Santideva: Siksasamuccaya
     I. danaparamita
     II. saddharmaparigraha
     III. dharmabanakadiraksa
     IV. (caturthah paricchedah)
     V. anarthavivarjana
     VI. atmabhavaraksa
     VII. bhogapunyaraksa
     VIII. papasodhana
     IX. ksantiparamita
     X. viryaparamita
     XI. aranyasamvarnana
     XII. cittaparikarma
     XIII. smrtyupasthanapariccheda
     XIV. atmabhavaparisuddhi
     XV. bhogapunyasuddhi
     XVI. bhadracaryaviddhi
     XVII. vandanadyanusamsa
     XVIII. ratnatrayanusmrti
     XIX. (punyavrddhi)
     

Input by Mirek Rozehnahl
[GRETIL-Version vom 17.03.2017]


MARKUP
\<doubtful>\
@<references>@


PLAIN TEXT VERSION



___________________________________________________________________

THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY!   
COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. 
                                       
Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding:
                                       
description             character  =ASCII   
                                       
long a                  à             224   
long A                  â             226   
long i                  ã             227   
long I                  ä             228   
long u                  å             229   
long U                  æ             230   
vocalic r               ç             231   
vocalic R               è             232   
long vocalic r          é             233   
vocalic l               ë             235   
long vocalic l          í             237   
velar n                 ï             239   
velar N                 ð             240   
palatal n               ¤             164   
palatal N               ¥             165   
retroflex t             ñ             241   
retroflex T             ò             242   
retroflex d             ó             243   
retroflex D             ô             244   
retroflex n             õ             245   
retroflex N             ö             246   
palatal s               ÷             247   
palatal S               ø             248   
retroflex s             ù             249   
retroflex S             ú             250   
anusvara                ü             252   
capital anusvara        ý             253   
visarga                 þ             254   

long e                  ¹             185   
long o                  º             186   
l underbar              ×             215   
r underbar              Ÿ             159   
n underbar              ­             173   
k underbar              É             201   
t underbar              Â             194   
                                       
Other characters of the CSX encoding table are not included.
Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order 
to facilitate word search.             

For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings 
and formats see:
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf
and
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf

For further information see:
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm

___________________________________________________________________





@<[I. dànapàramità]>@

÷ikùàsamuccayaþ |

dànapàramità nàma prathamaþ paricchedaþ ||

namaþ sarvabuddhabodhisatvebhyaþ ||

yasyà÷raveõa narakàdi mahàprapàtadàhàdiduùkham anubhåtam abhåd bhavadbhiþ | tãvraü punaþ punar annantam a÷àntacittais tac chrotum àdaram udàrataraü bhajadhvam ||

÷rutvà ... pàpaü annuddhatàtmà pårvàrjitaü ca vipulaü kùapayaty a÷eùam | apràptapårvam api saukhyam avàpnuvanti hàniü sukhàc ca na kadàcid api prayànti ||

sambodhisatvasukham uttamam akùaya ... apy asamasaüpadam àpnuvanti | tad dharmaratnam atidurlabham apy alabdhaü labdhakùaõàþ ÷çõvata sàdaram ucyamànam ||

àyàntu ca tribhuvanaikahitasya vàkyaü ÷rotuü prasannamanasaþ suranàgasatvàþ | gandharvayakùagaruóàsurakinnarendràþ pretàdayaþ ÷ravaõajàtatçùaþ saharùàþ ||

sugatàn sasutàn sadharmakàyàn praõipatyàdarato 'khilàü÷ ca vandyàn | sugatàtmajasamvaràvatàraü kathayiùyàmi samuccitàrthavàkyaiþ ||

na ca ki¤cid apårvam atra vàcyaü na ca saügranthanakau÷alaü mamàsti | ata eva na me paràrthayatnaþ svamano bhàvayituü mamedam iùñam ||

mama tàvad anena yàti vçddhiü ku÷alaü bhàvayituü prasàdavegaþ | yadi matsamadhàtur eva pa÷yed aparo 'py enam ato 'pi sàrthako 'yam ||

kùaõasampad iyaü sudurlabhà pratilabdhà puruùàrthasàdhanã | yadi nàtra vicintyate hitaü punar apy eùa samàgamaþ kutaþ ||

yathoktam àryagaõóavyåhasåtre | àryajayoùmàyatanavimokùe ||

durlabhàùñàkùaõanirvçttir durlabho manuùyapratilambho durlabhà kùaõasaüpadvi÷uddhir durlabho buddhotpàdo | durlabhàvikalendriyatà | durlabho buddhadharma÷ravo | durlabhaü satpuruùasamavadhànaü | durlabhàni bhåtakalyàõamitràõi | durlabho bhåtanayànu÷àsany upasaühàraþ | durlabhaü samyagjãvitaü | durlabhaþ saddharme tadanukålaþ prayatno manuùyalokae iti ||

tad evaüvidhaü samàgamam àsàdya saüvçtiparamàrthataþ suviditasaüsàraduùkhasyopa÷amanasukhàbhilàùiõo buddhagotrànubhàvàt tu yasya mahàsatvasyaivaü pratyavekùotpadyate ||

yadà mama pareùàü ca bhayaü duùkhaü ca na priyaü | tadàtmanaþ ko vi÷eùo yat taü rakùàmi netaram | iti tenàtmanaþ satvadhàto÷ ca ||

duùkhàntaü karttukàmena sukhàntaü gantum icchatà | ÷raddhàmålaü dçóhãkçtya bodhau kàryà matir dçóhà ||

uktaü hi ratnolkàdhàraõyàm ||

÷raddhayamànu jinàn jinadharmmàn ÷raddhayate cari buddhasutànàm | bodhi anuttara ÷raddhayamàno jàyati cittaü mahàpuruùàõàm ||

÷raddha purogatamàtçjanetrã pàlikavarddhika sarvaguõànàm | kàükùavinodani oghapratàraõi | ÷raddhanidar÷ani kùemapurasya ||

÷raddha annàvilacittaprasàdo mànavivarjitagauravamålà | ÷raddha nidhànadhanaü caraõàgraü pàõi yathà ÷ubhasaügrahamålam ||

÷raddha pramodakarã parityàge | ÷raddha praharùakarã jinadharmme | ÷raddha vi÷eùakarã guõaj¤àne | dai÷ika pràpaõi buddhagatã ye ||

indriyatãkùõaprabhàsvaratàyai | ÷raddhabalaü avimardanatàyai | ni÷rayakle÷àdharùikatàyai | aiùikà ÷raddha svayaübhuguõànàm ||

÷raddha asaïgatasaïgasukheùu akùaõavarjita ekakùaõàgram | ÷raddha atikramu màrapathasya | dar÷ika uttamamokùapathasya ||

vãjam apåtiku hetuguõànàü | ÷raddha virohaõi bodhidrumasya | varddhani j¤ànavi÷eùasukhànàü | ÷raddha nidar÷ika sarvajinànàü ||

ye sada ÷raddha sagauravabuddhe | te tu na ÷ãla na ÷ikùa tyajanti | ye tu na ÷ãla na ÷ikùa tyajantã | te guõavàü stutaye \<[doubtful]>\ guõavantaþ ||

ye sada ÷raddha sagauravadharmme | te jinadharmma atçpta÷çõontã \<[doubtful]>\ ||

ye jinadharmm atçpta÷çõontã | teùv adhimukti acintiyadharmme ||

ye sada ÷raddha sagauravasaüghe | te avivarttika saüghaprasannàþ ||

ye avivarttika saüghaprasannàs te avivarttika ÷raddhabalàtaþ | ye avivarttika ÷raddhabalàto | indriyatãkùõaprabhàsvara teùàm ||

indriyatãkùõaprabhàsvara yeùàm tehi vivarjita pàpakamitràþ | yehi vivarjita pàpakamitràþ dhàrmmikamitraparigraha teùàm ||

dhàrmikamitraparigraha yeùàm | te vipulaü ku÷alopacinvanti | ye vipulaü ku÷alopacinontã hetubalopagatàya mahàtmà ||

hetubalopagatàya mahàtmà | teùa udàradhimuktivi÷eùàþ | yeùa udàradhimuktivi÷eùàs te sadàdhiùñhita sarvajinebhiþ ||

ye sadàdhiùñhita sarvajinebhis teùåpapadyati bodhayi cittam | yeùåpapadyati bodhayi cittaü te abhiyukta maharùiguõeùu ||

ye abhiyukta maharùiguõeùu jàtayabuddhakule anujàtàþ | jàtaya buddhakule anujàtàs te samayoga ayogavimuktàþ ||

ye samayoga ayogavimuktàþ | à÷aya teùa prasàdavi÷uddhaþ ||

à÷ayu yeùa prasàdavi÷uddhaþ teùa adhyà÷ayu uttama÷reùñhaþ | yeùa adhyà÷ayu uttama÷reùñhas te sada pàramitàsu caranti ||

ye sada pàramitàsu carantã te pratipanna iho mahayàne | ye pratipanna iho mahayàne te pratipattitu påjayi buddhàn ||

ye pratipattitu påjayi buddhàn teùu anusmçti buddha abhedyà | yeùu anusmçti buddha abhedyà | te sada pa÷yiya cintiya buddhàn ||

ye sada pa÷yiya cintiya buddhàn | teùa na jàtu na tiùñhati buddhaþ ||

yeùa na jàtu na tiùñhati buddhaþ teùa na jàtu rahàyati dharmmaþ | yeùa na jàtu rahàyati dharmaþ te sada dhiùñhita sarvajinebhir | ityàdi÷raddhàmålo guõavistaro 'nnantas tatroktaþ | tat parisamàpya saükùepataþ punar àha | durllabhasatvapçthagjanakàyà | ye imi ÷raddadhi ãdç÷i dharmmàn | ye tu ÷ubhopacitàþ kçtapuõyàs te imi ÷raddadhi hetubalena ||

yo da÷akùetrarajopamasatvàn kalpam upasthihi sarvasukhena | nota tu tàdç÷u puõyavi÷eùo yàdç÷a ÷raddadhato imi dharmmàn ||

iti | tathàryada÷adharmasåtre 'pi de÷itaü ||

÷raddhà hi paramaü yànaü yena niryànti nàyakàþ | tasmàd buddhànu÷àritvaü bhajeta matimàn naraþ ||

a÷ràddhasya manuùyasya ÷uklo dharmo na rohati | vãjànàm agnidagdhànàm aïkuro harito yathà ||

iti | ata evàryalalitavistarasåtre prativeditaü | ÷raddhàyàm ànanda yogaþ karaõãya idaü tathàgato vij¤apayatãti ||

tathà siühaparipçcchàyàü | ÷raddhayà | kùaõam akùaõaü varjayati ity uktam ||

tad evaü | ÷raddhàmålaü dçóhãkçtya bodhicittaü dçóhaü kartavyaü sarvapuõyasaügrahatvàt tad yathàryasiühaparipçcchàyàü | siühena ràjakumàreõa bhagavàn pçùtaþ ||

saügrahaþ sarvadharmàõàü | karmaõà kena jàyate | priya÷ ca bhoti satvànàü yatra yatropapadyate ||

bhagavàn àha | sarvasatvapramokùàya cittaü bodhàya nàmayet | eùa saügraha dharmàõàü bhavate tena ca priyaþ ||

iti | tathàryagaõóavyåhasåtre 'pi varõitaü | bodhicittaü hi kulaputra vãjabhåtaü sarvabuddhadharmàõàü | kùetrabhåtaü sarvajagacchukladharmavirohaõatayà | dharaõibhåtaü sarvalokaprati÷araõatayà yàvat pitçbhåtaü sarvabodhisatvàrakùaõatayà ||

peyàlaü ||

vai÷ravaõabhåtaü sarvadàridryasaüchedanatayà | cintàmaõiràjabhåtaü sarvàrthasaüsàdhanatayà | bhadraghañabhåtaü sarvàbhipràyaparipåraõatayà | ÷aktibhåtaü kle÷a÷atruvijayàya | dharmabhåtaü yoni÷o manaþkàrasaüchedanatayà | khaógabhåtaü kle÷a÷iraþprapàtanatayà | kuñhàrabhåtaü duùkhavçkùasaüchedanatayà | praharaõabhåtaü sarvopadravaparitràõatayà | vaóisabhåtaü saüsàrajalacaràbhyuddharaõatayà | vàtamaõóalãbhåtaü sarvàvaraõanivaraõatçnavikiraõatayà | uddànabhåtaü sarvabodhisatvacaryàpraõidhànasaügrahaõatayà | caityabhåtaü sadevamànuùàsurasya lokasya | iti hi kulaputra bodhicittam ebhi÷ cànyai÷ càpramàõair guõavi÷eùaiþ samanvàgatam iti ||

kathaü punar j¤àyate | pçthagjanasyàpi bodhicittam utpadyate | na vàïmàtram etad iti | annekasåtràntadar÷anàt ||

yathà tàvad àryavimalakãrttinirde÷e nirdiùñaü | sumerusamàü satkàyadçùñim utpàdya bodhicittam utpadyate | tata÷ ca buddhadharmà virohantãti ||

ratnakaraõóasåtràc ca pçthagjano 'pi bodhisatva iti j¤àyate ||

yathoktaü | tad yathàpi nàma ma¤ju÷rãþ aõóakoùaprakùipto 'pi kalaviïkapoto | asaübhinnàõóa ani÷kràntaþ koùàt kalaviïkarutam eva mu¤cati ||

evam eva ma¤ju÷rãþ avidyàõóakoùaprakùipto 'pi bodhisatvo | asaübhinnàtmadçùñir aniùkràntas traidhàtukàd buddharutam eva mu¤cati | yad idaü ÷ånyatànimittàpraõihitarutam eva ||

sarvadharmapravçttinirde÷e 'pi kathitaü | jayamate÷ ca bodhisatvasya pçthivã vidàram adàt | sa kàlagato mahànirayaü pràpatad iti | sa hi ÷ånyatàü nàdhimuktavàn ÷ånyatàvàdini ca pratighaü kçtavàn ||

niyatàniyatàvatàramudràsåtre 'py àkhyàtaü ||

katamaþ pa÷urathagatiko bodhisatvaþ | tad yathà | ka÷cit puruùaþ pa¤cabuddhakùetraparamàõurajaþsamàn lokadhàtån abhikramitukàmaþ syàt | sa pa÷uratham abhiruhya màrgaü pratipadyate sa cireõa dãrgheõàdhvanà yojana÷ataü gacchet | sa tatra mahatyà vàtamaõóalyà pa÷càt khalu punar a÷ãtiü yojanasahasràõi pratyàkçùya pratyudàvartyeti | tat kiü ÷aknuyàt sa puruùas tàn lokadhàtån pa÷urathenàtikramitum | yàvad annabhilàpyànabhilàpyair api kalpair ekam api lokadhàtum atikramitum | àha | no hãdaü bhagavan | bhagavàn àha | evam eva ma¤ju÷rãþ yaþ ka÷cid bodhicittam utpàdya mahàyànaü | na dhàrayati | na pañhati | ÷ràvakayànãyàn sevate | tai÷ ca sàrddhaü saüstavaü karoti | ÷ràvakayànaü ca pañhati svàdhyàyati mãmàüsate paribudhyate 'rthàü÷ ca pàñhayati yàvad bodhayati | sa tena dhanvapraj¤o bhavati so 'nnuttaraj¤ànamàrgàt pratyàkçùyate pratyudàvarttyate | yad api tasya bodhisatvasya bodhibhàvanàtaþ praj¤endriyaü praj¤àcakùuþ tad api tasya dhanvãkriyate pratihanyate | ÷rayaü pa÷urathagatiko bodhisatva iti ||

tad evam eùà ÷ånyatànadhimuktir mahàyànànabhirati÷ càsaüpårõàdhimukticittacaryasyàpi pràyo na saüdç÷yate | pràg evàdhimàtràdhimukticaryasya bodhisatvasya | sa hi ratnameghe | sarvabàlacaritavipattisamatikràntaþ pañhyate asaükhyeyasamàdhidhàraõãvimokùàbhij¤àvidyàvikrãdito | annantadharmàràmaratiniràmiùàparàntakalpakoñyannàbhoganirvikalpaprãtivegàlokapratilabdha÷ càprameyakalpakoñãniyuta÷atasahasraparamamahàyànaprasthànavicitrabhàvanàsaüpårõa paràrthapratipattiniryàõa puõyaj¤ànasaübhàràbhinihàràbhinirvçttiþ pårvayoga÷atasahasrasamçddha÷ ca pañhyate | athaitan neyàrthaü | kasmàd anye bodhicittotpàdakà asyàü bhåmau neùyante | na càtrecchayà ki¤cid vi÷eùacihnaü nãtàrthaü karttuü labhyate | adhimàtràdhimukticaryàdharmatà vacanàc ca gamyate | yathà madhyamçduprakàràpy adhimukticaryàsty eveti ||

asya punas tathàgataguhyasåtrasya ko 'bhipràyo | yad uktaü | kasya bhagavan bodhicittotpàdaþ | àha | yasya mahàràjàdhyà÷ayo 'vikopitaþ | àha | kasya bhagavann adhyà÷ayo 'vikopitaþ | àha | yasya mahàràja mahàkaruõotpàdaþ | àha | kasya bhagavan mahàkaruõotpàdaþ | àha | yasya mahàràja sarvasatvàparityàgaþ | àha | kathaü bhagavan satvà aparityaktà bhavanti | àha | yadà mahàràjàtmasaukhyaü parityaktaü bhavatãti | bodhicittamàtràsantuùñànàü karuõàbhilàùasaüjanàrtham idam uktaü | yathà na te tathàgata÷àsane pravrajità yeùàü nàsti tyàga iti | evam ihànyabodhicittanindà draùñavyà na tu bodhicittam anyathà notpadyatae eva ||

yathà da÷adharmakasåtre de÷itaü | iha kulaputra bodhisatvo gotrasthaþ sann annutpàditabodhicittaþ tathàgatena và tathàgata÷ràvakeõa và saücodyamànaþ saüvedyamànaþ samàdàpyamàno 'nnuttaràyàü samyaksambodhau bodhicittam utpàdayatãdaü prathamaü kàraõaü bodhicittotpàdàya | saübodher và bodhicittasya và varõaü bhàùyamàõaü ÷rutvànnuttaràyàü samyaksaübodhau cittam utpàdayatãdaü dvitãyaü kàraõaü | sa satvà ... na÷araõàn advãpàn dçùñvà kàruõyacittam upasthàpya yàvad annuttaràyàü samyaksambodhau cittam utpàdayatãdaü tçtãyaü kàraõaü bodhicittotpàdàya | sa tathàgatasya sarvàkàraparipårõatàü dçùñvà prãtim utpàdya annuttaràyàü samyaksaübodhau cittam utpàdayatãdaü caturthaü kàraõam iti | tac ca bodhicittaü dvividhaü bodhipraõidhicittaü ca bodhiprasthàna cittaü ca | yathàryagaõóavyåhasåtre bhàùitaü | durlabhàþ kulaputra te satvàþ sarvaloke ye 'nnuttarasyàü samyaksaübodhau cittaü praõidadhati | tato 'pi durlabhatamàs te satvà ye 'nnuttaràü samyaksaübodhim abhisaüprasthità iti | tatra bodhipraõidhicittaü | mayà buddhena bhavitavyam iti cittaü praõidhànàd utpannaü bhavati | ÷åraïgamasåtre 'pi | ÷àñhyotpàditasyàpi bodhicittasya buddhatvahetutvàbhidhànàt | kaþ punar vàdaþ ki¤cid eva ku÷alaü kçtvà | yathoktaü bhadrakalpikasåtre | ghoùadatto nàma tathàgato yatra nakùatraràjena tathàgatena prathamaü bodhicittam utpàditaü tàmbålapatraü dattvà gopàlakabhåtena | evaü vidyutpradãpo nàma tathàgato yatra ya÷asà tathàgatena prathamaü bodhicittam utpàditaü da÷ikàü dattvà tantravàyabhåtena | evam anantaprabho nàma tathàgato yatràrciùmatà tathàgatena prathamaü bodhicittam utpàditaü tçõapradãpaü dattvà nagaràvalambakabhåtena | evaü dçóhavikramo nàma tathàgato yatra duùpradharùeõa tathàgatena prathamaü bodhicittam utpàditaü dattakàùñhaü dattvà kàùñhahàrakabhåtenety àdi ||

caryàvikale 'pi ca bodhicitte nàvamanyatà karttavyà | tasyàpy annantasaüsàrasukhaprasavanatvàt | yathàryamaitreyavimokùe varõitaü | tad yathàpi nàma kulaputra cittam api vajraratnaü sarvaprativi÷iùñaü suvarõàlaükàram abhibhavati | vajraratnanàma ca na vijahàti | sarvadàridryaü vinivarttayati | evam eva kulaputrà÷ayapratipattibhinnam api sarvaj¤atàcittotpàdavajraratnaü sarva÷ràvakapratyekabuddhaguõasuvarõàlaükàram abhibhavati bodhisattvanàma ca na vijahàti | sarvasaüsàradàridryaü vinivarttayatãti | ita÷ ca vinàpi caryayà bodhicittam upakàrakam iti j¤àtavyaü | yenàpararàjàvavàdakasåtre kathitaü | yasmàc ca tvaü mahàràja bahukçtyo bahukaraõãyaþ | asahaþ sarveõa sarvaþ sarvathà sarvaü sarvadà dànapàramitàyàü ÷ikùituü | evaü yàvat praj¤àpàramitàyàü ÷ikùituü | tasmàt tarhi tvaü mahàràja evam eva samyaksambodhichandaü ÷raddhàü tra ... praõidhiü ca gacchann api tiùñhann api niùaõõo 'pi ÷ayàno 'pi jàgrad api bhu¤jàno 'pi | pivann api | satatasamitam anusmara | manasikuru bhàvaya | sarvabuddhabodhisatvapratyekabuddhàrya÷ràvakapçthagj anànàm àtmana÷ càtãtànàgatapratyutpannàni sarvaku÷alamålàny abhisaükùipya tulayitvà piõóayitvànumodasvàgrayà anumodanayà yàvad àkà÷asamatayà nirvàõasamatayànumodasvànumodya ca sarvabuddhabodhisatvapratyekabuddhàrya÷ràvakàõàü påjàkarmaõe niryàtaya | niryàtya ca sarvasatvasàdhàraõàni kuru | tataþ sarvasatvànàü yàvat sarvaj¤àtapratilambhàya sarvabuddhadharmaparipåraõàya dine dine traikàlyam annuttaràyàü samyaksaübodhau pariõàmaya evaü khalu tvaü mahàràja pratipannaþ san ràjyaü kàrayiùyasi ràjyakçtyàni ca na hàyayiùyasi bodhisaübhàràü÷ ca paripårayiùyasãti ||

atraiva càsya vipàka uktaþ | sa khalu punas tvaü mahàràja tasya samyaksaübodhicittaku÷alamålakarmaõo vipàkenànneka÷atakçtvo deveùåpapanno 'bhåþ | anneka÷atakçtvo manuùyeùåpapanno 'bhåþ | sarvàsu ca devamanuùyopapattiùv àdhipatyam eva kàrayasi | na ca tàvat tava mahàràja tasya samyaksaübodhicittasya ku÷alakarmaõa ånatvaü vàpårõatvaü và praj¤àyate | api ca mahàràja ekam api samyaksaübodhicittaü sarvasattvottàraõàrambaõatvàt sarvasatvàmocanàrambaõatvàt sarvasatvasamà÷vàsanàrambaõatvàt sarvasatvaparinirvàõàrambaõatvàd aprameyàsaükhyeyaku÷alopacayam | kaþ punar vàdo ya evaü bahulãkarotãti ||

etac ca bodhicittaü råpakàyadar÷anotpannaü | tatra pårvàvadàne pañhyate | evaü tàvat praõidhibodhicittaü veditavyaü | idaü tu vaktavyaü kim abhåmipraviùñhasyàpi bodhisatvasamvaràdhikàro 'sti na veti | astãti veditavyaü àkà÷agarbhasåtre làbhasatkàràrthaü målàpatti÷ravaõàt | da÷abhåmikasåtre tu prathamàyàü bhåmau dar÷itaü | na ca ka¤cit satkàràü kasyacit sakà÷àt pratikàükùaty anyatra mayaivaiùàü sarvasatvànàü sarvopakaraõabàhulyam upanàmayitavyam iti | tathà càha | pramuditàyàü bodhisatvabhåmau suvyavasthito bhavaty acalanayoge ... ti | puna÷ coktaü | tathàgatavaü÷aniyato bhavati saübodhiparàyaõa iti | àkà÷agarbhasåtre tv àha | ÷ràvakayànam evàsya na bhavati pràg eva mahàyànam iti | tathàryograparipçcchàyàü màtsaryaparyavanaddhasyàpi ÷ikùàpadàni praj¤aptàni | pramuditàyàü tu pañhyate | àtmasaüj¤àpagamàc càsyàtmasneho na bhavati | kutaþ | punaþ sarvopakaraõasneha iti | tathà mastakàdidànam apy atràsyoktaü ||

evam àdi såtreùu bhåmipraviùñasyàpi ÷ikùàpraj¤aptir dç÷yate | yatra vàsàmànyena bodhisatvam adhikçtyopade÷as tatràbhyàsayogyatayà pratiùedhavàkyena vàdikarmikabodhisatvena na ÷ikùitavyaü bhaved etat | ubhayàsaübhave tu sarvatra ÷ikùitavyaü | tatràpy ekasyàü ÷ikùàyàü ÷ikùaõàyàm a÷aktasyetara÷ikùànabhyàsàdanàpattiþ ||

àryàkùayamatisåtre 'py evam avocat | dànakàle ÷ãlopasaühàrasyàpekùeti vistaraþ | na càtra ÷ithilena bhavitavyaü na ca ÷eùàsu na samudàgacchati | yathàbalaü yathàbhajamànam iti da÷abhåmikasåtre vacanàt | ayaü ca saüvaraþ strãõàm api mçdukle÷ànàü bodhyabhilàùacittànàü labhyate | uktaü hi bodhisatvapràtimokùe | caturbhiþ ÷àriputra dharmaiþ samanvàgatàþ bodhisatvàþ satyavàdino bhavantãty àrabhyàha | iha ÷àriputra kulaputro và kuladuhità vànnuttaràyàü samyaksaübodhau cittam utpàdyàrabdhavãryo viharati ku÷aladharmaparyeùaõàyety àrabhya sarva upade÷aþ ||

saüvaragrahaõaü ca bodhisatva÷ikùàpadàbhyàsaparamasya sàüvarikasyàntikàt kartavyaü | evaü hy asya ÷ikùàtikrame tãvram apatràpyaü guruvisaüvàdanabhayaü cotpadyate | tatra cànnàbhogataþ premagauravasiddhir ity eùa sàmànyasaüvaradharmaþ | ata eva bodhisatvàþ tathàgatànàü purataþ ÷ikùàõàm anyatama÷ikùàniùpattikàmàþ samàdànaü kurvanti | tasya ca kalyàõamitrasyàbhàve da÷adigavasthitabuddhabodhisatvàbhimukhãbhàvabhàvanayà saüvaro gràhyaþ saüvaram àtmabalaü ca tulayitvà | anyathà tu sarvabuddhabodhisatvàþ sadevaka÷ ca loko visaüvàditaþ syàt | saddharmasmçtyupasthànasåtre hi ki¤cin màtraü cintayitvàpy adadataþ pretagatir uktà pratij¤àtaü càdadato narakagatiþ | kiü punar annuttaram artham akhilasya jagataþ pratij¤àyàsaüpàdayataþ | ata evoktaü dharmasaügãtisåtre | satyagurukeõa kulaputra bodhisatvena bhavitavyaü | satyasaügãtiþ kulaputra dharmasaügãtiþ | tatra kulaputra katamat satyaü yad bodhisatvo 'nnuttaràyàü samyaksaübodhau cittam utpàdya tac cittaü jãvitahetor api na parityajati na satveùu vipratipadyate | idaü bodhisatvasya satyaü ||

yat punar bodhisatvo 'nnuttaràyàü samyaksaübodhau cittam utpàdya pa÷càt tac cittaü parityajati satveùu vipratipadyate 'yaü bodhisatvasya pratikçùño mçùàvàda iti | àryasàgaramatisåtre 'pi de÷itaü | syàd yathàpi nàma sàgaramate ràjà và ràjamàtro và sarvaü nàgarakaü janaü ÷vo bhaktenopanimantryopekùako bhaven nànnapànaü samudànayet satyaü sarvajanakàyaü visaüvàdayet | tatra te 'nnapànabhojanam alabhamànà uccagghantaþ prakràmeyuþ | evam eva sàgaramate yo bodhisatvaþ sarvasatvàn à÷vàsyàtãrõatàraõàyàmuktamocanàyànnà÷vastà÷vàsanàya yàvan na bàhu÷rutye 'bhiyogaü karoti nàpi tato 'nyeùu bodhipakùyaku÷alamåleùu dharmeùu | ayaü bodhisatvo visaüvàdayati sadevakaü lokaü | evaü ca taü pårvabuddhadar÷inyo devatà uccagghanti vivàdayanti | durlabhàs te yaj¤asvàmino ye mahàyaj¤aü pratij¤àyottàrayanti | tasmàt tarhi sàgaramate na sà bodhisatvena vàg bhàùitavyà yayà sadevamànuùàsuraü lokaü visaüvàdayet ||

punar aparaü sàgaramate bodhisatvaþ kenacid evàdhãùño bhavati dharmeùv arthakaraõãyeùu | tatra bodhisatvena vàg bhàùità bhavati yàvad àtmaparityàgo 'pi bodhisatvena kartavyo bhavet tatra na punaþ sa satvo visaüvàdayitavya iti | tasmàt svabalànuråpeõaikam api ku÷alamålaü samàdàya rakùitavyaü | yathoktam àryakùitigarbhasåtre | ebhir da÷abhiþ ku÷alaiþ karmapathair buddhatvaü | na punar yo 'nta÷a ekam api yàvajjãvaü ku÷alaü karmapathaü na rakùati atha ca punar evaü vadati | ahaü mahàyàniko 'haü cànnuttaràü samyaksaübodhiü paryeùàmãti | sa pudgalaþ paramakuhako mahàmçùàvàdikaþ sarveùàü buddhànàü bhagavatàü purato visaüvàdako lokasyocchedavàdã sa måóhaþ kàlaü kurute vinipàtagàmã bhavatãti | yàvat kàlaü ca ÷aknoti tàvat kàlaü ku÷alaü samàdàya vartitavyaü ||

etac ca bhaiùajyaguruvaióåryaprabhasåtre draùñavyaü | yas tu mahàsatva evaü ÷rutvàpi bodhisatvacaryàduùkaratàm api praj¤ayàvagàhyotsahatae eva sakaladuùkhitajanaparitràõadhuram avavoóhuü tena vandanapåjanapàpade÷anapuõyànumodanabuddhàdhyeùaõayàcanabodhipariõàmanaü kçtvà kalyàõamitram abhyetya taduktànuvàdena svayaü và vaktavyaü | samanvàharàcàryàham evaü nàmety uktvà | yathàryama¤ju÷rãbuddhakùetraguõavyåhàlaïkàrasåtre bhagavatà ma¤ju÷riyà pårvajanmàvadàne caryopetaü bodhicittam utpàditaü tathotpàdayitavyaü | evaü hi tenoktaü ||

yàvatã prathamà koñiþ saüsàrasyàntavarjità | tàvat satvahitàrthàya cariùyàmy amitàü carim ||

utpàdayàma saübodhau cittaü nàthasya saümukham | nimantraye jagat sarvaü dàridryàn mocitàsmi tat ||

vyàpàdakhilacittaü và ãrùyàmàtsaryam eva và | adyàgre na kariùyàmi bodhiü pràpsyàmi yàvatà | brahmacaryaü cariùyàmi kàmàüs tyakùyàmi pàpakàn ||

buddhànàm anu÷ikùiùye ÷ãlasaüvarasaüyame | nàhaü tvaritaråpeõa bodhiü pràptum ihotsahe ||

paràntakoñiü sthàsyàmi satvasyaikasya kàraõàt | kùetraü vi÷odhayiùyàmi aprameyam acintiyam ||

nàmadheyaü kariùyàmi da÷a dikùu ca vi÷rutaü | kàyavàkkarmaõã càhaü ÷odhayiùyàmi sarva÷aþ ||

÷odhayiùye manaþkarma karma karttàsmi nà÷ubham | iti ||

na càtra sàrvakàlikàt saüvaragrahaõàj janmàntaràpatti÷aïkà kartavyàtraiva såtre 'kùobhyapraõidhànànuj¤ànàd evaü hy uktaü | yathà tenàkùobhyeõa tathàgatena pårvaü bodhisatvabhåtenaivaü vàg bhàùità | visaüvàdità me buddhà bhagavanto bhaveyur yadi sarvasyàü jàtau na pravrajeyam iti | ekà jàtiþ prayatnena saü÷odhyà vibudhàtmanà | anyàs tu jàtãr àbodheþ saiva saü÷odhayiùyatãty ukteþ ||

evaü ÷àriputra bodhisatvena akùobhyasya tathàgatasya anu÷ikùitavyaü | evaü ÷ikùamàõaþ ÷àriputra bodhisatvo mahàsatvaþ sarvasyàü jàtau pravrajaty utpàdàd và tathàgatànàm annutpàdàd vàva÷yaü gçhàvàsàn niùkràmati | tat kasya hetoþ | paramo hy ayaü ÷àriputra làbho yad uta gçhàvàsàn niùkramaõam iti | yàvat | bhàryàputraduhitçtçùõà càsya na bhavatãti | yathà janmàntareùv ayaü doùo na bhavati tathàtraiva vakùyamàõam ity àstàü tàvad etat ||

tad evaü samàttasaüvarasya sàmànyam àpattilakùaõam ucyate | yenàpattilakùaõena yuktaü vastu svayam apy utprekùya pariharen na càpattipratiråpakeùv annàpattipratiråpakeùu ca saümuhyeta | bodhisatvaþ sarvasatvànàü varttamànànàgatasarvaduùkhadaurmanasyopa÷amàya varttamànànàgatasukhasaumanasyotpàdàya ca niþ÷àñhyataþ kàyavàïmanaþparàkramaiþ prayatnaü karoti | yadi tu tatpratyayasàmagrãü nànveùate tadannantaràya pratikàràya na ghañate alpaduùkhadaurmanasyaü bahuduùkhadaurmanasyapratikàrabhåtaü notpàdayati | mahàrthasiddhyarthaü càlpàrthahàniü na karoti kùaõam apy upekùate | sàpattiko bhavati | saükùepato 'nnàpattiþ sva÷aktyavi÷ayeùu kàryeùu tatra niùphalatayà ÷ikùyàpraj¤aptyabhàvàt | prakçtisàvadyatayà tv anyad gçhyatae eva | yatra sva÷aktyagocare 'pi tyàgasàmarthyàd àpattiþ syàt tan na cintyaü | sàmànyapàpade÷anà na ... vàt tu tato muktiþ ||

etat samàsato bodhisatva÷ikùà÷arãraü | vistaratas tv apramàõakalpàparyavasànanirde÷aü | athavà saükùepato dve bodhisatvasyàpattã | yathà ÷aktiyuktàyuktam asamãkùyàrabhate | nivçttaþ samãkùate sàpattiko bhavati | niråpya yathàrham atikràmaty anta÷a÷ caõóàladàsenàpi coditaþ sàpattiko bhavati | kutaþ ||

etad adhyà÷ayasaücodanasåtre vacanàt | api tu maitreya caturbhiþ kàraõaiþ pratibhànaü sarvabuddhabhàùi ... bhiþ | iha maitreya pratibhànaü satyopasaühitaü bhavati | nàsatyopasaühitaü dharmopasaühitaü bhavati na adharmopasaühitaü | kle÷ahàyakaü bhavati na kle÷avivarddhakaü | nirvàõaguõànu÷aüsasandar÷akaü bhavati na saüsàraguõànu÷aüsasandar÷akaü | ebhi÷ caturbhiþ peyàlaü | yasya kasyacin maitreya ebhi÷ caturbhiþ kàraõaiþ pratibhànaü pratibhàti pratibhàsyati và | tatra ÷ràddhaiþ kulaputraiþ kuladuhitçbhir và buddhasaüj¤otpàdayitavyà ÷àstçsaüj¤àü kçtvà | sa dharmaþ ÷rotavyaþ | tat kasya hetoþ | yat ki¤cin maitreya subhàùitaü sarvaü tad buddhabhàùitaü | tatra maitreya ya imàni pratibhànàni pratikùipen naitàni buddhabhàùitànãti | teùu càgauravam utpàdayet pudgalavidveùeõa tena sarvabuddhabhàùitaü pratibhànaü pratikùiptaü bhavati | dharmaü pratikùipya dharmavyasanasaüvartanãyena karmaõàpàyagàmã bhavati ||

yaþ punar etad abhyàsàrthaü vyutpàditam icchati | tenàtra ÷ikùàsamuccaye tàvac caryàmukhamàtra÷ikùaõàrtham abhiyogaþ karaõãyaþ ÷ikùàrambhasyaiva mahàphalatvàt | yathoktaü pra÷àntavini÷cayapratihàryasåtre | ya÷ ca ma¤ju÷rãr bodhisatvo gaïgànadãvàlikàsamebhyo buddhebhyaþ pratyekaü sarvebhyo gaügànadãvàlikàsamàni buddhakùetràõi va÷iràjamahàmaõiratnapratipårõàni kçtvà dahyàd evaü dadaï gaïgànadãvàlikàsamàn kalpàn dànaü dadyàd | yo vànyo ma¤ju÷rãr bodhisatva imàn evaüråpàn dharmàn ÷rutvà ekàntena gatvà cittenàbhiniråpayed imeùv evaüråpeùu dharmeùu ÷ikùiùyàmãti | so '÷ikùito 'pi ma¤ju÷rãr bodhisatvo 'syàü ÷ikùyàyàü chandiko vatataraü puõyaü prasavati | na tv eva tad dànam ayaü puõyakriyàvastv iti | tasmàd evam anu÷aüsadar÷inà bodhisatvena na kathaücin nivarttitavyaü | yathàtraivàha | tatra ma¤ju÷rãr ye trisàhasramahàsàhasralokadhàtuparamàõurajaþsamàþ satvas teùàm ekaikaþ satvo ràjà bhavej jambådvãpàdhipatis te sarvae evaü ghoùayeyuþ | yo mahàyànam udgrahiùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati pravarttayiùyati tasya nakhachedena màsaü pa¤capalikena divasenàvatàrayiùyàmaþ taü caitenàpakrameõa jãvitàd vyaparopayiùyàma iti | sacen ma¤ju÷rãr bodhisatva evam ucyamàno no trasyati na saütràsam àpsyate 'nta÷a ekacittotpàdenàpi na bibheti na viùãdati na vicikitsate | uttari ca saddharmmaparigrahàrtham abhiyujyate pàñhasvàdhyàyàbhimukto viharati | ayaü ma¤ju÷rãr bodhisatva÷ citta÷åro dàna÷åraþ ÷ãla÷åraþ kùànti÷åraþ vãrya÷åraþ dhyàna÷åraþ praj¤à÷åraþ samàdhi÷åraþ iti vaktavyaþ ||

sacen ma¤ju÷rãr bodhisatvaþ teùàü vadhakapuruùàõàü na kupyati na ruùyati na khila doùacittam utpàdayati | sa ma¤ju÷rãr bodhisatvo brahmasama indrasamo 'kampya iti ||

ita÷ càgryakàle ÷ikùàdaro mahàphalavipàkaþ | tathà hi candrapradãpasåtre | buddhàna koñãn ayutàn upasthihe | dattena pànena prasannacittaþ | chatraiþ patàkàbhi ca dãpamàlaiþ | kalpàna koñyo yatha gaïgavàlikàþ ||

ya÷ caiva saddharme pralujyamàne | nirudhyamàne sugatasya ÷àsane | ràtriü divaü eka careya ÷ikùàm | idan tataþ puõyavi÷iùña bhoti ||

tasmàt kartavyo 'tràdaraþ ||

uktàni ca såtrànteùu bodhisatva÷ikùàpadàni | yathoktam àryaratnameghe | kathaü ca kulaputra bodhisatvà bodhisatva÷ikùàsaüvarasaüvçtà bhavanti | iha bodhisatvaþ evaü vicàrayati | na pràtimokùasaüvaramàtrakeõa mayà ÷akyam annuttaràü samyaksaübodhim abhisaüboddhuü | kiü tarhi yànãmàni tathàgatena teùu teùu såtrànteùu bodhisatvasamudàcàrà | bodhisatva÷ikùàpadàni praj¤aptàni teùu teùu mayà ÷ikùitavyam iti vistaraþ | tasmàd asmadvidhena mandabuddhinà durvij¤eyo vistaroktatvàd bodhisatvasya saüvaraþ | tataþ kiü yuktaü ||

marmasthànàny ato vidyàd yenànnàpattiko bhavet ||

katamàni ca tàni marmasthànàni yàni hi såtrànteùu mahàyànàbhiratànàm arthàyoktàni | yad uta | àtmabhàvasya bhogànàü tryadhvavçtteþ ÷ubhasya ca | utsargaþ sarvasatvebhyas tadrakùà ÷uddhivardhanam ||

eùa bodhisatvasaüvarasaügrahaþ | yatra bodhisatvànàm abhyàsavi÷ràme 'py àpattayo vyavasthàpyante ||

yathoktaü bodhisatvapràtimokùe | yo bodhisatvena màrgaþ parigçhãtaþ sarvasatvànàü kçtena duùkham upagàmã | saced bodhisatvasya taü màrgaü parigçhyàvasthitasyàpi kalpakoñer atyayenaikaü sukhacittam utpadyetànta÷o niùadya cittam api | tatra bodhisatvenaivaü cittam utpàdayitavyaü sarvasatvànàm àtyayikaü parigçhyaitad api me varjayan niùãdàmãti | parigçhyet tam \<[doubtful]>\ | api ma¤ju÷rãr àha ||

pa¤cemàni devaputrànantaryàõi yair ànantaryaiþ samanvàgatà bodhisatvàþ kùipram annuttaràsamyaksaübodhim abhisaübudhyate | katamàni pa¤ca | yadà devaputra bodhisatvo 'dhyà÷ayaty annuttaràyàü samyaksaübodhau cittam utpàdya nàntarà ÷ravakapratyekabuddhabhåmau cittam utpàdayatãdaü devaputra prathamam ànantaryaü | sarvasvaparityàgitàyàü cittam utpàdya nàntarà màtsaryacittena sàrddhaü sa nyasatãdaü devaputra dvitãyam ànantaryam | sarvasatvà mayà tràtavyà ity evaü cittam utpàdya nàntarà sãdatãdaü devaputra tçtãyam ànantaryam | annutpannàniruddhàn sarvadharmàn avabhotsyae ity evaü cittam utpàdya nàntarà dçùñigateùu prapatatãdaü devaputra caturtham ànantaryam | ekakùaõasamàyuktayà praj¤ayà sarvadharmàn avabhotsyae ity evaü cittam utpàdya nàntarà tiùñhati na viùñhãvati apràptàyàü sarvaj¤atàyàm idaü devaputra pa¤camam ànantaryam iti ||

tasmàd evam àtmabhàvabhogapuõyànàm aviratam utsargarakùà÷uddhivçddhayo yathàyogaü bhàvanãyàþ ||

tatra tàvad utsargàrthaü parigrahadoùabhàvanàdvàreõa vairàgyam utpàdayet tyàgànu÷aüsàü÷ ca bhàvayet | yathà tàvac candrapradãpasåtre | adhyavasità ye bàlàþ kàye 'smin påtike samyag | jãvite ca¤cale 'va÷ye màyàsvapnanibhopame ||

atiraudràõi karmàõi kçtvà mohava÷ànugàþ | te yànti narakàn ghoràn mçtyuyànagatàbudhà | iti ||

tathànnantamukhanirhàradhàraõyàm uktaü ||

ye kecit satvà na bhavanti vigrahàþ parigrahas tatra nidànamålam | tasmàt tyajed yatra bhavet tçùõà | utsçùñatçùõasya hi dhàraõã bhavet ||

bodhisatvapràtimokùe kathitaü | punar aparaü ÷àriputra bodhisatvaþ sarvadharmeùu parakãyasaüj¤àm utpàdayati | na ka¤cid bhàvam upàdatte | tat kasya hetoþ | upàdànaü hi bhayam iti ||

àryogradattaparipçcchàyàm apy àha | yad dattaü tan na bhåyo rakùitavyaü | yad gçhe tad rakùitavyaü | yad dattaü tat tçùnàkùayàya | yad gçhe tat tçùõàvarddhanaü | yad dattaü tad aparigrahaü yad gçhe tat saparigrahaü | yad dattaü tad abhayaü yad gçhe tat sabhayam | yad dattaü tad bodhimàrgopastambhàya | yad gçhe tan màropastambhàya | yad dattaü tad akùayam | yad gçhe tat kùayi | yad dattaü tataþ sukham yad gçhe tadàrabhya duùkhaü | yad dattaü tat kle÷otsargàya | yad gçhe tat kle÷avarddhanam | yad dattaü tan mahàbhogatàyai | yad gçhe na tan mahàbhogatàyai | yad dattaü tat satpuruùakarma | yad gçhe tat kàpuruùakarma | yad dattaü tat satpuruùacittagrahaõàya | yad gçhe tat kàpuruùacittagrahaõàya | yad dattaü tat sarvabuddhapra÷astaü | yad gçhe tad bàlajanapra÷astam ||

yàvat sacet punar asya putre 'tiriktataraü premotpadyate tathànyeùu satveùu tena tisçbhiþ paribhàùaõàbhiþ svacittaü paribhàùitavyaü | katamàbhis tisçbhiþ | samyakprayuktasya samacittasya bodhisatvasya bodhir na viùamacittasya bodhir na mithyàprayuktasya | anànàtvacàriõo bodhisatvasya bodhir na nànàtvacàriõaþ | àbhis tisçbhiþ paribhàùaõàbhiþ svacittaü paribhàùyànyatre 'mitrasaüj¤otpàdayitavyàmitraü hy etan mama | na maitraü | yo 'ham asyàrthàya buddhapraj¤aptà÷ikùàyà uddhuratàd gatvàsmin putre 'tiriktataraü premotpàdayàmi | na tathànyeùu satveùu | tena tathà tathà cittam utpàdayitavyaü yathà yathàsya sarvasatveùu putrapremànugatà maitry utpadyate | àtmakùemànu ... maitry utpadyate | evaü cànena yoni÷aþ pratyavekùitavyaü | anyata eùa àgata | anyato 'haü | sarvasatvà api mama putrà abhåvan | ahaü ca sarvasatvànàü putro 'bhåvam | neha saüvidyate ka÷cit kasyacit ... paro và | yàvad evaü hi gçhapate | gçhiõà bodhisatvena na kasmiü÷cid vastuni mamatvaü parigraho và kartavyaþ | nàdhyavasànaü | na niyatiþ na tçùõànu÷ayaþ kartavyaþ | sacet punar gçhapate gçhiõaü bodhisatvaü yàcanaka upasaükramya ki¤cid eva vastu yàceta | saced asya vastv aparityaktaü bhavet | naivaü cittaü nidhyàpayitavyaü | yady aham etad vastu parityajeyaü yadi và na parityajeyam ava÷yaü mamaitena vastunà vinàbhàvo bhaviùyati | akàmakena maraõam upagantavyaü bhaviùyati | etac ca vastu màü tyakùyati ahaü cainaü tyakùyàmi | etac ca vastu parityajyàhaü àttasàraþ kàlaü kariùyàmi etac ca parityaktaü na me maraõakàle cittaü paryàdàya sthàsyati | etac ca me maraõakàle prãtiü pràmodyam avipratisàritàü ca janayiùyati | sacet punar evam api samanvàharan ÷aknuyàt tad vastu parityaktum | tena sa yàcanaka÷ catasçbhiþ saüj¤aptibhiþ saüj¤apayitavyaþ | katamàbhi÷ catasçbhiþ | durbalas tàvad asmy aparipakvaku÷alamålaþ | àdikarmiko mahàyàne | na cittasya va÷ã parityàgàya | sopàdànadçùñiko 'smi | ahaükàramamakàrasthitaþ | kùamasva satpuruùa | mà paritàpsãs tathàhaü kariùyàmi tathà pratipatsye | tathà vãryam àrapsye | yathainaü ca tavàbhipràyaü paripårayiùyàmi sarvasatvànàü ceti | evaü khalu gçhapate | tena yàcanakaþ saüj¤apayitavyaþ | etac ca saüj¤apanam upari doùaparihàràyoktaü | mà bhåd bodhisatvasya tatra aprasàdo bodhisatve và yàcanakasyeti | na tu màtsaryam evaü annavadyaü bhavati kutsitaü cedaü bhagavatà bodhisatvànàü ||

yathàha bodhisatvapràtimokùe | catvàra ime ÷àriputra dharmà bodhisatvànàü na saüvidyante | katame catvàraþ | ÷àñhyaü bodhisatvànàü na saüvidyate | màtsaryaü bodhisatvànàü na saüvidyate | ãrùyàpai÷unyaü bodhisatvànàü na saüvidyate | nàhaü ÷akto 'nnuttaràü samyaksaübodhim abhisaüboddhum iti | lãnaü cittaü bodhisatvànàü na saüvidyate | yasyeme ÷àriputra catvàro dharmàþ saüvidyante sa paõóita.ir j¤àtavyaþ | kuhako vatàyaü | lapako vatàyaü | naùñadharmo vatàyaü | saükle÷adharmo vatàyaü lokàmiùaguruko vatàyaü bhaktacoóakaparamo vatàyam iti | tathà citta÷åràþ khalu punaþ ÷àriputra bodhisatvà bhavanti | yàvat svahastaparityàgã bhavati pàdaparityàgã | nàsàparityàgã | ÷ãrùaparityàgã | aïgapratyaïgaparityàgã | putraparityàgã | duhitçparityàgã | bhàryàparityàgã | ratiparityàgã | parivàraparityàgã | cittaparityàgã | sukhaparityàgã | gçhaparityàgã | vastuparityàgã | de÷aparityàgã ratnaparityàgã | sarvasvaparityàgãti ||

evaü nàràyaõaparipçcchàyàm apy uktaü | na tad vaståpàdàtavyaü yasmin vastuni nàsya tyàgacittam utpadyate | na tyàgabuddhiþ krameta | na sa parigrahaþ parigrahãtavyo yasmin parigrahe notsarjanacittam utpàdayen na sa parivàra upàdàtavyo yasmin yàcanakair yàcyamànasya parigrahabuddhir utpadyate | na tad ràjyam upàdàtavyaü na te bhogà na tad ratnam upàdàtavyaü yàvan na tat ki¤cid vaståpàdàtavyaü | yasmin vastuni bodhisatvasyàparityàgabuddhir utpadyate ||

api tu khalu punaþ kulaputra bodhisatvena mahàsatvenaivaü cittam utpàdayitavyaü | ayaü mamàtmabhàvaþ sarvasatvebhyaþ parityaktaþ utsçùñaþ | pràg eva bàhyàni vaståni yasya yasya satvasya yena yena yad yat kàryaü bhaviùyati tasmai tasmai tad dàsyàmi satsaüvidyamànaü hastaü hastàrthikebhyo dàsyàmi pàdaü pàdàrthikebhyo netraü netràrthikebhyo dàsyàmi | màüsaü màüsàrthikebhyaþ ÷oõitaü ÷oõitàrthikebhyo majjànaü majjàrthikebhyo 'ïgapratyaïgàny aïgapratyaïgàrthikebhyaþ ÷iraþ ÷irorthikebhyaþ parityakùyàmi | kaþ punar vàdo bàhyeùu vastuùu yad uta dhanadhànyajàtaråparajataratnàbharaõahayagajarathavàhanagràmanagaranigamajanapadaràùñraràjadhànãpattanadàsãdàsakarmakarapauruùeyaputraduhitçparivàreùu | api tu khalu punar yasya yasya yena yena yad yat kàryaü bhaviùyati tasmai tasmai satvàya tat tad deyaü saüvidyamànaü dàsyàmi | a÷ocann avipratisàrã avipàkapratikàïkùã parityakùyàmi | annapekùo dàsyàmi satvànugrahàya satvakàruõyena satvànukampayà teùàm eva satvànàü saügrahàya | yathà me 'mã satvàþ saügçhãtà bodhipràptasya dharmajànakàþ syur iti | peyàlaü ||

tad yathàpi nàma kulaputra bhaiùajyavçkùasya målato và hriyamàõasya gaõóataþ ÷àkhàtaþ tvaktaþ patrato và hriyamàõasya puùpataþ phalataþ sàrato và hriyamàõasya naivaü bhavati vikalpo | målato me hriyate yàvat sàrato me hriyatae iti ||

api tu khalu punar avikalpa eva hãnamadhyotkçùñànàü satvànàü vyàdhãn apanayati | evam eva kulaputra bodhisatvena mahàsatvenàsmiü÷ càturmahàbhautike àtmabhàve bhaiùajyasaüj¤otpàdayitavyà yeùàü yeùàü satvànàü yena yenàrthaþ tat tad eva me harantu hastaü hastàrthinaþ pàdaü pàdàrthina iti pårvavat ||

àryàkùayamatisåtre 'pi de÷itaü | ayam eva mayà kàyaþ sarvasatvànàü kiükaraõãyeùu kùapayitavyaþ | tad yathàpi nàmemàni bàhyàni catvàri mahàbhåtàni pçthivãdhàtur abdhàtus tejodhàtur vàyudhàtu÷ ca nànàsukhair nànàparyàyair nànàrambaõair nànopakaraõair nànàparibhogaiþ satvànàü nànopabhogaü gacchanti | evam evàham imaü kàyaü caturmahàbhåtasamucchrayaü nànàsukhair nànàparyàyair nànàrambaõair nànopakaraõair nànàparibhogair vistareõa sarvasatvànàm upabhogyaü kariùyàmãti | sa imam arthava÷aü saüpa÷yan kàyaduùkhatàü ca pratyavekùate kàyaduùkhatayà ca na parikhidyate satvàvekùayeti ||

àryavajradhvajasåtre 'py àha ||

iti hi bodhisatva àtmànaü sarvasatveùu niryàtayan sarvaku÷alamålopakàritvena sarvasatvànàü ku÷alamålaiþ samanvàharan pradãpasamam àtmànaü sarvasatveùåpanayan sukhasamam àtmànaü sarvasatveùv adhitiùñhan | dharmakukùisamam àtmànaü sarvajagati saüdhàrayan àlokasamam àtmànaü sarvasatveùv anugacchan jagatpratiùñhàpanasamam àtmànaü saüpa÷yan | ku÷alamålapratyayabhåtam àtmànaü sarvajagaty anugacchan | mitrasamam àtmànaü sarvasatveùu niyojayamàno 'nnuttarasukhamàrgasamam àtmànaü sarvasatveùu saüdar÷ayamànaþ annuttarasukhopadhànasamam àtmànaü sarvasatveùu pari÷odhamànaþ såryasamam àtmànaü sarvajagati samãkurvàõaþ | evaüdharmopetam àtmànaü sarvasatveùu prayacchan | yathàkàmakaraõãyava÷yam àtmànaü sarvaloke saüpa÷yann agracaityà bhaviùyàmaþ ... sarvajagatsthityàtmànaü saüpa÷yan | samacittatàü sarvajagati niùpàdayan | sarvopakaraõatãrtham àtmànaü saüpa÷yan | sarvalokasukhadàtàram àtmànaü pratyavekùamàõaþ | sarvajagato dànapatim àtmànam adhimucyamànaþ sarvalokaj¤ànasamam àtmànaü kurvàõaþ bodhisatvacaryàprayuktam àtmànaü saüjanayamànaþ | yathàvàditathàkàritvenàtmànaü niyojayamànaþ | sarvaj¤atàsannàhasannadham àtmànaü pratyavekùamàõaþ | pårvanimantritaü cittam anupàlayamànaþ | pratipattau càtmànaü sthàpayamàno bodhisatvatyàgacittatàü manasi kurvàõa udyànabhåtam àtmànaü sarvasatveùu saüpa÷yan | dharmaratibhåtam àtmànaü sarvalokeùv àdar÷ayamànaþ saumanasyadàtàram àtmànaü sarvasatvànàm adhitiùñhan | annantaprãtisaüjananam àtmànaü sarvajagato niryàtayamànaþ sarva÷ukladharmàya dvàrabhåtam àtmànaü sarvaloke saüdhàrayamànaþ | buddhabodhidàtàram àtmànaü sarvasatvànàü praõidadhat | pitçsamam àtmànaü sarvaprajàyàü niyojayamànaþ | sarvopakaraõàvaikalyàdhikaraõam àtmànaü sarvasatvadhàtau pratiùñhàpayamànaþ ||

iti hi bodhisatva àtmànam upasthàyakatvàya dadànaþ yàcanakeùu nãcamanasikàracitto bhåmyàstaraõàdhiùñhànacetà dharaõisamasarvaduùkhasahanamanasikàrapravçttaþ sarvasatvopasthànàklàntamànasaprayukto bàlajanaduùkçtasthiraþ sthàvaràdhivàsanajàtyaþ asthitaþ ku÷alamålàbhiyuktaþ aprayuktasarvalokadhàtåpasthànaþ karõo nàsà saüparityajan yàcanakebhya upasaükràntebhyo bodhisatvacaryopàttatathàgatakulakulãnasaübhåtacittaþ sarvabodhisatvànusmaraõavihàraprasçto 'sàràt sarvatrailokyàt sa ... tyavekùamàõaþ sva÷arãrànadhyavasitasantànaþ aniketasarvabuddhadharmànusmçtivihàry asàràc charãràt sàràdànàbhipràya iti hi bodhisatvo jihvàü yàcitaþ samàno ma ... vàtà premaõãyayà maitryopacàravitatayà bhadre siühàsane ràjàrhe niùàdya taü yàcanakam abhibhàùate dçùñaþ | ariùñacitto bhåtvàkùatacitto 'nnupahatacitto mahàtman salà ... citto buddhavaü÷asaübhåtacitto 'lulitasantànacitto mahàsthàmabalàdhàno 'nnadhyavasita÷arãracitto 'nnabhiniviùñavacanacitto jànumaõóalapraùñhitakàyo bhåtvà svakàn mukhàj jihvà ... yàcanakasya sarva÷arãram adhãnaü kçtvà vàcaü pramu¤can snigdhàü mçdvãü premaõãyàü maitryopacàràü | gçhàõa tvaü mama jihvàü yathà kàmakaraõãyàü kuru | tathà kuru yathà tvaü prãto bhavasi prãtamànasa àtmanà pramudito hçùñaþ prãtisaumanasyajàta iti sa ÷iraþ parityajan sarvadharmàgra÷iraþ paramaj¤ànam avataran sarvasatvaparitràõa÷irobodhi ... gacchan sarvajagadagrya÷iraþ annupamaj¤ànam abhilaùan sarvadikchiraþ pràptuü j¤ànaràjam adhimucyamàno 'nnuttarasarvadharmai÷varya÷ãrùatàü paripårayitukàmo 'nnantayàcanakaprãtiparisphuñacetà | iti hi bodhisatvo hastapàdàn parityajan yàcanakebhyaþ ÷raddhàhastaprayuktenànugrahacàritreõa bodhisatvasiühavikramatyàgapratatapàõinà vyavasargàbhiratena hastapàdaparityàgena mahàpratiùñhànakramatalavyatihàreõa bodhisatvacaryàdhyavasàyena vedanànupahatatayà dànaprasàda÷aktyà vimalacittotpàdasaüvaro niùparyavasthànaj¤ànadharma÷arãràchinnàbhinnàluptakàyasaüj¤aþ anãcacittaþ sarvamàrakarmàkalyàõamitropastabdhavçühitacetàþ sarvabodhisatvasaüvarõitaikatyàganiryàõa iti hi bodhisatvaþ sva÷arãram àkùipya rudhiram anuprayacchan yàcanakebhyaþ praharùitabodhicitto | bodhisatvacaryàbhilaùitacitto 'paryàttaveditacittaþ sarvayàcanakàbhilaùitacittaþ sarvapratigràhakàvidviùñacittaþ sarvabodhisatvatyàgapratipatpratipanno 'nivarttyayà prãtiprasrabdhyà sva÷arãrànapekùacittaþ sva÷arãràd rudhiram anuprayacchan j¤ànàyatanamahàyànaprasçtacetà mahàyànàvinaùñamanà iùñamanàs tuùñamanàþ prãtamanàþ muditamanà maitrymanàþ sukhamanàþ prasannamanàþ pramuditaprãtisaumanasyajàto majjàmàüsaü sva÷arãràt parityajan yàcanakebhyaþ kalyàõatyàgayà | yàcakàbhilaùitayà vàcà tàn yàcakàn abhilapan | gçhõantu bhavanto mama ÷arãràn majjàmàüsaü yathà kàmakaruõàyà tulyaprãtivivarddhanena tyàgacittena | bodhisatvavij¤agaõaniùevitena mahàku÷alamålena lokamalàpakarùitena pravareõàdhyà÷ayena | sarvabodhisatvasamatopàttair mahàdànàrambhair manasàkàïkùitaiþ sarvayàcakair annanutàpyacittair dànavastubhiþ apratyavekùitena karmavipàkapratyayena sarvalokadhàtvavimukhayà sarvabuddhakùetràlaükàravyåhapåjayà sarvajagadabhimukhayà karuõàparitràõatayà | sarvabuddhabodhyabhimukhayà | da÷abala ... càraõayàtãtànàgatapratyutpannasarvabodhisatvàbhimukhayà ekaku÷alamålaparicaryayà sarvavai÷àradyàbhimukhenàrùabhasiühanàdanadanena tryadhvàbhimukhena | sarvàdhvasamatàj¤ànena ... lokàbhimukhenàparàntakoñãgatakalpavyavasàyena bodhisatvapraõidhànenàparitrasyanàbhimukhenàkhedacittotpàdena bodhisatvaþ svahçdayaü parityajan yàcanakebhyo dànava÷a÷ikùitacittaþ pàramitàniùpàdanacittaþ sarvabodhisatvadànànuddhatasupratiùñhitacittaþ | adhiùñhànasarvayàcanakapratimànanacittaþ | adhyà÷ayaü pari÷odhayamànaþ | sarvajagatparipàcananidànaü mahàpraõidhànaü pratipadyamàno bodhisatvacaryàyàü saüvasamànaþ sarvaj¤atàsaübhàraü saübharamàõaþ praõidhim ari¤can so 'tra yakçdbukkàphupphuùaü yàcakebhyaþ parityajan yàcanakàbhiprasannayà dçùñyà prasannaprãtyàkàrair netrair bodhisatvaniryàtena premõàvyutthitamanasikàreõa tyàgenàsàràt kàyàt supratyavekùitena sàràdànacittena ÷ma÷ànaparyantena kàyànusmçtimanasikàreõa vçka÷çgàla÷vabhakùyaü ÷arãraü pratyavekùamàõaþ parabhaktimanasikçtayà | ÷arãrànityatayàpaviddha÷arãreõa parabhaktacetanena evaü dharmamanasikàraprayukto bodhisatvas tàn yàcanakàn animiùaü prekùamàõa evaü cittam utpàdayati | yadi càham etadyàcanakasya etaccharãràd antraü yakçdbukkàphuùphuùaü dadyàü | yadi và na dadyàü | àyuþkùayaparyante naiùo nityaþ ÷ma÷ànaparyavasàna iti | sa evaü manasikàrasaütoùitena santànenaivaü dharmaj¤ànenà÷ayena kalyàõamitrasaüj¤àdhiùñhitena yàcanakadar÷anenàsàràt kàyàt sàram àdàtukàmo dharmakàmatayà svamàüsàn nakhaü parityajann eva tatku÷alamålaü pariõàmayatãty àtmabhàvotsargaü kçtvà ||

bhogapuõyotsargo 'py atraivokteþ | iti hi bodhisatvo nànàdakùiõãyapratigràhakeùv anyànyapudgaladigàgateùv aprameyakçpaõavanãpakeùu bodhisatva÷ravàgateùu bodhisatva÷abdaü ÷rutvàgateùu bodhisatvapratyayàvakà÷agateùu bodhisatvadànapårvaü praõidhàna÷ruteùu | bodhisatvapraõidhànacittanimantriteùu | sarvatyàgamanasàbhilaùiteùu tçptayàcanakapratimànanàcetana àgatayàcanakakùamàpaõacetano | mayaiva tatra di÷aü gatvà yåyaü pratimànayitavyà abhaviùyata yena yuùmàkam àgamanaklamo na syàt | evaü samçddhapraõipàtena kùamayati sarvayàcanakàn kùamayitvà snàpayitvà vi÷ràmita÷arãràn kçtvà tebhyo yadçcchayopakaraõaü pratipàdayati | yad idaü maõirathàn jambudvãpakalyàõakanyàratnaparipårõàn yad idaü suvarõarathàn janapadavi÷uddhakanyàratnaparipårõàn | yad idaü vaióåryarathàn vànukulagãtavàdyasaüpravàditaparipårõàn | evaü sphañikarathàn sumukhasuve÷adhàrisvalaükçtaråpàn apratikåladar÷anacaturakanyàratnaparipårõàn iti | tathàtraiva de÷itaü maõirathàn và dadànaþ sarvaratnajàlasaüchannàn àjàneyahastyupetàn | savàhanàn | candanarathàn dadàno ratnacakrarathyaprayuktàn ratnasiühàsanapratiùñhitàn yàvan nànàratnachatrasaüchannavyåhàn ratnavitànavitatasaüchannàn dhvajapatàkàlaükçtacaturdikkàn nànàgandhavidhåpita ... sàragandhànulepànuliptàn | sarvapuùpavyåhàvakãrõàn kanyà÷atasahasraratnasåtraprakarùitàn abhràntagamanàn abhràntasamavàhanaprayuktàn | yàvad apratikålamanoj¤apravàtagandhàn suduhitçputravacanopacàraprayuktàn | vividhagandhacårõasambhçtakçtopacàràn iti ||

punar atraivàha | àtmànaü ca sarvasatvànàü niryàtayann upasthànaü và sarvabuddhànàm upàdadàno ràjyaü và parityajan pañabhedakaü và nagararàjadhànãü sarvàlaükàrabhåùitàü yathàrhaü và yàcanakeùu sarvaparivàraü parityajan putraduhitçbhàryàü và dadàno yàcanakebhyaþ sarvagçhaü vàpasçjan | yàvat sarvopabhogaparibhogàn và dadànaþ | evaü pànadànaü rasadànam api bodhisatvo dadàno vividhàn kalyàõàn udàràn vi÷uddhàn avikalàüs tiktàül lavaõàn kañakàn kaùàyàn nànàrasàgropetàn susnigdhàn vividharasavidhinopetàn dhàtukùobhaõasamatàsthàpanàn citta÷arãrabalopastambhanàn prãtiprasàdapràmodyakalpatàjananàn | yàvat sarvaparopakramapratiùedhakàn sarvavyàdhisamanàrogyasaüjananàn | evaü vastradànaü puùpadànaü gandhadànaü vilepanadànaü màlyadànaü | ÷ayanadànam àvàsadànam apà÷rayadànaü pradãpadànaü ca | glànapratyayabhaiùajyapariùkàràn bodhisatvo 'nuprayacchan yàvan nànàbhàjanàni vividhasaübhàràõy annekakàüsyapàtrãr aprameyasaübhàropacità hiraõyasuvarõaråpyacårõaparipårõàs tàni buddhebhyo bhagavadbhyo dadàno 'cintyadakùiõãyàdhimuktacetà bodhisatvaratnebhyo và dadànaþ | kalyàõamitrasudurlabhacittotpàdena àryasaüghàya và dadànaþ | buddha÷àsanopastambhàya pudgalàya và dadànaþ | ÷ràvakapratyekabuddhebhyo vàryaguõasuprasannacittatayà màtàpitçbhyàü dadàno | guru÷u÷råùopasthànacittatayà àcàryagurudakùiõãyebhyo và dadànas tatra tatra gurusaübhàràvavàda÷ikùaõaprayuktaþ | a÷anavasanaü và kçpaõavanãpakayàcanakebhyo dadànaþ | sarvasatvàpratihatacakùur maitrãparibhàvitacittatayà | peyàlaü ||

iti hi bodhisatvo hastyàjàneyàn dadànaþ saptàïgasupratiùñhitàn | ùaùñihàyanàn ùaógantropetàn padmavarõàn mukhavi÷uddhàn suvarõàlaükàràn hemajàlapraticchanna÷arãràn nànàratnavicitràlaükàrajàla÷uõóaprakùiptavyåhàn suvarõakalyàõàn kalyàõacàrudar÷anàn | aklàntayojanasahasragamanopacàràn a÷vàjàneyàn và dadànaþ | sukhavàhanasukha÷arãropetàn anujavasaüpannàü÷ caturdiggamanàhàrajavopetàn àrohasaüpannàn divyakalyàõacàrusadç÷asarvavibhåùaõopetàn | sa tàn dadànaþ parityajan gauraveõa gurujanebhyaþ kalyàõamitramàtàpitçbhyaþ kçpaõavanãpakayàcanakebhyaþ sarvajagatpratigràhakabhyo muktacittayà dadàno | nàgçhãtacittatayàvasçjan mahàkaruõàparisphuñena santànena mahàtyàgaparimàõabodhisatvaguneùu pratipadyamàno 'bhijàtabodhisatvàdhyà÷ayàn pari÷odhayamàno yàvad iti hi bodhisatva àsanadànaü dadànaþ parityajan ràjabhadràsanàni vaióåryapàdakàni siühapratiùñhitàni suvarõasåtraratnajàlavitànàny annekacãvaraspar÷opetapraj¤aptàni sarvasàragandhavàsitopacàràõi vicitramaõiràjasamucchritadhvajàny annekaratnakoñãniyuta÷atasahasràlaükàravyåhàni hemajàlavitànavitatàni suvarõakiïkiõãjàlasaüghañitamanoj¤anàdanirghoùa÷abdàni mahàntyàsanàny abhyudgato dviddhacakùurda÷anàny ekachatramahàpçthivyanu÷àsananiùadanàbhiùiktàni | sarvaràjyai÷varyàdhipateyaniyataniùadyàpratihatacakra÷àsanànu÷àsanasarvaràjàdhipateye pravarttate | evaü yàvad iti hi bodhisatva÷ chatràõi dadànaþ parityajan mahàratnavyåhapratimaõóitàni ratnadaõóàni kiïkiõãjàlasaüchannàni | ratnasåtrakarõakaõñhàvalãvinàmitavaióåryamaõihàràbhipralambitàni nandãghoùamanoj¤a÷abdopacàràõi hemajàlàbhyantaravi÷uddhachadanàni ratna÷alàkàlaükàra÷atasahasravitatàni ratnakoùasandhàritàny agurucandanàny ekasàravaragandhakoñãniyuta÷atasahasravidhåpitavàsitopacàràõi jàmbunadaprabhàsvara÷uddhàni | tàdç÷ànàü chatràõàm annekakoñãniyuta÷atasahasràlaükàràõàü tadatiriktàni càsaükhyeyakoñãniyuta÷atasahasràlaükàràõy annapekùacitto dadànaþ parityajann avasçjann anuprayacchan saümukhãbhåtebhyo và satvasàrebhyo nirvçtànàü và tathàgatànàü caityàlaükàràya | dharmaparyeùñaye bodhisatvakalyàõamitrebhyo vàbhijàtabodhisatvadharmabhàõakebhyo và màtàpitçbhyàü và saügharatne và sarvabuddha÷àsane và yàvat sarvapratigràhakebhyaþ sa evaü tatku÷alamålaü pariõàmayati ||

yathà tàvat prathamàyàm eva pariõàmanàyàü sarvaku÷alamålaprastàveùåpadiùñaü | evaü praõidhànam utpàdayati | katham etàni ku÷alamålàni sarvajagadupajãvyàny upakàribhåtàni bhaveyur vi÷uddhadharmaparyavasànàni yena sarvasatvànàm etaiþ ku÷alamålair narakàpàyapratiprasrabdhir bhavati | tairyagyonikayàmalaukikàd duùkhaskandhàn nivarttayeyuþ | sa tàni ku÷alamålàni pariõàmayann evaü tatku÷alamålaü pariõàmayati | anenàhaü ku÷alamålena sarvasatvànàü nayanaü bhaveyaü sarvaduùkhaskandhavinivarttanàya | sarvasatvànàü tràõaü bhaveyaü sarvakle÷aparimocanatayà | sarvasatvànàü ÷araõaü bhaveyaü sarvabhayàrakùaõatayà | sarvasatvànàü gatir bhaveyaü sarvabhåmyanugamanatayà | sarvasatvànàü paràyaõaü bhaveyam atyantayogakùemapratilambhatayà | sarvasatvànàü àloko bhaveyaü vitimiraj¤ànasaüdar÷anatayà | sarvasatvànàü ulkà bhaveyam avidyàtamo'ndhakàravinivarttanatayà | sarvasatvànàü pradyoto bhaveyam atyantavi÷uddhipratiùñhàpanatayà | sarvasatvànàü nàyako bhaveyam acintyadharmanayàvatàraõatayà | sarvasatvànàü pariõàyako bhaveyam annàvaraõaj¤ànaskandhopanayanatayà | peyàlaü ||

tac càdhyà÷ayataþ pariõàmayati na vacanamàtreõa | tac codagracittaþ pariõàmayati | hçùñacittaþ pariõàmayati | prasannacittaþ pariõàmayati | pramuditacittaþ snigdhacittaþ pariõàmayati | maitracittaþ premacittaþ anugrahacitto hitacittaþ sukhacittaþ pariõàmayati | tac caivaü pariõàmayati | idaü mama ku÷alamålaü sarvasatvànàü gativi÷uddhaye saüvarteta | upapattivi÷uddhaye saüvartteta | puõyamàhàtmyavi÷uddhaye saüvartteta | annabhibhåtatàyàü saüvartteta | aparyàdànatàyàü saüvartteta | duràsadacittatàyàü saüvartteta | smçtyapramoùatàyàü saüvartteta | gatimativini÷cayatàyàü saüvartteta | buddhyapramàõatàyàü saüvartteta | kàyakarmamanaþkarmasarvaguõàlaükàraparipåryàü saüvartteta ||

anena me ku÷alamålena te sarvasatvàþ sarvabuddhàn àràgayeyur àràgayitvà ca mà viràgayeyuþ | teùu ca buddheùu bhagavatsu prasàdam abhedyaü pratilabheran | teùàü ca tathàgatànàm arhatàü samyaksaübuddhànàm antike dharmade÷anàü ÷çõuyuþ | ÷rutvà ca sarvà vimatãr vinivarttayeyuþ | yathà÷rutaü ca saüdhàrayeyuþ | sandhàrayanta÷ ca pratipattyà saüpàdayeyuþ | tàü÷ ca tathàgatàn àràdhayeyuþ | cittakarmaõyatàü ca pratilabheran | annavadyàni karmàõi samudànayeyuþ | mahatsu ca ku÷alamåleùv àtmànaü pratiùñhàpayeyur atyantaü ca dàridryaü vinivarttayeyuþ sapta dhanapratilambhàü÷ ca paripårayeyuþ sarvabuddhànàü cànu÷ikùayeyuþ kalyàõendriyapratilambhaü càdhigaccheyuþ | udàràdhimuktisamatàü ca pariniùpàdayeyuþ | sarvaj¤aj¤àne càvakà÷aü pratilabheran | apratihatacakùuùmattàü ca sarvajagaty utpàdayeyuþ | lakùaõàlaükçtatàü ca kàyapratipåriü pratilabheran | sarvaguõàlaïkàraü ca vàkyavi÷uddhiü parigçhõãyuþ | saüvçtendriyatàü da÷abalaprayuktàü cittakalyatàü samudànayeyuþ | ani÷citavihàratàü ca paripårayeyuþ | yena ca sukhopadhànena sarvabuddhàþ samanvàgatàs tatsukhopadhànapratilabdhàþ sarvasatvà bhaveyur iti ||

yathà ùaùñhã pariõàmanoktena vidhinà pariõàmayati | sarvasatvà | j¤ànàhàràd bhavantu asaïgaprayuktacetasaþ | àhàrapraj¤àtàpino 'nnadhyavasitàhàràþ prãtibhakùàniràmiùàhàrà yàvat kàmatçùõàvinivarttakàþ | sarvasatvàþ dharmarasameghapravarùakà bhavantu | annuttaradharmaratiprãõitasantànàþ | sarvasatvàþ sarvarasàgrajihvà bhavantu rasanimittà grahãtàraþ sarvabuddhadharmacittanaprayuktàþ avipannayànà agrayànà uttamayànàþ ÷ãghrayànà mahàyànàþ | sarvasatvà atçptadar÷anà bhavantu buddhaprãtipratilabdhàþ | sarvasatvàþ sarvakalyàõamitradar÷anànupahatasantànà bhavantu | sarvasatvà agadabhaiùajyaràjopadar÷anà bhavantu | sarvasatvàþ kle÷aviùavinivarttakàþ | sarvasatvà àdityamaõóalodgatadar÷anà bhavantu sarvasatvatamastimirapañalavidhamanatvàt ||

evam àtmànam upanidhàya svabhàvanànukålyena pañhitavyaü | sarvasatvànàm abhiruciradar÷anatàyàü pariõàmayàmi | saumanasyadar÷anatàyàü kalyàõadar÷anatàyàü pariõàmayàmi | abhilaùitadar÷anatàyàü praharùitadar÷anatàyàü daurmanasyàdar÷anatàyàü buddhadar÷anopetàyàü pariõàmayàmi ||

sarvasatvàþ ÷ãlagandhopetà bhavantv annàcchedya÷ãlà bodhisatvapàramità÷ãlàþ ||

sarvasatvà dànavàsità bhavantu sarvatyàgaparityàginaþ | sarvasatvàþ k÷àntivàsità bhavantu akùobhyacetanàpratilabdhàþ | sarvasatvà vãryavàsità bhavantu mahàvãryayànasannaddhàþ | sarvasatvà dhyànavàsità bhavantu pratyutpannabuddhasaümukhãbhàvasthitàþ samàdhipratilabdhàþ | sarvasatvà bodhisatvapariõàmanàvàsità bhavantu sarvasatvàþ sarva÷ukladharmavàsità bhavantu sarvàku÷aladharmaprahãõàþ | sarvasatvà divya÷ayanapratilabdhà bhavantu mahàj¤ànàdhigamàya | sarvasatvà àrya÷ayanapratilabdhà bhavantu | niþpçthagjanabodhicittàvàsanatvàt sarvasatvàþ sukha÷ayanapratilabdhà bhavantu | sarvasaüsàràvacaraduþkhaparivarjanatvàt sarvasatvàþ kùema÷ayanapratilabdhà bhavantu dharmakàmaspar÷opetàþ | sarvasatvàþ pari÷uddhabuddhakùetràvabhàsà bhavantu guõavàsasuprayuktà àryàvàsaniketoccalitàþ | annuttarasarvabuddhàvàsàvirahitàþ | sarvasatvà buddhopani÷cayavihàriõo bhavantu | sarvasatvà annantàlokà bhavantu sarvabuddhadharmeùu sarvasatvà apratihatàvabhàsà bhavantu sarvadharmadhàtvekaspharaõàþ | sarvasatvà àrogya÷arãrà bhavantu tathàgatakàyapratilabdhàþ | sarvasatvà bhaiùajyaràjopamà bhavantu atyantàkalpanadharmàõaþ | sarvasatvà apratihatabhaiùajyastambhopamà bhavantu jagaccikitsàpratipannàþ | sarvasatvà roga÷alyaniruddhà bhavantu sarvaj¤àrogyapratilabdhàþ | sarvasatvàþ saravjagadbhaiùajyaku÷alà bhavantu yathà÷ayabhaiùajyaprayogasaüprayoktàraþ ||

sarvasattveùu sarvarogavinivarttanàya pariõàmayàmi | sarvasattveùv aparyantasthàmabala÷arãratàyàü pariõàmayàmi | sarvasatvànàü cakravàóaparvatànavamardyakàyabalopapattaye pariõàmayàmi | sarvasatvànàü sarvabalopastambhanàtçptàyàü pariõàmayàmi ||

sarvasatvà apramàõabhàjanà bhavantv àkà÷adhàtuvipulàþ smçtãndriyopetàþ sarvalaukikalokottarabhàùasaügrahaõàd grahaõasmçtyasaüpramåóhàþ | sarvasatvàþ kalyàõavi÷uddhibhàvanà bhavantu | atãtànàgatapratyutpannasarvabuddhabodhyabhedaprasàdagràhiõaþ | sarvasatvà kàmaïgamà bhavantu sarvatragàminãbuddhabhåmipratilabdhàþ | sarvasatvàþ sarvasattveùv apratihatacittà bhavantu | sarvasatvà annàbhogasarvabuddhakùetraparisphuñagamanà bhavantu | ekacittakùaõasarvadharmavikramàþ | sarvasatvàþ ÷ràntàklàntasarvalokadhàtugamanà bhavantu | avi÷ràmyamànamanomayakàyapratilabdhàþ | sarvasatvàþ sukhagamanamuktà bhavantu sarvabodhisatvacaryànuprave÷inaþ | anena ku÷alamålena sarvasatvàþ kalyàõamitràtyàgacittànutsçùñà bhavantu kçtaj¤àþ kçtànupàlanatayà | sarvasatvàþ kalyàõamitraiþ sahaikàrthà bhavantu sabhàgaku÷alamålasaügrahaõatayà | sarvasatvàþ kalyàõà÷ayà bhavantu kalyàõamitrasaüvasanasaüpadavihàrànudhanvanatayà | sarvasatvàþ kalyàõamitraku÷alamålakarmavipàkavi÷uddhà bhavantv ekapraõidhànàþ | sarvasatvà mahàyànàbhiraktàþ saüprasthità bhavantv aviùkambhitayànasarvaj¤atàparyavasànàþ | sarvasatvàþ pracchàditaku÷alamålà bhavantu sarvabuddhàvasthàgopanapratilabdhàþ | sarvasatvà guõaj¤ànàbhicchàdità bhavantu sarvalokopakle÷avyapavçttàþ | sarvasatvà acchinnàvikùipta÷ukladharmàõo bhavantv avipannabuddhadharmapravàhàþ | sarvasatvà÷ chatrabhåtà bhavantu da÷abalavitànànvitàþ | sarvasatvà atyantabodhyàsanapratilabdhà bhavantu | sarvasatvà buddhavikràntisiühàsanapratilabdhà bhavantu sarvajagadavalokanãyà iti ||

