Nagarjuna: Ratnavali (1-2.46, and 4; Sanskrit text of 2.47-95 and 3 lost!) Based on the ed. by P.L. Vaidya: Madhyamaka shastra, Darbhanga : Mithila Institute, 1961, pp. 296-310. (Buddhist Sanskrit Texts, 10) Input by members of the Sanskrit Buddhist Input Project. With kind permission of the Digital Sanskrit Buddhist Canon Project of Nagarjuna Institute, Nepal and University of the West, Rosemead, California, USA (www.uwest.edu/sanskritcanon) Sastra section, text no. 25 REFERENCE SYSTEM (added): NRa_n.n = Ratnavali Vaidya nn = pagination of P.L. Vaidya's edition #<...># = BOLD ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a à 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r ç 231 vocalic R è 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 long vocalic l í 237 velar n ï 239 velar N ð 240 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t ñ 241 retroflex T ò 242 retroflex d ó 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ù 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ý 253 visarga þ 254 long e ¹ 185 long o º 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ Ratnàvalã / (NRa) (##) / namo ratnatrayàya // sarvadoùavinirmuktaü guõaiþ sarvairalaükçtam / praõamya sarvaj¤amahaü sarvasattvaikabàndhavam // NRa_1.1 // dharmamekàntakalyàõaü ràja[n dha]rmodayàya te / vakùyàmi dharmaþ siddhiü hi yàti saddharmabhàjane // NRa_1.2 // pràgdharmàbhyudayo yatra pa÷cànaiþ÷reyasodayaþ / saüpràpyàbhyudayaü yasmàdeti naiþ÷reyasaü kramàt // NRa_1.3 // sukhamabhyudaya[statra mokùo]naiþ÷reyaso mataþ / asya sàdhanasaükùepaþ ÷raddhàpraj¤e samàsataþ // NRa_1.4 // ÷ràddhatvàbhdajate dharmaü pràj¤atvàdvetti tattvataþ / praj¤à pradhànaü tvanayoþ ÷raddhà pårvaügamàsya tu // NRa_1.5 // chandàd dveùàbhdayànmohàdyo dharmaü nàtivartate / sa ÷ràddha iti vij¤eyaþ ÷reyaso bhàjanaü param // NRa_1.6 // kàyavàïmànasaü karma sarvaü samyakparãkùya yaþ / paràtmahitamàj¤àya sadà kuryàtsa paõóitaþ // NRa_1.7 // (##) ahiüsà cauryaviratiþ paradàravivarjanam / mithyàpai÷unyapàruùyàbaddhavàdeùu saüyamaþ // NRa_1.8 // lobhavyàpàdanàstikyadçùñãnàü parivarjanam / ete karmapathàþ ÷uklà da÷a kçùõà viparyayàt // NRa_1.9 // amadyapànaü svàjãvo 'vihiüsà dànamàdaràt / påjyapåjà ca maitrã ca dharma÷caiùa samàsataþ // NRa_1.10 // ÷arãratàpanàddharmaþ kevalà(nnàsti tena hi) / na paradrohaviratirna paresàmanugrahaþ // NRa_1.11 // dàna÷ãlakùamàspaùñaü yaþ saddharmamahàpatham / anàdçtya vrajet kàyakle÷ago daõóakotpathaiþ // NRa_1.12 // sa saüsàràñavãü ghoràmanantajanapàdapàm / kle÷avyàlàvalãóhàïgaþ sudãrghaü pratipadyate // NRa_1.13 // hiüsayà jàyate 'lpàyuþ bahavàbàdho vihiüsayà / cauryeõa bhogavyasanã sa÷a(truþ) pàradàrikaþ // NRa_1.14 // pratyàkhyànaü mçùàvàdàt pai÷unyànmitrabhedanam / apriya÷ravaõaü raukùyàdabàddhà(dapàrthà?)ddurbhagaü vacaþ // NRa_1.15 // manorathàn hantyamidhyà vyàpàdo bhayadaþ smçtaþ / mithyàdçùñiþ kudçùñitvaü madyapànaü matibhramaþ // NRa_1.16 // apradànena dàridyaü mithyàjãvena va¤canà / stambhena duùkulãnatvamalpaujaskatvamãrùyayà // NRa_1.17 // krodhàddurvarõatà maurkhyamapra÷nena vipa÷citàm / phalametanmanuùyatve sarvebhyaþ pràk ca durgatiþ // NRa_1.18 // eùàmaku÷alàkhyànàü vipàko yaþ prakãrtitaþ / ku÷alànàü ca sarveùàü viparãtaþ phalodayaþ // NRa_1.19 // lobho dveùa÷ca moha÷ca tajjaü karmeti cà÷ubham / alobhàmohàdveùà÷ca tajjaü karmetaracchubham // NRa_1.20 // abhubhàtsarvaduþkhàni sarvadurgatayastathà / ÷ubhàtsugatayaþ sarvàþ sarvajanmasukhàni ca // NRa_1.21 // nivçttira÷ubhàtkçtsnàtpravçttistu ÷ubhe sadà / manasà karmaõà vàcà dharmo 'yaü dvividhaþ smçtaþ // NRa_1.22 // narakapretatiryagbhyo dharmàdasmàdvimucyate / nçùu deveùu càpnoti sukha÷riràjyavistaràn // NRa_1.23 // (##) dhyànàpramàõàråpyaistu brahmàdyasukhama÷nute / ityabhyudayadharmo 'yaü phalaü càsya samàsataþ // NRa_1.24 // naiþ÷reyasaþ punardharmaþ såkùmo gambhãradar÷anaþ / bàlànàü[a÷rotravatàm] uktastràsakaro jinaiþ // NRa_1.25 // nàsmyahaü na bhaviùyàmi na me 'sti na bhaviùyati / iti bàlasya saütràsaþ paõóitasya bhayakùayaþ // NRa_1.26 // ahaükaraprasåteyaü mamakàropasaühità / prajà prajàhitaikàntavàdinàbhihitàkhilà // NRa_1.27 // astyahaü mama càstãti mithyaitatparamàrthibhiþ / yathàbhåtaparij¤ànànna bhavatyubhayaü yataþ // NRa_1.28 // ahaükàrodbhavàþ skandhàþ so 'haükàro 'nçto 'rthataþ / bãjaü yasyànçtaü tasya prarohaþ satyataþ kutaþ // NRa_1.29 // skandhànasatyàn dçùñvaivamahaükàraþ prahãyate / ahaükàraprahàõàcca na punaþ skandhasaübhavaþ // NRa_1.30 // yathàdar÷amupàdàya(svamukhapratibimbakam / dç÷ya) te nàma taccaivaü na kiücidapi tattvataþ // NRa_1.31 // ahaükàrastathà skandhànupàdàyopalabhyate / na ca ka÷citsa tattvena svamukhapratibimbavat // NRa_1.32 // yathàdar÷amanàdàya svamukhapratibimbakam / na dç÷yate tathà skandhànanàdàyàhamityapi // NRa_1.33 // evaüvidhàrtha÷ravaõàddharmacakùuravàptavàn / àryànandaþ svayaü caiva bhikùubhyo 'bhãkùõamuktavàn // NRa_1.34 // skandhagràho yàvadasti tàvadevàhamityapi / ahaükàre sati punaþ karma janma tataþ punaþ // NRa_1.35 // trivartmaitadanàdyantamadhyaü saüsàramaõóalam / alàtamaõóalaprakhyaü bhramatyanyonyahetukam // NRa_1.36 // svaparobhayatastasya traikàlyato 'pyapràptitaþ / ahaükàraþ kùayaü yàti tataþ karma ca janma ca // NRa_1.37 // evaü hetuphalotpàdaü pa÷yaüstatkùayameva ca / nàstitàmastitàü caiva naiti lokasya tattvataþ // NRa_1.38 // (##) sarvaduþkhakùayaü dhama ÷rutvaivamaparãkùakaþ / saükampatyaparij¤ànàdabhayasthànakàtaraþ // NRa_1.39 // na bhaviùyati nirvàõe sarvametanna te bhayam / ucyamàna ihàbhàvastasya te kiü bhayaükaraþ // NRa_1.40 // mokùe nàtmà na ca skandhà mokùa÷cedãdç÷aþ priyaþ / àtmaskandhàpanayanaü kimihaiva tavàpriyam // NRa_1.41 // na càbhàvo 'pi nirvànaü kuta eva tasya[vàsya] bhàvatà / bhàvàbhàvaparàmar÷akùayo nirvàõamucyate // NRa_1.42 // samàsànnàstitàdçùñiþ phalaü nàstãti karmaõaþ / apuõyàpàyãkã caiùà mithyàdçùñiriti smçtà // NRa_1.43 // samàsàdastitàdçùñiþ phalaü càstãti karmaõàm / puõyà sugatiniùyandà samyagdçùñiriti smçtà // NRa_1.44 // j¤àne nàstyastità÷ànteþ pàpapuõyavyatikramaþ / durgateþ sugate÷càsmàt sa mokùaþ sabhdirucyate // NRa_1.45 // sahetumudayaü pa÷yan nàstitàmativartate / astitàmapi nopaiti nirodhaü saha hetunà // NRa_1.46 // pràgjàtaþ sahajàta÷ca heturahetuko 'rthataþ / praj¤apterapratãtatvàdutpatte÷caiva tattvataþ // NRa_1.47 // asmin satãdaü bhavati dãrghe hrasvaü yathà sati / [tasyotpàdàdudetãdaü dãpotpàdàdyathà] prabhà // NRa_1.48 // hrasve 'sati punardãrghaü na bhavati svabhàvataþ / pradãpasyàpyanutpàdàtprabhàyà apyasaübhavaþ // NRa_1.49 // evaü hetuphalotpàdaü dçùñvà nopaiti nàstikyam(nàstitàm) / abhyupetyàsya lokasya yàthàbhåtyaü prapa¤cajam // NRa_1.50 // nirodhaü ca prapa¤cotthaü yàthàbhåtyàdupàgataþ / nopayàtyastitàü tasmànmucyate 'dvayani÷citaþ // NRa_1.51 // dåràdàlokitaü råpamàsannairdç÷yate sphuñam / marãciryadi vàri syàdàsannaiþ kiü na dç÷yate // NRa_1.52 // dårãbhåtairyathàbhåto loko 'yaü dç÷ayate tathà / na dç÷yate tadàsannairanimitto marãcivat // NRa_1.53 // [marãcistoyasadç÷ã yathà nàmbu na] càrthataþ / skandhàstathàtmasadç÷à nàtmàno nàpi te 'rthataþ // NRa_1.54 // (##) marãcãü toyamityetaditi matvàgato 'tra san / yadi nàstãti tattoyaü [gçõhãyànmåóha eva saþ // NRa_1.55 // marãcipratimaü lokamevamastãti gçõhataþ / nàstãti càpi moho 'yaü sati mohe na mucyate // NRa_1.56 // nàstiko durgatiü yàtiü sugatiü yati càstikaþ / yathàbhåtaparij¤ànànmokùamadvayani÷ritaþ // NRa_1.57 // anicchan nàstitàstitve yathàbhåtaparij¤ayà / nàstitàü labhate mohàt kasmànna labhate 'stitàm // NRa_1.58 // syàdastidåùaõàdasya nàstitàkùipyate 'rthataþ / nàstitàdåùaõàdeva kasmànnàkùipyate 'stità // NRa_1.59 // na pratij¤à na caritaü na cittaü bodhini÷rayàt / nàstikatve 'rthato yeùàü kathaü te nàstikàþ smçtàþ // NRa_1.60 // sasàükhyaulåkyanirgranthapugdalaskandhavàdinam / pçccha lokaü yadi vadatyastinàstivyatikramam // NRa_1.61 // dharmayautakamityasmànnàstyastitvavyatikramam / viddhi gambhãramityuktaü buddhànàü ÷àsanàmçtam // NRa_1.62 // vibhavaü naiti nàyàti na tiùñhatyapi ca kùaõam / traikàlyavyativçttàtmà loka eva kuto 'rthataþ // NRa_1.63 // dvayorapyàgatigatã prasthiti÷ca na tattvataþ / lokaniryàõayostasmàdvi÷eùaþ ka ivàrthataþ // NRa_1.64 // sthiterabhàvàdudayo nirodha÷ca na tattvataþ / udita÷ca sthita÷ceti niruddha÷ca kuto 'rthataþ // NRa_1.65 // kathamakùaõiko bhàvaþ pariõàmaþ sadà yadi / nàsti cetpariõàmaþ syàdanyathàtvaü kuto 'rthataþ // NRa_1.66 // ekade÷e kùayàdvà syàt kùaõikaü sarva÷o 'pi và / vaiùamyànupalabdhe÷ca dvidhàpyetadayuktimat // NRa_1.67 // kùaõike sarvathà bhàve kutaþ kàcitpuràõatà / sthairyàdakùaõike càpi kutaþ kàcitpuràõatà // NRa_1.68 // yathànto 'sti kùaõasyaivamàdirmadhyaü ca kalpyatàm / tryàtmakatvàt kùaõasyaivaü na lokasya kùaõaü sthitiþ // NRa_1.69 // (##) àdimadhyàvasànàni[cintyàni kùaõavatpunaþ / àdimadhyà] vasànatvaü na svataþ parato 'pi và // NRa_1.70 // naiko 'nekaprade÷atvànnàprade÷a÷ca ka÷can / vinaikamapi nàneko nàstitvamapi càstitàm // NRa_1.71 // vinà÷àt pratipakùàdvà syàdastitvasya nàstità / vinà÷aþ pratipakùo và kathaü syàdastyasaübhavàt // NRa_1.72 // nirvçtestena lokasya nopaityånatvamarthataþ / antavàniti loka÷ca pçùñaståùõãü jino 'bhavat // NRa_1.73 // sarvaj¤a iti sarvaj¤o budhaistenaiva gamyate / yenaitaddharmagàmbhãryaü novàcàbhajane loke // NRa_1.74 // iti naiþ÷reyaso dharmo gambhãro niùparigrahaþ / anàlaya iti proktaþ saübuddhaistatvadar÷ibhiþ // NRa_1.75 // asmàdanàlayàddharmàdàyalayàbhiratà janàþ / astinàstyavyatikràntà bhãtà na÷yantyamedhasaþ // NRa_1.76 // te naùñà nà÷ayantyanyànabhayasthànabhãravaþ / tathà kuru yathà ràjàn naùñairna vipraõà÷yase // NRa_1.77 // 2 kadalã pàñità