Dharmakirti: Sambandhapariksa, with Prabhacandra's commentary. Based on the edition by Svami Dwarikadas Shastri: Sambandhapariksa of Dharmakirti. India : Bauddhabharati, 1972, pp. 139-163. Input by members of the Sanskrit Buddhist Input Project. With kind permission of the Digital Sanskrit Buddhist Canon Project of Nagarjuna Institute, Nepal and University of the West, Rosemead, California, USA (www.uwest.edu/sanskritcanon) Sastra section, text no. 63 The transliteration emulates the conventions of Nagari script. Therefore, many word boundaries are not marked by blanks. ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ ÃcÃryadharmakÅrtiviracità sambandhaparÅk«Ã (prabhÃcandrak­tavyÃkhyopetÃ) nanu cÃïÆ nÃmaya÷ÓalÃkÃkalpatvenÃnyonyaæ sambandhÃbhÃvata÷ sthÆlÃdipratÅterbhrÃntatvÃt kathaæ tadvaÓÃt tatsvabhÃvo bhÃva÷ syÃt? tathà hi - sambandho 'rthÃnÃæ pÃratantryalak«aïo và syÃt, rÆpaÓle«alak«aïo và syÃt? prathamapak«e kimasau ni«pannayo÷ sambandhino÷ syÃt, ani«pannayorvÃ? na tÃvadani«pannayo÷; svarÆpasyaivÃsattvÃt ÓaÓÃÓvavi«Ãïavat / ni«pannayoÓca pÃratantryÃbhÃvÃdasambandha eva / ukta¤ca- pÃratantryaæ hi sambandha÷ siddhe kà paratantratà / tasmÃt sarvasya bhÃvasya sambandho nÃsti tattvata÷ // 1 // nÃpi rÆpaÓle«alak«aïo 'sau; sambandhinordvitve rÆpaÓle«avirodhÃt / tayoraikye và sutarÃæ sambandhÃbhÃva÷, sambandhinorabhÃve sambandhÃyogÃt; dvi«ÂhatvÃttasya / atha nairantaryaæ tayo rÆpaÓle«a÷? na; asyÃntarÃlabhÃvarÆpatvenÃtÃttvikatvÃt sambandharÆpatvÃyoga÷ / nirantaratÃyÃÓca sambandharÆpatve sÃntaratÃpi kathaæ sambandho na syÃt? ki¤ca- asau rÆpaÓle«a÷ sarvÃtmanÃ, ekadeÓena và syÃt? sarvÃtmanà rÆpaÓle«e aïÆnÃæ piï¬a÷ aïumÃtra÷ syÃt / ekadeÓena tacchale«e kimekadeÓÃstasyÃtmabhÆtÃ÷, parabhÆtà vÃ? ÃtmabhÆtÃÓcet; na ekadeÓena rÆpaÓle«astadabhÃvÃt / parabhÆtÃÓcet; tairapyaïÆnÃæ sarvÃtmanaikadeÓena và rÆpaÓle«e sa eva paryanuyoga÷, anavasthà ca syÃt / taduktam- rÆpaÓle«o hi sambadho dvitve sa ca kathaæ bhavet / tasmÃt prak­tibhinnÃnÃæ sambandho nÃsti tattvata÷ // 2 // ki¤ca- parÃpak«aiva sambandha÷, tasya dvi«ÂhatvÃt / taæ cÃpek«ate bhÃva÷ svayaæ san, asan vÃ? na tÃvadasan; apek«ÃdharmÃÓrayatvavirodhÃt kharaÓ­Çgavat / nÃpi san; sarvanirÃÓaæsatvÃt, anyathà sattvavirodhÃt / tanna parÃpek«Ã nÃma yadrÆpa÷ sambandha÷ siddhyet / ukta¤ca- parÃpek«Ã hi sambandha÷ so 'san kathamapek«ate / saæÓca sarvanirÃÓaæso bhÃva÷ kathamapek«ate // 3 // ki¤ca- asau sambandha÷ sambandhibhyÃæ bhinna÷, abhinno vÃ? yadyabhinna÷; tadà sambandhinÃveva, na sambandha÷ kaÓcit, sa eva vÃ, na tÃviti? bhinnaÓcet; sambandhinau