Antarvyaptisamarthana Based on the edition by Haraprasad Shastri. Six Buddhist Nyaya tracts in Sanskrit. Calcutta : The Asiatic Society, 1989, 1-114. Input by members of the Sanskrit Buddhist Input Project. With kind permission of the Digital Sanskrit Buddhist Canon Project of Nagarjuna Institute, Nepal and University of the West, Rosemead, California, USA (www.uwest.edu/sanskritcanon) Sastra section, text no. 55.6 The transliteration emulates the conventions of Nagari script. Therefore, many word boundaries are not marked by blanks. ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a à 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r ç 231 vocalic R è 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 long vocalic l í 237 velar n ï 239 velar N ð 240 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t ñ 241 retroflex T ò 242 retroflex d ó 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ù 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ý 253 visarga þ 254 long e ¹ 185 long o º 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ Antarvyàptisamarthanam / om namo buddhàya / iha sattvamarthakriyàkàritvaü taditarasattvalakùaõàyogàt / tacca kramayaugapadyàbhyàü vyàptaü parasparavyavacchedalakùaõatvàdanayoþ / prakàràntareõa karaõàsambhavàt / kramayaugapadye càkùaõikatve na staþ / pårvvàparakàlayoaravicalitaikasvabhàvasya karttçtvàkarttçtve virudvadharmmadvayàyogàt / tatra na tàvat kramaþ kramàõàmekaikaü prati pårvàparakàlayoþ karttçtvàkarttçtvàpatteþ / evaü sarvvakramàbhàvàt kevalaü sakalakàryyayaugapadyamava÷iùyate / tatra ca sphuña taraþ pårvvàparakàlayoþ karttçtvàkartçtvaprasaïgaþ / virudve ca karttçtvàkarttçtve ekadharmmiõi na sambhavataþ / ekasvabhàva÷ca tàvatkàlamakùaõika iti sidva etasmin kramayaugapadyayorayogaþ / tadevamakùaõike vyàpakànupalabdhyà niùidvaü sattvaü kùaõika evà[va] tiùñhate iti kùaõikatvena vyàptaü / tattena vyàptaü yat yatra dharmmiõi sidhyati tatra kùaõikatvaü prasàdhayati / idamevedànãü vicàryyate / keyaü (kveyaü) vyàptigrahãtavyà dçùñàntadharmmiõi sàdhyadharmmiõi và / kecidàhuþ / dçùñàntadharmmiõyeva dhåmavat / anyathà sàdhanavaiphalyaü syàt / ubhayadharmmasidvi(dve)ranàntarãyakatvàt vyàptisidveþ / nahi mahànasasidvàyàmagnidhåmayorvyàptau punaragnisidvaye dhåmaliïgamanviùyata iti / tathàhi / dçùñànte gçhyate vyàptirdharmmayostatra dçùñayoþ / hetumàtrasya dçùñasya vyàptiþ pakùe tu gamyate // sà ca sarvvopasaühàràt sàmànyamavalambate / tasya dharmmiõi vçttistu pratãyetànumànataþ // pratyakùadçùñayorvanhidhåmayoþ kàryyakàraõabhàvasidvau tayorvyàptisidviriti pratyakùasidve vanhau yuktamanumànavaiphalyam / naivaü vyàptisidveþ pràk pramàõàntarasidvaü dharmmiõi kùaõikatvam / sàdhanadharmmameva tu kevalamanupa÷yanto