% Text title : Amarakoso Namalinganusasana Chapter (kaanda) 1 % Author : Amarasimha % Language : Sanskrit % Subject : linguistic, dictionary, thesaurus % Description/comments : Source : % % Transliterated by : Avinash Sathaye sohum@ms.uky.edu, Pramod $ SV Ganesan % Proofread by : Avinash Sathaye sohum@ms.uky.edu, Pramod $ SV Ganesan % Latest update : April 20, 1997 % Send corrections to : sanskrit@cheerful.com % % The text is to be used for personal studies and research only. % Any use for commercial purpose is prohibited as a 'gentleman's' % agreement. ÚÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! ³ ³ COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. ³ ³ ³ ³ Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for ³ ³ WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes ³ ³ BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): ³ ³ ³ ³ description character = ASCII ³ ³ ³ ³ long a à 195 ³ ³ long A ù 249 ³ ³ long i Å 197 ³ ³ long I ý 253 ³ ³ long u Æ 198 ³ ³ long U ô 244 ³ ³ vocalic r ­ 173 ³ ³ vocalic R ã 227 ³ ³ long vocalic r Ì 204 ³ ³ vocalic l Ê 202 ³ ³ long vocalic l Ë 203 ³ ³ velar n Ç 199 ³ ³ velar N § 167 ³ ³ palatal n ¤ 164 ³ ³ palatal N ¥ 165 ³ ³ retroflex t  194 ³ ³ retroflex T è 232 ³ ³ retroflex d ¬ 172 ³ ³ retroflex D Ö 214 ³ ³ retroflex n ï 239 ³ ³ retroflex N × 215 ³ ³ palatal s Ó 211 ³ ³ palatal S Á 193 ³ ³ retroflex s « 171 ³ ³ retroflex S å 229 ³ ³ anusvara æ 230 ³ ³ capital anusvara õ 245 ³ ³ visarga ÷ 247 ³ ³ capital visarga ê 234 ³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÙ ******************************************************************* amarakoÓa evaæ nÃmaliÇgÃnuÓÃsanaæ khÃï¬a 1 nÃmaliÇgÃnuÓÃsanaæ nÃma amarako«a÷ prathamaæ kÃï¬am| maÇgalÃcaraïam| (1.0.1) yasya j¤ÃnadayÃsindhoragÃdhasyÃnaghà guïÃ÷ (1.0.2) sevyatÃmak«ayo dhÅrÃ÷ sa Óriye cÃm­tÃya ca prastÃvanà (1.0.3) samÃh­tyÃnyatantrÃïi saæk«iptai÷ pratisaæsk­tai÷ (1.0.4) saæpÆrïamucyate vargairnÃmaliÇgÃnuÓÃsanam paribhëà (1.0.5) prÃyaÓo rÆpabhedena sÃhacaryÃcca kutracit (1.0.6) strÅpuænapuæsakaæ j¤eyaæ tadviÓe«avidhe÷ kvacit (1.0.7) bhedÃkhyÃnÃya na dvandvo naikaÓe«o na saækara÷ (1.0.8) k­to 'tra bhinnaliÇgÃnÃmanuktÃnÃæ kramÃd­te (1.0.9) triliÇgyÃæ tri«viti padaæ mithune tu dvayoriti (1.0.10) ni«iddhaliÇgaæ Óe«Ãrthaæ tvantÃthÃdi na pÆrvabhÃk svargavarga÷ ##Heaven 9## (1.1.11) svaravyayaæ svarganÃkatridivatridaÓÃlayÃ÷ (1.1.12) suraloko dyodivau dve striyÃæ klÅbe trivi«Âapam ##Deities 26## (1.1.13) amarà nirjarà devÃstridaÓà vibudhÃ÷ surÃ÷ (1.1.14) suparvÃïa÷ sumanasastridiveÓà divaukasa÷ (1.1.15) Ãditeyà divi«ado lekhà aditinandanÃ÷ (1.1.16) Ãdityà ­bhavo 'svapnà amartyà am­tÃndhasa÷ (1.1.17) barhirmukhÃ÷ ­tubhujo gÅrvÃïà dÃnavÃraya÷ (1.1.18) v­ndÃrakà daivatÃni puæsi và devatÃ÷ striyÃm ##Some clans of deities ## (1.1.19) ÃdityaviÓvavasavastu«itÃbhÃsvarÃnilÃ÷ (1.1.20) mahÃrÃjikasÃdhyÃÓca rudrÃÓca gaïadevatÃ÷ ##Some demigods ## (1.1.21) vidyÃdharÃpsaroyak«arak«ogandharvakiænarÃ÷ (1.1.22) piÓÃco guhyaka÷ siddho bhÆto 'mÅ devayonaya÷ ##Antigods or titans 10## (1.1.23) asurà daityadaiteyadanujendrÃridÃnavÃ÷ (1.1.24) ÓukraÓi«yà ditisutÃ÷ pÆrvadevÃ÷ suradvi«a÷ ##Jina or Buddha 18## (1.1.25) sarvaj¤a÷ sugata÷ buddho dharmarÃjastathÃgata÷ (1.1.26) samantabhadro bhagavÃnmÃrajillokajijjina÷ (1.1.27) «a¬abhij¤o daÓabalo 'dvayavÃdÅ vinÃyaka÷ (1.1.28) munÅndra÷ ÓrÅghana÷ ÓÃstà muni÷ ÓÃkyamunistu ya÷ ##Gautama Buddha 7## (1.1.29) sa ÓÃkyasiæha÷ sarvÃrthasiddha÷ ÓauddhodaniÓca sa÷ (1.1.30) gautamaÓcÃrkabandhuÓca