Abhisamayalankarantah patinam
Based on the ed. by Ram Shankar Tripathi: Abhisamayalankarantah patinam.
Sarnath: Central Institute of Higher Tibetan Studies, 1977, pp. 1-67


Input by members of the Sanskrit Buddhist Input Project.
With kind permission of the Digital Sanskrit Buddhist Canon Project
of Nagarjuna Institute, Nepal
and University of the West, Rosemead, California, USA
(www.uwest.edu/sanskritcanon)
Sastra section, text no. 33


The transliteration emulates the conventions of Nagari script.
Therefore, many word boundaries are not marked by blanks.


___________________________________________________________________

THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY!   
COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. 
                                       
Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding:
                                       
description             character  =ASCII   
                                       
long a                  à             224   
long A                  â             226   
long i                  ã             227   
long I                  ä             228   
long u                  å             229   
long U                  æ             230   
vocalic r               ç             231   
vocalic R               è             232   
long vocalic r          é             233   
vocalic l               ë             235   
long vocalic l          í             237   
velar n                 ï             239   
velar N                 ð             240   
palatal n               ¤             164   
palatal N               ¥             165   
retroflex t             ñ             241   
retroflex T             ò             242   
retroflex d             ó             243   
retroflex D             ô             244   
retroflex n             õ             245   
retroflex N             ö             246   
palatal s               ÷             247   
palatal S               ø             248   
retroflex s             ù             249   
retroflex S             ú             250   
anusvara                ü             252   
capital anusvara        ý             253   
visarga                 þ             254   

long e                  ¹             185   
long o                  º             186   
l underbar              ×             215   
r underbar              Ÿ             159   
n underbar              ­             173   
k underbar              É             201   
t underbar              Â             194   
                                       
Other characters of the CSX encoding table are not included.
Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order 
to facilitate word search.             

For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings 
and formats see:
www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf
and
www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf
___________________________________________________________________





pari÷iùñam - 1

namaþ sarvabuddhabodhisattvebhyaþ

Abhisamayàlaïkàràntaþ pàtinàü padàrthànàü saükùepato vivaraõam

sarvàkàraj¤atàdyaùñau padàrthàþ; cittotpàdàdayaþ saptati÷ca padàrthà abhisamayàlaïkàrasyàbhidheyà santi / teùàmiha svaråpaü saükùepeõa praståyate /

aùñau padàrthàþ

sarvàkàraj¤atà, màrgaj¤atà, sarvaj¤atà (vastuj¤atà), sarvàkàràbhisambodhaþ, mårdhàbhisamayaþ, ànupårvikàbhisamayaþ, ekakùaõàbhisambodhaþ, dharmakàya÷cetyaùñau padàrthà abhisamayàlaïkàre dvàbhyàü kàrikàbhyàü pradar÷itàþ / yathà -

praj¤àpàramitàùñàbhiþ padàrthaiþ samudãrità /
sarvàkàraj¤atà màrgaj¤atà sarvaj¤atà tataþ //
sarvàkàràbhisambodho mårdhapràpto 'nupårvikaþ /
ekakùaõàbhisambodho dharmakàya÷ca te 'ùñadhà //

1. sarvàkàraj¤atà

(ka) lakùaõam

ekasminneva kùaõe yàvatpadàrthàkàràõàü yathàvat sàkùàtkàri paryantaj¤ànaü sarvàkàraj¤atàyà lakùaõam /

(kha) bhedaþ
yàvajj¤ànaü yathàvajj¤ànamiti sarvàkàraj¤atàyà dvau bhedau / yà praj¤à a÷eùàkàràn jànàti sà yàvajj¤ànam, yà ca yathà padàrthànàü svaråpaü tathà jànàtãti yathàvajj¤ànam /

athavà - cittotpàdàdihetånàü anàsravaphalànàü ca a÷eùàkàrasàkùàtkàri sarvàkàraj¤ànamityeko bhedaþ / buddhabhåmau jàyamànàni dvàviü÷atiþ anàsravaj¤ànànãti dvitãyo bhedaþ /

(ga) avadhiþ
buddhabhåmàveva kevalaü sarvàkàraj¤atà bhavati /

2. màrgaj¤atà

(ka) lakùaõam
màrgatrayaniþsvabhàvatvasàkùàtkàriõyà praj¤ayopàttatve sati àryamàhàyànikàbhisamayatvaü màrgaj¤atàyà lakùaõam /

(kha) bhedaþ
catvàro 'syà bhedà bhavanti, yathà ÷ràvakamàrgaj¤atà, pratyekabuddhamàrgaj¤atà, mahàyànamàrgaj¤atà, màhàyànikàryasantatisthasarvapraj¤opàyaj¤atà ceti /

(ga) avadhiþ
mahàyànadar÷anamàrgamàrabhya buddhabhåmiü yàvat màrgaj¤atàyàþ sãmà bhavati /

3. sarvaj¤atà (vastuj¤atà)

(ka) lakùaõam
samastadharmagatapudgalanairàtmyasàkùàtkàriõyà praj¤ayopàttatvena hainayànikajàtãyàbhisamayasvaråpaü àryasantatisthaü j¤ànaü màrgaj¤atàyà lakùaõam / hainayànikàryasantatisthaü yajj¤ànaü tacchånyatàyàþ pudgalanairàtmyàparaparyàyàþ sàkùàtkàri, tenopàttatvàt sarvaj¤atàyà lakùaõe hainayànikajàtãyeti vi÷eùaõam /

(kha) bhedaþ
phalabhåtàyà jinajananyà dåratvam avidåratvaü ceti sarvaj¤atàyà dvau bhedau /

(ga) avadhiþ
÷ràvakãyadar÷anamàrgamàrabhya buddhabhåmiparyantaü sarvaj¤atàyàþ sãmà bhavati /

4. sarvàkàràbhisambodhaþ

(ka) lakùaõam
trisarvaj¤atàkàràõàü bhàvanàmayyà praj¤ayopàttaþ sattvayogaþ sarvàkàràbhisambodha iti lakùaõam /

(kha) bhedaþ
svaråpeõa viü÷atiþ prayogàþ / àkàreõa trisarvaj¤atàsambaddhànàü trisaptatyuttara÷atasaükhyàkànàmàkàràõàmabhinirhàrakàþ sattvayogàþ trisaptatyuttara÷atamasya sarvàkàràbhisambodhasya bhedà bhavanti /

satvayogaþ, màrgapàramità, bodhisattvamàrgaþ, mahàyànapatipattiþ, sannàhapratipattirityete paryàyavàcinaþ /

(ga) avadhiþ
mahàyànasambhàramàrgamàrabhya antimakùaõasthitabodhisattvàvasthàparyantaü sarvàkàràbhisambodhasya sãmà bhavati /

5. mårdhàbhisamayaþ

(ka) lakùaõam
÷ånyatàlambanayà bhàvanàmayyà praj¤ayopàttànàü taddçùñyà vyavasthàpitànàü ca trisarvaj¤atàkàràõàü bhàvanàyàü prakarùaparyantaþ sattvayogaþ mårdhaprayogaþ iti mårdhàbhisamayasya lakùaõam / bodhisattvasya ÷rutamayyà praj¤ayopàttànàü prayogàõàmapyatraiva saügçhãtatvàllakùaõe taddçùñyà vyavasthàpiteti vi÷eùaõam /

(kha) bhedaþ
saükùepataþ prayogamàrgãyo mårdhaprayogaþ, dar÷anamàrgãyo mårdhaprayogaþ, bhàvanàmàrgãyo mårdhaprayogaþ, ànantaryamårdhaprayoga÷ceti catvàro bhedà bhavanti /

athavà åùmamårdhakùàntyagradharmàkhyàþ prayogamàrgasya catvàraþ, dar÷anabhàvanàmàrgayo ànantaryamårdhaprayogàstraya iti sapta mårdhaprayogà bhavantãti /

vistareõa tu trisaptatyuttara÷ataü mårdhaprayogà iti j¤eyam /

(ga) avadhiþ
mahàyànaprayogamàrgãyoùmaprayogamàrabhya antimakùaõasthitabodhisattvàvasthàparyantamasya sãmà bhavati /

6. ànupårvikàbhisamayaþ

(ka) lakùaõam
trisarvaj¤atàkàràõàü sthirãkaraõàya vibhàvanàvyavasthàpitaþ sattvayoga ànupårvikaprayoga iti lakùaõam /

(kha) bhedaþ
trayoda÷àsyànupårvikàbhisamayasya bhedà bhavanti /

(ga) avadhiþ
mahàyànasambhàramàrgamàrabhya antimakùaõasthitabodhisattvàvasthàtaþ pårvàvasthàparyantamasya sãmà bhavatãti /

7. ekakùaõàbhisambodhaþ

(ka) lakùaõam trisarvaj¤atàkàràõàü svabhyastãkaraõàya anupårvabhàvanayotpannaþ pàryantikaþ sattvayogaþ ekakùaõàbhisambodha iti lakùaõam /

(kha) bhedaþ
vyàvçtyà 'sya catvàro bhedà bhavanti /

(ga) avadhiþ
caramabhavikabodhisattvàvasthàyàmeva kevalamayaü prayogo bhavati /

8. dharmakàyaþ

(ka) lakùaõam
trisarvaj¤atàkàràõàü bhàvanàprakarùabalenotpannaü phalaü paryantànàsravaguõà và dharmakàya iti lakùaõam /

(kha) bhedaþ
svabhàvakàyaþ, j¤ànadharmakàyaþ, sàmbhogikakàyaþ, nairmàõikakàya÷ceti catvàro 'sya bhedà bhavanti /

(ga) avadhiþ
buddhabhåmàveva kevalamayaü dharmakàyo bhavatãti /

saptatiþ padàrthàþ

trisarvaj¤atopalakùakàstriü÷ad dharmàþ, caturõàü prayogàõàmupalakùakàþ ùañtriü÷ad dharmàþ, dharmakàyopalakùakà÷catvàra iti saptatiþ padàrthàstriùu vibhajya pçthak niråpyante /

1. trisarvaj¤atopalakùakàþ triü÷ad dharmàþ trisarvaj¤atopalakùakeùu triü÷addharmeùu sarvàkàraj¤atàbodhakà da÷a, màrgaj¤atàbodhakà ekàda÷a, sarvaj¤atàbodhakà nava ceti triü÷ad bhavanti /

(a) sarvàkàraj¤atopalakùakà da÷a dharmàþ tatra 1. mahàyànacittotpàdaþ, 2. avavàdaþ, 3. nirvadhàïgam, 4. mahàyànapratipattyàdhàraþ, 5. mahàyànapratipattyàlambanam, 6. mahàyànapratipattisamudde÷aþ, 7. sannàhapratipattiþ, 8. prasthànapratipattiþ, 9. sambhàrapratipattiþ, 10. niryàõapratipattiriti da÷a dharmàþ sarvàkàraj¤atàmupalakùayantãti abhisamayàlaïkàre dvàbhyàü kàrikàbhyàü pradar÷itàþ /
yathà -

cittotpàdo 'vavàda÷ca nirvedhàïgaü caturvidham /
àdhàraþ pratipatte÷ca dharmadhàtusvabhàvakaþ //
àlambanaü samudde÷aü sannàhaprasthitikriye /
sambhàrà÷ca saniryàõàþ sarvàkàraj¤atà muneþ //

1. cittotpàdaþ

asya lakùaõam, bhedaþ àlambanam, avadhi÷ceti catvàri j¤àtavyàni / abhisamayàlaïkàre tisçbhiþ kàrikàbhiþ sarva pratipàditam / tathàhi -

cittotpàdaþ paràrthàya samyaksambodhikàmatà /
samàsavyàsataþ sà ca yathàsåtraü ca cocyate //
bhåhemacandrajvalanairnidhiratnàkaràrõavaiþ /
vajràcalauùadhãmitrai÷cintàmaõyarkagãtibhiþ /
nçpaga¤jamahàmàrgayànaprasravaõodakaiþ /
ànandoktinadãmeghairdvàviü÷atividhaþ sa ca //

(ka) lakùaõam
paràrthàya svahetukena chandena samudànãtaü bodhikàmatàsamprayuktaü màhàyànika vi÷iùñaü manovij¤àna cittotpàda iti lakùaõam /

(kha) àlambanam
svàrthàü bodhiü paràrthaü ca parasantatistha nirvàõamàlambya cittotpàdaþ pravartate /

(ga) bhedaþ
bodhipraõidhisvabhàvaþ bodhiprasthànasvabhàva÷ceti svaråpata÷cittotpàdasya dvau bhedau bhavataþ /

samprayuktacaitasikadçùñyà cittotpàdasya dvàviü÷atiþ prabhedà bhavanti, yathà 1. pçthivãsamaþ, 2. suvarõasamaþ, 3. candrasamaþ, 4. jvalanasamaþ, 5. mahànidhisamaþ, 6. ratnàkarasamaþ, 7. mahàrõavasamaþ, 8. vajrasamaþ, 9. parvatasamaþ, 10. auùadhisamaþ, 11. kalyàõamitrasamaþ, 12. cintàmaõisamaþ, 13. àdityasamaþ, 14. madhuragãtisamaþ, 15. nçpasamaþ, 16. koùñhàgàrasamaþ, 17. mahàmàrgasama, 18. yànasamaþ, 19. prasravaõodakasamaþ, 20. ànandoktisamaþ, 21. nadãsamaþ, 22. meghasama÷ceti /

(gha) avadhiþ
caturvidho bodhisattvànàü cittotpàdaþ / tathà hi - àdimokùiko 'dhimukticaryàbhåmau, ÷uddhàdhyà÷ayikaþ saptasubhåmiùu, vaipàkiko 'ùñamyàdiùu, anàvaraõiko buddhabhåmau / yathoktaü mahàyànasåtràlaïkàre -

cittotpàdo 'dhimokùo 'sau ÷uddhàdhyà÷ayiko 'paraþ /
vaipàkyo bhåmiùu matastathàvaraõavarjitaþ //

2. avavàdaþ
asya lakùaõam, bhedaþ. avadhi, ÷ravaõaniyama÷ceti sarvo viùayaþ abhisamayàlaïkàre dvàbhyàü kàrikàbhyàü pratipàditaþ / tathàhi -

pratipattau ca satyeùu buddharatnàdiùu triùu /
asaktàvapari÷ràntau pratipatsamparigrahe //
cakùuþùu pa¤casu j¤eyaþ ùañsvabhij¤àguõeùu ca /
dçïmàrge bhàvanàkhye cetyavavàdo da÷àtmakaþ //

(ka) lakùaõam
mokùamàrgasya abhràntopade÷aþ avavàda iti lakùaõaü bhavati /

athavà - mahàyànacittotpàdadvàreõa prarthitàrthapràptyupàyàtmakaþ abhràntavi÷uddhopade÷aþ màhàyànãyàvavàdalakùaõam

(kha) bhedaþ
prathamaü sampràptaguõaparipàcanàrthena aparihàõimupàdàya ÷ikùaõàvavàdaþ, tataþ pa÷càdapràptaguõapràptimupàdàya anu÷àsanàvavàda iti dvau bhedau / viùayabhedàt punaþ avavàdo da÷adhàþ j¤eyaþ / tathàhi - pratiapattyàkàramadhikçtya satyadvayasvaråpamanatikramya ÷ikùaõaü pratipattyavavàdaþ prathamaþ / pratipatteryadàlambanaü catvàri àryasatyàni, tadviùayakopade÷aþ satyàvavàdaþ dvitãyaþ / ya÷cà÷rayastrãõi ÷araõàni tadviùayakopade÷aþ ratnatrayàvavàdastçtãyaþ / yo vi÷eùagamanahetuþ asaktistadviùaye de÷anàvavàda÷caturthaþ / yo 'vyàvçttigamanahetuþ apari÷ràntiþ tadviùayako de÷anàvavàdaþ pa¤camaþ / yo 'nanyayànagamanahetuþ pratipatsamparigrahastadviùayakàvavàdaþ ùaùñhaþ
/ yo 'parapratyayagàmitvahetuþ pa¤ca cakùåüùi tadviùayakaþ pa¤cacakùuravavàdaþ saptamaþ / yaþ sava kàraj¤atàparipårihetuþ ùaóabhij¤àþ tadviùayako 'bhij¤àvavàdaþ aùñamaþ / parikalpitasvabhàvànàü dar÷anaprahàtavyànàü kle÷ànàü sabãjànàü sarvathà samudghàtako yo dar÷anamàrgastadviùayako dar÷anamàrgàvavàdo navamaþ / bhàvanàprahàtavyànàü sahajàvaraõànàü sabãjànàü sarvathà samudghàtako yo bhàvanàmàrgastadviùayako bhàvanàmàrgàvavàdo da÷amaþ /

