Asanga: Abhidharmasamuccaya (Abhidh-s) Source unknown; cf. the following editions: - V.V. Gokhale: Fragments from the Abhidharmasamucca of Asaæga, Journal of the Bombay Branch of the Royal Asiatic Society, New Series, vol. 23 (1947), pp. 13-68; - P. Pradhan: Abhidharmasamucca, Santiniketan 1950 (Visva-Bharati Studies, 12). Input by members of the Sanskrit Buddhist Input Project. With kind permission of the Digital Sanskrit Buddhist Canon Project of Nagarjuna Institute, Nepal and University of the West, Rosemead, California, USA (www.uwest.edu/sanskritcanon) Sastra section The transliteration emulates the conventions of Nagari script. Therefore, many word boundaries are not marked by blanks. #<...># = BOLD for pagination of Pradham's edition (added) (...) = restored passages (?) [...] = unclear passages (?) ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ Abhidharmasamuccaya namo buddhÃya [atha mÆlavastuni tridharmapariccheda÷ prathama÷ /] tridharma÷ saægraha÷ saæprayogo 'nvayaÓca lak«aïe / viniÓcaye satyadharmau prÃpti÷ sÃækathyameva ca // kati kasmÃdupÃdÃnaæ vyavasthÃnaæ ca lak«aïam / anukamÃrthad­«ÂÃntabhedà j¤eyÃ÷ samuccaye // skandhà dhÃtava ÃyatanÃni ca kati / skandhÃ÷ pa¤ca / rÆpaskandho vedanÃskandha÷ saæj¤Ãskandha÷ saæskÃraskandho vij¤ÃnaskandhaÓca // dhÃtavo '«ÂÃdaÓa / cak«urdhÃtÆ rÆpadhÃtuÓcak«urvij¤ÃnadhÃtu÷ ÓrotradhÃtu÷ ÓabdadhÃtu÷ Órotravij¤ÃnadhÃturghrÃïadhÃturgandhadhÃturghrÃïavij¤ÃnadhÃturjivhÃdhÃtÆ rasadhÃturjivhÃvij¤ÃnadhÃtu÷ kÃyadhÃtu÷ spra«ÂavyadhÃtu÷ kÃyavij¤ÃnadhÃturmanodhÃturdharmadhÃturmanovij¤ÃnadhÃtuÓca // ÃyatanÃni dvadaÓa / cak«urÃyatanaæ rÆpÃyatanaæ ÓrotrÃyatanaæ ÓabdÃyatanaæ ghrÃïÃyatanaæ gandhÃyatanaæ jivhÃyatanaæ rasÃyatanaæ kÃyÃyatanaæ spra«ÂavyÃyatanaæ manaÃyatanaæ dharmÃyatanaæ ca // kimupÃdÃya skandhÃ÷ pa¤caiva / paæcÃkÃrÃtmavastÆdbhÃvanatÃmupÃdÃya / saparigrahadehÃtmavastu upabhogÃtmavastu abhilÃpÃtmavastu sarvadharmÃdharmÃbhisaæskÃrÃtmavastu (##) tadÃÓrayÃtmasvastu copÃdÃya // kimupÃdÃya dhÃtovo '«ÂÃdaÓaiva / dvÃbhyÃæ dehaparigrahÃbhyÃmatÅtavarttamÃna«a¬ÃkÃropabhogadhÃraïatÃmupÃdÃya // kimupÃdÃyÃyatanÃni dvÃdaÓaiva / dvÃbhyÃæ dehaparigrahÃbhyÃmanÃgata«a¬ÃkÃropabhogÃyadvÃratÃmupÃdÃya // kasmÃt skandhà upÃdÃnamityucyante / upÃdÃnena sahitatvÃt skandhà upÃdÃnami tyucyante / upÃdÃnaæ katamat / skandhe«u cchando rÃgaÓca / kasmÃt / ÷cchando rÃgaÓcopÃdÃnamityucyate / anÃgatavarttamÃnaskandhÃnÃmabhinirvarttanato 'parihÃrataÓca / anÃgate 'bhilëÃd varttamÃne 'dhÃvasÃnÃcca cchando rÃgaÓcopÃdÃnamityucyate / kasmÃd dhÃtava ÃyatanÃni ca sopÃdÃnadharmà ityucyante / tatra skandhavannirddeÓa÷ // kiælak«aïaæ rÆpam / rÆpaïa lak«aïaæ rÆpam / tad dvividham / sparÓena rÆpaïaæ pradeÓena rÆpaïaæ ca / sparÓena rÆpaïaæ katamat / karacaraïapëÃïaÓasradaï¬aÓÅto«ïak«utpipÃsÃmaÓakadaæÓasarpav­ÓcikÃdÅnÃæ sparÓena vyÃbÃdhanam / pradeÓena rÆpaïaæ katamat / deÓena rÆpaïa midaæ cedaæ ca rÆpamevaæ caivaæ ca rÆpamiti praïihitÃpraïihitacetovitarkeïa pratibimbacitrÅkÃratà // kiælak«aïà vedanà / anubhavalak«aïà vedanà / nÃnÃvidhÃnÃæ ÓubhaÓubhÃnÃæ karmaïÃæ phalavipÃkaæ pratyanubhavantyanenetyanubhava÷ // kiælak«aïà saæj¤Ã / saæjÃnanÃlak«aïà saæj¤Ã / saæj¤Ã nÃnÃdharmapratibimbodgrahaïa (svabhÃvÃ) yayà dra«ÂaÓrutamatavij¤ÃtÃnarthÃn vyavaharati // kiælak«aïa÷ saæskÃra÷ / abhisaæskÃralak«aïa÷ saæskÃra÷ / saæskÃrabhisaæskÃra (svabhÃvo) yena kuÓalÃkuÓalÃvyak­te«u pak«e«u cittaæ prerayati / kiælak«aïaæ (##) vij¤Ãnam / vijÃnanÃlak«aïaæ vij¤Ãnam / vij¤Ãnaæ yena rÆpaÓabdagandharasasparÓadharmÃn nÃnà vi«ayÃn vijÃnÃti // cak«urdhÃtu÷ kiælak«aïa÷ / yena cak«u«Ã rÆpÃïi d­«ÂavÃn paÓyati yacca tasya bÅjamupacitamÃlayavij¤Ãnaæ taccak«u÷ // yathà cak«urdhÃtulak«aïaæ tathà ÓrotraghrÃïajihyakÃyamanodhÃtÆnÃmapi lak«aïÃni / rÆpadhÃtu÷ kiælak«aïa÷ / rÆpaæ yaccak«u«Ã d­«Âaæ d­Óyate ca yacca tatra cak«urdhÃtorÃdhipatyaæ tadrÆpadhÃtu lak«aïam / yathà rÆpadhÃtu lak«aïaæ tathà ÓabdagandharasasparÓadharmadhÃtÆnÃmapi lak«aïÃni / cak«Ærvij¤ÃnadhÃtu÷ kiælak«aïa÷ / cak«urÃÓrayà rÆpÃlambanà rÆpaprativij¤apti÷ yacca tasya bÅjamupacitaæ / vipÃkÃlayavij¤Ãnaæ taccak«urvij¤ÃnadhÃtulak«aïam // yathà cak«urvij¤ÃnadhÃtulak«aïaæ tathà ÓrotraghrÃïajivhÃkÃyamanovij¤ÃnadhÃtÆnÃmapi lak«aïÃni // Ãyatanaæ kiælak«aïam / dhÃtuvad yathÃyogaæ veditavyam // rÆpaskandhavyavasthÃnaæ katamat / yatkiæcidrÆpaæ sarvaæ taccatvÃri mahÃbhÆtÃni catvÃri ca mahÃbhÆtÃnyupÃdÃya // katamÃni catvÃri mahÃbhÆtÃni / p­thivÅdhÃtu÷ abdhÃtu÷ tejodhÃtu÷ vÃyudhÃtuÓca // p­thivÅdhÃtu÷ katama÷ / kaÂhinatà // abdhÃtu÷ katama÷ ni«yandatà // tejodhÃtu÷ katama÷ / u«ïatà // vÃyudhÃtu÷ katama÷ / kampanatà // upÃdÃya rÆpaæ katamat / cak«urindriyaæ Órotrendriyaæ ghrÃïendriyaæ jivhendriyaæ kÃyendriyaæ rÆpaÓabdagandharasaspra«ÂavyÃnÃmekadeÓo dharmÃyatanasaæg­hÅtaæ ca rÆpam // cak«urindriyaæ katamat / catvÃri mahÃbhÆtÃnyupÃdÃya cak«uvij¤Ãnà Órayo rÆpaprasÃda÷ // Órotrendriyaæ katamat / catvÃri mahÃbhÆtÃnyupÃdÃya Órotravij¤ÃnÃÓrayo rÆpaprasÃda÷ / ghrÃïendriyaæ katamat / catvÃri mahÃbhÆtÃnyupÃdÃya ghrÃïavij¤ÃnÃÓrayo rÆpaprasÃda÷ // jivhendriyaæ katamat / catvÃri mahabhÆtÃnyupÃdÃya jivhÃvij¤ÃnaÓrayo rÆpaprasÃda÷ // kÃyendriyaæ katamat / catvÃri mahÃbhÆtÃnyupÃdÃya kÃyavij¤ÃnÃÓrayo rÆpaprasÃda÷ // rÆpaæ katamat / catvÃri mahÃbhÆtÃnyupÃdÃya cak«urindriyagocaro 'rtha÷ / yathà nÅlaæ pÅtaæ lohitamavadÃtaæ dÅrghaæ hrasvaæ v­ttaæ parimaï¬alaæ sthÆlaæ sÆk«mamunnatamavanataæ sÃtaæ visÃtamÃtapa÷ chÃyà Ãloko 'dhakÃramabhraæ dhÆmo rajo mahikà ca / abhyavakÃÓarÆpaæ vij¤aptirÆpaæ nabha ekavarïaæ rÆpam // tat (##) punastridhà / ÓobhanamaÓobhanamubhayaviparÅtaæ ca // Óabda÷ katama÷ / catvÃri mahÃbhÆtÃnyupÃdÃya ÓrotrendriyabrÃhyo 'rtha÷ / manoj¤o và amanoj¤o và ubhayaviparÅto và / upÃttamahÃbhÆtahetuko và anupÃttamahÃbhÆtahetuko và tadubhayo bÃlokaprasiddho và siddhopanÅto và parikalpito và ÃryairdeÓito và tÅrthaidaÓito và / gandha÷ katama÷ / catvÃri mahÃbhÆtÃnyupÃdÃya ghrÃïendriyagrÃhyo 'rtha÷ / yathà surabhirasurabhi÷ samagandha÷ sahajagandha÷ sÃæyogikagandha÷ pÃriïÃmikagandhaÓca // rasa÷ katama / catvÃri mahÃbhÆtÃmyupÃdÃya jivhendriyabrÃhyo 'rtha÷ / tikto 'mlo madhura÷ kaÂuko lavaïa÷ ka«ÃyaÓca / manoj¤o và amanoj¤o và ubhayaviparÅto và sahajo và sÃæyogiko và pÃriïÃmiko và // spra«ÂavyaikadeÓa÷ katama÷ / catvÃri mahÃbhÆtÃnyupÃdÃya kÃyendriya grÃhyo 'rtha÷ / Ólak«ïatvaæ karkaÓatvaæ laghutvaæ gurÆtvaæ picchilatvaæ mandatvamamandatvaæ ÓÅtatvamu«ïatvaæ jighatsà pipÃsà t­ptirbalaæ daurbalayaæ mÆrcchà kaï¬Æti÷ pÆtirvyÃdhirjarÃmaraïaæ klÃntirviÓrÃma Ærjà ca // dharmÃyatanasaæg­hÅtaæ rÆpaæ katamat / pa¤cavidham / Ãbhisaæk«epikamÃbhyavakÃÓiækaæ sÃmÃdÃnikaæ parikalpitaæ vaibhutvikaæ ca / vedanÃskandhavyavasthÃnaæ katamat / «a¬vedanÃkÃyÃ÷ / cak«u÷saæsparÓajà vedanà ÓrotraghrÃïajivhÃkÃyamana÷ saæsparÓajà vedanà // evaæ «a¬vedanà kÃyÃ÷ sukhà và du÷khà adu÷khÃsukhà và // puna÷ sukhà kÃyikÅ vedanà du÷khà kÃyikÅ vedanà adu÷khÃsukhà kÃyikÅvedanà sukhà caitasikÅ vedanà du÷khà caitasikÅ vedanà adu÷khÃsukhà caitasikÅ vedanà sukhà sÃmi«avedanà du÷khà sÃmi«avedanà adu÷khÃsukhà sÃmi«avedanà sukhà nirÃmi«avedanà du÷khà nirÃmi«avedanà adu÷khÃsukhà nirÃmi«avedanà puna÷ sukhà gredhÃÓritavedanà du÷khà gredhÃÓritavedanà adu÷khÃsukhà gredhÃÓritavedanà sukhà nai«kramyÃÓritavedanà du÷khà nai«kramyÃÓritavedanà adu÷khÃsukhà nai«kramyÃnnitavedanà ca // kÃyikÅ vedanà katamà / paæcavij¤Ãnasaæprayuktà vedanà // caitasikÅ vedanà katamà / manovij¤Ãnasaæprayuktà vedanà / sÃmi«avedanà katamà / (##) ÃtmabhÃvat­«ïÃsaæprayuktà vedanà / nirÃmi«avedanà katamà / tatt­«ïÃviprayuktà vedanà // gredhÃÓritavedanà katamà / paæcakÃmaguïat­«ïÃsaæprayuktà vedanà // nai«kramyÃÓritavedanà katamà / tatt­«ïÃviprayuktà vedanà / saæj¤ÃskandhavyavasthÃnaæ katamat / «a saæj¤ÃkÃyÃ÷ / cak«u÷saæsparÓajà saæj¤Ã / ÓrotraghrÃïa / jivhÃkÃyamana÷saæsparÓajà saæj¤Ã yathà sanimittama pi saæjÃnÃti animittamapi parÅttamapi mahadgata mapyapramÃïamapi nÃsti kiæcidityÃkiæcanyÃyatanamapi saæjÃnÃti // sanimittasaæj¤Ã katamà / avyavahÃrakuÓalasyÃnimittadhÃtusamà pannasya bhavÃgrasamÃpannasya ca saæj¤Ãæ sthÃpayitvà yÃvadanyà saæj¤Ã // animittasaæj¤Ã katamà / yà sthÃpità saæj¤Ã // parÅttà saæj¤Ã katamà / yayà kÃmadhÃtuæ saæjÃnÃti // mahagdatà saæj¤Ã katamà / yayà rÆpadhÃtuæ saæjÃnÃti // apramÃïasaæj¤Ã katamà / yayà ÃkÃÓÃna ntyÃyatanaæ vij¤ÃnÃnantyÃyatanaæ saæjÃnÃti // aki¤cana saæj¤Ã katamà / yayà Ãki¤canyÃyatanaæ saæjÃnÃti // saæskÃraskandhavyavasthÃnaæ katamat / «a cetanÃkÃyÃ÷ / cak«u÷saæsparÓajà cetanà ÓrotraghrÃïajvihÃkÃyamana÷saæsparÓajà cetanà yayà kuÓalatvÃya cetayate saækleÓÃya cetayate avasthÃbhedÃya cetayate itÅyaæ cetanà vedanÃæ saæj¤Ãcca sthÃpayitvà tadanye caitasikà dharmÃÓcittaviprayuktÃÓca saæskÃrÃ÷ saæskÃraskandha ityucyate // te puna÷ katame / manaskÃra÷ sparÓa÷ cchando 'dhimok«a÷ sm­ti÷ samÃdhi÷ praj¤ÃÓraddhà hÅrapatrÃpyamÃlobho 'dve«o 'moho÷ vÅryaæ praÓrabdhirapramÃda upek«Ã apristhità rÃga÷ pratigho mÃno 'vidyà vicikitsà satkÃyad­«ÂirantaragrÃhad­«Âird­«ÂiparÃmarÓa÷ ÓÅlav­taparÃmarÓa÷ mithyÃd­«Âi krodha upanÃha÷ mrak«a÷ pradÃÓa÷ År«yÃ÷ mÃtsaryaæ ÓÃÂhyaæ mado vihinsà ÃhrikyamanapatrÃpyaæ styÃnamauddhatyaæ ÃÓraddhyaæ kausÅdyaæ pramÃdo mu«itasm­titÃsaæprajanyaæ vik«epo middhaæ kauk­tyaæ vitarko vicÃraÓca // cetanà (##) katamà / cittÃbhisaæskÃro manaskarma / kuÓalÃkuÓalÃvyÃk­te«u cittapreraïakarmikà // manaskÃra÷ katama÷ / cetasa Ãbhoga÷ / Ãlambanacitta dhÃraïakarmaka÷ // sparÓa÷ katama÷ / trikasak«ipÃte indriyavipÃrapariccheda÷ / vedanÃsanniÓrayadÃna karmaka÷ // cchanda÷ katama÷ / Åpsite vastuni tattadupasaæhatà kartt­kÃmatà / vÅryÃdÃna sanniÓrayadÃnakarmaka÷ // adhimok«a÷ katama÷ / niÓcite vastuni yathÃniÓcayaæ dhÃraïà / asaæhÃryatÃkarmaka÷ // sm­ti katamà / saæs­te vastuni cetasa÷ asaæpramo«o 'vik«epakarmikà // samÃdhi÷ katama÷ / upaparÅk«ye vastuni vittasyaikÃgratà / j¤ÃnasanniÓrayadÃnakarmaka÷ // praj¤Ã katamà / upaparÅk«ya eva vastuni dharmÃïÃæ pravicaya÷ / saæÓayavyÃvarttanakarmikà // Óraddhà katamà / astitvaguïavattvaÓaktatve«vabhisaæpratyaya÷ prasÃdo 'bhilÃpa÷ / cchandasak«iÓrayadÃnakarmikà / hrÅ÷ katamà / svayamavadyena lajjanà / duÓcaritasaæyamasanniÓrayadÃnakarmikà // apatrÃpyaæ katamat / parato 'vadyena lajjanà / tatkarmakameva // alobha÷ katama÷ / bhave bhavopakaraïe«u và anÃsakti÷ duÓcaritÃprav­ttisanniÓrayadÃnakarmaka÷ / adve«a÷ katama÷ / sattve«u du÷khe du÷kha sthÃnÅye«u ca dharme «vanÃghÃta÷ / duÓcaritÃprav­ttisanniÓrayadÃnakarmaka÷ / amoha÷ katama÷ / vipÃkato và Ãgamato vÃdhigamato và j¤Ãnaæ pratisaækhyà / duÓcaritÃprav­ttisanniÓrayadÃnakarmaka÷ / vÅryaæ katamat / kuÓale cetaso 'bhyutsÃha÷ sannÃhe và prayoge và alÅnatve và avyÃv­ttau và asantu«Âau và / kuÓalapak«aparipÆraïaparini«pÃdanakarmakam // aÓrabdhi÷ katamà / kÃyacittadau«ÂhulyÃnÃæ pratipraÓrabdhe÷ kÃya cittakarmaïyatà / sarvÃvaraïani«kar«aïakarmikà // amramÃda÷ katama÷ / savÅryakÃnalobhÃdve«ÃmohanniÓritya yà kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃmbhÃvanà sÃsravebhyaÓca dharmebhyaÓcittÃrak«Ã / sa ca laukikalokottarasampatti paripÆraïaparini«pÃdanakarmaka÷ // upek«Ã katamà / savÅryakÃnalobhÃdve«ÃmohÃnniÓritya yà saækli«ÂavihÃravairodhikÅ cittasamatà cittapraÓaÂhatà cittasyÃnÃbhogÃvasthitatà / saækleÓÃnavakÃÓasanniÓrayadÃnakarmikà // avihinsà katamà / (##) adve«Ãæ Óikà karÆïatà / aviheÂhanakarmikà // rÃga÷ katama÷ traidhÃtuko 'nunaya÷ / du÷khasaæjananakarmaka÷ // pratigha÷ katama÷ / sattve«u du÷khe du÷khasthÃnÅye«u ca dharme«vÃghÃta÷ / asparÓavihÃraduÓcaritasanniÓrayadÃnakarmaka÷ // mÃna÷ katama÷ / satkÃyad­«ÂisanniÓrayeïa cittasyonnati÷ / agauravadu÷khotpatti sanniÓrayadÃnakarmaka÷ // avidyà katamà / traidhÃtukamaj¤Ãnam / dharme«u mithyÃniÓcayavicikitsÃtsaækleÓotpattisanniÓrayadÃnakarmikà // bicikitsà katamà / satye«u vimati÷ / kuÓalapak«Ãprav­tti sanniÓrayadÃnakarmikà // satkÃyad­«Âi÷ katamà / pa¤copÃdÃnaskandhÃnÃtmata÷ ÃtmÅyato và samanupaÓyato yà k«ÃntÅ rÆcirmati÷ prek«Ã d­«Âi÷ / sarvad­«ÂigatasanniÓrayadÃnakarmikà // antagrÃhad­«Âi÷ katamà / pa¤copÃdÃnaskandhÃn ÓÃÓva(ta)to và ucchedato và samanupaÓyata÷ yà k«ÃntÅ rucirmati÷ prek«Ã d­«Âi÷ / madhyamà pratipanniryÃïaparipanthakarmikà // d­«ÂiparÃmarÓa÷ katama÷ / d­«Âiæ d­«ÂayÃÓrayÃæÓca pa¤copÃdÃnaskandhÃnagrata÷ Óre«Âhato viÓi«Âata÷ paramataÓca samanupaÓyato yà k«Ãnti rucirmati÷ prek«Ã d­«Âi / asad­«ÂyaminiveÓasanniÓrayadÃnakarmaka÷ // ÓÅlavataparÃmartha÷ katama÷ / ÓÅlaæ vrataæ ÓÅlavratÃ(ÓrayÃæ)Óca pa¤copÃdÃnaskandhÃn Óuddhito muktito nairyÃïikataÓca samanupaÓyato yà k«ÃntÅ rÆcirmati÷ prek«Ã d­«Âi÷ / ÓramavaiphalyasanniÓrayadÃnakarmaka÷ // mithyÃd­«Âi÷ katamà / hetuæ vÃpavadata÷ phalaæ và kriyÃæ và sadvà vastu nÃÓayata÷ mithyà ca vikalpayato yà k«Ãnti rucirmati÷ prek«Ã d­«Âi÷ / kuÓalamÆlasamucchedakarmikà / akuÓalamÆlad­¬hatÃsanniÓrayadÃnakarmikà / akuÓale prav­ttikarmikà kuÓalecÃprav­ttikarmikà và // yà etÃ÷ pa¤ca d­«Âaya÷ ÃsÃæ kati samÃropad­«Âaya÷ katyapavÃdd­«Âaya÷ / catasra÷ samÃropad­«Âaya÷ j¤eye svabhÃvaviÓe«asamÃropatÃmupÃdÃya d­«Âau cÃgraÓuddhisamÃropatÃmupÃdÃya / ekà yadbhÆyasà apavÃdad­«Âi÷ / yÃÓca purvÃntakalpikà d­«Âaya÷ yÃÓcaparÃntakalpikà (##) d­«Âaya÷ tÃ÷ katibhyo d­«Âibhyo veditavyÃ÷ / dvÃbhyÃæ sarvÃbhyo và / yà avyÃk­tacastu«u d­«ÂayastÃ÷ katibhyo d­«Âibhyo veditavyÃ÷ / dvÃbhyÃæ sarvÃbhyo và / kaæ do«aæ paÓyatà bhagavatà skandhadhÃtvÃyatanegu pa¤cami÷ kÃraïairÃtmà pratik«ipta÷ satkÃyad­«Âiparig­hÅtÃn pa¤ca do«Ãn paÓyatà vilak«aïatÃdo«aæ anityatÃdo«aæ asvÃsthya do«aæ nirdehatÃdo«aæ ayatnato mok«ado«aæ ca // yà pa¤casÆpÃdÃnaskadhe«u viæÓatikoÂikà satkÃyad­«Âi÷ rÆpa[mÃ]tmeti samanupaÓyati rÆpavantamÃtmÃnamÃtmÅyaæ (rÆpaæ) rÆpe ÃtmÃnaæ vedanÃæ saæj¤Ãæ saæskÃrÃn vij¤ÃnamÃtmeti samanupaÓyati vij¤ÃnavantamÃtmÃnamÃtmÅyaæ vij¤Ãnaæ vij¤Ãne ÃtmÃnaæ tatra katyÃtmad­«Âaya÷ katyÃtmÅyad­«Âaya÷ pa¤cÃtmad­«Âaya÷ pa¤cadaÓÃtmÅyad­«Âaya÷ // kena kÃraïena pa¤ca [daÓÃ]tmÅyad­«Âaya÷ / sambandhÃtmÅyatÃmupÃdÃya vaÓavarttanÃtmÅyatÃmupÃdÃya avinirbhogav­ttyÃtmÅyatÃæ copÃdÃya / satkÃyad­«ÂirnirÆpitavastukà vaktavyà anirupitavastukà vaktavyà / anirÆpitavastu(kÃ) vaktavyà rajjvÃæ sarpabuddhivat / krodha÷ katama÷ / pratyupasthite apakÃranimitte prati[ghÃæ] ÓikaÓcetasa ÃghÃta÷ / ÓastrÃdÃnaæ daï¬ÃdÃnÃdisaærambhasanniÓrayadÃnakarmaka÷ / upanoha÷ katama÷ tata Ærdhvaæ pratighÃæÓika eva vairÃÓayasyÃnutsarga÷ / ak«ÃntisanniÓrayadÃnakarmaka÷ / mak«a÷ katama÷ / samyak coditasya mohÃæÓikà avadyapracchÃdanà / kauk­tyÃsparÓa vihÃrasanniÓrayadÃnakarmaka÷ / madÃÓa÷ katama÷ / pratighÃæÓika÷ krodhopanÃhapÆrvaÇgamaÓcetasa ÃghÃta÷ / uccapragìhapÃru«yavacanasanniÓrayadÃna karmaka÷ apuïyaprasavakarmaka÷ asparÓavihÃrakarmakaÓca // År«yà katamà / lÃbhasatkÃrà dhyavasitasya parasaæpattiviÓe«e dve«ÃæÓika÷ a[mar«a] k­taÓcetaso vyÃropa÷ / daurmanasyÃsparÓavihÃrakarmaka÷ / mÃtsaryaæ katamat / lÃbhasatkÃrÃdhyavasitasya pari«kÃre«u rÃgÃæÓiÓcetasa Ãgraha÷ / asaælekhasanniÓrayadÃnakarmakam // mÃyà katamà / lÃbhasatkÃrÃdhyavasitasya rÃgamohÃæÓikà abhÆtaguïasaædarÓanà / mithyÃjÅvasanniÓrayadÃnakarmikà // ÓÃÂhyaæ ka[tamat] / lÃbhasatkÃrÃdhyavasitasya (##) rÃgamohÃæÓikà bhÆtado«avimÃlanà / samyagavavÃdalÃbhaparipanthakaram // mada÷ katama÷ / Ãrogyaæ và Ãgamya yauvanaæ và dÅrghÃyu«kalak«aïaæ vopalabhyanyatamÃnyatamÃæ và sÃsravÃæ saæpattiæ rÃgÃæÓikannandÅsaumanasyam / sarvvakleÓopakleÓasanniÓrayadÃnakarmaka÷ // vihinsà katamà / prati[ghÃæÓi]kà nirv­ïatà ni«karaïatà nirdayatà / viheÂhanakarmikà // ÃhrÅkyaæ katamat / rÃgadve«amohÃæÓikà svayamavadyenÃlajjanà / sarvvakleÓopakleÓasÃhÃyyakarmakam // anapatrÃpyaæ katamat / rÃgadve«amohÃæÓikà parato 'vadyenalajjanà / sarvvakleÓopakleÓasÃhÃyyakarmakam // styÃnaæ katamat / mohÃæÓikà cittÃkarmaïyatà / sarvakleÓopakleÓasÃhÃyyakarmakam // auddhatya katamat / Óubhanimittamanusarato rÃgÃæÓikaÓcetaso 'vyupaÓama÷ / Óamathaparipanthakarmakam // ÃÓradudhvaæ katamat / mohÃæÓika÷ kuÓale«u dharme«u cetaso 'nabhisaæpratyayo 'prasÃdo 'nabhilëa÷ / kausÅdyasanniÓrayadÃnakarmakam // kausÅdyaæ katamat / nidrÃpÃrÓvaÓayana sukhallikÃmÃgamya mohÃæÓikaÓcetaso 'nabhyutsÃha÷ / kuÓalapak«aprayogaparipanthakarmakam // pramoda÷ katama÷ / sakausÅdyÃn rÃgadve«amohÃnniÓritya kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃmabhÃvanà sÃsravebhyaÓca dharmebhyaÓcetaso 'nÃrak«Ã / akuÓalav­ddhikuÓalaparihÃïisanniÓrayadÃnakarmaka÷ // mu«itasm­tità katamà / kleÓa saæprayuktà sm­ti÷ / vik«epasanniÓrayadÃnakarmikà // asaæprajanyaæ katamat / kleÓasaæprayuktà praj¤Ã yayà asaævidità kÃyavÃkcittacaryà pravartate / ÃpattisanniÓrayadÃnakarmakam // vik«epa÷ katama÷ / rÃgadve«amohÃæÓikaÓcetaso visÃra÷ / sa puna÷ svabhÃvavik«epa÷ bahirdhÃvik«epa÷ adhyÃtmavik«epa÷ nimi(tta) vik«epa÷ dau«Âhulyavik«epa÷ manasikÃravik«epaÓca / svabhÃvavik«ipa÷ katama÷ / pa¤ca vij¤Ãna kÃyÃ÷ // bahirdhà vik«epa katama÷ / kuÓalaprayuktasya paæcasu kÃmaguïe«u cetaso visÃra÷ // adhyÃtmavik«epa÷ katama÷ / kuÓalaprayuktasya layauddhatyÃsvÃdanà / nimittavik«epa katama÷ / parasaæbhÃvanÃæ purask­tya (##) kuÓalaprayoga÷ // hau«Âhulyavik«epa÷ katama÷ / ahaækÃramamakÃrÃsmimÃnapak«yaæ dau«ÂhulyamÃganya kuÓalaprayuktasyotpannotpanne«u vedite«vahamiti và mameti và asmÅti và udgraho vyavakiraïà nimittÅkÃra÷ // manasikÃravik«epa÷ katama÷ / samapattyantaraæ và yÃnÃntaraæ và samÃpadyamÃnasya saæÓrayato và yo visÃra÷ / vairÃgyapari panthakarmaka÷ middhaæ katamat / middhanimittamÃgamya mohÃæÓikaÓcetaso 'bhisaæk«epa÷ kuÓala÷ akuÓala÷ avyÃk­ta÷ kÃle và akÃle và yukto và ayukto và / k­tyÃvipattisanniÓrayadÃnakarmakam // kauk­tyaæ katamat / yadabhipretÃnabhipretaæ kÃraïÃkÃraïÃmÃgamya mohÃæÓikaÓcetaso vipratisÃra÷ / kuÓalamakuÓalamavyÃk­taæ kÃle akÃle yuktamayukta¤ca // cittasthitiparipanthakarmaka÷ // vitarka÷ katama÷ / cetanÃæ và niÓritya praj¤Ãæ và parye«ako manojalpa÷ / sà ca cittasyaudÃrikatà // vicÃra÷ katama÷ / cetanÃæ và niÓritya praj¤Ãæ và pratyavek«ako manojalpa÷ / sa ca cittasya sÆk«matà / sparÓÃsparÓavihÃrasaæniÓrayadÃnakarmakau / api khalu kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ svavipak«aprahÃïaæ karma / kleÓopakleÓÃnÃæ svapratipak«aparipanthanaæ karma // 0 // citta viprayuktÃ÷ saæskÃrÃ÷ katame / prÃptirasaæj¤isamÃpattinirodhasamÃpattirÃsaæj¤ikaæ jÅvitendriyaæ nikÃyasabhÃgatà jÃtirjarà sthitiranityatà nÃmakÃyÃ÷ padakÃyÃ÷ vya¤janakÃyÃ÷ p­thagjanatvaæ prav­tti÷ pratiniyamo yoga÷ javo 'nukrama÷ kÃlo deÓa÷ saækhyà sÃmagrÅ ca // prÃpti÷ katamà / kuÓalakuÓalÃænÃæ dharmÃïÃmÃcayÃpacaye prÃpti÷ pratilagbha÷ samanvÃgama iti praj¤apti÷ // asaæj¤isamÃpatti÷ katamà / Óubhak­tsnavÅtarÃgasyoparyavÅtarÃgasya ni÷saraïasaæj¤ÃpÆrvakeïa manasikÃreïÃsthÃvarÃïÃæ cittacaitasikÃnÃæ dharmÃïÃæ nirodhe asaæj¤isamÃpattiriti praj¤apti÷ // nirodhasamÃpatti÷ katamà / ÃkiæcanyÃyatanavÅtarÃgasya bhavÃgrÃduccalitasya ÓÃntavihÃrasaæj¤ÃpÆrvakeïa (##) manasikÃreïÃsthÃvarÃïÃæ cittacaitasikÃnÃæ dharmÃïÃæ nirodhe nirodhasamÃpattiriti praj¤apti÷ // Ãsaæj¤ikaæ katamat / asaæj¤isattve«udeve«ÆpapannasyÃsthÃvarÃïÃæ cittacaitasikÃnÃæ dharmÃïÃæ nirodhe Ãsaæj¤ikapriti praj¤apti÷ // jÅvitendriyaæ katamat / nikÃyasabhÃge pÆrvakarmÃviddhe sthitikÃlaniyame Ãyuriti praj¤apti÷ // nikÃyasabhÃga÷ katama÷ / te«Ãæ te«Ãæ sattvÃnÃæ tasmiæ stasmin sattvanikÃye ÃtmabhÃvasad­ÓatÃyÃæ nikÃyasabhÃga iti praj¤apti÷ // jÃti÷ katamà / nikÃyasabhÃge saæskÃrÃïÃmabhÆtvÃbhÃve jÃtiriti praj¤apti÷ // jarà katamà / nikÃyasabhÃme saæskÃrÃïÃæ prabandhÃnyathÃtve jareti praj¤apti÷ // sthiti÷ katamà / nikÃyasabhÃge prabandhÃvipraïÃÓe sthitiriti praj¤apti÷ // anityatà katamà / nikÃyasabhÃge saæskÃrÃïÃæ prabandhavinÃÓe anityateti praj¤apti÷ // nÃmakÃyÃ÷ katame / dharmÃïÃæ svabhÃvÃdhivacane nÃmakÃyà iti praj¤apti÷ // padakÃyÃ÷ katame / dharmÃïÃæ viÓe«Ãdhivacane padakÃyà iti praj¤apti÷ // vya¤janakÃyÃ÷ katame÷ tadubhayÃÓraye«vak«are«u vya¤janakÃyà iti praj¤apti÷ / tadubhayÃbhivya¤janatÃmupÃdÃya / varïo 'pi sa÷ / arthasaævarïanatÃmupÃdÃya / ak«are puna÷ paryÃyÃk«araïatÃmupÃdÃya // p­thagjanatvaæ katamat / ÃryadharmÃïÃmapratilÃbhe p­thagjanatvamiti praj¤apti÷ // prav­tti÷ katamà / hetuphala prabandhÃnupacchede prav­ttiriti praj¤apti÷ / pratiniyama÷ katama÷ / hetuphalanÃnÃtve pratiniyama iti praj¤apti÷ // yoga÷ katama÷ / hetuphalÃnurÆpye yoga iti praj¤apti÷ // java÷ katama÷ / hetuphalÃÓuprav­ttau java iti praj¤apti÷ // anukrama÷ katama÷ / hetuphalaikatye prav­ttau anukrama iti praj¤apti÷ // kÃla÷ katama÷ / hetuphalaprabandhaprav­ttau kÃla iti praj¤apti÷ // deÓa÷ katama÷ / pÆrvadak«iïapaÓcimottarà dharordhvÃsu sarvato daÓasu dik«u hetuphala eva deÓa iti praj¤apti÷ // saækhyà katamà / saæskÃrÃïÃæ pratyekaÓo bhede saækhyeti praj¤apti÷ // sÃmagrÅ katamà / hetuphalapratyayasamavadhÃne sÃmagrÅti praj¤apti÷ // 0 // vij¤ÃnaskandhavyavasthÃnaæ katamat / yaccittaæ manovij¤Ãnamapi / tatra (##) cittaæ katamat / skandhadhÃtvÃyatanavÃsanÃparibhÃvitaæ sarvavÅjakamÃlayavij¤Ãnaæ vipÃkavij¤ÃnamÃdÃnavij¤Ãnamapi tat / tadvÃsanÃcitatÃmupÃdÃya // mana÷ katamat / yannityakÃlammanyanÃtmÃkamÃlayavij¤Ãnaæ caturbhi÷ kleÓai÷ saæprayuktamÃtmad­«ÂyÃtmasnehenÃsmimÃnenÃvidyayà ca / tacca sarvatragaæ kuÓale 'pyakuÓale 'pyavyÃk­te 'pi sthÃpayitvà mÃrgasabhmukhÅbhÃvaæ nirodhasamÃpattimaÓaik«a bhÆmiæ ca yacca «aïïÃæ vij¤ÃnÃnÃæ samanantaraniruddhaæ vij¤Ãnam // vij¤Ãnaæ katamat / «a¬ vij¤ÃnakÃyÃ÷ / cak«urvij¤Ãnaæ ÓrotraghrÃïajivhÃkÃyamanovij¤Ãnam / cak«urvij¤Ãnaæ katamat / cak«urÃÓrayà rÆpÃlambanà prati vij¤apti÷ // Órotravij¤Ãnaæ katamat / ÓrotrÃÓrayà ÓabdÃlambanà prativij¤apti÷ // ghrÃïavij¤Ãnaæ katamat / ghrÃïÃÓrayà gandhÃlambanà pratibij¤apti÷ / jilhÃvij¤Ãnaæ katamat / jivhÃÓrayà rasÃlambanà prativij¤apti÷ // kÃyavij¤Ãnaæ katamat / kÃyÃÓrayà spra«ÂavyÃlambanà prativij¤apti÷ // manovij¤Ãnaæ katamat / manaÃÓrayà dharmÃlambanà prativij¤apti÷ // dhÃtuvyavasthÃnaæ katamat / rÆpaskandhà eva daÓa dhÃtava÷ / cak«urdhÃtu÷ rÆpadhÃtu÷ ÓrotradhÃtu÷ ÓabdadhÃtu÷ ghrÃïadhÃtu÷ gandhadhÃtu÷ jivhÃdhÃtu÷ rasadhÃtu÷ kÃyadhÃtu÷ spra«ÂavyadhÃtu÷ mano dhÃtvekadeÓaÓca // vedanÃskandha÷ saæj¤Ãskandha÷ saæskÃraskandhaÓca dharmadhÃtvekadeÓa÷ / vij¤Ãnaskandha eca sapta vij¤ÃnaghÃtava÷ / cak«urÃdaya÷ «a¬ vij¤ÃnadhÃtavo manodhÃtuÓca // dharmadhÃtau skandhairasaæg­hÅtaæ katamat / dharmadhÃtÃvasaæsk­tà dharmÃ÷ / te 'saæsk­tÃdharmÃ÷ punara«Âadhà / kuÓaladharmatathatà akuÓaladharmatathatà avyÃk­tadharmatathatà ÃkÃÓam apratisaækhyà nirodha÷ pratisaækhyÃnirodha÷ Ãniæjyaæ saæj¤ÃvedayitanirodhaÓca // kuÓaladharmatathatà katamà / nairÃtmyam / sà punarucyate ÓÆnyatà animittaæ bhÆtakoÂi÷ paramÃrtho dharmÃdhÃtuÓca // kimupÃdÃya tathatà tathatocyate / ananyayÃbhÃvatÃmupÃdÃya / kimupÃdÃya tathatà nairÃtmyamucyate / dvividhÃtmaviprayuktatÃmupÃdÃya / kimupÃdÃya tathatà ÓÆnyatocyate / sarvasaækleÓÃpracÃratÃmupÃdÃya / (##) kimupÃdÃya tathatà animittamucyate / sarvanimittopaÓamatÃmupÃdÃya / kimupÃdÃya tathatà bhÆtakÃÂirucyate / aviparyÃsÃlambanatÃmupÃdÃya / kimupÃdÃya tathatà paramÃrtha ucyate / paramÃrthaj¤ÃnagocarasthÃnatÃmupÃdÃya / kimupÃdÃya tathatà dharmadhÃturucyate / sarve«Ãæ ÓrÃvakÃïÃæ pratyekabuddhÃnÃæ ca buddha dharmanimittÃÓrayatÃmupÃdÃya // yathà kuÓalaladharmatathatà tathà akuÓaladharmatathatà avyÃk­ta dharmatathatà ca j¤eyà // ÃkÃÓaæ katamat / rÆpÃbhÃva÷ sarvak­tyÃvakÃÓatÃmupÃdÃya // apratisaækhyÃnirodha÷ katama÷ / yo nirodho na visaæyoga÷ // pratisaækhyÃnirodha÷ katama÷ / yo nirodho visaæyoga÷ // Ãnijyaæ katamat / Óubhak­tsnavÅtarÃgasyoparyavÅtarÃgasya sukhanirodha÷ // saæj¤Ãvedayitanirodha÷ katama÷ / ÃkiæcanyÃyatanavÅtarÃgasya bhÃvÃgrÃduccalitasya ÓÃntavihÃrasaæj¤ÃmanasikÃrapÆrvakeïa asthÃvarÃïÃæ cittacaitasikÃnÃæ dharmÃïÃæ tadekatyÃnÃæ ca sthÃvarÃïÃæ nirodha÷ // paæcarÆpÃïi vedanÃsaæj¤ÃsaæskÃraskandhÃ÷ te '«Âau asaæsk­tà dharmÃÓcaivaæ te «o¬aÓa dharmadhÃtava ucyante / ÃyatanavyavasthÃnaæ katamat / daÓa rÆpadhÃtava eva daÓa rÆpÃyatanÃni / sapta vij¤ÃnadhÃtava eva manaÃyatunam / dharmadhÃturdharmÃyatanam // anene nayena skandhadhÃtvÃyatanÃni tri«u dharme«u saæg­hÅtÃni bhavanti / rÆpaskandho dharmadhÃturmanaÃyatanaæ ca // yaduktaæ cak«uÓca cak«urdhÃtuÓceti / kiæ syÃccak«uÓca cak«urdhÃtuÓca / Ãhosvit syÃccak«urdhÃtuÓca cak«uÓca / syÃccak«urna cak«urdhÃtu÷ / yathà arhataÓcaramaæ cak«u÷ / syÃccak«ardhÃtu rna cak«u÷ / yathà aï¬e và kalale và arvude và peÓyÃæ và mÃtu÷kuk«au vÃlabdhaæ cak«urlabdhaæ và na«Âam / ÃrÆpye«Æpapannasya p­thagjanasya và yaÓcak«urhetu÷ / syÃccak«uÓcak«urdhÃtuÓca / Ói«ÂÃsvavasthëu / na syÃccak«urna cak«urdhÃtuÓca / nirupÃdhiÓe«anirvÃïadhÃtusamÃpannasya ÃrÆpye«ÆpapannasyÃryasya và // yathà cak«uÓya cak«urdhÃtuÓca tathà ÓrotraghrÃïajivhÃkÃya dhÃtavo yathÃyogyaæ veditavyÃ÷ // kiæ syÃnmano 'pi manodhÃturapi ahosvit syÃnmanodhÃturapi mano 'pi / syÃnmano (##) na manodhÃtu÷ / yathà arhataÓcaramaæ mana÷ / syÃnmanodhÃturna mana÷ / yathà nirodhasamÃpannasya yo manohetu÷ / syÃnmano 'pi manodhÃturapi / Ói«ÂÃsvavasthÃsu / na syÃnmano 'pi manodhÃturapi / yathà nirÆpÃdhiÓe«anirvÃïadhÃtusamÃpannasya / tadbhÆmÃvutpanna÷ kiæ tadbhÆmikena cak«u«Ã tadbhÆmikÃni rÆpÃïi paÓyati / tadbhÆmikena cak«u«Ã tadbhÆmikÃni rÆpÃïi paÓyati, anyabhÆmikenÃpi / kÃmadhÃtÃvapapanna÷ mÃvacareïa cak«u«Ã kÃmÃvacarÃïi rÆpÃïi paÓyati / rÆpÃvacareïordhvabhÆmikeana cak«u«Ã adharabhÆmikÃnyapi rÆpÃïi paÓyati / yathà cak«u«Ã rÆpÃïi pratig­ïhÃti tatha Órotreïa Óabdaæ pratig­ïhÃti / yathà kÃmadhÃtÃvutpannastathà rÆpadhÃtÃvutpanna÷ kÃmÃvacareïa ghrÃïena jivhayà kÃyena cà kÃmÃvacarÃn gandhÃn jighrati rasÃnÃsvÃdane sparÓÃn budhyati ca // rÆpadhÃtÃvutpanno rÆpÃvacareïa kÃyena svabhÆmikÃn sparÓÃn budhyati / tasmin dhÃtau svabhÃvato na gandharasau / vij¤aptyÃhÃrarÃgavirahÃt / anena nayena na ghrÃïajivhayo rvij¤Ãnam / kÃmadhÃtÃvutpanna÷ kÃmÃvacareïa manasà traidhÃtukÃnanÃsravÃæÓca dharmÃna vijÃnÃti // yadhà kÃmadhÃtÃvutpannastathà rÆpadhÃtÃvutpanna÷ // ÃrÆpyadhÃtÃvutpanna ÃrÆpyÃvacareïa manasà ÃrÆpyÃvacarÃn svabhÆmikÃnanÃsravÃæÓca dharmÃn vijÃnÃti / anÃsraveïa manasà traidhÃtukÃnanÃsravÃæÓca dharmÃn vijÃnÃti // kimupÃdÃya skandhÃnÃæ tathÃnukrama÷ / vij¤ÃnÃdhi«ÂhÃnatÃmupÃdÃya // catvÃri vij¤ÃnÃdhi«ÂhÃnÃni vij¤ÃnÃni ca pÆrvÃparÃÓritÃni / yathà rÆpaæ tathà bhava÷ / yathà vedayate tathà saæjÃnÅte / yathà saæjÃnÅte tathà cetayate / yathà cetayate tathà vij¤Ãnaæ tatra tatropagaæ bhavati / saækleÓavyavadÃnata÷ / yatra saækliÓyate vyavadÃyate ca / vedanÃnimittagrahaïÃbhisaæskÃreïa saækleÓavyavadÃnÃbhyÃæ ca saækliÓyate vyavadÃyate ca / anena nayena skandhÃnÃmukramo nirdiÓyate / kathaæ dhÃtÆnÃæ tathÃnukrama÷ / laukika vastu vikalpaprav­ttità mupÃdÃya // katamà laukikÅ vastuvikalpaprav­tti÷ / loke prathamaæ paÓyati / d­«Âvà (##) vyatisÃrayati / vyatisÃrya snÃpitaæ gandhaæ mÃlyaæ ca paricarati / tato nÃnÃvidhaæ praïÅtaæ bhojanaæ paricarati / tato 'nekaÓayyÃsanadÃsÅparikÃn paricarati / aparato manodhÃtorapi te«u te«u vikalpa÷ // evaæ ca adhyÃtmadhÃtoranukrameïa bahirdhÃdhÃtorvyavasthÃnam / tadanukrameïa vij¤ÃnadhÃtorvyavasthÃnam // yathà dhÃtÆnÃmanukrama ÃyatanÃnÃmapi tadvat // skandhÃrtha÷ katama÷ / yat kiæcidrÆpam / atÅtamanÃgataæ pratyutpannamadhyÃtmaæ và bahirdhà và audÃrikaæ và sÆk«maæ và hÅnaæ và praïÅtaæ và yadvà dÆre yadvÃntike tatsarvamabhisaæk«ipyocyate rÆpaskandha÷ rÃÓyarthamupÃdaya / yathà vittarÃÓi÷ / evaæ yÃvat vij¤Ãnaskandham // Ãpica du÷khavaipulya lak«aïatÃmupÃdÃya skandha ucyate / yathÃmahÃv­k«askandha÷ / yaduktaæ sÆtre / yathà aikÃntikamahÃdu÷khasamudayata÷ // api ca saækleÓato bhÃravahanatÃmupÃdÃya skandha ucyate / yathà skandhena bhÃramudvahati / dhÃtvartha÷ katama÷ / sarvadharmavÅjÃrtha÷ / svalak«aïadhÃraïÃrtha÷ / kÃryakÃraïa bhÃvadhÃraïÃrtha÷ / sarvaprakÃradharmasaægra hadhÃraïÃrtha¤ca / ÃyatanÃrtha÷ katama÷ / vij¤ÃnÃyadvÃrÃrtha ÃyatanÃrtha÷ / yathà buddhena bhëitam rÆpaæ budbudopamaæ vedanà phenopamà saæj¤Ã marÅcikopamà saæskÃrÃ÷ parïo pamà vij¤Ãnaæ mÃyopamamiti / kimarthaæ rÆpaæ budbudopamaæ yÃvad vij¤Ãnaæ mÃyopamamiti / anÃtmato 'Óucito hÅnarasato 'd­¬hato 'sÃrataÓca / (athamÆlavastuni tridharmaparicchede prathame dvitÅyo bhÃga÷ /) puna÷ skandhadhÃtvÃyatanÃnÃæ vikalpÃ÷ katame / tathÃcodÃnam / (##) dravyamanto j¤eyarÆpÃïyÃsravotpannakÃdi ca atÅtÃ÷ pratyayÃÓcaiva kathaæ kati kimarthibhi÷ // skandhadhÃtvÃyatane«u kathaæ dravyamat kati dvayamanti kimarthaæ dravyamatparÅk«Ã / abhilÃpanirapek«astadanyanirapek«aÓcendriyagocaro dravyamat / sarvaæ dravyamat / Ãtmadravyà bhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathaæ praj¤aptimat / kati praj¤aptimanti kimarthaæ praj¤aptimatparÅk«Ã / abhilÃpasÃpek«astadanyasÃpek«aÓcendriyagocara÷ praj¤aptimat / sarvaæ praj¤aptimat / praj¤aptimadÃtmà bhiniveÓatyÃjanÃrtham / kathaæ saæv­timat / kati saæv­timanti / kimarthaæ saæv­timatparÅk«Ã / saækleÓÃlambanaæ saæv­timat / sarvaæ saæv­timat / saækleÓanimittÃtmÃbhiniveÓatyajanÃrtham // kathaæ paramÃrthasat / kati paramÃrthasanti / kimarthaæ paramÃrthasatparÅk«Ã / vyavadÃnÃlambanaæ paramÃrthasat / sarvaæ paramÃrthasat / vyavadÃnanimittÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathaæ j¤eyaæ kati j¤eyÃni kimarthaæ j¤eyaparÅk«Ã / j¤eyÃni paæca / rÆpaæ cittaæ caitasikà dharmÃÓcittaviprayuktÃ÷ saæskÃrà asaæsk­taæ ca / yatra saækleÓo vyavadÃnaæ vayat saækliÓyate vyavadÃyate và yaÓca saækleÓayati vyavadÃyayati và yà ca tatrÃvasthà yà ca vyavadÃnatà tadÃÓrayeïa sarvaæ j¤eyam // tatra rÆpaæ rÆpaskandho daÓarÆpadhÃtavo daÓa rÆpÃyatanÃni dharmadhÃtvÃyatanasaæg­hÅtÃni ca rÆpÃïi // cittaæ vij¤Ãnaskandha÷ saptavij¤ÃnadhÃtavo manaÃyatanaæ ca // caitasikà dharmà vedanÃskandha÷ saæj¤Ãskandha÷ saæskÃraskandho dharmadhÃtvÃyatanaikadeÓaÓca / cittaviprayuktÃ÷ saæskÃrÃ÷ citta viprayukta÷ saæskÃraskandho dharmadhÃtvÃyatanaikadeÓaÓca // asaæsk­taæ dharmadhÃtvÃyatanaikadeÓa÷ // api khalu j¤eyà dharmÃ÷ adhimuktij¤Ãnagocarato 'pi yuktij¤Ãnagocarato 'pi avisÃraj¤Ãnagocarato 'pi pratyÃtmaj¤Ãnagocarato 'pi parÃtmaj¤Ãnagocarato 'pi adharaj¤Ãnagocarato 'pi Ærdhvaj¤Ãnagocarato 'pi vidÆ«aïaj¤Ãnagocarato 'pi (a)samutthÃnaj¤Ãnagocarato 'pi anutpÃdaj¤Ãnagocarato 'pi j¤Ãnaj¤Ãnagocarato 'pi ni«ÂhÃj¤Ãnagocarato 'pi mahÃrthaj¤Ãnagocarato 'pi / jÃnakapaÓyakÃtmÃbhiniveÓatmÃjanÃrtham // (##) kathaæ vij¤eyaæ kati vij¤eyÃni kimarthaæ vij¤eyaparÅk«Ã / avikalpanato 'pi vikalpanato 'pi hetuto 'pi prav­ttito 'pi nimittato 'pi naimittakato 'pi vipak«apratipak«ato 'pi sÆk«maprabhedato 'pi vij¤eyaæ dra«Âavyam / sarvÃïi vij¤eyÃni / dra«Âà dyÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathamabhij¤eyaæ katyabhij¤eyÃni kimarthamabhij¤eyaparÅk«Ã / saækrÃntito 'pi anuÓravato 'pi caritapraveÓato 'pi Ãgatito 'pi gatito 'pi ni÷saraïato 'pi / sarvÃïyabhij¤eyÃni / sÃnubhÃvÃtmÃbhiniveÓatyÃjanartham // kathaæ rÆpi kati rÆpÅïi kimarthaæ rÆpiparÅk«Ã / rÆpi tadÃtmato 'pi bhÆtÃÓrayato 'pi nandÅsamudayato 'pi pradeÓato 'pi deÓavyÃptito 'pi deÓopade(Óa)to 'pi deÓagocarato 'pi dvayasamaya gocarato 'pi sambandhato 'pya nuvandhato 'pi prarÆpaïato 'pi vyÃbÃdhanato 'pi saæprÃpaïato 'pi saæcayavyavasthÃnato 'pi vahirmukhato 'pi antarmukhato 'pi Ãyatato 'pi parichinnato 'pi tatkÃlato 'pi nidarÓanato 'pi rÆpi dra«Âavyam / sarvÃïi rÆpÅïi yathÃyogaæ và / rÆpyÃ(tmÃ)bhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathamarÆpi katyarÆpÅïi kimarthamarÆpiparÅk«Ã / rÆpiviparyayeïÃpyaæ rÆpi / sarvÃïyarÆpÅïi yathÃyogaæ và / arÆpyÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathaæ sanidarÓanaæ kati sanidarÓanÃni kimarthaæ sanidarÓanaparÅk«Ã / cak«urgocara÷ sanidarÓanam / Ói«Âasya rÆpivat prabheda÷ / sarvÃïi sanidarÓanÃni yathÃyogaæ và / cÃk«u«ÃtmÃbhiniveÓatyÃjanà rtham // kathamanirdarÓanaæ katyanidarÓanÃni kimarthamanidarÓanaparÅk«Ã / sanidarÓanaviparyayeïÃnidarÓanaæ dra«Âavyam / sarvÃïyanidarÓanÃni yathÃyogaæ và / (a)cÃk«u«Ã tmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham / kathaæ sapratighaæ kati sapratighÃni kimarthaæ sapratigha parÅk«Ã / yat sanidarÓanaæ saprati ghamapi tat / api khalu tribhi÷ kÃraïai÷ sapratighaæ dra«Âavyam / jÃtito 'pi upacayato 'pi aparikarmak­tato 'pi tatra jÃtita÷ yadya(da)nyo 'nyamÃv­ïotyavriyate ca / tatropacaya(ta)÷ paramaïorÆrddham / tatrÃparikarmak­tata÷ yanna samÃdhivaÓavarttirÆpam / api khalu prakopapadasthÃnata÷ - sapratigham / sarvÃïi sapratighÃni yathÃyogaæ và / (##) asarvagatÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathamapratighaæ katyapratighÃni kimarthamapratighaparÅk«Ã / sapratighaviparyeïÃpratigham / sarvÃïyapratighÃni yathÃyogaæ và / sarvagatÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathaæ sÃsravaæ kati sÃsravÃïi kimarthaæ sÃsravaparÅk«Ã / ÃsravatadÃtmato 'pi Ãsravasaæbandhato 'pi ÃsravÃnuvandhato 'pi ÃsravÃnukÆlyato 'pi ÃsravÃnvayato 'pi sÃsravaæ dra«Âavyam / pa¤copÃdÃnaskandhÃ÷ sÃsravÃ÷ pa¤cadaÓa dhÃtavo daÓÃyatanÃni trayÃïÃæ dhÃtÆnÃæ dvayoÓcÃyatanayo÷ pradeÓa÷ / ÃsravayuktÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathamanÃsravaæ katyanÃsravÃïi kimarthamanÃsravaparÅk«Ã / sÃsravaviparyayeïÃnÃsravam / pa¤cÃnupÃdanaskandhÃ÷ trayÃïÃæ dhÃtÆnÃæ dvayoÓcÃyatatanayo÷ pradeÓa÷ / ÃsravaviyuktÃtmÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham / kathaæ saraïaæ kati saraïÃni kimarthaæ saraïaparÅk«Ã / yadrÆpÃn rÃgadve«amohÃnÃgamya ÓastrÃdÃnadaï¬ÃdÃnakalahabhaï¬anavigrahavivÃdÃ÷ saæbhavanti tadÃtmato 'pi tatsambandhato 'pi tadbandhato 'pi tadanubandhato 'pi tadÃnukÆlyato 'pi tadanvayato 'pi saraïaæ dra«Âavyam / yÃvanti sÃsravÃïi tÃvanti saraïÃni / raïayuktÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathamaraïaæ katyaraïÃni kimarthamaraïaparÅk«Ã / saraïaviparyayeïÃraïam / yÃvantyanÃsravÃïi tÃvantyaraïÃni / raïaviprayuktÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathaæ sÃmi«aæ kati sÃmi«Ãïi kimarthaæ sÃmi«aparÅk«Ã / yadrÆpÃn rÃgadve«amohÃnÃgamya paunarbhavikamÃtmabhÃvamadhyavasyati tadÃtmato 'pi tatsambandhato 'pi tadbandhato 'pi tadanubandhato 'pi tadÃnukÆlyato 'pi tadanvayato 'pi sÃmi«aæ dra«Âavyam / yÃvanti saraïÃni tÃvanti sÃmi«Ãïi / Ãmi«ayuktÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathaæ nirÃmi«aæ kati nirÃmi«Ãïi kimarthaæ nirÃmi«aparÅk«Ã / sÃmi«aviparyayeïa nirÃmi«am / yÃvantyaraïÃni tÃvanti nirÃmi«Ãïi / Ãmi«aviyuktÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathaæ gredhÃÓritaæ kati gredhà ÓritÃni kimarthaæ gredhÃÓritaparÅk«Ã / yadrÆpÃn rÃgadve«amohÃnÃgamya pa¤cakÃmaguïÃnadhyavasyati tadÃtmato 'pi tatsambandhato 'pi (##) tabdandhato 'pi tadanubandhato 'pi tadÃnukulyato 'pi tadanvayato 'pi gredhÃÓritaæ dra«Âavyam / yÃvanti sÃmi«Ãïi tÃvantigredhÃÓritÃni / gredhayuktÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham / kathaæ nai«kramyÃÓritaæ kati nai«kramyÃÓritÃni kimarthaæ nai«kramyÃÓritaparÅk«Ã / gredhÃÓritaviparyayeïa nai«kramyÃÓritam / yÃvantinirÃmi«Ãïi tÃvantinai«kramyÃÓritÃni / gredhaviyuktÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathaæ saæsk­taæ kati saæsk­tÃni kimarthaæ saæsk­taparÅk«Ã yasyotpà do 'pi praj¤Ãyate vyayo 'pi sthityanyathÃtvamapi tatsarvaæ saæsk­taæ dra«Âavyam / sarvÃïi saæsk­tÃni sthÃpayitvà dharmadhÃtvÃyatanaikadeÓam / anityÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathamasaæsk­taæ katyasaæsk­tÃni kimarthamasaæsk­taparÅk«Ã / saæsk­taviparyayeïÃsaæsk­tam / dharmadhÃtvÃyatanaikadeÓa÷ / nityÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham / anupÃdÃna skandhÃ÷ saæsk­taæ vaktavyamasaæsk­taæ vaktavyam (?) / na saæsk­taæ nÃsaæsk­taæ vaktavyam / tatkasya heto÷ / karmakleÓÃnabhisaæsk­tatÃmupÃdÃya na saæsk­tam / kÃmakÃrasaæmukhÅ vimukhÅbhÃvatÃmupÃdÃya nÃsaæsk­tam // yaduktaæ bhagavatà dvayamidaæ saæsk­taæ cÃsaæsk­taæ ceti [?] // tatkathaæ yenÃrthena saæsk­taæ na tenÃrthenÃsaæsk­tam / yenÃsaæsk­taæ na tenÃrthena saæsk­tamityatra nayo dra«Âavya÷ // kathaæ laukikaæ kati laukikÃni kimarthaæ laukikaparÅk«Ã / traidhÃtukaparyÃpannaæ laukikaæ lokottara p­«Âhalabdhaæ ca tatpratibhÃsam / skandhÃnÃmekadeÓa÷ pa¤cadaÓa dhÃtava÷ daÓÃyatanÃni trayÃïÃæ dhÃtÆnÃæ dvayoÓcÃyatanayo÷ pradeÓa÷ / Ãtmani lokÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathaæ lokottaraæ kati lokottarÃïi kimarthaæ lokottaraparÅk«Ã / traidhÃtukapratipak«o( ') viparyÃsani«prapa¤canirvikalpatayà ca nirvikalpaæ lokottaram / api khalu paryÃyeïa loko ttarap­«Âalabdhaæ lokottaram / (a)laukikà ÓritatÃmupÃdÃya / skandhÃnÃmekadeÓa÷trayÃïÃæ dhÃtÆnÃæ dvayoÓcÃyatanayo÷ / kevalÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // (##) kathamutpannaæ katyutpannÃni kimarthamutpannaparÅk«Ã / atÅta pratyutpannamutpak«am / sarvepÃmekadeÓa÷ aÓÃÓvatÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // api khalu caturviÓatividhamutpannam / Ãdyutpannaæ prabandhotpannam upacayotpannam ÃÓrayotpannaæ vikÃrotpannaæ paripÃkotpannaæ hÃnyutpannaæ viÓe«otpannaæ prabhÃsvarotpannam aprabhÃsvarotpannaæ saækrÃntyutpannaæ savÅjotpannam avÅjotpannaæ pratibimbavibhutvanidarÓanotpannaæ paraæparotpannaæ k«aïabhaÇgotpannaæ saæyogaviyogotpannam avasthÃntarotpannaæ cyutopapÃdotpannaæ saævarttavivarttotpannaæ pÆrvakÃlotpannaæ maraïakÃlo tpannam antarotpannaæ pratisandhikÃlotpannaæ ca // kathamanutpannaæ katyanutpannÃni kimarthamanutpannaparÅk«Ã / anÃgatamasaæsk­taæ cÃnutpannam / sarvepÃmekadeÓa÷ / ÓÃÓvatÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // api khalÆtpannaviparyayeïÃnutpannam // kathaæ grÃhakaæ kati grÃhakÃïi kimarthaæ grÃhakaparÅk«Ã / rÆpÅndriyaæ cittacaitasikÃÓca dharmà grÃhakaæ dra«Âavyam / traya÷ skandhà rÆpasaæskÃraskandhaikadeÓa÷ dvÃdaÓa dhÃtava÷ «a¬ÃyatanÃni dharmadhÃtvÃyatanaikadeÓaÓca / bhoktÃtmà bhiniveÓalÃjanÃrtham // api khalu aprÃptagrÃhakaæ prÃptagrÃhakaæ svalak«aïavarttamÃnapratyeka grÃhakaæ svasÃmÃnyalak«aïasarvakÃlaæ sarvavi«ayagrÃhakaæ ca grÃhakaæ dra«Âavyam / sÃmagrÅvij¤Ãna samutpattitÃmupÃdÃya / praj¤aptikaÓca grÃhakavÃdo dra«Âavya÷ // kathaæ grÃhyaæ kati grÃhyÃni kimarthaæ grÃhyaparÅk«Ã / yattÃvad grÃhakaæ grÃhyamapi tat / syÃdgrÃhyaæ na (grÃhakaæ) grÃhakagocara evÃrtha÷ / sarvÃïi (grÃhyÃïi) vi«ayÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathaæ vahirmukhaæ kati bahirmukhÃni kimarthaæ bahirmukha parÅk«Ã / kÃmapratisaæyuktaæ bahirmukhaæ sthÃpayitvà buddhaÓÃsane ÓrutamayacintÃmayatadanudharmaparig­hÅtÃæ ÓcittacaitasikÃn dharmÃn / ca tvÃro dhÃtava÷ dve cÃyatane tadanye«Ãæ caikadeÓa÷ / avÅtarÃgÃtmÃbhiniveÓatyÃjanartham / kathamantarmukhaæ katyantarmukhÃni kimarthamantamukhaparÅk«Ã / bahirmukhaviparyayeïÃntarmukham / catuto dhÃtÆn sthÃpayitvà dve cÃyatane tadanye«ÃmekadeÓa÷ / vÅtarÃgÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // (##) kathaæ kli«Âaæ kati kli«ÂÃni kimarthaæ kli«ÂaparÅk«Ã / akuÓalaæ niv­tÃvyÃk­taæ ca kli«Âam / niv­tÃvyÃk­taæ puna÷ sarvatragamana÷ saæprayukta÷ kleÓo rÆpÃrÆpya pratisaæyu(kta)Óca / skandhÃnÃæ daÓÃnÃæ dhÃtunÃæ caturïïÃmÃyatanÃnÃmekadeÓa÷ / kleÓayuktÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathamakli«Âaæ katyakli«ÂÃni kimarthamakli«Âa(pa)rÅk«Ã / kuÓalamaniv­tÃvyÃk­taæ vÃkli«Âam / a«Âau dhÃtava÷ a«ÂÃyatanÃni skandhÃnÃæ Óe«ÃïÃæ ca dhÃtvÃyatanÃnÃmekadeÓa÷ / kleÓaviyuktÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathamatÅtaæ katyatÅtÃni kimarthamatÅtaparik«Ã / utpannaniruddha lak«aïato 'pi hetuphalopayo gato 'pi saækleÓavyavadÃnakÃritra samatikrÃntito 'pi hetuparigrahavinÃÓato 'pi phalasvalak«aïabhÃvÃbhÃvatÃpi smarasaækalpanimittatohapi apek«ÃsaækleÓanimittato 'pi upek«ÃvyavadÃnanimittato 'pi atitaæ dra«Âavyam sarve«ÃmekedaÓa÷ / pravarttakÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathamanÃgataæ katyanÃgatÃni kimarthamanÃgataparÅk«Ã / hetau satya nutpannato 'pi alabdhasva lak«aïato 'pi hetuphalÃnupayogato 'pi saækleÓavyavadÃnabhÃvà pratyupasthÃnato 'pi hetusvabhà vÃbhÃvato 'pi abhinandanÃsaækleÓa nimittato 'pi abhinandanÃvyavadÃnanimittato 'pyanÃgataæ dra«Âavyam / sarve«ÃmekadeÓa÷ / pravarttakÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathaæ pratyutpannaæ kati pratyutpannÃni kimarthaæ pratyutpannaparÅk«Ã / utpannÃniruddha lak«aïato 'pi hetuphalopayogÃnupayogato 'pi saækleÓa vyavadÃnapratyupasthÃnato 'pi atÅtÃnÃgata bhÃva nimittato 'pi kÃritrapratyupasthÃnato 'pi pratyutpannaæ dra«Âavyam / sarve«ÃmekadeÓa÷ / pravarttakÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrthameva // atÅtÃnÃgatapratyutpannaæ puna÷ kathÃvastu na nirvÃïam / pratyÃtmavedanÅyatayà nirabhilapyatÃmupÃdÃya bhutabhavyavarttamÃnaparihà rÃdhi«ÂhÃnatÃæ copÃdaya // kathaæ (##) kuÓalaæ kati kuÓalÃni kimarthaæ kuÓalaparÅk«Ã / svabhÃvato 'pi sambandhato 'pi anubandhato 'pi utthÃnato 'pi paramÃrthato 'pi upapattilÃbhato 'pi prayogato 'pi puraskÃrato 'pi anugrahato 'pi parigrahato 'pi pratipak«ato 'pyupaÓamato 'pi ni«yandato 'pi kuÓalaæ dra«Âavyam / skandhÃnÃæ daÓÃnÃæ dhÃtunÃæ caturïÃæ cÃyatÃnÃnÃæ pradeÓa÷ / dharmayuktÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // svabhÃvata÷ kuÓalaæ katamat ÓraddhÃdaya ekÃdaÓa caitasikà dharmÃ÷ // sambandhata÷ kuÓalaæ katamat / tatsaæprayuktà dharmÃ÷ // anubandhata÷ kuÓalaæ katamat / te«Ãmeva yà vÃsanà // utthanata÷ kuÓalaæ katamat / tatsamutthÃpitaæ kÃyakarmma vÃkkarmma // paramÃrthata÷ kuÓalaæ katamat / tathatà // upapattilÃbhata÷ kuÓalaæ katamat / e«Ãmeva kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ pÆrvÃbhyÃsamÃgamyaæ tadrÆpà vipÃkÃbhinirv­ti÷ / yathà te«veva prak­tyà apratisaækhyÃya rÆci÷ saæti«Âhate // prayogata÷ kuÓalaæ katamat / satpuru«asaæsevÃmÃgamya saddharmaÓravaïaæ yoniÓo manaskÃraæ dharmÃnudharmapratipattiæ kuÓalasya bhÃvanà // puskÃrata÷ kuÓalaæ katamat / yattathÃgataæ và purask­tya caitye và pustagate và citragate dharmaæ và purask­tya dharmÃdhi«ÂhÃni pustake pÆjÃkarma // anugrahata÷ kuÓalaæ katamat / yaccaturbhi saægrahavastubhi÷ sattvÃnanug­ïhata÷ // parigrahata÷ kuÓalaæ katamat / yaddÃnamayena puïyakriyÃvastunà và ÓÅlamayena và svargopapattiparigraho và ìhyo kulopapattiparigraho và vyavadÃnÃnukÆlyaparigraho và pratipak«ata÷ kuÓalaæ katamat / yo vidÆ«aïÃpratipak«a÷ ÃdhÃrapratipak«a dÆrobhÃva pratipak«a÷ vi«kambhaïÃpratipak«a÷ visaæyogapratipak«a÷ kleÓÃvaraïapratipak«a÷ j¤eyÃvaraïapratipak«a÷ // upaÓamata÷ kuÓalaæ katamat / yattatparyÃdÃya rÃgaprahÃïaæ paryÃdÃya dve«aprahÃïaæ paryÃdÃya mohaprahÃïaæ paryÃdÃya sarvakleÓaprahÃïaæ saæj¤Ãvedayitanirodha÷ sopadhiÓe«o nirupadhiÓe«o nirvÃïadhÃturaprati«ÂhitanirvÃïaæ ca // ni«yandata÷ kuÓalaæ katamat / upaÓamaprÃptasya tadÃdhipatyena vaiÓe«ikà guïà abhij¤Ãdayo laukikalokottarÃ÷ sÃdhÃraïÃsÃdhÃraïÃ÷ // kathamakuÓalaæ katyakuÓalÃni kimarthamakuÓalaparÅk«Ã / svabhÃvato 'pi saæbandhato 'pi anubandhato 'pi utthÃnato 'pi paramÃrthato 'pi upapattilÃbhato 'pi prayogato 'pi puraskÃrato 'pi upaghÃtato 'pi parigrahato 'pi (##) vipak«ato 'pi paripanthato 'pyakuÓalaæ dra«Âavyam / skandhÃnÃæ daÓÃnÃæ dhÃtunÃæ caturïïÃmÃyatanÃnÃæ pradeÓa÷ // adharmayuktÃtmÃbhini veÓatyÃjanÃrtham // svabhÃvato 'kuÓalaæ katamat / mana÷saæprayuktaæ rÆpÃrÆpyÃvacaraæ ca kleÓaæ sthÃpayitvà tadanya÷ klaÓopakleÓo duÓcaritasamutthÃpaka÷ // sambandhato 'kuÓalaæ katamat / taireva kleÓopakleÓai÷ saæprayuktà dharmÃ÷ // anubandhato 'kuÓalaæ katamat / te«Ãmeva vÃsanà // utthÃnato 'kuÓalaæ katamat samutthÃpitaæ kÃyavÃkkarma // paramÃrthato 'kuÓalaæ katamat / sarvasaæsÃra÷ / upapattilÃbhato 'kuÓalaæ katamat / yathÃpi tadakuÓalà bhyÃsa stÆdapo vipÃko 'bhinivarttate yenÃkuÓala eva rÆci÷ santi«Âhate // prayogato 'kuÓalaæ katamat / yathÃpi tadasatpuru«asaæsevÃmÃgamyasaddharmaÓravaïamayoni ÓomanaskÃraæ kÃyena duÓcaritaæ carati vÃcà manasà duÓcarÅtaæ carati // puraskÃrato 'kuÓalaæ katamat / yathÃpi tadanyatamÃnyatamaæ devanikÃyasanniÓrayaæ purask­tya hiæsÃpÆrvakaæ và kud­«ÂipÆrvakaæ và caityaæ prati«ÂhÃpayati tatra và pÆjÃkarma prayojayati yatra mahÃn janakÃyo 'puïyena yujyate / upaghÃtato 'kuÓalaæ katamat / yathÃpi tatsattve«u kÃyena vÃcà manasà mithyà pratipadyate // parigrahato 'kuÓalaæ katamat / yathà tatkÃyena duÓcaritaæ caritvà vÃcà manasà duÓcaritaæ caritvà durgatau và sugatau và ani«Âaæ phalaæ g­ïhÃtyak«epakaæ và paripÆrakaæ và // vipak«ato 'kuÓalaæ katamat / ye pratipak«avipak«Ã dharmÃ÷ // pari panthato 'kuÓalaæ katamat ye kuÓalÃntarÃyikà dharmÃ÷ // kathamavyÃk­taæ katyavyÃk­tÃni kimarthamavyÃk­taparÅk«Ã / svÃbhÃvato 'pi sambandhato 'pi anubandhato 'pi utthÃnato 'pi paramÃrthato 'pi upapattilÃbhato 'pi prayogato 'pi puraskÃrato 'pi anugrahato 'pi upabhogato 'pi parigrahato 'pi pratipak«ato 'pi upaÓamato 'pi ni«yandato 'pi avyÃk­taæ pra«Âhavyam / a«Âau dhÃtava÷ a«ÂÃvÃyatanÃni Óe«ÃïÃæ skandhadhÃtvÃyatanÃ(nÃ)mekadeÓa÷ / dharmÃdharmaviyuktÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // svabhÃvato 'vyÃk­taæ katamat / a«Âau rÆpÅïi dhÃtvÃyatanÃni sasaæprayogaæ manojÅvitendriyaæ nikÃyasabhÃgo nÃma kÃyapadakÃyavya¤janakÃyÃÓca // sambandhato 'vyÃk­taæ katamat / adu«ÂÃprasannacittasya taireva nÃmapadavya¤janakÃyai÷ parig­hÅtÃ÷ cittacaitasikà (##) dharmÃ÷ // anubandhato 'vyÃk­taæ katamat / te«ÃmevÃbhilÃpavÃsanà / utthÃnato 'vyÃk­taæ katamat / tatparig­hÅtaiÓcittacaitasikairdharmairya tsamutthÃpitaæ kÃyavÃkkarma // paramÃrthato 'vyÃk­taæ katamat / ÃkÃÓamapratisaækhyÃnirodhaÓca // upapattilÃbhato 'vyÃk­taæ katamat / akuÓalÃnÃæ kuÓalasÃsravÃïÃæ ca dharmÃïÃæ vipÃka÷ / prayogato 'vyÃk­taæ katamat akli«ÂÃkuÓalacetasa airyÃpathikaæ ÓailpasthÃnikaæ ca // puraskÃrato 'vyÃk­taæ katamat / yathÃpi tadanyatamÃnyatamaæ devanikÃyasanniÓrayaæ purask­tya hiæsÃkud­«Âi vivarjitaæ caityaæ và prati«ÂhÃpayati pÆjÃkarma và prayojayati yatra mahÃjanakÃyo na puïyaæ prasavati nÃpuïyam // anugrahato 'vyÃk­taæ katamat / yathÃpi taddÃsabh­takakarmakare«u putradÃre«u và adu«ÂÃprasannacitto dÃnaæ dadÃti // upabhogato 'vyÃk­taæ katamat / yathÃpi tadapratisaækhyÃkli«Âacitto bhogÃnbhuækte // parigrahato 'vyÃk­taæ katamat / yathÃpi tacchilpasthÃnasyÃbhyastatvÃdÃyatyÃæ tadrÆpaæ mÃtmabhÃvaparigrahaæ karoti yena laghu ladhveva te«u ÓilpasthÃne«u Óik«Ãni«ÂhÃæ gacchati // pratipak«ato 'vyÃk­taæ katamat / yathÃpi tat pratisaækhyÃya bhai«ajyaæ ni«evate // upaÓamato 'vyÃk­taæ katamat / rÆpÃrÆpyavacara÷ kleÓa÷ ÓamathopagƬhatÃmupÃdÃya // ni«yandato 'vyÃk­mataæ katamat nirvÃïacittasahajam // api khalu nidarÓanata÷ kuÓalamapyakuÓalamapyavyÃk­tamapi dra«Âavyam // tatpuna÷ katamat // yadbuddhÃ÷ paramapÃramiprÃptÃÓca bodhisattvà nidarÓayanti sattvÃnÃmanugrahÃrthaæ na tu te«Ãæ tatra tathà kÃcit parini«patti÷ / kathaæ kÃmapratisaæyuktaæ kati kÃ(ma)pratisaæyuktÃni kimarthaæ kÃmapratisaæyuktaparÅk«Ã / avÅtarÃgasya sÃsravakuÓalÃkuÓalÃvyÃk­taæ kÃmaprati saæyuktaæ dra«Âavyam / catvÃro dhÃtavo dve cÃyatane tadanye«Ãæ ca skandhadhÃtvÃyatanÃnÃmekadeÓa÷ / kÃmÃvÅtarÃgÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathaæ rÆpapratisaæyuktÃni kimarthaæ rÆpapratisaæyuktaparÅk«Ã / kÃmavÅtarÃgasya rÆpÃvÅtarÃgasya kuÓalÃvyak­taæ rÆpapratisaæyuktaæ dra«Âavyam // caturo dhÃtÆna dve cÃyatane sthÃpayità tadanye«Ãæ skandhadhÃtvÃyatanÃnÃmekadeÓa÷ / (##) kÃmavÅtarÃgÃtmabhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathamÃrÆpapyapratisaæyuktaæ katyÃrÆpyapratisaæyuktÃni kimarthamÃrÆpyapratisaæyuktÃparÅk«Ã / rÆpavÅtarÃgasyÃrÆpyÃvÅtarÃgasya kuÓalÃvyÃk­taæ vÃrÆpyapratisaæyuktaæ dra«Âavyam / caturïÃæskandhÃnÃæ dvayo ÓcÃyatanayo÷ pradeÓa÷ / rÆpavÅtarÃgÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // vairÃgyaæ punarekadeÓavairÃgyaæ skalavairÃgyaæ prativedhavairÃgyamupaghÃtavairÃgyaæ samudghÃtavairÃgyaæ ca dra«Âavyam / api khalu daÓa vairÃgyÃïi / prak­tivairÃgyamupaghÃtavairÃgyamupastambhavairÃgyaæ samutkar«avairÃgyaæ sammohavairÃgyaæ pratipak«avairÃgyaæ parij¤ÃvairÃgyaæ prahÃïi vairÃgyaæ sottaravairÃgyaæ niruttaravairÃgyam // prak­tivairÃgyaæ katamat / du÷khÃyÃæ vedanÃyÃæ du÷khasthÃnÅye«u ca dhama«u yà pratikulatà // upaghÃtavairÃgyaæ katamat / maithunaprayuktasya dÃhavigame yà pratikÆlatà // upastambhavairÃgyaæ katamat / subhuktavato m­«Âe 'pi bhojane yà pratikÆlatà // samutkar«avairÃgyaæ katamat / uccataraæ sthÃnaæ prÃptava to nirhÅne sthÃne yà pratikÆlatà // sammohavairÃgyaæ katamat / bÃlÃnÃæ nirvÃïe yà pratikÆlatà // pratipak«a vairÃgyaæ katamat / laukikena và lokottareïa và mÃrgeïa yatkleÓaprahÃïam // parij¤ÃvairÃgyaæ katamat / pratilabdhadarÓanamÃrgasya