Nagarjuna: Vigrahavyavartini Based on the ed. by P.L. Vaidya: Madhyamaka shastra. Darbhanga : Mithila Institute, 1960, pp. 277-295. (Buddhist Sanskrit Texts, 10) Input by members of the Sanskrit Buddhist Input Project. With kind permission of the Digital Sanskrit Buddhist Canon Project of Nagarjuna Institute, Nepal and University of the West, Rosemead, California, USA (www.uwest.edu/sanskritcanon) Sastra section, text no. 21 ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ VigrahavyÃvartanÅ (Vv) sarve«Ãæ bhÃvÃnÃæ sarvatra na vidyate svabhÃvaÓcet / tvadvacanamasvabhÃvaæ na nivartayituæ svabhÃvamalam // Vv_1 // atha sasvabhÃvametadvÃkyaæ Órutvà hatà pratij¤Ã te / vai«amikatvaæ tasmin viÓe«ahetuÓca vaktavya÷ // Vv_2 // mà Óabdavadityetat syÃtte buddhirna caitadupapannam / ÓabdenÃtra satà bhavi«yato vÃraïaæ tasya // Vv_3 // prati«edha÷ prati«eddhyo 'pyevamiti mataæ bhavet tadasadeva / evaæ tava pratij¤Ã lak«aïato du«yate na mama // Vv_4 // pratyak«eïa hi tÃvan yadyupalabhya vinivartayasi bhÃvÃn / tannÃsti pratyak«aæ bhÃvà yenopalabhyante // Vv_5 // anumÃnaæ pratyuktaæ pratyak«eïÃgamopamÃne ca / anumÃnÃgamasÃdhyà ye 'rthà d­«ÂÃntasÃdhyÃÓca // Vv_6 // kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ dharmÃvasthÃvidaÓca manyante / kuÓalaæ janasvabhÃvaæ Óe«e«vapye«a viniyoga÷ // Vv_7 // nairyÃïikasvabhÃvo dharmo nairyÃïikÃÓca ye te«Ãm / dharmÃvasthoktÃnÃmeva ca nairyÃïikÃdÅnÃm // Vv_8 // yadi ca na bhavet svabhÃvo dharmÃïÃæ ni÷svabhÃva ityevam / nÃmÃpi bhavennaivaæ nÃmÃpi nirvastukaæ nÃsti // Vv_9 // atha vidyate svabhÃva÷ sa ca dharmÃïÃæ na vidyate tasmÃt / dharmairvinà svabhÃva÷ sa yasyÃsti tad yuktamupade«Âum // Vv_10 // sata eva prati«edho nÃsti ghaÂo geha ityayaæ yasmÃt / d­«Âa÷ prati«edho 'yaæ sata÷ svabhÃvasya te tasmÃt // Vv_11 // atha nÃsti sa svabhÃva÷ kiæ nu pratividhyate tvayÃnena / vacanenarte vacanÃt prati«edha÷ sidhyate hyasata÷ // Vv_12 // bÃlÃnÃmiva mithyà m­gat­«ïÃyÃæ yathà jalagrÃha÷ / evaæ mithyÃgrÃha÷ syÃtte prati«idhyato hyasata÷ // Vv_13 // nanvevaæ satyasti grÃho grÃhyaæ ca tagd­hÅtaæ ca / prati«edha÷ prati«edhyaæ prati«eddhà ceti «aÂkaæ tat // Vv_14 // atha naivÃsti grÃho na ca grÃhyaæ na ca grahÅtÃra÷ / prati«edha÷ prati«edhyaæ prati«eddhÃro 'sya tu na santi // Vv_15 // prati«edha÷ prati«edhyaæ prati«eddhÃraÓca yadyuta na santi / siddhà hi sarvabhÃvà ye«Ãmevaæ svabhÃvaÓca // Vv_16 // hetostato na siddhirnai÷svÃbhÃvyÃt kuto hi te hetu÷ / nirhetukasya siddhirna copapannÃsya te 'rthasya // Vv_17 // yadi cÃheto÷ siddhi÷ svabhÃvavinivartanasya te bhavati / svÃbhÃvyasyÃstitvaæ mamÃpi nirhetukaæ siddham // Vv_18 // atha hetorastitvaæ bhÃvanai÷svÃbhÃvyamityanupapannam / loke nai÷svÃbhÃvyÃnna hi kaÓcana vidyate bhÃva÷ // Vv_19 // pÆrvaæ cet prati«edha÷ paÓcÃt prati«edhyamiti ca nopapannam / paÓcÃdanupapanno yugapacca yata÷ svabhÃvo 'san // Vv_20 // hetupratyayasÃmagryÃæ p­thagbhÃve 'pi madvaco na yadi / nanu ÓÆnyatvaæ siddhaæ bhÃvÃnÃmasvabhÃvatvÃt // Vv_21 // yaÓca pratÅtya bhÃvo bhÃvÃnÃæ ÓÆnyateti sà hyuktà / yaÓca pratÅtya bhÃvo bhavati hi tasyÃsvabhÃvatvam // Vv_22 // nirmitako nirmitakaæ mÃyÃpuru«a÷ svamÃyayà s­«Âam / pratisedhayase yadvat prati«edho 'yaæ tathaiva syÃt // Vv_23 // na svÃbhÃvikametad vÃkyaæ tasmÃnna vÃdahÃnirme / nÃsti ca vai«amikatvaæ viÓe«ahetuÓca na nigadya÷ // Vv_24 // mà Óabdavaditi nÃyaæ d­«ÂÃnto yastvayà mamÃrabdha÷ / Óabdena hi tacca Óabdasya vÃraïaæ naiva me vaca÷ // Vv_25 // nai÷svÃbhÃvyÃnÃæ cennai÷svÃbhÃvyena vÃraïaæ yadi hi / nai÷svÃbhÃvyaniv­ttau svÃbhÃvyaæ hi prasiddhaæ syÃt // Vv_26 // athavà nirmitakÃyÃæ yathà striyÃæ striyamityasaægrÃham / nirmitaka÷ pratihanyÃt kasyacidevaæ bhavedetat // Vv_27 // athavà sÃdhyasamo 'yaæ heturna hi vidyate dhvane÷ sattà / saævyavahÃraæ ca vayaæ nÃnabhyupagamya kathayÃma÷ // Vv_28 // yadi kÃcana pratij¤Ã tatra syÃde«a me bhaveddo«a÷ / nÃsti ca mama pratij¤Ã tasmÃnnaivÃsti me do«a÷ // Vv_29 // yadi kiæcidupalabheyaæ pravartayeyaæ nivartayeyaæ và / pratyak«ÃdibhirarthaistadabhÃvÃnme 'nupÃlambha÷ // Vv_30 // yadi ca pramÃïataste«Ãæ te«Ãæ prasiddhirarthÃnÃm / te«Ãæ puna÷ prasiddhiæ brÆhi kathaæ te pramÃïÃnÃm // Vv_31 // anyairyadi pramÃïai÷ pramÃïasiddhirbhavatyanavasthà / nÃde÷ siddhistatrÃsti naiva madhyasya nÃntasya // Vv_32 // te«Ãmatha pramÃïairvinà prasiddhirvihÅyate vÃda÷ / vai«amikatvaæ tasmin viÓe«ahetuÓca vaktavya÷ // Vv_33 // vi«amopanyÃso 'yaæ na hyÃtmÃnaæ prakÃÓayatyagni÷ / na hi tasyÃnupalabdhird­«Âà tamasÅva kumbhasya // Vv_35 // yadi svÃtmÃnamayaæ tvadvacanena prakÃÓayatyagni÷ / paramiva na tvÃtmÃnaæ paridhak«yatyapi hutÃÓa÷ // Vv_36 // yadi ca svaparÃtmÃnau tvadvacanena prakÃÓayatyagni÷ / pracchÃdayi«yati tama÷ svaparÃtmÃnau hutÃÓa iva // Vv_37 // nÃsti tamaÓca jvalane yatra ca ti«Âhati sadÃtmani jvalana÷ / kurute kathaæ prakÃÓaæ sa hi prakÃÓo 'ndhakÃravadha÷ // Vv_38 // utpadyamÃna eva prakÃÓayatyagnirityasadvÃda÷ / utpadyamÃna eva prÃpnoti tamo na hi hutÃÓa÷ // Vv_39 // aprÃpto 'pi jvalano yadi và punarandhakÃramupahanyÃt / sarve«u lokadhÃtu«u tamo 'yamihasaæsthita upahanyÃt // Vv_40 // yadi ca svata÷pramÃïasiddhiranapek«ya te prameyÃïi / bhavati pramÃïasiddhirna parÃpek«Ã hi siddhiriti // Vv_41 // anapek«ya hi prameyÃnarthÃn yadi te pramÃïasiddhi÷ / bhavati na bhavati kasyacidevamimÃni pramÃïÃni // Vv_42 // atha matamapek«ya siddhiste«Ãmityatra ko do«a÷ / siddhasya sÃdhanaæ syÃnnÃsiddho 'pek«ate hyanyat // Vv_43 // sidhyanti hi prameyÃïyapek«ya yadi sarvathà pramÃïÃni / bhavati prameyasiddhiranapek«yaiva pramÃïÃni // Vv_44 // yadi ca prameyasiddhiranapek«yaiva bhavati pramÃïÃni / kiæ te pramÃïasiddhyà tÃni yadarthaæ prasiddhaæ tat // Vv_45 // atha tu pramÃïasiddhirbhavatyapek«yaiva te prameyÃïi / vyatyaya evaæ sati te dhruvaæ pramÃïaprameyÃïÃm // Vv_46 // atha tai pramÃïasiddhyà prameyasiddhi÷ prameyasiddhyà cà bhavati pramÃïasiddhirnÃstyubhayasyÃpi te siddhi÷ // Vv_47 // sidhyanti