(ga) avadhiþ
màrgàprave÷amàrabhya buddhabhåmiparyantamasya sãmà bhavati /

(gha) ÷ravaõaniyamaþ
màrge 'praviùño 'pi ÷uddhàdhyà÷ayikaþ ÷uddhakarmikaþ pudgalo màhàyànãyàvavàdaü ÷rotuü bhavyo bhavati / ya÷ca màrgapraviùño bodhisattvaþ sa kalpànàmanekàni buddhebhyo bodhisattvebhyaþ kalyàõamitrebhyaþ avavàdaü ÷çõoti /

3. nirvedhàïgam
caturvidhanirvedhabhàgãyànàmåùmàdãnàü lakùaõa-bheda-avadhyàlambanàkàràdayaþ abhisamayàlaïkàre dvàbhyàü kàribhyàü pratipàditàþ / tathàdi -

àlambanata àkàràddhetutvàt samparigrahàt /
caturvikalpasaüyogaü yathàsvaü bhajatàü satàm //
÷ràvakebhyaþ sakhaógebhyo bodhisattvasya tàyinaþ /
mçdumadhyàdhimàtràõàmuùmàdãnàü vi÷iùñatà //

(ka) lakùaõam
svahetumokùabhàgãyànantaramutpadyamàno 'bhisamayaþ prayogamàrga iti lakùaõam / prayogamàrgaþ, arthàbhisamayaþ, nirvedhàïgamityanarthàntaram /

(kha) bhedaþ
÷ràvakàdiyànatrayasya trayaþ prayogamàrgà bhavanti / prayogamàrgeùu triùu pratisvaü åùma-mårva-kùàntyagradharmàkhyà÷catvàro bhedà bhavanti / itthaü dvàda÷a bhavanti prayogamàrgasya bhedàþ /

mahàyànaprayogamàrgaþ
svahetormahàyànasambhàramàrgàdutpadyamàno màhàyànãyo 'rthàbhisamayaþ mahàyànaprayogamàrgaþ /

mahàyànaprayogamàrgaþ, mahàyànàrthàbhisamayaþ, mahàyànanirvedhabhàgãya iti paryàyàþ /

mahàyànaprayogamàrgabhedàþ
åùma-mårdha-kùàntyagradharmàkhyà÷caturnirvedhabhàgãyàþ ÷ràvakanirvedhabhàgãyebhyaþ pa¤cabhirvi÷eùairvi÷iùñà bhavanti / eteùu nirvedhabhàgãyeùu pratyekaü mçdu-madhyàdhimàtrabhedena tridhà bhavati / evaü mahàyànaprayogamàrgasya dvàda÷a bhedà jàyante /

(ga) avadhiþ
trividhanairàtmyeùu (pudgalanairàtmya-sthåladharmanairàtmya-såkùmadharmanairàtmyeùu) kimapyekaü nairàtmyamàlambya pravartamànàyà vidar÷anàyàþ pràptimàrabhya bhåmipràptiparyantaü prayogamàrgasya vyàptirbhavati /

(gha) àlambanàkàràdayaþ
hainayànikaprayogamàrgànmàhàyànikaprayogamàrgaþ ùaóbhirvi÷eùervi÷iùño bhavati, yathà - àlambanavi÷eùàt, àkàravi÷eùàt, hetutvavi÷eùàt, samparigrahavi÷eùàt, praheyavikalpasaüyogavi÷eùàt, mçdumadhyàdhimàtrabhedavi÷eùàcca /

idaü ca vai÷iùñyam abhisamayàlaïkàre "àlambanamanityàdi" - ityataþ pràramya "sarvathà samparigrahaþ" - ityantaü navabhiþ kàrikàbhiþ suvi÷adaü vyàkhyàtam /

4. pratipatteràdhàraþ mahàyànapratipatteràdhàraþ prakçtigotraü bhavati / tasya lakùaõàdikam abhisamayàlaïkàre dvàbhyàü kàrikàbhyàü varõitam / tathà hi -

ùoóhàdhigamadharmasya pratipakùaprahàõayoþ /
tayoþ paryupayogasya praj¤àyàþ kçpayà saha //
÷iùyàsàdhàraõatvasya paràrthànukramasya ca /
j¤ànasyàyatnavçtte÷ca pratiùñhà gotramucyate //

(ka) lakùaõam
sàmànyato yo dharmadhàtuþ pari÷odhitaþ san bodhau pariõamate, sa gotramiti lakùaõam / vi÷eùato yo dharmadhàtuþ pari÷odhitaþ san anuttaràyàü samyak sambodhau pariõamate, mahàyànapratipatte÷càdhàro bhavanti, sa prakçtigotramiti /

(kha) bhedaþ
abhidhànadçùñyà prakçtigotraü paripuùñagotraü ceti dvau bhedau / mahàyànapratipatterà÷rayabhåtaü prakçtisthaü gotram à÷ritadharmadçùñyà trayoda÷avidha bhavati / idameva prakçtigotraü mahàyànasambhàramàrgasyàpyàdhàro bhavati /

åùma-mårdha-kùàntyagradharmàkhyacaturvidhalaukikanirvedhabhàgãyànàmàdhàrà÷catvàraþ, lokottaradar÷anamàrgamasyàdhàra ekaþ, lokottarabhàvanàmàrgasyàdhàra eka iti ùañ prakçtigotràõi / tataþ pratipakùapratipatteràdhàraþ, tataþ prahàõapratipatteràdhàraþ, tadanantaraü pratipakùapraheyànupalabdhyà tadutpàdanirodhayuktavikalpàpagamasya vimuktimàrgasyàdhàraþ, tataþ praj¤àkaruõayoràdhàraþ, ÷ràvakàdyasàdhàraõadharmasyàdhàraþ, paràrthànukramasyàdhàraþ, j¤ànasyàyatnavçtte÷càdhàra iti prakçtisthagotrasya trayoda÷abhedà bhavanti /

(ga) avadhiþ
mahàyànasambhàramàrgamàrabhya antimakùaõasthabodhisattvàvasthàparyantamasya sãmà bhavati / vi÷eùata÷ca upariùñàt sàkùànnirdiùñaprayogamàrgãyoùmàvasthàtaþ pràrabhya antimakùaõasthabodhisattvàvasthàparyantamasya vyàptirbhavatãti j¤eyam /

5. pratipatteràlambanam

pratipatteràlambanànàü lakùaõaü bhedaþ avadhi÷ceti trãõyatra pratipàdyante / abhisamayàlaïkàre dvàbhyàü kàrikàbhyàü àlambanasvaråpaü pradar÷itam / tathà hi -

àlambanaü sarvadharmàste punaþ ku÷alàdayaþ /
laukikàdhigamàkhyà÷ca ye ca lokottarà matàþ /
sàsravànàsravà dharmàþ saüskçtàsaüskçtà÷ca ye /
÷iùyasàdhàraõà dharmà ye càsàdhàraõà muneþ //

(ka) lakùaõam
pratipatterj¤eyatvamevàlambanatvamiti lakùaõam /

(kha) bhedaþ
àlambanamekàda÷avidhaü bhavati / tathà hi - ku÷alàku÷alàvyàkçtàni kàyakarmàdãni trãõi, bàlapçthagjanasambaddhàþ pa¤ca skandhàþ, sarvàryajanasaügçhãtàni catvàri anàsravadhyànàni, àtmadar÷anàpratipakùatvena pa¤copàdànaskandhàþ, àtmadar÷anapratipakùatvena catvàryanàsravàõi smçtyupasthànàni, hetupratyayàdhãnakàmàdidhàtusaügçhãtà

bodhipakùàdayaü saüskçtàþ (màrgasatyam), kàraõànapekùadhàtutrayàparyàpannatathatàdayo 'saüskçtàþ (nirodhasatyam), sarvàryajanasantànaprabhavacaturdhyànàdayo guõàþ, samyaksambuddhasantànodayadharmida÷abalànyasàdhàraõànãtyekàda÷avidhamàlambanam /

(ga) avadhiþ
adhigamànukrameõa sarvadharmà yathàvadàlambyanta iti nàstyàlambanànàü bhåmyavadhiriti j¤eyam /

6. pratipattisamudde÷aþ
asya lakùaõaü bhedaþ avadhiriti trãõi parij¤àtavyàni, tàni abhisamayàlaïkàre kàrikayaikayà 'nayà nirdiùñàni / tathà hi -

sarvasattvàgratàcittaprahàõàdhigamatraye /
tribhirmahattvairudde÷o vij¤eyo 'rya svayambhuvàm //

(ka) lakùaõam
pratipattau pratiùñhitasya bodhisattvasya svalakùyameva pratipattisamudde÷a iti lakùaõam /

(kha) bhedaþ
sarvasattvàgratàcittamahattvam, prahàõamahattvam, adhigamamahattvaü ceti trayo 'syabhedà bhavanti /

(ga) avadhiþ
buddhabhåmàveva kevalamayaü samudde÷o niùpanno bhavati /

7. sannàhapratipattiþ
asyà lakùaõàdikam abhisamayàlaïkàre ekayà kàrikayetthamupavarõitam / yathà

dànàdau ùaóvidhe teùàü pratyekaü saügraheõa yà /
sannàhapratipattiþ sà ùaóbhiþ ùañkairyathoditàþ //

pratipatterlakùaõam
mahàyànacittotpàdamà÷ritya anuttarasamyaksaümbodhiniùpattaye yà trisarvaj¤atàviùaye sàmànyena ÷ukladharmàdhiùñhànà, sarvàkàràbhisambodhàdau caturvidhe 'bhisamaye pratyabhisamayaü ùañpàramitàdhiùñhànà ca kriyà, sà mahàyànapratipatterlakùaõam /

pratipattibhedaþ
iyaü mahàyànapratipatti÷caturvidhà bhavati, yathà - sannàhapratipattiþ, prasthànapratipattiþ, sambhàrapratipattiþ, niryàõapratipatti÷ceti /

(ka) sannàhapratipatterlakùaõam
ùañpàramitàsu pratipàramitàü ùañpàramitàsaügràhikayà praj¤ayopàttaþ sattvayogaþ sannàhapratipatterlakùaõam / sannàhapratipattiþ bodhisattvamàrga ityanarthàntaram /

(kha) bhedaþ
dànapàramitàsannàhapratipattimàrabhya praj¤àpàramitàsannàhapratipattiü yàvat ùaó bhedà bhavanti / dàne 'pi dànaü ÷ãlamityàdiùañpàramità bhavanti / evaü ùañsu pàramitàsu ùañ ùañkànãti kçtvà vistareõa ùañtriü÷ad bhedà bhavanti /

(ga) avadhiþ
sambhàramàrgãyabodhisattvamàrabhya antimakùaõasthabodhisattvaparyantamasyàþ sãmà bhavati /

8. prasthànapratipattiþ
asyàþ svaråpam abhisamayàlaïkàre dvàbhyàü kàrikàbhyàmupavarõitam / tathà hi

dhyànàråpyeùu dànàdau màrge maitryàdikeùu ca /
gatopalambhayoge ca trimaõóalavi÷uddhiùu //
udde÷e ùañsvabhij¤àsu sarvàkàraj¤atànaye /
prasthànapratipajj¤eyà mahàyànàdhirohiõã //

(ka) lakùaõam
bhàvanàpradhànayà pratipattyà mahàyàne hetvàtmake phalàtmake và dharme prasthitikriyà prasthànapratipatterlakùaõam /

(kha) bhedaþ
seyaü prasthànapratipattirnavavidhà j¤eyà, tathà hi - dhyànàråpyasamàpattiùu prasthànam, dànàdiùañpàramitàsu prasthànam, àryamàrgeùu prasthànam, caturapramàõeùu prasthànam, anupalambhayoge prasthànam, trimaõóalavi÷uddhiùu prasthànam, sarvasattvàgratàditrividhodde÷eùu prasthànam, ùaóbhij¤àsu prasthànam, sarvàkàraj¤atàyàü prasthànamiti /

(ga) avadhiþ
adhimukticaryàbhåmikaprayogamàrgãyoùmàvasthàta àrabhya antimakùaõasthabodhisattvaparyantamasyàþ sãmà bhavati /

9. sambhàrapratipattiþ
asthàþ pratipatterlakùaõàdikaü sarvam abhisamayàlaïkàre dvàbhyàü kàrikàbhyàü samyak pratipàditam / tathà hi -

dayà dànàdikaü ùañkaü ÷amathaþ savidar÷anaþ /
yuganaddha÷ca yo màrgaü upàye yacca kau÷alam //
j¤ànaü puõyaü ca màrga÷ca dhàraõã bhåmayo da÷a /
pratipakùa÷ca vij¤eyaþ sambhàrapratipatkramaþ //

(ka) lakùaõam
àtmanaþ phalabhåtàü mahàbodhiü yà sàkùàt pradadàti tàdç÷ã kriyà sambhàrapratipattiriti lakùaõam /

(kha) bhedaü
asyàþ sambhàrapratipatteþ saptada÷a bhedà bhavanti / yathà mahàkaruõàsambhàraþ, dànasambhàraþ, ÷ãlasambhàraþ, kùàntisambhàraþ, vãryasambhàraþ, dhyànasambhàraþ, praj¤àsambhàraþ, ÷amathasambhàraþ, vidar÷anàsambhàraþ, yuganaddhasambhàraþ, upàyakau÷alasambhàraþ, j¤ànasambhàraþ, puõyasambhàraþ, màrgasambhàraþ, dhàraõãsambhàraþ, bhåmisambhàraþ, pratipakùasambhàra÷ceti /

(ga) avadhiþ
sambhàramàtraü tvàdikarmikabhåmàvapi bhavati / kintu ye mahàbodhipràpaktvena sàkùànnirdiùñàste sambhàràþ prayogamàrgãyàgradharmàvasthàta àrabhya antimakùaõasthabodhisattvàvasthàparyantaü bhavanti / àditaþ pa¤cada÷a sambhàrapratipattayaþ prayogamàrgãyàgradharmàvasthàparyantaü bhavanti / ùoóa÷o bhåmisambhàraþ saptada÷a÷ca pratipakùasambhàro da÷asu bhåmiùu bhavataþ /

10. niryàõapratipattiþ
asyàþ svaråpam abhisamayàlaïkàre dvàbhyàü kàrikàbhyàü samyak pradar÷itam / tathà hi -

udde÷e samatàyàü ca sattvàrthe yatnavarjaüne /
atyantàya ca niryàõaü niryàõaü pràptilakùaõam /
sarvàkàraj¤atàyàü ca niryàõaü màrgagocaram /
niryàõapratipajj¤eyà seyamaùñavidhàtmikà //

(ka) lakùaõam
ekàntena sarvaj¤atàyàü niryàõakaraþ ÷auddhabhåmikaþ sattvayogaþ niryàõapratipattiriti lakùaõam /

(kha) bhedaþ
niryàõapratipattiþ seyamaùñavidhàtmikà bhavati / tadyathà - trividhasamudde÷e niryàõam, samatàyàü niryàõam, sattvàrthe niryàõam, anàbhoganiryàõam, atyantaniryàõam, pràptiniryàõam, sarvàkàraj¤àtàniryàõam, màrganiryàõamiti /

