Santideva: Siksasamuccaya
     I. danaparamita
     II. saddharmaparigraha
     III. dharmabanakadiraksa
     IV. (caturthah paricchedah)
     V. anarthavivarjana
     VI. atmabhavaraksa
     VII. bhogapunyaraksa
     VIII. papasodhana
     IX. ksantiparamita
     X. viryaparamita
     XI. aranyasamvarnana
     XII. cittaparikarma
     XIII. smrtyupasthanapariccheda
     XIV. atmabhavaparisuddhi
     XV. bhogapunyasuddhi
     XVI. bhadracaryaviddhi
     XVII. vandanadyanusamsa
     XVIII. ratnatrayanusmrti
     XIX. (punyavrddhi)
     

Input by Mirek Rozehnahl
[GRETIL-Version vom 17.03.2017]


MARKUP
\<doubtful>\
@<references>@


ANALYTIC VERSION according to source file
+ marks word boundaries with resolved sandhi
* marks word boundaries with partially resolved sandhi
- marks word boundaries in compounds



___________________________________________________________________

THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY!   
COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. 
                                       
Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding:
                                       
description             character  =ASCII   
                                       
long a                  à             224   
long A                  â             226   
long i                  ã             227   
long I                  ä             228   
long u                  å             229   
long U                  æ             230   
vocalic r               ç             231   
vocalic R               è             232   
long vocalic r          é             233   
vocalic l               ë             235   
long vocalic l          í             237   
velar n                 ï             239   
velar N                 ð             240   
palatal n               ¤             164   
palatal N               ¥             165   
retroflex t             ñ             241   
retroflex T             ò             242   
retroflex d             ó             243   
retroflex D             ô             244   
retroflex n             õ             245   
retroflex N             ö             246   
palatal s               ÷             247   
palatal S               ø             248   
retroflex s             ù             249   
retroflex S             ú             250   
anusvara                ü             252   
capital anusvara        ý             253   
visarga                 þ             254   

long e                  ¹             185   
long o                  º             186   
l underbar              ×             215   
r underbar              Ÿ             159   
n underbar              ­             173   
k underbar              É             201   
t underbar              Â             194   
                                       
Other characters of the CSX encoding table are not included.
Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order 
to facilitate word search.             

For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings 
and formats see:
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf
and
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf

For further information see:
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm

___________________________________________________________________





@<[I. dànapàramità]>@

÷ikùà-samuccayaþ |

dàna-pàramità nàma prathamaþ paricchedaþ ||

namaþ sarva-buddha-bodhi-satvebhyaþ ||

yasya + a-÷raveõa naraka-àdi mahà-prapàta-dàha-àdi-duùkham anubhåtam abhåd bhavadbhiþ | tãvraü punaþ punar an-antam a-÷ànta-cittais tac * chrotum àdaram udàrataraü bhajadhvam ||

÷rutvà ... pàpaü an-uddhata-àtmà pårva-arjitaü ca vipulaü kùapayaty a-÷eùam | a-pràpta-pårvam api saukhyam avàpnuvanti hàniü sukhàc ca na kadà-cid api prayànti ||

sambodhi-satva-sukham uttamam a-kùaya ... apy a-sama-saüpadam àpnuvanti | tad dharma-ratnam ati-dur-labham apy a-labdhaü labdha-kùaõàþ ÷çõvata sa-àdaram ucyamànam ||

àyàntu ca tri-bhuvana-eka-hitasya vàkyaü ÷rotuü prasanna-manasaþ sura-nàga-satvàþ | gandharva-yakùa-garuóa-asura-kinnara-indràþ preta-àdayaþ ÷ravaõa-jàta-tçùaþ sa-harùàþ ||

su-gatàn sa-sutàn sa-dharma-kàyàn praõipatya + àdarato * akhilàü÷ ca vandyàn | su-gata-àtma-ja-samvara-avatàraü kathayiùyàmi samuccita-artha-vàkyaiþ ||

na ca ki¤-cid a-pårvam atra vàcyaü na ca saügranthana-kau÷alaü mama + asti | ata eva na me para-artha-yatnaþ sva-mano bhàvayituü mama + idam iùñam ||

mama tàvad anena yàti vçddhiü ku÷alaü bhàvayituü prasàda-vegaþ | yadi mat-sama-dhàtur eva pa÷yed a-paro * apy enam ato * api sa-arthako * ayam ||

kùaõa-sampad iyaü su-dur-labhà pratilabdhà puruùa-artha-sàdhanã | yadi na + atra vicintyate hitaü punar apy eùa samàgamaþ kutaþ ||

yathà + uktam àrya-gaõóa-vyåha-såtre | àrya-jaya-uùma-àyatana-vimokùe ||

dur-labhà + aùñà-kùaõa-nirvçttir dur-labho manuùya-pratilambho dur-labhà kùaõa-saüpat-vi÷uddhir dur-labho buddha-utpàdo | dur-labhà + a-vikala-indriyatà | dur-labho buddha-dharma-÷ravo | dur-labhaü sat-puruùa-samavadhànaü | dur-labhàni bhåta-kalyàõa-mitràõi | dur-labho bhåta-naya-anu÷àsany upasaühàraþ | dur-labhaü samyag-jãvitaü | dur-labhaþ sad-dharme tad-anukålaþ prayatno manuùyalokae iti ||

tad evaü-vidhaü samàgamam àsàdya saüvçti-parama-arthataþ su-vidita-saüsàra-duùkhasya + upa÷amana-sukha-abhilàùiõo buddha-gotra-anubhàvàt tu yasya mahàsatvasya + evaü pratyavekùà + utpadyate ||

yadà mama pareùàü ca bhayaü duùkhaü ca na priyaü | tadà + àtmanaþ ko vi÷eùo yat taü rakùàmi na + itaram | iti tena + àtmanaþ satva-dhàto÷ ca ||

duùkha-antaü karttu-kàmena sukha-antaü gantum icchatà | ÷raddhà-målaü dçóhã-kçtya bodhau kàryà matir dçóhà ||

uktaü hi ratna-ulkà-dhàraõyàm ||

÷raddhayamànu jinàn jinadharmmàn ÷raddhayate cari buddha-sutànàm | bodhi anuttara ÷raddhayamàno jàyati cittaü mahà-puruùàõàm ||

÷raddha puro-gata-màtç-janetrã pàlika-varddhika sarva-guõànàm | kàükùa-vinodani ogha-pratàraõi | ÷raddha-nidar÷ani kùema-purasya ||

÷raddha an-àvila-citta-prasàdo màna-vivarjita-gaurava-målà | ÷raddha nidhàna-dhanaü caraõa-agraü pàõi yathà ÷ubha-saügraha-målam ||

÷raddha pramoda-karã parityàge | ÷raddha praharùa-karã jina-dharmme | ÷raddha vi÷eùa-karã guõa-j¤àne | dai÷ika pràpaõi buddha-gatã ye ||

indriya-tãkùõa-prabhàsvaratàyai | ÷raddha-balaü a-vimardanatàyai | ni÷raya-kle÷a-adharùikatàyai | aiùikà ÷raddha svayaü-bhu-guõànàm ||

÷raddha a-saïgata-saïga-sukheùu a-kùaõa-varjita eka-kùaõa-agram | ÷raddha atikramu màra-pathasya | dar÷ika uttama-mokùa-pathasya ||

vãjam a-påtiku hetu-guõànàü | ÷raddha virohaõi bodhi-drumasya | varddhani j¤àna-vi÷eùa-sukhànàü | ÷raddha nidar÷ika sarva-jinànàü ||

ye sada ÷raddha sa-gaurava-buddhe | te tu na ÷ãla na ÷ikùa tyajanti | ye tu na ÷ãla na ÷ikùa tyajantã | te guõavàü stutaye \<[doubtful]>\ guõavantaþ ||

ye sada ÷raddha sa-gaurava-dharmme | te jina-dharmma a-tçpta-÷çõontã \<[doubtful]>\ ||

ye jina-dharmm a-tçpta-÷çõontã | teùv adhimukti a-cintiya-dharmme ||

ye sada ÷raddha sa-gaurava-saüghe | te a-vivarttika saügha-prasannàþ ||

ye a-vivarttika saügha-prasannàs te a-vivarttika ÷raddha-balàtaþ | ye a-vivarttika ÷raddha-balàto | indriya-tãkùõa-prabhàsvara teùàm ||

indriya-tãkùõa-prabhàsvara yeùàm tehi vivarjita pàpaka-mitràþ | yehi vivarjita pàpaka-mitràþ dhàrmmika-mitra-parigraha teùàm ||

dhàrmika-mitra-parigraha yeùàm | te vipulaü ku÷ala + upacinvanti | ye vipulaü ku÷ala + upacinontã hetu-bala-upagatàya mahà-àtmà ||

hetu-bala-upagatàya mahà-àtmà | teùa udàra-dhimukti-vi÷eùàþ | yeùa udàra-dhimukti-vi÷eùàs te sadà + adhiùñhita sarva-jinebhiþ ||

ye sadà + adhiùñhita sarva-jinebhis teùu + upapadyati bodhayi cittam | yeùu + upapadyati bodhayi cittaü te abhiyukta maha-rùi-guõeùu ||

ye abhiyukta maha-rùi-guõeùu jàtaya-buddha-kule anujàtàþ | jàtaya buddha-kule anujàtàs te samayoga a-yoga-vimuktàþ ||

ye samayoga a-yoga-vimuktàþ | à÷aya teùa prasàda-vi÷uddhaþ ||

à÷ayu yeùa prasàda-vi÷uddhaþ teùa adhyà÷ayu uttama-÷reùñhaþ | yeùa adhyà÷ayu uttama-÷reùñhas te sada pàramitàsu caranti ||

ye sada pàramitàsu carantã te pratipanna iho maha-yàne | ye pratipanna iho maha-yàne te pratipattitu påjayi buddhàn ||

ye pratipattitu påjayi buddhàn teùu anusmçti buddha a-bhedyà | yeùu anusmçti buddha a-bhedyà | te sada pa÷yiya cintiya buddhàn ||

ye sada pa÷yiya cintiya buddhàn | teùa na jàtu na tiùñhati buddhaþ ||

yeùa na jàtu na tiùñhati buddhaþ teùa na jàtu rahàyati dharmmaþ | yeùa na jàtu rahàyati dharmaþ te sada dhiùñhita sarva-jinebhir | ity-àdi-÷raddhà-målo guõa-vistaro * an-antas tatra + uktaþ | tat parisamàpya saükùepataþ punar àha | dur-llabha-satva-pçthag-jana-kàyà | ye imi ÷raddadhi ãdç÷i dharmmàn | ye tu ÷ubha-upacitàþ kçta-puõyàs te imi ÷raddadhi hetu-balena ||

yo da÷a-kùetra-raja-upama-satvàn kalpam upasthihi sarva-sukhena | na + uta tu tàdç÷u puõya-vi÷eùo yàdç÷a ÷raddadhato imi dharmmàn ||

iti | tathà + àrya-da÷a-dharma-såtre * api de÷itaü ||

÷raddhà hi paramaü yànaü yena niryànti nàyakàþ | tasmàd buddha-anu÷àritvaü bhajeta matimàn naraþ ||

a-÷ràddhasya manuùyasya ÷uklo dharmo na rohati | vãjànàm agni-dagdhànàm aïkuro harito yathà ||

iti | ata eva + àrya-lalita-vistara-såtre prativeditaü | ÷raddhàyàm ànanda yogaþ karaõãya idaü tathà-gato vij¤apayati + iti ||

tathà siüha-paripçcchàyàü | ÷raddhayà | kùaõam a-kùaõaü varjayati ity uktam ||

tad evaü | ÷raddhà-målaü dçóhã-kçtya bodhi-cittaü dçóhaü kartavyaü sarva-puõya-saügrahatvàt tad yathà + àrya-siüha-paripçcchàyàü | siühena ràja-kumàreõa bhagavàn pçùtaþ ||

saügrahaþ sarva-dharmàõàü | karmaõà kena jàyate | priya÷ ca bhoti satvànàü yatra yatra + upapadyate ||

bhagavàn àha | sarva-satva-pramokùàya cittaü bodhàya nàmayet | eùa saügraha dharmàõàü bhavate tena ca priyaþ ||

iti | tathà + àrya-gaõóa-vyåha-såtre * api varõitaü | bodhi-cittaü hi kula-putra vãja-bhåtaü sarva-buddha-dharmàõàü | kùetra-bhåtaü sarva-jagac-chukla-dharma-virohaõatayà | dharaõi-bhåtaü sarva-loka-prati÷araõatayà yàvat pitç-bhåtaü sarva-bodhi-satva-àrakùaõatayà ||

peyàlaü ||

vai÷ravaõa-bhåtaü sarva-dàridrya-saüchedanatayà | cintà-maõi-ràja-bhåtaü sarva-artha-saüsàdhanatayà | bhadra-ghaña-bhåtaü sarva-abhipràya-paripåraõatayà | ÷akti-bhåtaü kle÷a-÷atru-vijayàya | dharma-bhåtaü yoni÷o manas-kàra-saüchedanatayà | khaóga-bhåtaü kle÷a-÷iraþ-prapàtanatayà | kuñhàra-bhåtaü duùkha-vçkùa-saüchedanatayà | praharaõa-bhåtaü sarva-upadrava-paritràõatayà | vaóisa-bhåtaü saüsàra-jala-cara-abhyuddharaõatayà | vàta-maõóalã-bhåtaü sarva-àvaraõa-nivaraõa-tçna-vikiraõatayà | uddàna-bhåtaü sarva-bodhi-satva-caryà-praõidhàna-saügrahaõatayà | caitya-bhåtaü sa-deva-mànuùa-asurasya lokasya | iti hi kula-putra bodhi-cittam ebhi÷ ca + anyai÷ ca + a-pramàõair guõa-vi÷eùaiþ samanvàgatam iti ||

kathaü punar j¤àyate | pçthag-janasya + api bodhi-cittam utpadyate | na vàï-màtram etad iti | an-eka-såtra-anta-dar÷anàt ||

yathà tàvad àrya-vimalakãrtti-nirde÷e nirdiùñaü | sumeru-samàü sat-kàya-dçùñim utpàdya bodhi-cittam utpadyate | tata÷ ca buddha-dharmà virohanti + iti ||

ratna-karaõóa-såtràc ca pçthag-jano * api bodhi-satva iti j¤àyate ||

yathà + uktaü | tad yathà + api nàma ma¤ju÷rãþ aõóa-koùa-prakùipto * api kalaviïka-poto | a-saübhinna-aõóa a-ni÷kràntaþ koùàt kalaviïka-rutam eva mu¤cati ||

evam eva ma¤ju÷rãþ a-vidyà-aõóa-koùa-prakùipto * api bodhi-satvo | a-saübhinna-àtma-dçùñir a-niùkràntas traidhàtukàd buddha-rutam eva mu¤cati | yad idaü ÷ånyatà-nimitta-a-praõihita-rutam eva ||

sarva-dharma-pravçtti-nirde÷e * api kathitaü | jayamate÷ ca bodhi-satvasya pçthivã vidàram adàt | sa kàla-gato mahà-nirayaü pràpatad iti | sa hi ÷ånyatàü na + adhimuktavàn ÷ånyatà-vàdini ca pratighaü kçtavàn ||

niyata-a-niyata-avatàra-mudrà-såtre * apy àkhyàtaü ||

katamaþ pa÷u-ratha-gatiko bodhi-satvaþ | tad yathà | ka÷-cit puruùaþ pa¤ca-buddha-kùetra-parama-aõu-rajaþ-samàn loka-dhàtån abhikramitu-kàmaþ syàt | sa pa÷u-ratham abhiruhya màrgaü pratipadyate sa cireõa dãrgheõa + adhvanà yojana-÷ataü gacchet | sa tatra mahatyà vàta-maõóalyà pa÷càt khalu punar a÷ãtiü yojana-sahasràõi pratyàkçùya pratyudàvartya + iti | tat kiü ÷aknuyàt sa puruùas tàn loka-dhàtån pa÷u-rathena + atikramitum | yàvad an-abhilàpya-an-abhilàpyair api kalpair ekam api loka-dhàtum atikramitum | àha | na + u hi + idaü bhagavan | bhagavàn àha | evam eva ma¤ju÷rãþ yaþ ka÷-cid bodhi-cittam utpàdya mahà-yànaü | na dhàrayati | na pañhati | ÷ràvaka-yànãyàn sevate | tai÷ ca sàrddhaü saüstavaü karoti | ÷ràvaka-yànaü ca pañhati sva-adhyàyati mãmàüsate paribudhyate * arthàü÷ ca pàñhayati yàvad bodhayati | sa tena dhanva-praj¤o bhavati so * an-uttara-j¤àna-màrgàt pratyàkçùyate pratyudàvarttyate | yad api tasya bodhi-satvasya bodhi-bhàvanà + ataþ praj¤à-indriyaü praj¤à-cakùuþ tad api tasya dhanvã-kriyate pratihanyate | ÷rayaü pa÷u-ratha-gatiko bodhi-satva iti ||

tad evam eùà ÷ånyatà-an-adhimuktir mahà-yàna-an-abhirati÷ ca + a-saüpårõa-adhimukti-citta-caryasya + api pràyo na saüdç÷yate | pràg eva + adhimàtra-adhimukti-caryasya bodhi-satvasya | sa hi ratna-meghe | sarva-bàla-carita-vipatti-samatikràntaþ pañhyate a-saükhyeya-samàdhi-dhàraõã-vimokùa-abhij¤à-vidyà-vikrãdito | an-anta-dharma-àràma-rati-nir-àmiùa-a-para-anta-kalpa-koñy-an-àbhoga-nir-vikalpa-prãti-vega-àloka-pratilabdha÷ ca + a-prameya-kalpa-koñã-niyuta-÷ata-sahasra-parama-mahà-yàna-prasthàna-vicitra-bhàvanà-saüpårõa para-artha-pratipatti-niryàõa puõya-j¤àna-saübhàra-abhinihàra-abhinirvçttiþ pårva-yoga-÷ata-sahasra-samçddha÷ ca pañhyate | atha + etan neya-arthaü | kasmàd anye bodhi-citta-utpàdakà asyàü bhåmau na + iùyante | na ca + atra + icchayà ki¤-cid vi÷eùa-cihnaü nãta-arthaü karttuü labhyate | adhimàtra-adhimukti-caryà + a-dharmatà vacanàc ca gamyate | yathà madhya-mçdu-prakàrà + apy adhimukti-caryà + asty eva + iti ||

asya punas tathà-gata-guhya-såtrasya ko * abhipràyo | yad uktaü | kasya bhagavan bodhi-citta-utpàdaþ | àha | yasya mahà-ràja + adhyà÷ayo * a-vikopitaþ | àha | kasya bhagavann adhyà÷ayo * a-vikopitaþ | àha | yasya mahà-ràja mahà-karuõà-utpàdaþ | àha | kasya bhagavan mahà-karuõà-utpàdaþ | àha | yasya mahà-ràja sarva-satva-a-parityàgaþ | àha | kathaü bhagavan satvà a-parityaktà bhavanti | àha | yadà mahà-ràja + àtma-saukhyaü parityaktaü bhavati + iti | bodhi-citta-màtra-a-santuùñànàü karuõà-abhilàùa-saüjana-artham idam uktaü | yathà na te tathà-gata-÷àsane pravrajità yeùàü na + asti tyàga iti | evam iha + anya-bodhi-citta-nindà draùñavyà na tu bodhi-cittam anyathà na + utpadyatae eva ||

yathà da÷a-dharmaka-såtre de÷itaü | iha kula-putra bodhi-satvo gotra-sthaþ sann an-utpàdita-bodhi-cittaþ tathà-gatena và tathà-gata-÷ràvakeõa và saücodyamànaþ saüvedyamànaþ samàdàpyamàno * an-uttaràyàü samyak-sambodhau bodhi-cittam utpàdayati + idaü prathamaü kàraõaü bodhi-citta-utpàdàya | saübodher và bodhi-cittasya và varõaü bhàùyamàõaü ÷rutvà + an-uttaràyàü samyak-saübodhau cittam utpàdayati + idaü dvitãyaü kàraõaü | sa satvà ... n-a-÷araõàn a-dvãpàn dçùñvà kàruõya-cittam upasthàpya yàvad an-uttaràyàü samyak-sambodhau cittam utpàdayati + idaü tçtãyaü kàraõaü bodhi-citta-utpàdàya | sa tathà-gatasya sarva-àkàra-paripårõatàü dçùñvà prãtim utpàdya an-uttaràyàü samyak-saübodhau cittam utpàdayati + idaü caturthaü kàraõam iti | tac ca bodhi-cittaü dvi-vidhaü bodhi-praõidhi-cittaü ca bodhi-prasthàna cittaü ca | yathà + àrya-gaõóa-vyåha-såtre bhàùitaü | dur-labhàþ kula-putra te satvàþ sarva-loke ye * an-uttarasyàü samyak-saübodhau cittaü praõidadhati | tato * api dur-labhatamàs te satvà ye * an-uttaràü samyak-saübodhim abhisaüprasthità iti | tatra bodhi-praõidhi-cittaü | mayà buddhena bhavitavyam iti cittaü praõidhànàd utpannaü bhavati | ÷åraïgama-såtre * api | ÷àñhya-utpàditasya + api bodhi-cittasya buddhatva-hetutva-abhidhànàt | kaþ punar vàdaþ ki¤-cid eva ku÷alaü kçtvà | yathà + uktaü bhadra-kalpika-såtre | ghoùadatto nàma tathà-gato yatra nakùatraràjena tathà-gatena prathamaü bodhi-cittam utpàditaü tàmbåla-patraü dattvà gopàlaka-bhåtena | evaü vidyutpradãpo nàma tathàgato yatra ya÷asà tathàgatena prathamaü bodhi-cittam utpàditaü da÷ikàü dattvà tantra-vàya-bhåtena | evam anantaprabho nàma tathà-gato yatra + arciùmatà tathà-gatena prathamaü bodhi-cittam utpàditaü tçõa-pradãpaü dattvà nagara-avalambaka-bhåtena | evaü dçóhavikramo nàma tathà-gato yatra duùpradharùeõa tathà-gatena prathamaü bodhicittam utpàditaü datta-kàùñhaü dattvà kàùñha-hàraka-bhåtena + ity àdi ||

caryà-a-vikale * api ca bodhi-citte na + avamanyatà karttavyà | tasya + apy an-anta-saüsàra-sukha-prasavanatvàt | yathà + àrya-maitreya-vimokùe varõitaü | tad yathà + api nàma kula-putra cittam api vajra-ratnaü sarva-prativi÷iùñaü suvarõa-alaü-kàram abhibhavati | vajra-ratna-nàma ca na vijahàti | sarva-dàridryaü vinivarttayati | evam eva kula-putra + à÷aya-pratipatti-bhinnam api sarva-j¤atà-citta-utpàda-vajra-ratnaü sarva-÷ràvaka-praty-eka-buddha-guõa-suvarõa-alaü-kàram abhibhavati bodhi-sattva-nàma ca na vijahàti | sarva-saüsàra-dàridryaü vinivarttayati + iti | ita÷ ca vinà + api caryayà bodhi-cittam upakàrakam iti j¤àtavyaü | yena + a-para-ràja-avavàdaka-såtre kathitaü | yasmàc ca tvaü mahà-ràja bahu-kçtyo bahu-karaõãyaþ | a-sahaþ sarveõa sarvaþ sarvathà sarvaü sarvadà dàna-pàramitàyàü ÷ikùituü | evaü yàvat praj¤à-pàramitàyàü ÷ikùituü | tasmàt tarhi tvaü mahà-ràja evam eva samyak-sambodhi-chandaü ÷raddhàü tra ... praõidhiü ca gacchann api tiùñhann api niùaõõo * api ÷ayàno * api jàgrad api bhu¤jàno * api | pivann api | satata-samitam anusmara | manasi-kuru bhàvaya | sarva-buddha-bodhi-satva-praty-eka-buddha-àrya-÷ràvaka-pçthag-j anànàm àtmana÷ ca + atãta-an-àgata-pratyutpannàni sarva-ku÷ala-målàny abhisaükùipya tulayitvà piõóayitvà + anumodasva + agrayà anumodanayà yàvad àkà÷a-samatayà nirvàõa-samatayà + anumodasva + anumodya ca sarva-buddha-bodhi-satva-praty-eka-buddha-àrya-÷ràvakàõàü påjà-karmaõe niryàtaya | niryàtya ca sarva-satva-sàdhàraõàni kuru | tataþ sarva-satvànàü yàvat sarva-j¤àta-pratilambhàya sarva-buddha-dharma-paripåraõàya dine dine traikàlyam an-uttaràyàü samyak-saübodhau pariõàmaya evaü khalu tvaü mahà-ràja pratipannaþ san ràjyaü kàrayiùyasi ràjya-kçtyàni ca na hàyayiùyasi bodhi-saübhàràü÷ ca pari-pårayiùyasi + iti ||

atra + eva ca + asya vipàka uktaþ | sa khalu punas tvaü mahà-ràja tasya samyak-saübodhi-citta-ku÷ala-måla-karmaõo vipàkena + an-eka-÷ata-kçtvo deveùu + upapanno * abhåþ | an-eka-÷ata-kçtvo manuùyeùu + upapanno * abhåþ | sarvàsu ca deva-manuùya-upapattiùv àdhipatyam eva kàrayasi | na ca tàvat tava mahà-ràja tasya samyak-saübodhi-cittasya ku÷ala-karmaõa ånatvaü và + a-pårõatvaü và praj¤àyate | api ca mahà-ràja ekam api samyak-saübodhi-cittaü sarva-sattva-uttàraõa-àrambaõatvàt sarva-satva-àmocana-àrambaõatvàt sarva-satva-samà÷vàsana-àrambaõatvàt sarva-satva-parinirvàõa-àrambaõatvàd a-prameya-a-saükhyeya-ku÷ala-upacayam | kaþ punar vàdo ya evaü bahulã-karoti + iti ||

etac ca bodhi-cittaü råpa-kàya-dar÷ana-utpannaü | tatra pårva-avadàne pañhyate | evaü tàvat praõidhi-bodhi-cittaü veditavyaü | idaü tu vaktavyaü kim a-bhåmi-praviùñhasya + api bodhi-satva-samvara-adhikàro * asti na và + iti | asti + iti veditavyaü àkà÷a-garbha-såtre làbha-sat-kàra-arthaü måla-àpatti-÷ravaõàt | da÷a-bhåmika-såtre tu prathamàyàü bhåmau dar÷itaü | na ca ka¤-cit sat-kàràü kasya-cit sakà÷àt pratikàükùaty anyatra mayà + eva + eùàü sarva-satvànàü sarva-upakaraõa-bàhulyam upanàmayitavyam iti | tathà ca + àha | pramuditàyàü bodhi-satva-bhåmau su-vyavasthito bhavaty a-calana-yoge ... ti | puna÷ ca + uktaü | tathà-gata-vaü÷a-niyato bhavati saübodhi-paràyaõa iti | àkà÷a-garbha-såtre tv àha | ÷ràvaka-yànam eva + asya na bhavati pràg eva mahà-yànam iti | tathà + àrya-ugra-paripçcchàyàü màtsarya-paryavanaddhasya + api ÷ikùà-padàni praj¤aptàni | pramuditàyàü tu pañhyate | àtma-saüj¤à-apagamàc ca + asya + àtma-sneho na bhavati | kutaþ | punaþ sarva-upakaraõa-sneha iti | tathà mastaka-àdi-dànam apy atra + asya + uktaü ||

evam àdi såtreùu bhåmi-praviùñasya + api ÷ikùà-praj¤aptir dç÷yate | yatra và + a-sàmànyena bodhi-satvam adhikçtya + upade÷as tatra + abhyàsa-yogyatayà pratiùedha-vàkyena và + àdi-karmika-bodhi-satvena na ÷ikùitavyaü bhaved etat | ubhaya-a-saübhave tu sarvatra ÷ikùitavyaü | tatra + apy ekasyàü ÷ikùàyàü ÷ikùaõàyàm a-÷aktasya + itara-÷ikùà-an-abhyàsàdana-àpattiþ ||

àrya-akùayamati-såtre * apy evam avocat | dàna-kàle ÷ãla-upasaühàrasya + apekùà + iti vistaraþ | na ca + atra ÷ithilena bhavitavyaü na ca ÷eùàsu na samudàgacchati | yathà-balaü yathà-bhajamànam iti da÷a-bhåmika-såtre vacanàt | ayaü ca saüvaraþ strãõàm api mçdu-kle÷ànàü bodhy-abhilàùa-cittànàü labhyate | uktaü hi bodhi-satva-pràtimokùe | caturbhiþ ÷àriputra dharmaiþ samanvàgatàþ bodhi-satvàþ satya-vàdino bhavanti + ity àrabhya + àha | iha ÷àriputra kula-putro và kula-duhità và + an-uttaràyàü samyak-saübodhau cittam utpàdya + àrabdha-vãryo viharati ku÷ala-dharma-paryeùaõàya + ity àrabhya sarva upade÷aþ ||

saüvara-grahaõaü ca bodhi-satva-÷ikùà-pada-abhyàsa-paramasya sàüvarikasya + antikàt kartavyaü | evaü hy asya ÷ikùà-atikrame tãvram apatràpyaü guru-visaüvàdana-bhayaü ca + utpadyate | tatra ca + an-àbhogataþ prema-gaurava-siddhir ity eùa sàmànya-saüvara-dharmaþ | ata eva bodhi-satvàþ tathà-gatànàü purataþ ÷ikùàõàm anyatama-÷ikùà-niùpatti-kàmàþ samàdànaü kurvanti | tasya ca kalyàõa-mitrasya + a-bhàve da÷a-dig-avasthita-buddha-bodhi-satva-abhimukhã-bhàva-bhàvanayà saüvaro gràhyaþ saüvaram àtma-balaü ca tulayitvà | anyathà tu sarva-buddha-bodhi-satvàþ sa-devaka÷ ca loko visaüvàditaþ syàt | sad-dharma-smçty-upasthàna-såtre hi ki¤-cin màtraü cintayitvà + apy a-dadataþ preta-gatir uktà pratij¤àtaü ca + a-dadato naraka-gatiþ | kiü punar an-uttaram artham a-khilasya jagataþ pratij¤àya + a-saüpàdayataþ | ata eva + uktaü dharma-saügãti-såtre | satya-gurukeõa kula-putra bodhi-satvena bhavitavyaü | satya-saügãtiþ kula-putra dharma-saügãtiþ | tatra kula-putra katamat satyaü yad bodhi-satvo * an-uttaràyàü samyak-saübodhau cittam utpàdya tac cittaü jãvita-hetor api na parityajati na satveùu vipratipadyate | idaü bodhi-satvasya satyaü ||

yat punar bodhi-satvo * an-uttaràyàü samyak-saübodhau cittam utpàdya pa÷càt tac cittaü parityajati satveùu vipratipadyate * ayaü bodhi-satvasya pratikçùño mçùà-vàda iti | àrya-sàgaramati-såtre * api de÷itaü | syàd yathà + api nàma sàgaramate ràjà và ràja-màtro và sarvaü nàgarakaü janaü ÷vo bhaktena + upanimantrya + upekùako bhaven na + anna-pànaü samudànayet satyaü sarva-jana-kàyaü visaüvàdayet | tatra te * anna-pàna-bhojanam a-labhamànà uccagghantaþ prakràmeyuþ | evam eva sàgaramate yo bodhi-satvaþ sarva-satvàn à÷vàsya + a-tãrõa-tàraõàya + a-mukta-mocanàya + an-à÷vasta-à÷vàsanàya yàvan na bàhu÷rutye * abhiyogaü karoti na + api tato * anyeùu bodhi-pakùya-ku÷ala-måleùu dharmeùu | ayaü bodhi-satvo visaüvàdayati sa-devakaü lokaü | evaü ca taü pårva-buddha-dar÷inyo devatà uccagghanti vivàdayanti | dur-labhàs te yaj¤a-svàmino ye mahà-yaj¤aü pratij¤àya + uttàrayanti | tasmàt tarhi sàgaramate na sà bodhi-satvena vàg bhàùitavyà yayà sa-deva-mànuùa-asuraü lokaü visaüvàdayet ||

punar a-paraü sàgaramate bodhi-satvaþ kena-cid eva + adhãùño bhavati dharmeùv artha-karaõãyeùu | tatra bodhi-satvena vàg bhàùità bhavati yàvad àtma-parityàgo * api bodhi-satvena kartavyo bhavet tatra na punaþ sa satvo visaüvàdayitavya iti | tasmàt sva-bala-anuråpeõa + ekam api ku÷ala-målaü samàdàya rakùitavyaü | yathà + uktam àrya-kùitigarbha-såtre | ebhir da÷abhiþ ku÷alaiþ karma-pathair buddhatvaü | na punar yo * anta÷a ekam api yàvaj-jãvaü ku÷alaü karma-pathaü na rakùati atha ca punar evaü vadati | ahaü mahà-yàniko * ahaü ca + an-uttaràü samyak-saübodhiü paryeùàmi + iti | sa pudgalaþ parama-kuhako mahà-mçùà-vàdikaþ sarveùàü buddhànàü bhagavatàü purato visaüvàdako lokasya + uccheda-vàdã sa måóhaþ kàlaü kurute vinipàta-gàmã bhavati + iti | yàvat kàlaü ca ÷aknoti tàvat kàlaü ku÷alaü samàdàya vartitavyaü ||

etac ca bhaiùajya-guru-vaióårya-prabha-såtre draùñavyaü | yas tu mahà-satva evaü ÷rutvà + api bodhi-satva-caryà-duù-karatàm api praj¤ayà + avagàhya + utsahatae eva sakala-duùkhita-jana-paritràõa-dhuram avavoóhuü tena vandana-påjana-pàpa-de÷ana-puõya-anumodana-buddha-adhyeùaõa-yàcana-bodhi-pariõàmanaü kçtvà kalyàõa-mitram abhyetya tad-ukta-anuvàdena svayaü và vaktavyaü | samanvàhara + àcàrya + aham evaü nàma + ity uktvà | yathà + àrya-ma¤ju÷rã-buddha-kùetra-guõa-vyåha-alaï-kàra-såtre bhagavatà ma¤ju÷riyà pårva-janma-avadàne caryà-upetaü bodhi-cittam utpàditaü tathà + utpàdayitavyaü | evaü hi tena + uktaü ||

yàvatã prathamà koñiþ saüsàrasya + anta-varjità | tàvat satva-hita-arthàya cariùyàmy a-mitàü carim ||

utpàdayàma saübodhau cittaü nàthasya saümukham | nimantraye jagat sarvaü dàridryàn mocità + asmi tat ||

vyàpàda-khila-cittaü và ãrùyà-màtsaryam eva và | adya + agre na kariùyàmi bodhiü pràpsyàmi yàvatà | brahma-caryaü cariùyàmi kàmàüs tyakùyàmi pàpakàn ||

buddhànàm anu÷ikùiùye ÷ãla-saüvara-saüyame | na + ahaü tvarita-råpeõa bodhiü pràptum iha + utsahe ||

para-anta-koñiü sthàsyàmi satvasya + ekasya kàraõàt | kùetraü vi÷odhayiùyàmi a-prameyam a-cintiyam ||

nàma-dheyaü kariùyàmi da÷a dikùu ca vi÷rutaü | kàya-vàk-karmaõã ca + ahaü ÷odhayiùyàmi sarva÷aþ ||

÷odhayiùye manas-karma karma karttà + asmi na + a-÷ubham | iti ||

na ca + atra sàrvakàlikàt saüvara-grahaõàj janma-antara-àpatti-÷aïkà kartavyà + atra + eva såtre * a-kùobhya-praõidhàna-anuj¤ànàd evaü hy uktaü | yathà tena + a-kùobhyeõa tathà-gatena pårvaü bodhi-satva-bhåtena + evaü vàg bhàùità | visaüvàdità me buddhà bhagavanto bhaveyur yadi sarvasyàü jàtau na pravrajeyam iti | ekà jàtiþ prayatnena saü÷odhyà vibudha-àtmanà | anyàs tu jàtãr à-bodheþ sa + eva saü÷odhayiùyati + ity ukteþ ||

evaü ÷àriputra bodhi-satvena a-kùobhyasya tathà-gatasya anu÷ikùitavyaü | evaü ÷ikùamàõaþ ÷àriputra bodhi-satvo mahà-satvaþ sarvasyàü jàtau pravrajaty utpàdàd và tathà-gatànàm an-utpàdàd và + a-va÷yaü gçha-àvàsàn niùkràmati | tat kasya hetoþ | paramo hy ayaü ÷àriputra làbho yad uta gçha-àvàsàn niùkramaõam iti | yàvat | bhàryà-putra-duhitç-tçùõà ca + asya na bhavati + iti | yathà janma-antareùv ayaü doùo na bhavati tathà + atra + eva vakùyamàõam ity àstàü tàvad etat ||

tad evaü samàtta-saüvarasya sàmànyam àpatti-lakùaõam ucyate | yena + àpatti-lakùaõena yuktaü vastu svayam apy utprekùya pariharen na ca + àpatti-pratiråpakeùv an-àpatti-pratiråpakeùu ca saümuhyeta | bodhi-satvaþ sarva-satvànàü varttamàna-an-àgata-sarva-duùkha-daurmanasya + upa÷amàya varttamàna-an-àgata-sukha-saumanasya + utpàdàya ca niþ-÷àñhyataþ kàya-vàï-manaþ-paràkramaiþ prayatnaü karoti | yadi tu tat-pratyaya-sàmagrãü na + anveùate tad-an-antaràya pratikàràya na ghañate alpa-duùkha-daurmanasyaü bahu-duùkha-daurmanasya-pratikàra-bhåtaü na + utpàdayati | mahà-artha-siddhy-arthaü ca + alpa-artha-hàniü na karoti kùaõam apy upekùate | sa-àpattiko bhavati | saükùepato * an-àpattiþ sva-÷akty-a-vi÷ayeùu kàryeùu tatra niù-phalatayà ÷ikùyà-praj¤apty-a-bhàvàt | prakçti-sa-avadyatayà tv anyad gçhyatae eva | yatra sva-÷aktya-gocare * api tyàga-sàmarthyàd àpattiþ syàt tan na cintyaü | sàmànya-pàpa-de÷anà na ... vàt tu tato muktiþ ||

etat samàsato bodhi-satva-÷ikùà-÷arãraü | vistaratas tv a-pramàõa-kalpa-a-paryavasàna-nirde÷aü | atha-và saükùepato dve bodhi-satvasya + àpattã | yathà ÷akti-yukta-a-yuktam a-samãkùya + àrabhate | nivçttaþ samãkùate sa-àpattiko bhavati | niråpya yathà-arham atikràmaty anta÷a÷ caõóàla-dàsena + api coditaþ sa-àpattiko bhavati | kutaþ ||

etad adhyà÷aya-saücodana-såtre vacanàt | api tu maitreya caturbhiþ kàraõaiþ pratibhànaü sarva-buddha-bhàùi ... bhiþ | iha maitreya pratibhànaü satya-upasaühitaü bhavati | na + a-satya-upasaühitaü dharma-upasaühitaü bhavati na a-dharma-upasaühitaü | kle÷a-hàyakaü bhavati na kle÷a-vivarddhakaü | nirvàõa-guõa-anu÷aüsa-sandar÷akaü bhavati na saüsàra-guõa-anu÷aüsa-sandar÷akaü | ebhi÷ caturbhiþ peyàlaü | yasya kasya-cin maitreya ebhi÷ caturbhiþ kàraõaiþ pratibhànaü pratibhàti pratibhàsyati và | tatra ÷ràddhaiþ kula-putraiþ kula-duhitçbhir và buddha-saüj¤à + utpàdayitavyà ÷àstç-saüj¤àü kçtvà | sa dharmaþ ÷rotavyaþ | tat kasya hetoþ | yat ki¤-cin maitreya su-bhàùitaü sarvaü tad buddha-bhàùitaü | tatra maitreya ya imàni pratibhànàni pratikùipen na + etàni buddha-bhàùitàni + iti | teùu ca + a-gauravam utpàdayet pudgala-vidveùeõa tena sarva-buddha-bhàùitaü pratibhànaü pratikùiptaü bhavati | dharmaü pratikùipya dharma-vyasana-saüvartanãyena karmaõà + apàya-gàmã bhavati ||

yaþ punar etad abhyàsa-arthaü vyutpàditam icchati | tena + atra ÷ikùà-samuccaye tàvac caryà-mukha-màtra-÷ikùaõa-artham abhiyogaþ karaõãyaþ ÷ikùà-àrambhasya + eva mahà-phalatvàt | yathà + uktaü pra÷ànta-vini÷caya-pratihàrya-såtre | ya÷ ca ma¤ju÷rãr bodhi-satvo gaïgà-nadã-vàlikà-samebhyo buddhebhyaþ praty-ekaü sarvebhyo gaügà-nadã-vàlikà-samàni buddha-kùetràõi va÷i-ràja-mahà-maõi-ratna-pratipårõàni kçtvà dahyàd evaü dadaï gaïgà-nadã-vàlikà-samàn kalpàn dànaü dadyàd | yo và + anyo ma¤ju÷rãr bodhisatva imàn evaü-råpàn dharmàn ÷rutvà eka-antena gatvà cittena + abhiniråpayed imeùv evaü-råpeùu dharmeùu ÷ikùiùyàmi + iti | so * a-÷ikùito * api ma¤ju÷rãr bodhisatvo * asyàü ÷ikùyàyàü chandiko vatataraü puõyaü prasavati | na tv eva tad dànam ayaü puõya-kriyà-vastv iti | tasmàd evam anu÷aüsa-dar÷inà bodhi-satvena na kathaü-cin nivarttitavyaü | yathà + atra + eva + àha | tatra ma¤ju÷rãr ye tri-sàhasra-mahà-sàhasra-loka-dhàtu-parama-aõu-rajaþ-samàþ satva-s teùàm eka-ekaþ satvo ràjà bhavej jambå-dvãpa-adhipatis te sarvae evaü ghoùayeyuþ | yo mahà-yànam udgrahiùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati pravarttayiùyati tasya nakha-chedena màsaü pa¤ca-palikena divasena + avatàrayiùyàmaþ taü ca + etena + apakrameõa jãvitàd vyaparopayiùyàma iti | sacen ma¤ju÷rãr bodhi-satva evam ucyamàno na + u trasyati na saütràsam àpsyate * anta÷a eka-citta-utpàdena + api na bibheti na viùãdati na vicikitsate | uttari ca sad-dharmma-parigraha-artham abhiyujyate pàñha-sva-adhyàya-abhimukto viharati | ayaü ma¤ju÷rãr bodhi-satva÷ citta-÷åro dàna-÷åraþ ÷ãla-÷åraþ kùànti-÷åraþ vãrya-÷åraþ dhyàna-÷åraþ praj¤à-÷åraþ samàdhi-÷åraþ iti vaktavyaþ ||

sacen ma¤ju÷rãr bodhi-satvaþ teùàü vadhaka-puruùàõàü na kupyati na ruùyati na khila doùa-cittam utpàdayati | sa ma¤ju÷rãr bodhi-satvo brahma-sama indra-samo * a-kampya iti ||

ita÷ ca + agrya-kàle ÷ikùà-àdaro mahà-phala-vipàkaþ | tathà hi candra-pradãpa-såtre | buddhàna koñãn a-yutàn upasthihe | dattena pànena prasanna-cittaþ | chatraiþ patàkàbhi ca dãpa-màlaiþ | kalpàna koñyo yatha gaïga-vàlikàþ ||

ya÷ ca + eva sad-dharme pralujyamàne | nirudhyamàne su-gatasya ÷àsane | ràtriü divaü eka careya ÷ikùàm | idan tataþ puõya-vi÷iùña bhoti ||

tasmàt kartavyo * atra + àdaraþ ||

uktàni ca såtra-anteùu bodhi-satva-÷ikùà-padàni | yathà + uktam àrya-ratna-meghe | kathaü ca kula-putra bodhi-satvà bodhi-satva-÷ikùà-saüvara-saüvçtà bhavanti | iha bodhi-satvaþ evaü vicàrayati | na pràtimokùa-saüvara-màtrakeõa mayà ÷akyam an-uttaràü samyak-saübodhim abhisaüboddhuü | kiü tarhi yàni + imàni tathà-gatena teùu teùu såtra-anteùu bodhi-satva-samudàcàrà | bodhi-satva-÷ikùà-padàni praj¤aptàni teùu teùu mayà ÷ikùitavyam iti vistaraþ | tasmàd asmad-vidhena manda-buddhinà dur-vij¤eyo vistara-uktatvàd bodhi-satvasya saüvaraþ | tataþ kiü yuktaü ||

marma-sthànàny ato vidyàd yena + an-àpattiko bhavet ||

katamàni ca tàni marma-sthànàni yàni hi såtra-anteùu mahà-yàna-abhiratànàm arthàya + uktàni | yad uta | àtma-bhàvasya bhogànàü try-adhva-vçtteþ ÷ubhasya ca | utsargaþ sarva-satvebhyas tad-rakùà ÷uddhi-vardhanam ||

eùa bodhi-satva-saüvara-saügrahaþ | yatra bodhi-satvànàm abhyàsa-vi÷ràme * apy àpattayo vyavasthàpyante ||

yathà + uktaü bodhi-satva-pràtimokùe | yo bodhi-satvena màrgaþ parigçhãtaþ sarva-satvànàü kçtena duùkham upagàmã | saced bodhi-satvasya taü màrgaü parigçhya + avasthitasya + api kalpa-koñer atyayena + ekaü sukha-cittam utpadyeta + anta÷o niùadya cittam api | tatra bodhi-satvena + evaü cittam utpàdayitavyaü sarva-satvànàm àtyayikaü parigçhya + etad api me varjayan niùãdàmi + iti | parigçhyet tam \<[doubtful]>\ | api ma¤ju÷rãr àha ||

pa¤ca + imàni deva-putra + ànantaryàõi yair ànantaryaiþ samanvàgatà bodhi-satvàþ kùipram an-uttarà-samyak-saübodhim abhisaübudhyate | katamàni pa¤ca | yadà deva-putra bodhi-satvo * adhyà÷ayaty an-uttaràyàü samyak-saübodhau cittam utpàdya na + antarà ÷ravaka-praty-eka-buddha-bhåmau cittam utpàdayati + idaü deva-putra prathamam ànantaryaü | sarvasva-parityàgitàyàü cittam utpàdya na + antarà màtsarya-cittena sàrddhaü sa nyasati + idaü deva-putra dvitãyam ànantaryam | sarva-satvà mayà tràtavyà ity evaü cittam utpàdya na + antarà sãdati + idaü deva-putra tçtãyam ànantaryam | an-utpanna-a-niruddhàn sarva-dharmàn avabhotsyae ity evaü cittam utpàdya na + antarà dçùñi-gateùu prapatati + idaü deva-putra caturtham ànantaryam | eka-kùaõa-samàyuktayà praj¤ayà sarva-dharmàn avabhotsyae ity evaü cittam utpàdya na + antarà tiùñhati na viùñhãvati a-pràptàyàü sarva-j¤atàyàm idaü deva-putra pa¤camam ànantaryam iti ||

tasmàd evam àtma-bhàva-bhoga-puõyànàm a-viratam utsarga-rakùà-÷uddhi-vçddhayo yathà-yogaü bhàvanãyàþ ||

tatra tàvad utsarga-arthaü parigraha-doùa-bhàvanà-dvàreõa vairàgyam utpàdayet tyàga-anu÷aüsàü÷ ca bhàvayet | yathà tàvac candra-pradãpa-såtre | adhyavasità ye bàlàþ kàye * asmin påtike samyag | jãvite ca¤cale * a-va÷ye màyà-svapna-nibhà-upame ||

ati-raudràõi karmàõi kçtvà moha-va÷a-anugàþ | te yànti narakàn ghoràn mçtyu-yàna-gata-a-budhà | iti ||

tathà + an-anta-mukha-nirhàra-dhàraõyàm uktaü ||

ye ke-cit satvà na bhavanti vigrahàþ parigrahas tatra nidàna-målam | tasmàt tyajed yatra bhavet tçùõà | utsçùña-tçùõasya hi dhàraõã bhavet ||

bodhi-satva-pràtimokùe kathitaü | punar a-paraü ÷àriputra bodhi-satvaþ sarva-dharmeùu parakãya-saüj¤àm utpàdayati | na ka¤-cid bhàvam upàdatte | tat kasya hetoþ | upàdànaü hi bhayam iti ||

àrya-ugradatta-paripçcchàyàm apy àha | yad dattaü tan na bhåyo rakùitavyaü | yad gçhe tad rakùitavyaü | yad dattaü tat tçùnà-kùayàya | yad gçhe tat tçùõà-varddhanaü | yad dattaü tad a-parigrahaü yad gçhe tat sa-parigrahaü | yad dattaü tad a-bhayaü yad gçhe tat sa-bhayam | yad dattaü tad bodhi-màrga-upastambhàya | yad gçhe tan màra-upastambhàya | yad dattaü tad a-kùayam | yad gçhe tat kùayi | yad dattaü tataþ sukham yad gçhe tad-àrabhya duùkhaü | yad dattaü tat kle÷a-utsargàya | yad gçhe tat kle÷a-varddhanam | yad dattaü tan mahà-bhogatàyai | yad gçhe na tan mahà-bhogatàyai | yad dattaü tat sat-puruùa-karma | yad gçhe tat kà-puruùa-karma | yad dattaü tat sat-puruùa-citta-grahaõàya | yad gçhe tat kà-puruùa-citta-grahaõàya | yad dattaü tat sarva-buddha-pra÷astaü | yad gçhe tad bàla-jana-pra÷astam ||

yàvat sacet punar asya putre * atiriktataraü prema + utpadyate tathà + anyeùu satveùu tena tisçbhiþ paribhàùaõàbhiþ sva-cittaü paribhàùitavyaü | katamàbhis tisçbhiþ | samyak-prayuktasya sama-cittasya bodhi-satvasya bodhir na viùama-cittasya bodhir na mithyà-prayuktasya | a-nànàtva-càriõo bodhi-satvasya bodhir na nànàtva-càriõaþ | àbhis tisçbhiþ paribhàùaõàbhiþ sva-cittaü paribhàùya + anyatre * a-mitra-saüj¤à + utpàdayitavyà + a-mitraü hy etan mama | na maitraü | yo * aham asya + arthàya buddha-praj¤aptà-÷ikùàyà uddhuratàd gatvà + asmin putre * atiriktataraü prema + utpàdayàmi | na tathà + anyeùu satveùu | tena tathà tathà cittam utpàdayitavyaü yathà yathà + asya sarva-satveùu putra-prema-anugatà maitry utpadyate | àtma-kùema-anu ... maitry utpadyate | evaü ca + anena yoni÷aþ pratyavekùitavyaü | anyata eùa àgata | anyato * ahaü | sarva-satvà api mama putrà abhåvan | ahaü ca sarva-satvànàü putro * abhåvam | na + iha saüvidyate ka÷-cit kasya-cit ... paro và | yàvad evaü hi gçha-pate | gçhiõà bodhi-satvena na kasmiü÷-cid vastuni mamatvaü parigraho và kartavyaþ | na + adhyavasànaü | na niyatiþ na tçùõà-anu÷ayaþ kartavyaþ | sacet punar gçha-pate gçhiõaü bodhi-satvaü yàcanaka upasaükramya ki¤-cid eva vastu yàceta | saced asya vastv a-parityaktaü bhavet | na + evaü cittaü nidhyàpayitavyaü | yady aham etad vastu parityajeyaü yadi và na parityajeyam a-va÷yaü mama + etena vastunà vinà-bhàvo bhaviùyati | a-kàmakena maraõam upagantavyaü bhaviùyati | etac ca vastu màü tyakùyati ahaü ca + enaü tyakùyàmi | etac ca vastu parityajya + ahaü àtta-sàraþ kàlaü kariùyàmi etac ca parityaktaü na me maraõa-kàle cittaü paryàdàya sthàsyati | etac ca me maraõa-kàle prãtiü pràmodyam a-vipratisàritàü ca janayiùyati | sacet punar evam api samanvàharan ÷aknuyàt tad vastu parityaktum | tena sa yàcanaka÷ catasçbhiþ saüj¤aptibhiþ saüj¤apayitavyaþ | katamàbhi÷ catasçbhiþ | dur-balas tàvad asmy a-paripakva-ku÷ala-målaþ | àdi-karmiko mahà-yàne | na cittasya va÷ã parityàgàya | sa-upàdàna-dçùñiko * asmi | ahaü-kàra-mama-kàra-sthitaþ | kùamasva sat-puruùa | mà paritàpsãs tathà + ahaü kariùyàmi tathà pratipatsye | tathà vãryam àrapsye | yathà + enaü ca tava + abhipràyaü paripårayiùyàmi sarva-satvànàü ca + iti | evaü khalu gçha-pate | tena yàcanakaþ saüj¤apayitavyaþ | etac ca saüj¤apanam upari doùa-parihàràya + uktaü | mà bhåd bodhi-satvasya tatra a-prasàdo bodhi-satve và yàcanakasya + iti | na tu màtsaryam evaü an-avadyaü bhavati kutsitaü ca + idaü bhagavatà bodhi-satvànàü ||

yathà + àha bodhi-satva-pràtimokùe | catvàra ime ÷àriputra dharmà bodhi-satvànàü na saüvidyante | katame catvàraþ | ÷àñhyaü bodhi-satvànàü na saüvidyate | màtsaryaü bodhi-satvànàü na saüvidyate | ãrùyà-pai÷unyaü bodhi-satvànàü na saüvidyate | na + ahaü ÷akto * an-uttaràü samyak-saübodhim abhisaüboddhum iti | lãnaü cittaü bodhi-satvànàü na saüvidyate | yasya + ime ÷àriputra catvàro dharmàþ saüvidyante sa paõóita.ir j¤àtavyaþ | kuhako vata + ayaü | lapako vata + ayaü | naùña-dharmo vata + ayaü | saükle÷a-dharmo vata + ayaü loka-àmiùa-guruko vata + ayaü bhakta-coóaka-paramo vata + ayam iti | tathà citta-÷åràþ khalu punaþ ÷àriputra bodhi-satvà bhavanti | yàvat sva-hasta-parityàgã bhavati pàda-parityàgã | nàsà-parityàgã | ÷ãrùa-parityàgã | aïga-praty-aïga-parityàgã | putra-parityàgã | duhitç-parityàgã | bhàryà-parityàgã | rati-parityàgã | parivàra-parityàgã | citta-parityàgã | sukha-parityàgã | gçha-parityàgã | vastu-parityàgã | de÷a-parityàgã ratna-parityàgã | sarvasva-parityàgã + iti ||

evaü nàràyaõa-paripçcchàyàm apy uktaü | na tad vastu + upàdàtavyaü yasmin vastuni na + asya tyàga-cittam utpadyate | na tyàga-buddhiþ krameta | na sa parigrahaþ parigrahãtavyo yasmin parigrahe na + utsarjana-cittam utpàdayen na sa parivàra upàdàtavyo yasmin yàcanakair yàcyamànasya parigraha-buddhir utpadyate | na tad ràjyam upàdàtavyaü na te bhogà na tad ratnam upàdàtavyaü yàvan na tat ki¤-cid vastu + upàdàtavyaü | yasmin vastuni bodhi-satvasya + a-parityàga-buddhir utpadyate ||

api tu khalu punaþ kula-putra bodhi-satvena mahà-satvena + evaü cittam utpàdayitavyaü | ayaü mama + àtma-bhàvaþ sarva-satvebhyaþ parityaktaþ utsçùñaþ | pràg eva bàhyàni vaståni yasya yasya satvasya yena yena yad yat kàryaü bhaviùyati tasmai tasmai tad dàsyàmi sat-saüvidyamànaü hastaü hasta-arthikebhyo dàsyàmi pàdaü pàda-arthikebhyo netraü netra-arthikebhyo dàsyàmi | màüsaü màüsa-arthikebhyaþ ÷oõitaü ÷oõita-arthikebhyo majjànaü majjà-arthikebhyo * aïga-praty-aïgàny aïga-praty-aïga-arthikebhyaþ ÷iraþ ÷iro-rthikebhyaþ parityakùyàmi | kaþ punar vàdo bàhyeùu vastuùu yad uta dhana-dhànya-jàta-råpa-rajata-ratna-àbharaõa-haya-gaja-ratha-vàhana-gràma-nagara-nigama-jana-pada-ràùñra-ràja-dhànã-pattana-dàsã-dàsa-karma-kara-pauruùeya-putra-duhitç-parivàreùu | api tu khalu punar yasya yasya yena yena yad yat kàryaü bhaviùyati tasmai tasmai satvàya tat tad deyaü saüvidyamànaü dàsyàmi | a-÷ocann a-vipratisàrã a-vipàka-pratikàïkùã parityakùyàmi | an-apekùo dàsyàmi satva-anugrahàya satva-kàruõyena satva-anukampayà teùàm eva satvànàü saügrahàya | yathà me * amã satvàþ saügçhãtà bodhi-pràptasya dharma-jànakàþ syur iti | peyàlaü ||

tad yathà + api nàma kula-putra bhaiùajya-vçkùasya målato và hriyamàõasya gaõóataþ ÷àkhàtaþ tvaktaþ patrato và hriyamàõasya puùpataþ phalataþ sàrato và hriyamàõasya na + evaü bhavati vikalpo | målato me hriyate yàvat sàrato me hriyatae iti ||

api tu khalu punar a-vikalpa eva hãna-madhya-utkçùñànàü satvànàü vyàdhãn apanayati | evam eva kula-putra bodhi-satvena mahà-satvena + asmiü÷ càturmahàbhautike àtma-bhàve bhaiùajya-saüj¤à + utpàdayitavyà yeùàü yeùàü satvànàü yena yena + arthaþ tat tad eva me harantu hastaü hasta-arthinaþ pàdaü pàda-arthina iti pårva-vat ||

àrya-akùayamati-såtre * api de÷itaü | ayam eva mayà kàyaþ sarva-satvànàü kiü-karaõãyeùu kùapayitavyaþ | tad yathà + api nàma + imàni bàhyàni catvàri mahà-bhåtàni pçthivã-dhàtur ab-dhàtus tejo-dhàtur vàyu-dhàtu÷ ca nànà-sukhair nànà-paryàyair nànà-àrambaõair nànà-upakaraõair nànà-paribhogaiþ satvànàü nànà-upabhogaü gacchanti | evam eva + aham imaü kàyaü catur-mahà-bhåta-samucchrayaü nànà-sukhair nànà-paryàyair nànà-àrambaõair nànà-upakaraõair nànà-paribhogair vistareõa sarva-satvànàm upabhogyaü kariùyàmi + iti | sa imam artha-va÷aü saüpa÷yan kàya-duùkhatàü ca pratyavekùate kàya-duùkhatayà ca na parikhidyate satva-avekùayà + iti ||

àrya-vajra-dhvaja-såtre * apy àha ||

iti hi bodhi-satva àtmànaü sarva-satveùu niryàtayan sarva-ku÷ala-måla-upakàritvena sarva-satvànàü ku÷ala-målaiþ samanvàharan pradãpa-samam àtmànaü sarva-satveùu + upanayan sukha-samam àtmànaü sarva-satveùv adhitiùñhan | dharma-kukùi-samam àtmànaü sarva-jagati saüdhàrayan àloka-samam àtmànaü sarva-satveùv anugacchan jagat-pratiùñhàpana-samam àtmànaü saüpa÷yan | ku÷ala-måla-pratyaya-bhåtam àtmànaü sarva-jagaty anugacchan | mitra-samam àtmànaü sarva-satveùu niyojayamàno * an-uttara-sukha-màrga-samam àtmànaü sarva-satveùu saüdar÷ayamànaþ an-uttara-sukha-upadhàna-samam àtmànaü sarva-satveùu pari÷odhamànaþ sårya-samam àtmànaü sarva-jagati samã-kurvàõaþ | evaü-dharma-upetam àtmànaü sarva-satveùu prayacchan | yathà-kàma-karaõãya-va÷yam àtmànaü sarva-loke saüpa÷yann agra-caityà bhaviùyàmaþ ... sarva-jagat-sthity-àtmànaü saüpa÷yan | sama-cittatàü sarva-jagati niùpàdayan | sarva-upakaraõa-tãrtham àtmànaü saüpa÷yan | sarva-loka-sukha-dàtàram àtmànaü pratyavekùamàõaþ | sarva-jagato dàna-patim àtmànam adhimucyamànaþ sarva-loka-j¤àna-samam àtmànaü kurvàõaþ bodhi-satva-caryà-prayuktam àtmànaü saüjanayamànaþ | yathà-vàdi-tathà-kàritvena + àtmànaü niyojayamànaþ | sarva-j¤atà-sannàha-sannadham àtmànaü pratyavekùamàõaþ | pårva-nimantritaü cittam anupàlayamànaþ | pratipattau ca + àtmànaü sthàpayamàno bodhi-satva-tyàga-cittatàü manasi kurvàõa udyàna-bhåtam àtmànaü sarva-satveùu saüpa÷yan | dharma-rati-bhåtam àtmànaü sarva-lokeùv àdar÷ayamànaþ saumanasya-dàtàram àtmànaü sarva-satvànàm adhitiùñhan | an-anta-prãti-saüjananam àtmànaü sarva-jagato niryàtayamànaþ sarva-÷ukla-dharmàya dvàra-bhåtam àtmànaü sarva-loke saüdhàrayamànaþ | buddha-bodhi-dàtàram àtmànaü sarva-satvànàü praõidadhat | pitç-samam àtmànaü sarva-prajàyàü niyojayamànaþ | sarva-upakaraõa-a-vaikalya-adhikaraõam àtmànaü sarva-satva-dhàtau pratiùñhàpayamànaþ ||

iti hi bodhi-satva àtmànam upasthàyakatvàya dadànaþ yàcanakeùu nãca-manasi-kàra-citto bhåmya-àstaraõa-adhiùñhàna-cetà dharaõi-sama-sarva-duùkha-sahana-manasi-kàra-pravçttaþ sarva-satva-upasthàna-a-klànta-mànasa-prayukto bàla-jana-duù-kçta-sthiraþ sthàvara-adhivàsana-jàtyaþ asthitaþ ku÷ala-måla-abhiyuktaþ a-prayukta-sarva-loka-dhàtu-upasthànaþ karõo nàsà saüparityajan yàcanakebhya upasaükràntebhyo bodhi-satva-caryà-upàtta-tathà-gata-kula-kulãna-saübhåta-cittaþ sarva-bodhi-satva-anusmaraõa-vihàra-prasçto * a-sàràt sarva-trailokyàt sa ... tyavekùamàõaþ sva-÷arãra-an-adhyavasita-santànaþ a-niketa-sarva-buddha-dharma-anusmçti-vihàry a-sàràc * charãràt sàra-àdàna-abhipràya iti hi bodhi-satvo jihvàü yàcitaþ samàno ma ... vàtà premaõãyayà maitryà-upacàra-vitatayà bhadre siüha-àsane ràja-arhe niùàdya taü yàcanakam abhibhàùate dçùñaþ | a-riùña-citto bhåtvà + a-kùata-citto * an-upahata-citto mahà-àtman salà ... citto buddha-vaü÷a-saübhåta-citto * a-lulita-santàna-citto mahà-sthàma-bala-àdhàno * an-adhyavasita-÷arãra-citto * an-abhiniviùña-vacana-citto jànu-maõóala-praùñhita-kàyo bhåtvà svakàn mukhàj jihvà ... yàcanakasya sarva-÷arãram a-dhãnaü kçtvà vàcaü pramu¤can snigdhàü mçdvãü premaõãyàü maitryà-upacàràü | gçhàõa tvaü mama jihvàü yathà kàma-karaõãyàü kuru | tathà kuru yathà tvaü prãto bhavasi prãta-mànasa àtmanà pramudito hçùñaþ prãti-saumanasya-jàta iti sa ÷iraþ parityajan sarva-dharma-agra-÷iraþ parama-j¤ànam avataran sarva-satva-paritràõa-÷iro-bodhi ... gacchan sarva-jagad-agrya-÷iraþ an-upama-j¤ànam abhilaùan sarva-dik-chiraþ pràptuü j¤àna-ràjam adhimucyamàno * an-uttara-sarva-dharma-ai÷varya-÷ãrùatàü paripårayitu-kàmo * an-anta-yàcanaka-prãti-parisphuña-cetà | iti hi bodhi-satvo hasta-pàdàn parityajan yàcanakebhyaþ ÷raddhà-hasta-prayuktena + anugraha-càritreõa bodhi-satva-siüha-vikrama-tyàga-pratata-pàõinà vyavasarga-abhiratena hasta-pàda-parityàgena mahà-pratiùñhàna-krama-tala-vyatihàreõa bodhi-satva-caryà-adhyavasàyena vedanà-an-upahatatayà dàna-prasàda-÷aktyà vi-mala-citta-utpàda-saüvaro niù-paryavasthàna-j¤àna-dharma-÷arãra-a-chinna-a-bhinna-a-lupta-kàya-saüj¤aþ a-nãca-cittaþ sarva-màra-karma-a-kalyàõa-mitra-upastabdha-vçühita-cetàþ sarva-bodhi-satva-saüvarõita-eka-tyàga-niryàõa iti hi bodhi-satvaþ sva-÷arãram àkùipya rudhiram anuprayacchan yàcanakebhyaþ praharùita-bodhi-citto | bodhi-satva-caryà-abhilaùita-citto * a-paryàtta-vedita-cittaþ sarva-yàcanaka-abhilaùita-cittaþ sarva-pratigràhaka-a-vidviùña-cittaþ sarva-bodhi-satva-tyàga-pratipat-pratipanno * a-nivarttyayà prãti-prasrabdhyà sva-÷arãra-an-apekùa-cittaþ sva-÷arãràd rudhiram anuprayacchan j¤àna-àyatana-mahà-yàna-prasçta-cetà mahà-yàna-a-vinaùña-manà iùña-manàs tuùña-manàþ prãta-manàþ mudita-manà maitry--manàþ sukha-manàþ prasanna-manàþ pramudita-prãti-saumanasya-jàto majjà-màüsaü sva-÷arãràt parityajan yàcanakebhyaþ kalyàõa-tyàgayà | yàcaka-abhilaùitayà vàcà tàn yàcakàn abhilapan | gçhõantu bhavanto mama ÷arãràn majjà-màüsaü yathà kàma-karuõàyà tulya-prãti-vivarddhanena tyàga-cittena | bodhi-satva-vij¤a-gaõa-niùevitena mahà-ku÷ala-målena loka-mala-apakarùitena pravareõa + adhyà÷ayena | sarva-bodhi-satva-samatà-upàttair mahà-dàna-àrambhair manasà + àkàïkùitaiþ sarva-yàcakair an-anutàpya-cittair dàna-vastubhiþ a-pratyavekùitena karma-vipàka-pratyayena sarva-loka-dhàtv-a-vimukhayà sarva-buddha-kùetra-alaü-kàra-vyåha-påjayà sarva-jagad-abhimukhayà karuõà-paritràõatayà | sarva-buddha-bodhy-abhimukhayà | da÷a-bala ... càraõayà + atãta-an-àgata-pratyutpanna-sarva-bodhi-satva-abhimukhayà eka-ku÷ala-måla-paricaryayà sarva-vai÷àradya-abhimukhena + àrùabha-siüha-nàda-nadanena try-adhva-abhimukhena | sarva-adhva-samatà-j¤ànena ... loka-abhimukhena + a-para-anta-koñã-gata-kalpa-vyavasàyena bodhi-satva-praõidhànena + a-paritrasyana-abhimukhena + a-kheda-citta-utpàdena bodhi-satvaþ sva-hçdayaü parityajan yàcanakebhyo dàna-va÷a-÷ikùita-cittaþ pàramità-niùpàdana-cittaþ sarva-bodhi-satva-dàna-an-uddhata-su-pratiùñhita-cittaþ | adhiùñhàna-sarva-yàcanaka-pratimànana-cittaþ | adhyà÷ayaü pari÷odhayamànaþ | sarva-jagat-paripàcana-nidànaü mahà-praõidhànaü pratipadyamàno bodhi-satva-caryàyàü saüvasamànaþ sarva-j¤atà-saübhàraü saübharamàõaþ praõidhim a-ri¤can so * atra yakçt-bukkà-phupphuùaü yàcakebhyaþ parityajan yàcanaka-abhiprasannayà dçùñyà prasanna-prãty-àkàrair netrair bodhi-satva-niryàtena premõà + a-vyutthita-manasi-kàreõa tyàgena + a-sàràt kàyàt su-pratyavekùitena sàra-àdàna-cittena ÷ma÷àna-paryantena kàya-anusmçti-manasi-kàreõa vçka-÷çgàla-÷va-bhakùyaü ÷arãraü pratyavekùamàõaþ para-bhakti-manasi-kçtayà | ÷arãra-a-nityatayà + apaviddha-÷arãreõa para-bhakta-cetanena evaü dharma-manasi-kàra-prayukto bodhi-satvas tàn yàcanakàn a-nimiùaü prekùamàõa evaü cittam utpàdayati | yadi ca + aham etad-yàcanakasya etac-charãràd antraü yakçt-bukkà-phuùphuùaü dadyàü | yadi và na dadyàü | àyuþ-kùaya-paryante na + eùo nityaþ ÷ma÷àna-paryavasàna iti | sa evaü manasi-kàra-saütoùitena santànena + evaü dharma-j¤ànena + à÷ayena kalyàõa-mitra-saüj¤à-adhiùñhitena yàcanaka-dar÷anena + a-sàràt kàyàt sàram àdàtu-kàmo dharma-kàmatayà sva-màüsàn nakhaü parityajann eva tat-ku÷ala-målaü pariõàmayati + ity àtma-bhàva-utsargaü kçtvà ||

bhoga-puõya-utsargo * apy atra + eva + ukteþ | iti hi bodhi-satvo nànà-dakùiõãya-pratigràhakeùv anya-anya-pudgala-dig-àgateùv a-prameya-kçpaõa-vanãpakeùu bodhi-satva-÷rava-àgateùu bodhi-satva-÷abdaü ÷rutvà + àgateùu bodhi-satva-pratyaya-avakà÷a-gateùu bodhi-satva-dàna-pårvaü praõidhàna-÷ruteùu | bodhi-satva-praõidhàna-citta-nimantriteùu | sarva-tyàga-manasa-abhilaùiteùu tçpta-yàcanaka-pratimànanà-cetana àgata-yàcanaka-kùamà-paõa-cetano | mayà + eva tatra di÷aü gatvà yåyaü pratimànayitavyà abhaviùyata yena yuùmàkam àgamana-klamo na syàt | evaü samçddha-praõipàtena kùamayati sarva-yàcanakàn kùamayitvà snàpayitvà vi÷ràmita-÷arãràn kçtvà tebhyo yad-çcchayà + upakaraõaü pratipàdayati | yad idaü maõi-rathàn jambu-dvãpa-kalyàõa-kanyà-ratna-paripårõàn yad idaü suvarõa-rathàn jana-pada-vi÷uddha-kanyà-ratna-paripårõàn | yad idaü vaióårya-rathàn và + anukula-gãta-vàdya-saüpravàdita-paripårõàn | evaü sphañika-rathàn su-mukha-su-ve÷a-dhàri-sv-alaü-kçta-råpàn a-pratikåla-dar÷ana-catura-kanyà-ratna-paripårõàn iti | tathà + atra + eva de÷itaü maõi-rathàn và dadànaþ sarva-ratna-jàla-saüchannàn àjàneya-hasty-upetàn | sa-vàhanàn | candana-rathàn dadàno ratna-cakra-rathya-prayuktàn ratna-siüha-àsana-pratiùñhitàn yàvan nànà-ratna-chatra-saüchanna-vyåhàn ratna-vitàna-vitata-saüchannàn dhvaja-patàka-alaü-kçta-catur-dikkàn nànà-gandha-vidhåpita ... sàra-gandha-anulepa-anuliptàn | sarva-puùpa-vyåha-avakãrõàn kanyà-÷ata-sahasra-ratna-såtra-prakarùitàn a-bhrànta-gamanàn abhra-anta-sama-vàhana-prayuktàn | yàvad a-pratikåla-mano-j¤a-pravàta-gandhàn su-duhitç-putra-vacana-upacàra-prayuktàn | vividha-gandha-cårõa-sambhçta-kçta-upacàràn iti ||

punar atra + eva + àha | àtmànaü ca sarva-satvànàü niryàtayann upasthànaü và sarva-buddhànàm upàdadàno ràjyaü và parityajan paña-bhedakaü và nagara-ràja-dhànãü sarva-alaü-kàra-bhåùitàü yathà-arhaü và yàcanakeùu sarva-parivàraü parityajan putra-duhitç-bhàryàü và dadàno yàcanakebhyaþ sarva-gçhaü và + apasçjan | yàvat sarva-upabhoga-paribhogàn và dadànaþ | evaü pàna-dànaü rasa-dànam api bodhi-satvo dadàno vividhàn kalyàõàn udàràn vi÷uddhàn a-vikalàüs tiktàül lavaõàn kañakàn kaùàyàn nànà-rasa-agra-upetàn su-snigdhàn vividha-rasa-vidhinà + upetàn dhàtu-kùobhaõa-samatà-sthàpanàn citta-÷arãra-bala-upastambhanàn prãti-prasàda-pràmodya-kalpatà-jananàn | yàvat sarva-para-upakrama-pratiùedhakàn sarva-vyàdhi-samana-àrogya-saüjananàn | evaü vastra-dànaü puùpa-dànaü gandha-dànaü vilepana-dànaü màlya-dànaü | ÷ayana-dànam àvàsa-dànam apà÷raya-dànaü pradãpa-dànaü ca | glàna-pratyaya-bhaiùajya-pariùkàràn bodhi-satvo * anuprayacchan yàvan nànà-bhàjanàni vividha-saübhàràõy an-eka-kàüsya-pàtrãr a-prameya-saübhàra-upacità hiraõya-suvarõa-råpya-cårõa-paripårõàs tàni buddhebhyo bhagavadbhyo dadàno * a-cintya-dakùiõãya-adhimukta-cetà bodhi-satva-ratnebhyo và dadànaþ | kalyàõa-mitra-su-dur-labha-citta-utpàdena àrya-saüghàya và dadànaþ | buddha-÷àsana-upastambhàya pudgalàya và dadànaþ | ÷ràvaka-praty-eka-buddhebhyo và + àrya-guõa-su-prasanna-cittatayà màtà-pitçbhyàü dadàno | guru-÷u÷råùa-upasthàna-cittatayà àcàrya-guru-dakùiõãyebhyo và dadànas tatra tatra guru-saübhàra-avavàda-÷ikùaõa-prayuktaþ | a÷ana-vasanaü và kçpaõa-vanãpaka-yàcanakebhyo dadànaþ | sarva-satva-a-pratihata-cakùur maitrã-paribhàvita-cittatayà | peyàlaü ||

iti hi bodhi-satvo hasty-àjàneyàn dadànaþ sapta-aïga-su-pratiùñhitàn | ùaùñi-hàyanàn ùaó-gantra-upetàn padma-varõàn mukha-vi÷uddhàn suvarõa-alaü-kàràn hema-jàla-praticchanna-÷arãràn nànà-ratna-vicitra-alaü-kàra-jàla-÷uõóa-prakùipta-vyåhàn suvarõa-kalyàõàn kalyàõa-càru-dar÷anàn | a-klànta-yojana-sahasra-gamana-upacàràn a÷va-àjàneyàn và dadànaþ | sukha-vàhana-sukha-÷arãra-upetàn anujava-saüpannàü÷ catur-dig-gamana-àhàra-java-upetàn àroha-saüpannàn divya-kalyàõa-càru-sadç÷a-sarva-vibhåùaõa-upetàn | sa tàn dadànaþ parityajan gauraveõa guru-janebhyaþ kalyàõa-mitra-màtà-pitçbhyaþ kçpaõa-vanãpaka-yàcanakebhyaþ sarva-jagat-pratigràhakabhyo mukta-cittayà dadàno | na + àgçhãta-cittatayà + avasçjan mahà-karuõà-parisphuñena santànena mahà-tyàga-parimàõa-bodhi-satva-guneùu pratipadyamàno * abhijàta-bodhi-satva-adhyà÷ayàn pari÷odhayamàno yàvad iti hi bodhi-satva àsana-dànaü dadànaþ parityajan ràja-bhadra-àsanàni vaióårya-pàdakàni siüha-pratiùñhitàni suvarõa-såtra-ratna-jàla-vitànàny an-eka-cãvara-spar÷a-upeta-praj¤aptàni sarva-sàra-gandha-vàsita-upacàràõi vicitra-maõi-ràja-samucchrita-dhvajàny an-eka-ratna-koñã-niyuta-÷ata-sahasra-alaü-kàra-vyåhàni hema-jàla-vitàna-vitatàni suvarõa-kiïkiõã-jàla-saüghañita-mano-j¤a-nàda-nirghoùa-÷abdàni mahàntya-àsanàny abhyudgato dviddha-cakùur-da÷anàny eka-chatra-mahà-pçthivy--anu÷àsana-niùadana-abhiùiktàni | sarva-ràjya-ai÷varya-adhipateya-niyata-niùadya-a-pratihata-cakra-÷àsana-anu÷àsana-sarva-ràja-adhipateye pravarttate | evaü yàvad iti hi bodhi-satva÷ chatràõi dadànaþ parityajan mahà-ratna-vyåha-pratimaõóitàni ratna-daõóàni kiïkiõã-jàla-saüchannàni | ratna-såtra-karõa-kaõñha-àvalã-vinàmita-vaióårya-maõi-hàra-abhipralambitàni nandã-ghoùa-mano-j¤a-÷abda-upacàràõi hema-jàla-abhyantara-vi÷uddha-chadanàni ratna-÷alàka-alaü-kàra-÷ata-sahasra-vitatàni ratna-koùa-sandhàritàny a-guru-candanàny eka-sàra-vara-gandha-koñã-niyuta-÷ata-sahasra-vidhåpita-vàsita-upacàràõi jàmbu-nada-prabhàsvara-÷uddhàni | tàdç÷ànàü chatràõàm an-eka-koñã-niyuta-÷ata-sahasra-alaü-kàràõàü tad-atiriktàni ca + a-saükhyeya-koñã-niyuta-÷ata-sahasra-alaü-kàràõy an-apekùa-citto dadànaþ parityajann avasçjann anuprayacchan saümukhã-bhåtebhyo và satva-sàrebhyo nirvçtànàü và tathà-gatànàü caitya-alaü-kàràya | dharma-paryeùñaye bodhi-satva-kalyàõa-mitrebhyo và + abhijàta-bodhi-satva-dharma-bhàõakebhyo và màtà-pitçbhyàü và saügha-ratne và sarva-buddha-÷àsane và yàvat sarva-pratigràhakebhyaþ sa evaü tat-ku÷ala-målaü pariõàmayati ||

yathà tàvat prathamàyàm eva pariõàmanàyàü sarva-ku÷ala-måla-prastàveùu + upadiùñaü | evaü praõidhànam utpàdayati | katham etàni ku÷ala-målàni sarva-jagad-upajãvyàny upakàri-bhåtàni bhaveyur vi÷uddha-dharma-paryavasànàni yena sarva-satvànàm etaiþ ku÷ala-målair naraka-apàya-pratiprasrabdhir bhavati | tairyagyonika-yàmalaukikàd duùkha-skandhàn nivarttayeyuþ | sa tàni ku÷ala-målàni pariõàmayann evaü tat-ku÷ala-målaü pariõàmayati | anena + ahaü ku÷ala-målena sarva-satvànàü nayanaü bhaveyaü sarva-duùkha-skandha-vinivarttanàya | sarva-satvànàü tràõaü bhaveyaü sarva-kle÷a-parimocanatayà | sarva-satvànàü ÷araõaü bhaveyaü sarva-bhaya-àrakùaõatayà | sarva-satvànàü gatir bhaveyaü sarva-bhåmy-anugamanatayà | sarva-satvànàü paràyaõaü bhaveyam atyanta-yoga-kùema-pratilambhatayà | sarva-satvànàü àloko bhaveyaü vitimira-j¤àna-saüdar÷anatayà | sarva-satvànàü ulkà bhaveyam a-vidyà-tamo-andha-kàra-vinivarttanatayà | sarva-satvànàü pradyoto bhaveyam atyanta-vi÷uddhi-pratiùñhàpanatayà | sarva-satvànàü nàyako bhaveyam a-cintya-dharma-naya-avatàraõatayà | sarva-satvànàü pariõàyako bhaveyam an-àvaraõa-j¤àna-skandha-upanayanatayà | peyàlaü ||

tac ca + adhyà÷ayataþ pariõàmayati na vacana-màtreõa | tac ca + udagra-cittaþ pariõàmayati | hçùña-cittaþ pariõàmayati | prasanna-cittaþ pariõàmayati | pramudita-cittaþ snigdha-cittaþ pariõàmayati | maitra-cittaþ prema-cittaþ anugraha-citto hita-cittaþ sukha-cittaþ pariõàmayati | tac ca + evaü pariõàmayati | idaü mama ku÷ala-målaü sarva-satvànàü gati-vi÷uddhaye saüvarteta | upapatti-vi÷uddhaye saüvartteta | puõya-màhàtmya-vi÷uddhaye saüvartteta | an-abhibhåtatàyàü saüvartteta | a-paryàdànatàyàü saüvartteta | dur-àsada-cittatàyàü saüvartteta | smçty-a-pramoùatàyàü saüvartteta | gati-mati-vini÷cayatàyàü saüvartteta | buddhy-a-pramàõatàyàü saüvartteta | kàya-karma-manas-karma-sarva-guõa-alaü-kàra-paripåryàü saüvartteta ||

anena me ku÷ala-målena te sarva-satvàþ sarva-buddhàn àràgayeyur àràgayitvà ca mà viràgayeyuþ | teùu ca buddheùu bhagavatsu prasàdam a-bhedyaü pratilabheran | teùàü ca tathà-gatànàm arhatàü samyak-saübuddhànàm antike dharma-de÷anàü ÷çõuyuþ | ÷rutvà ca sarvà vi-matãr vinivarttayeyuþ | yathà-÷rutaü ca saüdhàrayeyuþ | sandhàrayanta÷ ca pratipattyà saüpàdayeyuþ | tàü÷ ca tathàgatàn àràdhayeyuþ | citta-karmaõyatàü ca pratilabheran | an-avadyàni karmàõi samudànayeyuþ | mahatsu ca ku÷ala-måleùv àtmànaü pratiùñhàpayeyur atyantaü ca dàridryaü vinivarttayeyuþ sapta dhana-pratilambhàü÷ ca paripårayeyuþ sarva-buddhànàü ca + anu÷ikùayeyuþ kalyàõa-indriya-pratilambhaü ca + adhigaccheyuþ | udàra-adhimukti-samatàü ca pariniùpàdayeyuþ | sarva-j¤a-j¤àne ca + avakà÷aü pratilabheran | a-pratihata-cakùuùmattàü ca sarva-jagaty utpàdayeyuþ | lakùaõa-alaü-kçtatàü ca kàya-pratipåriü pratilabheran | sarva-guõa-alaï-kàraü ca vàkya-vi÷uddhiü parigçhõãyuþ | saüvçta-indriyatàü da÷a-bala-prayuktàü citta-kalyatàü samudànayeyuþ | a-ni÷cita-vihàratàü ca paripårayeyuþ | yena ca sukha-upadhànena sarva-buddhàþ samanvàgatàs tat-sukha-upadhàna-pratilabdhàþ sarva-satvà bhaveyur iti ||

yathà ùaùñhã pariõàmanà + uktena vidhinà pariõàmayati | sarva-satvà | j¤àna-àhàràd bhavantu a-saïga-prayukta-cetasaþ | àhàra-praj¤à-àtàpino * an-adhyavasita-àhàràþ prãti-bhakùà-nir-àmiùa-àhàrà yàvat kàma-tçùõà-vinivarttakàþ | sarva-satvàþ dharma-rasa-megha-pravarùakà bhavantu | an-uttara-dharma-rati-prãõita-santànàþ | sarva-satvàþ sarva-rasa-agra-jihvà bhavantu rasa-nimittà grahãtàraþ sarva-buddha-dharma-cittana-prayuktàþ a-vipanna-yànà agra-yànà uttama-yànàþ ÷ãghra-yànà mahà-yànàþ | sarva-satvà a-tçpta-dar÷anà bhavantu buddha-prãti-pratilabdhàþ | sarva-satvàþ sarva-kalyàõa-mitra-dar÷ana-an-upahata-santànà bhavantu | sarva-satvà agada-bhaiùajya-ràja-upadar÷anà bhavantu | sarva-satvàþ kle÷a-viùa-vinivarttakàþ | sarva-satvà àditya-maõóala-udgata-dar÷anà bhavantu sarva-satva-tamas-timira-pañala-vidhamanatvàt ||

evam àtmànam upanidhàya sva-bhàvana-anukålyena pañhitavyaü | sarva-satvànàm abhirucira-dar÷anatàyàü pariõàmayàmi | saumanasya-dar÷anatàyàü kalyàõa-dar÷anatàyàü pariõàmayàmi | abhilaùita-dar÷anatàyàü praharùita-dar÷anatàyàü daurmanasya-a-dar÷anatàyàü buddha-dar÷ana-upetàyàü pariõàmayàmi ||

sarva-satvàþ ÷ãla-gandha-upetà bhavantv an-àcchedya-÷ãlà bodhi-satva-pàramità-÷ãlàþ ||

sarva-satvà dàna-vàsità bhavantu sarva-tyàga-parityàginaþ | sarva-satvàþ k÷ànti-vàsità bhavantu a-kùobhya-cetanà-pratilabdhàþ | sarva-satvà vãrya-vàsità bhavantu mahà-vãrya-yàna-sannaddhàþ | sarva-satvà dhyàna-vàsità bhavantu pratyutpanna-buddha-saümukhã-bhàva-sthitàþ samàdhi-pratilabdhàþ | sarva-satvà bodhi-satva-pariõàmanà-vàsità bhavantu sarva-satvàþ sarva-÷ukla-dharma-vàsità bhavantu sarva-a-ku÷ala-dharma-prahãõàþ | sarva-satvà divya-÷ayana-pratilabdhà bhavantu mahà-j¤àna-adhigamàya | sarva-satvà àrya-÷ayana-pratilabdhà bhavantu | niþ-pçthag-jana-bodhi-citta-àvàsanatvàt sarva-satvàþ sukha-÷ayana-pratilabdhà bhavantu | sarva-saüsàra-avacara-duþkha-parivarjanatvàt sarva-satvàþ kùema-÷ayana-pratilabdhà bhavantu dharma-kàma-spar÷a-upetàþ | sarva-satvàþ pari÷uddha-buddha-kùetra-avabhàsà bhavantu guõa-vàsa-su-prayuktà àrya-àvàsa-niketa-uccalitàþ | an-uttara-sarva-buddha-àvàsa-a-virahitàþ | sarva-satvà buddha-upani÷caya-vihàriõo bhavantu | sarva-satvà an-anta-àlokà bhavantu sarva-buddha-dharmeùu sarva-satvà a-pratihata-avabhàsà bhavantu sarva-dharma-dhàtv-eka-spharaõàþ | sarva-satvà àrogya-÷arãrà bhavantu tathà-gata-kàya-pratilabdhàþ | sarva-satvà bhaiùajya-ràja-upamà bhavantu atyanta-àkalpana-dharmàõaþ | sarva-satvà a-pratihata-bhaiùajya-stambha-upamà bhavantu jagac-cikitsà-pratipannàþ | sarva-satvà roga-÷alya-niruddhà bhavantu sarva-j¤a-àrogya-pratilabdhàþ | sarva-satvàþ sarav-jagad-bhaiùajya-ku÷alà bhavantu yathà-à÷aya-bhaiùajya-prayoga-saüprayoktàraþ ||

sarva-sattveùu sarva-roga-vinivarttanàya pariõàmayàmi | sarva-sattveùv a-paryanta-sthàma-bala-÷arãratàyàü pariõàmayàmi | sarva-satvànàü cakra-vàóa-parvata-an-avamardya-kàya-bala-upapattaye pariõàmayàmi | sarva-satvànàü sarva-bala-upastambhana-a-tçptàyàü pariõàmayàmi ||

sarva-satvà a-pramàõa-bhàjanà bhavantv àkà÷a-dhàtu-vipulàþ smçti-indriya-upetàþ sarva-laukika-loka-uttara-bhàùa-saügrahaõàd grahaõa-smçty-a-saüpramåóhàþ | sarva-satvàþ kalyàõa-vi÷uddhi-bhàvanà bhavantu | atãta-an-àgata-pratyutpanna-sarva-buddha-bodhy-a-bheda-prasàda-gràhiõaþ | sarva-satvà kàmaï-gamà bhavantu sarvatra-gàminã-buddha-bhåmi-pratilabdhàþ | sarva-satvàþ sarva-sattveùv a-pratihata-città bhavantu | sarva-satvà an-àbhoga-sarva-buddha-kùetra-parisphuña-gamanà bhavantu | eka-citta-kùaõa-sarva-dharma-vikramàþ | sarva-satvàþ ÷rànta-àklànta-sarva-loka-dhàtu-gamanà bhavantu | a-vi÷ràmyamàna-mano-maya-kàya-pratilabdhàþ | sarva-satvàþ sukha-gamana-muktà bhavantu sarva-bodhi-satva-caryà-anuprave÷inaþ | anena ku÷ala-målena sarva-satvàþ kalyàõa-mitra-a-tyàga-citta-an-utsçùñà bhavantu kçta-j¤àþ kçta-anupàlanatayà | sarva-satvàþ kalyàõa-mitraiþ saha-eka-arthà bhavantu sa-bhàga-ku÷ala-måla-saügrahaõatayà | sarva-satvàþ kalyàõa-à÷ayà bhavantu kalyàõa-mitra-saüvasana-saüpada-vihàra-anudhanvanatayà | sarva-satvàþ kalyàõa-mitra-ku÷ala-måla-karma-vipàka-vi÷uddhà bhavantv eka-praõidhànàþ | sarva-satvà mahà-yàna-abhiraktàþ saüprasthità bhavantv a-viùkambhita-yàna-sarva-j¤atà-paryavasànàþ | sarva-satvàþ pracchàdita-ku÷ala-målà bhavantu sarva-buddha-avasthà-gopana-pratilabdhàþ | sarva-satvà guõa-j¤àna-abhicchàdità bhavantu sarva-loka-upakle÷a-vyapavçttàþ | sarva-satvà a-cchinna-a-vikùipta-÷ukla-dharmàõo bhavantv a-vipanna-buddha-dharma-pravàhàþ | sarva-satvà÷ chatra-bhåtà bhavantu da÷a-bala-vitàna-anvitàþ | sarva-satvà atyanta-bodhy-àsana-pratilabdhà bhavantu | sarva-satvà buddha-vikrànti-siüha-àsana-pratilabdhà bhavantu sarva-jagad-avalokanãyà iti ||