àryagaganaga¤jasåtre 'py àha | mà bhåt tan mama ku÷alamålaü dharmaj¤ànakau÷alyaü và yan na sarvasattvopajãvyaü syàd iti ||

atãtànàgata÷ubhotsargas tv àryàkùayamatisåtre 'bhihitaþ | ku÷alànàü ca cittacaitasikànànàm anusmçtir anusmçtya ca bodhipariõàmanà | idam atãtakau÷alyaü | yo 'nnàgatànàü ku÷alamålànàü nidhyaptibodher àmukhãkarmasamanvàhàraþ | ye me utpatsyante ku÷alà÷ cittotpàdàs tàn annuttaràyàü samyaksaübodhau pariõàmiùyàmãti idam annàgatakau÷alyaü ||

tad evaü caitasikenàbhyàsena sarvatyàgàdhimuktiü paripårye tyàgacittavegàpannena kàyaprayogeõotsçùñasarvaparigrahaþ | sarvaparigrahamålàd bhavaduùkhàd vimukto mukta ity ucyate | annuttaràü÷ càprameyàsaükhyeyàn kalpàn nànàkàrànantàn laukikalokottaràn sukhasaüpatpravarùàn anubhavati | tena càtmabhàvàdinà \<[doubtful]>\ vaóiùàmiùeneva svayam annabhigatopabhogenàpy àkçùya paràn api tàrayati ||

ata evoktaü ratnameghe | dànaü hi bodhisatvasya bodhir iti ||

÷ikùàsamuccaye dànapàramità prathamaþ paricchedaþ ||


@<[II. saddharmaparigrahaþ]>@

÷ãlapàramitàyàü saddharmaparigraho nàma dvitãyaþ paricchedaþ ||

evam eùàm àtmabhàvàdãnàm utsçùñànàm api rakùà kàryà | kuto | yasmàt ||

paribhogàya satvà nàmàtmabhàvàdi dãyate | arakùite kuto bhogaþ | kiü dattaü yan na bhujyate ||

tasmàt satvopabhogàrtham àtmabhàvàdi pàlayet ||

uktaü hi bodhisatvapràtimokùe | paraü ÷àriputra rakùiùyàmãty àtmà rakùitavyaþ | evaüråpayà ÷àriputra hitaiùikatayà samanvàgato bodhisatvo jãvitahetor api pàpaü karma na karotãti ||

vãradattaparipçcchàyàm apy àha | ÷akañam iva bhàrodvahanàrthaü kevalaü dharmabuddhinà vàóhavyam iti | tathàkùayamatisåtre 'pi | kàyaduùkhatayà ca na parikhidyate satvàvekùatayeti ||

tac càtmabhàvàdikaü kathaü pàlayet | kalyàõamitrànutsarjanàt | yathoktam àryagaõóavyåhe àrya÷rãsaübhavena ||

kalyàõamitrasandhàritàþ kulaputra bodhisatvà na patanti durgatiùu | kalyàõamitrasamanvàhçtà \<[doubtful]>\ nàtikràmanti bodhisatva÷ikùàü | kalyàõamitrapraticchannà abhyudgatà bhavanti lokàt kalyàõamitraparyupàsità bodhisatvà asaüpramoùacàriõo bhavanti sarvabodhisatvacaryàsu | kalyàõamitraparigçhãtàþ bodhisatvà durddharùà bhavanti karmakle÷aiþ | sambodhakàþ kalyàõamitrà akaraõãyànàü sannivàrakàþ pramàdasthànàt | niùkàsayitàraþ saüsàrapuràt | tasmàt tarhi kulaputra evaü manasikàràt pratipra÷rabdhena kalyàõamitràõy upasaükramitavyàni | pçthivãsamacittena sarvabhàravahanàpariõamanatayà vajrasamacittena abhedyà÷ayatayà | cakravàóasamacittena sarvaduùkhàsaüpravedhanatayà | lokadàsasamacittena sarvakarmasamàdànàjugupsanatayà | rajoharaõasamacittena mànàtimànavivarjanatayà | yànasamacittena gurubhàranirvahanatayà | ÷vasamacittenàkrudhyanatayà | nausamacittena gamanàgamanàparitrasyanatayà | suputrasadç÷ena kalyàõamitramukhavãkùaõatayà | àtmani ca te kulaputràturasaüj¤otpàdayitavyà | kalyàõamitreùu ca vaidyasaüj¤à | anu÷àsanãùu bhaiùajyasaüj¤à | pratipattiùu vyàdhinirghàtanasaüj¤à | àtmani ca te kulaputra bhãrusaüj¤otpàdayitavyà | kalyàõamitreùu ÷årasaüj¤à | anu÷àsanãùu praharaõasamj¤à | pratipattiùu ÷atrunirghàtanasaüj¤à ||

atraiva vàcanopàsikàvimokùe varõitaü | kalyàõamitrànu÷àsanãpratipannasya kulaputra bodhisatvasya buddhà bhagavanto 'bhiràddhacittà bhavanti | kalyàõamitravacanàvilomasthàyino bodhisatvasya sarvaj¤atàsannãbhavati | kalyàõamitravacanàvicikitsakasyàsannãbhavanti kalyàõamitràõi | kalyàõamitramanasikàràvirahitasya sarvàrthà abhimukhà bhavantãti | ata evàryasudhanaþ sàradhvajasya bhikùoþ pàdau ÷irasàbhivandyànneka÷atasahasrakçtvaþ pradakùiõãkrñya sàradhvajaü bhikùum avalokya praõipatya punaþ punar avalokayan niyataü praõipatan namasyann avanaman manasi kurvan cintayan bhàvayan paribhàvayann udànam udànayan hàkkàraü kurvan | guõàn abhimukhãkurvan nigamayann atra sann anusmaran dçóhãkurvann avijahan manasàgamayann upanibadhnan praõidhiü samavasaran dar÷anam abhilaùan svaranimittam udgçhõan yàvat tasyàntikàt prakràntaþ | tathà kalyàõamitràgataü sarvaj¤atàü saüpa÷yann a÷rumukho rudan yàvan meghasya dramitasyàntikàt prakràntaþ ||

bodhisatvapratimokùe 'py uktaü | iha ÷àriputra bodhisatvo dharmakàmatayà nàsti tal loke ratnaü yan na parityajati | nàsti tat kàyopasthànaü yan na karoti | nàsti taj jaïghàpreùaõaü yan notsahate | nàsti tad vàkkarma yan notsahate àcàryopàdhyàyagauravatayà ||

peyàlaü ||

tat kasya hetoþ | bandhacchedàyaiùa dharmaþ saüvartate | jàtijaràvyàdhimaraõa÷okaparidevaduùkhadaurmanasyacchedàyaiùa dharmaþ saüvartatae iti ratnacittam utpàdya bhaiùajyacittam utpàdya | sarvasatvànàü glànyavyupa÷amàyaiùa dharmaþ saüvartatae iti | eùñavya÷ càsmàbhiþ sarvasatvànàü glànyavyupa÷amàyaivaüråpo dharma iti ||

ugradattaparipçcchàyàm apy uktaü | sacet punar gçhapate pàñhasvàdhyàyàrthiko bodhisatvaþ kasyacid antikàc catuùpàdikàü gàthàü ÷çõuyàd uddi÷ed và udgçhõãyàd dàna÷ãlakùàntivãryadhyànapraj¤àsaüprayuktàü bodhisatvasaübhàropacayaü và tena tasminn àcàrye dharmagauravaü karaõãyaü yàvadbhir nàmapadavya¤jana ... gàthoddiùñà | yadi tàvata evaü kalpàüs tasyàcàryasyopasthànaparicaryàü kuryàd a÷añhatayà sarvalàbhasatkàrapåjayà | adyàpi gçhapate na pratipåritam àcàryasyàcàryagauravaü bhavati | kaþ punar vàdo dharmagauravaü ||

praj¤àpàramitàyàm aùñasahasrikàyàm apy uktaü | kalyàõamitreùu ca tvayà kulaputra tãvraü gauravam utpàdayitavyaü | prema ca karaõãyaü | atha khalu sadàprarudito bodhisatvo mahàsatva evaüråpair guõair gauravamanasikàrair gacchann anupårveõànyatamanagaram anupràptas | tatra tasyàntaràyaõamadhyagatasyaitad abhåt | yan nv aham imam àtmabhàvaü vikrãyànena målyena dharmodgatasya bodhisatvasya mahàsatvasya satkàraü kuryàü | dãrgharàtraü hi mamàtmabhàvasahasràõi bhagnàni kùãõàni vikrãtàni punar aparimàõe saüsàre 'parimàõàni yàni mayà kàmahetoþ kàmanidànam anubhåtàni na punar evaüråpàõàü dharmàõàü kçta÷a evaüråpàõàü và satvànàü satkàràya ||

atha khalu sadàprarudito bodhisatvo mahàsatvo 'ntaràyaõamadhyagataþ ÷abdam udãrayàm àsa ghoùam anu÷ràvayàm àsa | kaþ puruùeõàrthikaþ kaþ puruùeõàrthika iti peyàlaü | atha khalu màraþ pàpãyàn bràhmaõagçhapatikàüs tathà samupasthàpayàm àsa yathà taü ghoùaü nà÷rauùuþ | yadàtmanaþ kràyakaü na labhate tadaikàntaü gatvà pràrodãd a÷råõi ca pràvarttayad evaü càvadad | aho vatàsmàkaü durlabhà làbhà ye vayam àtmabhàvasyàpi kretàraü na labhàmahe | atha khalu ÷akro devànàm indro màõavakaråpeõa yàvat sadàpraruditaü bodhisatvaü mahàsatvam etad avocat | kiü tvaü kulaputra dãnamanà utkaõñhitamànaso '÷råõi pravarttayamànaþ sthitaþ ||

sadàprarudita evam àha | ahaü màõavaka dharmakàmatayà imam àtmabhàvaü vikrãya dharmapåjàü karttukàmaþ so 'ham asya kràyakaü na labhe | peyàlaü ||

atha khalu sa màõavakaþ sadàpraruditaü bodhisatvaü mahàsatvam etad avocat | na mama kulaputra puruùeõa kçtyam api tu khalu punaþ pitur me yaj¤o yaùñavyaþ | tatra me puruùasya hçdayena kçtyaü lohitena ca asthimajjayà ca | tad dàsyasi tvaü krayeõa ||

atha khalu sadàpraruditasyaitad abhåt | làbhà me sulabdhàþ pariniùpannaü càtmànaü jàne praj¤àpàramitopàyakau÷alyeùu | yan mayàtmanaþ kràyako labdho hçdaysya rudhirasya càsthimajjàyà÷ ca ||

sa hçùñacittaþ kalyacittaþ pramuditacittas taü màõavakam etad avocat | dàsyàmi màõavaka yena te ita àtmabhàvàd arthaþ | yàvat sadàprarudito bodhisatvo mahàsatvas tãkùõaü ÷astraü gçhãtvà dakùiõaü bàhuü viddhvà lohitaü nisràvayati sma dakùiõaü coruü viddhvà nirmàüsaü ca kçtvàsthi bhettuü kuóyamålam upasaükràmati ||

atha khalv anyatarà ÷reùñhidàrikoparipràsàdatalagatàdràkùãt sadàpraruditaü bodhisatvaü yàvat sà ÷reùñhidàrikà yena sadàprarudito bodhisatvas tenopasaükramyaitad avocat | kiü nu khalu tvaü kulaputraivaüråpàm àtmanaþ kàraõàü kàrayàsãti | yàvat sà dàrikà påjàprayojanaü ÷rutvà punar àha | kà punas te kulaputra tato guõajàtir niùpatsyate | sa tàm etad avocat | sa dàrike kulaputro mama praj¤àpàramitàm upàyakau÷alyaü copadekùayti | tatra vayaü ÷ikùiùyàmas tatra vayaü ÷ikùamàõàþ sarvasatvànàü prati÷araõaü bhaviùyàmaþ | peyàlaü ||

atha khalu sà ÷reùñhidàrikà sadàpraruditaü bodhisatvam etad avocat | à÷caryaü kulaputra | yàvad udàràþ praõãtà÷ càmã tvayà dharmàþ parikãrttitàþ | ekaikasyàpi kulaputraivaüråpasya dharmasyàrthàya gaïgànadãvàlikopamàn api kalpàn evam àtmabhàvàþ parityaktavyà bhaveyuþ | tathodàràþ praõãtà÷ càmã tvayà dharmàþ parikãrttitàþ | api tu khalu kulaputra yena yena kçtyaü tat te dàsyàmi suvarõaü và maõiü và muktàü và vaióåryaü và yàvad yena tvaü taü dharmodgataü bodhisatvaü satkariùyasi | yàvad vistareõa tayà dàrikayà pa¤ca÷ataparivàrayà sàrddhaü tasya dharmodgatasya saükramaõaü kartavyaü ||

atha khalu dharmodgato bodhisatvo mahàsatvaþ utthàyàsanàt svakaü gçhaü pràvikùat | yàvat sapta varùàõy ekasamàdhisamàpanna evàbhåt | sadàprarudito bodhisatvo mahàsatvaþ sapta varùàõi na kàmavitarkam utpàdayàm àsa | na vyàpàdavitarkaü na vihiüsàvitarkam utpàdayàm àsa | na rasagçddhim utpàdayàm àsànyatra | kadà nàma dharmodgato bodhisatvo mahàsatvo vyutthàsyati | yad vayaü dharmodgatasya bodhisatvasya mahàsatvasya dharmàsanaü praj¤àpayiùyàmo yatràsau kulaputro niùadya dharmaü de÷ayiùyati taü ca pçthivãprade÷aü siktaü saümçùñaü ca kariùyàmo nànàpuùpàbhikãrõaü iti cintayàm àsa ||

tàny api ÷reùñhidàrikà pramukhàõi pa¤cadàrikà÷atàni sadàpraruditasya bodhisatvasyànu÷ikùamàõàni dvàbhyàm everyàpathàbhyàü kàlam atinàmayàm àsuþ ||

atha khalu sadàprarudito bodhisatvo mahàsatvo divyaü nirghoùam a÷rauùãd itaþ saptame divase dharmodgato bodhisatvo mahàsatvo 'smàt samàdher vyutthàya madhye nagarasya niùadya dharmaü de÷ayiùyatãti | atha khalu sadàprarudito bodhisatvo mahàsatvas taü nirghoùaü ÷rutvà àttamanàþ pramuditaþ prãtisaumanasyajàtas taü pçthivãprade÷aü ÷odhayàm àsa sàrddhaü ÷reùñhidàrikàpramukhaiþ pa¤cabhir dàrikà÷atair dharmàsanaü praj¤apayàm àsa saptaratnamayaü | atha khalu sadàprarudito bodhisatvo mahàsatvas taü pçthivãprade÷aü sektukàma÷ ca | na codakaü samantàt paryeùamàõo 'pi labhate yena taü pçthivãprade÷aü si¤ced | yathàpi nàma màreõa pàpãyasà tat sarvam udakam antardhàpitaü apy eva nàmàsyodakam alabhamànasya cittaü duùkhitaü syàd daurmanasyaü ca bhavec cittasya vànyathàtvaü bhaved yenàsya ku÷alamålàntardhànaü bhaven na và bhràjeran ku÷alamålàni | atha khalu sadàpraruditasya bodhisatvasya mahàsatvasyaitad abhåt | yan nv aham àtmanaþ kàyaü viddhvà imaü prade÷aü rudhireõa si¤ceyaü | tat kasya hetoþ | ayaü hi pçthivãprade÷ae uddhatarajasko | mà rajodhàtur ito dharmodgatasya bodhisatvasya mahàsatvasya kàye nipatatu | kim aham anenàtmabhàvenàva÷yaübhedanadharmiõà kuryàü | varaü khalu punar mamàyaü kàya evaüråpayà kriyayà vina÷yatu na ca niþsàmarthyakriyayà | kàmahetoþ kàmanidànaü bahåni me àtmabhàvasahasràõi punaþ punar aparimàõe saüsàre saüsarato bhinnàni | yadi punar bhidyante kàmam evaüråpeùv iva dharmasthàneùu bhidyantàü ||

atha khalu sadàprarudito bodhisatvo mahàsatva iti pratisaükhyàya tãkùõaü ÷astraü gçhãtvà svakàyaü samantato viddhvà taü pçthivãprade÷aü svarudhireõa sarvam asi¤cat | evaü tàbhir api dàrikàbhiþ kçtaü | na ca sadàprarudito bodhisatvasya mahàsatvasya tàsàü và sarvàsàü dàrikàõàü cittasyànyathàtvam abhåt | yatra màraþ pàpãyàn avatàraü labheteti ||

ata evaü caturdharmakasåtre 'py uktaü | kalyàõamitraü bhikùavo bodhisatvena mahàsatvena yàvajjãvaü na parityaktavyam api jãvitahetor iti ||

tad evaü kalyàõamitrànutsargàd àtmabhàvàdãnàü rakùàdikaü kàryaü ||

såtràõàü ca sadekùaõàd bodhisatva÷ikùàpadàni hi pràyaþ såtreùv eva dç÷yante | teùu teùu såtrànteùu bodhisatvasamudàcàrà bodhisatva÷ikùàpadàni praj¤aptànãti vacanàt | tasmàt tadannãkùaõe mà bhåd àpattim àpannasyàpy aj¤ànàd aviratir iti sadà såtradar÷anàyàdaraþ kàryaþ | tad anena kalyàõamitrànutsargeõa såtràntadar÷anena ca sarvaþ saddharmaparigraha ukto bhavati ||

yathoktam àryasàgaramatisåtre | yàbhir akùaraniruktibhiþ so 'nnabhilàpyo dharmaþ såcyate tàsàm akùaraniruktãnàü yadà dhàraõaü de÷anà yàvad | ayam ucyate saddharmaparigrahaþ | punar aparaü kulaputra ye te dharmabhàõakà eùàm evaüråpàõàü såtràntànàü de÷ayitàraþ pratipattisàrà÷ ca teùàm api dharmabhàõakànàü yat sevanaü bhajanaü paryupàsanam utthànam upasthànaü gauravaü citrãkàraþ ÷u÷råùà àrakùà parigraha÷ cãvarapiõóapàtra÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàradànaü sàdhukàradànaü svàmyàrakùà ku÷alapakùarakùà varõabhàùaõam avarõapraticchàdanatà | ayam api saddharmaparigrahaþ | peyàlaü ||

punar aparaü kulaputra yà avivàdaparamatà | adharme dharmavàdinàü ca pudgalànàü saha dharmeõa nigrahaþ | ayam api saddharmaparigrahaþ | punar aparaü kulaputràpratihatasantànasya sarvasatvapramokùabuddher niràmiùacittasya parebhyo dharmadànam ayam api saddharmaparigrahaþ | punar aparaü kulaputra yo dharma÷ravaõahetuko và dharmade÷anàhetuko vànta÷a ekakramavyatihàro 'nta÷a ekocchvàsapra÷vàso và | ayam api saddharmaparigrahaþ | peyàlaü ||

prahrutaü vatedaü kulaputra cittaü viùayeùu | tasya yà nivàraõà parirakùà ekàgrãbhàvo damaþ ÷ama upa÷amo vinayo 'yam ucyate saddharmaparigrahaþ | peyàlaü ||

punar aparaü kulaputra yena dharmeõa yo 'dharmaþ pravartate tasya dharmasyàparigraho 'nnupàdànam ayam api saddharmaparigraha ity àdi ||

tatr dharmabhàõakasevàdinà kalyàõamitrànutsarga uktaþ | kalyàõamitralakùaõaü ca | tad etena saddharmaparigraheõa vinà | na rakùà | na ÷uddhir na vçddhis \<[doubtful]>\ tata÷ ca so 'pi na bodhisatva ity ava÷yakàryaþ saddharmaparigrahaþ ||

uktaü hi ÷rãmàlàsiühanàdasåtre | yàny apãmàni bhagavan gaïgànadãvàlikàsamàni bodhisatvapraõidhànàni tàny ekasmin mahàpraõidhàne upanikùiptàny antargatàny anupratiùñhàni yad uta saddharmaparigrahe | evaü mahàviùayo bhagavan saddharmaparigraha iti ||

punar atraivàha | syàd yathàpi nàma devi mahàbalavato 'pi puruùasyàlpo 'pi marmaõi prahàro | vedhanãyo bhavati vàdhàkara÷ ca | evam eva devi màrasya pàpãyasaþ parãtto 'pi saddharmaparigraho vedhanãyo bhavati ÷okàvahaþ paridevakara÷ ca bhavati | nàhaü devi anyam ekam api dharmaü ku÷alaü samanupa÷yàmi màrasya pàpãyasa evaü vedhanãyaü ÷okàvahaü paridevakaraü ca | yathàyam alpo 'pi saddharmaparigraha iti ||

punar àha | syàd yathàpi nàma devi sumeruþ parvataràjaþ sarvàn kulaparvatàn abhibhavann abhirocate ca samabhirocate coccatvena vipulatvena ca | evam eva devi mahàyànikasya kàyajãvitanirapekùasya na ca gçhãtacittasya saddharmaparigraho navayànasaüprasthitànàm api kàyajãvitasàpekùàõàü mahàyànikànàü sarvàn ku÷alàn dharmàn abhibhavatãty àdi ||

tathàryasàgaramatisåtre 'py àha | parigçhãto bhavatã jinebhir devebhi nàgebhi ca kinnarebhiþ | puõyena j¤ànena parigçhãtaþ saddharmadhàritva tathàgatànàm ||

peyàlaü ||

sa ÷ånyakùetreùu na jàtu jàyate sarvatra jàtau ca jinaü sa pa÷yati | dçùñvà ca tasmiül labhate prasàdaü saddharmadhàritva tathàgatànàm ||

jàtismaro bhavati mahàtmadharmà pravrajyalàbhã bhavate punaþ punaþ | pari÷uddhacàrã pratipattisàraþ saddharmadhàritva tathàgatànàm ||

peyàlaü ||

làbhã ca bhotã vidudhàraõãye na na÷yate kalpa÷atebhi yacchubham | pratibhànavanto bhavate asaktaþ saddharmadhàritva tathàgatànàü ||

÷akro 'tha brahmà tatha lokapàlo manuùyaràjà bhuvi cakravarttã | sukhena saukhyena sa bodhi budhyate saddharmadhàritva tathàgatànàm ||

dvàtriü÷a kàye 'sya bhavanti lakùaõàþ aninditàïgo bhavate vicakùaõaþ | na tasya tçptiü labhi prekùamàõàþ saddharmadhàritva tathàgatànàm ||

na tasya saümuhyati bodhi cittaü na coddhuraþ pàramità carãùu | asaügçhãtaþ ku÷alaþ ÷atebhiþ saddharmadhàritva tathàgatànàm iti ||

÷ãlapàramitàyàü saddharmaparigraho nàma dvitãyaþ paricchedaþ ||


@<[III. dharmabhàõakàdirakùà]>@

dharmabhàõakàdirakùà tçtãyaþ paricchedaþ ||

uktas trayàõàm api sàmànyena rakùàdyupàyaþ | rakùàdayas tu vàcyàþ | tatràtmabhàve kà rakùà yad annarthavivarjanaü ||

tatreti saddharmaparigrahe varttamànasyàtmabhàvarakùà cintyate yathà paràn na nà÷ayet | idaü ca annarthavivarjanam àryagaganaga¤jasåtre saddharmadhàraõodyatair bodhisatvair bhàùitaü ||

vayam utsahàmo bhagavan nirvçte dvipadottame | saddharmaü dhàrayiùyàmaþ tyaktvà kàyaü svajãvitam ||

làbhasatkàram utsçùñvà sarvaü cotsçjya saüstavaü | annutsçùñvà imaü dharmaü buddhaj¤ànanidar÷akam ||

àkro÷aparibhàùàü÷ ca duruktavacanàni ca | kùàntyà tàn marùayiùyàmaþ saddharmapratisaügrahàt ||

uccagghanàü tarjanàü ca avarõam aya÷àüsi ca | sarvàüs tàn marùayiùyàmo dhàrayanta imaü nayam || pe ||

evaüvidhe mahàghore bhikùuràjànakùobhaõe | vilopakàle satvànàü saddharmaü dhàrayàmahe ||

gambhãrà ye ca såtràntà vimuktiphalasaühitàþ | pratãcchakà na bhesyanti | citrà mçkùyanti te kathàs || pe ||

maitrãü teùu kariùyàmo ye dharmeùv apratiùñhitàþ | kàruõyaü ca kariùyàmo dhàrayanta imaü nayam ||

dçùñvà duþ÷ãlasatvàü÷ ca icchàlobhapratiùñhitàn | a÷rupàtaü kariùyàmo gatiþ kàndhasya bhàvità ||

sahasaiva ca taü dçùñvà saddharmapratibàdhakaü | dårato maitram eùyàmo mà no ruùyeta eva hi ||

rakùiùyàmo yathà÷aktyà vàcàkarmasu saüvçtàþ | sahasainàn na vakùyàmaþ svapàpe 'smin pratiùñhitàn ||

dànais tathàpi satkàraiþ paripàcyeha tàn naràn | pa÷cainàü÷ codayiùyàmo bhåtam àpàyagocaràn ||

gçhisaübhavasaütyaktàþ pràntàraõyasugocaràþ | mçgabhåtà bhaviùyàmo 'lpàrthà alpakçtyakàþ || pe ||

dàntàþ ÷àntà÷ ca muktà÷ ca gràme 'sminn avatãrya ca | de÷ayiùyàmahe dharmaü satvà ye dharmatàrthikà ||

sudåram api yàsyàmo dharmakàmàn ni÷amya ca | dharmàràmaratipràptà arthaü karttàsma dehinàm ||

saümukhaü tatra saüdç÷ya satvànàü skhalitaü pçthu | àtmaprekùà bhaviùyàmo dharmasauratyasaüsthitàþ ||

asatkçtàþ satkçtà và merukalpàþ prabhåya ca | annupaliptà lokena bhesyàmo lokanàyakàþ ||

bhikùåõàü bhinnavçttànàü parivàdaü ni÷amya ca | karmasvakà bhavisyàmo maiùàü karma vipacyatàm ||

badhakàn yojayiùyanti dharmeùv eùu hi vartatàü | ete dharmà na càsmàkaü saüvidyante katha¤cana ||

asmàkaü ÷ramaõànàü hi na ca ÷ràmaõakà guõàþ | bhåtàü codana saü÷rutya idaü såtraü pratikùipan ||

saüchinnakarõanàsànàm àdar÷aiùàü kutaþ priyaþ | codanàü bhåtataþ ÷rutvà saddharmaü te kùipanti tam ||

ye bhikùavo bhaviùyanti saddharmapratigràhakàþ | ceùñiùyante tathà teùàü ka÷cid dharmam imaü ÷çõot ||

ràjàno gràhayiùyanti bhesyanti ca mahàjanaþ | buddhàdhiùñhànataþ satvà dharmaü ÷roùyantãmaü \<[doubtful]>\ tadà ||

tasmin kàle vayaü kaùñe tyaktvà kàyaü sajãvitaü | saddharmaü dhàrayiùyàmaþ satvànàü hitakàraõàd | iti ||

àryasaddharmapuõóarãke 'py uktaü ||

àcàragocararakùã asaüsçùñaþ ÷ucir bhavet | varjayet saüstavaü nityaü ràjaputrebhi ràjabhiþ ||

ye càpi ràj¤àü puruùàþ kuryàt te hi na saüstavaü | caõóàlamuùñikaiþ ÷auõóais tãrthikai÷ càpi sarva÷aþ ||

adhimànãn na seveta \<[doubtful]>\ vinayec càgame sthitàn | arhantasaümatàn bhikùån duþ÷ãlàü÷ caiva varjayet ||

bhikùuõãü varjayen nityaü hàsyasaülàpagocaràü | upàsikà÷ ca varjeyà prakañam annavasthitàþ ||

strãpaõóakà÷ ca ye satvàþ saüstavaü tair vivarjayet | kuleùu càpi vadhukàþ kumàrya÷ ca vivarjayet ||

na tàþ saümodayej jàtu kau÷alyaü sàdhu pçcchitçü \<[doubtful]>\ | saüstavaü ca vivarjeyà saukaraurabhrikaiþ saha ||

strãpoùakà÷ ca ye satvà varjayet tehi saüstavaü | nañair jhallakamallebhir ye cànye tàdç÷à janàþ ||

vàramukhyàn na seveta ye cànye bhogavçttinaþ | pratisaümodanaü tebhiþ sarva÷aþ parivarjayet ||

yadà ca dharmaü de÷eyà màtçgràmasya paõóito | na caikaþ pravi÷et tatra nàpi hàsyasthito bhaved iti ||

ayaü càparo 'nnartho bhaved yad idaü màrakarmoktaü praj¤àpàramitàyàü | màraþ pàpãyàüs tasya bodhisatvasyàciraü yànasaüprasthitasyàntike balavattaram udyogam àpatsyate | atraivàha | punar aparam ànanda yasmin samaye bodhisatvo mahàsatvaþ praj¤àpàramitàyàü yogam àpadyate tasmin samaye màràþ pàpãyàüso bodhisatvasya viheñhanam upasaüharanti bhayaü saüjanayanti | ulkàpàtàn di÷i digvahàn utsçjanti saüdar÷ayanti | apy eva nàmàyaü bodhisatvo mahàsatvo 'vanãyeta và romaharùo vàsya bhaved iti | yenàsyaikacittotpàdo 'pi kùãyetànnuttaràyàþ samyaksaübodher iti | punar aparam anyavij¤ànasaüj¤ino likhiùyanti yàvat paryavàpsyanti | na vayam atràsvàdaü labhàmahe ity utthàyàsanàt prakramiùyanti | evaü vijçmbhamàõà uccagghanto yàvat paryavàpsyantãti màrakarma | evam utpatsyante janapadagràmàdivitarkàþ | evam àcàryopàdhyàyamàtàpitçmitràmàtyaj¤àtisàlohitamanasikàràþ | evaü coramanasikàràþ | evaü cãvaràdimanasikàràþ | punar aparaü dharmabhàõaka÷ chandiko bhaviùyati imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü lekhayituü yàvad vàcayitu.ü dharma÷ravaõika÷ ca kilàsã bhaviùyati | evaü viparyayàt | dharmabhàõaka÷ ca de÷àntaraü gantukàmo bhaviùyati dhàrma÷ravaõikà÷ ca neti neyaü | evaü dharmabhàõako maheccho bhaviùyati dhàrma÷ravaõiko 'lpeccha iti neyaü | saükùepàd dharmabhàõakadhàrma÷ravaõikayor yà kàcid vidhuratà sarvaü tan màrakarmety uktaü ||

àryagaganaga¤jasåtre 'py uktaü | iti hi yàvad aku÷aladharmànuvarttanatà | ku÷aladharmotsarga÷ ca sarvaü tan màrakarmeti ||

àryasàgaramatisåtre 'py àha | punar aparaü bhagavan bodhisatva àraõyako bhavati prànta÷ayyàsanàbhirato 'lpecchuþ saütuùñaþ pravivikto 'saüsçùño gçhasthapravrajitaiþ | so 'lpàrthatayàlpakçtyatayà ca sukhaü viharati na ca bàha÷rutyaparyeùñàv abhiyukto bhavati na satvaparipàkàya na ca dharma÷ravaõe và dharmasàükathhye vàrthavini÷cayakathàyàü và vartamànàyàü saükramitavyaü manyate | na paripçcchanajàtãyo bhavati | na kiüku÷alàbhiyukto bhavati | tasyàraõyavàsena caikàràmaratitayà ca kle÷à na samudàcaranti | sa paryutthànaviùkambhaõamàtreõa tuùñiü vindati | na cànu÷ayasamudyàtàya màrgaü bhàvayati | sa tatra nàtmàrthàya pratipanno bhavati na paràrthàya | ayaü bhagavan bodhisatvasyàraõyavàsapratisaüyuktaþ saptamo màràïku÷a iti || pe ||

punar aparaü bhagavan bodhisatvaþ kalyàõamitrapratiråpakàõi pàpamitràõi sevate bhajate paryupàste | ye hy enaü saügrahavastubhyo vicchandya puõyasaübhàràt saddharmaparigrahàd vicchandya praviveke niyojayanti | alpàrthàyàlpakçtyatàyàü niyojayanti | ÷ràvakapratyekabuddhapratisaüyuktà÷ càsmai kathà abhãkùõaü de÷ayanti ||

yasmiü÷ ca samaye bodhisatvo vivekavàsena mahàyàne 'bhyudgacchet tasmin samaye taü bodhisatvaü vaiyàvçtyapalibodhe niyojayanti vaiyàvçtyaü bodhisatvenàva÷yaü karaõãyaü ||

yasmiü÷ ca samaye bodhisatvo vaiyàvçtye saüniyojayitavyas tasmin samaye viveke niyojayanti | evaü cainaü vadanti | àrabdhavãryasya bodhisatvasya bodhir na kusãdasya | sacet tvam aùñàbhir navabhir và kalpair annuttaràü samyaksaübodhiü nàbhisaübhotsyase | na bhåyaþ ÷akyasy annuttaràü samyaksaübodhim abhisaüboddhum | tatra bhagavan | bodhisatvo 'tyàrabdhena vãryeõa sthànaü khalu punar etad vidyate yan nirvàõaphalaü pràpnuyàd | ayaü bhagavan | bodhisatvasya kalyàõamitrapratiråpakeõa da÷amo màràïku÷aþ ||

ye 'pi tato 'nye bodhisatvayànãyàþ pudgalà màràïku÷àviddhàþ pratyaveteùu dharmeùu caranti taiþ sàrddhaü ratiü vindati | tathà hi tadanuvarttakà bhavanti sa hãnasevã vi÷eùam annadhigato hãnagatiü gacchati yad uta dhanvagatiü jaóaióamåkagatiü yàvad ekàda÷o màràïku÷a iti ||

yena caivaü saütatyàrabdhavãryasya nirvedàt sarvathà bodhisatvabhàva eva bhavaty ata eva ratnameghe 'bhihitaü | iha bodhisatvaþ sarveryàpatheùu vãryam àrabhate | tathà càrabhate yathà na kàyakhedaü saüjanayati | na cittakhed.am | idam ucyate bodhisatvasya sàütatyavãryam iti | kãdç÷aü tad vãryaü | yena khedo bhavati | yad idam alpabalasya gurukarmàrambho 'tivelàyàü vàparipakvàdhimukter và duùkarakarmàrambhas tad yathà svamàüsadànàdiþ | datta÷ cànenàtmabhàvaþ | kintv akàlaparibhogàd vàrayati | anyathà hi teùàm eva satvànàü bodhisatvakhedena bodhicittavãjanà÷àn mahataþ phalarà÷er nà÷aþ syàt ||

ata÷ ca gaganaga¤jasåtre 'bhihitaü | akàlapratikàïkùaõatà màrakarmeti | nàpy akàla ity àtmabhàvatyàgacittam eva notpàdyàbhyàsànàrambhàd dhi na kadàcid dadyàt | tasmàd evaü smçtim upàsthàpya bodhicittaparipàcanavirodhibhyo mohàt svàrthaghàtibhyaþ pi÷ità÷anebhyaþ karmakàribhya÷ càtmabhàvo rakùitavyaþ ||

bhaiùajyavçkùasya sudar÷anasya målàdibhogyasya yathaiva vãjaü | dattvàpi saürakùyam akàlabhogàt saübuddhabhaiùajyataros tathaiva ||

ayaü samàsato màrakarmànnarthaþ ||

asya visarjanaü ratnameghasåtre kathitaü | kathaü ca kulaputràtra bodhisatvo màrakarmaparihàropàyaku÷alo bhavati | iha bodhisatvo 'kalyàõamitraü sarveõa sarvaü parivarjayati | apratiråpade÷avàsaü lokàyatamantrasevanabhàvanàü làbhasatkàrapåjopasthànabahumànaü sarveõa sarvaü parivarjayati | ye cànye upakle÷à bodhipakùyamàrgàntaràyikàs tàn sarveõa sarvaü parivarjayati | teùàü ca pratipakùaü bhajate ||

atraiva càkalyàõamitralakùaõam uktaü | ÷ãlavipannapudgalavivarjanatayà pàpamitraparivarjanà veditavyà | evaü dçùñivipannàcàravipannàjãvavipannapudgalavivarjanatayà | saïgaõikàràmapudgalavivarjanatayà | ku÷ãdapudgalavivarjanatayà | saüsàràbhiratapudgalavivarjanatayà | bodhiparàïmukhapudgalaparivarjanatayà | gçhisaüsargavivarjanatayà pàpamitraparivarjanà veditavyà | tena ca kulaputraitàni sthànàni parivarjayatà na teùàü pudgalànàm antike duùñacittam utpàdayitavyaü na pratighacittaü nàvamanyanàcittam utpàdayitavyam | evaü ca anena cittam upasthàpayitavyam | uktaü hi bhagavatà dhàtu÷aþ satvàþ kàmàdidhàtuü àsravanti jàyante saüsyandante saüsargàc ca vina÷yanti | tasmàd ahaü saüsargaü varjayiùyàmãti ||

bodhicittasaüpramoùo 'py annarthaþ tasya ca hetur ukto ratnakåñe | caturbhiþ kà÷yapa dharmaiþ samanvàgatasya bodhisatvasya bodhicittaü muhyati | katamai÷ caturbhiþ | àcàryagurudakùiõãyavisaüvàdanatayà pareùàm akaukçtye kaukçtyopasaüharaõatayà | mahàyànasaüprasthitànàü ca satvànàm avarõàya÷o 'kãrtyalokani÷càraõatayà màyà÷àñhyena ca param upacarati nàdhyàyà÷ayeneti asya vivarjanam atroktaü | caturbhiþ kà÷yapa dharmaiþ samanvàgatasya bodhisatvasya sarvàsu jàtiùu jàtamàtrasya bodhicittam àmukhãbhavati | na càntarà muhyati yàvad bodhimaõóaniùadanàt | katamai÷ caturbhiþ | yad uta jãvitahetor api saüprajànan mçùàvàdaü na prabhàùate | anta÷o hàsyaprekùikayàpi | adhyà÷ayena ca sarvasatvànàm antike tiùñhaty apagatamàyà÷àñhyatayà sarvabodhisatveùu ca ÷àstçsaüj¤àm utpàdayati | caturdi÷aü ca teùàü varõaü ni÷càrayati | yàü÷ ca satvàn paripàcayati tàn sarvàn annuttaràyàü samyaksaübodhau samàdàpayati | pràde÷ikayànàspçhaõatayà | ebhiþ kà÷yapa caturbhir iti ||

siühaparipçcchàyàm apy àha | na jàtu dharmadànasya antaràyaü karoti yaþ | tenàsau labhate kùipraü lokanàthehi saïgamam ||

tathà jàtismaràd dharmadànàj jànãùvaivaü kumàraketi ||

tathàtraiva | bodhicittaü na ri¤cati tena sarvàsu jàtiùu | svapnàntare 'pi taccittaü kiü punar yadi jàgrataþ ||

àha | yeùu viratisthàneùu gràmeùu nagareùu và | samàdàyeti bodhàya tena cittaü na ri¤cati ||

àryama¤ju÷rãbuddhakùetraguõavyåhàlaükàrasåtre 'py àha | caturbhir dharmaiþ samanvàgato bodhisatvaþ praõidhànàn na calati || pe ||

nihatamàna÷ ca bhavatãrùyamàtsaryaparivarjaka÷ ca bhavati parasaüpadaü ca dçùñvà àttamanà bhavatãti | idam eva pàtrabodhicittasya sphuñataram asaüpramoùakàraõaü yat tatraiva ratnakåñe 'bhihitam | sarveryàpatheùu bodhicittaparikarmaõatayà | bodhicittapårvaïgamatayà ceti ||

tathà hi candrapradãpasåtre pàñhaþ | àrocayàmi prativedayàmi vo yathà yathà bahulu vitarkayen naraþ tathà tathà bhavati tannimnacittaþ tehã vitarkehi tanni÷ritehãti ||

avasàdo 'py annartha etadvarjanaü ca ratnameghe dçùñaü | iha bodhisatvo naivaü cittam utpàdayati | duùpràpà bodhir manuùyabhåtena satà | idaü ca me vãryaü parãttaü ca kusãdo 'haü bodhi÷ càdãpta÷ira÷cailopamena bahån kalpàn | bahåni kalpa÷atàni bahåni kalpasahasràõi samudànetavyà | tan nàham utsahae ãdç÷aü bhàram udvoóhuü ||

kiü tarhi bodhisatvenaivaü cittam utpàdayitavyaü | ye 'pi te 'bhisaübuddhàs tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhà ye càbhisaübuddhyante ye vàbhisaübhotsyante 'pãdç÷enaiva nayena ãdç÷yà pratipadà | ãdç÷enaiva vãryeõàbhisaüuddhà abhisaübudhyante 'bhisaübhotsyante ca | yàvan na te tathàgatabhåtà evàbhisaübuddhàþ | aham api tathà tathà ghañiùye tathà tathà vyàyaüsye sarvasatvasàdhàraõena vãryeõa sarvasatvàrambaõena vãryeõa yathàham annuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsyae iti ||

punar aparo 'nnartho ratnakåñe dçùñaþ | aparipàciteùu satveùu vi÷vàso bodhisatvasya skhalitaü abhàjanãbhåteùu satveùådàrabuddhadharmasaüprakà÷anàt bodhisatvasya skhalitaü ||

udàràdhimuktikeùu satveùu hãnayànasaüprakà÷anàd bodhisatvasya skhalitam iti | samyaksmçtyupasthiteùu ÷ãlavatsu kalyàõadharmeùu prativimànanà duþ÷ãlapàpadharmasaügrahà bodhisatvasya skhalitam iti ||

annadhimuktir apy annarthaþ | yathoktaü ràùñrapàlasåtre | yasya adhimukti na vidyati buddhadharmagaõe ca na tasya dhimuktiþ | ÷ikùavrateùu na tasya dhimuktiþ pàpamates tirapàyamukhasya ||

sa ita÷ cyuto manujeùu karmava÷àd abudho hi vimåóhaþ | narakeùv atha tiryagatãùu pretagatãùu ca vindati duùkham ||

iti asya visarjanaü ratnakåñe 'bhihitaü dçùñaü | yeùu càsya gambhãreùu buddhinàvagàhate | tatra tathàgata eva sàkùãti kçtvà na pratikùipati | tathàgata eva janãte | nàhaü jàne | annantà buddhabodhir nànàdhimuktikatayà tathàgatànàü satveùu dharmade÷anà pravarttatae iti ||

vaiyàvçtyavartamànenànnarthavivarjanaku÷alena bhavitavyaü | bodhisatvapràtimokùe hi sahadhàrmike dharma÷ravaõe | tathàgatapåjàyàü ca vaiyàvçtyam upadiùñaü tatra yà vçttiþ sà ratnarà÷isåtràd àgatà | tatra vaiyàvçtyakareõa bhikùuõà sarvabhikùusaüghasya cittam abhiràdhayitavyaü | tatra ye bhikùava àraõyakàþ prànta÷ayyàsanikàs teùàü | vaiyàvçtyakareõa bhikùuõà sarveõa sarvaü na karmasamutthànaü dàtavyaü | yadi punar àraõyakasya bhikùoþ saüghaparyàpannaü ÷aikùakaü karma pràpnuyàt | etena vaiyàvçtyakareõa bhikùuõàtmanaiva tat kartavyaü | anyataro và bhikùur adhyeùyo na punaþ sa àraõyako bhikùur utpãóayitavyas tatra yo bhikùuþ piõóacàriko bhavati tasya tena vaiyàvçtyakareõa bhikùuõà praõãtabhojaneùu saüvibhàgaþ kartavyaþ | tatra kà÷yapa yo bhikùur yogàcàrã bhavati | tasya tena vaiyàvçtyakareõa bhikùuõànulomikàny upakaraõàny upasaühartavyàni glànapratyayabhaiùajyapariùkàrà÷ ca | yasmiü÷ ca prade÷e sa yogàcàrã bhikùuþ prativasati tasmin prade÷e na ucca÷abdaþ kartavyaþ | rakùitavyo vaiyàvçtyakareõa bhikùuõà yogàcàrã bhikùuþ | ÷ayyàsanopastambhanàsya kartavyà | praõãtàni ca saüpriyàõi yogàcàrabhåmyanukålàni khàdanãyabhojanãyàny upanàmayitavyàni || pe ||

ye bhikùavo bàhu÷rutye 'bhiyuktà bhavanti teùàm utsàho dàtavyaþ | yàvat te 'pi parirakùitavyàþ | ye dhàrmakathikà bhikùavo bhaviùyanti | teùàü pratãhàradharmatà kartavyà | yàvad dhàrma÷ravaõikà÷ codyojayitavyàþ parùanmaõóalaü parisaüsthàpayitavyaü | sàükathyamaõóalaü vi÷odhayitavyaü yàvat sàdhukàrabahulena càsya bhavitavyaü || pe ||

na kvacid vastuni ai÷caryasaüj¤otpàdayitavyà | kiyat parãttam api kàryaü saüghamatena kartavyaü | na svamatena yàvan na sàüghika÷ càturdi÷asàüghikena saüsçùñaþ kartavyaþ | evaü viparyayàd evaü staupikena sahànyonyasaüsargapratiùedhaþ | yadi càturdi÷e saüghe vaikalyaü bhavet sàüghika÷ ca làbha utsado bhavet tena vaiyàvçtyakareõa bhikùuõà bhikùusaügham ekamànasaü kçtvà | sàüghikalàbhàc càturdi÷asàüghikakàryaü kartavyaü | evaü ståpe 'pi pralugne 'yam eva vidhir dàyakàn dànapatãn và samàdàpya pratisaüskartavya ity àj¤à | yadi punaþ kà÷yapa kiyad bahur api staupiko làbho bhavet | sa vaiyàkçtyakareõa na saüghena càturdi÷asaüghe upanàmayitavyaþ | tat kasmàd dhetoþ | yà staupikà anta÷a ekada÷àpi ÷ràddhaiþ prasàdabahulair niryàtità bhavati | sà sadevakasya lokasya caityaü | kaþ punar vàdo ratnaü và ratnasaümataü và yac ca ståpe cãvaraü niryàtitaü bhavati | tat tatraiva tathàgatacaitye vàtàtapavçùñibhiþ parikùayaü gacchatu | na punaþ staupikaü cãvaraü hiraõyamålyena parivartayitavyaü | na hi staupikasya ka÷cid argho nàpi ståpasya kenacid vaikalyaü yo hi ka÷cit kà÷yapa vaiyàvçtyakaro bhikùå ruùñacittaþ ÷ãlavatàü dakùiõãyànàm \<[doubtful]>\ ai÷varyàd àj¤aptiü dadàti sa tenàku÷alena karmaõà narakagàmã bhavatãti | yadi manuùyalokam àgacchati dàso bhavati parakarmakaro làbhã ca bhavati khañacapeñapracaõóaprahàràõàü | pe | daõóakarmabhayatarjitaü bhikùuü karoty akàlapreùaõam akàlaj¤aptiü dadàti | sa tenàku÷alena karmaõà bahu÷aïkur nàma pratyekanarakas tatràsyopapattir bhavati | yàvat sahasraviddhaþ kàyo bhavati | àdãptaþ | pradãptaþ saüprajvalitaþ | pe | yojana÷atavistàrapramàõà jihvà bhavati | tasya tatra jihvendriye bahåni ÷aïku÷atasahasràõi àdãptàni ayomayàni nikhàtàni bhavanti | yo hi ka÷cit kà÷yapa vaiyavçtyakaro bhikùur àgatàgataü sàüghikaü làbhaü sannidhiü karoti na kàlànukàlaü dadàti | udva÷yàpayitavyà viheñhayitvà dadàti | keùà¤cin na dadàti | sa tenàku÷alamålena jaïghà nàma gåthamçtikàpretayonis tatràsyopapattir bhavati | tatràsyànye pretà bhojanaü gçhãtvàpadar÷ayanti | sa udva÷yamànas tadbhojanam animiùàbhyàü netràbhyàü pa÷yamànaþ kùutpipàsàparigato duùkhàü | vedanàü vetti na ca varùasahasreõàpi tasya bhojanasya làbhã bhavati | yad api kadàcit karhicid bhojanaü labdhaü bhavati tad uccàraü bhavati påya÷oõitaü veti ||

saügharakùitàvadàne 'py annartha uktaþ | yàüs tvaü saügharakùita satvàn adràkùãþ kuóyàkàràüs te bhikùava àsan | taiþ sàüghikaü kuóyaü ÷leùmaõà nà÷itaü | tasya karmaõo vipàkena kuóyàkàràþ saüvçttàþ | yàüs tvaü saügharakùita satvàn adràkùãþ stambhàkàràüs te bhikùava àsan | taiþ sàüghikastaübhaþ siühàõakena nà÷itaþ | tena stambhàkàràþ saüvçttàþ | yàüs tvaü satvàn adràkùãr vçkùàkàràn patràkàràn phalàkàràn te 'pi bhikùava àsan | tair api sàüghikàni vçkùapatrapus.paphalàni paudgalikaparibhogena paribhuktàni tena te vçkùapatrapuùpaphalàkàràþ saüvçttàþ | yàüs tvaü satvàn adràkùã rajjvàkàràn saümàrjanyàkàràüs te bhikùava àsan | taiþ sàüghikà rajjusammàrjanyaþ paudgalikaparibhogena paribhuktàs tena rajjvàkàràþ sammàrjanyàkàrà÷ ca saüvçttàþ | yaü tvaü satvam adràkùãs taññàkàraü sa ÷ràmaõeraka àsãt | sa taññukaü nirmàdayati | àgantukà÷ ca bhikùavo 'bhyàgatàþ | tair asau dçùña÷ ca pçùña÷ ca ÷ràmaõeraka kim ayaü saüghasya pànakaü bhaviùyati | sa màtsaryopahatacittaþ kathayati | kiü na pa÷yatha taññukaü nirmàditaü pãtaü pànakam iti | te vçttà veleti nairà÷yam àpannà hãnadãnavadanàþ prakràntàþ | sa tasya karmaõo vipàkena taññukàkàraþ saüvçttàþ ||

yaü tvam satvam adràkùãr udåkhalàkàraü so 'pi bhikùur àsãt | tasya pàtrakarma pratyupasthitaü | tatra caikaþ ÷ràmaõerako 'rhan mudràvàre niyuktaþ | sa tenoktaþ ÷ràmaõeraka dadasva me khalistàkaü kuññayitveti | sa kathayati | sthavira tiùñha tàvan muhårtaü vyagro 'smi pa÷càt kuññayitvà dàsyàmãti | sa saüjàtàmarùaþ kathayati | ÷ràmaõeraka yadi mama kalpate udåkhalaü spraùñuü tvàm evàham udåkhale prakùipya kuññayeyaü | pràg eva khalistokam iti | sa ÷ràmaõeraþ saülakùayati | tãvraparyavasthànaparyavasthito 'yaü | yady aham asmai prativacanaü dàsyàmi bhåyasyà màtrayà prakopam àpatsyatãti tåùõãm avasthitaþ | yadàsya paryavasthànaü vigataü tadopasaükramya kathayati | sthavira jànãùe tvaü ko 'ham iti | sa kathayati | jàne tvàü kà÷yapasya samyaksaübuddhasya pravrajitaü ÷ràmaõerakaü | aham api bhikùuþ sthaviraþ | ÷ràmaõerakaþ kathayati | yady apy evaü tathàpi tu yan mayà pravrajitena karaõãyaü tat kçtaü | kiü kçtaü kle÷aprahàõaü chinnasakalabandhano 'haü sarvabandhanavinirmuktaþ | kharaü te vàkkarma ni÷càritaü | atyayam atyayato de÷aya | apy eva nàma etat karmaparikùayaü tanutvaü paryàdànaü gacched iti | tenàtyayam atyayato na de÷itaü tena karmaõodåkhalàkàraþ saüvçttaþ ||

yàüs tvaü satvàn adràkùãþ sthàlyàkàràn | te kalpikàrakà àsan bhikùåõàm upasthàyakàþ | te bhaiùajyàni kvàthayanto bhikùubhir apriyam uktàþ tai÷ cittaü pradåùya sthàlyo bhinnàþ tena sthàlyàkàràþ saüvçttàþ | yaü tvaü satvam adràkùãr madhye chinnaü tantunà dhàryamàõaü so 'pi bhikùur àsãl làbhã gràhikaþ tena màtsaryàbhibhåtena làbhaþ saüparivartitaþ | yo vàrùikaþ sa haimantikaþ pariõàmitaþ | yas tu haimantikaþ sa vàrùikaþ pariõàmitaþ | tasya karmaõo vipàkena madhye chinnas tantunà dhàryamàõo gacchati ||

÷ikùàsamuccaye dharmabhàõakàdirakùàparicchedas tçtãyaþ ||


@<[IV. (caturthaþ paricchedaþ)]>@

apare 'pi mahanto 'nnarthàþ såtrànteùåktàþ | yathà tàvad àkà÷agarbhasåtre | pa¤cemàþ kulaputra kùatriyasya mårddhàbhiùiktasya målàpattayaþ | yàbhir målàpattibhiþ kùatriyo mårddhàbhiùiktaþ sarvàõi pårvàvaropitàni ku÷alamålàni jhàùayati | vastupatitaþ pàràjikaþ sarvadevamanuùyamukhebhyo 'pàyagàmã bhavati | katamàþ pa¤ca | yaþ kulaputra mårddhàbhiùiktaü staupikaü vastv apaharati sàüghikaü và càturdi÷asàüghikaü và niryàtitaü và | svayaü vàpaharati hàrayati và | iyaü prathamà målàpattiþ ||

yaþ punar dharmaü pratikùipati ÷ràvakaniryàõabhàùitaü và pratyekabuddhaniryàõabhàùitaü và mahàyànaniryàõabhàùitaü và pratikùipati pratiùedhayatãyaü dvitãyà målàpattiþ ||

yaþ punar màm uddi÷ya ÷irastuõóamuõóakàùàyavastrapràvçtaþ ÷ikùàdhàrã và ÷ikùàdhàrã và tasya duþ÷ãlasya và ÷ãlavato và kàùàyàõi vastràõy apaharati apaharàyati | gçhasthaü và karoti kàye daõóaiþ praharati càrake và prakùipati jãvitena và viyojayatãyaü tçtãyà målàpattiþ ||

yaþ punaþ kùatriyaþ saücintya màtaraü jãvitàd vyaparopayati pitaram arhantaü bhagavacchràvakaü và jãvitàd vyaparopayati samagraü và saüghaü bhinatti tathàgatasyàrhataþ samyaksaübuddhasya saücintya duùñacitto rudhiram utpàdayati ||

ebhiþ pa¤cabhir ànantaryair karmabhir anyatarànyataraü karmotpàdayatãyaü caturthã målàpattiþ ||

yaþ punaþ kùatriyo 'hetuvàdã bhavati paralokopekùakaþ | da÷àku÷alàn karmapathàn samàdàya vartate 'nyàü÷ ca bahån satvàn da÷asv aku÷aleùu karmapatheùu samàdàpayati vinayati nive÷ayati pratiùñhàpayatãyaü pa¤camã målàpattiþ || pe ||

yaþ punar gràmabhedaü janapadabhedaü nagarabhedaü ràùñrabhedaü karotãyaü målàpattiþ || pe ||

àdikarmiõàü mahàyànasaüprasthitànàü kulaputràõàü kuladuhitéõàü vàùñau målàpattayo | yàbhir målàpattibhiþ skhalità àdikarmikà mahàyànasaüprasthitàþ sarvàõi pårvàvaropitàni ku÷alamålàni jhàùayanti | vastupatitàþ paràjità devamanuùyamahàyànamukhàd apàyagàmino bhavanti ciraü ca saüsàre sãdanti kalyàõamitravirahitàþ | katamà aùñau | ye satvàþ pårvadu÷caritahetunàsmin kliùñe pa¤cakaùàye loke upapannàs tae itvaraku÷alamålàþ kalyàõamitraü saüniþ÷rityedaü paramaü gambhãraü mahàyànaü ÷çõvanti | te ca parãttabuddhayo 'pi kulaputrà annuttaràyàü samyaksaübodhau cittam utpàdayanti | teùàü àdikarmikà ye ca bodhisatvà idaü paramagambhãraü ÷ånyatàpratisaüyuktaü såtràntaü ÷çõvanti uddi÷anti pañhanti | te yathà÷rutaü yathàparyavàptaü pareùàü pårvabuddhisadç÷ànàü svarthaü suvya¤janaü vistareõàgrataþ smàrayanti prakà÷ayanti | te hy akçta÷amà bàlàþ pçthagjanàþ ÷çõvanta uttrasyanti saütrasyanti saütràsam àpadyante | te saütràsena vivarttayanty annuttaràyàþ samyaksaübodhe÷ cittaü ÷ràvakayàne cittaü praõidadhati | eùà àdikarmikabodhisatvasya målàpattiþ prathamà ||

yayà målàpattyà sa kulaputraþ sarvaü pårvàvaropitaü ku÷alamålaü jhàùayati | vastupatitaþ paràjitaþ svargàpavargasukhàt | visaüvàditaü càsya bodhicittam apàyagàmi bhavati | tasmàd bodhisatvena mahàsatvena parapudgalànàm à÷ayànu÷ayaü prathamaü j¤àtvà yathà÷ayànàü satvànàm anupårveõa dharmade÷anà kartavyà | tad yathà mahàsamudre 'nupårveõàvatàrayati || pe ||

punar aparam àdikarmiko bodhisatvaþ kasyacid eva vakùyati ||

na tvaü ÷akyasi ùañpàramitàsu caryàü cartuü | na tvaü ÷akyasy annuttaràü samyaksaübodhim abhisaüboddhuü | ÷ãghraü tvaü ÷ràvakayàne pratyekabuddhayàne và cittam utpàdaya | tena tvaü saüsàràn niryàsyasi | yàvad yathàpårvoktam iyam àdikarmikasya bodhisatvasya dvidyà målàpattiþ ||

punar aparam àdikarmiko bodhisatvaþ kasyacid evaü vakùyati | kiü bhoþ pràtimokùavinayena | ÷ãlena surakùitena ÷ãghraü tvam annuttaràyàü samyaksaübodhau cittam utpàdayasva | mahàyànaü pañha | yat te ki¤cit kàyavàïmanobhiþ kle÷apratyayàd aku÷alaü karma samudànãtaü tena pàñhena ÷uddhir bhavaty avipàkaü | yàvad yathàpårvoktam ayam àdikarmikasya bodhisatvasya tçtãyà målàpattiþ ||

punar aparaü kulaputra keùà¤cid àdikarmiko bodhisatva evaü vakùyati | varjayata yåyaü kulaputràþ ÷ràvakayànakathàü | mà ÷çõuta mà pañhata mà pareùàm upadi÷ata | gopayata ÷ràvakayànakathàü | na yåyaü tasmàt mahat phalaü pràpsyatha | na yåyaü tato nidànàc chaktàþ kle÷àntaü kartuü | ÷raddadhata mahàyànakathàü | ÷çõuta mahàyànaü pañhata mahàyànaü pareùàü copadi÷ata | tato yåyaü sarvadurgatyapàyapathàn ÷amayiùyatha | kùipraü cànnuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsyatha ||

yadi te tasya vacanakàriõo bhavantãdç÷aü dçùñigatam upagçhõãyuþ | ubhayor api målàpatir bhavatãyam àdikarmikasya bodhisatvasya caturthã målàpattiþ ||

punar aparam àdikarmikà bodhisatvà dvijihvikà bhavanti anyathà nidar÷ayanti | idaü ca mahàyànaü kãrti÷abda÷lokàrthaü làbhasatkàrahetoþ pañhanti svàdhyàyanti dhàrayanti vàcayanti de÷ayanti pareùàü ca ÷rutamàtram upadi÷anti | evaü ca vakùyanti | vayaü mahàyànikà nànye | te pareùàm ãrùyàyanti làbhasatkàrahetor yatas te labhante upabhogaparibhogàn parebhyas tatpratyayàt te prakupyanti teùàü càvarõaü ni÷càrayanti kutsanti paüsayanti vijugupsanti | àtmànaü cotkarùayanti na tàn | atas te ãrùyahetunà cottarimanuùyadharmair àtmànaü vij¤apayanti | tatas te tena vastunà patitàþ paràjità mahàyànasukhàd etàü mahàgurukàm àpattim àpadyante yayàpàyagàmino bhavanti | yathà ka÷cit puruùo ratnadvãpaü gacched gantuü nàvà samudram avatarate sa mahàsamudre svayam eva tàü nàvaü bhindyàt tatraiva maraõaü nigacched | evam eva ye àdikarmikà bodhisatvà mahàguõasàgaram avatartukàmà ãrùyàhetos tad vadanti | tatpratyayàt te ÷raddhànàvaü bhittvà praj¤àjãvitena viyogaü pràpnuvanti | evaü te bàlà àdikarmikà bodhisatvà ãrùyàhetor annçtapratyayà mahàgurukàm àpattim àpadyante | iyaü pa¤camã målàpattir àdikarmikasya bodhisatvasya ||

punar aparaü kulaputra bhaviùyanty annàgate 'dhvani gçhasthapravrajità àdikarmikà bodhisatvà ye te gambhãràþ ÷ånyatàpratisaüyuktàþ såtràntàdhàraõãkùàntisamàdhibhåmisvalaükçtamahàvidvatpuruùàõàü kçta÷ramàõàü bodhisatvànàü gocaràs tàn mahàyànasåtràntàn dhàrayanti pañhanti svàdhyàyanti pareùàü ca vistareõa vàcayitvà prakà÷ayanti | ahaü cemàn dharmàn svabuddhyà buddhvaivaü ca punar ahaü kàruõyahetos tavopadi÷àmi | tvayà và punas tathà bhàvayitavyaü yathà tvam atra gambhãreùu dharmeùu pratyakùo bhaviùyasi | evaü te j¤ànadar÷anaü bhaviùyati yathà mama | etarhi na punar eva dadàti pañhitamàtreõàham imàn evaüråpàn dharmàn gambhãragambhãràn upadi÷àmi na sàkùàtkriyayà ||

labhasatkàrahetor àtmànaü vikrãõàti | tatpratyayàt sarvatryadhvagatànàm arhatàü samyaksaübuddhànàü bodhisatvànàm àryapudgalànàü ca purataþ sàparàdhiko bhavati | mahàgurukam àpattim àpadyate | visaüvàdayati devamanuùyàn mahàyànena | ÷ràvakayànam evàsya na bhavati | pràg eva mahàyànasyàvatàravi÷eùàdhigamaþ | pràg evànnuttarà samyaksaübodhiþ ||

tad yathà ka÷cit puruùo mahàñavãü prasthitaþ kùuttarùaprapãóitaþ sa tatra mahàphalavçkùe pratiùñhitaþ | àhàràrthaü sa udàraphalavçkùam apahàya gandhasaüpannaü rasasaüpannam annàsvàdya viùavçkùam abhiruhya viùaphalàni bhu¤jãta bhuktvà ca kàlaü kuryàt | tadupamàüs tàn pudgalàn vadàmi | ye durlabhaü manuùyalàbhaü labdhvà kalyàõamitraü sanni÷ritya mahàyànam avatartukàmà làbhasatkàraya÷ohetor àtmànam upadar÷ayanti paràn paüsayanti evaüråpàü mahàgurukàm àpattim àpadyante yayà gurukayàpattyà sarvavij¤ànàü paramajugupsità bhavanti | apàyagàminas tathàråpà÷ ca pudgalà na sevanãyàþ sarvakùatriyabràhmaõaviñ÷ådràõàü | ya÷ ca tàn sevate sa sàtisàro bhavati sarvavij¤ànàü | iyaü kulaputra bodhisatvasya ùaùñhã målàpattiþ ||

punar aparaü kulaputra bhaviùyanty annàgate 'dhvani kùatriyàõàü purohitacaõóàlà amàtyacaõóàlà bhañacaõóàlà mårkhàþ paõóitamànino mahàdhanà mahàbhogàþ | bahuvidheùu dànamayapuõyakriyàvastuùu saüdç÷yante te tyàgamadamattà mànamadadarpeõa kùatriyaü vibhedayanti | ÷ramaõàn kùatriyaiþ | te kùatriyàn ni÷ritya ÷ramaõàn daõóàpayanti | arthaü daõóena muùanti | tenopadraveõa te bhikùavaþ paudgalikaü và sàüghikaü và càturdi÷asàüghikaü và staupikaü và ÷ramaõair apahçtya teùàü pràhçtaü pradàpyante | te puna÷ caõóàlàþ kùatriyasyopanàmayiùyanti | te ubhayato 'pi målàpattim àpadyante | ye kùatriyacaõóàlàþ ÷ramaõaiþ sàrddhaü praduùyanti tathàråpaü ca te dharmaü praj¤apayiùyanti | adharmaü và dharmam apahàya | såtravinaya÷ikùà annapekùya kàlopade÷amahàprade÷àn apahàya | mahàkaruõànetrãpraj¤àpàramita÷ikùopàyakau÷alya÷ikùàþ yà÷ càpareùu såtreùu ÷ikùà upadiùñàs tà apahàya | tathàråpàü dharmayuktiü bhikùåõàü viheñhanàrthapårvakaü kriyàkàraü praj¤apayanti | yaiþ kriyàkàrair bhikùåõàü viheñhanà bhavati | ra¤cati ÷amathavipa÷yanànuyogamanaþkàraü | te 'vadhyàyanto vyàpàdabahulà bhavanti | tena ca hetunà bhikùåõàm apy upa÷àntàþ kle÷à nopa÷amyanti na tanåbhavanti | tatkàle punas te bhikùava à÷ayavipannà bhavanti ÷ãlavipannà÷ ca bhavanti | àcàravipannà bhavanti dçùñivipannà bhavanti taddhetoþ ÷aithilikà bhavanti | bàhulikà bhavanti | a÷ramaõàþ ÷ramaõapratij¤àþ | abrahmacàriõo brahmacàripratij¤àþ ÷aïkhasvarasamàcàràþ praùñavyadharmade÷akàþ | te bhåyasyà màtrayà saparicàrasya kùatriyasya satkçtà bhavanti mànitàþ påjità bhavanti | te ca prahàõàbhiyuktànàü bhikùåõàü gçhastheùv avarõaü ni÷càrayanti | sa ca kùatriyaþ saparivàraþ prahàõàbhiyuktànàü bhikùåõàm antike praduùyati avadhyàyati | yas tatra prahàõikànàü bhikùåõàm upabhogaparibhogas taü svàdhyàyàbhiratànàü bhikùåõàü niryàtayanti | te ubhayato målàpattim àpadyante | tat kasya hetoþ ||

dhyàyã bhikùuþ sukùetraü | nàdhyayanavaiyàvçtyà÷rità nàdhyayanàbhiyuktàþ ||

saüdhidhàraõãkùàntibhåmiùu bhàjanãbhåtà dakùiõãyàþ pàtrabhåtàþ | àlokakaràlokasya màrgopade÷akàþ | karmakùetrakle÷akùetràn satvàn uttàrayanti | nirvàõagamane ca màrge pratiùñhàpayanti | imàþ kulaputràùñau målàpattaya iti ||

àsàü niþsaraõam ihaiva såtre 'bhihitaü | yadi te bodhisatvà àkà÷agarbhasya bodhisatvasya nàma ÷rutvà dar÷anam asyàkàïkùeran | apàyaprapatanabhayàt målàpattãr da÷ayitukàmà | yadi te àkà÷agarbhaü bodhisatvaü namaþkuryuþ nàma càsya parikãrttayeyus teùàü sa kulaputro yathà bhàgyatayà svaråpeõàgratas tiùñhati bràhmaõaråpeõa yàvad dàrikàråpeõa purataþ sthàsyati | tasyàdikarmikasya bodhisatvasya yathà samutthitàs tà àpattãþ pratide÷ayati | gambhãraü càsyopàyakau÷alyaü mahàyàne caryàm upadar÷ayati | yàvad avaivarttikabhåmau ca pratiùñhàpayati || pe ||

yadi teùàü saümukhaü dar÷anaü na dadàti | yas tam abhiyàcati | tenàdikarmikeõa bodhisatvena sàparàdhena pa÷cime yàme utthàyàsanàt pràïmukhena sthitvà dhåpaü dhåpayitavyaü | aruõo devaputra àyàcitavyaþ | evaü ca vaktavyaü | aruõa aruõa mahàkçpa mahàbhàga mahoditas tvaü jambudvãpe màü karuõayàchàdayasva | ÷ãghram àkà÷agarbhaü mahàkàruõikaü mama vacanena bodhaya | mama svapnàntare tam upàyam upadar÷aya yenàham upàyenàpattiü pratide÷ayàmi | àrye mahàyàne upàyapraj¤àü pratilapsyàmãti ||

tena tatkàlaü ÷ayyàyàü nidràpayitavyaü sahodgate 'ruõe iha jambudvãpe àkà÷agarbhasya bodhisatvasyeha samàgamo bhavati svaråpeõa ca | tasyàdikarmikasya bodhisatvasya svapnàntare purataþ sthitvà tàü målàpattiü de÷ayati mahàyànopàyena | tathàråpaü ca tasyopàyaj¤ànaü saüdar÷ayati | yenopàyakau÷alyena sa àdikarmiko bodhisatvas tatraiva bodhicittàsaüpramoùaü nàma samàdhiü pratilabhate sudçóhavyavasthita÷ ca bhavati mahàyànae ity àdi ||

atha và yo 'tra såtre 'dhyeùaõamantraþ pårvam uktaþ | tenàyaü vidhiþ kàryaþ | evaü syàt | araõye upavane 'bhyavakà÷e vàgaraü và tagaraü và kàlànusàri và dhåpayitavyaü | prà¤jalinà ca bhåtvà samantato digvidikùu ca pa¤camaõóalakena vanditvà ime mantrapadàþ pravartayitavyàþ | tad yathà | sumç÷a \<[doubtful]>\ | kàruõika | caratu \<[doubtful]>\ | vicara | sa¤cara | kàruõika | murara | murara vegadhàri namucame bhujayata kàruõika cintàmaõi påraya kàruõika sarvà÷àü me sthàpaya | àj¤àdhàrã sphugu | rativiveka gu | dçùñiviveka gu | påraya kàruõika pårayantu mamà÷àü | sarvathà cà÷okagati svàhà ||

vidhiþ pårvavat | sarvavyàdhiduþkhasarvabhayasarvopakaraõavighàtapratighàte sarvàbhãùñasiddhaye ca kàryaþ ||

yadi kùatriyàdayo 'pi bodhisatvàþ katham eùàm àpattiniyamo 'nyeùàü càdhikyaü | atha tena sàmvarikàþ | katham eùàm àpattivyavasthà | kathaü và taddoùàt sàmvarikà api gçhyante | naiùa doùaþ | yeùàü yatra bahulaü saübhavaþ te tatràkoñitàþ svanàmagrahaõadar÷anàd bhayotpàdanàrthaü | paraþparatas tu sarvaiþ sarvà àpattayaþ parihartavyàþ ||

yena và prakçtimahàsàvadyatayàsamàdàno 'py abhavyo bhavaty ucchinnaku÷alamåla÷ ca sutaràü tena sàmvarikà ity alam anayà cintayà ||

upàyakau÷alyasåtre 'pi målàpattir uktà | kiü vàpi kulaputra bodhisatvaþ pràtimokùa÷ikùàyàü ÷ikùamàõàþ kalpa÷atasahasram api målaphalabhakùaþ syàt | sarvasatvànàü ca såktaduruktàni kùamet | ÷ràvakapratyekabuddhabhåmipratisaüyuktai÷ ca manasikàrair vihared iyaü bodhisatvasya gurukà målàpattiþ | tad yathà kulaputra ÷ràvakayànãyo målàpattim àpannaþ so 'bhavyas tair eva skandhaiþ parinirvàtum | evam eva kulaputro 'pratide÷yaitàm àpattim aniþsçjya tàn ÷ràvakapratyekabuddhamanasikàràn abhavyo buddhabhåmau parinirvàtum iti ||

àsàü ca målàpattãnàü sukhagrahaõadhàraõàrtham ekãyamatànàü ca saügrahakàrikà ucyante ||

ratnatrayasvaharaõàd àpatpàràjikà matà | saddharmasya pratikùepàd dåtãyà muninodità ||

duþ÷ãlasyàpi và bhikùoþ kàùàyastainyatàóanàt | càrake và vinikùepàd apapravràjanena ca ||

pa¤cànantaryakaraõàn mithyàdçùñigraheõa và | gràmàdibhedanàd vàpi målàpattir jinodità ||

÷ånyatàyà÷ ca kathanàt satveùu kçtabuddhiùu | buddhatvaprasthitànàü và saübodher vinivarttanàt ||

pràtimokùaü parityàjya mahàyàne niyojanàt | ÷iùyayànaü na ràgàdiprahàõàyeti và grahàt ||

pareùàü grahaõàd vàpi punaþ svaguõakà÷anàt | parapaüsanato làbhasatkàra÷lokahetunà ||

gambhãrakùàntiko 'smãti mithyaiva kathanàt punaþ | daõóàpayed và ÷ramaõàn dadyàd và ÷araõatrayàt ||

gçhõãyàd dãyamànaü và ÷amathe tyàjanàt punaþ | pratisaülãnabhogaü ca svàdhyàyiùu nivedanàt ||

målà àpattayo hy età mahànarakahetavaþ | àryasyàkà÷agarbhasya svapne de÷yàþ puraþsthitaiþ ||

bodhicittaparityàgàd yàcakàyàpradànataþ | tãvramàtsaryalobhàbhyàü krodhàd và satvatàóanàt ||

prasàdyamàno yatnena satveùu na titikùate | ÷lokàt parànuvçttyà và saddharmàbhàsavarõanàd | iti ||

àryakùitigarbhasåtre 'py uktaü | yo mahàbrahman mamoddi÷ya pravrajito duþ÷ãlapàpasamàcàro bhikùur anubhåtaþ ka÷ambakajàto '÷ramaõaþ ÷ramaõapratij¤aþ abrahmacàrã brahmacàripratij¤aþ | dhvastaþ patitaþ paràjito vividhaiþ kle÷aiþ | atha ca punaþ sa duþ÷ãlapàpasamàcàro bhikùur adyàpi sarvadevànàü yàvat sarvamanuùyàõàü yàvat puõyanidhãnàü dar÷ayità bhavati kalyàõamitraü | kiü càpi sa apàtrãbhåtaþ tena ca punaþ ÷irastuõóamuõóena kàùàyavastrapràvaraõeryàpathena dar÷anahetunàpi bahånàü satvànàü vividhaku÷alamålopastambhanakaraþ sugatimàrgadar÷ako bhavati | tasmàd yo mamoddi÷ya pravrajitaþ ÷ãlavàn duþ÷ãlo và tasya nànujànàmi cakravarttir àj¤àm api yan mamoddi÷ya pravrajitasya sahadharmeõàpi kàye daõóaprahàraü và dàtuü càrake và prakùeptuü | aïgam aïgaü vikarttanaü và kartuü jãvitàd và vyaparopaõaü kartuü | kiü punar adharmeõa ||

kiü càpi mçtaþ kathyate 'smin dharmavinaye | atha ca punaþ sa pudgalo gorocanakastårikàsadç÷a iti | atraivàha | ye mamoddi÷ya pravrajitàn yànabhåtàn pàtrabhåtàn và viheñhayiùyanti te sarveùàü tryadhvagatànàü buddhànàm atãva sàparàdhà bhavanti | samucchinnaku÷alamålà dagdhasantànà avãciparàyaõà bhavantãti | atraivàha | sarvabuddhair adhiùñhito 'yaü mokùadhvajo yad uta raktakàùàyavastram iti | asminn eva coktaü | tena khalu punaþ samayena bahåni ÷ràvakaniyuta÷atasahasràõi bahåni ca bodhisatvaniyuta÷atasahasràõi bhagavato 'ntike evaüråpaü pårvakçtaü karmàvaraõaü pratide÷ayanti | vayam api bhadanta bhagavan bahånàü pårvakàõàü tathàgatànàü pravacane pàtrabhåtàn pàtrabhåtàü÷ ca buddhànàü bhagavatàü ÷ràvakayànãyàn pudgalठjugupsitavantaþ paüsitavanto roùitavanto 'varõàya÷aþkathà÷ ca ni÷càritavantaþ | tena vayaü karmàvaraõena triùv apàyeùu vividhàü tãvràü pracaõóàü duþkhàü vedanàü pratyanubhåtavantaþ ||

peyàlaü ||

vayaü tatkarmàvaraõa÷eùam etarhi bhagavato 'ntike pratide÷ayiùyàmaþ | kecid vadanti | vayaü bhagavataþ ÷ràvakàn vacanais tarjitavantaþ paribhàùitavantaþ | kecid vadanti | vayaü bhagavataþ ÷ràvakàn apàtrabhåtàn patràbhåtàü÷ ca praharitavantaþ | kecid vadanti | vayaü cãvaràn hçtavantaþ | kecid vadanti | vayaü bhagavataþ ÷ràvakàõàm upabhogaparibhogàn àcchinnavantaþ | kecid vadanti | vayaü bhagavantam uddi÷ya pravrajitàn gçhasthàn kàritavantaþ tata asthànaü sàditàþ | kecid vadanti | asmàbhir bhagavan buddhànàü bhagavatàü ÷ràvakà apatrabhåtàþ pàtrabhåtà÷ ca sàparàdhikà÷ càrake prakùiptàs tena vayaü karmàvaraõena bahån kalpàüs tçùv apàyeùu vividhàü tãvràü pracaõóàü duùkhàü vedanàü pratyanubhåtavantaþ || pe ||

tad vayam etarhi karmàvaraõa÷eùàü bhagavato 'ntike pratide÷ayàmaþ | àyatyàü saüvaram àpadyema | pratigahõàtu bhagavàn asmàkam anukampàm upàdàya | uddharatu bhagavàn asmàn annantapàpebhya iti vistaraþ ||

pravrajyàntaràyasåtre 'py annartha uktaþ | caturbhir mahànàman dharmaiþ samanvàgato gçhã akùaõapràpto bhavati | jàtyandha÷ ca jaóa÷ càjihvaka÷ ca caõóàla÷ ca jàtu sukhito bhavaty abhyàkhyànabahula÷ ca ùaõóaka÷ ca paõóaka÷ ca nityadàsa÷ ca | strã ca bhavati ÷và ca ÷åkara÷ ca gardabha÷ coùñra÷ ca à÷ãviùa÷ ca bhavati tatra tatra jàtau ||

katamai÷ caturbhiþ | iha mahànàman gçhã pårvajinakrñàdhikàràõàü satvànàü naiùkramyacittasya pravrajyàcittasyàryamàrgacittasyàntaràyaü karoti | anena prathamena ||

punar aparaü gçhã dhanalaulyena putralaulyena karmavipàkam a÷raddadhat putrasya và duhitur và bhàryàyà và j¤àtisaüghasyai÷varyasthàne vartamàne pravrajyàntaràyaü karoti | anena dvitãyeneti ||

anyadvayaü | saddharmapratikùepaþ ÷ramaõabràhmaõeùu ca pratighaþ ||

da÷a càku÷alàþ karmapathàþ annarthàþ | saddharmasmçtyupasthànàd vipàkakañukà draùñavyàþ | tataþ ki¤cinmàtraü såtraü såcyate | pràõàtipàtavipàkalavas tàvad | yathàha | tad yathàgni÷ikhàcarà nàma pakùiõo ye 'gni÷ikùàmadhyagatà na dahyante saühçùñatarà÷ ca nàrakeyàõàü kapàlaü bhittvà rudhiraü pibanti | kapàlàntaracarà nàma pakùiõo ye mastakaü bhittvà jvalitamastakaluïgàn pibanti | jihvàmiùabhujo nàma pakùiõo ye jihvàü vidàryàbhito 'bhitaþ prabhakùayanti | sàpi jihvà bhuktà punar api saüjàyate padmadalakomalatarà | evam arthànuråpasaüj¤à dantotpàñakà nàma kaõñhanàóyapakarùakà nàma | klomakà÷inaþ | àmà÷ayàdàþ | plãhasaüvartakà | antravivarakhàdinaþ | pçùñhavaü÷acarà nàma | marmaguhyakà nàma pakùiõo ye sarvàõi marmavivaràõi bhittvà marmàõi kçntayitvà vivaràõi pravi÷ya majjàmaõóaü pibanti krandamànànàü | såcãchidrà nàma pakùiõo ye såcãsadç÷atuõóà raktaü pibanti | evam asthivivarà÷inaþ ùañtvagbhakùiõaþ | nakhanikçntakà medodàþ snàyuvi÷eùakàþ | ke÷oõóukà nàma pakùiõo ye ke÷amålàny utpàñayanti ||

sa evam avãciprade÷as trãõi yojana÷atasahasràõi pakùibhairavapakùo nàma | tatra tair anyair nàrakeyaiþ sahànnekàni varùa÷atasahasràõi bhakùyate saübhavati ca | sa katha¤cid api tasmàn muktaþ sarvasmàd duùkhajàlaparivçtaþ | ÷vabhraprapàto nàma dvitãyaþ prade÷as tatra gacchati | tràõànveùã ÷araõànveùã paritràõànveùã samantata ekàda÷abhir arciskandhair àvçto niþsahàyaþ karmapà÷abandhanabaddhaþ samantataþ ÷atrubhir àvçtaþ kàntàram anuprapannaþ sarvasmàn narakapu¤jàd adhikataraü vyasanam abhiprapannas taü ÷vabhraprapàtaü nàma prade÷am anudhàvati | patite 'tãva pàdaþ pravilãyate | utkùiptaþ punar api saübhavati | sukumàrataraþ ÷lakùõataraþ kharàbhis tãvràbhir vedanàbhir abhibhåtaþ | tasyaivaü bhayaviklavavadanasya karacaraõasarvàïgapratyaïgapravilãyamànasya sa prade÷aþ ÷vabhraprapàto nàma pràdurbhavati | sa tasmin de÷e nipatati patitaþ ÷vabhre prapatati trãõi yojanasahasràõi | punar api karmakçtena vàyunotkùipyate | sa prapatamànaþ kaükavàyasagrdhrolåkair bhakùyate | yàvat tasyaivam utkùipyamànasya ca prapatata÷ cànnekàni varùa÷atasahasràõi gacchanti | katha¤cid api tasmàn muktaþ paribhràmita÷ cakràïkaü vivaraü nàma prade÷am anudhàvati | tasmiü÷ ca prade÷e sahasràràõi cakràõi pràdurbhavanti vajranàbhãni tãkùõajvàlàni ÷ãghrabhramàõi tasya sahagamanàd eva tàni cakràõi ÷arãraü pràpya bhramanti | pe ||

pratyekaü sarvàïgàni pramathnanto dahanti pàdatale càsya ÷aïkubhir bhidyete | evaü makkoñakaparvate | màkkoñakaiþ pràõijàtibhiþ sàntarvahiþparamàõu÷aþ prabhakùyate | bhukto bhuktaþ punar api saüjàyate sukumàrataraþ | sukumàratayà bhåyo 'py àdhikataràü vedanàm anubhavati | bhuktabhuktasya prabhåtataram evàsya tvaïmàüsaü pràdurbhavati | tasya pràõàtipàtakçtopacitasya tatphalaü bhavati ||

adattàdànavipàkam àha | sa eùa duùkçtakarmàntacàrã àlàtacakranirmàõagandharvanagaramçgatçùõikàsadç÷aü mahad arthajàtaü pa÷yati ratnavastradhanadhànyanikarabhåtaü | tasyaivaü lobhàbhibhåtasya karmaõà mohitasyaivaü bhavati | mamedam iti | sa evaü mohitaþ pàpakàrã prajvalitàïgàrakarùår laïghayitvà taddraviõam anudhàvati | sa karmakçtair yamapuruùair gçhyate ÷astrajàlamadhyagataþ sarvàïgapratyaïga÷aþ pàñyate vi÷asyate dahyate 'sthyava÷eùaþ kriyate | na càsyànnàdikàlapravçttaþ sa lobhas tàm apy avasthàü gatasya parihãyatae iti ||

kàmamithyàcàram adhikçtyàha | eùa sa pàpakartà tasmàc chastrasaïkañàn muktaþ kathamapy aïgàrakarùår laïghayitvà karmaõà bhràmitaþ prade÷am anyaü prapadyate | vitathadar÷anaü nàma tatra karmakçtàü striyaü pa÷yati yà tena pårvaü naùñasmçtinà dçùñà | dçùñvà cànnàdikàlàbhyasto ràgàgnir utpadyate | sa tena dhàvati yena tà striyaþ | tà÷ càyomayyo nàryaþ karmakçtàþ | tàbhir asau gçhyate | gçhãtvà cauùñhàt prabhçti tathà bhujyate yathàsya sarùapaphalamàtrapramàõam api nàva÷iùñaü | tasmi¤ ÷arãre bhavati | punar api saübhavati | punar api bhujyate | sa kañukàü kharàü vedanàm anubhavaüs tasmàd ràgàgner na nivartate | yena tà striyas tena bhåyaþ saþ saüdhàvati | na càsya tatpãóà tathà bàdhate yathà ràgàgniþ | atha tà striyo bhåyo vajramayàyomayaprajvalitagàtràs taü manuùyam àdàya jvàlàmàlàkulasarva÷arãràs taü nàrakeyaü siktàmuùñivad bhindanti | punar api saübhavatãti pårvavat || pe ||

striyo målam apàyasya dhananà÷asya sarvathà | strãvidheyà narà ye tu kutas teùàü bhavet sukham || pe ||

yàvat | strã vinà÷o vinà÷ànàm iha loke paratra ca | tasmàt striyo vivarjyàþ syur yadãcchet sukham àtmana iti ||

mçùàvàdam adhikatyàha | sa tair yamapuruùair gçhyate gçhãtvà ca tanmukhaü vidàrayanti tasmàj jihvàm apakarùayanti | sà ca jihvà karmava÷àt pa¤cayojana÷atapramàõà bhavati | tasya mçùàvàdasya balena tasyà÷ ca sahanirgamanakàle te yamapuruùà bhåmàv ànàhayanti pradãptàyomayyàü | karmakçtaü ca halasahasraü pràdurbhavati pradãptàgrasaüyuktaü balavadbhir balãvardais tad asyàntargataü jihvàyàü vahati | tatra påyarudhirakçmi÷ràviõyo nadyaþ pravahanti || pe ||

sà ca jihvà tathà sukumàrà yathà devànàm akùi ||

yàvat sa vedanàtas tanati krandati vikro÷ati na càsya tadduþkhaü ka÷cid apanayatãti vistaraþ | tasyaivaü pracaõóàm vedanàm anubhavato 'nnekàni varùa÷atasahasràõi sà ca jihvà kçùyate | sà katha¤cit tasya nàrakasya mukhe pravi÷ati | sa bhayavihvalavadano yena và tena và niþpalàyate 'ïgàrakarùåùu dahyamàno nimajjan | tasyaivaü duþkhàrttasyà÷araõasyàparàyaõasya punar api yamapuruùàþ pràdurbhavanti mudgaràsipàõayaþ | te taü puruùaü mastakàt prabhçti yàvat pàdau cårõayantãty àdi ||

pai÷unyavipàkas tu yathaiva mçùàvàdasya trãõi yojana÷atàni jihveti vi÷eùas tu | tàü yamapuruùà nistriü÷àn àdàya pradãptadhàràn jihvàü nikçntanti | jambukai÷ cànysamin prade÷e bhakùyate | paramakañukàü vedanàü prativedayate sa krandati vikro÷aty avyaktàkùaraü jihvàvirahita ity àdi ||

pàruùyavipàkam àha | te tàü jihvàm àsyaü vidàrya gçhõanti | gçhãtvà ni÷itadhàraiþ ÷astrai÷ chittvà tasya bhåya eva khàdanãyàrthena mukhe prakùipanti | sa ca jighansàrditaþ kùutkùàmavadanaþ svarudhiralàlàparisrutàü tàm eva svajihvàü bhakùayati | sà ca jihvà chinnà punar api saüjàyate karmava÷àt | atha sa bhåmau vedanàrttaþ parivartate viceùñate krandate | tasyaivaü vedanàrttasya parivçttanayanatàrakasya duùkhàrttasya dãnasyàsahàyasyaikàkinaþ svakçtam upabhu¤jànasya yamapuruùà anu÷àsanãgàthàü bhàùante ||

jihvàdhanor vinirmuktas tãkùõo vàg vi÷ikhas tvayà | pàruùyam iti yad dçùñaü tasyaitat phalam àgatam ||

iti vistaraþ ||

saübhinnapralàpavipàkam àha ||

tasya tat prajvalitaü tàmradravalohitaü jihvàü dahati | jihvàü dagdhvà kaõñhaü dahati | kaõñhaü dagdhvà hçdayaü dahati hçdayaü dagdhvàntràõi dahati | tàny api dagdhvà pakvà÷ayaü dahati | pakvà÷ayam api dagdhvàdhobhàgena nirgacchati ||

yamapuruùà gàthàm àhuþ | pårvottaràbaddhapadaü nirarthakam asaügatam | abaddhaü yat tvayà proktaü tasyaitat phalam àgataü ||

yà na \<[doubtful]>\ satyavatã nityaü na càdhyayanatatparà | na sà jihvà budhair dçùñà kevalaü màüsakhaõóikà | iti vistaraþ ||

abhidhyàvipàkam àha | atha pa÷yati riktaü tuccham asàrakaü karmakçtaü bahudraviõaü paraparigçhãtaü tasya karmacoditavyàmohitasyaivaü bhavati | mamedaü syàd iti | tataþ sa nàrakas tenaiva dhàvati yena tad dravyaü | tasyàbhidhyàkhyamànasasyàku÷alasyàsevitabhàvitabahulãkçtasya tatphalaü yad asau narake viparãtaü pa÷yati | tasyaivaü pa÷yato 'bhidhyàbahulasya haste ÷astraü pràdurbhavati sa tena dhàvati | teùàm apy anyeùàü nàrakàõàü haste ÷astràõi pràdurbhavanti | sa taiþ saha ÷astreõa yudhyate yàvat tathà kartyate yathà sarùapaphalamàtram api na bhavati màüsam asya ÷arãre tathàsthikaïkàlàva÷eùaþ kriyate || pe ||

pareùàü sampa ... mama syàd iti cintitaü | tasyàbhidhyàsamutthasya viùasya phalam àgatam iti ||

vyàpàdaphalam àha | karmamayàþ siühavyàghrasarpàþ krodhàbhibhåtàþ puratas tiùñhante | etebhyo bhayabhãto yena và tena và niþpalàyate | sa kathaü ÷aknoti palàyitum a÷ubhasya karmaõaþ | sa tair gçhyate | gçhãtvà ca pårvaü tàvan mastakàd bhujyate yàvat pàr÷vataþ sarpair viùadaüùñraiþ saüda÷ya saüda÷ya bhakùyate | vyàghrair api pçùñhato bhakùyate | pàdàv api vahninà dàhyete sa yamapuruùair dåràd iùubhir vidhyatae iti vistaraþ ||

mithyàdçùñiphalaü punar aparimitaü | pàñhas tu saükùipyate | ÷astravarùatomaravajravarùà÷anipàùàõavarùe hanyate | ekàda÷abhir arcciskandhaiþ kùutpipàsàgninà ca sukhanirgatena nirantaraü dahyatae iti ||

kàmamålà÷ ca sarvànarthà iti tebhya evodvejitavyaü | yathàtraivàha | asty agnikuõóo nàma narakaþ | tatra katareõa karmaõà satvà upapadyante | yena a÷ramaõena ÷ramaõapratij¤ena màtçgràmasya nçttagãtasyàbharaõànàü và ÷abdaü ÷rutvàyoni÷ena manaþkàreõàkùiptabuddhinà tac chrutvà hasitalaóitakrãóitàny a÷ucim uktaü || pe ||

tatra te nàrakà ayovarùeõa sarvàïgapratyaïga÷a÷ cårõyante 'ïgàravarùeõa ca pacyante dahyantae ity àdi | evaü pauràõakàmàsvàdanasmaraõàt padumo nàma narakaþ pañhyate svapnàntabhåtasmaraõàc ca | tatra te nàrakàþ kumbhiùu pacyante | te droõiùv ayomayair muùalair hanyantae iti vistaraþ ||

evam apsarasaþ pràrthanayà brahmacaryapariõàmanàn mahàpadumo nàma naraka uktaþ | tatra kùàranadãtaraïginã nàma pravahati | tasyàü nadyàü yàny asthãni te pàùàõàþ | yac chevàlaü te ke÷àþ | yaþ païkas tan màüsaü | yà àpaþ tat kathitaü tàmraü | ye matsyàs te nàrakà ity àdi ||

evaü puruùasya puruùeõa saha maithunavipratipatteþ aprameyà akàraõà vi÷eùàþ pañhyante | evaü ÷i÷ubhiþ saha vipratipatteþ kùàranadyàm uhyamànàn dàrakàn pa÷yati | te taü vilapanti | sa tàü nadãm avagàhate | teùu bàlakeùu tãvrasnehapratibandha÷okaduùkhavegàt | evaü govaóavàjaióakàdiùu prakçtisàvadyaþ kàmamithyàcàraþ kharataravipàkaþ pañhyate | tàsàm eva govaóavàdãnàü taptàyomayãnàü aku÷alanirmitànàü yonimàrgeõa sa tiryakkàmasevã pravi÷ati | sa tàsàm udare pradãptàïgàranikaraparipårõe svidyate pacyate bahåni varùa÷atasahasràõãti vistareõa draùñavyaü ||

evam anyanà÷itàsv api bhikùuõãùu vipratipannànàü mahànarakapàtanàþ pañhyante | evaü svastrãùv apy ayonimàrgeõa gacchataþ | evaü prasahyànãtàsv api parastrãùu labdhàsu ca kanyàsu | evam upavàsasthàsu evaü guråõàü patnãùu j¤àti÷abdamànitàsu ca vipratipatteþ tãvrà÷ càparimàõà÷ ca mahànarakapàtanàþ pañhyante ||

saptamaithunasaüyuktasåtre 'py àha | iha bràhmaõa ekatyo brahmacàriõam àtmànaü pratijàõãte | sa nehaiva màtçgràmeõa sàrddhaü dvayaü samàpadyate 'pi tu màtçgràmaü cakùuùà råpaü nidhyàyan pa÷yati | sa tadà svàdayati adhyavasyati adhyavasàya tiùñhati | ayam ucyate bràhmaõa brahmacàrã saüyukto maithunena dharmeõa na visaüyuktaþ | apari÷uddhaü brahmacaryaü carati ||

evaü màtçgràmeõa sàrddhaü saükrãóataþ saükilikilàyamànasya àsvàdayataþ apari÷uddhaü brahmacaryam uktaü | evaü màtçgràmàpasthànam àsvàdayataþ | evaü tiraþkuóyagatasya tiroduùyagatasya và màtçgràmasya nçttagãtàdi÷abdam àsvàdayato maithunasaüyogam ity uktam | evaü pa¤cakàmaguõasamarpitaü param avalokyàsvàdayataþ ||

evaü devàdisthàneùu brahmacaryapariõàmanàt saüyukto maithunena dharmeõa na visaüyukta iti ||

yata÷ caite kàmà evaü smaraõapràrthanàviùayam api gatà evam annarthakaràs tenaiva kàmàpavàdakasåtre 'bhihitam | nivàraya bhikùo cittaü kàmebhyaþ | sabhaya÷ caiùa màrgaþ sapratibhayaþ sakaõñakaþ sagahanaþ unmàrgaþ kumàrgo vedanàpathaþ | asatpuruùasaüsevitaþ | naiùa màrgaþ satpuruùasaüsevitaþ | na tvam evaü cintayasi | kasmàt alpàsvàdàþ kàmà uktà bhagavatà | bahuduùkhabahåpadravà bahåpàyàsà | àdãnavo 'tra bhåyàn | rogo bhikùavaþ kàmà gaõóaþ ÷alyamadyamadyamålam àmiùavaóisaü mçtyur anityàþ kàmàs tucchàþ mçùàmoùadharmiõaþ svapnopamàþ kàmàþ | kim apy ete bàlollàpanàþ || pe ||

yathà mçgàõàü bandhanàya kåñaü dvijànàü bandhanàya jàlaü | matsyànàü bandhanàya kupinaü | markañànàü bandhanàya lepaþ pataïgànàü bandhanàyàgniskandhaþ | evaü kàmàþ || pe ||

kàmaparyeùaõàü carato dãrgharàtraü siühànàü mukhe parivartitasyànto na praj¤àyate | yàvad goghàtakànàü gavàsanànàü mukhe parivartitasyànto na praj¤àyate | yàvan maõóåkànàü satàü sarpàõàü mukhe parivartitasyànto na praj¤àyate | dãrgharàtraü kàmàn pratisevamànànàü corà iti kçtvà gçhãtànàü ÷ira÷chinnànàm anto na praj¤àyate | pàradàrikàþ pàripanthikà gràmaghàtakà janapadaghàtakà yàvad granthimocakà iti kçtvà gçhãtànàü ÷ira÷chinnànàm anto na praj¤àyate | duùkhaü tãvraü kharaü kañukam anubhåtaü rudhiraü prasyanditaü pragharitaü yac caturùu mahàsamudreùådakàt prabhåtataraü || pe ||

kàyo hy ayaü bahvàdãnavaþ | asthisaüghàtaþ snàyusaübaddho màüsenànuliptaþ carmaõà paryavanaddhaþ chavyà praticchannaþ chidravicchidraþ kçmisaüghaniùevitaþ satvànàm annarthakaþ kle÷akarmaõàü vastu ||

asmin kàye vividhà àbàdhà utpadyante | tad yathà cakùårogaþ ÷rotrarogo yàvad ar÷àüsi piñako bhagandaraþ || pe ||

kàyikàþ santàpàþ kàyikaü duùkhaü | kàyasya jãrõatà bhagnatà kubjatà | khàlityaü pàlityaü valipracuratà | indriyàõàü pàripàkaþ paribhedaþ saüskàràõàü puràõãbhàvo jarjarãbhàvaþ | yàvan nàrhasy evam udgharantaü pragharantaü jugupsanãyaü kàyaü pratiùevituü || pe ||

kà tava bhikùo kàmà÷àntiþ | ka÷ ca tvàü pralobhayati | kathaü ca tvaü pràhito mårchito 'dhyavasito 'dhyavasànam àpannaþ | yadàhaü parinirvçto bhavàmi | saddharma÷ càntarhito bhavati | tvaü ca kàmàn pratisevya vinipàtagato bhaviùyasi | kadà jaràmaraõàd àtmànaü parimocayiùyasi ||

alaü bhikùo nivàraya cittaü kàmebhyaþ | akàlaþ kàmaparyeùaõàyàþ | kàlo 'yaü dharmaparyeùaõàyà iti ||

ugradattaparipçcchàyàm apy àha | tena kàmamithyàcàràt prativiratena bhavitavyaü svadàrasaütuùñena paradàrànabhilàùiõàraktanetraprekùiõà nirviõõamanasà | ekàntaduùkhàþ kàmà | ity abhãkùõaü manasikàraprayuktena | yadàpy asya svadàreùu kàmavitarka utpadyeta | tadàpi tena svadàreùv a÷ubhànudar÷inà uttrastamanasà | kle÷ava÷atayà kàmàþ pratisevitavyàþ | na tv adhyavasànavinibaddhena nityam anityànàtmà÷ucisaüj¤inà | evaü cànena smçtir upasthàpyà | tathàhaü kariùyàmi yathà saükalpair api kàmàn na paribhokùye | kaþ punar vàdo dvãndriyasamàpattyà vànaïgavij¤aptyà veti ||

punar atraivàha | bodhisatvena svabhàryàyà antike tisraþ saüj¤à utpàdayitavyàþ | katamàs tisraþ | ratikrãóàsahàyikaiùà naiùà paralokasahàyikà | annapànasahàyikaiùà naiùà karmavipàkànubhavanasahàyikà | sukhasahàyikaiùà naiùà duùkhasahàyikà ||

yàvad aparàs tisraþ | ÷ãlàntaràyasaüj¤à dhyànàntaràyasaüj¤à praj¤àntaràyasaüj¤à ||

aparàs tisraþ | corasaüj¤à badhakasaüj¤à narakapàlasaüj¤à iti ||

candrottaràdàrikàparipçcchàyàm apy uktaü | atha candrottaràdàrikà samanantaraü pradhàvantaü taü mahàntaü janakàyaü dçùñvà tasyàü velàyàü vihàyasàntarãkùe tàlamàtram abhyudgamya sthitvà ca taü mahàntaü janakàyaü gàthàbhir adhyabhàùata ||

kàyaü mamekùadhvam imaü manoj¤aü suvarõavarõaü jvalanaprakà÷am | na raktacittasya hi mànuùasya praj¤àyate ÷obhanakaü ÷arãram ||

ye etv agnikarùåpamasaüpradãptàn tyajanti kàmàn viùayeùv agçddhàþ | ùaóindriyaiþ saüvarasaüvçtà÷ ca ye brahmacaryaü ca caranti ÷ubham ||

dçùñvà ca dàràn hi parasya ye vai kurvanti màtàbhaginãti saüj¤àü | pràsàdikàs te hi sudar÷anãyà bhavanti nityaü paramaü manoj¤àþ ||

sphuñàm imàü vettha purãü samantàd yo romakåpàn mama càtigandhaþ | na ràgacittena mayàrjito 'yam phalaü tu dànasya damasya cedam ||

na me samutpadyati ràgacittaü mà vãtaràgàsu janãùva ràgaü | sàkùã mamàyaü purato munãndraþ satyaü yathà vedmi na jàtu mithyà ||

yåyaü ca pårvaü pitaro mamàsa | ahaü ca yuùmàkam abhåj janitrã | bhràtà svasà càpi pità babhåva ko ràgacittaü janayej jananyàü ||

praghàtitàþ pràk ca mamàtha sarve | ahaü vi÷astà ca purà bhavadbhiþ | sarve amitrà vadhakàþ parasya | kathaü tu và jàyati ràgacittam ||

na råpavanto hi bhavanti ràgàt | na raktacittàþ sugatiü vrajanti | na nirvçtiü yànti ca raktacittà ràgo hi tasmàt parivarjanãyaþ ||

kàmasya hetor nirayaü patanti | pretàs tira÷co 'tha bhavanti ràgàt | kumbhàõóayakùà asuràþ pi÷àcà bhavanti ye ràgaparãttacittàþ ||

kàõà÷ ca kha¤jà÷ ca vijihvakà÷ ca | viråpakà÷ caiva bhavanti ràgàt | bhavanti nànàvidhadoùabhàjà÷ caranti ye kàmacarãü jaghanyàm ||

yac cakravartitvam avàpnuvanti | bhavanti ÷akràs trida÷e÷varà÷ ca | brahmàõa ã÷à \<[doubtful]>\ va÷avarttina÷ ca tad brahmacaryaü vipulaü caritvà ||

jàtyandhabhàvà vadhirà visaüj¤à | ÷va÷åkaroùñràþ kharavànarà÷ ca | hastya÷vagovyàghrapataïgamakùàþ bhavanti nityaü khalu kàmalolàþ ||

kùitã÷varà÷ caiva bhavanty udagràþ su÷reùñhino vai gçhapatyamàtyàþ | sukhasaumanasyena ca yànti vçddhiü ye brahmacaryaü vipulaü caranti ||

kabhallitàpàn atha dhåmagàràn bandhàüs tathà tàóanatarjjanàü÷ ca | chedaü ÷iraþ karõakaràkùinàsàþ | pàdasya càrcchanti hi kàmadàsà | iti ||

udayanavatsaràjaparipçcchàyàü ca vivarõitàþ kàmàþ ||

dçùñvà vraõaü dhàvati makùikà yathà | dçùñvà÷uciü dhàvati gardabho yathà | ÷vàna÷ ca ÷ånà iva màüsakàraõàt | tathaiva dhàvanty abudhàþ striye ratàþ ||

avidyàpidhità bàlàs tamaþskandhane àvçtàþ | strãùu saktàs tathà måóhà amedhya iva vàyasàþ ||

màrasya gocaro hy eùa prasthità yena durgatiþ | àsvàdasaüj¤ino gçddhà mãñasthàne yathà krimiþ ||

kãñakumbho yathà citro yatra yatraiva dç÷yate | pårõo måtrapurãùeõa dçtir và vàtapårità ||

siïghàõakakaphàlàlàþ \<[doubtful]>\ ÷leùmaõi klinnamastakàþ | daurgandhyaü sravate kàyàd bàlànàü tad yathà madhu ||

asthipårõaü mukhadvàraü màüsacarmàdibhi÷ citaü | gaõóabhåto hy ayaü kàyaþ kutsito hy àmagandhikaþ ||

nànàpràõibhiþ saüpårõo mukhagaõóo yathà bhavet | evam eva hy ayaü kàyo viùñhàdya÷ucibhàjanam ||

antyàntràkulaü hy udaraü sayakçtphupphuùàkulam | vçkkau vilohitaü pittaü mastaluïgàsthimajjakam ||

a÷ãtiü krimikulasahasràõi yàni tiùñhanti antare | aha bàlà na pa÷yanti mohajàlena àvçtàþ ||

navavraõamukhaiþ prasravanty a÷uciü påtigandhikam | bàlà nimittaü gçhõanti vacane dar÷ane 'pi ca ||

uktàþ pa÷càn na jànanti yo de÷aþ sarvakutsitaþ | uccàragocarà bàlàþ kheñasiïghàõabhojinaþ ||

jugupsanãye rajyante vraõaü dçùñveva makùikàþ | kakùàsv àgharate svedo gandho vàyati kutsitaþ ||

kurvanti duùkçtaü karma yena gacchanti durgatim | hãnàn kàmàn niùevanto hãnàn dharmàn niùevya ca ||

gatvà avãciü duùpraj¤àþ duùkhàü vindanti vedanàü | uccàra iva durgandhàþ striyo buddhaiþ prakãrtitàþ ||

tasmàd dhãnasya hãnàbhiþ strãbhir bhavati saïgatiþ | uccàrabhastràü yo gçhyabàlàvàsaü nigacchati ||

yàdç÷aü kurute karma tàdç÷aü labhate phalam ||

tathàtraivàha | tad evaüråpair duùkhaparyeùitair bhogaiþ svajãvikàrtham upasaühçtair na prabhavanti ÷ramaõabràhmaõebhyo dànaü dàtuü kçpaõavanãpakayàcakebhyo 'va÷ãkçtàþ strãbhiþ strãnirjitàþ strãnigçhãtàþ strãdàsàþ | tenaiva strãpremõà tasyà eva poùaõàya na ÷aknuvanti dànaü dàtuü ÷ãlaü ca samàdàtuü | sa tatra raktaþ samànaþ strãparibhàùitàni sahate tarjanàvalokananirbhartsanàm api sahate | sa màtçgràmeõa tarjitaþ puruùaþ saüsãdati viùãdati sukhaü càsyà avalokayati | kàmahetoþ kàmanidànaü ca va÷agatà bhavati | ayaü mahàràja kàmalolupasya puruùasyoccàrasukhaparamasyà÷ucau ratasyàsaüprajanyàcàriõo doùaþ || pe ||