(ga) avadhiþ
tisçùu ÷uddhabhåmiùvevàsyà vyàptirbhavatãti /

// iti sarvàkàraj¤atopalakùakà da÷a dharmàþ //

___________________________


(à) màrgaj¤atopalakùakà ekàda÷a dharmàþ

1. dhyàmãkaraõatàdãni màrgaj¤atàïgàni, 2. ÷ràvakamàrgaþ, 3. pratyekabuddhamàrgaþ, 4. bodhisattvamàrgaþ, 5. bhàvanàmàrgakàritram, 6. bhàvanàmàrgàdhimuktiþ, 7. bhàvanàmàrgàdhimuktasya stutiþ stobha pra÷aüsà ca, 8. pariõàmanà, 9. anumodanà, 10. abhinirhàraþ, 11. atyantavi÷uddhi÷ceti ekàda÷a dharmà màrgaj¤atàmupalakùayantãti abhisamayàlaïkàre tisçbhiþ kàrikàbhirupadar÷itàþ / tathà hi -

dhyàmãkaraõatàdãni ÷iùyakhaógapathau ca yau /
mahànu÷aüso dçïmàrgaü aihikàmutrikairguõaiþ //
kàritramadhimukti÷ca stutastobhita÷aüsitàþ /
pariõàme 'numode ca manaskàràvanuttamau //
nirhàraþ ÷uddhiratyantamityayaü bhàvanàpathaþ /
vij¤ànàü bodhisattvànàmiti màrgaj¤atodità //

1. dhyàmãkaraõatàdãni
dhyàmãkaraõatàdãnàü màrgaj¤atàïgànàü lakùaõàdikaü sarvam abhisamayàlaïkàre ekayà kàrikayopavarõitam / tathà hi -

dhyàmãkaraõatà bhàbhirdevànàü yogyatàü prati /
viùayo niyato vyàptiþ svabhàvastasya karma ca //

(ka) lakùaõam
màrgaj¤atàparipårakà avayavãbhåtà guõà eva màrgaj¤atàïgànãti lakùaõam /
athavà - màrgaj¤atàparipårakàþ asyàmavasthàyàü sàkùànnirdiùñàþ sattvasantatisthaguõà màrgaj¤atàïgànãti lakùaõam /

(kha) bhedaþ
pa¤ca màrgaj¤atàïgàni dhyàmãkaraõatàdãni bhavanti, tadyathà - àdhàraþ aparokùàhaïkàraràhityam, sahakàripratyaya÷cittotpàdaþ, sahetukà vyàptiþ, saüsàràtyajanaü svabhàvaþ, aparigçhãtasattvaparigrahaõamiti /

(ga) avadhiþ
sàmànyato màrgàprave÷amàdàya buddhabhåmiparyantaü sãmà bhavati / sàkùànnirdiùñàïgànàü dçùñyà sambhàramàrgamàrabhya antimakùaõasthabodhisattvàvasthàparyantaü sãmà bhavati /

2. ÷ràvakamàrgaþ
÷ràvakamàrgàdhigamasya lakùaõàdikam abhisamayàlaïkàre agholikhitayaikayà kàrikayà samyagupadar÷itam / tathà hi -

caturõàmàryasatyànàmàkàrànupalambhataþ /
÷ràvakàõàmayaü màrgo j¤eyo màrgaj¤atànaye //

(ka) lakùaõam
÷ràvakajàtãyavineyajanànugrahàrthaü duþkhàdicaturàryasatyeùu kimapyekamàlambya anityàdiùoóa÷àkàreùvanyatamasya sàkùàtkàradçùñyà vyavasthàpitaþ ÷ràvakàdhigamajàtãyo màhàyànikàryàbhisamayaþ ÷ràvakamàrgaj¤a màrgaj¤ànamiti /

(kha) bhedaþ
àkàradçùñyà ùoóa÷avidhaþ, màrgadçùñyà tu dar÷anabhàvanà '÷aikùamàrgabhedena trividhaþ /

(ga) avadhiþ
dar÷anamàrgamàrabhya buddhabhåmiparyantamasya sãmà bhavati / keùàücana matena mahàyànasambhàramàrgamàrabhya buddhabhåmiparyantamavadhiriti /

3. pratyekabuddhamàrgaþ
pratyekabuddhàdhigamasya lakùaõàdikaü sarvamabhisamayàlaïkàre tisçbhiþ kàrikàbhiþ pratipàditam / tathà hi -

paropade÷avaiyarthya svayambodhàt svayambhuvàm /
gambhãratà ca j¤ànasya khaógànàmabhidhãyate //
su÷råùà yasya yasyàrthe yatra yatra yathà yathà /
sa so 'rthaþ khyàtya÷abdo 'pi tatra tatra tathà tathà //
gràhyàrthakalpanàhànàd gràhakasyàprahàõataþ /
àdhàrata÷ca vij¤eyaþ khaógamàrgasya saügrahaþ //

(ka) lakùaõam
pratyekabuddhagotrãyavineyajanànugrahàrthaü dvàda÷àyatanànyàlambya bàhyagràhyàrtha÷ånyatàsàkùàtkàrij¤ànadçùñyà vyavasthàpitaþ pratyekabuddhàdhigamajàtãyo màhàyànikàryàbhisamayaþ pratyekabuddhamàrgamàrgaj¤aü màrgaj¤ànamiti /

(kha) bhedaþ
dar÷anamàrgaþ, bhàvanàmàrgaþ, a÷aikùamàrga iti trayo 'sya bhedà bhavanti /

(ga) avadhiþ
mahàyànadar÷anamàrgamàrasya buddhabhåmiparyantamasya sãmà bhavati /

4. mahàyànadar÷anamàrgaþ
mahànu÷aüsasya dar÷anàmàrgasya lakùaõam, bhedaþ, avadhi÷ceti trãõi parij¤àtavyànyatra saükùepato niråpyante / abhisamayàlaïkàre tatsvaråpaü pa¤cabhiþ kàrikàbhirupadar÷itam /

(ka) lakùaõam
bhava÷amàntadvayanirodhalakùaõaþ satyàbhisamayo mahàyànadar÷anamàrga iti lakùaõam /

(kha) bhedaþ
samàhitaj¤ànaü pçùñhalabdhaj¤ànaü ceti dvau dar÷anamàrgasya bhedau /

j¤ànadçùñyà trãõi j¤ànàni dar÷anamàrgaþ / prathamaü yad dar÷anamàrgabhåtaü ÷ràvakamàrgaü jànàti, dvitãyaü yat pratyekabuddhamàrgaü jànàti / tçtãyaü yanmahàyànamàrgaü jànàtãti trayo bhedà bhavanti /

àlambanadçùñyà vyàvçttidçùñyà càùñau kùàntayaþ, aùñau ca j¤ànànãti ùoóa÷a bhedà avasàtavyàþ /

(ga) avadhiþ
prathamàyàmeva bodhisattvabhåmàvasya vyàptirbhavatãti /

5. bhàvanàmàrgakàritram
bhàvanàmàrgakàritràõàü lakùaõàdikam abhisamayàlaïkàre ekayà kàrikayà spaùñamupadar÷itam / tathà hi -

sarvato damanaü nàma sarvataþ kle÷anirjayaþ /
upakramàviùahyatvaü bodhiràdhàrapåjyatà //

(ka) lakùaõam
dçùñatattvabhàvanàbalena pràptànu÷aüsà bhàvanàmàrgakàritrasya lakùaõam /

(kha) bhedaþ
asya ùaó bhedà bhavanti, yathà - àtmotkarùaniùedhàt damanakàritram, sarvajananamanakàritram, ràgàdikle÷àbhibhavakàritram, parakçtàghàtavirodhopanipàtàd upakramàviùahyatvakàritram, samyak saübodhipratipattikàritram, praj¤àpàramitàdhàraviùayapåjyatàkàritramiti /

(ga) avadhiþ
prathamàü bhåmimàrabhya da÷amãü bhåmiü yàvadasya sãmà bhavati /

bhàvanàmàrgaüþ asya lakùaõam, bhedaþ avadhi÷ceti trãõyatrocyante /

(ka) lakùaõam
màhàyàniko 'nvabhisamayaþ mahàyànabhàvanàmarga iti lakùaõam /
anvabhisamayaþ bhàvanàmàrga iti paryàyavàcinau /

(kha) bhedaþ
sàsravo bhàvanàmàrgaþ, anàsravo bhàvanàmàrga÷ceti dvau bhedau / tatra sàsravaþ savikalpabhàvanàmàrgaþ anàsrava÷ca nirvikalpa iti /

tatra sàsravo 'dhimuktipariõàmanànumodanàmanaskàralakùaõastrividhaþ / anàsravaþ punarabhinirhàraþ atyantavi÷uddhisvabhàva÷ceti dvividhaþ /

6. bhàvanàmàrgàdhimuktiþ
adhimuktibhàvanàmàrgasya lakùaõàdikaü sarvam abhisamayàlaïkàre dvàbhyàü kàrikàbhyàü spaùñamàdar÷itam / tathà hi -

adhimuktistridhà j¤eyà svàrthà ca svaparàrthikà /
paràrthikaivetyeùà ca pratyekaü trividheùyate //
mçdvã madhyàdhimàtrà ca mçdumçdvàdibhedataþ /
sà punastrividhetyevaü saptaviü÷atidhà matà //

(ka) lakùaõam
svàrtha-svaparàrtha-paràrthàkarabhåtàyàü jinajananyàm abhisampratyayava÷ena vyavasthàpito màhàyàniko 'nvabhisamayo 'dhimuktyàkhyabhàvanàmàrgaþ savikalpa iti lakùaõam /

(kha) bhedaþ
adhimuktiþ svàrthà svaparàrthà paràrthà ceti målabhedena trividhà / trividhà 'pi satã mçdumadhyàdhimàtrabhedena pratyekaü medàt trikatribhirnavadhà bhavati / tadyathà mçdvã madhyà 'dhimàtrà ca svàrthàdhimuktiþ; evaü svaparàrthàdhimuktiþ paràrthàdhimukti÷ceti / evameùà 'pi navaprakàrà 'dhimuktiþ mçdumçdvàdiprakàrabhedena pratyekaü vibhidyamànà navabhistribhiþ saptaviü÷atiprakàrà bhavati / tadyathà - mçdumçduþ, mçdumadhyaþ, mçdvadhimàtraþ, madhyamçduþ, madhyamadhyaþ, madhyàdhimàtraþ; adhimàtramçduþ, adhimàtramadhyaþ, adhimàtràdhimàtra iti svàrthàdhimukternavaprakàràþ / tathà svaparàrthàdhimukteþ paràrthàdhimukte÷ca veditavyàþ /

(ga) avadhiþ
prathamàü bhåmimàrabhya da÷amãü bhåmiü yàvad asyàþ sãmà bhavati / dvitãyàü bhåmimàrabhyaü da÷amabhåmiparyantamiti kecit /

7. bhàvanàmàrgàdhimuktasya stutiþ stobhaþ pra÷aüsà ca
bhàvanàmàrgàdhimuktasya bodhisattvasya stutyàdãnàü lakùaõàdikam abhisamayàlaïkàre ekayà kàrikayopavarõitam / tathà hi -

stutiþ stobhaþ pra÷aüsà ca praj¤àpàramitàü prati /
adhimokùasya màtràõàü navakaistribhiriùyate //

(ka) lakùaõam
purvoktatrividhàdhimuktipraj¤àpàramitàü prati pravçttasya tadbhàvakabodhisattvasyotsàhavardhanàrthaü tadadhimokùasya kriyamàõàþ stutyàdayo yathàbhåtàrthàdhigamalakùaõà nàrthavàdaråpà iti lakùaõam /

(kha) bhedaþ
pårvavat saptaviü÷atireva prabhedàþ /

(ga) avadhiþ
adhimuktibhàvanàmàrgavat /

8. bhàvanàmàrgapariõàmanà
asyàþ pariõàmanàyàþ lakùaõabhedàdisarvaü svaråpam abhisamayàlaïkàre tisçbhiþ kàrikàbhiþ spaùñamupadar÷itam / tathà hi -

vi÷eùaþ pariõàmastu tasya kàritramuttamam /
nopalambhàkçti÷càsàvaviparyàsalakùaõaþ //
vivikto buddhapuõyaughasvabhàvasmçtigocaraþ /
sopàya÷cànimitta÷ca buddhairabhyanumoditaþ //
traidhàtukàprapanna÷ca pariõàmo 'parastridhà /
mçdurmadhyo 'dhimàtra÷ca mahàpuõyodayàtmakaþ //

(ka) lakùaõam
yo màhàyànikaþ savikalpo 'nvabhisamayaþ svaparaku÷alapuõyakriyàvastu anuttaràyàü samyaksambodhau pariõàmayati, sa pariõàmanàkhyo mahàyànabhàvanàmàrga iti lakùaõam /

(kha) bhedaþ
ayaü bhàvanàmàrgo dvàda÷avidho bhavati, tadyathà - vi÷eùapariõàmanàmanaskàraþ, anupalambhàkàrapariõàmanàmanaskàraþ, aviparyàsalakùaõaþ pariõàmanàmanaskàraþ, viviktapariõàmanàmanaskàraþ, buddhapuõyaughasvabhàvànusmçtipariõàmanàmanaskàraþ, upàyakau÷alapariõàmanàmanaskàraþ, amimittapariõàmanàmanaskàraþ, buddhànuj¤àta (anumodita)-pariõàmanàmanaskàraþ, traidhàtukàparyàpannapariõàmanàmanaskàraþ, mahàpuõyodayàtmako mçdupariõàmanàmanaskàraþ, mahàpuõyodayàtmako madhyapariõàmanàmanaskàraþ, mahàpuõyodayàtmako 'dhimàtrapariõàmanàmanaskàra iti dvàda÷a bhedà bhavanti /

(ga) avadhiþ
prathamàü pramudità bhåmimàrabhya yàvad da÷amãü bhåmimasya pariõàmanàmanaskàrasya sãmà bhavati /

9. bhàvanàmàrgãyànumodanà
anumodanàmanaskàrasya lakùaõabhedàdayo 'bhisamayàlaïkàre ekayaiva kàrikayetthamupavarõitam / tathà hi -

upàyànupalambhàbhyàü ÷ubhamålànumodanà /
anumode manaskàrabhàvaneha vidhãyate //

(ka) lakùaõam
yo màhàyànikaþ savikalpo 'nvabhisamayaþ sva-paraku÷alapuõyakriyàvaståni anumodate, sa anumodanàkhyo mahàyànabhàvanàmàrga iti lakùaõam /

(kha) bhedaþ
anumodanàmanaskàrasya dvau bhedau bhavataþ, yathà-svaku÷alapuõyakriyàvastvanumodanam, paraku÷alapuõyakriyàvastvanumodanaü iti /

athavà - saüvçtiviùayã anumodanàmanaskàraþ paramàrthaviùayã anumodanàmanaskàra÷ceti /

(ga) avadhiþ
adhimuktipariõàmanànumodanàmanaskàràõàü trayàõàü bhåmyavadhiþ samàna eva /

10. abhinirhàraþ
anàsravasya abhinirhàrabhàvanàmàrgasya lakùaõàdikam abhisamayàlaïkàre ekayà kàrikayà pratipàditam / tathà hi -

svabhàva-÷reùñhatà tasya sarvasyànabhisaüskçtiþ /
nopalambhena dharmàõàmarpaõà ca mahàrthatà //

(ka) lakùaõam
màhàyàniko 'nàsravo 'nvabhisamayaþ, yaþ paryaüntàdhigamakçtyaü vyavasthàpayati, sa abhinirhàràkhyo mahàyànabhàvanàmàrga iti lakùaõam /

(kha) bhedaþ
asya pa¤ca bhedà bhavanti, tadyathà - råpàdisarvadharmàviparãtadar÷anaü svabhàvaþ, nànyathà buddhatvasampràptiriti bhàvanàmàrgasya ÷reùñhatà, sarvadharmavi÷eùànutpàdanena adhigamaprayogo 'nabhisaüskàraþ, sarvadharmàõàü paramàrthato 'nupalambhatayà arpaõà, buddhatvamahàrthasàdhanànmahàrthateti /

(ga) avadhiþ
prathamàü bhåmimàrabhya da÷amãü bhåmiü yàvadasyàbhinirhàrasya sãmà bhavati /