viparyyaye bàdhakapramàõavalàttasya kùaõikatvena vyàptiü pratãmaþ / tattataþ sàdhanavaiphalyam / vaiphalyameva, kùaõikatvavyàptasya sattvasya tathàtvena dharmmiõi pratãtau kùaõikatvasyàpi pratãteriti cet / na / sarvvopasaühàravatã hi vyàptiþ sàdhyasidveraïgam / tadiyamanapekùitadharmmivi÷eùaü sàdhanadharmmamàtramavalambate / tadyathà / yatra dhåmastatràgniriti / na punaryatra mahànase dhåmastatràgniriti / evamihàpi yat sattatkùaõikamiti vyàptipratãtau sàdhanadharmmasyàpi dharmmiõi sattvaü nàntarbhavati / kiü punaþ sàdhyadharmmasya / tasmàt sattvasàmànyasya sàdhanadharmmasya pakùadharmmatvaü vyàpti÷caika÷aþ pratipàdya tadubhayasàmarthyàt sàdhyadharmmasya dharmmiõi vçttiþ pratãyata iti kuto 'numànavaiphalyaü / yadyevaü vyàptipratãtàvasati dharmmiõi paràmar÷e sàdhyadharmmiõi vyàptigrahaõamiti / kutaþ / tatra dçùñasya sattvasya vyàptipratãteþ / yathà mahànasadçùñàgnidhåmayorvyàptigrahe dçùñàntadharmmiõi vyàptigrahaõamucyate / na hi vyàptigrahaõe mahànasaparàmar÷o 'stãtyuktaü / nanu vyàptipakùadharmmatvayoreka÷aþ pratãtàvapi yasyaiva pakùadharmmatvamavagatantasyaiva sàdhyena vyàptiravasiteti sàmarthyàt sàdhyasattàkathanamavaiyarthyaü sàdhanasya / nanu na pakùadharmmatvagatiþ sàdhyagatiþ sàdhyadharmmasaüspar÷àt / nàpi vyàptipratãtireva sàdhyasidviþ / sàmànyàlambanatayà dharmmivi÷eùeõa dharmmayoranavacchedàt / anyathà vi÷eùayorvyàptiprasaïgàt tadayaü vyastaviùayaþ sàmarthyàditi hetunirdde÷aþ / atha hetostrairåpyaparicchedasàmarthyàt sàdhyapratãtirutpadyata ityucyate / na tarhãdànãü vyarthohetuþ / svaråpani÷cayena sàdhyani÷cayopajananàt / na hi kvacidiyattàdhikaü liïgasya karttavyamastãti / api ca gçhãte pakùadharmmatve sambandhe ca smçte anumànaü bhavadbhiriùyate / tadvadantarvyàptàvapãùyatàü / na hi bahirvyàptivàdinàmapi vismçtàyàü vyàptau anumànapravçttirasti / tatra yasyaiva pakùadharmmatvamavagataü tasyaiva sàdhyadharmmeõa vyàptismçteþ kinna sarvvànumànavaiyarthyaü / sàdhyadharmmiõo 'paràmar÷eõa vyàpteþ smaraõàditi cet / sàdhyadharmmiõi dçùñasyaiva vyàptismaraõe kathaü sàdhyadharmmiõo 'paràmar÷aþ / sàmànyàlambanatvàdvyàpteþ / sàdhyadharmmino 'navacchedàditi cet / nanu tatra dçùñasya kathaü tenànavacchedaþ / tenàvacchinnasya và asàdhàraõatvàt kathaü vyàptiþ / ayogavyavacchedena vi÷eùaõànnàsàdhàraõateti cet tathàpi kinna sàdhyadharmmã paràmç÷yate / yatra yatra parvvate dhåmastatra tatràgniryathà mahànasa iti sàmànyàlambanàyàü vyàptau dharmmivi÷eùaparàmar÷asyànaïgatvàditi cet yuktametat sàdhyadharmmiõà hyayogavyavacchedaþ sàdhanadharmmasya råpàntarameva pakùadhammatvàkhyaü / na tvayaü vyàpteraïgaü / tamantareõàpi vyàpteþ sàmànyàlambanàyàþ paricchedaparisamàpteþ kathamanyathà dçùñàntadharmmiõi vyàptigrahaõavàrttàpi tadedànãü pakùadharmmatvàyogàt