÷rutvedç÷aü tu saüvegaü na teùàü bhavati nirvçtiþ | bhåyaþ kurvanti saüsargaü strãbhiþ sàrddhaü pramoditàþ ||

duùkhakàmàn niùevante bhàùante ca jugupsitàþ ||

dharmaü ÷rutvàrthasaümåóhàþ bhàùante ca subhàùitaü | strãgataü càsya tac cittaü vióàlasyeva måùike ||

muhårtaü bhavati saüvegaþ ÷rutvàtha jinabhàùitaü | punaþ kupyati ràgo 'sya viùahàlàhalaü yathà ||

såkarasyeva uttràso muhårtam anuvarttate | dçùñvà vai atha uccàraü gçddhatàü janayaty asau ||

evaü sukhàrthino bàlàþ prahàya jina÷àsanaü | hãnàn kàmàn niùevante yena gacchanti durgatiü ||

raktàþ pramattàþ kàmeùu kçtvà karma supàpakam | ÷ãlavattàü visaüvàdya pa÷càd gacchanti durgatim ||

yasyedç÷aü dharmanayaü viditvà | strãùu prasàdaþ puruùasya no bhavet | vi÷odhitaþ svargapatho 'sya nityam | na durlabhà tasya varàgrabodhiþ ||

labdhvà kùaõaü hi sa praj¤o dharmaü ÷rutvà ca ãdç÷am | sarvàn kàmàn vivarjyeha pravrajyàü niùkramed budha | iti ||

pra÷àntavini÷cayapràtihàryasåtre 'py aparo 'nnartha uktaþ ||

yaþ ka÷cin ma¤ju÷rãþ kulaputro và kuladuhità và jàmbådvãpakàn sarvasatvठjãvitàd vyaparopya sarvasvaü haret | yo vànyo ma¤ju÷rãþ kulaputro và kuladuhità bodhisatvasyaikaku÷alacittasyàntaràyaü kuryàd anta÷as tiryagyonigatasyàpy ekàlopadànasahagatasya ku÷alamålasyàntaràyaü kuryàd ayaü tato 'saükhyeyataraü pàpaü prasavati | tat kasya hetoþ | buddhotpàdasaüjanakànàü saku÷alamålànàm antaràyaþ sthito bhavati | yaþ ka÷cin ma¤ju÷rãþ parakuleùu bodhisatvasyerùyàmàtsaryaü kuryàt tasya tasmin samaye tato nidànaü \<[doubtful]>\ trãõi bhayàni pratikàïkùitavyàni | katamàni trãõi | narakopapattibhayaü jàtyandhabhayaü pratyantajanmopapattibhayaü ceti ||

punar àha ||

yas tasya kuryàt puruùo 'priyaü và bhåtaü hy abhåtaü ca vaded avarõaü | paruùaü vadet kruddhamanàpi yas taü kùobhaü ca kuryàt punar asya yo 'pi ||

àtmabhàvena mahatà narakeùu sa durmatiþ | utpadyate vipannàtmà duùkhàü sa vetti vedanàü ||

yojanànàü ÷ataü pa¤ca jàyate 'sya samucchrayaþ | koñãparivçtaþ ÷a÷vad bhakùyate ca ÷unà bhç÷am ||

pa¤camårddhasahasràõi bhavanty asyàpavàdinaþ | jihvànàü ca ÷atàþ pa¤ca bhavanty ekaikamårddhani ||

ekaikasyàü ca jihvàyàü ÷atàþ pa¤ca jvalanmukhàþ | làïgalànàü ca vahanty asya vàcaü bhàùitva pàpikàm ||

pratàpane ca pacyante tãvraduùkhànalàkule | utpãóàü bodhisatvànàü ye kurvanti asaïgatàþ ||

tiryagyoniþ sanarakà na teùàü bhoti durlabhà | kalpakoñisahasràõi ÷atàni niyutàni ca ||

tataþ cyutà ghoraviùà bhonti sarpàþ sudàruõàþ | kùutpipàsàbhibhåtà÷ ca kurvate karma dàruõam ||

labdhvàpi bhojanapànaü tçptiü naivàdhigacchati | tata÷ cyuto manuùyeùu sa ... yady upapadyate ||

jàtyandho bhoti durmedhà duùñacetà asaüvçtaþ | àryànàràdhikàü \<[doubtful]>\ vàcam uktvà durbhàùitaü naraþ ||

manuùyebhya÷ cyuta÷ càpi punar gacchati durgatim | kalpakoñisahasreùu jàtabuddhaü na pa÷yati ||

punar atraivàha | yàvanti ma¤ju÷rãr bodhisatvo bodhisatvasyàntike pratighacittàny utpàdayaty avamanyanàcittàni và | tàvataþ kalpàn sannàhaþ sannaddhavyo vastavyaü mayà mahànarakeùv iti | na ma¤ju÷rãr bodhisatvo 'nyena karmaõà ÷akyo vinipàtayitum anyatra bodhisatvàpavàdàd eva | tad yathà ma¤ju÷rãr vajramaõiratnaü nànyena kàùñhena loùñhena và ÷akyaü bhettum anyatra vajràd | evam eva ma¤ju÷rãr bodhisatvo 'nyena karmaõà na ÷akyo vinipàtayitum anyatra bodhisatvàpavàdàd eveti ||

||

àrya÷raddhàbalàdhànàvatàramudràsåtre 'py àha ||

yaþ ka÷cin ma¤ju÷rãþ kulaputro và kuladuhità và da÷asu dikùu sarvalokadhàtuùu sarvasatvàndhakàreùu bandhane kruddhaþ prave÷ayet | ya÷ cànyaþ kulaputro và kuladuhità và bodhisatve kruddhaþ paràïmukhaü tiùñhet | nainaü duràtmànaü pa÷yàmãty ayaü tato 'saükhyeyataraü pàpaü pravasati ||

atraivoktaü | yaþ ka÷cin ma¤ju÷rãþ sarvajàmbådvãpakànàü satvànàü sarvasvaü hared ya÷ cànyo yàdç÷aü tàdç÷aü bodhisatvaü garhed tato 'saükhyeyataraü pàpaü prasavati ||

atraivoktaü | yaþ ka÷cin ma¤ju÷rãþ kulaputro và kuladuhità và gaïgànadãvàlikàsamàn ståpàn vinipàtayed daheta và | ya÷ cànyaþ kulaputro và kuladuhità và mahàyànàdhimuktasya bodhisatvasya vyàpàdakhilakrodhacittam utpàdya kro÷ayet paribhàùayed ayaü tato 'saükhyeyataraü pàpaü prasavati | tat kasmàd dhetoþ | bodhisatvaniryàtà hi buddhà bhagavanto buddhaniryàtà÷ ca ståpàþ sarvasukhopadhànàni ca sarvadevanikàyà÷ ca | bodhisatvam asatkçtya sarvabuddhà asatkçtà bhavanti | bodhisatvaü satkçtya sarvabuddhàþ satkçtà bhavanti | sarvabuddhàn annuttarayà påjayà påjayitukàmena bodhisatvàþ påjayitavyàþ ||

etat påjàvipàka÷ ca pra÷àntavini÷cayapràtihàryasåtre 'bhihitaþ ||

yas tv eùàü kurute rakùàü dhàrmikãü dharmavàdinàü | hitvà sudurgatãþ sarvàþ ÷akro bhavati devaràñ ||

brahmàpi yàmas tuùito va÷avarttã punaþ punaþ | manuùyeùåpapanna÷ ca cakravarttã sa jàyate ||

÷reùñhã gçhapati÷ càpi bhavaty àóhyo mahàdhanaþ | praj¤àsmçtibhyàü saüyuktaþ sukhito nirupadrava | iti ||

atha katamaü bodhisatvam adhikçtyeyaü kàràpakàracintà | pçthagjanam eva ||

yathoktaü ÷raddhàbalàdhànàvatàramudràsåtre | yaþ ka÷cin ma¤ju÷rãþ kulaputro và kuladuhità và sarvalokadhàturajaupamànàü satvànàü divase divase divyaü ÷atarasam àhàraü dadyàd divyàni ca vastràõy evaü dadaï gaïgànadãvàlikàsamàn kalpasamudràn dànaü dadyàt | ya÷ cànyaþ kulaputro và kuladuhità và ekasyopàsakasyànnanya÷àstur da÷aku÷alakarmapathasamanvàgatasyaikadivasam ekam àhàraü dadyàd buddhasyàyaü bhagavataþ ÷ikùàyàü ÷ikùita iti samàropaü kçtvà | ayaü tato 'saükhyeyataraü puõyaü prasavati ||

yaþ ka÷cin ma¤ju÷rãþ kulaputro và kuladuhità và sarvalokadhàturajaupamànàü da÷aku÷alakarmapathasamanvàgatànàü upàsakànàü divase divase divyaü ÷atarasam àhàraü dadyàd divyàni ca vastràõy evaü dadaï gaïgànadãvàlikàsamàn kalpàn dadyàt | ya÷ cànyaþ kulaputro và kuladuhità và ekasya bhikùor ekadivasam àhàraü dadyàd | ayaü tato 'saükhyeyataraü puõyaü prasavatãti ||

niyatàniyatàvatàramudràsåtre 'py àha | sacen ma¤ju÷rãr da÷asu dikùu sarvalokadhàtuùu sarvasatvà utpàñitàkùà bhaveyuþ parikalpam upàdàya | atha ka÷cid eva kulaputro và kuladuhità và teùàü sarvasatvànàü maitracittas tàny akùãõi janayet parikalpam upàdàya | yo vànyo ma¤ju÷rãþ kulaputro và kuladuhità và mahàyànàdhimuktaü bodhisatvaü prasannacittaþ pa÷yed | ayaü tato 'saükhyeyataraü puõyaü prasavati ||

yaþ ka÷cin ma¤ju÷rãþ kulaputro và kuladuhità và da÷asu dikùu sarvasatvàn bandhanàgàrapraviviùñàn bandhanàgàràn mocayitvà cakravartisukhe sthàpayed brahmatvasukhe và | yo vànyo ma¤ju÷rãþ kulaputro và kuladuhità và mahàyànàdhimuktasya prasannacitto dar÷anàbhilàùã bhaved varõaü càsyodàhared | ayaü tato 'saükhyeyataraü puõyaü prasavatãti ||

tathà kùitigarbhasåtre 'py àha | yaþ punar bhadanta bhagavan kùatriyakalyàõo vàmàtyakalyàõo và bhaññakalyàõo và ÷ramaõakalyàõo và bràhmaõakalyàõo và paraü rakùaty àtmànaü rakùati paralokaü rakùati | bhagavacchàsane pàtrabhåtam apàtrabhåtaü và yàvan muõóaü kàùàyakhaõóapràvçtaü parirakùati ÷roùyati påjayiùyati ÷ràvakakathàü evaü pratyekabuddhakathàü ÷roùyati påjayiùyati | mahàyànakathàü ca mahàyànasaüprasthitàn pudgalàn ÷ãlavato guõàóhyàn yuktamuktapratibhànàn taiþ sàrddhaü ramati krãóati paripçcchati paripra÷nayati teùàü ÷rotavyaü kartavyaü manyate || pe ||

kiyantaü bhagavan pàpaü kùapayiùyati ||

bhagavàn àha ||

tad yathàpi nàma kulaputra ka÷cit puruùa utpadyate | yaþ sarvaü jambådvãpaü saptaratnaparipårõaü kçtvà tiùñhatàü buddhànàü bhagavatàü dànaü dadyàt tathaiva madhyàhnasamaye tathaiva sàyàhnasamaye dànaü dadyàd anena paryàyeõa varùa÷atasahasram evaüråpaü dànaü dadyàt | tat kiü manyase kulaputràpi nu sa puruùo bahu puõyaü prasavet ||

àha ||

bahu bhadanta bhagavan sa puruùaþ puõyaskandhaü prasaved aprameyam asaükhyeyaü | na tasya puõyaskandhasya kenacic chakyaü pramàõam udgrahãtuü anyatra tathàgatena ||

bhagavàn àha ||

yas tu kulaputra kùatriyakalyàõo và yàvad yathà pårvoktaü | pe | sa bahutaraü puõyaü prasavati | yàvad vipulataram apramàõataram asaükhyeyataraü puõyaskandhaü prasavati | yo mama pa÷cimàyàü pa¤ca÷atyàü vartamànàyàü saddharmanetrã rakùati sa rakùaty àtmànaü | rakùati paràü÷ ca rakùati paralokaü rakùati mama ÷àsanaü ÷ràvakàn pàtrabhåtàn apàtrabhåtàn và yàvan muõóàn kàùàyavastrapràvçtàn api rakùati | na viheñhayati | yàvat svakaü ràùñraü pararàùñraü ca vardhayati | apàyàn kùapayati | suràlayaü ca pràpayati ciraü càyuþ pàlayati | svakle÷àü÷ ca parakle÷àü÷ ca jhàùayati | saübodhimàrgaü ùañpàramità÷ copastambhayati | sarvàpàyठjahàti | na ciraü saüsàre saüsarati | nityaü kalyàõamitrair buddhai÷ ca bhagavadbhir bodhisatvai÷ ca mahàsatvai÷ ca sàrddhaü samavadhànagato bhavati | satataü kalyàõamitràvirahito na cireõa yathàbhipràyeùu buddhakùetreùv annuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsyate ||

atha tàvad eva sarvadevendràþ saparivàrà | yàvat pi÷àcendràþ saparivàrà utthàyàsanàd yena bhagavàn tenà¤jaliü praõamyaivam àhuþ | ye te bhadanta bhagavan etarhy annàgate 'dhvani yàvat pa÷cimàyàü pa¤ca÷atyàü kùatriyakalyàõà bhavanti yàvad gahapatikalyàõàþ | pe | evaü saddharmarakùakà evaü triratnavaü÷ajvàlayitàraþ | pe | vayam api sarve saparivàràs taü kùatriyakalyàõaü yàvad gahapatikalyàõaü da÷abhir àkàrai rakùiùyàmaþ paripàlayiùyàmo vardhayiùyàmaþ ||

katamair da÷abhiþ | àyu÷ càsya vardhayiùyàmaþ àyurantaràyaü ca dharmeõa nivàrayiùyàmaþ | àrogyaü ca parivàraü ca dhanaskandhaü ca upabhogaparibhogaü cai÷varyaü ca ya÷aþ kalyàõamitràõi praj¤àsampadaü ca vardhàpayiùyàmaþ | ebhir da÷abhir iti vistaraþ ||

evam abhåmipraviùñeùv evàyaü vipàkavistaro draùñavyaþ ||

avalokanàsåtre 'pi | saübodhau cittam utpàdya hitàrthaü sarvapràõinàü | yaþ ståpaü lokanàthasya karotãha pradakùiõaü ||

ity àdy anu÷aüsavistaram uktvàha | yas tv eùàü buddhaputràõàü naraþ kurvãta apriyaü | devàn manuùyàn varjitvà narakaü tasya gocaraü ||

iti vistaraþ pårvavat ||

na càtra vi÷eùahetuþ ka÷cid upadar÷ayituü ÷akyatae ity alaü vikalpena ||

karmàvaraõavi÷uddhisåtre 'py àvaraõa÷abdenànnartha uktaþ | àvaraõaü ma¤ju÷rãr ucyate ràga àvaraõaü dveùa àvaraõaü moha àvaraõaü dànam àvaraõaü ÷ãlakùàntivãryadhyànapraj¤à àvaraõaü | pe | tat kasya hetoþ bàlapçthagjanà ma¤ju÷rãr dànaü dadànà matsariõàm antike 'prasàdaü kurvanti | te tenàprasàdena pratighacittam utpàdayanti | pratighakhiladoùeõa mahànarakeùåpapadyante | ÷ãlaü rakùanto duþ÷ãlàn kutsayanti paribhàùanti | te teùàm avarõaü ca bhàùanti | te teùàü doùaü ÷rutvà bahujanasyàprasàdaü kurvanti | te tenàprasàdena durgatigàmino bhavanti | te kùàntiü bhàvayantaþ kùàntimadenàtmànam utkarùayanti pramàdyanti | vayaü kùàntivàdinaþ | ime punar anye vyàpannacittàþ | teùàü kùàntimadanamattànàü pramàdamålakàni duþkhàny utpadyante | te vãryam àrabhamàõà àtmànam utkarùayanti paràn paüsayanti | kusãdà ime bhikùavo viharanty annabhiyuktàþ ÷raddhàdeyaü paribhu¤jànàþ | naite 'rhanti pànãyasthàlakam api | te tena vãryàrambheõàtmànam utkarùayanti paraü ca paüsayanti | tàn ahaü bàlàn iti vadàmi | te dhyànaü samàpadyamànàs tatra dhyànasamàpattau spçhàm utpàdayanti | teùàm evaü bhavati | vayaü samàdhivihàriõa | ime 'nye bhikùavo vikùiptacittà viharanti | kutas te buddhà bhaviùyantãti vistaraþ ||

sarvadharmàpravçttinirde÷e 'py àha | bodhisatva àpattyà codayati | dårãbhavati bodhiþ | karmàvaraõaü ca parigçhõàti | ãryayà codayati | dårãbhavati bodhiþ | ãryàpathena codayati dårãbhavati bodhiþ | saced bodhisatvasyàntike hãnasaüj¤àm utpàdayati àtmani codàrasaüj¤àü kùiõoty àtmànaü karmàvaraõaü ca gçhõàti | iha bodhisatvena bodhisatvam avavadatànu÷àsatà và ÷àstçsaüj¤àm upasthàpyàvavaditavyo 'nu÷àsitavyaþ | bodhisatvena bodhisatvasyàntike na paribhavacittam utpàdayitavyaü | saced asyàparityaktà bodhiþ | na devaputra bodhisatvaþ kvacid eva ku÷alamålàni samucchinatti | yathàdvitãyabodhisatvam àgamyeti | annutpàditabodhicitte 'pi tàvad bodhir bhavye satve 'vamanyanà pratiùiddhà | kiü punar uditabodhicitte ||

yathoktaü ÷åraïgamasamàdhisåtre | tatra dçóhamate katamad annutpàditabodhicittavyàkaraõaü ||

iha dçóhamate sa pudgalaþ pà¤cagatike saüsàre upapanno bhavati | yadi và nirayeùu yadi và tiryagyonau yadi và yamaloke yadi và deveùu yadi và manuùyeùu | sa ca pudgalas tãkùõendriyo bhavati | udàràdhimuktikaþ | tam enaü tathàgataþ prajànàti | ayaü puruùapudgalo yàvad iyadbhiþ kalpakoñãniyuta÷atasahasrair annuttaràyàü samyaksaübodhau cittam utpàdayiùyati || pe ||

iyadbhi÷ ca asaükhyeyakalpa÷atasahasrair bodhim abhisaübhotsyate || pe ||

idaü dçóhamate ucyate | bodhisatvasyànnutpàditabodhicittavyàkaraõaü | atha khalv àyuùmàn mahàkà÷yapo bhagavantam etad avocat | adyàgreõàsmàbhir bhagavan sarvasatvànàm antike ÷àstçsaüj¤otpàdayitavyà | tat kasya hetoþ | na hy asmàkam etaj j¤ànaü pravarttate | katamasya bodhisatvasya bodhiparipàcakànãndriyàõi saüvidyante | katamasya na saüvidyante | tato vayaü bhagavann ajànànàs tathàråpeùu hãnasaüj¤àm utpàdayema | tena vayaü kùaõyema ||

bhagavàn àha | sàdhu sàdhu kà÷yapa subhàùità te iyaü vàk | idaü ca mayà kà÷yapàrthava÷aü sampa÷yamànena yuùmàkam evaü dharmo de÷ito | mà bhikùavaþ pudgalena pudgalaü pravicetavyaü | yac chãghraü kùaõyati hi bhikùavaþ pudgalaþ pudgalaü pravicinvan | ahaü và pudgalaü pramiõuyàü yo và syàn màdç÷aþ | etena kà÷yapa nirde÷ena bodhisatvena và ÷ràvakeõa và sarvasatvànàm antike ÷àstçsaüj¤otpàdayitavyà | màtra ka÷cid bodhisatvayànikaþ pudgalo bhavet tena tatràtmà rakùitavya iti | yasya tu niyatam eva bodhipràpticihnam asti tatra sutaràm avamanyanà rakùitavyà ||

yathoktam àryasaddharmapuõóarãkasåtre | iùñàmayàn mçttikasaücitàn và prãtà÷ ca kurvanti jinasya ståpàn | uddi÷ya và pàü÷ukarà÷ayo 'pi añavãùu durgeùu ca kàrayanti ||

siktàmayà và puna kåña kçtvà ye kecid uddi÷ya jinàna ståpàn | kumàrakàþ krãóiùu tatra tatra | te sarvi bodhàya abhåùi làbhinaþ ||

yàvat ||

ye citrabhittãùu karonti vigrahaü | paripårõagàtràü÷ chatapuõyalakùaõàn ||

likhet svayaü càpi likhàpayed và | te sarvi bodhàya abhåùi làbhinaþ ||

ye càpi kecit tarhi ÷ikùamàõàþ | krãóàratiü càpi vinodayantaþ ||

nakhena kàùñhena kçtàsi vigrahàn | bhittãùu puruùàtha kumàrakà và ||

sarve ca te bodhi abhåùi làbhinaþ || pe ||

vàdàpità jhallariyo 'pi ye hã | jalamaõóakà vàpy atha maõóakà và | sugatànam uddi÷yatha påjanàrthaü gãtaü ca gãtaü madhuraü manoj¤aü | sarve ca te buddha abhåùi loke ||

kçtvà ca yàü bahuvidhadhàtupåjàü | kim alpakampã sugatàna dhàtuùu | ekaü pi vàdàyiya vàdyabhàõóam | puùpeõa caikena hi påjayitvà | anupårva drakùyanti hi buddhakoñyaþ | yai÷ cà¤jalis tatra kçtàpi ståpe | paripårõa ekàtala÷aktikà và | onàmitaü ÷ãrùa bhaven muhårttaü | onàmitaü kàya tathaikavàraü | namo 'stu buddhàya kçtaikavàraü | ye hã tadà dhàtudhàreùu teùu | vikùiptacittair api yathaikavàraü | te sarvi pràptà imam agrabodhim | sugatàna teùàü tada tasmi kàle | parinirvçtànàm atha tiùñhatàü và | ye dharmanàmàpi ÷çõåùu satvàs | te sarvi bodhàya abhåùi làbhina | iti ||

mahàkaruõàsåtre 'py uktaü ||

tad yathà vàói÷ikena mahaty udakasarasi matsyàkarùaõàrthaü sàmiùaü vaói÷aü prakùiptaü bhavet samanantaraprakùiptaü ca matsyena nigãrõaü bhavet | kiü càpi sa matsya udakasarasi bhramaty atha ca punar vaddha eva sa vaktavyo dçóhena såtreõa sthalagatadaõóasunibaddhena | yat sa vàói÷ika àgatya tena såtralàghavena jànàti | gçhãto matsya iti | tam enaü såtràd gçhãtvà sthalagataü karoti yathàkàmakaraõàya paribhogàya | evam eva ye satvà buddheùu bhagavatsu cittaü prasàdya ku÷alamålam avaropayanti | anta÷a ekacittaprasàdam api | kiü càpi te satvà duùkçtena karmàvaraõenàkùaõeùåpapannà bhavanty atha ca buddhà bhagavantas tàn satvàn bauddhena j¤ànena saügrahavastusåtreõa gçhãtvà saüsàrodakasarasa uddhçtya nirvàõasthale sthàpayantãti ||

tasmàd eùu ÷àstçsaüj¤à kàryà | vandamànà÷ ca manasà vanditavyàþ | bhavati hi navako 'pi bodhicittabalàd vandyo | yathà meghena dramióena mahàbodhisatvenàpi satà navaka àryasudhanaþ sarva÷arãreõa praõipatya vanditaþ | niyatàrthaü cedaü | yathàdhyà÷ayasaücodanàdiùu sarvabodhisatvayànikapudgalanamaþkàro 'nuj¤àtavyaþ | sarva÷abdenàtmano 'pi grahaõàt | katham ekatra vandya vandakatvaü na virudhyate | paraþparaü vandyatvenaivàlambanàt | ata evànnàsvàdanàd apuõyabhàvaþ | kiü ca buddhànàm apy evam iùyate | mà bhåd annavasthà | ekasya cànyånateti ||

àryasarvadharmavaipulyasaügrahasåtre 'py annartha uktaþ | såkùmaü hi ma¤ju÷rãþ saddharmapratikùepakarmàvàraõaü | yo hi ka÷cin ma¤ju÷rãs tathàgatabhàùitadharme kasmiü÷cic chobhanasaüj¤àü karoti | kvacid a÷obhanasaüj¤àü sa saddharmaü pratikùipati | tena saddharmaü pratikùipatà tathàgato 'bhyàkhyàto bhavati | dharmaþ pratikùipto bhavati | saügho 'pavàdito bhavati | ya evaü vadatãdaü yuktam idam ayuktam iti sa saddharmaü pratikùipati | na mayà pçthak ka÷cid dharmaþ ÷ràvakayànasaüprayuktaþ pratyekabuddhayànasaüprayukto mahàyànasaüprayukto de÷itaþ | tat te mohapuruùà imaü mama dharmaü nànàkariùyanti | idaü ÷ràvakàõàü de÷itam idaü pratyekabuddhànàm idaü bodhisatvànàm iti | sa nànàtvasaüj¤ayà saddharmaü pratikùipati | iyaü bodhisatvasya ÷ikùà | iyaü bodhisatvasyà÷ikùeti saddharmaü pratikùipati | dharmabhàõakasyàsti pratibhànaü nàsti pratibhànam iti saddharmaü pratikùipati | dharmaü dharmatayà kathayati saddharmaü pratikùipati | apagate buddhotpàde nàsti dhàraõãpratilambha iti dharmaü pratikùipati | nàsti dharmabhàõakasya dhàraõãpratilambha iti dharmaü pratikùipati | dharmabhàõakasya caryàü dåùayati dharmaü pratikùipati | dharmabhàõako na pratipattisaüpanna iti dharmaü pratikùipati | pramàdenainaü codayati saddharmaü pratikùipati | ãryàpathena codayati saddharmaü pratikùipati | akùaracaryayà ÷ãlavipattyà codayati dharmaü pratikùipati | pratibhànena saüpàdayatãti dharmaü pratikùipati | àloko 'sya dharmàõàü na suvidita iti dharmaü pratikùipati | mantreõa mantram abudhyamànaþ prativadatãti dharmaü pratikùipati | akùarasaüj¤yà tathàgata÷àsanaü nàvagàhata iti dharmaü pratikùipati | såtreõa såtraü virodhayatãti dharmaü pratikùipati | gàthayà gàthàü virodhayatãti dharmaü pratikùipati | akùarasaüj¤ayà ka¤cid adhimuktaü karoti ka¤cin na karotãti dharmaü pratikùipati | dharmabhaõakasyàrthàny akathàm abhinàmayatãti dharmaü pratikùipati | vicakùuþ karmàsya karoti dharmaü pratikùipati | saülàpayan vadatãti dharmaü pratikùipati | ihàsyàsti caryà ihàsya nàsti caryeti dharmaü pratikùipati | idaü såktam idam asåktam iti dharmaü pratikùipati | anena nàsti caryeti dharmaü pratikùipati | anena buddhavacanasamaya ukto nànena buddhavacanasamaya ukta iti dharmaü pratikùipati iti hi ma¤ju÷rãr yàvat ki¤cid vilopayati tàvad dharmaü pratikùipati | dharmabhàõakasyedaü råpam iti cintayati vadati bhikùur và bhikùuõã và upàsako và upàsikà và | sarvaþ sa saddharmaü pratikùipatãty àdi ||

atraiva coktaü | yasya kasyacit kulaputra tathàgatasya parinirvçtasya dharmaþ pratibhàti yathàdhimuktànàü satvànàü de÷ayituü | tasyàü ca parùadi yady ekasatvasyàpi ekaromaharùo bhaved ekà÷rupàto và sarvaþ sa tathàgatànubhàvena | tatra mohapuruùà abodhisatvà bodhisatvapratij¤à bodhisatvadåùakà dharmastainyakuhakà evaü vakùyanti dharmopade÷akebhyaþ | kim ete | na budhyantae iti || pe ||

ye bodhisatveùv avamanyanàü kurvanti | nàhaü teùàü paryantakçtaü nirayaü saüvadàmi | tat kasya hetoþ | yo bodhisatvo dharmabhàõakam apavàdati buddhaü sa vigarhati dharmaü sa pratikùipati saüghaü sa jugupsati | buddhe so 'gauravo yo dharmabhàõake 'gauravaþ | buddhaü sa na draùñukàmo yo dharmabhàõakam adraùñukàmaþ | buddhasya so 'varõaü bhàùate yo dharmabhàõakasyàvarõaü bhàùate | buddhas tena parityakto bhavati yaþ prathamacittotpàdike 'pi bodhisatve pratighacittaü karotãti || pe ||

yo 'py ayaü maitreya ùañpàramitàsamudàgamo bodhisatvànàü saübodhàya taü te mohapuruùà evaü vakùyanti | praj¤àpàramitàyàm eva bodhisatvena ÷ikùitavyaü | kiü ÷eùàbhiþ pàramitàbhiþ | te 'nyàü pàramitàü dåùayitavyàü manyante | tat kiü manyase 'jita duùpraj¤aþ sa kà÷iràjàbhåd yena kapotàrthaü ÷yenàya svamàüsàni dattàni | maitreya àha | no hãdaü bhagavan | bhagavàn àha | yàni mayà maitreya bodhisatvacaryàü caratà ùañpàramitàpratisaüyuktàni ku÷alamålàny upacitàni apakçtaü nu taiþ ku÷alamålaiþ ||

maitreya àha | no hãdaü bhagavan ||

bhagavàn àha | tvaü tàvad ajita ùaùñiü kalpàn dànapàramitàyàü ùaùñiü kalpàn ÷ãlapàramitàyàü ùaùñiü kalpàn kùàntipàramitàyàü ùaùñiü kalpàn vãryapàramitàyàü ùaùñiü kalpàn dhyànapàramitàyàü ùaùñiü kalpàn praj¤àpàramitàyàü samudàgataþ | tat te mohapuruùà evaü vakùyanti | ekanayenaiva bodhir yad uta ÷ånyatànayeneti | te caryàsu pari÷uddhà bhaviùyantãty àdi ||

iti ÷ikùàsamuccaye caturthaþ paricchedaþ ||


@<[V. anarthavivarjana]>@

÷ãlapàramitàyàm annarthavarjanaü pa¤camaþ paricchedaþ ||

 uktaþ saükùepato 'nnarthaþ | tasya vivarjanaü yathàdhya÷ayasaücodanasåtre | evaüvidhànartha÷ravaõabhayabhãrukaiþ àdikarmikabodhisatvaiþ samàdànàni yathà gçhãtàni tathà kàryaü | evaü hi tair uktaü | ete vayaü bhagavann adyàgreõa tathàgatasya purataþ | evaü samàdànaü kurmaþ | saced vayaü bhagavann adyàgreõa bodhisatvayànikaü pudgalaü gçhiõaü và pravrajitaü vàpattyà codayiùyàmo bhåtena vàbhåtena và visaüvàdito 'smàbhis tathàgato 'rhan samyaksaübuddho bhavet | saced vayaü bhagavann adyàgreõa bodhisatvayànikaü pudgalam avamanyemàvarõaü càsya bhàùema visaüvàdito 'smàbhis tathàgato bhaved arhan samyaksaübuddhaþ | saced vayaü bhagavann adyàgreõa bodhisatvayànikaü pudgalaü gçhiõaü và pravrajitaü và pa¤cabhiþ kàmaguõaiþ krãóantaü paricàrayantaü daùñvàprasàdaü kuryàma vilekhaü và cittasyotpàdayemàgauravaü votpàdayema na ca tatra ÷àstçsaüj¤àm utpàdayema | visaüvàdito 'smàbhis tathàgato bhavet | saced vayaü bhagavann adyàgreõa mitrakulabhikùàd akulanidànaü bodhisatvayànikànàü pudgalànàü kàyapãóàü cittapãóàü và kuryàma visaüvàdito 'smàbhis tathàgato bhavet | saced vayaü bhagavann adyàgreõa bodhisatvayànikaü pudgalaü dçùñvà ekenàpy amanoj¤avacanenàbhàùema visaüvàdito 'smàbhis tathàgato bhavet | saced vayaü bhagavann adyàgreõa triþkçtvo ràtreþ triþkçtvo divasya bodhisatvayànikaü pudgalaü na namasyema visaüvàdito 'smàbhis tathàgato bhavet | saced vayaü bhagavann adyàgreõàsya vratasamàdànasya kçta÷o ràjyapratilambhaü và dhanapratilambhaü và kàyajãvitaü và na parityajema visaüvàdito 'smàbhis tathàgato bhavet | saced vayaü bhagavann adyàgreõa ÷ràvakayànikaü và pratyekabuddhayànikaü và pudgalam avamanyema | vayaü vi÷iùñatarà naite iti visaüvàdito 'smàbhis tathàgato bhavet |saced vayaü bhagavan nãcacittà÷ caõóàlasadç÷acittà na viharema visaüvàdito 'smàbhis tathàgato bhavet | saced vayaü bhagavann adyàgreõàtmànam utkarùayema paraü và paüsayema visaüvàdito 'smàbhis tathàgato bhavet | saced vayaü bhagavann adyàgreõa vyàpàdavigrahabhayàd yojanaü và yojana÷ataü và na palàyema ãritàþ samànà visaüvàdito 'smàbhis tathàgato bhavet | saced vayaü bhagavann adyàgreõa ÷ãlavantam àtmànaü pratijànãma bahu÷rutaü và dhutaguõinaü vànyatarànyatareõa và guõenàtmànam udbhàvayema visaüvàdito 'smàbhis tathàgato bhavet | saced vayaü bhagavann adyàgreõa praticchannakalyàõà vivçtapàpà na viharema visaüvàdito 'smàbhis tathàgato bhaved arhan samyaksaübuddhaþ || pe ||

tatra bhagavàn maitreyaü bodhisatvaü mahàsatvam àmantrayate sma | karmàvaraõaü maitreya kùapayitukàmena kulaputreõa và kuladuhitrà và evaü samàdànaü kartavyaü yathà ebhiþ kulaputraiþ kçtam iti ||

sarvadharmàpravçttinirde÷e 'py àha ||

tçùkçtva ràtriü divasaü tathaiva | sa bodhisatvàn praõameta mårdhnà | teùàü na ki¤cit skhalitaü gaveùet | careta caryàü hi sadà yatheùñam ||

pa÷yed yadà kàmaguõai ramantaü | na tasya ki¤cit skhalitaü gaveùet | guõair annantàü vara bodhicaryàü | eùo 'pi kàlena hitàü spç÷eta ||

yuktyànupårvyà kriyayànupårvyà | bhavej jino naiva hi ekavàcà | bahukalpakoñyo niyutàni caiùa | sannàhasaüprasthitanàny abhàvã ||

atraivàha | ye kulaputraivaüråpeõa karmàvaraõenànnarthikàþ | tair na dvitãyasya bodhisatvasya sarvacaryàsu vipratipattavyaü | sarvàþ kriyàs tasya vimoktavyàþ | evaü cittam utpàdayitavyaü | nàhaü paracittaü jàne durvij¤eyà satvacaryà | idaü ca khalu kulaputràrthava÷aü saüpa÷yaüs tathàgata evaü dharmaü de÷ayati | na pudgalena pudgalaþ pramàtavyaþ ||

ahaü và pudgalaü pramiõuyàü yo và syàn màdç÷aþ ||

yaþ kulaputràtmànaü rakùitukàmas tena na kasyacic caryà vivecayitavyà | na pareùàü vikuññanà kartavyà | ayam ãdç÷o 'yam ãdç÷a iti | buddhadharmàbhiyuktena bhavitavyaü ràtriü divaü dharmapaliguddhamànaseneti ||

tathà kùitigarbhasåtre 'pi kathitaü | atha tàvad eva bahåni ÷atasahasràõi vidvàüsaþ satvà utthàyàsanàd yena bhagavàüs tenà¤jaliü praõamyaivam àhuþ | vayaü bhadanta bhagavataþ purata evaü praõidhànaü kurmaþ yàvac ciraü vayaü bhadanta bhagavan saüsàre saüsarema tàvan màtra pratilabdhakùàntikàmà ràjasthànaü pratilabhema | màmàtyasthànaü | mà nagarajyeùñhasthànaü | mà gràmajyeùñhasthànaü | mà nigamajyeùñhasthànaü | mà purohitajyeùñhasthànaü mà bhaññajyeùñhasthànaü | yàvan mà sàrthavàhajyeùñhasthànaü | mopàdhyàyajyeùñhasthànaü | mà ÷ramaõajyeùñhasthànaü | mà gçhapatijyeùñhasthànaü | mà kuñumbijyeùñhasthànaü yàvat sarva÷o vayaü mà satvànàm adhipatisthànaü pratilabhema yàvan na kùàntipratilabdhàþ syàma | yato nidànaü vayam evaüråpam atigàóhaü karma buddhànàü ÷àsanam àkùipema | iti vistaraþ ||

candrapradãpasåtre 'py annarthavivarjanam uktam | nàsti pàpam akartavyaü kumàrà teùu bheùyati | mà tehi saüstavaü sàrddhaü kuryàþ tvaü kàli pa÷cime ||

àlape saülapeyyàsi kuryàsã teùv agauravaü | ànàlãnaþ satkareyyàsy agrabodhayi kàraõàt ||

varùàgraü paripçcchitvà yas te vçddhataro bhavet | kuryàsi gauravaü tatra ÷irasà pàdavandanaiþ ||

na teùàü skhalitaü pa÷yed bodhimaõóaü vipa÷yatàü | pratighàtaü na janayet maitracittaþ sadà bhavet ||

yady eùàü skhalitaü pa÷yed doùàüs teùàü na kãrtayet | yàdç÷aü kàhiti karma tàdç÷aü lapsyate phalaü ||

smitena mukhacandreõa vçddheùu navakeùu ca | pårvàbhàùã bhaven nityaü hatamàna÷ ca sarvataþ ||

cãvaraiþ piõóapàtai÷ ca kuryàt teùàm anugrahaü | evaü cittaü pradadhyàs tvaü sarve bheùyanti nàyakà | iti ||

yasya ca bodhicittotpàdike gauravaü prasàda÷ ca notpadyete | tena svadurgatiprapàtabhayarakùàrthaü dçùñàdçùñapràmodyànubhavanàrthaü svacittakaluùaprasàdanàrthaü cittakalyatàcittakarmaõyatàpratilàbhàrthaü ca yathàryagaõóavyåhe bodhicittotpàdikaguõà bhagavadàryamaitreyeõàcàryasudhanam adhikçtyodbhàvitàs tathà bhàvayitavyàþ ||

eùa dçùñva jaravyàdhipãóitàn pràõino duùkha÷atair upadrutàn | janmamçtyubhaya÷okatàpitàn teùa arthi carate krpà÷ayaþ ||

duùkhayantraparipãóitaü jagat dçùñva pa¤cagaticakramaõóale | j¤ànavajramayam eùa te dçóhaü duùkhayantragaticakrabhedanaü ||

ràgadoùatçõakhàõukaõñakaü dçùñisaügabahukakùasaükulam | satvakùetrapari÷odhanàrthikaþ praj¤alàïgaladçóhaü gaveùate ||

mohavidyagahanà÷ayaü jagat praj¤acakùuhatanaùñadai÷ikaü | tasya kùema di÷adai÷ikaþ prabhuþ sàrthavàha jagato bhaviùyati ||

kùàntidharmatrivimokùavàhano j¤ànakhaógaripukle÷adharùakaþ | ÷årasåta abhayasya dàyako dai÷ako hi jagato bhaviùyati ||

dharmanàva samudànayaty ayaü j¤ànasàgarapathe su÷ikùitaþ | ÷àntiratnavaradvãpanàyakaþ karõadhàra tribhavàrõave ayam ||

j¤ànara÷mipraõidhànamaõóalaþ sarvasatvabhavanàvabhàsakaþ | dharmadhàtugagane samudgato buddhasårya samude÷yate ayam ||

maitricandanasamàdhi÷ãtalaþ sarvasatvasamacittasuprabhaþ | ÷ukladharmaparipårõamaõóalo buddhacandra samude÷yate ayam ||

à÷aye dçóhatale pratiùñhito bodhicarya anupårva udgataþ | sarvadharmaratanàkaro hy ayaü j¤ànasàravaro bhaviùyati ||

bodhicittabhujagendrasaübhavo dharmadhàtugagane samudgataþ | dharmameghayugapatpravarùaõaþ sarva÷uklaphala÷asyavardhanaþ ||

÷uddhi vartti trimalattamo 'py ahaü maitrisnehasmçtibhàjanaü dçóham | bodhicittavimalàgnisuprabham dharmadãpa samujjvàlayiùyati ||

bodhicittakalalaþ kçpàrbudo maitrape÷ir acalà÷ayo ghanaþ | bodhi aïgam anupårvasaübhavo buddhagarbha ayu saüpravardhate ||

puõyagarbham abhivarddhayiùyati praj¤agarbham abhi÷odhayiùyati | j¤ànagarbha samude÷yate ayaü yàdç÷aþ praõidhigarbhasaübhavaþ ||

ãdç÷àþ karuõamaitradharmitàþ satvamocana matã hità÷ayàü | durlabhà jagi þdevamànuùe yàdç÷o 'yu vi÷uddhamànasaþ ||

ãdç÷à÷ayasumålasaüsthito ãdç÷o dçóhaprayogavarddhitaþ | ãdç÷as tribhavachàdanaprabho j¤ànavçkùaphaladaþ sudurlabhaþ ||

eùa sarvaguõasaübhavàrthikaþ sarvadharmaparipçcchanàrthikaþ | sarvasaü÷ayavidàraõàrthikaþ sarvamitra bhajate atandritaþ ||

eùa màrakalikle÷asådano eùa dçùñimalakle÷a÷odhanaþ | eùa sarvajagamokùaõodyato eùa te sada vi÷eùa paõóitaþ ||

eùa durgati vi÷odhayiùyati svargamàrgam upadar÷ayiùyati | mokùamàrgam upaneùyate jagad yàdç÷e guõapathe pratiùñhitaþ ||

eùa sarvataduùkhamocako | eùa sarvagatisaukhyadàyakaþ | eùa sarvabhayapà÷achedako | bheùyate bhagavatãnisådana | iti ||

evam anayà bhàvanayànnarthavivarjanaü sukaraü bhavati | tathàdhyà÷ayasa¤codanasåtre 'py annarthavivarjanam uktaü | caturbhir maitreya dharmaiþ samanvàgato bodhisatvayànikaþ pudgalaþ pa÷cimàyàü pa¤ca÷atyàü saddharmavipralope vartamàne 'kùato 'nnupahataþ svastinà parimokùyate ||

katamai÷ caturbhiþ | àtmaskhalitapratyavekùaõatayà | pareùàü bodhisatvayànikànàü pudgalànàm àpattyacodanatayà | mitrakulabhikùàd akulànavalokanatayà | amanaskavacanaprativiramaõatayà | ebhir maitreya caturbhir iti pårvavat ||

aparai÷ caturbhiþ | katamaiþ | alpa÷rutasatvaparivarjanatayà | parùadannupàdànatayà | prànta÷ayyàsananiùevaõatayà ca | àtmadama÷amathayogam anuyuktatayà ca | ebhi÷ caturbhir iti vistaraþ ||

punar atraivàha | àdikarmikeõa maitreya bodhisatvena praj¤àbalàdhànapràptena làbhasatkàraparivarjitena làbhasatkàradoùadar÷inà bhavitavyaü || pe ||

saügaõikàràmaparivarjitena saügaõikàràmadoùadar÷inà bhavitavyaü | bhàùyàràmaparivarjitena bhàùyàràmadoùadar÷inà bhavitavyaü | nidràràmavarjitena nidràràmadoùadar÷inà bhavitavyaü | karmàràmavarjitena karmàràmadoùadar÷inà bhavitavyaü | prapa¤càràmavarjitena prapa¤càràmadoùadar÷inà bhavitavyaü || pe ||

iha maitreya bodhisatvena mahàsatvena ràgasaüjanano làbhasatkàraþ pratyavekùitavyaþ | smçtividhvaüsanakaro làbhasatkàraþ pratyavekùitavyaþ | làbhàlàbhatayà unnàmàvanàmakaro làbhasatkàraþ pratyavekùitavyaþ | mohotpàdano làbhasatkàraþ pratyavekùitavyaþ | kulamàtsaryàdhyavasàno làbhasatkàraþ pratyavekùitavyaþ | àtmàrthaniùpàdanatayà ÷àñhyotpàdano làbhasatkàraþ pratyavekùitavyaþ | caturàryavaü÷aparivarjanatayà àhrãkyànapatràpyasaüjanano làbhasatkàraþ pratyavekùitavyaþ | evaü sarvabuddhànanuj¤àno làbhasatkàraþ pratyavekùitavyaþ | mànamadotpàdano làbhasatkàraþ pratyavekùitavyaþ | guråõàm avamànano làbhasatkàraþ | màrapakùo làbhasatkàraþ | ekàntapramàdamålaþ ku÷alamålàpaharaõo làbhasatkàraþ | vidyuccakrà÷anisadç÷o làbhasatkàraþ | bahupaligodhapaliguddho mitrakulabhikùàd akulàvalokano daurmanasyasaüjananaþ | buddhivibhràmaõo làbhasatkàraþ priyavastupariõàmanatayà ÷okabhàjano làbhasatkàraþ |catuþsmçtyupasthànasaümoùaõaþ ÷ukladharmadurbalãkaraõaþ catuþsamyakprahàõaparihàõakaraõo làbhasatkàraþ | çddhyabhij¤àparihàõakaraõaþ | pårvaü satkàrapa÷càd asatkàrakaraõaþ | amitrasatkaraõamitraprahàõo làbhasatkàraþ | paràbhisaüdhànatayà gaõikàsadç÷aþ | dhyanàpramàõaparivarjanaþ | narakatiryagyoniyamalokaprapàtano làbhasatkàraþ | devadattodrakasamàcàro làbhasatkàraþ pratyavekùitavyaþ ||

ime evaüråpà maitreya làbhasatkàre àdãnavà ye bodhisatvena pratyavekùitavyàþ | pratyavekùya càlpecchatàyàü rantavyaü na paritaptavyaü | tat kasya hetoþ | alpecchasya hi maitreya imae evaüråpà doùà na bhavanti na càsyàntaràyà bhavanti buddhadharmàõàü | anirviõõa÷ ca bhavati gçhipravrajitebhyaþ | anurakùaõãya÷ ca bhavati devamanuùyàõàü pari÷uddhà÷ayasthitaþ | asaütrasta÷ ca bhavati sarvadurgatinipàtebhyaþ | annabhibhåta÷ ca bhavati tarjanàvigataþ | asaühàrya÷ ca bhavati màraviùayavimuktaþ | adharùaõãya÷ ca bhavati sarvavyasanaiþ | abhilaùaõãya÷ ca bhavati devamanuùyàõàü dhyànàbhyàsàvasthitaþ \<[doubtful]>\ | spaùña÷ ca bhavati màyà÷àñhyaprahãõo 'pramatta÷ ca bhavati pa¤cakàmaguõadoùadar÷ã yathàvàdã tathàkàrã bhavaty àryavaü÷e sthitaþ | abhilaùita÷ ca bhavati vidvadbhiþ sabrahmacàribhiþ | imàü maitreya evaüråpàm anu÷aüsàü viditvà paõóitena bodhisatvenàdhyà÷ayenàlpecchatàyàü rantavyaü | alpecchatà àsevitavyà sarvalàbhasatkaraprahàõàyeti ||

saügaõikàm adhikçtyàha | vijahya ràgaü vijahya doùaü na tiùñhate saügaõikàsu yogã | bhavaty asau tatpravaõas tannimnaþ | etena doùeõa ratiü na kuryàt | auddhatya hàsyaü ca tathà vitarkà | bhavanty amã saügaõikàsu sarve ||

saükãrõacàrã hi bhavaty asaüvçtaþ | karoti yaþ saügaõikàm asàràm ||

lokasya mantreùu ramanti bàlà | hãyanti cehàgrakathàsu bàlàþ | pradoùa vardhenti vitarka utsadà | etena doùeõa na tatra ràjate ||

na vardhate càpi ÷rutena bhikùuþ | ayuktamantreùu ratiü janitvà | tasmàt parityajya ayuktamantràn | dharme ratiü vindatha nityakàlam ||

sahasra÷o 'ùñhàni mayà svakàni | tyaktàni bodhiü pratikàïkùa tarhi | na càsmi tçptaþ ÷çõumàna dharmaü | te khedam eùyanti ÷çõonta dharmam ||

sarveõa sarvaü parivarjanãyà | ayuktamantrà÷ ca a÷iùñamantràþ | dharme vare tatra ratiü janetha | yo durlabhaþ kalpa÷atair annekaiþ ||

vane vasantena guõàrthikena | parasya doùà na hi vãkùitavyàþ | ahaü vi÷iùño 'ham eva ÷reùñho | na eva cittaü samupàdanãyam ||

mado 'yaü sarvapramàdamålo | na hãnabhikùå avamanyitavyàþ | anupårva eùo iha ÷àsanasya | naikena janmena labhate bodhim ||

atreva bhàùyàràmam adhikçtyàha | agauravo bhoti ÷rutena matto | vivàdamantreùu niviùña bhoti | muùita÷ruti÷ càpi asaüprajanyo | bhàùye ramantasya ime hi doùàþ ||

adhyàtmacintàtta \<[doubtful]>\ sudåra bhotã | cittaü na kàya÷ ca prasanna bhoti | unnàmanàmàni bahåni gacchatã | bhàùye ramantasya ime hi doùàþ ||

saddharmacittàt tu praõaùñu bàlàþ | sukarka÷o bhoti asnigdhacittaþ | vipa÷yanàyàþ ÷amathàc ca dåre | bhàùye ramantasya ime hi doùàþ ||

agauravo bhoti sadà guråõàü | paligodhamantreùu ratiü janitvà | asàrasthàyã parihãõapraj¤o | bhàùye ramantasya ime hi doùàþ ||

amànito devaguõaiþ sa bhoti | nàpy asya tasmin spçha saüjananti | pratisaüvidàto bhavatã vihãno | bhàùye ramantasya ime hi doùàþ ||

paribhàùyate càpi sa paõóitebhiþ | ye kacid astã pçthakàyasàkùã \<[doubtful]>\ | nirarthakaü jãvitu tasya bhotã | bhàùye ramantasya ime hi doùàþ ||

sa ÷ocate kàlu karotu bàlaþ | pratipatti hãno 'smi kim adya kuryàü | suduùkhito bhoti alabdhagàdho | bhàùye ramantasya ime hi doùàþ ||

calàcalo bhoti tçõaü yatheritaü | vicikitsate evam asau na saü÷ayaþ | na tasya jàtå dçóha buddhi bhotã | bhàùye ramantasya ime hi doùàþ ||

nañà yathà tiùñhati raïgamadhye | anyàna ÷åràõa guõàn prabhàùate | svayaü ca bhotã pratipattihãno | bhàùye ramantasya ime hi doùàþ ||

÷añha÷ ca so bhoti laghunirà÷aþ | punaþ puna÷ càrabhate vivàdam | so dårato àryadharmasya bhotã | bhàùye ramantasya ime hi doùàþ ||

saühçùyate satkrña alpasthàmaþ | prakampate viprakçto 'jànã | kapir yathà ca¤calacitta bhotã | bhàùye ramantasya ime hi doùàþ || pe ||

ramitva bhàùyasmi ciraü pi kàlaü | na vindate prãtim ihàtmasaukhyaü | varaü hi ekasya padasya cintanà | prãtiü pade yatra labhed annantam ||

nekùutvace sàram ihàsti ki¤cin | madhye 'sti tatsàra supremaõãyaþ | bhuktvà tvacaü neha punaþ sa÷akyaü | labdhuü nareõekùurasaü pradhànam ||

yathà tvacaü tadvad avaihi bhàùyaü | yathà rasas tadvad ihàrthacintà \<[doubtful]>\ | tasmàd dhi bhàùye tu ratiü vihàya | cintetha arthaü sada apramattàþ ||

nidràràmam adhikçtyàha | mahac ca so vardhati mohajàlaü | vicikitsako bhoti sa dçùñipràptaþ ||

dçùñãkçtàny asya bahåni bhontã | yasmàna middhe 'bhiratiü prayàti ||

praj¤à ca teùàü bhavatã sudurbalà | parihãyate buddhi na tasya bhoti | j¤ànàc ca so hãyati nityakàlaü | yasmàna middhe 'bhiratiü prayàti ||

kusãda aj¤o 'laso 'praj¤o 'manuùya avatàra labhenti tasya | viheñhayante ca vane vasantaü yasmàna middhe 'bhiratiü prayàti ||

ku÷alena cittena sadà annarthiko | dharme ca chando na hi bhoti tasya | adharmakàya÷ ca sa bhoti bhåyo yasmàna middhe 'bhiratiü prayàti ||

saddharmachandena vihãnamåóhaþ parihoyate sarvaguõehi bàlaþ | ÷uklaü ca ghàteti tamo 'dhigacchatã | yasmàna middhe 'bhiratiü prayàti ||

avi÷àrado bhoti pralãnacittaþ | pràmodya tasyo bhavatã na nityaü | nidrayàpagrastaþ ÷ithilàïga bhotã | yasmàna middhe 'bhiratiü prayàti ||

àtmà tu j¤àtvà ca kusãdapràptaþ ãrùyàyate vãryabalair upetàn | vãryànvitànàü ca avarõa bhàùate yasmàna middhe 'bhiratiü prayàti || pe ||

yat sarvaduùkhasya tamasya nà÷anaü | apàyaparivarjanatayà målaü | sarvehi buddhair hi sadà pra÷astaü | taü vãryam àryaü satataü bhajasva ||

karmàràmam adhikçtyàha ||

sudurvaco bhoti guråbhi coditaþ | pradakùiõaü gçhõati nànu÷àsanaü | vipanna÷ãla÷ ca sa bhoti kùipraü | doùà amã karmarate bhavanti ||

utkaõñhito bhoti sa nityakàlaü | gçhasthakarmàõi sadà vicintayan | dhyànaprahàõai÷ ca na tasya kçtyaü | doùà amã karmarate bhavati ||

tãvra÷ ca saüjàyati tasya ràgo | rasàraseùu grasitaþ sa mårcchitaþ | na tuùyate 'sàv itaretareõa | doùà amã karmarate bhavanti ||

mahatyà ca bhotã pariùàya tuùñho | sa duùkhito bhoti tayà vihãnaþ | saükãrõa bhotã sayatheha gardabho | doùà amã karmarate bhavanti || pe ||

divà ca ràtrau ca annanyacitto | bhakte ca coóe ca bhavaty abhãkùõaü | svannarthiko bhoti guõaiþ sa sarvadà | doùà amã karmarate bhavanti ||

kçtyàny asau pçcchati laukikàni | ayuktamantrai÷ ca ratiü prayàti | yuktai÷ ca mantraiþ sa na vindate ratiü | doùà amã karmarate bhavanti || pe ||

atha khalu maitreyo bodhisatvo mahàsatvo bhagavantam etad avocat | suparãttapraj¤às te bhagavan bodhisatvà bhaviùyanti vihãnapraj¤à ye 'gradharmàn varjayitvà hãnàni karmàõy àrapsyante ||

evam ukte bhagavàn maitreyaü bodhisatvaü mahàsatvam etad avocat | evam etan maitreya | evam etad yathà vadasi suparãttapraj¤às te bodhisatvà bhaviùyanti ye 'gradharmàn parivarjayitvà hãnàni karmàõy àrapsyante | api tv àrocayàmi te maitreya prativedayàmi te | na te bodhisatvàs tathàgata÷àsane pravrajità yeùàü nàsti yogo nàsti dhyànaü nàsti prahàõaü nàsty adhyayanaü nàsti bàhu÷rutyaparyeùñiþ | api tu maitreya dhyànaprahàõaprabhàvitaü tathàgata÷àsanaü j¤ànasaüskçtaü j¤ànasamàhitaü abhiyogaprabhàvitaü | na gçhikarmàntavaiyàpçtyaprabhàvitaü | ayuktayogànàm etat karma saüsàràbhiratànàü yad uta vaiyàpçtyaü laukikakçtyapaligodhaþ | na tatra bodhisatvena spçhotpàdayitavyà | sacen maitreya vaiyàpçtyàbhirato bodhisatvaþ saptaratnamayaiþ ståpair imaü trisàhasramahàsàhasraü lokadhàtuü pårayet | nàhaü tenàràdhito bhaveyaü na mànito nàpi satkçtaþ ||

pe | tatra jambådvãpaþ påritaþ syàd vaiyàpçtyakarair bodhisatvaiþ | sarvais tair ekasyodde÷asvàdhyàyàbhiyuktasya bodhisatvasyopasthànaparicaryà karaõãyà | jambådvãpapramàõai÷ codde÷asvàdhyàyàbhiyuktair bodhisatvair ekasya pratisaülayanàbhiyuktasya bodhisatvasyopasthànaparicaryà kartavyà || pe ||

tat kasya hetoþ | duùkaram etat karma yad uta praj¤àkarma | uttaraü niruttaraü sarvatrailokyaprativi÷iùñam abhyudgataü tasmàt tarhi maitreya bodhisatvena yogàrthikena vãryam àrabdhukàmena praj¤àyàm abhiyoktavyam iti ||

prapa¤càràmam adhikçtyàha | aùñàkùaõà tasya na bhonti dåre | kùaõasaüpadà tasya na bhoti ÷reùñhà | ete annarthà sya bhavanti nityaü | doùà amã tasya prapa¤cacàriõaþ || pe ||

doùàn imàn samyag avetya paõóitaþ sarvàn prapa¤càn parivarjãta | sulabhà annarthà hi prapa¤cacàriõaþ | tasmàt prapa¤cena na saüvaseta ||

yàyàc chataü yojanakaü paraü varaü | yatra prapa¤co stiya vigraho và | na tatra vàsaü na niketu kuryàn muhårttamàtraü stiya yatra kle÷aþ ||

nàrthàrthikàþ pravrajità guõàrthikà | mà vigraha kurvatha dustacittàþ | na vo 'sti kùetraü na kçùir vaõijyà | syur yasya arthàya prapa¤ca ete ||

na putra dhãtà na ca vo 'sti bhàryà | na càsya mitraü na ca bandhuvargaþ | dàsyo na dàsà na ca ã÷varatvaü | mà vigrahaü kurvatha pravrajitvà ||

kàùàyavastràõi gçhãtva ÷raddhayà | ÷àntapra÷àntair hi niùevitàni | ÷àntapra÷àntà upa÷ànta bhotha | prapa¤ca varjitva janetha kùàntim ||

à÷ãviùàn rakùatha raudracittàn | narakà÷ ca tiryag viùayo yamasya | prapa¤cacàrasya na bhonti dåre | tasmàd dhi kùàntau janayeta vãryam || pe ||

imena yogena labheta ÷uddhiü | kùapayitva karmàvaraõaü a÷eùaü | dharùeti màraü sacalaü savàhanaü yo dhãru tasyaiva janeti kùàntim | iti ||

saükùepatas tatrànnarthavivarjanam uktaü | tasmàt tarhi maitreya bodhisatvayànikena kulaputreõa và kuladuhitrà và pa÷cimàyàü pa¤ca÷atyàü saddharmapralope vartamàne 'kùatanànupahatena svastinà parimoktukàmena sarvakarmàvaraõàni kùapayitukàmenàsaüsargàbhiratena bhavitavyam araõyavanapràntavàsinànnabhiyuktasatvaparivarjitenàtmaskhalitagaveùiõà paraskhalitàgaveùiõà tuùõãbhàvàbhiratena praj¤àpàramitàvihàràbhirateneti ||

àryaratnameghe 'py annarthavarjanam uktaü | tàvat piõóàya carati yàvad asya kàryasya pràptir bhavati | anyatra yeùu sthàneùu caõóà và kukkuràs taruõavatsà và gàvaþ prakçtiduþ÷ãlà và tiryagyonigatà | viheñhanàbhipràyà và strãpuruùadàrakadàrikà jugupsitàni và sthànàni | tàni sarveõa sarvaü varjayatãti ||

anenaitad dar÷itaü bhavati yad dçùñe 'pi bàdhàkara evaüvidhe | tad avarjayata àpattir bhavatãti ||

atha yad evamàdy annarthavarjanam uktaü kenaital labhyate sarvaniùphalasyandavarjanàt | phalam atra paràrthaü | tadarthaü yaþ syando na saüvartate | sa niùphalatvàd varjayitavyaþ ||
yathà candrapradãpasåtre kàyasaüvaramadhye pañhyate | na hastalolupo bhavati na pàdalolupaþ hastapàdasaüyata iti ||

tathà da÷adharmakasåtre 'pi de÷itaü hastavikùepaþ pàdavikùepo 'dhàvanaü paridhàvanaü laïghanaü plavanam idam ucyate kàyadauùñhulyam iti ||

àryadharmasaügãtisåtre tu yathà bodhisatvànàü paràrthàd anyat karma na kalpate | tathà spaùñam eva paridãpitaü yat ki¤cid bhagavan bodhisatvànàü kàyakarma yat ki¤cid vàkkarma yat ki¤cin manaþkarma tat sarvaü satvàvekùitaü pravartate mahàkaruõàdhipateyaü satvahitàdhiùñhànanimittaü sarvasatvahitasukhàdhyà÷ayapravçttaü | sa evaü hità÷ayaþ evaü saüj¤ãbhavati | sa mayà pratipattiþ pratipattavyayà sarvasatvànàü hitàvahà sukhàvahà ca || pe ||

àyataneùu ÷ånyagràmavat pratyavekùaõà pratipattiþ | na càyatanaparityàgaü spçhayatãti ||

àryagaganaga¤jasåtre 'py uktaü | tad yathàpi nàma chidràn màrutaþ pravi÷ati | evam eva yato yata eva cittasya chidraü bhavati tatas tata eva màro 'vatàraü labhate | tasmàt sadàchidracittena bodhisatvena bhavitavyaü |tatreyam achidracittatà yad idaü sarvàkàraj¤atàyàþ ÷ånyatàyàþ paripårir iti ||

kà punar iyaü sarvàkàravaropetà ÷ånyatà | yeyaü bodhisatvacaryàyà aparityàgenàbhyasyamànà | abhyastà và | sarvabhàva÷ånyatà | eùà ca ratnacåóasåtre vistareõàkhyàtà ||

tathàkùayamatisåtre 'pi dar÷itaü | pàpakànàm aku÷alànàü dharmàõàü prahàõàya chandaü janayatãty atra prastàve yàni cànyàni punaþ kànicid anyàny api cittavikùepakaràõi yàni samàdhiskandhasya vipakùàya saüvartante | ayam ucyate samàdhivipakùaþ | yàvad ime ucyante pàpakà aku÷alà dharmà iti ||

÷ikùàsamuccaye ÷ãlapàramitàyàm annarthavivarjanaü pa¤camaþ paricchedaþ ||


@<[VI. àtmabhàvarakùà]>@

àtmabhàvarakùà ùaùñhaþ paricchedaþ | uktaü niùphalasyandavarjanaü | katham etat sidhyed ity àha | etat sidhyet sadà smçtyeti ||

dvàda÷emàþ smçtayo niùphalasyandavarjanayà saüvartante | yad uta | tathàgatàj¤ànatikramànupàlanavipàkagauravasmçtiþ | sarvakàyasya ni÷calasvabhàvatàpratiùñhitatànusmçtiþ | sati satvàrthe yad aïgam annupayogi tad dçóhatarasmçtyapekùàni÷calamàdhyachandaparàpattãkçtaü sarvadhãraceùñàsmçtiþ | na càsya bhayotsavàdisaübandhasaübhrame 'ïgamuktasmçtiþ | ãryàpathacatuùkàkùepaniråpaõasmçtiþ | antaràntarà ceryàpathavikopàrakùaõàrtham ãryàpathasaüpadavalokanasmçtiþ | bhàùaõakàle càtiprasàdauddhatyasaürambhapakùapàtàdiva÷àd atimàtràpràsàdikahastapàda÷iromukhavikàraniyamanasmçtiþ | yaþ ÷rotà vaktavyaþ sa yàvanmàtreõa dhvaninàrthaü jànàti | tadannatirekeõa svareõa bhàùaõasmçtir anyatra parà÷aïkàdoùasaübhavàt | a÷ikùitajanasamàgamasaïkañe svacittataccittaprasàdanàditàtparyasmçtiþ | cittamattadvipasya ÷amathastambhe nityabaddhasmçtiþ | muhur muhu÷ ca cittàvasthàpratyavekùaõàsmçtiþ | mahàjanasaüpàtaü pràyo 'nyakàryatyàgenàpi yathoktasmçtirakùàtàtparyasmçtir iti ||

evam etàbhiþ smçtibhir niùphalasyandanavarjanaü sidhyati | sà ca smçtis tãvràdaràd bhavet | tatràdaraþ kàryeùu sarvabhàvenàbhimukhyam | avaj¤àpratipakùaþ | ayaü càdaraþ ÷amathamàhàtmyaü j¤àtvà tàtparyeõa jàyate | kas tàvad ayaü ÷amo nàma | ya àryàkùayamatisåtre ÷amatha uktaþ ||

tatra katamà ÷amathàkùayatà | yà cittasya ÷àntir upa÷àntir avikùepakendriyasaüyamaþ | annuddhatatà | annunnahanatà acapalatà aca¤calatà saumyatà guptatà karmaõyatà àjàneyatà ekàgratà ekàràmatà saügaõikàvarjanatà vivekaratiþ kàyaviveka÷ cittàvibhramo 'raõyamukhamanasikàratàlpecchatà | yàvad ãryàpathaguptiþ kàlaj¤atà samayaj¤atà màtraj¤atà muktij¤atà | subharatà supoùatetyàdi ||

kiü punar asya ÷amasya màhàtmyaü yathàbhåtaj¤ànajanana÷aktiþ | yasmàt samàhito yathàbhåtaü prajànàtãty avadan muniþ ||

yathoktaü dharmasaügãtau | samàhitamanaso yathàbhåtadar÷anaü bhavati | yathàbhåtadar÷ino bodhisatvasya satveùu mahàkaruõà pravartate | evaü càsya bhavati | idaü mayà samàdhimukhaü sarvadharmayathàbhåtadar÷anaü ca sarvasatvànàü niùpàdayitavyaü | sa tayà mahàkaruõayà saücodyamàno 'dhi÷ãlam adhicittam adhipraj¤aü ca ÷ikùàü paripåryàü caturàü samyaksaübodhim abhisaübudhyate | tasmàn mayà ÷ãlasusthitanàprakampenà÷ithilena bhavitavyam iti | idaü ÷amathamàhàtmyam àtmanaþ pareùàü cànnantàpàyàdiduþkhasamatikramànantalaukikalokottarasukhasaüpatprakarùapàrapràptyàtmakam avagamya tadabhilàùeõàtàpo bhàvayitavyaþ | àdãptagçhàntagateneva ÷ãtalajalàbhilàùiõà | tena tãvra àdaro bhavati ÷ikùàsu | tenàpi smçtir upatiùñhati | upasthitasmçtir niùphalaü varjayati | ya÷ ca niùphalaü varjayati tasyànnarthà na saübhavanti | tasmàd àtmabhàvaü rakùitukàmena smçtimålam anviùya nityam upasthitasmçtinà bhavitavyaü ||

ata evograparipçcchàyàü gçhiõaü bodhisatvam adhikçtyoktaü | suràmaireyamadyapramàdasthànàt prativiratena bhavitavyam amattenànnunmattenàcapalenàca¤calenàsaübhràntenàmukhareõànnunnaóenànnuddhatenopasthitismçtisaüprajanyeneti ||

atraiva ca pravrajitabodhisatvam adhikçtyoktaü smçtisaüprajanyasyàvikùepa iti ||

tatra smçtiþ àryaratnacåóasåtre 'bhihità | yayà smçtyà sarvakle÷ànàü pràdurbhàvo na bhavati | yayà smçtyà sarvamàrakarmaõàm avatàraü na dadàti | yayà smçtyà utpathe và kumàrge và na patati | yayà smçtyà dauvàrikabhåtayà sarveùàm aku÷alànàü cittacaitasikànàü dharmàõàm avakà÷aü dadàtãyam ucyate samyaksmçtir iti ||

saüprajanyaü tu praj¤àpàramitàyàm uktaü | caraü÷ caràmãti prajàüsti | sthitaþ sthito 'smãti prajànàti | ÷ayanaþ ÷ayita iti prajànàti | niùaõõo niùaõõo 'smãti prajànàti | yathà yathà càsyaþ \<[doubtful]>\ kàyaþ sthito bhavati tathà tathaiva prajànàti ||

pe||

so 'tikràman và pratikràman và saüprajànaü÷ càrã bhavati | àlokite vilokite saümi¤jite prasàrite saüghàñãpaññapàtracãvaradhàraõe | a÷ite pãte khàdite nidràklamaprativinodane àgate gate sthite niùaõõe supte jàgarite bhàùite tuùõãbhàve pratisaülayane saüprajànaü÷ càrã bhavatãti ||

÷ãlaü hi samàdhisaüvartanãyaü ||

 yathoktaü candrapradãpasåtre | kùipraü samàdhiü labhate niraïgaõaü | vi÷uddha÷ãle 'sminn ànu÷aüsa iti ||

ato 'vagamyate ye kecit samàdhihetavaþ prayogàs te ÷ãlàntargatà iti | tasmàt samàdhyarthinà smçtisaüprajanya÷ãlena bhavitavyaü | tathà ÷ãlàrthinàpi samàdhau yatnaþ kàryaþ tatraiva såtre vacanàt | dhyànànu÷aüseùu hi pañhyate | nàsau bhoti annàcàro àcàro supratiùñhitaþ | gocare carate yogã vivarjeti agocaraü ||

niùparidàhavihàrã gupta indriyasaüvçta | iti ||

etàbhyàü ca ÷ãlasamàdhibhyàm anyonyasaüvardhanakaràbhyàü cittakarmapariniùpattiþ etàvatã ceyaü bodhisatva÷ikùà yad uta cittaparikarma | etanmålatvàt sarvasatvàrthànàü ||

uktaü hy àryaratnameghe | cittapårvaïgamà÷ ca sarvadharmàþ | citte parij¤àte sarvadharmàþ parij¤àtà bhavanti | api tu cittena nãyate lokaþ cittaü cittaü na pa÷yati | cittena cãyate karma ÷ubhaü và yadi và÷ubham ||

cittaü bhramate 'làtavat | cittaü bhramate turaïgavat | cittaü dahate devàgnivat | cittaü harate mahàmbuvat ||

sa evaü vyupaparãkùamàõa÷ citte såpasthitasmçtir viharati na cittasya va÷aü gacchati | ap tu cittam evàsya va÷aü gacchati | cittenàsya va÷ãbhåtena sarvadharmà va÷ãbhavantãti ||

tathàryadharmasaïgãtisåtre 'py uktaü | mativikramo bodhisatva àha | yo 'yaü dharmo dharma ity ucyate nàyaü dharmo de÷astho na prade÷astho 'nyatra svacittàdhãno dharmaþ tasmàn mayà svacittaü svàràdhitaü svadhiùñhitaü susamàrabdhaü sunigçhãtaü kartavyaü | tat kasya hetoþ | yatra cittaü tatra guõadoùàþ | nàsti ni÷cittatàyàü guõadoùaþ | tatra bodhisatvo doùebhya÷ cittaü nivàrya guõeùu pravartayati ||

tad ucyate | cittàdhãno dharmo dharmàdhãnà bodhir iti ||

ayaü bhagavan dharmaü samàdànaþ sukhàbhisaübodhàya saüvartatae iti ||

àryagaõóavyåhasåtre 'pi varõitaü | svacittàdhiùñhànaü sarvabodhisatvacaryà svacittàdhiùñhànaü sarvasatvaparipàkavinayaþ || pe ||

tasya mama kulaputraivaü bhavati | svacittam evopastambhayitavyaü sarvaku÷alamålaiþ | svacittam evàbhiùyandayitavyaü dharmameghaiþ | svacittam eva pari÷odhayitavyam àvaraõàya dharmebhyaþ | svacittam eva dçóhãkartavyaü vãryeõety àdi ||

tathàtraiva màyàdevyadar÷anàkulãbhåte àryasudhane ratnanetràyà nagaradevatàyàs taddar÷anàrtham iyam anu÷àsanã | cittanagaraparipàlanaku÷alena te kulaputra bhavitavyaü sarvasaüsàraviùayaratyasaüvasanatayà | cittanagaràlaükàraprayuktena te kulaputra bhavitavyaü da÷atathàgatabalàdhyàlambanatayà | cittanagarapari÷odhanaprayuktena te kulaputra bhavitavyam ãrùyàmàtsarya÷àñhyàpanayanatayà | cittanagaravivardhanàbhiyuktena te kulaputra bhavitavyaü sarvaj¤atàsaübhàramahàvãryavegavivardhanatayà | cittanagaraduryodhanaduràsadatàbhinirhàraprayuktena te kulaputra bhavitavyaü sarvakle÷amàrakàyikapàpamitramàracakrànavamardanatayà | cittanagarapravistaraõaprayuktena te kulaputra bhavitavyaü mahàmaitrãsarvajagatsphuraõatayà | cittanagarapraticchàdanaprayuktena te kulaputra bhavitavyaü vipuladharmacchatrasarvàku÷aladharmapratipakùàbhinirharaõatayà | cittanagaravivaraõaprayuktena te kulaputra bhavitavyaü àdhyàtmikabàhyavastu sarvajagatsaüpràpaõatayà | cittanagaradçóhasthàmàbhinirharaprayuktena te kulaputra bhavitavyaü sarvàku÷aladharmasvasantatyavasanatayà | yàvad evaü cittanagaravi÷uddhyabhiyuktena kulaputra bodhisatvena ÷akyaü sarvaku÷alamålasamàrjanam anupràptuü | tat kasya hetoþ | tathà hi tasya bodhisatvasyaivaü cittanagarapari÷uddhaysa sarvàvaraõàni purato na saütiùñhante | buddhadar÷anàvaraõaü và dharma÷ravaõàvaraõaü vety àdi | tasmàd vyavasthitam evaü | cittaparikarmaiva bodhisatva÷ikùeti | tac càcapalacetasaþ ||

÷amàc ca na calec cittaü bàhyaceùñànivartanàt ||

asaüprajanyaparatantrasya muùitasmçte÷ ca cittaü calati samãhitàd àlambanàd anyatra nãyamànatvàt | yadà tu smçtisaüprajanyena bàhyà÷ ceùñà nivartità bhavanti tadà tadva÷atvàd ekasminn àlambane nibaddhaü yàvad iùyate tàvat tiùñhati | tata÷ ca pårvavad anu÷aüsavistaraþ | adyatve 'pi ca satvàrthakùamo bhavaty eva prasàdakaratvàt | kathaü ||

sarvatràcapalamandamitasnigdhàbhibhàùaõàt | àvarjayej janaü bhavyam àdeya÷ càpi jàyate ||

etad eva ca bodhisatvasya kçtyam yad uta satvàvarjanaü | yathàryadharmasaügãtisåtre | àryapriyadar÷ena bodhisatvena paridãpitaü | tathà tathà bhagavan bodhisatvena pratipattavyaü yat sahadar÷anenaiva satvàþ prasãdeyuþ | tat kasmàd dhetoþ | na bhagavan bodhisatvasyànyat karaõãyam asty anyatra satvàvarjanàt | satvaparipàka eveyaü bhagavan bodhisatvasya dharmasaügãtir iti ||

evaü punar akriyamàõe ko doùa ity àha | annàdeyaü tu taü lokaþ paribhåya jinàïkuraü | bhasmachanno yathà vahniþ pacyeta narakàdiùu ||

yathà pràg upadar÷itaü ||

yena càsya paribhava evam annartho ratnameghe jinenoktas tena saükùepasaüvaraþ |yenàprasàdaþ satvànàü tad yatnena vivarjayed iti ||

yathàha | katame ca te bodhisatvasamudàcàràþ | yàvad iha bodhisatvo nàsthàne viharati nàkàle | nàkàlabhàõã bhavati nàkàlaj¤o bhavati nàde÷aj¤o bhavati | yato nidànam asyàntike satvà aprasàdaü prativedayeyuþ | sa sarvasatvànurakùayà | àtmana÷ ca bodhisaübhàraparipåraõàrthaü saüpanneryàpatho bhavati mçdubhàõã mandabhàõã | asaüsargabahulaþ | pravivekàbhimukhaþ | suprasannamukha iti ||

ata eva dharmasaügãtisåtre de÷itaü | yaþ satvàn rakùati sa ÷ãlaü rakùatãti | anayà kanãyena màtçgràmeõa saha raho'vasthàdiùu lokarakùà ca kçtà syàt | evaü bhogyeùu jalasthaleùu måtrapurãùa÷leùmapåyàdãnàü kutsitànàü rahasy arahasi cotsargaü na kuryàd devamanuùyacittarakùàrthaü ||

saddharmasmçtyupasthàne ca raha utsiùñaü kçtvànnutsiùñàhàreùv adadataþ pretagatiþ pañhyate ||

tathà bodhisatvapràtimokùe 'py aprasàdaparihàra uktaþ | na purato dantakàùñhaü khàditavyaü na purataþ kheñe nikùiptavya iti | eùa ca gauravalajjàvidhiþ sarvadraùñavyo na brahmacàriùv eva | atra tu såtre brahmacàryadhikàraþ teùu gurutaràpattibhayasaüdar÷anàrthaü ||

yathàtraivàha | noccairbhàùiõà bhavitavyam iti ||

na càyaü vidhiþ pràde÷ikaþ | tathà brahmaparipçcchàyàm apy uktaü na ca vadhasadç÷ena bodhisatvena bhavitavyam iti | tathà pràtimokùàd api lokàprasàdakaram anveùya varjanãyaü | tan na tàvad ||

mukhapåraü na bhu¤jãta sa÷abdaü prasçtànanaþ | pralambapàdaü nàsãta na bàhuü mardayet samam ||

evaü svayam apy utprekùya dçùñvà ÷rutvà ca lokàprasàdaü rakùeta | aprasàdakaravacanavarjanaü tu na sukaram iti smaraõabodhanàrtham upadar÷yate | àryasàgaramatisåtre de÷itaü | nàvalãnavacano bhavati | na vyavakãrõavacanaþ | nàvasyandanavacanaþ | nojjvàlanavacanaþ | na ràgànunãtavacanaþ | na pràkçtavacanaþ | nàsaürakùitavacanaþ | na vyàpàdasaüdhukùaõavacanaþ | na ca¤calavacanaþ | na capalavacanaþ | na rañaraïgavacanaþ | na mukhasàkùyavaropaõavacano bhavatãti ||

àryatathàgataguhyasåtre 'py àha | na khalu punaþ kulaputra bodhisatvasya vàg raktà và duùñà và måóhà và kliùñà và | kùuõõavyàkaraõà và svapakùotkarùaõavacanà và | parapakùanigrahavacanà và | àtmavarõànunayavacanà và | paravarõapratighavacanà và | pratij¤ottàraõavacanà và | àbhimànikavyàkaraõavacanà veti ||

àryada÷abhåmakasåtre 'py uktaü | yeyaü vàgamanoj¤à svasantànaparasantànavinà÷anã tathàråpàü vàcaü prahàya | yeyaü vàk snigdhà mçdvã manoj¤à madhurà priyakaraõã manàpakaraõã \<[doubtful]>\ hitakaraõã karõasukhà hçdayaügamà premaõã varõaviùpaùñà vij¤eyà ÷ravaõãyà ani÷rità bahujanakàntà bahujanapriyà bahujanamanàpà \<[doubtful]>\ vij¤apra÷astà sarvasatvahitasukhàvahà manotplàvakarã manaþprahlàdanakarã svaparasantànapramodanakarã ràgadveùamohasarvakle÷àpra÷àmanã tathàråpàü vàcaü ni÷càrayati | yàvad itihàsapårvakam api vacanaü parihàrya pariharatãti ||