àrya-gagana-ga¤ja-såtre * apy àha | mà bhåt tan mama ku÷ala-målaü dharma-j¤àna-kau÷alyaü và yan na sarva-sattva-upajãvyaü syàd iti ||

atãta-an-àgata-÷ubha-utsargas tv àrya-akùayamati-såtre * abhihitaþ | ku÷alànàü ca citta-caitasikànànàm anusmçtir anusmçtya ca bodhi-pariõàmanà | idam atãta-kau÷alyaü | yo * an-àgatànàü ku÷ala-målànàü nidhyapti-bodher àmukhã-karma-samanvàhàraþ | ye me utpatsyante ku÷alà÷ citta-utpàdàs tàn an-uttaràyàü samyak-saübodhau pariõàmiùyàmi + iti idam an-àgata-kau÷alyaü ||

tad evaü caitasikena + àbhyàsena sarva-tyàga-adhimuktiü paripårye tyàga-citta-vega-àpannena kàya-prayogeõa + utsçùña-sarva-parigrahaþ | sarva-parigraha-målàd bhava-duùkhàd vimukto mukta ity ucyate | an-uttaràü÷ ca + a-prameya-a-saükhyeyàn kalpàn nànà-àkàra-an-antàn laukika-loka-uttaràn sukha-saüpat-pravarùàn anubhavati | tena ca + àtma-bhàva-àdinà \<[doubtful]>\ vaóiùa-àmiùena + iva svayam an-abhigata-upabhogena + apy àkçùya paràn api tàrayati ||

ata eva + uktaü ratna-meghe | dànaü hi bodhi-satvasya bodhir iti ||

÷ikùà-samuccaye dàna-pàramità prathamaþ paricchedaþ ||


@<[II. saddharmaparigrahaþ]>@

÷ãla-pàramitàyàü sad-dharma-parigraho nàma dvitãyaþ paricchedaþ ||

evam eùàm àtma-bhàva-àdãnàm utsçùñànàm api rakùà kàryà | kuto | yasmàt ||

paribhogàya satvà nàma + àtma-bhàva-àdi dãyate | a-rakùite kuto bhogaþ | kiü dattaü yan na bhujyate ||

tasmàt satva-upabhoga-artham àtma-bhàva-àdi pàlayet ||

uktaü hi bodhi-satva-pràtimokùe | paraü ÷àriputra rakùiùyàmi + ity àtmà rakùitavyaþ | evaü-råpayà ÷àriputra hita-aiùikatayà samanvàgato bodhi-satvo jãvita-hetor api pàpaü karma na karoti + iti ||

vãradatta-paripçcchàyàm apy àha | ÷akañam iva bhàra-udvahana-arthaü kevalaü dharma-buddhinà vàóhavyam iti | tathà + akùayamati-såtre * api | kàya-duùkhatayà ca na parikhidyate satva-avekùatayà + iti ||

tac ca + àtma-bhàva-àdikaü kathaü pàlayet | kalyàõa-mitra-an-utsarjanàt | yathà + uktam àrya-gaõóa-vyåhe àrya-÷rã-saübhavena ||

kalyàõa-mitra-sandhàritàþ kula-putra bodhi-satvà na patanti dur-gatiùu | kalyàõa-mitra-samanvàhçtà \<[doubtful]>\ na + atikràmanti bodhi-satva-÷ikùàü | kalyàõa-mitra-praticchannà abhyudgatà bhavanti lokàt kalyàõa-mitra-paryupàsità bodhi-satvà a-saüpramoùa-càriõo bhavanti sarva-bodhi-satva-caryàsu | kalyàõa-mitra-parigçhãtàþ bodhi-satvà dur-ddharùà bhavanti karma-kle÷aiþ | sambodhakàþ kalyàõa-mitrà a-karaõãyànàü sannivàrakàþ pramàda-sthànàt | niù-kàsayitàraþ saüsàra-puràt | tasmàt tarhi kula-putra evaü manasi-kàràt pratipra÷rabdhena kalyàõa-mitràõy upasaükramitavyàni | pçthivã-sama-cittena sarva-bhàra-vahana-a-pariõamanatayà vajra-sama-cittena a-bhedya-à÷ayatayà | cakra-vàóa-sama-cittena sarva-duùkha-a-saüpravedhanatayà | loka-dàsa-sama-cittena sarva-karma-samàdàna-a-jugupsanatayà | rajo-haraõa-sama-cittena màna-atimàna-vivarjanatayà | yàna-sama-cittena guru-bhàra-nirvahanatayà | ÷va-sama-cittena + a-krudhyanatayà | nau-sama-cittena gamana-àgamana-a-paritrasyanatayà | su-putra-sadç÷ena kalyàõa-mitra-mukha-vãkùaõatayà | àtmani ca te kula-putra + àtura-saüj¤à + utpàdayitavyà | kalyàõa-mitreùu ca vaidya-saüj¤à | anu÷àsanãùu bhaiùajya-saüj¤à | pratipattiùu vyàdhi-nirghàtana-saüj¤à | àtmani ca te kula-putra bhãru-saüj¤à + utpàdayitavyà | kalyàõa-mitreùu ÷åra-saüj¤à | anu÷àsanãùu praharaõa-samj¤à | pratipattiùu ÷atru-nirghàtana-saüj¤à ||

atra + eva vàcanà-upàsikà-vimokùe varõitaü | kalyàõa-mitra-anu÷àsanã-pratipannasya kula-putra bodhi-satvasya buddhà bhagavanto * abhiràddha-città bhavanti | kalyàõa-mitra-vacana-a-viloma-sthàyino bodhi-satvasya sarva-j¤atà + asannã-bhavati | kalyàõa-mitra-vacana-a-vicikitsakasya + asannã-bhavanti kalyàõa-mitràõi | kalyàõa-mitra-manasi-kàra-a-virahitasya sarva-arthà abhimukhà bhavanti + iti | ata eva + àrya-sudhanaþ sàradhvajasya bhikùoþ pàdau ÷irasà + abhivandya + an-eka-÷ata-sahasra-kçtvaþ pradakùiõã-krñya sàradhvajaü bhikùum avalokya praõipatya punaþ punar avalokayan niyataü praõipatan namasyann avanaman manasi kurvan cintayan bhàvayan paribhàvayann udànam udànayan hàk-kàraü kurvan | guõàn abhimukhã-kurvan nigamayann atra sann anusmaran dçóhã-kurvann a-vijahan manasà + àgamayann upanibadhnan praõidhiü samavasaran dar÷anam abhilaùan svara-nimittam udgçhõan yàvat tasya + antikàt prakràntaþ | tathà kalyàõa-mitra-àgataü sarva-j¤atàü saüpa÷yann a÷ru-mukho rudan yàvan meghasya dramitasya + antikàt prakràntaþ ||

bodhi-satva-pratimokùe * apy uktaü | iha ÷àriputra bodhi-satvo dharma-kàmatayà na + asti tal loke ratnaü yan na parityajati | na + asti tat kàya-upasthànaü yan na karoti | na + asti taj jaïghà-preùaõaü yan na + utsahate | na + asti tad vàk-karma yan na + utsahate àcàrya-upàdhyàya-gauravatayà ||

peyàlaü ||

tat kasya hetoþ | bandha-cchedàya + eùa dharmaþ saüvartate | jàti-jarà-vyàdhi-maraõa-÷oka-parideva-duùkha-daurmanasya-cchedàya + eùa dharmaþ saüvartatae iti ratna-cittam utpàdya bhaiùajya-cittam utpàdya | sarva-satvànàü glànya-vyupa÷amàya + eùa dharmaþ saüvartatae iti | eùñavya÷ ca + asmàbhiþ sarva-satvànàü glànya-vyupa÷amàya + evaü-råpo dharma iti ||

ugradatta-paripçcchàyàm apy uktaü | sacet punar gçha-pate pàñha-sva-adhyàya-arthiko bodhi-satvaþ kasya-cid antikàc catuù-pàdikàü gàthàü ÷çõuyàd uddi÷ed và udgçhõãyàd dàna-÷ãla-kùànti-vãrya-dhyàna-praj¤à-saüprayuktàü bodhi-satva-saübhàra-upacayaü và tena tasminn àcàrye dharma-gauravaü karaõãyaü yàvadbhir nàma-pada-vya¤jana ... gàthà + uddiùñà | yadi tàvata evaü kalpàüs tasya + àcàryasya + upasthàna-paricaryàü kuryàd a-÷añhatayà sarva-làbha-sat-kàra-påjayà | adya + api gçha-pate na pratipåritam àcàryasya + àcàrya-gauravaü bhavati | kaþ punar vàdo dharma-gauravaü ||

praj¤à-pàramitàyàm aùña-sahasrikàyàm apy uktaü | kalyàõa-mitreùu ca tvayà kula-putra tãvraü gauravam utpàdayitavyaü | prema ca karaõãyaü | atha khalu sadàprarudito bodhi-satvo mahà-satva evaü-råpair guõair gaurava-manasi-kàrair gacchann anupårveõa + anyatama-nagaram anupràptas | tatra tasya + antaràyaõa-madhya-gatasya + etad abhåt | yan nv aham imam àtma-bhàvaü vikrãya + anena målyena dharmodgatasya bodhi-satvasya mahà-satvasya sat-kàraü kuryàü | dãrgha-ràtraü hi mama + àtma-bhàva-sahasràõi bhagnàni kùãõàni vikrãtàni punar a-parimàõe saüsàre * a-parimàõàni yàni mayà kàma-hetoþ kàma-nidànam anubhåtàni na punar evaü-råpàõàü dharmàõàü kçta÷a evaü-råpàõàü và satvànàü sat-kàràya ||

atha khalu sadàprarudito bodhi-satvo mahà-satvo * antaràyaõa-madhya-gataþ ÷abdam udãrayàm àsa ghoùam anu÷ràvayàm àsa | kaþ puruùeõa + arthikaþ kaþ puruùeõa + arthika iti peyàlaü | atha khalu màraþ pàpãyàn bràhmaõa-gçha-patikàüs tathà samupasthàpayàm àsa yathà taü ghoùaü na + a÷rauùuþ | yadà + àtmanaþ kràyakaü na labhate tadà + eka-antaü gatvà pràrodãd a÷råõi ca pràvarttayad evaü ca + avadad | aho vata + asmàkaü dur-labhà làbhà ye vayam àtma-bhàvasya + api kretàraü na labhàmahe | atha khalu ÷akro devànàm indro màõavaka-råpeõa yàvat sadàpraruditaü bodhi-satvaü mahà-satvam etad avocat | kiü tvaü kula-putra dãna-manà utkaõñhita-mànaso * a÷råõi pravarttayamànaþ sthitaþ ||

sadàprarudita evam àha | ahaü màõavaka dharma-kàmatayà imam àtma-bhàvaü vikrãya dharma-påjàü karttu-kàmaþ so * aham asya kràyakaü na labhe | peyàlaü ||

atha khalu sa màõavakaþ sadàpraruditaü bodhi-satvaü mahà-satvam etad avocat | na mama kula-putra puruùeõa kçtyam api tu khalu punaþ pitur me yaj¤o yaùñavyaþ | tatra me puruùasya hçdayena kçtyaü lohitena ca asthi-majjayà ca | tad dàsyasi tvaü krayeõa ||

atha khalu sadàpraruditasya + etad abhåt | làbhà me su-labdhàþ pariniùpannaü ca + àtmànaü jàne praj¤à-pàramità + upàya-kau÷alyeùu | yan mayà + àtmanaþ kràyako labdho hçdaysya rudhirasya ca + asthi-majjàyà÷ ca ||

sa hçùña-cittaþ kalya-cittaþ pramudita-cittas taü màõavakam etad avocat | dàsyàmi màõavaka yena te ita àtma-bhàvàd arthaþ | yàvat sadàprarudito bodhi-satvo mahà-satvas tãkùõaü ÷astraü gçhãtvà dakùiõaü bàhuü viddhvà lohitaü nisràvayati sma dakùiõaü ca + åruü viddhvà nir-màüsaü ca kçtvà + asthi bhettuü kuóya-målam upasaükràmati ||

atha khalv anyatarà ÷reùñhi-dàrikà + upari-pràsàda-tala-gatà + adràkùãt sadàpraruditaü bodhi-satvaü yàvat sà ÷reùñhi-dàrikà yena sadàprarudito bodhi-satvas tena + upasaükramya + etad avocat | kiü nu khalu tvaü kula-putra + evaü-råpàm àtmanaþ kàraõàü kàrayàsi + iti | yàvat sà dàrikà påjà-prayojanaü ÷rutvà punar àha | kà punas te kula-putra tato guõa-jàtir niùpatsyate | sa tàm etad avocat | sa dàrike kula-putro mama praj¤à-pàramitàm upàya-kau÷alyaü ca + upadekùayti | tatra vayaü ÷ikùiùyàmas tatra vayaü ÷ikùamàõàþ sarva-satvànàü prati÷araõaü bhaviùyàmaþ | peyàlaü ||

atha khalu sà ÷reùñhi-dàrikà sadàpraruditaü bodhi-satvam etad avocat | à÷caryaü kula-putra | yàvad udàràþ praõãtà÷ ca + amã tvayà dharmàþ parikãrttitàþ | eka-ekasya + api kula-putra + evaü-råpasya dharmasya + arthàya gaïgà-nadã-vàlikà-upamàn api kalpàn evam àtma-bhàvàþ parityaktavyà bhaveyuþ | tathà + udàràþ praõãtà÷ ca + amã tvayà dharmàþ parikãrttitàþ | api tu khalu kula-putra yena yena kçtyaü tat te dàsyàmi suvarõaü và maõiü và muktàü và vaióåryaü và yàvad yena tvaü taü dharmodgataü bodhi-satvaü sat-kariùyasi | yàvad vistareõa tayà dàrikayà pa¤ca-÷ata-parivàrayà sàrddhaü tasya dharmodgatasya saükramaõaü kartavyaü ||

atha khalu dharmodgato bodhi-satvo mahà-satvaþ utthàya + àsanàt svakaü gçhaü pràvikùat | yàvat sapta varùàõy eka-samàdhi-samàpanna eva + abhåt | sadàprarudito bodhi-satvo mahà-satvaþ sapta varùàõi na kàma-vitarkam utpàdayàm àsa | na vyàpàda-vitarkaü na vihiüsà-vitarkam utpàdayàm àsa | na rasa-gçddhim utpàdayàm àsa + anyatra | kadà nàma dharmodgato bodhi-satvo mahà-satvo vyutthàsyati | yad vayaü dharmodgatasya bodhi-satvasya mahà-satvasya dharma-àsanaü praj¤àpayiùyàmo yatra + asau kula-putro niùadya dharmaü de÷ayiùyati taü ca pçthivã-prade÷aü siktaü saümçùñaü ca kariùyàmo nànà-puùpa-abhikãrõaü iti cintayàm àsa ||

tàny api ÷reùñhi-dàrikà pramukhàõi pa¤ca-dàrikà-÷atàni sadàpraruditasya bodhi-satvasya + anu÷ikùamàõàni dvàbhyàm eva + ãryà-pathàbhyàü kàlam atinàmayàm àsuþ ||

atha khalu sadàprarudito bodhi-satvo mahà-satvo divyaü nirghoùam a÷rauùãd itaþ saptame divase dharmodgato bodhi-satvo mahà-satvo * asmàt samàdher vyutthàya madhye nagarasya niùadya dharmaü de÷ayiùyati + iti | atha khalu sadàprarudito bodhi-satvo mahà-satvas taü nirghoùaü ÷rutvà àtta-manàþ pramuditaþ prãti-saumanasya-jàtas taü pçthivã-prade÷aü ÷odhayàm àsa sàrddhaü ÷reùñhi-dàrikà-pramukhaiþ pa¤cabhir dàrikà-÷atair dharma-àsanaü praj¤apayàm àsa sapta-ratna-mayaü | atha khalu sadàprarudito bodhi-satvo mahà-satvas taü pçthivã-prade÷aü sektu-kàma÷ ca | na ca + udakaü samantàt paryeùamàõo * api labhate yena taü pçthivã-prade÷aü si¤ced | yathà + api nàma màreõa pàpãyasà tat sarvam udakam antar-dhàpitaü apy eva nàma + asya + udakam a-labhamànasya cittaü duùkhitaü syàd daurmanasyaü ca bhavec cittasya và + anyathàtvaü bhaved yena + asya ku÷ala-måla-antar-dhànaü bhaven na và bhràjeran ku÷ala-målàni | atha khalu sadàpraruditasya bodhi-satvasya mahà-satvasya + etad abhåt | yan nv aham àtmanaþ kàyaü viddhvà imaü prade÷aü rudhireõa si¤ceyaü | tat kasya hetoþ | ayaü hi pçthivã-prade÷ae uddhata-rajasko | mà rajo-dhàtur ito dharmodgatasya bodhi-satvasya mahà-satvasya kàye nipatatu | kim aham anena + àtma-bhàvena + a-va÷yaü-bhedana-dharmiõà kuryàü | varaü khalu punar mama + ayaü kàya evaü-råpayà kriyayà vina÷yatu na ca niþ-sàmarthya-kriyayà | kàma-hetoþ kàma-nidànaü bahåni me àtma-bhàva-sahasràõi punaþ punar a-parimàõe saüsàre saüsarato bhinnàni | yadi punar bhidyante kàmam evaü-råpeùv iva dharma-sthàneùu bhidyantàü ||

atha khalu sadàprarudito bodhi-satvo mahà-satva iti pratisaükhyàya tãkùõaü ÷astraü gçhãtvà sva-kàyaü samantato viddhvà taü pçthivã-prade÷aü sva-rudhireõa sarvam asi¤cat | evaü tàbhir api dàrikàbhiþ kçtaü | na ca sadàprarudito bodhi-satvasya mahà-satvasya tàsàü và sarvàsàü dàrikàõàü cittasya + anyathàtvam abhåt | yatra màraþ pàpãyàn avatàraü labheta + iti ||

ata evaü catur-dharmaka-såtre * apy uktaü | kalyàõa-mitraü bhikùavo bodhi-satvena mahà-satvena yàvaj-jãvaü na parityaktavyam api jãvita-hetor iti ||

tad evaü kalyàõa-mitra-an-utsargàd àtma-bhàva-àdãnàü rakùà-àdikaü kàryaü ||

såtràõàü ca sadà + ãkùaõàd bodhi-satva-÷ikùà-padàni hi pràyaþ såtreùv eva dç÷yante | teùu teùu såtra-anteùu bodhi-satva-samudàcàrà bodhi-satva-÷ikùà-padàni praj¤aptàni + iti vacanàt | tasmàt tad-an-ãkùaõe mà bhåd àpattim àpannasya + apy a-j¤ànàd a-viratir iti sadà såtra-dar÷anàya + àdaraþ kàryaþ | tad anena kalyàõa-mitra-an-utsargeõa såtra-anta-dar÷anena ca sarvaþ sad-dharma-parigraha ukto bhavati ||

yathà + uktam àrya-sàgaramati-såtre | yàbhir akùara-niruktibhiþ so * an-abhilàpyo dharmaþ såcyate tàsàm akùara-niruktãnàü yadà dhàraõaü de÷anà yàvad | ayam ucyate sad-dharma-parigrahaþ | punar a-paraü kula-putra ye te dharma-bhàõakà eùàm evaü-råpàõàü såtra-antànàü de÷ayitàraþ pratipatti-sàrà÷ ca teùàm api dharma-bhàõakànàü yat sevanaü bhajanaü paryupàsanam utthànam upasthànaü gauravaü citrã-kàraþ ÷u÷råùà àrakùà parigraha÷ cãvara-piõóa-pàtra-÷ayana-àsana-glàna-pratyaya-bhaiùajya-pariùkàra-dànaü sàdhu-kàra-dànaü svàmy--àrakùà ku÷ala-pakùa-rakùà varõa-bhàùaõam a-varõa-praticchàdanatà | ayam api sad-dharma-parigrahaþ | peyàlaü ||

punar a-paraü kula-putra yà a-vivàda-paramatà | a-dharme dharma-vàdinàü ca pudgalànàü saha dharmeõa nigrahaþ | ayam api sad-dharma-parigrahaþ | punar a-paraü kula-putra + a-pratihata-santànasya sarva-satva-pramokùa-buddher nir-àmiùa-cittasya parebhyo dharma-dànam ayam api sad-dharma-parigrahaþ | punar a-paraü kula-putra yo dharma-÷ravaõa-hetuko và dharma-de÷anà-hetuko và + anta÷a eka-krama-vyatihàro * anta÷a eka-ucchvàsa-pra÷vàso và | ayam api sad-dharma-parigrahaþ | peyàlaü ||

prahrutaü vata + idaü kula-putra cittaü viùayeùu | tasya yà nivàraõà parirakùà eka-agrã-bhàvo damaþ ÷ama upa÷amo vinayo * ayam ucyate sad-dharma-parigrahaþ | peyàlaü ||

punar a-paraü kula-putra yena dharmeõa yo * a-dharmaþ pravartate tasya dharmasya + a-parigraho * an-upàdànam ayam api sad-dharma-parigraha ity àdi ||

tatr dharma-bhàõaka-sevà-àdinà kalyàõa-mitra-an-utsarga uktaþ | kalyàõa-mitra-lakùaõaü ca | tad etena sad-dharma-parigraheõa vinà | na rakùà | na ÷uddhir na vçddhis \<[doubtful]>\ tata÷ ca so * api na bodhi-satva ity a-va÷ya-kàryaþ sad-dharma-parigrahaþ ||

uktaü hi ÷rã-màlà-siüha-nàda-såtre | yàny api + imàni bhagavan gaïgà-nadã-vàlikà-samàni bodhi-satva-praõidhànàni tàny ekasmin mahà-praõidhàne upanikùiptàny antar-gatàny anupratiùñhàni yad uta sad-dharma-parigrahe | evaü mahà-viùayo bhagavan sad-dharma-parigraha iti ||

punar atra + eva + àha | syàd yathà + api nàma devi mahà-balavato * api puruùasya + alpo * api marmaõi prahàro | vedhanãyo bhavati vàdhà-kara÷ ca | evam eva devi màrasya pàpãyasaþ parãtto * api sad-dharma-parigraho vedhanãyo bhavati ÷oka-àvahaþ parideva-kara÷ ca bhavati | na + ahaü devi anyam ekam api dharmaü ku÷alaü samanupa÷yàmi màrasya pàpãyasa evaü vedhanãyaü ÷oka-àvahaü parideva-karaü ca | yathà + ayam alpo * api sad-dharma-parigraha iti ||

punar àha | syàd yathà + api nàma devi sumeruþ parvata-ràjaþ sarvàn kula-parvatàn abhibhavann abhirocate ca samabhirocate ca + uccatvena vipulatvena ca | evam eva devi mahà-yànikasya kàya-jãvita-nir-apekùasya na ca gçhãta-cittasya sad-dharma-parigraho nava-yàna-saüprasthitànàm api kàya-jãvita-sa-apekùàõàü mahà-yànikànàü sarvàn ku÷alàn dharmàn abhibhavati + ity àdi ||

tathà + àrya-sàgaramati-såtre * apy àha | parigçhãto bhavatã jinebhir devebhi nàgebhi ca kinnarebhiþ | puõyena j¤ànena parigçhãtaþ sad-dharma-dhàritva tathà-gatànàm ||

peyàlaü ||

sa ÷ånya-kùetreùu na jàtu jàyate sarvatra jàtau ca jinaü sa pa÷yati | dçùñvà ca tasmiül labhate prasàdaü sad-dharma-dhàritva tathà-gatànàm ||

jàti-smaro bhavati mahà-àtma-dharmà pravrajya-làbhã bhavate punaþ punaþ | pari÷uddha-càrã pratipatti-sàraþ sad-dharma-dhàritva tathà-gatànàm ||

peyàlaü ||

làbhã ca bhotã vidu-dhàraõãye na na÷yate kalpa-÷atebhi yac-chubham | pratibhànavanto bhavate a-saktaþ sad-dharma-dhàritva tathà-gatànàü ||

÷akro * atha brahmà tatha loka-pàl-o manuùya-ràjà bhuvi cakra-varttã | sukhena saukhyena sa bodhi budhyate sad-dharma-dhàritva tathà-gatànàm ||

dvàtriü÷a kàye * asya bhavanti lakùaõàþ a-nindita-aïgo bhavate vi-cakùaõaþ | na tasya tçptiü labhi prekùamàõàþ sad-dharma-dhàritva tathà-gatànàm ||

na tasya saümuhyati bodhi cittaü na ca + uddhuraþ pàramità carãùu | a-saügçhãtaþ ku÷alaþ ÷atebhiþ sad-dharma-dhàritva tathà-gatànàm iti ||

÷ãla-pàramitàyàü sad-dharma-parigraho nàma dvitãyaþ paricchedaþ ||


@<[III. dharmabhàõakàdirakùà]>@

dharma-bhàõaka-àdi-rakùà tçtãyaþ paricchedaþ ||

uktas trayàõàm api sàmànyena rakùà-àdy-upàyaþ | rakùà-àdayas tu vàcyàþ | tatra + àtma-bhàve kà rakùà yad an-artha-vivarjanaü ||

tatra + iti sad-dharma-parigrahe varttamànasya + àtma-bhàva-rakùà cintyate yathà paràn na nà÷ayet | idaü ca an-artha-vivarjanam àrya-gagana-ga¤ja-såtre sad-dharma-dhàraõa-udyatair bodhi-satvair bhàùitaü ||

vayam utsahàmo bhagavan nirvçte dvi-pada-uttame | sad-dharmaü dhàrayiùyàmaþ tyaktvà kàyaü sva-jãvitam ||

làbha-sat-kàram utsçùñvà sarvaü ca + utsçjya saüstavaü | an-utsçùñvà imaü dharmaü buddha-j¤àna-nidar÷akam ||

àkro÷a-paribhàùàü÷ ca dur-ukta-vacanàni ca | kùàntyà tàn marùayiùyàmaþ sad-dharma-pratisaügrahàt ||

uccagghanàü tarjanàü ca a-varõam a-ya÷àüsi ca | sarvàüs tàn marùayiùyàmo dhàrayanta imaü nayam || pe ||

evaü-vidhe mahà-ghore bhikùu-ràjàna-kùobhaõe | vilopa-kàle satvànàü sad-dharmaü dhàrayàmahe ||

gambhãrà ye ca såtra-antà vimukti-phala-saühitàþ | pratãcchakà na bhesyanti | citrà mçkùyanti te kathàs || pe ||

maitrãü teùu kariùyàmo ye dharmeùv a-pratiùñhitàþ | kàruõyaü ca kariùyàmo dhàrayanta imaü nayam ||

dçùñvà duþ-÷ãla-satvàü÷ ca icchà-lobha-pratiùñhitàn | a÷ru-pàtaü kariùyàmo gatiþ kàndhasya bhàvità ||

sahasà + eva ca taü dçùñvà sad-dharma-pratibàdhakaü | dårato maitram eùyàmo mà no ruùyeta eva hi ||

rakùiùyàmo yathà-÷aktyà vàcà-karmasu saüvçtàþ | sahasà + enàn na vakùyàmaþ sva-pàpe * asmin pratiùñhitàn ||

dànais tathà + api sat-kàraiþ paripàcya + iha tàn naràn | pa÷cà + enàü÷ codayiùyàmo bhåtam àpàya-go-caràn ||

gçhi-saübhava-saütyaktàþ prànta-araõya-su-go-caràþ | mçga-bhåtà bhaviùyàmo * alpa-arthà alpa-kçtyakàþ || pe ||

dàntàþ ÷àntà÷ ca muktà÷ ca gràme * asminn avatãrya ca | de÷ayiùyàmahe dharmaü satvà ye dharmata-arthikà ||

su-dåram api yàsyàmo dharma-kàmàn ni÷amya ca | dharma-àràma-rati-pràptà arthaü karttà + asma dehinàm ||

saümukhaü tatra saüdç÷ya satvànàü skhalitaü pçthu | àtma-prekùà bhaviùyàmo dharma-sauratya-saüsthitàþ ||

a-sat-kçtàþ sat-kçtà và meru-kalpàþ prabhåya ca | an-upaliptà lokena bhesyàmo loka-nàyakàþ ||

bhikùåõàü bhinna-vçttànàü parivàdaü ni÷amya ca | karma-svakà bhavisyàmo mà + eùàü karma vipacyatàm ||

badhakàn yojayiùyanti dharmeùv eùu hi vartatàü | ete dharmà na ca + asmàkaü saüvidyante katha¤-cana ||

asmàkaü ÷ramaõànàü hi na ca ÷ràmaõakà guõàþ | bhåtàü codana saü÷rutya idaü såtraü pratikùipan ||

saüchinna-karõa-nàsànàm àdar÷à + eùàü kutaþ priyaþ | codanàü bhåtataþ ÷rutvà sad-dharmaü te kùipanti tam ||

ye bhikùavo bhaviùyanti sad-dharma-pratigràhakàþ | ceùñiùyante tathà teùàü ka÷-cid dharmam imaü ÷çõot ||

ràjàno gràhayiùyanti bhesyanti ca mahà-janaþ | buddha-adhiùñhànataþ satvà dharmaü ÷roùyanti + imaü \<[doubtful]>\ tadà ||

tasmin kàle vayaü kaùñe tyaktvà kàyaü sa-jãvitaü | sad-dharmaü dhàrayiùyàmaþ satvànàü hita-kàraõàd | iti ||

àrya-sad-dharma-puõóarãke * apy uktaü ||

àcàra-go-cara-rakùã a-saüsçùñaþ ÷ucir bhavet | varjayet saüstavaü nityaü ràja-putrebhi ràjabhiþ ||

ye ca + api ràj¤àü puruùàþ kuryàt te hi na saüstavaü | caõóàla-muùñikaiþ ÷auõóais tãrthikai÷ ca + api sarva÷aþ ||

adhimànãn na seveta \<[doubtful]>\ vinayec ca + àgame sthitàn | arhanta-saümatàn bhikùån duþ-÷ãlàü÷ ca + eva varjayet ||

bhikùuõãü varjayen nityaü hàsya-saülàpa-go-caràü | upàsikà÷ ca varjeyà prakañam an-avasthitàþ ||

strã-paõóakà÷ ca ye satvàþ saüstavaü tair vivarjayet | kuleùu ca + api vadhukàþ kumàrya÷ ca vivarjayet ||

na tàþ saümodayej jàtu kau÷alyaü sàdhu pçcchitçü \<[doubtful]>\ | saüstavaü ca vivarjeyà saukara-aurabhrikaiþ saha ||

strã-poùakà÷ ca ye satvà varjayet tehi saüstavaü | nañair jhallaka-mallebhir ye ca + anye tàdç÷à janàþ ||

vàra-mukhyàn na seveta ye ca + anye bhoga-vçttinaþ | pratisaümodanaü tebhiþ sarva÷aþ parivarjayet ||

yadà ca dharmaü de÷eyà màtç-gràmasya paõóito | na ca + ekaþ pravi÷et tatra na + api hàsya-sthito bhaved iti ||

ayaü ca + a-paro * an-artho bhaved yad idaü màra-karma + uktaü praj¤à-pàramitàyàü | màraþ pàpãyàüs tasya bodhi-satvasya + a-ciraü yàna-saüprasthitasya + antike balavattaram udyogam àpatsyate | atra + eva + àha | punar a-param ànanda yasmin samaye bodhi-satvo mahà-satvaþ praj¤à-pàramitàyàü yogam àpadyate tasmin samaye màràþ pàpãyàüso bodhi-satvasya viheñhanam upasaüharanti bhayaü saüjanayanti | ulkà-pàtàn di÷i dig-vahàn utsçjanti saüdar÷ayanti | apy eva nàma + ayaü bodhi-satvo mahà-satvo * avanãyeta và roma-harùo và + asya bhaved iti | yena + asya + eka-citta-utpàdo * api kùãyeta + an-uttaràyàþ samyak-saübodher iti | punar a-param anya-vij¤àna-saüj¤ino likhiùyanti yàvat paryavàpsyanti | na vayam atra + àsvàdaü labhàmahe ity utthàya + àsanàt prakramiùyanti | evaü vijçmbhamàõà uccagghanto yàvat paryavàpsyanti + iti màra-karma | evam utpatsyante jana-pada-gràma-àdi-vitarkàþ | evam àcàrya-upàdhyàya-màtà-pitç-mitra-amàtya-j¤àti-sàlohita-manasi-kàràþ | evaü cora-manasi-kàràþ | evaü cãvara-àdi-manasi-kàràþ | punar a-paraü dharma-bhàõaka÷ chandiko bhaviùyati imàü gambhãràü praj¤à-pàramitàü lekhayituü yàvad vàcayitu.ü dharma-÷ravaõika÷ ca kilàsã bhaviùyati | evaü viparyayàt | dharma-bhàõaka÷ ca de÷a-antaraü gantu-kàmo bhaviùyati dhàrma-÷ravaõikà÷ ca na + iti neyaü | evaü dharma-bhàõako mahà-iccho bhaviùyati dhàrma-÷ravaõiko * alpa-iccha iti neyaü | saükùepàd dharma-bhàõaka-dhàrma-÷ravaõikayor yà kà-cid vidhuratà sarvaü tan màra-karma + ity uktaü ||

àrya-gagana-ga¤ja-såtre * apy uktaü | iti hi yàvad a-ku÷ala-dharma-anuvarttanatà | ku÷ala-dharma-utsarga÷ ca sarvaü tan màra-karma + iti ||

àrya-sàgaramati-såtre * apy àha | punar a-paraü bhagavan bodhi-satva àraõyako bhavati prànta-÷ayyà-àsana-abhirato * alpa-icchuþ saütuùñaþ pravivikto * a-saüsçùño gçha-stha-pravrajitaiþ | so * alpa-arthatayà + alpa-kçtyatayà ca sukhaü viharati na ca bàha÷rutya-paryeùñàv abhiyukto bhavati na satva-paripàkàya na ca dharma-÷ravaõe và dharma-sàükathhye và + artha-vini÷caya-kathàyàü và vartamànàyàü saükramitavyaü manyate | na paripçcchana-jàtãyo bhavati | na kiü-ku÷ala-abhiyukto bhavati | tasya + araõya-vàsena ca + eka-àràma-ratitayà ca kle÷à na samudàcaranti | sa paryutthàna-viùkambhaõa-màtreõa tuùñiü vindati | na ca + anu÷aya-samudyàtàya màrgaü bhàvayati | sa tatra na + àtma-arthàya pratipanno bhavati na para-arthàya | ayaü bhagavan bodhi-satvasya + araõya-vàsa-pratisaüyuktaþ saptamo màra-aïku÷a iti || pe ||

punar a-paraü bhagavan bodhi-satvaþ kalyàõa-mitra-prati-råpakàõi pàpa-mitràõi sevate bhajate paryupàste | ye hy enaü saügraha-vastubhyo vicchandya puõya-saübhàràt sad-dharma-parigrahàd vicchandya praviveke niyojayanti | alpa-arthàya + alpa-kçtyatàyàü niyojayanti | ÷ràvaka-praty-eka-buddha-pratisaüyuktà÷ ca + asmai kathà abhãkùõaü de÷ayanti ||

yasmiü÷ ca samaye bodhi-satvo viveka-vàsena mahà-yàne * abhyudgacchet tasmin samaye taü bodhi-satvaü vaiyàvçtya-palibodhe niyojayanti vaiyàvçtyaü bodhi-satvena + a-va÷yaü karaõãyaü ||

yasmiü÷ ca samaye bodhi-satvo vaiyàvçtye saüniyojayitavyas tasmin samaye viveke niyojayanti | evaü ca + enaü vadanti | àrabdha-vãryasya bodhi-satvasya bodhir na ku-sãdasya | sacet tvam aùñàbhir navabhir và kalpair an-uttaràü samyak-saübodhiü na + abhisaübhotsyase | na bhåyaþ ÷akyasy an-uttaràü samyak-saübodhim abhisaüboddhum | tatra bhagavan | bodhi-satvo * aty-àrabdhena vãryeõa sthànaü khalu punar etad vidyate yan nirvàõa-phalaü pràpnuyàd | ayaü bhagavan | bodhi-satvasya kalyàõa-mitra-prati-råpakeõa da÷amo màra-aïku÷aþ ||

ye * api tato * anye bodhi-satva-yànãyàþ pudgalà màra-aïku÷a-àviddhàþ pratyaveteùu dharmeùu caranti taiþ sàrddhaü ratiü vindati | tathà hi tad-anuvarttakà bhavanti sa hãna-sevã vi÷eùam an-adhigato hãna-gatiü gacchati yad uta dhanva-gatiü jaóa-eóa-måka-gatiü yàvad ekàda÷o màra-aïku÷a iti ||

yena ca + evaü saütaty-àrabdha-vãryasya nir-vedàt sarvathà bodhi-satva-bhàva eva bhavaty ata eva ratna-meghe * abhihitaü | iha bodhi-satvaþ sarva-ãryà-patheùu vãryam àrabhate | tathà ca + àrabhate yathà na kàya-khedaü saüjanayati | na citta-khed.am | idam ucyate bodhi-satvasya sàütatya-vãryam iti | kãdç÷aü tad vãryaü | yena khedo bhavati | yad idam alpa-balasya guru-karma-àrambho * ati-velàyàü và + a-paripakva-adhimukter và duùkara-karma-àrambhas tad yathà sva-màüsa-dàna-àdiþ | datta÷ ca + anena + àtma-bhàvaþ | kintv a-kàla-paribhogàd vàrayati | anyathà hi teùàm eva satvànàü bodhi-satva-khedena bodhi-citta-vãja-nà÷àn mahataþ phala-rà÷er nà÷aþ syàt ||

ata÷ ca gagana-ga¤ja-såtre * abhihitaü | a-kàla-pratikàïkùaõatà màra-karma + iti | na + apy a-kàla ity àtma-bhàva-tyàga-cittam eva na + utpàdya + abhyàsa-an-àrambhàd * dhi na kadà-cid dadyàt | tasmàd evaü smçtim upàsthàpya bodhi-citta-paripàcana-virodhibhyo mohàt sva-artha-ghàtibhyaþ pi÷ita-a÷anebhyaþ karma-kàribhya÷ ca + àtma-bhàvo rakùitavyaþ ||

bhaiùajya-vçkùasya su-dar÷anasya måla-àdi-bhogyasya yathà + eva vãjaü | dattvà + api saürakùyam a-kàla-bhogàt saübuddha-bhaiùajya-taros tathà + eva ||

ayaü samàsato màra-karma + an-arthaþ ||

asya visarjanaü ratna-megha-såtre kathitaü | kathaü ca kula-putra + atra bodhi-satvo màra-karma-parihàra-upàya-ku÷alo bhavati | iha bodhi-satvo * a-kalyàõa-mitraü sarveõa sarvaü parivarjayati | a-prati-råpa-de÷a-vàsaü lokàyata-mantra-sevana-bhàvanàü làbha-sat-kàra-påjà-upasthàna-bahu-mànaü sarveõa sarvaü parivarjayati | ye ca + anye upakle÷à bodhi-pakùya-màrga-antaràyikàs tàn sarveõa sarvaü parivarjayati | teùàü ca prati-pakùaü bhajate ||

atra + eva ca + a-kalyàõa-mitra-lakùaõam uktaü | ÷ãla-vipanna-pudgala-vivarjanatayà pàpa-mitra-parivarjanà veditavyà | evaü dçùñi-vipanna-àcàra-vipanna-àjãva-vipanna-pudgala-vivarjanatayà | saïgaõikà-àràma-pudgala-vivarjanatayà | ku÷ãda-pudgala-vivarjanatayà | saüsàra-abhirata-pudgala-vivarjanatayà | bodhi-paràï-mukha-pudgala-parivarjanatayà | gçhi-saüsarga-vivarjanatayà pàpa-mitra-parivarjanà veditavyà | tena ca kula-putra + etàni sthànàni parivarjayatà na teùàü pudgalànàm antike duùña-cittam utpàdayitavyaü na pratigha-cittaü na + avamanyanà-cittam utpàdayitavyam | evaü ca anena cittam upasthàpayitavyam | uktaü hi bhagavatà dhàtu÷aþ satvàþ kàma-àdi-dhàtuü àsravanti jàyante saüsyandante saüsargàc ca vina÷yanti | tasmàd ahaü saüsargaü varjayiùyàmi + iti ||

bodhi-citta-saüpramoùo * apy an-arthaþ tasya ca hetur ukto ratna-kåñe | caturbhiþ kà÷yapa dharmaiþ samanvàgatasya bodhi-satvasya bodhi-cittaü muhyati | katamai÷ caturbhiþ | àcàrya-guru-dakùiõãya-visaüvàdanatayà pareùàm a-kaukçtye kaukçtya-upasaüharaõatayà | mahà-yàna-saüprasthitànàü ca satvànàm a-varõa-a-ya÷o * a-kãrty-a-loka-ni÷càraõatayà màyà-÷àñhyena ca param upacarati na + adhyàya-à÷ayena + iti asya vivarjanam atra + uktaü | caturbhiþ kà÷yapa dharmaiþ samanvàgatasya bodhi-satvasya sarvàsu jàtiùu jàta-màtrasya bodhi-cittam àmukhã-bhavati | na ca + antarà muhyati yàvad bodhi-maõóa-niùadanàt | katamai÷ caturbhiþ | yad uta jãvita-hetor api saüprajànan mçùà-vàdaü na prabhàùate | anta÷o hàsya-prekùikayà + api | adhyà÷ayena ca sarva-satvànàm antike tiùñhaty apagata-màyà-÷àñhyatayà sarva-bodhi-satveùu ca ÷àstç-saüj¤àm utpàdayati | catur-di÷aü ca teùàü varõaü ni÷càrayati | yàü÷ ca satvàn paripàcayati tàn sarvàn an-uttaràyàü samyak-saübodhau samàdàpayati | pràde÷ika-yàna-a-spçhaõatayà | ebhiþ kà÷yapa caturbhir iti ||

siüha-paripçcchàyàm apy àha | na jàtu dharma-dànasya antaràyaü karoti yaþ | tena + asau labhate kùipraü loka-nàthehi saïgamam ||

tathà jàti-smaràd dharma-dànàj jànãùva + evaü kumàraka + iti ||

tathà + atra + eva | bodhi-cittaü na ri¤cati tena sarvàsu jàtiùu | svapna-antare * api tac-cittaü kiü punar yadi jàgrataþ ||

àha | yeùu virati-sthàneùu gràmeùu nagareùu và | samàdàya + iti bodhàya tena cittaü na ri¤cati ||

àrya-ma¤ju÷rã-buddha-kùetra-guõa-vyåha-alaü-kàra-såtre * apy àha | caturbhir dharmaiþ samanvàgato bodhi-satvaþ praõidhànàn na calati || pe ||

nihatamàna÷ ca bhavati + ãrùya-màtsarya-parivarjaka÷ ca bhavati para-saüpadaü ca dçùñvà àtta-manà bhavati + iti | idam eva pàtra-bodhi-cittasya sphuñataram a-saüpramoùa-kàraõaü yat tatra + eva ratna-kåñe * abhihitam | sarva-ãryà-patheùu bodhi-citta-parikarmaõatayà | bodhi-citta-pårvaï-gamatayà ca + iti ||

tathà hi candra-pradãpa-såtre pàñhaþ | àrocayàmi prativedayàmi vo yathà yathà bahulu vitarkayen naraþ tathà tathà bhavati tan-nimna-cittaþ tehã vitarkehi tan-ni÷ritehi + iti ||

avasàdo * apy an-artha etad-varjanaü ca ratna-meghe dçùñaü | iha bodhi-satvo na + evaü cittam utpàdayati | duù-pràpà bodhir manuùya-bhåtena satà | idaü ca me vãryaü parãttaü ca ku-sãdo * ahaü bodhi÷ ca + àdãpta-÷ira÷-caila-upamena bahån kalpàn | bahåni kalpa-÷atàni bahåni kalpa-sahasràõi samudànetavyà | tan na + aham utsahae ãdç÷aü bhàram udvoóhuü ||

kiü tarhi bodhi-satvena + evaü cittam utpàdayitavyaü | ye * api te * abhisaübuddhàs tathà-gatà arhantaþ samyak-saübuddhà ye ca + abhisaübuddhyante ye và + abhisaübhotsyante * api + ãdç÷ena + eva nayena ãdç÷yà pratipadà | ãdç÷ena + eva vãryeõa + abhisaüuddhà abhisaübudhyante * abhisaübhotsyante ca | yàvan na te tathà-gata-bhåtà eva + abhisaübuddhàþ | aham api tathà tathà ghañiùye tathà tathà vyàyaüsye sarva-satva-sàdhàraõena vãryeõa sarva-satva-àrambaõena vãryeõa yathà + aham an-uttaràü samyak-saübodhim abhisaübhotsyae iti ||

punar a-paro * an-artho ratna-kåñe dçùñaþ | a-paripàciteùu satveùu vi÷vàso bodhi-satvasya skhalitaü a-bhàjanã-bhåteùu satveùu + udàra-buddha-dharma-saüprakà÷anàt bodhi-satvasya skhalitaü ||

udàra-adhimuktikeùu satveùu hãna-yàna-saüprakà÷anàd bodhi-satvasya skhalitam iti | samyak-smçty-upasthiteùu ÷ãlavatsu kalyàõa-dharmeùu prati-vimànanà duþ-÷ãla-pàpa-dharma-saügrahà bodhi-satvasya skhalitam iti ||

an-adhimuktir apy an-arthaþ | yathà + uktaü ràùñrapàla-såtre | yasya adhimukti na vidyati buddha-dharma-gaõe ca na tasya dhimuktiþ | ÷ikùa-vrateùu na tasya dhimuktiþ pàpamates tira-pàya-mukhasya ||

sa ita÷ cyuto manu-jeùu karma-va÷àd a-budho hi vimåóhaþ | narakeùv atha tirya-gatãùu preta-gatãùu ca vindati duùkham ||

iti asya visarjanaü ratna-kåñe * abhihitaü dçùñaü | yeùu ca + asya gambhãreùu buddhinà + avagàhate | tatra tathà-gata eva sàkùã + iti kçtvà na pratikùipati | tathà-gata eva janãte | na + ahaü jàne | an-antà buddha-bodhir nànà-adhimuktikatayà tathà-gatànàü satveùu dharma-de÷anà pravarttatae iti ||

vaiyàvçtya-vartamànena + an-artha-vivarjana-ku÷alena bhavitavyaü | bodhi-satva-pràtimokùe hi saha-dhàrmike dharma-÷ravaõe | tathà-gata-påjàyàü ca vaiyàvçtyam upadiùñaü tatra yà vçttiþ sà ratna-rà÷i-såtràd àgatà | tatra vaiyàvçtya-kareõa bhikùuõà sarva-bhikùu-saüghasya cittam abhiràdhayitavyaü | tatra ye bhikùava àraõyakàþ prànta-÷ayyà-àsanikàs teùàü | vaiyàvçtya-kareõa bhikùuõà sarveõa sarvaü na karma-samutthànaü dàtavyaü | yadi punar àraõyakasya bhikùoþ saügha-paryàpannaü ÷aikùakaü karma pràpnuyàt | etena vaiyàvçtya-kareõa bhikùuõà + àtmanà + eva tat kartavyaü | anyataro và bhikùur adhyeùyo na punaþ sa àraõyako bhikùur utpãóayitavyas tatra yo bhikùuþ piõóa-càriko bhavati tasya tena vaiyàvçtya-kareõa bhikùuõà praõãta-bhojaneùu saüvibhàgaþ kartavyaþ | tatra kà÷yapa yo bhikùur yoga-àcàrã bhavati | tasya tena vaiyàvçtya-kareõa bhikùuõà + anulomikàny upakaraõàny upasaühartavyàni glàna-pratyaya-bhaiùajya-pariùkàrà÷ ca | yasmiü÷ ca prade÷e sa yoga-àcàrã bhikùuþ prativasati tasmin prade÷e na ucca-÷abdaþ kartavyaþ | rakùitavyo vaiyàvçtya-kareõa bhikùuõà yoga-àcàrã bhikùuþ | ÷ayyà-àsana-upastambhanà + asya kartavyà | praõãtàni ca saüpriyàõi yoga-àcàra-bhåmy-anukålàni khàdanãya-bhojanãyàny upanàmayitavyàni || pe ||

ye bhikùavo bàhu÷rutye * abhiyuktà bhavanti teùàm utsàho dàtavyaþ | yàvat te * api parirakùitavyàþ | ye dhàrma-kathikà bhikùavo bhaviùyanti | teùàü pratãhàra-dharmatà kartavyà | yàvad dhàrma-÷ravaõikà÷ ca + udyojayitavyàþ parùan-maõóalaü parisaüsthàpayitavyaü | sàükathya-maõóalaü vi÷odhayitavyaü yàvat sàdhu-kàra-bahulena ca + asya bhavitavyaü || pe ||

na kva-cid vastuni ai÷carya-saüj¤à + utpàdayitavyà | kiyat parãttam api kàryaü saügha-matena kartavyaü | na sva-matena yàvan na sàüghika÷ càturdi÷a-sàüghikena saüsçùñaþ kartavyaþ | evaü viparyayàd evaü staupikena saha + anyo-nya-saüsarga-pratiùedhaþ | yadi càturdi÷e saüghe vaikalyaü bhavet sàüghika÷ ca làbha utsado bhavet tena vaiyàvçtya-kareõa bhikùuõà bhikùu-saügham eka-mànasaü kçtvà | sàüghika-làbhàc càturdi÷a-sàüghika-kàryaü kartavyaü | evaü ståpe * api pralugne * ayam eva vidhir dàyakàn dàna-patãn và samàdàpya pratisaüskartavya ity àj¤à | yadi punaþ kà÷yapa kiyad bahur api staupiko làbho bhavet | sa vaiyàkçtya-kareõa na saüghena càturdi÷a-saüghe upanàmayitavyaþ | tat kasmàd * dhetoþ | yà staupikà anta÷a ekada÷à + api ÷ràddhaiþ prasàda-bahulair niryàtità bhavati | sà sa-devakasya lokasya caityaü | kaþ punar vàdo ratnaü và ratna-saümataü và yac ca ståpe cãvaraü niryàtitaü bhavati | tat tatra + eva tathà-gata-caitye vàta-àtapa-vçùñibhiþ parikùayaü gacchatu | na punaþ staupikaü cãvaraü hiraõya-målyena parivartayitavyaü | na hi staupikasya ka÷-cid argho na + api ståpasya kena-cid vaikalyaü yo hi ka÷-cit kà÷yapa vaiyàvçtya-karo bhikùå ruùña-cittaþ ÷ãlavatàü dakùiõãyànàm \<[doubtful]>\ ai÷varyàd àj¤aptiü dadàti sa tena + a-ku÷alena karmaõà naraka-gàmã bhavati + iti | yadi manuùya-lokam àgacchati dàso bhavati para-karma-karo làbhã ca bhavati khaña-capeña-pracaõóa-prahàràõàü | pe | daõóa-karma-bhaya-tarjitaü bhikùuü karoty a-kàla-preùaõam a-kàla-j¤aptiü dadàti | sa tena + a-ku÷alena karmaõà bahu÷aïkur nàma praty-eka-narakas tatra + asya + upapattir bhavati | yàvat sahasra-viddhaþ kàyo bhavati | àdãptaþ | pradãptaþ saüprajvalitaþ | pe | yojana-÷ata-vistàra-pramàõà jihvà bhavati | tasya tatra jihvà-indriye bahåni ÷aïku-÷ata-sahasràõi àdãptàni ayas-mayàni nikhàtàni bhavanti | yo hi ka÷-cit kà÷yapa vaiyavçtya-karo bhikùur àgata-àgataü sàüghikaü làbhaü sannidhiü karoti na kàla-anukàlaü dadàti | udva÷yàpayitavyà viheñhayitvà dadàti | keùà¤-cin na dadàti | sa tena + a-ku÷ala-målena jaïghà nàma gåtha-mçtikà-preta-yonis tatra + asya + upapattir bhavati | tatra + asya + anye pretà bhojanaü gçhãtvà + apadar÷ayanti | sa udva÷yamànas tad-bhojanam a-nimiùàbhyàü netràbhyàü pa÷yamànaþ kùut-pipàsà-parigato duùkhàü | vedanàü vetti na ca varùa-sahasreõa + api tasya bhojanasya làbhã bhavati | yad api kadà-cit karhi-cid bhojanaü labdhaü bhavati tad uccàraü bhavati påya-÷oõitaü và + iti ||

saügharakùita-avadàne * apy an-artha uktaþ | yàüs tvaü saügharakùita satvàn adràkùãþ kuóya-àkàràüs te bhikùava àsan | taiþ sàüghikaü kuóyaü ÷leùmaõà nà÷itaü | tasya karmaõo vipàkena kuóya-àkàràþ saüvçttàþ | yàüs tvaü saügharakùita satvàn adràkùãþ stambha-àkàràüs te bhikùava àsan | taiþ sàüghika-staübhaþ siühàõakena nà÷itaþ | tena stambha-àkàràþ saüvçttàþ | yàüs tvaü satvàn adràkùãr vçkùa-àkàràn patra-àkàràn phala-àkàràn te * api bhikùava àsan | tair api sàüghikàni vçkùa-patra-pus.pa-phalàni paudgalika-paribhogena paribhuktàni tena te vçkùa-patra-puùpa-phala-àkàràþ saüvçttàþ | yàüs tvaü satvàn adràkùã rajjv-àkàràn saümàrjany--àkàràüs te bhikùava àsan | taiþ sàüghikà rajju-sammàrjanyaþ paudgalika-paribhogena paribhuktàs tena rajjv-àkàràþ sammàrjany--àkàrà÷ ca saüvçttàþ | yaü tvaü satvam adràkùãs tañña-àkàraü sa ÷ràmaõeraka àsãt | sa taññukaü nirmàdayati | àgantukà÷ ca bhikùavo * abhyàgatàþ | tair asau dçùña÷ ca pçùña÷ ca ÷ràmaõeraka kim ayaü saüghasya pànakaü bhaviùyati | sa màtsarya-upahata-cittaþ kathayati | kiü na pa÷yatha taññukaü nirmàditaü pãtaü pànakam iti | te vçttà velà + iti nairà÷yam àpannà hãna-dãna-vadanàþ prakràntàþ | sa tasya karmaõo vipàkena taññuka-àkàraþ saüvçttàþ ||

yaü tvam satvam adràkùãr udåkhala-àkàraü so * api bhikùur àsãt | tasya pàtra-karma pratyupasthitaü | tatra ca + ekaþ ÷ràmaõerako * arhan mudrà-vàre niyuktaþ | sa tena + uktaþ ÷ràmaõeraka dadasva me khalistàkaü kuññayitvà + iti | sa kathayati | sthavira tiùñha tàvan muhårtaü vyagro * asmi pa÷càt kuññayitvà dàsyàmi + iti | sa saüjàta-àmarùaþ kathayati | ÷ràmaõeraka yadi mama kalpate udåkhalaü spraùñuü tvàm eva + aham udåkhale prakùipya kuññayeyaü | pràg eva khalistokam iti | sa ÷ràmaõeraþ saülakùayati | tãvra-paryavasthàna-paryavasthito * ayaü | yady aham asmai prativacanaü dàsyàmi bhåyasyà màtrayà prakopam àpatsyati + iti tåùõãm avasthitaþ | yadà + asya paryavasthànaü vigataü tadà + upasaükramya kathayati | sthavira jànãùe tvaü ko * aham iti | sa kathayati | jàne tvàü kà÷yapasya samyak-saübuddhasya pravrajitaü ÷ràmaõerakaü | aham api bhikùuþ sthaviraþ | ÷ràmaõerakaþ kathayati | yady apy evaü tathà + api tu yan mayà pravrajitena karaõãyaü tat kçtaü | kiü kçtaü kle÷a-prahàõaü chinna-sakala-bandhano * ahaü sarva-bandhana-vinirmuktaþ | kharaü te vàk-karma ni÷càritaü | atyayam atyayato de÷aya | apy eva nàma etat karma-parikùayaü tanutvaü paryàdànaü gacched iti | tena + atyayam atyayato na de÷itaü tena karmaõà + udåkhala-àkàraþ saüvçttaþ ||

yàüs tvaü satvàn adràkùãþ sthàlya-àkàràn | te kalpi-kàrakà àsan bhikùåõàm upasthàyakàþ | te bhaiùajyàni kvàthayanto bhikùubhir a-priyam uktàþ tai÷ cittaü pradåùya sthàlyo bhinnàþ tena sthàlya-àkàràþ saüvçttàþ | yaü tvaü satvam adràkùãr madhye chinnaü tantunà dhàryamàõaü so * api bhikùur àsãl làbhã gràhikaþ tena màtsarya-abhibhåtena làbhaþ saüparivartitaþ | yo vàrùikaþ sa haimantikaþ pariõàmitaþ | yas tu haimantikaþ sa vàrùikaþ pariõàmitaþ | tasya karmaõo vipàkena madhye chinnas tantunà dhàryamàõo gacchati ||

÷ikùà-samuccaye dharma-bhàõaka-àdi-rakùà-paricchedas tçtãyaþ ||


@<[IV. (caturthaþ paricchedaþ)]>@

a-pare * api mahanto * an-arthàþ såtra-anteùu + uktàþ | yathà tàvad àkà÷a-garbha-såtre | pa¤ca + imàþ kula-putra kùatriyasya mårddha-abhiùiktasya måla-àpattayaþ | yàbhir måla-àpattibhiþ kùatriyo mårddha-abhiùiktaþ sarvàõi pårva-avaropitàni ku÷ala-målàni jhàùayati | vastu-patitaþ pàràjikaþ sarva-deva-manuùya-mukhebhyo * apàya-gàmã bhavati | katamàþ pa¤ca | yaþ kula-putra mårddha-abhiùiktaü staupikaü vastv apaharati sàüghikaü và càturdi÷a-sàüghikaü và niryàtitaü và | svayaü và + apaharati hàrayati và | iyaü prathamà måla-àpattiþ ||

yaþ punar dharmaü pratikùipati ÷ràvaka-niryàõa-bhàùitaü và praty-eka-buddha-niryàõa-bhàùitaü và mahà-yàna-niryàõa-bhàùitaü và pratikùipati pratiùedhayati + iyaü dvitãyà måla-àpattiþ ||

yaþ punar màm uddi÷ya ÷iras-tuõóa-muõóa-kàùàya-vastra-pràvçtaþ ÷ikùà-dhàrã và ÷ikùà-a-dhàrã và tasya duþ-÷ãlasya và ÷ãlavato và kàùàyàõi vastràõy apaharati apaharàyati | gçha-sthaü và karoti kàye daõóaiþ praharati càrake và prakùipati jãvitena và viyojayati + iyaü tçtãyà måla-àpattiþ ||

yaþ punaþ kùatriyaþ saücintya màtaraü jãvitàd vyaparopayati pitaram arhantaü bhagavac-chràvakaü và jãvitàd vyaparopayati samagraü và saüghaü bhinatti tathà-gatasya + arhataþ samyak-saübuddhasya saücintya duùña-citto rudhiram utpàdayati ||

ebhiþ pa¤cabhir ànantaryair karmabhir anyatara-anyataraü karma + utpàdayati + iyaü caturthã måla-àpattiþ ||

yaþ punaþ kùatriyo * a-hetu-vàdã bhavati para-loka-upekùakaþ | da÷a + a-ku÷alàn karma-pathàn samàdàya vartate * anyàü÷ ca bahån satvàn da÷asv a-ku÷aleùu karma-patheùu samàdàpayati vinayati nive÷ayati pratiùñhàpayati + iyaü pa¤camã måla-àpattiþ || pe ||

yaþ punar gràma-bhedaü jana-pada-bhedaü nagara-bhedaü ràùñra-bhedaü karoti + iyaü måla-àpattiþ || pe ||

àdi-karmiõàü mahà-yàna-saüprasthitànàü kula-putràõàü kula-duhitéõàü và + aùñau måla-àpattayo | yàbhir måla-àpattibhiþ skhalità àdi-karmikà mahà-yàna-saüprasthitàþ sarvàõi pårva-avaropitàni ku÷ala-målàni jhàùayanti | vastu-patitàþ paràjità deva-manuùya-mahà-yàna-mukhàd apàya-gàmino bhavanti ciraü ca saüsàre sãdanti kalyàõa-mitra-virahitàþ | katamà aùñau | ye satvàþ pårva-du÷-carita-hetunà + asmin kliùñe pa¤ca-kaùàye loke upapannàs tae itvara-ku÷ala-målàþ kalyàõa-mitraü saüniþ÷ritya + idaü paramaü gambhãraü mahà-yànaü ÷çõvanti | te ca parãtta-buddhayo * api kula-putrà an-uttaràyàü samyak-saübodhau cittam utpàdayanti | teùàü àdi-karmikà ye ca bodhi-satvà idaü parama-gambhãraü ÷ånyatà-pratisaüyuktaü såtra-antaü ÷çõvanti uddi÷anti pañhanti | te yathà-÷rutaü yathà-paryavàptaü pareùàü pårva-buddhi-sadç÷ànàü sv-arthaü su-vya¤janaü vistareõa + agrataþ smàrayanti prakà÷ayanti | te hy a-kçta-÷amà bàlàþ pçthag-janàþ ÷çõvanta uttrasyanti saütrasyanti saütràsam àpadyante | te saütràsena vivarttayanty an-uttaràyàþ samyak-saübodhe÷ cittaü ÷ràvaka-yàne cittaü praõidadhati | eùà àdi-karmika-bodhi-satvasya måla-àpattiþ prathamà ||

yayà måla-àpattyà sa kula-putraþ sarvaü pårva-avaropitaü ku÷ala-målaü jhàùayati | vastu-patitaþ paràjitaþ svarga-apavarga-sukhàt | visaüvàditaü ca + asya bodhi-cittam apàya-gàmi bhavati | tasmàd bodhi-satvena mahà-satvena para-pudgalànàm à÷aya-anu÷ayaü prathamaü j¤àtvà yathà-à÷ayànàü satvànàm anupårveõa dharma-de÷anà kartavyà | tad yathà mahà-samudre * anupårveõa + avatàrayati || pe ||

punar a-param àdi-karmiko bodhi-satvaþ kasya-cid eva vakùyati ||

na tvaü ÷akyasi ùañ-pàramitàsu caryàü cartuü | na tvaü ÷akyasy an-uttaràü samyak-saübodhim abhisaüboddhuü | ÷ãghraü tvaü ÷ràvaka-yàne praty-eka-buddha-yàne và cittam utpàdaya | tena tvaü saüsàràn niryàsyasi | yàvad yathà-pårva-uktam iyam àdi-karmikasya bodhi-satvasya dvit-yà måla-àpattiþ ||

punar a-param àdi-karmiko bodhi-satvaþ kasya-cid evaü vakùyati | kiü bhoþ pràtimokùa-vinayena | ÷ãlena su-rakùitena ÷ãghraü tvam an-uttaràyàü samyak-saübodhau cittam utpàdayasva | mahà-yànaü pañha | yat te ki¤-cit kàya-vàï-manobhiþ kle÷a-pratyayàd a-ku÷alaü karma samudànãtaü tena pàñhena ÷uddhir bhavaty a-vipàkaü | yàvad yathà-pårva-uktam ayam àdi-karmikasya bodhi-satvasya tçtãyà måla-àpattiþ ||

punar a-paraü kula-putra keùà¤-cid àdi-karmiko bodhi-satva evaü vakùyati | varjayata yåyaü kula-putràþ ÷ràvaka-yàna-kathàü | mà ÷çõuta mà pañhata mà pareùàm upadi÷ata | gopayata ÷ràvaka-yàna-kathàü | na yåyaü tasmàt mahat phalaü pràpsyatha | na yåyaü tato nidànàc * chaktàþ kle÷a-antaü kartuü | ÷raddadhata mahà-yàna-kathàü | ÷çõuta mahà-yànaü pañhata mahà-yànaü pareùàü ca + upadi÷ata | tato yåyaü sarva-dur-gaty-apàya-pathàn ÷amayiùyatha | kùipraü ca + an-uttaràü samyak-saübodhim abhisaübhotsyatha ||

yadi te tasya vacana-kàriõo bhavanti + ãdç÷aü dçùñi-gatam upagçhõãyuþ | ubhayor api måla-àpatir bhavati + iyam àdi-karmikasya bodhi-satvasya caturthã måla-àpattiþ ||

punar a-param àdi-karmikà bodhi-satvà dvi-jihvikà bhavanti anyathà nidar÷ayanti | idaü ca mahà-yànaü kãrti-÷abda-÷loka-arthaü làbha-sat-kàra-hetoþ pañhanti sva-adhyàyanti dhàrayanti vàcayanti de÷ayanti pareùàü ca ÷ruta-màtram upadi÷anti | evaü ca vakùyanti | vayaü mahà-yànikà na + anye | te pareùàm ãrùyàyanti làbha-sat-kàra-hetor yatas te labhante upabhoga-paribhogàn parebhyas tat-pratyayàt te prakupyanti teùàü ca + a-varõaü ni÷càrayanti kutsanti paüsayanti vijugupsanti | àtmànaü ca + utkarùayanti na tàn | atas te ãrùya-hetunà ca + uttari-manuùya-dharmair àtmànaü vij¤apayanti | tatas te tena vastunà patitàþ paràjità mahà-yàna-sukhàd etàü mahà-gurukàm àpattim àpadyante yayà + apàya-gàmino bhavanti | yathà ka÷-cit puruùo ratna-dvãpaü gacched gantuü nàvà samudram avatarate sa mahà-samudre svayam eva tàü nàvaü bhindyàt tatra + eva maraõaü nigacched | evam eva ye àdi-karmikà bodhi-satvà mahà-guõa-sàgaram avatartu-kàmà ãrùyà-hetos tad vadanti | tat-pratyayàt te ÷raddhà-nàvaü bhittvà praj¤à-jãvitena viyogaü pràpnuvanti | evaü te bàlà àdi-karmikà bodhi-satvà ãrùyà-hetor an-çta-pratyayà mahà-gurukàm àpattim àpadyante | iyaü pa¤camã måla-àpattir àdi-karmikasya bodhi-satvasya ||

punar a-paraü kula-putra bhaviùyanty an-àgate * adhvani gçha-stha-pravrajità àdi-karmikà bodhi-satvà ye te gambhãràþ ÷ånyatà-pratisaüyuktàþ såtra-anta-àdhàraõã-kùànti-samàdhi-bhåmi-sv-alaü-kçta-mahà-vidvat-puruùàõàü kçta-÷ramàõàü bodhi-satvànàü go-caràs tàn mahà-yàna-såtra-antàn dhàrayanti pañhanti sva-adhyàyanti pareùàü ca vistareõa vàcayitvà prakà÷ayanti | ahaü ca + imàn dharmàn sva-buddhyà buddhvà + evaü ca punar ahaü kàruõya-hetos tava + upadi÷àmi | tvayà và punas tathà bhàvayitavyaü yathà tvam atra gambhãreùu dharmeùu pratyakùo bhaviùyasi | evaü te j¤àna-dar÷anaü bhaviùyati yathà mama | etarhi na punar eva dadàti pañhita-màtreõa + aham imàn evaü-råpàn dharmàn gambhãra-gambhãràn upadi÷àmi na sàkùàt-kriyayà ||

la-bha-sat-kàra-hetor àtmànaü vikrãõàti | tat-pratyayàt sarva-try-adhva-gatànàm arhatàü samyak-saübuddhànàü bodhi-satvànàm àrya-pudgalànàü ca purataþ sa-aparàdhiko bhavati | mahà-gurukam àpattim àpadyate | visaüvàdayati deva-manuùyàn mahà-yànena | ÷ràvaka-yànam eva + asya na bhavati | pràg eva mahà-yànasya + avatàra-vi÷eùa-adhigamaþ | pràg eva + an-uttarà samyak-saübodhiþ ||

tad yathà ka÷-cit puruùo mahà-añavãü prasthitaþ kùut-tarùa-prapãóitaþ sa tatra mahà-phala-vçkùe pratiùñhitaþ | àhàra-arthaü sa udàra-phala-vçkùam apahàya gandha-saüpannaü rasa-saüpannam an-àsvàdya viùa-vçkùam abhiruhya viùa-phalàni bhu¤jãta bhuktvà ca kàlaü kuryàt | tad-upamàüs tàn pudgalàn vadàmi | ye dur-labhaü manuùya-làbhaü labdhvà kalyàõa-mitraü sanni÷ritya mahà-yànam avatartu-kàmà làbha-sat-kàra-ya÷o-hetor àtmànam upadar÷ayanti paràn paüsayanti evaü-råpàü mahà-gurukàm àpattim àpadyante yayà gurukayà + àpattyà sarva-vij¤ànàü parama-jugupsità bhavanti | apàya-gàminas tathà-råpà÷ ca pudgalà na sevanãyàþ sarva-kùatriya-bràhmaõa-viñ-÷ådràõàü | ya÷ ca tàn sevate sa sa-atisàro bhavati sarva-vij¤ànàü | iyaü kula-putra bodhi-satvasya ùaùñhã måla-àpattiþ ||

punar a-paraü kula-putra bhaviùyanty an-àgate * adhvani kùatriyàõàü purohita-caõóàlà amàtya-caõóàlà bhaña-caõóàlà mårkhàþ paõóita-mànino mahà-dhanà mahà-bhogàþ | bahu-vidheùu dàna-maya-puõya-kriyà-vastuùu saüdç÷yante te tyàga-mada-mattà màna-mada-darpeõa kùatriyaü vibhedayanti | ÷ramaõàn kùatriyaiþ | te kùatriyàn ni÷ritya ÷ramaõàn daõóàpayanti | arthaü daõóena muùanti | tena + upadraveõa te bhikùavaþ paudgalikaü và sàüghikaü và càturdi÷a-sàüghikaü và staupikaü và ÷ramaõair apahçtya teùàü pràhçtaü pradàpyante | te puna÷ caõóàlàþ kùatriyasya + upanàmayiùyanti | te ubhayato * api måla-àpattim àpadyante | ye kùatriya-caõóàlàþ ÷ramaõaiþ sàrddhaü praduùyanti tathà-råpaü ca te dharmaü praj¤apayiùyanti | a-dharmaü và dharmam apahàya | såtra-vinaya-÷ikùà an-apekùya kàla-upade÷a-mahà-prade÷àn apahàya | mahà-karuõà-netrã-praj¤à-pàramita-÷ikùà-upàya-kau÷alya-÷ikùàþ yà÷ ca + a-pareùu såtreùu ÷ikùà upadiùñàs tà apahàya | tathà-råpàü dharma-yuktiü bhikùåõàü viheñhana-artha-pårvakaü kriyà-àkàraü praj¤apayanti | yaiþ kriyà-àkàrair bhikùåõàü viheñhanà bhavati | ra¤cati ÷amatha-vipa÷yana-anuyoga-manas-kàraü | te * avadhyàyanto vyàpàda-bahulà bhavanti | tena ca hetunà bhikùåõàm apy upa÷àntàþ kle÷à na + upa÷amyanti na tanå-bhavanti | tat-kàle punas te bhikùava à÷aya-vipannà bhavanti ÷ãla-vipannà÷ ca bhavanti | àcàra-vipannà bhavanti dçùñi-vipannà bhavanti tad-dhetoþ ÷aithilikà bhavanti | bàhulikà bhavanti | a-÷ramaõàþ ÷ramaõa-pratij¤àþ | a-brahma-càriõo brahma-càri-pratij¤àþ ÷aïkha-svara-samàcàràþ praùñavya-dharma-de÷akàþ | te bhåyasyà màtrayà sa-paricàrasya kùatriyasya sat-kçtà bhavanti mànitàþ påjità bhavanti | te ca prahàõa-abhiyuktànàü bhikùåõàü gçha-stheùv a-varõaü ni÷càrayanti | sa ca kùatriyaþ sa-parivàraþ prahàõa-abhiyuktànàü bhikùåõàm antike praduùyati avadhyàyati | yas tatra prahàõikànàü bhikùåõàm upabhoga-paribhogas taü sva-adhyàya-abhiratànàü bhikùåõàü niryàtayanti | te ubhayato måla-àpattim àpadyante | tat kasya hetoþ ||

dhyàyã bhikùuþ su-kùetraü | na + adhyayana-vaiyàvçtya-à÷rità na + adhyayana-abhiyuktàþ ||

sam-dhi-dhàraõã-kùànti-bhåmiùu bhàjanã-bhåtà dakùiõãyàþ pàtra-bhåtàþ | àloka-kara-àlokasya màrga-upade÷akàþ | karma-kùetra-kle÷a-kùetràn satvàn uttàrayanti | nirvàõa-gamane ca màrge pratiùñhàpayanti | imàþ kula-putra + aùñau måla-àpattaya iti ||

àsàü niþsaraõam iha + eva såtre * abhihitaü | yadi te bodhi-satvà àkà÷agarbhasya bodhi-satvasya nàma ÷rutvà dar÷anam asya + àkàïkùeran | apàya-prapatana-bhayàt måla-àpattãr da÷ayitu-kàmà | yadi te àkà÷agarbhaü bodhi-satvaü namas-kuryuþ nàma ca + asya parikãrttayeyus teùàü sa kula-putro yathà bhàgyatayà sva-råpeõa + agratas tiùñhati bràhmaõa-råpeõa yàvad dàrikà-råpeõa purataþ sthàsyati | tasya + àdi-karmikasya bodhi-satvasya yathà samutthitàs tà àpattãþ pratide÷ayati | gambhãraü ca + asya + upàya-kau÷alyaü mahà-yàne caryàm upadar÷ayati | yàvad a-vaivarttika-bhåmau ca pratiùñhàpayati || pe ||

yadi teùàü saümukhaü dar÷anaü na dadàti | yas tam abhiyàcati | tena + àdi-karmikeõa bodhi-satvena sa-aparàdhena pa÷cime yàme utthàya + àsanàt pràï-mukhena sthitvà dhåpaü dhåpayitavyaü | aruõo deva-putra àyàcitavyaþ | evaü ca vaktavyaü | aruõa aruõa mahà-kçpa mahà-bhàga mahà-uditas tvaü jambu-dvãpe màü karuõayà + àchàdayasva | ÷ãghram àkà÷agarbhaü mahà-kàruõikaü mama vacanena bodhaya | mama svapna-antare tam upàyam upadar÷aya yena + aham upàyena + àpattiü pratide÷ayàmi | àrye mahà-yàne upàya-praj¤àü pratilapsyàmi + iti ||

tena tat-kàlaü ÷ayyàyàü nidràpayitavyaü saha + udgate * aruõe iha jambu-dvãpe àkà÷agarbhasya bodhi-satvasya + iha samàgamo bhavati sva-råpeõa ca | tasya + àdi-karmikasya bodhi-satvasya svapna-antare purataþ sthitvà tàü måla-àpattiü de÷ayati mahà-yàna-upàyena | tathà-råpaü ca tasya + upàya-j¤ànaü saüdar÷ayati | yena + upàya-kau÷alyena sa àdi-karmiko bodhi-satvas tatra + eva bodhi-citta-a-saüpramoùaü nàma samàdhiü pratilabhate su-dçóha-vyavasthita÷ ca bhavati mahà-yànae ity àdi ||

atha và yo * atra såtre * adhyeùaõa-mantraþ pårvam uktaþ | tena + ayaü vidhiþ kàryaþ | evaü syàt | araõye upavane * abhyavakà÷e vàgaraü và tagaraü và kàla-anusàri và dhåpayitavyaü | prà¤jalinà ca bhåtvà samantato dig-vidikùu ca pa¤ca-maõóalakena vanditvà ime mantra-padàþ pravartayitavyàþ | tad yathà | su-mç÷a \<[doubtful]>\ | kàruõika | caratu \<[doubtful]>\ | vicara | sa¤cara | kàruõika | murara | murara vega-dhàri namucame bhujayata kàruõika cintà-maõi påraya kàruõika sarva-à÷àü me sthàpaya | àj¤à-dhàrã sphugu | rati-viveka gu | dçùñi-viveka gu | påraya kàruõika pårayantu mama + à÷àü | sarvathà ca + a-÷oka-gati svàhà ||

vidhiþ pårva-vat | sarva-vyàdhi-duþkha-sarva-bhaya-sarva-upakaraõa-vighàta-pratighàte sarva-abhãùña-siddhaye ca kàryaþ ||

yadi kùatriya-àdayo * api bodhi-satvàþ katham eùàm àpatti-niyamo * anyeùàü ca + àdhikyaü | atha tena sàmvarikàþ | katham eùàm àpatti-vyavasthà | kathaü và tad-doùàt sàmvarikà api gçhyante | na + eùa doùaþ | yeùàü yatra bahulaü saübhavaþ te tatra + à-koñitàþ sva-nàma-grahaõa-dar÷anàd bhaya-utpàdana-arthaü | paras-paratas tu sarvaiþ sarvà àpattayaþ parihartavyàþ ||

yena và prakçti-mahà-sa-àvadyatayà + a-samàdàno * apy a-bhavyo bhavaty ucchinna-ku÷ala-måla÷ ca sutaràü tena sàmvarikà ity alam anayà cintayà ||

upàya-kau÷alya-såtre * api måla-àpattir uktà | kiü và + api kula-putra bodhi-satvaþ pràtimokùa-÷ikùàyàü ÷ikùamàõàþ kalpa-÷ata-sahasram api måla-phala-bhakùaþ syàt | sarva-satvànàü ca su-ukta-dur-uktàni kùamet | ÷ràvaka-praty-eka-buddha-bhåmi-pratisaüyuktai÷ ca manasi-kàrair vihared iyaü bodhi-satvasya gurukà måla-àpattiþ | tad yathà kula-putra ÷ràvaka-yànãyo måla-àpattim àpannaþ so * a-bhavyas tair eva skandhaiþ parinirvàtum | evam eva kula-putro * a-pratide÷ya + etàm àpattim a-niþsçjya tàn ÷ràvaka-praty-eka-buddha-manasi-kàràn a-bhavyo buddha-bhåmau parinirvàtum iti ||

àsàü ca måla-àpattãnàü sukha-grahaõa-dhàraõa-artham ekãya-matànàü ca saügraha-kàrikà ucyante ||

ratna-traya-sva-haraõàd àpat-pàràjikà matà | sad-dharmasya pratikùepàd dåtãyà muninà + udità ||

duþ-÷ãlasya + api và bhikùoþ kàùàya-stainya-tàóanàt | càrake và vinikùepàd apapravràjanena ca ||

pa¤ca + ànantarya-karaõàn mithyà-dçùñi-graheõa và | gràma-àdi-bhedanàd và + api måla-àpattir jina-udità ||

÷ånyatàyà÷ ca kathanàt satveùu kçta-buddhiùu | buddhatva-prasthitànàü và saübodher vinivarttanàt ||

pràtimokùaü parityàjya mahà-yàne niyojanàt | ÷iùya-yànaü na ràga-àdi-prahàõàya + iti và grahàt ||

pareùàü grahaõàd và + api punaþ sva-guõa-kà÷anàt | para-paüsanato làbha-sat-kàra-÷loka-hetunà ||

gambhãra-kùàntiko * asmi + iti mithyà + eva kathanàt punaþ | daõóàpayed và ÷ramaõàn dadyàd và ÷araõa-trayàt ||

gçhõãyàd dãyamànaü và ÷amathe tyàjanàt punaþ | pratisaülãna-bhogaü ca sva-adhyàyiùu nivedanàt ||

målà àpattayo hy età mahà-naraka-hetavaþ | àryasya + àkà÷agarbhasya svapne de÷yàþ puraþ-sthitaiþ ||

bodhi-citta-parityàgàd yàcakàya + a-pradànataþ | tãvra-màtsarya-lobhàbhyàü krodhàd và satva-tàóanàt ||

prasàdyamàno yatnena satveùu na titikùate | ÷lokàt para-anuvçttyà và sad-dharma-àbhàsa-varõanàd | iti ||

àrya-kùitigarbha-såtre * apy uktaü | yo mahà-brahman mama + uddi÷ya pravrajito duþ-÷ãla-pàpa-samàcàro bhikùur anubhåtaþ ka÷ambaka-jàto * a-÷ramaõaþ ÷ramaõa-pratij¤aþ a-brahma-càrã brahma-càri-pratij¤aþ | dhvastaþ patitaþ paràjito vividhaiþ kle÷aiþ | atha ca punaþ sa duþ-÷ãla-pàpa-samàcàro bhikùur adya + api sarva-devànàü yàvat sarva-manuùyàõàü yàvat puõya-nidhãnàü dar÷ayità bhavati kalyàõa-mitraü | kiü ca + api sa a-pàtrã-bhåtaþ tena ca punaþ ÷iras-tuõóa-muõóena kàùàya-vastra-pràvaraõa-ãryà-pathena dar÷ana-hetunà + api bahånàü satvànàü vividha-ku÷ala-måla-upastambhana-karaþ su-gati-màrga-dar÷ako bhavati | tasmàd yo mama + uddi÷ya pravrajitaþ ÷ãlavàn duþ-÷ãlo và tasya na + anujànàmi cakra-varttir àj¤àm api yan mama + uddi÷ya pravrajitasya saha-dharmeõa + api kàye daõóa-prahàraü và dàtuü càrake và prakùeptuü | aïgam aïgaü vikarttanaü và kartuü jãvitàd và vyaparopaõaü kartuü | kiü punar a-dharmeõa ||

kiü ca + api mçtaþ kathyate * asmin dharma-vinaye | atha ca punaþ sa pudgalo go-rocana-kastårikà-sadç÷a iti | atra + eva + àha | ye mama + uddi÷ya pravrajitàn yàna-bhåtàn pàtra-bhåtàn và viheñhayiùyanti te sarveùàü try-adhva-gatànàü buddhànàm atãva sa-aparàdhà bhavanti | samucchinna-ku÷ala-målà dagdha-santànà avãci-paràyaõà bhavanti + iti | atra + eva + àha | sarva-buddhair adhiùñhito * ayaü mokùa-dhvajo yad uta rakta-kàùàya-vastram iti | asminn eva ca + uktaü | tena khalu punaþ samayena bahåni ÷ràvaka-niyuta-÷ata-sahasràõi bahåni ca bodhi-satva-niyuta-÷ata-sahasràõi bhagavato * antike evaü-råpaü pårva-kçtaü karma-àvaraõaü pratide÷ayanti | vayam api bhadanta bhagavan bahånàü pårvakàõàü tathà-gatànàü pravacane pàtra-bhåtàn pàtra-bhåtàü÷ ca buddhànàü bhagavatàü ÷ràvaka-yànãyàn pudgalठjugupsitavantaþ paüsitavanto roùitavanto * a-varõa-a-ya÷aþ-kathà÷ ca ni÷càritavantaþ | tena vayaü karma-àvaraõena triùv apàyeùu vividhàü tãvràü pracaõóàü duþkhàü vedanàü pratyanubhåtavantaþ ||

peyàlaü ||

vayaü tat-karma-àvaraõa-÷eùam etarhi bhagavato * antike pratide÷ayiùyàmaþ | ke-cid vadanti | vayaü bhagavataþ ÷ràvakàn vacanais tarjitavantaþ paribhàùitavantaþ | ke-cid vadanti | vayaü bhagavataþ ÷ràvakàn a-pàtra-bhåtàn patra-a-bhåtàü÷ ca praharitavantaþ | ke-cid vadanti | vayaü cãvaràn hçtavantaþ | ke-cid vadanti | vayaü bhagavataþ ÷ràvakàõàm upabhoga-paribhogàn àcchinnavantaþ | ke-cid vadanti | vayaü bhagavantam uddi÷ya pravrajitàn gçha-sthàn kàritavantaþ tata a-sthànaü sàditàþ | ke-cid vadanti | asmàbhir bhagavan buddhànàü bhagavatàü ÷ràvakà a-patra-bhåtàþ pàtra-bhåtà÷ ca sa-aparàdhikà÷ càrake prakùiptàs tena vayaü karma-àvaraõena bahån kalpàüs tçùv apàyeùu vividhàü tãvràü pracaõóàü duùkhàü vedanàü pratyanubhåtavantaþ || pe ||

tad vayam etarhi karma-àvaraõa-÷eùàü bhagavato * antike pratide÷ayàmaþ | àyatyàü saüvaram àpadyema | pratigahõàtu bhagavàn asmàkam anukampàm upàdàya | uddharatu bhagavàn asmàn an-anta-pàpebhya iti vistaraþ ||

pravrajyà-antaràya-såtre * apy an-artha uktaþ | caturbhir mahànàman dharmaiþ samanvàgato gçhã a-kùaõa-pràpto bhavati | jàty-andha÷ ca jaóa÷ ca + a-jihvaka÷ ca caõóàla÷ ca jàtu sukhito bhavaty abhyàkhyàna-bahula÷ ca ùaõóaka÷ ca paõóaka÷ ca nitya-dàsa÷ ca | strã ca bhavati ÷và ca ÷åkara÷ ca gardabha÷ ca + uùñra÷ ca à÷ãviùa÷ ca bhavati tatra tatra jàtau ||

katamai÷ caturbhiþ | iha mahànàman gçhã pårva-jina-krña-adhikàràõàü satvànàü naiùkramya-cittasya pravrajyà-cittasya + àrya-màrga-cittasya + antaràyaü karoti | anena prathamena ||

punar a-paraü gçhã dhana-laulyena putra-laulyena karma-vipàkam a-÷raddadhat putrasya và duhitur và bhàryàyà và j¤àti-saüghasya + ai÷varya-sthàne vartamàne pravrajyà-antaràyaü karoti | anena dvitãyena + iti ||

anya-dvayaü | sad-dharma-pratikùepaþ ÷ramaõa-bràhmaõeùu ca pratighaþ ||

da÷a ca + a-ku÷alàþ karma-pathàþ an-arthàþ | sad-dharma-smçty-upasthànàd vipàka-kañukà draùñavyàþ | tataþ ki¤-cin-màtraü såtraü såcyate | pràõa-atipàta-vipàka-lavas tàvad | yathà + àha | tad yathà + agni-÷ikhà-carà nàma pakùiõo ye * agni-÷ikùà-madhya-gatà na dahyante saühçùñatarà÷ ca nàrakeyàõàü kapàlaü bhittvà rudhiraü pibanti | kapàla-antara-carà nàma pakùiõo ye mastakaü bhittvà jvalita-mastaka-luïgàn pibanti | jihvà-àmiùa-bhujo nàma pakùiõo ye jihvàü vidàrya + abhito * abhitaþ prabhakùayanti | sà + api jihvà bhuktà punar api saüjàyate padma-dala-komalatarà | evam artha-anuråpa-saüj¤à danta-utpàñakà nàma kaõñha-nàóy-apakarùakà nàma | kloma-kà÷inaþ | àmà÷aya-adàþ | plãha-saüvartakà | antra-vivara-khàdinaþ | pçùñha-vaü÷a-carà nàma | marma-guhyakà nàma pakùiõo ye sarvàõi marma-vivaràõi bhittvà marmàõi kçntayitvà vivaràõi pravi÷ya majjà-maõóaü pibanti krandamànànàü | såcã-chidrà nàma pakùiõo ye såcã-sadç÷a-tuõóà raktaü pibanti | evam asthi-vivara-a÷inaþ ùañ-tvag-bhakùiõaþ | nakha-nikçntakà medo-dàþ snàyu-vi÷eùakàþ | ke÷a-uõóukà nàma pakùiõo ye ke÷a-målàny utpàñayanti ||

sa evam avãci-prade÷as trãõi yojana-÷ata-sahasràõi pakùi-bhairava-pakùo nàma | tatra tair anyair nàrakeyaiþ saha + an-ekàni varùa-÷ata-sahasràõi bhakùyate saübhavati ca | sa katha¤-cid api tasmàn muktaþ sarvasmàd duùkha-jàla-parivçtaþ | ÷vabhra-prapàto nàma dvitãyaþ prade÷as tatra gacchati | tràõa-anveùã ÷araõa-anveùã paritràõa-anveùã samantata ekàda÷abhir arci-skandhair àvçto niþ-sahàyaþ karma-pà÷a-bandhana-baddhaþ samantataþ ÷atrubhir àvçtaþ kàntàram anuprapannaþ sarvasmàn naraka-pu¤jàd adhikataraü vyasanam abhiprapannas taü ÷vabhra-prapàtaü nàma prade÷am anudhàvati | patite * atãva pàdaþ pravilãyate | utkùiptaþ punar api saübhavati | su-kumàrataraþ ÷lakùõataraþ kharàbhis tãvràbhir vedanàbhir abhibhåtaþ | tasya + evaü bhaya-viklava-vadanasya kara-caraõa-sarva-aïga-praty-aïga-pravilãyamànasya sa prade÷aþ ÷vabhra-prapàto nàma pràdur-bhavati | sa tasmin de÷e nipatati patitaþ ÷vabhre prapatati trãõi yojana-sahasràõi | punar api karma-kçtena vàyunà + utkùipyate | sa prapatamànaþ kaüka-vàyasa-grdhra-ulåkair bhakùyate | yàvat tasya + evam utkùipyamànasya ca prapatata÷ ca + an-ekàni varùa-÷ata-sahasràõi gacchanti | katha¤-cid api tasmàn muktaþ paribhràmita÷ cakra-aïkaü vivaraü nàma prade÷am anudhàvati | tasmiü÷ ca prade÷e sahasra-aràõi cakràõi pràdur-bhavanti vajra-nàbhãni tãkùõa-jvàlàni ÷ãghra-bhramàõi tasya saha-gamanàd eva tàni cakràõi ÷arãraü pràpya bhramanti | pe ||

praty-ekaü sarva-aïgàni pramathnanto dahanti pàda-tale ca + asya ÷aïkubhir bhidyete | evaü makkoñaka-parvate | màkkoñakaiþ pràõi-jàtibhiþ sa-antar-vahiþ-parama-aõu÷aþ prabhakùyate | bhukto bhuktaþ punar api saüjàyate su-kumàrataraþ | su-kumàratayà bhåyo * apy àdhikataràü vedanàm anubhavati | bhukta-bhuktasya prabhåtataram eva + asya tvaï-màüsaü pràdur-bhavati | tasya pràõa-atipàta-kçta-upacitasya tat-phalaü bhavati ||

a-datta-àdàna-vipàkam àha | sa eùa duùkçta-karma-anta-càrã àlàta-cakra-nirmàõa-gandharva-nagara-mçga-tçùõikà-sadç÷aü mahad artha-jàtaü pa÷yati ratna-vastra-dhana-dhànya-nikara-bhåtaü | tasya + evaü lobha-abhibhåtasya karmaõà mohitasya + evaü bhavati | mama + idam iti | sa evaü mohitaþ pàpa-kàrã prajvalita-aïgàra-karùår laïghayitvà tad-draviõam anudhàvati | sa karma-kçtair yama-puruùair gçhyate ÷astra-jàla-madhya-gataþ sarva-aïga-praty-aïga÷aþ pàñyate vi÷asyate dahyate * asthy-ava÷eùaþ kriyate | na ca + asya + an-àdi-kàla-pravçttaþ sa lobhas tàm apy avasthàü gatasya parihãyatae iti ||

kàma-mithyà-àcàram adhikçtya + àha | eùa sa pàpa-kartà tasmàc * chastra-saïkañàn muktaþ katham-apy aïgàra-karùår laïghayitvà karmaõà bhràmitaþ prade÷am anyaü prapadyate | vitatha-dar÷anaü nàma tatra karma-kçtàü striyaü pa÷yati yà tena pårvaü naùña-smçtinà dçùñà | dçùñvà ca + an-àdi-kàla-abhyasto ràga-agnir utpadyate | sa tena dhàvati yena tà striyaþ | tà÷ ca + ayo-mayyo nàryaþ karma-kçtàþ | tàbhir asau gçhyate | gçhãtvà ca + oùñhàt prabhçti tathà bhujyate yathà + asya sarùapa-phala-màtra-pramàõam api na + ava÷iùñaü | tasmi¤ ÷arãre bhavati | punar api saübhavati | punar api bhujyate | sa kañukàü kharàü vedanàm anubhavaüs tasmàd ràga-agner na nivartate | yena tà striyas tena bhåyaþ saþ saüdhàvati | na ca + asya tat-pãóà tathà bàdhate yathà ràga-agniþ | atha tà striyo bhåyo vajra-maya-ayo-maya-prajvalita-gàtràs taü manuùyam àdàya jvàlà-màlà-àkula-sarva-÷arãràs taü nàrakeyaü siktà-muùñi-vad bhindanti | punar api saübhavati + iti pårva-vat || pe ||

striyo målam apàyasya dhana-nà÷asya sarvathà | strã-vidheyà narà ye tu kutas teùàü bhavet sukham || pe ||

yàvat | strã vinà÷o vinà÷ànàm iha loke paratra ca | tasmàt striyo vivarjyàþ syur yadi + icchet sukham àtmana iti ||

mçùà-vàdam adhikatya + àha | sa tair yama-puruùair gçhyate gçhãtvà ca tan-mukhaü vidàrayanti tasmàj jihvàm apakarùayanti | sà ca jihvà karma-va÷àt pa¤ca-yojana-÷ata-pramàõà bhavati | tasya mçùà-vàdasya balena tasyà÷ ca saha-nirgamana-kàle te yama-puruùà bhåmàv ànàhayanti pradãpta-ayo-mayyàü | karma-kçtaü ca hala-sahasraü pràdur-bhavati pradãpta-agra-saüyuktaü balavadbhir balãvardais tad asya + antar-gataü jihvàyàü vahati | tatra påya-rudhira-kçmi-÷ràviõyo nadyaþ pravahanti || pe ||

sà ca jihvà tathà su-kumàrà yathà devànàm akùi ||

yàvat sa vedanàtas tanati krandati vikro÷ati na ca + asya tad-duþkhaü ka÷-cid apanayati + iti vistaraþ | tasya + evaü pracaõóàm vedanàm anubhavato * an-ekàni varùa-÷ata-sahasràõi sà ca jihvà kçùyate | sà katha¤-cit tasya nàrakasya mukhe pravi÷ati | sa bhaya-vihvala-vadano yena và tena và niþpalàyate * aïgàra-karùåùu dahyamàno nimajjan | tasya + evaü duþkha-àrttasya + a-÷araõasya + a-paràyaõasya punar api yama-puruùàþ pràdur-bhavanti mudgara-asi-pàõayaþ | te taü puruùaü mastakàt prabhçti yàvat pàdau cårõayanti + ity àdi ||

pai÷unya-vipàkas tu yathà + eva mçùà-vàdasya trãõi yojana-÷atàni jihvà + iti vi÷eùas tu | tàü yama-puruùà nistriü÷àn àdàya pradãpta-dhàràn jihvàü nikçntanti | jambukai÷ ca + anysamin prade÷e bhakùyate | parama-kañukàü vedanàü prativedayate sa krandati vikro÷aty a-vyakta-akùaraü jihvà-virahita ity àdi ||

pàruùya-vipàkam àha | te tàü jihvàm àsyaü vidàrya gçhõanti | gçhãtvà ni÷ita-dhàraiþ ÷astrai÷ chittvà tasya bhåya eva khàdanãya-arthena mukhe prakùipanti | sa ca jighansà-arditaþ kùut-kùàma-vadanaþ sva-rudhira-làlà-parisrutàü tàm eva sva-jihvàü bhakùayati | sà ca jihvà chinnà punar api saüjàyate karma-va÷àt | atha sa bhåmau vedanà-àrttaþ parivartate viceùñate krandate | tasya + evaü vedanà-àrttasya parivçtta-nayana-tàrakasya duùkha-àrttasya dãnasya + a-sahàyasya + ekàkinaþ sva-kçtam upabhu¤jànasya yama-puruùà anu÷àsanã-gàthàü bhàùante ||

jihvà-dhanor vinirmuktas tãkùõo vàg vi÷ikhas tvayà | pàruùyam iti yad dçùñaü tasya + etat phalam àgatam ||

iti vistaraþ ||

saübhinna-pralàpa-vipàkam àha ||

tasya tat prajvalitaü tàmra-drava-lohitaü jihvàü dahati | jihvàü dagdhvà kaõñhaü dahati | kaõñhaü dagdhvà hçdayaü dahati hçdayaü dagdhvà + antràõi dahati | tàny api dagdhvà pakva-à÷ayaü dahati | pakva-à÷ayam api dagdhvà + adho-bhàgena nirgacchati ||

yama-puruùà gàthàm àhuþ | pårva-uttara-a-baddha-padaü nir-arthakam a-saügatam | a-baddhaü yat tvayà proktaü tasya + etat phalam àgataü ||

yà na \<[doubtful]>\ satyavatã nityaü na ca + adhyayana-tat-parà | na sà jihvà budhair dçùñà kevalaü màüsa-khaõóikà | iti vistaraþ ||

abhidhyà-vipàkam àha | atha pa÷yati riktaü tuccham a-sàrakaü karma-kçtaü bahu-draviõaü para-parigçhãtaü tasya karma-codita-vyàmohitasya + evaü bhavati | mama + idaü syàd iti | tataþ sa nàrakas tena + eva dhàvati yena tad dravyaü | tasya + abhidhyà-àkhya-mànasasya + a-ku÷alasya + àsevita-bhàvita-bahulã-kçtasya tat-phalaü yad asau narake viparãtaü pa÷yati | tasya + evaü pa÷yato * abhidhyà-bahulasya haste ÷astraü pràdur-bhavati sa tena dhàvati | teùàm apy anyeùàü nàrakàõàü haste ÷astràõi pràdur-bhavanti | sa taiþ saha ÷astreõa yudhyate yàvat tathà kartyate yathà sarùapa-phala-màtram api na bhavati màüsam asya ÷arãre tathà + asthi-kaïkàla-ava÷eùaþ kriyate || pe ||

pareùàü sampa ... mama syàd iti cintitaü | tasya + abhidhyà-samutthasya viùasya phalam àgatam iti ||

vyàpàda-phalam àha | karma-mayàþ siüha-vyàghra-sarpàþ krodha-abhibhåtàþ puratas tiùñhante | etebhyo bhaya-bhãto yena và tena và niþpalàyate | sa kathaü ÷aknoti palàyitum a-÷ubhasya karmaõaþ | sa tair gçhyate | gçhãtvà ca pårvaü tàvan mastakàd bhujyate yàvat pàr÷vataþ sarpair viùa-daüùñraiþ saüda÷ya saüda÷ya bhakùyate | vyàghrair api pçùñhato bhakùyate | pàdàv api vahninà dàhyete sa yama-puruùair dåràd iùubhir vidhyatae iti vistaraþ ||

mithyà-dçùñi-phalaü punar a-parimitaü | pàñhas tu saükùipyate | ÷astra-varùa-tomara-vajra-varùa-a÷ani-pàùàõa-varùe hanyate | ekàda÷abhir arcci-skandhaiþ kùut-pipàsa-agninà ca sukha-nirgatena nir-antaraü dahyatae iti ||

kàma-målà÷ ca sarva-an-arthà iti tebhya eva + udvejitavyaü | yathà + atra + eva + àha | asty agni-kuõóo nàma narakaþ | tatra katareõa karmaõà satvà upapadyante | yena a-÷ramaõena ÷ramaõa-pratij¤ena màtç-gràmasya nçtta-gãtasya + àbharaõànàü và ÷abdaü ÷rutvà + a-yoni÷ena manas-kàreõa + àkùipta-buddhinà tac * chrutvà hasita-laóita-krãóitàny a-÷ucim uktaü || pe ||

tatra te nàrakà ayo-varùeõa sarva-aïga-praty-aïga÷a÷ cårõyante * aïgàra-varùeõa ca pacyante dahyantae ity àdi | evaü pauràõa-kàma-àsvàdana-smaraõàt padumo nàma narakaþ pañhyate svapna-anta-bhåta-smaraõàc ca | tatra te nàrakàþ kumbhiùu pacyante | te droõiùv ayo-mayair muùalair hanyantae iti vistaraþ ||

evam apsarasaþ pràrthanayà brahma-carya-pariõàmanàn mahà-padumo nàma naraka uktaþ | tatra kùàra-nadã-taraïginã nàma pravahati | tasyàü nadyàü yàny asthãni te pàùàõàþ | yac * chevàlaü te ke÷àþ | yaþ païkas tan màüsaü | yà àpaþ tat kathitaü tàmraü | ye matsyàs te nàrakà ity àdi ||

evaü puruùasya puruùeõa saha maithuna-vipratipatteþ a-prameyà a-kàraõà vi÷eùàþ pañhyante | evaü ÷i÷ubhiþ saha vipratipatteþ kùàra-nadyàm uhyamànàn dàrakàn pa÷yati | te taü vilapanti | sa tàü nadãm avagàhate | teùu bàlakeùu tãvra-sneha-pratibandha-÷oka-duùkha-vegàt | evaü go-vaóava-aja-eóaka-àdiùu prakçti-sa-àvadyaþ kàma-mithyà-àcàraþ kharatara-vipàkaþ pañhyate | tàsàm eva go-vaóava-àdãnàü tapta-ayo-mayãnàü a-ku÷ala-nirmitànàü yoni-màrgeõa sa tiryak-kàma-sevã pravi÷ati | sa tàsàm udare pradãpta-aïgàra-nikara-paripårõe svidyate pacyate bahåni varùa-÷ata-sahasràõi + iti vistareõa draùñavyaü ||

evam anya-nà÷itàsv api bhikùuõãùu vipratipannànàü mahà-naraka-pàtanàþ pañhyante | evaü sva-strãùv apy a-yoni-màrgeõa gacchataþ | evaü prasahya + ànãtàsv api para-strãùu labdhàsu ca kanyàsu | evam upavàsa-sthàsu evaü guråõàü patnãùu j¤àti-÷abda-mànitàsu ca vipratipatteþ tãvrà÷ ca + a-parimàõà÷ ca mahà-naraka-pàtanàþ pañhyante ||

sapta-maithuna-saüyukta-såtre * apy àha | iha bràhmaõa ekatyo brahma-càriõam àtmànaü pratijàõãte | sa na + iha + eva màtç-gràmeõa sàrddhaü dvayaü samàpadyate * api tu màtç-gràmaü cakùuùà råpaü nidhyàyan pa÷yati | sa tadà svàdayati adhyavasyati adhyavasàya tiùñhati | ayam ucyate bràhmaõa brahma-càrã saüyukto maithunena dharmeõa na visaüyuktaþ | a-pari÷uddhaü brahma-caryaü carati ||

evaü màtç-gràmeõa sàrddhaü saükrãóataþ saükilikilàyamànasya àsvàdayataþ a-pari÷uddhaü brahma-caryam uktaü | evaü màtç-gràma-apasthànam àsvàdayataþ | evaü tiraþ-kuóya-gatasya tiro-duùya-gatasya và màtç-gràmasya nçtta-gãta-àdi-÷abdam àsvàdayato maithuna-saüyogam ity uktam | evaü pa¤ca-kàma-guõa-samarpitaü param avalokya + àsvàdayataþ ||

evaü deva-àdi-sthàneùu brahma-carya-pariõàmanàt saüyukto maithunena dharmeõa na visaüyukta iti ||

yata÷ ca + ete kàmà evaü smaraõa-pràrthanà-viùayam api gatà evam an-artha-karàs tena + eva kàma-apavàdaka-såtre * abhihitam | nivàraya bhikùo cittaü kàmebhyaþ | sa-bhaya÷ ca + eùa màrgaþ sa-pratibhayaþ sa-kaõñakaþ sa-gahanaþ unmàrgaþ ku-màrgo vedanà-pathaþ | a-sat-puruùa-saüsevitaþ | na + eùa màrgaþ sat-puruùa-saüsevitaþ | na tvam evaü cintayasi | kasmàt alpa-àsvàdàþ kàmà uktà bhagavatà | bahu-duùkha-bahu-upadravà bahu-upàyàsà | àdãnavo * atra bhåyàn | rogo bhikùavaþ kàmà gaõóaþ ÷alya-madya-madya-målam àmiùa-vaóisaü mçtyur a-nityàþ kàmàs tucchàþ mçùà-moùa-dharmiõaþ svapna-upamàþ kàmàþ | kim apy ete bàla-ullàpanàþ || pe ||

yathà mçgàõàü bandhanàya kåñaü dvi-jànàü bandhanàya jàlaü | matsyànàü bandhanàya kupinaü | markañànàü bandhanàya lepaþ pataï-gànàü bandhanàya + agni-skandhaþ | evaü kàmàþ || pe ||

kàma-paryeùaõàü carato dãrgha-ràtraü siühànàü mukhe parivartitasya + anto na praj¤àyate | yàvad go-ghàtakànàü gava-àsanànàü mukhe parivartitasya + anto na praj¤àyate | yàvan maõóåkànàü satàü sarpàõàü mukhe parivartitasya + anto na praj¤àyate | dãrgha-ràtraü kàmàn pratisevamànànàü corà iti kçtvà gçhãtànàü ÷ira÷-chinnànàm anto na praj¤àyate | pàradàrikàþ pàripanthikà gràma-ghàtakà jana-pada-ghàtakà yàvad granthi-mocakà iti kçtvà gçhãtànàü ÷ira÷-chinnànàm anto na praj¤àyate | duùkhaü tãvraü kharaü kañukam anubhåtaü rudhiraü prasyanditaü pragharitaü yac caturùu mahà-samudreùu + udakàt prabhåtataraü || pe ||

kàyo hy ayaü bahv-àdãnavaþ | asthi-saüghàtaþ snàyu-saübaddho màüsena + anuliptaþ carmaõà paryavanaddhaþ chavyà praticchannaþ chidra-vicchidraþ kçmi-saügha-niùevitaþ satvànàm an-arthakaþ kle÷a-karmaõàü vastu ||

asmin kàye vividhà àbàdhà utpadyante | tad yathà cakùå-rogaþ ÷rotra-rogo yàvad ar÷àüsi piñako bhagan-daraþ || pe ||

kàyikàþ santàpàþ kàyikaü duùkhaü | kàyasya jãrõatà bhagnatà kubjatà | khàlityaü pàlityaü vali-pracuratà | indriyàõàü pàripàkaþ paribhedaþ saüskàràõàü puràõã-bhàvo jarjarã-bhàvaþ | yàvan na + arhasy evam udgharantaü pragharantaü jugupsanãyaü kàyaü pratiùevituü || pe ||

kà tava bhikùo kàma-a-÷àntiþ | ka÷ ca tvàü pralobhayati | kathaü ca tvaü pràhito mårchito * adhyavasito * adhyavasànam àpannaþ | yadà + ahaü parinirvçto bhavàmi | sad-dharma÷ ca + antar-hito bhavati | tvaü ca kàmàn pratisevya vinipàta-gato bhaviùyasi | kadà jarà-maraõàd àtmànaü parimocayiùyasi ||

alaü bhikùo nivàraya cittaü kàmebhyaþ | a-kàlaþ kàma-paryeùaõàyàþ | kàlo * ayaü dharma-paryeùaõàyà iti ||

ugradatta-paripçcchàyàm apy àha | tena kàma-mithyà-àcàràt prativiratena bhavitavyaü sva-dàra-saütuùñena para-dàra-an-abhilàùiõà + àrakta-netra-prekùiõà nirviõõa-manasà | eka-anta-duùkhàþ kàmà | ity abhãkùõaü manasi-kàra-prayuktena | yadà + apy asya sva-dàreùu kàma-vitarka utpadyeta | tadà + api tena sva-dàreùv a-÷ubha-anudar÷inà uttrasta-manasà | kle÷a-va÷atayà kàmàþ pratisevitavyàþ | na tv adhyavasàna-vinibaddhena nityam a-nitya-an-àtma-a-÷uci-saüj¤inà | evaü ca + anena smçtir upasthàpyà | tathà + ahaü kariùyàmi yathà saükalpair api kàmàn na paribhokùye | kaþ punar vàdo dvi-indriya-samàpattyà và + anaïga-vij¤aptyà và + iti ||

punar atra + eva + àha | bodhi-satvena sva-bhàryàyà antike tisraþ saüj¤à utpàdayitavyàþ | katamàs tisraþ | rati-krãóà-sahàyikà + eùà na + eùà para-loka-sahàyikà | anna-pàna-sahàyikà + eùà na + eùà karma-vipàka-anubhavana-sahàyikà | sukha-sahàyikà + eùà na + eùà duùkha-sahàyikà ||

yàvad a-paràs tisraþ | ÷ãla-antaràya-saüj¤à dhyàna-antaràya-saüj¤à praj¤à-antaràya-saüj¤à ||

a-paràs tisraþ | cora-saüj¤à badhaka-saüj¤à naraka-pàla-saüj¤à iti ||

candrottarà-dàrikà-paripçcchàyàm apy uktaü | atha candrottarà-dàrikà samanantaraü pradhàvantaü taü mahàntaü jana-kàyaü dçùñvà tasyàü velàyàü vihàyasa-antarãkùe tàla-màtram abhyudgamya sthitvà ca taü mahàntaü jana-kàyaü gàthàbhir adhyabhàùata ||

kàyaü mama + ãkùadhvam imaü mano-j¤aü suvarõa-varõaü jvalana-prakà÷am | na rakta-cittasya hi mànuùasya praj¤àyate ÷obhanakaü ÷arãram ||

ye etv agni-karùå-upama-saüpradãptàn tyajanti kàmàn viùayeùv a-gçddhàþ | ùaó-indriyaiþ saüvara-saüvçtà÷ ca ye brahma-caryaü ca caranti ÷ubham ||

dçùñvà ca dàràn hi parasya ye vai kurvanti màtà-bhaginã + iti saüj¤àü | pràsàdikàs te hi su-dar÷anãyà bhavanti nityaü paramaü mano-j¤àþ ||

sphuñàm imàü vettha purãü samantàd yo roma-kåpàn mama ca + ati-gandhaþ | na ràga-cittena mayà + arjito * ayam phalaü tu dànasya damasya ca + idam ||

na me samutpadyati ràga-cittaü mà vãta-ràgàsu janãùva ràgaü | sàkùã mama + ayaü purato muni-indraþ satyaü yathà vedmi na jàtu mithyà ||

yåyaü ca pårvaü pitaro mama + àsa | ahaü ca yuùmàkam abhåj janitrã | bhràtà svasà ca + api pità babhåva ko ràga-cittaü janayej jananyàü ||

praghàtitàþ pràk ca mama + atha sarve | ahaü vi÷astà ca purà bhavadbhiþ | sarve a-mitrà vadhakàþ parasya | kathaü tu và jàyati ràga-cittam ||

na råpavanto hi bhavanti ràgàt | na rakta-cittàþ su-gatiü vrajanti | na nirvçtiü yànti ca rakta-città ràgo hi tasmàt parivarjanãyaþ ||

kàmasya hetor nirayaü patanti | pretàs tira÷co * atha bhavanti ràgàt | kumbha-aõóa-yakùà asuràþ pi÷àcà bhavanti ye ràga-parãtta-cittàþ ||

kàõà÷ ca kha¤jà÷ ca vi-jihvakà÷ ca | vi-råpakà÷ ca + eva bhavanti ràgàt | bhavanti nànà-vidha-doùa-bhàjà÷ caranti ye kàma-carãü jaghanyàm ||

yac cakra-vartitvam avàpnuvanti | bhavanti ÷akràs tri-da÷a-ã÷varà÷ ca | brahmàõa ã÷à \<[doubtful]>\ va÷a-varttina÷ ca tad brahma-caryaü vipulaü caritvà ||

jàty-andha-bhàvà vadhirà vi-saüj¤à | ÷va-÷åkara-uùñràþ khara-vànarà÷ ca | hasty-a÷va-go-vyàghra-pataï-ga-makùàþ bhavanti nityaü khalu kàma-lolàþ ||

kùiti-ã÷varà÷ ca + eva bhavanty udagràþ su-÷reùñhino vai gçha-paty-amàtyàþ | sukha-saumanasyena ca yànti vçddhiü ye brahma-caryaü vipulaü caranti ||

kabhalli-tàpàn atha dhåma-gàràn bandhàüs tathà tàóana-tarjjanàü÷ ca | chedaü ÷iraþ karõa-kara-akùi-nàsàþ | pàdasya ca + arcchanti hi kàma-dàsà | iti ||

udayana-vatsa-ràja-paripçcchàyàü ca vivarõitàþ kàmàþ ||

dçùñvà vraõaü dhàvati makùikà yathà | dçùñvà + a-÷uciü dhàvati gardabho yathà | ÷vàna÷ ca ÷ånà iva màüsa-kàraõàt | tathà + eva dhàvanty a-budhàþ striye ratàþ ||

a-vidyà-pidhità bàlàs tamaþ-skandhane àvçtàþ | strãùu saktàs tathà måóhà a-medhya iva vàyasàþ ||

màrasya go-caro hy eùa prasthità yena dur-gatiþ | àsvàda-saüj¤ino gçddhà mãña-sthàne yathà krimiþ ||

kãña-kumbho yathà citro yatra yatra + eva dç÷yate | pårõo måtra-purãùeõa dçtir và vàta-pårità ||

siïghàõaka-kapha-alàlàþ \<[doubtful]>\ ÷leùmaõi klinna-mastakàþ | daurgandhyaü sravate kàyàd bàlànàü tad yathà madhu ||

asthi-pårõaü mukha-dvàraü màüsa-carma-àdibhi÷ citaü | gaõóa-bhåto hy ayaü kàyaþ kutsito hy àma-gandhikaþ ||

nànà-pràõibhiþ saüpårõo mukha-gaõóo yathà bhavet | evam eva hy ayaü kàyo viùñhà-àdy-a-÷uci-bhàjanam ||

antya-antra-àkulaü hy udaraü sa-yakçt-phupphuùa-àkulam | vçkkau vilohitaü pittaü masta-luïga-asthi-majjakam ||

a÷ãtiü krimi-kula-sahasràõi yàni tiùñhanti antare | aha bàlà na pa÷yanti moha-jàlena àvçtàþ ||

nava-vraõa-mukhaiþ prasravanty a-÷uciü påti-gandhikam | bàlà nimittaü gçhõanti vacane dar÷ane * api ca ||

uktàþ pa÷càn na jànanti yo de÷aþ sarva-kutsitaþ | uccàra-go-carà bàlàþ kheña-siïghàõa-bhojinaþ ||

jugupsanãye rajyante vraõaü dçùñvà + iva makùikàþ | kakùàsv àgharate svedo gandho vàyati kutsitaþ ||

kurvanti duù-kçtaü karma yena gacchanti dur-gatim | hãnàn kàmàn niùevanto hãnàn dharmàn niùevya ca ||

gatvà avãciü duù-praj¤àþ duùkhàü vindanti vedanàü | uccàra iva dur-gandhàþ striyo buddhaiþ prakãrtitàþ ||

tasmàd * dhãnasya hãnàbhiþ strãbhir bhavati saïgatiþ | uccàra-bhastràü yo gçhya-bàla-àvàsaü nigacchati ||

yàdç÷aü kurute karma tàdç÷aü labhate phalam ||

tathà + atra + eva + àha | tad evaü-råpair duùkha-paryeùitair bhogaiþ sva-jãvika-artham upasaühçtair na prabhavanti ÷ramaõa-bràhmaõebhyo dànaü dàtuü kçpaõa-vanãpaka-yàcakebhyo * a-va÷ã-kçtàþ strãbhiþ strã-nirjitàþ strã-nigçhãtàþ strã-dàsàþ | tena + eva strã-premõà tasyà eva poùaõàya na ÷aknuvanti dànaü dàtuü ÷ãlaü ca samàdàtuü | sa tatra raktaþ samànaþ strã-paribhàùitàni sahate tarjana-avalokana-nirbhartsanàm api sahate | sa màtç-gràmeõa tarjitaþ puruùaþ saüsãdati viùãdati sukhaü ca + asyà avalokayati | kàma-hetoþ kàma-nidànaü ca va÷a-gatà bhavati | ayaü mahà-ràja kàma-lolupasya puruùasya + uccàra-sukha-paramasya + a-÷ucau ratasya + a-saüprajanya-àcàriõo doùaþ || pe ||