kevalau kathaæ sambaddhau syÃtÃm? bhavatu và sambandho 'rthÃntaram; tathÃpi tenaikena sambandhena saha dvayo÷ sambandhino÷ ka÷ sambandha÷? yathà sambandhinoryathoktado«Ãnna kaÓcit sambandha÷, tathÃtrÃpi / tenÃnayo÷ sambandhÃntarÃbhyupagame cÃnavasthà syÃt; tatrÃpi sambandhÃntarÃnu«aÇgÃt / tanna sambandhino÷ sambandhabuddhirvÃstavÅ; tavadyatirekeïÃnyasya sambandhasyÃsambhavÃt / taduktam- dvayorekÃbhisambandhÃt sambandho yadi taddvayo÷ / ka÷ sambandho 'navasthà ca na sambandhamatistathà // 4 // tata÷- tau ca bhÃvau tadanyaÓca sarve te svÃtmani sthitÃ÷ / ityamiÓrÃ÷ svayaæ bhÃvÃstÃn miÓrayati kalpanà // 5 // tau ca bhÃvau sambandhinau tÃbhyÃmanyaÓca sambandha÷, sarve te svÃtmani svasvarÆpe sthitÃ÷ / tenÃmiÓrà vyÃv­ttasvarÆpÃ÷ svayaæ bhÃvÃ÷, tathÃpi tÃnmiÓrayati yojayati kalpanà // 5 // ata eva tadvÃstavasambandhÃbhÃve 'pi tÃmeva kalpanÃmanurundhÃnairvyavahart­bhirbhÃvÃnÃæ bhedo 'nyÃpoha÷, tasya pratyÃyanÃya kriyÃkÃrakÃdivÃcina÷ ÓabdÃ÷ prayojyante- 'devadatta gÃmabhyÃja ÓuklÃæ daï¬ena ityÃdaya÷ / na khalu kÃrakÃïÃæ kriyayà sambandho 'sti; k«aïikatvena kriyÃkÃle kÃrakÃïÃmasambhavÃt / ukta¤ca- tÃmeva cÃnurundhÃnai÷ kriyÃkÃrakavÃcina÷ / bhÃvabhedapratÅtyarthaæ saæyojyante 'bhidhÃyakÃ÷ // 6 // kÃryakÃraïabhÃvopi tayorasahabhÃvata÷ / prasiddhyati kathaæ dvi«Âho 'dvi«Âhe sambandhatà katham // 7 // kÃryakÃraïabhÃvastarhi sambadho bhavi«yati- ityapyasamÅcÅnam, kÃryakÃraïayorasahabhÃvatastasyÃpi dvi«ÂhasyÃsambhavÃt / na khalu kÃraïakÃle kÃryaæ tatkÃle và kÃraïamasti, tulyakÃlaæ kÃryakÃraïabhÃvanupapatte÷, savyetaragovi«Ãïavat / tanna sambandhinau sahabhÃvinau vidyete yeænÃnayorvartamÃno 'sau sambandha÷ syÃt / advi«Âhe ca bhÃve sambandhatÃnupapannaiva // 7 // krameïa bhÃva ekatra varttamÃno 'nyanisp­ha÷ / tadbhÃve 'pi tadbhÃvÃt sambandho naikav­ttimÃn // 8 // kÃrye kÃraïe và krameïÃsau sambandho vartate- ityapyasÃmpratam; yata÷ krameïÃpi bhÃva÷ sambandhÃkhya ekatra kÃraïe kÃrye và varttamÃno 'nyanisp­ha÷ kÃryakÃraïayoranyatarÃnapek«o naikav­ttimÃn sambandho yukta÷; tadabhÃvepi kÃryakÃraïayorabhÃve 'pi tadbhÃvÃt // 8 // yadyapek«ya tayorekamanyatrÃsau pravartate / upakÃrÅ hyapek«ya÷ syÃt kathaæ copakarotyasan // 9 // yadi puna÷ kÃryakÃraïayorekaæ kÃryaæ kÃraïaæ vÃpek«yÃnyatra kÃrye kÃraïe vÃsau sambandha÷ krameïa varttata iti sasp­hatvena dvi«Âha eve«yate; tadÃnenÃpek«yamÃïenopakÃriïà bhavitavyam, yasmÃdupakÃryapek«ya÷ syÃt, nÃnya÷ / kathaæ copakarotyasan? yadà kÃraïakÃle kÃryÃkhyo bhÃvo 'san tatkÃle và kÃraïÃkhyastadà naivopakuryÃd; asÃmarthyÃt // 9 // yadyekÃrthÃbhisambandhÃt kÃryakÃraïatà