mÃyÃdevÅsutaÓca sa÷ ## Brahma 29 ## (1.1.31) brahmÃtmabhÆ÷ surajye«Âha÷ parame«ÂhÅ pitÃmaha÷ (1.1.32) hiraïyagarbho lokeÓa÷ svayaæbhÆÓcaturÃnana÷ (1.1.33) dhÃtÃbjayonirdruhiïo viri¤ci÷ kamalÃsana÷ (1.1.34) sra«Âà prajÃpatirvedhà vidhÃtà viÓvas­gvidhi÷ (1.1.35) nÃbhijanmÃï¬aja÷ pÆrvo nidhana÷ kamalodbhava÷ (1.1.36) sadÃnando rajomÆrti÷ satyako haæsavÃhana÷ ## Vishnu 46 ## (1.1.37) vi«ïurnÃrÃyaïa÷ k­«ïo vaikuïÂho vi«ÂaraÓravÃ÷ (1.1.38) dÃmodaro h­«ÅkeÓa÷ keÓavo mÃdhava÷ svabhÆ÷ (1.1.39) daityÃri÷ puï¬arÅkÃk«o govindo garu¬adhvaja÷ (1.1.40) pÅtÃmbaro 'cyuta÷ ÓÃrÇgÅ vi«vakseno janÃrdana÷ (1.1.41) upendra indrÃvarajaÓcakrapÃïiÓcaturbhuja÷ (1.1.42) padmanÃbho madhuripurvÃsudevastrivikrama÷ (1.1.43) devakÅnandana÷ Óauri÷ ÓrÅpati÷ puru«ottama÷ (1.1.44) vanamÃlÅ balidhvaæsÅ kaæsÃrÃtiradhok«aja÷ (1.1.45) viÓvambhara÷ kaiÂabhajidvidhu÷ ÓrÅvatsalächana÷ (1.1.46) purÃïapuru«o yaj¤apuru«o narakÃntaka÷ (1.1.47) jalaÓÃyÅ viÓvarÆpo mukundo muramardana÷ ## Vasudeva: Krishna's Father 2 ## (1.1.48) vasudevo 'sya janaka÷ sa evÃnakadundubhi÷ ## Balarama 17 ## (1.1.49) balabhadra÷ pralambaghno baladevo 'cyutÃgraja÷ (1.1.50) revatÅramaïo rÃma÷ kÃmapÃlo halÃyudha÷ (1.1.51) nÅlÃmbaro rauhiïeyastÃlÃÇko musalÅ halÅ (1.1.52) saækar«aïa÷ sÅrapÃïi÷ kÃlindÅbhedano bala÷ ## Kamadeva: Eros 19 ## (1.1.53) madano manmatho mÃra÷ pradyumno mÅnaketana÷ (1.1.54) kandarpo darpako 'naÇga÷ kÃma÷ pa¤caÓara÷ smara÷ (1.1.55) ÓambarÃrirmanasija÷ kusume«urananyaja÷ (1.1.56) pu«padhanvà ratipatirmakaradhvaja ÃtmabhÆ÷ ## Five floral Arrows of Kamadeva ## (1.1.57) aravindamaÓokaæ ca cÆtaæ ca navamallikà (1.1.58) nÅlotpalaæ ca pa¤caite pa¤cabÃïasya sÃyakÃ÷ ## Five physical arrows of Kamadeva ## (1.1.59) unmÃdanastÃpanaÓca Óo«aïa÷ stambhanastathà (1.1.60) saæmohanaÓca kÃmaÓca pa¤ca bÃïÃ÷ prakÅrtitÃ÷ ## Son of kamadeva 4 ## (1.1.61) brahmasÆrviÓvaketu÷ syÃdaniruddha u«Ãpati÷ ## Laxmi 14 ## (1.1.62) lak«mÅ÷ padmÃlayà padmà kamalà ÓrÅrharipriyà (1.1.63) indirà lokamÃtà mà k«Årodatanayà ramà (1.1.64) bhÃrgavÅ lokajananÅ k«ÅrasÃgarakanyakà ## Krishna's equipment: conch, discus, mace, sword,jewel ## (1.1.65) ÓaÇkho lak«mÅpate÷ päcajanyaÓcakraæ sudarÓana÷ (1.1.66) kaumodakÅ gadà kha¬go nandaka÷ kaustubho maïi÷ ## Krishna's bow, mark, horses(4) ## (1.1.67) cÃpa÷ ÓÃrÇgaæ murÃrestu ÓrÅvatso lächanaæ sm­tam (1.1.68) aÓvÃÓca ÓaivyasugrÅvameghapu«pabalÃhakÃ÷ ## Krishna's charioteer, minister, younger brother ## (1.1.69) sÃrathirdÃruko mantrÅ hyuddhavaÓcÃnujo gada÷ ## Garuda: Krishna's vehicle 9 ## (1.1.70) garutmÃngaru¬astÃrk«yo vainateya÷ khageÓvara÷ (1.1.71) nÃgÃntako vi«ïuratha÷ suparïa÷ pannagÃÓana÷ ## Shiva 52 ## (1.1.72) ÓambhurÅÓa÷ paÓupati÷ Óiva÷ ÓÆlÅ maheÓvara÷ (1.1.73) ÅÓvara÷ Óarva ÅÓÃna÷ ÓaækaraÓcandraÓekhara÷ (1.1.74) bhÆteÓa÷ khaï¬aparaÓurgirÅÓo giriÓo m­¬a÷ (1.1.75) m­tyu¤jaya÷ k­ttivÃsÃ÷ pinÃkÅ pramathÃdhipa÷ (1.1.76) ugra÷ kapardÅ ÓrÅkaïÂha÷ ÓitikaïÂha÷ kapÃlabh­t (1.1.77) vÃmadevo mahÃdevo virÆpÃk«astrilocana÷ (1.1.78) k­ÓÃnuretÃ÷ sarvaj¤o dhÆrjaÂirnÅlalohita÷ (1.1.79) hara÷ smaraharo bhargastryambakastripurÃntaka÷ (1.1.80) gaÇgÃdharo 'ndhakaripu÷ kratudhvaæsÅ v­«adhvaja÷ (1.1.81) vyomakeÓo bhavo bhÅma÷ sthÃïÆ rudra umÃpati÷ (1.1.82) ahirbudhnyo '«ÂamÆrtiÓca gajÃriÓca mahÃnaÂa÷ ## Shiva's braided hair, bow, attendants, divine mothers ## (1.1.83) kapardo 'sya jaÂÃjÆÂa÷ pinÃko 'jagavaæ dhanu÷ (1.1.84) pramathÃ: syu÷ pÃri«adà brÃhmÅtyÃdyÃstu mÃtara÷ ## Shiva's powers/glory 3 ## (1.1.85) vibhÆtirbhÆtiraiÓvaryamaïimÃdikama«Âadhà ## Eight