÷rutvà + ãdç÷aü tu saüvegaü na teùàü bhavati nirvçtiþ | bhåyaþ kurvanti saüsargaü strãbhiþ sàrddhaü pramoditàþ ||

duùkha-kàmàn niùevante bhàùante ca jugupsitàþ ||

dharmaü ÷rutvà + artha-saümåóhàþ bhàùante ca su-bhàùitaü | strã-gataü ca + asya tac cittaü vióàlasya + iva måùike ||

muhårtaü bhavati saüvegaþ ÷rutvà + atha jina-bhàùitaü | punaþ kupyati ràgo * asya viùa-hàlàhalaü yathà ||

såkarasya + iva uttràso muhårtam anuvarttate | dçùñvà vai atha uccàraü gçddhatàü janayaty asau ||

evaü sukha-arthino bàlàþ prahàya jina-÷àsanaü | hãnàn kàmàn niùevante yena gacchanti dur-gatiü ||

raktàþ pramattàþ kàmeùu kçtvà karma su-pàpakam | ÷ãlavattàü visaüvàdya pa÷càd gacchanti dur-gatim ||

yasya + ãdç÷aü dharma-nayaü viditvà | strãùu prasàdaþ puruùasya na + u bhavet | vi÷odhitaþ svarga-patho * asya nityam | na dur-labhà tasya vara-agra-bodhiþ ||

labdhvà kùaõaü hi sa praj¤o dharmaü ÷rutvà ca ãdç÷am | sarvàn kàmàn vivarjya + iha pravrajyàü niùkramed budha | iti ||

pra÷ànta-vini÷caya-pràtihàrya-såtre * apy a-paro * an-artha uktaþ ||

yaþ ka÷-cin ma¤ju÷rãþ kula-putro và kula-duhità và jàmbå-dvãpakàn sarva-satvठjãvitàd vyaparopya sarvasvaü haret | yo và + anyo ma¤ju÷rãþ kula-putro và kula-duhità bodhi-satvasya + eka-ku÷ala-cittasya + antaràyaü kuryàd anta÷as tiryag-yoni-gatasya + apy eka-àlopa-dàna-saha-gatasya ku÷ala-målasya + antaràyaü kuryàd ayaü tato * a-saükhyeyataraü pàpaü prasavati | tat kasya hetoþ | buddha-utpàda-saüjanakànàü sa-ku÷ala-målànàm antaràyaþ sthito bhavati | yaþ ka÷-cin ma¤ju÷rãþ para-kuleùu bodhi-satvasya + ãrùyà-màtsaryaü kuryàt tasya tasmin samaye tato nidànaü \<[doubtful]>\ trãõi bhayàni pratikàïkùitavyàni | katamàni trãõi | naraka-upapatti-bhayaü jàty-andha-bhayaü pratyanta-janma-upapatti-bhayaü ca + iti ||

punar àha ||

yas tasya kuryàt puruùo * a-priyaü và bhåtaü hy a-bhåtaü ca vaded a-varõaü | paruùaü vadet kruddha-manà + api yas taü kùobhaü ca kuryàt punar asya yo * api ||

àtma-bhàvena mahatà narakeùu sa dur-matiþ | utpadyate vipanna-àtmà duùkhàü sa vetti vedanàü ||

yojanànàü ÷ataü pa¤ca jàyate * asya samucchrayaþ | koñã-parivçtaþ ÷a÷vad bhakùyate ca ÷unà bhç÷am ||

pa¤ca-mårddha-sahasràõi bhavanty asya + apavàdinaþ | jihvànàü ca ÷atàþ pa¤ca bhavanty eka-eka-mårddhani ||

eka-ekasyàü ca jihvàyàü ÷atàþ pa¤ca jvalan-mukhàþ | làïgalànàü ca vahanty asya vàcaü bhàùitva pàpikàm ||

pratàpane ca pacyante tãvra-duùkha-anala-àkule | utpãóàü bodhi-satvànàü ye kurvanti a-saïgatàþ ||

tiryag-yoniþ sa-narakà na teùàü bhoti dur-labhà | kalpa-koñi-sahasràõi ÷atàni niyutàni ca ||

tataþ cyutà ghora-viùà bhonti sarpàþ su-dàruõàþ | kùut-pipàsa-abhibhåtà÷ ca kurvate karma dàruõam ||

labdhvà + api bhojana-pànaü tçptiü na + eva + adhigacchati | tata÷ cyuto manuùyeùu sa ... yady upapadyate ||

jàty-andho bhoti dur-medhà duùña-cetà a-saüvçtaþ | àryànàra-adhikàü \<[doubtful]>\ vàcam uktvà dur-bhàùitaü naraþ ||

manuùyebhya÷ cyuta÷ ca + api punar gacchati dur-gatim | kalpa-koñi-sahasreùu jàta-buddhaü na pa÷yati ||

punar atra + eva + àha | yàvanti ma¤ju÷rãr bodhi-satvo bodhi-satvasya + antike pratigha-cittàny utpàdayaty avamanyanà-cittàni và | tàvataþ kalpàn sannàhaþ sannaddhavyo vastavyaü mayà mahà-narakeùv iti | na ma¤ju÷rãr bodhi-satvo * anyena karmaõà ÷akyo vinipàtayitum anyatra bodhi-satva-apavàdàd eva | tad yathà ma¤ju÷rãr vajra-maõi-ratnaü na + anyena kàùñhena loùñhena và ÷akyaü bhettum anyatra vajràd | evam eva ma¤ju÷rãr bodhi-satvo * anyena karmaõà na ÷akyo vinipàtayitum anyatra bodhi-satva-apavàdàd eva + iti ||

||

àrya-÷raddhà-bala-àdhàna-avatàra-mudrà-såtre * apy àha ||

yaþ ka÷-cin ma¤ju÷rãþ kula-putro và kula-duhità và da÷asu dikùu sarva-loka-dhàtuùu sarva-satva-andha-kàreùu bandhane kruddhaþ prave÷ayet | ya÷ ca + anyaþ kula-putro và kula-duhità và bodhi-satve kruddhaþ paràï-mukhaü tiùñhet | na + enaü dur-àtmànaü pa÷yàmi + ity ayaü tato * a-saükhyeyataraü pàpaü pravasati ||

atra + eva + uktaü | yaþ ka÷-cin ma¤ju÷rãþ sarva-jàmbå-dvãpakànàü satvànàü sarvasvaü hared ya÷ ca + anyo yàdç÷aü tàdç÷aü bodhi-satvaü garhed tato * a-saükhyeyataraü pàpaü prasavati ||

atra + eva + uktaü | yaþ ka÷-cin ma¤ju÷rãþ kula-putro và kula-duhità và gaïgà-nadã-vàlikà-samàn ståpàn vinipàtayed daheta và | ya÷ ca + anyaþ kula-putro và kula-duhità và mahà-yàna-adhimuktasya bodhi-satvasya vyàpàda-khila-krodha-cittam utpàdya kro÷ayet paribhàùayed ayaü tato * a-saükhyeyataraü pàpaü prasavati | tat kasmàd * dhetoþ | bodhi-satva-niryàtà hi buddhà bhagavanto buddha-niryàtà÷ ca ståpàþ sarva-sukha-upadhànàni ca sarva-deva-nikàyà÷ ca | bodhi-satvam a-sat-kçtya sarva-buddhà a-sat-kçtà bhavanti | bodhi-satvaü sat-kçtya sarva-buddhàþ sat-kçtà bhavanti | sarva-buddhàn an-uttarayà påjayà påjayitu-kàmena bodhi-satvàþ påjayitavyàþ ||

etat påjà-vipàka÷ ca pra÷ànta-vini÷caya-pràtihàrya-såtre * abhihitaþ ||

yas tv eùàü kurute rakùàü dhàrmikãü dharma-vàdinàü | hitvà su-dur-gatãþ sarvàþ ÷akro bhavati deva-ràñ ||

brahmà + api yàmas tuùito va÷a-varttã punaþ punaþ | manuùyeùu + upapanna÷ ca cakra-varttã sa jàyate ||

÷reùñhã gçha-pati÷ ca + api bhavaty àóhyo mahà-dhanaþ | praj¤à-smçtibhyàü saüyuktaþ sukhito nir-upadrava | iti ||

atha katamaü bodhi-satvam adhikçtya + iyaü kàra-apakàra-cintà | pçthag-janam eva ||

yathà + uktaü ÷raddhà-bala-àdhàna-avatàra-mudrà-såtre | yaþ ka÷-cin ma¤ju÷rãþ kula-putro và kula-duhità và sarva-loka-dhàtu-rajo-upamànàü satvànàü divase divase divyaü ÷ata-rasam àhàraü dadyàd divyàni ca vastràõy evaü dadaï gaïgà-nadã-vàlikà-samàn kalpa-samudràn dànaü dadyàt | ya÷ ca + anyaþ kula-putro và kula-duhità và ekasya + upàsakasya + an-anya-÷àstur da÷a-ku÷ala-karma-patha-samanvàgatasya + eka-divasam ekam àhàraü dadyàd buddhasya + ayaü bhagavataþ ÷ikùàyàü ÷ikùita iti samàropaü kçtvà | ayaü tato * a-saükhyeyataraü puõyaü prasavati ||

yaþ ka÷-cin ma¤ju÷rãþ kula-putro và kula-duhità và sarva-loka-dhàtu-rajo-upamànàü da÷a-ku÷ala-karma-patha-samanvàgatànàü upàsakànàü divase divase divyaü ÷ata-rasam àhàraü dadyàd divyàni ca vastràõy evaü dadaï gaïgà-nadã-vàlikà-samàn kalpàn dadyàt | ya÷ ca + anyaþ kula-putro và kula-duhità và ekasya bhikùor eka-divasam àhàraü dadyàd | ayaü tato * a-saükhyeyataraü puõyaü prasavati + iti ||

niyata-a-niyata-avatàra-mudrà-såtre * apy àha | sacen ma¤ju÷rãr da÷asu dikùu sarva-loka-dhàtuùu sarva-satvà utpàñita-akùà bhaveyuþ parikalpam upàdàya | atha ka÷-cid eva kula-putro và kula-duhità và teùàü sarva-satvànàü maitra-cittas tàny akùãõi janayet parikalpam upàdàya | yo và + anyo ma¤ju÷rãþ kula-putro và kula-duhità và mahà-yàna-adhimuktaü bodhi-satvaü prasanna-cittaþ pa÷yed | ayaü tato * a-saükhyeyataraü puõyaü prasavati ||

yaþ ka÷-cin ma¤ju÷rãþ kula-putro và kula-duhità và da÷asu dikùu sarva-satvàn bandhana-àgàra-praviviùñàn bandhana-àgàràn mocayitvà cakra-varti-sukhe sthàpayed brahmatva-sukhe và | yo và + anyo ma¤ju÷rãþ kula-putro và kula-duhità và mahà-yàna-adhimuktasya prasanna-citto dar÷ana-abhilàùã bhaved varõaü ca + asya + udàhared | ayaü tato * a-saükhyeyataraü puõyaü prasavati + iti ||

tathà kùitigarbha-såtre * apy àha | yaþ punar bhadanta bhagavan kùatriya-kalyàõo và + amàtya-kalyàõo và bhañña-kalyàõo và ÷ramaõa-kalyàõo và bràhmaõa-kalyàõo và paraü rakùaty àtmànaü rakùati para-lokaü rakùati | bhagavac-chàsane pàtra-bhåtam a-pàtra-bhåtaü và yàvan muõóaü kàùàya-khaõóa-pràvçtaü parirakùati ÷roùyati påjayiùyati ÷ràvaka-kathàü evaü praty-eka-buddha-kathàü ÷roùyati påjayiùyati | mahà-yàna-kathàü ca mahà-yàna-saüprasthitàn pudgalàn ÷ãlavato guõa-àóhyàn yukta-mukta-pratibhànàn taiþ sàrddhaü ramati krãóati paripçcchati paripra÷nayati teùàü ÷rotavyaü kartavyaü manyate || pe ||

kiyantaü bhagavan pàpaü kùapayiùyati ||

bhagavàn àha ||

tad yathà + api nàma kula-putra ka÷-cit puruùa utpadyate | yaþ sarvaü jambå-dvãpaü sapta-ratna-paripårõaü kçtvà tiùñhatàü buddhànàü bhagavatàü dànaü dadyàt tathà + eva madhya-ahna-samaye tathà + eva sàya-ahna-samaye dànaü dadyàd anena paryàyeõa varùa-÷ata-sahasram evaü-råpaü dànaü dadyàt | tat kiü manyase kula-putra + api nu sa puruùo bahu puõyaü prasavet ||

àha ||

bahu bhadanta bhagavan sa puruùaþ puõya-skandhaü prasaved a-prameyam a-saükhyeyaü | na tasya puõya-skandhasya kena-cic * chakyaü pramàõam udgrahãtuü anyatra tathà-gatena ||

bhagavàn àha ||

yas tu kula-putra kùatriya-kalyàõo và yàvad yathà pårva + uktaü | pe | sa bahutaraü puõyaü prasavati | yàvad vipulataram a-pramàõataram a-saükhyeyataraü puõya-skandhaü prasavati | yo mama pa÷cimàyàü pa¤ca-÷atyàü vartamànàyàü sad-dharma-netrã rakùati sa rakùaty àtmànaü | rakùati paràü÷ ca rakùati para-lokaü rakùati mama ÷àsanaü ÷ràvakàn pàtra-bhåtàn a-pàtra-bhåtàn và yàvan muõóàn kàùàya-vastra-pràvçtàn api rakùati | na viheñhayati | yàvat svakaü ràùñraü para-ràùñraü ca vardhayati | apàyàn kùapayati | sura-àlayaü ca pràpayati ciraü ca + àyuþ pàlayati | sva-kle÷àü÷ ca para-kle÷àü÷ ca jhàùayati | saübodhi-màrgaü ùañ-pàramità÷ ca + upastambhayati | sarva-apàyठjahàti | na ciraü saüsàre saüsarati | nityaü kalyàõa-mitrair buddhai÷ ca bhagavadbhir bodhi-satvai÷ ca mahà-satvai÷ ca sàrddhaü samavadhàna-gato bhavati | satataü kalyàõa-mitra-a-virahito na cireõa yathà-abhipràyeùu buddha-kùetreùv an-uttaràü samyak-saübodhim abhisaübhotsyate ||

atha tàvad eva sarva-deva-indràþ sa-parivàrà | yàvat pi÷àca-indràþ sa-parivàrà utthàya + àsanàd yena bhagavàn tena + a¤jaliü praõamya + evam àhuþ | ye te bhadanta bhagavan etarhy an-àgate * adhvani yàvat pa÷cimàyàü pa¤ca-÷atyàü kùatriya-kalyàõà bhavanti yàvad gaha-pati-kalyàõàþ | pe | evaü sad-dharma-rakùakà evaü tri-ratna-vaü÷a-jvàlayitàraþ | pe | vayam api sarve sa-parivàràs taü kùatriya-kalyàõaü yàvad gaha-pati-kalyàõaü da÷abhir àkàrai rakùiùyàmaþ paripàlayiùyàmo vardhayiùyàmaþ ||

katamair da÷abhiþ | àyu÷ ca + asya vardhayiùyàmaþ àyur-antaràyaü ca dharmeõa nivàrayiùyàmaþ | àrogyaü ca parivàraü ca dhana-skandhaü ca upabhoga-paribhogaü ca + ai÷varyaü ca ya÷aþ kalyàõa-mitràõi praj¤à-sampadaü ca vardhàpayiùyàmaþ | ebhir da÷abhir iti vistaraþ ||

evam a-bhåmi-praviùñeùv eva + ayaü vipàka-vistaro draùñavyaþ ||

avalokanà-såtre * api | saübodhau cittam utpàdya hita-arthaü sarva-pràõinàü | yaþ ståpaü loka-nàthasya karoti + iha pradakùiõaü ||

ity àdy anu÷aüsa-vistaram uktvà + àha | yas tv eùàü buddha-putràõàü naraþ kurvãta a-priyaü | devàn manuùyàn varjitvà narakaü tasya go-caraü ||

iti vistaraþ pårva-vat ||

na ca + atra vi÷eùa-hetuþ ka÷-cid upadar÷ayituü ÷akyatae ity alaü vikalpena ||

karma-àvaraõa-vi÷uddhi-såtre * apy àvaraõa-÷abdena + an-artha uktaþ | àvaraõaü ma¤ju÷rãr ucyate ràga àvaraõaü dveùa àvaraõaü moha àvaraõaü dànam àvaraõaü ÷ãla-kùànti-vãrya-dhyàna-praj¤à àvaraõaü | pe | tat kasya hetoþ bàla-pçthag-janà ma¤ju÷rãr dànaü dadànà matsariõàm antike * a-prasàdaü kurvanti | te tena + a-prasàdena pratigha-cittam utpàdayanti | pratigha-khila-doùeõa mahà-narakeùu + upapadyante | ÷ãlaü rakùanto duþ-÷ãlàn kutsayanti paribhàùanti | te teùàm a-varõaü ca bhàùanti | te teùàü doùaü ÷rutvà bahu-janasya + a-prasàdaü kurvanti | te tena + a-prasàdena dur-gati-gàmino bhavanti | te kùàntiü bhàvayantaþ kùànti-madena + àtmànam utkarùayanti pramàdyanti | vayaü kùànti-vàdinaþ | ime punar anye vyàpanna-cittàþ | teùàü kùànti-madana-mattànàü pramàda-målakàni duþkhàny utpadyante | te vãryam àrabhamàõà àtmànam utkarùayanti paràn paüsayanti | kusãdà ime bhikùavo viharanty an-abhiyuktàþ ÷raddhà-deyaü paribhu¤jànàþ | na + ete * arhanti pànãya-sthàlakam api | te tena vãrya-àrambheõa + àtmànam utkarùayanti paraü ca paüsayanti | tàn ahaü bàlàn iti vadàmi | te dhyànaü samàpadyamànàs tatra dhyàna-samàpattau spçhàm utpàdayanti | teùàm evaü bhavati | vayaü samàdhi-vihàriõa | ime * anye bhikùavo vikùipta-città viharanti | kutas te buddhà bhaviùyanti + iti vistaraþ ||

sarva-dharma-a-pravçtti-nirde÷e * apy àha | bodhi-satva àpattyà codayati | dårã-bhavati bodhiþ | karma-àvaraõaü ca parigçhõàti | ãryayà codayati | dårã-bhavati bodhiþ | ãryà-pathena codayati dårã-bhavati bodhiþ | saced bodhi-satvasya + antike hãna-saüj¤àm utpàdayati àtmani ca + udàra-saüj¤àü kùiõoty àtmànaü karma-àvaraõaü ca gçhõàti | iha bodhi-satvena bodhi-satvam avavadatà + anu÷àsatà và ÷àstç-saüj¤àm upasthàpya + avavaditavyo * anu÷àsitavyaþ | bodhi-satvena bodhi-satvasya + antike na paribhava-cittam utpàdayitavyaü | saced asya + a-parityaktà bodhiþ | na deva-putra bodhi-satvaþ kva-cid eva ku÷ala-målàni samucchinatti | yathà + a-dvitãya-bodhi-satvam àgamya + iti | an-utpàdita-bodhi-citte * api tàvad bodhir bhavye satve * avamanyanà pratiùiddhà | kiü punar udita-bodhi-citte ||

yathà + uktaü ÷åraïgama-samàdhi-såtre | tatra dçóhamate katamad an-utpàdita-bodhi-citta-vyàkaraõaü ||

iha dçóhamate sa pudgalaþ pà¤cagatike saüsàre upapanno bhavati | yadi và nirayeùu yadi và tiryag-yonau yadi và yama-loke yadi và deveùu yadi và manuùyeùu | sa ca pudgalas tãkùõa-indriyo bhavati | udàra-adhimuktikaþ | tam enaü tathà-gataþ prajànàti | ayaü puruùa-pudgalo yàvad iyadbhiþ kalpa-koñã-niyuta-÷ata-sahasrair an-uttaràyàü samyak-saübodhau cittam utpàdayiùyati || pe ||

iyadbhi÷ ca a-saükhyeya-kalpa-÷ata-sahasrair bodhim abhisaübhotsyate || pe ||

idaü dçóhamate ucyate | bodhi-satvasya + an-utpàdita-bodhi-citta-vyàkaraõaü | atha khalv àyuùmàn mahà-kà÷yapo bhagavantam etad avocat | adya + agreõa + asmàbhir bhagavan sarva-satvànàm antike ÷àstç-saüj¤à + utpàdayitavyà | tat kasya hetoþ | na hy asmàkam etaj j¤ànaü pravarttate | katamasya bodhi-satvasya bodhi-paripàcakàni + indriyàõi saüvidyante | katamasya na saüvidyante | tato vayaü bhagavann a-jànànàs tathà-råpeùu hãna-saüj¤àm utpàdayema | tena vayaü kùaõyema ||

bhagavàn àha | sàdhu sàdhu kà÷yapa su-bhàùità te iyaü vàk | idaü ca mayà kà÷yapa + artha-va÷aü sampa÷yamànena yuùmàkam evaü dharmo de÷ito | mà bhikùavaþ pudgalena pudgalaü pravicetavyaü | yac * chãghraü kùaõyati hi bhikùavaþ pudgalaþ pudgalaü pravicinvan | ahaü và pudgalaü pramiõuyàü yo và syàn màdç÷aþ | etena kà÷yapa nirde÷ena bodhi-satvena và ÷ràvakeõa và sarva-satvànàm antike ÷àstç-saüj¤à + utpàdayitavyà | mà + atra ka÷-cid bodhi-satva-yànikaþ pudgalo bhavet tena tatra + àtmà rakùitavya iti | yasya tu niyatam eva bodhi-pràpti-cihnam asti tatra sutaràm avamanyanà rakùitavyà ||

yathà + uktam àrya-sad-dharma-puõóarãka-såtre | iùñà-mayàn mçttika-saücitàn và prãtà÷ ca kurvanti jinasya ståpàn | uddi÷ya và pàü÷u-kara-à÷ayo * api añavãùu dur-geùu ca kàrayanti ||

siktà-mayà và puna kåña kçtvà ye ke-cid uddi÷ya jinàna ståpàn | kumàrakàþ krãóiùu tatra tatra | te sarvi bodhàya abhåùi làbhinaþ ||

yàvat ||

ye citra-bhittãùu karonti vigrahaü | paripårõa-gàtràü÷ * chata-puõya-lakùaõàn ||

likhet svayaü ca + api likhàpayed và | te sarvi bodhàya abhåùi làbhinaþ ||

ye ca + api ke-cit tarhi ÷ikùamàõàþ | krãóà-ratiü ca + api vinodayantaþ ||

nakhena kàùñhena kçtàsi vigrahàn | bhittãùu puruùà + atha kumàrakà và ||

sarve ca te bodhi abhåùi làbhinaþ || pe ||

vàdàpità jhallariyo * api ye hã | jala-maõóakà và + apy atha maõóakà và | su-gatànam uddi÷yatha påjanà-arthaü gãtaü ca gãtaü madhuraü mano-j¤aü | sarve ca te buddha abhåùi loke ||

kçtvà ca yàü bahu-vidha-dhàtu-påjàü | kim alpa-kampã su-gatàna dhàtuùu | ekaü pi vàdàyiya vàdya-bhàõóam | puùpeõa ca + ekena hi påjayitvà | anupårva drakùyanti hi buddha-koñyaþ | yai÷ ca + a¤jalis tatra kçtà + api ståpe | paripårõa ekà-tala-÷aktikà và | onàmitaü ÷ãrùa bhaven muhårttaü | onàmitaü kàya tathà + eka-vàraü | namo * astu buddhàya kçta-eka-vàraü | ye hã tadà dhàtu-dhàreùu teùu | vikùipta-cittair api yathà + eka-vàraü | te sarvi pràptà imam agra-bodhim | su-gatàna teùàü tada tasmi kàle | parinirvçtànàm atha tiùñhatàü và | ye dharma-nàma + api ÷çõåùu satvàs | te sarvi bodhàya abhåùi làbhina | iti ||

mahà-karuõà-såtre * apy uktaü ||

tad yathà vàói÷ikena mahaty udaka-sarasi matsya-àkarùaõa-arthaü sa-àmiùaü vaói÷aü prakùiptaü bhavet samanantara-prakùiptaü ca matsyena nigãrõaü bhavet | kiü ca + api sa matsya udaka-sarasi bhramaty atha ca punar vaddha eva sa vaktavyo dçóhena såtreõa sthala-gata-daõóa-su-nibaddhena | yat sa vàói÷ika àgatya tena såtra-làghavena jànàti | gçhãto matsya iti | tam enaü såtràd gçhãtvà sthala-gataü karoti yathà-kàma-karaõàya paribhogàya | evam eva ye satvà buddheùu bhagavatsu cittaü prasàdya ku÷ala-målam avaropayanti | anta÷a eka-citta-prasàdam api | kiü ca + api te satvà duù-kçtena karma-àvaraõena + a-kùaõeùu + upapannà bhavanty atha ca buddhà bhagavantas tàn satvàn bauddhena j¤ànena saügraha-vastu-såtreõa gçhãtvà saüsàra-udaka-sarasa uddhçtya nirvàõa-sthale sthàpayanti + iti ||

tasmàd eùu ÷àstç-saüj¤à kàryà | vandamànà÷ ca manasà vanditavyàþ | bhavati hi navako * api bodhi-citta-balàd vandyo | yathà meghena dramióena mahà-bodhi-satvena + api satà navaka àrya-sudhanaþ sarva-÷arãreõa praõipatya vanditaþ | niyata-arthaü ca + idaü | yathà + adhyà÷aya-saücodana-àdiùu sarva-bodhi-satva-yànika-pudgala-namas-kàro * anuj¤àtavyaþ | sarva-÷abdena + àtmano * api grahaõàt | katham ekatra vandya vandakatvaü na virudhyate | paras-paraü vandyatvena + eva + àlambanàt | ata eva + an-àsvàdanàd a-puõya-bhàvaþ | kiü ca buddhànàm apy evam iùyate | mà bhåd an-avasthà | ekasya ca + a-nyånatà + iti ||

àrya-sarva-dharma-vaipulya-saügraha-såtre * apy an-artha uktaþ | såkùmaü hi ma¤ju÷rãþ sad-dharma-pratikùepa-karma-àvàraõaü | yo hi ka÷-cin ma¤ju÷rãs tathà-gata-bhàùita-dharme kasmiü÷-cic * chobhana-saüj¤àü karoti | kva-cid a-÷obhana-saüj¤àü sa sad-dharmaü pratikùipati | tena sad-dharmaü pratikùipatà tathà-gato * abhyàkhyàto bhavati | dharmaþ pratikùipto bhavati | saügho * apavàdito bhavati | ya evaü vadati + idaü yuktam idam a-yuktam iti sa sad-dharmaü pratikùipati | na mayà pçthak ka÷-cid dharmaþ ÷ràvaka-yàna-saüprayuktaþ praty-eka-buddha-yàna-saüprayukto mahà-yàna-saüprayukto de÷itaþ | tat te moha-puruùà imaü mama dharmaü nànà-kariùyanti | idaü ÷ràvakàõàü de÷itam idaü praty-eka-buddhànàm idaü bodhi-satvànàm iti | sa nànàtva-saüj¤ayà sad-dharmaü pratikùipati | iyaü bodhi-satvasya ÷ikùà | iyaü bodhi-satvasya + a-÷ikùà + iti sad-dharmaü pratikùipati | dharma-bhàõakasya + asti pratibhànaü na + asti pratibhànam iti sad-dharmaü pratikùipati | dharmaü dharmatayà kathayati sad-dharmaü pratikùipati | apagate buddha-utpàde na + asti dhàraõã-pratilambha iti dharmaü pratikùipati | na + asti dharma-bhàõakasya dhàraõã-pratilambha iti dharmaü pratikùipati | dharma-bhàõakasya caryàü dåùayati dharmaü pratikùipati | dharma-bhàõako na pratipatti-saüpanna iti dharmaü pratikùipati | pramàdena + enaü codayati sad-dharmaü pratikùipati | ãryà-pathena codayati sad-dharmaü pratikùipati | akùara-caryayà ÷ãla-vipattyà codayati dharmaü pratikùipati | pratibhànena saüpàdayati + iti dharmaü pratikùipati | àloko * asya dharmàõàü na su-vidita iti dharmaü pratikùipati | mantreõa mantram a-budhyamànaþ prativadati + iti dharmaü pratikùipati | akùara-saüj¤yà tathà-gata-÷àsanaü na + avagàhata iti dharmaü pratikùipati | såtreõa såtraü virodhayati + iti dharmaü pratikùipati | gàthayà gàthàü virodhayati + iti dharmaü pratikùipati | akùara-saüj¤ayà ka¤-cid adhimuktaü karoti ka¤-cin na karoti + iti dharmaü pratikùipati | dharma-bhaõakasya + arthàny a-kathàm abhinàmayati + iti dharmaü pratikùipati | vi-cakùuþ karma + asya karoti dharmaü pratikùipati | saülàpayan vadati + iti dharmaü pratikùipati | iha + asya + asti caryà iha + asya na + asti caryà + iti dharmaü pratikùipati | idaü su-uktam idam a-su-uktam iti dharmaü pratikùipati | anena na + asti caryà + iti dharmaü pratikùipati | anena buddha-vacana-samaya ukto na + anena buddha-vacana-samaya ukta iti dharmaü pratikùipati iti hi ma¤ju÷rãr yàvat ki¤-cid vilopayati tàvad dharmaü pratikùipati | dharma-bhàõakasya + idaü råpam iti cintayati vadati bhikùur và bhikùuõã và upàsako và upàsikà và | sarvaþ sa sad-dharmaü pratikùipati + ity àdi ||

atra + eva ca + uktaü | yasya kasya-cit kula-putra tathà-gatasya parinirvçtasya dharmaþ pratibhàti yathà + adhimuktànàü satvànàü de÷ayituü | tasyàü ca parùadi yady eka-satvasya + api eka-roma-harùo bhaved eka-a÷ru-pàto và sarvaþ sa tathà-gata-anubhàvena | tatra moha-puruùà a-bodhi-satvà bodhi-satva-pratij¤à bodhi-satva-dåùakà dharma-stainya-kuhakà evaü vakùyanti dharma-upade÷akebhyaþ | kim ete | na budhyantae iti || pe ||

ye bodhi-satveùv avamanyanàü kurvanti | na + ahaü teùàü paryanta-kçtaü nirayaü saüvadàmi | tat kasya hetoþ | yo bodhi-satvo dharma-bhàõakam apavàdati buddhaü sa vigarhati dharmaü sa pratikùipati saüghaü sa jugupsati | buddhe so * a-gauravo yo dharma-bhàõake * a-gauravaþ | buddhaü sa na draùñu-kàmo yo dharma-bhàõakam a-draùñu-kàmaþ | buddhasya so * a-varõaü bhàùate yo dharma-bhàõakasya + a-varõaü bhàùate | buddhas tena parityakto bhavati yaþ prathama-citta-utpàdike * api bodhi-satve pratigha-cittaü karoti + iti || pe ||

yo * apy ayaü maitreya ùañ-pàramità-samudàgamo bodhi-satvànàü saübodhàya taü te moha-puruùà evaü vakùyanti | praj¤à-pàramitàyàm eva bodhi-satvena ÷ikùitavyaü | kiü ÷eùàbhiþ pàramitàbhiþ | te * anyàü pàramitàü dåùayitavyàü manyante | tat kiü manyase * ajita duù-praj¤aþ sa kà÷i-ràjà + abhåd yena kapota-arthaü ÷yenàya sva-màüsàni dattàni | maitreya àha | na + u hi + idaü bhagavan | bhagavàn àha | yàni mayà maitreya bodhi-satva-caryàü caratà ùañ-pàramità-pratisaüyuktàni ku÷ala-målàny upacitàni apakçtaü nu taiþ ku÷ala-målaiþ ||

maitreya àha | na + u hi + idaü bhagavan ||

bhagavàn àha | tvaü tàvad ajita ùaùñiü kalpàn dàna-pàramitàyàü ùaùñiü kalpàn ÷ãla-pàramitàyàü ùaùñiü kalpàn kùànti-pàramitàyàü ùaùñiü kalpàn vãrya-pàramitàyàü ùaùñiü kalpàn dhyàna-pàramitàyàü ùaùñiü kalpàn praj¤à-pàramitàyàü samudàgataþ | tat te moha-puruùà evaü vakùyanti | eka-nayena + eva bodhir yad uta ÷ånyatà-nayena + iti | te caryàsu pari÷uddhà bhaviùyanti + ity àdi ||

iti ÷ikùà-samuccaye caturthaþ paricchedaþ ||


@<[V. anarthavivarjana]>@

÷ãla-pàramitàyàm an-artha-varjanaü pa¤camaþ paricchedaþ ||

 uktaþ saükùepato * an-arthaþ | tasya vivarjanaü yathà + adhya÷aya-saücodana-såtre | evaü-vidha-an-artha-÷ravaõa-bhaya-bhãrukaiþ àdi-karmika-bodhi-satvaiþ samàdànàni yathà gçhãtàni tathà kàryaü | evaü hi tair uktaü | ete vayaü bhagavann adya + agreõa tathà-gatasya purataþ | evaü samàdànaü kurmaþ | saced vayaü bhagavann adya + agreõa bodhi-satva-yànikaü pudgalaü gçhiõaü và pravrajitaü và + àpattyà codayiùyàmo bhåtena và + a-bhåtena và visaüvàdito * asmàbhis tathà-gato * arhan samyak-saübuddho bhavet | saced vayaü bhagavann adya + agreõa bodhi-satva-yànikaü pudgalam avamanyema + a-varõaü ca + asya bhàùema visaüvàdito * asmàbhis tathà-gato bhaved arhan samyak-saübuddhaþ | saced vayaü bhagavann adya + agreõa bodhi-satva-yànikaü pudgalaü gçhiõaü và pravrajitaü và pa¤cabhiþ kàma-guõaiþ krãóantaü paricàrayantaü daùñvà + a-prasàdaü kuryàma vilekhaü và cittasya + utpàdayema + a-gauravaü và + utpàdayema na ca tatra ÷àstç-saüj¤àm utpàdayema | visaüvàdito * asmàbhis tathà-gato bhavet | saced vayaü bhagavann adya + agreõa mitra-kula-bhikùàd a-kula-nidànaü bodhi-satva-yànikànàü pudgalànàü kàya-pãóàü citta-pãóàü và kuryàma visaüvàdito * asmàbhis tathà-gato bhavet | saced vayaü bhagavann adya + agreõa bodhi-satva-yànikaü pudgalaü dçùñvà ekena + apy a-mano-j¤a-vacanena + àbhàùema visaüvàdito * asmàbhis tathà-gato bhavet | saced vayaü bhagavann adya + agreõa tris-kçtvo ràtreþ tris-kçtvo divasya bodhi-satva-yànikaü pudgalaü na namasyema visaüvàdito * asmàbhis tathà-gato bhavet | saced vayaü bhagavann adya + agreõa + asya vrata-samàdànasya kçta÷o ràjya-pratilambhaü và dhana-pratilambhaü và kàya-jãvitaü và na parityajema visaüvàdito * asmàbhis tathà-gato bhavet | saced vayaü bhagavann adya + agreõa ÷ràvaka-yànikaü và praty-eka-buddha-yànikaü và pudgalam avamanyema | vayaü vi÷iùñatarà na + ete iti visaüvàdito * asmàbhis tathà-gato bhavet |saced vayaü bhagavan nãca-città÷ caõóàla-sadç÷a-città na viharema visaüvàdito * asmàbhis tathà-gato bhavet | saced vayaü bhagavann adya + agreõa + àtmànam utkarùayema paraü và paüsayema visaüvàdito * asmàbhis tathà-gato bhavet | saced vayaü bhagavann adya + agreõa vyàpàda-vigraha-bhayàd yojanaü và yojana-÷ataü và na palàyema ãritàþ samànà visaüvàdito * asmàbhis tathà-gato bhavet | saced vayaü bhagavann adya + agreõa ÷ãlavantam àtmànaü pratijànãma bahu-÷rutaü và dhuta-guõinaü và + anyatara-anyatareõa và guõena + àtmànam udbhàvayema visaüvàdito * asmàbhis tathà-gato bhavet | saced vayaü bhagavann adya + agreõa praticchanna-kalyàõà vivçta-pàpà na viharema visaüvàdito * asmàbhis tathà-gato bhaved arhan samyak-saübuddhaþ || pe ||

tatra bhagavàn maitreyaü bodhi-satvaü mahà-satvam àmantrayate sma | karma-àvaraõaü maitreya kùapayitu-kàmena kula-putreõa và kula-duhitrà và evaü samàdànaü kartavyaü yathà ebhiþ kula-putraiþ kçtam iti ||

sarva-dharma-a-pravçtti-nirde÷e * apy àha ||

tçù-kçtva ràtriü divasaü tathà + eva | sa bodhi-satvàn praõameta mårdhnà | teùàü na ki¤-cit skhalitaü gaveùet | careta caryàü hi sadà yathà-iùñam ||

pa÷yed yadà kàma-guõai ramantaü | na tasya ki¤-cit skhalitaü gaveùet | guõair an-antàü vara bodhi-caryàü | eùo * api kàlena hitàü spç÷eta ||

yuktyà + anupårvyà kriyayà + anupårvyà | bhavej jino na + eva hi eka-vàcà | bahu-kalpa-koñyo niyutàni ca + eùa | sannàha-saüprasthitanàny a-bhàvã ||

atra + eva + àha | ye kula-putra + evaü-råpeõa karma-àvaraõena + an-arthikàþ | tair na dvitãyasya bodhi-satvasya sarva-caryàsu vipratipattavyaü | sarvàþ kriyàs tasya vimoktavyàþ | evaü cittam utpàdayitavyaü | na + ahaü para-cittaü jàne dur-vij¤eyà satva-caryà | idaü ca khalu kula-putra + artha-va÷aü saüpa÷yaüs tathà-gata evaü dharmaü de÷ayati | na pudgalena pudgalaþ pramàtavyaþ ||

ahaü và pudgalaü pramiõuyàü yo và syàn màdç÷aþ ||

yaþ kula-putra + àtmànaü rakùitu-kàmas tena na kasya-cic caryà vivecayitavyà | na pareùàü vikuññanà kartavyà | ayam ãdç÷o * ayam ãdç÷a iti | buddha-dharma-abhiyuktena bhavitavyaü ràtriü divaü dharma-paliguddha-mànasena + iti ||

tathà kùitigarbha-såtre * api kathitaü | atha tàvad eva bahåni ÷ata-sahasràõi vidvàüsaþ satvà utthàya + àsanàd yena bhagavàüs tena + a¤jaliü praõamya + evam àhuþ | vayaü bhadanta bhagavataþ purata evaü praõidhànaü kurmaþ yàvac ciraü vayaü bhadanta bhagavan saüsàre saüsarema tàvan màtra pratilabdha-kùànti-kàmà ràja-sthànaü pratilabhema | mà + amàtya-sthànaü | mà nagara-jyeùñha-sthànaü | mà gràma-jyeùñha-sthànaü | mà nigama-jyeùñha-sthànaü | mà purohita-jyeùñha-sthànaü mà bhañña-jyeùñha-sthànaü | yàvan mà sa-artha-vàha-jyeùñha-sthànaü | mà + upàdhyàya-jyeùñha-sthànaü | mà ÷ramaõa-jyeùñha-sthànaü | mà gçha-pati-jyeùñha-sthànaü | mà kuñumbi-jyeùñha-sthànaü yàvat sarva÷o vayaü mà satvànàm adhipati-sthànaü pratilabhema yàvan na kùànti-pratilabdhàþ syàma | yato nidànaü vayam evaü-råpam ati-gàóhaü karma buddhànàü ÷àsanam àkùipema | iti vistaraþ ||

candra-pradãpa-såtre * apy an-artha-vivarjanam uktam | na + asti pàpam a-kartavyaü kumàrà teùu bheùyati | mà tehi saüstavaü sàrddhaü kuryàþ tvaü kàli pa÷cime ||

àlape saülapeyyàsi kuryàsã teùv a-gauravaü | ànàlãnaþ sat-kareyyàsy agra-bodhayi kàraõàt ||

varùa-agraü paripçcchitvà yas te vçddhataro bhavet | kuryàsi gauravaü tatra ÷irasà pàda-vandanaiþ ||

na teùàü skhalitaü pa÷yed bodhi-maõóaü vipa÷yatàü | pratighàtaü na janayet maitra-cittaþ sadà bhavet ||

yady eùàü skhalitaü pa÷yed doùàüs teùàü na kãrtayet | yàdç÷aü kàhiti karma tàdç÷aü lapsyate phalaü ||

smitena mukha-candreõa vçddheùu navakeùu ca | pårva-àbhàùã bhaven nityaü hata-màna÷ ca sarvataþ ||

cãvaraiþ piõóa-pàtai÷ ca kuryàt teùàm anugrahaü | evaü cittaü pradadhyàs tvaü sarve bheùyanti nàyakà | iti ||

yasya ca bodhi-citta-utpàdike gauravaü prasàda÷ ca na + utpadyete | tena sva-dur-gati-prapàta-bhaya-rakùà-arthaü dçùña-a-dçùña-pràmodya-anubhavana-arthaü sva-citta-kaluùa-prasàdana-arthaü citta-kalyatà-citta-karmaõyatà-pratilàbha-arthaü ca yathà + àrya-gaõóa-vyåhe bodhi-citta-utpàdika-guõà bhagavad-àrya-maitreyeõa + àcàrya-sudhanam adhikçtya + udbhàvitàs tathà bhàvayitavyàþ ||

eùa dçùñva jara-vyàdhi-pãóitàn pràõino duùkha-÷atair upadrutàn | janma-mçtyu-bhaya-÷oka-tàpitàn teùa arthi carate krpà-à÷ayaþ ||

duùkha-yantra-paripãóitaü jagat dçùñva pa¤ca-gati-cakra-maõóale | j¤àna-vajra-mayam eùa te dçóhaü duùkha-yantra-gati-cakra-bhedanaü ||

ràga-doùa-tçõa-khàõu-kaõñakaü dçùñi-saüga-bahu-kakùa-saükulam | satva-kùetra-pari÷odhana-arthikaþ praj¤a-làïgala-dçóhaü gaveùate ||

moha-vidya-gahana-à÷ayaü jagat praj¤a-cakùu-hata-naùña-dai÷ikaü | tasya kùema di÷a-dai÷ikaþ prabhuþ sa-artha-vàha jagato bhaviùyati ||

kùànti-dharma-tri-vimokùa-vàhano j¤àna-khaóga-ripu-kle÷a-dharùakaþ | ÷åra-såta a-bhayasya dàyako dai÷ako hi jagato bhaviùyati ||

dharma-nàva samudànayaty ayaü j¤àna-sàgara-pathe su-÷ikùitaþ | ÷ànti-ratna-vara-dvãpa-nàyakaþ karõa-dhàra tri-bhava-arõave ayam ||

j¤àna-ra÷mi-praõidhàna-maõóalaþ sarva-satva-bhavana-avabhàsakaþ | dharma-dhàtu-gagane samudgato buddha-sårya samude÷yate ayam ||

maitri-candana-samàdhi-÷ãtalaþ sarva-satva-sama-citta-su-prabhaþ | ÷ukla-dharma-paripårõa-maõóalo buddha-candra samude÷yate ayam ||

à÷aye dçóha-tale pratiùñhito bodhi-carya anupårva udgataþ | sarva-dharma-ratana-àkaro hy ayaü j¤àna-sàra-varo bhaviùyati ||

bodhi-citta-bhuja-ga-indra-saübhavo dharma-dhàtu-gagane samudgataþ | dharma-megha-yugapat-pravarùaõaþ sarva-÷ukla-phala-÷asya-vardhanaþ ||

÷uddhi vartti tri-mala-ttamo * apy ahaü maitri-sneha-smçti-bhàjanaü dçóham | bodhi-citta-vi-mala-agni-su-prabham dharma-dãpa samujjvàlayiùyati ||

bodhi-citta-kalalaþ kçpà-arbudo maitra-pe÷ir a-cala-à÷ayo ghanaþ | bodhi aïgam anupårva-saübhavo buddha-garbha ayu saüpravardhate ||

puõya-garbham abhivarddhayiùyati praj¤a-garbham abhi÷odhayiùyati | j¤àna-garbha samude÷yate ayaü yàdç÷aþ praõidhi-garbha-saübhavaþ ||

ãdç÷àþ karuõa-maitra-dharmitàþ satva-mocana matã hita-à÷ayàü | dur-labhà jagi s-deva-mànuùe yàdç÷o * ayu vi÷uddha-mànasaþ ||

ãdç÷a-à÷aya-su-måla-saüsthito ãdç÷o dçóha-prayoga-varddhitaþ | ãdç÷as tri-bhava-chàdana-prabho j¤àna-vçkùa-phala-daþ su-dur-labhaþ ||

eùa sarva-guõa-saübhava-arthikaþ sarva-dharma-paripçcchana-arthikaþ | sarva-saü÷aya-vidàraõa-arthikaþ sarva-mitra bhajate a-tandritaþ ||

eùa màra-kali-kle÷a-sådano eùa dçùñi-mala-kle÷a-÷odhanaþ | eùa sarva-jaga-mokùaõa-udyato eùa te sada vi÷eùa paõóitaþ ||

eùa dur-gati vi÷odhayiùyati svarga-màrgam upadar÷ayiùyati | mokùa-màrgam upaneùyate jagad yàdç÷e guõa-pathe pratiùñhitaþ ||

eùa sarvata-duùkha-mocako | eùa sarva-gati-saukhya-dàyakaþ | eùa sarva-bhaya-pà÷a-chedako | bheùyate bhagavatã-nisådana | iti ||

evam anayà bhàvanayà + an-artha-vivarjanaü su-karaü bhavati | tathà + adhyà÷aya-sa¤codana-såtre * apy an-artha-vivarjanam uktaü | caturbhir maitreya dharmaiþ samanvàgato bodhi-satva-yànikaþ pudgalaþ pa÷cimàyàü pa¤ca÷atyàü sad-dharma-vipralope vartamàne * a-kùato * an-upahataþ svastinà parimokùyate ||

katamai÷ caturbhiþ | àtma-skhalita-pratyavekùaõatayà | pareùàü bodhi-satva-yànikànàü pudgalànàm àpattya-codanatayà | mitra-kula-bhikùàd a-kula-an-avalokanatayà | a-manaska-vacana-prativiramaõatayà | ebhir maitreya caturbhir iti pårva-vat ||

a-parai÷ caturbhiþ | katamaiþ | alpa-÷ruta-satva-parivarjanatayà | parùad-an-upàdànatayà | prànta-÷ayyà-àsana-niùevaõatayà ca | àtma-dama-÷amatha-yogam anuyuktatayà ca | ebhi÷ caturbhir iti vistaraþ ||

punar atra + eva + àha | àdi-karmikeõa maitreya bodhi-satvena praj¤à-bala-àdhàna-pràptena làbha-sat-kàra-parivarjitena làbha-sat-kàra-doùa-dar÷inà bhavitavyaü || pe ||

saügaõikà-àràma-parivarjitena saügaõikà-àràma-doùa-dar÷inà bhavitavyaü | bhàùya-àràma-parivarjitena bhàùya-àràma-doùa-dar÷inà bhavitavyaü | nidrà-àràma-varjitena nidrà-àràma-doùa-dar÷inà bhavitavyaü | karma-àràma-varjitena karma-àràma-doùa-dar÷inà bhavitavyaü | prapa¤ca-àràma-varjitena prapa¤ca-àràma-doùa-dar÷inà bhavitavyaü || pe ||

iha maitreya bodhi-satvena mahà-satvena ràga-saüjanano làbha-sat-kàraþ pratyavekùitavyaþ | smçti-vidhvaüsana-karo làbha-sat-kàraþ pratyavekùitavyaþ | làbha-a-làbhatayà unnàma-avanàma-karo làbha-sat-kàraþ pratyavekùitavyaþ | moha-utpàdano làbha-sat-kàraþ pratyavekùitavyaþ | kula-màtsarya-adhyavasàno làbha-sat-kàraþ pratyavekùitavyaþ | àtma-artha-niùpàdanatayà ÷àñhya-utpàdano làbha-sat-kàraþ pratyavekùitavyaþ | catur-àrya-vaü÷a-parivarjanatayà àhrãkya-an-apatràpya-saüjanano làbha-sat-kàraþ pratyavekùitavyaþ | evaü sarva-buddha-an-anuj¤àno làbha-sat-kàraþ pratyavekùitavyaþ | màna-mada-utpàdano làbha-sat-kàraþ pratyavekùitavyaþ | guråõàm avamànano làbha-sat-kàraþ | màra-pakùo làbha-sat-kàraþ | eka-anta-pramàda-målaþ ku÷ala-måla-apaharaõo làbha-sat-kàraþ | vidyuc-cakra-a÷ani-sadç÷o làbha-sat-kàraþ | bahu-paligodha-paliguddho mitra-kula-bhikùàd a-kula-avalokano daurmanasya-saüjananaþ | buddhi-vibhràmaõo làbha-sat-kàraþ priya-vastu-pariõàmanatayà ÷oka-bhàjano làbha-sat-kàraþ |catuþ-smçty-upasthàna-saümoùaõaþ ÷ukla-dharma-dur-balã-karaõaþ catuþ-samyak-prahàõa-parihàõa-karaõo làbha-sat-kàraþ | çddhy-abhij¤à-parihàõa-karaõaþ | pårvaü sat-kàra-pa÷càd a-sat-kàra-karaõaþ | a-mitra-sat-karaõa-mitra-prahàõo làbha-sat-kàraþ | para-abhisaüdhànatayà gaõikà-sadç÷aþ | dhyana-a-pramàõa-parivarjanaþ | naraka-tiryag-yoni-yama-loka-prapàtano làbha-sat-kàraþ | devadatta-udraka-samàcàro làbha-sat-kàraþ pratyavekùitavyaþ ||

ime evaü-råpà maitreya làbha-sat-kàre àdãnavà ye bodhi-satvena pratyavekùitavyàþ | pratyavekùya ca + alpa-icchatàyàü rantavyaü na paritaptavyaü | tat kasya hetoþ | alpa-icchasya hi maitreya imae evaü-råpà doùà na bhavanti na ca + asya + antaràyà bhavanti buddha-dharmàõàü | a-nirviõõa÷ ca bhavati gçhi-pravrajitebhyaþ | anurakùaõãya÷ ca bhavati deva-manuùyàõàü pari÷uddha-à÷aya-sthitaþ | a-saütrasta÷ ca bhavati sarva-dur-gati-nipàtebhyaþ | an-abhibhåta÷ ca bhavati tarjanà-vigataþ | a-saühàrya÷ ca bhavati màra-viùaya-vimuktaþ | a-dharùaõãya÷ ca bhavati sarva-vyasanaiþ | abhilaùaõãya÷ ca bhavati deva-manuùyàõàü dhyàna-abhyàsa-avasthitaþ \<[doubtful]>\ | spaùña÷ ca bhavati màyà-÷àñhya-prahãõo * a-pramatta÷ ca bhavati pa¤ca-kàma-guõa-doùa-dar÷ã yathà-vàdã tathà-kàrã bhavaty àrya-vaü÷e sthitaþ | abhilaùita÷ ca bhavati vidvadbhiþ sa-brahma-càribhiþ | imàü maitreya evaü-råpàm anu÷aüsàü viditvà paõóitena bodhi-satvena + adhyà÷ayena + alpa-icchatàyàü rantavyaü | alpa-icchatà àsevitavyà sarva-làbha-sat-kara-prahàõàya + iti ||

saügaõikàm adhikçtya + àha | vijahya ràgaü vijahya doùaü na tiùñhate saügaõikàsu yogã | bhavaty asau tat-pravaõas tan-nimnaþ | etena doùeõa ratiü na kuryàt | auddhatya hàsyaü ca tathà vitarkà | bhavanty amã saügaõikàsu sarve ||

saükãrõa-càrã hi bhavaty a-saüvçtaþ | karoti yaþ saügaõikàm a-sàràm ||

lokasya mantreùu ramanti bàlà | hãyanti ca + iha + agra-kathàsu bàlàþ | pradoùa vardhenti vitarka utsadà | etena doùeõa na tatra ràjate ||

na vardhate ca + api ÷rutena bhikùuþ | a-yukta-mantreùu ratiü janitvà | tasmàt parityajya a-yukta-mantràn | dharme ratiü vindatha nitya-kàlam ||

sahasra÷o * aùñhàni mayà svakàni | tyaktàni bodhiü pratikàïkùa tarhi | na ca + asmi tçptaþ ÷çõumàna dharmaü | te khedam eùyanti ÷çõonta dharmam ||

sarveõa sarvaü parivarjanãyà | a-yukta-mantrà÷ ca a-÷iùña-mantràþ | dharme vare tatra ratiü janetha | yo dur-labhaþ kalpa-÷atair an-ekaiþ ||

vane vasantena guõa-arthikena | parasya doùà na hi vãkùitavyàþ | ahaü vi÷iùño * aham eva ÷reùñho | na eva cittaü samupàdanãyam ||

mado * ayaü sarva-pramàda-målo | na hãna-bhikùå avamanyitavyàþ | anupårva eùo iha ÷àsanasya | na + ekena janmena labhate bodhim ||

atra + iva bhàùya-àràmam adhikçtya + àha | a-gauravo bhoti ÷rutena matto | vivàda-mantreùu niviùña bhoti | muùita-÷ruti÷ ca + api a-saüprajanyo | bhàùye ramantasya ime hi doùàþ ||

adhyàtma-cintà + atta \<[doubtful]>\ su-dåra bhotã | cittaü na kàya÷ ca prasanna bhoti | unnàma-nàmàni bahåni gacchatã | bhàùye ramantasya ime hi doùàþ ||

sad-dharma-cittàt tu praõaùñu bàlàþ | su-karka÷o bhoti a-snigdha-cittaþ | vipa÷yanàyàþ ÷amathàc ca dåre | bhàùye ramantasya ime hi doùàþ ||

a-gauravo bhoti sadà guråõàü | paligodha-mantreùu ratiü janitvà | a-sàra-sthàyã parihãõa-praj¤o | bhàùye ramantasya ime hi doùàþ ||

a-mànito deva-guõaiþ sa bhoti | na + apy asya tasmin spçha saüjananti | pratisaüvidàto bhavatã vihãno | bhàùye ramantasya ime hi doùàþ ||

paribhàùyate ca + api sa paõóitebhiþ | ye ka-cid astã pçthakàya-sàkùã \<[doubtful]>\ | nir-arthakaü jãvitu tasya bhotã | bhàùye ramantasya ime hi doùàþ ||

sa ÷ocate kàlu karotu bàlaþ | pratipatti hãno * asmi kim adya kuryàü | su-duùkhito bhoti a-labdha-gàdho | bhàùye ramantasya ime hi doùàþ ||

cala-a-calo bhoti tçõaü yathà + ãritaü | vicikitsate evam asau na saü÷ayaþ | na tasya jàtå dçóha buddhi bhotã | bhàùye ramantasya ime hi doùàþ ||

nañà yathà tiùñhati raïga-madhye | anyàna ÷åràõa guõàn prabhàùate | svayaü ca bhotã pratipatti-hãno | bhàùye ramantasya ime hi doùàþ ||

÷añha÷ ca so bhoti laghu-nir-à÷aþ | punaþ puna÷ ca + àrabhate vivàdam | so dårato àrya-dharmasya bhotã | bhàùye ramantasya ime hi doùàþ ||

saühçùyate sat-krña alpa-sthàmaþ | prakampate viprakçto * ajànã | kapir yathà ca¤cala-citta bhotã | bhàùye ramantasya ime hi doùàþ || pe ||

ramitva bhàùyasmi ciraü pi kàlaü | na vindate prãtim iha + àtma-saukhyaü | varaü hi ekasya padasya cintanà | prãtiü pade yatra labhed an-antam ||

na + ikùu-tvace sàram iha + asti ki¤-cin | madhye * asti tat-sàra su-premaõãyaþ | bhuktvà tvacaü na + iha punaþ sa÷akyaü | labdhuü nareõa + ikùu-rasaü pradhànam ||

yathà tvacaü tad-vad avaihi bhàùyaü | yathà rasas tad-vad iha + artha-cintà \<[doubtful]>\ | tasmàd * dhi bhàùye tu ratiü vihàya | cintetha arthaü sada a-pramattàþ ||

nidrà-àràmam adhikçtya + àha | mahac ca so vardhati moha-jàlaü | vicikitsako bhoti sa dçùñi-pràptaþ ||

dçùñã-kçtàny asya bahåni bhontã | yasmàna middhe * abhiratiü prayàti ||

praj¤à ca teùàü bhavatã su-dur-balà | parihãyate buddhi na tasya bhoti | j¤ànàc ca so hãyati nitya-kàlaü | yasmàna middhe * abhiratiü prayàti ||

kusãda a-j¤o * a-laso * a-praj¤o * a-manuùya avatàra labhenti tasya | viheñhayante ca vane vasantaü yasmàna middhe * abhiratiü prayàti ||

ku÷alena cittena sadà an-arthiko | dharme ca chando na hi bhoti tasya | a-dharma-kàya÷ ca sa bhoti bhåyo yasmàna middhe * abhiratiü prayàti ||

sad-dharma-chandena vihãna-måóhaþ parihoyate sarva-guõehi bàlaþ | ÷uklaü ca ghàteti tamo * adhigacchatã | yasmàna middhe * abhiratiü prayàti ||

a-vi÷àrado bhoti pralãna-cittaþ | pràmodya tasya + u bhavatã na nityaü | nidrayà + apagrastaþ ÷ithila-aïga bhotã | yasmàna middhe * abhiratiü prayàti ||

àtmà tu j¤àtvà ca kusãda-pràptaþ ãrùyàyate vãrya-balair upetàn | vãrya-anvitànàü ca a-varõa bhàùate yasmàna middhe * abhiratiü prayàti || pe ||

yat sarva-duùkhasya tamasya nà÷anaü | apàya-parivarjanatayà målaü | sarvehi buddhair hi sadà pra÷astaü | taü vãryam àryaü satataü bhajasva ||

karma-àràmam adhikçtya + àha ||

su-dur-vaco bhoti guråbhi coditaþ | pradakùiõaü gçhõati na + anu÷àsanaü | vipanna-÷ãla÷ ca sa bhoti kùipraü | doùà amã karma-rate bhavanti ||

utkaõñhito bhoti sa nitya-kàlaü | gçha-stha-karmàõi sadà vicintayan | dhyàna-prahàõai÷ ca na tasya kçtyaü | doùà amã karma-rate bhavati ||

tãvra÷ ca saüjàyati tasya ràgo | rasa-a-raseùu grasitaþ sa mårcchitaþ | na tuùyate * asàv itara-itareõa | doùà amã karma-rate bhavanti ||

mahatyà ca bhotã pariùàya tuùñho | sa duùkhito bhoti tayà vihãnaþ | saükãrõa bhotã sayathà + iha gardabho | doùà amã karma-rate bhavanti || pe ||

divà ca ràtrau ca an-anya-citto | bhakte ca coóe ca bhavaty abhãkùõaü | sv-an-arthiko bhoti guõaiþ sa sarvadà | doùà amã karma-rate bhavanti ||

kçtyàny asau pçcchati laukikàni | a-yukta-mantrai÷ ca ratiü prayàti | yuktai÷ ca mantraiþ sa na vindate ratiü | doùà amã karma-rate bhavanti || pe ||

atha khalu maitreyo bodhi-satvo mahà-satvo bhagavantam etad avocat | su-parãtta-praj¤às te bhagavan bodhi-satvà bhaviùyanti vihãna-praj¤à ye * agra-dharmàn varjayitvà hãnàni karmàõy àrapsyante ||

evam ukte bhagavàn maitreyaü bodhi-satvaü mahà-satvam etad avocat | evam etan maitreya | evam etad yathà vadasi su-parãtta-praj¤às te bodhi-satvà bhaviùyanti ye * agra-dharmàn parivarjayitvà hãnàni karmàõy àrapsyante | api tv àrocayàmi te maitreya prativedayàmi te | na te bodhi-satvàs tathàgata-÷àsane pravrajità yeùàü na + asti yogo na + asti dhyànaü na + asti prahàõaü na + asty adhyayanaü na + asti bàhu÷rutya-paryeùñiþ | api tu maitreya dhyàna-prahàõa-prabhàvitaü tathà-gata-÷àsanaü j¤àna-saüskçtaü j¤àna-samàhitaü abhiyoga-prabhàvitaü | na gçhi-karma-anta-vaiyàpçtya-prabhàvitaü | a-yukta-yogànàm etat karma saüsàra-abhiratànàü yad uta vaiyàpçtyaü laukika-kçtya-paligodhaþ | na tatra bodhi-satvena spçhà + utpàdayitavyà | sacen maitreya vaiyàpçtya-abhirato bodhi-satvaþ sapta-ratna-mayaiþ ståpair imaü tri-sàhasra-mahà-sàhasraü loka-dhàtuü pårayet | na + ahaü tena + àràdhito bhaveyaü na mànito na + api sat-kçtaþ ||

pe | tatra jambå-dvãpaþ påritaþ syàd vaiyàpçtya-karair bodhi-satvaiþ | sarvais tair ekasya + udde÷a-sva-adhyàya-abhiyuktasya bodhi-satvasya + upasthàna-paricaryà karaõãyà | jambå-dvãpa-pramàõai÷ ca + udde÷a-sva-adhyàya-abhiyuktair bodhi-satvair ekasya pratisaülayana-abhiyuktasya bodhi-satvasya + upasthàna-paricaryà kartavyà || pe ||

tat kasya hetoþ | duù-karam etat karma yad uta praj¤à-karma | uttaraü nir-uttaraü sarva-trailokya-prativi÷iùñam abhyudgataü tasmàt tarhi maitreya bodhi-satvena yoga-arthikena vãryam àrabdhu-kàmena praj¤àyàm abhiyoktavyam iti ||

prapa¤ca-àràmam adhikçtya + àha | aùña-a-kùaõà tasya na bhonti dåre | kùaõa-saüpadà tasya na bhoti ÷reùñhà | ete an-arthà sya bhavanti nityaü | doùà amã tasya prapa¤ca-càriõaþ || pe ||

doùàn imàn samyag avetya paõóitaþ sarvàn prapa¤càn parivarjãta | su-labhà an-arthà hi prapa¤ca-càriõaþ | tasmàt prapa¤cena na saüvaseta ||

yàyàc * chataü yojanakaü paraü varaü | yatra prapa¤co stiya vigraho và | na tatra vàsaü na niketu kuryàn muhårtta-màtraü stiya yatra kle÷aþ ||

na + artha-arthikàþ pravrajità guõa-arthikà | mà vigraha kurvatha dusta-cittàþ | na vo * asti kùetraü na kçùir vaõijyà | syur yasya arthàya prapa¤ca ete ||

na putra dhãtà na ca vo * asti bhàryà | na ca + asya mitraü na ca bandhu-vargaþ | dàsyo na dàsà na ca ã÷varatvaü | mà vigrahaü kurvatha pravrajitvà ||

kàùàya-vastràõi gçhãtva ÷raddhayà | ÷ànta-pra÷àntair hi niùevitàni | ÷ànta-pra÷àntà upa÷ànta bhotha | prapa¤ca varjitva janetha kùàntim ||

à÷ã-viùàn rakùatha raudra-cittàn | narakà÷ ca tiryag viùayo yamasya | prapa¤ca-càrasya na bhonti dåre | tasmàd * dhi kùàntau janayeta vãryam || pe ||

imena yogena labheta ÷uddhiü | kùapayitva karma-àvaraõaü a-÷eùaü | dharùeti màraü sa-calaü sa-vàhanaü yo dhãru tasya + eva janeti kùàntim | iti ||

saükùepatas tatra + an-artha-vivarjanam uktaü | tasmàt tarhi maitreya bodhi-satva-yànikena kula-putreõa và kula-duhitrà và pa÷cimàyàü pa¤ca-÷atyàü sad-dharma-pralope vartamàne * a-kùatana-an-upahatena svastinà parimoktu-kàmena sarva-karma-àvaraõàni kùapayitu-kàmena + a-saüsarga-abhiratena bhavitavyam araõya-vana-prànta-vàsinà + an-abhiyukta-satva-parivarjitena + àtma-skhalita-gaveùiõà para-skhalita-a-gaveùiõà tuùõã-bhàva-abhiratena praj¤à-pàramità-vihàra-abhiratena + iti ||

àrya-ratna-meghe * apy an-artha-varjanam uktaü | tàvat piõóàya carati yàvad asya kàryasya pràptir bhavati | anyatra yeùu sthàneùu caõóà và kukkuràs taruõa-vatsà và gàvaþ prakçti-duþ-÷ãlà và tiryag-yoni-gatà | viheñhana-abhipràyà và strã-puruùa-dàraka-dàrikà jugupsitàni và sthànàni | tàni sarveõa sarvaü varjayati + iti ||

anena + etad dar÷itaü bhavati yad dçùñe * api bàdhà-kara evaü-vidhe | tad a-varjayata àpattir bhavati + iti ||

atha yad evam-àdy an-artha-varjanam uktaü kena + etal labhyate sarva-niù-phala-syanda-varjanàt | phalam atra para-arthaü | tad-arthaü yaþ syando na saüvartate | sa niù-phalatvàd varjayitavyaþ ||
yathà candra-pradãpa-såtre kàya-saüvara-madhye pañhyate | na hasta-lolupo bhavati na pàda-lolupaþ hasta-pàda-saüyata iti ||

tathà da÷a-dharmaka-såtre * api de÷itaü hasta-vikùepaþ pàda-vikùepo * a-dhàvanaü paridhàvanaü laïghanaü plavanam idam ucyate kàya-dauùñhulyam iti ||

àrya-dharma-saügãti-såtre tu yathà bodhi-satvànàü para-arthàd anyat karma na kalpate | tathà spaùñam eva paridãpitaü yat ki¤-cid bhagavan bodhi-satvànàü kàya-karma yat ki¤-cid vàk-karma yat ki¤-cin manas-karma tat sarvaü satva-avekùitaü pravartate mahà-karuõà-adhipateyaü satva-hita-adhiùñhàna-nimittaü sarva-satva-hita-sukha-adhyà÷aya-pravçttaü | sa evaü hita-à÷ayaþ evaü saüj¤ã-bhavati | sa mayà pratipattiþ pratipattavyayà sarva-satvànàü hita-àvahà sukha-àvahà ca || pe ||

àyataneùu ÷ånya-gràma-vat pratyavekùaõà pratipattiþ | na ca + àyatana-parityàgaü spçhayati + iti ||

àrya-gagana-ga¤ja-såtre * apy uktaü | tad yathà + api nàma chidràn màrutaþ pravi÷ati | evam eva yato yata eva cittasya chidraü bhavati tatas tata eva màro * avatàraü labhate | tasmàt sadà + a-chidra-cittena bodhi-satvena bhavitavyaü |tatra + iyam a-chidra-cittatà yad idaü sarva-àkàra-j¤atàyàþ ÷ånyatàyàþ paripårir iti ||

kà punar iyaü sarva-àkàra-vara-upetà ÷ånyatà | yà + iyaü bodhi-satva-caryàyà a-parityàgena + abhyasyamànà | abhyastà và | sarva-bhàva-÷ånyatà | eùà ca ratna-cåóa-såtre vistareõa + àkhyàtà ||

tathà + akùayamati-såtre * api dar÷itaü | pàpakànàm a-ku÷alànàü dharmàõàü prahàõàya chandaü janayati + ity atra prastàve yàni ca + anyàni punaþ kàni-cid anyàny api citta-vikùepa-karàõi yàni samàdhi-skandhasya vipakùàya saüvartante | ayam ucyate samàdhi-vipakùaþ | yàvad ime ucyante pàpakà a-ku÷alà dharmà iti ||

÷ikùà-samuccaye ÷ãla-pàramitàyàm an-artha-vivarjanaü pa¤camaþ paricchedaþ ||


@<[VI. àtmabhàvarakùà]>@

àtma-bhàva-rakùà ùaùñhaþ paricchedaþ | uktaü niù-phala-syanda-varjanaü | katham etat sidhyed ity àha | etat sidhyet sadà smçtyà + iti ||

dvàda÷a + imàþ smçtayo niù-phala-syanda-varjanayà saüvartante | yad uta | tathà-gata-àj¤à-an-atikrama-anupàlana-vipàka-gaurava-smçtiþ | sarva-kàyasya ni÷-cala-sva-bhàvatà-pratiùñhitatà-anusmçtiþ | sati satva-arthe yad aïgam an-upayogi tad dçóhatara-smçty-apekùà-ni÷-cala-màdhya-chanda-para-àpattã-kçtaü sarva-dhãra-ceùñà-smçtiþ | na ca + asya bhaya-utsava-àdi-saübandha-saübhrame * aïga-mukta-smçtiþ | ãryà-patha-catuùka-àkùepa-niråpaõa-smçtiþ | antara-antarà ca + ãryà-patha-vikopa-àrakùaõa-artham ãryà-patha-saüpad-avalokana-smçtiþ | bhàùaõa-kàle ca + ati-prasàda-auddhatya-saürambha-pakùa-pàta-àdi-va÷àd ati-màtra-a-pràsàdika-hasta-pàda-÷iro-mukha-vikàra-niyamana-smçtiþ | yaþ ÷rotà vaktavyaþ sa yàvan-màtreõa dhvaninà + arthaü jànàti | tad-an-atirekeõa svareõa bhàùaõa-smçtir anyatra para-à÷aïkà-doùa-saübhavàt | a-÷ikùita-jana-samàgama-saïkañe sva-citta-tac-citta-prasàdana-àdi-tàtparya-smçtiþ | citta-matta-dvi-pasya ÷amatha-stambhe nitya-baddha-smçtiþ | muhur muhu÷ ca citta-avasthà-pratyavekùaõà-smçtiþ | mahà-jana-saüpàtaü pràyo * anya-kàrya-tyàgena + api yathà-ukta-smçti-rakùà-tàtparya-smçtir iti ||

evam etàbhiþ smçtibhir niù-phala-syandana-varjanaü sidhyati | sà ca smçtis tãvra-àdaràd bhavet | tatra + àdaraþ kàryeùu sarva-bhàvena + abhimukhyam | avaj¤à-prati-pakùaþ | ayaü ca + àdaraþ ÷amatha-màhàtmyaü j¤àtvà tàtparyeõa jàyate | kas tàvad ayaü ÷amo nàma | ya àrya-akùayamati-såtre ÷amatha uktaþ ||

tatra katamà ÷amatha-a-kùayatà | yà cittasya ÷àntir upa÷àntir a-vikùepa-kendriya-saüyamaþ | an-uddhatatà | an-unnahanatà a-capalatà a-ca¤calatà saumyatà guptatà karmaõyatà àjàneyatà eka-agratà eka-àràmatà saügaõikà-varjanatà viveka-ratiþ kàya-viveka÷ citta-a-vibhramo * araõya-mukha-manasi-kàratà + alpa-icchatà | yàvad ãryà-patha-guptiþ kàla-j¤atà samaya-j¤atà màtra-j¤atà mukti-j¤atà | su-bharatà su-poùatà + ity-àdi ||

kiü punar asya ÷amasya màhàtmyaü yathà-bhåta-j¤àna-janana-÷aktiþ | yasmàt samàhito yathà-bhåtaü prajànàti + ity avadan muniþ ||

yathà + uktaü dharma-saügãtau | samàhita-manaso yathà-bhåta-dar÷anaü bhavati | yathà-bhåta-dar÷ino bodhi-satvasya satveùu mahà-karuõà pravartate | evaü ca + asya bhavati | idaü mayà samàdhi-mukhaü sarva-dharma-yathà-bhåta-dar÷anaü ca sarva-satvànàü niùpàdayitavyaü | sa tayà mahà-karuõayà saücodyamàno * adhi-÷ãlam adhi-cittam adhi-praj¤aü ca ÷ikùàü paripåryàü caturàü samyak-saübodhim abhisaübudhyate | tasmàn mayà ÷ãla-su-sthitana-a-prakampena + a-÷ithilena bhavitavyam iti | idaü ÷amatha-màhàtmyam àtmanaþ pareùàü ca + an-anta-apàya-àdi-duþkha-samatikrama-an-anta-laukika-loka-uttara-sukha-saüpat-prakarùa-pàra-pràpty-àtmakam avagamya tad-abhilàùeõa + àtàpo bhàvayitavyaþ | àdãpta-gçha-anta-gatena + iva ÷ãtala-jala-abhilàùiõà | tena tãvra àdaro bhavati ÷ikùàsu | tena + api smçtir upatiùñhati | upasthita-smçtir niù-phalaü varjayati | ya÷ ca niù-phalaü varjayati tasya + an-arthà na saübhavanti | tasmàd àtma-bhàvaü rakùitu-kàmena smçti-målam anviùya nityam upasthita-smçtinà bhavitavyaü ||

ata eva + ugra-paripçcchàyàü gçhiõaü bodhi-satvam adhikçtya + uktaü | surà-maireya-madya-pramàda-sthànàt prativiratena bhavitavyam a-mattena + an-unmattena + a-capalena + a-ca¤calena + a-saübhràntena + a-mukhareõa + an-unnaóena + an-uddhatena + upasthiti-smçti-saüprajanyena + iti ||

atra + eva ca pravrajita-bodhi-satvam adhikçtya + uktaü smçti-saüprajanyasya + a-vikùepa iti ||

tatra smçtiþ àrya-ratna-cåóa-såtre * abhihità | yayà smçtyà sarva-kle÷ànàü pràdur-bhàvo na bhavati | yayà smçtyà sarva-màra-karmaõàm avatàraü na dadàti | yayà smçtyà utpathe và ku-màrge và na patati | yayà smçtyà dauvàrika-bhåtayà sarveùàm a-ku÷alànàü citta-caitasikànàü dharmàõàm avakà÷aü dadàti + iyam ucyate samyak-smçtir iti ||

saüprajanyaü tu praj¤à-pàramitàyàm uktaü | caraü÷ caràmi + iti prajàn-ti | sthitaþ sthito * asmi + iti prajànàti | ÷ayanaþ ÷ayita iti prajànàti | niùaõõo niùaõõo * asmi + iti prajànàti | yathà yathà ca + asyaþ \<[doubtful]>\ kàyaþ sthito bhavati tathà tathà + eva prajànàti ||

pe||

so * atikràman và pratikràman và saüprajànaü÷ càrã bhavati | àlokite vilokite saümi¤jite prasàrite saüghàñã-pañña-pàtra-cãvara-dhàraõe | a÷ite pãte khàdite nidrà-klama-prativinodane àgate gate sthite niùaõõe supte jàgarite bhàùite tuùõã-bhàve pratisaülayane saüprajànaü÷ càrã bhavati + iti ||

÷ãlaü hi samàdhi-saüvartanãyaü ||

 yathà + uktaü candra-pradãpa-såtre | kùipraü samàdhiü labhate nir-aïgaõaü | vi÷uddha-÷ãle * asminn ànu÷aüsa iti ||

ato * avagamyate ye ke-cit samàdhi-hetavaþ prayogàs te ÷ãla-antar-gatà iti | tasmàt samàdhy-arthinà smçti-saüprajanya-÷ãlena bhavitavyaü | tathà ÷ãla-arthinà + api samàdhau yatnaþ kàryaþ tatra + eva såtre vacanàt | dhyàna-anu÷aüseùu hi pañhyate | na + asau bhoti an-àcàro àcàro su-pratiùñhitaþ | go-care carate yogã vivarjeti a-gocaraü ||

niù-paridàha-vihàrã gupta indriya-saüvçta | iti ||

etàbhyàü ca ÷ãla-samàdhibhyàm anyo-nya-saüvardhana-karàbhyàü citta-karma-pariniùpattiþ etàvatã ca + iyaü bodhi-satva-÷ikùà yad uta citta-parikarma | etan-målatvàt sarva-satva-arthànàü ||

uktaü hy àrya-ratna-meghe | citta-pårvaï-gamà÷ ca sarva-dharmàþ | citte parij¤àte sarva-dharmàþ parij¤àtà bhavanti | api tu cittena nãyate lokaþ cittaü cittaü na pa÷yati | cittena cãyate karma ÷ubhaü và yadi và + a-÷ubham ||

cittaü bhramate * alàta-vat | cittaü bhramate turaï-ga-vat | cittaü dahate deva-agni-vat | cittaü harate mahà-ambu-vat ||

sa evaü vyupaparãkùamàõa÷ citte su-upasthita-smçtir viharati na cittasya va÷aü gacchati | ap tu cittam eva + asya va÷aü gacchati | cittena + asya va÷ã-bhåtena sarva-dharmà va÷ã-bhavanti + iti ||

tathà + àrya-dharma-saïgãti-såtre * apy uktaü | mati-vikramo bodhi-satva àha | yo * ayaü dharmo dharma ity ucyate na + ayaü dharmo de÷a-stho na prade÷a-stho * anyatra sva-citta-adhãno dharmaþ tasmàn mayà sva-cittaü sv-àràdhitaü sv-adhiùñhitaü su-samàrabdhaü su-nigçhãtaü kartavyaü | tat kasya hetoþ | yatra cittaü tatra guõa-doùàþ | na + asti ni÷-cittatàyàü guõa-doùaþ | tatra bodhi-satvo doùebhya÷ cittaü nivàrya guõeùu pravartayati ||

tad ucyate | citta-adhãno dharmo dharma-adhãnà bodhir iti ||

ayaü bhagavan dharmaü samàdànaþ sukha-abhisaübodhàya saüvartatae iti ||

àrya-gaõóa-vyåha-såtre * api varõitaü | sva-citta-adhiùñhànaü sarva-bodhi-satva-caryà sva-citta-adhiùñhànaü sarva-satva-paripàka-vinayaþ || pe ||

tasya mama kula-putra + evaü bhavati | sva-cittam eva + upastambhayitavyaü sarva-ku÷ala-målaiþ | sva-cittam eva + abhiùyandayitavyaü dharma-meghaiþ | sva-cittam eva pari÷odhayitavyam àvaraõàya dharmebhyaþ | sva-cittam eva dçóhã-kartavyaü vãryeõa + ity àdi ||

tathà + atra + eva màyà-devy--a-dar÷ana-àkulã-bhåte àrya-sudhane ratna-netràyà nagara-devatàyàs tad-dar÷ana-artham iyam anu÷àsanã | citta-nagara-paripàlana-ku÷alena te kula-putra bhavitavyaü sarva-saüsàra-viùaya-raty-a-saüvasanatayà | citta-nagara-alaü-kàra-prayuktena te kula-putra bhavitavyaü da÷a-tathà-gata-bala-adhyàlambanatayà | citta-nagara-pari÷odhana-prayuktena te kula-putra bhavitavyam ãrùyà-màtsarya-÷àñhya-apanayanatayà | citta-nagara-vivardhana-abhiyuktena te kula-putra bhavitavyaü sarva-j¤atà-saübhàra-mahà-vãrya-vega-vivardhanatayà | citta-nagara-dur-yodhana-dur-àsadatà-abhinirhàra-prayuktena te kula-putra bhavitavyaü sarva-kle÷a-màra-kàyika-pàpa-mitra-màra-cakra-an-avamardanatayà | citta-nagara-pravistaraõa-prayuktena te kula-putra bhavitavyaü mahà-maitrã-sarva-jagat-sphuraõatayà | citta-nagara-praticchàdana-prayuktena te kula-putra bhavitavyaü vipula-dharma-cchatra-sarva-a-ku÷ala-dharma-pratipakùa-abhinirharaõatayà | citta-nagara-vivaraõa-prayuktena te kula-putra bhavitavyaü àdhyàtmika-bàhya-vastu sarva-jagat-saüpràpaõatayà | citta-nagara-dçóha-sthàma-abhinirhara-prayuktena te kula-putra bhavitavyaü sarva-a-ku÷ala-dharma-sva-santaty-a-vasanatayà | yàvad evaü citta-nagara-vi÷uddhy-abhiyuktena kula-putra bodhi-satvena ÷akyaü sarva-ku÷ala-måla-samàrjanam anupràptuü | tat kasya hetoþ | tathà hi tasya bodhi-satvasya + evaü citta-nagara-pari÷uddhaysa sarva-àvaraõàni purato na saütiùñhante | buddha-dar÷ana-àvaraõaü và dharma-÷ravaõa-àvaraõaü và + ity àdi | tasmàd vyavasthitam evaü | citta-parikarma + eva bodhi-satva-÷ikùà + iti | tac ca + a-capala-cetasaþ ||

÷amàc ca na calec cittaü bàhya-ceùñà-nivartanàt ||

a-saüprajanya-para-tantrasya muùita-smçte÷ ca cittaü calati samãhitàd àlambanàd anyatra nãyamànatvàt | yadà tu smçti-saüprajanyena bàhyà÷ ceùñà nivartità bhavanti tadà tad-va÷atvàd ekasminn àlambane nibaddhaü yàvad iùyate tàvat tiùñhati | tata÷ ca pårva-vad anu÷aüsa-vistaraþ | adyatve * api ca satva-artha-kùamo bhavaty eva prasàda-karatvàt | kathaü ||

sarvatra + a-capala-manda-mita-snigdha-abhibhàùaõàt | àvarjayej janaü bhavyam àdeya÷ ca + api jàyate ||

etad eva ca bodhi-satvasya kçtyam yad uta satva-a-varjanaü | yathà + àrya-dharma-saügãti-såtre | àrya-priyadar÷ena bodhi-satvena paridãpitaü | tathà tathà bhagavan bodhi-satvena pratipattavyaü yat saha-dar÷anena + eva satvàþ prasãdeyuþ | tat kasmàd * dhetoþ | na bhagavan bodhi-satvasya + anyat karaõãyam asty anyatra satva-a-varjanàt | satva-paripàka eva + iyaü bhagavan bodhi-satvasya dharma-saügãtir iti ||

evaü punar a-kriyamàõe ko doùa ity àha | an-àdeyaü tu taü lokaþ paribhåya jina-aïkuraü | bhasma-channo yathà vahniþ pacyeta naraka-àdiùu ||

yathà pràg upadar÷itaü ||

yena ca + asya paribhava evam an-artho ratna-meghe jinena + uktas tena saükùepa-saüvaraþ |yena + a-prasàdaþ satvànàü tad yatnena vivarjayed iti ||

yathà + àha | katame ca te bodhi-satva-samudàcàràþ | yàvad iha bodhi-satvo na + a-sthàne viharati na + a-kàle | na + a-kàla-bhàõã bhavati na + a-kàla-j¤o bhavati na + a-de÷a-j¤o bhavati | yato nidànam asya + antike satvà a-prasàdaü prativedayeyuþ | sa sarva-satva-anurakùayà | àtmana÷ ca bodhi-saübhàra-paripåraõa-arthaü saüpanna-ãryà-patho bhavati mçdu-bhàõã manda-bhàõã | a-saüsarga-bahulaþ | praviveka-abhimukhaþ | su-prasanna-mukha iti ||

ata eva dharma-saügãti-såtre de÷itaü | yaþ satvàn rakùati sa ÷ãlaü rakùati + iti | anayà kanãyena màtç-gràmeõa saha raho-avasthà-àdiùu loka-rakùà ca kçtà syàt | evaü bhogyeùu jala-sthaleùu måtra-purãùa-÷leùma-påya-àdãnàü kutsitànàü rahasy a-rahasi ca + utsargaü na kuryàd deva-manuùya-citta-rakùà-arthaü ||

sad-dharma-smçty-upasthàne ca raha utsiùñaü kçtvà + an-utsiùña-àhàreùv a-dadataþ preta-gatiþ pañhyate ||

tathà bodhi-satva-pràtimokùe * apy a-prasàda-parihàra uktaþ | na purato danta-kàùñhaü khàditavyaü na purataþ kheñe nikùiptavya iti | eùa ca gaurava-lajjà-vidhiþ sarva-draùñavyo na brahma-càriùv eva | atra tu såtre brahma-càry--adhikàraþ teùu gurutara-àpatti-bhaya-saüdar÷ana-arthaü ||

yathà + atra + eva + àha | na + uccair-bhàùiõà bhavitavyam iti ||

na ca + ayaü vidhiþ pràde÷ikaþ | tathà brahma-paripçcchàyàm apy uktaü na ca vadha-sadç÷ena bodhi-satvena bhavitavyam iti | tathà pràtimokùàd api loka-a-prasàda-karam anveùya varjanãyaü | tan na tàvad ||

mukha-påraü na bhu¤jãta sa-÷abdaü prasçta-ànanaþ | pralamba-pàdaü na + àsãta na bàhuü mardayet samam ||

evaü svayam apy utprekùya dçùñvà ÷rutvà ca loka-a-prasàdaü rakùeta | a-prasàda-kara-vacana-varjanaü tu na su-karam iti smaraõa-bodhana-artham upadar÷yate | àrya-sàgaramati-såtre de÷itaü | na + avalãna-vacano bhavati | na vyavakãrõa-vacanaþ | na + avasyandana-vacanaþ | na + ujjvàlana-vacanaþ | na ràga-anunãta-vacanaþ | na pràkçta-vacanaþ | na + a-saürakùita-vacanaþ | na vyàpàda-saüdhukùaõa-vacanaþ | na ca¤cala-vacanaþ | na capala-vacanaþ | na raña-raïga-vacanaþ | na mukha-sàkùy--avaropaõa-vacano bhavati + iti ||

àrya-tathà-gata-guhya-såtre * apy àha | na khalu punaþ kula-putra bodhi-satvasya vàg raktà và duùñà và måóhà và kliùñà và | kùuõõa-vyàkaraõà và sva-pakùa-utkarùaõa-vacanà và | para-pakùa-nigraha-vacanà và | àtma-varõa-anunaya-vacanà và | para-varõa-pratigha-vacanà và | pratij¤à-uttàraõa-vacanà và | àbhimànika-vyàkaraõa-vacanà và + iti ||

àrya-da÷a-bhåmaka-såtre * apy uktaü | yà + iyaü vàga-mano-j¤à sva-santàna-para-santàna-vinà÷anã tathà-råpàü vàcaü prahàya | yà + iyaü vàk snigdhà mçdvã mano-j¤à madhurà priya-karaõã mana-apakaraõã \<[doubtful]>\ hita-karaõã karõa-sukhà hçdayaü-gamà premaõã varõa-viùpaùñà vij¤eyà ÷ravaõãyà a-ni÷rità bahu-jana-kàntà bahu-jana-priyà bahu-jana-mana-àpà \<[doubtful]>\ vij¤a-pra÷astà sarva-satva-hita-sukha-àvahà mana-utplàva-karã manaþ-prahlàdana-karã sva-para-santàna-pramodana-karã ràga-dveùa-moha-sarva-kle÷a-àpra÷àmanã tathà-råpàü vàcaü ni÷càrayati | yàvad itihàsa-pårvakam api vacanaü parihàrya pariharati + iti ||

àrya-gagana-ga¤ja-såtre tu + uktaü | guru-vacana-an-avamardanatayà | para-vacana-an-àcchindanatayà ca + àdeya-gràhya-vacano bhavati + iti ||

dharma-saügãti-såtre * apy uktaü | gaganaga¤jo bodhi-satva àha | na bodhi-satvena + eùà vàg bhàùitavyà yayà + a-paro vyàpadyeta | na sà vàg bhàùitavyà yayà + a-paraü tàpayet | na bodhi-satvena sà vàg bhàùitavyà yat paro jànãyàt | na sà vàg bhàùitavyà yayà + arthà nir-arthà | na bodhi-satvena sà vàg bhàùitavyà yayà na vidyàm utpàdayet | na sà vàg bhàùitavyà yà satvànàü na hçdayaü-gamà na paurã na karõa-sukhà na sà vàg bhàùitavyà + iti ||

saükùepatas tu para-a-prasàda-rakùà àrya-sàgaramati-såtre de÷ità | a-para eka dharmo mahà-yàna-saügrahàya saüvartate sva-skhalita-pratyavekùaõatayà sarva-satva-anurakùà + iti ||

eùà rakùà + àtma-bhàvasya | yathà + a-parair na nà÷yeta | yathà na paràn na nà÷ayet | asya tu grantha-vistarasya + ayaü piõóa-artho bodhi-satvena manasà nityaü dhàrayitavyaþ ||

su-ni÷-calaü su-prasannaü dhãraü sa-àdara-gauravaü | sa-lajjaü sa-bhayaü ÷àntaü para-àràdhana-tat-param ||

àtma-satva-va÷aü nityam an-avadyeùu vastuùu | nirmàõam iva nir-mànaü dhàrayàmy eùa mànasam | iti ||

kim etàvatã àtma-bhàva-rakùà | na hi | kiü tarhi bhaiùajya-vasana-àdibhiþ saha | tatra dvi-vidhaü bhaiùajyaü | satata-bhaiùajyaü glàna-pratyaya-bhaiùajyaü ca | tatra satata-bhaiùajyam adhikçtya + àrya-ratna-meghe * abhihitaü | tasmàt piõóa-pàtràd ekaü praty-aü÷aü sa-brahma-càriõàü sthàpayati | dvitãyaü duùkhitànàü tçtãyaü vinipatitànàü caturtham àtmanà paribhuïkte | paribhu¤jàno na raktaþ paribhuïkte a-sakto * a-gçddho * an-adhyavasitaþ | anyatra yàvad eva kàyasya sthitaye | yàpanàyai | tathà paribhuïkte yathà na + ati-saülikhito bhavati | na + ati-guru-kàyaþ | tat kasya hetoþ | ati-saülikhito hi ku÷ala-pakùa-paràï-mukho bhavati | ati-guru-kàyo middha-avaùñabdho bhavati | tena taü piõóa-pàtaü paribhujya ku÷ala-pakùa-abhimukhena bhavitavyam ity àdi ||

àrya-ratna-rà÷àv apy uktaü | tena gràmaü và nagaraü và nigamaü và piõóàya caratà dharma-saünàhaü saünahya piõóàya cartavyaü | tatra katamo dharma-saünàhaþ | a-mana-àpàni \<[doubtful]>\ råpàõi dçùñvà na pratihantavyaü | mana-àpàni \<[doubtful]>\ dçùñvà na + anunetavyaü | evaü mana-àpa-a-mana-àpeùu \<[doubtful]>\ ÷abda-gandha-rasa-spraùñavyeùu vij¤apteùu na + anunetavyaü na pratihantavyaü | indriya-su-saüvçtena + an-utkùipta-cakùuùà yuga-màtra-prekùiõà | dànta-àjàneya-cittena pårva-dharma-manasi-kàram an-utsçjatà na + àmiùa-prakùiptayà santatyà piõóàya cartavyaü sa-avadàna-càriõà ca bhavitavyaü | yata÷ ca piõóa-pàto labhyate tatra + anunayo na kartavyaþ yata÷ ca na labhyate tatra pratighàto na + utpàdayitavyaþ | da÷a-kula-prave÷e na ca + ekàda÷àt kulàd bhikùà na labhyate | tathà + api na paritaptavyaü evaü ca cittam utpàdayitavyam | evaü bahu-kçtyà hy ete ÷ramaõa-bràhmaõa-gçha-patayo na tair a-va÷yaü mama dàtavyaü | idaü tàvad à÷caryaü yan màm ete samanvàharanti | kaþ punar vàdo yad bhikùàü dàsyanti | tena + evam a-paritapatà piõóàya cartavyaü ||

ye ca + asya satvà÷ cakùuùu àbhàsam àgacchanti strã-puruùa-dàraka-dàrikàþ | anta÷as tiryag-yoni-gatàs tatra maitrã-karuõà-cittam utpàdayitavyaü | tathà + ahaü kariùyàmi yathà ye me satvà÷ cakùuùà àbhàsam àgacchanti piõóa-pàtaü và dàsyanti tàn su-gati-gàminaþ kariùyàmi | tàdç÷aü yogam àpatsye | tena låhaü và praõãtaü và piõóa-pàta saügçhya samantàc catur-di÷aü vyavalokayitavyaü | ka iha gràma-nagara-nigame daridraþ satvaþ | yasya + asmàt piõóa-pàtàt saüvibhàgaü kariùyàmi | yadi daridraü satvaü pa÷yati tena tat-piõóa-pàtàt saüvibhàgaþ kartavyaþ | atha na ka¤-cit satvaü daridraü pa÷yati | tena + evaü cittam utpàdayitavyaü | santy an-àbhàsa-gatàþ satvà ye mama cakùuùu àbhàsaü na + àgacchanti | teùàm itaþ piõóa-pàtàd agraü praty-aü÷aü niryàtayàmi | datta-àdànàþ paribhu¤jatàü | tena tat piõóa-pàtaü gçhãtvà tad araõya-àyatanam abhiruhya dhauta-pàõinà ÷obhana-samàcàreõa ÷ramaõa-càritra-kalpa-samatva-àgatena + adhiùñhàna-adhiùñhitena paryaïkaü baddhvà sa-piõóa-pàtaþ paribhoktavyaþ || pe ||

paribhu¤jatà ca + evaü manasi-kàra utpàdayitavyaþ | santy asmin kàye * a÷ãtiþ krimi-kula-sahasràõi | tàny anena + eva + ojasà sukhaü phàsuü viharantu | idànãü ca + eùàm àmiùeõa saügrahaü kariùyàmi | bodhi-pràpta÷ ca punar dharmeõa saügrahaü kariùyàmi | yadi punar asya låhaü piõóa-pàtaü bhavati tena + evaü cittam utpàdayitavyaü | låha-àhàratayà me laghuþ kàyo bhaviùyati prahàõa-kùama uccàra-prasràva-niùyandana÷ ca me parãtto bhaviùyati | ÷raddhà-deyaü ca parãttaü bhaviùyati | kàya-laghutà citta-laghutà ca me bhaviùyati | alpa-mlàna-middha÷ ca me bhaviùyati | yadà punar asya prabhåtaþ piõóa-pàto bhavati tatra + api màtra-àbhojinà bhavitavyaü utsarjana-dharmiõà ca | tataþ piõóa-pàtàd anyataràyàü ÷ilàyàm avatãrya + evaü cittam utpàdayitavyaü | ye ke-cin mçga-pakùi-saügà àmiùa-bhojanena + arthikàs te datta-àdànàþ paribhu¤jatàm iti ||

punar àha | tena sarveõa rasa-saüj¤à na + utpàdayitavyà || pe ||

caõóàla-kumàra-sadç÷ena mayà bhavitavyaü | citta-kàya-caukùeõa | na bhojana-caukùeõa | tat kasmàd * dhetoþ | kiyat-praõãtam api bhojanaü bhuktaü | sarvaü tat påti-niùyanda-paryavasànaü dur-gandha-paryavasànaü pratikåla-paryavasànaü | tasmàn mayà na praõãta-bhojana-àkàïkùiõà bhavitavyaü | tena na + evaü cittam utpàdayitavyaü |puruùo me piõóa-pàtaü dad-ti na strãþ | strã me piõóa-pàtaü dadàti na puruùaþ | dàrako me piõóa-pàtaü dadàti na dàrikà | dàrikà me piõóa-pàtaü dadàti na dàrakaþ | praõãtaü labhe * ahaü na låhaü | sat-kçtya labhe * ahaü na + a-sat-kçtya | capalaü labhe * ahaü na kçcchreõa praviùña-màtraü ca màü samanvàhareyuþ | na me ka÷-cid vikùepo bhavet | su-nihitàül labhe * ahaü praõãtàn nànà-rasàül labhe * aham | na hãna-daridra-bhojanaü labhe * ahaü pratyudgaccheyur màü strã-puruùa-dàraka-dàrikàþ | ime te sarve * a-ku÷alà manasi-kàrà na + utpàdayitavyaþ || pe ||

pràyeõa hi satvà rasa-gçddhà bhojana-hetoþ pàpàni karmàõi kçtvà narakeùu + upapadyante | ye ye punaþ saütuùñà a-gçddhà a-lulopà rasa-pratiprasrabdhà jihva-indriya-saütuùñàþ kiyal-låhena + api bhojanena j¤àpayanti | teùàü cyutànàü kàla-gatànàü svarga-upapattir bhavati | su-gati-gamanaü bhavati deva-manuùyeùu | te deva-upapannàþ sudhàü paribhu¤jate | evaü kà÷yapa piõóa-càrikeõa bhikùuõà rasa-tçùõàü vinivartayitvà nidhyapta-cittena su-paripakvàn kulmàùàn paribhu¤jatà na paritaptavyam | tat kasmàd * dhetoþ | kàya-saüdhàraõa-arthaü màrga-saüdhàraõa-arthaü mayà bhojanaü paribhoktavyaü || pe ||

yadi punaþ kà÷yapa piõóa-càriko bhikùur megha-àkula-vçùñi-kàla-samaye vartamàne na ÷aknuyàt piõóàya + avatartuü | tena maitryà + àhàra-saünaddhena dharma-cintà-manasi-kàra-pratiùñhitena dvi-ràtraü tri-ràtraü và bhakta-cchada-cchinnena evaü saüj¤à + utpàdayitavyà | santi yàma-laukikàþ pretà duù-kara-karma-kàriõo ye varùa-÷atena kheña-piõóam apy àhàraü na pratilabhante | tan mayà dharma-yoni÷a÷ cintà-pratiùñhitena kàya-daurbalyaü và citta-daurbalyaü và na + utpàdayitavyaü | adhivàsayiùyàmi kùut-pipàsàü | na punar àrya-màrga-bhàvanàyàü vãryaü sraüsayiùyàmi || pe ||

yatra kule piõóa-pàtaü ÷uciü kàrayet tatra kule àsane niùadya dhàrmã kathà kartavyà | yàvan na sa piõóa-pàtaþ ÷ucã-krño bhavet tena piõóa-pàtaü gçhãtvà utthàya + àsanàt prakramitavyaü | piõóa-càrikeõa kà÷yapa bhikùuõà na + avabhàsa-kareõa bhavitavyaü na lapanà na kuhanà kartavyà ||

tatra katamo * avabhàsaþ | yat pareùàm evaü vàcaü bhàùate | låho me piõóa-pàto rukùo me piõóa-pàta àsãn na ca me yàvad-arthaü bhuktaü | bahu-jana-sàdhàraõa÷ ca me piõóa-pàtaþ kçtaþ | alpaü me bhuktaü jighatsito * asmi + iti | yat ki¤-cid evaü-råpam avabhàsa-nimittaü | iyam ucyate citta-kuhanà | sarvam etat piõóa-càrikeõa bhikùuõà na kartavyaü | upekùaka-bhåtena | yat pàtre patitaü låhaü và praõãtaü và ÷ubhaü và + a-÷ubhaü và tat paribhoktavyam a-paritapyamànena + à÷aya-÷uddhena dharma-nidhyapti-bahulena | kàya-jàpana-artham àrya-màrgasya + upastambha-arthaü sa piõóa-pàtaþ paribhoktavya iti ||

tathà + àrya-ugra-paripçcchàyàm apy uktaü | yasyà÷ ca + antike piõóa-pàtaü paribhujya na ÷aknoty àtmanaþ parasya ca + arthaü paripårayitum anujànàmy ahaü tasya piõóa-càrikasya bodhi-satvasya nimantraõam iti ||

evaü tàvat satata-bhaiùajyena + àtma-bhàva-rakùà kàryà | tatra + api na matsya-màüsena laïkà-avatàra-såtre pratiùiddhatvàt ||

tathà hy uktaü | màüsaü sarvam a-bhakùyaü kçpa-àtmàno bodhi-satvasya + iti vadàmi || pe ||

svàjanyàd vyabhicàràc ca ÷ukra-÷oõita-saübhavàt | udvejanãyaü bhåtànàü yogã màüsaü vivarjayet ||

màüsàni ca palàõóåü÷ ca madyàni vividhàni ca | gç¤janaü la÷unaü ca + eva yogã nityaü vivarjayet ||

mrakùaõaü varjayet tailaü ÷alya-viddheùu na svapet | chidra-a-chidreùu satvànàü yac ca sthànaü mahà-bhayam || pe ||

làbha-arthaü hanyate pràõã màüsa-arthaü dãyate dhanaü | ubhau tau pàpa-karmàõau pacyete raurava-àdiùu ||

yàvat ||

yo * atikramya muner vàkyaü màüsaü bhakùeta dur-matiþ | loka-dvaya-vinà÷a-arthaü dãkùitaþ ÷àkya-÷àsane ||

te yànti paramaü ghoraü narakaü pàpa-kaéiõaþ | raurava-àdiùu raudreùu pacyante màüsa-khàdakàþ ||

tri-koñi-kùuddhaü màüsaü vai a-kalpitam a-yàcitaü | a-coditaü ca na + eva + asti tasmàn màüsaü na bhakùyayet ||

màüsaü na bhakùyayed yogã mayà buddhai÷ ca garhitaü | anyo-nya-bhakùaõàþ satvàþ kravya-ada-kula-saübhavàþ ||

yàvat ||

dur-gandhaþ kutsanãya÷ ca utmatta÷ ca + api jàyate | caõóàla-pukkasa-kule óombeùu ca punaþ punaþ ||

óàkinã-jàti-yonau ca màüsa-ade jàyate kule | çkùa-màrjara-yonau ca jàyate * asau nara-adhamaþ ||

hasti-kakùye mahà-meghe nirvàõa-aïgulimàlike | laïkà-avatàra-såtre ca mayà màüsaü vigarhitaü ||

buddhai÷ ca bodhi-satvai÷ ca ÷ràvakai÷ ca vigarhitaü | khàdate yadi nir-lajja unmatto jàyate sadà ||

bràhmaõeùu ca jàyante atha và yoginàü kule | praj¤àvàn dhanavàü÷ ca + eva màüsa-adyànàü vivarjanàt ||

dçùña-÷ruta-vi÷aïkàbhiþ sarvaü màüsaü vivarjayet | tàrkikà na + avabudhyante kravya-ada-kula-saübhavàþ ||

yathà + eùa ràgo mokùasya antaràya-karo bhavet | tathà + eva màüsa-madya-àdi antaràya-karaü bhavet ||

vakùanty an-àgate kàle màüsa-adà moha-vàdinaþ | kalpikaü nir-avadyaü ca màüsaü buddha-anuvarõitaü ||

bheùajyam iva àhàraü putra-màüsa-upamaü punaþ | màtrayà pratikålaü ca yogã piõóaü samàcaret ||

maitrã-vihàriõà nityaü sarvathà garhitaü mayà | siüha-vyàghra-mçga-àdyai÷ ca saha ekatra saübhavet ||

tasmàn na bhakùayen màüsam udveja-janakaü nçõàü | mokùa-dharma-niruddhatvàd àryàõàm eùa vai dhvajaþ ||
yat tu j¤ànavatã-parivarte màüsa-bhakùaõaü pañhyate tan mahà-artha-sàdhakatvàn nir-doùam ||

evaü hi tathà + uktaü | eùo * akariùyad yadi bhikùu kàlaü | samàdhi-÷abdo * api hi jambu-dvãpe | niruddhu satvàna sadà + abhaviùyad | cikitsite asmi samàdhi labdhaþ ||

na ca mahà-karuõà-abhiyuktam | tena asmin na maitrã ÷aïkà + api na + asti + ity a-doùaþ ||

yady apy àrya-ratna-meghe * abhihitaü | ÷mà÷ànikena nir-àmiùeõa bhavitavyam iti ||

tad anyatra + evaü jàtãya-satva-artha-saüdar÷ana-arthaü | vinaye * api yad anuj¤àtaü tat tu tri-koñi-pari÷uddha-bhakùaõe na prahàõa-antaràya iti | tat parityàgena ÷uddha-dçùñãnàm abhimàna-niràsa-arthaü | tad vçddhatayà ca bhavyànàü ÷àsana-an-avatàra-parihàra-arthaü ||

tathà hy uktaü laïkà-avatàra-såtre | tatra tatra de÷anà pàñhe ÷ikùà-padànàm ànupårvãü bandhan ni÷reõã-pada-vinyàsa-yogena | tri-koñiü baddhvà | tatra uddiùya krñàni pratiùiddhàni tato * anta÷aþ prakçti-mçtàny api pratiùiddhàni + iti ||

uktaü satata-bhaiùajyaü | glàna-pratyaya-bhaiùajyaü tat sevyam eva ||

÷ràvaka-vinaye * api tàvad àtma-arthaü brahma-carya-vàsa-arthaü pàtra-cãvaram api vikrãya | kàya-saüdhàraõam uktaü | kiü punar a-parimita-jana-paritràõa-hetor bodhi-satva-÷arãrasya dur-labhà ca + ãdç÷ã kùaõa-pratilàbha-utsava-sampad | iti tat-pradar÷ana-arthaü ca bhagavatà tatra svayaü bhaiùajya-upayogaþ pradar÷itaþ ||

uktaü ca + àrya-ratna-megha-såtre | tair yadà pracàritaü bhavati tadà satyàü velàyàm a-satyàü và teùàm imàny evaü-råpàõi kàya-upastambhanàny upakaraõàni na labhyante * abhyavahartuü | yad uta sarpir và tailaü và måla-raso và gaõóa-raso và phala-raso và | na ca + anyàn abhyavaharato dçùñvà pratigha-cittam utpàdayati | yadi punaþ khalu pa÷càd-bhaktiko bodhi-satvo và glàno bhavati | yathà-råpeõa + asya glànyena jãvita-antaràyo bhavati ku÷ala-pakùa-antaràyo và tena niù-kaukçtyena bhåtvà nir-vicikitsakena bhaiùajya-cittam upasthàpya pratinisevyàni + iti ||

vasana-upabhoga-prayojanam ugra-paripçcchà-såtre * abhihitaü | hrãr-apatràpya-kàpair niþ-... \<[doubtful]>\ pracchàdana-arthaü tu ÷ramaõa-liïga-saüdar÷ana-artham imàni ca kàùàyàõi deva-mànuùa-asurasya lokasya caityam iti | caitya-arthaü samyag-dhàritavyàni | nirvçti-viràga-raktàni \<[doubtful]>\ etàni | na ràga-raktàni | upa÷ama-anukålàny etàni | na saükle÷a-saüdhukùaõa-anukålàni | ebhi÷ ca kàùàyair vivçta-pàpà bhaviùyàmaþ | su-kçta-karma-kàriõo na cãvara-maõóana-anuyogam anuyuktàþ | etàni ca kàùàyàõy àrya-màrga-saübhàra-anukålàni + iti kçtvà tathà kariùyàmo yathà na + eka-kùaõam api sa-kaùàyàþ kàye kàùàyàõi dhàrayiùyàma iti ||

atra ca kàraõaü ratna-rà÷i-såtre * abhihitaü | ye punas te kà÷yapa vaidaryà a-saüyatà itaþ ÷ramaõa-guõa-dharmàd uddhuràþ kàye kàùàyàõi vastràõi dhàrayanti | na ca + eteùu gauravam utpàdayanti | tatra kà÷yapa ÷ramaõa-varõa-prati-råpakaü nàma praty-eka-narakaü | tatra kà÷yapa praty-eka-narake ÷ramaõa-råpa-prati-råpeõa tàþ kàraõàþ kàryante àdãpta-cailà àdãpta-÷ãrùà àdãpta-pàtrà àdãpta-àsanà àdãpta-÷ayanàþ | yaþ ka÷-cit tatra teùàm upabhoga-paribhogaþ sa sarva àdãptaþ saüprajvalita eka-jvàlã-bhåtaþ | tatra taiþ ÷ramaõa-varõa-råpeõa duùkhàü vedanàm anubhavanti + iti ||

àrya-ratna-meghe * apy uktaü | yadi bhaved abhyavakà÷iko bodhi-satvo glàna-kàyo * a-prati-bala-kàyas tena vihàra-kùitena + evaü cittam utpàdayitavyaü | kle÷a-prati-pakùa-arthaü tathà-gatena dhuta-guõàþ praj¤aptàþ | tathà + ahaü kariùyàmi yathà vihàrasya eva kle÷ànàü prahàõàya ghañiùyàmi | tatra ca vihàre na gçddhim utpàdayàmi na + adhyavasànaü | evaü ca + asya bhavati | kartavyo dàna-patãnàm anugraho na + asmàbhir àtmambharibhir bhavitavyam iti ||

punar atra + eva + àha | te ÷ayyàü kalpayanto dakùiõena pàr÷vena ÷ayyàü kalpayanti | pàdasya + upari pàdam àdhàya cãvaraiþ a-saüvçta-kàyàþ smçtàþ | saüprajànànà utthàna-saüj¤ina àloka-saüj¤inaþ ÷ayyàü kalpayanti | na ca nidrà-sukham àsvàdayanti | na pàr÷va-sukham anytra yàvad eva + eùàü mahà-bhåtànàü sthitaye jàpanàyai | ity anayà di÷à sarva-paribhogàþ satva-artham adhiùñhàtavyàþ | àtma-tçùõà-upabhogàt tu kliùña-àpattiþ prajàyate ||

yathà + uktaü candra-pradãpa-såtre | te bhojanaü svàdu-rasaü praõãtaü | labdhvà ca bhu¤janti a-yukta-yogàþ | teùàü sa àhàru badhàya bhotã | yatha hasti-potàna viùà a-dhautà ||

iti ||

àrya-ratna-rà÷i-såtre * api bhagavatà ÷raddhà-deya-paribhoge parikãrtite | atha tasyàm eva parùadi yoga-àcàràõàü bhikùåõàü dve ÷ate imaü dharma-paryàyaü ÷rutvà prarudite | evaü ca vàcam abhàùanta | kàlaü vayaü bhagavan kariùyàmo | na punar a-pràpta-phalà eka-piõóa-pàtam api ÷raddhà-deyasya paribhokùyàmaþ ||

bhagavàn àha | sàdhu sàdhu kula-putrà evaü-råpair lajjàbhiþ kaukçtya-saüpannaiþ para-loka-a-vadya-bhaya-dar÷ibhir idaü pravacanaü ÷obhate ||

api tu ||

dvayor ahaü kà÷yapa ÷raddhà-deyam anujànàmi | katamayor dvayoþ | yuktasya muktasya ca | yadi bhikùavo bhikùur yukto yoga-àcàro mama ÷ikùàyàü pratipannaþ sarva-saüskàreùv a-nitya-dar÷ã | sarva-saüskàra-duþkha-viditaþ sarva-dharmeùv an-àtma-adhimuktiþ ÷ànta-nirvàõa-abhikàïkùã sumeru-màtrair àlopaiþ ÷raddhà-deyaü bhu¤jãta | atyanta-pari÷uddhà + eva tasya sà dakùiõà bhavati | yeùàü ca dàyakànàü dàna-patãnàü sakà÷àc * chraddhà-deyaü paribhuktaü tatas teùàü dàyaka-dàna-patãnàü maha-rddhikaþ puõya-vipàko bhavati | mahà-dyutikaþ | tat kasmàd * dhetoþ | agram idam aupadhikànàü puõya-kriyà-vastånàü yà + iyaü maitra-citta-samàpattiþ | tatra kà÷yapa yo bhikùur dàyakasya dàna-pater antikàc cãvara-piõóa-pàtaü paribhujya-a-pramàõaü cetaþ-samàdhiü samàpadyate * a-pramàõas tasya dàyakasya dàna-pateþ puõya-kriyà-vipàkaþ pratikàïkùitavyaþ | syàt kà÷yapa tri-sàhasra-mahà-sàhasràyàü loka-dhàtau mahà-samudràõàü kùayo na tv eva tasya puõya-niùyandanasya ka÷-cit kùaya iti ||

tad evaü piõóa-pàta-gamanaàrambhe bhojana-àrambhe và triùu sthàneùu smçtir upasthàpyà dàyaka-anugrahe | kàya-krimi-saügrahe | sarva-satva-artha-sàdhake ca sad-dharma-parigrahe ||

tathà-gata-àj¤à-saüpàdane tu sarva-kàryeùu smçtiþ kàryà | àdi-÷abdàn mantrair api rakùà kàryà ||

tatra + api tàvad imàü tri-samaya-ràja-uktàü vidyàü maõóala-samaya-artham uccàrayet | namaþ sarva-buddha-bodhi-satvànàü oü viraji mahà-cakra-viraji | sata sàrata trapi vidhamani | sabhajani | saübhajani | taramati | siddha agre tvaü svàhà ||

anena sarva-maõóala-praviùño bhavati ||

atha-và tathà-gata-hçdayam aùña-sahastraü japet sa-laukika-loka-uttara-maõóala-praviùño bhavati | katamac ca tat ||

namas traiyabdhikànàü tathà-gatànàü | sarvatra-a-pratihata-avàpti-dharmatà-balinàü | àü a-sama-sama samantato * an-antana-avàpti-÷àsani | hara smara smaraõa vigata-ràga-buddha-dharmate | sara sama-balà | hasa | traya | gagana mahà-a-cala-rakùaõa | jvala jvalana sàgare svàhà ||

ayaü sarva-tathà-gatànàm àtma-bhàvaþ | atra + an-uttaraü gauravaü bhàvayitavyaü | anena + àdi-karmikà api satveùv anantaü buddha-kçtyaü kurvanti | ayam eva paramàü rakùàü màra-àdibhyaþ sarva-duùñebhyaþ karoti | hasta-tàóena bhasmanà sarùapair udakena dçùñyà manasà và sãmà-bandhaü karoti ||

vyàdhiùu bhaiùajyam udakaü ca + abhimantrya + upayojyaü ||
vana-kusumàni và caitye pratimàyàü sad-dharma-pustake và samàhito nivedayet ||

pakùa-prayogàn mahà vyàdhibhir abhimucyate | buddha-bodhi-satva-àlambanena sarva-satva-artha-abhilàùiõà ca cittena bhadra-cari-vidhi-pårvakaü ca japtavyaþ | ayaü vidhir asya kalpasya + avasàne draùñavyaþ | tri-samaya-jàpina÷ ca + àmnàyato na doùaþ | utsiùñasya + apy a-÷ucer na doùaþ | mudrà-àkàrà na bhakùaõãyà na laïghanãyà | na ma¤ca-àrohaþ kartavyaþ | na madyaü pàtavyaü | adhimukti-caryà ÷ikùà-padeùv a-calasya nir-vicikitsasya duþ-÷ãla-pårvasya + api sidhyati | paõóitasya + a-paõóitasya và niyataü sidhyati ||

tathà ca + atra + eva + uktaü | bodhi-cittaü dçóhaü yasya niþ-saügà ca matir bhavet | vicikitsà na + eva kartavyà tasya + idaü sidhyati dhruvam | iti ||

bodhi-citta-dçóhatà ca + atra pçthag-jana-cala-cittatàyà niyama-artham uktà na tu bhåmi-praviùñam adhikçtya ||

yasmàd atra + uktaü | pratyuddhàratàm avabhàsatàü ca pratilabdhu-kàmena |mahà-andha-kàràd àlokaü praveùñu-kàmena | yad bhåyasà vinipatitena sàdhyaü | tathà kuto mama + alpa-puõyasya siddhir iti nãca-citta-pratiùedhaþ | na ca + atikrànta-dur-gater utsàha-årmi-bahulasya + upacita-a-prameya-puõya-skandhasya bhåmi-praviùñasya + ayaü pårva-ukto doùaþ saübhavati | atra ca mantràõàm a-j¤ànàn na + adhika-akùara-pàñhe doùo * asti | na + api nyånatà-doùaþ | na + api vidhi-bhraüsa-doùaþ | kiü-tu ÷raddhà-vegaü bodhi-citta-vegaü sarva-utsarga-vegaü ca pramàõã-kçtya + a-vicàrataþ pravartitavyam a-va÷yaü buddha-bodhi-satvam iha + eva yathà-iùña-siddhi÷ ca bhavati ||

atha-và + anena sarva-vajra-dhara-mantreõa rakùàü kuryàt | namas traiyabdhikànàü tathà-gatànàü sarva-vajra-dharàõàü caõóàla | cala | vajra | ÷àntana | phalana | cara | màraõa | vajra-óàla-phaña | lalita-÷ikhara samanta-vajriõi | jvala | namo * astu te agra-ugra-÷àsànànàü raõa haü phula sphàña vajra-uttame svàhà ||

anena pañhita-màtreõa sarva-vighna-vinàyakà na + upasaükràmanti | deva-nàga-àdayo na prasahante | bhojana-pàna-÷ayana-àsana-vasana-påjà-upakaraõàni ca + abhimantritena jalena dçùñyà manasà và rakùeta | a-cala-hçdayena và sarvam etat kuryàt ||

idaü ca tat ||

namaþ samanta-vajràõàü tràña | a-mogha caõóa-mahà-roùaõa sphàñaya håü | bhràmaya håü | tràña håü | màü | oü balaü dade tejo-màlini svàhà ||

anena prathamaü piõóam aùña-abhimantritaü bhu¤jãta bhaiùajya-ràjatàü buddha-bodhi-satvànàm anusmçtya ||

viùa-pratãkàras tu ||

tad yathà | ilimitte | tilimitte | ilitilimitte | dumbe | duþse | duþsàlãye | dumbàlãye | takke | tarkkaraõe | marmme | marmaraõe | ka÷mãre | ka÷mãra-mukte | aghane | aghanaghane | ilimilãye | akhàpye | apàpye ÷vete | ÷veta-tuõóe | anànurakùe svàhà ||

ya imàü vidyàü sakçc * chçõoti sa sapta varùàõy ahinà na da÷yate | na ca + asya kàye viùaü kràmati | ya÷ ca + enaü ahir da÷ati saptadhà + asya sphuñen mårddhà arjakasya + iva ma¤jarã ||
ya imàü vidyàü dhàrayati sa yàvaj-jãvam ahinà na da÷yate | na ca + asya kàye viùaü kràmati | imàni ca mantra-padàni sarpasya purato na vaktavyàni yat-kàraõaü sarpo mriyate ||

tad yathà | illà | cillà | cakko | bakko | koóà koóeti | nikuruóà nikuruóeti | poóà poóeti | moóà | moóeti | puruóà puruóeti | phaña rahe | phuññaõóa rahe | nàga rahe | nàgaññaõóarahe | sarpa rahe | sarpaññaõóarahe | acche | chala viùa÷àte | ÷ãtavattàle | halale | halale | taõói | taóa | tàói | mala | sphuña | phuñu | svàhà ||

iti hi bhikùavo jàïgulyàü vidyàyàü udàhçtàyàü sarva-bhåta-samàgate sarvaü tathà-a-vitathà-an-anyathà-bhåtaü satyam a-viparãtam a-viparyastaü | idaü viùam a-viùaü bhavatu | dàtàraü gacchatu | daüùñràraü gacchatu | agniü gacchatu | jalaü gacchatu | sthalaü gacchatu | stambhaü gacchatu | kuóyaü gacchatu | bhåmiü saükràmatu | ÷àntiü gacchatu svàhà ||

cora-àdi-pratãkàre màrãcãü japet ||

tad yathà | paràkramasi | udayam asi | vairam asi arkam asi | markam asi | vanam asi | antar-ddhànam asi | pathe me rakùa | utpathe me rakùa | janato me rakùa | caurato me rakùa | ràjato me rakùa | siühato me rakùa | vyàghrato me rakùa | nàgato me rakùa | sarpato me rakùa | sarvato me rakùa | rakùa màü sarva-satvàü÷ ca sarva-bhayebhyaþ sarva-upàye sa-upasargebhyaþ svàhà ||

uüvaóili sarva-duùñànàü granthiü vandàmi svàhà ||

namo ratna-trayàya | namo màrãcyai devatàyai | màrãcyà devatàyà hçdayam àvartayiùyàmi ||

ta yathà | battàli | badàli | badàli | baràli | varàha-mukhi | sarva-duùñànàü nivàraya | bandha mukhaü svàhà ||

imàm api vidyàm an-anta-jàti-smara-hetuü mahà-prabhàvàü sapta-pa¤cà÷ad-akùaràü vidyà-dhara-piñaka-upanibaddhàü sarva-bhaya-rakùà-arthaü prayu¤jãta ||

tad yathà | aññe | baññe | naññe | kunaññe | ñake | ñhake | ñharake | urumati | rurumati | turu | hili mili | sarva-j¤a-udupadagga \<[doubtful]>\ | namo sabba-samma-saübuddhàõaü sijjhantu me manta-padàþ svàhà ||

eùà rakùà + àtma-bhàvasya bhaiùajya-vasana-àdibhiþ | satva-artha-smçti-pårvakam eva vaktavyà ||

àtma-tçùõà-upabhogàt tu kliùña-àpattiþ prajàyate ||

sarvaü hi bodhi-satvena + utsçùñaü sarva-satvebhyaþ ||

tatra yadi vismçtya para-dravyam àtma-bharaõa-tçùõayà paribhuïkte kliùña-àpattim àpadyate | atha vi-tçùõo * a-nyàsakto và satva-kàryam anusmçtya bhuïkte na kliùñàm àpattim àpadyate | para-dravya-saüj¤ã sva-arthena bhuïkte steya-àpattim àpadyate | påra-argheõa pràtimokùe pàràjiko bhavati | satva-svàmikais tu bhogaiþ satva-svàmika eva + àtma-bhàvaþ saürakùata ity a-doùaþ | na hi dàsasya nityaü svàmi-karma-vyàpçtasya sva-dravyam asti yena varteta ||

uktaü ca dharma-saïgãti-såtre | dàsa-upamena bodhi-satvena bhavitavyaü sarva-satva-kiï-karaõãya-pràpaõatayà + iti ||

na ca + eka-anta-svàmy-artha-parasya dàsasya vyàdhy-àdi-viklava-mateþ svàminam an-anuj¤àpya + api bhu¤jànasya ka÷-cid doùaþ | na + apy evaü kurvàõasya bodhi-satvasya + antike kasya-cid vidita-vçttà-antasya + apy a-prasàdo yujyate màtsarya-tyàga-citta-a-parij¤ànàt ||

na ca + atra nyàye ka÷-cit saüdeho yuktaþ | sarva-utsargo hi pårvam eva bhagavat-kaõñha-uktyà pratipàditaþ | tathà ca + àtma-bhàva-rakùà satva-artham eva + uktà | tasya spaùña-avabodha-artham ayaü nyàyo * abhiyukto na tu sva-artha-apekùayà + iti ||

iti ÷ikùà-samuccaye àtma-bhàva-rakùà ùaùñhaþ paricchedaþ ||


@<[VII. bhoga-puõya-rakùà]>@

bhoga-puõya-rakùà saptamaþ paricchedaþ evaü tàvad àtma-bhàva-rakùà veditavyà | bhoga-rakùà tu vaktavyà | tatra su-kçta-àrambhiõà bhàvyaü màtra-j¤ena ca sarvata iti ÷ikùà-padàd asya bhoga-rakùà na duù-karà ||

ugra-paripçcchàyàü hi ÷ikùà-padam uktaü | su-samãkùita-karma-kàrità su-kçta-karma-kàrità ca | tena bhogànàü dur-nyàsà pretyavekùà | avaj¤à-pratiùedhaþ siddho bhavati | ÷amatha-prastàvena ca màtra-j¤atà yukti-j¤atà ca + uktà ||

tena + idaü siddhaü bhavati | yad idaü | alpa-adhama-bhogena + api kàrya-siddhau satyàü svayam anyair và bahåttama-bhoga-nà÷ana-upekùà na kàryà + iti ||

ata eva + ugra-paripçcchàyàm uktaü | putra-bhàryà-dàsã-dàsa-karma-kara-pauruùeyàõàü samyak-paribhogena + iti | tathà sva-para-bodhi-pakùa-÷ruta-àdy-antaràya-karau tyàga-a-tyàgau na kàryau | adhika-satva-artha-÷aktes tulya-÷akter và bodhi-satvasya + adhika-tulya-ku÷ala-antaràya-karau tyàga-a-tyàgau na kàryàv iti siddhaü bhavati + iti ||

idaü ca saüdhàya bodhi-satva-pràtimokùe * abhihitaü | yas tu khalu punaþ ÷àriputra + abhiniùkrànta-gçha-àvàso bodhi-satvo bodhy-aïgair abhiyuktas tena kathaü dànaü dàtavyaü | kataraü dànaü dàtavyaü | kiyad-råpaü dànaü dàtavyaü || pe ||

dharma-dàyakena bhavitavyaü dharma-dàna-patinà | ya÷ ca ÷àriputra gçhã bodhi-satvo gaïgà-nadã-vàlikà-samàni buddha-kùetràõi sapta-ratna-pratipårõàni kçtvà tathà-gatebhyo * arhadbhyaþ samyak-saübuddhebhyo dànaü dadyàd | ya÷ ca ÷àriputra pravrajyà-paryàpanno bodhi-satva ekàü catuù-padikàü gàthàü prakà÷ayed ayam eva tato bahutaraü puõyaü prasavati | na ÷àriputra tathà-gatena pravrajitasya + àmiùa-dànam anuj¤àtaü || pe ||

yasya khalu punaþ ÷àriputra pàtra-àgataþ pàtra-paryàpanno làbho bhaved dhàrmiko dharma-labdhaþ | tena sàdhàraõa-bhojinà bhavitavyaü sàrddhaü sa-brahma-càribhiþ | sacet punaþ ka÷-cid eva + àgatya pàtraü và cãvaraü và yàceta | tasya + atiriktaü bhaved buddha-anuj¤àtàt tri-cãvaràd | yathà parityaktaü dàtavyaü | sacet punas tasya + ånaü cãvaraü bhaved yan ni÷ritya brahma-carya-vàsaþ | tan na parityaktavyaü | tat kasya hetoþ | a-visarjanãyaü tri-cãvaram uktaü tathà-gatena | sacet punaþ ÷àriputra bodhi-satvaþ tri-cãvaraü parityajya yàcanaka-guruko bhaven na tena + alpa-icchatà àsevità bhavet | yas tu khalu punaþ ÷àriputra + abhiniùkrànta-gçha-àvàso bodhi-satvas tena dharma àsevitavyaþ | tan na tena + abhiyuktena bhavitavyam iti ||

anyathà hy eka-saügraha-arthaü mahataþ satva-rà÷es tasya ca satvasya bodhi-satva-à÷aya-parikarma-antaràyàn mahato * arthasya hàniþ kçtà syàd | ata eva + udàra-ku÷ala-pakùa-vivarjanatà + apakùàla ity ucyate | evaü tàvat tyàga-pratiùedhaþ | a-tyàga-pratiùedho * api ||

yathà + àrya-sàgaramati-såtre mahà-yàna-antaràyeùu bahu-làbhatà pañhyate | yo * ayaü vidhir àtmany uktaþ so * anyasminn api bodhi-satve pratipàdya iti kuto gamyate | àrya-ugra-paripçcchàyàü de÷itatvàt | para-kçtya-kàritaþ sva-kàrya-parityàga iti ||

tathà + àrya-vimalakãrti-nirde÷e * apy uktaü | saüsàra-bhaya-bhãtena kiü pratisartavyam | àha | saüsàra-bhaya-bhãtena ma¤ju÷rãr bodhi-satvena buddha-màhàtmyaü pratisartavyaü | àha | buddha-màhàtmya-sthàtu-kàmena kutra sthàtavyaü | àha | buddha-màhàtmye sthàtu-kàmena sarva-satva-samatàyàü sthàtavyaü | àha | sarva-satva-samatàyàü sthàtu-kàmena kutra sthàtavyaü | àha |sarva-satva-samatàyàü sthàtu-kàmena sarva-satva-pramokùàya sthàtavyam iti ||

tathà ca dharma-saïgãtau sàrthavàho bodhi-satva àha | yo bhagavan bodhi-satvaþ sarva-satvànàü prathamataraü bodhim icchati na + àtmanaþ | yàvad iyaü bhagavan dharma-saïgãtir iti ||

utsargàd eva ca + asya sva-artha-a-bhàvaþ siddhaþ | kiü tu satva-artha-hàni-bhayàd a-yogye satve su-bharaü na + àropayati | yatra tu satva-artha-hàniü na pa÷yati tatra svayaü kçtam anyena và jagad * dhitam àcaritam iti ko vi÷eùo | yad ayam a-para-bodhi-satva-ku÷ala-siddhaye na sva-ku÷alam utsçjati | atha sva-dur-gati-duùkha-d bibheti | dvitãyasya + api tad eva duùkhaü | atha tad-duùkhena me bàdhà na + asti + ity upekùate | yathà + uktaiþ såtraiþ sa-àpattiko bhavati ||

yathà ca ratna-kåña-såtre | catvàra ime kà÷yapa bodhi-satva-prati-råpakà ity àrabhya + uktaü | àtma-sukha-arthiko bhavati na sarva-satva-duùkha-apanayana-arthika iti ||

tasmàd ugra-paripçcchà-vidhinà pårva-vad àtmà garhaõãyaþ eùà tu bodhi-satva-÷ikùà yathà + àrya-nir-àrambheõa dharma-saïgãti-såtre nirdiùñà | kathaü kula-putràþ pratipatti-sthãta veditavyàþ | àha | yadà satveùu na vipratipadyante | àha | kathaü satveùu na vipratipadyante | àha | yan maitrãü ca mahà-karuõàü ca na tyajanti | subhåtir àha | katamà bodhi-satvànàü mahà-maitrã | àha | yat kàya-jãvitaü ca sarva-ku÷ala-målaü ca sarva-satvànàü niryàtayanti na ca pratikàraü kàïkùanti | àha | katamà bodhi-satvànàü mahà-karuõà | yat pårvataraü satvànàü bodhim icchanti na + àtmana iti ||

atra + eva ca + àha | mahà-karuõà-målàþ sarva-bodhi-satva-÷ikùà iti | a-va÷yaü ca bhagavatà + idaü na nivàraõãyaü | anyatara-bodhi-satva-arthe na + arthitvàd a-va÷yaü tu + upadi÷ati + iti ni÷cãyate | yena dàtur mahà-dakùiõãye mahà-artha-dànàn mahà-puõya-sàgara-vistaro dç÷yate | anyathà tu kevalam eva vighàtino maraõaü syàt ||

yat tu pra÷ànta-vini÷caya-pràtihàrya-såtre de÷itam | ya eùa te mahà-ràja varùa-÷ata-sahasreõa parivyayo * atra praviùñaþ sa sarvaþ piõóã-kçtya + ekasya bhikùor yàtrà bhaved evaü praty-ekaü sarva-bhikùåõàü | ya÷ ca + udde÷a-sva-adhyàya-abhiyukto bodhi-satvaþ sa-gauravo dharma-ka-maþ ÷raddhà-deyam àhàraü parigçhya + evaü cittam utpàdayet | anena + ahaü dharma-paryeùñim àpatsyae iti | asya ku÷alasya + eùa deya-dharma-parityàgaþ ÷atatamãm api kalàü na + upaiti + iti ||

tad gçha-sukha-pali÷uddham adhikçtya + uktaü | na tu pårva-ukta-vidhinà ka÷-cid doùaþ ||

ukto samàsatà bhoga-rakùà | puõya-rakùà vàcyà | tatra sva-artha-vipàka-vaitçùõyàc * chubhaü saürakùitaü bhavet ||

yathà + uktaü nàràyaõa-paripçcchàyàü | sa na + àtma-hetoþ ÷ãlaü rakùati | na svarga-hetoþ | na ÷akratva-hetoþ | na bhoga-hetoþ | na + ai÷varya-hetoþ | na råpa-hetor na varõa-hetor na ya÷o-hetoþ | pe ||

na niraya-bhaya-bhi-taþ ÷ãlaü rakùati | pe ||

evaü na tiryag-yoni-bhaya-bhãtaþ ÷ãlaü rakùati | anyatra buddha-netrã-pratiùñhàpanàya ÷ãlaü rakùati | yàvat sarva-satva-hita-sukha-yoga-kùema-arthikaþ ÷ãlaü rakùati ||

sa evaü-råpeõa ÷ãla-skandhena samanvàgato bodhi-satvo da÷abhir dharmair na hãyate | katamair da÷abhiþ | yad uta na cakra-varti-ràjyàt parihãyate | tatra ca bhavaty a-pramatto bodhi-pratikàïkùã buddha-dar÷anam abhikàïkùate | evaü brahmatvàd buddha-dar÷ana-a-bhedya-pratilambhàd dharma-÷ravaõàn na parihãyate | yàvad yathà-÷ruta-pratipatti-saüpàdanàya bodhi-satva-saüvara-samàdànàn na parihãyate | an-àchedya-pratibhànàt sarva-ku÷ala-dharma-pràrthana-dhyànàn na parihãyate ||

evaü ÷ãla-skandha-pratiùñhito bodhi-satvo mahà-satvaþ sadà namas-kçto bhavati devaiþ | sadà pra÷aüsito bhavati nàgaiþ | sadà namas-kçto bhavati yakùaiþ | sadà påjito bhavati gandharvaiþ sadà + apacàyita÷ ca bhavati nàga-indra-asura-indraiþ | sadà su-mànita÷ ca bhavati bràhmaõa-kùatriya-÷reùñhi-gçha-patibhiþ | sadà + abhigamanãya÷ ca bhavati paõóitaiþ | sadà samanvàhçta÷ ca bhavati buddhaiþ | ÷àstç-saümata÷ ca bhavati sa-devakasya lokasya + anukampaka÷ ca bhavati sarva-satvànàü || pe ||

catasro gatãr na gacchati | katamà÷ catasro | yad uta + a-kùaõa-gatiü na gacchaty anyatra satva-paripàkàt | buddha-÷ånya-buddha-kùetraü na gacchati | mithyà-dçùñi-kula-upapattiü na gacchati | sarva-dur-gati-gatiü na gacchati ||

evaü pårva-utsçùñasya + api puõyasya kle÷a-va÷àt punar upàdãyamànasya rakùà kàryà | puõya-dànàd api yat puõyaü tato * api na vipàkaþ pràrthanãyo * anyatra para-arthàt | kiü ca puõyaü rakùitu-kàmaþ | pa÷càt tàpaü na kurvãta ||

yathà + uktam ugra-paripçcchàyàü | dattvà ca na vipratisàra-cittam utpàdayitavyam iti ||

pçùñha-daurbalyàd daurbalyaü | vipratisàràt pàpa-vat puõyasya + api kùayaþ syàd ity abhipràyaþ | na ca kçtvà prakà÷ayed | an-eka-paryàyeõa hi bhagavatà prachanna-kalyàõatà | vivçta-pàpatà varõità | tatra vivçtasay kùayo gamyate | pàpasya daurmanasyena + eva puõyasya saumanasyena + àpattiþ satva-arthaü nir-àmiùa-cittasya prakà÷ayataþ ||

yathà ratna-meghe vaidya-dçùña-antena àtma-utkarùo nir-doùa uktaþ | punaþ puõya-rakùà kàmo làbha-sat-kàra-bhãtaþ syàd unnatiü varjayet sadà | bodhi-satvo prasannaþ syàd dharme vimatim utsçjet ||

idaü ca ratna-kåñe * abhihitaü | caturbhiþ kà÷yapa dharmaiþ samanvàgatasya bodhi-satvasya + utpanna-utpannàþ ku÷alà dharmàþ parihãyante | yaiþ caturbhir muktàþ na vardhante ku÷ala-dharmaiþ | katamai÷ caturbhiþ | yad uta + abhimànikasya loka-àyata-mantra-paryeùñyà | làbha-sat-kàra-adhyavasitasya kula-pratyavalokanena | bodhi-satva-vidveùa-abhyàkhyànena | a-÷rutànàm a-nirdiùñànàü ca såtra-antànàü pratikùepeõa + iti ||

àrya-sarva-asti-vàdànàü ca pañhyate | pa÷yadhvaü bhikùava etaü bhikùuü ke÷a-nakha-ståpe sarva-aïgena praõipatya cittam abhiprasàdayantam |evaü bhadanta | anena bhikùavo bhikùuõà yàvatã bhåmir àkràntà + adhara-÷ãti-yojana-sahasràõi yàvat kà¤cana-cakraü | atra + antare yàvantyà vàlikàs tàvanty anena bhikùuõà cakra-varti-ràjya-sahasràõi paribhoktavyàni | yàvad atha + àyuùmàn upàlir yena bhagavàn tena + a¤jaliü praõamya bhagavantam idam avocat | yad uktaü bhagavatà + asya bhikùor evaü mahànti ku÷ala-målàni | kutra + imàni bhagavan ku÷ala-målàni tanutvaü parikùayaü paryàdànaü gacchanti | na + aham upàle evaü kùatiü ca + upahatiü ca samanupa÷yàmi | yathà sa-brahma-càrã sa-brahma-càriõo * antike duùña-cittam utpàdayati | atra + upàle imàni mahànti ku÷ala-målàni tanutvaü parikùayaü paryàdànaü gacchanti | tasmàt tarhy upàle evaü ÷ikùitavyaü yad dagdha-sthåõàyàm api cittaü na pradåùayiùyàmaþ | pràg eva sa-vij¤ànake kàya iti ||

àrya-ma¤ju÷rã-vikrãóita-såtre * apy àha | pratighaþ pratigha iti kalpa-÷ata-upacitaü ku÷ala-målaü pratihanti tena + ucyate pratigha iti ||

 àrya-gaõóa-vyåha-såtre ca samanta-satva-paritràõy ojasaþ striyà ràtri-devatayà pårva-avadànaü kathayantyà + abhihitaü | te tena + anyo-nya-avamanyana-a-samuditena + a-ku÷ala-målena + àyuþ-pramàõàd api parihãyante sma | varõàd api balàd api parihãyante sma + iti | atra ca na kadà-cid unnatiþ kàryà + iti pradar÷ana-arthaü sadà + ity ucyate ||

làbha-sat-kàras tu kadà-cid abhyupagamyate * api | yathà + uktaü àrya-ratna-meghe | iha kula-putra bodhi-satvaþ sumeru-màtram api ratna-rà÷iü labhamànaþ pratigçhõàti | pratyavaram api vastu pratilabhamànaþ | tat kasya hetoþ | tasya + evaü bhavati | ete satvà matsariõo lubdhà lobha-abhibhåtàþ | tad-dhetoþ tat-pratyayaü tan-nidànaü mahà-vàri-skandha-avaùñabdà iva saüsàra-sàgare unmajja-nimajjanaü kurvanti | tad eùàü bhaviùyati dãrgha-ràtram arthàya hitàya sukhàya | sarvaü pratigçhya na svã-karoti | na lobha-cittam utpàdayati | anyatra sarva-satva-sàdhàraõàü buddha-dharma-saügheùu kàràü karoti | yathà duùkhitànàü ca sarva-satvànàm upajãvyaü karoti |taü ca dàna-patiü samuttejayati saüpraharùayati + iti ||

tathà + atra + eva + uktaü | tena ca dànena na + unnato bhavati + iti ||

punar atra + eva + àha | yadi punar asya tad-dhetos tat-pratyayaü tan-nidànaü kãrti-÷abda-÷loko bhavati tatra na + unnàma-jàto bhavati na màna-jàto na mada-jàtaþ | evaü ca + asya bhavati | na cireõa kàlena yasya ca + ayaü kãrti-÷loka-÷abdaþ samutthito yai÷ ca samutthàpito ya÷ ca kãrti-÷abda-÷lokas trayam apy etat sarveõa sarvaü na bhaviùyati | tatra kaþ paõóita-jàtãyo * a-nityeùu na ca sthiteùu dharmeùv a-dhruveùv an-à÷vàsikeùv anunaya-cittam utpàdayed unnato bhaven màna-darpito và | evaü hi bodhi-satvo làbha-sat-kàra-kãrti-÷abda-÷lokeùu su-upasthita-smçtir viharati + iti ||

punar àha | caõóàla-kumàra-upamà÷ ca loke viharanti nãca-nãcena manasà | màna-mada-darpa-adhigatà÷ ca bhavanti pai÷unya-saüj¤àyàþ satata-samitaü pratyupasthitatvàd iti ||

punar apy uktaü | iha kula-putra + abhiniùkrànta-gçha-vàsaþ pravrajito bodhi-satvo mçtaka-sadç÷o * ahaü mitra-amàtya-j¤àti-sàlohitànàm iti nihatamàno bhavati | vairåpyaü me * abhyudgataü vi-varõàni ca me vàsàüsi pràvçtàny anya÷ ca me àkalpaþ saüvçtta iti nihatamàno bhavati | muõóaþ pàtra-pàõiþ kulàt kulam upasaükramàmi bhikùà-hetor bhikùà-nidànam iti nihatamàno bhavati | nãca-nãcena cittena caõóàla-kumàra-sadç÷ena piõóàya caràmi + iti nihatamàno bhavati | paiõóiliko * asmi saüvçtaþ | para-pratibaddhà ca me jãvikà + iti nihatamàno bhavati | avadhåtam avaj¤àtaü pratigçhõàmi + iti nihatamàno bhavati | àràdhanãyà me àcàrya-guru-dakùiõãyà iti nihatamàno bhavati | saütoùaõãyà me sa-brahma-càriõo | yad uta tena tena + àcàra-go-cara-samudàcàreõa + iti nihatamàno bhavati | a-pratilabdha-anubaddha-dharmàn pratipatsyae iti nihatamàno bhavati | kruddhànàü vyàpanna-cittànàü satvànàü madhye kùànti-bahulo vihariùyàmi + iti nihatamàno bhavati + iti ||

àrya-sàgaramati-såtre * apy uktaü | sat-kàya-pari÷uddha÷ ca bhavati | lakùaõa-samalaü-kçta-gàtra-mçdu-taruõa-hasta-pàdaþ sva-vibhakta-puõya-niùyanda-gàtro * a-hãna-indriyaþ sarva-aïga-praty-aïga-paripårõaþ | na ca råpa-mada-matto bhavati | na kàya-maõóana-yoga-anuyuktaþ | sa kiyad * dhãnànàm api satvànàü råpa-vikalànàm apy avanamati praõamati dharma-gràhyatàm upàdàya + iti ||

punar atra + eva + uktaü | syàd yathà + api nàma bhagavan yadà mahà-sàgaraþ pratisaütiùñhate tadà nimne pçthivã-prade÷e saütiùñhate | tasya nimnatvàd alpa-kçcchreõa sarva-nadya÷ ca sarva-pra÷ravaõàni ca prapatanti | evam eva bhagavan nir-mànasya guru-dakùiõãya-gauravasya bodhi-satvasya + alpa-kçcchreõa tàni gambhãràõi dharma-sukhàni ÷rota-indriyasya + àbhàsam àgacchanti | smçtau ca + avatiùñhante | tasmàt tarhi bhagavan yo bodhi-satvo màna-unnato bhavati màna-stabdhaþ na ca guru-dakùiõãyebhyo * avanamati na praõamati veditavyaü bhagavan màra-aïku÷a-àviddho vata + ayaü bodhi-satva iti ||

àrya-loka-uttara-parivarte ca + uktaü | da÷a + imàni bho jina-putra bodhi-satvànàü màra-karmàõi | katamàni da÷a | yad idaü guru-dakùiõãya-àcàrya-màtà-pitç-÷ramaõa-bràhmaõa-samyag-gata-samyak-pratipanneùv a-gauravatà màra-karma | dharma-bhàõakànàü vi÷iùña-dharma-adhigatànàm udàra-dharma-de÷akànàü mahà-yàna-samàråóhànàü nirvàõa-patha-vidhi-j¤ànàü dhàraõã-såtra-anta-ràja-pratilabdhànàü na + avanamati | garvita-stabdha÷ ca bhavati | dharma-bhàõake na gauravam utpàdayati | na ÷u÷råùàü na citrã-kàraü karoti | màra-karma dharma-÷ravaõa-sàükathye ca niùaõõae udàra-dharma-vege samutpanne dharma-bhàõakasya sàdhu-kàraü na prayacchati mà ka÷-cid asmin pra÷aüsati + iti màra-karma ||

abhimànaü ca + utpàdya + àtmànaü pratigçhõàti | paràü÷ ca na gçhõàti | àtma-j¤atàü ca na + avatarati | citta-nidhyaptiü na + utpàdayati | màra-karma ||

adhimànaü ca + utpàdya + a-jànann a-budhyamàno varõa-arhàõàü pudgalànàü varõaü praticchàdayati | a-varõaü bhàùate | na ca parasya guõa-varõena + àtta-manà bhavati | màra-karma ||

jànàti ca | ayaü dharmo * ayaü vinayo bhåtam idaü buddha-vacanam iti | pudgala-vidveùeõa dharma-vidveùaü karoti | sad-dharmaü pratikùipati | anyàü÷ ca vigràhayati | màra-karma ||

ucca-mànasaü pràrthayate parihàra-dharmaü na màrgayati | para-upasthànaü so * abhiyàti | abhinandati | vçddha-sthaviràõàü cira-carita-brahma-caryàõàü na pratyupatiùñhate na ca pratyudgacchati | màra-karma ||

bhçkuñã-mukhaþ khalu punar bhavati | na smita-mukhaþ | na khila madhura-vacanaþ | sadà kañhina-citta÷ chidra-anveùã ||

avatàra-prekùã | màra-karma ||

abhimànaü ca patitvà paõóitàn na + upasaükràmati | na sevate | na bhajate | na paryupàste | na paripra÷nayati | na paripçcchati | kiü ku÷alaü kim a-ku÷alaü kiü karaõãyaü kiü kçtaü dãrgha-ràtram arthàya hitàya sukhàya bhavati | kiü và + a-kçtaü dãrgha-ràtram an-arthàya + a-hitàya + a-sukhàya bhavati + iti | sajaóaþ sajaóataro bhavati | moha-vyåho màna-gràhã | a-niþsaraõa-dar÷ã | màra-karma ||

saa màna-abhibhåto buddha-utpàdaü viràgayati | pårva-ku÷ala-målaü kùapayati | navaü na + utthàpayati | a-nirde÷aü nirdi÷ati | vigraham àrabhate vivàda-bahula÷ ca bhavati | sa evaü dharma-vihàrã sthànam etad vidyate yasmin mithyà mahà-prapàtaü patet | atha ca punar bodhi-citta-bala-adhãnàd ai÷varyaü pratilabhate | sa kalpa-÷ata-sahasreùu buddha-utpàdaü na + àsàdayati | kutaþ punar dharma-÷ravaõam | idaü da÷amaü màra-karma ||

imàni bho jina-putra da÷a màra-karmàõi | yàni parivarjya bodhi-satvà da÷a j¤àna-karmàõi pratilabhante | atra + eva ca j¤àna-karmasu pacyate | nir-mànatà sarva-satveùv iti ||

àrya-ràùñrapàla-såtre * apy uktaü | apàya-bhåmiü | gatim a-kùaõeùu | daridratàü | nãca-kula-upapattim | jàty-andhya-daurbalyam atha + alpa-sthàmatàü | gçhõanti te màna-va÷ena måóhàþ ||

iti ||

dharma-saügãti-såtre * apy uktaü | satva-kùetraü bodhi-satvasya buddha-kùetraü yata÷ ca buddha-kùetràd buddha-dharmàõàü làbha-àgamo bhavati | na + arhàmi tasmin vipratipattum | evaü ca + asya bhavati | sarvaü su-caritaü du÷-caritaü ca satvàn ni÷ritya pravartate | du÷-carita-à÷ramàc ca + apàyàþ pravartante | su-carita-à÷rayàd deva-manuùyà iti ||

ata eva ratna-ulkà-dhàraõyàm apy uktaü | iha bho jina-putràþ prathama-citta-utpàdiko bodhi-satvaþ àdita eva sarva-satvànàm antike da÷a-prakàraü cittam utpàdayati | katamad da÷a-prakàraü | tad yathà | hita-cittatàü sukha-cittatàü dàyà-cittatàü snigdha-cittatàü priya-cittatàü anugraha-cittatàü àrakùà-cittatàü sama-cittatàü àcàrya-cittatàü ÷àstç-cittatàü | idaü da÷a-prakàraü cittam utpàdayati + iti ||

÷raddhà-bala-àdhàna-avatàra-mudrà-såtre * apy uktaü | sarva-satvànàü ÷iùyatva-abhyupagame sthito * asmi | paràü÷ ca sarva-satva-÷iùyatva-abhyupagame pratiùñhàpayiùyàmi + ity à÷vàsaü pratilabhate ||

peyàlaü ||

sarva-satveùv avanama-praõamanatàyàü pratiùñhito * asmi + iti pårva-vat ||

tatra + avanamana-praõamanatàyàü sarva-satveùu nir-mànatà ||

tathà + àrya-vimalakãrti-nirde÷e | pari÷uddha-buddha-kùetra-upapattaye sarva-satveùu ÷àstç-prema + uktaü | loka-prasàda-anurakùà-arthaü tv àsana-pàda-prakhyàlana-karma kurvatà + api cetasà strãùu và + a-kùaõa-pràpteùu và vinipatiteùu bodhi-satvena prema-gaurava-abhyàsaþ kàryaþ ||

uktaü hi gaõóa-vyåhe tasya samanantara-niùaõõasya tasmin mahà-siüha-àsane sarvaþ sa jana-kàyo * abhimukhaþ prà¤jali-sthito * abhåt | tam eva ràjànaü namasyamànaþ || pe ||

sa khalu sarva-dharma-nirnàda-cchatra-maõóala-nirghoùo ràjà teùàü yàcanakànàü saha dar÷anena + àtta-manaskataro ràj¤à + anena ca tri-sàhasra-cakra-varti-ràjya-pratilàbhena + a-sãma-àpràpta-kalpa-paryavasànena | yàvat ÷uddha-àvàsa-deva-÷ànti-vimokùa-mukha-vihàreõa + a-paryanta-kalpa-àvasànena | tad yathà kula-putra puruùasya + eka-anta-tçùõà-caritasya màtà-pitç-bhràtç-bhaginã-mitra-amàtya-j¤àti-sàlohita-putra-duhitç-bhàryà-cira-kàla-viyuktasya + añavã-kàntàra-vipraõaùñasya tad-dar÷ana-kàmasya | teùàü samavadhànena mahatã prãtir adhyavasànam utpatet tad-dar÷ana-a-vitçptatayà | evam eva kula-putra ràj¤aþ sarva-dharma-nirnàda-cchatra-maõóala-nirghoùasya teùàü yàcanakànàü saha dar÷anena mahà-prãti-vegàþ saüjàtàþ | citta-tuùñi-sukham avakràntaü mahàü÷ citta-udagratà-vegaþ pràdur-bhåto yàvat teùu sarva-yàcanakeùu eka-putraka-saüj¤à màtà-pitç-saüj¤à dakùiõãya-saüj¤à kalyàõa-mitra-saüj¤à varõa-saüj¤à dur-labha-saüj¤à duù-kara-kàraka-saüj¤à bahu-kara-saüj¤à parama-upakàri-saüj¤à bodhi-màrga-upastambha-saüj¤à àcàrya-÷àstç-saüj¤à + utpadyeta + iti ||

evam anya-gata-bhàve satvànàm agrato-gamana-upasthàna-àdi-prasaïge sarva-utsargaü smaret | eùàm eva + ayam àtmãyaþ kàyaþ | yathà-iùñam atra vartantàm | pçthivã-÷odhana-upalepana-àdiùv iva sva-sukha-artham iti | atha-và svàmy--a-prasàda-bhãtena + iva tat-prasàda-arthinà + iva tad-àj¤à-saüpàdanà manasi kartavyà | bhagavato * apy upasthànaü kurvato * anya-gaty-a-bhàvàt | bhikùuõà glànena + aïgã-kçtaü ||

yathà + uktaü bhikùu-prakãrõake | bhagavàn àha | mà bhàya bhikùu mà bhàya bhikùu | ahaü te bhikùu + upasthàsyaü | àhara bhikùu cãvaràõi yàvat te dhopàmi | evam ukte àyuùmàn ànando bhagavantam etad avocat | mà bhagavàn etasya glànasya + a-÷uci-mraks.itàni cãvaràõi dhovatu | ahaü bhagavan dhoviùyaü | bhagavàn àha | tena hy ànanda tvam etasya bhikùusya cãvaràõi dhova | tathà-gato udakam àsi¤ciùyati | atha khalv àyuùmàn ànando tasya glànasya bhikùusya cãvaràõi dhovati | bhagavàn udakam àsi¤cati || pe ||

atha khalv àyuùmàn ànandas taü glànaü bhikùuü sàdhu ca suùñhu ca + anuparigçhya bahir-dhà haritvà snàpayet | bhagavàn udakam àsi¤cati + iti | àha ca| yàn àràdhya mahat tvaü viràdhya kaùñàü vipattim àpnoti | pràõa-parityàgair api teùàü nanu toùaõaü nyàyyaü ||

ete te vai satvàþ prasàdya yàn siddham àgatà bahavaþ | siddhi-kùetraü na + anyat satvebhyo vidyate jagati ||

ete cintà-maõayo bhadra-ghañà dhenava÷ ca kàma-dughàþ | guru-vac ca devatà + iva ca tasmàd àràdhanãyàs te ||

kiü ca ni÷-chadma-bandhånàm a-prameya-upakàriõàm | satva-àràdhanam utsçjya niù-kçtiþ kà parà bhavet ||

÷irasà dhàrayàm àsa purà nàtho yathà-ãpsitam | jañà-sv-adhyuùitàn satvàn bhåtvà yatnena ni÷-calaþ ||

bhindanti dehaü pravi÷anty avãcãm yeùàü kçte tatra kçte kçtaü syàt ||

mahà-apakàriùv api tena sarvaü kalyàõam eva + àcaraõãyam eùu ||

svayaü mama svàmina eva tàvad yad artham àtmany api nir-vyapekùàþ | ahaü kathaü svàmiùu teùu teùu karomi mànaü na tu dàsa-bhàvam ||

yeùàü sukhe yànti mudaü muni-indràþ yeùàü vyathàyàü pravi÷anti manyum | tat-toùaõàt sarva-muni-indra-tuùñis tatra + apakàre * apakçtaü munãnàü ||

àdãpta-kàyasya yathà samantàn | na sarva-kàmair api saumanasyam | satva-vyathàyàm api tad-vad eva na prãty-upàyo * asti mahà-kçpàõàm ||

tasmàn mayà yaj-jana-duùkhanena | duùkhaü kçtaü sarva-mahà-dayànàü | tad adya pàpaü pratide÷ayàmi yat-kheditàs te munayaþ kùamantàm ||

àràdhanàya + adya tathà-gatànàü sarva-àtmanà dàsyam upaimi loke | kurvantu me mårdhni padaü jana-oghàþ nighnantu và tuùyatu loka-nàthàþ ||

àtmã-kçtaü sarvam idaü jagat taiþ kçpà-àtmabhir na + eva hi saü÷ayo * atra | dç÷yantae ete nanu satva-råpàs | tae eva nàthàþ kim an-àdaro * atra ||

tathà-gata-àràdhanam etad eva sva-arthasya saüsàdhanam etad eva | lokasya duùkha-apaham etad eva tasmàn mama + astu vratam etad eva ||

yathà + eko ràja-puruùaþ pramathnàti mahà-janaü | vikaroti na ÷aknoti dãrgha-dar÷ã mahà-janaþ ||

yasmàn na + eva sa ekàkã tasya ràja-balaü balaü | tathà na dur-balaü kaü-cid aparàddhaü vimànayet ||

yasmàn naraka-pàlà÷ ca kçpàvanta÷ ca tad-balaü | tasmàd àràdhayet satvàn bhçtya÷ caõóa-nç-paü yathà ||

kupitaþ kiü nç-paþ kuryàd yena syàn naraka-vyathà | yat-satva-daurmanasyena kçtena hy anubhåyate ||

tuùñaþ kiü nç-patir dadyàd yad buddhatva-samaü bhavet | yat satva-saumanasyena kçtena hy anubhåyate ||

àstàü bhaviùyad-buddhatvaü satva-àràdhana-saübhavaü | iha + eva saubhàgya-ya÷aþ sausthityaü kiü na pa÷yasi ||

pràsàdikatvam àrogyam pràmodyaü cira-jãvitaü | cakra-varti-sukhaü sphãtaü kùamã pràpnoti saüsaran ||

maitrà-à÷aya÷ ca yat påjyaþ satva-màhàtmyam eva tat | buddha-prasàdàd yat puõyaü buddha-màhàtmyam eva tat ||

ata eva hi candra-pradãpa-såtre maitrã-bhàva-phalam udbhàvitam | yàvanti påjàü bahu-vidha a-prameyàþ | kùetraü ÷ateùu niyuta ca bimbareùå | tàü påja kçtvà a-tuliya-nàyakànàü | saükhyà-kalàpã \<[doubtful]>\ na bhavati maitra-citte ||

tasmàd evaü-vidheùu mahà-dakùiõãyeùu + unnatiü varjayet sadà | eùà ca + unnatir a-yoni÷o-manas-kàràt saübhavati + iti ||

tasya + an-avatàre yatnaþ kàryaþ | yathà + uktaü ratna-meghe | kathaü ca kula-putra bodhi-satvo * a-yoni÷o-manas-kàra-apagato bhavati | iha bodhi-satva ekàkã raho-gataþ praviveka-sthito na + evaü cittam utpàdayati | ahaü a-saükãrõa-vihàrã | ahaü praviveka-sthitaþ | ahaü pratipannas tàthàgate dharma-vinaye | ye tv anye ÷ramaõà và bràhmaõà và sarve te saükãrõa-vihàriõaþ | saüsarga-bahulà uddhuràs tàthàgatàd dharma-vinayàt ||

evaü hi bodhi-satvo * a-yoni÷o-manas-kàra-apagato bhavati ||

punar atra + eva + uktam | iha bodhi-satvo vãryam àrabhamàõo na tan mahad vãryam àsvàdayati | na ca tena vãryeõa + àtmànam utkarùayati | na paràn paüsayati | tasya + evaü bhavati | ko hi nàma sa-praj¤a-jàtãyaþ sva-karma-abhiyuktaþ paràü÷ codayet ||

evaü hi bodhi-satvo * an-unnata-vãryo bhavati ||

eùa tu puõya-rakùàyàþ saükùepo yad bodhi-pariõàmanà ||

tathà hy uktam àrya-akùayamati-såtre | na hi bodhi-pariõàmitasya ku÷ala-målasya + antarà ka÷-cit parikùayo yàvad bodhi-maõóa-niùadanàt | tad yathà + api nàma bhadanta ÷àradvatãputra mahà-samudra-patitasya + udaka-bindor na + antarà + asti kùayo yàvan na kalpa-paryavasàna | iti ||

iti ÷ikùà-samuccaye bhoga-puõya-rakùà saptamaþ paricchedaþ ||


@<[VIII. pàpa÷odhana]>@

pàpa-÷odhanaü aùñamaþ paricchedaþ | uktà trayàõàm apy àtma-bhàva-àdãnàü rakùà | ÷uddhir adhunà vaktavyà | kim artham | ÷odhitasya + àtma-bhàvasya bhogaþ pathyo bhaviùyati | samyak-siddhasya bhaktasya niù-kaõasya + iva dehinàm ||

yathà + uktam àrya-tathà-gata-guhya-såtre | yàni ca tàni mahà-nagareùu mahà-÷ma÷ànàni bhavanty an-eka-pràõi-÷ata-sahasra-àkãrõàni | tatra + api sa bodhi-satvo mahà-satvo mahàntam àtma-bhàvaü mçtaü kàla-gatam upadar÷ayati | tatra te tiryag-yoni-gatàþ satvà yàvad arthaü màüsaü paribhujya + àyuþ-paryante mçtàþ kàla-gatàþ su-gatau svarga-loke deveùu + upapadyante | sa ca + eva teùàü hetur bhavati yàvat parinirvàõàya | yad idaü | tasya + eva bodhi-satvasya pårva-praõidhàna-pari÷uddhyà | yena dãrgha-ràtram evaü praõidhànaü kçtaü | ye me mçtasya kàla-gatasya màüsaü paribhu¤jãran | sa eva teùàü hetur bhavet svarga-utpattaye yàvat parinirvàõàya tasya ÷ãlavataþ | çdhyati cetanà | çdhyati pràrthanà | çdhyati praõidhànam iti ||

punar atra + eva + uktaü | sa dharma-kàya-prabhàvito dar÷anena + api satvànàm arthaü karoti | ÷ravaõena + api spar÷anena + api satvànàm arthaü karoti | tad yathà + api nàma ÷àntamate jãvakena vaidya-ràjena sarva-bhaiùajyàni samudànãya bhaiùajya-taru-saühàtam ayaü dàrikà-råpaü kçtaü pràsàdikaü dar÷anãyaü su-kçtaü su-niùñhitaü su-parikarma-kçtaü | sà + àgacchati gacchati tiùñhati niùãdati ÷ayyàü ca kalpayati | tatra ye àgacchanty àturà mahà-àtmàno ràjàno và ràja-màtrà và ÷reùñhi-gçha-paty-amàtya-koñña-ràjàno và | tàn sa jãvako vaidya-ràjas tayà bhaiùajya-dàrikayà sàrddhaü saüyojayati | teùàü samanantara-saüyogam àpannànàü sarva-vyàdhayaþ prasrabhyante * a-ràgà÷ ca bhavanti sukhino nir-vikàràþ | pa÷ya ÷àntamate jãvakasya vaidya-ràjasya laukika-vyàdhi-cikitsà-j¤ànaü yady anyeùàü vaidyànàü saüvidyate | evam eva ÷àntamate tasya dharma-kàya-prabhàvitasya bodhi-satvasya yàvantaþ satvàþ strã-puruùa-dàraka-dàrikà ràga-doùa-moha-saütaptàþ kàyaü spç÷anti | teùàü saüspçùña-màtràõàü sarva-kle÷àþ prasrabhyante vigata-saütàpaü ca kàyaü saüjànanti ||

yad idaü tasya + eva bodhi-satvasya pårva-praõidhàna-su-pari÷uddhatvàt | etad-artham àtma-bhàvaþ ÷odhyaþ ||

kiü ca a-÷odhane doùam àha |tçõa-channaü yathà ÷asyaü rogaiþ sãdati na + edhate | buddha-aïkuras tathà vçddhiü kle÷a-channo na gacchati ||

prati-pakùa-niràsena vçddhy-arthaü ca + ity abhipràyaþ ||

àtma-bhàvasya kà ÷uddhiþ | pàpa-kle÷a-vi÷odhanaü | saübuddha-ukty-artha-sàreõa | yatna-a-bhàve tv apàya-gaþ ||

tatra pàpa-÷odhanaü catur-dharmaka-såtre de÷itaü | caturbhir maitreya dharmaiþ samanvàgato bodhi-satvo mahà-satvaþ kçta-upacitaü pàpam abhibhavati | katamai÷ caturbhiþ | yad uta | vidåùaõa-a-samudàcàreõa prati-pakùa-samudàcàreõa | praty-àpatti-balena | à÷raya-balena ca ||

tatra vidåùaõa-a-samudàcàro * a-ku÷alaü karma + adhyacàrati tatra tatra + eva ca vipratisàra-bahulã bhavati ||

tatra prati-pakùa-samudàcàraþ kçtvà + apy a-ku÷alaü karma ku÷ale karmaõy aty-artha-abhiyogaü gataþ ||

praty-àpatti-balaü saüvara-samàdànàd a-karaõa-saüvara-làbhaþ ||

tatra + à÷raya-balaü buddha-dharma-saügha-÷araõa-gamanam an-utsçùña-bodhi-cittatà ca | su-balavat-saüni÷rayeõa na ÷akyate pàpena + abhibhavituü | ebhir maitreya caturbhir dharmaiþ samanvàgato bodhi-satvo mahà-satvaþ kçta-upacitaü pàpam abhibhavati + iti ||

tatra kathaü vidåùaõa-a-samudàcàro bhàvayitavyaþ | yathà suvarõa-prabhàsa-uttama-såtre * abhihitaü ||

samanvàharantu màü buddhàþ kçpà-kàruõya-cetasaþ | ye ca da÷a-di÷i loke tiùñhanti dvi-pada-uttamàþ ||

yac ca me pàpakaü karma kçtaü pårvaü su-dàruõaü | tat sarvaü de÷ayiùyàmi sthito da÷a-bala-agrataþ ||

màtà-pitén a-jànatà buddhànàm a-prajànatà | ku÷alaü ca + a-prajànatà yat tu pàpaü kçtaü mayà ||

ai÷varya-mada-mattena kula-bhoga-madena ca | tàruõya-mada-mattena yat tu pàpaü kçtaü mayà ||

du÷-cintitaü dur-uktaü ca duù-kçtena + api karmaõà | an-àdãnava-dar÷inà yat tu pàpaü kçtaü mayà ||

bàla-buddhi-pracàreõa a-j¤àna-àvçta-cetasà | pàpa-mitra-va÷àc ca + eva kle÷a-vyàkula-cetasà ||

krãóà-rati-va÷àc ca + eva ÷oka-roga-va÷ena và | a-tçpta-dhana-doùeõa yat tu pàpaü kçtaü mayà ||

an-àrya-jana-saüsargair ãrùyà-màtsarya-hetunà | ÷àñhya-dàridrya-doùeõa yat tu pàpaü kçtaü mayà ||

vyasana-àgama-kàle * asmin kàmànàü bhaya-hetunà | an-ai÷varya-gatena + api yat tu pàpaü kçtaü mayà ||

cala-citta-va÷ena + eva kàma-krodha-va÷ena và | kùut-pipàsa-àrditena + api yat tu pàpaü kçtaü mayà ||

pàna-arthaü bhojana-arthaü ca vastra-arthaü strãùu hetunà | vicitraiþ kle÷a-saütàpair yat tu pàpaü kçtaü mayà ||

kàya-vàï-manasàü pàpaü tridhà du÷-caritaü cittaü | yat kçtam ãdç÷ai råpais tat sarvaü de÷ayàmy aham ||

yat tu buddheùu dharmeùu ÷ràvakeùu tathà + eva ca | a-gauravaü kçtaü syàd * dhi tat sarvaü de÷ayàmy aham ||

yat tu praty-eka-buddheùu bodhi-satveùu và punaþ |a-gauravaü kçtaü syàd * dhi tat srvaü de÷ayàmy aham ||

sad-dharma-bhàõakeùv eva anyeùu guõavatsu và | a-gauravaü kçtaü syàd * dhi tat sarvaü de÷ayàmy aham ||

sad-dharmaþ pratikùiptaþ syàd a-j¤ànaü tena me sadà | màtà-pitçùv a-gauravaü tat sarvaü de÷ayàmy aham ||

mårkhatvena bàlatvena màna-darpa-àvçtena ca | ràga-dveùeõa mohena tat sarvaü de÷ayàmy aham ||

vyavalokayantu màü buddhàþ samanvàhçta-cetasaþ | atyayaü pratigçhõantu kàruõya-arpita-cetasaþ ||

yat tu pàpaü kçtaü pårvaü mayà kalpa-÷ateùu ca | tasya + arthaü ÷oka-citto * ahaü krpaõãyo bhaya-àrditaþ ||

bhavàmi pàpa-karmàõàü satataü dãna-mànasaþ | yatra yatra cariùyàmi na ca + asti me balaü kva-cit ||

sarve kàruõikà buddhàþ sarve bhaya-harà jage | atyayaü pratigçhõantu mocayantu ca màü bhayàt ||

kle÷a-karma-phalaü mahyaü pravàhayantu tathà-gatàþ | snàpayantu ca màü buddhàþ kàruõya-sarita-udakaiþ ||

sarvaü pàpaü de÷ayàmi yat tu pårvaü kçtaü mayà | yac ca etarhi me pàpaü tat sarvaü de÷ayàmy aham ||

àyatyàü saüvaram àpadye sarva-duù-kçta-karmaõàm | na chàdayàmi tat pàpaü yad bhaven mama duù-kçtam ||

tri-vidhaü kàyikaü karma vacasà ca catur-vidham | manasà tri-prakàreõa tat sarvaü de÷ayàmy aham ||

kàya-kçtaü vàca-kçtaü manasà ca vicintitaü | kçtaü da÷a-vidhaü karma tat sarvaü de÷ayàmy aham ||

yac ca me pàpakaü karma an-iùña-phala-dàyakaü | tat sarvaü de÷ayiùyàmi buddhànàü purataþ sthitaþ ||

bhava-gati-saükañe bàla-buddhinà pàpaü yan me kçtaü su-dàruõam | da÷a-balam agrataþ sthitaþ tat sarvaü pàpaü pratide÷ayàmi | de÷ayàmi ca tat pàpaü yan mayà saücitaü janma-saükañe vividhaiþ kàya-pracàra-saükañair bhava-saükaña-loka-saükañe càpala-cala-citta-saükañe mårkha-bàla-kçta-kle÷a-saükañe | pàpa-mitra-àgama-saükañe ca | bhaya-saükaña-ràga-saükañe doùa-moha-tama-saükañair api kùaõa-saükañe kàla-saükañe puõya-upàrjana-saükañair api | jina-saükaña-saümukha-sthitaþ | tat sarva-pàpaü pratide÷ayàmi ||

vi÷eùatas tu bodhi-satva-àpattãnàü gurvãõàü laghvãnàü de÷anà + àrya-upàli-paripçcchàyàm uktà | kà punar gurvã måla-àpattiþ ||

sàmànyatas tu tatra + uktaü | saced upàle mahà-yàna-saüprasthito bodhi-satvo mahà-satvo gaïgà-nadã-vàlika-upamà ràga-pratisaüyuktà àpattãr àpadyeta | yàü ca + ekato dveùa-saüprayuktàm àpattim àpadyeta bodhi-satva-yànaü pramàõã-kçtya || pe ||

iyaü tàbhyo gurutarà àpattir yà + iyaü dveùa-saüyuktà | tat kasya hetoþ | yo * ayaü dveùa upàle satva-parityàgàya saüvartate | ràgaþ satva-saügrahàya saüvartate | tatra + upàle yaþ kle÷aþ satva-saügrahàya saüvartate | na tatra bodhi-satvasya chalaü na bhayaü || pe ||

tasmàt tarhi tvàm upàle yàþ kà÷-cana ràga-pratisaüyuktà àpattayaþ sarva-s tà an-àpattaya iti vadàmi | ko * atra + abhipràyaþ | satva-saügrahasya + eva pårvam eva vi÷eùitatvàd | adhyà÷aya-kçpàvato hy ayam upade÷aþ ||

yasmàd an-antaram àha | tatra + upàle ye * an-upàya-ku÷alà bodhi-satvàs te ràga-pratisaüyuktàbhya àpattibhyo bibhyati | ye punar upàya-ku÷alà bodhi-satvàs te dveùa-saüprayuktàbhya àpattibhyo bibhyati na ràga-pratisaüyuktàbhya iti ||

ke punar upàya-ku÷alàþ | ye praj¤à-kçpàbhyàü satva-tyàgàn nivàryante | ubhayathà hi satva-tyàgo bhavati | kevala-praj¤ayà duùkha-÷ånyatà-avabodhàt | kevalayà ca kçpayà kle÷a-balàd a-cireõa kçpà-hàniþ ||

yad uktam upàya-kau÷alya-såtre | tad yathà kula-putra maütra-vidyà-dharaþ puruùo ràj¤à pa¤ca-pà÷akena bandhanena baddhaþ syàt | sa yadà kàïkùeta prakramaõàya tadà + eka-mantra-vidyà-balena sarva-bandhanàni chittvà prakramet | evam eva kula-putra + upàya-ku÷alo bodhi-satvaþ pa¤cabhiþ kàma-guõai ratiü vindati tai÷ ca + àkãrõo viharati | yadà ca punar àkàïkùate tadà praj¤à-bala-adhãnena ekena ca sarva-j¤atà-cittena sarva-kàma-guõàn prabhujya cyuto brahma-lokae upapadyatae iti ||

dveùe * api kiü na + evam iùyate | prakçti-mahà-sa-avadyatvàt | kçpà-vaikalye ca + upàyasya + eva + a-saübhavàt ||

para-artha-siddhiü và sva-arthàd gurutaràm adhimucyamànaþ kopa-paravattayà + api param anu÷àsya-anutàpa-pårvakam àyatyàü saüvaram utpadyate | a-hita-nivàrake krodhe ko doùaþ | avakà÷a-dànena tad-vàsanà-doùàt kçpà-hàni-doùaþ | tac-chedena måla-ccheda-doùa iti pa÷càd dar÷ayiùyàmaþ | yady api tasya satvasya tad-dhitaü tathà + api bodhi-satva-kçpà-hànyà mahataþ satva-artha-anubandhasya hàniþ syàt ||

àrya-satyake parivartte * api putra-dçùña-antaþ karuõà-adhiùñhita eva veditavyaþ | ya÷ ca tatra + api kçpà-pratiùedhaþ sa loka-artha-pàõóityena loka-àvarjana-arthaü | nivàryamàõa÷ ca yadi hita-kàme bodhi-satve pratighaü labheta sa bodhi-satvaþ syàd ubhayor an-arthaþ ||

ràge * api tarhi doùaþ pañhyate | kàma-anuùevaõi bhoti andha manu-jo | màtà-pitç-ghàtayã | kàmàn sevatu ÷ãlavantu vadhayã | tasmàd vivarjet sadà iti ||

sva-saukhya-saügena ca para-duùkha-upekùà dçùñà ||

satyaü dçùñà | yena para-duùkhaü sva-duùkhatayà na + abhyastaü | yena tv abhyastaü | tasya + ubhaya-doùa-a-saübhavaþ ||

yathà + uktaü candra-pradãpa-såtre | tad yathà + api nàma + ànanda ka÷-cid eva puruùo * adhastàt pàda-talam àdàya yàvan murddhany àdãpto bhavet | saüprajvalita eka-jvalã-bhu-tas taü ka÷-cid eva puruùa upasaükramya evaü vaded | ehi tvàü bhoþ puruùa nirvàpitena + àtma-bhàvena pa¤cabhiþ kàma-guõaiþ samarpitaþ samanvaïgã-bhåtaþ krãóasva ramasva paricàrayasva + iti | tat kiü manyase ànanda | api tu sa puruùo * a-nirvàpitena + àtma-bhàvena pa¤cabhiþ kàma-guõaiþ krãóeta ramet paricaret ||

ànanda àha ||

na + u hi + idaü bhagavan ||
g
bhagavàn àha | krãóeta + ànanda sa puruùo ramet paricaret parikalpam upàdàya + a-parinirvàpitena + àtma-bhàvena pa¤cabhiþ kàma-guõaiþ samarpitaþ samanvaïgã-bhåto | na tv evaü tathà-gatasya pårvaü bodhi-satva-caryàü caramàõasya satvàn tribhir apàyair duùkhitàn dçùñvà daridràn abhåt saumanasyaü và citta-prasàdo và + iti vistaraþ ||

loke * api putre ÷ålam àropyamàõe | pa÷yator màtà-pitror na sva-saukhya-saügo dçùñaþ sva-anuråpa-kçpà-va÷àt | pracchannas tarhi sa-svàmikàsu ni-svàmikàsu bàhula-dharma-dhvaja-rakùitàsu kàma-mithyà-àcàro na syàt | sati satva-arthe satva-an-upaghàte ca + anubandhaü niråpya + a-doùaþ ||

samyag-brahma-càriõãùu kçta-arthatvàd dåràt parihàraþ | påjyà ca màtç-bhaginy--àdi-vat | evaü tarhi bhikùor apy evam àpannaü | na tasya + a-pareõa brahma-carya-prakàreõa satva-artha-sàdhanàt ||

tathà hy uktam àrya-akùayamati-såtre | kàla-a-kàle punar anena + upekùà karaõãyà + iti ||

atha tato * apy adhikaü satva-arthaü pa÷yet | ÷ikùàü nikùipet ||

upàya-kau÷alya-såtre jyotir-màõavakaü dvàcatvàriü÷ad-varùa-sahasra-brahma-càriõam adhikçtya saptame pade sthitasya kàruõyam utpadyeta | kiü ca + apy aham idaü vrataü khaõóayitvà niraya-paràyaõaþ syàü | tathà + apy utsahe * ahaü nairayikaü duùkhaü prativedayitum atha ca + iyaü strã sukhità bhavatu | mà kàlaü karotu | iti hi kula-putra jyotir-màõavakaþ pa÷càn-mukho nivartya tàü striyaü dakùiõena pàõinà gçhãtvà + evam àha | uttiùñha bhagini yathà-kàma-karaõãyas te bhavàmi + iti || pe ||

so * ahaü kula-putra mahà-kàruõya-citta-utpàdena + itvareõa kàma-upasaühitena da÷a-kalpa-sahasràõi pa÷càn-mukham akàrùam | pa÷ya kula-putra yad anyeùàü niraya-saüvartanãyaü karma | tad upàya-ku÷alasya bodhi-satvasya brahma-loka-upapatti-saüvartanãyam iti ||

punar atra + eva + àha | yadi bodhi-satva ekasya satvasya ku÷ala-målaü saüjanayet tathà-råpàü ca + àpattim àpadyeta yathà-råpayà + àpattyà + àpannayà kalpa-÷ata-sahasraü niraye pacyeta | utsoóhavyam eva bhagavan bodhi-satvena + àpattim àpattuü tac ca nairayikaü duùkhaü | na tv eva tasya + ekasay satvasya ku÷alaü parityaktum iti ||

punar atra + eva + àha | iha kula-putra + upàya-ku÷alo bodhi-satvo yadà kadà-cit kasmiü÷-cit pàpa-mitra-va÷ena + àpattim àpadyeta | sa itaþ pratisaü÷ikùate | na mayà + ebhiþ skandhaiþ parinirvàpayitavyaü | mayà punar evaü saünàhaþ saünaddhavyaþ | a-para-anta-koñiþ saüsaritavyà satvànàü paripàcana-hetor iti | na mayà citta-dàhaþ karaõãyo | yathà yathà saüsariùyàmi tathà tathà satvàn paripàcayiùyàmi | api tv etàü ca + àpattiü yathà-dharmaü pratikariùyàmi | àyatyàü saüvaram àpatsye | sacet kula-putra pravrajito bodhi-satvaþ parikalpam àdàya sarvà÷ catasro måla-àpattãr atikramed anena ca + upàya-kau÷alyena vinodayed | an-àpattiü bodhi-satvasya vadàmi + iti ||

sphuñaü ca + àrya-ratna-meghe ànantarya-cikãrùu-puruùa-màraõa-anuj¤ànàt ||

÷ràvaka-vinaye * api måla-àpatti-sthànae eva kàruõyàn mçga-àdi-mokùaõe * an-àpattir uktà + eva ||

ayaü ca ràge guõo yad bodhi-satve ràgam utpàdya su-gatir labhyate | na tu krodhena ||

yathà + uktam upàya-kau÷alya-såtre | priyaükare bodhi-satve raktà ... dhavyottaràü dàrikàm adhikçtya | priyaükarasya praõidheþ punaþ punar yà istri prekùeta sa-ràga-città | sà istri-bhàvaü parivarjayitvà puruùo bhavet yàdçg udàra-satvaþ ||

pa÷yasva ànanda guõà + asya ãdç÷àþ | yena + anya-satvà nirayam vrajanti | tena + eva ÷åreùu janitva ràgaü gacchanti svargaü puruùatvam eva ca || pe ||

bhaiùajya-ràjeùu mahà-ya÷eùu | ko bodhi-satveùu janayeta dveùam | yesàü kile÷o * api sukhasya dàyakaþ | kiü và punar yaþ tàn sat-kareyà | iti ||

evam anyasmin satva-artha-upàye sati ràga-ja-àpattir an-àpattir uktà ||

upàya-kau÷alya-såtre ca gaõikà-vat kçta-artho bodhi-satvo nir-apekùas taü satvaü tyajati + iti vistareõa + uktam ||

a-labdha-bhåme÷ ca ùañ-pàramitàsu caritavata iyaü cintà | na + itarasya + ity àstàü pràsaïgikam ||

tasmàd dveùasya + avakà÷o na deya | uktaü hy upàli-paripçcchàyàü | bodhi-satvànàü ÷àriputra dve mahà-sa-avadye àpattã | katame dve | dveùa-saha-gatà moha-saha-gatà ca + iti | tatra ÷àriputra prathamà àpattir da÷a-varge çjukena de÷ayitavyà | hasta-àpattiþ pa¤ca varge gurvã de÷ayitavyà | striyà hasta-grahaõaü cakùur-dar÷anaü | duùña-citta-àpattir eka-pudgalasya dvayor và ÷àriputra tàü gurvãü da÷ayet | pa¤ca + ànantarya-samanvàgatà + àpattir bodhi-satvena stry--àpattir dàrikà-àpattir hasta-àpattiþ ståpa-àpattiþ saügha-àpattis tathà + anyà÷ ca + àpattayo bodhi-satvena na pa¤catriü÷atàü buddhànàü bhagavatàm antike ràtriü-divaü ekàkinà gurvyo de÷ayitavyàþ ||

tatra + iyaü de÷anà | aham evaü-nàmà buddhaü ÷araõaü gacchàmi | dharmaü ÷araõaü gacchàmi | saüghaü ÷araõaü gacchàmi ||

namaþ ÷àkya-munaye tathà-gatàya + arhate samyak-saübuddhàya | namo vajra-pramardine | namo ratna-arciùe | namo nàga-ã÷vara-ràjàya | namo vãra-senàya | namo vãra-nandine | namo ratna-÷riye | namo ratna-candra-prabhàya | namo * a-mogha-dar÷ine | namo ratna-candràya | namo nir-malàya | namo vi-malàya | namaþ ÷åra-dattàya | namo brahmaõe | namo brahma-dattàya | namo varuõàya | namo varuõa-devàya | namo bhadra-÷riye | nama÷ chandana-÷riye | namo * an-anta-ojase | namaþ prabhàsa-÷riye | namo * a-÷oka-÷riye | namo nàràyaõàya | namaþ kusuma-÷riye | namo brahma-jyotir-vikrãóita-abhij¤àya tathà-gatàya | namo dhana-÷riye | namaþ smçti-÷riye | namaþ su-parikãrtita-nàma-dheya-÷riye | nama indra-ketu-dhvaja-ràjàya | namaþ su-vikrànta-÷riye | namo vicitra-saükramàya | namo vikrànta-gàmine | namaþ samanta-avabhàsa-vyåha-÷riye | namo ratna-padma-vikràmiõe | namo ratna-padma-su-pratiùñhita-÷aila-indra-ràjàya tathà-gatàya + arhate samyak-saübuddhàya ||

evaü-pramukhà yàvantaþ sarva-loka-dhàtuùu tathà-gata-arhantaþ samyak-saübuddhàs tiùñhanti dhriyante yàpayanti | te màü samanvàharantu buddhà bhagavanto yan mayà + asyàü jàtau anyàsu và jàtiùv an-avara-agre jàti-saüsàre saüsaratà \<[doubtful]>\ pàpakaü karma kçtaü syàt kàritaü và kriyamàõaü và + anumoditaü bhavet | staupikaü và sàïghikaü và dravyam apahçtaü syàt hàritaü và hriyamàõaü và + anumoditaü bhavet | pa¤ca-an-antaryàõi kçtàni syuþ kàritàni và kriyamàõàni và + anumoditàni bhaveyuþ | da÷a-a-ku÷alàn karma-pathàn samàdàya vartitaü syàt pare và samàdàpitàþ syur vartamànà và + anumodità bhaveyur yena karma-àvaraõena + àvçto * ahaü nirayaü và gaccheyaü tiryag-yoniü và yama-viùayaü và gaccheyaü praty-anta-jana-padeùu mleccheùu và pratyàjàyeyaü dãrgha-àyuùkeùu deveùu + upapadyeyam indriya-vikalatàü và + adhigaccheyaü mithyà-dçùñiü và + upagçhõãyàü buddha-utpàdaü và viràgayeyaü | tat sarvaü karma-àvaraõaü teùàü buddhànàü bhagavatàü j¤àna-bhåtànàü cakùur-bhåtànàü sa-akùi-bhåtànàü pramàõa-bhåtànàü jànatàü pa÷yatàm agrataþ pratide÷ayàmi àviù-karomi na praticchàdayàmy àyatyàü saüvaram àpadye | samanvàharantu màü te buddhà bhagavanto yan mayà + asyàü jàtàv anyàsu và jàtiùv an-avara-agre và jàti-saüsàre saüsaratà dànaü dattaü bhaved anta÷as tiryag-yoni-gatàya + apy àlopaþ ÷ãlaü và rakùitaü bhaved yac ca me brahma-carya-vàsa-ku÷ala-målaü yac ca me satva-paripàka-ku÷ala-målaü yac ca me bodhi-citta-ku÷ala-målaü yac ca me * an-uttara-j¤àna-ku÷ala-målaü tat sarvam aikadhyaü piõóayitvà tulayitvà + abhisaükùipya + an-utt aràyàü samyak-saübodhau uttara-uttarayà pariõàmanayà yathà pariõàmitam atãtair buddhair bhagavadbhir yathà pariõàmayiùyanty an-àgatà buddhà bhagavanto yathà pariõamanty etarhi da÷asu dikùu praty-utpannà buddhà bhagavantaþ | tathà + aham api pariõàmayàmi | sarvaü puõyam anumodayàmi | sarvàn buddhàn adhyeùayàmi | bhavatu me j¤ànam an-uttaram | ye ca + abhyatãtàs tathà + api ca ye an-àgatà ye ca + api tiùñhanti nara-uttamà jinàþ | an-anta-varõàn guõa-sàgara-upamàn upaimi sarvàn ÷araõaü kçta-a¤jaliþ | ye bodhi-satvàþ karuõa-balair upetà vicarati loke satva-hitàya ÷åràþ tràyantu te màü sada-pàpa-kàriõaü \<[doubtful]>\ | ÷araõaü yàmi tàn buddha-bodhi-satvàn ||

iti hi ÷àriputra bodhi-satvena + imàn pa¤catriü÷ato buddhàn pramukhàn kçtvà sarva-tathà-gata-anugatair manasi-kàraiþ pàpa-÷uddhiþ kàryà | tasya + evaü sarva-pàpa-vi÷uddhasya tatra ca buddhà bhagavanto mukhàny upadar÷ayanti satva-vimokùa-artham eva | nànà-vya¤jana-àkàram upadar÷ayanti vibhrànta-bàla-pçthag-janànàü paripàcanà-hetoþ || pe ||

na ÷akyaü sarva-÷ràvaka-praty-eka-buddha-nikàyair àpatti-kaukçtya-sthànaü vi÷odhayituü yad bodhi-satvas teùàü buddhànàü bhagavatàü nàma-dheya-dhàraõa-parikãrtanena ràtriü-divaü tri-skandhaka-dharma-paryàya-pravartanena + àpatti-kaukçtyàn niþsarati samàdhiü ca pratilabhate ||

ukto vidåùaõa-a-samudàcàraþ | prati-pakùa-samudàcàra ucyate | tatra gambhãra-såtra-anta-paricayàt pàpa-kùayo bhavati ||

yathà vajra-cchedikàyàm uktaü | ye te subhåte kula-putrà và kula-duhitaro và imàn evaü-råpàn såtra-antàn udgrahãùyanti yàvat paryavàpsyanti | te paribhåtà bhaviùyanti su-paribhåtàþ | tat kasya hetoþ | yàni teùàü satvànàü paurva-janmikàni karmàõi kçtàny apàya-saüvartanãyàni | tàni tayà paribhåtatayà dçùñae eva dharme kùapayiùyanti buddha-bodhiü ca pràpsyanti + iti ||