yadvanniþ÷eùàvayavaiþ saha / na kiücitpuruùastadvatpàñitaþ saha dhàtubhiþ // NRa_2.1 // sarvadharmà anàtmàna ityato bhàùitaü jinaiþ / dhàtuùañkaü ca taiþ sarvaü nirõitaü tacca nàrthataþ // NRa_2.2 // naivamàtmà na cànàtmà yàthàbhåtyena labhyate / àtmànàtmakçte dçùñã vavàràsmànmahàmuniþ // NRa_2.3 // dçùña÷rutàdyaü muninà na satyaü na mçùoditam / pakùàddhi pratipakùaþ syàdubhayaü tacca nàrthataþ // NRa_2.4 // iti satyànçtàtãto loko 'yaü paramàrthataþ / asmàdeva ca tattvena nopaityasti ca nàsti ca // NRa_2.5 // yaccaivaü sarvathà neti sarvaj¤astatkathaü vadet / sàntamityathavànantaü dvayaü vàdvayameva và // NRa_2.6 // asaükhyeyà gatà buddhàstathaiùyantyatha sàüpratàþ / koñyagra÷a÷ca sattvàntastebhyastraikàlyajo mataþ // NRa_2.7 // vçddhiheturna lokasya kùayastrikàlyasaübhavaþ / sarvaj¤ena kathaü tasya pårvànto 'vyàkçtaþ kçtaþ // NRa_2.8 // (##) etattu dharmagàmbhãya yattadguhyaü pçthagjane / màyopamatvaü lokasya buddhànàü ÷àsanàmçtam // NRa_2.9 // màyàgajasya dç÷yeta yathà janmànta eva ca / na ca ka÷citsa tattvena janmànta÷caiva vidyate // NRa_2.10 // màyopamasya lokasya tathà janmànta eva ca / dç÷yate paramàrthena na ca janmànta eva ca // NRa_2.11 // yathà màyàgajo naiti kuta÷cidyàti na kvacit / cittamohanamàtratvàdbhàvatvena na tiùñhati // NRa_2.12 // tathà màyopamo loko naiti yàti na kutracit / cittamohanamàtratvàbhdàvatvena na tiùñhati // NRa_2.13 // trakàlyavyativçttàtmà loka evaü nu ko 'rthataþ / yo 'sti nàstyathavàpi syàdanyatra vyavahàrataþ // NRa_2.14 // catuùprakàramityasmàt ÷ànto 'nanto dvayo 'dvayaþ / buddhena hetornànyasmàdayamavyàkçtaþ kçtaþ // NRa_2.15 // ÷arãrà÷ucità tàvat sthålà pratyakùagocarà / satataü dç÷yamànàpi yadà citta na tiùñhati // NRa_2.16 // tadàtisåkùmo gambhãraþ saddharmo 'yamanàlayaþ / apratyakùaþ kathaü citte sukhenàvatariùyati // NRa_2.17 // saübudhyàsmànnivçtto 'bhåddharmaü de÷ayituü muniþ / durj¤ànamatigàmbhãryàd j¤àtvà dharmamimaü janaiþ // NRa_2.18 // vinà÷ayati durj¤àto dharmo 'yamavipa÷citam / nàstitàdçùñisamale yasmàdasminnimajjati // NRa_2.19 // aparo 'pyasya durj¤ànànmårkhaþ paõóitamànikaþ / pratikùepavinaùñàtmà yàtyavãcimadhomukhaþ // NRa_2.20 // durbhuktena yathànnena vinà÷amadhigacchati / subhuktenàyuràrogyaü balaü saukhyàni cà÷nute // NRa_2.21 // durj¤àtena tathànena vinà÷amadhigacchati / samyagj¤àtenàtra suikhaü bodhiü càpnotyanuttaràm // NRa_2.22 // tasmàdatra pratikùepaü dçùñiü tyaktvà ca nàstikãm / samyagj¤ànaparaü yatnaü kuru sarvàrthasiddhaye // NRa_2.23 // dharmasyàsyàparij¤ànàdahaükàro 'nuvartate / tataþ ÷ubhà÷ubhaü karma tato janma ÷ubhà÷ubham // NRa_2.24 // (##) tasmàdyàvadavij¤àto dharmo 'haükàra÷àtanaþ / dàna÷ãlakùamàdharme tàvadàdaravàn bhava // NRa_2.25 // dharmapårvàõi kàryàõi dharmamadhyàni pàrthiva / sàdhayan dharmaniùñhàni neha nàmutra sãdati // NRa_2.26 // dharmàtkãrtiþ sukhaü caiva neha bhãrna mumårùataþ / paralokasukhaü sphãtaü tasmàddharma sadà bhaja // NRa_2.27 // dharma eva parà nãtirdharmàlloko 'nurajyate / ra¤jitena hi lokena neha nàmutra va¤cyate // NRa_2.28 // adharmeõa tu yà nãtistayà loko 'parajyate / lokopara¤janàccaiva neha nàmutra nandati // NRa_2.29 // paràtisaüdhànaparà kaùñà durgatipaddhatiþ / anarthavidyà duùpraj¤airarthavidyà