pakùadharmmatvàgrahaõàt; pakùadharmmatvagrahaõe và tadaiva sàdhyamapi sàmarthyàdasidvaü sidvamiti sarvvànumànavaiyarthyaprasaïgaþ / pa÷càtkàlabhàviliïgaj¤ànamapi ca smçtireva syàt na pramàõaü / tasmàt vyàpteranaïgatvàt pakùadharmmatvaü vyàptigrahaõe sadapi nàntarbhavatãti pçthaggçhãtasmçtayoþ pakùadharmmatvavyàptyoþ sàmarthyàdanumeyagatirutpadyate iti / evamavaiyarthyaü sàdhanànàmeùitavyam iti mànaphalatvàt / tadvat pçthagmåtayoþ pakùadharmmatvavyàptyoþ sàmarthyàdanumànotpattirantarvyàptàvapi kinneùyate / tadiùñau và kathaü sàdhanavaiyarthyaü / trairåpyagatisàmarthyàdanumeyagatiriti hi tadupàdàna÷aktireva sàmarthyamucyate, na tu trairupyapratãterantarbhàva iti sarvvaü samànaü / na sarvvaü samànaü / antarvyàptau hi vyàptiü prati gatyaiva pakùadharmmatvamavagataü anavagate pakùadharmmatve vyàpterapyanavagateþ / tato vyàptipårvvake sàdhanavàhye pakùadharmmavacanamanarthakamanantavyàptau / naivaü bahirvyàptau bahireva vyàptigrahaõàt / atràha,- "yena tena krameõàtra prayukte sàdhane sati / avetyaü pakùadharmmatvaü pa÷càdvyàptiþ pratãyate // pratyakùa iva dçùñànte tatra setyanyathà kathaü / dvau dçùñvà vidma iti ced vyàpteþ pràk dvayadçk kathaü //" vyàptipakùadharmmatve hi svavàkyàbhyàü yena tena prayuktàbhyàü såcyete na tu sàkùàt pratãyete / vàcaþ svayamapramàõatvàt / yadàha,- ÷aktasya såcakaü heturvaco '÷aktamapi svayamiti / såcitayo 'stu tayoþ sattve hetau prathamatarapakùadharmmatvaviùayameva pramàõamabhimukhãbhavatu / tena pramàõena dharmmiõi sidvasya sattvasya pa÷càdvyàptiþ pramàõàntareõa gçhyata iti kasya vaiyarthyamiti / pratyakùe 'pi dçùñàntadharmmiõi prathamaü heturgçhyate pa÷càdvyàptirityeùa eva kramaþ anyathà dçùñàntadharmmiõi vyàptirgçhãtetyetadeva na syàt / dçùñàntadharmmiõyadçùñasyaiva hetorvyàptigrahaõàt / yadyevaü sàdhyadharmmo 'pi vyàptigrahaõàdhikaraõe dharmmiõi grahãtabya eva yathà vanhidhåmayoriti cet / na / tatra dçùñasya hetorvipakùe bàdhakavçttimàtràdeva vyàptisidveþ / j¤àta÷caivaü na khalu vyàptigrahaõàt pràk kùaõikasya kvacidapi sidvirasti tasyànumeyatvàt / asidvàyà¤ca vyàptàvanumànàpravçtteþ / sàdhanàntarasya ca tadarthamananusaraõàt / anusaraõe 'pyanavasthà syàt / avasthàne tàvat prayàsasya vaiyarthyàt / viaparyyaye vyàptibalàdeva vyàptisidveravighàtàt / vanhidhåmayostu nàdçùñayoþ kàryyakàraõabhàvasidveþ / tatsidvau na vipakùe bàdhakavçttiriti dvayadar÷anavyapekùà? vanhidhåmayorvyàptisidviþ sattvakùaõikatvayostu naivaü / yathoktanyàyena vyàptisidveþ / tasmàt sattvamàtrasya tatra dharmmiõi sidvasya bàdhakava÷àdvyàptiþ setsyatãtyeùitavyaü / tadvadantarvyàptàvapi / te ime vyàptipakùadharmmatve svasvapramàõavyavacchedyasàdhanavàkye na tu kevalaü såcayitavye / na cànyataravàkyena ÷akyamubhayaü såcayitumiti kuto 'nyataravàkyavaiyarthyaü // ekasyaiva hi