11. atyantavi÷uddhiþ
atyantavi÷uddhyàkhyasya anàsravabhàvanàmàrgasya lakùaõàdikaü sarvam abhisamayàlaïkàre tisçbhiþ kàrikàbhiþ suspaùñaü pratipàditam / tathà hi -

phala÷uddhi÷ca råpàdi÷uddhireva tayordvayoþ /
abhinnàcchinnatà yasmàditi ÷uddhirudãrità //
kle÷aj¤eyatrimàrgasya ÷iùyakhaógajinaurasàm /
hànàd vi÷uddhiràtyantikã tu buddhasya sarvadà //
mçdumçdvàdiko màrgaþ ÷uddhirnavasu bhåmiùu /
adhimàtràdhimàtràdermalasya pratipakùataþ //

(ka) lakùaõam
màhàyàniko 'nàsravo 'nvabhisamayaþ, yo 'ntimaprahàõasya kçtyaü vyavasthàpayati, sa atyantavi÷uddhyàkhyo mahàyànabhàvanàmàrga iti lakùaõam /

(kha) bhedaþ
bhàvanàmàrgaprahàtavyànàü navànàü vipakùàõàü pratipakùabhåtà mçdumçdvàdayo nava bhàvanàmàrgà evàsya atyantavi÷uddhibhàvanàmàrgasya bhedà bhavanti /

(ga) avadhiþ
prathamàü bhåmimàrabhya da÷amabhåmiparyantamasya bhàvanàmàrgasya sãmà bhavatãti /

// iti màrgaj¤atopalakùakà ekàda÷a dharmàþ //


___________________________



(i) sarvaj¤atopalakùakà nava dharmàþ

1. praj¤ayà na bhave sthànam, 2. kçpayà na ÷ame sthitiþ, 3. anupàyena jinajananyà dåratvam, 4. upàyena avidåratà, 5. vipakùaþ, 6. pratipakùaþ, prayogaþ, 8. samatà, 9. dar÷anamàrga÷ceti nava dharmàþ sarvaj¤atopalakùakà iti abhisamayàlaïkàre dvàbhyàü kàrikàbhyàü samyaguktàþ / tathà hi -

praj¤ayà na bhave sthànaü kçpayà na ÷ame sthitiþ /
anupàyena dåratvam upàyenàvidåratà //
vipakùapratipakùau ca prayogaþ samatà 'sya ca /
dçïmàrgaþ ÷ràvakàdãnàmiti sarvaj¤ateùyate //

1. praj¤atà na bhave sthànam
2. kçpayà na ÷ame sthitiþ

ubhayorlakùaõàdikam abhisamayàlaïkàre ekayà kàrikayà pratipàditam / tathà hi -

nàpare na pare tãre nàntaràle tayoþ sthità /
adhvanàü samatàj¤ànàt praj¤àpàramità matà //

tatra ubhayoþ lakùaõàdãni pçthak pçthagatràbhidhãyante /

praj¤ayà na bhave sthànam

(ka) lakùaõam
anityàdiùoóa÷àkàràõàü sàkùàtkàriõã hãnayànajàtãyà mahàkaruõàgarbhà màhàyànikaryasantatisthà praj¤à asyàþ sarvaj¤atàyà lakùaõam / iyaü ca bodhisattvànàü praj¤àpàramità praj¤ayà saüsàràdãnavadar÷anàt na saüsàre bhavànte sthità /

(kha) bhedaþ
dar÷anamàrgaþ bhàvanàmàrgaþ a÷aikùamàrga÷ceti trayo bhedà bhavanti /

duþkhàdicaturàryasatyasambaddhànityàdiùoóa÷àkàràõàü sàkùàtkàrã mahàyànabhàvanàmàrgo 'syàþ sarvaj¤atàyàþ praj¤atà na bhave sthànamitilakùaõàtmikàyà upalakùakaþ /

kçpayà na ÷ame sthitiþ

(ka) lakùaõam
mahàkaruõayà saüvçtyapekùa÷amàntavyàvartako màhàyàniko 'bhisamayo 'syàþ sarvaj¤atàyà lakùaõam / iyaü ca praj¤àpàramità kçpayà sattvàrthakaraõàt na nirvàõe ÷amànte sthità / màhàyànikabhàvanàmàrgãyàryapudgalasantatisthà mahàkaruõà asyàþ kçpayà na ÷ame sthitiritimàrgaj¤atàyà upalakùikà /

(kha) bhedaþ
màhàyànikasyàryasya sattvàlambanà dharmàlambanà niràlambanà ceti tisro mahàkaruõàþ, bodhicittotpàdàdaya÷ca bhedà bhavanti /

traiyadhvikadharmàõàmanutpàdàkàreõa tulyatàvabodhàt yà ÷ràvakàdyagocaratvena viprakçùñà bodhisattvànàü praj¤àpàramità, sà punarnàpare tãre saüsàre, na pare tãre nirvàõe vyavasthità / nàpi saüsàranirvàõamubhayamantareõa vastuno 'sattvàt madhye 'pi sthità, praj¤àkaruõayoþ samyak prativedhena saüsàranirvàõobhayopalambhaviyogàt /

(ga) avadhiþ
prathamàü pramuditàbhåmimàrabhya buddhabhåmiparyantamubhayoþ sãmà bhavati /

3. anupàyena dåratvam
asya lakùaõàdikaü sarvam abhisamayàlaïkàre kàrikàrdhena spaùñamullikhitam tathà hi -

anupàyena dåraü sà sanimittopalabhbhataþ /

(ka) lakùaõam
÷ràvakàdãnàm adhvasamatàj¤ànàbhàvàt anityàdyàkàràõàü sàkùàtkàri j¤ànaü sanimittopalambhayogena kçpàpraj¤àvaikalyàt dårãbhåtaü jinajananyà iti lakùaõam /

(kha) bhedaþ
÷ràvakasantatisthaü anityàdyàkàraj¤ànaü pratyekabuddhasantatisthaü cànityàdyàkàraj¤ànamiti bhedadvayam /

(ga) avadhiþ
dar÷anamàrgamàrabhya arhattvàvasthàparyantamasya sãmà bhavati /

4. upàyena avidåratà
asya lakùaõàdãnàü pratipàdanam abhisamayàlaïkàre kàrikàrdhena samyak kçtam / tathà hi -

upàyakau÷alenàsyàþ samyagàsannatodità //

(ka) lakùaõam
mahàkaruõayà ÷ånyatàsàkùàtkàriõyà praj¤ayà copàttaü màhàyànikaryàõàü hãnayànajàtãyam anityàdyàkàraj¤ànam asya lakùaõam /

"bodhisattvàdãnàü tu utsàritabhàvàbhinive÷abhràntinimittànàü råpàdisarvadharmaparij¤ànameva tatsamatàparij¤ànamityataþ samyagàsannãbhàvo màturiti j¤eyam /"

(kha) bhedaþ
màhàyàniko dar÷anamàrgaþ, bhàvanàmàrgaþ, a÷aikùamàrga÷ceti trayo bhedà bhavanti /

(ga) avadhiþ
mahàyànadar÷anamàrgamàrabhya buddhabhåmiparyantaü sãmà bhavati /

5. vipakùaþ
asya lakùaõàdikam abhisamayàlaïkàre ekayàü kàrikayà suspaùñaü pratipàditam / tathà hi -

råpàdiskandha÷ånyatve dharmeùu tryadhvageùu ca /
dànàdau bodhipakùeùu caryàsaüj¤à vipakùatà //

(ka) lakùaõam
mahàkaruõà ÷ånyatàpraj¤àbhyàü viyuktà bhàvolambhasvabhàvà hainayànikã vastuj¤ateti lakùaõam /

"sarveùàü råpàdãnàü traiyadhvikànàü ca dharmàõàü sàsravànàsravobhayasthànãyànàmanupalambhasvaråpàõàü sarvatra bhàvopalambhatayà te paraparikalpitàtmàdi÷ånyatvena dçùñàþ / anuùñhànasaüj¤à tu eteùàü pratipakùabhåtàpi viparyàsapravçttatvena heyatvàt vipakùo bhavati /"

(kha) bhedaþ (ga) avadhiþ
asya bhedo 'vadhi÷cetyubhau 'anupàyena dåratvam ' ityasmin prakareõa yathà pradar÷itau, tadvat j¤eyàditi /

6. pratipakùaþ
asya lakùaõabhedàdikaü sarvam abhisamayàlaïkàre tisçbhiþ kàrikàbhiþ savistaramupadar÷itam / tathà hi -

dànàdiùvanahaükàraþ paraùàü tanniyojanam /
saïgakoñãniùedho 'yaü såkùmaþ saïgo jinàdiùu //
tadgàmbhãryaü prakçtyaiva vivekàd dharmapaddhateþ /
ekaprakçtikaü j¤ànaü dharmàõàü saïgavarjanam //
dçùñàdipratiùedhena tasyà durbodhatodità /
råpàdibhiravij¤ànàt tadacintyatvamiùyate //

(ka) lakùaõam
mahàkaruõopàyena ÷ånyatàsàkùàtkàriõyà praj¤ayà copàttà màhàyànikàryasantatisthà vastuj¤atà pratipakùalakùaõàtmikà /

(kha) bhedo 'vadhi÷ca
ubhàvapi pårva 'upàyena avidåratà ' ityasmin prasaïge yathàvarõitau tathà j¤àtavyau /

vi÷eùaþ
jinajananyà dåratvam avidåratvamiti vastuj¤atàyàþ (sarvaj¤atàyàþ) dvau bhedau / hãnayànàpuraþsaràyàþ phalabhåtajinajananyàþ avidåratà, upàyakau÷alena avidåratà, pratipakùaþ, màhàyànãyavastuj¤atà ceti catvàraþ paryàyàþ /

phalabhåtajinajananyà dåratvama, anupàyena dåratvam, nimittopalambhagràhapratibaddhatà, vipakùaþ, hãnayànavastuj¤atà ceti paryàyavàcinaþ.

yathànirdiùña eva ÷ràvakabodhisatvàdãnàü vipakùapratipakùayorayaü vibhàgo 'vasàtavyaþ / tathà coktam -

evaü kçtvà yathoktau vai j¤eyaþ sarvaj¤atànaye /
ayaü vibhàgo niþ÷eùo vipakùapratipakùayoþ //

api ca -
"÷ràvakàdãnàmevaü màturdårãbhàvenànuùñhànaü pratipakùo 'pi san vaståpalambhaviparyàsapravçttatvena bodhisattvànàü tyàjyatvàd vipakùa iti" /

7. prayogaþ
asya lakùaõabhedàdikaü sarvam abhisamayàlaïkàre sàrdhadvayena kàrikàgranthena savistaraü pratipàditam / tathà hi -

råpàdau tadanityàdau tadapåriprapårayoþ /
tadasaïgatve caryàyàþ prayogaþ pratiùedhataþ //
avikàro na kartà ca prayogo duùkarastridhà /
yathàbhavyaü phalapràpteravandhyo 'bhimata÷ca saþ //

aparapratyayo ya÷ca saptadhà khyàtivedakaþ /

(ka) lakùaõam
sàüvçtike vastusvaråpe tadvi÷eùe ca viparyàsapravçttasya upalambhàbhinive÷asya pratipakùabhåto hãnayànajàtãyaþ sattvayogaþ prayoga iti lakùaõam /

(kha) bhedaþ
prayogaþ da÷avidho bhavati / tadyathà - råpàdiùu satyàbhinive÷apratiùedhaþ, tadvi÷eùeùvanityàdiùu satyàbhinive÷apratiùedhaþ, kalpitaråpeùu aparipåriþ, dharmatàråpeùu prapåriþ, pàramitàsu paramàrthato 'parihàõivçddhã (avikàratvam), paramàrthato 'kartçtvam, trisarvaj¤àtmakànàü yathàkramamudde÷aprayogakàritràõàü duùkaratà, yathàbhavyaphalapràptyà avandhyatà, mahànu÷aüsàyàü bodhau aparapratyayatvam, svapnopamapariõàmàdisaptavidhakhyàtij¤ànamiti da÷a bhedà bhavanti /

(ga) avadhiþ
sambhàramàrgamàrabhya antimakùaõasthabodhisattvàvasthàparyantamasya sãmà bhavati /

8. samatà
asyàþ svaråpam abhisamayàlaïkàre kàrikàrdhena samàdar÷itam / tathà hi -

caturdhà 'mananà tasya råpàdau samatà matà /

(ka) lakùaõam
uparyuktada÷avidhavastuj¤atàprayogàkàràõàü j¤àtçj¤eyadharmàõàm amananà samatàyà lakùaõam /

(kha) bhedaþ
pårvokteùu da÷avidhaprayogeùu pratisvaü catasraþ amananà bhavantãti catvàriü÷adasyàþ samatàyàþ prabhedà bhavanti / uktaü càlokañãkàyàm -

"tadevaü råpàdipadàrthamananà-nãlàdinimittamananà-'råpaü dvidhà viü÷atidhe '-tyàdiprapa¤camananà-nirvedhabhàgãyàdyadhigamamananànàü pratiùedhena j¤àtçj¤eyadharmànupalabdhi÷caturvidhoktà vij¤eyà /"

(ga) avadhiþ
sambhàramàrgamàrabhya antimakùaõasthabodhisattvàvasthàparyantamasyàþ samatàyàþ sãmà bhavati /

9. dar÷anamàrgaþ
asya lakùaõàdikaü sarvam abhisamayàlaïkàre pa¤cabhiþ kàrikàbhiþ pratipàditam /

(ka) lakùaõam
dvàtriü÷atsamàropa÷ånyaþ satyàbhisamayo dar÷anamàrga iti lakùaõam /

(kha) bhedaþ
trayàõàü yànànàü trayàõàü dar÷amàrgàõàü vyàvçttibhedena ùoóa÷a kùaõà evàsya ùoóa÷a bhedà bhavantãti /

// iti sarvaj¤atopalakùakà nava dharmàþ //


___________________________________________________________________



2. Catuþprayogopalakùakàþ ùañtriü÷ad dharmàþ

tatra sarvàkàràbhisambodhopalakùakà ekàda÷a dharmàþ, mårdhàbhisamayopalakùakà aùñau dharmàþ, ànupårvikàbhisamayopakùakàstrayoda÷a dharmàþ, ekakùaõàbhisambodhopalakùakà÷catvàra iti ùañtriü÷ad bhavanti /

(a) sarvàkàràbhisambodhopalakùakà ekàda÷a dharmàþ

1. àkàràþ, 2. prayogàþ, 3. guõàþ, 4. doùàþ, 5. lakùaõàni, 6. mokùabhàgãyam, 7. nirvedhabhàgãyam, 8. avaivartiko gaõaþ, 9. bhava÷àntyoþ samatà, 10. anuttarà kùetra÷uddhiþ, 11. upàyakau÷alamityekàda÷a dharmàþ sarvàkàràbhisambodhamupalakùayantãti abhisamayàlaïkàre dvàbhyàü kàrikàbhyàmupadar÷itam / tathà hi -

àkàràþ saprayogà÷ca guõà doùàþ salakùaõàþ /
mokùanirvedhabhàgãye ÷aikùo 'vaivartiko gaõaþ //
samatà bhava÷àntyo÷ca kùetra÷uddhiranuttarà /
sarvàkàràbhisambodha eùa sopàyakau÷alaþ //

(ka) lakùaõam
trisarvaj¤atàsambaddhànàü trisaptatyuttaraika÷atàkàràõàü bhàvanàmayyà praj¤ayopàttatvena vyavasthàpitaþ satvayogaþ sarvàkàràbhisambodha iti lakùaõam /

(kha) paryàyàþ
bodhisattvamàrgaþ, pàramitàmàrgaþ, sattvayogaþ, àkàraj¤atàprayogaþ, màrgaj¤atàprayogaþ, sannàhapratipattirityanarthàntaram /

(ga) bhedaþ
àkàradçùñyà trisaptatyuttara÷atam, prayogadçùñyà viü÷atiþ bhedà bhavanti /

(gha) avadhiþ
mahàyànasambhàramàrgamàrabhya antimakùaõasthabodhisattvàvasthàparyantamasya sãmà bhavati /

1. àkàràþ
àkàràõàü lakùaõàdikaü sarvam abhisamayàlaïkàre pa¤cabhiþ kàrikàbhiþ savistaraü samyagupavarõitam /

(ka) lakùaõam
sarvàkàramàrgavastuj¤ànasaügraheõa trisarvaj¤atàkàràõàü bhàvanàmayaü prayogavai÷iùñyam àkàràõàü lakùaõamiti /

(kha) bhedaþ
trisaptatyuttara÷atamàkàràõàü bhedà bhavanti / tathà hi - sarvaj¤atàyàþ saptaviü÷atiþ, màrgaj¤atàyàþ ùañtriü÷at, sarvàkàraj¤atàyà da÷ottara÷atamiti trisaptatyuttara÷ataü bhedàþ /

caturàryasatyeùu prathamataþ trayàõàü satyànàü pratyekaü catvàra iti dvàda÷a, màrgasatyasya caturthasya pa¤cada÷a ceti sarvaj¤atàyàþ (vastuj¤atàyàþ) saptaviü÷atiràkàràþ / tathà coktam abhisamayàlaïkàre -

asadàkàramàrabhya yàvanni÷calatàkçtiþ /
catvàraþ pratisatyaü te màrge pa¤cada÷a smçtàþ //

samudayasatyasya aùñau, màrgasatyasya sapta, duþkhasatyasya pa¤ca, nirodhasatyasya ùoóa÷a ceti màrgaj¤atàyàþ ùañtriü÷ad àkàrà bhavanti / tathà coktam abhisamayàlaïkàre -

hetau màrge ca duþkhe ca nirodhe ca yathàkramam /
aùñau te sapta pa¤ceti ùoóa÷eti ca kãrtitàþ //

÷aikùa÷ràvakàõàü saptatriü÷ad bodhipakùyà vastuj¤atàyà àkàràþ, bodhisattvànàü màrgaj¤atàyàþ catustriü÷at, buddhànàü sarvàkàraj¤atàyà asàdhàraõà ekonacatvàriü÷acceti sarvàkàraj¤atàyà da÷ottara÷atam àkàrà bhavanti / tathà coktam abhisamayàlaïkàre -

smçtyupasthànamàrabhya buddhatvàkàrapa÷cimàþ /
÷iùyàõàü bodhisattvànàü buddhànàü ca yathàkramam //
saptatriü÷accatustriü÷attri÷annava ca te matàþ /
trisarvaj¤atvabhedena màrgasatyànurodhataþ //

j¤ànàkàrebhyaþ pårvam arthàkàràþ parij¤àtavyà iti prathamataþ trisaptatyuttara÷atam arthàkàrà upadar÷itàþ /

2. prayogàþ
prayogàõàü lakùaõàdikam abhisamayàlaïkàre catasçbhiþ kàrikàbhiþ savistaraü suspaùñamupavarõitam /

(ka) lakùaõam
j¤àtçj¤eyayoþ vastumàrgàkàràõàü ca ÷amathavipa÷yanàyuganaddhabhàvanàsvaråpaü niþsvabhàvatàniùprapa¤càtmakaü j¤ànamevàtra sàkùànnirdiùñasya prayogasya lakùaõamiti /

athavà - trisarvaj¤atànàü yàvadàkàràõàü ÷amathavipa÷yanàyuganaddhabhàvanàmayyà praj¤ayopàttaþ sattvayoga evàtra nirdiùñaprayogasya lakùaõam / yato hi 'kçcchràccireõa prativodhataþ ' ityanena nirdiùñaþ sambhàramàrgãyaþ prayogo 'tra saügçhãto bhavati /

(kha) bhedaþ
viü÷atiþ prayogàõàü bhedà bhavanti /
tatra svaråpataþ pa¤ca pramedàþ, yathà - råpàdiùu niþsvabhàvatayà anavasthànaprayogaþ, ayoga eva teùu prayogo bhavatãtyayogaprayogaþ, råpàditathatàgambhãratayà pratiùñhànànupalabdhyarthena sarvaj¤atàdhikàre gambhãraprayogaþ, råpàdiduravagàhatayà prakçtyanàvilàrthena màrgaj¤atàdhikàre duravagàhaprayogaþ, råpàdyapramàõatayà paryantànupalambhàrthena sarvàkàraj¤atàdhikàre apramàõaprayoga iti /

pudgalà÷rayadçùñyà aùñau prayogàþ / tathà hi - gambhãra÷ånyatàyàmuttrasanajàtãyasyàdikarmikasya kçcchaciràbhisambodhaprayogaþ, prayogamàrgãyoùmàbhisamayàdàrabhya gambhãradharmatàyàmuttràso na bhavati, na ca svapne 'pi ùañpàramitàcaryàsu dårãbhàva iti vyàkaraõalàbhaprayogaþ, mårdhàbhisamayàdàrabhya dharmatàdhigamaviùayakeõa ciràbhyàsena avinivartanãyaprayogaþ, kùàntimàrabhya upàyakau÷alena dharmatàdhigamadçóhatayà ÷ràvakapratyekabuddhantaràyikadharmavarjanàt niryàõaprayogaþ, agradharmàbhisamayamàrabhya stambàdyanupalambhàt mahàsamudrasyàbhyàsannatvamiva satatabhàvanàdipratipattyà nirantaraprayogabalena dharmaüdhàtoþ sàkùàddar÷anasyàbhyàsannatvani÷caya iti nirantaraprayogaþ, sarvaj¤atàhetånàü abhinavànàsravadharmàõàmàdhàratvapratipatteràsannàbhisambodhaprayogaþ, kùipraü dharmaükàyaphalàbhinirvartanàt kùipràbhisambodhaprayogaþ,
dharmacakrapravartanàdikaü paràrthaprayoga iti /

praj¤àpàramitàbhàvanàpàripåryupàyadçùñyà catvàraþ prayogàþ / tadyathà paramàrthato guõadoùàõàü vçddhiparihàõyadar÷anena praj¤àpàramitàyàü caraõànuj¤ànàt avçddhyaparihàõiprayogaþ, paramàrthato dharmàdharmàderanupalambhapratipattyà dharmàdharmàdyanupalambhaprayogaþ, dharmadhàturåpatvena råpàdyacintyamiti acintyaprayogaþ, dharmadhàturåpatvàt råpàditannimittatatsvabhàvàdiùu vikalpàbhàvàd avikalpaprayoga iti /

prayogaphaladçùñyà dvau prayogau / tathà hi - srota-àpattyàdyanuttarasamyaksambodhiphalaratnapradàyakatvàt phalaratnadànaprayogaþ, kle÷aj¤eyàvaraõaprahàõahetutvena vi÷uddhiprayoga iti dvau /

kùiprabhàvanàdçùñyà ekaþ prayogaþ, yathà dharmataiùà yasmànmahàratnànàü bahavo 'ntaràyàþ sambhavanti, tasmàt paramaratnasvabhàvàyà màtuþ saüvatsareõa bahvantaràyatve 'pi likhanaü ÷ãghrameveti avadhiprayogaþ /

3. guõàþ
guõànàü lakùaõàdikaü sarvam abhisamayàlaïkàre kàrikàrdhenopadar÷itam / tathà hi -

màràõàü ÷aktihànyàdi÷caturda÷avidho guõaþ /

(ka) lakùaõam
prayogàõàü bhàvanàbalena adhigataprà÷astyaü guõànàü lakùaõam /

(kha) bhedaþ
guõànàü caturda÷a bhedà bhavanti / tathà hi - pàramitàyàü udgçhyamàõàyàü màrakçtavighnàþ tathàgatànubhàvena vyàhanyanta iti màra÷aktivyàghàtaguõaþ, prayogamaulapçùñhàvasthàsu tathàgatasamanvàharaõalàbhàt buddhasamanvàhàraj¤àtatvaguõaþ, tathàgataj¤ànadar÷analàbhàt buddhapratyakùãkaraõaguõaþ, tathàgatànàü samãpãbhavanalàbhena samyaksambodhyàsannãbhàvaguõaþ, mahànu÷aüsalàbhàt mahàrthatàdiguõaþ, tathàgatakçtyakaraõàd de÷aniråpaõàguõalàbhena de÷aniråpaõaguõaþ, pratipakùadharmaparipåraõalàbhàt sarvànàsravadharmaparipåriguõaþ, sarvàkàraj¤atàkathàkathanalàbhena kathàpuruùatàguõaþ, tathàgatasànàthyakaraõalàbhena abhedyatàguõaþ, mahodàraprãtisampàdanàt asàdhàraõaku÷alamålotpattiguõaþ, pratij¤ànumodanalàbhe kramaõa prayogàbhyàsàt pratij¤àyàthàrthyasampàdanaguõaþ, gambhãrodàràrthàdhimokùeõa udàraphalaparigrahaõaguõaþ,
satvàrthakaraõasàmarthyalàbhena sattvàrthapratipattiguõaþ, avikalapraj¤àpàramitàpràpakaku÷alamålasamanvàgame prayogàbhyàsena niyatilàbhaguõa÷ceti caturda÷a guõàþ /

4. doùàþ
prayogàõàü doùà abhisamayàlaïkàre kàrikàrdhena upadar÷itàþ / tathà hi -

doùà÷ca ùaó viboddhavyà÷caturbhirda÷akaiþ saha //

(ka) lakùaõam
prayogotpattisthitiprakarùagatãnàmantaràyakarà vighnà eva doùà iti lakùaõam /

(kha) bhedaþ
ùañcatvàriü÷ad doùàõàü bhedà bhavanti /

prathamaü da÷akam /

kçcchrapràptiþ (cireõa màtari pratibhànam), atyà÷upratibhànatà, kàyadauùñhulyam, cittadauùñhulyam, ayogavihitasvàdhyàyàdità, vaimukhyanimittagràhità, hetubhraü÷aþ, praõãtàsvàdabhraü÷aþ, uttamayànabhraü÷aþ, udde÷abhraü÷a÷ceti da÷a /

dvitãya da÷akam
hetuphalasambandhabhraü÷aþ, niruttarasthànabhra÷aþ, bahuvidhaviùayavikalpapratibhànotpàdaþ, akùaralikhanàbhinive÷aþ, abhàvàbhinive÷aþ, akùaràbhinive÷aþ, anakùaràbhinive÷aþ, janapadàdimanaskàraþ, làbhasatkàra÷lokàsvàdanam, amàrgopàyakau÷alamàrgaõa¤ceti da÷a /

amã vi÷atiþ doùàþ pàramitàyàü pravçttasya yogino 'ntaràyakaràþ pratipàditàþ / samprati punaþ pravçttipårvikà visàmagrã nirucyate /

tçtãyaü da÷akam
chandakilàsavaidhuryam (ayaü hi ÷rotàvaktroþ doùaþ), chandaviùayabhedavaidhuryam (ayamapi tathà), alpecchatànalpecchatàvaidhuryam, dhåtaguõayogàyogau, kalyàõàkalyàõadharmatvam, tyàgamàtsaryam, dànàgrahaõam, uddhañitaj¤avipa¤citaj¤atvam, såtràdidharmàbhij¤ànabhij¤atvam, ùañpàramitàsamanvàgamàsamanvàgamàviti da÷a /

caturthaü da÷akam
upàyakau÷alànupàyakau÷ale, dhàraõãpratilambhàpratilambhau, likhitukàmatà 'likhitukàmate, vigatàvigatakàmàdichandattve ceti catvàri; upàyagativaimukhyam, sugatigamanasaumanasyamiti dve: ÷rotàvaktroþ kasyacid ekàkiparùadabhiratiþ, anubandhakàmànavakà÷adànatvam, àmiùaki¤citkàbhilàùatadadàtukàmatà, jãvitàntaràyànantaràyadiggamanamiti catvàri ceti da÷a /

ava÷iùñadoùaùañkam
durbhikùadiggamanàgamanam, cauràdyàkulitadiggamanàgamanam, kulàvalokanadaurmanasyamiti trãõi, màrabhedaprayogaþ, prativarõikopasaühàraþ (kçtrimapratipàdanam), ayathàviùayaspçhotpàdanamityaparàõi trãõi ceti ùañ / ityevaü ùañcatvàriü÷ad doùà bhavanti /

5. lakùaõàni saükùepeõa
lakùaõasya pratipàdanam abhisamayàlaïkàre ekayà kàrikayà kçtam / tathà hi -

lakùyate yena tajj¤eyaü lakùaõaü trividhaü ca tat /
j¤ànaü vi÷eùaþ kàritraü svabhàvo ya÷ca lakùyate //

vistareõa tu lakùaõànàü pratipàdanam abhisamayàlaïkàre aùñàda÷abhiþ kàrikabhiþ samyag vihitam /

(ka) lakùaõam
sva÷aktyà prayogasvaråpasyopalakùakaþ sattvayogo màrgaüpàramitàprayogalakùaõam /

(kha) bhedaþ
prayogàõàü lakùaõaü karaõasàdhanaparigraheõa j¤àna-vi÷eùa-kàritrasvaråpam, karmasàdhanaparigraheõa svabhàvàtmakamiti lakùaõaü caturvidhaü boddhavyam /

tatra j¤ànalakùaõàni aùñacatvàriü÷at, vi÷eùalakùaõàni ùoóa÷a, kàritralakùaõàni ekàda÷a svabhàvalakùaõàni ùoóa÷a ceti lakùaõànàü bhedà vistareõa ekanavatiþ bhavanti /

(a) j¤ànalakùaõàni aùñacatvàriü÷ad
j¤analakùaõànàü sarveùàü vistareõa pratipàdanam abhisamayàlaïkàre navabhiþ kàrikàbhiþ suspaùñaü vihitam /

(ka) lakùaõam
mahàkaruõà÷ånyatàvalambitapraj¤àvi÷iùñenopàyakau÷alenopàttaþ sattvayogo lakùaõam /

kle÷aliïgàdayo vakùyamàõàþ svabhàvà eva eteùàü upalakùakàþ /

(kha) bhedaþ
aùñacatvàriü÷ad j¤ànalakùaõànyapi triùu vyàkhyàtàni / tathà hi - sarvaj¤atàsaügçhãtàni j¤ànalakùaõàni ùoóa÷a, màrgaj¤atàsaügçhãtàni j¤ànalakùaõàni ùoóa÷a, sarvàkàraj¤atàsaügçhãtàni j¤ànalakùaõàni ùoóa÷a ceti tridhà bhedaþ /

sarvaj¤atàsaügçhãtàni j¤ànalakùaõàni ùoóa÷a

tathàgatanirvçttij¤ànam, lokàlujyatàj¤ànam, sarvasattvacittacaritaj¤ànam, ciattasaükùepaj¤ànam, cittavikùepaj¤ànam, cittàkùayàkàraj¤ànam, saràgàdicittaj¤ànam, vigataràgàdicittaj¤ànam, vipulacittaj¤ànam, mahadgatacittaj¤ànam apramàõacittaj¤ànam, anidar÷anacittaj¤ànam adç÷yacittaj¤ànam, cittonmi¤jitàdij¤ànam, unmi¤jitàditathatàkàraj¤ànam, tathàgatatathatàvabodhatatparasamàkhyànapraj¤apanaj¤ànaü ceti ùoóa÷a / tathoktam abhisamayàlaïkàre -

tathàgatasya nirvçtau loke càlujyanàtmake /
sattvànàü cittacaryàsu tatsaükùepe bahirgatau //
akùayàkàratàyàü ca saràgàdau pravistçte /
mahadgate 'pramàõe ca vij¤àne cànidar÷ane //
adç÷yacittaj¤àne ca tadunmi¤jàdisaüj¤akam /
punastathattàkàreõa te ùàü j¤ànamattaþ param //
tathatàyàü munerbodhatatparàkhyànamityayam /
sarvaj¤atàdhikàreõa j¤ànalakùaõasaügrahaþ //

màrgaj¤atàsaügçhãtàni j¤ànalakùaõàni ùoóa÷a

÷ånyatàj¤ànam, animittaj¤ànam, apraõihitaj¤ànam, paramàrthato 'nutpàdaj¤ànam, anirodhaj¤ànam, àdi÷abdenàsaükle÷aj¤ànam, avyavadànaj¤ànam, abhàvaj¤ànam, svabhàvaj¤ànam, ani÷ritaj¤ànam, àkà÷alakùaõaj¤ànamiti ùañ saügçhãttàni; dharmatà 'vikopanaj¤ànam, asaüskàraj¤ànam, avikalpaj¤ànam, prabhedaj¤ànam, alakùaõaj¤ànamiti ùoóa÷a / tathà coktam abhisamayàlaïkàre -