àryagaganaga¤jasåtre tåktaü | guruvacanànavamardanatayà | paravacanànàcchindanatayà càdeyagràhyavacano bhavatãti ||

dharmasaügãtisåtre 'py uktaü | gaganaga¤jo bodhisatva àha | na bodhisatvenaiùà vàg bhàùitavyà yayàparo vyàpadyeta | na sà vàg bhàùitavyà yayàparaü tàpayet | na bodhisatvena sà vàg bhàùitavyà yat paro jànãyàt | na sà vàg bhàùitavyà yayàrthà nirarthà | na bodhisatvena sà vàg bhàùitavyà yayà na vidyàm utpàdayet | na sà vàg bhàùitavyà yà satvànàü na hçdayaügamà na paurã na karõasukhà na sà vàg bhàùitavyeti ||

saükùepatas tu paràprasàdarakùà àryasàgaramatisåtre de÷ità | apara eka dharmo mahàyànasaügrahàya saüvartate svaskhalitapratyavekùaõatayà sarvasatvànurakùeti ||

eùà rakùàtmabhàvasya | yathàparair na nà÷yeta | yathà na paràn na nà÷ayet | asya tu granthavistarasyàyaü piõóàrtho bodhisatvena manasà nityaü dhàrayitavyaþ ||

suni÷calaü suprasannaü dhãraü sàdaragauravaü | salajjaü sabhayaü ÷àntaü paràràdhanatatparam ||

àtmasatvava÷aü nityam annavadyeùu vastuùu | nirmàõam iva nirmànaü dhàrayàmy eùa mànasam | iti ||

kim etàvatã àtmabhàvarakùà | na hi | kiü tarhi bhaiùajyavasanàdibhiþ saha | tatra dvividhaü bhaiùajyaü | satatabhaiùajyaü glànapratyayabhaiùajyaü ca | tatra satatabhaiùajyam adhikçtyàryaratnameghe 'bhihitaü | tasmàt piõóapàtràd ekaü pratyaü÷aü sabrahmacàriõàü sthàpayati | dvitãyaü duùkhitànàü tçtãyaü vinipatitànàü caturtham àtmanà paribhuïkte | paribhu¤jàno na raktaþ paribhuïkte asakto 'gçddho 'nnadhyavasitaþ | anyatra yàvad eva kàyasya sthitaye | yàpanàyai | tathà paribhuïkte yathà nàtisaülikhito bhavati | nàtigurukàyaþ | tat kasya hetoþ | atisaülikhito hi ku÷alapakùaparàïmukho bhavati | atigurukàyo middhàvaùñabdho bhavati | tena taü piõóapàtaü paribhujya ku÷alapakùàbhimukhena bhavitavyam ity àdi ||

àryaratnarà÷àv apy uktaü | tena gràmaü và nagaraü và nigamaü và piõóàya caratà dharmasaünàhaü saünahya piõóàya cartavyaü | tatra katamo dharmasaünàhaþ | amanàpàni \<[doubtful]>\ råpàõi dçùñvà na pratihantavyaü | manàpàni \<[doubtful]>\ dçùñvà nànunetavyaü | evaü manàpàmanàpeùu \<[doubtful]>\ ÷abdagandharasaspraùñavyeùu vij¤apteùu nànunetavyaü na pratihantavyaü | indriyasusaüvçtenànnutkùiptacakùuùà yugamàtraprekùiõà | dàntàjàneyacittena pårvadharmamanasikàram annutsçjatà nàmiùaprakùiptayà santatyà piõóàya cartavyaü sàvadànacàriõà ca bhavitavyaü | yata÷ ca piõóapàto labhyate tatrànunayo na kartavyaþ yata÷ ca na labhyate tatra pratighàto notpàdayitavyaþ | da÷akulaprave÷e na caikàda÷àt kulàd bhikùà na labhyate | tathàpi na paritaptavyaü evaü ca cittam utpàdayitavyam | evaü bahukçtyà hy ete ÷ramaõabràhmaõagçhapatayo na tair ava÷yaü mama dàtavyaü | idaü tàvad à÷caryaü yan màm ete samanvàharanti | kaþ punar vàdo yad bhikùàü dàsyanti | tenaivam aparitapatà piõóàya cartavyaü ||

ye càsya satvà÷ cakùuùu àbhàsam àgacchanti strãpuruùadàrakadàrikàþ | anta÷as tiryagyonigatàs tatra maitrãkaruõàcittam utpàdayitavyaü | tathàhaü kariùyàmi yathà ye me satvà÷ cakùuùà àbhàsam àgacchanti piõóapàtaü và dàsyanti tàn sugatigàminaþ kariùyàmi | tàdç÷aü yogam àpatsye | tena låhaü và praõãtaü và piõóapàta saügçhya samantàc caturdi÷aü vyavalokayitavyaü | ka iha gràmanagaranigame daridraþ satvaþ | yasyàsmàt piõóapàtàt saüvibhàgaü kariùyàmi | yadi daridraü satvaü pa÷yati tena tatpiõóapàtàt saüvibhàgaþ kartavyaþ | atha na ka¤cit satvaü daridraü pa÷yati | tenaivaü cittam utpàdayitavyaü | santy annàbhàsagatàþ satvà ye mama cakùuùu àbhàsaü nàgacchanti | teùàm itaþ piõóapàtàd agraü pratyaü÷aü niryàtayàmi | dattàdànàþ paribhu¤jatàü | tena tat piõóapàtaü gçhãtvà tad araõyàyatanam abhiruhya dhautapàõinà ÷obhanasamàcàreõa ÷ramaõacàritrakalpasamatvàgatenàdhiùñhànàdhiùñhitena paryaïkaü baddhvà sapiõóapàtaþ paribhoktavyaþ || pe ||

paribhu¤jatà caivaü manasikàra utpàdayitavyaþ | santy asmin kàye '÷ãtiþ krimikulasahasràõi | tàny anenaivaujasà sukhaü phàsuü viharantu | idànãü caiùàm àmiùeõa saügrahaü kariùyàmi | bodhipràpta÷ ca punar dharmeõa saügrahaü kariùyàmi | yadi punar asya låhaü piõóapàtaü bhavati tenaivaü cittam utpàdayitavyaü | låhàhàratayà me laghuþ kàyo bhaviùyati prahàõakùama uccàraprasràvaniùyandana÷ ca me parãtto bhaviùyati | ÷raddhàdeyaü ca parãttaü bhaviùyati | kàyalaghutà cittalaghutà ca me bhaviùyati | alpamlànamiddha÷ ca me bhaviùyati | yadà punar asya prabhåtaþ piõóapàto bhavati tatràpi màtràbhojinà bhavitavyaü utsarjanadharmiõà ca | tataþ piõóapàtàd anyataràyàü ÷ilàyàm avatãryaivaü cittam utpàdayitavyaü | ye kecin mçgapakùisaügà àmiùabhojanenàrthikàs te dattàdànàþ paribhu¤jatàm iti ||

punar àha | tena sarveõa rasasaüj¤à notpàdayitavyà || pe ||

caõóàlakumàrasadç÷ena mayà bhavitavyaü | cittakàyacaukùeõa | na bhojanacaukùeõa | tat kasmàd dhetoþ | kiyatpraõãtam api bhojanaü bhuktaü | sarvaü tat påtiniùyandaparyavasànaü durgandhaparyavasànaü pratikålaparyavasànaü | tasmàn mayà na praõãtabhojanàkàïkùiõà bhavitavyaü | tena naivaü cittam utpàdayitavyaü |puruùo me piõóapàtaü dadti na strãþ | strã me piõóapàtaü dadàti na puruùaþ | dàrako me piõóapàtaü dadàti na dàrikà | dàrikà me piõóapàtaü dadàti na dàrakaþ | praõãtaü labhe 'haü na låhaü | satkçtya labhe 'haü nàsatkçtya | capalaü labhe 'haü na kçcchreõa praviùñamàtraü ca màü samanvàhareyuþ | na me ka÷cid vikùepo bhavet | sunihitàül labhe 'haü praõãtàn nànàrasàül labhe 'ham | na hãnadaridrabhojanaü labhe 'haü pratyudgaccheyur màü strãpuruùadàrakadàrikàþ | ime te sarve 'ku÷alà manasikàrà notpàdayitavyaþ || pe ||

pràyeõa hi satvà rasagçddhà bhojanahetoþ pàpàni karmàõi kçtvà narakeùåpapadyante | ye ye punaþ saütuùñà agçddhà alulopà rasapratiprasrabdhà jihvendriyasaütuùñàþ kiyallåhenàpi bhojanena j¤àpayanti | teùàü cyutànàü kàlagatànàü svargopapattir bhavati | sugatigamanaü bhavati devamanuùyeùu | te devopapannàþ sudhàü paribhu¤jate | evaü kà÷yapa piõóacàrikeõa bhikùuõà rasatçùõàü vinivartayitvà nidhyaptacittena suparipakvàn kulmàùàn paribhu¤jatà na paritaptavyam | tat kasmàd dhetoþ | kàyasaüdhàraõàrthaü màrgasaüdhàraõàrthaü mayà bhojanaü paribhoktavyaü || pe ||

yadi punaþ kà÷yapa piõóacàriko bhikùur meghàkulavçùñikàlasamaye vartamàne na ÷aknuyàt piõóàyàvatartuü | tena maitryàhàrasaünaddhena dharmacintàmanasikàrapratiùñhitena dviràtraü triràtraü và bhaktacchadacchinnena evaü saüj¤otpàdayitavyà | santi yàmalaukikàþ pretà duùkarakarmakàriõo ye varùa÷atena kheñapiõóam apy àhàraü na pratilabhante | tan mayà dharmayoni÷a÷ cintàpratiùñhitena kàyadaurbalyaü và cittadaurbalyaü và notpàdayitavyaü | adhivàsayiùyàmi kùutpipàsàü | na punar àryamàrgabhàvanàyàü vãryaü sraüsayiùyàmi || pe ||

yatra kule piõóapàtaü ÷uciü kàrayet tatra kule àsane niùadya dhàrmã kathà kartavyà | yàvan na sa piõóapàtaþ ÷ucãkrño bhavet tena piõóapàtaü gçhãtvà utthàyàsanàt prakramitavyaü | piõóacàrikeõa kà÷yapa bhikùuõà nàvabhàsakareõa bhavitavyaü na lapanà na kuhanà kartavyà ||

tatra katamo 'vabhàsaþ | yat pareùàm evaü vàcaü bhàùate | låho me piõóapàto rukùo me piõóapàta àsãn na ca me yàvadarthaü bhuktaü | bahujanasàdhàraõa÷ ca me piõóapàtaþ kçtaþ | alpaü me bhuktaü jighatsito 'smãti | yat ki¤cid evaüråpam avabhàsanimittaü | iyam ucyate cittakuhanà | sarvam etat piõóacàrikeõa bhikùuõà na kartavyaü | upekùakabhåtena | yat pàtre patitaü låhaü và praõãtaü và ÷ubhaü và÷ubhaü và tat paribhoktavyam aparitapyamànenà÷aya÷uddhena dharmanidhyaptibahulena | kàyajàpanàrtham àryamàrgasyopastambhàrthaü sa piõóapàtaþ paribhoktavya iti ||

tathàryograparipçcchàyàm apy uktaü | yasyà÷ càntike piõóapàtaü paribhujya na ÷aknoty àtmanaþ parasya càrthaü paripårayitum anujànàmy ahaü tasya piõóacàrikasya bodhisatvasya nimantraõam iti ||

evaü tàvat satatabhaiùajyenàtmabhàvarakùà kàryà | tatràpi na matsyamàüsena laïkàvatàrasåtre pratiùiddhatvàt ||

tathà hy uktaü | màüsaü sarvam abhakùyaü kçpàtmàno bodhisatvasyeti vadàmi || pe ||

svàjanyàd vyabhicàràc ca ÷ukra÷oõitasaübhavàt | udvejanãyaü bhåtànàü yogã màüsaü vivarjayet ||

màüsàni ca palàõóåü÷ ca madyàni vividhàni ca | gç¤janaü la÷unaü caiva yogã nityaü vivarjayet ||

mrakùaõaü varjayet tailaü ÷alyaviddheùu na svapet | chidràchidreùu satvànàü yac ca sthànaü mahàbhayam || pe ||

làbhàrthaü hanyate pràõã màüsàrthaü dãyate dhanaü | ubhau tau pàpakarmàõau pacyete rauravàdiùu ||

yàvat ||

yo 'tikramya muner vàkyaü màüsaü bhakùeta durmatiþ | lokadvayavinà÷àrthaü dãkùitaþ ÷àkya÷àsane ||

te yànti paramaü ghoraü narakaü pàpakaéiõaþ | rauravàdiùu raudreùu pacyante màüsakhàdakàþ ||

trikoñikùuddhaü màüsaü vai akalpitam ayàcitaü | acoditaü ca naivàsti tasmàn màüsaü na bhakùyayet ||

màüsaü na bhakùyayed yogã mayà buddhai÷ ca garhitaü | anyonyabhakùaõàþ satvàþ kravyàdakulasaübhavàþ ||

yàvat ||

durgandhaþ kutsanãya÷ ca utmatta÷ càpi jàyate | caõóàlapukkasakule óombeùu ca punaþ punaþ ||

óàkinãjàtiyonau ca màüsàde jàyate kule | çkùamàrjarayonau ca jàyate 'sau naràdhamaþ ||

hastikakùye mahàmeghe nirvàõàïgulimàlike | laïkàvatàrasåtre ca mayà màüsaü vigarhitaü ||

buddhai÷ ca bodhisatvai÷ ca ÷ràvakai÷ ca vigarhitaü | khàdate yadi nirlajja unmatto jàyate sadà ||

bràhmaõeùu ca jàyante atha và yoginàü kule | praj¤àvàn dhanavàü÷ caiva màüsàdyànàü vivarjanàt ||

dçùña÷rutavi÷aïkàbhiþ sarvaü màüsaü vivarjayet | tàrkikà nàvabudhyante kravyàdakulasaübhavàþ ||

yathaiùa ràgo mokùasya antaràyakaro bhavet | tathaiva màüsamadyàdi antaràyakaraü bhavet ||

vakùanty annàgate kàle màüsàdà mohavàdinaþ | kalpikaü niravadyaü ca màüsaü buddhànuvarõitaü ||

bheùajyam iva àhàraü putramàüsopamaü punaþ | màtrayà pratikålaü ca yogã piõóaü samàcaret ||

maitrãvihàriõà nityaü sarvathà garhitaü mayà | siühavyàghramçgàdyai÷ ca saha ekatra saübhavet ||

tasmàn na bhakùayen màüsam udvejajanakaü nçõàü | mokùadharmaniruddhatvàd àryàõàm eùa vai dhvajaþ ||
yat tu j¤ànavatãparivarte màüsabhakùaõaü pañhyate tan mahàrthasàdhakatvàn nirdoùam ||

evaü hi tathoktaü | eùo 'kariùyad yadi bhikùu kàlaü | samàdhi÷abdo 'pi hi jambudvãpe | niruddhu satvàna sadàbhaviùyad | cikitsite asmi samàdhi labdhaþ ||

na ca mahàkaruõàbhiyuktam | tena asmin na maitrã ÷aïkàpi nàstãty adoùaþ ||

yady apy àryaratnameghe 'bhihitaü | ÷mà÷ànikena niràmiùeõa bhavitavyam iti ||

tad anyatraivaü jàtãyasatvàrthasaüdar÷anàrthaü | vinaye 'pi yad anuj¤àtaü tat tu trikoñipari÷uddhabhakùaõe na prahàõàntaràya iti | tat parityàgena ÷uddhadçùñãnàm abhimànaniràsàrthaü | tad vçddhatayà ca bhavyànàü ÷àsanànavatàraparihàràrthaü ||

tathà hy uktaü laïkàvatàrasåtre | tatra tatra de÷anà pàñhe ÷ikùàpadànàm ànupårvãü bandhan ni÷reõãpadavinyàsayogena | trikoñiü baddhvà | tatra uddiùya krñàni pratiùiddhàni tato 'nta÷aþ prakçtimçtàny api pratiùiddhànãti ||

uktaü satatabhaiùajyaü | glànapratyayabhaiùajyaü tat sevyam eva ||

÷ràvakavinaye 'pi tàvad àtmàrthaü brahmacaryavàsàrthaü pàtracãvaram api vikrãya | kàyasaüdhàraõam uktaü | kiü punar aparimitajanaparitràõahetor bodhisatva÷arãrasya durlabhà cedç÷ã kùaõapratilàbhotsavasampad | iti tatpradar÷anàrthaü ca bhagavatà tatra svayaü bhaiùajyopayogaþ pradar÷itaþ ||

uktaü càryaratnameghasåtre | tair yadà pracàritaü bhavati tadà satyàü velàyàm asatyàü và teùàm imàny evaüråpàõi kàyopastambhanàny upakaraõàni na labhyante 'bhyavahartuü | yad uta sarpir và tailaü và målaraso và gaõóaraso và phalaraso và | na cànyàn abhyavaharato dçùñvà pratighacittam utpàdayati | yadi punaþ khalu pa÷càdbhaktiko bodhisatvo và glàno bhavati | yathàråpeõàsya glànyena jãvitàntaràyo bhavati ku÷alapakùàntaràyo và tena niùkaukçtyena bhåtvà nirvicikitsakena bhaiùajyacittam upasthàpya pratinisevyànãti ||

vasanopabhogaprayojanam ugraparipçcchàsåtre 'bhihitaü | hrãrapatràpyakàpair niþ... \<[doubtful]>\ pracchàdanàrthaü tu ÷ramaõaliïgasaüdar÷anàrtham imàni ca kàùàyàõi devamànuùàsurasya lokasya caityam iti | caityàrthaü samyagdhàritavyàni | nirvçtiviràgaraktàni \<[doubtful]>\ etàni | na ràgaraktàni | upa÷amànukålàny etàni | na saükle÷asaüdhukùaõànukålàni | ebhi÷ ca kàùàyair vivçtapàpà bhaviùyàmaþ | sukçtakarmakàriõo na cãvaramaõóanànuyogam anuyuktàþ | etàni ca kàùàyàõy àryamàrgasaübhàrànukålànãti kçtvà tathà kariùyàmo yathà naikakùaõam api sakaùàyàþ kàye kàùàyàõi dhàrayiùyàma iti ||

atra ca kàraõaü ratnarà÷isåtre 'bhihitaü | ye punas te kà÷yapa vaidaryà asaüyatà itaþ ÷ramaõaguõadharmàd uddhuràþ kàye kàùàyàõi vastràõi dhàrayanti | na caiteùu gauravam utpàdayanti | tatra kà÷yapa ÷ramaõavarõapratiråpakaü nàma pratyekanarakaü | tatra kà÷yapa pratyekanarake ÷ramaõaråpapratiråpeõa tàþ kàraõàþ kàryante àdãptacailà àdãpta÷ãrùà àdãptapàtrà àdãptàsanà àdãpta÷ayanàþ | yaþ ka÷cit tatra teùàm upabhogaparibhogaþ sa sarva àdãptaþ saüprajvalita ekajvàlãbhåtaþ | tatra taiþ ÷ramaõavarõaråpeõa duùkhàü vedanàm anubhavantãti ||

àryaratnameghe 'py uktaü | yadi bhaved abhyavakà÷iko bodhisatvo glànakàyo 'pratibalakàyas tena vihàrakùitenaivaü cittam utpàdayitavyaü | kle÷apratipakùàrthaü tathàgatena dhutaguõàþ praj¤aptàþ | tathàhaü kariùyàmi yathà vihàrasya eva kle÷ànàü prahàõàya ghañiùyàmi | tatra ca vihàre na gçddhim utpàdayàmi nàdhyavasànaü | evaü càsya bhavati | kartavyo dànapatãnàm anugraho nàsmàbhir àtmambharibhir bhavitavyam iti ||

punar atraivàha | te ÷ayyàü kalpayanto dakùiõena pàr÷vena ÷ayyàü kalpayanti | pàdasyopari pàdam àdhàya cãvaraiþ asaüvçtakàyàþ smçtàþ | saüprajànànà utthànasaüj¤ina àlokasaüj¤inaþ ÷ayyàü kalpayanti | na ca nidràsukham àsvàdayanti | na pàr÷vasukham anytra yàvad evaiùàü mahàbhåtànàü sthitaye jàpanàyai | ity anayà di÷à sarvaparibhogàþ satvàrtham adhiùñhàtavyàþ | àtmatçùõopabhogàt tu kliùñàpattiþ prajàyate ||

yathoktaü candrapradãpasåtre | te bhojanaü svàdurasaü praõãtaü | labdhvà ca bhu¤janti ayuktayogàþ | teùàü sa àhàru badhàya bhotã | yatha hastipotàna viùà adhautà ||

iti ||

àryaratnarà÷isåtre 'pi bhagavatà ÷raddhàdeyaparibhoge parikãrtite | atha tasyàm eva parùadi yogàcàràõàü bhikùåõàü dve ÷ate imaü dharmaparyàyaü ÷rutvà prarudite | evaü ca vàcam abhàùanta | kàlaü vayaü bhagavan kariùyàmo | na punar apràptaphalà ekapiõóapàtam api ÷raddhàdeyasya paribhokùyàmaþ ||

bhagavàn àha | sàdhu sàdhu kulaputrà evaüråpair lajjàbhiþ kaukçtyasaüpannaiþ paralokàvadyabhayadar÷ibhir idaü pravacanaü ÷obhate ||

api tu ||

dvayor ahaü kà÷yapa ÷raddhàdeyam anujànàmi | katamayor dvayoþ | yuktasya muktasya ca | yadi bhikùavo bhikùur yukto yogàcàro mama ÷ikùàyàü pratipannaþ sarvasaüskàreùv anityadar÷ã | sarvasaüskàraduþkhaviditaþ sarvadharmeùv annàtmàdhimuktiþ ÷àntanirvàõàbhikàïkùã sumerumàtrair àlopaiþ ÷raddhàdeyaü bhu¤jãta | atyantapari÷uddhaiva tasya sà dakùiõà bhavati | yeùàü ca dàyakànàü dànapatãnàü sakà÷àc chraddhàdeyaü paribhuktaü tatas teùàü dàyakadànapatãnàü maharddhikaþ puõyavipàko bhavati | mahàdyutikaþ | tat kasmàd dhetoþ | agram idam aupadhikànàü puõyakriyàvastånàü yeyaü maitracittasamàpattiþ | tatra kà÷yapa yo bhikùur dàyakasya dànapater antikàc cãvarapiõóapàtaü paribhujyàpramàõaü cetaþsamàdhiü samàpadyate 'pramàõas tasya dàyakasya dànapateþ puõyakriyàvipàkaþ pratikàïkùitavyaþ | syàt kà÷yapa trisàhasramahàsàhasràyàü lokadhàtau mahàsamudràõàü kùayo na tv eva tasya puõyaniùyandanasya ka÷cit kùaya iti ||

tad evaü piõóapàtagamanaàrambhe bhojanàrambhe và triùu sthàneùu smçtir upasthàpyà dàyakànugrahe | kàyakrimisaügrahe | sarvasatvàrthasàdhake ca saddharmaparigrahe ||

tathàgatàj¤àsaüpàdane tu sarvakàryeùu smçtiþ kàryà | àdi÷abdàn mantrair api rakùà kàryà ||

tatràpi tàvad imàü trisamayaràjoktàü vidyàü maõóalasamayàrtham uccàrayet | namaþ sarvabuddhabodhisatvànàü oü viraji mahàcakraviraji | sata sàrata trapi vidhamani | sabhajani | saübhajani | taramati | siddha agre tvaü svàhà ||

anena sarvamaõóalapraviùño bhavati ||

athavà tathàgatahçdayam aùñasahastraü japet salaukikalokottaramaõóalapraviùño bhavati | katamac ca tat ||

namas traiyabdhikànàü tathàgatànàü | sarvatràpratihatàvàptidharmatàbalinàü | àü asamasama samantato 'nnantanàvàpti÷àsani | hara smara smaraõa vigataràgabuddhadharmate | sara samabalà | hasa | traya | gagana mahàcalarakùaõa | jvala jvalana sàgare svàhà ||

ayaü sarvatathàgatànàm àtmabhàvaþ | atrànnuttaraü gauravaü bhàvayitavyaü | anenàdikarmikà api satveùv anantaü buddhakçtyaü kurvanti | ayam eva paramàü rakùàü màràdibhyaþ sarvaduùñebhyaþ karoti | hastatàóena bhasmanà sarùapair udakena dçùñyà manasà và sãmàbandhaü karoti ||

vyàdhiùu bhaiùajyam udakaü càbhimantryopayojyaü ||
vanakusumàni và caitye pratimàyàü saddharmapustake và samàhito nivedayet ||

pakùaprayogàn mahà vyàdhibhir abhimucyate | buddhabodhisatvàlambanena sarvasatvàrthàbhilàùiõà ca cittena bhadracarividhipårvakaü ca japtavyaþ | ayaü vidhir asya kalpasyàvasàne draùñavyaþ | trisamayajàpina÷ càmnàyato na doùaþ | utsiùñasyàpy a÷ucer na doùaþ | mudràkàrà na bhakùaõãyà na laïghanãyà | na ma¤càrohaþ kartavyaþ | na madyaü pàtavyaü | adhimukticaryà ÷ikùàpadeùv acalasya nirvicikitsasya duþ÷ãlapårvasyàpi sidhyati | paõóitasyàpaõóitasya và niyataü sidhyati ||

tathà càtraivoktaü | bodhicittaü dçóhaü yasya niþsaügà ca matir bhavet | vicikitsà naiva kartavyà tasyedaü sidhyati dhruvam | iti ||

bodhicittadçóhatà càtra pçthagjanacalacittatàyà niyamàrtham uktà na tu bhåmipraviùñam adhikçtya ||

yasmàd atroktaü | pratyuddhàratàm avabhàsatàü ca pratilabdhukàmena |mahàndhakàràd àlokaü praveùñukàmena | yad bhåyasà vinipatitena sàdhyaü | tathà kuto mamàlpapuõyasya siddhir iti nãcacittapratiùedhaþ | na càtikràntadurgater utsàhormibahulasyopacitàprameyapuõyaskandhasya bhåmipraviùñasyàyaü pårvokto doùaþ saübhavati | atra ca mantràõàm aj¤ànàn nàdhikàkùarapàñhe doùo 'sti | nàpi nyånatàdoùaþ | nàpi vidhibhraüsadoùaþ | kiütu ÷raddhàvegaü bodhicittavegaü sarvotsargavegaü ca pramàõãkçtyàvicàrataþ pravartitavyam ava÷yaü buddhabodhisatvam ihaiva yatheùñasiddhi÷ ca bhavati ||

athavànena sarvavajradharamantreõa rakùàü kuryàt | namas traiyabdhikànàü tathàgatànàü sarvavajradharàõàü caõóàla | cala | vajra | ÷àntana | phalana | cara | màraõa | vajraóàlaphaña | lalita÷ikhara samantavajriõi | jvala | namo 'stu te agrogra÷àsànànàü raõa haü phula sphàña vajrottame svàhà ||

anena pañhitamàtreõa sarvavighnavinàyakà nopasaükràmanti | devanàgàdayo na prasahante | bhojanapàna÷ayanàsanavasanapåjopakaraõàni càbhimantritena jalena dçùñyà manasà và rakùeta | acalahçdayena và sarvam etat kuryàt ||

idaü ca tat ||

namaþ samantavajràõàü tràña | amogha caõóamahàroùaõa sphàñaya håü | bhràmaya håü | tràña håü | màü | oü balaü dade tejomàlini svàhà ||

anena prathamaü piõóam aùñàbhimantritaü bhu¤jãta bhaiùajyaràjatàü buddhabodhisatvànàm anusmçtya ||

viùapratãkàras tu ||

tad yathà | ilimitte | tilimitte | ilitilimitte | dumbe | duþse | duþsàlãye | dumbàlãye | takke | tarkkaraõe | marmme | marmaraõe | ka÷mãre | ka÷mãramukte | aghane | aghanaghane | ilimilãye | akhàpye | apàpye ÷vete | ÷vetatuõóe | anànurakùe svàhà ||

ya imàü vidyàü sakçc chçõoti sa sapta varùàõy ahinà na da÷yate | na càsya kàye viùaü kràmati | ya÷ cainaü ahir da÷ati saptadhàsya sphuñen mårddhà arjakasyeva ma¤jarã ||
ya imàü vidyàü dhàrayati sa yàvajjãvam ahinà na da÷yate | na càsya kàye viùaü kràmati | imàni ca mantrapadàni sarpasya purato na vaktavyàni yatkàraõaü sarpo mriyate ||

tad yathà | illà | cillà | cakko | bakko | koóà koóeti | nikuruóà nikuruóeti | poóà poóeti | moóà | moóeti | puruóà puruóeti | phaña rahe | phuññaõóa rahe | nàga rahe | nàgaññaõóarahe | sarpa rahe | sarpaññaõóarahe | acche | chala viùa÷àte | ÷ãtavattàle | halale | halale | taõói | taóa | tàói | mala | sphuña | phuñu | svàhà ||

iti hi bhikùavo jàïgulyàü vidyàyàü udàhçtàyàü sarvabhåtasamàgate sarvaü tathàvitathànanyathàbhåtaü satyam aviparãtam aviparyastaü | idaü viùam aviùaü bhavatu | dàtàraü gacchatu | daüùñràraü gacchatu | agniü gacchatu | jalaü gacchatu | sthalaü gacchatu | stambhaü gacchatu | kuóyaü gacchatu | bhåmiü saükràmatu | ÷àntiü gacchatu svàhà ||

coràdipratãkàre màrãcãü japet ||

tad yathà | paràkramasi | udayam asi | vairam asi arkam asi | markam asi | vanam asi | antarddhànam asi | pathe me rakùa | utpathe me rakùa | janato me rakùa | caurato me rakùa | ràjato me rakùa | siühato me rakùa | vyàghrato me rakùa | nàgato me rakùa | sarpato me rakùa | sarvato me rakùa | rakùa màü sarvasatvàü÷ ca sarvabhayebhyaþ sarvopàye sopasargebhyaþ svàhà ||

uüvaóili sarvaduùñànàü granthiü vandàmi svàhà ||

namo ratnatrayàya | namo màrãcyai devatàyai | màrãcyà devatàyà hçdayam àvartayiùyàmi ||

ta yathà | battàli | badàli | badàli | baràli | varàhamukhi | sarvaduùñànàü nivàraya | bandha mukhaü svàhà ||

imàm api vidyàm annantajàtismarahetuü mahàprabhàvàü saptapa¤cà÷adakùaràü vidyàdharapiñakopanibaddhàü sarvabhayarakùàrthaü prayu¤jãta ||

tad yathà | aññe | baññe | naññe | kunaññe | ñake | ñhake | ñharake | urumati | rurumati | turu | hili mili | sarvaj¤odupadagga \<[doubtful]>\ | namo sabbasammasaübuddhàõaü sijjhantu me mantapadàþ svàhà ||

eùà rakùàtmabhàvasya bhaiùajyavasanàdibhiþ | satvàrthasmçtipårvakam eva vaktavyà ||

àtmatçùõopabhogàt tu kliùñàpattiþ prajàyate ||

sarvaü hi bodhisatvenotsçùñaü sarvasatvebhyaþ ||

tatra yadi vismçtya paradravyam àtmabharaõatçùõayà paribhuïkte kliùñàpattim àpadyate | atha vitçùõo 'nyàsakto và satvakàryam anusmçtya bhuïkte na kliùñàm àpattim àpadyate | paradravyasaüj¤ã svàrthena bhuïkte steyàpattim àpadyate | påràrgheõa pràtimokùe pàràjiko bhavati | satvasvàmikais tu bhogaiþ satvasvàmika evàtmabhàvaþ saürakùata ity adoùaþ | na hi dàsasya nityaü svàmikarmavyàpçtasya svadravyam asti yena varteta ||

uktaü ca dharmasaïgãtisåtre | dàsopamena bodhisatvena bhavitavyaü sarvasatvakiïkaraõãyapràpaõatayeti ||

na caikàntasvàmyarthaparasya dàsasya vyàdhyàdiviklavamateþ svàminam annanuj¤àpyàpi bhu¤jànasya ka÷cid doùaþ | nàpy evaü kurvàõasya bodhisatvasyàntike kasyacid viditavçttàntasyàpy aprasàdo yujyate màtsaryatyàgacittàparij¤ànàt ||

na càtra nyàye ka÷cit saüdeho yuktaþ | sarvotsargo hi pårvam eva bhagavatkaõñhoktyà pratipàditaþ | tathà càtmabhàvarakùà satvàrtham evoktà | tasya spaùñàvabodhàrtham ayaü nyàyo 'bhiyukto na tu svàrthàpekùayeti ||

iti ÷ikùàsamuccaye àtmabhàvarakùà ùaùñhaþ paricchedaþ ||


@<[VII. bhogapuõyarakùà]>@

bhogapuõyarakùà saptamaþ paricchedaþ evaü tàvad àtmabhàvarakùà veditavyà | bhogarakùà tu vaktavyà | tatra sukçtàrambhiõà bhàvyaü màtraj¤ena ca sarvata iti ÷ikùàpadàd asya bhogarakùà na duùkarà ||

ugraparipçcchàyàü hi ÷ikùàpadam uktaü | susamãkùitakarmakàrità sukçtakarmakàrità ca | tena bhogànàü durnyàsà pretyavekùà | avaj¤àpratiùedhaþ siddho bhavati | ÷amathaprastàvena ca màtraj¤atà yuktij¤atà coktà ||

tenedaü siddhaü bhavati | yad idaü | alpàdhamabhogenàpi kàryasiddhau satyàü svayam anyair và bahåttamabhoganà÷anopekùà na kàryeti ||

ata evograparipçcchàyàm uktaü | putrabhàryàdàsãdàsakarmakarapauruùeyàõàü samyakparibhogeneti | tathà svaparabodhipakùa÷rutàdyantaràyakarau tyàgàtyàgau na kàryau | adhikasatvàrtha÷aktes tulya÷akter và bodhisatvasyàdhikatulyaku÷alàntaràyakarau tyàgàtyàgau na kàryàv iti siddhaü bhavatãti ||

idaü ca saüdhàya bodhisatvapràtimokùe 'bhihitaü | yas tu khalu punaþ ÷àriputràbhiniùkràntagçhàvàso bodhisatvo bodhyaïgair abhiyuktas tena kathaü dànaü dàtavyaü | kataraü dànaü dàtavyaü | kiyadråpaü dànaü dàtavyaü || pe ||

dharmadàyakena bhavitavyaü dharmadànapatinà | ya÷ ca ÷àriputra gçhã bodhisatvo gaïgànadãvàlikàsamàni buddhakùetràõi saptaratnapratipårõàni kçtvà tathàgatebhyo 'rhadbhyaþ samyaksaübuddhebhyo dànaü dadyàd | ya÷ ca ÷àriputra pravrajyàparyàpanno bodhisatva ekàü catuùpadikàü gàthàü prakà÷ayed ayam eva tato bahutaraü puõyaü prasavati | na ÷àriputra tathàgatena pravrajitasyàmiùadànam anuj¤àtaü || pe ||

yasya khalu punaþ ÷àriputra pàtràgataþ pàtraparyàpanno làbho bhaved dhàrmiko dharmalabdhaþ | tena sàdhàraõabhojinà bhavitavyaü sàrddhaü sabrahmacàribhiþ | sacet punaþ ka÷cid evàgatya pàtraü và cãvaraü và yàceta | tasyàtiriktaü bhaved buddhànuj¤àtàt tricãvaràd | yathà parityaktaü dàtavyaü | sacet punas tasyonaü cãvaraü bhaved yan ni÷ritya brahmacaryavàsaþ | tan na parityaktavyaü | tat kasya hetoþ | avisarjanãyaü tricãvaram uktaü tathàgatena | sacet punaþ ÷àriputra bodhisatvaþ tricãvaraü parityajya yàcanakaguruko bhaven na tenàlpecchatà àsevità bhavet | yas tu khalu punaþ ÷àriputràbhiniùkràntagçhàvàso bodhisatvas tena dharma àsevitavyaþ | tan na tenàbhiyuktena bhavitavyam iti ||

anyathà hy ekasaügrahàrthaü mahataþ satvarà÷es tasya ca satvasya bodhisatvà÷ayaparikarmàntaràyàn mahato 'rthasya hàniþ kçtà syàd | ata evodàraku÷alapakùavivarjanatàpakùàla ity ucyate | evaü tàvat tyàgapratiùedhaþ | atyàgapratiùedho 'pi ||

yathàryasàgaramatisåtre mahàyànàntaràyeùu bahulàbhatà pañhyate | yo 'yaü vidhir àtmany uktaþ so 'nyasminn api bodhisatve pratipàdya iti kuto gamyate | àryograparipçcchàyàü de÷itatvàt | parakçtyakàritaþ svakàryaparityàga iti ||

tathàryavimalakãrtinirde÷e 'py uktaü | saüsàrabhayabhãtena kiü pratisartavyam | àha | saüsàrabhayabhãtena ma¤ju÷rãr bodhisatvena buddhamàhàtmyaü pratisartavyaü | àha | buddhamàhàtmyasthàtukàmena kutra sthàtavyaü | àha | buddhamàhàtmye sthàtukàmena sarvasatvasamatàyàü sthàtavyaü | àha | sarvasatvasamatàyàü sthàtukàmena kutra sthàtavyaü | àha |sarvasatvasamatàyàü sthàtukàmena sarvasatvapramokùàya sthàtavyam iti ||

tathà ca dharmasaïgãtau sàrthavàho bodhisatva àha | yo bhagavan bodhisatvaþ sarvasatvànàü prathamataraü bodhim icchati nàtmanaþ | yàvad iyaü bhagavan dharmasaïgãtir iti ||

utsargàd eva càsya svàrthàbhàvaþ siddhaþ | kiü tu satvàrthahànibhayàd ayogye satve subharaü nàropayati | yatra tu satvàrthahàniü na pa÷yati tatra svayaü kçtam anyena và jagad dhitam àcaritam iti ko vi÷eùo | yad ayam aparabodhisatvaku÷alasiddhaye na svaku÷alam utsçjati | atha svadurgatiduùkhad bibheti | dvitãyasyàpi tad eva duùkhaü | atha tadduùkhena me bàdhà nàstãty upekùate | yathoktaiþ såtraiþ sàpattiko bhavati ||

yathà ca ratnakåñasåtre | catvàra ime kà÷yapa bodhisatvapratiråpakà ity àrabhyoktaü | àtmasukhàrthiko bhavati na sarvasatvaduùkhàpanayanàrthika iti ||

tasmàd ugraparipçcchàvidhinà pårvavad àtmà garhaõãyaþ eùà tu bodhisatva÷ikùà yathàryaniràrambheõa dharmasaïgãtisåtre nirdiùñà | kathaü kulaputràþ pratipattisthãta veditavyàþ | àha | yadà satveùu na vipratipadyante | àha | kathaü satveùu na vipratipadyante | àha | yan maitrãü ca mahàkaruõàü ca na tyajanti | subhåtir àha | katamà bodhisatvànàü mahàmaitrã | àha | yat kàyajãvitaü ca sarvaku÷alamålaü ca sarvasatvànàü niryàtayanti na ca pratikàraü kàïkùanti | àha | katamà bodhisatvànàü mahàkaruõà | yat pårvataraü satvànàü bodhim icchanti nàtmana iti ||

atraiva càha | mahàkaruõàmålàþ sarvabodhisatva÷ikùà iti | ava÷yaü ca bhagavatedaü na nivàraõãyaü | anyatarabodhisatvàrthe nàrthitvàd ava÷yaü tåpadi÷atãti ni÷cãyate | yena dàtur mahàdakùiõãye mahàrthadànàn mahàpuõyasàgaravistaro dç÷yate | anyathà tu kevalam eva vighàtino maraõaü syàt ||

yat tu pra÷àntavini÷cayapràtihàryasåtre de÷itam | ya eùa te mahàràja varùa÷atasahasreõa parivyayo 'tra praviùñaþ sa sarvaþ piõóãkçtyaikasya bhikùor yàtrà bhaved evaü pratyekaü sarvabhikùåõàü | ya÷ codde÷asvàdhyàyàbhiyukto bodhisatvaþ sagauravo dharmakamaþ ÷raddhàdeyam àhàraü parigçhyaivaü cittam utpàdayet | anenàhaü dharmaparyeùñim àpatsyae iti | asya ku÷alasyaiùa deyadharmaparityàgaþ ÷atatamãm api kalàü nopaitãti ||

tad gçhasukhapali÷uddham adhikçtyoktaü | na tu pårvoktavidhinà ka÷cid doùaþ ||

ukto samàsatà bhogarakùà | puõyarakùà vàcyà | tatra svàrthavipàkavaitçùõyàc chubhaü saürakùitaü bhavet ||

yathoktaü nàràyaõaparipçcchàyàü | sa nàtmahetoþ ÷ãlaü rakùati | na svargahetoþ | na ÷akratvahetoþ | na bhogahetoþ | nai÷varyahetoþ | na råpahetor na varõahetor na ya÷ohetoþ | pe ||

na nirayabhayabhitaþ ÷ãlaü rakùati | pe ||

evaü na tiryagyonibhayabhãtaþ ÷ãlaü rakùati | anyatra buddhanetrãpratiùñhàpanàya ÷ãlaü rakùati | yàvat sarvasatvahitasukhayogakùemàrthikaþ ÷ãlaü rakùati ||

sa evaüråpeõa ÷ãlaskandhena samanvàgato bodhisatvo da÷abhir dharmair na hãyate | katamair da÷abhiþ | yad uta na cakravartiràjyàt parihãyate | tatra ca bhavaty apramatto bodhipratikàïkùã buddhadar÷anam abhikàïkùate | evaü brahmatvàd buddhadar÷anàbhedyapratilambhàd dharma÷ravaõàn na parihãyate | yàvad yathà÷rutapratipattisaüpàdanàya bodhisatvasaüvarasamàdànàn na parihãyate | annàchedyapratibhànàt sarvaku÷aladharmapràrthanadhyànàn na parihãyate ||

evaü ÷ãlaskandhapratiùñhito bodhisatvo mahàsatvaþ sadà namaþkçto bhavati devaiþ | sadà pra÷aüsito bhavati nàgaiþ | sadà namaþkçto bhavati yakùaiþ | sadà påjito bhavati gandharvaiþ sadàpacàyita÷ ca bhavati nàgendràsurendraiþ | sadà sumànita÷ ca bhavati bràhmaõakùatriya÷reùñhigçhapatibhiþ | sadàbhigamanãya÷ ca bhavati paõóitaiþ | sadà samanvàhçta÷ ca bhavati buddhaiþ | ÷àstçsaümata÷ ca bhavati sadevakasya lokasyànukampaka÷ ca bhavati sarvasatvànàü || pe ||

catasro gatãr na gacchati | katamà÷ catasro | yad utàkùaõagatiü na gacchaty anyatra satvaparipàkàt | buddha÷ånyabuddhakùetraü na gacchati | mithyàdçùñikulopapattiü na gacchati | sarvadurgatigatiü na gacchati ||

evaü pårvotsçùñasyàpi puõyasya kle÷ava÷àt punar upàdãyamànasya rakùà kàryà | puõyadànàd api yat puõyaü tato 'pi na vipàkaþ pràrthanãyo 'nyatra paràrthàt | kiü ca puõyaü rakùitukàmaþ | pa÷càt tàpaü na kurvãta ||

yathoktam ugraparipçcchàyàü | dattvà ca na vipratisàracittam utpàdayitavyam iti ||

pçùñhadaurbalyàd daurbalyaü | vipratisàràt pàpavat puõyasyàpi kùayaþ syàd ity abhipràyaþ | na ca kçtvà prakà÷ayed | annekaparyàyeõa hi bhagavatà prachannakalyàõatà | vivçtapàpatà varõità | tatra vivçtasay kùayo gamyate | pàpasya daurmanasyenaiva puõyasya saumanasyenàpattiþ satvàrthaü niràmiùacittasya prakà÷ayataþ ||

yathà ratnameghe vaidyadçùñàntena àtmotkarùo nirdoùa uktaþ | punaþ puõyarakùà kàmo làbhasatkàrabhãtaþ syàd unnatiü varjayet sadà | bodhisatvo prasannaþ syàd dharme vimatim utsçjet ||

idaü ca ratnakåñe 'bhihitaü | caturbhiþ kà÷yapa dharmaiþ samanvàgatasya bodhisatvasyotpannotpannàþ ku÷alà dharmàþ parihãyante | yaiþ caturbhir muktàþ na vardhante ku÷aladharmaiþ | katamai÷ caturbhiþ | yad utàbhimànikasya lokàyatamantraparyeùñyà | làbhasatkàràdhyavasitasya kulapratyavalokanena | bodhisatvavidveùàbhyàkhyànena | a÷rutànàm anirdiùñànàü ca såtràntànàü pratikùepeõeti ||

àryasarvàstivàdànàü ca pañhyate | pa÷yadhvaü bhikùava etaü bhikùuü ke÷anakhaståpe sarvàïgena praõipatya cittam abhiprasàdayantam |evaü bhadanta | anena bhikùavo bhikùuõà yàvatã bhåmir àkràntàdhara÷ãtiyojanasahasràõi yàvat kà¤canacakraü | atràntare yàvantyà vàlikàs tàvanty anena bhikùuõà cakravartiràjyasahasràõi paribhoktavyàni | yàvad athàyuùmàn upàlir yena bhagavàn tenà¤jaliü praõamya bhagavantam idam avocat | yad uktaü bhagavatàsya bhikùor evaü mahànti ku÷alamålàni | kutremàni bhagavan ku÷alamålàni tanutvaü parikùayaü paryàdànaü gacchanti | nàham upàle evaü kùatiü copahatiü ca samanupa÷yàmi | yathà sabrahmacàrã sabrahmacàriõo 'ntike duùñacittam utpàdayati | atropàle imàni mahànti ku÷alamålàni tanutvaü parikùayaü paryàdànaü gacchanti | tasmàt tarhy upàle evaü ÷ikùitavyaü yad dagdhasthåõàyàm api cittaü na pradåùayiùyàmaþ | pràg eva savij¤ànake kàya iti ||

àryama¤ju÷rãvikrãóitasåtre 'py àha | pratighaþ pratigha iti kalpa÷atopacitaü ku÷alamålaü pratihanti tenocyate pratigha iti ||

 àryagaõóavyåhasåtre ca samantasatvaparitràõy ojasaþ striyà ràtridevatayà pårvàvadànaü kathayantyàbhihitaü | te tenànyonyàvamanyanàsamuditenàku÷alamålenàyuþpramàõàd api parihãyante sma | varõàd api balàd api parihãyante smeti | atra ca na kadàcid unnatiþ kàryeti pradar÷anàrthaü sadety ucyate ||

làbhasatkàras tu kadàcid abhyupagamyate 'pi | yathoktaü àryaratnameghe | iha kulaputra bodhisatvaþ sumerumàtram api ratnarà÷iü labhamànaþ pratigçhõàti | pratyavaram api vastu pratilabhamànaþ | tat kasya hetoþ | tasyaivaü bhavati | ete satvà matsariõo lubdhà lobhàbhibhåtàþ | taddhetoþ tatpratyayaü tannidànaü mahàvàriskandhàvaùñabdà iva saüsàrasàgare unmajjanimajjanaü kurvanti | tad eùàü bhaviùyati dãrgharàtram arthàya hitàya sukhàya | sarvaü pratigçhya na svãkaroti | na lobhacittam utpàdayati | anyatra sarvasatvasàdhàraõàü buddhadharmasaügheùu kàràü karoti | yathà duùkhitànàü ca sarvasatvànàm upajãvyaü karoti |taü ca dànapatiü samuttejayati saüpraharùayatãti ||

tathàtraivoktaü | tena ca dànena nonnato bhavatãti ||

punar atraivàha | yadi punar asya taddhetos tatpratyayaü tannidànaü kãrti÷abda÷loko bhavati tatra nonnàmajàto bhavati na mànajàto na madajàtaþ | evaü càsya bhavati | na cireõa kàlena yasya càyaü kãrti÷loka÷abdaþ samutthito yai÷ ca samutthàpito ya÷ ca kãrti÷abda÷lokas trayam apy etat sarveõa sarvaü na bhaviùyati | tatra kaþ paõóitajàtãyo 'nityeùu na ca sthiteùu dharmeùv adhruveùv annà÷vàsikeùv anunayacittam utpàdayed unnato bhaven mànadarpito và | evaü hi bodhisatvo làbhasatkàrakãrti÷abda÷lokeùu såpasthitasmçtir viharatãti ||

punar àha | caõóàlakumàropamà÷ ca loke viharanti nãcanãcena manasà | mànamadadarpàdhigatà÷ ca bhavanti pai÷unyasaüj¤àyàþ satatasamitaü pratyupasthitatvàd iti ||

punar apy uktaü | iha kulaputràbhiniùkràntagçhavàsaþ pravrajito bodhisatvo mçtakasadç÷o 'haü mitràmàtyaj¤àtisàlohitànàm iti nihatamàno bhavati | vairåpyaü me 'bhyudgataü vivarõàni ca me vàsàüsi pràvçtàny anya÷ ca me àkalpaþ saüvçtta iti nihatamàno bhavati | muõóaþ pàtrapàõiþ kulàt kulam upasaükramàmi bhikùàhetor bhikùànidànam iti nihatamàno bhavati | nãcanãcena cittena caõóàlakumàrasadç÷ena piõóàya caràmãti nihatamàno bhavati | paiõóiliko 'smi saüvçtaþ | parapratibaddhà ca me jãviketi nihatamàno bhavati | avadhåtam avaj¤àtaü pratigçhõàmãti nihatamàno bhavati | àràdhanãyà me àcàryagurudakùiõãyà iti nihatamàno bhavati | saütoùaõãyà me sabrahmacàriõo | yad uta tena tenàcàragocarasamudàcàreõeti nihatamàno bhavati | apratilabdhànubaddhadharmàn pratipatsyae iti nihatamàno bhavati | kruddhànàü vyàpannacittànàü satvànàü madhye kùàntibahulo vihariùyàmãti nihatamàno bhavatãti ||

àryasàgaramatisåtre 'py uktaü | satkàyapari÷uddha÷ ca bhavati | lakùaõasamalaükçtagàtramçdutaruõahastapàdaþ svavibhaktapuõyaniùyandagàtro 'hãnendriyaþ sarvàïgapratyaïgaparipårõaþ | na ca råpamadamatto bhavati | na kàyamaõóanayogànuyuktaþ | sa kiyad dhãnànàm api satvànàü råpavikalànàm apy avanamati praõamati dharmagràhyatàm upàdàyeti ||

punar atraivoktaü | syàd yathàpi nàma bhagavan yadà mahàsàgaraþ pratisaütiùñhate tadà nimne pçthivãprade÷e saütiùñhate | tasya nimnatvàd alpakçcchreõa sarvanadya÷ ca sarvapra÷ravaõàni ca prapatanti | evam eva bhagavan nirmànasya gurudakùiõãyagauravasya bodhisatvasyàlpakçcchreõa tàni gambhãràõi dharmasukhàni ÷rotendriyasyàbhàsam àgacchanti | smçtau càvatiùñhante | tasmàt tarhi bhagavan yo bodhisatvo mànonnato bhavati mànastabdhaþ na ca gurudakùiõãyebhyo 'vanamati na praõamati veditavyaü bhagavan màràïku÷àviddho vatàyaü bodhisatva iti ||

àryalokottaraparivarte coktaü | da÷emàni bho jinaputra bodhisatvànàü màrakarmàõi | katamàni da÷a | yad idaü gurudakùiõãyàcàryamàtàpitç÷ramaõabràhmaõasamyaggatasamyakpratipanneùv agauravatà màrakarma | dharmabhàõakànàü vi÷iùñadharmàdhigatànàm udàradharmade÷akànàü mahàyànasamàråóhànàü nirvàõapathavidhij¤ànàü dhàraõãsåtràntaràjapratilabdhànàü nàvanamati | garvitastabdha÷ ca bhavati | dharmabhàõake na gauravam utpàdayati | na ÷u÷råùàü na citrãkàraü karoti | màrakarma dharma÷ravaõasàükathye ca niùaõõae udàradharmavege samutpanne dharmabhàõakasya sàdhukàraü na prayacchati mà ka÷cid asmin pra÷aüsatãti màrakarma ||

abhimànaü cotpàdyàtmànaü pratigçhõàti | paràü÷ ca na gçhõàti | àtmaj¤atàü ca nàvatarati | cittanidhyaptiü notpàdayati | màrakarma ||

adhimànaü cotpàdyàjànann abudhyamàno varõàrhàõàü pudgalànàü varõaü praticchàdayati | avarõaü bhàùate | na ca parasya guõavarõenàttamanà bhavati | màrakarma ||

jànàti ca | ayaü dharmo 'yaü vinayo bhåtam idaü buddhavacanam iti | pudgalavidveùeõa dharmavidveùaü karoti | saddharmaü pratikùipati | anyàü÷ ca vigràhayati | màrakarma ||

uccamànasaü pràrthayate parihàradharmaü na màrgayati | paropasthànaü so 'bhiyàti | abhinandati | vçddhasthaviràõàü ciracaritabrahmacaryàõàü na pratyupatiùñhate na ca pratyudgacchati | màrakarma ||

bhçkuñãmukhaþ khalu punar bhavati | na smitamukhaþ | na khila madhuravacanaþ | sadà kañhinacitta÷ chidrànveùã ||

avatàraprekùã | màrakarma ||

abhimànaü ca patitvà paõóitàn nopasaükràmati | na sevate | na bhajate | na paryupàste | na paripra÷nayati | na paripçcchati | kiü ku÷alaü kim aku÷alaü kiü karaõãyaü kiü kçtaü dãrgharàtram arthàya hitàya sukhàya bhavati | kiü vàkçtaü dãrgharàtram annarthàyàhitàyàsukhàya bhavatãti | sajaóaþ sajaóataro bhavati | mohavyåho mànagràhã | aniþsaraõadar÷ã | màrakarma ||

saa mànàbhibhåto buddhotpàdaü viràgayati | pårvaku÷alamålaü kùapayati | navaü notthàpayati | anirde÷aü nirdi÷ati | vigraham àrabhate vivàdabahula÷ ca bhavati | sa evaü dharmavihàrã sthànam etad vidyate yasmin mithyà mahàprapàtaü patet | atha ca punar bodhicittabalàdhãnàd ai÷varyaü pratilabhate | sa kalpa÷atasahasreùu buddhotpàdaü nàsàdayati | kutaþ punar dharma÷ravaõam | idaü da÷amaü màrakarma ||

imàni bho jinaputra da÷a màrakarmàõi | yàni parivarjya bodhisatvà da÷a j¤ànakarmàõi pratilabhante | atraiva ca j¤ànakarmasu pacyate | nirmànatà sarvasatveùv iti ||

àryaràùñrapàlasåtre 'py uktaü | apàyabhåmiü | gatim akùaõeùu | daridratàü | nãcakulopapattim | jàtyandhyadaurbalyam athàlpasthàmatàü | gçhõanti te mànava÷ena måóhàþ ||

iti ||

dharmasaügãtisåtre 'py uktaü | satvakùetraü bodhisatvasya buddhakùetraü yata÷ ca buddhakùetràd buddhadharmàõàü làbhàgamo bhavati | nàrhàmi tasmin vipratipattum | evaü càsya bhavati | sarvaü sucaritaü du÷caritaü ca satvàn ni÷ritya pravartate | du÷carità÷ramàc càpàyàþ pravartante | sucarità÷rayàd devamanuùyà iti ||

ata eva ratnolkàdhàraõyàm apy uktaü | iha bho jinaputràþ prathamacittotpàdiko bodhisatvaþ àdita eva sarvasatvànàm antike da÷aprakàraü cittam utpàdayati | katamad da÷aprakàraü | tad yathà | hitacittatàü sukhacittatàü dàyàcittatàü snigdhacittatàü priyacittatàü anugrahacittatàü àrakùàcittatàü samacittatàü àcàryacittatàü ÷àstçcittatàü | idaü da÷aprakàraü cittam utpàdayatãti ||

÷raddhàbalàdhànàvatàramudràsåtre 'py uktaü | sarvasatvànàü ÷iùyatvàbhyupagame sthito 'smi | paràü÷ ca sarvasatva÷iùyatvàbhyupagame pratiùñhàpayiùyàmãty à÷vàsaü pratilabhate ||

peyàlaü ||

sarvasatveùv avanamapraõamanatàyàü pratiùñhito 'smãti pårvavat ||

tatràvanamanapraõamanatàyàü sarvasatveùu nirmànatà ||

tathàryavimalakãrtinirde÷e | pari÷uddhabuddhakùetropapattaye sarvasatveùu ÷àstçpremoktaü | lokaprasàdànurakùàrthaü tv àsanapàdaprakhyàlanakarma kurvatàpi cetasà strãùu vàkùaõapràpteùu và vinipatiteùu bodhisatvena premagauravàbhyàsaþ kàryaþ ||

uktaü hi gaõóavyåhe tasya samanantaraniùaõõasya tasmin mahàsiühàsane sarvaþ sa janakàyo 'bhimukhaþ prà¤jalisthito 'bhåt | tam eva ràjànaü namasyamànaþ || pe ||

sa khalu sarvadharmanirnàdacchatramaõóalanirghoùo ràjà teùàü yàcanakànàü saha dar÷anenàttamanaskataro ràj¤ànena ca trisàhasracakravartiràjyapratilàbhenàsãmàpràptakalpaparyavasànena | yàvat ÷uddhàvàsadeva÷àntivimokùamukhavihàreõàparyantakalpàvasànena | tad yathà kulaputra puruùasyaikàntatçùõàcaritasya màtàpitçbhràtçbhaginãmitràmàtyaj¤àtisàlohitaputraduhitçbhàryàcirakàlaviyuktasyàñavãkàntàravipraõaùñasya taddar÷anakàmasya | teùàü samavadhànena mahatã prãtir adhyavasànam utpatet taddar÷anàvitçptatayà | evam eva kulaputra ràj¤aþ sarvadharmanirnàdacchatramaõóalanirghoùasya teùàü yàcanakànàü saha dar÷anena mahàprãtivegàþ saüjàtàþ | cittatuùñisukham avakràntaü mahàü÷ cittodagratàvegaþ pràdurbhåto yàvat teùu sarvayàcanakeùu ekaputrakasaüj¤à màtàpitçsaüj¤à dakùiõãyasaüj¤à kalyàõamitrasaüj¤à varõasaüj¤à durlabhasaüj¤à duùkarakàrakasaüj¤à bahukarasaüj¤à paramopakàrisaüj¤à bodhimàrgopastambhasaüj¤à àcàrya÷àstçsaüj¤otpadyeteti ||

evam anyagatabhàve satvànàm agratogamanopasthànàdiprasaïge sarvotsargaü smaret | eùàm evàyam àtmãyaþ kàyaþ | yatheùñam atra vartantàm | pçthivã÷odhanopalepanàdiùv iva svasukhàrtham iti | athavà svàmyaprasàdabhãteneva tatprasàdàrthineva tadàj¤àsaüpàdanà manasi kartavyà | bhagavato 'py upasthànaü kurvato 'nyagatyabhàvàt | bhikùuõà glànenàïgãkçtaü ||

yathoktaü bhikùuprakãrõake | bhagavàn àha | mà bhàya bhikùu mà bhàya bhikùu | ahaü te bhikùåpasthàsyaü | àhara bhikùu cãvaràõi yàvat te dhopàmi | evam ukte àyuùmàn ànando bhagavantam etad avocat | mà bhagavàn etasya glànasyà÷ucimraks.itàni cãvaràõi dhovatu | ahaü bhagavan dhoviùyaü | bhagavàn àha | tena hy ànanda tvam etasya bhikùusya cãvaràõi dhova | tathàgato udakam àsi¤ciùyati | atha khalv àyuùmàn ànando tasya glànasya bhikùusya cãvaràõi dhovati | bhagavàn udakam àsi¤cati || pe ||

atha khalv àyuùmàn ànandas taü glànaü bhikùuü sàdhu ca suùñhu cànuparigçhya bahirdhà haritvà snàpayet | bhagavàn udakam àsi¤catãti | àha ca| yàn àràdhya mahat tvaü viràdhya kaùñàü vipattim àpnoti | pràõaparityàgair api teùàü nanu toùaõaü nyàyyaü ||

ete te vai satvàþ prasàdya yàn siddham àgatà bahavaþ | siddhikùetraü nànyat satvebhyo vidyate jagati ||

ete cintàmaõayo bhadraghañà dhenava÷ ca kàmadughàþ | guruvac ca devateva ca tasmàd àràdhanãyàs te ||

kiü ca ni÷chadmabandhånàm aprameyopakàriõàm | satvàràdhanam utsçjya niùkçtiþ kà parà bhavet ||

÷irasà dhàrayàm àsa purà nàtho yathepsitam | jañàsvadhyuùitàn satvàn bhåtvà yatnena ni÷calaþ ||

bhindanti dehaü pravi÷anty avãcãm yeùàü kçte tatra kçte kçtaü syàt ||

mahàpakàriùv api tena sarvaü kalyàõam evàcaraõãyam eùu ||

svayaü mama svàmina eva tàvad yad artham àtmany api nirvyapekùàþ | ahaü kathaü svàmiùu teùu teùu karomi mànaü na tu dàsabhàvam ||

yeùàü sukhe yànti mudaü munãndràþ yeùàü vyathàyàü pravi÷anti manyum | tattoùaõàt sarvamunãndratuùñis tatràpakàre 'pakçtaü munãnàü ||

àdãptakàyasya yathà samantàn | na sarvakàmair api saumanasyam | satvavyathàyàm api tadvad eva na prãtyupàyo 'sti mahàkçpàõàm ||

tasmàn mayà yajjanaduùkhanena | duùkhaü kçtaü sarvamahàdayànàü | tad adya pàpaü pratide÷ayàmi yatkheditàs te munayaþ kùamantàm ||

àràdhanàyàdya tathàgatànàü sarvàtmanà dàsyam upaimi loke | kurvantu me mårdhni padaü janaughàþ nighnantu và tuùyatu lokanàthàþ ||

àtmãkçtaü sarvam idaü jagat taiþ kçpàtmabhir naiva hi saü÷ayo 'tra | dç÷yantae ete nanu satvaråpàs | tae eva nàthàþ kim annàdaro 'tra ||

tathàgatàràdhanam etad eva svàrthasya saüsàdhanam etad eva | lokasya duùkhàpaham etad eva tasmàn mamàstu vratam etad eva ||

yathaiko ràjapuruùaþ pramathnàti mahàjanaü | vikaroti na ÷aknoti dãrghadar÷ã mahàjanaþ ||

yasmàn naiva sa ekàkã tasya ràjabalaü balaü | tathà na durbalaü kaücid aparàddhaü vimànayet ||

yasmàn narakapàlà÷ ca kçpàvanta÷ ca tadbalaü | tasmàd àràdhayet satvàn bhçtya÷ caõóançpaü yathà ||

kupitaþ kiü nçpaþ kuryàd yena syàn narakavyathà | yatsatvadaurmanasyena kçtena hy anubhåyate ||

tuùñaþ kiü nçpatir dadyàd yad buddhatvasamaü bhavet | yat satvasaumanasyena kçtena hy anubhåyate ||

àstàü bhaviùyadbuddhatvaü satvàràdhanasaübhavaü | ihaiva saubhàgyaya÷aþ sausthityaü kiü na pa÷yasi ||

pràsàdikatvam àrogyam pràmodyaü cirajãvitaü | cakravartisukhaü sphãtaü kùamã pràpnoti saüsaran ||

maitrà÷aya÷ ca yat påjyaþ satvamàhàtmyam eva tat | buddhaprasàdàd yat puõyaü buddhamàhàtmyam eva tat ||

ata eva hi candrapradãpasåtre maitrãbhàvaphalam udbhàvitam | yàvanti påjàü bahuvidha aprameyàþ | kùetraü ÷ateùu niyuta ca bimbareùå | tàü påja kçtvà atuliyanàyakànàü | saükhyàkalàpã \<[doubtful]>\ na bhavati maitracitte ||

tasmàd evaüvidheùu mahàdakùiõãyeùånnatiü varjayet sadà | eùà connatir ayoni÷omanaþkàràt saübhavatãti ||

tasyànnavatàre yatnaþ kàryaþ | yathoktaü ratnameghe | kathaü ca kulaputra bodhisatvo 'yoni÷omanaþkàràpagato bhavati | iha bodhisatva ekàkã rahogataþ pravivekasthito naivaü cittam utpàdayati | ahaü asaükãrõavihàrã | ahaü pravivekasthitaþ | ahaü pratipannas tàthàgate dharmavinaye | ye tv anye ÷ramaõà và bràhmaõà và sarve te saükãrõavihàriõaþ | saüsargabahulà uddhuràs tàthàgatàd dharmavinayàt ||

evaü hi bodhisatvo 'yoni÷omanaþkàràpagato bhavati ||

punar atraivoktam | iha bodhisatvo vãryam àrabhamàõo na tan mahad vãryam àsvàdayati | na ca tena vãryeõàtmànam utkarùayati | na paràn paüsayati | tasyaivaü bhavati | ko hi nàma sapraj¤ajàtãyaþ svakarmàbhiyuktaþ paràü÷ codayet ||

evaü hi bodhisatvo 'nnunnatavãryo bhavati ||

eùa tu puõyarakùàyàþ saükùepo yad bodhipariõàmanà ||

tathà hy uktam àryàkùayamatisåtre | na hi bodhipariõàmitasya ku÷alamålasyàntarà ka÷cit parikùayo yàvad bodhimaõóaniùadanàt | tad yathàpi nàma bhadanta ÷àradvatãputra mahàsamudrapatitasyodakabindor nàntaràsti kùayo yàvan na kalpaparyavasàna | iti ||

iti ÷ikùàsamuccaye bhogapuõyarakùà saptamaþ paricchedaþ ||


@<[VIII. pàpa÷odhana]>@

pàpa÷odhanaü aùñamaþ paricchedaþ | uktà trayàõàm apy àtmabhàvàdãnàü rakùà | ÷uddhir adhunà vaktavyà | kim artham | ÷odhitasyàtmabhàvasya bhogaþ pathyo bhaviùyati | samyaksiddhasya bhaktasya niùkaõasyeva dehinàm ||

yathoktam àryatathàgataguhyasåtre | yàni ca tàni mahànagareùu mahà÷ma÷ànàni bhavanty annekapràõi÷atasahasràkãrõàni | tatràpi sa bodhisatvo mahàsatvo mahàntam àtmabhàvaü mçtaü kàlagatam upadar÷ayati | tatra te tiryagyonigatàþ satvà yàvad arthaü màüsaü paribhujyàyuþparyante mçtàþ kàlagatàþ sugatau svargaloke deveùåpapadyante | sa caiva teùàü hetur bhavati yàvat parinirvàõàya | yad idaü | tasyaiva bodhisatvasya pårvapraõidhànapari÷uddhyà | yena dãrgharàtram evaü praõidhànaü kçtaü | ye me mçtasya kàlagatasya màüsaü paribhu¤jãran | sa eva teùàü hetur bhavet svargotpattaye yàvat parinirvàõàya tasya ÷ãlavataþ | çdhyati cetanà | çdhyati pràrthanà | çdhyati praõidhànam iti ||

punar atraivoktaü | sa dharmakàyaprabhàvito dar÷anenàpi satvànàm arthaü karoti | ÷ravaõenàpi spar÷anenàpi satvànàm arthaü karoti | tad yathàpi nàma ÷àntamate jãvakena vaidyaràjena sarvabhaiùajyàni samudànãya bhaiùajyatarusaühàtam ayaü dàrikàråpaü kçtaü pràsàdikaü dar÷anãyaü sukçtaü suniùñhitaü suparikarmakçtaü | sàgacchati gacchati tiùñhati niùãdati ÷ayyàü ca kalpayati | tatra ye àgacchanty àturà mahàtmàno ràjàno và ràjamàtrà và ÷reùñhigçhapatyamàtyakoññaràjàno và | tàn sa jãvako vaidyaràjas tayà bhaiùajyadàrikayà sàrddhaü saüyojayati | teùàü samanantarasaüyogam àpannànàü sarvavyàdhayaþ prasrabhyante 'ràgà÷ ca bhavanti sukhino nirvikàràþ | pa÷ya ÷àntamate jãvakasya vaidyaràjasya laukikavyàdhicikitsàj¤ànaü yady anyeùàü vaidyànàü saüvidyate | evam eva ÷àntamate tasya dharmakàyaprabhàvitasya bodhisatvasya yàvantaþ satvàþ strãpuruùadàrakadàrikà ràgadoùamohasaütaptàþ kàyaü spç÷anti | teùàü saüspçùñamàtràõàü sarvakle÷àþ prasrabhyante vigatasaütàpaü ca kàyaü saüjànanti ||

yad idaü tasyaiva bodhisatvasya pårvapraõidhànasupari÷uddhatvàt | etadartham àtmabhàvaþ ÷odhyaþ ||

kiü ca a÷odhane doùam àha |tçõachannaü yathà ÷asyaü rogaiþ sãdati naidhate | buddhàïkuras tathà vçddhiü kle÷achanno na gacchati ||

pratipakùaniràsena vçddhyarthaü cety abhipràyaþ ||

àtmabhàvasya kà ÷uddhiþ | pàpakle÷avi÷odhanaü | saübuddhoktyarthasàreõa | yatnàbhàve tv apàyagaþ ||

tatra pàpa÷odhanaü caturdharmakasåtre de÷itaü | caturbhir maitreya dharmaiþ samanvàgato bodhisatvo mahàsatvaþ kçtopacitaü pàpam abhibhavati | katamai÷ caturbhiþ | yad uta | vidåùaõàsamudàcàreõa pratipakùasamudàcàreõa | pratyàpattibalena | à÷rayabalena ca ||

tatra vidåùaõàsamudàcàro 'ku÷alaü karmàdhyacàrati tatra tatraiva ca vipratisàrabahulã bhavati ||

tatra pratipakùasamudàcàraþ kçtvàpy aku÷alaü karma ku÷ale karmaõy atyarthàbhiyogaü gataþ ||

pratyàpattibalaü saüvarasamàdànàd akaraõasaüvaralàbhaþ ||

tatrà÷rayabalaü buddhadharmasaügha÷araõagamanam annutsçùñabodhicittatà ca | subalavatsaüni÷rayeõa na ÷akyate pàpenàbhibhavituü | ebhir maitreya caturbhir dharmaiþ samanvàgato bodhisatvo mahàsatvaþ kçtopacitaü pàpam abhibhavatãti ||

tatra kathaü vidåùaõàsamudàcàro bhàvayitavyaþ | yathà suvarõaprabhàsottamasåtre 'bhihitaü ||

samanvàharantu màü buddhàþ kçpàkàruõyacetasaþ | ye ca da÷adi÷i loke tiùñhanti dvipadottamàþ ||

yac ca me pàpakaü karma kçtaü pårvaü sudàruõaü | tat sarvaü de÷ayiùyàmi sthito da÷abalàgrataþ ||

màtàpitén ajànatà buddhànàm aprajànatà | ku÷alaü càprajànatà yat tu pàpaü kçtaü mayà ||

ai÷varyamadamattena kulabhogamadena ca | tàruõyamadamattena yat tu pàpaü kçtaü mayà ||

du÷cintitaü duruktaü ca duùkçtenàpi karmaõà | annàdãnavadar÷inà yat tu pàpaü kçtaü mayà ||

bàlabuddhipracàreõa aj¤ànàvçtacetasà | pàpamitrava÷àc caiva kle÷avyàkulacetasà ||

krãóàrativa÷àc caiva ÷okarogava÷ena và | atçptadhanadoùeõa yat tu pàpaü kçtaü mayà ||

annàryajanasaüsargair ãrùyàmàtsaryahetunà | ÷àñhyadàridryadoùeõa yat tu pàpaü kçtaü mayà ||

vyasanàgamakàle 'smin kàmànàü bhayahetunà | annai÷varyagatenàpi yat tu pàpaü kçtaü mayà ||

calacittava÷enaiva kàmakrodhava÷ena và | kùutpipàsàrditenàpi yat tu pàpaü kçtaü mayà ||

pànàrthaü bhojanàrthaü ca vastràrthaü strãùu hetunà | vicitraiþ kle÷asaütàpair yat tu pàpaü kçtaü mayà ||

kàyavàïmanasàü pàpaü tridhà du÷caritaü cittaü | yat kçtam ãdç÷ai råpais tat sarvaü de÷ayàmy aham ||

yat tu buddheùu dharmeùu ÷ràvakeùu tathaiva ca | agauravaü kçtaü syàd dhi tat sarvaü de÷ayàmy aham ||

yat tu pratyekabuddheùu bodhisatveùu và punaþ |agauravaü kçtaü syàd dhi tat srvaü de÷ayàmy aham ||

saddharmabhàõakeùv eva anyeùu guõavatsu và | agauravaü kçtaü syàd dhi tat sarvaü de÷ayàmy aham ||

saddharmaþ pratikùiptaþ syàd aj¤ànaü tena me sadà | màtàpitçùv agauravaü tat sarvaü de÷ayàmy aham ||

mårkhatvena bàlatvena mànadarpàvçtena ca | ràgadveùeõa mohena tat sarvaü de÷ayàmy aham ||

vyavalokayantu màü buddhàþ samanvàhçtacetasaþ | atyayaü pratigçhõantu kàruõyàrpitacetasaþ ||

yat tu pàpaü kçtaü pårvaü mayà kalpa÷ateùu ca | tasyàrthaü ÷okacitto 'haü krpaõãyo bhayàrditaþ ||

bhavàmi pàpakarmàõàü satataü dãnamànasaþ | yatra yatra cariùyàmi na càsti me balaü kvacit ||

sarve kàruõikà buddhàþ sarve bhayaharà jage | atyayaü pratigçhõantu mocayantu ca màü bhayàt ||

kle÷akarmaphalaü mahyaü pravàhayantu tathàgatàþ | snàpayantu ca màü buddhàþ kàruõyasaritodakaiþ ||

sarvaü pàpaü de÷ayàmi yat tu pårvaü kçtaü mayà | yac ca etarhi me pàpaü tat sarvaü de÷ayàmy aham ||

àyatyàü saüvaram àpadye sarvaduùkçtakarmaõàm | na chàdayàmi tat pàpaü yad bhaven mama duùkçtam ||

trividhaü kàyikaü karma vacasà ca caturvidham | manasà triprakàreõa tat sarvaü de÷ayàmy aham ||

kàyakçtaü vàcakçtaü manasà ca vicintitaü | kçtaü da÷avidhaü karma tat sarvaü de÷ayàmy aham ||

yac ca me pàpakaü karma anniùñaphaladàyakaü | tat sarvaü de÷ayiùyàmi buddhànàü purataþ sthitaþ ||

bhavagatisaükañe bàlabuddhinà pàpaü yan me kçtaü sudàruõam | da÷abalam agrataþ sthitaþ tat sarvaü pàpaü pratide÷ayàmi | de÷ayàmi ca tat pàpaü yan mayà saücitaü janmasaükañe vividhaiþ kàyapracàrasaükañair bhavasaükañalokasaükañe càpalacalacittasaükañe mårkhabàlakçtakle÷asaükañe | pàpamitràgamasaükañe ca | bhayasaükañaràgasaükañe doùamohatamasaükañair api kùaõasaükañe kàlasaükañe puõyopàrjanasaükañair api | jinasaükañasaümukhasthitaþ | tat sarvapàpaü pratide÷ayàmi ||

vi÷eùatas tu bodhisatvàpattãnàü gurvãõàü laghvãnàü de÷anàryopàliparipçcchàyàm uktà | kà punar gurvã målàpattiþ ||

sàmànyatas tu tatroktaü | saced upàle mahàyànasaüprasthito bodhisatvo mahàsatvo gaïgànadãvàlikopamà ràgapratisaüyuktà àpattãr àpadyeta | yàü caikato dveùasaüprayuktàm àpattim àpadyeta bodhisatvayànaü pramàõãkçtya || pe ||

iyaü tàbhyo gurutarà àpattir yeyaü dveùasaüyuktà | tat kasya hetoþ | yo 'yaü dveùa upàle satvaparityàgàya saüvartate | ràgaþ satvasaügrahàya saüvartate | tatropàle yaþ kle÷aþ satvasaügrahàya saüvartate | na tatra bodhisatvasya chalaü na bhayaü || pe ||

tasmàt tarhi tvàm upàle yàþ kà÷cana ràgapratisaüyuktà àpattayaþ sarvas tà annàpattaya iti vadàmi | ko 'tràbhipràyaþ | satvasaügrahasyaiva pårvam eva vi÷eùitatvàd | adhyà÷ayakçpàvato hy ayam upade÷aþ ||

yasmàd annantaram àha | tatropàle ye 'nnupàyaku÷alà bodhisatvàs te ràgapratisaüyuktàbhya àpattibhyo bibhyati | ye punar upàyaku÷alà bodhisatvàs te dveùasaüprayuktàbhya àpattibhyo bibhyati na ràgapratisaüyuktàbhya iti ||

ke punar upàyaku÷alàþ | ye praj¤àkçpàbhyàü satvatyàgàn nivàryante | ubhayathà hi satvatyàgo bhavati | kevalapraj¤ayà duùkha÷ånyatàvabodhàt | kevalayà ca kçpayà kle÷abalàd acireõa kçpàhàniþ ||

yad uktam upàyakau÷alyasåtre | tad yathà kulaputra maütravidyàdharaþ puruùo ràj¤à pa¤capà÷akena bandhanena baddhaþ syàt | sa yadà kàïkùeta prakramaõàya tadaikamantravidyàbalena sarvabandhanàni chittvà prakramet | evam eva kulaputropàyaku÷alo bodhisatvaþ pa¤cabhiþ kàmaguõai ratiü vindati tai÷ càkãrõo viharati | yadà ca punar àkàïkùate tadà praj¤àbalàdhãnena ekena ca sarvaj¤atàcittena sarvakàmaguõàn prabhujya cyuto brahmalokae upapadyatae iti ||

dveùe 'pi kiü naivam iùyate | prakçtimahàsàvadyatvàt | kçpàvaikalye copàyasyaivàsaübhavàt ||

paràrthasiddhiü và svàrthàd gurutaràm adhimucyamànaþ kopaparavattayàpi param anu÷àsyànutàpapårvakam àyatyàü saüvaram utpadyate | ahitanivàrake krodhe ko doùaþ | avakà÷adànena tadvàsanàdoùàt kçpàhànidoùaþ | tacchedena målacchedadoùa iti pa÷càd dar÷ayiùyàmaþ | yady api tasya satvasya taddhitaü tathàpi bodhisatvakçpàhànyà mahataþ satvàrthànubandhasya hàniþ syàt ||

àryasatyake parivartte 'pi putradçùñàntaþ karuõàdhiùñhita eva veditavyaþ | ya÷ ca tatràpi kçpàpratiùedhaþ sa lokàrthapàõóityena lokàvarjanàrthaü | nivàryamàõa÷ ca yadi hitakàme bodhisatve pratighaü labheta sa bodhisatvaþ syàd ubhayor annarthaþ ||

ràge 'pi tarhi doùaþ pañhyate | kàmànuùevaõi bhoti andha manujo | màtàpitçghàtayã | kàmàn sevatu ÷ãlavantu vadhayã | tasmàd vivarjet sadà iti ||

svasaukhyasaügena ca paraduùkhopekùà dçùñà ||

satyaü dçùñà | yena paraduùkhaü svaduùkhatayà nàbhyastaü | yena tv abhyastaü | tasyobhayadoùàsaübhavaþ ||

yathoktaü candrapradãpasåtre | tad yathàpi nàmànanda ka÷cid eva puruùo 'dhastàt pàdatalam àdàya yàvan murddhany àdãpto bhavet | saüprajvalita ekajvalãbhutas taü ka÷cid eva puruùa upasaükramya evaü vaded | ehi tvàü bhoþ puruùa nirvàpitenàtmabhàvena pa¤cabhiþ kàmaguõaiþ samarpitaþ samanvaïgãbhåtaþ krãóasva ramasva paricàrayasveti | tat kiü manyase ànanda | api tu sa puruùo 'nirvàpitenàtmabhàvena pa¤cabhiþ kàmaguõaiþ krãóeta ramet paricaret ||

ànanda àha ||

no hãdaü bhagavan ||
g
bhagavàn àha | krãóetànanda sa puruùo ramet paricaret parikalpam upàdàyàparinirvàpitenàtmabhàvena pa¤cabhiþ kàmaguõaiþ samarpitaþ samanvaïgãbhåto | na tv evaü tathàgatasya pårvaü bodhisatvacaryàü caramàõasya satvàn tribhir apàyair duùkhitàn dçùñvà daridràn abhåt saumanasyaü và cittaprasàdo veti vistaraþ ||

loke 'pi putre ÷ålam àropyamàõe | pa÷yator màtàpitror na svasaukhyasaügo dçùñaþ svànuråpakçpàva÷àt | pracchannas tarhi sasvàmikàsu nisvàmikàsu bàhuladharmadhvajarakùitàsu kàmamithyàcàro na syàt | sati satvàrthe satvànupaghàte cànubandhaü niråpyàdoùaþ ||

samyagbrahmacàriõãùu kçtàrthatvàd dåràt parihàraþ | påjyà ca màtçbhaginyàdivat | evaü tarhi bhikùor apy evam àpannaü | na tasyàpareõa brahmacaryaprakàreõa satvàrthasàdhanàt ||

tathà hy uktam àryàkùayamatisåtre | kàlàkàle punar anenopekùà karaõãyeti ||

atha tato 'py adhikaü satvàrthaü pa÷yet | ÷ikùàü nikùipet ||

upàyakau÷alyasåtre jyotirmàõavakaü dvàcatvàriü÷advarùasahasrabrahmacàriõam adhikçtya saptame pade sthitasya kàruõyam utpadyeta | kiü càpy aham idaü vrataü khaõóayitvà nirayaparàyaõaþ syàü | tathàpy utsahe 'haü nairayikaü duùkhaü prativedayitum atha ceyaü strã sukhità bhavatu | mà kàlaü karotu | iti hi kulaputra jyotirmàõavakaþ pa÷cànmukho nivartya tàü striyaü dakùiõena pàõinà gçhãtvaivam àha | uttiùñha bhagini yathàkàmakaraõãyas te bhavàmãti || pe ||

so 'haü kulaputra mahàkàruõyacittotpàdenetvareõa kàmopasaühitena da÷akalpasahasràõi pa÷cànmukham akàrùam | pa÷ya kulaputra yad anyeùàü nirayasaüvartanãyaü karma | tad upàyaku÷alasya bodhisatvasya brahmalokopapattisaüvartanãyam iti ||

punar atraivàha | yadi bodhisatva ekasya satvasya ku÷alamålaü saüjanayet tathàråpàü càpattim àpadyeta yathàråpayàpattyàpannayà kalpa÷atasahasraü niraye pacyeta | utsoóhavyam eva bhagavan bodhisatvenàpattim àpattuü tac ca nairayikaü duùkhaü | na tv eva tasyaikasay satvasya ku÷alaü parityaktum iti ||

punar atraivàha | iha kulaputropàyaku÷alo bodhisatvo yadà kadàcit kasmiü÷cit pàpamitrava÷enàpattim àpadyeta | sa itaþ pratisaü÷ikùate | na mayaibhiþ skandhaiþ parinirvàpayitavyaü | mayà punar evaü saünàhaþ saünaddhavyaþ | aparàntakoñiþ saüsaritavyà satvànàü paripàcanahetor iti | na mayà cittadàhaþ karaõãyo | yathà yathà saüsariùyàmi tathà tathà satvàn paripàcayiùyàmi | api tv etàü càpattiü yathàdharmaü pratikariùyàmi | àyatyàü saüvaram àpatsye | sacet kulaputra pravrajito bodhisatvaþ parikalpam àdàya sarvà÷ catasro målàpattãr atikramed anena copàyakau÷alyena vinodayed | annàpattiü bodhisatvasya vadàmãti ||

sphuñaü càryaratnameghe ànantaryacikãrùupuruùamàraõànuj¤ànàt ||

÷ràvakavinaye 'pi målàpattisthànae eva kàruõyàn mçgàdimokùaõe 'nnàpattir uktaiva ||

ayaü ca ràge guõo yad bodhisatve ràgam utpàdya sugatir labhyate | na tu krodhena ||

yathoktam upàyakau÷alyasåtre | priyaükare bodhisatve raktà ... dhavyottaràü dàrikàm adhikçtya | priyaükarasya praõidheþ punaþ punar yà istri prekùeta saràgacittà | sà istribhàvaü parivarjayitvà puruùo bhavet yàdçg udàrasatvaþ ||

pa÷yasva ànanda guõàsya ãdç÷àþ | yenànyasatvà nirayam vrajanti | tenaiva ÷åreùu janitva ràgaü gacchanti svargaü puruùatvam eva ca || pe ||

bhaiùajyaràjeùu mahàya÷eùu | ko bodhisatveùu janayeta dveùam | yesàü kile÷o 'pi sukhasya dàyakaþ | kiü và punar yaþ tàn satkareyà | iti ||

evam anyasmin satvàrthopàye sati ràgajàpattir annàpattir uktà ||

upàyakau÷alyasåtre ca gaõikàvat kçtàrtho bodhisatvo nirapekùas taü satvaü tyajatãti vistareõoktam ||

alabdhabhåme÷ ca ùañpàramitàsu caritavata iyaü cintà | netarasyety àstàü pràsaïgikam ||

tasmàd dveùasyàvakà÷o na deya | uktaü hy upàliparipçcchàyàü | bodhisatvànàü ÷àriputra dve mahàsàvadye àpattã | katame dve | dveùasahagatà mohasahagatà ceti | tatra ÷àriputra prathamà àpattir da÷avarge çjukena de÷ayitavyà | hastàpattiþ pa¤ca varge gurvã de÷ayitavyà | striyà hastagrahaõaü cakùurdar÷anaü | duùñacittàpattir ekapudgalasya dvayor và ÷àriputra tàü gurvãü da÷ayet | pa¤cànantaryasamanvàgatàpattir bodhisatvena stryàpattir dàrikàpattir hastàpattiþ ståpàpattiþ saüghàpattis tathànyà÷ càpattayo bodhisatvena na pa¤catriü÷atàü buddhànàü bhagavatàm antike ràtriüdivaü ekàkinà gurvyo de÷ayitavyàþ ||

tatreyaü de÷anà | aham evaünàmà buddhaü ÷araõaü gacchàmi | dharmaü ÷araõaü gacchàmi | saüghaü ÷araõaü gacchàmi ||

namaþ ÷àkyamunaye tathàgatàyàrhate samyaksaübuddhàya | namo vajrapramardine | namo ratnàrciùe | namo nàge÷vararàjàya | namo vãrasenàya | namo vãranandine | namo ratna÷riye | namo ratnacandraprabhàya | namo 'moghadar÷ine | namo ratnacandràya | namo nirmalàya | namo vimalàya | namaþ ÷åradattàya | namo brahmaõe | namo brahmadattàya | namo varuõàya | namo varuõadevàya | namo bhadra÷riye | nama÷ chandana÷riye | namo 'nnantaujase | namaþ prabhàsa÷riye | namo '÷oka÷riye | namo nàràyaõàya | namaþ kusuma÷riye | namo brahmajyotirvikrãóitàbhij¤àya tathàgatàya | namo dhana÷riye | namaþ smçti÷riye | namaþ suparikãrtitanàmadheya÷riye | nama indraketudhvajaràjàya | namaþ suvikrànta÷riye | namo vicitrasaükramàya | namo vikràntagàmine | namaþ samantàvabhàsavyåha÷riye | namo ratnapadmavikràmiõe | namo ratnapadmasupratiùñhita÷ailendraràjàya tathàgatàyàrhate samyaksaübuddhàya ||

evaüpramukhà yàvantaþ sarvalokadhàtuùu tathàgatàrhantaþ samyaksaübuddhàs tiùñhanti dhriyante yàpayanti | te màü samanvàharantu buddhà bhagavanto yan mayàsyàü jàtau anyàsu và jàtiùv annavaràgre jàtisaüsàre saüsaratà \<[doubtful]>\ pàpakaü karma kçtaü syàt kàritaü và kriyamàõaü vànumoditaü bhavet | staupikaü và sàïghikaü và dravyam apahçtaü syàt hàritaü và hriyamàõaü vànumoditaü bhavet | pa¤cànantaryàõi kçtàni syuþ kàritàni và kriyamàõàni vànumoditàni bhaveyuþ | da÷àku÷alàn karmapathàn samàdàya vartitaü syàt pare và samàdàpitàþ syur vartamànà vànumodità bhaveyur yena karmàvaraõenàvçto 'haü nirayaü và gaccheyaü tiryagyoniü và yamaviùayaü và gaccheyaü pratyantajanapadeùu mleccheùu và pratyàjàyeyaü dãrghàyuùkeùu deveùåpapadyeyam indriyavikalatàü vàdhigaccheyaü mithyàdçùñiü vopagçhõãyàü buddhotpàdaü và viràgayeyaü | tat sarvaü karmàvaraõaü teùàü buddhànàü bhagavatàü j¤ànabhåtànàü cakùurbhåtànàü sàkùibhåtànàü pramàõabhåtànàü jànatàü pa÷yatàm agrataþ pratide÷ayàmi àviùkaromi na praticchàdayàmy àyatyàü saüvaram àpadye | samanvàharantu màü te buddhà bhagavanto yan mayàsyàü jàtàv anyàsu và jàtiùv annavaràgre và jàtisaüsàre saüsaratà dànaü dattaü bhaved anta÷as tiryagyonigatàyàpy àlopaþ ÷ãlaü và rakùitaü bhaved yac ca me brahmacaryavàsaku÷alamålaü yac ca me satvaparipàkaku÷alamålaü yac ca me bodhicittaku÷alamålaü yac ca me 'nnuttaraj¤ànaku÷alamålaü tat sarvam aikadhyaü piõóayitvà tulayitvàbhisaükùipyànnutt aràyàü samyaksaübodhau uttarottarayà pariõàmanayà yathà pariõàmitam atãtair buddhair bhagavadbhir yathà pariõàmayiùyanty annàgatà buddhà bhagavanto yathà pariõamanty etarhi da÷asu dikùu pratyutpannà buddhà bhagavantaþ | tathàham api pariõàmayàmi | sarvaü puõyam anumodayàmi | sarvàn buddhàn adhyeùayàmi | bhavatu me j¤ànam annuttaram | ye càbhyatãtàs tathàpi ca ye annàgatà ye càpi tiùñhanti narottamà jinàþ | annantavarõàn guõasàgaropamàn upaimi sarvàn ÷araõaü kçtà¤jaliþ | ye bodhisatvàþ karuõabalair upetà vicarati loke satvahitàya ÷åràþ tràyantu te màü sadapàpakàriõaü \<[doubtful]>\ | ÷araõaü yàmi tàn buddhabodhisatvàn ||

iti hi ÷àriputra bodhisatvenemàn pa¤catriü÷ato buddhàn pramukhàn kçtvà sarvatathàgatànugatair manasikàraiþ pàpa÷uddhiþ kàryà | tasyaivaü sarvapàpavi÷uddhasya tatra ca buddhà bhagavanto mukhàny upadar÷ayanti satvavimokùàrtham eva | nànàvya¤janàkàram upadar÷ayanti vibhràntabàlapçthagjanànàü paripàcanàhetoþ || pe ||

na ÷akyaü sarva÷ràvakapratyekabuddhanikàyair àpattikaukçtyasthànaü vi÷odhayituü yad bodhisatvas teùàü buddhànàü bhagavatàü nàmadheyadhàraõaparikãrtanena ràtriüdivaü triskandhakadharmaparyàyapravartanenàpattikaukçtyàn niþsarati samàdhiü ca pratilabhate ||

ukto vidåùaõàsamudàcàraþ | pratipakùasamudàcàra ucyate | tatra gambhãrasåtràntaparicayàt pàpakùayo bhavati ||

yathà vajracchedikàyàm uktaü | ye te subhåte kulaputrà và kuladuhitaro và imàn evaüråpàn såtràntàn udgrahãùyanti yàvat paryavàpsyanti | te paribhåtà bhaviùyanti suparibhåtàþ | tat kasya hetoþ | yàni teùàü satvànàü paurvajanmikàni karmàõi kçtàny apàyasaüvartanãyàni | tàni tayà paribhåtatayà dçùñae eva dharme kùapayiùyanti buddhabodhiü ca pràpsyantãti ||