tayo÷ / prÃptà dvitvÃdisambandhÃt savyetaravi«Ãïayo÷ // 10 // ki¤ca- yadyekÃrthÃbhisambandhÃt kÃryakÃraïatà tayo÷ kÃryakÃraïabhÃvatvenÃbhimatayo÷; tarhi dvitvasaækhyÃparatvÃparatvavibhÃgÃdisambandhÃt prÃptà sà savyetaragovi«Ãïayorapi // 10 // dvi«Âho hi kaÓcit sambandho nÃto 'nyattasya lak«aïam / bhÃvÃbhÃvopadhiryoga÷ kÃryakÃraïatà yadi // 11 // na yena kenacidekena sambandhÃt se«yate; kiæ tarhi? sambandhalak«aïenaiveti cet; tanna, dvi«Âho hi kaÓcitpadÃrtha÷ sambandha÷, nÃto 'rthadvayÃbhisambandhÃdanyat tasya lak«aïam, yenÃsya saækhyÃderviÓe«o vyavasthÃpyeta // 11 // yogopÃdhi na tÃveva karyakÃraïatÃtra kim / bhedÃccennanvayaæ Óabdo niyoktÃraæ samÃÓrita÷ // 12 // kasyacidbhÃve bhÃvo 'bhÃve cÃbhÃva÷, tÃvupÃdhÅ viÓe«aïaæ yasya yogasya=sambandhasya sa kÃryakÃraïatà yadi na sarvasambandha÷; tadà tÃveva yogopÃdhÅ bhÃvÃbhÃvau kÃryakÃraïatÃstu, kimasatsambandhakalpanayÃ? bhedÃccet 'bhÃve hi bhÃvo 'bhÃve cÃbhÃva÷' iti bahavo 'bhidheyÃ÷ kathaæ kÃryakÃraïatetyekÃrthÃbhidhÃyinà Óabdenocyante? nanvayaæ Óabdo niyoktÃraæ samÃÓrita÷ / niyoktà hi yaæ Óabdaæ yathà prayuÇkte tathà prÃha, ityanekatrÃpyekà Órutirna virudhyate iti tÃveva kÃryakÃraïatà // 12 // paÓyanneka mad­«Âasya darÓane tadadarÓane / apaÓyatkÃryamanveti vinà vyÃkhyÃt­bhirjana÷ // 13 // yasmÃt paÓyannekaæ kÃraïÃbhimatamupalabdhilak«aïaprÃptasyÃd­«Âasya kÃryÃkhyasya darÓane sati tadadarÓane ca satyapaÓyatkÃryamanveti 'idamato bhavati' iti pratipadyate jana÷ 'ata idaæ jÃtam' ityÃkhyÃt­bhirvinÃpi // 13 // darÓanÃdarÓane muktvà kÃryabuddherasambhavÃt / kÃryÃdiÓrutirapyatra lÃghavÃrtha niveÓità // 14 // tasmÃd darÓanÃdarÓane vi«ayiïi vi«ayopacÃrÃt- bhÃvÃbhÃvau muktvà kÃryabuddherasambhavÃt kÃryÃdiÓrutirapyatra 'bhÃvÃbhÃvayormà loka÷ pratipadamiyatÅæ ÓabdamÃlÃmabhidadhyÃt' iti vyavahÃralÃghavÃrthaæ niveÓiteti // 14 // tadbhÃvÃbhÃvÃt tatkÃryagatiryÃpyanuvarïyate / saÇketavi«ayÃkhyà sà sÃsnÃdergogatiryathà // 15 // anvayavyatirekÃbhyÃæ kÃryakÃraïatà nÃnyà cet kathaæ bhÃvÃbhÃvÃbhyÃæ sà prasÃdhyate? tadabhÃvÃbhÃvÃt liÇgÃt tatkÃryatÃgatiryÃpyanuvarïyate- 'asyedaæ kÃryaæ kÃraïaæ ca' iti; saÇketavi«ayÃkhyà sà / yathà 'gaurayaæ sÃsnÃdimattvÃt' ityanena govyavahÃrasya vi«aya÷ pradarÓyate // 15 // bhÃve bhÃvini tadbhÃvo bhÃva eva ca bhÃvità / prasiddhe hetuphalate pratyak«Ãnupalambhata÷ // 16 // yataÓca 'bhÃve bhÃvini=bhavanadharmiïi tadbhÃva÷=kÃraïÃbhimatasya bhÃva eva kÃraïatvam, bhÃve eva kÃraïÃbhimatasya bhÃvità kÃryÃbhimatasya kÃryatvam' iti prasiddhe pratyak«Ãnupalambhato hetuphalate / tato bhÃvÃbhÃvÃveva kÃryakÃraïatÃ, nÃnyà // 16 // etÃvanmÃtratattvÃrthÃ÷ kÃryakÃraïagocarÃ÷ / vikalpà darÓayantyarthÃn mithyÃrthà ghaÂitÃniva // 17 // tenaitÃvanmÃtraæ=bhÃvÃbhÃvau tÃveva tattvaæ 'yasyÃrthasyÃsÃvetÃvanmÃtratattva÷, so 'rtho ye«Ãæ vikalpÃnÃæ te etÃvanmÃtratattvÃrthÃ÷=etÃvanmÃtrabÅjÃ÷ kÃryakÃraïagocarÃ÷, darÓayanti ghaÂitÃniva=sambaddhÃnivÃsambaddhÃnapyarthÃn / evaæ ghaÂanÃcca mithyÃrthÃ÷ // 17 // bhinne kà ghaÂanÃbhinne kÃryakÃraïatÃpi kà / bhÃvehyanyasya viÓli«Âau Óli«Âau syÃtÃæ kathaæ ca tau // 18 // ki¤ca, asau kÃryakÃraïabhÆto 'rtho bhinna÷, abhinno và syÃt? yadi bhinna÷;, tarhi bhinne kà ghaÂanà svasvabhÃvavyavasthite÷? athÃbhinna÷; tadÃbhinne kÃryakÃraïatÃpi kÃ? naiva syÃt / syÃdetat, na bhinnasyÃbhinnasya và sambandha÷ / kiæ tarhi? sambandhÃkhyenaikena sambandhÃt; ityatrÃpi bhÃve sattÃyÃmanyasya sambandhasya viÓli«Âau kÃryakÃraïÃbhimatau Óli«Âau syÃtÃm, kathaæ ca tau saæyogisamavÃyinau? ÃdigrahaïÃt svasvÃmyÃdikam // 18 // saæyogisamavÃyyÃdi sarvametena cintitam / anyonyÃnupakÃrÃcca na sambandhÅ ca tÃd­Óa÷ // 19 // sarvametenÃntantaroktena sÃmÃnyasambandhaprati«edhena cintitam saæyogyÃdÅnÃmanyonyamanupakÃrÃccÃjanyajanakabhÃvÃcca na sambandhÅ ca tÃd­Óo 'nupakÃryopakÃrakabhÆta÷ // 19 // janane 'pi hi kÃryasya kenacit samavÃyinà / samavÃyÅ tadà nÃsau na tato 'tiprasaÇgata÷ // 20 // athÃsti kaÓcit samavÃyÅ yo 'vayavirÆpaæ kÃryaæ janayati, ato nÃnupakÃrÃdasambandhiteti; tanna; yato janane 'pi kÃryasya kenacit samavÃyinÃbhyupagamyamÃne samavÃyÅ, nÃsau tadÃ; jananakÃle kÃryasyÃni«patte÷ / na ca tato jananÃt samavÃyitvaæ siddhyati; kumbhakÃrÃderapi ghaÂe samavÃyitvaprasaÇgÃt // 20 // tayoranupakÃre 'pi samavÃye paratra và / sambandho yadi viÓvaæ syÃt samavÃyi parasparam // 21 // tayo÷ samavÃyino÷ parasparamanupakÃre 'pi tÃbhyÃæ và samavÃyasya nityatayà samavÃyena và tayo÷ paratra và kvacidanupakÃre 'pi sambandho yadÅ«yate; tadà viÓvaæ parasparÃsambaddhaæ samavÃyi parasparaæ syÃt // 21 // saæyogajanane 'pi«Âau tata÷ saæyoginau na tau / karmÃdiyogitÃpatte÷ sthitiÓca prativarïità // 22 // ityÃcÃryadharmakÅrtiviracità sambandhaparÅk«Ã samÃptà / yadi ca saæyogasya kÃryatvÃttasya tÃbhyÃæ jananÃt saæyogità tayo÷ tadà saæyogajanane 'pi«Âau, tata÷ saæyogajananÃnna tau saæyoginau, karmaïo 'pi saæyogitÃpatte÷ / saæyogo hyanyatarakarmaja÷ ubhayakarmajaÓce«yate / ÃdigrahaïÃt saæyogasyÃpi saæyogità syÃt / na saæyogajananÃt saæyogitÃ, kintarhi? sthÃpanÃditi cet; na sthitiÓca prativarïitÃ=granthÃntare pratik«iptÃ, sthÃpyasthÃpakayorjanyajanakatvÃbhÃvÃnnÃnyà sthitiriti // 22 // iti prabhÃcandrak­tà sambandhaparÅk«ÃvyÃkhyà samÃptà /