traidhÃtuke yà pratikÆlatà // prahÃïivairÃgyaæ katamat / bhÆmau bhÆmau kleÓÃn prajahato yà pratikÆlatà // sottaravairÃgyaæ katamat / laukikÃnÃæ ÓrÃvakapratyekabuddhÃnÃæ ca yadvairÃgyam // niruttaraæ vairÃgyaæ katamat / yad buddhabodhisattvÃnÃæ vairÃgyaæ sarvasattvahitasukhÃdhi«ÂhÃnatà mupÃdÃya // kathaæ Óaik«aæ kati Óaik«Ãïi kimarthaæ Óaik«aparÅk«Ã / mok«aprayuktasya kuÓalaæ Óaik«aæ dra«Âavyam / skandhÃnà daÓÃnÃæ dhÃtÆnÃæ caturïÃæ cÃyatanÃmekadeÓa÷ / mok«aprayuktÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathamaÓaik«aæ katyaÓaik«Ãïi kimarthamaÓaik«aparÅk«Ã / Óik«ÃyÃæ ni«ÂhÃgatasya kuÓalamaÓaik«aæ dra«Âavyam / skandhÃnÃæ daÓÃnÃæ dhÃtÆnÃæ caturïÃæ cÃyatanÃnÃæ pradeÓa÷ / bhuktÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathaæ naivaÓaik«ÃnÃÓaik«aæ kati naivaÓaik«ÃnÃÓaik«Ãni kimarthaæ naivaÓaik«ÃnÃÓaik«a parÅk«Ã / p­thagjanasya kuÓalÃkuÓalÃvyak­taæ Óaik«asya kli«ÂÃvyÃk­tamaÓaik«asya cÃvyÃk­tamasaæsk­taæ ca naivaÓaik«ÃnÃÓaik«aæ dra«Âavyam / a«Âau dhÃtavo '«Âà vÃyatanÃni tadanye«Ãæ (##) skandhadhÃtvÃyatanÃnÃæ pradeÓa÷ / amuktÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathaæ darÓanaprahÃtavyaæ kati darÓanaprahÃtavyÃni kimarthaæ darÓanaprahÃtavyaparÅk«Ã / parikalpità kli«Âà d­«Âi÷ vicikitsÃd­«ÂisthÃnaæ ye ca d­«Âau vipratipannÃ÷ kleÓopakleÓÃ÷ yacca d­«Âyà samutthÃpitaæ kÃyavà kkarma sarvaæ cÃpÃyikaæ skandhadhÃtvÃyatanaæ darÓanaprahÃtavyaæ dra«Âavyam / sarve«ÃmekadeÓa÷ / darÓanasaæpannÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathaæ bhÃvanÃprahÃtavyaæ kati bhÃvanÃprahÃtavyÃni kimarthaæ bhÃvanÃprahÃtavyaparÅk«Ã / labdhadarÓanamÃrgasya tadÆrdhvaæ darÓanaprahÃtavyaviparyayeïa sÃsravà dharmÃ÷ / sarve«ÃmekadeÓa÷ / bhÃvanÃsaæpannÃtmÃbhiniveÓatyajanÃrtham // kathamaprahÃtavyaæ katyaprahÃtavyÃni kimamarthamaprahÃtavyaparÅk«Ã / anÃsravamaprahÃtavyaæ dra«Âavyaæ sthÃpayitvà nirvedhabhÃgÅyam / skaædhÃnÃæ daÓÃnÃæ dhÃtÆnÃæ caturïÃæ cÃyatanÃnÃæ pradeÓa÷ / siddhÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathaæ pratÅtyasamutpannaæ kati pratÅtyasamutpannÃni kimarthaæ pratÅtyasamutpannaparÅk«Ã / lak«aïato 'pyaÇgavibhÃgato 'pi aÇgasamÃsato 'pyaÇgapratyayatvavyavasthÃnato 'pi aÇgakarmavyavasthÃnato 'pi aÇgasaækleÓasaægrahato 'pi arthato 'pi gÃmbhÅryato 'pi prabhedato 'pyanuloma(pratiloma) to 'pi pratÅtyasamutpannaæ dra«Âavyam / sarvÃïi dharmadhÃtvÃyatanaikadeÓaæ sthÃpayitvà / ahetuvi«amahetukÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathaæ lak«aïata÷ / nirÅ(ha)pratyayotpattitÃmupÃdÃya anityapratyayotpattitÃmupÃdÃya samarthapratyayotpattitÃmupÃdÃya // kathamaÇgavibhÃgata÷ / dvÃdaÓÃÇgÃni / dvÃdaÓÃÇga÷ pratÅtyasamutpÃda÷ avidyà saæskÃrà vij¤Ãnaæ nÃmarÆpaæ «a¬Ãyatanaæ sparÓo vedanà t­«ïopadÃnaæ bhavo jÃti rjarÃmaraïaæ ca // kathamaÇgasamÃsato 'pi / Ãk«epakÃÇgamÃk«iptÃÇgamabhinirvarttakÃÇgamabhinirv­ttyaÇgaæ ca // Ãk«epakÃÇgaæ katamat / avidyà saæskÃrà vij¤Ãnaæ ca // Ãk«iptakÃÇgaæ katamat / nÃmarÆpaæ «a¬Ãyatanaæ sparÓo vedanà ca // abhinrivarttakÃÇgaæ katamat / t­«ïà upÃdÃnaæ bhavaÓca / abhinirv­ttyaÇgaæ katamat / jÃti rjarÃmaraïaæ ca // kathamaÇgapratyayatvavyavasthÃnata÷ / vÃsanÃto 'pyÃvedhato 'pi manasikÃrato 'pi sahabhÃvato 'pyÃÇgÃnÃæ pratyayatvavyavasthÃnaæ veditavyaæ tacca yathÃyogam // kathamaÇgakarmavyavasthÃnata÷ / avidyà kiækarmikà / bhave ca sattvÃn saæmohayati pratyayaÓca (##) bhavati saæskÃrÃïÃm // saæskÃrÃ÷ kiækarmakÃ÷ / gati«u ca sattvÃn vibhajanti pratyayÃÓca bhavanti vij¤ÃnavÃsanÃyÃ÷ // vij¤Ãnaæ kiæ karmakam / sattvÃnÃæ karmabandhaæ ca dhÃrayati pratyayaÓca bhavati nÃmarÆpasya // nÃmarÆpaæ ca kiækarmakam / ÃtmabhÃvaæ ca sattvÃn grÃhayati pratyayaÓca bhavati «a¬Ãyatanasya // «a¬Ãyatanaæ kiækarmakam // ÃtmabhÃvaparipÆriæ ca sattvÃn grÃhayati pratya yaÓca bhavati sparÓasya // sparÓa÷ kiækarmaka÷ / vi«ayopabhoge ca sattvÃn pravarttayati pratyayaÓca bhavati vedanÃyÃ÷ / vedanà kiækarmikà / janmopabhoge ca sattvÃn pravarttayati pratyayaÓca bhavati t­«ïÃyÃ÷ // t­«ïà kiækarmikà / janmani ca sattvÃnÃkar«ayati pratyayaÓca bhavati upÃdÃnasya // upÃdÃnaæ kiækarmakam / punarbhavÃdÃnÃrthaæ sopÃdÃnaæ ca sattvÃnÃæ vij¤Ãnaæ karoti pratyayaÓca bhavati bhavasya // bhava÷ kiækarmaka÷ / punarbhave ca sattvÃnabhimukhÅkaroti pratyayaÓca bhavati jÃte÷ // jÃti÷ kiækarmikà / nÃmarÆpa«a¬ÃyatanasparÓavedanÃnupÆrvyà ca sattvÃnabhinirvarttayati pratyayaÓca bhavati jarÃmaraïasya // jarÃmaraïaæ kiækarmakam / puna÷ punarvaya÷pariïÃmena jÅvitapariïÃmena ca sattvÃnyojayati // kathamaÇgasaækle Óasaægrahata÷ / yà cÃvidyà yà ca t­«ïà yaccopÃdÃnamityayaæ saækleÓasaægraha÷ / ye ca saæskÃrà yacca vij¤Ãnaæ yaÓca bhava ityayaæ karmasaækleÓasaægraha÷ / Óe«Ãïi janmasaækleÓasaægraha÷ // kathamarthata÷ / ni÷kart­kÃrtha÷ pratÅtyasamutpÃdÃrtha÷ / sahetukÃrtha÷ ni÷sattvÃrtha÷ parataætrÃrtha÷ nirohakÃrtha÷ anityÃrtha÷ k«aïikÃrtha÷ hetuphalaprabandhÃnupacchedÃrtha÷ anurÆpahetuphalÃrtha÷ vicitrahetuphalÃrtha÷ pratiniyatahetuphalÃrthaÓca pratÅtyasamutpÃdÃrtha÷ // kathaæ gÃmbhÅryata÷ / hetu gÃmbhÅryato 'pi lak«aïagÃmbhÅryato 'pi utpattibhÃgÃmbhÅryato 'pi sthitigÃmbhÅryato 'pi v­ttigÃmbhÅryato 'pi gÃmbhÅryaæ dra«Âavyam // api khalu k«aïika÷ pratÅtyasamutpÃda÷ sthititaÓcopalabhyate / nirÅhakapratyaya÷ pratÅtyasamutpÃda÷ samarthapratyayaÓcopalabhyate / ni÷sattva÷ pratÅtyasamutpÃda÷ attvataÓcopalabhyate / na svato na parato na dvÃbhyÃæ na svayaækÃrÃpa(ra)kÃrÃhetusamutpanna÷ / ato 'pi gambhÅra÷ // kathaæ (##) prabhedata÷ / vij¤Ãnotpattiprabhedata÷ cyutyupapattiprabhedata÷ vÃhyaÓasyotpattiprabhedata÷ saævarttavivarttaprabhe datta÷ ÃhÃropastambhaprabhedata÷ i«ÂÃni«ÂagativibhÃgaprabhedata÷ viÓuddhiprabhedata÷ prabhÃvaprabhedataÓca prabhedo dra«Âavya÷ // kathamanulomapratilomata÷ / saækleÓà nulomapratilomato 'pi vyavadÃnÃnulomapratilomato 'pi pratÅtyasamutpÃdasyÃnulomapratilomanirddeÓo dra«Âavya÷ // (atha mÆlavastuni tridhamaparicchede prathame t­tÅyo bhÃga÷) kathaæ pratyaya÷ kati pratyayÃ÷ kimarthaæ pratyayaparÅk«Ã / hetuto 'pi samanantarato 'pi Ãlambanato 'pyadhipatito 'pi pratyayo dra«Âavya÷ / sarvÃïi pratyaya÷ / ÃtmahetukadharmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // hetupratyaya÷ katama÷ / Ãlayavij¤Ãnaæ kuÓalavÃsanà ca // api khalu svabhÃvato 'pi prabhedato 'pi sahÃyato 'pi saæpratipattito 'pi paripanthato 'pi parigrahato 'pi hetupratyayo dra«Âavya÷ // kathaæ svabhÃvata÷ / kÃraïaæ hetusvabhÃvata÷ // kathaæ prabhedata÷ / utpattikÃraïaæ tadyathà cak«u÷ sÃmagrÅ vij¤Ãnasya // sthitikÃraïaæ tadyathà ÃhÃro bhÆtÃnÃæ sattvÃnÃæ saæbhavai«iïÃæ ca // dh­tikÃraïaæ tadyathà p­thivÅ sattvÃnÃm // prakÃÓakÃraïaæ tadyathà pradÅpo rÆpÃïÃm // vikÃrakÃraïaæ tadyathà agnirindhanasya // viyogakÃraïaæ tadyathà dÃtraæ chedyasya // pariïatikÃraïaæ tadyathà ÓilpasthÃnà dikaæ hiraïyÃdÅnÃm // saæpratyayakÃraïaæ tadyathà dhÆmo 'gne÷ / saæpratyÃyanakÃraïaæ tadyathà pratij¤Ãhetud­«ÂÃntÃ÷ sÃdhyasya // prÃpaïakÃraïaæ tadyathà mÃrgo nirvÃïasya // vyavahÃrakÃraïaæ tadyathà nÃma saæj¤Ã d­«ÂiÓca // apek«ÃkÃraïaæ yadapek«ya yatrÃrthitvamutpadyate / tadyathà jighatsÃmapek«ya bhojane // Ãk«epakÃraïaæ vidÆra÷ pratyaya÷ / tadyathà avidyà jarÃmaraïasya // abhinirv­ttikÃraïamÃsanna÷ pratyaya÷ / tadyathà avidyà saæskÃrÃïÃm // parigrahakÃraïaæ tadanya÷ pratyaya÷ / tadyathà k«etrodakapÃsyà (? vÃpyÃ)dikaæ sasyodayasya // ÃvÃhakakÃraïamanukÆlata÷ pratyaya÷ / tadyathà samyagrÃjÃsevà rÃjÃrÃdhanÃyÃ÷ // prati niyamakÃraïaæ pratyayavaicitryam / tadyathà pa¤cagatipratyayÃ÷ pa¤cÃnÃæ gatÅnÃm // sahakÃrikÃraïaæ pratyayasÃmagrÅ / tadyathà vij¤Ãnasya indriyamaparibhinnaæ vi«aya ÃbhÃsagata÷ tajjaÓca manaskÃra÷ pratyupasthita÷ // (##) virodhi kÃraïamantarÃya÷ / tadyathà sasyasyÃÓani÷ // avirodhakÃraïama(na)ntarÃya÷ / tadyathà tasyaivÃntarÃyasyÃbhÃva÷ // kathaæ sahÃyata÷ / ye dharmÃ÷ sahabhÃvenotpadyante nÃnyatamavaikalyena / tadyathà bhÆtÃni bhautika¤ca // kathaæ saæpratipattita÷ / ye dharmÃ÷ sa(ha)bhÃvenÃlambanaæ saæpratipadyante nÃnyatamavaikalyena / tadyathà cittaæ caitasikÃÓca // kathaæ pu«Âita÷ / pÆrvabhÃvitÃnÃæ kuÓalÃkuÓalÃvyÃk­tÃnÃæ dharmÃïÃæ yà aparÃnte uttarottarà pu«Âatarà pu«Âatamà prav­tti÷ // kathaæ paripanthata÷ / yà kleÓÃnÃmanyatamabhÃvanayÃnyatamaprabandhapu«Âid­¬hÅkÃra÷ / nirvÃïasantÃnadÆrÅkaraïÃya // kathaæ parigrahata÷ / akuÓalÃ÷ kuÓalasÃsravÃÓca dharmÃ÷ / ÃtmabhÃvaparigrahÃya // kathaæ samanantarata÷ nairantaryasamanantarato 'pi sabhÃgavisabhÃgacittacaittotpattisamanantarato 'pi samanantarapratyayo dra«Âavya÷ // kathamÃlambanata÷ / paricchinnavi«ayÃlambanato 'pi aparicchinnavi«ayÃlambanato 'pi acitrÅkÃravi«ayÃlambano 'pi (sacitrÅkÃravi«ayÃlambanato 'pi) savastu Óik«Ãlambanato 'pi avastukavi«ayÃlambanato 'pi vastvÃlambanato 'pi parikalpÃlambanatÃpi viparyastÃlambanato 'pi aviparyastÃlambatopi savyÃghÃtÃlambanato 'pi avyÃghÃtÃlambanato 'pi Ãlambanapratyayo dra«Âavya÷ // kathamadhipatita÷ / prati«ÂhÃdhipatÅto 'pyÃvedhÃdhipatito 'pi sahabhÃvÃdhipa tito 'pi vi«ayÃdhipatito 'pi prasavÃdhipatito 'pi sthÃnÃdhipatito 'pi phalopabhogÃdhipatito 'pi laukikaviÓuddhya dhipatito 'pi lokottaraviÓuddhya dhipatito 'pi adhipati pratyayo dra«Âavya÷ // kathaæ sabhÃgatatsabhÃgaæ kati sabhÃgatatsabhÃgÃni kimarthaæ sabhÃgatatsabhÃgaparÅk«Ã / vij¤ÃnÃvirahitatatsÃd­Óyendriyavi«ayaprabandhotpattito 'pi vij¤ÃnavirahitasvasÃd­Óyaprabandhotpattito 'pi sabhÃgatatsabhÃgaæ dra«Âavyam / rÆpaskandhaikadeÓa÷ pa¤carÆpÅïi dhÃtvÃyatanÃni vij¤ÃnayuktÃyuktÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathamupÃttaæ katyupÃttÃni kimarthamupÃttaparÅk«Ã / vedanotpatyÃÓraya(rÆpa) ta upÃttaæ dra«Âavyam / rÆpaskandhaikadeÓa÷ pa¤ca rÆpÅïi dhÃtvÃyatanÃni - caturïÃæ caikadeÓa÷ / (##) dehavaÓavarttyà tmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathamindriyaæ katÅndriyÃïi kimarthabhindriyaparÅk«Ã / vi«ayagrahaïÃdhipatito 'pi kuÓalaprabandhÃdhipatito 'pi nikÃyasabhÃgasthÃnadhipatito 'pi ÓubhÃÓubhakarmaphalabhogÃdhipatito 'pi laukikavairÃgyÃdhiopatito 'pi lokottaravairÃgyÃdhipatito 'pi indriyaæ dra«Âavyam / vedanÃskandho vij¤Ãnaskandha rÆpasaæskÃraskandhaikadeÓa÷ dvÃdaÓa dhÃtava÷ «a¬ÃyatanÃni dharmadhÃtvÃyatanaikadeÓaÓca / ÃtmÃdhipatyabhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathaæ du÷khadu÷khatà kati du÷khadu÷khatÃni kimarthaæ du÷khadu÷khatÃparÅk«Ã / du÷khavedanÃsvalak«aïato 'pi du÷khavedanÅyadharmasvalak«aïato 'pi du÷khadu÷khatà dra«Âavyà / sarvepÃmekadeÓa÷ / du÷khitÃtmÃbhiniveÓatyÃja nÃrtham // kathaæ viparÅïÃmadu÷khatà kati viparÅïÃmadu÷khatÃni kimarthaæ vipariïÃmadu÷khatÃparÅk«Ã / sukhavedanÃvipariïatisvalak«aïato 'pi sukhavedanÅyadharmavipariïatisvalak«aïato 'pi tatra cÃnunayacittavipariïatito 'pi vipariïÃmadu÷khatà dra«Âavyà / sarvepÃmekadeÓa÷ / sukhitÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathaæ saæskÃradu÷khatà kati saæskÃradu÷khatÃni kimarthaæ saæskÃradu÷khatÃparÅk«Ã / adu÷khÃsukhavedanà svalak«aïato 'pi adu÷khÃsukha vedanÅyasvadharmalak«aïato 'pi tadubhayadau«Âhulyaparigrahato 'pi dvayÃvinirmok«ÃnityÃnubandhÃyogak«emato 'pi saæskÃradu÷khatà dra«Âavyà / skandhÃnÃæ trayÃïÃæ dhÃtÆnÃæ dvayoÓcÃyatanayorekadeÓaæ sthÃpayitvà sarvÃïi / adu÷khÃsukhÃtmabhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathaæ savipÃkaæ kati savipÃkÃni kimarthaæ savipÃkaparÅk«Ã / akuÓalaæ kuÓalasÃsravaæ ca savipÃkaæ dra«Âavyam / skandhÃnÃæ daÓÃnÃæ dhÃtunÃæ caturïÃæ cÃyatanÃnÃmekadeÓa÷ / skandhopanik«epakapratisaæghÃyakÃtmÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // vipÃka÷ punarÃlayavij¤Ãnaæ sasaæprayogaæ dra«Âavyam / tadanyattu vipÃkajam // kathamÃhÃra÷ katyÃhÃrÃ÷ kimarthaæ mÃhÃraparÅk«Ã / pariïatito 'pi pÃriïÃmika÷ vi«ayato 'pi vai«ayika÷ ÃÓayato 'pyÃÓi (? Óayi)ka÷ upÃdÃnato 'pyupÃdÃnika÷ ÃhÃro dra«Âavya÷ / trayÃïÃæ skandhÃnÃmekÃdaÓÃnÃæ dhÃtÆnÃæ pa¤cÃnäcÃyatanÃnÃmekadeÓa÷ / ÃhÃrasthitikÃtmabhiniveÓatyajanÃrtham // api khalvÃhÃro 'Óuddhà Órayasthitika÷ ÓuddhÃÓuddhÃÓrayasthitika÷ ÓuddhÃÓrayasthitika÷ sthitisÃædarÓinakaÓca dra«Âavya÷ // kathaæ sottaraæ (##) kati sottarÃïi kimarthaæ sottaraparÅk«Ã / saæsk­tato 'saæsk­taikadeÓataÓca sottaraæ dra«Âavyam / dharmadhÃtvÃyatanaikadeÓaæ sthÃpayitva sarvÃïi / ÃtmadravyahÅnÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham // kathamanuttaraæ katyanuttarÃïi kimarthamanuttara parÅk«Ã / asaæsk­taikadeÓato 'nuttaraæ dra«Âavyam / dharmadhÃtvÃyatanaikadeÓa÷ / ÃtmadravyÃgrÃbhiniveÓatyÃjanÃrtham / ityanena nayenÃpramÃïa÷ prabhedanaya÷ // api khalu samÃsata÷ skandhadhÃtvÃyatanÃnÃæ prabhedastrividha÷ / parikalpitalak«aïaprabheda÷ vikalpitalak«aïaprabheda÷ dharmatÃlak«aïaprabhedaÓca // tatra parikalpitalak«aïaprabheda÷ katama÷ / skandhadhÃtvÃyatane«vÃtmeti và sattvo jÅvo jantu÷ po«o pugdalo manujo mÃnava iti và yatparikalpyate // vikalpitalak«aïaprabheda÷ katama÷ / tÃnyeva skandhadhÃtvÃyatanÃni // dharmatÃlak«aïaprabheda÷ katama÷ / te«veva skandhadhÃtvÃyatane«vÃtmÃbhÃva÷ sattvajÅvajantupo«apugdalamanujamÃnavÃnÃmabhÃva÷ nairÃtmyÃstità // api khalu caturvidha÷ prabheda÷ / lak«aïaprabheda÷ prakÃraprabhevà Ãk«ayaprabheda÷ santatiprabhedaÓca // lak«aïaprabheda÷ katama÷ / pratyekaæ skandhadhÃtvÃyatanÃnÃæ svalak«aïa bheda÷ // prakÃraprabheda÷ / te«ÃmevaskandhadhÃtvÃyatanÃnÃæ dravyamanta÷ praj¤aptimanta÷ saæv­timanta÷ paramÃrthamanta÷ rÆpiïo 'rÆpiïa÷ sanidarÓanà anidarÓanà ityevamÃdi yathÃnirddi«Âa÷ // ÃÓrayaprabheda÷ katama÷ / yÃvanta÷ sattvÃÓrayà stÃvanti skandhadhÃtvÃyatanÃni // santatiprabheda÷ katama÷ / pratik«aïaæ skandhadhÃtvÃyatÃnÃnÃæ prav­tti÷ // lak«aïaprabhede kuÓala÷ kiæ parijÃnÃti / ÃtmÃbhiniveÓaæ parijÃnÃti // prakÃraprabhede kuÓala÷ kiæ parijÃnÃti / piï¬asaæj¤Ãæ parijÃnÃti // ÃÓrayaprabhede kuÓala÷ kiæ parijÃnÃti / ak­tÃbhyÃgamak­tavipraïÃÓasaæj¤Ãæ parijÃnÃti // santatiprabhede kuÓala÷ kiæ parijÃti / sthirasaæj¤Ãæ parijÃnÃti // api khalu «a¬vidha÷ prabheda÷ e«Ãmeva skandhadhÃtvÃyatananÃm / bahirmukhaprabheda÷ antarmukhaprabheda÷ Ãyata kÃlabheda÷ paricchinnakÃlaprabheda÷ tatkÃlaprabheda÷ saædarÓanaprabhedaÓca / bahirmukhaprabheda÷ katama÷ / yadbhÆyasà kÃmÃvacaraprabheda÷ // antarmukhaprabheda÷katama÷ / sarvÃ÷ sÃmÃdhibhÆmaya÷ // ÃyatakÃlaprabheda÷ katama÷ / p­thagjanÃnÃm // paricchinnakÃlaprabheda÷ katama÷ / Óaik«ÃïÃæ sthÃpayitvà caramak«aïe skandhadhÃtvÃyatanÃni (##) tadanyÃni aÓaik«ÃïÃm // tatkÃlaprabheda÷ katama÷ / aÓaik«ÃïÃæ caramak«aïe skandhadhÃtvÃyatanÃni // saædarÓanaprabheda÷ katama÷ / buddhÃnÃæ pÃramiprÃptÃnÃæ bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ ca sanidarÓanÃni skandhadhÃtvÃyatanÃni // 0 // (atha mahÃyÃnÃbhidharmasamuccayaÓÃstre mÆlavastuni saægrahaparicchedo dvitÅya÷) saægraha÷ katama÷ / saægraha ekÃdaÓavidho dra«Âavya÷ / lak«aïasaægraha÷ dhÃtusaægraha÷ jÃtisaægraha÷ avasthÃsaægraha÷ sahÃyasaægraha÷ deÓasaægraha÷ kÃlasaægraha÷ ekadeÓasaægraha÷ sakalasaægraha÷ itaretarasaægraha÷ paramÃrthasaægrahaÓca // lak«aïasaægraha÷ katama÷ / skandhadhÃtvÃyatanÃnÃæ pratyekaæ svalak«aïenaiva tattatsaægraha÷ // dhÃtusaægraha÷ katama÷ / skandhadhÃtvÃyatanÃnÃæ vÅjabhÆtenÃlayavij¤Ãnena tattaddhÃtusaægraha÷ // jatisaægraha÷ katama÷ / skandhadhÃtvÃyatanÃnÃæ vilak«aïÃnÃmapi skandhadhÃtvÃyatanairanyo 'nyasaægraha÷ // avasthÃsaægraha÷ katama÷ / sukhÃvasthÃnÃæ skandhadhÃtvÃyatÃnÃnÃæ svalak«aïena saægraha÷ / du÷khÃvasthÃnÃmadu÷khÃsukhÃvasthÃnÃmapi / avasthÃmupÃdÃya // sahÃya saægraha÷ katama÷ / rÆpaskandha÷ tadanyai÷skandhairanyo 'yaæ sahÃyata÷ sahÃyai÷ saæg­hÅta÷ / evaæ tadanye skandhà dhÃtava ÃyatanÃni ca / deÓasaægraha÷ katama÷ / pÆrvadigÃÓritÃnÃæ skandhadhÃtvÃyatanÃnÃæ svalak«aïena saægraha÷ / evaæ tadanyadiÓÃmapi skandhadhÃtvÃyatanÃnÃæ veditavyam // kÃlasaægraha÷ katama÷ / atÅtÃnÃæ skandhadhÃtvÃyatanÃnÃæ svalak«aïena saægraha÷ / anÃgatÃnÃæ pratyutpannÃnÃmapi skandhadhÃtvÃyatanÃnÃm / ekadeÓasaægraha÷ katama÷ / yÃvanto dharmÃ÷ skandhadhÃtvÃyatanai÷ saæg­hÅtÃ÷ te«Ãmanyatamasaægraha ekadeÓa saægraho veditavya÷ // sakalasaægraha÷ katama÷ / yÃvanto dharmÃ÷ skandhadhÃtvÃyatanai÷ saæg­hÅtÃ÷ te«ÃmaÓe«ata÷ saægraha÷ sakalasaægraho veditavya÷ // itaretarasaægraha÷ katama÷ rÆpaskandhasaægrahe kati dhÃtava÷ katyÃyatanÃni / daÓÃnÃmekadeÓa÷ / vedanÃskandhasaægrahe kati dhÃtava÷ katyÃyatanÃni / ekadeÓa÷ / yathà vedanÃskandhastathÃsaæj¤ÃsaæskÃra skandhau // vij¤Ãnaskandhasaægrahe kati dhÃtava÷ katyÃyatanÃni / sapta dhÃtava ekamÃyatanam // cak«urdhÃtusaægrahe kati skandha÷ katyÃyatanÃni / rÆpaskandhaikadeÓa (##) ekamÃyatam // cak«urdhÃtuvat ÓrotradhrÃïajivhÃkÃya rÆpaÓabdagandharasaspra«ÂavyabhrÃtava÷ // manodhÃtusaægrahe kati skandhÃ÷ katyÃyatanÃni / eka÷ skandha ekamÃyatanam // dharmadhÃtusaægrahe kati skandhÃ÷ katyÃyatanÃni / traya÷ skandhà rÆpaskandhaikadeÓa ekamÃyatanam // cak«urvij¤ÃnadhÃtusaægrahe kati skandhÃ÷ katyÃyatanÃni vij¤ÃnaskandhÃmanaÃyatanayorekadeÓa÷ / cak«urvij¤Ãnavat ÓrotraghrÃæïajivhÃkÃyamanovij¤ÃnadhÃtava÷ // cak«urÃyatanasaægrahe kati skandhÃ÷kati dhÃtava÷ / rÆpaskandhaikadeÓa eko dhÃtuÓca / yathà cak«urÃyatanaæ tayà ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyarÆpaÓabdagandharasaspra«ÂavyÃyatanÃni // manaÃyatanasaægrahe kati skandhÃ÷ kati dhÃtava÷ / eka÷ skandha÷ sapta dhÃtava÷ / dharmÃyatanasaægrahe katiskandhÃ÷ kati dhÃtava÷ / trayÃïÃæ skandhÃnà mekadeÓa eko dhÃtuÓca // tadvat tadanye dharmÃ÷ skandhadhÃtvÃyatanairnird­Óyante anye ca na skandhadhÃtvÃyatanairnirddiÓyante / yathà dravyamanta÷ praj¤Ãptimanta÷ saæv­timanta÷ paramÃrthamanto j¤eyà vij¤eyà abhij¤eyà rÆpiïo 'rÆpiïa÷ sanidarÓanà anidarÓanà ityevamÃdaya÷ pÆrvaæ nird­«ÂÃ÷ / (te«Ãæ) yathÃyogaæ skandhadhÃtvÃyatanairitaretarasaægraheveditavya÷ // paramÃrthasaægraha÷ katama÷ / skandhadhÃtvÃyatanÃnÃæ tathatÃsaægrahakuÓala÷ kamanuÓaæsa labhate / Ãlambane 'bhisaæk«epÃnuÓaæsaæ pratilabhate / yathà yathà Ãlambane«u cittÃbhisaæk«epa÷ tathà tathà kuÓalamÆlÃbhiv­ddhi÷ // 0 // (atha mahÃyÃnÃbhidharmasamuccayaÓÃstre mÆlavastuni saæprayogaparicchedast­tÅya÷ /) saæprayoga÷ katama÷ / samÃsata÷ saæprayoga÷ «a¬vidha÷ / avinirbhÃga saæprayoga÷ miÓrÅbhÃva saæprayoga÷ samavadhÃnasaæprayoga÷ sahabhÃvasaæprayoga÷ k­tyÃnu«ÂhÃnasaæprayoga÷ saæpratipattisaæprayogaÓca // avinirbhÃgasaæprayoga÷ katama÷ / sarve«Ãæ deÓinÃæ paramÃïuparyÃpannÃnÃæ rÆpÃæÓikÃnÃmanyonyamavinirbhÃga÷ // miÓrÅbhÃvasaæprayoga÷ katama÷ / (##) paramÃïorÆrdhvaæ sarve«Ãæ deÓinÃæ rÆpÃæÓikÃnÃæ parasparaæ miÓrÅbhÃva÷ // samavadhÃnasaæprayoga÷ katama÷ / deÓinÃmeva samudÃyinÃæ rÆpaparaæparÃyÃæ samavadhÃnam // sahabhÃvasaæprayoga÷ katama÷ / ekasmin kÃye skandhadhÃtvÃyatanÃnÃæ sahakÃlaprav­tti÷ samamutpatti sthitinirodhÃ÷ / k­tyÃnu«ÂhÃnasaæprayoga÷ katama÷ / ekasmin k­tyÃænu«ÂhÃne parasparaæ saæprayoga÷ / yathà dvayorbhik«voranyatarabhik«o÷ kriyÃnu«ÂhÃne anyo 'yaæ saæprayoga÷ // saæpratipatti saæprayoga÷ katama÷ / cittacaitasikÃnÃmekasminnÃlambane 'nyonyaæ saæpratipatti÷ / sa saæpratipattisaæprayoga÷ punaranekÃrthaka÷ / yathà parabhÃvena saæprayoga÷ na svabhÃvena / aviruddhyo÷ saæprayogo na viruddhayo÷ / sad­ÓakÃlayo÷ saæprayogo avisad­ÓakÃlayo÷ sabhÃgadhÃtubhÆmikayoravisabhÃga(dhÃtu)bhÆmikayo÷ // sarvatragasaæprayogastadyathà vedanà saæj¤ÃcetanÃsparÓamanaskÃra vij¤ÃnÃnÃm // api khalu kli«Âasarvatraga÷ saæprayogo manasi caturïïÃæ kleÓÃnÃm // kÃdÃcitka÷ saæprayogastadyathà citte ÓraddhÃdÅnÃæ kuÓalÃnÃæ rÃgÃdÅnÃæ ca kleÓopakleÓÃnÃm // Ãvasthika÷ saæprayoga÷ sukhÃyà vedanÃyÃ÷ sasaæprayogÃyÃ÷ / evaæ du÷khÃyà adu÷khÃsukhÃyÃ÷ // avicchinna÷ saæprayoga÷ sacittikÃyÃmavasthÃyÃm / vicchinna÷ saæprayogo 'cittakasamÃpattyantaritasya // bahirmukha÷ saæprayogo yadbhÆyasà kÃma pratisaæyuktÃnÃæ cittacaitasikÃnÃm // antarmukha÷ saæprayoga÷ yadbhÆyasà samÃhitabhÆmikÃnÃæ cittacaitasikÃnÃm // ucita÷ saæprayoga÷ pÃrthagjanikÃnÃæ cittacaitasikÃnÃæ tadekatyÃnÃæ ca Óaik«ÃÓaik«ÃïÃm // anucita÷ saæprayoga÷ lokottarÃïÃæ cittacaitasikÃnÃmÃdyataduttarÃïÃæ lokottarap­«ÂhalabdhÃnÃæ ca // saæprayogakuÓala÷ kamanuÓaæsaæ pratilabhate / cittamÃtre vedanÃdÅnÃæ sÃækleÓikÃnÃævyÃvadÃnikÃnäca dharmÃïÃæ saæprayogaæ jÃnÃti / tacca jÃnanÃtmà vedayate saæjÃnÃti cetayate smarati saækliÓyate vyavadÃyate cetayatya bhiniveÓaæ prajahÃti nairÃtmyamavatarati // (##) (athÃbhidhamasamuccayaÓÃstre mÆlavastuni samanvÃgamaparicchedaÓcaturtha÷) samanvÃgama÷ katama÷ / lak«aïata÷ pÆrvavat // tatprabheda÷ puna÷ trividha÷ / bÅjasamanvÃgama÷ vaÓitÃsamanvÃgama÷ samudÃcÃrasamanvÃgamaÓca // vÅjasamanvÃgama÷ katama÷ / kÃmadhÃtau jÃto bhÆta÷ kÃmapratisaæyuktai÷ kleÓopakleÓai÷ rÆpÃrÆpyapratisaæyuktaiÓca kleÓopakleÓairvÅjasamancÃgamena samancÃgata÷ upapattiprÃtilÃbhikaiÓca // kuÓalai÷ // rÆpadhÃtau jÃto bhÆta÷ kÃmapratisaæyuktai÷ klaiÓopakleÓai÷ vÅjasamanvÃgamena samanvÃgato 'samanvÃgataÓca vaktavya÷ / rÆpapratisaæyuktairÃrÆpyapratisaæyuktaiÓca klaiÓopakleÓai÷ bÅjasamanvÃgamena samanvÃgato 'samanvÃgataÓca vaktavya÷ / ÃrÆpyapratisaæ(yu)ktai÷ kleÓopakleÓai÷ bÅjasamanvÃgamena samanvÃgata÷ upapatti(prÃti)lÃbhikaiÓca kuÓalai÷ // traidhÃtu kapratipak«a lÃbhÅ yasya yasya prakÃrasya pratipak«a utpannastasya bÅjasamanvÃgamenÃsamanvÃgata÷ / yasya pratipak«o notpannastasya bÅjasamanvÃgamena samanvÃgata÷ // vaÓitÃsamanvÃgama÷ katama÷ / prayogikÃnÃæ dharmÃïÃæ vaÓitÃsamanvÃgamena samanvÃgata÷ laukikÃnÃæ lokottarÃïÃæ và dhyÃnavimok«asamÃdhisamÃpattyÃdÅnÃæ tadekatyÃjÃæ(cÃ) vyÃk­tÃnÃm // samudÃcÃrasamanvÃgama÷ katama÷ / skandhadhÃtvÃyatanÃnÃæ yo ya eva dharma÷ saæmukhÅbhÆta÷ kuÓalo và akuÓalo và avyÃk­to và tasya samudÃcÃrasamanvÃgamena samanvÃgata÷ // samucchinnakuÓalamÆla÷ kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ bÅjasamanvÃgamena samanvÃgato 'samanvÃgataÓca vaktavya÷ // Ãtyantika÷ puna÷ saækleÓasamanvÃgama÷ aparinirvÃïadharmakÃïÃmicchantikÃnÃæ dra«Âavya÷ / mok«ahetuvaikalyÃdÃtyantika e«Ãæ hetvasamanvÃgama÷ // samanvÃgamakuÓala÷ kamanuÓaæsaæ pratilabhate / ÃcayÃpacayaj¤o bhavati dharmÃïÃm / tathà ÃcayÃpacayaj¤o na kasyÃæ cillaukikyÃæ saæpattau vipattau và ekÃntikasaæj¤Å bhavati yÃvadevÃnunayapratighaprahÃïÃya // abhidharmasamuccaye lak«aïasamuccayo nÃma prathama÷ samuccaya÷ // (##) [athÃbhidharmasamuccayaÓÃstre viniÓcayasamuccaye satyapariccheda÷ prathama÷ // ] viniÓcaya÷ katama÷ / satyaviniÓcayo dharmaviniÓcaya÷ prÃptiviniÓca sÃækathyaviniÓcayaÓca // satyaviniÓcaya÷ katama÷ / catvÃyÃryasatyÃni du÷khaæ samudayo nirodho mÃrgaÓca / du÷khasatyaæ katasat / tatsattvajanmato janmÃdhi«ÂÃnataÓca veditavyam / sattvajanma katamat / narakasattvajanmatiryakprete«u manu«ye«u pÆrvavidehe«vapagodÃnÅye«u jÃmbÆdvÅpe«u uttare«u kuru«u deve«u caturmÃ(hÃ)rÃjakÃyike«u trÃyastriæÓe«u yÃme«u tu«ite«u nirmÃïarati«u paranirmitavaÓavarti«u brahmapurohite«u mahÃbrÃhme«uparÅttÃbhe«va (pramÃïÃbhe«u ÃbhÃsvare«u parÅttaÓubhe«va)pramÃïaÓubhe«u Óubhak­tsne«vanabhrake«u puïyaprasave«u v­hatphale«va saæj¤isattve«vab­he«vatape«u sud­Óe«u sudarÓane«vakani«Âhe«vÃkÃÓÃnantyÃyatane«u vij¤ÃnÃnantyÃyatane«vÃki¤canyÃyatane«u naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤Ãyatane«u // janmÃdhi«ÂhÃnaæ katamat / bhÃjanaloka÷ / vÃyumaï¬ale apmaï¬alamprati«Âhitam / apmaï¬ale p­thivÅmaï¬alam / p­thivÅmaï¬ale sumeru÷ saptakäcanaparvatÃ÷ catvÃro dvÅpÃ÷ a«ÂÃvantaradvÅpÃ÷ abhyantara÷ samudro vÃhyasamudraÓcatasra÷ sumerupari«aï¬Ã÷ caturmahÃrÃjakÃyikÃnÃæ vÃpastriæÓÃnÃæ sthÃnÃntarÃïi cakracìa÷ parvata÷ ÃkÃÓe vimÃnÃni yÃmÃnÃæ tu«itÃnÃæ nirmÃïaratÅnÃæ paranirmitavaÓavarttinÃæ devÃnÃæ rÆpÃvacarÃïÃæ ca asurÃïÃæ sthÃnÃntarÃïi nÃrakÃïÃæ sthÃnÃntarÃïi / u«ïanarakÃ÷ÓÅtanarakÃ÷ pratyekanarakÃÓca tadekatyÃnÃæ ca tiryakpretÃnÃæ sthÃnÃntarÃïi yÃvadÃdityÃ÷ paricaranto diÓo 'vabhÃsayante vairocanÃstÃvatsÃhasrake loke sahasraæ candrÃïÃæ sahasraæ sÆryaïÃæ sahasraæ sumerÆïÃæ parvatarÃjÃïÃæ sahasraæ caturïÃæ dvÅpÃnÃæ sahasraæ caturmahÃrÃjakÃyikÃnÃæ devÃnÃæ sahasraæ trÃyastriæÓÃnÃæ sahasraæ yÃmÃnÃæ sahasraæ tu«itÃnÃæ sahasraæ nirmÃïaratÅnÃæ sahasraæ paranirmitavaÓavarttinÃæ sahasraæ brahmalaukikÃnÃmidamucyate sahasracƬiko lokadhÃtu÷ // sahasraæ sahasracƬikÃnÃæ dhÃtÆnÃmucyate dvitÅyo (##) madhyamasÃhasro lokadhÃtu÷ // sahasraæ madhyamasÃhasradhÃtÆnÃmucyate t­tÅyo mahÃsÃhasro lokadhÃtu÷ / evaæ sa trisÃhasro mahÃsÃhasro lokadhÃtu÷ mahÃcakravìa