Maitreya (attrib.): Madhyantavibhagakarika Based on the ed. by Ramchandra Pandeya: Madhyantavibhagashastram. Delhi : Motilal Banarsidass, 1971. Input by members of the Sanskrit Buddhist Input Project. With kind permission of the Digital Sanskrit Buddhist Canon Project of Nagarjuna Institute, Nepal and University of the West, Rosemead, California, USA (www.uwest.edu/sanskritcanon) Sastra section, text no. 10 The transliteration emulates the conventions of Nagari script. Therefore, many word boundaries are not marked by blanks. ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ ùryamaitreyapraïÅtà MadhyÃntavibhÃgakÃrikà (Mvk) Lak«aïapariccheda÷ prathama÷ lak«aïaæ hyÃv­tistattvaæ pratipak«asya bhÃvanà / tatrÃvasthà phalaprÃptiryÃnÃnuttaryameva ca // Mvk_1.1 // abhÆtaparikalpo 'sti dvayaæ tatra na vidyate / ÓÆnyatà vidyate tvatra tasyÃmapi sa vidyate // Mvk_1.2 // na ÓÆnyaæ nÃpi cÃÓÆnyaæ tasmÃt sarvaæ vidhÅyate / sattvÃdasattvÃt sattvÃcca madhyamà pratipacca sà // Mvk_1.3 // arthasattvÃtmavij¤aptipratibhÃsaæ prajÃyate / vij¤Ãnaæ nÃsti cÃsyÃrthastadabhÃvÃttadapyasat // Mvk_1.4 // abhÆtaparikalpatvaæ siddhamasya bhavatyata÷ / na tathà sarvathÃbhÃvÃt tatk«ayÃnmuktiri«yate // Mvk_1.5 // kalpita÷ paratantraÓca parini«panna eva ca / arthÃdabhÆtakalpÃcca dvayÃbhÃvÃcca deÓita÷ // Mvk_1.6 // upalabdhiæ samÃÓritya nopalabdhi÷ prajÃyate / nopalabdhiæ samÃÓritya nopalabdhi÷ prajÃyate // Mvk_1.7 // upalabdhestata÷ siddhà nopalabdhisvabhÃvatà / tasmÃcca samatà j¤eyà nopalambhopalambhayo÷ // Mvk_1.8 // abhÆtaparikalpaÓca cittacaittÃstridhÃtukÃ÷ / tatrÃrthad­«Âirvij¤Ãnaæ tadviÓe«e tu caitasÃ÷ // Mvk_1.9 // evaæ pratyayavij¤Ãnaæ dvitÅyaæ caupabhogikam / upabhogaparicchedaprerakÃstatra caitasÃ÷ // Mvk_1.10 // chÃdanÃdropaïÃccaiva nayanÃtsaæparigrahÃt / pÆraïÃt triparicchedÃdupabhogÃcca kar«aïÃt // Mvk_1.11 // nibandhanÃdÃbhimakhyÃd du÷khanÃt kliÓyate jagat / tredhà dvedhà ca saækleÓa÷ saptadhÃbhÆtakalpanÃt // Mvk_1.12 // lak«aïaæ cÃtha paryÃyastadartho bheda eva ca / sÃdhana¤ceti vij¤eyaæ ÓÆnyatÃyÃ÷ samÃsata÷ // Mvk_1.13 // dvayÃbhÃvo hyabhÃvasya bhÃva÷ ÓÆnyasya lak«aïam / na bhÃvo nÃpi cÃbhÃvao na