kathaü kçtà // NRa_2.30 // paràtisaüdhànaparo nãtimàn kathamarthataþ / yena janmasahasràõi bahånyàtmaiva va¤cyate // NRa_2.31 // riporapriyamanvicchan doùàüstyaktvà guõàn ÷raya / svahitàvàptirevam tu ripo÷càpyapriyaü bhavet // NRa_2.32 // dànena priyavadyena hitenaikàrthacaryayà / ebhiràcara lokasya dharmasyaiva ca saügraham // NRa_2.33 // vi÷vàsaü janayatyekaü satyaü ràj¤àü yathà dçóham / tathaivàbhåtamapyeùàmavi÷vàsakaraü param // NRa_2.34 // nàvisaüvàdavatsatyaü [sattve] udgatamarthataþ / paraikàntahitaü satyamahitatvànmçùetarat // NRa_2.35 // doùàn pracchàdayatyekastyàgo ràj¤àü yathojjvalaþ / tathà kàrpaõyamapyeùàü guõasarvasvaghàtakam // NRa_2.36 // upa÷àntasya gàmbhãryaü gàmbhãryàdgauravaü param / gauravàddãptiràj¤à ca tasmàdupa÷amaü bhaja // NRa_2.37 // ahàryabuddhiþ pràj¤atvàdaparapratyayaþ sthiraþ / nàtisaüdhãyate ràjà tasmàtpraj¤àparo bhava // NRa_2.38 // satyatyàga÷amapraj¤o caturbhadro naràdhipaþ / dharma÷caturbhadra iva ståyate devamànuùaiþ // NRa_2.39 // nigçhyavàdibhiþ suddhaiþ praj¤àkàruõyanirmalaiþ / sahàsãnasya satataü praj¤à dharma÷ca vardhate // NRa_2.40 // (##) durlabhàþ pathyavaktàraþ ÷rotàrastvatidurlabhàþ / tebhyo 'tidurlabhatamà ye pathyasyà÷ukàriõaþ // NRa_2.41 // pathyamapyapriyaü tasmàj¤àtvà ÷ãghraü samàcara / pibedauùadhamapyugramàrogyàyàtmavàniva // NRa_2.42 // jãvitàrogyaràjyànàü cintayànityatàü sadà / tataþ saüvegavàn dharmamekàntena prayàsyase // NRa_2.43 // ava÷yaü maraõaü pa÷yan pàpadduþkhaü mçtasya ca / ehikena sukhenàpi na pàpaü kùàtumarhasi // NRa_2.44 // kasmiü÷cedabhyaü dçùñaü bhayaü dçùñaü kvacitkùaõe / yadyekasmin samà÷vàsaþ kimekasminna te bhayam // NRa_2.45 // madyàtparibhavo loke kàryahànirdhanakùayaþ / àkàryakaraõaü mohàt[madyaü tyaja tataþ sadà] // NRa_2.46 // ... (Sanskrit text of 2.47-95 and 3 lost!) 4 adharmamanvàyyamapi pràyo ràjànujãvibhiþ / àcaran ståyate tasmàt kçcchràdvetti kùamàkùamam // NRa_4.1 // anyo 'pi tàvadyaþ ka÷ciddurvacaþ kùamamapriyam / kimu ràjà mahàbhaumastvaü mayà bhikùuõà satà // NRa_4.2 // tvatkçtàdeva tu snehàjjagatàmanukampayà / ahameko vadàmi tvàü pathyamapyapriyaü bhç÷am // NRa_4.3 // satyaü ÷lakùõàrthavatpathyaü ÷iùyaþ kàle 'nukampayà / vàcya ityàha bhagavàüstadevamabhidhãyase // NRa_4.4 // akrodhe satyavàkye ca ÷làdhyamàno yadi sthitaþ / ÷ravyaü saüparigçõhãyàt sattoyaü snàpyamànavat // NRa_4.5 // tasya me vadato vàkyaü tvamihàmutra ca kùamam / j¤àtvà kuru hitàyedamàtmano jagato 'pi ca // NRa_4.6 // yàcakebhyaþ purà dànàt pràpyàrthàü÷cenna dàsyasi / akçtaj¤atvalobhàbhyàü nàrthàn punaravàpsyasi // NRa_4.7 // iha pathyadanaü loke na vahatyabhçto bhçtaþ / yàcakastvabhçto 'mutra hãnaþ ÷ataguõodvahaþ // NRa_4.8 // udàracittaþ satataü bhavodàrakriyàrataþ / udàrakarmaõaþ sarvamudàraü jàyate phalam // NRa_4.9 // (##) manorathairapi klãbairanàlãóhaü naràdhipaiþ / kuru dharmàspadaü ÷rãmatkhyàtaü ratnatrayàspadam // NRa_4.10 // sàmantaràjaromà¤cakaraü dharmàspadaü na yat / mçtasyàpyapra÷asyatvàd ràjaüstadakçtaü varam // NRa_4.11 // atyaudàryàdudàràõàü vismayotsàhavardhanam / utsàhanghaü ca mandànàü sarvasvenàpi kàraya // NRa_4.12 // utsçjyàmutra gantavyaü sarvasvamava÷ena te / dharme niyuktaü yàtyeva purastàtsarvameva tat // NRa_4.13 // sarvasvaü pårvançpaternçpasya va÷amàgatam / kiü pårvakasya dharmàya sukhàya ya÷ase 'pi và // NRa_4.14 // bhuktàdarthàdiha sukhaü dattàtpàratrikaü sukham / abhuktàdattanaùñatvàdduþkhameva kutaþ sukham // NRa_4.15 // vina÷yan sacivairdàtumasvàtantryànna ÷akyasi / àpaticchedaniþsnehairnavaràjapriyaiùibhiþ // NRa_4.16 // sarvasvenàpyataþ svasthaþ ÷ãghraü dharmàspadaü kuru / mçtyupratyayamadhyasthaþ pravàtasthapradãpavat // NRa_4.17 // dharmàdhikàrà ye cànye pårvaràjapravarvitàþ / devadroõyàdayaste 'pi pravartyantàü yathàsthitàþ // NRa_4.18 // ahiüsakaiþ ÷ubhàcàrairvratasthairatithipriyaiþ / sarvakùamairakalahairbhajyeraüstaiþ sado(dya)taiþ // NRa_4.19 // andhavyàdhitahãnàïgadãnànàthavanãpakàþ / te 'pyannapànaü sàmyena labherannavighaññitàþ // NRa_4.20 // anarthànàmapi satàü dhàrmikàõàmanugrahàn / apyanyaràjyasaüsthànàmanuråpàn pravartaya // NRa_4.21 // sarvadharmàdhikàreùu dharmàdhikçtamutthitam / alubdhaü paõóitaü dharmyaü kuru tesàmabàdhakam // NRa_4.22 // nãtij¤àn dhàrmikàn snigdhàn ÷ucãn bhaktànakàtaràn / kulãnàn ÷ãlasaüpannàn kçtaj¤àn sacivàn kuru // NRa_4.23 // akùudràüstyàginaþ ÷åràn snigdhàn saübhoginaþ sthiràn / kuru nityàpramattàü÷ca dhàrmikàn daõóanàyakàn // NRa_4.24 // dharma÷ãlàn ÷åcãn dakùàn kàryaj¤àn ÷àstrakovidàn / kçtavçttãn samàn snigdhàn vçddhànadhikçtàn kuru // NRa_4.25 // (##) pratimàsaü ca tebhyastvaü sarvamàyavyayaü ÷çõu / ÷rutvà dharmàdhikàràdyaü kàryaü sarvaü svayaü vada // NRa_4.26 // dharmàrthaü yadi te ràjyaü na kãrtyarthaü na kàmataþ / tataþ saphalamatyarthamanarthàrthamato 'nyathà // NRa_4.27 // parasparàmiùãbhåte loko 'smin pràya÷o nçpa / yathà ràjyaü ca dharma÷ca bhavettava tathà ÷çõu // NRa_4.28 // j¤ànavçddhàþ kule jàtà nyàyaj¤àþ pàpabhãravaþ / sametà bahavo nityaü santu te kàryadar÷inaþ // NRa_4.29 // daõóabandhaprahàradãn kuryuste nyàyato 'pi cet / kàruõyàrdraþ sadà bhåtvà tvamanugrahavàn bhava // NRa_4.30 // hitàyaiva tvayà cittamunnàmyaü sarvadehinàm / kàruõyàtsatataü ràjaüstãvrapàpakçtàmapi // NRa_4.31 // tãvrapàpeùu hiüsreùu kçpà kàryà vi÷eùataþ / ta eva hi kçpàsthànaü hatàtmàno mahàtmanàm // NRa_4.32 // pratyahaü pa¤caràtraü và baddhàn kùãõàn vimocaya / ÷eùànapi yathàyogaü mà kàü÷cit naiva mocaya // NRa_4.33 // yeùvamokùaõacittaü te jàyate teùvasaüvaraþ / tasmàdasaüvaràt pàpamajasramupacãyate // NRa_4.34 // yàvacca na vimucyeraüstàvatsyuþ sukhabandhanàþ / nàpitasnànapànànnabhaiùajyavasanànvitàþ // NRa_4.35 // apàtreùviva putreùu pàtrãkaraõakàïkùayà / kàruõyà[ttàóanaü kàryaü na dveùàn]nàrthalipsayà // NRa_4.36 // vimç÷ya samyagvij¤àya praduùñàn ghàtakànapi / ahatvà pãóayitvà ca kuru nirviùayàn naràn // NRa_4.37 // svatantraþ pa÷ya sarvaü ca viùayaü càracakùuùà / nityàpramattaþ smçtimàn kuru kàryaü ca dhàrmikam // NRa_4.38 // pradànamànasatkàrairguõasthàn satataü bhaja / udàrairanuråpaistu ÷eùànapi yathàvidhi // NRa_4.39 // saümànasphãtakusumaþ saüpradànamahàphalaþ / ràjavçkùaþ kùamàcchàyaþ sevyate bhçtyapakùibhiþ // NRa_4.40 // tyàga÷ãlamayo ràjà tejasvã bhavati priyaþ / ÷arkaràmodako yadvadelàmaricakarka÷aþ // NRa_4.41 // (##) màtsyanyàya÷ca te naivaü nyàyàdràjyaü bhaviùyati / na cànyàyo na vàdharmo dharma÷caivaü bhaviùyati // NRa_4.42 // paralokàttvayà ràjyaü