÷ånyatà-adhimuktyà + api pàpa-÷uddhir bhavati tathà-gata-koùa-såtre vacanàt | yaþ kà÷yapa pità ca syàt praty-eka-buddha÷ ca taü jãvitàd vyaparopayed idam agraü pràõa-atipàtànàü | idam agram a-datta-àdànànàü yad uta tri-ratna-dravya-apaharaõatà | idam agraü kàma-mithyà-àcàràõàü yad uta màtà syàd arhantã ca | idam agraü mçùà-vàdànàü yad uta tathà-gatasya + abhyàkhyànaü | idam agraü pai÷unyànàü yad uta + àrya-saüghasya + a-varõaþ | idam agraü pàruùyàõàü yad uta + àryàõàm avasphaõóanaü | idam agraü saübhinna-pralàpànàü yad uta dharma-kàmànàü vikùepaþ | idam agraü vyàpàdànàü yad uta + ànantarya-parikarùaõam | idam agram abhidhyànàü yad uta samyag-gatànàü làbha-haraõa-cittatà | idam agraü mithyà-dçùñãnàü yad uta gahanatà-dçùñiþ | ime kà÷yapa da÷a + a-ku÷alàþ karma-pathà mahà-sa-àvadyàþ | sacet kà÷yapa eka-satva ebhir evaü mahà-sa-àvadyair da÷abhir a-ku÷alaiþ karma-pathaiþ samanvàgato bhavet | sa ca tathà-gatasya hetu-pratyaya-saüyuktàü dharma-de÷anàm avataren | na + atra ka÷-cid àtmà và satvo và jãvo và pudgalo và yaþ karoti pratisaüvedayate iti hy a-kçtàm an-abhisaüskàràü màyà-dharmatàm a-saükle÷a-dharmatàü prakçti-prabhàsvaratàü sarva-dharmàõàm avataraty àdi-÷uddhàn sarva-dharmàn abhi÷raddadhàty adhimucyate | na + ahaü tasya satvasya + apàya-gamanaü vadàmi + iti ||

karma-àvaraõa-vi÷uddhi-såtre * apy uktaü | punar a-paraü ma¤ju÷rãr yo bodhi-satva àpattim an-àpattiü pa÷yati | a-vinayaü vinayaü pa÷yati | saükle÷aü vyavadànaü pa÷yati | saüsàra-dhàtuü nirvàõa-dhàtuü pa÷yati | sa karma-àvaraõa-vi÷uddhiü pratilabhatae iti ||

tri-samaya-ràje * api pàpa-prati-pakùa-samudàcàra uktaþ ||

akùiõã nimãlya buddha-bodhi-satva-àlambana-cittaþ ÷ata-akùaram aùña-sahasraü japet | nimãlita-akùa eva buddha-bodhi-satvàn pa÷yati vigata-pàpo bhavati | atha-và caityaü pradakùiõã-kurvann aùña-sahasraü japec caitya-pratimàyàþ sad-dharma-pustakànàü ca + ekatamaü puras-kçtya + ayam eva vidhir iti ||

cundà-dhàraõãü và tàvaj japed yàvat pàpa-kùaya-nimittàni pa÷yati svapne | tad yathà krandana-àdi-chardana-dadhi-kùãra-àdi-bhojanàt tu vigata-pàpo bhavati | vamanàd và candra-sårya-dar÷anàd àkà÷a-gamanàj jvalita-anala-mahiùa-kçùõa-puruùa-paràjayàd bhikùu-bhikùuõã-saügha-dar÷anàt kùãra-vçkùa-gaja-vçùa-giri-siüha-àsana-pràsàdana-avarohaõàd dharma-÷ravaõàc ca pàpa-kùayaþ saülakùayitavyaþ ||

tathà-gata-bimba-parivarte * api prati-pakùa-samudàcàra uktaþ | tad yathà puruùo mãóha-avaliptaþ su-dhautu-snànaü kçtvà gandhair vilipyate | tasya tad daurgandhyaü vàntaü vigataü syàd evaü pa¤ca-ànantarya-kàriõas tat pàpaü vigacchati | yo * api da÷a-a-ku÷ala-karma-patha-samanvàgatas tathà-gate ÷raddhàü pratilabhya tathà-gata-bimbaü kàrayet tasya + api tat pàpaü na praj¤àyate vi÷eùato bodhi-citta-samanvàgatasya | vi÷eùato * abhiniùkrànta-gçha-àvàsasya ÷ãlavata iti ||

puùpa-kåña-dhàraõyàm apy uktaü | ya÷ ca khalu punaþ siüha-vikrãóita-tathà-gataü saümukhaü varùaü và varùa-sahasraü và varùa-÷ata-sahasraü và sarva-sukha-upadhànair upatiùñhed | ya÷ ca parinirvçtasya tathà-gatasya caitye bodhi-citta-saügçhãta eka-puùpam àropayet tathà-gata-påjàyai jana-a¤jaliü ca + upanàmayej jalena và si¤cayed iùikà-padaü và dadyàn nir-màlyaü ca + apanayed upalepana-pradànaü và puùpa-pradànaü và dãpa-pradànaü và kuryàd àtta-manàþ eka-krama-vyatihàraü và + atikramya vàcaü bhàùate | namas tasmai buddhàya bhagavata iti-màtre * atra siüha-vikrãóita-kàïkùà và vi-matir và vicikitsà và yad asau kalpaü và kalpa-÷ataü và kalpa-sahasraü và dur-gati-vinipàtaü gacchen na + idaü sthànaü vidyatae iti ||

bhaiùajya-guru-vaidårya-prabha-ràja-såtre * apy uktaü | ye pa¤ca ÷ikùà-padàni dhàrayanti | ye da÷a ÷ikùà-padàni dhàrayanti | ye ca bodhi-satva-saüvaraü caturthaü ÷ataü ÷ikùà-padànàü dhàrayanti | ye punar abhiniùkrànta-gçha-àvàsà bhikùavaþ pa¤cà÷a-adhike dve ÷ikùà-pada-÷ate dhàrayanti | yà÷ ca bhikùuõyaþ pa¤ca-÷ikùà-pada-÷atàni dhàrayanti | ye ca yathà-parigçhãtàc * chikùà-saüvaràd anyataràc * chikùà-padàd bhraùñà bhavanti | sacet te dur-gati-bhaya-bhãtàs tasya bhagavato bhaiùajya-guru-vaióårya-prabha-ràjasya tathà-gatasya nàma-dheyaü dhàrayeyur yathà-vibhavata÷ ca påjàü kuryuþ | na bhåyas teùàm apàya-gatiþ pratikàïkùitavyà ||

atha bhagavàn àyuùmantam ànandam àmantrayate sma | ÷raddadhàsi tvam ànanda | pattãyasi | yad ahaü tasya bhagavato bhaiùajya-guru-vaióårya-prabha-ràjasya tathà-gatasya guõàn varõayàmi | atha te kàïkùà và vi-matir và vicikitsà và + atra gambhãre buddha-go-care ||

atha + àyuùmàn ànando bhagavantam etad avocat | na me bhadanta bhagavan kàïkùà và vi-matir và vicikitsà và tathà-gata-bhàùiteùu såtra-anteùu | tat kasya hetoþ | na + asti tathà-gatànàm a-pari÷uddha-kàya-vàï-manaþ-samudàcàratà | imau bhagavan candra-såryàv evaü maha-rddhikàv evaü mahà-anubhàvau pçthivyàü patetàü | sumeruþ parvata-ràjà sthànàc calet | na tu buddhànàü vacanam anyathà bhavet ||

kiü-tu bhadanta bhagavan santi satvàþ ÷raddhà-indriya-vikalà ye buddha-go-caraü ÷rutvà na ÷raddadhati | teùàm evaü bhavati | katham idaü nàma-dheyaü smaraõa-màtreõa tasya tathà-gatasya ettakà guõa-anu÷aüsà bhavati | te na ÷raddadhati | na pattãyanti | pratikùipanti | teùàü dãrgha-ràtram an-arthàya + a-hitàya + a-sukhàya vinipàtàya bhaviùyati ||

bhagavàn àha | a-sthànam ànanda + an-avakà÷o yeùàü tasya nàma-dheyaü nipatet karõe teùàü dur-gaty-apàya-gamanaü bhaved iti | duþ-÷raddhànãya÷ ca + ànanda buddhànàü buddha-go-caraþ |yac ca tvam ànanda ÷raddadhàsi pattãyasi | tathà-gatasya + eùo * anubhàvo draùñavyaþ | a-bhåmi÷ ca + atra ÷ràvaka-praty-eka-buddhànàü sthàpayitvà eka-jàti-pratibaddhàn bodhi-satvàn mahà-satvàn iti ||

atra + eva ca + uktaü | ye ca + anye ÷ràddhàþ kula-putrà và kula-duhitaro và + aùña-aïga-samanvàgatam upavàsam upavasanti | eka-vàrùikaü và traivàrùikaü và ÷ikùà-padaü dhàrayanti | yeùàm evam abhipràyaþ evaü praõidhànaü | anena vayaü ku÷ala-målena pa÷cimàyàü di÷àyàü sukhàvatyàü loka-dhàtau upapadyema yatra + amitàbhas tathàgataþ | yaiþ ÷rutaü bhaviùyati tasya bhagavato bhaiùajya-guru-vaióårya-prabhava-ràjasya tathà-gatasya nàma-dheyaü | teùàü maraõa-kàla-samaye * aùñau bodhi-satvà çddhyà + àgatya màrgam upadar÷ayanti | te tatra nànà-raïgeùu padmeùu + upapàdukàþ pràdur-bhavanti | ke-cit punar deva-lokae upapadyante | teùàü tatra + upapannànàü tat pårvakaü ku÷ala-målaü na kùãyate | dur-gati-vinipàta-bhayaü ca na bhaviùyati | te tata÷ cyutà iha manuùya-loke ràjàno bhavanti | catur-dvãpa-ã÷varà÷ cakra-vartinaþ | an-ekàni satva-koñã-niyuta-÷ata-sahasràõi da÷a ku÷aleùu karma-patheùu pratiùñhàpayanti | a-pare punaþ kùatriya-mahà-÷àla-kuleùu + upapadyante | bràhmaõa-mahà-÷àla-kuleùu + upapadyante | gçha-pati-mahà-÷àla-kuleùu prabhåta-dhana-dhànya-koùa-koùñha-àgàra-kuleùu + upapadyante | te råpa-saüpannà bhavanti | parivàra-sampannà bhavanti ||

tatra + eva + uktaü | yena ca punar màtç-gràmeõa tasya bhagavato bhaiùajya-guru-vaióårya-prabha-ràjasya tathà-gatasya nàma-dheyaü ÷rutaü bhaviùyati | udgçhãtaü và | sa tasya pa÷cimo màtç-gràma-bhàvaþ pratikàïkùitavya iti ||

ma¤ju÷rã-buddha-kùetra-guõa-vyåha-alaü-kàra-såtre * apy uktaü | j¤àna-uttara-prabhà-ketuü praõidhàna-matiü tathà | ÷ànta-indriyaü ma¤ju-ghoùaü bhaktitaþ praõamàmy aham ||

ya eùàü bodhi-satvànàü nàma-dheyaü tu dhàrayet | etasya màtç-gràmasya strã-bhàvo na bhaviùyati ||

uktaþ saükùepàt prati-pakùa-samudàcàraþ ||

praty-àpatti-balam adhunà + ucyate ||

yathà + uktam àrya-kùitigarbha-såtre | pràõa-atipàtàt prativirato bhavati bodhi-satvo mahà-satvaþ sarva-satvànàm a-bhayaü-dadaþ | an-uttràso * an-upàyàso * a-loma-harùaþ sa tena ku÷ala-målena karma-vipàkena | yat pårva-anta-koñi-pa¤ca-gati-cakra-àruóhena saüsàra-nady--udyàtena pràõa-atipàta-hetunà kàya-vàï-manasà karma-àvaraõaü kle÷a-àvaraõaü dharma-àvaraõaü kçtaü và syàt kàritaü và + anumoditaü syàt | tat sarvaü tena pràõa-atipàta-vairamaõa-cakreõa sarva-an-arthaü mardayati | yàvad a-÷eùam a-vipàkaü kurute | sa-nikàya-sa-bhàge deva-manuùyàõàü priyo bhavati nir-àtaïko dãrgha-àyuùka iti ||

yàvat punar a-paraü kula-putra yo bodhi-satvo yàvaj-jãvam a-datta-àdànàt prativirato bhavati sa sarva-satvànàm a-bhayam dadàti anyatra + a-sa-yatnena + a-saükùobheõa sva-làbhena saütuùño viharati | a-dhàrmika-bhoga-an-abhilàùã sa tena ku÷ala-målena yàvad a-datta-àdàna-hetukaü karma-àvaraõaü mardayati pramardayati yàvad a-÷eùam a-vipàkaü kurutae iti || pe ||

evaü da÷a + api ku÷alàþ karma-pathàþ sva-vipakùa-a-ku÷ala-ghàtakàs tatra pañhyante ||

tathà candra-pradãpa-såtre * api vyàpàda-viratyà sarva-pàpa-kùayaþ ÷råyate | yathà + àha | sahiùyàmy atra bàlànàm a-bhåtàü paribhàùaõàü | àkro÷anaü tarjanàü ca adhivàsiùya nàyakaþ ||

kùapayiùye pàpakaü karma yan mayà purime kçtam | anyeùu bodhi-satveùu vyàpàdo janito mayà + iti ||

uktaü praty-àpatti-balam ||

à÷raya-balaü tu vaktavyam ||

atra såkarika-avadànam udàhàryam | ye buddhaü ÷araõaü yànti na te gacchanti dur-gatiü | prahàya mànuùàn kàyàn divyàn kàyàül labhanti te ||

ity evaü dharmaü saüghaü ca + adhikçtya pàpa-kùayaþ ||

àrya-maitreya-vimokùe tu bodhi-cittena pàpa-vi÷uddhir uktà | kalpa-uddàhà-agni-bhåtaü sarva-duù-kçta-nirdahanatayà | pàtàla-bhåtaü sarva-a-ku÷ala-dharma-paryàdàna-karaõatayà || pe ||

tad yathà kula-putra hàñaka-prabhàsaü nàma rasa-jàtaü | tasya + ekaü palaü loha-pala-sahasraü suvarõã-karoti | na ca tatra tat palaü ÷akyate tena loha-pala-sahasreõa paryàdàtuü | na lohã-kartuü | evam eva + ekaþ sarva-j¤atà-citta-utpàda-rasa-dhàtuþ ku÷ala-måla-pariõàmanà-j¤àna-saügçhãtaþ sarva-karma-kle÷a-àvaraõa-lohàni paryàdàya sarva-dharmàn sarva-j¤atà-varõàn karoti | na ca sarva-j¤atà-citta-utpàda-rasa-dhàtuþ ÷akyaþ sarva-karma-kle÷a-lohaiþ saükle÷ayituü paryàdàtuü và | tad yathà kula-putra + ekaþ pradãpo yàdç÷e gçhe và layane và prave÷yate sa saha prave÷ito varùa-sahasra-saücitam api tamo-ndha-kàraü vidhamayati | avabhàsaü ca karoti | evam eva + ekaþ sarva-j¤atà-citta-utpàda-pradãpo yàdç÷e satva-à÷aye gahane * a-vidyà-tamo-ndha-kàra-anugate prave÷yate sa saha prave÷ito * an-abhilàpya-kalpa-÷ata-sahasra-saücitam api karma-kle÷a-àvaraõa-tamo-ndha-kàraü vidhamati | j¤àna-àlokaü ca karoti ||

tad yathà kula-putra cintà-maõi-ràja-mukuñànàü mahà-nàga-ràj¤àü na + asti para-upakrama-bhayaü | evam eva bodhi-citta-mahà-karuõà-cintà-maõi-ràja-mukuña-avabaddhànàü bodhi-satvànàü na + asti dur-gaty-apàya-para-upakrama-bhayam iti ||

àrya-upàli-paripçcchàyàm apy uktaü | iha + upàle mahà-yànaü saüprasthito bodhi-satvaþ sacet pårva-ahõa-kàla-samaye àpattim àpadyeta | madhya-ahna-kàla-samaye sarva-j¤atà-cittena + a-virahito vihared a-paryanta eva bodhi-satvasya ÷ãla-skandhaþ | sacen madhya-ahna-kàla-samaye àpattim àpadyate sàya-ahna-kàla-samaye sarva-j¤atà-cittena + a-virahito bhaved a-paryanta eva bodhi-satvasya ÷ãla-skandhaþ | evaü yàme yàme vidhir uktaþ | evaü hy upàle sa-parihàrà ÷ikùà mahà-yàna-saüprasthitànàü bodhi-satvànàü | tatra bodhi-satvena na + ati-kaukçtya-paryutthànam utpàdyaü na + ati-vipratisàriõà bhavitavyaü | sacet punaþ ÷ràvaka-yànãyaþ pudgalaþ punaþ punar àpattim àpadyeta | naùñaþ ÷ràvakasya pudgalasya ÷ãla-skandho veditavyaþ | iti ||

iti ÷ikùà-samuccaye pàpa-÷odhanam aùñamaþ paricchedaþ ||


@<[IX. kùàntipàramità]>@

kùànti-pàramità navamaþ paricchedaþ ||

tad evam a-virata-pravçttàü bahu-sukhàü dauþ÷-lya-utpattiü rakùann evaü ca karma-àvaraõa-vibandham apanayan kle÷a-vi÷odhane prayateta ||

tatra + adau tàvat kùameta | a-kùamasya hi ÷ruta-àdau vãryaü pratihanyate * a-kheda-sahatvàt | a-÷rutavàü÷ ca na samàdhy-upàyaü jànàti | na + api kle÷a-÷odhana-upàyam | tasmàd a-khinnaþ ÷rutam eùeta | j¤ànato * api saükãrõa-càriõaþ samàdhànaü duù-karam iti | saü÷rayeta vanaü tataþ | tatra + api vikùepa-pra÷amana-an-abhiyuktasya cittaü na samàdhãyatae iti | samàdhànàya yujyeta | samàhitasya ca na ki¤-cit phalam anyatra kle÷a-÷odhanàd iti | bhàvayed a-÷ubha-àdikaü ||

ity etàni tàvat kle÷a-÷uddher udde÷a-padàni ||

idànãü nirde÷a ucyate | tatra kùàntis tri-vidhà dharma-saügãti-såtre * abhihità | duùkha-adhivàsana-kùàntiþ | dharma-nidhyàna-kùàntiþ | para-apakàra-marùaõa-kùànti÷ ca + iti | tatra duùkha-adhivàsana-kùànti-vipakùo * an-iùña-àgama-pràpta-duùkha-bhãrutà | iùña-vighàta-pràpta÷ ca sukha-abhiùvaïgas tàbhyàü daurmanasyaü | tato dveùo lãnatà ca ||

ata eva + àha candra-pradãpa-såtre | sukhe * an-abhiùvaïgaþ | duùkhe * a-vaimukhyam iti ||

ratna-megha-såtre * apy uktaü | yae ime àdhyàtmikàþ ÷oka-parideva-duùkha-daurmanasya-upàyàsàs tàn kùamate * adhivàsayati + iti ||

àrya-ugradatta-paripçcchàyàm apy uktaü | punar a-paraü gçha-pate gçhiõà bodhi-satvena + anunaya-pratighà-apagatena bhavitavyam aùña-loka-dharma-an-anuliptena | tena bhoga-làbhena và bhàryà-putra-làbhena và dhana-dhànya-vitta-làbhena và na + unnamitavyaü na praharùitavyaü | sarva-vipattiùu ca + anena na + avanamitavyaü | na dur-manasà bhavitavyaü evaü ca + anena pratyavekùitavyaü | màyà-kçtaü sarva-saüskçtaü viñhapana-pratyupasthàna-lakùaõaü | karma-vipàka-nirvçttà hy ete | yad idaü màtà-pitç-putra-bhàryà-dàsã-dàsa-karma-kara-pauruùeya-mitra-amàtya-j¤àti-sàlohità | na + ete mama svakàþ | na + aham eteùàm iti ||

api ca | yady asty eva pratãkàro daurmanasyena tatra kim | pratãkàre * api muhyeta dur-manàþ krodha-mårcchitaþ ||

lãnatvàd và hata-utsàho gçhyate parayà + àpadà | tac-cintayà mudhà yànti hrasvam àyur muhur muhuþ ||

tena + abhyàsàt tyajed etaü nir-arthakam an-artha-vat ||

kathaü ca daurmanasya-tyàgo * abhyasyate | laghu-su-kumàra-citta-utsargàt ||

yathà + uktam ugradatta-paripçcchàyàü | apagata-tåla-picu-upamatà-cittasya + iti ||

àrya-gaõóa-vyåhe * apy uktaü | dur-yodhanaü cittaü te dàrike utpàdayitavyaü sarva-kle÷a-nirghàtàya | a-paràjita-cittaü sarva-abhinive÷a-vinirbhedàya | a-kùobhya-cittaü viùama-à÷ayatva-sàgara-àvarta-prayàteùv iti ||

na ca + abhyàsasya duù-karaü nàma ki¤-cid asti | tathà hi måóhataràõàm api tàvad bhàra-hàraka-kaivartaka-rùaka-àdãnàü duùkha-abhyàsàt kùudratara-phale * api vastuni saüråóha-kiõa-aïkitaü cittam avasàdena na paribhåyate | kiü punaþ sarva-saüsàra-sukha-sarva-bodhi-satva-sukha-an-uttara-pada-samadhigama-phale karmaõi | tathà pràkçtà api ki¤-cid apakàriùv àtma-duùkçtena + eva hateùu svayaü mçtyuùu prahartuü gàóha-prahàra-vedanà api saügràmayanty eva | ki.ü punar dràghiùñha-kàla-apakàriùu duùkha-upàtta-ku÷ala-dhana-lava-stainyeùu narakeùu na + avadhya-ghàtakeùu bhava-càraka-pàlakeùu niþ-saraõa-dvàra-dig-nà÷akeùv ànukålye * api dçóhatara-vàdhà-kareùv an-apakçta-vairiùv an-avadhi-kalpa-àbaddha-dçóha-vaireùu kle÷a-÷atruùu prahartum utsàho duùkha-sahanaü và na bhavet | vi÷eùatas tri-bhuvana-vijayayà baddha-parikarasya màra-÷avara-pratigçhãta-jagad-bandi-mokùàya saügràmayataþ | tatra + àtma-duùkha-abhyàsa-pårvakaü kaùñaü kaùñatara-abhyàsaþ sidhyati | yathà ca + abhyàsa-va÷àt satvànàü duùkha-sukha-sa/mj¤à | tathà sarva-duùkha-utpàdeùu sukha-saüj¤à pratyupasthàna-abhyàsàt sukha-saüj¤à + eva pratyupatiùñhate | etan niùyanda-phalaü ca sarva-dharma-sukha-àkràntaü nàma samàdhiü pratilabhate ||

uktaü hi pità-putra-samàgame | asti bhagavan sarva-dharma-sukha-krànto nàma samàdhiþ | yasya samàdheþ pratilambhàd bodhi-satvaþ sarva-àrambaõa-vastuùu sukhàm eva vedanàü vedayate | na + a-duùkha-a-sukhàü | tasya nairayikàm api kàraõàü kàryamàõasya sukha-saüj¤à + eva pratyupasthità bhavati | mànuùãm api kàraõàü kàryamàõasya hasteùv api chidyamàneùu pàdeùv api karõeùv api nàsàsv api sukha-saüj¤à + eva pratyupasthità bhavati | vetrair api tàóyamànasya + arddha-vetrair api ka÷àbhir api tàóyamànasya sukha-saüj¤à + eva pravartate bandhana-àgàreùv api praks.iptasya || pe ||

taila-pàcikaü và kriyamàõasya | ikùu-kuññitavad và kuññhyamànasya | naóa-cippitikaü và cipyamànasya taila-pradyotikaü và + àdãpyamànasya sarpiþ-pradyotikaü và dadhi-pradyotikaü và + àdãpyamànasya sukha-saüj¤à + eva pratyupasthità bhavati | ulkà-mukhaü và hriyamàõasya siüha-mukhaü và hriyamàõasya ÷uùka-varttikàü và vartyamànasya || pe ||

kàrùàpaõa-cchedikaü và chidyamànasya piùña-pàcanikaü và pàcyamànasya hastibhir và mardyamànasya sukha-saüj¤à + eva pravartate | akùiõy--utpàñhyamàne jãva-÷ålikam api kriyamàõasya sarva÷o và + a-ghàtaü nirõãya ÷irasi và prapàtyamàne sukha-saüj¤à + eva pravartate | na duùkha-saüj¤à | na + a-duùkha-a-sukha-saüj¤à ||

tat kasya hetoþ | tathà hi bodhi-satvasya mahà-satvasya dãrgha-ràtraü caryàü carata etat praõidhànam abhåt | ye màü bhojayeran | te upa÷ama-÷ama-sukhasya làbhino bhaveyuþ | ye màü pàlayeyuþ sat-kuryur guru-kuryur mànayeyuþ påjayeyuþ sarve te upa÷ama-sukhasya làbhino bhaveyuþ | ye * api màm àkro÷eyur vispar÷eyus tàóayeyuþ ÷astreõa + àchindyur yàvat sarva÷o jãvitàd vyaparopayeyuþ sarve te saübodhi-sukhasya làbhino bhaveyuþ | an-uttaràü samyak-saübodhim abhisaübudhyerann iti ||

sa ebhir manas-kàraiþ samanvàgata etena karmaõà | ebhiþ praõidhibhiþ samanvàgataþ sarva-satva-anugatàü sukha-saüj¤àm àsevate nisevate bhàvayati bahulã-karoti | sa tasya karmaõo vipàkena sarva-dharma-sukha-àkràntaü nàma samàdhiü pratilabhate | yasmin samaye bodhi-satvena sarva-dharma-sukha-àkrànto nàma samàdhiþ pratilabdho bhavati tasmin samaye a-kùobhyo bhavaty a-saühàryaþ sarva-màra-karmabhir iti vistaraþ ||

ayaü hi prayogaþ sarva-parityàga-påraõaþ | sarva-caryà-duù-kara-caryà-sàdhanaþ sarva-kùànti-dçóhã-karaõaþ sarva-vãrya-àsaüsàdanaþ | sarva-dhyàna-praj¤à-aïga-saübhàraþ | tasmàn nitya-muditaþ syàt ||

yathà + àha candra-pradãpa-såtre | sa-gauravaþ prãta-manàþ sadà bhavet | saumyàya dçùñãya sadà sthito bhaved | iti ||

uktaü ca + akùayamati-såtre | tatra katamà mudità | yàvad dharma-anusmaraõàt prãtiþ prasàdaþ pràmodyaü cittasya + an-avalãnatà + an-avamçdyatà + a-paritarùaõà | sarva-kàma-ratãnàm apakarùaõà sarva-dharma-ratãnàü pratiùñhànaü | cittasya pràmodyaü kàyasya + audbilyaü buddheþ saüpraharùaõaü manasa utplavaþ | tathà-gata-kàya-abhinandana-ratir lakùaõa-anuvya¤jana-vibhåùaõa-paryeùñi-kau÷alyaü | ku÷ala-dharma-÷ravaõa-a-parikhedatà | tatva-dharma-prati÷araõa-pratipatti-prãti-prasàda-pramodyaü muditasya dharma-utplavaþ | satataü satveùv a-pratihata-buddhità | tãvra-cchandatà | buddha-dharma-paryeùñiùu tasya ca dharma-cchandasya + an-utsçjanatà | udàreùu buddha-dharmeùv adhimuktiþ | vimuktiþ pràde÷ika-yàna-apakçùña-citta-utpàdaþ | màtsarya-a-saükucita÷ citta-utpàdaþ | yàcitasya dàtu-kàmatà | dadato dattvà ca tri-maõóala-pari÷odhitaü dàna-pràmodyaü | ÷ãlavatsu sadà prasàdaþ | duþ-÷ãleùv anugraha-prãtiþ | sva-÷ãla-pari÷uddhyà sarva-dur-gandham atikrama-à÷vàsanaü | tathà-gata-÷ãla-pariõàmanatà | dçóha-a-bhedyatà | para-dur-ukta-dur-àgateùu vacana-patheùv a-pratihata-cittatà | kùànti-sauratyaü | nir-mànatà | guruùu gaurava-avanàma÷ citrã-kàraþ | sadà smita-mukhatà bhçkuñi-vigatatà | pårva-abhilàpità + a-kuhanatà + an-eùyaiùikatà ÷uddha-à÷ayatà citta-a-karka÷atà + a-kuñilatà | sarvatra + anu÷aüsa-dar÷ità àtma-skhalita-pratyavekùità | àpattiùv a-codanatà saüra¤janãya-dharmeùv anuvartanatà | ÷àstç-prema bodhi-satveùu | àtma-prema dharmeùu | jãvita-prema tathà-gateùu | màtà-pitç-prema guruùu | putra-prema satveùu | buddha-prema àcàrya-upàdhyàyeùu | uttama-aïga-÷iraþ-prema pratipattiùu | hasta-pàda-prema pàramitàsu | sarva-ratna-prema dharma-bhàõakeùu | sarva-rati-krãóà-prema + anu÷àsanãùu | àrogya-prema saütuùñau | bhaiùajya-prema dharma-paryeùñiùu | vaidya-prema codaka-smàrakeùu | iti hi yà sarva-indriyeùv an-avalãna-indriyatà iyam ucyate mudità + ity àdi ||

atra ca ÷ikùitàn bodhi-satvàn idaü vacanam alaü-karoti yad uktam àrya-mahà-meghe | niraya-gati-citta-nitya-samàdhàna-÷ãlà÷ ca niraya-gati-priyà÷ ca niraya-gati-pattana-vaõija÷ ca bhavanti | niraya-lolà÷ ca bhavanti niraya-lobha-matsariõa÷ ca niraya-agni-citta-praguõõàþ bhavanti + iti ||

uktà duùkha-adhivàsanà kùàntiþ ||

àrya-sàgaramati-såtre tu tri-vidhà + api kùàntir uktà | iha sàgaramate bodhi-satvo mahà-satvaþ sarva-j¤atà-citta-utpàda-ratne | an-àryair duþ-÷ãlaiþ satvair màrair màra-kàyikàbhir và devatàbhir màra-adhiùñhitair và màra-dåtair và viheñhyamànaþ samãryamàõaþ kùobhyamànas tarjyamànas tàóyamàno na bhidyate tato | adhyà÷aya-citta-utpàdo na bhidyate sarva-satva-pramokùa-mahà-karuõà-vãrya-àrambhàt | na bhidyate tri-ratna-vaü÷a-an-upaccheda-paràkramàt | na bhidyate sarva-dharma-samudànayana-ku÷ala-prayogàt | na bhidyate lakùaõa-anuvya¤jana-pariniùpatti-gatàt puõya-saübhàra-upacayàt | na bhidyate buddha-kùetra-pari÷uddhy-abhinirhàra-àhçtàd autsukyàt | na bhidyate sarva-dharma-a-parigraha-abhiyuktàt kàya-jãvita-utsargàt | na bhidyate sarva-satva-paripàcana-abhiyuktàd àtma-saukhya-an-adhyavasànàt | sa evam adhyà÷aya-saüpanna eva samànaþ sarva-satvànàm antikàd ucca-ghanàü sahate | unmananàü kutsanàü sahate sarva-satvànàm àkro÷a-paribhàùàü dur-ukta-dur-àgatàn vacana-pathàn sahate | sarva-satva-pãóàü sahate | sarva-satva-bhàràü÷ ca sahate uttàrayati và na ca khidyate | na ca lãyate | na saülãyate | na viùãdati | balam upadar÷ayati | sthàma saüjanayati | vãryam àrabhate | paràkramaü paràkramate | utsàhaü janayati | unmåóha-cittaü nigçhõàti | sa àkruùño na pratyàkro÷ati | tàóito na pratitàóayati | roùito na pratiroùayati | kruddhàya na pratikrudhyati | evaü citta-gaõanà-saünàhaü saünahyati | ... sacet punar ete satvà yàvanto da÷asu dikùu prabhàvyamànàþ prabhàvyante te sarve * asi-÷akti-tomara-pàli-yogena màü pçùñhataþ pçùñhato * anubadhnãyuþ | yatra + eùa pçthivã-prade÷e sthito và niùaõõo và caïkramyamàõo và ÷ayàno và bodhi-cittam utpàdayiùyati dàna-cittaü và yàvat praj¤à-cittaü và ÷ruta-ku÷ala-måla-cittaü và + utpàdayiùyati tatra + asya pçthivã-prade÷e ÷ata-dhà-badarã-pattra-pramàõaü kàyaü chetsyàmo vikariùyàmo vidhvaüsayiùyàmas | te cet sarva-satvà màm àkro÷ayeyuþ paribhàùeran kutsayeyuþ paüsayeyur a-satyàbhir vàgbhiþ paruùàbhir vàgbhiþ samuccareyur adhiùñhità an-artha-karmàõaþ ÷ata-dhà-badarã-pattra-pramàõaü mama kàyaü chindhyur bhindyur vikareyur vidhvaüsayeyuþ | evaü mayà na kasya-cit satvasya + antike kùobha-cittam utpàdayitavyaü | tat kasya hetoþ | pårvà koñiþ saüsàrasya + a-pramàõã-kçtà yatra me * ayam àtma-bhàvo naraka-gatasya + api tiryag-yoni-gatasya + api yama-loka-gatasya + api manuùya-gatasya + api kàma-àhàra-paliguddhasya dharmàn a-÷rutavato viùama-àjãva-go-carasya nir-arthaka-jãvinaþ aïga-praty-aïgasya ÷ata-dhà chinno bhinno nikçtto vividhàbhi÷ ca kàraõàbhiþ kàrito na ca mayà tato nidànam àtma-arthaü kçto na para-arthaþ | sacet punar punar mama + ete sarva-satvà a-para-anta-koñiü chindyur bhindyur vikireyur vidhvaüsayeyus tathà + api mayà + a-parityaktà + eva sarva-j¤atà | a-parityaktà eva sarva-satvàþ | a-parityaktaþ ku÷alo charma-chandaþ | tat kasya hetoþ | sarvà hy eùà kàya-pãóà kàya-vivartanà | nairayikasya duùkhasya ÷atatamãm api kalàü na + upaiti yàvad upaniùadam api na kùamate | naraka-àvàsam apy aham utsahe | na punar mayà buddha-dharmàþ parityaktavyà na sarva-satva-àrambaõà mahà-karuõà || pe ||

yan nidànaü punar vyàpàda utpadyeta | taü vayaü dharmaü prahàsyàmaþ | katama÷ ca sa dharmo | yad uta kàya-prema kàya-niketaþ kàya-adhyavasànaü | utsçùña÷ ca kàya utsçùño vyàpàdaþ | evaü dharma-gaõanà-àviùñaþ sàgaramate bodhi-satvaþ sarva-satva-pãóàü sahate || pe ||

yaþ kàyasya + utsargaþ kàya-parityàgaþ kàya-an-avekùà | iyam asya dàna-pàramità ||

yat kàye chidyamàne sarva-satvàn maitryà spharati | vedanàbhi÷ ca na saühriyate | iyam asya ÷ãla-pàramità ||

yat kàye chidyamàne ya eva + asya kàyaü chindati teùàm eva pramokùa-arthaü kùamate | na ca cittena kùaõyate kùànti-balaü ca + upadar÷ayati + iyam asya kùànti-pàramità ||

yena vãryeõa taü sarva-j¤atà-chandaü na + utsçjati citta-bala-àdhãnaü ca pratigçhõàti | saüsàram eva ca + anubadhnàti | ku÷ala-måla-àrambham eva ca + àrabhate | iyam asya vãrya-pàramità ||

yat kàye vikãryamàõe tat sarva-j¤atà-citta-utpàda-ratnaü kartuü na saümuhyati bodhim eva + apekùate ÷ànta-pra÷àntam eva pratyavekùate | iyam asya dhyàna-pàramità ||

yat kàye chidyamàne kàyasya tçõa-kàùñha-kuóyavat-pratibhàsa-upamatàü pratyavekùate màyà-dharmatàü ca kàyasya + avatarati | bhåta-a-nityatàü ca bhåta-duùkhatàü ca bhåta-an-àtmatàü ca bhåta-÷àntatàü ca kàyasya + upanidhyàyati | iyam asya praj¤à-pàramità + iti vistaraþ || pe ||

punar a-param asya + evaü bhavati | eùa satvaþ kusãdaþ ÷ukla-dharma-rahitaþ | sa màm àkro÷ayati paribhàùate | hanta vayam àrabdha-vãryà bhaviùyàmaþ | a-tçptàþ ku÷ala-måla-paryeùaõa-abhiyuktà | eùa eva tàvan mayà satvaþ pårvataraü bodhi-maõóe niùàdayitavyaþ | pa÷càn mayà + an-uttarà samyak-saübodhir abhisaüboddhavyà + iti || pe ||

ãdç÷ànàm asmàbhiþ satvànàm a-dàntànàm a-guptànàm an-upa÷àntànàm arthàya saünàhàþ saünaddhavyàþ || pe ||

hanta vayaü dharmatàü pratisariùyàmaþ | ko * atra + àkro÷ati và àkru÷yate và | sa parigaveùamàõo na taü dharmam upalabhate | ya àkro÷ati và àkru÷yate và | sa àtma-para-an-upalabdha-upalambha-dçùñi-vigataþ kùamatae iti ||

bhagavatyàm apy uktaü | evaü cittam utpàdayati | yena mayà sarva-satvànàü vivàda utsàrayitavyaþ | so * ahaü svayam eva vivadàmi | làbhà me dur-labdhà yo * ahaü jalpite pratijalpàmi | yena mayà sarva-satvànàü saükrama-bhåtena bhavitavyaü so * ahaü parasya tvam ity api vàcaü bhàùe | paruùaü và prati-vàco dadàmi | idaü mayà na + eva vaktavyaü jaóa-samena | eóaka-måka-samena mayà kalaha-vivàdeùu bhavitavyaü | parato dur-uktàn dur-àgatàn dur-bhàùitàn bhàùyamàõàn vacana-pathàn ÷çõvatà cittaü na + àghàtayitavyaü | pareùàm antike na mama + etat sàdhu na prati-råpaü yo * ahaü parasya doùa-antaraü saüjanayeyam | etan na mama prati-råpaü yad ahaü pareùàü doùa-antaram api saü÷rotavyaü manye | tat kasya hetoþ | na mayà + à÷ayo vikopayitavyo yena mayà sarva-satvàþ sarva-sukha-upadhànena sukhayitavyàþ parinirvàpayitavyà÷ ca + an-uttaràü samyak-saübodhim abhisaübudhya tatra nàma + ahaü vyàpadye | na ca mayà pareùàü sv-aparàddhànàm api vyàpattavyaü | sa nàma + ahaü mohaü kùobhaü gacchàmi | idaü tu mayà karaõãyaü | dçóha-paràkramatayà paràkràntavyaü | na mayà jãvita-antaràye * api kriyamàõe kùobhaþ karaõãyaþ | na mayà bhçkuñã mukhe \<[doubtful]>\ utpàdayitavyà + iti ||

bodhi-satva-pràtimokùe * apy uktam | ye kruddhàþ satvàs tàn à÷vàsayati kùamàpayati | anulomayati dharmeõa toùayati + iti ||

iti ÷ikùà-samuccaye kùànti-pàramità paricchedo navamaþ ||


@<[X. vãryapàramità]>@

vãrya-pàramità da÷amaþ paricchedaþ ||

evaü kùànti-pratisthitaþ ÷rute vãryam àrabheta | anyathà ÷rutam eva + asya vinà÷àya saüpadyate ||

yathà + uktaü candra-pradãpa-såtre | kiyad-bahå dharma-paryàyuõeyà \<[doubtful]>\ ÷ãlaü na rakùeta ÷rute namanta | na bàhu÷rutyena sa ÷akyu tràyituü duþ-÷ãlayena vrajamàna dur-gatim ||

÷ruta-anu÷aüsàs tu nàràyaõa-paripçcchàyàm uktàþ | tathà hi kula-putràþ ÷rutavataþ praj¤à-àgamo bhavati | praj¤àvataþ kle÷a-pra÷amo bhavati | niþ-kle÷asya màro * avatàraü na labhate ||

atra ca maha-rùer uttarasya jàtakaü vistareõa kçtvà + àha | dharma-kàmànàü hi | vi-mala-tejaþ | bodhi-satvànàü mahà-satvànàü sa-gauravàõàü sa-pratã÷ànàü anya-loka-dhàtu-sthità api buddhà bhagavanto mukham upadar÷ayanti dharmaü ca + anu÷ràvayanti | dharma-kàmànàü | vi-mala-tejaþ | bodhi-satvànàü mahà-satvànàü parvata-kandara-vçkùa-madhyeùu dharma-nidhànàni nikùiptàni | dharma-mukhàny an-antàni pustaka-gatàni kara-tala-gatàni bhavanti | dharma-kàmànàü vi-mala-tejaþ bodhi-satvànàü pårva-buddha-dar÷inyo devatà buddha-pratibhànam upasaüharanti || pe ||

parikùãõa-àyuùkàõàü buddhà bhagavanto devatà÷ ca + àyur-balaü ca + upasaüharanti | buddha-adhiùñhànena devatà-adhiùñhànena ca kàïkùàmàõà varùa-sahasram avatiùñhante || pe ||

yàvat kalpaü và kalpa-ava÷eùaü và yàvad và àkàïkùanti dharma-gaurava-jàtànàü bodhi-satvànàü buddhà bhagavanto jaràm apy apanayanti | vyàdhãn apanayanti | smçtim upasaüharati | gatiü matiü pratibhànaü ca + upasaüharanti || pe ||

dçùñi-kçtàni vinodayanti | samyag-dçùñiü ca + upasaüharanti | dharma-gauraveõa | vi-mala-tejaþ | bodhi-satvànàü mahà-satvànàü sarva-upakrama-bhayàni na bhavanti | tasmàt tarhi vi-mala-tejaþ ÷ruta-saübhàra-kau÷alya-abhiyuktena bodhi-satvena bhavitavyam iti ||

kim àkàraü ÷rutaü bodhi-satva-vinaye pra÷astaü | yathà àrya-akùayamati-såtre * abhihitaü | a÷ãty-àkàra-prave÷aü ÷rutaü | tad yathà | chanda-àkàram à÷aya-àkàram adhyà÷aya-àkàraü prayoga-àkàraü nirmàõa-àkàram a-pramàõa-àkàraü kalyàõa-mitra-àkàraü gaurava-àkàraü pradakùiõa-àkàraü su-vacana-àkàraü paryupàsana-àkàram avahita-÷rotra-àkàraü manas-kàra-àkàram a-vikùepa-àkàram avasthàna-àkàraü ratna-saüj¤à-àkàraü bhaiùajya-saüj¤à-àkàraü sarva-vyàdhi-÷amana-àkàraü smçti-bhajana-àkàraü gati-bodhana-àkàraü mati-rocana-àkàraü buddhi-prave÷a-àk àram a-tçpta-buddha-dharma-÷ravaõa-àkàraü tyàga-vçühaõa-àkàraü dànta-àjàneya-àkàraü bahu-÷ruta-sevanà-àkàraü satya-kçtya-prãty-anubhavana-àkàraü kàya-audbilya-àkàraü citta-prahlàdana-àkàram a-parikheda-÷ravaõa-àkàraü dharma-÷ravaõa-àkàraü pratipatti-÷ravaõa-àkàraü para-de÷anà-÷ravaõa-àkàraü a-÷ruta-÷ravaõa-àkàraü abhij¤à-÷ravaõa-àkàram anya-yàna-a-spçhaõà-÷ravaõa-àkàraü praj¤à-pàramità-÷ravaõa-àkàraü bodhi-satva-piñaka-÷ravaõa-àkàraü saügraha-vastu-÷ravaõa-àkàram upàya-kau÷alya-÷ravaõa-àkàraü brahma-vihàra-÷ravaõa-àkàraü smçti-saüprajanya-÷ravaõa-àkàraü gaurava-àkàraü utpàda-kau÷alya-÷ravaõa-àkàram an-utpàda-kau÷alya-÷ravaõa-àkàram a-÷ubha-àkàraü maitryàþ ÷ravaõa-àkàraü pratãtya-samutpàda-àkàraü a-nitya-àkàraü duùkha-àkàram an-àtmà-àkàraü ÷ànta-àkàraü ÷ånyatà-nimitta-a-praõihita-àkàraü an-abhisaüs kàra-àkàraü ku÷ala-abhisaüskàra-àkàraü satva-adhiùñhàna-àkàraü a-vipraõà÷a-àkàraü sva-adhãna-àkàraü sva-citta-àrakùaõa-àkàraü vãryasya + à÷raüsana-àkàraü dharma-nidhyapty-àkàraü kle÷a-vipakùa-àkàraü sva-pakùa-parikarùaõa-àkàraü para-pakùa-kle÷a-nigraha-àkàraü sapta-dhana-samava÷araõa-àkàraü sarva-dàridrya-upacheda-àkàraü sarva-vidvat-pra÷asta-àkàraü paõóita-abhinandana-àkàraü àrya-saümata-àkàraü an-àrya-prasàdana-àkàraü satya-dar÷ana-àkàraü skandha-doùa-vivarjana-àkàraü saüskçta-doùa-paritulana-àkàram artha-prati÷araõa-àkàraü dharma-prati÷araõa-àkàraü sarva-pàpa-a-karaõa-àkàraü àtma-para-hita-àkàraü su-kçta-karma-an-anutapyana-àkàraü vi÷eùa-gamana-àkàraü sarva-buddha-dharma-pratilàbha-àkàram iti ||

punar atra + eva + àha | ya÷ ca dharma-saübhàra-yogaþ sa eva + asya j¤àna-saübhàro bhavati | tatra katamo dharma-saübhàra-yogo yà + iyam alpa-arthatà + alpa-kçtyatà + alpa-bhàùatà + alpa-pariùkàratà pårva-ràtra-a-para-ràtraü jàgarikà-yogam anuyuktasya ÷ruta-artha-paritulanatà | bhåyo bhåyaþ paryeùaõatà | cittasya + an-àvilatà | nãvaraõànàü viùkambhanatà | àpattiùu niþ-÷araõa-j¤ànaü | a-kaukçtyatà | a-paryutthànatà | pratipatti-sàratà | dharma-nimnatà dharma-pravaõatà dharma-pràg-bhàratà | paràkrama-saüpannatà àdãpta-÷ira÷-caila-upamatà j¤àna-paryeùñyà | tan-maya-vihàrità | a-÷ithila-÷ãlatà + a-nikùipta-dhuratà vi÷eùa-gàmità saügaõikà-vivarjanam eka-àràmatà + araõya-abhimukha-manas-kàratà àrya-vaü÷a-santuùñiþ dhuta-guõeùv a-calanatà dharma-àràma-rati-ratatà laukika-mantra-a-smaraõatà loka-uttara-dharma-paryeùñità smçty-a-pramoùatà | artha-gaty-anugamatà | matyà màrga-anulomatà | dhçtyà saüvara-pratyayair j¤àna-anugamaþ | hrãr-apatràpya-alaü-kàratà | j¤àna-anugamana-sàratà | a-j¤àna-vidhamanatà | a-vidyà-moha-tamas-timira-pañala-paryavanaddhasya praj¤à-cakùur-vi÷uddhiþ | su-vi÷uddha-buddhità | buddhi-vistãrõatà | a-saükucita-buddhità prabhinna-buddhità | praty-akùa-buddhità | a-para-adhãna-guõatà | sva-guõair a-manyanatà | para-guõa-parikãrtanatà | su-kçta-karma-kàrità | karma-vipàka-an-uddhuratà | karma-pari÷uddhi-j¤ànam iti ||

kiü ÷rotavyaü | uktaü bhagavatà j¤àna-vaipulya-såtre | sa-arthakàni ÷àstràõi ÷ikùitavyàni | apa-arthakàni parivarjayitavyàni | tad yathà | loka-àyata-÷àstràõi daõóa-nãti-÷àstràõi kàrkheda-÷àstràõi vàda-vidyà-÷àstràõi kumàra-krãóà-÷àstràõi jambhaka-vidyà-÷àstràõi || pe ||

yàny api tad anyàni kàni-cin mokùa-prati-kålàni ÷àstràõi saümohàya saüvartante tàni sarvàõi bodhi-satva-yàna-saüprasthitena parivarjayitavyàni + iti ||

evaü ÷rutavatà cittaü ÷odhayitum araõyam à÷rayaõãyaü | kathaü punar à÷aya-saüpannasya + apy ugradatta-paripçcchàyàü gçham anuj¤àtaü | yatnavato * apy a-sàmarthyàt | para-dàra-àdiùv api tarhi na + àpattiþ syàt | na teùàm a-sàmarthye * api prakçti-duùñatvàd gçha-àvàsasya ca praj¤apti-sa-avadyatvàd iti ||

iti ÷ikùà-samuccaye vãrya-pàramità paricchedo da÷amaþ ||


@<[XI. araõyasaüvarõanaþ]>@

araõya-saüvarõanaü nàma + ekàda÷aþ paricchedaþ ||

tad evam ugradatta-paripçcchà-vidhinà gçha-doùàn bhàvayitvà ÷rutavatà cittaü ÷odhayitum araõyam à÷rayaõãyam iti sthitaü ||

tathà ca + uktaü candra-pradãpa-såtre | na jàtu kàmàn pratiùevamàõaþ putreùu dàreùu janitva tçùõàü | gçhaü ca sevitva jugupsanãyam an-uttaràü pràpsyati so * agra-bodhim ||

ye kàma varjenti yathà + agni-karùåü putreùu dàreùu janitva tçùõàü | uttasta gehàd abhiniùkramanti na dur-labhà teùv iyam agra-bodhiþ ||

na ka÷-ci buddhaþ purimeõa àsãd an-àgato bheùyati yo * avatiùñhate | yehi sthitair eva agàra-madhye pràptà iyaü uttama agra-bodhiþ ||

prahàya ràjyaü yatha kheña-piõóaü vased araõyeùu viveka-kàmaþ | kle÷àn prahàya vinihatya mànaü budhyanti bodhiü vi-rajàm a-saüskçtàm || pe ||

annehi pànehi ca cãvarehi puùpehi gandhehi vilepanehi | na + upasthità bhonti nara-uttamà jinà yatha pravrajitvà caramàõa-dharmàn ||

ya÷ ca + eva bodhiü pratikàïkùamàõaþ satva-artha nirviõõa ku-saüskçtàtaþ | araõya-abhimukha sapta padàni gacched ayaü tataþ puõya-vi÷iùña bhoti ||

yadi punar visabhàga-satva-anunayàt pariùat-kàmatayà và làbha-àdi-kàmatayà và viveka-prave÷e vilambeta | tad-artham atra + eva + uktaü | na vij¤a bàlehi karonti vigrahaü sat-kçtya bàlàn parivarjayanti | mama + antike ca + iti praduùña-città na bàla-dharmehi karonti saüstavam ||

na vij¤a bàlàna karoti sevanàü viditva bàlàna sva-bhàva-saütatim | kiyac-ciraü bàla-su-sevità pi puno * api te bhonti a-mitra-sannibhàþ ||

na vij¤a bàleùv iha vi÷vasanti vij¤àya bàlàna sva-bhàva-saütatim | sva-bhàva-bhinnà prakçtãya bàlàþ kuto * asti mitraü hi pçthag-janànàü ||

saha-dhàrmikeno vacanena uktàþ krodhaü ca doùaü ca a-pratyayaü ca | pràviùkaronti imi bàla-dharmà imam artha vij¤àya na vi÷vasanti ||

bàlà hi bàlehi samaü samenti yathà a-medhyena a-medhya sàrddham | vij¤aþ punar vij¤a-janena sàrddhaü samenti sarpir yatha sarpi-maõóe ||

tathà ca punar atra + evam àha | så-sukhitàþ sada te nara-loke yeùu priya-a-priya na + asti kahiü-cit | ye ca na kandarake * abhiramante ÷ràmaõakaü su-sukhaü anubhonti ||

yeùu mama + api tu na + asti kahiü-cit | yeùu parigrahu sarva÷u na + asti | khaóga-samà vicaranti mu lokaü gagane pavana yathà + iva vrajanti ||

syuþ sukhità vata te nara-loke yeùu na sajjati mànasa loke | vàyu-samaü sada teùv iha cittaü na + u ca priya-a-priya vidyati saügo ||

a-priya ye dukhitehi nivàso ye * api priyà dukhitehi viyogo | anta ubhe api tehi jahitvà te sukhità naraye rata dharme ||

punar atra + eva + uktam | bhavati satatam alpa-kçtya-yogã pçthu guõa doùata sarvi varjayitvà | na vivadati kadà-ci yukta-yogã imi guõa tasya bhavanty araõya-vàse ||

sada bhavati niviõõa saüskçte * asau na bhavati tasya pçhà kahiü-ci loke | na ca bhavati vivçddhir àsravàõàü vana-vasato * asya bhavanti ànu÷aüsàþ ||

adhikaraõa na tasya jàtu bhotã sada upa÷ànta-rato viveka-càrã | vacaci manasi kàya saüvçta-syo bahu-guõa tasya bhavanty araõya-vàse ||

bhavati anukåla tasya mokùo laghu pratividhyati so * adhimukti ÷àntàm | vani-cari dhimukti sevate * asya imi guõa bhonty araõya-vàsi sarve ||

punar àha | vana-ùaõóa sevatha vivikta sadà vijahitva gràma-nagareùu ratim | a-dvitãya-khaóga-sama bhotha sadà na cireõa lapsyatha samàdhi-varam | iti ||

àrya-ràùñrapàla-såtre * apy àha | tyaktvà geham an-anta-doùa-gahanaü cintà-an-apekùàþ sadà | te * araõye ratim àpnuvanti guõinaþ ÷ànta-indriyàþ såratàþ ||

na strã-saübhava na + eva ca + api puruùais teùàü kva-cid vidyate | ekàkã viharanti khaóga-sadç÷àþ ÷uddha-à÷ayà nir-malàþ ||

làbhair na + api ca teùu harùa sva-mano lãyanty a-làbhair na ca | alpa-icchà itara-itarair abhiratà màyà-kuhà-varjitàþ | ti ||

ugradatta-paripçcchàyàm apy àha | satva-saüsargo me na kartavyo na hi mayà + eka-satvasya ku÷ala-målàni saüjanayitavyàni + ity àdi ||

yadi punaþ ÷rutavàn imàü kùaõa-saüpadam àsàdya làbha-àdau saktaþ cittaü na ÷odhayet sa eva + ekaþ | sa-devake loke va¤citaþ syàd ||

uktaü hy àrya-ratna-kåñe | tad yathà kà÷yapa ka÷-cid eva puruùo mahatà udaka-arõavena + uhyamàna udaka-tçùõayà kàlaü kuryàd | evam eva kà÷yapa iha + eke ÷ramaõa-bràhmaõà bahån dharmàn udgçhya paryavàpya na ràga-tçùõàü vinodayanti | na dveùa-tçùõàü | na moha-tçùõàü vinodayanti | te mahatà dharma-arõavena + uhyamànàþ kle÷a-tçùõayà kàla-gatà | dur-gati-vinipàta-gàmino bhavanti + iti ||

tasmàd a-va÷yam araõyam à÷rayet ||

tàdç÷àni ca sthànàni à÷rayet | yeùu ca sthàneùu na + ati-dåre piõóa-pàta-go-caro bhavati na + ati-saünikçùñe | yeùu pànãyàni bhavanty acchàni ÷ucãni nir-malàny alpa-àyàsàni mukha-paribhogàni yàni ca sthànàni vçkùa-saüpannàni bhavanti puùpa-saüpannàni phala-saüpannàni pattra-saüpannàny apagata-duùña-÷và-padàni guhà-saüpannàni pràg-bhàra-saüpannàni sukha-parisarpyakàõi ÷àntàny a-dvitãyàni tàdç÷àni sthànàny à÷rayet | sa teùu sthàneùv à÷rito yad anena pårva-pañhitaü bhavati tat tribhã ràtrais trir-divasasya sva-adhyàyati na + aty-uccena svareõa na + ati-nãcena na + uddhatair indriyair na bahir-gatena cittena prasàdam upajãvan grantham upadhàrayan nimittàny udgçhõan middham apakràman | saced àraõyakasya bhikùo ràjà và + upasaükràmati ràja-màtro và + anye và bràhmaõa-kùatriya-naigama-jànapadàþ | tena teùàm àdareõa sv-àgata-kriyà kartavyà | evaü ca + anena vaktavyaü | niùãda mahà-ràja yathà praj¤aptae àsane | saced upavi÷ati dvàbhyàm apy upaveùñavyaü | sacen na + upavi÷ati ubhàbhyàm api na + upaveùñavyaü | sacec ca¤cala-indriyo bhavati utkarùayitavyaü | tasya te mahà-ràja làbhàþ su-labdhà yasya te bhå-prade÷e ÷ãlavanto guõavanto bahu-÷rutàþ ÷ramaõa-bràhmaõàþ prativasanti | an-upadrutà÷ caura-bhaña-àdibhiþ ||

sacet sthiro bhavati vinãtaþ pra÷ànta-indriyaþ bhavya÷ ca bhavati dharma-de÷anàyàþ tato * asya vicitrà dharma-de÷anà upasaühartavyà | saced vicitràü na priyàyate | saüvega-anukålà dharma-de÷anà upasaühartavyà | sacet saüvega-anukålàü na priyàyate udàra-udàràõi tathà-gata-màhàtmyàni upadeùñavyàni | bràhmaõa-kùatriya-naigama-jànapadànàm apy upasaükràmatàü yathà-anuråpàþ kriyà upasaühartavyà | sa evaü bahu-÷rutaþ san prati-balo bhavati dhàrma-÷ravaõikànàü cittam àràdhayituü | te ca satvàs tasya + antike prãtiü ca prasàdaü ca pràmodyaü ca pratilabhantae iti ||

ugradatta-paripçcchàyàm apy àha | punar a-paraü gçha-pate pravrajitena bodhi-satvena + araõye prativasatà evam upaparãkùitavyaü | kim artham aham araõye prativasàmi | na kevalam araõya-vàsena ÷ramaõo bhavati | bahavo * apy atra + a-dàntà a-vinãtà a-yuktà an-abhiyuktàþ prativasanti | tad yathà | mçga-vànara-pakùi-saügha-caura-caõóàlàþ prativasanti | na ca te ÷ramaõa-guõa-samanvàgatà bhavanti | api tu khalu punar ahaü yasya + arthàya + araõye prativasàmi sa mayà + arthaþ paripårayitavyo yad uta ÷ràmaõya-arthaþ || pe ||

punar a-paraü gçha-pate pravrajitena bodhi-satvena + araõye viharatà evam upaparãkùitavyaü | kim artham aham araõym àgataþ | tena + evaü mãmàüsayitavyaü | bhaya-bhãto * asmy aham araõyam àgataþ | kuto bhaya-bhãtaþ | saügaõikà-bhaya-bhãtaþ | saüsarga-bhaya-bhãto ràga-dveùa-moha-bhaya-bhãto màna-mada-mrakùa-paridàha-bhaya-bhãto lobha-ãrùyà-màtsarya-bhaya-bhãtaþ råpa-÷abda-gandha-rasa-sparùñavya-bhaya-bhãtaþ | so * ahaü-kàra-mama-kàra-bhaya-bhãtaþ | auddhatya-vicikitsà-bhaya-bhãtaþ | skandha-màra-bhaya-bhãtaþ | kle÷a-màra-bhaya-bhãto | mçtyu-màra-bhaya-bhãto | deva-putra-màra-bhaya-bhãtaþ | a-nitye nitya iti viparyàsa-bhaya-bhãto * an-àtmany àtmà + iti viparyàsa-bhaya-bhãto * a-÷ucau ÷ucir iti viparyàsa-bhaya-bhãto | duùkhe sukham iti viparyàsa-bhaya-bhãtaþ | citta-mano-vij¤àna-bhaya-bhãto | nivaraõa-àvaraõa-paryutthàna-bhaya-bhãtaþ | sat-kàya-dçùñi-bhaya-bhãtaþ pàpa-mitra-bhaya-bhãto | làbha-sat-kàra-bhaya-bhãto * a-kàla-mantra-bhaya-bhãto * a-dçùñe dçùñam iti bhaya-bhãto * a-÷rute ÷rutam iti bhaya-bhãto * a-mate matam iti bhaya-bhãto * a-vij¤àte vij¤àtam iti bhaya-bhãto * a-÷ramaõe ÷ramaõa-mada-bhaya-bhãto * anyo-nya-vidveùaõa-bhaya-bhãtaþ kàma-dhàtu-råpa-dhàtv-a-råpya-dhàtu-bhaya-bhãtaþ sarva-bhava-gaty-upapatti-bhaya-bhãto niraya-tiryag-yoni-pitç-viùaya-bhaya-bhãtaþ saükùepeõa sarvebhyo * a-ku÷alebhyo manasi-kàrebhyo bhaya-bhã ta ebhyo hy aham evaü-råpebhyo bhaya-bhairavebhyo bhãto * araõya-àvàsam upagataþ || pe ||

punar a-paraü gçha-pate pravrajitena bodhi-satvena + araõya-vàsa-sthitena bhãtena và trastena và evaü ÷ikùitavyaü | yàni kàni-cid bhayàny utpadyante sarvàõi tàny àtma-gràhata utpadyante || pe ||

sacet punar aham araõye prativasan na + àtma-gràhaü parityajeyaü na + àtma-abhinive÷aü na + àtma-parigrahaü na + àtma-nidànaü na + àtma-tçùõàü na + àtma-saüj¤àü na + àtma-vàda-upàdànaü na + àtma-dçùñiü na + àtma-adhiùñhànaü na + àtma-parikalpanàü na + àtma-rakùàü parityajeyaü | nir-arthako me * araõya-vàsaþ syàd | api tu khalu punar gçha-pate na + asty àtma-saüj¤ino * araõya-vàso | na + asti para-saüj¤inaþ || pe ||

araõya-vàso nàma gçha-pate ucyate sarva-dharmeùv a-saübhava-vàsaþ sarva-dharmeùv a-saüga-vàsaþ || pe ||

tad yathà gçha-pate * araõye tçõa-gulma-auùadhi-vanas-patayaþ prativasanto na bibhyati na + uttrasyanti na saütrasyanti na saütràsam àpadyante | evam eva gçha-pate pravrajitena bodhi-satvena + araõye viharatà tçõa-gulma-auùadhi-vanas-pati-kàùñha-kuóya-vad àtma-pratibhàsa-vat saüj¤à kàye utpàdayitavyà | màyà-samatà cittasya + utpàdayitavyà | ko * atra bibheti | ko * asminn uttrasyati |tena bhaya-bhãtena và trastena và evaü yoni÷aþ kàya upaparãkùitavyaþ | na + asty atra kàye àtmà và satvo và jãvo và poùo và pudgalo và manu-jo và mànavo và | a-bhåta-parikalpa eùa yad uta bhayaü nàma | sa mayà + a-bhåta-parikalpo na parikalpayitavyaþ | tena yathà + araõye tçõa-gulma-auùadhi-vanas-patayaþ prativasanti a-mamà a-parigrahàþ | evam eva + a-mamena + a-parigraheõa + araõyam eva sarva-dharmà iti j¤àtvà upasampadya vihartavyaü | tat kasya hetoþ | raõa-chedo * araõya-vàso * a-mamo * a-parigrahaþ || pe ||

punar a-paraü gçha-pate pravrajitena bodhi-satvena buddha-anuj¤àto * araõya-vàsa iti j¤àtvà + araõye vastavyaü | atra hi ÷ukla-dharma-paripårir bhavati | upastabdha-ku÷ala-målaþ pa÷càd-gràma-nagara-nigama-ràùñra-ràja-dhànãùv avatãrya dharmaü de÷ayiùyàmi || pe ||

sacet punar gçha-pate pravrajito bodhi-satva udde÷a-sva-adhyàya-arthaü gaõam avatarati | tena tatra sa-gauraveõa bhavitavyaü sa-pratãsena + àcàrya-upàdhyàyeùu sthavira-madhya-navakeùu bhikùuùu pradakùiõa-bhavitavyam an-alasena svayaü-kàriõà + a-para-upatàpinà na ca tena + upasthàna-gurukeõa bhavitavyaü | evaü ca + anena + upaparãkùitavyaü | tathà-gato * apy arhan samyak-saübuddhaþ sa-devasya lokasya sa-màrakasya sa-brahmakasya sa-÷ramaõa-bràhmaõikàyàþ prajàyàþ påjito dakùiõãyaþ sarva-satvànàü | so * api tàvan na kasya-cit sakà÷àd upasthànaü svã-karoti | kiü punar asmàbhir a-÷ikùitaiþ ÷ikùitu-kàmaiþ | api tu vayam eva sarva-satvànàm upasthàyakà bhaviùyàmaþ | vayam eva pareùàm upasthàna-paricaryàü kariùyàmo na ca punaþ kasya-cit sakà÷àd upasthàna-paricaryàü svã-kariùyàmaþ | tat kasya hetoþ | upasthàna-gurukasya hi gçha-pate bhikùor guõa-dharma-anugraho na÷yati | yeùàü ca saügrahaü karoti teùàm evaü bhavati | upasthàna-hetor eùo * asmàkaü saügrahaü karoti ||

punar atra + eva + àha | sacet punar gçha-pate àraõyako bodhi-satvo dharma-÷ravaõa-arthika àcàrya-upàdhyàya-dar÷ana-arthiko và glàna-paripçcchako và gràma-antikaü ÷ayana-àsanam àgacchet tena sà + ayam àgamanàya prakramaõàya ca cittam utpàdayitavyaü | sacet punar asya para-pratibaddha udde÷aþ sva-adhyàyo và tena vihàre prativasatà + araõya-pravaõa-cittena bhavitavyaü | eùa eva tasya + araõya-vàso yat sarva-vastuùv araõya-saüj¤à dharma-paryeùñyà ca + àtçptà + iti ||

àrya-ratna-rà÷i-såtre * apy uktaü | yadi punar asya tatra + araõya-àyatane viharato * a-pràpta-phala-pçthag-janasya vyàóa-mçgà àgaccheyuþ | tena tatra na bhayaü na tràsa utpàdayitavyaþ | evaü ca cittam utpàdayitavyaü | pårvam eva + aham utsçùña-kàya-jãvito * araõya-vàsam upagato | na mayà + atra bhetavyaü | na + uttrasitavyaü | api tu maitrãm utpàdayitvà doùaü vivarjayiùyàmi bhayam apanayiùyàmi | yady evam api kçtvà te vyàóa-mçgà màü jãvitàd vyaparopya bhu¤jãran | tena mayà + evaü cittam utpàdayitavyaü | làbhà me su-labdhà yasya me * a-sàràt kàyàt sàram àdattaü bhaviùyati | na punar ime vyàóa-mçgàþ ÷akyà mayà + àmiùeõa toùayituü mama màüsaü bhakùayitvà sukha-spar÷aü vihariùyanti || pe ||

yadi punas tatra + araõya-àyatane viharato * a-manuùyà upasaükramiùyanti su-varõà và dur-varõà và | tena na tatra + anunetavyaü na pratihantavyaü | yadi pårva-buddha-dar÷inyo devatà àraõyakaü bhikùum upasaükramya pra÷naü paripçccheyuþ | tatra tena + àraõyakena bhikùuõà yathà-÷akti yathà-balaü yathà-dharma + adhigamàya tàsàü devatànàü dharmo de÷ayitavyaþ | yadi punas tàvaï gambhãràn pra÷nàn paripçccheyur yàn sa àraõyako bhikùur na ÷aknuyàd visarjayituü | tena nir-mànena bhåtvà vàg bhàùitavyà + a-÷ikùito na paribhavitavyaþ | yu¤jiùyàmi ghañiùye buddha-÷àsane | bhaviùyati sa kàlaþ sa samayo yadà + adhigatàn dharmàn ÷rutvà sarva-kathàü visarjayiùyàmi | api tu pratibhàtu te | vayaü dhàrma-÷ravaõikà iti || pe ||

tena tatra + araõya-àyatane prativasatà tçõa-gulma-auùadhi-vanas-patãnàü nimittaü grahãtavyaü | katham ete bhavanti | yathà + eùàü bhàvanàm a-svàmikànàm a-mamànàm a-parigrahàõàm evaü ni÷-ceùñànàü nir-vyàpàràõàü bhavaty utpàdo bhaïga÷ ca | na ca + eùàü ka÷-cid utpàdayità | na nirodhayità | evam eva + ayaü kàyas tçõa-kàùñha-kuóya-pratibhàsa-upamo * a-svàmiko * a-mamo * a-parigraho ni÷-ceùño nir-vyàpàro hetu-pratyaya-yuktyà utpadyate | hetu-pratyaya-vaikalyàn nirudhyate | na punar atra ka÷-cid dharmaþ parama-arthata utpadyate và nirudhyate và + iti ||

puna÷ ca + uktaü | tena tatra + araõya-àyatane viharatà evaü cittam utpàdayitavyaü | yady apy aham araõyam àgata eko * a-dvitãyo | na me ka÷-cit sahàyo yo màü su-kçtaü duù-kçtaü và codayet | api tu khalu punaþ santi + ime deva-nàga-yakùà buddhà÷ ca bhagavanto ye mama citta-à÷ayaü jànanti | te mama sàkùiõaþ | so * aham iha + araõya-àyatane prativasann a-ku÷ala-cittasya va÷aü gacchàmi | yadi punar aham iyad-dåram àgata eko * a-dvitãyo * a-saüstabdho * a-mamo * a-parigrahaþ kàma-vitarkaü và vitarkayeyaü | vyàpaàdaü vihinsà-vitarkaü và vitarkayeyam anyaü và + a-ku÷ala-vitarkaü vitarkayeyaü | nir-vi÷eùo bhaveyaü saüsarga-saügaõikàbhir etaiþ satvaiþ | te ca me deva-nàga-yakùà visaüvàditàþ buddhà÷ ca bhagavanto * an-abhiràddhà bhaviùyanti + iti ||

iti ÷ikùà-samuccaye araõya-saüvarõano nàma + ekàda÷aþ paricchedaþ ||


@<[XII. cittaparikarma]>@

citta-parikarma dvàda÷aþ paricchedaþ ||

tad evam araõye vasan samàdhànàya yujyate ||

uktaü hi bhagavatyàü | sa teùàm eva satvànàm arthàya dhyàna-pàramitàyàü carann a-vikùipta-citto bhavati | tat kasya hetoþ | tathà hy asya + evaü bhavati | laukikã dhyàna-upapattir api tàvad vikùipta-cittasya dur-labhà | kaþ punar vàdo * an-uttarà samyak-saübodhiþ | tasmàn mayà + a-vikùipta-cittena bhavitavyam | yàvann an-uttaràü samyak-saübodhim abhisaübuddheyam iti ||

punar asyàm uktaü | punar a-paraü subhåte bodhi-satvo mahà-satvaþ prathama-citta-utpàdam upàdàya dhyàna-pàramitàyàü caran sarva-àkàra-j¤atà-pratisaüyuktair manasi-kàrair dhyànaü samàpadyate | sa cakùuùà råpàõi dçùñvà na nimitta-gràhã bhavati na + anuvya¤jana-gràhã | yato * adhikaraõam asya cakùur-indriyeõa + a-saüvara-saüvçtasya viharato * abhidhyà-daurmanasye anye và pàpakà a-ku÷alà dharmà÷ cittam anupràpnuyuþ | teùàü saüvaràya pratipadyate | rakùati cakùur-indriyam | evaü ÷rotreõa ÷abdàn ÷rutvà | ghràõena gandhàn ghràtvà | jihvayà rasàn àsvàdya | kàyena spraùñavyàni spçùñvà | manasà dharmàn vij¤àya na nimitta-gràhã bhavati | na + anuvya¤jana-gràhã | yato * adhikaraõam asya mana indriyeõa + a-saüvara-saüvçtasya pàpakà÷ cittam anupràpnuyuþ | teùàü saüvaràya pratipadyate | rakùati mana indriyaü | sa gacchann api tiùñhann api niùaõõo * api ÷ayàno * api bhàùamàõo * api samàhita-avasthàm a-samàhita-avasthàü na vijahàti | sa bhavaty a-hasta-lolaþ | a-pàda-lolo * a-mukha-lolo * a-prakãrõa-vàk | a-vikùipta-indriyo * an-uddhato * an-unnato * a-capalo * an-alaso * a-saübhrànta-kàyo * a-saübhrànta-cittaþ | ÷ànta-kàyaþ ÷ànta-vàk ÷ànta-cittaþ | rahasy a-rahasi và kalpita-ãryà-pathaþ saütuùñaþ || pe ||

su-bharaþ su-poùaþ | su-upàsyaþ kalyàõa-àcàra-go-caraþ | saügaõikayà + api viveka-go-caraþ | làbhe * a-làbhe ca samo nir-vikàraþ | an-unnato * an-avanataþ | evaü sukhe duùkhe | stutau nindàyàü | ya÷asy a-ya÷asi | jãvite maraõe ca samo nir-vikàro * an-unnato * an-avanataþ | evaü ÷atrau mitre ca | mana-apavartini ... | àryeùv an-àryeùu | ÷abdeùu saükãrõeùv a-saükãrõeùu | priya-a-priyeùu ca råpeùu samo nir-vikàraþ | an-unnato * an-avanataþ | anurodha-virodha-apagataþ | tat kasya hetoþ | tathà hi sa sva-lakùaõa-÷ånyàn a-saübhåtàn a-niùpannàn an-abhinirvçttàn sarva-dharmàn pa÷yati + iti vistaraþ ||

tatra lãne manasi mudità bhàvanayà + uttejanaü kuryàt | uddhate tv a-nityatà-manasi-kàraiþ pra÷amaþ ||

ubhaya-prati-pakùa-arthaü ca + àrya-ràùñrapàla-uktàü gàthàü smaret | bahu kalpa-koñãbhi kadà-ci buddho utpadyate loka-hito maha-rùi | labdho * adhunà sa pravaraþ kùaõo * adya tyajati pramàdaü yadi moktu-kàma | iti ||

tathà | mayà + upamaü vitatham etat svapna-upamaü ca saüskçtam avekùya na ciràd bhaviùyati viyogaþ sarva-priyaiþ | na nityam iha ka÷-cit | udyujya yathà ghañata nityaü pàramitàsu bhåmiùu baleùu | mà jàtu sraüsaya vãryaü yàvan na budhyathà pravara-bodhim | iti ||

àrya-lalita-vistare * apy uktaü | jvalitaü tri-bhuvaü jara-vyàdhi-dukhair maraõa-agni-pradãptam a-nàtham idam | bhava-niþ-÷araõe sada måóha jagad bhramati bhramaro yathà kumbha-gataþ ||

a-dhruvaü tri-bhuvaü ÷arad-abhra-nibhaü naña-raïga-samà jagi janma-cyutiþ | giri-nadya-samaü laghu-÷ãghra-javaü vrajatàyu jage yatha vidyu nabhe ||

bhuvi deva-pure tri-apàya-pathe bhava-tçùõa-a-vidya-va÷à janatà | parivarttiùu pa¤ca-gatiùv a-budhà yatha kumbha-karasya hi cakra bhramã ||

priya-råpa-varaiþ sada snigdha-rutaiþ ÷ubha-gandha-rasair vara-spar÷a-sukhaiþ | pariùiktam idaü kali-pà÷a jagat mçga-lubdhaka-pà÷i yathà + eva kapi ||

sa-bhayàþ sa-raõàþ sada vaira-karàþ bahu-÷oka-upadrava kàma-guõàþ | asi-dhàra-samà viùa-pattra-nibhàþ jahita-àrya-janair yatha mãóha-ghañaþ ||

smçti-moùa-karàs tamasã-karaõà bhaya-hetu-karà dukha-måla sadà | bhava-tçùõa-latàya vivçddhi-karàþ sa-bhayàþ sa-raõà sada kàma-guõàþ ||

yatha agni-khadàþ jvalitàþ sa-bhayàþ tatha kàma ime vidità + àrya-janaiþ | maha-païka-samà a÷i-÷åla-samà madhu-digdha iva kùura-dhàra-samà ||

yatha sarpa-÷iro yatha mãóha-ghañaþ tatha kàma ime vidità viduùàm | tatha ÷åla-sàmà dvi-ja-pe÷i-samà yatha ÷vàna-karaü ki÷a-vaira tathà + udaka-candra-nibhà imi kàma-guõàþ pratibimba ivà giri-ghoùa yathà | pratibhàsa-samà naña-raïga-nibhà tatha svapna-samà vidità + àrya-janaiþ ||

kùaõikà-vasikà imi kàma-guõàþ tatha màya-marãci-samà alika-udaka-budbuda-phena-samà vitathàþ parikalpa-samutthita buddha budhaiþ ||

prathame vayase vara-råpa-dharaþ priya iùña-mato iya bàla-càrã | jara-vyàdhi-dukhair hata-teja-vapuü vijahanti mçgà iva ÷uùka-nadãm ||

dhana-dhànya-varo bahu-dravya-balã priya iùña-mato iya bàla-càrã | parihãõa-dhanaü puna kçcchra-gataü vijahanti narà iva ÷ånya-ñavãm ||

yatha puùpa-drumo sa-phalo va drumo naru-dàna-rataþ tatha prãti-karaþ | dhana-hãnu jarà-arditu yàcanako bhavate tada a-priya-gçdhra-samaþ ||

prabhu-dravya-balã vara-råpa-dharaþ priya-saïga-mana-indriya-prãti-karaþ | jarà-vyàdhi-dukha-arditu kùãõa-dhano bhavate tada a-priya-mçtyu-samaþ ||

jarayà jaritaþ samatãta-vayo druma vidyu-hato va yathà bhavati | jara-jãrõa agàra yathà sa-bhayo jara-niþ-÷araõaü laghu bråhi mune ||

jara ÷oùayate nara-nàri-gaõaü yatha màlu-latà ghana ÷àla-vanam | jara vãrya-paràkrama-vega-harã jara païka-nimagna yathà puruùo ||

jara råpa su-råpa-vi-råpa-karã jara teja-harã bala-sthàma-harã | sada saukhya-harã paribhàva-karã jara mçtyu-karã jara oja-harã ||

bahu-roga-÷atair ghana-vyàdhi-dukhaiþ upasçùñu jagaj jvalanà + iva mçgàþ | jara vyàdhi-gataü prasamãkùya jagat dukha-niþ-÷araõaü laghu de÷aya hã ||

÷i÷irehi yathà hima-dhàtu mahaü tçõa-gulma-vana-auùadhi oja-haro | tatha oja-haro * ayu vyàdhi jage parihãyati indriya-råpa-balam ||

dhana-dhànya-mahà-artha-kùaya-anta-karaþ paribhàva-karaþ sad vyàdhi jage | pratighàta-karaþ priya-dveùa-karaþ paridàha-karo yatha såryu nabhe ||

maraõaü cyavanaü cyuti kàla-kriyà priya-dravya-janena viyogu sadà | a-puna-àgamanaü ca a-saügamanaü druma-pattra-phalà nadi-÷rotu yathà ||

maraõaü va÷itàn a-va÷ã-kurute maraõaü harate nadi dàru yathà | a-sahàya-naro vrajate * a-dvitãyaþ svaka-karma-phala-anugato vi-va÷aþ ||

maraõaü grasate bahu pràõi-÷atàn makaro va jala-àkari bhåta-gaõàn | garuóo ura-gaü mçga-ràja gaja jvalano va tçõa-auùadhi-bhåta-gaõam | iti ||

ràja-avavàdaka-såtre * apy àha | tad yathà mahà-ràja catasçbhyo digbhya÷ catvàraþ parvatà àgaccheyur dçóhàþ | sàravanto * a-khaõóà a-cchidrà a-suùiràþ su-saüvçtà eka-ghanà nabhaþ spç÷antaþ pçthivãü ca + ullikhantaþ sarva-tçõa-kàùñha-÷àkhà-parõa-palà÷a-àdi sarva-satva-pràõi-bhåtàni nirmathnantas tebhyo na su-karaü javena và palàyituü balena và dravya-mantra-auùadhibhir và nivartayitum | evam eva mahà-ràja catvàri + imàni mahà-bhayàny àgacchanti yeùàü na su-karaü javena và palàyituü balena dravya-mantra-auùadhair và nivartanaü kartum | katamàni catvàri | jarà vyàdhir maraõaü vipatti÷ ca ||

jarà mahà-ràja àgacchati yauvanaü pramathamànà | vyàdhir mahà-ràja àgacchaty àrogyaü pramathamànaþ | maraõam àgacchati jãvitaü pramathamànaü | vipattir mahà-ràja + àgacchati sarvàþ saüpattãþ pramathamànà | tat kasya hetoþ | tad yathà mahà-ràja siüho mçga-ràjo råpa-saüpanno java-saüpannaþ su-jàta-nakha-daüùñrà-karàlo mçga-gaõam anupravi÷ya mçgaü gçhãtvà yathà-kàma-karaõãyaü karoti | sa ca mçgo * ati-balaü vyàóa-mukham àsàdya vi-va÷o bhavati | evam eva mahà-ràja viddhasya mçtyu-÷alyena + apagata-madasya + a-paràyaõasya marmasu chidyamàneùu mucyamàneùu sandhiùu màüsa-÷oõite pari÷uùyamàõe paritapta-tçùita-vihvala-vadanasya kara-caraõa-vikùepa-abhiyuktasya + a-karmaõyasya + a-samarthasya làlà-siïghàõaka-påya-måtra-purãùa-upaliptasya ãùaj-jãvita-ava÷eùasya karma-bhavàt punar bhavam àlambànasya yama-puruùa-bhaya-bhãtasya kàla-ràtri-va÷a-gatasya carama-à÷vàsa-pra÷vàseùu + uparudhyamàneùu e kàkino * a-dvitãyasya + a-sahàyasya + imaü lokaü jahataþ para-lokam àkràmato mahà-pathaü vrajato mahà-kàntàraü pravi÷ato mahà-gahanaü samavagàhamànasya mahà-andha-kàraü pratipadyamànasya mahà-arõavena + urjyamànasya karma-vàyunà + àhriyamàõasya + a-nimittã-kçtàü di÷aü gacchato na + anyat tràõaü na + anyac * charaõaü na + anyat paràyaõam çte dharmàt | dharmo hi mahà-ràja tasmin samaye tràõaü layanaü ÷araõaü paràyaõaü bhavati | tad yathà ÷ãta-àrttasya + agni-pratàpaþ | agnim apagatasya + a-nirvàpaõaü | uùõa-àrttasya ÷aityaü | adhvànaü pratipannasya ÷ãtalaü chàyà-upavanaü | pipàsitasya ÷ãtala-jalaü | bubhukùitasya và praõãtam annaü | vyàdhitasya vaidya-oùadhi-paricàrakàþ | bhaya-bhãtasya balavantaþ sahàyàþ | sàdhavaþ prati-÷araõà bhavanti | evam eva mahà-ràja viddhasya mçtyu-÷alyena + apagata-madasya + a-tràõasya + a-÷araõasya + a-paràyaõasya na + anyat tràõaü na + anyat paràyaõam anyatra dharmàt | tasmàt tarhi te mahà-ràja + a-nityatà-anudar÷inà bhavitavyaü kùaya-vyaya-anudar÷inà bhavitavyaü maraõa-bhaya-bhãtena | dharmeõa + eva te mahà-ràja ràjyaü kàrayitavyaü na + a-dharmeõa | tat kasya hetoþ | asya + api te mahà-ràja + àtma-bhàvasya + evaü su-ciram api parirakùitasya su-ciram api ÷ucinà praõãtena khàdanãya-bhojanãya-àsvàdanãyena saütarpitasya saüpravàritasya | kùuta-pipàsà-parigatasya kàla-kriyà bhaviùyati | evaü kà÷i-kau÷eya-dåkåla-pattra-årõà-kùauma-àdibhir vastra-vi÷eùair àcchàditasya carama-÷ayana-avasthitasya vividha-sveda-ambu-klinna-malina-vasana-àvçtasya kàla-kriyà bhaviùyati | evam api te mahà-ràja snàna-anulepana-vàsa-dhåpa-puùpa-surabhi-gandhasya + àtma-bhàvasya na cireõa dur-gandhatà bhaviùyati | evaü stry--àgàra-madhya-gatasya + api te strã-gaõa-parivçtasya nànà-vàdya-gãta-tårya-nàdyair upagãyamànasya su-manasaþ krãóato ramamàõasya paricàrayato maraõa-bhaya-bhãtasya + atãva duùkha-daurmanasyàbhyàü kàla-kriyà bhaviùyati | evam api te mahà-ràja gçheùu + upalepana-upalipteùu su-sthàpita-argaleùu su-pihita-vàta-àyaneùu bahu-gandha-dhåpa-puùpa-taila-varti-prajvàliteùv àsakta-pañña-dàma-kalàpeùu mukta-kusuma-avakãrõeùu gandha-ghañikà-nirdhåpiteùu a-nyasta-pàda-pãñha-pañikà-àstaraõa-goõikà-àstaraõa-kàca-lindika-pràvaraõa-sa-antara-uchada-pañikà-ubhaya-kçta-upadhàneùu paryaïkeùu ÷ayitvà | puna÷ ca ÷çgàla-kàka-gçdhra-mçtaka-óevara-màüsa-asthi-ke÷a-rudhira-va÷a-àkule parama-bãbhatse ÷ma÷àne gata-ceùñasya + àtma-bhàvaþ pçthivyàm a-va÷aþ ÷eùyate | evam api te mahà-ràja gaja-skandha-a÷va-pçùñha-ratha-abhiråóhasya ÷aïkha-pañaheùv àhanyamàneùu chatreõa dhàryamàõena bàla-vyajanena vãjayamànasya + an-eka-hasty-a÷va-ratha-padàtibhir anuyàtasya + a¤jali-÷ata-sahasrair namas-kriyamàõasya | nirgamanam anubhåya na ciràn ni÷-ceùñasya mçta-÷ayana-abhiråóhasya caturbhiþ puruùair utkùiptasya dakùiõena nagara-dvàreõa nirõãtasya màtà-pitç-bhràtç-bhaginã-bhàryà-putra-duhitç-vayasya-dàsã-dàsa-karma-kara-pauruùeyaiþ ÷oka-gata-hçdayair vikùipta-ke÷air utkùipta-bhujaiþ sa-uras-tàóaü parama-karuõaü | hà putra hà nàtha hà tàta hà svàminn ity àkrandamànaiþ paura-jànapadaiþ sa-paribhàva-dç÷yamànasya ÷ma÷ànaü nãtasya punaþ kàka-gçdhra-÷va-÷çgàla-àdibhir bhakùitasya tàny asthãny agninà và dagdhàni pçthivyàü và nikhànitàni adbhir và klinnàni vàta-àtàpa-varùair và cårõã-kçtàni dig-vi-dikùu prakùiptàni tatra + eva påta-bhavam àyàsyanti | evam a-nityàþ sarva-saüskàrà evam a-dhruvà iti vistaraþ ||

tatra kle÷àþ pràdhànyena ràga-dveùa-mohà yasya + eùàm ekatarasya tàvat prati-pakùam àdau bhàvayet tan-nidànaü ca varjayet ||

tatra + àrya-ratna-meghe tàvad àha | sa ràgasya prati-pakùaü bhajate | ràga-utpatti-pratyayàü÷ ca varjayati | katama÷ ca sa ràgasya prati-pakùaþ | katame ca te ràga-utpatti-pratyayàþ | a-÷ubhà-bhàvanà + a-ràgasya prati-pakùaþ | jana-pada-kalyàõã-ràga-utpatti-pratyayaþ | katamà ca sà + a-÷ubhà-bhàvanà | yad uta santy asmin kàye ke÷à romàõi nakhà dantà rajo malaü tvak màüsa-asthi snàyuþ ÷irà vçkkà hçdayaü plãhakaþ klomakaþ | antràõy antra-guõa àma-à÷ayaþ pakva-à÷ayaþ | audaryakaü yakçt purãùam a÷ru svedaþ kheñaþ siïghàõakaü vasà lasikà majjà medaþ pittaü ÷le÷mà påyaü ÷oõitaü mastakaü mastaka-luïgaü prasràvaþ | eùu ca vastuùu bodhi-satva upaparãkùaõa-jàtãyo bhavati | tasya + evam upaparãkùamàõasya + evaü bhavati | yo * api tàvat syàd bàlo måóhaþ a-bhavyo * a-ku÷alaþ so * api tàvad etàni vaståni j¤àtvà ràga-cittaü na + utpàdayet | pràg eva sa-praj¤a-jàtãyaþ | evaü hi bodhi-satvo * a-÷ubhà-bhàvanà-bahulo bhavati + iti ||

bhagavatyàm apy uktaü | punar a-paraü subhåte bodhi-satvo mahà-satvaþ praj¤à-pàramitàyàü carann imam evaü kàyaü yathà-bhåtaü prajànàti | tad yathà + api nàma subhåte go-ghàtako và go-ghàtaka-ante-vàsã và gàü hatvà tãkùõena ÷astreõa catvàri phalakàni kçtvà pratyavekùate sthito * atha-và niùaõõaþ | evam eva subhåte bodhi-satvaþ praj¤à-pàramitàyàü carann imam eva kàyaü dhàtu÷o yathà-bhåtaü prajànàti | asty asmin kàye pçthivã-dhàtur ab-dhàtur api tejo-dhàtur api vàyu-dhàtur api + iti | pe ||

punar apy àha | tad yathà + api subhåte karùakasya måtoóã pårõà nànà-dhànyànàü ÷àlãnàü vrãhãõàü tilànàü taõóulànàü mudrànàü màùàõàü yavànàü go-dhåmànàü ma÷åràõàü sarùapàõàü |tàn etàn cakùuùmàn puruùaþ pratyavekùamàõaþ | evaü-jàtãyàd ayaü ÷àlir ayaü vrãhir amã tilà amã taõóulà amã mudrà amã màùà yavà amã go-dhåmà amã ma÷årà amã sarùapà iti ||

evam eva bodhi-satvo mahà-satvaþ praj¤à-pàramitàyàü carann imam eva kàyam årddhvaü pàda-talàd adhaþ ke÷a-mastaka-nakha-roma-tvak roma-paryantaü pårõaü nànà-prakàrasya + a-÷ucer yathà-bhåtaü pratyavekùate | santy asmin kàye ke÷à romàõi nakhà yàvan mastakaü mastaka-luïgam akùi-gåthaü karõa-gåtham iti || pe ||

punar a-paraü subhåte bodhi-satvaþ ÷ma÷àna-gataþ pa÷yati nànà-råpàõi mçta-÷arãràõi ÷ma÷àne * apaviddhàni ÷ava-÷ayane ujjhitàni eka-aha-mçtàni và dvy-aha-mçtàni và try-aha-mçtàni và catur-aha-mçtàni và pa¤ca-aha-mçtàni và vyàdhmàtakàni vinãlakàni vipåyakàni vipañhyakàni | sa imam eva kàyaü tatra + upasaüharati | ayam api kàya evaü-dharmà evaü-sva-bhàvaþ | etàü dharmatàm a-vyativçttae iti ||

evaü hi subhåte bodhi-satvo mahà-satvaþ praj¤à-pàramitàyàü caran bahir-dhà kàye kàya-anudar÷ã viharati || pe ||

punar a-paraü yadà mçta-÷arãràõi ÷ma÷àne utsçùñàni pa÷yati | ùaó-ràtra-mçtàni kàkair và khàdyamànàni kurarair và gçdhrair và ÷vabhir và ÷çgàlair và tato * anyair và nànà-vidhaiþ pràõaka-jàtaiþ khàdyamànàni sa imam eva kàyaü tatra + upasaüharati | ayam api kàya evaü-dharmà evaü-sva-bhàvaþ | etàü dharmatàü na vyativçttae iti ||

punar a-paraü yadà mçta-÷arãràõi pa÷yati ÷ma÷àne utsçùñàni vikhàditàny a-÷ucãni dur-gandhàni | sa imam eva kàyaü tatra + upasaüharati + iti pårva-vat || pe ||

punar a-paraü yadà pa÷yati mçta-÷arãràõi ÷iva-pathikàyàm asthi-saükalikàü màüsa-÷oõita-mrakùitàü snàyu-vinibaddhàü |sa tatra + imam eva kàyam iti pårva-vat ||

punar a-paraü yadà mçta-÷arãràõi pa÷yati ÷iva-pathikàyàm asthi-saükalã-bhåtàni apagata-màüsa-÷oõita-snàyu-bandhanàni | sa imam eva kàyam iti pårva-vat ||

punar a-paraü yadà pa÷yati ÷iva-pathikàyàm asthãni dig-vi-dikùu kùiptàni | yad uta + anyena pàda-asthãni | anyena jaïgha-asthãni | anyena ca + årv-asthãni | anyena ÷roõi-kañàhakaü | anyena pçùñha-vaü÷am anyena pàr÷vaka-asthãni | anyena grãva-asthãni | anyena bàhv-asthãni | sa imam eva kàyam upasaüharati + iti pårva-vat || pe ||

punar a-paraü yadà pa÷yati ÷iva-pathikàyàm asthãny an-eka-vàrùikàõi vàta-anupari÷oùitàni ÷aïkha-sannibhàni | imam eva kàyaü tatra + upasaüharati + iti pårva-vat | ayam api kàya evaü-dharmà evaü-sva-bhàva etàü dharmatàü na vyativçttae iti ||

punar a-paraü subhåte bodhi-satvo mahà-satvaþ praj¤à-pàramitàyàü caran yadà pa÷yati ÷iva-pathikàyàm asthãny an-eka-vàrùikàõi tiro-bhåtàni nãlàni kapota-varõàni påtãni cårõaka-jàtàni pçthivyàü pàüsunà a-sama-samã-bhåtàni sa imam eva kàyaü tatra + upasaüharati ayam api kàya evaü-dharmà evaü-sva-bhàvaþ | etàü dharmatàü na vyativçttae iti ||

eùa tàvat samàsato ràgasya samudàcàra-prati-pakùaþ | dveùasya maitrã prati-pakùaþ | a-priya-satva-a-dar÷anaü ca | tena và saha bhojana-àdy-eka-arthatayà + a-prãty-utpàdanaü tatra para-sukhasya + à÷aüsà pràrthanà tçùõà + abhinandanaü maitrã | kàma-ràga-praty-upakàra-hetubhyàm a-kliùñaþ sneha ity arthaþ ||

sà tri-vidhà + àrya-akùayamati-såtre * abhihità | satva-àrambaõà maitrã prathama-citta-utpàdikànàü bodhi-satvànàü | dharma-àrambaõà caryà-pratipannànàü bodhi-satvànàü | an-àrambaõà maitrã an-utpattika-dharma-kùànti-pratilabdhànàü bodhi-satvànàm iti ||

punar buddha-àrambaõà bodhi-satva-àrambaõà ÷ràvaka-praty-eka-buddha-àrambaõà satva-àrambaõà ca | tatra satva-àrambaõàyàþ pårvaü priye satve hita-sukha-upasaühàràn na dhyànam abhyasya | tat-same maitrãm upasaüharet | tataþ pariciteùu | tata udàsãneùu | tataþ samãpa-vàsiùu | tataþ sva-gràma-vàsiùu | evaü para-gràme ca | evaü yàvad ekàü di÷am adhimucya spharitvà + upasaüpadya viharati | evaü da÷asu dikùu | buddha-àdy-àrambaõàyàs tv ayaü prayàso na + asti ||

sà ca vajra-dhvaja-pariõàmanàyàm uktà | sa bodhi-satva-caryàyàü caran yàvanti kàni-cid dç÷yante råpàõi mano-j¤àni và prati-kålàni và | evaü ÷abdà gandhà rasà spraùñavyà dharmà mano-j¤à và prati-kålà và | an-avadyà vi÷uddhàþ kalyàõa-udàra-prabhàsvarà và yena saumanasyaü jàyate | sukham avakràmati | prasàdo jàyate | prãtiþ saübhavati | pràmodyaü saütiùñhate | harùaþ pràdur-bhavati | daurmanasyaü nivartate | citta-kalyatà pràdur-bhavati | cittaü karmaõyaü bhavati | à÷ayo mçdu-bhavati | indriyàõi prahlàdaü gacchanti | satata-sukhaü saüvedayamàna evaü pariõàmayati | sarva-buddhànàm etayà pariõàmanayà bhåyasyà màtrayà te buddhà bhagavanto * a-cintyena buddha-vihàra-sukhena samanvàgatà bhavantv a-tulyena buddha-samàdhi-sukhena su-saügçhãtà bhavantv an-anta-sukhena bhåyasyà màtrayà + upastabdhà bhavantu | a-pramàõena buddha-vimokùa-sukhena samanvàgatà bhavantu | a-prameyeõa buddha-pràtihàrya-sukhena su-saügçhãtà bhavantu | a-cintyena buddha-a-saüga-vihàra-sukhena su-parigçhãtà bhavantu | dur-àsadena buddha-vçùabhita-sukhena + abhichannà bhavantu | a-prameyeõa buddha-bala-sukhena + àtyanta-sukhità bhavantu | sarva-vedita-÷àntena + an-utpatti-sukhena + adhikàra-sukhà bhavantu | a-saüga-vihàra-satata-samàhitena tathà-gata-sukhena + a-dvaya-samudàcàreõa + a-vikopita-sukhà bhavantu ||

evaü bodhi-satvas tat-ku÷ala-målaü tathà-gateùu pariõamayya bodhi-satveùu pariõamayati | yad idam a-paripårõànàm abhipràyàõàü paripårõàya pariõamayati | a-pari÷uddhànàü sarva-j¤atà-adhyà÷ayànàü pari÷uddhaye | a-pariniùpannànàü sarva-pàramitànàü pariniùpattaye | vajra-upamasya bodhi-citta-utpàdasya + adhiùñhànàya | a-nivartyasya sarva-j¤atà-saünàhasya + a-pratiprasrabdhaye | bodhi-satvànàü ku÷ala-målànàü màrgaõatàyai | sarva-jagat-samatà-sthitasya mahà-praõidhànasya paripåraye | sarva-bodhi-satva-vihàràõàm adhigamàya | sarva-bodhi-satva-indriyàõàü tãkùõa-abhij¤atàyai | sarva-bodhi-satva-ku÷ala-målànàü sarva-j¤atà-spar÷anatàyai ||

sa evaü tat-ku÷ala-målaü bodhi-satvànàm arthàya pariõamayya buddha-÷àsana-avacareùu sarva-÷ràvaka-praty-eka-buddheùu tat-ku÷ala-målam evaü pariõàmayati | te ke-cit satvà eka-acchaña-a-saühàta-màtram api buddha-÷abdaü sçõvati | dharma-÷abdaü và + àrya-saügha-paryupàsanaü và kurvanti teùàü tat-ku÷ala-målam an-uttaràyai samyak-saübodhaye pariõàmayati buddha-anusmçti-paripåryai pariõàmayati | dharma-anusmçti-prayogatàyai pariõàmayati | àrya-saügha-gauravàya pariõàmayati | a-cira-hita-buddha-dar÷anatàyai pariõàmayati | citta-pari÷uddhaye pariõàmayati | buddha-dharma-prativedhàya pariõàmayati | a-prameya-guõa-pratipattaye pariõàmayati | sarva-abhij¤à-ku÷ala-pari÷uddhaye pariõàmayati | dharma-vi-mati-vinivartanàya pariõàmayati | yathà buddha-÷àsana-avacareùu pariõàmayati | ÷ràvaka-praty-eka-buddheùu ca tathà bodhi-satvaþ sarva-satveùu tat-ku÷ala-målaü pariõàmayati ||

yad idaü nairayika-màrga-vinivartanàya pariõàmayati | tiryag-yoni-vyavacchedàya pariõàmayati | yama-loka-upaccheda-sukhàya pariõàmayati | nir-ava÷eùa-sarva-apàya-gaty-upapatti-vyavacchedàya pariõàmayati ||

teùàü ca sarva-satvànàm an-uttara-bodhi-chanda-vivardhanatàyai pariõàmayati | adhyà÷aya-sarva-j¤atà-citta-làbhàya pariõàmayati | sarva-buddha-dharma-a-pratikùepàya pariõàmayati | aty-anta-sukha-sarva-j¤atà-bhåmi-saüvartanàya pariõàmayati | aty-anta-sarva-satva-vi÷uddhaye pariõàmayati | sarva-satvànàm an-anta-j¤àna-adhigamàya pariõàmayati | pe ||

tasya yat ki¤-cic cãvara-piõóa-pàta-÷ayana-àsana-glàna-pratyaya-bhaiùajya-gamana-àgamana-÷arãra-upasthàna-niùadya-àdi-niùevaõa-àyatanànàü pravartana-karma ãryà-patha-adhiùñhànam ãryà-pathasya + a-vikopanaü kàya-karma vàk-karma manas-karma sa-curitaü ùaõõàm indriyàõàü saüvaraþ sva-÷arãra-àchàdana-mardana-snàna-karma | a÷ita-pãta-khàditaü saümi¤jita-prasàrita-avalokita-vilokita-supta-jàgarita-sva-÷arãra-gata-upasthànaü sarvam etad bodhi-satvasya sarva-j¤atà-àlambana-prayuktasya na ki¤-cid a-pariõàmitaü sarva-j¤atàyàü sarva-satva-hita-sukha-cittasya || pe ||

sarva-jagat-paritràõa-manaso nitya-udyukta-ku÷ala-målasya mada-pramàda-vyativçttasya || pe ||

sarva-kle÷a-paràï-mukhasya sarva-bodhi-satva-anu÷ikùaõa-cetasaþ sarva-j¤atà-màrga-a-pratihatasya j¤àna-bhåmi-niùevaõasya paõóita-saüvàsa-abhiratasya | pe ||

madhu-kara iva ku÷ala-måla-saübharaõasya sarva-jagad-uccalita-santànasya + an-abhiniviùña-sarva-saüskàrasya | pe ||

anta÷aþ ÷vasv api tad anyeùv api tiryag-yoni-gateùv eka-odana-unmi¤jitam eka-àlopaü và parityajati | su-gatàv upapattiùu tat sarvaü teùàm eva hitàya teùàm eva parimocanàya pariõàmayati | tasyàs tiryag-yones tasmàd duùkha-àrõavàt tasmàd duùkha-upàdànàt tasmàd duùkha-skandhàt tasmàd duùkhà-vedanàyàþ | tasmàd duùkha-upacayàt tasmàd duùkha-abhisaüskàràt tasmàd duùkha-nidànàt tato duùkha-målàt tasmàd duùkha-àyatanàt teùàü satvànàü vinivartanàya pariõàmayati tad-àrambaõena ca sarva-satva-àrambaõã-karoti manasi-karoti | tatra ku÷ala-måle pårvaï-gamã-karoti | yad idaü sarva-j¤atàyàü pariõàmayati | bodhi-citta-utpàdena pratigçhõàti | tatra ku÷ala-målam upanayati | saüsàra-kàntàràd vinivartayati | an-àvaraõena buddha-sukhena + abhimukhã-karoti | saüsàra-sàgaràd unmajjayati | buddha-dharma-prayuktàya maitryà spharati + ity àdi ||

imà÷ ca suvarõa-bhàsa-uktà maitrã-karuõà-garbhà gàthàþ sarvà àdarataþ samanvàhçtya bhàvayitavyà anta÷o vacasà + api ||

suvarõa-bhàsa-uttama-dundubhena ÷àmyantu duùkhàs tri-sahasra-loke | apàya-duùkhà yama-loka-duùkhà dàridrya-duùkhà÷ ca iha tri-loke ||

anena ca + u dundubhi-ghoùa-nàdinà ÷àmyantu sarva-vyasanàni loke | bhavantu satvà hy a-bhaya-àhatà tathà yathà + a-bhayàþ ÷ànta-bhayàþ muni-indràþ ||

yathà + eva sarva-àrya-guõa-upapannàþ saüsàra-sarva-j¤a-mahà-samudràþ | tathà + eva bhontå guõa-sàgaràþ prajàþ samàdhi-bodhy-aïga-guõair upetàþ ||

anena ca + u dundubhi-ghoùa-nàdinà bhavantu brahma-svara sarva-satvàþ | spç÷antu buddhatva-vara-agra-bodhiü pravartayantå ÷ubha-dharma-cakram ||

tiùñhantu kalpàni a-cintiyàni de÷entu dharmaü jagato hitàya | hanantu kle÷àn vidhamantu duùkhàn samentu ràgaü tatha doùa moham ||

ye satva tiùñhanti apàya-bhåmau àdãpta-saüprajvalita-asthi-gàtràþ | ÷çõvantu te dundubhi-saüpravàditaü namo * astu buddhàya bhaõantu vàcam ||

jàti-smaràþ satvà bhavantu sarve jàtã-÷ataü jàti-sahasra-koñyaþ | anusmarantå satataü muni-indràn ÷çõvantu teùàü vacanaü hy udàraü ||

anena ca + u dundubhi-ghoùa-nàdinà labhantu buddhehi samàgamaü sadà | vivarjayantå khalu pàpa-karma carantu ku÷alàni ÷ubha-kriyàõi ||

sarvatra kùetreùu ca sarva-pràõinàü sarve ca duùkhàþ pra÷amantu loke | ye satva vi-kala-indriya aïga-hãnàþ te sarvi sa-kala-indriya bhontu sàüpratam ||

ye vyàdhità dur-bala-kùãõa-gàtrà nis-tràõa-bhåtàþ ÷ayità di÷àsu | te sarvi mucyantu ca vyàdhito laghu labhantu ca + àrogya bala-indriyàõi ||

ye ràja-caura-bhaña tarjita vadhya-pràptà nànà-vidhair bhaya-÷atair vyasana-upapannàþ | te sarvi satva vyasana-àgata-duùkhità hi mucyantu tair bhaya-÷ataiþ paramaiþ su-ghoraiþ ||

ye tàóità bandhana-baddha-pãóità vividheùu vyasaneùu ca saüsthitàhi | an-eka àyàsa-sahasra àkulà vicitra-bhaya-dàruõa-÷oka-pràptàþ ||

te sarvi mucyantv iha bandhanebhyaþ saütàóità mucyiùu tàóanebhyaþ | vadhyà÷ ca saüyujyiùu jãvitena vyasana-àgatà nir-bhaya bhontu sarve ||

ye satva kùut-tarùa-pipàsa-pãóità labhantu te bhojana-pàna-citram | andhà÷ ca pa÷yantu vicitra-råpàü badhirà÷ ca ÷çõvantu mano-j¤a-ghoùàn ||

nagnà÷ ca vastràõi labhantu citràü daridra-satvà÷ ca nidhiü labhantu | prabhåta-dhana-dhànya-vicitra-ratnaiþ sarve ca satvàþ sukhino bhavantu ||

mà kasya-cid bhàvatu duùkha-vedanàþ saukhya-anvitàþ satva bhavantu sarve | abhiråpa-pràsàdika-saumya-råpà an-eka sukha saücita nitya bhontu ||

manasa-anna-pànàþ su-samçddha-puõyàþ saha citta-màtreõa bhavantu teùàü | vãõà mçdaïgàþ paõavàþ su-ghoùakàþ utsà saràþ puùkariõã taóàgàþ ||

suvarõa-padma-utpala-padminã÷ ca saha citta-màtreõa bhavantu teùàm | gandhaü ca màlyaü ca vilepanaü ca vàsa÷ ca cårõaü kusumaü vicitram ||

triù-kàla-vçkùebhi pravarùayantu gçhõantu te satva bhavantu hçùñàþ | kurvantu påjàü da÷aså di÷àsu a-cintiyàü sarva-tathà-gatànàm ||

sa bodhi-satvàn atha ÷ràvakàõàü dharmasya bodhi pratisçùñi tasya | nãcàü gatiü satva vivarjayantu bhavantu aùña-akùaõa-vãti-vçttàþ ||