parvatamaï¬ala parive«Âita÷ / sa ca trisÃhasramahÃsÃhasro lokadhÃtu÷ saprasaævarttavivartta÷ / tathà ca deva÷ cakrÃkÃrÃn v­«ÂivindÆn nirantaraæ niravacchinna mÃkÃÓÃd var«ati / tathà ca pÆrvasyÃæ diÓi nirantaraæ niravacchinna mapramÃïo lokadhÃtu÷ saævartti«yate và vivartti«yate và saævarttate và saæv­ttasti«Âhati và vivarttate và viv­ttasti«Âhati và / yathà pÆrvasyÃæ diÓi tathà sarvÃsu daÓasu dik«u / yaÓca sattvaloko yaÓca bhÃjanaloka÷ karmakleÓa÷ janita÷ karmakleÓÃdhipateyaÓca sarvamucyate du÷khasatyam / pariÓuddhalokadhÃtustu na du÷khasatyasaæg­hÅ÷to na karmakleÓa janita÷ na karmakleÓÃdhipateyaÓca / kevalaæ mahÃpraïidhÃnena vyavadÃnakuÓalamÆlÃdhipatinà Ãk­«yate tadutpattisthÃnaæ cÃcintyaæ kevalaæ buddhena budhyate na dhyÃyinÃæ dhyÃnagocara÷ kiæ puna÷ cintayatÃm // api khalu du÷khalak«aïaprabhedà a«Âau / "jÃtirdu÷khaæ jarà du÷khaæ vyÃdhidu÷khaæ maraïaæ du÷kham apriyasaæprayogo du÷khaæ priyaviprayogo du÷khaæ yadapÅcchanna labhate tadapi du÷khaæ saæk«iptena pa¤copÃdÃnaskandhà du÷kham" // jÃti÷ kimupÃdÃya du÷kham / saæbÃdhadu÷khatÃæ tadanyadu÷khÃÓrayatÃæ copÃdÃya / jarà kimupÃdÃya du÷kham / kÃle viparÅïatidu÷khatÃmupÃdÃya // vyÃdhi kimupÃdÃya du÷kham / bhÆte«u viparÅïatidu÷khatÃmupÃdÃya // maraïaæ kimupÃdÃya du÷kham / jÅvitavipraïÃÓadu÷khatÃmupÃdÃya // apriyasaæprayoga÷ kimupÃdÃya du÷kham / saæyogaja du÷khatÃmupÃdÃya // priyaviprayoga÷ kimupÃdÃya du÷kham / viprayogaja du÷khatÃmupadÃya // yadapÅcchanna labhate tat kimupÃdÃya du÷kham / kÃmyaphalÃbhÃvaja du÷khatÃmupÃdÃya // saæk«iptenapa¤copÃdÃnaskandhÃ÷ kimupÃdÃya du÷kham / dau«Âhulyadu÷khatÃmupÃdÃya // evama«Âau saæg­hÅtÃni «a¬ bhavanti / saævÃdhadu÷khaæ vipariïati du÷khaæ saæprayogadu÷khaæ viprayogadu÷khaæ kÃmyaphalÃbhÃvadu÷khaæ dau«Âhulyadu÷khaæ ca // evaæ «a¬ bÃhulyenëÂau bhavanti / (##) «a¬ samÃnÃnya«Âau bhavanti // yaduktaæ tisro du÷khatÃ÷ / tÃsu a«Âau du÷khÃni saæg­hitÃni bhavanti / tatra kathaæ tis­«u saæg­hÅtÃnya«Âau a«Âasu và saæg­hÅtÃstisra÷ / pÃraæpar«alak«aïa saægrahÃt / jÃtirdukhaæ jarà du÷khaæ vyÃdhirdu÷khaæ maraïaæ du÷kham apriyasaæprayogo du÷khamiti santÃnadu÷khadu÷khatà / priyaviprayogo du÷khaæ yadapÅcchanna labhate tadapi du÷khaæ tadvipariïÃmadu÷khatà / saæk«iptena pa¤copÃdÃnaskandhà du÷khaæ tat saæskÃradu÷khatà // yaduktaæ dvividhe du÷khe iti / tat saæv­tisatyena du÷khaæ paramÃrthasatyena du÷khaæ ca / katamat saæv­tisatyena du÷khaæ katamat paramÃrthasatyena du÷kham / jÃtirdu÷khaæ yÃvat yadapÅcchann labhate tadapi du÷khamiti saæv­tisatyena du÷kham / yaduktaæ saæk«iptena pa¤copÃdÃnaskandhà du÷khamiti paramÃrthasatyena du÷kham // du÷khasatyasya sÃmÃnyalak«aïaæ katamat / anityalak«aïaæ du÷khalak«aïaæ ÓÆnyalak«aïamanÃtmalak«aïaæ ca // anityalak«aïaæ katamat / samÃsato dvÃdaÓavidham / asallak«aïaæ vinÃÓalak«aïaæ vipariïatilak«aïaæ viyogalak«aïaæ sannihitalak«aïaædharmatÃlak«aïaæ k«aïalak«aïaæ prabandhalak«aïaæ vyÃdhyÃdi lak«aïaæ cittacittÃkÃrav­ttilak«aïaæ bhogasaæpattirvipatti lak«aïaæ bhÃjanalokasaævarttavivarttalak«aïam // asallak«aïaæ katamat / skandhadhÃtvÃyatane«u sarvakÃli kÃtmÃtmÅyatà nityÃbhÃva÷ // vinÃÓalak«aïaæ katamat / saæskÃrÃïÃmutpannÃnÃæ nirodha÷ / taktÃlaæ bhÆtvÃbhÃva÷ // vipariïatilak«aïaæ katamat / saæskÃrÃïÃmanyathÃbhÃva÷ / prabandhÃsÃd­Óyena prav­tti÷ // viyogalak«aïaæ katamat / saæskÃre«u vaÓitvabhraæÓa÷ parai÷svÅkaraïaæ và / sannihitalak«aïaæ katamat / samupasthitÃnityatà / yattadÃnÅmevÃnubhÆyamÃnÃnityatà // dharmatÃlak«aïaæ katamat / ÃgÃminyanityatà / yÃmÃvaÓyamanubhavi«yati // k«aïalak«aïaæ katamat / saæskÃrÃïÃæ k«aïÃdÆrddhamanavasthÃnam // prabandhalak«aïaæ katamat / anÃdimati saæskÃre utpannaniruddhà nÃæ prabandhÃprahÃïam // vyadhyÃdi lak«aïa katamat / (##) caturïÃæ bhÆtÃnÃæ kÃlopabhoga÷ jÅvitavipariïÃma÷ / cittacittÃkÃra v­ttilak«aïaæ katamat / kadÃcit sÃrÃgaæ cittaæ saæbhavati kadÃcid vÅtarÃgaæ cittaæ saæbhavati / yadvat sadve«aæ và vÅtadve«aæ và samohaæ và vÅtamohaæ và saæk«iptaæ và vihisÃæ và nimnaæ và unnataæ và uddhataæ và anuddhataæ và upaÓÃntaæ và anupaÓÃntaæ và samÃhita và asamÃhitaæ và / evamÃdi cittasaæsÃrav­tti÷ // bhogasaæpattivipatti lak«aïaæ katamat / saæpattÅnÃmante vipattirvinÃÓa÷ / bhÃjanalokasaævartta vivartta lak«aïaæ katamat / agnyambuvÃyubhistrividha÷ saævarttavivartta÷ / tis­ïÃæ saævarttarnÃnÃæ ÓÅr«Ãïi dvitÅya t­tÅya caturthadhyÃnÃni / caturthadhyÃne vÃhyÃnÃæ vimÃnÃnÃæ tu vÃhyÃbhÃvat eva saævarttavivartta÷ / kevalaæ tairdevai÷ tÃni vimÃnÃni saha nirvarttante saha nirudhyante etaducyate saævartta vivartta÷ // api khalu trayo 'ntarakalpÃ÷ durbhik«avyÃdhiÓastrairbhavanti / hÅnasya trividhakalpÃsyÃnte tai÷ ÓastrÃdibhirniryÃïaæ bhavati / yadÃlokadhÃtu÷ saæv­tto bhavati / eko 'ntarakalpa prathama÷ apakar«a÷ / ekÃntarakalpa÷ paÓcima utkar«a÷ / a«ÂÃdaÓa antarakalpà utkar«Ãpakaya / evaæ ca viæÓatimantarakalpÃn lokadhÃtu÷ saævarttate / viæÓatimÃtarakalpÃt lokadhÃturvivarttate / viæÓatimantarakalpÃn lokadhÃturviv­ttasti«Âhati / saækalikÃÓcaite 'ÓÅtirantarakalpà eko mahÃkalpo bhavati / tayà kalpasaækhyÃyà rÆpÃrÆpyÃcarÃïÃæ devÃnÃmÃyu÷pramÃïaæ varïyate // yaduktam anyatare, sattvà Ãyu÷k«ayÃd và puïya k«ayÃd và karmak«ayÃd và tasmÃdadhi«ÂhÃnÃt cyavante iti / tatra ÃyudÃya÷ katama÷ / kÃle maraïam / puïyak«aya÷ katama÷ / akÃle maraïam apuïyamaraïam / yena sattvà ÃsvÃda samÃpattyÃæ rajyante / puïyak«ayÃcca heto÷ te jÅvitÃccyavante / karmak«aya÷ katama÷ / upapadyavedanÅyakarmaïa÷ aparaparyÃvedanÅyakarmaïaÓca ubhayo k«ayÃnmaraïa / du÷khalak«aïaæ katamat / tisro du÷khatÃ÷ a«ÂÃkà và du÷khaæ «a¬ÃkÃraæ và (##) du÷khaæ bÃhulyena pÆrvamuktaæ tad du÷khaæ nÃma / kiæ pratÅtyasÆtre uktaæ yadanityaæ tad du÷khamiti / ubhayÃæÓikÅmanityatÃæ pratÅtya du÷khalak«aïaæ praj¤Ãyate / utpÃdÃæÓikÅmanityatÃæ pratÅtya du÷khadu÷khatà praj¤Ãyate / vyayÃæÓikÅmanityatÃæ pratÅtya vipariïÃmadu÷khatà praj¤Ãyate / ubhayÃæÓÅkimanityatÃæ pratÅtya saæskÃradu÷khatà praj¤Ãyate // tathà ca saæskÃrÃnityatÃæ saæskÃravipariïÃmatÃæ ca saædhÃyoktaæ bhagavatà mayà yatkiæcid veditamidamatra du÷khasyeti // api khalu utpÃdavyayadharmadvayÃnugate«u saæskÃre«u jÃtyÃdayo '«Âau du÷khÃni / praj¤Ãyante ityabhisaædhÃya buddhena bhëitaæ yadanityaæ tad du÷khamiti / api ca anitye«u saæskÃre«u jÃtyÃdikaæ du÷khaæ praj¤Ãyate iti anityato du÷khaæ na sarve saæskÃrà ityatrÃdhisandhirveditavya÷ // ÓÆnyatÃlak«aïaæ katamat / te«u tasya abhÃva÷ / anena nayena samanupaÓyanÃÓÆnyatà / puna÷ te«u anyasya bhÃva÷ / anena nayena yathÃbhÆtaj¤ÃnabhÃva÷ / etad vatÃraÓÆnyatocyate / yathÃbhÆtaj¤ÃnamaviparÅto 'rtha÷ / te«u abhÃva÷ katama÷ / skandhadhÃtvÃyatane«u nityadhruvakÆÂasthÃvipariïÃmadharmÃtmÃtmÅyÃbhÃva÷ / anena nayena te«Ãæ ÓÆnyatà / te«u anyasya bhÃva÷ katama÷ / te «veva nairÃtmyam / tacca Ãtmano nÃstità anÃtmano 'stità satÅ ÓÆnyatà // etadabhisaædhÃyoktaæ bhagavatà sato yathÃbhÆtaj¤Ãnaæ bhÃva÷ / asato yathÃbhÆtaj¤ÃnamabhÃva÷ // api khalu trividhà ÓÆnyatà / svabhÃvaÓÆnyatà tathÃbhÃvaÓÆnyatà prak­tiÓÆnyatà ca / Ãdyà parikalpità dra«Âavyà / t­tÅyà parini«pannasvabhÃvà dra«Âavyà // anÃtmalak«aïaæ katamat / yathÃtmavÃde sthitasya Ãtmalak«aïasya skandhadhÃtvÃyatane«u (##) tallak«aïasyÃbhÃva÷ / skandhadhÃtvÃyatane«u Ãtmalak«aïÃbhÃvatÃmupÃdÃya / idamucyate anÃtmalak«aïam // etadabhisaæghÃyoktaæ bhagavatà sarve dharmà anÃtmÃna iti // api coktaæ bhagavatà naitat sarvaæ mama nai«o 'hamasmi na me sa Ãtmà iti / evametaæ yathÃbhÆtaæ saæpraj¤Ãya dra«Âhavyam iti tasya ko 'rtha ukta÷ / bahirdhÃvastabhisaædhÃyoktaæ naitat sarvaæ mameti / kuta etat / bahirdhÃvastuni kalpitÃtmÅyalak«aïam / ata÷ ÃtmÅyani«kar«aïam / adhyÃtmavastuni parikalpitÃtmÃtmÅyalak«aïam / ata ÃtmÃtmÅyobhayani«kar«aïam / pÆrvamuktam anityaæ k«aïalak«aïamiti / tat kathaæ j¤Ãyate / yathà cittacaitasikÃnÃæ k«aïikatà tathà rÆpÃdÅnÃmapi k«aïikatà dra«Âavyà / cittopÃttatÃmupÃdÃya cittaikayogak«ematÃmupÃdÃya cittavikÃratadvikÃratÃmupÃdÃya cittÃÓrayatÃmudÃpÃdÃya cittÃdhipatyasaæbhÆtatÃmupÃdÃya cittvaÓavarttinÃæ copÃdÃya // api khalu atyantavikÃropÃlabdhitÃmupÃdÃya utpannasya cÃnapek«ya pratyayaæ svarasavinÃÓitÃmupÃdÃya rÆpasyÃpi k«aïikatà dra«Âavyà // yaduktaæ yatkiæcidrÆpaæ sarvantaccatvÃri mahÃbhÆtÃni catvÃri ca mahÃbhÆtÃnyupÃdÃyeti / tatkiæ sandhÃyoktam / saæbhavaæ sandhÃyoktam / ekadeÓÃÓrayÅbhÃvÃrtha upÃdÃyÃrtha÷ // yatra puna÷ samudÃye yadbhÆtamupalabhyate tattatrà stiti vaktavya / (asti ekabhautika÷ asti dvibhautika÷) asti yÃvatsÃrvabhautika÷ / upÃdÃyarÆpe 'pi yadupÃdÃyarÆpaæ yasmin samudÃya upalabhyate tattatrÃstÅti veditavyam // yatpunarÆcyate paramÃïusaæcitto rÆpa samudÃya iti tatra ni÷ÓarÅra÷ (##) paramÃïurveditavya÷ / buddhyà paryantaprabhedatastu paramÃïuvyavasthÃnaæ piï¬asaæj¤ÃvibhÃghanatÃmupÃdÃya rÆpe dravyÃ÷ parini«pattipraveÓatÃæ copÃdÃya // tat punaretad du÷khamasti vipulamasaælikhitaæ saælikhitaæ saælikhità saælikhitaæ ca // asti madhyamasaælikhitam asti tanukamasaælikhitam asti tanuttaraæ saælikhitam asti tanutamaæ saælikhitam astyadu÷khaæ du÷khapratibhÃsaæ mahÃsaælekhapratyupasthÃnaæ ca // katamadvipulaæ du÷khamasaælikhitam / yatkÃmÃvacaramanupacitakuÓalamÆlÃnÃm // katamatsaælikhitam / tadevotpannamok«abhÃgÅyÃnÃm // katamatsaælikhitÃsaælikhitam / tadeva laukikavairÃgyÃyÃvaropitakuÓalamÆlÃnÃm // katamanmadhyamasaælikhitam / rÆpadhÃtÆpapannÃnÃæ vivarjitamok«abhÃgÅyÃnÃm / katamattanukamasaælikhitam // ÃrÆpyopapannÃnÃæ vivarjitamok«abhÃgÅyÃnÃm // katamattanuttaraæ saælikhitam / yacchaik«ÃïÃm // katamattanutamaæ saælikhitam / yadaÓaik«ÃïÃæ jÅvitendriyapratyayaæ «a¬Ãyatanam // katamadadu÷khaæ du÷khapratibhÃsaæ mahÃsaælekhapratyupasthÃnam / yatpÃramiprÃptÃnÃæ bodhisattvÃnÃmacintya bhavopapatti«u // yaduktaæ maraïaæ du÷khamiti / tatra maraïaæ trividham / kuÓalacittasyÃvyÃk­tacittasya ca // paÂuke cittaprakÃre svakuÓala mÆlabalÃdhÃnato (vÃ) paropasaæhÃrato và kuÓalacittasya maraïaæ dra«Âavyam // paÂuka eva cittaprakÃre svÃkuÓalamulabalÃdhà nato và paropasaæhÃrato và akuÓalacittasya maraïaæ dra«Âavyam // paÂuke và cittaprakÃre apaÂuke và tadubhayavai kalyÃdabhisaæskÃrÃsamarthasya và avyÃk­tacittasya maraïaæ dra«Âavyam // ÓubhakÃriïa÷ adha÷kÃya statprathamata÷ ÓÅtÅbhavati // aÓubhakÃriïa÷ puna÷ ÆrdhvaækÃya÷ ÓÅtÅbhavati // tatrÃÓubhakÃriïo 'ntarÃbhavo 'bhinirvarttate / tadyathà k­«ïasya kutapasya nirbhÃso 'ndhakÃratamisrÃyà và rÃtryÃ÷ // aÓubhakÃriïastadyathà Óuklasya parasya nirbhÃsajyotsnÃyà và rÃtryÃ÷ / antarÃbhava(÷) kÃmadhÃtau rÆpadhÃtau copapadyamÃnasyÃrÆpadhÃtoÓcayamÃnasya / (##) sa ca manomayo gandharva ityapi / paraæ saptÃhaæ ti«Âhatyantareïa cyavate / ekadà ca vyÃvarttate / tatrasthaÓca karmopacinoni sabhÃgÃæÓca sattvÃn paÓyati / yatra copapadyate tadÃk­tirapratihatagatiÓca / ­ddhimÃniva vÃÓugÃmÅ upapattyÃyatane pratihanyate / upapattyÃyatane tulÃvanÃmonnÃmayogena cyavate pratisandhi ca vadhnÃti / antarÃbhavasthaÓcopapattyÃyatane rÃgamutpÃdayati / yadanyaÓca kleÓa÷ pratyayo bhavati / saharÃgeïÃntarÃbhavo nirudhyate kalalaæ ca savij¤Ãnakamutpadyate // sa ca vipÃkastata ÆrdhvamindriyÃbhinriv­tti÷ yathà pratityasamutpÃde cat­s­«vÃyoni«u / aï¬ajÃyÃæ jarayujÃyÃæ saæsvedajÃyÃmupapadukÃya¤ca // 0 // (atha viniÓcaye satyaparicchede pratheme dvitÅyo bhÃga÷) samudayasatyaæ katamat / kleÓa÷ kleÓÃdhipateya¤ca karma // prÃdhÃnyanirddeÓastu (? ÓÃstu) bhagavatà t­«ïà paunarbhavikÅ nandÅrÃgasahagatà tatra tatrÃbhinandinÅ samudayasatyanirdeÓena nirdi«Âà // prÃdhÃnyÃrtha÷ katama÷ / ya÷ sarvatragÃrtha÷ // sarvatragÃrtha÷ katama÷ / tatha hi t­«ïà vastusarvatragà avasthÃsarvatragà adhvasarvatragà dhÃtusarvatragà e«aïà sarvatragà prakÃrasarvatragà ca keÓa÷ katama÷ / parisaækhyÃnato 'pi lak«aïato 'pyutthÃna to 'pyÃlambanato 'pi saæprayogato 'pi paryÃyato 'pi vipratipattito 'pi dhatuto 'pi nikÃyato 'pi prahÃïato 'pi kleÓo dra«Âavya÷ // parisaækhyÃnaæ katamat // «a kleÓà daÓa và // «a kleÓÃ÷ katamat / rÃga÷ pratigho mÃno 'vidyà vicikitsà d­«ÂiÓca // ta eva d­«Âe÷ pa¤cÃkÃrjabhedena daÓa bhavanti // lak«aïaæ katamat / yo dharma utpadyamÃno 'praÓÃntalak«aïa utpadyamÃnena yena kÃya cittaprabandhÃpraÓamaprav­tti÷ / idaæ kleÓalak«aïam / utthÃnaæ katamat / kleÓÃnuÓayaÓcÃprahÅïo bhavati kleÓasthÃnÅyaÓca dharma ÃbhÃsagato bhavati / tatra ca ayoniÓo manaskÃra÷ pratyavasthito bhavati / evaæ kleÓa utpadyate / idamucyate utthÃnam // Ãlambanaæ katamat sarvakleÓaprayoga÷ // sarvakleÓÃlambanaæ sarvakleÓavastvÃlambanaæ (##) ca / api khalu kÃmÃvacara÷ kleÓa÷ sthÃpayitvà avidyà d­«Âi vicikitsÃæ ca tadanya÷ urdhvabhÆmyanÃlambana÷ / ÆrdhvabhÆmika÷ kleÓa÷ adhobhÆmyanÃlambana÷ / tadbhÆmito vÅtarÃgatvÃt / nirodhamÃrgasatyà lambana÷ kleÓo nirodhamargÃlambanÃnabhiÓli«Âa÷ / tatparikalpastvasyÃlambanamityucyate // kleÓa÷ punardvividha÷ / avastukÃlambana÷ savastukÃlambanaÓca // avastukÃlambana÷ katama÷ d­«Âayo d­«ÂisaæprayuktÃÓca dharmÃ÷ // tadanya÷ savastukÃlambana ityucyate // saæprayoga÷ katama÷ / rÃga÷ pratighena na saæprayujyate / pratighavadvicikitsayÃpi na saæprayujyate / Ói«Âe«u saæprayogo labhyate // yathà rÃgastathà pratigho 'pi dra«Âavya÷ // pratigho rÃgeïa mÃnena d­«Âyà ca na saæprayujyate // mÃna÷ pratighena vicikitsayà ca na saæprayujyate // avidyà dvividhà / sarvakleÓasaæprayuktà avidyà / asÃmÃnyà avidyà / asÃmÃnya avidyà katamà / satye«vaj¤Ãnam // d­«Âi÷ pratighena vicikitsayà ca na saæprayujyate // krodhÃdaya upakleÓà anyo 'nyaæ na saæprayujyante // ÃhrÅkyamanapatrÃpyaæ ca sarvatrÃkuÓale sÃmÃnyena saæprayujyete // styÃnamauddhatyamÃÓraddhyaæ kausÅdyaæ pramÃdaÓca sarvatra kli«Âe saæprayujyate // paryÃya÷ katama÷ / sarvakleÓà nÃnÃrthÃÓrayà nÃnavasthÃ÷ paryÃyÃ÷ / saæyojanaæ bandhanaæ anuÓaya÷ upakleÓa÷ paryavasthÃnam ogha÷ yoga÷ upÃdÃnam grantha÷ nivaraïam khila÷ mala÷ nigha÷ Óalya÷ kiæcana÷ duÓcaritam Ãsrava÷ vighÃta÷ paridÃha÷ raïa÷ jvara÷ vanasa÷ vibandha÷ // saæyojanÃni kati kathaæ saæyojanaæ kutra saæyojanam / saæyojanÃni nava / anunayasaæyojanam pratighasaæyojanam mÃnasaæyojanam avidyÃsaæyojanam d­«Âisaæyojanam parÃmarÓasaæyojanam vicikitsÃsaæyojanam År«yÃsaæyojanam mÃtsaryasaæyojanaæ ca / anunayasaæyojanaæ katamat / traidhÃtuko rÃga÷ / anunayasaæprayojanena saæprayukta÷ traidhÃtukaæ nodvejayati / anudvegena kuÓalasamudÃcÃra÷ kuÓalÃsamudÃcÃraÓca / tena ÃyatyÃæ du÷khÃbhiniv­tto du÷khena saæyujyate // (##) pratighasaæyojanaæ katamat / sattve«u du÷khe du÷khasthÃnÅye«u na dharme«u cittasya vihiæsà / pratighasaæyojanena saæprayukto pratighanimitte«u cittaæ nopek«ate / anupek«ayà ca akuÓalasamudÃcÃra÷ kuÓalÃsamudÃcÃraÓca / tena ÃyatyÃæ laukikadu÷khÃbhiniv­ttau du÷khena saæyujyate // mÃnasaæyojanaæ katamat / sapta mÃnÃ÷ / mÃno 'timÃno mÃnatimÃno 'smimÃno 'bhimÃna ÆnamÃno mithyÃmÃnaÓca / mÃna÷ katama÷ / hÅnÃn ÓreyÃnasmi (a) sad­Óena sad­Óo 'smÅti và yà cittasyonnati÷ / atimÃna÷ katama÷ / sad­ÓÃt ÓreyÃnasmi Óreyasà sad­Óo 'smÅti và yà cittasyonnati÷ / mÃnÃtimÃna÷ katama÷ / Óreyasa÷ ÓreyÃnasmÅti yà cittasyonnati÷ / asmimÃna÷ katama÷ / pa¤casÆpÃdÃnaskandhe«vÃtmÃtmÅyÃbhiniveÓÃdyà cittasyonnati÷ / abhimÃna÷ katama÷ / aprÃpta uttare viÓe«Ã dhigame prÃpto mayeti yà cittasyonnati÷ / ÆnamÃna÷ katama÷ / vahvantaraviÓi«ÂÃdalpÃntarahÅno 'smÅti yà cittasyonnati÷ / mithyÃmÃna÷ katama÷ / aguïavato guïavÃnasmÅti yà cittasyonnati÷ / mÃnasaæyojanena saæprayukta ÃtmÃtmÅyau na saæjÃnÃti / asaæj¤ÃnÃt ÃtmÃtmÅyagraha÷ akuÓalasamudÃcÃra÷ kuÓalà samudÃcÃraÓca / tenÃyatyÃæ du÷khÃbhiniv­ttau du÷khena saæyujyate // avidyÃsaæyojanaæ katamat / traidhÃtukamaj¤Ãnam / avidyasaæyojanena saæprayuktà du÷khadharmÃn samudayadharmÃn nÃdhyavasyati / anadhyavasÃyena akuÓalasamudÃcÃra÷ kuÓalÃsamudÃcÃraÓca / tenÃyatyÃæ laukikadu÷svÃbhiniv­ttau du÷khena saæyujyate // d­«Âisaæyojanaæ katamat / tisro d­«Âhaya÷ / satkÃyad­«ÂirantÃgrÃhad­«ÂirmithyÃ÷d­«ÂiÓca / d­«Âisaæyojanena saæprayukto mithyÃni÷saraïaæ parikalpitavipratisÃraæ parye«ane abhiniviÓate / mithyÃni÷saraïÃbhiniveÓenÃkuÓalasamudÃcÃra÷ kuÓalÃsamudÃcÃraÓca / tenÃyatyÃæ laukikadu÷khabhiniv­ttau du÷khena saæyujyate // parÃmarÓasaæyojanaæ katamat / d­«ÂiparÃmarÓa÷ ÓÅlavrataparÃmarÓaÓca / (##) parÃmarÓasaæyojanena saæprayukto mithyÃni÷saraïopÃyaæ kalpayatyabhiniviÓate / mithyÃni÷saraïopÃyÃminiveÓenÃkuÓalasamudÃcÃra÷ kuÓalÃsamudÃcÃraÓca / tenÃyatyÃæ laukikadu÷khÃbhiniv­ttau du÷khena saæyujyate // vicikitsÃsaæyojanaæ katamat / satye«u vimati÷ / vicikitsÃsaæyojanena saæprayukto buddhadharmasaæghe«u ratne«u vicikitsate ratnatrayaæ na samudÃvarati / ratnatrayÃsamudÃcÃreïÃkuÓalasamudÃcÃra÷ kuÓalÃsanudÃcÃraÓca / tenÃyatyÃæ laukikadu÷khÃbhiniv­ttau du÷khena saæyujyate // År«yÃsaæyojanaæ katamat / lÃbhasatkÃrÃdhyavasitasya parasaæpattÃvamar«ak­taÓcetaso vyÃro«a÷ / År«yÃsaæyojanena saæprayukto lÃbhasatkÃrÃn anunayati dharmaæ na gurukaroti / lÃbhasatkÃragurukÃreïà kuÓalasamudÃcÃra÷ kuÓalÃsamudÃcÃraÓca / tenÃyatyÃæ laukikadu÷khabhiniv­ttau du÷khena saæyujyate // mÃtsaryasaæyojanaæ katamat / lÃbhasatkÃrÃdhyavasitasya pari«kÃre«u cetasa Ãgraha÷ / mÃtsaryasaæyojanena saæprayukta upacayamanunayati ta dvarjanatÃæ ca na satkaroti / upacayÃnunayenÃkuÓalasamudÃcÃra÷ kuÓalÃsamudÃcÃraÓca / tenÃyatyÃæ laukikadu÷khabhiniv­ttau du÷khena saæyujyate // bandhanaæ trividham / rÃgabandhanaæ dve«abandhanaæ mohabandhanaæ ca / rÃgabandhanena sattvÃnÃæ viparÅïÃmadu÷khatÃyÃæ bandhanam / dve«abandhanena sattvÃnÃæ du÷khadu÷khatÃyÃæ bandhanam / mohabandhanena sattvÃnÃæ saæskÃradu÷khatÃyÃæ bandhanam / apica rÃgadve«amohÃnniÓritya kuÓalasamudÃcÃre«u na vaÓavarttitÃæ labhate / ata ucyate bandhanam // anuÓayÃ÷ sapta / kÃmarÃgÃnuÓaya÷ pratighÃnuÓaya÷ bhavarÃgÃnuÓaya÷ mÃnÃnuÓaya÷ avidyÃnuÓaya÷ d­«ÂayanuÓaya÷ vicikitsÃnuÓayaÓca / kÃmarÃgÃnuÓaya÷ katama÷ / kÃmarÃgapak«Åyaæ dau«Âhulyam // pratighÃnuÓaya÷ katama÷ / pratighapak«Åyaæ dau«Âhulyam // bhavarÃgÃnuÓaya÷ katama÷ / rÆpÃrÆpyarÃgapak«Åyaæ dau«Âhulyam // mÃnÃnuÓaya÷ katama÷ / mÃnapak«Åyaæ do«Âhulyam // avidyÃnuÓaya÷ katama÷ avidyÃpak«Åyaæ dau«Âhulyam // d­«ÂyanuÓaya÷ katama÷ / d­«Âipak«Åyaæ dau«Âhulyam // vicikitsÃnuÓaya÷ katama÷ / vicikitsÃpak«Åyaæ dau«Âhulyam // kÃmai«ÃïÃyà aviratasya kÃmarÃgapratighÃnuÓayÃvanuÓayÃte / (##) bhave«aïÃyà aviratasya bhavarÃgÃnuÓayo 'nuÓete / mithyÃbrahmacaryai«aïÃyà aviratasya mÃnÃvidyÃd­«Âi vicikitsÃnuÓayà anuÓerate / te sattvà hÅnapratipak«aæ labhante mado mÃnaÓcotpadyate Ãryasatye«u saæmohaÓca / mithyÃmok«aæ mok«opÃyaæ ca saætorayanti buddhaÓÃsanadharmavinaye«u vimati÷ vicikitsà ca // upakleÓastu yakleÓÃste upakleÓà api bhavanti / upakleÓÃstu na kleÓÃ÷ / kleÓÃn sthÃpayitvà tadanya÷ kli«Âa÷ saæskÃraskandhasaæg­hÅta÷ sarvaÓcaitasiko dharma÷ / sa puna÷ katama÷ / «a¬rÃgÃdÅn kleÓÃn sthÃpayitvà kli«Âa÷ saæskÃraskandhasaæg­hÅta÷ krodhÃdikaÓcaitasiko dharma÷ / api khalu rÃgo dve«o mohaÓca caitasikà upakleÓà ucyante / yaiÓcitte upakleÓo na vairÃgyaæ na viumok«o nÃvaraïaprahÃïam / ata ucyante upakleÓÃ÷ / tathà ca bhagavatoktam dÅrgharÃtraæ vo rÃgadve«amohà upakliÓyantui vik«ipanti citraæ saækliÓyanti / paryavasthÃnÃnya«Âau / styÃnaæ middhamauddhatyaæ kauk­tyamÅr«yà mÃtsaryamÃhikyamanapatrÃpyaæ ca / puna÷ puna÷ udvegena cittaæ paryayanahyantÅti paryavasthÃnÃni / tathÃca ÓamathapragrahanimittabhÃvanÃkÃle tatsanniÓraya brahmacaryà diÓuddhi saæg­hÅtaÓÅla kÃle cittaæ paryavanahyanti // oghaÓcaturvidha÷ / kÃmaugha÷ mavaugha÷ d­«Âcogha÷ avidyaughaÓca / stroto 'nukÆla÷ pravÃhÃvartta oghÃrtha÷ / saækeÓÃnvayata÷ / Ãdya÷ kÃmai«aïÃbhÃvanà / dvitÅya÷ bhavai«aïÃbhÃvanà / aparÃvubhau mithyÃbrahmacaryai«aïÃbhÃvanà / ÃÓrayÃÓritasaæbandhayogena // yogaÓcaturvidha÷ / kÃmayoga÷ bhavayoga÷ d­«Âiyoga÷ avidyÃyogaÓca / visaæyogaparipanthakaro yogÃrtha÷ / viÓuddhiviparyayata÷ / te punaryathÃyogame«aïÃtrayabhÃvanà / upÃdÃnÃni catvÃri / kÃmopÃdÃnaæ d­«ÂyupÃdÃnaæ ÓÅlavratopÃdÃnamÃtmavÃdopÃdÃnaæ ca / vivÃdamÆlopÃdÃnaæ paunarbhavikopÃdÃnaæ copÃdÃnaæ dra«Âavyam / (##) tena kiæ bhavati / kÃmarÃgavibandhagredhÃsaækleÓahetunà g­hiïo 'nyo 'nyaæ vivadanti / tadu vivÃdamÆlaæ prathamamupÃdanam / d­«ÂirÃgavibandhagredhà saækleÓahetunà pravrajità anyo 'nyaæ vivadanti / tad vivÃdamÆlamaparamupÃdÃnatrayam // dvëa«Âird­«Âigatayo d­«ÂyupÃdÃnam / nÃnÃv­taÓÅlai÷ k­cchraæ tapa÷ ÓÅlavratopÃdÃnam // tadÃÓrità ca satkÃyad­«Âi÷ ÃtmavÃdopÃdÃnam // d­«ÂiÓÅlavratopÃdÃnÃbhyÃæ tÅrthyà anyo 'nyaæ vivadanti / ÃtmavÃdopÃdÃne tu tÅrthyà anyo 'nyaæ na vivadanti / dhÃrmikai÷ sÃrdhamanyo 'nyaæ vivadanti // evaæ ca vivÃdamÆle 'bhiniveÓÃt paunarbhavikadu÷khavipÃkopÃdÃnÃk«epÃccopÃdÃnÃnyucyante / granthÃÓcatvÃra÷ / abhidhyÃkÃyagrantha÷ vyÃpÃdakÃyagrantha÷ ÓÅlavrata parÃmarÓakÃyagrantha÷ tatsatyÃbhiniveÓopÃdÃnakÃyagranthaÓca / samÃhitamana÷svabhÃvasya kÃyasya parigranthÃrthena grantho veditavya÷ / tena kiæ bhavati / caturvidhaæ cittaæ vik«ipyate / vittÃdi«u anunayaheto÷ cittaæ vik«ipyate / vivÃdastu«u apratipattiheto÷ cittaæ vik«ipyate / du«karaÓÅlavratadu÷khaheto÷ cittaæ vik«ipyate / ayoniÓo j¤eya santÅraïaheto÷ cittaæ vik«ipyatee // nivaraïÃni pa¤ca / kÃmacchandanivaraïam vyÃpÃdanivaraïam styÃnamiddhanivaraïam auddhatyakauk­tyanivaraïam vicikitsÃnivaraïaæ ca / kuÓalapak«asyÃsaæprakhyÃnaæ nivaraïaæ dra«Âavyam / tacca pravrajyÃyÃmabhiratau codanÃyÃæ pratipattau Óamathe pragrahe upek«ÃyÃæ ca // khilastrividha÷ / rÃgakhilo dve«akhilo mohakhilaÓca / rÃgadve«amohÃnniÓritya pÆrvÃbhyÃsena rÃgÃdicaryÃparini«pÃdanam / cittasyÃdÃntatayà akarmaïyatayà durvimok«atayà ca sattvaistasyÃÓcaryÃyà durbhedyatvÃt khila ityucyate // malÃstraya÷ / rÃgamalo dve«amalo mohamalaÓca / tacca rÃgadve«amohÃnniÓritya (##) dauÓÅlam / tat saæprajÃnabdi÷ sabrahmacÃribhirgrÃme và araïye và tathà kurvantaæ paÓyadbhirucyate ayaæ khalvÃyu«mÃn karotyevaæ k­tyaæ caratyevamÃcaritaæ grÃmakaïÂaka Ãmi«o 'Óuci÷ / ato malà nÃma // nighÃstraya÷ / rÃganigho dve«anigho mohanighaÓca / rÃgadve«amohÃnniÓritya dÅrghakÃlaæ puna÷ punarjÃtimaraïe«u vilaÓyante ityucyante nighÃ÷ // ÓalyÃstraya÷ / rÃgaÓalyo dve«aÓalyo mohaÓalyaÓca / rÃgadve«amohÃnniÓritya bhave bhavopakaraïe«u và adhye«aïÃsamutpÃdena prabandhÃnupacchedena buddhe dharme saæghe du÷khasamudayanirodhamÃrge«u và vicikitsÃsamutpÃdena và Óalyà nÃma // kiæcanÃstraya÷ / rÃgakiæcano dve«akiæcano mohakiæcanaÓca / rÃgadve«amohÃnniÓritya vittasaæcaye«u sabhayÃ÷ savairà bhÆyo vihÃravik«epÃ÷ kiæcanà nÃma / duÓcaritÃni trÅïi / rÃgaduÓcaritaæ dve«aduÓcaritaæ mohaduÓcaritaæ ca / rÃgadve«amohÃnniÓritya kÃyavÃÇmanoduÓcaritÃni carantÅti duÓcaritÃnÅtyucyate / puna÷ rÃgadve«amohÃnniÓrityotpannÃnÃæ bahÆnÃmakuÓaladuÓcaritÃnÃmakuÓalamÆlatvena tribhirvyavasthÃnam / tat katham / sattvà loke Ãmi«akiæcitkahato caranti / loke 'pakÃra nimittaparikalpahato÷ duÓcaritaæ caranti / loke mithyÃdharmÃbhiniveÓaheto÷ duÓcaritaæ caranti / iti te rÃgadve«amohà duÓcaritÃni akuÓalamÆlÃni / ÃsravÃsraya÷ / kÃmÃsravo bhavÃsravo 'vidyÃsravaÓca / cittÃvesÃraæ strataæ kurvantÅ tyÃsravÃ÷ ityucyante / te puna÷ katham / bahirdhà visÃraæ niÓritya kÃmÃsrava÷ / antardhÃvisÃraæ niÓritya bhavÃsrava÷ / tadubhayÃÓrayavisÃraæ niÓritya avidyÃsrava÷ // (##) vighÃtÃstraya÷ / rÃgavighÃto dve«avighÃto mohavighÃtaÓca / rÃgadve«amohÃnniÓritya bhave pari«kare«u và e«aïà / abhÃve vighÃte sarvadà dÃridya du÷khÃdibhi÷ kli«Âà bhavantÅti vighÃtÃ÷ / paridÃhÃstraya÷ / rÃgaparidÃho dve«aparidÃho mohaparidÃhaÓca / rÃgadve«amohasanniÓrayeïa ayoniÓo nimittÃbhiniveÓo 'nuvya¤janÃbhiniveÓaÓca / tena nimittÃnuvya¤janÃbhiniveÓena kÃyaæ cittaæ ca paridahantÅti paridÃhÃ÷ // upÃyÃsÃstraya÷ / rÃgopÃyÃso dve«opÃyÃso mohopÃyasaÓca / rÃgadve«amohasanniÓrayeïa tatra tatra ratiradhyavasÃnaæ ca / tadvipariïÃme ÓokaparidevanÃdu÷khadaurmanasyopÃyasai÷ sp­«Âà bhavantÅtyu pÃyÃsÃ÷ // raïÃstraya÷ / rÃgaraïo dve«araïo moharaïaÓca / rÃgadve«amohasanniÓrayeïa ÓastrÃdÃnadaï¬Ãdibhi÷ raïayanti nÃnÃvidhaæ bhaï¬anaæ kalahaæ kurvantÅti rÃgÃdayo raïà ucyante // jvarÃstraya÷ / rÃgajvaro dve«ajvaro moha jvaraÓca / rÃgadve«amohasanniÓrayeïa adharmarÃgeïa mahÃdahanena paridahanti vi«amalobhena mahÃdahanena paridahanti mithyÃdharmeïa mahÃdahanena paridahantÅti jvarà nÃma // vanasÃstraya÷ / rÃgavanaso dve«avanaso mohavanasaÓca / rÃgadve«amohasanniÓrayeïa jÃtimaraïamÆle«u saæskÃre«u saæyojayanti saæjanayanti sattvÃn nÃnÃvidhakÃye«u pa¤cagatisaæsÃre«u abhinirvarttayantÅti rÃgÃdayo vanasà ityucyante // vibandhÃstraya÷ / rÃgavibandho dve«avibandho mohavibandhaÓca / rÃgadve«amohasanniÓrayeïa kÃyasÃpek«atà vittasÃpek«atà bodhyabhÃva÷ kolÃhalarati÷ parittakuÓaladharmalÃbhe 'pi santo«a÷ / tai÷ kuÓaladharmÃnna bhÃvayantÅti vibandhÃ÷ ucyante / evamÃdaya÷ kleÓÃrthÃnÃæ paryÃyà apramÃïÃ÷ // vipratipatti÷ katamà / rÃga÷ pratighaÓca dvau kleÓau vi«aye d­«Âau ca vipratipannau / (##) mÃna÷ sattve«u d­«Âau ca vipratipanna÷ / satkÃyÃntagrÃhamithyÃd­«Âayo j¤eye vipratipannÃ÷ / d­«ÂiparÃmarÓaÓÅlavrataparÃmarÓau d­«Âau vipratipannau / vicikitsà pratipak«e vipratipannà / avidyà sarvatra vipratipannà / daÓa kleÓà du÷khe samudaye ca vipratipannÃ÷ / tannidÃnapadasthÃnata÷ / puna÷ daÓa kleÓà nirodhe mÃrge ca vipratipannÃ÷ / taistatrotrÃsasaæjananata÷ // dhÃtu katama÷ / pratighaæ sthÃpayitvà tadanye sarve traidhÃtukapratisaæyuktÃ÷ / pratighastu kÃmadhÃtupratisaæyukta÷ / api khalu rÃga÷ kÃmadhÃtau sukhasaumanasyopek«Ãbhi saæprayujyate / yathà kÃmadhÃtau tathà prathamadvitÅyadhyÃnayo÷ / t­tÅyadhyÃne sukhopek«ÃbhyÃæ saæprayujyate / tadÆrdhvamupek«ayà saæprayujyate // pratigho du÷khadaurmanasyosukhopek«Ãbhi÷ saæprayujyate // mÃna÷ kÃmadhÃtau saumanasyopek«Ãbhi÷ saæprayujyate / prathamadvitÅyadhyÃnayo sukhasaumanasyopek«Ãbhi÷ saæprayujyate / t­tÅyadhyÃne sukhopek«ÃbhyÃæ saæprayujyate / tadÆrdhvamupek«ayaiva saæprayujyate // yathà mÃnastathà satkÃyad­«Âi÷ antagrÃhad­«Âi÷ d­«ÂiparÃmarÓa÷ ÓÅlavrataparÃmarÓaÓca // mithyÃd­«Âi÷ kÃmadhÃtau daurmanasyasaumanasyopek«Ãbhi÷ saæprayujyate / rÆpadhÃtÃvÃrupyadhÃtau ca yathÃveditaæ saæprayujyate // vicikitsà kÃmadhÃtau dauramanasyopek«ÃbhyÃæ saæprayujyate / rÆpadhÃtÃvÃrÆpyadhÃtau ca yathÃveditaæ saæprayujyate // avidyà dvividhà / saæprayuktà asÃmÃnyà ca / sarvakleÓasaæprayogata÷ saæprayuktà avidyà yathÃveditaæ saæprayujyate / ÃsÃmÃnyà avidyà kÃmadhÃtau daurmanasyopek«ÃbhyÃæ saæprayujyate / tadÆrdhvadhÃtau yathÃveditaæ saæprayujyate // kathaæ sarvakleÓà upek«ayà saæprayujyante / sarvakleÓÃnÃmaudÃsÅnyamÃgamyÃstagamanatÃmupÃdÃya // api khalu rÃga÷ kÃmadhÃtau «a¬vij¤ÃnakÃyika÷ // yathà rÃgastathà pratigho 'vidyà ca // rÃgo rÆpadhÃtau caturvij¤ÃnakÃyikÃ÷ / ÃrÆpyadhÃtau manovij¤ÃnakÃyika÷ // yathà rÃgastathà avidyà // mÃno d­«Âirvicikitsà ca sarvatra manovij¤ÃnakÃyikÃ÷ // api khalu rÃga÷ pratigho mÃnaÓca kÃmadhÃtau vastvekadeÓaprav­ttikÃ÷ / kÃmadhÃtuvad rÆpadhÃtÃvÃrÆpyadhÃtÃvapi Ói«ÂÃ÷ kleÓÃ÷ sarvatra sarvavastu prav­ttikÃ÷ // (##) nikÃya÷ katama÷ / dvau kleÓanikÃyau / darÓanaprahÃtavyanikÃyo bhÃvanÃprahÃtavyanikÃyaÓca / darÓanaprahÃtavyanikÃya÷ punaÓcaturvidha÷ / du÷khadarÓanaprahÃtavyanikÃya÷ samudayadarÓanaprahÃtavyanikÃya÷ / nirodhadarÓanaprahÃtavyanikÃya÷ mÃrgadarÓanaprahÃtavyanikÃyaÓca / kÃmadhÃtau du÷khadarÓanaprahÃtavyà daÓa kleÓÃ÷ / du÷khadarÓanaprahÃtavyavat samudayadarÓanaprahÃtavyÃ÷ nirodhadarÓanaprahÃtavyà mÃrgadarÓanaprahÃtavyÃÓca / rÆpadhÃtau du÷khÃdicaturvidhadarÓanaprahÃtavyÃ÷ pratyekaæ navakleÓÃ÷ sthÃpayitvà pratigham / rÆpadhÃtuvadÃrÆpyadhÃtÃvapi / evaæ ca darÓanaprahÃtavyakleÓanikÃyà dvÃdaÓÃdhikaæ Óataæ kleÓÃ÷ // kÃmadhÃtau bhÃvanà prahÃtavyÃ÷ «aÂkleÓÃ÷ / sahajà satkÃyad­«Âi÷ antaprÃhad­«Âi÷ rÃga÷ pratigho mÃno 'vidyà ca / rÆpadhÃtau bhÃvanÃprahÃtavyÃ÷ pa¤ca kleÓÃ÷ sthÃpayitvà pratigham / rÆpadhÃtuvadÃrÆpyadhÃtÃvapi / evaæ ca bhÃvanÃprahÃtavyanikÃyÃ÷ «a«Âi÷ kleÓÃ÷ // prahÃïaæ katamat / tathà paryÃyaprahÃïaæ tena manaskÃreïa prahÃïam / tasmÃt pratilambhÃt prahÃïam / tathà paryÃyaprahÃïaæ katamat / parij¤Ãnata÷ parivarjanata÷ pratipak«alÃbhataÓca / parij¤Ãnaæ katamat / tannidÃnavastuparij¤Ãnam svabhÃvaparij¤Ãnam ÃdÅnavaparij¤Ãnaæ ca / parivarjanaæ katamat / tatkÃlotpannasyÃnÃdÃnam / pratipak«alÃbha÷ katama÷ / anutpannasyÃnutpÃdata utpannasya varjanato và pratipak«a lÃbhamÃrga÷ // tena manaskÃreïa prahÃïam / kÅd­Óena manaskÃreïa kiæ prajahÃti / asaæbhinnÃlambanena manaskÃreïa sarvadharmà anÃtmÃna iti paÓyati / anityÃkÃrà iti kleÓÃn prajahÃti / anityÃkÃra parikarmata÷ // tasmÃt pratilambhÃt prahÃïam / kasmÃt pratilambhÃt prajahÃti / nÃtÅtÃt niruddhata÷ / nÃnÃgatÃt anutpannata÷ / na pratyutpannÃt asahabhÃvata÷ / kevalaæ kleÓadau«ÂhulyapratilambhÃt prajahÃtÅti prahÃïam / yathà yathà dau«Âhulyamutpadyate tathà tathà pratipak«a utpadyate yathà yathà pratipak«a utpadyate tathà tathà dau«Âhulyanirodha÷ / samaæ samam / yathà (##) loke jyotirutpadyate tamaÓca nirudhyate / tadvisaæyogato yadÃnÃgatakleÓo 'nutpannadhama«u avati«Âhate tat prahÃïamucyate // kleÓÃdhipateyaæ karma katamat / cetanà karma cetayitvà karma ca / sarvaæ karmalak«aïaæ nÃma // puna÷ karma pa¤cavidham / upalabdhikarma kÃritrakarma vyavasÃyakarma pariïatikarma prÃptikarma ca / asmiæstvarthe yad bhÆyasà vyavasÃyakarmÃbhipretam // cetanÃkarma katamat / puïyakarma apuïyakarma Ãniæjyakarma ca // cetayitvà karma katamat / kÃyakarma vÃkkarma manaskarma ca / tÃni trÅïi kÃyavÃÇmanaskarmÃïi akuÓalÃni kuÓalÃni ca / akuÓalÃni katamÃni daÓÃkuÓalakarmapathÃ÷ / prÃïÃtipÃta÷ adattÃdÃnam kÃmamithyÃcÃra÷ m­«ÃvÃda÷ piÓunavÃk paru«avÃk saæbhinnapralÃpa÷ abhidyà vyÃpÃda÷ mithyÃd­«ÂiÓca / kuÓalÃni katamÃni / daÓa kuÓalakarmÃpathÃ÷ / prÃïÃtipÃtÃd virati÷ adattÃdÃnÃdvirati÷ kÃmamithyÃcÃrÃdvirati÷ m­«ÃvÃdÃdvirati÷ piÓunavÃco virati÷ paru«avÃco virati÷ saæbhinnapralÃpÃdvirati÷ anabhidhyà avyÃpÃda÷ samyagd­«ÂiÓca // apica prÃïÃtipÃtÃdÅnÃæ yathÃyogaæ pa¤ca lak«aïaprabhedÃ÷ / vastuta÷ ÃÓayata÷ prayogata÷ kleÓata÷ ni«ÂhÃgamanataÓca // yaduktaæ sÆtre cetanÃkarma / katamÃni cetanÃkarmÃïi parÃj¤aptisaæcetanÅyatÃkarma paramasaæj¤aptisaæcetatÅyatÃkarma avij¤ÃyasaæcetanÅyatÃkarma mÆlÃbhiniveÓasacetanÅyatÃkarma viparyÃsasaæcetanÅyatÃkarma ca / te«u mÆlÃbhiniveÓasaæcetanÅyatÃkarma viparyÃsaæcetana yatà karma ca / te«u mÆlÃbhiniveÓasaæcetanÅyatà karmaviparyÃsasaæcetanÅyatÃkarmabhyÃæ yadi k­taæ bhavatyupacitaæ ca na nÃsya vipÃka÷ pratisaævedyate / k­taæ samudÃcÃrasamutthÃpitam / upacitaæ ca vÃsanà samupacitam // (##) yadÆktaæ sÆtre niyatavedanÅyaæ karma iti / katame niyaptÃ÷ karmakiyÃniyama÷ vipÃkapatisaævedanÃniyama÷ avasthÃniyamaÓca // tanna daÓÃnÃmakuÓalÃnÃæ karmapathÃnÃæ vipÃkaphalaæ tri«u apÃye«u / m­dÆmadhyÃdhimÃtrÃïÃæ tiryakpretanarake«u vipÃka÷ / nipyandaphalaæ pratyekaæ tadÃnurÆpyeïa manu«ye«ÆpanannÃnà mÃtmabhÃvaparigrahayorvipatti÷ / adhipatiphalaæ pratyekaæ tadÃnurÆpyeïaiva vÃhyÃnÃæ bhÃvÃnÃæ vipatti÷ / yathoktaæ sÆtre / daÓÃnÃæ kuÓalÃnÃæ karmapathÃnÃæ vipÃkaphalaæ devamanu«yamati«ÆpapadyamÃnÃnÃæ deve«u manu«ye«u và vipÃka÷ / ni«yandaphalaæ tadÃyatane«u pratyekaæ tadÃnurÆpyeïa ÃtmÃbhÃvaparigrahayo÷ saæpattirabhinirvarttate / adhipattiphalaæ tadÃyatane«u pratyekaæ tadÃnurÆpyeïaiva vÃhyÃnÃæ bhÃvÃnÃæ saæpattirabhinirvarttate / kuÓalÃnÃmakuÓalÃnÃæ ca karmaïÃæ sugatau durgatau ca vipÃko 'bhinirvarttate / taccÃk«epakeïa karmaïà paripÆrakeïa ca karmaïà / Ãk«epakaæ karma katamat / yena phala vipÃko 'bhinirvarttate / paripÆrakaæ karma katamat / yenopapanna i«ÂÃni«Âaphalaæ vedayate / yena ekena karmaïà ekamÃtmabhavanÃk«ipati và anekena karmaïà ekamÃtmabhÃvamÃk«ipati và anekena karmaïà anekamÃtmabhÃvamÃk«ipati và // eka÷ sattvo 'nekena karmaïà samanvÃgata÷ / tatra vipÃkaphalavedanÃyÃ÷ ka÷ krama÷ / kÃye yad audÃrikaæ pÆrvaæ pacyate cyutikÃle pratyupasthitaæ và pÆrvaæ bahulÅkÃratÃæ gataæ và atrasamÃcaritaæ và / tadvipÃka÷ pÆrvaæ pacyate // yaduktaæ sÆtre trividhaæ karma puïyakarma apuïya karma Ãniæjyakarma ca / puïyakarma katamat / kÃmapratisaæyuktaæ kuÓalaæ karma / apuïyakarma katamat / akuÓalaæ karma / Ãniæjyakarma katamat / rÆpÃrÆpyapratisaæyuktaæ kuÓalaæ karma // yaduktaæ sÆtre avidyÃlambanÃ÷ saæskÃrÃ÷ puïyÃniæjyà apuïyÃniæjyÃÓceti / katame (##) puïyÃniæjyà avidyÃlambanÃ÷ saæskÃrà utpadyante / dvividha÷ saæmƬha÷ / phalavipÃkasaæmƬha÷ tattvÃrthasaæmƬhaÓca / phalavipÃkasaæmƬhasyÃpuïyÃ÷ saæskÃrÃ÷ / tattvÃrthasaæmƬhasya puïyÃniæjyÃ÷ saæskÃrÃ÷ / prÃïÃtipÃtasya karmapathasya lobhadve«amohai÷ prayoga÷ / dve«eïaiva ni«Âhà / prÃïÃtipÃtavat paru«avÃgavyÃpÃdayorapi karmapathayo÷ / adattÃdÃnasya karmapathasya lobhadve«amohai÷ prayoga÷ / lobhenaiva ni«Âhà / adattÃdÃnavat kÃmamithyÃcÃrÃbhidhyayo÷ karmapathayo÷ / m­«ÃvÃdasya karmapathasya lobhadve«amohai÷ prayoga÷ / trayÃïÃmanyatamena ni«Âhà / m­«ÃvÃdavat saæbhinnapralÃpapiÓunavÃco÷ karmapathayo÷ / mithyÃd­«Âe÷ karmapathasya rÃgadve«amohai÷ prayoga÷ / mohenaiva ni«Âhà / yaduktaæ sÆtre sÃdhÃraïaæ karma asÃdhÃraïaæ karma valavatkarma durvalaæ karma ca / sÃdhÃraïaæ karma katamat / yatkarma bhÃjanaloke nÃnÃvidhaæ vikalpaæ karoti // asÃdhÃraïaæ karma katamat / yatkarma sattvaloke nÃnavidhaæ vikalpaæ karoti // api ca sattvÃnÃmanyonyÃdhipateyaæ karmÃpi / yena karmabalena sattvÃnÃmanyonyÃdhipatipratyaya÷ prokta÷ / te«ÃmanyonyÃdhipatibalatastadapyucyate sÃdhÃraïaæ karma / yata÷ sÆtre uktam / yathà sattvÃnÃmÃnyai÷ sattvai÷ saha anyonyaæ darÓanÃdikaæ nopabhogo nopalabdhi÷ / balavatkarma katamat / pratipak«abalavatpugdalasya saæcetanÅyamakuÓalaæ karma / pratipak«avalaviskÃmbhaïena vedanÅyanarakakarmaprav­tte÷ d­«ÂadharmavedanÃyÃ÷ parini«pÃdanaæ d­«ÂadharmavedanÅyanarakakarmaprav­tteranutpÃda÷ / yena tatkarma balavadityucyate / prÃtipak«ikakarmabalavata÷ sarvaæ saæcetanÅyaæ kuÓalaæ karma balavadityucyate / tatkarma niÓrityoktaæ bhagavatà mamÃryaÓrÃvakà apramÃïavaipulyakarmaïi cittaæ kuÓalaæ paribhÃvayanti abhisaæsk­te sapramÃïe karmaïi nÃk«ipanti nÃvasthÃpayanti na parihÃpayanti tatsaækhyÃte / yadapi pratipak«adurbalapugdalasya saæcetanÅyamakuÓalaæ karma tadapi kuÓalÃtkarmaïo (##) sukhavipÃko 'nuj¤Ãyate du÷khavedanÅyasya du÷khavipÃko 'nuj¤Ãyate adu÷khÃsukhavedanÅyasyÃdu÷khÃsukhavipÃko 'nuj¤Ãyate / e«o 'bhisandhi÷ tatra sÆtre / api khalu karmaprabhedastrividha÷ / saævarakarma asaævarakarma naivasaævaranÃsaævarakarma ca / saævarakarma katamat / prÃtimok«asaævarasaæg­hÅtaæ karma dhyÃnasaævarasaæg­hÅtaæ karma anÃsravasaævarasaæg­hÅtaæ karma ca // prÃtimok«asaævarasaæg­hÅtaæ karma katamat / sapta saæghopapannÃnÃæ saævarÃ÷ / bhik«usaævara÷ bhik«uïÅsaævara÷ Óik«amÃïavasaævara÷ ÓrÃmaïerasaævara÷ ÓrÃmaïerÅ saævara÷ upÃsakasaævara÷ upÃsikÃsaævara÷ upavÃsasaævaraÓca // katamaæ pugdalamadhik­tya pravrajitasaævaro vyavasthÃpita÷ / duÓcaritavivekacaritaæ kÃmavivekacaritaæ pugdalamadhik­tya / kaæ pugdalamadhik­tya upÃsakopÃsikÃsaævaro vyavasthÃpita÷ / duÓcaritavivekacaritamadhik­tya no tu kÃmavivekacaritaæ pugdalam // kaæ pugdalamadhik­tyopavÃsasaævaro vyavasthÃpita÷ / naiva duÓcaritavivekacaritaæ na kÃmavivekacaritaæ pugdalamadhik­tya // upÃsakÃnÃmekatyÃnÃæ Óik«ÃsyÃnÅyÃnÃæ Óik«asamavÃgama ityucyate / upÃsakasaævaro 'samanvÃgama ityucyate / ukta÷ samanvÃgama÷ ÓÅlavipattirapyucyate / yathà «aï¬apaï¬akÃnÃm / te«Ã mupÃsakasaævara÷ prati«idhyate na và / te«ÃmupÃsakasaævaro na prati«idhyate / kevalaæ te«ÃmupÃsakatvaæ prati«idhyate / bhik«ubhik«uïÅnÃmubhayapravrajitÃnÃæ saæghasya pak«asya saæsevopÃsanÃyogyatvÃt / paï¬aka÷ puna÷ pa¤cavidha÷ / jÃtipaï¬aka÷ År«yÃpaï¬aka÷ pak«apaï¬aka÷ Ãsecanakapaï¬aka÷ Ãpatpaï¬akaÓca // dhyÃnasaævarasaæg­hitaæ karma katamat / dau÷ÓÅlyasamutthÃpakÃnÃæ kleÓÃnÃæ vÅjopaghÃte sati kÃmebhyo vÅtarÃgasya yà virati÷ / prathamadhyÃnavÅtarÃgasya yà virati÷ / dvitÅyadhyanavÅtarÃgasya yà virati÷ / t­tÅyadhyÃnavÅtarÃgasya yà virati÷ / socyate dhyÃnasaævarasaæg­hÅtaæ kÃyavÃkkarma / (##) anÃsravasaævarasaæg­hÅtaæ karma katamat / satyadarÓanena anÃsravamanaskÃrabalena pratilabdhà anÃsravà virati÷ / socyate anÃsravasaævarasaæg­hÅtaæ karma // asaævarakarma katamat / abhijanmato và tatkarmasamÃdÃnato và tatkarmÃdhyÃcÃraniÓcaya÷ asaævara ityucyate / te punarasaævarÃ÷ katame / aurabhrikÃ÷ kaukk­ÂikÃ÷ ÓaukarikÃ÷ ÓÃkunikÃ÷ mÃtsyikÃ÷ lubdhakÃ÷ vÃgurikÃ÷ corÃ÷ ghÃtakÃ÷ govaædhakÃ÷ nÃgavaædhakÃ÷ mÃï¬alikÃ÷ nÃgamaï¬alikÃ÷ kÃrÃgÃrikÃ÷ sÆcakÃ÷ upaghÃtakÃ÷ prabh­taya÷ / naivasaævaranÃsaævara saæg­hÅtaæ karma katamat / naivasaævaranÃsaævaravihÃra÷ kuÓalÃkuÓalaæ karma // puna÷ karmaprabhedastrividha÷ / sukhavedanÅyaæ karma du÷khavedanÅyaæ karma adu÷khÃsukhavedanÅyaæ karma ca // sukhavedanÅyaæ karma katamat / kÃmÃvacarÃt t­tÅyadhyÃnaæ yÃvad yat kuÓalaæ karma // du÷khavedanÅyaæ karma katamat / akuÓalaæ karma // adu÷khÃsukhavedanÅyaæ karma katamat / t­tÅyadhyÃnÃdÆrdhvaæ yat kuÓalaæ karma / karmaprabheda÷ punastrividha÷ / d­«ÂadharmavedanÅyaæ karma upapadyavedanÅyaæ karma aparaparyÃyavedanÅyaæ karma ca // d­«ÂadharmavedanÅyaæ karma katamat / tatkarma d­«Âe dharme yasya vipÃko vipacyate / tacca maitrÅsamÃpatteruccalitasyaæ parihÃïiæ v­ddhiæ và kurvata÷ d­«Âe dharme vipÃko labhyate // yathà maitrÅsamÃpatteruccalitasya tathà araïasamÃpatteruccalitasya niurodhasamÃpatteruccalitasya strotÃpattiphalÃduccalitasya arhattvaphalÃduccalitasya ca / buddhapramukhe saæghe kuÓalamakuÓalaæ ca kurvata÷ d­«Âe dharme vipÃko labhyate // anye«Ãæ tÅvrÃÓayaprayogeïa kuÓalÃkuÓalakarmapratipannÃnÃmapi d­«Âe dharme vipÃko labhyate // upapadyavedanÅyaæ karma katamat / tatkarma anantare janmani yasya vipÃko vipacyate / (##) tadyathà paæcanÃntaryakarmÃïi / api ca yÃnyanyÃni kuÓalÃkuÓalÃni karmÃïi ye«Ãmanantare janmani vipÃko vipacyate tatsarvamucyate upapadyavedanÅyaæ karma // aparaparyÃyavedanÅyaæ karma katamat / tatkarma yasyÃnantarajanmano 'paraparyÃye«u vipÃko vipacyate / taducyate 'paraparyÃyavedanÅyaæ karma / puna÷ karmaprabhedaÓcaturvidha÷ / k­«ïaæ k­«ïavipÃkaæ karma Óuklaæ ÓuklavipÃkaæ karma k­«ïaÓuklaæ k­«ïaÓuklavipÃkaæ karma ak­«ïaÓuklÃvipÃkaæ vyÃmiÓraæ karma // k­«ïaæ k­«ïavipÃkaæ karma katamat / akuÓalaæ karma // Óuklaæ ÓuklavipÃkaæ karma katamat / traidhÃtukaæ kuÓalaæ karma // k­«ïaÓuklaæ k­«ïaÓuklavipÃkaæ karma katamat / kÃmapratisaæyuktaæ karma yat karma và ÃÓayata÷ prayogato và Óuklaæ yat karma và prayogata÷ k­«ïamÃÓayata÷ Óuklam // ak­«ïaÓuklÃvipÃkaæ vyÃmiÓraæ karma katamat / prayogÃnantaryamÃrge 'nÃsravaæ karma aviÓe«eïa ca sarvasyÃnÃsravakarmaïa÷ paripanthamÃnukÆlyasvabhÃvamadhik­tya vaækado«aka«ÃyÃïÃæ ÓauceyÃnÃæ mauneyÃnÃæ ca karmaïÃæ yathÃkramaæ vyavasthÃnaæ veditavyam / tathà ca dÃnÃni ÓauceyÃni karmÃïi / dÃnakarma katamat / nidÃnata÷ utthÃnata÷ pradeÓata÷ svabhÃvataÓca dÃnakarma vikalpyate / nidÃnam alobho 'dve«o 'mohaÓca kuÓalamÆlÃni // utthÃnaæ tÃnyeva cetanÃsahagatÃni // pradeÓo deyÃni vastÆni // svabhÃvo dÃnasaæpattikÃle kÃyavÃÇmanaskarmÃïi // dÃnasaæpat katamà / abhÅk«ïadÃnata÷ apak«apÃtadÃnata÷ icchÃparipÆraïadÃnataÓca dÃnasaæpad veditavyà / api ca aniÓritadÃnata÷ mahÃÓucidÃnata÷ parama prah­«ÂadÃnata÷ abhik«ïadÃnata÷ k«etrabhÃjanadÃnata÷ navapurÃïasaævibhÃgadÃnataÓca dÃnasaæpad veditavyà // deyasaæpat katamà / anabhidutadeyavastuta÷ aparÃpak­tadeyavastuta÷ akuthitavimaladeyavastuta÷ Óucideyavastuta÷ dharmÃrjitadeyavastutaÓca deyasaæpad veditavyà // (##) tathÃcoktaæ sÆtre ÓÅlasamanvÃgata÷ prÃtimok«asaævarasaæv­ta ÃcÃragocarasaæpanno 'ïumÃtre«vavadye«u mahÃbhayadarÓÅ Óik«ate Óik«Ãpade«u iti // kathaæ ÓÅlasamanvÃgato bhavati / viÓuddhaÓÅlanupk«aïopapannata÷ // kathaæ prÃtimok«asaævarasaæv­to bhavati / nairyÃïikaÓÅlasaædhÃraïata÷ // kathamÃcÃragocarasaæpanno bhavati / viÓuddhaÓÅlasahabhÃvato 'garhitÃnÃm // kathamaïumÃtre«vavadye«u mahÃbhayadarÓÅ bhavati // tÅvreïa gauraveïa ÓÅlaÓik«aïata÷ // kathaæ Óik«ate Óik«Ãpade«u / Óik«ÃÓÅlÃnÃæ Óik«aïata÷ // ata÷ paraæ ÓÅlamÃrabhya yad buddhena sÆtre«u nird­«Âaæ kÃyena saæv­to bhavatÅtyevamÃdi // kathamucyate kÃyena vÃcà saæv­to bhavati / saæprajanyaparig­hÅtata÷ // kathaæ kÃyavÃksaæpattyà saæpanno bhavati / ÃpattyanÃpattidÃnata÷ // kathaæ pariÓuddhakÃyavÃksamudÃcÃro bhavati / avipratisÃrÃdÅnÃæ krameïa saæpratipattyà yÃvat samÃdhilÃbhasanniÓraya ta÷ // kathaæ kuÓalakÃyavÃksamudÃcÃro bhavati / kli«ÂavitarkavyavatÅrïata÷ // kathamanavadyakÃyavÃksamudÃcÃro bhavati / mithyÃpraïidhiparivarjanena brahmacaryabhÃvanÃta÷ // kathamavyÃvadhyakÃyavÃksamudÃcÃro bhavati / pare«Ãmanavaj¤ayà sukhasaævÃsata÷ / kathamÃnulomikÃyavÃksamudÃcÃro bhavati / nirvÃïaprÃptyanukÆlata÷ / katha manucchavikakÃyavÃksamudÃcÃro bhavati / kuÓalasya cchÃdanato 'kuÓalasya prakÃÓanataÓca // kathamaupayikakÃyavÃksamudÃcÃro bhavati / sabrahmacaryagrahaïaÓÅlata÷ // kathaæ pratirÆpakÃyavÃksamudÃcÃro bhavati / guru«u gurusthÃnÅye«u cÃnihitamÃnata÷ // kathaæ pradak«iïakÃyÃyavÃksamudÃcÃro bhavati / avavÃde pradak«iïaprÃhitata÷ // kathamataptakÃyavÃksamudÃcÃro bhavati / ka«ÂapohÅnÃdhimukti vivarjitata÷ // kathamatanutÃpyakÃyavÃksamudÃcÃro bhavati / samuts­«ÂabhogakarmÃntÃvipratisÃrita÷ / kathamavipratisÃrikÃyavÃksamudÃcÃro bhavati / alpamÃtreïÃsaætu«ÂÃvipratisÃritayà // yaduktaæ bhagavatà yathà sattvÃ÷ / karmasvakà karmadÃyÃdÃ÷ karmayonÅyÃ÷ karmapratisaraïÃ÷ karma sarvÃn sattvÃn vibhajati uccanÅcatayà hÅnapraïÅtatayà (##) iti // kathaæ sattvÃ÷ karmasvakà bhavanti / svayaæk­takarmanipÃkapratisaævedanÃtÃmupÃdaya // kathaæ karmadÃyÃdà bhavanti / svayaæ k­takarmavipÃkapratisaævedanatÃyÃæ kuÓalÃkuÓalÃnÃæ karmaïÃmanyonyadÃyÃdatÃmupÃdÃya // kathaæ karmayonÅyà bhavanti / sattvÃnÃæ mahetuvi«amahetuvivarjitayonitÃmupÃdÃya // kathaæ karmapratisaraïà bhavanti / pratipak«akarmaviÓi«ÂakarmabandhanÃÓrayatÃmupÃdÃya // kathaæ karmaïà sattvo uccanÅcà bhavanti / yat karmaïà sugatau durgatau vÃtmabhÃvaprabhedaæ labhante // kathaæ hÅnapraïÅtà bhavanti / yat sattvà guïado«aprabhedena samanvÃgatà bhavanti // yaduktaæ bhagavatà sattvÃnÃæ karmavipÃko 'cintya iti / tatra kathaæ karmavipÃkaÓcintya÷ kathaæ karmavipÃko 'cintya÷ / kuÓalasya karmaïo devamanu«yagatisvi«Âa vipÃkalà bhaÓcintya÷ / akuÓalasya karmaïo hÅnÃsu tis­«u durgati«u ani«ÂavipÃkalÃbhaÓcintya÷ / ayaæ cintya÷ // yena karmaïà sattvÃnÃmÃtmabhÃvavipÃkavaicitryamabhunirvarttate so 'cintya÷ / tadeva kuÓalÃkuÓalaæ karmasthÃnavastuhetuvipÃkaprakÃrÃdiprabhederacintyam / vividhavÃhyavastuvaicitryÃbhinirvarttakaæ karmÃcintyam / maïimantraupadhimu«Âiyogapratisaæyuktaæ karmÃcintyam / yoginÃæ prabhÃvakarmacintyuam / bodhisattvÃnÃæ vaÓitÃbhi÷ kriyamÃïaæ karmà citnyam / tadyathà ÃyurvaÓitayà cittavaÓitayà pari«kÃravaÓitayà karmavaÓitayà upapattivaÓitayà adhimuktivaÓitayà praïidhÃnavaÓitayà ­ddhivaÓitayà j¤ÃnavaÓitayà dharmavaÓitayà / evaæ ca bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃmevamÃdibhirvaÓitÃbhiryatkarma kriyate tadacintyam / sarve«Ãæ buddhÃnÃæ vuddhak­tyÃnu«ÂhÃnaæ karmÃcintyam // tathà ca samudayasatyaæ samÃsato lak«aïaprabhedena caturvidham / hetulak«aïaæ samudayalak«aïaæ prabhavalak«aïaæ pratyalak«aïaæ ca / hetulak«aïaæ katamat / punarbhavavÃsanÃyà ÃhÃrakaæ kÃraïaæ heturiti hetulak«aïaæ veditavyam // samudayalak«aïaæ katamat / te«Ãæ te«ÃmupacitavÃsanÃnÃæ sattvÃnÃæ tasmiæstasmin sattvanikÃye udayasya kÃraïamiti (##) samudayalak«aïaæ veditavyam // prabhuvalak«aïaæ katamat / pratyÃtmaæ santÃnÃnÃæ sarvaprakÃraprakar«odbhavasya kÃraïamiti prabhavalak«aïaæ veditavyam // pratyalak«aïaæ katamat / sattvÃnëÃnpaprÃptyatyayakÃraïamiti pratyayakÃraïaæ veditavyam // (atha viniÓcaye satyaparicchede prathame t­tÅyo bhÃga÷) / nirodhasatyaæ katamat / lak«aïata÷ gÃmbhÅryata÷ saæv­tita÷ paramÃrthata÷ aparipÆrita÷ paripÆrita÷ niralaækÃrata÷ sÃlaækÃrata÷ Óe«ata÷ aÓe«ata÷ agrata÷ paryÃyataÓca nirodhasatyaæ veditavyam // lak«aïata÷ katamat / tathatÃyÃmÃrya mÃrge kleÓÃnÃmanutpÃdo yo nirodhÃÓrayo nirodhako nirodhasvabhÃvo và // tannirodhasatyalak«aïam // yaduktaæ bhagavatà cak«u÷ Órotre ghrÃïajivhÃkÃyÃ÷ / manaÓca te«u Ãyatane«u nÃmarÆpayorÃtyantikanirodho na Óe«a÷ iti / yaccoktaæ tadÃyatanaæ veditavyaæ yathà cak«uÓca nirudhyate rÆpasaæj¤Ã ca virajyate yÃvat manaÓca nirudhyate dharmasaæj¤Ã ca virajyate iti / anena nayena ÃlambanÃnÃæ prÃpaïaæ tathatÃyÃmÃlambanÃdÆrdhvaæ sÃsravÃïÃæ dharmÃïÃæ nirodha÷ / tannirodhasatya lak«aïam // gÃmbhÅryata÷ katamat / yat te«Ãæ saæskÃrÃïÃmuparamÃnnirodha÷ / tathoparamÃt te«Ãæ saæskÃrÃïÃæ nirodho nÃnyo vÃcya÷ nÃnanyo vÃcya÷ nÃpyanyo nÃpyananyo vÃcya÷ na naivÃnyo nÃnanyo vÃcya÷ // kuta÷ / ni«prapa¤cata÷ / asmiæstvarthe prapa¤cotpatti÷ na saæcintyà na mÃrgeïa na nyÃyena na kuÓalaprayogeïa cintyà iti / yaduktaæ bhagavatà te«Ãæ «aïïÃæ spra«ÂÃvyayatanÃnÃæ k«ayo virÃgo nirodho vyupaÓamo 'staægama ityevamÃdi / syÃdanya÷ syÃdananya÷ syÃdanyo 'pi nÃnyo 'pi (##) syÃnnaivÃnyo nÃnanyo 'pi iti ni«prapa¤ca prapa¤ca utpadyate // yÃvat «a¬ÃyatanÃni tÃvat prapa¤cÃ÷ // yadà «a¬ÃyatanÃnÃæ nirodhaÓcheda÷ tadà prapa¤cÃnÃæ virati÷ // saæv­tita÷ katamat / laukikamÃrgairvÅjanigraheïa yo nirodho labhyate / ato bhagavatà tadÃæÓikanirvÃïamityucyate // paramÃrthata÷ katamat / Ãryapraj¤ayà bÅjanirmÆlanena yo nirodho labhyate // aparipÆrita÷ katamat / Óaik«ÃïÃæ strotÃpannaphalasaægraheïa và sak­dÃgamiphalasaægraheïa và anÃgÃmiphalasaægraheïa và yo nirodha÷ // paripÆrita÷ katamat / aÓaik«yÃïÃmarhattvaphalasaægraheïa yo nirodha÷ // niralaækÃrata÷ katamat / praj¤ÃvimuktÃnÃmarhatÃæ yo nirodha÷ // sÃlaækÃrata÷ katamat / ubhayabhÃga vimuktÃnÃæ traividyÃnÃæ «a¬abhij¤ÃnÃmarhatÃæ yo nirodha÷ // Óe«ata÷ katamat / sopadhiÓe«o yo nirodha÷ // aÓe«ata÷ katamat / nirupadhiÓe«o yo nirodha÷ // agrata÷ katamat / buddhÃnÃæ bodhisattvÃnÃmaprati«ÂhitanirvÃïasaægraheïa yo nirodha÷ / sparÓavihÃriïÃæ sarve«Ãæ sattvÃnÃæ hitasukhÃdhi«ÂhÃnata÷ // paryÃyata÷ katamat / aÓe«aprahÃïaæ pratini÷sarga÷ vyantÅbhÃva÷ k«ayo virÃgo nirodho vyupaÓamo 'staægama ityevamÃdi // kimupÃdÃyocyate aÓe«aprahÃïam / pariÓi«ÂÃni padÃnyupÃdÃya // kimupÃdÃyocyate pratini÷sarga÷ / paryavasthÃnapratini÷saraïatÃmupÃdÃya // kimupÃdÃyocyate k«aya÷ / darÓanamÃrgeïa pratipak«avisaæyogalÃbhatà mupÃdÃya // kimupÃdÃyocyate virÃga÷ / bhÃvanÃmÃrgeïa pratipak«avisaæyogalÃbhatÃmupÃdÃya // kimupÃdÃyocyate nirodha÷ / ÃyatyÃæ tatphaladu÷khÃnutpattitÃmupÃdÃya // kimupÃdÃyocyate vyupaÓama÷ / d­«Âe dharme tatphalacettadu÷khÃsamudÃcÃratÃmupÃdÃya // kimupÃdÃyocyate 'staægama÷ / sopadhiÓe«a nirodhatÃmupÃdÃya // kimupÃdÃya sa nirodha÷ punarasaæsk­tamityucyate / lak«aïatrayavirahatÃmupÃdÃya // kimupÃdÃya sa nirodha÷ punardurdarÓa ityucyate / carmacak«u«o divyacak«u«aÓca (##) gocarÃtikamaïatÃmupÃdÃya // kimupÃdÃya sa nirodha÷ punaracalamityucyate / mati«u saæcÃrabirahamÃmupÃdÃya // kimupÃdÃya sa nirodha÷ punaramata mityucyate / t­«ïÃtrayavirahatÃmupÃdÃya // kimupÃdÃya sa nirodha÷ punaram­tamityucyate / skandhamÃravirahatÃmupÃdÃya // kimuipÃdÃya sa nirodha÷ punaranÃsravamityucyate / sarva kleÓamÃravirahatÃmupÃdÃya // kimupÃdÃya sa nirodha÷ punarlayanamityucyate / anavadyaprÅtisukhasaæniÓrayatÃmupÃdÃya // kimupÃdÃya sa nirodha÷ punardvÅpamityucyate / traidhÃtukaparicchedatÃmupÃdÃya // kimupÃdÃya sa nirodha÷ punastrÃïamityucyate / sarvamahÃdu÷khopadravÃpagamatÃmupÃdÃya // kimupÃdÃya sa nirodha÷ puna÷ Óaraïamityucyate / ÃÓayaprayogayoravandhyapadasthÃnatÃmupÃdÃya // kimupÃdÃya sa nirodha÷ puna÷ parÃyaïamityucyate / sarvasya paramÃryatvasyÃgamanapadasthÃïatÃmupÃdÃya // kimupÃdÃya sa nirodha÷ punaracyutamityucyate / jÃtivirahatÃmupÃdÃya // kimupÃdÃya sa nirodha punarnirvÃramityucyate / sarvakleÓasantÃpavirahatÃæ sarvecchÃlÃbhadu÷khamahÃsantÃpavirahatÃæ copÃdÃya // kimupÃdÃya sa nirodha÷ punarni«padÃridÃhamiotyute / sarva ÓokaparidevanÃdu÷khadaurmanasya vik«epavirahatÃmupÃdÃya // kimupÃdÃya sa nirodha÷ puna÷ k«emamityucyate / hiæsà bhayarahitavihÃrapadasthÃnatÃmupÃdÃya // kimupÃdÃya sa nirodha÷ puna÷ Óivamityucyate / lÃbhavastupadasthÃna tÃmupÃdÃya // kimupÃdÃya sa nirodha÷ puna÷ sauvarïikamityucyate paramÃrthasukhÃdhi«ÂhÃnatÃmupÃdÃya // kimupÃdÃya sa nirodha÷ puna÷ svastyayanamityucyate / tatsukhaprayogaprÃptipadasthÃnatÃmupÃdÃya // kimupÃdÃya sa nirodha÷ punarogyamityucyate / sarvÃvaraïaro gavirahatÃmupÃdÃya // kimupÃdÃya sa nirodha÷ punarÃrnijyamityucyate / sarvavik«epavirahatÃmupÃdÃya // kimupÃdÃya sa nirodha÷ punarnirvÃïamityucyate / animittaÓÃntamahà sukhavihÃrapadasthÃnatÃmupÃdÃya / kimupÃdÃya sa nirodha÷ punarajÃtamityucyate / pratisaædhyupapattivirahatÃmupÃdÃya // kimupÃdÃya sa nirodha÷ punarabhÆtamityucyate / taduttarakÃlotpattivirahatÃmupÃdÃya // (##) kimupÃdÃya sa nirodha÷ punarask­tamityucyate / pÆrvÃntakarmakleÓabalavadà vedhavirahatÃmupÃdÃya // kimupÃdÃya sa nirodha÷ punarasaæsk­tamityucyate / vartamÃnakarma kleÓÃnabhisaæskÃra padasthÃnatÃmupÃdÃya / kimupÃdÃya sa nirodha÷ punaranutpannamityucyate / anÃgatasantatyutpÃdavirahatÃmupÃdÃya // tathà nirodhasatyasya samÃsataÓcatvÃro lak«aïaprabhedÃ÷ / nirodhalak«aïaæ ÓÃntalak«aïaæ praïÅtalak«aïaæ ni÷saraïalak«aïaæ ca / kimupÃdÃya nirodhalak«aïam / kleÓavisaæyogatÃmupÃdÃya // kimupÃdÃya ÓÃntalak«aïam / du÷khavisaæyogatÃmupÃdÃya / kimupÃdÃya praïÅtalak«aïam / sukhaÓucyadhi«ÂhÃnatÃmupÃdÃya // kimupÃdÃya ni÷saraïalak«aïam / nityahitÃdhi«ÂhÃnatÃmupÃdÃya // (atha viniÓcaye satyaparicchede prathame caturtho bhÃga÷) mÃrgasatyaæ katamat / yena du÷khaæ parijÃnÅte samudayaæ prajahÃti nirodhaæ sÃk«Ãtkaroti mÃrgaæ bhÃvayati / etat saæk«epeïa mÃrgasatyalak«aïamityucyate // puna÷ mÃrga÷ pa¤cavidha÷ / saæbhÃramÃrga÷ prayogamÃrga÷ darÓanamÃrga bhÃvanÃmÃrga÷ ni«ÂhÃmÃrgaÓca / saæbhÃramÃrga÷ katama÷ / p­thagjanÃnÃæ ÓÅlam indriyadvÃrarak«Ã bhojane mÃtrÃj¤atà prathamarÃtrau taduttararÃtri«u và nityamamiddhaæ vÅryabhÃvanà ÓamathavipaÓyanà saæprajanyavihÃraÓca // yadvà punaranyadaupani«adaæ kuÓalam ÓrutamayÅ praj¤Ã cintÃmayÅ praj¤Ã bhÃvanÃmayÅ praj¤Ã // tadbhÃvanayà abhisamayavimok«asthÃnabhÃjanÃæ pratilabhate / prayogamÃrga÷ katama÷ / ya÷ saæbhÃramÃrga÷ sa prayogamÃrga÷ / yastu prayogamÃrga÷ sana saæbhÃramÃrga÷ / saæbhÃramÃrgopacitÃni nirvedhabhÃgÅyÃni kuÓalamÆlÃni Æ«magata÷ mÆrdhÃna÷ satyÃnukÆlak«Ãnti laukikÃgradharmaÓca // Æ«magataæ katamat / pratyÃtmaæ satye pvÃlokalabdha÷ samÃdhi÷ praj¤Ã saæyogaÓca // mÆrdhÃnaæ katamat / pratyÃtmaæ satye«vÃlokav­ddha÷ samÃdhi÷ praj¤Ã saæyogaÓca // satyÃnukÆlak«Ãnti÷ katamà / pratyÃtmaæ satye«vekadeÓapravi«ÂÃnus­ta÷ (##) samÃdhi÷ praj¤Ã saæyogaÓca // laukikÃgradharma÷ katama÷ / pratyÃtmaæ satye«vÃnantaryacittasamÃdhi÷ praj¤Ã saæyogaÓca // darÓanamÃrga÷ katama÷ / samÃsato laukikà gradharmÃnantaramanupalambha÷ samÃdhi÷ praj¤Ã saæyogaÓca // samasamÃlambyÃlambanaj¤Ãmapi tat / pratyÃtmamapanÅtasattvasaæketadharmasaæketasarvato 'panÅtobhayasaæketÃlambanadharmaj¤Ãnamapi tat // prabhedaÓa÷ ÓunardarÓanamÃrgo laukikÃgradharmÃnantaraæ du÷khe dharmaj¤Ãnak«Ãnti÷, du÷khe dharmaj¤Ãnaæ du÷khe 'nvayaj¤Ãnak«Ãnti÷ du÷khe 'nvayaj¤Ãnaæ samudaye dharmaj¤Ãnak«Ãnti÷ samudaye dharmaj¤Ãnaæ samudaye 'nvayaj¤Ãnak«Ãnti÷ samudaye 'nvayaj¤Ãnaæ nirodhe dharmaj¤Ãnak«Ãnti÷ nirodhe dharmaj¤Ãnaæ nirodhe 'nvayaj¤Ãnak«Ãnti÷ nirodhe 'nvayaj¤Ãnaæ mÃrge dharmaj¤Ãnak«Ãntiæ mÃrge dharmaj¤Ãnaæ mÃrge 'nvayaj¤Ãnak«Ãnti÷ mÃrge 'nvayaj¤Ãnam // evaæca «o¬aÓa j¤Ãnak«ÃntibhirdarÓanamÃrgaprabhedÃ÷ // dukhaæ katamat / du÷khasatyam // du÷khe dharma÷ katama÷ / du÷khasatyÃdhipateya÷ ÓÃsanadharma÷ // dharmaj¤Ãnaæ katamat / prayogamÃrge satyÃdhipateyaæ dharmavicÃraïÃj¤Ãnam // j¤Ãnak«Ãnti÷ katamà / pÆrvÃdhipatibalavicÃraïÃmupÃdÃya pratyÃtmaæ du÷khasatye pratyak«ÃnubhÃvinÅ anÃsravà praj¤Ã / yayà praj¤Ãyà du÷khadarÓanaprahÃtavyÃn sarvakleÓÃn prajahÃti / tasmÃducyate du÷khe dharmaj¤Ãnak«Ãntiriti // du÷khe dharmaj¤Ãnaæ katamat / k«Ãntyanantaraæ yena j¤Ãnena pÆrvoktebhya÷ kleÓebhyo vimuktiæ sÃk«Ãtkaroti / tasmÃducyate du÷khe dharmaj¤Ãnamiti / du÷khe anvayaj¤Ãnak«Ãnti÷ katamà / du÷khe dharmaj¤Ãnak«ÃntyÃæ du÷khe dharmaj¤Ãne ca pratyÃtmaæ pratyak«ÃnubhÃvinÅ anÃsravà praj¤Ã utpadyate yaduttaramanvaya e«a ÃryadharmÃïÃm / tasmÃducyate du÷khe anvayaj¤Ãnak«Ãnti÷ // du÷khe anvayaj¤Ãnaæ katamat / tadanantaramanÃsravaæ j¤Ãnamutpadyate / yena j¤Ãnena du÷khe anvayaj¤Ãnak«ÃntimupadhÃrayati / tad du÷khe 'nvayaj¤Ãnamityucyate // tadvadanye«u satye«u yathÃyogyam / (##) k«Ãntirj¤Ãnak«ayo j¤eya÷ / tatra avasthÃyÃæ dharmak«Ãntij¤Ãnai÷ grÃhyÃvanogha÷ / anvayak«Ãntij¤ÃnairgrÃhakÃvabodha÷ / api ca e«u sarve«u k«Ãntij¤Ãne«u animittaprek«ÃvihÃrÅ veditavya÷ // ime «o¬aÓa cittak«aïà darÓanamÃrga ÃkhyÃta÷ // j¤eye j¤ÃnotpattiparisamÃptirekaÓcittalak«aïo veditavya÷ // sarvaæ hi mÃrgasatyaæ caturbhi÷ prakÃrairanugantavyam / vyavasthÃnata÷ vikalpanata÷ anubhavata÷ paripÆritaÓca / vyavasthÃnata÷ katamat / yathÃsvamadhigamani«ÂhÃprÃptÃ÷ ÓrÃvakÃdaya÷ / tatp­«Âhalabdhena j¤Ãnena prÃpaïanimittapramÃïai÷ nÃmapadavya¤janakÃyai÷ mÃrgasatyaæ vyavasthÃpayanti / vikalpanata÷ katamat / abhisamayaprayuktà laukikena j¤Ãnena yathÃvyavasthÃnaæ vikalpoyanto yadabhyasyanti // anubhavata÷ katamat / tathÃbhyasyanto mayà (?yadÃ)dito darÓanamÃrgÃkhyÃæ lokottarÃæ ni«prapa¤cÃvasthÃæ pratyÃtmamanubhavati // paripÆrita÷ katamat / tadÆrdhvaæ yÃmÃÓrayapariv­ttiæ paripÆrya yÃvadadhigamani«ÂhÃæ prÃpnuvanti / tena punaradhigamani«ÂhÃprÃptÃstatp­«Âhalabdhena j¤Ãnena nÃmapadavya¤janakÃyai÷ mÃrgasatyaæ vyavasthÃpayanti // yaduktaæ sÆtre viraj¤o vÅtamalaæ dharme«u dharmacak«urÆdapÃdi iti / taddarÓanamÃrgamadhik­tyoktam / tatra dharmak«Ãntibhirviraja÷ dharmaj¤ÃnairvÅtamalam parij¤ayà prahÃïena mÃrgaÓuddhilÃbhena ca // yaduktaæ sÆtre d­«Âadharmà prÃptadharmà viditadharmà paryavagìhadharmà sarvai÷ tÅrïakÃæk«a÷ tÅrïavicikitsa÷ aparapratyaya÷ ÓÃstu÷ ÓÃsano 'nanyaneya÷ dharme«u vaiÓÃradyaprÃpta iti tadapi darÓanamÃrgamadhik­tyoktam / d­«Âadharmà dharmak«Ãntibhi÷ / prÃptadharmà dharmaj¤Ãnai÷ / viditadharmà anvayak«Ãntibhi÷ / paryavagìhadharmà anvayaj¤Ãnai÷ / sarvai÷ tÅrïakÃæk«a÷ svÃdhigame k«Ãntij¤Ãnai÷ kÃæk«ÃbhÃvena / tÅrïavicikitsa÷ parÃdhigame tadavasthasya vimatyabhÃvena / aparapratyaya÷ mÃrgabhÃvanÃyÃæ na parata÷ svayaæ kuÓalÃvarjanena / ÓÃstu÷ ÓÃsane 'nanyaneya÷ buddhaÓÃsane (##) 'nyatÅrthyairaneyatÃmupÃdÃya / dharme«u vaiÓÃradyaprÃpta÷ adhigamanÃramya paripraÓnadharme«u alÅnacittatÃmupÃdÃya / bhÃvanÃmÃrga÷ katama÷ / darÓanamÃrgÃdÆrdhvaæ laukiko mÃrgo lokottaramÃrga÷ m­dumÃrgo madhyamÃrgo 'dhimÃtro mÃrga÷ prayogamÃrga÷ ÃnantaryamÃrga÷ vimuktimÃrga÷ viÓe«amÃrgaÓca // laukiko mÃrga÷ katama÷ / laukikaæ prathamaæ dhyÃnaæ dvitÅyaæ t­tÅyaæ caturthaæ dhyÃnamÃkÃÓÃnattyÃyatanaæ vij¤ÃnÃnantyÃyatanamÃki¤catyÃyatanaæ naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤Ãyatanaæ ca // ta ete dhyÃnÃrÆpyÃ÷ saækleÓavyavadÃnavyavasthÃna viÓuddhibhirveditavyÃ÷ // kathaæ saækleÓata÷ / catvÃryavyÃk­tamÆlÃni t­«ïà d­«ÂirmÃno 'vidyà ca // t­«ïayà ÃsvÃda saækleÓena saækliÓyate // d­«Âyà d­«ÂyuttaradhyÃyitayà saækliÓyate / mÃnena mÃnottaradhyÃyitayà saækliÓyate / avidyayà vicikitsottaradhyÃyitayà saækliÓyate / tathà ca saækli«ÂacetasÃæ rÆpÃrÆpyÃvacarÃ÷ kleÓopakleÓÃ÷ pravarttante // kathaæ vyavadÃnata÷ / Óuddhakà dhyÃnÃrÆpyÃ÷ kuÓalatvÃd vyavadÃtà ityucyante // kathaæ vyavasthÃnata÷ / aÇgavyavasthÃnata÷ samÃpattivyavasthÃnata÷ mÃtrÃvyavasthÃnata÷ saæj¤ÃkaraïavyavasthÃnaÓca // kathamaÇgavyavasthÃnata÷ / prathamaæ dhyÃnaæ pa¤cÃÇgam / pa¤cÃÇgÃni vitarko vicÃra÷ prÅti÷ sukhaæ cittaikÃgratà ca // dvitÅyaæ dhyÃnaæ caturaÇgam / catvÃryaÇgÃni adhyÃtmasaæprasÃda÷ prÅti÷ sukhaæ cittaikÃpratà ca // t­tÅyaæ dhyÃnaæ pa¤cÃÇgam / pa¤cÃÇgÃni upek«Ã sm­ti÷ saæprajanyaæ sukhaæ cittaikÃgratà ca // caturthaæ dhyÃnaæ caturaÇgam / catvÃryaÇgÃni upek«ÃpariÓuddhi÷ sm­tipariÓuddhi÷ adu÷khÃsukhà vedanà cittaikÃgratà ca // pratipak«ÃÇgamupÃdÃya anuÓaæsÃÇgamupÃdÃya tadubhayÃÓrayasvabhÃvÃÇgaæ copÃdÃya Ãrupye«vaÇgavyavasthÃnaæ nÃsti / ÓamathaikarasatÃmupÃdÃya // kathaæ samÃpattivyavasthÃnata÷ / saptabhirmanaskÃrai÷ prathamaæ dhyÃnaæ samÃpadyate / evaæ yÃvannaivasaæj¤ÃnÃsaæj¤Ãyatanaæ ca // sapta manaskÃrÃ÷ katame / lak«aïaprati saævedÅ manaskÃra÷ Ãdhimok«ika÷ prÃviveja÷ ratisaægrÃhaka÷ mÅmÃæsaka÷ prayogani«Âha÷ prayogani«ÂhÃphalaÓca (##) manaskÃra÷ // kathaæ mÃtrÃvyavasthÃnata÷ / prathamaæ dhyÃnaæ suduparibhÃvitaæ madhyaparibhÃvitamadhimÃtraparibhÃvitaÓca // [tadyathÃ] prathamaæ dhyÃnametraæ Ói«ÂÃni dhyÃnÃnyÃrÆpyÃÓca // m­dumadhyÃdhimÃtraparibhÃvitasya prathamasya dhyÃnasya phalaæ trividhà prathamà dhyÃnopapatti÷ / yathà prathamasya dhyÃnasya evaæ Ói«ÂÃnÃæ dhyÃnÃnÃæ trividhà dhyÃnopapatti÷ / ÃrÆpye«u sthÃnÃntarÃbhÃvamupÃdÃyopapattibhedo nÃsti / tatra m­dumadhyÃdhimÃtraparibhÃvitatvÃdÃrÆpyÃïÃmupapattÃvuccanÅcatà hÅnapraïÅtatà praj¤Ãyate // kathaæ saæj¤ÃkaraïavyavasthÃnata÷ / prathamadhyÃnasaæg­hÅtÃnyÃvata÷ samÃdhÅn buddhabodhisattvÃ÷ samÃpadyante / te«Ãæ ÓrÃvakapratyekabuddhà nÃmÃbhij¤Ã api na bhavanti / yathà prathamadhyÃnasaæg­hÅtÃnevamavaÓi«ÂadhyÃnasaæg­hÅtÃnyaduta dhyÃnapÃramitÃæ niÓritya // kathaæ viÓuddhita÷ / prÃntakoÂikaæ prathamaæ dhyÃnaæ yÃvannaiva saæj¤ÃnÃsaæj¤Ãyatanaæ viÓuddhirityucyate // lokottaro mÃrga÷ katama÷ / bhÃvanÃmÃrge du÷khasamudayanirodhamÃrgaj¤ÃnÃni dharmaj¤ÃnÃnvayapak«yÃïi taiÓca saæprayukta÷ samÃdhi÷ prathamaæ và dhyÃnaæ yÃvadÃki¤canyÃyatanaæ naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤Ãyatanaæ, laukikameva aparisphuÂaæ saæj¤ÃpracÃratÃmupÃdÃya / tata ÓcÃnimittamityucyate // yathoktaæ bhagavatà yÃvadeva saæj¤ÃsamÃpatti÷ tÃvadÃj¤Ãprativedha iti / nirodhasamÃpattirlokottarà manu«ye«vabhinirhiyate / manu«ye«va bhinirh­tà manu«ye«urÆpadhÃtau và saæmukhÅkriyate / ÃrÆpye«va syÃ÷ saæmukhÅbhÃvo nÃsti / ÓÃntavimok«avipÃkavihÃrÅïÃæ tadyatnÃnÃrambhatÃmupÃdÃya // (##) m­dumÃrga÷ katama÷ / m­dum­durm­dumadhyo m­dvadhimÃtraÓca yena traidhÃtukÃvacarÃïà kleÓÃnÃæ bhÆmau bhÆmÃvadhimÃtrÃdhimÃtramadhimÃtramadhyamadhimÃtrÃm­duæ kleÓaprakÃra prajahÃti // madhyo mÃrga÷ katama÷ / madhyam­durmadhyamadhyo madhyÃdhimÃtraÓca yena traidhÃtukÃvacarÃïÃæ kleÓÃnÃæ bhÆmau bhÆmau madhyÃdhimÃtraæ madhyamadhyaæ madhyam­duæ kleÓaprakÃraæ prajahÃti // adhimÃtro mÃrga÷ katama÷ / adhimÃtram­duradhimÃtramadhyo 'dhimÃtrÃdhimÃtraÓca yena traidhÃtukÃvacarÃïÃæ kleÓÃnÃæ bhÆmau bhÆmau m­dvadhimÃtraæ m­dumadhyaæ m­dum­duæ kleÓaprakÃraæ prajahÃti // prayogamÃrga÷ katama÷ / yena kleÓaæ prajahÃti // ÃnantaryamÃrga÷ katama÷ / yasyÃnantaraæ nirantara÷ kleÓa÷ prahÅïo bhavati // vimuktimÃrga÷ katama÷ / yena prahÅïe kleÓe vimuktiæ sÃk«Ãtkaroti // viÓe«amÃrga÷ katama÷ / tadanyasya kleÓaprakÃrasya prayogÃnantaryavimuktimÃrgÃ÷ viÓe«amÃrga÷ / api khalu kleÓaprahÃïaprayogaæ nirÃk­tya dharmacintÃyÃæ và prayuktasya dharmavihÃre và samÃpattiviÓe«e và yo mÃrga÷ / api khalu vaiÓe«ikÃn guïÃnabhinirharato và yo mÃrga÷ // mÃrgabhÃvanà katamà / pratilaæbhabhÃvanà ni«evaïabhÃvanà nirdhÃvanabhÃvanà pratipak«abhÃvanà ca // pratilambhabhÃvanà katamà / anutpannÃnÃæ kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃmutpÃdÃya yà bhÃvanà // ni«evaïabhÃvanà katamà / utpannÃnÃæ kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ sthitaye asaæmo«Ãya bhÆyobhÃvÃya v­ddhivipulatÃyai yà bhÃvanà / nirdhÃvanabhÃvanà katamà / utpannÃnÃæ pÃpakÃnÃmakuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ prahÃïÃya yà bhÃvanà // pratipak«abhÃvanà katamà / anutpannÃnÃæ pÃpakÃnÃmakuÓakunÃæ dharmÃïÃmanutpÃdÃya (##) yà bhÃvanà // api khalu mÃrga utpadyamÃna÷ svÃæ vÃsanÃmava sthÃpayati sà pratilambhabhÃvanà / sa eva saæmukhÅbhÆto bhÃvanÃæ gacchati sà ni«evaïabhÃvanà / svamÃvaraïaæ vijahÃti sà nirdhÃvanabhÃvanà / vihÅna ÓcÃvaraïamÃyatyÃmanutpattidharmatÃyÃmavasthÃpayati sà pratipak«abhÃvanà // api khalu caturvidha÷ pratipak«a÷ vidÆ«aïÃpratipak«a÷ prahÃïapratipak«a÷ ÃdhÃrapratipak«a÷ dÆrÅbhÃvapratipak«aÓca pratipak«abhÃvanetyucyate // vidÆ«aïÃpratipak«a÷ katama÷ / sÃsrave«u saæskÃre«vÃdÅnavadarÓanam // prahÃïapratipak«a÷ katama÷ / prayogÃntaryamÃrga÷ // Ãdharapratipak«a÷ katama÷ / vimuktimÃrga÷ / dÆrÅbhÃvapratipak«a÷ katama÷ // tadu parimo mÃrga÷ // api khalu vastuparÅk«ÃmÃrga÷ vyÃvasÃyiko mÃrga÷ samÃdhiparikarmamÃrga÷ abhisamayaprÃyogiko mÃrga÷ abhisamayaÓli«Âo mÃrga÷ abhisamayamÃrga÷ viÓuddhinairyÃïiko mÃrga÷ niÓrayendriyabhinno mÃrga÷ Óik«ÃtrayapariÓodhano mÃrga÷ sarvaguïanirhÃrako mÃrga÷ mÃrgasaægrahamÃrgaÓca mÃrga ityucyate // sa punare«a yathÃkramaæ saptatriæÓadabodhipak«Ã dharmÃ÷ catasra÷ pratipada÷ catvÃri dharmapadÃni Óamatha(ai) vipaÓyanà triïÅ cendriyÃïÅ // sm­tyupasthÃnÃnÃmÃlamvanaæ svabhÃva÷ sahÃya÷ bhÃvanà bhÃvanÃphala¤ca veditavyam / yathà sm­tyupasthÃnÃnÃmevamavaÓi«ÂÃnÃæ bodhipak«ÃïÃm // sm­tyupasthÃnÃnÃmÃlambanaæ katamat / kÃyo vedanà cittaæ dharmÃ÷ // api khalvÃtmÃÓrayavastu Ãtmopabhogavastu Ãtmavastu ÃtmasaækleÓavyavadÃnavastu ca // svabhÃva÷ katama÷ / praj¤Ã sm­tiÓca // sahÃya÷ katama÷ / tatsaæprayuktÃÓcittacaitasikà dharmÃ÷ / bhÃvanà katamà / adhyÃtmaæ kÃyÃdi«u kÃyÃdyanupaÓyanà // yathà adhyÃtmamevaæ bahirdhà adhyÃtmavahirdhà // adhyÃtmaæ kÃya÷ katama÷ / yÃnyasmin kÃye ÃdhyatmikÃni rÆpÅïyÃyatanÃni // bahirdhÃkÃya÷ katama÷ / bahirdhà rÆpÅïyÃyatanÃni // adhyÃtmavahirddhà kÃya÷ katama÷ / ÃdhyÃtmikÃyatanasaæbaddhÃni (##) bÃhyÃnyÃyatanÃni / indriyÃdhi«ÂhÃnÃni pÃrasÃntÃnikÃni cÃdhyÃtmikÃni rÆpÅïyÃyatayÃni / kÃye kÃyÃnupaÓyanà katamà / yà vikalpapratibimbakÃyena prak­tibimbakÃyasya samatÃpaÓyanà / adhyÃtmaæ vedanà katamà / adhyÃtmaæ kÃyamupÃdÃyotpannà vedanà // bahirddhà vedanà katamà / bahirddhà kÃyamupÃdayotpannà vedanà // adhyÃtmabahirddhà vedanà katamà / adhyÃtmÃbahirddhÃkÃyamupÃdÃyotpannÃvedanà // yathà vedanà evaæ cittaæ dharmÃ÷ // yathà kÃye kÃyÃnupaÓyanà evaæ vedanÃdi«u vedanÃdyanupaÓyanà yathÃyogaæ veditavyÃ÷ / api khalu bhÃvanà chando vÅryaæ vyÃyÃma utsÃha÷ utsƬhiraprativÃïi÷ sm­ti÷ saæprajanyaæ apramÃdaÓca // chandabhÃvanà amanasikaropakleÓapratipak«eïa / vÅryabhÃvanà kausÅdyopakleÓapratipak«eïa / vyÃyÃmabhÃvanà layauddhatyopakleÓapratipak«eïa // utsÃhabhÃvanà cetaso 'lÅnatvopakleÓapratipak«eïa // utsƬhibhÃvanà vi«ÃdaparisravaparikhedopakleÓapratipak«eïa // aprativÃïibhÃvanà kuÓalapak«eïa alpamÃtra saætu«ÂyupakleÓapratipak«eïa // sm­tibhÃvanà bhagavata÷ ÓÃsane saæmo«opakleÓapratipak«eïa // saæprajanyabhÃvanà ÃpattivipratisÃropakleÓapratipak«eïa // apramÃdabhÃvanà kuÓale«u nik«iptadhuratopakleÓapratipak«eïa // bhÃvanÃphalaæ katamat / catu rviparyÃsaprahÃïaæ catu÷ satyÃvatÃra÷ kÃyÃdivisaæyoga÷ // catu÷ samyakprahÃïÃnÃmÃlambanaæ katamat / utpannÃnutpannavipak«apratipak«Ã÷ // svabhÃva÷ katama÷ / vyÃyÃma÷ // sahÃya÷ katama÷ / tatsaæprayuktÃÓcittacaitasikà dharmÃ÷ / bhÃvanà katamà / taduktaæ sÆtre chandaæ janayati vyÃyacchate vÅryamÃrabhate cittaæ prag­ïhÃti cittaæ pradadhÃti / ityevamÃdibhi÷ padaistatravÅryÃÓrayabhÃvanà paridÅpità // ÃÓraya÷ chanda÷ / vÅryamudyoga÷ / Óamathagragrahopek«ÃnimittamanasikÃre«u chandaæ (janayati) layauddhatyÃpakar«aïe vÅryamÃrabhate evaæ tadanantaraæ (##) cittaæ prag­ïhÃti pradadhÃtÅpratyucyate / bhÃvanà phalaæ katamat / aÓe«avipak«ahÃni÷ pratipak«apratilambha÷ pratipak«av­ddhiÓca // taducyate bhÃvanÃphalam / catur­ddhipÃdÃnÃmÃlambanaæ katamat / ni«paj¤ena samÃdhinà yatkaraïÅyaæ k­tyam // svabhÃva÷ katama÷ / samÃdhi÷ // sahÃya÷ katama÷ / chandovÅryaæ cittaæ mÅmÃæsà tatsaæprayuktÃÓca cittacaitasikà dharmÃ÷ // chandasamÃdhi÷ katama÷ / yatsatk­tya prayogamÃgamya sp­Óati cittasyaikÃgratÃm // vÅryasamadhi÷ katama÷ / yatsÃtatya prayogamÃgamya sp­Óati cittasyaikÃgratÃm // cittasamÃdhi÷ katama÷ / pÆrvasamÃdhibhÃvanÃmÃgamya svarasena sp­Óati cittasyaikÃgratÃm // mÅmÃæsÃsamÃdhi÷ katama÷ / deÓanÃdharmaÓravaïamÃgamya pratyÃtmaæ pratisaækhyÃya sp­Óati cittasyaikÃgratÃm // puna÷ chandasamÃdhi÷ yat chandaæ janayan sp­Óati cittasyaikagratÃm // vÅryasamÃdhi÷ yat vÅryamÃrapramÃïa÷ sp­Óati cittasyaikÃgratÃm // cittasamÃdhi÷ yat cittaæ pradadhat sp­Óati cittasyaigratÃm // mÅmÃæsÃsamÃdhi÷ yat cittaæ prag­ïhan sp­Óati cittasyaikÃgratÃm // bhÃvanà katamà / a«ÂÃnÃæ prahÃïasaæskÃrÃïÃmabhyÃsa÷ / katame a«Âau / chanda÷ vyÃyÃma÷ Óraddhà praÓrabdhi÷ sm­ti÷ saæprajanyaæ cetanà upek«Ã ca / te punara«Âau samÃsataÓcaturdhà saæg­hyante / vyÃyasÃyika÷ anugrÃhaka÷ aupanivandhika÷ prÃtipak«ikaÓca // chandavÅryacittamÅmÃæsÃbhÃvanà punardvividhà / nidÃnaæ saæk«epavik«epa parivarjanabhÃvana alÅnatvÃvik«epatadubhayÃÓrayÃnukÆlabhÃvanà ca // phalaæ katamat / kuÓalasamÃdhiparikarmata÷ yathÃkarmaæ dharmÃbhij¤Ã yathÃcittamabhij¤ÃpradarÓanam / api ca te«u te«u dharme«u adhigama÷ prÃti÷ karmaïyatà vaÓità kÃritraæ yathe«Âaæ nÃnÃvidhÃnÃm­dudhyÃdÅnÃæ vastÆnÃæ ni«pÃdanamadhiguïÃnÃæ nirhÃraÓca // (##) pa¤cendriyÃïÃmÃlambanaæ katamat / catvÃryÃryasatyÃni // svabhÃva÷ katama÷ / Óraddhà vÅrya sm­ti÷ samÃdhi÷ praj¤Ã ca // sahÃya katama÷ / tatsaæprayuktÃÓcittacaitasikà dharmÃ÷ // bhÃvanà katamà / yat Óraddhendriyeïa satye«u abhisaæpratyayasamutthÃnaæ prayogabhÃvanà / vÅryendriyeïa satye«u utpannÃbhisaæpratyayasyÃbhisaæbodhyarthaæ vyÃyÃmasamutthÃnaprayogabhÃvanà / sm­tÅndriyeïa satye«u ÃrabdhavÅryasya sm­tisaæprayogà dharmasaæmopasamutthÃnaprayogabhÃvanà / samÃdhÅndriyeïa satye«u saæprayukta sm­te÷ cittaikÃgratÃsamutthÃnaprayogabhÃvanà / praj¤endriyeïa satye«u samÃhitacittasya pravicayasamutthÃnaprayogabhÃvanà / bhÃvanÃphalaæ katamat / satyÃbhisamayasamutthÃnata÷ u«magatamÆrdhaparikarmataÓca k«ÃntilaukikÃgradharmanirhÃra÷ // yathà pa¤cendriyÃïi tathà pa¤ca balÃni / e«Ãæ viÓe«a÷ tai÷ vipak«ÃntarÃyanirllekho 'navamudyateti balÃnÅtyucyante // sapta bodhyaÇgÃnÃmÃlambanaæ katamat / caturïÃmÃryasatyÃnÃæ yathÃbhÆtatà / svabhÃva÷ katama÷ / sm­ti÷ dharmavicaya÷ vÅryaæ prÅti÷ praÓrabdhi÷ samÃdhi÷ upek«Ã ca // sm­ti÷ saæniÓrayÃÇgam / dharmavicaya÷ svabhÃvÃÇgam / vÅryaæ niryÃïÃÇgam / prÅti÷ anuÓaæsÃÇgam / praÓrabdhi÷ / samÃdhi÷ upek«Ã cÃsaækleÓÃÇgam / asaækleÓata÷ asaækleÓÃÓrayata÷ asaækleÓasvabhÃvataÓca // sahÃya÷ katama÷ / tatsaæprayuktÃÓrittacaitasikà dharmÃ÷ // bhÃvanà katamà / vivekaniÓritaæ virÃganiÓritaæ nirodhaniÓritaæ vyavasargapariïataæ sm­tisaæbodhyaÇgam / yathà sm­tisaæbodhyaÇgaæ tathà yÃvat upek«ÃsaæbodhyaÇgam // ebhi÷ catubhi÷ padairyathÃkramaæ catu÷satyÃlambanÃbodhyaÇgabhÃvanà paridÅpità / bhÃvanÃphalaæ katamat / darÓanaheyÃnÃæ kleÓÃnÃæ prahÃïam // a«ÂÃnÃmÃryamÃrgÃÇgÃnÃmÃlambanaæ katamat / taduttarakÃlaæ caturïÃmÃryasatyÃnÃæ yathÃbhÆtatà // svabhÃva÷ katama÷ / samyagd­«Âi÷ samyakkarmmÃnta÷ samyagÃjÅva÷ samyagvyÃyÃma÷ samyaksm­ti÷ samyaksamÃdhiÓca // samyagad­«Âiu÷ paricchedÃÇgam / (##) samyaksaækalpa parasaæprÃpaïÃÇgam / samyagvÃkkarmÃntÃjÅvÃ÷ parasaæpratyapÃÇgam / darÓanaÓÅlÃjÅvaviÓuddhitÃmupÃdÃya / samyagvyÃyÃma÷ kleÓÃvaraïaviÓodhanÃÇgam / samyaksamÃdhi÷ vaiÓe«ikaguïÃvaraïa viÓodhanÃÇgam // sahÃya÷ katama÷ / tatsaæprayuktÃÓcittacaitasikÃdharmÃ÷ // bhÃvanà katamà / bhÃvanà tu bodhyaÇgavat // bhÃvanà phalaæ katamat / pariccheda÷ parasaæprÃpaïaæ parasaæpratyaya÷ kleÓÃvaraïaviÓodhanamupakleÓÃvaraïaviÓodhanaæ vaiÓe«ikaguïÃvaraïaviÓodhanaæ ca // catasra÷ pratipada÷ katamÃ÷ / du÷khà pratipad dhandhÃbhij¤Ã du÷khà pratipat k«iprÃbhij¤Ã sukhà pratipad dhandhÃbhij¤Ã sukhà pratipat k«iprÃbhij¤Ã // prathamà m­dvindriyÃïÃmanupalabdhamauladhyÃnam / dvitÅyà tÅk«ïendriyÃïÃmanupalabdhamauladhyÃnam / t­tÅyà m­dvindriyÃïÃmupalabhamauladhyÃnam / caturthÅ tÅk«ïendriyÃïÃmupalabdhamaula dhyÃnam // catvÃri dharmapadÃni katamÃni / alobhÃdve«ÃïÃæ samyak sm­ti÷ samyak samÃdhi÷ / alobhÃdve«ÃïÃmadhiÓÅlaÓik«ÃviÓuddhi÷ / samyaksm­tÃnÃmadhicittaÓik«ÃviÓuddhi÷ / samyaksamÃdhitÃnÃmadhipraj¤aÓik«ÃviÓuddhi÷ // Óamatha÷ katama÷ / adhyÃtmaæ cittasya upanibandha÷ sthÃpanà saæsthÃpanà avasthÃpanà upasthÃpanà damanaæ Óamanaæ vyupaÓamanam ekotÅkaraïaæ samÃdhÃnaæ ca // vipaÓyanà katamà / yà dharmÃn vicinoti pravivinoti parivitarkkayati parimÅmÃæsamÃpataye / ca kÃma pratipak«adau«Âhulyanimittasaæyojanata÷ kÃmÃbhibhavÃnÃæ viparyÃsata÷ aviparyastacittasyÃvasthÃpanataÓca // api khalu ÓamathavipaÓyanÃmÃgamya catvÃro mÃrgÃ÷ / ekatya÷ Óamathasya lÃbhÅ na vipaÓyanÃyÃ÷ / tatprakÃraæ Óamathaæ niÓritya vipaÓyanÃmÃpanà / ekatya÷ vipaÓyanÃyà lÃbhÅ na Óamathasya / tatprakÃrÃæ vipaÓyanà niÓritya ÓamathabhÃvanà / ekatya÷ na Óamathasya lÃbhÅ nÃpi vipaÓyanÃyÃ÷ / tatsaæbaddhacittasya layau ddhatyÃpakar«aïÃd yugapadubhayamÃrga bhÃvanà / ekatya÷ Óamathasya lÃbhÅ vipaÓyanÃyÃÓca / tasya ÓamathavipaÓyanobhayamÃrga yuktasya samaæ yugapat prav­tti÷ // trÅïÅndriyÃïi / aj¤ÃtamÃj¤ÃsyÃmÅndriyam Ãj¤endriyam Ãj¤ÃtÃvÅndriyaæ (##) ca // aj¤ÃtamÃj¤ÃsyÃmÅndriyaæ katamat / prayogamÃrge pa¤cadaÓasu ca darÓanamÃrgacittak«aïe«u yadindriyam // Ãj¤endriyaæ katamat / «o¬aÓÃt darÓanamÃrgacittak«aïÃdrÆdhvaæ sarvasmin Óaik«amÃrge yadindriyam // Ãj¤ÃtÃvÅndriyaæ katamat / aÓaik«amÃrgeyadindriyam // prathamadhyÃnabhÆmikÃnÃæ bhÃvanÃmÃrge kÃmÃvacarÃïi kuÓalamÆlakÃnyapi bhÃvanÃæ gacchanti / te«u vibhutvalÃbhata÷ / yathà prathamadhyÃnabhÆmikÃnÃæ kÃmÃvacarÃïi kuÓalamÆlakÃni bhÃvanÃæ gacchanti tathà sarvepÃmÆrdvabhÆmikÃnÃæ bhÃvanÃmÃrge adhobhÆmikÃni kuÓalamÆlakÃni bhÃvanÃæ gacchanti / te«u vibhutvalÃbhata÷ // ni«ÂhÃmÃrga÷ katama÷ / vajropama÷ samadhi÷ / sarvadau«ÂhulyÃnÃæ pratipraÓrabdhe÷ sarvasaæyogÃnÃæ prahÃïÃt sarvavisaæyogÃnÃmadhigamÃcca / tadanantaraæ nirantarÃÓrayaprav­tti÷ prÃptak«ayaj¤Ãnam anutpÃdaj¤Ãnaæ daÓÃÓaik«Ã dharmÃ÷ / katame daÓa / aÓaik«asya samyagd­«ÂiryÃyada Óaik«asya samyaksamÃdhi÷ aÓaik«asya samyagvimok«a÷ aÓaik«asya samyag j¤Ãnaæ ca // evamÃdayo dharmà ni«ÂhÃmÃrga ucyate // katamÃni sarvadau«ÂhulyÃni / saæ k«epataÓcaturviÓati÷ / tadyathà sarvatragamabhilÃpadau«Âhulyaæ veditadau«Âhulyaæ kleÓadau«Âhulyaæ karmadau«Âhulyaæ vipÃkadau«Âhulyaæ kleÓÃvaraïÃdau«Âhulyaæ karmÃvaraïadau«Âhulyaæ vipÃkÃvaraïadau«Âhulyaæ nivaraïadau«Âhulyaæ vitarkkadau«Âhulyaæ ÃhÃradau«Âhulyaæ maithunadau«Âhulyaæ svapnadau«Âhulyaæ vyÃdhidau«Âhulyaæ jarÃdau«Âhulyaæ maraïadau«Âhulyaæ pariÓramadau«Âhulyaæ d­¬hadau«Âhulyam audÃrikadau«Âhulyaæ madhyadau«Âhulyaæ sÆk«madau«Âhulyaæ samÃpattyÃvaraïadau«Âhulyaæ j¤eyÃvaraïadau«Âhulyaæ ca // saæyoga÷ katama÷ / dau«ÂhulyÃcite«u saæyogalÃbhateti vij¤apti÷ // visaæyoga÷ katama÷ / dau«Âhulyavik«ipte«u visaæyogalÃbhateti vij¤apti÷ // vajropama÷ samÃdhi÷ katama÷ / bhÃvanÃmÃrgagatasya taduttaraæ saæyojanaprahÃïamÃrgavasthÃyÃæ ya÷ samÃdhi÷ prayogamÃrgasaægraho và ÃnantaryamÃrgasaægraho và / prayogamÃrgasaægrahastu tata÷ paraæ sarvairÃvaraïairacchÃdya÷ sarvÃvarÃïÃnÃæ ca bhedaka iti / ÃnantaryamÃrgasaægrahastu yadanantaraæ k«ayaj¤ÃnÃnutpÃdaj¤Ãnotpatti÷ / sa ca samÃdhi÷ nirantara÷ d­¬ha÷ ekarasa÷ vyÃpÅ ca // etadarthapratibimbanÃrthaæ (##) bhagavatoktaæ tadyathà mahÃÓailaparvato 'khaï¬o 'cchidro 'Óu«ira ekaghana÷ susaæv­tto daÓadigvÃtÃkampyaÓca // katamà nÃma nirantarÃÓrayaprav­tti÷ / aÓaik«amÃrgalÃbhina÷ trividhà ÃÓrayaprav­tti÷ / katamÃstisra÷ / cittÃÓrayamaprav­tti÷ mÃryÃÓrapaprav­tti÷ dau«ÂhulyÃÓrayaprav­ttiÓca // k«ayaj¤Ãnaæ katamat / hetuk«ayeïa yad ÓÃnaæ labhyate k«ayavi«ayà lambanaæ và // anutpÃdaj¤Ãnaæ katamat / phalaprahÃïena yad j¤Ãnaæ labhyate phalÃnutpattivi«ayÃlambanaæ và // daÓÃÓaik«Ã dharmÃstu aÓaik«ÃïÃæ ÓÅlaskandhaæ samÃdhiskandhaæ praj¤Ãskandhaæ vimuktiskandhaæ vimuktij¤ÃnadarÓanaskandhaæ cÃdhik­tya veditavyÃ÷ // tathà ca mÃrgasatyasya catvÃra÷ prakÃrabhedÃ÷ / mÃrgalak«aïaæ nyÃyalak«aïaæ pratipadlak«aïaæ nairyÃïikalak«aïaæ ca // kimupÃdÃya mÃrgalak«aïam / tattvÃrthaparimÃrgaïatÃmupÃdÃya // kimupÃdÃya nyÃyalak«aïam / kleÓapratipak«atÃmupÃdÃya // kimupÃdÃya pratipallak«aïam / cittÃviparyÃsapratipÃdanÃtÃmupÃdÃya // kimupÃdÃya nairyÃïikalak«aïam / nityapadayÃnatÃmupÃdÃya // satye«u «o¬aÓÃkÃrÃ÷ laukikà lokottarÃÓca // laukikÃnÃæ lokottarÃïÃæ ca katama÷ prabheda÷ / j¤eye akuÓalapraveÓakuÓalyapraveÓastrabhÃvaprabhedata÷ sÃvaraïanirÃvaraïasvabhÃvaprabhedata÷ savikalpanirvikalpasvabhÃvaprabhedataÓca // kena hetunà satye«u anityadu÷khÃdaya÷ «o¬aÓa lauaukikÃkÃrÃ÷ / tathÃgata aprativedhata÷ kleÓÃnuÓayata÷ abhilÃpamukhena prapa¤canataÓca // lokottarÃkÃrÃ÷ tadviparyayeïa / lokottarÃkÃre«u varttamÃno 'nityÃrthaæ paÓyati sÃk«Ãdanubhavati notvanityaæ paÓyati abhilÃpaprapa¤camukhena / yathà anityÃkÃrà anityÃrthe evaæ Ói«ÂhÃkarÃ÷ Ói«ÂÃrthe«u yathÃyogaæ veditavyÃ÷ // (##) (atha viniÓcaye dharmaparicchedo dvitÅyo bhÃga÷ /) dharmaviniÓcaya÷ katama÷ / ÃryaÓÃsanaæ dvÃdaÓÃÇgadharma÷ / katamÃni dvÃdaÓÃÇgÃni / sÆtraæ geyaæ vyÃkaraïaæ gÃthà udÃnaæ nidÃnam avadÃnam itiv­takaæ jÃtakaæ vaipulyam adbhutadharma÷ upadeÓaÓca // 1. sÆtraæ katamat / yadabhipretÃrthaæ sÆcanÃkÃreïa gadyabhëitam / daÓÃnuÓaæsÃn saæpaÓyan tathÃgata÷ sÆcanÃkÃreïa dharmaæ deÓayati sukhaæ vyavasthÃpayati sukhaæ deÓayati / ÓrotÃpi sukhamudg­ïhÃti dharmagauravatayà k«ipraæ bodhi saæbhÃrÃn paripÆrayati ÃÓudharmatÃæ pratividhyati / buddhe 'vetyaprasÃdaæ labhate dharme saæghe cÃvetya prasÃdaæ labhate / paramad­«ÂadharmasukhavihÃraæ sp­Óati / sÃækathyaviniÓcayena satÃæ cittamÃrÃdhayati / paï¬ita÷ paï¬ita iti saækhyÃæ gacchati // 2. geyaæ katamat / sÆtrÃïÃæ madhye và ante và gÃthayà yad gÅyate / sÆtre«u anirÆpito 'rtho và yad vyÃkhyÃyate / ato geyamityucyate // 3. vyÃkaraïaæ katamat / tat sthÃne«u samatikrÃntÃnÃmatÅtÃnÃmÃrya ÓrÃvakÃïÃæ prÃptyutpattiprabhedavyÃkaraïam / api ca sÆtre«u nirÆÅpitÃrthasya sphuÂÅkaraïam / viv­tyÃbhisandhivyÃkaraïÃt // 4. gÃthà katamà / sÆtre«u pÃdayogena deÓyate / dvipadÅ tripadÅ catu«padÅ paæcapadÅ «aÂpadÅ và // 5. udÃnaæ katamat / sÆtre«u kadÃcit tathÃgatena Ãttamanaskena yadudÃh­tam // 6. nidÃnaæ katamat / p­«Âena yad bhëitam / sotpattikaæ Óik«Ãpraj¤Ãptekaæ và / ato 'pi nidÃnam // 7. avadÃnaæ katamat / sÆtre«u sad­«ÂÃntakaæ bhëitam // 8. itiv­ttakaæ katamat / yadÃryaÓrÃvakÃïÃæ pÆrvalaukikaæ v­ttaæ deÓayati // 9. jÃtakaæ katamat / yat bodhisattvacaritapiÂakasaæprayuktaæ v­ttaæ deÓayati // (##) 10. vaipulyaæ katamat / bodhisattvapiÂakasaæprayuktaæ bhëitam / yaducyate vaipulyaæ tad vaidalyamapyucyate vaitulyamapyucyate / kimarthaæ vaipulyamucyate / sarvasattvÃnÃæ hitasukhÃdhi«ÂhÃnata÷ udÃragambhÅradharmadeÓanÃtaÓca // kimarthamucyate vaidalyam / sarvÃvaraïavidalanata÷ // kimarthamucyate vaitulyam / upamÃnadharmÃïÃæ tulanÃbhÃvata÷ // 11. adbhutadharma÷ katama÷ / yatra ÓrÃvakabodhisattvatathÃgatÃnÃæ paramà dbhutÃÓcaryadharmÃïÃæ deÓanà // 12. upadeÓa÷ katama÷ / sarvagambhoragƬha dharmalak«aïÃnÃmaviparÅtaæ vyÃkhyÃnam / evaæ sÆtrÃdÅni dvÃdaÓÃÇgÃnyÃryaÓÃsanÃni tri«u piÂake«u saæg­hÅtÃni bhavanti / katamÃni trÅïi / sÆtrapiÂakaæ vinayapiÂakam abhidharmapiÂakaæ ca / tÃni punardvividhÃni / ÓrÃvakapiÂakaæ bodhisattvapiÂakaæ ca / sÆtraæ geyaæ vyÃkaraïaæ gÃthà udÃnaæ caitÃni pa¤ca ÓrÃvakÃïÃæ piÂakasya sÆtrapiÂake saæg­hÅtÃni bhavanti / nidÃnamavadÃnamitiv­ttakaæ jÃtakaæ caitÃni catvÃri dvayo÷ piÂakayo÷ saparivÃre vinayapiÂake saæg­hÅtÃni bhavanti / vaipulyamadbhutadharmaÓca ete dve bodhisattvapiÂakasya sÆtrapiÂake saæg­hÅte bhavata÷ / upadeÓa eka÷ ÓrÃvakabodhisattvapiÂakayo÷ abhidharmapiÂake saæg­hÅto bhavati / kimupÃdÃya tathÃgatasya piÂakatrayavyavasthÃnam / vicikitsopakleÓapratipak«akà matÃmupÃdÃya sÆtrapiÂakavyavasthÃnam / antadvayÃnuyogopakleÓapratipak«akÃmatÃmupÃdÃya vinayapiÂakavyavasthÃnam / svayaæd­«ÂiparÃmarÓagrahopakleÓapratipak«akÃmatÃmupÃdÃya abhidharmapiÂakavyavasthÃnam / puna÷ Óik«ÃtrayavyutpattikÃmatÃmupÃdÃya sÆtrapiÂakavyavasthÃnam / adhiÓÅlÃdhicittaÓik«Ãni«pÃdanakÃmatÃmupÃdÃya vinayapiÂakavyavasthÃnam / adhipraj¤aÓik«Ãni«pÃdanakÃmatÃmupÃdÃya abhidharmapiÂakavyavasthÃnam // puna÷ samyag dharmÃrthavyutpattikÃmatÃmupÃdÃya sÆtrapiÂakavyavasthÃnam / (##) dharmÃrthasÃk«ÃtkriyÃpadasthÃnaprabhÃvità mupÃdÃya vinayapiÂakavyavasthÃnam / j¤ÃninÃæ sÃækathyaviniÓcayadharmasaæbhogasukha vihÃrÃÓrayatÃmupÃdÃya abhidharmapiÂakavyavasthÃnam // sa e«a piÂakatrayasaæg­hÅto dharma÷ kasya gocara÷ / Órutamaya cintÃmayabhÃvanÃmayÃnÃæ cittacaitasikÃnÃæ dharmÃïÃæ gocara÷ // yaduktaæ sutre cittacaitasikà dharmÃ÷ sÃlambanÃ÷ sÃkÃra÷ sÃÓrayÃ÷ sasaæprayogÃÓca / te«Ãmasmin dharme Ãlambanaæ katamat / sÆtrÃdikam // ÃkÃra÷ katama÷ / skandhÃdayastatsaæprayuktÃÓcÃrthÃ÷ // ÃÓraya÷ katama÷ / paravij¤apti÷ sm­tirvÃsanà ca // saæprayoga÷ katama÷ / anyo 'nyasahÃyabhÃvena Ãlambane ÃkÃrai÷ saæpratipatti÷ // dharme Ãlambanaprabheda÷ katama÷ / saæk«epeïa caturvidha÷ ÃkhyÃta÷ / vyÃpyÃlambanaæ caritaviÓodhanÃlambanaæ kauÓalyÃlambanaæ kleÓaviÓodhanÃlambanaæ ca // vyÃpyÃlambanaæ punaÓcaturvidham / savikalpapratibimbÃlambanaæ nirvikalpaprativimbÃlambanaæ vastuparyantÃlambanaæ kÃryaparini«pattyÃlambanaæ ca // savikalpapratibimbÃlambanaæ katamat / adhimuktimanaskÃreïa yat ÓamathavipaÓyanÃvi«ayÃlambanam // nirvikalpaprativimbÃlambanaæ katamat / tattvamanaskÃreïa yat ÓamathavipaÓyanÃvi«ayÃlambanam // vastuparyantÃlambanaæ katamat / sarvadharmÃïÃæ k«ayabhÃvikatà yathÃvadbhÃvikatà ca // k«ayabhÃvikatà katamà / skandhadhÃtvÃyatanÃni // yathÃvadbhÃvikatà katamà / catvÃri ÃryasatyÃni «o¬aÓÃkÃrÃ÷ tathatà sarve anityÃ÷ saæskÃrÃ÷ sarve du÷khà saæskÃrÃ÷ sarve 'nÃtmÃno dharmÃ÷ nirvÃïaæ ÓÃntaæ ÓÆnyamapraïihitamanimittaæ ca // kÃryaparini«pattyÃlambanaæ katamat / ÃÓrayapariv­tti÷ / iyamÃÓrayapariv­ttiracintyà // «o¬aÓÃkÃre«u ÓÆnye kati ÃkÃrÃ÷ saæg­hÅtà bhavanti / dvau / apraïihite kati ÃkÃrÃ÷ saæg­hÅtà bhavanti / «a / animitte katyÃkÃrÃ÷ saæg­hÅtà bhavanti / a«Âau / (##) caritaviÓodhanÃlambanaæ pa¤cavidham / bhÆyorÃgacaritÃnÃmaÓubhavi«ayÃlambanam / bhÆyodve«acaritÃnÃæ karuïÃbhÃvanà vi«ayÃlambanam / bhÆyomohacaritÃnÃæ nikÃyapratyayatà pratÅtyasamutpÃdavi«ayÃlambanam / madamÃnacaritÃnÃæ dhÃtuprabhedavi«ayÃlambanam / vitarkkacaritÃnÃmavatÃrÃprativÃïi sm­tivi«ayÃlambanam // kauÓalyÃlambanaæ pa¤cavidham / skandhakauÓalyaæ dhÃtukauÓalyam ÃyatanakauÓalyaæ pratÅtyuasamutpÃdakauÓalyaæ sthÃnÃsthÃnakauÓalyaæ ca // sthÃnÃsthÃnakauÓalyena kamarthaæ paÓyati / j¤eye pratityasamutpÃdakauÓalyaæ paÓyati // sthÃnÃsthÃnakauÓalyapratÅtyasamutpÃdakauÓalyayo÷ ka÷ prabheda÷ / yat dharmà dharmÃnabhini«yandayanti nahye«Ãæ nirhetuko nÃpi vi«amahetuka utpÃda itÅdaæ pratÅtyasamutpÃdakauÓalyam / hetuphalÃnurÆpye vedayitotpÃda itÅdaæ sthÃnÃsthÃnakauÓalyam // kleÓaviÓodhanalambanaæ katamat / yad adhobhÆmikÃnÃmaudarikatà ÆrdhvabhÆmikÃnÃæ ÓÃntatà tathatà catvÃryasatyÃni ca / etÃni kleÓaviÓodhanÃlambanÃni nÃma // tatra dharmamÅmÃæsÃkÃmena katibhiryuktibhirvicÃryate / catas­bhiryuktibhi÷ / apek«Ãyukti÷ kÃryakÃraïayukti÷ upapattisÃdhanayukti÷ dharmatÃyuktiÓca // apek«Ãyukti÷ katamà / yà saæskÃrÃïÃmutpattau pratyayÃpek«Ã / kÃryakÃraïayukti÷ katamà / p­thaglak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ pratyekaæ kÃryakÃraïÃni // upapattisÃdhanayukti÷ katamà / upapattisÃdhanÃrthaæ sÃdhyasyÃrthasya prÃmÃïÃviruddha upadeÓa÷ // dharmatÃyukti÷ katamà / anÃdikÃlÃt svalak«aïasÃmÃnyalak«aïasthitadharme«u yà dharmatÃparini«patti÷ sà dharmatà // iti dharme«u vicÃraïà // dharme«u katamÃ÷ parye«aïÃ÷ saæbhavanti / catasra÷ parye«aïÃ÷ saæbhavanti / nÃmaparye«aïà vastuparye«aïà svabhÃvapraj¤aptiparye«aïà viÓe«apraj¤aptiparye«aïà ca // nÃmaparye«aïà katamà / dharme«u nÃmakÃyapadakÃyavya¤janakÃyÃnÃmaparini«pannaæ svalak«aïamiti (##) yà santÅraïà // vastuparye«aïà katamà / dharmÃïÃæ skandhadhÃtvÃyatanÃnÃmaparini«pak«aæ khalak«aïamiti yà saætÅraïà // svabhÃvapraj¤aptiparye«aïà katamà / dharmÃïà mabhidhÃnÃbhidheyasaæbandhe svabhÃvapraj¤aptimÃtrasya vyavahÃranimittatÃsantÅraïà // viÓe«apraj¤aptiparye«aïà katamà / dharmÃïÃmabhidhÃnÃbhidheyasambandhe viÓe«apraj¤aptimÃtrasya vyavahÃranimittatÃsantÅraïà // iti dharmaparye«aïÃbhÃvanà // dharme«u yathÃbhÆtaparij¤ÃnÃni katamÃni saæbhavanti / catvÃri yathÃbhÆtaparij¤ÃnÃni / nÃmaparye«itaæ yathÃbhÆtaparij¤Ãnaæ vastuparye«itaæ yathÃbhÆtaparij¤Ãnaæ svabhÃvapraj¤aptiparye«itaæ yathÃbhÆtaparij¤Ãnaæ viÓe«apraj¤aptiparye«itaæ yathÃbhÆtaparij¤Ãnaæ / nÃmaparye«itaæ yathÃbhÆtaparij¤Ãnaæ katamat / yathÃbhÆtasya nÃmÃnupalabdhij¤Ãnam // vastuparye«itaæ yathÃbhÆtaparij¤Ãnaæ katamat / yathÃbhÆtasya vastulak«aïÃnupalabdhij¤Ãnam // svabhÃvapraj¤aptiparye«itaæ yathÃbhÆtaparij¤Ãnaæ katamat / yathÃbhÆtasya dravyasvabhÃvÃnupalabdhij¤Ãnam // viÓe«apraj¤aptiparye«itaæ yathÃbhÆtaparij¤Ãnaæ katamat / yathÃbhÆtasya dravyaviÓe«Ãnupalabdhij¤Ãnam / dharmamÃÓritya samÃdhiprayuktasya yogabhÆmi÷ katamà j¤eyà / pa¤cÃkÃrÃ÷ / ÃdhÃra÷ ÃdhÃnam ÃdarÓa÷ Ãloka÷ ÃÓrayaÓca / ÃdhÃra÷ katama÷ / saæbh­tabodhisaæbhÃrasya Æ«magatÃdi«u Ãryasatye«u ca yad vÃhuÓrutyam // ÃdhÃnaæ katamat / tadÃlambano yoniÓo manaskÃra÷ // ÃdarÓa÷ katama÷ / tadÃlambana÷ sanimitta÷ samÃdhi÷ // Ãloka÷ katama÷ / grÃhyagrÃhakÃnupalabdhij¤Ãnam // etadadhik­tya su«Âhu uktaæ buddhena bhagavatà pratibimbaæ mana÷ paÓyan bodhisattva÷ samÃhita÷ / vyÃvarttya vi«aye saæj¤Ã svasaæj¤ÃmupadhÃrayan // evamÃtmasthacitto 'sau grÃhyÃbhÃvaæ vibodhayet / tataÓca grÃhakÃbhÃvaæ nopalambhaæ sp­Óettata÷ // iti / (##) ÃÓraya÷ katama÷ / ÃÓrayapariv­tti÷ // kathaæ dharme«u dharmakuÓalo bhavati / bahuÓrutatÃmupÃdÃya // kathamarthakuÓalo bhavati / abhidharme abhivinaye lak«aïaj¤atÃmupÃdÃya // kathaæ vya¤janakuÓalo bhavati / sva niruktavya¤jana(j¤a)tÃmupÃdÃya // kathaæ niruktikuÓalo bhavati / ÃtmÃtmÅyeti janapadaniruktimanabhiniviÓyÃnuvyavahÃraj¤atÃmupÃdÃya // kathaæ pÆrvÃntÃparÃntÃnusandhikuÓalo bhavati / pÆrvÃnte udgrahaïaæ tÃmaparÃnte ni÷saraïaæ tÃmupÃdÃya // kathaæ dharme«u dharmavihÃrÅ bhavati / bhÃvanÃmanÃgamya kevalaÓrutacintÃprayogeïa na dharmavihÃrÅ bhavati / ÓrutacintÃmanagamya kevalabhÃvanÃprayogeïa na dharmavihÃrÅ bhavati / ubhayamÃgamyobhayavihÃreïa dharmavihÃrÅ bhavati // udgrahÃya svÃdhyÃyadeÓanÃbhi÷ Órutamayaæ dra«Âavyam // samadhiprayogÃsantu«ÂibhyÃæ bhÃvanÃmayaæ dra«Âavyam // prayoga÷ sÃtatyasatk­tyaprayogeïÃviparÅtaprayogeïa ca dra«Âavya÷ // asantu«ÂiranÃsvÃditottaÓamayaprayogeïa dra«Âavyà // kena kÃraïena vaipulyaæ bodhisattvÃnÃæ pÃramitÃpiÂakamucyate / pÃramitÃnÃæ saækhyÃnirddeÓatÃmupÃdÃya lak«aïanirddeÓatÃmupÃdÃya kramanirdeÓatÃmupÃdÃya niruktinirdeÓatÃmupÃdÃya bhÃvanÃnirdeÓatà mupÃdÃya prabhedanirdeÓatÃmupÃdÃya saægrahanirdeÓatÃmupÃdÃya vipak«anirdeÓatÃmupÃdaya guïavarïananirdeÓatÃmupÃdÃya anyo 'nyaviniÓcayatÃæ copÃdÃya // kena kÃraïena vaipulyaæ audÃryaæ gÃmbhÅrya ca deÓyate / sarvÃkÃraj¤atÃ(ma) udÃragambhÅratÃmupÃdaya // kena kÃraïena vaipulye ekatyÃ(÷) sattvà audÃryagÃmbhÅryaæ nÃdhimucyante uttrasanti / dharmatÃviyuktatÃmupÃdÃya (##) anavaropitakuÓalamÆlatÃmupÃdÃya pÃpamitraparigrahatÃæ copÃdÃya // kena kÃraïena vaipulye ekatyÃ÷ sattvà adhimucyante / (adhimucya)mÃnà api na niryÃnti / svayaæd­«ÂiparÃmarÓa sthÃpitayà / idaæ ca sandhÃyoktaæ bhagavatà mahÃdharmÃdarÓe dharmaparyÃye bodhisattvasya yathÃruta mayoniÓo dharmÃnvicinvata÷ a«ÂÃviæÓatirasad­«Âaya utpadyante // a«ÂÃviæÓatirasad­«Âaya÷ katamÃ÷ / nimittad­«Âi÷ praj¤aptyapavÃdad­«Âi÷ parikalpÃpavÃdad­«Âi÷ tattvÃpavÃdad­«Âi÷ parigrahad­«Âi÷ pariïatid­«Âi÷ anavadyatÃd­«Âi÷ ni÷saraïad­«Âi÷ avaj¤Ãd­«Âi÷ prakopad­«Âi÷ viparÅtad­«Âi÷ prasavad­«Âi÷ anabhyupagamad­«Âi÷ kus­tid­«Âi÷ satkÃrad­«Âi d­¬hamƬhatÃd­«Âi÷ mÆlad­«Âi÷ d­«ÂÃvad­«Âad­«Âi÷ prayoganirÃkaraïad­«Âi÷ anairyÃïikad­«Âi÷ Ãvaraïopacayad­«Âi÷ apuïyaprasavad­«Âi÷ vaiphalyad­«Âi÷ nigrÃhyad­«Âi÷ abhyÃkhyÃnad­«Âi÷ akathyad­«Âi÷ mahÃd­«Âi÷ abhimÃnad­«ÂiÓca // yaduktaæ vaipulye ni÷svabhÃvÃ÷ sarvadharmà iti / tatra ko 'bhisandhi÷ / svayamabhÃvatÃmupÃdÃya svenÃtmanÃbhÃvatÃmupÃdÃya sve bhÃve 'navasthitÃtma (tÃ)mupÃdÃya bÃlagrÃhavaccÃlak«aïatÃmupÃdÃya // api khalu parikalpite svabhÃve lak«aïani÷svabhÃvatÃmupÃdÃya paratantre utpattini÷svabhÃvatÃmupÃdÃya parini«panne paramÃrthani÷svabhÃvatÃmupÃdÃya // anutpannà aniruddhà ÃdiÓÃntÃ(÷) prak­tiparinirv­tà iti ko 'bhisandhi÷ / yathà ni÷svabhÃvÃstathà anutpannÃ÷ / yathà anutpannÃstathà aniruddhÃ÷ / yathà anutpannÃÓcÃniruddhÃÓca tathà ÃdiÓÃntÃ÷ / yathà ÃdiÓÃntà stathà prak­tiparinirv­tÃ÷ // api khalu catvÃro 'bhiprÃyÃ÷ / yairvaipulye tathÃgatÃnÃmabhiprÃyo 'nugantavya÷ / samatÃbhiprÃya÷ kÃlÃntarÃbhiprÃya÷ arthÃntarÃbhiprÃya÷ pugdalÃÓayÃbhiprÃyaÓca // (##) catvÃro 'bhisandhayo yaivapulye tathÃgatÃnÃmabhisandhiranugantavya÷ / avatÃraïÃbhisaædhi÷ lak«aïÃbhisandhi÷ pratipak«Ãbhisandhi÷ pariïÃmanÃbhisandhiÓca // vaipulye dharmasamÃdhikuÓalo bodhisattva÷ kathaæ pratyavagantavya÷ / pa¤cabhi÷ kÃraïai÷ / pratik«aïaæ sarvadau«ÂhulyÃÓrayaæ drÃvayati / nÃnÃtvasaæj¤ÃvigatÃæ ca dharmÃrÃmaratiæ pratilabhate / aparicchinnÃkÃraæ vÃpramÃïÃæ dharmÃvabhÃsaæ saæj¤ÃnÃti / viÓuddhabhÃgÅyÃni cÃsyÃvikalpitÃni nimittÃni samudÃcaranti / dharmakÃyaparipÆri parini«pattaye cottarÃduttarataraæ hetumayaparigrahaæ karoti / tatra pa¤cavidhÃyÃæ bhÃvanÃyÃæ phalaæ pa¤cavidhaæ nirvattirtamiti darÓayati / pa¤cavidhà bhÃvanà saæbhinnabhÃvanà animittabhÃvanà anÃbhogabhÃvanà uttaptabhÃvanà pariv­ttinibha÷(?) bhÃvanà yathÃkramam // kena kÃraïena vaipulyadharmo dhÆpamÃlyÃdibhi÷ pÆjyo na tathà ÓrÃvakadharma÷ sarvasattvahitasukhÃdhi«ÂhÃnatÃmupÃdÃya // abhidharmasamuccaye dharmaviniÓcayo nÃma t­tÅya÷ samuccaya÷ // (mahÃyÃnÃbhidharmasamuccayaÓÃstre viniÓcaye prÃptiparicchede t­tÅye prathamo bhÃga÷ /) prÃptiviniÓcaya÷ katama÷ / saæk«epato dvividha÷ / pudgalavyavasthÃnata÷ abhisamaya vyavasthÃpanataÓca dra«Âavya÷ // (##) pudgalavyavasthÃnaæ katamat / samÃsata÷ saptavidham / roga caritaprabhedata÷ niryÃïaprabhedata÷ ÃdhÃraprabhedata÷ prayogaprabhedata÷ phalaprabhedata÷ dhÃtuprabhedata÷ caryÃprabhedataÓca // rogacaritaprabheda÷ katama÷ / saptavidha÷ / rÃgacarita÷ dve«acarita mohacarita÷ mÃnacarita÷ vitarkacarita÷ samabhÃgacarita÷ mandarajaska caritaÓca pudgalaprabheda÷ // niryÃïaprabheda÷ katama÷ / trividha÷ / ÓrÃvakayÃnika÷ pratyekabuddhayÃnika÷ mahÃyÃnikaÓca pudgalaprabheda÷ // ÃdhÃraprabheda÷ katama÷ / trividha÷ / asaæbh­tasaæbhÃra÷ saæbh­tÃsaæbh­tasaæbhÃra÷ saæbh­tasaæbhÃraÓca pudgalaprabheda÷ // prayogaprabheda÷ katama÷ / ÓraddhÃnusÃrÅ dharmÃnusÃrÅ ca pudgalaprabheda÷ // phalaprabheda÷ katama÷ / saptaviæÓatividha÷ / ÓraddhÃdhimukta÷ d­«ÂiprÃpta÷ kÃyasÃk«Å praj¤Ãvimukta÷ ubhayatobhÃgavimukta÷ strotÃpattiphalapratipak«aka÷ strotaÃpanna÷ sak­dÃgÃmiphalapratipannaka÷ sak­dÃgÃmÅ anÃgÃmiphalapratipannaka÷ anÃgÃmÅ arhattvaphalapratipannaka÷ arhan saptak­dbhavaparama÷ kulaækula÷ ekavÅcika÷ antarÃparinirvÃyÅ upapadyaparinirvÃyÅ anabhisaæskÃraparinirvÃyÅ sÃbhisaæskÃraparinirvÃyÅ ÆrddvaæstrotÃ÷ parihÃïadharmà arhan cetanÃdharmà arhan anurak«aïÃdharmà arhan sthitÃkampya÷ arhan prativedhadharmà arhan akopyadharmà arhan ca pudgalaprabheda÷ // dhÃtuprabheda÷ katama÷ / kÃmÃvacara÷ p­thagjana÷ ÓÅk«o 'Óaik«aÓca / evaæ trividha÷ kÃmÃvacaro rÆpÃvacara ÃrupyÃvacara÷ / kÃmÃvacaro rÆpÃvacaraÓca bodhisattva÷ kÃmÃvacara÷ pratyekabuddha÷ acintyaÓca tathÃgata÷ pudgalaprabheda÷ // caryÃprabheda÷ katama÷ / saæk«epata÷ pa¤cavidha÷ / adhimukticÃrÅ bodhisattva÷ adhyÃÓayacÃrÅ bodhisattva÷ nimittacÃrÅ bodhisattva÷ animittacÃri bodhisattva÷ anabhisaæskÃracÃrÅ bodhisattvaÓca pudgalaprabheda÷ // rÃgacarita÷ pudgala÷ katama÷ / tÅvrà yatarÃga÷ / evaæ dve«acarito mohacarito mÃnacarito vitarkacaritaÓca pudgala÷ tÅvrÃyataviÓi«Âa÷ // samabhÃgacarita÷ (##) pudgala÷ katama÷ // prak­tisthakleÓa÷ // mandarajaskacarita÷ pudgala÷ katama÷ / prak­tisthatanutarakleÓa÷ // ÓrÃvakayÃnika÷ pudgala÷ katama÷ / ya÷ samÃpanno và asamÃpanno và ÓrÃvakadharmatÃvihÃrÅ prak­tyà m­dvindriya÷ svavimuktaye praïihita÷ vairÃgyabhÃvanayà vimuktÃÓaya÷ ÓrÃvakapiÂakamavalambya vÅryabhÃvanayà dharmÃnudharmacÃrÅ du÷khasyÃntamanuprÃpnoti // pratyekabuddhayÃnika÷ pudgala÷ katama÷ / ya÷ samÃpanno và asamÃpanno và pratyekabuddhadharmatÃvihÃrÅ prak­tyà madhyendriya÷ svavimuktaye praïihita÷ vairÃgyabhÃvanayà vimuktÃÓaya÷ kevalabhÃvanayà cÃdhigatavodhyÃÓaya÷ ÓrÃvakapiÂakamavalambya vÅryabhÃvanayà dharmÃnudharmacÃrÅ anutpÃditapÆrvanirvedhabhÃgÅya÷ utpÃditapÆrvanirvedhabhÃgÅya÷ aprÃptapÆrvaphala÷ abuddhalaukika÷ adhyÃtma cetanayà Ãrya mÃrgasaæmukhÅbhÆta÷ kha¬gavi«Ãïakalpa÷ ekavihÃrÅ pratyekajina÷ varggacÃri du÷khasyÃntamanuprÃpnoti // mahÃyÃnika÷ pudgala÷ katama÷ / ya÷ samÃpanno và asamÃpanno và bodhisattvadharmatÃvihÃrÅ prak­tyà tÅk«ïendriya÷ sarvasattvavimok«Ãya praïihita÷ aprati«ÂhitanirvÃïÃÓaya÷ bodhisattvapiÂakamavalambya vÅryabhÃvanayà dharmÃnudharmacÃrÅ sattvÃn paripÃcayati ÓuddhÃæ buddhabhÆmiæ bhÃvayati vyÃkaraïaæ ca pratilabhate samyaksaæbodhiæ ca sÃk«Ãtkaroti // asaæbh­tasaæbhÃra÷ pudgala÷ katama÷ / satyÃdhipateyaæ dharmamÃlambya m­dumÃtrasamutthita÷ ÓuddhaÓraddhÃdhimukta÷ m­dumÃtrÃmok«abhÃgÅyasamanvÃgata÷ aniyatajanmakÃlika÷ // saæbh­tÃsaæbh­tasaæbhÃra÷ pudgala÷ katama÷ / satyÃdhipateyaæ dharmamÃlambya madhyamÃtrasamutthita÷ ÓuddhaÓraddhÃdhimukta÷ madhyamÃtramok«abhÃgÅyasamanvÃgato niyatajanmakÃlika÷ // saæbh­tasaæbhÃra÷ pudgala÷ katama÷ / satyÃdhipatayaæ dharmamÃlambya adhimÃtrasamutthita÷ ÓuddhaÓraddhÃdhimukta÷ adhimÃtramok«abhÃgÅyasamanvÃgata÷ (##) tajjanmakÃlika÷ // puna÷ asaæbh­tasaæbhÃra÷ satyÃdhipateyaæ dharmamÃlambya satye«u m­dumÃtrasatya dharmanidhyÃnak«ÃntisamanvÃgato m­dumÃtra nirvedhabhÃgÅyasanvÃgata anivatajanmakÃlika÷ // saæbh­tÃsaæbh­tasaæbhÃra÷ satyÃdhipateyaæ dharmamÃlambya satye«u madhyamÃtrasatya dharmanidhyÃnak«ÃntisamanvÃgata÷ madhyamÃtranirvedhabhÃgÅyasamanvÃgato nithatajanmakÃlika÷ // saæbh­tasaæbhÃra÷ satyÃdhipateyaæ dharmamÃlambya satye«u adhimÃtrasatya dharmanidhyÃnak«ÃntisamanvÃgata÷ adhimÃtranirvedhabhÃgÅyasamanvÃgata÷ tajjanmakÃlika÷ // tatra trimÃtranirvedhabhÃgÅyo laukikÃgradharmaæ sthÃpayitvà laukikÃgradharmaprak­tyaiva k«aïika÷ aprÃvandhika÷ // tajjanmakÃlika÷ abhisamayaæ samÃpadyamÃno 'pÆrvavastha m­dumadhyÃdhimÃtramok«abhÃgÅyebhyo [nirvedha]bhÃgÅyebhyaÓca parihÅyate / tacca samudÃcÃraparihÃïito no tu vÃsanÃparihÃïita÷ / ÓraddhÃnusÃrÅ pudgala÷ katama÷ / saæbh­tasaæbhÃro m­dvindriya÷ paropadeÓamanusm­tya ya÷ satyÃbhisamayÃya prayujyate // dharmÃnusÃrÅ katama÷ / saæbh­tasaæbhÃrastÅk«ïendriya÷ svayameva satyÃdhipateyaæ dharmamanusm­tya ya÷ [satyÃbhi]samayÃya prayujyate // ÓraddhÃdhimukta÷ katama÷ / phalakÃle ÓraddhÃnusÃrÅ ya÷ pugdala÷ // d­«ÂiprÃpta÷ katama÷ / phalakÃle dharmÃnusÃrÅ ya÷ pudgala÷ // kÃyasÃk«Å katama÷ / Óaik«a÷ a«Âavimok«adhyÃyÅ ya÷ pudgala÷ // praj¤Ãvimukta÷ katama÷ / k«ÅïÃsravo bhotva«Âavimok«adhyÃyo ya÷ pugdala÷ // ubhayatobhÃgavimu[kta÷ kata]ma÷ / k«ÅïÃsravo '«Âavimok«adhyÃyÅ ya÷ pudgala÷ // strotÃpattiphalapratipannaka÷ katama÷ / nirvedhabhÃgÅye«u pa¤cadaÓasu darÓanamÃrgacittak«aïe«u ya÷ pudgala÷ // strota Ãpak«a÷ katama÷ / «o¬aÓe darÓanamÃrgacittak«aïe ya÷pudgala÷ // (##) darÓanamÃrga(÷) satyakatvaniyÃmÃvakrÃnti÷ / dharmÃbhi[samaye]pi sa÷ / kÃme«vavÅtarÃga÷ pudgala÷ samyaktvaniyÃmamavakrÃman strotaÃpanno bhavati // yadbhÆyo vÅtarÃga÷ samyaktvaniyÃmamavakrÃman sak­dÃgÃmÅ bhavati / kÃmebhyo vÅtarÃga÷ samyaktvaniyÃmamavakrÃmannanÃgÃmÅ bhavati // yadà darÓana prahÃtavyÃnÃæ kleÓÃnÃæ prahÃïÃt [stota Ã]panno bhavati // kena kÃraïena trayÃïÃæ saæyojanÃnÃæ prahÃïÃt strotaÃpanno bhavati / pradhÃnasaægraha(ta) 'bhavati / prÃdhÃnyaæ kimupÃdÃya / anuccalanakÃraïatÃmupÃdÃya / uccalitasya mithyÃniryÃïakÃraïatÃmupÃdÃya / samyaganiryÃïa(kÃraïa)tÃæ copÃdÃya // api khalu j¤eyavipra[tipatti]kÃraïatÃmupÃdÃya d­«ÂivipratipattikÃraïatÃmupÃdÃya pratipak«avipratipattikÃraïatÃæ copÃdÃya // sak­dÃgÃmiphalapratipannaka÷ katama÷ / bhÃvanÃmÃrge kÃmÃvacarÃïÃæ pa¤caprakÃrÃïÃæ kleÓÃnÃæ prahÃïamÃrge ya÷ pudgala÷ / sak­dÃgÃmÅ katama÷ / bhÃvanÃmÃrge kÃmÃvacarasya «a«Âhasya kleÓaprakÃ[rasya pra] hÃïamÃrge ya÷ pugdala÷ // anÃgÃmiphalapratipannaka÷ katama÷ / bhÃvanÃmÃrge kÃmÃvacarÃïÃæ saptamëÂamÃnÃæ kleÓaprakÃrÃïÃæ prahÃïamÃrge ya÷ pudgala÷ // anÃgÃmÅ pudgala÷ katama÷ / bhÃvanÃmarge kÃmÃvacarasya navamasya kleÓaprakÃrasya prahÃïamÃrge ya÷ pudgala÷ // yadà sarve«Ãæ kÃmÃvacarÃ[ïÃæ bhÃva]nÃprahÃtavyÃnÃæ prahÃïÃdanÃgÃmÅ bhavati // kena kÃraïena pa¤cÃnÃmavarabhÃgÅyÃnÃæ saæyojanà prahÃïÃdanÃgÃmÅtyucyate / pradhÃnasaægrahamupÃdÃya // prÃdhÃnyaæ kimupÃdÃya / gatyavara kÃraïatÃæ dhÃtvaparakÃraïatÃæ copÃdÃya // arhattvaphalapratipannaka÷ katama÷ / yÃvadbhÃvÃgrikÃïÃma«ÂaprakÃrÃïÃæ [kleÓÃnÃæ] prahÃïamÃrge ya÷ pudgala÷ // arhan (##) katama÷ / bhÃvÃmrikasya navamasya kleÓaprakÃrasya prahÃïamÃrge ya÷ pudgala÷ // yadà traidhÃtukÃnÃæ kÃmÃvacarÃïÃæ sarvvakleÓÃnÃæ prahÃïÃdarhan bhavati // kena kÃraïenordbhabhÃgÅyÃnÃæ prahÃïÃdarhannityucyate / pradhÃnasaægrahamupÃdÃya / pradhÃna saægraha÷ ki[mupÃdÃya] / vimok«opÃdÃna kÃraïatÃmupÃdÃya / Ærddvà parityÃgakÃraïatÃæ copÃdÃya / saptak­dbhavaraparama÷ katama÷ / strotaÃpanna eva pudgala÷ saptak­tvo 'pi miÓromiÓra devamanu«ye«u bhavÃt saæs­tya yo du÷khasyÃntamanuprÃpnoti // kulaækula÷ katama÷ / deve«u và kulÃtkulaæ gatvà [manu«ye]«u và yo du÷khasyÃntamanuprÃpnoti // ekavÅcika÷ katama÷ / sak­dÃgÃmÅ deve«veva yo du÷khasyÃntamanuprÃpnoti // antarÃparinirvÃyÅ katama÷ / upapattisaæyojane prahÅïe abhiniv­ttisaæyojane aprahÅïe antarÃbhavamabhinirvarttayanneva yo mÃrgaæ saæmukhÅk­tya du÷khasyÃntamanuprÃpnoti abhiniv­tto và antarÃbhave upapattibhavagamanÃya cetayannevayo mÃrgaæ saæmukhÅk­tya du÷khasyÃntamanuprÃpnoti / abhisaæcetayitvà và upapattibhavamabhisaæprasthita÷ [bhavÃnu]papatticchandaæ yo mÃrgaæ saæmukhÅk­tya du÷khasyÃntamanuprÃpnoti // upapadyaparinirvÃyÅ katama÷ / ubhayasaæyojane aprahÅïe rÆpadhÃtÃvupapannamÃtra eva yo mÃrgaæ saæmukhÅk­tya du÷khasyÃntamanuprÃpnoti // anabhisaæskÃraparinirvÃyÅ katama÷ / upapanna÷ anabhisaæskÃreïa yo mÃrgaæ saæmukhÅk­tya du÷khasyÃntamanuprÃpnoti // abhisaæskÃraparinirvÃyÅ katama÷ / upapanno 'bhisaæskÃreïa yo mÃrgaæ saæmukhÅk­tya du÷khasyÃntamanuprÃpnoti // ÆrdhvaæstrotÃ÷ katama÷ / upapanno rÆpÃvacarÃïÃæ bhÆmau bhÆmau yÃvadakani«ÂhagÃn praviÓya tannÃnÃsrava mÃrgaæ saæmukhÅk­tya du÷khasyÃntamanuprÃpnoti / puna kaÓcid yÃvad bhavÃgragÃn mÃrgaæ saæmukhÅk­tya du÷khasyÃntamanuprÃpnoti / api ca vyavakÅrïabhÃvitasya caturthasya dhyÃnasya pa¤caprakÃrà prabhedÃ÷ / m­duparibhÃvitaæ madhyaparibhÃvitamadhimÃtraparibhÃvitamadhimÃtrÃdhimÃtrÃparibhÃvitamadhyÃdhimÃtraparibhÃvitaæ (##) ca / tai÷ vyavakÅrïÃbhÃvitasya caturthadhyÃnasya pa¤caprabhedai÷ yathÃkramaæ paÓcasu ÓuddhÃvÃse«Æpapatti÷ // parihÃïadharmà arhan katama÷ / m­dvindriyaprak­tiko vik«ipto và avik«ipto và cetayitvà và acetayitvà và d­«Âadharmasukha vihÃrÃt parihÃïameti // cetanÃdharmà arhan katama÷ / m­dvindriyaprak­tiko vik«ipto và avik«ipto và acetayitvà d­«ÂadharmasukhavihÃrÃt parihÃïameti cetayitvà na parihÃïameti // anurak«aïÃdharmà arhan katama÷ / m­dvindriyaprak­tiko vik«ipto d­«ÂadharmasukhavihÃrÃt / parihÃïameti avik«ipto na parihÃïameti // sthitÃkampya÷ arhan katama÷ / m­dvindriya prak­tiko vik«ipto và avik«ipto và d­«ÂadharmasukhavihÃrÃt na parihÃïameti nÃpi indriyÃïyuttÃpayati // prativedhanÃdharmà arhan katama÷ / m­dvindriyÃprak­tiko vik«ipto và avik«ipto và d­«ÂadharmasukhaviharÃt na parihÃïameti kevala mindriyà ïyuttÃpayati // akopyadharmà arhan katama÷ / tÅk«ïendriyaprak­tiko vik«ipto va avik«ipto và na d­«ÂadharmasukhavihÃrÃt parihÃïameti // kÃmÃvacara÷ p­thagjana÷ katama÷ / kÃmadhÃtÃvupapanno bhavati ÃryadhaprÃpta÷ pudgala÷ ca // kÃmÃvacara÷ Óaik«a÷ katama÷ / kÃmÃdhÃtÃvupapanno bhavati adharmaæ ca prÃpta÷ pudgala÷ / saæyojanaæ cÃvaÓi«yate // kÃmÃvacaro 'Óaik«a÷ katama÷ / kÃmÃdhÃtÃvupapanno bhavati Ãryadharmaæ ca prÃpta÷ pudgala÷ / saæyojanaæ nÃvaÓi«yate // yathà kÃmÃvacarÃstraya÷ tathà rÆpÃvacarà Ãrupyavacarà api // kÃmÃvacaro rÆpÃvacaro bodhisattva÷ katama÷ / ÃrÆpyadhÃtuvyavakar«itena dhyÃnena saæprayukto dhyÃnasukhairviharatÅti kÃmadhÃtÃvapyupapanno rÆpadhÃtÃvapyupapanna÷ pudgala kÃmÃvacara÷ pratyekabuddha÷ katama÷ / abuddhabhave kÃmadhÃtau svata÷ pratyekabuddhabodhimabhisaæbuddha÷ // (##) acintya÷ tathÃgata÷ katama÷ / kÃmadhÃtau tu«itabhavanayÃsamÃrabhya yÃvat mahÃparinirvÃïaæ darÓayati sarvÃæ bodhisattvacaryÃæ buddhacaryÃæ mahÃcaryÃæ darÓayatÅti pudgala÷ / adhimukticÃrÅ bodhisattva÷ pudgala÷ katama÷ / adhimukticaryÃbhÆmau sthito m­dumadhyÃdhimÃtrabodhisattvak«ÃntisamanvÃgata÷ pudgala÷ // adhyÃÓayacÃrÅ bodhisattva÷ pudgala÷ katama÷ / daÓasu bhÆmi«u sthito yo bodhisattva÷ // sanimittacÃrÅ bodhisattva÷ pudgala÷ katama÷ / pramuditÃvimalÃprabhÃkaryarci«matÅsudurjayÃbhimukhÅbhÆmi«u sthito yo bodhisattva÷ // animittacÃrÅ bodhisattva÷ pudgala÷ katama÷ / duraægamabhÆmau sthito yo bodhisattva÷ // anabhisaæskÃracÃrÅ bodhisattva÷ pudgala÷ katamata÷ / acalà sÃdhumatÅdharmameghÃsu bhÆmi«u sthito yo bodhisattva÷ // puna÷ khalu strotaÃpanna÷ pugdalo yadukta÷ sa dvividha÷ / kramanairyÃïika÷ sak­nnairyÃïikaÓca / krasanairyÃïiko yathà purvamukta÷ // sak­nnairyÃïika÷ satyÃbhisamayamabhisaæpravi«Âa÷ aprÃpta samÃpattimÃÓritya adhigatena lokottaramÃgreïa sak­ta traidhÃtukÃvacarÃn sarvakleÓÃn prajahÃti prakÃraÓa÷ prajahÃti / dvayo÷ phalayo strotÃpattiphalÃrhattvaphalayo÷ praj¤Ãpyate / sa ca pudgalo bhÆyo d­«Âe dharme maraïakÃle Ãj¤ÃmÃrÃgayati / yadi nÃrÃgayati praïidhÃnavaÓena / tarhi praïidhÃnavaÓena kÃmadhÃtÃvevopapanna÷ avuddhabhave pratyekajinobhavati / (atha viniÓcaye prÃptiparicchede t­tÅye