Santideva: Siksasamuccaya I. danaparamita II. saddharmaparigraha III. dharmabanakadiraksa IV. (caturthah paricchedah) V. anarthavivarjana VI. atmabhavaraksa VII. bhogapunyaraksa VIII. papasodhana IX. ksantiparamita X. viryaparamita XI. aranyasamvarnana XII. cittaparikarma XIII. smrtyupasthanapariccheda XIV. atmabhavaparisuddhi XV. bhogapunyasuddhi XVI. bhadracaryaviddhi XVII. vandanadyanusamsa XVIII. ratnatrayanusmrti XIX. (punyavrddhi) Input by Mirek Rozehnahl [GRETIL-Version vom 17.03.2017] MARKUP \\ @@ ANALYTIC VERSION according to source file + marks word boundaries with resolved sandhi * marks word boundaries with partially resolved sandhi - marks word boundaries in compounds ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf and http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf For further information see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm ___________________________________________________________________ @<[I. dÃnapÃramitÃ]>@ Óik«Ã-samuccaya÷ | dÃna-pÃramità nÃma prathama÷ pariccheda÷ || nama÷ sarva-buddha-bodhi-satvebhya÷ || yasya + a-Óraveïa naraka-Ãdi mahÃ-prapÃta-dÃha-Ãdi-du«kham anubhÆtam abhÆd bhavadbhi÷ | tÅvraæ puna÷ punar an-antam a-ÓÃnta-cittais tac * chrotum Ãdaram udÃrataraæ bhajadhvam || Órutvà ... pÃpaæ an-uddhata-Ãtmà pÆrva-arjitaæ ca vipulaæ k«apayaty a-Óe«am | a-prÃpta-pÆrvam api saukhyam avÃpnuvanti hÃniæ sukhÃc ca na kadÃ-cid api prayÃnti || sambodhi-satva-sukham uttamam a-k«aya ... apy a-sama-saæpadam Ãpnuvanti | tad dharma-ratnam ati-dur-labham apy a-labdhaæ labdha-k«aïÃ÷ Ó­ïvata sa-Ãdaram ucyamÃnam || ÃyÃntu ca tri-bhuvana-eka-hitasya vÃkyaæ Órotuæ prasanna-manasa÷ sura-nÃga-satvÃ÷ | gandharva-yak«a-garu¬a-asura-kinnara-indrÃ÷ preta-Ãdaya÷ Óravaïa-jÃta-t­«a÷ sa-har«Ã÷ || su-gatÃn sa-sutÃn sa-dharma-kÃyÃn praïipatya + Ãdarato * akhilÃæÓ ca vandyÃn | su-gata-Ãtma-ja-samvara-avatÃraæ kathayi«yÃmi samuccita-artha-vÃkyai÷ || na ca ki¤-cid a-pÆrvam atra vÃcyaæ na ca saægranthana-kauÓalaæ mama + asti | ata eva na me para-artha-yatna÷ sva-mano bhÃvayituæ mama + idam i«Âam || mama tÃvad anena yÃti v­ddhiæ kuÓalaæ bhÃvayituæ prasÃda-vega÷ | yadi mat-sama-dhÃtur eva paÓyed a-paro * apy enam ato * api sa-arthako * ayam || k«aïa-sampad iyaæ su-dur-labhà pratilabdhà puru«a-artha-sÃdhanÅ | yadi na + atra vicintyate hitaæ punar apy e«a samÃgama÷ kuta÷ || yathà + uktam Ãrya-gaï¬a-vyÆha-sÆtre | Ãrya-jaya-u«ma-Ãyatana-vimok«e || dur-labhà + a«ÂÃ-k«aïa-nirv­ttir dur-labho manu«ya-pratilambho dur-labhà k«aïa-saæpat-viÓuddhir dur-labho buddha-utpÃdo | dur-labhà + a-vikala-indriyatà | dur-labho buddha-dharma-Óravo | dur-labhaæ sat-puru«a-samavadhÃnaæ | dur-labhÃni bhÆta-kalyÃïa-mitrÃïi | dur-labho bhÆta-naya-anuÓÃsany upasaæhÃra÷ | dur-labhaæ samyag-jÅvitaæ | dur-labha÷ sad-dharme tad-anukÆla÷ prayatno manu«yalokae iti || tad evaæ-vidhaæ samÃgamam ÃsÃdya saæv­ti-parama-arthata÷ su-vidita-saæsÃra-du«khasya + upaÓamana-sukha-abhilëiïo buddha-gotra-anubhÃvÃt tu yasya mahÃsatvasya + evaæ pratyavek«Ã + utpadyate || yadà mama pare«Ãæ ca bhayaæ du«khaæ ca na priyaæ | tadà + Ãtmana÷ ko viÓe«o yat taæ rak«Ãmi na + itaram | iti tena + Ãtmana÷ satva-dhÃtoÓ ca || du«kha-antaæ karttu-kÃmena sukha-antaæ gantum icchatà | ÓraddhÃ-mÆlaæ d­¬hÅ-k­tya bodhau kÃryà matir d­¬hà || uktaæ hi ratna-ulkÃ-dhÃraïyÃm || ÓraddhayamÃnu jinÃn jinadharmmÃn Óraddhayate cari buddha-sutÃnÃm | bodhi anuttara ÓraddhayamÃno jÃyati cittaæ mahÃ-puru«ÃïÃm || Óraddha puro-gata-mÃt­-janetrÅ pÃlika-varddhika sarva-guïÃnÃm | kÃæk«a-vinodani ogha-pratÃraïi | Óraddha-nidarÓani k«ema-purasya || Óraddha an-Ãvila-citta-prasÃdo mÃna-vivarjita-gaurava-mÆlà | Óraddha nidhÃna-dhanaæ caraïa-agraæ pÃïi yathà Óubha-saægraha-mÆlam || Óraddha pramoda-karÅ parityÃge | Óraddha prahar«a-karÅ jina-dharmme | Óraddha viÓe«a-karÅ guïa-j¤Ãne | daiÓika prÃpaïi buddha-gatÅ ye || indriya-tÅk«ïa-prabhÃsvaratÃyai | Óraddha-balaæ a-vimardanatÃyai | niÓraya-kleÓa-adhar«ikatÃyai | ai«ikà Óraddha svayaæ-bhu-guïÃnÃm || Óraddha a-saÇgata-saÇga-sukhe«u a-k«aïa-varjita eka-k«aïa-agram | Óraddha atikramu mÃra-pathasya | darÓika uttama-mok«a-pathasya || vÅjam a-pÆtiku hetu-guïÃnÃæ | Óraddha virohaïi bodhi-drumasya | varddhani j¤Ãna-viÓe«a-sukhÃnÃæ | Óraddha nidarÓika sarva-jinÃnÃæ || ye sada Óraddha sa-gaurava-buddhe | te tu na ÓÅla na Óik«a tyajanti | ye tu na ÓÅla na Óik«a tyajantÅ | te guïavÃæ stutaye \<[doubtful]>\ guïavanta÷ || ye sada Óraddha sa-gaurava-dharmme | te jina-dharmma a-t­pta-Ó­ïontÅ \<[doubtful]>\ || ye jina-dharmm a-t­pta-Ó­ïontÅ | te«v adhimukti a-cintiya-dharmme || ye sada Óraddha sa-gaurava-saæghe | te a-vivarttika saægha-prasannÃ÷ || ye a-vivarttika saægha-prasannÃs te a-vivarttika Óraddha-balÃta÷ | ye a-vivarttika Óraddha-balÃto | indriya-tÅk«ïa-prabhÃsvara te«Ãm || indriya-tÅk«ïa-prabhÃsvara ye«Ãm tehi vivarjita pÃpaka-mitrÃ÷ | yehi vivarjita pÃpaka-mitrÃ÷ dhÃrmmika-mitra-parigraha te«Ãm || dhÃrmika-mitra-parigraha ye«Ãm | te vipulaæ kuÓala + upacinvanti | ye vipulaæ kuÓala + upacinontÅ hetu-bala-upagatÃya mahÃ-Ãtmà || hetu-bala-upagatÃya mahÃ-Ãtmà | te«a udÃra-dhimukti-viÓe«Ã÷ | ye«a udÃra-dhimukti-viÓe«Ãs te sadà + adhi«Âhita sarva-jinebhi÷ || ye sadà + adhi«Âhita sarva-jinebhis te«u + upapadyati bodhayi cittam | ye«u + upapadyati bodhayi cittaæ te abhiyukta maha-r«i-guïe«u || ye abhiyukta maha-r«i-guïe«u jÃtaya-buddha-kule anujÃtÃ÷ | jÃtaya buddha-kule anujÃtÃs te samayoga a-yoga-vimuktÃ÷ || ye samayoga a-yoga-vimuktÃ÷ | ÃÓaya te«a prasÃda-viÓuddha÷ || ÃÓayu ye«a prasÃda-viÓuddha÷ te«a adhyÃÓayu uttama-Óre«Âha÷ | ye«a adhyÃÓayu uttama-Óre«Âhas te sada pÃramitÃsu caranti || ye sada pÃramitÃsu carantÅ te pratipanna iho maha-yÃne | ye pratipanna iho maha-yÃne te pratipattitu pÆjayi buddhÃn || ye pratipattitu pÆjayi buddhÃn te«u anusm­ti buddha a-bhedyà | ye«u anusm­ti buddha a-bhedyà | te sada paÓyiya cintiya buddhÃn || ye sada paÓyiya cintiya buddhÃn | te«a na jÃtu na ti«Âhati buddha÷ || ye«a na jÃtu na ti«Âhati buddha÷ te«a na jÃtu rahÃyati dharmma÷ | ye«a na jÃtu rahÃyati dharma÷ te sada dhi«Âhita sarva-jinebhir | ity-Ãdi-ÓraddhÃ-mÆlo guïa-vistaro * an-antas tatra + ukta÷ | tat parisamÃpya saæk«epata÷ punar Ãha | dur-llabha-satva-p­thag-jana-kÃyà | ye imi Óraddadhi Åd­Ói dharmmÃn | ye tu Óubha-upacitÃ÷ k­ta-puïyÃs te imi Óraddadhi hetu-balena || yo daÓa-k«etra-raja-upama-satvÃn kalpam upasthihi sarva-sukhena | na + uta tu tÃd­Óu puïya-viÓe«o yÃd­Óa Óraddadhato imi dharmmÃn || iti | tathà + Ãrya-daÓa-dharma-sÆtre * api deÓitaæ || Óraddhà hi paramaæ yÃnaæ yena niryÃnti nÃyakÃ÷ | tasmÃd buddha-anuÓÃritvaæ bhajeta matimÃn nara÷ || a-ÓrÃddhasya manu«yasya Óuklo dharmo na rohati | vÅjÃnÃm agni-dagdhÃnÃm aÇkuro harito yathà || iti | ata eva + Ãrya-lalita-vistara-sÆtre prativeditaæ | ÓraddhÃyÃm Ãnanda yoga÷ karaïÅya idaæ tathÃ-gato vij¤apayati + iti || tathà siæha-parip­cchÃyÃæ | Óraddhayà | k«aïam a-k«aïaæ varjayati ity uktam || tad evaæ | ÓraddhÃ-mÆlaæ d­¬hÅ-k­tya bodhi-cittaæ d­¬haæ kartavyaæ sarva-puïya-saægrahatvÃt tad yathà + Ãrya-siæha-parip­cchÃyÃæ | siæhena rÃja-kumÃreïa bhagavÃn p­«ta÷ || saægraha÷ sarva-dharmÃïÃæ | karmaïà kena jÃyate | priyaÓ ca bhoti satvÃnÃæ yatra yatra + upapadyate || bhagavÃn Ãha | sarva-satva-pramok«Ãya cittaæ bodhÃya nÃmayet | e«a saægraha dharmÃïÃæ bhavate tena ca priya÷ || iti | tathà + Ãrya-gaï¬a-vyÆha-sÆtre * api varïitaæ | bodhi-cittaæ hi kula-putra vÅja-bhÆtaæ sarva-buddha-dharmÃïÃæ | k«etra-bhÆtaæ sarva-jagac-chukla-dharma-virohaïatayà | dharaïi-bhÆtaæ sarva-loka-pratiÓaraïatayà yÃvat pit­-bhÆtaæ sarva-bodhi-satva-Ãrak«aïatayà || peyÃlaæ || vaiÓravaïa-bhÆtaæ sarva-dÃridrya-saæchedanatayà | cintÃ-maïi-rÃja-bhÆtaæ sarva-artha-saæsÃdhanatayà | bhadra-ghaÂa-bhÆtaæ sarva-abhiprÃya-paripÆraïatayà | Óakti-bhÆtaæ kleÓa-Óatru-vijayÃya | dharma-bhÆtaæ yoniÓo manas-kÃra-saæchedanatayà | kha¬ga-bhÆtaæ kleÓa-Óira÷-prapÃtanatayà | kuÂhÃra-bhÆtaæ du«kha-v­k«a-saæchedanatayà | praharaïa-bhÆtaæ sarva-upadrava-paritrÃïatayà | va¬isa-bhÆtaæ saæsÃra-jala-cara-abhyuddharaïatayà | vÃta-maï¬alÅ-bhÆtaæ sarva-Ãvaraïa-nivaraïa-t­na-vikiraïatayà | uddÃna-bhÆtaæ sarva-bodhi-satva-caryÃ-praïidhÃna-saægrahaïatayà | caitya-bhÆtaæ sa-deva-mÃnu«a-asurasya lokasya | iti hi kula-putra bodhi-cittam ebhiÓ ca + anyaiÓ ca + a-pramÃïair guïa-viÓe«ai÷ samanvÃgatam iti || kathaæ punar j¤Ãyate | p­thag-janasya + api bodhi-cittam utpadyate | na vÃÇ-mÃtram etad iti | an-eka-sÆtra-anta-darÓanÃt || yathà tÃvad Ãrya-vimalakÅrtti-nirdeÓe nirdi«Âaæ | sumeru-samÃæ sat-kÃya-d­«Âim utpÃdya bodhi-cittam utpadyate | tataÓ ca buddha-dharmà virohanti + iti || ratna-karaï¬a-sÆtrÃc ca p­thag-jano * api bodhi-satva iti j¤Ãyate || yathà + uktaæ | tad yathà + api nÃma ma¤juÓrÅ÷ aï¬a-ko«a-prak«ipto * api kalaviÇka-poto | a-saæbhinna-aï¬a a-niÓkrÃnta÷ ko«Ãt kalaviÇka-rutam eva mu¤cati || evam eva ma¤juÓrÅ÷ a-vidyÃ-aï¬a-ko«a-prak«ipto * api bodhi-satvo | a-saæbhinna-Ãtma-d­«Âir a-ni«krÃntas traidhÃtukÃd buddha-rutam eva mu¤cati | yad idaæ ÓÆnyatÃ-nimitta-a-praïihita-rutam eva || sarva-dharma-prav­tti-nirdeÓe * api kathitaæ | jayamateÓ ca bodhi-satvasya p­thivÅ vidÃram adÃt | sa kÃla-gato mahÃ-nirayaæ prÃpatad iti | sa hi ÓÆnyatÃæ na + adhimuktavÃn ÓÆnyatÃ-vÃdini ca pratighaæ k­tavÃn || niyata-a-niyata-avatÃra-mudrÃ-sÆtre * apy ÃkhyÃtaæ || katama÷ paÓu-ratha-gatiko bodhi-satva÷ | tad yathà | kaÓ-cit puru«a÷ pa¤ca-buddha-k«etra-parama-aïu-raja÷-samÃn loka-dhÃtÆn abhikramitu-kÃma÷ syÃt | sa paÓu-ratham abhiruhya mÃrgaæ pratipadyate sa cireïa dÅrgheïa + adhvanà yojana-Óataæ gacchet | sa tatra mahatyà vÃta-maï¬alyà paÓcÃt khalu punar aÓÅtiæ yojana-sahasrÃïi pratyÃk­«ya pratyudÃvartya + iti | tat kiæ ÓaknuyÃt sa puru«as tÃn loka-dhÃtÆn paÓu-rathena + atikramitum | yÃvad an-abhilÃpya-an-abhilÃpyair api kalpair ekam api loka-dhÃtum atikramitum | Ãha | na + u hi + idaæ bhagavan | bhagavÃn Ãha | evam eva ma¤juÓrÅ÷ ya÷ kaÓ-cid bodhi-cittam utpÃdya mahÃ-yÃnaæ | na dhÃrayati | na paÂhati | ÓrÃvaka-yÃnÅyÃn sevate | taiÓ ca sÃrddhaæ saæstavaæ karoti | ÓrÃvaka-yÃnaæ ca paÂhati sva-adhyÃyati mÅmÃæsate paribudhyate * arthÃæÓ ca pÃÂhayati yÃvad bodhayati | sa tena dhanva-praj¤o bhavati so * an-uttara-j¤Ãna-mÃrgÃt pratyÃk­«yate pratyudÃvarttyate | yad api tasya bodhi-satvasya bodhi-bhÃvanà + ata÷ praj¤Ã-indriyaæ praj¤Ã-cak«u÷ tad api tasya dhanvÅ-kriyate pratihanyate | Órayaæ paÓu-ratha-gatiko bodhi-satva iti || tad evam e«Ã ÓÆnyatÃ-an-adhimuktir mahÃ-yÃna-an-abhiratiÓ ca + a-saæpÆrïa-adhimukti-citta-caryasya + api prÃyo na saæd­Óyate | prÃg eva + adhimÃtra-adhimukti-caryasya bodhi-satvasya | sa hi ratna-meghe | sarva-bÃla-carita-vipatti-samatikrÃnta÷ paÂhyate a-saækhyeya-samÃdhi-dhÃraïÅ-vimok«a-abhij¤Ã-vidyÃ-vikrÅdito | an-anta-dharma-ÃrÃma-rati-nir-Ãmi«a-a-para-anta-kalpa-koÂy-an-Ãbhoga-nir-vikalpa-prÅti-vega-Ãloka-pratilabdhaÓ ca + a-prameya-kalpa-koÂÅ-niyuta-Óata-sahasra-parama-mahÃ-yÃna-prasthÃna-vicitra-bhÃvanÃ-saæpÆrïa para-artha-pratipatti-niryÃïa puïya-j¤Ãna-saæbhÃra-abhinihÃra-abhinirv­tti÷ pÆrva-yoga-Óata-sahasra-sam­ddhaÓ ca paÂhyate | atha + etan neya-arthaæ | kasmÃd anye bodhi-citta-utpÃdakà asyÃæ bhÆmau na + i«yante | na ca + atra + icchayà ki¤-cid viÓe«a-cihnaæ nÅta-arthaæ karttuæ labhyate | adhimÃtra-adhimukti-caryà + a-dharmatà vacanÃc ca gamyate | yathà madhya-m­du-prakÃrà + apy adhimukti-caryà + asty eva + iti || asya punas tathÃ-gata-guhya-sÆtrasya ko * abhiprÃyo | yad uktaæ | kasya bhagavan bodhi-citta-utpÃda÷ | Ãha | yasya mahÃ-rÃja + adhyÃÓayo * a-vikopita÷ | Ãha | kasya bhagavann adhyÃÓayo * a-vikopita÷ | Ãha | yasya mahÃ-rÃja mahÃ-karuïÃ-utpÃda÷ | Ãha | kasya bhagavan mahÃ-karuïÃ-utpÃda÷ | Ãha | yasya mahÃ-rÃja sarva-satva-a-parityÃga÷ | Ãha | kathaæ bhagavan satvà a-parityaktà bhavanti | Ãha | yadà mahÃ-rÃja + Ãtma-saukhyaæ parityaktaæ bhavati + iti | bodhi-citta-mÃtra-a-santu«ÂÃnÃæ karuïÃ-abhilëa-saæjana-artham idam uktaæ | yathà na te tathÃ-gata-ÓÃsane pravrajità ye«Ãæ na + asti tyÃga iti | evam iha + anya-bodhi-citta-nindà dra«Âavyà na tu bodhi-cittam anyathà na + utpadyatae eva || yathà daÓa-dharmaka-sÆtre deÓitaæ | iha kula-putra bodhi-satvo gotra-stha÷ sann an-utpÃdita-bodhi-citta÷ tathÃ-gatena và tathÃ-gata-ÓrÃvakeïa và saæcodyamÃna÷ saævedyamÃna÷ samÃdÃpyamÃno * an-uttarÃyÃæ samyak-sambodhau bodhi-cittam utpÃdayati + idaæ prathamaæ kÃraïaæ bodhi-citta-utpÃdÃya | saæbodher và bodhi-cittasya và varïaæ bhëyamÃïaæ Órutvà + an-uttarÃyÃæ samyak-saæbodhau cittam utpÃdayati + idaæ dvitÅyaæ kÃraïaæ | sa satvà ... n-a-ÓaraïÃn a-dvÅpÃn d­«Âvà kÃruïya-cittam upasthÃpya yÃvad an-uttarÃyÃæ samyak-sambodhau cittam utpÃdayati + idaæ t­tÅyaæ kÃraïaæ bodhi-citta-utpÃdÃya | sa tathÃ-gatasya sarva-ÃkÃra-paripÆrïatÃæ d­«Âvà prÅtim utpÃdya an-uttarÃyÃæ samyak-saæbodhau cittam utpÃdayati + idaæ caturthaæ kÃraïam iti | tac ca bodhi-cittaæ dvi-vidhaæ bodhi-praïidhi-cittaæ ca bodhi-prasthÃna cittaæ ca | yathà + Ãrya-gaï¬a-vyÆha-sÆtre bhëitaæ | dur-labhÃ÷ kula-putra te satvÃ÷ sarva-loke ye * an-uttarasyÃæ samyak-saæbodhau cittaæ praïidadhati | tato * api dur-labhatamÃs te satvà ye * an-uttarÃæ samyak-saæbodhim abhisaæprasthità iti | tatra bodhi-praïidhi-cittaæ | mayà buddhena bhavitavyam iti cittaæ praïidhÃnÃd utpannaæ bhavati | ÓÆraÇgama-sÆtre * api | ÓÃÂhya-utpÃditasya + api bodhi-cittasya buddhatva-hetutva-abhidhÃnÃt | ka÷ punar vÃda÷ ki¤-cid eva kuÓalaæ k­tvà | yathà + uktaæ bhadra-kalpika-sÆtre | gho«adatto nÃma tathÃ-gato yatra nak«atrarÃjena tathÃ-gatena prathamaæ bodhi-cittam utpÃditaæ tÃmbÆla-patraæ dattvà gopÃlaka-bhÆtena | evaæ vidyutpradÅpo nÃma tathÃgato yatra yaÓasà tathÃgatena prathamaæ bodhi-cittam utpÃditaæ daÓikÃæ dattvà tantra-vÃya-bhÆtena | evam anantaprabho nÃma tathÃ-gato yatra + arci«matà tathÃ-gatena prathamaæ bodhi-cittam utpÃditaæ t­ïa-pradÅpaæ dattvà nagara-avalambaka-bhÆtena | evaæ d­¬havikramo nÃma tathÃ-gato yatra du«pradhar«eïa tathÃ-gatena prathamaæ bodhicittam utpÃditaæ datta-këÂhaæ dattvà këÂha-hÃraka-bhÆtena + ity Ãdi || caryÃ-a-vikale * api ca bodhi-citte na + avamanyatà karttavyà | tasya + apy an-anta-saæsÃra-sukha-prasavanatvÃt | yathà + Ãrya-maitreya-vimok«e varïitaæ | tad yathà + api nÃma kula-putra cittam api vajra-ratnaæ sarva-prativiÓi«Âaæ suvarïa-alaæ-kÃram abhibhavati | vajra-ratna-nÃma ca na vijahÃti | sarva-dÃridryaæ vinivarttayati | evam eva kula-putra + ÃÓaya-pratipatti-bhinnam api sarva-j¤atÃ-citta-utpÃda-vajra-ratnaæ sarva-ÓrÃvaka-praty-eka-buddha-guïa-suvarïa-alaæ-kÃram abhibhavati bodhi-sattva-nÃma ca na vijahÃti | sarva-saæsÃra-dÃridryaæ vinivarttayati + iti | itaÓ ca vinà + api caryayà bodhi-cittam upakÃrakam iti j¤Ãtavyaæ | yena + a-para-rÃja-avavÃdaka-sÆtre kathitaæ | yasmÃc ca tvaæ mahÃ-rÃja bahu-k­tyo bahu-karaïÅya÷ | a-saha÷ sarveïa sarva÷ sarvathà sarvaæ sarvadà dÃna-pÃramitÃyÃæ Óik«ituæ | evaæ yÃvat praj¤Ã-pÃramitÃyÃæ Óik«ituæ | tasmÃt tarhi tvaæ mahÃ-rÃja evam eva samyak-sambodhi-chandaæ ÓraddhÃæ tra ... praïidhiæ ca gacchann api ti«Âhann api ni«aïïo * api ÓayÃno * api jÃgrad api bhu¤jÃno * api | pivann api | satata-samitam anusmara | manasi-kuru bhÃvaya | sarva-buddha-bodhi-satva-praty-eka-buddha-Ãrya-ÓrÃvaka-p­thag-j anÃnÃm ÃtmanaÓ ca + atÅta-an-Ãgata-pratyutpannÃni sarva-kuÓala-mÆlÃny abhisaæk«ipya tulayitvà piï¬ayitvà + anumodasva + agrayà anumodanayà yÃvad ÃkÃÓa-samatayà nirvÃïa-samatayà + anumodasva + anumodya ca sarva-buddha-bodhi-satva-praty-eka-buddha-Ãrya-ÓrÃvakÃïÃæ pÆjÃ-karmaïe niryÃtaya | niryÃtya ca sarva-satva-sÃdhÃraïÃni kuru | tata÷ sarva-satvÃnÃæ yÃvat sarva-j¤Ãta-pratilambhÃya sarva-buddha-dharma-paripÆraïÃya dine dine traikÃlyam an-uttarÃyÃæ samyak-saæbodhau pariïÃmaya evaæ khalu tvaæ mahÃ-rÃja pratipanna÷ san rÃjyaæ kÃrayi«yasi rÃjya-k­tyÃni ca na hÃyayi«yasi bodhi-saæbhÃrÃæÓ ca pari-pÆrayi«yasi + iti || atra + eva ca + asya vipÃka ukta÷ | sa khalu punas tvaæ mahÃ-rÃja tasya samyak-saæbodhi-citta-kuÓala-mÆla-karmaïo vipÃkena + an-eka-Óata-k­tvo deve«u + upapanno * abhÆ÷ | an-eka-Óata-k­tvo manu«ye«u + upapanno * abhÆ÷ | sarvÃsu ca deva-manu«ya-upapatti«v Ãdhipatyam eva kÃrayasi | na ca tÃvat tava mahÃ-rÃja tasya samyak-saæbodhi-cittasya kuÓala-karmaïa Ænatvaæ và + a-pÆrïatvaæ và praj¤Ãyate | api ca mahÃ-rÃja ekam api samyak-saæbodhi-cittaæ sarva-sattva-uttÃraïa-ÃrambaïatvÃt sarva-satva-Ãmocana-ÃrambaïatvÃt sarva-satva-samÃÓvÃsana-ÃrambaïatvÃt sarva-satva-parinirvÃïa-ÃrambaïatvÃd a-prameya-a-saækhyeya-kuÓala-upacayam | ka÷ punar vÃdo ya evaæ bahulÅ-karoti + iti || etac ca bodhi-cittaæ rÆpa-kÃya-darÓana-utpannaæ | tatra pÆrva-avadÃne paÂhyate | evaæ tÃvat praïidhi-bodhi-cittaæ veditavyaæ | idaæ tu vaktavyaæ kim a-bhÆmi-pravi«Âhasya + api bodhi-satva-samvara-adhikÃro * asti na và + iti | asti + iti veditavyaæ ÃkÃÓa-garbha-sÆtre lÃbha-sat-kÃra-arthaæ mÆla-Ãpatti-ÓravaïÃt | daÓa-bhÆmika-sÆtre tu prathamÃyÃæ bhÆmau darÓitaæ | na ca ka¤-cit sat-kÃrÃæ kasya-cit sakÃÓÃt pratikÃæk«aty anyatra mayà + eva + e«Ãæ sarva-satvÃnÃæ sarva-upakaraïa-bÃhulyam upanÃmayitavyam iti | tathà ca + Ãha | pramuditÃyÃæ bodhi-satva-bhÆmau su-vyavasthito bhavaty a-calana-yoge ... ti | punaÓ ca + uktaæ | tathÃ-gata-vaæÓa-niyato bhavati saæbodhi-parÃyaïa iti | ÃkÃÓa-garbha-sÆtre tv Ãha | ÓrÃvaka-yÃnam eva + asya na bhavati prÃg eva mahÃ-yÃnam iti | tathà + Ãrya-ugra-parip­cchÃyÃæ mÃtsarya-paryavanaddhasya + api Óik«Ã-padÃni praj¤aptÃni | pramuditÃyÃæ tu paÂhyate | Ãtma-saæj¤Ã-apagamÃc ca + asya + Ãtma-sneho na bhavati | kuta÷ | puna÷ sarva-upakaraïa-sneha iti | tathà mastaka-Ãdi-dÃnam apy atra + asya + uktaæ || evam Ãdi sÆtre«u bhÆmi-pravi«Âasya + api Óik«Ã-praj¤aptir d­Óyate | yatra và + a-sÃmÃnyena bodhi-satvam adhik­tya + upadeÓas tatra + abhyÃsa-yogyatayà prati«edha-vÃkyena và + Ãdi-karmika-bodhi-satvena na Óik«itavyaæ bhaved etat | ubhaya-a-saæbhave tu sarvatra Óik«itavyaæ | tatra + apy ekasyÃæ Óik«ÃyÃæ Óik«aïÃyÃm a-Óaktasya + itara-Óik«Ã-an-abhyÃsÃdana-Ãpatti÷ || Ãrya-ak«ayamati-sÆtre * apy evam avocat | dÃna-kÃle ÓÅla-upasaæhÃrasya + apek«Ã + iti vistara÷ | na ca + atra Óithilena bhavitavyaæ na ca Óe«Ãsu na samudÃgacchati | yathÃ-balaæ yathÃ-bhajamÃnam iti daÓa-bhÆmika-sÆtre vacanÃt | ayaæ ca saævara÷ strÅïÃm api m­du-kleÓÃnÃæ bodhy-abhilëa-cittÃnÃæ labhyate | uktaæ hi bodhi-satva-prÃtimok«e | caturbhi÷ ÓÃriputra dharmai÷ samanvÃgatÃ÷ bodhi-satvÃ÷ satya-vÃdino bhavanti + ity Ãrabhya + Ãha | iha ÓÃriputra kula-putro và kula-duhità và + an-uttarÃyÃæ samyak-saæbodhau cittam utpÃdya + Ãrabdha-vÅryo viharati kuÓala-dharma-parye«aïÃya + ity Ãrabhya sarva upadeÓa÷ || saævara-grahaïaæ ca bodhi-satva-Óik«Ã-pada-abhyÃsa-paramasya sÃævarikasya + antikÃt kartavyaæ | evaæ hy asya Óik«Ã-atikrame tÅvram apatrÃpyaæ guru-visaævÃdana-bhayaæ ca + utpadyate | tatra ca + an-Ãbhogata÷ prema-gaurava-siddhir ity e«a sÃmÃnya-saævara-dharma÷ | ata eva bodhi-satvÃ÷ tathÃ-gatÃnÃæ purata÷ Óik«ÃïÃm anyatama-Óik«Ã-ni«patti-kÃmÃ÷ samÃdÃnaæ kurvanti | tasya ca kalyÃïa-mitrasya + a-bhÃve daÓa-dig-avasthita-buddha-bodhi-satva-abhimukhÅ-bhÃva-bhÃvanayà saævaro grÃhya÷ saævaram Ãtma-balaæ ca tulayitvà | anyathà tu sarva-buddha-bodhi-satvÃ÷ sa-devakaÓ ca loko visaævÃdita÷ syÃt | sad-dharma-sm­ty-upasthÃna-sÆtre hi ki¤-cin mÃtraæ cintayitvà + apy a-dadata÷ preta-gatir uktà pratij¤Ãtaæ ca + a-dadato naraka-gati÷ | kiæ punar an-uttaram artham a-khilasya jagata÷ pratij¤Ãya + a-saæpÃdayata÷ | ata eva + uktaæ dharma-saægÅti-sÆtre | satya-gurukeïa kula-putra bodhi-satvena bhavitavyaæ | satya-saægÅti÷ kula-putra dharma-saægÅti÷ | tatra kula-putra katamat satyaæ yad bodhi-satvo * an-uttarÃyÃæ samyak-saæbodhau cittam utpÃdya tac cittaæ jÅvita-hetor api na parityajati na satve«u vipratipadyate | idaæ bodhi-satvasya satyaæ || yat punar bodhi-satvo * an-uttarÃyÃæ samyak-saæbodhau cittam utpÃdya paÓcÃt tac cittaæ parityajati satve«u vipratipadyate * ayaæ bodhi-satvasya pratik­«Âo m­«Ã-vÃda iti | Ãrya-sÃgaramati-sÆtre * api deÓitaæ | syÃd yathà + api nÃma sÃgaramate rÃjà và rÃja-mÃtro và sarvaæ nÃgarakaæ janaæ Óvo bhaktena + upanimantrya + upek«ako bhaven na + anna-pÃnaæ samudÃnayet satyaæ sarva-jana-kÃyaæ visaævÃdayet | tatra te * anna-pÃna-bhojanam a-labhamÃnà uccagghanta÷ prakrÃmeyu÷ | evam eva sÃgaramate yo bodhi-satva÷ sarva-satvÃn ÃÓvÃsya + a-tÅrïa-tÃraïÃya + a-mukta-mocanÃya + an-ÃÓvasta-ÃÓvÃsanÃya yÃvan na bÃhuÓrutye * abhiyogaæ karoti na + api tato * anye«u bodhi-pak«ya-kuÓala-mÆle«u dharme«u | ayaæ bodhi-satvo visaævÃdayati sa-devakaæ lokaæ | evaæ ca taæ pÆrva-buddha-darÓinyo devatà uccagghanti vivÃdayanti | dur-labhÃs te yaj¤a-svÃmino ye mahÃ-yaj¤aæ pratij¤Ãya + uttÃrayanti | tasmÃt tarhi sÃgaramate na sà bodhi-satvena vÃg bhëitavyà yayà sa-deva-mÃnu«a-asuraæ lokaæ visaævÃdayet || punar a-paraæ sÃgaramate bodhi-satva÷ kena-cid eva + adhÅ«Âo bhavati dharme«v artha-karaïÅye«u | tatra bodhi-satvena vÃg bhëità bhavati yÃvad Ãtma-parityÃgo * api bodhi-satvena kartavyo bhavet tatra na puna÷ sa satvo visaævÃdayitavya iti | tasmÃt sva-bala-anurÆpeïa + ekam api kuÓala-mÆlaæ samÃdÃya rak«itavyaæ | yathà + uktam Ãrya-k«itigarbha-sÆtre | ebhir daÓabhi÷ kuÓalai÷ karma-pathair buddhatvaæ | na punar yo * antaÓa ekam api yÃvaj-jÅvaæ kuÓalaæ karma-pathaæ na rak«ati atha ca punar evaæ vadati | ahaæ mahÃ-yÃniko * ahaæ ca + an-uttarÃæ samyak-saæbodhiæ parye«Ãmi + iti | sa pudgala÷ parama-kuhako mahÃ-m­«Ã-vÃdika÷ sarve«Ãæ buddhÃnÃæ bhagavatÃæ purato visaævÃdako lokasya + uccheda-vÃdÅ sa mƬha÷ kÃlaæ kurute vinipÃta-gÃmÅ bhavati + iti | yÃvat kÃlaæ ca Óaknoti tÃvat kÃlaæ kuÓalaæ samÃdÃya vartitavyaæ || etac ca bhai«ajya-guru-vai¬Ærya-prabha-sÆtre dra«Âavyaæ | yas tu mahÃ-satva evaæ Órutvà + api bodhi-satva-caryÃ-du«-karatÃm api praj¤ayà + avagÃhya + utsahatae eva sakala-du«khita-jana-paritrÃïa-dhuram avavo¬huæ tena vandana-pÆjana-pÃpa-deÓana-puïya-anumodana-buddha-adhye«aïa-yÃcana-bodhi-pariïÃmanaæ k­tvà kalyÃïa-mitram abhyetya tad-ukta-anuvÃdena svayaæ và vaktavyaæ | samanvÃhara + ÃcÃrya + aham evaæ nÃma + ity uktvà | yathà + Ãrya-ma¤juÓrÅ-buddha-k«etra-guïa-vyÆha-alaÇ-kÃra-sÆtre bhagavatà ma¤juÓriyà pÆrva-janma-avadÃne caryÃ-upetaæ bodhi-cittam utpÃditaæ tathà + utpÃdayitavyaæ | evaæ hi tena + uktaæ || yÃvatÅ prathamà koÂi÷ saæsÃrasya + anta-varjità | tÃvat satva-hita-arthÃya cari«yÃmy a-mitÃæ carim || utpÃdayÃma saæbodhau cittaæ nÃthasya saæmukham | nimantraye jagat sarvaæ dÃridryÃn mocità + asmi tat || vyÃpÃda-khila-cittaæ và År«yÃ-mÃtsaryam eva và | adya + agre na kari«yÃmi bodhiæ prÃpsyÃmi yÃvatà | brahma-caryaæ cari«yÃmi kÃmÃæs tyak«yÃmi pÃpakÃn || buddhÃnÃm anuÓik«i«ye ÓÅla-saævara-saæyame | na + ahaæ tvarita-rÆpeïa bodhiæ prÃptum iha + utsahe || para-anta-koÂiæ sthÃsyÃmi satvasya + ekasya kÃraïÃt | k«etraæ viÓodhayi«yÃmi a-prameyam a-cintiyam || nÃma-dheyaæ kari«yÃmi daÓa dik«u ca viÓrutaæ | kÃya-vÃk-karmaïÅ ca + ahaæ Óodhayi«yÃmi sarvaÓa÷ || Óodhayi«ye manas-karma karma karttà + asmi na + a-Óubham | iti || na ca + atra sÃrvakÃlikÃt saævara-grahaïÃj janma-antara-Ãpatti-ÓaÇkà kartavyà + atra + eva sÆtre * a-k«obhya-praïidhÃna-anuj¤ÃnÃd evaæ hy uktaæ | yathà tena + a-k«obhyeïa tathÃ-gatena pÆrvaæ bodhi-satva-bhÆtena + evaæ vÃg bhëità | visaævÃdità me buddhà bhagavanto bhaveyur yadi sarvasyÃæ jÃtau na pravrajeyam iti | ekà jÃti÷ prayatnena saæÓodhyà vibudha-Ãtmanà | anyÃs tu jÃtÅr Ã-bodhe÷ sa + eva saæÓodhayi«yati + ity ukte÷ || evaæ ÓÃriputra bodhi-satvena a-k«obhyasya tathÃ-gatasya anuÓik«itavyaæ | evaæ Óik«amÃïa÷ ÓÃriputra bodhi-satvo mahÃ-satva÷ sarvasyÃæ jÃtau pravrajaty utpÃdÃd và tathÃ-gatÃnÃm an-utpÃdÃd và + a-vaÓyaæ g­ha-ÃvÃsÃn ni«krÃmati | tat kasya heto÷ | paramo hy ayaæ ÓÃriputra lÃbho yad uta g­ha-ÃvÃsÃn ni«kramaïam iti | yÃvat | bhÃryÃ-putra-duhit­-t­«ïà ca + asya na bhavati + iti | yathà janma-antare«v ayaæ do«o na bhavati tathà + atra + eva vak«yamÃïam ity ÃstÃæ tÃvad etat || tad evaæ samÃtta-saævarasya sÃmÃnyam Ãpatti-lak«aïam ucyate | yena + Ãpatti-lak«aïena yuktaæ vastu svayam apy utprek«ya pariharen na ca + Ãpatti-pratirÆpake«v an-Ãpatti-pratirÆpake«u ca saæmuhyeta | bodhi-satva÷ sarva-satvÃnÃæ varttamÃna-an-Ãgata-sarva-du«kha-daurmanasya + upaÓamÃya varttamÃna-an-Ãgata-sukha-saumanasya + utpÃdÃya ca ni÷-ÓÃÂhyata÷ kÃya-vÃÇ-mana÷-parÃkramai÷ prayatnaæ karoti | yadi tu tat-pratyaya-sÃmagrÅæ na + anve«ate tad-an-antarÃya pratikÃrÃya na ghaÂate alpa-du«kha-daurmanasyaæ bahu-du«kha-daurmanasya-pratikÃra-bhÆtaæ na + utpÃdayati | mahÃ-artha-siddhy-arthaæ ca + alpa-artha-hÃniæ na karoti k«aïam apy upek«ate | sa-Ãpattiko bhavati | saæk«epato * an-Ãpatti÷ sva-Óakty-a-viÓaye«u kÃrye«u tatra ni«-phalatayà Óik«yÃ-praj¤apty-a-bhÃvÃt | prak­ti-sa-avadyatayà tv anyad g­hyatae eva | yatra sva-Óaktya-gocare * api tyÃga-sÃmarthyÃd Ãpatti÷ syÃt tan na cintyaæ | sÃmÃnya-pÃpa-deÓanà na ... vÃt tu tato mukti÷ || etat samÃsato bodhi-satva-Óik«Ã-ÓarÅraæ | vistaratas tv a-pramÃïa-kalpa-a-paryavasÃna-nirdeÓaæ | atha-và saæk«epato dve bodhi-satvasya + ÃpattÅ | yathà Óakti-yukta-a-yuktam a-samÅk«ya + Ãrabhate | niv­tta÷ samÅk«ate sa-Ãpattiko bhavati | nirÆpya yathÃ-arham atikrÃmaty antaÓaÓ caï¬Ãla-dÃsena + api codita÷ sa-Ãpattiko bhavati | kuta÷ || etad adhyÃÓaya-saæcodana-sÆtre vacanÃt | api tu maitreya caturbhi÷ kÃraïai÷ pratibhÃnaæ sarva-buddha-bhëi ... bhi÷ | iha maitreya pratibhÃnaæ satya-upasaæhitaæ bhavati | na + a-satya-upasaæhitaæ dharma-upasaæhitaæ bhavati na a-dharma-upasaæhitaæ | kleÓa-hÃyakaæ bhavati na kleÓa-vivarddhakaæ | nirvÃïa-guïa-anuÓaæsa-sandarÓakaæ bhavati na saæsÃra-guïa-anuÓaæsa-sandarÓakaæ | ebhiÓ caturbhi÷ peyÃlaæ | yasya kasya-cin maitreya ebhiÓ caturbhi÷ kÃraïai÷ pratibhÃnaæ pratibhÃti pratibhÃsyati và | tatra ÓrÃddhai÷ kula-putrai÷ kula-duhit­bhir và buddha-saæj¤Ã + utpÃdayitavyà ÓÃst­-saæj¤Ãæ k­tvà | sa dharma÷ Órotavya÷ | tat kasya heto÷ | yat ki¤-cin maitreya su-bhëitaæ sarvaæ tad buddha-bhëitaæ | tatra maitreya ya imÃni pratibhÃnÃni pratik«ipen na + etÃni buddha-bhëitÃni + iti | te«u ca + a-gauravam utpÃdayet pudgala-vidve«eïa tena sarva-buddha-bhëitaæ pratibhÃnaæ pratik«iptaæ bhavati | dharmaæ pratik«ipya dharma-vyasana-saævartanÅyena karmaïà + apÃya-gÃmÅ bhavati || ya÷ punar etad abhyÃsa-arthaæ vyutpÃditam icchati | tena + atra Óik«Ã-samuccaye tÃvac caryÃ-mukha-mÃtra-Óik«aïa-artham abhiyoga÷ karaïÅya÷ Óik«Ã-Ãrambhasya + eva mahÃ-phalatvÃt | yathà + uktaæ praÓÃnta-viniÓcaya-pratihÃrya-sÆtre | yaÓ ca ma¤juÓrÅr bodhi-satvo gaÇgÃ-nadÅ-vÃlikÃ-samebhyo buddhebhya÷ praty-ekaæ sarvebhyo gaægÃ-nadÅ-vÃlikÃ-samÃni buddha-k«etrÃïi vaÓi-rÃja-mahÃ-maïi-ratna-pratipÆrïÃni k­tvà dahyÃd evaæ dadaÇ gaÇgÃ-nadÅ-vÃlikÃ-samÃn kalpÃn dÃnaæ dadyÃd | yo và + anyo ma¤juÓrÅr bodhisatva imÃn evaæ-rÆpÃn dharmÃn Órutvà eka-antena gatvà cittena + abhinirÆpayed ime«v evaæ-rÆpe«u dharme«u Óik«i«yÃmi + iti | so * a-Óik«ito * api ma¤juÓrÅr bodhisatvo * asyÃæ Óik«yÃyÃæ chandiko vatataraæ puïyaæ prasavati | na tv eva tad dÃnam ayaæ puïya-kriyÃ-vastv iti | tasmÃd evam anuÓaæsa-darÓinà bodhi-satvena na kathaæ-cin nivarttitavyaæ | yathà + atra + eva + Ãha | tatra ma¤juÓrÅr ye tri-sÃhasra-mahÃ-sÃhasra-loka-dhÃtu-parama-aïu-raja÷-samÃ÷ satva-s te«Ãm eka-eka÷ satvo rÃjà bhavej jambÆ-dvÅpa-adhipatis te sarvae evaæ gho«ayeyu÷ | yo mahÃ-yÃnam udgrahi«yati dhÃrayi«yati vÃcayi«yati paryavÃpsyati pravarttayi«yati tasya nakha-chedena mÃsaæ pa¤ca-palikena divasena + avatÃrayi«yÃma÷ taæ ca + etena + apakrameïa jÅvitÃd vyaparopayi«yÃma iti | sacen ma¤juÓrÅr bodhi-satva evam ucyamÃno na + u trasyati na saætrÃsam Ãpsyate * antaÓa eka-citta-utpÃdena + api na bibheti na vi«Ådati na vicikitsate | uttari ca sad-dharmma-parigraha-artham abhiyujyate pÃÂha-sva-adhyÃya-abhimukto viharati | ayaæ ma¤juÓrÅr bodhi-satvaÓ citta-ÓÆro dÃna-ÓÆra÷ ÓÅla-ÓÆra÷ k«Ãnti-ÓÆra÷ vÅrya-ÓÆra÷ dhyÃna-ÓÆra÷ praj¤Ã-ÓÆra÷ samÃdhi-ÓÆra÷ iti vaktavya÷ || sacen ma¤juÓrÅr bodhi-satva÷ te«Ãæ vadhaka-puru«ÃïÃæ na kupyati na ru«yati na khila do«a-cittam utpÃdayati | sa ma¤juÓrÅr bodhi-satvo brahma-sama indra-samo * a-kampya iti || itaÓ ca + agrya-kÃle Óik«Ã-Ãdaro mahÃ-phala-vipÃka÷ | tathà hi candra-pradÅpa-sÆtre | buddhÃna koÂÅn a-yutÃn upasthihe | dattena pÃnena prasanna-citta÷ | chatrai÷ patÃkÃbhi ca dÅpa-mÃlai÷ | kalpÃna koÂyo yatha gaÇga-vÃlikÃ÷ || yaÓ ca + eva sad-dharme pralujyamÃne | nirudhyamÃne su-gatasya ÓÃsane | rÃtriæ divaæ eka careya Óik«Ãm | idan tata÷ puïya-viÓi«Âa bhoti || tasmÃt kartavyo * atra + Ãdara÷ || uktÃni ca sÆtra-ante«u bodhi-satva-Óik«Ã-padÃni | yathà + uktam Ãrya-ratna-meghe | kathaæ ca kula-putra bodhi-satvà bodhi-satva-Óik«Ã-saævara-saæv­tà bhavanti | iha bodhi-satva÷ evaæ vicÃrayati | na prÃtimok«a-saævara-mÃtrakeïa mayà Óakyam an-uttarÃæ samyak-saæbodhim abhisaæboddhuæ | kiæ tarhi yÃni + imÃni tathÃ-gatena te«u te«u sÆtra-ante«u bodhi-satva-samudÃcÃrà | bodhi-satva-Óik«Ã-padÃni praj¤aptÃni te«u te«u mayà Óik«itavyam iti vistara÷ | tasmÃd asmad-vidhena manda-buddhinà dur-vij¤eyo vistara-uktatvÃd bodhi-satvasya saævara÷ | tata÷ kiæ yuktaæ || marma-sthÃnÃny ato vidyÃd yena + an-Ãpattiko bhavet || katamÃni ca tÃni marma-sthÃnÃni yÃni hi sÆtra-ante«u mahÃ-yÃna-abhiratÃnÃm arthÃya + uktÃni | yad uta | Ãtma-bhÃvasya bhogÃnÃæ try-adhva-v­tte÷ Óubhasya ca | utsarga÷ sarva-satvebhyas tad-rak«Ã Óuddhi-vardhanam || e«a bodhi-satva-saævara-saægraha÷ | yatra bodhi-satvÃnÃm abhyÃsa-viÓrÃme * apy Ãpattayo vyavasthÃpyante || yathà + uktaæ bodhi-satva-prÃtimok«e | yo bodhi-satvena mÃrga÷ parig­hÅta÷ sarva-satvÃnÃæ k­tena du«kham upagÃmÅ | saced bodhi-satvasya taæ mÃrgaæ parig­hya + avasthitasya + api kalpa-koÂer atyayena + ekaæ sukha-cittam utpadyeta + antaÓo ni«adya cittam api | tatra bodhi-satvena + evaæ cittam utpÃdayitavyaæ sarva-satvÃnÃm Ãtyayikaæ parig­hya + etad api me varjayan ni«ÅdÃmi + iti | parig­hyet tam \<[doubtful]>\ | api ma¤juÓrÅr Ãha || pa¤ca + imÃni deva-putra + ÃnantaryÃïi yair Ãnantaryai÷ samanvÃgatà bodhi-satvÃ÷ k«ipram an-uttarÃ-samyak-saæbodhim abhisaæbudhyate | katamÃni pa¤ca | yadà deva-putra bodhi-satvo * adhyÃÓayaty an-uttarÃyÃæ samyak-saæbodhau cittam utpÃdya na + antarà Óravaka-praty-eka-buddha-bhÆmau cittam utpÃdayati + idaæ deva-putra prathamam Ãnantaryaæ | sarvasva-parityÃgitÃyÃæ cittam utpÃdya na + antarà mÃtsarya-cittena sÃrddhaæ sa nyasati + idaæ deva-putra dvitÅyam Ãnantaryam | sarva-satvà mayà trÃtavyà ity evaæ cittam utpÃdya na + antarà sÅdati + idaæ deva-putra t­tÅyam Ãnantaryam | an-utpanna-a-niruddhÃn sarva-dharmÃn avabhotsyae ity evaæ cittam utpÃdya na + antarà d­«Âi-gate«u prapatati + idaæ deva-putra caturtham Ãnantaryam | eka-k«aïa-samÃyuktayà praj¤ayà sarva-dharmÃn avabhotsyae ity evaæ cittam utpÃdya na + antarà ti«Âhati na vi«ÂhÅvati a-prÃptÃyÃæ sarva-j¤atÃyÃm idaæ deva-putra pa¤camam Ãnantaryam iti || tasmÃd evam Ãtma-bhÃva-bhoga-puïyÃnÃm a-viratam utsarga-rak«Ã-Óuddhi-v­ddhayo yathÃ-yogaæ bhÃvanÅyÃ÷ || tatra tÃvad utsarga-arthaæ parigraha-do«a-bhÃvanÃ-dvÃreïa vairÃgyam utpÃdayet tyÃga-anuÓaæsÃæÓ ca bhÃvayet | yathà tÃvac candra-pradÅpa-sÆtre | adhyavasità ye bÃlÃ÷ kÃye * asmin pÆtike samyag | jÅvite ca¤cale * a-vaÓye mÃyÃ-svapna-nibhÃ-upame || ati-raudrÃïi karmÃïi k­tvà moha-vaÓa-anugÃ÷ | te yÃnti narakÃn ghorÃn m­tyu-yÃna-gata-a-budhà | iti || tathà + an-anta-mukha-nirhÃra-dhÃraïyÃm uktaæ || ye ke-cit satvà na bhavanti vigrahÃ÷ parigrahas tatra nidÃna-mÆlam | tasmÃt tyajed yatra bhavet t­«ïà | uts­«Âa-t­«ïasya hi dhÃraïÅ bhavet || bodhi-satva-prÃtimok«e kathitaæ | punar a-paraæ ÓÃriputra bodhi-satva÷ sarva-dharme«u parakÅya-saæj¤Ãm utpÃdayati | na ka¤-cid bhÃvam upÃdatte | tat kasya heto÷ | upÃdÃnaæ hi bhayam iti || Ãrya-ugradatta-parip­cchÃyÃm apy Ãha | yad dattaæ tan na bhÆyo rak«itavyaæ | yad g­he tad rak«itavyaæ | yad dattaæ tat t­«nÃ-k«ayÃya | yad g­he tat t­«ïÃ-varddhanaæ | yad dattaæ tad a-parigrahaæ yad g­he tat sa-parigrahaæ | yad dattaæ tad a-bhayaæ yad g­he tat sa-bhayam | yad dattaæ tad bodhi-mÃrga-upastambhÃya | yad g­he tan mÃra-upastambhÃya | yad dattaæ tad a-k«ayam | yad g­he tat k«ayi | yad dattaæ tata÷ sukham yad g­he tad-Ãrabhya du«khaæ | yad dattaæ tat kleÓa-utsargÃya | yad g­he tat kleÓa-varddhanam | yad dattaæ tan mahÃ-bhogatÃyai | yad g­he na tan mahÃ-bhogatÃyai | yad dattaæ tat sat-puru«a-karma | yad g­he tat kÃ-puru«a-karma | yad dattaæ tat sat-puru«a-citta-grahaïÃya | yad g­he tat kÃ-puru«a-citta-grahaïÃya | yad dattaæ tat sarva-buddha-praÓastaæ | yad g­he tad bÃla-jana-praÓastam || yÃvat sacet punar asya putre * atiriktataraæ prema + utpadyate tathà + anye«u satve«u tena tis­bhi÷ paribhëaïÃbhi÷ sva-cittaæ paribhëitavyaæ | katamÃbhis tis­bhi÷ | samyak-prayuktasya sama-cittasya bodhi-satvasya bodhir na vi«ama-cittasya bodhir na mithyÃ-prayuktasya | a-nÃnÃtva-cÃriïo bodhi-satvasya bodhir na nÃnÃtva-cÃriïa÷ | Ãbhis tis­bhi÷ paribhëaïÃbhi÷ sva-cittaæ paribhëya + anyatre * a-mitra-saæj¤Ã + utpÃdayitavyà + a-mitraæ hy etan mama | na maitraæ | yo * aham asya + arthÃya buddha-praj¤aptÃ-Óik«Ãyà uddhuratÃd gatvà + asmin putre * atiriktataraæ prema + utpÃdayÃmi | na tathà + anye«u satve«u | tena tathà tathà cittam utpÃdayitavyaæ yathà yathà + asya sarva-satve«u putra-prema-anugatà maitry utpadyate | Ãtma-k«ema-anu ... maitry utpadyate | evaæ ca + anena yoniÓa÷ pratyavek«itavyaæ | anyata e«a Ãgata | anyato * ahaæ | sarva-satvà api mama putrà abhÆvan | ahaæ ca sarva-satvÃnÃæ putro * abhÆvam | na + iha saævidyate kaÓ-cit kasya-cit ... paro và | yÃvad evaæ hi g­ha-pate | g­hiïà bodhi-satvena na kasmiæÓ-cid vastuni mamatvaæ parigraho và kartavya÷ | na + adhyavasÃnaæ | na niyati÷ na t­«ïÃ-anuÓaya÷ kartavya÷ | sacet punar g­ha-pate g­hiïaæ bodhi-satvaæ yÃcanaka upasaækramya ki¤-cid eva vastu yÃceta | saced asya vastv a-parityaktaæ bhavet | na + evaæ cittaæ nidhyÃpayitavyaæ | yady aham etad vastu parityajeyaæ yadi và na parityajeyam a-vaÓyaæ mama + etena vastunà vinÃ-bhÃvo bhavi«yati | a-kÃmakena maraïam upagantavyaæ bhavi«yati | etac ca vastu mÃæ tyak«yati ahaæ ca + enaæ tyak«yÃmi | etac ca vastu parityajya + ahaæ Ãtta-sÃra÷ kÃlaæ kari«yÃmi etac ca parityaktaæ na me maraïa-kÃle cittaæ paryÃdÃya sthÃsyati | etac ca me maraïa-kÃle prÅtiæ prÃmodyam a-vipratisÃritÃæ ca janayi«yati | sacet punar evam api samanvÃharan ÓaknuyÃt tad vastu parityaktum | tena sa yÃcanakaÓ catas­bhi÷ saæj¤aptibhi÷ saæj¤apayitavya÷ | katamÃbhiÓ catas­bhi÷ | dur-balas tÃvad asmy a-paripakva-kuÓala-mÆla÷ | Ãdi-karmiko mahÃ-yÃne | na cittasya vaÓÅ parityÃgÃya | sa-upÃdÃna-d­«Âiko * asmi | ahaæ-kÃra-mama-kÃra-sthita÷ | k«amasva sat-puru«a | mà paritÃpsÅs tathà + ahaæ kari«yÃmi tathà pratipatsye | tathà vÅryam Ãrapsye | yathà + enaæ ca tava + abhiprÃyaæ paripÆrayi«yÃmi sarva-satvÃnÃæ ca + iti | evaæ khalu g­ha-pate | tena yÃcanaka÷ saæj¤apayitavya÷ | etac ca saæj¤apanam upari do«a-parihÃrÃya + uktaæ | mà bhÆd bodhi-satvasya tatra a-prasÃdo bodhi-satve và yÃcanakasya + iti | na tu mÃtsaryam evaæ an-avadyaæ bhavati kutsitaæ ca + idaæ bhagavatà bodhi-satvÃnÃæ || yathà + Ãha bodhi-satva-prÃtimok«e | catvÃra ime ÓÃriputra dharmà bodhi-satvÃnÃæ na saævidyante | katame catvÃra÷ | ÓÃÂhyaæ bodhi-satvÃnÃæ na saævidyate | mÃtsaryaæ bodhi-satvÃnÃæ na saævidyate | År«yÃ-paiÓunyaæ bodhi-satvÃnÃæ na saævidyate | na + ahaæ Óakto * an-uttarÃæ samyak-saæbodhim abhisaæboddhum iti | lÅnaæ cittaæ bodhi-satvÃnÃæ na saævidyate | yasya + ime ÓÃriputra catvÃro dharmÃ÷ saævidyante sa paï¬ita.ir j¤Ãtavya÷ | kuhako vata + ayaæ | lapako vata + ayaæ | na«Âa-dharmo vata + ayaæ | saækleÓa-dharmo vata + ayaæ loka-Ãmi«a-guruko vata + ayaæ bhakta-co¬aka-paramo vata + ayam iti | tathà citta-ÓÆrÃ÷ khalu puna÷ ÓÃriputra bodhi-satvà bhavanti | yÃvat sva-hasta-parityÃgÅ bhavati pÃda-parityÃgÅ | nÃsÃ-parityÃgÅ | ÓÅr«a-parityÃgÅ | aÇga-praty-aÇga-parityÃgÅ | putra-parityÃgÅ | duhit­-parityÃgÅ | bhÃryÃ-parityÃgÅ | rati-parityÃgÅ | parivÃra-parityÃgÅ | citta-parityÃgÅ | sukha-parityÃgÅ | g­ha-parityÃgÅ | vastu-parityÃgÅ | deÓa-parityÃgÅ ratna-parityÃgÅ | sarvasva-parityÃgÅ + iti || evaæ nÃrÃyaïa-parip­cchÃyÃm apy uktaæ | na tad vastu + upÃdÃtavyaæ yasmin vastuni na + asya tyÃga-cittam utpadyate | na tyÃga-buddhi÷ krameta | na sa parigraha÷ parigrahÅtavyo yasmin parigrahe na + utsarjana-cittam utpÃdayen na sa parivÃra upÃdÃtavyo yasmin yÃcanakair yÃcyamÃnasya parigraha-buddhir utpadyate | na tad rÃjyam upÃdÃtavyaæ na te bhogà na tad ratnam upÃdÃtavyaæ yÃvan na tat ki¤-cid vastu + upÃdÃtavyaæ | yasmin vastuni bodhi-satvasya + a-parityÃga-buddhir utpadyate || api tu khalu puna÷ kula-putra bodhi-satvena mahÃ-satvena + evaæ cittam utpÃdayitavyaæ | ayaæ mama + Ãtma-bhÃva÷ sarva-satvebhya÷ parityakta÷ uts­«Âa÷ | prÃg eva bÃhyÃni vastÆni yasya yasya satvasya yena yena yad yat kÃryaæ bhavi«yati tasmai tasmai tad dÃsyÃmi sat-saævidyamÃnaæ hastaæ hasta-arthikebhyo dÃsyÃmi pÃdaæ pÃda-arthikebhyo netraæ netra-arthikebhyo dÃsyÃmi | mÃæsaæ mÃæsa-arthikebhya÷ Óoïitaæ Óoïita-arthikebhyo majjÃnaæ majjÃ-arthikebhyo * aÇga-praty-aÇgÃny aÇga-praty-aÇga-arthikebhya÷ Óira÷ Óiro-rthikebhya÷ parityak«yÃmi | ka÷ punar vÃdo bÃhye«u vastu«u yad uta dhana-dhÃnya-jÃta-rÆpa-rajata-ratna-Ãbharaïa-haya-gaja-ratha-vÃhana-grÃma-nagara-nigama-jana-pada-rëÂra-rÃja-dhÃnÅ-pattana-dÃsÅ-dÃsa-karma-kara-pauru«eya-putra-duhit­-parivÃre«u | api tu khalu punar yasya yasya yena yena yad yat kÃryaæ bhavi«yati tasmai tasmai satvÃya tat tad deyaæ saævidyamÃnaæ dÃsyÃmi | a-Óocann a-vipratisÃrÅ a-vipÃka-pratikÃÇk«Å parityak«yÃmi | an-apek«o dÃsyÃmi satva-anugrahÃya satva-kÃruïyena satva-anukampayà te«Ãm eva satvÃnÃæ saægrahÃya | yathà me * amÅ satvÃ÷ saæg­hÅtà bodhi-prÃptasya dharma-jÃnakÃ÷ syur iti | peyÃlaæ || tad yathà + api nÃma kula-putra bhai«ajya-v­k«asya mÆlato và hriyamÃïasya gaï¬ata÷ ÓÃkhÃta÷ tvakta÷ patrato và hriyamÃïasya pu«pata÷ phalata÷ sÃrato và hriyamÃïasya na + evaæ bhavati vikalpo | mÆlato me hriyate yÃvat sÃrato me hriyatae iti || api tu khalu punar a-vikalpa eva hÅna-madhya-utk­«ÂÃnÃæ satvÃnÃæ vyÃdhÅn apanayati | evam eva kula-putra bodhi-satvena mahÃ-satvena + asmiæÓ cÃturmahÃbhautike Ãtma-bhÃve bhai«ajya-saæj¤Ã + utpÃdayitavyà ye«Ãæ ye«Ãæ satvÃnÃæ yena yena + artha÷ tat tad eva me harantu hastaæ hasta-arthina÷ pÃdaæ pÃda-arthina iti pÆrva-vat || Ãrya-ak«ayamati-sÆtre * api deÓitaæ | ayam eva mayà kÃya÷ sarva-satvÃnÃæ kiæ-karaïÅye«u k«apayitavya÷ | tad yathà + api nÃma + imÃni bÃhyÃni catvÃri mahÃ-bhÆtÃni p­thivÅ-dhÃtur ab-dhÃtus tejo-dhÃtur vÃyu-dhÃtuÓ ca nÃnÃ-sukhair nÃnÃ-paryÃyair nÃnÃ-Ãrambaïair nÃnÃ-upakaraïair nÃnÃ-paribhogai÷ satvÃnÃæ nÃnÃ-upabhogaæ gacchanti | evam eva + aham imaæ kÃyaæ catur-mahÃ-bhÆta-samucchrayaæ nÃnÃ-sukhair nÃnÃ-paryÃyair nÃnÃ-Ãrambaïair nÃnÃ-upakaraïair nÃnÃ-paribhogair vistareïa sarva-satvÃnÃm upabhogyaæ kari«yÃmi + iti | sa imam artha-vaÓaæ saæpaÓyan kÃya-du«khatÃæ ca pratyavek«ate kÃya-du«khatayà ca na parikhidyate satva-avek«ayà + iti || Ãrya-vajra-dhvaja-sÆtre * apy Ãha || iti hi bodhi-satva ÃtmÃnaæ sarva-satve«u niryÃtayan sarva-kuÓala-mÆla-upakÃritvena sarva-satvÃnÃæ kuÓala-mÆlai÷ samanvÃharan pradÅpa-samam ÃtmÃnaæ sarva-satve«u + upanayan sukha-samam ÃtmÃnaæ sarva-satve«v adhiti«Âhan | dharma-kuk«i-samam ÃtmÃnaæ sarva-jagati saædhÃrayan Ãloka-samam ÃtmÃnaæ sarva-satve«v anugacchan jagat-prati«ÂhÃpana-samam ÃtmÃnaæ saæpaÓyan | kuÓala-mÆla-pratyaya-bhÆtam ÃtmÃnaæ sarva-jagaty anugacchan | mitra-samam ÃtmÃnaæ sarva-satve«u niyojayamÃno * an-uttara-sukha-mÃrga-samam ÃtmÃnaæ sarva-satve«u saædarÓayamÃna÷ an-uttara-sukha-upadhÃna-samam ÃtmÃnaæ sarva-satve«u pariÓodhamÃna÷ sÆrya-samam ÃtmÃnaæ sarva-jagati samÅ-kurvÃïa÷ | evaæ-dharma-upetam ÃtmÃnaæ sarva-satve«u prayacchan | yathÃ-kÃma-karaïÅya-vaÓyam ÃtmÃnaæ sarva-loke saæpaÓyann agra-caityà bhavi«yÃma÷ ... sarva-jagat-sthity-ÃtmÃnaæ saæpaÓyan | sama-cittatÃæ sarva-jagati ni«pÃdayan | sarva-upakaraïa-tÅrtham ÃtmÃnaæ saæpaÓyan | sarva-loka-sukha-dÃtÃram ÃtmÃnaæ pratyavek«amÃïa÷ | sarva-jagato dÃna-patim ÃtmÃnam adhimucyamÃna÷ sarva-loka-j¤Ãna-samam ÃtmÃnaæ kurvÃïa÷ bodhi-satva-caryÃ-prayuktam ÃtmÃnaæ saæjanayamÃna÷ | yathÃ-vÃdi-tathÃ-kÃritvena + ÃtmÃnaæ niyojayamÃna÷ | sarva-j¤atÃ-sannÃha-sannadham ÃtmÃnaæ pratyavek«amÃïa÷ | pÆrva-nimantritaæ cittam anupÃlayamÃna÷ | pratipattau ca + ÃtmÃnaæ sthÃpayamÃno bodhi-satva-tyÃga-cittatÃæ manasi kurvÃïa udyÃna-bhÆtam ÃtmÃnaæ sarva-satve«u saæpaÓyan | dharma-rati-bhÆtam ÃtmÃnaæ sarva-loke«v ÃdarÓayamÃna÷ saumanasya-dÃtÃram ÃtmÃnaæ sarva-satvÃnÃm adhiti«Âhan | an-anta-prÅti-saæjananam ÃtmÃnaæ sarva-jagato niryÃtayamÃna÷ sarva-Óukla-dharmÃya dvÃra-bhÆtam ÃtmÃnaæ sarva-loke saædhÃrayamÃna÷ | buddha-bodhi-dÃtÃram ÃtmÃnaæ sarva-satvÃnÃæ praïidadhat | pit­-samam ÃtmÃnaæ sarva-prajÃyÃæ niyojayamÃna÷ | sarva-upakaraïa-a-vaikalya-adhikaraïam ÃtmÃnaæ sarva-satva-dhÃtau prati«ÂhÃpayamÃna÷ || iti hi bodhi-satva ÃtmÃnam upasthÃyakatvÃya dadÃna÷ yÃcanake«u nÅca-manasi-kÃra-citto bhÆmya-Ãstaraïa-adhi«ÂhÃna-cetà dharaïi-sama-sarva-du«kha-sahana-manasi-kÃra-prav­tta÷ sarva-satva-upasthÃna-a-klÃnta-mÃnasa-prayukto bÃla-jana-du«-k­ta-sthira÷ sthÃvara-adhivÃsana-jÃtya÷ asthita÷ kuÓala-mÆla-abhiyukta÷ a-prayukta-sarva-loka-dhÃtu-upasthÃna÷ karïo nÃsà saæparityajan yÃcanakebhya upasaækrÃntebhyo bodhi-satva-caryÃ-upÃtta-tathÃ-gata-kula-kulÅna-saæbhÆta-citta÷ sarva-bodhi-satva-anusmaraïa-vihÃra-pras­to * a-sÃrÃt sarva-trailokyÃt sa ... tyavek«amÃïa÷ sva-ÓarÅra-an-adhyavasita-santÃna÷ a-niketa-sarva-buddha-dharma-anusm­ti-vihÃry a-sÃrÃc * charÅrÃt sÃra-ÃdÃna-abhiprÃya iti hi bodhi-satvo jihvÃæ yÃcita÷ samÃno ma ... vÃtà premaïÅyayà maitryÃ-upacÃra-vitatayà bhadre siæha-Ãsane rÃja-arhe ni«Ãdya taæ yÃcanakam abhibhëate d­«Âa÷ | a-ri«Âa-citto bhÆtvà + a-k«ata-citto * an-upahata-citto mahÃ-Ãtman salà ... citto buddha-vaæÓa-saæbhÆta-citto * a-lulita-santÃna-citto mahÃ-sthÃma-bala-ÃdhÃno * an-adhyavasita-ÓarÅra-citto * an-abhinivi«Âa-vacana-citto jÃnu-maï¬ala-pra«Âhita-kÃyo bhÆtvà svakÃn mukhÃj jihvà ... yÃcanakasya sarva-ÓarÅram a-dhÅnaæ k­tvà vÃcaæ pramu¤can snigdhÃæ m­dvÅæ premaïÅyÃæ maitryÃ-upacÃrÃæ | g­hÃïa tvaæ mama jihvÃæ yathà kÃma-karaïÅyÃæ kuru | tathà kuru yathà tvaæ prÅto bhavasi prÅta-mÃnasa Ãtmanà pramudito h­«Âa÷ prÅti-saumanasya-jÃta iti sa Óira÷ parityajan sarva-dharma-agra-Óira÷ parama-j¤Ãnam avataran sarva-satva-paritrÃïa-Óiro-bodhi ... gacchan sarva-jagad-agrya-Óira÷ an-upama-j¤Ãnam abhila«an sarva-dik-chira÷ prÃptuæ j¤Ãna-rÃjam adhimucyamÃno * an-uttara-sarva-dharma-aiÓvarya-ÓÅr«atÃæ paripÆrayitu-kÃmo * an-anta-yÃcanaka-prÅti-parisphuÂa-cetà | iti hi bodhi-satvo hasta-pÃdÃn parityajan yÃcanakebhya÷ ÓraddhÃ-hasta-prayuktena + anugraha-cÃritreïa bodhi-satva-siæha-vikrama-tyÃga-pratata-pÃïinà vyavasarga-abhiratena hasta-pÃda-parityÃgena mahÃ-prati«ÂhÃna-krama-tala-vyatihÃreïa bodhi-satva-caryÃ-adhyavasÃyena vedanÃ-an-upahatatayà dÃna-prasÃda-Óaktyà vi-mala-citta-utpÃda-saævaro ni«-paryavasthÃna-j¤Ãna-dharma-ÓarÅra-a-chinna-a-bhinna-a-lupta-kÃya-saæj¤a÷ a-nÅca-citta÷ sarva-mÃra-karma-a-kalyÃïa-mitra-upastabdha-v­æhita-cetÃ÷ sarva-bodhi-satva-saævarïita-eka-tyÃga-niryÃïa iti hi bodhi-satva÷ sva-ÓarÅram Ãk«ipya rudhiram anuprayacchan yÃcanakebhya÷ prahar«ita-bodhi-citto | bodhi-satva-caryÃ-abhila«ita-citto * a-paryÃtta-vedita-citta÷ sarva-yÃcanaka-abhila«ita-citta÷ sarva-pratigrÃhaka-a-vidvi«Âa-citta÷ sarva-bodhi-satva-tyÃga-pratipat-pratipanno * a-nivarttyayà prÅti-prasrabdhyà sva-ÓarÅra-an-apek«a-citta÷ sva-ÓarÅrÃd rudhiram anuprayacchan j¤Ãna-Ãyatana-mahÃ-yÃna-pras­ta-cetà mahÃ-yÃna-a-vina«Âa-manà i«Âa-manÃs tu«Âa-manÃ÷ prÅta-manÃ÷ mudita-manà maitry--manÃ÷ sukha-manÃ÷ prasanna-manÃ÷ pramudita-prÅti-saumanasya-jÃto majjÃ-mÃæsaæ sva-ÓarÅrÃt parityajan yÃcanakebhya÷ kalyÃïa-tyÃgayà | yÃcaka-abhila«itayà vÃcà tÃn yÃcakÃn abhilapan | g­hïantu bhavanto mama ÓarÅrÃn majjÃ-mÃæsaæ yathà kÃma-karuïÃyà tulya-prÅti-vivarddhanena tyÃga-cittena | bodhi-satva-vij¤a-gaïa-ni«evitena mahÃ-kuÓala-mÆlena loka-mala-apakar«itena pravareïa + adhyÃÓayena | sarva-bodhi-satva-samatÃ-upÃttair mahÃ-dÃna-Ãrambhair manasà + ÃkÃÇk«itai÷ sarva-yÃcakair an-anutÃpya-cittair dÃna-vastubhi÷ a-pratyavek«itena karma-vipÃka-pratyayena sarva-loka-dhÃtv-a-vimukhayà sarva-buddha-k«etra-alaæ-kÃra-vyÆha-pÆjayà sarva-jagad-abhimukhayà karuïÃ-paritrÃïatayà | sarva-buddha-bodhy-abhimukhayà | daÓa-bala ... cÃraïayà + atÅta-an-Ãgata-pratyutpanna-sarva-bodhi-satva-abhimukhayà eka-kuÓala-mÆla-paricaryayà sarva-vaiÓÃradya-abhimukhena + Ãr«abha-siæha-nÃda-nadanena try-adhva-abhimukhena | sarva-adhva-samatÃ-j¤Ãnena ... loka-abhimukhena + a-para-anta-koÂÅ-gata-kalpa-vyavasÃyena bodhi-satva-praïidhÃnena + a-paritrasyana-abhimukhena + a-kheda-citta-utpÃdena bodhi-satva÷ sva-h­dayaæ parityajan yÃcanakebhyo dÃna-vaÓa-Óik«ita-citta÷ pÃramitÃ-ni«pÃdana-citta÷ sarva-bodhi-satva-dÃna-an-uddhata-su-prati«Âhita-citta÷ | adhi«ÂhÃna-sarva-yÃcanaka-pratimÃnana-citta÷ | adhyÃÓayaæ pariÓodhayamÃna÷ | sarva-jagat-paripÃcana-nidÃnaæ mahÃ-praïidhÃnaæ pratipadyamÃno bodhi-satva-caryÃyÃæ saævasamÃna÷ sarva-j¤atÃ-saæbhÃraæ saæbharamÃïa÷ praïidhim a-ri¤can so * atra yak­t-bukkÃ-phupphu«aæ yÃcakebhya÷ parityajan yÃcanaka-abhiprasannayà d­«Âyà prasanna-prÅty-ÃkÃrair netrair bodhi-satva-niryÃtena premïà + a-vyutthita-manasi-kÃreïa tyÃgena + a-sÃrÃt kÃyÃt su-pratyavek«itena sÃra-ÃdÃna-cittena ÓmaÓÃna-paryantena kÃya-anusm­ti-manasi-kÃreïa v­ka-Ó­gÃla-Óva-bhak«yaæ ÓarÅraæ pratyavek«amÃïa÷ para-bhakti-manasi-k­tayà | ÓarÅra-a-nityatayà + apaviddha-ÓarÅreïa para-bhakta-cetanena evaæ dharma-manasi-kÃra-prayukto bodhi-satvas tÃn yÃcanakÃn a-nimi«aæ prek«amÃïa evaæ cittam utpÃdayati | yadi ca + aham etad-yÃcanakasya etac-charÅrÃd antraæ yak­t-bukkÃ-phu«phu«aæ dadyÃæ | yadi và na dadyÃæ | Ãyu÷-k«aya-paryante na + e«o nitya÷ ÓmaÓÃna-paryavasÃna iti | sa evaæ manasi-kÃra-saæto«itena santÃnena + evaæ dharma-j¤Ãnena + ÃÓayena kalyÃïa-mitra-saæj¤Ã-adhi«Âhitena yÃcanaka-darÓanena + a-sÃrÃt kÃyÃt sÃram ÃdÃtu-kÃmo dharma-kÃmatayà sva-mÃæsÃn nakhaæ parityajann eva tat-kuÓala-mÆlaæ pariïÃmayati + ity Ãtma-bhÃva-utsargaæ k­tvà || bhoga-puïya-utsargo * apy atra + eva + ukte÷ | iti hi bodhi-satvo nÃnÃ-dak«iïÅya-pratigrÃhake«v anya-anya-pudgala-dig-Ãgate«v a-prameya-k­païa-vanÅpake«u bodhi-satva-Órava-Ãgate«u bodhi-satva-Óabdaæ Órutvà + Ãgate«u bodhi-satva-pratyaya-avakÃÓa-gate«u bodhi-satva-dÃna-pÆrvaæ praïidhÃna-Órute«u | bodhi-satva-praïidhÃna-citta-nimantrite«u | sarva-tyÃga-manasa-abhila«ite«u t­pta-yÃcanaka-pratimÃnanÃ-cetana Ãgata-yÃcanaka-k«amÃ-païa-cetano | mayà + eva tatra diÓaæ gatvà yÆyaæ pratimÃnayitavyà abhavi«yata yena yu«mÃkam Ãgamana-klamo na syÃt | evaæ sam­ddha-praïipÃtena k«amayati sarva-yÃcanakÃn k«amayitvà snÃpayitvà viÓrÃmita-ÓarÅrÃn k­tvà tebhyo yad-­cchayà + upakaraïaæ pratipÃdayati | yad idaæ maïi-rathÃn jambu-dvÅpa-kalyÃïa-kanyÃ-ratna-paripÆrïÃn yad idaæ suvarïa-rathÃn jana-pada-viÓuddha-kanyÃ-ratna-paripÆrïÃn | yad idaæ vai¬Ærya-rathÃn và + anukula-gÅta-vÃdya-saæpravÃdita-paripÆrïÃn | evaæ sphaÂika-rathÃn su-mukha-su-veÓa-dhÃri-sv-alaæ-k­ta-rÆpÃn a-pratikÆla-darÓana-catura-kanyÃ-ratna-paripÆrïÃn iti | tathà + atra + eva deÓitaæ maïi-rathÃn và dadÃna÷ sarva-ratna-jÃla-saæchannÃn ÃjÃneya-hasty-upetÃn | sa-vÃhanÃn | candana-rathÃn dadÃno ratna-cakra-rathya-prayuktÃn ratna-siæha-Ãsana-prati«ÂhitÃn yÃvan nÃnÃ-ratna-chatra-saæchanna-vyÆhÃn ratna-vitÃna-vitata-saæchannÃn dhvaja-patÃka-alaæ-k­ta-catur-dikkÃn nÃnÃ-gandha-vidhÆpita ... sÃra-gandha-anulepa-anuliptÃn | sarva-pu«pa-vyÆha-avakÅrïÃn kanyÃ-Óata-sahasra-ratna-sÆtra-prakar«itÃn a-bhrÃnta-gamanÃn abhra-anta-sama-vÃhana-prayuktÃn | yÃvad a-pratikÆla-mano-j¤a-pravÃta-gandhÃn su-duhit­-putra-vacana-upacÃra-prayuktÃn | vividha-gandha-cÆrïa-sambh­ta-k­ta-upacÃrÃn iti || punar atra + eva + Ãha | ÃtmÃnaæ ca sarva-satvÃnÃæ niryÃtayann upasthÃnaæ và sarva-buddhÃnÃm upÃdadÃno rÃjyaæ và parityajan paÂa-bhedakaæ và nagara-rÃja-dhÃnÅæ sarva-alaæ-kÃra-bhÆ«itÃæ yathÃ-arhaæ và yÃcanake«u sarva-parivÃraæ parityajan putra-duhit­-bhÃryÃæ và dadÃno yÃcanakebhya÷ sarva-g­haæ và + apas­jan | yÃvat sarva-upabhoga-paribhogÃn và dadÃna÷ | evaæ pÃna-dÃnaæ rasa-dÃnam api bodhi-satvo dadÃno vividhÃn kalyÃïÃn udÃrÃn viÓuddhÃn a-vikalÃæs tiktÃæl lavaïÃn kaÂakÃn ka«ÃyÃn nÃnÃ-rasa-agra-upetÃn su-snigdhÃn vividha-rasa-vidhinà + upetÃn dhÃtu-k«obhaïa-samatÃ-sthÃpanÃn citta-ÓarÅra-bala-upastambhanÃn prÅti-prasÃda-prÃmodya-kalpatÃ-jananÃn | yÃvat sarva-para-upakrama-prati«edhakÃn sarva-vyÃdhi-samana-Ãrogya-saæjananÃn | evaæ vastra-dÃnaæ pu«pa-dÃnaæ gandha-dÃnaæ vilepana-dÃnaæ mÃlya-dÃnaæ | Óayana-dÃnam ÃvÃsa-dÃnam apÃÓraya-dÃnaæ pradÅpa-dÃnaæ ca | glÃna-pratyaya-bhai«ajya-pari«kÃrÃn bodhi-satvo * anuprayacchan yÃvan nÃnÃ-bhÃjanÃni vividha-saæbhÃrÃïy an-eka-kÃæsya-pÃtrÅr a-prameya-saæbhÃra-upacità hiraïya-suvarïa-rÆpya-cÆrïa-paripÆrïÃs tÃni buddhebhyo bhagavadbhyo dadÃno * a-cintya-dak«iïÅya-adhimukta-cetà bodhi-satva-ratnebhyo và dadÃna÷ | kalyÃïa-mitra-su-dur-labha-citta-utpÃdena Ãrya-saæghÃya và dadÃna÷ | buddha-ÓÃsana-upastambhÃya pudgalÃya và dadÃna÷ | ÓrÃvaka-praty-eka-buddhebhyo và + Ãrya-guïa-su-prasanna-cittatayà mÃtÃ-pit­bhyÃæ dadÃno | guru-ÓuÓrÆ«a-upasthÃna-cittatayà ÃcÃrya-guru-dak«iïÅyebhyo và dadÃnas tatra tatra guru-saæbhÃra-avavÃda-Óik«aïa-prayukta÷ | aÓana-vasanaæ và k­païa-vanÅpaka-yÃcanakebhyo dadÃna÷ | sarva-satva-a-pratihata-cak«ur maitrÅ-paribhÃvita-cittatayà | peyÃlaæ || iti hi bodhi-satvo hasty-ÃjÃneyÃn dadÃna÷ sapta-aÇga-su-prati«ÂhitÃn | «a«Âi-hÃyanÃn «a¬-gantra-upetÃn padma-varïÃn mukha-viÓuddhÃn suvarïa-alaæ-kÃrÃn hema-jÃla-praticchanna-ÓarÅrÃn nÃnÃ-ratna-vicitra-alaæ-kÃra-jÃla-Óuï¬a-prak«ipta-vyÆhÃn suvarïa-kalyÃïÃn kalyÃïa-cÃru-darÓanÃn | a-klÃnta-yojana-sahasra-gamana-upacÃrÃn aÓva-ÃjÃneyÃn và dadÃna÷ | sukha-vÃhana-sukha-ÓarÅra-upetÃn anujava-saæpannÃæÓ catur-dig-gamana-ÃhÃra-java-upetÃn Ãroha-saæpannÃn divya-kalyÃïa-cÃru-sad­Óa-sarva-vibhÆ«aïa-upetÃn | sa tÃn dadÃna÷ parityajan gauraveïa guru-janebhya÷ kalyÃïa-mitra-mÃtÃ-pit­bhya÷ k­païa-vanÅpaka-yÃcanakebhya÷ sarva-jagat-pratigrÃhakabhyo mukta-cittayà dadÃno | na + Ãg­hÅta-cittatayà + avas­jan mahÃ-karuïÃ-parisphuÂena santÃnena mahÃ-tyÃga-parimÃïa-bodhi-satva-gune«u pratipadyamÃno * abhijÃta-bodhi-satva-adhyÃÓayÃn pariÓodhayamÃno yÃvad iti hi bodhi-satva Ãsana-dÃnaæ dadÃna÷ parityajan rÃja-bhadra-ÃsanÃni vai¬Ærya-pÃdakÃni siæha-prati«ÂhitÃni suvarïa-sÆtra-ratna-jÃla-vitÃnÃny an-eka-cÅvara-sparÓa-upeta-praj¤aptÃni sarva-sÃra-gandha-vÃsita-upacÃrÃïi vicitra-maïi-rÃja-samucchrita-dhvajÃny an-eka-ratna-koÂÅ-niyuta-Óata-sahasra-alaæ-kÃra-vyÆhÃni hema-jÃla-vitÃna-vitatÃni suvarïa-kiÇkiïÅ-jÃla-saæghaÂita-mano-j¤a-nÃda-nirgho«a-ÓabdÃni mahÃntya-ÃsanÃny abhyudgato dviddha-cak«ur-daÓanÃny eka-chatra-mahÃ-p­thivy--anuÓÃsana-ni«adana-abhi«iktÃni | sarva-rÃjya-aiÓvarya-adhipateya-niyata-ni«adya-a-pratihata-cakra-ÓÃsana-anuÓÃsana-sarva-rÃja-adhipateye pravarttate | evaæ yÃvad iti hi bodhi-satvaÓ chatrÃïi dadÃna÷ parityajan mahÃ-ratna-vyÆha-pratimaï¬itÃni ratna-daï¬Ãni kiÇkiïÅ-jÃla-saæchannÃni | ratna-sÆtra-karïa-kaïÂha-ÃvalÅ-vinÃmita-vai¬Ærya-maïi-hÃra-abhipralambitÃni nandÅ-gho«a-mano-j¤a-Óabda-upacÃrÃïi hema-jÃla-abhyantara-viÓuddha-chadanÃni ratna-ÓalÃka-alaæ-kÃra-Óata-sahasra-vitatÃni ratna-ko«a-sandhÃritÃny a-guru-candanÃny eka-sÃra-vara-gandha-koÂÅ-niyuta-Óata-sahasra-vidhÆpita-vÃsita-upacÃrÃïi jÃmbu-nada-prabhÃsvara-ÓuddhÃni | tÃd­ÓÃnÃæ chatrÃïÃm an-eka-koÂÅ-niyuta-Óata-sahasra-alaæ-kÃrÃïÃæ tad-atiriktÃni ca + a-saækhyeya-koÂÅ-niyuta-Óata-sahasra-alaæ-kÃrÃïy an-apek«a-citto dadÃna÷ parityajann avas­jann anuprayacchan saæmukhÅ-bhÆtebhyo và satva-sÃrebhyo nirv­tÃnÃæ và tathÃ-gatÃnÃæ caitya-alaæ-kÃrÃya | dharma-parye«Âaye bodhi-satva-kalyÃïa-mitrebhyo và + abhijÃta-bodhi-satva-dharma-bhÃïakebhyo và mÃtÃ-pit­bhyÃæ và saægha-ratne và sarva-buddha-ÓÃsane và yÃvat sarva-pratigrÃhakebhya÷ sa evaæ tat-kuÓala-mÆlaæ pariïÃmayati || yathà tÃvat prathamÃyÃm eva pariïÃmanÃyÃæ sarva-kuÓala-mÆla-prastÃve«u + upadi«Âaæ | evaæ praïidhÃnam utpÃdayati | katham etÃni kuÓala-mÆlÃni sarva-jagad-upajÅvyÃny upakÃri-bhÆtÃni bhaveyur viÓuddha-dharma-paryavasÃnÃni yena sarva-satvÃnÃm etai÷ kuÓala-mÆlair naraka-apÃya-pratiprasrabdhir bhavati | tairyagyonika-yÃmalaukikÃd du«kha-skandhÃn nivarttayeyu÷ | sa tÃni kuÓala-mÆlÃni pariïÃmayann evaæ tat-kuÓala-mÆlaæ pariïÃmayati | anena + ahaæ kuÓala-mÆlena sarva-satvÃnÃæ nayanaæ bhaveyaæ sarva-du«kha-skandha-vinivarttanÃya | sarva-satvÃnÃæ trÃïaæ bhaveyaæ sarva-kleÓa-parimocanatayà | sarva-satvÃnÃæ Óaraïaæ bhaveyaæ sarva-bhaya-Ãrak«aïatayà | sarva-satvÃnÃæ gatir bhaveyaæ sarva-bhÆmy-anugamanatayà | sarva-satvÃnÃæ parÃyaïaæ bhaveyam atyanta-yoga-k«ema-pratilambhatayà | sarva-satvÃnÃæ Ãloko bhaveyaæ vitimira-j¤Ãna-saædarÓanatayà | sarva-satvÃnÃæ ulkà bhaveyam a-vidyÃ-tamo-andha-kÃra-vinivarttanatayà | sarva-satvÃnÃæ pradyoto bhaveyam atyanta-viÓuddhi-prati«ÂhÃpanatayà | sarva-satvÃnÃæ nÃyako bhaveyam a-cintya-dharma-naya-avatÃraïatayà | sarva-satvÃnÃæ pariïÃyako bhaveyam an-Ãvaraïa-j¤Ãna-skandha-upanayanatayà | peyÃlaæ || tac ca + adhyÃÓayata÷ pariïÃmayati na vacana-mÃtreïa | tac ca + udagra-citta÷ pariïÃmayati | h­«Âa-citta÷ pariïÃmayati | prasanna-citta÷ pariïÃmayati | pramudita-citta÷ snigdha-citta÷ pariïÃmayati | maitra-citta÷ prema-citta÷ anugraha-citto hita-citta÷ sukha-citta÷ pariïÃmayati | tac ca + evaæ pariïÃmayati | idaæ mama kuÓala-mÆlaæ sarva-satvÃnÃæ gati-viÓuddhaye saævarteta | upapatti-viÓuddhaye saævartteta | puïya-mÃhÃtmya-viÓuddhaye saævartteta | an-abhibhÆtatÃyÃæ saævartteta | a-paryÃdÃnatÃyÃæ saævartteta | dur-Ãsada-cittatÃyÃæ saævartteta | sm­ty-a-pramo«atÃyÃæ saævartteta | gati-mati-viniÓcayatÃyÃæ saævartteta | buddhy-a-pramÃïatÃyÃæ saævartteta | kÃya-karma-manas-karma-sarva-guïa-alaæ-kÃra-paripÆryÃæ saævartteta || anena me kuÓala-mÆlena te sarva-satvÃ÷ sarva-buddhÃn ÃrÃgayeyur ÃrÃgayitvà ca mà virÃgayeyu÷ | te«u ca buddhe«u bhagavatsu prasÃdam a-bhedyaæ pratilabheran | te«Ãæ ca tathÃ-gatÃnÃm arhatÃæ samyak-saæbuddhÃnÃm antike dharma-deÓanÃæ Ó­ïuyu÷ | Órutvà ca sarvà vi-matÅr vinivarttayeyu÷ | yathÃ-Órutaæ ca saædhÃrayeyu÷ | sandhÃrayantaÓ ca pratipattyà saæpÃdayeyu÷ | tÃæÓ ca tathÃgatÃn ÃrÃdhayeyu÷ | citta-karmaïyatÃæ ca pratilabheran | an-avadyÃni karmÃïi samudÃnayeyu÷ | mahatsu ca kuÓala-mÆle«v ÃtmÃnaæ prati«ÂhÃpayeyur atyantaæ ca dÃridryaæ vinivarttayeyu÷ sapta dhana-pratilambhÃæÓ ca paripÆrayeyu÷ sarva-buddhÃnÃæ ca + anuÓik«ayeyu÷ kalyÃïa-indriya-pratilambhaæ ca + adhigaccheyu÷ | udÃra-adhimukti-samatÃæ ca parini«pÃdayeyu÷ | sarva-j¤a-j¤Ãne ca + avakÃÓaæ pratilabheran | a-pratihata-cak«u«mattÃæ ca sarva-jagaty utpÃdayeyu÷ | lak«aïa-alaæ-k­tatÃæ ca kÃya-pratipÆriæ pratilabheran | sarva-guïa-alaÇ-kÃraæ ca vÃkya-viÓuddhiæ parig­hïÅyu÷ | saæv­ta-indriyatÃæ daÓa-bala-prayuktÃæ citta-kalyatÃæ samudÃnayeyu÷ | a-niÓcita-vihÃratÃæ ca paripÆrayeyu÷ | yena ca sukha-upadhÃnena sarva-buddhÃ÷ samanvÃgatÃs tat-sukha-upadhÃna-pratilabdhÃ÷ sarva-satvà bhaveyur iti || yathà «a«ÂhÅ pariïÃmanà + uktena vidhinà pariïÃmayati | sarva-satvà | j¤Ãna-ÃhÃrÃd bhavantu a-saÇga-prayukta-cetasa÷ | ÃhÃra-praj¤Ã-ÃtÃpino * an-adhyavasita-ÃhÃrÃ÷ prÅti-bhak«Ã-nir-Ãmi«a-ÃhÃrà yÃvat kÃma-t­«ïÃ-vinivarttakÃ÷ | sarva-satvÃ÷ dharma-rasa-megha-pravar«akà bhavantu | an-uttara-dharma-rati-prÅïita-santÃnÃ÷ | sarva-satvÃ÷ sarva-rasa-agra-jihvà bhavantu rasa-nimittà grahÅtÃra÷ sarva-buddha-dharma-cittana-prayuktÃ÷ a-vipanna-yÃnà agra-yÃnà uttama-yÃnÃ÷ ÓÅghra-yÃnà mahÃ-yÃnÃ÷ | sarva-satvà a-t­pta-darÓanà bhavantu buddha-prÅti-pratilabdhÃ÷ | sarva-satvÃ÷ sarva-kalyÃïa-mitra-darÓana-an-upahata-santÃnà bhavantu | sarva-satvà agada-bhai«ajya-rÃja-upadarÓanà bhavantu | sarva-satvÃ÷ kleÓa-vi«a-vinivarttakÃ÷ | sarva-satvà Ãditya-maï¬ala-udgata-darÓanà bhavantu sarva-satva-tamas-timira-paÂala-vidhamanatvÃt || evam ÃtmÃnam upanidhÃya sva-bhÃvana-anukÆlyena paÂhitavyaæ | sarva-satvÃnÃm abhirucira-darÓanatÃyÃæ pariïÃmayÃmi | saumanasya-darÓanatÃyÃæ kalyÃïa-darÓanatÃyÃæ pariïÃmayÃmi | abhila«ita-darÓanatÃyÃæ prahar«ita-darÓanatÃyÃæ daurmanasya-a-darÓanatÃyÃæ buddha-darÓana-upetÃyÃæ pariïÃmayÃmi || sarva-satvÃ÷ ÓÅla-gandha-upetà bhavantv an-Ãcchedya-ÓÅlà bodhi-satva-pÃramitÃ-ÓÅlÃ÷ || sarva-satvà dÃna-vÃsità bhavantu sarva-tyÃga-parityÃgina÷ | sarva-satvÃ÷ kÓÃnti-vÃsità bhavantu a-k«obhya-cetanÃ-pratilabdhÃ÷ | sarva-satvà vÅrya-vÃsità bhavantu mahÃ-vÅrya-yÃna-sannaddhÃ÷ | sarva-satvà dhyÃna-vÃsità bhavantu pratyutpanna-buddha-saæmukhÅ-bhÃva-sthitÃ÷ samÃdhi-pratilabdhÃ÷ | sarva-satvà bodhi-satva-pariïÃmanÃ-vÃsità bhavantu sarva-satvÃ÷ sarva-Óukla-dharma-vÃsità bhavantu sarva-a-kuÓala-dharma-prahÅïÃ÷ | sarva-satvà divya-Óayana-pratilabdhà bhavantu mahÃ-j¤Ãna-adhigamÃya | sarva-satvà Ãrya-Óayana-pratilabdhà bhavantu | ni÷-p­thag-jana-bodhi-citta-ÃvÃsanatvÃt sarva-satvÃ÷ sukha-Óayana-pratilabdhà bhavantu | sarva-saæsÃra-avacara-du÷kha-parivarjanatvÃt sarva-satvÃ÷ k«ema-Óayana-pratilabdhà bhavantu dharma-kÃma-sparÓa-upetÃ÷ | sarva-satvÃ÷ pariÓuddha-buddha-k«etra-avabhÃsà bhavantu guïa-vÃsa-su-prayuktà Ãrya-ÃvÃsa-niketa-uccalitÃ÷ | an-uttara-sarva-buddha-ÃvÃsa-a-virahitÃ÷ | sarva-satvà buddha-upaniÓcaya-vihÃriïo bhavantu | sarva-satvà an-anta-Ãlokà bhavantu sarva-buddha-dharme«u sarva-satvà a-pratihata-avabhÃsà bhavantu sarva-dharma-dhÃtv-eka-spharaïÃ÷ | sarva-satvà Ãrogya-ÓarÅrà bhavantu tathÃ-gata-kÃya-pratilabdhÃ÷ | sarva-satvà bhai«ajya-rÃja-upamà bhavantu atyanta-Ãkalpana-dharmÃïa÷ | sarva-satvà a-pratihata-bhai«ajya-stambha-upamà bhavantu jagac-cikitsÃ-pratipannÃ÷ | sarva-satvà roga-Óalya-niruddhà bhavantu sarva-j¤a-Ãrogya-pratilabdhÃ÷ | sarva-satvÃ÷ sarav-jagad-bhai«ajya-kuÓalà bhavantu yathÃ-ÃÓaya-bhai«ajya-prayoga-saæprayoktÃra÷ || sarva-sattve«u sarva-roga-vinivarttanÃya pariïÃmayÃmi | sarva-sattve«v a-paryanta-sthÃma-bala-ÓarÅratÃyÃæ pariïÃmayÃmi | sarva-satvÃnÃæ cakra-vìa-parvata-an-avamardya-kÃya-bala-upapattaye pariïÃmayÃmi | sarva-satvÃnÃæ sarva-bala-upastambhana-a-t­ptÃyÃæ pariïÃmayÃmi || sarva-satvà a-pramÃïa-bhÃjanà bhavantv ÃkÃÓa-dhÃtu-vipulÃ÷ sm­ti-indriya-upetÃ÷ sarva-laukika-loka-uttara-bhëa-saægrahaïÃd grahaïa-sm­ty-a-saæpramƬhÃ÷ | sarva-satvÃ÷ kalyÃïa-viÓuddhi-bhÃvanà bhavantu | atÅta-an-Ãgata-pratyutpanna-sarva-buddha-bodhy-a-bheda-prasÃda-grÃhiïa÷ | sarva-satvà kÃmaÇ-gamà bhavantu sarvatra-gÃminÅ-buddha-bhÆmi-pratilabdhÃ÷ | sarva-satvÃ÷ sarva-sattve«v a-pratihata-città bhavantu | sarva-satvà an-Ãbhoga-sarva-buddha-k«etra-parisphuÂa-gamanà bhavantu | eka-citta-k«aïa-sarva-dharma-vikramÃ÷ | sarva-satvÃ÷ ÓrÃnta-ÃklÃnta-sarva-loka-dhÃtu-gamanà bhavantu | a-viÓrÃmyamÃna-mano-maya-kÃya-pratilabdhÃ÷ | sarva-satvÃ÷ sukha-gamana-muktà bhavantu sarva-bodhi-satva-caryÃ-anupraveÓina÷ | anena kuÓala-mÆlena sarva-satvÃ÷ kalyÃïa-mitra-a-tyÃga-citta-an-uts­«Âà bhavantu k­ta-j¤Ã÷ k­ta-anupÃlanatayà | sarva-satvÃ÷ kalyÃïa-mitrai÷ saha-eka-arthà bhavantu sa-bhÃga-kuÓala-mÆla-saægrahaïatayà | sarva-satvÃ÷ kalyÃïa-ÃÓayà bhavantu kalyÃïa-mitra-saævasana-saæpada-vihÃra-anudhanvanatayà | sarva-satvÃ÷ kalyÃïa-mitra-kuÓala-mÆla-karma-vipÃka-viÓuddhà bhavantv eka-praïidhÃnÃ÷ | sarva-satvà mahÃ-yÃna-abhiraktÃ÷ saæprasthità bhavantv a-vi«kambhita-yÃna-sarva-j¤atÃ-paryavasÃnÃ÷ | sarva-satvÃ÷ pracchÃdita-kuÓala-mÆlà bhavantu sarva-buddha-avasthÃ-gopana-pratilabdhÃ÷ | sarva-satvà guïa-j¤Ãna-abhicchÃdità bhavantu sarva-loka-upakleÓa-vyapav­ttÃ÷ | sarva-satvà a-cchinna-a-vik«ipta-Óukla-dharmÃïo bhavantv a-vipanna-buddha-dharma-pravÃhÃ÷ | sarva-satvÃÓ chatra-bhÆtà bhavantu daÓa-bala-vitÃna-anvitÃ÷ | sarva-satvà atyanta-bodhy-Ãsana-pratilabdhà bhavantu | sarva-satvà buddha-vikrÃnti-siæha-Ãsana-pratilabdhà bhavantu sarva-jagad-avalokanÅyà iti || Ãrya-gagana-ga¤ja-sÆtre * apy Ãha | mà bhÆt tan mama kuÓala-mÆlaæ dharma-j¤Ãna-kauÓalyaæ và yan na sarva-sattva-upajÅvyaæ syÃd iti || atÅta-an-Ãgata-Óubha-utsargas tv Ãrya-ak«ayamati-sÆtre * abhihita÷ | kuÓalÃnÃæ ca citta-caitasikÃnÃnÃm anusm­tir anusm­tya ca bodhi-pariïÃmanà | idam atÅta-kauÓalyaæ | yo * an-ÃgatÃnÃæ kuÓala-mÆlÃnÃæ nidhyapti-bodher ÃmukhÅ-karma-samanvÃhÃra÷ | ye me utpatsyante kuÓalÃÓ citta-utpÃdÃs tÃn an-uttarÃyÃæ samyak-saæbodhau pariïÃmi«yÃmi + iti idam an-Ãgata-kauÓalyaæ || tad evaæ caitasikena + ÃbhyÃsena sarva-tyÃga-adhimuktiæ paripÆrye tyÃga-citta-vega-Ãpannena kÃya-prayogeïa + uts­«Âa-sarva-parigraha÷ | sarva-parigraha-mÆlÃd bhava-du«khÃd vimukto mukta ity ucyate | an-uttarÃæÓ ca + a-prameya-a-saækhyeyÃn kalpÃn nÃnÃ-ÃkÃra-an-antÃn laukika-loka-uttarÃn sukha-saæpat-pravar«Ãn anubhavati | tena ca + Ãtma-bhÃva-Ãdinà \<[doubtful]>\ va¬i«a-Ãmi«ena + iva svayam an-abhigata-upabhogena + apy Ãk­«ya parÃn api tÃrayati || ata eva + uktaæ ratna-meghe | dÃnaæ hi bodhi-satvasya bodhir iti || Óik«Ã-samuccaye dÃna-pÃramità prathama÷ pariccheda÷ || @<[II. saddharmaparigraha÷]>@ ÓÅla-pÃramitÃyÃæ sad-dharma-parigraho nÃma dvitÅya÷ pariccheda÷ || evam e«Ãm Ãtma-bhÃva-ÃdÅnÃm uts­«ÂÃnÃm api rak«Ã kÃryà | kuto | yasmÃt || paribhogÃya satvà nÃma + Ãtma-bhÃva-Ãdi dÅyate | a-rak«ite kuto bhoga÷ | kiæ dattaæ yan na bhujyate || tasmÃt satva-upabhoga-artham Ãtma-bhÃva-Ãdi pÃlayet || uktaæ hi bodhi-satva-prÃtimok«e | paraæ ÓÃriputra rak«i«yÃmi + ity Ãtmà rak«itavya÷ | evaæ-rÆpayà ÓÃriputra hita-ai«ikatayà samanvÃgato bodhi-satvo jÅvita-hetor api pÃpaæ karma na karoti + iti || vÅradatta-parip­cchÃyÃm apy Ãha | ÓakaÂam iva bhÃra-udvahana-arthaæ kevalaæ dharma-buddhinà vìhavyam iti | tathà + ak«ayamati-sÆtre * api | kÃya-du«khatayà ca na parikhidyate satva-avek«atayà + iti || tac ca + Ãtma-bhÃva-Ãdikaæ kathaæ pÃlayet | kalyÃïa-mitra-an-utsarjanÃt | yathà + uktam Ãrya-gaï¬a-vyÆhe Ãrya-ÓrÅ-saæbhavena || kalyÃïa-mitra-sandhÃritÃ÷ kula-putra bodhi-satvà na patanti dur-gati«u | kalyÃïa-mitra-samanvÃh­tà \<[doubtful]>\ na + atikrÃmanti bodhi-satva-Óik«Ãæ | kalyÃïa-mitra-praticchannà abhyudgatà bhavanti lokÃt kalyÃïa-mitra-paryupÃsità bodhi-satvà a-saæpramo«a-cÃriïo bhavanti sarva-bodhi-satva-caryÃsu | kalyÃïa-mitra-parig­hÅtÃ÷ bodhi-satvà dur-ddhar«Ã bhavanti karma-kleÓai÷ | sambodhakÃ÷ kalyÃïa-mitrà a-karaïÅyÃnÃæ sannivÃrakÃ÷ pramÃda-sthÃnÃt | ni«-kÃsayitÃra÷ saæsÃra-purÃt | tasmÃt tarhi kula-putra evaæ manasi-kÃrÃt pratipraÓrabdhena kalyÃïa-mitrÃïy upasaækramitavyÃni | p­thivÅ-sama-cittena sarva-bhÃra-vahana-a-pariïamanatayà vajra-sama-cittena a-bhedya-ÃÓayatayà | cakra-vìa-sama-cittena sarva-du«kha-a-saæpravedhanatayà | loka-dÃsa-sama-cittena sarva-karma-samÃdÃna-a-jugupsanatayà | rajo-haraïa-sama-cittena mÃna-atimÃna-vivarjanatayà | yÃna-sama-cittena guru-bhÃra-nirvahanatayà | Óva-sama-cittena + a-krudhyanatayà | nau-sama-cittena gamana-Ãgamana-a-paritrasyanatayà | su-putra-sad­Óena kalyÃïa-mitra-mukha-vÅk«aïatayà | Ãtmani ca te kula-putra + Ãtura-saæj¤Ã + utpÃdayitavyà | kalyÃïa-mitre«u ca vaidya-saæj¤Ã | anuÓÃsanÅ«u bhai«ajya-saæj¤Ã | pratipatti«u vyÃdhi-nirghÃtana-saæj¤Ã | Ãtmani ca te kula-putra bhÅru-saæj¤Ã + utpÃdayitavyà | kalyÃïa-mitre«u ÓÆra-saæj¤Ã | anuÓÃsanÅ«u praharaïa-samj¤Ã | pratipatti«u Óatru-nirghÃtana-saæj¤Ã || atra + eva vÃcanÃ-upÃsikÃ-vimok«e varïitaæ | kalyÃïa-mitra-anuÓÃsanÅ-pratipannasya kula-putra bodhi-satvasya buddhà bhagavanto * abhirÃddha-città bhavanti | kalyÃïa-mitra-vacana-a-viloma-sthÃyino bodhi-satvasya sarva-j¤atà + asannÅ-bhavati | kalyÃïa-mitra-vacana-a-vicikitsakasya + asannÅ-bhavanti kalyÃïa-mitrÃïi | kalyÃïa-mitra-manasi-kÃra-a-virahitasya sarva-arthà abhimukhà bhavanti + iti | ata eva + Ãrya-sudhana÷ sÃradhvajasya bhik«o÷ pÃdau Óirasà + abhivandya + an-eka-Óata-sahasra-k­tva÷ pradak«iïÅ-krÂya sÃradhvajaæ bhik«um avalokya praïipatya puna÷ punar avalokayan niyataæ praïipatan namasyann avanaman manasi kurvan cintayan bhÃvayan paribhÃvayann udÃnam udÃnayan hÃk-kÃraæ kurvan | guïÃn abhimukhÅ-kurvan nigamayann atra sann anusmaran d­¬hÅ-kurvann a-vijahan manasà + Ãgamayann upanibadhnan praïidhiæ samavasaran darÓanam abhila«an svara-nimittam udg­hïan yÃvat tasya + antikÃt prakrÃnta÷ | tathà kalyÃïa-mitra-Ãgataæ sarva-j¤atÃæ saæpaÓyann aÓru-mukho rudan yÃvan meghasya dramitasya + antikÃt prakrÃnta÷ || bodhi-satva-pratimok«e * apy uktaæ | iha ÓÃriputra bodhi-satvo dharma-kÃmatayà na + asti tal loke ratnaæ yan na parityajati | na + asti tat kÃya-upasthÃnaæ yan na karoti | na + asti taj jaÇghÃ-pre«aïaæ yan na + utsahate | na + asti tad vÃk-karma yan na + utsahate ÃcÃrya-upÃdhyÃya-gauravatayà || peyÃlaæ || tat kasya heto÷ | bandha-cchedÃya + e«a dharma÷ saævartate | jÃti-jarÃ-vyÃdhi-maraïa-Óoka-parideva-du«kha-daurmanasya-cchedÃya + e«a dharma÷ saævartatae iti ratna-cittam utpÃdya bhai«ajya-cittam utpÃdya | sarva-satvÃnÃæ glÃnya-vyupaÓamÃya + e«a dharma÷ saævartatae iti | e«ÂavyaÓ ca + asmÃbhi÷ sarva-satvÃnÃæ glÃnya-vyupaÓamÃya + evaæ-rÆpo dharma iti || ugradatta-parip­cchÃyÃm apy uktaæ | sacet punar g­ha-pate pÃÂha-sva-adhyÃya-arthiko bodhi-satva÷ kasya-cid antikÃc catu«-pÃdikÃæ gÃthÃæ Ó­ïuyÃd uddiÓed và udg­hïÅyÃd dÃna-ÓÅla-k«Ãnti-vÅrya-dhyÃna-praj¤Ã-saæprayuktÃæ bodhi-satva-saæbhÃra-upacayaæ và tena tasminn ÃcÃrye dharma-gauravaæ karaïÅyaæ yÃvadbhir nÃma-pada-vya¤jana ... gÃthà + uddi«Âà | yadi tÃvata evaæ kalpÃæs tasya + ÃcÃryasya + upasthÃna-paricaryÃæ kuryÃd a-ÓaÂhatayà sarva-lÃbha-sat-kÃra-pÆjayà | adya + api