àsàdayantå jina-ràjam uttamaü labhantu buddhehi samàgamaü sadà | sarvà striyo nitya narà bhavantu ÷årà÷ ca vãrà vidu-paõóità÷ ca ||

te sarvi bodhàya carantu nityaü carantu te pàramitàsu ùañsu | pa÷yantu buddhàn da÷aså di÷àsu ratna-druma-indreùu sukha-upaviùñàn | vaióårya-ratna-àsana-saüniùaõõàn dharmàü÷ ca ÷çõvantu prakà÷yamànàn | iti ||

eùà saükùepato maitrã ||

dveùa-samudàcàra-prati-pakùaþ ||

moha-anu÷ayasya pratãtya-samutpàda-dar÷anaü prati-pakùaþ ||

tatra pratãtya-samutpàdaþ ÷àli-stamba-såtre * abhihitaþ | tatra + àdhyàtmikasya pratãtya-samutpàdasya hetu-upanibandhaþ katamaþ | yad idam a-vidyà-pratyayàþ saüskàrà yàvaj jàti-pratyayaü jarà-maraõam iti | a-vidyà cen na + abhaviùyan na + eva saüskàràþ pràj¤àsyanta | evaü yàvad yadi jàtir na + abhaviùyan na jarà-maraõaü pràj¤àsyata | atha satyàm a-vidyàyàü saüskàràõàm abhinirvçttir bhavati | evaü yàvaj jàtyàü satyàü jarà-maraõasya + abhinirvçttir bhavati | tatra + a-vidyàyà na + evaü bhavati | ahaü saüskàràn abhinirvartayàmi + iti | saüskàràõàm apy evaü na bhavati | vayam a-vidyayà + abhinirvçttà iti | evaü yàvaj jàtyà na + evaü bhavati | ahaü jarà-maraõam abhinirvartayàmi + iti | jarà-maraõasya + api na + evaü bhavati | ahaü jàtyà nirvçtta iti |atha ca satyàm a-vidyàyàü saüskàràõàm abhinirvçttir bhavati pràdur-bhàvaþ | evaü yàvaj jàtyàü satyàü jarà-maraõasya + abhinirvçttir bhavati pràdur-bhàvaþ ||

evam àdhyàtmikasya pratãtya-samutpàdasya hetu-upanibandho draùñavyaþ ||

katham àdhyàtmikasya pratãtya-samutpàdasya pratyaya-upanibandho draùñavya iti | ùaõõàü dhàtånàü samavàyàt | katam eùàü ùaõõàü dhàtånàü samavàyàt | yad idaü pçthivy--ap-tejo-vàyv-àkà÷a-vij¤àna-dhàtånàü samavàyàd àdhyàtmikasya pratãtya-samutpàdasya pratyaya-upanibandho draùñavyaþ ||

tatra + àdhyàtmikasya pratãtya-samutpàdasya pçthivã-dhàtuþ katama iti | yo * ayaü kàyasya saü÷leùataþ kañhina-bhàvam abhinirvartayaty ayam ucyate pçthivã-dhàtuþ | yaþ kàyasya + anuparigrahaü kçtyaü karoti ayam ucyate * ab-dhàtuþ | yaþ kàyasya + a÷ita-pãta-bhakùitaü paripàcayati ayam ucyate tejo-dhàtuþ | yaþ kàyasya + à÷vàsa-pra÷vàsa-kçtyaü karoty ayam ucyate vàyu-dhàtuþ | yaþ kàyasya + antaþ-sauùirya-bhàvam abhinirvartayaty ayam ucyate àkà÷a-dhàtuþ | yo nàma-råpam abhinirvartayati naóa-kalàpa-yogena pa¤ca-vij¤àna-kàya-saüprayuktaü sa-àsravaü ca mano-vij¤ànam ayam ucyate vij¤àna-dhàtuþ ||

a-satsu pratyayeùu kàyasya + utpattir na bhavati | yadà + àdhyàtmikaþ pçthivã-dhàtur a-vikalo bhavaty evam ap-tejo-vàyv-àkà÷a-vij¤àna-dhàtava÷ ca + a-vikalà bhavanti | tataþ sarveùàü samavàyàt kàyasya + utpattir bhavati ||

tatra pçthivã-dhàtor na + evaü bhavati | ahaü kàyasya kañhina-bhàvam abhinirvartayàmi + iti | ab-dhàtor na + evaü bhavati | ahaü kàyasya + anuparigraha-kçtyaü karomi + iti | tejo-dhàtor na + evaü bhavati | ahaü kàyasya + a÷ita-pãta-khàditaü paripàcayàmi + iti | vàyu-dhàtor na + evaü bhavati | ahaü kàyasya + à÷vàsa-pra÷vàsa-kçtyaü karomi + iti | àkà÷a-dhàtor na + evaü bhavati | ahaü kàyasya + antaþ saurùiryaü karomi + iti | vij¤àna-dhàtor na + evaü bhavati | aham ebhiþ pratyayair janita iti | atha ca satsv eùu pratyayeùu kàyasya + utpattir bhavati | tatra pçthivã-dhàtur na + àtmà na satvo na jãvo na jantur na manu-jo na mànavo na strã na pumàn na na-puüsakaü | na ca + ahaü | na mama | na ca apy anyasya kasya-cit | evam ab-dhàtus tejo-dhàtur vàyu-dhàtur àkà÷a-dhàtur vij¤àna-dhàtur na satvo na jãvo na jantur na manu-jo na mànavo na strã na pumàn na na-puüsakaü na ca + ahaü na mama na ca + apy anyasya kasya-cit ||

tatra + a-vidyà katamà | yà eùv eva ùañsu dhàtuùv eka-saüj¤à piõóa-saüj¤à nitya-saüj¤à dhruva-saüj¤à ÷à÷vata-saüj¤à sukha-saüj¤à àtma-saüj¤à satva-jãva-manu-ja-mànava-saüj¤à | ahaü-kàra-mama-kàra-saüj¤à | evam-àdi vividham a-j¤ànam iyam ucyate * a-vidyà + iti | evam a-vidyàyàü satyàü viùayeùu ràga-dveùa-mohàþ pravartante | tatra ye ràga-dveùa-mohà viùayeùv amã ucyante saüskàrà iti | vastu-prati-vij¤aptir vij¤ànaü | vij¤àna-saha-jà÷ catvàro * a-råpiõa upàdàna-skandhàs tan nàma-råpaü | catvàri ca mahà-bhåtàni ca + upàdàya upàdàya r åpam aikadhyam abhisaükùipya tan nàma-råpaü | nàma-råpa-saüni÷ritàni + indriyàõi ùaó-àyatanaü | trayàõàü dharmàõàü saünipàtaþ spar÷aþ | spar÷a-anubhavanà vedanà | vedanà-adhyavasànaü tçùõà | tçùõà vaipulyam upàdànaü | upàdàna-nirjàtaü punar-bhava-janakaü karma | bhavaþ | tad-dhetuka-skandha-pràdur-bhàvo jàtiþ | skandha-paripàko jarà vinà÷o maraõaü | mriyamàõasya måóhasya sva-abhiùvaïgasya + antar-dàhaþ ÷okaþ | làlapyanaü paridevaþ | pa¤ca-vij¤àna-kàya-saüprayuktam a-÷àta-anubhavanaü duùkhaü | manasi-kàra-saüprayuktaü mànasaü duùkhaü daurmanasyam | ye ca + anyae evam-àdaya upakle÷às tae upàyàsàþ || pe ||

punar a-paraü tatve * a-pratipattiþ mithyà pratipattiþ a-j¤ànam a-vidyà | evam a-vidyàyàü satyàü tri-vidhàþ saüskàràþ abhinirvartante | puõya-upagà a-puõya-upagà àni¤jya-upagà÷ ca + imae ucyante * a-vidyà-pratyayàþ saüskàrà iti | puõya-upagànàü saüskàràõàü puõya-upagam eva vij¤ànaü bhavati | a-puõya-upagànàü saüskàràõàm a-puõya-upagam eva vij¤ànaü bhavati | àni¤jya-upagànàü saüskàràõàm àni¤jya-upagam eva vij¤ànaü bhavati | idam ucyate saüskàra-pratyayaü vij¤ànam iti | evaü nàma-råpaü | nàma-råpa-vivçddhyà ùaóbhir àyatana-dvàraiþ kçtya-kriyàþ pravartante | tan nàma-råpa-pratyayaü ùaó-àyatanam ity ucyate | ùaóbhya àyatanebhyaþ ùañ spar÷a-kàyàþ pravartante * ayaü ùaó-àyatana-pratyayaþ spar÷a ity ucyate | yaj-jàtãyaþ spar÷o bhavati taj-jàtãyà vedanà pravartate | iyaü spar÷a-pratyayà vedanà + ity ucyate | yas tàü vedayati vi÷eùeõa + àsvàdayati | abhinandaty adhyavasyaty atyadhitiùñhati | sà vedanà-pratyayà tçùõà + ity ucyate | àsvàdana-abhinandana-adhyavasànaü | mà me priya-råpa-÷àta-råpair viyogo bhavatv iti | a-parityàgo bhåyo bhåya÷ ca pràrthanà | idaü tçùõà-pratyayam upàdànam ity ucyate | evaü pràrthayamànaþ punar-bhava-janakaü karma samutthàpayati kàyena vàcà manasà | ayam upàdàna-pratyayo bhava ity ucyate | yà karma-nirjàtànàü skandhànàm abhinirvçttiþ sà bhava-pratyayà jàtir ity ucyate | yo jàty-abhinirvçttànàü skandhànàm upacaya-paripàkàd vinà÷o bhavati | tad idaü jàti-pratyayaü jarà-maraõam ucyate || pe ||

evam ayaü dvàda÷a-aïgaþ pratãtya-samutpàdo * anyo-nya-hetuko * anyo-nya-pratyayato | na + eva + a-nityo na nityo | na saüskçto na + a-saüskçto | na vedayità | na kùaya-dharmo na nirodha-dharmo | na vi-ràga-dharmo | an-àdi-kàra-pravçtto * an-udbhinno * anupravartate nadã-srota-vat ||

atha ca + imàny asya dvàda÷a-aïgasya pratãtya-samutpàdasya catvàri aïgàni saüghàta-kriyàyai hetutvena pravartante | katamàni catvàri | yad uta | a-vidyà tçùõà karma vij¤ànaü ca | tatra vij¤ànaü bãja-sva-bhàvatvena hetuþ | karma kùetra-sva-bhàvatvena hetuþ | a-vidyà tçùõà ca kle÷a-sva-bhàvatvena hetuþ | karma-kle÷à vij¤àna-bãjaü saüjanayanti | tatra karma vij¤àna-bãjasya kùetra-kàryaü karoti | tçùõà vij¤àna-bãjaü snehayati | a-vidyà vij¤àna-bãjam avakirati | a-satàü yeùàü pratyayànàü bãjasya + abhinirvçttir na bhavati ||

tatra karmaõo na + evaü bhavati | ahaü vij¤àna-bãjasya kùetra-kàryaü karomi + iti | tçùõàyà api na + evaü bhavati |ahaü vij¤àna-bãjaü snehayàmi + iti | a-vidyàyà api na + evaü bhavati | ahaü vij¤àna-bãjam avakiràmi + iti | vij¤àna-bãjasya + api na + evaü bhavaty aham ebhiþ pratyayair janita iti | api tu vij¤àna-bãje karma-kùetra-pratiùñhite tçùõà-sneha-abhiùyandite * a-vidyà-avakãrõe tatra tatra + utpatty-àyatana-sandhau màtuþ kukùau virohati | nàma-råpa-aïkurasya + abhinirvçttir bhavati | sa ca nàma-råpa-aïkuro na svayaü-kçto na para-kçto na + ubhaya-kçto na + ã÷vara-àdi-nirmito na kàla-pariõàmito na ca + eka-kàraõa-adhãno na + apy a-hetu-samutpannaþ | atha ca màtà-pitç-saüyogàd çtu-samavàyàd anyeùàü ca pratyayànàü samavàyàd àsvàda-anupraviddhaü vij¤àna-bãjaü màtuþ kukùau nàma-råpa-aïkura-bãjam abhinirvartayati | a-svàmikeùu dharmeùv a-mameùv a-parigraheùv a-praty-arthikeùv àkà÷a-sameùu màyà-lakùaõa-sva-bhàveùu hetu-pratyayànàm a-vaikalyàt ||

tad yathà pa¤cabhiþ kàraõai÷ cakùur-vij¤ànam utpadyate | katamaiþ pa¤cabhiþ ||

cakùu÷ ca pratãtya råpaü ca + àlokaü ca + àkà÷aü taj-jaü ca manasi-kàraü ca pratãtya + utpadyate cakùur-vij¤ànaü ||

tatra cakùur-vij¤ànasya cakùur-à÷raya-kçtyaü karoti | råpam àrambaõa-kçtyaü karoti | àloko * avabhàsa-kçtyaü karoti | àkà÷am an-àvaraõa-kçtyaü karoti | taj-ja-manasi-kàraþ samanvàhàra-kçtyaü karoti | asatsv eùu pratyayeùu cakùur-vij¤ànaü na + utpadyate ||

yadà cakùur àdhyàtmikam àyatanam a-vikalaü bhavati | evaü råpa-àloka-àkà÷a-taj-ja-manasi-kàrà÷ ca + a-vikalà bhavanti | tataþ sarva-samavàyàc cakùur-vij¤ànasya + utpattir bhavati ||

tatra cakùuùo na + evaü bhavati | ahaü cakùur-vij¤ànasya + à÷raya-kçtyaü karomi + iti | råpasya + api na + evaü bhavati | ahaü cakùur-vij¤ànasya + àrambaõa-kçtyaü karomi + iti | àlokasya + api na + evaü bhavati | aham avabhàsa-kçtyaü karomi + iti | àkà÷asya + api na + evaü bhavati | ahaü cakùur-vij¤ànasya + an-àvaraõa-kçtyaü karomi + iti | taj-ja-manasi-kàrasya + api na evaü bhavati | ahaü cakùur-vij¤ànasya samanvàhàra-kçtyaü karomi + iti | cakùur-vij¤ànasya + api na + evaü bhavati | aham ebhiþ pratyayair janita iti | atha ca punaþ satsv eùu pratyayeùu cakùur-vij¤ànasya + utpattir bhavati pràdur-bhàvaþ | evaü ÷eùàõàm indriyàõàü yathà-àyogaü kartavyaü ||

tatra na ka÷-cid dharmo * asmàl lokàt paraü lokaü saükràmati | asti ca karma-phala-prativij¤aptiþ | hetu-pratyayànàm a-vaikalyàt | yathà + agnir upàdàna-vaikalyàn na jvalati | evam eva karma-kle÷a-janitaü vij¤àna-bãjaü tatra tatra + utpatty-àyatana-prati-sandhau màtuþ kukùau nàma-råpa-aïkuram abhinirvartayati | a-svàmikeùu dharmeùv a-mameùv a-parigraheùv a-praty-arthikeùv àkà÷a-sameùu màyà-lakùaõa-sva-bhàveùu hetu-pratyayànàm a-vaikalyàt ||

tan na + àdhyàtmikaþ pratãtya-samutpàdaþ pa¤cabhiþ kàraõair draùñavyaþ ||

katamaiþ pa¤cabhiþ | na ÷à÷vatato na + ucchedato na saükràntitaþ | parãtta-hetuno vipula-phala-abhinirvçttitas tat-sadç÷a-anuprabandhata÷ ca + iti ||

kathaü na ÷à÷vatataþ | yasmàd anye màraõa-antikàþ skandhà anyae aupapatty-aü÷ikàþ | na tu yae eva màraõa-antikàþ skandhàs tae eva + aupapatty-aü÷ikàþ skandhà | api tu màraõa-antikà÷ ca skandhà nirudhyamànà aupapatty-aü÷ikàþ skandhà÷ ca pràdur-bhavanti | ato na ÷à÷vatataþ ||

kathaü na + ucchedataþ | na ca niruddheùu skandheùu aupapatty-aü÷ikàþ skandhàþ pràdur-bhavanti na + apy a-niruddheùu | api tu màraõa-antikà÷ ca skandhà nirudhyante aupapatty-aü÷ikà÷ ca pràdur-bhavanti | tulà-daõóa-unnàma-avanàma-vat | ato na + ucchedataþ ||

kathaü na saütràntitaþ | vi-sadç÷àt satva-nikàyàd * dhi sa-bhàgàþ skandhà jàty-antare * abhinirvartante | ato na saükràntitaþ ||

kathaü parãtta-hetuto vipula-phala-abhinirvçttitaþ parãttaü karma kriyate | vipulaþ phala-vipàko * anubhåyate | ataþ parãtta-hetuto vipula-phala-abhinivçttiþ ||

kathaü tat-sàdç÷a-anuprabandhataþ | yathà vedanãyaü karma kriyate | tathà vedanãyo vipàko * anubhåyate | atas tat-sadç÷a-anuprabandhata÷ ca + iti ||

yaþ ka÷-cid bhadanta ÷àriputra + imaü pratãtya-samutpàdaü bhagavatà samyak-praõãtam evaü yathà-bhåtaü samyak-praj¤ayà satata-samitam a-jãvaü nir-jãvaü yathà-vad a-viparãtam a-jàtam a-bhåtam a-kçtam a-saüskçtam a-pratigham an-àvaraõaü ÷ivam a-bhayam a-hàryam a-vyayam a-vyupa÷amam a-sva-bhàvaü pa÷yati | a-satyatas tucchata çktato * a-sàrato * aghato * a-nityato duùkhataþ ÷ånyato * an-àtmana÷ ca samanupa÷yati | sa na pårva-antaü pratisarati | kim aham abhåvam atãte * adhvany àho svin na + abhåvam atãte * adhvani | ko nv aham abhåvam atãte * adhvani ||

a-para-antaü và punar na pratisarati | kiü nu bhaviùyàmy an-àgate * adhvany àho svin na bhaviùyàmy an-àgate * adhvani | ko nu bhaviùyàmi + iti | praty-utpannaü và punar na pratisarati | kiü svid idaü kathaü svid idaü | ke santaþ ke bhaviùyàma iti ||

àrya-da÷a-bhåmake * apy uktaü | tatra + a-vidyà-tçùõà-upàdànaü ca kle÷a-vartmano * a-vyavacchedaþ | saüskàrà bhava÷ ca karma-vartmano * a-vyavacchedaþ | pari÷eùaü duùkha-vartmano * a-vyavacchedaþ | api tu khalu punar yad ucyate * avidyà-pratyayàþ saüskàrà iti | eùà pårva-antiky apekùà ||

vij¤ànaü yàvad vedanà + iti | eùà pratyutpannà + apekùà | tçùõà yàvad bhava iti | eùà + a-para-antiky apekùà + ata årddhvam asy pravçttir iti || pe ||

tasya + evaü bhavati | saüyogàt saüskçtaü pravartate | vi-saüyogàn na pravartate | sàmagryàþ saüskçtaü pravartate | vi-sàmagryà na pravartate | hanta vayam evaü bahu-doùa-duùñaü saüskçtaü viditvà + asya saüyogasya + asyà÷ ca sàmagryà vyavacchedaü kariùyàmo | na ca + atyanta-upa÷amaü sarva-saüskàràõàm adhigamiùyàmaþ satva-paripàcanatàyai | iti ||

idaü saükùepàn moha-÷odhanaü ||

iti ÷ikùà-samuccaye citta-parikarma paricchedo dvàda÷amaþ ||


@<[XIII. smçtyupasthànapariccheda]>@

smçty-upasthàna-paricchedaþ trayoda÷aþ | evaü karmaõya-cittaþ smçty-upasthànàny avataret ||

tatra + a-÷ubha-prastàvena kàya-smçty-upasthànam uktam ||

tad eva ca bheda-le÷ena dharma-saügãti-såtre * abhihitaü | punar a-paraü kula-putra bodhi-satva evaü kàye smçtim upasthàpayati | ayaü kàyaþ pàda-pàda-aïguli-jaïgha-åru-trika-udara-nàbhi-pçùñha-vaü÷a-hçdaya-pàr÷va-pàr÷vakà-hasta-kalàcã-bàhv-aü÷a-grãvà-hanu-lalàña-÷iraþ-kapàla-màtra-samåhaþ karma-bhava-kàraka-upacito nànà-kle÷a-saükalpa-vikalpa-÷ata-sahasràõàm àvàsa-bhåto | bahåni ca + atra dravyàõi samavahitàni | yad uta | ke÷a-roma-nakha-danta-asthi-carma-pi÷ita-vapà-snàyu-medo-va÷à-lasãkà-yakçn-måtra-purãùa-àma-à÷aya-rudhira-kheña-pitta-påya-siïghàõaka-mastaka-luïgàni | evam bahu-dravya-samåhaþ | tat ko * atra kàyaþ | tasya pratyavekùamàõasya + evaü bhavati | àkà÷a-samo * ayaü kàyaþ | sa àkà÷a-vat kàye smçtim upasthàpayati | sarvam etad àkà÷am iti pa÷yati | tasya kàya-parij¤àna-hetor na bhåyaþ kva-cit smçtiþ prasarati | na visarati | na pratisarati + iti ||

punar uktaü | ayaü kàyo na pårva-antàd àgato | na para-ante saükrànto na pårva-anta-a-para-anta-avasthito * anyatra + a-sad-viparyàsa-saübhåtaþ kàraka-vedaka-rahito na + àdy-anta-madhye pratiùñhita-målaþ | a-svàmikaþ | a-mamaþ | a-parigrahaþ | àgantukair vyavahàrair vyavahriyate kàya iti deha iti bhoga iti à÷raya iti ÷arãram iti kuõapa iti àyatanam iti | a-sàrako * ayaü kàyo màtà-pitç-÷oõita-÷ukra-saübhåto * a-÷uci-påti-dur-gandha-sva-bhàvo ràga-dveùa-moha-bhaya-viùàda-taskara-àkulo nityaü ÷atana-patana-bhedana-vikiraõa-vidhvansana-dharmà | nànà-vyàdhi-÷ata-sahasra-nãta iti ||

àrya-ratna-cåóe * apy àha | a-nityo vata + ayaü kàyo * a-cira-sthitiko maraõa-paryavasàna iti j¤àtvà na kàya-hetor viùamayà jãvati | sàraü ca + eva + àdatte | sa trãõi sàràõy àdatte |katamàni trãõi | kàya-sàraü bhoga-sàraü jãvita-sàraü ca | so * a-nityaþ kàya iti sarva-satvànàü dàsatva-÷iùyatvam abhyupagamya kiï-karaõãyatàyai utsuko bhavati | a-nityaþ kàya iti sarva-kàya doùa-vaïka-÷àñhya-kuhanàü na karoti | a-nityaþ kàya iti jãvitena + à÷vàsa-pràpto jãvita-hetor api pàpaü karma na karoti | a-nityaþ kàya iti bhogeùu tçùõà-adhyavasànaü na karoti | sarvasva-parityàgã + iva bhavati + iti ||

punar a-paraü kula-putra bodhi-satvaþ kàye kàya-anudar÷ana-smçty-upasthànaü bhàvayan sarva-satva-kàyàüs tatra sva-kàyae upanibadhnàti | evaü ca + asya bhavati | sarva-satva-kàyà mayà buddha-kàya-pratiùñhàna-pratiùñhitàþ kartavyàþ | yathà ca tathà-gata-kàye na + à÷ravas tathà sva-kàya-dharmatàü pratyavekùate | so na + à÷rava-dharmatà-ku÷alaþ sarva-satva-kàyàn api tal-lakùaõàn eva prajànàti + ity àdi ||

vãradatta-paripçcchàyàm apy uktam | yad uta + ayaü kàyo * anupårva-samudàgato * anupårva-vinà÷o parama-aõu-saücayaþ ÷uùira unnàma-avanàmau nava-vraõa-mukha-roma-kåpa-sràvã valmã-kava-dàsã-viùa-nivàsaþ \<[doubtful]>\ | a-jàta-÷atruþ | markaña-van mitra-drohã | ku-mitra-vad vi-saüvàdana-àtmakaþ | phena-piõóa-vat prakçti-dur-balaþ | udaka-budbuda-vad utpanna-bhagna-vilãnaþ | marãci-vad vipralambha-àtmakaþ | kadalã-van nibhujyamànà-sàrakaþ | màyà-vad va¤cana-àtmakaþ | ràja-vad àj¤à-bahulaþ | ÷atru-vad avatàra-prekùã | cora-vad a-vi÷vasanãyaþ | vadhya-ghàtaka-vad an-anuvãtaþ | a-mitra-vad a-hita-eùã | vadhaka-vat praj¤à-jãvita-antaràya-karaþ | ÷ånya-gràma-vad àtma-virahitaþ | kulàla-bhàõóa-vad bhedana-paryantaþ | måtoóã-van nànà-a-÷uci-paripårõaþ | medaka-sthàlã-vad a-÷uci-sràvã || pe ||

vraõa-vad ghaññana-a-sahiùõuþ | ÷alya-vat tudana-àtmakaþ | jãrõa-gçha-vat prati-saüskàra-dhàryaþ | jãrõa-yàna-pàtra-vat prati-saüskàra-vàhyaþ | àma-kumbha-vad yatna-anupàlyaþ || pe ||

nadã-taña-vçkùa-vac cala-a-calaþ | mahà-nadã-sroto-van maraõa-samudra-paryavasànaþ | àgantuka-àgàra-vat sarva-duùkha-nivàsaþ | a-nàtha-÷àlà-vad a-parigçhãtaþ | càraka-pàla-vad utkoca-sàdhyaþ || pe ||

bàla-dàraka-vat satata-paripàlyaþ ||

punar àha | evaü-vidhaü kàyam a-caukùa-rà÷iü | råpa-abhimànã bahu manyate yaþ | praj¤àyamànaþ sa hi bàla-buddhiþ viùñhà-ghañaü yàti vahan vi-cetàþ ||

påya-prakàraü vahate * asya nàsà | vaktraü ku-gandhaü vahate sadà ca | cikkàs tathà + akùõoþ krimi-vac ca jantoþ | kas tatra ràgo bahu-mànatà và ||

aïgàram àdàya yathà hi bàlo | ghçùyed ayaü yàsyati ÷ukla-bhàvam | yàti kùayaü na + eva tu ÷ukla-bhàvaü bàlasya buddhir vitathà + abhimànà ||

evaü hi yaþ caukùa-matir manuùyaþ caukùaü kariùye * aham idaü ÷arãram | su-udvartitaü tãrtha-÷ata-abhiùiktaü yàti kùayaü mçtyu-va÷àd a-caukùam ||

tathà prabhaïguraþ | prasravan bodhi-satvena kàyaþ pratyavekùitavyo nava vraõa-mukhair yàvat | àvàso bodhi-satvena kàyaþ pratyavekùitavyaþ | a÷ãti-krimi-kula-sahasràõàm || pe ||

para-bhojano bodhi-satvena kàyaþ pratyavekùitavyaþ | vçka-÷çgàla-÷va-pi÷ita-a÷inàü | yantra-upamo bodhi-satvena kàyaþ pratyavekùitavyaþ | asthi-snàyu-yantra-saüghàta-vinibaddhaþ | a-sva-adhãno bodhi-satvena kàyaþ pratyavekùitavyaþ anna-pàna-saübhåta iti vistaraþ ||

tatra + eva j¤eyaü | vedanà smçty-upasthànaü tu yathà tàvad àrya-ratna-cåóa-såtre | iha kula-putra bodhi-satvo vedanàsu vedanà-anupa÷yanà-smçty-upasthànaü bhàvayan vedita-sukha-à÷riteùu satveùu mahà-karuõàü pratilabhate | evaü ca pratisaü÷ikùate | tat sukhaü yatra veditaü na + asti sa sarva-satva-vedita-prahàõàya vedanàsu vedanà-smçty-upasthànaü bhàvayati | vedita-nirodhàya ca satvànàü saünàhaü saünahyati | àtmanà ca vedita-nirodhaü na + arpayati | sa yàü kàü-cid vedanàü vedayate tàü sarvàü mahà-karuõà-parigçhãtàü vedayate | sa yadà sukhàü vedanàü vedayate tadà ràga-cariteùu satveùu mahà-karuõàü pratilabhate àtmana÷ ca ràga-anu÷ayaü pratijahàti | yadà duùkhàü vedanàü vedayate tadà dveùa-cariteùu satveùu mahà-karuõàü pratilabhate àtmana÷ ca doùa-anu÷ayaü prajahàti | yadà + a-duùkha-a-sukhàü vedanàü moha-cariteùu satyeùu mahà-karuõàü pratilabhate | àtmana÷ ca moha-anu÷ayaü prajahàti | sa sukhàyàü vedanàyàü na + anunãyate | anunaya-samudghàtaü ca + arjayati | duùkhàyàü vedanàyàü na pratihanyate pratigha-samudghàtaü ca + arjayati | a-duùkha-a-sukhàyàü vedanàyàü na + a-vidyà-gato bhavati | a-vidyà-samudghàtaü ca + arjayati | sa yàü kà¤-cid vedanàü vetti sarvàü tàm a-nitya-veditàü vetti | sarvàü tàü duùkha-veditàü vetti | an-àtma-veditàü vetti | sa sukhàyàü vedanàyàm a-nitya-vedito bhavati | duùkhàyàü vedanàyàü ÷alya-vedito bhavati | a-duùkha-a-sukhàyàü vedanàyàü ÷ànti-vedito bhavati | iti hi yat sukhaü tad a-nityaü yad duùkhaü sukham eva tat | yad a-duùkha-a-sukhaü tad an-àtmakam ity àdi ||

àrya-akùayamati-såtre * apy uktaü | duùkhayà vedanayà spçùñaþ sarva-pàpa-a-kùaõa-upapanneùu satveùu mahà-karuõàm utpàdayati || pe ||

api tu khalu punar abhinive÷o vedanà parigraho vedanà + upàdànaü vedanà + upalambho vedanà viparyàso vedanà vikalpo vedanà + ity àdi ||

dharma-saügãti-såtre * apy uktaü ||

vedanà-anubhavaþ proktaþ | kena + asàv anubhåyate | vedako vedanàd anyaþ pçthag-bhåto na vidyate ||

evaü smçtir upastheyà vedanàyàü vicakùaõaiþ | yathà bodhis tathà hy eùà ÷àntà ÷uddhà prabhàsvarà ||

etat samàsato vedanà-smçty-upasthànam ||

citta-smçty-upasthànaü tu yathà + àrya-ratna-kåñe | sa evaü cittaü parigaveùate | katarat tu cittaü | rajyati và duùyati và muhyati và | kim atãtam an-àgataü praty-utpannaü và + iti | tatra yad atãtaü tat kùãõaü | yad an-àgataü tad a-saüpràptaü | pratyutpannasya sthitir na + asti | cittaü hi kà÷yapa na + adhyàtmaü na bahir-dhà na + ubhayam antareõa + upalabhyate | cittaü hi kà÷yapa + a-råpam a-nidar÷anam a-pratigham a-vij¤aptikam a-pratiùñham a-niketaü | cittaü hi kà÷yapa sarva-buddhair na dçùñaü | na pa÷yanti na drakùyanti yat sarva-buddhair na dçùñaü |na pa÷yanti na drakùyanti | kãdç÷as tasya pracàro draùñavyaþ | anyatra vitatha-patitayà saüj¤ayà dharmàþ pravartante | cittaü hi kà÷yapa màyà-sadç÷am a-bhåta-parikalpanayà vividhàm upapattiü parigçhõàti || pe ||

cittaü hi kà÷yapa nadã-srotaþ-sadç÷am an-avasthitam utpanna-bhagna-vilãnaü | cittaü hi kà÷yapa dãpa-arcciþ-sadç÷aü hetu-pratyayatayà pravartate | cittaü hi kà÷yapa vidyut-sadç÷aü kùaõa-bhaïga-an-avasthitam | cittaü hi kà÷yapa + àkà÷a-sadç÷am àgantukaiþ kle÷air upakli÷yate | pe ||

cittaü hi kà÷yapa pàpa-mitra-sadç÷aü sarva-duùkha-saüjananatayà | pe | cittaü hi kà÷yapa matsya-baói÷a-sadç÷aü duùkhe sukha-saüj¤ayà | tathà nãla-makùikà-sadç÷am a-÷ucau ÷uci-saüj¤ayà | cittaü hi kà÷yapa praty-arthika-sadç÷aü vividha-kàraõa-àkaraõatayà | cittaü hi ojo-hàra-yakùa-sadç÷aü sadà vivara-gaveùaõatayà | evaü cora-sadç÷aü sarva-ku÷ala-måla-muùaõatayà | cittaü hi kà÷yapa råpa-àràmaü pataï-ga-netra-sadç÷aü | cittaü hi kà÷yapa ÷abda-àràmaü saügràma-bherã-sadç÷aü | cittaü hi kà÷yapa gandha-àràmaü varàha iva + a-÷uci-madhye | cittaü hi kà÷yapa rasa-àràmaü ratha-ava÷eùa-bhoktç-ceñã-sadç÷aü | cittaü hi kà÷yapa spar÷a-àràmaü makùikà + iva taila-pàtre | cittaü hi kà÷yapa parigaveùyamàõaü na labhyate | yan na labhyate tan na + upalabhyate | yan na + upalabhyate tan na + eva + atãtaü na + an-àgataü na praty-utpannaü | yan na + eva + atãtaü na + an-àgataü na praty-utpannaü tat try-adhva-samatikràntaü | yat try-adhva-samatikràntaü tan na + iva + asti na na + asti + ity àdi ||

àrya-ratna-cåóa-såtre * apy àha | sa cittaü parigaveùamàõo na + àdhyàtmaü cittaü samanupa÷yati | na bahir-dhà cittaü samanupa÷yati |na skandheùu cittaü samanupa÷yati | na dhàtuùu cittaü samanupa÷yati | na + àyataneùu cittaü samanupa÷yati | sa cittam a-samanupa÷yaü÷ citta-dhàràü paryeùate | kutaþ cittasya + utpattir iti | tasya + evaü bhavati àlambane sati cittam utpadyate | tat kim anyad àlambanam | atha yad eva + àlambanaü tad eva cittaü | yadi tàvad anyad àlambanam anyac cittaü | tad dvi-cittatà bhaviùyati | atha yad eva + àlambanaü tad eva cittaü | tat kathaü cittaü cittaü samanupa÷yati | na hi cittaü cittaü samanupa÷yati | tad yathà na tayà + eva + asi-dhàrayà sà + eva + asi-dhàrà ÷akyate chettum | na tena + eva + aïguly--agreõa tad eva + aïguly--agraü spraùñuü ÷akyate | na + eva cittena tad eva cittaü ÷akyate draùñum || pe ||

punar a-paraü kula-putra yad upadruta-pradruta-an-avasthita-pracàrasya vànara-màruta-sadç÷asya | pe | dåraü-gama-càriõo * a-÷arãrasya laghu-parivartino viùaya-lolasya ùaó-àyatana-go-carasya + a-para-a-para-saüprayuktasya cittasya + avasthànàm eka-agratà + a-÷araõam a-vi÷araõaü ÷amathà + eka-agratà + a-vikùepa ity ucyate cittasya smçtir iti ||

àrya-akùayamati-såtre * apy uktaü |viñhapanàyàü mayà yogaþ karaõãyaþ | iyaü ca citta-dharmatà na vihàtavyà | tatra katamà citta-dharmatà | katamà viñhapanà | màyà-upamaü cittam iyam ucyate citta-dharmatà | yat punaþ sarvasvaü parityajya sarva-buddha-kùetra-pari÷uddhaye pariõàmayati + iti + iyam ucyate viñhapanà + ity àdi ||

dharma-smçty-upasthànaü tu ||

yathà tàvad atra + àha | dharme dharma-anudar÷ã viharan bodhi-satvo na ka¤-cid dharmaü samanupa÷yati | yato na buddha-dharmà yato na bodhiþ | yato na màrgo yato na niþ-saraõaü | sa sarva-dharma-a-niþ-saraõam iti viditvà + an-àvaraõaü nàma mahà-karuõà-samàdhiü samàpadyate | sa sarva-dharmeùu sarva-kle÷eùu ca kçtrima-saüj¤àü pratilabhate | niþ-kle÷à ete dharmà | na + ete sa-kle÷àþ | tat kasya hetoþ | tathà hy ete nãta-arthe samavasaranti | na + asti kle÷ànàü saücayo | na rà÷ã-bhàvaþ | na ràga-bhàvo na dveùa-bhàvo na moha-bhàva | eùàm eva kle÷ànàm avabodhàd bodhiþ | yat sva-bhàvà÷ ca kle÷às tat sva-bhàvà bodhir ity evaü smçtim upasthàpayati + iti ||

àrya-ratna-cåóe * apy uktam | iha kula-putra bodhi-satvasya dharme dharma-anupa÷yanà smçty-upasthànena viharata evaü bhavati | dharmà eva + utpadyamànà utpadyante | dharmà eva nirudhymànà nirudhyante ||

na punar atra ka÷-cid àtma-bhàve satvo và jãvo và jantur và poùo và puruùo và pudgalo và manu-jo và yo jàyate và jãryate và cyavate và + utpadyate và | eùà dharmàõàü dharmatà | yadi samudànãyante | samudàgacchanti | atha na samudànãyante na samudàgacchanti | yàdç÷àþ samudànãyante tàdç÷àþ samudàgacchanti ku÷alà và + a-ku÷alà và ani¤jyà và | na + asti dharmàõàü samudànetà | na ca + a-hetukànàü dharmàõàü kà-cid utpattir ity àdi ||

tatra + eva + àha | sa kiyad-gambhãràn api dharmàn pratyavekùamàõas tàü sarva-j¤atà-bodhi-citta-anusmçtiü na vijahàti ||

àrya-lalita-vistara-såtre * apy uktam | saüskàra a-nitya a-dhruvà àma-kumbha-upama-bhedana-àtmakàþ | para-kelika-yàcita-upamàþ pàü÷u-nagara-upamatà ca kàlikà ||

saüskàra pralopa dharmime varùa-kàli calitaü vilepanaü | nadi-kåla iva sa-vàlukaü pratyaya-adhãna sva-bhàva-dur-balàþ ||

saüskàra pradãpa arci-vat kùipra-utpatti nirodha-dharmakàþ | an-avasthita-màruta-upamàþ phena-piõóà-vad a-sàra-dur-balàþ ||

saüskàra nir-ãha ÷ånyakàþ kadalã-skandha-samà nirãkùataþ | màyà-upama citta-mohanà bàla-ullàpana-rikta-muùñi-vat ||

hetåbhi ca pratyayebhi và sarva saüskàra-gataü pravartate | anyo-nya-pratãtya-hetutaþ tad idaü bàla-jano na budhyate ||

yathà mu¤ja pratãtya balba-jaü rajju vyàyàma-balena vartità | ghañi-yantra sa-cakra vartate teùv eka-eka÷u na + asti vartanà ||

tatha sarva-bhava-aïga-vartanã anyo-nya-upacayena niþ÷rità | eka-eka÷u teùu vartanã pårva-a-para-antato na + upalabhyate ||

bãjasya sato yathà + aïkuro na ca yo bãja sa ca + eva aïkuro | na ca anya tato na ca + eva tat | evam an-uccheda a-÷à÷vata dharmatà ||

saüskàra a-vidya-pratyayàþ te ca saüskàra na santi tatvataþ | saüskàra a-vidya ca + eva hi ÷ånya ete prakçtã nir-ãhakàþ ||

mudràt prati-mudra dç÷yate mudra-saükrànti na ca + upalabhyate | na ca tatra na ca + eva sànyato evaü saüskàr-an-uccheda-÷à÷vatàþ ||

cakùu÷ ca pratãtya råpataþ cakùu vij¤ànam iha + upajàyate | na ca cakùuùi råpa-ni÷ritaü råpa-saükrànti na ca + eva cakùuùi ||

nairàtmya-÷ubhà÷ ca dharmime te punar àtmà + iti ÷ubhà÷ ca kalpitàþ | viparãtam a-sad-vikalpitaü cakùu-vij¤àna tato upajàyate ||

vij¤àna nirodha-saübhavaü vij¤a utpàda-vyayaü vipa÷yati | a-kahi¤-ci gatam an-àgataü ÷ånya màyà-upama yogi pa÷yati ||

araõiü yatha ca + uttara-araõiü hasta-vyàyàma-trayebhi saügatiü | iti pratyayato * agni jàyate jàtu kçtu-kàryu laghå nirudhyate ||

atha paõóitu ka÷-ci màrgate kuta yam àgatu kutra yàti và | vidi÷o di÷i sarva màrgato na gatir na + apy a-gati÷ ca labhyate ||

skandha-àyatanàni dhàtavaþ tçùõa a-vidyà iti karma-pratyayàþ | sàmagri tu satva-såcanà sà ca parama-arthatu na + upalabhyate ||

kaõñha-oùñha pratãtya tàlukaü jihva parivartir avarti akùarà | na ca kaõñha-gatà na tàlukaiþ akùara-eka-eka tu na + upalabhyate ||

sàmagri-pratãtya÷ ca sà vàcam anubudhi-va÷ena ni÷carã | mana-vàca a-dç÷ya-råpiõã bàhyato * abhyantari na + upalabhyate ||

utpàda-vyayaü vipa÷yato vàca-ruta-ghoùa-svarasya paõóitàþ | kùaõikàü va÷ikàü tad ãdç÷ãü sarva-vàcaþ prati÷rutaka-upamàþ ||

yatha tantri pratãtya dàru ca hasta-vyàyàma-trayebhi saügatim | tuõa-vãõa-su-ghoùaka-àdibhiþ ÷abdo ni÷carate tad-udbhavaþ ||

atha paõóitu ka÷-ci màrgate kuto * ayam àgatu kutra yàti và | vidi÷o di÷a sarva-màrgataþ ÷abdam an-àgamanaü na labhyate ||

tatha hetubhi pratyayebhi ca sarva-saüskàra-gataü pravartate | yogã puna bhåta-dar÷anàt ÷ånya saüskàra nir-ãha pa÷yati ||

skandha-àyatanàni dhàtavaþ ÷ånya-adhyàtmika ÷ånya-bàhyakàþ | satva-àtma-viviktana-àlayàþ dharma-àkà÷a-sva-bhàva-lakùaõàþ ||

loka-nàtha-vyàkaraõe * apy uktam ||

÷ånyà a-nàmakà dharmàþ nàma kiü paripçcchasi | ÷ånyatà na kva-cid devà na nàgà na + api ràkùasàþ ||

manuùyà và + a-manuùyà và sarve tu eùa vidyate | nàmnà hi nàmatà ÷ånyà nàmni nàma na vidyate ||

a-nàmakàþ sarve dharmàþ nàmnà tu paridãpitàþ ||

yo hi sva-bhàvo nàmno vai na sa dçùño na ca ÷rutaþ | na ca + utpanno niruddho và kasya nàma + iha pçcchasi ||

vyavahàra-kçtaü nàma praj¤aptir nàma-dar÷ità | ratna-citro hy ayaü nàmnà ratna-uttama-para iti ||

iti ÷ikùà-samuccaye smçty-upasthàna-paricchedas trayoda÷aþ ||


@<[XIV. àtmabhàvapari÷uddhi]>@

àtma-bhàva-pari÷uddhiþ pariccheda÷ caturda÷aþ ||

uktàni smçty-upasthànàni | evaü yogya-citto da÷asu dikùu ÷eùasya jagato duùkha-sàgara-uddharaõa-abhisaübodhy-upàyo vyoma-paryanta-traikàlya-sarva-dharma-va÷a-vartitvàya + eva tu punaþ sarva-dharma-÷ånyatàm avataret | evaü hi pudgala-÷ånyatà siddhà bhavati | tata÷ ca chinna-målatvàt kle÷à na samudàcaranti ||

yathà + uktam àrya-tathà-gata-guhya-såtre | tad yathà + api nàma ÷àntamate vçkùasya måla-chinnasya sarva-÷àkhà patra-palà÷àþ ÷uùyanti | evam eva ÷àntamate sat-kàya-dçùñy-upa÷amàt sarva-kle÷à upa÷àmyanti + iti ||

÷ånyatà-bhàvanà-anu÷aüsàs tv a-paryantàþ ||

yathà tàvac candra-pradãpa-såtre | so * asau ÷ikùa na jàtu tra÷atã su-gatànàü | so * asau ÷åru na jàtu istriõàü va÷am etã | so * asau sàsani prãti vindate su-gatànàü | yo * asau dharma-sva-bhàva jànatã su-pra÷àntaü ||

so * asau na + iha cireõa bheùyate dvi-pada-indraþ | so * asau vaidya-bhiùak bheùyate sukha-dàtà | so * asau uddhari ÷alya sarva÷o dukhitànàü |yo * asau dharma-sva-bhàva jànatã su-pra÷àntaü ||

so * asau kùànti-balena udgato nara-candraþ | so * asau loùñaka-daõóa tàóito na ca kupyã | so * asau chidyati aïgam aïga÷o na ca kùubhyo | yo * asau dharma-sva-bhàva jànatã su-pra÷àntaü ||

na + asau durgatiùå patiùyatã anuvya¤jana | nityaü lakùaõa-dhàri bheùyatã abhiråpaþ | pa¤cyo tasya abhij¤a bhàvità ima nityaü | purataþ so su-gatàna sthàsyatã sa ca ÷åra | ity àdi ||

bhagavatyàm apy uktaü | punar a-paraü ÷àriputra bodhi-satvena mahà-satvena buddha-kàyaü niùpàdayitu-kàmena dvàtriü÷an-mahà-puruùa-lakùaõàny a÷ãtiü ca + anuvya¤janàni pratilabdhu-kàmena sarvatra jàtau jàti-smaratàü bodhi-citta-a-vipraõà÷atàü bodhi-satva-caryà + a-saüpramoùatàü pratilabdhu-kàmena sarva-pàpa-mitra-pàpa-sahàyàn vivarjayitu-kàmena sarva-buddha-bodhi-satva-kalyàõa-mitràõy àràgayitu-kàmena sarva-màra-màra-kàyika-devatà-nirjetu-kàmena sarva-àvaraõã yàni ÷odhayitu-kàmena sarva-dharma-an-àvaraõatàü pratilabdhu-kàmena praj¤à-pàramitàyàü ÷ikùitavyaü | punar a-paraü ÷àriputra bodhi-satvena mahà-satvena ye da÷asu dikùu buddhà bhagavantas tiùñhanti te me varõaü bhàùerann iti praj¤à-pàramitàyàü ÷ikùitavyaü | punar a-paraü ÷àriputra bodhi-satvena mahà-satvena + eka-citta-utpàdena pårvasyàü di÷i gaïgà-nadã-vàlukà-upamàn loka-dhàtån samatikramitu-kàmena | pe | evaü sarva-dikùu praj¤à-pàramitàyàü ÷ikùitavyam ity àdy iti \<[doubtful]>\ vistaraþ ||

tatra yathà nir-àtmàna÷ ca sarva-dharmàþ | karma-phala-saübandha-a-virodha÷ ca niþ-sva-bhàvatà ca yathà-dçùña-sarva-dharma-a-virodha÷ ca | tathà pitç-putra-samàgame dar÷itam | ùaó-dhàtur ayaü mahà-ràja puruùaþ ùañ-spar÷a-àyatanaþ | aùñàda÷a-mana-upavicàraþ | ùaó-dhàtur ayaü mahà-ràja puruùa iti | na khalu punar etad yuktaü | kiü và + etad pratãtya + uktaü ùaó ime mahà-ràja dhàtavaþ | katame ùañ | tad yathà pçthivã-dhàtur ab-dhàtus tejo-dhàtur vàyu-dhàtur àkà÷a-dhàtur vij¤àna-dhàtu÷ ca | ime mahà-ràja ùaó dhàtavaþ ||

yàvat ùaó imàni mahà-ràja spar÷a-àyatanàni | katamàni ùañ | cakùuþ spar÷a-àyatanaü råpàõàü dar÷anàya | ÷rotraü spar÷a-àyatanaü ÷abdànàü ÷ravaõàya | ghràõaü spar÷a-àyatanaü gandha-àràma-àghràõàya | jihvà spar÷a-àyatanaü rasànàm àsvàdanàya | kàya-spar÷a-àyatanaü spraùñavyànàü spar÷anàya | manaþ-spar÷a-àyatanaü dharmàõàü vij¤ànàya | imàni ca mahà-ràja ùañ spar÷a-àyatanàni || pe ||

aùñàda÷a + ime mahà-ràja mana-upavicàràþ | katame * aùñàda÷a | iha puruùa÷ cakùuùà råpàõi dçùñvà | saumanasya-daurmanasya-upekùà-sthànãyàny upavicarati | evaü ÷rotra-àdiùu vàcyaü | tena praty-ekam indriya-ùañkena saumanasya-àdi-trayàõàü bhedàd aùñàda÷a mana-upavicàrà bhavanti | pe | katama÷ ca mahà-ràja + àdhyàtmikaþ pçthivã-dhàtuþ | yat ki¤-cid asmin kàye * adhyàtmaü kakkhañatvaü khara-gatam upàttaü | tat punaþ katamat | tad yathà | ke÷à romàõi nakhà dantà ity àdi | ayam ucyate + àdhyàtmikaþ pçthivã-dhàtuþ ||

katama÷ ca mahà-ràja bàhyaþ pçthivã-dhàtuþ | yat ki¤-cid bàhyaü kakkhañvaü khara-gatam anupàttam ayam ucyate bàhyaþ pçthivã-dhàtuþ | tatra mahà-ràja + àdhyàtmikaþ pçthivã-dhàtur utpadyamàno na kuta÷-cid àgacchati nirudhyamàno na kva-cit saünicayaü gacchati | bhavati mahà-ràja sa samayo yat strã adhyàtmam ahaü strã + iti kalpayati | sà + adhyàtmam ahaü strã + iti kalpayitvà bahir-dhà puruùaü puruùa iti kalpayati | sà bahir-dhà puruùaü puruùa iti kalpayitvà saüraktà satã bahir-dhà puruùeõa sàrdhaü saüyogam àkàïkùate | puruùo * adhyàtmaü puruùo * asmi + iti kalpayati + iti pårva-vat | tayoþ saüyoga-àkàïkùayà saüyogo bhavati | saüyoga-pratyayàt kalalaü jàyate | tatra mahà-ràja ya÷ ca saükalpo ya÷ ca saükalpayità | ubhayam etan na saüvidyate | striyàü strã na saüvidyate | puruùe puruùo na saüvidyate | iti hy a-sann a-sad-bhåtaþ saükalpo jàtaþ | so * api saükalpà-sva-bhàvena na saüvidyate | yathà saükalpas tathà saüyogo * api kalalam api sva-bhàvena na saüvidyate | ya÷ ca sva-bhàvato na saüvidyate tat kathaü kakkhañatvaü janayiùyati | iti hi mahà-ràja saükalpaü j¤àtvà kakkhañatvaü veditavyaü yathà kakkhañatvam utpadyamànaü na kuta÷-cid àgacchati | nirudhyamànaü na kva-cit saünicayaü gacchati + iti | bhavati mahà-ràja samayo yad ayaü kàyaþ ÷ma÷àna-paryavasàno bhavati | tasya tat kakkhañatvaü saüklidyamànaü nirudhyamànaü na pårvàü di÷aü gacchati | na dakùiõàü | na pa÷cimàü | na + uttaràü | na + årdhvaü | na + adho | na tu vi-di÷aü gacchati | evaü mahà-ràja + àdhyàtmikaþ pçthivã-dhàtur draùñavyaþ | bhavati mahà-ràja sa samayo yadà + àkà÷ã-bhåte loka-saünive÷e bràhmaü vimànaü saütiùñhate mahà-ratna-mayaü | tan mahà-ràja kakkhañatvam utpadyamànaü na kuta÷-cid àgacchati | cakra-vàóa-mahà-cakra-vàóàþ saütiùñhante dçóhàþ sàrà eka-ghanà vajra-mayàs teùàm api kakkhañatvam utpadyamànaü na kuta÷-cid àgacchati | sumeravaþ parvata-ràjàno yugaü-dharà nimiü-dharà ã÷à-dharà yàvat kàla-parvatàþ saütiùñhante | sarva÷ ca tri-sàhasra-mahà-sàhasro loka-dhàtuþ saütiùñhate | catur-a÷ãtir yojana-sahasràõy udvedhena | madhye ca + aùñaùaùñiü yojana-÷ata-sahasraü mahà-pçthivã saütiùñhate | tad api mahà-ràja kakkhañatvaü samudàgacchat kuta÷-cid àgacchati | bhavati mahà-ràja sa samayo yadà + ayaü lokaþ saüvartate | tadà + iyaü mahà-pçthivã agninà và dahyate * adbhir và klidyate vàyunà và vikãryate | tasyà agninà dahyamànàyà maùir api na prajàyate tad yathà + api nàma sarpiùo và tailasya và + agninà dahyamànasya na maùir na chàyikà praj¤àyate evam eva + asyàs tri-sàhasra-mahà-sàhasràyà loka-dhàtor agninà dahyamànàyà na + eva maùir na chàyikà + ava÷iùñà praj¤àyate | evam adbhir lavaõa-vilaya-vad vàyunà vairambha-vàta-abhihata-÷akunta-vat pçthivyàü na ki¤-cid ava÷iùñaü praj¤àyatae iti pañhyate | tatra mahà-ràja pçthivã-dhàtor utpàdo * api ÷ånyaþ vyayo * api ÷ånya utpanno * api pçthivã-dhàtuþ sva-bhàva-÷ånya | iti hi mahà-ràja pçthivã-dhàtuþ pçthivã-dhàtutvena na + upalabhyate * anyatra vyavahàràt | so * api vyavahàro na strã na puruùaþ | evam eva + etan mahà-ràja yathà-bhåtaü samyak-praj¤ayà draùñavyaü | tatra katamo * ab-dhàtuþ | yad idam asmin kàye * adhyàtmaü praty-àtmam àpaþ | ab-gataü | aptvaü snehaþ | sneha-gataü snehatvaü dravatvam upagatam upàttaü ||

tat punaþ katamat | tad yathà | a÷ru svedaþ kheñaþ siïghàõakaü va÷à lasikà majjà medaþ pittaü ÷leùmà påyaþ ÷oõitaü kùãraü prasràva ity àdir ayam ucyante àdhyàtmiko * ab-dhàtuþ | pe ||

bhavati mahà-ràja sa samayo yat priyaü dçùñvà + a÷ru pravartate | duùkhena ca + abhyàhatasya dharma-saüvegena và + a÷ru pravartate | vàtena và + akùi prasyandate | yàvat sa mahà-ràja + ab-dhàtur na kuta÷-cid àgacchati | bhavati mahà-ràja sa samayo yadà + àdhyàtmiko * ab-dhàtuþ pari÷uùyati | sa pari÷uùyan nirudhyamàno na kva-cid gacchati | pe | vivartamàne khalu punar loke samantàd dvàtriü÷at pañalà abhra-ghanàþ saütiùñhante saüsthàya sarvàvantaþ | tri-sàhasra-mahà-sàhasraü loka-dhàtuü chàdayanti | yataþ pa¤ca-antara-kalpàn ãùàdhàro devo varùati | evaü pa¤ca gaja-prameho devo varùati | pa¤ca-àcchinna-dhàraþ |pa¤ca sthåla-bindukaþ | tata iyaü mahà-pçthivã yàvad brahma-lokàd udakena sphuñà bhavati | sa mahà-ràja tàvan mahàn ab-dhàtur utpadyamàno na kuta÷-cid àgacchati | bhavati mahà-ràja sa samayo yad ayaü lokaþ saüvartate | saüvartamàne khalu punar loke dvitãyasya såryasya pràdur-bhàvo bhavati | dvitãyasya såryasa loke pràdur-bhàvàd utsàþ saràüsi kunadya÷ ca ÷uùyanti | evaü tçtãyasya mahà-utsà mahà-nadyaþ | caturthasya + an-avataptaü mahà-saraþ sarveõa sarvam ucchuùyati | caturthasya såryasya pràdur-bhàvàn mahà-samudrasya yojanikam apy udakaü parikùayaü paryàdànaü gacchati | dvi-yojanikam api tri-catuþ-pa¤ca-da÷a-viü÷ati-triü÷ac-catvàriü÷at-pa¤cà÷ad-yojanikam api yàvac catvàriü÷ad-yojana-sahasram udakam ava÷iùñaü bhavati | yàvad dvi-tàla-màtraü |yàvat kaõñha-màtraü | yàvad goùpada-màtram udakam ava÷iùñaü bhavati | bhavati mahà-ràja sa samayo yan mahà-samudre pçthita-pçthitàny ava÷iùñàni bhavanti | pe ||

bhavati mahà-ràja sa samayo yan mahà-samudre * aïguli-sneha-màtram apy udakaü na + ava÷iùñaü bhavati | sa mahà-ràja tàvàn ab-dhàtur nirudhyamàno na kva-cid gacchati | pe | tasya khalu punar mahà-ràja + ab-dhàtor utpàdo * api ÷ånyaþ | vyayo * api ÷ånyaþ tiùñhann api so * ab-dhàtuþ sva-bhàva-÷ånya iti hi mahà-ràja + ab-dhàtur ab-dhàtutvena + upalabhyate * anyatra vyavahàra-màtràt | so * api vyavahàro na strã na puruùaþ pårva-vat ||

àdhyàtmikas tejo-dhàtuþ katamaþ ||

 yat ki¤-cid asmin kàye tejas tejo-gatam åùma-gatam upagatam upàttaü | tat punaþ katamat | yena + ayaü kàya àtapyate saütapyate | yena và + asya + asita-pãta-khàditàni samyak-sukhena paripàkaü gacchati | yasya ca + utsadatvàj jvarito jvarita iti saükhyàü gacchati || pe ||

bàhyas tejo-dhàtuþ katamaþ | yad bàhyaü tejas tejo-gatam åùma-gatam upagatam upàttaü | tat punaþ katamat | yan manuùyà araõã-sahagatebhyo garbhala-sahagatebhyo và go-maya-cårõena và kàrpàsa-picunà + àvàsam anveùante yad utpannaü gràmam api dahati gràma-prade÷am api dahati yàvad dvãpaü và kakùaü tçõànàü và dàvaü và kàùñhaü và yàvad dahan paraiti + ity àdi |tatra mahà-ràja + àdhyàtmikas tejo-dhàtur utpadyate na kuta÷-cid àgacchati nirudhyamàno na kva-cit saünicayaü gacchati | iti hy a-bhåtvà bhavati bhåtvà ca prativigacchati sva-bhàva-rahitatvàt ||

evaü yat ki¤-cid asmin kàye vàyur vàyu-gataü laghutvaü samudãraõatvaü | tat punaþ katamat | tad yathà årdhva-gamà vàyavo * adho-gamàþ pàr÷va-à÷rayàþ pçùñha-à÷rayàþ kukùi-gamàþ ÷astrakàþ kùurakàþ såcakàþ pippalakà vàta-aùñhãlà vàta-gulmà à÷vàsa-pra÷vàsà aïga-anusàriõo vàyava ity àdi | santi bahir-dhà pårve vàyavo dakùiõàþ pa÷cimà uttarà vàyavaþ sa-rajasaþ a-rajasaþ parãttà mahad-gatà vàyava iti | bhavati mahà-ràja sa samayo yan mahà-vàyu-skandhaþ samudàgataþ | vçkùa-agràn api pàtayati | kuóyàn api parvata-agràn api pàtayati | pàtayitvà nir-upàdàno vigacchati | yaü satvà÷ cãvara-karõikena và vidhamanakena vàta-anuvçttena và paryeùyante | yàvad ayam ucyate bàhyo vàyu-dhàtuþ | tasya + apy utpattiþ pårva-vat ||

àdhyàtmika àkà÷a-dhàtuþ katamaþ | yat ki¤-cid asmin kàye * adhyàtmaü praty-àtmam upagatam upàttam àkà÷a-gatam iha + abhyantara-saükhyà-bhåtaü | a-sphuñam a-spharaõãyaü tvaï-mànsa-÷oõitena | tat punaþ katamat | yad asmin kàye cakùuþ suùiram iti và yàvan mukhaü và mukha-dvàraü và kaõñhaü và kaõñha-nàóyà và yena ca + abhyavaharati yatra ca + avatiùñhate | yena ca + asya + a÷ita-pãta-khàdita-àsvàditam adhastàt pragharati | ayam ucyatae àdhyàtmika àkà÷a-dhàtuþ | evaü bàhye * api yad a-sphuñam a-spharaõãyaü råpa-gatena + a-paliguddhaü suùira-bhàva÷ chidraü | ayam ucyate bàhyaþ àkà÷a-dhàtuþ ||

bhavati mahà-ràja sa samayo yat karma-pratyayàd àyatanàni pràdur-bhavanti tàny àkà÷a-dhàtuü paricàrayanti | tatra saükhyà bhavaty àdhyàtmika àkà÷a-dhàtur iti | sa na kuta÷-cid àgacchati | bhavati samayo yad råpaü bibharti sarvam àkà÷ã-bhavati | tat kasya hetoþ | a-kùayo hy àkà÷a-dhàtuþ sthiro * a-calaþ | tad yathà mahà-ràja + a-saüskçto nirvàõa-dhàtuþ | evam eva + àkà÷a-dhàtuþ sarvatra + anugato draùñavyaþ | tad yathà + api nàma mahà-ràja puruùa utthale de÷e uda-pànaü và kuñakaü và kåpaü và puùkariõãü và khànayet | tat kiü manyase mahà-ràja yat tatra + àkà÷aþ kutas tad àgatam iti | àha | na kuta÷-cid bhagavan | bhagavàn àha | tad yathà + api nàma mahà-ràja sa puruùaþ punar eva tad uda-pànaü và yàvat puùkariõãü và pårayet | tat kiü manyase mahà-ràja yat tad àkà÷aü kva-cid gatam iti | àha | na kva-cid gataü bhagavan | tat kasya hetoþ | na hy àkà÷a-dhàtur gamane và àgamane và pratyupasthitaþ | na strã-bhàvena na puruùa-bhàvena pratyupasthitaþ | bhagavàn àha | iti hi mahà-ràja bàhya-àkà÷a-dhàtur a-calaþ |a-vikàraþ |tat kasya hetoþ | ÷ånyo hy àkà÷a-dhàtur àkà÷a-dhàtutvena | virahita àkà÷a-dhàtur àkà÷a-dhàtutvena | na puruùa-bhàvena na strã-bhàvena pratyupasthitaþ | evam eva yathà-bhåtaü samyak-praj¤ayà draùñavyaü ||

tatra katamo vij¤àna-dhàtur yà cakùur-indriya-adhipateyà | råpa-àrambaõa-prativij¤aptiþ | yàvad iti hi mahà-ràja yà kà-cid varõa-saüsthàna-prativij¤aptir ayam ucyate cakùur-vij¤àna-dhàtuþ | pe | iti hi yà ùaó-indriya-adhipateyà ùaó-viùaya-àrambaõà viùaya-vij¤aptir ayam ucyate vij¤àna-dhàtuþ | sa khalu punar ayaü mahà-ràja vij¤àna-dhàtur na + indriya-ni÷rito na viùayebhya àgato na madhye * antara-sthàyã sa na + adhyàtma bahir-dhà na + ubhayam antareõa | sa khalu punar ayaü mahà-ràja vij¤àna-dhàtur vastu prativij¤apya niruddhaþ | sa utpadyamàno na kuta÷-cid àgacchati nirudhyamàno na kva-cid gacchati | tasya khalu punar vij¤àna-dhàtor utpàdo * api ÷ånyaþ | vyayo * api ÷ånyaþ | utpanno * api vij¤àna-dhàtuþ sva-bhàva-÷ånyaþ | iti mahà-ràja vij¤àna-dhàtur vij¤àna-dhàtutvena ÷ånyo na + upalabhyate * anyatra vyavahàràt | so * api vyavahàro na strã na puruùaþ | evam etad yathà-bhåtaü samyak-praj¤ayà draùñavyaü ||

tatra mahà-ràja katamac cakùur-àyatanaü | yac caturõàü mahà-bhåtànàü prasàdaþ | tad yathà pçthivã-dhàtor ab-dhàtos tejo-dhàtor vàyu-dhàtor yàvat | tatra pçthivã-dhàtu-prasàda÷ cakùur-àyatanaü na + ab-dhàtu-prasàdo na tejo-dhàtu-prasàdo na vàyu-dhàtu-prasàda÷ cakùur-àyatanaü | tat kasya hetoþ | na hi pçthivã-dhàtu-prasàdaþ kasya-cid dharma-àyatanaü và àyatana-pratilambhena và pratyupasthitaþ | evaü yàvan na vàyu-dhàtu-prasàdaþ kasya-cid dharmasya + àyatanaü và àyatana-pratilambhena và pratyupasthitaþ | tat kasya hetoþ | ni÷-ceùñà hy ete dharmà niùñhàpàrà nirvàõa-samà | iti hi mahà-ràja eka-ekato dharmàn mçgyamàõàn cakùur-àyatanaü na + upalabhate * anyatra vyavahàràt | tat kasya hetoþ | ÷ånyo hi pçthivã-dhàtu-prasàdaþ pçthivã-dhàtu-prasàdena | yàvac * chånyo vàyu-dhàtu-prasàdo vàyu-dhàtu-prasàdena | ye ca dharmàþ sva-bhàvena ÷ånyàþ kas teùàü prasàdo và kùobho và | yeùàü na prasàdo na kùobha upalabhyate | kathaü te råpaü drakùyanti | iti hy atyantatayà cakùur-àyatanaü ÷ånyaü cakùur-àyatana-sva-bhàvena tat pårva-antato na + upalabhyate ||

a-para-antato * api na + upalabhyate | an-àgamanatàü gamanatàü ca + upàdàya sthànam apy asya na + upalabhyate sva-bhàva-virahitatvàt | yac ca sva-bhàvena na saüvidyate | na tat strã na puruùaþ | tena kà manyanà | manyanà ca nàma mahà-ràja màra-go-caraþ | a-manyanà buddha-go-caraþ | tat kasya hetoþ | manyanà + apagatà hi sarva-dharmàþ | pe | tatra mahà-ràja katamac * chrotra-àyatanaü | yac caturõàü mahà-bhåtànàü prasàdo | yàvad iti hi mahà-ràja sarva-dharmà vimokùa-abhimukhà dharma-dhàtu-niyatà àkà÷a-dhàtu-paryavasànà a-pràptikà a-vyavahàrà an-abhilàpyà an-abhilapanãyàþ | yatra mahà-ràja indriyàõi pratihanyante te viùayà ity ucyante | cakùur hi råpe pratihanyate tasmàd råpàõi cakùur-viùayà ity ucyante | evaü ÷rotraü ÷abdeùv ity àdi | tatra cakùå råpe pratihanyata iti nipàtaþ | pratihanyanà teùàü nirdiùñà | tathà hi cakùå råpeùu tri-vidhaü nipatati + iti | anu-kåleùu ÷ubha-saüj¤ayà | prati-kåleùu pratigha-saüj¤ayà | na + eva + anu-kåleùu na prati-kåleùu + upekùayà | evaü mano dharmeùv ity àdi | tae ime viùayà mano-go-carà ity ucyante | atra hi mana÷ carati | upavicarati | tasmàn mano-go-carà ity ucyante | yad etan mahà-ràja mano * a-prati-kåleùu råpeùv anunãtaü carati | tena + asya ràga utpadyate | prati-kåleùu råpeùu pratihataü carati tena + asya dveùa utpadyate | na + eva + anu-kåleùu na prati-kåleùu saümåóhaü carati | tena + asya moha utpadyate | evaü ÷abda-àdiùv api tri-vidham àrambaõam anubhavati pårva-vat ||

tatra mahà-ràja màyà-upamàni + indriyàõi | svapna-upamà viùayàþ | tad yathà + api nàma mahà-ràja puruùaþ suptaþ svapna-antare jana-pada-kalyàõyà striyà sàrdhaü paricaret | sa ÷ayita-vibuddho jana-pada-kalyàõãü striyam anusmaret | tat kiü manyase mahà-ràja saüvidyate svapna-antare jana-pada-kalyàõã strã | àha | na + u hi + idaü bhagavan | bhagavàn àha | tat kiü manyase mahà-ràja + api nu sa puruùaþ paõóita-jàtãyo bhavet | yaþ svapna-antare jana-pada-kalyàõãü striyam anusmaret | tayà và sàrdhaü krãóitam abhinive÷et | àha | na + u hi + idaü bhagavan | tat kasya hetoþ | aty-antatayà hi bhagavan svapna-antare jana-pada-kalyàõã na saüvidyate na + upalabhyate | kutaþ punar anayà sàrdhaü paricaraõà | anyatra yàvad eva sa puruùo vighàtasya klamathasya bhàgã syàt | yas tàm abhinivi÷et ||

bhagavàn àha | evam eva mahà-ràja bàlo * a-÷rutavàn pçthag-jana÷ cakùuùà råpàõi dçùñvà saumanasya-sthànãyàny abhinivi÷et | so * abhiniviùñaþ sann anunãyate * anunãtaþ saürajyate | saürakto ràga-jaü karma + abhisaüskaroti | tri-vidhaü kàyena catur-vidhaü vàcà tri-vidhaü manasà | tac ca karma + abhisaüskçtam àdita eva kùãõaü niruddhaü vigataü vipariõataü na pårvàü di÷aü ni÷ritya tiùñhati | na dakùiõàü na pa÷cimàü na + uttaràü na + årdhvaü na + adho na + anuvidi÷aü | na + iha na tiryak | na ubhayam antarà | tat punaþ kàla-antareõa maraõa-kàla-samaye pratyupasthite | jãvita-indriya-nirodhe àyuùaþ parikùayàt tat-sa-bhàgasya karmaõaþ kùãõatvàc carama-vij¤ànasya nirudhyamànasya manasa àrambaõã-bhavati | tad yathà + api nàma ÷ayita-vibuddhasya jana-pada-kalyàõã + iti manasa àrambaõaü bhavati | iti hi mahà-ràja carama-vij¤ànena + adhipatinà tena ca karmaõà àrambaõena + aupapatty-aü÷ika-dvaya-pratyayaü prathama-vij¤ànam utpadyate | yadi và narakeùu yadi và tiryag-yonau yadi và yama-loke yadi và àsure kàye yadi và manuùyeùu yadi và deveùu | tasya ca prathama-vij¤ànasya aupapatty-aü÷ikasya samanantara-niruddhasya + an-antara-sa-bhàgà citta-saütatiþ pravartate | yatra vipàkasya pratisaüvedanà praj¤àyate | tatra ya÷ carama-vij¤ànasya nirodhas tatra cyutir iti saükhyàü gacchati | yaþ prathama-vij¤ànasya pràdur-bhàvas tatra + upapattiþ | iti hi mahà-ràja na ka÷-cid dharmo * asmàl lokàt paraü lokaü gacchati | cyuty-upapattã ca prajàyete | tatra mahà-ràja carama-vij¤ànam utpadyamànaü na kuta÷-cid àgacchati ||

nirudhyamànaü na kva-cid gacchati | karma + apy utpadyamànaü na kuta÷-cid àgacchati | nirudhyamànaü na kva-cid gacchati | prathama-vij¤ànam apy utpadyamànaü na kuta÷-cid àgacchati | nirudhyamànaü ca na kva-cid gacchati | tat kasya hetoþ | sva-bhàva-virahitatvàt | carama-vij¤ànaü carama-vij¤ànena ÷ånyaü | karma karmaõà ÷ånyaü | prathama-vij¤ànaü prathama-vij¤ànena ÷ånyaü | cyuti÷ cyutyà ÷ånyà | upapattir upapattyà ÷ånyà | karmaõàü ca + a-bandhyatà prajàyate vipàkasya ca pratisaüvedanà na ca + atra ka÷-cit kartà na bhoktà + anyatra nàma-saüketàt | tad yathà + api nàma mahà-ràja puruùaþ suptaþ svapna-antare ÷atruõà sàrdhaü saügràmayet | sa ÷ayita-vibuddhaþ | tam eva + anusmaret | tat kiü manyase mahà-ràja saüvidyate svapna-antare ÷atruþ | ÷atruõà và sàrdhaü saügràma iti | àha | na + u hi + idaü bhagavan | bhagavàn àha | tat kiü manyase mahà-ràja + api nu sa puruùaþ paõóita-jàtãyo bhavet | yo * asau svapna-antare ÷atrum abhinivi÷et | ÷atruõà và sàrdhaü saügràmaü | àha | na + u hi + idaü bhagavan | tat kasya hetoþ | aty-antatayà hi bhagavan svapne ÷atrur na saüvidyate kutaþ punas tena sàrdhaü saügràmaþ | anyatra yàvad eva sa puruùo vighàtasya klamathasya ca bhàgã syàt yas tam abhinivi÷et | bhagavàn àha | evam eva mahà-ràja bàlo * a-÷rutavàn pçthag-jana÷ cakùuùà råpàõi dçùñvà daurmanasyà-sthànãyàny abhinivi÷ate * abhiniviùñaþ san pratihanyate | pratihataþ saütuùyati | duùño doùa-jaü karma + abhisaüskaroti + iti pårva-vat | tad yathà + api nàma mahà-ràja puruùah suptaþ svapna-antare pi÷àcena paripàtyamàno bhãtaþ saüoham àpadyate | sa ÷ayita-vibuddhas taü pi÷àcaü taü ca saümoham anusmaret | tat kiü manyase mahà-ràja saüvidyante svapne pi÷àcaþ saümoho và | yàvad evam eva mahà-ràja bàlo * a-÷rutavàn pçthag-jana÷ cakùuùà råpàõi dçùñvà upekùà-sthànãyàny abhinivi÷ate * abhiniviùñaþ san muhyati måóho moha-jaü karma + abhisaüskaroti + iti pårva-vat | tad yathà + api nàma mahà-ràja puruùaþ suptaþ svapna-antare jana-pada-kalyàõyà gàyantyà madhuraü gãta-svaraü madhuraü ca tantrã-svaraü ca ÷çõuyàt | sà tena gãta-vàditena paricàrayet | sa ÷ayita-vibuddhas tad eva gãta-vàditam anusmaret | tat kiü manyase mahà-ràja + api nu sa puruùaþ paõóita-jàtãyaþ svapna-antare jana-pada-kalyàõyà gãta-vàditam abhinivi÷et | àha | na + u hi + idaü bhagavan | bhagavàn àha | tat kasya hetoþ | aty-antatayà hi bhagavan svapna-antare jana-pada-kalyàõã strã na saüvidyate na + upalabhyate | kutaþ punar asyà gãta-vàditaü | anyatra yàvad eva sa puruùo vighàtasya klamathasya ca bhàgã syàt | yas tad abhinivi÷et | bhagavàn àha | evam eva mahà-ràja bàlo * a-÷rutavàn pçthag-janaþ ÷rotreõa ÷abdàn ÷rutvà saumanasya-sthànãyàny abhinivi÷ate | iti pårva-vat | evaü gandha-àdiùu tri-dhà tri-dhà veditavyam || pe ||

atra mahà-ràja mànasaü nive÷ayitavyaü | kim ity ahaü sa-devakasya lokasya cakùur bhaveyaü | ulkà pradãpa àloka-bhåtaþ | kålaü naus tãrthaü | nàyakaþ pariõàyakaþ dai÷ikaþ sa-artha-vàhaþ | puro javeyaü | mukto mocayeyam à÷vasta à÷vàsayeyaü parinirvçttaþ parinirvàpayeyam iti | pårvà hi koñir mahà-ràja na praj¤àyate ai÷varya-àdhipatyànàm anubhåya mànànàü | iti hi mahà-ràja màyà-upamàni + indriyàõy a-tçptàny a-tarùaõãyàni | svapna-upamà viùayà a-tarùakà a-tçpti-karàþ ||

atra + an-anta-ya÷a÷-cakravartinaþ kathà svargàc ca patite tasmin sa-ràjakaiþ pauraiþ parivçta evaü pañhyate | tad yathà + api nàma mahà-ràja sarpir-maõóo và nava-nãta-maõóo và taptàyàü vàlukàyàm upanikùipto * avasãdati | na saütiùñhate | evam eva mahà-ràja + an-anta-ya÷à avasãdati na saütiùñhate | atha ràjà priyaükaro ràjànam an-anta-ya÷asaü tathà + avasãdantaü | upasaükramya + etad avocat | kiü vayaü mahà-ràja lokasya vyàkuryàmaþ | kiü ràj¤o * an-anta-ya÷asaþ su-bhàùitam iti | sa àha | vaktavyaü | mahà-ràja-an-anta-ya÷à÷ catur-dvãpeùu ràjya-ai÷varyaü kàrayitvà + a-bandhya-mano-rathatàm anubhåya sarva-druma-a-kàla-phalatàü sarva-upadrava-prasrabdhi-sarva-satva-a-bandhya-mano-rathatàü gandha-udaka-varùaü hiraõya-varùaü suvarõa-varùaü sarva-upakaraõa-varùaü ca + anubhåya caturo mahà-dvãpàn adhyàvasitvà ÷akrasya + ardha-àsanam àkramyàti + icchayà na mukto * a-tçpta eva kàmaiþ kàla-gata iti | evaü tvaü mahà-ràja vyàkuryà ity evam uktvà ca ràjà + an-anta-ya÷àþ kàlam akàrùãt | pe ||

tasmàt tarhi te mahà-ràja marãcikàyàm udaka-sva-bhàvo na + abhån na bhaviùyati na ca + etarhi vidyate | evam eva mahà-ràja råpa-vedanà-saüj¤à saüskàra-vij¤anàü sva-bhàvo na + abhån na bhaviùyati na ca + etarhi vidyatae ity àdi ||

punar apy uktaü | etàvac ca + etat j¤eyam | yad uta saüvçtiþ parama-artha÷ ca | tac ca bhagavatà ÷ånyataþ su-dçùñaü su-viditaü su-sàkùàt-kçtaü | tena sa sarva-j¤a ity ucyate | tatra saüvçtir loka-pracàratas tathà-gatena dçùñà | yaþ punaþ parama-arthaþ so * an-abhilàpyaþ | an-àj¤eyo * a-vij¤eyo * a-de÷ito * a-prakà÷ito yàvad a-kriyo yàvan na làbho na + a-làbho na sukhaü na duùkhaü na ya÷o na + a-ya÷aþ | na råpaü na + a-råpam ity àdi ||

tatra jinena jagasya kçtena saüvçti de÷ita loka-hitàya | yena jagat su-gatasya sakà÷e saüjanayãha prasàda-sukha-arthe ||

saüvçti praj¤a-mayã nara-siühaþ ùaó-gatayo bhaõi satva-gaõànàü | naraka-tira÷ ca tathà + eva ca pretàn àsura-kàya naràü÷ ca maråü÷ ca ||

nãca-kulàüs tatha ucca-kulàü÷ ca àóhya-kulàü÷ ca daridra-kulàü÷ ca + ity àdi ||

puna÷ ca + uktaü | katama eùa dharmo yo bhagavatà vyàkçto * an-uttaràyàü samyak-saübodhau | kiü råpam uta vedanà àho ÷vit saüj¤à uta-àho saüskàrà atha vij¤ànaü bhagavatà vyàkçtam an-uttaràyàü samyak-saübodhàv iti | teùàm etad abhåt | na råpaü yàvan na vij¤ànaü bhagavatà vyàkçtam an-uttaràyàü samyak-saübodhau | tat kasya hetoþ | an-utpàdo hi råpam an-utpàdo bodhiþ | tat katham an-utpàdo * an-utpàdam abhisaübudhyate | evaü yàvad vij¤ànam || pe ||

tad evam an-upalabhyamàneùu sarva-dharmeùu katamo * atra buddhaþ | katamà bodhiþ | katamo bodhi-satvaþ | katamad vyàkaraõam | ÷ånyaü hi råpaü råpeõa yàvad vij¤ànaü || pe ||

yàvad eva vyavahàra-màtram etat | nàma-dhey-màtraü saüketa-màtraü saüvçti-màtraü praj¤apti-màtraü | na + alam atra paõóitair abhinive÷a utpàdayitavya iti ||

tathà + atra + eva + àhuþ | nirmàõa-ratayo devà yathà vayaü bhagavan | bhagavato bhàùitasya + artham àjànãmaþ | sarva-dharmà bhåta-koñir an-anta-koñir an-àvaraõa-koñir a-pratiùñhita-koñir ity àdi ||

sarva-dharmà bhagavan bodhiþ | sva-bhàva-virahità boddhavyàþ | anta÷a ànantaryàõy api bodhiþ | tat kasya hetoþ | a-prakçtikà hi bhagavan bodhir a-prakçtikàni ca * pa¤ca + ànantaryàõi | tena + ucyate ànantaryàõi bodhir iti | tathà vihasyante bhagavan ye ke-cit parinirvàtu-kàmàþ | tat kasya hetoþ | yadi ka÷-cit saüsàra-pratipanno bhavet | sa nirvàõaü paryeùatae iti ||

punar uktaü | bhåta-koñir iti bhagavan yad uktaü nirmàõa-ratibhir devais tatra vayaü bhåtam api na + upalabhàmahe | kiü punar asya koñim | tat kasya hetoþ | yo hi ka÷-cid bhagavan bhåtam upalabhate | koñim api sa tasya + upalabhate dvaye ca + asau carati + iti ||

tathà + atra + eva sahàüpati-brahmaõà ÷àstà stutaþ ||

supiti yatha naraþ kùudhà + abhibhåtaþ ÷ata-rasa-bhojana-bhu¤jino ca tçptaþ | na pi ca kùudha na bhojanaü na satvaþ supina yathà + eva nidçùña sarva-dharmàþ ||

bhaõi naru pañhane mano-j¤a-vàcaü priyu bhavatã na ca saükramo * asti vàcaü | na ca vacana ca + asya rakta vàcàm upalabhase na ca tatra saü÷ayo * asti ||

÷ruõati yatha mano-j¤a vãõa-÷abdaü madhura na ca + asti sva-bhàvataþ sa ÷abdaþ | tatha imi vidu skandha prekùamàõo na labhati bhàvu sva-bhàvataþ su-medhàþ || pe ||

yatha naru iha ÷aïkha-÷abda ÷rutvà vimç÷ati vidva kuto ya pràdu-bhåtaþ | na ca labhati sva-bhàva ÷ånya-bhàvaü tatha tv aya dçùña nara-indra sarva-dharmàþ ||

yatha naru iha bhojanaü praõãtaü vimç÷ati aïga÷u siddham a-svabhàvam | yatha rasu tatha te * aïga tat-sva-bhàvàs tatha tv aya dçùña maha-rùi sarva-dharmàþ ||

yatha naru iha indra-yaùñi dçùñvà vimç÷ati aïga÷u niþ-sva-bhàva ÷ånyam | vimç÷atu yatha yaùñi te * aïga ÷ånyàs tatha tv aya dçùña maha-rùi sarva-dharmàþ ||

pura-vara yatha aïga÷o vibhajya nagaru sva-bhàvatu nàmato na labdham | yatha nagara tatha + aïga sarva-÷ånyàs tatha tv aya dçùña nara-indra sarva-dharmàþ ||

mudita yatha naràga mukta bherã harùa janeti sva-bhàva-÷ånya-÷abdà | svaru yatha tatha te * aïga tat-svabhàvaü tatha tv aya dçùña maha-rùi sarva-dharmàþ ||

... ... hanatu yatha narasya tàü hi bherãü pratighu na vidyati na + api sneha-dhàtuþ | vimç÷atu bherã + iva te * aïga tat-sva-bhàvàs tatha tv aya dçùña nara-indra sarva-dharmàþ ||

hanatu yatha narasya tàü hi bherãü svaru na sa manyati ràmayàmi lokam | svaru yatha tatha te * aïga tat-sva-bhàvàþ tatha tv aya dçùña nara-indra sarva-dharmàþ ||

hanatu yatha narasya tasya bheryàü na pi svaru aïga÷u na + api sa sva-tantraþ | svaru yatha tatha te * aïga tat-sva-bhàvàs tatha tv aya dçùña maha-rùi sarva-dharmàþ ||

puna÷ ca + uktaü | satva-àrambaõa-nàyakena kathità maitrã ÷ubhà-bhàvanà | satva÷ ca + asya vibhàvitaþ su-viditaü niþ-satva sarvaü jagat | tatra + evaü dvi-pada-uttamo * a-kaluùo niþ-saü÷ayà mànasaþ | tena tvà su-gataü vibhàvita-matiü påjema påjà-ariham ||

duùkhaü cà * su-gatà \<[doubtful]>\ da÷a-ddi÷i-gataü na + evaü parãdç÷yate | satveùå karuõà ca nàma bhaõità deva-ati-deva tvayà | evaü bho jina-puï-gavà jina-mataü aj¤àta yathàvataþ | tena tvàü dvi-pada-uttamà nara-varàþ påjema påjà-ariham ||

satvàna + eva na duùkhaü ÷àkya-muninà yasya + apanãtaü dukhaü | jàtàs te mudità÷ ca hçùña-manaso * a-ratã÷ ca tair na + uditàþ ||

evaü buddha-nayaü a-cintiya-nayaü yàthàvato jànato | tasmàt påjiya tvàü naràõa pravaraü pràyema pràptaü phalaü ||

kàyaþ kàya-vivarjitena muninà na + àsàdito màrgatàü | na + evaü te smçti-nàyakà na bhaõità na + eva pramuùñà smçtiþ ||

uktaü ca + u su-gatena bhàva-pathimàþ kàyaü gatà bhàvanàþ | evaü buddha-nayaü viditva su-gatà påjà kçtà tàyinaþ ||

bhàvethaþ ÷amathaü vipa÷yanam ayaü màrgaü dukhà ÷àntaye | ÷àntàs te bhagavan sa-vàsana-malà yehã jagat kliùyate ||