nànãtaü nàpi neùyasi / dharmàt pràptamato 'syàrthe nàdharmaü kartumarhasi // NRa_4.43 // ràjyena bhàõóamålyena duþkhabhàõóaparaüparàm / ràjan yathà nàrjayasi prayatnaþ kriyatàü tathà // NRa_4.44 // ràjyena bhàõóamålyena ràjyabhàõóaparaüparàm / ràjan yathà nirvi÷asi prayatnaþ kriyatàü tathà // NRa_4.45 // caturdvãpamapi pràpya pçthivãü cakravartinaþ / ÷àrãraü mànasaü caiva sukhadvayamidaü matam // NRa_4.46 // duþkhapratikriyàmàtraü ÷àrãraü vedanàsukham / saüj¤àmayaü mànasaü tu kevalaü kalpanàkçtam // NRa_4.47 // duþkhapratikriyàmàtraü kalpanàmàtrameva ca / lokasya sukhasarvasvaü vyarthametadato 'rthataþ // NRa_4.48 // dvãpade÷apuràvàsaprade÷asthànavàsasàm / ÷ayyànnapànahastya÷vastrãõàü caikaikabhogyatà // NRa_4.49 // yadà ca yatra cittaü syàt tadànena sukhaü kila / ÷eùàõàmamanaskàràtteùàü vyarthatvamarthataþ // NRa_4.50 // viùayàn pa¤cabhiþ pa¤ca cakùuràdibhirindriyaiþ / na kalpayati cedgaõhan nàsmàtteùu tadà sukham // NRa_4.51 // jànãte viùayaü yaü yaü yena yenendriyeõa ca / tadà na ÷eùaiþ ÷eùàõi vyarthànyeva yatastadà // NRa_4.52 // indriyairupalabdhasya viùayasyàkçtiü manaþ / upalabhya vyatãtasya kalpayan manyate sukham // NRa_4.53 // ekamarthaü vijànàti yadyapyekamihendriyam / tadapyarthaü vinà vyarthaü vyartho 'rtho 'pi ca tadvinà // NRa_4.54 // pratãtya màtàpitarau yathoktaþ putrasaübhavaþ / cakùåråpe pratãtyaivamukto vij¤ànasaübhavaþ // NRa_4.55 // atãtànàgatà vyarthà viùayàþ sàrdhamindriyaiþ / tadudvayànatiriktatvàd vyarthà ye 'pi ca sàüpratàþ // NRa_4.56 // alàtacakraü gçõhàti yathà cakùurviparyayàt / tathendriyàõi gçõhanti viùayàn sàüpratàniva // NRa_4.57 // (##) indriyàõindriyàerthà÷ca pa¤cabhåtamayà matàþ / pratisvaü bhåtavaiyarthyàdeùàü vyarthatvamarthataþ // NRa_4.58 // nirindhano 'gnirbhåtànàü vinirbhàge prasajyate / saüparke lakùaõàbhàvaþ ÷eùeùvapyeùa nirõayaþ // NRa_4.59 // evaü dvidhàpi bhåtànàü vyarthatvàtsaügatirvçthà / vyarthatvàtsaügate÷caivaü råpaü vyarthamato 'rthataþ // NRa_4.60 // vij¤ànavedanàsaüj¤àsaüskàràõàü ca sarva÷aþ / pratyekamàtmavaiyarthyadvaiyarthyaü paramàrthataþ // NRa_4.61 // sukhàbhimàno duþkhasya pratãkàre yathàrthataþ / tathà sukhàbhimàno 'pi sukhasya pratighàtajaþ // NRa_4.62 // sukhe saüyogatçùõaivaü naiþsvàbhàvyàtprahãyate / duþkhe viyogatçùõà ca pa÷yatàü muktirityataþ // NRa_4.63 // kaþ pa÷yatãti ceccittaü vyahàreõa kathyate / na hi caittaü vinà cittaü vyarthatvànna saheùyate // NRa_4.64 // vyarthamevaü jaganmatvà yàthàbhåtyànniràspadaþ / nirvàti nirupàdàno nirupàdànavanhivat // NRa_4.65 // bodhisattvo 'pi dçùñaivaü saübodhau niyato mataþ / kevalaü tasya kàruõyàdà bodherbhavasaütatiþ // NRa_4.66 // bodhisattvasya saübhàro mahàyàne tathàgataiþ / nirdiùñaþ sa tu saümåóhaiþ pradviùña÷caiva nindyate // NRa_4.67 // guõadoùànabhij¤o và doùasaüj¤ã guõeùu và / athavàpi guõadveùã mahàyànasya nindakaþ // NRa_4.68 // paropaghàtino doùàn parànugràhiõo guõàn / j¤àtvocyate guõadveùã mahàyànasya nindakaþ // NRa_4.69 // yatsvàrthanirapekùatvàt paràrthaikarasapriyam / guõàkaraü mahàyànaü taddviùã tena dahyate // NRa_4.70 // ÷ràddho 'pi durgçhãtena dviùyàt kruddho 'thavetaraþ / ÷ràddho 'pi dagdha ityuktaþ kà cintà dveùàbandhure // NRa_4.71 // viùeõàpi viùaü hanyàdyathaivoktaü