÷ånyatve sànimitte ca praõidhànavivarjite /
anutpàdànirodhàdau dharmatàyà akopane //
asaüskàre 'vikalpe ca prabhedàlakùaõatvayoþ /
màrgaj¤atàdhikàreõa j¤ànalakùaõamiùyate //

sarvàkàraj¤atàsaügçhãtàni j¤ànalakùaõàni ùoóa÷a

tathàgatasvadharmopani÷rayavihàraj¤ànam, satkàraj¤ànam, gurukàraj¤ànam, mànanàj¤ànam, påjanàj¤ànam, paramàrthato 'kçtakaj¤ànam, sarvatragaj¤ànam, adçùñàrthadar÷akaj¤ànam, loka÷ånyatàkàraj¤ànam, loka÷ånyatàsåcakaj¤ànam, loka÷ånyatàj¤àpakaj¤ànam, loka÷ånyatàdar÷akaj¤ànam, paramàrthato 'cintyatàde÷anàj¤ànam, paramàrthataprapa¤ca÷àntatàj¤ànam, svabhàvasiddhalokanirodhaj¤ànam, lokasaüj¤ànirodhaj¤ànamiti ùoóa÷a / tathà coktam abhisamayàlaïkàre -

svadharmamupani÷ritya vihàre tasya sakçtau /
gurutve mànanàyàü ca tatpåjà 'kçtakatvayoþ //
sarvatra vçttimajj¤ànamadçùñasya ca dar÷akam /
lokasya ÷ånyatàkàrasåcakaj¤àpakàkùagam //
acintya÷àntatàdar÷i lokasaüj¤ànirodhi ca /
j¤ànalakùaõamityuktaü sarvàkàraj¤àtànaye //

(à) vi÷eùalakùaõàni ùoóa÷a

vi÷eùalakùaõànàü ùoóa÷ànàü lakùaõàdikaü sarvam abhisamayàlaïkàre samyagupadar÷itam / tathà hi -

acintyàdivi÷eùeõa vi÷iùñaiþ satyagocaraiþ /
vi÷eùalakùaõaü ùaóbhirda÷abhi÷coditaü kùaõaiþ //

(ka) lakùaõam
acintyàdivi÷eùaõairvi÷iùñaü sattvaj¤ànaü prayogàõàü vi÷eùalakùaõam /

athavà - hainayànikaprayogebhyo bodhisattvaprayogàõàü vai÷iùñyamupalakùayantãti vi÷eùalakùaõàni / kle÷aliïgàdayaþ ùoóa÷a svabhàvà eteùàü vi÷eùalakùaõànàmupalakùakàþ /

(kha) bhedaþ
màhàyànãyadar÷anamàrgãyakùàntij¤ànakùaõàni ùoóha÷a ÷ràvakapratyekabuddhadar÷anamàrgasambaddhakùàntij¤ànakùaõebhyo vi÷iùñataràõãti ùoóa÷a bhedà bhavanti / tathà hi -

duþkhasatyàlambanàni catuþkùaõasaügçhãtàni kùàntij¤ànàni krama÷aþ acintyavi÷eùaþ atulyavi÷eùaþ, aprameyavi÷eùaþ, asaükhyeyavi÷eùa÷ceti catvàro bhedàþ /

samudayasatyàlambanàni catuþkùaõasaügçhãtàni kùàntij¤ànàni yathàkramaü sarvàryapudgalasaügrahavi÷eùaþ, puruùavi÷eùavedanãyatàvi÷eùaþ ÷ràvakàdyasàdhàratàvi÷eùaþ, ÷ràvakàdibhyaþ kùipràbhij¤atàvi÷eùa÷ceti catvàro bhedàþ /

nirodhasatyàlambanàni catuþkùaõasaügçhãtàni kùàntij¤ànàni yathàkramaü anyånàpårõatàvi÷eùaþ, tãvrapratipattivi÷eùaþ, samudàgamavi÷eùaþ, àlambanavi÷eùa÷ceti catvàro bhedàþ /

màrgasatyàlambanàni catuþkùaõasaügçhãtàni kùàntij¤ànàni yathàkramaü àdhàravi÷eùaþ, sàkalyavi÷eùaþ, samparigrahavi÷eùaþ, anàsvàdavi÷eùa÷ceti catvàro bhedàþ /

iti ùoóa÷àtmakaþ duþkhàdisatyakùaõànàü vi÷eùaþ, yena ÷ràvakàdimàrgebhyo bodhisattvàdãnàü màrgaj¤atàdidvaye vi÷eùamàrgo vi÷iùyate / tathà coktam abhisamayàlaïkàre -

acintyàtulyate meyasaükhyayoþ samatikramau /
sarvàryasaügraho vij¤avedyàsàdhàraõaj¤ate //
kùipraj¤ànyånapårõatve pratipatsamudàgamau /
àlambanaü ca sàdhàraü sàkalyaü samparigrahaþ //
anàsvàda÷ca vij¤eyo vi÷eùaþ ùoóa÷àtmakaþ /
vi÷eùamàrgo màrgebhyo yenànyebhyo vi÷iùyate //

(i) kàritralakùaõàni ekàda÷a

kàritràõàü lakùaõàdikaü abhisamayàlaïkàre dvàbhyàü kàrikàbhyàü samyagàveditam / tathà hi -

hitaü sukhaü ca tràõaü ca ÷araõaü layanaü nçõàm /
paràyaõaü ca dvãpaü ca pariõàyakasaüj¤akam //
anàbhogaü tribhiryànaiþ phalàsàkùàtkriyàtmakam /
pa÷cimaü gatikàritramidaü kàritralakùaõam //

(ka) lakùaõam
hitasukhatràõàdiprativi÷iùñaj¤ànaiþ sattvaprayogàþ paràrthasampàdanasàdhanaiþ yojyanta iti tàni kàritralakùaõànyucyante / kle÷aliïgàdayaþ ùoóa÷a svabhàvàþ kàritràõàmupalakùakà bhavanti /

(kha) bhedaþ
kàritràõàü ekàda÷a bhedà bhavanti / tatra sarvaj¤atàyàþ trãõi, màrgaj¤atàyàþ sapta, sarvàkàraj¤atàyà ekamiti ekàda÷a kàritràõi bhavanti /

sarvaj¤atàkàritràõi trãõi

sarvasattvànàü anàgatamokùasukhopasaühàràrthena hitakàritram, lokasya duþkhadaurmanasyàdãni prahàya aihikasukhopasaühàreõa sukhakàritram, duþkharahitàvipàkadharmatàyàü sthàpanàt tràõakàritramiti trãõi /

màrgaj¤atàkàritràõi sapta

àtyantikahitopasaühàràrthena ÷araõakàritram, duþkhahetunivartanàrthena layanakàritram, saüsàranirvàõasamatopasampàdanàrthena paràyaõakàritram, svaparàrthàdhigamàdhàrabhàvopasaühàràt dvãpakàritram, paràrthapratipattyupasaühàràt pariõàyakakàritram, anàbhogapravçttasattvàrthopasaühàràt anàbhogakàritram, yànatrayaniryàõattatphalàsàkùàtkaraõakàritramiti sapta /

sarvàkàraj¤atàkàritram ekam

sarvàkàraj¤atayà sarvadharmadai÷ikatvena sarvàkàraj¤atàyà ekameva gatikàritram /

kàritràkàrairevaü yathàvat sarvaj¤atàtrayasya prayogà lakùyanta iti kàritralakùaõam /

(u) svabhàvalakùaõàni ùoóa÷a
eteùàü svabhàvalakùaõànàü svaråpapratipàdanam abhisamayàlaïkàre tisçbhiþ kàrikàbhiþ samyag vihitam /

(ka) lakùaõam
uparinirdiùñaü prayogalakùaõameva eteùàmapi lakùaõaü bhavati /

(kha) bhedaþ
svabhàvànàü ùoóa÷a bhedà bhavanti / tatra sarvaj¤atàyàþ svabhàvàþ catvàraþ, màrgaj¤atàyàþ, svabhàvàþ pa¤ca, sarvàkàraj¤atàyàþ svabhàvàþ sapteti ùoóa÷a bhavanti /

sarvaj¤atàsvabhàvà÷catvàraþ
ràgàdiviviktasvabhàvatvena kle÷avivekasvabhàvaþ, ràgàdiliïgakàyàdidauùñhulyaviviktasvabhàvatvena kle÷aliïgavivekasvabhàvaþ ràgàdinimittàyoni÷omanasikàraviviktasvabhàvatvena kle÷animittaviviktasvabhàvaþ ràgàràgadveùàdveùamohàmohaviviktasvabhàvatvena vipakùapratipakùavivekasvabhàva iti catvàraþ /

màrgaj¤atàsvabhàvàþ pa¤ca
paramàrthàsatsarvasattvaparinirvàpaõaduùkarasaünàhatvena duùkarasvabhàvaþ, anya (÷ràvakàdi-) yànàpàtalakùaõa aikàntikasvabhàvaþ, uttama÷cirasàdhya udde÷asvabhàvaþ, bhàvyabhàvakabhàvanànupalambhàt anupalambhasvabhàvaþ, samastabhàvàbhinive÷aniùedhàd anabhinive÷asvabhàva iti pa¤ca /

sarvàkàraj¤atàsvabhàvàþ sapta
sarvaj¤atàmàrgaj¤atàsaügçhãtavastuvi÷eùàlambanasvabhàvaþ, lokapratipattigrahaõàdiviparãtanirde÷àt sarvalokavipratyanãkasvabhàvaþ, sarvatra råpàdau j¤ànadharmasyàpratighàtitvàd apratighàtasvabhàvaþ, j¤ànaj¤eyasamatayà sarvapratiùñhànupalambhàrthena apadasvabhàvaþ, tathatayà agatisvabhàvaþ, råpàdisarvadharmàõàü tattvenànutpannatvàt ajàtisvabhàvaþ, bhàvàbhàvàdisvabhàvatrayànupalambhàt tathatànupalambhasvabhàva iti sapta /

ityevaü ùoóa÷abhiþ svabhàvairyathàvat trisarvaj¤atàprayogà lakùyanta iti svabhàvalakùaõàni / tathà coktam abhisamayàlaïkàre -

kle÷aliïganimittànàü vipakùapratipakùayoþ /
viveko duùkaraikàntàvudde÷o 'nupalambhakaþ //
niùiddhàbhinive÷a÷ca ya÷càlambanasaüj¤akaþ /
vipratyayo 'vidhàtã ca so 'padàgatyajàtikaþ //
tathatà 'nupalambha÷ca svabhàvaþ ùoóa÷àtmakaþ /
lakùãva lakùyate ceti caturthaü lakùaõaü matam //

ityevaü sàmànyena ekatra kçtàni ekanavatiþ lakùaõàni bhavanti /

6. mokùabhàgãyam
asya sarvaü lakùaõàdikam abhisamayàlaïkàre ekayà kàrikayà pratipàditam / tathà hi -

animittapradànàdisamudàgamakau÷alam /
sarvàkàràvabodhe 'smin mokùabhàgãyamiùyate //

(ka) lakùaõam
animittàlambanaj¤ànàkàreõa dànàdyàrabhya sarvàkàraj¤atàparyantaü svasantàne samudàgame kau÷alalakùaõo dharmàbhisamaya evàtra mokùabhàgãyamiti lakùaõam /

(kha) paryàyaþ
màhàyàniko dharmàbhisamayaþ, màhàyànikaü mokùabhàgãyam, màhàyànikaþ sambhàramàrga iti paryàyàþ /

(ga) nirvacanam
mokùo 'tra kle÷avisaüyogavi÷eùaþ, tadbhàge (pakùe) pàtitvàt mokùabhàgãyam / athavà - tadbhàge hitatvàt mokùabhàgãyam /

(gha) bhedaþ
avasthàtaþ mçdurmadhyo 'dhimàtra÷ceto trayo 'sya bhedàþ / svaråpataþ ÷rutamayaü cintàmayaü bhàvanàmayamiti trividhaü mokùabhàgãyamiùñam /

(ïa) avadhiþ
sambhàramàrgeü kevalamidaü bhavatãti j¤eyam / cittotpàdasamakàlamevotpadya svasantàne yàvanna ÷raddhàdipa¤cendriyotpàdastàvadasya vyàptirbhavati /

(ca) liïgàni
saüsàràdãnavàn mokùaguõàü÷a ÷ràvaü ÷ràvaü romaharùodgamà÷rupàtàdayo bhavanti, cittàdãnatvaü nirbhayatvamityàdãni liïgàni /

7. nirvedhabhàgãyam
asya lakùaõàdikaü sarvam abhisamayàlaïkàre savistaraü pratipàditam /

(ka) lakùaõam
upàyavi÷iùñasattvasya arthàbhisamayo màhàyànikanirvedhabhàgãyasya lakùaõam /

(kha) paribhàùà
dar÷anaheyànàü savàsanakle÷ànàü nirvedhakatvena dar÷anamàrgapakùe pàtitvàt, tadbhàgahitatvàd và nirvedhabhàgãyam /

(ga) bhedaþ
nirvedhabhàgãyasya dvàda÷a bhedà bhavanti / prathamaü åùmà, mårdhà, kùàntiþ, agradharma÷ceti catvàro bhedàþ / eùu caturùu pratyekaü mçdumadhyàdhimàtrabhedena trividha iti dvàda÷a bhedà bhavati / tathà coktam abhisamayàlaïkàre -

àlambanaü sarvasattvà åùmaõàmiha ÷asyate /
samacittàdiràkàrasteùveva da÷adhoditaþ //
svayaü pàpànnivçttasya dànàdyeùu sthitasya ca /
tayorniyojanànyeùàü varõavàdànukålate //
mårdhagaü svaparàdhàraü satyaj¤ànaü tathà kùamà /
tathàgradharmà vij¤eyàþ sattvànàü pàcanàdibhiþ //

(gha) avadhiþ
÷ånyatàlambanàtmikàü vidar÷anàpràptimàrabhya yàvanna dar÷anamàrgapràptistàvadasyàvadhirbhavatãti /

8. avaivartiko gaõaþ
avaivartikabodhisattvasaüghasya svaråpaü ekayà kàrikayà abhisamayàlaïkàre proktam / tathà hi -

nirvedhàïgànyupàdàya dar÷anàbhyàsamàrgayoþ /
ye bodhisattvà vartante so 'tràvaivartiko gaõaþ //

(ka) lakùaõam
råpàdinivçttinirvicikitsàdyàkàraiþ viü÷atiprakàraiþ nirvedhabhàgãyasthànàm avaivartikalakùaõaü j¤eyam /

(kha) bhedaþ
nirvedhabhàgãyaprayogamàrgasthaþ, kùàntij¤ànasaügçhãtadar÷anamàrgasthaþ, para÷ca pràbandhikabhàvanàmàrgastha iti trividho bhavati avaivartikabodhisattvasaügha iti trayo 'sya bhedà bhavanti /

(ga) avadhiþ
prayogamàrgãyoùmàbhisamayamàrabhya antimakùaõàvasthitabodhisattvàvasthàparyantamasya sãmà bhavatãti /

9. bhava÷àntyoþ samatà
asya samatàprayogasya lakùaõàdim abhisamayàlaïkàre ekayà kàrikayà pratipàditam / tathà hi -

svapnopamatvàd dharmàõàü bhava÷àntyorakalpanà /
karmàbhàvàdicodyànàü parihàrà yathoditàþ //
(ka) lakùaõam
pçùñhalabdhàvasthàyàmapi sattàgràhakavikalpaparikùayàt ÷auddhabhåmikaü j¤ànaü bhava÷amasamatàprayogasya lakùaõam /