g­ha-pate na pratipÆritam ÃcÃryasya + ÃcÃrya-gauravaæ bhavati | ka÷ punar vÃdo dharma-gauravaæ || praj¤Ã-pÃramitÃyÃm a«Âa-sahasrikÃyÃm apy uktaæ | kalyÃïa-mitre«u ca tvayà kula-putra tÅvraæ gauravam utpÃdayitavyaæ | prema ca karaïÅyaæ | atha khalu sadÃprarudito bodhi-satvo mahÃ-satva evaæ-rÆpair guïair gaurava-manasi-kÃrair gacchann anupÆrveïa + anyatama-nagaram anuprÃptas | tatra tasya + antarÃyaïa-madhya-gatasya + etad abhÆt | yan nv aham imam Ãtma-bhÃvaæ vikrÅya + anena mÆlyena dharmodgatasya bodhi-satvasya mahÃ-satvasya sat-kÃraæ kuryÃæ | dÅrgha-rÃtraæ hi mama + Ãtma-bhÃva-sahasrÃïi bhagnÃni k«ÅïÃni vikrÅtÃni punar a-parimÃïe saæsÃre * a-parimÃïÃni yÃni mayà kÃma-heto÷ kÃma-nidÃnam anubhÆtÃni na punar evaæ-rÆpÃïÃæ dharmÃïÃæ k­taÓa evaæ-rÆpÃïÃæ và satvÃnÃæ sat-kÃrÃya || atha khalu sadÃprarudito bodhi-satvo mahÃ-satvo * antarÃyaïa-madhya-gata÷ Óabdam udÅrayÃm Ãsa gho«am anuÓrÃvayÃm Ãsa | ka÷ puru«eïa + arthika÷ ka÷ puru«eïa + arthika iti peyÃlaæ | atha khalu mÃra÷ pÃpÅyÃn brÃhmaïa-g­ha-patikÃæs tathà samupasthÃpayÃm Ãsa yathà taæ gho«aæ na + aÓrau«u÷ | yadà + Ãtmana÷ krÃyakaæ na labhate tadà + eka-antaæ gatvà prÃrodÅd aÓrÆïi ca prÃvarttayad evaæ ca + avadad | aho vata + asmÃkaæ dur-labhà lÃbhà ye vayam Ãtma-bhÃvasya + api kretÃraæ na labhÃmahe | atha khalu Óakro devÃnÃm indro mÃïavaka-rÆpeïa yÃvat sadÃpraruditaæ bodhi-satvaæ mahÃ-satvam etad avocat | kiæ tvaæ kula-putra dÅna-manà utkaïÂhita-mÃnaso * aÓrÆïi pravarttayamÃna÷ sthita÷ || sadÃprarudita evam Ãha | ahaæ mÃïavaka dharma-kÃmatayà imam Ãtma-bhÃvaæ vikrÅya dharma-pÆjÃæ karttu-kÃma÷ so * aham asya krÃyakaæ na labhe | peyÃlaæ || atha khalu sa mÃïavaka÷ sadÃpraruditaæ bodhi-satvaæ mahÃ-satvam etad avocat | na mama kula-putra puru«eïa k­tyam api tu khalu puna÷ pitur me yaj¤o ya«Âavya÷ | tatra me puru«asya h­dayena k­tyaæ lohitena ca asthi-majjayà ca | tad dÃsyasi tvaæ krayeïa || atha khalu sadÃpraruditasya + etad abhÆt | lÃbhà me su-labdhÃ÷ parini«pannaæ ca + ÃtmÃnaæ jÃne praj¤Ã-pÃramità + upÃya-kauÓalye«u | yan mayà + Ãtmana÷ krÃyako labdho h­daysya rudhirasya ca + asthi-majjÃyÃÓ ca || sa h­«Âa-citta÷ kalya-citta÷ pramudita-cittas taæ mÃïavakam etad avocat | dÃsyÃmi mÃïavaka yena te ita Ãtma-bhÃvÃd artha÷ | yÃvat sadÃprarudito bodhi-satvo mahÃ-satvas tÅk«ïaæ Óastraæ g­hÅtvà dak«iïaæ bÃhuæ viddhvà lohitaæ nisrÃvayati sma dak«iïaæ ca + Æruæ viddhvà nir-mÃæsaæ ca k­tvà + asthi bhettuæ ku¬ya-mÆlam upasaækrÃmati || atha khalv anyatarà Óre«Âhi-dÃrikà + upari-prÃsÃda-tala-gatà + adrÃk«Åt sadÃpraruditaæ bodhi-satvaæ yÃvat sà Óre«Âhi-dÃrikà yena sadÃprarudito bodhi-satvas tena + upasaækramya + etad avocat | kiæ nu khalu tvaæ kula-putra + evaæ-rÆpÃm Ãtmana÷ kÃraïÃæ kÃrayÃsi + iti | yÃvat sà dÃrikà pÆjÃ-prayojanaæ Órutvà punar Ãha | kà punas te kula-putra tato guïa-jÃtir ni«patsyate | sa tÃm etad avocat | sa dÃrike kula-putro mama praj¤Ã-pÃramitÃm upÃya-kauÓalyaæ ca + upadek«ayti | tatra vayaæ Óik«i«yÃmas tatra vayaæ Óik«amÃïÃ÷ sarva-satvÃnÃæ pratiÓaraïaæ bhavi«yÃma÷ | peyÃlaæ || atha khalu sà Óre«Âhi-dÃrikà sadÃpraruditaæ bodhi-satvam etad avocat | ÃÓcaryaæ kula-putra | yÃvad udÃrÃ÷ praïÅtÃÓ ca + amÅ tvayà dharmÃ÷ parikÅrttitÃ÷ | eka-ekasya + api kula-putra + evaæ-rÆpasya dharmasya + arthÃya gaÇgÃ-nadÅ-vÃlikÃ-upamÃn api kalpÃn evam Ãtma-bhÃvÃ÷ parityaktavyà bhaveyu÷ | tathà + udÃrÃ÷ praïÅtÃÓ ca + amÅ tvayà dharmÃ÷ parikÅrttitÃ÷ | api tu khalu kula-putra yena yena k­tyaæ tat te dÃsyÃmi suvarïaæ và maïiæ và muktÃæ và vai¬Æryaæ và yÃvad yena tvaæ taæ dharmodgataæ bodhi-satvaæ sat-kari«yasi | yÃvad vistareïa tayà dÃrikayà pa¤ca-Óata-parivÃrayà sÃrddhaæ tasya dharmodgatasya saækramaïaæ kartavyaæ || atha khalu dharmodgato bodhi-satvo mahÃ-satva÷ utthÃya + ÃsanÃt svakaæ g­haæ prÃvik«at | yÃvat sapta var«Ãïy eka-samÃdhi-samÃpanna eva + abhÆt | sadÃprarudito bodhi-satvo mahÃ-satva÷ sapta var«Ãïi na kÃma-vitarkam utpÃdayÃm Ãsa | na vyÃpÃda-vitarkaæ na vihiæsÃ-vitarkam utpÃdayÃm Ãsa | na rasa-g­ddhim utpÃdayÃm Ãsa + anyatra | kadà nÃma dharmodgato bodhi-satvo mahÃ-satvo vyutthÃsyati | yad vayaæ dharmodgatasya bodhi-satvasya mahÃ-satvasya dharma-Ãsanaæ praj¤Ãpayi«yÃmo yatra + asau kula-putro ni«adya dharmaæ deÓayi«yati taæ ca p­thivÅ-pradeÓaæ siktaæ saæm­«Âaæ ca kari«yÃmo nÃnÃ-pu«pa-abhikÅrïaæ iti cintayÃm Ãsa || tÃny api Óre«Âhi-dÃrikà pramukhÃïi pa¤ca-dÃrikÃ-ÓatÃni sadÃpraruditasya bodhi-satvasya + anuÓik«amÃïÃni dvÃbhyÃm eva + ÅryÃ-pathÃbhyÃæ kÃlam atinÃmayÃm Ãsu÷ || atha khalu sadÃprarudito bodhi-satvo mahÃ-satvo divyaæ nirgho«am aÓrau«Åd ita÷ saptame divase dharmodgato bodhi-satvo mahÃ-satvo * asmÃt samÃdher vyutthÃya madhye nagarasya ni«adya dharmaæ deÓayi«yati + iti | atha khalu sadÃprarudito bodhi-satvo mahÃ-satvas taæ nirgho«aæ Órutvà Ãtta-manÃ÷ pramudita÷ prÅti-saumanasya-jÃtas taæ p­thivÅ-pradeÓaæ ÓodhayÃm Ãsa sÃrddhaæ Óre«Âhi-dÃrikÃ-pramukhai÷ pa¤cabhir dÃrikÃ-Óatair dharma-Ãsanaæ praj¤apayÃm Ãsa sapta-ratna-mayaæ | atha khalu sadÃprarudito bodhi-satvo mahÃ-satvas taæ p­thivÅ-pradeÓaæ sektu-kÃmaÓ ca | na ca + udakaæ samantÃt parye«amÃïo * api labhate yena taæ p­thivÅ-pradeÓaæ si¤ced | yathà + api nÃma mÃreïa pÃpÅyasà tat sarvam udakam antar-dhÃpitaæ apy eva nÃma + asya + udakam a-labhamÃnasya cittaæ du«khitaæ syÃd daurmanasyaæ ca bhavec cittasya và + anyathÃtvaæ bhaved yena + asya kuÓala-mÆla-antar-dhÃnaæ bhaven na và bhrÃjeran kuÓala-mÆlÃni | atha khalu sadÃpraruditasya bodhi-satvasya mahÃ-satvasya + etad abhÆt | yan nv aham Ãtmana÷ kÃyaæ viddhvà imaæ pradeÓaæ rudhireïa si¤ceyaæ | tat kasya heto÷ | ayaæ hi p­thivÅ-pradeÓae uddhata-rajasko | mà rajo-dhÃtur ito dharmodgatasya bodhi-satvasya mahÃ-satvasya kÃye nipatatu | kim aham anena + Ãtma-bhÃvena + a-vaÓyaæ-bhedana-dharmiïà kuryÃæ | varaæ khalu punar mama + ayaæ kÃya evaæ-rÆpayà kriyayà vinaÓyatu na ca ni÷-sÃmarthya-kriyayà | kÃma-heto÷ kÃma-nidÃnaæ bahÆni me Ãtma-bhÃva-sahasrÃïi puna÷ punar a-parimÃïe saæsÃre saæsarato bhinnÃni | yadi punar bhidyante kÃmam evaæ-rÆpe«v iva dharma-sthÃne«u bhidyantÃæ || atha khalu sadÃprarudito bodhi-satvo mahÃ-satva iti pratisaækhyÃya tÅk«ïaæ Óastraæ g­hÅtvà sva-kÃyaæ samantato viddhvà taæ p­thivÅ-pradeÓaæ sva-rudhireïa sarvam asi¤cat | evaæ tÃbhir api dÃrikÃbhi÷ k­taæ | na ca sadÃprarudito bodhi-satvasya mahÃ-satvasya tÃsÃæ và sarvÃsÃæ dÃrikÃïÃæ cittasya + anyathÃtvam abhÆt | yatra mÃra÷ pÃpÅyÃn avatÃraæ labheta + iti || ata evaæ catur-dharmaka-sÆtre * apy uktaæ | kalyÃïa-mitraæ bhik«avo bodhi-satvena mahÃ-satvena yÃvaj-jÅvaæ na parityaktavyam api jÅvita-hetor iti || tad evaæ kalyÃïa-mitra-an-utsargÃd Ãtma-bhÃva-ÃdÅnÃæ rak«Ã-Ãdikaæ kÃryaæ || sÆtrÃïÃæ ca sadà + Åk«aïÃd bodhi-satva-Óik«Ã-padÃni hi prÃya÷ sÆtre«v eva d­Óyante | te«u te«u sÆtra-ante«u bodhi-satva-samudÃcÃrà bodhi-satva-Óik«Ã-padÃni praj¤aptÃni + iti vacanÃt | tasmÃt tad-an-Åk«aïe mà bhÆd Ãpattim Ãpannasya + apy a-j¤ÃnÃd a-viratir iti sadà sÆtra-darÓanÃya + Ãdara÷ kÃrya÷ | tad anena kalyÃïa-mitra-an-utsargeïa sÆtra-anta-darÓanena ca sarva÷ sad-dharma-parigraha ukto bhavati || yathà + uktam Ãrya-sÃgaramati-sÆtre | yÃbhir ak«ara-niruktibhi÷ so * an-abhilÃpyo dharma÷ sÆcyate tÃsÃm ak«ara-niruktÅnÃæ yadà dhÃraïaæ deÓanà yÃvad | ayam ucyate sad-dharma-parigraha÷ | punar a-paraæ kula-putra ye te dharma-bhÃïakà e«Ãm evaæ-rÆpÃïÃæ sÆtra-antÃnÃæ deÓayitÃra÷ pratipatti-sÃrÃÓ ca te«Ãm api dharma-bhÃïakÃnÃæ yat sevanaæ bhajanaæ paryupÃsanam utthÃnam upasthÃnaæ gauravaæ citrÅ-kÃra÷ ÓuÓrÆ«Ã Ãrak«Ã parigrahaÓ cÅvara-piï¬a-pÃtra-Óayana-Ãsana-glÃna-pratyaya-bhai«ajya-pari«kÃra-dÃnaæ sÃdhu-kÃra-dÃnaæ svÃmy--Ãrak«Ã kuÓala-pak«a-rak«Ã varïa-bhëaïam a-varïa-praticchÃdanatà | ayam api sad-dharma-parigraha÷ | peyÃlaæ || punar a-paraæ kula-putra yà a-vivÃda-paramatà | a-dharme dharma-vÃdinÃæ ca pudgalÃnÃæ saha dharmeïa nigraha÷ | ayam api sad-dharma-parigraha÷ | punar a-paraæ kula-putra + a-pratihata-santÃnasya sarva-satva-pramok«a-buddher nir-Ãmi«a-cittasya parebhyo dharma-dÃnam ayam api sad-dharma-parigraha÷ | punar a-paraæ kula-putra yo dharma-Óravaïa-hetuko và dharma-deÓanÃ-hetuko và + antaÓa eka-krama-vyatihÃro * antaÓa eka-ucchvÃsa-praÓvÃso và | ayam api sad-dharma-parigraha÷ | peyÃlaæ || prahrutaæ vata + idaæ kula-putra cittaæ vi«aye«u | tasya yà nivÃraïà parirak«Ã eka-agrÅ-bhÃvo dama÷ Óama upaÓamo vinayo * ayam ucyate sad-dharma-parigraha÷ | peyÃlaæ || punar a-paraæ kula-putra yena dharmeïa yo * a-dharma÷ pravartate tasya dharmasya + a-parigraho * an-upÃdÃnam ayam api sad-dharma-parigraha ity Ãdi || tatr dharma-bhÃïaka-sevÃ-Ãdinà kalyÃïa-mitra-an-utsarga ukta÷ | kalyÃïa-mitra-lak«aïaæ ca | tad etena sad-dharma-parigraheïa vinà | na rak«Ã | na Óuddhir na v­ddhis \<[doubtful]>\ tataÓ ca so * api na bodhi-satva ity a-vaÓya-kÃrya÷ sad-dharma-parigraha÷ || uktaæ hi ÓrÅ-mÃlÃ-siæha-nÃda-sÆtre | yÃny api + imÃni bhagavan gaÇgÃ-nadÅ-vÃlikÃ-samÃni bodhi-satva-praïidhÃnÃni tÃny ekasmin mahÃ-praïidhÃne upanik«iptÃny antar-gatÃny anuprati«ÂhÃni yad uta sad-dharma-parigrahe | evaæ mahÃ-vi«ayo bhagavan sad-dharma-parigraha iti || punar atra + eva + Ãha | syÃd yathà + api nÃma devi mahÃ-balavato * api puru«asya + alpo * api marmaïi prahÃro | vedhanÅyo bhavati vÃdhÃ-karaÓ ca | evam eva devi mÃrasya pÃpÅyasa÷ parÅtto * api sad-dharma-parigraho vedhanÅyo bhavati Óoka-Ãvaha÷ parideva-karaÓ ca bhavati | na + ahaæ devi anyam ekam api dharmaæ kuÓalaæ samanupaÓyÃmi mÃrasya pÃpÅyasa evaæ vedhanÅyaæ Óoka-Ãvahaæ parideva-karaæ ca | yathà + ayam alpo * api sad-dharma-parigraha iti || punar Ãha | syÃd yathà + api nÃma devi sumeru÷ parvata-rÃja÷ sarvÃn kula-parvatÃn abhibhavann abhirocate ca samabhirocate ca + uccatvena vipulatvena ca | evam eva devi mahÃ-yÃnikasya kÃya-jÅvita-nir-apek«asya na ca g­hÅta-cittasya sad-dharma-parigraho nava-yÃna-saæprasthitÃnÃm api kÃya-jÅvita-sa-apek«ÃïÃæ mahÃ-yÃnikÃnÃæ sarvÃn kuÓalÃn dharmÃn abhibhavati + ity Ãdi || tathà + Ãrya-sÃgaramati-sÆtre * apy Ãha | parig­hÅto bhavatÅ jinebhir devebhi nÃgebhi ca kinnarebhi÷ | puïyena j¤Ãnena parig­hÅta÷ sad-dharma-dhÃritva tathÃ-gatÃnÃm || peyÃlaæ || sa ÓÆnya-k«etre«u na jÃtu jÃyate sarvatra jÃtau ca jinaæ sa paÓyati | d­«Âvà ca tasmiæl labhate prasÃdaæ sad-dharma-dhÃritva tathÃ-gatÃnÃm || jÃti-smaro bhavati mahÃ-Ãtma-dharmà pravrajya-lÃbhÅ bhavate puna÷ puna÷ | pariÓuddha-cÃrÅ pratipatti-sÃra÷ sad-dharma-dhÃritva tathÃ-gatÃnÃm || peyÃlaæ || lÃbhÅ ca bhotÅ vidu-dhÃraïÅye na naÓyate kalpa-Óatebhi yac-chubham | pratibhÃnavanto bhavate a-sakta÷ sad-dharma-dhÃritva tathÃ-gatÃnÃæ || Óakro * atha brahmà tatha loka-pÃl-o manu«ya-rÃjà bhuvi cakra-varttÅ | sukhena saukhyena sa bodhi budhyate sad-dharma-dhÃritva tathÃ-gatÃnÃm || dvÃtriæÓa kÃye * asya bhavanti lak«aïÃ÷ a-nindita-aÇgo bhavate vi-cak«aïa÷ | na tasya t­ptiæ labhi prek«amÃïÃ÷ sad-dharma-dhÃritva tathÃ-gatÃnÃm || na tasya saæmuhyati bodhi cittaæ na ca + uddhura÷ pÃramità carÅ«u | a-saæg­hÅta÷ kuÓala÷ Óatebhi÷ sad-dharma-dhÃritva tathÃ-gatÃnÃm iti || ÓÅla-pÃramitÃyÃæ sad-dharma-parigraho nÃma dvitÅya÷ pariccheda÷ || @<[III. dharmabhÃïakÃdirak«Ã]>@ dharma-bhÃïaka-Ãdi-rak«Ã t­tÅya÷ pariccheda÷ || uktas trayÃïÃm api sÃmÃnyena rak«Ã-Ãdy-upÃya÷ | rak«Ã-Ãdayas tu vÃcyÃ÷ | tatra + Ãtma-bhÃve kà rak«Ã yad an-artha-vivarjanaæ || tatra + iti sad-dharma-parigrahe varttamÃnasya + Ãtma-bhÃva-rak«Ã cintyate yathà parÃn na nÃÓayet | idaæ ca an-artha-vivarjanam Ãrya-gagana-ga¤ja-sÆtre sad-dharma-dhÃraïa-udyatair bodhi-satvair bhëitaæ || vayam utsahÃmo bhagavan nirv­te dvi-pada-uttame | sad-dharmaæ dhÃrayi«yÃma÷ tyaktvà kÃyaæ sva-jÅvitam || lÃbha-sat-kÃram uts­«Âvà sarvaæ ca + uts­jya saæstavaæ | an-uts­«Âvà imaæ dharmaæ buddha-j¤Ãna-nidarÓakam || ÃkroÓa-paribhëÃæÓ ca dur-ukta-vacanÃni ca | k«Ãntyà tÃn mar«ayi«yÃma÷ sad-dharma-pratisaægrahÃt || uccagghanÃæ tarjanÃæ ca a-varïam a-yaÓÃæsi ca | sarvÃæs tÃn mar«ayi«yÃmo dhÃrayanta imaæ nayam || pe || evaæ-vidhe mahÃ-ghore bhik«u-rÃjÃna-k«obhaïe | vilopa-kÃle satvÃnÃæ sad-dharmaæ dhÃrayÃmahe || gambhÅrà ye ca sÆtra-antà vimukti-phala-saæhitÃ÷ | pratÅcchakà na bhesyanti | citrà m­k«yanti te kathÃs || pe || maitrÅæ te«u kari«yÃmo ye dharme«v a-prati«ÂhitÃ÷ | kÃruïyaæ ca kari«yÃmo dhÃrayanta imaæ nayam || d­«Âvà du÷-ÓÅla-satvÃæÓ ca icchÃ-lobha-prati«ÂhitÃn | aÓru-pÃtaæ kari«yÃmo gati÷ kÃndhasya bhÃvità || sahasà + eva ca taæ d­«Âvà sad-dharma-pratibÃdhakaæ | dÆrato maitram e«yÃmo mà no ru«yeta eva hi || rak«i«yÃmo yathÃ-Óaktyà vÃcÃ-karmasu saæv­tÃ÷ | sahasà + enÃn na vak«yÃma÷ sva-pÃpe * asmin prati«ÂhitÃn || dÃnais tathà + api sat-kÃrai÷ paripÃcya + iha tÃn narÃn | paÓcà + enÃæÓ codayi«yÃmo bhÆtam ÃpÃya-go-carÃn || g­hi-saæbhava-saætyaktÃ÷ prÃnta-araïya-su-go-carÃ÷ | m­ga-bhÆtà bhavi«yÃmo * alpa-arthà alpa-k­tyakÃ÷ || pe || dÃntÃ÷ ÓÃntÃÓ ca muktÃÓ ca grÃme * asminn avatÅrya ca | deÓayi«yÃmahe dharmaæ satvà ye dharmata-arthikà || su-dÆram api yÃsyÃmo dharma-kÃmÃn niÓamya ca | dharma-ÃrÃma-rati-prÃptà arthaæ karttà + asma dehinÃm || saæmukhaæ tatra saæd­Óya satvÃnÃæ skhalitaæ p­thu | Ãtma-prek«Ã bhavi«yÃmo dharma-sauratya-saæsthitÃ÷ || a-sat-k­tÃ÷ sat-k­tà và meru-kalpÃ÷ prabhÆya ca | an-upaliptà lokena bhesyÃmo loka-nÃyakÃ÷ || bhik«ÆïÃæ bhinna-v­ttÃnÃæ parivÃdaæ niÓamya ca | karma-svakà bhavisyÃmo mà + e«Ãæ karma vipacyatÃm || badhakÃn yojayi«yanti dharme«v e«u hi vartatÃæ | ete dharmà na ca + asmÃkaæ saævidyante katha¤-cana || asmÃkaæ ÓramaïÃnÃæ hi na ca ÓrÃmaïakà guïÃ÷ | bhÆtÃæ codana saæÓrutya idaæ sÆtraæ pratik«ipan || saæchinna-karïa-nÃsÃnÃm ÃdarÓà + e«Ãæ kuta÷ priya÷ | codanÃæ bhÆtata÷ Órutvà sad-dharmaæ te k«ipanti tam || ye bhik«avo bhavi«yanti sad-dharma-pratigrÃhakÃ÷ | ce«Âi«yante tathà te«Ãæ kaÓ-cid dharmam imaæ Ó­ïot || rÃjÃno grÃhayi«yanti bhesyanti ca mahÃ-jana÷ | buddha-adhi«ÂhÃnata÷ satvà dharmaæ Óro«yanti + imaæ \<[doubtful]>\ tadà || tasmin kÃle vayaæ ka«Âe tyaktvà kÃyaæ sa-jÅvitaæ | sad-dharmaæ dhÃrayi«yÃma÷ satvÃnÃæ hita-kÃraïÃd | iti || Ãrya-sad-dharma-puï¬arÅke * apy uktaæ || ÃcÃra-go-cara-rak«Å a-saæs­«Âa÷ Óucir bhavet | varjayet saæstavaæ nityaæ rÃja-putrebhi rÃjabhi÷ || ye ca + api rÃj¤Ãæ puru«Ã÷ kuryÃt te hi na saæstavaæ | caï¬Ãla-mu«Âikai÷ Óauï¬ais tÅrthikaiÓ ca + api sarvaÓa÷ || adhimÃnÅn na seveta \<[doubtful]>\ vinayec ca + Ãgame sthitÃn | arhanta-saæmatÃn bhik«Æn du÷-ÓÅlÃæÓ ca + eva varjayet || bhik«uïÅæ varjayen nityaæ hÃsya-saælÃpa-go-carÃæ | upÃsikÃÓ ca varjeyà prakaÂam an-avasthitÃ÷ || strÅ-paï¬akÃÓ ca ye satvÃ÷ saæstavaæ tair vivarjayet | kule«u ca + api vadhukÃ÷ kumÃryaÓ ca vivarjayet || na tÃ÷ saæmodayej jÃtu kauÓalyaæ sÃdhu p­cchit­æ \<[doubtful]>\ | saæstavaæ ca vivarjeyà saukara-aurabhrikai÷ saha || strÅ-po«akÃÓ ca ye satvà varjayet tehi saæstavaæ | naÂair jhallaka-mallebhir ye ca + anye tÃd­Óà janÃ÷ || vÃra-mukhyÃn na seveta ye ca + anye bhoga-v­ttina÷ | pratisaæmodanaæ tebhi÷ sarvaÓa÷ parivarjayet || yadà ca dharmaæ deÓeyà mÃt­-grÃmasya paï¬ito | na ca + eka÷ praviÓet tatra na + api hÃsya-sthito bhaved iti || ayaæ ca + a-paro * an-artho bhaved yad idaæ mÃra-karma + uktaæ praj¤Ã-pÃramitÃyÃæ | mÃra÷ pÃpÅyÃæs tasya bodhi-satvasya + a-ciraæ yÃna-saæprasthitasya + antike balavattaram udyogam Ãpatsyate | atra + eva + Ãha | punar a-param Ãnanda yasmin samaye bodhi-satvo mahÃ-satva÷ praj¤Ã-pÃramitÃyÃæ yogam Ãpadyate tasmin samaye mÃrÃ÷ pÃpÅyÃæso bodhi-satvasya viheÂhanam upasaæharanti bhayaæ saæjanayanti | ulkÃ-pÃtÃn diÓi dig-vahÃn uts­janti saædarÓayanti | apy eva nÃma + ayaæ bodhi-satvo mahÃ-satvo * avanÅyeta và roma-har«o và + asya bhaved iti | yena + asya + eka-citta-utpÃdo * api k«Åyeta + an-uttarÃyÃ÷ samyak-saæbodher iti | punar a-param anya-vij¤Ãna-saæj¤ino likhi«yanti yÃvat paryavÃpsyanti | na vayam atra + ÃsvÃdaæ labhÃmahe ity utthÃya + ÃsanÃt prakrami«yanti | evaæ vij­mbhamÃïà uccagghanto yÃvat paryavÃpsyanti + iti mÃra-karma | evam utpatsyante jana-pada-grÃma-Ãdi-vitarkÃ÷ | evam ÃcÃrya-upÃdhyÃya-mÃtÃ-pit­-mitra-amÃtya-j¤Ãti-sÃlohita-manasi-kÃrÃ÷ | evaæ cora-manasi-kÃrÃ÷ | evaæ cÅvara-Ãdi-manasi-kÃrÃ÷ | punar a-paraæ dharma-bhÃïakaÓ chandiko bhavi«yati imÃæ gambhÅrÃæ praj¤Ã-pÃramitÃæ lekhayituæ yÃvad vÃcayitu.æ dharma-ÓravaïikaÓ ca kilÃsÅ bhavi«yati | evaæ viparyayÃt | dharma-bhÃïakaÓ ca deÓa-antaraæ gantu-kÃmo bhavi«yati dhÃrma-ÓravaïikÃÓ ca na + iti neyaæ | evaæ dharma-bhÃïako mahÃ-iccho bhavi«yati dhÃrma-Óravaïiko * alpa-iccha iti neyaæ | saæk«epÃd dharma-bhÃïaka-dhÃrma-Óravaïikayor yà kÃ-cid vidhuratà sarvaæ tan mÃra-karma + ity uktaæ || Ãrya-gagana-ga¤ja-sÆtre * apy uktaæ | iti hi yÃvad a-kuÓala-dharma-anuvarttanatà | kuÓala-dharma-utsargaÓ ca sarvaæ tan mÃra-karma + iti || Ãrya-sÃgaramati-sÆtre * apy Ãha | punar a-paraæ bhagavan bodhi-satva Ãraïyako bhavati prÃnta-ÓayyÃ-Ãsana-abhirato * alpa-icchu÷ saætu«Âa÷ pravivikto * a-saæs­«Âo g­ha-stha-pravrajitai÷ | so * alpa-arthatayà + alpa-k­tyatayà ca sukhaæ viharati na ca bÃhaÓrutya-parye«ÂÃv abhiyukto bhavati na satva-paripÃkÃya na ca dharma-Óravaïe và dharma-sÃækathhye và + artha-viniÓcaya-kathÃyÃæ và vartamÃnÃyÃæ saækramitavyaæ manyate | na parip­cchana-jÃtÅyo bhavati | na kiæ-kuÓala-abhiyukto bhavati | tasya + araïya-vÃsena ca + eka-ÃrÃma-ratitayà ca kleÓà na samudÃcaranti | sa paryutthÃna-vi«kambhaïa-mÃtreïa tu«Âiæ vindati | na ca + anuÓaya-samudyÃtÃya mÃrgaæ bhÃvayati | sa tatra na + Ãtma-arthÃya pratipanno bhavati na para-arthÃya | ayaæ bhagavan bodhi-satvasya + araïya-vÃsa-pratisaæyukta÷ saptamo mÃra-aÇkuÓa iti || pe || punar a-paraæ bhagavan bodhi-satva÷ kalyÃïa-mitra-prati-rÆpakÃïi pÃpa-mitrÃïi sevate bhajate paryupÃste | ye hy enaæ saægraha-vastubhyo vicchandya puïya-saæbhÃrÃt sad-dharma-parigrahÃd vicchandya praviveke niyojayanti | alpa-arthÃya + alpa-k­tyatÃyÃæ niyojayanti | ÓrÃvaka-praty-eka-buddha-pratisaæyuktÃÓ ca + asmai kathà abhÅk«ïaæ deÓayanti || yasmiæÓ ca samaye bodhi-satvo viveka-vÃsena mahÃ-yÃne * abhyudgacchet tasmin samaye taæ bodhi-satvaæ vaiyÃv­tya-palibodhe niyojayanti vaiyÃv­tyaæ bodhi-satvena + a-vaÓyaæ karaïÅyaæ || yasmiæÓ ca samaye bodhi-satvo vaiyÃv­tye saæniyojayitavyas tasmin samaye viveke niyojayanti | evaæ ca + enaæ vadanti | Ãrabdha-vÅryasya bodhi-satvasya bodhir na ku-sÅdasya | sacet tvam a«ÂÃbhir navabhir và kalpair an-uttarÃæ samyak-saæbodhiæ na + abhisaæbhotsyase | na bhÆya÷ Óakyasy an-uttarÃæ samyak-saæbodhim abhisaæboddhum | tatra bhagavan | bodhi-satvo * aty-Ãrabdhena vÅryeïa sthÃnaæ khalu punar etad vidyate yan nirvÃïa-phalaæ prÃpnuyÃd | ayaæ bhagavan | bodhi-satvasya kalyÃïa-mitra-prati-rÆpakeïa daÓamo mÃra-aÇkuÓa÷ || ye * api tato * anye bodhi-satva-yÃnÅyÃ÷ pudgalà mÃra-aÇkuÓa-ÃviddhÃ÷ pratyavete«u dharme«u caranti tai÷ sÃrddhaæ ratiæ vindati | tathà hi tad-anuvarttakà bhavanti sa hÅna-sevÅ viÓe«am an-adhigato hÅna-gatiæ gacchati yad uta dhanva-gatiæ ja¬a-e¬a-mÆka-gatiæ yÃvad ekÃdaÓo mÃra-aÇkuÓa iti || yena ca + evaæ saætaty-Ãrabdha-vÅryasya nir-vedÃt sarvathà bodhi-satva-bhÃva eva bhavaty ata eva ratna-meghe * abhihitaæ | iha bodhi-satva÷ sarva-ÅryÃ-pathe«u vÅryam Ãrabhate | tathà ca + Ãrabhate yathà na kÃya-khedaæ saæjanayati | na citta-khed.am | idam ucyate bodhi-satvasya sÃætatya-vÅryam iti | kÅd­Óaæ tad vÅryaæ | yena khedo bhavati | yad idam alpa-balasya guru-karma-Ãrambho * ati-velÃyÃæ và + a-paripakva-adhimukter và du«kara-karma-Ãrambhas tad yathà sva-mÃæsa-dÃna-Ãdi÷ | dattaÓ ca + anena + Ãtma-bhÃva÷ | kintv a-kÃla-paribhogÃd vÃrayati | anyathà hi te«Ãm eva satvÃnÃæ bodhi-satva-khedena bodhi-citta-vÅja-nÃÓÃn mahata÷ phala-rÃÓer nÃÓa÷ syÃt || ataÓ ca gagana-ga¤ja-sÆtre * abhihitaæ | a-kÃla-pratikÃÇk«aïatà mÃra-karma + iti | na + apy a-kÃla ity Ãtma-bhÃva-tyÃga-cittam eva na + utpÃdya + abhyÃsa-an-ÃrambhÃd * dhi na kadÃ-cid dadyÃt | tasmÃd evaæ sm­tim upÃsthÃpya bodhi-citta-paripÃcana-virodhibhyo mohÃt sva-artha-ghÃtibhya÷ piÓita-aÓanebhya÷ karma-kÃribhyaÓ ca + Ãtma-bhÃvo rak«itavya÷ || bhai«ajya-v­k«asya su-darÓanasya mÆla-Ãdi-bhogyasya yathà + eva vÅjaæ | dattvà + api saærak«yam a-kÃla-bhogÃt saæbuddha-bhai«ajya-taros tathà + eva || ayaæ samÃsato mÃra-karma + an-artha÷ || asya visarjanaæ ratna-megha-sÆtre kathitaæ | kathaæ ca kula-putra + atra bodhi-satvo mÃra-karma-parihÃra-upÃya-kuÓalo bhavati | iha bodhi-satvo * a-kalyÃïa-mitraæ sarveïa sarvaæ parivarjayati | a-prati-rÆpa-deÓa-vÃsaæ lokÃyata-mantra-sevana-bhÃvanÃæ lÃbha-sat-kÃra-pÆjÃ-upasthÃna-bahu-mÃnaæ sarveïa sarvaæ parivarjayati | ye ca + anye upakleÓà bodhi-pak«ya-mÃrga-antarÃyikÃs tÃn sarveïa sarvaæ parivarjayati | te«Ãæ ca prati-pak«aæ bhajate || atra + eva ca + a-kalyÃïa-mitra-lak«aïam uktaæ | ÓÅla-vipanna-pudgala-vivarjanatayà pÃpa-mitra-parivarjanà veditavyà | evaæ d­«Âi-vipanna-ÃcÃra-vipanna-ÃjÅva-vipanna-pudgala-vivarjanatayà | saÇgaïikÃ-ÃrÃma-pudgala-vivarjanatayà | kuÓÅda-pudgala-vivarjanatayà | saæsÃra-abhirata-pudgala-vivarjanatayà | bodhi-parÃÇ-mukha-pudgala-parivarjanatayà | g­hi-saæsarga-vivarjanatayà pÃpa-mitra-parivarjanà veditavyà | tena ca kula-putra + etÃni sthÃnÃni parivarjayatà na te«Ãæ pudgalÃnÃm antike du«Âa-cittam utpÃdayitavyaæ na pratigha-cittaæ na + avamanyanÃ-cittam utpÃdayitavyam | evaæ ca anena cittam upasthÃpayitavyam | uktaæ hi bhagavatà dhÃtuÓa÷ satvÃ÷ kÃma-Ãdi-dhÃtuæ Ãsravanti jÃyante saæsyandante saæsargÃc ca vinaÓyanti | tasmÃd ahaæ saæsargaæ varjayi«yÃmi + iti || bodhi-citta-saæpramo«o * apy an-artha÷ tasya ca hetur ukto ratna-kÆÂe | caturbhi÷ kÃÓyapa dharmai÷ samanvÃgatasya bodhi-satvasya bodhi-cittaæ muhyati | katamaiÓ caturbhi÷ | ÃcÃrya-guru-dak«iïÅya-visaævÃdanatayà pare«Ãm a-kauk­tye kauk­tya-upasaæharaïatayà | mahÃ-yÃna-saæprasthitÃnÃæ ca satvÃnÃm a-varïa-a-yaÓo * a-kÅrty-a-loka-niÓcÃraïatayà mÃyÃ-ÓÃÂhyena ca param upacarati na + adhyÃya-ÃÓayena + iti asya vivarjanam atra + uktaæ | caturbhi÷ kÃÓyapa dharmai÷ samanvÃgatasya bodhi-satvasya sarvÃsu jÃti«u jÃta-mÃtrasya bodhi-cittam ÃmukhÅ-bhavati | na ca + antarà muhyati yÃvad bodhi-maï¬a-ni«adanÃt | katamaiÓ caturbhi÷ | yad uta jÅvita-hetor api saæprajÃnan m­«Ã-vÃdaæ na prabhëate | antaÓo hÃsya-prek«ikayà + api | adhyÃÓayena ca sarva-satvÃnÃm antike ti«Âhaty apagata-mÃyÃ-ÓÃÂhyatayà sarva-bodhi-satve«u ca ÓÃst­-saæj¤Ãm utpÃdayati | catur-diÓaæ ca te«Ãæ varïaæ niÓcÃrayati | yÃæÓ ca satvÃn paripÃcayati tÃn sarvÃn an-uttarÃyÃæ samyak-saæbodhau samÃdÃpayati | prÃdeÓika-yÃna-a-sp­haïatayà | ebhi÷ kÃÓyapa caturbhir iti || siæha-parip­cchÃyÃm apy Ãha | na jÃtu dharma-dÃnasya antarÃyaæ karoti ya÷ | tena + asau labhate k«ipraæ loka-nÃthehi saÇgamam || tathà jÃti-smarÃd dharma-dÃnÃj jÃnÅ«va + evaæ kumÃraka + iti || tathà + atra + eva | bodhi-cittaæ na ri¤cati tena sarvÃsu jÃti«u | svapna-antare * api tac-cittaæ kiæ punar yadi jÃgrata÷ || Ãha | ye«u virati-sthÃne«u grÃme«u nagare«u và | samÃdÃya + iti bodhÃya tena cittaæ na ri¤cati || Ãrya-ma¤juÓrÅ-buddha-k«etra-guïa-vyÆha-alaæ-kÃra-sÆtre * apy Ãha | caturbhir dharmai÷ samanvÃgato bodhi-satva÷ praïidhÃnÃn na calati || pe || nihatamÃnaÓ ca bhavati + År«ya-mÃtsarya-parivarjakaÓ ca bhavati para-saæpadaæ ca d­«Âvà Ãtta-manà bhavati + iti | idam eva pÃtra-bodhi-cittasya sphuÂataram a-saæpramo«a-kÃraïaæ yat tatra + eva ratna-kÆÂe * abhihitam | sarva-ÅryÃ-pathe«u bodhi-citta-parikarmaïatayà | bodhi-citta-pÆrvaÇ-gamatayà ca + iti || tathà hi candra-pradÅpa-sÆtre pÃÂha÷ | ÃrocayÃmi prativedayÃmi vo yathà yathà bahulu vitarkayen nara÷ tathà tathà bhavati tan-nimna-citta÷ tehÅ vitarkehi tan-niÓritehi + iti || avasÃdo * apy an-artha etad-varjanaæ ca ratna-meghe d­«Âaæ | iha bodhi-satvo na + evaæ cittam utpÃdayati | du«-prÃpà bodhir manu«ya-bhÆtena satà | idaæ ca me vÅryaæ parÅttaæ ca ku-sÅdo * ahaæ bodhiÓ ca + ÃdÅpta-ÓiraÓ-caila-upamena bahÆn kalpÃn | bahÆni kalpa-ÓatÃni bahÆni kalpa-sahasrÃïi samudÃnetavyà | tan na + aham utsahae Åd­Óaæ bhÃram udvo¬huæ || kiæ tarhi bodhi-satvena + evaæ cittam utpÃdayitavyaæ | ye * api te * abhisaæbuddhÃs tathÃ-gatà arhanta÷ samyak-saæbuddhà ye ca + abhisaæbuddhyante ye và + abhisaæbhotsyante * api + Åd­Óena + eva nayena Åd­Óyà pratipadà | Åd­Óena + eva vÅryeïa + abhisaæuddhà abhisaæbudhyante * abhisaæbhotsyante ca | yÃvan na te tathÃ-gata-bhÆtà eva + abhisaæbuddhÃ÷ | aham api tathà tathà ghaÂi«ye tathà tathà vyÃyaæsye sarva-satva-sÃdhÃraïena vÅryeïa sarva-satva-Ãrambaïena vÅryeïa yathà + aham an-uttarÃæ samyak-saæbodhim abhisaæbhotsyae iti || punar a-paro * an-artho ratna-kÆÂe d­«Âa÷ | a-paripÃcite«u satve«u viÓvÃso bodhi-satvasya skhalitaæ a-bhÃjanÅ-bhÆte«u satve«u + udÃra-buddha-dharma-saæprakÃÓanÃt bodhi-satvasya skhalitaæ || udÃra-adhimuktike«u satve«u hÅna-yÃna-saæprakÃÓanÃd bodhi-satvasya skhalitam iti | samyak-sm­ty-upasthite«u ÓÅlavatsu kalyÃïa-dharme«u prati-vimÃnanà du÷-ÓÅla-pÃpa-dharma-saægrahà bodhi-satvasya skhalitam iti || an-adhimuktir apy an-artha÷ | yathà + uktaæ rëÂrapÃla-sÆtre | yasya adhimukti na vidyati buddha-dharma-gaïe ca na tasya dhimukti÷ | Óik«a-vrate«u na tasya dhimukti÷ pÃpamates tira-pÃya-mukhasya || sa itaÓ cyuto manu-je«u karma-vaÓÃd a-budho hi vimƬha÷ | narake«v atha tirya-gatÅ«u preta-gatÅ«u ca vindati du«kham || iti asya visarjanaæ ratna-kÆÂe * abhihitaæ d­«Âaæ | ye«u ca + asya gambhÅre«u buddhinà + avagÃhate | tatra tathÃ-gata eva sÃk«Å + iti k­tvà na pratik«ipati | tathÃ-gata eva janÅte | na + ahaæ jÃne | an-antà buddha-bodhir nÃnÃ-adhimuktikatayà tathÃ-gatÃnÃæ satve«u dharma-deÓanà pravarttatae iti || vaiyÃv­tya-vartamÃnena + an-artha-vivarjana-kuÓalena bhavitavyaæ | bodhi-satva-prÃtimok«e hi saha-dhÃrmike dharma-Óravaïe | tathÃ-gata-pÆjÃyÃæ ca vaiyÃv­tyam upadi«Âaæ tatra yà v­tti÷ sà ratna-rÃÓi-sÆtrÃd Ãgatà | tatra vaiyÃv­tya-kareïa bhik«uïà sarva-bhik«u-saæghasya cittam abhirÃdhayitavyaæ | tatra ye bhik«ava ÃraïyakÃ÷ prÃnta-ÓayyÃ-ÃsanikÃs te«Ãæ | vaiyÃv­tya-kareïa bhik«uïà sarveïa sarvaæ na karma-samutthÃnaæ dÃtavyaæ | yadi punar Ãraïyakasya bhik«o÷ saægha-paryÃpannaæ Óaik«akaæ karma prÃpnuyÃt | etena vaiyÃv­tya-kareïa bhik«uïà + Ãtmanà + eva tat kartavyaæ | anyataro và bhik«ur adhye«yo na puna÷ sa Ãraïyako bhik«ur utpŬayitavyas tatra yo bhik«u÷ piï¬a-cÃriko bhavati tasya tena vaiyÃv­tya-kareïa bhik«uïà praïÅta-bhojane«u saævibhÃga÷ kartavya÷ | tatra kÃÓyapa yo bhik«ur yoga-ÃcÃrÅ bhavati | tasya tena vaiyÃv­tya-kareïa bhik«uïà + anulomikÃny upakaraïÃny upasaæhartavyÃni glÃna-pratyaya-bhai«ajya-pari«kÃrÃÓ ca | yasmiæÓ ca pradeÓe sa yoga-ÃcÃrÅ bhik«u÷ prativasati tasmin pradeÓe na ucca-Óabda÷ kartavya÷ | rak«itavyo vaiyÃv­tya-kareïa bhik«uïà yoga-ÃcÃrÅ bhik«u÷ | ÓayyÃ-Ãsana-upastambhanà + asya kartavyà | praïÅtÃni ca saæpriyÃïi yoga-ÃcÃra-bhÆmy-anukÆlÃni khÃdanÅya-bhojanÅyÃny upanÃmayitavyÃni || pe || ye bhik«avo bÃhuÓrutye * abhiyuktà bhavanti te«Ãm utsÃho dÃtavya÷ | yÃvat te * api parirak«itavyÃ÷ | ye dhÃrma-kathikà bhik«avo bhavi«yanti | te«Ãæ pratÅhÃra-dharmatà kartavyà | yÃvad dhÃrma-ÓravaïikÃÓ ca + udyojayitavyÃ÷ par«an-maï¬alaæ parisaæsthÃpayitavyaæ | sÃækathya-maï¬alaæ viÓodhayitavyaæ yÃvat sÃdhu-kÃra-bahulena ca + asya bhavitavyaæ || pe || na kva-cid vastuni aiÓcarya-saæj¤Ã + utpÃdayitavyà | kiyat parÅttam api kÃryaæ saægha-matena kartavyaæ | na sva-matena yÃvan na sÃæghikaÓ cÃturdiÓa-sÃæghikena saæs­«Âa÷ kartavya÷ | evaæ viparyayÃd evaæ staupikena saha + anyo-nya-saæsarga-prati«edha÷ | yadi cÃturdiÓe saæghe vaikalyaæ bhavet sÃæghikaÓ ca lÃbha utsado bhavet tena vaiyÃv­tya-kareïa bhik«uïà bhik«u-saægham eka-mÃnasaæ k­tvà | sÃæghika-lÃbhÃc cÃturdiÓa-sÃæghika-kÃryaæ kartavyaæ | evaæ stÆpe * api pralugne * ayam eva vidhir dÃyakÃn dÃna-patÅn và samÃdÃpya pratisaæskartavya ity Ãj¤Ã | yadi puna÷ kÃÓyapa kiyad bahur api staupiko lÃbho bhavet | sa vaiyÃk­tya-kareïa na saæghena cÃturdiÓa-saæghe upanÃmayitavya÷ | tat kasmÃd * dheto÷ | yà staupikà antaÓa ekadaÓà + api ÓrÃddhai÷ prasÃda-bahulair niryÃtità bhavati | sà sa-devakasya lokasya caityaæ | ka÷ punar vÃdo ratnaæ và ratna-saæmataæ và yac ca stÆpe cÅvaraæ niryÃtitaæ bhavati | tat tatra + eva tathÃ-gata-caitye vÃta-Ãtapa-v­«Âibhi÷ parik«ayaæ gacchatu | na puna÷ staupikaæ cÅvaraæ hiraïya-mÆlyena parivartayitavyaæ | na hi staupikasya kaÓ-cid argho na + api stÆpasya kena-cid vaikalyaæ yo hi kaÓ-cit kÃÓyapa vaiyÃv­tya-karo bhik«Æ ru«Âa-citta÷ ÓÅlavatÃæ dak«iïÅyÃnÃm \<[doubtful]>\ aiÓvaryÃd Ãj¤aptiæ dadÃti sa tena + a-kuÓalena karmaïà naraka-gÃmÅ bhavati + iti | yadi manu«ya-lokam Ãgacchati dÃso bhavati para-karma-karo lÃbhÅ ca bhavati khaÂa-capeÂa-pracaï¬a-prahÃrÃïÃæ | pe | daï¬a-karma-bhaya-tarjitaæ bhik«uæ karoty a-kÃla-pre«aïam a-kÃla-j¤aptiæ dadÃti | sa tena + a-kuÓalena karmaïà bahuÓaÇkur nÃma praty-eka-narakas tatra + asya + upapattir bhavati | yÃvat sahasra-viddha÷ kÃyo bhavati | ÃdÅpta÷ | pradÅpta÷ saæprajvalita÷ | pe | yojana-Óata-vistÃra-pramÃïà jihvà bhavati | tasya tatra jihvÃ-indriye bahÆni ÓaÇku-Óata-sahasrÃïi ÃdÅptÃni ayas-mayÃni nikhÃtÃni bhavanti | yo hi kaÓ-cit kÃÓyapa vaiyav­tya-karo bhik«ur Ãgata-Ãgataæ sÃæghikaæ lÃbhaæ sannidhiæ karoti na kÃla-anukÃlaæ dadÃti | udvaÓyÃpayitavyà viheÂhayitvà dadÃti | ke«Ã¤-cin na dadÃti | sa tena + a-kuÓala-mÆlena jaÇghà nÃma gÆtha-m­tikÃ-preta-yonis tatra + asya + upapattir bhavati | tatra + asya + anye pretà bhojanaæ g­hÅtvà + apadarÓayanti | sa udvaÓyamÃnas tad-bhojanam a-nimi«ÃbhyÃæ netrÃbhyÃæ paÓyamÃna÷ k«ut-pipÃsÃ-parigato du«khÃæ | vedanÃæ vetti na ca var«a-sahasreïa + api tasya bhojanasya lÃbhÅ bhavati | yad api kadÃ-cit karhi-cid bhojanaæ labdhaæ bhavati tad uccÃraæ bhavati pÆya-Óoïitaæ và + iti || saægharak«ita-avadÃne * apy an-artha ukta÷ | yÃæs tvaæ saægharak«ita satvÃn adrÃk«Å÷ ku¬ya-ÃkÃrÃæs te bhik«ava Ãsan | tai÷ sÃæghikaæ ku¬yaæ Óle«maïà nÃÓitaæ | tasya karmaïo vipÃkena ku¬ya-ÃkÃrÃ÷ saæv­ttÃ÷ | yÃæs tvaæ saægharak«ita satvÃn adrÃk«Å÷ stambha-ÃkÃrÃæs te bhik«ava Ãsan | tai÷ sÃæghika-staæbha÷ siæhÃïakena nÃÓita÷ | tena stambha-ÃkÃrÃ÷ saæv­ttÃ÷ | yÃæs tvaæ satvÃn adrÃk«År v­k«a-ÃkÃrÃn patra-ÃkÃrÃn phala-ÃkÃrÃn te * api bhik«ava Ãsan | tair api sÃæghikÃni v­k«a-patra-pus.pa-phalÃni paudgalika-paribhogena paribhuktÃni tena te v­k«a-patra-pu«pa-phala-ÃkÃrÃ÷ saæv­ttÃ÷ | yÃæs tvaæ satvÃn adrÃk«Å rajjv-ÃkÃrÃn saæmÃrjany--ÃkÃrÃæs te bhik«ava Ãsan | tai÷ sÃæghikà rajju-sammÃrjanya÷ paudgalika-paribhogena paribhuktÃs tena rajjv-ÃkÃrÃ÷ sammÃrjany--ÃkÃrÃÓ ca saæv­ttÃ÷ | yaæ tvaæ satvam adrÃk«Ås taÂÂa-ÃkÃraæ sa ÓrÃmaïeraka ÃsÅt | sa taÂÂukaæ nirmÃdayati | ÃgantukÃÓ ca bhik«avo * abhyÃgatÃ÷ | tair asau d­«ÂaÓ ca p­«ÂaÓ ca ÓrÃmaïeraka kim ayaæ saæghasya pÃnakaæ bhavi«yati | sa mÃtsarya-upahata-citta÷ kathayati | kiæ na paÓyatha taÂÂukaæ nirmÃditaæ pÅtaæ pÃnakam iti | te v­ttà velà + iti nairÃÓyam Ãpannà hÅna-dÅna-vadanÃ÷ prakrÃntÃ÷ | sa tasya karmaïo vipÃkena taÂÂuka-ÃkÃra÷ saæv­ttÃ÷ || yaæ tvam satvam adrÃk«År udÆkhala-ÃkÃraæ so * api bhik«ur ÃsÅt | tasya pÃtra-karma pratyupasthitaæ | tatra ca + eka÷ ÓrÃmaïerako * arhan mudrÃ-vÃre niyukta÷ | sa tena + ukta÷ ÓrÃmaïeraka dadasva me khalistÃkaæ kuÂÂayitvà + iti | sa kathayati | sthavira ti«Âha tÃvan muhÆrtaæ vyagro * asmi paÓcÃt kuÂÂayitvà dÃsyÃmi + iti | sa saæjÃta-Ãmar«a÷ kathayati | ÓrÃmaïeraka yadi mama kalpate udÆkhalaæ spra«Âuæ tvÃm eva + aham udÆkhale prak«ipya kuÂÂayeyaæ | prÃg eva khalistokam iti | sa ÓrÃmaïera÷ saælak«ayati | tÅvra-paryavasthÃna-paryavasthito * ayaæ | yady aham asmai prativacanaæ dÃsyÃmi bhÆyasyà mÃtrayà prakopam Ãpatsyati + iti tÆ«ïÅm avasthita÷ | yadà + asya paryavasthÃnaæ vigataæ tadà + upasaækramya kathayati | sthavira jÃnÅ«e tvaæ ko * aham iti | sa kathayati | jÃne tvÃæ kÃÓyapasya samyak-saæbuddhasya pravrajitaæ ÓrÃmaïerakaæ | aham api bhik«u÷ sthavira÷ | ÓrÃmaïeraka÷ kathayati | yady apy evaæ tathà + api tu yan mayà pravrajitena karaïÅyaæ tat k­taæ | kiæ k­taæ kleÓa-prahÃïaæ chinna-sakala-bandhano * ahaæ sarva-bandhana-vinirmukta÷ | kharaæ te vÃk-karma niÓcÃritaæ | atyayam atyayato deÓaya | apy eva nÃma etat karma-parik«ayaæ tanutvaæ paryÃdÃnaæ gacched iti | tena + atyayam atyayato na deÓitaæ tena karmaïà + udÆkhala-ÃkÃra÷ saæv­tta÷ || yÃæs tvaæ satvÃn adrÃk«Å÷ sthÃlya-ÃkÃrÃn | te kalpi-kÃrakà Ãsan bhik«ÆïÃm upasthÃyakÃ÷ | te bhai«ajyÃni kvÃthayanto bhik«ubhir a-priyam uktÃ÷ taiÓ cittaæ pradÆ«ya sthÃlyo bhinnÃ÷ tena sthÃlya-ÃkÃrÃ÷ saæv­ttÃ÷ | yaæ tvaæ satvam adrÃk«År madhye chinnaæ tantunà dhÃryamÃïaæ so * api bhik«ur ÃsÅl lÃbhÅ grÃhika÷ tena mÃtsarya-abhibhÆtena lÃbha÷ saæparivartita÷ | yo vÃr«ika÷ sa haimantika÷ pariïÃmita÷ | yas tu haimantika÷ sa vÃr«ika÷ pariïÃmita÷ | tasya karmaïo vipÃkena madhye chinnas tantunà dhÃryamÃïo gacchati || Óik«Ã-samuccaye dharma-bhÃïaka-Ãdi-rak«Ã-paricchedas t­tÅya÷ || @<[IV. (caturtha÷ pariccheda÷)]>@ a-pare * api mahanto * an-arthÃ÷ sÆtra-ante«u + uktÃ÷ | yathà tÃvad ÃkÃÓa-garbha-sÆtre | pa¤ca + imÃ÷ kula-putra k«atriyasya mÆrddha-abhi«iktasya mÆla-Ãpattaya÷ | yÃbhir mÆla-Ãpattibhi÷ k«atriyo mÆrddha-abhi«ikta÷ sarvÃïi pÆrva-avaropitÃni kuÓala-mÆlÃni jhëayati | vastu-patita÷ pÃrÃjika÷ sarva-deva-manu«ya-mukhebhyo * apÃya-gÃmÅ bhavati | katamÃ÷ pa¤ca | ya÷ kula-putra mÆrddha-abhi«iktaæ staupikaæ vastv apaharati sÃæghikaæ và cÃturdiÓa-sÃæghikaæ và niryÃtitaæ và | svayaæ và + apaharati hÃrayati và | iyaæ prathamà mÆla-Ãpatti÷ || ya÷ punar dharmaæ pratik«ipati ÓrÃvaka-niryÃïa-bhëitaæ và praty-eka-buddha-niryÃïa-bhëitaæ và mahÃ-yÃna-niryÃïa-bhëitaæ và pratik«ipati prati«edhayati + iyaæ dvitÅyà mÆla-Ãpatti÷ || ya÷ punar mÃm uddiÓya Óiras-tuï¬a-muï¬a-këÃya-vastra-prÃv­ta÷ Óik«Ã-dhÃrÅ và Óik«Ã-a-dhÃrÅ và tasya du÷-ÓÅlasya và ÓÅlavato và këÃyÃïi vastrÃïy apaharati apaharÃyati | g­ha-sthaæ và karoti kÃye daï¬ai÷ praharati cÃrake và prak«ipati jÅvitena và viyojayati + iyaæ t­tÅyà mÆla-Ãpatti÷ || ya÷ puna÷ k«atriya÷ saæcintya mÃtaraæ jÅvitÃd vyaparopayati pitaram arhantaæ bhagavac-chrÃvakaæ và jÅvitÃd vyaparopayati samagraæ và saæghaæ bhinatti tathÃ-gatasya + arhata÷ samyak-saæbuddhasya saæcintya du«Âa-citto rudhiram utpÃdayati || ebhi÷ pa¤cabhir Ãnantaryair karmabhir anyatara-anyataraæ karma + utpÃdayati + iyaæ caturthÅ mÆla-Ãpatti÷ || ya÷ puna÷ k«atriyo * a-hetu-vÃdÅ bhavati para-loka-upek«aka÷ | daÓa + a-kuÓalÃn karma-pathÃn samÃdÃya vartate * anyÃæÓ ca bahÆn satvÃn daÓasv a-kuÓale«u karma-pathe«u samÃdÃpayati vinayati niveÓayati prati«ÂhÃpayati + iyaæ pa¤camÅ mÆla-Ãpatti÷ || pe || ya÷ punar grÃma-bhedaæ jana-pada-bhedaæ nagara-bhedaæ rëÂra-bhedaæ karoti + iyaæ mÆla-Ãpatti÷ || pe || Ãdi-karmiïÃæ mahÃ-yÃna-saæprasthitÃnÃæ kula-putrÃïÃæ kula-duhitÌïÃæ và + a«Âau mÆla-Ãpattayo | yÃbhir mÆla-Ãpattibhi÷ skhalità Ãdi-karmikà mahÃ-yÃna-saæprasthitÃ÷ sarvÃïi pÆrva-avaropitÃni kuÓala-mÆlÃni jhëayanti | vastu-patitÃ÷ parÃjità deva-manu«ya-mahÃ-yÃna-mukhÃd apÃya-gÃmino bhavanti ciraæ ca saæsÃre sÅdanti kalyÃïa-mitra-virahitÃ÷ | katamà a«Âau | ye satvÃ÷ pÆrva-duÓ-carita-hetunà + asmin kli«Âe pa¤ca-ka«Ãye loke upapannÃs tae itvara-kuÓala-mÆlÃ÷ kalyÃïa-mitraæ saæni÷Óritya + idaæ paramaæ gambhÅraæ mahÃ-yÃnaæ Ó­ïvanti | te ca parÅtta-buddhayo * api kula-putrà an-uttarÃyÃæ samyak-saæbodhau cittam utpÃdayanti | te«Ãæ Ãdi-karmikà ye ca bodhi-satvà idaæ parama-gambhÅraæ ÓÆnyatÃ-pratisaæyuktaæ sÆtra-antaæ Ó­ïvanti uddiÓanti paÂhanti | te yathÃ-Órutaæ yathÃ-paryavÃptaæ pare«Ãæ pÆrva-buddhi-sad­ÓÃnÃæ sv-arthaæ su-vya¤janaæ vistareïa + agrata÷ smÃrayanti prakÃÓayanti | te hy a-k­ta-Óamà bÃlÃ÷ p­thag-janÃ÷ Ó­ïvanta uttrasyanti saætrasyanti saætrÃsam Ãpadyante | te saætrÃsena vivarttayanty an-uttarÃyÃ÷ samyak-saæbodheÓ cittaæ ÓrÃvaka-yÃne cittaæ praïidadhati | e«Ã Ãdi-karmika-bodhi-satvasya mÆla-Ãpatti÷ prathamà || yayà mÆla-Ãpattyà sa kula-putra÷ sarvaæ pÆrva-avaropitaæ kuÓala-mÆlaæ jhëayati | vastu-patita÷ parÃjita÷ svarga-apavarga-sukhÃt | visaævÃditaæ ca + asya bodhi-cittam apÃya-gÃmi bhavati | tasmÃd bodhi-satvena mahÃ-satvena para-pudgalÃnÃm ÃÓaya-anuÓayaæ prathamaæ j¤Ãtvà yathÃ-ÃÓayÃnÃæ satvÃnÃm anupÆrveïa dharma-deÓanà kartavyà | tad yathà mahÃ-samudre * anupÆrveïa + avatÃrayati || pe || punar a-param Ãdi-karmiko bodhi-satva÷ kasya-cid eva vak«yati || na tvaæ Óakyasi «aÂ-pÃramitÃsu caryÃæ cartuæ | na tvaæ Óakyasy an-uttarÃæ samyak-saæbodhim abhisaæboddhuæ | ÓÅghraæ tvaæ ÓrÃvaka-yÃne praty-eka-buddha-yÃne và cittam utpÃdaya | tena tvaæ saæsÃrÃn niryÃsyasi | yÃvad yathÃ-pÆrva-uktam iyam Ãdi-karmikasya bodhi-satvasya dvit-yà mÆla-Ãpatti÷ || punar a-param Ãdi-karmiko bodhi-satva÷ kasya-cid evaæ vak«yati | kiæ bho÷ prÃtimok«a-vinayena | ÓÅlena su-rak«itena ÓÅghraæ tvam an-uttarÃyÃæ samyak-saæbodhau cittam utpÃdayasva | mahÃ-yÃnaæ paÂha | yat te ki¤-cit kÃya-vÃÇ-manobhi÷ kleÓa-pratyayÃd a-kuÓalaæ karma samudÃnÅtaæ tena pÃÂhena Óuddhir bhavaty a-vipÃkaæ | yÃvad yathÃ-pÆrva-uktam ayam Ãdi-karmikasya bodhi-satvasya t­tÅyà mÆla-Ãpatti÷ || punar a-paraæ kula-putra ke«Ã¤-cid Ãdi-karmiko bodhi-satva evaæ vak«yati | varjayata yÆyaæ kula-putrÃ÷ ÓrÃvaka-yÃna-kathÃæ | mà ӭïuta mà paÂhata mà pare«Ãm upadiÓata | gopayata ÓrÃvaka-yÃna-kathÃæ | na yÆyaæ tasmÃt mahat phalaæ prÃpsyatha | na yÆyaæ tato nidÃnÃc * chaktÃ÷ kleÓa-antaæ kartuæ | Óraddadhata mahÃ-yÃna-kathÃæ | Ó­ïuta mahÃ-yÃnaæ paÂhata mahÃ-yÃnaæ pare«Ãæ ca + upadiÓata | tato yÆyaæ sarva-dur-gaty-apÃya-pathÃn Óamayi«yatha | k«ipraæ ca + an-uttarÃæ samyak-saæbodhim abhisaæbhotsyatha || yadi te tasya vacana-kÃriïo bhavanti + Åd­Óaæ d­«Âi-gatam upag­hïÅyu÷ | ubhayor api mÆla-Ãpatir bhavati + iyam Ãdi-karmikasya bodhi-satvasya caturthÅ mÆla-Ãpatti÷ || punar a-param Ãdi-karmikà bodhi-satvà dvi-jihvikà bhavanti anyathà nidarÓayanti | idaæ ca mahÃ-yÃnaæ kÅrti-Óabda-Óloka-arthaæ lÃbha-sat-kÃra-heto÷ paÂhanti sva-adhyÃyanti dhÃrayanti vÃcayanti deÓayanti pare«Ãæ ca Óruta-mÃtram upadiÓanti | evaæ ca vak«yanti | vayaæ mahÃ-yÃnikà na + anye | te pare«Ãm År«yÃyanti lÃbha-sat-kÃra-hetor yatas te labhante upabhoga-paribhogÃn parebhyas tat-pratyayÃt te prakupyanti te«Ãæ ca + a-varïaæ niÓcÃrayanti kutsanti paæsayanti vijugupsanti | ÃtmÃnaæ ca + utkar«ayanti na tÃn | atas te År«ya-hetunà ca + uttari-manu«ya-dharmair ÃtmÃnaæ vij¤apayanti | tatas te tena vastunà patitÃ÷ parÃjità mahÃ-yÃna-sukhÃd etÃæ mahÃ-gurukÃm Ãpattim Ãpadyante yayà + apÃya-gÃmino bhavanti | yathà kaÓ-cit puru«o ratna-dvÅpaæ gacched gantuæ nÃvà samudram avatarate sa mahÃ-samudre svayam eva tÃæ nÃvaæ bhindyÃt tatra + eva maraïaæ nigacched | evam eva ye Ãdi-karmikà bodhi-satvà mahÃ-guïa-sÃgaram avatartu-kÃmà År«yÃ-hetos tad vadanti | tat-pratyayÃt te ÓraddhÃ-nÃvaæ bhittvà praj¤Ã-jÅvitena viyogaæ prÃpnuvanti | evaæ te bÃlà Ãdi-karmikà bodhi-satvà År«yÃ-hetor an-­ta-pratyayà mahÃ-gurukÃm Ãpattim Ãpadyante | iyaæ pa¤camÅ mÆla-Ãpattir Ãdi-karmikasya bodhi-satvasya || punar a-paraæ kula-putra bhavi«yanty an-Ãgate * adhvani g­ha-stha-pravrajità Ãdi-karmikà bodhi-satvà ye te gambhÅrÃ÷ ÓÆnyatÃ-pratisaæyuktÃ÷ sÆtra-anta-ÃdhÃraïÅ-k«Ãnti-samÃdhi-bhÆmi-sv-alaæ-k­ta-mahÃ-vidvat-puru«ÃïÃæ k­ta-ÓramÃïÃæ bodhi-satvÃnÃæ go-carÃs tÃn mahÃ-yÃna-sÆtra-antÃn dhÃrayanti paÂhanti sva-adhyÃyanti pare«Ãæ ca vistareïa vÃcayitvà prakÃÓayanti | ahaæ ca + imÃn dharmÃn sva-buddhyà buddhvà + evaæ ca punar ahaæ kÃruïya-hetos tava + upadiÓÃmi | tvayà và punas tathà bhÃvayitavyaæ yathà tvam atra gambhÅre«u dharme«u pratyak«o bhavi«yasi | evaæ te j¤Ãna-darÓanaæ bhavi«yati yathà mama | etarhi na punar eva dadÃti paÂhita-mÃtreïa + aham imÃn evaæ-rÆpÃn dharmÃn gambhÅra-gambhÅrÃn upadiÓÃmi na sÃk«Ãt-kriyayà || la-bha-sat-kÃra-hetor ÃtmÃnaæ vikrÅïÃti | tat-pratyayÃt sarva-try-adhva-gatÃnÃm arhatÃæ samyak-saæbuddhÃnÃæ bodhi-satvÃnÃm Ãrya-pudgalÃnÃæ ca purata÷ sa-aparÃdhiko bhavati | mahÃ-gurukam Ãpattim Ãpadyate | visaævÃdayati deva-manu«yÃn mahÃ-yÃnena | ÓrÃvaka-yÃnam eva + asya na bhavati | prÃg eva mahÃ-yÃnasya + avatÃra-viÓe«a-adhigama÷ | prÃg eva + an-uttarà samyak-saæbodhi÷ || tad yathà kaÓ-cit puru«o mahÃ-aÂavÅæ prasthita÷ k«ut-tar«a-prapŬita÷ sa tatra mahÃ-phala-v­k«e prati«Âhita÷ | ÃhÃra-arthaæ sa udÃra-phala-v­k«am apahÃya gandha-saæpannaæ rasa-saæpannam an-ÃsvÃdya vi«a-v­k«am abhiruhya vi«a-phalÃni bhu¤jÅta bhuktvà ca kÃlaæ kuryÃt | tad-upamÃæs tÃn pudgalÃn vadÃmi | ye dur-labhaæ manu«ya-lÃbhaæ labdhvà kalyÃïa-mitraæ sanniÓritya mahÃ-yÃnam avatartu-kÃmà lÃbha-sat-kÃra-yaÓo-hetor ÃtmÃnam upadarÓayanti parÃn paæsayanti evaæ-rÆpÃæ mahÃ-gurukÃm Ãpattim Ãpadyante yayà gurukayà + Ãpattyà sarva-vij¤ÃnÃæ parama-jugupsità bhavanti | apÃya-gÃminas tathÃ-rÆpÃÓ ca pudgalà na sevanÅyÃ÷ sarva-k«atriya-brÃhmaïa-viÂ-ÓÆdrÃïÃæ | yaÓ ca tÃn sevate sa sa-atisÃro bhavati sarva-vij¤ÃnÃæ | iyaæ kula-putra bodhi-satvasya «a«ÂhÅ mÆla-Ãpatti÷ || punar a-paraæ kula-putra bhavi«yanty an-Ãgate * adhvani k«atriyÃïÃæ purohita-caï¬Ãlà amÃtya-caï¬Ãlà bhaÂa-caï¬Ãlà mÆrkhÃ÷ paï¬ita-mÃnino mahÃ-dhanà mahÃ-bhogÃ÷ | bahu-vidhe«u dÃna-maya-puïya-kriyÃ-vastu«u saæd­Óyante te tyÃga-mada-mattà mÃna-mada-darpeïa k«atriyaæ vibhedayanti | ÓramaïÃn k«atriyai÷ | te k«atriyÃn niÓritya ÓramaïÃn daï¬Ãpayanti | arthaæ daï¬ena mu«anti | tena + upadraveïa te bhik«ava÷ paudgalikaæ và sÃæghikaæ và cÃturdiÓa-sÃæghikaæ và staupikaæ và Óramaïair apah­tya te«Ãæ prÃh­taæ pradÃpyante | te punaÓ caï¬ÃlÃ÷ k«atriyasya + upanÃmayi«yanti | te ubhayato * api mÆla-Ãpattim Ãpadyante | ye k«atriya-caï¬ÃlÃ÷ Óramaïai÷ sÃrddhaæ pradu«yanti tathÃ-rÆpaæ ca te dharmaæ praj¤apayi«yanti | a-dharmaæ và dharmam apahÃya | sÆtra-vinaya-Óik«Ã an-apek«ya kÃla-upadeÓa-mahÃ-pradeÓÃn apahÃya | mahÃ-karuïÃ-netrÅ-praj¤Ã-pÃramita-Óik«Ã-upÃya-kauÓalya-Óik«Ã÷ yÃÓ ca + a-pare«u sÆtre«u Óik«Ã upadi«ÂÃs tà apahÃya | tathÃ-rÆpÃæ dharma-yuktiæ bhik«ÆïÃæ viheÂhana-artha-pÆrvakaæ kriyÃ-ÃkÃraæ praj¤apayanti | yai÷ kriyÃ-ÃkÃrair bhik«ÆïÃæ viheÂhanà bhavati | ra¤cati Óamatha-vipaÓyana-anuyoga-manas-kÃraæ | te * avadhyÃyanto vyÃpÃda-bahulà bhavanti | tena ca hetunà bhik«ÆïÃm apy upaÓÃntÃ÷ kleÓà na + upaÓamyanti na tanÆ-bhavanti | tat-kÃle punas te bhik«ava ÃÓaya-vipannà bhavanti ÓÅla-vipannÃÓ ca bhavanti | ÃcÃra-vipannà bhavanti d­«Âi-vipannà bhavanti tad-dheto÷ Óaithilikà bhavanti | bÃhulikà bhavanti | a-ÓramaïÃ÷ Óramaïa-pratij¤Ã÷ | a-brahma-cÃriïo brahma-cÃri-pratij¤Ã÷ ÓaÇkha-svara-samÃcÃrÃ÷ pra«Âavya-dharma-deÓakÃ÷ | te bhÆyasyà mÃtrayà sa-paricÃrasya k«atriyasya sat-k­tà bhavanti mÃnitÃ÷ pÆjità bhavanti | te ca prahÃïa-abhiyuktÃnÃæ bhik«ÆïÃæ g­ha-sthe«v a-varïaæ niÓcÃrayanti | sa ca k«atriya÷ sa-parivÃra÷ prahÃïa-abhiyuktÃnÃæ bhik«ÆïÃm antike pradu«yati avadhyÃyati | yas tatra prahÃïikÃnÃæ bhik«ÆïÃm upabhoga-paribhogas taæ sva-adhyÃya-abhiratÃnÃæ bhik«ÆïÃæ niryÃtayanti | te ubhayato mÆla-Ãpattim Ãpadyante | tat kasya heto÷ || dhyÃyÅ bhik«u÷ su-k«etraæ | na + adhyayana-vaiyÃv­tya-ÃÓrità na + adhyayana-abhiyuktÃ÷ || sam-dhi-dhÃraïÅ-k«Ãnti-bhÆmi«u bhÃjanÅ-bhÆtà dak«iïÅyÃ÷ pÃtra-bhÆtÃ÷ | Ãloka-kara-Ãlokasya mÃrga-upadeÓakÃ÷ | karma-k«etra-kleÓa-k«etrÃn satvÃn uttÃrayanti | nirvÃïa-gamane ca mÃrge prati«ÂhÃpayanti | imÃ÷ kula-putra + a«Âau mÆla-Ãpattaya iti || ÃsÃæ ni÷saraïam iha + eva sÆtre * abhihitaæ | yadi te bodhi-satvà ÃkÃÓagarbhasya bodhi-satvasya nÃma Órutvà darÓanam asya + ÃkÃÇk«eran | apÃya-prapatana-bhayÃt mÆla-ÃpattÅr daÓayitu-kÃmà | yadi te ÃkÃÓagarbhaæ bodhi-satvaæ namas-kuryu÷ nÃma ca + asya parikÅrttayeyus te«Ãæ sa kula-putro yathà bhÃgyatayà sva-rÆpeïa + agratas ti«Âhati brÃhmaïa-rÆpeïa yÃvad dÃrikÃ-rÆpeïa purata÷ sthÃsyati | tasya + Ãdi-karmikasya bodhi-satvasya yathà samutthitÃs tà ÃpattÅ÷ pratideÓayati | gambhÅraæ ca + asya + upÃya-kauÓalyaæ mahÃ-yÃne caryÃm upadarÓayati | yÃvad a-vaivarttika-bhÆmau ca prati«ÂhÃpayati || pe || yadi te«Ãæ saæmukhaæ darÓanaæ na dadÃti | yas tam abhiyÃcati | tena + Ãdi-karmikeïa bodhi-satvena sa-aparÃdhena paÓcime yÃme utthÃya + ÃsanÃt prÃÇ-mukhena sthitvà dhÆpaæ dhÆpayitavyaæ | aruïo deva-putra ÃyÃcitavya÷ | evaæ ca vaktavyaæ | aruïa aruïa mahÃ-k­pa mahÃ-bhÃga mahÃ-uditas tvaæ jambu-dvÅpe mÃæ karuïayà + ÃchÃdayasva | ÓÅghram ÃkÃÓagarbhaæ mahÃ-kÃruïikaæ mama vacanena bodhaya | mama svapna-antare tam upÃyam upadarÓaya yena + aham upÃyena + Ãpattiæ pratideÓayÃmi | Ãrye mahÃ-yÃne upÃya-praj¤Ãæ pratilapsyÃmi + iti || tena tat-kÃlaæ ÓayyÃyÃæ nidrÃpayitavyaæ saha + udgate * aruïe iha jambu-dvÅpe ÃkÃÓagarbhasya bodhi-satvasya + iha samÃgamo bhavati sva-rÆpeïa ca | tasya + Ãdi-karmikasya bodhi-satvasya svapna-antare purata÷ sthitvà tÃæ mÆla-Ãpattiæ deÓayati mahÃ-yÃna-upÃyena | tathÃ-rÆpaæ ca tasya + upÃya-j¤Ãnaæ saædarÓayati | yena + upÃya-kauÓalyena sa Ãdi-karmiko bodhi-satvas tatra + eva bodhi-citta-a-saæpramo«aæ nÃma samÃdhiæ pratilabhate su-d­¬ha-vyavasthitaÓ ca bhavati mahÃ-yÃnae ity Ãdi || atha và yo * atra sÆtre * adhye«aïa-mantra÷ pÆrvam ukta÷ | tena + ayaæ vidhi÷ kÃrya÷ | evaæ syÃt | araïye upavane * abhyavakÃÓe vÃgaraæ và tagaraæ và kÃla-anusÃri và dhÆpayitavyaæ | präjalinà ca bhÆtvà samantato dig-vidik«u ca pa¤ca-maï¬alakena vanditvà ime mantra-padÃ÷ pravartayitavyÃ÷ | tad yathà | su-m­Óa \<[doubtful]>\ | kÃruïika | caratu \<[doubtful]>\ | vicara | sa¤cara | kÃruïika | murara | murara vega-dhÃri namucame bhujayata kÃruïika cintÃ-maïi pÆraya kÃruïika sarva-ÃÓÃæ me sthÃpaya | Ãj¤Ã-dhÃrÅ sphugu | rati-viveka gu | d­«Âi-viveka gu | pÆraya kÃruïika pÆrayantu mama + ÃÓÃæ | sarvathà ca + a-Óoka-gati svÃhà || vidhi÷ pÆrva-vat | sarva-vyÃdhi-du÷kha-sarva-bhaya-sarva-upakaraïa-vighÃta-pratighÃte sarva-abhÅ«Âa-siddhaye ca kÃrya÷ || yadi k«atriya-Ãdayo * api bodhi-satvÃ÷ katham e«Ãm Ãpatti-niyamo * anye«Ãæ ca + Ãdhikyaæ | atha tena sÃmvarikÃ÷ | katham e«Ãm Ãpatti-vyavasthà | kathaæ và tad-do«Ãt sÃmvarikà api g­hyante | na + e«a do«a÷ | ye«Ãæ yatra bahulaæ saæbhava÷ te tatra + Ã-koÂitÃ÷ sva-nÃma-grahaïa-darÓanÃd bhaya-utpÃdana-arthaæ | paras-paratas tu sarvai÷ sarvà Ãpattaya÷ parihartavyÃ÷ || yena và prak­ti-mahÃ-sa-Ãvadyatayà + a-samÃdÃno * apy a-bhavyo bhavaty ucchinna-kuÓala-mÆlaÓ ca sutarÃæ tena sÃmvarikà ity alam anayà cintayà || upÃya-kauÓalya-sÆtre * api mÆla-Ãpattir uktà | kiæ và + api kula-putra bodhi-satva÷ prÃtimok«a-Óik«ÃyÃæ Óik«amÃïÃ÷ kalpa-Óata-sahasram api mÆla-phala-bhak«a÷ syÃt | sarva-satvÃnÃæ ca su-ukta-dur-uktÃni k«amet | ÓrÃvaka-praty-eka-buddha-bhÆmi-pratisaæyuktaiÓ ca manasi-kÃrair vihared iyaæ bodhi-satvasya gurukà mÆla-Ãpatti÷ | tad yathà kula-putra ÓrÃvaka-yÃnÅyo mÆla-Ãpattim Ãpanna÷ so * a-bhavyas tair eva skandhai÷ parinirvÃtum | evam eva kula-putro * a-pratideÓya + etÃm Ãpattim a-ni÷s­jya tÃn ÓrÃvaka-praty-eka-buddha-manasi-kÃrÃn a-bhavyo buddha-bhÆmau parinirvÃtum iti || ÃsÃæ ca mÆla-ÃpattÅnÃæ sukha-grahaïa-dhÃraïa-artham ekÅya-matÃnÃæ ca saægraha-kÃrikà ucyante || ratna-traya-sva-haraïÃd Ãpat-pÃrÃjikà matà | sad-dharmasya pratik«epÃd dÆtÅyà muninà + udità || du÷-ÓÅlasya + api và bhik«o÷ këÃya-stainya-tìanÃt | cÃrake và vinik«epÃd apapravrÃjanena ca || pa¤ca + Ãnantarya-karaïÃn mithyÃ-d­«Âi-graheïa và | grÃma-Ãdi-bhedanÃd và + api mÆla-Ãpattir jina-udità || ÓÆnyatÃyÃÓ ca kathanÃt satve«u k­ta-buddhi«u | buddhatva-prasthitÃnÃæ và saæbodher vinivarttanÃt || prÃtimok«aæ parityÃjya mahÃ-yÃne niyojanÃt | Ói«ya-yÃnaæ na rÃga-Ãdi-prahÃïÃya + iti và grahÃt || pare«Ãæ grahaïÃd và + api puna÷ sva-guïa-kÃÓanÃt | para-paæsanato lÃbha-sat-kÃra-Óloka-hetunà || gambhÅra-k«Ãntiko * asmi + iti mithyà + eva kathanÃt puna÷ | daï¬Ãpayed và ÓramaïÃn dadyÃd và Óaraïa-trayÃt || g­hïÅyÃd dÅyamÃnaæ và Óamathe tyÃjanÃt puna÷ | pratisaælÅna-bhogaæ ca sva-adhyÃyi«u nivedanÃt || mÆlà Ãpattayo hy età mahÃ-naraka-hetava÷ | Ãryasya + ÃkÃÓagarbhasya svapne deÓyÃ÷ pura÷-sthitai÷ || bodhi-citta-parityÃgÃd yÃcakÃya + a-pradÃnata÷ | tÅvra-mÃtsarya-lobhÃbhyÃæ krodhÃd và satva-tìanÃt || prasÃdyamÃno yatnena satve«u na titik«ate | ÓlokÃt para-anuv­ttyà và sad-dharma-ÃbhÃsa-varïanÃd | iti || Ãrya-k«itigarbha-sÆtre * apy uktaæ | yo mahÃ-brahman mama + uddiÓya pravrajito du÷-ÓÅla-pÃpa-samÃcÃro bhik«ur anubhÆta÷ kaÓambaka-jÃto * a-Óramaïa÷ Óramaïa-pratij¤a÷ a-brahma-cÃrÅ brahma-cÃri-pratij¤a÷ | dhvasta÷ patita÷ parÃjito vividhai÷ kleÓai÷ | atha ca puna÷ sa du÷-ÓÅla-pÃpa-samÃcÃro bhik«ur adya + api sarva-devÃnÃæ yÃvat sarva-manu«yÃïÃæ yÃvat puïya-nidhÅnÃæ darÓayità bhavati kalyÃïa-mitraæ | kiæ ca + api sa a-pÃtrÅ-bhÆta÷ tena ca puna÷ Óiras-tuï¬a-muï¬ena këÃya-vastra-prÃvaraïa-ÅryÃ-pathena darÓana-hetunà + api bahÆnÃæ satvÃnÃæ vividha-kuÓala-mÆla-upastambhana-kara÷ su-gati-mÃrga-darÓako bhavati | tasmÃd yo mama + uddiÓya pravrajita÷ ÓÅlavÃn du÷-ÓÅlo và tasya na + anujÃnÃmi cakra-varttir Ãj¤Ãm api yan mama + uddiÓya pravrajitasya saha-dharmeïa + api kÃye daï¬a-prahÃraæ và dÃtuæ cÃrake và prak«eptuæ | aÇgam aÇgaæ vikarttanaæ và kartuæ jÅvitÃd và vyaparopaïaæ kartuæ | kiæ punar a-dharmeïa || kiæ ca + api m­ta÷ kathyate * asmin dharma-vinaye | atha ca puna÷ sa pudgalo go-rocana-kastÆrikÃ-sad­Óa iti | atra + eva + Ãha | ye mama + uddiÓya pravrajitÃn yÃna-bhÆtÃn pÃtra-bhÆtÃn và viheÂhayi«yanti te sarve«Ãæ try-adhva-gatÃnÃæ buddhÃnÃm atÅva sa-aparÃdhà bhavanti | samucchinna-kuÓala-mÆlà dagdha-santÃnà avÅci-parÃyaïà bhavanti + iti | atra + eva + Ãha | sarva-buddhair adhi«Âhito * ayaæ mok«a-dhvajo yad uta rakta-këÃya-vastram iti | asminn eva ca + uktaæ | tena khalu puna÷ samayena bahÆni ÓrÃvaka-niyuta-Óata-sahasrÃïi bahÆni ca bodhi-satva-niyuta-Óata-sahasrÃïi bhagavato * antike evaæ-rÆpaæ pÆrva-k­taæ karma-Ãvaraïaæ pratideÓayanti | vayam api bhadanta bhagavan bahÆnÃæ pÆrvakÃïÃæ tathÃ-gatÃnÃæ pravacane pÃtra-bhÆtÃn pÃtra-bhÆtÃæÓ ca buddhÃnÃæ bhagavatÃæ ÓrÃvaka-yÃnÅyÃn pudgalä jugupsitavanta÷ paæsitavanto ro«itavanto * a-varïa-a-yaÓa÷-kathÃÓ ca niÓcÃritavanta÷ | tena vayaæ karma-Ãvaraïena tri«v apÃye«u vividhÃæ tÅvrÃæ pracaï¬Ãæ du÷khÃæ vedanÃæ pratyanubhÆtavanta÷ || peyÃlaæ || vayaæ tat-karma-Ãvaraïa-Óe«am etarhi bhagavato * antike pratideÓayi«yÃma÷ | ke-cid vadanti | vayaæ bhagavata÷ ÓrÃvakÃn vacanais tarjitavanta÷ paribhëitavanta÷ | ke-cid vadanti | vayaæ bhagavata÷ ÓrÃvakÃn a-pÃtra-bhÆtÃn patra-a-bhÆtÃæÓ ca praharitavanta÷ | ke-cid vadanti | vayaæ cÅvarÃn h­tavanta÷ | ke-cid vadanti | vayaæ bhagavata÷ ÓrÃvakÃïÃm upabhoga-paribhogÃn Ãcchinnavanta÷ | ke-cid vadanti | vayaæ bhagavantam uddiÓya pravrajitÃn g­ha-sthÃn kÃritavanta÷ tata a-sthÃnaæ sÃditÃ÷ | ke-cid vadanti | asmÃbhir bhagavan buddhÃnÃæ bhagavatÃæ ÓrÃvakà a-patra-bhÆtÃ÷ pÃtra-bhÆtÃÓ ca sa-aparÃdhikÃÓ cÃrake prak«iptÃs tena vayaæ karma-Ãvaraïena bahÆn kalpÃæs t­«v apÃye«u vividhÃæ tÅvrÃæ pracaï¬Ãæ du«khÃæ vedanÃæ pratyanubhÆtavanta÷ || pe || tad vayam etarhi karma-Ãvaraïa-Óe«Ãæ bhagavato * antike pratideÓayÃma÷ | ÃyatyÃæ saævaram Ãpadyema | pratigahïÃtu bhagavÃn asmÃkam anukampÃm upÃdÃya | uddharatu bhagavÃn asmÃn an-anta-pÃpebhya iti vistara÷ || pravrajyÃ-antarÃya-sÆtre * apy an-artha ukta÷ | caturbhir mahÃnÃman dharmai÷ samanvÃgato g­hÅ a-k«aïa-prÃpto bhavati | jÃty-andhaÓ ca ja¬aÓ ca + a-jihvakaÓ ca caï¬ÃlaÓ ca jÃtu sukhito bhavaty abhyÃkhyÃna-bahulaÓ ca «aï¬akaÓ ca paï¬akaÓ ca nitya-dÃsaÓ ca | strÅ ca bhavati Óvà ca ÓÆkaraÓ ca gardabhaÓ ca + u«ÂraÓ ca ÃÓÅvi«aÓ ca bhavati tatra tatra jÃtau || katamaiÓ caturbhi÷ | iha mahÃnÃman g­hÅ pÆrva-jina-krÂa-adhikÃrÃïÃæ satvÃnÃæ nai«kramya-cittasya pravrajyÃ-cittasya + Ãrya-mÃrga-cittasya + antarÃyaæ karoti | anena prathamena || punar a-paraæ g­hÅ dhana-laulyena putra-laulyena karma-vipÃkam a-Óraddadhat putrasya và duhitur và bhÃryÃyà và j¤Ãti-saæghasya + aiÓvarya-sthÃne vartamÃne pravrajyÃ-antarÃyaæ karoti | anena dvitÅyena + iti || anya-dvayaæ | sad-dharma-pratik«epa÷ Óramaïa-brÃhmaïe«u ca pratigha÷ || daÓa ca + a-kuÓalÃ÷ karma-pathÃ÷ an-arthÃ÷ | sad-dharma-sm­ty-upasthÃnÃd vipÃka-kaÂukà dra«ÂavyÃ÷ | tata÷ ki¤-cin-mÃtraæ sÆtraæ sÆcyate | prÃïa-atipÃta-vipÃka-lavas tÃvad | yathà + Ãha | tad yathà + agni-ÓikhÃ-carà nÃma pak«iïo ye * agni-Óik«Ã-madhya-gatà na dahyante saæh­«ÂatarÃÓ ca nÃrakeyÃïÃæ kapÃlaæ bhittvà rudhiraæ pibanti | kapÃla-antara-carà nÃma pak«iïo ye mastakaæ bhittvà jvalita-mastaka-luÇgÃn pibanti | jihvÃ-Ãmi«a-bhujo nÃma pak«iïo ye jihvÃæ vidÃrya + abhito * abhita÷ prabhak«ayanti | sà + api jihvà bhuktà punar api saæjÃyate padma-dala-komalatarà | evam artha-anurÆpa-saæj¤Ã danta-utpÃÂakà nÃma kaïÂha-nìy-apakar«akà nÃma | kloma-kÃÓina÷ | ÃmÃÓaya-adÃ÷ | plÅha-saævartakà | antra-vivara-khÃdina÷ | p­«Âha-vaæÓa-carà nÃma | marma-guhyakà nÃma pak«iïo ye sarvÃïi marma-vivarÃïi bhittvà marmÃïi k­ntayitvà vivarÃïi praviÓya majjÃ-maï¬aæ pibanti krandamÃnÃnÃæ | sÆcÅ-chidrà nÃma pak«iïo ye sÆcÅ-sad­Óa-tuï¬Ã raktaæ pibanti | evam asthi-vivara-aÓina÷ «aÂ-tvag-bhak«iïa÷ | nakha-nik­ntakà medo-dÃ÷ snÃyu-viÓe«akÃ÷ | keÓa-uï¬ukà nÃma pak«iïo ye keÓa-mÆlÃny utpÃÂayanti || sa evam avÅci-pradeÓas trÅïi yojana-Óata-sahasrÃïi pak«i-bhairava-pak«o nÃma | tatra tair anyair nÃrakeyai÷ saha + an-ekÃni var«a-Óata-sahasrÃïi bhak«yate saæbhavati ca | sa katha¤-cid api tasmÃn mukta÷ sarvasmÃd du«kha-jÃla-pariv­ta÷ | Óvabhra-prapÃto nÃma dvitÅya÷ pradeÓas tatra gacchati | trÃïa-anve«Å Óaraïa-anve«Å paritrÃïa-anve«Å samantata ekÃdaÓabhir arci-skandhair Ãv­to ni÷-sahÃya÷ karma-pÃÓa-bandhana-baddha÷ samantata÷ Óatrubhir Ãv­ta÷ kÃntÃram anuprapanna÷ sarvasmÃn naraka-pu¤jÃd adhikataraæ vyasanam abhiprapannas taæ Óvabhra-prapÃtaæ nÃma pradeÓam anudhÃvati | patite * atÅva pÃda÷ pravilÅyate | utk«ipta÷ punar api saæbhavati | su-kumÃratara÷ Ólak«ïatara÷ kharÃbhis tÅvrÃbhir vedanÃbhir abhibhÆta÷ | tasya + evaæ bhaya-viklava-vadanasya kara-caraïa-sarva-aÇga-praty-aÇga-pravilÅyamÃnasya sa pradeÓa÷ Óvabhra-prapÃto nÃma prÃdur-bhavati | sa tasmin deÓe nipatati patita÷ Óvabhre prapatati trÅïi yojana-sahasrÃïi | punar api karma-k­tena vÃyunà + utk«ipyate | sa prapatamÃna÷ kaæka-vÃyasa-grdhra-ulÆkair bhak«yate | yÃvat tasya + evam utk«ipyamÃnasya ca prapatataÓ ca + an-ekÃni var«a-Óata-sahasrÃïi gacchanti | katha¤-cid api tasmÃn mukta÷ paribhrÃmitaÓ cakra-aÇkaæ vivaraæ nÃma pradeÓam anudhÃvati | tasmiæÓ ca pradeÓe sahasra-arÃïi cakrÃïi prÃdur-bhavanti vajra-nÃbhÅni tÅk«ïa-jvÃlÃni ÓÅghra-bhramÃïi tasya saha-gamanÃd eva tÃni cakrÃïi ÓarÅraæ prÃpya bhramanti | pe || praty-ekaæ sarva-aÇgÃni pramathnanto dahanti pÃda-tale ca + asya ÓaÇkubhir bhidyete | evaæ makkoÂaka-parvate | mÃkkoÂakai÷ prÃïi-jÃtibhi÷ sa-antar-vahi÷-parama-aïuÓa÷ prabhak«yate | bhukto bhukta÷ punar api saæjÃyate su-kumÃratara÷ | su-kumÃratayà bhÆyo * apy ÃdhikatarÃæ vedanÃm anubhavati | bhukta-bhuktasya prabhÆtataram eva + asya tvaÇ-mÃæsaæ prÃdur-bhavati | tasya prÃïa-atipÃta-k­ta-upacitasya tat-phalaæ bhavati || a-datta-ÃdÃna-vipÃkam Ãha | sa e«a du«k­ta-karma-anta-cÃrÅ ÃlÃta-cakra-nirmÃïa-gandharva-nagara-m­ga-t­«ïikÃ-sad­Óaæ mahad artha-jÃtaæ paÓyati ratna-vastra-dhana-dhÃnya-nikara-bhÆtaæ | tasya + evaæ lobha-abhibhÆtasya karmaïà mohitasya + evaæ bhavati | mama + idam iti | sa evaæ mohita÷ pÃpa-kÃrÅ prajvalita-aÇgÃra-kar«Ær laÇghayitvà tad-draviïam anudhÃvati | sa karma-k­tair yama-puru«air g­hyate Óastra-jÃla-madhya-gata÷ sarva-aÇga-praty-aÇgaÓa÷ pÃÂyate viÓasyate dahyate * asthy-avaÓe«a÷ kriyate | na ca + asya + an-Ãdi-kÃla-prav­tta÷ sa lobhas tÃm apy avasthÃæ gatasya parihÅyatae iti || kÃma-mithyÃ-ÃcÃram adhik­tya + Ãha | e«a sa pÃpa-kartà tasmÃc * chastra-saÇkaÂÃn mukta÷ katham-apy aÇgÃra-kar«Ær laÇghayitvà karmaïà bhrÃmita÷ pradeÓam anyaæ prapadyate | vitatha-darÓanaæ nÃma tatra karma-k­tÃæ striyaæ paÓyati yà tena pÆrvaæ na«Âa-sm­tinà d­«Âà | d­«Âvà ca + an-Ãdi-kÃla-abhyasto rÃga-agnir utpadyate | sa tena dhÃvati yena tà striya÷ | tÃÓ ca + ayo-mayyo nÃrya÷ karma-k­tÃ÷ | tÃbhir asau g­hyate | g­hÅtvà ca + o«ÂhÃt prabh­ti tathà bhujyate yathà + asya sar«apa-phala-mÃtra-pramÃïam api na + avaÓi«Âaæ | tasmi¤ ÓarÅre bhavati | punar api saæbhavati | punar api bhujyate | sa kaÂukÃæ kharÃæ vedanÃm anubhavaæs tasmÃd rÃga-agner na nivartate | yena tà striyas tena bhÆya÷ sa÷ saædhÃvati | na ca + asya tat-pŬà tathà bÃdhate yathà rÃga-agni÷ | atha tà striyo bhÆyo vajra-maya-ayo-maya-prajvalita-gÃtrÃs taæ manu«yam ÃdÃya jvÃlÃ-mÃlÃ-Ãkula-sarva-ÓarÅrÃs taæ nÃrakeyaæ siktÃ-mu«Âi-vad bhindanti | punar api saæbhavati + iti pÆrva-vat || pe || striyo mÆlam apÃyasya dhana-nÃÓasya sarvathà | strÅ-vidheyà narà ye tu kutas te«Ãæ bhavet sukham || pe || yÃvat | strÅ vinÃÓo vinÃÓÃnÃm iha loke paratra ca | tasmÃt striyo vivarjyÃ÷ syur yadi + icchet sukham Ãtmana iti || m­«Ã-vÃdam adhikatya + Ãha | sa tair yama-puru«air g­hyate g­hÅtvà ca tan-mukhaæ vidÃrayanti tasmÃj jihvÃm apakar«ayanti | sà ca jihvà karma-vaÓÃt pa¤ca-yojana-Óata-pramÃïà bhavati | tasya m­«Ã-vÃdasya balena tasyÃÓ ca saha-nirgamana-kÃle te yama-puru«Ã bhÆmÃv ÃnÃhayanti pradÅpta-ayo-mayyÃæ | karma-k­taæ ca hala-sahasraæ prÃdur-bhavati pradÅpta-agra-saæyuktaæ balavadbhir balÅvardais tad asya + antar-gataæ jihvÃyÃæ vahati | tatra pÆya-rudhira-k­mi-ÓrÃviïyo nadya÷ pravahanti || pe || sà ca jihvà tathà su-kumÃrà yathà devÃnÃm ak«i || yÃvat sa vedanÃtas tanati krandati vikroÓati na ca + asya tad-du÷khaæ kaÓ-cid apanayati + iti vistara÷ | tasya + evaæ pracaï¬Ãm vedanÃm anubhavato * an-ekÃni var«a-Óata-sahasrÃïi sà ca jihvà k­«yate | sà katha¤-cit tasya nÃrakasya mukhe praviÓati | sa bhaya-vihvala-vadano yena và tena và ni÷palÃyate * aÇgÃra-kar«Æ«u dahyamÃno nimajjan | tasya + evaæ du÷kha-Ãrttasya + a-Óaraïasya + a-parÃyaïasya punar api yama-puru«Ã÷ prÃdur-bhavanti mudgara-asi-pÃïaya÷ | te taæ puru«aæ mastakÃt prabh­ti yÃvat pÃdau cÆrïayanti + ity Ãdi || paiÓunya-vipÃkas tu yathà + eva m­«Ã-vÃdasya trÅïi yojana-ÓatÃni jihvà + iti viÓe«as tu | tÃæ yama-puru«Ã nistriæÓÃn ÃdÃya pradÅpta-dhÃrÃn jihvÃæ nik­ntanti | jambukaiÓ ca + anysamin pradeÓe bhak«yate | parama-kaÂukÃæ vedanÃæ prativedayate sa krandati vikroÓaty a-vyakta-ak«araæ jihvÃ-virahita ity Ãdi || pÃru«ya-vipÃkam Ãha | te tÃæ jihvÃm Ãsyaæ vidÃrya g­hïanti | g­hÅtvà niÓita-dhÃrai÷ ÓastraiÓ chittvà tasya bhÆya eva khÃdanÅya-arthena mukhe prak«ipanti | sa ca jighansÃ-ardita÷ k«ut-k«Ãma-vadana÷ sva-rudhira-lÃlÃ-parisrutÃæ tÃm eva sva-jihvÃæ bhak«ayati | sà ca jihvà chinnà punar api saæjÃyate karma-vaÓÃt | atha sa bhÆmau vedanÃ-Ãrtta÷ parivartate vice«Âate krandate | tasya + evaæ vedanÃ-Ãrttasya pariv­tta-nayana-tÃrakasya du«kha-Ãrttasya dÅnasya + a-sahÃyasya + ekÃkina÷ sva-k­tam upabhu¤jÃnasya yama-puru«Ã anuÓÃsanÅ-gÃthÃæ bhëante || jihvÃ-dhanor vinirmuktas tÅk«ïo vÃg viÓikhas tvayà | pÃru«yam iti yad d­«Âaæ tasya + etat phalam Ãgatam || iti vistara÷ || saæbhinna-pralÃpa-vipÃkam Ãha || tasya tat prajvalitaæ tÃmra-drava-lohitaæ jihvÃæ dahati | jihvÃæ dagdhvà kaïÂhaæ dahati | kaïÂhaæ dagdhvà h­dayaæ dahati h­dayaæ dagdhvà + antrÃïi dahati | tÃny api dagdhvà pakva-ÃÓayaæ dahati | pakva-ÃÓayam api dagdhvà + adho-bhÃgena nirgacchati || yama-puru«Ã gÃthÃm Ãhu÷ | pÆrva-uttara-a-baddha-padaæ nir-arthakam a-saægatam | a-baddhaæ yat tvayà proktaæ tasya + etat phalam Ãgataæ || yà na \<[doubtful]>\ satyavatÅ nityaæ na ca + adhyayana-tat-parà | na sà jihvà budhair d­«Âà kevalaæ mÃæsa-khaï¬ikà | iti vistara÷ || abhidhyÃ-vipÃkam Ãha | atha paÓyati riktaæ tuccham a-sÃrakaæ karma-k­taæ bahu-draviïaæ para-parig­hÅtaæ tasya karma-codita-vyÃmohitasya + evaæ bhavati | mama + idaæ syÃd iti | tata÷ sa nÃrakas tena + eva dhÃvati yena tad dravyaæ | tasya + abhidhyÃ-Ãkhya-mÃnasasya + a-kuÓalasya + Ãsevita-bhÃvita-bahulÅ-k­tasya tat-phalaæ yad asau narake viparÅtaæ paÓyati | tasya + evaæ paÓyato * abhidhyÃ-bahulasya haste Óastraæ prÃdur-bhavati sa tena dhÃvati | te«Ãm apy anye«Ãæ nÃrakÃïÃæ haste ÓastrÃïi prÃdur-bhavanti | sa tai÷ saha Óastreïa yudhyate yÃvat tathà kartyate yathà sar«apa-phala-mÃtram api na bhavati mÃæsam asya ÓarÅre tathà + asthi-kaÇkÃla-avaÓe«a÷ kriyate || pe || pare«Ãæ sampa ... mama syÃd iti cintitaæ | tasya + abhidhyÃ-samutthasya vi«asya phalam Ãgatam iti || vyÃpÃda-phalam Ãha | karma-mayÃ÷ siæha-vyÃghra-sarpÃ÷ krodha-abhibhÆtÃ÷ puratas ti«Âhante | etebhyo bhaya-bhÅto yena và tena và ni÷palÃyate | sa kathaæ Óaknoti palÃyitum a-Óubhasya karmaïa÷ | sa tair g­hyate | g­hÅtvà ca pÆrvaæ tÃvan mastakÃd bhujyate yÃvat pÃrÓvata÷ sarpair vi«a-daæ«Ârai÷ saædaÓya saædaÓya bhak«yate | vyÃghrair api p­«Âhato bhak«yate | pÃdÃv api vahninà dÃhyete sa yama-puru«air dÆrÃd i«ubhir vidhyatae iti vistara÷ || mithyÃ-d­«Âi-phalaæ punar a-parimitaæ | pÃÂhas tu saæk«ipyate | Óastra-var«a-tomara-vajra-var«a-aÓani-pëÃïa-var«e hanyate | ekÃdaÓabhir arcci-skandhai÷ k«ut-pipÃsa-agninà ca sukha-nirgatena nir-antaraæ dahyatae iti || kÃma-mÆlÃÓ ca sarva-an-arthà iti tebhya eva + udvejitavyaæ | yathà + atra + eva + Ãha | asty agni-kuï¬o nÃma naraka÷ | tatra katareïa karmaïà satvà upapadyante | yena a-Óramaïena Óramaïa-pratij¤ena mÃt­-grÃmasya n­tta-gÅtasya + ÃbharaïÃnÃæ và Óabdaæ Órutvà + a-yoniÓena manas-kÃreïa + Ãk«ipta-buddhinà tac * chrutvà hasita-la¬ita-krŬitÃny a-Óucim uktaæ || pe || tatra te nÃrakà ayo-var«eïa sarva-aÇga-praty-aÇgaÓaÓ cÆrïyante * aÇgÃra-var«eïa ca pacyante dahyantae ity Ãdi | evaæ paurÃïa-kÃma-ÃsvÃdana-smaraïÃt padumo nÃma naraka÷ paÂhyate svapna-anta-bhÆta-smaraïÃc ca | tatra te nÃrakÃ÷ kumbhi«u pacyante | te droïi«v ayo-mayair mu«alair hanyantae iti vistara÷ || evam apsarasa÷ prÃrthanayà brahma-carya-pariïÃmanÃn mahÃ-padumo nÃma naraka ukta÷ | tatra k«Ãra-nadÅ-taraÇginÅ nÃma pravahati | tasyÃæ nadyÃæ yÃny asthÅni te pëÃïÃ÷ | yac * chevÃlaæ te keÓÃ÷ | ya÷ paÇkas tan mÃæsaæ | yà Ãpa÷ tat kathitaæ tÃmraæ | ye matsyÃs te nÃrakà ity Ãdi || evaæ puru«asya puru«eïa saha maithuna-vipratipatte÷ a-prameyà a-kÃraïà viÓe«Ã÷ paÂhyante | evaæ ÓiÓubhi÷ saha vipratipatte÷ k«Ãra-nadyÃm uhyamÃnÃn dÃrakÃn paÓyati | te taæ vilapanti | sa tÃæ nadÅm avagÃhate | te«u bÃlake«u tÅvra-sneha-pratibandha-Óoka-du«kha-vegÃt | evaæ go-va¬ava-aja-e¬aka-Ãdi«u prak­ti-sa-Ãvadya÷ kÃma-mithyÃ-ÃcÃra÷ kharatara-vipÃka÷ paÂhyate | tÃsÃm eva go-va¬ava-ÃdÅnÃæ tapta-ayo-mayÅnÃæ a-kuÓala-nirmitÃnÃæ yoni-mÃrgeïa sa tiryak-kÃma-sevÅ praviÓati | sa tÃsÃm udare pradÅpta-aÇgÃra-nikara-paripÆrïe svidyate pacyate bahÆni var«a-Óata-sahasrÃïi + iti vistareïa dra«Âavyaæ || evam anya-nÃÓitÃsv api bhik«uïÅ«u vipratipannÃnÃæ mahÃ-naraka-pÃtanÃ÷ paÂhyante | evaæ sva-strÅ«v apy a-yoni-mÃrgeïa gacchata÷ | evaæ prasahya + ÃnÅtÃsv api para-strÅ«u labdhÃsu ca kanyÃsu | evam upavÃsa-sthÃsu evaæ gurÆïÃæ patnÅ«u j¤Ãti-Óabda-mÃnitÃsu ca vipratipatte÷ tÅvrÃÓ ca + a-parimÃïÃÓ ca mahÃ-naraka-pÃtanÃ÷ paÂhyante || sapta-maithuna-saæyukta-sÆtre * apy Ãha | iha brÃhmaïa ekatyo brahma-cÃriïam ÃtmÃnaæ pratijÃïÅte | sa na + iha + eva mÃt­-grÃmeïa sÃrddhaæ dvayaæ samÃpadyate * api tu mÃt­-grÃmaæ cak«u«Ã rÆpaæ nidhyÃyan paÓyati | sa tadà svÃdayati adhyavasyati adhyavasÃya ti«Âhati | ayam ucyate brÃhmaïa brahma-cÃrÅ saæyukto maithunena dharmeïa na visaæyukta÷ | a-pariÓuddhaæ brahma-caryaæ carati || evaæ mÃt­-grÃmeïa sÃrddhaæ saækrŬata÷ saækilikilÃyamÃnasya ÃsvÃdayata÷ a-pariÓuddhaæ brahma-caryam uktaæ | evaæ mÃt­-grÃma-apasthÃnam ÃsvÃdayata÷ | evaæ tira÷-ku¬ya-gatasya tiro-du«ya-gatasya và mÃt­-grÃmasya n­tta-gÅta-Ãdi-Óabdam ÃsvÃdayato maithuna-saæyogam ity uktam | evaæ pa¤ca-kÃma-guïa-samarpitaæ param avalokya + ÃsvÃdayata÷ || evaæ deva-Ãdi-sthÃne«u brahma-carya-pariïÃmanÃt saæyukto maithunena dharmeïa na visaæyukta iti || yataÓ ca + ete kÃmà evaæ smaraïa-prÃrthanÃ-vi«ayam api gatà evam an-artha-karÃs tena + eva kÃma-apavÃdaka-sÆtre * abhihitam | nivÃraya bhik«o cittaæ kÃmebhya÷ | sa-bhayaÓ ca + e«a mÃrga÷ sa-pratibhaya÷ sa-kaïÂaka÷ sa-gahana÷ unmÃrga÷ ku-mÃrgo vedanÃ-patha÷ | a-sat-puru«a-saæsevita÷ | na + e«a mÃrga÷ sat-puru«a-saæsevita÷ | na tvam evaæ cintayasi | kasmÃt alpa-ÃsvÃdÃ÷ kÃmà uktà bhagavatà | bahu-du«kha-bahu-upadravà bahu-upÃyÃsà | ÃdÅnavo * atra bhÆyÃn | rogo bhik«ava÷ kÃmà gaï¬a÷ Óalya-madya-madya-mÆlam Ãmi«a-va¬isaæ m­tyur a-nityÃ÷ kÃmÃs tucchÃ÷ m­«Ã-mo«a-dharmiïa÷ svapna-upamÃ÷ kÃmÃ÷ | kim apy ete bÃla-ullÃpanÃ÷ || pe || yathà m­gÃïÃæ bandhanÃya kÆÂaæ dvi-jÃnÃæ bandhanÃya jÃlaæ | matsyÃnÃæ bandhanÃya kupinaæ | markaÂÃnÃæ bandhanÃya lepa÷ pataÇ-gÃnÃæ bandhanÃya + agni-skandha÷ | evaæ kÃmÃ÷ || pe || kÃma-parye«aïÃæ carato dÅrgha-rÃtraæ siæhÃnÃæ mukhe parivartitasya + anto na praj¤Ãyate | yÃvad go-ghÃtakÃnÃæ gava-ÃsanÃnÃæ mukhe parivartitasya + anto na praj¤Ãyate | yÃvan maï¬ÆkÃnÃæ satÃæ sarpÃïÃæ mukhe parivartitasya + anto na praj¤Ãyate | dÅrgha-rÃtraæ kÃmÃn pratisevamÃnÃnÃæ corà iti k­tvà g­hÅtÃnÃæ ÓiraÓ-chinnÃnÃm anto na praj¤Ãyate | pÃradÃrikÃ÷ pÃripanthikà grÃma-ghÃtakà jana-pada-ghÃtakà yÃvad granthi-mocakà iti k­tvà g­hÅtÃnÃæ ÓiraÓ-chinnÃnÃm anto na praj¤Ãyate | du«khaæ tÅvraæ kharaæ kaÂukam anubhÆtaæ rudhiraæ prasyanditaæ pragharitaæ yac catur«u mahÃ-samudre«u + udakÃt prabhÆtataraæ || pe || kÃyo hy ayaæ bahv-ÃdÅnava÷ | asthi-saæghÃta÷ snÃyu-saæbaddho mÃæsena + anulipta÷ carmaïà paryavanaddha÷ chavyà praticchanna÷ chidra-vicchidra÷ k­mi-saægha-ni«evita÷ satvÃnÃm an-arthaka÷ kleÓa-karmaïÃæ vastu || asmin kÃye vividhà ÃbÃdhà utpadyante | tad yathà cak«Æ-roga÷ Órotra-rogo yÃvad arÓÃæsi piÂako bhagan-dara÷ || pe || kÃyikÃ÷ santÃpÃ÷ kÃyikaæ du«khaæ | kÃyasya jÅrïatà bhagnatà kubjatà | khÃlityaæ pÃlityaæ vali-pracuratà | indriyÃïÃæ pÃripÃka÷ paribheda÷ saæskÃrÃïÃæ purÃïÅ-bhÃvo jarjarÅ-bhÃva÷ | yÃvan na + arhasy evam udgharantaæ pragharantaæ jugupsanÅyaæ kÃyaæ prati«evituæ || pe || kà tava bhik«o kÃma-a-ÓÃnti÷ | kaÓ ca tvÃæ pralobhayati | kathaæ ca tvaæ prÃhito mÆrchito * adhyavasito * adhyavasÃnam Ãpanna÷ | yadà + ahaæ parinirv­to bhavÃmi | sad-dharmaÓ ca + antar-hito bhavati | tvaæ ca kÃmÃn pratisevya vinipÃta-gato bhavi«yasi | kadà jarÃ-maraïÃd ÃtmÃnaæ parimocayi«yasi || alaæ bhik«o nivÃraya cittaæ kÃmebhya÷ | a-kÃla÷ kÃma-parye«aïÃyÃ÷ | kÃlo * ayaæ dharma-parye«aïÃyà iti || ugradatta-parip­cchÃyÃm apy Ãha | tena kÃma-mithyÃ-ÃcÃrÃt prativiratena bhavitavyaæ sva-dÃra-saætu«Âena para-dÃra-an-abhilëiïà + Ãrakta-netra-prek«iïà nirviïïa-manasà | eka-anta-du«khÃ÷ kÃmà | ity abhÅk«ïaæ manasi-kÃra-prayuktena | yadà + apy asya sva-dÃre«u kÃma-vitarka utpadyeta | tadà + api tena sva-dÃre«v a-Óubha-anudarÓinà uttrasta-manasà | kleÓa-vaÓatayà kÃmÃ÷ pratisevitavyÃ÷ | na tv adhyavasÃna-vinibaddhena nityam a-nitya-an-Ãtma-a-Óuci-saæj¤inà | evaæ ca + anena sm­tir upasthÃpyà | tathà + ahaæ kari«yÃmi yathà saækalpair api kÃmÃn na paribhok«ye | ka÷ punar vÃdo dvi-indriya-samÃpattyà và + anaÇga-vij¤aptyà và + iti || punar atra + eva + Ãha | bodhi-satvena sva-bhÃryÃyà antike tisra÷ saæj¤Ã utpÃdayitavyÃ÷ | katamÃs tisra÷ | rati-krŬÃ-sahÃyikà + e«Ã na + e«Ã para-loka-sahÃyikà | anna-pÃna-sahÃyikà + e«Ã na + e«Ã karma-vipÃka-anubhavana-sahÃyikà | sukha-sahÃyikà + e«Ã na + e«Ã du«kha-sahÃyikà || yÃvad a-parÃs tisra÷ | ÓÅla-antarÃya-saæj¤Ã dhyÃna-antarÃya-saæj¤Ã praj¤Ã-antarÃya-saæj¤Ã || a-parÃs tisra÷ | cora-saæj¤Ã badhaka-saæj¤Ã naraka-pÃla-saæj¤Ã iti || candrottarÃ-dÃrikÃ-parip­cchÃyÃm apy uktaæ | atha candrottarÃ-dÃrikà samanantaraæ pradhÃvantaæ taæ mahÃntaæ jana-kÃyaæ d­«Âvà tasyÃæ velÃyÃæ vihÃyasa-antarÅk«e tÃla-mÃtram abhyudgamya sthitvà ca taæ mahÃntaæ jana-kÃyaæ gÃthÃbhir adhyabhëata || kÃyaæ mama + Åk«adhvam imaæ mano-j¤aæ suvarïa-varïaæ jvalana-prakÃÓam | na rakta-cittasya hi mÃnu«asya praj¤Ãyate Óobhanakaæ ÓarÅram || ye etv agni-kar«Æ-upama-saæpradÅptÃn tyajanti kÃmÃn vi«aye«v a-g­ddhÃ÷ | «a¬-indriyai÷ saævara-saæv­tÃÓ ca ye brahma-caryaæ ca caranti Óubham || d­«Âvà ca dÃrÃn hi parasya ye vai kurvanti mÃtÃ-bhaginÅ + iti saæj¤Ãæ | prÃsÃdikÃs te hi su-darÓanÅyà bhavanti nityaæ paramaæ mano-j¤Ã÷ || sphuÂÃm imÃæ vettha purÅæ samantÃd yo roma-kÆpÃn mama ca + ati-gandha÷ | na rÃga-cittena mayà + arjito * ayam phalaæ tu dÃnasya damasya ca + idam || na me samutpadyati rÃga-cittaæ mà vÅta-rÃgÃsu janÅ«va rÃgaæ | sÃk«Å mama + ayaæ purato muni-indra÷ satyaæ yathà vedmi na jÃtu mithyà || yÆyaæ ca pÆrvaæ pitaro mama + Ãsa | ahaæ ca yu«mÃkam abhÆj janitrÅ | bhrÃtà svasà ca + api pità babhÆva ko rÃga-cittaæ janayej jananyÃæ || praghÃtitÃ÷ prÃk ca mama + atha sarve | ahaæ viÓastà ca purà bhavadbhi÷ | sarve a-mitrà vadhakÃ÷ parasya | kathaæ tu và jÃyati rÃga-cittam || na rÆpavanto hi bhavanti rÃgÃt | na rakta-cittÃ÷ su-gatiæ vrajanti | na nirv­tiæ yÃnti ca rakta-città rÃgo hi tasmÃt parivarjanÅya÷ || kÃmasya hetor nirayaæ patanti | pretÃs tiraÓco * atha bhavanti rÃgÃt | kumbha-aï¬a-yak«Ã asurÃ÷ piÓÃcà bhavanti ye rÃga-parÅtta-cittÃ÷ || kÃïÃÓ ca kha¤jÃÓ ca vi-jihvakÃÓ ca | vi-rÆpakÃÓ ca + eva bhavanti rÃgÃt | bhavanti nÃnÃ-vidha-do«a-bhÃjÃÓ caranti ye kÃma-carÅæ jaghanyÃm || yac cakra-vartitvam avÃpnuvanti | bhavanti ÓakrÃs tri-daÓa-ÅÓvarÃÓ ca | brahmÃïa ÅÓà \<[doubtful]>\ vaÓa-varttinaÓ ca tad brahma-caryaæ vipulaæ caritvà || jÃty-andha-bhÃvà vadhirà vi-saæj¤Ã | Óva-ÓÆkara-u«ÂrÃ÷ khara-vÃnarÃÓ ca | hasty-aÓva-go-vyÃghra-pataÇ-ga-mak«Ã÷ bhavanti nityaæ khalu kÃma-lolÃ÷ || k«iti-ÅÓvarÃÓ ca + eva bhavanty udagrÃ÷ su-Óre«Âhino vai g­ha-paty-amÃtyÃ÷ | sukha-saumanasyena ca yÃnti v­ddhiæ ye brahma-caryaæ vipulaæ caranti || kabhalli-tÃpÃn atha dhÆma-gÃrÃn bandhÃæs tathà tìana-tarjjanÃæÓ ca | chedaæ Óira÷ karïa-kara-ak«i-nÃsÃ÷ | pÃdasya ca + arcchanti hi kÃma-dÃsà | iti || udayana-vatsa-rÃja-parip­cchÃyÃæ ca vivarïitÃ÷ kÃmÃ÷ || d­«Âvà vraïaæ dhÃvati mak«ikà yathà | d­«Âvà + a-Óuciæ dhÃvati gardabho yathà | ÓvÃnaÓ ca ÓÆnà iva mÃæsa-kÃraïÃt | tathà + eva dhÃvanty a-budhÃ÷ striye ratÃ÷ || a-vidyÃ-pidhità bÃlÃs tama÷-skandhane Ãv­tÃ÷ | strÅ«u saktÃs tathà mƬhà a-medhya iva vÃyasÃ÷ || mÃrasya go-caro hy e«a prasthità yena dur-gati÷ | ÃsvÃda-saæj¤ino g­ddhà mÅÂa-sthÃne yathà krimi÷ || kÅÂa-kumbho yathà citro yatra yatra + eva d­Óyate | pÆrïo mÆtra-purÅ«eïa d­tir và vÃta-pÆrità || siÇghÃïaka-kapha-alÃlÃ÷ \<[doubtful]>\ Óle«maïi klinna-mastakÃ÷ | daurgandhyaæ sravate kÃyÃd bÃlÃnÃæ tad yathà madhu || asthi-pÆrïaæ mukha-dvÃraæ mÃæsa-carma-ÃdibhiÓ citaæ | gaï¬a-bhÆto hy ayaæ kÃya÷ kutsito hy Ãma-gandhika÷ || nÃnÃ-prÃïibhi÷ saæpÆrïo mukha-gaï¬o yathà bhavet | evam eva hy ayaæ kÃyo vi«ÂhÃ-Ãdy-a-Óuci-bhÃjanam || antya-antra-Ãkulaæ hy udaraæ sa-yak­t-phupphu«a-Ãkulam | v­kkau vilohitaæ pittaæ masta-luÇga-asthi-majjakam || aÓÅtiæ krimi-kula-sahasrÃïi yÃni ti«Âhanti antare | aha bÃlà na paÓyanti moha-jÃlena Ãv­tÃ÷ || nava-vraïa-mukhai÷ prasravanty a-Óuciæ pÆti-gandhikam | bÃlà nimittaæ g­hïanti vacane darÓane * api ca || uktÃ÷ paÓcÃn na jÃnanti yo deÓa÷ sarva-kutsita÷ | uccÃra-go-carà bÃlÃ÷ kheÂa-siÇghÃïa-bhojina÷ || jugupsanÅye rajyante vraïaæ d­«Âvà + iva mak«ikÃ÷ | kak«Ãsv Ãgharate svedo gandho vÃyati kutsita÷ || kurvanti du«-k­taæ karma yena gacchanti dur-gatim | hÅnÃn kÃmÃn ni«evanto hÅnÃn dharmÃn ni«evya ca || gatvà avÅciæ du«-praj¤Ã÷ du«khÃæ vindanti vedanÃæ | uccÃra iva dur-gandhÃ÷ striyo buddhai÷ prakÅrtitÃ÷ || tasmÃd * dhÅnasya hÅnÃbhi÷ strÅbhir bhavati saÇgati÷ | uccÃra-bhastrÃæ yo g­hya-bÃla-ÃvÃsaæ nigacchati || yÃd­Óaæ kurute karma tÃd­Óaæ labhate phalam || tathà + atra + eva + Ãha | tad evaæ-rÆpair du«kha-parye«itair bhogai÷ sva-jÅvika-artham upasaæh­tair na prabhavanti Óramaïa-brÃhmaïebhyo dÃnaæ dÃtuæ k­païa-vanÅpaka-yÃcakebhyo * a-vaÓÅ-k­tÃ÷ strÅbhi÷ strÅ-nirjitÃ÷ strÅ-nig­hÅtÃ÷ strÅ-dÃsÃ÷ | tena + eva strÅ-premïà tasyà eva po«aïÃya na Óaknuvanti dÃnaæ dÃtuæ ÓÅlaæ ca samÃdÃtuæ | sa tatra rakta÷ samÃna÷ strÅ-paribhëitÃni sahate tarjana-avalokana-nirbhartsanÃm api sahate | sa mÃt­-grÃmeïa tarjita÷ puru«a÷ saæsÅdati vi«Ådati sukhaæ ca + asyà avalokayati | kÃma-heto÷ kÃma-nidÃnaæ ca vaÓa-gatà bhavati | ayaæ mahÃ-rÃja kÃma-lolupasya puru«asya + uccÃra-sukha-paramasya + a-Óucau ratasya + a-saæprajanya-ÃcÃriïo do«a÷ || pe || Órutvà + Åd­Óaæ tu saævegaæ na te«Ãæ bhavati nirv­ti÷ | bhÆya÷ kurvanti saæsargaæ strÅbhi÷ sÃrddhaæ pramoditÃ÷ || du«kha-kÃmÃn ni«evante bhëante ca jugupsitÃ÷ || dharmaæ Órutvà + artha-saæmƬhÃ÷ bhëante ca su-bhëitaæ | strÅ-gataæ ca + asya tac cittaæ vi¬Ãlasya + iva mÆ«ike || muhÆrtaæ bhavati saævega÷ Órutvà + atha jina-bhëitaæ | puna÷ kupyati rÃgo * asya vi«a-hÃlÃhalaæ yathà || sÆkarasya + iva uttrÃso muhÆrtam anuvarttate | d­«Âvà vai atha uccÃraæ g­ddhatÃæ janayaty asau || evaæ sukha-arthino bÃlÃ÷ prahÃya jina-ÓÃsanaæ | hÅnÃn kÃmÃn ni«evante yena gacchanti dur-gatiæ || raktÃ÷ pramattÃ÷ kÃme«u k­tvà karma su-pÃpakam | ÓÅlavattÃæ visaævÃdya paÓcÃd gacchanti dur-gatim || yasya + Åd­Óaæ dharma-nayaæ viditvà | strÅ«u prasÃda÷ puru«asya na + u bhavet | viÓodhita÷ svarga-patho * asya nityam | na dur-labhà tasya vara-agra-bodhi÷ || labdhvà k«aïaæ hi sa praj¤o dharmaæ Órutvà ca Åd­Óam | sarvÃn kÃmÃn vivarjya + iha pravrajyÃæ ni«kramed budha | iti || praÓÃnta-viniÓcaya-prÃtihÃrya-sÆtre * apy a-paro * an-artha ukta÷ || ya÷ kaÓ-cin ma¤juÓrÅ÷ kula-putro và kula-duhità và jÃmbÆ-dvÅpakÃn sarva-satvä jÅvitÃd vyaparopya sarvasvaæ haret | yo và + anyo ma¤juÓrÅ÷ kula-putro và kula-duhità bodhi-satvasya + eka-kuÓala-cittasya + antarÃyaæ kuryÃd antaÓas tiryag-yoni-gatasya + apy eka-Ãlopa-dÃna-saha-gatasya kuÓala-mÆlasya + antarÃyaæ kuryÃd ayaæ tato * a-saækhyeyataraæ pÃpaæ prasavati | tat kasya heto÷ | buddha-utpÃda-saæjanakÃnÃæ sa-kuÓala-mÆlÃnÃm antarÃya÷ sthito bhavati | ya÷ kaÓ-cin ma¤juÓrÅ÷ para-kule«u bodhi-satvasya + År«yÃ-mÃtsaryaæ kuryÃt tasya tasmin samaye tato nidÃnaæ \<[doubtful]>\ trÅïi bhayÃni pratikÃÇk«itavyÃni | katamÃni trÅïi | naraka-upapatti-bhayaæ jÃty-andha-bhayaæ pratyanta-janma-upapatti-bhayaæ ca + iti || punar Ãha || yas tasya kuryÃt puru«o * a-priyaæ và bhÆtaæ hy a-bhÆtaæ ca vaded a-varïaæ | paru«aæ vadet kruddha-manà + api yas taæ k«obhaæ ca kuryÃt punar asya yo * api || Ãtma-bhÃvena mahatà narake«u sa dur-mati÷ | utpadyate vipanna-Ãtmà du«khÃæ sa vetti vedanÃæ || yojanÃnÃæ Óataæ pa¤ca jÃyate * asya samucchraya÷ | koÂÅ-pariv­ta÷ ÓaÓvad bhak«yate ca Óunà bh­Óam || pa¤ca-mÆrddha-sahasrÃïi bhavanty asya + apavÃdina÷ | jihvÃnÃæ ca ÓatÃ÷ pa¤ca bhavanty eka-eka-mÆrddhani || eka-ekasyÃæ ca jihvÃyÃæ ÓatÃ÷ pa¤ca jvalan-mukhÃ÷ | lÃÇgalÃnÃæ ca vahanty asya vÃcaæ bhëitva pÃpikÃm || pratÃpane ca pacyante tÅvra-du«kha-anala-Ãkule | utpŬÃæ bodhi-satvÃnÃæ ye kurvanti a-saÇgatÃ÷ || tiryag-yoni÷ sa-narakà na te«Ãæ bhoti dur-labhà | kalpa-koÂi-sahasrÃïi ÓatÃni niyutÃni ca || tata÷ cyutà ghora-vi«Ã bhonti sarpÃ÷ su-dÃruïÃ÷ | k«ut-pipÃsa-abhibhÆtÃÓ ca kurvate karma dÃruïam || labdhvà + api bhojana-pÃnaæ t­ptiæ na + eva + adhigacchati | tataÓ cyuto manu«ye«u sa ... yady upapadyate || jÃty-andho bhoti dur-medhà du«Âa-cetà a-saæv­ta÷ | ÃryÃnÃra-adhikÃæ \<[doubtful]>\ vÃcam uktvà dur-bhëitaæ nara÷ || manu«yebhyaÓ cyutaÓ ca + api punar gacchati dur-gatim | kalpa-koÂi-sahasre«u jÃta-buddhaæ na paÓyati || punar atra + eva + Ãha | yÃvanti ma¤juÓrÅr bodhi-satvo bodhi-satvasya + antike pratigha-cittÃny utpÃdayaty avamanyanÃ-cittÃni và | tÃvata÷ kalpÃn sannÃha÷ sannaddhavyo vastavyaæ mayà mahÃ-narake«v iti | na ma¤juÓrÅr bodhi-satvo * anyena karmaïà Óakyo vinipÃtayitum anyatra bodhi-satva-apavÃdÃd eva | tad yathà ma¤juÓrÅr vajra-maïi-ratnaæ na + anyena këÂhena lo«Âhena và Óakyaæ bhettum anyatra vajrÃd | evam eva ma¤juÓrÅr bodhi-satvo * anyena karmaïà na Óakyo vinipÃtayitum anyatra bodhi-satva-apavÃdÃd eva + iti || || Ãrya-ÓraddhÃ-bala-ÃdhÃna-avatÃra-mudrÃ-sÆtre * apy Ãha || ya÷ kaÓ-cin ma¤juÓrÅ÷ kula-putro và kula-duhità và daÓasu dik«u sarva-loka-dhÃtu«u sarva-satva-andha-kÃre«u bandhane kruddha÷ praveÓayet | yaÓ ca + anya÷ kula-putro và kula-duhità và bodhi-satve kruddha÷ parÃÇ-mukhaæ ti«Âhet | na + enaæ dur-ÃtmÃnaæ paÓyÃmi + ity ayaæ tato * a-saækhyeyataraæ pÃpaæ pravasati || atra + eva + uktaæ | ya÷ kaÓ-cin ma¤juÓrÅ÷ sarva-jÃmbÆ-dvÅpakÃnÃæ satvÃnÃæ sarvasvaæ hared yaÓ ca + anyo yÃd­Óaæ tÃd­Óaæ bodhi-satvaæ garhed tato * a-saækhyeyataraæ pÃpaæ prasavati || atra + eva + uktaæ | ya÷ kaÓ-cin ma¤juÓrÅ÷ kula-putro và kula-duhità và gaÇgÃ-nadÅ-vÃlikÃ-samÃn stÆpÃn vinipÃtayed daheta và | yaÓ ca + anya÷ kula-putro và kula-duhità và mahÃ-yÃna-adhimuktasya bodhi-satvasya vyÃpÃda-khila-krodha-cittam utpÃdya kroÓayet paribhëayed ayaæ tato * a-saækhyeyataraæ pÃpaæ prasavati | tat kasmÃd * dheto÷ | bodhi-satva-niryÃtà hi buddhà bhagavanto buddha-niryÃtÃÓ ca stÆpÃ÷ sarva-sukha-upadhÃnÃni ca sarva-deva-nikÃyÃÓ ca | bodhi-satvam a-sat-k­tya sarva-buddhà a-sat-k­tà bhavanti | bodhi-satvaæ sat-k­tya sarva-buddhÃ÷ sat-k­tà bhavanti | sarva-buddhÃn an-uttarayà pÆjayà pÆjayitu-kÃmena bodhi-satvÃ÷ pÆjayitavyÃ÷ || etat pÆjÃ-vipÃkaÓ ca praÓÃnta-viniÓcaya-prÃtihÃrya-sÆtre * abhihita÷ || yas tv e«Ãæ kurute rak«Ãæ dhÃrmikÅæ dharma-vÃdinÃæ | hitvà su-dur-gatÅ÷ sarvÃ÷ Óakro bhavati deva-rà|| brahmà + api yÃmas tu«ito vaÓa-varttÅ puna÷ puna÷ | manu«ye«u + upapannaÓ ca cakra-varttÅ sa jÃyate || Óre«ÂhÅ g­ha-patiÓ ca + api bhavaty ìhyo mahÃ-dhana÷ | praj¤Ã-sm­tibhyÃæ saæyukta÷ sukhito nir-upadrava | iti || atha katamaæ bodhi-satvam adhik­tya + iyaæ kÃra-apakÃra-cintà | p­thag-janam eva || yathà + uktaæ ÓraddhÃ-bala-ÃdhÃna-avatÃra-mudrÃ-sÆtre | ya÷ kaÓ-cin ma¤juÓrÅ÷ kula-putro và kula-duhità và sarva-loka-dhÃtu-rajo-upamÃnÃæ satvÃnÃæ divase divase divyaæ Óata-rasam ÃhÃraæ dadyÃd divyÃni ca vastrÃïy evaæ dadaÇ gaÇgÃ-nadÅ-vÃlikÃ-samÃn kalpa-samudrÃn dÃnaæ dadyÃt | yaÓ ca + anya÷ kula-putro và kula-duhità và ekasya + upÃsakasya + an-anya-ÓÃstur daÓa-kuÓala-karma-patha-samanvÃgatasya + eka-divasam ekam ÃhÃraæ dadyÃd buddhasya + ayaæ bhagavata÷ Óik«ÃyÃæ Óik«ita iti samÃropaæ k­tvà | ayaæ tato * a-saækhyeyataraæ puïyaæ prasavati || ya÷ kaÓ-cin ma¤juÓrÅ÷ kula-putro và kula-duhità và sarva-loka-dhÃtu-rajo-upamÃnÃæ daÓa-kuÓala-karma-patha-samanvÃgatÃnÃæ upÃsakÃnÃæ divase divase divyaæ Óata-rasam ÃhÃraæ dadyÃd divyÃni ca vastrÃïy evaæ dadaÇ gaÇgÃ-nadÅ-vÃlikÃ-samÃn kalpÃn dadyÃt | yaÓ ca + anya÷ kula-putro và kula-duhità và ekasya bhik«or eka-divasam ÃhÃraæ dadyÃd | ayaæ tato * a-saækhyeyataraæ puïyaæ prasavati + iti || niyata-a-niyata-avatÃra-mudrÃ-sÆtre * apy Ãha | sacen ma¤juÓrÅr daÓasu dik«u sarva-loka-dhÃtu«u sarva-satvà utpÃÂita-ak«Ã bhaveyu÷ parikalpam upÃdÃya | atha kaÓ-cid eva kula-putro và kula-duhità và te«Ãæ sarva-satvÃnÃæ maitra-cittas tÃny ak«Åïi janayet parikalpam upÃdÃya | yo và + anyo ma¤juÓrÅ÷ kula-putro và kula-duhità và mahÃ-yÃna-adhimuktaæ bodhi-satvaæ prasanna-citta÷ paÓyed | ayaæ tato * a-saækhyeyataraæ puïyaæ prasavati || ya÷ kaÓ-cin ma¤juÓrÅ÷ kula-putro và kula-duhità và daÓasu dik«u sarva-satvÃn bandhana-ÃgÃra-pravivi«ÂÃn bandhana-ÃgÃrÃn mocayitvà cakra-varti-sukhe sthÃpayed brahmatva-sukhe và | yo và + anyo ma¤juÓrÅ÷ kula-putro và kula-duhità và mahÃ-yÃna-adhimuktasya prasanna-citto darÓana-abhilëŠbhaved varïaæ ca + asya + udÃhared | ayaæ tato * a-saækhyeyataraæ puïyaæ prasavati + iti || tathà k«itigarbha-sÆtre * apy Ãha | ya÷ punar bhadanta bhagavan k«atriya-kalyÃïo và + amÃtya-kalyÃïo và bhaÂÂa-kalyÃïo và Óramaïa-kalyÃïo và brÃhmaïa-kalyÃïo và paraæ rak«aty ÃtmÃnaæ rak«ati para-lokaæ rak«ati | bhagavac-chÃsane pÃtra-bhÆtam a-pÃtra-bhÆtaæ và yÃvan muï¬aæ këÃya-khaï¬a-prÃv­taæ parirak«ati Óro«yati pÆjayi«yati ÓrÃvaka-kathÃæ evaæ praty-eka-buddha-kathÃæ Óro«yati pÆjayi«yati | mahÃ-yÃna-kathÃæ ca mahÃ-yÃna-saæprasthitÃn pudgalÃn ÓÅlavato guïa-ìhyÃn yukta-mukta-pratibhÃnÃn tai÷ sÃrddhaæ ramati krŬati parip­cchati paripraÓnayati te«Ãæ Órotavyaæ kartavyaæ manyate || pe || kiyantaæ bhagavan pÃpaæ k«apayi«yati || bhagavÃn Ãha || tad yathà + api nÃma kula-putra kaÓ-cit puru«a utpadyate | ya÷ sarvaæ jambÆ-dvÅpaæ sapta-ratna-paripÆrïaæ k­tvà ti«ÂhatÃæ buddhÃnÃæ bhagavatÃæ dÃnaæ dadyÃt tathà + eva madhya-ahna-samaye tathà + eva sÃya-ahna-samaye dÃnaæ dadyÃd anena paryÃyeïa var«a-Óata-sahasram evaæ-rÆpaæ dÃnaæ dadyÃt | tat kiæ manyase kula-putra + api nu sa puru«o bahu puïyaæ prasavet || Ãha || bahu bhadanta bhagavan sa puru«a÷ puïya-skandhaæ prasaved a-prameyam a-saækhyeyaæ | na tasya puïya-skandhasya kena-cic * chakyaæ pramÃïam udgrahÅtuæ anyatra tathÃ-gatena || bhagavÃn Ãha || yas tu kula-putra k«atriya-kalyÃïo và yÃvad yathà pÆrva + uktaæ | pe | sa bahutaraæ puïyaæ prasavati | yÃvad vipulataram a-pramÃïataram a-saækhyeyataraæ puïya-skandhaæ prasavati | yo mama paÓcimÃyÃæ pa¤ca-ÓatyÃæ vartamÃnÃyÃæ sad-dharma-netrÅ rak«ati sa rak«aty ÃtmÃnaæ | rak«ati parÃæÓ ca rak«ati para-lokaæ rak«ati mama ÓÃsanaæ ÓrÃvakÃn pÃtra-bhÆtÃn a-pÃtra-bhÆtÃn và yÃvan muï¬Ãn këÃya-vastra-prÃv­tÃn api rak«ati | na viheÂhayati | yÃvat svakaæ rëÂraæ para-rëÂraæ ca vardhayati | apÃyÃn k«apayati | sura-Ãlayaæ ca prÃpayati ciraæ ca + Ãyu÷ pÃlayati | sva-kleÓÃæÓ ca para-kleÓÃæÓ ca jhëayati | saæbodhi-mÃrgaæ «aÂ-pÃramitÃÓ ca + upastambhayati | sarva-apÃyä jahÃti | na ciraæ saæsÃre saæsarati | nityaæ kalyÃïa-mitrair buddhaiÓ ca bhagavadbhir bodhi-satvaiÓ ca mahÃ-satvaiÓ ca sÃrddhaæ samavadhÃna-gato bhavati | satataæ kalyÃïa-mitra-a-virahito na cireïa yathÃ-abhiprÃye«u buddha-k«etre«v an-uttarÃæ samyak-saæbodhim abhisaæbhotsyate || atha tÃvad eva sarva-deva-indrÃ÷ sa-parivÃrà | yÃvat piÓÃca-indrÃ÷ sa-parivÃrà utthÃya + ÃsanÃd yena bhagavÃn tena + a¤jaliæ praïamya + evam Ãhu÷ | ye te bhadanta bhagavan etarhy an-Ãgate * adhvani yÃvat paÓcimÃyÃæ pa¤ca-ÓatyÃæ k«atriya-kalyÃïà bhavanti yÃvad gaha-pati-kalyÃïÃ÷ | pe | evaæ sad-dharma-rak«akà evaæ tri-ratna-vaæÓa-jvÃlayitÃra÷ | pe | vayam api sarve sa-parivÃrÃs taæ k«atriya-kalyÃïaæ yÃvad gaha-pati-kalyÃïaæ daÓabhir ÃkÃrai rak«i«yÃma÷ paripÃlayi«yÃmo vardhayi«yÃma÷ || katamair daÓabhi÷ | ÃyuÓ ca + asya vardhayi«yÃma÷ Ãyur-antarÃyaæ ca dharmeïa nivÃrayi«yÃma÷ | Ãrogyaæ ca parivÃraæ ca dhana-skandhaæ ca upabhoga-paribhogaæ ca + aiÓvaryaæ ca yaÓa÷ kalyÃïa-mitrÃïi praj¤Ã-sampadaæ ca vardhÃpayi«yÃma÷ | ebhir daÓabhir iti vistara÷ || evam a-bhÆmi-pravi«Âe«v eva + ayaæ vipÃka-vistaro dra«Âavya÷ || avalokanÃ-sÆtre * api | saæbodhau cittam utpÃdya hita-arthaæ sarva-prÃïinÃæ | ya÷ stÆpaæ loka-nÃthasya karoti + iha pradak«iïaæ || ity Ãdy anuÓaæsa-vistaram uktvà + Ãha | yas tv e«Ãæ buddha-putrÃïÃæ nara÷ kurvÅta a-priyaæ | devÃn manu«yÃn varjitvà narakaæ tasya go-caraæ || iti vistara÷ pÆrva-vat || na ca + atra viÓe«a-hetu÷ kaÓ-cid upadarÓayituæ Óakyatae ity alaæ vikalpena || karma-Ãvaraïa-viÓuddhi-sÆtre * apy Ãvaraïa-Óabdena + an-artha ukta÷ | Ãvaraïaæ ma¤juÓrÅr ucyate rÃga Ãvaraïaæ dve«a Ãvaraïaæ moha Ãvaraïaæ dÃnam Ãvaraïaæ ÓÅla-k«Ãnti-vÅrya-dhyÃna-praj¤Ã Ãvaraïaæ | pe | tat kasya heto÷ bÃla-p­thag-janà ma¤juÓrÅr dÃnaæ dadÃnà matsariïÃm antike * a-prasÃdaæ kurvanti | te tena + a-prasÃdena pratigha-cittam utpÃdayanti | pratigha-khila-do«eïa mahÃ-narake«u + upapadyante | ÓÅlaæ rak«anto du÷-ÓÅlÃn kutsayanti paribhëanti | te te«Ãm a-varïaæ ca bhëanti | te te«Ãæ do«aæ Órutvà bahu-janasya + a-prasÃdaæ kurvanti | te tena + a-prasÃdena dur-gati-gÃmino bhavanti | te k«Ãntiæ bhÃvayanta÷ k«Ãnti-madena + ÃtmÃnam utkar«ayanti pramÃdyanti | vayaæ k«Ãnti-vÃdina÷ | ime punar anye vyÃpanna-cittÃ÷ | te«Ãæ k«Ãnti-madana-mattÃnÃæ pramÃda-mÆlakÃni du÷khÃny utpadyante | te vÅryam ÃrabhamÃïà ÃtmÃnam utkar«ayanti parÃn paæsayanti | kusÅdà ime bhik«avo viharanty an-abhiyuktÃ÷ ÓraddhÃ-deyaæ paribhu¤jÃnÃ÷ | na + ete * arhanti pÃnÅya-sthÃlakam api | te tena vÅrya-Ãrambheïa + ÃtmÃnam utkar«ayanti paraæ ca paæsayanti | tÃn ahaæ bÃlÃn iti vadÃmi | te dhyÃnaæ samÃpadyamÃnÃs tatra dhyÃna-samÃpattau sp­hÃm utpÃdayanti | te«Ãm evaæ bhavati | vayaæ samÃdhi-vihÃriïa | ime * anye bhik«avo vik«ipta-città viharanti | kutas te buddhà bhavi«yanti + iti vistara÷ || sarva-dharma-a-prav­tti-nirdeÓe * apy Ãha | bodhi-satva Ãpattyà codayati | dÆrÅ-bhavati bodhi÷ | karma-Ãvaraïaæ ca parig­hïÃti | Åryayà codayati | dÆrÅ-bhavati bodhi÷ | ÅryÃ-pathena codayati dÆrÅ-bhavati bodhi÷ | saced bodhi-satvasya + antike hÅna-saæj¤Ãm utpÃdayati Ãtmani ca + udÃra-saæj¤Ãæ k«iïoty ÃtmÃnaæ karma-Ãvaraïaæ ca g­hïÃti | iha bodhi-satvena bodhi-satvam avavadatà + anuÓÃsatà và ÓÃst­-saæj¤Ãm upasthÃpya + avavaditavyo * anuÓÃsitavya÷ | bodhi-satvena bodhi-satvasya + antike na paribhava-cittam utpÃdayitavyaæ | saced asya + a-parityaktà bodhi÷ | na deva-putra bodhi-satva÷ kva-cid eva kuÓala-mÆlÃni samucchinatti | yathà + a-dvitÅya-bodhi-satvam Ãgamya + iti | an-utpÃdita-bodhi-citte * api tÃvad bodhir bhavye satve * avamanyanà prati«iddhà | kiæ punar udita-bodhi-citte || yathà + uktaæ ÓÆraÇgama-samÃdhi-sÆtre | tatra d­¬hamate katamad an-utpÃdita-bodhi-citta-vyÃkaraïaæ || iha d­¬hamate sa pudgala÷ päcagatike saæsÃre upapanno bhavati | yadi và niraye«u yadi và tiryag-yonau yadi và yama-loke yadi và deve«u yadi và manu«ye«u | sa ca pudgalas tÅk«ïa-indriyo bhavati | udÃra-adhimuktika÷ | tam enaæ tathÃ-gata÷ prajÃnÃti | ayaæ puru«a-pudgalo yÃvad iyadbhi÷ kalpa-koÂÅ-niyuta-Óata-sahasrair an-uttarÃyÃæ samyak-saæbodhau cittam utpÃdayi«yati || pe || iyadbhiÓ ca a-saækhyeya-kalpa-Óata-sahasrair bodhim abhisaæbhotsyate || pe || idaæ d­¬hamate ucyate | bodhi-satvasya + an-utpÃdita-bodhi-citta-vyÃkaraïaæ | atha khalv Ãyu«mÃn mahÃ-kÃÓyapo bhagavantam etad avocat | adya + agreïa + asmÃbhir bhagavan sarva-satvÃnÃm antike ÓÃst­-saæj¤Ã + utpÃdayitavyà | tat kasya heto÷ | na hy asmÃkam etaj j¤Ãnaæ pravarttate | katamasya bodhi-satvasya bodhi-paripÃcakÃni + indriyÃïi saævidyante | katamasya na saævidyante | tato vayaæ bhagavann a-jÃnÃnÃs tathÃ-rÆpe«u hÅna-saæj¤Ãm utpÃdayema | tena vayaæ k«aïyema || bhagavÃn Ãha | sÃdhu sÃdhu kÃÓyapa su-bhëità te iyaæ vÃk | idaæ ca mayà kÃÓyapa + artha-vaÓaæ sampaÓyamÃnena yu«mÃkam evaæ dharmo deÓito | mà bhik«ava÷ pudgalena pudgalaæ pravicetavyaæ | yac * chÅghraæ k«aïyati hi bhik«ava÷ pudgala÷ pudgalaæ pravicinvan | ahaæ và pudgalaæ pramiïuyÃæ yo và syÃn mÃd­Óa÷ | etena kÃÓyapa nirdeÓena bodhi-satvena và ÓrÃvakeïa và sarva-satvÃnÃm antike ÓÃst­-saæj¤Ã + utpÃdayitavyà | mà + atra kaÓ-cid bodhi-satva-yÃnika÷ pudgalo bhavet tena tatra + Ãtmà rak«itavya iti | yasya tu niyatam eva bodhi-prÃpti-cihnam asti tatra sutarÃm avamanyanà rak«itavyà || yathà + uktam Ãrya-sad-dharma-puï¬arÅka-sÆtre | i«ÂÃ-mayÃn m­ttika-saæcitÃn và prÅtÃÓ ca kurvanti jinasya stÆpÃn | uddiÓya và pÃæÓu-kara-ÃÓayo * api aÂavÅ«u dur-ge«u ca kÃrayanti || siktÃ-mayà và puna kÆÂa k­tvà ye ke-cid uddiÓya jinÃna stÆpÃn | kumÃrakÃ÷ krŬi«u tatra tatra | te sarvi bodhÃya abhÆ«i lÃbhina÷ || yÃvat || ye citra-bhittÅ«u karonti vigrahaæ | paripÆrïa-gÃtrÃæÓ * chata-puïya-lak«aïÃn || likhet svayaæ ca + api likhÃpayed và | te sarvi bodhÃya abhÆ«i lÃbhina÷ || ye ca + api ke-cit tarhi Óik«amÃïÃ÷ | krŬÃ-ratiæ ca + api vinodayanta÷ || nakhena këÂhena k­tÃsi vigrahÃn | bhittÅ«u puru«Ã + atha kumÃrakà và || sarve ca te bodhi abhÆ«i lÃbhina÷ || pe || vÃdÃpità jhallariyo * api ye hÅ | jala-maï¬akà và + apy atha maï¬akà và | su-gatÃnam uddiÓyatha pÆjanÃ-arthaæ gÅtaæ ca gÅtaæ madhuraæ mano-j¤aæ | sarve ca te buddha abhÆ«i loke || k­tvà ca yÃæ bahu-vidha-dhÃtu-pÆjÃæ | kim alpa-kampÅ su-gatÃna dhÃtu«u | ekaæ pi vÃdÃyiya vÃdya-bhÃï¬am | pu«peïa ca + ekena hi pÆjayitvà | anupÆrva drak«yanti hi buddha-koÂya÷ | yaiÓ ca + a¤jalis tatra k­tà + api stÆpe | paripÆrïa ekÃ-tala-Óaktikà và | onÃmitaæ ÓÅr«a bhaven muhÆrttaæ | onÃmitaæ kÃya tathà + eka-vÃraæ | namo * astu buddhÃya k­ta-eka-vÃraæ | ye hÅ tadà dhÃtu-dhÃre«u te«u | vik«ipta-cittair api yathà + eka-vÃraæ | te sarvi prÃptà imam agra-bodhim | su-gatÃna te«Ãæ tada tasmi kÃle | parinirv­tÃnÃm atha ti«ÂhatÃæ và | ye dharma-nÃma + api Ó­ïÆ«u satvÃs | te sarvi bodhÃya abhÆ«i lÃbhina | iti || mahÃ-karuïÃ-sÆtre * apy uktaæ || tad yathà vìiÓikena mahaty udaka-sarasi matsya-Ãkar«aïa-arthaæ sa-Ãmi«aæ va¬iÓaæ prak«iptaæ bhavet samanantara-prak«iptaæ ca matsyena nigÅrïaæ bhavet | kiæ ca + api sa matsya udaka-sarasi bhramaty atha ca punar vaddha eva sa vaktavyo d­¬hena sÆtreïa sthala-gata-daï¬a-su-nibaddhena | yat sa vìiÓika Ãgatya tena sÆtra-lÃghavena jÃnÃti | g­hÅto matsya iti | tam enaæ sÆtrÃd g­hÅtvà sthala-gataæ karoti yathÃ-kÃma-karaïÃya paribhogÃya | evam eva ye satvà buddhe«u bhagavatsu cittaæ prasÃdya kuÓala-mÆlam avaropayanti | antaÓa eka-citta-prasÃdam api | kiæ ca + api te satvà du«-k­tena karma-Ãvaraïena + a-k«aïe«u + upapannà bhavanty atha ca buddhà bhagavantas tÃn satvÃn bauddhena j¤Ãnena saægraha-vastu-sÆtreïa g­hÅtvà saæsÃra-udaka-sarasa uddh­tya nirvÃïa-sthale sthÃpayanti + iti || tasmÃd e«u ÓÃst­-saæj¤Ã kÃryà | vandamÃnÃÓ ca manasà vanditavyÃ÷ | bhavati hi navako * api bodhi-citta-balÃd vandyo | yathà meghena drami¬ena mahÃ-bodhi-satvena + api satà navaka Ãrya-sudhana÷ sarva-ÓarÅreïa praïipatya vandita÷ | niyata-arthaæ ca + idaæ | yathà + adhyÃÓaya-saæcodana-Ãdi«u sarva-bodhi-satva-yÃnika-pudgala-namas-kÃro * anuj¤Ãtavya÷ | sarva-Óabdena + Ãtmano * api grahaïÃt | katham ekatra vandya vandakatvaæ na virudhyate | paras-paraæ vandyatvena + eva + ÃlambanÃt | ata eva + an-ÃsvÃdanÃd a-puïya-bhÃva÷ | kiæ ca buddhÃnÃm apy evam i«yate | mà bhÆd an-avasthà | ekasya ca + a-nyÆnatà + iti || Ãrya-sarva-dharma-vaipulya-saægraha-sÆtre * apy an-artha ukta÷ | sÆk«maæ hi ma¤juÓrÅ÷ sad-dharma-pratik«epa-karma-ÃvÃraïaæ | yo hi kaÓ-cin ma¤juÓrÅs tathÃ-gata-bhëita-dharme kasmiæÓ-cic * chobhana-saæj¤Ãæ karoti | kva-cid a-Óobhana-saæj¤Ãæ sa sad-dharmaæ pratik«ipati | tena sad-dharmaæ pratik«ipatà tathÃ-gato * abhyÃkhyÃto bhavati | dharma÷ pratik«ipto bhavati | saægho * apavÃdito bhavati | ya evaæ vadati + idaæ yuktam idam a-yuktam iti sa sad-dharmaæ pratik«ipati | na mayà p­thak kaÓ-cid dharma÷ ÓrÃvaka-yÃna-saæprayukta÷ praty-eka-buddha-yÃna-saæprayukto mahÃ-yÃna-saæprayukto deÓita÷ | tat te moha-puru«Ã imaæ mama dharmaæ nÃnÃ-kari«yanti | idaæ ÓrÃvakÃïÃæ deÓitam idaæ praty-eka-buddhÃnÃm idaæ bodhi-satvÃnÃm iti | sa nÃnÃtva-saæj¤ayà sad-dharmaæ pratik«ipati | iyaæ bodhi-satvasya Óik«Ã | iyaæ bodhi-satvasya + a-Óik«Ã + iti sad-dharmaæ pratik«ipati | dharma-bhÃïakasya + asti pratibhÃnaæ na + asti pratibhÃnam iti sad-dharmaæ pratik«ipati | dharmaæ dharmatayà kathayati sad-dharmaæ pratik«ipati | apagate buddha-utpÃde na + asti dhÃraïÅ-pratilambha iti dharmaæ pratik«ipati | na + asti dharma-bhÃïakasya dhÃraïÅ-pratilambha iti dharmaæ pratik«ipati | dharma-bhÃïakasya caryÃæ dÆ«ayati dharmaæ pratik«ipati | dharma-bhÃïako na pratipatti-saæpanna iti dharmaæ pratik«ipati | pramÃdena + enaæ codayati sad-dharmaæ pratik«ipati | ÅryÃ-pathena codayati sad-dharmaæ pratik«ipati | ak«ara-caryayà ÓÅla-vipattyà codayati dharmaæ pratik«ipati | pratibhÃnena saæpÃdayati + iti dharmaæ pratik«ipati | Ãloko * asya dharmÃïÃæ na su-vidita iti dharmaæ pratik«ipati | mantreïa mantram a-budhyamÃna÷ prativadati + iti dharmaæ pratik«ipati | ak«ara-saæj¤yà tathÃ-gata-ÓÃsanaæ na + avagÃhata iti dharmaæ pratik«ipati | sÆtreïa sÆtraæ virodhayati + iti dharmaæ pratik«ipati | gÃthayà gÃthÃæ virodhayati + iti dharmaæ pratik«ipati | ak«ara-saæj¤ayà ka¤-cid adhimuktaæ karoti ka¤-cin na karoti + iti dharmaæ pratik«ipati | dharma-bhaïakasya + arthÃny a-kathÃm abhinÃmayati + iti dharmaæ pratik«ipati | vi-cak«u÷ karma + asya karoti dharmaæ pratik«ipati | saælÃpayan vadati + iti dharmaæ pratik«ipati | iha + asya + asti caryà iha + asya na + asti caryà + iti dharmaæ pratik«ipati | idaæ su-uktam idam a-su-uktam iti dharmaæ pratik«ipati | anena na + asti caryà + iti dharmaæ pratik«ipati | anena buddha-vacana-samaya ukto na + anena buddha-vacana-samaya ukta iti dharmaæ pratik«ipati iti hi ma¤juÓrÅr yÃvat ki¤-cid vilopayati tÃvad dharmaæ pratik«ipati | dharma-bhÃïakasya + idaæ rÆpam iti cintayati vadati bhik«ur và bhik«uïÅ và upÃsako và upÃsikà và | sarva÷ sa sad-dharmaæ pratik«ipati + ity Ãdi || atra + eva ca + uktaæ | yasya kasya-cit kula-putra tathÃ-gatasya parinirv­tasya dharma÷ pratibhÃti yathà + adhimuktÃnÃæ satvÃnÃæ deÓayituæ | tasyÃæ ca par«adi yady eka-satvasya + api eka-roma-har«o bhaved eka-aÓru-pÃto và sarva÷ sa tathÃ-gata-anubhÃvena | tatra moha-puru«Ã a-bodhi-satvà bodhi-satva-pratij¤Ã bodhi-satva-dÆ«akà dharma-stainya-kuhakà evaæ vak«yanti dharma-upadeÓakebhya÷ | kim ete | na budhyantae iti || pe || ye bodhi-satve«v avamanyanÃæ kurvanti | na + ahaæ te«Ãæ paryanta-k­taæ nirayaæ saævadÃmi | tat kasya heto÷ | yo bodhi-satvo dharma-bhÃïakam apavÃdati buddhaæ sa vigarhati dharmaæ sa pratik«ipati saæghaæ sa jugupsati | buddhe so * a-gauravo yo dharma-bhÃïake * a-gaurava÷ | buddhaæ sa na dra«Âu-kÃmo yo dharma-bhÃïakam a-dra«Âu-kÃma÷ | buddhasya so * a-varïaæ bhëate yo dharma-bhÃïakasya + a-varïaæ bhëate | buddhas tena parityakto bhavati ya÷ prathama-citta-utpÃdike * api bodhi-satve pratigha-cittaæ karoti + iti || pe || yo * apy ayaæ maitreya «aÂ-pÃramitÃ-samudÃgamo bodhi-satvÃnÃæ saæbodhÃya taæ te moha-puru«Ã evaæ vak«yanti | praj¤Ã-pÃramitÃyÃm eva bodhi-satvena Óik«itavyaæ | kiæ Óe«Ãbhi÷ pÃramitÃbhi÷ | te * anyÃæ pÃramitÃæ dÆ«ayitavyÃæ manyante | tat kiæ manyase * ajita du«-praj¤a÷ sa kÃÓi-rÃjà + abhÆd yena kapota-arthaæ ÓyenÃya sva-mÃæsÃni dattÃni | maitreya Ãha | na + u hi + idaæ bhagavan | bhagavÃn Ãha | yÃni mayà maitreya bodhi-satva-caryÃæ caratà «aÂ-pÃramitÃ-pratisaæyuktÃni kuÓala-mÆlÃny upacitÃni apak­taæ nu tai÷ kuÓala-mÆlai÷ || maitreya Ãha | na + u hi + idaæ bhagavan || bhagavÃn Ãha | tvaæ tÃvad ajita «a«Âiæ kalpÃn dÃna-pÃramitÃyÃæ «a«Âiæ kalpÃn ÓÅla-pÃramitÃyÃæ «a«Âiæ kalpÃn k«Ãnti-pÃramitÃyÃæ «a«Âiæ kalpÃn vÅrya-pÃramitÃyÃæ «a«Âiæ kalpÃn dhyÃna-pÃramitÃyÃæ «a«Âiæ kalpÃn praj¤Ã-pÃramitÃyÃæ samudÃgata÷ | tat te moha-puru«Ã evaæ vak«yanti | eka-nayena + eva bodhir yad uta ÓÆnyatÃ-nayena + iti | te caryÃsu pariÓuddhà bhavi«yanti + ity Ãdi || iti Óik«Ã-samuccaye caturtha÷ pariccheda÷ || @<[V. anarthavivarjana]>@ ÓÅla-pÃramitÃyÃm an-artha-varjanaæ pa¤cama÷ pariccheda÷ || ukta÷ saæk«epato * an-artha÷ | tasya vivarjanaæ yathà + adhyaÓaya-saæcodana-sÆtre | evaæ-vidha-an-artha-Óravaïa-bhaya-bhÅrukai÷ Ãdi-karmika-bodhi-satvai÷ samÃdÃnÃni yathà g­hÅtÃni tathà kÃryaæ | evaæ hi tair uktaæ | ete vayaæ bhagavann adya + agreïa tathÃ-gatasya purata÷ | evaæ samÃdÃnaæ kurma÷ | saced vayaæ bhagavann adya + agreïa bodhi-satva-yÃnikaæ pudgalaæ g­hiïaæ và pravrajitaæ và + Ãpattyà codayi«yÃmo bhÆtena và + a-bhÆtena và visaævÃdito * asmÃbhis tathÃ-gato * arhan samyak-saæbuddho bhavet | saced vayaæ bhagavann adya + agreïa bodhi-satva-yÃnikaæ pudgalam avamanyema + a-varïaæ ca + asya bhëema visaævÃdito * asmÃbhis tathÃ-gato bhaved arhan samyak-saæbuddha÷ | saced vayaæ bhagavann adya + agreïa bodhi-satva-yÃnikaæ pudgalaæ g­hiïaæ và pravrajitaæ và pa¤cabhi÷ kÃma-guïai÷ krŬantaæ paricÃrayantaæ da«Âvà + a-prasÃdaæ kuryÃma vilekhaæ và cittasya + utpÃdayema + a-gauravaæ và + utpÃdayema na ca tatra ÓÃst­-saæj¤Ãm utpÃdayema | visaævÃdito * asmÃbhis tathÃ-gato bhavet | saced vayaæ bhagavann adya + agreïa mitra-kula-bhik«Ãd a-kula-nidÃnaæ bodhi-satva-yÃnikÃnÃæ pudgalÃnÃæ kÃya-pŬÃæ citta-pŬÃæ và kuryÃma visaævÃdito * asmÃbhis tathÃ-gato bhavet | saced vayaæ bhagavann adya + agreïa bodhi-satva-yÃnikaæ pudgalaæ d­«Âvà ekena + apy a-mano-j¤a-vacanena + Ãbhëema visaævÃdito * asmÃbhis tathÃ-gato bhavet | saced vayaæ bhagavann adya + agreïa tris-k­tvo rÃtre÷ tris-k­tvo divasya bodhi-satva-yÃnikaæ pudgalaæ na namasyema visaævÃdito * asmÃbhis tathÃ-gato bhavet | saced vayaæ bhagavann adya + agreïa + asya vrata-samÃdÃnasya k­taÓo rÃjya-pratilambhaæ và dhana-pratilambhaæ và kÃya-jÅvitaæ và na parityajema visaævÃdito * asmÃbhis tathÃ-gato bhavet | saced vayaæ bhagavann adya + agreïa ÓrÃvaka-yÃnikaæ và praty-eka-buddha-yÃnikaæ và pudgalam avamanyema | vayaæ viÓi«Âatarà na + ete iti visaævÃdito * asmÃbhis tathÃ-gato bhavet |saced vayaæ bhagavan nÅca-cittÃÓ caï¬Ãla-sad­Óa-città na viharema visaævÃdito * asmÃbhis tathÃ-gato bhavet | saced vayaæ bhagavann adya + agreïa + ÃtmÃnam utkar«ayema paraæ và paæsayema visaævÃdito * asmÃbhis tathÃ-gato bhavet | saced vayaæ bhagavann adya + agreïa vyÃpÃda-vigraha-bhayÃd yojanaæ và yojana-Óataæ và na palÃyema ÅritÃ÷ samÃnà visaævÃdito * asmÃbhis tathÃ-gato bhavet | saced vayaæ bhagavann adya + agreïa ÓÅlavantam ÃtmÃnaæ pratijÃnÅma bahu-Órutaæ và dhuta-guïinaæ và + anyatara-anyatareïa và guïena + ÃtmÃnam udbhÃvayema visaævÃdito * asmÃbhis tathÃ-gato bhavet | saced vayaæ bhagavann adya + agreïa praticchanna-kalyÃïà viv­ta-pÃpà na viharema visaævÃdito * asmÃbhis tathÃ-gato bhaved arhan samyak-saæbuddha÷ || pe || tatra bhagavÃn maitreyaæ bodhi-satvaæ mahÃ-satvam Ãmantrayate sma | karma-Ãvaraïaæ maitreya k«apayitu-kÃmena kula-putreïa và kula-duhitrà và evaæ samÃdÃnaæ kartavyaæ yathà ebhi÷ kula-putrai÷ k­tam iti || sarva-dharma-a-prav­tti-nirdeÓe * apy Ãha || t­«-k­tva rÃtriæ divasaæ tathà + eva | sa bodhi-satvÃn praïameta mÆrdhnà | te«Ãæ na ki¤-cit skhalitaæ gave«et | careta caryÃæ hi sadà yathÃ-i«Âam || paÓyed yadà kÃma-guïai ramantaæ | na tasya ki¤-cit skhalitaæ gave«et | guïair an-antÃæ vara bodhi-caryÃæ | e«o * api kÃlena hitÃæ sp­Óeta || yuktyà + anupÆrvyà kriyayà + anupÆrvyà | bhavej jino na + eva hi eka-vÃcà | bahu-kalpa-koÂyo niyutÃni ca + e«a | sannÃha-saæprasthitanÃny a-bhÃvÅ || atra + eva + Ãha | ye kula-putra + evaæ-rÆpeïa karma-Ãvaraïena + an-arthikÃ÷ | tair na dvitÅyasya bodhi-satvasya sarva-caryÃsu vipratipattavyaæ | sarvÃ÷ kriyÃs tasya vimoktavyÃ÷ | evaæ cittam utpÃdayitavyaæ | na + ahaæ para-cittaæ jÃne dur-vij¤eyà satva-caryà | idaæ ca khalu kula-putra + artha-vaÓaæ saæpaÓyaæs tathÃ-gata evaæ dharmaæ deÓayati | na pudgalena pudgala÷ pramÃtavya÷ || ahaæ và pudgalaæ pramiïuyÃæ yo và syÃn mÃd­Óa÷ || ya÷ kula-putra + ÃtmÃnaæ rak«itu-kÃmas tena na kasya-cic caryà vivecayitavyà | na pare«Ãæ vikuÂÂanà kartavyà | ayam Åd­Óo * ayam Åd­Óa iti | buddha-dharma-abhiyuktena bhavitavyaæ rÃtriæ divaæ dharma-paliguddha-mÃnasena + iti || tathà k«itigarbha-sÆtre * api kathitaæ | atha tÃvad eva bahÆni Óata-sahasrÃïi vidvÃæsa÷ satvà utthÃya + ÃsanÃd yena bhagavÃæs tena + a¤jaliæ praïamya + evam Ãhu÷ | vayaæ bhadanta bhagavata÷ purata evaæ praïidhÃnaæ kurma÷ yÃvac ciraæ vayaæ bhadanta bhagavan saæsÃre saæsarema tÃvan mÃtra pratilabdha-k«Ãnti-kÃmà rÃja-sthÃnaæ pratilabhema | mà + amÃtya-sthÃnaæ | mà nagara-jye«Âha-sthÃnaæ | mà grÃma-jye«Âha-sthÃnaæ | mà nigama-jye«Âha-sthÃnaæ | mà purohita-jye«Âha-sthÃnaæ mà bhaÂÂa-jye«Âha-sthÃnaæ | yÃvan mà sa-artha-vÃha-jye«Âha-sthÃnaæ | mà + upÃdhyÃya-jye«Âha-sthÃnaæ | mà Óramaïa-jye«Âha-sthÃnaæ | mà g­ha-pati-jye«Âha-sthÃnaæ | mà kuÂumbi-jye«Âha-sthÃnaæ yÃvat sarvaÓo vayaæ mà satvÃnÃm adhipati-sthÃnaæ pratilabhema yÃvan na k«Ãnti-pratilabdhÃ÷ syÃma | yato nidÃnaæ vayam evaæ-rÆpam ati-gìhaæ karma buddhÃnÃæ ÓÃsanam Ãk«ipema | iti vistara÷ || candra-pradÅpa-sÆtre * apy an-artha-vivarjanam uktam | na + asti pÃpam a-kartavyaæ kumÃrà te«u bhe«yati | mà tehi saæstavaæ sÃrddhaæ kuryÃ÷ tvaæ kÃli paÓcime || Ãlape saælapeyyÃsi kuryÃsÅ te«v a-gauravaæ | ÃnÃlÅna÷ sat-kareyyÃsy agra-bodhayi kÃraïÃt || var«a-agraæ parip­cchitvà yas te v­ddhataro bhavet | kuryÃsi gauravaæ tatra Óirasà pÃda-vandanai÷ || na te«Ãæ skhalitaæ paÓyed bodhi-maï¬aæ vipaÓyatÃæ | pratighÃtaæ na janayet maitra-citta÷ sadà bhavet || yady e«Ãæ skhalitaæ paÓyed do«Ãæs te«Ãæ na kÅrtayet | yÃd­Óaæ kÃhiti karma tÃd­Óaæ lapsyate phalaæ || smitena mukha-candreïa v­ddhe«u navake«u ca | pÆrva-ÃbhëŠbhaven nityaæ hata-mÃnaÓ ca sarvata÷ || cÅvarai÷ piï¬a-pÃtaiÓ ca kuryÃt te«Ãm anugrahaæ | evaæ cittaæ pradadhyÃs tvaæ sarve bhe«yanti nÃyakà | iti || yasya ca bodhi-citta-utpÃdike gauravaæ prasÃdaÓ ca na + utpadyete | tena sva-dur-gati-prapÃta-bhaya-rak«Ã-arthaæ d­«Âa-a-d­«Âa-prÃmodya-anubhavana-arthaæ sva-citta-kalu«a-prasÃdana-arthaæ citta-kalyatÃ-citta-karmaïyatÃ-pratilÃbha-arthaæ ca yathà + Ãrya-gaï¬a-vyÆhe bodhi-citta-utpÃdika-guïà bhagavad-Ãrya-maitreyeïa + ÃcÃrya-sudhanam adhik­tya + udbhÃvitÃs tathà bhÃvayitavyÃ÷ || e«a d­«Âva jara-vyÃdhi-pŬitÃn prÃïino du«kha-Óatair upadrutÃn | janma-m­tyu-bhaya-Óoka-tÃpitÃn te«a arthi carate krpÃ-ÃÓaya÷ || du«kha-yantra-paripŬitaæ jagat d­«Âva pa¤ca-gati-cakra-maï¬ale | j¤Ãna-vajra-mayam e«a te d­¬haæ du«kha-yantra-gati-cakra-bhedanaæ || rÃga-do«a-t­ïa-khÃïu-kaïÂakaæ d­«Âi-saæga-bahu-kak«a-saækulam | satva-k«etra-pariÓodhana-arthika÷ praj¤a-lÃÇgala-d­¬haæ gave«ate || moha-vidya-gahana-ÃÓayaæ jagat praj¤a-cak«u-hata-na«Âa-daiÓikaæ | tasya k«ema diÓa-daiÓika÷ prabhu÷ sa-artha-vÃha jagato bhavi«yati || k«Ãnti-dharma-tri-vimok«a-vÃhano j¤Ãna-kha¬ga-ripu-kleÓa-dhar«aka÷ | ÓÆra-sÆta a-bhayasya dÃyako daiÓako hi jagato bhavi«yati || dharma-nÃva samudÃnayaty ayaæ j¤Ãna-sÃgara-pathe su-Óik«ita÷ | ÓÃnti-ratna-vara-dvÅpa-nÃyaka÷ karïa-dhÃra tri-bhava-arïave ayam || j¤Ãna-raÓmi-praïidhÃna-maï¬ala÷ sarva-satva-bhavana-avabhÃsaka÷ | dharma-dhÃtu-gagane samudgato buddha-sÆrya samudeÓyate ayam || maitri-candana-samÃdhi-ÓÅtala÷ sarva-satva-sama-citta-su-prabha÷ | Óukla-dharma-paripÆrïa-maï¬alo buddha-candra samudeÓyate ayam || ÃÓaye d­¬ha-tale prati«Âhito bodhi-carya anupÆrva udgata÷ | sarva-dharma-ratana-Ãkaro hy ayaæ j¤Ãna-sÃra-varo bhavi«yati || bodhi-citta-bhuja-ga-indra-saæbhavo dharma-dhÃtu-gagane samudgata÷ | dharma-megha-yugapat-pravar«aïa÷ sarva-Óukla-phala-Óasya-vardhana÷ || Óuddhi vartti tri-mala-ttamo * apy ahaæ maitri-sneha-sm­ti-bhÃjanaæ d­¬ham | bodhi-citta-vi-mala-agni-su-prabham dharma-dÅpa samujjvÃlayi«yati || bodhi-citta-kalala÷ k­pÃ-arbudo maitra-peÓir a-cala-ÃÓayo ghana÷ | bodhi aÇgam anupÆrva-saæbhavo buddha-garbha ayu saæpravardhate || puïya-garbham abhivarddhayi«yati praj¤a-garbham abhiÓodhayi«yati | j¤Ãna-garbha samudeÓyate ayaæ yÃd­Óa÷ praïidhi-garbha-saæbhava÷ || Åd­ÓÃ÷ karuïa-maitra-dharmitÃ÷ satva-mocana matÅ hita-ÃÓayÃæ | dur-labhà jagi s-deva-mÃnu«e yÃd­Óo * ayu viÓuddha-mÃnasa÷ || Åd­Óa-ÃÓaya-su-mÆla-saæsthito Åd­Óo d­¬ha-prayoga-varddhita÷ | Åd­Óas tri-bhava-chÃdana-prabho j¤Ãna-v­k«a-phala-da÷ su-dur-labha÷ || e«a sarva-guïa-saæbhava-arthika÷ sarva-dharma-parip­cchana-arthika÷ | sarva-saæÓaya-vidÃraïa-arthika÷ sarva-mitra bhajate a-tandrita÷ || e«a mÃra-kali-kleÓa-sÆdano e«a d­«Âi-mala-kleÓa-Óodhana÷ | e«a sarva-jaga-mok«aïa-udyato e«a te sada viÓe«a paï¬ita÷ || e«a dur-gati viÓodhayi«yati svarga-mÃrgam upadarÓayi«yati | mok«a-mÃrgam upane«yate jagad yÃd­Óe guïa-pathe prati«Âhita÷ || e«a sarvata-du«kha-mocako | e«a sarva-gati-saukhya-dÃyaka÷ | e«a sarva-bhaya-pÃÓa-chedako | bhe«yate bhagavatÅ-nisÆdana | iti || evam anayà bhÃvanayà + an-artha-vivarjanaæ su-karaæ bhavati | tathà + adhyÃÓaya-sa¤codana-sÆtre * apy an-artha-vivarjanam uktaæ | caturbhir maitreya dharmai÷ samanvÃgato bodhi-satva-yÃnika÷ pudgala÷ paÓcimÃyÃæ pa¤caÓatyÃæ sad-dharma-vipralope vartamÃne * a-k«ato * an-upahata÷ svastinà parimok«yate || katamaiÓ caturbhi÷ | Ãtma-skhalita-pratyavek«aïatayà | pare«Ãæ bodhi-satva-yÃnikÃnÃæ pudgalÃnÃm Ãpattya-codanatayà | mitra-kula-bhik«Ãd a-kula-an-avalokanatayà | a-manaska-vacana-prativiramaïatayà | ebhir maitreya caturbhir iti pÆrva-vat || a-paraiÓ caturbhi÷ | katamai÷ | alpa-Óruta-satva-parivarjanatayà | par«ad-an-upÃdÃnatayà | prÃnta-ÓayyÃ-Ãsana-ni«evaïatayà ca | Ãtma-dama-Óamatha-yogam anuyuktatayà ca | ebhiÓ caturbhir iti vistara÷ || punar atra + eva + Ãha | Ãdi-karmikeïa maitreya bodhi-satvena praj¤Ã-bala-ÃdhÃna-prÃptena lÃbha-sat-kÃra-parivarjitena lÃbha-sat-kÃra-do«a-darÓinà bhavitavyaæ || pe || saægaïikÃ-ÃrÃma-parivarjitena saægaïikÃ-ÃrÃma-do«a-darÓinà bhavitavyaæ | bhëya-ÃrÃma-parivarjitena bhëya-ÃrÃma-do«a-darÓinà bhavitavyaæ | nidrÃ-ÃrÃma-varjitena nidrÃ-ÃrÃma-do«a-darÓinà bhavitavyaæ | karma-ÃrÃma-varjitena karma-ÃrÃma-do«a-darÓinà bhavitavyaæ | prapa¤ca-ÃrÃma-varjitena prapa¤ca-ÃrÃma-do«a-darÓinà bhavitavyaæ || pe || iha maitreya bodhi-satvena mahÃ-satvena rÃga-saæjanano lÃbha-sat-kÃra÷ pratyavek«itavya÷ | sm­ti-vidhvaæsana-karo lÃbha-sat-kÃra÷ pratyavek«itavya÷ | lÃbha-a-lÃbhatayà unnÃma-avanÃma-karo lÃbha-sat-kÃra÷ pratyavek«itavya÷ | moha-utpÃdano lÃbha-sat-kÃra÷ pratyavek«itavya÷ | kula-mÃtsarya-adhyavasÃno lÃbha-sat-kÃra÷ pratyavek«itavya÷ | Ãtma-artha-ni«pÃdanatayà ÓÃÂhya-utpÃdano lÃbha-sat-kÃra÷ pratyavek«itavya÷ | catur-Ãrya-vaæÓa-parivarjanatayà ÃhrÅkya-an-apatrÃpya-saæjanano lÃbha-sat-kÃra÷ pratyavek«itavya÷ | evaæ sarva-buddha-an-anuj¤Ãno lÃbha-sat-kÃra÷ pratyavek«itavya÷ | mÃna-mada-utpÃdano lÃbha-sat-kÃra÷ pratyavek«itavya÷ | gurÆïÃm avamÃnano lÃbha-sat-kÃra÷ | mÃra-pak«o lÃbha-sat-kÃra÷ | eka-anta-pramÃda-mÆla÷ kuÓala-mÆla-apaharaïo lÃbha-sat-kÃra÷ | vidyuc-cakra-aÓani-sad­Óo lÃbha-sat-kÃra÷ | bahu-paligodha-paliguddho mitra-kula-bhik«Ãd a-kula-avalokano daurmanasya-saæjanana÷ | buddhi-vibhrÃmaïo lÃbha-sat-kÃra÷ priya-vastu-pariïÃmanatayà Óoka-bhÃjano lÃbha-sat-kÃra÷ |catu÷-sm­ty-upasthÃna-saæmo«aïa÷ Óukla-dharma-dur-balÅ-karaïa÷ catu÷-samyak-prahÃïa-parihÃïa-karaïo lÃbha-sat-kÃra÷ | ­ddhy-abhij¤Ã-parihÃïa-karaïa÷ | pÆrvaæ sat-kÃra-paÓcÃd a-sat-kÃra-karaïa÷ | a-mitra-sat-karaïa-mitra-prahÃïo lÃbha-sat-kÃra÷ | para-abhisaædhÃnatayà gaïikÃ-sad­Óa÷ | dhyana-a-pramÃïa-parivarjana÷ | naraka-tiryag-yoni-yama-loka-prapÃtano lÃbha-sat-kÃra÷ | devadatta-udraka-samÃcÃro lÃbha-sat-kÃra÷ pratyavek«itavya÷ || ime evaæ-rÆpà maitreya lÃbha-sat-kÃre ÃdÅnavà ye bodhi-satvena pratyavek«itavyÃ÷ | pratyavek«ya ca + alpa-icchatÃyÃæ rantavyaæ na paritaptavyaæ | tat kasya heto÷ | alpa-icchasya hi maitreya imae evaæ-rÆpà do«Ã na bhavanti na ca + asya + antarÃyà bhavanti buddha-dharmÃïÃæ | a-nirviïïaÓ ca bhavati g­hi-pravrajitebhya÷ | anurak«aïÅyaÓ ca bhavati deva-manu«yÃïÃæ pariÓuddha-ÃÓaya-sthita÷ | a-saætrastaÓ ca bhavati sarva-dur-gati-nipÃtebhya÷ | an-abhibhÆtaÓ ca bhavati tarjanÃ-vigata÷ | a-saæhÃryaÓ ca bhavati mÃra-vi«aya-vimukta÷ | a-dhar«aïÅyaÓ ca bhavati sarva-vyasanai÷ | abhila«aïÅyaÓ ca bhavati deva-manu«yÃïÃæ dhyÃna-abhyÃsa-avasthita÷ \<[doubtful]>\ | spa«ÂaÓ ca bhavati mÃyÃ-ÓÃÂhya-prahÅïo * a-pramattaÓ ca bhavati pa¤ca-kÃma-guïa-do«a-darÓÅ yathÃ-vÃdÅ tathÃ-kÃrÅ bhavaty Ãrya-vaæÓe sthita÷ | abhila«itaÓ ca bhavati vidvadbhi÷ sa-brahma-cÃribhi÷ | imÃæ maitreya evaæ-rÆpÃm anuÓaæsÃæ viditvà paï¬itena bodhi-satvena + adhyÃÓayena + alpa-icchatÃyÃæ rantavyaæ | alpa-icchatà Ãsevitavyà sarva-lÃbha-sat-kara-prahÃïÃya + iti || saægaïikÃm adhik­tya + Ãha | vijahya rÃgaæ vijahya do«aæ na ti«Âhate saægaïikÃsu yogÅ | bhavaty asau tat-pravaïas tan-nimna÷ | etena do«eïa ratiæ na kuryÃt | auddhatya hÃsyaæ ca tathà vitarkà | bhavanty amÅ saægaïikÃsu sarve || saækÅrïa-cÃrÅ hi bhavaty a-saæv­ta÷ | karoti ya÷ saægaïikÃm a-sÃrÃm || lokasya mantre«u ramanti bÃlà | hÅyanti ca + iha + agra-kathÃsu bÃlÃ÷ | prado«a vardhenti vitarka utsadà | etena do«eïa na tatra rÃjate || na vardhate ca + api Órutena bhik«u÷ | a-yukta-mantre«u ratiæ janitvà | tasmÃt parityajya a-yukta-mantrÃn | dharme ratiæ vindatha nitya-kÃlam || sahasraÓo * a«ÂhÃni mayà svakÃni | tyaktÃni bodhiæ pratikÃÇk«a tarhi | na ca + asmi t­pta÷ Ó­ïumÃna dharmaæ | te khedam e«yanti Ó­ïonta dharmam || sarveïa sarvaæ parivarjanÅyà | a-yukta-mantrÃÓ ca a-Ói«Âa-mantrÃ÷ | dharme vare tatra ratiæ janetha | yo dur-labha÷ kalpa-Óatair an-ekai÷ || vane vasantena guïa-arthikena | parasya do«Ã na hi vÅk«itavyÃ÷ | ahaæ viÓi«Âo * aham eva Óre«Âho | na eva cittaæ samupÃdanÅyam || mado * ayaæ sarva-pramÃda-mÆlo | na hÅna-bhik«Æ avamanyitavyÃ÷ | anupÆrva e«o iha ÓÃsanasya | na + ekena janmena labhate bodhim || atra + iva bhëya-ÃrÃmam adhik­tya + Ãha | a-gauravo bhoti Órutena matto | vivÃda-mantre«u nivi«Âa bhoti | mu«ita-ÓrutiÓ ca + api a-saæprajanyo | bhëye ramantasya ime hi do«Ã÷ || adhyÃtma-cintà + atta \<[doubtful]>\ su-dÆra bhotÅ | cittaæ na kÃyaÓ ca prasanna bhoti | unnÃma-nÃmÃni bahÆni gacchatÅ | bhëye ramantasya ime hi do«Ã÷ || sad-dharma-cittÃt tu praïa«Âu bÃlÃ÷ | su-karkaÓo bhoti a-snigdha-citta÷ | vipaÓyanÃyÃ÷ ÓamathÃc ca dÆre | bhëye ramantasya ime hi do«Ã÷ || a-gauravo bhoti sadà gurÆïÃæ | paligodha-mantre«u ratiæ janitvà | a-sÃra-sthÃyÅ parihÅïa-praj¤o | bhëye ramantasya ime hi do«Ã÷ || a-mÃnito deva-guïai÷ sa bhoti | na + apy asya tasmin sp­ha saæjananti | pratisaævidÃto bhavatÅ vihÅno | bhëye ramantasya ime hi do«Ã÷ || paribhëyate ca + api sa paï¬itebhi÷ | ye ka-cid astÅ p­thakÃya-sÃk«Å \<[doubtful]>\ | nir-arthakaæ jÅvitu tasya bhotÅ | bhëye ramantasya ime hi do«Ã÷ || sa Óocate kÃlu karotu bÃla÷ | pratipatti hÅno * asmi kim adya kuryÃæ | su-du«khito bhoti a-labdha-gÃdho | bhëye ramantasya ime hi do«Ã÷ || cala-a-calo bhoti t­ïaæ yathà + Åritaæ | vicikitsate evam asau na saæÓaya÷ | na tasya jÃtÆ d­¬ha buddhi bhotÅ | bhëye ramantasya ime hi do«Ã÷ || naÂà yathà ti«Âhati raÇga-madhye | anyÃna ÓÆrÃïa guïÃn prabhëate | svayaæ ca bhotÅ pratipatti-hÅno | bhëye ramantasya ime hi do«Ã÷ || ÓaÂhaÓ ca so bhoti laghu-nir-ÃÓa÷ | puna÷ punaÓ ca + Ãrabhate vivÃdam | so dÆrato Ãrya-dharmasya bhotÅ | bhëye ramantasya ime hi do«Ã÷ || saæh­«yate sat-krÂa alpa-sthÃma÷ | prakampate viprak­to * ajÃnÅ | kapir yathà ca¤cala-citta bhotÅ | bhëye ramantasya ime hi do«Ã÷ || pe || ramitva bhëyasmi ciraæ pi kÃlaæ | na vindate prÅtim iha + Ãtma-saukhyaæ | varaæ hi ekasya padasya cintanà | prÅtiæ pade yatra labhed an-antam || na + ik«u-tvace sÃram iha + asti ki¤-cin | madhye * asti tat-sÃra su-premaïÅya÷ | bhuktvà tvacaæ na + iha puna÷ saÓakyaæ | labdhuæ nareïa + ik«u-rasaæ pradhÃnam || yathà tvacaæ tad-vad avaihi bhëyaæ | yathà rasas tad-vad iha + artha-cintà \<[doubtful]>\ | tasmÃd * dhi bhëye tu ratiæ vihÃya | cintetha arthaæ sada a-pramattÃ÷ || nidrÃ-ÃrÃmam adhik­tya + Ãha | mahac ca so vardhati moha-jÃlaæ | vicikitsako bhoti sa d­«Âi-prÃpta÷ || d­«ÂÅ-k­tÃny asya bahÆni bhontÅ | yasmÃna middhe * abhiratiæ prayÃti || praj¤Ã ca te«Ãæ bhavatÅ su-dur-balà | parihÅyate buddhi na tasya bhoti | j¤ÃnÃc ca so hÅyati nitya-kÃlaæ | yasmÃna middhe * abhiratiæ prayÃti || kusÅda a-j¤o * a-laso * a-praj¤o * a-manu«ya avatÃra labhenti tasya | viheÂhayante ca vane vasantaæ yasmÃna middhe * abhiratiæ prayÃti || kuÓalena cittena sadà an-arthiko | dharme ca chando na hi bhoti tasya | a-dharma-kÃyaÓ ca sa bhoti bhÆyo yasmÃna middhe * abhiratiæ prayÃti || sad-dharma-chandena vihÅna-mƬha÷ parihoyate sarva-guïehi bÃla÷ | Óuklaæ ca ghÃteti tamo * adhigacchatÅ | yasmÃna middhe * abhiratiæ prayÃti || a-viÓÃrado bhoti pralÅna-citta÷ | prÃmodya tasya + u bhavatÅ na nityaæ | nidrayà + apagrasta÷ Óithila-aÇga bhotÅ | yasmÃna middhe * abhiratiæ prayÃti || Ãtmà tu j¤Ãtvà ca kusÅda-prÃpta÷ År«yÃyate vÅrya-balair upetÃn | vÅrya-anvitÃnÃæ ca a-varïa bhëate yasmÃna middhe * abhiratiæ prayÃti || pe || yat sarva-du«khasya tamasya nÃÓanaæ | apÃya-parivarjanatayà mÆlaæ | sarvehi buddhair hi sadà praÓastaæ | taæ vÅryam Ãryaæ satataæ bhajasva || karma-ÃrÃmam adhik­tya + Ãha || su-dur-vaco bhoti gurÆbhi codita÷ | pradak«iïaæ g­hïati na + anuÓÃsanaæ | vipanna-ÓÅlaÓ ca sa bhoti k«ipraæ | do«Ã amÅ karma-rate bhavanti || utkaïÂhito bhoti sa nitya-kÃlaæ | g­ha-stha-karmÃïi sadà vicintayan | dhyÃna-prahÃïaiÓ ca na tasya k­tyaæ | do«Ã amÅ karma-rate bhavati || tÅvraÓ ca saæjÃyati tasya rÃgo | rasa-a-rase«u grasita÷ sa mÆrcchita÷ | na tu«yate * asÃv itara-itareïa | do«Ã amÅ karma-rate bhavanti || mahatyà ca bhotÅ pari«Ãya tu«Âho | sa du«khito bhoti tayà vihÅna÷ | saækÅrïa bhotÅ sayathà + iha gardabho | do«Ã amÅ karma-rate bhavanti || pe || divà ca rÃtrau ca an-anya-citto | bhakte ca co¬e ca bhavaty abhÅk«ïaæ | sv-an-arthiko bhoti guïai÷ sa sarvadà | do«Ã amÅ karma-rate bhavanti || k­tyÃny asau p­cchati laukikÃni | a-yukta-mantraiÓ ca ratiæ prayÃti | yuktaiÓ ca mantrai÷ sa na vindate ratiæ | do«Ã amÅ karma-rate bhavanti || pe || atha khalu maitreyo bodhi-satvo mahÃ-satvo bhagavantam etad avocat | su-parÅtta-praj¤Ãs te bhagavan bodhi-satvà bhavi«yanti vihÅna-praj¤Ã ye * agra-dharmÃn varjayitvà hÅnÃni karmÃïy Ãrapsyante || evam ukte bhagavÃn maitreyaæ bodhi-satvaæ mahÃ-satvam etad avocat | evam etan maitreya | evam etad yathà vadasi su-parÅtta-praj¤Ãs te bodhi-satvà bhavi«yanti ye * agra-dharmÃn parivarjayitvà hÅnÃni karmÃïy Ãrapsyante | api tv ÃrocayÃmi te maitreya prativedayÃmi te | na te bodhi-satvÃs tathÃgata-ÓÃsane pravrajità ye«Ãæ na + asti yogo na + asti dhyÃnaæ na + asti prahÃïaæ na + asty adhyayanaæ na + asti bÃhuÓrutya-parye«Âi÷ | api tu maitreya dhyÃna-prahÃïa-prabhÃvitaæ tathÃ-gata-ÓÃsanaæ j¤Ãna-saæsk­taæ j¤Ãna-samÃhitaæ abhiyoga-prabhÃvitaæ | na g­hi-karma-anta-vaiyÃp­tya-prabhÃvitaæ | a-yukta-yogÃnÃm etat karma saæsÃra-abhiratÃnÃæ yad uta vaiyÃp­tyaæ laukika-k­tya-paligodha÷ | na tatra bodhi-satvena sp­hà + utpÃdayitavyà | sacen maitreya vaiyÃp­tya-abhirato bodhi-satva÷ sapta-ratna-mayai÷ stÆpair imaæ tri-sÃhasra-mahÃ-sÃhasraæ loka-dhÃtuæ pÆrayet | na + ahaæ tena + ÃrÃdhito bhaveyaæ na mÃnito na + api sat-k­ta÷ || pe | tatra jambÆ-dvÅpa÷ pÆrita÷ syÃd vaiyÃp­tya-karair bodhi-satvai÷ | sarvais tair ekasya + uddeÓa-sva-adhyÃya-abhiyuktasya bodhi-satvasya + upasthÃna-paricaryà karaïÅyà | jambÆ-dvÅpa-pramÃïaiÓ ca + uddeÓa-sva-adhyÃya-abhiyuktair bodhi-satvair ekasya pratisaælayana-abhiyuktasya bodhi-satvasya + upasthÃna-paricaryà kartavyà || pe || tat kasya heto÷ | du«-karam etat karma yad uta praj¤Ã-karma | uttaraæ nir-uttaraæ sarva-trailokya-prativiÓi«Âam abhyudgataæ tasmÃt tarhi maitreya bodhi-satvena yoga-arthikena vÅryam Ãrabdhu-kÃmena praj¤ÃyÃm abhiyoktavyam iti || prapa¤ca-ÃrÃmam adhik­tya + Ãha | a«Âa-a-k«aïà tasya na bhonti dÆre | k«aïa-saæpadà tasya na bhoti Óre«Âhà | ete an-arthà sya bhavanti nityaæ | do«Ã amÅ tasya prapa¤ca-cÃriïa÷ || pe || do«Ãn imÃn samyag avetya paï¬ita÷ sarvÃn prapa¤cÃn parivarjÅta | su-labhà an-arthà hi prapa¤ca-cÃriïa÷ | tasmÃt prapa¤cena na saævaseta || yÃyÃc * chataæ yojanakaæ paraæ varaæ | yatra prapa¤co stiya vigraho và | na tatra vÃsaæ na niketu kuryÃn muhÆrtta-mÃtraæ stiya yatra kleÓa÷ || na + artha-arthikÃ÷ pravrajità guïa-arthikà | mà vigraha kurvatha dusta-cittÃ÷ | na vo * asti k«etraæ na k­«ir vaïijyà | syur yasya arthÃya prapa¤ca ete || na putra dhÅtà na ca vo * asti bhÃryà | na ca + asya mitraæ na ca bandhu-varga÷ | dÃsyo na dÃsà na ca ÅÓvaratvaæ | mà vigrahaæ kurvatha pravrajitvà || këÃya-vastrÃïi g­hÅtva Óraddhayà | ÓÃnta-praÓÃntair hi ni«evitÃni | ÓÃnta-praÓÃntà upaÓÃnta bhotha | prapa¤ca varjitva janetha k«Ãntim || ÃÓÅ-vi«Ãn rak«atha raudra-cittÃn | narakÃÓ ca tiryag vi«ayo yamasya | prapa¤ca-cÃrasya na bhonti dÆre | tasmÃd * dhi k«Ãntau janayeta vÅryam || pe || imena yogena labheta Óuddhiæ | k«apayitva karma-Ãvaraïaæ a-Óe«aæ | dhar«eti mÃraæ sa-calaæ sa-vÃhanaæ yo dhÅru tasya + eva janeti k«Ãntim | iti || saæk«epatas tatra + an-artha-vivarjanam uktaæ | tasmÃt tarhi maitreya bodhi-satva-yÃnikena kula-putreïa và kula-duhitrà và paÓcimÃyÃæ pa¤ca-ÓatyÃæ sad-dharma-pralope vartamÃne * a-k«atana-an-upahatena svastinà parimoktu-kÃmena sarva-karma-ÃvaraïÃni k«apayitu-kÃmena + a-saæsarga-abhiratena bhavitavyam araïya-vana-prÃnta-vÃsinà + an-abhiyukta-satva-parivarjitena + Ãtma-skhalita-gave«iïà para-skhalita-a-gave«iïà tu«ïÅ-bhÃva-abhiratena praj¤Ã-pÃramitÃ-vihÃra-abhiratena + iti || Ãrya-ratna-meghe * apy an-artha-varjanam uktaæ | tÃvat piï¬Ãya carati yÃvad asya kÃryasya prÃptir bhavati | anyatra ye«u sthÃne«u caï¬Ã và kukkurÃs taruïa-vatsà và gÃva÷ prak­ti-du÷-ÓÅlà và tiryag-yoni-gatà | viheÂhana-abhiprÃyà và strÅ-puru«a-dÃraka-dÃrikà jugupsitÃni và sthÃnÃni | tÃni sarveïa sarvaæ varjayati + iti || anena + etad darÓitaæ bhavati yad d­«Âe * api bÃdhÃ-kara evaæ-vidhe | tad a-varjayata Ãpattir bhavati + iti || atha yad evam-Ãdy an-artha-varjanam uktaæ kena + etal labhyate sarva-ni«-phala-syanda-varjanÃt | phalam atra para-arthaæ | tad-arthaæ ya÷ syando na saævartate | sa ni«-phalatvÃd varjayitavya÷ || yathà candra-pradÅpa-sÆtre kÃya-saævara-madhye paÂhyate | na hasta-lolupo bhavati na pÃda-lolupa÷ hasta-pÃda-saæyata iti || tathà daÓa-dharmaka-sÆtre * api deÓitaæ hasta-vik«epa÷ pÃda-vik«epo * a-dhÃvanaæ paridhÃvanaæ laÇghanaæ plavanam idam ucyate kÃya-dau«Âhulyam iti || Ãrya-dharma-saægÅti-sÆtre tu yathà bodhi-satvÃnÃæ para-arthÃd anyat karma na kalpate | tathà spa«Âam eva paridÅpitaæ yat ki¤-cid bhagavan bodhi-satvÃnÃæ kÃya-karma yat ki¤-cid vÃk-karma yat ki¤-cin manas-karma tat sarvaæ satva-avek«itaæ pravartate mahÃ-karuïÃ-adhipateyaæ satva-hita-adhi«ÂhÃna-nimittaæ sarva-satva-hita-sukha-adhyÃÓaya-prav­ttaæ | sa evaæ hita-ÃÓaya÷ evaæ saæj¤Å-bhavati | sa mayà pratipatti÷ pratipattavyayà sarva-satvÃnÃæ hita-Ãvahà sukha-Ãvahà ca || pe || Ãyatane«u ÓÆnya-grÃma-vat pratyavek«aïà pratipatti÷ | na ca + Ãyatana-parityÃgaæ sp­hayati + iti || Ãrya-gagana-ga¤ja-sÆtre * apy uktaæ | tad yathà + api nÃma chidrÃn mÃruta÷ praviÓati | evam eva yato yata eva cittasya chidraæ bhavati tatas tata eva mÃro * avatÃraæ labhate | tasmÃt sadà + a-chidra-cittena bodhi-satvena bhavitavyaæ |tatra + iyam a-chidra-cittatà yad idaæ sarva-ÃkÃra-j¤atÃyÃ÷ ÓÆnyatÃyÃ÷ paripÆrir iti || kà punar iyaæ sarva-ÃkÃra-vara-upetà ÓÆnyatà | yà + iyaæ bodhi-satva-caryÃyà a-parityÃgena + abhyasyamÃnà | abhyastà và | sarva-bhÃva-ÓÆnyatà | e«Ã ca ratna-cƬa-sÆtre vistareïa + ÃkhyÃtà || tathà + ak«ayamati-sÆtre * api darÓitaæ | pÃpakÃnÃm a-kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ prahÃïÃya chandaæ janayati + ity atra prastÃve yÃni ca + anyÃni puna÷ kÃni-cid anyÃny api citta-vik«epa-karÃïi yÃni samÃdhi-skandhasya vipak«Ãya saævartante | ayam ucyate samÃdhi-vipak«a÷ | yÃvad ime ucyante pÃpakà a-kuÓalà dharmà iti || Óik«Ã-samuccaye ÓÅla-pÃramitÃyÃm an-artha-vivarjanaæ pa¤cama÷ pariccheda÷ || @<[VI. ÃtmabhÃvarak«Ã]>@ Ãtma-bhÃva-rak«Ã «a«Âha÷ pariccheda÷ | uktaæ ni«-phala-syanda-varjanaæ | katham etat sidhyed ity Ãha | etat sidhyet sadà sm­tyà + iti || dvÃdaÓa + imÃ÷ sm­tayo ni«-phala-syanda-varjanayà saævartante | yad uta | tathÃ-gata-Ãj¤Ã-an-atikrama-anupÃlana-vipÃka-gaurava-sm­ti÷ | sarva-kÃyasya niÓ-cala-sva-bhÃvatÃ-prati«ÂhitatÃ-anusm­ti÷ | sati satva-arthe yad aÇgam an-upayogi tad d­¬hatara-sm­ty-apek«Ã-niÓ-cala-mÃdhya-chanda-para-ÃpattÅ-k­taæ sarva-dhÅra-ce«ÂÃ-sm­ti÷ | na ca + asya bhaya-utsava-Ãdi-saæbandha-saæbhrame * aÇga-mukta-sm­ti÷ | ÅryÃ-patha-catu«ka-Ãk«epa-nirÆpaïa-sm­ti÷ | antara-antarà ca + ÅryÃ-patha-vikopa-Ãrak«aïa-artham ÅryÃ-patha-saæpad-avalokana-sm­ti÷ | bhëaïa-kÃle ca + ati-prasÃda-auddhatya-saærambha-pak«a-pÃta-Ãdi-vaÓÃd ati-mÃtra-a-prÃsÃdika-hasta-pÃda-Óiro-mukha-vikÃra-niyamana-sm­ti÷ | ya÷ Órotà vaktavya÷ sa yÃvan-mÃtreïa dhvaninà + arthaæ jÃnÃti | tad-an-atirekeïa svareïa bhëaïa-sm­tir anyatra para-ÃÓaÇkÃ-do«a-saæbhavÃt | a-Óik«ita-jana-samÃgama-saÇkaÂe sva-citta-tac-citta-prasÃdana-Ãdi-tÃtparya-sm­ti÷ | citta-matta-dvi-pasya Óamatha-stambhe nitya-baddha-sm­ti÷ | muhur muhuÓ ca citta-avasthÃ-pratyavek«aïÃ-sm­ti÷ | mahÃ-jana-saæpÃtaæ prÃyo * anya-kÃrya-tyÃgena + api yathÃ-ukta-sm­ti-rak«Ã-tÃtparya-sm­tir iti || evam etÃbhi÷ sm­tibhir ni«-phala-syandana-varjanaæ sidhyati | sà ca sm­tis tÅvra-ÃdarÃd bhavet | tatra + Ãdara÷ kÃrye«u sarva-bhÃvena + abhimukhyam | avaj¤Ã-prati-pak«a÷ | ayaæ ca + Ãdara÷ Óamatha-mÃhÃtmyaæ j¤Ãtvà tÃtparyeïa jÃyate | kas tÃvad ayaæ Óamo nÃma | ya Ãrya-ak«ayamati-sÆtre Óamatha ukta÷ || tatra katamà Óamatha-a-k«ayatà | yà cittasya ÓÃntir upaÓÃntir a-vik«epa-kendriya-saæyama÷ | an-uddhatatà | an-unnahanatà a-capalatà a-ca¤calatà saumyatà guptatà karmaïyatà ÃjÃneyatà eka-agratà eka-ÃrÃmatà saægaïikÃ-varjanatà viveka-rati÷ kÃya-vivekaÓ citta-a-vibhramo * araïya-mukha-manasi-kÃratà + alpa-icchatà | yÃvad ÅryÃ-patha-gupti÷ kÃla-j¤atà samaya-j¤atà mÃtra-j¤atà mukti-j¤atà | su-bharatà su-po«atà + ity-Ãdi || kiæ punar asya Óamasya mÃhÃtmyaæ yathÃ-bhÆta-j¤Ãna-janana-Óakti÷ | yasmÃt samÃhito yathÃ-bhÆtaæ prajÃnÃti + ity avadan muni÷ || yathà + uktaæ dharma-saægÅtau | samÃhita-manaso yathÃ-bhÆta-darÓanaæ bhavati | yathÃ-bhÆta-darÓino bodhi-satvasya satve«u mahÃ-karuïà pravartate | evaæ ca + asya bhavati | idaæ mayà samÃdhi-mukhaæ sarva-dharma-yathÃ-bhÆta-darÓanaæ ca sarva-satvÃnÃæ ni«pÃdayitavyaæ | sa tayà mahÃ-karuïayà saæcodyamÃno * adhi-ÓÅlam adhi-cittam adhi-praj¤aæ ca Óik«Ãæ paripÆryÃæ caturÃæ samyak-saæbodhim abhisaæbudhyate | tasmÃn mayà ÓÅla-su-sthitana-a-prakampena + a-Óithilena bhavitavyam iti | idaæ Óamatha-mÃhÃtmyam Ãtmana÷ pare«Ãæ ca + an-anta-apÃya-Ãdi-du÷kha-samatikrama-an-anta-laukika-loka-uttara-sukha-saæpat-prakar«a-pÃra-prÃpty-Ãtmakam avagamya tad-abhilëeïa + ÃtÃpo bhÃvayitavya÷ | ÃdÅpta-g­ha-anta-gatena + iva ÓÅtala-jala-abhilëiïà | tena tÅvra Ãdaro bhavati Óik«Ãsu | tena + api sm­tir upati«Âhati | upasthita-sm­tir ni«-phalaæ varjayati | yaÓ ca ni«-phalaæ varjayati tasya + an-arthà na saæbhavanti | tasmÃd Ãtma-bhÃvaæ rak«itu-kÃmena sm­ti-mÆlam anvi«ya nityam upasthita-sm­tinà bhavitavyaæ || ata eva + ugra-parip­cchÃyÃæ g­hiïaæ bodhi-satvam adhik­tya + uktaæ | surÃ-maireya-madya-pramÃda-sthÃnÃt prativiratena bhavitavyam a-mattena + an-unmattena + a-capalena + a-ca¤calena + a-saæbhrÃntena + a-mukhareïa + an-unna¬ena + an-uddhatena + upasthiti-sm­ti-saæprajanyena + iti || atra + eva ca pravrajita-bodhi-satvam adhik­tya + uktaæ sm­ti-saæprajanyasya + a-vik«epa iti || tatra sm­ti÷ Ãrya-ratna-cƬa-sÆtre * abhihità | yayà sm­tyà sarva-kleÓÃnÃæ prÃdur-bhÃvo na bhavati | yayà sm­tyà sarva-mÃra-karmaïÃm avatÃraæ na dadÃti | yayà sm­tyà utpathe và ku-mÃrge và na patati | yayà sm­tyà dauvÃrika-bhÆtayà sarve«Ãm a-kuÓalÃnÃæ citta-caitasikÃnÃæ dharmÃïÃm avakÃÓaæ dadÃti + iyam ucyate samyak-sm­tir iti || saæprajanyaæ tu praj¤Ã-pÃramitÃyÃm uktaæ | caraæÓ carÃmi + iti prajÃn-ti | sthita÷ sthito * asmi + iti prajÃnÃti | Óayana÷ Óayita iti prajÃnÃti | ni«aïïo ni«aïïo * asmi + iti prajÃnÃti | yathà yathà ca + asya÷ \<[doubtful]>\ kÃya÷ sthito bhavati tathà tathà + eva prajÃnÃti || pe|| so * atikrÃman và pratikrÃman và saæprajÃnaæÓ cÃrÅ bhavati | Ãlokite vilokite saæmi¤jite prasÃrite saæghÃÂÅ-paÂÂa-pÃtra-cÅvara-dhÃraïe | aÓite pÅte khÃdite nidrÃ-klama-prativinodane Ãgate gate sthite ni«aïïe supte jÃgarite bhëite tu«ïÅ-bhÃve pratisaælayane saæprajÃnaæÓ cÃrÅ bhavati + iti || ÓÅlaæ hi samÃdhi-saævartanÅyaæ || yathà + uktaæ candra-pradÅpa-sÆtre | k«ipraæ samÃdhiæ labhate nir-aÇgaïaæ | viÓuddha-ÓÅle * asminn ÃnuÓaæsa iti || ato * avagamyate ye ke-cit samÃdhi-hetava÷ prayogÃs te ÓÅla-antar-gatà iti | tasmÃt samÃdhy-arthinà sm­ti-saæprajanya-ÓÅlena bhavitavyaæ | tathà ÓÅla-arthinà + api samÃdhau yatna÷ kÃrya÷ tatra + eva sÆtre vacanÃt | dhyÃna-anuÓaæse«u hi paÂhyate | na + asau bhoti an-ÃcÃro ÃcÃro su-prati«Âhita÷ | go-care carate yogÅ vivarjeti a-gocaraæ || ni«-paridÃha-vihÃrÅ gupta indriya-saæv­ta | iti || etÃbhyÃæ ca ÓÅla-samÃdhibhyÃm anyo-nya-saævardhana-karÃbhyÃæ citta-karma-parini«patti÷ etÃvatÅ ca + iyaæ bodhi-satva-Óik«Ã yad uta citta-parikarma | etan-mÆlatvÃt sarva-satva-arthÃnÃæ || uktaæ hy Ãrya-ratna-meghe | citta-pÆrvaÇ-gamÃÓ ca sarva-dharmÃ÷ | citte parij¤Ãte sarva-dharmÃ÷ parij¤Ãtà bhavanti | api tu cittena nÅyate loka÷ cittaæ cittaæ na paÓyati | cittena cÅyate karma Óubhaæ và yadi và + a-Óubham || cittaæ bhramate * alÃta-vat | cittaæ bhramate turaÇ-ga-vat | cittaæ dahate deva-agni-vat | cittaæ harate mahÃ-ambu-vat || sa evaæ vyupaparÅk«amÃïaÓ citte su-upasthita-sm­tir viharati na cittasya vaÓaæ gacchati | ap tu cittam eva + asya vaÓaæ gacchati | cittena + asya vaÓÅ-bhÆtena sarva-dharmà vaÓÅ-bhavanti + iti || tathà + Ãrya-dharma-saÇgÅti-sÆtre * apy uktaæ | mati-vikramo bodhi-satva Ãha | yo * ayaæ dharmo dharma ity ucyate na + ayaæ dharmo deÓa-stho na pradeÓa-stho * anyatra sva-citta-adhÅno dharma÷ tasmÃn mayà sva-cittaæ sv-ÃrÃdhitaæ sv-adhi«Âhitaæ su-samÃrabdhaæ su-nig­hÅtaæ kartavyaæ | tat kasya heto÷ | yatra cittaæ tatra guïa-do«Ã÷ | na + asti niÓ-cittatÃyÃæ guïa-do«a÷ | tatra bodhi-satvo do«ebhyaÓ cittaæ nivÃrya guïe«u pravartayati || tad ucyate | citta-adhÅno dharmo dharma-adhÅnà bodhir iti || ayaæ bhagavan dharmaæ samÃdÃna÷ sukha-abhisaæbodhÃya saævartatae iti || Ãrya-gaï¬a-vyÆha-sÆtre * api varïitaæ | sva-citta-adhi«ÂhÃnaæ sarva-bodhi-satva-caryà sva-citta-adhi«ÂhÃnaæ sarva-satva-paripÃka-vinaya÷ || pe || tasya mama kula-putra + evaæ bhavati | sva-cittam eva + upastambhayitavyaæ sarva-kuÓala-mÆlai÷ | sva-cittam eva + abhi«yandayitavyaæ dharma-meghai÷ | sva-cittam eva pariÓodhayitavyam ÃvaraïÃya dharmebhya÷ | sva-cittam eva d­¬hÅ-kartavyaæ vÅryeïa + ity Ãdi || tathà + atra + eva mÃyÃ-devy--a-darÓana-ÃkulÅ-bhÆte Ãrya-sudhane ratna-netrÃyà nagara-devatÃyÃs tad-darÓana-artham iyam anuÓÃsanÅ | citta-nagara-paripÃlana-kuÓalena te kula-putra bhavitavyaæ sarva-saæsÃra-vi«aya-raty-a-saævasanatayà | citta-nagara-alaæ-kÃra-prayuktena te kula-putra bhavitavyaæ daÓa-tathÃ-gata-bala-adhyÃlambanatayà | citta-nagara-pariÓodhana-prayuktena te kula-putra bhavitavyam År«yÃ-mÃtsarya-ÓÃÂhya-apanayanatayà | citta-nagara-vivardhana-abhiyuktena te kula-putra bhavitavyaæ sarva-j¤atÃ-saæbhÃra-mahÃ-vÅrya-vega-vivardhanatayà | citta-nagara-dur-yodhana-dur-ÃsadatÃ-abhinirhÃra-prayuktena te kula-putra bhavitavyaæ sarva-kleÓa-mÃra-kÃyika-pÃpa-mitra-mÃra-cakra-an-avamardanatayà | citta-nagara-pravistaraïa-prayuktena te kula-putra bhavitavyaæ mahÃ-maitrÅ-sarva-jagat-sphuraïatayà | citta-nagara-praticchÃdana-prayuktena te kula-putra bhavitavyaæ vipula-dharma-cchatra-sarva-a-kuÓala-dharma-pratipak«a-abhinirharaïatayà | citta-nagara-vivaraïa-prayuktena te kula-putra bhavitavyaæ ÃdhyÃtmika-bÃhya-vastu sarva-jagat-saæprÃpaïatayà | citta-nagara-d­¬ha-sthÃma-abhinirhara-prayuktena te kula-putra bhavitavyaæ sarva-a-kuÓala-dharma-sva-santaty-a-vasanatayà | yÃvad evaæ citta-nagara-viÓuddhy-abhiyuktena kula-putra bodhi-satvena Óakyaæ sarva-kuÓala-mÆla-samÃrjanam anuprÃptuæ | tat kasya heto÷ | tathà hi tasya bodhi-satvasya + evaæ citta-nagara-pariÓuddhaysa sarva-ÃvaraïÃni purato na saæti«Âhante | buddha-darÓana-Ãvaraïaæ và dharma-Óravaïa-Ãvaraïaæ và + ity Ãdi | tasmÃd vyavasthitam evaæ | citta-parikarma + eva bodhi-satva-Óik«Ã + iti | tac ca + a-capala-cetasa÷ || ÓamÃc ca na calec cittaæ bÃhya-ce«ÂÃ-nivartanÃt || a-saæprajanya-para-tantrasya mu«ita-sm­teÓ ca cittaæ calati samÅhitÃd ÃlambanÃd anyatra nÅyamÃnatvÃt | yadà tu sm­ti-saæprajanyena bÃhyÃÓ ce«Âà nivartità bhavanti tadà tad-vaÓatvÃd ekasminn Ãlambane nibaddhaæ yÃvad i«yate tÃvat ti«Âhati | tataÓ ca pÆrva-vad anuÓaæsa-vistara÷ | adyatve * api ca satva-artha-k«amo bhavaty eva prasÃda-karatvÃt | kathaæ || sarvatra + a-capala-manda-mita-snigdha-abhibhëaïÃt | Ãvarjayej janaæ bhavyam ÃdeyaÓ ca + api jÃyate || etad eva ca bodhi-satvasya k­tyam yad uta satva-a-varjanaæ | yathà + Ãrya-dharma-saægÅti-sÆtre | Ãrya-priyadarÓena bodhi-satvena paridÅpitaæ | tathà tathà bhagavan bodhi-satvena pratipattavyaæ yat saha-darÓanena + eva satvÃ÷ prasÅdeyu÷ | tat kasmÃd * dheto÷ | na bhagavan bodhi-satvasya + anyat karaïÅyam asty anyatra satva-a-varjanÃt | satva-paripÃka eva + iyaæ bhagavan bodhi-satvasya dharma-saægÅtir iti || evaæ punar a-kriyamÃïe ko do«a ity Ãha | an-Ãdeyaæ tu taæ loka÷ paribhÆya jina-aÇkuraæ | bhasma-channo yathà vahni÷ pacyeta naraka-Ãdi«u || yathà prÃg upadarÓitaæ || yena ca + asya paribhava evam an-artho ratna-meghe jinena + uktas tena saæk«epa-saævara÷ |yena + a-prasÃda÷ satvÃnÃæ tad yatnena vivarjayed iti || yathà + Ãha | katame ca te bodhi-satva-samudÃcÃrÃ÷ | yÃvad iha bodhi-satvo na + a-sthÃne viharati na + a-kÃle | na + a-kÃla-bhÃïÅ bhavati na + a-kÃla-j¤o bhavati na + a-deÓa-j¤o bhavati | yato nidÃnam asya + antike satvà a-prasÃdaæ prativedayeyu÷ | sa sarva-satva-anurak«ayà | ÃtmanaÓ ca bodhi-saæbhÃra-paripÆraïa-arthaæ saæpanna-ÅryÃ-patho bhavati m­du-bhÃïÅ manda-bhÃïÅ | a-saæsarga-bahula÷ | praviveka-abhimukha÷ | su-prasanna-mukha iti || ata eva dharma-saægÅti-sÆtre deÓitaæ | ya÷ satvÃn rak«ati sa ÓÅlaæ rak«ati + iti | anayà kanÅyena mÃt­-grÃmeïa saha raho-avasthÃ-Ãdi«u loka-rak«Ã ca k­tà syÃt | evaæ bhogye«u jala-sthale«u mÆtra-purÅ«a-Óle«ma-pÆya-ÃdÅnÃæ kutsitÃnÃæ rahasy a-rahasi ca + utsargaæ na kuryÃd deva-manu«ya-citta-rak«Ã-arthaæ || sad-dharma-sm­ty-upasthÃne ca raha utsi«Âaæ k­tvà + an-utsi«Âa-ÃhÃre«v a-dadata÷ preta-gati÷ paÂhyate || tathà bodhi-satva-prÃtimok«e * apy a-prasÃda-parihÃra ukta÷ | na purato danta-këÂhaæ khÃditavyaæ na purata÷ kheÂe nik«iptavya iti | e«a ca gaurava-lajjÃ-vidhi÷ sarva-dra«Âavyo na brahma-cÃri«v eva | atra tu sÆtre brahma-cÃry--adhikÃra÷ te«u gurutara-Ãpatti-bhaya-saædarÓana-arthaæ || yathà + atra + eva + Ãha | na + uccair-bhëiïà bhavitavyam iti || na ca + ayaæ vidhi÷ prÃdeÓika÷ | tathà brahma-parip­cchÃyÃm apy uktaæ na ca vadha-sad­Óena bodhi-satvena bhavitavyam iti | tathà prÃtimok«Ãd api loka-a-prasÃda-karam anve«ya varjanÅyaæ | tan na tÃvad || mukha-pÆraæ na bhu¤jÅta sa-Óabdaæ pras­ta-Ãnana÷ | pralamba-pÃdaæ na + ÃsÅta na bÃhuæ mardayet samam || evaæ svayam apy utprek«ya d­«Âvà Órutvà ca loka-a-prasÃdaæ rak«eta | a-prasÃda-kara-vacana-varjanaæ tu na su-karam iti smaraïa-bodhana-artham upadarÓyate | Ãrya-sÃgaramati-sÆtre deÓitaæ | na + avalÅna-vacano bhavati | na vyavakÅrïa-vacana÷ | na + avasyandana-vacana÷ | na + ujjvÃlana-vacana÷ | na rÃga-anunÅta-vacana÷ | na prÃk­ta-vacana÷ | na + a-saærak«ita-vacana÷ | na vyÃpÃda-saædhuk«aïa-vacana÷ | na ca¤cala-vacana÷ | na capala-vacana÷ | na raÂa-raÇga-vacana÷ | na mukha-sÃk«y--avaropaïa-vacano bhavati + iti || Ãrya-tathÃ-gata-guhya-sÆtre * apy Ãha | na khalu puna÷ kula-putra bodhi-satvasya vÃg raktà và du«Âà và mƬhà và kli«Âà và | k«uïïa-vyÃkaraïà và sva-pak«a-utkar«aïa-vacanà và | para-pak«a-nigraha-vacanà và | Ãtma-varïa-anunaya-vacanà và | para-varïa-pratigha-vacanà và | pratij¤Ã-uttÃraïa-vacanà và | ÃbhimÃnika-vyÃkaraïa-vacanà và + iti || Ãrya-daÓa-bhÆmaka-sÆtre * apy uktaæ | yà + iyaæ vÃga-mano-j¤Ã sva-santÃna-para-santÃna-vinÃÓanÅ tathÃ-rÆpÃæ vÃcaæ prahÃya | yà + iyaæ vÃk snigdhà m­dvÅ mano-j¤Ã madhurà priya-karaïÅ mana-apakaraïÅ \<[doubtful]>\ hita-karaïÅ karïa-sukhà h­dayaæ-gamà premaïÅ varïa-vi«pa«Âà vij¤eyà ÓravaïÅyà a-niÓrità bahu-jana-kÃntà bahu-jana-priyà bahu-jana-mana-Ãpà \<[doubtful]>\ vij¤a-praÓastà sarva-satva-hita-sukha-Ãvahà mana-utplÃva-karÅ mana÷-prahlÃdana-karÅ sva-para-santÃna-pramodana-karÅ rÃga-dve«a-moha-sarva-kleÓa-ÃpraÓÃmanÅ tathÃ-rÆpÃæ vÃcaæ niÓcÃrayati | yÃvad itihÃsa-pÆrvakam api vacanaæ parihÃrya pariharati + iti || Ãrya-gagana-ga¤ja-sÆtre tu + uktaæ | guru-vacana-an-avamardanatayà | para-vacana-an-Ãcchindanatayà ca + Ãdeya-grÃhya-vacano bhavati + iti || dharma-saægÅti-sÆtre * apy uktaæ | gaganaga¤jo bodhi-satva Ãha | na bodhi-satvena + e«Ã vÃg bhëitavyà yayà + a-paro vyÃpadyeta | na sà vÃg bhëitavyà yayà + a-paraæ tÃpayet | na bodhi-satvena sà vÃg bhëitavyà yat paro jÃnÅyÃt | na sà vÃg bhëitavyà yayà + arthà nir-arthà | na bodhi-satvena sà vÃg bhëitavyà yayà na vidyÃm utpÃdayet | na sà vÃg bhëitavyà yà satvÃnÃæ na h­dayaæ-gamà na paurÅ na karïa-sukhà na sà vÃg bhëitavyà + iti || saæk«epatas tu para-a-prasÃda-rak«Ã Ãrya-sÃgaramati-sÆtre deÓità | a-para eka dharmo mahÃ-yÃna-saægrahÃya saævartate sva-skhalita-pratyavek«aïatayà sarva-satva-anurak«Ã + iti || e«Ã rak«Ã + Ãtma-bhÃvasya | yathà + a-parair na nÃÓyeta | yathà na parÃn na nÃÓayet | asya tu grantha-vistarasya + ayaæ piï¬a-artho bodhi-satvena manasà nityaæ dhÃrayitavya÷ || su-niÓ-calaæ su-prasannaæ dhÅraæ sa-Ãdara-gauravaæ | sa-lajjaæ sa-bhayaæ ÓÃntaæ para-ÃrÃdhana-tat-param || Ãtma-satva-vaÓaæ nityam an-avadye«u vastu«u | nirmÃïam iva nir-mÃnaæ dhÃrayÃmy e«a mÃnasam | iti || kim etÃvatÅ Ãtma-bhÃva-rak«Ã | na hi | kiæ tarhi bhai«ajya-vasana-Ãdibhi÷ saha | tatra dvi-vidhaæ bhai«ajyaæ | satata-bhai«ajyaæ glÃna-pratyaya-bhai«ajyaæ ca | tatra satata-bhai«ajyam adhik­tya + Ãrya-ratna-meghe * abhihitaæ | tasmÃt piï¬a-pÃtrÃd ekaæ praty-aæÓaæ sa-brahma-cÃriïÃæ sthÃpayati | dvitÅyaæ du«khitÃnÃæ t­tÅyaæ vinipatitÃnÃæ caturtham Ãtmanà paribhuÇkte | paribhu¤jÃno na rakta÷ paribhuÇkte a-sakto * a-g­ddho * an-adhyavasita÷ | anyatra yÃvad eva kÃyasya sthitaye | yÃpanÃyai | tathà paribhuÇkte yathà na + ati-saælikhito bhavati | na + ati-guru-kÃya÷ | tat kasya heto÷ | ati-saælikhito hi kuÓala-pak«a-parÃÇ-mukho bhavati | ati-guru-kÃyo middha-ava«Âabdho bhavati | tena taæ piï¬a-pÃtaæ paribhujya kuÓala-pak«a-abhimukhena bhavitavyam ity Ãdi || Ãrya-ratna-rÃÓÃv apy uktaæ | tena grÃmaæ và nagaraæ và nigamaæ và piï¬Ãya caratà dharma-saænÃhaæ saænahya piï¬Ãya cartavyaæ | tatra katamo dharma-saænÃha÷ | a-mana-ÃpÃni \<[doubtful]>\ rÆpÃïi d­«Âvà na pratihantavyaæ | mana-ÃpÃni \<[doubtful]>\ d­«Âvà na + anunetavyaæ | evaæ mana-Ãpa-a-mana-Ãpe«u \<[doubtful]>\ Óabda-gandha-rasa-spra«Âavye«u vij¤apte«u na + anunetavyaæ na pratihantavyaæ | indriya-su-saæv­tena + an-utk«ipta-cak«u«Ã yuga-mÃtra-prek«iïà | dÃnta-ÃjÃneya-cittena pÆrva-dharma-manasi-kÃram an-uts­jatà na + Ãmi«a-prak«iptayà santatyà piï¬Ãya cartavyaæ sa-avadÃna-cÃriïà ca bhavitavyaæ | yataÓ ca piï¬a-pÃto labhyate tatra + anunayo na kartavya÷ yataÓ ca na labhyate tatra pratighÃto na + utpÃdayitavya÷ | daÓa-kula-praveÓe na ca + ekÃdaÓÃt kulÃd bhik«Ã na labhyate | tathà + api na paritaptavyaæ evaæ ca cittam utpÃdayitavyam | evaæ bahu-k­tyà hy ete Óramaïa-brÃhmaïa-g­ha-patayo na tair a-vaÓyaæ mama dÃtavyaæ | idaæ tÃvad ÃÓcaryaæ yan mÃm ete samanvÃharanti | ka÷ punar vÃdo yad bhik«Ãæ dÃsyanti | tena + evam a-paritapatà piï¬Ãya cartavyaæ || ye ca + asya satvÃÓ cak«u«u ÃbhÃsam Ãgacchanti strÅ-puru«a-dÃraka-dÃrikÃ÷ | antaÓas tiryag-yoni-gatÃs tatra maitrÅ-karuïÃ-cittam utpÃdayitavyaæ | tathà + ahaæ kari«yÃmi yathà ye me satvÃÓ cak«u«Ã ÃbhÃsam Ãgacchanti piï¬a-pÃtaæ và dÃsyanti tÃn su-gati-gÃmina÷ kari«yÃmi | tÃd­Óaæ yogam Ãpatsye | tena lÆhaæ và praïÅtaæ và piï¬a-pÃta saæg­hya samantÃc catur-diÓaæ vyavalokayitavyaæ | ka iha grÃma-nagara-nigame daridra÷ satva÷ | yasya + asmÃt piï¬a-pÃtÃt saævibhÃgaæ kari«yÃmi | yadi daridraæ satvaæ paÓyati tena tat-piï¬a-pÃtÃt saævibhÃga÷ kartavya÷ | atha na ka¤-cit satvaæ daridraæ paÓyati | tena + evaæ cittam utpÃdayitavyaæ | santy an-ÃbhÃsa-gatÃ÷ satvà ye mama cak«u«u ÃbhÃsaæ na + Ãgacchanti | te«Ãm ita÷ piï¬a-pÃtÃd agraæ praty-aæÓaæ niryÃtayÃmi | datta-ÃdÃnÃ÷ paribhu¤jatÃæ | tena tat piï¬a-pÃtaæ g­hÅtvà tad araïya-Ãyatanam abhiruhya dhauta-pÃïinà Óobhana-samÃcÃreïa Óramaïa-cÃritra-kalpa-samatva-Ãgatena + adhi«ÂhÃna-adhi«Âhitena paryaÇkaæ baddhvà sa-piï¬a-pÃta÷ paribhoktavya÷ || pe || paribhu¤jatà ca + evaæ manasi-kÃra utpÃdayitavya÷ | santy asmin kÃye * aÓÅti÷ krimi-kula-sahasrÃïi | tÃny anena + eva + ojasà sukhaæ phÃsuæ viharantu | idÃnÅæ ca + e«Ãm Ãmi«eïa saægrahaæ kari«yÃmi | bodhi-prÃptaÓ ca punar dharmeïa saægrahaæ kari«yÃmi | yadi punar asya lÆhaæ piï¬a-pÃtaæ bhavati tena + evaæ cittam utpÃdayitavyaæ | lÆha-ÃhÃratayà me laghu÷ kÃyo bhavi«yati prahÃïa-k«ama uccÃra-prasrÃva-ni«yandanaÓ ca me parÅtto bhavi«yati | ÓraddhÃ-deyaæ ca parÅttaæ bhavi«yati | kÃya-laghutà citta-laghutà ca me bhavi«yati | alpa-mlÃna-middhaÓ ca me bhavi«yati | yadà punar asya prabhÆta÷ piï¬a-pÃto bhavati tatra + api mÃtra-Ãbhojinà bhavitavyaæ utsarjana-dharmiïà ca | tata÷ piï¬a-pÃtÃd anyatarÃyÃæ ÓilÃyÃm avatÅrya + evaæ cittam utpÃdayitavyaæ | ye ke-cin m­ga-pak«i-saægà Ãmi«a-bhojanena + arthikÃs te datta-ÃdÃnÃ÷ paribhu¤jatÃm iti || punar Ãha | tena sarveïa rasa-saæj¤Ã na + utpÃdayitavyà || pe || caï¬Ãla-kumÃra-sad­Óena mayà bhavitavyaæ | citta-kÃya-cauk«eïa | na bhojana-cauk«eïa | tat kasmÃd * dheto÷ | kiyat-praïÅtam api bhojanaæ bhuktaæ | sarvaæ tat pÆti-ni«yanda-paryavasÃnaæ dur-gandha-paryavasÃnaæ pratikÆla-paryavasÃnaæ | tasmÃn mayà na praïÅta-bhojana-ÃkÃÇk«iïà bhavitavyaæ | tena na + evaæ cittam utpÃdayitavyaæ |puru«o me piï¬a-pÃtaæ dad-ti na strÅ÷ | strÅ me piï¬a-pÃtaæ dadÃti na puru«a÷ | dÃrako me piï¬a-pÃtaæ dadÃti na dÃrikà | dÃrikà me piï¬a-pÃtaæ dadÃti na dÃraka÷ | praïÅtaæ labhe * ahaæ na lÆhaæ | sat-k­tya labhe * ahaæ na + a-sat-k­tya | capalaæ labhe * ahaæ na k­cchreïa pravi«Âa-mÃtraæ ca mÃæ samanvÃhareyu÷ | na me kaÓ-cid vik«epo bhavet | su-nihitÃæl labhe * ahaæ praïÅtÃn nÃnÃ-rasÃæl labhe * aham | na hÅna-daridra-bhojanaæ labhe * ahaæ pratyudgaccheyur mÃæ strÅ-puru«a-dÃraka-dÃrikÃ÷ | ime te sarve * a-kuÓalà manasi-kÃrà na + utpÃdayitavya÷ || pe || prÃyeïa hi satvà rasa-g­ddhà bhojana-heto÷ pÃpÃni karmÃïi k­tvà narake«u + upapadyante | ye ye puna÷ saætu«Âà a-g­ddhà a-lulopà rasa-pratiprasrabdhà jihva-indriya-saætu«ÂÃ÷ kiyal-lÆhena + api bhojanena j¤Ãpayanti | te«Ãæ cyutÃnÃæ kÃla-gatÃnÃæ svarga-upapattir bhavati | su-gati-gamanaæ bhavati deva-manu«ye«u | te deva-upapannÃ÷ sudhÃæ paribhu¤jate | evaæ kÃÓyapa piï¬a-cÃrikeïa bhik«uïà rasa-t­«ïÃæ vinivartayitvà nidhyapta-cittena su-paripakvÃn kulmëÃn paribhu¤jatà na paritaptavyam | tat kasmÃd * dheto÷ | kÃya-saædhÃraïa-arthaæ mÃrga-saædhÃraïa-arthaæ mayà bhojanaæ paribhoktavyaæ || pe || yadi puna÷ kÃÓyapa piï¬a-cÃriko bhik«ur megha-Ãkula-v­«Âi-kÃla-samaye vartamÃne na ÓaknuyÃt piï¬Ãya + avatartuæ | tena maitryà + ÃhÃra-saænaddhena dharma-cintÃ-manasi-kÃra-prati«Âhitena dvi-rÃtraæ tri-rÃtraæ và bhakta-cchada-cchinnena evaæ saæj¤Ã + utpÃdayitavyà | santi yÃma-laukikÃ÷ pretà du«-kara-karma-kÃriïo ye var«a-Óatena kheÂa-piï¬am apy ÃhÃraæ na pratilabhante | tan mayà dharma-yoniÓaÓ cintÃ-prati«Âhitena kÃya-daurbalyaæ và citta-daurbalyaæ và na + utpÃdayitavyaæ | adhivÃsayi«yÃmi k«ut-pipÃsÃæ | na punar Ãrya-mÃrga-bhÃvanÃyÃæ vÅryaæ sraæsayi«yÃmi || pe || yatra kule piï¬a-pÃtaæ Óuciæ kÃrayet tatra kule Ãsane ni«adya dhÃrmÅ kathà kartavyà | yÃvan na sa piï¬a-pÃta÷ ÓucÅ-krÂo bhavet tena piï¬a-pÃtaæ g­hÅtvà utthÃya + ÃsanÃt prakramitavyaæ | piï¬a-cÃrikeïa kÃÓyapa bhik«uïà na + avabhÃsa-kareïa bhavitavyaæ na lapanà na kuhanà kartavyà || tatra katamo * avabhÃsa÷ | yat pare«Ãm evaæ vÃcaæ bhëate | lÆho me piï¬a-pÃto ruk«o me piï¬a-pÃta ÃsÅn na ca me yÃvad-arthaæ bhuktaæ | bahu-jana-sÃdhÃraïaÓ ca me piï¬a-pÃta÷ k­ta÷ | alpaæ me bhuktaæ jighatsito * asmi + iti | yat ki¤-cid evaæ-rÆpam avabhÃsa-nimittaæ | iyam ucyate citta-kuhanà | sarvam etat piï¬a-cÃrikeïa bhik«uïà na kartavyaæ | upek«aka-bhÆtena | yat pÃtre patitaæ lÆhaæ và praïÅtaæ và Óubhaæ và + a-Óubhaæ và tat paribhoktavyam a-paritapyamÃnena + ÃÓaya-Óuddhena dharma-nidhyapti-bahulena | kÃya-jÃpana-artham Ãrya-mÃrgasya + upastambha-arthaæ sa piï¬a-pÃta÷ paribhoktavya iti || tathà + Ãrya-ugra-parip­cchÃyÃm apy uktaæ | yasyÃÓ ca + antike piï¬a-pÃtaæ paribhujya na Óaknoty Ãtmana÷ parasya ca + arthaæ paripÆrayitum anujÃnÃmy ahaæ tasya piï¬a-cÃrikasya bodhi-satvasya nimantraïam iti || evaæ tÃvat satata-bhai«ajyena + Ãtma-bhÃva-rak«Ã kÃryà | tatra + api na matsya-mÃæsena laÇkÃ-avatÃra-sÆtre prati«iddhatvÃt || tathà hy uktaæ | mÃæsaæ sarvam a-bhak«yaæ k­pa-ÃtmÃno bodhi-satvasya + iti vadÃmi || pe || svÃjanyÃd vyabhicÃrÃc ca Óukra-Óoïita-saæbhavÃt | udvejanÅyaæ bhÆtÃnÃæ yogÅ mÃæsaæ vivarjayet || mÃæsÃni ca palÃï¬ÆæÓ ca madyÃni vividhÃni ca | g­¤janaæ laÓunaæ ca + eva yogÅ nityaæ vivarjayet || mrak«aïaæ varjayet tailaæ Óalya-viddhe«u na svapet | chidra-a-chidre«u satvÃnÃæ yac ca sthÃnaæ mahÃ-bhayam || pe || lÃbha-arthaæ hanyate prÃïÅ mÃæsa-arthaæ dÅyate dhanaæ | ubhau tau pÃpa-karmÃïau pacyete raurava-Ãdi«u || yÃvat || yo * atikramya muner vÃkyaæ mÃæsaæ bhak«eta dur-mati÷ | loka-dvaya-vinÃÓa-arthaæ dÅk«ita÷ ÓÃkya-ÓÃsane || te yÃnti paramaæ ghoraæ narakaæ pÃpa-kaÌiïa÷ | raurava-Ãdi«u raudre«u pacyante mÃæsa-khÃdakÃ÷ || tri-koÂi-k«uddhaæ mÃæsaæ vai a-kalpitam a-yÃcitaæ | a-coditaæ ca na + eva + asti tasmÃn mÃæsaæ na bhak«yayet || mÃæsaæ na bhak«yayed yogÅ mayà buddhaiÓ ca garhitaæ | anyo-nya-bhak«aïÃ÷ satvÃ÷ kravya-ada-kula-saæbhavÃ÷ || yÃvat || dur-gandha÷ kutsanÅyaÓ ca utmattaÓ ca + api jÃyate | caï¬Ãla-pukkasa-kule ¬ombe«u ca puna÷ puna÷ || ¬ÃkinÅ-jÃti-yonau ca mÃæsa-ade jÃyate kule | ­k«a-mÃrjara-yonau ca jÃyate * asau nara-adhama÷ || hasti-kak«ye mahÃ-meghe nirvÃïa-aÇgulimÃlike | laÇkÃ-avatÃra-sÆtre ca mayà mÃæsaæ vigarhitaæ || buddhaiÓ ca bodhi-satvaiÓ ca ÓrÃvakaiÓ ca vigarhitaæ | khÃdate yadi nir-lajja unmatto jÃyate sadà || brÃhmaïe«u ca jÃyante atha và yoginÃæ kule | praj¤ÃvÃn dhanavÃæÓ ca + eva mÃæsa-adyÃnÃæ vivarjanÃt || d­«Âa-Óruta-viÓaÇkÃbhi÷ sarvaæ mÃæsaæ vivarjayet | tÃrkikà na + avabudhyante kravya-ada-kula-saæbhavÃ÷ || yathà + e«a rÃgo mok«asya antarÃya-karo bhavet | tathà + eva mÃæsa-madya-Ãdi antarÃya-karaæ bhavet || vak«anty an-Ãgate kÃle mÃæsa-adà moha-vÃdina÷ | kalpikaæ nir-avadyaæ ca mÃæsaæ buddha-anuvarïitaæ || bhe«ajyam iva ÃhÃraæ putra-mÃæsa-upamaæ puna÷ | mÃtrayà pratikÆlaæ ca yogÅ piï¬aæ samÃcaret || maitrÅ-vihÃriïà nityaæ sarvathà garhitaæ mayà | siæha-vyÃghra-m­ga-ÃdyaiÓ ca saha ekatra saæbhavet || tasmÃn na bhak«ayen mÃæsam udveja-janakaæ n­ïÃæ | mok«a-dharma-niruddhatvÃd ÃryÃïÃm e«a vai dhvaja÷ || yat tu j¤ÃnavatÅ-parivarte mÃæsa-bhak«aïaæ paÂhyate tan mahÃ-artha-sÃdhakatvÃn nir-do«am || evaæ hi tathà + uktaæ | e«o * akari«yad yadi bhik«u kÃlaæ | samÃdhi-Óabdo * api hi jambu-dvÅpe | niruddhu satvÃna sadà + abhavi«yad | cikitsite asmi samÃdhi labdha÷ || na ca mahÃ-karuïÃ-abhiyuktam | tena asmin na maitrÅ ÓaÇkà + api na + asti + ity a-do«a÷ || yady apy Ãrya-ratna-meghe * abhihitaæ | ÓmÃÓÃnikena nir-Ãmi«eïa bhavitavyam iti || tad anyatra + evaæ jÃtÅya-satva-artha-saædarÓana-arthaæ | vinaye * api yad anuj¤Ãtaæ tat tu tri-koÂi-pariÓuddha-bhak«aïe na prahÃïa-antarÃya iti | tat parityÃgena Óuddha-d­«ÂÅnÃm abhimÃna-nirÃsa-arthaæ | tad v­ddhatayà ca bhavyÃnÃæ ÓÃsana-an-avatÃra-parihÃra-arthaæ || tathà hy uktaæ laÇkÃ-avatÃra-sÆtre | tatra tatra deÓanà pÃÂhe Óik«Ã-padÃnÃm ÃnupÆrvÅæ bandhan niÓreïÅ-pada-vinyÃsa-yogena | tri-koÂiæ baddhvà | tatra uddi«ya krÂÃni prati«iddhÃni tato * antaÓa÷ prak­ti-m­tÃny api prati«iddhÃni + iti || uktaæ satata-bhai«ajyaæ | glÃna-pratyaya-bhai«ajyaæ tat sevyam eva || ÓrÃvaka-vinaye * api tÃvad Ãtma-arthaæ brahma-carya-vÃsa-arthaæ pÃtra-cÅvaram api vikrÅya | kÃya-saædhÃraïam uktaæ | kiæ punar a-parimita-jana-paritrÃïa-hetor bodhi-satva-ÓarÅrasya dur-labhà ca + Åd­ÓÅ k«aïa-pratilÃbha-utsava-sampad | iti tat-pradarÓana-arthaæ ca bhagavatà tatra svayaæ bhai«ajya-upayoga÷ pradarÓita÷ || uktaæ ca + Ãrya-ratna-megha-sÆtre | tair yadà pracÃritaæ bhavati tadà satyÃæ velÃyÃm a-satyÃæ và te«Ãm imÃny evaæ-rÆpÃïi kÃya-upastambhanÃny upakaraïÃni na labhyante * abhyavahartuæ | yad uta sarpir và tailaæ và mÆla-raso và gaï¬a-raso và phala-raso và | na ca + anyÃn abhyavaharato d­«Âvà pratigha-cittam utpÃdayati | yadi puna÷ khalu paÓcÃd-bhaktiko bodhi-satvo và glÃno bhavati | yathÃ-rÆpeïa + asya glÃnyena jÅvita-antarÃyo bhavati kuÓala-pak«a-antarÃyo và tena ni«-kauk­tyena bhÆtvà nir-vicikitsakena bhai«ajya-cittam upasthÃpya pratinisevyÃni + iti || vasana-upabhoga-prayojanam ugra-parip­cchÃ-sÆtre * abhihitaæ | hrÅr-apatrÃpya-kÃpair ni÷-... \<[doubtful]>\ pracchÃdana-arthaæ tu Óramaïa-liÇga-saædarÓana-artham imÃni ca këÃyÃïi deva-mÃnu«a-asurasya lokasya caityam iti | caitya-arthaæ samyag-dhÃritavyÃni | nirv­ti-virÃga-raktÃni \<[doubtful]>\ etÃni | na rÃga-raktÃni | upaÓama-anukÆlÃny etÃni | na saækleÓa-saædhuk«aïa-anukÆlÃni | ebhiÓ ca këÃyair viv­ta-pÃpà bhavi«yÃma÷ | su-k­ta-karma-kÃriïo na cÅvara-maï¬ana-anuyogam anuyuktÃ÷ | etÃni ca këÃyÃïy Ãrya-mÃrga-saæbhÃra-anukÆlÃni + iti k­tvà tathà kari«yÃmo yathà na + eka-k«aïam api sa-ka«ÃyÃ÷ kÃye këÃyÃïi dhÃrayi«yÃma iti || atra ca kÃraïaæ ratna-rÃÓi-sÆtre * abhihitaæ | ye punas te kÃÓyapa vaidaryà a-saæyatà ita÷ Óramaïa-guïa-dharmÃd uddhurÃ÷ kÃye këÃyÃïi vastrÃïi dhÃrayanti | na ca + ete«u gauravam utpÃdayanti | tatra kÃÓyapa Óramaïa-varïa-prati-rÆpakaæ nÃma praty-eka-narakaæ | tatra kÃÓyapa praty-eka-narake Óramaïa-rÆpa-prati-rÆpeïa tÃ÷ kÃraïÃ÷ kÃryante ÃdÅpta-cailà ÃdÅpta-ÓÅr«Ã ÃdÅpta-pÃtrà ÃdÅpta-Ãsanà ÃdÅpta-ÓayanÃ÷ | ya÷ kaÓ-cit tatra te«Ãm upabhoga-paribhoga÷ sa sarva ÃdÅpta÷ saæprajvalita eka-jvÃlÅ-bhÆta÷ | tatra tai÷ Óramaïa-varïa-rÆpeïa du«khÃæ vedanÃm anubhavanti + iti || Ãrya-ratna-meghe * apy uktaæ | yadi bhaved abhyavakÃÓiko bodhi-satvo glÃna-kÃyo * a-prati-bala-kÃyas tena vihÃra-k«itena + evaæ cittam utpÃdayitavyaæ | kleÓa-prati-pak«a-arthaæ tathÃ-gatena dhuta-guïÃ÷ praj¤aptÃ÷ | tathà + ahaæ kari«yÃmi yathà vihÃrasya eva kleÓÃnÃæ prahÃïÃya ghaÂi«yÃmi | tatra ca vihÃre na g­ddhim utpÃdayÃmi na + adhyavasÃnaæ | evaæ ca + asya bhavati | kartavyo dÃna-patÅnÃm anugraho na + asmÃbhir Ãtmambharibhir bhavitavyam iti || punar atra + eva + Ãha | te ÓayyÃæ kalpayanto dak«iïena pÃrÓvena ÓayyÃæ kalpayanti | pÃdasya + upari pÃdam ÃdhÃya cÅvarai÷ a-saæv­ta-kÃyÃ÷ sm­tÃ÷ | saæprajÃnÃnà utthÃna-saæj¤ina Ãloka-saæj¤ina÷ ÓayyÃæ kalpayanti | na ca nidrÃ-sukham ÃsvÃdayanti | na pÃrÓva-sukham anytra yÃvad eva + e«Ãæ mahÃ-bhÆtÃnÃæ sthitaye jÃpanÃyai | ity anayà diÓà sarva-paribhogÃ÷ satva-artham adhi«ÂhÃtavyÃ÷ | Ãtma-t­«ïÃ-upabhogÃt tu kli«Âa-Ãpatti÷ prajÃyate || yathà + uktaæ candra-pradÅpa-sÆtre | te bhojanaæ svÃdu-rasaæ praïÅtaæ | labdhvà ca bhu¤janti a-yukta-yogÃ÷ | te«Ãæ sa ÃhÃru badhÃya bhotÅ | yatha hasti-potÃna vi«Ã a-dhautà || iti || Ãrya-ratna-rÃÓi-sÆtre * api bhagavatà ÓraddhÃ-deya-paribhoge parikÅrtite | atha tasyÃm eva par«adi yoga-ÃcÃrÃïÃæ bhik«ÆïÃæ dve Óate imaæ dharma-paryÃyaæ Órutvà prarudite | evaæ ca vÃcam abhëanta | kÃlaæ vayaæ bhagavan kari«yÃmo | na punar a-prÃpta-phalà eka-piï¬a-pÃtam api ÓraddhÃ-deyasya paribhok«yÃma÷ || bhagavÃn Ãha | sÃdhu sÃdhu kula-putrà evaæ-rÆpair lajjÃbhi÷ kauk­tya-saæpannai÷ para-loka-a-vadya-bhaya-darÓibhir idaæ pravacanaæ Óobhate || api tu || dvayor ahaæ kÃÓyapa ÓraddhÃ-deyam anujÃnÃmi | katamayor dvayo÷ | yuktasya muktasya ca | yadi bhik«avo bhik«ur yukto yoga-ÃcÃro mama Óik«ÃyÃæ pratipanna÷ sarva-saæskÃre«v a-nitya-darÓÅ | sarva-saæskÃra-du÷kha-vidita÷ sarva-dharme«v an-Ãtma-adhimukti÷ ÓÃnta-nirvÃïa-abhikÃÇk«Å sumeru-mÃtrair Ãlopai÷ ÓraddhÃ-deyaæ bhu¤jÅta | atyanta-pariÓuddhà + eva tasya sà dak«iïà bhavati | ye«Ãæ ca dÃyakÃnÃæ dÃna-patÅnÃæ sakÃÓÃc * chraddhÃ-deyaæ paribhuktaæ tatas te«Ãæ dÃyaka-dÃna-patÅnÃæ maha-rddhika÷ puïya-vipÃko bhavati | mahÃ-dyutika÷ | tat kasmÃd * dheto÷ | agram idam aupadhikÃnÃæ puïya-kriyÃ-vastÆnÃæ yà + iyaæ maitra-citta-samÃpatti÷ | tatra kÃÓyapa yo bhik«ur dÃyakasya dÃna-pater antikÃc cÅvara-piï¬a-pÃtaæ paribhujya-a-pramÃïaæ ceta÷-samÃdhiæ samÃpadyate * a-pramÃïas tasya dÃyakasya dÃna-pate÷ puïya-kriyÃ-vipÃka÷ pratikÃÇk«itavya÷ | syÃt kÃÓyapa tri-sÃhasra-mahÃ-sÃhasrÃyÃæ loka-dhÃtau mahÃ-samudrÃïÃæ k«ayo na tv eva tasya puïya-ni«yandanasya kaÓ-cit k«aya iti || tad evaæ piï¬a-pÃta-gamanaÃrambhe bhojana-Ãrambhe và tri«u sthÃne«u sm­tir upasthÃpyà dÃyaka-anugrahe | kÃya-krimi-saægrahe | sarva-satva-artha-sÃdhake ca sad-dharma-parigrahe || tathÃ-gata-Ãj¤Ã-saæpÃdane tu sarva-kÃrye«u sm­ti÷ kÃryà | Ãdi-ÓabdÃn mantrair api rak«Ã kÃryà || tatra + api tÃvad imÃæ tri-samaya-rÃja-uktÃæ vidyÃæ maï¬ala-samaya-artham uccÃrayet | nama÷ sarva-buddha-bodhi-satvÃnÃæ oæ viraji mahÃ-cakra-viraji | sata sÃrata trapi vidhamani | sabhajani | saæbhajani | taramati | siddha agre tvaæ svÃhà || anena sarva-maï¬ala-pravi«Âo bhavati || atha-và tathÃ-gata-h­dayam a«Âa-sahastraæ japet sa-laukika-loka-uttara-maï¬ala-pravi«Âo bhavati | katamac ca tat || namas traiyabdhikÃnÃæ tathÃ-gatÃnÃæ | sarvatra-a-pratihata-avÃpti-dharmatÃ-balinÃæ | Ãæ a-sama-sama samantato * an-antana-avÃpti-ÓÃsani | hara smara smaraïa vigata-rÃga-buddha-dharmate | sara sama-balà | hasa | traya | gagana mahÃ-a-cala-rak«aïa | jvala jvalana sÃgare svÃhà || ayaæ sarva-tathÃ-gatÃnÃm Ãtma-bhÃva÷ | atra + an-uttaraæ gauravaæ bhÃvayitavyaæ | anena + Ãdi-karmikà api satve«v anantaæ buddha-k­tyaæ kurvanti | ayam eva paramÃæ rak«Ãæ mÃra-Ãdibhya÷ sarva-du«Âebhya÷ karoti | hasta-tìena bhasmanà sar«apair udakena d­«Âyà manasà và sÅmÃ-bandhaæ karoti || vyÃdhi«u bhai«ajyam udakaæ ca + abhimantrya + upayojyaæ || vana-kusumÃni và caitye pratimÃyÃæ sad-dharma-pustake và samÃhito nivedayet || pak«a-prayogÃn mahà vyÃdhibhir abhimucyate | buddha-bodhi-satva-Ãlambanena sarva-satva-artha-abhilëiïà ca cittena bhadra-cari-vidhi-pÆrvakaæ ca japtavya÷ | ayaæ vidhir asya kalpasya + avasÃne dra«Âavya÷ | tri-samaya-jÃpinaÓ ca + ÃmnÃyato na do«a÷ | utsi«Âasya + apy a-Óucer na do«a÷ | mudrÃ-ÃkÃrà na bhak«aïÅyà na laÇghanÅyà | na ma¤ca-Ãroha÷ kartavya÷ | na madyaæ pÃtavyaæ | adhimukti-caryà Óik«Ã-pade«v a-calasya nir-vicikitsasya du÷-ÓÅla-pÆrvasya + api sidhyati | paï¬itasya + a-paï¬itasya và niyataæ sidhyati || tathà ca + atra + eva + uktaæ | bodhi-cittaæ d­¬haæ yasya ni÷-saægà ca matir bhavet | vicikitsà na + eva kartavyà tasya + idaæ sidhyati dhruvam | iti || bodhi-citta-d­¬hatà ca + atra p­thag-jana-cala-cittatÃyà niyama-artham uktà na tu bhÆmi-pravi«Âam adhik­tya || yasmÃd atra + uktaæ | pratyuddhÃratÃm avabhÃsatÃæ ca pratilabdhu-kÃmena |mahÃ-andha-kÃrÃd Ãlokaæ prave«Âu-kÃmena | yad bhÆyasà vinipatitena sÃdhyaæ | tathà kuto mama + alpa-puïyasya siddhir iti nÅca-citta-prati«edha÷ | na ca + atikrÃnta-dur-gater utsÃha-Ærmi-bahulasya + upacita-a-prameya-puïya-skandhasya bhÆmi-pravi«Âasya + ayaæ pÆrva-ukto do«a÷ saæbhavati | atra ca mantrÃïÃm a-j¤ÃnÃn na + adhika-ak«ara-pÃÂhe do«o * asti | na + api nyÆnatÃ-do«a÷ | na + api vidhi-bhraæsa-do«a÷ | kiæ-tu ÓraddhÃ-vegaæ bodhi-citta-vegaæ sarva-utsarga-vegaæ ca pramÃïÅ-k­tya + a-vicÃrata÷ pravartitavyam a-vaÓyaæ buddha-bodhi-satvam iha + eva yathÃ-i«Âa-siddhiÓ ca bhavati || atha-và + anena sarva-vajra-dhara-mantreïa rak«Ãæ kuryÃt | namas traiyabdhikÃnÃæ tathÃ-gatÃnÃæ sarva-vajra-dharÃïÃæ caï¬Ãla | cala | vajra | ÓÃntana | phalana | cara | mÃraïa | vajra-¬Ãla-phaÂa | lalita-Óikhara samanta-vajriïi | jvala | namo * astu te agra-ugra-ÓÃsÃnÃnÃæ raïa haæ phula sphÃÂa vajra-uttame svÃhà || anena paÂhita-mÃtreïa sarva-vighna-vinÃyakà na + upasaækrÃmanti | deva-nÃga-Ãdayo na prasahante | bhojana-pÃna-Óayana-Ãsana-vasana-pÆjÃ-upakaraïÃni ca + abhimantritena jalena d­«Âyà manasà và rak«eta | a-cala-h­dayena và sarvam etat kuryÃt || idaæ ca tat || nama÷ samanta-vajrÃïÃæ trÃÂa | a-mogha caï¬a-mahÃ-ro«aïa sphÃÂaya hÆæ | bhrÃmaya hÆæ | trÃÂa hÆæ | mÃæ | oæ balaæ dade tejo-mÃlini svÃhà || anena prathamaæ piï¬am a«Âa-abhimantritaæ bhu¤jÅta bhai«ajya-rÃjatÃæ buddha-bodhi-satvÃnÃm anusm­tya || vi«a-pratÅkÃras tu || tad yathà | ilimitte | tilimitte | ilitilimitte | dumbe | du÷se | du÷sÃlÅye | dumbÃlÅye | takke | tarkkaraïe | marmme | marmaraïe | kaÓmÅre | kaÓmÅra-mukte | aghane | aghanaghane | ilimilÅye | akhÃpye | apÃpye Óvete | Óveta-tuï¬e | anÃnurak«e svÃhà || ya imÃæ vidyÃæ sak­c * ch­ïoti sa sapta var«Ãïy ahinà na daÓyate | na ca + asya kÃye vi«aæ krÃmati | yaÓ ca + enaæ ahir daÓati saptadhà + asya sphuÂen mÆrddhà arjakasya + iva ma¤jarÅ || ya imÃæ vidyÃæ dhÃrayati sa yÃvaj-jÅvam ahinà na daÓyate | na ca + asya kÃye vi«aæ krÃmati | imÃni ca mantra-padÃni sarpasya purato na vaktavyÃni yat-kÃraïaæ sarpo mriyate || tad yathà | illà | cillà | cakko | bakko | ko¬Ã ko¬eti | nikuru¬Ã nikuru¬eti | po¬Ã po¬eti | mo¬Ã | mo¬eti | puru¬Ã puru¬eti | phaÂa rahe | phuÂÂaï¬a rahe | nÃga rahe | nÃgaÂÂaï¬arahe | sarpa rahe | sarpaÂÂaï¬arahe | acche | chala vi«aÓÃte | ÓÅtavattÃle | halale | halale | taï¬i | ta¬a | tìi | mala | sphuÂa | phuÂu | svÃhà || iti hi bhik«avo jÃÇgulyÃæ vidyÃyÃæ udÃh­tÃyÃæ sarva-bhÆta-samÃgate sarvaæ tathÃ-a-vitathÃ-an-anyathÃ-bhÆtaæ satyam a-viparÅtam a-viparyastaæ | idaæ vi«am a-vi«aæ bhavatu | dÃtÃraæ gacchatu | daæ«ÂrÃraæ gacchatu | agniæ gacchatu | jalaæ gacchatu | sthalaæ gacchatu | stambhaæ gacchatu | ku¬yaæ gacchatu | bhÆmiæ saækrÃmatu | ÓÃntiæ gacchatu svÃhà || cora-Ãdi-pratÅkÃre mÃrÅcÅæ japet || tad yathà | parÃkramasi | udayam asi | vairam asi arkam asi | markam asi | vanam asi | antar-ddhÃnam asi | pathe me rak«a | utpathe me rak«a | janato me rak«a | caurato me rak«a | rÃjato me rak«a | siæhato me rak«a | vyÃghrato me rak«a | nÃgato me rak«a | sarpato me rak«a | sarvato me rak«a | rak«a mÃæ sarva-satvÃæÓ ca sarva-bhayebhya÷ sarva-upÃye sa-upasargebhya÷ svÃhà || uæva¬ili sarva-du«ÂÃnÃæ granthiæ vandÃmi svÃhà || namo ratna-trayÃya | namo mÃrÅcyai devatÃyai | mÃrÅcyà devatÃyà h­dayam Ãvartayi«yÃmi || ta yathà | battÃli | badÃli | badÃli | barÃli | varÃha-mukhi | sarva-du«ÂÃnÃæ nivÃraya | bandha mukhaæ svÃhà || imÃm api vidyÃm an-anta-jÃti-smara-hetuæ mahÃ-prabhÃvÃæ sapta-pa¤cÃÓad-ak«arÃæ vidyÃ-dhara-piÂaka-upanibaddhÃæ sarva-bhaya-rak«Ã-arthaæ prayu¤jÅta || tad yathà | aÂÂe | baÂÂe | naÂÂe | kunaÂÂe | Âake | Âhake | Âharake | urumati | rurumati | turu | hili mili | sarva-j¤a-udupadagga \<[doubtful]>\ | namo sabba-samma-saæbuddhÃïaæ sijjhantu me manta-padÃ÷ svÃhà || e«Ã rak«Ã + Ãtma-bhÃvasya bhai«ajya-vasana-Ãdibhi÷ | satva-artha-sm­ti-pÆrvakam eva vaktavyà || Ãtma-t­«ïÃ-upabhogÃt tu kli«Âa-Ãpatti÷ prajÃyate || sarvaæ hi bodhi-satvena + uts­«Âaæ sarva-satvebhya÷ || tatra yadi vism­tya para-dravyam Ãtma-bharaïa-t­«ïayà paribhuÇkte kli«Âa-Ãpattim Ãpadyate | atha vi-t­«ïo * a-nyÃsakto và satva-kÃryam anusm­tya bhuÇkte na kli«ÂÃm Ãpattim Ãpadyate | para-dravya-saæj¤Å sva-arthena bhuÇkte steya-Ãpattim Ãpadyate | pÆra-argheïa prÃtimok«e pÃrÃjiko bhavati | satva-svÃmikais tu bhogai÷ satva-svÃmika eva + Ãtma-bhÃva÷ saærak«ata ity a-do«a÷ | na hi dÃsasya nityaæ svÃmi-karma-vyÃp­tasya sva-dravyam asti yena varteta || uktaæ ca dharma-saÇgÅti-sÆtre | dÃsa-upamena bodhi-satvena bhavitavyaæ sarva-satva-kiÇ-karaïÅya-prÃpaïatayà + iti || na ca + eka-anta-svÃmy-artha-parasya dÃsasya vyÃdhy-Ãdi-viklava-mate÷ svÃminam an-anuj¤Ãpya + api bhu¤jÃnasya kaÓ-cid do«a÷ | na + apy evaæ kurvÃïasya bodhi-satvasya + antike kasya-cid vidita-v­ttÃ-antasya + apy a-prasÃdo yujyate mÃtsarya-tyÃga-citta-a-parij¤ÃnÃt || na ca + atra nyÃye kaÓ-cit saædeho yukta÷ | sarva-utsargo hi pÆrvam eva bhagavat-kaïÂha-uktyà pratipÃdita÷ | tathà ca + Ãtma-bhÃva-rak«Ã satva-artham eva + uktà | tasya spa«Âa-avabodha-artham ayaæ nyÃyo * abhiyukto na tu sva-artha-apek«ayà + iti || iti Óik«Ã-samuccaye Ãtma-bhÃva-rak«Ã «a«Âha÷ pariccheda÷ || @<[VII. bhoga-puïya-rak«Ã]>@ bhoga-puïya-rak«Ã saptama÷ pariccheda÷ evaæ tÃvad Ãtma-bhÃva-rak«Ã veditavyà | bhoga-rak«Ã tu vaktavyà | tatra su-k­ta-Ãrambhiïà bhÃvyaæ mÃtra-j¤ena ca sarvata iti Óik«Ã-padÃd asya bhoga-rak«Ã na du«-karà || ugra-parip­cchÃyÃæ hi Óik«Ã-padam uktaæ | su-samÅk«ita-karma-kÃrità su-k­ta-karma-kÃrità ca | tena bhogÃnÃæ dur-nyÃsà pretyavek«Ã | avaj¤Ã-prati«edha÷ siddho bhavati | Óamatha-prastÃvena ca mÃtra-j¤atà yukti-j¤atà ca + uktà || tena + idaæ siddhaæ bhavati | yad idaæ | alpa-adhama-bhogena + api kÃrya-siddhau satyÃæ svayam anyair và bahÆttama-bhoga-nÃÓana-upek«Ã na kÃryà + iti || ata eva + ugra-parip­cchÃyÃm uktaæ | putra-bhÃryÃ-dÃsÅ-dÃsa-karma-kara-pauru«eyÃïÃæ samyak-paribhogena + iti | tathà sva-para-bodhi-pak«a-Óruta-Ãdy-antarÃya-karau tyÃga-a-tyÃgau na kÃryau | adhika-satva-artha-Óaktes tulya-Óakter và bodhi-satvasya + adhika-tulya-kuÓala-antarÃya-karau tyÃga-a-tyÃgau na kÃryÃv iti siddhaæ bhavati + iti || idaæ ca saædhÃya bodhi-satva-prÃtimok«e * abhihitaæ | yas tu khalu puna÷ ÓÃriputra + abhini«krÃnta-g­ha-ÃvÃso bodhi-satvo bodhy-aÇgair abhiyuktas tena kathaæ dÃnaæ dÃtavyaæ | kataraæ dÃnaæ dÃtavyaæ | kiyad-rÆpaæ dÃnaæ dÃtavyaæ || pe || dharma-dÃyakena bhavitavyaæ dharma-dÃna-patinà | yaÓ ca ÓÃriputra g­hÅ bodhi-satvo gaÇgÃ-nadÅ-vÃlikÃ-samÃni buddha-k«etrÃïi sapta-ratna-pratipÆrïÃni k­tvà tathÃ-gatebhyo * arhadbhya÷ samyak-saæbuddhebhyo dÃnaæ dadyÃd | yaÓ ca ÓÃriputra pravrajyÃ-paryÃpanno bodhi-satva ekÃæ catu«-padikÃæ gÃthÃæ prakÃÓayed ayam eva tato bahutaraæ puïyaæ prasavati | na ÓÃriputra tathÃ-gatena pravrajitasya + Ãmi«a-dÃnam anuj¤Ãtaæ || pe || yasya khalu puna÷ ÓÃriputra pÃtra-Ãgata÷ pÃtra-paryÃpanno lÃbho bhaved dhÃrmiko dharma-labdha÷ | tena sÃdhÃraïa-bhojinà bhavitavyaæ sÃrddhaæ sa-brahma-cÃribhi÷ | sacet puna÷ kaÓ-cid eva + Ãgatya pÃtraæ và cÅvaraæ và yÃceta | tasya + atiriktaæ bhaved buddha-anuj¤ÃtÃt tri-cÅvarÃd | yathà parityaktaæ dÃtavyaæ | sacet punas tasya + Ænaæ cÅvaraæ bhaved yan niÓritya brahma-carya-vÃsa÷ | tan na parityaktavyaæ | tat kasya heto÷ | a-visarjanÅyaæ tri-cÅvaram uktaæ tathÃ-gatena | sacet puna÷ ÓÃriputra bodhi-satva÷ tri-cÅvaraæ parityajya yÃcanaka-guruko bhaven na tena + alpa-icchatà Ãsevità bhavet | yas tu khalu puna÷ ÓÃriputra + abhini«krÃnta-g­ha-ÃvÃso bodhi-satvas tena dharma Ãsevitavya÷ | tan na tena + abhiyuktena bhavitavyam iti || anyathà hy eka-saægraha-arthaæ mahata÷ satva-rÃÓes tasya ca satvasya bodhi-satva-ÃÓaya-parikarma-antarÃyÃn mahato * arthasya hÃni÷ k­tà syÃd | ata eva + udÃra-kuÓala-pak«a-vivarjanatà + apak«Ãla ity ucyate | evaæ tÃvat tyÃga-prati«edha÷ | a-tyÃga-prati«edho * api || yathà + Ãrya-sÃgaramati-sÆtre mahÃ-yÃna-antarÃye«u bahu-lÃbhatà paÂhyate | yo * ayaæ vidhir Ãtmany ukta÷ so * anyasminn api bodhi-satve pratipÃdya iti kuto gamyate | Ãrya-ugra-parip­cchÃyÃæ deÓitatvÃt | para-k­tya-kÃrita÷ sva-kÃrya-parityÃga iti || tathà + Ãrya-vimalakÅrti-nirdeÓe * apy uktaæ | saæsÃra-bhaya-bhÅtena kiæ pratisartavyam | Ãha | saæsÃra-bhaya-bhÅtena ma¤juÓrÅr bodhi-satvena buddha-mÃhÃtmyaæ pratisartavyaæ | Ãha | buddha-mÃhÃtmya-sthÃtu-kÃmena kutra sthÃtavyaæ | Ãha | buddha-mÃhÃtmye sthÃtu-kÃmena sarva-satva-samatÃyÃæ sthÃtavyaæ | Ãha | sarva-satva-samatÃyÃæ sthÃtu-kÃmena kutra sthÃtavyaæ | Ãha |sarva-satva-samatÃyÃæ sthÃtu-kÃmena sarva-satva-pramok«Ãya sthÃtavyam iti || tathà ca dharma-saÇgÅtau sÃrthavÃho bodhi-satva Ãha | yo bhagavan bodhi-satva÷ sarva-satvÃnÃæ prathamataraæ bodhim icchati na + Ãtmana÷ | yÃvad iyaæ bhagavan dharma-saÇgÅtir iti || utsargÃd eva ca + asya sva-artha-a-bhÃva÷ siddha÷ | kiæ tu satva-artha-hÃni-bhayÃd a-yogye satve su-bharaæ na + Ãropayati | yatra tu satva-artha-hÃniæ na paÓyati tatra svayaæ k­tam anyena và jagad * dhitam Ãcaritam iti ko viÓe«o | yad ayam a-para-bodhi-satva-kuÓala-siddhaye na sva-kuÓalam uts­jati | atha sva-dur-gati-du«kha-d bibheti | dvitÅyasya + api tad eva du«khaæ | atha tad-du«khena me bÃdhà na + asti + ity upek«ate | yathà + uktai÷ sÆtrai÷ sa-Ãpattiko bhavati || yathà ca ratna-kÆÂa-sÆtre | catvÃra ime kÃÓyapa bodhi-satva-prati-rÆpakà ity Ãrabhya + uktaæ | Ãtma-sukha-arthiko bhavati na sarva-satva-du«kha-apanayana-arthika iti || tasmÃd ugra-parip­cchÃ-vidhinà pÆrva-vad Ãtmà garhaïÅya÷ e«Ã tu bodhi-satva-Óik«Ã yathà + Ãrya-nir-Ãrambheïa dharma-saÇgÅti-sÆtre nirdi«Âà | kathaæ kula-putrÃ÷ pratipatti-sthÅta veditavyÃ÷ | Ãha | yadà satve«u na vipratipadyante | Ãha | kathaæ satve«u na vipratipadyante | Ãha | yan maitrÅæ ca mahÃ-karuïÃæ ca na tyajanti | subhÆtir Ãha | katamà bodhi-satvÃnÃæ mahÃ-maitrÅ | Ãha | yat kÃya-jÅvitaæ ca sarva-kuÓala-mÆlaæ ca sarva-satvÃnÃæ niryÃtayanti na ca pratikÃraæ kÃÇk«anti | Ãha | katamà bodhi-satvÃnÃæ mahÃ-karuïà | yat pÆrvataraæ satvÃnÃæ bodhim icchanti na + Ãtmana iti || atra + eva ca + Ãha | mahÃ-karuïÃ-mÆlÃ÷ sarva-bodhi-satva-Óik«Ã iti | a-vaÓyaæ ca bhagavatà + idaæ na nivÃraïÅyaæ | anyatara-bodhi-satva-arthe na + arthitvÃd a-vaÓyaæ tu + upadiÓati + iti niÓcÅyate | yena dÃtur mahÃ-dak«iïÅye mahÃ-artha-dÃnÃn mahÃ-puïya-sÃgara-vistaro d­Óyate | anyathà tu kevalam eva vighÃtino maraïaæ syÃt || yat tu praÓÃnta-viniÓcaya-prÃtihÃrya-sÆtre deÓitam | ya e«a te mahÃ-rÃja var«a-Óata-sahasreïa parivyayo * atra pravi«Âa÷ sa sarva÷ piï¬Å-k­tya + ekasya bhik«or yÃtrà bhaved evaæ praty-ekaæ sarva-bhik«ÆïÃæ | yaÓ ca + uddeÓa-sva-adhyÃya-abhiyukto bodhi-satva÷ sa-gauravo dharma-ka-ma÷ ÓraddhÃ-deyam ÃhÃraæ parig­hya + evaæ cittam utpÃdayet | anena + ahaæ dharma-parye«Âim Ãpatsyae iti | asya kuÓalasya + e«a deya-dharma-parityÃga÷ ÓatatamÅm api kalÃæ na + upaiti + iti || tad g­ha-sukha-paliÓuddham adhik­tya + uktaæ | na tu pÆrva-ukta-vidhinà kaÓ-cid do«a÷ || ukto samÃsatà bhoga-rak«Ã | puïya-rak«Ã vÃcyà | tatra sva-artha-vipÃka-vait­«ïyÃc * chubhaæ saærak«itaæ bhavet || yathà + uktaæ nÃrÃyaïa-parip­cchÃyÃæ | sa na + Ãtma-heto÷ ÓÅlaæ rak«ati | na svarga-heto÷ | na Óakratva-heto÷ | na bhoga-heto÷ | na + aiÓvarya-heto÷ | na rÆpa-hetor na varïa-hetor na yaÓo-heto÷ | pe || na niraya-bhaya-bhi-ta÷ ÓÅlaæ rak«ati | pe || evaæ na tiryag-yoni-bhaya-bhÅta÷ ÓÅlaæ rak«ati | anyatra buddha-netrÅ-prati«ÂhÃpanÃya ÓÅlaæ rak«ati | yÃvat sarva-satva-hita-sukha-yoga-k«ema-arthika÷ ÓÅlaæ rak«ati || sa evaæ-rÆpeïa ÓÅla-skandhena samanvÃgato bodhi-satvo daÓabhir dharmair na hÅyate | katamair daÓabhi÷ | yad uta na cakra-varti-rÃjyÃt parihÅyate | tatra ca bhavaty a-pramatto bodhi-pratikÃÇk«Å buddha-darÓanam abhikÃÇk«ate | evaæ brahmatvÃd buddha-darÓana-a-bhedya-pratilambhÃd dharma-ÓravaïÃn na parihÅyate | yÃvad yathÃ-Óruta-pratipatti-saæpÃdanÃya bodhi-satva-saævara-samÃdÃnÃn na parihÅyate | an-Ãchedya-pratibhÃnÃt sarva-kuÓala-dharma-prÃrthana-dhyÃnÃn na parihÅyate || evaæ ÓÅla-skandha-prati«Âhito bodhi-satvo mahÃ-satva÷ sadà namas-k­to bhavati devai÷ | sadà praÓaæsito bhavati nÃgai÷ | sadà namas-k­to bhavati yak«ai÷ | sadà pÆjito bhavati gandharvai÷ sadà + apacÃyitaÓ ca bhavati nÃga-indra-asura-indrai÷ | sadà su-mÃnitaÓ ca bhavati brÃhmaïa-k«atriya-Óre«Âhi-g­ha-patibhi÷ | sadà + abhigamanÅyaÓ ca bhavati paï¬itai÷ | sadà samanvÃh­taÓ ca bhavati buddhai÷ | ÓÃst­-saæmataÓ ca bhavati sa-devakasya lokasya + anukampakaÓ ca bhavati sarva-satvÃnÃæ || pe || catasro gatÅr na gacchati | katamÃÓ catasro | yad uta + a-k«aïa-gatiæ na gacchaty anyatra satva-paripÃkÃt | buddha-ÓÆnya-buddha-k«etraæ na gacchati | mithyÃ-d­«Âi-kula-upapattiæ na gacchati | sarva-dur-gati-gatiæ na gacchati || evaæ pÆrva-uts­«Âasya + api puïyasya kleÓa-vaÓÃt punar upÃdÅyamÃnasya rak«Ã kÃryà | puïya-dÃnÃd api yat puïyaæ tato * api na vipÃka÷ prÃrthanÅyo * anyatra para-arthÃt | kiæ ca puïyaæ rak«itu-kÃma÷ | paÓcÃt tÃpaæ na kurvÅta || yathà + uktam ugra-parip­cchÃyÃæ | dattvà ca na vipratisÃra-cittam utpÃdayitavyam iti || p­«Âha-daurbalyÃd daurbalyaæ | vipratisÃrÃt pÃpa-vat puïyasya + api k«aya÷ syÃd ity abhiprÃya÷ | na ca k­tvà prakÃÓayed | an-eka-paryÃyeïa hi bhagavatà prachanna-kalyÃïatà | viv­ta-pÃpatà varïità | tatra viv­tasay k«ayo gamyate | pÃpasya daurmanasyena + eva puïyasya saumanasyena + Ãpatti÷ satva-arthaæ nir-Ãmi«a-cittasya prakÃÓayata÷ || yathà ratna-meghe vaidya-d­«Âa-antena Ãtma-utkar«o nir-do«a ukta÷ | puna÷ puïya-rak«Ã kÃmo lÃbha-sat-kÃra-bhÅta÷ syÃd unnatiæ varjayet sadà | bodhi-satvo prasanna÷ syÃd dharme vimatim uts­jet || idaæ ca ratna-kÆÂe * abhihitaæ | caturbhi÷ kÃÓyapa dharmai÷ samanvÃgatasya bodhi-satvasya + utpanna-utpannÃ÷ kuÓalà dharmÃ÷ parihÅyante | yai÷ caturbhir muktÃ÷ na vardhante kuÓala-dharmai÷ | katamaiÓ caturbhi÷ | yad uta + abhimÃnikasya loka-Ãyata-mantra-parye«Âyà | lÃbha-sat-kÃra-adhyavasitasya kula-pratyavalokanena | bodhi-satva-vidve«a-abhyÃkhyÃnena | a-ÓrutÃnÃm a-nirdi«ÂÃnÃæ ca sÆtra-antÃnÃæ pratik«epeïa + iti || Ãrya-sarva-asti-vÃdÃnÃæ ca paÂhyate | paÓyadhvaæ bhik«ava etaæ bhik«uæ keÓa-nakha-stÆpe sarva-aÇgena praïipatya cittam abhiprasÃdayantam |evaæ bhadanta | anena bhik«avo bhik«uïà yÃvatÅ bhÆmir ÃkrÃntà + adhara-ÓÅti-yojana-sahasrÃïi yÃvat käcana-cakraæ | atra + antare yÃvantyà vÃlikÃs tÃvanty anena bhik«uïà cakra-varti-rÃjya-sahasrÃïi paribhoktavyÃni | yÃvad atha + Ãyu«mÃn upÃlir yena bhagavÃn tena + a¤jaliæ praïamya bhagavantam idam avocat | yad uktaæ bhagavatà + asya bhik«or evaæ mahÃnti kuÓala-mÆlÃni | kutra + imÃni bhagavan kuÓala-mÆlÃni tanutvaæ parik«ayaæ paryÃdÃnaæ gacchanti | na + aham upÃle evaæ k«atiæ ca + upahatiæ ca samanupaÓyÃmi | yathà sa-brahma-cÃrÅ sa-brahma-cÃriïo * antike du«Âa-cittam utpÃdayati | atra + upÃle imÃni mahÃnti kuÓala-mÆlÃni tanutvaæ parik«ayaæ paryÃdÃnaæ gacchanti | tasmÃt tarhy upÃle evaæ Óik«itavyaæ yad dagdha-sthÆïÃyÃm api cittaæ na pradÆ«ayi«yÃma÷ | prÃg eva sa-vij¤Ãnake kÃya iti || Ãrya-ma¤juÓrÅ-vikrŬita-sÆtre * apy Ãha | pratigha÷ pratigha iti kalpa-Óata-upacitaæ kuÓala-mÆlaæ pratihanti tena + ucyate pratigha iti || Ãrya-gaï¬a-vyÆha-sÆtre ca samanta-satva-paritrÃïy ojasa÷ striyà rÃtri-devatayà pÆrva-avadÃnaæ kathayantyà + abhihitaæ | te tena + anyo-nya-avamanyana-a-samuditena + a-kuÓala-mÆlena + Ãyu÷-pramÃïÃd api parihÅyante sma | varïÃd api balÃd api parihÅyante sma + iti | atra ca na kadÃ-cid unnati÷ kÃryà + iti pradarÓana-arthaæ sadà + ity ucyate || lÃbha-sat-kÃras tu kadÃ-cid abhyupagamyate * api | yathà + uktaæ Ãrya-ratna-meghe | iha kula-putra bodhi-satva÷ sumeru-mÃtram api ratna-rÃÓiæ labhamÃna÷ pratig­hïÃti | pratyavaram api vastu pratilabhamÃna÷ | tat kasya heto÷ | tasya + evaæ bhavati | ete satvà matsariïo lubdhà lobha-abhibhÆtÃ÷ | tad-dheto÷ tat-pratyayaæ tan-nidÃnaæ mahÃ-vÃri-skandha-ava«Âabdà iva saæsÃra-sÃgare unmajja-nimajjanaæ kurvanti | tad e«Ãæ bhavi«yati dÅrgha-rÃtram arthÃya hitÃya sukhÃya | sarvaæ pratig­hya na svÅ-karoti | na lobha-cittam utpÃdayati | anyatra sarva-satva-sÃdhÃraïÃæ buddha-dharma-saæghe«u kÃrÃæ karoti | yathà du«khitÃnÃæ ca sarva-satvÃnÃm upajÅvyaæ karoti |taæ ca dÃna-patiæ samuttejayati saæprahar«ayati + iti || tathà + atra + eva + uktaæ | tena ca dÃnena na + unnato bhavati + iti || punar atra + eva + Ãha | yadi punar asya tad-dhetos tat-pratyayaæ tan-nidÃnaæ kÅrti-Óabda-Óloko bhavati tatra na + unnÃma-jÃto bhavati na mÃna-jÃto na mada-jÃta÷ | evaæ ca + asya bhavati | na cireïa kÃlena yasya ca + ayaæ kÅrti-Óloka-Óabda÷ samutthito yaiÓ ca samutthÃpito yaÓ ca kÅrti-Óabda-Ólokas trayam apy etat sarveïa sarvaæ na bhavi«yati | tatra ka÷ paï¬ita-jÃtÅyo * a-nitye«u na ca sthite«u dharme«v a-dhruve«v an-ÃÓvÃsike«v anunaya-cittam utpÃdayed unnato bhaven mÃna-darpito và | evaæ hi bodhi-satvo lÃbha-sat-kÃra-kÅrti-Óabda-Óloke«u su-upasthita-sm­tir viharati + iti || punar Ãha | caï¬Ãla-kumÃra-upamÃÓ ca loke viharanti nÅca-nÅcena manasà | mÃna-mada-darpa-adhigatÃÓ ca bhavanti paiÓunya-saæj¤ÃyÃ÷ satata-samitaæ pratyupasthitatvÃd iti || punar apy uktaæ | iha kula-putra + abhini«krÃnta-g­ha-vÃsa÷ pravrajito bodhi-satvo m­taka-sad­Óo * ahaæ mitra-amÃtya-j¤Ãti-sÃlohitÃnÃm iti nihatamÃno bhavati | vairÆpyaæ me * abhyudgataæ vi-varïÃni ca me vÃsÃæsi prÃv­tÃny anyaÓ ca me Ãkalpa÷ saæv­tta iti nihatamÃno bhavati | muï¬a÷ pÃtra-pÃïi÷ kulÃt kulam upasaækramÃmi bhik«Ã-hetor bhik«Ã-nidÃnam iti nihatamÃno bhavati | nÅca-nÅcena cittena caï¬Ãla-kumÃra-sad­Óena piï¬Ãya carÃmi + iti nihatamÃno bhavati | paiï¬iliko * asmi saæv­ta÷ | para-pratibaddhà ca me jÅvikà + iti nihatamÃno bhavati | avadhÆtam avaj¤Ãtaæ pratig­hïÃmi + iti nihatamÃno bhavati | ÃrÃdhanÅyà me ÃcÃrya-guru-dak«iïÅyà iti nihatamÃno bhavati | saæto«aïÅyà me sa-brahma-cÃriïo | yad uta tena tena + ÃcÃra-go-cara-samudÃcÃreïa + iti nihatamÃno bhavati | a-pratilabdha-anubaddha-dharmÃn pratipatsyae iti nihatamÃno bhavati | kruddhÃnÃæ vyÃpanna-cittÃnÃæ satvÃnÃæ madhye k«Ãnti-bahulo vihari«yÃmi + iti nihatamÃno bhavati + iti || Ãrya-sÃgaramati-sÆtre * apy uktaæ | sat-kÃya-pariÓuddhaÓ ca bhavati | lak«aïa-samalaæ-k­ta-gÃtra-m­du-taruïa-hasta-pÃda÷ sva-vibhakta-puïya-ni«yanda-gÃtro * a-hÅna-indriya÷ sarva-aÇga-praty-aÇga-paripÆrïa÷ | na ca rÆpa-mada-matto bhavati | na kÃya-maï¬ana-yoga-anuyukta÷ | sa kiyad * dhÅnÃnÃm api satvÃnÃæ rÆpa-vikalÃnÃm apy avanamati praïamati dharma-grÃhyatÃm upÃdÃya + iti || punar atra + eva + uktaæ | syÃd yathà + api nÃma bhagavan yadà mahÃ-sÃgara÷ pratisaæti«Âhate tadà nimne p­thivÅ-pradeÓe saæti«Âhate | tasya nimnatvÃd alpa-k­cchreïa sarva-nadyaÓ ca sarva-praÓravaïÃni ca prapatanti | evam eva bhagavan nir-mÃnasya guru-dak«iïÅya-gauravasya bodhi-satvasya + alpa-k­cchreïa tÃni gambhÅrÃïi dharma-sukhÃni Órota-indriyasya + ÃbhÃsam Ãgacchanti | sm­tau ca + avati«Âhante | tasmÃt tarhi bhagavan yo bodhi-satvo mÃna-unnato bhavati mÃna-stabdha÷ na ca guru-dak«iïÅyebhyo * avanamati na praïamati veditavyaæ bhagavan mÃra-aÇkuÓa-Ãviddho vata + ayaæ bodhi-satva iti || Ãrya-loka-uttara-parivarte ca + uktaæ | daÓa + imÃni bho jina-putra bodhi-satvÃnÃæ mÃra-karmÃïi | katamÃni daÓa | yad idaæ guru-dak«iïÅya-ÃcÃrya-mÃtÃ-pit­-Óramaïa-brÃhmaïa-samyag-gata-samyak-pratipanne«v a-gauravatà mÃra-karma | dharma-bhÃïakÃnÃæ viÓi«Âa-dharma-adhigatÃnÃm udÃra-dharma-deÓakÃnÃæ mahÃ-yÃna-samÃrƬhÃnÃæ nirvÃïa-patha-vidhi-j¤ÃnÃæ dhÃraïÅ-sÆtra-anta-rÃja-pratilabdhÃnÃæ na + avanamati | garvita-stabdhaÓ ca bhavati | dharma-bhÃïake na gauravam utpÃdayati | na ÓuÓrÆ«Ãæ na citrÅ-kÃraæ karoti | mÃra-karma dharma-Óravaïa-sÃækathye ca ni«aïïae udÃra-dharma-vege samutpanne dharma-bhÃïakasya sÃdhu-kÃraæ na prayacchati mà kaÓ-cid asmin praÓaæsati + iti mÃra-karma || abhimÃnaæ ca + utpÃdya + ÃtmÃnaæ pratig­hïÃti | parÃæÓ ca na g­hïÃti | Ãtma-j¤atÃæ ca na + avatarati | citta-nidhyaptiæ na + utpÃdayati | mÃra-karma || adhimÃnaæ ca + utpÃdya + a-jÃnann a-budhyamÃno varïa-arhÃïÃæ pudgalÃnÃæ varïaæ praticchÃdayati | a-varïaæ bhëate | na ca parasya guïa-varïena + Ãtta-manà bhavati | mÃra-karma || jÃnÃti ca | ayaæ dharmo * ayaæ vinayo bhÆtam idaæ buddha-vacanam iti | pudgala-vidve«eïa dharma-vidve«aæ karoti | sad-dharmaæ pratik«ipati | anyÃæÓ ca vigrÃhayati | mÃra-karma || ucca-mÃnasaæ prÃrthayate parihÃra-dharmaæ na mÃrgayati | para-upasthÃnaæ so * abhiyÃti | abhinandati | v­ddha-sthavirÃïÃæ cira-carita-brahma-caryÃïÃæ na pratyupati«Âhate na ca pratyudgacchati | mÃra-karma || bh­kuÂÅ-mukha÷ khalu punar bhavati | na smita-mukha÷ | na khila madhura-vacana÷ | sadà kaÂhina-cittaÓ chidra-anve«Å || avatÃra-prek«Å | mÃra-karma || abhimÃnaæ ca patitvà paï¬itÃn na + upasaækrÃmati | na sevate | na bhajate | na paryupÃste | na paripraÓnayati | na parip­cchati | kiæ kuÓalaæ kim a-kuÓalaæ kiæ karaïÅyaæ kiæ k­taæ dÅrgha-rÃtram arthÃya hitÃya sukhÃya bhavati | kiæ và + a-k­taæ dÅrgha-rÃtram an-arthÃya + a-hitÃya + a-sukhÃya bhavati + iti | saja¬a÷ saja¬ataro bhavati | moha-vyÆho mÃna-grÃhÅ | a-ni÷saraïa-darÓÅ | mÃra-karma || saa mÃna-abhibhÆto buddha-utpÃdaæ virÃgayati | pÆrva-kuÓala-mÆlaæ k«apayati | navaæ na + utthÃpayati | a-nirdeÓaæ nirdiÓati | vigraham Ãrabhate vivÃda-bahulaÓ ca bhavati | sa evaæ dharma-vihÃrÅ sthÃnam etad vidyate yasmin mithyà mahÃ-prapÃtaæ patet | atha ca punar bodhi-citta-bala-adhÅnÃd aiÓvaryaæ pratilabhate | sa kalpa-Óata-sahasre«u buddha-utpÃdaæ na + ÃsÃdayati | kuta÷ punar dharma-Óravaïam | idaæ daÓamaæ mÃra-karma || imÃni bho jina-putra daÓa mÃra-karmÃïi | yÃni parivarjya bodhi-satvà daÓa j¤Ãna-karmÃïi pratilabhante | atra + eva ca j¤Ãna-karmasu pacyate | nir-mÃnatà sarva-satve«v iti || Ãrya-rëÂrapÃla-sÆtre * apy uktaæ | apÃya-bhÆmiæ | gatim a-k«aïe«u | daridratÃæ | nÅca-kula-upapattim | jÃty-andhya-daurbalyam atha + alpa-sthÃmatÃæ | g­hïanti te mÃna-vaÓena mƬhÃ÷ || iti || dharma-saægÅti-sÆtre * apy uktaæ | satva-k«etraæ bodhi-satvasya buddha-k«etraæ yataÓ ca buddha-k«etrÃd buddha-dharmÃïÃæ lÃbha-Ãgamo bhavati | na + arhÃmi tasmin vipratipattum | evaæ ca + asya bhavati | sarvaæ su-caritaæ duÓ-caritaæ ca satvÃn niÓritya pravartate | duÓ-carita-ÃÓramÃc ca + apÃyÃ÷ pravartante | su-carita-ÃÓrayÃd deva-manu«yà iti || ata eva ratna-ulkÃ-dhÃraïyÃm apy uktaæ | iha bho jina-putrÃ÷ prathama-citta-utpÃdiko bodhi-satva÷ Ãdita eva sarva-satvÃnÃm antike daÓa-prakÃraæ cittam utpÃdayati | katamad daÓa-prakÃraæ | tad yathà | hita-cittatÃæ sukha-cittatÃæ dÃyÃ-cittatÃæ snigdha-cittatÃæ priya-cittatÃæ anugraha-cittatÃæ Ãrak«Ã-cittatÃæ sama-cittatÃæ ÃcÃrya-cittatÃæ ÓÃst­-cittatÃæ | idaæ daÓa-prakÃraæ cittam utpÃdayati + iti || ÓraddhÃ-bala-ÃdhÃna-avatÃra-mudrÃ-sÆtre * apy uktaæ | sarva-satvÃnÃæ Ói«yatva-abhyupagame sthito * asmi | parÃæÓ ca sarva-satva-Ói«yatva-abhyupagame prati«ÂhÃpayi«yÃmi + ity ÃÓvÃsaæ pratilabhate || peyÃlaæ || sarva-satve«v avanama-praïamanatÃyÃæ prati«Âhito * asmi + iti pÆrva-vat || tatra + avanamana-praïamanatÃyÃæ sarva-satve«u nir-mÃnatà || tathà + Ãrya-vimalakÅrti-nirdeÓe | pariÓuddha-buddha-k«etra-upapattaye sarva-satve«u ÓÃst­-prema + uktaæ | loka-prasÃda-anurak«Ã-arthaæ tv Ãsana-pÃda-prakhyÃlana-karma kurvatà + api cetasà strÅ«u và + a-k«aïa-prÃpte«u và vinipatite«u bodhi-satvena prema-gaurava-abhyÃsa÷ kÃrya÷ || uktaæ hi gaï¬a-vyÆhe tasya samanantara-ni«aïïasya tasmin mahÃ-siæha-Ãsane sarva÷ sa jana-kÃyo * abhimukha÷ präjali-sthito * abhÆt | tam eva rÃjÃnaæ namasyamÃna÷ || pe || sa khalu sarva-dharma-nirnÃda-cchatra-maï¬ala-nirgho«o rÃjà te«Ãæ yÃcanakÃnÃæ saha darÓanena + Ãtta-manaskataro rÃj¤Ã + anena ca tri-sÃhasra-cakra-varti-rÃjya-pratilÃbhena + a-sÅma-ÃprÃpta-kalpa-paryavasÃnena | yÃvat Óuddha-ÃvÃsa-deva-ÓÃnti-vimok«a-mukha-vihÃreïa + a-paryanta-kalpa-ÃvasÃnena | tad yathà kula-putra puru«asya + eka-anta-t­«ïÃ-caritasya mÃtÃ-pit­-bhrÃt­-bhaginÅ-mitra-amÃtya-j¤Ãti-sÃlohita-putra-duhit­-bhÃryÃ-cira-kÃla-viyuktasya + aÂavÅ-kÃntÃra-vipraïa«Âasya tad-darÓana-kÃmasya | te«Ãæ samavadhÃnena mahatÅ prÅtir adhyavasÃnam utpatet tad-darÓana-a-vit­ptatayà | evam eva kula-putra rÃj¤a÷ sarva-dharma-nirnÃda-cchatra-maï¬ala-nirgho«asya te«Ãæ yÃcanakÃnÃæ saha darÓanena mahÃ-prÅti-vegÃ÷ saæjÃtÃ÷ | citta-tu«Âi-sukham avakrÃntaæ mahÃæÓ citta-udagratÃ-vega÷ prÃdur-bhÆto yÃvat te«u sarva-yÃcanake«u eka-putraka-saæj¤Ã mÃtÃ-pit­-saæj¤Ã dak«iïÅya-saæj¤Ã kalyÃïa-mitra-saæj¤Ã varïa-saæj¤Ã dur-labha-saæj¤Ã du«-kara-kÃraka-saæj¤Ã bahu-kara-saæj¤Ã parama-upakÃri-saæj¤Ã bodhi-mÃrga-upastambha-saæj¤Ã ÃcÃrya-ÓÃst­-saæj¤Ã + utpadyeta + iti || evam anya-gata-bhÃve satvÃnÃm agrato-gamana-upasthÃna-Ãdi-prasaÇge sarva-utsargaæ smaret | e«Ãm eva + ayam ÃtmÅya÷ kÃya÷ | yathÃ-i«Âam atra vartantÃm | p­thivÅ-Óodhana-upalepana-Ãdi«v iva sva-sukha-artham iti | atha-và svÃmy--a-prasÃda-bhÅtena + iva tat-prasÃda-arthinà + iva tad-Ãj¤Ã-saæpÃdanà manasi kartavyà | bhagavato * apy upasthÃnaæ kurvato * anya-gaty-a-bhÃvÃt | bhik«uïà glÃnena + aÇgÅ-k­taæ || yathà + uktaæ bhik«u-prakÅrïake | bhagavÃn Ãha | mà bhÃya bhik«u mà bhÃya bhik«u | ahaæ te bhik«u + upasthÃsyaæ | Ãhara bhik«u cÅvarÃïi yÃvat te dhopÃmi | evam ukte Ãyu«mÃn Ãnando bhagavantam etad avocat | mà bhagavÃn etasya glÃnasya + a-Óuci-mraks.itÃni cÅvarÃïi dhovatu | ahaæ bhagavan dhovi«yaæ | bhagavÃn Ãha | tena hy Ãnanda tvam etasya bhik«usya cÅvarÃïi dhova | tathÃ-gato udakam Ãsi¤ci«yati | atha khalv Ãyu«mÃn Ãnando tasya glÃnasya bhik«usya cÅvarÃïi dhovati | bhagavÃn udakam Ãsi¤cati || pe || atha khalv Ãyu«mÃn Ãnandas taæ glÃnaæ bhik«uæ sÃdhu ca su«Âhu ca + anuparig­hya bahir-dhà haritvà snÃpayet | bhagavÃn udakam Ãsi¤cati + iti | Ãha ca| yÃn ÃrÃdhya mahat tvaæ virÃdhya ka«ÂÃæ vipattim Ãpnoti | prÃïa-parityÃgair api te«Ãæ nanu to«aïaæ nyÃyyaæ || ete te vai satvÃ÷ prasÃdya yÃn siddham Ãgatà bahava÷ | siddhi-k«etraæ na + anyat satvebhyo vidyate jagati || ete cintÃ-maïayo bhadra-ghaÂà dhenavaÓ ca kÃma-dughÃ÷ | guru-vac ca devatà + iva ca tasmÃd ÃrÃdhanÅyÃs te || kiæ ca niÓ-chadma-bandhÆnÃm a-prameya-upakÃriïÃm | satva-ÃrÃdhanam uts­jya ni«-k­ti÷ kà parà bhavet || Óirasà dhÃrayÃm Ãsa purà nÃtho yathÃ-Åpsitam | jaÂÃ-sv-adhyu«itÃn satvÃn bhÆtvà yatnena niÓ-cala÷ || bhindanti dehaæ praviÓanty avÅcÅm ye«Ãæ k­te tatra k­te k­taæ syÃt || mahÃ-apakÃri«v api tena sarvaæ kalyÃïam eva + ÃcaraïÅyam e«u || svayaæ mama svÃmina eva tÃvad yad artham Ãtmany api nir-vyapek«Ã÷ | ahaæ kathaæ svÃmi«u te«u te«u karomi mÃnaæ na tu dÃsa-bhÃvam || ye«Ãæ sukhe yÃnti mudaæ muni-indrÃ÷ ye«Ãæ vyathÃyÃæ praviÓanti manyum | tat-to«aïÃt sarva-muni-indra-tu«Âis tatra + apakÃre * apak­taæ munÅnÃæ || ÃdÅpta-kÃyasya yathà samantÃn | na sarva-kÃmair api saumanasyam | satva-vyathÃyÃm api tad-vad eva na prÅty-upÃyo * asti mahÃ-k­pÃïÃm || tasmÃn mayà yaj-jana-du«khanena | du«khaæ k­taæ sarva-mahÃ-dayÃnÃæ | tad adya pÃpaæ pratideÓayÃmi yat-kheditÃs te munaya÷ k«amantÃm || ÃrÃdhanÃya + adya tathÃ-gatÃnÃæ sarva-Ãtmanà dÃsyam upaimi loke | kurvantu me mÆrdhni padaæ jana-oghÃ÷ nighnantu và tu«yatu loka-nÃthÃ÷ || ÃtmÅ-k­taæ sarvam idaæ jagat tai÷ k­pÃ-Ãtmabhir na + eva hi saæÓayo * atra | d­Óyantae ete nanu satva-rÆpÃs | tae eva nÃthÃ÷ kim an-Ãdaro * atra || tathÃ-gata-ÃrÃdhanam etad eva sva-arthasya saæsÃdhanam etad eva | lokasya du«kha-apaham etad eva tasmÃn mama + astu vratam etad eva || yathà + eko rÃja-puru«a÷ pramathnÃti mahÃ-janaæ | vikaroti na Óaknoti dÅrgha-darÓÅ mahÃ-jana÷ || yasmÃn na + eva sa ekÃkÅ tasya rÃja-balaæ balaæ | tathà na dur-balaæ kaæ-cid aparÃddhaæ vimÃnayet || yasmÃn naraka-pÃlÃÓ ca k­pÃvantaÓ ca tad-balaæ | tasmÃd ÃrÃdhayet satvÃn bh­tyaÓ caï¬a-n­-paæ yathà || kupita÷ kiæ n­-pa÷ kuryÃd yena syÃn naraka-vyathà | yat-satva-daurmanasyena k­tena hy anubhÆyate || tu«Âa÷ kiæ n­-patir dadyÃd yad buddhatva-samaæ bhavet | yat satva-saumanasyena k­tena hy anubhÆyate || ÃstÃæ bhavi«yad-buddhatvaæ satva-ÃrÃdhana-saæbhavaæ | iha + eva saubhÃgya-yaÓa÷ sausthityaæ kiæ na paÓyasi || prÃsÃdikatvam Ãrogyam prÃmodyaæ cira-jÅvitaæ | cakra-varti-sukhaæ sphÅtaæ k«amÅ prÃpnoti saæsaran || maitrÃ-ÃÓayaÓ ca yat pÆjya÷ satva-mÃhÃtmyam eva tat | buddha-prasÃdÃd yat puïyaæ buddha-mÃhÃtmyam eva tat || ata eva hi candra-pradÅpa-sÆtre maitrÅ-bhÃva-phalam udbhÃvitam | yÃvanti pÆjÃæ bahu-vidha a-prameyÃ÷ | k«etraæ Óate«u niyuta ca bimbare«Æ | tÃæ pÆja k­tvà a-tuliya-nÃyakÃnÃæ | saækhyÃ-kalÃpÅ \<[doubtful]>\ na bhavati maitra-citte || tasmÃd evaæ-vidhe«u mahÃ-dak«iïÅye«u + unnatiæ varjayet sadà | e«Ã ca + unnatir a-yoniÓo-manas-kÃrÃt saæbhavati + iti || tasya + an-avatÃre yatna÷ kÃrya÷ | yathà + uktaæ ratna-meghe | kathaæ ca kula-putra bodhi-satvo * a-yoniÓo-manas-kÃra-apagato bhavati | iha bodhi-satva ekÃkÅ raho-gata÷ praviveka-sthito na + evaæ cittam utpÃdayati | ahaæ a-saækÅrïa-vihÃrÅ | ahaæ praviveka-sthita÷ | ahaæ pratipannas tÃthÃgate dharma-vinaye | ye tv anye Óramaïà và brÃhmaïà và sarve te saækÅrïa-vihÃriïa÷ | saæsarga-bahulà uddhurÃs tÃthÃgatÃd dharma-vinayÃt || evaæ hi bodhi-satvo * a-yoniÓo-manas-kÃra-apagato bhavati || punar atra + eva + uktam | iha bodhi-satvo vÅryam ÃrabhamÃïo na tan mahad vÅryam ÃsvÃdayati | na ca tena vÅryeïa + ÃtmÃnam utkar«ayati | na parÃn paæsayati | tasya + evaæ bhavati | ko hi nÃma sa-praj¤a-jÃtÅya÷ sva-karma-abhiyukta÷ parÃæÓ codayet || evaæ hi bodhi-satvo * an-unnata-vÅryo bhavati || e«a tu puïya-rak«ÃyÃ÷ saæk«epo yad bodhi-pariïÃmanà || tathà hy uktam Ãrya-ak«ayamati-sÆtre | na hi bodhi-pariïÃmitasya kuÓala-mÆlasya + antarà kaÓ-cit parik«ayo yÃvad bodhi-maï¬a-ni«adanÃt | tad yathà + api nÃma bhadanta ÓÃradvatÅputra mahÃ-samudra-patitasya + udaka-bindor na + antarà + asti k«ayo yÃvan na kalpa-paryavasÃna | iti || iti Óik«Ã-samuccaye bhoga-puïya-rak«Ã saptama÷ pariccheda÷ || @<[VIII. pÃpaÓodhana]>@ pÃpa-Óodhanaæ a«Âama÷ pariccheda÷ | uktà trayÃïÃm apy Ãtma-bhÃva-ÃdÅnÃæ rak«Ã | Óuddhir adhunà vaktavyà | kim artham | Óodhitasya + Ãtma-bhÃvasya bhoga÷ pathyo bhavi«yati | samyak-siddhasya bhaktasya ni«-kaïasya + iva dehinÃm || yathà + uktam Ãrya-tathÃ-gata-guhya-sÆtre | yÃni ca tÃni mahÃ-nagare«u mahÃ-ÓmaÓÃnÃni bhavanty an-eka-prÃïi-Óata-sahasra-ÃkÅrïÃni | tatra + api sa bodhi-satvo mahÃ-satvo mahÃntam Ãtma-bhÃvaæ m­taæ kÃla-gatam upadarÓayati | tatra te tiryag-yoni-gatÃ÷ satvà yÃvad arthaæ mÃæsaæ paribhujya + Ãyu÷-paryante m­tÃ÷ kÃla-gatÃ÷ su-gatau svarga-loke deve«u + upapadyante | sa ca + eva te«Ãæ hetur bhavati yÃvat parinirvÃïÃya | yad idaæ | tasya + eva bodhi-satvasya pÆrva-praïidhÃna-pariÓuddhyà | yena dÅrgha-rÃtram evaæ praïidhÃnaæ k­taæ | ye me m­tasya kÃla-gatasya mÃæsaæ paribhu¤jÅran | sa eva te«Ãæ hetur bhavet svarga-utpattaye yÃvat parinirvÃïÃya tasya ÓÅlavata÷ | ­dhyati cetanà | ­dhyati prÃrthanà | ­dhyati praïidhÃnam iti || punar atra + eva + uktaæ | sa dharma-kÃya-prabhÃvito darÓanena + api satvÃnÃm arthaæ karoti | Óravaïena + api sparÓanena + api satvÃnÃm arthaæ karoti | tad yathà + api nÃma ÓÃntamate jÅvakena vaidya-rÃjena sarva-bhai«ajyÃni samudÃnÅya bhai«ajya-taru-saæhÃtam ayaæ dÃrikÃ-rÆpaæ k­taæ prÃsÃdikaæ darÓanÅyaæ su-k­taæ su-ni«Âhitaæ su-parikarma-k­taæ | sà + Ãgacchati gacchati ti«Âhati ni«Ådati ÓayyÃæ ca kalpayati | tatra ye Ãgacchanty Ãturà mahÃ-ÃtmÃno rÃjÃno và rÃja-mÃtrà và Óre«Âhi-g­ha-paty-amÃtya-koÂÂa-rÃjÃno và | tÃn sa jÅvako vaidya-rÃjas tayà bhai«ajya-dÃrikayà sÃrddhaæ saæyojayati | te«Ãæ samanantara-saæyogam ÃpannÃnÃæ sarva-vyÃdhaya÷ prasrabhyante * a-rÃgÃÓ ca bhavanti sukhino nir-vikÃrÃ÷ | paÓya ÓÃntamate jÅvakasya vaidya-rÃjasya laukika-vyÃdhi-cikitsÃ-j¤Ãnaæ yady anye«Ãæ vaidyÃnÃæ saævidyate | evam eva ÓÃntamate tasya dharma-kÃya-prabhÃvitasya bodhi-satvasya yÃvanta÷ satvÃ÷ strÅ-puru«a-dÃraka-dÃrikà rÃga-do«a-moha-saætaptÃ÷ kÃyaæ sp­Óanti | te«Ãæ saæsp­«Âa-mÃtrÃïÃæ sarva-kleÓÃ÷ prasrabhyante vigata-saætÃpaæ ca kÃyaæ saæjÃnanti || yad idaæ tasya + eva bodhi-satvasya pÆrva-praïidhÃna-su-pariÓuddhatvÃt | etad-artham Ãtma-bhÃva÷ Óodhya÷ || kiæ ca a-Óodhane do«am Ãha |t­ïa-channaæ yathà Óasyaæ rogai÷ sÅdati na + edhate | buddha-aÇkuras tathà v­ddhiæ kleÓa-channo na gacchati || prati-pak«a-nirÃsena v­ddhy-arthaæ ca + ity abhiprÃya÷ || Ãtma-bhÃvasya kà Óuddhi÷ | pÃpa-kleÓa-viÓodhanaæ | saæbuddha-ukty-artha-sÃreïa | yatna-a-bhÃve tv apÃya-ga÷ || tatra pÃpa-Óodhanaæ catur-dharmaka-sÆtre deÓitaæ | caturbhir maitreya dharmai÷ samanvÃgato bodhi-satvo mahÃ-satva÷ k­ta-upacitaæ pÃpam abhibhavati | katamaiÓ caturbhi÷ | yad uta | vidÆ«aïa-a-samudÃcÃreïa prati-pak«a-samudÃcÃreïa | praty-Ãpatti-balena | ÃÓraya-balena ca || tatra vidÆ«aïa-a-samudÃcÃro * a-kuÓalaæ karma + adhyacÃrati tatra tatra + eva ca vipratisÃra-bahulÅ bhavati || tatra prati-pak«a-samudÃcÃra÷ k­tvà + apy a-kuÓalaæ karma kuÓale karmaïy aty-artha-abhiyogaæ gata÷ || praty-Ãpatti-balaæ saævara-samÃdÃnÃd a-karaïa-saævara-lÃbha÷ || tatra + ÃÓraya-balaæ buddha-dharma-saægha-Óaraïa-gamanam an-uts­«Âa-bodhi-cittatà ca | su-balavat-saæniÓrayeïa na Óakyate pÃpena + abhibhavituæ | ebhir maitreya caturbhir dharmai÷ samanvÃgato bodhi-satvo mahÃ-satva÷ k­ta-upacitaæ pÃpam abhibhavati + iti || tatra kathaæ vidÆ«aïa-a-samudÃcÃro bhÃvayitavya÷ | yathà suvarïa-prabhÃsa-uttama-sÆtre * abhihitaæ || samanvÃharantu mÃæ buddhÃ÷ k­pÃ-kÃruïya-cetasa÷ | ye ca daÓa-diÓi loke ti«Âhanti dvi-pada-uttamÃ÷ || yac ca me pÃpakaæ karma k­taæ pÆrvaæ su-dÃruïaæ | tat sarvaæ deÓayi«yÃmi sthito daÓa-bala-agrata÷ || mÃtÃ-pitÌn a-jÃnatà buddhÃnÃm a-prajÃnatà | kuÓalaæ ca + a-prajÃnatà yat tu pÃpaæ k­taæ mayà || aiÓvarya-mada-mattena kula-bhoga-madena ca | tÃruïya-mada-mattena yat tu pÃpaæ k­taæ mayà || duÓ-cintitaæ dur-uktaæ ca du«-k­tena + api karmaïà | an-ÃdÅnava-darÓinà yat tu pÃpaæ k­taæ mayà || bÃla-buddhi-pracÃreïa a-j¤Ãna-Ãv­ta-cetasà | pÃpa-mitra-vaÓÃc ca + eva kleÓa-vyÃkula-cetasà || krŬÃ-rati-vaÓÃc ca + eva Óoka-roga-vaÓena và | a-t­pta-dhana-do«eïa yat tu pÃpaæ k­taæ mayà || an-Ãrya-jana-saæsargair År«yÃ-mÃtsarya-hetunà | ÓÃÂhya-dÃridrya-do«eïa yat tu pÃpaæ k­taæ mayà || vyasana-Ãgama-kÃle * asmin kÃmÃnÃæ bhaya-hetunà | an-aiÓvarya-gatena + api yat tu pÃpaæ k­taæ mayà || cala-citta-vaÓena + eva kÃma-krodha-vaÓena và | k«ut-pipÃsa-Ãrditena + api yat tu pÃpaæ k­taæ mayà || pÃna-arthaæ bhojana-arthaæ ca vastra-arthaæ strÅ«u hetunà | vicitrai÷ kleÓa-saætÃpair yat tu pÃpaæ k­taæ mayà || kÃya-vÃÇ-manasÃæ pÃpaæ tridhà duÓ-caritaæ cittaæ | yat k­tam Åd­Óai rÆpais tat sarvaæ deÓayÃmy aham || yat tu buddhe«u dharme«u ÓrÃvake«u tathà + eva ca | a-gauravaæ k­taæ syÃd * dhi tat sarvaæ deÓayÃmy aham || yat tu praty-eka-buddhe«u bodhi-satve«u và puna÷ |a-gauravaæ k­taæ syÃd * dhi tat srvaæ deÓayÃmy aham || sad-dharma-bhÃïake«v eva anye«u guïavatsu và | a-gauravaæ k­taæ syÃd * dhi tat sarvaæ deÓayÃmy aham || sad-dharma÷ pratik«ipta÷ syÃd a-j¤Ãnaæ tena me sadà | mÃtÃ-pit­«v a-gauravaæ tat sarvaæ deÓayÃmy aham || mÆrkhatvena bÃlatvena mÃna-darpa-Ãv­tena ca | rÃga-dve«eïa mohena tat sarvaæ deÓayÃmy aham || vyavalokayantu mÃæ buddhÃ÷ samanvÃh­ta-cetasa÷ | atyayaæ pratig­hïantu kÃruïya-arpita-cetasa÷ || yat tu pÃpaæ k­taæ pÆrvaæ mayà kalpa-Óate«u ca | tasya + arthaæ Óoka-citto * ahaæ krpaïÅyo bhaya-Ãrdita÷ || bhavÃmi pÃpa-karmÃïÃæ satataæ dÅna-mÃnasa÷ | yatra yatra cari«yÃmi na ca + asti me balaæ kva-cit || sarve kÃruïikà buddhÃ÷ sarve bhaya-harà jage | atyayaæ pratig­hïantu mocayantu ca mÃæ bhayÃt || kleÓa-karma-phalaæ mahyaæ pravÃhayantu tathÃ-gatÃ÷ | snÃpayantu ca mÃæ buddhÃ÷ kÃruïya-sarita-udakai÷ || sarvaæ pÃpaæ deÓayÃmi yat tu pÆrvaæ k­taæ mayà | yac ca etarhi me pÃpaæ tat sarvaæ deÓayÃmy aham || ÃyatyÃæ saævaram Ãpadye sarva-du«-k­ta-karmaïÃm | na chÃdayÃmi tat pÃpaæ yad bhaven mama du«-k­tam || tri-vidhaæ kÃyikaæ karma vacasà ca catur-vidham | manasà tri-prakÃreïa tat sarvaæ deÓayÃmy aham || kÃya-k­taæ vÃca-k­taæ manasà ca vicintitaæ | k­taæ daÓa-vidhaæ karma tat sarvaæ deÓayÃmy aham || yac ca me pÃpakaæ karma an-i«Âa-phala-dÃyakaæ | tat sarvaæ deÓayi«yÃmi buddhÃnÃæ purata÷ sthita÷ || bhava-gati-saækaÂe bÃla-buddhinà pÃpaæ yan me k­taæ su-dÃruïam | daÓa-balam agrata÷ sthita÷ tat sarvaæ pÃpaæ pratideÓayÃmi | deÓayÃmi ca tat pÃpaæ yan mayà saæcitaæ janma-saækaÂe vividhai÷ kÃya-pracÃra-saækaÂair bhava-saækaÂa-loka-saækaÂe cÃpala-cala-citta-saækaÂe mÆrkha-bÃla-k­ta-kleÓa-saækaÂe | pÃpa-mitra-Ãgama-saækaÂe ca | bhaya-saækaÂa-rÃga-saækaÂe do«a-moha-tama-saækaÂair api k«aïa-saækaÂe kÃla-saækaÂe puïya-upÃrjana-saækaÂair api | jina-saækaÂa-saæmukha-sthita÷ | tat sarva-pÃpaæ pratideÓayÃmi || viÓe«atas tu bodhi-satva-ÃpattÅnÃæ gurvÅïÃæ laghvÅnÃæ deÓanà + Ãrya-upÃli-parip­cchÃyÃm uktà | kà punar gurvÅ mÆla-Ãpatti÷ || sÃmÃnyatas tu tatra + uktaæ | saced upÃle mahÃ-yÃna-saæprasthito bodhi-satvo mahÃ-satvo gaÇgÃ-nadÅ-vÃlika-upamà rÃga-pratisaæyuktà ÃpattÅr Ãpadyeta | yÃæ ca + ekato dve«a-saæprayuktÃm Ãpattim Ãpadyeta bodhi-satva-yÃnaæ pramÃïÅ-k­tya || pe || iyaæ tÃbhyo gurutarà Ãpattir yà + iyaæ dve«a-saæyuktà | tat kasya heto÷ | yo * ayaæ dve«a upÃle satva-parityÃgÃya saævartate | rÃga÷ satva-saægrahÃya saævartate | tatra + upÃle ya÷ kleÓa÷ satva-saægrahÃya saævartate | na tatra bodhi-satvasya chalaæ na bhayaæ || pe || tasmÃt tarhi tvÃm upÃle yÃ÷ kÃÓ-cana rÃga-pratisaæyuktà Ãpattaya÷ sarva-s tà an-Ãpattaya iti vadÃmi | ko * atra + abhiprÃya÷ | satva-saægrahasya + eva pÆrvam eva viÓe«itatvÃd | adhyÃÓaya-k­pÃvato hy ayam upadeÓa÷ || yasmÃd an-antaram Ãha | tatra + upÃle ye * an-upÃya-kuÓalà bodhi-satvÃs te rÃga-pratisaæyuktÃbhya Ãpattibhyo bibhyati | ye punar upÃya-kuÓalà bodhi-satvÃs te dve«a-saæprayuktÃbhya Ãpattibhyo bibhyati na rÃga-pratisaæyuktÃbhya iti || ke punar upÃya-kuÓalÃ÷ | ye praj¤Ã-k­pÃbhyÃæ satva-tyÃgÃn nivÃryante | ubhayathà hi satva-tyÃgo bhavati | kevala-praj¤ayà du«kha-ÓÆnyatÃ-avabodhÃt | kevalayà ca k­payà kleÓa-balÃd a-cireïa k­pÃ-hÃni÷ || yad uktam upÃya-kauÓalya-sÆtre | tad yathà kula-putra maætra-vidyÃ-dhara÷ puru«o rÃj¤Ã pa¤ca-pÃÓakena bandhanena baddha÷ syÃt | sa yadà kÃÇk«eta prakramaïÃya tadà + eka-mantra-vidyÃ-balena sarva-bandhanÃni chittvà prakramet | evam eva kula-putra + upÃya-kuÓalo bodhi-satva÷ pa¤cabhi÷ kÃma-guïai ratiæ vindati taiÓ ca + ÃkÅrïo viharati | yadà ca punar ÃkÃÇk«ate tadà praj¤Ã-bala-adhÅnena ekena ca sarva-j¤atÃ-cittena sarva-kÃma-guïÃn prabhujya cyuto brahma-lokae upapadyatae iti || dve«e * api kiæ na + evam i«yate | prak­ti-mahÃ-sa-avadyatvÃt | k­pÃ-vaikalye ca + upÃyasya + eva + a-saæbhavÃt || para-artha-siddhiæ và sva-arthÃd gurutarÃm adhimucyamÃna÷ kopa-paravattayà + api param anuÓÃsya-anutÃpa-pÆrvakam ÃyatyÃæ saævaram utpadyate | a-hita-nivÃrake krodhe ko do«a÷ | avakÃÓa-dÃnena tad-vÃsanÃ-do«Ãt k­pÃ-hÃni-do«a÷ | tac-chedena mÆla-ccheda-do«a iti paÓcÃd darÓayi«yÃma÷ | yady api tasya satvasya tad-dhitaæ tathà + api bodhi-satva-k­pÃ-hÃnyà mahata÷ satva-artha-anubandhasya hÃni÷ syÃt || Ãrya-satyake parivartte * api putra-d­«Âa-anta÷ karuïÃ-adhi«Âhita eva veditavya÷ | yaÓ ca tatra + api k­pÃ-prati«edha÷ sa loka-artha-pÃï¬ityena loka-Ãvarjana-arthaæ | nivÃryamÃïaÓ ca yadi hita-kÃme bodhi-satve pratighaæ labheta sa bodhi-satva÷ syÃd ubhayor an-artha÷ || rÃge * api tarhi do«a÷ paÂhyate | kÃma-anu«evaïi bhoti andha manu-jo | mÃtÃ-pit­-ghÃtayÅ | kÃmÃn sevatu ÓÅlavantu vadhayÅ | tasmÃd vivarjet sadà iti || sva-saukhya-saægena ca para-du«kha-upek«Ã d­«Âà || satyaæ d­«Âà | yena para-du«khaæ sva-du«khatayà na + abhyastaæ | yena tv abhyastaæ | tasya + ubhaya-do«a-a-saæbhava÷ || yathà + uktaæ candra-pradÅpa-sÆtre | tad yathà + api nÃma + Ãnanda kaÓ-cid eva puru«o * adhastÃt pÃda-talam ÃdÃya yÃvan murddhany ÃdÅpto bhavet | saæprajvalita eka-jvalÅ-bhu-tas taæ kaÓ-cid eva puru«a upasaækramya evaæ vaded | ehi tvÃæ bho÷ puru«a nirvÃpitena + Ãtma-bhÃvena pa¤cabhi÷ kÃma-guïai÷ samarpita÷ samanvaÇgÅ-bhÆta÷ krŬasva ramasva paricÃrayasva + iti | tat kiæ manyase Ãnanda | api tu sa puru«o * a-nirvÃpitena + Ãtma-bhÃvena pa¤cabhi÷ kÃma-guïai÷ krŬeta ramet paricaret || Ãnanda Ãha || na + u hi + idaæ bhagavan || g bhagavÃn Ãha | krŬeta + Ãnanda sa puru«o ramet paricaret parikalpam upÃdÃya + a-parinirvÃpitena + Ãtma-bhÃvena pa¤cabhi÷ kÃma-guïai÷ samarpita÷ samanvaÇgÅ-bhÆto | na tv evaæ tathÃ-gatasya pÆrvaæ bodhi-satva-caryÃæ caramÃïasya satvÃn tribhir apÃyair du«khitÃn d­«Âvà daridrÃn abhÆt saumanasyaæ và citta-prasÃdo và + iti vistara÷ || loke * api putre ÓÆlam ÃropyamÃïe | paÓyator mÃtÃ-pitror na sva-saukhya-saægo d­«Âa÷ sva-anurÆpa-k­pÃ-vaÓÃt | pracchannas tarhi sa-svÃmikÃsu ni-svÃmikÃsu bÃhula-dharma-dhvaja-rak«itÃsu kÃma-mithyÃ-ÃcÃro na syÃt | sati satva-arthe satva-an-upaghÃte ca + anubandhaæ nirÆpya + a-do«a÷ || samyag-brahma-cÃriïÅ«u k­ta-arthatvÃd dÆrÃt parihÃra÷ | pÆjyà ca mÃt­-bhaginy--Ãdi-vat | evaæ tarhi bhik«or apy evam Ãpannaæ | na tasya + a-pareïa brahma-carya-prakÃreïa satva-artha-sÃdhanÃt || tathà hy uktam Ãrya-ak«ayamati-sÆtre | kÃla-a-kÃle punar anena + upek«Ã karaïÅyà + iti || atha tato * apy adhikaæ satva-arthaæ paÓyet | Óik«Ãæ nik«ipet || upÃya-kauÓalya-sÆtre jyotir-mÃïavakaæ dvÃcatvÃriæÓad-var«a-sahasra-brahma-cÃriïam adhik­tya saptame pade sthitasya kÃruïyam utpadyeta | kiæ ca + apy aham idaæ vrataæ khaï¬ayitvà niraya-parÃyaïa÷ syÃæ | tathà + apy utsahe * ahaæ nairayikaæ du«khaæ prativedayitum atha ca + iyaæ strÅ sukhità bhavatu | mà kÃlaæ karotu | iti hi kula-putra jyotir-mÃïavaka÷ paÓcÃn-mukho nivartya tÃæ striyaæ dak«iïena pÃïinà g­hÅtvà + evam Ãha | utti«Âha bhagini yathÃ-kÃma-karaïÅyas te bhavÃmi + iti || pe || so * ahaæ kula-putra mahÃ-kÃruïya-citta-utpÃdena + itvareïa kÃma-upasaæhitena daÓa-kalpa-sahasrÃïi paÓcÃn-mukham akÃr«am | paÓya kula-putra yad anye«Ãæ niraya-saævartanÅyaæ karma | tad upÃya-kuÓalasya bodhi-satvasya brahma-loka-upapatti-saævartanÅyam iti || punar atra + eva + Ãha | yadi bodhi-satva ekasya satvasya kuÓala-mÆlaæ saæjanayet tathÃ-rÆpÃæ ca + Ãpattim Ãpadyeta yathÃ-rÆpayà + Ãpattyà + Ãpannayà kalpa-Óata-sahasraæ niraye pacyeta | utso¬havyam eva bhagavan bodhi-satvena + Ãpattim Ãpattuæ tac ca nairayikaæ du«khaæ | na tv eva tasya + ekasay satvasya kuÓalaæ parityaktum iti || punar atra + eva + Ãha | iha kula-putra + upÃya-kuÓalo bodhi-satvo yadà kadÃ-cit kasmiæÓ-cit pÃpa-mitra-vaÓena + Ãpattim Ãpadyeta | sa ita÷ pratisaæÓik«ate | na mayà + ebhi÷ skandhai÷ parinirvÃpayitavyaæ | mayà punar evaæ saænÃha÷ saænaddhavya÷ | a-para-anta-koÂi÷ saæsaritavyà satvÃnÃæ paripÃcana-hetor iti | na mayà citta-dÃha÷ karaïÅyo | yathà yathà saæsari«yÃmi tathà tathà satvÃn paripÃcayi«yÃmi | api tv etÃæ ca + Ãpattiæ yathÃ-dharmaæ pratikari«yÃmi | ÃyatyÃæ saævaram Ãpatsye | sacet kula-putra pravrajito bodhi-satva÷ parikalpam ÃdÃya sarvÃÓ catasro mÆla-ÃpattÅr atikramed anena ca + upÃya-kauÓalyena vinodayed | an-Ãpattiæ bodhi-satvasya vadÃmi + iti || sphuÂaæ ca + Ãrya-ratna-meghe Ãnantarya-cikÅr«u-puru«a-mÃraïa-anuj¤ÃnÃt || ÓrÃvaka-vinaye * api mÆla-Ãpatti-sthÃnae eva kÃruïyÃn m­ga-Ãdi-mok«aïe * an-Ãpattir uktà + eva || ayaæ ca rÃge guïo yad bodhi-satve rÃgam utpÃdya su-gatir labhyate | na tu krodhena || yathà + uktam upÃya-kauÓalya-sÆtre | priyaækare bodhi-satve raktà ... dhavyottarÃæ dÃrikÃm adhik­tya | priyaækarasya praïidhe÷ puna÷ punar yà istri prek«eta sa-rÃga-città | sà istri-bhÃvaæ parivarjayitvà puru«o bhavet yÃd­g udÃra-satva÷ || paÓyasva Ãnanda guïà + asya Åd­ÓÃ÷ | yena + anya-satvà nirayam vrajanti | tena + eva ÓÆre«u janitva rÃgaæ gacchanti svargaæ puru«atvam eva ca || pe || bhai«ajya-rÃje«u mahÃ-yaÓe«u | ko bodhi-satve«u janayeta dve«am | yesÃæ kileÓo * api sukhasya dÃyaka÷ | kiæ và punar ya÷ tÃn sat-kareyà | iti || evam anyasmin satva-artha-upÃye sati rÃga-ja-Ãpattir an-Ãpattir uktà || upÃya-kauÓalya-sÆtre ca gaïikÃ-vat k­ta-artho bodhi-satvo nir-apek«as taæ satvaæ tyajati + iti vistareïa + uktam || a-labdha-bhÆmeÓ ca «aÂ-pÃramitÃsu caritavata iyaæ cintà | na + itarasya + ity ÃstÃæ prÃsaÇgikam || tasmÃd dve«asya + avakÃÓo na deya | uktaæ hy upÃli-parip­cchÃyÃæ | bodhi-satvÃnÃæ ÓÃriputra dve mahÃ-sa-avadye ÃpattÅ | katame dve | dve«a-saha-gatà moha-saha-gatà ca + iti | tatra ÓÃriputra prathamà Ãpattir daÓa-varge ­jukena deÓayitavyà | hasta-Ãpatti÷ pa¤ca varge gurvÅ deÓayitavyà | striyà hasta-grahaïaæ cak«ur-darÓanaæ | du«Âa-citta-Ãpattir eka-pudgalasya dvayor và ÓÃriputra tÃæ gurvÅæ daÓayet | pa¤ca + Ãnantarya-samanvÃgatà + Ãpattir bodhi-satvena stry--Ãpattir dÃrikÃ-Ãpattir hasta-Ãpatti÷ stÆpa-Ãpatti÷ saægha-Ãpattis tathà + anyÃÓ ca + Ãpattayo bodhi-satvena na pa¤catriæÓatÃæ buddhÃnÃæ bhagavatÃm antike rÃtriæ-divaæ ekÃkinà gurvyo deÓayitavyÃ÷ || tatra + iyaæ deÓanà | aham evaæ-nÃmà buddhaæ Óaraïaæ gacchÃmi | dharmaæ Óaraïaæ gacchÃmi | saæghaæ Óaraïaæ gacchÃmi || nama÷ ÓÃkya-munaye tathÃ-gatÃya + arhate samyak-saæbuddhÃya | namo vajra-pramardine | namo ratna-arci«e | namo nÃga-ÅÓvara-rÃjÃya | namo vÅra-senÃya | namo vÅra-nandine | namo ratna-Óriye | namo ratna-candra-prabhÃya | namo * a-mogha-darÓine | namo ratna-candrÃya | namo nir-malÃya | namo vi-malÃya | nama÷ ÓÆra-dattÃya | namo brahmaïe | namo brahma-dattÃya | namo varuïÃya | namo varuïa-devÃya | namo bhadra-Óriye | namaÓ chandana-Óriye | namo * an-anta-ojase | nama÷ prabhÃsa-Óriye | namo * a-Óoka-Óriye | namo nÃrÃyaïÃya | nama÷ kusuma-Óriye | namo brahma-jyotir-vikrŬita-abhij¤Ãya tathÃ-gatÃya | namo dhana-Óriye | nama÷ sm­ti-Óriye | nama÷ su-parikÅrtita-nÃma-dheya-Óriye | nama indra-ketu-dhvaja-rÃjÃya | nama÷ su-vikrÃnta-Óriye | namo vicitra-saækramÃya | namo vikrÃnta-gÃmine | nama÷ samanta-avabhÃsa-vyÆha-Óriye | namo ratna-padma-vikrÃmiïe | namo ratna-padma-su-prati«Âhita-Óaila-indra-rÃjÃya tathÃ-gatÃya + arhate samyak-saæbuddhÃya || evaæ-pramukhà yÃvanta÷ sarva-loka-dhÃtu«u tathÃ-gata-arhanta÷ samyak-saæbuddhÃs ti«Âhanti dhriyante yÃpayanti | te mÃæ samanvÃharantu buddhà bhagavanto yan mayà + asyÃæ jÃtau anyÃsu và jÃti«v an-avara-agre jÃti-saæsÃre saæsaratà \<[doubtful]>\ pÃpakaæ karma k­taæ syÃt kÃritaæ và kriyamÃïaæ và + anumoditaæ bhavet | staupikaæ và sÃÇghikaæ và dravyam apah­taæ syÃt hÃritaæ và hriyamÃïaæ và + anumoditaæ bhavet | pa¤ca-an-antaryÃïi k­tÃni syu÷ kÃritÃni và kriyamÃïÃni và + anumoditÃni bhaveyu÷ | daÓa-a-kuÓalÃn karma-pathÃn samÃdÃya vartitaæ syÃt pare và samÃdÃpitÃ÷ syur vartamÃnà và + anumodità bhaveyur yena karma-Ãvaraïena + Ãv­to * ahaæ nirayaæ và gaccheyaæ tiryag-yoniæ và yama-vi«ayaæ và gaccheyaæ praty-anta-jana-pade«u mlecche«u và pratyÃjÃyeyaæ dÅrgha-Ãyu«ke«u deve«u + upapadyeyam indriya-vikalatÃæ và + adhigaccheyaæ mithyÃ-d­«Âiæ và + upag­hïÅyÃæ buddha-utpÃdaæ và virÃgayeyaæ | tat sarvaæ karma-Ãvaraïaæ te«Ãæ buddhÃnÃæ bhagavatÃæ j¤Ãna-bhÆtÃnÃæ cak«ur-bhÆtÃnÃæ sa-ak«i-bhÆtÃnÃæ pramÃïa-bhÆtÃnÃæ jÃnatÃæ paÓyatÃm agrata÷ pratideÓayÃmi Ãvi«-karomi na praticchÃdayÃmy ÃyatyÃæ saævaram Ãpadye | samanvÃharantu mÃæ te buddhà bhagavanto yan mayà + asyÃæ jÃtÃv anyÃsu và jÃti«v an-avara-agre và jÃti-saæsÃre saæsaratà dÃnaæ dattaæ bhaved antaÓas tiryag-yoni-gatÃya + apy Ãlopa÷ ÓÅlaæ và rak«itaæ bhaved yac ca me brahma-carya-vÃsa-kuÓala-mÆlaæ yac ca me satva-paripÃka-kuÓala-mÆlaæ yac ca me bodhi-citta-kuÓala-mÆlaæ yac ca me * an-uttara-j¤Ãna-kuÓala-mÆlaæ tat sarvam aikadhyaæ piï¬ayitvà tulayitvà + abhisaæk«ipya + an-utt arÃyÃæ samyak-saæbodhau uttara-uttarayà pariïÃmanayà yathà pariïÃmitam atÅtair buddhair bhagavadbhir yathà pariïÃmayi«yanty an-Ãgatà buddhà bhagavanto yathà pariïamanty etarhi daÓasu dik«u praty-utpannà buddhà bhagavanta÷ | tathà + aham api pariïÃmayÃmi | sarvaæ puïyam anumodayÃmi | sarvÃn buddhÃn adhye«ayÃmi | bhavatu me j¤Ãnam an-uttaram | ye ca + abhyatÅtÃs tathà + api ca ye an-Ãgatà ye ca + api ti«Âhanti nara-uttamà jinÃ÷ | an-anta-varïÃn guïa-sÃgara-upamÃn upaimi sarvÃn Óaraïaæ k­ta-a¤jali÷ | ye bodhi-satvÃ÷ karuïa-balair upetà vicarati loke satva-hitÃya ÓÆrÃ÷ trÃyantu te mÃæ sada-pÃpa-kÃriïaæ \<[doubtful]>\ | Óaraïaæ yÃmi tÃn buddha-bodhi-satvÃn || iti hi ÓÃriputra bodhi-satvena + imÃn pa¤catriæÓato buddhÃn pramukhÃn k­tvà sarva-tathÃ-gata-anugatair manasi-kÃrai÷ pÃpa-Óuddhi÷ kÃryà | tasya + evaæ sarva-pÃpa-viÓuddhasya tatra ca buddhà bhagavanto mukhÃny upadarÓayanti satva-vimok«a-artham