p­thaktvaikalak«aïam // Mvk_1.14 // tathatà bhÆtakoÂiÓcÃnimittaæ paramÃrthatà / dharmadhÃtuÓca paryÃyÃ÷ ÓÆnyatÃyÃ÷ samÃsata÷ // Mvk_1.15 // ananyathÃviparyÃsatannirodhÃryagocarai÷ / hetutvÃccÃryadharmaïÃæ paryÃyÃrtho yathÃkramam // Mvk_1.16 // saækli«Âà ca viÓuddhà ca samalà nirmalà ca sà / abdhÃtukanakÃkÃÓaÓuddhivacchuddhiri«yate // Mvk_1.17 // bhokt­bhojanataddhehaprati«ÂhÃvastuÓÆnyatà / tacca yena yathà d­«Âaæ yadarthaæ tasya ÓÆnyatà // Mvk_1.18 // Óubhadvayasya prÃptyartha sadà sattvahitÃya ca / saæsÃrÃtyajanÃrthaæ ca kuÓalasyÃk«ayÃya ca // Mvk_1.19 // gotrasya ca viÓuddhayarthaæ lak«aïavya¤janÃptaye / Óuddhaye bu[ddha]dharmÃïÃæ bodhisattva÷ prapadyate // Mvk_1.20 // pudgalasyÃtha dharmÃïÃmabhÃva÷ ÓÆnyatÃtra hi / tadabhÃvasya sadbhÃvastasmin sà ÓÆnyatÃparà // Mvk_1.21 // saækli«Âà cedbhavennÃsau muktÃssyu÷ sarvadehina÷ / viÓuddhà cedbhavennÃsau vyÃyÃmo ni«phalo bhavet // Mvk_1.22 // na kli«Âà nÃpi va 'Ãkli«Âà ÓuddhÃÓuddhà na caiva sà / prabhÃsvaratvÃccittasya kleÓasyÃgantukatvata÷ // Mvk_1.23 // // iti lak«aïapariccheda÷ prathama÷ // ùvaraïaparicchedo dvitÅya÷ vyÃpi prÃdeÓikodriktasamÃdÃnavivarjanam / dvayÃvaraïamÃkhyÃtaæ navadhà kleÓalak«aïam // Mvk_2.1 // saæyojanÃnyÃvaraïamudvegasamupek«ayo÷ / tattvad­«ÂeÓca satkÃyad­«Âestadvastuno 'pi ca // Mvk_2.2 // nirodhamÃrgaratne«u lÃbhasatkÃra eva ca / saÇkleÓasya parij¤Ãne ÓubhÃdau daÓadhÃparam // Mvk_2.3 // aprayogo 'nÃyatane 'yogavihitaÓca ya÷ / notpattiramanaskÃra÷ sambhÃrasyÃprapÆrïatà // Mvk_2.4 // gotramitrasya vaidhuryaæ cittasya parikhedità / pratipatteÓca vaidhuryaæ kudu«ÂajanavÃsatà // Mvk_2.5 // dau«ÂhulyamavaÓi«Âatvaæ trayÃt praj¤Ãvipakvatà / prak­tyà caiva dau«Âhulyaæ kausÅdyaæ ca pramÃdità // Mvk_2.6 // saktirbhave ca bhoge ca lÅnacittatvameva ca / aÓraddhÃnadhimuktiÓca yathÃrutavicÃraïà // Mvk_2.7 // saddharme 'gauravaæ lÃbhe gurutÃk­patà tathà / Órutavyasanamalpatvaæ samÃdhyaparikarmità // Mvk_2.8 // Óubhaæ bodhi÷ samÃdÃnaæ dhÅmattvÃbhrÃntyanÃv­tÅ / n­tyatrÃso 'matsaritvaæ vaÓitva¤ca ÓubhÃdaya÷ // Mvk_2.9 // trÅïi trÅïi ca ete«Ãæ j¤eyÃnyÃvaraïÃni hi / pak«yapÃramitÃbhÆmi«vanyadÃvaraïaæ puna÷ // Mvk_2.10 // vastvakauÓalakausÅdyaæ samÃdherdvayahÅnatà / aropaïÃtha daurbalyaæ d­«Âidau«Âhulyadu«Âatà // Mvk_2.11 // aiÓvaryasyÃtha sugate÷ sattvÃtyÃgasya cÃv­ti÷ / hÃniv­ddhyoÓca do«ÃïÃæ guïÃnÃmavatÃraïe // Mvk_2.12 // vimocane 'k«ayatve ca nairantarye Óubhasya ca / niyatÅkaraïe dharmasambhogaparipÃcane // Mvk_2.13 // sarvatragÃrthe agrÃrthe ni«yandÃgrÃrtha eva ca / ni«parigrahatÃrtha ca santÃnÃbheda eva ca // Mvk_2.14 // nissaÇkleÓaviÓuddhyarthe 'nÃnÃtvÃrtha eva ca / ahÅnÃnadhikÃrthe ca caturdhÃvaÓitÃÓraye // Mvk_2.15 // dharmadhÃtÃvavidyeyamakli«Âà daÓadhÃv­ti÷ / daÓabhÆmivipak«eïa pratipak«Ãstu bhÆmaya÷ // Mvk_2.16 // kleÓÃvaraïamÃkhyÃtaæ j¤eyÃvaraïameva ca / sarvÃïyÃvaraïÃnÅha yatk«ayÃnmuktiri«yate // Mvk_2.17 // // ityÃvaraïaparicchedo dvitÅya÷ // Tattvaparicchedast­tÅya÷ mÆlalak«aïatattvamaviparyÃsalak«aïam / phalahetumayaæ tattvaæ sÆk«maudÃrikameva ca // Mvk_3.1 // prasiddhaæ Óuddhivi«ayaæ saÇgrÃhyaæ bhedalak«aïam / kauÓalyatattvaæ daÓadhà Ãtmad­«Âivipak«ata÷ // Mvk_3.2 // svabhÃvastrividho 'sacca nityaæ saccÃpyatattvata÷ / sadasattattvataÓceti svabhÃvatrayami«yate // Mvk_3.3 // samÃropÃpavÃdasya dharmapudgalayoriha / grÃhyagrÃhakayoÓcÃpi bhÃvÃbhÃve ca darÓanam // Mvk_3.4 // yajj¤ÃnÃnna pravarteta taddhi tattvasya lak«aïam / asadartho hyanityÃrtha utpÃdadavyayalak«aïa÷ // Mvk_3.5 // samalÃmalabhÃvena mÆlatattve yathÃkramam / du÷khamÃdÃnalak«mÃkhyaæ sambandhenÃparaæ matam // Mvk_3.6 // abhÃvaÓcÃpyatadbhÃva÷ prak­ti÷ ÓÆnyatà matà / alak«aïa¤ca nairÃtmyaæ tadvilak«aïameva ca // Mvk_3.7 // svalak«aïa¤ca nirdi«Âaæ du÷khasatyamato matam / vÃsanÃtha samutthÃnamavisaæyoga eva ca // Mvk_3.8 // svabhÃvadvayanotpattirmalaÓÃntidvayaæ matam / parij¤ÃyÃæ prahÃïe ca prÃptisÃk«Ãtk­tÃvayam // Mvk_3.9 // mÃrgasatyaæ samÃkhyÃtaæ praj¤aptipratipattita÷ / tathodbhÃvanayaudÃraæ paramÃrthantu ekata÷ // Mvk_3.10 // arthaprÃptiprapattyà hi paramÃrthastridhà mata÷ / nirvikÃrÃviparyÃsaparini«pattito dvayam // Mvk_3.11 // lokaprasiddhamekasmÃt trayÃd yuktiprasiddhakam / viÓuddhagocaraæ dvedhà ekasmÃdeva kÅrtitam // Mvk_3.12 // nimittasya vikalpasya nÃmnaÓca dvayasaÇgraha÷ / samyagj¤Ãnasatattvasya ekenaiva ca saÇgraha÷ // Mvk_3.13 // prav­ttitattvaæ dvividhaæ sanniveÓakupannatà / ekaæ lak«aïavij¤aptiÓuddhisamyakprapannatà // Mvk_3.14 // ekahetutvabhokt­tvakart­tvavaÓavartane / ÃdhipatyÃrthanityatve kleÓaÓuddhyÃÓraye 'pi ca // Mvk_3.15 // yogitvÃmuktamuktatve ÃtmadarÓaname«u hi / parikalpavikalpÃrthadharmatÃrthena te«u te // Mvk_3.16 // anekatvÃbhisaÇk«epaparicchedÃrtha Ãdita÷ / grÃhakagrÃhyatadgrÃhabÅjÃrthaÓcÃparo mata÷ // Mvk_3.17 // veditÃrthaparicchedabhogÃyadvÃrato 'param / punarhetuphalÃyÃsÃnÃropÃnapavÃdata÷ // Mvk_3.18 // ani«Âe«ÂaviÓuddhÅnÃæ samotpattyÃdhipatyayo÷ / samprÃptisamudÃcÃrapÃratantryÃrthato 'param // Mvk_3.19 // grahaïasthÃnasandhÃnabhogaÓuddhidvayÃrthata÷ / phalahetÆpayogÃrthanopayogÃttathÃparam // Mvk_3.20 // vedanÃsanimittÃrthatannimittaprapattita÷ / tacchamapratipak«ÃrthayogÃdaparami«yate // Mvk_3.21 // guïado«Ãvikalpena j¤Ãnena parata÷ svayam / niryÃïÃdaparaæ j¤eyaæ sapraj¤aptisahetukÃt // Mvk_3.22 // nimittÃt praÓamÃt sÃrthÃt paÓcimaæ samudÃh­tam // // iti tattvaparicchedast­tÅya÷ // Pratipak«abhÃvanÃvasthÃphalaparicchedaÓcaturtha÷ dau«ÂhulyÃt tar«ahetutvÃd vastutvÃdavimohata÷ / catussatyÃvatÃrÃya sm­tyupasthÃnabhÃvanà // Mvk_4.1 // parij¤Ãte vipak«e ca pratipak«e ca sarvathà / tadapÃyÃya vÅryaæ hi caturdhà sampravartate // Mvk_4.2 // karmaïyatà sthitestatra sarvÃrthÃnÃæ sam­ddhaye / pa¤cado«aprahÃïëÂasaæskÃrÃsevanÃnvayà // Mvk_4.3 // kausÅdyamavavÃdasya sammo«o laya uddhava÷ / asaæskÃro 'tha saæskÃra÷ pa¤ca do«Ã ime matÃ÷ // Mvk_4.4 // ÃÓrayo 'thÃÓritastasya nimittaæ phalameva ca / Ãlambane 'sammo«o layauddhatyÃnubuddhyanà // Mvk_4.5 // tadapÃyÃbhisaæskÃra÷ ÓÃntau praÓaÂhavÃhità / ropite mok«abhÃgÅye cchandayogÃdhipatyata÷ // Mvk_4.6 // Ãlambane 'sammo«ÃvisÃravicayasya ca / vipak«asya hi saælekhÃt pÆrvasya phalamuttaram // Mvk_4.7 // dvau dvau nirvedhabhÃgÅyÃvindriyÃïi balÃni ca / ÃÓrayÃÇgaæ svabhÃvÃÇgaæ niryÃïÃÇgaæ t­tÅyakam // Mvk_4.8 // caturthamanuÓaæsÃÇgaæ ni÷kleÓÃÇgaæ tridhà matam / nidÃnenÃÓrayeïeha svabhÃvena ca deÓitam // Mvk_4.9 // paricchedo 'tha samprÃpti÷ parasambhÃvanà tridhà / vipak«apratipak«aÓca mÃrgasyÃÇgaæ tada«Âadhà // Mvk_4.10 // d­«Âau ÓÅle 'tha saælekhe paravij¤aptiri«yate / kleÓopakleÓavaibhutvavipak«apratipak«atà // Mvk_4.11 // anukÆlà viparyastà sÃnubandhà viparyayà / aviparyastaviparyÃsÃnanubandha ca bhÃvanà // Mvk_4.12 // ÃlambanamanaskÃraprÃptitastad viÓi«Âatà / hetvavasthÃvatÃrÃkhyà prayogaphalasaæj¤ità // Mvk_4.13 // kÃryÃkÃryaviÓi«Âà ca uttarÃnuttarà ca sà / adhimuktau praveÓe ca niryÃïe vyÃk­tÃvapi // Mvk_4.14 // kathikatve 'bhi«eke ca samprÃptÃvanuÓaæsane / k­tyÃnu«ÂhÃna uddi«Âà dharmÃdhÃtau tridhà puna÷ // Mvk_4.15 // aÓuddhÃÓuddhaÓuddhà ca viÓuddhà ca yathÃrthata÷ / pudgalÃnÃæ vyavasthÃnaæ yathÃyogamato matam // Mvk_4.16 // bhÃjanatvaæ vipÃkÃkhyaæ balantasyÃdhipatyata÷ / rucirv­ddhirviÓuddhiÓca phalametad yathÃkramam // Mvk_4.17 // uttarottaramÃdya¤ca tadabhyÃsat samÃptita÷ / ÃnukÆlyÃd vipak«Ãcca visaæyogÃd viÓe«ata÷ // Mvk_4.18 // uttarÃnuttaratvÃcca phalamanyat samÃsata÷ / // iti pratipak«abhÃvanÃdiparicchedaÓcaturtha÷ // 5 YÃnÃnuttaryapariccheda÷ pa¤cama÷ Ãnuttaryaæprapattau hi punarÃlambane matam / samudÃgama uddi«Âaæ pratipattistu «a¬ vidhà // Mvk_5.1 // paramÃtha manaskÃre anudharme 'ntavarjane / viÓi«Âà cÃviÓi«Âà ca paramà dvÃdaÓÃtmikà // Mvk_5.2 // audÃryamÃyatatva¤ca adhikaro 'k«ayÃtmatà / nairantaryamak­cchratvaæ vittatva¤ca parigraha÷ // Mvk_5.3 // ÃrambhaprÃptini«yandani«patti÷ paramà matà / tataÓca paramÃrthena daÓa pÃramità matÃ÷ // Mvk_5.4 // dÃnaæ ÓÅlaæ k«amà vÅryaæ dhyÃnaæ praj¤Ã upÃyatà / praïidhÃnaæ balaæ j¤ÃnametÃ÷ pÃramità daÓa // Mvk_5.5 // anugraho 'vighÃtaÓca karma tasya ca mar«aïam / guïav­ddhiÓca sÃmarthyamavatÃravimocane // Mvk_5.6 // ak«ayatvaæ sadà v­ttirniyataæ bhogapÃcane / yathÃpraj¤aptito dharmamahÃyÃnamanaskriyà // Mvk_5.7 // bodhisattvasya satataæ praj¤ayà triprakÃrayà / dhÃtupu«ÂayaipraveÓÃya cÃrthasiddhyai bhavatyasau // Mvk_5.8 // saæyuktà dharmacaritai÷ sà j¤eyà daÓabhi÷ puna÷ / lekhanà pÆjanà dÃnaæ Óravaïaæ vÃcanod graha÷ // Mvk_5.9 // prakÃÓanÃtha svÃdhyÃyaÓcintanà bhÃvanà ca tat / ameyapuïyaskandhaæ hi caritaæ tad daÓÃtmakam // Mvk_5.10 // viÓe«Ãdak«ayatvÃcca parÃnugrahato 'ÓamÃt / avik«iptÃviparyÃsapraïatà cÃnudhÃrmikÅ // Mvk_5.11 // vyutthÃnaæ vi«aye sÃrastathÃsvÃdalayoddhava÷ / sambhÃvanÃbhisandhiÓca