Panditasoka: Samanyadusanadikprasarita Based on the edition by Haraprasad Shastri: Six Buddhist Nyaya tracts in Sanskrit. Calcutta : The Asiatic Society, 1989, 1-114. Input by members of the Sanskrit Buddhist Input Project. With kind permission of the Digital Sanskrit Buddhist Canon Project of Nagarjuna Institute, Nepal and University of the West, Rosemead, California, USA (www.uwest.edu/sanskritcanon) Sastra section, text no. 55.5 The transliteration emulates the conventions of Nagari script. Therefore, many word boundaries are not marked by blanks. ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a à 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r ç 231 vocalic R è 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 long vocalic l í 237 velar n ï 239 velar N ð 240 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t ñ 241 retroflex T ò 242 retroflex d ó 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ù 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ý 253 visarga þ 254 long e ¹ 185 long o º 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ Paõóità÷okaviracità Sàmànyadåùaõadikprasàrità / vyàpakannityameka¤ca sàmànyaü yaiþ prakalpitaü / mohagranthicchide teùàü tadabhàvaþ prasàdhyate // kathamidamavagamyate / parasparavilakùaõakùaõeùu pratyakùasamãkùyamàõeùvabhinnadhãdhvaniprasavanibandhanamanuyàyiråpaü sàmànyaü na mànyaü mànãùiõàmiti / sàdhakapramàõavirahàt bàdhakapramàõasambhavàcceti bråmaþ / tathàhi yadidaü sàmànyasàdhanamanumànamabhidhãyate paraiþ / yadanugatàkàraü j¤ànaü tadanugatavastunibandhanaü yathà bahuùu puùpeùu srak sragiti j¤ànaü / asti ca parasparasamparkavikalakalàsu kàryyàdivyaktiùvanugatàkàraü vij¤ànaü tadanaikàntikatàdoùàkrànta÷arãratvànna tadbhàvasàdhanàyàlaü / yato bhavati bahuùu pàcakeùu pàcakaþ pàcaka iti ekàkàraparàmar÷apratyayaþ / na ca teùvanugatamekaü vastu samasti / tadbhàve hi pràgeva tathàvidhapratyayotpàdaprasaïgo durvvàrapracàraþ / kriyopakàràpekùàõàü svalakùaõànàü sàmànyavya¤jakatvàdayamadoùa iti cet / naitadasti / nityànàmanàdheyàti÷ayatayànupakàriõi sahakàriõyapekùàyogàt / sàti÷ayatve và pratikùaõaü vi÷aràrå÷arãratvàt kriyà kuta iti doùoduùpariharaþ / kriyànibandhanatvàt pàcakeùvanugatàkàrapratyayasya nànaikàntikatàdoùa ityapi vàrttaü / pratibhedaü bhidyamànànàü karmmaõàü tannibandhanatvàyogàt / bhinnànàmapyabhinnàkàraj¤ànanibandhanatve vyaktãnàmapi tathà bhàvo na ràja daõóanivàritaþ / tata÷ca sàmànyameva nopeyaü syàt / iti målaharaü pakùamà÷rayatà devànàü priyeõa suùñha anukålamàcaritaü / anenaiva nyàyena kriyàkàrakasambandhamabhinnaj¤ànanibandhanamupakalpayan pratikùiptaþ / pàkakriyàtvanibandhanaþ pàcakeùvanugatàkàraþ pratyayastato nànaikàntikatàdoùa ityapi na mantavyaü / nahyarthàntarasambandhinã jàtirarthàntarapratyayotpattihetuþ, atiprasaïgàt / syàdetat samavetasamavàyasambandhabalàt pàkakriyàsàmànyaü pàcakeùvabhinnàkàraü paràmar÷apratyayamupajanayati tato na yathoktadoùaþ / tadidamapyasàraü / yat udayànantaràpavarjjitayà karmmaõàmevàsambhavàt, vinaùñe karmmaõi tat sàmànyaü na karmmaõi tadabhàvàdeva nàpi karttarãti sambadvasambandhopyasya nàstãti nàbhinnapratyayahetuþ / tasmàt sthitametattadanaikàntikatàdoùaduùñatvànnedamanumànaü sàmànyasattvàsàdhanàya paryyàptamiti / ita÷càpi na sàmànyasattvàsàdhanamidamanumànaü / yathaiva hi parasparàsaïkãrõasvabhàvà api ÷àbaleyàdayobhàvàþ kayàcideva tadekakàryyapratiniyamalakùaõayà svahetubalàyàtayà prakçtyà tadekamabhimatamanugataråpamupakurbbate, tadaparasàmànyàntaramantareõànyathànavasthàprasaïgàt / tathà tamekaü paràmar÷apratyayamupajanayantu kimantaràlagaóunà vyatirekavatà sàmànyenopagatena / athocyate pratiniyata÷aktayaþ sarvvabhàvàþ / etacca sàmànyàpalàpibhirapi niyatamabhyupagamanãyaü anyathà kutaþ ÷àlivãjaü ÷àlyaïkurameva janayati na kodravàïkuramiti / paraparyyanuyoge bhàvaprakçtiü muktvà kimaparamiha vacanãyamasti / etaccottaramasmàkamapi na vanaukaþkulakavalitaü, tathàhi vayamapyevaü ÷aktà eva vaktuü sàmànyamevopakarttuü ÷aktivyaktãnàü bhedàvi÷eùe 'pi na tadekaü vij¤ànamupajanayitumiti / anuttaraü vata doùasaïkañamatrabhavàn dçùñidoùeõa pravi÷yamàno 'pi nàtmànamàtmanà sambedayate / tathàhi ÷àlivãjatadaïkurayoradhyakùànupalambhanibandhane kàryyakàraõabhàve 'vagate ÷àlivãjaü ÷àlyaïkuraü janayituü ÷aktaü na kodravàïkuramiti ÷akyamabhidhàtuü / naivaü sàmànyatadvatorupakàryyopakàrakabhàvaþ kuta÷cana pramàõànni÷citaþ / tatkathamidamuttaramabhidhãyamànamàdadhãta sàdhimànamityalamalãkanirbandhanena / na sàdhakapramàõavirahamàtreõa prekùàvatàmasadvyavahàraþ / tatastadabhàvasàdhakamanumànamabhidhãyamànamasmàbhiràkalyatàü / yadyadupalabdhilakùaõapràptaü sannopalabhyate tattadasaditi prekùàvadbhirvyavaharttavyaü, yathàmbaràmburuhaü, nopalabhyate copalabdhilakùaõapràptaü sàmànyaü kvacidapãti svabhàvànupalabdhiþ / na càtràsidvidoùodbhàvanayà pratyavasthàtavyam / tathà hyatràsidvirbhavantã svaråpato vi÷eùaõato và bhavet / tatra na tàvadàdyaü sambhavati / anyopalambharupasyànupalambhasyàbhyupagamàt / tasya ca svasambedanapratyakùasàkùàtkçtasvaråpatvàt kutaþ svaråpàsidvadoùàvakà÷aþ / athocyate svasambedanameva na sambhavati / svàtmani kriyàvirodhàt / na hi tayaivàsidhàrayà saivàsidhàrà cchidyate / tadebàïgalyagraü tenaivàïgulyagreõa spç÷yate iti / ato 'sidva evàyaü hetuþ / tadidaü svasambedana÷abdàrthà parij¤ànavijçmbhatameva prakañayati vàvaþ / tathàhi kalasakaladhautakuvalayàdibhyo vyàvçttaü vij¤ànamupajàyate / tena bodharåpatayotpattirevàsya svasambittirucyate, prakà÷avat / na karmmakarttçkriyàbhàvàt / ekasyànaü÷aråpasya trairåpyànupapattitaþ / yathaiva hi prakà÷akàntaranirapekùaþ prakà÷aþ prakà÷amàna àtmanaþ prakà÷aka ucyate / tathà j¤ànamapi j¤ànàntaranirapekùaü prakà÷amànamàtmanaþ prakà÷amucyate / tato 'yaü paramàrthaþ / na j¤ànaü j¤ànàntarasaüvedyamupapadyate nàpyasambiditamucyate / yathàprakàre ca svasambedana÷abdàrtha vivakùite na ki¤cid vacanãyakamasti kuto yathoktadoùàvasaraþ / nàpi vi÷eùaõàsidvyàsidvirådbhàvanãyà / upalabdhilakùaõapràptatayà sàmànyasya svayameva parairupagamàt / tathànabhyupagame và na sàmànyabalena và kuleyàdiùvanugatàkàrau dhãdhvanã syàtàü / na hi yato yatra j¤ànàbhidhànapravçttistadanupalakùaõe tasya pratãtirbhavati, daõóivat / yat punaridamudyotitamudyotakareõa / kiü sàmànyaü pratipadyase, na và / yadi pratipadyase kathamapanhuùe / atha na pratipadyase tadà tasyàsidvatvàdà÷rayàsidvo hetuþ / tadidaü tasya dharmmisvaråpitànabhij¤atàvijçmbhitamàbhàti / yato na vayaü vahãråpatayà sàmànyaü dharmmitayàïgãkurmmahe / antarmmàtràbhinive÷ino bhàvàbhàvobhayànubhavàhitavàsanàparipàkaprabhavasyàdhyastavahirvastuno j¤ànàkàrasya dharmbhitayopayogàt / sa ca svasambedanapratyakùasidvatayà na ÷akyaþ pratikùeptuü / tadatra dharmmiõi vyavasthitàþ sadasatve cintayanti / kimayaü sàmànya÷abdavikalpapratibhàsàrtho dharmmã paraparikalpitavahiþsàmànyanibandhano veti / tasya vàhyànupàdànatve sàdhyatayànupalambho hetuþ / na punastasyaivàbhàvaþ sàdhyate / tadviùaya÷abdaprayogaprasaïgàt / evambidhe ca dharmmiõi vivakùite kuta à÷rayàsidvidoùaþ / yattåcyate / pratyakùapramàõasidvasvabhàvatayà sàmànyasyàsidva evàyaü heturiti / tadayuktaü, tasya svaråpeõàpratibhàsanàt / idameva hi pratyakùasya pratyakùatvaü yat svaråpasya svabudvau samarpaõaü / idaü punarmålyàdànakrayi sàmànyaü svaråpa¤ca nàdar÷ayati pratyakùatà¤ca svãkarttumicchati / tathàhi na vayaü parasparàsaükãrõa÷àvaleyàdivyaktibhedapratibhàsanavelàyàü tadvilakùaõamaparamanugatamadhyakùeõekùàmahe / kaõñhe÷anamiva bhåteùu / ÷àvaleyasàmànyabudverasidveþ / tat kathamadçùñakalpanayàtmànamàtmanà vipralabhemahi / iti nàsidvo hetuþ / nàpyanaikàntikatà ÷aïkàviùayamatipatati, vipakùavçttyadar÷anàt / asapakùe sambhavànupalambhàt / sàdhàraõànaikàntikatà màbhåta / sandigdhavipakùavyàvçttikatà tu pratibandhàdar÷anàdanivàrita prasaraiva / tadetanna samàlocitatarkakarka÷adhiyàmabhidhànaü / viparyyaye bàdhakapramàõasàmarthyàdapasàritasadbhàvatvàttadà÷aïkàyàþ / tathàhyasattve sàdhye sattvaü vipakùaþ / tatra pratyakùavçttyà bhavitavyaü / yato yadyadàvikalàpratihatasàmarthyaü tattadà bhavatyeva / tadyathàvikalabalasakalakàraõakalàpo 'ïkuraþ / sati ca cakùuràdisàkalye dç÷ye vastunyavikalàpratibadva÷aktikàraõaü pratyakùaü j¤ànamiti svabhàvahetuþ / tato virudvopalambhàdvipakùàdvyàvarttamàno hetuþ / asadvyavahàrayogyatvena vyàpyata iti vyàptisidvernànaikàntikaþ / abhimatasàdhya pratibandhasidvestu virudvatà dåratarasamutsàritarabhasaprasaraiva / ato 'sidvatàdidåùaõa÷aïkàkalaïkàlaïki(kç)tàdvetoþ prastutavastusidvau sidvamasattvaü sàmànyasyetyalamatibadvavistaravisàriõyà kathayeti viramyate / na ca vastusaüsthànavat sàmànyaü vyakterlakùaõaü / na cànuvçttavyàvçttavarõàdyàtmake jàtivyaktã varõàdiniyatapratibhàsapratãtiprasaïgàt / vyakterevàsau pratibhàsa iti cet ko 'parastarhi sàmànyasyànugatàkàra iti cet / nanu varõasaüsthàne virahayya kimaparamanugàmi vidyate / jàtibyaktayoþ samavàyabalàdavibhàvitavibhàgayoþ kùãrodakayoriva parasparami÷raõena pratipatteriti cet / na tarhi sàmànyavi÷eùayorekatarasyàpi råpaü gçhãtaü / svaråpàgrahaõe 'nayorapyagrahaõamiti niràlambanaiva sà tàdç÷ã pratipattiriti paramàrtha àveditastàvat niràlambanayà ca pratãtyà vyavasthàpyamànaü sàmànyaü suvyavasthàpitaü / tasmàdvi÷eùyàsidvyàpi nàyamasidvo hetuþ / sapakùe varttamàno virudva ityapi na mantavyaþ / anaikàntikatàpyasya na sambhàvanàm arhati / asadvyavahàrà napekùatvena hi dç÷yànupalambho vyàptaþ / yadi hi sannapi tatra na pravarttayet / iha sàpekùaþ syàt / tato vipakùàdvyàpakavirudvàvarudvàt / vyàvarttamàno 'sadvyavahàre vi÷ràmyatãti atastenàsadvyavahàreõànupalambho vyàpyata iti kuto 'nekàntaþ / tata÷ca sa evàrthaþ samàyàtaþ / etàsu pa¤casvavabhàsanãùu pratyakùavodhe sphuñamaïgurãùu / sàdhàraõaü ùaùñhamihekùate yaþ ÷çïgaü ÷irasyàtmana ãkùate saþ // iti // sarvvasya ca pårvvoktasyàyaü paramàrthaþ / pratyakùapratibhàsi vartmana pa¤casvaïgulãùu sthitaü sàmànyaü pratibhàsate na ca vikalpàkàrabudvau tathà / tà evàsphuñamårttayotra hi vibhàsante na jàtistataþ sàdç÷yabhramakàraõau punarimàvekopalabdhidhvanã iti // sàmànyasidvidåùaõadikprasàrità // 3 // kçtiriyaü paõóità÷okasya // 0 //