(kha) bhedaþ
tisçõàü ÷uddhabhåmãnàü trãõi j¤ànànyevàsya trayo bhedàþ /

(ga) avadhiþ
aùñamãü bhåmimàrabhya antimakùaõasthabodhisattvàvasthàparyantamasya sãmà bhavati /

10. kùetra÷uddhiprayogaþ
prayogastàsya lakùaõàdikaü sarvam abhisamayàlaïkàre ekayà kàrikayà 'bhihitam / tathà hi -

sattvalokasya yà '÷uddhistasyàþ ÷uddhyupahàrataþ /
tathà bhàjanalokasya buddhakùetrasya ÷uddhatà //

(ka) lakùaõam
praõidhànàdiku÷alamålabalena svabuddhakùetraü sattvabhàjanalokàtmakaü pari÷odhitukàmasya ÷auddhabhåmikàni j¤ànànyeva kùetra÷uddhiprayogasya lakùaõàni /

(kha) bhedaþ
svabuddhakùetrasya bhàjanaloka÷uddhiprayogaþ sattvaloka÷uddhiprayoga÷ceti dvau bhedau /

(ga) avadhiþ
tisçùu ÷uddhabhåmiùvayaü prayogo bhavatãti /

11. upàyakau÷alam
asyopàyakau÷alaprayogasya svaråpàdikam abhisamayàlaïkàre dvàbhyàü kàrikàbhyàmupadar÷itam / tathà hi -

viùayo 'sya prayoga÷ca ÷àtravàõàmatikramaþ /
apratiùñho yathàvedhasàdhàraõalakùaõaþ //
asakto 'nupalambha÷ca nimittapraõidhikùataþ /
talliïgaü càpramàõaü ca da÷adhopàyakau÷alam //

(ka) lakùaõam
manasikàraparivarjanena niràbhogakarmasampàdanasamarthàni j¤ànàni upàyakau÷alàtmakànãti lakùaõam /

(kha) bhedaþ
upàyakau÷alasya da÷a bhedà bhavanti / yathà - àntaràyikadharmasamatikramaõena devàdimàràtikramaþ, vibhàvitasarvadharmasamatvena apratiùñhitavihàraþ, praõidhànasamçddhyà yathàvedhaü paràrthakaraõam, svabhyastasarvaduùkaratvena asàdhàraõaþ, ÷ukladharmavi÷uddhyà sarvadharmasyàgrahaõam, ÷ånyatàvimokùamukhatvena anupalambhaþ, animittavimokùamukhatvena animittaþ, apraõihitavimokùamukhatvena apraõidhànam, pra÷napårvakàvaivartikadharmakathanena avaivartikaliïgam, sarvaviùayaj¤ànatvena apramàõamiti da÷a upàyakau÷alaprayogà iti /

(ga) avadhiþ
aùñamãü bhåmimàrabhya antimakùaõasthabodhisattvàvasthàparyantamasma sãmà bhavati /

// iti sarvàkàràbhisambodhopalakùakà ekàda÷a dharmàþ //


___________________________



(à) Mårdhàbhisamayopalakùakà aùñau dharmàþ

1. liïgam (åùmà mårdhaprayogaþ), 2. vivçddhiþ (mårdhà mårdhaprayogaþ), 3. niråóhiþ (kùàntiþ mårdhaprayogaþ) , 4. cittasaüsthitiþ (agradharmaþ mårdhaprayogaþ) , 5. dar÷anamàrgaþ (mårdhaprayoga), 6. bhàvanàmàrgaþ (mårdhaprayogaþ), 7. ànantaryasamàdhiþ (mårdhaprayogaþ), 8. vipratipattiþ (mårdhaprayogaþ) , ityaùñau dharmà mårdhàbhisamayamupalakùayantãti abhisamayàlaïkàre pratipàditam / tathà hi -

liïgaü tasya vivçddhi÷ca niråóhi÷cittasaüsthitiþ /
caturdhà ca vikalpasya pratipakùa÷caturvidhaþ //
pratyekaü dar÷anàkhye ca bhàvanàkhye ca vartmani /
ànantaryasamàdhi÷ca saha vipratipattibhiþ //

mårdhàbhisamayaþ /

1. liïgam (åùmà mårdhaprayogaþ)
asyoùmaõo mårdhaprayogasya svaråpam abhisamayàlaïkàre ekayà kàrikayopadar÷itam / tathà hi -

svapnàntare 'pi svapnàbhasarvadharmekùaõàdikam /
mårdhapràptasya yogasya liïgaü dvàda÷adhà matam //

(ka) lakùaõam
svapne 'pi sarvadharmàõàü svapnàbhatvadar÷anàdiùu dvàda÷aliïgeùu anyatamasya pràptyà vyavasthàpitaþ prathamo nirvedhabhàgãya åùmà mårdhaprayoga iti lakùaõam /

(kha) mçdu-madhyàdhimàtrabhedena trayo 'sya bhedà bhavanti /

(ga) avadhiþ
nairàtmyàlambanàyà vidar÷anàyàþ pràptimàrabhya bhåmipràptiparyantamasya sãmà bhavati /

2. vivçddhiþ (mårdhà mårdhaprayogaþ)
asya mårdhàkhyasya mårdhaprayogasya lakùaõàdikam abhisamayàlaïkàre ekayà kàrikayà paridãpitam / tathà hi -

jambudvopajaneyattàbuddhapåjà÷ubhàdikàm / upamàü bahudhà kçtvà vivçddhiþ ùoóa÷àtmikà //

(ka) lakùaõam
puõyavivçddhyàdiùoóa÷avivçddhãnàü pårõatayà màhàyàniko dvitãyo nirvedhabhàgãyo mårdhà mårdhaprayoga iti lakùaõam /

ayaü mårdhà mårdhaprayogaþ mahàyànaprayogamàrgãyo mårdhaprayoga÷ceti samànàrthakau /

(kha) bhedaþ
mçdumadhyàdhimàtrabhedena trayo 'sya bhedà bhavanti /

(ga) avadhiþ
màhàyànikasya prayogamàrgãyamårdhaprayogasya yathàvadhistathaivàsyàpi j¤àtavyaþ /

3. niråóhiþ (kùàntiþ mårdhaprayogaþ)
asya niråóhyàkhyamårdhaprayogasya sarvaü lakùaõàdikam abhisamayàlaïkàre ekayà kàrikayopavarõitam / tathà hi -

trisarvaj¤atvadharmàõàü paripåriranuttarà /
aparityaktasattvàrthà niråóhirabhidhãyate //

(ka) lakùaõam
samyagupàyakau÷alabalena nirvikalpàdhigamàvasthàyàü mahàkaruõàdisammukhãbhàvena yathoktasarvàkàraj¤atàditrisarvaj¤atàdharmàõàü (cittotpàdàdãnàü) / anuttarà paripåriþ niråóhyàkhyastçtãyo nirvedhabhàgãyaþ kùàntimårdhaprayoga iti lakùaõam /

ayaü kùàntyàkhyo mårdhaprayogaþ màhàyànikaþ prayogamàrgãyakùàntiprayoga÷ceti dvau samànàrthakau /

(kha) bhedaþ
mçmumadhyàdhimàtrabhedenàsya kùàntyàkhyamårdhaprayogasya trayo bhedà bhavanti /

(ga) avadhiþ
yathà màhàyànikàyàþ prayogamàrgãyàyàþ kùànteravadhistathà asyàpi prayogasyàvadhirj¤àtavyaþ /

4. cittasaüsthitiþ (agradharmaþ mårdhaprayogaþ)
asya agradharmàkhyasya mårdhaprayogasya lakùaõàdikam abhisamayàlaïkàre ekayà kàrikayà pratipàditam / tathà hi -

caturdvãpakasàhasradvitrisàhasrakopamaþ /
kçtvà puõyabahutvena samàdhiþ parikãrtitaþ //

(ka) lakùaõam
dar÷anamàrgotpàdasamarthà pramàõàtikràntapuõyabahutvena samàdhilakùaõà (sthirãbhàvalakùaõà) cittasaüsthiti÷caturthanirvedhabhàgãyo 'gradharmo mårdhaprayoga iti lakùaõam

(kha) bhedaþ
mçdumadhyàdhimàtrabhedena trayo 'sya prayogasya bhedà bhavanti /

(ga) avadhiþ
màhàyànikasya prayogamàrgãyàgradharmasya yathà avadhistathaivàsyàpi j¤àtavyaþ /
etàni ca liïgàdãni yathàkramamåùmàdicaturnirvedhabhàgãyasvaråpàõi veditavyàni /

5. dar÷anamàrgaþ (mårdhaprayogaþ)
asya dar÷anamàrgàkhyasya mårdhaprayogasya lakùaõàdikam abhisamayàlaïkàre savistaraü aùñàda÷abhiþ kàrikàbhiþ pratipàditam /

(ka) lakùaõam
dar÷anaheyàyàþ sattàgràhikàyà dçùñeþ pratipakùabhàvena vyavasthàpito màhàyànikaþ satyàbhisamayo dar÷anamàrgàkhyo mårdhaprayoga iti lakùaõam /

ayaü dar÷anamàrgàkhyo mårdhaprayogaþ màhàyàniko dar÷anamàrga÷ca paryàyau /

(kha) bhedaþ
heyadçùñyà dar÷anaprahàtavyànàü caturõàü vikalpànàü catvàraþ pratipakùà iti catvàro 'sya prabhedà bhavanti / samàhitaþ pçùñhalabdha÷ceti dvàvapi bhedau /

(ga) avadhiþ
màhàyànikasya dar÷anamàrgasya avadhivat asyàpyavadhirbhavatãti /

6. bhàvanàmàrgaþ (mårdhaprayogaþ)
asya bhàvanàmàrgàkhyasya mårdhaprayogasya sarvaü lakùaõàdikam abhisamayàlaïkàre navabhiþ kàrikàbhiþ savistaramabhihitam /

(ka) lakùaõam
trisarvaj¤atàparigçhãtayà prakarùapràptapraj¤ayopàttànàü bhàvanàprahàtavyavikalpapratipakùàõàü dçùñyà vyavasthàpito màhàyàniko 'nvabhisamayaþ bhàvanàmàrgàkhyo mårdhaprayoga iti lakùaõam /

(kha) bhedaþ
bhàvanàheyànàü navànàü vikalpànàü sàkùàt pratipakùabhåtà navànantaryamàrgàþ, nava ca vimuktimàrgà iti aùñàda÷a asya bhàvanàmàrgàkhyasya mårdhaprayogasya bhedà bhavanti /

(ga) avadhiþ
prathamàü bhåmimàrabhya da÷amãü bhåmiü yàvadasya sãmà bhavatãti /

7. ànantaryaüsamàdhiþ (mårdhaprayogaþ)
buddhatvapràpteravyavahito yaþ pårvasamanantaraþ samàdhiþ, so 'tra ànantaryasamàdhiþ / asya lakùaõàdikaü sarvaü svaråpam abhisamayàlaïkàre tisçbhiþ kàrikàbhiþ samyak pratipàditam / tathà hi -

trisàhasrajanaü ÷iùyakhaógàdhigamasampadi /
bodhisattvasya ca nyàme pratiùñhàpya ÷ubhopamàþ //
kçtvà puõyabahutvena buddhatvàpteranantaraþ /
ànantaryasamàdhiþ sa sarvàkàraj¤atà ca tat //
àlambanamabhàvo 'sya smçti÷càdhipatirmataþ /
àkàraþ ÷àntatà càtra //

(ka) lakùaõam
trisarvaj¤atàsaügçhãtaprakarùapràptapraj¤àpàramitàbhàvanàyàþ phalabhåtasya sarvàkàraj¤atàvipàkasya avyavahitatvena sàkùàdutpàdakaþ paryantayogaþ ànantaryasamàdhyàkhyo mårdhaprayoga iti lakùaõam /

ayaü ànantaryasamàdhiþ mårdhaprayogaþ, antimakùaõasthabodhisattvasya j¤ànamityanarthàntaram /

(kha) bhedaþ
ekakùaõikà÷catvàraþ prayoga evàsya catvàro bhedà bhavanti /

(ga) avadhiþ
ayaü prayogaþ kevalaü antimakùaõasthabodhisattvàvasthàyàmeva bhavatãti /

8. vipratipattiþ (mårdhaprayogaþ)
aviditopàyakau÷alànàü pravàdinàü nànàcodyamukhaparamparàprasarpipyo vipratipattiayo 'tra niràkarttavyà bhavantãti tàsàü vipratipattãnàü sarvaü lakùaõàdikaü svaråpam abhisamayàlaïkàre tisçbhiþ kàrikàbhiþ savistaraü samyak pratipàditam / tathà hi -

àlambanopapattau ca tatsvabhàvàvadhàraõe /
sarvàkàraj¤atàj¤àne paramàrthe sasaüvçtau //
prayoge triùu ratneùu sopàye samaye muneþ /
viparyàse samàrge ca pratipakùavipakùayoþ //
lakùaõe bhàvanàyàü ca matà vipratittayaþ /
sarvàkàraj¤atàdhàrà ùoóhà da÷a ca vàdinàm //

(ka) lakùaõam
saüvçtiparamàrthasatyayordvayoþ svabhàvata ekatvalakùaõayoþ agrahaõaråpàþ sammukhãbhåtavikalpàþ tadbãjàni và niràkarttavyà vipratipattaya iti lakùaõam /

(kha) bhedaþ
vipratipattãnàü ùoóa÷a bhedà bhavanti / tathà hi - saüskçtàsaüskçtadhàtvorabhàvatvena àlambanopapattauþ sarvathà nãråpatvàd àlambanasvabhàvadhàraõe, bhàvàbhàvànupalambhena sarvàkàraj¤atàj¤àne, tathatàsvabhàvatvena saüvçttiparamàrthasatyadvaye, dànàdyanupalambhena prayoge, boddhavyàbhàvàd buddharatne, nàmadheyamàtratvàd dharmaratne, råpàdyàlambanapratiùedhàt saügharatne, dànàdyanulambhena upàyakau÷ale, bhàvàbhàvobhyaråpàdhigamapratiùeghàt tathàgatàbhisamaye, prapa¤cavyavasthàpitànityàditvena nityàdiviparyàse, vibhàvitamàrgaphalàsàkùàtkaraõena màrge, hànopàdànàbhàvena vipakùe pratipakùe ca, dharmyabhàvàd dharmalakùaõe, svasàmànyalakùaõànupapattyà bhàvanàyàü ceti sarvàkàraj¤atàdhiùñhànàþ saü÷ayaråpàþ ùoóa÷a vipratipattayo bhavanti / tàþ yathàsambhavamubhayasatyà÷ritopàyakau÷alena niràkçtya samyak sarvathà ni÷cayamutpàdya
kalyàõakàmaiþ bodhisattvairànantaryasamàdhiradhigantavyaþ /

etàsu kalpanàtmikà vipratipattayo mukhyàþ, yà÷ca prasaïgamukhenoktàstà gauõà iti mantavyàþ /

etàþ ùoóa÷àpi vipratipattayo kalpanàtmikà ÷abdàtmikà ceti dvayorantarbhavanti /

dvayoþ satyayorekamàlambya yadaparaü niràkaroti tad abhinive÷àtmakaü j¤ànameva kalpanàtmikà vipratipattiþ /

dvayoþ satyayorekaü nimittãkçtya yà aparaü niràkaroti sà vàk ÷abdàtmikà vipratipattiaravaseyà /

(ga) avadhiþ
màrge 'prave÷àdàrabhya a÷uddhasaptabhåmiparyantamàsàü vipratipattãnàü sãmà bhavatãti /

// iti mårdhàbhisamayopalakùakà aùñau dharmàþ //


___________________________



(i) ànupårvikàbhisamayopalakùakàþ trayoda÷a dharmàþ

ànupårvikàbhisamayasya svaråpanirde÷aþ abhisamayàlaïkàre saükùepataþ kàrikà÷ena kçtaþ / tathà hi -

tredhà da÷adhà cànupårvikaþ

vistaratastu tasya lakùaõàdikamanayà ekayà kàrikayopanyastam / tathà hi -

dànena praj¤ayà yàvad buddhàdau smçtibhi÷ca sà /
dharmàbhàvasvabhàvenetyanupårvakriyà matà //