÷amatha÷ ca + atha vipa÷yanà na ca malà sarve * ati ÷ånyà mune | asmin deva-gaõà na kàïkùa kva-canà påjentu tvàü nàyakaü | ity àdi ||

punar uktaü | ÷ånyaü hi cakùu÷ cakùuþ-sva-bhàvena | yasya ca dharmasya sva-bhàvo na vidyate so * a-vastukaþ | yo * a-vastukaþ so * a-pariniùpannaþ yo * a-pariniùpannaþ sa na + utpadyate na nirudhyate | pe ||

yat triùv apy adhvasu na + upalabhyate na tac cakùur na + indriyaü kathaü tasya vyavahàro j¤eyaþ | tad yathà + api nàma rikta-muùñir a-lãkaþ | yàvad eva nàma-màtraü na + u tu khalu parama-arthato riktam upalabhyate na muùñiþ | evaü cakùu÷ ca + indriyaü ca rikte muùñi-sadç÷am a-lãkam a-sad-bhåtaü tucchaü mçùà-moùa-dharme bàla-upalàpanaü mårkha-saümohanam yàvad eva nàma-màtram ||

punar atra + eva + àha | svapna-antare mahà-vçùñir àsravàõàü pravartanà | dar÷ità te mahà-vãra àsrava-utpatti-paõóitàþ ||

svapne yathà ÷ira÷-chedo dçùñas te àsrava-kùayaþ | dar÷itaþ sarva-vij¤ànàü sarva-dar÷in namo * astu te ||

atra + eva ca drumeõa kinnara-ràjena bhagavàn pçùñaþ pratyàha | yad vadasi ÷ånyatàü ca vyàkaraõaü | ca + apy ahaü na jànàmi | syàd yadi kiü-cid a-÷ånyaü na bhavej jinena + asya vyàkaraõam ||

kiü-kàraõaü | tathà hi | sthitaü bhavet tat svake bhave | kåña-stha-nir-vikàraü | na tasya vçddhir na parihàõiþ | na kriyà na ca kàraõaü | yat sva-bhàva-÷ånyam àdar÷a-maõóale su-pari÷uddhe saüdç÷yate pratibimbam | tathà + eva druma jànãhi + imàn dharmàn | a-vi-kàraü dharma-dhàtum imàü ca påjàü druma + aïga÷o vicàrayasi | aïga÷o nirãkùya påjàü | katame * a-vi-kàriõo * aïgàþ ||

yad api ca nir-ãhakatvaü kriyàü ca na jànase mayà proktaü | ÷akaña-aïga saünipàtaü nirãkùva ÷akañasya ca + eva kriyàü ||

karma ca me àkhyàtaü kartà na vidyate da÷asu dikùu | vàta-ãritàd iva taror yathà hi nivartate vahniþ ||

na ca màruto na ca taru÷ cetayati huta-a÷anaü ca yajane | na nivartate vahnis tathà + eva karmasya kartàraþ ||

yad api vadase na ca saücaya puõyasya hi vidyate | su-caritasya samudàgama÷ ca | bodhis tasya + api ÷çõu kramanta tvaü | yathà bhaõasi manuùyàõàm àyuþ-parimàõaü varùa-÷ataü jãvin | na ca + asti varùa-pu¤jã | ayam api samudàgamas tad-vad iti ||

bhagavatyàm apy uktaü | kiü punar àyuùman subhåte utpanno dharma utpadyate uta + an-utpannaþ | subhåtir àha | na + aham àyuùman ÷àriputra utpannasya dharmasya + utpattim icchàmi na ca + an-utpannasya + iti ||

dharma-saügãtyàm apy uktaü | tathatà tathatà + iti kula-putra ÷ånyatàyà etad adhivacanaü | sà ca ÷ånyatà na + utpadyate na nirudhyate | àha | yady evaü dharmàþ ÷ånyà uktà bhagavatà tasmàt sarva-dharmà na + utpatsyante na nirotsyante | nir-àrambho bodhi-satvaþ | àha | evam eva kula-putra tathà yathà + abhisaübudhyase sarva-dharmà na + utpadyante na nirudhyante | àha | yad etad uktaü bhagavatà | saüskçtà dharmà utpadyante nirudhyante ca + ity asya tathà-gata-bhàùitasya ko * abhipràyaþ | àha | utpàda-nirodha-abhiniviùñaþ kula-putra loka-saünive÷aþ | tatra tathà-gato mahà-kàruõiko lokasya + uttràsa-pada-parihàra-arthaü vyavahàra-va÷àd uktavàn utpadyante nirudhyante ca + iti | na ca + atra kasya-cid dharmasya + utpàdo na nirodha iti ||

punar atra + eva + uktaü | tatra bhagavaü÷ cakùå-råpeùu na raõati ÷rotraü | ÷abdeùu | yàvan mano-dharmeùu na raõati | sa dharmaþ | tatra kathaü cakùå-råpeùu na raõati | saüsarga-a-bhàvàt | na hi cakùå-råpeõa saüsçjyate | yàvan na mano-dharmeõa saüsçjyate | yan na saüsçjyate tan na raõati | a-dvitãyasya bhagavan dharmasya raõaü na + asti | a-dvitãyà÷ ca bhagavan sarva-dharmàþ paras-paraü na jànanti na vijànanti | na kalpayanti na vikalpayanti | na saübhavanti na visaübhavanti | na hãyante na varddhante | na rajyanti | na virajyanti | na saüsaranti na parinirvànti na + ete kasya-cit | na + eùàü ka÷-cit | na + ete bhagavan dharmà udvijante na saükli÷yante na vyavadàyante | evam ahaü bhagavan jànàmy evam avabudhye | yad apy ahaü | bhagavann evaü vadàmi | evam ahaü jànàmy evam ahaü budhyàmi + iti | àyatanànàm eùa vi-kàraþ | na ca bhagavann àyatanànàm evaü bhavati | asmàkam eùa vi-kàra iti | yo hy evaü jànàti sa na kena-cit sàrddhaü vivadati | yan na vivadati tac * chramaõa-dharmam anusarati + iti | tathà dharma-dar÷anaü buddha-dar÷anaü sarva-satva-dar÷anaü sarva-satva-hetu-pratyaya-dar÷anaü ÷ånyatà-dar÷anaü ÷ånyatà-dar÷anam a-dar÷anaü | a-dar÷anaü bhagavan sarva-dharmàõàü dar÷anaü samyag-dar÷anam iti ||

katham an-adhiùñhànà saüvçtir yuktà | kathaü punar a-yuktà | yathà + a-sati sthàõau puruùa-bhràntiþ | kasya punaþ ÷ånyatà-vàdinaþ parama-arthataþ sthàõuþ siddho yad-à÷rayàt puruùa-bhràntiþ syàd | a-målà eva ca sarva-dharmàs tatvato måla-an-upapatteþ ||

tathà ca + uktam àrya-vimalakãrti-nirde÷e | a-bhåta-parikalpasya kiü målaü | àha | viparyastà saüj¤à målaü | àha | viparyastàyàþ saüj¤àyàþ kiü målaü | a-pratiùñhànaü målaü | àha | a-pratiùñhàyàþ kiü målaü | àha | yan ma¤ju÷rãr a-pratiùñhànaü na tasya ki¤-cin målam iti hy a-pratiùñhàna-måla-pratiùñhitàþ sarva-dharmà iti ||

iyaü samàsataþ praj¤à-pàramità citta-÷uddhy-arthinà bhàvayitavyà | bhàvayitvà ca kle÷a-ripu-raõa-ku÷alena bhavitavyaü | na sva-gçha-÷åreõa ||

yathà + uktam àrya-dharma-saügãti-såtre | na ÷ånyatà-vàdã loka-dharmaiþ saühriyate * a-ni÷ritatvàt | na sa làbhena saühçùyàti | a-làbhena na vi-manà bhavati | ya÷asà na vismayate * a-ya÷asà na saükucati | nindayà na + avalãyate | pra÷aüsayà na + anunãyate | sukhena na rajyate duùkhena na virajyate | yo hy evaü loka-dharmair na saühriyate sa ÷ånyatàü jànãtae iti ||

tathà ÷ånyatà-vàdino na kva-cid anuràgo na vi-ràgaþ | yasmin rajyeta tac * chånyam eva jànãte | ÷ånyam eva pa÷yati | na + asau ÷ånyatàü jànãte yaþ kva-cid dharme rajyate và virajyate và tathà na + asau ÷ånyatàü jànãte yaþ kena-cit sàrddhaü vi-grahaü vi-vàdaü và kuryàc * chånyam eva jànãte tac * chånyam eva pa÷yati + ity àdi ||

etat saükùepàc citta-÷odhanam ||

atha + evam api parama-vi÷uddhir dharma-dar÷ane sati | iha pa¤ca-kaùàya-saükliùñasya kalyàõa-mitra-avasàditasya và saükùepeõa tàvat kutra yatnaü kçtvà ÷ãghraü citta-÷uddhir bhavati | àtma-bahu-màna-para-avaj¤à-tyàge * anayor målam àtma-satva-dçùñiþ | sà ca + etad-abhyàsàt su-karaü prahãyatae iti para-gauravam àtma-avaj¤à ca + evaü bhàvanãyà ||

yadi satvo yadi skandhàþ kùamatà sarvathà sthità | ekasya hi para-àtmatvaü viruddhaü saübhavet kathaü ||

 vinà + àlambanam apy etad àcaranty eva dehinaþ | an-àdi-kalyàna-abhyàsàt kim abhyàsasya duù-karam ||

evam abhyàsa-va÷yatve tulye kasmàt sukha-udayam | para-gauravam utsçjya sva-sukhàyàn yad iùyate ||

cintà-maõir yathà + uktà÷ ca santi gaurava-hetavaþ | na tu me gauravàt saukhyam iha + api jana-dur-bhagàt ||

tasmàt satva-antare yad-vad råkùa-matsara-màninaþ | àtma-snehavato vçttir bhàvayet tad-viparyayam ||

àtmano bahu-màno * ayaü stuti-nindà-àdi-sekataþ | vardhate nàraka-va÷àt sekàn naraka-vahni-vat ||

÷abdas tàvad a-cittatvàn màü stauti + iti na saübhavaþ | paraþ kila mayi prãta ity ayaü me mati-bhramaþ ||

tat-tuùñyà + eva mama prãtiþ sàmànye na sadà + astu sà | tat-sukhena na cet kàryaü tena tuùñena kiü mama ||

anyatra mayi và prãtyà kiü hi me parakãyayà | na me pareõa tuùñena kàye saukhyam iha + aõv api ||

evaü j¤àtvà prahàtavyà kalpanà nir-vibandhanà | a-kãrti-nindà sat-kàrà evaü j¤eyà÷ ca niù-phalàþ ||

na dharmo na + àyur àrogyaü na balaü vandanà-àdibhiþ | yad-vad utpràsyamànasya vikàrair anya-kàyikaiþ ||

hçùñasya + atha viùaõõasya làbha-a-làbhau sama-udayau | vivarjya niù-phalaü tasmàd bhaveyaü ÷aila-mànasaþ ||

saüstava-tyàgàc ca ÷ãghraü citta-vi÷uddhir bhavati | iti ||

tatra + api cintyate | nimitta-udgraha-saübhåtà praty-abhij¤à punaþ punaþ | utpàdayaty anu-nayaü jàyate pratigho * apy ataþ ||

pratigha-anunayau yasya tasya pàpam a-vàritam | abhyàkhyànàni citràõi màtsaryaü ca + ãrùyayà saha ||

làbha-àdi-kàmatà nàma ity àdy àvartate bahu | tasmàt sarva-prayatnena saüstavaü praharen muniþ ||

sàdç÷yàd anyad apy etad vàri-sroto-vad ãkùyate | tad eva + idam iti bhràntyà tatve tiùñhàmy ato balàt ||

a-vastu ca + etat sàdç÷yaü duùkhaü ca janayiùyati | ahaü ca + etac ca sarvaü ca na ciràn na bhaviùyati | iti ||

àtma-bhàva-pari÷uddhi÷ caturda÷aþ paricchedaþ ||


@<[XV. bhogapuõya÷uddhi]>@

bhoga-puõya-÷uddhiþ pa¤cada÷aþ paricchedaþ ||

÷ikùà-samuccayasya + àtma-÷uddhy-an-antaraü bhoga-÷uddhiþ saücaya-a-bhàvàt | pçthag iha lekhità | bhoga-÷uddhiü ca jànãyàt samyag-àjãva-÷odhanàt ||

yathà + uktam àrya-ugra-paripçcchàyàm | iha gçha-pate gçhã bodhi-satvo dharmeõa bhogàn paryeùate na + a-dharmeõa | samena na vi-ùameõa | samyag-àjãvo bhavati na vi-ùama-àjãva iti ||

àrya-ratna-meghe * apy uktaü | na bodhi-satvo dàyakaü dàna-patiü dçùñvà + ãryà-patham àracayati | kathaü na + ãryà-patham àracayati | na ÷anair mandaü mandaü kramàn utkùipati na nikùipati yuga-màtra-prekùikayà sa-vi÷vasta-prekùikayà + an-àbhoga-prekùikayà | evaü kàya-kuhanàü na karoti | kathaü vàk-kuhanàü na karoti | na bodhi-satvo làbha-hetor làbha-nidànaü manda-bhàõã mçdu-bhàõã na priya-bhàõã bhavati | na + anuvartana-vacanàni ni÷càrayati | pe ||

kathaü na citta-kuhanàü kuroti | bodhi-satvo dàyakena dàna-patinà và làbhena pravàryamàõo và ca + alpa-icchatàü dar÷ayati | citte na spçhàm utpàdayati | antar-dàha eùa kula-putra yad vàca-alpa-icchatà cittena làbha-kàmatà | evaü hi kula-putra bodhi-satvaþ kuhana-lapana-làbha-apagato bhavati | pe | na bodhi-satvo dàna-patiü và dçùñvà nimittaü karoti | vighàto me cãvareõa | vighàto me pàtreõa | vighàto me glàna-bhaiùajyena | na ca taü dàyakaü dàna-patiü và kiü-cit pràrthayate | na vàcaü ni÷càrayati | evaü hi bodhi-satvo nimitta-làbha-apagato bhavati | yàvan na bodhi-satvo dàyakaü dàna-patiü dçùñvà evaü vàcaü ni÷càrayati | amukena + amukena và me dàna-patinà + amukaü vastu pratipàditaü tasya ca mayà + amuka upakàraþ kçtaþ | tena me ÷ãlavàn ayam iti kçtvà idaü ca + idaü ca dattaü bahu-÷ruta iti | alpa-iccha iti kçtvà | mayà ca tasya kàruõya-cittam upasthàpya parigçhãtaü | pe ||

tatra kàya-kùatir yad uta làbha-hetor làbha-nidànam àdhàvana-paridhàvanaü dauþ÷ãlya-samudàcaraõaü ca | citta-kùatir yad uta pràrthanà | làbhinàü ca brahma-càriõàm antike vyàpàda-bahulatà | evaü hi bodhi-satvo viùama-paryeùñi-làbha-apagato bhavati | pe ||

iha bodhi-satvo na tulà-kåñena na màna-kåñena na visraübha-ghàtikayà na dhårtatayà làbham upàrjayati | evaü hi bodhi-satvo * a-dharma-làbha-apagato bhavati | pe | ye te làbhà staupika-saüsçùñà và dhàrmika-saüsçùñà và sàüghika-saüsçùñà và + a-dattà và + an-anuj¤àtà và | tàn na pratãcchati na svã-karoti | evaü hi bodhi-satvo * a-pari÷uddha-làbha-apagato bhavati | yàval labdhà làbhaü na mamàyate | na dhanàyate | na saünidhiü karoti | kàla-anukàlaü ca ÷ramaõa-bràhmaõebhyo dadàti | màtà-pitç-mitra-amàtya-j¤àti-sàlohitebhyaþ kàla-anukàlam àtmanà paribhuïkte paribhu¤jàna÷ ca + a-raktaþ paribhuïkte | sv-anadhyavasito na ca + àlabhyamàne làbhe kheda-cittam utpàdayati | na paritapyati na ca dàyaka-dàna-patãnàm antike * a-prasàda-cittam utpàdayati + ity àdi ||

tatra + eùa + apy asya bodhi-satvasya bhoga-÷uddhir àtma-bhàva-÷uddhi-vat para-hitàya bhavet ||

yathà + uktam àrya-vimalakãrti-nirde÷e | punar a-paraü bhadanta ÷àriputra ye pravi÷anti + idaü gçhaü teùàü samanantara-praviùñànàü sarva-kle÷à na bàdhante * ayaü dvitãya à÷carya-adbhuto dharmaþ ||

punar atra + eva + uktaü | atha tato bhojanàt sarvàvatã sà parùat tçptà bhåtà | na ca tat bhojanaü kùãyate | yai÷ ca bodhi-satvaiþ ÷ràvakai÷ ca ÷akra-brahma-loka-pàlais tad anyai÷ ca satvais tad bhojanaü bhuktaü teùàü tàdç÷aü sukhaü kàye * avakràntaü yàdç÷aü sarva-sukha-maõóitàyàü loka-dhàtau bodhi-satvànàü sukhaü | sarva-roma-kåpebhya÷ ca teùàü tàdç÷o gandhaþ pravàti | tad yathà + api nàma tasyàm eva sarva-gandha-su-gandhàyàü loka-dhàtau vçkùàõàü gandhaþ ||

puna÷ ca + uktaü | yai÷ ca bhadanta + ànanda bhikùubhir an-avakrànta-niyàmair etad bhojanaü bhuktaü teùàm eva + avakrànta-niyamànàü pariõaüsyati | pe | yair an-utpàdita-bodhi-cittaiþ satvaiþ paribhuktaü teùàm utpàdita-bodhi-cittànàü pariõaüsyati | yair utpàdita-bodhi-cittair bhuktaü teùàü na + a-pratilabdha-kùàntikànàü pariõaüsyati + iti vistaraþ ||

÷ånyatà-karuõà garbha-ceùñitàt puõya-÷odhanam ||

uktaü hy àrya-gagana-ga¤ja-såtre | yad uta + ahaü-kàra-vi÷uddhaü tad dànaü dadàti | mama-kàra-vi÷uddhaü tad dànaü dadàti | hetu-vi÷uddhaü tad dànaü dadàti | dçùñi-vi÷uddhaü tad dànaü dadàti | nimitta-vi÷uddhaü tad dànaü dadàti | nànàtva-vi÷uddhaü tad dànaü dadàti | vipàka-pratikàïkùaõà-vi÷uddhaü tad dànaü dadàti | yathà gaganaü sama-vi÷uddhaü tad dànaü dadàti ||

pe | yathà gaganam a-paryantam evam a-paryantã-kçtena cittena tad dànaü dadàti | yathà gaganaü vistãrõam an-àvaraõam evaü bodhi-pariõàmitaü tad dànaü dadàti | yathà gaganam a-råpi evaü sarva-råpa-a-ni÷ritaü tad dànaü dadàti | yathà gaganam a-vedayitç | evaü sarva-vedita-pratiprasrabdhaü dànaü dadàti | evam a-saüj¤i a-saüskçtam a-vij¤apti-lakùaõam evam a-pratij¤ànaü tad dànaü dadàti | yathà gaganaü sarva-buddha-kùetra-spharaõam evaü sarva-satva-maitrã-spharaõaü tad dànaü dadàti | pe | yathà gaganaü sadà-prakà÷am evaü citta-prakçti-vi÷uddhaü tad dànaü dada-ti | yathà gaganaü sarva-satva-avakà÷aü evaü sarva-satva-upajãvyaü tad dànaü dadàti | yàvad yathà nirmito nirmitàya dadàti nir-vikalpo * an-àbhogaþ | citta-mano-vij¤àna-vigataþ sarva-dharma-niþ-pratikàïkùã | evaü dvaya-vigamatayà màyà-lakùaõa-sva-bhàva-vi÷uddhaü bodhi-satvas tad dànaü dadàti | yasya + ãdç÷o dàna-parityàgaþ praj¤à-j¤ànena ca sarva-satva-kle÷a-parityàgaþ | upàya-j¤ànena ca satva-a-parityàgaþ | evaü tyàga-cittaþ kula-putra bodhi-satvo gagana-sama-dàno bhavati ||

àrya-akùayamati-såtre * apy uktaü | na + asti satva-utpãóanà-dànam | yàvan na + asti yathà-ukte åna-dànaü | yàvan na + asti sarva-satveùu dakùiõãyà-avamanyanà-dànaü | pe | na + asti nikranda-dànaü yàvan na + asti yàcanakeùu + upatapta-dànaü na + asty uccagghana ullàpana-dànaü na + asti paràï-mukha-dànaü na + asty apaviddha-dànaü na + asty a-sva-hasta-dànaü | pe | na + asty a-kalpika-dànaü | na + asty a-kàla-dànaü na + asti viùa-÷astra-dànaü na + asti satva-viheñhanà-dànam iti ||

yat tarhy ugra-paripçcchàyàm uktaü | dàna-pàramità-kàlo * ayaü yasya yena + arthas tasya tat-pradàna-kàlaþ | api tu tathà + ahaü kariùyàmi | madya-pebhya eva madya-pànaü dàsyàmi | tàüs tàn smçti-saüprajanye samàdàpayiùyàmi + iti ||

madya-pànàd api nairà÷ya-kçte bodhi-satve pratigho garãyàn | satva-saügraha-hàni÷ ca + ato * anya-prasàdana-upàya-a-saübhave madyaü deyam ity abhipràyaþ | ÷astra-àdiùv api yady anubadha-gurula-àdy-avavicàràd dànam àpadyeta | na + eva + àpattir ity ata eva gamyate | såtreùu tu sàmànyena pratiùedha | ity uktà dàna-vi÷uddhi-dik ||

÷ãla-vi÷uddhir àrya-gagana-ga¤ja-såtre eva + abhihità | a-virahita-bodhi-cittatà citta-vi÷uddhyai apagata-÷ràvaka-praty-eka-buddha-cittatà pràmàõika-vi÷uddhyai ity àdi ||

punar a-parà ÷ãla-vi÷uddhiþ | ÷uddhaü gaganaü ÷uddhaü tac-chãlaü |vi-malaü gaganaü vi-malaü tac-chãlaü | ÷àntaü gaganaü ÷àntaü tac-chãlaü | an-unnataü gaganam an-unnataü tac-chãlaü | anunãtaü gaganam anunãtaü tac-chãlam | yàvad a-chedya-a-bhedyaü gaganam a-chedya-a-bhedyaü tac-chãlam ity àdi ||

a-pratihataü gaganaü sarva-satva-a-pratigha-cittasya kùànti-pari÷uddhiþ | sama-prayogaü gaganaü sarva-satva-sama-cittasya kùànti-pari÷uddhir ity àdi ||

tad yathà + api syàn mahà-÷àla-vanaü | tasmin ka÷-cid eva + àgatya ÷àlaü chindyàt | tatra teùàm ava÷iùñànàü na + evaü bhavati | eùa chinno vayam a-cchinnà iti | na teùàm anunayo na pratighaþ | na kalpo na vikalpo na parikalpaþ ||

yà + evaü kùàntir iyaü bodhi-satvasya paramà gagana-samà kùàntir | iti ||

àrya-ratna-cåóa-såtre vistaram uktvà àha | idam ucyate vãryaü | tasya kàya-pari÷uddhiþ | yat kàyasya pratibhàsa-pratibimba-j¤ànaü vàco * an-abhilàpya-j¤ànaü | cittasya + aty-anta-upa÷ama-j¤ànaü | tathà maitrã-saünàha-saünaddho mahà-karuõà-adhiùñhàna-pratiùñhitaþ | sarva-àkàra-vara-upetaü ÷ånyatà-àkàra-abhinirhçtaü dhyànaü dhyàyati | tatra katamà sarva-àkàra-vara-upetà ÷ånyatà | yà na dàna-vi-kalà | yàvan na + upàya-vi-kalà | na mahà-maitrã-mudità-upekùà-vi-kalà | na satya-j¤àna-avatàra-vi-kalà | na bodhi-citta-satva-apekùà-vi-kalà | na + à÷aya-adhyà÷aya-prayoga-vi-kalà | na dàna-priya-vadyatà + artha-kriyà samàna-arthatà-vi-kalà | na smçti-saüprajanya-vi-kalà | na smçty-upasthàna-samyak-prahàõa-rddhi-pàda-indriya-bala-bodhy-aïga-aùña-aïga-màrga-vi-kalà na ÷amatha-vipa÷yanà-vi-kalà | pe | upa÷àntà ca sva-bhàvena | an-upa÷àntà ca karma-kle÷eùu | upekùikà ca sarva-dharmàõàü | avekùikà ca buddha-dharmàõàü | jahà ca sva-lakùaõena | vikràntà ca + adhiùñhàna-kàryatayà | a-vyàpçtà ca sva-rasena | sadà vyàpçtà ca buddha-kàryeùu | ÷ãtã-bhåtà ca + upa÷amena | sadà + ujjvalità ca satva-paripàke | iyam ucyate sarva-àkàra-vara-upetà ÷ånyatà ||

yàvad iyaü kula-putra dhyàna-pàramità caryà-pari÷uddhir iti ||

etena praj¤à-pari÷uddhir veditavyà | evaü sarva-puõyeùv iti ||

tathà + àrya-vimalakãrti-nirde÷e * apy uktaü |sad-dharma-cakra-pravartana-mahà-parinirvàõa-saüdar÷ana-go-cara÷ ca bodhi-satva-caryà + a-tyajana-go-cara÷ ca + ayam api bodhi-satvasya go-cara | iti ||

bhoga-puõya-÷uddhiþ pa¤cada÷aþ paricchedaþ ||


@<[XVI. bhadracaryàvidhiþ]>@

bhadra-caryà-vidhiþ ùoóa÷aþ paricchedaþ ||

idànãü trayàõàm api vçddhir vàcyà ||

kim arthaü | grahãtàraþ su-bahavaþ sv-alpaü ca + idam anena kiü | na ca + ati-tçpti-janakaü vardhanãyam idaü tataþ ||

ati-tçpti buddhatvaü | tan na ÷ràvaka-sàdhàraõena ÷uddhi-màtreõa satvànàü janyatae ity arthaþ | àtma-bhàvasya kà vçddhir bala-an-àlasya vardhanaü ||

tatra + àrya-ratna-meghe balam uktaü |na sa satvaþ satva-nikàye saüvidyate yo bodhi-satvasya balena balaü mardayed ity àdi ||

tasya kathaü vardhanam | yad uktam àrya-tathà-gata-guhya-såtre àrya-vajrapàõer bala-dar÷ana-vismita-ajàta÷atru-pçùñena bhagavatà | da÷abhir mahà-ràja dharmaiþ samanvàgato bodhi-satva evaü-råpàü balavattàü pratilabhate |katamair da÷abhiþ | iha mahà-ràja bodhi-satvaþ kàyaü jãvitaü ca parityajati | na ca punaþ sad-dharmaü parityajati | sarva-satvànàü ca + avanamati na ca punar mànaü bçühayati | dur-balànàü ca satvànàü kùamate | na pratighaü karoti | jighatsitànàü ca satvànàm agraü vara-bhojanaü dadàti | bhãtànàü ca satvànàm a-bhayaü dadàti | glànànàü ca satvànàü bhåta-cikitsàyai utsuko bhavati | daridràü÷ ca satvàn bhogaiþ saütarpayati | tathà-gata-caitye ca su-dhà-piõóa-lepanaü karoti | ànanda-vacanaü satvànàü ÷ràvayati | daridra-duùkhitànàü ca satvànàü bhoga-saüvibhàgaü karoti | ÷rànta-klàntànàü ca satvànàü bhàraü vahati | ebhir mahà-ràja da÷abhir iti ||

an-àlasya-vardhanaü katamat | yad vãrya-vardhanaü | yathà + uktaü sàgaramati-såtre | àrabdha-vãryeõa sàgaramate bodhi-satvena bhavitavyaü sadà dçóha-paràkrameõa | tãvra-cchandena bodhi-satvena bhavitavyam a-nikùipta-dhureõa | àrabdha-vãryàõàü hi sàgaramate bodhi-satvànàü na dur-labhà bhavaty an-uttarà samyak-saübodhiþ | tat kasya hetoþ | yatra sàgaramate vãryaü tatra bodhiþ | kusãdànàü punaþ su-dåra-vidåre bodhiþ | na + asti kusãdasya dànaü yàvan na + asti praj¤à na + asti kusãdasya para-artha iti ||

candra-pradãpa-såtre * apy àha | utpalaü vàri-madhye và so * anupårveõa vardhatae |ity àdi ||

iyaü saükùepàd àtma-bhàva-vçddhiþ ||

÷ånyatà karuõà-garbhàd dànàd bhogasya vardhanaü ||

yathà + uktaü vajra-cchedikàyàü | yo bodhi-satvo * a-pratiùñhito dànaü dadàti | tasya puõya-skandhasya na su-karaü pramàõam udgrahãtum iti ||

mahatyàm api praj¤à-pàramitàyàm uktaü | punar a-paraü ÷àriputra bodhi-satvena mahà-satvena + alpam api dànaü dadatà sarva-satveùu sarva-àkàra-j¤atàyàm upàya-kau÷alya-pariõàmanatàyàm a-prameyam a-saükhyeyaü kartu-kàmena praj¤à-pàramitàyàü ÷ikùitavyam | tathà sarva-satvànàü mano-rathàn paripårayitu-kàmena | yàvaj jàta-råpa-rajata-udyàna-ràjya-àdibhir upakaraõaiþ praj¤à-pàramitàyàü ÷ikùitavyam iti ||

vinà ca karuõayà na bodhi-satvànàü kiü-cic ceùñitam iti vakùyàmaþ | iti saükùepàd bhoga-vçddhiþ ||

puõya-vçddhiþ sarva-vçddhãnàü målam iti tad-arthaü parikara-bandha ucyate ||

kçtvà + àdàv eva yatnena vyavasàya-à÷àyau dçóhau | karuõàü ca puras-kçtya yateta ÷ubha-vçddhaye ||

citta-÷uddhi-kàla-bhàvitànàü vyavasàya-àdãnàü prayoga-àrambhe punar àmukhã-karaõena dçóhatà + a-pàdana-arthaþ ÷lokaþ | kçtvà + ity àdi-pårvaka eva ||

àsanna-yuddha-kàlànàü astra-kau÷alya-àdara-vat prayoga-sama-kàlaü dçóhã-kariùyàmi + iti ÷aithilya-nivàraõa-artham àdi-grahaõam | tatra kathaü vyavasàyaü dçóhã-karoti ||

yathà + àrya-sudhana àrya-maitreyam upasaüprakràntaþ samyak-caryà-niþ-samarthaþ | pårva-anta-koñã-gata-kàya-praõàmaþ kàya-samanvàhàreõa kàya-balaü dçóhã-kurvàõaþ | pårva-anta-koñã-gata-kàya citta-pari÷uddhi-niù-kàraõa-sàüsàrika-citta-pracàra-samanvàhàreõa citta-manasi-kàraü nigçhõan | pårva-anta-koñy--a-sat-karma-laukika-kàrya-prayukta-niù-prayojana-parisyanda-samanvàhàreõa praty-utpanna-prayojana-mahà-sàmarthyaü vicintayan | pårva-anta-a-bhåta-parikalpa-samutthita-vitatha-saükalpa-saüdar÷ita-manasi-kàra-samanvàhàreõa sarva-bodhi-satva-caryà-samyak-saükalpa-abhisaüskàra-balaü samutthàpayan | atãta-àtma-bhàva-artha-prayoga-àrambha-viùamatà-samanvàhàreõa sarva-satva-àrambha-vai÷eùikatayà + adhyà÷aya-balaü dçóhã-kurvàõaþ | atãta-kàya-samudàcàra-nir-àsvàdatà-samanvàhàreõa | sarva-buddha-dharma-pratilàbha-prayoga-mahà-à÷vàsa-pratilàbha-indriya-vegàn vivardhayamàno * atãta-adhva-viparyàsa-prayukta-mithyà-à÷aya-prayoga-samanvàhéeõa | praty-utpanna-adhva-samyag-dar÷ana-a-viparyàsa-saüprayuktena bodhi-satva-praõidhàna-samàdànena saütatiü pari÷odhayan | pårva-anta-gata-àyoga-vãrya-àrambha-kàrya-a-pariniùpanna-àrya-samàdàna-samanvàhàreõa \<[doubtful]>\ | praty-utpanna-buddha-dharma-samudàgama-pratyupasthànena mahà-vãrya-àrambha-vikrameõa kàya-citta-saüpragrahaü saüjanayamànaþ | pårva-anta-koñã-pa¤ca-gaty-apàya-nikùipta-àtma-para-nir-upakaraõa-àkhya-nir-upajãvya-samucchraya-parigraha-samanvàhàreõa | sarva-buddha-dharma-utthàpaka-sarva-jagad-upajãvya-sarva-kalyàõa-mitra-àràgaõa-samarthya-àtma-bhàva-parigrahaõatayà vipula-prãti-pràmodya-vegàn vivardhayamànaþ praty-utpanna-janma-abhinirvçttaü jarà-vyàdhi-maraõa-÷oka-àkara-bhåtaü saüyoga-viyoga-nidhàna-bhåtaü samucchrayaü | apara-anta-kalpa-koñã-gata-bodhi-satva-caryà-àcaraõa-prayuktasya satva-paripàcana-buddha-dharma-parigraha-prayuktasya tathà-gata-saüdar÷ana-sarva-buddha-kùetra-anucaraõa-sarva-dharma-bhàõaka-upasthàna-sarva-tathà-gata-÷àsana-samanvàharaõa-prayuktasya sarva-dharma-paryeùñi-sahàya-bhåtasya sarva-kalyàõa-mitra-dar÷ana-sarva-buddha-dharma-samudànayana-prayuktasya bodhi-satva-praõidhi-j¤àna-÷arãrasya hetu-pratyaya-bhåtam avalokya-a-cintya-ku÷ala-måla-indriya-vegàn viva rdhayamàna iti | àrya-akùayamati-nirde÷e mahà-yàna-såtre * apy uktaü | eko bodhi-satvo * a-dvitãyo * a-sahàyo * an-uttaràyàü samyak-saübodhau saünàhaü saünahyati | sa vãrya-bala-parigçhãtena + adhyà÷ayena + a-para-avakà÷a-a-svayaü-kàrã | sva-bala-bala-udgataþ | sa evaü dçóha-saünàhaþ saünaddho | yat ki¤-cit sarva-satvànàü paripràpayitavyaü bhaviùyati tad ahaü paripràpayiùyàmi | yat sarva-àryàþ sarva-nava-yàna-saüprasthità bodhi-satvà na paripràpayiùyanti tad ahaü paripràpayiùyàmi | na mama dànaü sahàyakaü |ahaü punar dànasya sahàyaþ | na mama ÷ãla-kùànti-vãrya-dhyàna-praj¤àþ sahàyikàþ | ahaü punaþ ÷ãla-kùànti-vãrya-dhyàna-praj¤ànàü sahàyo | na + ahaü pàramitàbhir upasthàtavyo mayà punaþ pàramità upasthàtavyàþ | evaü saügraha-vastuùu sarva-ku÷ala-måleùu caleyam | yàvad ekàkinà mayà + a-dvitãyena + a-sahàyena vajra-maye mahã-maõóale sthitena sa-balaü sa-vàhanaü màraü dharùayitvà eka-citta-kùaõa-sama-àyuktayà praj¤ayà + an-uttarà samyak-saübodhir abhisaüboddhavyà + iti ||

àrya-vajra-dhvaja-såtre * apy àha | tad yathà + api nàma såryo deva-putra udayamàno na tiùñhati | jàty-andha-doùeõa | na tiùñhati gandharva-nagara-doùeõa | na tiùñhati catur-dvãpa-loka-dhàtu-bhåmi-rajo-doùeõa | na tiùñhati ràhv-asura-indra-doùeõa | na tiùñhati dhåma-maõóala-doùeõa | na tiùñhati jambå-dvãpa-kle÷a-doùeõa | na tiùñhati nànà-chàyà-doùeõa | na tiùñhati vi-ùama-parvata-doùeõa | evam eva bodhi-satvo mahà-satvaþ smçti-saüprajanya-vipula-gambhãra-cetà a-dãna-satvo guõa-caryà-j¤àna-caryà-avasànaü yàvan na vivartate satva-drauhilya-doùaiþ | na vipravasati ku÷ala-måla-pariõàmaiþ | satva-dçùñi-kàluùya-doùair na vivartate | satva-kùobha-cetobhir na dårã-bhavati | satva-vinaùña-saütatyà bodhi-saünàhaü na viùkambhayati | sarva-jagat-paritràõa-praõidhànasya satva-kali-kaluùair na sraüsanàü karoti yàvad bàla-jana-samavadhànena | na nirvidyate para-satva-doùai÷ ca | tat kasya hetoþ | an-àvaraõa-maõóalam etad udayati | yad uta sarva-jagad-vi÷uddhi-vinayàya | pe ||

ya÷ ca teùàü sarva-satvànàü duùkha-skandho vividhaü ca + àvaraõãyaü karma samutthitaü yena te àvaraõãyena karmaõà buddhàn na pa÷yanti | dharmaü na ÷çõvanti | saüghaü na jànanti | tad ahaü teùàü tri-vidham àvaraõãyaü karma + upacitaü duùkha-skandhena svakena ÷arãreõa + upàdadàmi tàsu tàsu naraka-upapattiùv apàya-bhåmiùu saüvàseùu ca | te ca sarva-satvàs tata÷ cyavantàü | ahaü ca duùkha-upàdànam upàdadàmi vyavasyàmy utsahe | na nivarte na palàyàmi na + uttrasyàmi na saütrasyàmi na bibhemi na pratyudàvarte na viùãdàmi | tat kasya hetoþ | a-va÷yaü nirvàhayitavyo mayà sarva-satvànàü bhàro | na + eùa mama kàma-kàraþ | sarva-satva-uttàraõa-praõidhànaü mama | mayà sarva-satvàþ parimocayitavyà | mayà sarva-jagat samuttàrayitavyaü | jàti-kàntàràj jarà-kàntàràd vyàdhi-kàntàràc cyuty-upapati-kàntàràt sarva-àpatti-kàntàràt sarva-apàya-kàntàràt sarva-saüsàra-kàntàràt sarva-dçùñi-gahana-kàntàràt ku÷ala-dharma-praõà÷a-kàntàràd a-j¤àna-samutthita-kàntàràt tad ete mayà sarva-satvàþ sarva-kàntàrebhyaþ parimocayitavyàþ | tçùõà-jàla-saktà a-vidyà-nivaraõa-àvçtà bhava-tçùõà-saüprayuktàþ praõà÷a-paryavasànà duùkha-pa¤jara-prakùiptà÷ càraka-saüni÷rità | a-budhàþ pratij¤à-viruddhàþ saü÷aya-bhåtàþ sadà vi-matayo * a-kùema-dar÷inaþ | a-niþ-÷araõa-ku÷alà bhava-arõave àvarta-maõóala-eka-caraõàþ | pe ||

sarva-satvànàm an-uttara-j¤àna-ràjya-pratiùñhàpana-artham ahaü caràmi | na + ahaü kevalam àtma-parimocana-abhiyuktaþ | sarva-satvà hy ete mayà sarva-j¤atà-citta-plavena saüsàra-dur-gàd * dhartavyà | mahà-prapàtàd abhyutkùeptavyàþ | sarva-upadravebhyaþ parimocayitavyàþ | saüsàra-srotasaþ pratàrayitavyà àtmanà mayà sarva-satva-duùkha-skandho * adhyavasitaþ | yàvad utsahe * ahaü sarva-apàyeùu sarva-loka-dhàtu-paryàpanneùu sarva-duùkha-vàsam anubhavitum | na ca mayà sarva-satvàþ ku÷ala-målair va¤citavyàþ | vyavasyàmy aham eka-ekasminn apàye * apara-anta-koñã-gatàn kalpàn saüvasayituü | yathà ca eka-apàye tathà sarva-apàya-nir-ava÷eùa-sarva-loka-dhàtu-paryàpanneùu sarva-satva-parimocana-nidànaü |tat kasya hetoþ | varaü khalu punar aham eko duùkhitaþ syàü na ca + ime sarva-satvàþ apàya-bhåmi-prapatitàþ | mayà tatra + àtmà bandhako dàtavyaþ | sarva-jagac ca niþ-kretavyaü naraka-tiryag-yoni-yama-loka-kàntàràd ahaü ca sarva-satvànàm arthàya sarva-duùkha-vedanà-skandham anena svakena ÷arãreõa + anubhaveyam | sarva-satva-nidànam ahaü ca sarva-satvànàü pràtibhàvyam utsahe satya-vàdã pratyayito * a-visaüvàdakaþ | na ca mayà sarva-satvàþ parityaktàþ | tat kasya hetoþ | sarva-satva-àrambaõo mama sarva-j¤atà-citta-utpàda utpanno yad uta sarva-jagat-parimocanàya | na ca + ahaü rati-kàmatayà + an-uttaràyàü samyak-saübodhau saüprasthito na + api pa¤ca-kàma-guõa-raty-anubhavanàya na + api kàma-viùaya-niùevaõàya | na ca + aham anyo-nya-kàma-dhàtu-paryàpanna-rati-vyåha-samudànayanàya caràmi bodhi-satva-caryàü | tat kasya hetoþ | a-ratayo hy eùà sarva-loka-ratayaþ |màra-viùaya eùa yad uta kàma-viùaya-niùevaõaü | dur-buddhi-sevito hy eùa màrgaþ |sarva-buddhi-vivarõito hy ayam upade÷aþ yad uta kàma-niùevaõaü |ata÷ ca + eùa sarva-duùkha-skandhasya + utpàda eva niùevaõaü ata eva ca naraka-tiryag-yoni-yama-lokànàm utpàdaþ | kalaha-bhaõóana-vivàda-kùobhà÷ ca satvànàm ata eva pràdur-bhavanti | ete ca satvàþ kàmàn niùevamàõàþ buddhànàü bhagavatàü sakà÷àd dårã-bhavanti | svarga-upapatter apy ete kàmà antaràyàya saüvartante | kiü punar an-uttarasya j¤àna-ràjasya sarva-satva-yoga-kùemasya | so * aham evam a-pramàõa-doùàn kàmànàü pa÷yan parãttàn àdãptàüs tasmàd aham etan nidànam a-caraõatàyàü pratipatsye || pe ||

tathà tathà + eva mayà ku÷ala-målaü pariõàmayitavyaü yathà yathà + eva sarva-satvà aty-anta-sukham a-vedita-sukhaü yàvat sarva-j¤atà-sukhaü pratilabheran | mayà sàrathinà mayà pariõàyakena mayà + ulkà-dhàriõà mayà kùema-gati-dar÷akena mayà kùaõa-gati-pratilabdhena mayà + upàya-j¤ena mayà + artha-viduùà mayà saüsàra-sàgare sarva-j¤a-j¤àna-yàna-pàtra-mahà-de÷a-sthitena mayà pariõàmana-ku÷alena mayà pàra-dar÷akena || pe ||

na khalu punar asmiü÷ càturmahà-dvãpake loka-dhàtau yàvantaþ satvàs tàvanta eva såryà udàgacchanti càturdvãpaka-loka-dhàtv-avabhàsanàya | atha ca punar eka eva + eùàü sårya udàgacchati catur-dvãpa-avabhàsanàya | na ca teùàü satvànàü catur-dvãpa-upapannànàü svaka-svakaiþ ÷arãrair avabhàsaþ pràdur-bhavati | yena te divasa-saükhyàü jànãyuþ | sva-kàryaü và paripràpayeyuþ | sasyàni và paripàcayeyuþ | ahar ahar và udyàna-nagareùu rati-krãóà-paribhogam anubhaveyuþ | di÷o và pa÷yeyuþ | gamana-àgamanaü và gràma-nagara-nigama-ràùñra-ràja-dhànãùu kuryuþ | vyavahàra-kàryeùu prayujyeran |pe | atha ca punaþ såryasya deva-putrasya + udayata ekasya sårya-maõóalasya + a-dvitãyasya càturdvãpake loka-dhàtau sarva-satvànàm avabhàsaþ pràdur-bhavati | evam eva bodhi-satvasya mahà-satvasya ku÷ala-målàny upàrpayamànasya ku÷ala-målaü pariõàmayamànasya + evaü cittam utpadyate | na + eteùàü satvànàü tat ku÷ala-målaü vidyate yena te àtmànaü paritràyeran | kaþ punar vàdaþ param | ahaü punaþ sarva-satvànàü kçta÷aþ ku÷ala-målàni samudànayàmi ku÷ala-målaü pariõàmayàmi | yad uta sarva-satva-mocanàya | sarva-satvànàm avabhàsanàya sarva-satvànàü j¤àpanàya sarav-satvànàm avatàraõàya sarva-satvànàü parigrahaõàya sarva-satvànàü pariniùpàdanàya sarva-satvànàü prasàdanàya sarva-satvànàü prahlàdanàya sarva-satvànàü saü÷aya-cchedanàya àditya-maõóala-kalpair asmàbhir bhavitavyaü | na paraþ pratikàïkùitavyaþ | na parasya + avakà÷am utpàdya satveùu saünàha utsraùñavyaþ | na ca sarva-satvànàm antikàt sarva-satva-tràõa-vyava÷àyo nivartayitavyaþ | na pariõàmanàyàþ sarva-duùkha-hatyà vinivartitavyaü | na parãttàni ku÷ala-målàni parigrahãtavyàni | na parãttayà pariõàmanayà tuùñir mantavyà ity àdi ||

àrya-akùayamati-såtre * apy àha | sa na kalpa-gaõanayà bodhiü paryeùate | iyataþ kalpàn saünatsyàmi | iyataþ kalpàn saünatsyàmi + iti | api tu khalv a-cintyam eva saünàhaü saünahyati | yàvatã pårvà-koñiþ saüsàrasya yady etàvad ekaü ràtriü-divaü bhavet | evaü-råpai ràtriü-divaiþ pa¤cada÷a-daivasikena pakùeõa triü÷ad-daivasikena màsena dvàda÷a-màsikena saüvatsareõa anayà varùa-gaõanayà yàvad varùa-÷ata-sahasreõa + ekaü bodhi-cittam utpàdayeyam ekaü ca tathà-gatam arhantaü samyak-saübuddhaü pa÷yeyaü | anena prave÷ena + anayà gaõanayà gaïgà-nadã-vàlukà-samai÷ citta-utpàdais tathà-gata-dar÷anai÷ ca eka-ekasya + api satvasya citta-caritaü jànãyàü | anena + eva prave÷ena + anayà gaõanayà sarva-satvànàü tàvadbhi÷ citta-utpàdais tathà-gata-dar÷anaiþ sva-citta-caritàni prajanãyàm ity an-avalãnaþ | saünàho * ayaü bodhi-satvasya + a-kùayaþ saünàhaþ |evaü dàna-àdiùu bodhi-pàkùika-mahà-puruùa-lakùaõeùu ca nayaþ ||

àrya-ratna-meghe * apy uktaü ||

na bodhi-satvaþ satva-khañuïkatàü satva-dur-dàntatàü j¤àtvà | alam ebhiþ satvair evaü khañuïkair evaü dur-dàntair iti | tato nidànaü parikhinnaþ parà-pçùñhã-bhåtaþ | pari÷uddhàyàü loka-dhàtau praõidhànaü karoti | yatra + ãdç÷ànàü satvànàü nàma + api na ÷çõuyàt | na ca satva-artha-vaimukhyasya bodhi-satva-pari÷uddhàyàü loka-dhàtàv upapattir bhavati | tatra pràj¤o bodhi-satva evaü cittam utpàdayati | tasmàt satva-dhàtor ye satvàþ syuþ pratyavarà dhajaóa-eóa-måka-jàtãyàþ | a-parinirvàõa-dharmakàþ kçtsnà satva-dhàtau na cikitsitàþ sarva-buddhaiþ sarva-bodhi-satvai÷ ca pratyàkhyàtàþ | teùàü madãye buddha-kùetre saünipàtaþ syàt | tàn ahaü sarvàn bodhi-maõóe niùãdya + an-uttaràü samyak-saübodhim abhisaübodhayeyaü ||

evaü hi bodhi-satvasya cintayata÷ citta-utpàde citta-utpàde sarva-màra-bhavanàni prakampante | sarva-buddhà÷ ca + asya varõa-vàdino bhavanti + iti ||

evaü tàvat puõya-vçddhi-kàmena à÷ayo dçóhã-kartavyaþ | à÷aya-dçóhã-karaõa-artham adhunà + ucyate | kiü punar anena dçóhã-kçtena + iti | vimarùa-niràsàya dharma-saügãti-såtre gaditaü |à÷aye samyag bhagavan buddha-dharmàõàü målaü | yasya punar à÷ayo na + asti sarve buddha-dharmàs tasya dåre ||

à÷aya-saüpannasya punar bhagavan yadi buddhà na bhavanti gagana-talàd dharma-÷abdo ni÷carati kuóma-vçkùebhya÷ ca | à÷aya-÷uddhasya bodhi-satvasya sva-mano-jalpàd eva sarva-avavàda-anu÷àsanyo ni÷caranti | tasmàt tarhi bhagavan bodhi-satvena + à÷aya-saüpannena bhavitavyaü ||

tad yathà bhagavan yasya pàdau tasya gamanaü evaü bhagavan yasya + à÷ayas tasya buddha-dharmàþ |tad yathà bhagavan yasya + uttama-aïgaü tasya jãvitaü evam eva bhagavan yasya + à÷ayas tasya buddha-bodhiþ | tad yathà bhagavan yasya jãvitaü tasya làbhaþ | evam eva bhagavan yasya + à÷ayas tasya buddhatva-làbhaþ | tad yathà bhagavan satãtvena + agnir jvalati | a-satãtvena na jvalati | evam eva bhagavann à÷aye sati bodhi-satvasya sarva-buddha-dharmà jvalanti | a-saty à÷aye na jvalanti | tad yathà bhagavan satsv abhra-megheùu varùaü varùaty a-satsu na varùati | evam eva bhagavann à÷aye sati buddha-dharmàþ pravartante | tad yathà bhagavan yasya vçkùasya målaü vipannaü tasya puùpa-phalàni na bhåyaþ prarohanti | evam eva bhagavan yasya + à÷ayo vipannas tasya sarve ku÷alà dharmà na bhåyaþ saübhavanti | tasmàt tarhi bhagavan bodhi-satvena buddha-bodhy-arthikena sva-à÷ayaþ su-udgçhãtaþ sv-àrakùitaþ su-÷odhitaþ sv-adhiùñhitaþ kartavya iti ||

ko * ayam à÷ayo nàma | àrya-akùayamati-såtre * abhihitaþ | sa khalu punar à÷ayo * a-kçtrimaþ a-kçtakatvàt | a-kçtako niþ-sàdhyatvàt | niþ-sàdhyaþ su-viditatvàt | su-vidito nir-màyatvàt | nir-màyaþ ÷uddhatvàt | ÷uddhaþ çjukatvàt | çjukaþ a-kuñilatvàt | a-kuñilaþ spaùñatvàt | spaùño * a-vi-ùamatvàt | a-vi-ùamaþ sàratvàt | sàro * a-bhedyatvàt | a-bhedyo dçóhatvàt | dçóho * a-calitatvàt | a-calita a-ni÷ritatvàd ity àdi | ayam eva ca + adhika-adhika-guõa-adhigama-pravçtto * adhyà÷aya ity ucyate ||

yathà + atra + eva + uktaü | uttaraõa-adhyà÷ayo vi÷eùa-gamanatayà ity àdi ||

api ca + adhyà÷aya ucyate | saumyatà bhåteùu | maitratà satveùu | hita-cittatà àryeùu | kàruõyam an-àryeùu | gauravaü guruùu | tràõatà a-tràõeùu | ÷araõatà a-÷araõeùu | dvãpatà + a-dvãpeùu | paràyaõatà a-paràyaõeùu | sahàyatà a-sahàyeùu | çjutà kuñileùu | spaùñatà khañuïkeùu | a-÷añhatà ÷añheùu | a-màyà àgahana-cariteùu | kçta-j¤atà a-kçta-j¤eùu | kçta-vedità drohiùu | upakàrità an-upakàriùu | satyatà a-bhåta-gateùu | nir-mànatà ÷rabdheùu | a-nindità su a-nindanà kçteùu \<[doubtful]>\ | an-àrocanatà para-skhaliteùu | àrakùaõatà vipratipanneùu | a-doùa-dar÷anatà sarva-upàya-kau÷alya-caryàsu | ÷u÷råùaõatà sarva-dakùiõãyeùu | pradakùiõa-gràhità + anu÷àsanãùv ity àdi ||

tad evaü vyavasàya-à÷ayau dçóhã-kçtya kàruõyaü puras-kçtya yate ÷ubha-vçddhaye ||

yathà + uktam àrya-dharma-saügãti-såtre | atha khalv avalokite÷varo bodhi-satvo mahà-satvo bhagavantam etad avocat | na bhagavan bodhi-satvena + ati-bahuùu dharmeùu ÷ikùitavyaü | eko dharmo bhagavan bodhi-satvena sv-àràdhitaþ su-pratividdhaþ kartavyaþ | tasya sarva-buddha-dharmàþ kara-tala-gatà bhavanti | katama eka-dharmo | yad uta mahà-karuõà | mahà-karuõayà bhagavan bodhi-satvànàü sarva-buddha-dharmàþ kara-tala-gatà bhavanti | tad yathà bhagavan yena ràj¤a÷ cakra-vartina÷ cakra-ratnaü gacchati | tena sarvo bala-kàyo gacchati | evam eva bhagavan yena bodhi-satvasya mahà-karuõà gacchati | tena sarve buddha-dharmà gacchanti | tad yathà bhagavann àditye udite satvàþ karma-kriyàsu pracurà bhavanti | evam eva bhagavan mahà-karuõà yatra + udità bhavati tatra + anya-bodhi-karà dharmàþ kriyàsu pracurà bhavanti | tad yathà bhagavan sarveùàm indriyàõàü manasà + adhiùñhitànàü sva-sva-viùaye grahaõa-pràcuryaü bhavati | evam eva bhagavan mahà-karuõà-adhiùñhitànàm anyeùàü bodhi-karàõàü dharmàõàü svasmin svasmin karaõãye pràcuryaü bhavati | tad yathà bhagavan jãvita-indriye saty anyeùàm indriyàõàü pravçttir bhavati | evam eva bhagavan mahà-karuõàyàü satyàm anyeùàü bodhi-karàõàü dharmàõàü pravçttir bhavati + iti ||

àrya-akùayamati-såtre * apy àha ||

tad yathà + api nàma bhadanta sàradvatãputra puruùasya jãvita-indriyasya + à÷vàsàþ pra÷vàsàþ pårvaü-gamàþ | evam eva bhadanta sàradvatãputra bodhi-satvasya mahà-yàna-samudàgatasya mahà-karuõà pårvaü-gamàþ || pe ||

syàd yathà + api nàma ÷reùñhino và gçha-pater và eka-putrake guõavati majjà-gataü prema | evam eva mahà-karuõà-pratilabdhasya bodhi-satvasya sarva-satveùu majjà-gataü prema + iti ||

katham eùà bhàvayitavyà | svakam an-eka-vidhaü pårva-anubhåtam anubhåyamànaü và duùkhaü bhayaü ca sva-àtmany aty-antam an-iùñaü bhàvayitvà | priya-àdiùu maitrã maitrãvatà bhàvayitavyà praty-utpanna-duùkha-vyàdhiùu mahà-duùkha-sàgara-an-avadhi-dãrgha-saüsàra-vyasana-anunãteùu và ||

yathà + uktam àrya-da÷a-bhåmaka-såtre | tasya + evaü bhavaty à÷caryaü yàvad a-j¤àna-saümåóhà vata + ime bàla-pçthag-janàþ | yeùàm a-saükhyeyà àtma-bhàvà niruddhà nirudhyante nirotsyante ca | evaü ca kùãyamàõà kàye na nir-vedam utpàdayanti | bhåyasyà màtrayà duùkha-yantraü vivardhayanti | saüsàra-÷rotasa÷ ca mahà-bhayàn na nivartante | skandha-àlayaü ca na + utsçjanti | dhàtu-ura-gebhya÷ ca na nirvidyante | nandã-ràga-andhà÷ ca na + avabudhyante | ùaó-àyatana-÷ånya-gràmaü ca na vyavalokayanti | ahaü-kàra-mama-kàra-abhinive÷a-anu÷ayaü ca na prajahanti | màna-dçùñi-÷alyaü ca na + uddharanti | ràga-dveùa-moha-jàlaü ca na pra÷amayanti | a-vidyà-moha-andha-kàraü ca na vidhamayanti | tçùõà-arõavaü ca na + ucchoùayanti | da÷a-bala-sa-artha-vàhaü ca na paryeùante | màra-à÷aya-gahana-anugatà÷ ca saüsàra-sàgare vividha-a-ku÷ala-vitarka-gràha-àkule pariplavante | a-prati-÷araõàþ tathà saüvegam àpadyante bahåni duùkhàni pratyanubhavantaþ | yad idaü jàti-jarà-vyàdhi-maraõa-÷oka-parideva-duùkha-daurmanasya-upàyàsàn | hanta + aham eùàü satvànàü duùkha-àrtànàm a-nàthànàm a-tràõànàm a-÷araõànàm a-layanànàm a-a-paràyaõànàm andhànàm a-vidyà-aõóa-koùa-pañala-paryavanaddhànàü tamo-abhibhåtànàm arthàya + eko * a-dvitãyo bhåtvà tathà-råpa-puõya-j¤àna-saübhàra-upacayaü bibharmi | yathà-råpeõa puõya-j¤àna-saübhàra-upacayena saübhçtena ime sarva-satvà abhyanta-vi÷uddhim anupràpnuyur iti ||

tathà + atra + eva + àha | saüsàra-añavã-kàntàra-màrga-prapannà vata + ime satvà niraya-tiryag-yoni-yama-loka-prapàta-abhimukhàþ ku-dçùñi-vi-ùama-jàla-anupràptàþ moha-gahana-saüchannà mithyà-màrga-vitatha-prayàtà | andhã-bhåtàþ pariõàyaka-vi-kalàþ || pe ||

saüsàra-÷rota-anuvàhinaþ tçùõà-nadã-prapannàþ | mahà-vega-grastà | avalokanà-a-samarthàþ \<[doubtful]>\ kàma-vyàpàda-vicikitsà-vihiüsà-vitarka-prapàta-anucaritàþ | sva-kàya-dçùñy-udaka-ràkùasa-gçhãtàþ | kàma-gahana-àvartta-anupraviùñàþ nandã-ràga-madhya-saüsaktàþ | asmi-màna-sthala-ucchannàþ | a-paràyaõàþ | àyatana-gràma-an-ucchalitàþ | ku÷ala-saübhàraka-virahitàþ | te * asmàbhir mahà-ku÷ala-måla-balena + uddhçtya nir-upadrave a-rajasi ÷iva-sarva-j¤atà-ratna-dvãpe pratiùñhàpayitavyà | ruddhà vata + ime satvà bahu-duùkha-daurmanasya-upàyàsa-bahula-anunaya-pratigha-priya-a-priya-vinibandhane sa-÷oka-parideva-anucarite tçùõà-nigaóa-bandhane màyà-÷àñhya-a-vidyà-gahana-saüchanne traidhàtuka-càrake | te asmàbhiþ sarva-traidhàtuka-viveke a-bhaya-pure sarva-duùkha-upa÷ame \<[doubtful]>\ an-àvaraõa-nirvàõe pratiùñhàpayitavyà ity àdi ||

evam ebhiþ paras-para-dçóhã-kçtyair vyavasàya-à÷aya-kàruõyaiþ puõya-vçddhim àrabhet | tatra tàvad bhadra-àcàryà-vidhiþ kàryà vandanà-àdiþ sad-àdaràt ||

àrya-ugradatta-paripçcchàyàü hi tri-ràtre trir divasasya ca ÷uceþ ÷uci-vastra-pràvçtasya ca tri-skandhaka-pravartanam uktaü ||

tatra trayaþ skandhàþ pàpa-de÷anà-puõya-anumodanà-buddha-adhyeùaõa-àkhyàþ puõya-rà÷itvàt | tatra vandanà pàpa-de÷anàyàm antar-bhavati | buddhàn namas-kçtya + upàli-paripçcchàyàü de÷anà + iti kçtvà | yàcanam adhyeùaõàyàü eka-arthatvàt | påjà tu vibhava-a-bhàvàd a-nityà + iti na + uktà | mànasã vàcasã ca såtra-antara-prasiddhatvàn na + uktàþ | trayàõàü tu vacanàt pràdhànyaü gamyate | tatra vandanà | sarva-buddhàn namasyàmi + iti ||

àrya-akùayamati-såtre tv àtma-para-pàpa-de÷anà puõya-saübhàre pañhyate ||

gàthà-catuùñayena ca yathà-gãtai÷ ca stotraiþ | àrya-bhadra-caryà-àdi-gàthàbhir và påjanà ca ||

àrya-ratna-meghe yathà + uktaü | iha bodhi-satvo yàni + imàni bhavanti puùpa-jàtàni và phala-jàtàni và a-mamàny a-parigrahàõi | tàni triù-kçtvà ràtrau triù-kçtvà divase buddha-bodhisatvebhyo niryàtayati || pe ||

sayathi + ime \<[doubtful]>\ dhåpa-vçkùà và gandha-vçkùà và ratna-vçkùà và kalpa-vçkùà và a-mamà a-parigrahàs tàn api triù-kçtvà ràtrau triù-kçtvà divase buddha-bodhisatvebhyo niryàtayati + iti ||

àrya-tri-samaya-ràje * api sthala-jà ratna-parvatàþ | jala-jà ratna-parvatà sthala-jala-jàni ratnàni da÷a-dig-avasthitàni | a-mamàny a-parigrahàõi deyàni + ity uktaü ||

anayà ca di÷à sarva-bhaiùajyàni sarva-rasàyanàni sarva-salilàni an-avadyàni ap-maõóalàni | sarva-kà¤cana-maõóalàni | vivçtteùu và loka-dhàtuùu ye parama-rasa-spar÷a-saüpannà bhå-parpañakàþ | a-mçta-latà | a-kçùña-uptà và ÷àlayaþ | sarva-uttara-kuru-dvãpeùu | pari÷uddheùu ca loka-dhàtuùu ye ramaõãyataràþ paribhogàþ ||

yathà ca + àrya-ratna-meghe eva + àha | sa yàni + imàni såtra-anteùu + udàra-udàràõi tathà-gata-påjà-upasthànàni ÷çõoti | tàny à÷ayatas tãvreõa + adhyà÷ayena buddha-bodhisatvebhyaþ pariõàmayati + iti | tathà | sa vividhàni påjà-upasthànàni anuvicintayati + iti ||

de÷anà pårva-uktà + iva | àrya-akùayamati-såtre tv àtma-para-pàpa-de÷anà puõya-saübhàre pañhyate | anumodanà bhadra-caryà-gàthayà | candra-pradãpa-anumodanà-parivartena và | adhyeùaõà bhadra-caryayà + eva | pariõàmanà tu sakala-samàptà + àrya-bhadra-caryayà + eva | vajra-dhvaja-pariõàmanàü và pa÷yet ||

atha-và da÷a-bhåmaka-uktàni mahà-praõidhànàni | yathà + àha | yad uta + a-÷eùa-niþ-÷eùa-an-ava÷eùa-sarva-buddha-påjà-upasthàpanàya | sarva-àkàra-vara-upetam udàra-adhimukti-vi÷uddhaü dharma-dhàtu-vipulam àkà÷a-dhàtu-paryavasànam a-para-anta-koñã-niùñhaü sarva-kalpa-saükhyà-buddha-utpàda-saükhyà-pratiprasrabdhaü | mahà-påjà-upasthànàya | prathamaü mahà-praõidhànam abhinirharati ||

yad uta sarva-tathà-gata-bhàùita-dharma-netrã-saüdhàraõàya sarva-buddha-bodhi-satva-parigrahàya | sarva-samyak-saübuddha-÷àsana-parirakùaõàya | dharma-dhàtu-vipulam àkà÷a-dhàtu-paryavasànam a-para-anta-koñã-niùñhaü | sarva-saükalpa-saükhyà-buddha-utpàda-saükhyà-pratiprasrabdhaü | sad-dharma-parigrahàya | dvitãyaü mahà-praõidhànam abhinirharati ||

yad uta sarva-buddha-utpàda-nir-ava÷eùa-sarva-loka-dhàtu-prasareùu | tuùita-bhavana-vàsam àdiü kçtvà cyavana-àcaïkramaõa-garbha-sthiti-janma-kumàra-krãóà-antaþ-pura-vàsa-abhiniùkramaõa-duù-kara-caryà-bodhi-maõóa-upasaükramaõa-màra-dharùaõa-abhisaübodhy-adhyeùaõa-mahà-dharma-cakra-pravartana-mahà-parinirvàõa-upasaükramaõàya | påjà-dharma-saügraha-prayoga-pårvaü-gamaü kçtvà sarva-traikàla-vivartanàya | dharma-dhàtu-vipulam àkà÷a-dhàtu-paryavasànam a-para-anta-koñã-niùñhaü sarva-kalpa-saükhyà-buddha-utpàda-saükhyà-pratiprasrabdhaü yàvan mahà-parinirvàõa-upasaükramaõàya | tçtãyaü mahà-praõidhànam abhinirharati ||

yad uta sarva-bodhi-satva-caryà-vipula-mahad-gata-a-pramàõa-a-saübhinna-sarva-pàramità-su-saügrahãtaþ | sarva-bhåmi-pari÷odhanaü sa-aïga-upàïga-nirhàraü yàvat sa-lakùaõa-vi-lakùaõa-saüvarta-vivarta-sarva-bodhi-satva-caryà-bhåta-yathà-vad bhåmi-patha-upade÷a-pàramità-parikarma-avavàda-anu÷àsany--anupradàna-upastambha-citta-utpàda-abhinirhàràya | dharma-dha-tu-vipulam àkà÷a-dhàtu-paryavasànam a-para-anta-koñã-niùñhaü sarva-kalpa-saükhyà-caryà-saükhyà-pratiprasrabdhaü citta-utpàda-abhinirhàràya | caturthaü mahà-praõidhànam abhinirharati ||

yad uta nir-ava÷eùa-sarva-satva-dhàtu-råpy-a-råpi-saüj¤à-saüj¤i na + eva saüj¤i na + a-saüj¤y aõóa-ja-jaràyu-ja-saüsveda-ja-aupapàduka-traidhàtuka-paryàpanna-ùaó-gati-samavasçta-sarva-upapatti-paryàpanna-nàma-råpa-saügçhãta-a-÷eùa-sarva-satva-dhàtu-paripàcanàya | sarva-buddha-dharma-avatàraõàya | sarva-gati-saükhyà-vyavacchedanàya | sarva-j¤a-j¤àna-pratiùñhàpanàya | dharma-dhàtu-vipulam àkà÷a-dhàtu-paryavasànam a-para-anta-koñã-niùñhaü sarva-kalpa-saükhyà-satva-dhàtu-saükhyà-pratiprasrabdhaü |sarva-satva-dhàtu-paripàcanàya | pa¤camaü mahà-praõidhànam abhinirharati ||

yad uta nir-ava÷eùa-sarva-loka-dhàtu-vipula-saükùipta-mahad-gata-a-pramàõa-såkùma-audàrika-vyatyasta-avamårddha-sama-tala-prave÷a-samavasaraõa-anugata-indra-jàla-vibhàga-da÷a-dig-a-÷eùa-vaimàtrya-prave÷a-vibhàga-j¤àna-anugama-pratyakùatàyai | dharma-dhàtu-vipulam àkà÷a-dhàtu-paryavasànam a-para-anta-koñã-niùñhaü sarva-kalpa-saükhyà-loka-dhàtu-saükhyà-pratiprasrabdhaü loka-dhàtu-vaimàtrya-avatàraõàya | ùaùñhaü mahà-praõidhànam abhinirharati ||

yad uta sarva-kùetra-eka-kùetra eka-kùetra sarva-kùetrai-samava÷araõa-pari÷odhanaü \<[doubtful]>\ | a-pramàõa-buddha-kùetra prabhà-vyåha-alaü-kàra-pratimaõóitaü | sarva-kle÷a-apanayana-pari÷uddhi-patha-upetaü | a-pramàõa-j¤àna-àkàra-satva-paripårõam udàra-buddha-viùaya-samavasaraõaü | yathà-à÷aya-sarva-satva-saüdar÷ana-saütoùaõàya | dharma-dhàtu-vipulam àkà÷a-dhàtu-paryavasànam a-para-anta-koñã-niùñhaü |sarva-kalpa-saükhyà-buddha-kùetra-saükhyà-pratiprasrabdhaü |sarva-buddha-kùetra-pari÷odhanàya |saptamaü mahà-praõidhànam abhinirharati ||

yad uta sarva-bodhi-satva-eka-à÷aya-prayogatàyai | niþ-sapatna-ku÷ala-måla-upacayàya | eka-àrambaõa-sarva-bodhi-satva-samatàyai | a-virahita-satata-samita-buddha-bodhi-satva-samavadhànàya | yathà-iùña-buddha-utpàda-saüdar÷anàya | sva-citta-utpàda-tathà-gata-prabhàva-j¤àna-anugamàya | a-cyuta-anugàminy--abhij¤à-pratilambhàya | sarva-loka-dhàtv-anuvicaraõàya sarva-parùan-maõóala-pratibhàsa-pràptaye | sarva-upapatti-sva-÷arãra-anugamàya | a-cintya-mahà-yàna-upetatàyai | bodhi-satva-caryà-caraõa-a-vyavacchedàya | dharma-dhàtu-vipulam àkà÷a-dhàtu-paryavasànam a-para-anta-koñã-niùñhaü | sarva-kalpa-saükhyà-caryà-saükhyà-pratiprasrabdhaü | mahà-yàna-avatàraõàya | aùñamaü mahà-praõidhànam abhinirharati ||

yad uta + a-vivartya-cakra-samàråóha-bodhi-satva-caryà-caraõàya | a-mogha-kàya-vàï-manas-kareõa | saha-dar÷ana-niyata-sarva-buddha-dharma-pratilambhàya | saha-ghoùa-udàhàra-j¤àna-anugamàya | saha-prasàda-kle÷a-vivartanàya | mahà-bhaiùajya-ràja-upama-à÷raya-pratilambhàya | cintà-maõi-vat kàya-pratilambhàya | sarva-bodhi-satva-caryà-caraõàya | dharma-dhàtu-vipulam àkà÷a-dhàtu-paryavasànam a-para-anta-koñã-niùñhaü | sarva-kalpa-saükhyà-caryà-saükhyà-pratiprasrabdhaü |amogha-ghoùatàyai | navamaü mahà-praõidhànam abhinirharati ||

yad uta sarva-loka-dhàtuùv an-uttara-samyak-saübodhy-abhisaübodhanàya | eka-vàla-patha-a-vyativçtta-sarva-bàla-pçthag-jana-janma-upapatty-abhiniùkramaõa-vikurvaõa-bodhi-maõóa-dharma-cakra-pravartana-mahà-parinirvàõa-upadar÷anàya | mahà-buddha-viùaya-prabhàva-j¤àna-anugamàya | sarva-satva-dhàtu-yathà-à÷aya-buddha-utpàda-kùaõa-kùaõa-avabodha-pra÷ama-pràpaõa-saüdar÷anàya | eka-abhisaübodhi-sarva-dharma-dhàtu-nirmàõa-spharaõàya | eka-ghoùa-udàhàra-sarva-satva-citta-à÷aya-saütoùaõàya | mahà-parinirvàõa-upadar÷ana-caryà-bala-a-vyupacchedàya | mahà-j¤àna-bhåmi-sarva-dharma-vyutthàpana-saüdar÷anàya | dharma-j¤àna-çddhi-màyà-abhij¤à-sarva-loka-dhàtu-spharaõàya | dharma-dhàtu-vipulam àkà÷a-dhàtu-paryavasànam a-para-anta-koñã-niùñhaü | sarva-kalpa-saükhyà-abhisaübodhi-saükhyà-pratiprasrabdhaü | mahà-yàna-abhinirhàràya | da÷amaü mahà-praõidhànam abhinirharati + iti ||

etac ca bhàvayan sarvatra pariõàmayàmi + iti yojyaü ||

àrya-avalokite÷vara-vimokùe ca yad uktaü tad apy evaü yojyaü | etat ku÷ala-målaü sarva-satva-prapàta-bhaya-vigamàya pariõàmayàmi | sarva-satvàn sàntànika-bhaya-pra÷amanàya | sarva-satva-saümoha-bhaya-vinivartanàya pariõàmayàmi | sarva-satva-bandhana-bhaya-samucchedàya | sarva-satva-jãvita-uparodha-upakrama-bhaya-vyàvartanàya | sarva-satva-upakaraõa-vaikalya-bhaya-apanayanàya | sarva-satva-àjãvikà-bhaya-vyupa÷amanàya | sarva-satva-a-÷loka-bhaya-samatikramaõàya pariõàmayàmi | sarva-satva-sàüsàrika-bhaya-upa÷amanàya | sarva-satva-parùac-chàradya-bhaya-vigamàya | sarva-satva-maraõa-bhaya-vyatikramàya | sarva-satva-dur-gati-bhaya-vinivartanàya | sarva-satva-tamo-andha-kàra-vi-ùama-gaty-a-pratyudàvartana-avabhàsa-karaõàya pariõàmayàmi | sarva-satvànàü vi-sabhàga-samavadhàna-bhaya-abhyanta-vigamàya | sarva-satva-priya-vi-prayoga-bhaya-nirodhàya | sarva-satva-a-priya-saüvàsa-bhaya-apanayanàya | sarva-satva-kàya-paripãóà-bhaya-visaüyogàya | sarva-satva-citta-paripãóana-bhaya-nirmokùaõàya | sarva-satva-duùkha-daurmanasya-upàyàsa-samatikramaõàya pariõàmayàmi + iti ||

saükùepataþ punar iyam an-uttarà pariõàmanà yà + iyam àrya-bhadra-caryà-gàthàyàü | ma¤ju÷irã yatha jànati ÷åraþ so ca samantata bhadra tatha + eva | teùu ahaü anu÷ikùayamàõo nàmayamã ku÷alaü imu sarvaü ||

sarva-triy-adhva gatebhi jinebhir yà pariõàmana varõita agrà | tàya ahaü ku÷alaü imu sarvaü nàmayamã vara-bhadra-carãye | iti ||

iti ÷ikùà-samuccaye bhadra-caryà-vidhiþ ùoóa÷amaþ paricchedaþ samàptaþ ||


@<[XVII. vandanàdyanu÷aüsà]>@

vandanà-anu÷aüsàþ saptada÷aþ paricchedaþ ||

ukto vandanà-àdi-vidhiþ | tena puõya-vçddhir bhavati + iti kuto gamyate ||

àrya-avalokana-såtràt | evaü hi tatra + uktaü | varjayaty a-kùaõàny aùñau yae ime de÷ità mayà | kùaõaü ca + àràgayaty ekaü buddha-utpàdaü su-÷obhanaü ||

varõavàn råpa-saüpanno lakùaõaiþ samalaü-kçtaþ sthàmnà balena ca + upeto na + asau kausãdyam çcchati \<[doubtful]>\ ||

àóhyo mahà-dhana÷ ca + asau a-dhçùyaþ puõyavàn api | àràgya loka-pradyotaü sat-karoti punaþ punaþ ||

÷reùñhã-kuleùu sphãteùu sa àóhyeùu + upapadyate | bhaved dàna-patiþ ÷åro mukta-tyàgo hy a-matsarã ||

ràjà bhaved dhàrmiko * asau catur-dvãpa-ã÷varaþ prabhuþ | pra÷àsayen mahãü kçtsnàü samudra-giri-kuõóalàm ||

maha-rddhika÷ cakra-vartã sapta-ratna-samanvitaþ | ràjye pratiùñhito buddhàn sat-karoti punaþ punaþ ||

÷cyuta/ ca + asmàd gataþ svargaü prasanno jina-÷àsane | ÷akro bhavati deva-indraþ ã÷varo maru-mårddhani ||

na ÷akyaü bhàùatà varõaü kùapayituü kalpa-koñibhiþ | ya ståpaü loka-nàthasya naraþ kuryàt pradakùiõam ||

na jàtu so * andhaþ kha¤jo và kalpànàm api koñibhiþ | utpàdya bodhi-cittaü yaþ ÷àstu ståpaü hi vandate ||

dçóha-vãryo dçóha-sthàmo vãra÷ ca dçóha-vikramaþ | kau÷alyaü gacchati kùipraü kçtvà ståpa-pradakùiõam ||

yo buddha-koñi-niyuta-÷ata-sahasràn kalpàn koñã ca tuliya sat-karayà | ya÷ ca + iha kalpe caramaka ghora-kàle vandeya ståpaü bahutara tasya puõyam ||

agro hi buddho * a-tuliya dakùiõãyo * agràü caritvà cariya-vi÷eùa pràptaþ | tasya + iha påjàü karia nara-riùabhasya vipàka ÷reùñho bhavati a-tulya-råpaþ ||

ita÷ cyutvà manuùyebhyas tràyastriü÷eùu gacchati | vimànaü labhate tatra vicitraü ratanàm ayam ||

kåña-àgàraü svayaü datvà apsaro-gaõa-sevitaþ | màlàü ståpe saüpradàya tràyastriü÷eùu jàyate ||

aùña-aïga-jala-saüpårõàü suvarõa-sikata-àstritàm | vaióårya-sphañikai÷ ca + eva divyàü puùkariõãü labhet ||

bhuktvà ca tàü ratiü divyàü àyuþ saüpårya paõóitaþ | cyutvà ca deva-lokàt sa manuùyo bhavati bhogavàn ||

jàti-koñi-sahasraõi ÷atàni niyutàni ca | sat-kçtaþ syàc ca sarvatra caitye màlàü pradàya ca ||

cakra-vartã ca ràjà + asau ÷akra÷ ca bhavati + ã÷varaþ | brahmà ca brahma-lokasmin caitye màlàü pradàya ca ||

pañña-pradàna datvà tu loka-nàthasya tàyinaþ | sarve * asya + arthàþ samçdhyanti ye divyà ye ca mànuùàþ ||

tyajed * dhãnàn a-ku÷alàn na sa tatra + upapadyate | màlà-vihàraü kçtvà ca loka-nàthasya dhàtuùu | a-bhedya-parivàreõa ràjà bhåyàn maha-rddhikaþ ||

priyaþ sadayita÷ ca + asau sat-kçta÷ ca pra÷aüsitaþ | davànàm atha nàgànàü ye lokesmiü÷ ca paõóitàþ ||

yatra + asau jàyate vãraþ puõya-tejaþ-su-dãpitaþ | te kulàþ sat-kçtà bhonti ràùñràõi nagaràõi ca ||

yaþ sarùapàt såkùmataraü gçhãtvà dhåpeya dhåpaü bhagavati caityakeùu | tasya + anu÷aüsàn ÷çõuta prabhàùato me prasanna-città jahiya khilàü malàü÷ ca ||

sa puõyavàü÷ carati di÷aþ samantàd àrogya-pràpto dçóha-matir a-pramattaþ | vineti ÷okaü vicarati càrikàyàü priyo manàpo bhavati mahà-janasya ||

ràjyaü ca labdhvà jina varu sat-karotã mahà-anubhàvo vidu cakra-vartã | suvarõa-varõo vicitra-lakùaõaiþ sa mano-j¤a-gandhàn labhi sarva-loke ||

jàta-màtro labhate ÷reùñha-vastràn divya-vi÷iùña-su-rucira-kau÷ikàü÷ ca | bhotã sukha-su-kàyaþ saüveùñya-ståpaü nàthasya cãvaraiþ | ya÷ cãvareõa caityeùu kuryàt påjàm a-tulàü nàyakànàü | tasya + iha bhotã a-sadç÷u àtma-bhàvo dvàtriü÷atãbhiþ kavacita lakùaõebhiþ | pàõã-taleùu su-ruciru mukta-hàràþ pràdur-bhavantã vividha an-anta-kalpàþ | siüha-latàþ su-rucira-varõa-såtrà veñhitva ståpaü bhagavata cãvarebhiþ ||

datvà patàkàü bhagavata cetikeùå chandaü janitvà tatha siya buddha-loke | sa påjanãyo bhavati mahà-janasya carantu ÷reùñho jina-càrikàye ||

suvarõa-varõo bhavati si àtma-bhàvo làbhã sa bhotã su-rucira-cãvaràõàü | karpàsikànàü su-sahita kambalànàü du-kålakànàü tatha vara-kau÷akànàü ||

dhvajaü daditvà hata-raji satva-sàre dhanaü prabhåtaü pratilabhi na cireõa | prabhåta-koùo bhavati an-anta-praj¤o paricàru tasya bhavaty a-dãna-cittaþ | na citta-÷ålaü janayati so parasya prasàda-cittaþ sada a-pramattaþ | na tasya agniþ kramati viùanna-÷astraü udvãkùaõãyo bhavati mahà-janasya ||

adho upàdàya ca vibhava-agru yàvat jàmbånadaü tena bhavati buddha-kùetraü | ÷akyaü kùayetuü àyu-÷riya eva-råpà na buddha-ståpe dharayata eka dãpam ||

na tasya kàyo bhavati a-varõita-aïgo dçóha-asu bhotã parigha-bhujo * a-chambhã | àloka-pràpto \<[doubtful]>\ vicarati sarva-loke daditva dãpaü bhagavata cetikeùu ||

yadi buddha-kùetrà niyuta-÷atà sahasrà bhaveyu pårõà ÷ikha-gata-sarùapebhiþ | ÷akyaü gaõetuü tulayitu bhàùituü và na tathà-gateùå dharayitu eka-dãpam ||

alaï-karitvà su-rucira-dar÷anãyaü yo deti chatraü bhagavata cetikeùu | tasya + iha bhoty a-sadç÷a àtma-bhàvo dvàtriü÷atãbhiþ kavacita lakùaõebhiþ ||

yebhir jinasya pratapata àtma-bhàvo råpaü vi÷iùñaü yatha-r-iva \<[doubtful]>\ kà¤canasya | jàmbånado và su-rucira-dar÷anãyà abhikãrõa ... kusumita lakùaõebhiþ ||

abhij¤a-pràpto bhavati mahà-ya÷a-àkhyaþ carati ÷reùñha-àvara-càrikàyàü | na bhoga-hànir bhavati kadà-cid asya devàna bhoti guru-kçta påjita÷ ca ||

na kàma-bhogau ramati kadà-ci dhãro vi÷uddha-÷ãlaþ sa-ku÷ala-brahma-caryaþ |samàdayitvà van-upavane uùitvà + abhiyukti-dhyàno bhavati vi÷eùa-pràptaþ ||

na j¤àna-hànir bhavati kadà-cid asya na bodhi-cittaü vijahati so katha¤-cit | maitrã-vihàrã bhavati a-dãna-citto datvà + iha chattraü bhagavata-cetikeùu ||

vàdyena påjàü nara-vçùabhasya kçtvà na ÷oka ÷alya-va÷a jàtu bhoti | mano-j¤a-ghoùo bhavati manuùya-loke svara-aïgu tasya + a-vi-kala vi÷uddha bhoti ||

vi÷uddha-cakùur bhavati sa saüprajanyo vi÷uddha-÷rotro bhavati udagra-cittaþ | ghraõa-indriyaü parama uttapta bhoti vàditva vàdyaü bhagavata cetikeùu ||

jihvà + asya bhoti su-rucira dar÷anãyà su-såkùma mçdvã rucira mano-j¤a ghoùà | raktà pravàlà yatha-r-iva \<[doubtful]>\ devatànàü svara-aïga koñã-vara sçjate * a-prameyàü ||

na jàtu bhotã ura-gu a-jihvako và na kha¤ja-kubjo na + api ca nàmita-aïgaþ | vi÷iùña bhotã su-rucira àtma-bhàvo vàditva vàdyaü bhagavata cetikeùu ||

na jàtu ka÷-cij janaye prasàdaü devo ca nàgo manu-ja mahà-ura-go và | à÷vàsa-pràpto vicarati sarva-loke vàditva vàdyaü bhagavata cetikeùu ||

kalpàna koñã-niyuta-÷atà sahasraü vi÷iùña-kàyo bhavati a-nindita-aïgaþ | pràsàdiko * asau kavacita lakùaõebhiþ saü÷odhya ståpaü bhagavata nirvçtasya ||

vimàna-÷reùñhaü labhati mano-j¤a-gandhaü divyaü vi÷iùñaü su-rucira-candanasya | na jàtu tçùõàü janayati so kadà-cit saü÷odhya ståpaü bhagavata nirvçtasya ||

pralopa-kàle jina-vara-÷àsanasmin na jàtu bhotã upagata jambu-dvãpe | svarge sa bhoti pratiùñhita tasmi kàle gandha-anulepaü dadiya jinasya ståpe ||

dur-gandhi-kàmàn a-÷uci-jugupsanãyàn varjeti nityaü pratiùñhita ÷ãla-skandhe | carã sa nityam imu vara brahma-caryaü gandha-anulepaü kariya jinasya ståpe ||

ita÷ cyuto * asau maru-pati svarga-loke arthaü sahasrà tulayati na + u cireõa | karoti ca + arthaü su-vipula-devatànàü gandha-anulepaü kariya jinasya ståpe ||

vi÷iùña-vàkyo bhavati mano-j¤a-ghoùaþ priyo manàpo bahu-jana-sat-kçta÷ ca | sukhaü ca tasya bhavati sadà prasannaü gandha-anulepaü kariya jinasya ståpe ||

apàya-bhåmiü ... vijahàty a-÷eùàü àsannako bhavati tathà-gatànàü | prasàda-labdhaþ sada sukhi premaõãyo gandha-anulepaü kariya jinasya ståpe ||

so * a-kùaõaü vai vijahàti sarvaü aùña kùaõà÷ ca + asya vi÷iùña bhonti | buddhàna påjàm a-tuliya so karoti choritva jàlaü bhagavata cetikeùu ||

÷åra÷ ca bhoti dçóha-matir a-pramatto na kàma-bhoge * abhiratiü janeti | naiùkramya-pràptau ca a-dãna-cittaþ choritva jàlaü bhagavata cetikeùu ||

na bodhi-cittaü pramuùyati tasya jàtu a-khaõóa-÷ãlo * asti su-saüvçta÷ ca | dharmaü vi-ràgaü labhate vi÷uddhaü upanãya jàlaü bhagavata cetikeùu ||

dur-vàcatàü vijahati sarva-kàlaü praj¤à-a-bhàvaü ca jahàty a-÷eùam |vi÷àla-praj¤o viharati càrikàyàü upanãya jàlaü bhagavata cetikeùu ||

làbhã ca bhotã ÷uci-bhojanànàü vastràn vi÷iùñàn labhate suvarõàn | spar÷a-abhyupetàn ruci-dar÷anãyàn upanãya jàlaü jina-cetikebhyaþ ||

abhyutkùipitvà jina-cetikebhyaþ nir-màlya-÷uùkaü pramudita-vega-jàtaþ | vrajeta kàmàn duþkha-da-vaira-ghoràn àràgayed da÷a-bala-sa-artha-vàhàn ||

pràsàdiko bhoti vi÷uddha-kàyaþ udvãkùaõãyo bahu-jana-påjanãyaþ | na tasya ràjà + api praduùña-cittaþ yo jãrõa-puùpàn apaneya caitye ||

ku-màrga sarvaü pithita apàya-bhåmiþ sa ÷ãla-skandhe sthita bodhi-satvaþ | avatàrayitvà jina-cetikebhyaþ puùpaü ca pràg anya-naraiþ pradattaü ||

÷okàü÷ ca doùàn vijahàty a-matto rogàn a-÷eùàn vijahàty an-ekàn | à÷vàsa-pràpta÷ ca an-anta-kalpàn yo jãrõa-puùpàn apaneti caitye ||

buddha÷ ca bhoty a-sadç÷a-dakùiõãyo * a-tulya-pràpto nara-maru-påjanãyaþ | alaü-kçto bhavati vi÷uddha-kàyaþ yo jãrõa-puùpàn apaneti caitye ||

dadyàc ca yaþ su-rucira-divya puùpaü màndàravàn apy atha pàñalaü và | nir-màlyakaü yo * apanayeta caitye vipàka ÷reùñho * asya bhaved a-tulyaþ ||

yaþ prà¤jaliþ praõamati nàtha-ståpaü chandaü janitvà ca sa-buddha-loke | so bhoti loke guru-kçtu sat-kçta÷ ca pràsàdiko bhavati su-dar÷anãyaþ ||

tasya + iha ràjyaü nipatati sarva-loko deva-asurà nàga-manuùyakà÷ ca | sarvàþ sahasràþ kusumita loka-dhàtuþ pra÷àsti ràj¤o va÷a ã÷varàü÷ ca ||

ye tasya ràjye sthita bhonti satvàþ sthàpeya sarvàn a-kaluùa-buddha-j¤àne | apàya-bhåmyas tyaktà bhavanti karoti ca + eùàü parama-su-÷reùñham artham ||

paricàro * asya bhavati mano-j¤a-ghoùaþ puõyair upetaþ smçti-mati-påjanãyaþ | à÷vàsa-pràpto vicarati jãva-loke sadà + abhipràyaü janayati ÷reùñha-prãtiü ||

paricàra bhoty asya svara-aïga ÷uddhaþ j¤àyeta satvair madhura-pra÷ànta-vàkyo | na tasya ka÷-cij janayati ca + ã÷varatvaü vilokanãyo bhavati mahà-janasya | dàna-pramodaü priyatà-artha-caryàü samàna-arthatàü janayati mahà-janasya | àkruùñaþ san na + àjanayeta roùaü yaþ prà¤jaliþ praõamati buddha-ståpaü ||

deva-indra bhoty upagata-svarga-loke manuùyako bhavati narasya ràjà | na pàrihàõir bhavati kadà-cid asya yo * a¤jalãbhir namati + iha ståpaü ||

na + asàv apàye prapateta jàtu hãnàü÷ ca varjeta sa kàma loke | àóhyo dhanã bhoti prabhåta-koùo yo * a¤jalãbhir namati buddha-ståpam ||

såtra-anta-caryà na kadà-cid asya na + a-sthàna-kopaü kurute nç-loke | satvà÷ ca tçptà mudità + asya bhonti yaþ saüpramu¤cã guõavati eka-vàcaü ||

yaþ puùpa-muùñiü gçhãtvà + udagra-cittaþ prasàdato * avakirati loka-nàthe | sa puõyavàn bhavati manuùya-loke ràkùe ca sthitvà jina sat-karoti ||

÷okà na doùàþ khila-mala na + asya bhonti a-tulyatà-àpta÷ ca su-saüsthita-aïgaþ | àlokanãya÷ ca mahà-janasya vrajeta kàmàna bhaya-kara-vaira-ghoràn | iti ||

àrya-mahà-karuõà-puõóarãka-såtre * apy uktaü |tiùñhatu tàvad ànanda yo màü saümukhaü sat-kuryàt | tiùñhatu me ÷arãrasya påjà sarùapa-phala-ma-treùu dhàtuùu | tiùñhatu màm uddi÷ya kçteùu ståpeùu sat-kàraþ | ye ke-cid ànanda buddham àlambya + anta÷a eka-puùpam apy àkà÷e kùepsyanti | tasya puõya-skandhasya yo vipàkaþ saced yàvàn an-àdiþ saüsàro yasya pårvà koñir na praj¤àyate | tàvataþ kalpàn saüsaratàü teùàü ÷akratvaü brahmatvaü cakra-vartitvaü | na ÷akyas tat-paryanto * adhigantum | tiùñhatu buddha-àlambatà + anta÷a àkà÷e * apy eka-puùpa-nikùepaþ | saced anta÷aþ svapna-antara-gatà api satvà buddham àlambya + àkà÷e eka-puùpam api kùepsyanti tad apy ahaü ku÷ala-målaü nirvàõa-paryavasànaü vadàmi + iti ||

uktaü ca + àrya-bçhatsàgara-nàga-ràja-paripçcchàyàü | aùñàbhir bhuja-ga-adhipate dharmaiþ samanvàgatà bodhi-satvàþ satata-samitaü buddha-samavadhànaü pratilabhante | katamair aùñàbhiþ | buddha-bimba-dar÷ana-satva-samàdàpanatayà | tathà-gatasya + upasthàna-karaõatayà | tathà-gatasya + abhãkùõaü varõa-bhàùaõatayà | tathà-gata-pratimà-karaõatayà | tathà-gata-dar÷ana-sarva-satva-samàdàpanatayà | yatra ca buddha-kùetre tathà-gata-÷ravaü ÷çõvanti tatra praõidhànam utpàdayanti | na ca + avalãna-saütatayo bhavanti | udàra-saütatikà÷ ca buddha-j¤ànam abhilaùantae iti ||

kiü punaþ puõya-vçddhy-arthino buddha-samavadhànena prayojana-bhåtaü | yasya guõa-paryantam a-sarva-j¤o na + adhigacchet ||

yathà + àrya-gaõóa-vyåhe saüvarõitaü | su-dur-labho buddha-÷abdaþ kalpa-koñi-÷atair api | kiü punar dar÷anaü sarva-kàïkùà-cchedanam uttamam ||

su-dçùño loka-pradyotaþ sarva-dharma-gatiü gataþ | puõya-tãrthaü trailokasya sarva-satva-vi÷odhanam ||

mahat puõyam ayaü kùetraü muditaü j¤àna-maõóalaü | bhàsayaty abhitaü lokaü puõya-skandha-vivarddhanam ||

chedano duùkha-jàlasya j¤àna-skandha-vi÷odhanaþ | na dur-gati-bhayaü teùàü yair iha + àràgito jinaþ ||

vipulaü jàyate cittaü pa÷yatàü dvi-pada-uttamaü | praj¤à-balam a-saükhyeyaü jàyate ca prabhàsvaraü ||

punar atra + eva + àha | arthàya sarva-satvànàm utpadyante tathà-gatàþ | mahà-kàruõikà vãrà dharma-cakra-pravartakàþ ||

pratikartuü kathaü ÷akyaü buddhànàü sarve-dehibhiþ | satva-artheùv abhiyuktànàü kalpa-koñi-÷atair api ||

kalpa-koñiü varaü paktuü try-apàye bhç÷a-dàruõe | na tv eva + a-dar÷anaü ÷àstuþ sarva-sarga-nivartinaþ ||

yàvantaþ sarva-lokasminn apàya-gatayaþ pçthak | varaü tatra ciraü vàso buddhànàm a-÷rutir na ca ||

kiü kàraõam apàyeùu nivàsa÷ ciram iùyate | yat-kàraõaü jina-indrasya dar÷anaü j¤àna-vardhanam ||

chidyante sarva-duùkhàõi dçùñvà loka-ã÷varaü jinaü | saübhavaty avatàra÷ ca j¤àne saübuddha-go-care ||

kùapayaty àvçtãþ sarvà dçùñvà buddhaü nara-uttamam | vardhayaty a-mitaü puõyaü yena bodhir avàpyatae | iti ||

tad evam asti puõya-vçddhau buddha-samavadhànena prayojanaü |api ca pratimà-màtra-dar÷anam api tàvad a-parimita-phalaü tathà-gatànàü | kiü punaþ sva-råpeõa ||

uktaü hy àrya-÷raddhà-bala-àdhàna-avatàra-mudrà-såtre | yaþ ka÷-cin ma¤ju÷rãþ kula-putraþ kula-duhità và sarva-loka-dhàtu-raja-upamànàü praty-eka-buddhànàü dine dine ÷ata-rasam àhàraü dadyàt divyàni ca vastràõi | evaü dadad gaïgà-nadã-vàlukà-upamàn kalpàn dadyàt | ya÷ ca + anyo ma¤ju÷rãþ kula-putraþ kula-duhità và citra-karma-likhitaü và pustaka-karma-kçtaü và buddhaü pa÷yed | ayaü tato * a-saükhyeyataraü puõyaü prasavati | kaþ punar vàdo yo * a¤jali-pragrahaü và kuryàt puùpaü và dadyàt dhåpaü và gandhaü và dãpaü và dadyàd | ayam eva tato * a-saükhyeyataraü puõyaü prasavati + iti ||

àrya-bodhi-satva-piñake * api puõya-vçddhy-upàya uktaþ | yas tathà-gata-caityaü ÷odhayati sa catasro * agràþ praõidhàna-vi÷uddhãr anupràpnoti | katamà÷ catasraþ | agràü råpa-praõidhàna-vi÷uddhiü | agràü dçóha-samàdàna-praõidhàna-vi÷uddhiü | agràü tathà-gata-dar÷ana-praõidhàna-vi÷uddhiü |agràü lakùaõa-saüpat-praõidhàna-vi÷uddhim iti ||

punar atra + eva + àkhyàtaü | tathà-gata-caityeùu puùpa-avaropaõaü gandha-anulepanaü kçtvà + aùñàv a-vi-kalatà anupràpnoti | katamà aùñau | na råpa-vi-kalo bhavati | na bhoga-vi-kalaþ | na parivàra-vi-kalaþ | na ÷ãla-vi-kalaþ | na samàdhi-vi-kalaþ | na ÷ruta-vi-kalo na praj¤à-vi-kalo na praõidhàna-vi-kala iti ||

uktaü ca + àrya-ratna-rà÷i-såtre | ye tri-bhava-paryàpannàþ satvàs te sarve praty-ekaü tathà-gata-ståpàn kàrayeyur evaü-råpàn uccaistvena | tad yathà sumeruþ parvata-ràjaþ | tàü÷ ca gaïgà-nadã-vàlikà-samàn kalpàn praty-ekaü sarva-sat-kàraiþ sat-kuryuþ | ya÷ ca bodhi-satvo * a-virahita-sarva-j¤atà-cittena + eka-puùpam apy àropayet | ayaü tasmàt pårvakàt puõya-skandhàd bahutaraü puõyaü prasavet ||

atra + eva + uktaü | ye khalu punas tri-sàhasra-mahà-sàhasre loka-dhàtau satvàs te sarve mahà-yàna-saüprasthità bhaveyuþ | sarve ca cakra-varti-ràjya-samanvàgatà bhaveyur eka-eka÷ ca ràjà cakra-vartã mahà-samudra-pramàõa-dãpa-sthàlãü kçtvà | sumeru-màtràü vartãm àdãpya praty-ekam evaü-råpàü dãpa-påjàü tathà-gata-caityeùu pravartayet | ya÷ ca + abhiniùkrànta-gçha-àvàso bodhi-satvas taila-prakùiptàü vartãü kçtvà + àdãpya tathà-gata-caitye dhàrayet | asyàs taila-prakùiptàyà varter etat pårvakaü pradãpa-dànaü ÷atatamãm api kalàü na + upaiti | yàvad upaniùadam api na kùamatae iti | peyàlaü ||

ye ca khalu punas te ràjàna÷ cakra-vartino buddha-pramukhaü bhikùu-saüghaü sarva-sukha-upadhànaiþ sat-kuryuþ ya÷ ca + abhiniùkrànta-gçha-àvàso bodhi-satvaþ piõóa-pàtraü caritvà pàtra-paryàpannaü pareùàü saüvibhajya paribhu¤jãta | idaü tato bahutaraü ca mahà-arghataraü ca | yac ca te ràjàna÷ cakra-vartinaþ sumeru-màtraü cãvara-rà÷iü buddha-pramukhàya bhikùu-saüghàya dadyuþ | yac ca + abhiniùkrànta-gçha-àvàso bodhi-satvas tri-cãvaraü bahir-dhà mahà-yàna-saüprasthitàya buddha-pramukhàya bhikùu-saüghàya và tathà-gata-caitye và dadyàd | idaü bhikùo÷ cãvara-dànam etat pårvaka-cãvara-rà÷im abhibhavati | yac ca te ràjànaþ praty-ekaü sarvaü jambå-dvãpaü puùpa-saüstçtaü kçtvà tathà-gata-caitye niryàtayet | yac ca + abhiniùkrànta-gçha-àvàso bodhi-satvaþ anta÷a eka-puùpam api tathà-gata-caitye àropayet | asya dànasya + etat pårvakaü dànaü ÷atatamãm api kalàü na + upaiti | yàvad upaniùadam api na + upaiti + iti ||