dharmmasya kramàtrairåpyani÷cayaþ / vismçtàvanumàbhàvàt tat kiü vyarthànumàkhileti // api ca saügraha÷lokaþ,- bàdhakàt sàdhyasidvi÷cedvyartho hetvantaragrahaþ / bàdhakàttadasidvi÷cedvyartho dharmmyantaragrahaþ // yadi hi dharmmiõi vyàptiþ sidhyantyeva sàdhyasidvimantarbhàvayati / nanu làbha evaiùaþ / byàptiprasàdhakàdeva pramàõàt sàdhyasidveþ sattvahetvapà÷rayaõaprayàsasya nirasanàt / na hi vyasanamevaitalliïgàntarànusaraõaü nàma / atha na vyàptisàdhakàt sàdhyasidviþ / na tarhyantarvyàptau hetuvaiyarthyamiti kimakàõóakàtaratayà bahu taramàyàsamàvi÷asi / dvayaü hi bhavataþ sàdhyaü dçùñàntadharmmiõi vçttiþ sàdhyadharmmiõi ca / yathàkramaü byàptipakùadharmmatvayoþ sidvyarthaü / nanu yadà pratiniyate dharmmiõi vivàdaþ, tadvahirbhåte ca dharmmiõi vyàptigrahaõaü tadànãü bhavedvaiyarthyaü / yadà tu vastumàtre vivàdaþ tadà sarvvavastuùu hetorvçttistvayàpi sàdhyà mayàpi ceti katamasmin dharmmiõi hetorvçttisàdhanaü mama vyarthaü bhaviùyati / kathamidànãü bahirvyàptirvivàdàdhikaraõaü bhåta evànyatamasmin vyàptisàdhanàt / tàvanmàtralakùaõatvàcca sàdhyadharmmiõaþ / bàdhakaü pramàõaü pravarttamànamantargatamapi dharmmiõaü bahiùkarotãti cet etadeva kathaü bhavatu bàdhakena pravarttamànenaiva tasmin sàdhyasàdhanàt / sàdhyasaü÷ayopagame sàdhyadharmmiõi lakùaõopagamàditi cet ayuktametat / bàdhakamàtràt na sàdhyasidvirityasminpakùe dharmmyantaraparigrahavaiyarthyàbhidhànàt / bàdhakàt sàdhyasidvirityasmiüstu pakùe sàdhanavaiyarthyamàpàditaü / tasmàdvàdhakamàtreõa sàdhyàsidvau na kvacit sandehanivçttiþ / sandehànivçttau na vahiùkaraõamavahiùkçta÷ca sàdhyadharmmyeveti tatra vyàptirantarvyàptireva nedànãü bahirvyàptervàrttàpi / tadiyaübahirvyàptiramusmin pakùe kathaü bhavati yadi pratiniyate dharmmiõi vivàdaþ / tadvahirbhåte ca dharmmiõi vyàptigrahaõambhavati / tatra ca durudvaraþ dharmmyantaraparigrahavaiyarthyadoùaþ / bàdhakamàtreõa tu sàdhyasidvau hetyantarameva vyarthaü / api ca satvahetorvi÷eùeõa na vahirvyàptisambhavaþ / asidve dharmmiõaþ sattve vivàdànavatàrataþ / tatràsidvasya ca vyàptigrahaõe sàdhyadharmmiõi // vyàptigrahaþ kathaü nasyàddçùñànte 'pi na và bhavet // yatra hi dharmmiõi dçùñasya hetorvyàptiþ pratãyate tatra tasya vyàptigrahaõamàkhyàyate / dçùña¤ca sàdhyadharmmiõi sattvamanyathà vimatyayogàditi kathaü nàntarvyàptiþ / tathàpi sàdhanavaiyarthyaniùedhàya bahireva gçhõãma iti cet tat kimidànãü tvadicchànurodhàt dharmmiõi hetorddar÷anamadar÷anamastu / dar÷anavi÷eùe và bahireva vyàptigrahaõavyavasthàstu / ubhayatra dçùñasya vyàptigrahaõe 'pyasti bahirvyàptibhàga iti cet / nanu kimarthamiyàn bhàgo yatnena saürakùyate / màbhåt hetuvaiyarthyamiti cet / nanu yadi bàdhakavçttimàtreõa vyàptigrahaõàdhikaraõe dharmmiõi sàdhyasidveþ sàdhanavaiyarthyamantarvyàptau