(ka) lakùaõam
sarvàkàraj¤atàditrisarvaj¤atàkàràn adhigatàn anupårvãkçtya praj¤àbhàvanayopàttaþ sattvayogaþ ànupårvikaprayoga iti lakùaõam /

(kha) bhedaþ
dànàdiùañpàramitàparipåraõena (ùañ), buddha-dharma-saügha-÷ãla-tyàga-devatà-nàmanusmaraõena (ùañ) , råpàdisarvadharmàbhàve svabhàvàvabodhena (ekaþ) yo 'dhigamaþ sa ànupårvikàbhisamayastrayoda÷avidha ityasya trayoda÷a bhedà bhavanti /

(ga) avadhiþ
sambhàramàrgamàrabhya ekakùaõàbhisambodhàt samanantarapårvakùaõaparyantamasya sãmà bhavatãti /

// iti ànupårvikàbhisamayopalakùakàþ trayoda÷aþ dharmàþ //


___________________________



(ã) ekakùaõàbhisambodhàbhisamayopalakùakàþ catvàro dharmàþ

ekakùaõàbhisambodhasya svaråpanirde÷aþ abhisamayàlaïkàre kàrikàrdhena saükùepataþ kçtaþ / tathà hi -

ekakùaõàbhisambodho lakùaõena caturvidhaþ //
vistaratastu saptamàdhikàre draùñavyaþ /

(ka) lakùaõam
adhigatatrisarvaj¤atàkàreùu svabhyastasteùàmeva kùaõenaikenàdhigamaråpaþ paryantayogaþ ekakùaõàbhisambodha iti lakùaõam /

ekakùaõaprayogaþ, antimakùaõabodhisattvãyaj¤ànam, ànantaryamårdhaprayogaþ ityanarthàntaram /

(kha) bhedaþ
svaråpataþ ekavidha eva ekakùaõàbhisambodho lakùaõena (vyàvçtyà) caturvidho bhavati, yathà - avipàkalakùaõaþ, vipàkalakùaõaþ alakùaõalakùaõaþ, advayalakùaõa÷ceti /

(ya) avipàkalakùaõaþ
asya sarvaü svaråpam abhisamayàlaïkàre ekayà kàrikayà parãdãpitam / tathà hi -

anàsravàõàü sarveùàmekaikenàpi saügrahàt /
ekakùaõàvabodho 'yaü j¤eyo dànàdinà muneþ //

(ka) lakùaõam
ekakùaõadànàdij¤ànena anàsravadànàdya÷ãtyanuvya¤janalakùaõànàü dharmàõàü saügraheõa bodhisattvasya avabodharåpaþ paryantayogaþ avipàkànàsravasarvadharmaikakùaõalakùaõo bhavatãti lakùaõam /

(ra) vipàkalakùaõaþ

asya sarvaü svaråpam abhisamayàlaïkàre ekayà kàrikayà samyagabhihitam / tathà hi -

vipàkadharmatàvasthà sarva÷uklamayã yadà /
praj¤àpàramità jàtà j¤ànamekakùaõe tadà //

(ka) lakùaõam
yadà bodhisattvasya pratipakùabhàvanayà sarvavipakùakalaïkàpagamena sakalavyavadànapakùavipàkadharmatàvasthà ÷uklasvabhàvà jàtà, tadà ekasminneva kùaõe vipàkàvasthàpràptànàm anàsravadharmàõàü bodhàt j¤ànaü (praj¤àpàramità) vipàkadharmatàvasthànàsravadharmaikakùaõalakùaõo bhavati, ityevakùaõàbhisambodho dvitãyaþ / ayaü vipàkaþ aùñamabhåmerårdhvaü bhavatãti j¤eyam /

(la) alakùaõalakùaõaþ
asya svaråpàdikaü sarvam abhisamayàlaïkàre ekayà kàrikayà suspaùñamupavarõitam / tathà hi -
svapnopameùu dharmeùu sthitvà dànàdicaryayà /
alakùaõatvaü dharmàõàü kùaõenaikena vindati /

(ka) lakùaõam
pårvaü svapnopamasarvadharmàbhyàsena sambhàradvayamanubhåya adhigamàvasthàyàü svapnasvabhàveùu sarvadharmeùu upàdànaskandhàdiùu sthitvà dànàdiùañpàramitàpratipattyà dànàdiråpaniråpaõàkàreõa alakùaõàþ sarvadharmà iti saükle÷avyavadànaråpàõàü sarvadharmàõàmekenaiva kùaõena alakùaõatvaü jànàti, ityevam alakùaõa sarvadharmaikakùaõalakùaõo bhavatãti ekakùaõàbhisambodhastçtãyaþ /

(va) advayalakùaõaþ
asyàdvayalakùaõasya svaråpam abhisamayàlaïkàre ekayà kàrikayà spaùñamupadar÷itam / tathà hi -

svapnaü taddar÷inaü caiva dvayayogena nekùate /
dharmàõàmadvayai tattvaü kùaõenaikena pa÷yati //

(ka) lakùaõam
nirantaradãrghakàladvayapratibhàsaprahàõàbhyàsasàtmãbhàvàd unmãlitadvayapratibhàsavàsano yadà bodhisattvo gràhyagràhakayogena svapnaü gràhyaü svapnadar÷inaü gràhakaü nekùate, tadà sarve 'pyevaüdharmàõo dharmà iti dharmàõàmadvayaü tattvamekenaiva kùaõena pa÷yati, ityevam advayalakùaõasarvadharmaikakùaõalakùaõo bhavatyekakùaõàbhisambodha÷caturthaþ /

(kha) nirvacanam
eka ityantimaþ, kùaõamiti samayaþ, abhirityàbhimukhyam, samiti samyak, aya ityadhigama ityevaü antimakàle dànàdisarvànàsravadharmàõàmaviparãtaþ samyak prativedhaþ ekakùaõàbhisambodha ityucyate /

(ga) avadhiþ
samastànàü caturlakùaõànàmavadhiþ antimakùaõasthabodhisattvãyàvasthàyàmeva bhavati /

// iti ekakùaõàbhisambodhàbhisamayasya aùñau dharmàþ //


___________________________________________________________________



3. Dharmakàyopalakùakà÷catvàro dharmàþ

vipàkabhåtasya dharmakàyasya saükùiptanirde÷aþ abhisamayàlaïkàre ekayà kàrikayà paridãpitaþ / tathà hi -

svàbhàvikaþ sasàmbhogo nairmàõiko 'parastathàþ /
dharmakàyaþ sakàritra÷caturdhà samudãritaþ //

vistçtanirde÷astu aùñamàdhikàre catvàriü÷atkàrikàbhirvihitaþ / tatra dharmakàyasya lakùaõàdikaü sarvaü svaråpamupavarõitam /

(ka) lakùaõam
sambhàradvayasaücayabalena pràptàþ paryantaguõà eva phalabhåto dharmakàya iti lakùaõam /

(kha) bhedaþ
catvàro 'sya bhedà bhavanti, yathà - svabhàvakàyaþ, j¤ànadharmakàyaþ, sambhogakàyaþ, nirmàõakàya÷ceti catvàraþ /

1. svabhàvakàyaþ
asya svàbhàvikakàyasyopapàdanam abhisamayàlaïkàre ekayà kàrikayà kçtam / tathà hi -

sarvàkàràü vi÷uddhiü ye dharmàþ pràptà niràsravàþ /
svàbhàviko muneþ kàyasteùàü prakçtilakùaõaþ //

(ka) lakùaõam
prakçtyàgantukamalavi÷uddhidvayalakùaõaþ paryantadhàturanutpàdaråpaþ svabhàvakàya iti lakùaõam /

(kha) bhedaþ
prakçtivi÷uddhaþ àgantukavi÷uddha÷ceti dvau bhedau /

(ga) avadhiþ
svabhàvakàyaþ kevalaü buddhabhåmàveva bhavati /

2. j¤ànadharmakàyaþ
asya j¤ànakàyasya svaråpam abhisamayàlaïkàre pa¤cabhiþ kàrikàbhirupadar÷itam /

(ka) lakùaõam
yàvajj¤ànaü yathàvajj¤ànaü càpekùya sàkùàtkàri paryantaj¤àna j¤ànadharmakàya iti lakùaõam / j¤ànadharmakàyaþ sarvaj¤aj¤ànaü cetyanarthàntaram /

(kha) bhedaþ
buddhabhåmau anàsravaj¤ànànàmekaviü÷atiþ j¤ànavargà evàsya ekaviü÷atiþ prabhedàþ / tathà hi -

(1) smçtyupasthànàdyàrabhya àryàùñàïgamàrgaparyantà saptatriü÷ad bodhipakùàþ, (2) catvàryapramàõàni maitryàdicaturbrahmavihàràþ, (3) aùñau vimokùàþ, (4) navasamàpattayaþ, (5) kçtsnàyatanàni da÷a (6) aùñau abhibhvàyatanàni, (7) araõàsamàdhiþ, (8) praõidhij¤ànam, (9) ùaóabhij¤àþ, (10)catasraþ pratisaüvidaþ, (11) à÷rayàlambanacittaj¤ànapari÷uddhaya iti cata÷raþ ÷uddhayaþ, (12) da÷a va÷itàþ, (13) da÷a balàni, (14) catvàri vai÷àradyàni, (15) trãõi arakùaõàni, (16) trãõi smçtyupasthànàni, (17) asammoùadharmatà, (18) kle÷aj¤eyàvaraõànu÷ayaråpabãjaprahàõàt vàsanàsamudghàtaþ, (19) sakalajanahità÷ayatà mahàkaruõà, (20) aùñàda÷àveõikà buddhadharmàþ, (21) sarvàkàraj¤atàditrisarvaj¤atà /
tathà coktam abhisamayàlaïkàre -

bodhipakùàpramàõàni vimokùà anupårva÷aþ /
navàtmikà samàpattiþ kçtsnaü da÷avidhàtmakam //
abhibhvàyatanànyaùñaprakàràõi prabhedataþ /
araõà praõidhij¤ànamabhij¤àþ pratisaüvidaþ //
sarvàkàrà÷catasro 'tha ÷uddhayo va÷ità da÷a /
balàni da÷a catvàri vai÷àradyànyarakùaõam //
trividhaü smçtyupasthànaü tridhà 'saümoùadharmatà /
vàsanàyàþ samudghàto mahatã karuõà jane //
àveõikà munereva dharmà ye 'ùñàda÷eritàþ /
sarvàkàraj¤atà ceti dharmàkàyo 'bhidhãyate //

(ga) avadhiþ
buddhabhåmàveva j¤ànadharmakàyo bhavati /

3. sambhogakàyaþ
sambhogakàyasya svaråpavarõanam abhisamayàlaïkàre ekayà kàrikayà kçtam / tathà hi -

dvàtriü÷allakùaõà÷ãtivya¤janàtmà munerayam /
sàmbhogiko mataþ kàyo mahàyànopabhogataþ //

(ka) lakùaõam
sthànakàyaparivàradharmakàlàkhyaiþ pa¤cabhirviniyatairvir÷iùñaþ kàyaþ sambhogakàya iti lakùaõam /

(kha) bhedaþ
mahàsambhogakàyaþ kaniùñhasambhogakàya÷ceti bhedadvayamabhidhànadçùñyà kartuü ÷akyate / tatra mahàsambhogakàyaþ akaniùñhabhaumikaþ sambhogakàya ityanarthàntaram / tathaiva kaniùñhasambhogakàyaþ akaniùñhabhaumikau nirmàõakàya÷cetyanarthàntaram /

(ga) avadhiþ
ayaü sambhogakàyo buddhabhåmau akaniùñhaghanavyåhakùetre eva kevalaü bhavati /

4. nirmàõakàyaþ
kàyasyàsya nairmàõikasya svaråpam abhisamayàlaïkàre kàrikayà ekayà samyagupavarõitam / tathà hi -

karoti yena citràõi hitàni jagataþ samam /
à bhavàt so 'nupacchinnaþ kàyo nairmàõiko muneþ //

(ka) lakùaõam
pa¤cabhirviniyatairvirahitaþ paryantaråpakàyo nirmàõakàya iti lakùaõam /

yena ÷àkyamunitathàgatàdiråpeõa àsaüsàraü sarvalokadhàtuùu sattvànàü samãhitamarthaü samaü karoti, asau kàyaþ prabandhatayà anuparato nairmàõiko buddhasya bhagavataþ sarvabàlajanasàdhàraõa÷caturtho 'vasàtavyaþ /

(kha) bhedaþ
nirmàõakàyasya trayo bhedà bhavanti, yathà - uttamanirmàõakàyaþ, ÷ailpikanirmàõakàyaþ, nairyàõikanirmàõakàya÷ceti /

buddhakàritràõi

imàni bhagavato vicitràõi kàritràõi abhisamayàlaïkàre saptabhiþ kàrikàbhirvistara÷o nirdiùñàni /

(ka) lakùaõam
svasantatisthasarvàkàraj¤atàdhipatyenodayamàsàditàþ ÷uklà guõà eva buddhakàritràõãti lakùaõam /

(kha) bhedaþ
gatipra÷amanakàritrata àrabhya nirvàõanive÷anaparyantaü saptaviü÷atiþ karmàõyevàsya saptaviü÷atiþ prabhedà bhavanti / yathoktamabhisamayàlaïkàre saptaviü÷atiþ karitràõi -

tathà karmàpyanucchinnamasyàsaüsàramiùyate /
gatãnàü ÷amanaü karmaü saügrahe ca caturvidhe //
nive÷anaü sasaükle÷e vyavadànàvabodhane /
sattvànàmarthayàthàtmye ùañsu pàramitàsu ca //
buddhamàrge prakçtyaiva ÷ånyatàyàü dvayakùaye /
saükete 'nupalambhe ca paripàke ca dehinàm //
bodhisattvasya màrgo 'bhinive÷asya nivàraõe /
bodhipràptau jinakùetravi÷uddhau niyatiü prati //
aprameye ca sattvàrthe buddhasevàdike guõe /
bodheraïgeùvanà÷e ca karmaõàü satyadar÷ane //
viparyàsaprahàõe ca tadavastukatànaye /
vyavadàne sasambhàre saüskçtàsaüskçte prati //
vyatibhedàparij¤àne nirvàõe va nive÷anam /
dharmakàyasya karmedaü saptaviü÷atidhà matam //

(ga) avadhiþ
màrge 'prave÷àdàrabhya buddhabhåmiparyantamasyàvadhirbhavati /

(gha) vai÷iùñyam
vineyajanakarmànusàraü bhagavataþ kàyavàïmanaþkàritràõi àkà÷avad atyudàràõi, nadãdhàràvad avicchinnàni, samudrataraïgavat kàlànatikramaõalakùaõàni, cintàmaõikalpavçkùàdivad anàbhogaråpàõi bhavanti /

(ïa) avadhiþ
vineyajanapratibhàsabhàk saptaviü÷atiprakàraü karma avicchinnatayà àsaüsàraü pravartate /

// iti dharmakàyopakùakà÷catvàro dharmàþ //


___________________________



pariõàmanà

praj¤àpàramitopalakùakàõàü sarvàkàraj¤àtàdyaùñànàm, aùñapadàrthopalakùakàõàü ca saptateþ padàrthànàü prakà÷akamidaü subhàùitaü jagadguroþ maitreyanàthasya mukhànniþ-sçtasyàgamasya caturdikùuþ prasàràya lokasya ca sanmàrgàrohaõàya prabhavediti pariõàmanà / àcàryaharibhadravacanena tu -

tathyàtathyavibhàgayuktivikalaj¤ànodayàtsaüvçtau
saüsàràrõavapaïkamagnamanasã jàtàþ sadà dehinaþ / sarve 'mã jananãnibandhanakçtàd bãjànmayàptàcchubhàt sarvàkàravarà bhavantu niyataü kàyatrayapràpiõaþ //

iti ÷am om