àrya-anupårva-samudgata-parivarte * api de÷itaü | catura imàn bhadra-anu÷aüsàn pa÷yan bodhi-satvas tathà-gata-påjàyàm utsuko bhavati | katamàü÷ caturaþ | agra÷ ca me dakùiõãyaþ påjito bhaviùyati màü ca dçùñvà + anye * api tathà ÷ikùiùyanti | tathà-gataü ca påjayitvà bodhi-cittaü dçóhaü bhaviùyati | dvàtriü÷atàü ca mahà-puruùa-lakùaõànàü saümukha-dar÷anena ku÷ala-målam upacitaü bhaviùyati | imà÷ catvàraþ iti ||

idaü ca nir-uttaraü tathà-gata-påjà-upasthànaü |yathà + udàhçtam àrya-sàgaramati-paripçcchà-såtre | trãõi + imàni sàgaramate tathà-gatasya nir-uttaràõi påjà-upasthànàni | katamàni trãõi | yac ca bodhi-cittam utpàdayati | yac ca sad-dharmaü parigçhõàti | yac ca satveùu mahà-karuõà-cittam utpàdayati + iti ||

nirdiùñam apy àrya-ratna-meghe | da÷abhiþ kula-putra dharmaiþ samanvàgatà bodhi-satvà an-anuliptà garbha-malena jàyante | katamair da÷abhiþ | yad uta | tathà-gata-pratimà-karaõatayà | jãrõa-caitya-saüskaraõatayà | tathà-gata-caityeùu gandha-vilepana-anupradànena | tathà-gata-pratimàsu gandha-udaka-snàna-anupradànena | tathà-gata-caityeùu saümàrjana-upalepana-anupradànena | màtà-pitéõàü kàya-paricaryà-àcaraõena àcàrya-upàdhyàyànàü kàya-paricaryà-àcaraõena | sa-brahma-càriõàü kàya-paricaryà-àcaraõena | tac ca nir-àmiùeõa cittena na sa-àmiùeõa | tac ca ku÷alam evaü pariõàmayanti | anena ku÷ala-målena sarva-satvà nir-upaliptà garbha-malena jàyantàm iti | tac ca tãvreõa + à÷ayena cintayanti | ebhiþ kula-putra da÷abhir dharmair iti ||

anumodana-anu÷aüsàs tv àrya-praj¤à-pàramitàyàm uktàþ | yaþ prathama-yàna-saüprasthitànàü bodhi-satvànàü mahà-satvànàü tàü÷ citta-utpàdàn anumodate |caratàm api bodhi-satva-caryàü tàü÷ citta-utpàdàn anumodate | a-vinivartanãyàm api a-vinivartanãya-dharmatàm anumodate bodhi-satvànàü mahà-satvànàü | kiyantaü sa bhagavan kula-putro và kula-duhità và bahutaraü puõya-skandhaü prasavati ||

evam ukte bhagavàn ÷akraü devànàm indram etad avocat | pe | syàt khalu punaþ kau÷ika tri-sàhasra-mahà-sàhasrasya loka-dhàtoþ pala-agreõa tulyamànasasya pramàõam udgrahãtuü | na tv eva kau÷ika bodhi-satvasya mahà-satvasya teùàm anumodanà-saha-gatànàü citta-utpàdànàü puõya-pramàõaü grahãtuü ||

evam ukte ÷akro devànàm indro bhagavantam etad avocat | màra-adhiùñhitàs te bhagavan satvà veditavyà | ye bodhi-satvànàü mahà-satvànàü prathama-citta-utpàdam upàdàya yàvad an-uttaràü samyak-saübodhim abhisaübuddhànàm evam a-prameyam anumodanà-saha-gataü puõyam iti na ÷çõvanti na jànanti | tàm anumodanàü na samanvàharanti | màra-pakùikàs te bhagavan satvà bhaviùyanti ||

bhagavàn àha | pe | yaiþ kau÷ika kula-putraiþ kula-duhitçbhi÷ ca + ime citta-utpàdà anumodità bodhi-satva-yànikair và praty-eka-buddha-yànikair và ÷ràvaka-yànikair và | te kùipraü tathà-gatàn arhataþ samyak-saübuddhàn àràgayiùyanti ||

bhagavàn àha ||

evaü tair anumodanà-saha-gatai÷ citta-utpàda-ku÷ala-målair yatra yatra + upapatsyante tatra tatra sat-kçtà÷ ca bhaviùyanti guru-kçtà÷ ca mànità÷ ca påjità÷ ca arcità÷ ca apacàyità÷ ca bhaviùyanti | na ca te * a-mana-àpàni råpàõi drakùyanti | na ca te * a-mana-àpàn ÷abdàn ÷roùyanti | evaü na gandhàn na rasàn na spraùñavyàn sprakùyanti na ca teùàm apàyeùu + upapattiþ pratikàïkùitavyà svarga-upapattis teùàü pratikàïkùitavyà | tat kasya hetoþ | tathà hi taiþ satvaiþ sarva-satva-sukha-àvahanàni a-saükhyeyànàü satvànàü ku÷ala-målàny anumoditàni yàvad an-uttaràü samyak-saübodhim abhisaübuddhya + a-prameya-a-saükhyeyàn satvàn parinirvàpayiùyanti + iti ||

punar atra + eva + àha | ye subhåte gaïgà-nadã-vàlikà-upameùu tri-sàhasra-mahà-sàhasreùu loka-dhàtuùu sarva-satvàs te sarve * an-uttaràü samyak-saübodhiü pratitiùñheyur an-uttaràü samyak-saübodhiü pratiùñhàya gaïgà-nadã-vàlikà-samàn kalpàn upalambha-saüj¤ina÷ catvàri dhyànàni samàpadyeran | ya÷ ca bodhi-satvo mahà-satvo * anayà praj¤à-pàramitayà upàya-kau÷alyena ca parigçhãtà + atãta-an-àgata-praty-utpannànàü buddhànàü bhagavatàü ÷ãla-samàdhi-praj¤à-vimukti-vimukti-j¤àna-dar÷ana-skandhaü | ÷ràvakànàü praty-eka-buddhànàm api ÷ãla-samàdhi-praj¤à-vimukti-vimukti-j¤àna-dar÷ana-skandhaü sarvam ekato * abhisaükùipya piõóayitvà tulayitvà nir-ava÷eùam anumodeta + agrayà + anumodanayà jyeùñhayà ÷reùñhayà varayà pravarayà praõãtayà uttarayà nir-uttarayà uttara-uttarayà a-samayà + a-sama-samayà + a-prati-samayà + anumodanayà + anumodya + anumodanà-saha-gataü \<[doubtful]>\ puõya-kriyà-vastv an-uttaràyai samyak-saübodhaye pariõàmayati | asya subhåte * anumodanà-saha-gatasya puõya-kriyà-vastuno * asau pårvaka aupalambhikànàü bodhi-satvànàü catur-dhyàna-mayaþ puõya-abhisaüskàraþ ÷atatamãm api kalàü na + upaiti yàvad upaniùadam api na kùamatae iti ||

ayam eva nayaþ pariõàmanàyàm uktaþ | atha-và + agra-pariõàmanayà pariõàmitatvàt sarva-puõyànàm asya buddhatvàya sat-kçta-praõidhi-buddhatvam eva syàt | ataþ kà parà puõya-vçddhiþ | tad * dhy a-÷eùa-satva-mokùa-kçta-puõya-j¤àna-upetaü nir-vikalpaü ca ||

adhyeùaõàyàs tv anu÷aüsà àrya-ugra-paripçcchàyàm uktà dharma-gràhyatàm upàdàya + a-prameya-a-saükhyeyeùu buddha-kùetreùv àyuþ parirakùaõàya + iti ||

àrya-÷ikùà-samuccaye vandanà-àdy-anu÷aüsà saptada÷a-paricchedaþ samàptaþ ||


@<[XVIII ratnatrayànusmçti]>@

ratna-traya-anusmçtir nàma + aùñàda÷aþ paricchedaþ ||

uktà bhadra-caryà-vidhinà puõya-vçddhiþ | asyà÷ ca + ayam a-paro hetuþ | yo * ayaü ÷raddhà-àdãnàü sadà + abhyàsaþ ||

yathà + uktam àrya-tathà-gata-guhya-såtre | catvàra ime mahà-ràja dharmà mahà-yàna-saüprasthitànàü vi÷eùa-gàmitàyai saüvartante * a-parihàõàya ca | katame catvàraþ | ÷raddhà mahà-ràja vi÷eùa-gàmitàyai saüvartate * a-parihàõàya | tatra katamà ÷raddhà | yayà ÷raddhayà àryàn upasaükràmati | a-karaõãyaü ca na karoti ||

gauravaü mahà-ràja vi÷eùa-gàmitàyai saüvartate | yena gauraveõa su-bhàùitaü ÷çõoti ÷u÷råùate * a-virahita-÷rotra÷ ca dharmaü ÷çõoti ||

nir-mànatà mahà-ràja vi÷eùa-gàmitàyai saüvartate | yayà nir-mànatayà àryàõàm abhinamati praõamati namasyati ||

vãryaü mahà-ràja vi÷eùa-gàmitàyai saüvartate * a-parihàõàya | yena vãryeõa kàya-laghutàü citta-laghutàü ca pratilabhate sarva-kàryàõi ca + uttàrayati ||

ime mahà-ràja catvàra iti ||

eùàü ÷raddhà-àdãnàü sadà + abhyàsaþ kàryaþ | atha-và + anyeùàü ÷raddhà-àdãnàü ||

yathà + àha àrya-akùayamati-såtre pa¤ca + imàni + indriyàõi | katamàni pa¤ca | ÷raddhà-indriyaü vãrya-indriyaü smçti-indriyaü samàdhi-indriyaü praj¤à-indriyam iti ||

tatra katamà ÷raddhà | yathà ÷raddhàyà÷ caturo dharmàn abhi÷raddadhàti | katamàü÷ caturaþ | saüsàra-avacarãü laukikãü samyag-dçùñiü ÷raddadhàti | sa karma-vipàka-prati-÷araõo bhavati | yad yat karma kariùyàmi tasya tasya karmaõaþ phala-vipàkaü pratyanubhaviùyàmi + iti | sa jãvita-hetor api pàpaü karma na karoti | bodhi-satva-càrikàm abhi÷raddadhàti | tac-caryà-pratipanna÷ ca + anyatra yàne spçhàü na + utpàdayati | parama-artha-nãta-arthaü gambhãra-pratãtya-samutpàda-nairàtmya-niþ-satva-nir-jãva-niþ-pudgala-vyavahàra-÷ånyatà-nimitta-a-praõihita-lakùaõàn sarva-dharmàn ÷rutvà ÷raddadhàti | sarva-dçùñi-kçtàni ca na + anu÷ete sarva-buddha-dharmàn bala-vai÷àradya-prabhçtãü÷ ca ÷raddadhàti | ÷raddhàya ca vigata-kathaü-kathas tàn buddha-dharmàn samudànayati | idam ucyate ÷raddhà-indriyam ||

tatra katamad vãrya-indriyaü | yàn dharmàn ÷raddhà-indriyeõa ÷raddadhàti tàn dharmàn vãrya-indriyeõa samudànayati + idam ucyate vãrya-indriyaü ||

tatra katamat smçti-indriyaü | yàn dharmàn vãrya-indriyeõa samudànayati tàn dharmàn smçti-indriyeõa na vipraõà÷ayati | idam ucyate smçti-indriyam ||

tatra katamat samàdhi-indriyaü | yàn dharmàn smçti-indriyeõa na vipraõà÷ayati tàn samàdhi-indriyeõa + eka-agrã-karoti + idam ucyate samàdhi-indriyaü ||

tatra katamat praj¤à-indriyam |yàn dharmàn samàdhi-indriyeõa + eka-agrã-karoti tàn praj¤à-indriyeõa pratyavekùate pratividhyati | yad eteùu dharmeùu praty-àtma-j¤ànam a-para-pratyaya-j¤ànam idam ucyate praj¤à-indriyaü ||

evam imàni pa¤ca-indriyàõi sahitàny anuprabaddhàni sarva-buddha-dharmàn paripårayanti | vyàkaraõa-bhåmiü ca + àpyayanti iti ||

÷raddhà-àdãnàü balànàü sadà + abhyàsaþ kàryaþ | yathà + uktam àrya-ratna-cåóa-såtre | tatra katamat kula-putra bodhi-satvasya bala-caryà-pari÷uddhiþ | yad ebhir eva + indriyair upastabdho * an-avamardyo bhavati sarva-màraiþ | a-saühàryo bhavati ÷ràvaka-praty-eka-buddha-yànàbhyàü | a-vinivartyo bhavati mahà-yànàt | dur-dharùo bhavati sarva-kle÷aiþ | dçóho bhavati pårva-pratij¤àsu | tçpto bhavati cittena | balavàn bhavati kàyena | gupto bhavati + indriyaiþ | duþ-paràjayo bhavati tãrthi-karaiþ | ity àdi ||

evaü tàvac * chraddhà-àdãnàü sadà + abhyàsaþ puõya-vçddhaye ||

kà maitrã ||

yathà + àha candra-pradãpa-såtre | yàvanti påjà bahu-vidha a-prameyà yà kùetra-koñãn a-yuta-bimbareùu | tàü påja-kçtvà puruùa-vareùu nityaü saükhyà-kalàpo na bhavati maitra-citta | iti ||

kà buddha-àdy-anusmçtiþ ||

tatra ràùñrapàla-såtre saüvarõità | vandàmi te kanaka-varõa-nibhà vara-lakùaõà vi-mala-candra-mukhà | vandàmi te a-sama-j¤àna-parà sadç÷o na te * asti tri-bhave vi-rajà ||

mçdu càru snigdha ÷ubha ke÷a nakhà giri-ràja-tulya tava ca + uùõir iha | na + uùnãùam ãkùitu tava + asti samo vibhràjate bhruvi tava + årõa mune ||

kunda-indu-÷aïkha-hima-÷ubhra-nibhà nãla-utpala-abha-÷ubha-netra-varà | kçpayà + ãkùase jagad idaü hi yayà vandàmi te vi-mala-netra jina ||

jihvà prabhåta tanu tàmra-nibhà vadanaü ca chàdayasi yena svakaü | dharmaü vadan vinayase ca jagat vandàmi te madhura-snigdha-girà ||

da÷anàþ ÷ubhàþ su-dçóha vajra-nibhàþ triü÷ad-da÷a + apy a-viralàþ sahitàþ | kurvan smitaü vinayase ca jagat vandàmi te madhura-satya-kathà ||

råpeõa ca + a-prati-samo * asi jinaþ prabhayà ca bhàsayasi kùetra-÷atàn | brahma-indra-pàla-jagato bhagavan jihmã-bhavanti tava te prabhayà ||

eõeya jaïgha bhagavann a-samà gaja-ràja-barhi-mçga-ràja-gato | ãkùan vrajasy api yugaü bhagavan saükampayan dharaõi-÷aila-tañàn ||

kàya÷ ca lakùaõa-cito bhagavan såkùma chavã kanaka-varõa-nibhà | na + ãkùa¤ jagad vrajati tçptim idaü råpaü tava + a-pratima-råpa-dhara ||

tvaü pårva-kalpa-÷ata-cãrõa-tapàþ tvaü sarva-tyàga-dama-dàna-rataþ | tvaü sarva-satva-kçpa-maitra-manàþ vandàmi te parama-kàruõikam ||

tvaü dàna-÷ãla-nirataþ satataü tvaü kùànti-vãrya-nirataþ su-dçóhaþ | tvaü dhyàna-praj¤a-prabha-teja-dharo vandàmi te a-sama-j¤àna-dhara ||

tvaü vàdi-såra ku-gaõa-pramathã tvaü siüha-van nadasi parùadi ca | tvaü vaidya-ràja tri-mala-anta-karo vandàmi te parama-prãti-kara ||

vàk-kàya-mànasa-vi÷uddha mune tri-bhaveùv a-lipta-jala-padmam iva | tvaü brahma-ghoùa-kalaviïka-ruto vandàmi te traibhava-pàra-gatam ||

màyà-upamaü jagad imaü bhavatà naña-raïga-svapna-sadç÷aü viditaü | na + àtmà na satva na ca jãva-gatã dharmà marãci-daka-candra-samàþ ||

÷ånyà÷ ca ÷ànta an-utpàda-nayaü a-vijànad eva jagad udbhramati | teùàm upàya-naya-yukti-÷ataiþ avatàrayasy ati-kçpàlutayà ||

ràga-àdibhi÷ ca bahu-ràga-÷ataiþ saübhràmitaü satata vãkùya jagat | vaidya-upamo vicarase * a-pratimo parimocayan su-gata satva-÷atàn ||

jàtã-jarà-maraõa-÷oka-hataü priya-vi-prayoga-parideva-÷ataiþ | satata-àturaü jagad avekùya mune parimocayan vicarase kçpayà ||

ratha-cakra-vad bhramati sarva-jagat tiryakùu preta-niraye su-gatau | måóhà a-de÷ika a-nàtha-gatàþ tasya pradar÷ayasi màrga-varaü ||

ye te babhåvu purimà÷ ca jinàþ dharma-ã÷varà jagati ca + artha-karàþ | ayam eva taiþ prakathita-àrya-patho yad de÷ayasy api vibho * a-pratimaþ ||

snigdhaü hy a-karka÷a mano-j¤a varaü brahma-adhikaü parama-prãti-karaü | gandharva-kinnara-vara-apsarasàm abhibhåya tàü giram udàharase ||

satya-àrjava-a-kùayam upàya-nayaiþ pari÷odhitàü giram an-anta-guõàü | ÷rutvà hi yàü niyuta-satva-÷atàþ yàna-trayeõa janayanti ÷amam ||

tava påjayà sukham an-eka-vidham divyaü labhanti manu-jeùu tathà | àóhyo mahà-dhana mahà-vibhavo bhavate jagad-dhita-karo nç-patiþ ||

bala-cakra-varty api ca dvãpa-patiþ jagad àvçõoti da÷abhiþ ku÷alaiþ | ratnàni sapta labhate su-÷ubhà tvayi saüprasàda-janako * a-pratimaþ ||

brahmà + api ÷akra api loka-patiþ bhavate ca saütuùiña deva-patiþ | para-nirmito * api ca sa yàma-patiþ tvat-påjayà bhavati ca + api jinaþ ||

evaü hy a-mogha tava påjà kçtà saüdar÷anaü ÷ravaõam apy a-samaü | bhavate jagad vividha-duþkha-haraü spç÷ate padaü ca paramaü vi-rajaü ||

màrga-j¤a màrga-ku÷alà bhagavan ku-pathàn nivàrayasi lokam imaü | kùeme ÷ive vi-raji àrya-pathe pratiùñhàpayasi jagad bhagavan ||

puõya-arthikasya tava puõya-nidhe satata-a-kùayà bhavati puõya-kriyà | bahu-kalpa-koñiùu na yàti kùayaü yàvad * dhi na spç÷ati bodhi varàü ||

pari÷uddha-kùetra labhate ruciraü parinirmita-abha sada prãti-karaü | ÷uddhà÷ ca kàya-vacasà manasà satvà bhavanty api ca kùetra-vare ||

ity evam àdi-guõa na + eka-vidhàn labhate jina-arcana-kçtàn manu-jaþ | svarga-apavarga manu-jeùu sukhaü labhate ca puõya-nidhi sarva-jage ||

kãrti-ya÷a÷ ca prasçtaü vipulaü tava sarva-dikùu bahu-kùetra-÷atàn | saükãrtayanti su-gatàþ satataü tava varõa-màla pariùatsu jinàþ ||

vigata-jvarà jagati mokùa-karàþ priya-dar÷anà a-sama-kàruõikàþ | ÷ànta-indriyà ÷ama-ratà bhagavan vandàmi te nara-vara-pravara ||

labdhà abhij¤a jina pa¤ca mayà gagane sthitena te ni÷amya giram | bhavità + asmi vãra su-gata-pratimo vibhajiùya dharmam a-malaü jagataþ ||

stutvà + adya sarva-guõa-pàra-gataü nara-deva-nàga-mahitaü su-gataü | puõyaü yad arjitam idaü vipulaü jagad àpnuyàd api ca buddha-padam |iti ||

atha-và yathà + àrya-dharma-saügãti-såtre kathitaü | punar a-paraü buddhà bhagavanto mahà-puõya-j¤àna-saübhàrà mahà-maitrã-mahà-karuõà-go-carà mahà-satva-rà÷eþ tràõa-bhåtà mahà-bhaiùajya-÷alya-hartàraþ sarva-satva-sama-citta-a-nitya-samàdhi-go-caràþ saüsàra-nirvàõa-vimuktà yàvat satvànàü màtà-pitç-kalpàþ samàna-maitra-cittàþ | pe ||

sarva-loka-an-abhibhåtàþ sarva-lokasya + àloka-bhåtà mahà-yoga-yogino mahà-àtmàno mahà-jana-parivàrà vi÷iùña-jana-parivàrà a-nivàrita-dar÷ana-÷ravaõa-paryupàsanàþ sva-sukha-nir-apekùàþ para-duùkha-pra÷amana-priyà dharma-priyà dharma-dharà dharma-àhàrà dharma-bhiùajo dharma-ã÷varà dharma-svàmino dharma-dàna-patayo nitya-tyàga-abhiratà nitya-a-pramattà nitya-viveka-abhiratàþ sarvatra tãrtha-setu-bhåtà mahà-ràja-màrga-prakhyà yàvad * a-secanaka-dar÷anà buddhà bhagavanta | evaü tàn anusmarati | evaü ca tàn anusmçtya tad-guõa-pariniùpatty-arthaü smçtim upasthàpayati + iti ||

tad ucyate buddha-anusmçtir iti ||

atra + eva dharma-anusmçtim àha | iha bodhi-satvasya + evaü bhavati | yae ete buddhà bhagavanto * an-anta-a-paryanta-guõà ete dharma-jà dharma-padà dharma-nirmità dharma-adhipateyà dharma-prabhà dharma-go-carà dharma-prati-÷araõà dharma-niùpannàþ | peyàlaü ||

yàny api laukikàni loka-uttaràõi ca sukhàni santi | tàny api dharma-jàni dharma-niùpannàni | tasmàn mayà bodhy-arthikena dharma-gurukeõa bhavitavyaü | dharma-gauraveõa dharma-prati-÷araõena dharma-paràyaõena dharma-sàreõa dharma-anva ... dharma-pratipannena | iti + iyam ucyate bodhi-satvasya dharma-anusmçtiþ ||

punar a-paraü bodhi-satvasya + evaü bhavati | samo hi dharmaþ samaþ satveùu pravartate | dharmo hãna-madhya-vi÷iùña-an-apekùyaþ pravartate | tathà mayà dharma-sadç÷a-cittena bhavitavyaü | na dharmo sukha-prekùikayà pravartate | a-pakùa-patito hi dharmaþ | tathà mayà dharma-sadç÷a-cittena bhavitavyaü |na dharmaþ kàlam apekùya pravartate |àkàliko hi dharmaþ | aihipa÷yikaþ | praty-àtma-vedanãyaþ |tathà mayà dharma-sadç÷a-cittena bhavitavyaü |na dharma udàre pravartate hãneùu na pravartate | an-unnàma-avanàmo hi dharmaþ |tathà mayà dharma-sadç÷a-cittena bhavitavyaü |na dharmaþ ÷uddheùu pravartate kùateùu na pravartate | utkarùa-apakarùa-apagato hi dharmas tathà mayà dharma-sadç÷a-cittena bhavitavyaü |na dharma àryeùu pravartate pçthag-janeùu na pravartate | kùetra-dçùñi-vigato hi dharmaþ | tathà mayà dharma-sadç÷a-cittena bhavitavyaü | na dharmo divà pravartate ràtrau na pravartate | ràtryàü và pravartate divà na pravartate | sadà + adhiùñhito hi dharmaþ | tathà mayà dharma-sadç÷a-cittena bhavitavyam | na dharmo vinaya-velàm atikràmati | na dharmasya kva-cid vilambaþ | tathà mayà dharma-sadç÷a-cittena bhavitavyam | na dharmasya + ånatvaü na pårõatvam a-prameya-a-saükhyeyo hi dharma àkà÷a-van na kùãyate na vardhate | tathà mayà dharma-sadç÷a-cittena bhavitavyaü | na dharmaþ satvai rakùyate | dharmaþ satvàn rakùati | tathà mayà dharma-sadç÷a-cittena bhavitavyaü |na dharmaþ ÷araõaü paryeùate |dharmaþ sarva-lokasya ÷araõaü |tathà mayà dharma-sadç÷a-cittena bhavitavyaü |na dharmasya kva-cit pratighàto | a-prati-hata-lakùaõo hi dharmaþ |tathà mayà dharma-sadç÷a-cittena bhavitavyaü |na dharmo * anu÷ayaü vahati | nir-anu÷ayo hi dharmaþ |tathà mayà dharma-sadç÷a-cittena bhavitavyam | na dharmaþ saüsàra-bhaya-bhãto na nirvàõa-anunãtaþ | sadà nir-vikalpo hi dharmaþ |tathà mayà dharma-sadç÷a-cittena bhavitavyam |evaü bodhi-satvo dharma-vad dharme smçtim upasthàpayati | tad ucyate dharma-anusmçtir iti ||

atra + eva + àha | saügho hi dharma-vàdã dharma-caraõo dharma-cintako dharma-kùetraü dharma-dharo dharma-prati-÷araõo dharma-påjako dharma-kçtya-kàrã dharma-go-caro dharma-càritra-saüpannaþ | sva-bhàva-çjukaþ sva-bhàva-÷uddhaþ sa-anukro÷o dharma-anukàruõikaþ sadà viveka-go-caraþ | sadà dharma-paràyaõaþ sadà ÷ukla-kàrã + ity àdi ||

tatra bodhi-satvasya saügham anusmarataþ evaü bhavati | yae ete saüghasya bhåtà guõà ete mayà + àtmanaþ sarva-satvànàü ca niùpàdayitavyà iti ||

yathà + àrya-vimalakãrti-nirde÷e bodhi-satva-guõà uktàs tathà saügha-anusmçtir bhàvyà | sarva-satvàna ye råpà ruta-ghoùà÷ ca ãritàþ | eka-kùaõena dar÷enti bodhi-satvà vi÷àradàþ ||

te jãrõa-vyàdhità bhonti bodhi-satvà mçtam àtmàna dar÷ayã |satvànàü paripàkàya màyà-dharma vikrãóitàþ ||

kalpa-uddàhaü ca dar÷enti uddahitvà vasuü-dharàm | nitya-saüj¤ina satvànàm a-nityam iti dar÷ayã ||

satvaiþ ÷ata-sahasrebhir eka-ràùñre nimantritàþ | sarveùàü gçha bhu¤janti sarvàn nàmanti bodhaye ||

ye ke-cin mantra-vidyà và ÷ilpa-sthànà bahu-vidhàþ | sarvatra pàrami-pràptàþ sarva-satva-sukha-àvahàþ ||

yàvanto loka pàùaõóàþ sarvatra pravrajanti te | nànà-dçùñi-gataü pràptàüs te satvàn paripàcati ||

candrà và bhonti såryà và ÷akra-brahma-praja-ã÷varàþ | bhavanti àpas teja÷ ca pçthivã màrutas tathà ||

roga antara-kalpeùu bhaiùajyaü bhonti uttamàþ | yena te satva mucyante sukhã bhonti an-àmayàþ ||

dur-bhikùà-antara-kalpeùu bhavantã pàna-bhojanam |kùudhà-pipàsàm apanãya dharmaü de÷enti pràõinàm ||

÷astra antara-kalpeùu maitrã-dhyàyã bhavanti te | a-vyàpàde niyojenti satva-koñi-÷atàn bahån ||

mahà-saügràma-madhye ca sama-pakùà bhavanti te | sandhi-sàmagri rocenti bodhi-satvà mahà-balàþ ||

ye ca + api nirayàþ ke-cid buddha-kùetreùv a-cintiùu | saücintya tatra gacchanti satvànàü hita-kàraõàt ||

yàvantyà gatayaþ kà÷-cit tiryag-yonau prakà÷itàþ | sarvatra dharmaü de÷enti tena ucyanti nàyakàþ ||

kàma-bhogàü÷ ca dar÷enti dhyànaü ca dhyàyinàü tathà | vidhvasta màraü kurvanti avatàraü na denti te ||

agni-madhye yathà padmam a-bhåtaü taü vinirdi÷et | evaü kàmàü÷ ca dhyànaü ca a-bhåtaü te vidar÷ayã ||

saücintya gaõikàü bhonti puüsàm àkarùaõàya te | ràga-aïku saülobhya buddha-j¤àne sthàpayanti te ||

gràmikà÷ ca sadà bhonti sa-artha-vàhàþ puro-hitàþ | agra-amàtya + atha ca + amàtyaþ \<[doubtful]>\ satvànàü hita-kàraõàt ||

daridràõàü ca satvànàü nidhànà bhonti a-kùayàþ | teùàü dànàni datvà ca bodhi-cittaü janenti te ||

màna-stabdheùu satveùu mahà-nagnà bhavanti te | sarva-mànasam udghàtaü bodhiü pràrthenti uttamàm ||

bhaya-arditànàü satvànàü saütiùñhante * agrataþ sadà | a-bhayaü teùu datvà ca paripàcenti bodhaye ||

pa¤ca-abhij¤à÷ ca te bhåtvà çùayo brahma-càriõaþ | ÷ãle satvàn niyojenti kùànti-sauratya-saüyame ||

upasthàna-gurån satvàn pa÷yanti + iha vi÷àradàþ | ceñà bhavanti dàsà và ÷iùyatvam upayànti ca ||

yena yena + eva ca + aïgena satvo dharma-rato bhavet | dar÷enti hi kriyàþ sarvà mahà-upàya-su-÷ikùitàþ ||

yeùàm an-antà ÷ikùà hi an-anta÷ ca + api go-caraþ | an-anta-j¤àna-saüpannà an-anta-pràõi-mocakàþ ||

na teùàü kalpa-koñãbhiþ kalpa-koñi-÷atair api | buddhair api vadadbhis tu guõa-antaþ su-vaco bhaved | iti ||

yathà + àrya-ratna-ulkà-dhàraõyàü bodhi-satva-guõà uktàs tathà bhàvayitavyàþ | ra÷mi pramu¤ciya màlya-viyåhà màlya-vataüsaka màlya vitànàþ | màlya-vicinna-vikãrõa-samantàþ te jina-påja karonti mahà-àtmà ||

ra÷mi pramu¤ciya cårõa-viyåhà cårõa-vataüsaka cårõa-vitànàþ | cårõa-vicitra-vikãrõa samantàn te jina-påja karonti maha--àtmà ||

ra÷mi pramu¤ciya padma-viyåhà padma-vataüsaka padma-vitànà | padma-vicitra-vikãrõa-samantàn te jina-påja karonti mahà-àtmà ||

ra÷mi pramu¤ciya hàra-viyåhà hàra-vataüsaka hàra-vitànà | hàra-vicitra-vikãrõa-samantàn te jina-påja karonti mahà-àtmà ||

ra÷mi pramu¤ciya dhvaja-agra-viyåhà te dhvaja pàõóura-lohita-pãtàþ | nãlam an-eka patàka vicitrà ||

dhvaja samalaü-karite jina-kùetràþ te maõi-jàla-vicitra-viyåhà | pañña patàka pralambita dàmà kiïkiõi-jàla jina-svara-ghoùàn ||

chatra dharenti tathà-gata-mårdhne te yatha eka-jinasya karonti | pàõi-talàt tu a-cintiya-påjàü evam a-÷eùata-sarva-jinànàü ||

eùa samàdhi vikurva çùãõàü te jaga-saügraha-j¤àna-vikurvà | agra-samàdhy-abhinirharamàõàþ sarva-kriyà upacàra sukhebhiþ ||

satva vinenti upàya-sahasraiþ ke-ci tathà-gata-påja-mukhena | dàna a-cinti a-tyàga-mukhena sarva-dhutaü-guõa-÷ãla-mukhena ||

a-kùaya-kùànti a-kùobhya-mukhena ke-ci vrataü tapa-vãrya-mukhena | dhyàna pra÷ànti vihàra-mukhena sv-artha-vini÷caya-praj¤a-mukhena ||

sarva upàya sahasra-mukhena brahma-vihàra abhij¤a-mukhena | saügraha-vastu hita-eùi-mukhena puõya-samuccaya j¤àna-mukhena ||

satya-pratãtya vimokùa-mukhena ke-ci bala-indriya-màrga-mukhena | ÷ràvaka-yàna-vimukti-mukhena pratyaya-yàna-vi÷uddhi-mukhena ||

uttama-yàna-vikurva-mukhena ke-cid a-nityata-duùkha-mukhena | ke-ci nir-àtma-ni-jãva-mukhena a-÷ubhata saüj¤i-viràga-mukhena ||

÷ànta-nirodha-samàdhi-mukhena yàtuka carya-mukhà jagatã ye |yàtuka dharma-mukhàþ pratiyantaþ te tu samanta-vimokùa-mukhena ||

satva vinenti yathà-à÷aya loke ye tu samanta-vimokùa-mukhena | satva vinenti yathà-à÷aya loke teùa nimitta na ÷akya grahãtuü ||

kena-cid eùa samàdhi-vikurvàþ tena ti-vyåhata \<[doubtful]>\ agra-samàdhiþ | sarva-jagat-paripàca-nulomà sarva-ratã mukha-prãti-praharùàþ ||

cintiya dar÷ayi sarva vinenti yatra dur-bhikùa su-dur-labha sarvaü | ye pariùkàra sukha-àvaha loke tatra ca sarva-bhipràya-kriyàbhiþ ||

dàtu dadanti karonti jaga-arthaü te vara-bhojana-pàna-rasa-agraiþ |vastra-nibandhana-ratna-vicitraiþ ràjya-dhana-àtma-priyaiþ parityàgaiþ ||

dàna-dhimukti jagad vinayanti te vara-lakùaõa-citrita-gàtrà | uttama àbharaõà vara-dhãràþ màlya-vibhåùita-gandha-nuliptà ||

råpa vidar÷iya satva vinenti dar÷ana prãti-praharùa-ratànàü | te vara-råpa-su-råpa-su-medhàþ uttama-råpa nidar÷ayamànàþ ||

råpa-dhimukti jagad vinayanti te madhuraiþ kalaviïka-rutebhã | kokila-haüsa-kuõàla-raveõa dundubhi-kinnara-brahma-rutena de÷ayi sarva-dhimuktiùu dharmam ||

ye catur eva a÷ãti sahasrà yebhi jinà jagato * artha karonti | tebhita dharma-prabheda-mukhebhiþ satva vinenti yathà-à÷aya loke ||

te sukha-duùkha-sahàya karonti artha-an-artha-sahàyaka bhontã | sarva-kriyàsu sahàya bhavitvà satva vinenti sahàya-mukhena ||

duùkha-upadrava-sat-kçta-doùàn te tu sahanti sahàya-nidànàs | tebhi sahàya sahantiya pãóàü sarva-jagasya hitàya sukhàya ||

yatra na niùkramaõaü na ca dharmo j¤àyati raõya-gato na ca mokùaþ | tatra tu ràjya-samçddhi-sahàya niùkrama-÷ànta-manà a-niketàþ ||

te gçha-bandhana-tçùõa-niketàt sarva-jagat-parimocana-hetoþ | sarvata kàma-ratã a-niketà niùkrama-moks.a prabhàvayamànàþ ||

te da÷a carya prabhàvayamànà àcari dharma mahà-puruùàõàü | sarvam a-÷eùata carya çùãõàü bhàvayamàna karonti jaga-arthaü ||

yatr amita-àyuùa satva bhavantã saukhya-samarpita-manda-kile÷àþ | tatra jarà-ardita vyàdhina-pçùñà dar÷ayi mçtyu-va÷aü a-va÷a-àtmà ||

ràga-pradãpitu doùa-pradãptaü moha-mahà-agni-pradãpitu lokam | prajvalitaü jara-vyàdhita-mçtyu loka nidar÷ayi satva vinenti ||

da÷a-balai÷ catur-vai÷àradyair aùñada÷air api dharma-vi÷eùaiþ | buddha-mahà-àtma tu såcayamànàþ buddha-guõebhi karonti jaga-artham ||

te ca ade÷a çddhy-anu÷àstã råpa-dhiùñhàna-balena samantàt | dar÷ayamàna tathà-gata çddhã çddhi-vikurvita satva vinenti ||

te vividhehi upàya-nayehi loka-vicàri karonti jaga-arthaü | loki a-lipta jale yatha padmaü prãti-prasàda-karà vicaranti ||

kàvya-karàþ kavi-ràja bhavantã te naña-nartaka jhallaka-mallàþ | utkuña-÷obhika-hàraka-nçtyà màya-karàþ pçthu råpa-nidar÷ã ||

gràmika nàyaka sàrathi bhontã sa-arthika ÷reùñhika gçha-pati bhonti | ràja amàtya puro-hita-dåtà vaidya-vi÷àrada-÷àstra-vidhi-j¤àþ ||

te añavãùu mahà-druma bhontã auùadha a-kùaya-ratna-nidhànàþ | cinta-maõi druma kàma-dadà÷ ca de÷ika utpatha-màrga-gatànàü ||

arcciya santu tu loka viditvà karma-vidhãùu a-jànaka satvàþ | te kçùi-karma-prayoga-vaõijyà ÷ilpi-vicitra prabhàvayi loke ||

ye a-viheñha a-hiüsa-prayogaþ sarva-sukha-àvaha-vij¤a-pra÷astàþ | vidya-bala-auùadhi ÷àstra-vicitràþ sarva prabhàvita tebhi çùãbhiþ ||

ye çùiõàü caraõàþ parama-agrà yatra + adhimukta sa-devaku lokaþ | ye vrata-duù-kara ye tapa-÷reùñhàþ sarvi prabhàvita tebhi vidåbhiþ ||

te carakàþ parivràjaka tãrthyàþ tàpasa-gotama-mona-caràõàm | nagna acela-guru-÷ramaõànàü tãrthika àcaryà hi bhavanti ||

te tu ajãvika dharma-caràõàü uttarikàõa an-uttarikàõàü | dãrgha-jañàna kumàra-vratànàü teùv api àcaryà hi bhavanti ||

sårya-nuvartaka-pa¤ca-tapànàü kukkura-go-vratikà mçga-caryà | càrika tãrthya da÷a tritayànàü teùv api àcaryà hi bhavanti ||

devata-j¤àna-prave÷a-ratànàü tãrth-upadar÷ana-de÷a-caràõàü | måla-phala-ambu-carà api bhåtvà dharma a-cintiya te parama-agràþ ||

utkuña-sthàyina eka-caràõàü kaõñaka-bhasma-tçõa-÷÷ayanànàü | ye muùale-÷aya \<[doubtful]>\ yukti-vihàrã teùv api àcaryà hi bhavanti ||

yàvata bàhirakàþ pçthu-tãrthyà à÷aya teùv adhimukti samãkùya | tãkùõa-dur-àsada-ugra-tapebhã tãrthika duùkha-prahàõa vinenti ||

dçùñi-samàkula loke viditvà sarva-ku-dçùñi-samà÷rita tãrthyàþ | såkùma-padebhir upàyana yebhã satya-prakà÷ana teùu karonti ||

keùu-ci dràmióa-mantra-padebhã de÷ayi satya su-gupta-padebhiþ | keùu uja .. vyakta-padebhiþ keùu-cid eva rahasya-padebhiþ ||

keùu-ci akùara-bheda-padebhiþ artha-vini÷caya-vajra-padebhiþ | vàdi-pramardana-j¤àna-padebhiþ ÷àstra-a-dharmaka-mokùa-padebhiþ ||

keùu-ci mànuùa-mantra-padebhiþ sarva-prave÷a-nirukti-padeùu | keùu-ci deva-nirukti-padebhiþ nàga-niruktita yakùa-padebhiþ ||

ràkùasa-atha-gandharva-padebhiþ bhåta-kumbhàõóa-mahà-ura-gakebhiþ | kiünara-apsara-garuóa-padebhiþ satya-prakà÷ana-mokù-upanenti ||

te yatha-satya nirukti-vidhi-j¤à evam a-÷eùata ye jina-dharmà | dharmam a-cintiya vàkya-patha-j¤à de÷ayi eùa samàdhi-vikurvà ||

te jaga-saukhyata agra-samàdhã sarva-jage abhinirharamànà | ra÷mim a-cintiyam utsçjamànà ra÷mi pramu¤ciya satva vinenti ||

ra÷mi pramu¤ciya dar÷ayamànà yàvata satva vijànita ra÷mi | teùu su-dar÷ana bhoti a-mogham hetu an-uttari j¤àna-varasya ||

dar÷ayi buddha vidar÷ayi dharmaü saügha nidar÷ayi màrga naràõàm | dar÷ayi cetika te jina-bimbà tena su-dar÷ana-ra÷mi nivçttà ||

ra÷mi pramu¤ci prabhaü-kara nàmà yà prabha jihma karoti maråõàü | sarva-rajaü ca tamaü ca hanitvà so prabha bhàsati loka-hitànàü ||

tàya prabhàsaya codita satvàs te jina-påja-pradãpa dharentã | te jina-påja-pradãpa dharitvà loka-pradãpa-karà jina bhonti ||

taila-pradãpa ghçtasya pradãpà dàru tçõà naóa-veõu pradãpàn | gandha-rasàyana-ratna-pradãpàn datva jineùu prabhaü-kara labdhàþ ||

ra÷mi pramu¤ciya pratàraõi nàmà tàya prabhàsaya codita satvàþ | ... nàva-pratàraõi-nadya-patheùu | dåùita saüskçta varõita ÷àntã tena pratàraõi ra÷mi nivçttà ||

ra÷mi pipàsa-vinodani nàmà tàya prabhàsaya codita satvàþ | kàma-guõeùu tçùàü prajahitvà dharma-vimukti-rasa-arthika bhonti ||

kàma-guõeùu tçùàü prajahitvà dharma-vimukti-rasa-arthika bhåtvà | buddha bhavanty a-mçtaü-jala-varùã tçùõa-pipàsa-vinodana loke ||

puùkariõã nadi-kåpa-taóàgà utsaya kàrita bodhi-nidànàþ | kàma vivarõita varõita-dhyànà tçùõa-vinodani tena nivçttà ||

prãti-karã yada ra÷mi pramu¤cã tàya prabhàsaya codita satvàþ | prãti-phuñà vara-bodhi-nidànaü cinta janenti bhaviùya svayaü-bhå ||

lakùaõa-maõóita padma-niùaõõà yat kçta-vigraha kàruõikànàü | bhàùita buddha-guõàþ sada kàlaü prãti-karã prabha tena nivçttà ||

ra÷mi pramu¤ci ratiü-kara nàmà tàya prabhàsaya bodhita satvà | buddha-ratã-rata dharma-ratã-rata saügha-ratã-rata te sada bhonti ||

tritaya-ratã-rata te sada bhåtvà buddha-samàgama-dharma-gaõa-àrye | labdha-nupattika-kùànti labhanti codita smàrita ye bahu satvà ||

buddha-anusmçti-dharma-gaõa-àrye bodhi ya citta-guõàn vivaritvà | tena ratiü-kara ra÷mi nivçttà ||

puõya-samuccaya-ra÷mi pramu¤cã tàya prabhàsaya codita satvà | dànu dadanti vicitram an-ekaü pràrthayamànu an-uttaru bodhiü ||

à÷aya påritu yàcanakànàü yaj¤a nir-argaóa tair yajamànaiþ | sarva-bhipràyata dànu daditvà puõya-samuccaya ra÷mi nivçttà ||

j¤ànavatã yada ra÷mi pramu¤cã tàya prabhàsaya codita satvàþ | eka tu dharma mukhàtu an-ekà dharma-mukhàn avabuddhi kùaõena ||

dharma-prabheda ... gràhita satvàn artha-vini÷caya j¤àna vibhaktã | dharma-pada-artha-vibhàùaõa kçtvà j¤ànavatã prabha tena nivçttà ||

praj¤a-pradãpaya osari ra÷mi tàya prabhàsaya codita satvàþ | ÷ånya ni-satva a-jàta-vipannàn otari dharma a-bhàva-sva-bhàvàn | màya-marãci-samà daka-candra-svapna-samàn pratibimba-samàn và | dharma a-svàmika ÷ånya nir-ãhàn bhàùati praj¤a-pradãpa nivçttà ||

dharma-vikurvaõi ra÷mi pramu¤cã tàya prabhàsaya codita satvà | dhàraõi a-kùaya-koùu labhitvà sarva-tathà-gata-koùu labhenti ||

dharma-dharàõu parigrahu kçtvà dhàrmika-rakùa karitva çùãõàü | dharma anugraha kçtva jagasya dharma-vikurvaõi ra÷mi nivçttà ||

tyàgavatã yada ra÷mi vimu¤cã tàya ya matsara codita satvà | j¤àtvà a-nitya a-÷à÷vata-bhogàn tyàga-ratã-rata te sada bhonti ||

matsara-dur-dama satva a-dàntà j¤àtva dhanaü supina-abhra-sva-bhàvaü | bçühita tyàga prasannam anena tyàgavatã-prabha tena nivçttà ||

niù-paridàha ya osari ra÷miþ tàya duþ-÷ãlaya codita satvà | ÷ãla-vi÷uddhi pratiùñhita bhåtvà cinta janenti bhaveya svayaü-bhåþ ||

karma-pathe ku÷ale pari÷uddhe ÷ãla samàdayi yad bahu-satvàn | bodhayi citta samàdayanena ra÷mi nivçtta sa niù-paridàhaþ ||

kùànti-viyåha ya osari ra÷mi tàya ya a-kùama codita satvàþ | krodha-khilaü adhimàna jahitvà kùànti-ratã-rata te sada bhonti ||

duþ-kçta kùànti apàya-matãnàü citta a-kùobhita bodhi-nidànaü | varõita kùànti-guõàþ sada-kàlaü tena nivçtta sa kùànti-viyåhà ||

ra÷mi uttaptavatã yada mu¤cã tàya ku÷ãdaya codita satvàþ | yukta prayukta triùå rataneùu påja karonti a-khinna-prayogàþ ||

yukta prayukta triùå rataneùu påja karitva a-khinna-prayogàþ | te catu màra-pathà atikràntàþ kùipra spç÷anti an-uttara bodhiü ||

vãrya samàdayi yad bahu-satvàn påja karitva triùå rataneùu | dharma dharitva kùayaü-gata kàle tena utaptavatã prabha labdhà ||

÷ànti-karã yada ra÷mi pramu¤cã tàya vibhràntaya codita satvàþ | teùu na ràgu na dveùa na mohàþ bodhita bhonti samàhita cittàþ ||

pàpa ku-mitra kiliùña carãye saügaõikà-vinivartana kçtvà |varõita dhyàna pra÷ànta araõye ÷ànti-karã prabha tena nivçttà ||

praj¤a-viyåha ya osari ra÷mã tàya duþ-praj¤a saücodita satvàþ | satya-pratãtya vimokùanaye asmin nidriya j¤àna-gatiü gata bhonti ||

indriya-j¤àna-gatiü gata bhåtvà ... | sårya-pradãpa-samàdhi labhitvà praj¤a-prabhàsa-karà jina bhonti ||

ràjya-dhana-àtma-priyaiþ parityàgaiþ dharma ya màrgita bodhi-nidànaü | taü ca sat-kçtya prakà÷iya dharmaü ra÷mi nivçtta sa praj¤a-viyåhàþ ||

buddhavatã yada ra÷mi pramu¤cã tàya prabhàya saücodita satvàþ | buddha sahasra an-eka a-cintyàn pa÷yiùu padma-vaneùu niùaõõàn ||

buddha-mahà-àtmata buddha-vimokùà bhàsita buddha-vikurva an-antà | buddha-bala-avi-prabhàvana kçtvà buddhavatã prabha tena nivçttà ||

te * a-bhayaü-dada ra÷mi pramu¤cã tàya + a-bhaya-ardita satva sa-spçùñàþ | bhåta-graha-avadha-tàóana-bandhe mucyiùu sarv-upasarga-bhayebhyaþ ||

ye a-bhayena nimantrita satvàþ pràõi-badhàt tu nivàrita bhonti | tràyita yac-charaõa-àgata bhãtàs tena bhayaü-dada ra÷mi nivçttà ||

sarva-sukha-àvaha osari ra÷mã tàya gilànaya àtura spçùñàþ | sarvata vyàdhi-dukhàt pratimuktà dhyàna-samàdhi-sukhàni labhanti ||

roga-vinodani måla phal-oùadha ratna rasàyana gandh-anulepàn | phàõita kùãra madhå ghçta telàn bhojana pàna daditvaya labdhà ||

buddha-nidar÷ani ra÷mi pramu¤cã tàya sa-codita àyu kùayànte | buddha anusmari pa÷yiùu buddham te cyuta gacchi sa-buddha-kkùetraü ||

kàla karonti ca smàrita buddhà dar÷ita-prãta-karà jina-bimbàn | buddha-gatàþ ÷araõaü maraõa-ante bhàsiya buddha-nidar÷ani labdhà ||

dharma-prabhàvani ra÷mi pramu¤cã tàya prabhàya saücodita satvà | dharma pañhanti ÷çõvanti likhantã dharma-ratã rata te sada bhonti ||

|dharma-dur-bhikùaya dyotitu dharmo dharma-gaveùiõa pårita à÷à | chanda janitva prayujyatha dharme bhàùata dharma-prabhàvani labdhà ||

ghoùavatã yada ra÷mi pramu¤cã buddha-sutà paricodanatàyàü | yàtuka ÷abda-pracàru tri-loke sarva tathà-gata-ghoùa ÷çõvanti ||

ucca svareõa stavanti maha-rùãn tårya-mahattara-ghaõña-pradànaiþ | sarva-jage jina-ghoùa-ruta-arthaü ni÷cari ghoùavatã prabha-labdhà ||

te * a-mçtaü-dada ra÷mi pramu¤cã tàya prabhàsaya codita satvàþ | sarva pramàda ciraü prajahitvà sarva-guõaiþ pratipadyati yogaü ||

duùkha an-eka upadrava-pårõaü bhàùita saüskçta nityam a-kùemaü | ÷ànti-nirodha-sukhaü sada kùemaü bhàùayatà a-mçtaü-dada labdhà ||

ra÷mi vi÷eùavatã yada mu¤cã tàya prabhàsaya codita satvàþ | ÷ãla-vi÷eùa samàdhi-vi÷eùaü praj¤a-vi÷eùa ÷çõonti jinànàü ||

÷ãlata agra samàdhita agro praj¤ata agra mahà-muni-ràjà | ya stuta varõita bodhi-nidànaü tena vi÷eùavatã prabha labdhà ||

ratna-viyåha ya osari ra÷mi tàya prabhàsaya codita satvàþ | akùara ratna-nidhàna labhitvà påjayi ratna-varebhi maha-rùãn ||

ratna-visarga jine jina-ståpe saügrahi kçtsna-janaü ratanebhiþ | ratna-pradàna karitva jinànàü ra÷mi nivçtta ya ratna-viyåhàþ ||

gandha-prabhàsa ya osari ra÷mã tàya prabhàsaya codita satvàþ | ghràtvà a-mànuùa gandha mano-j¤àn buddha-guõe niyutàni bhavanti ||

gandh-anulepanu-mànuùa-divyair \<[doubtful]>\ yat kçta påja nara-adhipatãnàü | gandha-mayàn jina-vigraha-ståpàn kçtva nivçtta su-gandha-prabhàsaþ ||

mu¤cati ra÷mi vicitra-viyåhàn indra-patàka-dhvaja-agra vicitràn | tårya-ninàdita-gandha-pradhåpita ÷obhi-sura-uttama-puùpa-vikãrõaü ||

tårya-pratyudgami påja-jinànàü puùpa-vilepana-dhåpana-cårõaiþ | chattra-dhvaja-agra-patàka-vitànais tena vicitra-viyåha nivçttàþ ||

ra÷mi prasàda-karã yada mu¤cã pàõi-tala-upama saüsthihi bhåmiþ | ÷odhayato çùi à÷rama-ståpàn tena prasàda-karã prabha labdhà ||

mu¤cati meghavatã yada ra÷miü saüsthihi gandha pravarùati meghaü | ståpa vara-aïgaõa-gandha-jalena + àsi¤ciya meghavatã prabha labdhà ||

bhåùaõa-vyåha pramu¤catu ra÷mãn nagna acela su-bhåùaõa bhontã | vastra-nibandhana-hàra-vicitraü datva vibhåùaõa ra÷mi nivçttà ||

ra÷mi rasa-agravatã yada mu¤cã bhukùita bhojya rasa-agra labhantã | bhojana pàna vicitra rasa-agràn datva rasa-agravatã prabha labdhà ||

artha-nidar÷ani mu¤cati ra÷mãn ratna-nidhàna labhanti daridràþ | a-kùaya-ratna-nidhiü tribhi ratnair dànata artha-nidar÷ani labdhà ||

cakùu-vi÷odhani mu¤cati ra÷mãn andha tadà dç÷i råpa vicitram | dãpa-pradàna jine jina-ståpe cakùu-vi÷odhani ra÷mi nivçttà ||

÷rotra-vi÷odhani mu¤cati ra÷mãn ÷rotra-vihãna ÷ruõã pçthu-÷abdàn | vàdya-pradàna-jine jina-ståpe ÷rotra-vi÷odhani ra÷mi nivçttà ||

ghràõa-vi÷odhani mu¤cati ra÷mãn ghràyi a-ghràyita-pårva su-gandhàn | gandha-pradàna jine jina-ståpe ghràõa-vi÷odhani ra÷mi nivçttà ||

jihva-vi÷odhani mu¤cati ra÷mãn snigdha-mano-j¤a-rutai stuti buddhàn | vàca dur-ukta vivarjita rukùà ÷lakùõa udãrita ra÷mi nivçttà ||

kàya-vi÷odhani mu¤cati ra÷mãn indriya-hãna su-indriya bhonti | kàya-praõàma jine jina-ståpe kurvata kàya-vi÷odhani labdhvà ||

citta-vi÷odhani mu¤cati ra÷mãn unmatu sarva sa-cita bhavanti | citta samàdhi-va÷a-anuga kçtvà citta-vi÷odhani ra÷mi nivçttà ||

råpa-vi÷odhani mu¤cati ra÷mãn pa÷yiya cintiya råpa-nara-indràn | råpaka-÷odhani citra-samantàt ståpa alaü-karatà pratilabdhà ||

÷abda-vi÷odhani mu¤cati ra÷mãn ÷abda a-÷abdata ÷ånya vijànã | pratyaya jàta prati-÷ruta-tulyaü ÷abda-prakà÷ana ra÷mi nivçttà ||

gandha-vi÷odhani mu¤cati ra÷mãn sarva du-gandha su-gandha bhavantã | gandha-vara-agra janair jina-ståpàn snàpana-bodhi-druma prabha eùà ||

te rasa-÷odhani mu¤cati ra÷mãn sa-dviùa nir-viùa bhonti rasa-agràþ | buddha sa-÷ràvaka-màtç-pitéõàü sarva-rasa-agra-pradàna prabha + eùàü ||

spar÷a-vi÷odhani mu¤cati ra÷mãn kakkhaña spar÷a mçdå sukha bhontã | ÷akti-tri-÷åla + asi \<[doubtful]>\ tomara-varùà màlya mçdå paduma-utpala bhontã ||

duùya an-eka mçdå sukha-spar÷à saüstari màrgi vrajanti jinànàü | puùpa-vilepana-cãvara-såkùmà màlya-vitàna pradàna prabhà + iyam ||

dharma-vi÷odhani mu¤cati ra÷mãn sarvata romata cintiya dharmàn | ni÷carataþ ÷ruõi loka-hitànàü toùayi sarva-dhimukti-jinànàm ||

pratyaya jàta a-jàta sva-bhàvà dharma-÷arãra a-jàta-÷arãràþ | dharmata nitya-sthità gagana-sthà såcata dharma-vi÷odhani labdhà ||

ra÷mi sukhà-pramukhà iti kçtvà ekatu roma-mukhàt tu çùãõàü | ni÷cari gaïga-raja-upama ra÷mã sarva-pçthag-vidha-karma-prayogàþ ||

te yatha ekata roma-mukhàto osari gaïga-raja-upama ra÷mã | evam a-÷eùata sarvatu romà de÷a samàdhi-vikurva çùãõàü ||

yena guõena ya ra÷mi nivçttà tasmi guõeùu sahàyaka pårve | teùu tam eva pramu¤cati ra÷miü j¤àna-vikurvaõa eùa çùãõàü ||

teùa ya puõya sahàyaka pårve yair anumodita yàcita yebhiþ | yebhi ca dçùña ÷ubha-upacitaü và te ima ra÷mi prajànati teùàü ||

ye ca ÷ubha-upacitàþ kçta-puõyàþ påjita yebhi punaþ punaþ buddhàþ | arthika chandika buddha-guõebhiþ codana teùa karotiya ra÷miþ ||

sårya yathà jàty-andha na pa÷yã na + u ca sa na + asti udeti sa loke | cakùu-sameta udàgamu j¤àtvà sarva prayujya svaka svaka dharme ||

evata ra÷mi mahà-puruùàõàü asti ca te itare ca na pa÷yã | mithya-hatà adhimukti-vihãnàþ dur-labha te ca udàra-matãnàü ||

àbharaõàni nipàna vimànàþ ratna rasàyana gandh-anulepàþ | te pi tu asti mahà-àtma-janasya te ca su-dur-labha kçcchra-gatànàü ||

evata ra÷mi mahà-puruùàõàü asti ca te itare ca na pa÷yã | mithya-hatà adhimukti-vihãnàþ dur-labha te ca udàra-matãnàü ||

yasy imu \<[doubtful]>\ ra÷mi-prabheda ÷ruõitvà bheùyanti ÷raddadhi-mukti \<[doubtful]>\ prasàdaþ | tena na kàïkùa na saü÷aya kàryo na + aïga na bheùyi mahà-guõa-ketuþ ||

te parivàra-viyåha-vikurvà agra-samàdhy-abhinirharamàõàþ | sarva-da÷a-ddi÷i a-pratimànàþ dar÷ayi buddha-sutàþ parivàraü ||

te tri-sahasra-pramàõu-vicitraü padmam adhiùñhihi ra÷mi-viyåhàþ | kàya-paryaïka parisphuña-padmaü dar÷ayi eùa samàdhi-vikurvà ||

te da÷a-kùetra-raja-upama anye padmam adhiùñhihi saüparivàraü | sarva parãvçta buddha-sutebhã ye ca samàdhy-a-samàdhi-vihàrã ||

ye paripàcita tena çùãõàü satva niùpa-dita buddha-guõeùu | te parivàri ataü maha-padmaü sarva udikùiùu prà¤jali-bhåtàþ ||

te ca samàhita bàla-÷arãre vyutthihi yauvana-vega-sthitebhyaþ ||

yauvana-vega-sthiteùu samàhita vyutthihi jãrõaka vçddha ÷arãràþ | jãrõaka-vçddha-÷arãri samàhita vyutthihi ÷raddha upàsika-kàyàt ||

÷raddha upàsika-kàya-samàhita vyutthihi bhikùuõi-kàya-÷arãrà | bhikùuõi-kàya ÷arãri samàhita vyutthihi bhikùu-bahu-÷ruta-kàyàþ ||

bhikùu-bahu-÷ruta-kàya samàhita vyutthihi ÷aikùa a-÷aikùa-÷arãràþ | ÷aikùa a-÷aikùa-÷arãri samàhita vyutthihi pratyaya-buddha-÷arãrà ||

pratyaya buddha ÷arãri samàhita vyutthihi buddha-vara-agra-÷arãrà | buddha-vara-agra-÷arãri samàhita vyutthihi devata-kàya ÷arãrà ||

devata-kàya-÷arãri samàhita vyutthihi nàga-maha-rddhika-kàyàþ | nàga-maha-rddhika-kàya-samàhita vyutthihi yakùa-maha-rddhika-kàyàþ ||

yakùa-maha-rddhika-kàya-samàhita vyutthihi sarvata-bhåta-÷arãràþ | sarvata-bhåta-÷arãri samàhita vyutthihi ekatu-roma-mukhàtaþ ||

ekatu roma-mukhasmi samàhita vyutthihi sarvata roma-mukheùu | sarviùu roma-mukheùu samàhita vyutthihi ekatu vàla-pathàtaþ ||

ekatu vàla-pathasmi samàhita vyutthihi sarvata vàla-pathebhyaþ | sarviùu vàla-patheùu samàhita vyutthihi te parama-aõu-rajàtaþ ||

eka-rajasmi samàhita bhåtvà vyutthihi sarva-rajebhya a-÷eùam | sarva-rajeùu samàhita bhåtvà vyutthihi sàgara-vajra-talàtaþ ||

sàgara-vajra-talasmi samàhita vyutthihi te maõi-vçkùa-phalebhyaþ | vçkùa-phaleùu samàhita bhåtvà vyutthihi ra÷mi-mukhebhi jinànàü ||

ra÷mi-mukheùu jinàna samàhita vyutthihi sàgara-toya-nadãbhyaþ | sàgara-toya-nadãùu samàhita vyutthihi teja-pathàtu mahà-àtmà ||

teja-pathasmi samàhita bhåtvà vyutthihi vàyu-patha-anusmçti + imàn | vàyu-pathe tu samàhita bhåtvà vyutthihi bhåmi-talànu mahà-àtmà ||

bhåmi-tale tu samàhita bhåtvà vyutthihi sarvatu deva-vimànàt | sarvi tu deva-balàna samàhita vyutthihi te gagana-anusmçti + imàn ||

eti samàdhi vimokùa a-cintyàs teùa a-cintya-guõa-upacitànàü | kalpa a-cintya prabhàùiyamàõàþ sarva-jinebhi na ÷akya kùayãtum ||

sarva-jinebhi ca bhàùita ete karma-vipàku jagasya a-cintyo | nàga-vikurvita buddha-vikurvà dhyàyina dhyàna a-cintya vikurvà ||

te ca va÷e sthita aùña vimokùàþ ÷ràvaka eka bhavã-bahu bhontã | bhåtva bahuþ puna eka bhavitvà dhyàyati prajvalate gaganasmin ||

te hi mahà-karuõàya vihãnà bodhi an-arthiku loka upekùã | dar÷ayi kàya-vikurva a-cintyà kasya na dar÷ayi loka hita-eùã ||

candra sa sårya nabhe vicarantau dar÷ayi sarva-di÷i pratibhàsaü | utsa-saro-hrada-kåpa-taóàge bhàjana-ratna-samudra-nadãùu ||

evam a-cintiya dar÷iyi råpaü sarva-da÷a-ddi÷i te nara-vãràþ | sarva-samàdhi-vimokùa-vidhi-j¤à yatra tathà-gata sàkùi svayaü-bhåþ ||

sàgara-deva rutàvati-nàmà yàvat satva samudry utpannà | teùu svara-aïga-ruteùu vidhi-j¤à toùayi sarva-rutàn sva-rutena ||

sà hi sa-ràga sa-doùa rutàvati sarva-rute pratighoùa vidhi-j¤à | dhàraõi-dharma-balaü va÷i-pràptà kaþ sa na toùi sa-devaka-lokam ||

màya-karo yatha vidya-vidhi-j¤o dar÷ayi råpa vicitra an-antàn | ràtri-diva-eka-muhårtuku màsàn varùa-÷ataü puna sphãta-pradãptàn ||

màya-karo hi sa-ràgu sa-doùo toùayi màya-vikurvita lokaü | dhyàna abhij¤a vimokùa-su-÷ikùita kasya na toùayi carya-vidhi-j¤aþ ||

ràhu yatha-iùa ya nirmaõi kàyaü kurvati vajra pade tala-bandhaü | dar÷ana sàgaru nàbhi-pramàõaü bhoti sumeru-tale sama ÷ãrùaþ ||

so * api sa-ràgu sa-doùa sa-moho ràhu nidar÷ayi ãdç÷a çddhã | màra-pramardana loka-pradãpa kasya na dar÷ayi çddhi an-antà ||

pa÷ya a-cintiya ÷akra-vikurvà deva-sura-indra-raõasmi pravçtte | yàtuka bimbar-an-eka-suràõàü tàtuka nirmaõi ÷akru sva-kàyàn ||

sarva-sura-indra-surà÷ ca vijànã ÷akrama ... purato gata sva-àyum |eùa gçhyeta vajra-dharàõàü saübhramu gacchisu sarva-sura-indràþ ||

netra sahasra bhayaï-kara dar÷ã jvàla-pramu¤cana vajra gçhãtaü | varmita kàya dur-àsada teja ÷akram udãkùya palàtv asura-indràþ ||

so hita itvara-puõya-balenà ÷akra vikurvati deva-jaya-arthã | sarva-jagasya a-÷eùata tràõàü a-kùaya-puõya kuto na vikurvã ||

... vàyuta saübhuta megha-pravarùã vàyuta megha punaþ prasamentã | vàyuta sasya virohati loke vàyu sukha-àvaha sarva-jagasya ||

so hi a-÷ikùita pàramitàsu buddha-guõeùu a-÷ikùita vàyuþ | dar÷ayi loka-vipàka a-cintyà kasya na dar÷ayi te vara-labdhà ||

iti ÷ikùà-samuccaye ratna-traya-anusmçti-nàma + aùñàda÷aþ paricchedaþ samàptaþ ||


@<[XIX. (puõyavçddhi)]>@

navada÷aþ paricchedaþ ||

anyo * api puõya-vçddhaye hetuþ kàryaþ | yo * ayaü sarva-avasthàsu satva-arthaþ ||

yathà kathitaü ca + àrya-ratna-meghe | sa tathà-gata-caitye và tathà-gata-vigrahe và puùpaü và dhåpaü và gandhaü và dadat sarva-satvànàü dauþ÷ãlya-daurgandhya-mala-apanayanàya tathà-gata-÷ãla-pratilambhàya ca pariõàmayati | sa san-màrjana-upalepanaü kurvan sarva-satvànàm a-pràsàdika-ãryà-patha-vigamàya | pràsàdika-ãryà-patha-saüpade ca pariõàmayati | sa puùpa-cchatram àropayan sarva-satvànàü sarva-kle÷a-paridàha-vigamàya pariõàmayati | sa vihàraü pravi÷ann evaü cittam utpàdayati | sarva-satvàn nirvàõa-puraü prave÷ayeyaü | sa niùkramann evaü cittam utpàdayati | sarva-satvàn saüsàra-càrakàn niùkràmayeyaü | sa labhana-dvàram udghàñayann evaü cittam utpàdayati | sarva-satvànàü loka-uttareõa j¤ànena nirvàõa-su-gati-dvàram udghàñayeyaü | sa pithad evaü cittam utpàdayati | sarva-satvànàü sarva-apàya-dvàràõi pidadhyàü | sa niùãdann evaü cittam utpàdayati | sarva-satvàn bodhi-maõóe niùàdayeyaü | sa dakùiõena pàr÷vena ÷ayyàü kalpayann evaü cittam utpàdayati | sarva-satvàn eva parinirvàpayeyaü | sa tato vyuttiùñhann evaü cittam utpàdayati | sarva-satvàn vyutthàpayeyaü sarva-kle÷a-paryutthànebhyaþ | sa ÷arãra-gatyà gacchann evaü cittam utpàdayati | sarva-satvà mahà-puruùa-gatyà gacchantu | sa tatra + upaviùñae evaü cittam utpàdayati | sarva-satvà niþ-÷alya-kriyà yad uta ràga-dveùa-mohebhyaþ | sa ÷aucaü kurvann evaü cittam utpàdayati | sarva-satvànàü kle÷a-malàt prakùàlayeyaü |sa hastau prakùàlayann evaü cittam utpàdayati | sarva-satvànàü sarva-kle÷a-vàsanàm apanayeyaü |sa pàdau prakùàlayann evaü cittam utpàdayati sarva-satvànàm an-eka-prakàràõi kle÷a-rajàüsy apanayeyaü |mukhaü prakùàlayann evaü cittam utpàdayati | sarva-satvànàü sarva-dharma-mukhàni pari÷odhayeyaü | sa danta-kàùñhaü bhakùayann evaü cittam utpàdayati | sarva-satvànàü nànà-vidhàn kle÷a-malàn apanayeyaü | sarvàü kàya-avasthàü sarva-satva-hita-sukhàya pariõàmayati | tathà-gata-caityaü vandamàna evaü cittam utpàdayati | sarva-satvà vandanãyà bhavantu sa-devakasya lokasya + iti ||

atha-và yathà + àrya-praj¤à-pàramitàyàü | punar a-paraü ÷àriputra vyàóa-kàntàra-madhya-gatena bodhi-satvena mahà-satvena na + uttrasitavyaü na saütrasitavyam na saütràsam àpattavyam | tat kasmàd * dhetoþ | tathà hi tena sarvaü parityaktaü sarva-satvànàm arthàya | tena + evaü cittam utpàdayitavyam |sacen màü vyàóà bhakùayeyus tebhya eva tad dànaü dattaü bhavatu | mama ca dàna-pàramità-paripårir bhaviùyati | abhyàsannà ca bhaviùyati | tathà ca kariùyàmi yathà me * an-uttaràü samyak-saübodhim abhisambuddhasya satas tatra buddha-kùetre tiryag-yoni-gatàþ satvàþ sarveõa sarvaü na bhaviùyanti na praj¤àsyante ||

cora-kàntàra-madhya-gatena ÷àriputra bodhi-satvena mahà-satvena na + uttrasitavyaü na saütrasitavyaü na saütràsam àpattavyaü |tat kasmàd * dhetoþ | sarvasva-parityàga-ku÷alà hi te bodhi-satvà mahà-satvà utsçùña-kàyena + api ca bodhi-satvena bhavitavyaü parityakta-pariùkàra-upakaraõena ca | tena + evaü cittam utpàdayitavyaü |te cen me satvàþ pariùkàra-upakaraõàni haranti tebhya eva + etad dànaü dattaü bhavatu | sacen màü ke-cij jãvitàd vyaparopayeyuþ tatra mayà na dveùo na krodha utpàdayitavyaþ | teùàm api mayà na kàyena na vacasà na manasà + aparàddhavyaü | evaü ca me tasmin samaye dàna-pàramità ca ÷ãla-pàramità ca kùànti-pàramità ca paripåriü gamiùyati | an-uttarà ca me samyak-saübodhir abhyàsannà bhaviùyati | tathà ca kariùyàmi tathà pratipatsye yathà me * an-uttaràü samyak-saübodhim abhisaübuddhasya satas tatra buddha-kùetre | ete ca + anye ca doùàþ sarveõa sarvaü sarvathà sarvaü na bhaviùyanti na praj¤àsyante ||

pànãya-kàntàra-madhya-gatena ÷àriputra bodhi-satvena mahà-satvena na + uttrasitavyaü na saütrasitavyaü na saütràsam àpattavyaü |tat kasmàd * dhetoþ | a-saütrasta-dharmàõo hi bodhi-satvà mahà-satvà bhavanti | evaü ca + anena cittam utpàdayitavyaü | sarva-satvànàü mayà sarva-tçùõa-cchedàya ÷ikùitavyaü | na bodhi-satvena mahà-satvena saütràsam àpattavyaü |saced ahaü tçùõayà kàlaü kariùyàmi | api tu khalu punaþ satvànàm antike mahà-karuõà-cittam utpàdayiùyàmi | aho vata + alpa-puõyà amã satvà yad eteùàü loke evaü-råpàõi pànãya-kàntàràõi praj¤àyante | tathà punar ahaü kariùyàmi tathà pratipatsye yathà me * an-uttaràü samyak-saübodhim abhisaübuddhasya satas tatra buddha-kùetre sarveõa sarvaü sarvathà sarvaü pànãya-kàntàràõi na praj¤àsyante | tathà ca sarva-satvàn puõyaiþ saüyojayiùyàmi yathà + aùña-aïga-upeta-pànãya-làbhino bhaviùyanti | tathà dçóhaü vãryam àrapsye sarva-satvànàü kçta÷o yathà vãrya-pàramità tasmin samaye paripåriü gamiùyanti ||

punar a-paraü ÷àriputra bubhukùà-kàntàra-madhya-gatena bodhi-satvena mahà-satvena na + uttrasitavyaü na saütrasitavyaü na saütràsam àpattavyaü | evaü ca + anena saünàhaþ saünaddhavyaþ | tathà dçóhaü vãryam àrapsye tathà ca svaü buddha-kùetraü pari÷odhayiùyàmi yathà me * an-uttaràü samyak-saübodhim abhisaübuddhasya satas tatra buddha-kùetre sarveõa sarvaü sarvathà sarvaü evaü-råpàõi bubhukùà-kàntàràõi na bhaviùyanti na praj¤àsyante | sukhità eva te satvà bhaviùyanti sukha-samaïginaþ | sarva-sukha-samarpitàs tathà ca kariùyàmi yathà teùàü satvànàü yo ya eva + abhipràyo bhaviùyati yad yad eva + àkàïkùiùyanti manasà tat tad eva pràdur-bhaviùyati | tad yathà + api nàma devànàü tràyastriü÷ànàü manasà sarvaü pràdur-bhavati manasà sarvam utpadyate | tathà dçóhaü vãryam àrapsye yathà teùàü satvànàü dhàrmikà abhipràyàþ paripåriü gamiùyanti | a-vaikalyaü ca jãvita-pariùkàraiþ sarva-satvànàü bhaviùyati sarveùàü sarvataþ sarvadà + iti ||

evam ayaü ... sarva-avasthàsu satva-arthaþ ... puõya-vçrdhi-hetuþ | vistaratas tv àrya-go-cara-pari÷uddhi-såtre draùñavyaþ ||

kiü ca | ... dharma-dànaü nir-àmiùaü | puõya-vçddhi-nimittaü bhavati ||

yathà + uktam àrya-adhyà÷aya-saücodana-såtre | viü÷atir ime maitreya + anu÷aüsà nir-àmiùa-dàne | yo làbha-sat-kàram a-pratikàïkùan dharma-dànaü dadàmi | katame viü÷atiþ | yad uta | smçtimàü÷ ca bhavati matimàü÷ ca bhavati buddhimàü÷ ca bhavati gatimàü÷ ca bhavati dhçtimàü÷ ca bhavati praj¤àvàü÷ ca bhavati | loka-uttaràü ca praj¤àm anuvidhyati | alpa-ràgo bhavati | alpa-dveùo * alpa-mohaþ | màra÷ ca + asya + avatàraü na labhate | buddhair bhagavadbhiþ samanvàhriyate | a-manuùyà÷ ca + enaü rakùanti | devà÷ ca + asya + ojaþ kàye praks.ipanti | a-mitrà÷ ca + asya + avatàraü na labhante | mitràõi ca + asya + a-bhedyàni bhavanti | àdeya-vacana÷ ca bhavati | vai÷àradyàü÷ ca pratilabhate | saumanasya-bahula÷ ca bhavati vidvat-pra÷asta÷ ca | anusmaraõãyaü ca + asya tad dharma-dànaü bhavati | ime maitreya viü÷atir anu÷aüsà iti ||

àrya-praj¤à-pàramitàyàü tv àha | sacet tvam ànanda ÷ràvaka-yànikànàü pudgalànàü ÷ràvaka-bhåmau dharmaü de÷eyaþ | tasyàü ca dharma-de÷anàyàü ye tri-sàhasra-mahà-sàhasre loka-dhàtau satvàs te sarve * arhatvaü sàkùàt kuryus tad adya + api tvayà me ÷ràvakeõa ÷ràvaka-kçtyaü na kçtaü syàt | sacet punaþ tvam ànanda bodhi-satvasya mahà-satvasya + ekam api praj¤à-pàramità-pratisaüyuktaü padaü de÷ayeþ prakà÷ayer evam ahaü tvayà ÷ràvakeõa + àràdhitaþ syàü | tayà ca pårvikayà dharma-de÷anayà ye tri-sàhasra-mahà-sàhasre loka-dhàtau satvàs te sarve * arhatvaü pràpnuyus teùàü ca + arhatàü yad dàna-mayaü puõya-kriyà-vastu ÷ãla-mayaü puõya-kriyà-vastu bhàvanà-mayaü puõya-kriyà-vastu | tat kiü manyase ànanda + api tu sa bahu puõya-skandhaþ | àha | bahu bhagavan bahu su-gata | bhagavàn àha | ataþ sa ànanda ÷ràvaka-yànika-pudgalo bahutaraü puõya-skandhaü prasavati yo bodhi-satvànàü mahà-satvànàü praj¤à-pàramità-pratisaüyuktaü dharmaü de÷ayati | ato * apy ànanda bahutaraü puõya-skandhaü prasavati yo bodhi-satvo mahà-satvo * a-parasya bodhi-satvasya praj¤à-pàramità-pratisaüyuktaü dharmaü de÷ayati | anta÷a eka-divasam api | tiùñhatv ànanda eka-divasaþ | anta÷aþ pràg-bhaktam api | tiùñhatv ànanda pràg-bhaktaü | anta÷a eka-nàlikàm api | yàvad anta÷a eka-kùaõa-saünipàtam api | peyàlaü ||

idam ànanda tasya bodhi-satvasya mahà-satvasya dharma-dànaü sarva-÷ràvaka-yànikànàm api sarva-praty-eka-buddha-yànikànàü ca pudgalànàü ku÷ala-målam abhibhavati | evaü ku÷ala-måla-samanvàgato bodhi-satvo mahà-satvaþ | evaü ku÷ala-målaü samanvàharann a-sthànam ànanda + an-avakà÷o yat sa bodhi-satvo mahà-satvo vivarteta + an-uttaràyàþ samyak-saübodheþ | na + etat sthànaü vidyatae iti ||

 kathaü dharma-dànaü dàtavyaü | yathà + àrya-sad-dharma-puõóarãke * abhihitaü | kàlena ca + u cintayamànu paõóitaþ pravi÷ya layanaü tatha ghaññayitvà | vipa÷ya dharmaü imi sarva yoni÷o utthàya de÷eta a-lãna-cittaþ ||

sukha-sthito bhoti sadà vicakùaõo sukhaü niùaõõas tatha dharma bhàsate | udàra-praj¤apta karitva àsanaü caukùe mano-j¤e pçthivã-prade÷e ||

caukùaü ca so cãvara pràvaritvà su-rakta-raïgaü ca prasanna-raïgaiþ | àsevakaü kçùõa tathà daditvà mahà-pramàõaü ca nivàsayitvà ||

sa-pàda-pãñhasmi niùadya àsane vicitra-duùyehi su-saüstçtasmin | su-dhauta-pàda÷ ca upàruhitvà snigdhena ÷ãrùeõa mukhena ca + api ||

dharma-àsane tatra niùãdiyànaþ eka-agra satveùu samaü vipa÷yan | upasaüharec citra-kathà bahå÷ ca bhikùåna÷ ca + u bhikùunikàs tathà + eva ||

kilàsità÷ ca + api vivarjayãta na ca + api utpàdayi kheda-saüj¤àü | a-ratiü ca sarvàü vijahãta paõóitaþ maitrã-balaü parùadi bhàvayec ca ||

bhàùec ca ràtriü-divam agra-dharmàn dçùña-anta-koñã-niyutaiþ sa paõóitaþ | saüharùayet tàü ca tathà + eva toùayet na ca + api ki¤-cit tatra jàtu pràrthayet ||

khàdyaü ca bhojyaü ca tathà + anna-pànaü vastràõi ÷ayyà-àsana-cãvaràõi | gilàna-bhaiùajya na cintayet saþ na vij¤apet parùadi ki¤-cid anyat ||

anyatra cinteya sadà vicakùaõaþ bhaveya buddho * aham ime ca satvà | etac ca me sarva-sukha-upadhànaü yaü dharma ÷ràvemi hitàya loke ||

atra + eva + àha ||

na kasya-cid anta÷o dharma-premõà + apy adhikataram anugrahaü karoti ||

àrya-candra-pradãpa-såtre * apy àha | adhyeùayeyur yadi tvàü te dharma-dànasya kàraõàt | prathamaü vàca bhàùeyà na + ahaü vaitulya-÷ikùitaþ ||

evaü tvaü vàca bhàùeyà yuùme và vij¤a-paõóitàþ | kathaü mahà-àtmanàü ÷akyaü purato bhàùituü mayà ||

sahasà + eùàü na jalpeta tulayitvà tu bhàjanaü | yadi bhàjanaü vijànãyàþ an-adhãùño * api de÷ayeþ ||

yadi duþ-÷ãlàn pa÷yesi pariùàyàü bahån sthitàn | saülekhaü mà prabhàùe tvaü varõaü dànasya kãrtayeþ ||

bhaveyur yadi ca + alpa-icchàþ ÷uddhàþ ÷ãle pratiùñhitàþ | maitraü cittaü janitvà tvaü kuryàþ saülekhikãü kathàm ||

parãttà yadi pàpa-icchàþ ÷ãlavanto * atra vistaràþ | labdha-pakùas tadà bhåtvà varõaü ÷ãlasya kãrtayeþ | iti ||

uktaü ca + àrya-sàgara-mati-såtre | tad yathà | same | samavati | ÷amita-÷atru | aïkure | maïkure | màra-jite | karàóe | keyåre | oghavati | ohokayati | vi÷añha-nir-male | mala-apanaye | okhare | kharograse | grasane | he-mukhã | paràï-mukhã | à-mukhã | ÷amitàni sarva-graha-bandhanàni | nigçhãtàþ sarva-para-pravàdinaþ | vimuktà màra-pà÷àþ | sthàpità buddha-mudràþ samudghàtitàþ sarva-màràþ | a-calita-pada-pari÷uddhyà vigacchanti sarva-màra-karmàõi ||

imàni sàgaramate mantra-padàni dharma-bhàõakena su-pravçttàni kçtvà dharma-àsanakena su-pravçttàni kçtvà dharma-àsana-niùaõõena sarvàü parùadaü bodhy-àkàra-abhinirhçtayà maitryà spharitvà | àtmani vaidya-saüj¤àm utpàdya dharme bhaiùajya-saüj¤àü dharma-÷ravaõikeùv àtura-saüj¤àü tathà-gate sat-puruùa-saüj¤àü dharma-netryàü cira-sthitika-saüj¤àm utpàdya + imàni mantra-padàny à-mukhã-kçtya dharma-saükathà karaõãyà | tasya samantàd yo jana-÷ate na màro na màra-kàyikà và devatà upasaükramayiùyanti vi-cakùuþ-karaõe | ye * apy enam upasaükramiùyanti te * apy asya na ÷akùyanty antaràyaü kartum iti ||

atra + eva + àha | dharma-bhàõakena caukùeõa ÷uci-samudàcàreõa su-snàtena ÷uci-nivàsitena bhavitavyam iti ||

evaü dharma-dànaü ||

bodhi-cittaü ca puõyasya vçddhi-hetuþ samàsataþ ||

yathà + uktam àrya-ratna-karaõóaka-såtre | tad yathà + api nàma ma¤ju÷rãr nànà-gandha-vçkùà÷ ca catur-dhàtu-saügçhãtà vivardhante | evam eva ma¤ju÷rãr nànà-saübhàra-upacitaü bodhi-satvasya ku÷ala-målaü | bodhi-citta-saügçhãtaü sarva-j¤atà-pariõàmitaü vivardhatae | iti ||

eùà + àdikà àdi-karmikàõàü sahasà bodhi-satva-÷ikùà smaraõa-artham upadar÷ità | vistaratas tu buddha-viùaya eva ||

atra ca + asyà yathà-uktàyàþ ÷ikùàyàþ | siddhiþ samyak-prahàõànàm a-pramàda-a-viyojanàt | smçtyà + atha saüprajanyena yoni÷a÷ cintanena ca ||

tatra + an-utpannànàü pàpakànàm a-ku÷alànàü dharmàõàm an-utpàdàya + eva chandaü janayati vyàyacchati vãryam àrabhate cittaü pragçhõàti samyak-praõidadhàti + ity anena rakùà ||

utpannànàü ca prahàõàya chandaü janayati + ity anena ÷uddhiþ | an-utpannànàü ku÷alànàü dharmàõàm utpàdàya chandaü janayati | yàvad utpannànàü ca sthitaye bhåyo-bhàvàya chandaü janayati + ity àdi | anena vçddhiþ | etàni ca nityam a-pramàda-adhiùñhitàni kàryàõi sarva-ku÷ala-målànàü tan-målatvàt ||

yathà + uktam àrya-candra-pradãpa-såtre | yàvanta dharmàþ ku÷alàþ prakãrtitàþ ÷ãla-÷rutaü tyàgu tathà + eva kùàntiþ | sarveùu målaü hy ayam a-pramàdo nidhàna-lambhaþ su-gatena de÷ita | iti ||

ko * ayam a-pramàdo nàma | iùña-vighàta-an-iùña-àgama-÷aïkà-pårvakaü prati-kàra-tàtparyaü | tad yathà tãvra-kopa-prasàdasya ràj¤o bhaiùajya-taila-paripårõa-bhàjanaü gçhãtvà picchila-saükrameõa bhçtyasya gacchataþ ||

uktaü hy àrya-tathà-gata-guhya-såtre |tatra katamo * a-pramàdo |yad indriya-saüvaraþ | sa cakùuùà råpàõi dçùñvà na nimitta-gràhã bhavati | na + anuvya¤jana-gràhã | evaü yàvan manasà dharmàn vij¤àya na nimitta-gràhã bhavati | na + anuvya¤jana-gràhã | sarva-dharmeùv àsvàdaü ca + àdãnavaü ca niþ-÷araõaü ca yathà-bhåtaü prajànàti | ayam ucyate * a-pramàdaþ ||

punar a-param a-pramàdo yat sva-cittasya damanaü para-cittasya + àrakùà kle÷a-rater a-parikarmaõà dharma-rater anuvartanaü yàvad * ayam ucyate * a-pramàdaþ | yasya guhyaka-adhipate ÷raddhà ca + a-pramàda÷ ca tasya + anulomikena vãryeõa kàryaü | yena tàn a-pramàda-kàraõàn ÷raddhà-kàraõàü÷ ca dharmàn samudànayati | yasya guhyaka-adhipate ÷raddhà ca + a-pramàda÷ ca vãryaü ca tena smçti-saüprajanye yogaþ karaõãyaþ | yena smçti-saüprajanyena sarvàn bodhi-pakùàn dharmàn na vipraõà÷ayati | yasya guhyaka-adhipate ÷raddhà ca + a-pramàda÷ ca vãryaü ca smçti-saüprajanyaü ca tena yoni÷aþ prayoge yogaþ karaõãyaþ | yoni÷aþ prayukto hi guhyaka-adhipate bodhi-satvo yad asti tad asti + iti prajànàti | yan na + asti tan na + asti + iti prajànàti | yàvad asti saüvçtyà cakùur ity àdi ||

tathà + atra + eva + àha | sadà + a-pramàdo hy a-mçtasya målaü satva-artha-yuktasya ca bodhi-cittaü | yad yoni÷a÷ ca + eva viveka-cittam a-parigrahaþ sarva-sukhasya målam iti ||

àha ca | para-àtma-samatà-abhyàsàd bodhi-cittaü dçóhã-bhavet | àpekùikaü para-àtmatvaü pàra-avàraü yathà-mçùà ||

tat-kålaü na svataþ pàraü kim apekùya + astv a-pàratà | àtmatvaü na svataþ siddhaü kim apekùya paro bhavet ||

tad-duùkhena na me bàdhà + ity ato yadi na rakùasi | na + àgàmi-kàya-duùkhàt te bàdhà tat kena rakùasi ||

aham eva tadà + api + iti mithyà + iyaü parikalpanà | anya eva mçto yasmàd anyas tatra prajàyate ||

anya÷ cej jàyate tatra kiü puõyena prayojanaü | yånaþ kiü vçddha-kàyasya sukhàya dhana-saücayaiþ ||

mçte garbha-gate tàvad anyo bàlaþ prajàyate | mçte bàlye kumàratvaü tan-nà÷àya + àgato yuvà ||

tan-nà÷àc ca + àgato vçddhaþ | ekaþ kàyaþ kathaü mataþ | evaü prati-kùaõaü ca + anyaþ kàyaþ ke÷a-nakha-àdi-vat ||

atha bàlyà-parityàgàd bàlo yàti kumàratàü | kàya-sva-bhàvo vaktavyo yo * avasthà-rahitaþ sthitaþ | kàya÷ cet pratimà-àkàraþ pesã-bhasmasu na + asti saþ ||

såkùma-bhàvena cet tatra sthaulyaü tyaktvà vyavasthitaþ | a-nirde÷yaþ svataþ pràptaþ | kàya ity ucyate na saþ ||

tatra cintà + eva me na + asti dç÷ya-kàyas tu nà÷avàn | avasthàbhi÷ ca saübandhaþ saüvçtyà ca + eva dç÷yate ||

àgamàc ca tad astitvaü yukty-àgama-nivàritam | na guõa-vyatirekeõa pradhànaü vidyate yataþ ||

na ca trãõi pradhànàni tathà sattà guõà api | praty-ekaü try-àtmakàs te * api ÷eùaü na + eka-vidhaü jagat ||

a-cetanaü ca vastra-àdi tat-sukha-àdy-àtmakaü katham | sukha-àder na pañña-utpattiþ pañña-àdes tu sukha-àdayaþ | pañña-àdãnàm a-hetutvàd a-bhàvas tat-sukhaü kutaþ ||

tasmàd àgama-yuktibhyàü a-nityaü sarva-saüskçtaü |tad * dhetu-phala-saübandhaþ praty-akùatvàn na sàdhyate ||

sva-saütàne ca dçùño * asau nityeùu ca kathaü yathà | param aõus \<[doubtful]>\ tu na + eko * asti dig-bheda-an-upapattitaþ ||

dãpa-tailaü kùayaü yàti kùãyamànaü na lakùyate | evaü bhàvà na lakùyante kùãyamànàþ prati-kùaõaü ||

saütànaþ samudàya÷ ca païkti-senà-àdi-van mçùà | tatra + abhyàsàd ahaü-kàraþ parasmin kiü na jàyate ||

tasmàd evaü jagat j¤eyaü yathà + àyatana-saücayaþ | a-pràptam eva tad duùkhaü prati-kàryaü para-àtmanoþ ||

a-yuktam api ced etat sva-àtmany asti + itaratra na | yad a-yuktaü nivartyaü tat svam anyad và yathà-balaü ||

kçpayà bahu duùkhaü cet kasmàd utpàdyate balàt | jagad-duùkhaü niråpya + idaü kçpà-duùkhaü kathaü bahu ||

evaü bhàvita-saütànàþ para-duùkha-sama-priyàþ | avãcãm avagàhante haüsàþ padma-vanaü yathà ||

satveùu mucyamàneùu ye te pràmodya-sàgaràþ | tair eva nanu paryàptaü mokùeõa + apy a-rasena kim ||

evaü para-arthaü kçtvà + api na mado na ca vismayaþ | na vipàka-phala-àkàïkùà para-artha-eka-anta-tçùõayà \<[doubtful]>\ ||

da÷a-dik-satva-saüpattir àtmãyà + asya na saü÷ayaþ | na + asty erùyà-avakà÷o * api para-saukhye sva-saüj¤ayà ||

pareùàm àtmano và + api sàmànyà pàpa-de÷anà | puõya-anumodanà ca + evaü buddha-adhyeùaõa-yàcanaü ||

pariõàmanam apy evaü nir-vi÷eùaü pravartate | puõyaü pravartate tasmàd an-antaü satva-dhàtu-vat ||

ayaü sa màrga-pravaraþ kùema-an-anta-sukha-utsavaþ | bodhi-satva-mahà-sa-artha kalila-prãti-vardhanaþ ||

pàlyamàna÷ ca satataü vajra-pàõy-àtiyàntrikaiþ | màra-gulmika-saütràsa-jananair buddha-kiü-karaiþ ||

saübuddha-ràja-tanayà bodhi-citta-ratha-sthitàþ | vahante tena màrgeõa ståyamànàþ sura-àdibhiþ ||

tasmàd àtmatvam àropya satveùv abhyàsa-yogataþ | para-àtma-duùkha-÷ànty-artham àtma-àdãn sarvathà + utsçjet ||

tçùõà parigraho yasya tasya duùkhaü na ÷àmyati | pariõàma-vinà÷itvàt sa duùkha-janako yataþ ||

loke duùkha-agni-tapte ca kà ratiþ su-sukhe bhavet | samantàd dahyamànasya nakha-a-dàhe * api kiü sukham ||

àtma-tçùõà ca sarveùàü duùkhàõàü målam uttamaü | tasmàn nihanmi tàm eva satvebhyaþ sva-artham utsçjan ||

tad agra-dåtã j¤àtà-icchà jetavyà sarva-yatnataþ | àtma-tatva-smçtiü kçtvà pratãtya-utpàda-cintayà ||

yad bhayàn na + utsçjàmy etat tad eva + àdadato bhayaü | prati-kùaõaü hi yàty eva kàya÷ cittaü ca me yataþ ||

yadi nityà + apy a-nityena nir-malà mala-vàhinà | bodhiþ kàyena labhyeta nanu labdhà mayà + eva sà ||

evam àtmànam utsçjya sarva-satva-artham àcaret | bhaiùajya-pratimà-kalpo loka-dharmeùv a-cintakaþ ||

sarva-satva-artha-mantritve sva-praj¤àü viniyojayet | yuktyà saürakùya tu dravyaü satveùu và + upayojayet ||

sva-kàye para-kàye và yad duùkhaü na + iha duùkha-kçt | satvànàü bhoga-vighnatvàt kle÷àþ ÷odhyàþ prayatnataþ | loka-upajãvyàt sat-tãrthàd \<[doubtful]>\ bhujaï-ga-kuõapà iva ||

puõya-kùetram idaü ÷uddhaü saüpat-sasya-mahà-phalaü | sukha-dur-bhikùa-saütaptaü jagat saütarpayiùyati ||

làbha-sat-kàra-kàya-àdi tyaktaü nanu-jane \<[doubtful]>\ mayà | kopaþ kasya + artham adya + api mçùà và tan mayà + uditam ||

sva-artha-ghneùu yadi dveùaþ kçpà kutra bhaviùyati | nir-dayasya + api kaþ kopaþ para-artho yadi na÷yati ||

àkro÷a-àdi-kùamàþ satyam ikùukas tårika-àdayaþ | svàmy--asanena dur-nyastà na + upabhogyà bhavanti te ||

cintayati pratãkàraü na ca svàmi-hita-icchayà | na + api saücodayaty enaü bhoga-arthaü na + upayàti ca ||

anusmçtyà + upasmçtya + etàn a-kçùña-uptà jina-àtma-jàþ | nànà-viùaya-dhàtånàü sàrva-indriya-mahà-gadàn ||

vij¤apya smàrayitvà + etàn kruddhàn apy upakàriõaþ | sva-bhàvà-tyakta-màdhuryàþ sukhayanty eva duùkhitàn ||

dhàtavaþ pa¤ca bhå-vàri-tejo * anila-kha-saüj¤itàþ | yàvat satvàþ sthitàs tàvat sarveùàm artha-kàriõaþ ||

sarva-du÷-caritena + eùàü satva-arthàd vinivartanaü | evam etàn karomy eùa dhàtån ùaó api nir-vyathàn ||

yàvad àkà÷a-niùñasya niùñhà lokasya saübhavet | tàvat sthàsyàmi loka-arthaü kurvan j¤àna-puraþ-saraþ ||

àtma-àcàryo * anu÷iyaùyàd * dhi sadà + àtmànaü su-÷iùya-vat | a-pçùñvà ca + àtmanà + àtmànaü balena + a-rakùita-kriyaþ ||

ka eva mama duùkhena duùkhã syàn me bhayàd bhayã | tad-doùa-anu÷aya-j¤o và yathà + àtma-gurur àtmanaþ ||

a-viràgy a-palàyã ca karuõà-viùayo * api và | nitya-saünihita÷ ca + api ÷iùya àtma-samaþ kutaþ ||

kle÷a-unmatto * atha moha-andhaþ prapàta-bahule pathi | skhalan pade pade ÷ocyaþ para àtmà ca sarvadà ||

skhalita-anveùaõaü tasmàt samàna-vyasanàj janàt | na yuktaü yujyate tv atra guõàn dçùñvà + adbhutaü mahat ||

na + ekena ÷akyam àdàtuü mayà doùa-mahà-udadhiþ | kçtyam anyair mama + eva + atra ko * anya-doùeùu mà + ãkùaõaþ ||

para-codana-dakùàõàm an-adhãùña-upakàriõàü | vàkyaü mårdhnà pratãcchàmi sarva-÷iùyo bhavàmy ahaü ||

saügràmo hi mama + ekasya bahubhiþ kle÷a-÷atrubhiþ | tatra + ekena raõa-àsaktam anye nighnanti màü sukham ||

tatra yaþ pçùñhato bhãtiü ÷ràvayed anyato * api và | pradviùño và prasanno và same pràõa-pradaþ su-hçt ||

ali-saühàta-nãlena cãra-bhàraõa-bhàriõà | vicitra-surabhi-sphãta-puùpa-÷ekhara-hàriõà ||

yugapat sarva-dig-buddha-kùetra-sàgara-càriõà | balinà prati-kàryeõa sarva-màra-apahàriõà ||

naraka-preta-saütàpa-pra÷ama-unmukta-vàriõà | saüsàra-gahana-anta-stha-bhavya-satva-artha-sàriõà ||

jagan-netra-ucchava-utpàdi-bala-alaï-kàra-dhàriõà | viduùà bàla-vapuùà loka-vismaya-kàriõà ||

ma¤ju÷rã saüj¤akaü yat tat piõóã-bhåtaü jagad-dhitaü | sarveõa + eva + àtma-bhàvena namas tasmai punaþ punaþ ||

an-eka-duùkha-saütapta-prahlàdana-mahà-hradaü | trailokya-tçùõà-pàtàla-prapåraõa-mahà-ambu-dam ||

jagad-iùña-phala-sphãta-da÷a-dik-kalpa-pàda-paü |pràrthita-pràpti-saühçùña-jagan-netra-utpala-arcitaü ||

vismaya-udgata-romà¤cair bodhi-satva-÷ataiþ stutam | ma¤ju÷riyaü namasyàmi praõàmair uttara-uttaraiþ ||

niþ-÷eùa-duùkha-vaidyàya sukha-sattra-pradàyine | sarva-àkàra-upajãvyàya ma¤jughoùàya te namaþ ||

iti jina-tanayànàü sarvathà + aty-adbhutànàü caritam upanibdhya + upàrjitaü yac * chubhaü me | bhavatu sukham an-antaü dehinàü tena yàvat su-gata-padam an-anta-vyoma-sãmà-àdhipatyaü ||

puõya-vçddhiþ samàptà ||

samàpta÷ ca + ayaü bodhi-satva-vinayo * an-eka-såtra-anta-uddhçtaþ ÷ikùà-samuccaya iti ||