÷ånyatàdhimuktyàpi pàpa÷uddhir bhavati tathàgatakoùasåtre vacanàt | yaþ kà÷yapa pità ca syàt pratyekabuddha÷ ca taü jãvitàd vyaparopayed idam agraü pràõàtipàtànàü | idam agram adattàdànànàü yad uta triratnadravyàpaharaõatà | idam agraü kàmamithyàcàràõàü yad uta màtà syàd arhantã ca | idam agraü mçùàvàdànàü yad uta tathàgatasyàbhyàkhyànaü | idam agraü pai÷unyànàü yad utàryasaüghasyàvarõaþ | idam agraü pàruùyàõàü yad utàryàõàm avasphaõóanaü | idam agraü saübhinnapralàpànàü yad uta dharmakàmànàü vikùepaþ | idam agraü vyàpàdànàü yad utànantaryaparikarùaõam | idam agram abhidhyànàü yad uta samyaggatànàü làbhaharaõacittatà | idam agraü mithyàdçùñãnàü yad uta gahanatàdçùñiþ | ime kà÷yapa da÷àku÷alàþ karmapathà mahàsàvadyàþ | sacet kà÷yapa ekasatva ebhir evaü mahàsàvadyair da÷abhir aku÷alaiþ karmapathaiþ samanvàgato bhavet | sa ca tathàgatasya hetupratyayasaüyuktàü dharmade÷anàm avataren | nàtra ka÷cid àtmà và satvo và jãvo và pudgalo và yaþ karoti pratisaüvedayate iti hy akçtàm annabhisaüskàràü màyàdharmatàm asaükle÷adharmatàü prakçtiprabhàsvaratàü sarvadharmàõàm avataraty àdi÷uddhàn sarvadharmàn abhi÷raddadhàty adhimucyate | nàhaü tasya satvasyàpàyagamanaü vadàmãti ||

karmàvaraõavi÷uddhisåtre 'py uktaü | punar aparaü ma¤ju÷rãr yo bodhisatva àpattim annàpattiü pa÷yati | avinayaü vinayaü pa÷yati | saükle÷aü vyavadànaü pa÷yati | saüsàradhàtuü nirvàõadhàtuü pa÷yati | sa karmàvaraõavi÷uddhiü pratilabhatae iti ||

trisamayaràje 'pi pàpapratipakùasamudàcàra uktaþ ||

akùiõã nimãlya buddhabodhisatvàlambanacittaþ ÷atàkùaram aùñasahasraü japet | nimãlitàkùa eva buddhabodhisatvàn pa÷yati vigatapàpo bhavati | athavà caityaü pradakùiõãkurvann aùñasahasraü japec caityapratimàyàþ saddharmapustakànàü caikatamaü puraþkçtyàyam eva vidhir iti ||

cundàdhàraõãü và tàvaj japed yàvat pàpakùayanimittàni pa÷yati svapne | tad yathà krandanàdichardanadadhikùãràdibhojanàt tu vigatapàpo bhavati | vamanàd và candrasåryadar÷anàd àkà÷agamanàj jvalitànalamahiùakçùõapuruùaparàjayàd bhikùubhikùuõãsaüghadar÷anàt kùãravçkùagajavçùagirisiühàsanapràsàdanàvarohaõàd dharma÷ravaõàc ca pàpakùayaþ saülakùayitavyaþ ||

tathàgatabimbaparivarte 'pi pratipakùasamudàcàra uktaþ | tad yathà puruùo mãóhàvaliptaþ sudhautusnànaü kçtvà gandhair vilipyate | tasya tad daurgandhyaü vàntaü vigataü syàd evaü pa¤cànantaryakàriõas tat pàpaü vigacchati | yo 'pi da÷àku÷alakarmapathasamanvàgatas tathàgate ÷raddhàü pratilabhya tathàgatabimbaü kàrayet tasyàpi tat pàpaü na praj¤àyate vi÷eùato bodhicittasamanvàgatasya | vi÷eùato 'bhiniùkràntagçhàvàsasya ÷ãlavata iti ||

puùpakåñadhàraõyàm apy uktaü | ya÷ ca khalu punaþ siühavikrãóitatathàgataü saümukhaü varùaü và varùasahasraü và varùa÷atasahasraü và sarvasukhopadhànair upatiùñhed | ya÷ ca parinirvçtasya tathàgatasya caitye bodhicittasaügçhãta ekapuùpam àropayet tathàgatapåjàyai janà¤jaliü copanàmayej jalena và si¤cayed iùikàpadaü và dadyàn nirmàlyaü càpanayed upalepanapradànaü và puùpapradànaü và dãpapradànaü và kuryàd àttamanàþ ekakramavyatihàraü vàtikramya vàcaü bhàùate | namas tasmai buddhàya bhagavata itimàtre 'tra siühavikrãóitakàïkùà và vimatir và vicikitsà và yad asau kalpaü và kalpa÷ataü và kalpasahasraü và durgativinipàtaü gacchen nedaü sthànaü vidyatae iti ||

bhaiùajyaguruvaidåryaprabharàjasåtre 'py uktaü | ye pa¤ca ÷ikùàpadàni dhàrayanti | ye da÷a ÷ikùàpadàni dhàrayanti | ye ca bodhisatvasaüvaraü caturthaü ÷ataü ÷ikùàpadànàü dhàrayanti | ye punar abhiniùkràntagçhàvàsà bhikùavaþ pa¤cà÷àdhike dve ÷ikùàpada÷ate dhàrayanti | yà÷ ca bhikùuõyaþ pa¤ca÷ikùàpada÷atàni dhàrayanti | ye ca yathàparigçhãtàc chikùàsaüvaràd anyataràc chikùàpadàd bhraùñà bhavanti | sacet te durgatibhayabhãtàs tasya bhagavato bhaiùajyaguruvaióåryaprabharàjasya tathàgatasya nàmadheyaü dhàrayeyur yathàvibhavata÷ ca påjàü kuryuþ | na bhåyas teùàm apàyagatiþ pratikàïkùitavyà ||

atha bhagavàn àyuùmantam ànandam àmantrayate sma | ÷raddadhàsi tvam ànanda | pattãyasi | yad ahaü tasya bhagavato bhaiùajyaguruvaióåryaprabharàjasya tathàgatasya guõàn varõayàmi | atha te kàïkùà và vimatir và vicikitsà vàtra gambhãre buddhagocare ||

athàyuùmàn ànando bhagavantam etad avocat | na me bhadanta bhagavan kàïkùà và vimatir và vicikitsà và tathàgatabhàùiteùu såtrànteùu | tat kasya hetoþ | nàsti tathàgatànàm apari÷uddhakàyavàïmanaþsamudàcàratà | imau bhagavan candrasåryàv evaü maharddhikàv evaü mahànubhàvau pçthivyàü patetàü | sumeruþ parvataràjà sthànàc calet | na tu buddhànàü vacanam anyathà bhavet ||

kiütu bhadanta bhagavan santi satvàþ ÷raddhendriyavikalà ye buddhagocaraü ÷rutvà na ÷raddadhati | teùàm evaü bhavati | katham idaü nàmadheyaü smaraõamàtreõa tasya tathàgatasya ettakà guõànu÷aüsà bhavati | te na ÷raddadhati | na pattãyanti | pratikùipanti | teùàü dãrgharàtram annarthàyàhitàyàsukhàya vinipàtàya bhaviùyati ||

bhagavàn àha | asthànam ànandànnavakà÷o yeùàü tasya nàmadheyaü nipatet karõe teùàü durgatyapàyagamanaü bhaved iti | duþ÷raddhànãya÷ cànanda buddhànàü buddhagocaraþ |yac ca tvam ànanda ÷raddadhàsi pattãyasi | tathàgatasyaiùo 'nubhàvo draùñavyaþ | abhåmi÷ càtra ÷ràvakapratyekabuddhànàü sthàpayitvà ekajàtipratibaddhàn bodhisatvàn mahàsatvàn iti ||

atraiva coktaü | ye cànye ÷ràddhàþ kulaputrà và kuladuhitaro vàùñàïgasamanvàgatam upavàsam upavasanti | ekavàrùikaü và traivàrùikaü và ÷ikùàpadaü dhàrayanti | yeùàm evam abhipràyaþ evaü praõidhànaü | anena vayaü ku÷alamålena pa÷cimàyàü di÷àyàü sukhàvatyàü lokadhàtau upapadyema yatràmitàbhas tathàgataþ | yaiþ ÷rutaü bhaviùyati tasya bhagavato bhaiùajyaguruvaióåryaprabhavaràjasya tathàgatasya nàmadheyaü | teùàü maraõakàlasamaye 'ùñau bodhisatvà çddhyàgatya màrgam upadar÷ayanti | te tatra nànàraïgeùu padmeùåpapàdukàþ pràdurbhavanti | kecit punar devalokae upapadyante | teùàü tatropapannànàü tat pårvakaü ku÷alamålaü na kùãyate | durgativinipàtabhayaü ca na bhaviùyati | te tata÷ cyutà iha manuùyaloke ràjàno bhavanti | caturdvãpe÷varà÷ cakravartinaþ | annekàni satvakoñãniyuta÷atasahasràõi da÷a ku÷aleùu karmapatheùu pratiùñhàpayanti | apare punaþ kùatriyamahà÷àlakuleùåpapadyante | bràhmaõamahà÷àlakuleùåpapadyante | gçhapatimahà÷àlakuleùu prabhåtadhanadhànyakoùakoùñhàgàrakuleùåpapadyante | te råpasaüpannà bhavanti | parivàrasampannà bhavanti ||

tatraivoktaü | yena ca punar màtçgràmeõa tasya bhagavato bhaiùajyaguruvaióåryaprabharàjasya tathàgatasya nàmadheyaü ÷rutaü bhaviùyati | udgçhãtaü và | sa tasya pa÷cimo màtçgràmabhàvaþ pratikàïkùitavya iti ||

ma¤ju÷rãbuddhakùetraguõavyåhàlaükàrasåtre 'py uktaü | j¤ànottaraprabhàketuü praõidhànamatiü tathà | ÷àntendriyaü ma¤jughoùaü bhaktitaþ praõamàmy aham ||

ya eùàü bodhisatvànàü nàmadheyaü tu dhàrayet | etasya màtçgràmasya strãbhàvo na bhaviùyati ||

uktaþ saükùepàt pratipakùasamudàcàraþ ||

pratyàpattibalam adhunocyate ||

yathoktam àryakùitigarbhasåtre | pràõàtipàtàt prativirato bhavati bodhisatvo mahàsatvaþ sarvasatvànàm abhayaüdadaþ | annuttràso 'nnupàyàso 'lomaharùaþ sa tena ku÷alamålena karmavipàkena | yat pårvàntakoñipa¤cagaticakràruóhena saüsàranadyudyàtena pràõàtipàtahetunà kàyavàïmanasà karmàvaraõaü kle÷àvaraõaü dharmàvaraõaü kçtaü và syàt kàritaü vànumoditaü syàt | tat sarvaü tena pràõàtipàtavairamaõacakreõa sarvànarthaü mardayati | yàvad a÷eùam avipàkaü kurute | sanikàyasabhàge devamanuùyàõàü priyo bhavati niràtaïko dãrghàyuùka iti ||

yàvat punar aparaü kulaputra yo bodhisatvo yàvajjãvam adattàdànàt prativirato bhavati sa sarvasatvànàm abhayam dadàti anyatràsayatnenàsaükùobheõa svalàbhena saütuùño viharati | adhàrmikabhogànabhilàùã sa tena ku÷alamålena yàvad adattàdànahetukaü karmàvaraõaü mardayati pramardayati yàvad a÷eùam avipàkaü kurutae iti || pe ||

evaü da÷àpi ku÷alàþ karmapathàþ svavipakùàku÷alaghàtakàs tatra pañhyante ||

tathà candrapradãpasåtre 'pi vyàpàdaviratyà sarvapàpakùayaþ ÷råyate | yathàha | sahiùyàmy atra bàlànàm abhåtàü paribhàùaõàü | àkro÷anaü tarjanàü ca adhivàsiùya nàyakaþ ||

kùapayiùye pàpakaü karma yan mayà purime kçtam | anyeùu bodhisatveùu vyàpàdo janito mayeti ||

uktaü pratyàpattibalam ||

à÷rayabalaü tu vaktavyam ||

atra såkarikàvadànam udàhàryam | ye buddhaü ÷araõaü yànti na te gacchanti durgatiü | prahàya mànuùàn kàyàn divyàn kàyàül labhanti te ||

ity evaü dharmaü saüghaü càdhikçtya pàpakùayaþ ||

àryamaitreyavimokùe tu bodhicittena pàpavi÷uddhir uktà | kalpoddàhàgnibhåtaü sarvaduùkçtanirdahanatayà | pàtàlabhåtaü sarvàku÷aladharmaparyàdànakaraõatayà || pe ||

tad yathà kulaputra hàñakaprabhàsaü nàma rasajàtaü | tasyaikaü palaü lohapalasahasraü suvarõãkaroti | na ca tatra tat palaü ÷akyate tena lohapalasahasreõa paryàdàtuü | na lohãkartuü | evam evaikaþ sarvaj¤atàcittotpàdarasadhàtuþ ku÷alamålapariõàmanàj¤ànasaügçhãtaþ sarvakarmakle÷àvaraõalohàni paryàdàya sarvadharmàn sarvaj¤atàvarõàn karoti | na ca sarvaj¤atàcittotpàdarasadhàtuþ ÷akyaþ sarvakarmakle÷alohaiþ saükle÷ayituü paryàdàtuü và | tad yathà kulaputraikaþ pradãpo yàdç÷e gçhe và layane và prave÷yate sa saha prave÷ito varùasahasrasaücitam api tamondhakàraü vidhamayati | avabhàsaü ca karoti | evam evaikaþ sarvaj¤atàcittotpàdapradãpo yàdç÷e satvà÷aye gahane 'vidyàtamondhakàrànugate prave÷yate sa saha prave÷ito 'nnabhilàpyakalpa÷atasahasrasaücitam api karmakle÷àvaraõatamondhakàraü vidhamati | j¤ànàlokaü ca karoti ||

tad yathà kulaputra cintàmaõiràjamukuñànàü mahànàgaràj¤àü nàsti paropakramabhayaü | evam eva bodhicittamahàkaruõàcintàmaõiràjamukuñàvabaddhànàü bodhisatvànàü nàsti durgatyapàyaparopakramabhayam iti ||

àryopàliparipçcchàyàm apy uktaü | ihopàle mahàyànaü saüprasthito bodhisatvaþ sacet pårvàhõakàlasamaye àpattim àpadyeta | madhyàhnakàlasamaye sarvaj¤atàcittenàvirahito vihared aparyanta eva bodhisatvasya ÷ãlaskandhaþ | sacen madhyàhnakàlasamaye àpattim àpadyate sàyàhnakàlasamaye sarvaj¤atàcittenàvirahito bhaved aparyanta eva bodhisatvasya ÷ãlaskandhaþ | evaü yàme yàme vidhir uktaþ | evaü hy upàle saparihàrà ÷ikùà mahàyànasaüprasthitànàü bodhisatvànàü | tatra bodhisatvena nàtikaukçtyaparyutthànam utpàdyaü nàtivipratisàriõà bhavitavyaü | sacet punaþ ÷ràvakayànãyaþ pudgalaþ punaþ punar àpattim àpadyeta | naùñaþ ÷ràvakasya pudgalasya ÷ãlaskandho veditavyaþ | iti ||

iti ÷ikùàsamuccaye pàpa÷odhanam aùñamaþ paricchedaþ ||


@<[IX. kùàntipàramità]>@

kùàntipàramità navamaþ paricchedaþ ||

tad evam aviratapravçttàü bahusukhàü dauþ÷lyotpattiü rakùann evaü ca karmàvaraõavibandham apanayan kle÷avi÷odhane prayateta ||

tatràdau tàvat kùameta | akùamasya hi ÷rutàdau vãryaü pratihanyate 'khedasahatvàt | a÷rutavàü÷ ca na samàdhyupàyaü jànàti | nàpi kle÷a÷odhanopàyam | tasmàd akhinnaþ ÷rutam eùeta | j¤ànato 'pi saükãrõacàriõaþ samàdhànaü duùkaram iti | saü÷rayeta vanaü tataþ | tatràpi vikùepapra÷amanànabhiyuktasya cittaü na samàdhãyatae iti | samàdhànàya yujyeta | samàhitasya ca na ki¤cit phalam anyatra kle÷a÷odhanàd iti | bhàvayed a÷ubhàdikaü ||

ity etàni tàvat kle÷a÷uddher udde÷apadàni ||

idànãü nirde÷a ucyate | tatra kùàntis trividhà dharmasaügãtisåtre 'bhihità | duùkhàdhivàsanakùàntiþ | dharmanidhyànakùàntiþ | paràpakàramarùaõakùànti÷ ceti | tatra duùkhàdhivàsanakùàntivipakùo 'nniùñàgamapràptaduùkhabhãrutà | iùñavighàtapràpta÷ ca sukhàbhiùvaïgas tàbhyàü daurmanasyaü | tato dveùo lãnatà ca ||

ata evàha candrapradãpasåtre | sukhe 'nnabhiùvaïgaþ | duùkhe 'vaimukhyam iti ||

ratnameghasåtre 'py uktaü | yae ime àdhyàtmikàþ ÷okaparidevaduùkhadaurmanasyopàyàsàs tàn kùamate 'dhivàsayatãti ||

àryogradattaparipçcchàyàm apy uktaü | punar aparaü gçhapate gçhiõà bodhisatvenànunayapratighàpagatena bhavitavyam aùñalokadharmànanuliptena | tena bhogalàbhena và bhàryàputralàbhena và dhanadhànyavittalàbhena và nonnamitavyaü na praharùitavyaü | sarvavipattiùu cànena nàvanamitavyaü | na durmanasà bhavitavyaü evaü cànena pratyavekùitavyaü | màyàkçtaü sarvasaüskçtaü viñhapanapratyupasthànalakùaõaü | karmavipàkanirvçttà hy ete | yad idaü màtàpitçputrabhàryàdàsãdàsakarmakarapauruùeyamitràmàtyaj¤àtisàlohità | naite mama svakàþ | nàham eteùàm iti ||

api ca | yady asty eva pratãkàro daurmanasyena tatra kim | pratãkàre 'pi muhyeta durmanàþ krodhamårcchitaþ ||

lãnatvàd và hatotsàho gçhyate parayàpadà | taccintayà mudhà yànti hrasvam àyur muhur muhuþ ||

tenàbhyàsàt tyajed etaü nirarthakam annarthavat ||

kathaü ca daurmanasyatyàgo 'bhyasyate | laghusukumàracittotsargàt ||

yathoktam ugradattaparipçcchàyàü | apagatatålapicåpamatàcittasyeti ||

àryagaõóavyåhe 'py uktaü | duryodhanaü cittaü te dàrike utpàdayitavyaü sarvakle÷anirghàtàya | aparàjitacittaü sarvàbhinive÷avinirbhedàya | akùobhyacittaü viùamà÷ayatvasàgaràvartaprayàteùv iti ||

na càbhyàsasya duùkaraü nàma ki¤cid asti | tathà hi måóhataràõàm api tàvad bhàrahàrakakaivartakarùakàdãnàü duùkhàbhyàsàt kùudrataraphale 'pi vastuni saüråóhakiõàïkitaü cittam avasàdena na paribhåyate | kiü punaþ sarvasaüsàrasukhasarvabodhisatvasukhànuttarapadasamadhigamaphale karmaõi | tathà pràkçtà api ki¤cid apakàriùv àtmaduùkçtenaiva hateùu svayaü mçtyuùu prahartuü gàóhaprahàravedanà api saügràmayanty eva | ki.ü punar dràghiùñhakàlàpakàriùu duùkhopàttaku÷aladhanalavastainyeùu narakeùu nàvadhyaghàtakeùu bhavacàrakapàlakeùu niþsaraõadvàradiïnà÷akeùv ànukålye 'pi dçóhataravàdhàkareùv annapakçtavairiùv annavadhikalpàbaddhadçóhavaireùu kle÷a÷atruùu prahartum utsàho duùkhasahanaü và na bhavet | vi÷eùatas tribhuvanavijayayà baddhaparikarasya màra÷avarapratigçhãtajagadbandimokùàya saügràmayataþ | tatràtmaduùkhàbhyàsapårvakaü kaùñaü kaùñataràbhyàsaþ sidhyati | yathà càbhyàsava÷àt satvànàü duùkhasukhasa/mj¤à | tathà sarvaduùkhotpàdeùu sukhasaüj¤à pratyupasthànàbhyàsàt sukhasaüj¤aiva pratyupatiùñhate | etan niùyandaphalaü ca sarvadharmasukhàkràntaü nàma samàdhiü pratilabhate ||

uktaü hi pitàputrasamàgame | asti bhagavan sarvadharmasukhakrànto nàma samàdhiþ | yasya samàdheþ pratilambhàd bodhisatvaþ sarvàrambaõavastuùu sukhàm eva vedanàü vedayate | nàduùkhàsukhàü | tasya nairayikàm api kàraõàü kàryamàõasya sukhasaüj¤aiva pratyupasthità bhavati | mànuùãm api kàraõàü kàryamàõasya hasteùv api chidyamàneùu pàdeùv api karõeùv api nàsàsv api sukhasaüj¤aiva pratyupasthità bhavati | vetrair api tàóyamànasyàrddhavetrair api ka÷àbhir api tàóyamànasya sukhasaüj¤aiva pravartate bandhanàgàreùv api praks.iptasya || pe ||

tailapàcikaü và kriyamàõasya | ikùukuññitavad và kuññhyamànasya | naóacippitikaü và cipyamànasya tailapradyotikaü vàdãpyamànasya sarpiþpradyotikaü và dadhipradyotikaü vàdãpyamànasya sukhasaüj¤aiva pratyupasthità bhavati | ulkàmukhaü và hriyamàõasya siühamukhaü và hriyamàõasya ÷uùkavarttikàü và vartyamànasya || pe ||

kàrùàpaõacchedikaü và chidyamànasya piùñapàcanikaü và pàcyamànasya hastibhir và mardyamànasya sukhasaüj¤aiva pravartate | akùiõyutpàñhyamàne jãva÷ålikam api kriyamàõasya sarva÷o vàghàtaü nirõãya ÷irasi và prapàtyamàne sukhasaüj¤aiva pravartate | na duùkhasaüj¤à | nàduùkhàsukhasaüj¤à ||

tat kasya hetoþ | tathà hi bodhisatvasya mahàsatvasya dãrgharàtraü caryàü carata etat praõidhànam abhåt | ye màü bhojayeran | te upa÷ama÷amasukhasya làbhino bhaveyuþ | ye màü pàlayeyuþ satkuryur gurukuryur mànayeyuþ påjayeyuþ sarve te upa÷amasukhasya làbhino bhaveyuþ | ye 'pi màm àkro÷eyur vispar÷eyus tàóayeyuþ ÷astreõàchindyur yàvat sarva÷o jãvitàd vyaparopayeyuþ sarve te saübodhisukhasya làbhino bhaveyuþ | annuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyerann iti ||

sa ebhir manaþkàraiþ samanvàgata etena karmaõà | ebhiþ praõidhibhiþ samanvàgataþ sarvasatvànugatàü sukhasaüj¤àm àsevate nisevate bhàvayati bahulãkaroti | sa tasya karmaõo vipàkena sarvadharmasukhàkràntaü nàma samàdhiü pratilabhate | yasmin samaye bodhisatvena sarvadharmasukhàkrànto nàma samàdhiþ pratilabdho bhavati tasmin samaye akùobhyo bhavaty asaühàryaþ sarvamàrakarmabhir iti vistaraþ ||

ayaü hi prayogaþ sarvaparityàgapåraõaþ | sarvacaryàduùkaracaryàsàdhanaþ sarvakùàntidçóhãkaraõaþ sarvavãryàsaüsàdanaþ | sarvadhyànapraj¤àïgasaübhàraþ | tasmàn nityamuditaþ syàt ||

yathàha candrapradãpasåtre | sagauravaþ prãtamanàþ sadà bhavet | saumyàya dçùñãya sadà sthito bhaved | iti ||

uktaü càkùayamatisåtre | tatra katamà mudità | yàvad dharmànusmaraõàt prãtiþ prasàdaþ pràmodyaü cittasyànnavalãnatànnavamçdyatàparitarùaõà | sarvakàmaratãnàm apakarùaõà sarvadharmaratãnàü pratiùñhànaü | cittasya pràmodyaü kàyasyaudbilyaü buddheþ saüpraharùaõaü manasa utplavaþ | tathàgatakàyàbhinandanaratir lakùaõànuvya¤janavibhåùaõaparyeùñikau÷alyaü | ku÷aladharma÷ravaõàparikhedatà | tatvadharmaprati÷araõapratipattiprãtiprasàdapramodyaü muditasya dharmotplavaþ | satataü satveùv apratihatabuddhità | tãvracchandatà | buddhadharmaparyeùñiùu tasya ca dharmacchandasyànnutsçjanatà | udàreùu buddhadharmeùv adhimuktiþ | vimuktiþ pràde÷ikayànàpakçùñacittotpàdaþ | màtsaryàsaükucita÷ cittotpàdaþ | yàcitasya dàtukàmatà | dadato dattvà ca trimaõóalapari÷odhitaü dànapràmodyaü | ÷ãlavatsu sadà prasàdaþ | duþ÷ãleùv anugrahaprãtiþ | sva÷ãlapari÷uddhyà sarvadurgandham atikramà÷vàsanaü | tathàgata÷ãlapariõàmanatà | dçóhàbhedyatà | paraduruktaduràgateùu vacanapatheùv apratihatacittatà | kùàntisauratyaü | nirmànatà | guruùu gauravàvanàma÷ citrãkàraþ | sadà smitamukhatà bhçkuñivigatatà | pårvàbhilàpitàkuhanatànneùyaiùikatà ÷uddhà÷ayatà cittàkarka÷atàkuñilatà | sarvatrànu÷aüsadar÷ità àtmaskhalitapratyavekùità | àpattiùv acodanatà saüra¤janãyadharmeùv anuvartanatà | ÷àstçprema bodhisatveùu | àtmaprema dharmeùu | jãvitaprema tathàgateùu | màtàpitçprema guruùu | putraprema satveùu | buddhaprema àcàryopàdhyàyeùu | uttamàïga÷iraþprema pratipattiùu | hastapàdaprema pàramitàsu | sarvaratnaprema dharmabhàõakeùu | sarvaratikrãóàpremànu÷àsanãùu | àrogyaprema saütuùñau | bhaiùajyaprema dharmaparyeùñiùu | vaidyaprema codakasmàrakeùu | iti hi yà sarvendriyeùv annavalãnendriyatà iyam ucyate muditety àdi ||

atra ca ÷ikùitàn bodhisatvàn idaü vacanam alaükaroti yad uktam àryamahàmeghe | nirayagaticittanityasamàdhàna÷ãlà÷ ca nirayagatipriyà÷ ca nirayagatipattanavaõija÷ ca bhavanti | nirayalolà÷ ca bhavanti nirayalobhamatsariõa÷ ca nirayàgnicittapraguõõàþ bhavantãti ||

uktà duùkhàdhivàsanà kùàntiþ ||

àryasàgaramatisåtre tu trividhàpi kùàntir uktà | iha sàgaramate bodhisatvo mahàsatvaþ sarvaj¤atàcittotpàdaratne | annàryair duþ÷ãlaiþ satvair màrair màrakàyikàbhir và devatàbhir màràdhiùñhitair và màradåtair và viheñhyamànaþ samãryamàõaþ kùobhyamànas tarjyamànas tàóyamàno na bhidyate tato | adhyà÷ayacittotpàdo na bhidyate sarvasatvapramokùamahàkaruõàvãryàrambhàt | na bhidyate triratnavaü÷ànupacchedaparàkramàt | na bhidyate sarvadharmasamudànayanaku÷alaprayogàt | na bhidyate lakùaõànuvya¤janapariniùpattigatàt puõyasaübhàropacayàt | na bhidyate buddhakùetrapari÷uddhyabhinirhàràhçtàd autsukyàt | na bhidyate sarvadharmàparigrahàbhiyuktàt kàyajãvitotsargàt | na bhidyate sarvasatvaparipàcanàbhiyuktàd àtmasaukhyànadhyavasànàt | sa evam adhyà÷ayasaüpanna eva samànaþ sarvasatvànàm antikàd uccaghanàü sahate | unmananàü kutsanàü sahate sarvasatvànàm àkro÷aparibhàùàü duruktaduràgatàn vacanapathàn sahate | sarvasatvapãóàü sahate | sarvasatvabhàràü÷ ca sahate uttàrayati và na ca khidyate | na ca lãyate | na saülãyate | na viùãdati | balam upadar÷ayati | sthàma saüjanayati | vãryam àrabhate | paràkramaü paràkramate | utsàhaü janayati | unmåóhacittaü nigçhõàti | sa àkruùño na pratyàkro÷ati | tàóito na pratitàóayati | roùito na pratiroùayati | kruddhàya na pratikrudhyati | evaü cittagaõanàsaünàhaü saünahyati | ... sacet punar ete satvà yàvanto da÷asu dikùu prabhàvyamànàþ prabhàvyante te sarve 'si÷aktitomarapàliyogena màü pçùñhataþ pçùñhato 'nubadhnãyuþ | yatraiùa pçthivãprade÷e sthito và niùaõõo và caïkramyamàõo và ÷ayàno và bodhicittam utpàdayiùyati dànacittaü và yàvat praj¤àcittaü và ÷rutaku÷alamålacittaü votpàdayiùyati tatràsya pçthivãprade÷e ÷atadhàbadarãpattrapramàõaü kàyaü chetsyàmo vikariùyàmo vidhvaüsayiùyàmas | te cet sarvasatvà màm àkro÷ayeyuþ paribhàùeran kutsayeyuþ paüsayeyur asatyàbhir vàgbhiþ paruùàbhir vàgbhiþ samuccareyur adhiùñhità annarthakarmàõaþ ÷atadhàbadarãpattrapramàõaü mama kàyaü chindhyur bhindyur vikareyur vidhvaüsayeyuþ | evaü mayà na kasyacit satvasyàntike kùobhacittam utpàdayitavyaü | tat kasya hetoþ | pårvà koñiþ saüsàrasyàpramàõãkçtà yatra me 'yam àtmabhàvo narakagatasyàpi tiryagyonigatasyàpi yamalokagatasyàpi manuùyagatasyàpi kàmàhàrapaliguddhasya dharmàn a÷rutavato viùamàjãvagocarasya nirarthakajãvinaþ aïgapratyaïgasya ÷atadhà chinno bhinno nikçtto vividhàbhi÷ ca kàraõàbhiþ kàrito na ca mayà tato nidànam àtmàrthaü kçto na paràrthaþ | sacet punar punar mamaite sarvasatvà aparàntakoñiü chindyur bhindyur vikireyur vidhvaüsayeyus tathàpi mayàparityaktaiva sarvaj¤atà | aparityaktà eva sarvasatvàþ | aparityaktaþ ku÷alo charmachandaþ | tat kasya hetoþ | sarvà hy eùà kàyapãóà kàyavivartanà | nairayikasya duùkhasya ÷atatamãm api kalàü nopaiti yàvad upaniùadam api na kùamate | narakàvàsam apy aham utsahe | na punar mayà buddhadharmàþ parityaktavyà na sarvasatvàrambaõà mahàkaruõà || pe ||

yan nidànaü punar vyàpàda utpadyeta | taü vayaü dharmaü prahàsyàmaþ | katama÷ ca sa dharmo | yad uta kàyaprema kàyaniketaþ kàyàdhyavasànaü | utsçùña÷ ca kàya utsçùño vyàpàdaþ | evaü dharmagaõanàviùñaþ sàgaramate bodhisatvaþ sarvasatvapãóàü sahate || pe ||

yaþ kàyasyotsargaþ kàyaparityàgaþ kàyànavekùà | iyam asya dànapàramità ||

yat kàye chidyamàne sarvasatvàn maitryà spharati | vedanàbhi÷ ca na saühriyate | iyam asya ÷ãlapàramità ||

yat kàye chidyamàne ya evàsya kàyaü chindati teùàm eva pramokùàrthaü kùamate | na ca cittena kùaõyate kùàntibalaü copadar÷ayatãyam asya kùàntipàramità ||

yena vãryeõa taü sarvaj¤atàchandaü notsçjati cittabalàdhãnaü ca pratigçhõàti | saüsàram eva cànubadhnàti | ku÷alamålàrambham eva càrabhate | iyam asya vãryapàramità ||

yat kàye vikãryamàõe tat sarvaj¤atàcittotpàdaratnaü kartuü na saümuhyati bodhim evàpekùate ÷àntapra÷àntam eva pratyavekùate | iyam asya dhyànapàramità ||

yat kàye chidyamàne kàyasya tçõakàùñhakuóyavatpratibhàsopamatàü pratyavekùate màyàdharmatàü ca kàyasyàvatarati | bhåtànityatàü ca bhåtaduùkhatàü ca bhåtànàtmatàü ca bhåta÷àntatàü ca kàyasyopanidhyàyati | iyam asya praj¤àpàramiteti vistaraþ || pe ||

punar aparam asyaivaü bhavati | eùa satvaþ kusãdaþ ÷ukladharmarahitaþ | sa màm àkro÷ayati paribhàùate | hanta vayam àrabdhavãryà bhaviùyàmaþ | atçptàþ ku÷alamålaparyeùaõàbhiyuktà | eùa eva tàvan mayà satvaþ pårvataraü bodhimaõóe niùàdayitavyaþ | pa÷càn mayànnuttarà samyaksaübodhir abhisaüboddhavyeti || pe ||

ãdç÷ànàm asmàbhiþ satvànàm adàntànàm aguptànàm annupa÷àntànàm arthàya saünàhàþ saünaddhavyàþ || pe ||

hanta vayaü dharmatàü pratisariùyàmaþ | ko 'tràkro÷ati và àkru÷yate và | sa parigaveùamàõo na taü dharmam upalabhate | ya àkro÷ati và àkru÷yate và | sa àtmaparànupalabdhopalambhadçùñivigataþ kùamatae iti ||

bhagavatyàm apy uktaü | evaü cittam utpàdayati | yena mayà sarvasatvànàü vivàda utsàrayitavyaþ | so 'haü svayam eva vivadàmi | làbhà me durlabdhà yo 'haü jalpite pratijalpàmi | yena mayà sarvasatvànàü saükramabhåtena bhavitavyaü so 'haü parasya tvam ity api vàcaü bhàùe | paruùaü và prativàco dadàmi | idaü mayà naiva vaktavyaü jaóasamena | eóakamåkasamena mayà kalahavivàdeùu bhavitavyaü | parato duruktàn duràgatàn durbhàùitàn bhàùyamàõàn vacanapathàn ÷çõvatà cittaü nàghàtayitavyaü | pareùàm antike na mamaitat sàdhu na pratiråpaü yo 'haü parasya doùàntaraü saüjanayeyam | etan na mama pratiråpaü yad ahaü pareùàü doùàntaram api saü÷rotavyaü manye | tat kasya hetoþ | na mayà÷ayo vikopayitavyo yena mayà sarvasatvàþ sarvasukhopadhànena sukhayitavyàþ parinirvàpayitavyà÷ cànnuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya tatra nàmàhaü vyàpadye | na ca mayà pareùàü svaparàddhànàm api vyàpattavyaü | sa nàmàhaü mohaü kùobhaü gacchàmi | idaü tu mayà karaõãyaü | dçóhaparàkramatayà paràkràntavyaü | na mayà jãvitàntaràye 'pi kriyamàõe kùobhaþ karaõãyaþ | na mayà bhçkuñã mukhe \<[doubtful]>\ utpàdayitavyeti ||

bodhisatvapràtimokùe 'py uktam | ye kruddhàþ satvàs tàn à÷vàsayati kùamàpayati | anulomayati dharmeõa toùayatãti ||

iti ÷ikùàsamuccaye kùàntipàramità paricchedo navamaþ ||


@<[X. vãryapàramità]>@

vãryapàramità da÷amaþ paricchedaþ ||

evaü kùàntipratisthitaþ ÷rute vãryam àrabheta | anyathà ÷rutam evàsya vinà÷àya saüpadyate ||

yathoktaü candrapradãpasåtre | kiyadbahå dharmaparyàyuõeyà \<[doubtful]>\ ÷ãlaü na rakùeta ÷rute namanta | na bàhu÷rutyena sa ÷akyu tràyituü duþ÷ãlayena vrajamàna durgatim ||

÷rutànu÷aüsàs tu nàràyaõaparipçcchàyàm uktàþ | tathà hi kulaputràþ ÷rutavataþ praj¤àgamo bhavati | praj¤àvataþ kle÷apra÷amo bhavati | niþkle÷asya màro 'vatàraü na labhate ||

atra ca maharùer uttarasya jàtakaü vistareõa kçtvàha | dharmakàmànàü hi | vimalatejaþ | bodhisatvànàü mahàsatvànàü sagauravàõàü sapratã÷ànàü anyalokadhàtusthità api buddhà bhagavanto mukham upadar÷ayanti dharmaü cànu÷ràvayanti | dharmakàmànàü | vimalatejaþ | bodhisatvànàü mahàsatvànàü parvatakandaravçkùamadhyeùu dharmanidhànàni nikùiptàni | dharmamukhàny annantàni pustakagatàni karatalagatàni bhavanti | dharmakàmànàü vimalatejaþ bodhisatvànàü pårvabuddhadar÷inyo devatà buddhapratibhànam upasaüharanti || pe ||

parikùãõàyuùkàõàü buddhà bhagavanto devatà÷ càyurbalaü copasaüharanti | buddhàdhiùñhànena devatàdhiùñhànena ca kàïkùàmàõà varùasahasram avatiùñhante || pe ||

yàvat kalpaü và kalpàva÷eùaü và yàvad và àkàïkùanti dharmagauravajàtànàü bodhisatvànàü buddhà bhagavanto jaràm apy apanayanti | vyàdhãn apanayanti | smçtim upasaüharati | gatiü matiü pratibhànaü copasaüharanti || pe ||

dçùñikçtàni vinodayanti | samyagdçùñiü copasaüharanti | dharmagauraveõa | vimalatejaþ | bodhisatvànàü mahàsatvànàü sarvopakramabhayàni na bhavanti | tasmàt tarhi vimalatejaþ ÷rutasaübhàrakau÷alyàbhiyuktena bodhisatvena bhavitavyam iti ||

kim àkàraü ÷rutaü bodhisatvavinaye pra÷astaü | yathà àryàkùayamatisåtre 'bhihitaü | a÷ãtyàkàraprave÷aü ÷rutaü | tad yathà | chandàkàram à÷ayàkàram adhyà÷ayàkàraü prayogàkàraü nirmàõàkàram apramàõàkàraü kalyàõamitràkàraü gauravàkàraü pradakùiõàkàraü suvacanàkàraü paryupàsanàkàram avahita÷rotràkàraü manaþkàràkàram avikùepàkàram avasthànàkàraü ratnasaüj¤àkàraü bhaiùajyasaüj¤àkàraü sarvavyàdhi÷amanàkàraü smçtibhajanàkàraü gatibodhanàkàraü matirocanàkàraü buddhiprave÷àk àram atçptabuddhadharma÷ravaõàkàraü tyàgavçühaõàkàraü dàntàjàneyàkàraü bahu÷rutasevanàkàraü satyakçtyaprãtyanubhavanàkàraü kàyaudbilyàkàraü cittaprahlàdanàkàram aparikheda÷ravaõàkàraü dharma÷ravaõàkàraü pratipatti÷ravaõàkàraü parade÷anà÷ravaõàkàraü a÷ruta÷ravaõàkàraü abhij¤à÷ravaõàkàram anyayànàspçhaõà÷ravaõàkàraü praj¤àpàramità÷ravaõàkàraü bodhisatvapiñaka÷ravaõàkàraü saügrahavastu÷ravaõàkàram upàyakau÷alya÷ravaõàkàraü brahmavihàra÷ravaõàkàraü smçtisaüprajanya÷ravaõàkàraü gauravàkàraü utpàdakau÷alya÷ravaõàkàram annutpàdakau÷alya÷ravaõàkàram a÷ubhàkàraü maitryàþ ÷ravaõàkàraü pratãtyasamutpàdàkàraü anityàkàraü duùkhàkàram annàtmàkàraü ÷àntàkàraü ÷ånyatànimittàpraõihitàkàraü annabhisaüs kàràkàraü ku÷alàbhisaüskàràkàraü satvàdhiùñhànàkàraü avipraõà÷àkàraü svàdhãnàkàraü svacittàrakùaõàkàraü vãryasyà÷raüsanàkàraü dharmanidhyaptyàkàraü kle÷avipakùàkàraü svapakùaparikarùaõàkàraü parapakùakle÷anigrahàkàraü saptadhanasamava÷araõàkàraü sarvadàridryopachedàkàraü sarvavidvatpra÷astàkàraü paõóitàbhinandanàkàraü àryasaümatàkàraü annàryaprasàdanàkàraü satyadar÷anàkàraü skandhadoùavivarjanàkàraü saüskçtadoùaparitulanàkàram arthaprati÷araõàkàraü dharmaprati÷araõàkàraü sarvapàpàkaraõàkàraü àtmaparahitàkàraü sukçtakarmànanutapyanàkàraü vi÷eùagamanàkàraü sarvabuddhadharmapratilàbhàkàram iti ||

punar atraivàha | ya÷ ca dharmasaübhàrayogaþ sa evàsya j¤ànasaübhàro bhavati | tatra katamo dharmasaübhàrayogo yeyam alpàrthatàlpakçtyatàlpabhàùatàlpapariùkàratà pårvaràtràpararàtraü jàgarikàyogam anuyuktasya ÷rutàrthaparitulanatà | bhåyo bhåyaþ paryeùaõatà | cittasyànnàvilatà | nãvaraõànàü viùkambhanatà | àpattiùu niþ÷araõaj¤ànaü | akaukçtyatà | aparyutthànatà | pratipattisàratà | dharmanimnatà dharmapravaõatà dharmapràgbhàratà | paràkramasaüpannatà àdãpta÷ira÷cailopamatà j¤ànaparyeùñyà | tanmayavihàrità | a÷ithila÷ãlatànikùiptadhuratà vi÷eùagàmità saügaõikàvivarjanam ekàràmatàraõyàbhimukhamanaþkàratà àryavaü÷asantuùñiþ dhutaguõeùv acalanatà dharmàràmaratiratatà laukikamantràsmaraõatà lokottaradharmaparyeùñità smçtyapramoùatà | arthagatyanugamatà | matyà màrgànulomatà | dhçtyà saüvarapratyayair j¤ànànugamaþ | hrãrapatràpyàlaükàratà | j¤ànànugamanasàratà | aj¤ànavidhamanatà | avidyàmohatamastimirapañalaparyavanaddhasya praj¤àcakùurvi÷uddhiþ | suvi÷uddhabuddhità | buddhivistãrõatà | asaükucitabuddhità prabhinnabuddhità | pratyakùabuddhità | aparàdhãnaguõatà | svaguõair amanyanatà | paraguõaparikãrtanatà | sukçtakarmakàrità | karmavipàkànuddhuratà | karmapari÷uddhij¤ànam iti ||

kiü ÷rotavyaü | uktaü bhagavatà j¤ànavaipulyasåtre | sàrthakàni ÷àstràõi ÷ikùitavyàni | apàrthakàni parivarjayitavyàni | tad yathà | lokàyata÷àstràõi daõóanãti÷àstràõi kàrkheda÷àstràõi vàdavidyà÷àstràõi kumàrakrãóà÷àstràõi jambhakavidyà÷àstràõi || pe ||

yàny api tad anyàni kànicin mokùapratikålàni ÷àstràõi saümohàya saüvartante tàni sarvàõi bodhisatvayànasaüprasthitena parivarjayitavyànãti ||

evaü ÷rutavatà cittaü ÷odhayitum araõyam à÷rayaõãyaü | kathaü punar à÷ayasaüpannasyàpy ugradattaparipçcchàyàü gçham anuj¤àtaü | yatnavato 'py asàmarthyàt | paradàràdiùv api tarhi nàpattiþ syàt | na teùàm asàmarthye 'pi prakçtiduùñatvàd gçhàvàsasya ca praj¤aptisàvadyatvàd iti ||

iti ÷ikùàsamuccaye vãryapàramità paricchedo da÷amaþ ||


@<[XI. araõyasaüvarõanaþ]>@

araõyasaüvarõanaü nàmaikàda÷aþ paricchedaþ ||

tad evam ugradattaparipçcchàvidhinà gçhadoùàn bhàvayitvà ÷rutavatà cittaü ÷odhayitum araõyam à÷rayaõãyam iti sthitaü ||

tathà coktaü candrapradãpasåtre | na jàtu kàmàn pratiùevamàõaþ putreùu dàreùu janitva tçùõàü | gçhaü ca sevitva jugupsanãyam annuttaràü pràpsyati so 'grabodhim ||

ye kàma varjenti yathàgnikarùåü putreùu dàreùu janitva tçùõàü | uttasta gehàd abhiniùkramanti na durlabhà teùv iyam agrabodhiþ ||

na ka÷ci buddhaþ purimeõa àsãd annàgato bheùyati yo 'vatiùñhate | yehi sthitair eva agàramadhye pràptà iyaü uttama agrabodhiþ ||

prahàya ràjyaü yatha kheñapiõóaü vased araõyeùu vivekakàmaþ | kle÷àn prahàya vinihatya mànaü budhyanti bodhiü virajàm asaüskçtàm || pe ||

annehi pànehi ca cãvarehi puùpehi gandhehi vilepanehi | nopasthità bhonti narottamà jinà yatha pravrajitvà caramàõadharmàn ||

ya÷ caiva bodhiü pratikàïkùamàõaþ satvàrtha nirviõõa kusaüskçtàtaþ | araõyàbhimukha sapta padàni gacched ayaü tataþ puõyavi÷iùña bhoti ||

yadi punar visabhàgasatvànunayàt pariùatkàmatayà và làbhàdikàmatayà và vivekaprave÷e vilambeta | tadartham atraivoktaü | na vij¤a bàlehi karonti vigrahaü satkçtya bàlàn parivarjayanti | mamàntike ceti praduùñacittà na bàladharmehi karonti saüstavam ||

na vij¤a bàlàna karoti sevanàü viditva bàlàna svabhàvasaütatim | kiyacciraü bàlasusevità pi puno 'pi te bhonti amitrasannibhàþ ||

na vij¤a bàleùv iha vi÷vasanti vij¤àya bàlàna svabhàvasaütatim | svabhàvabhinnà prakçtãya bàlàþ kuto 'sti mitraü hi pçthagjanànàü ||

sahadhàrmikeno vacanena uktàþ krodhaü ca doùaü ca apratyayaü ca | pràviùkaronti imi bàladharmà imam artha vij¤àya na vi÷vasanti ||

bàlà hi bàlehi samaü samenti yathà amedhyena amedhya sàrddham | vij¤aþ punar vij¤ajanena sàrddhaü samenti sarpir yatha sarpimaõóe ||

tathà ca punar atraivam àha | såsukhitàþ sada te naraloke yeùu priyàpriya nàsti kahiücit | ye ca na kandarake 'bhiramante ÷ràmaõakaü susukhaü anubhonti ||

yeùu mamàpi tu nàsti kahiücit | yeùu parigrahu sarva÷u nàsti | khaógasamà vicaranti mu lokaü gagane pavana yatheva vrajanti ||

syuþ sukhità vata te naraloke yeùu na sajjati mànasa loke | vàyusamaü sada teùv iha cittaü no ca priyàpriya vidyati saügo ||

apriya ye dukhitehi nivàso ye 'pi priyà dukhitehi viyogo | anta ubhe api tehi jahitvà te sukhità naraye rata dharme ||

punar atraivoktam | bhavati satatam alpakçtyayogã pçthu guõa doùata sarvi varjayitvà | na vivadati kadàci yuktayogã imi guõa tasya bhavanty araõyavàse ||

sada bhavati niviõõa saüskçte 'sau na bhavati tasya pçhà kahiüci loke | na ca bhavati vivçddhir àsravàõàü vanavasato 'sya bhavanti ànu÷aüsàþ ||

adhikaraõa na tasya jàtu bhotã sada upa÷àntarato vivekacàrã | vacaci manasi kàya saüvçtasyo bahuguõa tasya bhavanty araõyavàse ||

bhavati anukåla tasya mokùo laghu pratividhyati so 'dhimukti ÷àntàm | vanicari dhimukti sevate 'sya imi guõa bhonty araõyavàsi sarve ||

punar àha | vanaùaõóa sevatha vivikta sadà vijahitva gràmanagareùu ratim | advitãyakhaógasama bhotha sadà na cireõa lapsyatha samàdhivaram | iti ||

àryaràùñrapàlasåtre 'py àha | tyaktvà geham annantadoùagahanaü cintànapekùàþ sadà | te 'raõye ratim àpnuvanti guõinaþ ÷àntendriyàþ såratàþ ||

na strãsaübhava naiva càpi puruùais teùàü kvacid vidyate | ekàkã viharanti khaógasadç÷àþ ÷uddhà÷ayà nirmalàþ ||

làbhair nàpi ca teùu harùa svamano lãyanty alàbhair na ca | alpecchà itaretarair abhiratà màyàkuhàvarjitàþ | ti ||

ugradattaparipçcchàyàm apy àha | satvasaüsargo me na kartavyo na hi mayaikasatvasya ku÷alamålàni saüjanayitavyànãty àdi ||

yadi punaþ ÷rutavàn imàü kùaõasaüpadam àsàdya làbhàdau saktaþ cittaü na ÷odhayet sa evaikaþ | sadevake loke va¤citaþ syàd ||

uktaü hy àryaratnakåñe | tad yathà kà÷yapa ka÷cid eva puruùo mahatà udakàrõavenohyamàna udakatçùõayà kàlaü kuryàd | evam eva kà÷yapa ihaike ÷ramaõabràhmaõà bahån dharmàn udgçhya paryavàpya na ràgatçùõàü vinodayanti | na dveùatçùõàü | na mohatçùõàü vinodayanti | te mahatà dharmàrõavenohyamànàþ kle÷atçùõayà kàlagatà | durgativinipàtagàmino bhavantãti ||

tasmàd ava÷yam araõyam à÷rayet ||

tàdç÷àni ca sthànàni à÷rayet | yeùu ca sthàneùu nàtidåre piõóapàtagocaro bhavati nàtisaünikçùñe | yeùu pànãyàni bhavanty acchàni ÷ucãni nirmalàny alpàyàsàni mukhaparibhogàni yàni ca sthànàni vçkùasaüpannàni bhavanti puùpasaüpannàni phalasaüpannàni pattrasaüpannàny apagataduùña÷vàpadàni guhàsaüpannàni pràgbhàrasaüpannàni sukhaparisarpyakàõi ÷àntàny advitãyàni tàdç÷àni sthànàny à÷rayet | sa teùu sthàneùv à÷rito yad anena pårvapañhitaü bhavati tat tribhã ràtrais trirdivasasya svàdhyàyati nàtyuccena svareõa nàtinãcena noddhatair indriyair na bahirgatena cittena prasàdam upajãvan grantham upadhàrayan nimittàny udgçhõan middham apakràman | saced àraõyakasya bhikùo ràjà vopasaükràmati ràjamàtro vànye và bràhmaõakùatriyanaigamajànapadàþ | tena teùàm àdareõa svàgatakriyà kartavyà | evaü cànena vaktavyaü | niùãda mahàràja yathà praj¤aptae àsane | saced upavi÷ati dvàbhyàm apy upaveùñavyaü | sacen nopavi÷ati ubhàbhyàm api nopaveùñavyaü | sacec ca¤calendriyo bhavati utkarùayitavyaü | tasya te mahàràja làbhàþ sulabdhà yasya te bhåprade÷e ÷ãlavanto guõavanto bahu÷rutàþ ÷ramaõabràhmaõàþ prativasanti | annupadrutà÷ caurabhañàdibhiþ ||

sacet sthiro bhavati vinãtaþ pra÷àntendriyaþ bhavya÷ ca bhavati dharmade÷anàyàþ tato 'sya vicitrà dharmade÷anà upasaühartavyà | saced vicitràü na priyàyate | saüvegànukålà dharmade÷anà upasaühartavyà | sacet saüvegànukålàü na priyàyate udàrodàràõi tathàgatamàhàtmyàni upadeùñavyàni | bràhmaõakùatriyanaigamajànapadànàm apy upasaükràmatàü yathànuråpàþ kriyà upasaühartavyà | sa evaü bahu÷rutaþ san pratibalo bhavati dhàrma÷ravaõikànàü cittam àràdhayituü | te ca satvàs tasyàntike prãtiü ca prasàdaü ca pràmodyaü ca pratilabhantae iti ||

ugradattaparipçcchàyàm apy àha | punar aparaü gçhapate pravrajitena bodhisatvenàraõye prativasatà evam upaparãkùitavyaü | kim artham aham araõye prativasàmi | na kevalam araõyavàsena ÷ramaõo bhavati | bahavo 'py atràdàntà avinãtà ayuktà annabhiyuktàþ prativasanti | tad yathà | mçgavànarapakùisaüghacauracaõóàlàþ prativasanti | na ca te ÷ramaõaguõasamanvàgatà bhavanti | api tu khalu punar ahaü yasyàrthàyàraõye prativasàmi sa mayàrthaþ paripårayitavyo yad uta ÷ràmaõyàrthaþ || pe ||

punar aparaü gçhapate pravrajitena bodhisatvenàraõye viharatà evam upaparãkùitavyaü | kim artham aham araõym àgataþ | tenaivaü mãmàüsayitavyaü | bhayabhãto 'smy aham araõyam àgataþ | kuto bhayabhãtaþ | saügaõikàbhayabhãtaþ | saüsargabhayabhãto ràgadveùamohabhayabhãto mànamadamrakùaparidàhabhayabhãto lobherùyàmàtsaryabhayabhãtaþ råpa÷abdagandharasasparùñavyabhayabhãtaþ | so 'haükàramamakàrabhayabhãtaþ | auddhatyavicikitsàbhayabhãtaþ | skandhamàrabhayabhãtaþ | kle÷amàrabhayabhãto | mçtyumàrabhayabhãto | devaputramàrabhayabhãtaþ | anitye nitya iti viparyàsabhayabhãto 'nnàtmany àtmeti viparyàsabhayabhãto '÷ucau ÷ucir iti viparyàsabhayabhãto | duùkhe sukham iti viparyàsabhayabhãtaþ | cittamanovij¤ànabhayabhãto | nivaraõàvaraõaparyutthànabhayabhãtaþ | satkàyadçùñibhayabhãtaþ pàpamitrabhayabhãto | làbhasatkàrabhayabhãto 'kàlamantrabhayabhãto 'dçùñe dçùñam iti bhayabhãto '÷rute ÷rutam iti bhayabhãto 'mate matam iti bhayabhãto 'vij¤àte vij¤àtam iti bhayabhãto '÷ramaõe ÷ramaõamadabhayabhãto 'nyonyavidveùaõabhayabhãtaþ kàmadhàturåpadhàtvaråpyadhàtubhayabhãtaþ sarvabhavagatyupapattibhayabhãto nirayatiryagyonipitçviùayabhayabhãtaþ saükùepeõa sarvebhyo 'ku÷alebhyo manasikàrebhyo bhayabhã ta ebhyo hy aham evaüråpebhyo bhayabhairavebhyo bhãto 'raõyàvàsam upagataþ || pe ||

punar aparaü gçhapate pravrajitena bodhisatvenàraõyavàsasthitena bhãtena và trastena và evaü ÷ikùitavyaü | yàni kànicid bhayàny utpadyante sarvàõi tàny àtmagràhata utpadyante || pe ||

sacet punar aham araõye prativasan nàtmagràhaü parityajeyaü nàtmàbhinive÷aü nàtmaparigrahaü nàtmanidànaü nàtmatçùõàü nàtmasaüj¤àü nàtmavàdopàdànaü nàtmadçùñiü nàtmàdhiùñhànaü nàtmaparikalpanàü nàtmarakùàü parityajeyaü | nirarthako me 'raõyavàsaþ syàd | api tu khalu punar gçhapate nàsty àtmasaüj¤ino 'raõyavàso | nàsti parasaüj¤inaþ || pe ||

araõyavàso nàma gçhapate ucyate sarvadharmeùv asaübhavavàsaþ sarvadharmeùv asaügavàsaþ || pe ||

tad yathà gçhapate 'raõye tçõagulmauùadhivanaþpatayaþ prativasanto na bibhyati nottrasyanti na saütrasyanti na saütràsam àpadyante | evam eva gçhapate pravrajitena bodhisatvenàraõye viharatà tçõagulmauùadhivanaþpatikàùñhakuóyavad àtmapratibhàsavat saüj¤à kàye utpàdayitavyà | màyàsamatà cittasyotpàdayitavyà | ko 'tra bibheti | ko 'sminn uttrasyati |tena bhayabhãtena và trastena và evaü yoni÷aþ kàya upaparãkùitavyaþ | nàsty atra kàye àtmà và satvo và jãvo và poùo và pudgalo và manujo và mànavo và | abhåtaparikalpa eùa yad uta bhayaü nàma | sa mayàbhåtaparikalpo na parikalpayitavyaþ | tena yathàraõye tçõagulmauùadhivanaþpatayaþ prativasanti amamà aparigrahàþ | evam evàmamenàparigraheõàraõyam eva sarvadharmà iti j¤àtvà upasampadya vihartavyaü | tat kasya hetoþ | raõachedo 'raõyavàso 'mamo 'parigrahaþ || pe ||

punar aparaü gçhapate pravrajitena bodhisatvena buddhànuj¤àto 'raõyavàsa iti j¤àtvàraõye vastavyaü | atra hi ÷ukladharmaparipårir bhavati | upastabdhaku÷alamålaþ pa÷càdgràmanagaranigamaràùñraràjadhànãùv avatãrya dharmaü de÷ayiùyàmi || pe ||

sacet punar gçhapate pravrajito bodhisatva udde÷asvàdhyàyàrthaü gaõam avatarati | tena tatra sagauraveõa bhavitavyaü sapratãsenàcàryopàdhyàyeùu sthaviramadhyanavakeùu bhikùuùu pradakùiõabhavitavyam annalasena svayaükàriõàparopatàpinà na ca tenopasthànagurukeõa bhavitavyaü | evaü cànenopaparãkùitavyaü | tathàgato 'py arhan samyaksaübuddhaþ sadevasya lokasya samàrakasya sabrahmakasya sa÷ramaõabràhmaõikàyàþ prajàyàþ påjito dakùiõãyaþ sarvasatvànàü | so 'pi tàvan na kasyacit sakà÷àd upasthànaü svãkaroti | kiü punar asmàbhir a÷ikùitaiþ ÷ikùitukàmaiþ | api tu vayam eva sarvasatvànàm upasthàyakà bhaviùyàmaþ | vayam eva pareùàm upasthànaparicaryàü kariùyàmo na ca punaþ kasyacit sakà÷àd upasthànaparicaryàü svãkariùyàmaþ | tat kasya hetoþ | upasthànagurukasya hi gçhapate bhikùor guõadharmànugraho na÷yati | yeùàü ca saügrahaü karoti teùàm evaü bhavati | upasthànahetor eùo 'smàkaü saügrahaü karoti ||

punar atraivàha | sacet punar gçhapate àraõyako bodhisatvo dharma÷ravaõàrthika àcàryopàdhyàyadar÷anàrthiko và glànaparipçcchako và gràmàntikaü ÷ayanàsanam àgacchet tena sàyam àgamanàya prakramaõàya ca cittam utpàdayitavyaü | sacet punar asya parapratibaddha udde÷aþ svàdhyàyo và tena vihàre prativasatàraõyapravaõacittena bhavitavyaü | eùa eva tasyàraõyavàso yat sarvavastuùv araõyasaüj¤à dharmaparyeùñyà càtçpteti ||

àryaratnarà÷isåtre 'py uktaü | yadi punar asya tatràraõyàyatane viharato 'pràptaphalapçthagjanasya vyàóamçgà àgaccheyuþ | tena tatra na bhayaü na tràsa utpàdayitavyaþ | evaü ca cittam utpàdayitavyaü | pårvam evàham utsçùñakàyajãvito 'raõyavàsam upagato | na mayàtra bhetavyaü | nottrasitavyaü | api tu maitrãm utpàdayitvà doùaü vivarjayiùyàmi bhayam apanayiùyàmi | yady evam api kçtvà te vyàóamçgà màü jãvitàd vyaparopya bhu¤jãran | tena mayaivaü cittam utpàdayitavyaü | làbhà me sulabdhà yasya me 'sàràt kàyàt sàram àdattaü bhaviùyati | na punar ime vyàóamçgàþ ÷akyà mayàmiùeõa toùayituü mama màüsaü bhakùayitvà sukhaspar÷aü vihariùyanti || pe ||

yadi punas tatràraõyàyatane viharato 'manuùyà upasaükramiùyanti suvarõà và durvarõà và | tena na tatrànunetavyaü na pratihantavyaü | yadi pårvabuddhadar÷inyo devatà àraõyakaü bhikùum upasaükramya pra÷naü paripçccheyuþ | tatra tenàraõyakena bhikùuõà yathà÷akti yathàbalaü yathàdharmàdhigamàya tàsàü devatànàü dharmo de÷ayitavyaþ | yadi punas tàvaï gambhãràn pra÷nàn paripçccheyur yàn sa àraõyako bhikùur na ÷aknuyàd visarjayituü | tena nirmànena bhåtvà vàg bhàùitavyà÷ikùito na paribhavitavyaþ | yu¤jiùyàmi ghañiùye buddha÷àsane | bhaviùyati sa kàlaþ sa samayo yadàdhigatàn dharmàn ÷rutvà sarvakathàü visarjayiùyàmi | api tu pratibhàtu te | vayaü dhàrma÷ravaõikà iti || pe ||

tena tatràraõyàyatane prativasatà tçõagulmauùadhivanaþpatãnàü nimittaü grahãtavyaü | katham ete bhavanti | yathaiùàü bhàvanàm asvàmikànàm amamànàm aparigrahàõàm evaü ni÷ceùñànàü nirvyàpàràõàü bhavaty utpàdo bhaïga÷ ca | na caiùàü ka÷cid utpàdayità | na nirodhayità | evam evàyaü kàyas tçõakàùñhakuóyapratibhàsopamo 'svàmiko 'mamo 'parigraho ni÷ceùño nirvyàpàro hetupratyayayuktyà utpadyate | hetupratyayavaikalyàn nirudhyate | na punar atra ka÷cid dharmaþ paramàrthata utpadyate và nirudhyate veti ||

puna÷ coktaü | tena tatràraõyàyatane viharatà evaü cittam utpàdayitavyaü | yady apy aham araõyam àgata eko 'dvitãyo | na me ka÷cit sahàyo yo màü sukçtaü duùkçtaü và codayet | api tu khalu punaþ santãme devanàgayakùà buddhà÷ ca bhagavanto ye mama città÷ayaü jànanti | te mama sàkùiõaþ | so 'ham ihàraõyàyatane prativasann aku÷alacittasya va÷aü gacchàmi | yadi punar aham iyaddåram àgata eko 'dvitãyo 'saüstabdho 'mamo 'parigrahaþ kàmavitarkaü và vitarkayeyaü | vyàpaàdaü vihinsàvitarkaü và vitarkayeyam anyaü vàku÷alavitarkaü vitarkayeyaü | nirvi÷eùo bhaveyaü saüsargasaügaõikàbhir etaiþ satvaiþ | te ca me devanàgayakùà visaüvàditàþ buddhà÷ ca bhagavanto 'nnabhiràddhà bhaviùyantãti ||

iti ÷ikùàsamuccaye araõyasaüvarõano nàmaikàda÷aþ paricchedaþ ||


@<[XII. cittaparikarma]>@

cittaparikarma dvàda÷aþ paricchedaþ ||

tad evam araõye vasan samàdhànàya yujyate ||

uktaü hi bhagavatyàü | sa teùàm eva satvànàm arthàya dhyànapàramitàyàü carann avikùiptacitto bhavati | tat kasya hetoþ | tathà hy asyaivaü bhavati | laukikã dhyànopapattir api tàvad vikùiptacittasya durlabhà | kaþ punar vàdo 'nnuttarà samyaksaübodhiþ | tasmàn mayàvikùiptacittena bhavitavyam | yàvann annuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddheyam iti ||

punar asyàm uktaü | punar aparaü subhåte bodhisatvo mahàsatvaþ prathamacittotpàdam upàdàya dhyànapàramitàyàü caran sarvàkàraj¤atàpratisaüyuktair manasikàrair dhyànaü samàpadyate | sa cakùuùà råpàõi dçùñvà na nimittagràhã bhavati nànuvya¤janagràhã | yato 'dhikaraõam asya cakùurindriyeõàsaüvarasaüvçtasya viharato 'bhidhyàdaurmanasye anye và pàpakà aku÷alà dharmà÷ cittam anupràpnuyuþ | teùàü saüvaràya pratipadyate | rakùati cakùurindriyam | evaü ÷rotreõa ÷abdàn ÷rutvà | ghràõena gandhàn ghràtvà | jihvayà rasàn àsvàdya | kàyena spraùñavyàni spçùñvà | manasà dharmàn vij¤àya na nimittagràhã bhavati | nànuvya¤janagràhã | yato 'dhikaraõam asya mana indriyeõàsaüvarasaüvçtasya pàpakà÷ cittam anupràpnuyuþ | teùàü saüvaràya pratipadyate | rakùati mana indriyaü | sa gacchann api tiùñhann api niùaõõo 'pi ÷ayàno 'pi bhàùamàõo 'pi samàhitàvasthàm asamàhitàvasthàü na vijahàti | sa bhavaty ahastalolaþ | apàdalolo 'mukhalolo 'prakãrõavàk | avikùiptendriyo 'nnuddhato 'nnunnato 'capalo 'nnalaso 'saübhràntakàyo 'saübhràntacittaþ | ÷àntakàyaþ ÷àntavàk ÷àntacittaþ | rahasy arahasi và kalpiteryàpathaþ saütuùñaþ || pe ||

subharaþ supoùaþ | såpàsyaþ kalyàõàcàragocaraþ | saügaõikayàpi vivekagocaraþ | làbhe 'làbhe ca samo nirvikàraþ | annunnato 'nnavanataþ | evaü sukhe duùkhe | stutau nindàyàü | ya÷asy aya÷asi | jãvite maraõe ca samo nirvikàro 'nnunnato 'nnavanataþ | evaü ÷atrau mitre ca | manàpavartini ... | àryeùv annàryeùu | ÷abdeùu saükãrõeùv asaükãrõeùu | priyàpriyeùu ca råpeùu samo nirvikàraþ | annunnato 'nnavanataþ | anurodhavirodhàpagataþ | tat kasya hetoþ | tathà hi sa svalakùaõa÷ånyàn asaübhåtàn aniùpannàn annabhinirvçttàn sarvadharmàn pa÷yatãti vistaraþ ||

tatra lãne manasi mudità bhàvanayottejanaü kuryàt | uddhate tv anityatàmanasikàraiþ pra÷amaþ ||

ubhayapratipakùàrthaü càryaràùñrapàloktàü gàthàü smaret | bahu kalpakoñãbhi kadàci buddho utpadyate lokahito maharùi | labdho 'dhunà sa pravaraþ kùaõo 'dya tyajati pramàdaü yadi moktukàma | iti ||

tathà | mayopamaü vitatham etat svapnopamaü ca saüskçtam avekùya na ciràd bhaviùyati viyogaþ sarvapriyaiþ | na nityam iha ka÷cit | udyujya yathà ghañata nityaü pàramitàsu bhåmiùu baleùu | mà jàtu sraüsaya vãryaü yàvan na budhyathà pravarabodhim | iti ||

àryalalitavistare 'py uktaü | jvalitaü tribhuvaü jaravyàdhidukhair maraõàgnipradãptam anàtham idam | bhavaniþ÷araõe sada måóha jagad bhramati bhramaro yathà kumbhagataþ ||

adhruvaü tribhuvaü ÷aradabhranibhaü nañaraïgasamà jagi janmacyutiþ | girinadyasamaü laghu÷ãghrajavaü vrajatàyu jage yatha vidyu nabhe ||

bhuvi devapure tryapàyapathe bhavatçùõàvidyava÷à janatà | parivarttiùu pa¤cagatiùv abudhà yatha kumbhakarasya hi cakra bhramã ||

priyaråpavaraiþ sada snigdharutaiþ ÷ubhagandharasair varaspar÷asukhaiþ | pariùiktam idaü kalipà÷a jagat mçgalubdhakapà÷i yathaiva kapi ||

sabhayàþ saraõàþ sada vairakaràþ bahu÷okopadrava kàmaguõàþ | asidhàrasamà viùapattranibhàþ jahitàryajanair yatha mãóhaghañaþ ||

smçtimoùakaràs tamasãkaraõà bhayahetukarà dukhamåla sadà | bhavatçùõalatàya vivçddhikaràþ sabhayàþ saraõà sada kàmaguõàþ ||

yatha agnikhadàþ jvalitàþ sabhayàþ tatha kàma ime viditàryajanaiþ | mahapaïkasamà a÷i÷ålasamà madhudigdha iva kùuradhàrasamà ||

yatha sarpa÷iro yatha mãóhaghañaþ tatha kàma ime vidità viduùàm | tatha ÷ålasàmà dvijape÷isamà yatha ÷vànakaraü ki÷avaira tathodakacandranibhà imi kàmaguõàþ pratibimba ivà girighoùa yathà | pratibhàsasamà nañaraïganibhà tatha svapnasamà viditàryajanaiþ ||

kùaõikàvasikà imi kàmaguõàþ tatha màyamarãcisamà alikodakabudbudaphenasamà vitathàþ parikalpasamutthita buddha budhaiþ ||

prathame vayase vararåpadharaþ priya iùñamato iya bàlacàrã | jaravyàdhidukhair hatatejavapuü vijahanti mçgà iva ÷uùkanadãm ||

dhanadhànyavaro bahudravyabalã priya iùñamato iya bàlacàrã | parihãõadhanaü puna kçcchragataü vijahanti narà iva ÷ånyañavãm ||

yatha puùpadrumo saphalo va drumo narudànarataþ tatha prãtikaraþ | dhanahãnu jaràrditu yàcanako bhavate tada apriyagçdhrasamaþ ||

prabhudravyabalã vararåpadharaþ priyasaïgamanendriyaprãtikaraþ | jaràvyàdhidukhàrditu kùãõadhano bhavate tada apriyamçtyusamaþ ||

jarayà jaritaþ samatãtavayo druma vidyuhato va yathà bhavati | jarajãrõa agàra yathà sabhayo jaraniþ÷araõaü laghu bråhi mune ||

jara ÷oùayate naranàrigaõaü yatha màlulatà ghana ÷àlavanam | jara vãryaparàkramavegaharã jara païkanimagna yathà puruùo ||

jara råpa suråpaviråpakarã jara tejaharã balasthàmaharã | sada saukhyaharã paribhàvakarã jara mçtyukarã jara ojaharã ||

bahuroga÷atair ghanavyàdhidukhaiþ upasçùñu jagaj jvalaneva mçgàþ | jara vyàdhigataü prasamãkùya jagat dukhaniþ÷araõaü laghu de÷aya hã ||

÷i÷irehi yathà himadhàtu mahaü tçõagulmavanauùadhi ojaharo | tatha ojaharo 'yu vyàdhi jage parihãyati indriyaråpabalam ||

dhanadhànyamahàrthakùayàntakaraþ paribhàvakaraþ sad vyàdhi jage | pratighàtakaraþ priyadveùakaraþ paridàhakaro yatha såryu nabhe ||

maraõaü cyavanaü cyuti kàlakriyà priyadravyajanena viyogu sadà | apunàgamanaü ca asaügamanaü drumapattraphalà nadi÷rotu yathà ||

maraõaü va÷itàn ava÷ãkurute maraõaü harate nadi dàru yathà | asahàyanaro vrajate 'dvitãyaþ svakakarmaphalànugato viva÷aþ ||

maraõaü grasate bahu pràõi÷atàn makaro va jalàkari bhåtagaõàn | garuóo uragaü mçgaràja gaja jvalano va tçõauùadhibhåtagaõam | iti ||

ràjàvavàdakasåtre 'py àha | tad yathà mahàràja catasçbhyo digbhya÷ catvàraþ parvatà àgaccheyur dçóhàþ | sàravanto 'khaõóà acchidrà asuùiràþ susaüvçtà ekaghanà nabhaþ spç÷antaþ pçthivãü collikhantaþ sarvatçõakàùñha÷àkhàparõapalà÷àdi sarvasatvapràõibhåtàni nirmathnantas tebhyo na sukaraü javena và palàyituü balena và dravyamantrauùadhibhir và nivartayitum | evam eva mahàràja catvàrãmàni mahàbhayàny àgacchanti yeùàü na sukaraü javena và palàyituü balena dravyamantrauùadhair và nivartanaü kartum | katamàni catvàri | jarà vyàdhir maraõaü vipatti÷ ca ||

jarà mahàràja àgacchati yauvanaü pramathamànà | vyàdhir mahàràja àgacchaty àrogyaü pramathamànaþ | maraõam àgacchati jãvitaü pramathamànaü | vipattir mahàràjàgacchati sarvàþ saüpattãþ pramathamànà | tat kasya hetoþ | tad yathà mahàràja siüho mçgaràjo råpasaüpanno javasaüpannaþ sujàtanakhadaüùñràkaràlo mçgagaõam anupravi÷ya mçgaü gçhãtvà yathàkàmakaraõãyaü karoti | sa ca mçgo 'tibalaü vyàóamukham àsàdya viva÷o bhavati | evam eva mahàràja viddhasya mçtyu÷alyenàpagatamadasyàparàyaõasya marmasu chidyamàneùu mucyamàneùu sandhiùu màüsa÷oõite pari÷uùyamàõe paritaptatçùitavihvalavadanasya karacaraõavikùepàbhiyuktasyàkarmaõyasyàsamarthasya làlàsiïghàõakapåyamåtrapurãùopaliptasya ãùajjãvitàva÷eùasya karmabhavàt punar bhavam àlambànasya yamapuruùabhayabhãtasya kàlaràtriva÷agatasya caramà÷vàsapra÷vàseùåparudhyamàneùu e kàkino 'dvitãyasyàsahàyasyemaü lokaü jahataþ paralokam àkràmato mahàpathaü vrajato mahàkàntàraü pravi÷ato mahàgahanaü samavagàhamànasya mahàndhakàraü pratipadyamànasya mahàrõavenorjyamànasya karmavàyunàhriyamàõasyànimittãkçtàü di÷aü gacchato nànyat tràõaü nànyac charaõaü nànyat paràyaõam çte dharmàt | dharmo hi mahàràja tasmin samaye tràõaü layanaü ÷araõaü paràyaõaü bhavati | tad yathà ÷ãtàrttasyàgnipratàpaþ | agnim apagatasyànirvàpaõaü | uùõàrttasya ÷aityaü | adhvànaü pratipannasya ÷ãtalaü chàyopavanaü | pipàsitasya ÷ãtalajalaü | bubhukùitasya và praõãtam annaü | vyàdhitasya vaidyauùadhiparicàrakàþ | bhayabhãtasya balavantaþ sahàyàþ | sàdhavaþ prati÷araõà bhavanti | evam eva mahàràja viddhasya mçtyu÷alyenàpagatamadasyàtràõasyà÷araõasyàparàyaõasya nànyat tràõaü nànyat paràyaõam anyatra dharmàt | tasmàt tarhi te mahàràjànityatànudar÷inà bhavitavyaü kùayavyayànudar÷inà bhavitavyaü maraõabhayabhãtena | dharmeõaiva te mahàràja ràjyaü kàrayitavyaü nàdharmeõa | tat kasya hetoþ | asyàpi te mahàràjàtmabhàvasyaivaü suciram api parirakùitasya suciram api ÷ucinà praõãtena khàdanãyabhojanãyàsvàdanãyena saütarpitasya saüpravàritasya | kùutapipàsàparigatasya kàlakriyà bhaviùyati | evaü kà÷ikau÷eyadåkålapattrorõàkùaumàdibhir vastravi÷eùair àcchàditasya carama÷ayanàvasthitasya vividhasvedàmbuklinnamalinavasanàvçtasya kàlakriyà bhaviùyati | evam api te mahàràja snànànulepanavàsadhåpapuùpasurabhigandhasyàtmabhàvasya na cireõa durgandhatà bhaviùyati | evaü stryàgàramadhyagatasyàpi te strãgaõaparivçtasya nànàvàdyagãtatåryanàdyair upagãyamànasya sumanasaþ krãóato ramamàõasya paricàrayato maraõabhayabhãtasyàtãva duùkhadaurmanasyàbhyàü kàlakriyà bhaviùyati | evam api te mahàràja gçheùåpalepanopalipteùu susthàpitàrgaleùu supihitavàtàyaneùu bahugandhadhåpapuùpatailavartiprajvàliteùv àsaktapaññadàmakalàpeùu muktakusumàvakãrõeùu gandhaghañikànirdhåpiteùu anyastapàdapãñhapañikàstaraõagoõikàstaraõakàcalindikapràvaraõasàntarochadapañikobhayakçtopadhàneùu paryaïkeùu ÷ayitvà | puna÷ ca ÷çgàlakàkagçdhramçtakaóevaramàüsàsthike÷arudhirava÷àkule paramabãbhatse ÷ma÷àne gataceùñasyàtmabhàvaþ pçthivyàm ava÷aþ ÷eùyate | evam api te mahàràja gajaskandhà÷vapçùñharathàbhiråóhasya ÷aïkhapañaheùv àhanyamàneùu chatreõa dhàryamàõena bàlavyajanena vãjayamànasyànnekahastya÷varathapadàtibhir anuyàtasyà¤jali÷atasahasrair namaþkriyamàõasya | nirgamanam anubhåya na ciràn ni÷ceùñasya mçta÷ayanàbhiråóhasya caturbhiþ puruùair utkùiptasya dakùiõena nagaradvàreõa nirõãtasya màtàpitçbhràtçbhaginãbhàryàputraduhitçvayasyadàsãdàsakarmakarapauruùeyaiþ ÷okagatahçdayair vikùiptake÷air utkùiptabhujaiþ sorastàóaü paramakaruõaü | hà putra hà nàtha hà tàta hà svàminn ity àkrandamànaiþ paurajànapadaiþ saparibhàvadç÷yamànasya ÷ma÷ànaü nãtasya punaþ kàkagçdhra÷va÷çgàlàdibhir bhakùitasya tàny asthãny agninà và dagdhàni pçthivyàü và nikhànitàni adbhir và klinnàni vàtàtàpavarùair và cårõãkçtàni digvidikùu prakùiptàni tatraiva påtabhavam àyàsyanti | evam anityàþ sarvasaüskàrà evam adhruvà iti vistaraþ ||

tatra kle÷àþ pràdhànyena ràgadveùamohà yasyaiùàm ekatarasya tàvat pratipakùam àdau bhàvayet tannidànaü ca varjayet ||

tatràryaratnameghe tàvad àha | sa ràgasya pratipakùaü bhajate | ràgotpattipratyayàü÷ ca varjayati | katama÷ ca sa ràgasya pratipakùaþ | katame ca te ràgotpattipratyayàþ | a÷ubhàbhàvanàràgasya pratipakùaþ | janapadakalyàõãràgotpattipratyayaþ | katamà ca sà÷ubhàbhàvanà | yad uta santy asmin kàye ke÷à romàõi nakhà dantà rajo malaü tvak màüsàsthi snàyuþ ÷irà vçkkà hçdayaü plãhakaþ klomakaþ | antràõy antraguõa àmà÷ayaþ pakvà÷ayaþ | audaryakaü yakçt purãùam a÷ru svedaþ kheñaþ siïghàõakaü vasà lasikà majjà medaþ pittaü ÷le÷mà påyaü ÷oõitaü mastakaü mastakaluïgaü prasràvaþ | eùu ca vastuùu bodhisatva upaparãkùaõajàtãyo bhavati | tasyaivam upaparãkùamàõasyaivaü bhavati | yo 'pi tàvat syàd bàlo måóhaþ abhavyo 'ku÷alaþ so 'pi tàvad etàni vaståni j¤àtvà ràgacittaü notpàdayet | pràg eva sapraj¤ajàtãyaþ | evaü hi bodhisatvo '÷ubhàbhàvanàbahulo bhavatãti ||

bhagavatyàm apy uktaü | punar aparaü subhåte bodhisatvo mahàsatvaþ praj¤àpàramitàyàü carann imam evaü kàyaü yathàbhåtaü prajànàti | tad yathàpi nàma subhåte goghàtako và goghàtakàntevàsã và gàü hatvà tãkùõena ÷astreõa catvàri phalakàni kçtvà pratyavekùate sthito 'thavà niùaõõaþ | evam eva subhåte bodhisatvaþ praj¤àpàramitàyàü carann imam eva kàyaü dhàtu÷o yathàbhåtaü prajànàti | asty asmin kàye pçthivãdhàtur abdhàtur api tejodhàtur api vàyudhàtur apãti | pe ||

punar apy àha | tad yathàpi subhåte karùakasya måtoóã pårõà nànàdhànyànàü ÷àlãnàü vrãhãõàü tilànàü taõóulànàü mudrànàü màùàõàü yavànàü godhåmànàü ma÷åràõàü sarùapàõàü |tàn etàn cakùuùmàn puruùaþ pratyavekùamàõaþ | evaüjàtãyàd ayaü ÷àlir ayaü vrãhir amã tilà amã taõóulà amã mudrà amã màùà yavà amã godhåmà amã ma÷årà amã sarùapà iti ||

evam eva bodhisatvo mahàsatvaþ praj¤àpàramitàyàü carann imam eva kàyam årddhvaü pàdatalàd adhaþ ke÷amastakanakharomatvak romaparyantaü pårõaü nànàprakàrasyà÷ucer yathàbhåtaü pratyavekùate | santy asmin kàye ke÷à romàõi nakhà yàvan mastakaü mastakaluïgam akùigåthaü karõagåtham iti || pe ||

punar aparaü subhåte bodhisatvaþ ÷ma÷ànagataþ pa÷yati nànàråpàõi mçta÷arãràõi ÷ma÷àne 'paviddhàni ÷ava÷ayane ujjhitàni ekàhamçtàni và dvyahamçtàni và tryahamçtàni và caturahamçtàni và pa¤càhamçtàni và vyàdhmàtakàni vinãlakàni vipåyakàni vipañhyakàni | sa imam eva kàyaü tatropasaüharati | ayam api kàya evaüdharmà evaüsvabhàvaþ | etàü dharmatàm avyativçttae iti ||

evaü hi subhåte bodhisatvo mahàsatvaþ praj¤àpàramitàyàü caran bahirdhà kàye kàyànudar÷ã viharati || pe ||

punar aparaü yadà mçta÷arãràõi ÷ma÷àne utsçùñàni pa÷yati | ùaóràtramçtàni kàkair và khàdyamànàni kurarair và gçdhrair và ÷vabhir và ÷çgàlair và tato 'nyair và nànàvidhaiþ pràõakajàtaiþ khàdyamànàni sa imam eva kàyaü tatropasaüharati | ayam api kàya evaüdharmà evaüsvabhàvaþ | etàü dharmatàü na vyativçttae iti ||

punar aparaü yadà mçta÷arãràõi pa÷yati ÷ma÷àne utsçùñàni vikhàditàny a÷ucãni durgandhàni | sa imam eva kàyaü tatropasaüharatãti pårvavat || pe ||

punar aparaü yadà pa÷yati mçta÷arãràõi ÷ivapathikàyàm asthisaükalikàü màüsa÷oõitamrakùitàü snàyuvinibaddhàü |sa tatremam eva kàyam iti pårvavat ||

punar aparaü yadà mçta÷arãràõi pa÷yati ÷ivapathikàyàm asthisaükalãbhåtàni apagatamàüsa÷oõitasnàyubandhanàni | sa imam eva kàyam iti pårvavat ||

punar aparaü yadà pa÷yati ÷ivapathikàyàm asthãni digvidikùu kùiptàni | yad utànyena pàdàsthãni | anyena jaïghàsthãni | anyena corvasthãni | anyena ÷roõikañàhakaü | anyena pçùñhavaü÷am anyena pàr÷vakàsthãni | anyena grãvàsthãni | anyena bàhvasthãni | sa imam eva kàyam upasaüharatãti pårvavat || pe ||

punar aparaü yadà pa÷yati ÷ivapathikàyàm asthãny annekavàrùikàõi vàtànupari÷oùitàni ÷aïkhasannibhàni | imam eva kàyaü tatropasaüharatãti pårvavat | ayam api kàya evaüdharmà evaüsvabhàva etàü dharmatàü na vyativçttae iti ||

punar aparaü subhåte bodhisatvo mahàsatvaþ praj¤àpàramitàyàü caran yadà pa÷yati ÷ivapathikàyàm asthãny annekavàrùikàõi tirobhåtàni nãlàni kapotavarõàni påtãni cårõakajàtàni pçthivyàü pàüsunà asamasamãbhåtàni sa imam eva kàyaü tatropasaüharati ayam api kàya evaüdharmà evaüsvabhàvaþ | etàü dharmatàü na vyativçttae iti ||

eùa tàvat samàsato ràgasya samudàcàrapratipakùaþ | dveùasya maitrã pratipakùaþ | apriyasatvàdar÷anaü ca | tena và saha bhojanàdyekàrthatayàprãtyutpàdanaü tatra parasukhasyà÷aüsà pràrthanà tçùõàbhinandanaü maitrã | kàmaràgapratyupakàrahetubhyàm akliùñaþ sneha ity arthaþ ||

sà trividhàryàkùayamatisåtre 'bhihità | satvàrambaõà maitrã prathamacittotpàdikànàü bodhisatvànàü | dharmàrambaõà caryàpratipannànàü bodhisatvànàü | annàrambaõà maitrã annutpattikadharmakùàntipratilabdhànàü bodhisatvànàm iti ||

punar buddhàrambaõà bodhisatvàrambaõà ÷ràvakapratyekabuddhàrambaõà satvàrambaõà ca | tatra satvàrambaõàyàþ pårvaü priye satve hitasukhopasaühàràn na dhyànam abhyasya | tatsame maitrãm upasaüharet | tataþ pariciteùu | tata udàsãneùu | tataþ samãpavàsiùu | tataþ svagràmavàsiùu | evaü paragràme ca | evaü yàvad ekàü di÷am adhimucya spharitvopasaüpadya viharati | evaü da÷asu dikùu | buddhàdyàrambaõàyàs tv ayaü prayàso nàsti ||

sà ca vajradhvajapariõàmanàyàm uktà | sa bodhisatvacaryàyàü caran yàvanti kànicid dç÷yante råpàõi manoj¤àni và pratikålàni và | evaü ÷abdà gandhà rasà spraùñavyà dharmà manoj¤à và pratikålà và | annavadyà vi÷uddhàþ kalyàõodàraprabhàsvarà và yena saumanasyaü jàyate | sukham avakràmati | prasàdo jàyate | prãtiþ saübhavati | pràmodyaü saütiùñhate | harùaþ pràdurbhavati | daurmanasyaü nivartate | cittakalyatà pràdurbhavati | cittaü karmaõyaü bhavati | à÷ayo mçdubhavati | indriyàõi prahlàdaü gacchanti | satatasukhaü saüvedayamàna evaü pariõàmayati | sarvabuddhànàm etayà pariõàmanayà bhåyasyà màtrayà te buddhà bhagavanto 'cintyena buddhavihàrasukhena samanvàgatà bhavantv atulyena buddhasamàdhisukhena susaügçhãtà bhavantv annantasukhena bhåyasyà màtrayopastabdhà bhavantu | apramàõena buddhavimokùasukhena samanvàgatà bhavantu | aprameyeõa buddhapràtihàryasukhena susaügçhãtà bhavantu | acintyena buddhàsaügavihàrasukhena suparigçhãtà bhavantu | duràsadena buddhavçùabhitasukhenàbhichannà bhavantu | aprameyeõa buddhabalasukhenàtyantasukhità bhavantu | sarvavedita÷àntenànnutpattisukhenàdhikàrasukhà bhavantu | asaügavihàrasatatasamàhitena tathàgatasukhenàdvayasamudàcàreõàvikopitasukhà bhavantu ||

evaü bodhisatvas tatku÷alamålaü tathàgateùu pariõamayya bodhisatveùu pariõamayati | yad idam aparipårõànàm abhipràyàõàü paripårõàya pariõamayati | apari÷uddhànàü sarvaj¤atàdhyà÷ayànàü pari÷uddhaye | apariniùpannànàü sarvapàramitànàü pariniùpattaye | vajropamasya bodhicittotpàdasyàdhiùñhànàya | anivartyasya sarvaj¤atàsaünàhasyàpratiprasrabdhaye | bodhisatvànàü ku÷alamålànàü màrgaõatàyai | sarvajagatsamatàsthitasya mahàpraõidhànasya paripåraye | sarvabodhisatvavihàràõàm adhigamàya | sarvabodhisatvendriyàõàü tãkùõàbhij¤atàyai | sarvabodhisatvaku÷alamålànàü sarvaj¤atàspar÷anatàyai ||

sa evaü tatku÷alamålaü bodhisatvànàm arthàya pariõamayya buddha÷àsanàvacareùu sarva÷ràvakapratyekabuddheùu tatku÷alamålam evaü pariõàmayati | te kecit satvà ekàcchañàsaühàtamàtram api buddha÷abdaü sçõvati | dharma÷abdaü vàryasaüghaparyupàsanaü và kurvanti teùàü tatku÷alamålam annuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayati buddhànusmçtiparipåryai pariõàmayati | dharmànusmçtiprayogatàyai pariõàmayati | àryasaüghagauravàya pariõàmayati | acirahitabuddhadar÷anatàyai pariõàmayati | cittapari÷uddhaye pariõàmayati | buddhadharmaprativedhàya pariõàmayati | aprameyaguõapratipattaye pariõàmayati | sarvàbhij¤àku÷alapari÷uddhaye pariõàmayati | dharmavimativinivartanàya pariõàmayati | yathà buddha÷àsanàvacareùu pariõàmayati | ÷ràvakapratyekabuddheùu ca tathà bodhisatvaþ sarvasatveùu tatku÷alamålaü pariõàmayati ||

yad idaü nairayikamàrgavinivartanàya pariõàmayati | tiryagyonivyavacchedàya pariõàmayati | yamalokopacchedasukhàya pariõàmayati | nirava÷eùasarvàpàyagatyupapattivyavacchedàya pariõàmayati ||

teùàü ca sarvasatvànàm annuttarabodhichandavivardhanatàyai pariõàmayati | adhyà÷ayasarvaj¤atàcittalàbhàya pariõàmayati | sarvabuddhadharmàpratikùepàya pariõàmayati | atyantasukhasarvaj¤atàbhåmisaüvartanàya pariõàmayati | atyantasarvasatvavi÷uddhaye pariõàmayati | sarvasatvànàm annantaj¤ànàdhigamàya pariõàmayati | pe ||

tasya yat ki¤cic cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyagamanàgamana÷arãropasthànaniùadyàdiniùevaõàyatanànàü pravartanakarma ãryàpathàdhiùñhànam ãryàpathasyàvikopanaü kàyakarma vàkkarma manaþkarma sacuritaü ùaõõàm indriyàõàü saüvaraþ sva÷arãràchàdanamardanasnànakarma | a÷itapãtakhàditaü saümi¤jitaprasàritàvalokitavilokitasuptajàgaritasva÷arãragatopasthànaü sarvam etad bodhisatvasya sarvaj¤atàlambanaprayuktasya na ki¤cid apariõàmitaü sarvaj¤atàyàü sarvasatvahitasukhacittasya || pe ||

sarvajagatparitràõamanaso nityodyuktaku÷alamålasya madapramàdavyativçttasya || pe ||

sarvakle÷aparàïmukhasya sarvabodhisatvànu÷ikùaõacetasaþ sarvaj¤atàmàrgàpratihatasya j¤ànabhåminiùevaõasya paõóitasaüvàsàbhiratasya | pe ||

madhukara iva ku÷alamålasaübharaõasya sarvajagaduccalitasantànasyànnabhiniviùñasarvasaüskàrasya | pe ||

anta÷aþ ÷vasv api tad anyeùv api tiryagyonigateùv ekaudanonmi¤jitam ekàlopaü và parityajati | sugatàv upapattiùu tat sarvaü teùàm eva hitàya teùàm eva parimocanàya pariõàmayati | tasyàs tiryagyones tasmàd duùkhàrõavàt tasmàd duùkhopàdànàt tasmàd duùkhaskandhàt tasmàd duùkhàvedanàyàþ | tasmàd duùkhopacayàt tasmàd duùkhàbhisaüskàràt tasmàd duùkhanidànàt tato duùkhamålàt tasmàd duùkhàyatanàt teùàü satvànàü vinivartanàya pariõàmayati tadàrambaõena ca sarvasatvàrambaõãkaroti manasikaroti | tatra ku÷alamåle pårvaïgamãkaroti | yad idaü sarvaj¤atàyàü pariõàmayati | bodhicittotpàdena pratigçhõàti | tatra ku÷alamålam upanayati | saüsàrakàntàràd vinivartayati | annàvaraõena buddhasukhenàbhimukhãkaroti | saüsàrasàgaràd unmajjayati | buddhadharmaprayuktàya maitryà spharatãty àdi ||

imà÷ ca suvarõabhàsoktà maitrãkaruõàgarbhà gàthàþ sarvà àdarataþ samanvàhçtya bhàvayitavyà anta÷o vacasàpi ||

suvarõabhàsottamadundubhena ÷àmyantu duùkhàs trisahasraloke | apàyaduùkhà yamalokaduùkhà dàridryaduùkhà÷ ca iha triloke ||

anena co dundubhighoùanàdinà ÷àmyantu sarvavyasanàni loke | bhavantu satvà hy abhayàhatà tathà yathàbhayàþ ÷àntabhayàþ munãndràþ ||

yathaiva sarvàryaguõopapannàþ saüsàrasarvaj¤amahàsamudràþ | tathaiva bhontå guõasàgaràþ prajàþ samàdhibodhyaïgaguõair upetàþ ||

anena co dundubhighoùanàdinà bhavantu brahmasvara sarvasatvàþ | spç÷antu buddhatvavaràgrabodhiü pravartayantå ÷ubhadharmacakram ||

tiùñhantu kalpàni acintiyàni de÷entu dharmaü jagato hitàya | hanantu kle÷àn vidhamantu duùkhàn samentu ràgaü tatha doùa moham ||

ye satva tiùñhanti apàyabhåmau àdãptasaüprajvalitàsthigàtràþ | ÷çõvantu te dundubhisaüpravàditaü namo 'stu buddhàya bhaõantu vàcam ||

jàtismaràþ satvà bhavantu sarve jàtã÷ataü jàtisahasrakoñyaþ | anusmarantå satataü munãndràn ÷çõvantu teùàü vacanaü hy udàraü ||

anena co dundubhighoùanàdinà labhantu buddhehi samàgamaü sadà | vivarjayantå khalu pàpakarma carantu ku÷alàni ÷ubhakriyàõi ||

sarvatra kùetreùu ca sarvapràõinàü sarve ca duùkhàþ pra÷amantu loke | ye satva vikalendriya aïgahãnàþ te sarvi sakalendriya bhontu sàüpratam ||

ye vyàdhità durbalakùãõagàtrà nistràõabhåtàþ ÷ayità di÷àsu | te sarvi mucyantu ca vyàdhito laghu labhantu càrogya balendriyàõi ||

ye ràjacaurabhaña tarjita vadhyapràptà nànàvidhair bhaya÷atair vyasanopapannàþ | te sarvi satva vyasanàgataduùkhità hi mucyantu tair bhaya÷ataiþ paramaiþ sughoraiþ ||

ye tàóità bandhanabaddhapãóità vividheùu vyasaneùu ca saüsthitàhi | anneka àyàsasahasra àkulà vicitrabhayadàruõa÷okapràptàþ ||

te sarvi mucyantv iha bandhanebhyaþ saütàóità mucyiùu tàóanebhyaþ | vadhyà÷ ca saüyujyiùu jãvitena vyasanàgatà nirbhaya bhontu sarve ||

ye satva kùuttarùapipàsapãóità labhantu te bhojanapànacitram | andhà÷ ca pa÷yantu vicitraråpàü badhirà÷ ca ÷çõvantu manoj¤aghoùàn ||

nagnà÷ ca vastràõi labhantu citràü daridrasatvà÷ ca nidhiü labhantu | prabhåtadhanadhànyavicitraratnaiþ sarve ca satvàþ sukhino bhavantu ||

mà kasyacid bhàvatu duùkhavedanàþ saukhyànvitàþ satva bhavantu sarve | abhiråpapràsàdikasaumyaråpà anneka sukha saücita nitya bhontu ||

manasànnapànàþ susamçddhapuõyàþ saha cittamàtreõa bhavantu teùàü | vãõà mçdaïgàþ paõavàþ sughoùakàþ utsà saràþ puùkariõã taóàgàþ ||

suvarõapadmotpalapadminã÷ ca saha cittamàtreõa bhavantu teùàm | gandhaü ca màlyaü ca vilepanaü ca vàsa÷ ca cårõaü kusumaü vicitram ||

triùkàlavçkùebhi pravarùayantu gçhõantu te satva bhavantu hçùñàþ | kurvantu påjàü da÷aså di÷àsu acintiyàü sarvatathàgatànàm ||

sa bodhisatvàn atha ÷ràvakàõàü dharmasya bodhi pratisçùñi tasya | nãcàü gatiü satva vivarjayantu bhavantu aùñàkùaõavãtivçttàþ ||