Yogic achievements granted by Shiva ## (1.1.86) aïimà mahimà caiva garimà laghimà tathà (1.1.87) prÃpti÷ prÃkÃmyamÅÓitvaæ vaÓitvaæ cëÂa siddhaya÷ ## Shiva's wife Parvati 23 ## (1.1.88) umà kÃtyÃyanÅ gaurÅ kÃlÅ haimavatÅÓvarÅ (1.1.89) Óivà bhavÃnÅ rudrÃïÅ ÓarvÃïÅ sarvamaÇgalà (1.1.90) aparïà pÃrvatÅ durgà m­¬ÃnÅ caï¬ikÃmbikà (1.1.91) Ãryà dÃk«ÃyaïÅ caiva girijà menakÃtmajà (1.1.92) karmamoÂÅ tu cÃmuï¬Ã carmamuï¬Ã tu carcikà ## Shiva's son Ganapati 8 ## (1.1.93) vinÃyako vighnarÃjadvaimÃturagaïÃdhipÃ÷ (1.1.94) apyekadantaherambalambodaragajÃnanÃ÷ ## Shiva's son Kartikeya 17 ## (1.1.95) kÃrtikeyo mahÃsena÷ Óarajanmà «a¬Ãnana÷ (1.1.96) pÃrvatÅnandana÷ skanda÷ senÃnÅragnibhÆrguha÷ (1.1.97) bÃhuleyastÃrakajidviÓÃkha÷ ÓikhivÃhana÷ (1.1.98) «ÃïmÃtura÷ Óaktidhara÷ kumÃra÷ krau¤cadÃraïa÷ ## Shiva's vehicle: Nandi Bull 6 ## (1.1.99) Ó­ÇgÅ bh­ÇgÅ riÂistuï¬Å nandiko nandikeÓvara÷ ## Indra 35 ## (1.1.100) indro marutvÃnmaghavà bi¬aujÃ÷ pÃkaÓÃsana÷ (1.1.101) vR^ÅddhaÓravÃ÷ sunÃsÅra÷ puruhÆta÷ purandara÷ (1.1.102) ji«ïurlekhar«abha÷ Óakra÷ Óatamanyurdivaspati÷ (1.1.103) sutrÃmà gotrabhidvajrÅ vÃsavo v­trahà v­«Ã (1.1.104) bÃsto«pati÷ surapatirbalÃrÃti÷ ÓacÅpati÷ (1.1.105) jambhabhedÅ harihaya÷ svÃrÃïnamucisÆdana÷ (1.1.106) saækrandano duÓcyavanasturëÃïmeghavÃhana÷ (1.1.107) Ãkhaï¬ala÷ sahasrÃk«a ­bhuk«Ãstasya tu priyà ## Indra's wife Shachi 3, city 1 ## (1.1.108) pulomajà ÓacÅndrÃïÅ nagarÅ tvamarÃvatÅ ## Indra's horse, charioteer, son, garden, palace, son(2)## (1.1.109) haya uccai÷Óravà sÆto mÃtalirnandanaæ vanam (1.1.110) syÃtprÃsÃdo vaijayanto jayanta÷ pÃkaÓÃsani÷ ## Indra's vehicle: elephant (4), thunderbolt (10) ## (1.1.111) airÃvato 'bhramÃtaÇgairÃvaïÃbhramuvallabhÃ÷ (1.1.112) hrÃdinÅ vajramastrÅ syÃt kuliÓaæ bhiduraæ pavi÷ (1.1.113) ÓatakoÂi÷ svaru÷ Óambo dambholiraÓanirdvayo÷ ## Airplane (2), divine sages, council (2), nectar (3) ## (1.1.114) vyomayÃnaæ vimÃno 'strÅ nÃradÃdyÃ÷ surar«aya÷ (1.1.115) syÃt sudharmà devasabhà pÅyÆ«amam­taæ sudhà ## Divine river: Milky way (4), Golden mountain Meru (5) ## (1.1.116) mandÃkinÅ viyadgaÇgà svarïadÅ suradÅrghikà (1.1.117) meru÷ sumerurhemÃdrÅ ratnasÃnu÷ surÃlaya÷ ## Five divine trees ## (1.1.118) pa¤caite devataravo mandÃra÷ pÃrijÃtaka÷ (1.1.119) santÃna÷ kalpav­k«aÓca puæsi và haricandanam ## Sanatkumara (2), divine doctors: ashvins (6), nymphs (2) ## (1.1.120) sanatkumÃro vaidhÃtra÷ svarvaidyÃvaÓvinÅsutau (1.1.121) nÃsatyÃvaÓvinau dasrÃvÃÓvineyau ca tÃvubhau (1.1.122) striyÃæ bahu«vapsarasa÷ svarveÓyà urvaÓÅmukhÃ÷ ## Divine musicians (2), Fire (34), Marine fire (3) ## (1.1.123) hÃhà hÆhÆÓcaivamÃdyà gandharvÃstridivaukasÃm (1.1.124) agnirvaiÓvÃnaro vahnirvÅtihotro dhana¤jaya÷ (1.1.125) k­pÅÂayonirjvalano jÃtavedÃstanÆnapÃt (1.1.126) barhi÷ Óu«mà k­«ïavartmà Óoci«keÓa uparbudha÷ (1.1.127) ÃÓrayÃÓo b­hadbhÃnu÷ k­ÓÃnu÷ pÃvako 'nala÷ (1.1.128) rohitÃÓvo vÃyusakha÷ ÓikhÃvÃnÃÓuÓuk«aïi÷ (1.1.129) hiraïyaretà hutabhug dahano havyavÃhana÷ (1.1.130) saptÃrcirdamunÃ÷ ÓukraÓcitrabhÃnurvibhÃvasu÷ (1.1.131) Óucirappittamaurvastu vìavo va¬avÃnala÷ ## Flame (5), Spark (2), Burn (2) ## (1.1.132) vahnerdvayorjvÃlakÅlÃvarcirheti÷ ÓikhÃ÷ striyÃm (1.1.133) tri«u sphuliÇgo 'gnikaïa÷ saætÃpa÷ saæjvara÷ samau ## Meteor (1), Ash (5), Forest fire (3) ## (1.1.134) ulkà syÃt nirgatajvÃlà bhÆtirbhasitabhasmanÅ (1.1.135) k«Ãro rak«Ã ca dÃvastu davo vanahutÃÓana÷ ## Yama: god of death (14) ## (1.1.136) dharmarÃja÷ pit­pati÷ samavartÅ paretarà(1.1.137) k­tÃnto yamunÃbhrÃtà Óamano yamarì yama÷ (1.1.138) kÃlo daï¬adhara÷ ÓrÃddhadevo vaivasvato 'ntaka÷ (1.1.139) rÃk«asa÷ koïapa÷ kravyÃt krvyÃdo 'srapa ÃÓara÷ ## Giant, demon (15) ## (1.1.140) rÃtri¤caro rÃtricara÷ karburo nika«Ãtmaja÷ (1.1.141) yÃtudhÃna÷ puïyajano nair­to yÃturak«asÅ ## Varuna: god of the sea (5) ## (1.1.142) pracetà varuïa÷ pÃÓÅ yÃdasÃæpatirappati÷ ## Vayu: (god of the) wind (20) ## (1.1.143) Óvasana÷ sparÓano vÃyurmÃtariÓvà sadÃgati÷ (1.1.144) p­«adaÓvo gandhavaho gandhavÃhÃnilÃÓugÃ÷ (1.1.145) samÅramÃrutamarut jagatprÃïasamÅraïÃ÷ (1.1.146) nabhasvadvÃtapavanapavamÃnaprabha¤janÃ÷ ## Whirlwind, storm ## (1.1.147) prakampano mahÃvÃto jha¤jhÃvÃta÷ sav­«Âika÷ ## Five bodily winds in Ayurvedic classification, speed (5) ## (1.1.148) prÃïo 'pÃna÷ samÃnaÓcodÃnavyÃnau ca vÃyava÷ (1.1.149) ÓarÅrasthà ime raæhastarasÅ tu raya÷ syada÷ (1.1.150) javo 'tha ÓÅghraæ tvaritaæ laghu k«ipramaraæ drutam ## Quickly (11) ## (1.1.151) satvaraæ capalaæ tÆrïamavilambitamÃÓu ca ## Eternal (9), Excessive (14) ## (1.1.152) satate 'nÃratÃÓrÃntasaætatÃviratÃniÓam (1.1.153) nityÃnavaratÃjasramapyathÃtiÓayo bhara÷ (1.1.154) ativelabh­ÓÃtyarthÃtimÃtrodgìhanirbharam (1.1.155) tÅvraikÃntanitÃntÃni gìhabìhad­¬hÃni ca (1.1.156) klÅbe ÓÅghrÃdyasattve syÃt tri«ve«Ãæ sattvagÃmi yat ## Kubera: god of wealth (17) ## (1.1.157) kuberastryambakasakho yak«arì guhyakeÓvara÷ (1.1.158) manu«yadharmà dhanado rÃjarÃjo dhanÃdhipa÷ (1.1.159) kinnareÓo vaiÓravaïa÷ paulastyo naravÃhana÷ (1.1.160) yak«aikapiÇgailavilaÓrÅdapuïyajaneÓvarÃ÷ ## Kubera's garden, son, place, city, attendants (4) ## (1.1.161) asyodyÃnaæ caitrarathaæ putrastu nalakÆbara÷ (1.1.162) kailÃsa÷ sthÃnamalakà pÆrvimÃnaæ tu pu«pakam (1.1.163) syÃt kinnara÷ kimpuru«asturaÇgavadano mayu÷ ## Treasure (2), the list of nine treasures is below:## (1.1.164) nidhirnÃÓevadhirbhedÃ÷ padmaÓaÇkhÃdayo nidhe÷ (1.1.165) mahÃpadmaÓca padmaÓca ÓaÇkho makarakacchapau (1.1.166) mukundakundanÅlÃÓca kharvaÓca nidhayo nava vyomavarga÷ ## Sky or atmosphere (26) ## (1.2.167) dyodivau dve striyÃmabhraæ vyoma pu«karamambaram (1.2.168) nabho 'ntarik«aæ gaganamanantaæ suravartma kham (1.2.169) viyad vi«ïupadaæ và tu puæsyÃkÃÓavihÃyasÅ (1.2.170) vihÃsayo 'pi nÃko 'pi dyurapi syÃt tadavyam (1.2.171) tÃrÃpatho 'ntarik«aæ ca meghÃdhvà ca mahÃbilam (1.2.172) vihÃyÃ÷ Óakune puæsi gagane puænapuæsakam digvarga÷ ## Directions or quarters (5), four directions or quarters,belonging to a direction ## (1.3.173) diÓastu kakubha÷ këÂhà ÃÓÃÓca haritaÓca tÃ÷ (1.3.174) prÃcyavÃcÅpratÅcyastÃ÷ pÆrvadak«iïapaÓcimÃ÷ (1.3.175) uttarÃdigudÅcÅ syÃddiÓyaæ tu tri«u digbhave ## Belonging to respective direction or quarter ## (1.3.176) avÃgbhavamavÃcÅnamudÅcÅcÅnamudagbhavam (1.3.177) pratyagbhavaæ pratÅcÅnaæ prÃcÅnaæ prÃgbhavaæ tri«u ## Respective lords of the eight directions ## (1.3.178) indro vahni÷ pit­patirnair­to varuïo marut (1.3.179) kubera {Å}Óa÷ pataya÷ pÆrvÃdÅnÃæ diÓÃæ kramÃt ## Respective planets associated to the eight directions ## (1.3.180) ravi÷ Óukro mahÅsÆnu÷ svarbhÃnurbhÃnujo vidhu÷ (1.3.181) budho b­haspatiÓceti diÓÃæ caiva tathà grahÃ÷ ## Respective elephants associated to the eight directions ## (1.3.182) airÃvata÷ puï¬arÅko vÃmana÷ kumudo '¤jana÷ (1.3.183) pu«padanta÷ sÃrvabhauma÷ supratÅkaÓca diggajÃ÷ ## Respective wives of the elephants ## (1.3.184) kariïyo 'bhramukapilÃpiÇgalÃnupamÃ÷ kramÃt (1.3.185) tÃmrakarïÅ ÓubhradantÅ cÃÇganà cäjanÃvatÅ ## Sector between directions (2), Inner space (2), Horizon (2) ## (1.3.186) klÅbÃvyayaæ tvapadiÓaæ diÓormadhye vidik striyÃm (1.3.187) abhyantaraæ tvantarÃlaæ cakravÃlaæ tu maï¬alam ## Cloud (15), line of clouds (2),Belonging to clouds ## (1.3.188) abhraæ megho vÃrivÃha÷ stanayitnurbalÃhaka÷ (1.3.189) dhÃrÃdharo jaladharasta¬itvÃn vÃrido 'mbubh­t (1.3.190) ghanajÅmÆtamudirajalamugdhÆmayonaya÷ (1.3.191) kÃdambinÅ meghamÃlà tri«u meghabhave 'bhriyam ## Thundering (3), Lightening (10), Thunderclap (2), Lightening flash (2) ## (1.3.192) stanitaæ garjitam meghanirgho«e rasitÃdi ca (1.3.193) Óampà ÓatahradÃhrÃdinyairÃvatya÷ k«aïaprabhà (1.3.194) ta¬itsaudÃminÅ vidyucc¤calà capalà api (1.3.195) sphÆrjathurvajranirgho«o meghajyotiriraæmada÷ ## Rainbow (3), ## (1.3.196) indrÃyudhaæ Óakradhanustadeva ­jurohitam ## Rain (2), Drought (2), Continuous rain (2), Droplets ## (1.3.197) v­«Âivar«aæ tadvighÃte 'vagrÃhÃvagrahau samau (1.3.198) dhÃrÃsampÃta ÃsÃra÷ ÓÅkarombukaïÃ÷ sm­tÃ÷ ## Hail (2), Cloudy day ## (1.3.199) var«opalastu karakà meghacchanne 'hni durdinam ## Covering (8) ## (1.3.200) antardhà vyavadhà puæsi tvantardhirapavÃraïam (1.3.201) apidhÃnatirodhÃnapidhÃnÃcchÃdanÃni ca ## Moon (20) ## (1.3.202) himÃæÓuÓcandramÃÓcandra indu÷ kumudabÃndhava÷ (1.3.203) vidhu÷ sudhÃæÓu÷ ÓubhrÃæÓuro«adhÅÓo niÓÃpati÷ (1.3.204) abjo jaivÃt­ka÷ somo glaurm­gÃÇka÷ kalÃnidhi÷ (1.3.205) dvijarÃja÷ ÓaÓadharo nak«atreÓa÷ k«apÃkara÷ ## Moon's sixteenth part, Full moon (2) ## (1.3.206) kalà tu «o¬aÓo bhÃgo bimbo 'strÅ maï¬alaæ tri«u ## Piece, part (4), Half ## (1.3.207) bhittaæ Óakalakhaï¬e và puæsyardho 'rdhaæ sameæÓake ## Moonlight (3), Purity or brightness (2) ## (1.3.208) candrikà kaumudÅ jyotsnà prasÃdstu prasannatà ## Mark or spot (6) ## (1.3.209) kalaÇkÃÇkau lächanaæ ca cihnaæ lak«ma ca lak«aïam ## Exquisite beauty, Splendour (4) ## (1.3.210) su«amà paramà Óobhà Óobhà kÃntirdyutiÓcchavi÷ ## Snow or frost (7), Snowdrift, accumulated snow (2) ## (1.3.211) avaÓyÃyastu nÅhÃrastu«Ãrastuhinaæ himam (1.3.212) prÃleyaæ mihikà cÃtha himÃnÅ himasaæhati÷ ## Coldness, Cold (7) ## (1.3.213) ÓÅtaæ guïe tadvadarthÃ÷ su«Åma÷ ÓiÓiro ja¬a÷ (1.3.214) tu«Ãra÷ ÓÅtala÷ ÓÅto hima÷ saptÃnyaliÇgakÃ÷ ## Dhruva (2), Agastya (3), Agastya's wife (also star names) ## (1.3.215) dhruva auttÃnapÃdi÷ syÃt agastya÷ kumbhasambhava÷ (1.3.216) maitrÃvaruïirasyaiva lopÃmudrà sadharmiïÅ ## Star or asterism (6), Names of the 27 constellations and their parts ## (1.3.217) nak«atram­k«aæ bhaæ tÃrà tÃrakÃpyu¬u và striyÃm (1.3.218) dÃk«Ãyiïyo 'ÓvinÅtyÃditÃrà aÓvayugaÓvinÅ (1.3.219) rÃdhÃviÓÃkhà pu«ye tu sidhyati«yau Óravi«Âhayà (1.3.220) samà dhani«ÂhÃ÷ syu÷ pro«Âhapadà bhÃdrapadÃ÷ striya÷ (1.3.221) m­gaÓÅr«aæ m­gaÓirastasminnevÃgrahÃyaïÅ (1.3.222) ilvalÃstacchirodeÓe tÃrakà nivasanti yÃ÷ ## Planet Jupiter (9) ## (1.3.223) b­haspati÷ surÃcÃryo gÅ«patirdhi«aïo guru÷ (1.3.224) jÅva ÃÇgiraso vÃcaspatiÓcitraÓikhaï¬ija÷ ## Planet Venus (6) ## (1.3.225) Óukro daityaguru÷ kÃvya uÓanà bhÃrgava÷ kavi÷ ## Planet Mars (5), Planet Mercury (3) ## (1.3.226) aÇgÃraka÷ kujo bhaumo lohitÃÇgo mahÅsuta÷ (1.3.227) rauhiïeyo budha÷ saumya÷ samau sauriÓanaiÓvarau ## Rahu or the ascending node (5) ## (1.3.228) tamastu rÃhu÷ svarbhÃnu÷ saiæhikeyo vidhuntuda÷ ## Ursa major ## (1.3.229) saptar«ayo marÅcyatrimukhÃÓcitraÓikhaï¬ina÷ ## Rising of the Zodiac signs(Lagna), The zodiac ## (1.3.230) rÃÓÅnÃmudayo lagnaæ te tu me«av­«Ãdaya÷ ## Sun (54) ## (1.3.231) sÆrasÆryÃryamÃdityadvÃdaÓÃtmadivÃkarÃ÷ (1.3.232) bhÃskarÃhaskarabradhnaprabhÃkaravibhÃkarÃ÷ (1.3.233) bhÃsvadvivasvatsaptÃÓvaharidaÓvo«ïaraÓmaya÷ (1.3.234) vikartanÃrkamÃrtaï¬amihirÃruïapÆ«aïa÷ (1.3.235) dyumaïistaraïirmitraÓcitrabhÃnurvirocana÷ (1.3.236) vibhÃvasurgrahapatistvi«Ãæpatiraharpati÷ (1.3.237) bhÃnurhaæsa÷ sahasrÃæÓustapana÷ savità ravi÷ (1.3.238) padmÃk«astejasÃærÃÓiÓchÃyÃnÃthastamisrahà (1.3.239) karmasÃk«Å jagaccak«urlokabandhustrayÅtanu÷ (1.3.240) pradyotano dinamaïi÷ khadyoto lokabÃndhava÷ (1.3.241) ino bhago bhÃmanidhiÓcÃæ 'ÓumÃlya¤jinÅpati÷ ## Sun's three attendants, Sun's son (5), Halo (4) ## (1.3.242) mÃÂhara÷ piÇgalo daï¬aÓcaï¬ÃæÓo÷ paripÃrÓvakÃ÷ (1.3.243) sÆrasÆto 'ruïo 'nÆru÷ kÃÓyapirgaru¬Ãgraja÷ (1.3.244) parive«astuparidhirupasÆryakamaï¬ale ## Ray (11), Light or brightness (11), Sunlight (3) ## (1.3.245) kiraïosramayÆkhÃæ 'Óugabhastigh­ïiraÓmaya÷ (1.3.246) bhÃnu÷ karo marÅci÷ strÅpuæsayordÅdhiti÷ striyÃm (1.3.247) syu÷ prabhÃrugrucistvi¬bhÃbhÃÓchavidyutidÅptaya÷ (1.3.248) roci÷ Óocirubhe klÅbe prakÃÓo dyota Ãtapa÷ ## Lukewarm (4), Very hot (4), Mirage (2) ## (1.3.249) ko«ïaæ kavo«ïaæ mando«ïaæ kadu«ïaæ tri«u tadvati (1.3.250) tigmaæ tÅk«ïaæ kharaæ tadvanm­gat­«ïà marÅcikà kÃlavarga÷ ## Time (4), First (lunar calendar) day (2), Lunar day ## (1.4.251) kÃlo di«Âo 'pyanehÃpi samayo 'pyatha pak«ati÷ ## Day (5), Morning (9), Evening (4) ## (1.4.252) pratipad dve ime strÅtve tadÃdyÃstithayo dvayo÷ (1.4.253) ghasro dinÃhanÅ và tu klÅbe divasavÃsarau (1.4.254) pratyÆ«o 'harmukhaæ kalyamu«a÷pratyu«asÅ api (1.4.255) vyu«Âaæ vibhÃtaæ dve klÅbe puæsi gosarga i«yate (1.4.256) prabhÃtaæ ca dinÃnte tu sÃyaæ sandhyà pit­prasÆ÷ ## Three parts of the day, Night (12) ## (1.4.257) prÃhïÃparÃhïamadhyÃhnastrisandhyamatha ÓarvarÅ (1.4.258) niÓà niÓÅthinÅ rÃtristriyÃmà k«aïadà k«apà (1.4.259) vibhÃvarÅ tamasvinyau rajanÅ yÃminÅ tamÅ ## Dark night, Moonlit night ## (1.4.260) tamisrà tÃmasÅ rÃtrirjyautsnÅ candrikayÃnvità ## Night together with adjoining days ## (1.4.261) ÃgÃmivartamÃnÃrhayuktÃyÃæ niÓi pak«iïÅ ## Collection of nights, Late evening (2) ## (1.4.262) gaïarÃtraæ niÓà bahvya÷ prado«o rajanÅmukham ## Midnight (2), A period of 3 hours (2) ## (1.4.263) ardharÃtraniÓÅthau dvau dvau yÃmapraharau samau ## Join of fortnights, Last days of fortnights (20) ## (1.4.264) sa parvasandhi÷ pratipatpa¤cadaÓyoryadantaram ## Full moon day (2) ## (1.4.265) pak«Ãntau pa¤cadaÓyau dve paurïamÃsÅ tu paurïimà ## Night of the almost full moon, Night of the really full moon ## (1.4.266) kalÃhÅne sÃnumati÷ pÆrïe rÃkà niÓÃkare ## New moon day (4) ## (1.4.267) amÃvÃsyà tvamÃvasyà darÓa÷ sÆryendusaægama÷ ## Night mostly wihout moon, Night without any moon ## (1.4.268) sà d­«Âendu÷ sinÅvÃlÅ sà na«Âendukalà kuhÆ÷ ## Eclipse, Eclipsed Sun or Moon ## (1.4.269) uparÃgo graho rÃhugraste tvindau ca pÆ«ïi ca (1.4.270) sopaplavoparaktau dvau agnyutpÃta upÃhita÷ ## Sun and Moon ## (1.4.271) ekayoktyà pu«pavantau divÃkaraniÓÃkarau ## Nimesha: Time needed for flickering of an eye ## ## 18 Nimesha = Kashtha, 30 Kashtha = Kala ## (1.4.272) a«ÂÃdaÓa nime«Ãstu këÂà triæÓat tu tÃ÷ kalà ## 30 Kala = Kshana, 12 Kshana = Muhurta ## (1.4.273) tÃstu triæÓat k«aïaste tu muhÆrto dvÃdaÓÃstriyÃm ## 30 Muhurta = (Full) day (24 Hours), 15 Days = Paksha (fortnight) ## (1.4.274) te tu triæÓadahorÃtra÷ pak«aste daÓapa¤ca ca ## First and second fortnight, 2 fortnights = (Lunar) Month ## (1.4.275) pak«au pÆrvÃparau Óuklak­«ïau mÃsastu tÃvubhau ## Two months = Ritu (season), 3 Ritus = Ayana (Semester) ## (1.4.276) dvau dvau mÃrgÃdi mÃsau syÃd­tustairayanaæ tribhi÷ ## 2 Ayana = Year, Equinox ## (1.4.277) ayane dve gatirudagdak«iïÃrkasya vatsara÷ (1.4.278) samarÃtridive kÃle vi«uvadvi«uvaæ ca tat ## Constellation names determine names for Full moon days and their months ## ## For example, Pushya constellation names Paushi full moon night and Pausha month. ## (1.4.279) pu«payuktà paurïamÃsÅ pau«Å mÃse tu yatra sà (1.4.280) nÃmnà sa pau«o mÃghÃdyÃÓcaivamekÃdaÓÃpare ## Margashirsha (9 th month) (4), Pausha (10 th) (3) ## (1.4.281) mÃrgaÓÅr«e sahà mÃrga ÃgrahÃyaïikaÓca sa÷ (1.4.282) pau«e tai«asahasyau dvau tapà mÃghe 'tha phÃlgune ## Magha (11 th) (2) Falguna (12 th) (3), Chaitra (1 st ) (3) ## (1.4.283) syÃttapasya÷ phÃlgunika÷ syÃccaitre caitriko madhu÷ ## Vaishakh (2 nd ) (3), Jyeshtha (3 rd ) (2) ## (1.4.284) vaiÓÃkhe mÃdhavo rÃdho jye«Âhe Óukra÷ Óucistvayam ## Ashadha (4 th) (2), Shravana (5 th) (3) ## (1.4.285) ëìhe ÓrÃvaïe tu syÃnnabhÃ÷ ÓrÃvaïikaÓca sa÷ ## Bhadrapada (6 th) (4), Ashvin (7 th) (3)## (1.4.286) syurnabhasyaprau«ÂhapadabhÃdrabhÃdrapadÃ÷ samÃ÷ (1.4.287) syÃdÃÓvina i«o 'pyÃÓvayujo 'pi syÃttukÃrtike ## Kartika (8 th) (4), Fall (Months 9-10), Winter (Months 11-12) ## (1.4.288) bÃhulorjau kÃrtikiko hemanta÷ ÓiÓiro 'striyÃm ## Spring (Months 1-2) (3), Summer (Months 3-4) (7) ## (1.4.289) vasante pu«pasamaya÷ surabhirgrÅ«ma Æ«maka÷ (1.4.290) nidÃgha u«ïopagama u«ïa Æ«mÃgamastapa÷ ## Monsoon (Months 5-6) (2), Autumn (Months 7-8) ## (1.4.291) striyÃæ prÃv­Â striyÃæ bhÆmni var«Ã atha ÓaratstriyÃm ## Season, Year (6) ## (1.4.292) «a¬amÅ ­tava÷ puæsi mÃrgÃdÅnÃæ yugai÷ kramÃt (1.4.293) saævatsaro vatsaro 'bdo hÃyano 'strÅ ÓaratsamÃ÷ ## Human Month = Ancestral day, Human year = Divine day ## (1.4.294) mÃsena syÃdahorÃtra÷ paitro var«eïa daivata÷ ## Human Yuga quartet = Divine Yuga, Divine 2000 Yuga = Brahma's day = Human kalpa ## (1.4.295) daive yugasahasre dve brÃhma÷ kalpau tu tau n­ïÃm ## Manvantara = 71 Divine yuga ## (1.4.296) manvantaraæ tu divyÃnÃæ yugÃnÃmekasaptati÷ ## Destruction of world (between epochs) (5) ## (1.4.297) saævarta÷ pralaya÷ kalpa÷ k«aya÷ kalpÃnta ityapi ## Sin (12), Virtue or merit (5) ## (1.4.298) astrÅ paÇkaæ pumÃnpÃpmà pÃpaæ kilbi«akalma«am (1.4.299) kalu«aæ v­jinaino 'ghamaæho duritadu«k­tam (1.4.300) syÃddharmamastriyÃæ puïyaÓreyasÅ suk­taæ v­«a÷ ## Joy or happiness (12), Prosperity, blessing (12) ## (1.4.301) mutprÅti÷ pramado har«a÷ pramodÃmodasammadÃ÷ (1.4.302) syÃdÃnandathurÃnanda÷ ÓarmaÓÃtasukhÃni ca (1.4.303) Óva÷ Óreyasaæ Óivaæ bhadraæ kalyÃïaæ maÇgalaæ Óubham (1.4.304) bhÃvukaæ bhavikaæ bhavyaæ kuÓalaæ k«emamastriyÃm (1.4.305) Óastaæ cÃtha tri«u dravye pÃpaæ puïyaæ sukhÃdi ca ## Excellent! (5), Good luck ## (1.4.306) matallikà macarcikà prakÃï¬amuddhatallajau (1.4.307) praÓastavÃcakÃnyamÆnyaya÷ ÓubhÃvaho vidhi÷ ## Destiny or luck (6), Cause (3), Root cause ## (1.4.308) daivaæ di«Âaæ bhÃgadheyaæ bhÃgyaæ strÅ niyatirvidhi÷ (1.4.309) heturnà kÃraïaæ bÅjaæ nidÃnaæ tvÃdikÃraïam ## Soul (3), State (of body etc.), Three Qualities (of all things) ## (1.4.310) k«etraj¤a Ãtmà puru«a÷ pradhÃnaæ prak­ti÷ striyÃm (1.4.311) viÓe«a÷ kÃliko 'vasthà guïÃ÷ sattvaæ rajastama÷ ## Birth (6), Living being (6) ## (1.4.312) janurjananajanmÃni janirutpattirudbhava÷ (1.4.313) prÃïÅ tu cetano janmÅ jantujanyuÓarÅriïa÷ ## Kind or type (3), Individuality, Mind (7) ## (1.4.314) jÃtirjÃtaæ ca sÃmÃnyaæ vyaktistu p­thagÃtmatà (1.4.315) cittaæ tu ceto h­dayaæ svÃntaæ h­nmÃnasaæ mana÷ dhÅvarga÷ ## Comprehension, intellect (14)## (1.5.316) buddhirmanÅ«Ã dhi«aïà dhÅ÷ praj¤Ã