dvitÅyo bhÃga÷) abhisamayavyavasthÃnaæ katamat / samÃsato daÓavidham / dharmÃbhisamaya÷ (##) arthÃbhisamaya÷ tattvÃbhisamaya÷ p­«ÂhÃbhisamaya÷ ratnÃbhisamaya÷ asamudÃcÃrÃbhisamaya÷ ni«ÂhÃbhisamaya÷ ÓrÃvakÃbhisamaya÷ pratyekabuddhÃbhisamaya÷ bodhisattvÃbhisamayaÓca // dharmÃbhisamaya÷ katama÷ / satyÃdhipateye«u dharme«u adhimÃtrasya adhimuktiprasÃdasya pratilambha÷ yathÃsaæpratyayaæ caryà ca // arthÃbhisamaya÷ katama÷ satyÃdhipateye«u dharme«u adhimÃtrÃyÃ÷ satye«u dhamanidhyÃnak«Ãnte÷ pratilambha÷ / sà k«Ãnti nirvedhabhÃgÅyÃvasthÃæ gatà / sà punastrividhena yoniÓo manaskÃreïa prabhÃvità / sa trividhastu adhimÃtram­du÷ adhimÃtramadhyo 'dhimÃtrÃdhimÃtraÓca // tattvÃbhisamaya÷ katama÷ / «o¬aÓe darÓanamÃrgacittak«aïe ya ÃryamÃrgaæ pratilabhate / darÓanamÃrge puna÷ satye vyavasthÃpanÃdyabhisamayÃntikÃni saæmukhÅkaroti / bhÃvanÃmÃrge tatsaæv­tij¤ÃnÃni pratilabhate na tu saæmukhÅkaroti / bhÃvanÃmÃrge tatsaæv­tij¤Ãnabalena saæmukhÅkaroti / p­«ÂhÃbhisamaya÷ katama÷ / sarvo bhÃvanÃmÃrga÷ // ratnÃbhisamaya÷ katama÷ / buddhe 'vetya prasÃda÷ dharme 'tya prasÃda÷ saæghe 'vetya prasÃda÷ // asamudÃcÃrÃbhisamaya÷ katama÷ / akÃraïasaævaralÃbhÃt Óik«Ãgatasya yadÃtmano narakak«ayaæ tiryagyonik«aya÷ pretayonik«aya÷ avÃÇpatanadurgatik«aya÷ iti / na punarupÃdÃya tad durgatikarma durgativipÃko 'bhinirvarttate / ni«ÂhÃbhisamaya÷ katama÷ / yathà mÃrgasatye ni«ÂhÃmÃrga ukta÷ // ÓrÃvakÃbhisamaya÷ katama÷ / pÆrvokta÷ saptavidho 'bhisamaya÷ / ÓrÃvakÃïÃæ parato gho«amÃgamya pratilambhata÷ ÓrÃvakÃbhisamaya ityucyate // (##) pratyekabuddhÃbhisamaya÷ katama÷ / pÆrvoktÃ÷ saptÃbhisamayÃ÷ / parato gho«amanÃgamya pratilambhata÷ pratyekabuddhÃbhisamaya ityucyate // bodhisattvÃbhisamaya÷ katama÷ / pÆrvokte«u saptÃbhisamaye«u yà samudÃgamak«Ãnti÷ no tu sak«Ãtkiryà / kevalaæ bodhisattva pramuditÃbhÆmau bodhisattvasya samyaktvaniyÃmÃvakrÃnti÷ / sà bodhisattvÃbhisamayo veditavyÃ÷ // ÓrÃvakÃbhisamayÃt bodhisattvÃbhisamayasya ko viÓe«a÷ / saæk«epata ekÃdaÓa / ÃlambanaviÓe«a÷ upastambhaviÓe«a÷ prativedhaviÓe«a÷ abhyupagamaviÓe«a÷ niryÃïaviÓe«a÷ parigrahaviÓe«a÷ vyavasthÃnaviÓe«a÷ prati«ÂhÃparivÃraviÓe«a÷ abhijanmaviÓe«a÷ janmaviÓe«a÷ phalaviÓe«aÓca / phalaviÓe«a÷ punardaÓavidha÷ / ÃÓrayapariv­ttiviÓe«ata÷ guïasam­ddhiviÓe«ata÷ pa¤cÃkÃraviÓe«ata÷ trikÃyaviÓe«ata÷ nirvÃïaviÓe«ata÷ miÓropamiÓraj¤ÃnaÓaktilÃbhaviÓe«ata÷ ÃvaraïaviÓuddhiviÓe«ata÷ miÓropamiÓrakarmakriyÃviÓe«ata÷ abhisaæbodhinirvÃïasandarÓanopÃyaviÓe«ata÷ pa¤cÃkÃraparitrÃïaviÓe«ataÓca veditavya÷ // apramÃïÃdivaiÓe«ikaguïÃnÃæ katamairabhisamayai÷ saægraha÷ / p­«ÂhÃbhisamayani«ÂhÃbhisamayÃbhyÃæ saægraho veditavya÷ // te«Ãæ saægraha÷ puna÷ katama÷ / apramÃïÃni vimok«Ã÷ abhibhvÃyatanÃni k­tsÃyatanÃni araïÃpraïÅdhij¤Ãnam pratisaævida÷ abhij¤Ã lak«aïÃnuvya¤janÃni pariÓuddhaya÷ valÃni vaiÓÃradyÃni sm­tyupasthÃnÃni arak«Ãïi asaæpramo«adharmatà vÃsanÃsamuddhÃta÷ mahÃkaruïà Ãveïikà buddhadharmÃ÷ sarvÃkÃraj¤atà ityevamÃdayo guïà yathà sÆtrÃntare«u nirdi«ÂÃ÷ // apramÃïÃni katamÃni / catvÃri apramÃïÃni / maitrÅ katamà / dhyÃnaæ niÓritya sattvÃ÷ sukhena saæprayujyeranniti vihÃrasam­ddhau samÃdhi÷ praj¤Ã tatsaæprayuktÃÓca cittacaitasikà dharmÃ÷ // karuïà katamà / dhyÃnaæ niÓritya sattvà du÷khena viyujyeranniti vihÃrasam­ddhau samÃdhi÷ praj¤Ã Óe«aæ pÆrvavat // mudità katamà / (##) dhyÃnaæ niÓritya sattvÃ÷ sukhena na viyujyeranniti vihÃrasam­ddhau samÃdhi÷ praj¤Ã Óe«aæ pÆrvavat // upek«Ã katamà / dhyÃnaæ niÓritya sattvà hita labheranniti vihÃrasam­ddhau samÃdhi÷ praj¤Ã Óe«aæ pÆrvavat // vimok«Ã÷ katame / a«Âau vimok«Ã÷ / kathaæ rÆpÅ rÆpÃïi paÓyatÅti / dhyÃnaæ niÓritya adhyÃtmaæ dra«Âari rÆpasaæj¤Ãyà avibhÃvÃnÃd dra«ÂarÅ rÆpasaæj¤ÃyÃ÷ saæniveÓanÃd và d­Óya rÆpÃdi paÓyatÅti vihÃrasam­ddho samÃdhi÷ praj¤Ã tatsaæprayuktÃÓca cittacaitasikà dharmÃ÷ yÃvad nirmÃïÃvaraïÃd vimukti÷ // kathamadhyÃtmamarÆpasaæj¤Å vahirddhà rÆpÃïi paÓyati / dhyÃnaæ niÓritya dra«Âari rÆpasaæj¤Ãyà vibhÃvanÃd arÆpasaæj¤ÃyÃ÷ saæniveÓanÃdvà d­Óya rÆpÃïi paÓyatÅti vihÃrasam­ddhau samÃdhi praj¤Ã Óe«aæ pÆrvavat // kathaæ Óubhaæ vimok«aæ kÃyena sÃk«Ãtk­tyopasaæpadya viharatÅti / dhyÃnaæ niÓritya adhyÃtmaæ ÓubhÃÓubhe«u rÆpe«u anyonyÃpek«Ãsaæj¤Ãyà anyonyÃnugamasaæj¤Ãyà anyonyaikarasasaæj¤ÃyÃÓca labhÃt tatra labdhe vihÃrasam­ddhau samÃdhi÷ praj¤Ã Óe«aæ pÆrvavat yÃvat ÓubhaÓubhanirmÃïÃt saækleÓotpattyÃvaraïÃcca vimukti÷ // ÃkÃÓÃnantyÃyatanavimok«a÷ katama÷ / vimok«ÃnukÆlà kÃÓÃnantyÃyatanavimok«a÷ tathà vij¤ÃnÃnantyÃyatanÃkiæcanyÃyatananaivasaæj¤ÃnÃsaæj¤Ãyatanavimok«Ã api dra«Âavya÷ yÃvat vimok«a÷ ÓÃnto vimok«a÷ asaktyÃvaraïaæ ca // saæj¤Ãvedayitanirodhavimok«a÷ katama÷ / naivasaæj¤Ãnasaæj¤Ãyatanavimok«aæ niÓritya samatikrÃntÃnÃæ Ói«Âe ÓÃnte vimok«e mok«Ãnusad­Óo vihÃra÷ vihÃrasam­ddhau ca cittacaitasikÃnÃæ nirodha÷ saæj¤ÃvedayitanirodhÃvaraïÃd vimuktyartham // (##) abhibhvÃyatanÃni katamÃni / a«ÂÃvabhibhvÃyatanÃni / pÆrvÃïÅ catvÃri abhibhvÃyatanÃni dvÃbhyÃæ vimok«ÃbhyÃæ vyavasthÃpyante / uttarÃïi catvÃri abhibhvÃvatanÃni ekena vimok«eïa vyavasthÃpyante / tatra vimok«airÃlambanamadhimucyate abhibhvÃyatane«u Ãlambanaprabhibhavati / vaÓavarttanatà mupÃdÃya // sattvasaækhyÃtÃni asattvasaækhyÃtÃni cÃÓritya rÆpÃïi parittÃdhimÃtrÃïyucyante / ÓubhÃÓubhÃnyÃÓritya rÆpÃïi suvarïadurvarïÃnyucyante / mÃnu«yakadivyÃnyÃÓritya rÆpÃïi hÅnapraïÅtÃnyucyante // Ói«ÂÃni yathà vimok«e«ÆktÃni // ÃlambanÃbhibhavanatÃmupÃdÃya abhibhvÃyatanÃnÅtyucyante // k­tsnÃyatanÃni katamÃni / daÓa k­tsnÃyatanÃni / k­tsnaspharaïÃlambanatÃmupÃdÃya k­tsnÃyatanÃnÅtyucyate / k­tsnaspharaïavihÃrasam­ddhau samÃdhi÷ praj¤Ã tatsaæprayuktÃÓca cittacaitasikà dharmÃ÷ k­tsnÃyatanÃnÅtyucyante // kimupÃdÃya k­tsnÃyatane«u p­thivyÃdivyavasthÃpanam / tai÷ k­tsnÃyatanai÷ ÃÓrayÃÓritarÆpÃïi paÓyatÅti k­tsnaspharaïatÃmupadaya / Ói«ÂÃni yathÃyogaæ vimok«avat // tathà ca k­tsnÃyatanai÷ parini«pattirvimok«ÃïÃm // araïà katamà / dhyÃnaæ niÓritya kleÓotpattyanurak«ÃvihÃrasam­ddhau samÃdhi÷ praj¤Ã tatsaæprayuktÃÓca cittacaitasikà dharmÃ÷ // praïidhij¤Ãnaæ katamat / dhyÃnaæ niÓritya j¤eya j¤Ãnapraïidhisam­ddhau samÃdhi÷ praj¤Ã Óe«aæ pÆrvavat // pratisaævida÷ katamÃ÷ / catasra÷ pratisaævida÷ / dharmapratisaævid katamà / dhyÃnaæ niÓritya sarvadharma paryÃye«u avyÃghÃtasam­ddhau samÃdhÅ÷ praj¤ÃÓe«aæ pÆrvavat // arthapratisaævid katamà / dhyÃnaæ niÓritya lak«aïe abhiprÃye (##) cÃvyÃghÃtasam­ddau samÃdhi÷ praj¤Ã Óe«aæ pÆrvavat // niruktipratisaævid katamà / dhyÃnaæ niÓritya janapadabhÃpÃyÃmanuvyavahÃre dharmanirvacane ca avyÃghÃta sam­ddhau samÃdhi÷ praj¤Ã Óe«aæ pÆrvavat // pratibhÃnapratisaævid katamà / dhyÃnaæ niÓritya dharmaprabhede«u avyÃghÃtasam­ddhau samÃdhi÷ praj¤Ã Óe«aæ pÆrvavat // abhij¤Ã katamÃ÷ / «a¬abhij¤Ã÷ / ­ddhyabhij¤Ã katamà / dhyÃnaæ niÓritya vicitrarddhivikurvita sam­ddhau samÃdhi÷ praj¤Ã tatsaprayuktÃÓca cittacaitasikà dharmÃ÷ // divyaÓrotrÃbhij¤Ã katamà / dhyÃnaæ niÓritya vicitrÃïÃæ ÓabdÃnÃmanuÓravasam­ddhau ya÷ samÃdhi÷ praj¤Ã Óe«aæ pÆrvavat // ceta÷paryÃyÃbhij¤Ã katamà / dhyÃnaæ niÓritya parasattve«u cittacaritaparyÃya praveÓasam­ddhau ya÷ samÃdhi praj¤Ã Óe«aæ pÆrvavat // pÆrvanivÃsÃnusm­tyabhij¤Ã katamà / dhyÃnaæ niÓritya pÆrvÃntacaryÃnusmaraïasam­ddhau ya÷ samÃdhi÷ praj¤Ã Óe«aæ pÆrvavat // cyutyupapÃdÃbhij¤Ã katamà / dhyÃnaæ niÓritya sattvÃnÃæ cyutyupapÃdaprakÃra saædarÓanasam­ddhau ya÷ samÃdhi÷ praj¤Ã Óe«aæ pÆrvavat // Ãsravak«ayÃbhij¤Ã katamà / dhyÃnaæ niÓritya Ãsravak«ayaj¤Ãnasam­ddhau ya÷ samÃdhi÷ praj¤Ã tatsaæprayuktÃÓca cittacaitasikà dharmÃ÷ // lak«aïÃnuvya¤janÃni katamÃni / dhyÃnaæ niÓritya lak«aïÃnuvya¤janairvibhrÃjamÃnasandarÓanasam­ddhau ya÷ samÃdhi÷ praj¤Ã tatsaæprayÆktÃÓca cittacaitasikà dharmÃ÷ tatsamutthitavipÃkÃÓca // pariÓuddhaya÷ katamÃ÷ / catasra÷ pariÓuddhaya÷ / ÃÓrayapariÓuddhi÷ katamÃ÷ / dhyÃnaæ niÓritya yathÃkÃmamaÓrayasyopÃdÃne sthÃnaparityÃgÃnÃæ sam­ddhau ya÷ samÃdhÅ÷ praj¤Ã tatsaæprayuktÃÓca cittacaitasikà dharmÃ÷ // ÃlambanapariÓuddhi÷ katamà / dhyÃnaæ niÓritya yathÃkÃmamÃlambananirmÃïapariïÃmanaj¤ÃnÃnÃæ sam­ddhau ya÷ samÃdhi praj¤Ã Óe«aæ pÆrvavat // cittapariÓuddhi÷ katamà / dhyÃnaæ niÓritya yathÃkÃmaæ samÃdhimukhavaÓavarttisam­ddhau ya÷ samÃdhi÷ praj¤Ã Óe«aæ pÆrvavat // j¤ÃnapariÓuddhi÷ katamà / dhyÃnaæ niÓritya yathÃkÃmaæ dhÃraïÅmukhasandhÃraïasam­ddhau ya÷ samÃdhi÷ praj¤Ã Óe«aæ pÆrvavat // (##) balÃni katamÃni / baÓa tathÃgatabalÃni / sthÃnÃsthÃnabalaæ katamat dhyÃnaæ niÓritya sarvaprakÃra sthÃnÃsthÃnaj¤Ãnasam­ddhau ya÷ samÃdhi÷ praj¤Ã tatsaæprayuktÃÓca cittacaitasikà dharmÃ÷ // karmasvakaj¤Ãnabalaæ katamat / dhyÃnaæ niÓritya sarvaprakÃra karmasvakaj¤Ãnasam­ddhau ya÷ samÃdhi÷ praj¤Ã Óe«aæ pÆrvavat // Ói«ÂÃni balÃni yathÃyogaæ veditavyÃni // vaiÓÃradyÃni katamÃni / catvÃri vaiÓÃradyÃni // abhisaæbodhivaiÓÃradyaæ katamat / dhyÃnaæ niÓritya svÃrthamevÃrabhya sarvÃkÃraj¤eyÃbhisaæbodhipratij¤Ãprati«ÂhÃpanasam­ddhau ya÷ samÃdhi÷ praj¤Ã tatsaæprayuktÃÓca cittacaitasikà dharmÃ÷ // Ãsravak«ayavaiÓÃradyaæ katamat / dhyÃnaæ niÓritya svÃrthamevÃrabhya sarvÃkÃrasravak«ayapratij¤Ã prati«ÂhÃpanasam­ddhau ya÷ samÃdhi÷ praj¤Ã Óe«aæ pÆrvavat // antarÃyikadharmavaiÓÃradyaæ katamat / dhyÃnaæ niÓritya parÃrthamÃrabhya sarvÃkÃrÃntarÃyikadharmapratij¤Ãprati«ÂhÃpanasam­ddhau ya÷ samÃdhi÷ praj¤Ã Óe«aæ pÆrvavat // nairyÃïikapratipadavaiÓÃradyaæ katamat / dhyÃnaæ niÓritya parÃrthamÃrabhya sarvÃkÃra nairyÃïikamÃrgadharma pratij¤Ãprati«ÂhÃpanasam­ddhau ya÷ samÃdhi÷ praj¤Ã Óe«aæ pÆrvavat // sm­tyupasthÃnÃni katamÃni / trÅïyeva sm­tyupasthÃnÃni / gaïaparikar«aïe sarvÃkÃrasaækleÓÃsamudÃcÃrasam­ddhau ya÷ samÃdhi÷ praj¤Ã Óe«aæ purvavat // arak«Ãïi katamÃni / trÅïyeravÃrak«Ãïi // gaïaparikar«aïe yathÃkÃmamavavÃdÃnuÓÃsanÅprayogasam­ddhau ya÷ samÃdhi÷ praj¤Ã Óe«aæ pÆrvavat // asaæpramo«adharmatà katamà / sarvÃkÃrasya yathÃvat k­tassa bhëitasya cÃbhilapanasam­ddhau ya÷ samÃdhi÷ praj¤Ã Óe«aæ pÆrvavat // vÃsanÃsamudghÃta÷ katama÷ / sarvaj¤asya sata÷ asarvaj¤ace«ÂitÃsamudÃcÃrasam­ddau ya÷ samÃdhi÷ praj¤Ã Óe«aæ pÆrvavat // mahÃkaruïà katamà / nirantaraæ sarvaprakÃradu÷khÃlambanakaruïÃvihÃrasam­ddau ya÷ samÃdhi÷ praj¤Ã Óe«aæ pÆrvavat // (##) Ãveïikà buddhadharmÃ÷ katame / a«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmÃ÷ // asÃdhÃraïa kÃyavÃÇganaskarthapariÓuddhi sam­ddau sÃÓrayÃïÃæ saphalÃnÃæ tathÃgatendriyÃïamaprÃptyÃmaparihÃïisam­ddhau asÃdhÃraïa karmasamudÃcÃrasam­ddhau asÃdhÃraïaj¤ÃnavihÃrasam­ddhau ca ya÷ samÃdhi÷ praj¤Ã Óe«aæ pÆrvavat // sarvÃkÃraj¤atà katamà / skandhadhÃtvÃyatanÃnÃæ sarvÃkÃraj¤atÃsam­ddhau ya÷ samÃdhi÷ praj¤Ã tatsaæprayuktÃÓca cittacaitasikà dharmÃ÷ // ete«Ãæ guïÃnamabhinirhÃra÷ katama÷ / viÓuddhÃni catvÃri dhyÃnÃni niÓritya anyatÅrthÅya÷ ÓrÃvako bodhisattvo và abhinirharati catvÃri apramÃïÃnyevaæ pa¤cÃbhij¤Ã÷ / Óe«Ãn guïÃn prÃntakoÂikaæ caturthaæ dhyÃnaæ niÓritya ÓrÃvako bodhisattvastathÃgato vÃbhinirharati // tatpuna÷ kimupÃdÃya / dhyÃnasanniÓrayeïa yathÃvyavasthÃnamanasikÃravahulÅkÃratÃmupÃdÃya // ta ete guïà dvividhÃ÷ / svakÃritrapratyupasthÃnÃÓca vaihÃrikÃÓca // ye svakÃritrapratyupasthÃnÃ÷ te lokottarap­«ÂhalabdhÃ÷ saæv­tij¤ÃnasvabhÃvà dra«ÂavyÃ÷ // ye punarvaihÃrikÃste lokottaraj¤ÃnasvabhÃvà dra«ÂavyÃ÷ // apramÃïai÷ kiæ karma karoti / vipak«aæ jahÃti / anukampÃvihÃritayà puïya saæbhÃraæ paripÆrayati sattvaparipÃke ca na parikhidyate // vimok«ai÷ kiæ karma karoti / nirmÃïakarmÃbhinirharati / ÓubhanirmÃïe na saækliÓyate ÓÃnte«u vimok«e«u na sajjati / paramapraÓÃntena cÃryavihÃreïa viharati / adhimucyanatà mupÃdÃya // abhibhvÃyatanai÷ kiæ karma karoti / trayÃïÃæ vimok«ÃïÃmÃlambanaæ vaÓe varttayatyÃlambanÃbhibhavanatÃmupÃdÃya // k­tsnÃyatanai÷ kiæ karma karoti / vimok«Ãlambanaæ parini«pÃdayati k­tsnaspharaïatÃmupÃdÃya // araïayà kiæ karma karoti / Ãdeyavacano bhavati // praïidhij¤Ãnena kiæ karma karoti / bhÆtabhavyavarttamÃnaæ vyÃkaroti bahumataÓca bhavati lokasya // pratisaævidbhi÷ kiæ karma (##) karoti / deÓanayà sattvacittÃni saæto«ayati // abhij¤Ãbhi÷ kiæ karma karoti / ÓÃsane kÃyakarmaïà Ãvarjayati / vÃkkarmaïà cittÃdeÓanayÃvarjayati sattvacaritaæ ca j¤Ãtvà Ãgatiæ ca gatiæ ca ni÷saraïe sattvÃn yathÃvadavavadate // lak«aïÃnuvya¤janai÷ kiæ karma karoti / darÓanamÃtrakeïa mahÃpuru«atve saæpratyayaæ janayati cittÃnyabhiprasÃdayati // pariÓuddhibhi÷ kiæ karma karoti / saæcintya bhavopapattiæ parig­ïhÃti / ÃkÃÇk«ayankalpaæ và kalpÃvaÓe«aæ và ti«Âhati Ãyu÷saæskÃrÃn và uts­jati / dharmavaÓavarttÅ bhavati samÃdhivaÓavartÅ saddharmaæ ca sandhÃrayati // balai÷ kiæ karma karoti / ahetuvi«amahetuvÃdaæ pratyÃkhÃyÃk­tÃbhyÃgamavÃde ca samyaga bhyudayamÃrgaæ deÓayati sattvacittacaritÃni cÃnupraviÓya deÓanÃbhÃjanatÃæ cÃÓayaæ cÃnuÓayaæ cÃlambanaæ ca saæbhÃraæ ca bhavyatÃæ ca ni÷saraïaæ ca yathÃvanni÷ÓreyasamÃrgaæ deÓayati / sarvamÃrÃæÓca nig­ïhÃti sarvatra ca praÓnaæ p­cchati p­«Âo vyÃkaroti // vaiÓÃradyai÷ kiæ karma karoti / par«adi samyagÃtmana÷ ÓÃst­tvaæ vyavasthÃpahati codakÃæÓcÃnyatÅrthyÃnnig­ïhÃti // sm­tyupasthÃnai÷ kiæ karma gaïamavavadate samanuÓÃsti // asaæmo«adharmatayà kiæ karma karoti / buddhak­tyaæ na hÃpayati // vÃsanÃsamudghÃtena kiæ karma karoti / ni÷kleÓa÷ kleÓapratirÆpÃæ ce«ÂÃnna(da)rÓayati // mahÃkaruïayà kiæ karma karoti / «aÂk­tvo rÃtriædivasena lokaæ vyavalokayati // Ãveïikairbuddhadharmai÷ kiæ karma karoti / sarvaÓrÃvakapratyekabuddhÃn kÃyavÃÇmanaskarmapariÓuddhyà prÃptyà cÃreïa vihÃreïa vÃbhibhavati // (##) sarvÃkÃraj¤atayà kiæ karma karoti / sarvasattvÃnÃæ sarvasaæÓayÃæ Óchinatti dharmanetrŤca dÅrghakÃlamavasthÃpayati yena paripak«Ã (? k«yÃ÷) sattvÃ÷ paripacyante paripakÃÓca vimucyante // e«vabhisamaye«Ættarottaraæ viÓi«Âaæ mÃrgaæ labhamÃna÷ pÆrvakaæ hÅnaæ mÃrgaæ vijahÃti saækalanaprahÃïaæ ca sÃk«Ãtkaroti / nirupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau ÓrÃvaka÷ sarvammÃrgasamavasargavihÃnyà vijahÃti no tu bodhisattva÷ // ataeva bodhisattvà ak«ayakuÓalamÆlà ak«a(ya)guïà ityucyante // yÃnyavyÃk­tavastÆni vyavasthÃpitÃni kimupÃdÃya / ayoniÓa÷paripraÓna tÃmupÃdÃya // (ayoniÓa÷ paripraÓnatà kimupÃdÃya /) hetuphalasaækleÓavyavadÃnacintÃpasrivarjanatÃmupÃdÃya // 0 // kena kÃraïena bodhisattvo bodhimanava vadyÃmavakrÃnta÷ strotÃpanno na bhavati / strota÷pratipattyaparini«pannatÃmupÃdÃya // kena kÃraïena sak­dÃgÃmÅ na bhavati / apramÃïasaæcintya bhavopaprattiparigrahatÃmupÃdÃya // kena kÃraïenÃnÃgÃmÅ na bhavati / dhyÃnairvih­tya kÃmadhÃtÃvupapadyÃnatÃmupÃdÃya / bodhisattva÷ satyÃnyabhi samayena labdhvà daÓasu mÆmi«u bhÃvanÃmÃrgeïa j¤eyÃvaraïapratipak«amÃrgaæ bhÃvayati na kleÓÃvaraïapratipak«amÃrgam // tathà ca bodhiprÃpta÷ kleÓÃvaraïaæ j¤eyÃvaraïaæ ca vijahÃti arhan tathÃgataÓca saæpadyate // sa ca bodhisattva÷ sarvakleÓÃprahÃïÃt mantro«adhayo vi«amiva sarvakleÓÃn abhibhavati sarvÃn kleÓÃn do«ÃæÓca notpÃdayati sarvÃsu bhÆmi«u arhanniva kleÓÃn prajahÃti / api khalu bodhisattvo j¤eye«u bhÃvanÃkuÓalo bhavati upÃye«u bhÃvanÃkuÓalo bhavati abhÆtaparikalpe«u bhÃvanÃkuÓalo bhavati nirvikalpe«u bhÃvanÃkuÓalo bhavati tena kÃlena kÃlamindriyÃïyuttÃpayati / j¤eyaæ katamat / saæk«epeïa «a¬vidham / bhrÃnti÷ bhrÃntyÃÓraya÷ abhrÃntyÃÓraya÷ bhrÃntyabhrÃnti÷ abhrÃnti÷ abhrÃntini«yandaÓca // upÃyakauÓalyaæ katamat / saæk«eparÃÓcaturvidham / (##) sattvaparipÃkakauÓalyaæ buddhadharmaparipuraïakauÓalyaæ k«iprÃbhij¤ÃkauÓalyaæ mÃrgÃnupacchedakauÓalyaæ ca // abhÆtaparikalpa÷ katama÷ / saæk«epato daÓavidha÷ / mÆlavikalpa÷ nimittivikalpa÷ nimittapratibhÃsavikalpa÷ nimittavikÃravikalpa÷ nimittipratibhÃsavikÃravikalpa÷ paropanÅtavikalpa÷ ayoniÓovikalpa÷ yoniÓovikalpa÷ abhiniveÓavikalpa÷ vik«epavikalpaÓca // sa puna÷ daÓavidha÷ / abhÃvavikalpa bhÃvavikalpa÷ samÃropavikalpa÷ apavÃdavikalpa÷ ekatvavi kalpa÷ p­thaktvavikalpa÷ svabhÃvavikalpa÷ viÓe«avikalpa÷ yathÃnÃmÃrthavikalpa÷ yathÃrthanÃmavikalpaÓca // nirvikalpatà katamà / samÃsatastrividhà / santu«Âinirvikalpatà aviparyÃsanirghikalpatà ni«prapa¤canirvikalpatà ca // tà imÃstitra÷ p­thagjanaÓrÃvakabodhisattvÃnÃæ yathÃkramaæ veditavyÃ÷ // yÃsau nimittato ni«prapa¤canirvikalpatà tasyÃ÷ puna÷ abhÃvasya pa¤ca nimittÃni / na amanasikÃrata÷ na manasikÃrasamatikramata÷ na vyupaÓamata÷ na svabhÃvata÷ na Ãlambane 'bhisaæskÃrataÓca / api khalu Ãlaæbane 'nabhisaæskÃrata÷ / bodhisattva÷ prak­tyà tÅk«ïendriya÷ kathaæ puna÷ indriyÃpyuttÃpayatÅti / tÅk«ïam­dvindriyamÃÓritya tÅk«ïamadhyendriyamabhinirharati / puna÷ tÅk«ïamadhyendriyamÃÓritya tÅk«ïatÅk«ïendriyamabhinirharati // (iti abhidharmasamuccaye prÃptiviniÓcayo nÃma caturtha÷ samuccaya÷ //) // (atha mahÃyÃnabhidharmasamuccayaÓÃstre viniÓcayabhÃge sÃækathyaparicchedaÓcaturtha÷) sÃækathyaviniÓcaya÷ katama÷ / saæk«epata÷ saptavidha÷ / arthaviniÓcaya÷ vyÃkhyÃviniÓcaya÷ prabhidyasaædarÓanaviniÓcaya÷ saæpraÓnaviniÓcaya÷ saægrahaviniÓcaya÷ vÃdaviniÓcaya÷ abhisandhiviniÓcayaÓca // arthaviniÓcaya÷ katama÷ / yatra «a¬arthÃnÃrabhya viniÓcayo bhavati // katame (##) «a¬arthÃ÷ / svabhÃvÃrtha÷ hetvartha÷ phalÃrtha÷ karmÃrtha÷ yogÃrtha÷ v­ttyarthaÓca // svabhÃvÃrthastraæya÷ svabhÃvÃ÷ // hetvarthastrayo hetava÷ // utpattihetu÷ prav­ttihetu÷ siddhihetuÓca // phalÃrtha÷ pa¤caphalÃni / vipÃkaphalaæ ni«yandaphalaæ adhipatiphalaæ puru«akÃraphalaæ visaæyogaphalaæ ca // karmÃrtha÷ pa¤ca karmÃïi / upalabdhikarma kÃritrakarma vyÃvasÃyakarma pariïatikarma prÃptikarma ca // yogÃrtha÷ pa¤ca yogÃ÷ / sÃmÆhiko yoga÷ Ãnubandhiko yoga÷ sÃæbandhiko yoga÷ Ãvasthiko yoga÷ vaikÃriko yogaÓca // v­ttyartha÷ pa¤ca v­ttaya÷ / lak«aïav­tti÷ avasthÃnav­tti÷ viparyÃsav­tti÷ aviparyÃsav­tti÷ prabhedav­ttiÓca // vyÃkhyÃviniÓcaya÷ katama÷ / yena sÆtrÃntÃn vyÃca«Âe // sa puna÷ katama÷ / saæk«epeïa «a¬vidha÷ / parij¤eyavastu parij¤eyo 'rtha÷ parij¤opani«ad parij¤Ã parij¤Ãphalam tatpravedanà ca // api khalu caturdaÓa mukhÃni vyÃkhyÃviniÓcayasya / katamÃni caturdaÓa / vyÃkhyÃsaægrahamukham vastusaægrahamukham aÇgopÃÇgamukham uggarottaranirhÃramukham pratik«epamukham ak«arapariïÃmamukham nÃÓÃnÃÓamukham pudgalavyavasthÃnamukham prabhedavyavasthÃnamukham nayamukham parij¤Ãdimukham balà balamukham pratyÃhÃramukham abhinirhÃramukhaæ ca // prabhidyasaædarÓanaviniÓcaya÷ katama÷ / yathÃnirdi«Âe«u skandhÃdi«u dharme«u yathÃyogamekÃvacaraka÷ pÆrvapadaka÷ paÓcÃtpadaka÷ dvikoÂika÷ trikoÂika÷ catu«koÂika÷ oækÃrita÷ prÃtik«epika ityevamÃdaya÷ // saæpraÓnaviniÓcaya÷ katama÷ / a«ÂÃkÃrakÃyadeÓena a«ÂÃkÃrayÃyadeÓane ca (##) praÓnavyÃkaraïena sarvasatyamithyà viniÓcaya÷ / api khalu catvÃra÷ saæpraÓna viniÓcayamÃrgÃ÷ / dÆ«aka÷ prati«ÂhÃpaka÷ chedaka÷ bodhakaÓca // saægrahaviniÓcaya÷ katama÷ / daÓabhi÷ sthÃnai÷ saæg­hÅto viniÓcaya÷ // katamÃni daÓa sthÃnÃni / k­tyÃnu«ÂhÃnaviniÓcayasthÃnam avatÃraviniÓcayasthÃnam adhimuktiviniÓcayasthÃnam yuktiviniÓcayasthÃnam sÃækathyaviniÓcayasthÃnam prativedhaviniÓcayasthÃnam viÓuddhiviniÓcayasthÃnam abhinirhÃrapadaprabhedaviniÓcayasthÃnam anÃbhogÃbhogamÃtrasarvÃrthasiddhiviniÓcayasthÃnaæ ca / vÃdaviniÓcaya÷ katama÷ / saæk«epata÷ saptavidha÷ / vÃda÷ vÃdÃdhikaraïaæ vÃdÃdhi«ÂhÃnaæ bÃdÃlaækÃra÷ vÃdanigraha÷ vÃdani÷saraïaæ bÃde bahukarà dharmÃÓca // prathamo vÃda÷ puna÷ «a¬vidha÷ / vÃda÷ pravÃda÷ vivÃda÷ apavÃda÷ anuvÃda avavÃÓca // vÃda÷ sarvalokavacanam // pravÃda÷ lokÃnuÓruto vÃda÷ / lokaj¤ÃnapravÃdata÷ // vivÃda÷ parasparaæ viruddhayorvÃde 'vasthÃnam // apavÃda÷ parasparaæ kopasaærambhapÃru«yanacanam // anuvÃda÷ viÓuddhaj¤ÃnadarÓanÃnukÆla÷ sÃækathyaviniÓcaya÷ // avavÃda÷ sattvÃnÃæ asamÃhitacittÃnÃæ cittasamÃdhÃnÃya samÃhitacittÃnÃæ vimok«alÃbhÃya deÓanÃvÃda÷ // dvitÅyaæ vÃdÃdhikaraïaæ rÃjakulaæ và prajÃkulaæ và prÃmÃïikÃnÃæ sahÃyakÃnÃæ dharmÃrthakuÓalÃnÃæ ÓramaïabrÃhmaïÃnÃæ nÃdasabhà và / (##) t­tÅyaæ vÃdÃdhi«ÂhÃnaæ yadadhi«ÂhÃya vÃda÷ kriyate / saæk«epato dvividham / sÃdhyaæ sÃdhanaæ ca / sÃdhyaæ dvividham / svabhÃvo viÓe«aÓca // sÃdhanÃni a«Âau / pratij¤Ã hetu÷ d­«ÂÃnta÷ upanaya÷ nigamanaæ pratyak«aæ anumÃnaæ ÃptÃgamaÓca // sÃdhyasya svabhÃva÷ ÃtmasvabhÃvo dharmasvabhÃvo và / viÓe«a÷ ÃtmaviÓe«o dharmaviÓe«o và // pratij¤Ã sÃdhyasya svarucitÃrthasya parasaæprÃpaïavij¤Ãpanà / hetu÷ tasminneva sÃdhye apratÅtasyÃrthasya saæpratyayanimittaæ pratyak«opalambhÃnupalambhasamÃkhyÃnam // d­«ÂÃnta d­«Âa antena ad­«ÂÃsya antasya samÅkaraïasamÃkhyÃnam // upanaya÷ Ói«ÂatajjÃtÅya rmmÃpagamÃya nayatvasamÃkhyÃnam // nigamanaæ ni«ÂhÃgamanasamÃkhyÃnam // prasvasatprakÃÓÃbhrÃnto 'rtha÷ // anumÃnaæ pratyak«aÓi«Âasaæpratyaya÷ // ÃptÃgama÷ taduviruddhopadeÓa÷ // caturtho vÃdÃlaækÃra÷ vÃdÃdhi«ÂhÃne samyagyuktibhi÷ vÃdasabhÃyÃæ gambhÅro nipuïaÓca bhavatÅti vÃdÃlaækÃra ityucyate / sa puna÷ «a¬vidha÷ / svaparasamayaj¤atà vÃkkaraïasaæpad vaiÓaradyaæ pratibhÃnaæ sthairyaæ dÃk«iïyaæ ca // pa¤camo vÃdanigraha÷ kathÃtyÃga÷ kathÃsÃda÷ kathÃdo«aÓca // kathÃtyÃga÷ svÃvÃdado«Ãbhyupagama÷ paravÃaguïÃbhyupagamaÓca // kathÃsÃda÷ anyavastupratisaraïena vyÃv­tti÷ bÃhyavastuvacanena mÆlaparatij¤ÃparityÃga÷ krodhamadamÃnamrÃk«Ãdi pradarÓanaæ ca // yathoktaæ sÆtre / kathÃdo«a÷ saæk«epeïa navavidha÷ / Ãkulaæ saærabdham agamakam amitam anarthakam akÃlam asthiram apradÅptam apravaddhaæ ca // «a«Âhaæ vÃdani÷saraïaæ guïado«au vicÃrya vÃdÃnni÷saratyakaraïena và prativÃdityabhÃjanatÃæ par«ado vaiguïyamÃtmano 'kauÓalyaæ ca j¤Ãtvà vÃdaæ na karoti / prativÃdini bhÃjanatÃæ par«ado guïavattvamÃtmana÷ kauÓalyaæ ca j¤Ãtvà vÃdaæ karoti // (##) vÃde bahukarà dharmÃ÷ samÃsatastraya÷ / svaparasamayaj¤atà yayà sarvatra nipuïo vÃdaæ karoti / vaiÓÃradyaæ yena nipuïa÷ samagrapar«adi vÃdaæ karoti / pratimÃnaæ yena nipuïa÷ sarvÃæn kaÂhinÃn praÓnÃn vyÃkaroti // api khalu svahitasukha kÃmena vÃde«u abhij¤Ãtuæ pravarttitavyaæ na parai÷ vivÃdaæ kartum / taduktaæ bhagavatà mahÃyÃnà bhidharmasutre / bodhisattvena vÅryamÃrabhamÃïena kuÓalapak«aprayuktena pratipattisÃrakeïa dharmÃnudharmacÃriïà sarvasattvasaægrÃhakeïa k«ipramanuttarÃæ samyak saæbodhimabhisaæbudhyatà dvÃdaÓasthÃnadharmÃn samanupaÓyatà na parai÷ saha vivÃda÷ kÃrya÷ // katame dvÃdaÓa / anuttarÃrthaparamadharmadeÓanÃyÃæ saæpratyayo durlabha÷ / prÃÓnikÃnÃmavavÃdagrÃhakaæ cittaæ durlabham / sabhyà guïado«avicÃrakÃÓca durlabhà / vÃde prayuktÃnÃæ «a¬do«aviraho durlabha÷ / katame «a / asatpak«abhiniveÓado«a÷ kus­tivacanado«a÷ akÃlikavÃkkaraïado«a÷ kathÃsÃdado«a÷ pÃrupyavacatado«a÷ cittÃghÃtado«aÓca / vÃde saærambhÃbhÃvo durlabha÷ / vÃde paracittÃnurak«aïaæ durlabham / vÃde anurak«aïe 'pi cittasamÃdhidurlabha÷ / vÃde cittasya nikÃrsaparotkar«akÃmatà durlabhà / nikar«aparotkar«ayorapi cittasyÃsaækleÓo durlabha÷ / saækli«Âe tu citte sparÓavihÃro durlabha÷ / asparÓavihÃre tu kuÓaladharmabhÃvanà durlabhà / nirantaraæ kuÓaladharme 'bhÃvite tu asamÃhicittasya k«ipraæ samÃdhilÃbha÷ samÃhitacittasya và k«ipraæ vimok«alÃbho durlabha÷ // abhisandhiviniÓcaya÷ katama÷ / uktÃdanyo 'rtha÷ / nÃmapadavya¤janakÃyÃnÃæ channasyÃbhisandhe÷ anyÃrthÃbhivya¤jane vipariïÃma÷ // (##) yathoktaæ sÆtre / mÃtaraæ pitaraæ hatvà rÃjÃnaæ dvau bahuÓrutau / rëÂraæ sÃnucaraæ hatvà naro viÓuddha ucyate // apicoktaæ sÆtre / aÓraddho 'k­taj¤aÓca sandhicchedÅ ca yo nara÷ / hatÃvakÃÓo vÃntÃÓa÷ sa vai uttamapuru«a÷ // punaÓcoktaæ sÆtre / asÃre sÃramatayo viparyÃse ca susthitÃ÷ / kleÓena ca susaækli«Âà labhante bodhimuttamÃm // api coktaæ sÆtre bodhisattvo mahÃsattva÷ pa¤cabhirdharmai÷ samanvÃgato dÃnapÃra mitÃyÃæ k«ipraæ paripÆriæ labhate / katame pa¤ca / mÃtsaryadharmatÃmanuv­æhayati / dÃnena ca parikhidyate / yÃcanakaæ ca dve«Âi / na kiæcit kadÃcid dadÃti / dÆre ca bhavati dÃnasya // punaÓcoktaæ sÆtre / bodhisattvo mahÃsattva÷ pa¤cadharmasamanvÃgato brahmacÃrÅ bhavati parameïa viÓuddhena brahmacaryeïa samanvÃgata÷ // katame pa¤ca // nÃnyatra maithunyÃnmaithunasya ni÷saraïaæ parye«ate / maithunaprahÃïenopek«ako bhavati / utpannaæ ca maithunarogamadhivÃsayati / maithunapratipak«eïa ca dharmeïottrasyati / abhÅk«ïaæ ca dvayadvayaæ samÃpadyate // kimupÃdÃyedaæ ÓÃstramabhidharmasamuccaya iti nÃma labhate / saæk«epatastribhirarthai÷ / sametyoccayatÃmupÃdÃya samantÃduccayatÃmupÃdÃya samyaguccayatÃæ copÃdÃya // (iti abhidharmasamuccaye sÃækathyaviniÓcayo nÃma pa¤cama÷ samuccaya÷ //) //