvÃ÷ || 55 ||
samapramÃïad¬hÃvakrahrasvavipulacibukÃ÷ || 56 ||
(%%)
bimbaphalÃtÃmranÃtyÃyatasamasnigdharucirau«ÂhÃ÷ || 57 ||
bandhÆkapu«popamaÓlak«ïadaÓanamÃæsÃ÷ || 58 ||
Óucisnigdhaspa«ÂaracanÃk«ÅïadantÃ÷ || 59 ||
anupÆrvavttasnigdhatÅk«ïasamasitadaæ«ÂrÃ÷ || 60 ||
saprayojanadak«iïadantaraÓmipradarÓitamuhÆrtasmitÃ÷ || 61 ||
apamalamdutÃmrasnigdhajihvÃ÷ || 62 ||
nityo«ïaÓlak«ïamÃæsajÃlagajatÃlusamavarïatÃlava÷ || 63 ||
dhuroccÃyatasaægatatuÇganÃsÃ÷ || 64 ||
aghanamdud¬hamÆlasnigdhatanunÅlakuï¬alitasmaÓruva÷ || 65 ||
anunnatÃtÅk«ïamÃæsalamÃr«Âipiï¬itagaï¬Ã÷ || 66 ||
ÃdarÓasamopacitÃÓlatharucirakapolÃ÷ || 67 ||
pÅnÃyatasamÃnopahatacÃrukarïÃ÷ || 68 ||
lalÃÂakarïagaï¬asandhiÓle«ÃnimnapÆrïacandrÃktiÓaÇkhÃ÷ || 69 ||
viÓÃlÃyatasnigdhamadhuraprasannasamanetrÃ÷ || 70 ||
prahasitäcitÃgrapak«mÃïa÷ || 71 ||
somyabhrÃji«ïusthiravisandhid«Âaya÷ || 72 ||
aparimitabalatvÃdapagatonme«anime«Ã÷ || 73 ||
dÅrghÃsitaÓlak«ïÃnupÆrvavartitasnigdhatanubhruva÷ || 74 ||
käcanapaÂÂaÓlak«ïÃrdhacandrÃktivipulalalÃÂÃ÷ || 75 ||
paripÆrïacandramaï¬alasamavadanÃ÷ || 76 ||
ekaghanavajrasaæhataÓiraskapÃlÃ÷ || 77 ||
suparipÆrïacchatrÃktiÓirasa÷ || 78 ||
Ólak«ïacitÃsaælu¬itapalitado«ÃpanatabhramarÃbhasnigdhamdusubaddhamÆlasurabhisvastikanandyÃvartÃktikeÓaracanÃ÷ || 79 ||
sasurÃsuramanujÃdilokÃnavalokitamÆrdhÃna÷ || 80 ||
atha tadÃdyaæ bodhicittaæ bodhisattvÃnÃæ dìharyeïa kathamiva dra«Âavyam ? naitallaukikena vastunopapÃdayituæ Óakyam | kasmÃt ? yata÷
(%%)
##
kiæ paryÃpannam, katarat, kati prakÃram, kiæ purassaram, kasminvà kÃle ko và tadutpÃdayati ? ityetadapadiÓyate -
##
tatkhalu bodhicittamÃdyaæ kÃmadhÃtuparyÃpannameva | «a«Âhajaæ manodhÃtujamityartha÷ | triprakÃramupapattilÃbhikaæ Órutamayaæ cintÃmayaæ ceti | kpÃpurassareïa ÓraddhÃbahulena ca manaskÃreïa saæprayuktam | buddhotpÃda eva nÃsati buddhaÓÃsane | manu«yo và strÅ votpÃdayati nÃnya iti |
tasyÃsya bodhibÅjasthÃnÅyasya cittaratnasya sarvadhÃtugativyÃpibuddhatvamahÃvk«ÃÇkurÃbhivddhaye bhÆmijalasekÃdihetupratyayasthÃnÅyÃn praj¤Ãdicaturadhi«ÂhÃnaparivÃrÃnpÃramitÃdyÃnguïÃnvak«yamÃïasvarÆpÃnbodhisattva÷ krameïÃbhyasyati |
kathaæ puna÷ krameïa dÃnÃdipÃramitÃnÃæ paripÆrirbhavati ? tatra tÃvat-
##
prathame khalvasaækhyeye vartamÃno bodhisattva÷ na sarvasmai nÃpi sarvaæ na sarvadà dadÃti | dvitÅye sarvasmai sarvadà natu sarvam | ttÅye sarvai sarvasmai sarvadà ca prayacchati | iyatà dÃnapÃramità paripÆrïà bhavati |
(%%)
##
yadà puna÷ prÃïaparityÃgenÃpi prÃïÃtipÃtÃdiÓik«Ãpadaæ na k«obhayati, iyatà ÓÅlapÃramità paripÆrïà veditavyà | krau¤cÃdirÃjaduhitÃbhik«ud«ÂÃntÃÓcÃtrodÃhÃryÃ÷ |
##
bhagavantaæ khalu ti«yaæ samyaksaæbuddhaæ ekayà gÃthayà ekapÃdena sthitvà saptÃhamabhi«Âhuvata÷ ÓÃkyamunervÅyapÃramità paripÆrïà nava ca kalpÃ÷ pratyudÃvartitÃ÷ |
praj¤ÃpÃramitÃyÃstu vajropamÃtsamÃdherurdhvaæ k«ayaj¤Ãne paripÆrirbhavati |
#<'sarvÃsÃæ tu k«ayaj¤Ãne paripÆrirvidhÅyate' // Abhidh-d_231 //>#
(%%)
ityÃgama÷ |
atra puna÷ "k«ÃntidhyÃnapÃramite ÓÅlapraj¤ÃparivÃratvÃnnÃrthÃntaram" iti vaibhëikÃ÷ | vinayadharavaibhëikÃstu vinaye catasra÷ pÃramitÃ÷ paÂhanti |
atra puna÷ kecid buddhavacane bahi«ktabuddhaya÷ prÃhu÷- "na hi piÂakatraye bhagavatà bodhisattvamÃrga upadi«Âa÷ |" ta evaæ vyÃhartavyÃ÷ | bhrÃntà hyatra bhavanta÷ | yasmÃt
(%%)
##
##
##
(%%)
##
##
uktaæ hi bhagavatÃ- "yadbhik«ava÷ sÆtrenÃvatarati, vinayena dÓyate, dharmatÃæ ca vilomayati nedaæ ÓÃstu÷ ÓÃsanam" iti k«ïÃpadeÓa÷ | ÓuklÃpadeÓoviparyayeïa | yatkhalu sÆtraæ bhagavatà buddhena bhëitaæ taccatur«vÃgame«u sthaviramahÃkÃÓyapasthavirÃnandÃdibhi÷ saægÅtikartbhirÆddÃnagÃthÃbhirnibaddhaæ tadeva grÃhyam | gatametat |
(%%)
idamidÃnÅæ vaktavyam | katame«Ãæ kalpÃnÃmasaækhyeyatrayeïa buddhatvaæ prÃpyate ?
(%