àsàdayantå jinaràjam uttamaü labhantu buddhehi samàgamaü sadà | sarvà striyo nitya narà bhavantu ÷årà÷ ca vãrà vidupaõóità÷ ca ||

te sarvi bodhàya carantu nityaü carantu te pàramitàsu ùañsu | pa÷yantu buddhàn da÷aså di÷àsu ratnadrumendreùu sukhopaviùñàn | vaióåryaratnàsanasaüniùaõõàn dharmàü÷ ca ÷çõvantu prakà÷yamànàn | iti ||

eùà saükùepato maitrã ||

dveùasamudàcàrapratipakùaþ ||

mohànu÷ayasya pratãtyasamutpàdadar÷anaü pratipakùaþ ||

tatra pratãtyasamutpàdaþ ÷àlistambasåtre 'bhihitaþ | tatràdhyàtmikasya pratãtyasamutpàdasya hetåpanibandhaþ katamaþ | yad idam avidyàpratyayàþ saüskàrà yàvaj jàtipratyayaü jaràmaraõam iti | avidyà cen nàbhaviùyan naiva saüskàràþ pràj¤àsyanta | evaü yàvad yadi jàtir nàbhaviùyan na jaràmaraõaü pràj¤àsyata | atha satyàm avidyàyàü saüskàràõàm abhinirvçttir bhavati | evaü yàvaj jàtyàü satyàü jaràmaraõasyàbhinirvçttir bhavati | tatràvidyàyà naivaü bhavati | ahaü saüskàràn abhinirvartayàmãti | saüskàràõàm apy evaü na bhavati | vayam avidyayàbhinirvçttà iti | evaü yàvaj jàtyà naivaü bhavati | ahaü jaràmaraõam abhinirvartayàmãti | jaràmaraõasyàpi naivaü bhavati | ahaü jàtyà nirvçtta iti |atha ca satyàm avidyàyàü saüskàràõàm abhinirvçttir bhavati pràdurbhàvaþ | evaü yàvaj jàtyàü satyàü jaràmaraõasyàbhinirvçttir bhavati pràdurbhàvaþ ||

evam àdhyàtmikasya pratãtyasamutpàdasya hetåpanibandho draùñavyaþ ||

katham àdhyàtmikasya pratãtyasamutpàdasya pratyayopanibandho draùñavya iti | ùaõõàü dhàtånàü samavàyàt | katam eùàü ùaõõàü dhàtånàü samavàyàt | yad idaü pçthivyaptejovàyvàkà÷avij¤ànadhàtånàü samavàyàd àdhyàtmikasya pratãtyasamutpàdasya pratyayopanibandho draùñavyaþ ||

tatràdhyàtmikasya pratãtyasamutpàdasya pçthivãdhàtuþ katama iti | yo 'yaü kàyasya saü÷leùataþ kañhinabhàvam abhinirvartayaty ayam ucyate pçthivãdhàtuþ | yaþ kàyasyànuparigrahaü kçtyaü karoti ayam ucyate 'bdhàtuþ | yaþ kàyasyà÷itapãtabhakùitaü paripàcayati ayam ucyate tejodhàtuþ | yaþ kàyasyà÷vàsapra÷vàsakçtyaü karoty ayam ucyate vàyudhàtuþ | yaþ kàyasyàntaþsauùiryabhàvam abhinirvartayaty ayam ucyate àkà÷adhàtuþ | yo nàmaråpam abhinirvartayati naóakalàpayogena pa¤cavij¤ànakàyasaüprayuktaü sàsravaü ca manovij¤ànam ayam ucyate vij¤ànadhàtuþ ||

asatsu pratyayeùu kàyasyotpattir na bhavati | yadàdhyàtmikaþ pçthivãdhàtur avikalo bhavaty evam aptejovàyvàkà÷avij¤ànadhàtava÷ càvikalà bhavanti | tataþ sarveùàü samavàyàt kàyasyotpattir bhavati ||

tatra pçthivãdhàtor naivaü bhavati | ahaü kàyasya kañhinabhàvam abhinirvartayàmãti | abdhàtor naivaü bhavati | ahaü kàyasyànuparigrahakçtyaü karomãti | tejodhàtor naivaü bhavati | ahaü kàyasyà÷itapãtakhàditaü paripàcayàmãti | vàyudhàtor naivaü bhavati | ahaü kàyasyà÷vàsapra÷vàsakçtyaü karomãti | àkà÷adhàtor naivaü bhavati | ahaü kàyasyàntaþ saurùiryaü karomãti | vij¤ànadhàtor naivaü bhavati | aham ebhiþ pratyayair janita iti | atha ca satsv eùu pratyayeùu kàyasyotpattir bhavati | tatra pçthivãdhàtur nàtmà na satvo na jãvo na jantur na manujo na mànavo na strã na pumàn na napuüsakaü | na càhaü | na mama | na ca apy anyasya kasyacit | evam abdhàtus tejodhàtur vàyudhàtur àkà÷adhàtur vij¤ànadhàtur na satvo na jãvo na jantur na manujo na mànavo na strã na pumàn na napuüsakaü na càhaü na mama na càpy anyasya kasyacit ||

tatràvidyà katamà | yà eùv eva ùañsu dhàtuùv ekasaüj¤à piõóasaüj¤à nityasaüj¤à dhruvasaüj¤à ÷à÷vatasaüj¤à sukhasaüj¤à àtmasaüj¤à satvajãvamanujamànavasaüj¤à | ahaükàramamakàrasaüj¤à | evamàdi vividham aj¤ànam iyam ucyate 'vidyeti | evam avidyàyàü satyàü viùayeùu ràgadveùamohàþ pravartante | tatra ye ràgadveùamohà viùayeùv amã ucyante saüskàrà iti | vastuprativij¤aptir vij¤ànaü | vij¤ànasahajà÷ catvàro 'råpiõa upàdànaskandhàs tan nàmaråpaü | catvàri ca mahàbhåtàni copàdàya upàdàya r åpam aikadhyam abhisaükùipya tan nàmaråpaü | nàmaråpasaüni÷ritànãndriyàõi ùaóàyatanaü | trayàõàü dharmàõàü saünipàtaþ spar÷aþ | spar÷ànubhavanà vedanà | vedanàdhyavasànaü tçùõà | tçùõà vaipulyam upàdànaü | upàdànanirjàtaü punarbhavajanakaü karma | bhavaþ | taddhetukaskandhapràdurbhàvo jàtiþ | skandhaparipàko jarà vinà÷o maraõaü | mriyamàõasya måóhasya svàbhiùvaïgasyàntardàhaþ ÷okaþ | làlapyanaü paridevaþ | pa¤cavij¤ànakàyasaüprayuktam a÷àtànubhavanaü duùkhaü | manasikàrasaüprayuktaü mànasaü duùkhaü daurmanasyam | ye cànyae evamàdaya upakle÷às tae upàyàsàþ || pe ||

punar aparaü tatve 'pratipattiþ mithyà pratipattiþ aj¤ànam avidyà | evam avidyàyàü satyàü trividhàþ saüskàràþ abhinirvartante | puõyopagà apuõyopagà àni¤jyopagà÷ cemae ucyante 'vidyàpratyayàþ saüskàrà iti | puõyopagànàü saüskàràõàü puõyopagam eva vij¤ànaü bhavati | apuõyopagànàü saüskàràõàm apuõyopagam eva vij¤ànaü bhavati | àni¤jyopagànàü saüskàràõàm àni¤jyopagam eva vij¤ànaü bhavati | idam ucyate saüskàrapratyayaü vij¤ànam iti | evaü nàmaråpaü | nàmaråpavivçddhyà ùaóbhir àyatanadvàraiþ kçtyakriyàþ pravartante | tan nàmaråpapratyayaü ùaóàyatanam ity ucyate | ùaóbhya àyatanebhyaþ ùañ spar÷akàyàþ pravartante 'yaü ùaóàyatanapratyayaþ spar÷a ity ucyate | yajjàtãyaþ spar÷o bhavati tajjàtãyà vedanà pravartate | iyaü spar÷apratyayà vedanety ucyate | yas tàü vedayati vi÷eùeõàsvàdayati | abhinandaty adhyavasyaty atyadhitiùñhati | sà vedanàpratyayà tçùõety ucyate | àsvàdanàbhinandanàdhyavasànaü | mà me priyaråpa÷àtaråpair viyogo bhavatv iti | aparityàgo bhåyo bhåya÷ ca pràrthanà | idaü tçùõàpratyayam upàdànam ity ucyate | evaü pràrthayamànaþ punarbhavajanakaü karma samutthàpayati kàyena vàcà manasà | ayam upàdànapratyayo bhava ity ucyate | yà karmanirjàtànàü skandhànàm abhinirvçttiþ sà bhavapratyayà jàtir ity ucyate | yo jàtyabhinirvçttànàü skandhànàm upacayaparipàkàd vinà÷o bhavati | tad idaü jàtipratyayaü jaràmaraõam ucyate || pe ||

evam ayaü dvàda÷àïgaþ pratãtyasamutpàdo 'nyonyahetuko 'nyonyapratyayato | naivànityo na nityo | na saüskçto nàsaüskçto | na vedayità | na kùayadharmo na nirodhadharmo | na viràgadharmo | annàdikàrapravçtto 'nnudbhinno 'nupravartate nadãsrotavat ||

atha cemàny asya dvàda÷àïgasya pratãtyasamutpàdasya catvàri aïgàni saüghàtakriyàyai hetutvena pravartante | katamàni catvàri | yad uta | avidyà tçùõà karma vij¤ànaü ca | tatra vij¤ànaü bãjasvabhàvatvena hetuþ | karma kùetrasvabhàvatvena hetuþ | avidyà tçùõà ca kle÷asvabhàvatvena hetuþ | karmakle÷à vij¤ànabãjaü saüjanayanti | tatra karma vij¤ànabãjasya kùetrakàryaü karoti | tçùõà vij¤ànabãjaü snehayati | avidyà vij¤ànabãjam avakirati | asatàü yeùàü pratyayànàü bãjasyàbhinirvçttir na bhavati ||

tatra karmaõo naivaü bhavati | ahaü vij¤ànabãjasya kùetrakàryaü karomãti | tçùõàyà api naivaü bhavati |ahaü vij¤ànabãjaü snehayàmãti | avidyàyà api naivaü bhavati | ahaü vij¤ànabãjam avakiràmãti | vij¤ànabãjasyàpi naivaü bhavaty aham ebhiþ pratyayair janita iti | api tu vij¤ànabãje karmakùetrapratiùñhite tçùõàsnehàbhiùyandite 'vidyàvakãrõe tatra tatrotpattyàyatanasandhau màtuþ kukùau virohati | nàmaråpàïkurasyàbhinirvçttir bhavati | sa ca nàmaråpàïkuro na svayaükçto na parakçto nobhayakçto ne÷varàdinirmito na kàlapariõàmito na caikakàraõàdhãno nàpy ahetusamutpannaþ | atha ca màtàpitçsaüyogàd çtusamavàyàd anyeùàü ca pratyayànàü samavàyàd àsvàdànupraviddhaü vij¤ànabãjaü màtuþ kukùau nàmaråpàïkurabãjam abhinirvartayati | asvàmikeùu dharmeùv amameùv aparigraheùv apratyarthikeùv àkà÷asameùu màyàlakùaõasvabhàveùu hetupratyayànàm avaikalyàt ||

tad yathà pa¤cabhiþ kàraõai÷ cakùurvij¤ànam utpadyate | katamaiþ pa¤cabhiþ ||

cakùu÷ ca pratãtya råpaü càlokaü càkà÷aü tajjaü ca manasikàraü ca pratãtyotpadyate cakùurvij¤ànaü ||

tatra cakùurvij¤ànasya cakùurà÷rayakçtyaü karoti | råpam àrambaõakçtyaü karoti | àloko 'vabhàsakçtyaü karoti | àkà÷am annàvaraõakçtyaü karoti | tajjamanasikàraþ samanvàhàrakçtyaü karoti | asatsv eùu pratyayeùu cakùurvij¤ànaü notpadyate ||

yadà cakùur àdhyàtmikam àyatanam avikalaü bhavati | evaü råpàlokàkà÷atajjamanasikàrà÷ càvikalà bhavanti | tataþ sarvasamavàyàc cakùurvij¤ànasyotpattir bhavati ||

tatra cakùuùo naivaü bhavati | ahaü cakùurvij¤ànasyà÷rayakçtyaü karomãti | råpasyàpi naivaü bhavati | ahaü cakùurvij¤ànasyàrambaõakçtyaü karomãti | àlokasyàpi naivaü bhavati | aham avabhàsakçtyaü karomãti | àkà÷asyàpi naivaü bhavati | ahaü cakùurvij¤ànasyànnàvaraõakçtyaü karomãti | tajjamanasikàrasyàpi na evaü bhavati | ahaü cakùurvij¤ànasya samanvàhàrakçtyaü karomãti | cakùurvij¤ànasyàpi naivaü bhavati | aham ebhiþ pratyayair janita iti | atha ca punaþ satsv eùu pratyayeùu cakùurvij¤ànasyotpattir bhavati pràdurbhàvaþ | evaü ÷eùàõàm indriyàõàü yathàyogaü kartavyaü ||

tatra na ka÷cid dharmo 'smàl lokàt paraü lokaü saükràmati | asti ca karmaphalaprativij¤aptiþ | hetupratyayànàm avaikalyàt | yathàgnir upàdànavaikalyàn na jvalati | evam eva karmakle÷ajanitaü vij¤ànabãjaü tatra tatrotpattyàyatanapratisandhau màtuþ kukùau nàmaråpàïkuram abhinirvartayati | asvàmikeùu dharmeùv amameùv aparigraheùv apratyarthikeùv àkà÷asameùu màyàlakùaõasvabhàveùu hetupratyayànàm avaikalyàt ||

tan nàdhyàtmikaþ pratãtyasamutpàdaþ pa¤cabhiþ kàraõair draùñavyaþ ||

katamaiþ pa¤cabhiþ | na ÷à÷vatato nocchedato na saükràntitaþ | parãttahetuno vipulaphalàbhinirvçttitas tatsadç÷ànuprabandhata÷ ceti ||

kathaü na ÷à÷vatataþ | yasmàd anye màraõàntikàþ skandhà anyae aupapattyaü÷ikàþ | na tu yae eva màraõàntikàþ skandhàs tae evaupapattyaü÷ikàþ skandhà | api tu màraõàntikà÷ ca skandhà nirudhyamànà aupapattyaü÷ikàþ skandhà÷ ca pràdurbhavanti | ato na ÷à÷vatataþ ||

kathaü nocchedataþ | na ca niruddheùu skandheùu aupapattyaü÷ikàþ skandhàþ pràdurbhavanti nàpy aniruddheùu | api tu màraõàntikà÷ ca skandhà nirudhyante aupapattyaü÷ikà÷ ca pràdurbhavanti | tulàdaõóonnàmàvanàmavat | ato nocchedataþ ||

kathaü na saütràntitaþ | visadç÷àt satvanikàyàd dhi sabhàgàþ skandhà jàtyantare 'bhinirvartante | ato na saükràntitaþ ||

kathaü parãttahetuto vipulaphalàbhinirvçttitaþ parãttaü karma kriyate | vipulaþ phalavipàko 'nubhåyate | ataþ parãttahetuto vipulaphalàbhinivçttiþ ||

kathaü tatsàdç÷ànuprabandhataþ | yathà vedanãyaü karma kriyate | tathà vedanãyo vipàko 'nubhåyate | atas tatsadç÷ànuprabandhata÷ ceti ||

yaþ ka÷cid bhadanta ÷àriputremaü pratãtyasamutpàdaü bhagavatà samyakpraõãtam evaü yathàbhåtaü samyakpraj¤ayà satatasamitam ajãvaü nirjãvaü yathàvad aviparãtam ajàtam abhåtam akçtam asaüskçtam apratigham annàvaraõaü ÷ivam abhayam ahàryam avyayam avyupa÷amam asvabhàvaü pa÷yati | asatyatas tucchata çktato 'sàrato 'ghato 'nityato duùkhataþ ÷ånyato 'nnàtmana÷ ca samanupa÷yati | sa na pårvàntaü pratisarati | kim aham abhåvam atãte 'dhvany àho svin nàbhåvam atãte 'dhvani | ko nv aham abhåvam atãte 'dhvani ||

aparàntaü và punar na pratisarati | kiü nu bhaviùyàmy annàgate 'dhvany àho svin na bhaviùyàmy annàgate 'dhvani | ko nu bhaviùyàmãti | pratyutpannaü và punar na pratisarati | kiü svid idaü kathaü svid idaü | ke santaþ ke bhaviùyàma iti ||

àryada÷abhåmake 'py uktaü | tatràvidyàtçùõopàdànaü ca kle÷avartmano 'vyavacchedaþ | saüskàrà bhava÷ ca karmavartmano 'vyavacchedaþ | pari÷eùaü duùkhavartmano 'vyavacchedaþ | api tu khalu punar yad ucyate 'vidyàpratyayàþ saüskàrà iti | eùà pårvàntiky apekùà ||

vij¤ànaü yàvad vedaneti | eùà pratyutpannàpekùà | tçùõà yàvad bhava iti | eùàparàntiky apekùàta årddhvam asy pravçttir iti || pe ||

tasyaivaü bhavati | saüyogàt saüskçtaü pravartate | visaüyogàn na pravartate | sàmagryàþ saüskçtaü pravartate | visàmagryà na pravartate | hanta vayam evaü bahudoùaduùñaü saüskçtaü viditvàsya saüyogasyàsyà÷ ca sàmagryà vyavacchedaü kariùyàmo | na càtyantopa÷amaü sarvasaüskàràõàm adhigamiùyàmaþ satvaparipàcanatàyai | iti ||

idaü saükùepàn moha÷odhanaü ||

iti ÷ikùàsamuccaye cittaparikarma paricchedo dvàda÷amaþ ||


@<[XIII. smçtyupasthànapariccheda]>@

smçtyupasthànaparicchedaþ trayoda÷aþ | evaü karmaõyacittaþ smçtyupasthànàny avataret ||

tatrà÷ubhaprastàvena kàyasmçtyupasthànam uktam ||

tad eva ca bhedale÷ena dharmasaügãtisåtre 'bhihitaü | punar aparaü kulaputra bodhisatva evaü kàye smçtim upasthàpayati | ayaü kàyaþ pàdapàdàïgulijaïghorutrikodaranàbhipçùñhavaü÷ahçdayapàr÷vapàr÷vakàhastakalàcãbàhvaü÷agrãvàhanulalàña÷iraþkapàlamàtrasamåhaþ karmabhavakàrakopacito nànàkle÷asaükalpavikalpa÷atasahasràõàm àvàsabhåto | bahåni càtra dravyàõi samavahitàni | yad uta | ke÷aromanakhadantàsthicarmapi÷itavapàsnàyumedova÷àlasãkàyakçnmåtrapurãùàmà÷ayarudhirakheñapittapåyasiïghàõakamastakaluïgàni | evam bahudravyasamåhaþ | tat ko 'tra kàyaþ | tasya pratyavekùamàõasyaivaü bhavati | àkà÷asamo 'yaü kàyaþ | sa àkà÷avat kàye smçtim upasthàpayati | sarvam etad àkà÷am iti pa÷yati | tasya kàyaparij¤ànahetor na bhåyaþ kvacit smçtiþ prasarati | na visarati | na pratisaratãti ||

punar uktaü | ayaü kàyo na pårvàntàd àgato | na parànte saükrànto na pårvàntàparàntàvasthito 'nyatràsadviparyàsasaübhåtaþ kàrakavedakarahito nàdyantamadhye pratiùñhitamålaþ | asvàmikaþ | amamaþ | aparigrahaþ | àgantukair vyavahàrair vyavahriyate kàya iti deha iti bhoga iti à÷raya iti ÷arãram iti kuõapa iti àyatanam iti | asàrako 'yaü kàyo màtàpitç÷oõita÷ukrasaübhåto '÷ucipåtidurgandhasvabhàvo ràgadveùamohabhayaviùàdataskaràkulo nityaü ÷atanapatanabhedanavikiraõavidhvansanadharmà | nànàvyàdhi÷atasahasranãta iti ||

àryaratnacåóe 'py àha | anityo vatàyaü kàyo 'cirasthitiko maraõaparyavasàna iti j¤àtvà na kàyahetor viùamayà jãvati | sàraü caivàdatte | sa trãõi sàràõy àdatte |katamàni trãõi | kàyasàraü bhogasàraü jãvitasàraü ca | so 'nityaþ kàya iti sarvasatvànàü dàsatva÷iùyatvam abhyupagamya kiïkaraõãyatàyai utsuko bhavati | anityaþ kàya iti sarvakàya doùavaïka÷àñhyakuhanàü na karoti | anityaþ kàya iti jãvitenà÷vàsapràpto jãvitahetor api pàpaü karma na karoti | anityaþ kàya iti bhogeùu tçùõàdhyavasànaü na karoti | sarvasvaparityàgãva bhavatãti ||

punar aparaü kulaputra bodhisatvaþ kàye kàyànudar÷anasmçtyupasthànaü bhàvayan sarvasatvakàyàüs tatra svakàyae upanibadhnàti | evaü càsya bhavati | sarvasatvakàyà mayà buddhakàyapratiùñhànapratiùñhitàþ kartavyàþ | yathà ca tathàgatakàye nà÷ravas tathà svakàyadharmatàü pratyavekùate | so nà÷ravadharmatàku÷alaþ sarvasatvakàyàn api tallakùaõàn eva prajànàtãty àdi ||

vãradattaparipçcchàyàm apy uktam | yad utàyaü kàyo 'nupårvasamudàgato 'nupårvavinà÷o paramàõusaücayaþ ÷uùira unnàmàvanàmau navavraõamukharomakåpasràvã valmãkavadàsãviùanivàsaþ \<[doubtful]>\ | ajàta÷atruþ | markañavan mitradrohã | kumitravad visaüvàdanàtmakaþ | phenapiõóavat prakçtidurbalaþ | udakabudbudavad utpannabhagnavilãnaþ | marãcivad vipralambhàtmakaþ | kadalãvan nibhujyamànàsàrakaþ | màyàvad va¤canàtmakaþ | ràjavad àj¤àbahulaþ | ÷atruvad avatàraprekùã | coravad avi÷vasanãyaþ | vadhyaghàtakavad annanuvãtaþ | amitravad ahitaiùã | vadhakavat praj¤àjãvitàntaràyakaraþ | ÷ånyagràmavad àtmavirahitaþ | kulàlabhàõóavad bhedanaparyantaþ | måtoóãvan nànà÷uciparipårõaþ | medakasthàlãvad a÷ucisràvã || pe ||

vraõavad ghaññanàsahiùõuþ | ÷alyavat tudanàtmakaþ | jãrõagçhavat pratisaüskàradhàryaþ | jãrõayànapàtravat pratisaüskàravàhyaþ | àmakumbhavad yatnànupàlyaþ || pe ||

nadãtañavçkùavac calàcalaþ | mahànadãsrotovan maraõasamudraparyavasànaþ | àgantukàgàravat sarvaduùkhanivàsaþ | anàtha÷àlàvad aparigçhãtaþ | càrakapàlavad utkocasàdhyaþ || pe ||

bàladàrakavat satataparipàlyaþ ||

punar àha | evaüvidhaü kàyam acaukùarà÷iü | råpàbhimànã bahu manyate yaþ | praj¤àyamànaþ sa hi bàlabuddhiþ viùñhàghañaü yàti vahan vicetàþ ||

påyaprakàraü vahate 'sya nàsà | vaktraü kugandhaü vahate sadà ca | cikkàs tathàkùõoþ krimivac ca jantoþ | kas tatra ràgo bahumànatà và ||

aïgàram àdàya yathà hi bàlo | ghçùyed ayaü yàsyati ÷uklabhàvam | yàti kùayaü naiva tu ÷uklabhàvaü bàlasya buddhir vitathàbhimànà ||

evaü hi yaþ caukùamatir manuùyaþ caukùaü kariùye 'ham idaü ÷arãram | sådvartitaü tãrtha÷atàbhiùiktaü yàti kùayaü mçtyuva÷àd acaukùam ||

tathà prabhaïguraþ | prasravan bodhisatvena kàyaþ pratyavekùitavyo nava vraõamukhair yàvat | àvàso bodhisatvena kàyaþ pratyavekùitavyaþ | a÷ãtikrimikulasahasràõàm || pe ||

parabhojano bodhisatvena kàyaþ pratyavekùitavyaþ | vçka÷çgàla÷vapi÷ità÷inàü | yantropamo bodhisatvena kàyaþ pratyavekùitavyaþ | asthisnàyuyantrasaüghàtavinibaddhaþ | asvàdhãno bodhisatvena kàyaþ pratyavekùitavyaþ annapànasaübhåta iti vistaraþ ||

tatraiva j¤eyaü | vedanà smçtyupasthànaü tu yathà tàvad àryaratnacåóasåtre | iha kulaputra bodhisatvo vedanàsu vedanànupa÷yanàsmçtyupasthànaü bhàvayan veditasukhà÷riteùu satveùu mahàkaruõàü pratilabhate | evaü ca pratisaü÷ikùate | tat sukhaü yatra veditaü nàsti sa sarvasatvaveditaprahàõàya vedanàsu vedanàsmçtyupasthànaü bhàvayati | veditanirodhàya ca satvànàü saünàhaü saünahyati | àtmanà ca veditanirodhaü nàrpayati | sa yàü kàücid vedanàü vedayate tàü sarvàü mahàkaruõàparigçhãtàü vedayate | sa yadà sukhàü vedanàü vedayate tadà ràgacariteùu satveùu mahàkaruõàü pratilabhate àtmana÷ ca ràgànu÷ayaü pratijahàti | yadà duùkhàü vedanàü vedayate tadà dveùacariteùu satveùu mahàkaruõàü pratilabhate àtmana÷ ca doùànu÷ayaü prajahàti | yadàduùkhàsukhàü vedanàü mohacariteùu satyeùu mahàkaruõàü pratilabhate | àtmana÷ ca mohànu÷ayaü prajahàti | sa sukhàyàü vedanàyàü nànunãyate | anunayasamudghàtaü càrjayati | duùkhàyàü vedanàyàü na pratihanyate pratighasamudghàtaü càrjayati | aduùkhàsukhàyàü vedanàyàü nàvidyàgato bhavati | avidyàsamudghàtaü càrjayati | sa yàü kà¤cid vedanàü vetti sarvàü tàm anityaveditàü vetti | sarvàü tàü duùkhaveditàü vetti | annàtmaveditàü vetti | sa sukhàyàü vedanàyàm anityavedito bhavati | duùkhàyàü vedanàyàü ÷alyavedito bhavati | aduùkhàsukhàyàü vedanàyàü ÷àntivedito bhavati | iti hi yat sukhaü tad anityaü yad duùkhaü sukham eva tat | yad aduùkhàsukhaü tad annàtmakam ity àdi ||

àryàkùayamatisåtre 'py uktaü | duùkhayà vedanayà spçùñaþ sarvapàpàkùaõopapanneùu satveùu mahàkaruõàm utpàdayati || pe ||

api tu khalu punar abhinive÷o vedanà parigraho vedanopàdànaü vedanopalambho vedanà viparyàso vedanà vikalpo vedanety àdi ||

dharmasaügãtisåtre 'py uktaü ||

vedanànubhavaþ proktaþ | kenàsàv anubhåyate | vedako vedanàd anyaþ pçthagbhåto na vidyate ||

evaü smçtir upastheyà vedanàyàü vicakùaõaiþ | yathà bodhis tathà hy eùà ÷àntà ÷uddhà prabhàsvarà ||

etat samàsato vedanàsmçtyupasthànam ||

cittasmçtyupasthànaü tu yathàryaratnakåñe | sa evaü cittaü parigaveùate | katarat tu cittaü | rajyati và duùyati và muhyati và | kim atãtam annàgataü pratyutpannaü veti | tatra yad atãtaü tat kùãõaü | yad annàgataü tad asaüpràptaü | pratyutpannasya sthitir nàsti | cittaü hi kà÷yapa nàdhyàtmaü na bahirdhà nobhayam antareõopalabhyate | cittaü hi kà÷yapàråpam anidar÷anam apratigham avij¤aptikam apratiùñham aniketaü | cittaü hi kà÷yapa sarvabuddhair na dçùñaü | na pa÷yanti na drakùyanti yat sarvabuddhair na dçùñaü |na pa÷yanti na drakùyanti | kãdç÷as tasya pracàro draùñavyaþ | anyatra vitathapatitayà saüj¤ayà dharmàþ pravartante | cittaü hi kà÷yapa màyàsadç÷am abhåtaparikalpanayà vividhàm upapattiü parigçhõàti || pe ||

cittaü hi kà÷yapa nadãsrotaþsadç÷am annavasthitam utpannabhagnavilãnaü | cittaü hi kà÷yapa dãpàrcciþsadç÷aü hetupratyayatayà pravartate | cittaü hi kà÷yapa vidyutsadç÷aü kùaõabhaïgànavasthitam | cittaü hi kà÷yapàkà÷asadç÷am àgantukaiþ kle÷air upakli÷yate | pe ||

cittaü hi kà÷yapa pàpamitrasadç÷aü sarvaduùkhasaüjananatayà | pe | cittaü hi kà÷yapa matsyabaói÷asadç÷aü duùkhe sukhasaüj¤ayà | tathà nãlamakùikàsadç÷am a÷ucau ÷ucisaüj¤ayà | cittaü hi kà÷yapa pratyarthikasadç÷aü vividhakàraõàkaraõatayà | cittaü hi ojohàrayakùasadç÷aü sadà vivaragaveùaõatayà | evaü corasadç÷aü sarvaku÷alamålamuùaõatayà | cittaü hi kà÷yapa råpàràmaü pataïganetrasadç÷aü | cittaü hi kà÷yapa ÷abdàràmaü saügràmabherãsadç÷aü | cittaü hi kà÷yapa gandhàràmaü varàha ivà÷ucimadhye | cittaü hi kà÷yapa rasàràmaü rathàva÷eùabhoktçceñãsadç÷aü | cittaü hi kà÷yapa spar÷àràmaü makùikeva tailapàtre | cittaü hi kà÷yapa parigaveùyamàõaü na labhyate | yan na labhyate tan nopalabhyate | yan nopalabhyate tan naivàtãtaü nànnàgataü na pratyutpannaü | yan naivàtãtaü nànnàgataü na pratyutpannaü tat tryadhvasamatikràntaü | yat tryadhvasamatikràntaü tan nevàsti na nàstãty àdi ||

àryaratnacåóasåtre 'py àha | sa cittaü parigaveùamàõo nàdhyàtmaü cittaü samanupa÷yati | na bahirdhà cittaü samanupa÷yati |na skandheùu cittaü samanupa÷yati | na dhàtuùu cittaü samanupa÷yati | nàyataneùu cittaü samanupa÷yati | sa cittam asamanupa÷yaü÷ cittadhàràü paryeùate | kutaþ cittasyotpattir iti | tasyaivaü bhavati àlambane sati cittam utpadyate | tat kim anyad àlambanam | atha yad evàlambanaü tad eva cittaü | yadi tàvad anyad àlambanam anyac cittaü | tad dvicittatà bhaviùyati | atha yad evàlambanaü tad eva cittaü | tat kathaü cittaü cittaü samanupa÷yati | na hi cittaü cittaü samanupa÷yati | tad yathà na tayaivàsidhàrayà saivàsidhàrà ÷akyate chettum | na tenaivàïgulyagreõa tad evàïgulyagraü spraùñuü ÷akyate | naiva cittena tad eva cittaü ÷akyate draùñum || pe ||

punar aparaü kulaputra yad upadrutapradrutànavasthitapracàrasya vànaramàrutasadç÷asya | pe | dåraügamacàriõo '÷arãrasya laghuparivartino viùayalolasya ùaóàyatanagocarasyàparàparasaüprayuktasya cittasyàvasthànàm ekàgratà÷araõam avi÷araõaü ÷amathaikàgratàvikùepa ity ucyate cittasya smçtir iti ||

àryàkùayamatisåtre 'py uktaü |viñhapanàyàü mayà yogaþ karaõãyaþ | iyaü ca cittadharmatà na vihàtavyà | tatra katamà cittadharmatà | katamà viñhapanà | màyopamaü cittam iyam ucyate cittadharmatà | yat punaþ sarvasvaü parityajya sarvabuddhakùetrapari÷uddhaye pariõàmayatãtãyam ucyate viñhapanety àdi ||

dharmasmçtyupasthànaü tu ||

yathà tàvad atràha | dharme dharmànudar÷ã viharan bodhisatvo na ka¤cid dharmaü samanupa÷yati | yato na buddhadharmà yato na bodhiþ | yato na màrgo yato na niþsaraõaü | sa sarvadharmàniþsaraõam iti viditvànnàvaraõaü nàma mahàkaruõàsamàdhiü samàpadyate | sa sarvadharmeùu sarvakle÷eùu ca kçtrimasaüj¤àü pratilabhate | niþkle÷à ete dharmà | naite sakle÷àþ | tat kasya hetoþ | tathà hy ete nãtàrthe samavasaranti | nàsti kle÷ànàü saücayo | na rà÷ãbhàvaþ | na ràgabhàvo na dveùabhàvo na mohabhàva | eùàm eva kle÷ànàm avabodhàd bodhiþ | yat svabhàvà÷ ca kle÷às tat svabhàvà bodhir ity evaü smçtim upasthàpayatãti ||

àryaratnacåóe 'py uktam | iha kulaputra bodhisatvasya dharme dharmànupa÷yanà smçtyupasthànena viharata evaü bhavati | dharmà evotpadyamànà utpadyante | dharmà eva nirudhymànà nirudhyante ||

na punar atra ka÷cid àtmabhàve satvo và jãvo và jantur và poùo và puruùo và pudgalo và manujo và yo jàyate và jãryate và cyavate votpadyate và | eùà dharmàõàü dharmatà | yadi samudànãyante | samudàgacchanti | atha na samudànãyante na samudàgacchanti | yàdç÷àþ samudànãyante tàdç÷àþ samudàgacchanti ku÷alà vàku÷alà và ani¤jyà và | nàsti dharmàõàü samudànetà | na càhetukànàü dharmàõàü kàcid utpattir ity àdi ||

tatraivàha | sa kiyadgambhãràn api dharmàn pratyavekùamàõas tàü sarvaj¤atàbodhicittànusmçtiü na vijahàti ||

àryalalitavistarasåtre 'py uktam | saüskàra anitya adhruvà àmakumbhopamabhedanàtmakàþ | parakelikayàcitopamàþ pàü÷unagaropamatà ca kàlikà ||

saüskàra pralopa dharmime varùakàli calitaü vilepanaü | nadikåla iva savàlukaü pratyayàdhãna svabhàvadurbalàþ ||

saüskàra pradãpa arcivat kùiprotpatti nirodhadharmakàþ | annavasthitamàrutopamàþ phenapiõóàvad asàradurbalàþ ||

saüskàra nirãha ÷ånyakàþ kadalãskandhasamà nirãkùataþ | màyopama cittamohanà bàlollàpanariktamuùñivat ||

hetåbhi ca pratyayebhi và sarva saüskàragataü pravartate | anyonyapratãtyahetutaþ tad idaü bàlajano na budhyate ||

yathà mu¤ja pratãtya balbajaü rajju vyàyàmabalena vartità | ghañiyantra sacakra vartate teùv ekaika÷u nàsti vartanà ||

tatha sarvabhavàïgavartanã anyonyopacayena niþ÷rità | ekaika÷u teùu vartanã pårvàparàntato nopalabhyate ||

bãjasya sato yathàïkuro na ca yo bãja sa caiva aïkuro | na ca anya tato na caiva tat | evam annuccheda a÷à÷vata dharmatà ||

saüskàra avidyapratyayàþ te ca saüskàra na santi tatvataþ | saüskàra avidya caiva hi ÷ånya ete prakçtã nirãhakàþ ||

mudràt pratimudra dç÷yate mudrasaükrànti na copalabhyate | na ca tatra na caiva sànyato evaü saüskàrannuccheda÷à÷vatàþ ||

cakùu÷ ca pratãtya råpataþ cakùu vij¤ànam ihopajàyate | na ca cakùuùi råpani÷ritaü råpasaükrànti na caiva cakùuùi ||

nairàtmya÷ubhà÷ ca dharmime te punar àtmeti ÷ubhà÷ ca kalpitàþ | viparãtam asadvikalpitaü cakùuvij¤àna tato upajàyate ||

vij¤àna nirodhasaübhavaü vij¤a utpàdavyayaü vipa÷yati | akahi¤ci gatam annàgataü ÷ånya màyopama yogi pa÷yati ||

araõiü yatha cottaràraõiü hastavyàyàmatrayebhi saügatiü | iti pratyayato 'gni jàyate jàtu kçtukàryu laghå nirudhyate ||

atha paõóitu ka÷ci màrgate kuta yam àgatu kutra yàti và | vidi÷o di÷i sarva màrgato na gatir nàpy agati÷ ca labhyate ||

skandhàyatanàni dhàtavaþ tçùõa avidyà iti karmapratyayàþ | sàmagri tu satvasåcanà sà ca paramàrthatu nopalabhyate ||

kaõñhauùñha pratãtya tàlukaü jihva parivartir avarti akùarà | na ca kaõñhagatà na tàlukaiþ akùaraikaika tu nopalabhyate ||

sàmagripratãtya÷ ca sà vàcam anubudhiva÷ena ni÷carã | manavàca adç÷yaråpiõã bàhyato 'bhyantari nopalabhyate ||

utpàdavyayaü vipa÷yato vàcarutaghoùasvarasya paõóitàþ | kùaõikàü va÷ikàü tad ãdç÷ãü sarvavàcaþ prati÷rutakopamàþ ||

yatha tantri pratãtya dàru ca hastavyàyàmatrayebhi saügatim | tuõavãõasughoùakàdibhiþ ÷abdo ni÷carate tadudbhavaþ ||

atha paõóitu ka÷ci màrgate kuto 'yam àgatu kutra yàti và | vidi÷o di÷a sarvamàrgataþ ÷abdam annàgamanaü na labhyate ||

tatha hetubhi pratyayebhi ca sarvasaüskàragataü pravartate | yogã puna bhåtadar÷anàt ÷ånya saüskàra nirãha pa÷yati ||

skandhàyatanàni dhàtavaþ ÷ånyàdhyàtmika ÷ånyabàhyakàþ | satvàtmaviviktanàlayàþ dharmàkà÷asvabhàvalakùaõàþ ||

lokanàthavyàkaraõe 'py uktam ||

÷ånyà anàmakà dharmàþ nàma kiü paripçcchasi | ÷ånyatà na kvacid devà na nàgà nàpi ràkùasàþ ||

manuùyà vàmanuùyà và sarve tu eùa vidyate | nàmnà hi nàmatà ÷ånyà nàmni nàma na vidyate ||

anàmakàþ sarve dharmàþ nàmnà tu paridãpitàþ ||

yo hi svabhàvo nàmno vai na sa dçùño na ca ÷rutaþ | na cotpanno niruddho và kasya nàmeha pçcchasi ||

vyavahàrakçtaü nàma praj¤aptir nàmadar÷ità | ratnacitro hy ayaü nàmnà ratnottamapara iti ||

iti ÷ikùàsamuccaye smçtyupasthànaparicchedas trayoda÷aþ ||


@<[XIV. àtmabhàvapari÷uddhi]>@

àtmabhàvapari÷uddhiþ pariccheda÷ caturda÷aþ ||

uktàni smçtyupasthànàni | evaü yogyacitto da÷asu dikùu ÷eùasya jagato duùkhasàgaroddharaõàbhisaübodhyupàyo vyomaparyantatraikàlyasarvadharmava÷avartitvàyaiva tu punaþ sarvadharma÷ånyatàm avataret | evaü hi pudgala÷ånyatà siddhà bhavati | tata÷ ca chinnamålatvàt kle÷à na samudàcaranti ||

yathoktam àryatathàgataguhyasåtre | tad yathàpi nàma ÷àntamate vçkùasya målachinnasya sarva÷àkhà patrapalà÷àþ ÷uùyanti | evam eva ÷àntamate satkàyadçùñyupa÷amàt sarvakle÷à upa÷àmyantãti ||

÷ånyatàbhàvanànu÷aüsàs tv aparyantàþ ||

yathà tàvac candrapradãpasåtre | so 'sau ÷ikùa na jàtu tra÷atã sugatànàü | so 'sau ÷åru na jàtu istriõàü va÷am etã | so 'sau sàsani prãti vindate sugatànàü | yo 'sau dharmasvabhàva jànatã supra÷àntaü ||

so 'sau neha cireõa bheùyate dvipadendraþ | so 'sau vaidyabhiùak bheùyate sukhadàtà | so 'sau uddhari ÷alya sarva÷o dukhitànàü |yo 'sau dharmasvabhàva jànatã supra÷àntaü ||

so 'sau kùàntibalena udgato naracandraþ | so 'sau loùñakadaõóa tàóito na ca kupyã | so 'sau chidyati aïgam aïga÷o na ca kùubhyo | yo 'sau dharmasvabhàva jànatã supra÷àntaü ||

nàsau durgatiùå patiùyatã anuvya¤jana | nityaü lakùaõadhàri bheùyatã abhiråpaþ | pa¤cyo tasya abhij¤a bhàvità ima nityaü | purataþ so sugatàna sthàsyatã sa ca ÷åra | ity àdi ||

bhagavatyàm apy uktaü | punar aparaü ÷àriputra bodhisatvena mahàsatvena buddhakàyaü niùpàdayitukàmena dvàtriü÷anmahàpuruùalakùaõàny a÷ãtiü cànuvya¤janàni pratilabdhukàmena sarvatra jàtau jàtismaratàü bodhicittàvipraõà÷atàü bodhisatvacaryàsaüpramoùatàü pratilabdhukàmena sarvapàpamitrapàpasahàyàn vivarjayitukàmena sarvabuddhabodhisatvakalyàõamitràõy àràgayitukàmena sarvamàramàrakàyikadevatànirjetukàmena sarvàvaraõã yàni ÷odhayitukàmena sarvadharmànàvaraõatàü pratilabdhukàmena praj¤àpàramitàyàü ÷ikùitavyaü | punar aparaü ÷àriputra bodhisatvena mahàsatvena ye da÷asu dikùu buddhà bhagavantas tiùñhanti te me varõaü bhàùerann iti praj¤àpàramitàyàü ÷ikùitavyaü | punar aparaü ÷àriputra bodhisatvena mahàsatvenaikacittotpàdena pårvasyàü di÷i gaïgànadãvàlukopamàn lokadhàtån samatikramitukàmena | pe | evaü sarvadikùu praj¤àpàramitàyàü ÷ikùitavyam ity àdy iti \<[doubtful]>\ vistaraþ ||

tatra yathà niràtmàna÷ ca sarvadharmàþ | karmaphalasaübandhàvirodha÷ ca niþsvabhàvatà ca yathàdçùñasarvadharmàvirodha÷ ca | tathà pitçputrasamàgame dar÷itam | ùaódhàtur ayaü mahàràja puruùaþ ùañspar÷àyatanaþ | aùñàda÷amanopavicàraþ | ùaódhàtur ayaü mahàràja puruùa iti | na khalu punar etad yuktaü | kiü vaitad pratãtyoktaü ùaó ime mahàràja dhàtavaþ | katame ùañ | tad yathà pçthivãdhàtur abdhàtus tejodhàtur vàyudhàtur àkà÷adhàtur vij¤ànadhàtu÷ ca | ime mahàràja ùaó dhàtavaþ ||

yàvat ùaó imàni mahàràja spar÷àyatanàni | katamàni ùañ | cakùuþ spar÷àyatanaü råpàõàü dar÷anàya | ÷rotraü spar÷àyatanaü ÷abdànàü ÷ravaõàya | ghràõaü spar÷àyatanaü gandhàràmàghràõàya | jihvà spar÷àyatanaü rasànàm àsvàdanàya | kàyaspar÷àyatanaü spraùñavyànàü spar÷anàya | manaþspar÷àyatanaü dharmàõàü vij¤ànàya | imàni ca mahàràja ùañ spar÷àyatanàni || pe ||

aùñàda÷eme mahàràja manopavicàràþ | katame 'ùñàda÷a | iha puruùa÷ cakùuùà råpàõi dçùñvà | saumanasyadaurmanasyopekùàsthànãyàny upavicarati | evaü ÷rotràdiùu vàcyaü | tena pratyekam indriyaùañkena saumanasyàditrayàõàü bhedàd aùñàda÷a manopavicàrà bhavanti | pe | katama÷ ca mahàràjàdhyàtmikaþ pçthivãdhàtuþ | yat ki¤cid asmin kàye 'dhyàtmaü kakkhañatvaü kharagatam upàttaü | tat punaþ katamat | tad yathà | ke÷à romàõi nakhà dantà ity àdi | ayam ucyata àdhyàtmikaþ pçthivãdhàtuþ ||

katama÷ ca mahàràja bàhyaþ pçthivãdhàtuþ | yat ki¤cid bàhyaü kakkhañvaü kharagatam anupàttam ayam ucyate bàhyaþ pçthivãdhàtuþ | tatra mahàràjàdhyàtmikaþ pçthivãdhàtur utpadyamàno na kuta÷cid àgacchati nirudhyamàno na kvacit saünicayaü gacchati | bhavati mahàràja sa samayo yat strã adhyàtmam ahaü strãti kalpayati | sàdhyàtmam ahaü strãti kalpayitvà bahirdhà puruùaü puruùa iti kalpayati | sà bahirdhà puruùaü puruùa iti kalpayitvà saüraktà satã bahirdhà puruùeõa sàrdhaü saüyogam àkàïkùate | puruùo 'dhyàtmaü puruùo 'smãti kalpayatãti pårvavat | tayoþ saüyogàkàïkùayà saüyogo bhavati | saüyogapratyayàt kalalaü jàyate | tatra mahàràja ya÷ ca saükalpo ya÷ ca saükalpayità | ubhayam etan na saüvidyate | striyàü strã na saüvidyate | puruùe puruùo na saüvidyate | iti hy asann asadbhåtaþ saükalpo jàtaþ | so 'pi saükalpàsvabhàvena na saüvidyate | yathà saükalpas tathà saüyogo 'pi kalalam api svabhàvena na saüvidyate | ya÷ ca svabhàvato na saüvidyate tat kathaü kakkhañatvaü janayiùyati | iti hi mahàràja saükalpaü j¤àtvà kakkhañatvaü veditavyaü yathà kakkhañatvam utpadyamànaü na kuta÷cid àgacchati | nirudhyamànaü na kvacit saünicayaü gacchatãti | bhavati mahàràja samayo yad ayaü kàyaþ ÷ma÷ànaparyavasàno bhavati | tasya tat kakkhañatvaü saüklidyamànaü nirudhyamànaü na pårvàü di÷aü gacchati | na dakùiõàü | na pa÷cimàü | nottaràü | nordhvaü | nàdho | na tu vidi÷aü gacchati | evaü mahàràjàdhyàtmikaþ pçthivãdhàtur draùñavyaþ | bhavati mahàràja sa samayo yadàkà÷ãbhåte lokasaünive÷e bràhmaü vimànaü saütiùñhate mahàratnamayaü | tan mahàràja kakkhañatvam utpadyamànaü na kuta÷cid àgacchati | cakravàóamahàcakravàóàþ saütiùñhante dçóhàþ sàrà ekaghanà vajramayàs teùàm api kakkhañatvam utpadyamànaü na kuta÷cid àgacchati | sumeravaþ parvataràjàno yugaüdharà nimiüdharà ã÷àdharà yàvat kàlaparvatàþ saütiùñhante | sarva÷ ca trisàhasramahàsàhasro lokadhàtuþ saütiùñhate | catura÷ãtir yojanasahasràõy udvedhena | madhye càùñaùaùñiü yojana÷atasahasraü mahàpçthivã saütiùñhate | tad api mahàràja kakkhañatvaü samudàgacchat kuta÷cid àgacchati | bhavati mahàràja sa samayo yadàyaü lokaþ saüvartate | tadeyaü mahàpçthivã agninà và dahyate 'dbhir và klidyate vàyunà và vikãryate | tasyà agninà dahyamànàyà maùir api na prajàyate tad yathàpi nàma sarpiùo và tailasya vàgninà dahyamànasya na maùir na chàyikà praj¤àyate evam evàsyàs trisàhasramahàsàhasràyà lokadhàtor agninà dahyamànàyà naiva maùir na chàyikàva÷iùñà praj¤àyate | evam adbhir lavaõavilayavad vàyunà vairambhavàtàbhihata÷akuntavat pçthivyàü na ki¤cid ava÷iùñaü praj¤àyatae iti pañhyate | tatra mahàràja pçthivãdhàtor utpàdo 'pi ÷ånyaþ vyayo 'pi ÷ånya utpanno 'pi pçthivãdhàtuþ svabhàva÷ånya | iti hi mahàràja pçthivãdhàtuþ pçthivãdhàtutvena nopalabhyate 'nyatra vyavahàràt | so 'pi vyavahàro na strã na puruùaþ | evam evaitan mahàràja yathàbhåtaü samyakpraj¤ayà draùñavyaü | tatra katamo 'bdhàtuþ | yad idam asmin kàye 'dhyàtmaü pratyàtmam àpaþ | abgataü | aptvaü snehaþ | snehagataü snehatvaü dravatvam upagatam upàttaü ||

tat punaþ katamat | tad yathà | a÷ru svedaþ kheñaþ siïghàõakaü va÷à lasikà majjà medaþ pittaü ÷leùmà påyaþ ÷oõitaü kùãraü prasràva ity àdir ayam ucyante àdhyàtmiko 'bdhàtuþ | pe ||

bhavati mahàràja sa samayo yat priyaü dçùñvà÷ru pravartate | duùkhena càbhyàhatasya dharmasaüvegena và÷ru pravartate | vàtena vàkùi prasyandate | yàvat sa mahàràjàbdhàtur na kuta÷cid àgacchati | bhavati mahàràja sa samayo yadàdhyàtmiko 'bdhàtuþ pari÷uùyati | sa pari÷uùyan nirudhyamàno na kvacid gacchati | pe | vivartamàne khalu punar loke samantàd dvàtriü÷at pañalà abhraghanàþ saütiùñhante saüsthàya sarvàvantaþ | trisàhasramahàsàhasraü lokadhàtuü chàdayanti | yataþ pa¤càntarakalpàn ãùàdhàro devo varùati | evaü pa¤ca gajaprameho devo varùati | pa¤càcchinnadhàraþ |pa¤ca sthålabindukaþ | tata iyaü mahàpçthivã yàvad brahmalokàd udakena sphuñà bhavati | sa mahàràja tàvan mahàn abdhàtur utpadyamàno na kuta÷cid àgacchati | bhavati mahàràja sa samayo yad ayaü lokaþ saüvartate | saüvartamàne khalu punar loke dvitãyasya såryasya pràdurbhàvo bhavati | dvitãyasya såryasa loke pràdurbhàvàd utsàþ saràüsi kunadya÷ ca ÷uùyanti | evaü tçtãyasya mahotsà mahànadyaþ | caturthasyànnavataptaü mahàsaraþ sarveõa sarvam ucchuùyati | caturthasya såryasya pràdurbhàvàn mahàsamudrasya yojanikam apy udakaü parikùayaü paryàdànaü gacchati | dviyojanikam api tricatuþpa¤cada÷aviü÷atitriü÷accatvàriü÷atpa¤cà÷adyojanikam api yàvac catvàriü÷adyojanasahasram udakam ava÷iùñaü bhavati | yàvad dvitàlamàtraü |yàvat kaõñhamàtraü | yàvad goùpadamàtram udakam ava÷iùñaü bhavati | bhavati mahàràja sa samayo yan mahàsamudre pçthitapçthitàny ava÷iùñàni bhavanti | pe ||

bhavati mahàràja sa samayo yan mahàsamudre 'ïgulisnehamàtram apy udakaü nàva÷iùñaü bhavati | sa mahàràja tàvàn abdhàtur nirudhyamàno na kvacid gacchati | pe | tasya khalu punar mahàràjàbdhàtor utpàdo 'pi ÷ånyaþ | vyayo 'pi ÷ånyaþ tiùñhann api so 'bdhàtuþ svabhàva÷ånya iti hi mahàràjàbdhàtur abdhàtutvenopalabhyate 'nyatra vyavahàramàtràt | so 'pi vyavahàro na strã na puruùaþ pårvavat ||

àdhyàtmikas tejodhàtuþ katamaþ ||

 yat ki¤cid asmin kàye tejas tejogatam åùmagatam upagatam upàttaü | tat punaþ katamat | yenàyaü kàya àtapyate saütapyate | yena vàsyàsitapãtakhàditàni samyaksukhena paripàkaü gacchati | yasya cotsadatvàj jvarito jvarita iti saükhyàü gacchati || pe ||

bàhyas tejodhàtuþ katamaþ | yad bàhyaü tejas tejogatam åùmagatam upagatam upàttaü | tat punaþ katamat | yan manuùyà araõãsahagatebhyo garbhalasahagatebhyo và gomayacårõena và kàrpàsapicunàvàsam anveùante yad utpannaü gràmam api dahati gràmaprade÷am api dahati yàvad dvãpaü và kakùaü tçõànàü và dàvaü và kàùñhaü và yàvad dahan paraitãty àdi |tatra mahàràjàdhyàtmikas tejodhàtur utpadyate na kuta÷cid àgacchati nirudhyamàno na kvacit saünicayaü gacchati | iti hy abhåtvà bhavati bhåtvà ca prativigacchati svabhàvarahitatvàt ||

evaü yat ki¤cid asmin kàye vàyur vàyugataü laghutvaü samudãraõatvaü | tat punaþ katamat | tad yathà årdhvagamà vàyavo 'dhogamàþ pàr÷và÷rayàþ pçùñhà÷rayàþ kukùigamàþ ÷astrakàþ kùurakàþ såcakàþ pippalakà vàtàùñhãlà vàtagulmà à÷vàsapra÷vàsà aïgànusàriõo vàyava ity àdi | santi bahirdhà pårve vàyavo dakùiõàþ pa÷cimà uttarà vàyavaþ sarajasaþ arajasaþ parãttà mahadgatà vàyava iti | bhavati mahàràja sa samayo yan mahàvàyuskandhaþ samudàgataþ | vçkùàgràn api pàtayati | kuóyàn api parvatàgràn api pàtayati | pàtayitvà nirupàdàno vigacchati | yaü satvà÷ cãvarakarõikena và vidhamanakena vàtànuvçttena và paryeùyante | yàvad ayam ucyate bàhyo vàyudhàtuþ | tasyàpy utpattiþ pårvavat ||

àdhyàtmika àkà÷adhàtuþ katamaþ | yat ki¤cid asmin kàye 'dhyàtmaü pratyàtmam upagatam upàttam àkà÷agatam ihàbhyantarasaükhyàbhåtaü | asphuñam aspharaõãyaü tvaïmànsa÷oõitena | tat punaþ katamat | yad asmin kàye cakùuþ suùiram iti và yàvan mukhaü và mukhadvàraü và kaõñhaü và kaõñhanàóyà và yena càbhyavaharati yatra càvatiùñhate | yena càsyà÷itapãtakhàditàsvàditam adhastàt pragharati | ayam ucyatae àdhyàtmika àkà÷adhàtuþ | evaü bàhye 'pi yad asphuñam aspharaõãyaü råpagatenàpaliguddhaü suùirabhàva÷ chidraü | ayam ucyate bàhyaþ àkà÷adhàtuþ ||

bhavati mahàràja sa samayo yat karmapratyayàd àyatanàni pràdurbhavanti tàny àkà÷adhàtuü paricàrayanti | tatra saükhyà bhavaty àdhyàtmika àkà÷adhàtur iti | sa na kuta÷cid àgacchati | bhavati samayo yad råpaü bibharti sarvam àkà÷ãbhavati | tat kasya hetoþ | akùayo hy àkà÷adhàtuþ sthiro 'calaþ | tad yathà mahàràjàsaüskçto nirvàõadhàtuþ | evam evàkà÷adhàtuþ sarvatrànugato draùñavyaþ | tad yathàpi nàma mahàràja puruùa utthale de÷e udapànaü và kuñakaü và kåpaü và puùkariõãü và khànayet | tat kiü manyase mahàràja yat tatràkà÷aþ kutas tad àgatam iti | àha | na kuta÷cid bhagavan | bhagavàn àha | tad yathàpi nàma mahàràja sa puruùaþ punar eva tad udapànaü và yàvat puùkariõãü và pårayet | tat kiü manyase mahàràja yat tad àkà÷aü kvacid gatam iti | àha | na kvacid gataü bhagavan | tat kasya hetoþ | na hy àkà÷adhàtur gamane và àgamane và pratyupasthitaþ | na strãbhàvena na puruùabhàvena pratyupasthitaþ | bhagavàn àha | iti hi mahàràja bàhyàkà÷adhàtur acalaþ |avikàraþ |tat kasya hetoþ | ÷ånyo hy àkà÷adhàtur àkà÷adhàtutvena | virahita àkà÷adhàtur àkà÷adhàtutvena | na puruùabhàvena na strãbhàvena pratyupasthitaþ | evam eva yathàbhåtaü samyakpraj¤ayà draùñavyaü ||

tatra katamo vij¤ànadhàtur yà cakùurindriyàdhipateyà | råpàrambaõaprativij¤aptiþ | yàvad iti hi mahàràja yà kàcid varõasaüsthànaprativij¤aptir ayam ucyate cakùurvij¤ànadhàtuþ | pe | iti hi yà ùaóindriyàdhipateyà ùaóviùayàrambaõà viùayavij¤aptir ayam ucyate vij¤ànadhàtuþ | sa khalu punar ayaü mahàràja vij¤ànadhàtur nendriyani÷rito na viùayebhya àgato na madhye 'ntarasthàyã sa nàdhyàtma bahirdhà nobhayam antareõa | sa khalu punar ayaü mahàràja vij¤ànadhàtur vastu prativij¤apya niruddhaþ | sa utpadyamàno na kuta÷cid àgacchati nirudhyamàno na kvacid gacchati | tasya khalu punar vij¤ànadhàtor utpàdo 'pi ÷ånyaþ | vyayo 'pi ÷ånyaþ | utpanno 'pi vij¤ànadhàtuþ svabhàva÷ånyaþ | iti mahàràja vij¤ànadhàtur vij¤ànadhàtutvena ÷ånyo nopalabhyate 'nyatra vyavahàràt | so 'pi vyavahàro na strã na puruùaþ | evam etad yathàbhåtaü samyakpraj¤ayà draùñavyaü ||

tatra mahàràja katamac cakùuràyatanaü | yac caturõàü mahàbhåtànàü prasàdaþ | tad yathà pçthivãdhàtor abdhàtos tejodhàtor vàyudhàtor yàvat | tatra pçthivãdhàtuprasàda÷ cakùuràyatanaü nàbdhàtuprasàdo na tejodhàtuprasàdo na vàyudhàtuprasàda÷ cakùuràyatanaü | tat kasya hetoþ | na hi pçthivãdhàtuprasàdaþ kasyacid dharmàyatanaü và àyatanapratilambhena và pratyupasthitaþ | evaü yàvan na vàyudhàtuprasàdaþ kasyacid dharmasyàyatanaü và àyatanapratilambhena và pratyupasthitaþ | tat kasya hetoþ | ni÷ceùñà hy ete dharmà niùñhàpàrà nirvàõasamà | iti hi mahàràja ekaikato dharmàn mçgyamàõàn cakùuràyatanaü nopalabhate 'nyatra vyavahàràt | tat kasya hetoþ | ÷ånyo hi pçthivãdhàtuprasàdaþ pçthivãdhàtuprasàdena | yàvac chånyo vàyudhàtuprasàdo vàyudhàtuprasàdena | ye ca dharmàþ svabhàvena ÷ånyàþ kas teùàü prasàdo và kùobho và | yeùàü na prasàdo na kùobha upalabhyate | kathaü te råpaü drakùyanti | iti hy atyantatayà cakùuràyatanaü ÷ånyaü cakùuràyatanasvabhàvena tat pårvàntato nopalabhyate ||

aparàntato 'pi nopalabhyate | annàgamanatàü gamanatàü copàdàya sthànam apy asya nopalabhyate svabhàvavirahitatvàt | yac ca svabhàvena na saüvidyate | na tat strã na puruùaþ | tena kà manyanà | manyanà ca nàma mahàràja màragocaraþ | amanyanà buddhagocaraþ | tat kasya hetoþ | manyanàpagatà hi sarvadharmàþ | pe | tatra mahàràja katamac chrotràyatanaü | yac caturõàü mahàbhåtànàü prasàdo | yàvad iti hi mahàràja sarvadharmà vimokùàbhimukhà dharmadhàtuniyatà àkà÷adhàtuparyavasànà apràptikà avyavahàrà annabhilàpyà annabhilapanãyàþ | yatra mahàràja indriyàõi pratihanyante te viùayà ity ucyante | cakùur hi råpe pratihanyate tasmàd råpàõi cakùurviùayà ity ucyante | evaü ÷rotraü ÷abdeùv ity àdi | tatra cakùå råpe pratihanyata iti nipàtaþ | pratihanyanà teùàü nirdiùñà | tathà hi cakùå råpeùu trividhaü nipatatãti | anukåleùu ÷ubhasaüj¤ayà | pratikåleùu pratighasaüj¤ayà | naivànukåleùu na pratikåleùåpekùayà | evaü mano dharmeùv ity àdi | tae ime viùayà manogocarà ity ucyante | atra hi mana÷ carati | upavicarati | tasmàn manogocarà ity ucyante | yad etan mahàràja mano 'pratikåleùu råpeùv anunãtaü carati | tenàsya ràga utpadyate | pratikåleùu råpeùu pratihataü carati tenàsya dveùa utpadyate | naivànukåleùu na pratikåleùu saümåóhaü carati | tenàsya moha utpadyate | evaü ÷abdàdiùv api trividham àrambaõam anubhavati pårvavat ||

tatra mahàràja màyopamànãndriyàõi | svapnopamà viùayàþ | tad yathàpi nàma mahàràja puruùaþ suptaþ svapnàntare janapadakalyàõyà striyà sàrdhaü paricaret | sa ÷ayitavibuddho janapadakalyàõãü striyam anusmaret | tat kiü manyase mahàràja saüvidyate svapnàntare janapadakalyàõã strã | àha | no hãdaü bhagavan | bhagavàn àha | tat kiü manyase mahàràjàpi nu sa puruùaþ paõóitajàtãyo bhavet | yaþ svapnàntare janapadakalyàõãü striyam anusmaret | tayà và sàrdhaü krãóitam abhinive÷et | àha | no hãdaü bhagavan | tat kasya hetoþ | atyantatayà hi bhagavan svapnàntare janapadakalyàõã na saüvidyate nopalabhyate | kutaþ punar anayà sàrdhaü paricaraõà | anyatra yàvad eva sa puruùo vighàtasya klamathasya bhàgã syàt | yas tàm abhinivi÷et ||

bhagavàn àha | evam eva mahàràja bàlo '÷rutavàn pçthagjana÷ cakùuùà råpàõi dçùñvà saumanasyasthànãyàny abhinivi÷et | so 'bhiniviùñaþ sann anunãyate 'nunãtaþ saürajyate | saürakto ràgajaü karmàbhisaüskaroti | trividhaü kàyena caturvidhaü vàcà trividhaü manasà | tac ca karmàbhisaüskçtam àdita eva kùãõaü niruddhaü vigataü vipariõataü na pårvàü di÷aü ni÷ritya tiùñhati | na dakùiõàü na pa÷cimàü nottaràü nordhvaü nàdho nànuvidi÷aü | neha na tiryak | na ubhayam antarà | tat punaþ kàlàntareõa maraõakàlasamaye pratyupasthite | jãvitendriyanirodhe àyuùaþ parikùayàt tatsabhàgasya karmaõaþ kùãõatvàc caramavij¤ànasya nirudhyamànasya manasa àrambaõãbhavati | tad yathàpi nàma ÷ayitavibuddhasya janapadakalyàõãti manasa àrambaõaü bhavati | iti hi mahàràja caramavij¤ànenàdhipatinà tena ca karmaõà àrambaõenaupapattyaü÷ikadvayapratyayaü prathamavij¤ànam utpadyate | yadi và narakeùu yadi và tiryagyonau yadi và yamaloke yadi và àsure kàye yadi và manuùyeùu yadi và deveùu | tasya ca prathamavij¤ànasya aupapattyaü÷ikasya samanantaraniruddhasyànnantarasabhàgà cittasaütatiþ pravartate | yatra vipàkasya pratisaüvedanà praj¤àyate | tatra ya÷ caramavij¤ànasya nirodhas tatra cyutir iti saükhyàü gacchati | yaþ prathamavij¤ànasya pràdurbhàvas tatropapattiþ | iti hi mahàràja na ka÷cid dharmo 'smàl lokàt paraü lokaü gacchati | cyutyupapattã ca prajàyete | tatra mahàràja caramavij¤ànam utpadyamànaü na kuta÷cid àgacchati ||

nirudhyamànaü na kvacid gacchati | karmàpy utpadyamànaü na kuta÷cid àgacchati | nirudhyamànaü na kvacid gacchati | prathamavij¤ànam apy utpadyamànaü na kuta÷cid àgacchati | nirudhyamànaü ca na kvacid gacchati | tat kasya hetoþ | svabhàvavirahitatvàt | caramavij¤ànaü caramavij¤ànena ÷ånyaü | karma karmaõà ÷ånyaü | prathamavij¤ànaü prathamavij¤ànena ÷ånyaü | cyuti÷ cyutyà ÷ånyà | upapattir upapattyà ÷ånyà | karmaõàü càbandhyatà prajàyate vipàkasya ca pratisaüvedanà na càtra ka÷cit kartà na bhoktànyatra nàmasaüketàt | tad yathàpi nàma mahàràja puruùaþ suptaþ svapnàntare ÷atruõà sàrdhaü saügràmayet | sa ÷ayitavibuddhaþ | tam evànusmaret | tat kiü manyase mahàràja saüvidyate svapnàntare ÷atruþ | ÷atruõà và sàrdhaü saügràma iti | àha | no hãdaü bhagavan | bhagavàn àha | tat kiü manyase mahàràjàpi nu sa puruùaþ paõóitajàtãyo bhavet | yo 'sau svapnàntare ÷atrum abhinivi÷et | ÷atruõà và sàrdhaü saügràmaü | àha | no hãdaü bhagavan | tat kasya hetoþ | atyantatayà hi bhagavan svapne ÷atrur na saüvidyate kutaþ punas tena sàrdhaü saügràmaþ | anyatra yàvad eva sa puruùo vighàtasya klamathasya ca bhàgã syàt yas tam abhinivi÷et | bhagavàn àha | evam eva mahàràja bàlo '÷rutavàn pçthagjana÷ cakùuùà råpàõi dçùñvà daurmanasyàsthànãyàny abhinivi÷ate 'bhiniviùñaþ san pratihanyate | pratihataþ saütuùyati | duùño doùajaü karmàbhisaüskarotãti pårvavat | tad yathàpi nàma mahàràja puruùah suptaþ svapnàntare pi÷àcena paripàtyamàno bhãtaþ saüoham àpadyate | sa ÷ayitavibuddhas taü pi÷àcaü taü ca saümoham anusmaret | tat kiü manyase mahàràja saüvidyante svapne pi÷àcaþ saümoho và | yàvad evam eva mahàràja bàlo '÷rutavàn pçthagjana÷ cakùuùà råpàõi dçùñvà upekùàsthànãyàny abhinivi÷ate 'bhiniviùñaþ san muhyati måóho mohajaü karmàbhisaüskarotãti pårvavat | tad yathàpi nàma mahàràja puruùaþ suptaþ svapnàntare janapadakalyàõyà gàyantyà madhuraü gãtasvaraü madhuraü ca tantrãsvaraü ca ÷çõuyàt | sà tena gãtavàditena paricàrayet | sa ÷ayitavibuddhas tad eva gãtavàditam anusmaret | tat kiü manyase mahàràjàpi nu sa puruùaþ paõóitajàtãyaþ svapnàntare janapadakalyàõyà gãtavàditam abhinivi÷et | àha | no hãdaü bhagavan | bhagavàn àha | tat kasya hetoþ | atyantatayà hi bhagavan svapnàntare janapadakalyàõã strã na saüvidyate nopalabhyate | kutaþ punar asyà gãtavàditaü | anyatra yàvad eva sa puruùo vighàtasya klamathasya ca bhàgã syàt | yas tad abhinivi÷et | bhagavàn àha | evam eva mahàràja bàlo '÷rutavàn pçthagjanaþ ÷rotreõa ÷abdàn ÷rutvà saumanasyasthànãyàny abhinivi÷ate | iti pårvavat | evaü gandhàdiùu tridhà tridhà veditavyam || pe ||

atra mahàràja mànasaü nive÷ayitavyaü | kim ity ahaü sadevakasya lokasya cakùur bhaveyaü | ulkà pradãpa àlokabhåtaþ | kålaü naus tãrthaü | nàyakaþ pariõàyakaþ dai÷ikaþ sàrthavàhaþ | puro javeyaü | mukto mocayeyam à÷vasta à÷vàsayeyaü parinirvçttaþ parinirvàpayeyam iti | pårvà hi koñir mahàràja na praj¤àyate ai÷varyàdhipatyànàm anubhåya mànànàü | iti hi mahàràja màyopamànãndriyàõy atçptàny atarùaõãyàni | svapnopamà viùayà atarùakà atçptikaràþ ||

atrànnantaya÷a÷cakravartinaþ kathà svargàc ca patite tasmin saràjakaiþ pauraiþ parivçta evaü pañhyate | tad yathàpi nàma mahàràja sarpirmaõóo và navanãtamaõóo và taptàyàü vàlukàyàm upanikùipto 'vasãdati | na saütiùñhate | evam eva mahàràjànnantaya÷à avasãdati na saütiùñhate | atha ràjà priyaükaro ràjànam annantaya÷asaü tathàvasãdantaü | upasaükramyaitad avocat | kiü vayaü mahàràja lokasya vyàkuryàmaþ | kiü ràj¤o 'nnantaya÷asaþ subhàùitam iti | sa àha | vaktavyaü | mahàràjànantaya÷à÷ caturdvãpeùu ràjyai÷varyaü kàrayitvàbandhyamanorathatàm anubhåya sarvadrumàkàlaphalatàü sarvopadravaprasrabdhisarvasatvàbandhyamanorathatàü gandhodakavarùaü hiraõyavarùaü suvarõavarùaü sarvopakaraõavarùaü cànubhåya caturo mahàdvãpàn adhyàvasitvà ÷akrasyàrdhàsanam àkramyàtãcchayà na mukto 'tçpta eva kàmaiþ kàlagata iti | evaü tvaü mahàràja vyàkuryà ity evam uktvà ca ràjànnantaya÷àþ kàlam akàrùãt | pe ||

tasmàt tarhi te mahàràja marãcikàyàm udakasvabhàvo nàbhån na bhaviùyati na caitarhi vidyate | evam eva mahàràja råpavedanàsaüj¤à saüskàravij¤anàü svabhàvo nàbhån na bhaviùyati na caitarhi vidyatae ity àdi ||

punar apy uktaü | etàvac caitat j¤eyam | yad uta saüvçtiþ paramàrtha÷ ca | tac ca bhagavatà ÷ånyataþ sudçùñaü suviditaü susàkùàtkçtaü | tena sa sarvaj¤a ity ucyate | tatra saüvçtir lokapracàratas tathàgatena dçùñà | yaþ punaþ paramàrthaþ so 'nnabhilàpyaþ | annàj¤eyo 'vij¤eyo 'de÷ito 'prakà÷ito yàvad akriyo yàvan na làbho nàlàbho na sukhaü na duùkhaü na ya÷o nàya÷aþ | na råpaü nàråpam ity àdi ||

tatra jinena jagasya kçtena saüvçti de÷ita lokahitàya | yena jagat sugatasya sakà÷e saüjanayãha prasàdasukhàrthe ||

saüvçti praj¤amayã narasiühaþ ùaógatayo bhaõi satvagaõànàü | narakatira÷ ca tathaiva ca pretàn àsurakàya naràü÷ ca maråü÷ ca ||

nãcakulàüs tatha uccakulàü÷ ca àóhyakulàü÷ ca daridrakulàü÷ cety àdi ||

puna÷ coktaü | katama eùa dharmo yo bhagavatà vyàkçto 'nnuttaràyàü samyaksaübodhau | kiü råpam uta vedanà àho ÷vit saüj¤à utàho saüskàrà atha vij¤ànaü bhagavatà vyàkçtam annuttaràyàü samyaksaübodhàv iti | teùàm etad abhåt | na råpaü yàvan na vij¤ànaü bhagavatà vyàkçtam annuttaràyàü samyaksaübodhau | tat kasya hetoþ | annutpàdo hi råpam annutpàdo bodhiþ | tat katham annutpàdo 'nnutpàdam abhisaübudhyate | evaü yàvad vij¤ànam || pe ||

tad evam annupalabhyamàneùu sarvadharmeùu katamo 'tra buddhaþ | katamà bodhiþ | katamo bodhisatvaþ | katamad vyàkaraõam | ÷ånyaü hi råpaü råpeõa yàvad vij¤ànaü || pe ||

yàvad eva vyavahàramàtram etat | nàmadheymàtraü saüketamàtraü saüvçtimàtraü praj¤aptimàtraü | nàlam atra paõóitair abhinive÷a utpàdayitavya iti ||

tathàtraivàhuþ | nirmàõaratayo devà yathà vayaü bhagavan | bhagavato bhàùitasyàrtham àjànãmaþ | sarvadharmà bhåtakoñir annantakoñir annàvaraõakoñir apratiùñhitakoñir ity àdi ||

sarvadharmà bhagavan bodhiþ | svabhàvavirahità boddhavyàþ | anta÷a ànantaryàõy api bodhiþ | tat kasya hetoþ | aprakçtikà hi bhagavan bodhir aprakçtikàni ca pa¤cànantaryàõi | tenocyate ànantaryàõi bodhir iti | tathà vihasyante bhagavan ye kecit parinirvàtukàmàþ | tat kasya hetoþ | yadi ka÷cit saüsàrapratipanno bhavet | sa nirvàõaü paryeùatae iti ||

punar uktaü | bhåtakoñir iti bhagavan yad uktaü nirmàõaratibhir devais tatra vayaü bhåtam api nopalabhàmahe | kiü punar asya koñim | tat kasya hetoþ | yo hi ka÷cid bhagavan bhåtam upalabhate | koñim api sa tasyopalabhate dvaye càsau caratãti ||

tathàtraiva sahàüpatibrahmaõà ÷àstà stutaþ ||

supiti yatha naraþ kùudhàbhibhåtaþ ÷atarasabhojanabhu¤jino ca tçptaþ | na pi ca kùudha na bhojanaü na satvaþ supina yathaiva nidçùña sarvadharmàþ ||

bhaõi naru pañhane manoj¤avàcaü priyu bhavatã na ca saükramo 'sti vàcaü | na ca vacana càsya rakta vàcàm upalabhase na ca tatra saü÷ayo 'sti ||

÷ruõati yatha manoj¤a vãõa÷abdaü madhura na càsti svabhàvataþ sa ÷abdaþ | tatha imi vidu skandha prekùamàõo na labhati bhàvu svabhàvataþ sumedhàþ || pe ||

yatha naru iha ÷aïkha÷abda ÷rutvà vimç÷ati vidva kuto ya pràdubhåtaþ | na ca labhati svabhàva ÷ånyabhàvaü tatha tv aya dçùña narendra sarvadharmàþ ||

yatha naru iha bhojanaü praõãtaü vimç÷ati aïga÷u siddham asvabhàvam | yatha rasu tatha te 'ïga tatsvabhàvàs tatha tv aya dçùña maharùi sarvadharmàþ ||

yatha naru iha indrayaùñi dçùñvà vimç÷ati aïga÷u niþsvabhàva ÷ånyam | vimç÷atu yatha yaùñi te 'ïga ÷ånyàs tatha tv aya dçùña maharùi sarvadharmàþ ||

puravara yatha aïga÷o vibhajya nagaru svabhàvatu nàmato na labdham | yatha nagara tathàïga sarva÷ånyàs tatha tv aya dçùña narendra sarvadharmàþ ||

mudita yatha naràga mukta bherã harùa janeti svabhàva÷ånya÷abdà | svaru yatha tatha te 'ïga tatsvabhàvaü tatha tv aya dçùña maharùi sarvadharmàþ ||

... ... hanatu yatha narasya tàü hi bherãü pratighu na vidyati nàpi snehadhàtuþ | vimç÷atu bherãva te 'ïga tatsvabhàvàs tatha tv aya dçùña narendra sarvadharmàþ ||

hanatu yatha narasya tàü hi bherãü svaru na sa manyati ràmayàmi lokam | svaru yatha tatha te 'ïga tatsvabhàvàþ tatha tv aya dçùña narendra sarvadharmàþ ||

hanatu yatha narasya tasya bheryàü na pi svaru aïga÷u nàpi sa svatantraþ | svaru yatha tatha te 'ïga tatsvabhàvàs tatha tv aya dçùña maharùi sarvadharmàþ ||

puna÷ coktaü | satvàrambaõanàyakena kathità maitrã ÷ubhàbhàvanà | satva÷ càsya vibhàvitaþ suviditaü niþsatva sarvaü jagat | tatraivaü dvipadottamo 'kaluùo niþsaü÷ayà mànasaþ | tena tvà sugataü vibhàvitamatiü påjema påjàriham ||

duùkhaü cà sugatà \<[doubtful]>\ da÷addi÷igataü naivaü parãdç÷yate | satveùå karuõà ca nàma bhaõità devàtideva tvayà | evaü bho jinapuïgavà jinamataü aj¤àta yathàvataþ | tena tvàü dvipadottamà naravaràþ påjema påjàriham ||

satvànaiva na duùkhaü ÷àkyamuninà yasyàpanãtaü dukhaü | jàtàs te mudità÷ ca hçùñamanaso 'ratã÷ ca tair noditàþ ||

evaü buddhanayaü acintiyanayaü yàthàvato jànato | tasmàt påjiya tvàü naràõa pravaraü pràyema pràptaü phalaü ||

kàyaþ kàyavivarjitena muninà nàsàdito màrgatàü | naivaü te smçtinàyakà na bhaõità naiva pramuùñà smçtiþ ||

uktaü co sugatena bhàvapathimàþ kàyaü gatà bhàvanàþ | evaü buddhanayaü viditva sugatà påjà kçtà tàyinaþ ||

bhàvethaþ ÷amathaü vipa÷yanam ayaü màrgaü dukhà ÷àntaye | ÷àntàs te bhagavan savàsanamalà yehã jagat kliùyate ||