hi pramÃïairyadi prameyÃïi tÃni taireva / sÃdhyÃni ca prameyaistÃni kathaæ sÃdhayi«yanti // Vv_48 // sidhyanti ca prameyairyadi pramÃïÃni tÃni taireva / sÃdhyÃni ca prameyaistÃni kathaæ sÃdhayi«yanti // Vv_49 // pitrà yadyutpÃdya÷ putro yadi tena caiva putreïa / utpÃdya÷ sa yadi pità vada tatrotpÃdayati ka÷ kam // Vv_50 // kaÓca pità ka÷ putrastatra tvaæ brÆhi tÃvubhÃvapi ca / pitÃputralak«aïadharau yato na÷ putrasaædeha÷ // Vv_51 // naiva svata÷prasiddhirna parasparata÷ pramÃïairvà / bhavati na ca prameyairna cÃpyakasmÃt pramÃïÃnÃm // Vv_52 // kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ dharmÃvasthÃvidho brÆvate yat / kuÓalasvabhÃvamevaæ pravibhÃgenÃbhidheya÷ syÃt // Vv_53 // yadi ca pratÅtya kuÓala÷ svabhÃva utpadyate sa kuÓalÃnÃm / dharmÃïÃæ parabhÃva÷ svabhÃva evaæ kathaæ bhavati // Vv_54 // atha na pratÅtya kiæcit svabhÃva utpadyate sa kuÓalÃnÃm / dharmÃïÃmevaæ syÃda vÃso na brahmacaryasya // Vv_55 // nÃdharmo dharmo và saævyavahÃrÃÓca laukikà na syu÷ / nityÃÓca sarvabhÃvÃ÷ syurnityatvÃdahetumata÷ // Vv_56 // e«a cÃkuÓaleþvavyÃk­teþu nairyÃïÃdiþu ca doþa÷ / tasmÃt sarvaæ saæsk­tamasaæsk­taæ te bhavatyevam // Vv_57 // ya÷ sadbhÆtaæ nÃma brÆyÃt sa svabhÃva ityevam / bhavatà prativaktavyo nÃma brÆmaÓca na vyaæ sat // Vv_58 // nÃmÃsaditi ca yadidaæ tatkiæ nu sato bhavatyutÃsata÷ / yadi hi sato yadyasato dvidhÃpi te hÅyate vÃda÷ // Vv_59 // sarve«Ãæ bhÃvÃnÃæ ÓÆnyatvaæ copapÃditaæ pÆrvam / sa upÃlambhastasmÃd bhavatyayaæ ca pratij¤ÃyÃ÷ // Vv_60 // atha vidyate svabhÃva÷ sa ca dharmÃïÃæ na vidyata iti / idamÃÓaÇkitaæ yaduktaæ bhavatyanÃÓaÇkitaæ tacca // Vv_61 // sata eva prati«edho yadi ÓÆnyatvaæ nanvaprati«iddhamidam / prati«edhayate hi bhavÃn bhÃvÃnÃæ ni÷svabhÃvatvam // Vv_62 // prati«edhayase 'tha tvaæ ÓÆnyatvaæ tacca nÃsti ÓÆnyatvam / prati«edha÷ sata iti te nanvevaæ hÅyate vÃda÷ // Vv_63 // prati«edhayÃmi nÃhaæ kiæcit prati«edhyamasti na ca kiæcit / tasmÃt prati«edhayasÅtyadhilaya eva tvayà kriyate // Vv_64 // yaccÃhaæ te vacanÃdasata÷ prati«edhavacanasiddhiriti / atra j¤Ãpayate vÃgasaditi tanna pratinihanti // Vv_65 // m­gat­«ïÃd­«ÂÃnte ya÷ punaruktaæ tvayà mahÃæÓcarya÷ / tatrÃpi nirïayaæ Ó­ïu yathà sa d­«ÂÃnta upapanna÷ // Vv_66 // sa yadi svabhÃvata÷ syÃt bhÃvo na syÃt pratÅtyasamudbhÆta÷ / yaÓca pratÅtya bhavati grÃho nanu ÓÆnyatà saiva // Vv_67 // yadi ca svabhÃvata÷ syÃd grÃha÷ kastaæ nivartayed grÃhyam / Óe«e«vapye«a vidhistasmÃd do«o 'nupÃlambha÷ // Vv_68 // etena hetvabhÃva÷ pratyukta÷ pÆrvameva sa samatvÃt / m­gat­«ïÃd­«ÂÃntavyÃv­ttividhau ya ukta÷ prÃk // Vv_69 // yastraikÃlye hetu÷ pratyukta÷ pÆrvameva sa samatvÃt / traikÃlyapratihetuÓca ÓÆnyatÃvÃdinÃæ prÃpta÷ // Vv_70 // prabhavati ca ÓÆnyateyaæ yasya prabhavanti tasya sarvÃrthÃ÷ / prabhavati na tasya kiæ na bhavati ÓÆnyatà yasyeti // Vv_71 // ya÷ ÓÆnyatÃæ pratÅtyasamutpÃdaæ madhyamÃæ pratipadamanekÃrthÃm / nijagÃda praïamÃmi tamapratimasaæbuddham // Vv_72 // iti //