manaskÃre 'pyahaæk­ti÷ // Mvk_5.12 // hÅnacitta¤ca vik«epa÷ parij¤eyo hi dhÅmatà / vya¤janÃrthamanaskÃre 'visÃre lak«aïadvaye // Mvk_5.13 // aÓuddhaÓuddhÃvÃgantukatve 'trÃsitÃnunnatau / saæyogÃt saæstavÃccaiva viyogÃdapyasaæstavÃt // Mvk_5.14 // arthasattvamasattva¤ca vya¤jane so 'viparyaya÷ / dvayena pratibhÃsatvaæ tathà cÃvidyamÃnatà // Mvk_5.15 // arthe sa cÃviparyÃsa÷ sadasattvena varjita÷ / tajjalpabhÃvito jalpamanaskÃrastadÃÓraya÷ // Mvk_5.16 // manaskÃre 'viparyÃso dvayaprakhyÃnakÃraïe / mÃyÃdivadasattva¤ca sattva¤cÃrthasya tanmatam // Mvk_5.17 // so 'visÃre 'viparyÃso bhÃvÃbhÃvÃvisÃrata÷ / sarvasya nÃmamÃtratvaæ sarvakalpÃprav­ttaye // Mvk_5.18 // svalak«aïe 'viparyÃsa÷ paramÃrthe svalak«aïe / dharmadhÃtuvinirmukto yasmÃd dharmo na vidyate // Mvk_5.19 // sÃmÃnyalak«aïantasmÃt sa ca tatrÃviparyaya÷ / viparyastamanaskÃrÃvihÃniparihÃïita÷ // Mvk_5.20 // tadaÓuddhirviÓuddhiÓca sa ca tatrÃviparyaya÷ / dharmadhÃtorviÓuddhatvÃt prak­tyà vyomavatpuna÷ // Mvk_5.21 // dvayasyÃgantukatvaæ hi sa ca tatrÃviparyaya÷ / saækleÓaÓca viÓuddhiÓca dharmapudgalayorna hi // Mvk_5.22 // asattvÃt trÃsatÃmÃnau nÃta÷ so 'trÃviparyaya÷ / p­thaktvaikatvamantaÓca tÅrthyaÓrÃvakayorapi // Mvk_5.23 // samÃropÃpavÃdÃnto dvidhà pudgaladharmayo÷ / vipak«apratipak«Ãnta÷ ÓÃÓvatocchedasaæj¤ita÷ // Mvk_5.24 // grÃhyagrÃhakasaækleÓavyavadÃne dvidhà tridhà / vikalpadvayatÃntaÓca sa ca saptavidho mata÷ // Mvk_5.25 // bhÃvÃbhÃve praÓÃmye 'tha Óamane trÃsyatadbhaye / grÃhyagrÃhe 'tha samyaktvamithyÃtve vyÃp­tau na ca // Mvk_5.26 // ajanmasamakÃlatve sa vikalpadvayÃntatà / viÓi«Âà cÃviÓi«Âà ca j¤eyà daÓasu bhÆmi«u // Mvk_5.27 // vyavasthÃnantato dhÃtu÷ sÃdhyasÃdhanadhÃraïà / avadhÃrapradhÃrà ca prativedha÷ pratÃnatà // Mvk_5.28 // pragama÷ praÓaÂhatva¤ca prakar«Ãlambanammatam / avaikalyÃpratik«epo 'vik«epaÓca prapÆraïà // Mvk_5.29 // samutpÃdo nirƬhiÓca karmaïyatvÃprati«Âhità / nirÃvaraïatà tasyÃpraÓrabdhisamudÃgama÷ // Mvk_5.30 // ÓÃstraæ madhyavibhÃgaæ hi gƬhasÃrÃrthameva ca / mahÃrtha¤caiva sarvÃrthaæ sarvÃnarthapraïodanam // Mvk_5.31 // // iti yÃnÃnuttarya pariccheda÷ pa¤cama÷ // samÃptà madhyÃntavibhÃgakÃrikÃ÷