÷amatha÷ càtha vipa÷yanà na ca malà sarve 'ti ÷ånyà mune | asmin devagaõà na kàïkùa kvacanà påjentu tvàü nàyakaü | ity àdi ||

punar uktaü | ÷ånyaü hi cakùu÷ cakùuþsvabhàvena | yasya ca dharmasya svabhàvo na vidyate so 'vastukaþ | yo 'vastukaþ so 'pariniùpannaþ yo 'pariniùpannaþ sa notpadyate na nirudhyate | pe ||

yat triùv apy adhvasu nopalabhyate na tac cakùur nendriyaü kathaü tasya vyavahàro j¤eyaþ | tad yathàpi nàma riktamuùñir alãkaþ | yàvad eva nàmamàtraü no tu khalu paramàrthato riktam upalabhyate na muùñiþ | evaü cakùu÷ cendriyaü ca rikte muùñisadç÷am alãkam asadbhåtaü tucchaü mçùàmoùadharme bàlopalàpanaü mårkhasaümohanam yàvad eva nàmamàtram ||

punar atraivàha | svapnàntare mahàvçùñir àsravàõàü pravartanà | dar÷ità te mahàvãra àsravotpattipaõóitàþ ||

svapne yathà ÷ira÷chedo dçùñas te àsravakùayaþ | dar÷itaþ sarvavij¤ànàü sarvadar÷in namo 'stu te ||

atraiva ca drumeõa kinnararàjena bhagavàn pçùñaþ pratyàha | yad vadasi ÷ånyatàü ca vyàkaraõaü | càpy ahaü na jànàmi | syàd yadi kiücid a÷ånyaü na bhavej jinenàsya vyàkaraõam ||

kiükàraõaü | tathà hi | sthitaü bhavet tat svake bhave | kåñasthanirvikàraü | na tasya vçddhir na parihàõiþ | na kriyà na ca kàraõaü | yat svabhàva÷ånyam àdar÷amaõóale supari÷uddhe saüdç÷yate pratibimbam | tathaiva druma jànãhãmàn dharmàn | avikàraü dharmadhàtum imàü ca påjàü drumàïga÷o vicàrayasi | aïga÷o nirãkùya påjàü | katame 'vikàriõo 'ïgàþ ||

yad api ca nirãhakatvaü kriyàü ca na jànase mayà proktaü | ÷akañàïga saünipàtaü nirãkùva ÷akañasya caiva kriyàü ||

karma ca me àkhyàtaü kartà na vidyate da÷asu dikùu | vàteritàd iva taror yathà hi nivartate vahniþ ||

na ca màruto na ca taru÷ cetayati hutà÷anaü ca yajane | na nivartate vahnis tathaiva karmasya kartàraþ ||

yad api vadase na ca saücaya puõyasya hi vidyate | sucaritasya samudàgama÷ ca | bodhis tasyàpi ÷çõu kramanta tvaü | yathà bhaõasi manuùyàõàm àyuþparimàõaü varùa÷ataü jãvin | na càsti varùapu¤jã | ayam api samudàgamas tadvad iti ||

bhagavatyàm apy uktaü | kiü punar àyuùman subhåte utpanno dharma utpadyate utànnutpannaþ | subhåtir àha | nàham àyuùman ÷àriputra utpannasya dharmasyotpattim icchàmi na cànnutpannasyeti ||

dharmasaügãtyàm apy uktaü | tathatà tathateti kulaputra ÷ånyatàyà etad adhivacanaü | sà ca ÷ånyatà notpadyate na nirudhyate | àha | yady evaü dharmàþ ÷ånyà uktà bhagavatà tasmàt sarvadharmà notpatsyante na nirotsyante | niràrambho bodhisatvaþ | àha | evam eva kulaputra tathà yathàbhisaübudhyase sarvadharmà notpadyante na nirudhyante | àha | yad etad uktaü bhagavatà | saüskçtà dharmà utpadyante nirudhyante cety asya tathàgatabhàùitasya ko 'bhipràyaþ | àha | utpàdanirodhàbhiniviùñaþ kulaputra lokasaünive÷aþ | tatra tathàgato mahàkàruõiko lokasyottràsapadaparihàràrthaü vyavahàrava÷àd uktavàn utpadyante nirudhyante ceti | na càtra kasyacid dharmasyotpàdo na nirodha iti ||

punar atraivoktaü | tatra bhagavaü÷ cakùåråpeùu na raõati ÷rotraü | ÷abdeùu | yàvan manodharmeùu na raõati | sa dharmaþ | tatra kathaü cakùåråpeùu na raõati | saüsargàbhàvàt | na hi cakùåråpeõa saüsçjyate | yàvan na manodharmeõa saüsçjyate | yan na saüsçjyate tan na raõati | advitãyasya bhagavan dharmasya raõaü nàsti | advitãyà÷ ca bhagavan sarvadharmàþ paraþparaü na jànanti na vijànanti | na kalpayanti na vikalpayanti | na saübhavanti na visaübhavanti | na hãyante na varddhante | na rajyanti | na virajyanti | na saüsaranti na parinirvànti naite kasyacit | naiùàü ka÷cit | naite bhagavan dharmà udvijante na saükli÷yante na vyavadàyante | evam ahaü bhagavan jànàmy evam avabudhye | yad apy ahaü | bhagavann evaü vadàmi | evam ahaü jànàmy evam ahaü budhyàmãti | àyatanànàm eùa vikàraþ | na ca bhagavann àyatanànàm evaü bhavati | asmàkam eùa vikàra iti | yo hy evaü jànàti sa na kenacit sàrddhaü vivadati | yan na vivadati tac chramaõadharmam anusaratãti | tathà dharmadar÷anaü buddhadar÷anaü sarvasatvadar÷anaü sarvasatvahetupratyayadar÷anaü ÷ånyatàdar÷anaü ÷ånyatàdar÷anam adar÷anaü | adar÷anaü bhagavan sarvadharmàõàü dar÷anaü samyagdar÷anam iti ||

katham annadhiùñhànà saüvçtir yuktà | kathaü punar ayuktà | yathàsati sthàõau puruùabhràntiþ | kasya punaþ ÷ånyatàvàdinaþ paramàrthataþ sthàõuþ siddho yadà÷rayàt puruùabhràntiþ syàd | amålà eva ca sarvadharmàs tatvato målànupapatteþ ||

tathà coktam àryavimalakãrtinirde÷e | abhåtaparikalpasya kiü målaü | àha | viparyastà saüj¤à målaü | àha | viparyastàyàþ saüj¤àyàþ kiü målaü | apratiùñhànaü målaü | àha | apratiùñhàyàþ kiü målaü | àha | yan ma¤ju÷rãr apratiùñhànaü na tasya ki¤cin målam iti hy apratiùñhànamålapratiùñhitàþ sarvadharmà iti ||

iyaü samàsataþ praj¤àpàramità citta÷uddhyarthinà bhàvayitavyà | bhàvayitvà ca kle÷aripuraõaku÷alena bhavitavyaü | na svagçha÷åreõa ||

yathoktam àryadharmasaügãtisåtre | na ÷ånyatàvàdã lokadharmaiþ saühriyate 'ni÷ritatvàt | na sa làbhena saühçùyàti | alàbhena na vimanà bhavati | ya÷asà na vismayate 'ya÷asà na saükucati | nindayà nàvalãyate | pra÷aüsayà nànunãyate | sukhena na rajyate duùkhena na virajyate | yo hy evaü lokadharmair na saühriyate sa ÷ånyatàü jànãtae iti ||

tathà ÷ånyatàvàdino na kvacid anuràgo na viràgaþ | yasmin rajyeta tac chånyam eva jànãte | ÷ånyam eva pa÷yati | nàsau ÷ånyatàü jànãte yaþ kvacid dharme rajyate và virajyate và tathà nàsau ÷ånyatàü jànãte yaþ kenacit sàrddhaü vigrahaü vivàdaü và kuryàc chånyam eva jànãte tac chånyam eva pa÷yatãty àdi ||

etat saükùepàc citta÷odhanam ||

athaivam api paramavi÷uddhir dharmadar÷ane sati | iha pa¤cakaùàyasaükliùñasya kalyàõamitràvasàditasya và saükùepeõa tàvat kutra yatnaü kçtvà ÷ãghraü citta÷uddhir bhavati | àtmabahumànaparàvaj¤àtyàge 'nayor målam àtmasatvadçùñiþ | sà caitadabhyàsàt sukaraü prahãyatae iti paragauravam àtmàvaj¤à caivaü bhàvanãyà ||

yadi satvo yadi skandhàþ kùamatà sarvathà sthità | ekasya hi paràtmatvaü viruddhaü saübhavet kathaü ||

 vinàlambanam apy etad àcaranty eva dehinaþ | annàdikalyànàbhyàsàt kim abhyàsasya duùkaram ||

evam abhyàsava÷yatve tulye kasmàt sukhodayam | paragauravam utsçjya svasukhàyàn yad iùyate ||

cintàmaõir yathoktà÷ ca santi gauravahetavaþ | na tu me gauravàt saukhyam ihàpi janadurbhagàt ||

tasmàt satvàntare yadvad råkùamatsaramàninaþ | àtmasnehavato vçttir bhàvayet tadviparyayam ||

àtmano bahumàno 'yaü stutinindàdisekataþ | vardhate nàrakava÷àt sekàn narakavahnivat ||

÷abdas tàvad acittatvàn màü stautãti na saübhavaþ | paraþ kila mayi prãta ity ayaü me matibhramaþ ||

tattuùñyaiva mama prãtiþ sàmànye na sadàstu sà | tatsukhena na cet kàryaü tena tuùñena kiü mama ||

anyatra mayi và prãtyà kiü hi me parakãyayà | na me pareõa tuùñena kàye saukhyam ihàõv api ||

evaü j¤àtvà prahàtavyà kalpanà nirvibandhanà | akãrtinindà satkàrà evaü j¤eyà÷ ca niùphalàþ ||

na dharmo nàyur àrogyaü na balaü vandanàdibhiþ | yadvad utpràsyamànasya vikàrair anyakàyikaiþ ||

hçùñasyàtha viùaõõasya làbhàlàbhau samodayau | vivarjya niùphalaü tasmàd bhaveyaü ÷ailamànasaþ ||

saüstavatyàgàc ca ÷ãghraü cittavi÷uddhir bhavati | iti ||

tatràpi cintyate | nimittodgrahasaübhåtà pratyabhij¤à punaþ punaþ | utpàdayaty anunayaü jàyate pratigho 'py ataþ ||

pratighànunayau yasya tasya pàpam avàritam | abhyàkhyànàni citràõi màtsaryaü cerùyayà saha ||

làbhàdikàmatà nàma ity àdy àvartate bahu | tasmàt sarvaprayatnena saüstavaü praharen muniþ ||

sàdç÷yàd anyad apy etad vàrisrotovad ãkùyate | tad evedam iti bhràntyà tatve tiùñhàmy ato balàt ||

avastu caitat sàdç÷yaü duùkhaü ca janayiùyati | ahaü caitac ca sarvaü ca na ciràn na bhaviùyati | iti ||

àtmabhàvapari÷uddhi÷ caturda÷aþ paricchedaþ ||


@<[XV. bhogapuõya÷uddhi]>@

bhogapuõya÷uddhiþ pa¤cada÷aþ paricchedaþ ||

÷ikùàsamuccayasyàtma÷uddhyannantaraü bhoga÷uddhiþ saücayàbhàvàt | pçthag iha lekhità | bhoga÷uddhiü ca jànãyàt samyagàjãva÷odhanàt ||

yathoktam àryograparipçcchàyàm | iha gçhapate gçhã bodhisatvo dharmeõa bhogàn paryeùate nàdharmeõa | samena na viùameõa | samyagàjãvo bhavati na viùamàjãva iti ||

àryaratnameghe 'py uktaü | na bodhisatvo dàyakaü dànapatiü dçùñveryàpatham àracayati | kathaü neryàpatham àracayati | na ÷anair mandaü mandaü kramàn utkùipati na nikùipati yugamàtraprekùikayà savi÷vastaprekùikayànnàbhogaprekùikayà | evaü kàyakuhanàü na karoti | kathaü vàkkuhanàü na karoti | na bodhisatvo làbhahetor làbhanidànaü mandabhàõã mçdubhàõã na priyabhàõã bhavati | nànuvartanavacanàni ni÷càrayati | pe ||

kathaü na cittakuhanàü kuroti | bodhisatvo dàyakena dànapatinà và làbhena pravàryamàõo và càlpecchatàü dar÷ayati | citte na spçhàm utpàdayati | antardàha eùa kulaputra yad vàcàlpecchatà cittena làbhakàmatà | evaü hi kulaputra bodhisatvaþ kuhanalapanalàbhàpagato bhavati | pe | na bodhisatvo dànapatiü và dçùñvà nimittaü karoti | vighàto me cãvareõa | vighàto me pàtreõa | vighàto me glànabhaiùajyena | na ca taü dàyakaü dànapatiü và kiücit pràrthayate | na vàcaü ni÷càrayati | evaü hi bodhisatvo nimittalàbhàpagato bhavati | yàvan na bodhisatvo dàyakaü dànapatiü dçùñvà evaü vàcaü ni÷càrayati | amukenàmukena và me dànapatinàmukaü vastu pratipàditaü tasya ca mayàmuka upakàraþ kçtaþ | tena me ÷ãlavàn ayam iti kçtvà idaü cedaü ca dattaü bahu÷ruta iti | alpeccha iti kçtvà | mayà ca tasya kàruõyacittam upasthàpya parigçhãtaü | pe ||

tatra kàyakùatir yad uta làbhahetor làbhanidànam àdhàvanaparidhàvanaü dauþ÷ãlyasamudàcaraõaü ca | cittakùatir yad uta pràrthanà | làbhinàü ca brahmacàriõàm antike vyàpàdabahulatà | evaü hi bodhisatvo viùamaparyeùñilàbhàpagato bhavati | pe ||

iha bodhisatvo na tulàkåñena na mànakåñena na visraübhaghàtikayà na dhårtatayà làbham upàrjayati | evaü hi bodhisatvo 'dharmalàbhàpagato bhavati | pe | ye te làbhà staupikasaüsçùñà và dhàrmikasaüsçùñà và sàüghikasaüsçùñà vàdattà vànnanuj¤àtà và | tàn na pratãcchati na svãkaroti | evaü hi bodhisatvo 'pari÷uddhalàbhàpagato bhavati | yàval labdhà làbhaü na mamàyate | na dhanàyate | na saünidhiü karoti | kàlànukàlaü ca ÷ramaõabràhmaõebhyo dadàti | màtàpitçmitràmàtyaj¤àtisàlohitebhyaþ kàlànukàlam àtmanà paribhuïkte paribhu¤jàna÷ càraktaþ paribhuïkte | svanadhyavasito na càlabhyamàne làbhe khedacittam utpàdayati | na paritapyati na ca dàyakadànapatãnàm antike 'prasàdacittam utpàdayatãty àdi ||

tatraiùàpy asya bodhisatvasya bhoga÷uddhir àtmabhàva÷uddhivat parahitàya bhavet ||

yathoktam àryavimalakãrtinirde÷e | punar aparaü bhadanta ÷àriputra ye pravi÷antãdaü gçhaü teùàü samanantarapraviùñànàü sarvakle÷à na bàdhante 'yaü dvitãya à÷caryàdbhuto dharmaþ ||

punar atraivoktaü | atha tato bhojanàt sarvàvatã sà parùat tçptà bhåtà | na ca tat bhojanaü kùãyate | yai÷ ca bodhisatvaiþ ÷ràvakai÷ ca ÷akrabrahmalokapàlais tad anyai÷ ca satvais tad bhojanaü bhuktaü teùàü tàdç÷aü sukhaü kàye 'vakràntaü yàdç÷aü sarvasukhamaõóitàyàü lokadhàtau bodhisatvànàü sukhaü | sarvaromakåpebhya÷ ca teùàü tàdç÷o gandhaþ pravàti | tad yathàpi nàma tasyàm eva sarvagandhasugandhàyàü lokadhàtau vçkùàõàü gandhaþ ||

puna÷ coktaü | yai÷ ca bhadantànanda bhikùubhir annavakràntaniyàmair etad bhojanaü bhuktaü teùàm evàvakràntaniyamànàü pariõaüsyati | pe | yair annutpàditabodhicittaiþ satvaiþ paribhuktaü teùàm utpàditabodhicittànàü pariõaüsyati | yair utpàditabodhicittair bhuktaü teùàü nàpratilabdhakùàntikànàü pariõaüsyatãti vistaraþ ||

÷ånyatàkaruõà garbhaceùñitàt puõya÷odhanam ||

uktaü hy àryagaganaga¤jasåtre | yad utàhaükàravi÷uddhaü tad dànaü dadàti | mamakàravi÷uddhaü tad dànaü dadàti | hetuvi÷uddhaü tad dànaü dadàti | dçùñivi÷uddhaü tad dànaü dadàti | nimittavi÷uddhaü tad dànaü dadàti | nànàtvavi÷uddhaü tad dànaü dadàti | vipàkapratikàïkùaõàvi÷uddhaü tad dànaü dadàti | yathà gaganaü samavi÷uddhaü tad dànaü dadàti ||

pe | yathà gaganam aparyantam evam aparyantãkçtena cittena tad dànaü dadàti | yathà gaganaü vistãrõam annàvaraõam evaü bodhipariõàmitaü tad dànaü dadàti | yathà gaganam aråpi evaü sarvaråpàni÷ritaü tad dànaü dadàti | yathà gaganam avedayitç | evaü sarvaveditapratiprasrabdhaü dànaü dadàti | evam asaüj¤i asaüskçtam avij¤aptilakùaõam evam apratij¤ànaü tad dànaü dadàti | yathà gaganaü sarvabuddhakùetraspharaõam evaü sarvasatvamaitrãspharaõaü tad dànaü dadàti | pe | yathà gaganaü sadàprakà÷am evaü cittaprakçtivi÷uddhaü tad dànaü dadati | yathà gaganaü sarvasatvàvakà÷aü evaü sarvasatvopajãvyaü tad dànaü dadàti | yàvad yathà nirmito nirmitàya dadàti nirvikalpo 'nnàbhogaþ | cittamanovij¤ànavigataþ sarvadharmaniþpratikàïkùã | evaü dvayavigamatayà màyàlakùaõasvabhàvavi÷uddhaü bodhisatvas tad dànaü dadàti | yasyedç÷o dànaparityàgaþ praj¤àj¤ànena ca sarvasatvakle÷aparityàgaþ | upàyaj¤ànena ca satvàparityàgaþ | evaü tyàgacittaþ kulaputra bodhisatvo gaganasamadàno bhavati ||

àryàkùayamatisåtre 'py uktaü | nàsti satvotpãóanàdànam | yàvan nàsti yathokte ånadànaü | yàvan nàsti sarvasatveùu dakùiõãyàvamanyanàdànaü | pe | nàsti nikrandadànaü yàvan nàsti yàcanakeùåpataptadànaü nàsty uccagghana ullàpanadànaü nàsti paràïmukhadànaü nàsty apaviddhadànaü nàsty asvahastadànaü | pe | nàsty akalpikadànaü | nàsty akàladànaü nàsti viùa÷astradànaü nàsti satvaviheñhanàdànam iti ||

yat tarhy ugraparipçcchàyàm uktaü | dànapàramitàkàlo 'yaü yasya yenàrthas tasya tatpradànakàlaþ | api tu tathàhaü kariùyàmi | madyapebhya eva madyapànaü dàsyàmi | tàüs tàn smçtisaüprajanye samàdàpayiùyàmãti ||

madyapànàd api nairà÷yakçte bodhisatve pratigho garãyàn | satvasaügrahahàni÷ càto 'nyaprasàdanopàyàsaübhave madyaü deyam ity abhipràyaþ | ÷astràdiùv api yady anubadhagurulàdyavavicàràd dànam àpadyeta | naivàpattir ity ata eva gamyate | såtreùu tu sàmànyena pratiùedha | ity uktà dànavi÷uddhidik ||

÷ãlavi÷uddhir àryagaganaga¤jasåtre evàbhihità | avirahitabodhicittatà cittavi÷uddhyai apagata÷ràvakapratyekabuddhacittatà pràmàõikavi÷uddhyai ity àdi ||

punar aparà ÷ãlavi÷uddhiþ | ÷uddhaü gaganaü ÷uddhaü tacchãlaü |vimalaü gaganaü vimalaü tacchãlaü | ÷àntaü gaganaü ÷àntaü tacchãlaü | annunnataü gaganam annunnataü tacchãlaü | anunãtaü gaganam anunãtaü tacchãlam | yàvad achedyàbhedyaü gaganam achedyàbhedyaü tacchãlam ity àdi ||

apratihataü gaganaü sarvasatvàpratighacittasya kùàntipari÷uddhiþ | samaprayogaü gaganaü sarvasatvasamacittasya kùàntipari÷uddhir ity àdi ||

tad yathàpi syàn mahà÷àlavanaü | tasmin ka÷cid evàgatya ÷àlaü chindyàt | tatra teùàm ava÷iùñànàü naivaü bhavati | eùa chinno vayam acchinnà iti | na teùàm anunayo na pratighaþ | na kalpo na vikalpo na parikalpaþ ||

yaivaü kùàntir iyaü bodhisatvasya paramà gaganasamà kùàntir | iti ||

àryaratnacåóasåtre vistaram uktvà àha | idam ucyate vãryaü | tasya kàyapari÷uddhiþ | yat kàyasya pratibhàsapratibimbaj¤ànaü vàco 'nnabhilàpyaj¤ànaü | cittasyàtyantopa÷amaj¤ànaü | tathà maitrãsaünàhasaünaddho mahàkaruõàdhiùñhànapratiùñhitaþ | sarvàkàravaropetaü ÷ånyatàkàràbhinirhçtaü dhyànaü dhyàyati | tatra katamà sarvàkàravaropetà ÷ånyatà | yà na dànavikalà | yàvan nopàyavikalà | na mahàmaitrãmuditopekùàvikalà | na satyaj¤ànàvatàravikalà | na bodhicittasatvàpekùàvikalà | nà÷ayàdhyà÷ayaprayogavikalà | na dànapriyavadyatàrthakriyà samànàrthatàvikalà | na smçtisaüprajanyavikalà | na smçtyupasthànasamyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgàùñàïgamàrgavikalà na ÷amathavipa÷yanàvikalà | pe | upa÷àntà ca svabhàvena | annupa÷àntà ca karmakle÷eùu | upekùikà ca sarvadharmàõàü | avekùikà ca buddhadharmàõàü | jahà ca svalakùaõena | vikràntà càdhiùñhànakàryatayà | avyàpçtà ca svarasena | sadà vyàpçtà ca buddhakàryeùu | ÷ãtãbhåtà copa÷amena | sadojjvalità ca satvaparipàke | iyam ucyate sarvàkàravaropetà ÷ånyatà ||

yàvad iyaü kulaputra dhyànapàramità caryàpari÷uddhir iti ||

etena praj¤àpari÷uddhir veditavyà | evaü sarvapuõyeùv iti ||

tathàryavimalakãrtinirde÷e 'py uktaü |saddharmacakrapravartanamahàparinirvàõasaüdar÷anagocara÷ ca bodhisatvacaryàtyajanagocara÷ càyam api bodhisatvasya gocara | iti ||

bhogapuõya÷uddhiþ pa¤cada÷aþ paricchedaþ ||


@<[XVI. bhadracaryàvidhiþ]>@

bhadracaryàvidhiþ ùoóa÷aþ paricchedaþ ||

idànãü trayàõàm api vçddhir vàcyà ||

kim arthaü | grahãtàraþ subahavaþ svalpaü cedam anena kiü | na càtitçptijanakaü vardhanãyam idaü tataþ ||

atitçpti buddhatvaü | tan na ÷ràvakasàdhàraõena ÷uddhimàtreõa satvànàü janyatae ity arthaþ | àtmabhàvasya kà vçddhir balànàlasya vardhanaü ||

tatràryaratnameghe balam uktaü |na sa satvaþ satvanikàye saüvidyate yo bodhisatvasya balena balaü mardayed ity àdi ||

tasya kathaü vardhanam | yad uktam àryatathàgataguhyasåtre àryavajrapàõer baladar÷anavismitàjàta÷atrupçùñena bhagavatà | da÷abhir mahàràja dharmaiþ samanvàgato bodhisatva evaüråpàü balavattàü pratilabhate |katamair da÷abhiþ | iha mahàràja bodhisatvaþ kàyaü jãvitaü ca parityajati | na ca punaþ saddharmaü parityajati | sarvasatvànàü càvanamati na ca punar mànaü bçühayati | durbalànàü ca satvànàü kùamate | na pratighaü karoti | jighatsitànàü ca satvànàm agraü varabhojanaü dadàti | bhãtànàü ca satvànàm abhayaü dadàti | glànànàü ca satvànàü bhåtacikitsàyai utsuko bhavati | daridràü÷ ca satvàn bhogaiþ saütarpayati | tathàgatacaitye ca sudhàpiõóalepanaü karoti | ànandavacanaü satvànàü ÷ràvayati | daridraduùkhitànàü ca satvànàü bhogasaüvibhàgaü karoti | ÷ràntaklàntànàü ca satvànàü bhàraü vahati | ebhir mahàràja da÷abhir iti ||

annàlasyavardhanaü katamat | yad vãryavardhanaü | yathoktaü sàgaramatisåtre | àrabdhavãryeõa sàgaramate bodhisatvena bhavitavyaü sadà dçóhaparàkrameõa | tãvracchandena bodhisatvena bhavitavyam anikùiptadhureõa | àrabdhavãryàõàü hi sàgaramate bodhisatvànàü na durlabhà bhavaty annuttarà samyaksaübodhiþ | tat kasya hetoþ | yatra sàgaramate vãryaü tatra bodhiþ | kusãdànàü punaþ sudåravidåre bodhiþ | nàsti kusãdasya dànaü yàvan nàsti praj¤à nàsti kusãdasya paràrtha iti ||

candrapradãpasåtre 'py àha | utpalaü vàrimadhye và so 'nupårveõa vardhatae |ity àdi ||

iyaü saükùepàd àtmabhàvavçddhiþ ||

÷ånyatà karuõàgarbhàd dànàd bhogasya vardhanaü ||

yathoktaü vajracchedikàyàü | yo bodhisatvo 'pratiùñhito dànaü dadàti | tasya puõyaskandhasya na sukaraü pramàõam udgrahãtum iti ||

mahatyàm api praj¤àpàramitàyàm uktaü | punar aparaü ÷àriputra bodhisatvena mahàsatvenàlpam api dànaü dadatà sarvasatveùu sarvàkàraj¤atàyàm upàyakau÷alyapariõàmanatàyàm aprameyam asaükhyeyaü kartukàmena praj¤àpàramitàyàü ÷ikùitavyam | tathà sarvasatvànàü manorathàn paripårayitukàmena | yàvaj jàtaråparajatodyànaràjyàdibhir upakaraõaiþ praj¤àpàramitàyàü ÷ikùitavyam iti ||

vinà ca karuõayà na bodhisatvànàü kiücic ceùñitam iti vakùyàmaþ | iti saükùepàd bhogavçddhiþ ||

puõyavçddhiþ sarvavçddhãnàü målam iti tadarthaü parikarabandha ucyate ||

kçtvàdàv eva yatnena vyavasàyà÷àyau dçóhau | karuõàü ca puraþkçtya yateta ÷ubhavçddhaye ||

citta÷uddhikàlabhàvitànàü vyavasàyàdãnàü prayogàrambhe punar àmukhãkaraõena dçóhatàpàdanàrthaþ ÷lokaþ | kçtvety àdipårvaka eva ||

àsannayuddhakàlànàü astrakau÷alyàdaravat prayogasamakàlaü dçóhãkariùyàmãti ÷aithilyanivàraõàrtham àdigrahaõam | tatra kathaü vyavasàyaü dçóhãkaroti ||

yathàryasudhana àryamaitreyam upasaüprakràntaþ samyakcaryàniþsamarthaþ | pårvàntakoñãgatakàyapraõàmaþ kàyasamanvàhàreõa kàyabalaü dçóhãkurvàõaþ | pårvàntakoñãgatakàya cittapari÷uddhiniùkàraõasàüsàrikacittapracàrasamanvàhàreõa cittamanasikàraü nigçhõan | pårvàntakoñyasatkarmalaukikakàryaprayuktaniùprayojanaparisyandasamanvàhàreõa pratyutpannaprayojanamahàsàmarthyaü vicintayan | pårvàntàbhåtaparikalpasamutthitavitathasaükalpasaüdar÷itamanasikàrasamanvàhàreõa sarvabodhisatvacaryàsamyaksaükalpàbhisaüskàrabalaü samutthàpayan | atãtàtmabhàvàrthaprayogàrambhaviùamatàsamanvàhàreõa sarvasatvàrambhavai÷eùikatayàdhyà÷ayabalaü dçóhãkurvàõaþ | atãtakàyasamudàcàraniràsvàdatàsamanvàhàreõa | sarvabuddhadharmapratilàbhaprayogamahà÷vàsapratilàbhendriyavegàn vivardhayamàno 'tãtàdhvaviparyàsaprayuktamithyà÷ayaprayogasamanvàhéeõa | pratyutpannàdhvasamyagdar÷anàviparyàsasaüprayuktena bodhisatvapraõidhànasamàdànena saütatiü pari÷odhayan | pårvàntagatàyogavãryàrambhakàryàpariniùpannàryasamàdànasamanvàhàreõa \<[doubtful]>\ | pratyutpannabuddhadharmasamudàgamapratyupasthànena mahàvãryàrambhavikrameõa kàyacittasaüpragrahaü saüjanayamànaþ | pårvàntakoñãpa¤cagatyapàyanikùiptàtmaparanirupakaraõàkhyanirupajãvyasamucchrayaparigrahasamanvàhàreõa | sarvabuddhadharmotthàpakasarvajagadupajãvyasarvakalyàõamitràràgaõasamarthyàtmabhàvaparigrahaõatayà vipulaprãtipràmodyavegàn vivardhayamànaþ pratyutpannajanmàbhinirvçttaü jaràvyàdhimaraõa÷okàkarabhåtaü saüyogaviyoganidhànabhåtaü samucchrayaü | aparàntakalpakoñãgatabodhisatvacaryàcaraõaprayuktasya satvaparipàcanabuddhadharmaparigrahaprayuktasya tathàgatasaüdar÷anasarvabuddhakùetrànucaraõasarvadharmabhàõakopasthànasarvatathàgata÷àsanasamanvàharaõaprayuktasya sarvadharmaparyeùñisahàyabhåtasya sarvakalyàõamitradar÷anasarvabuddhadharmasamudànayanaprayuktasya bodhisatvapraõidhij¤àna÷arãrasya hetupratyayabhåtam avalokyàcintyaku÷alamålendriyavegàn viva rdhayamàna iti | àryàkùayamatinirde÷e mahàyànasåtre 'py uktaü | eko bodhisatvo 'dvitãyo 'sahàyo 'nnuttaràyàü samyaksaübodhau saünàhaü saünahyati | sa vãryabalaparigçhãtenàdhyà÷ayenàparàvakà÷àsvayaükàrã | svabalabalodgataþ | sa evaü dçóhasaünàhaþ saünaddho | yat ki¤cit sarvasatvànàü paripràpayitavyaü bhaviùyati tad ahaü paripràpayiùyàmi | yat sarvàryàþ sarvanavayànasaüprasthità bodhisatvà na paripràpayiùyanti tad ahaü paripràpayiùyàmi | na mama dànaü sahàyakaü |ahaü punar dànasya sahàyaþ | na mama ÷ãlakùàntivãryadhyànapraj¤àþ sahàyikàþ | ahaü punaþ ÷ãlakùàntivãryadhyànapraj¤ànàü sahàyo | nàhaü pàramitàbhir upasthàtavyo mayà punaþ pàramità upasthàtavyàþ | evaü saügrahavastuùu sarvaku÷alamåleùu caleyam | yàvad ekàkinà mayàdvitãyenàsahàyena vajramaye mahãmaõóale sthitena sabalaü savàhanaü màraü dharùayitvà ekacittakùaõasamàyuktayà praj¤ayànnuttarà samyaksaübodhir abhisaüboddhavyeti ||

àryavajradhvajasåtre 'py àha | tad yathàpi nàma såryo devaputra udayamàno na tiùñhati | jàtyandhadoùeõa | na tiùñhati gandharvanagaradoùeõa | na tiùñhati caturdvãpalokadhàtubhåmirajodoùeõa | na tiùñhati ràhvasurendradoùeõa | na tiùñhati dhåmamaõóaladoùeõa | na tiùñhati jambådvãpakle÷adoùeõa | na tiùñhati nànàchàyàdoùeõa | na tiùñhati viùamaparvatadoùeõa | evam eva bodhisatvo mahàsatvaþ smçtisaüprajanyavipulagambhãracetà adãnasatvo guõacaryàj¤ànacaryàvasànaü yàvan na vivartate satvadrauhilyadoùaiþ | na vipravasati ku÷alamålapariõàmaiþ | satvadçùñikàluùyadoùair na vivartate | satvakùobhacetobhir na dårãbhavati | satvavinaùñasaütatyà bodhisaünàhaü na viùkambhayati | sarvajagatparitràõapraõidhànasya satvakalikaluùair na sraüsanàü karoti yàvad bàlajanasamavadhànena | na nirvidyate parasatvadoùai÷ ca | tat kasya hetoþ | annàvaraõamaõóalam etad udayati | yad uta sarvajagadvi÷uddhivinayàya | pe ||

ya÷ ca teùàü sarvasatvànàü duùkhaskandho vividhaü càvaraõãyaü karma samutthitaü yena te àvaraõãyena karmaõà buddhàn na pa÷yanti | dharmaü na ÷çõvanti | saüghaü na jànanti | tad ahaü teùàü trividham àvaraõãyaü karmopacitaü duùkhaskandhena svakena ÷arãreõopàdadàmi tàsu tàsu narakopapattiùv apàyabhåmiùu saüvàseùu ca | te ca sarvasatvàs tata÷ cyavantàü | ahaü ca duùkhopàdànam upàdadàmi vyavasyàmy utsahe | na nivarte na palàyàmi nottrasyàmi na saütrasyàmi na bibhemi na pratyudàvarte na viùãdàmi | tat kasya hetoþ | ava÷yaü nirvàhayitavyo mayà sarvasatvànàü bhàro | naiùa mama kàmakàraþ | sarvasatvottàraõapraõidhànaü mama | mayà sarvasatvàþ parimocayitavyà | mayà sarvajagat samuttàrayitavyaü | jàtikàntàràj jaràkàntàràd vyàdhikàntàràc cyutyupapatikàntàràt sarvàpattikàntàràt sarvàpàyakàntàràt sarvasaüsàrakàntàràt sarvadçùñigahanakàntàràt ku÷aladharmapraõà÷akàntàràd aj¤ànasamutthitakàntàràt tad ete mayà sarvasatvàþ sarvakàntàrebhyaþ parimocayitavyàþ | tçùõàjàlasaktà avidyànivaraõàvçtà bhavatçùõàsaüprayuktàþ praõà÷aparyavasànà duùkhapa¤jaraprakùiptà÷ càrakasaüni÷rità | abudhàþ pratij¤àviruddhàþ saü÷ayabhåtàþ sadà vimatayo 'kùemadar÷inaþ | aniþ÷araõaku÷alà bhavàrõave àvartamaõóalaikacaraõàþ | pe ||

sarvasatvànàm annuttaraj¤ànaràjyapratiùñhàpanàrtham ahaü caràmi | nàhaü kevalam àtmaparimocanàbhiyuktaþ | sarvasatvà hy ete mayà sarvaj¤atàcittaplavena saüsàradurgàd dhartavyà | mahàprapàtàd abhyutkùeptavyàþ | sarvopadravebhyaþ parimocayitavyàþ | saüsàrasrotasaþ pratàrayitavyà àtmanà mayà sarvasatvaduùkhaskandho 'dhyavasitaþ | yàvad utsahe 'haü sarvàpàyeùu sarvalokadhàtuparyàpanneùu sarvaduùkhavàsam anubhavitum | na ca mayà sarvasatvàþ ku÷alamålair va¤citavyàþ | vyavasyàmy aham ekaikasminn apàye 'paràntakoñãgatàn kalpàn saüvasayituü | yathà ca ekàpàye tathà sarvàpàyanirava÷eùasarvalokadhàtuparyàpanneùu sarvasatvaparimocananidànaü |tat kasya hetoþ | varaü khalu punar aham eko duùkhitaþ syàü na ceme sarvasatvàþ apàyabhåmiprapatitàþ | mayà tatràtmà bandhako dàtavyaþ | sarvajagac ca niþkretavyaü narakatiryagyoniyamalokakàntàràd ahaü ca sarvasatvànàm arthàya sarvaduùkhavedanàskandham anena svakena ÷arãreõànubhaveyam | sarvasatvanidànam ahaü ca sarvasatvànàü pràtibhàvyam utsahe satyavàdã pratyayito 'visaüvàdakaþ | na ca mayà sarvasatvàþ parityaktàþ | tat kasya hetoþ | sarvasatvàrambaõo mama sarvaj¤atàcittotpàda utpanno yad uta sarvajagatparimocanàya | na càhaü ratikàmatayànnuttaràyàü samyaksaübodhau saüprasthito nàpi pa¤cakàmaguõaratyanubhavanàya nàpi kàmaviùayaniùevaõàya | na càham anyonyakàmadhàtuparyàpannarativyåhasamudànayanàya caràmi bodhisatvacaryàü | tat kasya hetoþ | aratayo hy eùà sarvalokaratayaþ |màraviùaya eùa yad uta kàmaviùayaniùevaõaü | durbuddhisevito hy eùa màrgaþ |sarvabuddhivivarõito hy ayam upade÷aþ yad uta kàmaniùevaõaü |ata÷ caiùa sarvaduùkhaskandhasyotpàda eva niùevaõaü ata eva ca narakatiryagyoniyamalokànàm utpàdaþ | kalahabhaõóanavivàdakùobhà÷ ca satvànàm ata eva pràdurbhavanti | ete ca satvàþ kàmàn niùevamàõàþ buddhànàü bhagavatàü sakà÷àd dårãbhavanti | svargopapatter apy ete kàmà antaràyàya saüvartante | kiü punar annuttarasya j¤ànaràjasya sarvasatvayogakùemasya | so 'ham evam apramàõadoùàn kàmànàü pa÷yan parãttàn àdãptàüs tasmàd aham etan nidànam acaraõatàyàü pratipatsye || pe ||

tathà tathaiva mayà ku÷alamålaü pariõàmayitavyaü yathà yathaiva sarvasatvà atyantasukham aveditasukhaü yàvat sarvaj¤atàsukhaü pratilabheran | mayà sàrathinà mayà pariõàyakena mayolkàdhàriõà mayà kùemagatidar÷akena mayà kùaõagatipratilabdhena mayopàyaj¤ena mayàrthaviduùà mayà saüsàrasàgare sarvaj¤aj¤ànayànapàtramahàde÷asthitena mayà pariõàmanaku÷alena mayà pàradar÷akena || pe ||

na khalu punar asmiü÷ càturmahàdvãpake lokadhàtau yàvantaþ satvàs tàvanta eva såryà udàgacchanti càturdvãpakalokadhàtvavabhàsanàya | atha ca punar eka evaiùàü sårya udàgacchati caturdvãpàvabhàsanàya | na ca teùàü satvànàü caturdvãpopapannànàü svakasvakaiþ ÷arãrair avabhàsaþ pràdurbhavati | yena te divasasaükhyàü jànãyuþ | svakàryaü và paripràpayeyuþ | sasyàni và paripàcayeyuþ | ahar ahar và udyànanagareùu ratikrãóàparibhogam anubhaveyuþ | di÷o và pa÷yeyuþ | gamanàgamanaü và gràmanagaranigamaràùñraràjadhànãùu kuryuþ | vyavahàrakàryeùu prayujyeran |pe | atha ca punaþ såryasya devaputrasyodayata ekasya såryamaõóalasyàdvitãyasya càturdvãpake lokadhàtau sarvasatvànàm avabhàsaþ pràdurbhavati | evam eva bodhisatvasya mahàsatvasya ku÷alamålàny upàrpayamànasya ku÷alamålaü pariõàmayamànasyaivaü cittam utpadyate | naiteùàü satvànàü tat ku÷alamålaü vidyate yena te àtmànaü paritràyeran | kaþ punar vàdaþ param | ahaü punaþ sarvasatvànàü kçta÷aþ ku÷alamålàni samudànayàmi ku÷alamålaü pariõàmayàmi | yad uta sarvasatvamocanàya | sarvasatvànàm avabhàsanàya sarvasatvànàü j¤àpanàya saravsatvànàm avatàraõàya sarvasatvànàü parigrahaõàya sarvasatvànàü pariniùpàdanàya sarvasatvànàü prasàdanàya sarvasatvànàü prahlàdanàya sarvasatvànàü saü÷ayacchedanàya àdityamaõóalakalpair asmàbhir bhavitavyaü | na paraþ pratikàïkùitavyaþ | na parasyàvakà÷am utpàdya satveùu saünàha utsraùñavyaþ | na ca sarvasatvànàm antikàt sarvasatvatràõavyava÷àyo nivartayitavyaþ | na pariõàmanàyàþ sarvaduùkhahatyà vinivartitavyaü | na parãttàni ku÷alamålàni parigrahãtavyàni | na parãttayà pariõàmanayà tuùñir mantavyà ity àdi ||

àryàkùayamatisåtre 'py àha | sa na kalpagaõanayà bodhiü paryeùate | iyataþ kalpàn saünatsyàmi | iyataþ kalpàn saünatsyàmãti | api tu khalv acintyam eva saünàhaü saünahyati | yàvatã pårvàkoñiþ saüsàrasya yady etàvad ekaü ràtriüdivaü bhavet | evaüråpai ràtriüdivaiþ pa¤cada÷adaivasikena pakùeõa triü÷addaivasikena màsena dvàda÷amàsikena saüvatsareõa anayà varùagaõanayà yàvad varùa÷atasahasreõaikaü bodhicittam utpàdayeyam ekaü ca tathàgatam arhantaü samyaksaübuddhaü pa÷yeyaü | anena prave÷enànayà gaõanayà gaïgànadãvàlukàsamai÷ cittotpàdais tathàgatadar÷anai÷ ca ekaikasyàpi satvasya cittacaritaü jànãyàü | anenaiva prave÷enànayà gaõanayà sarvasatvànàü tàvadbhi÷ cittotpàdais tathàgatadar÷anaiþ svacittacaritàni prajanãyàm ity annavalãnaþ | saünàho 'yaü bodhisatvasyàkùayaþ saünàhaþ |evaü dànàdiùu bodhipàkùikamahàpuruùalakùaõeùu ca nayaþ ||

àryaratnameghe 'py uktaü ||

na bodhisatvaþ satvakhañuïkatàü satvadurdàntatàü j¤àtvà | alam ebhiþ satvair evaü khañuïkair evaü durdàntair iti | tato nidànaü parikhinnaþ paràpçùñhãbhåtaþ | pari÷uddhàyàü lokadhàtau praõidhànaü karoti | yatredç÷ànàü satvànàü nàmàpi na ÷çõuyàt | na ca satvàrthavaimukhyasya bodhisatvapari÷uddhàyàü lokadhàtàv upapattir bhavati | tatra pràj¤o bodhisatva evaü cittam utpàdayati | tasmàt satvadhàtor ye satvàþ syuþ pratyavarà dhajaóaióamåkajàtãyàþ | aparinirvàõadharmakàþ kçtsnà satvadhàtau na cikitsitàþ sarvabuddhaiþ sarvabodhisatvai÷ ca pratyàkhyàtàþ | teùàü madãye buddhakùetre saünipàtaþ syàt | tàn ahaü sarvàn bodhimaõóe niùãdyànnuttaràü samyaksaübodhim abhisaübodhayeyaü ||

evaü hi bodhisatvasya cintayata÷ cittotpàde cittotpàde sarvamàrabhavanàni prakampante | sarvabuddhà÷ càsya varõavàdino bhavantãti ||

evaü tàvat puõyavçddhikàmena à÷ayo dçóhãkartavyaþ | à÷ayadçóhãkaraõàrtham adhunocyate | kiü punar anena dçóhãkçteneti | vimarùaniràsàya dharmasaügãtisåtre gaditaü |à÷aye samyag bhagavan buddhadharmàõàü målaü | yasya punar à÷ayo nàsti sarve buddhadharmàs tasya dåre ||

à÷ayasaüpannasya punar bhagavan yadi buddhà na bhavanti gaganatalàd dharma÷abdo ni÷carati kuómavçkùebhya÷ ca | à÷aya÷uddhasya bodhisatvasya svamanojalpàd eva sarvàvavàdànu÷àsanyo ni÷caranti | tasmàt tarhi bhagavan bodhisatvenà÷ayasaüpannena bhavitavyaü ||

tad yathà bhagavan yasya pàdau tasya gamanaü evaü bhagavan yasyà÷ayas tasya buddhadharmàþ |tad yathà bhagavan yasyottamàïgaü tasya jãvitaü evam eva bhagavan yasyà÷ayas tasya buddhabodhiþ | tad yathà bhagavan yasya jãvitaü tasya làbhaþ | evam eva bhagavan yasyà÷ayas tasya buddhatvalàbhaþ | tad yathà bhagavan satãtvenàgnir jvalati | asatãtvena na jvalati | evam eva bhagavann à÷aye sati bodhisatvasya sarvabuddhadharmà jvalanti | asaty à÷aye na jvalanti | tad yathà bhagavan satsv abhramegheùu varùaü varùaty asatsu na varùati | evam eva bhagavann à÷aye sati buddhadharmàþ pravartante | tad yathà bhagavan yasya vçkùasya målaü vipannaü tasya puùpaphalàni na bhåyaþ prarohanti | evam eva bhagavan yasyà÷ayo vipannas tasya sarve ku÷alà dharmà na bhåyaþ saübhavanti | tasmàt tarhi bhagavan bodhisatvena buddhabodhyarthikena svà÷ayaþ sådgçhãtaþ svàrakùitaþ su÷odhitaþ svadhiùñhitaþ kartavya iti ||

ko 'yam à÷ayo nàma | àryàkùayamatisåtre 'bhihitaþ | sa khalu punar à÷ayo 'kçtrimaþ akçtakatvàt | akçtako niþsàdhyatvàt | niþsàdhyaþ suviditatvàt | suvidito nirmàyatvàt | nirmàyaþ ÷uddhatvàt | ÷uddhaþ çjukatvàt | çjukaþ akuñilatvàt | akuñilaþ spaùñatvàt | spaùño 'viùamatvàt | aviùamaþ sàratvàt | sàro 'bhedyatvàt | abhedyo dçóhatvàt | dçóho 'calitatvàt | acalita ani÷ritatvàd ity àdi | ayam eva càdhikàdhikaguõàdhigamapravçtto 'dhyà÷aya ity ucyate ||

yathàtraivoktaü | uttaraõàdhyà÷ayo vi÷eùagamanatayà ity àdi ||

api càdhyà÷aya ucyate | saumyatà bhåteùu | maitratà satveùu | hitacittatà àryeùu | kàruõyam annàryeùu | gauravaü guruùu | tràõatà atràõeùu | ÷araõatà a÷araõeùu | dvãpatàdvãpeùu | paràyaõatà aparàyaõeùu | sahàyatà asahàyeùu | çjutà kuñileùu | spaùñatà khañuïkeùu | a÷añhatà ÷añheùu | amàyà àgahanacariteùu | kçtaj¤atà akçtaj¤eùu | kçtavedità drohiùu | upakàrità annupakàriùu | satyatà abhåtagateùu | nirmànatà ÷rabdheùu | anindità su anindanà kçteùu \<[doubtful]>\ | annàrocanatà paraskhaliteùu | àrakùaõatà vipratipanneùu | adoùadar÷anatà sarvopàyakau÷alyacaryàsu | ÷u÷råùaõatà sarvadakùiõãyeùu | pradakùiõagràhitànu÷àsanãùv ity àdi ||

tad evaü vyavasàyà÷ayau dçóhãkçtya kàruõyaü puraþkçtya yate ÷ubhavçddhaye ||

yathoktam àryadharmasaügãtisåtre | atha khalv avalokite÷varo bodhisatvo mahàsatvo bhagavantam etad avocat | na bhagavan bodhisatvenàtibahuùu dharmeùu ÷ikùitavyaü | eko dharmo bhagavan bodhisatvena svàràdhitaþ supratividdhaþ kartavyaþ | tasya sarvabuddhadharmàþ karatalagatà bhavanti | katama ekadharmo | yad uta mahàkaruõà | mahàkaruõayà bhagavan bodhisatvànàü sarvabuddhadharmàþ karatalagatà bhavanti | tad yathà bhagavan yena ràj¤a÷ cakravartina÷ cakraratnaü gacchati | tena sarvo balakàyo gacchati | evam eva bhagavan yena bodhisatvasya mahàkaruõà gacchati | tena sarve buddhadharmà gacchanti | tad yathà bhagavann àditye udite satvàþ karmakriyàsu pracurà bhavanti | evam eva bhagavan mahàkaruõà yatrodità bhavati tatrànyabodhikarà dharmàþ kriyàsu pracurà bhavanti | tad yathà bhagavan sarveùàm indriyàõàü manasàdhiùñhitànàü svasvaviùaye grahaõapràcuryaü bhavati | evam eva bhagavan mahàkaruõàdhiùñhitànàm anyeùàü bodhikaràõàü dharmàõàü svasmin svasmin karaõãye pràcuryaü bhavati | tad yathà bhagavan jãvitendriye saty anyeùàm indriyàõàü pravçttir bhavati | evam eva bhagavan mahàkaruõàyàü satyàm anyeùàü bodhikaràõàü dharmàõàü pravçttir bhavatãti ||

àryàkùayamatisåtre 'py àha ||

tad yathàpi nàma bhadanta sàradvatãputra puruùasya jãvitendriyasyà÷vàsàþ pra÷vàsàþ pårvaügamàþ | evam eva bhadanta sàradvatãputra bodhisatvasya mahàyànasamudàgatasya mahàkaruõà pårvaügamàþ || pe ||

syàd yathàpi nàma ÷reùñhino và gçhapater và ekaputrake guõavati majjàgataü prema | evam eva mahàkaruõàpratilabdhasya bodhisatvasya sarvasatveùu majjàgataü premeti ||

katham eùà bhàvayitavyà | svakam annekavidhaü pårvànubhåtam anubhåyamànaü và duùkhaü bhayaü ca svàtmany atyantam anniùñaü bhàvayitvà | priyàdiùu maitrã maitrãvatà bhàvayitavyà pratyutpannaduùkhavyàdhiùu mahàduùkhasàgarànavadhidãrghasaüsàravyasanànunãteùu và ||

yathoktam àryada÷abhåmakasåtre | tasyaivaü bhavaty à÷caryaü yàvad aj¤ànasaümåóhà vateme bàlapçthagjanàþ | yeùàm asaükhyeyà àtmabhàvà niruddhà nirudhyante nirotsyante ca | evaü ca kùãyamàõà kàye na nirvedam utpàdayanti | bhåyasyà màtrayà duùkhayantraü vivardhayanti | saüsàra÷rotasa÷ ca mahàbhayàn na nivartante | skandhàlayaü ca notsçjanti | dhàtåragebhya÷ ca na nirvidyante | nandãràgàndhà÷ ca nàvabudhyante | ùaóàyatana÷ånyagràmaü ca na vyavalokayanti | ahaükàramamakàràbhinive÷ànu÷ayaü ca na prajahanti | mànadçùñi÷alyaü ca noddharanti | ràgadveùamohajàlaü ca na pra÷amayanti | avidyàmohàndhakàraü ca na vidhamayanti | tçùõàrõavaü ca nocchoùayanti | da÷abalasàrthavàhaü ca na paryeùante | màrà÷ayagahanànugatà÷ ca saüsàrasàgare vividhàku÷alavitarkagràhàkule pariplavante | aprati÷araõàþ tathà saüvegam àpadyante bahåni duùkhàni pratyanubhavantaþ | yad idaü jàtijaràvyàdhimaraõa÷okaparidevaduùkhadaurmanasyopàyàsàn | hantàham eùàü satvànàü duùkhàrtànàm anàthànàm atràõànàm a÷araõànàm alayanànàm àparàyaõànàm andhànàm avidyàõóakoùapañalaparyavanaddhànàü tamo'bhibhåtànàm arthàyaiko 'dvitãyo bhåtvà tathàråpapuõyaj¤ànasaübhàropacayaü bibharmi | yathàråpeõa puõyaj¤ànasaübhàropacayena saübhçtena ime sarvasatvà abhyantavi÷uddhim anupràpnuyur iti ||

tathàtraivàha | saüsàràñavãkàntàramàrgaprapannà vateme satvà nirayatiryagyoniyamalokaprapàtàbhimukhàþ kudçùñiviùamajàlànupràptàþ mohagahanasaüchannà mithyàmàrgavitathaprayàtà | andhãbhåtàþ pariõàyakavikalàþ || pe ||

saüsàra÷rotànuvàhinaþ tçùõànadãprapannàþ | mahàvegagrastà | avalokanàsamarthàþ \<[doubtful]>\ kàmavyàpàdavicikitsàvihiüsàvitarkaprapàtànucaritàþ | svakàyadçùñyudakaràkùasagçhãtàþ | kàmagahanàvarttànupraviùñàþ nandãràgamadhyasaüsaktàþ | asmimànasthalocchannàþ | aparàyaõàþ | àyatanagràmànucchalitàþ | ku÷alasaübhàrakavirahitàþ | te 'smàbhir mahàku÷alamålabalenoddhçtya nirupadrave arajasi ÷ivasarvaj¤atàratnadvãpe pratiùñhàpayitavyà | ruddhà vateme satvà bahuduùkhadaurmanasyopàyàsabahulànunayapratighapriyàpriyavinibandhane sa÷okaparidevànucarite tçùõànigaóabandhane màyà÷àñhyàvidyàgahanasaüchanne traidhàtukacàrake | te asmàbhiþ sarvatraidhàtukaviveke abhayapure sarvaduùkhopa÷ame \<[doubtful]>\ annàvaraõanirvàõe pratiùñhàpayitavyà ity àdi ||

evam ebhiþ paraþparadçóhãkçtyair vyavasàyà÷ayakàruõyaiþ puõyavçddhim àrabhet | tatra tàvad bhadràcàryàvidhiþ kàryà vandanàdiþ sadàdaràt ||

àryogradattaparipçcchàyàü hi triràtre trir divasasya ca ÷uceþ ÷ucivastrapràvçtasya ca triskandhakapravartanam uktaü ||

tatra trayaþ skandhàþ pàpade÷anàpuõyànumodanàbuddhàdhyeùaõàkhyàþ puõyarà÷itvàt | tatra vandanà pàpade÷anàyàm antarbhavati | buddhàn namaþkçtyopàliparipçcchàyàü de÷aneti kçtvà | yàcanam adhyeùaõàyàü ekàrthatvàt | påjà tu vibhavàbhàvàd anityeti noktà | mànasã vàcasã ca såtràntaraprasiddhatvàn noktàþ | trayàõàü tu vacanàt pràdhànyaü gamyate | tatra vandanà | sarvabuddhàn namasyàmãti ||

àryàkùayamatisåtre tv àtmaparapàpade÷anà puõyasaübhàre pañhyate ||

gàthàcatuùñayena ca yathàgãtai÷ ca stotraiþ | àryabhadracaryàdigàthàbhir và påjanà ca ||

àryaratnameghe yathoktaü | iha bodhisatvo yànãmàni bhavanti puùpajàtàni và phalajàtàni và amamàny aparigrahàõi | tàni triùkçtvà ràtrau triùkçtvà divase buddhabodhisatvebhyo niryàtayati || pe ||

sayathãme \<[doubtful]>\ dhåpavçkùà và gandhavçkùà và ratnavçkùà và kalpavçkùà và amamà aparigrahàs tàn api triùkçtvà ràtrau triùkçtvà divase buddhabodhisatvebhyo niryàtayatãti ||

àryatrisamayaràje 'pi sthalajà ratnaparvatàþ | jalajà ratnaparvatà sthalajalajàni ratnàni da÷adigavasthitàni | amamàny aparigrahàõi deyànãty uktaü ||

anayà ca di÷à sarvabhaiùajyàni sarvarasàyanàni sarvasalilàni annavadyàni ammaõóalàni | sarvakà¤canamaõóalàni | vivçtteùu và lokadhàtuùu ye paramarasaspar÷asaüpannà bhåparpañakàþ | amçtalatà | akçùñoptà và ÷àlayaþ | sarvottarakurudvãpeùu | pari÷uddheùu ca lokadhàtuùu ye ramaõãyataràþ paribhogàþ ||

yathà càryaratnameghe evàha | sa yànãmàni såtrànteùådàrodàràõi tathàgatapåjopasthànàni ÷çõoti | tàny à÷ayatas tãvreõàdhyà÷ayena buddhabodhisatvebhyaþ pariõàmayatãti | tathà | sa vividhàni påjopasthànàni anuvicintayatãti ||

de÷anà pårvokteva | àryàkùayamatisåtre tv àtmaparapàpade÷anà puõyasaübhàre pañhyate | anumodanà bhadracaryàgàthayà | candrapradãpànumodanàparivartena và | adhyeùaõà bhadracaryayaiva | pariõàmanà tu sakalasamàptàryabhadracaryayaiva | vajradhvajapariõàmanàü và pa÷yet ||

athavà da÷abhåmakoktàni mahàpraõidhànàni | yathàha | yad utà÷eùaniþ÷eùànava÷eùasarvabuddhapåjopasthàpanàya | sarvàkàravaropetam udàràdhimuktivi÷uddhaü dharmadhàtuvipulam àkà÷adhàtuparyavasànam aparàntakoñãniùñhaü sarvakalpasaükhyàbuddhotpàdasaükhyàpratiprasrabdhaü | mahàpåjopasthànàya | prathamaü mahàpraõidhànam abhinirharati ||

yad uta sarvatathàgatabhàùitadharmanetrãsaüdhàraõàya sarvabuddhabodhisatvaparigrahàya | sarvasamyaksaübuddha÷àsanaparirakùaõàya | dharmadhàtuvipulam àkà÷adhàtuparyavasànam aparàntakoñãniùñhaü | sarvasaükalpasaükhyàbuddhotpàdasaükhyàpratiprasrabdhaü | saddharmaparigrahàya | dvitãyaü mahàpraõidhànam abhinirharati ||

yad uta sarvabuddhotpàdanirava÷eùasarvalokadhàtuprasareùu | tuùitabhavanavàsam àdiü kçtvà cyavanàcaïkramaõagarbhasthitijanmakumàrakrãóàntaþpuravàsàbhiniùkramaõaduùkaracaryàbodhimaõóopasaükramaõamàradharùaõàbhisaübodhyadhyeùaõamahàdharmacakrapravartanamahàparinirvàõopasaükramaõàya | påjàdharmasaügrahaprayogapårvaügamaü kçtvà sarvatraikàlavivartanàya | dharmadhàtuvipulam àkà÷adhàtuparyavasànam aparàntakoñãniùñhaü sarvakalpasaükhyàbuddhotpàdasaükhyàpratiprasrabdhaü yàvan mahàparinirvàõopasaükramaõàya | tçtãyaü mahàpraõidhànam abhinirharati ||

yad uta sarvabodhisatvacaryàvipulamahadgatàpramàõàsaübhinnasarvapàramitàsusaügrahãtaþ | sarvabhåmipari÷odhanaü sàïgopàïganirhàraü yàvat salakùaõavilakùaõasaüvartavivartasarvabodhisatvacaryàbhåtayathàvad bhåmipathopade÷apàramitàparikarmàvavàdànu÷àsanyanupradànopastambhacittotpàdàbhinirhàràya | dharmadhatuvipulam àkà÷adhàtuparyavasànam aparàntakoñãniùñhaü sarvakalpasaükhyàcaryàsaükhyàpratiprasrabdhaü cittotpàdàbhinirhàràya | caturthaü mahàpraõidhànam abhinirharati ||

yad uta nirava÷eùasarvasatvadhàturåpyaråpisaüj¤àsaüj¤i naiva saüj¤i nàsaüj¤y aõóajajaràyujasaüsvedajaupapàdukatraidhàtukaparyàpannaùaógatisamavasçtasarvopapattiparyàpannanàmaråpasaügçhãtà÷eùasarvasatvadhàtuparipàcanàya | sarvabuddhadharmàvatàraõàya | sarvagatisaükhyàvyavacchedanàya | sarvaj¤aj¤ànapratiùñhàpanàya | dharmadhàtuvipulam àkà÷adhàtuparyavasànam aparàntakoñãniùñhaü sarvakalpasaükhyàsatvadhàtusaükhyàpratiprasrabdhaü |sarvasatvadhàtuparipàcanàya | pa¤camaü mahàpraõidhànam abhinirharati ||

yad uta nirava÷eùasarvalokadhàtuvipulasaükùiptamahadgatàpramàõasåkùmaudàrikavyatyastàvamårddhasamatalaprave÷asamavasaraõànugatendrajàlavibhàgada÷adiga÷eùavaimàtryaprave÷avibhàgaj¤ànànugamapratyakùatàyai | dharmadhàtuvipulam àkà÷adhàtuparyavasànam aparàntakoñãniùñhaü sarvakalpasaükhyàlokadhàtusaükhyàpratiprasrabdhaü lokadhàtuvaimàtryàvatàraõàya | ùaùñhaü mahàpraõidhànam abhinirharati ||

yad uta sarvakùetraikakùetra ekakùetra sarvakùetraisamava÷araõapari÷odhanaü \<[doubtful]>\ | apramàõabuddhakùetra prabhàvyåhàlaükàrapratimaõóitaü | sarvakle÷àpanayanapari÷uddhipathopetaü | apramàõaj¤ànàkàrasatvaparipårõam udàrabuddhaviùayasamavasaraõaü | yathà÷ayasarvasatvasaüdar÷anasaütoùaõàya | dharmadhàtuvipulam àkà÷adhàtuparyavasànam aparàntakoñãniùñhaü |sarvakalpasaükhyàbuddhakùetrasaükhyàpratiprasrabdhaü |sarvabuddhakùetrapari÷odhanàya |saptamaü mahàpraõidhànam abhinirharati ||

yad uta sarvabodhisatvaikà÷ayaprayogatàyai | niþsapatnaku÷alamålopacayàya | ekàrambaõasarvabodhisatvasamatàyai | avirahitasatatasamitabuddhabodhisatvasamavadhànàya | yatheùñabuddhotpàdasaüdar÷anàya | svacittotpàdatathàgataprabhàvaj¤ànànugamàya | acyutànugàminyabhij¤àpratilambhàya | sarvalokadhàtvanuvicaraõàya sarvaparùanmaõóalapratibhàsapràptaye | sarvopapattisva÷arãrànugamàya | acintyamahàyànopetatàyai | bodhisatvacaryàcaraõàvyavacchedàya | dharmadhàtuvipulam àkà÷adhàtuparyavasànam aparàntakoñãniùñhaü | sarvakalpasaükhyàcaryàsaükhyàpratiprasrabdhaü | mahàyànàvatàraõàya | aùñamaü mahàpraõidhànam abhinirharati ||

yad utàvivartyacakrasamàråóhabodhisatvacaryàcaraõàya | amoghakàyavàïmanaþkareõa | sahadar÷ananiyatasarvabuddhadharmapratilambhàya | sahaghoùodàhàraj¤ànànugamàya | sahaprasàdakle÷avivartanàya | mahàbhaiùajyaràjopamà÷rayapratilambhàya | cintàmaõivat kàyapratilambhàya | sarvabodhisatvacaryàcaraõàya | dharmadhàtuvipulam àkà÷adhàtuparyavasànam aparàntakoñãniùñhaü | sarvakalpasaükhyàcaryàsaükhyàpratiprasrabdhaü |amoghaghoùatàyai | navamaü mahàpraõidhànam abhinirharati ||

yad uta sarvalokadhàtuùv annuttarasamyaksaübodhyabhisaübodhanàya | ekavàlapathàvyativçttasarvabàlapçthagjanajanmopapattyabhiniùkramaõavikurvaõabodhimaõóadharmacakrapravartanamahàparinirvàõopadar÷anàya | mahàbuddhaviùayaprabhàvaj¤ànànugamàya | sarvasatvadhàtuyathà÷ayabuddhotpàdakùaõakùaõàvabodhapra÷amapràpaõasaüdar÷anàya | ekàbhisaübodhisarvadharmadhàtunirmàõaspharaõàya | ekaghoùodàhàrasarvasatvacittà÷ayasaütoùaõàya | mahàparinirvàõopadar÷anacaryàbalàvyupacchedàya | mahàj¤ànabhåmisarvadharmavyutthàpanasaüdar÷anàya | dharmaj¤ànarddhimàyàbhij¤àsarvalokadhàtuspharaõàya | dharmadhàtuvipulam àkà÷adhàtuparyavasànam aparàntakoñãniùñhaü | sarvakalpasaükhyàbhisaübodhisaükhyàpratiprasrabdhaü | mahàyànàbhinirhàràya | da÷amaü mahàpraõidhànam abhinirharatãti ||

etac ca bhàvayan sarvatra pariõàmayàmãti yojyaü ||

àryàvalokite÷varavimokùe ca yad uktaü tad apy evaü yojyaü | etat ku÷alamålaü sarvasatvaprapàtabhayavigamàya pariõàmayàmi | sarvasatvàn sàntànikabhayapra÷amanàya | sarvasatvasaümohabhayavinivartanàya pariõàmayàmi | sarvasatvabandhanabhayasamucchedàya | sarvasatvajãvitoparodhopakramabhayavyàvartanàya | sarvasatvopakaraõavaikalyabhayàpanayanàya | sarvasatvàjãvikàbhayavyupa÷amanàya | sarvasatvà÷lokabhayasamatikramaõàya pariõàmayàmi | sarvasatvasàüsàrikabhayopa÷amanàya | sarvasatvaparùacchàradyabhayavigamàya | sarvasatvamaraõabhayavyatikramàya | sarvasatvadurgatibhayavinivartanàya | sarvasatvatamo'ndhakàraviùamagatyapratyudàvartanàvabhàsakaraõàya pariõàmayàmi | sarvasatvànàü visabhàgasamavadhànabhayàbhyantavigamàya | sarvasatvapriyaviprayogabhayanirodhàya | sarvasatvàpriyasaüvàsabhayàpanayanàya | sarvasatvakàyaparipãóàbhayavisaüyogàya | sarvasatvacittaparipãóanabhayanirmokùaõàya | sarvasatvaduùkhadaurmanasyopàyàsasamatikramaõàya pariõàmayàmãti ||

saükùepataþ punar iyam annuttarà pariõàmanà yeyam àryabhadracaryàgàthàyàü | ma¤ju÷irã yatha jànati ÷åraþ so ca samantata bhadra tathaiva | teùu ahaü anu÷ikùayamàõo nàmayamã ku÷alaü imu sarvaü ||

sarvatriyadhva gatebhi jinebhir yà pariõàmana varõita agrà | tàya ahaü ku÷alaü imu sarvaü nàmayamã varabhadracarãye | iti ||

iti ÷ikùàsamuccaye bhadracaryàvidhiþ ùoóa÷amaþ paricchedaþ samàptaþ ||


@<[XVII. vandanàdyanu÷aüsà]>@

vandanànu÷aüsàþ saptada÷aþ paricchedaþ ||

ukto vandanàdividhiþ | tena puõyavçddhir bhavatãti kuto gamyate ||

àryàvalokanasåtràt | evaü hi tatroktaü | varjayaty akùaõàny aùñau yae ime de÷ità mayà | kùaõaü càràgayaty ekaü buddhotpàdaü su÷obhanaü ||

varõavàn råpasaüpanno lakùaõaiþ samalaükçtaþ sthàmnà balena copeto nàsau kausãdyam çcchati \<[doubtful]>\ ||

àóhyo mahàdhana÷ càsau adhçùyaþ puõyavàn api | àràgya lokapradyotaü satkaroti punaþ punaþ ||

÷reùñhãkuleùu sphãteùu sa àóhyeùåpapadyate | bhaved dànapatiþ ÷åro muktatyàgo hy amatsarã ||

ràjà bhaved dhàrmiko 'sau caturdvãpe÷varaþ prabhuþ | pra÷àsayen mahãü kçtsnàü samudragirikuõóalàm ||

maharddhika÷ cakravartã saptaratnasamanvitaþ | ràjye pratiùñhito buddhàn satkaroti punaþ punaþ ||

÷cyuta/ càsmàd gataþ svargaü prasanno jina÷àsane | ÷akro bhavati devendraþ ã÷varo marumårddhani ||

na ÷akyaü bhàùatà varõaü kùapayituü kalpakoñibhiþ | ya ståpaü lokanàthasya naraþ kuryàt pradakùiõam ||

na jàtu so 'ndhaþ kha¤jo và kalpànàm api koñibhiþ | utpàdya bodhicittaü yaþ ÷àstu ståpaü hi vandate ||

dçóhavãryo dçóhasthàmo vãra÷ ca dçóhavikramaþ | kau÷alyaü gacchati kùipraü kçtvà ståpapradakùiõam ||

yo buddhakoñiniyuta÷atasahasràn kalpàn koñã ca tuliya satkarayà | ya÷ ceha kalpe caramaka ghorakàle vandeya ståpaü bahutara tasya puõyam ||

agro hi buddho 'tuliya dakùiõãyo 'gràü caritvà cariyavi÷eùa pràptaþ | tasyeha påjàü karia narariùabhasya vipàka ÷reùñho bhavati atulyaråpaþ ||

ita÷ cyutvà manuùyebhyas tràyastriü÷eùu gacchati | vimànaü labhate tatra vicitraü ratanàm ayam ||

kåñàgàraü svayaü datvà apsarogaõasevitaþ | màlàü ståpe saüpradàya tràyastriü÷eùu jàyate ||

aùñàïgajalasaüpårõàü suvarõasikatàstritàm | vaióåryasphañikai÷ caiva divyàü puùkariõãü labhet ||

bhuktvà ca tàü ratiü divyàü àyuþ saüpårya paõóitaþ | cyutvà ca devalokàt sa manuùyo bhavati bhogavàn ||

jàtikoñisahasraõi ÷atàni niyutàni ca | satkçtaþ syàc ca sarvatra caitye màlàü pradàya ca ||

cakravartã ca ràjàsau ÷akra÷ ca bhavatã÷varaþ | brahmà ca brahmalokasmin caitye màlàü pradàya ca ||

paññapradàna datvà tu lokanàthasya tàyinaþ | sarve 'syàrthàþ samçdhyanti ye divyà ye ca mànuùàþ ||

tyajed dhãnàn aku÷alàn na sa tatropapadyate | màlàvihàraü kçtvà ca lokanàthasya dhàtuùu | abhedyaparivàreõa ràjà bhåyàn maharddhikaþ ||

priyaþ sadayita÷ càsau satkçta÷ ca pra÷aüsitaþ | davànàm atha nàgànàü ye lokesmiü÷ ca paõóitàþ ||

yatràsau jàyate vãraþ puõyatejaþsudãpitaþ | te kulàþ satkçtà bhonti ràùñràõi nagaràõi ca ||

yaþ sarùapàt såkùmataraü gçhãtvà dhåpeya dhåpaü bhagavati caityakeùu | tasyànu÷aüsàn ÷çõuta prabhàùato me prasannacittà jahiya khilàü malàü÷ ca ||

sa puõyavàü÷ carati di÷aþ samantàd àrogyapràpto dçóhamatir apramattaþ | vineti ÷okaü vicarati càrikàyàü priyo manàpo bhavati mahàjanasya ||

ràjyaü ca labdhvà jina varu satkarotã mahànubhàvo vidu cakravartã | suvarõavarõo vicitralakùaõaiþ sa manoj¤agandhàn labhi sarvaloke ||

jàtamàtro labhate ÷reùñhavastràn divyavi÷iùñasurucirakau÷ikàü÷ ca | bhotã sukhasukàyaþ saüveùñyaståpaü nàthasya cãvaraiþ | ya÷ cãvareõa caityeùu kuryàt påjàm atulàü nàyakànàü | tasyeha bhotã asadç÷u àtmabhàvo dvàtriü÷atãbhiþ kavacita lakùaõebhiþ | pàõãtaleùu suruciru muktahàràþ pràdurbhavantã vividha annantakalpàþ | siühalatàþ suruciravarõasåtrà veñhitva ståpaü bhagavata cãvarebhiþ ||

datvà patàkàü bhagavata cetikeùå chandaü janitvà tatha siya buddhaloke | sa påjanãyo bhavati mahàjanasya carantu ÷reùñho jinacàrikàye ||

suvarõavarõo bhavati si àtmabhàvo làbhã sa bhotã suruciracãvaràõàü | karpàsikànàü susahita kambalànàü dukålakànàü tatha varakau÷akànàü ||

dhvajaü daditvà hataraji satvasàre dhanaü prabhåtaü pratilabhi na cireõa | prabhåtakoùo bhavati annantapraj¤o paricàru tasya bhavaty adãnacittaþ | na citta÷ålaü janayati so parasya prasàdacittaþ sada apramattaþ | na tasya agniþ kramati viùanna÷astraü udvãkùaõãyo bhavati mahàjanasya ||

adho upàdàya ca vibhavàgru yàvat jàmbånadaü tena bhavati buddhakùetraü | ÷akyaü kùayetuü àyu÷riya evaråpà na buddhaståpe dharayata eka dãpam ||

na tasya kàyo bhavati avarõitàïgo dçóhàsu bhotã parighabhujo 'chambhã | àlokapràpto \<[doubtful]>\ vicarati sarvaloke daditva dãpaü bhagavata cetikeùu ||

yadi buddhakùetrà niyuta÷atà sahasrà bhaveyu pårõà ÷ikhagatasarùapebhiþ | ÷akyaü gaõetuü tulayitu bhàùituü và na tathàgateùå dharayitu ekadãpam ||

alaïkaritvà suruciradar÷anãyaü yo deti chatraü bhagavata cetikeùu | tasyeha bhoty asadç÷a àtmabhàvo dvàtriü÷atãbhiþ kavacita lakùaõebhiþ ||

yebhir jinasya pratapata àtmabhàvo råpaü vi÷iùñaü yathariva \<[doubtful]>\ kà¤canasya | jàmbånado và suruciradar÷anãyà abhikãrõa ... kusumita lakùaõebhiþ ||

abhij¤apràpto bhavati mahàya÷àkhyaþ carati ÷reùñhàvaracàrikàyàü | na bhogahànir bhavati kadàcid asya devàna bhoti gurukçta påjita÷ ca ||

na kàmabhogau ramati kadàci dhãro vi÷uddha÷ãlaþ saku÷alabrahmacaryaþ |samàdayitvà vannupavane uùitvàbhiyuktidhyàno bhavati vi÷eùapràptaþ ||

na j¤ànahànir bhavati kadàcid asya na bodhicittaü vijahati so katha¤cit | maitrãvihàrã bhavati adãnacitto datveha chattraü bhagavatacetikeùu ||

vàdyena påjàü naravçùabhasya kçtvà na ÷oka ÷alyava÷a jàtu bhoti | manoj¤aghoùo bhavati manuùyaloke svaràïgu tasyàvikala vi÷uddha bhoti ||

vi÷uddhacakùur bhavati sa saüprajanyo vi÷uddha÷rotro bhavati udagracittaþ | ghraõendriyaü parama uttapta bhoti vàditva vàdyaü bhagavata cetikeùu ||

jihvàsya bhoti surucira dar÷anãyà susåkùma mçdvã rucira manoj¤a ghoùà | raktà pravàlà yathariva \<[doubtful]>\ devatànàü svaràïga koñãvara sçjate 'prameyàü ||

na jàtu bhotã uragu ajihvako và na kha¤jakubjo nàpi ca nàmitàïgaþ | vi÷iùña bhotã surucira àtmabhàvo vàditva vàdyaü bhagavata cetikeùu ||

na jàtu ka÷cij janaye prasàdaü devo ca nàgo manuja mahorago và | à÷vàsapràpto vicarati sarvaloke vàditva vàdyaü bhagavata cetikeùu ||

kalpàna koñãniyuta÷atà sahasraü vi÷iùñakàyo bhavati aninditàïgaþ | pràsàdiko 'sau kavacita lakùaõebhiþ saü÷odhya ståpaü bhagavata nirvçtasya ||

vimàna÷reùñhaü labhati manoj¤agandhaü divyaü vi÷iùñaü suruciracandanasya | na jàtu tçùõàü janayati so kadàcit saü÷odhya ståpaü bhagavata nirvçtasya ||

pralopakàle jinavara÷àsanasmin na jàtu bhotã upagata jambudvãpe | svarge sa bhoti pratiùñhita tasmi kàle gandhànulepaü dadiya jinasya ståpe ||

durgandhikàmàn a÷ucijugupsanãyàn varjeti nityaü pratiùñhita ÷ãlaskandhe | carã sa nityam imu vara brahmacaryaü gandhànulepaü kariya jinasya ståpe ||

ita÷ cyuto 'sau marupati svargaloke arthaü sahasrà tulayati no cireõa | karoti càrthaü suvipuladevatànàü gandhànulepaü kariya jinasya ståpe ||

vi÷iùñavàkyo bhavati manoj¤aghoùaþ priyo manàpo bahujanasatkçta÷ ca | sukhaü ca tasya bhavati sadà prasannaü gandhànulepaü kariya jinasya ståpe ||

apàyabhåmiü ... vijahàty a÷eùàü àsannako bhavati tathàgatànàü | prasàdalabdhaþ sada sukhi premaõãyo gandhànulepaü kariya jinasya ståpe ||

so 'kùaõaü vai vijahàti sarvaü aùña kùaõà÷ càsya vi÷iùña bhonti | buddhàna påjàm atuliya so karoti choritva jàlaü bhagavata cetikeùu ||

÷åra÷ ca bhoti dçóhamatir apramatto na kàmabhoge 'bhiratiü janeti | naiùkramyapràptau ca adãnacittaþ choritva jàlaü bhagavata cetikeùu ||

na bodhicittaü pramuùyati tasya jàtu akhaõóa÷ãlo 'sti susaüvçta÷ ca | dharmaü viràgaü labhate vi÷uddhaü upanãya jàlaü bhagavata cetikeùu ||

durvàcatàü vijahati sarvakàlaü praj¤àbhàvaü ca jahàty a÷eùam |vi÷àlapraj¤o viharati càrikàyàü upanãya jàlaü bhagavata cetikeùu ||

làbhã ca bhotã ÷ucibhojanànàü vastràn vi÷iùñàn labhate suvarõàn | spar÷àbhyupetàn rucidar÷anãyàn upanãya jàlaü jinacetikebhyaþ ||

abhyutkùipitvà jinacetikebhyaþ nirmàlya÷uùkaü pramuditavegajàtaþ | vrajeta kàmàn duþkhadavairaghoràn àràgayed da÷abalasàrthavàhàn ||

pràsàdiko bhoti vi÷uddhakàyaþ udvãkùaõãyo bahujanapåjanãyaþ | na tasya ràjàpi praduùñacittaþ yo jãrõapuùpàn apaneya caitye ||

kumàrga sarvaü pithita apàyabhåmiþ sa ÷ãlaskandhe sthita bodhisatvaþ | avatàrayitvà jinacetikebhyaþ puùpaü ca pràg anyanaraiþ pradattaü ||

÷okàü÷ ca doùàn vijahàty amatto rogàn a÷eùàn vijahàty annekàn | à÷vàsapràpta÷ ca annantakalpàn yo jãrõapuùpàn apaneti caitye ||

buddha÷ ca bhoty asadç÷adakùiõãyo 'tulyapràpto naramarupåjanãyaþ | alaükçto bhavati vi÷uddhakàyaþ yo jãrõapuùpàn apaneti caitye ||

dadyàc ca yaþ suruciradivya puùpaü màndàravàn apy atha pàñalaü và | nirmàlyakaü yo 'panayeta caitye vipàka ÷reùñho 'sya bhaved atulyaþ ||

yaþ prà¤jaliþ praõamati nàthaståpaü chandaü janitvà ca sabuddhaloke | so bhoti loke gurukçtu satkçta÷ ca pràsàdiko bhavati sudar÷anãyaþ ||

tasyeha ràjyaü nipatati sarvaloko devàsurà nàgamanuùyakà÷ ca | sarvàþ sahasràþ kusumita lokadhàtuþ pra÷àsti ràj¤o va÷a ã÷varàü÷ ca ||

ye tasya ràjye sthita bhonti satvàþ sthàpeya sarvàn akaluùabuddhaj¤àne | apàyabhåmyas tyaktà bhavanti karoti caiùàü paramasu÷reùñham artham ||

paricàro 'sya bhavati manoj¤aghoùaþ puõyair upetaþ smçtimatipåjanãyaþ | à÷vàsapràpto vicarati jãvaloke sadàbhipràyaü janayati ÷reùñhaprãtiü ||

paricàra bhoty asya svaràïga ÷uddhaþ j¤àyeta satvair madhurapra÷àntavàkyo | na tasya ka÷cij janayati ce÷varatvaü vilokanãyo bhavati mahàjanasya | dànapramodaü priyatàrthacaryàü samànàrthatàü janayati mahàjanasya | àkruùñaþ san nàjanayeta roùaü yaþ prà¤jaliþ praõamati buddhaståpaü ||

devendra bhoty upagatasvargaloke manuùyako bhavati narasya ràjà | na pàrihàõir bhavati kadàcid asya yo '¤jalãbhir namatãha ståpaü ||

nàsàv apàye prapateta jàtu hãnàü÷ ca varjeta sa kàma loke | àóhyo dhanã bhoti prabhåtakoùo yo '¤jalãbhir namati buddhaståpam ||

såtràntacaryà na kadàcid asya nàsthànakopaü kurute nçloke | satvà÷ ca tçptà muditàsya bhonti yaþ saüpramu¤cã guõavati ekavàcaü ||

yaþ puùpamuùñiü gçhãtvodagracittaþ prasàdato 'vakirati lokanàthe | sa puõyavàn bhavati manuùyaloke ràkùe ca sthitvà jina satkaroti ||

÷okà na doùàþ khilamala nàsya bhonti atulyatàpta÷ ca susaüsthitàïgaþ | àlokanãya÷ ca mahàjanasya vrajeta kàmàna bhayakaravairaghoràn | iti ||

àryamahàkaruõàpuõóarãkasåtre 'py uktaü |tiùñhatu tàvad ànanda yo màü saümukhaü satkuryàt | tiùñhatu me ÷arãrasya påjà sarùapaphalamatreùu dhàtuùu | tiùñhatu màm uddi÷ya kçteùu ståpeùu satkàraþ | ye kecid ànanda buddham àlambyànta÷a ekapuùpam apy àkà÷e kùepsyanti | tasya puõyaskandhasya yo vipàkaþ saced yàvàn annàdiþ saüsàro yasya pårvà koñir na praj¤àyate | tàvataþ kalpàn saüsaratàü teùàü ÷akratvaü brahmatvaü cakravartitvaü | na ÷akyas tatparyanto 'dhigantum | tiùñhatu buddhàlambatànta÷a àkà÷e 'py ekapuùpanikùepaþ | saced anta÷aþ svapnàntaragatà api satvà buddham àlambyàkà÷e ekapuùpam api kùepsyanti tad apy ahaü ku÷alamålaü nirvàõaparyavasànaü vadàmãti ||

uktaü càryabçhatsàgaranàgaràjaparipçcchàyàü | aùñàbhir bhujagàdhipate dharmaiþ samanvàgatà bodhisatvàþ satatasamitaü buddhasamavadhànaü pratilabhante | katamair aùñàbhiþ | buddhabimbadar÷anasatvasamàdàpanatayà | tathàgatasyopasthànakaraõatayà | tathàgatasyàbhãkùõaü varõabhàùaõatayà | tathàgatapratimàkaraõatayà | tathàgatadar÷anasarvasatvasamàdàpanatayà | yatra ca buddhakùetre tathàgata÷ravaü ÷çõvanti tatra praõidhànam utpàdayanti | na càvalãnasaütatayo bhavanti | udàrasaütatikà÷ ca buddhaj¤ànam abhilaùantae iti ||

kiü punaþ puõyavçddhyarthino buddhasamavadhànena prayojanabhåtaü | yasya guõaparyantam asarvaj¤o nàdhigacchet ||

yathàryagaõóavyåhe saüvarõitaü | sudurlabho buddha÷abdaþ kalpakoñi÷atair api | kiü punar dar÷anaü sarvakàïkùàcchedanam uttamam ||

sudçùño lokapradyotaþ sarvadharmagatiü gataþ | puõyatãrthaü trailokasya sarvasatvavi÷odhanam ||

mahat puõyam ayaü kùetraü muditaü j¤ànamaõóalaü | bhàsayaty abhitaü lokaü puõyaskandhavivarddhanam ||

chedano duùkhajàlasya j¤ànaskandhavi÷odhanaþ | na durgatibhayaü teùàü yair ihàràgito jinaþ ||

vipulaü jàyate cittaü pa÷yatàü dvipadottamaü | praj¤àbalam asaükhyeyaü jàyate ca prabhàsvaraü ||

punar atraivàha | arthàya sarvasatvànàm utpadyante tathàgatàþ | mahàkàruõikà vãrà dharmacakrapravartakàþ ||

pratikartuü kathaü ÷akyaü buddhànàü sarvedehibhiþ | satvàrtheùv abhiyuktànàü kalpakoñi÷atair api ||

kalpakoñiü varaü paktuü tryapàye bhç÷adàruõe | na tv evàdar÷anaü ÷àstuþ sarvasarganivartinaþ ||

yàvantaþ sarvalokasminn apàyagatayaþ pçthak | varaü tatra ciraü vàso buddhànàm a÷rutir na ca ||

kiü kàraõam apàyeùu nivàsa÷ ciram iùyate | yatkàraõaü jinendrasya dar÷anaü j¤ànavardhanam ||

chidyante sarvaduùkhàõi dçùñvà loke÷varaü jinaü | saübhavaty avatàra÷ ca j¤àne saübuddhagocare ||

kùapayaty àvçtãþ sarvà dçùñvà buddhaü narottamam | vardhayaty amitaü puõyaü yena bodhir avàpyatae | iti ||

tad evam asti puõyavçddhau buddhasamavadhànena prayojanaü |api ca pratimàmàtradar÷anam api tàvad aparimitaphalaü tathàgatànàü | kiü punaþ svaråpeõa ||

uktaü hy àrya÷raddhàbalàdhànàvatàramudràsåtre | yaþ ka÷cin ma¤ju÷rãþ kulaputraþ kuladuhità và sarvalokadhàturajopamànàü pratyekabuddhànàü dine dine ÷atarasam àhàraü dadyàt divyàni ca vastràõi | evaü dadad gaïgànadãvàlukopamàn kalpàn dadyàt | ya÷ cànyo ma¤ju÷rãþ kulaputraþ kuladuhità và citrakarmalikhitaü và pustakakarmakçtaü và buddhaü pa÷yed | ayaü tato 'saükhyeyataraü puõyaü prasavati | kaþ punar vàdo yo '¤jalipragrahaü và kuryàt puùpaü và dadyàt dhåpaü và gandhaü và dãpaü và dadyàd | ayam eva tato 'saükhyeyataraü puõyaü prasavatãti ||

àryabodhisatvapiñake 'pi puõyavçddhyupàya uktaþ | yas tathàgatacaityaü ÷odhayati sa catasro 'gràþ praõidhànavi÷uddhãr anupràpnoti | katamà÷ catasraþ | agràü råpapraõidhànavi÷uddhiü | agràü dçóhasamàdànapraõidhànavi÷uddhiü | agràü tathàgatadar÷anapraõidhànavi÷uddhiü |agràü lakùaõasaüpatpraõidhànavi÷uddhim iti ||

punar atraivàkhyàtaü | tathàgatacaityeùu puùpàvaropaõaü gandhànulepanaü kçtvàùñàv avikalatà anupràpnoti | katamà aùñau | na råpavikalo bhavati | na bhogavikalaþ | na parivàravikalaþ | na ÷ãlavikalaþ | na samàdhivikalaþ | na ÷rutavikalo na praj¤àvikalo na praõidhànavikala iti ||

uktaü càryaratnarà÷isåtre | ye tribhavaparyàpannàþ satvàs te sarve pratyekaü tathàgataståpàn kàrayeyur evaüråpàn uccaistvena | tad yathà sumeruþ parvataràjaþ | tàü÷ ca gaïgànadãvàlikàsamàn kalpàn pratyekaü sarvasatkàraiþ satkuryuþ | ya÷ ca bodhisatvo 'virahitasarvaj¤atàcittenaikapuùpam apy àropayet | ayaü tasmàt pårvakàt puõyaskandhàd bahutaraü puõyaü prasavet ||

atraivoktaü | ye khalu punas trisàhasramahàsàhasre lokadhàtau satvàs te sarve mahàyànasaüprasthità bhaveyuþ | sarve ca cakravartiràjyasamanvàgatà bhaveyur ekaika÷ ca ràjà cakravartã mahàsamudrapramàõadãpasthàlãü kçtvà | sumerumàtràü vartãm àdãpya pratyekam evaüråpàü dãpapåjàü tathàgatacaityeùu pravartayet | ya÷ càbhiniùkràntagçhàvàso bodhisatvas tailaprakùiptàü vartãü kçtvàdãpya tathàgatacaitye dhàrayet | asyàs tailaprakùiptàyà varter etat pårvakaü pradãpadànaü ÷atatamãm api kalàü nopaiti | yàvad upaniùadam api na kùamatae iti | peyàlaü ||

ye ca khalu punas te ràjàna÷ cakravartino buddhapramukhaü bhikùusaüghaü sarvasukhopadhànaiþ satkuryuþ ya÷ càbhiniùkràntagçhàvàso bodhisatvaþ piõóapàtraü caritvà pàtraparyàpannaü pareùàü saüvibhajya paribhu¤jãta | idaü tato bahutaraü ca mahàrghataraü ca | yac ca te ràjàna÷ cakravartinaþ sumerumàtraü cãvararà÷iü buddhapramukhàya bhikùusaüghàya dadyuþ | yac càbhiniùkràntagçhàvàso bodhisatvas tricãvaraü bahirdhà mahàyànasaüprasthitàya buddhapramukhàya bhikùusaüghàya và tathàgatacaitye và dadyàd | idaü bhikùo÷ cãvaradànam etat pårvakacãvararà÷im abhibhavati | yac ca te ràjànaþ pratyekaü sarvaü jambådvãpaü puùpasaüstçtaü kçtvà tathàgatacaitye niryàtayet | yac càbhiniùkràntagçhàvàso bodhisatvaþ anta÷a ekapuùpam api tathàgatacaitye àropayet | asya dànasyaitat pårvakaü dànaü ÷atatamãm api kalàü nopaiti | yàvad upaniùadam api nopaitãti ||