tadetadvahirvyàptàvapi tulyaü / tasmàd vyasanamàtraü bahirvyàptigrahaõe vi÷eùeõa sattve hetau kevalaü jaóadhiyàmeva niyamena dçùñàntasàpekùaþ sàdhanaprayogaþ paritoùàya jàyate / teùàmevànugrahàrthamàcàryyo dçùñàntamupàdatte / yat sattatkùaõikaü yathà ghaña iti / pañumatayastu naivaü dçùñàntamapekùante / "tasmàddçùñàntaroktebhyo ghañaü dçùñàntamabravãt / tathà màneùvavaiyarthyàdantarvyàptàvapãùyatàm // ityantara÷lokaþ // kathamidànãü anumeye sattvameva sattvameva sapakùa eva sattvamasapakùe vàsattvameva ni÷citamiti hetostrairupyamavagantavyam / "matau sapakùàsapakùau sàdhyadharmmayutàyutau / sattvàsattve tatra hetoste gràhye yatra tatra và //" sàdhyadharmmayuktaþ sarvvaþ sàmànyena sapakùaþ, atadyukta÷càsapakùa iti / tasmin sapakùa eva sattvamasapakùe càsattvameva yathàkramamanvayavyatirekau tau punaryatra tatra và dharmmiõi grahãtavyau yatra ÷akyau grahãtum / tadiha sattvasya sarvvato 'kùaõikàdvyàvçttau bàdhakabalàt sidvàyàü yat sattat kùaõikameveti anvayaþ sàdhyadharmmiõyavagçhyate / tatra dçùñasya hetorvyàptigrahaõàt dharmmyantaràsambhavàt / sambhave 'pi tadanusaraõavaiyarthyàt / yadyevamasàdhàraõo nàma kathamanaikàntika uktaþ // asàdhàraõatàü hetudoùammåóhavyapekùayà / abravãdagrahàdvyàpti(pte)rnaivaü sarvvopasaühçtau // uktametajjaóadhiyo dharmmyantara eva vyàptigrahaõaü pratipannàþ / tadabhimànàpekùayàsàdhàraõamanaikàntikamàha ÷ràvaõatvaü dçùñàntàbhàvàt / sàdhyadharmmiõi ca vyàptiraniùñeragçhãtàyàü vyàptau sandigdhobhayatayàni÷cayakaratvàt / athavà asàdhàraõataiva ÷ràvaõatvasya måóhàbhimànopakalpità / dçùñaiva hi ÷abdavyaktidharmmiõã vivàdàdhikaraõàt / anyathà dharmmyasidviprasaïgàcca / dçùñàdçùña÷abdavyaktisàdhàraõa¤ca ÷ràvaõatvaü hetuþ / dhåmasàmànyavat / tataþ sarvvopasaühàravatyàþ vyàpteþ sambhavàt sattvàdivadadçùñameva sàdhanaü ÷ràvaõatvàkhyaü / kramayaugapadyànupalambha eva càtra bàdhakaü pramàõaü / ÷rotraj¤ànajana katvameva hi ÷ràvaõatvaü / tasmànmåóhavyapek÷ayàsàdhàraõatvàt / asàdhàraõasya sarvvopasaühàràyogàt / sàdhya dharmmiõi vyàptipratãtàveva sàdhyapratãteþ sàdhanavaiphalyaü syàdeva / tanmàbhåvvaiphalyamiti naiva vyàptirgrahãtavyà / tasyàmagçhãtàyàü sandigdhobhayatayà syàdanaikàntikatvaü / sarvvopasaühàreõa tu vyàptigrahaõe yathoktanyàyena sàdhanavaiphalyàbhàvàt / aduùñaü sattvàdi sàdhanameveti veditavyam / tadevamubhayathà måóhajanàpekùayàsàdhàraõamanaikàntikamuktam / samàna¤caitadvahirvyàptivàdinàmapi yadi hi måóhamatàpekùà na syàt syàdeva ÷ràvaõatvamaduùño hetuþ / satvàdivanniyata÷abdeùu hi vivàde ÷abdàntaraü syàt / dçùñàntaþ sarvva÷abdeùu vigatau bàdhakaü pramàõaü pravarttammanaü adçùñàntamapi tatraikaü dçùñàntayatãti kathama sàdhàraõamanaikàntikaü veti / 0 / antarvyàptisamarthanaü samàptamiti // 0 // kçtiriyaü ratnàkara÷àntipàdànàmiti // 0 //