eva | nÃnÃ-vya¤jana-ÃkÃram upadarÓayanti vibhrÃnta-bÃla-p­thag-janÃnÃæ paripÃcanÃ-heto÷ || pe || na Óakyaæ sarva-ÓrÃvaka-praty-eka-buddha-nikÃyair Ãpatti-kauk­tya-sthÃnaæ viÓodhayituæ yad bodhi-satvas te«Ãæ buddhÃnÃæ bhagavatÃæ nÃma-dheya-dhÃraïa-parikÅrtanena rÃtriæ-divaæ tri-skandhaka-dharma-paryÃya-pravartanena + Ãpatti-kauk­tyÃn ni÷sarati samÃdhiæ ca pratilabhate || ukto vidÆ«aïa-a-samudÃcÃra÷ | prati-pak«a-samudÃcÃra ucyate | tatra gambhÅra-sÆtra-anta-paricayÃt pÃpa-k«ayo bhavati || yathà vajra-cchedikÃyÃm uktaæ | ye te subhÆte kula-putrà và kula-duhitaro và imÃn evaæ-rÆpÃn sÆtra-antÃn udgrahÅ«yanti yÃvat paryavÃpsyanti | te paribhÆtà bhavi«yanti su-paribhÆtÃ÷ | tat kasya heto÷ | yÃni te«Ãæ satvÃnÃæ paurva-janmikÃni karmÃïi k­tÃny apÃya-saævartanÅyÃni | tÃni tayà paribhÆtatayà d­«Âae eva dharme k«apayi«yanti buddha-bodhiæ ca prÃpsyanti + iti || ÓÆnyatÃ-adhimuktyà + api pÃpa-Óuddhir bhavati tathÃ-gata-ko«a-sÆtre vacanÃt | ya÷ kÃÓyapa pità ca syÃt praty-eka-buddhaÓ ca taæ jÅvitÃd vyaparopayed idam agraæ prÃïa-atipÃtÃnÃæ | idam agram a-datta-ÃdÃnÃnÃæ yad uta tri-ratna-dravya-apaharaïatà | idam agraæ kÃma-mithyÃ-ÃcÃrÃïÃæ yad uta mÃtà syÃd arhantÅ ca | idam agraæ m­«Ã-vÃdÃnÃæ yad uta tathÃ-gatasya + abhyÃkhyÃnaæ | idam agraæ paiÓunyÃnÃæ yad uta + Ãrya-saæghasya + a-varïa÷ | idam agraæ pÃru«yÃïÃæ yad uta + ÃryÃïÃm avasphaï¬anaæ | idam agraæ saæbhinna-pralÃpÃnÃæ yad uta dharma-kÃmÃnÃæ vik«epa÷ | idam agraæ vyÃpÃdÃnÃæ yad uta + Ãnantarya-parikar«aïam | idam agram abhidhyÃnÃæ yad uta samyag-gatÃnÃæ lÃbha-haraïa-cittatà | idam agraæ mithyÃ-d­«ÂÅnÃæ yad uta gahanatÃ-d­«Âi÷ | ime kÃÓyapa daÓa + a-kuÓalÃ÷ karma-pathà mahÃ-sa-ÃvadyÃ÷ | sacet kÃÓyapa eka-satva ebhir evaæ mahÃ-sa-Ãvadyair daÓabhir a-kuÓalai÷ karma-pathai÷ samanvÃgato bhavet | sa ca tathÃ-gatasya hetu-pratyaya-saæyuktÃæ dharma-deÓanÃm avataren | na + atra kaÓ-cid Ãtmà và satvo và jÅvo và pudgalo và ya÷ karoti pratisaævedayate iti hy a-k­tÃm an-abhisaæskÃrÃæ mÃyÃ-dharmatÃm a-saækleÓa-dharmatÃæ prak­ti-prabhÃsvaratÃæ sarva-dharmÃïÃm avataraty Ãdi-ÓuddhÃn sarva-dharmÃn abhiÓraddadhÃty adhimucyate | na + ahaæ tasya satvasya + apÃya-gamanaæ vadÃmi + iti || karma-Ãvaraïa-viÓuddhi-sÆtre * apy uktaæ | punar a-paraæ ma¤juÓrÅr yo bodhi-satva Ãpattim an-Ãpattiæ paÓyati | a-vinayaæ vinayaæ paÓyati | saækleÓaæ vyavadÃnaæ paÓyati | saæsÃra-dhÃtuæ nirvÃïa-dhÃtuæ paÓyati | sa karma-Ãvaraïa-viÓuddhiæ pratilabhatae iti || tri-samaya-rÃje * api pÃpa-prati-pak«a-samudÃcÃra ukta÷ || ak«iïÅ nimÅlya buddha-bodhi-satva-Ãlambana-citta÷ Óata-ak«aram a«Âa-sahasraæ japet | nimÅlita-ak«a eva buddha-bodhi-satvÃn paÓyati vigata-pÃpo bhavati | atha-và caityaæ pradak«iïÅ-kurvann a«Âa-sahasraæ japec caitya-pratimÃyÃ÷ sad-dharma-pustakÃnÃæ ca + ekatamaæ puras-k­tya + ayam eva vidhir iti || cundÃ-dhÃraïÅæ và tÃvaj japed yÃvat pÃpa-k«aya-nimittÃni paÓyati svapne | tad yathà krandana-Ãdi-chardana-dadhi-k«Åra-Ãdi-bhojanÃt tu vigata-pÃpo bhavati | vamanÃd và candra-sÆrya-darÓanÃd ÃkÃÓa-gamanÃj jvalita-anala-mahi«a-k­«ïa-puru«a-parÃjayÃd bhik«u-bhik«uïÅ-saægha-darÓanÃt k«Åra-v­k«a-gaja-v­«a-giri-siæha-Ãsana-prÃsÃdana-avarohaïÃd dharma-ÓravaïÃc ca pÃpa-k«aya÷ saælak«ayitavya÷ || tathÃ-gata-bimba-parivarte * api prati-pak«a-samudÃcÃra ukta÷ | tad yathà puru«o mŬha-avalipta÷ su-dhautu-snÃnaæ k­tvà gandhair vilipyate | tasya tad daurgandhyaæ vÃntaæ vigataæ syÃd evaæ pa¤ca-Ãnantarya-kÃriïas tat pÃpaæ vigacchati | yo * api daÓa-a-kuÓala-karma-patha-samanvÃgatas tathÃ-gate ÓraddhÃæ pratilabhya tathÃ-gata-bimbaæ kÃrayet tasya + api tat pÃpaæ na praj¤Ãyate viÓe«ato bodhi-citta-samanvÃgatasya | viÓe«ato * abhini«krÃnta-g­ha-ÃvÃsasya ÓÅlavata iti || pu«pa-kÆÂa-dhÃraïyÃm apy uktaæ | yaÓ ca khalu puna÷ siæha-vikrŬita-tathÃ-gataæ saæmukhaæ var«aæ và var«a-sahasraæ và var«a-Óata-sahasraæ và sarva-sukha-upadhÃnair upati«Âhed | yaÓ ca parinirv­tasya tathÃ-gatasya caitye bodhi-citta-saæg­hÅta eka-pu«pam Ãropayet tathÃ-gata-pÆjÃyai jana-a¤jaliæ ca + upanÃmayej jalena và si¤cayed i«ikÃ-padaæ và dadyÃn nir-mÃlyaæ ca + apanayed upalepana-pradÃnaæ và pu«pa-pradÃnaæ và dÅpa-pradÃnaæ và kuryÃd Ãtta-manÃ÷ eka-krama-vyatihÃraæ và + atikramya vÃcaæ bhëate | namas tasmai buddhÃya bhagavata iti-mÃtre * atra siæha-vikrŬita-kÃÇk«Ã và vi-matir và vicikitsà và yad asau kalpaæ và kalpa-Óataæ và kalpa-sahasraæ và dur-gati-vinipÃtaæ gacchen na + idaæ sthÃnaæ vidyatae iti || bhai«ajya-guru-vaidÆrya-prabha-rÃja-sÆtre * apy uktaæ | ye pa¤ca Óik«Ã-padÃni dhÃrayanti | ye daÓa Óik«Ã-padÃni dhÃrayanti | ye ca bodhi-satva-saævaraæ caturthaæ Óataæ Óik«Ã-padÃnÃæ dhÃrayanti | ye punar abhini«krÃnta-g­ha-ÃvÃsà bhik«ava÷ pa¤cÃÓa-adhike dve Óik«Ã-pada-Óate dhÃrayanti | yÃÓ ca bhik«uïya÷ pa¤ca-Óik«Ã-pada-ÓatÃni dhÃrayanti | ye ca yathÃ-parig­hÅtÃc * chik«Ã-saævarÃd anyatarÃc * chik«Ã-padÃd bhra«Âà bhavanti | sacet te dur-gati-bhaya-bhÅtÃs tasya bhagavato bhai«ajya-guru-vai¬Ærya-prabha-rÃjasya tathÃ-gatasya nÃma-dheyaæ dhÃrayeyur yathÃ-vibhavataÓ ca pÆjÃæ kuryu÷ | na bhÆyas te«Ãm apÃya-gati÷ pratikÃÇk«itavyà || atha bhagavÃn Ãyu«mantam Ãnandam Ãmantrayate sma | ÓraddadhÃsi tvam Ãnanda | pattÅyasi | yad ahaæ tasya bhagavato bhai«ajya-guru-vai¬Ærya-prabha-rÃjasya tathÃ-gatasya guïÃn varïayÃmi | atha te kÃÇk«Ã và vi-matir và vicikitsà và + atra gambhÅre buddha-go-care || atha + Ãyu«mÃn Ãnando bhagavantam etad avocat | na me bhadanta bhagavan kÃÇk«Ã và vi-matir và vicikitsà và tathÃ-gata-bhëite«u sÆtra-ante«u | tat kasya heto÷ | na + asti tathÃ-gatÃnÃm a-pariÓuddha-kÃya-vÃÇ-mana÷-samudÃcÃratà | imau bhagavan candra-sÆryÃv evaæ maha-rddhikÃv evaæ mahÃ-anubhÃvau p­thivyÃæ patetÃæ | sumeru÷ parvata-rÃjà sthÃnÃc calet | na tu buddhÃnÃæ vacanam anyathà bhavet || kiæ-tu bhadanta bhagavan santi satvÃ÷ ÓraddhÃ-indriya-vikalà ye buddha-go-caraæ Órutvà na Óraddadhati | te«Ãm evaæ bhavati | katham idaæ nÃma-dheyaæ smaraïa-mÃtreïa tasya tathÃ-gatasya ettakà guïa-anuÓaæsà bhavati | te na Óraddadhati | na pattÅyanti | pratik«ipanti | te«Ãæ dÅrgha-rÃtram an-arthÃya + a-hitÃya + a-sukhÃya vinipÃtÃya bhavi«yati || bhagavÃn Ãha | a-sthÃnam Ãnanda + an-avakÃÓo ye«Ãæ tasya nÃma-dheyaæ nipatet karïe te«Ãæ dur-gaty-apÃya-gamanaæ bhaved iti | du÷-ÓraddhÃnÅyaÓ ca + Ãnanda buddhÃnÃæ buddha-go-cara÷ |yac ca tvam Ãnanda ÓraddadhÃsi pattÅyasi | tathÃ-gatasya + e«o * anubhÃvo dra«Âavya÷ | a-bhÆmiÓ ca + atra ÓrÃvaka-praty-eka-buddhÃnÃæ sthÃpayitvà eka-jÃti-pratibaddhÃn bodhi-satvÃn mahÃ-satvÃn iti || atra + eva ca + uktaæ | ye ca + anye ÓrÃddhÃ÷ kula-putrà và kula-duhitaro và + a«Âa-aÇga-samanvÃgatam upavÃsam upavasanti | eka-vÃr«ikaæ và traivÃr«ikaæ và Óik«Ã-padaæ dhÃrayanti | ye«Ãm evam abhiprÃya÷ evaæ praïidhÃnaæ | anena vayaæ kuÓala-mÆlena paÓcimÃyÃæ diÓÃyÃæ sukhÃvatyÃæ loka-dhÃtau upapadyema yatra + amitÃbhas tathÃgata÷ | yai÷ Órutaæ bhavi«yati tasya bhagavato bhai«ajya-guru-vai¬Ærya-prabhava-rÃjasya tathÃ-gatasya nÃma-dheyaæ | te«Ãæ maraïa-kÃla-samaye * a«Âau bodhi-satvà ­ddhyà + Ãgatya mÃrgam upadarÓayanti | te tatra nÃnÃ-raÇge«u padme«u + upapÃdukÃ÷ prÃdur-bhavanti | ke-cit punar deva-lokae upapadyante | te«Ãæ tatra + upapannÃnÃæ tat pÆrvakaæ kuÓala-mÆlaæ na k«Åyate | dur-gati-vinipÃta-bhayaæ ca na bhavi«yati | te tataÓ cyutà iha manu«ya-loke rÃjÃno bhavanti | catur-dvÅpa-ÅÓvarÃÓ cakra-vartina÷ | an-ekÃni satva-koÂÅ-niyuta-Óata-sahasrÃïi daÓa kuÓale«u karma-pathe«u prati«ÂhÃpayanti | a-pare puna÷ k«atriya-mahÃ-ÓÃla-kule«u + upapadyante | brÃhmaïa-mahÃ-ÓÃla-kule«u + upapadyante | g­ha-pati-mahÃ-ÓÃla-kule«u prabhÆta-dhana-dhÃnya-ko«a-ko«Âha-ÃgÃra-kule«u + upapadyante | te rÆpa-saæpannà bhavanti | parivÃra-sampannà bhavanti || tatra + eva + uktaæ | yena ca punar mÃt­-grÃmeïa tasya bhagavato bhai«ajya-guru-vai¬Ærya-prabha-rÃjasya tathÃ-gatasya nÃma-dheyaæ Órutaæ bhavi«yati | udg­hÅtaæ và | sa tasya paÓcimo mÃt­-grÃma-bhÃva÷ pratikÃÇk«itavya iti || ma¤juÓrÅ-buddha-k«etra-guïa-vyÆha-alaæ-kÃra-sÆtre * apy uktaæ | j¤Ãna-uttara-prabhÃ-ketuæ praïidhÃna-matiæ tathà | ÓÃnta-indriyaæ ma¤ju-gho«aæ bhaktita÷ praïamÃmy aham || ya e«Ãæ bodhi-satvÃnÃæ nÃma-dheyaæ tu dhÃrayet | etasya mÃt­-grÃmasya strÅ-bhÃvo na bhavi«yati || ukta÷ saæk«epÃt prati-pak«a-samudÃcÃra÷ || praty-Ãpatti-balam adhunà + ucyate || yathà + uktam Ãrya-k«itigarbha-sÆtre | prÃïa-atipÃtÃt prativirato bhavati bodhi-satvo mahÃ-satva÷ sarva-satvÃnÃm a-bhayaæ-dada÷ | an-uttrÃso * an-upÃyÃso * a-loma-har«a÷ sa tena kuÓala-mÆlena karma-vipÃkena | yat pÆrva-anta-koÂi-pa¤ca-gati-cakra-Ãru¬hena saæsÃra-nady--udyÃtena prÃïa-atipÃta-hetunà kÃya-vÃÇ-manasà karma-Ãvaraïaæ kleÓa-Ãvaraïaæ dharma-Ãvaraïaæ k­taæ và syÃt kÃritaæ và + anumoditaæ syÃt | tat sarvaæ tena prÃïa-atipÃta-vairamaïa-cakreïa sarva-an-arthaæ mardayati | yÃvad a-Óe«am a-vipÃkaæ kurute | sa-nikÃya-sa-bhÃge deva-manu«yÃïÃæ priyo bhavati nir-ÃtaÇko dÅrgha-Ãyu«ka iti || yÃvat punar a-paraæ kula-putra yo bodhi-satvo yÃvaj-jÅvam a-datta-ÃdÃnÃt prativirato bhavati sa sarva-satvÃnÃm a-bhayam dadÃti anyatra + a-sa-yatnena + a-saæk«obheïa sva-lÃbhena saætu«Âo viharati | a-dhÃrmika-bhoga-an-abhilëŠsa tena kuÓala-mÆlena yÃvad a-datta-ÃdÃna-hetukaæ karma-Ãvaraïaæ mardayati pramardayati yÃvad a-Óe«am a-vipÃkaæ kurutae iti || pe || evaæ daÓa + api kuÓalÃ÷ karma-pathÃ÷ sva-vipak«a-a-kuÓala-ghÃtakÃs tatra paÂhyante || tathà candra-pradÅpa-sÆtre * api vyÃpÃda-viratyà sarva-pÃpa-k«aya÷ ÓrÆyate | yathà + Ãha | sahi«yÃmy atra bÃlÃnÃm a-bhÆtÃæ paribhëaïÃæ | ÃkroÓanaæ tarjanÃæ ca adhivÃsi«ya nÃyaka÷ || k«apayi«ye pÃpakaæ karma yan mayà purime k­tam | anye«u bodhi-satve«u vyÃpÃdo janito mayà + iti || uktaæ praty-Ãpatti-balam || ÃÓraya-balaæ tu vaktavyam || atra sÆkarika-avadÃnam udÃhÃryam | ye buddhaæ Óaraïaæ yÃnti na te gacchanti dur-gatiæ | prahÃya mÃnu«Ãn kÃyÃn divyÃn kÃyÃæl labhanti te || ity evaæ dharmaæ saæghaæ ca + adhik­tya pÃpa-k«aya÷ || Ãrya-maitreya-vimok«e tu bodhi-cittena pÃpa-viÓuddhir uktà | kalpa-uddÃhÃ-agni-bhÆtaæ sarva-du«-k­ta-nirdahanatayà | pÃtÃla-bhÆtaæ sarva-a-kuÓala-dharma-paryÃdÃna-karaïatayà || pe || tad yathà kula-putra hÃÂaka-prabhÃsaæ nÃma rasa-jÃtaæ | tasya + ekaæ palaæ loha-pala-sahasraæ suvarïÅ-karoti | na ca tatra tat palaæ Óakyate tena loha-pala-sahasreïa paryÃdÃtuæ | na lohÅ-kartuæ | evam eva + eka÷ sarva-j¤atÃ-citta-utpÃda-rasa-dhÃtu÷ kuÓala-mÆla-pariïÃmanÃ-j¤Ãna-saæg­hÅta÷ sarva-karma-kleÓa-Ãvaraïa-lohÃni paryÃdÃya sarva-dharmÃn sarva-j¤atÃ-varïÃn karoti | na ca sarva-j¤atÃ-citta-utpÃda-rasa-dhÃtu÷ Óakya÷ sarva-karma-kleÓa-lohai÷ saækleÓayituæ paryÃdÃtuæ và | tad yathà kula-putra + eka÷ pradÅpo yÃd­Óe g­he và layane và praveÓyate sa saha praveÓito var«a-sahasra-saæcitam api tamo-ndha-kÃraæ vidhamayati | avabhÃsaæ ca karoti | evam eva + eka÷ sarva-j¤atÃ-citta-utpÃda-pradÅpo yÃd­Óe satva-ÃÓaye gahane * a-vidyÃ-tamo-ndha-kÃra-anugate praveÓyate sa saha praveÓito * an-abhilÃpya-kalpa-Óata-sahasra-saæcitam api karma-kleÓa-Ãvaraïa-tamo-ndha-kÃraæ vidhamati | j¤Ãna-Ãlokaæ ca karoti || tad yathà kula-putra cintÃ-maïi-rÃja-mukuÂÃnÃæ mahÃ-nÃga-rÃj¤Ãæ na + asti para-upakrama-bhayaæ | evam eva bodhi-citta-mahÃ-karuïÃ-cintÃ-maïi-rÃja-mukuÂa-avabaddhÃnÃæ bodhi-satvÃnÃæ na + asti dur-gaty-apÃya-para-upakrama-bhayam iti || Ãrya-upÃli-parip­cchÃyÃm apy uktaæ | iha + upÃle mahÃ-yÃnaæ saæprasthito bodhi-satva÷ sacet pÆrva-ahïa-kÃla-samaye Ãpattim Ãpadyeta | madhya-ahna-kÃla-samaye sarva-j¤atÃ-cittena + a-virahito vihared a-paryanta eva bodhi-satvasya ÓÅla-skandha÷ | sacen madhya-ahna-kÃla-samaye Ãpattim Ãpadyate sÃya-ahna-kÃla-samaye sarva-j¤atÃ-cittena + a-virahito bhaved a-paryanta eva bodhi-satvasya ÓÅla-skandha÷ | evaæ yÃme yÃme vidhir ukta÷ | evaæ hy upÃle sa-parihÃrà Óik«Ã mahÃ-yÃna-saæprasthitÃnÃæ bodhi-satvÃnÃæ | tatra bodhi-satvena na + ati-kauk­tya-paryutthÃnam utpÃdyaæ na + ati-vipratisÃriïà bhavitavyaæ | sacet puna÷ ÓrÃvaka-yÃnÅya÷ pudgala÷ puna÷ punar Ãpattim Ãpadyeta | na«Âa÷ ÓrÃvakasya pudgalasya ÓÅla-skandho veditavya÷ | iti || iti Óik«Ã-samuccaye pÃpa-Óodhanam a«Âama÷ pariccheda÷ || @<[IX. k«ÃntipÃramitÃ]>@ k«Ãnti-pÃramità navama÷ pariccheda÷ || tad evam a-virata-prav­ttÃæ bahu-sukhÃæ dau÷Ó-lya-utpattiæ rak«ann evaæ ca karma-Ãvaraïa-vibandham apanayan kleÓa-viÓodhane prayateta || tatra + adau tÃvat k«ameta | a-k«amasya hi Óruta-Ãdau vÅryaæ pratihanyate * a-kheda-sahatvÃt | a-ÓrutavÃæÓ ca na samÃdhy-upÃyaæ jÃnÃti | na + api kleÓa-Óodhana-upÃyam | tasmÃd a-khinna÷ Órutam e«eta | j¤Ãnato * api saækÅrïa-cÃriïa÷ samÃdhÃnaæ du«-karam iti | saæÓrayeta vanaæ tata÷ | tatra + api vik«epa-praÓamana-an-abhiyuktasya cittaæ na samÃdhÅyatae iti | samÃdhÃnÃya yujyeta | samÃhitasya ca na ki¤-cit phalam anyatra kleÓa-ÓodhanÃd iti | bhÃvayed a-Óubha-Ãdikaæ || ity etÃni tÃvat kleÓa-Óuddher uddeÓa-padÃni || idÃnÅæ nirdeÓa ucyate | tatra k«Ãntis tri-vidhà dharma-saægÅti-sÆtre * abhihità | du«kha-adhivÃsana-k«Ãnti÷ | dharma-nidhyÃna-k«Ãnti÷ | para-apakÃra-mar«aïa-k«ÃntiÓ ca + iti | tatra du«kha-adhivÃsana-k«Ãnti-vipak«o * an-i«Âa-Ãgama-prÃpta-du«kha-bhÅrutà | i«Âa-vighÃta-prÃptaÓ ca sukha-abhi«vaÇgas tÃbhyÃæ daurmanasyaæ | tato dve«o lÅnatà ca || ata eva + Ãha candra-pradÅpa-sÆtre | sukhe * an-abhi«vaÇga÷ | du«khe * a-vaimukhyam iti || ratna-megha-sÆtre * apy uktaæ | yae ime ÃdhyÃtmikÃ÷ Óoka-parideva-du«kha-daurmanasya-upÃyÃsÃs tÃn k«amate * adhivÃsayati + iti || Ãrya-ugradatta-parip­cchÃyÃm apy uktaæ | punar a-paraæ g­ha-pate g­hiïà bodhi-satvena + anunaya-pratighÃ-apagatena bhavitavyam a«Âa-loka-dharma-an-anuliptena | tena bhoga-lÃbhena và bhÃryÃ-putra-lÃbhena và dhana-dhÃnya-vitta-lÃbhena và na + unnamitavyaæ na prahar«itavyaæ | sarva-vipatti«u ca + anena na + avanamitavyaæ | na dur-manasà bhavitavyaæ evaæ ca + anena pratyavek«itavyaæ | mÃyÃ-k­taæ sarva-saæsk­taæ viÂhapana-pratyupasthÃna-lak«aïaæ | karma-vipÃka-nirv­ttà hy ete | yad idaæ mÃtÃ-pit­-putra-bhÃryÃ-dÃsÅ-dÃsa-karma-kara-pauru«eya-mitra-amÃtya-j¤Ãti-sÃlohità | na + ete mama svakÃ÷ | na + aham ete«Ãm iti || api ca | yady asty eva pratÅkÃro daurmanasyena tatra kim | pratÅkÃre * api muhyeta dur-manÃ÷ krodha-mÆrcchita÷ || lÅnatvÃd và hata-utsÃho g­hyate parayà + Ãpadà | tac-cintayà mudhà yÃnti hrasvam Ãyur muhur muhu÷ || tena + abhyÃsÃt tyajed etaæ nir-arthakam an-artha-vat || kathaæ ca daurmanasya-tyÃgo * abhyasyate | laghu-su-kumÃra-citta-utsargÃt || yathà + uktam ugradatta-parip­cchÃyÃæ | apagata-tÆla-picu-upamatÃ-cittasya + iti || Ãrya-gaï¬a-vyÆhe * apy uktaæ | dur-yodhanaæ cittaæ te dÃrike utpÃdayitavyaæ sarva-kleÓa-nirghÃtÃya | a-parÃjita-cittaæ sarva-abhiniveÓa-vinirbhedÃya | a-k«obhya-cittaæ vi«ama-ÃÓayatva-sÃgara-Ãvarta-prayÃte«v iti || na ca + abhyÃsasya du«-karaæ nÃma ki¤-cid asti | tathà hi mƬhatarÃïÃm api tÃvad bhÃra-hÃraka-kaivartaka-r«aka-ÃdÅnÃæ du«kha-abhyÃsÃt k«udratara-phale * api vastuni saærƬha-kiïa-aÇkitaæ cittam avasÃdena na paribhÆyate | kiæ puna÷ sarva-saæsÃra-sukha-sarva-bodhi-satva-sukha-an-uttara-pada-samadhigama-phale karmaïi | tathà prÃk­tà api ki¤-cid apakÃri«v Ãtma-du«k­tena + eva hate«u svayaæ m­tyu«u prahartuæ gìha-prahÃra-vedanà api saægrÃmayanty eva | ki.æ punar drÃghi«Âha-kÃla-apakÃri«u du«kha-upÃtta-kuÓala-dhana-lava-stainye«u narake«u na + avadhya-ghÃtake«u bhava-cÃraka-pÃlake«u ni÷-saraïa-dvÃra-dig-nÃÓake«v ÃnukÆlye * api d­¬hatara-vÃdhÃ-kare«v an-apak­ta-vairi«v an-avadhi-kalpa-Ãbaddha-d­¬ha-vaire«u kleÓa-Óatru«u prahartum utsÃho du«kha-sahanaæ và na bhavet | viÓe«atas tri-bhuvana-vijayayà baddha-parikarasya mÃra-Óavara-pratig­hÅta-jagad-bandi-mok«Ãya saægrÃmayata÷ | tatra + Ãtma-du«kha-abhyÃsa-pÆrvakaæ ka«Âaæ ka«Âatara-abhyÃsa÷ sidhyati | yathà ca + abhyÃsa-vaÓÃt satvÃnÃæ du«kha-sukha-sa/mj¤Ã | tathà sarva-du«kha-utpÃde«u sukha-saæj¤Ã pratyupasthÃna-abhyÃsÃt sukha-saæj¤Ã + eva pratyupati«Âhate | etan ni«yanda-phalaæ ca sarva-dharma-sukha-ÃkrÃntaæ nÃma samÃdhiæ pratilabhate || uktaæ hi pitÃ-putra-samÃgame | asti bhagavan sarva-dharma-sukha-krÃnto nÃma samÃdhi÷ | yasya samÃdhe÷ pratilambhÃd bodhi-satva÷ sarva-Ãrambaïa-vastu«u sukhÃm eva vedanÃæ vedayate | na + a-du«kha-a-sukhÃæ | tasya nairayikÃm api kÃraïÃæ kÃryamÃïasya sukha-saæj¤Ã + eva pratyupasthità bhavati | mÃnu«Åm api kÃraïÃæ kÃryamÃïasya haste«v api chidyamÃne«u pÃde«v api karïe«v api nÃsÃsv api sukha-saæj¤Ã + eva pratyupasthità bhavati | vetrair api tìyamÃnasya + arddha-vetrair api kaÓÃbhir api tìyamÃnasya sukha-saæj¤Ã + eva pravartate bandhana-ÃgÃre«v api praks.iptasya || pe || taila-pÃcikaæ và kriyamÃïasya | ik«u-kuÂÂitavad và kuÂÂhyamÃnasya | na¬a-cippitikaæ và cipyamÃnasya taila-pradyotikaæ và + ÃdÅpyamÃnasya sarpi÷-pradyotikaæ và dadhi-pradyotikaæ và + ÃdÅpyamÃnasya sukha-saæj¤Ã + eva pratyupasthità bhavati | ulkÃ-mukhaæ và hriyamÃïasya siæha-mukhaæ và hriyamÃïasya Óu«ka-varttikÃæ và vartyamÃnasya || pe || kÃr«Ãpaïa-cchedikaæ và chidyamÃnasya pi«Âa-pÃcanikaæ và pÃcyamÃnasya hastibhir và mardyamÃnasya sukha-saæj¤Ã + eva pravartate | ak«iïy--utpÃÂhyamÃne jÅva-ÓÆlikam api kriyamÃïasya sarvaÓo và + a-ghÃtaæ nirïÅya Óirasi và prapÃtyamÃne sukha-saæj¤Ã + eva pravartate | na du«kha-saæj¤Ã | na + a-du«kha-a-sukha-saæj¤Ã || tat kasya heto÷ | tathà hi bodhi-satvasya mahÃ-satvasya dÅrgha-rÃtraæ caryÃæ carata etat praïidhÃnam abhÆt | ye mÃæ bhojayeran | te upaÓama-Óama-sukhasya lÃbhino bhaveyu÷ | ye mÃæ pÃlayeyu÷ sat-kuryur guru-kuryur mÃnayeyu÷ pÆjayeyu÷ sarve te upaÓama-sukhasya lÃbhino bhaveyu÷ | ye * api mÃm ÃkroÓeyur visparÓeyus tìayeyu÷ Óastreïa + Ãchindyur yÃvat sarvaÓo jÅvitÃd vyaparopayeyu÷ sarve te saæbodhi-sukhasya lÃbhino bhaveyu÷ | an-uttarÃæ samyak-saæbodhim abhisaæbudhyerann iti || sa ebhir manas-kÃrai÷ samanvÃgata etena karmaïà | ebhi÷ praïidhibhi÷ samanvÃgata÷ sarva-satva-anugatÃæ sukha-saæj¤Ãm Ãsevate nisevate bhÃvayati bahulÅ-karoti | sa tasya karmaïo vipÃkena sarva-dharma-sukha-ÃkrÃntaæ nÃma samÃdhiæ pratilabhate | yasmin samaye bodhi-satvena sarva-dharma-sukha-ÃkrÃnto nÃma samÃdhi÷ pratilabdho bhavati tasmin samaye a-k«obhyo bhavaty a-saæhÃrya÷ sarva-mÃra-karmabhir iti vistara÷ || ayaæ hi prayoga÷ sarva-parityÃga-pÆraïa÷ | sarva-caryÃ-du«-kara-caryÃ-sÃdhana÷ sarva-k«Ãnti-d­¬hÅ-karaïa÷ sarva-vÅrya-ÃsaæsÃdana÷ | sarva-dhyÃna-praj¤Ã-aÇga-saæbhÃra÷ | tasmÃn nitya-mudita÷ syÃt || yathà + Ãha candra-pradÅpa-sÆtre | sa-gaurava÷ prÅta-manÃ÷ sadà bhavet | saumyÃya d­«ÂÅya sadà sthito bhaved | iti || uktaæ ca + ak«ayamati-sÆtre | tatra katamà mudità | yÃvad dharma-anusmaraïÃt prÅti÷ prasÃda÷ prÃmodyaæ cittasya + an-avalÅnatà + an-avam­dyatà + a-paritar«aïà | sarva-kÃma-ratÅnÃm apakar«aïà sarva-dharma-ratÅnÃæ prati«ÂhÃnaæ | cittasya prÃmodyaæ kÃyasya + audbilyaæ buddhe÷ saæprahar«aïaæ manasa utplava÷ | tathÃ-gata-kÃya-abhinandana-ratir lak«aïa-anuvya¤jana-vibhÆ«aïa-parye«Âi-kauÓalyaæ | kuÓala-dharma-Óravaïa-a-parikhedatà | tatva-dharma-pratiÓaraïa-pratipatti-prÅti-prasÃda-pramodyaæ muditasya dharma-utplava÷ | satataæ satve«v a-pratihata-buddhità | tÅvra-cchandatà | buddha-dharma-parye«Âi«u tasya ca dharma-cchandasya + an-uts­janatà | udÃre«u buddha-dharme«v adhimukti÷ | vimukti÷ prÃdeÓika-yÃna-apak­«Âa-citta-utpÃda÷ | mÃtsarya-a-saækucitaÓ citta-utpÃda÷ | yÃcitasya dÃtu-kÃmatà | dadato dattvà ca tri-maï¬ala-pariÓodhitaæ dÃna-prÃmodyaæ | ÓÅlavatsu sadà prasÃda÷ | du÷-ÓÅle«v anugraha-prÅti÷ | sva-ÓÅla-pariÓuddhyà sarva-dur-gandham atikrama-ÃÓvÃsanaæ | tathÃ-gata-ÓÅla-pariïÃmanatà | d­¬ha-a-bhedyatà | para-dur-ukta-dur-Ãgate«u vacana-pathe«v a-pratihata-cittatà | k«Ãnti-sauratyaæ | nir-mÃnatà | guru«u gaurava-avanÃmaÓ citrÅ-kÃra÷ | sadà smita-mukhatà bh­kuÂi-vigatatà | pÆrva-abhilÃpità + a-kuhanatà + an-e«yai«ikatà Óuddha-ÃÓayatà citta-a-karkaÓatà + a-kuÂilatà | sarvatra + anuÓaæsa-darÓità Ãtma-skhalita-pratyavek«ità | Ãpatti«v a-codanatà saæra¤janÅya-dharme«v anuvartanatà | ÓÃst­-prema bodhi-satve«u | Ãtma-prema dharme«u | jÅvita-prema tathÃ-gate«u | mÃtÃ-pit­-prema guru«u | putra-prema satve«u | buddha-prema ÃcÃrya-upÃdhyÃye«u | uttama-aÇga-Óira÷-prema pratipatti«u | hasta-pÃda-prema pÃramitÃsu | sarva-ratna-prema dharma-bhÃïake«u | sarva-rati-krŬÃ-prema + anuÓÃsanÅ«u | Ãrogya-prema saætu«Âau | bhai«ajya-prema dharma-parye«Âi«u | vaidya-prema codaka-smÃrake«u | iti hi yà sarva-indriye«v an-avalÅna-indriyatà iyam ucyate mudità + ity Ãdi || atra ca Óik«itÃn bodhi-satvÃn idaæ vacanam alaæ-karoti yad uktam Ãrya-mahÃ-meghe | niraya-gati-citta-nitya-samÃdhÃna-ÓÅlÃÓ ca niraya-gati-priyÃÓ ca niraya-gati-pattana-vaïijaÓ ca bhavanti | niraya-lolÃÓ ca bhavanti niraya-lobha-matsariïaÓ ca niraya-agni-citta-praguïïÃ÷ bhavanti + iti || uktà du«kha-adhivÃsanà k«Ãnti÷ || Ãrya-sÃgaramati-sÆtre tu tri-vidhà + api k«Ãntir uktà | iha sÃgaramate bodhi-satvo mahÃ-satva÷ sarva-j¤atÃ-citta-utpÃda-ratne | an-Ãryair du÷-ÓÅlai÷ satvair mÃrair mÃra-kÃyikÃbhir và devatÃbhir mÃra-adhi«Âhitair và mÃra-dÆtair và viheÂhyamÃna÷ samÅryamÃïa÷ k«obhyamÃnas tarjyamÃnas tìyamÃno na bhidyate tato | adhyÃÓaya-citta-utpÃdo na bhidyate sarva-satva-pramok«a-mahÃ-karuïÃ-vÅrya-ÃrambhÃt | na bhidyate tri-ratna-vaæÓa-an-upaccheda-parÃkramÃt | na bhidyate sarva-dharma-samudÃnayana-kuÓala-prayogÃt | na bhidyate lak«aïa-anuvya¤jana-parini«patti-gatÃt puïya-saæbhÃra-upacayÃt | na bhidyate buddha-k«etra-pariÓuddhy-abhinirhÃra-Ãh­tÃd autsukyÃt | na bhidyate sarva-dharma-a-parigraha-abhiyuktÃt kÃya-jÅvita-utsargÃt | na bhidyate sarva-satva-paripÃcana-abhiyuktÃd Ãtma-saukhya-an-adhyavasÃnÃt | sa evam adhyÃÓaya-saæpanna eva samÃna÷ sarva-satvÃnÃm antikÃd ucca-ghanÃæ sahate | unmananÃæ kutsanÃæ sahate sarva-satvÃnÃm ÃkroÓa-paribhëÃæ dur-ukta-dur-ÃgatÃn vacana-pathÃn sahate | sarva-satva-pŬÃæ sahate | sarva-satva-bhÃrÃæÓ ca sahate uttÃrayati và na ca khidyate | na ca lÅyate | na saælÅyate | na vi«Ådati | balam upadarÓayati | sthÃma saæjanayati | vÅryam Ãrabhate | parÃkramaæ parÃkramate | utsÃhaæ janayati | unmƬha-cittaæ nig­hïÃti | sa Ãkru«Âo na pratyÃkroÓati | tìito na pratitìayati | ro«ito na pratiro«ayati | kruddhÃya na pratikrudhyati | evaæ citta-gaïanÃ-saænÃhaæ saænahyati | ... sacet punar ete satvà yÃvanto daÓasu dik«u prabhÃvyamÃnÃ÷ prabhÃvyante te sarve * asi-Óakti-tomara-pÃli-yogena mÃæ p­«Âhata÷ p­«Âhato * anubadhnÅyu÷ | yatra + e«a p­thivÅ-pradeÓe sthito và ni«aïïo và caÇkramyamÃïo và ÓayÃno và bodhi-cittam utpÃdayi«yati dÃna-cittaæ và yÃvat praj¤Ã-cittaæ và Óruta-kuÓala-mÆla-cittaæ và + utpÃdayi«yati tatra + asya p­thivÅ-pradeÓe Óata-dhÃ-badarÅ-pattra-pramÃïaæ kÃyaæ chetsyÃmo vikari«yÃmo vidhvaæsayi«yÃmas | te cet sarva-satvà mÃm ÃkroÓayeyu÷ paribhëeran kutsayeyu÷ paæsayeyur a-satyÃbhir vÃgbhi÷ paru«Ãbhir vÃgbhi÷ samuccareyur adhi«Âhità an-artha-karmÃïa÷ Óata-dhÃ-badarÅ-pattra-pramÃïaæ mama kÃyaæ chindhyur bhindyur vikareyur vidhvaæsayeyu÷ | evaæ mayà na kasya-cit satvasya + antike k«obha-cittam utpÃdayitavyaæ | tat kasya heto÷ | pÆrvà koÂi÷ saæsÃrasya + a-pramÃïÅ-k­tà yatra me * ayam Ãtma-bhÃvo naraka-gatasya + api tiryag-yoni-gatasya + api yama-loka-gatasya + api manu«ya-gatasya + api kÃma-ÃhÃra-paliguddhasya dharmÃn a-Órutavato vi«ama-ÃjÅva-go-carasya nir-arthaka-jÅvina÷ aÇga-praty-aÇgasya Óata-dhà chinno bhinno nik­tto vividhÃbhiÓ ca kÃraïÃbhi÷ kÃrito na ca mayà tato nidÃnam Ãtma-arthaæ k­to na para-artha÷ | sacet punar punar mama + ete sarva-satvà a-para-anta-koÂiæ chindyur bhindyur vikireyur vidhvaæsayeyus tathà + api mayà + a-parityaktà + eva sarva-j¤atà | a-parityaktà eva sarva-satvÃ÷ | a-parityakta÷ kuÓalo charma-chanda÷ | tat kasya heto÷ | sarvà hy e«Ã kÃya-pŬà kÃya-vivartanà | nairayikasya du«khasya ÓatatamÅm api kalÃæ na + upaiti yÃvad upani«adam api na k«amate | naraka-ÃvÃsam apy aham utsahe | na punar mayà buddha-dharmÃ÷ parityaktavyà na sarva-satva-Ãrambaïà mahÃ-karuïà || pe || yan nidÃnaæ punar vyÃpÃda utpadyeta | taæ vayaæ dharmaæ prahÃsyÃma÷ | katamaÓ ca sa dharmo | yad uta kÃya-prema kÃya-niketa÷ kÃya-adhyavasÃnaæ | uts­«ÂaÓ ca kÃya uts­«Âo vyÃpÃda÷ | evaæ dharma-gaïanÃ-Ãvi«Âa÷ sÃgaramate bodhi-satva÷ sarva-satva-pŬÃæ sahate || pe || ya÷ kÃyasya + utsarga÷ kÃya-parityÃga÷ kÃya-an-avek«Ã | iyam asya dÃna-pÃramità || yat kÃye chidyamÃne sarva-satvÃn maitryà spharati | vedanÃbhiÓ ca na saæhriyate | iyam asya ÓÅla-pÃramità || yat kÃye chidyamÃne ya eva + asya kÃyaæ chindati te«Ãm eva pramok«a-arthaæ k«amate | na ca cittena k«aïyate k«Ãnti-balaæ ca + upadarÓayati + iyam asya k«Ãnti-pÃramità || yena vÅryeïa taæ sarva-j¤atÃ-chandaæ na + uts­jati citta-bala-ÃdhÅnaæ ca pratig­hïÃti | saæsÃram eva ca + anubadhnÃti | kuÓala-mÆla-Ãrambham eva ca + Ãrabhate | iyam asya vÅrya-pÃramità || yat kÃye vikÅryamÃïe tat sarva-j¤atÃ-citta-utpÃda-ratnaæ kartuæ na saæmuhyati bodhim eva + apek«ate ÓÃnta-praÓÃntam eva pratyavek«ate | iyam asya dhyÃna-pÃramità || yat kÃye chidyamÃne kÃyasya t­ïa-këÂha-ku¬yavat-pratibhÃsa-upamatÃæ pratyavek«ate mÃyÃ-dharmatÃæ ca kÃyasya + avatarati | bhÆta-a-nityatÃæ ca bhÆta-du«khatÃæ ca bhÆta-an-ÃtmatÃæ ca bhÆta-ÓÃntatÃæ ca kÃyasya + upanidhyÃyati | iyam asya praj¤Ã-pÃramità + iti vistara÷ || pe || punar a-param asya + evaæ bhavati | e«a satva÷ kusÅda÷ Óukla-dharma-rahita÷ | sa mÃm ÃkroÓayati paribhëate | hanta vayam Ãrabdha-vÅryà bhavi«yÃma÷ | a-t­ptÃ÷ kuÓala-mÆla-parye«aïa-abhiyuktà | e«a eva tÃvan mayà satva÷ pÆrvataraæ bodhi-maï¬e ni«Ãdayitavya÷ | paÓcÃn mayà + an-uttarà samyak-saæbodhir abhisaæboddhavyà + iti || pe || Åd­ÓÃnÃm asmÃbhi÷ satvÃnÃm a-dÃntÃnÃm a-guptÃnÃm an-upaÓÃntÃnÃm arthÃya saænÃhÃ÷ saænaddhavyÃ÷ || pe || hanta vayaæ dharmatÃæ pratisari«yÃma÷ | ko * atra + ÃkroÓati và ÃkruÓyate và | sa parigave«amÃïo na taæ dharmam upalabhate | ya ÃkroÓati và ÃkruÓyate và | sa Ãtma-para-an-upalabdha-upalambha-d­«Âi-vigata÷ k«amatae iti || bhagavatyÃm apy uktaæ | evaæ cittam utpÃdayati | yena mayà sarva-satvÃnÃæ vivÃda utsÃrayitavya÷ | so * ahaæ svayam eva vivadÃmi | lÃbhà me dur-labdhà yo * ahaæ jalpite pratijalpÃmi | yena mayà sarva-satvÃnÃæ saækrama-bhÆtena bhavitavyaæ so * ahaæ parasya tvam ity api vÃcaæ bhëe | paru«aæ và prati-vÃco dadÃmi | idaæ mayà na + eva vaktavyaæ ja¬a-samena | e¬aka-mÆka-samena mayà kalaha-vivÃde«u bhavitavyaæ | parato dur-uktÃn dur-ÃgatÃn dur-bhëitÃn bhëyamÃïÃn vacana-pathÃn Ó­ïvatà cittaæ na + ÃghÃtayitavyaæ | pare«Ãm antike na mama + etat sÃdhu na prati-rÆpaæ yo * ahaæ parasya do«a-antaraæ saæjanayeyam | etan na mama prati-rÆpaæ yad ahaæ pare«Ãæ do«a-antaram api saæÓrotavyaæ manye | tat kasya heto÷ | na mayà + ÃÓayo vikopayitavyo yena mayà sarva-satvÃ÷ sarva-sukha-upadhÃnena sukhayitavyÃ÷ parinirvÃpayitavyÃÓ ca + an-uttarÃæ samyak-saæbodhim abhisaæbudhya tatra nÃma + ahaæ vyÃpadye | na ca mayà pare«Ãæ sv-aparÃddhÃnÃm api vyÃpattavyaæ | sa nÃma + ahaæ mohaæ k«obhaæ gacchÃmi | idaæ tu mayà karaïÅyaæ | d­¬ha-parÃkramatayà parÃkrÃntavyaæ | na mayà jÅvita-antarÃye * api kriyamÃïe k«obha÷ karaïÅya÷ | na mayà bh­kuÂÅ mukhe \<[doubtful]>\ utpÃdayitavyà + iti || bodhi-satva-prÃtimok«e * apy uktam | ye kruddhÃ÷ satvÃs tÃn ÃÓvÃsayati k«amÃpayati | anulomayati dharmeïa to«ayati + iti || iti Óik«Ã-samuccaye k«Ãnti-pÃramità paricchedo navama÷ || @<[X. vÅryapÃramitÃ]>@ vÅrya-pÃramità daÓama÷ pariccheda÷ || evaæ k«Ãnti-pratisthita÷ Órute vÅryam Ãrabheta | anyathà Órutam eva + asya vinÃÓÃya saæpadyate || yathà + uktaæ candra-pradÅpa-sÆtre | kiyad-bahÆ dharma-paryÃyuïeyà \<[doubtful]>\ ÓÅlaæ na rak«eta Órute namanta | na bÃhuÓrutyena sa Óakyu trÃyituæ du÷-ÓÅlayena vrajamÃna dur-gatim || Óruta-anuÓaæsÃs tu nÃrÃyaïa-parip­cchÃyÃm uktÃ÷ | tathà hi kula-putrÃ÷ Órutavata÷ praj¤Ã-Ãgamo bhavati | praj¤Ãvata÷ kleÓa-praÓamo bhavati | ni÷-kleÓasya mÃro * avatÃraæ na labhate || atra ca maha-r«er uttarasya jÃtakaæ vistareïa k­tvà + Ãha | dharma-kÃmÃnÃæ hi | vi-mala-teja÷ | bodhi-satvÃnÃæ mahÃ-satvÃnÃæ sa-gauravÃïÃæ sa-pratÅÓÃnÃæ anya-loka-dhÃtu-sthità api buddhà bhagavanto mukham upadarÓayanti dharmaæ ca + anuÓrÃvayanti | dharma-kÃmÃnÃæ | vi-mala-teja÷ | bodhi-satvÃnÃæ mahÃ-satvÃnÃæ parvata-kandara-v­k«a-madhye«u dharma-nidhÃnÃni nik«iptÃni | dharma-mukhÃny an-antÃni pustaka-gatÃni kara-tala-gatÃni bhavanti | dharma-kÃmÃnÃæ vi-mala-teja÷ bodhi-satvÃnÃæ pÆrva-buddha-darÓinyo devatà buddha-pratibhÃnam upasaæharanti || pe || parik«Åïa-Ãyu«kÃïÃæ buddhà bhagavanto devatÃÓ ca + Ãyur-balaæ ca + upasaæharanti | buddha-adhi«ÂhÃnena devatÃ-adhi«ÂhÃnena ca kÃÇk«ÃmÃïà var«a-sahasram avati«Âhante || pe || yÃvat kalpaæ và kalpa-avaÓe«aæ và yÃvad và ÃkÃÇk«anti dharma-gaurava-jÃtÃnÃæ bodhi-satvÃnÃæ buddhà bhagavanto jarÃm apy apanayanti | vyÃdhÅn apanayanti | sm­tim upasaæharati | gatiæ matiæ pratibhÃnaæ ca + upasaæharanti || pe || d­«Âi-k­tÃni vinodayanti | samyag-d­«Âiæ ca + upasaæharanti | dharma-gauraveïa | vi-mala-teja÷ | bodhi-satvÃnÃæ mahÃ-satvÃnÃæ sarva-upakrama-bhayÃni na bhavanti | tasmÃt tarhi vi-mala-teja÷ Óruta-saæbhÃra-kauÓalya-abhiyuktena bodhi-satvena bhavitavyam iti || kim ÃkÃraæ Órutaæ bodhi-satva-vinaye praÓastaæ | yathà Ãrya-ak«ayamati-sÆtre * abhihitaæ | aÓÅty-ÃkÃra-praveÓaæ Órutaæ | tad yathà | chanda-ÃkÃram ÃÓaya-ÃkÃram adhyÃÓaya-ÃkÃraæ prayoga-ÃkÃraæ nirmÃïa-ÃkÃram a-pramÃïa-ÃkÃraæ kalyÃïa-mitra-ÃkÃraæ gaurava-ÃkÃraæ pradak«iïa-ÃkÃraæ su-vacana-ÃkÃraæ paryupÃsana-ÃkÃram avahita-Órotra-ÃkÃraæ manas-kÃra-ÃkÃram a-vik«epa-ÃkÃram avasthÃna-ÃkÃraæ ratna-saæj¤Ã-ÃkÃraæ bhai«ajya-saæj¤Ã-ÃkÃraæ sarva-vyÃdhi-Óamana-ÃkÃraæ sm­ti-bhajana-ÃkÃraæ gati-bodhana-ÃkÃraæ mati-rocana-ÃkÃraæ buddhi-praveÓa-Ãk Ãram a-t­pta-buddha-dharma-Óravaïa-ÃkÃraæ tyÃga-v­æhaïa-ÃkÃraæ dÃnta-ÃjÃneya-ÃkÃraæ bahu-Óruta-sevanÃ-ÃkÃraæ satya-k­tya-prÅty-anubhavana-ÃkÃraæ kÃya-audbilya-ÃkÃraæ citta-prahlÃdana-ÃkÃram a-parikheda-Óravaïa-ÃkÃraæ dharma-Óravaïa-ÃkÃraæ pratipatti-Óravaïa-ÃkÃraæ para-deÓanÃ-Óravaïa-ÃkÃraæ a-Óruta-Óravaïa-ÃkÃraæ abhij¤Ã-Óravaïa-ÃkÃram anya-yÃna-a-sp­haïÃ-Óravaïa-ÃkÃraæ praj¤Ã-pÃramitÃ-Óravaïa-ÃkÃraæ bodhi-satva-piÂaka-Óravaïa-ÃkÃraæ saægraha-vastu-Óravaïa-ÃkÃram upÃya-kauÓalya-Óravaïa-ÃkÃraæ brahma-vihÃra-Óravaïa-ÃkÃraæ sm­ti-saæprajanya-Óravaïa-ÃkÃraæ gaurava-ÃkÃraæ utpÃda-kauÓalya-Óravaïa-ÃkÃram an-utpÃda-kauÓalya-Óravaïa-ÃkÃram a-Óubha-ÃkÃraæ maitryÃ÷ Óravaïa-ÃkÃraæ pratÅtya-samutpÃda-ÃkÃraæ a-nitya-ÃkÃraæ du«kha-ÃkÃram an-ÃtmÃ-ÃkÃraæ ÓÃnta-ÃkÃraæ ÓÆnyatÃ-nimitta-a-praïihita-ÃkÃraæ an-abhisaæs kÃra-ÃkÃraæ kuÓala-abhisaæskÃra-ÃkÃraæ satva-adhi«ÂhÃna-ÃkÃraæ a-vipraïÃÓa-ÃkÃraæ sva-adhÅna-ÃkÃraæ sva-citta-Ãrak«aïa-ÃkÃraæ vÅryasya + ÃÓraæsana-ÃkÃraæ dharma-nidhyapty-ÃkÃraæ kleÓa-vipak«a-ÃkÃraæ sva-pak«a-parikar«aïa-ÃkÃraæ para-pak«a-kleÓa-nigraha-ÃkÃraæ sapta-dhana-samavaÓaraïa-ÃkÃraæ sarva-dÃridrya-upacheda-ÃkÃraæ sarva-vidvat-praÓasta-ÃkÃraæ paï¬ita-abhinandana-ÃkÃraæ Ãrya-saæmata-ÃkÃraæ an-Ãrya-prasÃdana-ÃkÃraæ satya-darÓana-ÃkÃraæ skandha-do«a-vivarjana-ÃkÃraæ saæsk­ta-do«a-paritulana-ÃkÃram artha-pratiÓaraïa-ÃkÃraæ dharma-pratiÓaraïa-ÃkÃraæ sarva-pÃpa-a-karaïa-ÃkÃraæ Ãtma-para-hita-ÃkÃraæ su-k­ta-karma-an-anutapyana-ÃkÃraæ viÓe«a-gamana-ÃkÃraæ sarva-buddha-dharma-pratilÃbha-ÃkÃram iti || punar atra + eva + Ãha | yaÓ ca dharma-saæbhÃra-yoga÷ sa eva + asya j¤Ãna-saæbhÃro bhavati | tatra katamo dharma-saæbhÃra-yogo yà + iyam alpa-arthatà + alpa-k­tyatà + alpa-bhëatà + alpa-pari«kÃratà pÆrva-rÃtra-a-para-rÃtraæ jÃgarikÃ-yogam anuyuktasya Óruta-artha-paritulanatà | bhÆyo bhÆya÷ parye«aïatà | cittasya + an-Ãvilatà | nÅvaraïÃnÃæ vi«kambhanatà | Ãpatti«u ni÷-Óaraïa-j¤Ãnaæ | a-kauk­tyatà | a-paryutthÃnatà | pratipatti-sÃratà | dharma-nimnatà dharma-pravaïatà dharma-prÃg-bhÃratà | parÃkrama-saæpannatà ÃdÅpta-ÓiraÓ-caila-upamatà j¤Ãna-parye«Âyà | tan-maya-vihÃrità | a-Óithila-ÓÅlatà + a-nik«ipta-dhuratà viÓe«a-gÃmità saægaïikÃ-vivarjanam eka-ÃrÃmatà + araïya-abhimukha-manas-kÃratà Ãrya-vaæÓa-santu«Âi÷ dhuta-guïe«v a-calanatà dharma-ÃrÃma-rati-ratatà laukika-mantra-a-smaraïatà loka-uttara-dharma-parye«Âità sm­ty-a-pramo«atà | artha-gaty-anugamatà | matyà mÃrga-anulomatà | dh­tyà saævara-pratyayair j¤Ãna-anugama÷ | hrÅr-apatrÃpya-alaæ-kÃratà | j¤Ãna-anugamana-sÃratà | a-j¤Ãna-vidhamanatà | a-vidyÃ-moha-tamas-timira-paÂala-paryavanaddhasya praj¤Ã-cak«ur-viÓuddhi÷ | su-viÓuddha-buddhità | buddhi-vistÅrïatà | a-saækucita-buddhità prabhinna-buddhità | praty-ak«a-buddhità | a-para-adhÅna-guïatà | sva-guïair a-manyanatà | para-guïa-parikÅrtanatà | su-k­ta-karma-kÃrità | karma-vipÃka-an-uddhuratà | karma-pariÓuddhi-j¤Ãnam iti || kiæ Órotavyaæ | uktaæ bhagavatà j¤Ãna-vaipulya-sÆtre | sa-arthakÃni ÓÃstrÃïi Óik«itavyÃni | apa-arthakÃni parivarjayitavyÃni | tad yathà | loka-Ãyata-ÓÃstrÃïi daï¬a-nÅti-ÓÃstrÃïi kÃrkheda-ÓÃstrÃïi vÃda-vidyÃ-ÓÃstrÃïi kumÃra-krŬÃ-ÓÃstrÃïi jambhaka-vidyÃ-ÓÃstrÃïi || pe || yÃny api tad anyÃni kÃni-cin mok«a-prati-kÆlÃni ÓÃstrÃïi saæmohÃya saævartante tÃni sarvÃïi bodhi-satva-yÃna-saæprasthitena parivarjayitavyÃni + iti || evaæ Órutavatà cittaæ Óodhayitum araïyam ÃÓrayaïÅyaæ | kathaæ punar ÃÓaya-saæpannasya + apy ugradatta-parip­cchÃyÃæ g­ham anuj¤Ãtaæ | yatnavato * apy a-sÃmarthyÃt | para-dÃra-Ãdi«v api tarhi na + Ãpatti÷ syÃt | na te«Ãm a-sÃmarthye * api prak­ti-du«ÂatvÃd g­ha-ÃvÃsasya ca praj¤apti-sa-avadyatvÃd iti || iti Óik«Ã-samuccaye vÅrya-pÃramità paricchedo daÓama÷ || @<[XI. araïyasaævarïana÷]>@ araïya-saævarïanaæ nÃma + ekÃdaÓa÷ pariccheda÷ || tad evam ugradatta-parip­cchÃ-vidhinà g­ha-do«Ãn bhÃvayitvà Órutavatà cittaæ Óodhayitum araïyam ÃÓrayaïÅyam iti sthitaæ || tathà ca + uktaæ candra-pradÅpa-sÆtre | na jÃtu kÃmÃn prati«evamÃïa÷ putre«u dÃre«u janitva t­«ïÃæ | g­haæ ca sevitva jugupsanÅyam an-uttarÃæ prÃpsyati so * agra-bodhim || ye kÃma varjenti yathà + agni-kar«Ææ putre«u dÃre«u janitva t­«ïÃæ | uttasta gehÃd abhini«kramanti na dur-labhà te«v iyam agra-bodhi÷ || na kaÓ-ci buddha÷ purimeïa ÃsÅd an-Ãgato bhe«yati yo * avati«Âhate | yehi sthitair eva agÃra-madhye prÃptà iyaæ uttama agra-bodhi÷ || prahÃya rÃjyaæ yatha kheÂa-piï¬aæ vased araïye«u viveka-kÃma÷ | kleÓÃn prahÃya vinihatya mÃnaæ budhyanti bodhiæ vi-rajÃm a-saæsk­tÃm || pe || annehi pÃnehi ca cÅvarehi pu«pehi gandhehi vilepanehi | na + upasthità bhonti nara-uttamà jinà yatha pravrajitvà caramÃïa-dharmÃn || yaÓ ca + eva bodhiæ pratikÃÇk«amÃïa÷ satva-artha nirviïïa ku-saæsk­tÃta÷ | araïya-abhimukha sapta padÃni gacched ayaæ tata÷ puïya-viÓi«Âa bhoti || yadi punar visabhÃga-satva-anunayÃt pari«at-kÃmatayà và lÃbha-Ãdi-kÃmatayà và viveka-praveÓe vilambeta | tad-artham atra + eva + uktaæ | na vij¤a bÃlehi karonti vigrahaæ sat-k­tya bÃlÃn parivarjayanti | mama + antike ca + iti pradu«Âa-città na bÃla-dharmehi karonti saæstavam || na vij¤a bÃlÃna karoti sevanÃæ viditva bÃlÃna sva-bhÃva-saætatim | kiyac-ciraæ bÃla-su-sevità pi puno * api te bhonti a-mitra-sannibhÃ÷ || na vij¤a bÃle«v iha viÓvasanti vij¤Ãya bÃlÃna sva-bhÃva-saætatim | sva-bhÃva-bhinnà prak­tÅya bÃlÃ÷ kuto * asti mitraæ hi p­thag-janÃnÃæ || saha-dhÃrmikeno vacanena uktÃ÷ krodhaæ ca do«aæ ca a-pratyayaæ ca | prÃvi«karonti imi bÃla-dharmà imam artha vij¤Ãya na viÓvasanti || bÃlà hi bÃlehi samaæ samenti yathà a-medhyena a-medhya sÃrddham | vij¤a÷ punar vij¤a-janena sÃrddhaæ samenti sarpir yatha sarpi-maï¬e || tathà ca punar atra + evam Ãha | sÆ-sukhitÃ÷ sada te nara-loke ye«u priya-a-priya na + asti kahiæ-cit | ye ca na kandarake * abhiramante ÓrÃmaïakaæ su-sukhaæ anubhonti || ye«u mama + api tu na + asti kahiæ-cit | ye«u parigrahu sarvaÓu na + asti | kha¬ga-samà vicaranti mu lokaæ gagane pavana yathà + iva vrajanti || syu÷ sukhità vata te nara-loke ye«u na sajjati mÃnasa loke | vÃyu-samaæ sada te«v iha cittaæ na + u ca priya-a-priya vidyati saægo || a-priya ye dukhitehi nivÃso ye * api priyà dukhitehi viyogo | anta ubhe api tehi jahitvà te sukhità naraye rata dharme || punar atra + eva + uktam | bhavati satatam alpa-k­tya-yogÅ p­thu guïa do«ata sarvi varjayitvà | na vivadati kadÃ-ci yukta-yogÅ imi guïa tasya bhavanty araïya-vÃse || sada bhavati niviïïa saæsk­te * asau na bhavati tasya p­hà kahiæ-ci loke | na ca bhavati viv­ddhir ÃsravÃïÃæ vana-vasato * asya bhavanti ÃnuÓaæsÃ÷ || adhikaraïa na tasya jÃtu bhotÅ sada upaÓÃnta-rato viveka-cÃrÅ | vacaci manasi kÃya saæv­ta-syo bahu-guïa tasya bhavanty araïya-vÃse || bhavati anukÆla tasya mok«o laghu pratividhyati so * adhimukti ÓÃntÃm | vani-cari dhimukti sevate * asya imi guïa bhonty araïya-vÃsi sarve || punar Ãha | vana-«aï¬a sevatha vivikta sadà vijahitva grÃma-nagare«u ratim | a-dvitÅya-kha¬ga-sama bhotha sadà na cireïa lapsyatha samÃdhi-varam | iti || Ãrya-rëÂrapÃla-sÆtre * apy Ãha | tyaktvà geham an-anta-do«a-gahanaæ cintÃ-an-apek«Ã÷ sadà | te * araïye ratim Ãpnuvanti guïina÷ ÓÃnta-indriyÃ÷ sÆratÃ÷ || na strÅ-saæbhava na + eva ca + api puru«ais te«Ãæ kva-cid vidyate | ekÃkÅ viharanti kha¬ga-sad­ÓÃ÷ Óuddha-ÃÓayà nir-malÃ÷ || lÃbhair na + api ca te«u har«a sva-mano lÅyanty a-lÃbhair na ca | alpa-icchà itara-itarair abhiratà mÃyÃ-kuhÃ-varjitÃ÷ | ti || ugradatta-parip­cchÃyÃm apy Ãha | satva-saæsargo me na kartavyo na hi mayà + eka-satvasya kuÓala-mÆlÃni saæjanayitavyÃni + ity Ãdi || yadi puna÷ ÓrutavÃn imÃæ k«aïa-saæpadam ÃsÃdya lÃbha-Ãdau sakta÷ cittaæ na Óodhayet sa eva + eka÷ | sa-devake loke va¤cita÷ syÃd || uktaæ hy Ãrya-ratna-kÆÂe | tad yathà kÃÓyapa kaÓ-cid eva puru«o mahatà udaka-arïavena + uhyamÃna udaka-t­«ïayà kÃlaæ kuryÃd | evam eva kÃÓyapa iha + eke Óramaïa-brÃhmaïà bahÆn dharmÃn udg­hya paryavÃpya na rÃga-t­«ïÃæ vinodayanti | na dve«a-t­«ïÃæ | na moha-t­«ïÃæ vinodayanti | te mahatà dharma-arïavena + uhyamÃnÃ÷ kleÓa-t­«ïayà kÃla-gatà | dur-gati-vinipÃta-gÃmino bhavanti + iti || tasmÃd a-vaÓyam araïyam ÃÓrayet || tÃd­ÓÃni ca sthÃnÃni ÃÓrayet | ye«u ca sthÃne«u na + ati-dÆre piï¬a-pÃta-go-caro bhavati na + ati-saænik­«Âe | ye«u pÃnÅyÃni bhavanty acchÃni ÓucÅni nir-malÃny alpa-ÃyÃsÃni mukha-paribhogÃni yÃni ca sthÃnÃni v­k«a-saæpannÃni bhavanti pu«pa-saæpannÃni phala-saæpannÃni pattra-saæpannÃny apagata-du«Âa-ÓvÃ-padÃni guhÃ-saæpannÃni prÃg-bhÃra-saæpannÃni sukha-parisarpyakÃïi ÓÃntÃny a-dvitÅyÃni tÃd­ÓÃni sthÃnÃny ÃÓrayet | sa te«u sthÃne«v ÃÓrito yad anena pÆrva-paÂhitaæ bhavati tat tribhÅ rÃtrais trir-divasasya sva-adhyÃyati na + aty-uccena svareïa na + ati-nÅcena na + uddhatair indriyair na bahir-gatena cittena prasÃdam upajÅvan grantham upadhÃrayan nimittÃny udg­hïan middham apakrÃman | saced Ãraïyakasya bhik«o rÃjà và + upasaækrÃmati rÃja-mÃtro và + anye và brÃhmaïa-k«atriya-naigama-jÃnapadÃ÷ | tena te«Ãm Ãdareïa sv-Ãgata-kriyà kartavyà | evaæ ca + anena vaktavyaæ | ni«Åda mahÃ-rÃja yathà praj¤aptae Ãsane | saced upaviÓati dvÃbhyÃm apy upave«Âavyaæ | sacen na + upaviÓati ubhÃbhyÃm api na + upave«Âavyaæ | sacec ca¤cala-indriyo bhavati utkar«ayitavyaæ | tasya te mahÃ-rÃja lÃbhÃ÷ su-labdhà yasya te bhÆ-pradeÓe ÓÅlavanto guïavanto bahu-ÓrutÃ÷ Óramaïa-brÃhmaïÃ÷ prativasanti | an-upadrutÃÓ caura-bhaÂa-Ãdibhi÷ || sacet sthiro bhavati vinÅta÷ praÓÃnta-indriya÷ bhavyaÓ ca bhavati dharma-deÓanÃyÃ÷ tato * asya vicitrà dharma-deÓanà upasaæhartavyà | saced vicitrÃæ na priyÃyate | saævega-anukÆlà dharma-deÓanà upasaæhartavyà | sacet saævega-anukÆlÃæ na priyÃyate udÃra-udÃrÃïi tathÃ-gata-mÃhÃtmyÃni upade«ÂavyÃni | brÃhmaïa-k«atriya-naigama-jÃnapadÃnÃm apy upasaækrÃmatÃæ yathÃ-anurÆpÃ÷ kriyà upasaæhartavyà | sa evaæ bahu-Óruta÷ san prati-balo bhavati dhÃrma-ÓravaïikÃnÃæ cittam ÃrÃdhayituæ | te ca satvÃs tasya + antike prÅtiæ ca prasÃdaæ ca prÃmodyaæ ca pratilabhantae iti || ugradatta-parip­cchÃyÃm apy Ãha | punar a-paraæ g­ha-pate pravrajitena bodhi-satvena + araïye prativasatà evam upaparÅk«itavyaæ | kim artham aham araïye prativasÃmi | na kevalam araïya-vÃsena Óramaïo bhavati | bahavo * apy atra + a-dÃntà a-vinÅtà a-yuktà an-abhiyuktÃ÷ prativasanti | tad yathà | m­ga-vÃnara-pak«i-saægha-caura-caï¬ÃlÃ÷ prativasanti | na ca te Óramaïa-guïa-samanvÃgatà bhavanti | api tu khalu punar ahaæ yasya + arthÃya + araïye prativasÃmi sa mayà + artha÷ paripÆrayitavyo yad uta ÓrÃmaïya-artha÷ || pe || punar a-paraæ g­ha-pate pravrajitena bodhi-satvena + araïye viharatà evam upaparÅk«itavyaæ | kim artham aham araïym Ãgata÷ | tena + evaæ mÅmÃæsayitavyaæ | bhaya-bhÅto * asmy aham araïyam Ãgata÷ | kuto bhaya-bhÅta÷ | saægaïikÃ-bhaya-bhÅta÷ | saæsarga-bhaya-bhÅto rÃga-dve«a-moha-bhaya-bhÅto mÃna-mada-mrak«a-paridÃha-bhaya-bhÅto lobha-År«yÃ-mÃtsarya-bhaya-bhÅta÷ rÆpa-Óabda-gandha-rasa-spar«Âavya-bhaya-bhÅta÷ | so * ahaæ-kÃra-mama-kÃra-bhaya-bhÅta÷ | auddhatya-vicikitsÃ-bhaya-bhÅta÷ | skandha-mÃra-bhaya-bhÅta÷ | kleÓa-mÃra-bhaya-bhÅto | m­tyu-mÃra-bhaya-bhÅto | deva-putra-mÃra-bhaya-bhÅta÷ | a-nitye nitya iti viparyÃsa-bhaya-bhÅto * an-Ãtmany Ãtmà + iti viparyÃsa-bhaya-bhÅto * a-Óucau Óucir iti viparyÃsa-bhaya-bhÅto | du«khe sukham iti viparyÃsa-bhaya-bhÅta÷ | citta-mano-vij¤Ãna-bhaya-bhÅto | nivaraïa-Ãvaraïa-paryutthÃna-bhaya-bhÅta÷ | sat-kÃya-d­«Âi-bhaya-bhÅta÷ pÃpa-mitra-bhaya-bhÅto | lÃbha-sat-kÃra-bhaya-bhÅto * a-kÃla-mantra-bhaya-bhÅto * a-d­«Âe d­«Âam iti bhaya-bhÅto * a-Órute Órutam iti bhaya-bhÅto * a-mate matam iti bhaya-bhÅto * a-vij¤Ãte vij¤Ãtam iti bhaya-bhÅto * a-Óramaïe Óramaïa-mada-bhaya-bhÅto * anyo-nya-vidve«aïa-bhaya-bhÅta÷ kÃma-dhÃtu-rÆpa-dhÃtv-a-rÆpya-dhÃtu-bhaya-bhÅta÷ sarva-bhava-gaty-upapatti-bhaya-bhÅto niraya-tiryag-yoni-pit­-vi«aya-bhaya-bhÅta÷ saæk«epeïa sarvebhyo * a-kuÓalebhyo manasi-kÃrebhyo bhaya-bhÅ ta ebhyo hy aham evaæ-rÆpebhyo bhaya-bhairavebhyo bhÅto * araïya-ÃvÃsam upagata÷ || pe || punar a-paraæ g­ha-pate pravrajitena bodhi-satvena + araïya-vÃsa-sthitena bhÅtena và trastena và evaæ Óik«itavyaæ | yÃni kÃni-cid bhayÃny utpadyante sarvÃïi tÃny Ãtma-grÃhata utpadyante || pe || sacet punar aham araïye prativasan na + Ãtma-grÃhaæ parityajeyaæ na + Ãtma-abhiniveÓaæ na + Ãtma-parigrahaæ na + Ãtma-nidÃnaæ na + Ãtma-t­«ïÃæ na + Ãtma-saæj¤Ãæ na + Ãtma-vÃda-upÃdÃnaæ na + Ãtma-d­«Âiæ na + Ãtma-adhi«ÂhÃnaæ na + Ãtma-parikalpanÃæ na + Ãtma-rak«Ãæ parityajeyaæ | nir-arthako me * araïya-vÃsa÷ syÃd | api tu khalu punar g­ha-pate na + asty Ãtma-saæj¤ino * araïya-vÃso | na + asti para-saæj¤ina÷ || pe || araïya-vÃso nÃma g­ha-pate ucyate sarva-dharme«v a-saæbhava-vÃsa÷ sarva-dharme«v a-saæga-vÃsa÷ || pe || tad yathà g­ha-pate * araïye t­ïa-gulma-au«adhi-vanas-pataya÷ prativasanto na bibhyati na + uttrasyanti na saætrasyanti na saætrÃsam Ãpadyante | evam eva g­ha-pate pravrajitena bodhi-satvena + araïye viharatà t­ïa-gulma-au«adhi-vanas-pati-këÂha-ku¬ya-vad Ãtma-pratibhÃsa-vat saæj¤Ã kÃye utpÃdayitavyà | mÃyÃ-samatà cittasya + utpÃdayitavyà | ko * atra bibheti | ko * asminn uttrasyati |tena bhaya-bhÅtena và trastena và evaæ yoniÓa÷ kÃya upaparÅk«itavya÷ | na + asty atra kÃye Ãtmà và satvo và jÅvo và po«o và pudgalo và manu-jo và mÃnavo và | a-bhÆta-parikalpa e«a yad uta bhayaæ nÃma | sa mayà + a-bhÆta-parikalpo na parikalpayitavya÷ | tena yathà + araïye t­ïa-gulma-au«adhi-vanas-pataya÷ prativasanti a-mamà a-parigrahÃ÷ | evam eva + a-mamena + a-parigraheïa + araïyam eva sarva-dharmà iti j¤Ãtvà upasampadya vihartavyaæ | tat kasya heto÷ | raïa-chedo * araïya-vÃso * a-mamo * a-parigraha÷ || pe || punar a-paraæ g­ha-pate pravrajitena bodhi-satvena buddha-anuj¤Ãto * araïya-vÃsa iti j¤Ãtvà + araïye vastavyaæ | atra hi Óukla-dharma-paripÆrir bhavati | upastabdha-kuÓala-mÆla÷ paÓcÃd-grÃma-nagara-nigama-rëÂra-rÃja-dhÃnÅ«v avatÅrya dharmaæ deÓayi«yÃmi || pe || sacet punar g­ha-pate pravrajito bodhi-satva uddeÓa-sva-adhyÃya-arthaæ gaïam avatarati | tena tatra sa-gauraveïa bhavitavyaæ sa-pratÅsena + ÃcÃrya-upÃdhyÃye«u sthavira-madhya-navake«u bhik«u«u pradak«iïa-bhavitavyam an-alasena svayaæ-kÃriïà + a-para-upatÃpinà na ca tena + upasthÃna-gurukeïa bhavitavyaæ | evaæ ca + anena + upaparÅk«itavyaæ | tathÃ-gato * apy arhan samyak-saæbuddha÷ sa-devasya lokasya sa-mÃrakasya sa-brahmakasya sa-Óramaïa-brÃhmaïikÃyÃ÷ prajÃyÃ÷ pÆjito dak«iïÅya÷ sarva-satvÃnÃæ | so * api tÃvan na kasya-cit sakÃÓÃd upasthÃnaæ svÅ-karoti | kiæ punar asmÃbhir a-Óik«itai÷ Óik«itu-kÃmai÷ | api tu vayam eva sarva-satvÃnÃm upasthÃyakà bhavi«yÃma÷ | vayam eva pare«Ãm upasthÃna-paricaryÃæ kari«yÃmo na ca puna÷ kasya-cit sakÃÓÃd upasthÃna-paricaryÃæ svÅ-kari«yÃma÷ | tat kasya heto÷ | upasthÃna-gurukasya hi g­ha-pate bhik«or guïa-dharma-anugraho naÓyati | ye«Ãæ ca saægrahaæ karoti te«Ãm evaæ bhavati | upasthÃna-hetor e«o * asmÃkaæ saægrahaæ karoti || punar atra + eva + Ãha | sacet punar g­ha-pate Ãraïyako bodhi-satvo dharma-Óravaïa-arthika ÃcÃrya-upÃdhyÃya-darÓana-arthiko và glÃna-parip­cchako và grÃma-antikaæ Óayana-Ãsanam Ãgacchet tena sà + ayam ÃgamanÃya prakramaïÃya ca cittam utpÃdayitavyaæ | sacet punar asya para-pratibaddha uddeÓa÷ sva-adhyÃyo và tena vihÃre prativasatà + araïya-pravaïa-cittena bhavitavyaæ | e«a eva tasya + araïya-vÃso yat sarva-vastu«v araïya-saæj¤Ã dharma-parye«Âyà ca + Ãt­ptà + iti || Ãrya-ratna-rÃÓi-sÆtre * apy uktaæ | yadi punar asya tatra + araïya-Ãyatane viharato * a-prÃpta-phala-p­thag-janasya vyìa-m­gà Ãgaccheyu÷ | tena tatra na bhayaæ na trÃsa utpÃdayitavya÷ | evaæ ca cittam utpÃdayitavyaæ | pÆrvam eva + aham uts­«Âa-kÃya-jÅvito * araïya-vÃsam upagato | na mayà + atra bhetavyaæ | na + uttrasitavyaæ | api tu maitrÅm utpÃdayitvà do«aæ vivarjayi«yÃmi bhayam apanayi«yÃmi | yady evam api k­tvà te vyìa-m­gà mÃæ jÅvitÃd vyaparopya bhu¤jÅran | tena mayà + evaæ cittam utpÃdayitavyaæ | lÃbhà me su-labdhà yasya me * a-sÃrÃt kÃyÃt sÃram Ãdattaæ bhavi«yati | na punar ime vyìa-m­gÃ÷ Óakyà mayà + Ãmi«eïa to«ayituæ mama mÃæsaæ bhak«ayitvà sukha-sparÓaæ vihari«yanti || pe || yadi punas tatra + araïya-Ãyatane viharato * a-manu«yà upasaækrami«yanti su-varïà và dur-varïà và | tena na tatra + anunetavyaæ na pratihantavyaæ | yadi pÆrva-buddha-darÓinyo devatà Ãraïyakaæ bhik«um upasaækramya praÓnaæ parip­ccheyu÷ | tatra tena + Ãraïyakena bhik«uïà yathÃ-Óakti yathÃ-balaæ yathÃ-dharma + adhigamÃya tÃsÃæ devatÃnÃæ dharmo deÓayitavya÷ | yadi punas tÃvaÇ gambhÅrÃn praÓnÃn parip­ccheyur yÃn sa Ãraïyako bhik«ur na ÓaknuyÃd visarjayituæ | tena nir-mÃnena bhÆtvà vÃg bhëitavyà + a-Óik«ito na paribhavitavya÷ | yu¤ji«yÃmi ghaÂi«ye buddha-ÓÃsane | bhavi«yati sa kÃla÷ sa samayo yadà + adhigatÃn dharmÃn Órutvà sarva-kathÃæ visarjayi«yÃmi | api tu pratibhÃtu te | vayaæ dhÃrma-Óravaïikà iti || pe || tena tatra + araïya-Ãyatane prativasatà t­ïa-gulma-au«adhi-vanas-patÅnÃæ nimittaæ grahÅtavyaæ | katham ete bhavanti | yathà + e«Ãæ bhÃvanÃm a-svÃmikÃnÃm a-mamÃnÃm a-parigrahÃïÃm evaæ niÓ-ce«ÂÃnÃæ nir-vyÃpÃrÃïÃæ bhavaty utpÃdo bhaÇgaÓ ca | na ca + e«Ãæ kaÓ-cid utpÃdayità | na nirodhayità | evam eva + ayaæ kÃyas t­ïa-këÂha-ku¬ya-pratibhÃsa-upamo * a-svÃmiko * a-mamo * a-parigraho niÓ-ce«Âo nir-vyÃpÃro hetu-pratyaya-yuktyà utpadyate | hetu-pratyaya-vaikalyÃn nirudhyate | na punar atra kaÓ-cid dharma÷ parama-arthata utpadyate và nirudhyate và + iti || punaÓ ca + uktaæ | tena tatra + araïya-Ãyatane viharatà evaæ cittam utpÃdayitavyaæ | yady apy aham araïyam Ãgata eko * a-dvitÅyo | na me kaÓ-cit sahÃyo yo mÃæ su-k­taæ du«-k­taæ và codayet | api tu khalu puna÷ santi + ime deva-nÃga-yak«Ã buddhÃÓ ca bhagavanto ye mama citta-ÃÓayaæ jÃnanti | te mama sÃk«iïa÷ | so * aham iha + araïya-Ãyatane prativasann a-kuÓala-cittasya vaÓaæ gacchÃmi | yadi punar aham iyad-dÆram Ãgata eko * a-dvitÅyo * a-saæstabdho * a-mamo * a-parigraha÷ kÃma-vitarkaæ và vitarkayeyaæ | vyÃpaÃdaæ vihinsÃ-vitarkaæ và vitarkayeyam anyaæ và + a-kuÓala-vitarkaæ vitarkayeyaæ | nir-viÓe«o bhaveyaæ saæsarga-saægaïikÃbhir etai÷ satvai÷ | te ca me deva-nÃga-yak«Ã visaævÃditÃ÷ buddhÃÓ ca bhagavanto * an-abhirÃddhà bhavi«yanti + iti || iti Óik«Ã-samuccaye araïya-saævarïano nÃma + ekÃdaÓa÷ pariccheda÷ || @<[XII. cittaparikarma]>@ citta-parikarma dvÃdaÓa÷ pariccheda÷ || tad evam araïye vasan samÃdhÃnÃya yujyate || uktaæ hi bhagavatyÃæ | sa te«Ãm eva satvÃnÃm arthÃya dhyÃna-pÃramitÃyÃæ carann a-vik«ipta-citto bhavati | tat kasya heto÷ | tathà hy asya + evaæ bhavati | laukikÅ dhyÃna-upapattir api tÃvad vik«ipta-cittasya dur-labhà | ka÷ punar vÃdo * an-uttarà samyak-saæbodhi÷ | tasmÃn mayà + a-vik«ipta-cittena bhavitavyam | yÃvann an-uttarÃæ samyak-saæbodhim abhisaæbuddheyam iti || punar asyÃm uktaæ | punar a-paraæ subhÆte bodhi-satvo mahÃ-satva÷ prathama-citta-utpÃdam upÃdÃya dhyÃna-pÃramitÃyÃæ caran sarva-ÃkÃra-j¤atÃ-pratisaæyuktair manasi-kÃrair dhyÃnaæ samÃpadyate | sa cak«u«Ã rÆpÃïi d­«Âvà na nimitta-grÃhÅ bhavati na + anuvya¤jana-grÃhÅ | yato * adhikaraïam asya cak«ur-indriyeïa + a-saævara-saæv­tasya viharato * abhidhyÃ-daurmanasye anye và pÃpakà a-kuÓalà dharmÃÓ cittam anuprÃpnuyu÷ | te«Ãæ saævarÃya pratipadyate | rak«ati cak«ur-indriyam | evaæ Órotreïa ÓabdÃn Órutvà | ghrÃïena gandhÃn ghrÃtvà | jihvayà rasÃn ÃsvÃdya | kÃyena spra«ÂavyÃni sp­«Âvà | manasà dharmÃn vij¤Ãya na nimitta-grÃhÅ bhavati | na + anuvya¤jana-grÃhÅ | yato * adhikaraïam asya mana indriyeïa + a-saævara-saæv­tasya pÃpakÃÓ cittam anuprÃpnuyu÷ | te«Ãæ saævarÃya pratipadyate | rak«ati mana indriyaæ | sa gacchann api ti«Âhann api ni«aïïo * api ÓayÃno * api bhëamÃïo * api samÃhita-avasthÃm a-samÃhita-avasthÃæ na vijahÃti | sa bhavaty a-hasta-lola÷ | a-pÃda-lolo * a-mukha-lolo * a-prakÅrïa-vÃk | a-vik«ipta-indriyo * an-uddhato * an-unnato * a-capalo * an-alaso * a-saæbhrÃnta-kÃyo * a-saæbhrÃnta-citta÷ | ÓÃnta-kÃya÷ ÓÃnta-vÃk ÓÃnta-citta÷ | rahasy a-rahasi và kalpita-ÅryÃ-patha÷ saætu«Âa÷ || pe || su-bhara÷ su-po«a÷ | su-upÃsya÷ kalyÃïa-ÃcÃra-go-cara÷ | saægaïikayà + api viveka-go-cara÷ | lÃbhe * a-lÃbhe ca samo nir-vikÃra÷ | an-unnato * an-avanata÷ | evaæ sukhe du«khe | stutau nindÃyÃæ | yaÓasy a-yaÓasi | jÅvite maraïe ca samo nir-vikÃro * an-unnato * an-avanata÷ | evaæ Óatrau mitre ca | mana-apavartini ... | Ãrye«v an-Ãrye«u | Óabde«u saækÅrïe«v a-saækÅrïe«u | priya-a-priye«u ca rÆpe«u samo nir-vikÃra÷ | an-unnato * an-avanata÷ | anurodha-virodha-apagata÷ | tat kasya heto÷ | tathà hi sa sva-lak«aïa-ÓÆnyÃn a-saæbhÆtÃn a-ni«pannÃn an-abhinirv­ttÃn sarva-dharmÃn paÓyati + iti vistara÷ || tatra lÅne manasi mudità bhÃvanayà + uttejanaæ kuryÃt | uddhate tv a-nityatÃ-manasi-kÃrai÷ praÓama÷ || ubhaya-prati-pak«a-arthaæ ca + Ãrya-rëÂrapÃla-uktÃæ gÃthÃæ smaret | bahu kalpa-koÂÅbhi kadÃ-ci buddho utpadyate loka-hito maha-r«i | labdho * adhunà sa pravara÷ k«aïo * adya tyajati pramÃdaæ yadi moktu-kÃma | iti || tathà | mayà + upamaæ vitatham etat svapna-upamaæ ca saæsk­tam avek«ya na cirÃd bhavi«yati viyoga÷ sarva-priyai÷ | na nityam iha kaÓ-cit | udyujya yathà ghaÂata nityaæ pÃramitÃsu bhÆmi«u bale«u | mà jÃtu sraæsaya vÅryaæ yÃvan na budhyathà pravara-bodhim | iti || Ãrya-lalita-vistare * apy uktaæ | jvalitaæ tri-bhuvaæ jara-vyÃdhi-dukhair maraïa-agni-pradÅptam a-nÃtham idam | bhava-ni÷-Óaraïe sada mƬha jagad bhramati bhramaro yathà kumbha-gata÷ || a-dhruvaæ tri-bhuvaæ Óarad-abhra-nibhaæ naÂa-raÇga-samà jagi janma-cyuti÷ | giri-nadya-samaæ laghu-ÓÅghra-javaæ vrajatÃyu jage yatha vidyu nabhe || bhuvi deva-pure tri-apÃya-pathe bhava-t­«ïa-a-vidya-vaÓà janatà | parivartti«u pa¤ca-gati«v a-budhà yatha kumbha-karasya hi cakra bhramÅ || priya-rÆpa-varai÷ sada snigdha-rutai÷ Óubha-gandha-rasair vara-sparÓa-sukhai÷ | pari«iktam idaæ kali-pÃÓa jagat m­ga-lubdhaka-pÃÓi yathà + eva kapi || sa-bhayÃ÷ sa-raïÃ÷ sada vaira-karÃ÷ bahu-Óoka-upadrava kÃma-guïÃ÷ | asi-dhÃra-samà vi«a-pattra-nibhÃ÷ jahita-Ãrya-janair yatha mŬha-ghaÂa÷ || sm­ti-mo«a-karÃs tamasÅ-karaïà bhaya-hetu-karà dukha-mÆla sadà | bhava-t­«ïa-latÃya viv­ddhi-karÃ÷ sa-bhayÃ÷ sa-raïà sada kÃma-guïÃ÷ || yatha agni-khadÃ÷ jvalitÃ÷ sa-bhayÃ÷ tatha kÃma ime vidità + Ãrya-janai÷ | maha-paÇka-samà aÓi-ÓÆla-samà madhu-digdha iva k«ura-dhÃra-samà || yatha sarpa-Óiro yatha mŬha-ghaÂa÷ tatha kÃma ime vidità vidu«Ãm | tatha ÓÆla-sÃmà dvi-ja-peÓi-samà yatha ÓvÃna-karaæ kiÓa-vaira tathà + udaka-candra-nibhà imi kÃma-guïÃ÷ pratibimba ivà giri-gho«a yathà | pratibhÃsa-samà naÂa-raÇga-nibhà tatha svapna-samà vidità + Ãrya-janai÷ || k«aïikÃ-vasikà imi kÃma-guïÃ÷ tatha mÃya-marÅci-samà alika-udaka-budbuda-phena-samà vitathÃ÷ parikalpa-samutthita buddha budhai÷ || prathame vayase vara-rÆpa-dhara÷ priya i«Âa-mato iya bÃla-cÃrÅ | jara-vyÃdhi-dukhair hata-teja-vapuæ vijahanti m­gà iva Óu«ka-nadÅm || dhana-dhÃnya-varo bahu-dravya-balÅ priya i«Âa-mato iya bÃla-cÃrÅ | parihÅïa-dhanaæ puna k­cchra-gataæ vijahanti narà iva ÓÆnya-ÂavÅm || yatha pu«pa-drumo sa-phalo va drumo naru-dÃna-rata÷ tatha prÅti-kara÷ | dhana-hÅnu jarÃ-arditu yÃcanako bhavate tada a-priya-g­dhra-sama÷ || prabhu-dravya-balÅ vara-rÆpa-dhara÷ priya-saÇga-mana-indriya-prÅti-kara÷ | jarÃ-vyÃdhi-dukha-arditu k«Åïa-dhano bhavate tada a-priya-m­tyu-sama÷ || jarayà jarita÷ samatÅta-vayo druma vidyu-hato va yathà bhavati | jara-jÅrïa agÃra yathà sa-bhayo jara-ni÷-Óaraïaæ laghu brÆhi mune || jara Óo«ayate nara-nÃri-gaïaæ yatha mÃlu-latà ghana ÓÃla-vanam | jara vÅrya-parÃkrama-vega-harÅ jara paÇka-nimagna yathà puru«o || jara rÆpa su-rÆpa-vi-rÆpa-karÅ jara teja-harÅ bala-sthÃma-harÅ | sada saukhya-harÅ paribhÃva-karÅ jara m­tyu-karÅ jara oja-harÅ || bahu-roga-Óatair ghana-vyÃdhi-dukhai÷ upas­«Âu jagaj jvalanà + iva m­gÃ÷ | jara vyÃdhi-gataæ prasamÅk«ya jagat dukha-ni÷-Óaraïaæ laghu deÓaya hÅ || ÓiÓirehi yathà hima-dhÃtu mahaæ t­ïa-gulma-vana-au«adhi oja-haro | tatha oja-haro * ayu vyÃdhi jage parihÅyati indriya-rÆpa-balam || dhana-dhÃnya-mahÃ-artha-k«aya-anta-kara÷ paribhÃva-kara÷ sad vyÃdhi jage | pratighÃta-kara÷ priya-dve«a-kara÷ paridÃha-karo yatha sÆryu nabhe || maraïaæ cyavanaæ cyuti kÃla-kriyà priya-dravya-janena viyogu sadà | a-puna-Ãgamanaæ ca a-saægamanaæ druma-pattra-phalà nadi-Órotu yathà || maraïaæ vaÓitÃn a-vaÓÅ-kurute maraïaæ harate nadi dÃru yathà | a-sahÃya-naro vrajate * a-dvitÅya÷ svaka-karma-phala-anugato vi-vaÓa÷ || maraïaæ grasate bahu prÃïi-ÓatÃn makaro va jala-Ãkari bhÆta-gaïÃn | garu¬o ura-gaæ m­ga-rÃja gaja jvalano va t­ïa-au«adhi-bhÆta-gaïam | iti || rÃja-avavÃdaka-sÆtre * apy Ãha | tad yathà mahÃ-rÃja catas­bhyo digbhyaÓ catvÃra÷ parvatà Ãgaccheyur d­¬hÃ÷ | sÃravanto * a-khaï¬Ã a-cchidrà a-su«irÃ÷ su-saæv­tà eka-ghanà nabha÷ sp­Óanta÷ p­thivÅæ ca + ullikhanta÷ sarva-t­ïa-këÂha-ÓÃkhÃ-parïa-palÃÓa-Ãdi sarva-satva-prÃïi-bhÆtÃni nirmathnantas tebhyo na su-karaæ javena và palÃyituæ balena và dravya-mantra-au«adhibhir và nivartayitum | evam eva mahÃ-rÃja catvÃri + imÃni mahÃ-bhayÃny Ãgacchanti ye«Ãæ na su-karaæ javena và palÃyituæ balena dravya-mantra-au«adhair và nivartanaæ kartum | katamÃni catvÃri | jarà vyÃdhir maraïaæ vipattiÓ ca || jarà mahÃ-rÃja Ãgacchati yauvanaæ pramathamÃnà | vyÃdhir mahÃ-rÃja Ãgacchaty Ãrogyaæ pramathamÃna÷ | maraïam Ãgacchati jÅvitaæ pramathamÃnaæ | vipattir mahÃ-rÃja + Ãgacchati sarvÃ÷ saæpattÅ÷ pramathamÃnà | tat kasya heto÷ | tad yathà mahÃ-rÃja siæho m­ga-rÃjo rÆpa-saæpanno java-saæpanna÷ su-jÃta-nakha-daæ«ÂrÃ-karÃlo m­ga-gaïam anupraviÓya m­gaæ g­hÅtvà yathÃ-kÃma-karaïÅyaæ karoti | sa ca m­go * ati-balaæ vyìa-mukham ÃsÃdya vi-vaÓo bhavati | evam eva mahÃ-rÃja viddhasya m­tyu-Óalyena + apagata-madasya + a-parÃyaïasya marmasu chidyamÃne«u mucyamÃne«u sandhi«u mÃæsa-Óoïite pariÓu«yamÃïe paritapta-t­«ita-vihvala-vadanasya kara-caraïa-vik«epa-abhiyuktasya + a-karmaïyasya + a-samarthasya lÃlÃ-siÇghÃïaka-pÆya-mÆtra-purÅ«a-upaliptasya Å«aj-jÅvita-avaÓe«asya karma-bhavÃt punar bhavam ÃlambÃnasya yama-puru«a-bhaya-bhÅtasya kÃla-rÃtri-vaÓa-gatasya carama-ÃÓvÃsa-praÓvÃse«u + uparudhyamÃne«u e kÃkino * a-dvitÅyasya + a-sahÃyasya + imaæ lokaæ jahata÷ para-lokam ÃkrÃmato mahÃ-pathaæ vrajato mahÃ-kÃntÃraæ praviÓato mahÃ-gahanaæ samavagÃhamÃnasya mahÃ-andha-kÃraæ pratipadyamÃnasya mahÃ-arïavena + urjyamÃnasya karma-vÃyunà + ÃhriyamÃïasya + a-nimittÅ-k­tÃæ diÓaæ gacchato na + anyat trÃïaæ na + anyac * charaïaæ na + anyat parÃyaïam ­te dharmÃt | dharmo hi mahÃ-rÃja tasmin samaye trÃïaæ layanaæ Óaraïaæ parÃyaïaæ bhavati | tad yathà ÓÅta-Ãrttasya + agni-pratÃpa÷ | agnim apagatasya + a-nirvÃpaïaæ | u«ïa-Ãrttasya Óaityaæ | adhvÃnaæ pratipannasya ÓÅtalaæ chÃyÃ-upavanaæ | pipÃsitasya ÓÅtala-jalaæ | bubhuk«itasya và praïÅtam annaæ | vyÃdhitasya vaidya-o«adhi-paricÃrakÃ÷ | bhaya-bhÅtasya balavanta÷ sahÃyÃ÷ | sÃdhava÷ prati-Óaraïà bhavanti | evam eva mahÃ-rÃja viddhasya m­tyu-Óalyena + apagata-madasya + a-trÃïasya + a-Óaraïasya + a-parÃyaïasya na + anyat trÃïaæ na + anyat parÃyaïam anyatra dharmÃt | tasmÃt tarhi te mahÃ-rÃja + a-nityatÃ-anudarÓinà bhavitavyaæ k«aya-vyaya-anudarÓinà bhavitavyaæ maraïa-bhaya-bhÅtena | dharmeïa + eva te mahÃ-rÃja rÃjyaæ kÃrayitavyaæ na + a-dharmeïa | tat kasya heto÷ | asya + api te mahÃ-rÃja + Ãtma-bhÃvasya + evaæ su-ciram api parirak«itasya su-ciram api Óucinà praïÅtena khÃdanÅya-bhojanÅya-ÃsvÃdanÅyena saætarpitasya saæpravÃritasya | k«uta-pipÃsÃ-parigatasya kÃla-kriyà bhavi«yati | evaæ kÃÓi-kauÓeya-dÆkÆla-pattra-ÆrïÃ-k«auma-Ãdibhir vastra-viÓe«air ÃcchÃditasya carama-Óayana-avasthitasya vividha-sveda-ambu-klinna-malina-vasana-Ãv­tasya kÃla-kriyà bhavi«yati | evam api te mahÃ-rÃja snÃna-anulepana-vÃsa-dhÆpa-pu«pa-surabhi-gandhasya + Ãtma-bhÃvasya na cireïa dur-gandhatà bhavi«yati | evaæ stry--ÃgÃra-madhya-gatasya + api te strÅ-gaïa-pariv­tasya nÃnÃ-vÃdya-gÅta-tÆrya-nÃdyair upagÅyamÃnasya su-manasa÷ krŬato ramamÃïasya paricÃrayato maraïa-bhaya-bhÅtasya + atÅva du«kha-daurmanasyÃbhyÃæ kÃla-kriyà bhavi«yati | evam api te mahÃ-rÃja g­he«u + upalepana-upalipte«u su-sthÃpita-argale«u su-pihita-vÃta-Ãyane«u bahu-gandha-dhÆpa-pu«pa-taila-varti-prajvÃlite«v Ãsakta-paÂÂa-dÃma-kalÃpe«u mukta-kusuma-avakÅrïe«u gandha-ghaÂikÃ-nirdhÆpite«u a-nyasta-pÃda-pÅÂha-paÂikÃ-Ãstaraïa-goïikÃ-Ãstaraïa-kÃca-lindika-prÃvaraïa-sa-antara-uchada-paÂikÃ-ubhaya-k­ta-upadhÃne«u paryaÇke«u Óayitvà | punaÓ ca Ó­gÃla-kÃka-g­dhra-m­taka-¬evara-mÃæsa-asthi-keÓa-rudhira-vaÓa-Ãkule parama-bÅbhatse ÓmaÓÃne gata-ce«Âasya + Ãtma-bhÃva÷ p­thivyÃm a-vaÓa÷ Óe«yate | evam api te mahÃ-rÃja gaja-skandha-aÓva-p­«Âha-ratha-abhirƬhasya ÓaÇkha-paÂahe«v ÃhanyamÃne«u chatreïa dhÃryamÃïena bÃla-vyajanena vÅjayamÃnasya + an-eka-hasty-aÓva-ratha-padÃtibhir anuyÃtasya + a¤jali-Óata-sahasrair namas-kriyamÃïasya | nirgamanam anubhÆya na cirÃn niÓ-ce«Âasya m­ta-Óayana-abhirƬhasya caturbhi÷ puru«air utk«iptasya dak«iïena nagara-dvÃreïa nirïÅtasya mÃtÃ-pit­-bhrÃt­-bhaginÅ-bhÃryÃ-putra-duhit­-vayasya-dÃsÅ-dÃsa-karma-kara-pauru«eyai÷ Óoka-gata-h­dayair vik«ipta-keÓair utk«ipta-bhujai÷ sa-uras-tìaæ parama-karuïaæ | hà putra hà nÃtha hà tÃta hà svÃminn ity ÃkrandamÃnai÷ paura-jÃnapadai÷ sa-paribhÃva-d­ÓyamÃnasya ÓmaÓÃnaæ nÅtasya puna÷ kÃka-g­dhra-Óva-Ó­gÃla-Ãdibhir bhak«itasya tÃny asthÅny agninà và dagdhÃni p­thivyÃæ và nikhÃnitÃni adbhir và klinnÃni vÃta-ÃtÃpa-var«air và cÆrïÅ-k­tÃni dig-vi-dik«u prak«iptÃni tatra + eva pÆta-bhavam ÃyÃsyanti | evam a-nityÃ÷ sarva-saæskÃrà evam a-dhruvà iti vistara÷ || tatra kleÓÃ÷ prÃdhÃnyena rÃga-dve«a-mohà yasya + e«Ãm ekatarasya tÃvat prati-pak«am Ãdau bhÃvayet tan-nidÃnaæ ca varjayet || tatra + Ãrya-ratna-meghe tÃvad Ãha | sa rÃgasya prati-pak«aæ bhajate | rÃga-utpatti-pratyayÃæÓ ca varjayati | katamaÓ ca sa rÃgasya prati-pak«a÷ | katame ca te rÃga-utpatti-pratyayÃ÷ | a-ÓubhÃ-bhÃvanà + a-rÃgasya prati-pak«a÷ | jana-pada-kalyÃïÅ-rÃga-utpatti-pratyaya÷ | katamà ca sà + a-ÓubhÃ-bhÃvanà | yad uta santy asmin kÃye keÓà romÃïi nakhà dantà rajo malaæ tvak mÃæsa-asthi snÃyu÷ Óirà v­kkà h­dayaæ plÅhaka÷ klomaka÷ | antrÃïy antra-guïa Ãma-ÃÓaya÷ pakva-ÃÓaya÷ | audaryakaæ yak­t purÅ«am aÓru sveda÷ kheÂa÷ siÇghÃïakaæ vasà lasikà majjà meda÷ pittaæ ÓleÓmà pÆyaæ Óoïitaæ mastakaæ mastaka-luÇgaæ prasrÃva÷ | e«u ca vastu«u bodhi-satva upaparÅk«aïa-jÃtÅyo bhavati | tasya + evam upaparÅk«amÃïasya + evaæ bhavati | yo * api tÃvat syÃd bÃlo mƬha÷ a-bhavyo * a-kuÓala÷ so * api tÃvad etÃni vastÆni j¤Ãtvà rÃga-cittaæ na + utpÃdayet | prÃg eva sa-praj¤a-jÃtÅya÷ | evaæ hi bodhi-satvo * a-ÓubhÃ-bhÃvanÃ-bahulo bhavati + iti || bhagavatyÃm apy uktaæ | punar a-paraæ subhÆte bodhi-satvo mahÃ-satva÷ praj¤Ã-pÃramitÃyÃæ carann imam evaæ kÃyaæ yathÃ-bhÆtaæ prajÃnÃti | tad yathà + api nÃma subhÆte go-ghÃtako và go-ghÃtaka-ante-vÃsÅ và gÃæ hatvà tÅk«ïena Óastreïa catvÃri phalakÃni k­tvà pratyavek«ate sthito * atha-và ni«aïïa÷ | evam eva subhÆte bodhi-satva÷ praj¤Ã-pÃramitÃyÃæ carann imam eva kÃyaæ dhÃtuÓo yathÃ-bhÆtaæ prajÃnÃti | asty asmin kÃye p­thivÅ-dhÃtur ab-dhÃtur api tejo-dhÃtur api vÃyu-dhÃtur api + iti | pe || punar apy Ãha | tad yathà + api subhÆte kar«akasya mÆto¬Å pÆrïà nÃnÃ-dhÃnyÃnÃæ ÓÃlÅnÃæ vrÅhÅïÃæ tilÃnÃæ taï¬ulÃnÃæ mudrÃnÃæ mëÃïÃæ yavÃnÃæ go-dhÆmÃnÃæ maÓÆrÃïÃæ sar«apÃïÃæ |tÃn etÃn cak«u«mÃn puru«a÷ pratyavek«amÃïa÷ | evaæ-jÃtÅyÃd ayaæ ÓÃlir ayaæ vrÅhir amÅ tilà amÅ taï¬ulà amÅ mudrà amÅ mëà yavà amÅ go-dhÆmà amÅ maÓÆrà amÅ sar«apà iti || evam eva bodhi-satvo mahÃ-satva÷ praj¤Ã-pÃramitÃyÃæ carann imam eva kÃyam Ærddhvaæ pÃda-talÃd adha÷ keÓa-mastaka-nakha-roma-tvak roma-paryantaæ pÆrïaæ nÃnÃ-prakÃrasya + a-Óucer yathÃ-bhÆtaæ pratyavek«ate | santy asmin kÃye keÓà romÃïi nakhà yÃvan mastakaæ mastaka-luÇgam ak«i-gÆthaæ karïa-gÆtham iti || pe || punar a-paraæ subhÆte bodhi-satva÷ ÓmaÓÃna-gata÷ paÓyati nÃnÃ-rÆpÃïi m­ta-ÓarÅrÃïi ÓmaÓÃne * apaviddhÃni Óava-Óayane ujjhitÃni eka-aha-m­tÃni và dvy-aha-m­tÃni và try-aha-m­tÃni và catur-aha-m­tÃni và pa¤ca-aha-m­tÃni và vyÃdhmÃtakÃni vinÅlakÃni vipÆyakÃni vipaÂhyakÃni | sa imam eva kÃyaæ tatra + upasaæharati | ayam api kÃya evaæ-dharmà evaæ-sva-bhÃva÷ | etÃæ dharmatÃm a-vyativ­ttae iti || evaæ hi subhÆte bodhi-satvo mahÃ-satva÷ praj¤Ã-pÃramitÃyÃæ caran bahir-dhà kÃye kÃya-anudarÓÅ viharati || pe || punar a-paraæ yadà m­ta-ÓarÅrÃïi ÓmaÓÃne uts­«ÂÃni paÓyati | «a¬-rÃtra-m­tÃni kÃkair và khÃdyamÃnÃni kurarair và g­dhrair và Óvabhir và ӭgÃlair và tato * anyair và nÃnÃ-vidhai÷ prÃïaka-jÃtai÷ khÃdyamÃnÃni sa imam eva kÃyaæ tatra + upasaæharati | ayam api kÃya evaæ-dharmà evaæ-sva-bhÃva÷ | etÃæ dharmatÃæ na vyativ­ttae iti || punar a-paraæ yadà m­ta-ÓarÅrÃïi paÓyati ÓmaÓÃne uts­«ÂÃni vikhÃditÃny a-ÓucÅni dur-gandhÃni | sa imam eva kÃyaæ tatra + upasaæharati + iti pÆrva-vat || pe || punar a-paraæ yadà paÓyati m­ta-ÓarÅrÃïi Óiva-pathikÃyÃm asthi-saækalikÃæ mÃæsa-Óoïita-mrak«itÃæ snÃyu-vinibaddhÃæ |sa tatra + imam eva kÃyam iti pÆrva-vat || punar a-paraæ yadà m­ta-ÓarÅrÃïi paÓyati Óiva-pathikÃyÃm asthi-saækalÅ-bhÆtÃni apagata-mÃæsa-Óoïita-snÃyu-bandhanÃni | sa imam eva kÃyam iti pÆrva-vat || punar a-paraæ yadà paÓyati Óiva-pathikÃyÃm asthÅni dig-vi-dik«u k«iptÃni | yad uta + anyena pÃda-asthÅni | anyena jaÇgha-asthÅni | anyena ca + Ærv-asthÅni | anyena Óroïi-kaÂÃhakaæ | anyena p­«Âha-vaæÓam anyena pÃrÓvaka-asthÅni | anyena grÅva-asthÅni | anyena bÃhv-asthÅni | sa imam eva kÃyam upasaæharati + iti pÆrva-vat || pe || punar a-paraæ yadà paÓyati Óiva-pathikÃyÃm asthÅny an-eka-vÃr«ikÃïi vÃta-anupariÓo«itÃni ÓaÇkha-sannibhÃni | imam eva kÃyaæ tatra + upasaæharati + iti pÆrva-vat | ayam api kÃya evaæ-dharmà evaæ-sva-bhÃva etÃæ dharmatÃæ na vyativ­ttae iti || punar a-paraæ subhÆte bodhi-satvo mahÃ-satva÷ praj¤Ã-pÃramitÃyÃæ caran yadà paÓyati Óiva-pathikÃyÃm asthÅny an-eka-vÃr«ikÃïi tiro-bhÆtÃni nÅlÃni kapota-varïÃni pÆtÅni cÆrïaka-jÃtÃni p­thivyÃæ pÃæsunà a-sama-samÅ-bhÆtÃni sa imam eva kÃyaæ tatra + upasaæharati ayam api kÃya evaæ-dharmà evaæ-sva-bhÃva÷ | etÃæ dharmatÃæ na vyativ­ttae iti || e«a tÃvat samÃsato rÃgasya samudÃcÃra-prati-pak«a÷ | dve«asya maitrÅ prati-pak«a÷ | a-priya-satva-a-darÓanaæ ca | tena và saha bhojana-Ãdy-eka-arthatayà + a-prÅty-utpÃdanaæ tatra para-sukhasya + ÃÓaæsà prÃrthanà t­«ïà + abhinandanaæ maitrÅ | kÃma-rÃga-praty-upakÃra-hetubhyÃm a-kli«Âa÷ sneha ity artha÷ || sà tri-vidhà + Ãrya-ak«ayamati-sÆtre * abhihità | satva-Ãrambaïà maitrÅ prathama-citta-utpÃdikÃnÃæ bodhi-satvÃnÃæ | dharma-Ãrambaïà caryÃ-pratipannÃnÃæ bodhi-satvÃnÃæ | an-Ãrambaïà maitrÅ an-utpattika-dharma-k«Ãnti-pratilabdhÃnÃæ bodhi-satvÃnÃm iti || punar buddha-Ãrambaïà bodhi-satva-Ãrambaïà ÓrÃvaka-praty-eka-buddha-Ãrambaïà satva-Ãrambaïà ca | tatra satva-ÃrambaïÃyÃ÷ pÆrvaæ priye satve hita-sukha-upasaæhÃrÃn na dhyÃnam abhyasya | tat-same maitrÅm upasaæharet | tata÷ paricite«u | tata udÃsÅne«u | tata÷ samÅpa-vÃsi«u | tata÷ sva-grÃma-vÃsi«u | evaæ para-grÃme ca | evaæ yÃvad ekÃæ diÓam adhimucya spharitvà + upasaæpadya viharati | evaæ daÓasu dik«u | buddha-Ãdy-ÃrambaïÃyÃs tv ayaæ prayÃso na + asti || sà ca vajra-dhvaja-pariïÃmanÃyÃm uktà | sa bodhi-satva-caryÃyÃæ caran yÃvanti kÃni-cid d­Óyante rÆpÃïi mano-j¤Ãni và prati-kÆlÃni và | evaæ Óabdà gandhà rasà spra«Âavyà dharmà mano-j¤Ã và prati-kÆlà và | an-avadyà viÓuddhÃ÷ kalyÃïa-udÃra-prabhÃsvarà và yena saumanasyaæ jÃyate | sukham avakrÃmati | prasÃdo jÃyate | prÅti÷ saæbhavati | prÃmodyaæ saæti«Âhate | har«a÷ prÃdur-bhavati | daurmanasyaæ nivartate | citta-kalyatà prÃdur-bhavati | cittaæ karmaïyaæ bhavati | ÃÓayo m­du-bhavati | indriyÃïi prahlÃdaæ gacchanti | satata-sukhaæ saævedayamÃna evaæ pariïÃmayati | sarva-buddhÃnÃm etayà pariïÃmanayà bhÆyasyà mÃtrayà te buddhà bhagavanto * a-cintyena buddha-vihÃra-sukhena samanvÃgatà bhavantv a-tulyena buddha-samÃdhi-sukhena su-saæg­hÅtà bhavantv an-anta-sukhena bhÆyasyà mÃtrayà + upastabdhà bhavantu | a-pramÃïena buddha-vimok«a-sukhena samanvÃgatà bhavantu | a-prameyeïa buddha-prÃtihÃrya-sukhena su-saæg­hÅtà bhavantu | a-cintyena buddha-a-saæga-vihÃra-sukhena su-parig­hÅtà bhavantu | dur-Ãsadena buddha-v­«abhita-sukhena + abhichannà bhavantu | a-prameyeïa buddha-bala-sukhena + Ãtyanta-sukhità bhavantu | sarva-vedita-ÓÃntena + an-utpatti-sukhena + adhikÃra-sukhà bhavantu | a-saæga-vihÃra-satata-samÃhitena tathÃ-gata-sukhena + a-dvaya-samudÃcÃreïa + a-vikopita-sukhà bhavantu || evaæ bodhi-satvas tat-kuÓala-mÆlaæ tathÃ-gate«u pariïamayya bodhi-satve«u pariïamayati | yad idam a-paripÆrïÃnÃm abhiprÃyÃïÃæ paripÆrïÃya pariïamayati | a-pariÓuddhÃnÃæ sarva-j¤atÃ-adhyÃÓayÃnÃæ pariÓuddhaye | a-parini«pannÃnÃæ sarva-pÃramitÃnÃæ parini«pattaye | vajra-upamasya bodhi-citta-utpÃdasya + adhi«ÂhÃnÃya | a-nivartyasya sarva-j¤atÃ-saænÃhasya + a-pratiprasrabdhaye | bodhi-satvÃnÃæ kuÓala-mÆlÃnÃæ mÃrgaïatÃyai | sarva-jagat-samatÃ-sthitasya mahÃ-praïidhÃnasya paripÆraye | sarva-bodhi-satva-vihÃrÃïÃm adhigamÃya | sarva-bodhi-satva-indriyÃïÃæ tÅk«ïa-abhij¤atÃyai | sarva-bodhi-satva-kuÓala-mÆlÃnÃæ sarva-j¤atÃ-sparÓanatÃyai || sa evaæ tat-kuÓala-mÆlaæ bodhi-satvÃnÃm arthÃya pariïamayya buddha-ÓÃsana-avacare«u sarva-ÓrÃvaka-praty-eka-buddhe«u tat-kuÓala-mÆlam evaæ pariïÃmayati | te ke-cit satvà eka-acchaÂa-a-saæhÃta-mÃtram api buddha-Óabdaæ s­ïvati | dharma-Óabdaæ và + Ãrya-saægha-paryupÃsanaæ và kurvanti te«Ãæ tat-kuÓala-mÆlam an-uttarÃyai samyak-saæbodhaye pariïÃmayati buddha-anusm­ti-paripÆryai pariïÃmayati | dharma-anusm­ti-prayogatÃyai pariïÃmayati | Ãrya-saægha-gauravÃya pariïÃmayati | a-cira-hita-buddha-darÓanatÃyai pariïÃmayati | citta-pariÓuddhaye pariïÃmayati | buddha-dharma-prativedhÃya pariïÃmayati | a-prameya-guïa-pratipattaye pariïÃmayati | sarva-abhij¤Ã-kuÓala-pariÓuddhaye pariïÃmayati | dharma-vi-mati-vinivartanÃya pariïÃmayati | yathà buddha-ÓÃsana-avacare«u pariïÃmayati | ÓrÃvaka-praty-eka-buddhe«u ca tathà bodhi-satva÷ sarva-satve«u tat-kuÓala-mÆlaæ pariïÃmayati || yad idaæ nairayika-mÃrga-vinivartanÃya pariïÃmayati | tiryag-yoni-vyavacchedÃya pariïÃmayati | yama-loka-upaccheda-sukhÃya pariïÃmayati | nir-avaÓe«a-sarva-apÃya-gaty-upapatti-vyavacchedÃya pariïÃmayati || te«Ãæ ca sarva-satvÃnÃm an-uttara-bodhi-chanda-vivardhanatÃyai pariïÃmayati | adhyÃÓaya-sarva-j¤atÃ-citta-lÃbhÃya pariïÃmayati | sarva-buddha-dharma-a-pratik«epÃya pariïÃmayati | aty-anta-sukha-sarva-j¤atÃ-bhÆmi-saævartanÃya pariïÃmayati | aty-anta-sarva-satva-viÓuddhaye pariïÃmayati | sarva-satvÃnÃm an-anta-j¤Ãna-adhigamÃya pariïÃmayati | pe || tasya yat ki¤-cic cÅvara-piï¬a-pÃta-Óayana-Ãsana-glÃna-pratyaya-bhai«ajya-gamana-Ãgamana-ÓarÅra-upasthÃna-ni«adya-Ãdi-ni«evaïa-ÃyatanÃnÃæ pravartana-karma ÅryÃ-patha-adhi«ÂhÃnam ÅryÃ-pathasya + a-vikopanaæ kÃya-karma vÃk-karma manas-karma sa-curitaæ «aïïÃm indriyÃïÃæ saævara÷ sva-ÓarÅra-ÃchÃdana-mardana-snÃna-karma | aÓita-pÅta-khÃditaæ saæmi¤jita-prasÃrita-avalokita-vilokita-supta-jÃgarita-sva-ÓarÅra-gata-upasthÃnaæ sarvam etad bodhi-satvasya sarva-j¤atÃ-Ãlambana-prayuktasya na ki¤-cid a-pariïÃmitaæ sarva-j¤atÃyÃæ sarva-satva-hita-sukha-cittasya || pe || sarva-jagat-paritrÃïa-manaso nitya-udyukta-kuÓala-mÆlasya mada-pramÃda-vyativ­ttasya || pe || sarva-kleÓa-parÃÇ-mukhasya sarva-bodhi-satva-anuÓik«aïa-cetasa÷ sarva-j¤atÃ-mÃrga-a-pratihatasya j¤Ãna-bhÆmi-ni«evaïasya paï¬ita-saævÃsa-abhiratasya | pe || madhu-kara iva kuÓala-mÆla-saæbharaïasya sarva-jagad-uccalita-santÃnasya + an-abhinivi«Âa-sarva-saæskÃrasya | pe || antaÓa÷ Óvasv api tad anye«v api tiryag-yoni-gate«v eka-odana-unmi¤jitam eka-Ãlopaæ và parityajati | su-gatÃv upapatti«u tat sarvaæ te«Ãm eva hitÃya te«Ãm eva parimocanÃya pariïÃmayati | tasyÃs tiryag-yones tasmÃd du«kha-ÃrïavÃt tasmÃd du«kha-upÃdÃnÃt tasmÃd du«kha-skandhÃt tasmÃd du«khÃ-vedanÃyÃ÷ | tasmÃd du«kha-upacayÃt tasmÃd du«kha-abhisaæskÃrÃt tasmÃd du«kha-nidÃnÃt tato du«kha-mÆlÃt tasmÃd du«kha-ÃyatanÃt te«Ãæ satvÃnÃæ vinivartanÃya pariïÃmayati tad-Ãrambaïena ca sarva-satva-ÃrambaïÅ-karoti manasi-karoti | tatra kuÓala-mÆle pÆrvaÇ-gamÅ-karoti | yad idaæ sarva-j¤atÃyÃæ pariïÃmayati | bodhi-citta-utpÃdena pratig­hïÃti | tatra kuÓala-mÆlam upanayati | saæsÃra-kÃntÃrÃd vinivartayati | an-Ãvaraïena buddha-sukhena + abhimukhÅ-karoti | saæsÃra-sÃgarÃd unmajjayati | buddha-dharma-prayuktÃya maitryà spharati + ity Ãdi || imÃÓ ca suvarïa-bhÃsa-uktà maitrÅ-karuïÃ-garbhà gÃthÃ÷ sarvà Ãdarata÷ samanvÃh­tya bhÃvayitavyà antaÓo vacasà + api || suvarïa-bhÃsa-uttama-dundubhena ÓÃmyantu du«khÃs tri-sahasra-loke | apÃya-du«khà yama-loka-du«khà dÃridrya-du«khÃÓ ca iha tri-loke || anena ca + u dundubhi-gho«a-nÃdinà ÓÃmyantu sarva-vyasanÃni loke | bhavantu satvà hy a-bhaya-Ãhatà tathà yathà + a-bhayÃ÷ ÓÃnta-bhayÃ÷ muni-indrÃ÷ || yathà + eva sarva-Ãrya-guïa-upapannÃ÷ saæsÃra-sarva-j¤a-mahÃ-samudrÃ÷ | tathà + eva bhontÆ guïa-sÃgarÃ÷ prajÃ÷ samÃdhi-bodhy-aÇga-guïair upetÃ÷ || anena ca + u dundubhi-gho«a-nÃdinà bhavantu brahma-svara sarva-satvÃ÷ | sp­Óantu buddhatva-vara-agra-bodhiæ pravartayantÆ Óubha-dharma-cakram || ti«Âhantu kalpÃni a-cintiyÃni deÓentu dharmaæ jagato hitÃya | hanantu kleÓÃn vidhamantu du«khÃn samentu rÃgaæ tatha do«a moham || ye satva ti«Âhanti apÃya-bhÆmau ÃdÅpta-saæprajvalita-asthi-gÃtrÃ÷ | Ó­ïvantu te dundubhi-saæpravÃditaæ namo * astu buddhÃya bhaïantu vÃcam || jÃti-smarÃ÷ satvà bhavantu sarve jÃtÅ-Óataæ jÃti-sahasra-koÂya÷ | anusmarantÆ satataæ muni-indrÃn Ó­ïvantu te«Ãæ vacanaæ hy udÃraæ || anena ca + u dundubhi-gho«a-nÃdinà labhantu buddhehi samÃgamaæ sadà | vivarjayantÆ khalu pÃpa-karma carantu kuÓalÃni Óubha-kriyÃïi || sarvatra k«etre«u ca sarva-prÃïinÃæ sarve ca du«khÃ÷ praÓamantu loke | ye satva vi-kala-indriya aÇga-hÅnÃ÷ te sarvi sa-kala-indriya bhontu sÃæpratam || ye vyÃdhità dur-bala-k«Åïa-gÃtrà nis-trÃïa-bhÆtÃ÷ Óayità diÓÃsu | te sarvi mucyantu ca vyÃdhito laghu labhantu ca + Ãrogya bala-indriyÃïi || ye rÃja-caura-bhaÂa tarjita vadhya-prÃptà nÃnÃ-vidhair bhaya-Óatair vyasana-upapannÃ÷ | te sarvi satva vyasana-Ãgata-du«khità hi mucyantu tair bhaya-Óatai÷ paramai÷ su-ghorai÷ || ye tìità bandhana-baddha-pŬità vividhe«u vyasane«u ca saæsthitÃhi | an-eka ÃyÃsa-sahasra Ãkulà vicitra-bhaya-dÃruïa-Óoka-prÃptÃ÷ || te sarvi mucyantv iha bandhanebhya÷ saætìità mucyi«u tìanebhya÷ | vadhyÃÓ ca saæyujyi«u jÅvitena vyasana-Ãgatà nir-bhaya bhontu sarve || ye satva k«ut-tar«a-pipÃsa-pŬità labhantu te bhojana-pÃna-citram | andhÃÓ ca paÓyantu vicitra-rÆpÃæ badhirÃÓ ca Ó­ïvantu mano-j¤a-gho«Ãn || nagnÃÓ ca vastrÃïi labhantu citrÃæ daridra-satvÃÓ ca nidhiæ labhantu | prabhÆta-dhana-dhÃnya-vicitra-ratnai÷ sarve ca satvÃ÷ sukhino bhavantu || mà kasya-cid bhÃvatu du«kha-vedanÃ÷ saukhya-anvitÃ÷ satva bhavantu sarve | abhirÆpa-prÃsÃdika-saumya-rÆpà an-eka sukha saæcita nitya bhontu || manasa-anna-pÃnÃ÷ su-sam­ddha-puïyÃ÷ saha citta-mÃtreïa bhavantu te«Ãæ | vÅïà m­daÇgÃ÷ païavÃ÷ su-gho«akÃ÷ utsà sarÃ÷ pu«kariïÅ ta¬ÃgÃ÷ || suvarïa-padma-utpala-padminÅÓ ca saha citta-mÃtreïa bhavantu te«Ãm | gandhaæ ca mÃlyaæ ca vilepanaæ ca vÃsaÓ ca cÆrïaæ kusumaæ vicitram || tri«-kÃla-v­k«ebhi pravar«ayantu g­hïantu te satva bhavantu h­«ÂÃ÷ | kurvantu pÆjÃæ daÓasÆ diÓÃsu a-cintiyÃæ sarva-tathÃ-gatÃnÃm || sa bodhi-satvÃn atha ÓrÃvakÃïÃæ dharmasya bodhi pratis­«Âi tasya | nÅcÃæ gatiæ satva vivarjayantu bhavantu a«Âa-ak«aïa-vÅti-v­ttÃ÷ || ÃsÃdayantÆ jina-rÃjam uttamaæ labhantu buddhehi samÃgamaæ sadà | sarvà striyo nitya narà bhavantu ÓÆrÃÓ ca vÅrà vidu-paï¬itÃÓ ca || te sarvi bodhÃya carantu nityaæ carantu te pÃramitÃsu «aÂsu | paÓyantu buddhÃn daÓasÆ diÓÃsu ratna-druma-indre«u sukha-upavi«ÂÃn | vai¬Ærya-ratna-Ãsana-saæni«aïïÃn dharmÃæÓ ca Ó­ïvantu prakÃÓyamÃnÃn | iti || e«Ã saæk«epato maitrÅ || dve«a-samudÃcÃra-prati-pak«a÷ || moha-anuÓayasya pratÅtya-samutpÃda-darÓanaæ prati-pak«a÷ || tatra pratÅtya-samutpÃda÷ ÓÃli-stamba-sÆtre * abhihita÷ | tatra + ÃdhyÃtmikasya pratÅtya-samutpÃdasya hetu-upanibandha÷ katama÷ | yad idam a-vidyÃ-pratyayÃ÷ saæskÃrà yÃvaj jÃti-pratyayaæ jarÃ-maraïam iti | a-vidyà cen na + abhavi«yan na + eva saæskÃrÃ÷ prÃj¤Ãsyanta | evaæ yÃvad yadi jÃtir na + abhavi«yan na jarÃ-maraïaæ prÃj¤Ãsyata | atha satyÃm a-vidyÃyÃæ saæskÃrÃïÃm abhinirv­ttir bhavati | evaæ yÃvaj jÃtyÃæ satyÃæ jarÃ-maraïasya + abhinirv­ttir bhavati | tatra + a-vidyÃyà na + evaæ bhavati | ahaæ saæskÃrÃn abhinirvartayÃmi + iti | saæskÃrÃïÃm apy evaæ na bhavati | vayam a-vidyayà + abhinirv­ttà iti | evaæ yÃvaj jÃtyà na + evaæ bhavati | ahaæ jarÃ-maraïam abhinirvartayÃmi + iti | jarÃ-maraïasya + api na + evaæ bhavati | ahaæ jÃtyà nirv­tta iti |atha ca satyÃm a-vidyÃyÃæ saæskÃrÃïÃm abhinirv­ttir bhavati prÃdur-bhÃva÷ | evaæ yÃvaj jÃtyÃæ satyÃæ jarÃ-maraïasya + abhinirv­ttir bhavati prÃdur-bhÃva÷ || evam ÃdhyÃtmikasya pratÅtya-samutpÃdasya hetu-upanibandho dra«Âavya÷ || katham ÃdhyÃtmikasya pratÅtya-samutpÃdasya pratyaya-upanibandho dra«Âavya iti | «aïïÃæ dhÃtÆnÃæ samavÃyÃt | katam e«Ãæ «aïïÃæ dhÃtÆnÃæ samavÃyÃt | yad idaæ p­thivy--ap-tejo-vÃyv-ÃkÃÓa-vij¤Ãna-dhÃtÆnÃæ samavÃyÃd ÃdhyÃtmikasya pratÅtya-samutpÃdasya pratyaya-upanibandho dra«Âavya÷ || tatra + ÃdhyÃtmikasya pratÅtya-samutpÃdasya p­thivÅ-dhÃtu÷ katama iti | yo * ayaæ kÃyasya saæÓle«ata÷ kaÂhina-bhÃvam abhinirvartayaty ayam ucyate p­thivÅ-dhÃtu÷ | ya÷ kÃyasya + anuparigrahaæ k­tyaæ karoti ayam ucyate * ab-dhÃtu÷ | ya÷ kÃyasya + aÓita-pÅta-bhak«itaæ paripÃcayati ayam ucyate tejo-dhÃtu÷ | ya÷ kÃyasya + ÃÓvÃsa-praÓvÃsa-k­tyaæ karoty ayam ucyate vÃyu-dhÃtu÷ | ya÷ kÃyasya + anta÷-sau«irya-bhÃvam abhinirvartayaty ayam ucyate ÃkÃÓa-dhÃtu÷ | yo nÃma-rÆpam abhinirvartayati na¬a-kalÃpa-yogena pa¤ca-vij¤Ãna-kÃya-saæprayuktaæ sa-Ãsravaæ ca mano-vij¤Ãnam ayam ucyate vij¤Ãna-dhÃtu÷ || a-satsu pratyaye«u kÃyasya + utpattir na bhavati | yadà + ÃdhyÃtmika÷ p­thivÅ-dhÃtur a-vikalo bhavaty evam ap-tejo-vÃyv-ÃkÃÓa-vij¤Ãna-dhÃtavaÓ ca + a-vikalà bhavanti | tata÷ sarve«Ãæ samavÃyÃt kÃyasya + utpattir bhavati || tatra p­thivÅ-dhÃtor na + evaæ bhavati | ahaæ kÃyasya kaÂhina-bhÃvam abhinirvartayÃmi + iti | ab-dhÃtor na + evaæ bhavati | ahaæ kÃyasya + anuparigraha-k­tyaæ karomi + iti | tejo-dhÃtor na + evaæ bhavati | ahaæ kÃyasya + aÓita-pÅta-khÃditaæ paripÃcayÃmi + iti | vÃyu-dhÃtor na + evaæ bhavati | ahaæ kÃyasya + ÃÓvÃsa-praÓvÃsa-k­tyaæ karomi + iti | ÃkÃÓa-dhÃtor na + evaæ bhavati | ahaæ kÃyasya + anta÷ saur«iryaæ karomi + iti | vij¤Ãna-dhÃtor na + evaæ bhavati | aham ebhi÷ pratyayair janita iti | atha ca satsv e«u pratyaye«u kÃyasya + utpattir bhavati | tatra p­thivÅ-dhÃtur na + Ãtmà na satvo na jÅvo na jantur na manu-jo na mÃnavo na strÅ na pumÃn na na-puæsakaæ | na ca + ahaæ | na mama | na ca apy anyasya kasya-cit | evam ab-dhÃtus tejo-dhÃtur vÃyu-dhÃtur ÃkÃÓa-dhÃtur vij¤Ãna-dhÃtur na satvo na jÅvo na jantur na manu-jo na mÃnavo na strÅ na pumÃn na na-puæsakaæ na ca + ahaæ na mama na ca + apy anyasya kasya-cit || tatra + a-vidyà katamà | yà e«v eva «aÂsu dhÃtu«v eka-saæj¤Ã piï¬a-saæj¤Ã nitya-saæj¤Ã dhruva-saæj¤Ã ÓÃÓvata-saæj¤Ã sukha-saæj¤Ã Ãtma-saæj¤Ã satva-jÅva-manu-ja-mÃnava-saæj¤Ã | ahaæ-kÃra-mama-kÃra-saæj¤Ã | evam-Ãdi vividham a-j¤Ãnam iyam ucyate * a-vidyà + iti | evam a-vidyÃyÃæ satyÃæ vi«aye«u rÃga-dve«a-mohÃ÷ pravartante | tatra ye rÃga-dve«a-mohà vi«aye«v amÅ ucyante saæskÃrà iti | vastu-prati-vij¤aptir vij¤Ãnaæ | vij¤Ãna-saha-jÃÓ catvÃro * a-rÆpiïa upÃdÃna-skandhÃs tan nÃma-rÆpaæ | catvÃri ca mahÃ-bhÆtÃni ca + upÃdÃya upÃdÃya r Æpam aikadhyam abhisaæk«ipya tan nÃma-rÆpaæ | nÃma-rÆpa-saæniÓritÃni + indriyÃïi «a¬-Ãyatanaæ | trayÃïÃæ dharmÃïÃæ saænipÃta÷ sparÓa÷ | sparÓa-anubhavanà vedanà | vedanÃ-adhyavasÃnaæ t­«ïà | t­«ïà vaipulyam upÃdÃnaæ | upÃdÃna-nirjÃtaæ punar-bhava-janakaæ karma | bhava÷ | tad-dhetuka-skandha-prÃdur-bhÃvo jÃti÷ | skandha-paripÃko jarà vinÃÓo maraïaæ | mriyamÃïasya mƬhasya sva-abhi«vaÇgasya + antar-dÃha÷ Óoka÷ | lÃlapyanaæ parideva÷ | pa¤ca-vij¤Ãna-kÃya-saæprayuktam a-ÓÃta-anubhavanaæ du«khaæ | manasi-kÃra-saæprayuktaæ mÃnasaæ du«khaæ daurmanasyam | ye ca + anyae evam-Ãdaya upakleÓÃs tae upÃyÃsÃ÷ || pe || punar a-paraæ tatve * a-pratipatti÷ mithyà pratipatti÷ a-j¤Ãnam a-vidyà | evam a-vidyÃyÃæ satyÃæ tri-vidhÃ÷ saæskÃrÃ÷ abhinirvartante | puïya-upagà a-puïya-upagà Ãni¤jya-upagÃÓ ca + imae ucyante * a-vidyÃ-pratyayÃ÷ saæskÃrà iti | puïya-upagÃnÃæ saæskÃrÃïÃæ puïya-upagam eva vij¤Ãnaæ bhavati | a-puïya-upagÃnÃæ saæskÃrÃïÃm a-puïya-upagam eva vij¤Ãnaæ bhavati | Ãni¤jya-upagÃnÃæ saæskÃrÃïÃm Ãni¤jya-upagam eva vij¤Ãnaæ bhavati | idam ucyate saæskÃra-pratyayaæ vij¤Ãnam iti | evaæ nÃma-rÆpaæ | nÃma-rÆpa-viv­ddhyà «a¬bhir Ãyatana-dvÃrai÷ k­tya-kriyÃ÷ pravartante | tan nÃma-rÆpa-pratyayaæ «a¬-Ãyatanam ity ucyate | «a¬bhya Ãyatanebhya÷ «a sparÓa-kÃyÃ÷ pravartante * ayaæ «a¬-Ãyatana-pratyaya÷ sparÓa ity ucyate | yaj-jÃtÅya÷ sparÓo bhavati taj-jÃtÅyà vedanà pravartate | iyaæ sparÓa-pratyayà vedanà + ity ucyate | yas tÃæ vedayati viÓe«eïa + ÃsvÃdayati | abhinandaty adhyavasyaty atyadhiti«Âhati | sà vedanÃ-pratyayà t­«ïà + ity ucyate | ÃsvÃdana-abhinandana-adhyavasÃnaæ | mà me priya-rÆpa-ÓÃta-rÆpair viyogo bhavatv iti | a-parityÃgo bhÆyo bhÆyaÓ ca prÃrthanà | idaæ t­«ïÃ-pratyayam upÃdÃnam ity ucyate | evaæ prÃrthayamÃna÷ punar-bhava-janakaæ karma samutthÃpayati kÃyena vÃcà manasà | ayam upÃdÃna-pratyayo bhava ity ucyate | yà karma-nirjÃtÃnÃæ skandhÃnÃm abhinirv­tti÷ sà bhava-pratyayà jÃtir ity ucyate | yo jÃty-abhinirv­ttÃnÃæ skandhÃnÃm upacaya-paripÃkÃd vinÃÓo bhavati | tad idaæ jÃti-pratyayaæ jarÃ-maraïam ucyate || pe || evam ayaæ dvÃdaÓa-aÇga÷ pratÅtya-samutpÃdo * anyo-nya-hetuko * anyo-nya-pratyayato | na + eva + a-nityo na nityo | na saæsk­to na + a-saæsk­to | na vedayità | na k«aya-dharmo na nirodha-dharmo | na vi-rÃga-dharmo | an-Ãdi-kÃra-prav­tto * an-udbhinno * anupravartate nadÅ-srota-vat || atha ca + imÃny asya dvÃdaÓa-aÇgasya pratÅtya-samutpÃdasya catvÃri aÇgÃni saæghÃta-kriyÃyai hetutvena pravartante | katamÃni catvÃri | yad uta | a-vidyà t­«ïà karma vij¤Ãnaæ ca | tatra vij¤Ãnaæ bÅja-sva-bhÃvatvena hetu÷ | karma k«etra-sva-bhÃvatvena hetu÷ | a-vidyà t­«ïà ca kleÓa-sva-bhÃvatvena hetu÷ | karma-kleÓà vij¤Ãna-bÅjaæ saæjanayanti | tatra karma vij¤Ãna-bÅjasya k«etra-kÃryaæ karoti | t­«ïà vij¤Ãna-bÅjaæ snehayati | a-vidyà vij¤Ãna-bÅjam avakirati | a-satÃæ ye«Ãæ pratyayÃnÃæ bÅjasya + abhinirv­ttir na bhavati || tatra karmaïo na + evaæ bhavati | ahaæ vij¤Ãna-bÅjasya k«etra-kÃryaæ karomi + iti | t­«ïÃyà api na + evaæ bhavati |ahaæ vij¤Ãna-bÅjaæ snehayÃmi + iti | a-vidyÃyà api na + evaæ bhavati | ahaæ vij¤Ãna-bÅjam avakirÃmi + iti | vij¤Ãna-bÅjasya + api na + evaæ bhavaty aham ebhi÷ pratyayair janita iti | api tu vij¤Ãna-bÅje karma-k«etra-prati«Âhite t­«ïÃ-sneha-abhi«yandite * a-vidyÃ-avakÅrïe tatra tatra + utpatty-Ãyatana-sandhau mÃtu÷ kuk«au virohati | nÃma-rÆpa-aÇkurasya + abhinirv­ttir bhavati | sa ca nÃma-rÆpa-aÇkuro na svayaæ-k­to na para-k­to na + ubhaya-k­to na + ÅÓvara-Ãdi-nirmito na kÃla-pariïÃmito na ca + eka-kÃraïa-adhÅno na + apy a-hetu-samutpanna÷ | atha ca mÃtÃ-pit­-saæyogÃd ­tu-samavÃyÃd anye«Ãæ ca pratyayÃnÃæ samavÃyÃd ÃsvÃda-anupraviddhaæ vij¤Ãna-bÅjaæ mÃtu÷ kuk«au nÃma-rÆpa-aÇkura-bÅjam abhinirvartayati | a-svÃmike«u dharme«v a-mame«v a-parigrahe«v a-praty-arthike«v ÃkÃÓa-same«u mÃyÃ-lak«aïa-sva-bhÃve«u hetu-pratyayÃnÃm a-vaikalyÃt || tad yathà pa¤cabhi÷ kÃraïaiÓ cak«ur-vij¤Ãnam utpadyate | katamai÷ pa¤cabhi÷ || cak«uÓ ca pratÅtya rÆpaæ ca + Ãlokaæ ca + ÃkÃÓaæ taj-jaæ ca manasi-kÃraæ ca pratÅtya + utpadyate cak«ur-vij¤Ãnaæ || tatra cak«ur-vij¤Ãnasya cak«ur-ÃÓraya-k­tyaæ karoti | rÆpam Ãrambaïa-k­tyaæ karoti | Ãloko * avabhÃsa-k­tyaæ karoti | ÃkÃÓam an-Ãvaraïa-k­tyaæ karoti | taj-ja-manasi-kÃra÷ samanvÃhÃra-k­tyaæ karoti | asatsv e«u pratyaye«u cak«ur-vij¤Ãnaæ na + utpadyate || yadà cak«ur ÃdhyÃtmikam Ãyatanam a-vikalaæ bhavati | evaæ rÆpa-Ãloka-ÃkÃÓa-taj-ja-manasi-kÃrÃÓ ca + a-vikalà bhavanti | tata÷ sarva-samavÃyÃc cak«ur-vij¤Ãnasya + utpattir bhavati || tatra cak«u«o na + evaæ bhavati | ahaæ cak«ur-vij¤Ãnasya + ÃÓraya-k­tyaæ karomi + iti | rÆpasya + api na + evaæ bhavati | ahaæ cak«ur-vij¤Ãnasya + Ãrambaïa-k­tyaæ karomi + iti | Ãlokasya + api na + evaæ bhavati | aham avabhÃsa-k­tyaæ karomi + iti | ÃkÃÓasya + api na + evaæ bhavati | ahaæ cak«ur-vij¤Ãnasya + an-Ãvaraïa-k­tyaæ karomi + iti | taj-ja-manasi-kÃrasya + api na evaæ bhavati | ahaæ cak«ur-vij¤Ãnasya samanvÃhÃra-k­tyaæ karomi + iti | cak«ur-vij¤Ãnasya + api na + evaæ bhavati | aham ebhi÷ pratyayair janita iti | atha ca puna÷ satsv e«u pratyaye«u cak«ur-vij¤Ãnasya + utpattir bhavati prÃdur-bhÃva÷ | evaæ Óe«ÃïÃm indriyÃïÃæ yathÃ-Ãyogaæ kartavyaæ || tatra na kaÓ-cid dharmo * asmÃl lokÃt paraæ lokaæ saækrÃmati | asti ca karma-phala-prativij¤apti÷ | hetu-pratyayÃnÃm a-vaikalyÃt | yathà + agnir upÃdÃna-vaikalyÃn na jvalati | evam eva karma-kleÓa-janitaæ vij¤Ãna-bÅjaæ tatra tatra + utpatty-Ãyatana-prati-sandhau mÃtu÷ kuk«au nÃma-rÆpa-aÇkuram abhinirvartayati | a-svÃmike«u dharme«v a-mame«v a-parigrahe«v a-praty-arthike«v ÃkÃÓa-same«u mÃyÃ-lak«aïa-sva-bhÃve«u hetu-pratyayÃnÃm a-vaikalyÃt || tan na + ÃdhyÃtmika÷ pratÅtya-samutpÃda÷ pa¤cabhi÷ kÃraïair dra«Âavya÷ || katamai÷ pa¤cabhi÷ | na ÓÃÓvatato na + ucchedato na saækrÃntita÷ | parÅtta-hetuno vipula-phala-abhinirv­ttitas tat-sad­Óa-anuprabandhataÓ ca + iti || kathaæ na ÓÃÓvatata÷ | yasmÃd anye mÃraïa-antikÃ÷ skandhà anyae aupapatty-aæÓikÃ÷ | na tu yae eva mÃraïa-antikÃ÷ skandhÃs tae eva + aupapatty-aæÓikÃ÷ skandhà | api tu mÃraïa-antikÃÓ ca skandhà nirudhyamÃnà aupapatty-aæÓikÃ÷ skandhÃÓ ca prÃdur-bhavanti | ato na ÓÃÓvatata÷ || kathaæ na + ucchedata÷ | na ca niruddhe«u skandhe«u aupapatty-aæÓikÃ÷ skandhÃ÷ prÃdur-bhavanti na + apy a-niruddhe«u | api tu mÃraïa-antikÃÓ ca skandhà nirudhyante aupapatty-aæÓikÃÓ ca prÃdur-bhavanti | tulÃ-daï¬a-unnÃma-avanÃma-vat | ato na + ucchedata÷ || kathaæ na saætrÃntita÷ | vi-sad­ÓÃt satva-nikÃyÃd * dhi sa-bhÃgÃ÷ skandhà jÃty-antare * abhinirvartante | ato na saækrÃntita÷ || kathaæ parÅtta-hetuto vipula-phala-abhinirv­ttita÷ parÅttaæ karma kriyate | vipula÷ phala-vipÃko * anubhÆyate | ata÷ parÅtta-hetuto vipula-phala-abhiniv­tti÷ || kathaæ tat-sÃd­Óa-anuprabandhata÷ | yathà vedanÅyaæ karma kriyate | tathà vedanÅyo vipÃko * anubhÆyate | atas tat-sad­Óa-anuprabandhataÓ ca + iti || ya÷ kaÓ-cid bhadanta ÓÃriputra + imaæ pratÅtya-samutpÃdaæ bhagavatà samyak-praïÅtam evaæ yathÃ-bhÆtaæ samyak-praj¤ayà satata-samitam a-jÅvaæ nir-jÅvaæ yathÃ-vad a-viparÅtam a-jÃtam a-bhÆtam a-k­tam a-saæsk­tam a-pratigham an-Ãvaraïaæ Óivam a-bhayam a-hÃryam a-vyayam a-vyupaÓamam a-sva-bhÃvaæ paÓyati | a-satyatas tucchata ­ktato * a-sÃrato * aghato * a-nityato du«khata÷ ÓÆnyato * an-ÃtmanaÓ ca samanupaÓyati | sa na pÆrva-antaæ pratisarati | kim aham abhÆvam atÅte * adhvany Ãho svin na + abhÆvam atÅte * adhvani | ko nv aham abhÆvam atÅte * adhvani || a-para-antaæ và punar na pratisarati | kiæ nu bhavi«yÃmy an-Ãgate * adhvany Ãho svin na bhavi«yÃmy an-Ãgate * adhvani | ko nu bhavi«yÃmi + iti | praty-utpannaæ và punar na pratisarati | kiæ svid idaæ kathaæ svid idaæ | ke santa÷ ke bhavi«yÃma iti || Ãrya-daÓa-bhÆmake * apy uktaæ | tatra + a-vidyÃ-t­«ïÃ-upÃdÃnaæ ca kleÓa-vartmano * a-vyavaccheda÷ | saæskÃrà bhavaÓ ca karma-vartmano * a-vyavaccheda÷ | pariÓe«aæ du«kha-vartmano * a-vyavaccheda÷ | api tu khalu punar yad ucyate * avidyÃ-pratyayÃ÷ saæskÃrà iti | e«Ã pÆrva-antiky apek«Ã || vij¤Ãnaæ yÃvad vedanà + iti | e«Ã pratyutpannà + apek«Ã | t­«ïà yÃvad bhava iti | e«Ã + a-para-antiky apek«Ã + ata Ærddhvam asy prav­ttir iti || pe || tasya + evaæ bhavati | saæyogÃt saæsk­taæ pravartate | vi-saæyogÃn na pravartate | sÃmagryÃ÷ saæsk­taæ pravartate | vi-sÃmagryà na pravartate | hanta vayam evaæ bahu-do«a-du«Âaæ saæsk­taæ viditvà + asya saæyogasya + asyÃÓ ca sÃmagryà vyavacchedaæ kari«yÃmo | na ca + atyanta-upaÓamaæ sarva-saæskÃrÃïÃm adhigami«yÃma÷ satva-paripÃcanatÃyai | iti || idaæ saæk«epÃn moha-Óodhanaæ || iti Óik«Ã-samuccaye citta-parikarma paricchedo dvÃdaÓama÷ || @<[XIII. sm­tyupasthÃnapariccheda]>@ sm­ty-upasthÃna-pariccheda÷ trayodaÓa÷ | evaæ karmaïya-citta÷ sm­ty-upasthÃnÃny avataret || tatra + a-Óubha-prastÃvena kÃya-sm­ty-upasthÃnam uktam || tad eva ca bheda-leÓena dharma-saægÅti-sÆtre * abhihitaæ | punar a-paraæ kula-putra bodhi-satva evaæ kÃye sm­tim upasthÃpayati | ayaæ kÃya÷ pÃda-pÃda-aÇguli-jaÇgha-Æru-trika-udara-nÃbhi-p­«Âha-vaæÓa-h­daya-pÃrÓva-pÃrÓvakÃ-hasta-kalÃcÅ-bÃhv-aæÓa-grÅvÃ-hanu-lalÃÂa-Óira÷-kapÃla-mÃtra-samÆha÷ karma-bhava-kÃraka-upacito nÃnÃ-kleÓa-saækalpa-vikalpa-Óata-sahasrÃïÃm ÃvÃsa-bhÆto | bahÆni ca + atra dravyÃïi samavahitÃni | yad uta | keÓa-roma-nakha-danta-asthi-carma-piÓita-vapÃ-snÃyu-medo-vaÓÃ-lasÅkÃ-yak­n-mÆtra-purÅ«a-Ãma-ÃÓaya-rudhira-kheÂa-pitta-pÆya-siÇghÃïaka-mastaka-luÇgÃni | evam bahu-dravya-samÆha÷ | tat ko * atra kÃya÷ | tasya pratyavek«amÃïasya + evaæ bhavati | ÃkÃÓa-samo * ayaæ kÃya÷ | sa ÃkÃÓa-vat kÃye sm­tim upasthÃpayati | sarvam etad ÃkÃÓam iti paÓyati | tasya kÃya-parij¤Ãna-hetor na bhÆya÷ kva-cit sm­ti÷ prasarati | na visarati | na pratisarati + iti || punar uktaæ | ayaæ kÃyo na pÆrva-antÃd Ãgato | na para-ante saækrÃnto na pÆrva-anta-a-para-anta-avasthito * anyatra + a-sad-viparyÃsa-saæbhÆta÷ kÃraka-vedaka-rahito na + Ãdy-anta-madhye prati«Âhita-mÆla÷ | a-svÃmika÷ | a-mama÷ | a-parigraha÷ | Ãgantukair vyavahÃrair vyavahriyate kÃya iti deha iti bhoga iti ÃÓraya iti ÓarÅram iti kuïapa iti Ãyatanam iti | a-sÃrako * ayaæ kÃyo mÃtÃ-pit­-Óoïita-Óukra-saæbhÆto * a-Óuci-pÆti-dur-gandha-sva-bhÃvo rÃga-dve«a-moha-bhaya-vi«Ãda-taskara-Ãkulo nityaæ Óatana-patana-bhedana-vikiraïa-vidhvansana-dharmà | nÃnÃ-vyÃdhi-Óata-sahasra-nÅta iti || Ãrya-ratna-cƬe * apy Ãha | a-nityo vata + ayaæ kÃyo * a-cira-sthitiko maraïa-paryavasÃna iti j¤Ãtvà na kÃya-hetor vi«amayà jÅvati | sÃraæ ca + eva + Ãdatte | sa trÅïi sÃrÃïy Ãdatte |katamÃni trÅïi | kÃya-sÃraæ bhoga-sÃraæ jÅvita-sÃraæ ca | so * a-nitya÷ kÃya iti sarva-satvÃnÃæ dÃsatva-Ói«yatvam abhyupagamya kiÇ-karaïÅyatÃyai utsuko bhavati | a-nitya÷ kÃya iti sarva-kÃya do«a-vaÇka-ÓÃÂhya-kuhanÃæ na karoti | a-nitya÷ kÃya iti jÅvitena + ÃÓvÃsa-prÃpto jÅvita-hetor api pÃpaæ karma na karoti | a-nitya÷ kÃya iti bhoge«u t­«ïÃ-adhyavasÃnaæ na karoti | sarvasva-parityÃgÅ + iva bhavati + iti || punar a-paraæ kula-putra bodhi-satva÷ kÃye kÃya-anudarÓana-sm­ty-upasthÃnaæ bhÃvayan sarva-satva-kÃyÃæs tatra sva-kÃyae upanibadhnÃti | evaæ ca + asya bhavati | sarva-satva-kÃyà mayà buddha-kÃya-prati«ÂhÃna-prati«ÂhitÃ÷ kartavyÃ÷ | yathà ca tathÃ-gata-kÃye na + ÃÓravas tathà sva-kÃya-dharmatÃæ pratyavek«ate | so na + ÃÓrava-dharmatÃ-kuÓala÷ sarva-satva-kÃyÃn api tal-lak«aïÃn eva prajÃnÃti + ity Ãdi || vÅradatta-parip­cchÃyÃm apy uktam | yad uta + ayaæ kÃyo * anupÆrva-samudÃgato * anupÆrva-vinÃÓo parama-aïu-saæcaya÷ Óu«ira unnÃma-avanÃmau nava-vraïa-mukha-roma-kÆpa-srÃvÅ valmÅ-kava-dÃsÅ-vi«a-nivÃsa÷ \<[doubtful]>\ | a-jÃta-Óatru÷ | markaÂa-van mitra-drohÅ | ku-mitra-vad vi-saævÃdana-Ãtmaka÷ | phena-piï¬a-vat prak­ti-dur-bala÷ | udaka-budbuda-vad utpanna-bhagna-vilÅna÷ | marÅci-vad vipralambha-Ãtmaka÷ | kadalÅ-van nibhujyamÃnÃ-sÃraka÷ | mÃyÃ-vad va¤cana-Ãtmaka÷ | rÃja-vad Ãj¤Ã-bahula÷ | Óatru-vad avatÃra-prek«Å | cora-vad a-viÓvasanÅya÷ | vadhya-ghÃtaka-vad an-anuvÅta÷ | a-mitra-vad a-hita-e«Å | vadhaka-vat praj¤Ã-jÅvita-antarÃya-kara÷ | ÓÆnya-grÃma-vad Ãtma-virahita÷ | kulÃla-bhÃï¬a-vad bhedana-paryanta÷ | mÆto¬Å-van nÃnÃ-a-Óuci-paripÆrïa÷ | medaka-sthÃlÅ-vad a-Óuci-srÃvÅ || pe || vraïa-vad ghaÂÂana-a-sahi«ïu÷ | Óalya-vat tudana-Ãtmaka÷ | jÅrïa-g­ha-vat prati-saæskÃra-dhÃrya÷ | jÅrïa-yÃna-pÃtra-vat prati-saæskÃra-vÃhya÷ | Ãma-kumbha-vad yatna-anupÃlya÷ || pe || nadÅ-taÂa-v­k«a-vac cala-a-cala÷ | mahÃ-nadÅ-sroto-van maraïa-samudra-paryavasÃna÷ | Ãgantuka-ÃgÃra-vat sarva-du«kha-nivÃsa÷ | a-nÃtha-ÓÃlÃ-vad a-parig­hÅta÷ | cÃraka-pÃla-vad utkoca-sÃdhya÷ || pe || bÃla-dÃraka-vat satata-paripÃlya÷ || punar Ãha | evaæ-vidhaæ kÃyam a-cauk«a-rÃÓiæ | rÆpa-abhimÃnÅ bahu manyate ya÷ | praj¤ÃyamÃna÷ sa hi bÃla-buddhi÷ vi«ÂhÃ-ghaÂaæ yÃti vahan vi-cetÃ÷ || pÆya-prakÃraæ vahate * asya nÃsà | vaktraæ ku-gandhaæ vahate sadà ca | cikkÃs tathà + ak«ïo÷ krimi-vac ca janto÷ | kas tatra rÃgo bahu-mÃnatà và || aÇgÃram ÃdÃya yathà hi bÃlo | gh­«yed ayaæ yÃsyati Óukla-bhÃvam | yÃti k«ayaæ na + eva tu Óukla-bhÃvaæ bÃlasya buddhir vitathà + abhimÃnà || evaæ hi ya÷ cauk«a-matir manu«ya÷ cauk«aæ kari«ye * aham idaæ ÓarÅram | su-udvartitaæ tÅrtha-Óata-abhi«iktaæ yÃti k«ayaæ m­tyu-vaÓÃd a-cauk«am || tathà prabhaÇgura÷ | prasravan bodhi-satvena kÃya÷ pratyavek«itavyo nava vraïa-mukhair yÃvat | ÃvÃso bodhi-satvena kÃya÷ pratyavek«itavya÷ | aÓÅti-krimi-kula-sahasrÃïÃm || pe || para-bhojano bodhi-satvena kÃya÷ pratyavek«itavya÷ | v­ka-Ó­gÃla-Óva-piÓita-aÓinÃæ | yantra-upamo bodhi-satvena kÃya÷ pratyavek«itavya÷ | asthi-snÃyu-yantra-saæghÃta-vinibaddha÷ | a-sva-adhÅno bodhi-satvena kÃya÷ pratyavek«itavya÷ anna-pÃna-saæbhÆta iti vistara÷ || tatra + eva j¤eyaæ | vedanà sm­ty-upasthÃnaæ tu yathà tÃvad Ãrya-ratna-cƬa-sÆtre | iha kula-putra bodhi-satvo vedanÃsu vedanÃ-anupaÓyanÃ-sm­ty-upasthÃnaæ bhÃvayan vedita-sukha-ÃÓrite«u satve«u mahÃ-karuïÃæ pratilabhate | evaæ ca pratisaæÓik«ate | tat sukhaæ yatra veditaæ na + asti sa sarva-satva-vedita-prahÃïÃya vedanÃsu vedanÃ-sm­ty-upasthÃnaæ bhÃvayati | vedita-nirodhÃya ca satvÃnÃæ saænÃhaæ saænahyati | Ãtmanà ca vedita-nirodhaæ na + arpayati | sa yÃæ kÃæ-cid vedanÃæ vedayate tÃæ sarvÃæ mahÃ-karuïÃ-parig­hÅtÃæ vedayate | sa yadà sukhÃæ vedanÃæ vedayate tadà rÃga-carite«u satve«u mahÃ-karuïÃæ pratilabhate ÃtmanaÓ ca rÃga-anuÓayaæ pratijahÃti | yadà du«khÃæ vedanÃæ vedayate tadà dve«a-carite«u satve«u mahÃ-karuïÃæ pratilabhate ÃtmanaÓ ca do«a-anuÓayaæ prajahÃti | yadà + a-du«kha-a-sukhÃæ vedanÃæ moha-carite«u satye«u mahÃ-karuïÃæ pratilabhate | ÃtmanaÓ ca moha-anuÓayaæ prajahÃti | sa sukhÃyÃæ vedanÃyÃæ na + anunÅyate | anunaya-samudghÃtaæ ca + arjayati | du«khÃyÃæ vedanÃyÃæ na pratihanyate pratigha-samudghÃtaæ ca + arjayati | a-du«kha-a-sukhÃyÃæ vedanÃyÃæ na + a-vidyÃ-gato bhavati | a-vidyÃ-samudghÃtaæ ca + arjayati | sa yÃæ kä-cid vedanÃæ vetti sarvÃæ tÃm a-nitya-veditÃæ vetti | sarvÃæ tÃæ du«kha-veditÃæ vetti | an-Ãtma-veditÃæ vetti | sa sukhÃyÃæ vedanÃyÃm a-nitya-vedito bhavati | du«khÃyÃæ vedanÃyÃæ Óalya-vedito bhavati | a-du«kha-a-sukhÃyÃæ vedanÃyÃæ ÓÃnti-vedito bhavati | iti hi yat sukhaæ tad a-nityaæ yad du«khaæ sukham eva tat | yad a-du«kha-a-sukhaæ tad an-Ãtmakam ity Ãdi || Ãrya-ak«ayamati-sÆtre * apy uktaæ | du«khayà vedanayà sp­«Âa÷ sarva-pÃpa-a-k«aïa-upapanne«u satve«u mahÃ-karuïÃm utpÃdayati || pe || api tu khalu punar abhiniveÓo vedanà parigraho vedanà + upÃdÃnaæ vedanà + upalambho vedanà viparyÃso vedanà vikalpo vedanà + ity Ãdi || dharma-saægÅti-sÆtre * apy uktaæ || vedanÃ-anubhava÷ prokta÷ | kena + asÃv anubhÆyate | vedako vedanÃd anya÷ p­thag-bhÆto na vidyate || evaæ sm­tir upastheyà vedanÃyÃæ vicak«aïai÷ | yathà bodhis tathà hy e«Ã ÓÃntà Óuddhà prabhÃsvarà || etat samÃsato vedanÃ-sm­ty-upasthÃnam || citta-sm­ty-upasthÃnaæ tu yathà + Ãrya-ratna-kÆÂe | sa evaæ cittaæ parigave«ate | katarat tu cittaæ | rajyati và du«yati và muhyati và | kim atÅtam an-Ãgataæ praty-utpannaæ và + iti | tatra yad atÅtaæ tat k«Åïaæ | yad an-Ãgataæ tad a-saæprÃptaæ | pratyutpannasya sthitir na + asti | cittaæ hi kÃÓyapa na + adhyÃtmaæ na bahir-dhà na + ubhayam antareïa + upalabhyate | cittaæ hi kÃÓyapa + a-rÆpam a-nidarÓanam a-pratigham a-vij¤aptikam a-prati«Âham a-niketaæ | cittaæ hi kÃÓyapa sarva-buddhair na d­«Âaæ | na paÓyanti na drak«yanti yat sarva-buddhair na d­«Âaæ |na paÓyanti na drak«yanti | kÅd­Óas tasya pracÃro dra«Âavya÷ | anyatra vitatha-patitayà saæj¤ayà dharmÃ÷ pravartante | cittaæ hi kÃÓyapa mÃyÃ-sad­Óam a-bhÆta-parikalpanayà vividhÃm upapattiæ parig­hïÃti || pe || cittaæ hi kÃÓyapa nadÅ-srota÷-sad­Óam an-avasthitam utpanna-bhagna-vilÅnaæ | cittaæ hi kÃÓyapa dÅpa-arcci÷-sad­Óaæ hetu-pratyayatayà pravartate | cittaæ hi kÃÓyapa vidyut-sad­Óaæ k«aïa-bhaÇga-an-avasthitam | cittaæ hi kÃÓyapa + ÃkÃÓa-sad­Óam Ãgantukai÷ kleÓair upakliÓyate | pe || cittaæ hi kÃÓyapa pÃpa-mitra-sad­Óaæ sarva-du«kha-saæjananatayà | pe | cittaæ hi kÃÓyapa matsya-ba¬iÓa-sad­Óaæ du«khe sukha-saæj¤ayà | tathà nÅla-mak«ikÃ-sad­Óam a-Óucau Óuci-saæj¤ayà | cittaæ hi kÃÓyapa praty-arthika-sad­Óaæ vividha-kÃraïa-Ãkaraïatayà | cittaæ hi ojo-hÃra-yak«a-sad­Óaæ sadà vivara-gave«aïatayà | evaæ cora-sad­Óaæ sarva-kuÓala-mÆla-mu«aïatayà | cittaæ hi kÃÓyapa rÆpa-ÃrÃmaæ pataÇ-ga-netra-sad­Óaæ | cittaæ hi kÃÓyapa Óabda-ÃrÃmaæ saægrÃma-bherÅ-sad­Óaæ | cittaæ hi kÃÓyapa gandha-ÃrÃmaæ varÃha iva + a-Óuci-madhye | cittaæ hi kÃÓyapa rasa-ÃrÃmaæ ratha-avaÓe«a-bhokt­-ceÂÅ-sad­Óaæ | cittaæ hi kÃÓyapa sparÓa-ÃrÃmaæ mak«ikà + iva taila-pÃtre | cittaæ hi kÃÓyapa parigave«yamÃïaæ na labhyate | yan na labhyate tan na + upalabhyate | yan na + upalabhyate tan na + eva + atÅtaæ na + an-Ãgataæ na praty-utpannaæ | yan na + eva + atÅtaæ na + an-Ãgataæ na praty-utpannaæ tat try-adhva-samatikrÃntaæ | yat try-adhva-samatikrÃntaæ tan na + iva + asti na na + asti + ity Ãdi || Ãrya-ratna-cƬa-sÆtre * apy Ãha | sa cittaæ parigave«amÃïo na + ÃdhyÃtmaæ cittaæ samanupaÓyati | na bahir-dhà cittaæ samanupaÓyati |na skandhe«u cittaæ samanupaÓyati | na dhÃtu«u cittaæ samanupaÓyati | na + Ãyatane«u cittaæ samanupaÓyati | sa cittam a-samanupaÓyaæÓ citta-dhÃrÃæ parye«ate | kuta÷ cittasya + utpattir iti | tasya + evaæ bhavati Ãlambane sati cittam utpadyate | tat kim anyad Ãlambanam | atha yad eva + Ãlambanaæ tad eva cittaæ | yadi tÃvad anyad Ãlambanam anyac cittaæ | tad dvi-cittatà bhavi«yati | atha yad eva + Ãlambanaæ tad eva cittaæ | tat kathaæ cittaæ cittaæ samanupaÓyati | na hi cittaæ cittaæ samanupaÓyati | tad yathà na tayà + eva + asi-dhÃrayà sà + eva + asi-dhÃrà Óakyate chettum | na tena + eva + aÇguly--agreïa tad eva + aÇguly--agraæ spra«Âuæ Óakyate | na + eva cittena tad eva cittaæ Óakyate dra«Âum || pe || punar a-paraæ kula-putra yad upadruta-pradruta-an-avasthita-pracÃrasya vÃnara-mÃruta-sad­Óasya | pe | dÆraæ-gama-cÃriïo * a-ÓarÅrasya laghu-parivartino vi«aya-lolasya «a¬-Ãyatana-go-carasya + a-para-a-para-saæprayuktasya cittasya + avasthÃnÃm eka-agratà + a-Óaraïam a-viÓaraïaæ Óamathà + eka-agratà + a-vik«epa ity ucyate cittasya sm­tir iti || Ãrya-ak«ayamati-sÆtre * apy uktaæ |viÂhapanÃyÃæ mayà yoga÷ karaïÅya÷ | iyaæ ca citta-dharmatà na vihÃtavyà | tatra katamà citta-dharmatà | katamà viÂhapanà | mÃyÃ-upamaæ cittam iyam ucyate citta-dharmatà | yat puna÷ sarvasvaæ parityajya sarva-buddha-k«etra-pariÓuddhaye pariïÃmayati + iti + iyam ucyate viÂhapanà + ity Ãdi || dharma-sm­ty-upasthÃnaæ tu || yathà tÃvad atra + Ãha | dharme dharma-anudarÓÅ viharan bodhi-satvo na ka¤-cid dharmaæ samanupaÓyati | yato na buddha-dharmà yato na bodhi÷ | yato na mÃrgo yato na ni÷-saraïaæ | sa sarva-dharma-a-ni÷-saraïam iti viditvà + an-Ãvaraïaæ nÃma mahÃ-karuïÃ-samÃdhiæ samÃpadyate | sa sarva-dharme«u sarva-kleÓe«u ca k­trima-saæj¤Ãæ pratilabhate | ni÷-kleÓà ete dharmà | na + ete sa-kleÓÃ÷ | tat kasya heto÷ | tathà hy ete nÅta-arthe samavasaranti | na + asti kleÓÃnÃæ saæcayo | na rÃÓÅ-bhÃva÷ | na rÃga-bhÃvo na dve«a-bhÃvo na moha-bhÃva | e«Ãm eva kleÓÃnÃm avabodhÃd bodhi÷ | yat sva-bhÃvÃÓ ca kleÓÃs tat sva-bhÃvà bodhir ity evaæ sm­tim upasthÃpayati + iti || Ãrya-ratna-cƬe * apy uktam | iha kula-putra bodhi-satvasya dharme dharma-anupaÓyanà sm­ty-upasthÃnena viharata evaæ bhavati | dharmà eva + utpadyamÃnà utpadyante | dharmà eva nirudhymÃnà nirudhyante || na punar atra kaÓ-cid Ãtma-bhÃve satvo và jÅvo và jantur và po«o và puru«o và pudgalo và manu-jo và yo jÃyate và jÅryate và cyavate và + utpadyate và | e«Ã dharmÃïÃæ dharmatà | yadi samudÃnÅyante | samudÃgacchanti | atha na samudÃnÅyante na samudÃgacchanti | yÃd­ÓÃ÷ samudÃnÅyante tÃd­ÓÃ÷ samudÃgacchanti kuÓalà và + a-kuÓalà và ani¤jyà và | na + asti dharmÃïÃæ samudÃnetà | na ca + a-hetukÃnÃæ dharmÃïÃæ kÃ-cid utpattir ity Ãdi || tatra + eva + Ãha | sa kiyad-gambhÅrÃn api dharmÃn pratyavek«amÃïas tÃæ sarva-j¤atÃ-bodhi-citta-anusm­tiæ na vijahÃti || Ãrya-lalita-vistara-sÆtre * apy uktam | saæskÃra a-nitya a-dhruvà Ãma-kumbha-upama-bhedana-ÃtmakÃ÷ | para-kelika-yÃcita-upamÃ÷ pÃæÓu-nagara-upamatà ca kÃlikà || saæskÃra pralopa dharmime var«a-kÃli calitaæ vilepanaæ | nadi-kÆla iva sa-vÃlukaæ pratyaya-adhÅna sva-bhÃva-dur-balÃ÷ || saæskÃra pradÅpa arci-vat k«ipra-utpatti nirodha-dharmakÃ÷ | an-avasthita-mÃruta-upamÃ÷ phena-piï¬Ã-vad a-sÃra-dur-balÃ÷ || saæskÃra nir-Åha ÓÆnyakÃ÷ kadalÅ-skandha-samà nirÅk«ata÷ | mÃyÃ-upama citta-mohanà bÃla-ullÃpana-rikta-mu«Âi-vat || hetÆbhi ca pratyayebhi và sarva saæskÃra-gataæ pravartate | anyo-nya-pratÅtya-hetuta÷ tad idaæ bÃla-jano na budhyate || yathà mu¤ja pratÅtya balba-jaæ rajju vyÃyÃma-balena vartità | ghaÂi-yantra sa-cakra vartate te«v eka-ekaÓu na + asti vartanà || tatha sarva-bhava-aÇga-vartanÅ anyo-nya-upacayena ni÷Órità | eka-ekaÓu te«u vartanÅ pÆrva-a-para-antato na + upalabhyate || bÅjasya sato yathà + aÇkuro na ca yo bÅja sa ca + eva aÇkuro | na ca anya tato na ca + eva tat | evam an-uccheda a-ÓÃÓvata dharmatà || saæskÃra a-vidya-pratyayÃ÷ te ca saæskÃra na santi tatvata÷ | saæskÃra a-vidya ca + eva hi ÓÆnya ete prak­tÅ nir-ÅhakÃ÷ || mudrÃt prati-mudra d­Óyate mudra-saækrÃnti na ca + upalabhyate | na ca tatra na ca + eva sÃnyato evaæ saæskÃr-an-uccheda-ÓÃÓvatÃ÷ || cak«uÓ ca pratÅtya rÆpata÷ cak«u vij¤Ãnam iha + upajÃyate | na ca cak«u«i rÆpa-niÓritaæ rÆpa-saækrÃnti na ca + eva cak«u«i || nairÃtmya-ÓubhÃÓ ca dharmime te punar Ãtmà + iti ÓubhÃÓ ca kalpitÃ÷ | viparÅtam a-sad-vikalpitaæ cak«u-vij¤Ãna tato upajÃyate || vij¤Ãna nirodha-saæbhavaæ vij¤a utpÃda-vyayaæ vipaÓyati | a-kahi¤-ci gatam an-Ãgataæ ÓÆnya mÃyÃ-upama yogi paÓyati || araïiæ yatha ca + uttara-araïiæ hasta-vyÃyÃma-trayebhi saægatiæ | iti pratyayato * agni jÃyate jÃtu k­tu-kÃryu laghÆ nirudhyate || atha paï¬itu kaÓ-ci mÃrgate kuta yam Ãgatu kutra yÃti và | vidiÓo diÓi sarva mÃrgato na gatir na + apy a-gatiÓ ca labhyate || skandha-ÃyatanÃni dhÃtava÷ t­«ïa a-vidyà iti karma-pratyayÃ÷ | sÃmagri tu satva-sÆcanà sà ca parama-arthatu na + upalabhyate || kaïÂha-o«Âha pratÅtya tÃlukaæ jihva parivartir avarti ak«arà | na ca kaïÂha-gatà na tÃlukai÷ ak«ara-eka-eka tu na + upalabhyate || sÃmagri-pratÅtyaÓ ca sà vÃcam anubudhi-vaÓena niÓcarÅ | mana-vÃca a-d­Óya-rÆpiïÅ bÃhyato * abhyantari na + upalabhyate || utpÃda-vyayaæ vipaÓyato vÃca-ruta-gho«a-svarasya paï¬itÃ÷ | k«aïikÃæ vaÓikÃæ tad Åd­ÓÅæ sarva-vÃca÷ pratiÓrutaka-upamÃ÷ || yatha tantri pratÅtya dÃru ca hasta-vyÃyÃma-trayebhi saægatim | tuïa-vÅïa-su-gho«aka-Ãdibhi÷ Óabdo niÓcarate tad-udbhava÷ || atha paï¬itu kaÓ-ci mÃrgate kuto * ayam Ãgatu kutra yÃti và | vidiÓo diÓa sarva-mÃrgata÷ Óabdam an-Ãgamanaæ na labhyate || tatha hetubhi pratyayebhi ca sarva-saæskÃra-gataæ pravartate | yogÅ puna bhÆta-darÓanÃt ÓÆnya saæskÃra nir-Åha paÓyati || skandha-ÃyatanÃni dhÃtava÷ ÓÆnya-adhyÃtmika ÓÆnya-bÃhyakÃ÷ | satva-Ãtma-viviktana-ÃlayÃ÷ dharma-ÃkÃÓa-sva-bhÃva-lak«aïÃ÷ || loka-nÃtha-vyÃkaraïe * apy uktam || ÓÆnyà a-nÃmakà dharmÃ÷ nÃma kiæ parip­cchasi | ÓÆnyatà na kva-cid devà na nÃgà na + api rÃk«asÃ÷ || manu«yà và + a-manu«yà và sarve tu e«a vidyate | nÃmnà hi nÃmatà ÓÆnyà nÃmni nÃma na vidyate || a-nÃmakÃ÷ sarve dharmÃ÷ nÃmnà tu paridÅpitÃ÷ || yo hi sva-bhÃvo nÃmno vai na sa d­«Âo na ca Óruta÷ | na ca + utpanno niruddho và kasya nÃma + iha p­cchasi || vyavahÃra-k­taæ nÃma praj¤aptir nÃma-darÓità | ratna-citro hy ayaæ nÃmnà ratna-uttama-para iti || iti Óik«Ã-samuccaye sm­ty-upasthÃna-paricchedas trayodaÓa÷ || @<[XIV. ÃtmabhÃvapariÓuddhi]>@ Ãtma-bhÃva-pariÓuddhi÷ paricchedaÓ caturdaÓa÷ || uktÃni sm­ty-upasthÃnÃni | evaæ yogya-citto daÓasu dik«u Óe«asya jagato du«kha-sÃgara-uddharaïa-abhisaæbodhy-upÃyo vyoma-paryanta-traikÃlya-sarva-dharma-vaÓa-vartitvÃya + eva tu puna÷ sarva-dharma-ÓÆnyatÃm avataret | evaæ hi pudgala-ÓÆnyatà siddhà bhavati | tataÓ ca chinna-mÆlatvÃt kleÓà na samudÃcaranti || yathà + uktam Ãrya-tathÃ-gata-guhya-sÆtre | tad yathà + api nÃma ÓÃntamate v­k«asya mÆla-chinnasya sarva-ÓÃkhà patra-palÃÓÃ÷ Óu«yanti | evam eva ÓÃntamate sat-kÃya-d­«Ây-upaÓamÃt sarva-kleÓà upaÓÃmyanti + iti || ÓÆnyatÃ-bhÃvanÃ-anuÓaæsÃs tv a-paryantÃ÷ || yathà tÃvac candra-pradÅpa-sÆtre | so * asau Óik«a na jÃtu traÓatÅ su-gatÃnÃæ | so * asau ÓÆru na jÃtu istriïÃæ vaÓam etÅ | so * asau sÃsani prÅti vindate su-gatÃnÃæ | yo * asau dharma-sva-bhÃva jÃnatÅ su-praÓÃntaæ || so * asau na + iha cireïa bhe«yate dvi-pada-indra÷ | so * asau vaidya-bhi«ak bhe«yate sukha-dÃtà | so * asau uddhari Óalya sarvaÓo dukhitÃnÃæ |yo * asau dharma-sva-bhÃva jÃnatÅ su-praÓÃntaæ || so * asau k«Ãnti-balena udgato nara-candra÷ | so * asau lo«Âaka-daï¬a tìito na ca kupyÅ | so * asau chidyati aÇgam aÇgaÓo na ca k«ubhyo | yo * asau dharma-sva-bhÃva jÃnatÅ su-praÓÃntaæ || na + asau durgati«Æ pati«yatÅ anuvya¤jana | nityaæ lak«aïa-dhÃri bhe«yatÅ abhirÆpa÷ | pa¤cyo tasya abhij¤a bhÃvità ima nityaæ | purata÷ so su-gatÃna sthÃsyatÅ sa ca ÓÆra | ity Ãdi || bhagavatyÃm apy uktaæ | punar a-paraæ ÓÃriputra bodhi-satvena mahÃ-satvena buddha-kÃyaæ ni«pÃdayitu-kÃmena dvÃtriæÓan-mahÃ-puru«a-lak«aïÃny aÓÅtiæ ca + anuvya¤janÃni pratilabdhu-kÃmena sarvatra jÃtau jÃti-smaratÃæ bodhi-citta-a-vipraïÃÓatÃæ bodhi-satva-caryà + a-saæpramo«atÃæ pratilabdhu-kÃmena sarva-pÃpa-mitra-pÃpa-sahÃyÃn vivarjayitu-kÃmena sarva-buddha-bodhi-satva-kalyÃïa-mitrÃïy ÃrÃgayitu-kÃmena sarva-mÃra-mÃra-kÃyika-devatÃ-nirjetu-kÃmena sarva-ÃvaraïÅ yÃni Óodhayitu-kÃmena sarva-dharma-an-ÃvaraïatÃæ pratilabdhu-kÃmena praj¤Ã-pÃramitÃyÃæ Óik«itavyaæ | punar a-paraæ ÓÃriputra bodhi-satvena mahÃ-satvena ye daÓasu dik«u buddhà bhagavantas ti«Âhanti te me varïaæ bhëerann iti praj¤Ã-pÃramitÃyÃæ Óik«itavyaæ | punar a-paraæ ÓÃriputra bodhi-satvena mahÃ-satvena + eka-citta-utpÃdena pÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃ-nadÅ-vÃlukÃ-upamÃn loka-dhÃtÆn samatikramitu-kÃmena | pe | evaæ sarva-dik«u praj¤Ã-pÃramitÃyÃæ Óik«itavyam ity Ãdy iti \<[doubtful]>\ vistara÷ || tatra yathà nir-ÃtmÃnaÓ ca sarva-dharmÃ÷ | karma-phala-saæbandha-a-virodhaÓ ca ni÷-sva-bhÃvatà ca yathÃ-d­«Âa-sarva-dharma-a-virodhaÓ ca | tathà pit­-putra-samÃgame darÓitam | «a¬-dhÃtur ayaæ mahÃ-rÃja puru«a÷ «aÂ-sparÓa-Ãyatana÷ | a«ÂÃdaÓa-mana-upavicÃra÷ | «a¬-dhÃtur ayaæ mahÃ-rÃja puru«a iti | na khalu punar etad yuktaæ | kiæ và + etad pratÅtya + uktaæ «a¬ ime mahÃ-rÃja dhÃtava÷ | katame «a | tad yathà p­thivÅ-dhÃtur ab-dhÃtus tejo-dhÃtur vÃyu-dhÃtur ÃkÃÓa-dhÃtur vij¤Ãna-dhÃtuÓ ca | ime mahÃ-rÃja «a¬ dhÃtava÷ || yÃvat «a¬ imÃni mahÃ-rÃja sparÓa-ÃyatanÃni | katamÃni «a | cak«u÷ sparÓa-Ãyatanaæ rÆpÃïÃæ darÓanÃya | Órotraæ sparÓa-Ãyatanaæ ÓabdÃnÃæ ÓravaïÃya | ghrÃïaæ sparÓa-Ãyatanaæ gandha-ÃrÃma-ÃghrÃïÃya | jihvà sparÓa-Ãyatanaæ rasÃnÃm ÃsvÃdanÃya | kÃya-sparÓa-Ãyatanaæ spra«ÂavyÃnÃæ sparÓanÃya | mana÷-sparÓa-Ãyatanaæ dharmÃïÃæ vij¤ÃnÃya | imÃni ca mahÃ-rÃja «a sparÓa-ÃyatanÃni || pe || a«ÂÃdaÓa + ime mahÃ-rÃja mana-upavicÃrÃ÷ | katame * a«ÂÃdaÓa | iha puru«aÓ cak«u«Ã rÆpÃïi d­«Âvà | saumanasya-daurmanasya-upek«Ã-sthÃnÅyÃny upavicarati | evaæ Órotra-Ãdi«u vÃcyaæ | tena praty-ekam indriya-«aÂkena saumanasya-Ãdi-trayÃïÃæ bhedÃd a«ÂÃdaÓa mana-upavicÃrà bhavanti | pe | katamaÓ ca mahÃ-rÃja + ÃdhyÃtmika÷ p­thivÅ-dhÃtu÷ | yat ki¤-cid asmin kÃye * adhyÃtmaæ kakkhaÂatvaæ khara-gatam upÃttaæ | tat puna÷ katamat | tad yathà | keÓà romÃïi nakhà dantà ity Ãdi | ayam ucyate + ÃdhyÃtmika÷ p­thivÅ-dhÃtu÷ || katamaÓ ca mahÃ-rÃja bÃhya÷ p­thivÅ-dhÃtu÷ | yat ki¤-cid bÃhyaæ kakkhaÂvaæ khara-gatam anupÃttam ayam ucyate bÃhya÷ p­thivÅ-dhÃtu÷ | tatra mahÃ-rÃja + ÃdhyÃtmika÷ p­thivÅ-dhÃtur utpadyamÃno na kutaÓ-cid Ãgacchati nirudhyamÃno na kva-cit saænicayaæ gacchati | bhavati mahÃ-rÃja sa samayo yat strÅ adhyÃtmam ahaæ strÅ + iti kalpayati | sà + adhyÃtmam ahaæ strÅ + iti kalpayitvà bahir-dhà puru«aæ puru«a iti kalpayati | sà bahir-dhà puru«aæ puru«a iti kalpayitvà saæraktà satÅ bahir-dhà puru«eïa sÃrdhaæ saæyogam ÃkÃÇk«ate | puru«o * adhyÃtmaæ puru«o * asmi + iti kalpayati + iti pÆrva-vat | tayo÷ saæyoga-ÃkÃÇk«ayà saæyogo bhavati | saæyoga-pratyayÃt kalalaæ jÃyate | tatra mahÃ-rÃja yaÓ ca saækalpo yaÓ ca saækalpayità | ubhayam etan na saævidyate | striyÃæ strÅ na saævidyate | puru«e puru«o na saævidyate | iti hy a-sann a-sad-bhÆta÷ saækalpo jÃta÷ | so * api saækalpÃ-sva-bhÃvena na saævidyate | yathà saækalpas tathà saæyogo * api kalalam api sva-bhÃvena na saævidyate | yaÓ ca sva-bhÃvato na saævidyate tat kathaæ kakkhaÂatvaæ janayi«yati | iti hi mahÃ-rÃja saækalpaæ j¤Ãtvà kakkhaÂatvaæ veditavyaæ yathà kakkhaÂatvam utpadyamÃnaæ na kutaÓ-cid Ãgacchati | nirudhyamÃnaæ na kva-cit saænicayaæ gacchati + iti | bhavati mahÃ-rÃja samayo yad ayaæ kÃya÷ ÓmaÓÃna-paryavasÃno bhavati | tasya tat kakkhaÂatvaæ saæklidyamÃnaæ nirudhyamÃnaæ na pÆrvÃæ diÓaæ gacchati | na dak«iïÃæ | na paÓcimÃæ | na + uttarÃæ | na + Ærdhvaæ | na + adho | na tu vi-diÓaæ gacchati | evaæ mahÃ-rÃja + ÃdhyÃtmika÷ p­thivÅ-dhÃtur dra«Âavya÷ | bhavati mahÃ-rÃja sa samayo yadà + ÃkÃÓÅ-bhÆte loka-saæniveÓe brÃhmaæ vimÃnaæ saæti«Âhate mahÃ-ratna-mayaæ | tan mahÃ-rÃja kakkhaÂatvam utpadyamÃnaæ na kutaÓ-cid Ãgacchati | cakra-vìa-mahÃ-cakra-vìÃ÷ saæti«Âhante d­¬hÃ÷ sÃrà eka-ghanà vajra-mayÃs te«Ãm api kakkhaÂatvam utpadyamÃnaæ na kutaÓ-cid Ãgacchati | sumerava÷ parvata-rÃjÃno yugaæ-dharà nimiæ-dharà ÅÓÃ-dharà yÃvat kÃla-parvatÃ÷ saæti«Âhante | sarvaÓ ca tri-sÃhasra-mahÃ-sÃhasro loka-dhÃtu÷ saæti«Âhate | catur-aÓÅtir yojana-sahasrÃïy udvedhena | madhye ca + a«Âa«a«Âiæ yojana-Óata-sahasraæ mahÃ-p­thivÅ saæti«Âhate | tad api mahÃ-rÃja kakkhaÂatvaæ samudÃgacchat kutaÓ-cid Ãgacchati | bhavati mahÃ-rÃja sa samayo yadà + ayaæ loka÷ saævartate | tadà + iyaæ mahÃ-p­thivÅ agninà và dahyate * adbhir và klidyate vÃyunà và vikÅryate | tasyà agninà dahyamÃnÃyà ma«ir api na prajÃyate tad yathà + api nÃma sarpi«o và tailasya và + agninà dahyamÃnasya na ma«ir na chÃyikà praj¤Ãyate evam eva + asyÃs tri-sÃhasra-mahÃ-sÃhasrÃyà loka-dhÃtor agninà dahyamÃnÃyà na + eva ma«ir na chÃyikà + avaÓi«Âà praj¤Ãyate | evam adbhir lavaïa-vilaya-vad vÃyunà vairambha-vÃta-abhihata-Óakunta-vat p­thivyÃæ na ki¤-cid avaÓi«Âaæ praj¤Ãyatae iti paÂhyate | tatra mahÃ-rÃja p­thivÅ-dhÃtor utpÃdo * api ÓÆnya÷ vyayo * api ÓÆnya utpanno * api p­thivÅ-dhÃtu÷ sva-bhÃva-ÓÆnya | iti hi mahÃ-rÃja p­thivÅ-dhÃtu÷ p­thivÅ-dhÃtutvena na + upalabhyate * anyatra vyavahÃrÃt | so * api vyavahÃro na strÅ na puru«a÷ | evam eva + etan mahÃ-rÃja yathÃ-bhÆtaæ samyak-praj¤ayà dra«Âavyaæ | tatra katamo * ab-dhÃtu÷ | yad idam asmin kÃye * adhyÃtmaæ praty-Ãtmam Ãpa÷ | ab-gataæ | aptvaæ sneha÷ | sneha-gataæ snehatvaæ dravatvam upagatam upÃttaæ || tat puna÷ katamat | tad yathà | aÓru sveda÷ kheÂa÷ siÇghÃïakaæ vaÓà lasikà majjà meda÷ pittaæ Óle«mà pÆya÷ Óoïitaæ k«Åraæ prasrÃva ity Ãdir ayam ucyante ÃdhyÃtmiko * ab-dhÃtu÷ | pe || bhavati mahÃ-rÃja sa samayo yat priyaæ d­«Âvà + aÓru pravartate | du«khena ca + abhyÃhatasya dharma-saævegena và + aÓru pravartate | vÃtena và + ak«i prasyandate | yÃvat sa mahÃ-rÃja + ab-dhÃtur na kutaÓ-cid Ãgacchati | bhavati mahÃ-rÃja sa samayo yadà + ÃdhyÃtmiko * ab-dhÃtu÷ pariÓu«yati | sa pariÓu«yan nirudhyamÃno na kva-cid gacchati | pe | vivartamÃne khalu punar loke samantÃd dvÃtriæÓat paÂalà abhra-ghanÃ÷ saæti«Âhante saæsthÃya sarvÃvanta÷ | tri-sÃhasra-mahÃ-sÃhasraæ loka-dhÃtuæ chÃdayanti | yata÷ pa¤ca-antara-kalpÃn Å«ÃdhÃro devo var«ati | evaæ pa¤ca gaja-prameho devo var«ati | pa¤ca-Ãcchinna-dhÃra÷ |pa¤ca sthÆla-binduka÷ | tata iyaæ mahÃ-p­thivÅ yÃvad brahma-lokÃd udakena sphuÂà bhavati | sa mahÃ-rÃja tÃvan mahÃn ab-dhÃtur utpadyamÃno na kutaÓ-cid Ãgacchati | bhavati mahÃ-rÃja sa samayo yad ayaæ loka÷ saævartate | saævartamÃne khalu punar loke dvitÅyasya sÆryasya prÃdur-bhÃvo bhavati | dvitÅyasya sÆryasa loke prÃdur-bhÃvÃd utsÃ÷ sarÃæsi kunadyaÓ ca Óu«yanti | evaæ t­tÅyasya mahÃ-utsà mahÃ-nadya÷ | caturthasya + an-avataptaæ mahÃ-sara÷ sarveïa sarvam ucchu«yati | caturthasya sÆryasya prÃdur-bhÃvÃn mahÃ-samudrasya yojanikam apy udakaæ parik«ayaæ paryÃdÃnaæ gacchati | dvi-yojanikam api tri-catu÷-pa¤ca-daÓa-viæÓati-triæÓac-catvÃriæÓat-pa¤cÃÓad-yojanikam api yÃvac catvÃriæÓad-yojana-sahasram udakam avaÓi«Âaæ bhavati | yÃvad dvi-tÃla-mÃtraæ |yÃvat kaïÂha-mÃtraæ | yÃvad go«pada-mÃtram udakam avaÓi«Âaæ bhavati | bhavati mahÃ-rÃja sa samayo yan mahÃ-samudre p­thita-p­thitÃny avaÓi«ÂÃni bhavanti | pe || bhavati mahÃ-rÃja sa samayo yan mahÃ-samudre * aÇguli-sneha-mÃtram apy udakaæ na + avaÓi«Âaæ bhavati | sa mahÃ-rÃja tÃvÃn ab-dhÃtur nirudhyamÃno na kva-cid gacchati | pe | tasya khalu punar mahÃ-rÃja + ab-dhÃtor utpÃdo * api ÓÆnya÷ | vyayo * api ÓÆnya÷ ti«Âhann api so * ab-dhÃtu÷ sva-bhÃva-ÓÆnya iti hi mahÃ-rÃja + ab-dhÃtur ab-dhÃtutvena + upalabhyate * anyatra vyavahÃra-mÃtrÃt | so * api vyavahÃro na strÅ na puru«a÷ pÆrva-vat || ÃdhyÃtmikas tejo-dhÃtu÷ katama÷ || yat ki¤-cid asmin kÃye tejas tejo-gatam Æ«ma-gatam upagatam upÃttaæ | tat puna÷ katamat | yena + ayaæ kÃya Ãtapyate saætapyate | yena và + asya + asita-pÅta-khÃditÃni samyak-sukhena paripÃkaæ gacchati | yasya ca + utsadatvÃj jvarito jvarita iti saækhyÃæ gacchati || pe || bÃhyas tejo-dhÃtu÷ katama÷ | yad bÃhyaæ tejas tejo-gatam Æ«ma-gatam upagatam upÃttaæ | tat puna÷ katamat | yan manu«yà araïÅ-sahagatebhyo garbhala-sahagatebhyo và go-maya-cÆrïena và kÃrpÃsa-picunà + ÃvÃsam anve«ante yad utpannaæ grÃmam api dahati grÃma-pradeÓam api dahati yÃvad dvÅpaæ và kak«aæ t­ïÃnÃæ và dÃvaæ và këÂhaæ và yÃvad dahan paraiti + ity Ãdi |tatra mahÃ-rÃja + ÃdhyÃtmikas tejo-dhÃtur utpadyate na kutaÓ-cid Ãgacchati nirudhyamÃno na kva-cit saænicayaæ gacchati | iti hy a-bhÆtvà bhavati bhÆtvà ca prativigacchati sva-bhÃva-rahitatvÃt || evaæ yat ki¤-cid asmin kÃye vÃyur vÃyu-gataæ laghutvaæ samudÅraïatvaæ | tat puna÷ katamat | tad yathà Ærdhva-gamà vÃyavo * adho-gamÃ÷ pÃrÓva-ÃÓrayÃ÷ p­«Âha-ÃÓrayÃ÷ kuk«i-gamÃ÷ ÓastrakÃ÷ k«urakÃ÷ sÆcakÃ÷ pippalakà vÃta-a«ÂhÅlà vÃta-gulmà ÃÓvÃsa-praÓvÃsà aÇga-anusÃriïo vÃyava ity Ãdi | santi bahir-dhà pÆrve vÃyavo dak«iïÃ÷ paÓcimà uttarà vÃyava÷ sa-rajasa÷ a-rajasa÷ parÅttà mahad-gatà vÃyava iti | bhavati mahÃ-rÃja sa samayo yan mahÃ-vÃyu-skandha÷ samudÃgata÷ | v­k«a-agrÃn api pÃtayati | ku¬yÃn api parvata-agrÃn api pÃtayati | pÃtayitvà nir-upÃdÃno vigacchati | yaæ satvÃÓ cÅvara-karïikena và vidhamanakena vÃta-anuv­ttena và parye«yante | yÃvad ayam ucyate bÃhyo vÃyu-dhÃtu÷ | tasya + apy utpatti÷ pÆrva-vat || ÃdhyÃtmika ÃkÃÓa-dhÃtu÷ katama÷ | yat ki¤-cid asmin kÃye * adhyÃtmaæ praty-Ãtmam upagatam upÃttam ÃkÃÓa-gatam iha + abhyantara-saækhyÃ-bhÆtaæ | a-sphuÂam a-spharaïÅyaæ tvaÇ-mÃnsa-Óoïitena | tat puna÷ katamat | yad asmin kÃye cak«u÷ su«iram iti và yÃvan mukhaæ và mukha-dvÃraæ và kaïÂhaæ và kaïÂha-nìyà và yena ca + abhyavaharati yatra ca + avati«Âhate | yena ca + asya + aÓita-pÅta-khÃdita-ÃsvÃditam adhastÃt pragharati | ayam ucyatae ÃdhyÃtmika ÃkÃÓa-dhÃtu÷ | evaæ bÃhye * api yad a-sphuÂam a-spharaïÅyaæ rÆpa-gatena + a-paliguddhaæ su«ira-bhÃvaÓ chidraæ | ayam ucyate bÃhya÷ ÃkÃÓa-dhÃtu÷ || bhavati mahÃ-rÃja sa samayo yat karma-pratyayÃd ÃyatanÃni prÃdur-bhavanti tÃny ÃkÃÓa-dhÃtuæ paricÃrayanti | tatra saækhyà bhavaty ÃdhyÃtmika ÃkÃÓa-dhÃtur iti | sa na kutaÓ-cid Ãgacchati | bhavati samayo yad rÆpaæ bibharti sarvam ÃkÃÓÅ-bhavati | tat kasya heto÷ | a-k«ayo hy ÃkÃÓa-dhÃtu÷ sthiro * a-cala÷ | tad yathà mahÃ-rÃja + a-saæsk­to nirvÃïa-dhÃtu÷ | evam eva + ÃkÃÓa-dhÃtu÷ sarvatra + anugato dra«Âavya÷ | tad yathà + api nÃma mahÃ-rÃja puru«a utthale deÓe uda-pÃnaæ và kuÂakaæ và kÆpaæ và pu«kariïÅæ và khÃnayet | tat kiæ manyase mahÃ-rÃja yat tatra + ÃkÃÓa÷ kutas tad Ãgatam iti | Ãha | na kutaÓ-cid bhagavan | bhagavÃn Ãha | tad yathà + api nÃma mahÃ-rÃja sa puru«a÷ punar eva tad uda-pÃnaæ và yÃvat pu«kariïÅæ và pÆrayet | tat kiæ manyase mahÃ-rÃja yat tad ÃkÃÓaæ kva-cid gatam iti | Ãha | na kva-cid gataæ bhagavan | tat kasya heto÷ | na hy ÃkÃÓa-dhÃtur gamane và Ãgamane và pratyupasthita÷ | na strÅ-bhÃvena na puru«a-bhÃvena pratyupasthita÷ | bhagavÃn Ãha | iti hi mahÃ-rÃja bÃhya-ÃkÃÓa-dhÃtur a-cala÷ |a-vikÃra÷ |tat kasya heto÷ | ÓÆnyo hy ÃkÃÓa-dhÃtur ÃkÃÓa-dhÃtutvena | virahita ÃkÃÓa-dhÃtur ÃkÃÓa-dhÃtutvena | na puru«a-bhÃvena na strÅ-bhÃvena pratyupasthita÷ | evam eva yathÃ-bhÆtaæ samyak-praj¤ayà dra«Âavyaæ || tatra katamo vij¤Ãna-dhÃtur yà cak«ur-indriya-adhipateyà | rÆpa-Ãrambaïa-prativij¤apti÷ | yÃvad iti hi mahÃ-rÃja yà kÃ-cid varïa-saæsthÃna-prativij¤aptir ayam ucyate cak«ur-vij¤Ãna-dhÃtu÷ | pe | iti hi yà «a¬-indriya-adhipateyà «a¬-vi«aya-Ãrambaïà vi«aya-vij¤aptir ayam ucyate vij¤Ãna-dhÃtu÷ | sa khalu punar ayaæ mahÃ-rÃja vij¤Ãna-dhÃtur na + indriya-niÓrito na vi«ayebhya Ãgato na madhye * antara-sthÃyÅ sa na + adhyÃtma bahir-dhà na + ubhayam antareïa | sa khalu punar ayaæ mahÃ-rÃja vij¤Ãna-dhÃtur vastu prativij¤apya niruddha÷ | sa utpadyamÃno na kutaÓ-cid Ãgacchati nirudhyamÃno na kva-cid gacchati | tasya khalu punar vij¤Ãna-dhÃtor utpÃdo * api ÓÆnya÷ | vyayo * api ÓÆnya÷ | utpanno * api vij¤Ãna-dhÃtu÷ sva-bhÃva-ÓÆnya÷ | iti mahÃ-rÃja vij¤Ãna-dhÃtur vij¤Ãna-dhÃtutvena ÓÆnyo na + upalabhyate * anyatra vyavahÃrÃt | so * api vyavahÃro na strÅ na puru«a÷ | evam etad yathÃ-bhÆtaæ samyak-praj¤ayà dra«Âavyaæ || tatra mahÃ-rÃja katamac cak«ur-Ãyatanaæ | yac caturïÃæ mahÃ-bhÆtÃnÃæ prasÃda÷ | tad yathà p­thivÅ-dhÃtor ab-dhÃtos tejo-dhÃtor vÃyu-dhÃtor yÃvat | tatra p­thivÅ-dhÃtu-prasÃdaÓ cak«ur-Ãyatanaæ na + ab-dhÃtu-prasÃdo na tejo-dhÃtu-prasÃdo na vÃyu-dhÃtu-prasÃdaÓ cak«ur-Ãyatanaæ | tat kasya heto÷ | na hi p­thivÅ-dhÃtu-prasÃda÷ kasya-cid dharma-Ãyatanaæ và Ãyatana-pratilambhena và pratyupasthita÷ | evaæ yÃvan na vÃyu-dhÃtu-prasÃda÷ kasya-cid dharmasya + Ãyatanaæ và Ãyatana-pratilambhena và pratyupasthita÷ | tat kasya heto÷ | niÓ-ce«Âà hy ete dharmà ni«ÂhÃpÃrà nirvÃïa-samà | iti hi mahÃ-rÃja eka-ekato dharmÃn m­gyamÃïÃn cak«ur-Ãyatanaæ na + upalabhate * anyatra vyavahÃrÃt | tat kasya heto÷ | ÓÆnyo hi p­thivÅ-dhÃtu-prasÃda÷ p­thivÅ-dhÃtu-prasÃdena | yÃvac * chÆnyo vÃyu-dhÃtu-prasÃdo vÃyu-dhÃtu-prasÃdena | ye ca dharmÃ÷ sva-bhÃvena ÓÆnyÃ÷ kas te«Ãæ prasÃdo và k«obho và | ye«Ãæ na prasÃdo na k«obha upalabhyate | kathaæ te rÆpaæ drak«yanti | iti hy atyantatayà cak«ur-Ãyatanaæ ÓÆnyaæ cak«ur-Ãyatana-sva-bhÃvena tat pÆrva-antato na + upalabhyate || a-para-antato * api na + upalabhyate | an-ÃgamanatÃæ gamanatÃæ ca + upÃdÃya sthÃnam apy asya na + upalabhyate sva-bhÃva-virahitatvÃt | yac ca sva-bhÃvena na saævidyate | na tat strÅ na puru«a÷ | tena kà manyanà | manyanà ca nÃma mahÃ-rÃja mÃra-go-cara÷ | a-manyanà buddha-go-cara÷ | tat kasya heto÷ | manyanà + apagatà hi sarva-dharmÃ÷ | pe | tatra mahÃ-rÃja katamac * chrotra-Ãyatanaæ | yac caturïÃæ mahÃ-bhÆtÃnÃæ prasÃdo | yÃvad iti hi mahÃ-rÃja sarva-dharmà vimok«a-abhimukhà dharma-dhÃtu-niyatà ÃkÃÓa-dhÃtu-paryavasÃnà a-prÃptikà a-vyavahÃrà an-abhilÃpyà an-abhilapanÅyÃ÷ | yatra mahÃ-rÃja indriyÃïi pratihanyante te vi«ayà ity ucyante | cak«ur hi rÆpe pratihanyate tasmÃd rÆpÃïi cak«ur-vi«ayà ity ucyante | evaæ Órotraæ Óabde«v ity Ãdi | tatra cak«Æ rÆpe pratihanyata iti nipÃta÷ | pratihanyanà te«Ãæ nirdi«Âà | tathà hi cak«Æ rÆpe«u tri-vidhaæ nipatati + iti | anu-kÆle«u Óubha-saæj¤ayà | prati-kÆle«u pratigha-saæj¤ayà | na + eva + anu-kÆle«u na prati-kÆle«u + upek«ayà | evaæ mano dharme«v ity Ãdi | tae ime vi«ayà mano-go-carà ity ucyante | atra hi manaÓ carati | upavicarati | tasmÃn mano-go-carà ity ucyante | yad etan mahÃ-rÃja mano * a-prati-kÆle«u rÆpe«v anunÅtaæ carati | tena + asya rÃga utpadyate | prati-kÆle«u rÆpe«u pratihataæ carati tena + asya dve«a utpadyate | na + eva + anu-kÆle«u na prati-kÆle«u saæmƬhaæ carati | tena + asya moha utpadyate | evaæ Óabda-Ãdi«v api tri-vidham Ãrambaïam anubhavati pÆrva-vat || tatra mahÃ-rÃja mÃyÃ-upamÃni + indriyÃïi | svapna-upamà vi«ayÃ÷ | tad yathà + api nÃma mahÃ-rÃja puru«a÷ supta÷ svapna-antare jana-pada-kalyÃïyà striyà sÃrdhaæ paricaret | sa Óayita-vibuddho jana-pada-kalyÃïÅæ striyam anusmaret | tat kiæ manyase mahÃ-rÃja saævidyate svapna-antare jana-pada-kalyÃïÅ strÅ | Ãha | na + u hi + idaæ bhagavan | bhagavÃn Ãha | tat kiæ manyase mahÃ-rÃja + api nu sa puru«a÷ paï¬ita-jÃtÅyo bhavet | ya÷ svapna-antare jana-pada-kalyÃïÅæ striyam anusmaret | tayà và sÃrdhaæ krŬitam abhiniveÓet | Ãha | na + u hi + idaæ bhagavan | tat kasya heto÷ | aty-antatayà hi bhagavan svapna-antare jana-pada-kalyÃïÅ na saævidyate na + upalabhyate | kuta÷ punar anayà sÃrdhaæ paricaraïà | anyatra yÃvad eva sa puru«o vighÃtasya klamathasya bhÃgÅ syÃt | yas tÃm abhiniviÓet || bhagavÃn Ãha | evam eva mahÃ-rÃja bÃlo * a-ÓrutavÃn p­thag-janaÓ cak«u«Ã rÆpÃïi d­«Âvà saumanasya-sthÃnÅyÃny abhiniviÓet | so * abhinivi«Âa÷ sann anunÅyate * anunÅta÷ saærajyate | saærakto rÃga-jaæ karma + abhisaæskaroti | tri-vidhaæ kÃyena catur-vidhaæ vÃcà tri-vidhaæ manasà | tac ca karma + abhisaæsk­tam Ãdita eva k«Åïaæ niruddhaæ vigataæ vipariïataæ na pÆrvÃæ diÓaæ niÓritya ti«Âhati | na dak«iïÃæ na paÓcimÃæ na + uttarÃæ na + Ærdhvaæ na + adho na + anuvidiÓaæ | na + iha na tiryak | na ubhayam antarà | tat puna÷ kÃla-antareïa maraïa-kÃla-samaye pratyupasthite | jÅvita-indriya-nirodhe Ãyu«a÷ parik«ayÃt tat-sa-bhÃgasya karmaïa÷ k«ÅïatvÃc carama-vij¤Ãnasya nirudhyamÃnasya manasa ÃrambaïÅ-bhavati | tad yathà + api nÃma Óayita-vibuddhasya jana-pada-kalyÃïÅ + iti manasa Ãrambaïaæ bhavati | iti hi mahÃ-rÃja carama-vij¤Ãnena + adhipatinà tena ca karmaïà Ãrambaïena + aupapatty-aæÓika-dvaya-pratyayaæ prathama-vij¤Ãnam utpadyate | yadi và narake«u yadi và tiryag-yonau yadi và yama-loke yadi và Ãsure kÃye yadi và manu«ye«u yadi và deve«u | tasya ca prathama-vij¤Ãnasya aupapatty-aæÓikasya samanantara-niruddhasya + an-antara-sa-bhÃgà citta-saætati÷ pravartate | yatra vipÃkasya pratisaævedanà praj¤Ãyate | tatra yaÓ carama-vij¤Ãnasya nirodhas tatra cyutir iti saækhyÃæ gacchati | ya÷ prathama-vij¤Ãnasya prÃdur-bhÃvas tatra + upapatti÷ | iti hi mahÃ-rÃja na kaÓ-cid dharmo * asmÃl lokÃt paraæ lokaæ gacchati | cyuty-upapattÅ ca prajÃyete | tatra mahÃ-rÃja carama-vij¤Ãnam utpadyamÃnaæ na kutaÓ-cid Ãgacchati || nirudhyamÃnaæ na kva-cid gacchati | karma + apy utpadyamÃnaæ na kutaÓ-cid Ãgacchati | nirudhyamÃnaæ na kva-cid gacchati | prathama-vij¤Ãnam apy utpadyamÃnaæ na kutaÓ-cid Ãgacchati | nirudhyamÃnaæ ca na kva-cid gacchati | tat kasya heto÷ | sva-bhÃva-virahitatvÃt | carama-vij¤Ãnaæ carama-vij¤Ãnena ÓÆnyaæ | karma karmaïà ÓÆnyaæ | prathama-vij¤Ãnaæ prathama-vij¤Ãnena ÓÆnyaæ | cyutiÓ cyutyà ÓÆnyà | upapattir upapattyà ÓÆnyà | karmaïÃæ ca + a-bandhyatà prajÃyate vipÃkasya ca pratisaævedanà na ca + atra kaÓ-cit kartà na bhoktà + anyatra nÃma-saæketÃt | tad yathà + api nÃma mahÃ-rÃja puru«a÷ supta÷ svapna-antare Óatruïà sÃrdhaæ saægrÃmayet | sa Óayita-vibuddha÷ | tam eva + anusmaret | tat kiæ manyase mahÃ-rÃja saævidyate svapna-antare Óatru÷ | Óatruïà và sÃrdhaæ saægrÃma iti | Ãha | na + u hi + idaæ bhagavan | bhagavÃn Ãha | tat kiæ manyase mahÃ-rÃja + api nu sa puru«a÷ paï¬ita-jÃtÅyo bhavet | yo * asau svapna-antare Óatrum abhiniviÓet | Óatruïà và sÃrdhaæ saægrÃmaæ | Ãha | na + u hi + idaæ bhagavan | tat kasya heto÷ | aty-antatayà hi bhagavan svapne Óatrur na saævidyate kuta÷ punas tena sÃrdhaæ saægrÃma÷ | anyatra yÃvad eva sa puru«o vighÃtasya klamathasya ca bhÃgÅ syÃt yas tam abhiniviÓet | bhagavÃn Ãha | evam eva mahÃ-rÃja bÃlo * a-ÓrutavÃn p­thag-janaÓ cak«u«Ã rÆpÃïi d­«Âvà daurmanasyÃ-sthÃnÅyÃny abhiniviÓate * abhinivi«Âa÷ san pratihanyate | pratihata÷ saætu«yati | du«Âo do«a-jaæ karma + abhisaæskaroti + iti pÆrva-vat | tad yathà + api nÃma mahÃ-rÃja puru«ah supta÷ svapna-antare piÓÃcena paripÃtyamÃno bhÅta÷ saæoham Ãpadyate | sa Óayita-vibuddhas taæ piÓÃcaæ taæ ca saæmoham anusmaret | tat kiæ manyase mahÃ-rÃja saævidyante svapne piÓÃca÷ saæmoho và | yÃvad evam eva mahÃ-rÃja bÃlo * a-ÓrutavÃn p­thag-janaÓ cak«u«Ã rÆpÃïi d­«Âvà upek«Ã-sthÃnÅyÃny abhiniviÓate * abhinivi«Âa÷ san muhyati mƬho moha-jaæ karma + abhisaæskaroti + iti pÆrva-vat | tad yathà + api nÃma mahÃ-rÃja puru«a÷ supta÷ svapna-antare jana-pada-kalyÃïyà gÃyantyà madhuraæ gÅta-svaraæ madhuraæ ca tantrÅ-svaraæ ca Ó­ïuyÃt | sà tena gÅta-vÃditena paricÃrayet | sa Óayita-vibuddhas tad eva gÅta-vÃditam anusmaret | tat kiæ manyase mahÃ-rÃja + api nu sa puru«a÷ paï¬ita-jÃtÅya÷ svapna-antare jana-pada-kalyÃïyà gÅta-vÃditam abhiniviÓet | Ãha | na + u hi + idaæ bhagavan | bhagavÃn Ãha | tat kasya heto÷ | aty-antatayà hi bhagavan svapna-antare jana-pada-kalyÃïÅ strÅ na saævidyate na + upalabhyate | kuta÷ punar asyà gÅta-vÃditaæ | anyatra yÃvad eva sa puru«o vighÃtasya klamathasya ca bhÃgÅ syÃt | yas tad abhiniviÓet | bhagavÃn Ãha | evam eva mahÃ-rÃja bÃlo * a-ÓrutavÃn p­thag-jana÷ Órotreïa ÓabdÃn Órutvà saumanasya-sthÃnÅyÃny abhiniviÓate | iti pÆrva-vat | evaæ gandha-Ãdi«u tri-dhà tri-dhà veditavyam || pe || atra mahÃ-rÃja mÃnasaæ niveÓayitavyaæ | kim ity ahaæ sa-devakasya lokasya cak«ur bhaveyaæ | ulkà pradÅpa Ãloka-bhÆta÷ | kÆlaæ naus tÅrthaæ | nÃyaka÷ pariïÃyaka÷ daiÓika÷ sa-artha-vÃha÷ | puro javeyaæ | mukto mocayeyam ÃÓvasta ÃÓvÃsayeyaæ parinirv­tta÷ parinirvÃpayeyam iti | pÆrvà hi koÂir mahÃ-rÃja na praj¤Ãyate aiÓvarya-ÃdhipatyÃnÃm anubhÆya mÃnÃnÃæ | iti hi mahÃ-rÃja mÃyÃ-upamÃni + indriyÃïy a-t­ptÃny a-tar«aïÅyÃni | svapna-upamà vi«ayà a-tar«akà a-t­pti-karÃ÷ || atra + an-anta-yaÓaÓ-cakravartina÷ kathà svargÃc ca patite tasmin sa-rÃjakai÷ paurai÷ pariv­ta evaæ paÂhyate | tad yathà + api nÃma mahÃ-rÃja sarpir-maï¬o và nava-nÅta-maï¬o và taptÃyÃæ vÃlukÃyÃm upanik«ipto * avasÅdati | na saæti«Âhate | evam eva mahÃ-rÃja + an-anta-yaÓà avasÅdati na saæti«Âhate | atha rÃjà priyaækaro rÃjÃnam an-anta-yaÓasaæ tathà + avasÅdantaæ | upasaækramya + etad avocat | kiæ vayaæ mahÃ-rÃja lokasya vyÃkuryÃma÷ | kiæ rÃj¤o * an-anta-yaÓasa÷ su-bhëitam iti | sa Ãha | vaktavyaæ | mahÃ-rÃja-an-anta-yaÓÃÓ catur-dvÅpe«u rÃjya-aiÓvaryaæ kÃrayitvà + a-bandhya-mano-rathatÃm anubhÆya sarva-druma-a-kÃla-phalatÃæ sarva-upadrava-prasrabdhi-sarva-satva-a-bandhya-mano-rathatÃæ gandha-udaka-var«aæ hiraïya-var«aæ suvarïa-var«aæ sarva-upakaraïa-var«aæ ca + anubhÆya caturo mahÃ-dvÅpÃn adhyÃvasitvà Óakrasya + ardha-Ãsanam ÃkramyÃti + icchayà na mukto * a-t­pta eva kÃmai÷ kÃla-gata iti | evaæ tvaæ mahÃ-rÃja vyÃkuryà ity evam uktvà ca rÃjà + an-anta-yaÓÃ÷ kÃlam akÃr«Åt | pe || tasmÃt tarhi te mahÃ-rÃja marÅcikÃyÃm udaka-sva-bhÃvo na + abhÆn na bhavi«yati na ca + etarhi vidyate | evam eva mahÃ-rÃja rÆpa-vedanÃ-saæj¤Ã saæskÃra-vij¤anÃæ sva-bhÃvo na + abhÆn na bhavi«yati na ca + etarhi vidyatae ity Ãdi || punar apy uktaæ | etÃvac ca + etat j¤eyam | yad uta saæv­ti÷ parama-arthaÓ ca | tac ca bhagavatà ÓÆnyata÷ su-d­«Âaæ su-viditaæ su-sÃk«Ãt-k­taæ | tena sa sarva-j¤a ity ucyate | tatra saæv­tir loka-pracÃratas tathÃ-gatena d­«Âà | ya÷ puna÷ parama-artha÷ so * an-abhilÃpya÷ | an-Ãj¤eyo * a-vij¤eyo * a-deÓito * a-prakÃÓito yÃvad a-kriyo yÃvan na lÃbho na + a-lÃbho na sukhaæ na du«khaæ na yaÓo na + a-yaÓa÷ | na rÆpaæ na + a-rÆpam ity Ãdi || tatra jinena jagasya k­tena saæv­ti deÓita loka-hitÃya | yena jagat su-gatasya sakÃÓe saæjanayÅha prasÃda-sukha-arthe || saæv­ti praj¤a-mayÅ nara-siæha÷ «a¬-gatayo bhaïi satva-gaïÃnÃæ | naraka-tiraÓ ca tathà + eva ca pretÃn Ãsura-kÃya narÃæÓ ca marÆæÓ ca || nÅca-kulÃæs tatha ucca-kulÃæÓ ca ìhya-kulÃæÓ ca daridra-kulÃæÓ ca + ity Ãdi || punaÓ ca + uktaæ | katama e«a dharmo yo bhagavatà vyÃk­to * an-uttarÃyÃæ samyak-saæbodhau | kiæ rÆpam uta vedanà Ãho Óvit saæj¤Ã uta-Ãho saæskÃrà atha vij¤Ãnaæ bhagavatà vyÃk­tam an-uttarÃyÃæ samyak-saæbodhÃv iti | te«Ãm etad abhÆt | na rÆpaæ yÃvan na vij¤Ãnaæ bhagavatà vyÃk­tam an-uttarÃyÃæ samyak-saæbodhau | tat kasya heto÷ | an-utpÃdo hi rÆpam an-utpÃdo bodhi÷ | tat katham an-utpÃdo * an-utpÃdam abhisaæbudhyate | evaæ yÃvad vij¤Ãnam || pe || tad evam an-upalabhyamÃne«u sarva-dharme«u katamo * atra buddha÷ | katamà bodhi÷ | katamo bodhi-satva÷ | katamad vyÃkaraïam | ÓÆnyaæ hi rÆpaæ rÆpeïa yÃvad vij¤Ãnaæ || pe || yÃvad eva vyavahÃra-mÃtram etat | nÃma-dhey-mÃtraæ saæketa-mÃtraæ saæv­ti-mÃtraæ praj¤apti-mÃtraæ | na + alam atra paï¬itair abhiniveÓa utpÃdayitavya iti || tathà + atra + eva + Ãhu÷ | nirmÃïa-ratayo devà yathà vayaæ bhagavan | bhagavato bhëitasya + artham ÃjÃnÅma÷ | sarva-dharmà bhÆta-koÂir an-anta-koÂir an-Ãvaraïa-koÂir a-prati«Âhita-koÂir ity Ãdi || sarva-dharmà bhagavan bodhi÷ | sva-bhÃva-virahità boddhavyÃ÷ | antaÓa ÃnantaryÃïy api bodhi÷ | tat kasya heto÷ | a-prak­tikà hi bhagavan bodhir a-prak­tikÃni ca * pa¤ca + ÃnantaryÃïi | tena + ucyate ÃnantaryÃïi bodhir iti | tathà vihasyante bhagavan ye ke-cit parinirvÃtu-kÃmÃ÷ | tat kasya heto÷ | yadi kaÓ-cit saæsÃra-pratipanno bhavet | sa nirvÃïaæ parye«atae iti || punar uktaæ | bhÆta-koÂir iti bhagavan yad uktaæ nirmÃïa-ratibhir devais tatra vayaæ bhÆtam api na + upalabhÃmahe | kiæ punar asya koÂim | tat kasya heto÷ | yo hi kaÓ-cid bhagavan bhÆtam upalabhate | koÂim api sa tasya + upalabhate dvaye ca + asau carati + iti || tathà + atra + eva sahÃæpati-brahmaïà ÓÃstà stuta÷ || supiti yatha nara÷ k«udhà + abhibhÆta÷ Óata-rasa-bhojana-bhu¤jino ca t­pta÷ | na pi ca k«udha na bhojanaæ na satva÷ supina yathà + eva nid­«Âa sarva-dharmÃ÷ || bhaïi naru paÂhane mano-j¤a-vÃcaæ priyu bhavatÅ na ca saækramo * asti vÃcaæ | na ca vacana ca + asya rakta vÃcÃm upalabhase na ca tatra saæÓayo * asti || Óruïati yatha mano-j¤a vÅïa-Óabdaæ madhura na ca + asti sva-bhÃvata÷ sa Óabda÷ | tatha imi vidu skandha prek«amÃïo na labhati bhÃvu sva-bhÃvata÷ su-medhÃ÷ || pe || yatha naru iha ÓaÇkha-Óabda Órutvà vim­Óati vidva kuto ya prÃdu-bhÆta÷ | na ca labhati sva-bhÃva ÓÆnya-bhÃvaæ tatha tv aya d­«Âa nara-indra sarva-dharmÃ÷ || yatha naru iha bhojanaæ praïÅtaæ vim­Óati aÇgaÓu siddham a-svabhÃvam | yatha rasu tatha te * aÇga tat-sva-bhÃvÃs tatha tv aya d­«Âa maha-r«i sarva-dharmÃ÷ || yatha naru iha indra-ya«Âi d­«Âvà vim­Óati aÇgaÓu ni÷-sva-bhÃva ÓÆnyam | vim­Óatu yatha ya«Âi te * aÇga ÓÆnyÃs tatha tv aya d­«Âa maha-r«i sarva-dharmÃ÷ || pura-vara yatha aÇgaÓo vibhajya nagaru sva-bhÃvatu nÃmato na labdham | yatha nagara tatha + aÇga sarva-ÓÆnyÃs tatha tv aya d­«Âa nara-indra sarva-dharmÃ÷ || mudita yatha narÃga mukta bherÅ har«a janeti sva-bhÃva-ÓÆnya-Óabdà | svaru yatha tatha te * aÇga tat-svabhÃvaæ tatha tv aya d­«Âa maha-r«i sarva-dharmÃ÷ || ... ... hanatu yatha narasya tÃæ hi bherÅæ pratighu na vidyati na + api sneha-dhÃtu÷ | vim­Óatu bherÅ + iva te * aÇga tat-sva-bhÃvÃs tatha tv aya d­«Âa nara-indra sarva-dharmÃ÷ || hanatu yatha narasya tÃæ hi bherÅæ svaru na sa manyati rÃmayÃmi lokam | svaru yatha tatha te * aÇga tat-sva-bhÃvÃ÷ tatha tv aya d­«Âa nara-indra sarva-dharmÃ÷ || hanatu yatha narasya tasya bheryÃæ na pi svaru aÇgaÓu na + api sa sva-tantra÷ | svaru yatha tatha te * aÇga tat-sva-bhÃvÃs tatha tv aya d­«Âa maha-r«i sarva-dharmÃ÷ || punaÓ ca + uktaæ | satva-Ãrambaïa-nÃyakena kathità maitrÅ ÓubhÃ-bhÃvanà | satvaÓ ca + asya vibhÃvita÷ su-viditaæ ni÷-satva sarvaæ jagat | tatra + evaæ dvi-pada-uttamo * a-kalu«o ni÷-saæÓayà mÃnasa÷ | tena tvà su-gataæ vibhÃvita-matiæ pÆjema pÆjÃ-ariham || du«khaæ cà * su-gatà \<[doubtful]>\ daÓa-ddiÓi-gataæ na + evaæ parÅd­Óyate | satve«Æ karuïà ca nÃma bhaïità deva-ati-deva tvayà | evaæ bho jina-puÇ-gavà jina-mataæ aj¤Ãta yathÃvata÷ | tena tvÃæ dvi-pada-uttamà nara-varÃ÷ pÆjema pÆjÃ-ariham || satvÃna + eva na du«khaæ ÓÃkya-muninà yasya + apanÅtaæ dukhaæ | jÃtÃs te muditÃÓ ca h­«Âa-manaso * a-ratÅÓ ca tair na + uditÃ÷ || evaæ buddha-nayaæ a-cintiya-nayaæ yÃthÃvato jÃnato | tasmÃt pÆjiya tvÃæ narÃïa pravaraæ prÃyema prÃptaæ phalaæ || kÃya÷ kÃya-vivarjitena muninà na + ÃsÃdito mÃrgatÃæ | na + evaæ te sm­ti-nÃyakà na bhaïità na + eva pramu«Âà sm­ti÷ || uktaæ ca + u su-gatena bhÃva-pathimÃ÷ kÃyaæ gatà bhÃvanÃ÷ | evaæ buddha-nayaæ viditva su-gatà pÆjà k­tà tÃyina÷ || bhÃvetha÷ Óamathaæ vipaÓyanam ayaæ mÃrgaæ dukhà ÓÃntaye | ÓÃntÃs te bhagavan sa-vÃsana-malà yehÅ jagat kli«yate || ÓamathaÓ ca + atha vipaÓyanà na ca malà sarve * ati ÓÆnyà mune | asmin deva-gaïà na kÃÇk«a kva-canà pÆjentu tvÃæ nÃyakaæ | ity Ãdi || punar uktaæ | ÓÆnyaæ hi cak«uÓ cak«u÷-sva-bhÃvena | yasya ca dharmasya sva-bhÃvo na vidyate so * a-vastuka÷ | yo * a-vastuka÷ so * a-parini«panna÷ yo * a-parini«panna÷ sa na + utpadyate na nirudhyate | pe || yat tri«v apy adhvasu na + upalabhyate na tac cak«ur na + indriyaæ kathaæ tasya vyavahÃro j¤eya÷ | tad yathà + api nÃma rikta-mu«Âir a-lÅka÷ | yÃvad eva nÃma-mÃtraæ na + u tu khalu parama-arthato riktam upalabhyate na mu«Âi÷ | evaæ cak«uÓ ca + indriyaæ ca rikte mu«Âi-sad­Óam a-lÅkam a-sad-bhÆtaæ tucchaæ m­«Ã-mo«a-dharme bÃla-upalÃpanaæ mÆrkha-saæmohanam yÃvad eva nÃma-mÃtram || punar atra + eva + Ãha | svapna-antare mahÃ-v­«Âir ÃsravÃïÃæ pravartanà | darÓità te mahÃ-vÅra Ãsrava-utpatti-paï¬itÃ÷ || svapne yathà ÓiraÓ-chedo d­«Âas te Ãsrava-k«aya÷ | darÓita÷ sarva-vij¤ÃnÃæ sarva-darÓin namo * astu te || atra + eva ca drumeïa kinnara-rÃjena bhagavÃn p­«Âa÷ pratyÃha | yad vadasi ÓÆnyatÃæ ca vyÃkaraïaæ | ca + apy ahaæ na jÃnÃmi | syÃd yadi kiæ-cid a-ÓÆnyaæ na bhavej jinena + asya vyÃkaraïam || kiæ-kÃraïaæ | tathà hi | sthitaæ bhavet tat svake bhave | kÆÂa-stha-nir-vikÃraæ | na tasya v­ddhir na parihÃïi÷ | na kriyà na ca kÃraïaæ | yat sva-bhÃva-ÓÆnyam ÃdarÓa-maï¬ale su-pariÓuddhe saæd­Óyate pratibimbam | tathà + eva druma jÃnÅhi + imÃn dharmÃn | a-vi-kÃraæ dharma-dhÃtum imÃæ ca pÆjÃæ druma + aÇgaÓo vicÃrayasi | aÇgaÓo nirÅk«ya pÆjÃæ | katame * a-vi-kÃriïo * aÇgÃ÷ || yad api ca nir-Åhakatvaæ kriyÃæ ca na jÃnase mayà proktaæ | ÓakaÂa-aÇga saænipÃtaæ nirÅk«va ÓakaÂasya ca + eva kriyÃæ || karma ca me ÃkhyÃtaæ kartà na vidyate daÓasu dik«u | vÃta-ÅritÃd iva taror yathà hi nivartate vahni÷ || na ca mÃruto na ca taruÓ cetayati huta-aÓanaæ ca yajane | na nivartate vahnis tathà + eva karmasya kartÃra÷ || yad api vadase na ca saæcaya puïyasya hi vidyate | su-caritasya samudÃgamaÓ ca | bodhis tasya + api Ó­ïu kramanta tvaæ | yathà bhaïasi manu«yÃïÃm Ãyu÷-parimÃïaæ var«a-Óataæ jÅvin | na ca + asti var«a-pu¤jÅ | ayam api samudÃgamas tad-vad iti || bhagavatyÃm apy uktaæ | kiæ punar Ãyu«man subhÆte utpanno dharma utpadyate uta + an-utpanna÷ | subhÆtir Ãha | na + aham Ãyu«man ÓÃriputra utpannasya dharmasya + utpattim icchÃmi na ca + an-utpannasya + iti || dharma-saægÅtyÃm apy uktaæ | tathatà tathatà + iti kula-putra ÓÆnyatÃyà etad adhivacanaæ | sà ca ÓÆnyatà na + utpadyate na nirudhyate | Ãha | yady evaæ dharmÃ÷ ÓÆnyà uktà bhagavatà tasmÃt sarva-dharmà na + utpatsyante na nirotsyante | nir-Ãrambho bodhi-satva÷ | Ãha | evam eva kula-putra tathà yathà + abhisaæbudhyase sarva-dharmà na + utpadyante na nirudhyante | Ãha | yad etad uktaæ bhagavatà | saæsk­tà dharmà utpadyante nirudhyante ca + ity asya tathÃ-gata-bhëitasya ko * abhiprÃya÷ | Ãha | utpÃda-nirodha-abhinivi«Âa÷ kula-putra loka-saæniveÓa÷ | tatra tathÃ-gato mahÃ-kÃruïiko lokasya + uttrÃsa-pada-parihÃra-arthaæ vyavahÃra-vaÓÃd uktavÃn utpadyante nirudhyante ca + iti | na ca + atra kasya-cid dharmasya + utpÃdo na nirodha iti || punar atra + eva + uktaæ | tatra bhagavaæÓ cak«Æ-rÆpe«u na raïati Órotraæ | Óabde«u | yÃvan mano-dharme«u na raïati | sa dharma÷ | tatra kathaæ cak«Æ-rÆpe«u na raïati | saæsarga-a-bhÃvÃt | na hi cak«Æ-rÆpeïa saæs­jyate | yÃvan na mano-dharmeïa saæs­jyate | yan na saæs­jyate tan na raïati | a-dvitÅyasya bhagavan dharmasya raïaæ na + asti | a-dvitÅyÃÓ ca bhagavan sarva-dharmÃ÷ paras-paraæ na jÃnanti na vijÃnanti | na kalpayanti na vikalpayanti | na saæbhavanti na visaæbhavanti | na hÅyante na varddhante | na rajyanti | na virajyanti | na saæsaranti na parinirvÃnti na + ete kasya-cit | na + e«Ãæ kaÓ-cit | na + ete bhagavan dharmà udvijante na saækliÓyante na vyavadÃyante | evam ahaæ bhagavan jÃnÃmy evam avabudhye | yad apy ahaæ | bhagavann evaæ vadÃmi | evam ahaæ jÃnÃmy evam ahaæ budhyÃmi + iti | ÃyatanÃnÃm e«a vi-kÃra÷ | na ca bhagavann ÃyatanÃnÃm evaæ bhavati | asmÃkam e«a vi-kÃra iti | yo hy evaæ jÃnÃti sa na kena-cit sÃrddhaæ vivadati | yan na vivadati tac * chramaïa-dharmam anusarati + iti | tathà dharma-darÓanaæ buddha-darÓanaæ sarva-satva-darÓanaæ sarva-satva-hetu-pratyaya-darÓanaæ ÓÆnyatÃ-darÓanaæ ÓÆnyatÃ-darÓanam a-darÓanaæ | a-darÓanaæ bhagavan sarva-dharmÃïÃæ darÓanaæ samyag-darÓanam iti || katham an-adhi«ÂhÃnà saæv­tir yuktà | kathaæ punar a-yuktà | yathà + a-sati sthÃïau puru«a-bhrÃnti÷ | kasya puna÷ ÓÆnyatÃ-vÃdina÷ parama-arthata÷ sthÃïu÷ siddho yad-ÃÓrayÃt puru«a-bhrÃnti÷ syÃd | a-mÆlà eva ca sarva-dharmÃs tatvato mÆla-an-upapatte÷ || tathà ca + uktam Ãrya-vimalakÅrti-nirdeÓe | a-bhÆta-parikalpasya kiæ mÆlaæ | Ãha | viparyastà saæj¤Ã mÆlaæ | Ãha | viparyastÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ kiæ mÆlaæ | a-prati«ÂhÃnaæ mÆlaæ | Ãha | a-prati«ÂhÃyÃ÷ kiæ mÆlaæ | Ãha | yan ma¤juÓrÅr a-prati«ÂhÃnaæ na tasya ki¤-cin mÆlam iti hy a-prati«ÂhÃna-mÆla-prati«ÂhitÃ÷ sarva-dharmà iti || iyaæ samÃsata÷ praj¤Ã-pÃramità citta-Óuddhy-arthinà bhÃvayitavyà | bhÃvayitvà ca kleÓa-ripu-raïa-kuÓalena bhavitavyaæ | na sva-g­ha-ÓÆreïa || yathà + uktam Ãrya-dharma-saægÅti-sÆtre | na ÓÆnyatÃ-vÃdÅ loka-dharmai÷ saæhriyate * a-niÓritatvÃt | na sa lÃbhena saæh­«yÃti | a-lÃbhena na vi-manà bhavati | yaÓasà na vismayate * a-yaÓasà na saækucati | nindayà na + avalÅyate | praÓaæsayà na + anunÅyate | sukhena na rajyate du«khena na virajyate | yo hy evaæ loka-dharmair na saæhriyate sa ÓÆnyatÃæ jÃnÅtae iti || tathà ÓÆnyatÃ-vÃdino na kva-cid anurÃgo na vi-rÃga÷ | yasmin rajyeta tac * chÆnyam eva jÃnÅte | ÓÆnyam eva paÓyati | na + asau ÓÆnyatÃæ jÃnÅte ya÷ kva-cid dharme rajyate và virajyate và tathà na + asau ÓÆnyatÃæ jÃnÅte ya÷ kena-cit sÃrddhaæ vi-grahaæ vi-vÃdaæ và kuryÃc * chÆnyam eva jÃnÅte tac * chÆnyam eva paÓyati + ity Ãdi || etat saæk«epÃc citta-Óodhanam || atha + evam api parama-viÓuddhir dharma-darÓane sati | iha pa¤ca-ka«Ãya-saækli«Âasya kalyÃïa-mitra-avasÃditasya và saæk«epeïa tÃvat kutra yatnaæ k­tvà ÓÅghraæ citta-Óuddhir bhavati | Ãtma-bahu-mÃna-para-avaj¤Ã-tyÃge * anayor mÆlam Ãtma-satva-d­«Âi÷ | sà ca + etad-abhyÃsÃt su-karaæ prahÅyatae iti para-gauravam Ãtma-avaj¤Ã ca + evaæ bhÃvanÅyà || yadi satvo yadi skandhÃ÷ k«amatà sarvathà sthità | ekasya hi para-Ãtmatvaæ viruddhaæ saæbhavet kathaæ || vinà + Ãlambanam apy etad Ãcaranty eva dehina÷ | an-Ãdi-kalyÃna-abhyÃsÃt kim abhyÃsasya du«-karam || evam abhyÃsa-vaÓyatve tulye kasmÃt sukha-udayam | para-gauravam uts­jya sva-sukhÃyÃn yad i«yate || cintÃ-maïir yathà + uktÃÓ ca santi gaurava-hetava÷ | na tu me gauravÃt saukhyam iha + api jana-dur-bhagÃt || tasmÃt satva-antare yad-vad rÆk«a-matsara-mÃnina÷ | Ãtma-snehavato v­ttir bhÃvayet tad-viparyayam || Ãtmano bahu-mÃno * ayaæ stuti-nindÃ-Ãdi-sekata÷ | vardhate nÃraka-vaÓÃt sekÃn naraka-vahni-vat || Óabdas tÃvad a-cittatvÃn mÃæ stauti + iti na saæbhava÷ | para÷ kila mayi prÅta ity ayaæ me mati-bhrama÷ || tat-tu«Âyà + eva mama prÅti÷ sÃmÃnye na sadà + astu sà | tat-sukhena na cet kÃryaæ tena tu«Âena kiæ mama || anyatra mayi và prÅtyà kiæ hi me parakÅyayà | na me pareïa tu«Âena kÃye saukhyam iha + aïv api || evaæ j¤Ãtvà prahÃtavyà kalpanà nir-vibandhanà | a-kÅrti-nindà sat-kÃrà evaæ j¤eyÃÓ ca ni«-phalÃ÷ || na dharmo na + Ãyur Ãrogyaæ na balaæ vandanÃ-Ãdibhi÷ | yad-vad utprÃsyamÃnasya vikÃrair anya-kÃyikai÷ || h­«Âasya + atha vi«aïïasya lÃbha-a-lÃbhau sama-udayau | vivarjya ni«-phalaæ tasmÃd bhaveyaæ Óaila-mÃnasa÷ || saæstava-tyÃgÃc ca ÓÅghraæ citta-viÓuddhir bhavati | iti || tatra + api cintyate | nimitta-udgraha-saæbhÆtà praty-abhij¤Ã puna÷ puna÷ | utpÃdayaty anu-nayaæ jÃyate pratigho * apy ata÷ || pratigha-anunayau yasya tasya pÃpam a-vÃritam | abhyÃkhyÃnÃni citrÃïi mÃtsaryaæ ca + År«yayà saha || lÃbha-Ãdi-kÃmatà nÃma ity Ãdy Ãvartate bahu | tasmÃt sarva-prayatnena saæstavaæ praharen muni÷ || sÃd­ÓyÃd anyad apy etad vÃri-sroto-vad Åk«yate | tad eva + idam iti bhrÃntyà tatve ti«ÂhÃmy ato balÃt || a-vastu ca + etat sÃd­Óyaæ du«khaæ ca janayi«yati | ahaæ ca + etac ca sarvaæ ca na cirÃn na bhavi«yati | iti || Ãtma-bhÃva-pariÓuddhiÓ caturdaÓa÷ pariccheda÷ || @<[XV. bhogapuïyaÓuddhi]>@ bhoga-puïya-Óuddhi÷ pa¤cadaÓa÷ pariccheda÷ || Óik«Ã-samuccayasya + Ãtma-Óuddhy-an-antaraæ bhoga-Óuddhi÷ saæcaya-a-bhÃvÃt | p­thag iha lekhità | bhoga-Óuddhiæ ca jÃnÅyÃt samyag-ÃjÅva-ÓodhanÃt || yathà + uktam Ãrya-ugra-parip­cchÃyÃm | iha g­ha-pate g­hÅ bodhi-satvo dharmeïa bhogÃn parye«ate na + a-dharmeïa | samena na vi-«ameïa | samyag-ÃjÅvo bhavati na vi-«ama-ÃjÅva iti || Ãrya-ratna-meghe * apy uktaæ | na bodhi-satvo dÃyakaæ dÃna-patiæ d­«Âvà + ÅryÃ-patham Ãracayati | kathaæ na + ÅryÃ-patham Ãracayati | na Óanair mandaæ mandaæ kramÃn utk«ipati na nik«ipati yuga-mÃtra-prek«ikayà sa-viÓvasta-prek«ikayà + an-Ãbhoga-prek«ikayà | evaæ kÃya-kuhanÃæ na karoti | kathaæ vÃk-kuhanÃæ na karoti | na bodhi-satvo lÃbha-hetor lÃbha-nidÃnaæ manda-bhÃïÅ m­du-bhÃïÅ na priya-bhÃïÅ bhavati | na + anuvartana-vacanÃni niÓcÃrayati | pe || kathaæ na citta-kuhanÃæ kuroti | bodhi-satvo dÃyakena dÃna-patinà và lÃbhena pravÃryamÃïo và ca + alpa-icchatÃæ darÓayati | citte na sp­hÃm utpÃdayati | antar-dÃha e«a kula-putra yad vÃca-alpa-icchatà cittena lÃbha-kÃmatà | evaæ hi kula-putra bodhi-satva÷ kuhana-lapana-lÃbha-apagato bhavati | pe | na bodhi-satvo dÃna-patiæ và d­«Âvà nimittaæ karoti | vighÃto me cÅvareïa | vighÃto me pÃtreïa | vighÃto me glÃna-bhai«ajyena | na ca taæ dÃyakaæ dÃna-patiæ và kiæ-cit prÃrthayate | na vÃcaæ niÓcÃrayati | evaæ hi bodhi-satvo nimitta-lÃbha-apagato bhavati | yÃvan na bodhi-satvo dÃyakaæ dÃna-patiæ d­«Âvà evaæ vÃcaæ niÓcÃrayati | amukena + amukena và me dÃna-patinà + amukaæ vastu pratipÃditaæ tasya ca mayà + amuka upakÃra÷ k­ta÷ | tena me ÓÅlavÃn ayam iti k­tvà idaæ ca + idaæ ca dattaæ bahu-Óruta iti | alpa-iccha iti k­tvà | mayà ca tasya kÃruïya-cittam upasthÃpya parig­hÅtaæ | pe || tatra kÃya-k«atir yad uta lÃbha-hetor lÃbha-nidÃnam ÃdhÃvana-paridhÃvanaæ dau÷ÓÅlya-samudÃcaraïaæ ca | citta-k«atir yad uta prÃrthanà | lÃbhinÃæ ca brahma-cÃriïÃm antike vyÃpÃda-bahulatà | evaæ hi bodhi-satvo vi«ama-parye«Âi-lÃbha-apagato bhavati | pe || iha bodhi-satvo na tulÃ-kÆÂena na mÃna-kÆÂena na visraæbha-ghÃtikayà na dhÆrtatayà lÃbham upÃrjayati | evaæ hi bodhi-satvo * a-dharma-lÃbha-apagato bhavati | pe | ye te lÃbhà staupika-saæs­«Âà và dhÃrmika-saæs­«Âà và sÃæghika-saæs­«Âà và + a-dattà và + an-anuj¤Ãtà và | tÃn na pratÅcchati na svÅ-karoti | evaæ hi bodhi-satvo * a-pariÓuddha-lÃbha-apagato bhavati | yÃval labdhà lÃbhaæ na mamÃyate | na dhanÃyate | na saænidhiæ karoti | kÃla-anukÃlaæ ca Óramaïa-brÃhmaïebhyo dadÃti | mÃtÃ-pit­-mitra-amÃtya-j¤Ãti-sÃlohitebhya÷ kÃla-anukÃlam Ãtmanà paribhuÇkte paribhu¤jÃnaÓ ca + a-rakta÷ paribhuÇkte | sv-anadhyavasito na ca + ÃlabhyamÃne lÃbhe kheda-cittam utpÃdayati | na paritapyati na ca dÃyaka-dÃna-patÅnÃm antike * a-prasÃda-cittam utpÃdayati + ity Ãdi || tatra + e«a + apy asya bodhi-satvasya bhoga-Óuddhir Ãtma-bhÃva-Óuddhi-vat para-hitÃya bhavet || yathà + uktam Ãrya-vimalakÅrti-nirdeÓe | punar a-paraæ bhadanta ÓÃriputra ye praviÓanti + idaæ g­haæ te«Ãæ samanantara-pravi«ÂÃnÃæ sarva-kleÓà na bÃdhante * ayaæ dvitÅya ÃÓcarya-adbhuto dharma÷ || punar atra + eva + uktaæ | atha tato bhojanÃt sarvÃvatÅ sà par«at t­ptà bhÆtà | na ca tat bhojanaæ k«Åyate | yaiÓ ca bodhi-satvai÷ ÓrÃvakaiÓ ca Óakra-brahma-loka-pÃlais tad anyaiÓ ca satvais tad bhojanaæ bhuktaæ te«Ãæ tÃd­Óaæ sukhaæ kÃye * avakrÃntaæ yÃd­Óaæ sarva-sukha-maï¬itÃyÃæ loka-dhÃtau bodhi-satvÃnÃæ sukhaæ | sarva-roma-kÆpebhyaÓ ca te«Ãæ tÃd­Óo gandha÷ pravÃti | tad yathà + api nÃma tasyÃm eva sarva-gandha-su-gandhÃyÃæ loka-dhÃtau v­k«ÃïÃæ gandha÷ || punaÓ ca + uktaæ | yaiÓ ca bhadanta + Ãnanda bhik«ubhir an-avakrÃnta-niyÃmair etad bhojanaæ bhuktaæ te«Ãm eva + avakrÃnta-niyamÃnÃæ pariïaæsyati | pe | yair an-utpÃdita-bodhi-cittai÷ satvai÷ paribhuktaæ te«Ãm utpÃdita-bodhi-cittÃnÃæ pariïaæsyati | yair utpÃdita-bodhi-cittair bhuktaæ te«Ãæ na + a-pratilabdha-k«ÃntikÃnÃæ pariïaæsyati + iti vistara÷ || ÓÆnyatÃ-karuïà garbha-ce«ÂitÃt puïya-Óodhanam || uktaæ hy Ãrya-gagana-ga¤ja-sÆtre | yad uta + ahaæ-kÃra-viÓuddhaæ tad dÃnaæ dadÃti | mama-kÃra-viÓuddhaæ tad dÃnaæ dadÃti | hetu-viÓuddhaæ tad dÃnaæ dadÃti | d­«Âi-viÓuddhaæ tad dÃnaæ dadÃti | nimitta-viÓuddhaæ tad dÃnaæ dadÃti | nÃnÃtva-viÓuddhaæ tad dÃnaæ dadÃti | vipÃka-pratikÃÇk«aïÃ-viÓuddhaæ tad dÃnaæ dadÃti | yathà gaganaæ sama-viÓuddhaæ tad dÃnaæ dadÃti || pe | yathà gaganam a-paryantam evam a-paryantÅ-k­tena cittena tad dÃnaæ dadÃti | yathà gaganaæ vistÅrïam an-Ãvaraïam evaæ bodhi-pariïÃmitaæ tad dÃnaæ dadÃti | yathà gaganam a-rÆpi evaæ sarva-rÆpa-a-niÓritaæ tad dÃnaæ dadÃti | yathà gaganam a-vedayit­ | evaæ sarva-vedita-pratiprasrabdhaæ dÃnaæ dadÃti | evam a-saæj¤i a-saæsk­tam a-vij¤apti-lak«aïam evam a-pratij¤Ãnaæ tad dÃnaæ dadÃti | yathà gaganaæ sarva-buddha-k«etra-spharaïam evaæ sarva-satva-maitrÅ-spharaïaæ tad dÃnaæ dadÃti | pe | yathà gaganaæ sadÃ-prakÃÓam evaæ citta-prak­ti-viÓuddhaæ tad dÃnaæ dada-ti | yathà gaganaæ sarva-satva-avakÃÓaæ evaæ sarva-satva-upajÅvyaæ tad dÃnaæ dadÃti | yÃvad yathà nirmito nirmitÃya dadÃti nir-vikalpo * an-Ãbhoga÷ | citta-mano-vij¤Ãna-vigata÷ sarva-dharma-ni÷-pratikÃÇk«Å | evaæ dvaya-vigamatayà mÃyÃ-lak«aïa-sva-bhÃva-viÓuddhaæ bodhi-satvas tad dÃnaæ dadÃti | yasya + Åd­Óo dÃna-parityÃga÷ praj¤Ã-j¤Ãnena ca sarva-satva-kleÓa-parityÃga÷ | upÃya-j¤Ãnena ca satva-a-parityÃga÷ | evaæ tyÃga-citta÷ kula-putra bodhi-satvo gagana-sama-dÃno bhavati || Ãrya-ak«ayamati-sÆtre * apy uktaæ | na + asti satva-utpŬanÃ-dÃnam | yÃvan na + asti yathÃ-ukte Æna-dÃnaæ | yÃvan na + asti sarva-satve«u dak«iïÅyÃ-avamanyanÃ-dÃnaæ | pe | na + asti nikranda-dÃnaæ yÃvan na + asti yÃcanake«u + upatapta-dÃnaæ na + asty uccagghana ullÃpana-dÃnaæ na + asti parÃÇ-mukha-dÃnaæ na + asty apaviddha-dÃnaæ na + asty a-sva-hasta-dÃnaæ | pe | na + asty a-kalpika-dÃnaæ | na + asty a-kÃla-dÃnaæ na + asti vi«a-Óastra-dÃnaæ na + asti satva-viheÂhanÃ-dÃnam iti || yat tarhy ugra-parip­cchÃyÃm uktaæ | dÃna-pÃramitÃ-kÃlo * ayaæ yasya yena + arthas tasya tat-pradÃna-kÃla÷ | api tu tathà + ahaæ kari«yÃmi | madya-pebhya eva madya-pÃnaæ dÃsyÃmi | tÃæs tÃn sm­ti-saæprajanye samÃdÃpayi«yÃmi + iti || madya-pÃnÃd api nairÃÓya-k­te bodhi-satve pratigho garÅyÃn | satva-saægraha-hÃniÓ ca + ato * anya-prasÃdana-upÃya-a-saæbhave madyaæ deyam ity abhiprÃya÷ | Óastra-Ãdi«v api yady anubadha-gurula-Ãdy-avavicÃrÃd dÃnam Ãpadyeta | na + eva + Ãpattir ity ata eva gamyate | sÆtre«u tu sÃmÃnyena prati«edha | ity uktà dÃna-viÓuddhi-dik || ÓÅla-viÓuddhir Ãrya-gagana-ga¤ja-sÆtre eva + abhihità | a-virahita-bodhi-cittatà citta-viÓuddhyai apagata-ÓrÃvaka-praty-eka-buddha-cittatà prÃmÃïika-viÓuddhyai ity Ãdi || punar a-parà ÓÅla-viÓuddhi÷ | Óuddhaæ gaganaæ Óuddhaæ tac-chÅlaæ |vi-malaæ gaganaæ vi-malaæ tac-chÅlaæ | ÓÃntaæ gaganaæ ÓÃntaæ tac-chÅlaæ | an-unnataæ gaganam an-unnataæ tac-chÅlaæ | anunÅtaæ gaganam anunÅtaæ tac-chÅlam | yÃvad a-chedya-a-bhedyaæ gaganam a-chedya-a-bhedyaæ tac-chÅlam ity Ãdi || a-pratihataæ gaganaæ sarva-satva-a-pratigha-cittasya k«Ãnti-pariÓuddhi÷ | sama-prayogaæ gaganaæ sarva-satva-sama-cittasya k«Ãnti-pariÓuddhir ity Ãdi || tad yathà + api syÃn mahÃ-ÓÃla-vanaæ | tasmin kaÓ-cid eva + Ãgatya ÓÃlaæ chindyÃt | tatra te«Ãm avaÓi«ÂÃnÃæ na + evaæ bhavati | e«a chinno vayam a-cchinnà iti | na te«Ãm anunayo na pratigha÷ | na kalpo na vikalpo na parikalpa÷ || yà + evaæ k«Ãntir iyaæ bodhi-satvasya paramà gagana-samà k«Ãntir | iti || Ãrya-ratna-cƬa-sÆtre vistaram uktvà Ãha | idam ucyate vÅryaæ | tasya kÃya-pariÓuddhi÷ | yat kÃyasya pratibhÃsa-pratibimba-j¤Ãnaæ vÃco * an-abhilÃpya-j¤Ãnaæ | cittasya + aty-anta-upaÓama-j¤Ãnaæ | tathà maitrÅ-saænÃha-saænaddho mahÃ-karuïÃ-adhi«ÂhÃna-prati«Âhita÷ | sarva-ÃkÃra-vara-upetaæ ÓÆnyatÃ-ÃkÃra-abhinirh­taæ dhyÃnaæ dhyÃyati | tatra katamà sarva-ÃkÃra-vara-upetà ÓÆnyatà | yà na dÃna-vi-kalà | yÃvan na + upÃya-vi-kalà | na mahÃ-maitrÅ-muditÃ-upek«Ã-vi-kalà | na satya-j¤Ãna-avatÃra-vi-kalà | na bodhi-citta-satva-apek«Ã-vi-kalà | na + ÃÓaya-adhyÃÓaya-prayoga-vi-kalà | na dÃna-priya-vadyatà + artha-kriyà samÃna-arthatÃ-vi-kalà | na sm­ti-saæprajanya-vi-kalà | na sm­ty-upasthÃna-samyak-prahÃïa-rddhi-pÃda-indriya-bala-bodhy-aÇga-a«Âa-aÇga-mÃrga-vi-kalà na Óamatha-vipaÓyanÃ-vi-kalà | pe | upaÓÃntà ca sva-bhÃvena | an-upaÓÃntà ca karma-kleÓe«u | upek«ikà ca sarva-dharmÃïÃæ | avek«ikà ca buddha-dharmÃïÃæ | jahà ca sva-lak«aïena | vikrÃntà ca + adhi«ÂhÃna-kÃryatayà | a-vyÃp­tà ca sva-rasena | sadà vyÃp­tà ca buddha-kÃrye«u | ÓÅtÅ-bhÆtà ca + upaÓamena | sadà + ujjvalità ca satva-paripÃke | iyam ucyate sarva-ÃkÃra-vara-upetà ÓÆnyatà || yÃvad iyaæ kula-putra dhyÃna-pÃramità caryÃ-pariÓuddhir iti || etena praj¤Ã-pariÓuddhir veditavyà | evaæ sarva-puïye«v iti || tathà + Ãrya-vimalakÅrti-nirdeÓe * apy uktaæ |sad-dharma-cakra-pravartana-mahÃ-parinirvÃïa-saædarÓana-go-caraÓ ca bodhi-satva-caryà + a-tyajana-go-caraÓ ca + ayam api bodhi-satvasya go-cara | iti || bhoga-puïya-Óuddhi÷ pa¤cadaÓa÷ pariccheda÷ || @<[XVI. bhadracaryÃvidhi÷]>@ bhadra-caryÃ-vidhi÷ «o¬aÓa÷ pariccheda÷ || idÃnÅæ trayÃïÃm api v­ddhir vÃcyà || kim arthaæ | grahÅtÃra÷ su-bahava÷ sv-alpaæ ca + idam anena kiæ | na ca + ati-t­pti-janakaæ vardhanÅyam idaæ tata÷ || ati-t­pti buddhatvaæ | tan na ÓrÃvaka-sÃdhÃraïena Óuddhi-mÃtreïa satvÃnÃæ janyatae ity artha÷ | Ãtma-bhÃvasya kà v­ddhir bala-an-Ãlasya vardhanaæ || tatra + Ãrya-ratna-meghe balam uktaæ |na sa satva÷ satva-nikÃye saævidyate yo bodhi-satvasya balena balaæ mardayed ity Ãdi || tasya kathaæ vardhanam | yad uktam Ãrya-tathÃ-gata-guhya-sÆtre Ãrya-vajrapÃïer bala-darÓana-vismita-ajÃtaÓatru-p­«Âena bhagavatà | daÓabhir mahÃ-rÃja dharmai÷ samanvÃgato bodhi-satva evaæ-rÆpÃæ balavattÃæ pratilabhate |katamair daÓabhi÷ | iha mahÃ-rÃja bodhi-satva÷ kÃyaæ jÅvitaæ ca parityajati | na ca puna÷ sad-dharmaæ parityajati | sarva-satvÃnÃæ ca + avanamati na ca punar mÃnaæ b­æhayati | dur-balÃnÃæ ca satvÃnÃæ k«amate | na pratighaæ karoti | jighatsitÃnÃæ ca satvÃnÃm agraæ vara-bhojanaæ dadÃti | bhÅtÃnÃæ ca satvÃnÃm a-bhayaæ dadÃti | glÃnÃnÃæ ca satvÃnÃæ bhÆta-cikitsÃyai utsuko bhavati | daridrÃæÓ ca satvÃn bhogai÷ saætarpayati | tathÃ-gata-caitye ca su-dhÃ-piï¬a-lepanaæ karoti | Ãnanda-vacanaæ satvÃnÃæ ÓrÃvayati | daridra-du«khitÃnÃæ ca satvÃnÃæ bhoga-saævibhÃgaæ karoti | ÓrÃnta-klÃntÃnÃæ ca satvÃnÃæ bhÃraæ vahati | ebhir mahÃ-rÃja daÓabhir iti || an-Ãlasya-vardhanaæ katamat | yad vÅrya-vardhanaæ | yathà + uktaæ sÃgaramati-sÆtre | Ãrabdha-vÅryeïa sÃgaramate bodhi-satvena bhavitavyaæ sadà d­¬ha-parÃkrameïa | tÅvra-cchandena bodhi-satvena bhavitavyam a-nik«ipta-dhureïa | Ãrabdha-vÅryÃïÃæ hi sÃgaramate bodhi-satvÃnÃæ na dur-labhà bhavaty an-uttarà samyak-saæbodhi÷ | tat kasya heto÷ | yatra sÃgaramate vÅryaæ tatra bodhi÷ | kusÅdÃnÃæ puna÷ su-dÆra-vidÆre bodhi÷ | na + asti kusÅdasya dÃnaæ yÃvan na + asti praj¤Ã na + asti kusÅdasya para-artha iti || candra-pradÅpa-sÆtre * apy Ãha | utpalaæ vÃri-madhye và so * anupÆrveïa vardhatae |ity Ãdi || iyaæ saæk«epÃd Ãtma-bhÃva-v­ddhi÷ || ÓÆnyatà karuïÃ-garbhÃd dÃnÃd bhogasya vardhanaæ || yathà + uktaæ vajra-cchedikÃyÃæ | yo bodhi-satvo * a-prati«Âhito dÃnaæ dadÃti | tasya puïya-skandhasya na su-karaæ pramÃïam udgrahÅtum iti || mahatyÃm api praj¤Ã-pÃramitÃyÃm uktaæ | punar a-paraæ ÓÃriputra bodhi-satvena mahÃ-satvena + alpam api dÃnaæ dadatà sarva-satve«u sarva-ÃkÃra-j¤atÃyÃm upÃya-kauÓalya-pariïÃmanatÃyÃm a-prameyam a-saækhyeyaæ kartu-kÃmena praj¤Ã-pÃramitÃyÃæ Óik«itavyam | tathà sarva-satvÃnÃæ mano-rathÃn paripÆrayitu-kÃmena | yÃvaj jÃta-rÆpa-rajata-udyÃna-rÃjya-Ãdibhir upakaraïai÷ praj¤Ã-pÃramitÃyÃæ Óik«itavyam iti || vinà ca karuïayà na bodhi-satvÃnÃæ kiæ-cic ce«Âitam iti vak«yÃma÷ | iti saæk«epÃd bhoga-v­ddhi÷ || puïya-v­ddhi÷ sarva-v­ddhÅnÃæ mÆlam iti tad-arthaæ parikara-bandha ucyate || k­tvà + ÃdÃv eva yatnena vyavasÃya-ÃÓÃyau d­¬hau | karuïÃæ ca puras-k­tya yateta Óubha-v­ddhaye || citta-Óuddhi-kÃla-bhÃvitÃnÃæ vyavasÃya-ÃdÅnÃæ prayoga-Ãrambhe punar ÃmukhÅ-karaïena d­¬hatà + a-pÃdana-artha÷ Óloka÷ | k­tvà + ity Ãdi-pÆrvaka eva || Ãsanna-yuddha-kÃlÃnÃæ astra-kauÓalya-Ãdara-vat prayoga-sama-kÃlaæ d­¬hÅ-kari«yÃmi + iti Óaithilya-nivÃraïa-artham Ãdi-grahaïam | tatra kathaæ vyavasÃyaæ d­¬hÅ-karoti || yathà + Ãrya-sudhana Ãrya-maitreyam upasaæprakrÃnta÷ samyak-caryÃ-ni÷-samartha÷ | pÆrva-anta-koÂÅ-gata-kÃya-praïÃma÷ kÃya-samanvÃhÃreïa kÃya-balaæ d­¬hÅ-kurvÃïa÷ | pÆrva-anta-koÂÅ-gata-kÃya citta-pariÓuddhi-ni«-kÃraïa-sÃæsÃrika-citta-pracÃra-samanvÃhÃreïa citta-manasi-kÃraæ nig­hïan | pÆrva-anta-koÂy--a-sat-karma-laukika-kÃrya-prayukta-ni«-prayojana-parisyanda-samanvÃhÃreïa praty-utpanna-prayojana-mahÃ-sÃmarthyaæ vicintayan | pÆrva-anta-a-bhÆta-parikalpa-samutthita-vitatha-saækalpa-saædarÓita-manasi-kÃra-samanvÃhÃreïa sarva-bodhi-satva-caryÃ-samyak-saækalpa-abhisaæskÃra-balaæ samutthÃpayan | atÅta-Ãtma-bhÃva-artha-prayoga-Ãrambha-vi«amatÃ-samanvÃhÃreïa sarva-satva-Ãrambha-vaiÓe«ikatayà + adhyÃÓaya-balaæ d­¬hÅ-kurvÃïa÷ | atÅta-kÃya-samudÃcÃra-nir-ÃsvÃdatÃ-samanvÃhÃreïa | sarva-buddha-dharma-pratilÃbha-prayoga-mahÃ-ÃÓvÃsa-pratilÃbha-indriya-vegÃn vivardhayamÃno * atÅta-adhva-viparyÃsa-prayukta-mithyÃ-ÃÓaya-prayoga-samanvÃhÌeïa | praty-utpanna-adhva-samyag-darÓana-a-viparyÃsa-saæprayuktena bodhi-satva-praïidhÃna-samÃdÃnena saætatiæ pariÓodhayan | pÆrva-anta-gata-Ãyoga-vÅrya-Ãrambha-kÃrya-a-parini«panna-Ãrya-samÃdÃna-samanvÃhÃreïa \<[doubtful]>\ | praty-utpanna-buddha-dharma-samudÃgama-pratyupasthÃnena mahÃ-vÅrya-Ãrambha-vikrameïa kÃya-citta-saæpragrahaæ saæjanayamÃna÷ | pÆrva-anta-koÂÅ-pa¤ca-gaty-apÃya-nik«ipta-Ãtma-para-nir-upakaraïa-Ãkhya-nir-upajÅvya-samucchraya-parigraha-samanvÃhÃreïa | sarva-buddha-dharma-utthÃpaka-sarva-jagad-upajÅvya-sarva-kalyÃïa-mitra-ÃrÃgaïa-samarthya-Ãtma-bhÃva-parigrahaïatayà vipula-prÅti-prÃmodya-vegÃn vivardhayamÃna÷ praty-utpanna-janma-abhinirv­ttaæ jarÃ-vyÃdhi-maraïa-Óoka-Ãkara-bhÆtaæ saæyoga-viyoga-nidhÃna-bhÆtaæ samucchrayaæ | apara-anta-kalpa-koÂÅ-gata-bodhi-satva-caryÃ-Ãcaraïa-prayuktasya satva-paripÃcana-buddha-dharma-parigraha-prayuktasya tathÃ-gata-saædarÓana-sarva-buddha-k«etra-anucaraïa-sarva-dharma-bhÃïaka-upasthÃna-sarva-tathÃ-gata-ÓÃsana-samanvÃharaïa-prayuktasya sarva-dharma-parye«Âi-sahÃya-bhÆtasya sarva-kalyÃïa-mitra-darÓana-sarva-buddha-dharma-samudÃnayana-prayuktasya bodhi-satva-praïidhi-j¤Ãna-ÓarÅrasya hetu-pratyaya-bhÆtam avalokya-a-cintya-kuÓala-mÆla-indriya-vegÃn viva rdhayamÃna iti | Ãrya-ak«ayamati-nirdeÓe mahÃ-yÃna-sÆtre * apy uktaæ | eko bodhi-satvo * a-dvitÅyo * a-sahÃyo * an-uttarÃyÃæ samyak-saæbodhau saænÃhaæ saænahyati | sa vÅrya-bala-parig­hÅtena + adhyÃÓayena + a-para-avakÃÓa-a-svayaæ-kÃrÅ | sva-bala-bala-udgata÷ | sa evaæ d­¬ha-saænÃha÷ saænaddho | yat ki¤-cit sarva-satvÃnÃæ pariprÃpayitavyaæ bhavi«yati tad ahaæ pariprÃpayi«yÃmi | yat sarva-ÃryÃ÷ sarva-nava-yÃna-saæprasthità bodhi-satvà na pariprÃpayi«yanti tad ahaæ pariprÃpayi«yÃmi | na mama dÃnaæ sahÃyakaæ |ahaæ punar dÃnasya sahÃya÷ | na mama ÓÅla-k«Ãnti-vÅrya-dhyÃna-praj¤Ã÷ sahÃyikÃ÷ | ahaæ puna÷ ÓÅla-k«Ãnti-vÅrya-dhyÃna-praj¤ÃnÃæ sahÃyo | na + ahaæ pÃramitÃbhir upasthÃtavyo mayà puna÷ pÃramità upasthÃtavyÃ÷ | evaæ saægraha-vastu«u sarva-kuÓala-mÆle«u caleyam | yÃvad ekÃkinà mayà + a-dvitÅyena + a-sahÃyena vajra-maye mahÅ-maï¬ale sthitena sa-balaæ sa-vÃhanaæ mÃraæ dhar«ayitvà eka-citta-k«aïa-sama-Ãyuktayà praj¤ayà + an-uttarà samyak-saæbodhir abhisaæboddhavyà + iti || Ãrya-vajra-dhvaja-sÆtre * apy Ãha | tad yathà + api nÃma sÆryo deva-putra udayamÃno na ti«Âhati | jÃty-andha-do«eïa | na ti«Âhati gandharva-nagara-do«eïa | na ti«Âhati catur-dvÅpa-loka-dhÃtu-bhÆmi-rajo-do«eïa | na ti«Âhati rÃhv-asura-indra-do«eïa | na ti«Âhati dhÆma-maï¬ala-do«eïa | na ti«Âhati jambÆ-dvÅpa-kleÓa-do«eïa | na ti«Âhati nÃnÃ-chÃyÃ-do«eïa | na ti«Âhati vi-«ama-parvata-do«eïa | evam eva bodhi-satvo mahÃ-satva÷ sm­ti-saæprajanya-vipula-gambhÅra-cetà a-dÅna-satvo guïa-caryÃ-j¤Ãna-caryÃ-avasÃnaæ yÃvan na vivartate satva-drauhilya-do«ai÷ | na vipravasati kuÓala-mÆla-pariïÃmai÷ | satva-d­«Âi-kÃlu«ya-do«air na vivartate | satva-k«obha-cetobhir na dÆrÅ-bhavati | satva-vina«Âa-saætatyà bodhi-saænÃhaæ na vi«kambhayati | sarva-jagat-paritrÃïa-praïidhÃnasya satva-kali-kalu«air na sraæsanÃæ karoti yÃvad bÃla-jana-samavadhÃnena | na nirvidyate para-satva-do«aiÓ ca | tat kasya heto÷ | an-Ãvaraïa-maï¬alam etad udayati | yad uta sarva-jagad-viÓuddhi-vinayÃya | pe || yaÓ ca te«Ãæ sarva-satvÃnÃæ du«kha-skandho vividhaæ ca + ÃvaraïÅyaæ karma samutthitaæ yena te ÃvaraïÅyena karmaïà buddhÃn na paÓyanti | dharmaæ na Ó­ïvanti | saæghaæ na jÃnanti | tad ahaæ te«Ãæ tri-vidham ÃvaraïÅyaæ karma + upacitaæ du«kha-skandhena svakena ÓarÅreïa + upÃdadÃmi tÃsu tÃsu naraka-upapatti«v apÃya-bhÆmi«u saævÃse«u ca | te ca sarva-satvÃs tataÓ cyavantÃæ | ahaæ ca du«kha-upÃdÃnam upÃdadÃmi vyavasyÃmy utsahe | na nivarte na palÃyÃmi na + uttrasyÃmi na saætrasyÃmi na bibhemi na pratyudÃvarte na vi«ÅdÃmi | tat kasya heto÷ | a-vaÓyaæ nirvÃhayitavyo mayà sarva-satvÃnÃæ bhÃro | na + e«a mama kÃma-kÃra÷ | sarva-satva-uttÃraïa-praïidhÃnaæ mama | mayà sarva-satvÃ÷ parimocayitavyà | mayà sarva-jagat samuttÃrayitavyaæ | jÃti-kÃntÃrÃj jarÃ-kÃntÃrÃd vyÃdhi-kÃntÃrÃc cyuty-upapati-kÃntÃrÃt sarva-Ãpatti-kÃntÃrÃt sarva-apÃya-kÃntÃrÃt sarva-saæsÃra-kÃntÃrÃt sarva-d­«Âi-gahana-kÃntÃrÃt kuÓala-dharma-praïÃÓa-kÃntÃrÃd a-j¤Ãna-samutthita-kÃntÃrÃt tad ete mayà sarva-satvÃ÷ sarva-kÃntÃrebhya÷ parimocayitavyÃ÷ | t­«ïÃ-jÃla-saktà a-vidyÃ-nivaraïa-Ãv­tà bhava-t­«ïÃ-saæprayuktÃ÷ praïÃÓa-paryavasÃnà du«kha-pa¤jara-prak«iptÃÓ cÃraka-saæniÓrità | a-budhÃ÷ pratij¤Ã-viruddhÃ÷ saæÓaya-bhÆtÃ÷ sadà vi-matayo * a-k«ema-darÓina÷ | a-ni÷-Óaraïa-kuÓalà bhava-arïave Ãvarta-maï¬ala-eka-caraïÃ÷ | pe || sarva-satvÃnÃm an-uttara-j¤Ãna-rÃjya-prati«ÂhÃpana-artham ahaæ carÃmi | na + ahaæ kevalam Ãtma-parimocana-abhiyukta÷ | sarva-satvà hy ete mayà sarva-j¤atÃ-citta-plavena saæsÃra-dur-gÃd * dhartavyà | mahÃ-prapÃtÃd abhyutk«eptavyÃ÷ | sarva-upadravebhya÷ parimocayitavyÃ÷ | saæsÃra-srotasa÷ pratÃrayitavyà Ãtmanà mayà sarva-satva-du«kha-skandho * adhyavasita÷ | yÃvad utsahe * ahaæ sarva-apÃye«u sarva-loka-dhÃtu-paryÃpanne«u sarva-du«kha-vÃsam anubhavitum | na ca mayà sarva-satvÃ÷ kuÓala-mÆlair va¤citavyÃ÷ | vyavasyÃmy aham eka-ekasminn apÃye * apara-anta-koÂÅ-gatÃn kalpÃn saævasayituæ | yathà ca eka-apÃye tathà sarva-apÃya-nir-avaÓe«a-sarva-loka-dhÃtu-paryÃpanne«u sarva-satva-parimocana-nidÃnaæ |tat kasya heto÷ | varaæ khalu punar aham eko du«khita÷ syÃæ na ca + ime sarva-satvÃ÷ apÃya-bhÆmi-prapatitÃ÷ | mayà tatra + Ãtmà bandhako dÃtavya÷ | sarva-jagac ca ni÷-kretavyaæ naraka-tiryag-yoni-yama-loka-kÃntÃrÃd ahaæ ca sarva-satvÃnÃm arthÃya sarva-du«kha-vedanÃ-skandham anena svakena ÓarÅreïa + anubhaveyam | sarva-satva-nidÃnam ahaæ ca sarva-satvÃnÃæ prÃtibhÃvyam utsahe satya-vÃdÅ pratyayito * a-visaævÃdaka÷ | na ca mayà sarva-satvÃ÷ parityaktÃ÷ | tat kasya heto÷ | sarva-satva-Ãrambaïo mama sarva-j¤atÃ-citta-utpÃda utpanno yad uta sarva-jagat-parimocanÃya | na ca + ahaæ rati-kÃmatayà + an-uttarÃyÃæ samyak-saæbodhau saæprasthito na + api pa¤ca-kÃma-guïa-raty-anubhavanÃya na + api kÃma-vi«aya-ni«evaïÃya | na ca + aham anyo-nya-kÃma-dhÃtu-paryÃpanna-rati-vyÆha-samudÃnayanÃya carÃmi bodhi-satva-caryÃæ | tat kasya heto÷ | a-ratayo hy e«Ã sarva-loka-rataya÷ |mÃra-vi«aya e«a yad uta kÃma-vi«aya-ni«evaïaæ | dur-buddhi-sevito hy e«a mÃrga÷ |sarva-buddhi-vivarïito hy ayam upadeÓa÷ yad uta kÃma-ni«evaïaæ |ataÓ ca + e«a sarva-du«kha-skandhasya + utpÃda eva ni«evaïaæ ata eva ca naraka-tiryag-yoni-yama-lokÃnÃm utpÃda÷ | kalaha-bhaï¬ana-vivÃda-k«obhÃÓ ca satvÃnÃm ata eva prÃdur-bhavanti | ete ca satvÃ÷ kÃmÃn ni«evamÃïÃ÷ buddhÃnÃæ bhagavatÃæ sakÃÓÃd dÆrÅ-bhavanti | svarga-upapatter apy ete kÃmà antarÃyÃya saævartante | kiæ punar an-uttarasya j¤Ãna-rÃjasya sarva-satva-yoga-k«emasya | so * aham evam a-pramÃïa-do«Ãn kÃmÃnÃæ paÓyan parÅttÃn ÃdÅptÃæs tasmÃd aham etan nidÃnam a-caraïatÃyÃæ pratipatsye || pe || tathà tathà + eva mayà kuÓala-mÆlaæ pariïÃmayitavyaæ yathà yathà + eva sarva-satvà aty-anta-sukham a-vedita-sukhaæ yÃvat sarva-j¤atÃ-sukhaæ pratilabheran | mayà sÃrathinà mayà pariïÃyakena mayà + ulkÃ-dhÃriïà mayà k«ema-gati-darÓakena mayà k«aïa-gati-pratilabdhena mayà + upÃya-j¤ena mayà + artha-vidu«Ã mayà saæsÃra-sÃgare sarva-j¤a-j¤Ãna-yÃna-pÃtra-mahÃ-deÓa-sthitena mayà pariïÃmana-kuÓalena mayà pÃra-darÓakena || pe || na khalu punar asmiæÓ cÃturmahÃ-dvÅpake loka-dhÃtau yÃvanta÷ satvÃs tÃvanta eva sÆryà udÃgacchanti cÃturdvÅpaka-loka-dhÃtv-avabhÃsanÃya | atha ca punar eka eva + e«Ãæ sÆrya udÃgacchati catur-dvÅpa-avabhÃsanÃya | na ca te«Ãæ satvÃnÃæ catur-dvÅpa-upapannÃnÃæ svaka-svakai÷ ÓarÅrair avabhÃsa÷ prÃdur-bhavati | yena te divasa-saækhyÃæ jÃnÅyu÷ | sva-kÃryaæ và pariprÃpayeyu÷ | sasyÃni và paripÃcayeyu÷ | ahar ahar và udyÃna-nagare«u rati-krŬÃ-paribhogam anubhaveyu÷ | diÓo và paÓyeyu÷ | gamana-Ãgamanaæ và grÃma-nagara-nigama-rëÂra-rÃja-dhÃnÅ«u kuryu÷ | vyavahÃra-kÃrye«u prayujyeran |pe | atha ca puna÷ sÆryasya deva-putrasya + udayata ekasya sÆrya-maï¬alasya + a-dvitÅyasya cÃturdvÅpake loka-dhÃtau sarva-satvÃnÃm avabhÃsa÷ prÃdur-bhavati | evam eva bodhi-satvasya mahÃ-satvasya kuÓala-mÆlÃny upÃrpayamÃnasya kuÓala-mÆlaæ pariïÃmayamÃnasya + evaæ cittam utpadyate | na + ete«Ãæ satvÃnÃæ tat kuÓala-mÆlaæ vidyate yena te ÃtmÃnaæ paritrÃyeran | ka÷ punar vÃda÷ param | ahaæ puna÷ sarva-satvÃnÃæ k­taÓa÷ kuÓala-mÆlÃni samudÃnayÃmi kuÓala-mÆlaæ pariïÃmayÃmi | yad uta sarva-satva-mocanÃya | sarva-satvÃnÃm avabhÃsanÃya sarva-satvÃnÃæ j¤ÃpanÃya sarav-satvÃnÃm avatÃraïÃya sarva-satvÃnÃæ parigrahaïÃya sarva-satvÃnÃæ parini«pÃdanÃya sarva-satvÃnÃæ prasÃdanÃya sarva-satvÃnÃæ prahlÃdanÃya sarva-satvÃnÃæ saæÓaya-cchedanÃya Ãditya-maï¬ala-kalpair asmÃbhir bhavitavyaæ | na para÷ pratikÃÇk«itavya÷ | na parasya + avakÃÓam utpÃdya satve«u saænÃha utsra«Âavya÷ | na ca sarva-satvÃnÃm antikÃt sarva-satva-trÃïa-vyavaÓÃyo nivartayitavya÷ | na pariïÃmanÃyÃ÷ sarva-du«kha-hatyà vinivartitavyaæ | na parÅttÃni kuÓala-mÆlÃni parigrahÅtavyÃni | na parÅttayà pariïÃmanayà tu«Âir mantavyà ity Ãdi || Ãrya-ak«ayamati-sÆtre * apy Ãha | sa na kalpa-gaïanayà bodhiæ parye«ate | iyata÷ kalpÃn saænatsyÃmi | iyata÷ kalpÃn saænatsyÃmi + iti | api tu khalv a-cintyam eva saænÃhaæ saænahyati | yÃvatÅ pÆrvÃ-koÂi÷ saæsÃrasya yady etÃvad ekaæ rÃtriæ-divaæ bhavet | evaæ-rÆpai rÃtriæ-divai÷ pa¤cadaÓa-daivasikena pak«eïa triæÓad-daivasikena mÃsena dvÃdaÓa-mÃsikena saævatsareïa anayà var«a-gaïanayà yÃvad var«a-Óata-sahasreïa + ekaæ bodhi-cittam utpÃdayeyam ekaæ ca tathÃ-gatam arhantaæ samyak-saæbuddhaæ paÓyeyaæ | anena praveÓena + anayà gaïanayà gaÇgÃ-nadÅ-vÃlukÃ-samaiÓ citta-utpÃdais tathÃ-gata-darÓanaiÓ ca eka-ekasya + api satvasya citta-caritaæ jÃnÅyÃæ | anena + eva praveÓena + anayà gaïanayà sarva-satvÃnÃæ tÃvadbhiÓ citta-utpÃdais tathÃ-gata-darÓanai÷ sva-citta-caritÃni prajanÅyÃm ity an-avalÅna÷ | saænÃho * ayaæ bodhi-satvasya + a-k«aya÷ saænÃha÷ |evaæ dÃna-Ãdi«u bodhi-pÃk«ika-mahÃ-puru«a-lak«aïe«u ca naya÷ || Ãrya-ratna-meghe * apy uktaæ || na bodhi-satva÷ satva-khaÂuÇkatÃæ satva-dur-dÃntatÃæ j¤Ãtvà | alam ebhi÷ satvair evaæ khaÂuÇkair evaæ dur-dÃntair iti | tato nidÃnaæ parikhinna÷ parÃ-p­«ÂhÅ-bhÆta÷ | pariÓuddhÃyÃæ loka-dhÃtau praïidhÃnaæ karoti | yatra + Åd­ÓÃnÃæ satvÃnÃæ nÃma + api na Ó­ïuyÃt | na ca satva-artha-vaimukhyasya bodhi-satva-pariÓuddhÃyÃæ loka-dhÃtÃv upapattir bhavati | tatra prÃj¤o bodhi-satva evaæ cittam utpÃdayati | tasmÃt satva-dhÃtor ye satvÃ÷ syu÷ pratyavarà dhaja¬a-e¬a-mÆka-jÃtÅyÃ÷ | a-parinirvÃïa-dharmakÃ÷ k­tsnà satva-dhÃtau na cikitsitÃ÷ sarva-buddhai÷ sarva-bodhi-satvaiÓ ca pratyÃkhyÃtÃ÷ | te«Ãæ madÅye buddha-k«etre saænipÃta÷ syÃt | tÃn ahaæ sarvÃn bodhi-maï¬e ni«Ådya + an-uttarÃæ samyak-saæbodhim abhisaæbodhayeyaæ || evaæ hi bodhi-satvasya cintayataÓ citta-utpÃde citta-utpÃde sarva-mÃra-bhavanÃni prakampante | sarva-buddhÃÓ ca + asya varïa-vÃdino bhavanti + iti || evaæ tÃvat puïya-v­ddhi-kÃmena ÃÓayo d­¬hÅ-kartavya÷ | ÃÓaya-d­¬hÅ-karaïa-artham adhunà + ucyate | kiæ punar anena d­¬hÅ-k­tena + iti | vimar«a-nirÃsÃya dharma-saægÅti-sÆtre gaditaæ |ÃÓaye samyag bhagavan buddha-dharmÃïÃæ mÆlaæ | yasya punar ÃÓayo na + asti sarve buddha-dharmÃs tasya dÆre || ÃÓaya-saæpannasya punar bhagavan yadi buddhà na bhavanti gagana-talÃd dharma-Óabdo niÓcarati ku¬ma-v­k«ebhyaÓ ca | ÃÓaya-Óuddhasya bodhi-satvasya sva-mano-jalpÃd eva sarva-avavÃda-anuÓÃsanyo niÓcaranti | tasmÃt tarhi bhagavan bodhi-satvena + ÃÓaya-saæpannena bhavitavyaæ || tad yathà bhagavan yasya pÃdau tasya gamanaæ evaæ bhagavan yasya + ÃÓayas tasya buddha-dharmÃ÷ |tad yathà bhagavan yasya + uttama-aÇgaæ tasya jÅvitaæ evam eva bhagavan yasya + ÃÓayas tasya buddha-bodhi÷ | tad yathà bhagavan yasya jÅvitaæ tasya lÃbha÷ | evam eva bhagavan yasya + ÃÓayas tasya buddhatva-lÃbha÷ | tad yathà bhagavan satÅtvena + agnir jvalati | a-satÅtvena na jvalati | evam eva bhagavann ÃÓaye sati bodhi-satvasya sarva-buddha-dharmà jvalanti | a-saty ÃÓaye na jvalanti | tad yathà bhagavan satsv abhra-meghe«u var«aæ var«aty a-satsu na var«ati | evam eva bhagavann ÃÓaye sati buddha-dharmÃ÷ pravartante | tad yathà bhagavan yasya v­k«asya mÆlaæ vipannaæ tasya pu«pa-phalÃni na bhÆya÷ prarohanti | evam eva bhagavan yasya + ÃÓayo vipannas tasya sarve kuÓalà dharmà na bhÆya÷ saæbhavanti | tasmÃt tarhi bhagavan bodhi-satvena buddha-bodhy-arthikena sva-ÃÓaya÷ su-udg­hÅta÷ sv-Ãrak«ita÷ su-Óodhita÷ sv-adhi«Âhita÷ kartavya iti || ko * ayam ÃÓayo nÃma | Ãrya-ak«ayamati-sÆtre * abhihita÷ | sa khalu punar ÃÓayo * a-k­trima÷ a-k­takatvÃt | a-k­tako ni÷-sÃdhyatvÃt | ni÷-sÃdhya÷ su-viditatvÃt | su-vidito nir-mÃyatvÃt | nir-mÃya÷ ÓuddhatvÃt | Óuddha÷ ­jukatvÃt | ­juka÷ a-kuÂilatvÃt | a-kuÂila÷ spa«ÂatvÃt | spa«Âo * a-vi-«amatvÃt | a-vi-«ama÷ sÃratvÃt | sÃro * a-bhedyatvÃt | a-bhedyo d­¬hatvÃt | d­¬ho * a-calitatvÃt | a-calita a-niÓritatvÃd ity Ãdi | ayam eva ca + adhika-adhika-guïa-adhigama-prav­tto * adhyÃÓaya ity ucyate || yathà + atra + eva + uktaæ | uttaraïa-adhyÃÓayo viÓe«a-gamanatayà ity Ãdi || api ca + adhyÃÓaya ucyate | saumyatà bhÆte«u | maitratà satve«u | hita-cittatà Ãrye«u | kÃruïyam an-Ãrye«u | gauravaæ guru«u | trÃïatà a-trÃïe«u | Óaraïatà a-Óaraïe«u | dvÅpatà + a-dvÅpe«u | parÃyaïatà a-parÃyaïe«u | sahÃyatà a-sahÃye«u | ­jutà kuÂile«u | spa«Âatà khaÂuÇke«u | a-ÓaÂhatà ÓaÂhe«u | a-mÃyà Ãgahana-carite«u | k­ta-j¤atà a-k­ta-j¤e«u | k­ta-vedità drohi«u | upakÃrità an-upakÃri«u | satyatà a-bhÆta-gate«u | nir-mÃnatà Órabdhe«u | a-nindità su a-nindanà k­te«u \<[doubtful]>\ | an-Ãrocanatà para-skhalite«u | Ãrak«aïatà vipratipanne«u | a-do«a-darÓanatà sarva-upÃya-kauÓalya-caryÃsu | ÓuÓrÆ«aïatà sarva-dak«iïÅye«u | pradak«iïa-grÃhità + anuÓÃsanÅ«v ity Ãdi || tad evaæ vyavasÃya-ÃÓayau d­¬hÅ-k­tya kÃruïyaæ puras-k­tya yate Óubha-v­ddhaye || yathà + uktam Ãrya-dharma-saægÅti-sÆtre | atha khalv avalokiteÓvaro bodhi-satvo mahÃ-satvo bhagavantam etad avocat | na bhagavan bodhi-satvena + ati-bahu«u dharme«u Óik«itavyaæ | eko dharmo bhagavan bodhi-satvena sv-ÃrÃdhita÷ su-pratividdha÷ kartavya÷ | tasya sarva-buddha-dharmÃ÷ kara-tala-gatà bhavanti | katama eka-dharmo | yad uta mahÃ-karuïà | mahÃ-karuïayà bhagavan bodhi-satvÃnÃæ sarva-buddha-dharmÃ÷ kara-tala-gatà bhavanti | tad yathà bhagavan yena rÃj¤aÓ cakra-vartinaÓ cakra-ratnaæ gacchati | tena sarvo bala-kÃyo gacchati | evam eva bhagavan yena bodhi-satvasya mahÃ-karuïà gacchati | tena sarve buddha-dharmà gacchanti | tad yathà bhagavann Ãditye udite satvÃ÷ karma-kriyÃsu pracurà bhavanti | evam eva bhagavan mahÃ-karuïà yatra + udità bhavati tatra + anya-bodhi-karà dharmÃ÷ kriyÃsu pracurà bhavanti | tad yathà bhagavan sarve«Ãm indriyÃïÃæ manasà + adhi«ÂhitÃnÃæ sva-sva-vi«aye grahaïa-prÃcuryaæ bhavati | evam eva bhagavan mahÃ-karuïÃ-adhi«ÂhitÃnÃm anye«Ãæ bodhi-karÃïÃæ dharmÃïÃæ svasmin svasmin karaïÅye prÃcuryaæ bhavati | tad yathà bhagavan jÅvita-indriye saty anye«Ãm indriyÃïÃæ prav­ttir bhavati | evam eva bhagavan mahÃ-karuïÃyÃæ satyÃm anye«Ãæ bodhi-karÃïÃæ dharmÃïÃæ prav­ttir bhavati + iti || Ãrya-ak«ayamati-sÆtre * apy Ãha || tad yathà + api nÃma bhadanta sÃradvatÅputra puru«asya jÅvita-indriyasya + ÃÓvÃsÃ÷ praÓvÃsÃ÷ pÆrvaæ-gamÃ÷ | evam eva bhadanta sÃradvatÅputra bodhi-satvasya mahÃ-yÃna-samudÃgatasya mahÃ-karuïà pÆrvaæ-gamÃ÷ || pe || syÃd yathà + api nÃma Óre«Âhino và g­ha-pater và eka-putrake guïavati majjÃ-gataæ prema | evam eva mahÃ-karuïÃ-pratilabdhasya bodhi-satvasya sarva-satve«u majjÃ-gataæ prema + iti || katham e«Ã bhÃvayitavyà | svakam an-eka-vidhaæ pÆrva-anubhÆtam anubhÆyamÃnaæ và du«khaæ bhayaæ ca sva-Ãtmany aty-antam an-i«Âaæ bhÃvayitvà | priya-Ãdi«u maitrÅ maitrÅvatà bhÃvayitavyà praty-utpanna-du«kha-vyÃdhi«u mahÃ-du«kha-sÃgara-an-avadhi-dÅrgha-saæsÃra-vyasana-anunÅte«u và || yathà + uktam Ãrya-daÓa-bhÆmaka-sÆtre | tasya + evaæ bhavaty ÃÓcaryaæ yÃvad a-j¤Ãna-saæmƬhà vata + ime bÃla-p­thag-janÃ÷ | ye«Ãm a-saækhyeyà Ãtma-bhÃvà niruddhà nirudhyante nirotsyante ca | evaæ ca k«ÅyamÃïà kÃye na nir-vedam utpÃdayanti | bhÆyasyà mÃtrayà du«kha-yantraæ vivardhayanti | saæsÃra-ÓrotasaÓ ca mahÃ-bhayÃn na nivartante | skandha-Ãlayaæ ca na + uts­janti | dhÃtu-ura-gebhyaÓ ca na nirvidyante | nandÅ-rÃga-andhÃÓ ca na + avabudhyante | «a¬-Ãyatana-ÓÆnya-grÃmaæ ca na vyavalokayanti | ahaæ-kÃra-mama-kÃra-abhiniveÓa-anuÓayaæ ca na prajahanti | mÃna-d­«Âi-Óalyaæ ca na + uddharanti | rÃga-dve«a-moha-jÃlaæ ca na praÓamayanti | a-vidyÃ-moha-andha-kÃraæ ca na vidhamayanti | t­«ïÃ-arïavaæ ca na + uccho«ayanti | daÓa-bala-sa-artha-vÃhaæ ca na parye«ante | mÃra-ÃÓaya-gahana-anugatÃÓ ca saæsÃra-sÃgare vividha-a-kuÓala-vitarka-grÃha-Ãkule pariplavante | a-prati-ÓaraïÃ÷ tathà saævegam Ãpadyante bahÆni du«khÃni pratyanubhavanta÷ | yad idaæ jÃti-jarÃ-vyÃdhi-maraïa-Óoka-parideva-du«kha-daurmanasya-upÃyÃsÃn | hanta + aham e«Ãæ satvÃnÃæ du«kha-ÃrtÃnÃm a-nÃthÃnÃm a-trÃïÃnÃm a-ÓaraïÃnÃm a-layanÃnÃm a-a-parÃyaïÃnÃm andhÃnÃm a-vidyÃ-aï¬a-ko«a-paÂala-paryavanaddhÃnÃæ tamo-abhibhÆtÃnÃm arthÃya + eko * a-dvitÅyo bhÆtvà tathÃ-rÆpa-puïya-j¤Ãna-saæbhÃra-upacayaæ bibharmi | yathÃ-rÆpeïa puïya-j¤Ãna-saæbhÃra-upacayena saæbh­tena ime sarva-satvà abhyanta-viÓuddhim anuprÃpnuyur iti || tathà + atra + eva + Ãha | saæsÃra-aÂavÅ-kÃntÃra-mÃrga-prapannà vata + ime satvà niraya-tiryag-yoni-yama-loka-prapÃta-abhimukhÃ÷ ku-d­«Âi-vi-«ama-jÃla-anuprÃptÃ÷ moha-gahana-saæchannà mithyÃ-mÃrga-vitatha-prayÃtà | andhÅ-bhÆtÃ÷ pariïÃyaka-vi-kalÃ÷ || pe || saæsÃra-Órota-anuvÃhina÷ t­«ïÃ-nadÅ-prapannÃ÷ | mahÃ-vega-grastà | avalokanÃ-a-samarthÃ÷ \<[doubtful]>\ kÃma-vyÃpÃda-vicikitsÃ-vihiæsÃ-vitarka-prapÃta-anucaritÃ÷ | sva-kÃya-d­«Ây-udaka-rÃk«asa-g­hÅtÃ÷ | kÃma-gahana-Ãvartta-anupravi«ÂÃ÷ nandÅ-rÃga-madhya-saæsaktÃ÷ | asmi-mÃna-sthala-ucchannÃ÷ | a-parÃyaïÃ÷ | Ãyatana-grÃma-an-ucchalitÃ÷ | kuÓala-saæbhÃraka-virahitÃ÷ | te * asmÃbhir mahÃ-kuÓala-mÆla-balena + uddh­tya nir-upadrave a-rajasi Óiva-sarva-j¤atÃ-ratna-dvÅpe prati«ÂhÃpayitavyà | ruddhà vata + ime satvà bahu-du«kha-daurmanasya-upÃyÃsa-bahula-anunaya-pratigha-priya-a-priya-vinibandhane sa-Óoka-parideva-anucarite t­«ïÃ-niga¬a-bandhane mÃyÃ-ÓÃÂhya-a-vidyÃ-gahana-saæchanne traidhÃtuka-cÃrake | te asmÃbhi÷ sarva-traidhÃtuka-viveke a-bhaya-pure sarva-du«kha-upaÓame \<[doubtful]>\ an-Ãvaraïa-nirvÃïe prati«ÂhÃpayitavyà ity Ãdi || evam ebhi÷ paras-para-d­¬hÅ-k­tyair vyavasÃya-ÃÓaya-kÃruïyai÷ puïya-v­ddhim Ãrabhet | tatra tÃvad bhadra-ÃcÃryÃ-vidhi÷ kÃryà vandanÃ-Ãdi÷ sad-ÃdarÃt || Ãrya-ugradatta-parip­cchÃyÃæ hi tri-rÃtre trir divasasya ca Óuce÷ Óuci-vastra-prÃv­tasya ca tri-skandhaka-pravartanam uktaæ || tatra traya÷ skandhÃ÷ pÃpa-deÓanÃ-puïya-anumodanÃ-buddha-adhye«aïa-ÃkhyÃ÷ puïya-rÃÓitvÃt | tatra vandanà pÃpa-deÓanÃyÃm antar-bhavati | buddhÃn namas-k­tya + upÃli-parip­cchÃyÃæ deÓanà + iti k­tvà | yÃcanam adhye«aïÃyÃæ eka-arthatvÃt | pÆjà tu vibhava-a-bhÃvÃd a-nityà + iti na + uktà | mÃnasÅ vÃcasÅ ca sÆtra-antara-prasiddhatvÃn na + uktÃ÷ | trayÃïÃæ tu vacanÃt prÃdhÃnyaæ gamyate | tatra vandanà | sarva-buddhÃn namasyÃmi + iti || Ãrya-ak«ayamati-sÆtre tv Ãtma-para-pÃpa-deÓanà puïya-saæbhÃre paÂhyate || gÃthÃ-catu«Âayena ca yathÃ-gÅtaiÓ ca stotrai÷ | Ãrya-bhadra-caryÃ-Ãdi-gÃthÃbhir và pÆjanà ca || Ãrya-ratna-meghe yathà + uktaæ | iha bodhi-satvo yÃni + imÃni bhavanti pu«pa-jÃtÃni và phala-jÃtÃni và a-mamÃny a-parigrahÃïi | tÃni tri«-k­tvà rÃtrau tri«-k­tvà divase buddha-bodhisatvebhyo niryÃtayati || pe || sayathi + ime \<[doubtful]>\ dhÆpa-v­k«Ã và gandha-v­k«Ã và ratna-v­k«Ã và kalpa-v­k«Ã và a-mamà a-parigrahÃs tÃn api tri«-k­tvà rÃtrau tri«-k­tvà divase buddha-bodhisatvebhyo niryÃtayati + iti || Ãrya-tri-samaya-rÃje * api sthala-jà ratna-parvatÃ÷ | jala-jà ratna-parvatà sthala-jala-jÃni ratnÃni daÓa-dig-avasthitÃni | a-mamÃny a-parigrahÃïi deyÃni + ity uktaæ || anayà ca diÓà sarva-bhai«ajyÃni sarva-rasÃyanÃni sarva-salilÃni an-avadyÃni ap-maï¬alÃni | sarva-käcana-maï¬alÃni | viv­tte«u và loka-dhÃtu«u ye parama-rasa-sparÓa-saæpannà bhÆ-parpaÂakÃ÷ | a-m­ta-latà | a-k­«Âa-uptà và ÓÃlaya÷ | sarva-uttara-kuru-dvÅpe«u | pariÓuddhe«u ca loka-dhÃtu«u ye ramaïÅyatarÃ÷ paribhogÃ÷ || yathà ca + Ãrya-ratna-meghe eva + Ãha | sa yÃni + imÃni sÆtra-ante«u + udÃra-udÃrÃïi tathÃ-gata-pÆjÃ-upasthÃnÃni Ó­ïoti | tÃny ÃÓayatas tÅvreïa + adhyÃÓayena buddha-bodhisatvebhya÷ pariïÃmayati + iti | tathà | sa vividhÃni pÆjÃ-upasthÃnÃni anuvicintayati + iti || deÓanà pÆrva-uktà + iva | Ãrya-ak«ayamati-sÆtre tv Ãtma-para-pÃpa-deÓanà puïya-saæbhÃre paÂhyate | anumodanà bhadra-caryÃ-gÃthayà | candra-pradÅpa-anumodanÃ-parivartena và | adhye«aïà bhadra-caryayà + eva | pariïÃmanà tu sakala-samÃptà + Ãrya-bhadra-caryayà + eva | vajra-dhvaja-pariïÃmanÃæ và paÓyet || atha-và daÓa-bhÆmaka-uktÃni mahÃ-praïidhÃnÃni | yathà + Ãha | yad uta + a-Óe«a-ni÷-Óe«a-an-avaÓe«a-sarva-buddha-pÆjÃ-upasthÃpanÃya | sarva-ÃkÃra-vara-upetam udÃra-adhimukti-viÓuddhaæ dharma-dhÃtu-vipulam ÃkÃÓa-dhÃtu-paryavasÃnam a-para-anta-koÂÅ-ni«Âhaæ sarva-kalpa-saækhyÃ-buddha-utpÃda-saækhyÃ-pratiprasrabdhaæ | mahÃ-pÆjÃ-upasthÃnÃya | prathamaæ mahÃ-praïidhÃnam abhinirharati || yad uta sarva-tathÃ-gata-bhëita-dharma-netrÅ-saædhÃraïÃya sarva-buddha-bodhi-satva-parigrahÃya | sarva-samyak-saæbuddha-ÓÃsana-parirak«aïÃya | dharma-dhÃtu-vipulam ÃkÃÓa-dhÃtu-paryavasÃnam a-para-anta-koÂÅ-ni«Âhaæ | sarva-saækalpa-saækhyÃ-buddha-utpÃda-saækhyÃ-pratiprasrabdhaæ | sad-dharma-parigrahÃya | dvitÅyaæ mahÃ-praïidhÃnam abhinirharati || yad uta sarva-buddha-utpÃda-nir-avaÓe«a-sarva-loka-dhÃtu-prasare«u | tu«ita-bhavana-vÃsam Ãdiæ k­tvà cyavana-ÃcaÇkramaïa-garbha-sthiti-janma-kumÃra-krŬÃ-anta÷-pura-vÃsa-abhini«kramaïa-du«-kara-caryÃ-bodhi-maï¬a-upasaækramaïa-mÃra-dhar«aïa-abhisaæbodhy-adhye«aïa-mahÃ-dharma-cakra-pravartana-mahÃ-parinirvÃïa-upasaækramaïÃya | pÆjÃ-dharma-saægraha-prayoga-pÆrvaæ-gamaæ k­tvà sarva-traikÃla-vivartanÃya | dharma-dhÃtu-vipulam ÃkÃÓa-dhÃtu-paryavasÃnam a-para-anta-koÂÅ-ni«Âhaæ sarva-kalpa-saækhyÃ-buddha-utpÃda-saækhyÃ-pratiprasrabdhaæ yÃvan mahÃ-parinirvÃïa-upasaækramaïÃya | t­tÅyaæ mahÃ-praïidhÃnam abhinirharati || yad uta sarva-bodhi-satva-caryÃ-vipula-mahad-gata-a-pramÃïa-a-saæbhinna-sarva-pÃramitÃ-su-saægrahÅta÷ | sarva-bhÆmi-pariÓodhanaæ sa-aÇga-upÃÇga-nirhÃraæ yÃvat sa-lak«aïa-vi-lak«aïa-saævarta-vivarta-sarva-bodhi-satva-caryÃ-bhÆta-yathÃ-vad bhÆmi-patha-upadeÓa-pÃramitÃ-parikarma-avavÃda-anuÓÃsany--anupradÃna-upastambha-citta-utpÃda-abhinirhÃrÃya | dharma-dha-tu-vipulam ÃkÃÓa-dhÃtu-paryavasÃnam a-para-anta-koÂÅ-ni«Âhaæ sarva-kalpa-saækhyÃ-caryÃ-saækhyÃ-pratiprasrabdhaæ citta-utpÃda-abhinirhÃrÃya | caturthaæ mahÃ-praïidhÃnam abhinirharati || yad uta nir-avaÓe«a-sarva-satva-dhÃtu-rÆpy-a-rÆpi-saæj¤Ã-saæj¤i na + eva saæj¤i na + a-saæj¤y aï¬a-ja-jarÃyu-ja-saæsveda-ja-aupapÃduka-traidhÃtuka-paryÃpanna-«a¬-gati-samavas­ta-sarva-upapatti-paryÃpanna-nÃma-rÆpa-saæg­hÅta-a-Óe«a-sarva-satva-dhÃtu-paripÃcanÃya | sarva-buddha-dharma-avatÃraïÃya | sarva-gati-saækhyÃ-vyavacchedanÃya | sarva-j¤a-j¤Ãna-prati«ÂhÃpanÃya | dharma-dhÃtu-vipulam ÃkÃÓa-dhÃtu-paryavasÃnam a-para-anta-koÂÅ-ni«Âhaæ sarva-kalpa-saækhyÃ-satva-dhÃtu-saækhyÃ-pratiprasrabdhaæ |sarva-satva-dhÃtu-paripÃcanÃya | pa¤camaæ mahÃ-praïidhÃnam abhinirharati || yad uta nir-avaÓe«a-sarva-loka-dhÃtu-vipula-saæk«ipta-mahad-gata-a-pramÃïa-sÆk«ma-audÃrika-vyatyasta-avamÆrddha-sama-tala-praveÓa-samavasaraïa-anugata-indra-jÃla-vibhÃga-daÓa-dig-a-Óe«a-vaimÃtrya-praveÓa-vibhÃga-j¤Ãna-anugama-pratyak«atÃyai | dharma-dhÃtu-vipulam ÃkÃÓa-dhÃtu-paryavasÃnam a-para-anta-koÂÅ-ni«Âhaæ sarva-kalpa-saækhyÃ-loka-dhÃtu-saækhyÃ-pratiprasrabdhaæ loka-dhÃtu-vaimÃtrya-avatÃraïÃya | «a«Âhaæ mahÃ-praïidhÃnam abhinirharati || yad uta sarva-k«etra-eka-k«etra eka-k«etra sarva-k«etrai-samavaÓaraïa-pariÓodhanaæ \<[doubtful]>\ | a-pramÃïa-buddha-k«etra prabhÃ-vyÆha-alaæ-kÃra-pratimaï¬itaæ | sarva-kleÓa-apanayana-pariÓuddhi-patha-upetaæ | a-pramÃïa-j¤Ãna-ÃkÃra-satva-paripÆrïam udÃra-buddha-vi«aya-samavasaraïaæ | yathÃ-ÃÓaya-sarva-satva-saædarÓana-saæto«aïÃya | dharma-dhÃtu-vipulam ÃkÃÓa-dhÃtu-paryavasÃnam a-para-anta-koÂÅ-ni«Âhaæ |sarva-kalpa-saækhyÃ-buddha-k«etra-saækhyÃ-pratiprasrabdhaæ |sarva-buddha-k«etra-pariÓodhanÃya |saptamaæ mahÃ-praïidhÃnam abhinirharati || yad uta sarva-bodhi-satva-eka-ÃÓaya-prayogatÃyai | ni÷-sapatna-kuÓala-mÆla-upacayÃya | eka-Ãrambaïa-sarva-bodhi-satva-samatÃyai | a-virahita-satata-samita-buddha-bodhi-satva-samavadhÃnÃya | yathÃ-i«Âa-buddha-utpÃda-saædarÓanÃya | sva-citta-utpÃda-tathÃ-gata-prabhÃva-j¤Ãna-anugamÃya | a-cyuta-anugÃminy--abhij¤Ã-pratilambhÃya | sarva-loka-dhÃtv-anuvicaraïÃya sarva-par«an-maï¬ala-pratibhÃsa-prÃptaye | sarva-upapatti-sva-ÓarÅra-anugamÃya | a-cintya-mahÃ-yÃna-upetatÃyai | bodhi-satva-caryÃ-caraïa-a-vyavacchedÃya | dharma-dhÃtu-vipulam ÃkÃÓa-dhÃtu-paryavasÃnam a-para-anta-koÂÅ-ni«Âhaæ | sarva-kalpa-saækhyÃ-caryÃ-saækhyÃ-pratiprasrabdhaæ | mahÃ-yÃna-avatÃraïÃya | a«Âamaæ mahÃ-praïidhÃnam abhinirharati || yad uta + a-vivartya-cakra-samÃrƬha-bodhi-satva-caryÃ-caraïÃya | a-mogha-kÃya-vÃÇ-manas-kareïa | saha-darÓana-niyata-sarva-buddha-dharma-pratilambhÃya | saha-gho«a-udÃhÃra-j¤Ãna-anugamÃya | saha-prasÃda-kleÓa-vivartanÃya | mahÃ-bhai«ajya-rÃja-upama-ÃÓraya-pratilambhÃya | cintÃ-maïi-vat kÃya-pratilambhÃya | sarva-bodhi-satva-caryÃ-caraïÃya | dharma-dhÃtu-vipulam ÃkÃÓa-dhÃtu-paryavasÃnam a-para-anta-koÂÅ-ni«Âhaæ | sarva-kalpa-saækhyÃ-caryÃ-saækhyÃ-pratiprasrabdhaæ |amogha-gho«atÃyai | navamaæ mahÃ-praïidhÃnam abhinirharati || yad uta sarva-loka-dhÃtu«v an-uttara-samyak-saæbodhy-abhisaæbodhanÃya | eka-vÃla-patha-a-vyativ­tta-sarva-bÃla-p­thag-jana-janma-upapatty-abhini«kramaïa-vikurvaïa-bodhi-maï¬a-dharma-cakra-pravartana-mahÃ-parinirvÃïa-upadarÓanÃya | mahÃ-buddha-vi«aya-prabhÃva-j¤Ãna-anugamÃya | sarva-satva-dhÃtu-yathÃ-ÃÓaya-buddha-utpÃda-k«aïa-k«aïa-avabodha-praÓama-prÃpaïa-saædarÓanÃya | eka-abhisaæbodhi-sarva-dharma-dhÃtu-nirmÃïa-spharaïÃya | eka-gho«a-udÃhÃra-sarva-satva-citta-ÃÓaya-saæto«aïÃya | mahÃ-parinirvÃïa-upadarÓana-caryÃ-bala-a-vyupacchedÃya | mahÃ-j¤Ãna-bhÆmi-sarva-dharma-vyutthÃpana-saædarÓanÃya | dharma-j¤Ãna-­ddhi-mÃyÃ-abhij¤Ã-sarva-loka-dhÃtu-spharaïÃya | dharma-dhÃtu-vipulam ÃkÃÓa-dhÃtu-paryavasÃnam a-para-anta-koÂÅ-ni«Âhaæ | sarva-kalpa-saækhyÃ-abhisaæbodhi-saækhyÃ-pratiprasrabdhaæ | mahÃ-yÃna-abhinirhÃrÃya | daÓamaæ mahÃ-praïidhÃnam abhinirharati + iti || etac ca bhÃvayan sarvatra pariïÃmayÃmi + iti yojyaæ || Ãrya-avalokiteÓvara-vimok«e ca yad uktaæ tad apy evaæ yojyaæ | etat kuÓala-mÆlaæ sarva-satva-prapÃta-bhaya-vigamÃya pariïÃmayÃmi | sarva-satvÃn sÃntÃnika-bhaya-praÓamanÃya | sarva-satva-saæmoha-bhaya-vinivartanÃya pariïÃmayÃmi | sarva-satva-bandhana-bhaya-samucchedÃya | sarva-satva-jÅvita-uparodha-upakrama-bhaya-vyÃvartanÃya | sarva-satva-upakaraïa-vaikalya-bhaya-apanayanÃya | sarva-satva-ÃjÅvikÃ-bhaya-vyupaÓamanÃya | sarva-satva-a-Óloka-bhaya-samatikramaïÃya pariïÃmayÃmi | sarva-satva-sÃæsÃrika-bhaya-upaÓamanÃya | sarva-satva-par«ac-chÃradya-bhaya-vigamÃya | sarva-satva-maraïa-bhaya-vyatikramÃya | sarva-satva-dur-gati-bhaya-vinivartanÃya | sarva-satva-tamo-andha-kÃra-vi-«ama-gaty-a-pratyudÃvartana-avabhÃsa-karaïÃya pariïÃmayÃmi | sarva-satvÃnÃæ vi-sabhÃga-samavadhÃna-bhaya-abhyanta-vigamÃya | sarva-satva-priya-vi-prayoga-bhaya-nirodhÃya | sarva-satva-a-priya-saævÃsa-bhaya-apanayanÃya | sarva-satva-kÃya-paripŬÃ-bhaya-visaæyogÃya | sarva-satva-citta-paripŬana-bhaya-nirmok«aïÃya | sarva-satva-du«kha-daurmanasya-upÃyÃsa-samatikramaïÃya pariïÃmayÃmi + iti || saæk«epata÷ punar iyam an-uttarà pariïÃmanà yà + iyam Ãrya-bhadra-caryÃ-gÃthÃyÃæ | ma¤juÓirÅ yatha jÃnati ÓÆra÷ so ca samantata bhadra tatha + eva | te«u ahaæ anuÓik«ayamÃïo nÃmayamÅ kuÓalaæ imu sarvaæ || sarva-triy-adhva gatebhi jinebhir yà pariïÃmana varïita agrà | tÃya ahaæ kuÓalaæ imu sarvaæ nÃmayamÅ vara-bhadra-carÅye | iti || iti Óik«Ã-samuccaye bhadra-caryÃ-vidhi÷ «o¬aÓama÷ pariccheda÷ samÃpta÷ || @<[XVII. vandanÃdyanuÓaæsÃ]>@ vandanÃ-anuÓaæsÃ÷ saptadaÓa÷ pariccheda÷ || ukto vandanÃ-Ãdi-vidhi÷ | tena puïya-v­ddhir bhavati + iti kuto gamyate || Ãrya-avalokana-sÆtrÃt | evaæ hi tatra + uktaæ | varjayaty a-k«aïÃny a«Âau yae ime deÓità mayà | k«aïaæ ca + ÃrÃgayaty ekaæ buddha-utpÃdaæ su-Óobhanaæ || varïavÃn rÆpa-saæpanno lak«aïai÷ samalaæ-k­ta÷ sthÃmnà balena ca + upeto na + asau kausÅdyam ­cchati \<[doubtful]>\ || ìhyo mahÃ-dhanaÓ ca + asau a-dh­«ya÷ puïyavÃn api | ÃrÃgya loka-pradyotaæ sat-karoti puna÷ puna÷ || Óre«ÂhÅ-kule«u sphÅte«u sa ìhye«u + upapadyate | bhaved dÃna-pati÷ ÓÆro mukta-tyÃgo hy a-matsarÅ || rÃjà bhaved dhÃrmiko * asau catur-dvÅpa-ÅÓvara÷ prabhu÷ | praÓÃsayen mahÅæ k­tsnÃæ samudra-giri-kuï¬alÃm || maha-rddhikaÓ cakra-vartÅ sapta-ratna-samanvita÷ | rÃjye prati«Âhito buddhÃn sat-karoti puna÷ puna÷ || Ócyuta/ ca + asmÃd gata÷ svargaæ prasanno jina-ÓÃsane | Óakro bhavati deva-indra÷ ÅÓvaro maru-mÆrddhani || na Óakyaæ bhëatà varïaæ k«apayituæ kalpa-koÂibhi÷ | ya stÆpaæ loka-nÃthasya nara÷ kuryÃt pradak«iïam || na jÃtu so * andha÷ kha¤jo và kalpÃnÃm api koÂibhi÷ | utpÃdya bodhi-cittaæ ya÷ ÓÃstu stÆpaæ hi vandate || d­¬ha-vÅryo d­¬ha-sthÃmo vÅraÓ ca d­¬ha-vikrama÷ | kauÓalyaæ gacchati k«ipraæ k­tvà stÆpa-pradak«iïam || yo buddha-koÂi-niyuta-Óata-sahasrÃn kalpÃn koÂÅ ca tuliya sat-karayà | yaÓ ca + iha kalpe caramaka ghora-kÃle vandeya stÆpaæ bahutara tasya puïyam || agro hi buddho * a-tuliya dak«iïÅyo * agrÃæ caritvà cariya-viÓe«a prÃpta÷ | tasya + iha pÆjÃæ karia nara-ri«abhasya vipÃka Óre«Âho bhavati a-tulya-rÆpa÷ || itaÓ cyutvà manu«yebhyas trÃyastriæÓe«u gacchati | vimÃnaæ labhate tatra vicitraæ ratanÃm ayam || kÆÂa-ÃgÃraæ svayaæ datvà apsaro-gaïa-sevita÷ | mÃlÃæ stÆpe saæpradÃya trÃyastriæÓe«u jÃyate || a«Âa-aÇga-jala-saæpÆrïÃæ suvarïa-sikata-ÃstritÃm | vai¬Ærya-sphaÂikaiÓ ca + eva divyÃæ pu«kariïÅæ labhet || bhuktvà ca tÃæ ratiæ divyÃæ Ãyu÷ saæpÆrya paï¬ita÷ | cyutvà ca deva-lokÃt sa manu«yo bhavati bhogavÃn || jÃti-koÂi-sahasraïi ÓatÃni niyutÃni ca | sat-k­ta÷ syÃc ca sarvatra caitye mÃlÃæ pradÃya ca || cakra-vartÅ ca rÃjà + asau ÓakraÓ ca bhavati + ÅÓvara÷ | brahmà ca brahma-lokasmin caitye mÃlÃæ pradÃya ca || paÂÂa-pradÃna datvà tu loka-nÃthasya tÃyina÷ | sarve * asya + arthÃ÷ sam­dhyanti ye divyà ye ca mÃnu«Ã÷ || tyajed * dhÅnÃn a-kuÓalÃn na sa tatra + upapadyate | mÃlÃ-vihÃraæ k­tvà ca loka-nÃthasya dhÃtu«u | a-bhedya-parivÃreïa rÃjà bhÆyÃn maha-rddhika÷ || priya÷ sadayitaÓ ca + asau sat-k­taÓ ca praÓaæsita÷ | davÃnÃm atha nÃgÃnÃæ ye lokesmiæÓ ca paï¬itÃ÷ || yatra + asau jÃyate vÅra÷ puïya-teja÷-su-dÅpita÷ | te kulÃ÷ sat-k­tà bhonti rëÂrÃïi nagarÃïi ca || ya÷ sar«apÃt sÆk«mataraæ g­hÅtvà dhÆpeya dhÆpaæ bhagavati caityake«u | tasya + anuÓaæsÃn Ó­ïuta prabhëato me prasanna-città jahiya khilÃæ malÃæÓ ca || sa puïyavÃæÓ carati diÓa÷ samantÃd Ãrogya-prÃpto d­¬ha-matir a-pramatta÷ | vineti Óokaæ vicarati cÃrikÃyÃæ priyo manÃpo bhavati mahÃ-janasya || rÃjyaæ ca labdhvà jina varu sat-karotÅ mahÃ-anubhÃvo vidu cakra-vartÅ | suvarïa-varïo vicitra-lak«aïai÷ sa mano-j¤a-gandhÃn labhi sarva-loke || jÃta-mÃtro labhate Óre«Âha-vastrÃn divya-viÓi«Âa-su-rucira-kauÓikÃæÓ ca | bhotÅ sukha-su-kÃya÷ saæve«Âya-stÆpaæ nÃthasya cÅvarai÷ | yaÓ cÅvareïa caitye«u kuryÃt pÆjÃm a-tulÃæ nÃyakÃnÃæ | tasya + iha bhotÅ a-sad­Óu Ãtma-bhÃvo dvÃtriæÓatÅbhi÷ kavacita lak«aïebhi÷ | pÃïÅ-tale«u su-ruciru mukta-hÃrÃ÷ prÃdur-bhavantÅ vividha an-anta-kalpÃ÷ | siæha-latÃ÷ su-rucira-varïa-sÆtrà veÂhitva stÆpaæ bhagavata cÅvarebhi÷ || datvà patÃkÃæ bhagavata cetike«Æ chandaæ janitvà tatha siya buddha-loke | sa pÆjanÅyo bhavati mahÃ-janasya carantu Óre«Âho jina-cÃrikÃye || suvarïa-varïo bhavati si Ãtma-bhÃvo lÃbhÅ sa bhotÅ su-rucira-cÅvarÃïÃæ | karpÃsikÃnÃæ su-sahita kambalÃnÃæ du-kÆlakÃnÃæ tatha vara-kauÓakÃnÃæ || dhvajaæ daditvà hata-raji satva-sÃre dhanaæ prabhÆtaæ pratilabhi na cireïa | prabhÆta-ko«o bhavati an-anta-praj¤o paricÃru tasya bhavaty a-dÅna-citta÷ | na citta-ÓÆlaæ janayati so parasya prasÃda-citta÷ sada a-pramatta÷ | na tasya agni÷ kramati vi«anna-Óastraæ udvÅk«aïÅyo bhavati mahÃ-janasya || adho upÃdÃya ca vibhava-agru yÃvat jÃmbÆnadaæ tena bhavati buddha-k«etraæ | Óakyaæ k«ayetuæ Ãyu-Óriya eva-rÆpà na buddha-stÆpe dharayata eka dÅpam || na tasya kÃyo bhavati a-varïita-aÇgo d­¬ha-asu bhotÅ parigha-bhujo * a-chambhÅ | Ãloka-prÃpto \<[doubtful]>\ vicarati sarva-loke daditva dÅpaæ bhagavata cetike«u || yadi buddha-k«etrà niyuta-Óatà sahasrà bhaveyu pÆrïà Óikha-gata-sar«apebhi÷ | Óakyaæ gaïetuæ tulayitu bhëituæ và na tathÃ-gate«Æ dharayitu eka-dÅpam || alaÇ-karitvà su-rucira-darÓanÅyaæ yo deti chatraæ bhagavata cetike«u | tasya + iha bhoty a-sad­Óa Ãtma-bhÃvo dvÃtriæÓatÅbhi÷ kavacita lak«aïebhi÷ || yebhir jinasya pratapata Ãtma-bhÃvo rÆpaæ viÓi«Âaæ yatha-r-iva \<[doubtful]>\ käcanasya | jÃmbÆnado và su-rucira-darÓanÅyà abhikÅrïa ... kusumita lak«aïebhi÷ || abhij¤a-prÃpto bhavati mahÃ-yaÓa-Ãkhya÷ carati Óre«Âha-Ãvara-cÃrikÃyÃæ | na bhoga-hÃnir bhavati kadÃ-cid asya devÃna bhoti guru-k­ta pÆjitaÓ ca || na kÃma-bhogau ramati kadÃ-ci dhÅro viÓuddha-ÓÅla÷ sa-kuÓala-brahma-carya÷ |samÃdayitvà van-upavane u«itvà + abhiyukti-dhyÃno bhavati viÓe«a-prÃpta÷ || na j¤Ãna-hÃnir bhavati kadÃ-cid asya na bodhi-cittaæ vijahati so katha¤-cit | maitrÅ-vihÃrÅ bhavati a-dÅna-citto datvà + iha chattraæ bhagavata-cetike«u || vÃdyena pÆjÃæ nara-v­«abhasya k­tvà na Óoka Óalya-vaÓa jÃtu bhoti | mano-j¤a-gho«o bhavati manu«ya-loke svara-aÇgu tasya + a-vi-kala viÓuddha bhoti || viÓuddha-cak«ur bhavati sa saæprajanyo viÓuddha-Órotro bhavati udagra-citta÷ | ghraïa-indriyaæ parama uttapta bhoti vÃditva vÃdyaæ bhagavata cetike«u || jihvà + asya bhoti su-rucira darÓanÅyà su-sÆk«ma m­dvÅ rucira mano-j¤a gho«Ã | raktà pravÃlà yatha-r-iva \<[doubtful]>\ devatÃnÃæ svara-aÇga koÂÅ-vara s­jate * a-prameyÃæ || na jÃtu bhotÅ ura-gu a-jihvako và na kha¤ja-kubjo na + api ca nÃmita-aÇga÷ | viÓi«Âa bhotÅ su-rucira Ãtma-bhÃvo vÃditva vÃdyaæ bhagavata cetike«u || na jÃtu kaÓ-cij janaye prasÃdaæ devo ca nÃgo manu-ja mahÃ-ura-go và | ÃÓvÃsa-prÃpto vicarati sarva-loke vÃditva vÃdyaæ bhagavata cetike«u || kalpÃna koÂÅ-niyuta-Óatà sahasraæ viÓi«Âa-kÃyo bhavati a-nindita-aÇga÷ | prÃsÃdiko * asau kavacita lak«aïebhi÷ saæÓodhya stÆpaæ bhagavata nirv­tasya || vimÃna-Óre«Âhaæ labhati mano-j¤a-gandhaæ divyaæ viÓi«Âaæ su-rucira-candanasya | na jÃtu t­«ïÃæ janayati so kadÃ-cit saæÓodhya stÆpaæ bhagavata nirv­tasya || pralopa-kÃle jina-vara-ÓÃsanasmin na jÃtu bhotÅ upagata jambu-dvÅpe | svarge sa bhoti prati«Âhita tasmi kÃle gandha-anulepaæ dadiya jinasya stÆpe || dur-gandhi-kÃmÃn a-Óuci-jugupsanÅyÃn varjeti nityaæ prati«Âhita ÓÅla-skandhe | carÅ sa nityam imu vara brahma-caryaæ gandha-anulepaæ kariya jinasya stÆpe || itaÓ cyuto * asau maru-pati svarga-loke arthaæ sahasrà tulayati na + u cireïa | karoti ca + arthaæ su-vipula-devatÃnÃæ gandha-anulepaæ kariya jinasya stÆpe || viÓi«Âa-vÃkyo bhavati mano-j¤a-gho«a÷ priyo manÃpo bahu-jana-sat-k­taÓ ca | sukhaæ ca tasya bhavati sadà prasannaæ gandha-anulepaæ kariya jinasya stÆpe || apÃya-bhÆmiæ ... vijahÃty a-Óe«Ãæ Ãsannako bhavati tathÃ-gatÃnÃæ | prasÃda-labdha÷ sada sukhi premaïÅyo gandha-anulepaæ kariya jinasya stÆpe || so * a-k«aïaæ vai vijahÃti sarvaæ a«Âa k«aïÃÓ ca + asya viÓi«Âa bhonti | buddhÃna pÆjÃm a-tuliya so karoti choritva jÃlaæ bhagavata cetike«u || ÓÆraÓ ca bhoti d­¬ha-matir a-pramatto na kÃma-bhoge * abhiratiæ janeti | nai«kramya-prÃptau ca a-dÅna-citta÷ choritva jÃlaæ bhagavata cetike«u || na bodhi-cittaæ pramu«yati tasya jÃtu a-khaï¬a-ÓÅlo * asti su-saæv­taÓ ca | dharmaæ vi-rÃgaæ labhate viÓuddhaæ upanÅya jÃlaæ bhagavata cetike«u || dur-vÃcatÃæ vijahati sarva-kÃlaæ praj¤Ã-a-bhÃvaæ ca jahÃty a-Óe«am |viÓÃla-praj¤o viharati cÃrikÃyÃæ upanÅya jÃlaæ bhagavata cetike«u || lÃbhÅ ca bhotÅ Óuci-bhojanÃnÃæ vastrÃn viÓi«ÂÃn labhate suvarïÃn | sparÓa-abhyupetÃn ruci-darÓanÅyÃn upanÅya jÃlaæ jina-cetikebhya÷ || abhyutk«ipitvà jina-cetikebhya÷ nir-mÃlya-Óu«kaæ pramudita-vega-jÃta÷ | vrajeta kÃmÃn du÷kha-da-vaira-ghorÃn ÃrÃgayed daÓa-bala-sa-artha-vÃhÃn || prÃsÃdiko bhoti viÓuddha-kÃya÷ udvÅk«aïÅyo bahu-jana-pÆjanÅya÷ | na tasya rÃjà + api pradu«Âa-citta÷ yo jÅrïa-pu«pÃn apaneya caitye || ku-mÃrga sarvaæ pithita apÃya-bhÆmi÷ sa ÓÅla-skandhe sthita bodhi-satva÷ | avatÃrayitvà jina-cetikebhya÷ pu«paæ ca prÃg anya-narai÷ pradattaæ || ÓokÃæÓ ca do«Ãn vijahÃty a-matto rogÃn a-Óe«Ãn vijahÃty an-ekÃn | ÃÓvÃsa-prÃptaÓ ca an-anta-kalpÃn yo jÅrïa-pu«pÃn apaneti caitye || buddhaÓ ca bhoty a-sad­Óa-dak«iïÅyo * a-tulya-prÃpto nara-maru-pÆjanÅya÷ | alaæ-k­to bhavati viÓuddha-kÃya÷ yo jÅrïa-pu«pÃn apaneti caitye || dadyÃc ca ya÷ su-rucira-divya pu«paæ mÃndÃravÃn apy atha pÃÂalaæ và | nir-mÃlyakaæ yo * apanayeta caitye vipÃka Óre«Âho * asya bhaved a-tulya÷ || ya÷ präjali÷ praïamati nÃtha-stÆpaæ chandaæ janitvà ca sa-buddha-loke | so bhoti loke guru-k­tu sat-k­taÓ ca prÃsÃdiko bhavati su-darÓanÅya÷ || tasya + iha rÃjyaæ nipatati sarva-loko deva-asurà nÃga-manu«yakÃÓ ca | sarvÃ÷ sahasrÃ÷ kusumita loka-dhÃtu÷ praÓÃsti rÃj¤o vaÓa ÅÓvarÃæÓ ca || ye tasya rÃjye sthita bhonti satvÃ÷ sthÃpeya sarvÃn a-kalu«a-buddha-j¤Ãne | apÃya-bhÆmyas tyaktà bhavanti karoti ca + e«Ãæ parama-su-Óre«Âham artham || paricÃro * asya bhavati mano-j¤a-gho«a÷ puïyair upeta÷ sm­ti-mati-pÆjanÅya÷ | ÃÓvÃsa-prÃpto vicarati jÅva-loke sadà + abhiprÃyaæ janayati Óre«Âha-prÅtiæ || paricÃra bhoty asya svara-aÇga Óuddha÷ j¤Ãyeta satvair madhura-praÓÃnta-vÃkyo | na tasya kaÓ-cij janayati ca + ÅÓvaratvaæ vilokanÅyo bhavati mahÃ-janasya | dÃna-pramodaæ priyatÃ-artha-caryÃæ samÃna-arthatÃæ janayati mahÃ-janasya | Ãkru«Âa÷ san na + Ãjanayeta ro«aæ ya÷ präjali÷ praïamati buddha-stÆpaæ || deva-indra bhoty upagata-svarga-loke manu«yako bhavati narasya rÃjà | na pÃrihÃïir bhavati kadÃ-cid asya yo * a¤jalÅbhir namati + iha stÆpaæ || na + asÃv apÃye prapateta jÃtu hÅnÃæÓ ca varjeta sa kÃma loke | ìhyo dhanÅ bhoti prabhÆta-ko«o yo * a¤jalÅbhir namati buddha-stÆpam || sÆtra-anta-caryà na kadÃ-cid asya na + a-sthÃna-kopaæ kurute n­-loke | satvÃÓ ca t­ptà mudità + asya bhonti ya÷ saæpramu¤cÅ guïavati eka-vÃcaæ || ya÷ pu«pa-mu«Âiæ g­hÅtvà + udagra-citta÷ prasÃdato * avakirati loka-nÃthe | sa puïyavÃn bhavati manu«ya-loke rÃk«e ca sthitvà jina sat-karoti || Óokà na do«Ã÷ khila-mala na + asya bhonti a-tulyatÃ-ÃptaÓ ca su-saæsthita-aÇga÷ | ÃlokanÅyaÓ ca mahÃ-janasya vrajeta kÃmÃna bhaya-kara-vaira-ghorÃn | iti || Ãrya-mahÃ-karuïÃ-puï¬arÅka-sÆtre * apy uktaæ |ti«Âhatu tÃvad Ãnanda yo mÃæ saæmukhaæ sat-kuryÃt | ti«Âhatu me ÓarÅrasya pÆjà sar«apa-phala-ma-tre«u dhÃtu«u | ti«Âhatu mÃm uddiÓya k­te«u stÆpe«u sat-kÃra÷ | ye ke-cid Ãnanda buddham Ãlambya + antaÓa eka-pu«pam apy ÃkÃÓe k«epsyanti | tasya puïya-skandhasya yo vipÃka÷ saced yÃvÃn an-Ãdi÷ saæsÃro yasya pÆrvà koÂir na praj¤Ãyate | tÃvata÷ kalpÃn saæsaratÃæ te«Ãæ Óakratvaæ brahmatvaæ cakra-vartitvaæ | na Óakyas tat-paryanto * adhigantum | ti«Âhatu buddha-Ãlambatà + antaÓa ÃkÃÓe * apy eka-pu«pa-nik«epa÷ | saced antaÓa÷ svapna-antara-gatà api satvà buddham Ãlambya + ÃkÃÓe eka-pu«pam api k«epsyanti tad apy ahaæ kuÓala-mÆlaæ nirvÃïa-paryavasÃnaæ vadÃmi + iti || uktaæ ca + Ãrya-b­hatsÃgara-nÃga-rÃja-parip­cchÃyÃæ | a«ÂÃbhir bhuja-ga-adhipate dharmai÷ samanvÃgatà bodhi-satvÃ÷ satata-samitaæ buddha-samavadhÃnaæ pratilabhante | katamair a«ÂÃbhi÷ | buddha-bimba-darÓana-satva-samÃdÃpanatayà | tathÃ-gatasya + upasthÃna-karaïatayà | tathÃ-gatasya + abhÅk«ïaæ varïa-bhëaïatayà | tathÃ-gata-pratimÃ-karaïatayà | tathÃ-gata-darÓana-sarva-satva-samÃdÃpanatayà | yatra ca buddha-k«etre tathÃ-gata-Óravaæ Ó­ïvanti tatra praïidhÃnam utpÃdayanti | na ca + avalÅna-saætatayo bhavanti | udÃra-saætatikÃÓ ca buddha-j¤Ãnam abhila«antae iti || kiæ puna÷ puïya-v­ddhy-arthino buddha-samavadhÃnena prayojana-bhÆtaæ | yasya guïa-paryantam a-sarva-j¤o na + adhigacchet || yathà + Ãrya-gaï¬a-vyÆhe saævarïitaæ | su-dur-labho buddha-Óabda÷ kalpa-koÂi-Óatair api | kiæ punar darÓanaæ sarva-kÃÇk«Ã-cchedanam uttamam || su-d­«Âo loka-pradyota÷ sarva-dharma-gatiæ gata÷ | puïya-tÅrthaæ trailokasya sarva-satva-viÓodhanam || mahat puïyam ayaæ k«etraæ muditaæ j¤Ãna-maï¬alaæ | bhÃsayaty abhitaæ lokaæ puïya-skandha-vivarddhanam || chedano du«kha-jÃlasya j¤Ãna-skandha-viÓodhana÷ | na dur-gati-bhayaæ te«Ãæ yair iha + ÃrÃgito jina÷ || vipulaæ jÃyate cittaæ paÓyatÃæ dvi-pada-uttamaæ | praj¤Ã-balam a-saækhyeyaæ jÃyate ca prabhÃsvaraæ || punar atra + eva + Ãha | arthÃya sarva-satvÃnÃm utpadyante tathÃ-gatÃ÷ | mahÃ-kÃruïikà vÅrà dharma-cakra-pravartakÃ÷ || pratikartuæ kathaæ Óakyaæ buddhÃnÃæ sarve-dehibhi÷ | satva-arthe«v abhiyuktÃnÃæ kalpa-koÂi-Óatair api || kalpa-koÂiæ varaæ paktuæ try-apÃye bh­Óa-dÃruïe | na tv eva + a-darÓanaæ ÓÃstu÷ sarva-sarga-nivartina÷ || yÃvanta÷ sarva-lokasminn apÃya-gataya÷ p­thak | varaæ tatra ciraæ vÃso buddhÃnÃm a-Órutir na ca || kiæ kÃraïam apÃye«u nivÃsaÓ ciram i«yate | yat-kÃraïaæ jina-indrasya darÓanaæ j¤Ãna-vardhanam || chidyante sarva-du«khÃïi d­«Âvà loka-ÅÓvaraæ jinaæ | saæbhavaty avatÃraÓ ca j¤Ãne saæbuddha-go-care || k«apayaty Ãv­tÅ÷ sarvà d­«Âvà buddhaæ nara-uttamam | vardhayaty a-mitaæ puïyaæ yena bodhir avÃpyatae | iti || tad evam asti puïya-v­ddhau buddha-samavadhÃnena prayojanaæ |api ca pratimÃ-mÃtra-darÓanam api tÃvad a-parimita-phalaæ tathÃ-gatÃnÃæ | kiæ puna÷ sva-rÆpeïa || uktaæ hy Ãrya-ÓraddhÃ-bala-ÃdhÃna-avatÃra-mudrÃ-sÆtre | ya÷ kaÓ-cin ma¤juÓrÅ÷ kula-putra÷ kula-duhità và sarva-loka-dhÃtu-raja-upamÃnÃæ praty-eka-buddhÃnÃæ dine dine Óata-rasam ÃhÃraæ dadyÃt divyÃni ca vastrÃïi | evaæ dadad gaÇgÃ-nadÅ-vÃlukÃ-upamÃn kalpÃn dadyÃt | yaÓ ca + anyo ma¤juÓrÅ÷ kula-putra÷ kula-duhità và citra-karma-likhitaæ và pustaka-karma-k­taæ và buddhaæ paÓyed | ayaæ tato * a-saækhyeyataraæ puïyaæ prasavati | ka÷ punar vÃdo yo * a¤jali-pragrahaæ và kuryÃt pu«paæ và dadyÃt dhÆpaæ và gandhaæ và dÅpaæ và dadyÃd | ayam eva tato * a-saækhyeyataraæ puïyaæ prasavati + iti || Ãrya-bodhi-satva-piÂake * api puïya-v­ddhy-upÃya ukta÷ | yas tathÃ-gata-caityaæ Óodhayati sa catasro * agrÃ÷ praïidhÃna-viÓuddhÅr anuprÃpnoti | katamÃÓ catasra÷ | agrÃæ rÆpa-praïidhÃna-viÓuddhiæ | agrÃæ d­¬ha-samÃdÃna-praïidhÃna-viÓuddhiæ | agrÃæ tathÃ-gata-darÓana-praïidhÃna-viÓuddhiæ |agrÃæ lak«aïa-saæpat-praïidhÃna-viÓuddhim iti || punar atra + eva + ÃkhyÃtaæ | tathÃ-gata-caitye«u pu«pa-avaropaïaæ gandha-anulepanaæ k­tvà + a«ÂÃv a-vi-kalatà anuprÃpnoti | katamà a«Âau | na rÆpa-vi-kalo bhavati | na bhoga-vi-kala÷ | na parivÃra-vi-kala÷ | na ÓÅla-vi-kala÷ | na samÃdhi-vi-kala÷ | na Óruta-vi-kalo na praj¤Ã-vi-kalo na praïidhÃna-vi-kala iti || uktaæ ca + Ãrya-ratna-rÃÓi-sÆtre | ye tri-bhava-paryÃpannÃ÷ satvÃs te sarve praty-ekaæ tathÃ-gata-stÆpÃn kÃrayeyur evaæ-rÆpÃn uccaistvena | tad yathà sumeru÷ parvata-rÃja÷ | tÃæÓ ca gaÇgÃ-nadÅ-vÃlikÃ-samÃn kalpÃn praty-ekaæ sarva-sat-kÃrai÷ sat-kuryu÷ | yaÓ ca bodhi-satvo * a-virahita-sarva-j¤atÃ-cittena + eka-pu«pam apy Ãropayet | ayaæ tasmÃt pÆrvakÃt puïya-skandhÃd bahutaraæ puïyaæ prasavet || atra + eva + uktaæ | ye khalu punas tri-sÃhasra-mahÃ-sÃhasre loka-dhÃtau satvÃs te sarve mahÃ-yÃna-saæprasthità bhaveyu÷ | sarve ca cakra-varti-rÃjya-samanvÃgatà bhaveyur eka-ekaÓ ca rÃjà cakra-vartÅ mahÃ-samudra-pramÃïa-dÅpa-sthÃlÅæ k­tvà | sumeru-mÃtrÃæ vartÅm ÃdÅpya praty-ekam evaæ-rÆpÃæ dÅpa-pÆjÃæ tathÃ-gata-caitye«u pravartayet | yaÓ ca + abhini«krÃnta-g­ha-ÃvÃso bodhi-satvas taila-prak«iptÃæ vartÅæ k­tvà + ÃdÅpya tathÃ-gata-caitye dhÃrayet | asyÃs taila-prak«iptÃyà varter etat pÆrvakaæ pradÅpa-dÃnaæ ÓatatamÅm api kalÃæ na + upaiti | yÃvad upani«adam api na k«amatae iti | peyÃlaæ || ye ca khalu punas te rÃjÃnaÓ cakra-vartino buddha-pramukhaæ bhik«u-saæghaæ sarva-sukha-upadhÃnai÷ sat-kuryu÷ yaÓ ca + abhini«krÃnta-g­ha-ÃvÃso bodhi-satva÷ piï¬a-pÃtraæ caritvà pÃtra-paryÃpannaæ pare«Ãæ saævibhajya paribhu¤jÅta | idaæ tato bahutaraæ ca mahÃ-arghataraæ ca | yac ca te rÃjÃnaÓ cakra-vartina÷ sumeru-mÃtraæ cÅvara-rÃÓiæ buddha-pramukhÃya bhik«u-saæghÃya dadyu÷ | yac ca + abhini«krÃnta-g­ha-ÃvÃso bodhi-satvas tri-cÅvaraæ bahir-dhà mahÃ-yÃna-saæprasthitÃya buddha-pramukhÃya bhik«u-saæghÃya và tathÃ-gata-caitye và dadyÃd | idaæ bhik«oÓ cÅvara-dÃnam etat pÆrvaka-cÅvara-rÃÓim abhibhavati | yac ca te rÃjÃna÷ praty-ekaæ sarvaæ jambÆ-dvÅpaæ pu«pa-saæst­taæ k­tvà tathÃ-gata-caitye niryÃtayet | yac ca + abhini«krÃnta-g­ha-ÃvÃso bodhi-satva÷ antaÓa eka-pu«pam api tathÃ-gata-caitye Ãropayet | asya dÃnasya + etat pÆrvakaæ dÃnaæ ÓatatamÅm api kalÃæ na + upaiti | yÃvad upani«adam api na + upaiti + iti || Ãrya-anupÆrva-samudgata-parivarte * api deÓitaæ | catura imÃn bhadra-anuÓaæsÃn paÓyan bodhi-satvas tathÃ-gata-pÆjÃyÃm utsuko bhavati | katamÃæÓ catura÷ | agraÓ ca me dak«iïÅya÷ pÆjito bhavi«yati mÃæ ca d­«Âvà + anye * api tathà Óik«i«yanti | tathÃ-gataæ ca pÆjayitvà bodhi-cittaæ d­¬haæ bhavi«yati | dvÃtriæÓatÃæ ca mahÃ-puru«a-lak«aïÃnÃæ saæmukha-darÓanena kuÓala-mÆlam upacitaæ bhavi«yati | imÃÓ catvÃra÷ iti || idaæ ca nir-uttaraæ tathÃ-gata-pÆjÃ-upasthÃnaæ |yathà + udÃh­tam Ãrya-sÃgaramati-parip­cchÃ-sÆtre | trÅïi + imÃni sÃgaramate tathÃ-gatasya nir-uttarÃïi pÆjÃ-upasthÃnÃni | katamÃni trÅïi | yac ca bodhi-cittam utpÃdayati | yac ca sad-dharmaæ parig­hïÃti | yac ca satve«u mahÃ-karuïÃ-cittam utpÃdayati + iti || nirdi«Âam apy Ãrya-ratna-meghe | daÓabhi÷ kula-putra dharmai÷ samanvÃgatà bodhi-satvà an-anuliptà garbha-malena jÃyante | katamair daÓabhi÷ | yad uta | tathÃ-gata-pratimÃ-karaïatayà | jÅrïa-caitya-saæskaraïatayà | tathÃ-gata-caitye«u gandha-vilepana-anupradÃnena | tathÃ-gata-pratimÃsu gandha-udaka-snÃna-anupradÃnena | tathÃ-gata-caitye«u saæmÃrjana-upalepana-anupradÃnena | mÃtÃ-pitÌïÃæ kÃya-paricaryÃ-Ãcaraïena ÃcÃrya-upÃdhyÃyÃnÃæ kÃya-paricaryÃ-Ãcaraïena | sa-brahma-cÃriïÃæ kÃya-paricaryÃ-Ãcaraïena | tac ca nir-Ãmi«eïa cittena na sa-Ãmi«eïa | tac ca kuÓalam evaæ pariïÃmayanti | anena kuÓala-mÆlena sarva-satvà nir-upaliptà garbha-malena jÃyantÃm iti | tac ca tÅvreïa + ÃÓayena cintayanti | ebhi÷ kula-putra daÓabhir dharmair iti || anumodana-anuÓaæsÃs tv Ãrya-praj¤Ã-pÃramitÃyÃm uktÃ÷ | ya÷ prathama-yÃna-saæprasthitÃnÃæ bodhi-satvÃnÃæ mahÃ-satvÃnÃæ tÃæÓ citta-utpÃdÃn anumodate |caratÃm api bodhi-satva-caryÃæ tÃæÓ citta-utpÃdÃn anumodate | a-vinivartanÅyÃm api a-vinivartanÅya-dharmatÃm anumodate bodhi-satvÃnÃæ mahÃ-satvÃnÃæ | kiyantaæ sa bhagavan kula-putro và kula-duhità và bahutaraæ puïya-skandhaæ prasavati || evam ukte bhagavÃn Óakraæ devÃnÃm indram etad avocat | pe | syÃt khalu puna÷ kauÓika tri-sÃhasra-mahÃ-sÃhasrasya loka-dhÃto÷ pala-agreïa tulyamÃnasasya pramÃïam udgrahÅtuæ | na tv eva kauÓika bodhi-satvasya mahÃ-satvasya te«Ãm anumodanÃ-saha-gatÃnÃæ citta-utpÃdÃnÃæ puïya-pramÃïaæ grahÅtuæ || evam ukte Óakro devÃnÃm indro bhagavantam etad avocat | mÃra-adhi«ÂhitÃs te bhagavan satvà veditavyà | ye bodhi-satvÃnÃæ mahÃ-satvÃnÃæ prathama-citta-utpÃdam upÃdÃya yÃvad an-uttarÃæ samyak-saæbodhim abhisaæbuddhÃnÃm evam a-prameyam anumodanÃ-saha-gataæ puïyam iti na Ó­ïvanti na jÃnanti | tÃm anumodanÃæ na samanvÃharanti | mÃra-pak«ikÃs te bhagavan satvà bhavi«yanti || bhagavÃn Ãha | pe | yai÷ kauÓika kula-putrai÷ kula-duhit­bhiÓ ca + ime citta-utpÃdà anumodità bodhi-satva-yÃnikair và praty-eka-buddha-yÃnikair và ÓrÃvaka-yÃnikair và | te k«ipraæ tathÃ-gatÃn arhata÷ samyak-saæbuddhÃn ÃrÃgayi«yanti || bhagavÃn Ãha || evaæ tair anumodanÃ-saha-gataiÓ citta-utpÃda-kuÓala-mÆlair yatra yatra + upapatsyante tatra tatra sat-k­tÃÓ ca bhavi«yanti guru-k­tÃÓ ca mÃnitÃÓ ca pÆjitÃÓ ca arcitÃÓ ca apacÃyitÃÓ ca bhavi«yanti | na ca te * a-mana-ÃpÃni rÆpÃïi drak«yanti | na ca te * a-mana-ÃpÃn ÓabdÃn Óro«yanti | evaæ na gandhÃn na rasÃn na spra«ÂavyÃn sprak«yanti na ca te«Ãm apÃye«u + upapatti÷ pratikÃÇk«itavyà svarga-upapattis te«Ãæ pratikÃÇk«itavyà | tat kasya heto÷ | tathà hi tai÷ satvai÷ sarva-satva-sukha-ÃvahanÃni a-saækhyeyÃnÃæ satvÃnÃæ kuÓala-mÆlÃny anumoditÃni yÃvad an-uttarÃæ samyak-saæbodhim abhisaæbuddhya + a-prameya-a-saækhyeyÃn satvÃn parinirvÃpayi«yanti + iti || punar atra + eva + Ãha | ye subhÆte gaÇgÃ-nadÅ-vÃlikÃ-upame«u tri-sÃhasra-mahÃ-sÃhasre«u loka-dhÃtu«u sarva-satvÃs te sarve * an-uttarÃæ samyak-saæbodhiæ pratiti«Âheyur an-uttarÃæ samyak-saæbodhiæ prati«ÂhÃya gaÇgÃ-nadÅ-vÃlikÃ-samÃn kalpÃn upalambha-saæj¤inaÓ catvÃri dhyÃnÃni samÃpadyeran | yaÓ ca bodhi-satvo mahÃ-satvo * anayà praj¤Ã-pÃramitayà upÃya-kauÓalyena ca parig­hÅtà + atÅta-an-Ãgata-praty-utpannÃnÃæ buddhÃnÃæ bhagavatÃæ ÓÅla-samÃdhi-praj¤Ã-vimukti-vimukti-j¤Ãna-darÓana-skandhaæ | ÓrÃvakÃnÃæ praty-eka-buddhÃnÃm api ÓÅla-samÃdhi-praj¤Ã-vimukti-vimukti-j¤Ãna-darÓana-skandhaæ sarvam ekato * abhisaæk«ipya piï¬ayitvà tulayitvà nir-avaÓe«am anumodeta + agrayà + anumodanayà jye«Âhayà Óre«Âhayà varayà pravarayà praïÅtayà uttarayà nir-uttarayà uttara-uttarayà a-samayà + a-sama-samayà + a-prati-samayà + anumodanayà + anumodya + anumodanÃ-saha-gataæ \<[doubtful]>\ puïya-kriyÃ-vastv an-uttarÃyai samyak-saæbodhaye pariïÃmayati | asya subhÆte * anumodanÃ-saha-gatasya puïya-kriyÃ-vastuno * asau pÆrvaka aupalambhikÃnÃæ bodhi-satvÃnÃæ catur-dhyÃna-maya÷ puïya-abhisaæskÃra÷ ÓatatamÅm api kalÃæ na + upaiti yÃvad upani«adam api na k«amatae iti || ayam eva naya÷ pariïÃmanÃyÃm ukta÷ | atha-và + agra-pariïÃmanayà pariïÃmitatvÃt sarva-puïyÃnÃm asya buddhatvÃya sat-k­ta-praïidhi-buddhatvam eva syÃt | ata÷ kà parà puïya-v­ddhi÷ | tad * dhy a-Óe«a-satva-mok«a-k­ta-puïya-j¤Ãna-upetaæ nir-vikalpaæ ca || adhye«aïÃyÃs tv anuÓaæsà Ãrya-ugra-parip­cchÃyÃm uktà dharma-grÃhyatÃm upÃdÃya + a-prameya-a-saækhyeye«u buddha-k«etre«v Ãyu÷ parirak«aïÃya + iti || Ãrya-Óik«Ã-samuccaye vandanÃ-Ãdy-anuÓaæsà saptadaÓa-pariccheda÷ samÃpta÷ || @<[XVIII ratnatrayÃnusm­ti]>@ ratna-traya-anusm­tir nÃma + a«ÂÃdaÓa÷ pariccheda÷ || uktà bhadra-caryÃ-vidhinà puïya-v­ddhi÷ | asyÃÓ ca + ayam a-paro hetu÷ | yo * ayaæ ÓraddhÃ-ÃdÅnÃæ sadà + abhyÃsa÷ || yathà + uktam Ãrya-tathÃ-gata-guhya-sÆtre | catvÃra ime mahÃ-rÃja dharmà mahÃ-yÃna-saæprasthitÃnÃæ viÓe«a-gÃmitÃyai saævartante * a-parihÃïÃya ca | katame catvÃra÷ | Óraddhà mahÃ-rÃja viÓe«a-gÃmitÃyai saævartate * a-parihÃïÃya | tatra katamà Óraddhà | yayà Óraddhayà ÃryÃn upasaækrÃmati | a-karaïÅyaæ ca na karoti || gauravaæ mahÃ-rÃja viÓe«a-gÃmitÃyai saævartate | yena gauraveïa su-bhëitaæ Ó­ïoti ÓuÓrÆ«ate * a-virahita-ÓrotraÓ ca dharmaæ Ó­ïoti || nir-mÃnatà mahÃ-rÃja viÓe«a-gÃmitÃyai saævartate | yayà nir-mÃnatayà ÃryÃïÃm abhinamati praïamati namasyati || vÅryaæ mahÃ-rÃja viÓe«a-gÃmitÃyai saævartate * a-parihÃïÃya | yena vÅryeïa kÃya-laghutÃæ citta-laghutÃæ ca pratilabhate sarva-kÃryÃïi ca + uttÃrayati || ime mahÃ-rÃja catvÃra iti || e«Ãæ ÓraddhÃ-ÃdÅnÃæ sadà + abhyÃsa÷ kÃrya÷ | atha-và + anye«Ãæ ÓraddhÃ-ÃdÅnÃæ || yathà + Ãha Ãrya-ak«ayamati-sÆtre pa¤ca + imÃni + indriyÃïi | katamÃni pa¤ca | ÓraddhÃ-indriyaæ vÅrya-indriyaæ sm­ti-indriyaæ samÃdhi-indriyaæ praj¤Ã-indriyam iti || tatra katamà Óraddhà | yathà ÓraddhÃyÃÓ caturo dharmÃn abhiÓraddadhÃti | katamÃæÓ catura÷ | saæsÃra-avacarÅæ laukikÅæ samyag-d­«Âiæ ÓraddadhÃti | sa karma-vipÃka-prati-Óaraïo bhavati | yad yat karma kari«yÃmi tasya tasya karmaïa÷ phala-vipÃkaæ pratyanubhavi«yÃmi + iti | sa jÅvita-hetor api pÃpaæ karma na karoti | bodhi-satva-cÃrikÃm abhiÓraddadhÃti | tac-caryÃ-pratipannaÓ ca + anyatra yÃne sp­hÃæ na + utpÃdayati | parama-artha-nÅta-arthaæ gambhÅra-pratÅtya-samutpÃda-nairÃtmya-ni÷-satva-nir-jÅva-ni÷-pudgala-vyavahÃra-ÓÆnyatÃ-nimitta-a-praïihita-lak«aïÃn sarva-dharmÃn Órutvà ÓraddadhÃti | sarva-d­«Âi-k­tÃni ca na + anuÓete sarva-buddha-dharmÃn bala-vaiÓÃradya-prabh­tÅæÓ ca ÓraddadhÃti | ÓraddhÃya ca vigata-kathaæ-kathas tÃn buddha-dharmÃn samudÃnayati | idam ucyate ÓraddhÃ-indriyam || tatra katamad vÅrya-indriyaæ | yÃn dharmÃn ÓraddhÃ-indriyeïa ÓraddadhÃti tÃn dharmÃn vÅrya-indriyeïa samudÃnayati + idam ucyate vÅrya-indriyaæ || tatra katamat sm­ti-indriyaæ | yÃn dharmÃn vÅrya-indriyeïa samudÃnayati tÃn dharmÃn sm­ti-indriyeïa na vipraïÃÓayati | idam ucyate sm­ti-indriyam || tatra katamat samÃdhi-indriyaæ | yÃn dharmÃn sm­ti-indriyeïa na vipraïÃÓayati tÃn samÃdhi-indriyeïa + eka-agrÅ-karoti + idam ucyate samÃdhi-indriyaæ || tatra katamat praj¤Ã-indriyam |yÃn dharmÃn samÃdhi-indriyeïa + eka-agrÅ-karoti tÃn praj¤Ã-indriyeïa pratyavek«ate pratividhyati | yad ete«u dharme«u praty-Ãtma-j¤Ãnam a-para-pratyaya-j¤Ãnam idam ucyate praj¤Ã-indriyaæ || evam imÃni pa¤ca-indriyÃïi sahitÃny anuprabaddhÃni sarva-buddha-dharmÃn paripÆrayanti | vyÃkaraïa-bhÆmiæ ca + Ãpyayanti iti || ÓraddhÃ-ÃdÅnÃæ balÃnÃæ sadà + abhyÃsa÷ kÃrya÷ | yathà + uktam Ãrya-ratna-cƬa-sÆtre | tatra katamat kula-putra bodhi-satvasya bala-caryÃ-pariÓuddhi÷ | yad ebhir eva + indriyair upastabdho * an-avamardyo bhavati sarva-mÃrai÷ | a-saæhÃryo bhavati ÓrÃvaka-praty-eka-buddha-yÃnÃbhyÃæ | a-vinivartyo bhavati mahÃ-yÃnÃt | dur-dhar«o bhavati sarva-kleÓai÷ | d­¬ho bhavati pÆrva-pratij¤Ãsu | t­pto bhavati cittena | balavÃn bhavati kÃyena | gupto bhavati + indriyai÷ | du÷-parÃjayo bhavati tÅrthi-karai÷ | ity Ãdi || evaæ tÃvac * chraddhÃ-ÃdÅnÃæ sadà + abhyÃsa÷ puïya-v­ddhaye || kà maitrÅ || yathà + Ãha candra-pradÅpa-sÆtre | yÃvanti pÆjà bahu-vidha a-prameyà yà k«etra-koÂÅn a-yuta-bimbare«u | tÃæ pÆja-k­tvà puru«a-vare«u nityaæ saækhyÃ-kalÃpo na bhavati maitra-citta | iti || kà buddha-Ãdy-anusm­ti÷ || tatra rëÂrapÃla-sÆtre saævarïità | vandÃmi te kanaka-varïa-nibhà vara-lak«aïà vi-mala-candra-mukhà | vandÃmi te a-sama-j¤Ãna-parà sad­Óo na te * asti tri-bhave vi-rajà || m­du cÃru snigdha Óubha keÓa nakhà giri-rÃja-tulya tava ca + u«ïir iha | na + u«nÅ«am Åk«itu tava + asti samo vibhrÃjate bhruvi tava + Ærïa mune || kunda-indu-ÓaÇkha-hima-Óubhra-nibhà nÅla-utpala-abha-Óubha-netra-varà | k­payà + Åk«ase jagad idaæ hi yayà vandÃmi te vi-mala-netra jina || jihvà prabhÆta tanu tÃmra-nibhà vadanaæ ca chÃdayasi yena svakaæ | dharmaæ vadan vinayase ca jagat vandÃmi te madhura-snigdha-girà || daÓanÃ÷ ÓubhÃ÷ su-d­¬ha vajra-nibhÃ÷ triæÓad-daÓa + apy a-viralÃ÷ sahitÃ÷ | kurvan smitaæ vinayase ca jagat vandÃmi te madhura-satya-kathà || rÆpeïa ca + a-prati-samo * asi jina÷ prabhayà ca bhÃsayasi k«etra-ÓatÃn | brahma-indra-pÃla-jagato bhagavan jihmÅ-bhavanti tava te prabhayà || eïeya jaÇgha bhagavann a-samà gaja-rÃja-barhi-m­ga-rÃja-gato | Åk«an vrajasy api yugaæ bhagavan saækampayan dharaïi-Óaila-taÂÃn || kÃyaÓ ca lak«aïa-cito bhagavan sÆk«ma chavÅ kanaka-varïa-nibhà | na + Åk«a¤ jagad vrajati t­ptim idaæ rÆpaæ tava + a-pratima-rÆpa-dhara || tvaæ pÆrva-kalpa-Óata-cÅrïa-tapÃ÷ tvaæ sarva-tyÃga-dama-dÃna-rata÷ | tvaæ sarva-satva-k­pa-maitra-manÃ÷ vandÃmi te parama-kÃruïikam || tvaæ dÃna-ÓÅla-nirata÷ satataæ tvaæ k«Ãnti-vÅrya-nirata÷ su-d­¬ha÷ | tvaæ dhyÃna-praj¤a-prabha-teja-dharo vandÃmi te a-sama-j¤Ãna-dhara || tvaæ vÃdi-sÆra ku-gaïa-pramathÅ tvaæ siæha-van nadasi par«adi ca | tvaæ vaidya-rÃja tri-mala-anta-karo vandÃmi te parama-prÅti-kara || vÃk-kÃya-mÃnasa-viÓuddha mune tri-bhave«v a-lipta-jala-padmam iva | tvaæ brahma-gho«a-kalaviÇka-ruto vandÃmi te traibhava-pÃra-gatam || mÃyÃ-upamaæ jagad imaæ bhavatà naÂa-raÇga-svapna-sad­Óaæ viditaæ | na + Ãtmà na satva na ca jÅva-gatÅ dharmà marÅci-daka-candra-samÃ÷ || ÓÆnyÃÓ ca ÓÃnta an-utpÃda-nayaæ a-vijÃnad eva jagad udbhramati | te«Ãm upÃya-naya-yukti-Óatai÷ avatÃrayasy ati-k­pÃlutayà || rÃga-ÃdibhiÓ ca bahu-rÃga-Óatai÷ saæbhrÃmitaæ satata vÅk«ya jagat | vaidya-upamo vicarase * a-pratimo parimocayan su-gata satva-ÓatÃn || jÃtÅ-jarÃ-maraïa-Óoka-hataæ priya-vi-prayoga-parideva-Óatai÷ | satata-Ãturaæ jagad avek«ya mune parimocayan vicarase k­payà || ratha-cakra-vad bhramati sarva-jagat tiryak«u preta-niraye su-gatau | mƬhà a-deÓika a-nÃtha-gatÃ÷ tasya pradarÓayasi mÃrga-varaæ || ye te babhÆvu purimÃÓ ca jinÃ÷ dharma-ÅÓvarà jagati ca + artha-karÃ÷ | ayam eva tai÷ prakathita-Ãrya-patho yad deÓayasy api vibho * a-pratima÷ || snigdhaæ hy a-karkaÓa mano-j¤a varaæ brahma-adhikaæ parama-prÅti-karaæ | gandharva-kinnara-vara-apsarasÃm abhibhÆya tÃæ giram udÃharase || satya-Ãrjava-a-k«ayam upÃya-nayai÷ pariÓodhitÃæ giram an-anta-guïÃæ | Órutvà hi yÃæ niyuta-satva-ÓatÃ÷ yÃna-trayeïa janayanti Óamam || tava pÆjayà sukham an-eka-vidham divyaæ labhanti manu-je«u tathà | ìhyo mahÃ-dhana mahÃ-vibhavo bhavate jagad-dhita-karo n­-pati÷ || bala-cakra-varty api ca dvÅpa-pati÷ jagad Ãv­ïoti daÓabhi÷ kuÓalai÷ | ratnÃni sapta labhate su-Óubhà tvayi saæprasÃda-janako * a-pratima÷ || brahmà + api Óakra api loka-pati÷ bhavate ca saætu«iÂa deva-pati÷ | para-nirmito * api ca sa yÃma-pati÷ tvat-pÆjayà bhavati ca + api jina÷ || evaæ hy a-mogha tava pÆjà k­tà saædarÓanaæ Óravaïam apy a-samaæ | bhavate jagad vividha-du÷kha-haraæ sp­Óate padaæ ca paramaæ vi-rajaæ || mÃrga-j¤a mÃrga-kuÓalà bhagavan ku-pathÃn nivÃrayasi lokam imaæ | k«eme Óive vi-raji Ãrya-pathe prati«ÂhÃpayasi jagad bhagavan || puïya-arthikasya tava puïya-nidhe satata-a-k«ayà bhavati puïya-kriyà | bahu-kalpa-koÂi«u na yÃti k«ayaæ yÃvad * dhi na sp­Óati bodhi varÃæ || pariÓuddha-k«etra labhate ruciraæ parinirmita-abha sada prÅti-karaæ | ÓuddhÃÓ ca kÃya-vacasà manasà satvà bhavanty api ca k«etra-vare || ity evam Ãdi-guïa na + eka-vidhÃn labhate jina-arcana-k­tÃn manu-ja÷ | svarga-apavarga manu-je«u sukhaæ labhate ca puïya-nidhi sarva-jage || kÅrti-yaÓaÓ ca pras­taæ vipulaæ tava sarva-dik«u bahu-k«etra-ÓatÃn | saækÅrtayanti su-gatÃ÷ satataæ tava varïa-mÃla pari«atsu jinÃ÷ || vigata-jvarà jagati mok«a-karÃ÷ priya-darÓanà a-sama-kÃruïikÃ÷ | ÓÃnta-indriyà Óama-ratà bhagavan vandÃmi te nara-vara-pravara || labdhà abhij¤a jina pa¤ca mayà gagane sthitena te niÓamya giram | bhavità + asmi vÅra su-gata-pratimo vibhaji«ya dharmam a-malaæ jagata÷ || stutvà + adya sarva-guïa-pÃra-gataæ nara-deva-nÃga-mahitaæ su-gataæ | puïyaæ yad arjitam idaæ vipulaæ jagad ÃpnuyÃd api ca buddha-padam |iti || atha-và yathà + Ãrya-dharma-saægÅti-sÆtre kathitaæ | punar a-paraæ buddhà bhagavanto mahÃ-puïya-j¤Ãna-saæbhÃrà mahÃ-maitrÅ-mahÃ-karuïÃ-go-carà mahÃ-satva-rÃÓe÷ trÃïa-bhÆtà mahÃ-bhai«ajya-Óalya-hartÃra÷ sarva-satva-sama-citta-a-nitya-samÃdhi-go-carÃ÷ saæsÃra-nirvÃïa-vimuktà yÃvat satvÃnÃæ mÃtÃ-pit­-kalpÃ÷ samÃna-maitra-cittÃ÷ | pe || sarva-loka-an-abhibhÆtÃ÷ sarva-lokasya + Ãloka-bhÆtà mahÃ-yoga-yogino mahÃ-ÃtmÃno mahÃ-jana-parivÃrà viÓi«Âa-jana-parivÃrà a-nivÃrita-darÓana-Óravaïa-paryupÃsanÃ÷ sva-sukha-nir-apek«Ã÷ para-du«kha-praÓamana-priyà dharma-priyà dharma-dharà dharma-ÃhÃrà dharma-bhi«ajo dharma-ÅÓvarà dharma-svÃmino dharma-dÃna-patayo nitya-tyÃga-abhiratà nitya-a-pramattà nitya-viveka-abhiratÃ÷ sarvatra tÅrtha-setu-bhÆtà mahÃ-rÃja-mÃrga-prakhyà yÃvad * a-secanaka-darÓanà buddhà bhagavanta | evaæ tÃn anusmarati | evaæ ca tÃn anusm­tya tad-guïa-parini«patty-arthaæ sm­tim upasthÃpayati + iti || tad ucyate buddha-anusm­tir iti || atra + eva dharma-anusm­tim Ãha | iha bodhi-satvasya + evaæ bhavati | yae ete buddhà bhagavanto * an-anta-a-paryanta-guïà ete dharma-jà dharma-padà dharma-nirmità dharma-adhipateyà dharma-prabhà dharma-go-carà dharma-prati-Óaraïà dharma-ni«pannÃ÷ | peyÃlaæ || yÃny api laukikÃni loka-uttarÃïi ca sukhÃni santi | tÃny api dharma-jÃni dharma-ni«pannÃni | tasmÃn mayà bodhy-arthikena dharma-gurukeïa bhavitavyaæ | dharma-gauraveïa dharma-prati-Óaraïena dharma-parÃyaïena dharma-sÃreïa dharma-anva ... dharma-pratipannena | iti + iyam ucyate bodhi-satvasya dharma-anusm­ti÷ || punar a-paraæ bodhi-satvasya + evaæ bhavati | samo hi dharma÷ sama÷ satve«u pravartate | dharmo hÅna-madhya-viÓi«Âa-an-apek«ya÷ pravartate | tathà mayà dharma-sad­Óa-cittena bhavitavyaæ | na dharmo sukha-prek«ikayà pravartate | a-pak«a-patito hi dharma÷ | tathà mayà dharma-sad­Óa-cittena bhavitavyaæ |na dharma÷ kÃlam apek«ya pravartate |ÃkÃliko hi dharma÷ | aihipaÓyika÷ | praty-Ãtma-vedanÅya÷ |tathà mayà dharma-sad­Óa-cittena bhavitavyaæ |na dharma udÃre pravartate hÅne«u na pravartate | an-unnÃma-avanÃmo hi dharma÷ |tathà mayà dharma-sad­Óa-cittena bhavitavyaæ |na dharma÷ Óuddhe«u pravartate k«ate«u na pravartate | utkar«a-apakar«a-apagato hi dharmas tathà mayà dharma-sad­Óa-cittena bhavitavyaæ |na dharma Ãrye«u pravartate p­thag-jane«u na pravartate | k«etra-d­«Âi-vigato hi dharma÷ | tathà mayà dharma-sad­Óa-cittena bhavitavyaæ | na dharmo divà pravartate rÃtrau na pravartate | rÃtryÃæ và pravartate divà na pravartate | sadà + adhi«Âhito hi dharma÷ | tathà mayà dharma-sad­Óa-cittena bhavitavyam | na dharmo vinaya-velÃm atikrÃmati | na dharmasya kva-cid vilamba÷ | tathà mayà dharma-sad­Óa-cittena bhavitavyam | na dharmasya + Ænatvaæ na pÆrïatvam a-prameya-a-saækhyeyo hi dharma ÃkÃÓa-van na k«Åyate na vardhate | tathà mayà dharma-sad­Óa-cittena bhavitavyaæ | na dharma÷ satvai rak«yate | dharma÷ satvÃn rak«ati | tathà mayà dharma-sad­Óa-cittena bhavitavyaæ |na dharma÷ Óaraïaæ parye«ate |dharma÷ sarva-lokasya Óaraïaæ |tathà mayà dharma-sad­Óa-cittena bhavitavyaæ |na dharmasya kva-cit pratighÃto | a-prati-hata-lak«aïo hi dharma÷ |tathà mayà dharma-sad­Óa-cittena bhavitavyaæ |na dharmo * anuÓayaæ vahati | nir-anuÓayo hi dharma÷ |tathà mayà dharma-sad­Óa-cittena bhavitavyam | na dharma÷ saæsÃra-bhaya-bhÅto na nirvÃïa-anunÅta÷ | sadà nir-vikalpo hi dharma÷ |tathà mayà dharma-sad­Óa-cittena bhavitavyam |evaæ bodhi-satvo dharma-vad dharme sm­tim upasthÃpayati | tad ucyate dharma-anusm­tir iti || atra + eva + Ãha | saægho hi dharma-vÃdÅ dharma-caraïo dharma-cintako dharma-k«etraæ dharma-dharo dharma-prati-Óaraïo dharma-pÆjako dharma-k­tya-kÃrÅ dharma-go-caro dharma-cÃritra-saæpanna÷ | sva-bhÃva-­juka÷ sva-bhÃva-Óuddha÷ sa-anukroÓo dharma-anukÃruïika÷ sadà viveka-go-cara÷ | sadà dharma-parÃyaïa÷ sadà Óukla-kÃrÅ + ity Ãdi || tatra bodhi-satvasya saægham anusmarata÷ evaæ bhavati | yae ete saæghasya bhÆtà guïà ete mayà + Ãtmana÷ sarva-satvÃnÃæ ca ni«pÃdayitavyà iti || yathà + Ãrya-vimalakÅrti-nirdeÓe bodhi-satva-guïà uktÃs tathà saægha-anusm­tir bhÃvyà | sarva-satvÃna ye rÆpà ruta-gho«ÃÓ ca ÅritÃ÷ | eka-k«aïena darÓenti bodhi-satvà viÓÃradÃ÷ || te jÅrïa-vyÃdhità bhonti bodhi-satvà m­tam ÃtmÃna darÓayÅ |satvÃnÃæ paripÃkÃya mÃyÃ-dharma vikrŬitÃ÷ || kalpa-uddÃhaæ ca darÓenti uddahitvà vasuæ-dharÃm | nitya-saæj¤ina satvÃnÃm a-nityam iti darÓayÅ || satvai÷ Óata-sahasrebhir eka-rëÂre nimantritÃ÷ | sarve«Ãæ g­ha bhu¤janti sarvÃn nÃmanti bodhaye || ye ke-cin mantra-vidyà và Óilpa-sthÃnà bahu-vidhÃ÷ | sarvatra pÃrami-prÃptÃ÷ sarva-satva-sukha-ÃvahÃ÷ || yÃvanto loka pëaï¬Ã÷ sarvatra pravrajanti te | nÃnÃ-d­«Âi-gataæ prÃptÃæs te satvÃn paripÃcati || candrà và bhonti sÆryà và Óakra-brahma-praja-ÅÓvarÃ÷ | bhavanti Ãpas tejaÓ ca p­thivÅ mÃrutas tathà || roga antara-kalpe«u bhai«ajyaæ bhonti uttamÃ÷ | yena te satva mucyante sukhÅ bhonti an-ÃmayÃ÷ || dur-bhik«Ã-antara-kalpe«u bhavantÅ pÃna-bhojanam |k«udhÃ-pipÃsÃm apanÅya dharmaæ deÓenti prÃïinÃm || Óastra antara-kalpe«u maitrÅ-dhyÃyÅ bhavanti te | a-vyÃpÃde niyojenti satva-koÂi-ÓatÃn bahÆn || mahÃ-saægrÃma-madhye ca sama-pak«Ã bhavanti te | sandhi-sÃmagri rocenti bodhi-satvà mahÃ-balÃ÷ || ye ca + api nirayÃ÷ ke-cid buddha-k«etre«v a-cinti«u | saæcintya tatra gacchanti satvÃnÃæ hita-kÃraïÃt || yÃvantyà gataya÷ kÃÓ-cit tiryag-yonau prakÃÓitÃ÷ | sarvatra dharmaæ deÓenti tena ucyanti nÃyakÃ÷ || kÃma-bhogÃæÓ ca darÓenti dhyÃnaæ ca dhyÃyinÃæ tathà | vidhvasta mÃraæ kurvanti avatÃraæ na denti te || agni-madhye yathà padmam a-bhÆtaæ taæ vinirdiÓet | evaæ kÃmÃæÓ ca dhyÃnaæ ca a-bhÆtaæ te vidarÓayÅ || saæcintya gaïikÃæ bhonti puæsÃm Ãkar«aïÃya te | rÃga-aÇku saælobhya buddha-j¤Ãne sthÃpayanti te || grÃmikÃÓ ca sadà bhonti sa-artha-vÃhÃ÷ puro-hitÃ÷ | agra-amÃtya + atha ca + amÃtya÷ \<[doubtful]>\ satvÃnÃæ hita-kÃraïÃt || daridrÃïÃæ ca satvÃnÃæ nidhÃnà bhonti a-k«ayÃ÷ | te«Ãæ dÃnÃni datvà ca bodhi-cittaæ janenti te || mÃna-stabdhe«u satve«u mahÃ-nagnà bhavanti te | sarva-mÃnasam udghÃtaæ bodhiæ prÃrthenti uttamÃm || bhaya-arditÃnÃæ satvÃnÃæ saæti«Âhante * agrata÷ sadà | a-bhayaæ te«u datvà ca paripÃcenti bodhaye || pa¤ca-abhij¤ÃÓ ca te bhÆtvà ­«ayo brahma-cÃriïa÷ | ÓÅle satvÃn niyojenti k«Ãnti-sauratya-saæyame || upasthÃna-gurÆn satvÃn paÓyanti + iha viÓÃradÃ÷ | ceÂà bhavanti dÃsà và Ói«yatvam upayÃnti ca || yena yena + eva ca + aÇgena satvo dharma-rato bhavet | darÓenti hi kriyÃ÷ sarvà mahÃ-upÃya-su-Óik«itÃ÷ || ye«Ãm an-antà Óik«Ã hi an-antaÓ ca + api go-cara÷ | an-anta-j¤Ãna-saæpannà an-anta-prÃïi-mocakÃ÷ || na te«Ãæ kalpa-koÂÅbhi÷ kalpa-koÂi-Óatair api | buddhair api vadadbhis tu guïa-anta÷ su-vaco bhaved | iti || yathà + Ãrya-ratna-ulkÃ-dhÃraïyÃæ bodhi-satva-guïà uktÃs tathà bhÃvayitavyÃ÷ | raÓmi pramu¤ciya mÃlya-viyÆhà mÃlya-vataæsaka mÃlya vitÃnÃ÷ | mÃlya-vicinna-vikÅrïa-samantÃ÷ te jina-pÆja karonti mahÃ-Ãtmà || raÓmi pramu¤ciya cÆrïa-viyÆhà cÆrïa-vataæsaka cÆrïa-vitÃnÃ÷ | cÆrïa-vicitra-vikÅrïa samantÃn te jina-pÆja karonti maha--Ãtmà || raÓmi pramu¤ciya padma-viyÆhà padma-vataæsaka padma-vitÃnà | padma-vicitra-vikÅrïa-samantÃn te jina-pÆja karonti mahÃ-Ãtmà || raÓmi pramu¤ciya hÃra-viyÆhà hÃra-vataæsaka hÃra-vitÃnà | hÃra-vicitra-vikÅrïa-samantÃn te jina-pÆja karonti mahÃ-Ãtmà || raÓmi pramu¤ciya dhvaja-agra-viyÆhà te dhvaja pÃï¬ura-lohita-pÅtÃ÷ | nÅlam an-eka patÃka vicitrà || dhvaja samalaæ-karite jina-k«etrÃ÷ te maïi-jÃla-vicitra-viyÆhà | paÂÂa patÃka pralambita dÃmà kiÇkiïi-jÃla jina-svara-gho«Ãn || chatra dharenti tathÃ-gata-mÆrdhne te yatha eka-jinasya karonti | pÃïi-talÃt tu a-cintiya-pÆjÃæ evam a-Óe«ata-sarva-jinÃnÃæ || e«a samÃdhi vikurva ­«ÅïÃæ te jaga-saægraha-j¤Ãna-vikurvà | agra-samÃdhy-abhinirharamÃïÃ÷ sarva-kriyà upacÃra sukhebhi÷ || satva vinenti upÃya-sahasrai÷ ke-ci tathÃ-gata-pÆja-mukhena | dÃna a-cinti a-tyÃga-mukhena sarva-dhutaæ-guïa-ÓÅla-mukhena || a-k«aya-k«Ãnti a-k«obhya-mukhena ke-ci vrataæ tapa-vÅrya-mukhena | dhyÃna praÓÃnti vihÃra-mukhena sv-artha-viniÓcaya-praj¤a-mukhena || sarva upÃya sahasra-mukhena brahma-vihÃra abhij¤a-mukhena | saægraha-vastu hita-e«i-mukhena puïya-samuccaya j¤Ãna-mukhena || satya-pratÅtya vimok«a-mukhena ke-ci bala-indriya-mÃrga-mukhena | ÓrÃvaka-yÃna-vimukti-mukhena pratyaya-yÃna-viÓuddhi-mukhena || uttama-yÃna-vikurva-mukhena ke-cid a-nityata-du«kha-mukhena | ke-ci nir-Ãtma-ni-jÅva-mukhena a-Óubhata saæj¤i-virÃga-mukhena || ÓÃnta-nirodha-samÃdhi-mukhena yÃtuka carya-mukhà jagatÅ ye |yÃtuka dharma-mukhÃ÷ pratiyanta÷ te tu samanta-vimok«a-mukhena || satva vinenti yathÃ-ÃÓaya loke ye tu samanta-vimok«a-mukhena | satva vinenti yathÃ-ÃÓaya loke te«a nimitta na Óakya grahÅtuæ || kena-cid e«a samÃdhi-vikurvÃ÷ tena ti-vyÆhata \<[doubtful]>\ agra-samÃdhi÷ | sarva-jagat-paripÃca-nulomà sarva-ratÅ mukha-prÅti-prahar«Ã÷ || cintiya darÓayi sarva vinenti yatra dur-bhik«a su-dur-labha sarvaæ | ye pari«kÃra sukha-Ãvaha loke tatra ca sarva-bhiprÃya-kriyÃbhi÷ || dÃtu dadanti karonti jaga-arthaæ te vara-bhojana-pÃna-rasa-agrai÷ |vastra-nibandhana-ratna-vicitrai÷ rÃjya-dhana-Ãtma-priyai÷ parityÃgai÷ || dÃna-dhimukti jagad vinayanti te vara-lak«aïa-citrita-gÃtrà | uttama Ãbharaïà vara-dhÅrÃ÷ mÃlya-vibhÆ«ita-gandha-nuliptà || rÆpa vidarÓiya satva vinenti darÓana prÅti-prahar«a-ratÃnÃæ | te vara-rÆpa-su-rÆpa-su-medhÃ÷ uttama-rÆpa nidarÓayamÃnÃ÷ || rÆpa-dhimukti jagad vinayanti te madhurai÷ kalaviÇka-rutebhÅ | kokila-haæsa-kuïÃla-raveïa dundubhi-kinnara-brahma-rutena deÓayi sarva-dhimukti«u dharmam || ye catur eva aÓÅti sahasrà yebhi jinà jagato * artha karonti | tebhita dharma-prabheda-mukhebhi÷ satva vinenti yathÃ-ÃÓaya loke || te sukha-du«kha-sahÃya karonti artha-an-artha-sahÃyaka bhontÅ | sarva-kriyÃsu sahÃya bhavitvà satva vinenti sahÃya-mukhena || du«kha-upadrava-sat-k­ta-do«Ãn te tu sahanti sahÃya-nidÃnÃs | tebhi sahÃya sahantiya pŬÃæ sarva-jagasya hitÃya sukhÃya || yatra na ni«kramaïaæ na ca dharmo j¤Ãyati raïya-gato na ca mok«a÷ | tatra tu rÃjya-sam­ddhi-sahÃya ni«krama-ÓÃnta-manà a-niketÃ÷ || te g­ha-bandhana-t­«ïa-niketÃt sarva-jagat-parimocana-heto÷ | sarvata kÃma-ratÅ a-niketà ni«krama-moks.a prabhÃvayamÃnÃ÷ || te daÓa carya prabhÃvayamÃnà Ãcari dharma mahÃ-puru«ÃïÃæ | sarvam a-Óe«ata carya ­«ÅïÃæ bhÃvayamÃna karonti jaga-arthaæ || yatr amita-Ãyu«a satva bhavantÅ saukhya-samarpita-manda-kileÓÃ÷ | tatra jarÃ-ardita vyÃdhina-p­«Âà darÓayi m­tyu-vaÓaæ a-vaÓa-Ãtmà || rÃga-pradÅpitu do«a-pradÅptaæ moha-mahÃ-agni-pradÅpitu lokam | prajvalitaæ jara-vyÃdhita-m­tyu loka nidarÓayi satva vinenti || daÓa-balaiÓ catur-vaiÓÃradyair a«ÂadaÓair api dharma-viÓe«ai÷ | buddha-mahÃ-Ãtma tu sÆcayamÃnÃ÷ buddha-guïebhi karonti jaga-artham || te ca adeÓa ­ddhy-anuÓÃstÅ rÆpa-dhi«ÂhÃna-balena samantÃt | darÓayamÃna tathÃ-gata ­ddhÅ ­ddhi-vikurvita satva vinenti || te vividhehi upÃya-nayehi loka-vicÃri karonti jaga-arthaæ | loki a-lipta jale yatha padmaæ prÅti-prasÃda-karà vicaranti || kÃvya-karÃ÷ kavi-rÃja bhavantÅ te naÂa-nartaka jhallaka-mallÃ÷ | utkuÂa-Óobhika-hÃraka-n­tyà mÃya-karÃ÷ p­thu rÆpa-nidarÓÅ || grÃmika nÃyaka sÃrathi bhontÅ sa-arthika Óre«Âhika g­ha-pati bhonti | rÃja amÃtya puro-hita-dÆtà vaidya-viÓÃrada-ÓÃstra-vidhi-j¤Ã÷ || te aÂavÅ«u mahÃ-druma bhontÅ au«adha a-k«aya-ratna-nidhÃnÃ÷ | cinta-maïi druma kÃma-dadÃÓ ca deÓika utpatha-mÃrga-gatÃnÃæ || arcciya santu tu loka viditvà karma-vidhÅ«u a-jÃnaka satvÃ÷ | te k­«i-karma-prayoga-vaïijyà Óilpi-vicitra prabhÃvayi loke || ye a-viheÂha a-hiæsa-prayoga÷ sarva-sukha-Ãvaha-vij¤a-praÓastÃ÷ | vidya-bala-au«adhi ÓÃstra-vicitrÃ÷ sarva prabhÃvita tebhi ­«Åbhi÷ || ye ­«iïÃæ caraïÃ÷ parama-agrà yatra + adhimukta sa-devaku loka÷ | ye vrata-du«-kara ye tapa-Óre«ÂhÃ÷ sarvi prabhÃvita tebhi vidÆbhi÷ || te carakÃ÷ parivrÃjaka tÅrthyÃ÷ tÃpasa-gotama-mona-carÃïÃm | nagna acela-guru-ÓramaïÃnÃæ tÅrthika Ãcaryà hi bhavanti || te tu ajÅvika dharma-carÃïÃæ uttarikÃïa an-uttarikÃïÃæ | dÅrgha-jaÂÃna kumÃra-vratÃnÃæ te«v api Ãcaryà hi bhavanti || sÆrya-nuvartaka-pa¤ca-tapÃnÃæ kukkura-go-vratikà m­ga-caryà | cÃrika tÅrthya daÓa tritayÃnÃæ te«v api Ãcaryà hi bhavanti || devata-j¤Ãna-praveÓa-ratÃnÃæ tÅrth-upadarÓana-deÓa-carÃïÃæ | mÆla-phala-ambu-carà api bhÆtvà dharma a-cintiya te parama-agrÃ÷ || utkuÂa-sthÃyina eka-carÃïÃæ kaïÂaka-bhasma-t­ïa-ÓÓayanÃnÃæ | ye mu«ale-Óaya \<[doubtful]>\ yukti-vihÃrÅ te«v api Ãcaryà hi bhavanti || yÃvata bÃhirakÃ÷ p­thu-tÅrthyà ÃÓaya te«v adhimukti samÅk«ya | tÅk«ïa-dur-Ãsada-ugra-tapebhÅ tÅrthika du«kha-prahÃïa vinenti || d­«Âi-samÃkula loke viditvà sarva-ku-d­«Âi-samÃÓrita tÅrthyÃ÷ | sÆk«ma-padebhir upÃyana yebhÅ satya-prakÃÓana te«u karonti || ke«u-ci drÃmi¬a-mantra-padebhÅ deÓayi satya su-gupta-padebhi÷ | ke«u uja .. vyakta-padebhi÷ ke«u-cid eva rahasya-padebhi÷ || ke«u-ci ak«ara-bheda-padebhi÷ artha-viniÓcaya-vajra-padebhi÷ | vÃdi-pramardana-j¤Ãna-padebhi÷ ÓÃstra-a-dharmaka-mok«a-padebhi÷ || ke«u-ci mÃnu«a-mantra-padebhi÷ sarva-praveÓa-nirukti-pade«u | ke«u-ci deva-nirukti-padebhi÷ nÃga-niruktita yak«a-padebhi÷ || rÃk«asa-atha-gandharva-padebhi÷ bhÆta-kumbhÃï¬a-mahÃ-ura-gakebhi÷ | kiænara-apsara-garu¬a-padebhi÷ satya-prakÃÓana-mok«-upanenti || te yatha-satya nirukti-vidhi-j¤Ã evam a-Óe«ata ye jina-dharmà | dharmam a-cintiya vÃkya-patha-j¤Ã deÓayi e«a samÃdhi-vikurvà || te jaga-saukhyata agra-samÃdhÅ sarva-jage abhinirharamÃnà | raÓmim a-cintiyam uts­jamÃnà raÓmi pramu¤ciya satva vinenti || raÓmi pramu¤ciya darÓayamÃnà yÃvata satva vijÃnita raÓmi | te«u su-darÓana bhoti a-mogham hetu an-uttari j¤Ãna-varasya || darÓayi buddha vidarÓayi dharmaæ saægha nidarÓayi mÃrga narÃïÃm | darÓayi cetika te jina-bimbà tena su-darÓana-raÓmi niv­ttà || raÓmi pramu¤ci prabhaæ-kara nÃmà yà prabha jihma karoti marÆïÃæ | sarva-rajaæ ca tamaæ ca hanitvà so prabha bhÃsati loka-hitÃnÃæ || tÃya prabhÃsaya codita satvÃs te jina-pÆja-pradÅpa dharentÅ | te jina-pÆja-pradÅpa dharitvà loka-pradÅpa-karà jina bhonti || taila-pradÅpa gh­tasya pradÅpà dÃru t­ïà na¬a-veïu pradÅpÃn | gandha-rasÃyana-ratna-pradÅpÃn datva jine«u prabhaæ-kara labdhÃ÷ || raÓmi pramu¤ciya pratÃraïi nÃmà tÃya prabhÃsaya codita satvÃ÷ | ... nÃva-pratÃraïi-nadya-pathe«u | dÆ«ita saæsk­ta varïita ÓÃntÅ tena pratÃraïi raÓmi niv­ttà || raÓmi pipÃsa-vinodani nÃmà tÃya prabhÃsaya codita satvÃ÷ | kÃma-guïe«u t­«Ãæ prajahitvà dharma-vimukti-rasa-arthika bhonti || kÃma-guïe«u t­«Ãæ prajahitvà dharma-vimukti-rasa-arthika bhÆtvà | buddha bhavanty a-m­taæ-jala-var«Å t­«ïa-pipÃsa-vinodana loke || pu«kariïÅ nadi-kÆpa-ta¬Ãgà utsaya kÃrita bodhi-nidÃnÃ÷ | kÃma vivarïita varïita-dhyÃnà t­«ïa-vinodani tena niv­ttà || prÅti-karÅ yada raÓmi pramu¤cÅ tÃya prabhÃsaya codita satvÃ÷ | prÅti-phuÂà vara-bodhi-nidÃnaæ cinta janenti bhavi«ya svayaæ-bhÆ || lak«aïa-maï¬ita padma-ni«aïïà yat k­ta-vigraha kÃruïikÃnÃæ | bhëita buddha-guïÃ÷ sada kÃlaæ prÅti-karÅ prabha tena niv­ttà || raÓmi pramu¤ci ratiæ-kara nÃmà tÃya prabhÃsaya bodhita satvà | buddha-ratÅ-rata dharma-ratÅ-rata saægha-ratÅ-rata te sada bhonti || tritaya-ratÅ-rata te sada bhÆtvà buddha-samÃgama-dharma-gaïa-Ãrye | labdha-nupattika-k«Ãnti labhanti codita smÃrita ye bahu satvà || buddha-anusm­ti-dharma-gaïa-Ãrye bodhi ya citta-guïÃn vivaritvà | tena ratiæ-kara raÓmi niv­ttà || puïya-samuccaya-raÓmi pramu¤cÅ tÃya prabhÃsaya codita satvà | dÃnu dadanti vicitram an-ekaæ prÃrthayamÃnu an-uttaru bodhiæ || ÃÓaya pÆritu yÃcanakÃnÃæ yaj¤a nir-arga¬a tair yajamÃnai÷ | sarva-bhiprÃyata dÃnu daditvà puïya-samuccaya raÓmi niv­ttà || j¤ÃnavatÅ yada raÓmi pramu¤cÅ tÃya prabhÃsaya codita satvÃ÷ | eka tu dharma mukhÃtu an-ekà dharma-mukhÃn avabuddhi k«aïena || dharma-prabheda ... grÃhita satvÃn artha-viniÓcaya j¤Ãna vibhaktÅ | dharma-pada-artha-vibhëaïa k­tvà j¤ÃnavatÅ prabha tena niv­ttà || praj¤a-pradÅpaya osari raÓmi tÃya prabhÃsaya codita satvÃ÷ | ÓÆnya ni-satva a-jÃta-vipannÃn otari dharma a-bhÃva-sva-bhÃvÃn | mÃya-marÅci-samà daka-candra-svapna-samÃn pratibimba-samÃn và | dharma a-svÃmika ÓÆnya nir-ÅhÃn bhëati praj¤a-pradÅpa niv­ttà || dharma-vikurvaïi raÓmi pramu¤cÅ tÃya prabhÃsaya codita satvà | dhÃraïi a-k«aya-ko«u labhitvà sarva-tathÃ-gata-ko«u labhenti || dharma-dharÃïu parigrahu k­tvà dhÃrmika-rak«a karitva ­«ÅïÃæ | dharma anugraha k­tva jagasya dharma-vikurvaïi raÓmi niv­ttà || tyÃgavatÅ yada raÓmi vimu¤cÅ tÃya ya matsara codita satvà | j¤Ãtvà a-nitya a-ÓÃÓvata-bhogÃn tyÃga-ratÅ-rata te sada bhonti || matsara-dur-dama satva a-dÃntà j¤Ãtva dhanaæ supina-abhra-sva-bhÃvaæ | b­æhita tyÃga prasannam anena tyÃgavatÅ-prabha tena niv­ttà || ni«-paridÃha ya osari raÓmi÷ tÃya du÷-ÓÅlaya codita satvà | ÓÅla-viÓuddhi prati«Âhita bhÆtvà cinta janenti bhaveya svayaæ-bhÆ÷ || karma-pathe kuÓale pariÓuddhe ÓÅla samÃdayi yad bahu-satvÃn | bodhayi citta samÃdayanena raÓmi niv­tta sa ni«-paridÃha÷ || k«Ãnti-viyÆha ya osari raÓmi tÃya ya a-k«ama codita satvÃ÷ | krodha-khilaæ adhimÃna jahitvà k«Ãnti-ratÅ-rata te sada bhonti || du÷-k­ta k«Ãnti apÃya-matÅnÃæ citta a-k«obhita bodhi-nidÃnaæ | varïita k«Ãnti-guïÃ÷ sada-kÃlaæ tena niv­tta sa k«Ãnti-viyÆhà || raÓmi uttaptavatÅ yada mu¤cÅ tÃya kuÓÅdaya codita satvÃ÷ | yukta prayukta tri«Æ ratane«u pÆja karonti a-khinna-prayogÃ÷ || yukta prayukta tri«Æ ratane«u pÆja karitva a-khinna-prayogÃ÷ | te catu mÃra-pathà atikrÃntÃ÷ k«ipra sp­Óanti an-uttara bodhiæ || vÅrya samÃdayi yad bahu-satvÃn pÆja karitva tri«Æ ratane«u | dharma dharitva k«ayaæ-gata kÃle tena utaptavatÅ prabha labdhà || ÓÃnti-karÅ yada raÓmi pramu¤cÅ tÃya vibhrÃntaya codita satvÃ÷ | te«u na rÃgu na dve«a na mohÃ÷ bodhita bhonti samÃhita cittÃ÷ || pÃpa ku-mitra kili«Âa carÅye saægaïikÃ-vinivartana k­tvà |varïita dhyÃna praÓÃnta araïye ÓÃnti-karÅ prabha tena niv­ttà || praj¤a-viyÆha ya osari raÓmÅ tÃya du÷-praj¤a saæcodita satvÃ÷ | satya-pratÅtya vimok«anaye asmin nidriya j¤Ãna-gatiæ gata bhonti || indriya-j¤Ãna-gatiæ gata bhÆtvà ... | sÆrya-pradÅpa-samÃdhi labhitvà praj¤a-prabhÃsa-karà jina bhonti || rÃjya-dhana-Ãtma-priyai÷ parityÃgai÷ dharma ya mÃrgita bodhi-nidÃnaæ | taæ ca sat-k­tya prakÃÓiya dharmaæ raÓmi niv­tta sa praj¤a-viyÆhÃ÷ || buddhavatÅ yada raÓmi pramu¤cÅ tÃya prabhÃya saæcodita satvÃ÷ | buddha sahasra an-eka a-cintyÃn paÓyi«u padma-vane«u ni«aïïÃn || buddha-mahÃ-Ãtmata buddha-vimok«Ã bhÃsita buddha-vikurva an-antà | buddha-bala-avi-prabhÃvana k­tvà buddhavatÅ prabha tena niv­ttà || te * a-bhayaæ-dada raÓmi pramu¤cÅ tÃya + a-bhaya-ardita satva sa-sp­«ÂÃ÷ | bhÆta-graha-avadha-tìana-bandhe mucyi«u sarv-upasarga-bhayebhya÷ || ye a-bhayena nimantrita satvÃ÷ prÃïi-badhÃt tu nivÃrita bhonti | trÃyita yac-charaïa-Ãgata bhÅtÃs tena bhayaæ-dada raÓmi niv­ttà || sarva-sukha-Ãvaha osari raÓmÅ tÃya gilÃnaya Ãtura sp­«ÂÃ÷ | sarvata vyÃdhi-dukhÃt pratimuktà dhyÃna-samÃdhi-sukhÃni labhanti || roga-vinodani mÆla phal-o«adha ratna rasÃyana gandh-anulepÃn | phÃïita k«Åra madhÆ gh­ta telÃn bhojana pÃna daditvaya labdhà || buddha-nidarÓani raÓmi pramu¤cÅ tÃya sa-codita Ãyu k«ayÃnte | buddha anusmari paÓyi«u buddham te cyuta gacchi sa-buddha-kk«etraæ || kÃla karonti ca smÃrita buddhà darÓita-prÅta-karà jina-bimbÃn | buddha-gatÃ÷ Óaraïaæ maraïa-ante bhÃsiya buddha-nidarÓani labdhà || dharma-prabhÃvani raÓmi pramu¤cÅ tÃya prabhÃya saæcodita satvà | dharma paÂhanti Ó­ïvanti likhantÅ dharma-ratÅ rata te sada bhonti || |dharma-dur-bhik«aya dyotitu dharmo dharma-gave«iïa pÆrita ÃÓà | chanda janitva prayujyatha dharme bhëata dharma-prabhÃvani labdhà || gho«avatÅ yada raÓmi pramu¤cÅ buddha-sutà paricodanatÃyÃæ | yÃtuka Óabda-pracÃru tri-loke sarva tathÃ-gata-gho«a Ó­ïvanti || ucca svareïa stavanti maha-r«Ån tÆrya-mahattara-ghaïÂa-pradÃnai÷ | sarva-jage jina-gho«a-ruta-arthaæ niÓcari gho«avatÅ prabha-labdhà || te * a-m­taæ-dada raÓmi pramu¤cÅ tÃya prabhÃsaya codita satvÃ÷ | sarva pramÃda ciraæ prajahitvà sarva-guïai÷ pratipadyati yogaæ || du«kha an-eka upadrava-pÆrïaæ bhëita saæsk­ta nityam a-k«emaæ | ÓÃnti-nirodha-sukhaæ sada k«emaæ bhëayatà a-m­taæ-dada labdhà || raÓmi viÓe«avatÅ yada mu¤cÅ tÃya prabhÃsaya codita satvÃ÷ | ÓÅla-viÓe«a samÃdhi-viÓe«aæ praj¤a-viÓe«a Ó­ïonti jinÃnÃæ || ÓÅlata agra samÃdhita agro praj¤ata agra mahÃ-muni-rÃjà | ya stuta varïita bodhi-nidÃnaæ tena viÓe«avatÅ prabha labdhà || ratna-viyÆha ya osari raÓmi tÃya prabhÃsaya codita satvÃ÷ | ak«ara ratna-nidhÃna labhitvà pÆjayi ratna-varebhi maha-r«Ån || ratna-visarga jine jina-stÆpe saægrahi k­tsna-janaæ ratanebhi÷ | ratna-pradÃna karitva jinÃnÃæ raÓmi niv­tta ya ratna-viyÆhÃ÷ || gandha-prabhÃsa ya osari raÓmÅ tÃya prabhÃsaya codita satvÃ÷ | ghrÃtvà a-mÃnu«a gandha mano-j¤Ãn buddha-guïe niyutÃni bhavanti || gandh-anulepanu-mÃnu«a-divyair \<[doubtful]>\ yat k­ta pÆja nara-adhipatÅnÃæ | gandha-mayÃn jina-vigraha-stÆpÃn k­tva niv­tta su-gandha-prabhÃsa÷ || mu¤cati raÓmi vicitra-viyÆhÃn indra-patÃka-dhvaja-agra vicitrÃn | tÆrya-ninÃdita-gandha-pradhÆpita Óobhi-sura-uttama-pu«pa-vikÅrïaæ || tÆrya-pratyudgami pÆja-jinÃnÃæ pu«pa-vilepana-dhÆpana-cÆrïai÷ | chattra-dhvaja-agra-patÃka-vitÃnais tena vicitra-viyÆha niv­ttÃ÷ || raÓmi prasÃda-karÅ yada mu¤cÅ pÃïi-tala-upama saæsthihi bhÆmi÷ | Óodhayato ­«i ÃÓrama-stÆpÃn tena prasÃda-karÅ prabha labdhà || mu¤cati meghavatÅ yada raÓmiæ saæsthihi gandha pravar«ati meghaæ | stÆpa vara-aÇgaïa-gandha-jalena + Ãsi¤ciya meghavatÅ prabha labdhà || bhÆ«aïa-vyÆha pramu¤catu raÓmÅn nagna acela su-bhÆ«aïa bhontÅ | vastra-nibandhana-hÃra-vicitraæ datva vibhÆ«aïa raÓmi niv­ttà || raÓmi rasa-agravatÅ yada mu¤cÅ bhuk«ita bhojya rasa-agra labhantÅ | bhojana pÃna vicitra rasa-agrÃn datva rasa-agravatÅ prabha labdhà || artha-nidarÓani mu¤cati raÓmÅn ratna-nidhÃna labhanti daridrÃ÷ | a-k«aya-ratna-nidhiæ tribhi ratnair dÃnata artha-nidarÓani labdhà || cak«u-viÓodhani mu¤cati raÓmÅn andha tadà d­Ói rÆpa vicitram | dÅpa-pradÃna jine jina-stÆpe cak«u-viÓodhani raÓmi niv­ttà || Órotra-viÓodhani mu¤cati raÓmÅn Órotra-vihÅna ÓruïÅ p­thu-ÓabdÃn | vÃdya-pradÃna-jine jina-stÆpe Órotra-viÓodhani raÓmi niv­ttà || ghrÃïa-viÓodhani mu¤cati raÓmÅn ghrÃyi a-ghrÃyita-pÆrva su-gandhÃn | gandha-pradÃna jine jina-stÆpe ghrÃïa-viÓodhani raÓmi niv­ttà || jihva-viÓodhani mu¤cati raÓmÅn snigdha-mano-j¤a-rutai stuti buddhÃn | vÃca dur-ukta vivarjita ruk«Ã Ólak«ïa udÅrita raÓmi niv­ttà || kÃya-viÓodhani mu¤cati raÓmÅn indriya-hÅna su-indriya bhonti | kÃya-praïÃma jine jina-stÆpe kurvata kÃya-viÓodhani labdhvà || citta-viÓodhani mu¤cati raÓmÅn unmatu sarva sa-cita bhavanti | citta samÃdhi-vaÓa-anuga k­tvà citta-viÓodhani raÓmi niv­ttà || rÆpa-viÓodhani mu¤cati raÓmÅn paÓyiya cintiya rÆpa-nara-indrÃn | rÆpaka-Óodhani citra-samantÃt stÆpa alaæ-karatà pratilabdhà || Óabda-viÓodhani mu¤cati raÓmÅn Óabda a-Óabdata ÓÆnya vijÃnÅ | pratyaya jÃta prati-Óruta-tulyaæ Óabda-prakÃÓana raÓmi niv­ttà || gandha-viÓodhani mu¤cati raÓmÅn sarva du-gandha su-gandha bhavantÅ | gandha-vara-agra janair jina-stÆpÃn snÃpana-bodhi-druma prabha e«Ã || te rasa-Óodhani mu¤cati raÓmÅn sa-dvi«a nir-vi«a bhonti rasa-agrÃ÷ | buddha sa-ÓrÃvaka-mÃt­-pitÌïÃæ sarva-rasa-agra-pradÃna prabha + e«Ãæ || sparÓa-viÓodhani mu¤cati raÓmÅn kakkhaÂa sparÓa m­dÆ sukha bhontÅ | Óakti-tri-ÓÆla + asi \<[doubtful]>\ tomara-var«Ã mÃlya m­dÆ paduma-utpala bhontÅ || du«ya an-eka m­dÆ sukha-sparÓà saæstari mÃrgi vrajanti jinÃnÃæ | pu«pa-vilepana-cÅvara-sÆk«mà mÃlya-vitÃna pradÃna prabhà + iyam || dharma-viÓodhani mu¤cati raÓmÅn sarvata romata cintiya dharmÃn | niÓcarata÷ Óruïi loka-hitÃnÃæ to«ayi sarva-dhimukti-jinÃnÃm || pratyaya jÃta a-jÃta sva-bhÃvà dharma-ÓarÅra a-jÃta-ÓarÅrÃ÷ | dharmata nitya-sthità gagana-sthà sÆcata dharma-viÓodhani labdhà || raÓmi sukhÃ-pramukhà iti k­tvà ekatu roma-mukhÃt tu ­«ÅïÃæ | niÓcari gaÇga-raja-upama raÓmÅ sarva-p­thag-vidha-karma-prayogÃ÷ || te yatha ekata roma-mukhÃto osari gaÇga-raja-upama raÓmÅ | evam a-Óe«ata sarvatu romà deÓa samÃdhi-vikurva ­«ÅïÃæ || yena guïena ya raÓmi niv­ttà tasmi guïe«u sahÃyaka pÆrve | te«u tam eva pramu¤cati raÓmiæ j¤Ãna-vikurvaïa e«a ­«ÅïÃæ || te«a ya puïya sahÃyaka pÆrve yair anumodita yÃcita yebhi÷ | yebhi ca d­«Âa Óubha-upacitaæ và te ima raÓmi prajÃnati te«Ãæ || ye ca Óubha-upacitÃ÷ k­ta-puïyÃ÷ pÆjita yebhi puna÷ puna÷ buddhÃ÷ | arthika chandika buddha-guïebhi÷ codana te«a karotiya raÓmi÷ || sÆrya yathà jÃty-andha na paÓyÅ na + u ca sa na + asti udeti sa loke | cak«u-sameta udÃgamu j¤Ãtvà sarva prayujya svaka svaka dharme || evata raÓmi mahÃ-puru«ÃïÃæ asti ca te itare ca na paÓyÅ | mithya-hatà adhimukti-vihÅnÃ÷ dur-labha te ca udÃra-matÅnÃæ || ÃbharaïÃni nipÃna vimÃnÃ÷ ratna rasÃyana gandh-anulepÃ÷ | te pi tu asti mahÃ-Ãtma-janasya te ca su-dur-labha k­cchra-gatÃnÃæ || evata raÓmi mahÃ-puru«ÃïÃæ asti ca te itare ca na paÓyÅ | mithya-hatà adhimukti-vihÅnÃ÷ dur-labha te ca udÃra-matÅnÃæ || yasy imu \<[doubtful]>\ raÓmi-prabheda Óruïitvà bhe«yanti Óraddadhi-mukti \<[doubtful]>\ prasÃda÷ | tena na kÃÇk«a na saæÓaya kÃryo na + aÇga na bhe«yi mahÃ-guïa-ketu÷ || te parivÃra-viyÆha-vikurvà agra-samÃdhy-abhinirharamÃïÃ÷ | sarva-daÓa-ddiÓi a-pratimÃnÃ÷ darÓayi buddha-sutÃ÷ parivÃraæ || te tri-sahasra-pramÃïu-vicitraæ padmam adhi«Âhihi raÓmi-viyÆhÃ÷ | kÃya-paryaÇka parisphuÂa-padmaæ darÓayi e«a samÃdhi-vikurvà || te daÓa-k«etra-raja-upama anye padmam adhi«Âhihi saæparivÃraæ | sarva parÅv­ta buddha-sutebhÅ ye ca samÃdhy-a-samÃdhi-vihÃrÅ || ye paripÃcita tena ­«ÅïÃæ satva ni«pa-dita buddha-guïe«u | te parivÃri ataæ maha-padmaæ sarva udik«i«u präjali-bhÆtÃ÷ || te ca samÃhita bÃla-ÓarÅre vyutthihi yauvana-vega-sthitebhya÷ || yauvana-vega-sthite«u samÃhita vyutthihi jÅrïaka v­ddha ÓarÅrÃ÷ | jÅrïaka-v­ddha-ÓarÅri samÃhita vyutthihi Óraddha upÃsika-kÃyÃt || Óraddha upÃsika-kÃya-samÃhita vyutthihi bhik«uïi-kÃya-ÓarÅrà | bhik«uïi-kÃya ÓarÅri samÃhita vyutthihi bhik«u-bahu-Óruta-kÃyÃ÷ || bhik«u-bahu-Óruta-kÃya samÃhita vyutthihi Óaik«a a-Óaik«a-ÓarÅrÃ÷ | Óaik«a a-Óaik«a-ÓarÅri samÃhita vyutthihi pratyaya-buddha-ÓarÅrà || pratyaya buddha ÓarÅri samÃhita vyutthihi buddha-vara-agra-ÓarÅrà | buddha-vara-agra-ÓarÅri samÃhita vyutthihi devata-kÃya ÓarÅrà || devata-kÃya-ÓarÅri samÃhita vyutthihi nÃga-maha-rddhika-kÃyÃ÷ | nÃga-maha-rddhika-kÃya-samÃhita vyutthihi yak«a-maha-rddhika-kÃyÃ÷ || yak«a-maha-rddhika-kÃya-samÃhita vyutthihi sarvata-bhÆta-ÓarÅrÃ÷ | sarvata-bhÆta-ÓarÅri samÃhita vyutthihi ekatu-roma-mukhÃta÷ || ekatu roma-mukhasmi samÃhita vyutthihi sarvata roma-mukhe«u | sarvi«u roma-mukhe«u samÃhita vyutthihi ekatu vÃla-pathÃta÷ || ekatu vÃla-pathasmi samÃhita vyutthihi sarvata vÃla-pathebhya÷ | sarvi«u vÃla-pathe«u samÃhita vyutthihi te parama-aïu-rajÃta÷ || eka-rajasmi samÃhita bhÆtvà vyutthihi sarva-rajebhya a-Óe«am | sarva-raje«u samÃhita bhÆtvà vyutthihi sÃgara-vajra-talÃta÷ || sÃgara-vajra-talasmi samÃhita vyutthihi te maïi-v­k«a-phalebhya÷ | v­k«a-phale«u samÃhita bhÆtvà vyutthihi raÓmi-mukhebhi jinÃnÃæ || raÓmi-mukhe«u jinÃna samÃhita vyutthihi sÃgara-toya-nadÅbhya÷ | sÃgara-toya-nadÅ«u samÃhita vyutthihi teja-pathÃtu mahÃ-Ãtmà || teja-pathasmi samÃhita bhÆtvà vyutthihi vÃyu-patha-anusm­ti + imÃn | vÃyu-pathe tu samÃhita bhÆtvà vyutthihi bhÆmi-talÃnu mahÃ-Ãtmà || bhÆmi-tale tu samÃhita bhÆtvà vyutthihi sarvatu deva-vimÃnÃt | sarvi tu deva-balÃna samÃhita vyutthihi te gagana-anusm­ti + imÃn || eti samÃdhi vimok«a a-cintyÃs te«a a-cintya-guïa-upacitÃnÃæ | kalpa a-cintya prabhëiyamÃïÃ÷ sarva-jinebhi na Óakya k«ayÅtum || sarva-jinebhi ca bhëita ete karma-vipÃku jagasya a-cintyo | nÃga-vikurvita buddha-vikurvà dhyÃyina dhyÃna a-cintya vikurvà || te ca vaÓe sthita a«Âa vimok«Ã÷ ÓrÃvaka eka bhavÅ-bahu bhontÅ | bhÆtva bahu÷ puna eka bhavitvà dhyÃyati prajvalate gaganasmin || te hi mahÃ-karuïÃya vihÅnà bodhi an-arthiku loka upek«Å | darÓayi kÃya-vikurva a-cintyà kasya na darÓayi loka hita-e«Å || candra sa sÆrya nabhe vicarantau darÓayi sarva-diÓi pratibhÃsaæ | utsa-saro-hrada-kÆpa-ta¬Ãge bhÃjana-ratna-samudra-nadÅ«u || evam a-cintiya darÓiyi rÆpaæ sarva-daÓa-ddiÓi te nara-vÅrÃ÷ | sarva-samÃdhi-vimok«a-vidhi-j¤Ã yatra tathÃ-gata sÃk«i svayaæ-bhÆ÷ || sÃgara-deva rutÃvati-nÃmà yÃvat satva samudry utpannà | te«u svara-aÇga-rute«u vidhi-j¤Ã to«ayi sarva-rutÃn sva-rutena || sà hi sa-rÃga sa-do«a rutÃvati sarva-rute pratigho«a vidhi-j¤Ã | dhÃraïi-dharma-balaæ vaÓi-prÃptà ka÷ sa na to«i sa-devaka-lokam || mÃya-karo yatha vidya-vidhi-j¤o darÓayi rÆpa vicitra an-antÃn | rÃtri-diva-eka-muhÆrtuku mÃsÃn var«a-Óataæ puna sphÅta-pradÅptÃn || mÃya-karo hi sa-rÃgu sa-do«o to«ayi mÃya-vikurvita lokaæ | dhyÃna abhij¤a vimok«a-su-Óik«ita kasya na to«ayi carya-vidhi-j¤a÷ || rÃhu yatha-i«a ya nirmaïi kÃyaæ kurvati vajra pade tala-bandhaæ | darÓana sÃgaru nÃbhi-pramÃïaæ bhoti sumeru-tale sama ÓÅr«a÷ || so * api sa-rÃgu sa-do«a sa-moho rÃhu nidarÓayi Åd­Óa ­ddhÅ | mÃra-pramardana loka-pradÅpa kasya na darÓayi ­ddhi an-antà || paÓya a-cintiya Óakra-vikurvà deva-sura-indra-raïasmi prav­tte | yÃtuka bimbar-an-eka-surÃïÃæ tÃtuka nirmaïi Óakru sva-kÃyÃn || sarva-sura-indra-surÃÓ ca vijÃnÅ Óakrama ... purato gata sva-Ãyum |e«a g­hyeta vajra-dharÃïÃæ saæbhramu gacchisu sarva-sura-indrÃ÷ || netra sahasra bhayaÇ-kara darÓÅ jvÃla-pramu¤cana vajra g­hÅtaæ | varmita kÃya dur-Ãsada teja Óakram udÅk«ya palÃtv asura-indrÃ÷ || so hita itvara-puïya-balenà Óakra vikurvati deva-jaya-arthÅ | sarva-jagasya a-Óe«ata trÃïÃæ a-k«aya-puïya kuto na vikurvÅ || ... vÃyuta saæbhuta megha-pravar«Å vÃyuta megha puna÷ prasamentÅ | vÃyuta sasya virohati loke vÃyu sukha-Ãvaha sarva-jagasya || so hi a-Óik«ita pÃramitÃsu buddha-guïe«u a-Óik«ita vÃyu÷ | darÓayi loka-vipÃka a-cintyà kasya na darÓayi te vara-labdhà || iti Óik«Ã-samuccaye ratna-traya-anusm­ti-nÃma + a«ÂÃdaÓa÷ pariccheda÷ samÃpta÷ || @<[XIX. (puïyav­ddhi)]>@ navadaÓa÷ pariccheda÷ || anyo * api puïya-v­ddhaye hetu÷ kÃrya÷ | yo * ayaæ sarva-avasthÃsu satva-artha÷ || yathà kathitaæ ca + Ãrya-ratna-meghe | sa tathÃ-gata-caitye và tathÃ-gata-vigrahe và pu«paæ và dhÆpaæ và gandhaæ và dadat sarva-satvÃnÃæ dau÷ÓÅlya-daurgandhya-mala-apanayanÃya tathÃ-gata-ÓÅla-pratilambhÃya ca pariïÃmayati | sa san-mÃrjana-upalepanaæ kurvan sarva-satvÃnÃm a-prÃsÃdika-ÅryÃ-patha-vigamÃya | prÃsÃdika-ÅryÃ-patha-saæpade ca pariïÃmayati | sa pu«pa-cchatram Ãropayan sarva-satvÃnÃæ sarva-kleÓa-paridÃha-vigamÃya pariïÃmayati | sa vihÃraæ praviÓann evaæ cittam utpÃdayati | sarva-satvÃn nirvÃïa-puraæ praveÓayeyaæ | sa ni«kramann evaæ cittam utpÃdayati | sarva-satvÃn saæsÃra-cÃrakÃn ni«krÃmayeyaæ | sa labhana-dvÃram udghÃÂayann evaæ cittam utpÃdayati | sarva-satvÃnÃæ loka-uttareïa j¤Ãnena nirvÃïa-su-gati-dvÃram udghÃÂayeyaæ | sa pithad evaæ cittam utpÃdayati | sarva-satvÃnÃæ sarva-apÃya-dvÃrÃïi pidadhyÃæ | sa ni«Ådann evaæ cittam utpÃdayati | sarva-satvÃn bodhi-maï¬e ni«Ãdayeyaæ | sa dak«iïena pÃrÓvena ÓayyÃæ kalpayann evaæ cittam utpÃdayati | sarva-satvÃn eva parinirvÃpayeyaæ | sa tato vyutti«Âhann evaæ cittam utpÃdayati | sarva-satvÃn vyutthÃpayeyaæ sarva-kleÓa-paryutthÃnebhya÷ | sa ÓarÅra-gatyà gacchann evaæ cittam utpÃdayati | sarva-satvà mahÃ-puru«a-gatyà gacchantu | sa tatra + upavi«Âae evaæ cittam utpÃdayati | sarva-satvà ni÷-Óalya-kriyà yad uta rÃga-dve«a-mohebhya÷ | sa Óaucaæ kurvann evaæ cittam utpÃdayati | sarva-satvÃnÃæ kleÓa-malÃt prak«Ãlayeyaæ |sa hastau prak«Ãlayann evaæ cittam utpÃdayati | sarva-satvÃnÃæ sarva-kleÓa-vÃsanÃm apanayeyaæ |sa pÃdau prak«Ãlayann evaæ cittam utpÃdayati sarva-satvÃnÃm an-eka-prakÃrÃïi kleÓa-rajÃæsy apanayeyaæ |mukhaæ prak«Ãlayann evaæ cittam utpÃdayati | sarva-satvÃnÃæ sarva-dharma-mukhÃni pariÓodhayeyaæ | sa danta-këÂhaæ bhak«ayann evaæ cittam utpÃdayati | sarva-satvÃnÃæ nÃnÃ-vidhÃn kleÓa-malÃn apanayeyaæ | sarvÃæ kÃya-avasthÃæ sarva-satva-hita-sukhÃya pariïÃmayati | tathÃ-gata-caityaæ vandamÃna evaæ cittam utpÃdayati | sarva-satvà vandanÅyà bhavantu sa-devakasya lokasya + iti || atha-và yathà + Ãrya-praj¤Ã-pÃramitÃyÃæ | punar a-paraæ ÓÃriputra vyìa-kÃntÃra-madhya-gatena bodhi-satvena mahÃ-satvena na + uttrasitavyaæ na saætrasitavyam na saætrÃsam Ãpattavyam | tat kasmÃd * dheto÷ | tathà hi tena sarvaæ parityaktaæ sarva-satvÃnÃm arthÃya | tena + evaæ cittam utpÃdayitavyam |sacen mÃæ vyìà bhak«ayeyus tebhya eva tad dÃnaæ dattaæ bhavatu | mama ca dÃna-pÃramitÃ-paripÆrir bhavi«yati | abhyÃsannà ca bhavi«yati | tathà ca kari«yÃmi yathà me * an-uttarÃæ samyak-saæbodhim abhisambuddhasya satas tatra buddha-k«etre tiryag-yoni-gatÃ÷ satvÃ÷ sarveïa sarvaæ na bhavi«yanti na praj¤Ãsyante || cora-kÃntÃra-madhya-gatena ÓÃriputra bodhi-satvena mahÃ-satvena na + uttrasitavyaæ na saætrasitavyaæ na saætrÃsam Ãpattavyaæ |tat kasmÃd * dheto÷ | sarvasva-parityÃga-kuÓalà hi te bodhi-satvà mahÃ-satvà uts­«Âa-kÃyena + api ca bodhi-satvena bhavitavyaæ parityakta-pari«kÃra-upakaraïena ca | tena + evaæ cittam utpÃdayitavyaæ |te cen me satvÃ÷ pari«kÃra-upakaraïÃni haranti tebhya eva + etad dÃnaæ dattaæ bhavatu | sacen mÃæ ke-cij jÅvitÃd vyaparopayeyu÷ tatra mayà na dve«o na krodha utpÃdayitavya÷ | te«Ãm api mayà na kÃyena na vacasà na manasà + aparÃddhavyaæ | evaæ ca me tasmin samaye dÃna-pÃramità ca ÓÅla-pÃramità ca k«Ãnti-pÃramità ca paripÆriæ gami«yati | an-uttarà ca me samyak-saæbodhir abhyÃsannà bhavi«yati | tathà ca kari«yÃmi tathà pratipatsye yathà me * an-uttarÃæ samyak-saæbodhim abhisaæbuddhasya satas tatra buddha-k«etre | ete ca + anye ca do«Ã÷ sarveïa sarvaæ sarvathà sarvaæ na bhavi«yanti na praj¤Ãsyante || pÃnÅya-kÃntÃra-madhya-gatena ÓÃriputra bodhi-satvena mahÃ-satvena na + uttrasitavyaæ na saætrasitavyaæ na saætrÃsam Ãpattavyaæ |tat kasmÃd * dheto÷ | a-saætrasta-dharmÃïo hi bodhi-satvà mahÃ-satvà bhavanti | evaæ ca + anena cittam utpÃdayitavyaæ | sarva-satvÃnÃæ mayà sarva-t­«ïa-cchedÃya Óik«itavyaæ | na bodhi-satvena mahÃ-satvena saætrÃsam Ãpattavyaæ |saced ahaæ t­«ïayà kÃlaæ kari«yÃmi | api tu khalu puna÷ satvÃnÃm antike mahÃ-karuïÃ-cittam utpÃdayi«yÃmi | aho vata + alpa-puïyà amÅ satvà yad ete«Ãæ loke evaæ-rÆpÃïi pÃnÅya-kÃntÃrÃïi praj¤Ãyante | tathà punar ahaæ kari«yÃmi tathà pratipatsye yathà me * an-uttarÃæ samyak-saæbodhim abhisaæbuddhasya satas tatra buddha-k«etre sarveïa sarvaæ sarvathà sarvaæ pÃnÅya-kÃntÃrÃïi na praj¤Ãsyante | tathà ca sarva-satvÃn puïyai÷ saæyojayi«yÃmi yathà + a«Âa-aÇga-upeta-pÃnÅya-lÃbhino bhavi«yanti | tathà d­¬haæ vÅryam Ãrapsye sarva-satvÃnÃæ k­taÓo yathà vÅrya-pÃramità tasmin samaye paripÆriæ gami«yanti || punar a-paraæ ÓÃriputra bubhuk«Ã-kÃntÃra-madhya-gatena bodhi-satvena mahÃ-satvena na + uttrasitavyaæ na saætrasitavyaæ na saætrÃsam Ãpattavyaæ | evaæ ca + anena saænÃha÷ saænaddhavya÷ | tathà d­¬haæ vÅryam Ãrapsye tathà ca svaæ buddha-k«etraæ pariÓodhayi«yÃmi yathà me * an-uttarÃæ samyak-saæbodhim abhisaæbuddhasya satas tatra buddha-k«etre sarveïa sarvaæ sarvathà sarvaæ evaæ-rÆpÃïi bubhuk«Ã-kÃntÃrÃïi na bhavi«yanti na praj¤Ãsyante | sukhità eva te satvà bhavi«yanti sukha-samaÇgina÷ | sarva-sukha-samarpitÃs tathà ca kari«yÃmi yathà te«Ãæ satvÃnÃæ yo ya eva + abhiprÃyo bhavi«yati yad yad eva + ÃkÃÇk«i«yanti manasà tat tad eva prÃdur-bhavi«yati | tad yathà + api nÃma devÃnÃæ trÃyastriæÓÃnÃæ manasà sarvaæ prÃdur-bhavati manasà sarvam utpadyate | tathà d­¬haæ vÅryam Ãrapsye yathà te«Ãæ satvÃnÃæ dhÃrmikà abhiprÃyÃ÷ paripÆriæ gami«yanti | a-vaikalyaæ ca jÅvita-pari«kÃrai÷ sarva-satvÃnÃæ bhavi«yati sarve«Ãæ sarvata÷ sarvadà + iti || evam ayaæ ... sarva-avasthÃsu satva-artha÷ ... puïya-v­rdhi-hetu÷ | vistaratas tv Ãrya-go-cara-pariÓuddhi-sÆtre dra«Âavya÷ || kiæ ca | ... dharma-dÃnaæ nir-Ãmi«aæ | puïya-v­ddhi-nimittaæ bhavati || yathà + uktam Ãrya-adhyÃÓaya-saæcodana-sÆtre | viæÓatir ime maitreya + anuÓaæsà nir-Ãmi«a-dÃne | yo lÃbha-sat-kÃram a-pratikÃÇk«an dharma-dÃnaæ dadÃmi | katame viæÓati÷ | yad uta | sm­timÃæÓ ca bhavati matimÃæÓ ca bhavati buddhimÃæÓ ca bhavati gatimÃæÓ ca bhavati dh­timÃæÓ ca bhavati praj¤ÃvÃæÓ ca bhavati | loka-uttarÃæ ca praj¤Ãm anuvidhyati | alpa-rÃgo bhavati | alpa-dve«o * alpa-moha÷ | mÃraÓ ca + asya + avatÃraæ na labhate | buddhair bhagavadbhi÷ samanvÃhriyate | a-manu«yÃÓ ca + enaæ rak«anti | devÃÓ ca + asya + oja÷ kÃye praks.ipanti | a-mitrÃÓ ca + asya + avatÃraæ na labhante | mitrÃïi ca + asya + a-bhedyÃni bhavanti | Ãdeya-vacanaÓ ca bhavati | vaiÓÃradyÃæÓ ca pratilabhate | saumanasya-bahulaÓ ca bhavati vidvat-praÓastaÓ ca | anusmaraïÅyaæ ca + asya tad dharma-dÃnaæ bhavati | ime maitreya viæÓatir anuÓaæsà iti || Ãrya-praj¤Ã-pÃramitÃyÃæ tv Ãha | sacet tvam Ãnanda ÓrÃvaka-yÃnikÃnÃæ pudgalÃnÃæ ÓrÃvaka-bhÆmau dharmaæ deÓeya÷ | tasyÃæ ca dharma-deÓanÃyÃæ ye tri-sÃhasra-mahÃ-sÃhasre loka-dhÃtau satvÃs te sarve * arhatvaæ sÃk«Ãt kuryus tad adya + api tvayà me ÓrÃvakeïa ÓrÃvaka-k­tyaæ na k­taæ syÃt | sacet puna÷ tvam Ãnanda bodhi-satvasya mahÃ-satvasya + ekam api praj¤Ã-pÃramitÃ-pratisaæyuktaæ padaæ deÓaye÷ prakÃÓayer evam ahaæ tvayà ÓrÃvakeïa + ÃrÃdhita÷ syÃæ | tayà ca pÆrvikayà dharma-deÓanayà ye tri-sÃhasra-mahÃ-sÃhasre loka-dhÃtau satvÃs te sarve * arhatvaæ prÃpnuyus te«Ãæ ca + arhatÃæ yad dÃna-mayaæ puïya-kriyÃ-vastu ÓÅla-mayaæ puïya-kriyÃ-vastu bhÃvanÃ-mayaæ puïya-kriyÃ-vastu | tat kiæ manyase Ãnanda + api tu sa bahu puïya-skandha÷ | Ãha | bahu bhagavan bahu su-gata | bhagavÃn Ãha | ata÷ sa Ãnanda ÓrÃvaka-yÃnika-pudgalo bahutaraæ puïya-skandhaæ prasavati yo bodhi-satvÃnÃæ mahÃ-satvÃnÃæ praj¤Ã-pÃramitÃ-pratisaæyuktaæ dharmaæ deÓayati | ato * apy Ãnanda bahutaraæ puïya-skandhaæ prasavati yo bodhi-satvo mahÃ-satvo * a-parasya bodhi-satvasya praj¤Ã-pÃramitÃ-pratisaæyuktaæ dharmaæ deÓayati | antaÓa eka-divasam api | ti«Âhatv Ãnanda eka-divasa÷ | antaÓa÷ prÃg-bhaktam api | ti«Âhatv Ãnanda prÃg-bhaktaæ | antaÓa eka-nÃlikÃm api | yÃvad antaÓa eka-k«aïa-saænipÃtam api | peyÃlaæ || idam Ãnanda tasya bodhi-satvasya mahÃ-satvasya dharma-dÃnaæ sarva-ÓrÃvaka-yÃnikÃnÃm api sarva-praty-eka-buddha-yÃnikÃnÃæ ca pudgalÃnÃæ kuÓala-mÆlam abhibhavati | evaæ kuÓala-mÆla-samanvÃgato bodhi-satvo mahÃ-satva÷ | evaæ kuÓala-mÆlaæ samanvÃharann a-sthÃnam Ãnanda + an-avakÃÓo yat sa bodhi-satvo mahÃ-satvo vivarteta + an-uttarÃyÃ÷ samyak-saæbodhe÷ | na + etat sthÃnaæ vidyatae iti || kathaæ dharma-dÃnaæ dÃtavyaæ | yathà + Ãrya-sad-dharma-puï¬arÅke * abhihitaæ | kÃlena ca + u cintayamÃnu paï¬ita÷ praviÓya layanaæ tatha ghaÂÂayitvà | vipaÓya dharmaæ imi sarva yoniÓo utthÃya deÓeta a-lÅna-citta÷ || sukha-sthito bhoti sadà vicak«aïo sukhaæ ni«aïïas tatha dharma bhÃsate | udÃra-praj¤apta karitva Ãsanaæ cauk«e mano-j¤e p­thivÅ-pradeÓe || cauk«aæ ca so cÅvara prÃvaritvà su-rakta-raÇgaæ ca prasanna-raÇgai÷ | Ãsevakaæ k­«ïa tathà daditvà mahÃ-pramÃïaæ ca nivÃsayitvà || sa-pÃda-pÅÂhasmi ni«adya Ãsane vicitra-du«yehi su-saæst­tasmin | su-dhauta-pÃdaÓ ca upÃruhitvà snigdhena ÓÅr«eïa mukhena ca + api || dharma-Ãsane tatra ni«ÅdiyÃna÷ eka-agra satve«u samaæ vipaÓyan | upasaæharec citra-kathà bahÆÓ ca bhik«ÆnaÓ ca + u bhik«unikÃs tathà + eva || kilÃsitÃÓ ca + api vivarjayÅta na ca + api utpÃdayi kheda-saæj¤Ãæ | a-ratiæ ca sarvÃæ vijahÅta paï¬ita÷ maitrÅ-balaæ par«adi bhÃvayec ca || bhëec ca rÃtriæ-divam agra-dharmÃn d­«Âa-anta-koÂÅ-niyutai÷ sa paï¬ita÷ | saæhar«ayet tÃæ ca tathà + eva to«ayet na ca + api ki¤-cit tatra jÃtu prÃrthayet || khÃdyaæ ca bhojyaæ ca tathà + anna-pÃnaæ vastrÃïi ÓayyÃ-Ãsana-cÅvarÃïi | gilÃna-bhai«ajya na cintayet sa÷ na vij¤apet par«adi ki¤-cid anyat || anyatra cinteya sadà vicak«aïa÷ bhaveya buddho * aham ime ca satvà | etac ca me sarva-sukha-upadhÃnaæ yaæ dharma ÓrÃvemi hitÃya loke || atra + eva + Ãha || na kasya-cid antaÓo dharma-premïà + apy adhikataram anugrahaæ karoti || Ãrya-candra-pradÅpa-sÆtre * apy Ãha | adhye«ayeyur yadi tvÃæ te dharma-dÃnasya kÃraïÃt | prathamaæ vÃca bhëeyà na + ahaæ vaitulya-Óik«ita÷ || evaæ tvaæ vÃca bhëeyà yu«me và vij¤a-paï¬itÃ÷ | kathaæ mahÃ-ÃtmanÃæ Óakyaæ purato bhëituæ mayà || sahasà + e«Ãæ na jalpeta tulayitvà tu bhÃjanaæ | yadi bhÃjanaæ vijÃnÅyÃ÷ an-adhÅ«Âo * api deÓaye÷ || yadi du÷-ÓÅlÃn paÓyesi pari«ÃyÃæ bahÆn sthitÃn | saælekhaæ mà prabhëe tvaæ varïaæ dÃnasya kÅrtaye÷ || bhaveyur yadi ca + alpa-icchÃ÷ ÓuddhÃ÷ ÓÅle prati«ÂhitÃ÷ | maitraæ cittaæ janitvà tvaæ kuryÃ÷ saælekhikÅæ kathÃm || parÅttà yadi pÃpa-icchÃ÷ ÓÅlavanto * atra vistarÃ÷ | labdha-pak«as tadà bhÆtvà varïaæ ÓÅlasya kÅrtaye÷ | iti || uktaæ ca + Ãrya-sÃgara-mati-sÆtre | tad yathà | same | samavati | Óamita-Óatru | aÇkure | maÇkure | mÃra-jite | karìe | keyÆre | oghavati | ohokayati | viÓaÂha-nir-male | mala-apanaye | okhare | kharograse | grasane | he-mukhÅ | parÃÇ-mukhÅ | Ã-mukhÅ | ÓamitÃni sarva-graha-bandhanÃni | nig­hÅtÃ÷ sarva-para-pravÃdina÷ | vimuktà mÃra-pÃÓÃ÷ | sthÃpità buddha-mudrÃ÷ samudghÃtitÃ÷ sarva-mÃrÃ÷ | a-calita-pada-pariÓuddhyà vigacchanti sarva-mÃra-karmÃïi || imÃni sÃgaramate mantra-padÃni dharma-bhÃïakena su-prav­ttÃni k­tvà dharma-Ãsanakena su-prav­ttÃni k­tvà dharma-Ãsana-ni«aïïena sarvÃæ par«adaæ bodhy-ÃkÃra-abhinirh­tayà maitryà spharitvà | Ãtmani vaidya-saæj¤Ãm utpÃdya dharme bhai«ajya-saæj¤Ãæ dharma-Óravaïike«v Ãtura-saæj¤Ãæ tathÃ-gate sat-puru«a-saæj¤Ãæ dharma-netryÃæ cira-sthitika-saæj¤Ãm utpÃdya + imÃni mantra-padÃny Ã-mukhÅ-k­tya dharma-saækathà karaïÅyà | tasya samantÃd yo jana-Óate na mÃro na mÃra-kÃyikà và devatà upasaækramayi«yanti vi-cak«u÷-karaïe | ye * apy enam upasaækrami«yanti te * apy asya na Óak«yanty antarÃyaæ kartum iti || atra + eva + Ãha | dharma-bhÃïakena cauk«eïa Óuci-samudÃcÃreïa su-snÃtena Óuci-nivÃsitena bhavitavyam iti || evaæ dharma-dÃnaæ || bodhi-cittaæ ca puïyasya v­ddhi-hetu÷ samÃsata÷ || yathà + uktam Ãrya-ratna-karaï¬aka-sÆtre | tad yathà + api nÃma ma¤juÓrÅr nÃnÃ-gandha-v­k«ÃÓ ca catur-dhÃtu-saæg­hÅtà vivardhante | evam eva ma¤juÓrÅr nÃnÃ-saæbhÃra-upacitaæ bodhi-satvasya kuÓala-mÆlaæ | bodhi-citta-saæg­hÅtaæ sarva-j¤atÃ-pariïÃmitaæ vivardhatae | iti || e«Ã + Ãdikà Ãdi-karmikÃïÃæ sahasà bodhi-satva-Óik«Ã smaraïa-artham upadarÓità | vistaratas tu buddha-vi«aya eva || atra ca + asyà yathÃ-uktÃyÃ÷ Óik«ÃyÃ÷ | siddhi÷ samyak-prahÃïÃnÃm a-pramÃda-a-viyojanÃt | sm­tyà + atha saæprajanyena yoniÓaÓ cintanena ca || tatra + an-utpannÃnÃæ pÃpakÃnÃm a-kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃm an-utpÃdÃya + eva chandaæ janayati vyÃyacchati vÅryam Ãrabhate cittaæ prag­hïÃti samyak-praïidadhÃti + ity anena rak«Ã || utpannÃnÃæ ca prahÃïÃya chandaæ janayati + ity anena Óuddhi÷ | an-utpannÃnÃæ kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃm utpÃdÃya chandaæ janayati | yÃvad utpannÃnÃæ ca sthitaye bhÆyo-bhÃvÃya chandaæ janayati + ity Ãdi | anena v­ddhi÷ | etÃni ca nityam a-pramÃda-adhi«ÂhitÃni kÃryÃïi sarva-kuÓala-mÆlÃnÃæ tan-mÆlatvÃt || yathà + uktam Ãrya-candra-pradÅpa-sÆtre | yÃvanta dharmÃ÷ kuÓalÃ÷ prakÅrtitÃ÷ ÓÅla-Órutaæ tyÃgu tathà + eva k«Ãnti÷ | sarve«u mÆlaæ hy ayam a-pramÃdo nidhÃna-lambha÷ su-gatena deÓita | iti || ko * ayam a-pramÃdo nÃma | i«Âa-vighÃta-an-i«Âa-Ãgama-ÓaÇkÃ-pÆrvakaæ prati-kÃra-tÃtparyaæ | tad yathà tÅvra-kopa-prasÃdasya rÃj¤o bhai«ajya-taila-paripÆrïa-bhÃjanaæ g­hÅtvà picchila-saækrameïa bh­tyasya gacchata÷ || uktaæ hy Ãrya-tathÃ-gata-guhya-sÆtre |tatra katamo * a-pramÃdo |yad indriya-saævara÷ | sa cak«u«Ã rÆpÃïi d­«Âvà na nimitta-grÃhÅ bhavati | na + anuvya¤jana-grÃhÅ | evaæ yÃvan manasà dharmÃn vij¤Ãya na nimitta-grÃhÅ bhavati | na + anuvya¤jana-grÃhÅ | sarva-dharme«v ÃsvÃdaæ ca + ÃdÅnavaæ ca ni÷-Óaraïaæ ca yathÃ-bhÆtaæ prajÃnÃti | ayam ucyate * a-pramÃda÷ || punar a-param a-pramÃdo yat sva-cittasya damanaæ para-cittasya + Ãrak«Ã kleÓa-rater a-parikarmaïà dharma-rater anuvartanaæ yÃvad * ayam ucyate * a-pramÃda÷ | yasya guhyaka-adhipate Óraddhà ca + a-pramÃdaÓ ca tasya + anulomikena vÅryeïa kÃryaæ | yena tÃn a-pramÃda-kÃraïÃn ÓraddhÃ-kÃraïÃæÓ ca dharmÃn samudÃnayati | yasya guhyaka-adhipate Óraddhà ca + a-pramÃdaÓ ca vÅryaæ ca tena sm­ti-saæprajanye yoga÷ karaïÅya÷ | yena sm­ti-saæprajanyena sarvÃn bodhi-pak«Ãn dharmÃn na vipraïÃÓayati | yasya guhyaka-adhipate Óraddhà ca + a-pramÃdaÓ ca vÅryaæ ca sm­ti-saæprajanyaæ ca tena yoniÓa÷ prayoge yoga÷ karaïÅya÷ | yoniÓa÷ prayukto hi guhyaka-adhipate bodhi-satvo yad asti tad asti + iti prajÃnÃti | yan na + asti tan na + asti + iti prajÃnÃti | yÃvad asti saæv­tyà cak«ur ity Ãdi || tathà + atra + eva + Ãha | sadà + a-pramÃdo hy a-m­tasya mÆlaæ satva-artha-yuktasya ca bodhi-cittaæ | yad yoniÓaÓ ca + eva viveka-cittam a-parigraha÷ sarva-sukhasya mÆlam iti || Ãha ca | para-Ãtma-samatÃ-abhyÃsÃd bodhi-cittaæ d­¬hÅ-bhavet | Ãpek«ikaæ para-Ãtmatvaæ pÃra-avÃraæ yathÃ-m­«Ã || tat-kÆlaæ na svata÷ pÃraæ kim apek«ya + astv a-pÃratà | Ãtmatvaæ na svata÷ siddhaæ kim apek«ya paro bhavet || tad-du«khena na me bÃdhà + ity ato yadi na rak«asi | na + ÃgÃmi-kÃya-du«khÃt te bÃdhà tat kena rak«asi || aham eva tadà + api + iti mithyà + iyaæ parikalpanà | anya eva m­to yasmÃd anyas tatra prajÃyate || anyaÓ cej jÃyate tatra kiæ puïyena prayojanaæ | yÆna÷ kiæ v­ddha-kÃyasya sukhÃya dhana-saæcayai÷ || m­te garbha-gate tÃvad anyo bÃla÷ prajÃyate | m­te bÃlye kumÃratvaæ tan-nÃÓÃya + Ãgato yuvà || tan-nÃÓÃc ca + Ãgato v­ddha÷ | eka÷ kÃya÷ kathaæ mata÷ | evaæ prati-k«aïaæ ca + anya÷ kÃya÷ keÓa-nakha-Ãdi-vat || atha bÃlyÃ-parityÃgÃd bÃlo yÃti kumÃratÃæ | kÃya-sva-bhÃvo vaktavyo yo * avasthÃ-rahita÷ sthita÷ | kÃyaÓ cet pratimÃ-ÃkÃra÷ pesÅ-bhasmasu na + asti sa÷ || sÆk«ma-bhÃvena cet tatra sthaulyaæ tyaktvà vyavasthita÷ | a-nirdeÓya÷ svata÷ prÃpta÷ | kÃya ity ucyate na sa÷ || tatra cintà + eva me na + asti d­Óya-kÃyas tu nÃÓavÃn | avasthÃbhiÓ ca saæbandha÷ saæv­tyà ca + eva d­Óyate || ÃgamÃc ca tad astitvaæ yukty-Ãgama-nivÃritam | na guïa-vyatirekeïa pradhÃnaæ vidyate yata÷ || na ca trÅïi pradhÃnÃni tathà sattà guïà api | praty-ekaæ try-ÃtmakÃs te * api Óe«aæ na + eka-vidhaæ jagat || a-cetanaæ ca vastra-Ãdi tat-sukha-Ãdy-Ãtmakaæ katham | sukha-Ãder na paÂÂa-utpatti÷ paÂÂa-Ãdes tu sukha-Ãdaya÷ | paÂÂa-ÃdÅnÃm a-hetutvÃd a-bhÃvas tat-sukhaæ kuta÷ || tasmÃd Ãgama-yuktibhyÃæ a-nityaæ sarva-saæsk­taæ |tad * dhetu-phala-saæbandha÷ praty-ak«atvÃn na sÃdhyate || sva-saætÃne ca d­«Âo * asau nitye«u ca kathaæ yathà | param aïus \<[doubtful]>\ tu na + eko * asti dig-bheda-an-upapattita÷ || dÅpa-tailaæ k«ayaæ yÃti k«ÅyamÃnaæ na lak«yate | evaæ bhÃvà na lak«yante k«ÅyamÃnÃ÷ prati-k«aïaæ || saætÃna÷ samudÃyaÓ ca paÇkti-senÃ-Ãdi-van m­«Ã | tatra + abhyÃsÃd ahaæ-kÃra÷ parasmin kiæ na jÃyate || tasmÃd evaæ jagat j¤eyaæ yathà + Ãyatana-saæcaya÷ | a-prÃptam eva tad du«khaæ prati-kÃryaæ para-Ãtmano÷ || a-yuktam api ced etat sva-Ãtmany asti + itaratra na | yad a-yuktaæ nivartyaæ tat svam anyad và yathÃ-balaæ || k­payà bahu du«khaæ cet kasmÃd utpÃdyate balÃt | jagad-du«khaæ nirÆpya + idaæ k­pÃ-du«khaæ kathaæ bahu || evaæ bhÃvita-saætÃnÃ÷ para-du«kha-sama-priyÃ÷ | avÅcÅm avagÃhante haæsÃ÷ padma-vanaæ yathà || satve«u mucyamÃne«u ye te prÃmodya-sÃgarÃ÷ | tair eva nanu paryÃptaæ mok«eïa + apy a-rasena kim || evaæ para-arthaæ k­tvà + api na mado na ca vismaya÷ | na vipÃka-phala-ÃkÃÇk«Ã para-artha-eka-anta-t­«ïayà \<[doubtful]>\ || daÓa-dik-satva-saæpattir ÃtmÅyà + asya na saæÓaya÷ | na + asty er«yÃ-avakÃÓo * api para-saukhye sva-saæj¤ayà || pare«Ãm Ãtmano và + api sÃmÃnyà pÃpa-deÓanà | puïya-anumodanà ca + evaæ buddha-adhye«aïa-yÃcanaæ || pariïÃmanam apy evaæ nir-viÓe«aæ pravartate | puïyaæ pravartate tasmÃd an-antaæ satva-dhÃtu-vat || ayaæ sa mÃrga-pravara÷ k«ema-an-anta-sukha-utsava÷ | bodhi-satva-mahÃ-sa-artha kalila-prÅti-vardhana÷ || pÃlyamÃnaÓ ca satataæ vajra-pÃïy-ÃtiyÃntrikai÷ | mÃra-gulmika-saætrÃsa-jananair buddha-kiæ-karai÷ || saæbuddha-rÃja-tanayà bodhi-citta-ratha-sthitÃ÷ | vahante tena mÃrgeïa stÆyamÃnÃ÷ sura-Ãdibhi÷ || tasmÃd Ãtmatvam Ãropya satve«v abhyÃsa-yogata÷ | para-Ãtma-du«kha-ÓÃnty-artham Ãtma-ÃdÅn sarvathà + uts­jet || t­«ïà parigraho yasya tasya du«khaæ na ÓÃmyati | pariïÃma-vinÃÓitvÃt sa du«kha-janako yata÷ || loke du«kha-agni-tapte ca kà rati÷ su-sukhe bhavet | samantÃd dahyamÃnasya nakha-a-dÃhe * api kiæ sukham || Ãtma-t­«ïà ca sarve«Ãæ du«khÃïÃæ mÆlam uttamaæ | tasmÃn nihanmi tÃm eva satvebhya÷ sva-artham uts­jan || tad agra-dÆtÅ j¤ÃtÃ-icchà jetavyà sarva-yatnata÷ | Ãtma-tatva-sm­tiæ k­tvà pratÅtya-utpÃda-cintayà || yad bhayÃn na + uts­jÃmy etat tad eva + Ãdadato bhayaæ | prati-k«aïaæ hi yÃty eva kÃyaÓ cittaæ ca me yata÷ || yadi nityà + apy a-nityena nir-malà mala-vÃhinà | bodhi÷ kÃyena labhyeta nanu labdhà mayà + eva sà || evam ÃtmÃnam uts­jya sarva-satva-artham Ãcaret | bhai«ajya-pratimÃ-kalpo loka-dharme«v a-cintaka÷ || sarva-satva-artha-mantritve sva-praj¤Ãæ viniyojayet | yuktyà saærak«ya tu dravyaæ satve«u và + upayojayet || sva-kÃye para-kÃye và yad du«khaæ na + iha du«kha-k­t | satvÃnÃæ bhoga-vighnatvÃt kleÓÃ÷ ÓodhyÃ÷ prayatnata÷ | loka-upajÅvyÃt sat-tÅrthÃd \<[doubtful]>\ bhujaÇ-ga-kuïapà iva || puïya-k«etram idaæ Óuddhaæ saæpat-sasya-mahÃ-phalaæ | sukha-dur-bhik«a-saætaptaæ jagat saætarpayi«yati || lÃbha-sat-kÃra-kÃya-Ãdi tyaktaæ nanu-jane \<[doubtful]>\ mayà | kopa÷ kasya + artham adya + api m­«Ã và tan mayà + uditam || sva-artha-ghne«u yadi dve«a÷ k­pà kutra bhavi«yati | nir-dayasya + api ka÷ kopa÷ para-artho yadi naÓyati || ÃkroÓa-Ãdi-k«amÃ÷ satyam ik«ukas tÆrika-Ãdaya÷ | svÃmy--asanena dur-nyastà na + upabhogyà bhavanti te || cintayati pratÅkÃraæ na ca svÃmi-hita-icchayà | na + api saæcodayaty enaæ bhoga-arthaæ na + upayÃti ca || anusm­tyà + upasm­tya + etÃn a-k­«Âa-uptà jina-Ãtma-jÃ÷ | nÃnÃ-vi«aya-dhÃtÆnÃæ sÃrva-indriya-mahÃ-gadÃn || vij¤apya smÃrayitvà + etÃn kruddhÃn apy upakÃriïa÷ | sva-bhÃvÃ-tyakta-mÃdhuryÃ÷ sukhayanty eva du«khitÃn || dhÃtava÷ pa¤ca bhÆ-vÃri-tejo * anila-kha-saæj¤itÃ÷ | yÃvat satvÃ÷ sthitÃs tÃvat sarve«Ãm artha-kÃriïa÷ || sarva-duÓ-caritena + e«Ãæ satva-arthÃd vinivartanaæ | evam etÃn karomy e«a dhÃtÆn «a¬ api nir-vyathÃn || yÃvad ÃkÃÓa-ni«Âasya ni«Âhà lokasya saæbhavet | tÃvat sthÃsyÃmi loka-arthaæ kurvan j¤Ãna-pura÷-sara÷ || Ãtma-ÃcÃryo * anuÓiya«yÃd * dhi sadà + ÃtmÃnaæ su-Ói«ya-vat | a-p­«Âvà ca + Ãtmanà + ÃtmÃnaæ balena + a-rak«ita-kriya÷ || ka eva mama du«khena du«khÅ syÃn me bhayÃd bhayÅ | tad-do«a-anuÓaya-j¤o và yathà + Ãtma-gurur Ãtmana÷ || a-virÃgy a-palÃyÅ ca karuïÃ-vi«ayo * api và | nitya-saænihitaÓ ca + api Ói«ya Ãtma-sama÷ kuta÷ || kleÓa-unmatto * atha moha-andha÷ prapÃta-bahule pathi | skhalan pade pade Óocya÷ para Ãtmà ca sarvadà || skhalita-anve«aïaæ tasmÃt samÃna-vyasanÃj janÃt | na yuktaæ yujyate tv atra guïÃn d­«Âvà + adbhutaæ mahat || na + ekena Óakyam ÃdÃtuæ mayà do«a-mahÃ-udadhi÷ | k­tyam anyair mama + eva + atra ko * anya-do«e«u mà + Åk«aïa÷ || para-codana-dak«ÃïÃm an-adhÅ«Âa-upakÃriïÃæ | vÃkyaæ mÆrdhnà pratÅcchÃmi sarva-Ói«yo bhavÃmy ahaæ || saægrÃmo hi mama + ekasya bahubhi÷ kleÓa-Óatrubhi÷ | tatra + ekena raïa-Ãsaktam anye nighnanti mÃæ sukham || tatra ya÷ p­«Âhato bhÅtiæ ÓrÃvayed anyato * api và | pradvi«Âo và prasanno và same prÃïa-prada÷ su-h­t || ali-saæhÃta-nÅlena cÅra-bhÃraïa-bhÃriïà | vicitra-surabhi-sphÅta-pu«pa-Óekhara-hÃriïà || yugapat sarva-dig-buddha-k«etra-sÃgara-cÃriïà | balinà prati-kÃryeïa sarva-mÃra-apahÃriïà || naraka-preta-saætÃpa-praÓama-unmukta-vÃriïà | saæsÃra-gahana-anta-stha-bhavya-satva-artha-sÃriïà || jagan-netra-ucchava-utpÃdi-bala-alaÇ-kÃra-dhÃriïà | vidu«Ã bÃla-vapu«Ã loka-vismaya-kÃriïà || ma¤juÓrÅ saæj¤akaæ yat tat piï¬Å-bhÆtaæ jagad-dhitaæ | sarveïa + eva + Ãtma-bhÃvena namas tasmai puna÷ puna÷ || an-eka-du«kha-saætapta-prahlÃdana-mahÃ-hradaæ | trailokya-t­«ïÃ-pÃtÃla-prapÆraïa-mahÃ-ambu-dam || jagad-i«Âa-phala-sphÅta-daÓa-dik-kalpa-pÃda-paæ |prÃrthita-prÃpti-saæh­«Âa-jagan-netra-utpala-arcitaæ || vismaya-udgata-romäcair bodhi-satva-Óatai÷ stutam | ma¤juÓriyaæ namasyÃmi praïÃmair uttara-uttarai÷ || ni÷-Óe«a-du«kha-vaidyÃya sukha-sattra-pradÃyine | sarva-ÃkÃra-upajÅvyÃya ma¤jugho«Ãya te nama÷ || iti jina-tanayÃnÃæ sarvathà + aty-adbhutÃnÃæ caritam upanibdhya + upÃrjitaæ yac * chubhaæ me | bhavatu sukham an-antaæ dehinÃæ tena yÃvat su-gata-padam an-anta-vyoma-sÅmÃ-Ãdhipatyaæ || puïya-v­ddhi÷ samÃptà || samÃptaÓ ca + ayaæ bodhi-satva-vinayo * an-eka-sÆtra-anta-uddh­ta÷ Óik«Ã-samuccaya iti ||