cikitsakaiþ / duþkhenàpyahitaü hanyàdityukte kiü virudhyate // NRa_4.72 // manaþpårvaügamà dharmà manaþ÷reùñhà iti ÷ruteþ / hitaü hitamanàþ kurvan duþkhenàpyahitaü katham // NRa_4.73 // (##) duþkhamapyàyatãpathyaü kàryaü kimu sukhaü hitam / àtmana÷ca pareùàü ca dharma eùà sanàtanaþ // NRa_4.74 // màtràsukhaparityàgàt pa÷càccedvipulaü sukham / tyajenmàtràsukhaü dhãraþ saüpa÷yan vipulaü sukham // NRa_4.75 // na mç÷yate ca yadyetat kañubhaiùajyadàyinaþ / tata÷cikitsakàdyà÷ca hatà naivaü ca yujyate // NRa_4.76 // apathyamapi yaddçùñaü tatpathyaü paõóitaiþ kvacit / utsarga÷càpavàda÷ca sarva÷àstreùu ÷asyate // NRa_4.77 // karuõàpårvakàþ sarve niùyandà j¤ànanirmalàþ / uktà yatra mahàyàne kastannindetsacetanaþ // NRa_4.78 // atyaudàryàtigàmbhãryàdviùaõõairakçtàtmabhiþ / nindyate 'dya mahàyànaü mohàt svaparavairibhiþ // NRa_4.79 // dàna÷ãlakùamàvãryadhyànapraj¤àkçpàtmakam / mahàyànamatastasmin kasmàddurbhàùitaü vacaþ // NRa_4.80 // paràrtho dàna÷ãlàbhyàü kùàntyà vãryeõa càtmanaþ / dhyànaü praj¤à ca mokùàya mahàyànàrthasaügrahaþ // NRa_4.81 // parà[tmahita]mokùàrthàþ saükùepàdbuddha÷àsanam / te ùañpàramitàgarbhàstasmàd bauddhamidaü vacaþ // NRa_4.82 // puõyaj¤ànamayo yatra buddhairbodhermahàpathaþ / de÷itastanmahàyànamaj¤ànàdvai na dç÷yate // NRa_4.83 // khamivàcintyaguõatvàdukto 'cintyaguõo jinaþ / mahàyàne yato buddhamàhàtmyaü kùamyatàmidam // NRa_4.84 // àrya÷àradvatasyàpi ÷ãlamàtre 'pyagocaraþ / yasmàt tadbuddhamàhàtmyamacintyaü kiü na mçùyate // NRa_4.85 // anutpàdo mahàyàne paresàü ÷ånyatà kùayaþ / kùayànutpàdayo÷rcaikyamarthataþ kùamyatàü yataþ // NRa_4.86 // ÷ånyatà buddhamàhàtmyamevaü yuktyànupa÷yatàm / mahàyànetaroktàni na sameyuþ kathaü satàm // NRa_4.87 // tathàgatàbhisaüdhyoktànyasukhaü j¤àtumityataþ / ekayànatriyànoktàdàtmà rakùya upekùayà // NRa_4.88 // upekùayà hi nàpuõyaü dvesàtpàpaü kutaþ ÷ubham / mahàyàne yato dveùo nàtmakàmaiþ kçto 'rhati // NRa_4.89 // (##) na bodhisattvapraõidhirna caryàpariõàmanà / uktàþ ÷ràvakayàne 'smàdbodhisattvaþ kutastataþ // NRa_4.90 // adhiùñhànàni noktàni bodhisattvasya bodhaye / buddhairanyatpramàõaü ca ko 'sminnarthe jinàdhikaþ // NRa_4.91 // adhiùñhànàryasatyàrthabodhipakùopasaühitàt / màrgàcchàvakasàmànyàdbauddhaü kenàdhikaü phalam // NRa_4.92 // bodhicaryàpratiùñhàrtha na såtre bhàùitaü vacaþ / bhàùitaü ca mahàyàne gràhyamasmàdvicakùaõaiþ // NRa_4.93 // yathaiva vaiyàkaraõo màtçkàmapi pàñhayet / buddho 'vadattathà dharmaü vineyànàü yathàkùamam // NRa_4.94 // keùàücidavadaddharmaü pàpebhyo vinivçttaye / keùàücitpuõyasiddhayarthaü keùàücidå dvayani÷ritam // NRa_4.95 // dvayàni÷ritamekeùàü gambhãraü bhãrubhãùaõam / ÷ånyatàkaruõàgarbhamekeùàü bodhisàdhanam // NRa_4.96 // iti sadbhirmahàyàne kartavyaþ pratighakùayaþ / prasàda÷càdhikaþ kàryaþ samyaksaübodhisiddhaye // NRa_4.97 // mahàyànaprasàdena taduktàcaraõena ca / pràpyate 'nuttarà bodhiþ sarvasaukhyàni càntarà // NRa_4.98 // dànaü ÷ãlaü kùamà satyaü gçhasthasya vi÷eùataþ / dharma uktaþ kçpàgarbhaþ sa sàtmãkriyatàü dçóham // NRa_4.99 // atha lokasya vaidharmyàdràjyaü dharmeõa duùkaram / tato dharmaya÷orthaü te pravrajyàdhigamaþ kùamaþ // NRa_4.100 // ratnàvalyàü ràjavçttopade÷o nàma caturthaþ paricchedaþ //