àryànupårvasamudgataparivarte 'pi de÷itaü | catura imàn bhadrànu÷aüsàn pa÷yan bodhisatvas tathàgatapåjàyàm utsuko bhavati | katamàü÷ caturaþ | agra÷ ca me dakùiõãyaþ påjito bhaviùyati màü ca dçùñvànye 'pi tathà ÷ikùiùyanti | tathàgataü ca påjayitvà bodhicittaü dçóhaü bhaviùyati | dvàtriü÷atàü ca mahàpuruùalakùaõànàü saümukhadar÷anena ku÷alamålam upacitaü bhaviùyati | imà÷ catvàraþ iti ||

idaü ca niruttaraü tathàgatapåjopasthànaü |yathodàhçtam àryasàgaramatiparipçcchàsåtre | trãõãmàni sàgaramate tathàgatasya niruttaràõi påjopasthànàni | katamàni trãõi | yac ca bodhicittam utpàdayati | yac ca saddharmaü parigçhõàti | yac ca satveùu mahàkaruõàcittam utpàdayatãti ||

nirdiùñam apy àryaratnameghe | da÷abhiþ kulaputra dharmaiþ samanvàgatà bodhisatvà annanuliptà garbhamalena jàyante | katamair da÷abhiþ | yad uta | tathàgatapratimàkaraõatayà | jãrõacaityasaüskaraõatayà | tathàgatacaityeùu gandhavilepanànupradànena | tathàgatapratimàsu gandhodakasnànànupradànena | tathàgatacaityeùu saümàrjanopalepanànupradànena | màtàpitéõàü kàyaparicaryàcaraõena àcàryopàdhyàyànàü kàyaparicaryàcaraõena | sabrahmacàriõàü kàyaparicaryàcaraõena | tac ca niràmiùeõa cittena na sàmiùeõa | tac ca ku÷alam evaü pariõàmayanti | anena ku÷alamålena sarvasatvà nirupaliptà garbhamalena jàyantàm iti | tac ca tãvreõà÷ayena cintayanti | ebhiþ kulaputra da÷abhir dharmair iti ||

anumodanànu÷aüsàs tv àryapraj¤àpàramitàyàm uktàþ | yaþ prathamayànasaüprasthitànàü bodhisatvànàü mahàsatvànàü tàü÷ cittotpàdàn anumodate |caratàm api bodhisatvacaryàü tàü÷ cittotpàdàn anumodate | avinivartanãyàm api avinivartanãyadharmatàm anumodate bodhisatvànàü mahàsatvànàü | kiyantaü sa bhagavan kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaskandhaü prasavati ||

evam ukte bhagavàn ÷akraü devànàm indram etad avocat | pe | syàt khalu punaþ kau÷ika trisàhasramahàsàhasrasya lokadhàtoþ palàgreõa tulyamànasasya pramàõam udgrahãtuü | na tv eva kau÷ika bodhisatvasya mahàsatvasya teùàm anumodanàsahagatànàü cittotpàdànàü puõyapramàõaü grahãtuü ||

evam ukte ÷akro devànàm indro bhagavantam etad avocat | màràdhiùñhitàs te bhagavan satvà veditavyà | ye bodhisatvànàü mahàsatvànàü prathamacittotpàdam upàdàya yàvad annuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhànàm evam aprameyam anumodanàsahagataü puõyam iti na ÷çõvanti na jànanti | tàm anumodanàü na samanvàharanti | màrapakùikàs te bhagavan satvà bhaviùyanti ||

bhagavàn àha | pe | yaiþ kau÷ika kulaputraiþ kuladuhitçbhi÷ ceme cittotpàdà anumodità bodhisatvayànikair và pratyekabuddhayànikair và ÷ràvakayànikair và | te kùipraü tathàgatàn arhataþ samyaksaübuddhàn àràgayiùyanti ||

bhagavàn àha ||

evaü tair anumodanàsahagatai÷ cittotpàdaku÷alamålair yatra yatropapatsyante tatra tatra satkçtà÷ ca bhaviùyanti gurukçtà÷ ca mànità÷ ca påjità÷ ca arcità÷ ca apacàyità÷ ca bhaviùyanti | na ca te 'manàpàni råpàõi drakùyanti | na ca te 'manàpàn ÷abdàn ÷roùyanti | evaü na gandhàn na rasàn na spraùñavyàn sprakùyanti na ca teùàm apàyeùåpapattiþ pratikàïkùitavyà svargopapattis teùàü pratikàïkùitavyà | tat kasya hetoþ | tathà hi taiþ satvaiþ sarvasatvasukhàvahanàni asaükhyeyànàü satvànàü ku÷alamålàny anumoditàni yàvad annuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhyàprameyàsaükhyeyàn satvàn parinirvàpayiùyantãti ||

punar atraivàha | ye subhåte gaïgànadãvàlikopameùu trisàhasramahàsàhasreùu lokadhàtuùu sarvasatvàs te sarve 'nnuttaràü samyaksaübodhiü pratitiùñheyur annuttaràü samyaksaübodhiü pratiùñhàya gaïgànadãvàlikàsamàn kalpàn upalambhasaüj¤ina÷ catvàri dhyànàni samàpadyeran | ya÷ ca bodhisatvo mahàsatvo 'nayà praj¤àpàramitayà upàyakau÷alyena ca parigçhãtàtãtànàgatapratyutpannànàü buddhànàü bhagavatàü ÷ãlasamàdhipraj¤àvimuktivimuktij¤ànadar÷anaskandhaü | ÷ràvakànàü pratyekabuddhànàm api ÷ãlasamàdhipraj¤àvimuktivimuktij¤ànadar÷anaskandhaü sarvam ekato 'bhisaükùipya piõóayitvà tulayitvà nirava÷eùam anumodetàgrayànumodanayà jyeùñhayà ÷reùñhayà varayà pravarayà praõãtayà uttarayà niruttarayà uttarottarayà asamayàsamasamayàpratisamayànumodanayànumodyànumodanàsahagataü \<[doubtful]>\ puõyakriyàvastv annuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayati | asya subhåte 'numodanàsahagatasya puõyakriyàvastuno 'sau pårvaka aupalambhikànàü bodhisatvànàü caturdhyànamayaþ puõyàbhisaüskàraþ ÷atatamãm api kalàü nopaiti yàvad upaniùadam api na kùamatae iti ||

ayam eva nayaþ pariõàmanàyàm uktaþ | athavàgrapariõàmanayà pariõàmitatvàt sarvapuõyànàm asya buddhatvàya satkçtapraõidhibuddhatvam eva syàt | ataþ kà parà puõyavçddhiþ | tad dhy a÷eùasatvamokùakçtapuõyaj¤ànopetaü nirvikalpaü ca ||

adhyeùaõàyàs tv anu÷aüsà àryograparipçcchàyàm uktà dharmagràhyatàm upàdàyàprameyàsaükhyeyeùu buddhakùetreùv àyuþ parirakùaõàyeti ||

àrya÷ikùàsamuccaye vandanàdyanu÷aüsà saptada÷aparicchedaþ samàptaþ ||


@<[XVIII ratnatrayànusmçti]>@

ratnatrayànusmçtir nàmàùñàda÷aþ paricchedaþ ||

uktà bhadracaryàvidhinà puõyavçddhiþ | asyà÷ càyam aparo hetuþ | yo 'yaü ÷raddhàdãnàü sadàbhyàsaþ ||

yathoktam àryatathàgataguhyasåtre | catvàra ime mahàràja dharmà mahàyànasaüprasthitànàü vi÷eùagàmitàyai saüvartante 'parihàõàya ca | katame catvàraþ | ÷raddhà mahàràja vi÷eùagàmitàyai saüvartate 'parihàõàya | tatra katamà ÷raddhà | yayà ÷raddhayà àryàn upasaükràmati | akaraõãyaü ca na karoti ||

gauravaü mahàràja vi÷eùagàmitàyai saüvartate | yena gauraveõa subhàùitaü ÷çõoti ÷u÷råùate 'virahita÷rotra÷ ca dharmaü ÷çõoti ||

nirmànatà mahàràja vi÷eùagàmitàyai saüvartate | yayà nirmànatayà àryàõàm abhinamati praõamati namasyati ||

vãryaü mahàràja vi÷eùagàmitàyai saüvartate 'parihàõàya | yena vãryeõa kàyalaghutàü cittalaghutàü ca pratilabhate sarvakàryàõi cottàrayati ||

ime mahàràja catvàra iti ||

eùàü ÷raddhàdãnàü sadàbhyàsaþ kàryaþ | athavànyeùàü ÷raddhàdãnàü ||

yathàha àryàkùayamatisåtre pa¤cemànãndriyàõi | katamàni pa¤ca | ÷raddhendriyaü vãryendriyaü smçtãndriyaü samàdhãndriyaü praj¤endriyam iti ||

tatra katamà ÷raddhà | yathà ÷raddhàyà÷ caturo dharmàn abhi÷raddadhàti | katamàü÷ caturaþ | saüsàràvacarãü laukikãü samyagdçùñiü ÷raddadhàti | sa karmavipàkaprati÷araõo bhavati | yad yat karma kariùyàmi tasya tasya karmaõaþ phalavipàkaü pratyanubhaviùyàmãti | sa jãvitahetor api pàpaü karma na karoti | bodhisatvacàrikàm abhi÷raddadhàti | taccaryàpratipanna÷ cànyatra yàne spçhàü notpàdayati | paramàrthanãtàrthaü gambhãrapratãtyasamutpàdanairàtmyaniþsatvanirjãvaniþpudgalavyavahàra÷ånyatànimittàpraõihitalakùaõàn sarvadharmàn ÷rutvà ÷raddadhàti | sarvadçùñikçtàni ca nànu÷ete sarvabuddhadharmàn balavai÷àradyaprabhçtãü÷ ca ÷raddadhàti | ÷raddhàya ca vigatakathaükathas tàn buddhadharmàn samudànayati | idam ucyate ÷raddhendriyam ||

tatra katamad vãryendriyaü | yàn dharmàn ÷raddhendriyeõa ÷raddadhàti tàn dharmàn vãryendriyeõa samudànayatãdam ucyate vãryendriyaü ||

tatra katamat smçtãndriyaü | yàn dharmàn vãryendriyeõa samudànayati tàn dharmàn smçtãndriyeõa na vipraõà÷ayati | idam ucyate smçtãndriyam ||

tatra katamat samàdhãndriyaü | yàn dharmàn smçtãndriyeõa na vipraõà÷ayati tàn samàdhãndriyeõaikàgrãkarotãdam ucyate samàdhãndriyaü ||

tatra katamat praj¤endriyam |yàn dharmàn samàdhãndriyeõaikàgrãkaroti tàn praj¤endriyeõa pratyavekùate pratividhyati | yad eteùu dharmeùu pratyàtmaj¤ànam aparapratyayaj¤ànam idam ucyate praj¤endriyaü ||

evam imàni pa¤cendriyàõi sahitàny anuprabaddhàni sarvabuddhadharmàn paripårayanti | vyàkaraõabhåmiü càpyayanti iti ||

÷raddhàdãnàü balànàü sadàbhyàsaþ kàryaþ | yathoktam àryaratnacåóasåtre | tatra katamat kulaputra bodhisatvasya balacaryàpari÷uddhiþ | yad ebhir evendriyair upastabdho 'nnavamardyo bhavati sarvamàraiþ | asaühàryo bhavati ÷ràvakapratyekabuddhayànàbhyàü | avinivartyo bhavati mahàyànàt | durdharùo bhavati sarvakle÷aiþ | dçóho bhavati pårvapratij¤àsu | tçpto bhavati cittena | balavàn bhavati kàyena | gupto bhavatãndriyaiþ | duþparàjayo bhavati tãrthikaraiþ | ity àdi ||

evaü tàvac chraddhàdãnàü sadàbhyàsaþ puõyavçddhaye ||

kà maitrã ||

yathàha candrapradãpasåtre | yàvanti påjà bahuvidha aprameyà yà kùetrakoñãn ayutabimbareùu | tàü påjakçtvà puruùavareùu nityaü saükhyàkalàpo na bhavati maitracitta | iti ||

kà buddhàdyanusmçtiþ ||

tatra ràùñrapàlasåtre saüvarõità | vandàmi te kanakavarõanibhà varalakùaõà vimalacandramukhà | vandàmi te asamaj¤ànaparà sadç÷o na te 'sti tribhave virajà ||

mçdu càru snigdha ÷ubha ke÷a nakhà giriràjatulya tava coùõir iha | noùnãùam ãkùitu tavàsti samo vibhràjate bhruvi tavorõa mune ||

kundendu÷aïkhahima÷ubhranibhà nãlotpalàbha÷ubhanetravarà | kçpayekùase jagad idaü hi yayà vandàmi te vimalanetra jina ||

jihvà prabhåta tanu tàmranibhà vadanaü ca chàdayasi yena svakaü | dharmaü vadan vinayase ca jagat vandàmi te madhurasnigdhagirà ||

da÷anàþ ÷ubhàþ sudçóha vajranibhàþ triü÷adda÷àpy aviralàþ sahitàþ | kurvan smitaü vinayase ca jagat vandàmi te madhurasatyakathà ||

råpeõa càpratisamo 'si jinaþ prabhayà ca bhàsayasi kùetra÷atàn | brahmendrapàlajagato bhagavan jihmãbhavanti tava te prabhayà ||

eõeya jaïgha bhagavann asamà gajaràjabarhimçgaràjagato | ãkùan vrajasy api yugaü bhagavan saükampayan dharaõi÷ailatañàn ||

kàya÷ ca lakùaõacito bhagavan såkùma chavã kanakavarõanibhà | nekùa¤ jagad vrajati tçptim idaü råpaü tavàpratimaråpadhara ||

tvaü pårvakalpa÷atacãrõatapàþ tvaü sarvatyàgadamadànarataþ | tvaü sarvasatvakçpamaitramanàþ vandàmi te paramakàruõikam ||

tvaü dàna÷ãlanirataþ satataü tvaü kùàntivãryanirataþ sudçóhaþ | tvaü dhyànapraj¤aprabhatejadharo vandàmi te asamaj¤ànadhara ||

tvaü vàdisåra kugaõapramathã tvaü siühavan nadasi parùadi ca | tvaü vaidyaràja trimalàntakaro vandàmi te paramaprãtikara ||

vàkkàyamànasavi÷uddha mune tribhaveùv aliptajalapadmam iva | tvaü brahmaghoùakalaviïkaruto vandàmi te traibhavapàragatam ||

màyopamaü jagad imaü bhavatà nañaraïgasvapnasadç÷aü viditaü | nàtmà na satva na ca jãvagatã dharmà marãcidakacandrasamàþ ||

÷ånyà÷ ca ÷ànta annutpàdanayaü avijànad eva jagad udbhramati | teùàm upàyanayayukti÷ataiþ avatàrayasy atikçpàlutayà ||

ràgàdibhi÷ ca bahuràga÷ataiþ saübhràmitaü satata vãkùya jagat | vaidyopamo vicarase 'pratimo parimocayan sugata satva÷atàn ||

jàtãjaràmaraõa÷okahataü priyaviprayogaparideva÷ataiþ | satatàturaü jagad avekùya mune parimocayan vicarase kçpayà ||

rathacakravad bhramati sarvajagat tiryakùu pretaniraye sugatau | måóhà ade÷ika anàthagatàþ tasya pradar÷ayasi màrgavaraü ||

ye te babhåvu purimà÷ ca jinàþ dharme÷varà jagati càrthakaràþ | ayam eva taiþ prakathitàryapatho yad de÷ayasy api vibho 'pratimaþ ||

snigdhaü hy akarka÷a manoj¤a varaü brahmàdhikaü paramaprãtikaraü | gandharvakinnaravaràpsarasàm abhibhåya tàü giram udàharase ||

satyàrjavàkùayam upàyanayaiþ pari÷odhitàü giram annantaguõàü | ÷rutvà hi yàü niyutasatva÷atàþ yànatrayeõa janayanti ÷amam ||

tava påjayà sukham annekavidham divyaü labhanti manujeùu tathà | àóhyo mahàdhana mahàvibhavo bhavate jagaddhitakaro nçpatiþ ||

balacakravarty api ca dvãpapatiþ jagad àvçõoti da÷abhiþ ku÷alaiþ | ratnàni sapta labhate su÷ubhà tvayi saüprasàdajanako 'pratimaþ ||

brahmàpi ÷akra api lokapatiþ bhavate ca saütuùiña devapatiþ | paranirmito 'pi ca sa yàmapatiþ tvatpåjayà bhavati càpi jinaþ ||

evaü hy amogha tava påjà kçtà saüdar÷anaü ÷ravaõam apy asamaü | bhavate jagad vividhaduþkhaharaü spç÷ate padaü ca paramaü virajaü ||

màrgaj¤a màrgaku÷alà bhagavan kupathàn nivàrayasi lokam imaü | kùeme ÷ive viraji àryapathe pratiùñhàpayasi jagad bhagavan ||

puõyàrthikasya tava puõyanidhe satatàkùayà bhavati puõyakriyà | bahukalpakoñiùu na yàti kùayaü yàvad dhi na spç÷ati bodhi varàü ||

pari÷uddhakùetra labhate ruciraü parinirmitàbha sada prãtikaraü | ÷uddhà÷ ca kàyavacasà manasà satvà bhavanty api ca kùetravare ||

ity evam àdiguõa naikavidhàn labhate jinàrcanakçtàn manujaþ | svargàpavarga manujeùu sukhaü labhate ca puõyanidhi sarvajage ||

kãrtiya÷a÷ ca prasçtaü vipulaü tava sarvadikùu bahukùetra÷atàn | saükãrtayanti sugatàþ satataü tava varõamàla pariùatsu jinàþ ||

vigatajvarà jagati mokùakaràþ priyadar÷anà asamakàruõikàþ | ÷àntendriyà ÷amaratà bhagavan vandàmi te naravarapravara ||

labdhà abhij¤a jina pa¤ca mayà gagane sthitena te ni÷amya giram | bhavitàsmi vãra sugatapratimo vibhajiùya dharmam amalaü jagataþ ||

stutvàdya sarvaguõapàragataü naradevanàgamahitaü sugataü | puõyaü yad arjitam idaü vipulaü jagad àpnuyàd api ca buddhapadam |iti ||

athavà yathàryadharmasaügãtisåtre kathitaü | punar aparaü buddhà bhagavanto mahàpuõyaj¤ànasaübhàrà mahàmaitrãmahàkaruõàgocarà mahàsatvarà÷eþ tràõabhåtà mahàbhaiùajya÷alyahartàraþ sarvasatvasamacittànityasamàdhigocaràþ saüsàranirvàõavimuktà yàvat satvànàü màtàpitçkalpàþ samànamaitracittàþ | pe ||

sarvalokànabhibhåtàþ sarvalokasyàlokabhåtà mahàyogayogino mahàtmàno mahàjanaparivàrà vi÷iùñajanaparivàrà anivàritadar÷ana÷ravaõaparyupàsanàþ svasukhanirapekùàþ paraduùkhapra÷amanapriyà dharmapriyà dharmadharà dharmàhàrà dharmabhiùajo dharme÷varà dharmasvàmino dharmadànapatayo nityatyàgàbhiratà nityàpramattà nityavivekàbhiratàþ sarvatra tãrthasetubhåtà mahàràjamàrgaprakhyà yàvad asecanakadar÷anà buddhà bhagavanta | evaü tàn anusmarati | evaü ca tàn anusmçtya tadguõapariniùpattyarthaü smçtim upasthàpayatãti ||

tad ucyate buddhànusmçtir iti ||

atraiva dharmànusmçtim àha | iha bodhisatvasyaivaü bhavati | yae ete buddhà bhagavanto 'nnantàparyantaguõà ete dharmajà dharmapadà dharmanirmità dharmàdhipateyà dharmaprabhà dharmagocarà dharmaprati÷araõà dharmaniùpannàþ | peyàlaü ||

yàny api laukikàni lokottaràõi ca sukhàni santi | tàny api dharmajàni dharmaniùpannàni | tasmàn mayà bodhyarthikena dharmagurukeõa bhavitavyaü | dharmagauraveõa dharmaprati÷araõena dharmaparàyaõena dharmasàreõa dharmànva ... dharmapratipannena | itãyam ucyate bodhisatvasya dharmànusmçtiþ ||

punar aparaü bodhisatvasyaivaü bhavati | samo hi dharmaþ samaþ satveùu pravartate | dharmo hãnamadhyavi÷iùñànapekùyaþ pravartate | tathà mayà dharmasadç÷acittena bhavitavyaü | na dharmo sukhaprekùikayà pravartate | apakùapatito hi dharmaþ | tathà mayà dharmasadç÷acittena bhavitavyaü |na dharmaþ kàlam apekùya pravartate |àkàliko hi dharmaþ | aihipa÷yikaþ | pratyàtmavedanãyaþ |tathà mayà dharmasadç÷acittena bhavitavyaü |na dharma udàre pravartate hãneùu na pravartate | annunnàmàvanàmo hi dharmaþ |tathà mayà dharmasadç÷acittena bhavitavyaü |na dharmaþ ÷uddheùu pravartate kùateùu na pravartate | utkarùàpakarùàpagato hi dharmas tathà mayà dharmasadç÷acittena bhavitavyaü |na dharma àryeùu pravartate pçthagjaneùu na pravartate | kùetradçùñivigato hi dharmaþ | tathà mayà dharmasadç÷acittena bhavitavyaü | na dharmo divà pravartate ràtrau na pravartate | ràtryàü và pravartate divà na pravartate | sadàdhiùñhito hi dharmaþ | tathà mayà dharmasadç÷acittena bhavitavyam | na dharmo vinayavelàm atikràmati | na dharmasya kvacid vilambaþ | tathà mayà dharmasadç÷acittena bhavitavyam | na dharmasyonatvaü na pårõatvam aprameyàsaükhyeyo hi dharma àkà÷avan na kùãyate na vardhate | tathà mayà dharmasadç÷acittena bhavitavyaü | na dharmaþ satvai rakùyate | dharmaþ satvàn rakùati | tathà mayà dharmasadç÷acittena bhavitavyaü |na dharmaþ ÷araõaü paryeùate |dharmaþ sarvalokasya ÷araõaü |tathà mayà dharmasadç÷acittena bhavitavyaü |na dharmasya kvacit pratighàto | apratihatalakùaõo hi dharmaþ |tathà mayà dharmasadç÷acittena bhavitavyaü |na dharmo 'nu÷ayaü vahati | niranu÷ayo hi dharmaþ |tathà mayà dharmasadç÷acittena bhavitavyam | na dharmaþ saüsàrabhayabhãto na nirvàõànunãtaþ | sadà nirvikalpo hi dharmaþ |tathà mayà dharmasadç÷acittena bhavitavyam |evaü bodhisatvo dharmavad dharme smçtim upasthàpayati | tad ucyate dharmànusmçtir iti ||

atraivàha | saügho hi dharmavàdã dharmacaraõo dharmacintako dharmakùetraü dharmadharo dharmaprati÷araõo dharmapåjako dharmakçtyakàrã dharmagocaro dharmacàritrasaüpannaþ | svabhàvarjukaþ svabhàva÷uddhaþ sànukro÷o dharmànukàruõikaþ sadà vivekagocaraþ | sadà dharmaparàyaõaþ sadà ÷uklakàrãty àdi ||

tatra bodhisatvasya saügham anusmarataþ evaü bhavati | yae ete saüghasya bhåtà guõà ete mayàtmanaþ sarvasatvànàü ca niùpàdayitavyà iti ||

yathàryavimalakãrtinirde÷e bodhisatvaguõà uktàs tathà saüghànusmçtir bhàvyà | sarvasatvàna ye råpà rutaghoùà÷ ca ãritàþ | ekakùaõena dar÷enti bodhisatvà vi÷àradàþ ||

te jãrõavyàdhità bhonti bodhisatvà mçtam àtmàna dar÷ayã |satvànàü paripàkàya màyàdharma vikrãóitàþ ||

kalpoddàhaü ca dar÷enti uddahitvà vasuüdharàm | nityasaüj¤ina satvànàm anityam iti dar÷ayã ||

satvaiþ ÷atasahasrebhir ekaràùñre nimantritàþ | sarveùàü gçha bhu¤janti sarvàn nàmanti bodhaye ||

ye kecin mantravidyà và ÷ilpasthànà bahuvidhàþ | sarvatra pàramipràptàþ sarvasatvasukhàvahàþ ||

yàvanto loka pàùaõóàþ sarvatra pravrajanti te | nànàdçùñigataü pràptàüs te satvàn paripàcati ||

candrà và bhonti såryà và ÷akrabrahmapraje÷varàþ | bhavanti àpas teja÷ ca pçthivã màrutas tathà ||

roga antarakalpeùu bhaiùajyaü bhonti uttamàþ | yena te satva mucyante sukhã bhonti annàmayàþ ||

durbhikùàntarakalpeùu bhavantã pànabhojanam |kùudhàpipàsàm apanãya dharmaü de÷enti pràõinàm ||

÷astra antarakalpeùu maitrãdhyàyã bhavanti te | avyàpàde niyojenti satvakoñi÷atàn bahån ||

mahàsaügràmamadhye ca samapakùà bhavanti te | sandhisàmagri rocenti bodhisatvà mahàbalàþ ||

ye càpi nirayàþ kecid buddhakùetreùv acintiùu | saücintya tatra gacchanti satvànàü hitakàraõàt ||

yàvantyà gatayaþ kà÷cit tiryagyonau prakà÷itàþ | sarvatra dharmaü de÷enti tena ucyanti nàyakàþ ||

kàmabhogàü÷ ca dar÷enti dhyànaü ca dhyàyinàü tathà | vidhvasta màraü kurvanti avatàraü na denti te ||

agnimadhye yathà padmam abhåtaü taü vinirdi÷et | evaü kàmàü÷ ca dhyànaü ca abhåtaü te vidar÷ayã ||

saücintya gaõikàü bhonti puüsàm àkarùaõàya te | ràgàïku saülobhya buddhaj¤àne sthàpayanti te ||

gràmikà÷ ca sadà bhonti sàrthavàhàþ purohitàþ | agràmàtyàtha càmàtyaþ \<[doubtful]>\ satvànàü hitakàraõàt ||

daridràõàü ca satvànàü nidhànà bhonti akùayàþ | teùàü dànàni datvà ca bodhicittaü janenti te ||

mànastabdheùu satveùu mahànagnà bhavanti te | sarvamànasam udghàtaü bodhiü pràrthenti uttamàm ||

bhayàrditànàü satvànàü saütiùñhante 'grataþ sadà | abhayaü teùu datvà ca paripàcenti bodhaye ||

pa¤càbhij¤à÷ ca te bhåtvà çùayo brahmacàriõaþ | ÷ãle satvàn niyojenti kùàntisauratyasaüyame ||

upasthànagurån satvàn pa÷yantãha vi÷àradàþ | ceñà bhavanti dàsà và ÷iùyatvam upayànti ca ||

yena yenaiva càïgena satvo dharmarato bhavet | dar÷enti hi kriyàþ sarvà mahopàyasu÷ikùitàþ ||

yeùàm annantà ÷ikùà hi annanta÷ càpi gocaraþ | annantaj¤ànasaüpannà annantapràõimocakàþ ||

na teùàü kalpakoñãbhiþ kalpakoñi÷atair api | buddhair api vadadbhis tu guõàntaþ suvaco bhaved | iti ||

yathàryaratnolkàdhàraõyàü bodhisatvaguõà uktàs tathà bhàvayitavyàþ | ra÷mi pramu¤ciya màlyaviyåhà màlyavataüsaka màlya vitànàþ | màlyavicinnavikãrõasamantàþ te jinapåja karonti mahàtmà ||

ra÷mi pramu¤ciya cårõaviyåhà cårõavataüsaka cårõavitànàþ | cårõavicitravikãrõa samantàn te jinapåja karonti mahaàtmà ||

ra÷mi pramu¤ciya padmaviyåhà padmavataüsaka padmavitànà | padmavicitravikãrõasamantàn te jinapåja karonti mahàtmà ||

ra÷mi pramu¤ciya hàraviyåhà hàravataüsaka hàravitànà | hàravicitravikãrõasamantàn te jinapåja karonti mahàtmà ||

ra÷mi pramu¤ciya dhvajàgraviyåhà te dhvaja pàõóuralohitapãtàþ | nãlam anneka patàka vicitrà ||

dhvaja samalaükarite jinakùetràþ te maõijàlavicitraviyåhà | pañña patàka pralambita dàmà kiïkiõijàla jinasvaraghoùàn ||

chatra dharenti tathàgatamårdhne te yatha ekajinasya karonti | pàõitalàt tu acintiyapåjàü evam a÷eùatasarvajinànàü ||

eùa samàdhi vikurva çùãõàü te jagasaügrahaj¤ànavikurvà | agrasamàdhyabhinirharamàõàþ sarvakriyà upacàra sukhebhiþ ||

satva vinenti upàyasahasraiþ keci tathàgatapåjamukhena | dàna acinti atyàgamukhena sarvadhutaüguõa÷ãlamukhena ||

akùayakùànti akùobhyamukhena keci vrataü tapavãryamukhena | dhyàna pra÷ànti vihàramukhena svarthavini÷cayapraj¤amukhena ||

sarva upàya sahasramukhena brahmavihàra abhij¤amukhena | saügrahavastu hitaiùimukhena puõyasamuccaya j¤ànamukhena ||

satyapratãtya vimokùamukhena keci balendriyamàrgamukhena | ÷ràvakayànavimuktimukhena pratyayayànavi÷uddhimukhena ||

uttamayànavikurvamukhena kecid anityataduùkhamukhena | keci niràtmanijãvamukhena a÷ubhata saüj¤iviràgamukhena ||

÷àntanirodhasamàdhimukhena yàtuka caryamukhà jagatã ye |yàtuka dharmamukhàþ pratiyantaþ te tu samantavimokùamukhena ||

satva vinenti yathà÷aya loke ye tu samantavimokùamukhena | satva vinenti yathà÷aya loke teùa nimitta na ÷akya grahãtuü ||

kenacid eùa samàdhivikurvàþ tena tivyåhata \<[doubtful]>\ agrasamàdhiþ | sarvajagatparipàcanulomà sarvaratã mukhaprãtipraharùàþ ||

cintiya dar÷ayi sarva vinenti yatra durbhikùa sudurlabha sarvaü | ye pariùkàra sukhàvaha loke tatra ca sarvabhipràyakriyàbhiþ ||

dàtu dadanti karonti jagàrthaü te varabhojanapànarasàgraiþ |vastranibandhanaratnavicitraiþ ràjyadhanàtmapriyaiþ parityàgaiþ ||

dànadhimukti jagad vinayanti te varalakùaõacitritagàtrà | uttama àbharaõà varadhãràþ màlyavibhåùitagandhanuliptà ||

råpa vidar÷iya satva vinenti dar÷ana prãtipraharùaratànàü | te vararåpasuråpasumedhàþ uttamaråpa nidar÷ayamànàþ ||

råpadhimukti jagad vinayanti te madhuraiþ kalaviïkarutebhã | kokilahaüsakuõàlaraveõa dundubhikinnarabrahmarutena de÷ayi sarvadhimuktiùu dharmam ||

ye catur eva a÷ãti sahasrà yebhi jinà jagato 'rtha karonti | tebhita dharmaprabhedamukhebhiþ satva vinenti yathà÷aya loke ||

te sukhaduùkhasahàya karonti arthànarthasahàyaka bhontã | sarvakriyàsu sahàya bhavitvà satva vinenti sahàyamukhena ||

duùkhopadravasatkçtadoùàn te tu sahanti sahàyanidànàs | tebhi sahàya sahantiya pãóàü sarvajagasya hitàya sukhàya ||

yatra na niùkramaõaü na ca dharmo j¤àyati raõyagato na ca mokùaþ | tatra tu ràjyasamçddhisahàya niùkrama÷àntamanà aniketàþ ||

te gçhabandhanatçùõaniketàt sarvajagatparimocanahetoþ | sarvata kàmaratã aniketà niùkramamoks.a prabhàvayamànàþ ||

te da÷a carya prabhàvayamànà àcari dharma mahàpuruùàõàü | sarvam a÷eùata carya çùãõàü bhàvayamàna karonti jagàrthaü ||

yatr amitàyuùa satva bhavantã saukhyasamarpitamandakile÷àþ | tatra jaràrdita vyàdhinapçùñà dar÷ayi mçtyuva÷aü ava÷àtmà ||

ràgapradãpitu doùapradãptaü mohamahàgnipradãpitu lokam | prajvalitaü jaravyàdhitamçtyu loka nidar÷ayi satva vinenti ||

da÷abalai÷ caturvai÷àradyair aùñada÷air api dharmavi÷eùaiþ | buddhamahàtma tu såcayamànàþ buddhaguõebhi karonti jagàrtham ||

te ca ade÷a çddhyanu÷àstã råpadhiùñhànabalena samantàt | dar÷ayamàna tathàgata çddhã çddhivikurvita satva vinenti ||

te vividhehi upàyanayehi lokavicàri karonti jagàrthaü | loki alipta jale yatha padmaü prãtiprasàdakarà vicaranti ||

kàvyakaràþ kaviràja bhavantã te nañanartaka jhallakamallàþ | utkuña÷obhikahàrakançtyà màyakaràþ pçthu råpanidar÷ã ||

gràmika nàyaka sàrathi bhontã sàrthika ÷reùñhika gçhapati bhonti | ràja amàtya purohitadåtà vaidyavi÷àrada÷àstravidhij¤àþ ||

te añavãùu mahàdruma bhontã auùadha akùayaratnanidhànàþ | cintamaõi druma kàmadadà÷ ca de÷ika utpathamàrgagatànàü ||

arcciya santu tu loka viditvà karmavidhãùu ajànaka satvàþ | te kçùikarmaprayogavaõijyà ÷ilpivicitra prabhàvayi loke ||

ye aviheñha ahiüsaprayogaþ sarvasukhàvahavij¤apra÷astàþ | vidyabalauùadhi ÷àstravicitràþ sarva prabhàvita tebhi çùãbhiþ ||

ye çùiõàü caraõàþ paramàgrà yatràdhimukta sadevaku lokaþ | ye vrataduùkara ye tapa÷reùñhàþ sarvi prabhàvita tebhi vidåbhiþ ||

te carakàþ parivràjaka tãrthyàþ tàpasagotamamonacaràõàm | nagna acelaguru÷ramaõànàü tãrthika àcaryà hi bhavanti ||

te tu ajãvika dharmacaràõàü uttarikàõa annuttarikàõàü | dãrghajañàna kumàravratànàü teùv api àcaryà hi bhavanti ||

såryanuvartakapa¤catapànàü kukkuragovratikà mçgacaryà | càrika tãrthya da÷a tritayànàü teùv api àcaryà hi bhavanti ||

devataj¤ànaprave÷aratànàü tãrthupadar÷anade÷acaràõàü | målaphalàmbucarà api bhåtvà dharma acintiya te paramàgràþ ||

utkuñasthàyina ekacaràõàü kaõñakabhasmatçõa÷÷ayanànàü | ye muùale÷aya \<[doubtful]>\ yuktivihàrã teùv api àcaryà hi bhavanti ||

yàvata bàhirakàþ pçthutãrthyà à÷aya teùv adhimukti samãkùya | tãkùõaduràsadogratapebhã tãrthika duùkhaprahàõa vinenti ||

dçùñisamàkula loke viditvà sarvakudçùñisamà÷rita tãrthyàþ | såkùmapadebhir upàyana yebhã satyaprakà÷ana teùu karonti ||

keùuci dràmióamantrapadebhã de÷ayi satya suguptapadebhiþ | keùu uja .. vyaktapadebhiþ keùucid eva rahasyapadebhiþ ||

keùuci akùarabhedapadebhiþ arthavini÷cayavajrapadebhiþ | vàdipramardanaj¤ànapadebhiþ ÷àstràdharmakamokùapadebhiþ ||

keùuci mànuùamantrapadebhiþ sarvaprave÷aniruktipadeùu | keùuci devaniruktipadebhiþ nàganiruktita yakùapadebhiþ ||

ràkùasàthagandharvapadebhiþ bhåtakumbhàõóamahoragakebhiþ | kiünaràpsaragaruóapadebhiþ satyaprakà÷anamokùupanenti ||

te yathasatya niruktividhij¤à evam a÷eùata ye jinadharmà | dharmam acintiya vàkyapathaj¤à de÷ayi eùa samàdhivikurvà ||

te jagasaukhyata agrasamàdhã sarvajage abhinirharamànà | ra÷mim acintiyam utsçjamànà ra÷mi pramu¤ciya satva vinenti ||

ra÷mi pramu¤ciya dar÷ayamànà yàvata satva vijànita ra÷mi | teùu sudar÷ana bhoti amogham hetu annuttari j¤ànavarasya ||

dar÷ayi buddha vidar÷ayi dharmaü saügha nidar÷ayi màrga naràõàm | dar÷ayi cetika te jinabimbà tena sudar÷anara÷mi nivçttà ||

ra÷mi pramu¤ci prabhaükara nàmà yà prabha jihma karoti maråõàü | sarvarajaü ca tamaü ca hanitvà so prabha bhàsati lokahitànàü ||

tàya prabhàsaya codita satvàs te jinapåjapradãpa dharentã | te jinapåjapradãpa dharitvà lokapradãpakarà jina bhonti ||

tailapradãpa ghçtasya pradãpà dàru tçõà naóaveõu pradãpàn | gandharasàyanaratnapradãpàn datva jineùu prabhaükara labdhàþ ||

ra÷mi pramu¤ciya pratàraõi nàmà tàya prabhàsaya codita satvàþ | ... nàvapratàraõinadyapatheùu | dåùita saüskçta varõita ÷àntã tena pratàraõi ra÷mi nivçttà ||

ra÷mi pipàsavinodani nàmà tàya prabhàsaya codita satvàþ | kàmaguõeùu tçùàü prajahitvà dharmavimuktirasàrthika bhonti ||

kàmaguõeùu tçùàü prajahitvà dharmavimuktirasàrthika bhåtvà | buddha bhavanty amçtaüjalavarùã tçùõapipàsavinodana loke ||

puùkariõã nadikåpataóàgà utsaya kàrita bodhinidànàþ | kàma vivarõita varõitadhyànà tçùõavinodani tena nivçttà ||

prãtikarã yada ra÷mi pramu¤cã tàya prabhàsaya codita satvàþ | prãtiphuñà varabodhinidànaü cinta janenti bhaviùya svayaübhå ||

lakùaõamaõóita padmaniùaõõà yat kçtavigraha kàruõikànàü | bhàùita buddhaguõàþ sada kàlaü prãtikarã prabha tena nivçttà ||

ra÷mi pramu¤ci ratiükara nàmà tàya prabhàsaya bodhita satvà | buddharatãrata dharmaratãrata saügharatãrata te sada bhonti ||

tritayaratãrata te sada bhåtvà buddhasamàgamadharmagaõàrye | labdhanupattikakùànti labhanti codita smàrita ye bahu satvà ||

buddhànusmçtidharmagaõàrye bodhi ya cittaguõàn vivaritvà | tena ratiükara ra÷mi nivçttà ||

puõyasamuccayara÷mi pramu¤cã tàya prabhàsaya codita satvà | dànu dadanti vicitram annekaü pràrthayamànu annuttaru bodhiü ||

à÷aya påritu yàcanakànàü yaj¤a nirargaóa tair yajamànaiþ | sarvabhipràyata dànu daditvà puõyasamuccaya ra÷mi nivçttà ||

j¤ànavatã yada ra÷mi pramu¤cã tàya prabhàsaya codita satvàþ | eka tu dharma mukhàtu annekà dharmamukhàn avabuddhi kùaõena ||

dharmaprabheda ... gràhita satvàn arthavini÷caya j¤àna vibhaktã | dharmapadàrthavibhàùaõa kçtvà j¤ànavatã prabha tena nivçttà ||

praj¤apradãpaya osari ra÷mi tàya prabhàsaya codita satvàþ | ÷ånya nisatva ajàtavipannàn otari dharma abhàvasvabhàvàn | màyamarãcisamà dakacandrasvapnasamàn pratibimbasamàn và | dharma asvàmika ÷ånya nirãhàn bhàùati praj¤apradãpa nivçttà ||

dharmavikurvaõi ra÷mi pramu¤cã tàya prabhàsaya codita satvà | dhàraõi akùayakoùu labhitvà sarvatathàgatakoùu labhenti ||

dharmadharàõu parigrahu kçtvà dhàrmikarakùa karitva çùãõàü | dharma anugraha kçtva jagasya dharmavikurvaõi ra÷mi nivçttà ||

tyàgavatã yada ra÷mi vimu¤cã tàya ya matsara codita satvà | j¤àtvà anitya a÷à÷vatabhogàn tyàgaratãrata te sada bhonti ||

matsaradurdama satva adàntà j¤àtva dhanaü supinàbhrasvabhàvaü | bçühita tyàga prasannam anena tyàgavatãprabha tena nivçttà ||

niùparidàha ya osari ra÷miþ tàya duþ÷ãlaya codita satvà | ÷ãlavi÷uddhi pratiùñhita bhåtvà cinta janenti bhaveya svayaübhåþ ||

karmapathe ku÷ale pari÷uddhe ÷ãla samàdayi yad bahusatvàn | bodhayi citta samàdayanena ra÷mi nivçtta sa niùparidàhaþ ||

kùàntiviyåha ya osari ra÷mi tàya ya akùama codita satvàþ | krodhakhilaü adhimàna jahitvà kùàntiratãrata te sada bhonti ||

duþkçta kùànti apàyamatãnàü citta akùobhita bodhinidànaü | varõita kùàntiguõàþ sadakàlaü tena nivçtta sa kùàntiviyåhà ||

ra÷mi uttaptavatã yada mu¤cã tàya ku÷ãdaya codita satvàþ | yukta prayukta triùå rataneùu påja karonti akhinnaprayogàþ ||

yukta prayukta triùå rataneùu påja karitva akhinnaprayogàþ | te catu màrapathà atikràntàþ kùipra spç÷anti annuttara bodhiü ||

vãrya samàdayi yad bahusatvàn påja karitva triùå rataneùu | dharma dharitva kùayaügata kàle tena utaptavatã prabha labdhà ||

÷àntikarã yada ra÷mi pramu¤cã tàya vibhràntaya codita satvàþ | teùu na ràgu na dveùa na mohàþ bodhita bhonti samàhita cittàþ ||

pàpa kumitra kiliùña carãye saügaõikàvinivartana kçtvà |varõita dhyàna pra÷ànta araõye ÷àntikarã prabha tena nivçttà ||

praj¤aviyåha ya osari ra÷mã tàya duþpraj¤a saücodita satvàþ | satyapratãtya vimokùanaye asmin nidriya j¤ànagatiü gata bhonti ||

indriyaj¤ànagatiü gata bhåtvà ... | såryapradãpasamàdhi labhitvà praj¤aprabhàsakarà jina bhonti ||

ràjyadhanàtmapriyaiþ parityàgaiþ dharma ya màrgita bodhinidànaü | taü ca satkçtya prakà÷iya dharmaü ra÷mi nivçtta sa praj¤aviyåhàþ ||

buddhavatã yada ra÷mi pramu¤cã tàya prabhàya saücodita satvàþ | buddha sahasra anneka acintyàn pa÷yiùu padmavaneùu niùaõõàn ||

buddhamahàtmata buddhavimokùà bhàsita buddhavikurva annantà | buddhabalàviprabhàvana kçtvà buddhavatã prabha tena nivçttà ||

te 'bhayaüdada ra÷mi pramu¤cã tàyàbhayàrdita satva saspçùñàþ | bhåtagrahàvadhatàóanabandhe mucyiùu sarvupasargabhayebhyaþ ||

ye abhayena nimantrita satvàþ pràõibadhàt tu nivàrita bhonti | tràyita yaccharaõàgata bhãtàs tena bhayaüdada ra÷mi nivçttà ||

sarvasukhàvaha osari ra÷mã tàya gilànaya àtura spçùñàþ | sarvata vyàdhidukhàt pratimuktà dhyànasamàdhisukhàni labhanti ||

rogavinodani måla phaloùadha ratna rasàyana gandhanulepàn | phàõita kùãra madhå ghçta telàn bhojana pàna daditvaya labdhà ||

buddhanidar÷ani ra÷mi pramu¤cã tàya sacodita àyu kùayànte | buddha anusmari pa÷yiùu buddham te cyuta gacchi sabuddhakkùetraü ||

kàla karonti ca smàrita buddhà dar÷itaprãtakarà jinabimbàn | buddhagatàþ ÷araõaü maraõànte bhàsiya buddhanidar÷ani labdhà ||

dharmaprabhàvani ra÷mi pramu¤cã tàya prabhàya saücodita satvà | dharma pañhanti ÷çõvanti likhantã dharmaratã rata te sada bhonti ||

|dharmadurbhikùaya dyotitu dharmo dharmagaveùiõa pårita à÷à | chanda janitva prayujyatha dharme bhàùata dharmaprabhàvani labdhà ||

ghoùavatã yada ra÷mi pramu¤cã buddhasutà paricodanatàyàü | yàtuka ÷abdapracàru triloke sarva tathàgataghoùa ÷çõvanti ||

ucca svareõa stavanti maharùãn tåryamahattaraghaõñapradànaiþ | sarvajage jinaghoùarutàrthaü ni÷cari ghoùavatã prabhalabdhà ||

te 'mçtaüdada ra÷mi pramu¤cã tàya prabhàsaya codita satvàþ | sarva pramàda ciraü prajahitvà sarvaguõaiþ pratipadyati yogaü ||

duùkha anneka upadravapårõaü bhàùita saüskçta nityam akùemaü | ÷àntinirodhasukhaü sada kùemaü bhàùayatà amçtaüdada labdhà ||

ra÷mi vi÷eùavatã yada mu¤cã tàya prabhàsaya codita satvàþ | ÷ãlavi÷eùa samàdhivi÷eùaü praj¤avi÷eùa ÷çõonti jinànàü ||

÷ãlata agra samàdhita agro praj¤ata agra mahàmuniràjà | ya stuta varõita bodhinidànaü tena vi÷eùavatã prabha labdhà ||

ratnaviyåha ya osari ra÷mi tàya prabhàsaya codita satvàþ | akùara ratnanidhàna labhitvà påjayi ratnavarebhi maharùãn ||

ratnavisarga jine jinaståpe saügrahi kçtsnajanaü ratanebhiþ | ratnapradàna karitva jinànàü ra÷mi nivçtta ya ratnaviyåhàþ ||

gandhaprabhàsa ya osari ra÷mã tàya prabhàsaya codita satvàþ | ghràtvà amànuùa gandha manoj¤àn buddhaguõe niyutàni bhavanti ||

gandhanulepanumànuùadivyair \<[doubtful]>\ yat kçta påja naràdhipatãnàü | gandhamayàn jinavigrahaståpàn kçtva nivçtta sugandhaprabhàsaþ ||

mu¤cati ra÷mi vicitraviyåhàn indrapatàkadhvajàgra vicitràn | tåryaninàditagandhapradhåpita ÷obhisurottamapuùpavikãrõaü ||

tåryapratyudgami påjajinànàü puùpavilepanadhåpanacårõaiþ | chattradhvajàgrapatàkavitànais tena vicitraviyåha nivçttàþ ||

ra÷mi prasàdakarã yada mu¤cã pàõitalopama saüsthihi bhåmiþ | ÷odhayato çùi à÷ramaståpàn tena prasàdakarã prabha labdhà ||

mu¤cati meghavatã yada ra÷miü saüsthihi gandha pravarùati meghaü | ståpa varàïgaõagandhajalenàsi¤ciya meghavatã prabha labdhà ||

bhåùaõavyåha pramu¤catu ra÷mãn nagna acela subhåùaõa bhontã | vastranibandhanahàravicitraü datva vibhåùaõa ra÷mi nivçttà ||

ra÷mi rasàgravatã yada mu¤cã bhukùita bhojya rasàgra labhantã | bhojana pàna vicitra rasàgràn datva rasàgravatã prabha labdhà ||

arthanidar÷ani mu¤cati ra÷mãn ratnanidhàna labhanti daridràþ | akùayaratnanidhiü tribhi ratnair dànata arthanidar÷ani labdhà ||

cakùuvi÷odhani mu¤cati ra÷mãn andha tadà dç÷i råpa vicitram | dãpapradàna jine jinaståpe cakùuvi÷odhani ra÷mi nivçttà ||

÷rotravi÷odhani mu¤cati ra÷mãn ÷rotravihãna ÷ruõã pçthu÷abdàn | vàdyapradànajine jinaståpe ÷rotravi÷odhani ra÷mi nivçttà ||

ghràõavi÷odhani mu¤cati ra÷mãn ghràyi aghràyitapårva sugandhàn | gandhapradàna jine jinaståpe ghràõavi÷odhani ra÷mi nivçttà ||

jihvavi÷odhani mu¤cati ra÷mãn snigdhamanoj¤arutai stuti buddhàn | vàca durukta vivarjita rukùà ÷lakùõa udãrita ra÷mi nivçttà ||

kàyavi÷odhani mu¤cati ra÷mãn indriyahãna svindriya bhonti | kàyapraõàma jine jinaståpe kurvata kàyavi÷odhani labdhvà ||

cittavi÷odhani mu¤cati ra÷mãn unmatu sarva sacita bhavanti | citta samàdhiva÷ànuga kçtvà cittavi÷odhani ra÷mi nivçttà ||

råpavi÷odhani mu¤cati ra÷mãn pa÷yiya cintiya råpanarendràn | råpaka÷odhani citrasamantàt ståpa alaükaratà pratilabdhà ||

÷abdavi÷odhani mu¤cati ra÷mãn ÷abda a÷abdata ÷ånya vijànã | pratyaya jàta prati÷rutatulyaü ÷abdaprakà÷ana ra÷mi nivçttà ||

gandhavi÷odhani mu¤cati ra÷mãn sarva dugandha sugandha bhavantã | gandhavaràgra janair jinaståpàn snàpanabodhidruma prabha eùà ||

te rasa÷odhani mu¤cati ra÷mãn sadviùa nirviùa bhonti rasàgràþ | buddha sa÷ràvakamàtçpitéõàü sarvarasàgrapradàna prabhaiùàü ||

spar÷avi÷odhani mu¤cati ra÷mãn kakkhaña spar÷a mçdå sukha bhontã | ÷aktitri÷ålàsi \<[doubtful]>\ tomaravarùà màlya mçdå padumotpala bhontã ||

duùya anneka mçdå sukhaspar÷à saüstari màrgi vrajanti jinànàü | puùpavilepanacãvarasåkùmà màlyavitàna pradàna prabheyam ||

dharmavi÷odhani mu¤cati ra÷mãn sarvata romata cintiya dharmàn | ni÷carataþ ÷ruõi lokahitànàü toùayi sarvadhimuktijinànàm ||

pratyaya jàta ajàta svabhàvà dharma÷arãra ajàta÷arãràþ | dharmata nityasthità gaganasthà såcata dharmavi÷odhani labdhà ||

ra÷mi sukhàpramukhà iti kçtvà ekatu romamukhàt tu çùãõàü | ni÷cari gaïgarajopama ra÷mã sarvapçthagvidhakarmaprayogàþ ||

te yatha ekata romamukhàto osari gaïgarajopama ra÷mã | evam a÷eùata sarvatu romà de÷a samàdhivikurva çùãõàü ||

yena guõena ya ra÷mi nivçttà tasmi guõeùu sahàyaka pårve | teùu tam eva pramu¤cati ra÷miü j¤ànavikurvaõa eùa çùãõàü ||

teùa ya puõya sahàyaka pårve yair anumodita yàcita yebhiþ | yebhi ca dçùña ÷ubhopacitaü và te ima ra÷mi prajànati teùàü ||

ye ca ÷ubhopacitàþ kçtapuõyàþ påjita yebhi punaþ punaþ buddhàþ | arthika chandika buddhaguõebhiþ codana teùa karotiya ra÷miþ ||

sårya yathà jàtyandha na pa÷yã no ca sa nàsti udeti sa loke | cakùusameta udàgamu j¤àtvà sarva prayujya svaka svaka dharme ||

evata ra÷mi mahàpuruùàõàü asti ca te itare ca na pa÷yã | mithyahatà adhimuktivihãnàþ durlabha te ca udàramatãnàü ||

àbharaõàni nipàna vimànàþ ratna rasàyana gandhanulepàþ | te pi tu asti mahàtmajanasya te ca sudurlabha kçcchragatànàü ||

evata ra÷mi mahàpuruùàõàü asti ca te itare ca na pa÷yã | mithyahatà adhimuktivihãnàþ durlabha te ca udàramatãnàü ||

yasy imu \<[doubtful]>\ ra÷miprabheda ÷ruõitvà bheùyanti ÷raddadhimukti \<[doubtful]>\ prasàdaþ | tena na kàïkùa na saü÷aya kàryo nàïga na bheùyi mahàguõaketuþ ||

te parivàraviyåhavikurvà agrasamàdhyabhinirharamàõàþ | sarvada÷addi÷i apratimànàþ dar÷ayi buddhasutàþ parivàraü ||

te trisahasrapramàõuvicitraü padmam adhiùñhihi ra÷miviyåhàþ | kàyaparyaïka parisphuñapadmaü dar÷ayi eùa samàdhivikurvà ||

te da÷akùetrarajopama anye padmam adhiùñhihi saüparivàraü | sarva parãvçta buddhasutebhã ye ca samàdhyasamàdhivihàrã ||

ye paripàcita tena çùãõàü satva niùpadita buddhaguõeùu | te parivàri ataü mahapadmaü sarva udikùiùu prà¤jalibhåtàþ ||

te ca samàhita bàla÷arãre vyutthihi yauvanavegasthitebhyaþ ||

yauvanavegasthiteùu samàhita vyutthihi jãrõaka vçddha ÷arãràþ | jãrõakavçddha÷arãri samàhita vyutthihi ÷raddha upàsikakàyàt ||

÷raddha upàsikakàyasamàhita vyutthihi bhikùuõikàya÷arãrà | bhikùuõikàya ÷arãri samàhita vyutthihi bhikùubahu÷rutakàyàþ ||

bhikùubahu÷rutakàya samàhita vyutthihi ÷aikùa a÷aikùa÷arãràþ | ÷aikùa a÷aikùa÷arãri samàhita vyutthihi pratyayabuddha÷arãrà ||

pratyaya buddha ÷arãri samàhita vyutthihi buddhavaràgra÷arãrà | buddhavaràgra÷arãri samàhita vyutthihi devatakàya ÷arãrà ||

devatakàya÷arãri samàhita vyutthihi nàgamaharddhikakàyàþ | nàgamaharddhikakàyasamàhita vyutthihi yakùamaharddhikakàyàþ ||

yakùamaharddhikakàyasamàhita vyutthihi sarvatabhåta÷arãràþ | sarvatabhåta÷arãri samàhita vyutthihi ekaturomamukhàtaþ ||

ekatu romamukhasmi samàhita vyutthihi sarvata romamukheùu | sarviùu romamukheùu samàhita vyutthihi ekatu vàlapathàtaþ ||

ekatu vàlapathasmi samàhita vyutthihi sarvata vàlapathebhyaþ | sarviùu vàlapatheùu samàhita vyutthihi te paramàõurajàtaþ ||

ekarajasmi samàhita bhåtvà vyutthihi sarvarajebhya a÷eùam | sarvarajeùu samàhita bhåtvà vyutthihi sàgaravajratalàtaþ ||

sàgaravajratalasmi samàhita vyutthihi te maõivçkùaphalebhyaþ | vçkùaphaleùu samàhita bhåtvà vyutthihi ra÷mimukhebhi jinànàü ||

ra÷mimukheùu jinàna samàhita vyutthihi sàgaratoyanadãbhyaþ | sàgaratoyanadãùu samàhita vyutthihi tejapathàtu mahàtmà ||

tejapathasmi samàhita bhåtvà vyutthihi vàyupathànusmçtãmàn | vàyupathe tu samàhita bhåtvà vyutthihi bhåmitalànu mahàtmà ||

bhåmitale tu samàhita bhåtvà vyutthihi sarvatu devavimànàt | sarvi tu devabalàna samàhita vyutthihi te gaganànusmçtãmàn ||

eti samàdhi vimokùa acintyàs teùa acintyaguõopacitànàü | kalpa acintya prabhàùiyamàõàþ sarvajinebhi na ÷akya kùayãtum ||

sarvajinebhi ca bhàùita ete karmavipàku jagasya acintyo | nàgavikurvita buddhavikurvà dhyàyina dhyàna acintya vikurvà ||

te ca va÷e sthita aùña vimokùàþ ÷ràvaka eka bhavãbahu bhontã | bhåtva bahuþ puna eka bhavitvà dhyàyati prajvalate gaganasmin ||

te hi mahàkaruõàya vihãnà bodhi annarthiku loka upekùã | dar÷ayi kàyavikurva acintyà kasya na dar÷ayi loka hitaiùã ||

candra sa sårya nabhe vicarantau dar÷ayi sarvadi÷i pratibhàsaü | utsasarohradakåpataóàge bhàjanaratnasamudranadãùu ||

evam acintiya dar÷iyi råpaü sarvada÷addi÷i te naravãràþ | sarvasamàdhivimokùavidhij¤à yatra tathàgata sàkùi svayaübhåþ ||

sàgaradeva rutàvatinàmà yàvat satva samudry utpannà | teùu svaràïgaruteùu vidhij¤à toùayi sarvarutàn svarutena ||

sà hi saràga sadoùa rutàvati sarvarute pratighoùa vidhij¤à | dhàraõidharmabalaü va÷ipràptà kaþ sa na toùi sadevakalokam ||

màyakaro yatha vidyavidhij¤o dar÷ayi råpa vicitra annantàn | ràtridivaikamuhårtuku màsàn varùa÷ataü puna sphãtapradãptàn ||

màyakaro hi saràgu sadoùo toùayi màyavikurvita lokaü | dhyàna abhij¤a vimokùasu÷ikùita kasya na toùayi caryavidhij¤aþ ||

ràhu yatheùa ya nirmaõi kàyaü kurvati vajra pade talabandhaü | dar÷ana sàgaru nàbhipramàõaü bhoti sumerutale sama ÷ãrùaþ ||

so 'pi saràgu sadoùa samoho ràhu nidar÷ayi ãdç÷a çddhã | màrapramardana lokapradãpa kasya na dar÷ayi çddhi annantà ||

pa÷ya acintiya ÷akravikurvà devasurendraraõasmi pravçtte | yàtuka bimbarannekasuràõàü tàtuka nirmaõi ÷akru svakàyàn ||

sarvasurendrasurà÷ ca vijànã ÷akrama ... purato gata svàyum |eùa gçhyeta vajradharàõàü saübhramu gacchisu sarvasurendràþ ||

netra sahasra bhayaïkara dar÷ã jvàlapramu¤cana vajra gçhãtaü | varmita kàya duràsada teja ÷akram udãkùya palàtv asurendràþ ||

so hita itvarapuõyabalenà ÷akra vikurvati devajayàrthã | sarvajagasya a÷eùata tràõàü akùayapuõya kuto na vikurvã ||

... vàyuta saübhuta meghapravarùã vàyuta megha punaþ prasamentã | vàyuta sasya virohati loke vàyu sukhàvaha sarvajagasya ||

so hi a÷ikùita pàramitàsu buddhaguõeùu a÷ikùita vàyuþ | dar÷ayi lokavipàka acintyà kasya na dar÷ayi te varalabdhà ||

iti ÷ikùàsamuccaye ratnatrayànusmçtinàmàùñàda÷aþ paricchedaþ samàptaþ ||


@<[XIX. (puõyavçddhi)]>@

navada÷aþ paricchedaþ ||

anyo 'pi puõyavçddhaye hetuþ kàryaþ | yo 'yaü sarvàvasthàsu satvàrthaþ ||

yathà kathitaü càryaratnameghe | sa tathàgatacaitye và tathàgatavigrahe và puùpaü và dhåpaü và gandhaü và dadat sarvasatvànàü dauþ÷ãlyadaurgandhyamalàpanayanàya tathàgata÷ãlapratilambhàya ca pariõàmayati | sa sanmàrjanopalepanaü kurvan sarvasatvànàm apràsàdikeryàpathavigamàya | pràsàdikeryàpathasaüpade ca pariõàmayati | sa puùpacchatram àropayan sarvasatvànàü sarvakle÷aparidàhavigamàya pariõàmayati | sa vihàraü pravi÷ann evaü cittam utpàdayati | sarvasatvàn nirvàõapuraü prave÷ayeyaü | sa niùkramann evaü cittam utpàdayati | sarvasatvàn saüsàracàrakàn niùkràmayeyaü | sa labhanadvàram udghàñayann evaü cittam utpàdayati | sarvasatvànàü lokottareõa j¤ànena nirvàõasugatidvàram udghàñayeyaü | sa pithad evaü cittam utpàdayati | sarvasatvànàü sarvàpàyadvàràõi pidadhyàü | sa niùãdann evaü cittam utpàdayati | sarvasatvàn bodhimaõóe niùàdayeyaü | sa dakùiõena pàr÷vena ÷ayyàü kalpayann evaü cittam utpàdayati | sarvasatvàn eva parinirvàpayeyaü | sa tato vyuttiùñhann evaü cittam utpàdayati | sarvasatvàn vyutthàpayeyaü sarvakle÷aparyutthànebhyaþ | sa ÷arãragatyà gacchann evaü cittam utpàdayati | sarvasatvà mahàpuruùagatyà gacchantu | sa tatropaviùñae evaü cittam utpàdayati | sarvasatvà niþ÷alyakriyà yad uta ràgadveùamohebhyaþ | sa ÷aucaü kurvann evaü cittam utpàdayati | sarvasatvànàü kle÷amalàt prakùàlayeyaü |sa hastau prakùàlayann evaü cittam utpàdayati | sarvasatvànàü sarvakle÷avàsanàm apanayeyaü |sa pàdau prakùàlayann evaü cittam utpàdayati sarvasatvànàm annekaprakàràõi kle÷arajàüsy apanayeyaü |mukhaü prakùàlayann evaü cittam utpàdayati | sarvasatvànàü sarvadharmamukhàni pari÷odhayeyaü | sa dantakàùñhaü bhakùayann evaü cittam utpàdayati | sarvasatvànàü nànàvidhàn kle÷amalàn apanayeyaü | sarvàü kàyàvasthàü sarvasatvahitasukhàya pariõàmayati | tathàgatacaityaü vandamàna evaü cittam utpàdayati | sarvasatvà vandanãyà bhavantu sadevakasya lokasyeti ||

athavà yathàryapraj¤àpàramitàyàü | punar aparaü ÷àriputra vyàóakàntàramadhyagatena bodhisatvena mahàsatvena nottrasitavyaü na saütrasitavyam na saütràsam àpattavyam | tat kasmàd dhetoþ | tathà hi tena sarvaü parityaktaü sarvasatvànàm arthàya | tenaivaü cittam utpàdayitavyam |sacen màü vyàóà bhakùayeyus tebhya eva tad dànaü dattaü bhavatu | mama ca dànapàramitàparipårir bhaviùyati | abhyàsannà ca bhaviùyati | tathà ca kariùyàmi yathà me 'nnuttaràü samyaksaübodhim abhisambuddhasya satas tatra buddhakùetre tiryagyonigatàþ satvàþ sarveõa sarvaü na bhaviùyanti na praj¤àsyante ||

corakàntàramadhyagatena ÷àriputra bodhisatvena mahàsatvena nottrasitavyaü na saütrasitavyaü na saütràsam àpattavyaü |tat kasmàd dhetoþ | sarvasvaparityàgaku÷alà hi te bodhisatvà mahàsatvà utsçùñakàyenàpi ca bodhisatvena bhavitavyaü parityaktapariùkàropakaraõena ca | tenaivaü cittam utpàdayitavyaü |te cen me satvàþ pariùkàropakaraõàni haranti tebhya evaitad dànaü dattaü bhavatu | sacen màü kecij jãvitàd vyaparopayeyuþ tatra mayà na dveùo na krodha utpàdayitavyaþ | teùàm api mayà na kàyena na vacasà na manasàparàddhavyaü | evaü ca me tasmin samaye dànapàramità ca ÷ãlapàramità ca kùàntipàramità ca paripåriü gamiùyati | annuttarà ca me samyaksaübodhir abhyàsannà bhaviùyati | tathà ca kariùyàmi tathà pratipatsye yathà me 'nnuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya satas tatra buddhakùetre | ete cànye ca doùàþ sarveõa sarvaü sarvathà sarvaü na bhaviùyanti na praj¤àsyante ||

pànãyakàntàramadhyagatena ÷àriputra bodhisatvena mahàsatvena nottrasitavyaü na saütrasitavyaü na saütràsam àpattavyaü |tat kasmàd dhetoþ | asaütrastadharmàõo hi bodhisatvà mahàsatvà bhavanti | evaü cànena cittam utpàdayitavyaü | sarvasatvànàü mayà sarvatçùõacchedàya ÷ikùitavyaü | na bodhisatvena mahàsatvena saütràsam àpattavyaü |saced ahaü tçùõayà kàlaü kariùyàmi | api tu khalu punaþ satvànàm antike mahàkaruõàcittam utpàdayiùyàmi | aho vatàlpapuõyà amã satvà yad eteùàü loke evaüråpàõi pànãyakàntàràõi praj¤àyante | tathà punar ahaü kariùyàmi tathà pratipatsye yathà me 'nnuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya satas tatra buddhakùetre sarveõa sarvaü sarvathà sarvaü pànãyakàntàràõi na praj¤àsyante | tathà ca sarvasatvàn puõyaiþ saüyojayiùyàmi yathàùñàïgopetapànãyalàbhino bhaviùyanti | tathà dçóhaü vãryam àrapsye sarvasatvànàü kçta÷o yathà vãryapàramità tasmin samaye paripåriü gamiùyanti ||

punar aparaü ÷àriputra bubhukùàkàntàramadhyagatena bodhisatvena mahàsatvena nottrasitavyaü na saütrasitavyaü na saütràsam àpattavyaü | evaü cànena saünàhaþ saünaddhavyaþ | tathà dçóhaü vãryam àrapsye tathà ca svaü buddhakùetraü pari÷odhayiùyàmi yathà me 'nnuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya satas tatra buddhakùetre sarveõa sarvaü sarvathà sarvaü evaüråpàõi bubhukùàkàntàràõi na bhaviùyanti na praj¤àsyante | sukhità eva te satvà bhaviùyanti sukhasamaïginaþ | sarvasukhasamarpitàs tathà ca kariùyàmi yathà teùàü satvànàü yo ya evàbhipràyo bhaviùyati yad yad evàkàïkùiùyanti manasà tat tad eva pràdurbhaviùyati | tad yathàpi nàma devànàü tràyastriü÷ànàü manasà sarvaü pràdurbhavati manasà sarvam utpadyate | tathà dçóhaü vãryam àrapsye yathà teùàü satvànàü dhàrmikà abhipràyàþ paripåriü gamiùyanti | avaikalyaü ca jãvitapariùkàraiþ sarvasatvànàü bhaviùyati sarveùàü sarvataþ sarvadeti ||

evam ayaü ... sarvàvasthàsu satvàrthaþ ... puõyavçrdhihetuþ | vistaratas tv àryagocarapari÷uddhisåtre draùñavyaþ ||

kiü ca | ... dharmadànaü niràmiùaü | puõyavçddhinimittaü bhavati ||

yathoktam àryàdhyà÷ayasaücodanasåtre | viü÷atir ime maitreyànu÷aüsà niràmiùadàne | yo làbhasatkàram apratikàïkùan dharmadànaü dadàmi | katame viü÷atiþ | yad uta | smçtimàü÷ ca bhavati matimàü÷ ca bhavati buddhimàü÷ ca bhavati gatimàü÷ ca bhavati dhçtimàü÷ ca bhavati praj¤àvàü÷ ca bhavati | lokottaràü ca praj¤àm anuvidhyati | alparàgo bhavati | alpadveùo 'lpamohaþ | màra÷ càsyàvatàraü na labhate | buddhair bhagavadbhiþ samanvàhriyate | amanuùyà÷ cainaü rakùanti | devà÷ càsyaujaþ kàye praks.ipanti | amitrà÷ càsyàvatàraü na labhante | mitràõi càsyàbhedyàni bhavanti | àdeyavacana÷ ca bhavati | vai÷àradyàü÷ ca pratilabhate | saumanasyabahula÷ ca bhavati vidvatpra÷asta÷ ca | anusmaraõãyaü càsya tad dharmadànaü bhavati | ime maitreya viü÷atir anu÷aüsà iti ||

àryapraj¤àpàramitàyàü tv àha | sacet tvam ànanda ÷ràvakayànikànàü pudgalànàü ÷ràvakabhåmau dharmaü de÷eyaþ | tasyàü ca dharmade÷anàyàü ye trisàhasramahàsàhasre lokadhàtau satvàs te sarve 'rhatvaü sàkùàt kuryus tad adyàpi tvayà me ÷ràvakeõa ÷ràvakakçtyaü na kçtaü syàt | sacet punaþ tvam ànanda bodhisatvasya mahàsatvasyaikam api praj¤àpàramitàpratisaüyuktaü padaü de÷ayeþ prakà÷ayer evam ahaü tvayà ÷ràvakeõàràdhitaþ syàü | tayà ca pårvikayà dharmade÷anayà ye trisàhasramahàsàhasre lokadhàtau satvàs te sarve 'rhatvaü pràpnuyus teùàü càrhatàü yad dànamayaü puõyakriyàvastu ÷ãlamayaü puõyakriyàvastu bhàvanàmayaü puõyakriyàvastu | tat kiü manyase ànandàpi tu sa bahu puõyaskandhaþ | àha | bahu bhagavan bahu sugata | bhagavàn àha | ataþ sa ànanda ÷ràvakayànikapudgalo bahutaraü puõyaskandhaü prasavati yo bodhisatvànàü mahàsatvànàü praj¤àpàramitàpratisaüyuktaü dharmaü de÷ayati | ato 'py ànanda bahutaraü puõyaskandhaü prasavati yo bodhisatvo mahàsatvo 'parasya bodhisatvasya praj¤àpàramitàpratisaüyuktaü dharmaü de÷ayati | anta÷a ekadivasam api | tiùñhatv ànanda ekadivasaþ | anta÷aþ pràgbhaktam api | tiùñhatv ànanda pràgbhaktaü | anta÷a ekanàlikàm api | yàvad anta÷a ekakùaõasaünipàtam api | peyàlaü ||

idam ànanda tasya bodhisatvasya mahàsatvasya dharmadànaü sarva÷ràvakayànikànàm api sarvapratyekabuddhayànikànàü ca pudgalànàü ku÷alamålam abhibhavati | evaü ku÷alamålasamanvàgato bodhisatvo mahàsatvaþ | evaü ku÷alamålaü samanvàharann asthànam ànandànnavakà÷o yat sa bodhisatvo mahàsatvo vivartetànnuttaràyàþ samyaksaübodheþ | naitat sthànaü vidyatae iti ||

 kathaü dharmadànaü dàtavyaü | yathàryasaddharmapuõóarãke 'bhihitaü | kàlena co cintayamànu paõóitaþ pravi÷ya layanaü tatha ghaññayitvà | vipa÷ya dharmaü imi sarva yoni÷o utthàya de÷eta alãnacittaþ ||

sukhasthito bhoti sadà vicakùaõo sukhaü niùaõõas tatha dharma bhàsate | udàrapraj¤apta karitva àsanaü caukùe manoj¤e pçthivãprade÷e ||

caukùaü ca so cãvara pràvaritvà suraktaraïgaü ca prasannaraïgaiþ | àsevakaü kçùõa tathà daditvà mahàpramàõaü ca nivàsayitvà ||

sapàdapãñhasmi niùadya àsane vicitraduùyehi susaüstçtasmin | sudhautapàda÷ ca upàruhitvà snigdhena ÷ãrùeõa mukhena càpi ||

dharmàsane tatra niùãdiyànaþ ekàgra satveùu samaü vipa÷yan | upasaüharec citrakathà bahå÷ ca bhikùåna÷ co bhikùunikàs tathaiva ||

kilàsità÷ càpi vivarjayãta na càpi utpàdayi khedasaüj¤àü | aratiü ca sarvàü vijahãta paõóitaþ maitrãbalaü parùadi bhàvayec ca ||

bhàùec ca ràtriüdivam agradharmàn dçùñàntakoñãniyutaiþ sa paõóitaþ | saüharùayet tàü ca tathaiva toùayet na càpi ki¤cit tatra jàtu pràrthayet ||

khàdyaü ca bhojyaü ca tathànnapànaü vastràõi ÷ayyàsanacãvaràõi | gilànabhaiùajya na cintayet saþ na vij¤apet parùadi ki¤cid anyat ||

anyatra cinteya sadà vicakùaõaþ bhaveya buddho 'ham ime ca satvà | etac ca me sarvasukhopadhànaü yaü dharma ÷ràvemi hitàya loke ||

atraivàha ||

na kasyacid anta÷o dharmapremõàpy adhikataram anugrahaü karoti ||

àryacandrapradãpasåtre 'py àha | adhyeùayeyur yadi tvàü te dharmadànasya kàraõàt | prathamaü vàca bhàùeyà nàhaü vaitulya÷ikùitaþ ||

evaü tvaü vàca bhàùeyà yuùme và vij¤apaõóitàþ | kathaü mahàtmanàü ÷akyaü purato bhàùituü mayà ||

sahasaiùàü na jalpeta tulayitvà tu bhàjanaü | yadi bhàjanaü vijànãyàþ annadhãùño 'pi de÷ayeþ ||

yadi duþ÷ãlàn pa÷yesi pariùàyàü bahån sthitàn | saülekhaü mà prabhàùe tvaü varõaü dànasya kãrtayeþ ||

bhaveyur yadi càlpecchàþ ÷uddhàþ ÷ãle pratiùñhitàþ | maitraü cittaü janitvà tvaü kuryàþ saülekhikãü kathàm ||

parãttà yadi pàpecchàþ ÷ãlavanto 'tra vistaràþ | labdhapakùas tadà bhåtvà varõaü ÷ãlasya kãrtayeþ | iti ||

uktaü càryasàgaramatisåtre | tad yathà | same | samavati | ÷amita÷atru | aïkure | maïkure | màrajite | karàóe | keyåre | oghavati | ohokayati | vi÷añhanirmale | malàpanaye | okhare | kharograse | grasane | hemukhã | paràïmukhã | àmukhã | ÷amitàni sarvagrahabandhanàni | nigçhãtàþ sarvaparapravàdinaþ | vimuktà màrapà÷àþ | sthàpità buddhamudràþ samudghàtitàþ sarvamàràþ | acalitapadapari÷uddhyà vigacchanti sarvamàrakarmàõi ||

imàni sàgaramate mantrapadàni dharmabhàõakena supravçttàni kçtvà dharmàsanakena supravçttàni kçtvà dharmàsananiùaõõena sarvàü parùadaü bodhyàkàràbhinirhçtayà maitryà spharitvà | àtmani vaidyasaüj¤àm utpàdya dharme bhaiùajyasaüj¤àü dharma÷ravaõikeùv àturasaüj¤àü tathàgate satpuruùasaüj¤àü dharmanetryàü cirasthitikasaüj¤àm utpàdyemàni mantrapadàny àmukhãkçtya dharmasaükathà karaõãyà | tasya samantàd yo jana÷ate na màro na màrakàyikà và devatà upasaükramayiùyanti vicakùuþkaraõe | ye 'py enam upasaükramiùyanti te 'py asya na ÷akùyanty antaràyaü kartum iti ||

atraivàha | dharmabhàõakena caukùeõa ÷ucisamudàcàreõa susnàtena ÷ucinivàsitena bhavitavyam iti ||

evaü dharmadànaü ||

bodhicittaü ca puõyasya vçddhihetuþ samàsataþ ||

yathoktam àryaratnakaraõóakasåtre | tad yathàpi nàma ma¤ju÷rãr nànàgandhavçkùà÷ ca caturdhàtusaügçhãtà vivardhante | evam eva ma¤ju÷rãr nànàsaübhàropacitaü bodhisatvasya ku÷alamålaü | bodhicittasaügçhãtaü sarvaj¤atàpariõàmitaü vivardhatae | iti ||

eùàdikà àdikarmikàõàü sahasà bodhisatva÷ikùà smaraõàrtham upadar÷ità | vistaratas tu buddhaviùaya eva ||

atra càsyà yathoktàyàþ ÷ikùàyàþ | siddhiþ samyakprahàõànàm apramàdàviyojanàt | smçtyàtha saüprajanyena yoni÷a÷ cintanena ca ||

tatrànnutpannànàü pàpakànàm aku÷alànàü dharmàõàm annutpàdàyaiva chandaü janayati vyàyacchati vãryam àrabhate cittaü pragçhõàti samyakpraõidadhàtãty anena rakùà ||

utpannànàü ca prahàõàya chandaü janayatãty anena ÷uddhiþ | annutpannànàü ku÷alànàü dharmàõàm utpàdàya chandaü janayati | yàvad utpannànàü ca sthitaye bhåyobhàvàya chandaü janayatãty àdi | anena vçddhiþ | etàni ca nityam apramàdàdhiùñhitàni kàryàõi sarvaku÷alamålànàü tanmålatvàt ||

yathoktam àryacandrapradãpasåtre | yàvanta dharmàþ ku÷alàþ prakãrtitàþ ÷ãla÷rutaü tyàgu tathaiva kùàntiþ | sarveùu målaü hy ayam apramàdo nidhànalambhaþ sugatena de÷ita | iti ||

ko 'yam apramàdo nàma | iùñavighàtàniùñàgama÷aïkàpårvakaü pratikàratàtparyaü | tad yathà tãvrakopaprasàdasya ràj¤o bhaiùajyatailaparipårõabhàjanaü gçhãtvà picchilasaükrameõa bhçtyasya gacchataþ ||

uktaü hy àryatathàgataguhyasåtre |tatra katamo 'pramàdo |yad indriyasaüvaraþ | sa cakùuùà råpàõi dçùñvà na nimittagràhã bhavati | nànuvya¤janagràhã | evaü yàvan manasà dharmàn vij¤àya na nimittagràhã bhavati | nànuvya¤janagràhã | sarvadharmeùv àsvàdaü càdãnavaü ca niþ÷araõaü ca yathàbhåtaü prajànàti | ayam ucyate 'pramàdaþ ||

punar aparam apramàdo yat svacittasya damanaü paracittasyàrakùà kle÷arater aparikarmaõà dharmarater anuvartanaü yàvad ayam ucyate 'pramàdaþ | yasya guhyakàdhipate ÷raddhà càpramàda÷ ca tasyànulomikena vãryeõa kàryaü | yena tàn apramàdakàraõàn ÷raddhàkàraõàü÷ ca dharmàn samudànayati | yasya guhyakàdhipate ÷raddhà càpramàda÷ ca vãryaü ca tena smçtisaüprajanye yogaþ karaõãyaþ | yena smçtisaüprajanyena sarvàn bodhipakùàn dharmàn na vipraõà÷ayati | yasya guhyakàdhipate ÷raddhà càpramàda÷ ca vãryaü ca smçtisaüprajanyaü ca tena yoni÷aþ prayoge yogaþ karaõãyaþ | yoni÷aþ prayukto hi guhyakàdhipate bodhisatvo yad asti tad astãti prajànàti | yan nàsti tan nàstãti prajànàti | yàvad asti saüvçtyà cakùur ity àdi ||

tathàtraivàha | sadàpramàdo hy amçtasya målaü satvàrthayuktasya ca bodhicittaü | yad yoni÷a÷ caiva vivekacittam aparigrahaþ sarvasukhasya målam iti ||

àha ca | paràtmasamatàbhyàsàd bodhicittaü dçóhãbhavet | àpekùikaü paràtmatvaü pàràvàraü yathàmçùà ||

tatkålaü na svataþ pàraü kim apekùyàstv apàratà | àtmatvaü na svataþ siddhaü kim apekùya paro bhavet ||

tadduùkhena na me bàdhety ato yadi na rakùasi | nàgàmikàyaduùkhàt te bàdhà tat kena rakùasi ||

aham eva tadàpãti mithyeyaü parikalpanà | anya eva mçto yasmàd anyas tatra prajàyate ||

anya÷ cej jàyate tatra kiü puõyena prayojanaü | yånaþ kiü vçddhakàyasya sukhàya dhanasaücayaiþ ||

mçte garbhagate tàvad anyo bàlaþ prajàyate | mçte bàlye kumàratvaü tannà÷àyàgato yuvà ||

tannà÷àc càgato vçddhaþ | ekaþ kàyaþ kathaü mataþ | evaü pratikùaõaü cànyaþ kàyaþ ke÷anakhàdivat ||

atha bàlyàparityàgàd bàlo yàti kumàratàü | kàyasvabhàvo vaktavyo yo 'vasthàrahitaþ sthitaþ | kàya÷ cet pratimàkàraþ pesãbhasmasu nàsti saþ ||

såkùmabhàvena cet tatra sthaulyaü tyaktvà vyavasthitaþ | anirde÷yaþ svataþ pràptaþ | kàya ity ucyate na saþ ||

tatra cintaiva me nàsti dç÷yakàyas tu nà÷avàn | avasthàbhi÷ ca saübandhaþ saüvçtyà caiva dç÷yate ||

àgamàc ca tad astitvaü yuktyàgamanivàritam | na guõavyatirekeõa pradhànaü vidyate yataþ ||

na ca trãõi pradhànàni tathà sattà guõà api | pratyekaü tryàtmakàs te 'pi ÷eùaü naikavidhaü jagat ||

acetanaü ca vastràdi tatsukhàdyàtmakaü katham | sukhàder na paññotpattiþ paññàdes tu sukhàdayaþ | paññàdãnàm ahetutvàd abhàvas tatsukhaü kutaþ ||

tasmàd àgamayuktibhyàü anityaü sarvasaüskçtaü |tad dhetuphalasaübandhaþ pratyakùatvàn na sàdhyate ||

svasaütàne ca dçùño 'sau nityeùu ca kathaü yathà | param aõus \<[doubtful]>\ tu naiko 'sti digbhedànupapattitaþ ||

dãpatailaü kùayaü yàti kùãyamànaü na lakùyate | evaü bhàvà na lakùyante kùãyamànàþ pratikùaõaü ||

saütànaþ samudàya÷ ca païktisenàdivan mçùà | tatràbhyàsàd ahaükàraþ parasmin kiü na jàyate ||

tasmàd evaü jagat j¤eyaü yathàyatanasaücayaþ | apràptam eva tad duùkhaü pratikàryaü paràtmanoþ ||

ayuktam api ced etat svàtmany astãtaratra na | yad ayuktaü nivartyaü tat svam anyad và yathàbalaü ||

kçpayà bahu duùkhaü cet kasmàd utpàdyate balàt | jagadduùkhaü niråpyedaü kçpàduùkhaü kathaü bahu ||

evaü bhàvitasaütànàþ paraduùkhasamapriyàþ | avãcãm avagàhante haüsàþ padmavanaü yathà ||

satveùu mucyamàneùu ye te pràmodyasàgaràþ | tair eva nanu paryàptaü mokùeõàpy arasena kim ||

evaü paràrthaü kçtvàpi na mado na ca vismayaþ | na vipàkaphalàkàïkùà paràrthaikàntatçùõayà \<[doubtful]>\ ||

da÷adiksatvasaüpattir àtmãyàsya na saü÷ayaþ | nàsty erùyàvakà÷o 'pi parasaukhye svasaüj¤ayà ||

pareùàm àtmano vàpi sàmànyà pàpade÷anà | puõyànumodanà caivaü buddhàdhyeùaõayàcanaü ||

pariõàmanam apy evaü nirvi÷eùaü pravartate | puõyaü pravartate tasmàd annantaü satvadhàtuvat ||

ayaü sa màrgapravaraþ kùemànantasukhotsavaþ | bodhisatvamahàsàrtha kalilaprãtivardhanaþ ||

pàlyamàna÷ ca satataü vajrapàõyàtiyàntrikaiþ | màragulmikasaütràsajananair buddhakiükaraiþ ||

saübuddharàjatanayà bodhicittarathasthitàþ | vahante tena màrgeõa ståyamànàþ suràdibhiþ ||

tasmàd àtmatvam àropya satveùv abhyàsayogataþ | paràtmaduùkha÷àntyartham àtmàdãn sarvathotsçjet ||

tçùõà parigraho yasya tasya duùkhaü na ÷àmyati | pariõàmavinà÷itvàt sa duùkhajanako yataþ ||

loke duùkhàgnitapte ca kà ratiþ susukhe bhavet | samantàd dahyamànasya nakhàdàhe 'pi kiü sukham ||

àtmatçùõà ca sarveùàü duùkhàõàü målam uttamaü | tasmàn nihanmi tàm eva satvebhyaþ svàrtham utsçjan ||

tad agradåtã j¤àtecchà jetavyà sarvayatnataþ | àtmatatvasmçtiü kçtvà pratãtyotpàdacintayà ||

yad bhayàn notsçjàmy etat tad evàdadato bhayaü | pratikùaõaü hi yàty eva kàya÷ cittaü ca me yataþ ||

yadi nityàpy anityena nirmalà malavàhinà | bodhiþ kàyena labhyeta nanu labdhà mayaiva sà ||

evam àtmànam utsçjya sarvasatvàrtham àcaret | bhaiùajyapratimàkalpo lokadharmeùv acintakaþ ||

sarvasatvàrthamantritve svapraj¤àü viniyojayet | yuktyà saürakùya tu dravyaü satveùu vopayojayet ||

svakàye parakàye và yad duùkhaü neha duùkhakçt | satvànàü bhogavighnatvàt kle÷àþ ÷odhyàþ prayatnataþ | lokopajãvyàt sattãrthàd \<[doubtful]>\ bhujaïgakuõapà iva ||

puõyakùetram idaü ÷uddhaü saüpatsasyamahàphalaü | sukhadurbhikùasaütaptaü jagat saütarpayiùyati ||

làbhasatkàrakàyàdi tyaktaü nanujane \<[doubtful]>\ mayà | kopaþ kasyàrtham adyàpi mçùà và tan mayoditam ||

svàrthaghneùu yadi dveùaþ kçpà kutra bhaviùyati | nirdayasyàpi kaþ kopaþ paràrtho yadi na÷yati ||

àkro÷àdikùamàþ satyam ikùukas tårikàdayaþ | svàmyasanena durnyastà nopabhogyà bhavanti te ||

cintayati pratãkàraü na ca svàmihitecchayà | nàpi saücodayaty enaü bhogàrthaü nopayàti ca ||

anusmçtyopasmçtyaitàn akçùñoptà jinàtmajàþ | nànàviùayadhàtånàü sàrvendriyamahàgadàn ||

vij¤apya smàrayitvaitàn kruddhàn apy upakàriõaþ | svabhàvàtyaktamàdhuryàþ sukhayanty eva duùkhitàn ||

dhàtavaþ pa¤ca bhåvàritejo 'nilakhasaüj¤itàþ | yàvat satvàþ sthitàs tàvat sarveùàm arthakàriõaþ ||

sarvadu÷caritenaiùàü satvàrthàd vinivartanaü | evam etàn karomy eùa dhàtån ùaó api nirvyathàn ||

yàvad àkà÷aniùñasya niùñhà lokasya saübhavet | tàvat sthàsyàmi lokàrthaü kurvan j¤ànapuraþsaraþ ||

àtmàcàryo 'nu÷iyaùyàd dhi sadàtmànaü su÷iùyavat | apçùñvà càtmanàtmànaü balenàrakùitakriyaþ ||

ka eva mama duùkhena duùkhã syàn me bhayàd bhayã | taddoùànu÷ayaj¤o và yathàtmagurur àtmanaþ ||

aviràgy apalàyã ca karuõàviùayo 'pi và | nityasaünihita÷ càpi ÷iùya àtmasamaþ kutaþ ||

kle÷onmatto 'tha mohàndhaþ prapàtabahule pathi | skhalan pade pade ÷ocyaþ para àtmà ca sarvadà ||

skhalitànveùaõaü tasmàt samànavyasanàj janàt | na yuktaü yujyate tv atra guõàn dçùñvàdbhutaü mahat ||

naikena ÷akyam àdàtuü mayà doùamahodadhiþ | kçtyam anyair mamaivàtra ko 'nyadoùeùu mekùaõaþ ||

paracodanadakùàõàm annadhãùñopakàriõàü | vàkyaü mårdhnà pratãcchàmi sarva÷iùyo bhavàmy ahaü ||

saügràmo hi mamaikasya bahubhiþ kle÷a÷atrubhiþ | tatraikena raõàsaktam anye nighnanti màü sukham ||

tatra yaþ pçùñhato bhãtiü ÷ràvayed anyato 'pi và | pradviùño và prasanno và same pràõapradaþ suhçt ||

alisaühàtanãlena cãrabhàraõabhàriõà | vicitrasurabhisphãtapuùpa÷ekharahàriõà ||

yugapat sarvadigbuddhakùetrasàgaracàriõà | balinà pratikàryeõa sarvamàràpahàriõà ||

narakapretasaütàpapra÷amonmuktavàriõà | saüsàragahanàntasthabhavyasatvàrthasàriõà ||

jagannetrocchavotpàdibalàlaïkàradhàriõà | viduùà bàlavapuùà lokavismayakàriõà ||

ma¤ju÷rã saüj¤akaü yat tat piõóãbhåtaü jagaddhitaü | sarveõaivàtmabhàvena namas tasmai punaþ punaþ ||

annekaduùkhasaütaptaprahlàdanamahàhradaü | trailokyatçùõàpàtàlaprapåraõamahàmbudam ||

jagadiùñaphalasphãtada÷adikkalpapàdapaü |pràrthitapràptisaühçùñajagannetrotpalàrcitaü ||

vismayodgataromà¤cair bodhisatva÷ataiþ stutam | ma¤ju÷riyaü namasyàmi praõàmair uttarottaraiþ ||

niþ÷eùaduùkhavaidyàya sukhasattrapradàyine | sarvàkàropajãvyàya ma¤jughoùàya te namaþ ||

iti jinatanayànàü sarvathàtyadbhutànàü caritam upanibdhyopàrjitaü yac chubhaü me | bhavatu sukham annantaü dehinàü tena yàvat sugatapadam annantavyomasãmàdhipatyaü ||

puõyavçddhiþ samàptà ||

samàpta÷ càyaü bodhisatvavinayo 'nnekasåtràntoddhçtaþ ÷ikùàsamuccaya iti ||