Panditasoka: Samanyadusanadikprasarita Based on the edition by Haraprasad Shastri: Six Buddhist Nyaya tracts in Sanskrit. Calcutta : The Asiatic Society, 1989, 1-114. Input by members of the Sanskrit Buddhist Input Project. With kind permission of the Digital Sanskrit Buddhist Canon Project of Nagarjuna Institute, Nepal and University of the West, Rosemead, California, USA (www.uwest.edu/sanskritcanon) Sastra section, text no. 55.5 The transliteration emulates the conventions of Nagari script. Therefore, many word boundaries are not marked by blanks. ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ Paï¬itÃÓokaviracità SÃmÃnyadÆ«aïadikprasÃrità / vyÃpakannityameka¤ca sÃmÃnyaæ yai÷ prakalpitaæ / mohagranthicchide te«Ãæ tadabhÃva÷ prasÃdhyate // kathamidamavagamyate / parasparavilak«aïak«aïe«u pratyak«asamÅk«yamÃïe«vabhinnadhÅdhvaniprasavanibandhanamanuyÃyirÆpaæ sÃmÃnyaæ na mÃnyaæ mÃnÅ«iïÃmiti / sÃdhakapramÃïavirahÃt bÃdhakapramÃïasambhavÃcceti brÆma÷ / tathÃhi yadidaæ sÃmÃnyasÃdhanamanumÃnamabhidhÅyate parai÷ / yadanugatÃkÃraæ j¤Ãnaæ tadanugatavastunibandhanaæ yathà bahu«u pu«pe«u srak sragiti j¤Ãnaæ / asti ca parasparasamparkavikalakalÃsu kÃryyÃdivyakti«vanugatÃkÃraæ vij¤Ãnaæ tadanaikÃntikatÃdo«ÃkrÃntaÓarÅratvÃnna tadbhÃvasÃdhanÃyÃlaæ / yato bhavati bahu«u pÃcake«u pÃcaka÷ pÃcaka iti ekÃkÃraparÃmarÓapratyaya÷ / na ca te«vanugatamekaæ vastu samasti / tadbhÃve hi prÃgeva tathÃvidhapratyayotpÃdaprasaÇgo durvvÃrapracÃra÷ / kriyopakÃrÃpek«ÃïÃæ svalak«aïÃnÃæ sÃmÃnyavya¤jakatvÃdayamado«a iti cet / naitadasti / nityÃnÃmanÃdheyÃtiÓayatayÃnupakÃriïi sahakÃriïyapek«ÃyogÃt / sÃtiÓayatve và pratik«aïaæ viÓarÃrÆÓarÅratvÃt kriyà kuta iti do«odu«parihara÷ / kriyÃnibandhanatvÃt pÃcake«vanugatÃkÃrapratyayasya nÃnaikÃntikatÃdo«a ityapi vÃrttaæ / pratibhedaæ bhidyamÃnÃnÃæ karmmaïÃæ tannibandhanatvÃyogÃt / bhinnÃnÃmapyabhinnÃkÃraj¤Ãnanibandhanatve vyaktÅnÃmapi tathà bhÃvo na rÃja daï¬anivÃrita÷ / tataÓca sÃmÃnyameva nopeyaæ syÃt / iti mÆlaharaæ pak«amÃÓrayatà devÃnÃæ priyeïa su«Âha anukÆlamÃcaritaæ / anenaiva nyÃyena kriyÃkÃrakasambandhamabhinnaj¤Ãnanibandhanamupakalpayan pratik«ipta÷ / pÃkakriyÃtvanibandhana÷ pÃcake«vanugatÃkÃra÷ pratyayastato nÃnaikÃntikatÃdo«a ityapi na mantavyaæ / nahyarthÃntarasambandhinÅ jÃtirarthÃntarapratyayotpattihetu÷, atiprasaÇgÃt / syÃdetat samavetasamavÃyasambandhabalÃt pÃkakriyÃsÃmÃnyaæ pÃcake«vabhinnÃkÃraæ parÃmarÓapratyayamupajanayati tato na yathoktado«a÷ / tadidamapyasÃraæ / yat udayÃnantarÃpavarjjitayà karmmaïÃmevÃsambhavÃt, vina«Âe karmmaïi tat sÃmÃnyaæ na karmmaïi tadabhÃvÃdeva nÃpi karttarÅti sambadvasambandhopyasya nÃstÅti nÃbhinnapratyayahetu÷ / tasmÃt sthitametattadanaikÃntikatÃdo«adu«ÂatvÃnnedamanumÃnaæ sÃmÃnyasattvÃsÃdhanÃya paryyÃptamiti / itaÓcÃpi na sÃmÃnyasattvÃsÃdhanamidamanumÃnaæ / yathaiva hi parasparÃsaÇkÅrïasvabhÃvà api ÓÃbaleyÃdayobhÃvÃ÷ kayÃcideva tadekakÃryyapratiniyamalak«aïayà svahetubalÃyÃtayà prak­tyà tadekamabhimatamanugatarÆpamupakurbbate, tadaparasÃmÃnyÃntaramantareïÃnyathÃnavasthÃprasaÇgÃt / tathà tamekaæ parÃmarÓapratyayamupajanayantu kimantarÃlaga¬unà vyatirekavatà sÃmÃnyenopagatena / athocyate pratiniyataÓaktaya÷ sarvvabhÃvÃ÷ / etacca sÃmÃnyÃpalÃpibhirapi niyatamabhyupagamanÅyaæ anyathà kuta÷ ÓÃlivÅjaæ ÓÃlyaÇkurameva janayati na kodravÃÇkuramiti / paraparyyanuyoge bhÃvaprak­tiæ muktvà kimaparamiha vacanÅyamasti / etaccottaramasmÃkamapi na vanauka÷kulakavalitaæ, tathÃhi vayamapyevaæ Óaktà eva vaktuæ sÃmÃnyamevopakarttuæ ÓaktivyaktÅnÃæ bhedÃviÓe«e 'pi na tadekaæ vij¤Ãnamupajanayitumiti / anuttaraæ vata do«asaÇkaÂamatrabhavÃn d­«Âido«eïa praviÓyamÃno 'pi nÃtmÃnamÃtmanà sambedayate / tathÃhi ÓÃlivÅjatadaÇkurayoradhyak«Ãnupalambhanibandhane kÃryyakÃraïabhÃve 'vagate ÓÃlivÅjaæ ÓÃlyaÇkuraæ janayituæ Óaktaæ na kodravÃÇkuramiti ÓakyamabhidhÃtuæ / naivaæ sÃmÃnyatadvatorupakÃryyopakÃrakabhÃva÷ kutaÓcana pramÃïÃnniÓcita÷ / tatkathamidamuttaramabhidhÅyamÃnamÃdadhÅta sÃdhimÃnamityalamalÅkanirbandhanena / na sÃdhakapramÃïavirahamÃtreïa prek«ÃvatÃmasadvyavahÃra÷ / tatastadabhÃvasÃdhakamanumÃnamabhidhÅyamÃnamasmÃbhirÃkalyatÃæ / yadyadupalabdhilak«aïaprÃptaæ sannopalabhyate tattadasaditi prek«Ãvadbhirvyavaharttavyaæ, yathÃmbarÃmburuhaæ, nopalabhyate copalabdhilak«aïaprÃptaæ sÃmÃnyaæ kvacidapÅti svabhÃvÃnupalabdhi÷ / na cÃtrÃsidvido«odbhÃvanayà pratyavasthÃtavyam / tathà hyatrÃsidvirbhavantÅ svarÆpato viÓe«aïato và bhavet / tatra na tÃvadÃdyaæ sambhavati / anyopalambharupasyÃnupalambhasyÃbhyupagamÃt / tasya ca svasambedanapratyak«asÃk«Ãtk­tasvarÆpatvÃt kuta÷ svarÆpÃsidvado«ÃvakÃÓa÷ / athocyate svasambedanameva na sambhavati / svÃtmani kriyÃvirodhÃt / na hi tayaivÃsidhÃrayà saivÃsidhÃrà cchidyate / tadebÃÇgalyagraæ tenaivÃÇgulyagreïa sp­Óyate iti / ato 'sidva evÃyaæ hetu÷ / tadidaæ svasambedanaÓabdÃrthà parij¤Ãnavij­mbhatameva prakaÂayati vÃva÷ / tathÃhi kalasakaladhautakuvalayÃdibhyo vyÃv­ttaæ vij¤ÃnamupajÃyate / tena bodharÆpatayotpattirevÃsya svasambittirucyate, prakÃÓavat / na karmmakartt­kriyÃbhÃvÃt / ekasyÃnaæÓarÆpasya trairÆpyÃnupapattita÷ / yathaiva hi prakÃÓakÃntaranirapek«a÷ prakÃÓa÷ prakÃÓamÃna Ãtmana÷ prakÃÓaka ucyate / tathà j¤Ãnamapi j¤ÃnÃntaranirapek«aæ prakÃÓamÃnamÃtmana÷ prakÃÓamucyate / tato 'yaæ paramÃrtha÷ / na j¤Ãnaæ j¤ÃnÃntarasaævedyamupapadyate nÃpyasambiditamucyate / yathÃprakÃre ca svasambedanaÓabdÃrtha vivak«ite na ki¤cid vacanÅyakamasti kuto yathoktado«Ãvasara÷ / nÃpi viÓe«aïÃsidvyÃsidvirÆdbhÃvanÅyà / upalabdhilak«aïaprÃptatayà sÃmÃnyasya svayameva parairupagamÃt / tathÃnabhyupagame và na sÃmÃnyabalena và kuleyÃdi«vanugatÃkÃrau dhÅdhvanÅ syÃtÃæ / na hi yato yatra j¤ÃnÃbhidhÃnaprav­ttistadanupalak«aïe tasya pratÅtirbhavati, daï¬ivat / yat punaridamudyotitamudyotakareïa / kiæ sÃmÃnyaæ pratipadyase, na và / yadi pratipadyase kathamapanhu«e / atha na pratipadyase tadà tasyÃsidvatvÃdÃÓrayÃsidvo hetu÷ / tadidaæ tasya dharmmisvarÆpitÃnabhij¤atÃvij­mbhitamÃbhÃti / yato na vayaæ vahÅrÆpatayà sÃmÃnyaæ dharmmitayÃÇgÅkurmmahe / antarmmÃtrÃbhiniveÓino bhÃvÃbhÃvobhayÃnubhavÃhitavÃsanÃparipÃkaprabhavasyÃdhyastavahirvastuno j¤ÃnÃkÃrasya dharmbhitayopayogÃt / sa ca svasambedanapratyak«asidvatayà na Óakya÷ pratik«eptuæ / tadatra dharmmiïi vyavasthitÃ÷ sadasatve cintayanti / kimayaæ sÃmÃnyaÓabdavikalpapratibhÃsÃrtho dharmmÅ paraparikalpitavahi÷sÃmÃnyanibandhano veti / tasya vÃhyÃnupÃdÃnatve sÃdhyatayÃnupalambho hetu÷ / na punastasyaivÃbhÃva÷ sÃdhyate / tadvi«ayaÓabdaprayogaprasaÇgÃt / evambidhe ca dharmmiïi vivak«ite kuta ÃÓrayÃsidvido«a÷ / yattÆcyate / pratyak«apramÃïasidvasvabhÃvatayà sÃmÃnyasyÃsidva evÃyaæ heturiti / tadayuktaæ, tasya svarÆpeïÃpratibhÃsanÃt / idameva hi pratyak«asya pratyak«atvaæ yat svarÆpasya svabudvau samarpaïaæ / idaæ punarmÆlyÃdÃnakrayi sÃmÃnyaæ svarÆpa¤ca nÃdarÓayati pratyak«atäca svÅkarttumicchati / tathÃhi na vayaæ parasparÃsaækÅrïaÓÃvaleyÃdivyaktibhedapratibhÃsanavelÃyÃæ tadvilak«aïamaparamanugatamadhyak«eïek«Ãmahe / kaïÂheÓanamiva bhÆte«u / ÓÃvaleyasÃmÃnyabudverasidve÷ / tat kathamad­«ÂakalpanayÃtmÃnamÃtmanà vipralabhemahi / iti nÃsidvo hetu÷ / nÃpyanaikÃntikatà ÓaÇkÃvi«ayamatipatati, vipak«av­ttyadarÓanÃt / asapak«e sambhavÃnupalambhÃt / sÃdhÃraïÃnaikÃntikatà mÃbhÆta / sandigdhavipak«avyÃv­ttikatà tu pratibandhÃdarÓanÃdanivÃrita prasaraiva / tadetanna samÃlocitatarkakarkaÓadhiyÃmabhidhÃnaæ / viparyyaye bÃdhakapramÃïasÃmarthyÃdapasÃritasadbhÃvatvÃttadÃÓaÇkÃyÃ÷ / tathÃhyasattve sÃdhye sattvaæ vipak«a÷ / tatra pratyak«av­ttyà bhavitavyaæ / yato yadyadÃvikalÃpratihatasÃmarthyaæ tattadà bhavatyeva / tadyathÃvikalabalasakalakÃraïakalÃpo 'Çkura÷ / sati ca cak«urÃdisÃkalye d­Óye vastunyavikalÃpratibadvaÓaktikÃraïaæ pratyak«aæ j¤Ãnamiti svabhÃvahetu÷ / tato virudvopalambhÃdvipak«ÃdvyÃvarttamÃno hetu÷ / asadvyavahÃrayogyatvena vyÃpyata iti vyÃptisidvernÃnaikÃntika÷ / abhimatasÃdhya pratibandhasidvestu virudvatà dÆratarasamutsÃritarabhasaprasaraiva / ato 'sidvatÃdidÆ«aïaÓaÇkÃkalaÇkÃlaÇki(k­)tÃdveto÷ prastutavastusidvau sidvamasattvaæ sÃmÃnyasyetyalamatibadvavistaravisÃriïyà kathayeti viramyate / na ca vastusaæsthÃnavat sÃmÃnyaæ vyakterlak«aïaæ / na cÃnuv­ttavyÃv­ttavarïÃdyÃtmake jÃtivyaktÅ varïÃdiniyatapratibhÃsapratÅtiprasaÇgÃt / vyakterevÃsau pratibhÃsa iti cet ko 'parastarhi sÃmÃnyasyÃnugatÃkÃra iti cet / nanu varïasaæsthÃne virahayya kimaparamanugÃmi vidyate / jÃtibyaktayo÷ samavÃyabalÃdavibhÃvitavibhÃgayo÷ k«Årodakayoriva parasparamiÓraïena pratipatteriti cet / na tarhi sÃmÃnyaviÓe«ayorekatarasyÃpi rÆpaæ g­hÅtaæ / svarÆpÃgrahaïe 'nayorapyagrahaïamiti nirÃlambanaiva sà tÃd­ÓÅ pratipattiriti paramÃrtha ÃveditastÃvat nirÃlambanayà ca pratÅtyà vyavasthÃpyamÃnaæ sÃmÃnyaæ suvyavasthÃpitaæ / tasmÃdviÓe«yÃsidvyÃpi nÃyamasidvo hetu÷ / sapak«e varttamÃno virudva ityapi na mantavya÷ / anaikÃntikatÃpyasya na sambhÃvanÃm arhati / asadvyavahÃrà napek«atvena hi d­ÓyÃnupalambho vyÃpta÷ / yadi hi sannapi tatra na pravarttayet / iha sÃpek«a÷ syÃt / tato vipak«ÃdvyÃpakavirudvÃvarudvÃt / vyÃvarttamÃno 'sadvyavahÃre viÓrÃmyatÅti atastenÃsadvyavahÃreïÃnupalambho vyÃpyata iti kuto 'nekÃnta÷ / tataÓca sa evÃrtha÷ samÃyÃta÷ / etÃsu pa¤casvavabhÃsanÅ«u pratyak«avodhe sphuÂamaÇgurÅ«u / sÃdhÃraïaæ «a«Âhamihek«ate ya÷ Ó­Çgaæ ÓirasyÃtmana Åk«ate sa÷ // iti // sarvvasya ca pÆrvvoktasyÃyaæ paramÃrtha÷ / pratyak«apratibhÃsi vartmana pa¤casvaÇgulÅ«u sthitaæ sÃmÃnyaæ pratibhÃsate na ca vikalpÃkÃrabudvau tathà / tà evÃsphuÂamÆrttayotra hi vibhÃsante na jÃtistata÷ sÃd­ÓyabhramakÃraïau punarimÃvekopalabdhidhvanÅ iti // sÃmÃnyasidvidÆ«aïadikprasÃrità // 3 // k­tiriyaæ paï¬itÃÓokasya // 0 //