Óemu«Å mati÷ (1.5.317) prek«opalabdhiÓcitsaævitpratipajj¤apticetanÃ÷ ## Retentive intellect (1), Volition (1), Attention (3) ## (1.5.318) dhÅrdhÃraïÃvatÅ medhà saækalpa÷ karma mÃnasam (1.5.319) avadhÃnaæ samÃdhÃnaæ praïidhÃnam tathaiva ca ## Awareness (2), Reflection (3), Reasoning (3), Doubt (4) ## (1.5.320) cittÃbhogo manaskÃraÓcarcà saækhyà vicÃraïà (1.5.321) vimarÓo bhÃvanà caiva vÃsanà ca nigadyate (1.5.322) adhyÃhÃrastarka Æho vicikitsà tu saæÓaya÷ (1.5.323) sandehadvÃparau cÃtha samau nirïayaniÓcayau ## Heresy or atheism (2), Malice (2), Conclusion or theorem (2), Delusion (3)## (1.5.324) mithyÃd­«ÂirnÃstikatà vyÃpÃdo drohacintanam (1.5.325) samau siddhÃntarÃddhÃntau bhrÃntirmithyÃmatirbhrama÷ ## Agreement (10) ## (1.5.326) saævidÃgÆ÷ pratij¤Ãnaæ niyamÃÓravasaæÓravÃ÷ (1.5.327) aÇgÅkÃrÃbhyupagamapratiÓravasamÃdhaya÷ ## Spiritual knowledge (1), Worldly or profane knowledge (1) ## (1.5.328) mok«e dhÅrj¤Ãnamanyatra vij¤Ãnaæ ÓilpaÓÃstrayo÷ ##Salvation or liberation (8), Spiritual ignorance (4) ## (1.5.329) mukti÷ kaivalyanirvÃïaÓreyoni÷ÓreyasÃm­tam (1.5.330) mok«o 'pavargo 'thÃj¤ÃnamavidyÃhaæmati÷ striyÃm ## (Listed) five sense objects (3), Sense organs (3), Intellectual organ (1)## (1.5.331) rÆpaæ Óabdo gandharasasparÓÃÓca vi«ayà amÅ (1.5.332) gocarà indriyÃrthÃÓca h­«Åkaæ vi«ayÅndriyam (1.5.333) karmendriyaæ tu pÃyvÃdi manonetrÃdi dhÅndriyam ## Astringent (2), Sweet (1), Salty (1) ## (1.5.334) tuvarastu ka«Ãyo 'strÅ madhuro lavaïa÷ kaÂu÷ ## Pungent (hot) (1), Sour (1), Tastes (all six) (1) ## (1.5.335) tikto 'mlaÓca rasÃ÷ puæsi tadvatsu «a¬amÅ tri«u ## Aroma (1), Extremely pleasant smell (1), Permeating smell (2) ## (1.5.336) vimardotthe parimalo gandhe janamanohare (1.5.337) Ãmoda÷ so 'tinirhÃrÅ vÃcyaliÇgatvamÃguïÃt (1.5.338) samÃkar«Å tu nirhÃrÅ surabhirghrÃïatarpaïa÷ ## Aromatics (4), Breath-freshner (2), Foul smelling (2), Rotten (1) ## (1.5.339) i«Âagandha÷ sugandhi÷ syÃdÃmodÅ mukhavÃsana÷ (1.5.340) pÆtigandhastu durgandho visraæ syÃdÃmagandhi yat ## White (16), Grey (off-white) (2), Black or dark blue (7) ## (1.5.341) ÓuklaÓubhraÓuciÓvetaviÓadaÓyetapÃï¬arÃ÷ (1.5.342) avadÃta÷ sito gauro 'valak«o dhavalo 'rjuna÷ (1.5.343) hariïa÷ pÃï¬ura÷ pÃï¬urÅ«atpÃï¬ustu dhÆsara÷ (1.5.344) k­«ïe nÅlÃsitaÓyÃmakÃlaÓyÃmalamecakÃ÷ ## Yellow (3), Green (3), Red (2), Crimson (1) ## (1.5.345) pÅto gauro haridrÃbha÷ palÃÓo harito harit (1.5.346) lohito rohito rakta÷ Óoïa÷ kokanadacchavi÷ ## Light pink (1), Dark pink (1), Brown (2), Purple (3) ## (1.5.347) avyaktarÃgastvaruïa÷ Óvetaraktastu pÃÂala÷ (1.5.348) ÓyÃva÷ syÃtkapiÓo dhÆmradhÆmalau k­«ïalohite ## Tawny (6), variegated (6) ## (1.5.349) ka¬Ãra÷ kapila÷ piÇgapiÓaÇgau kadrupiÇgalau (1.5.350) citraæ kirmÅrakalmëaÓabalaitÃÓca karbure ## Colors as words are masculine, as adjectives follow nouns ## (1.5.351) guïe ÓuklÃdaya÷ puæsi guïiliÇgÃstu tadvati Óabdavarga÷ ## Talk or speech or language (13) ## (1.6.352) brÃhmÅ tu bhÃratÅ bhëà gÅrvÃgvÃïÅ sarasvatÅ (1.6.353) vyÃhÃra uktirlapitaæ bhëitaæ vacanaæ vaca÷ ## Corrupted (or changed) speech (2), word (1), Sentence (1) ## (1.6.354) apabhraæÓo 'paÓabda÷ syÃcchÃstre Óabdastu vÃcaka÷ (1.6.355) tiÇ subantacayo vÃkyaæ kriyà và kÃrakÃnvità ## Vedas (scriptures) (4), Prescribed way of life (dharme) (1) ## (1.6.356) Óruti÷ strÅ veda ÃmnÃyastrayÅ dharmastu tadvidhi÷ ## Three vedas (listed) (1), Subsidiary vedas (vedanga) (1), Om (2) ## (1.6.357) striyÃm­k sÃmayaju«Å iti vedÃstrayastrayÅ (1.6.358) Óik«etyÃdi ÓruteraÇgamoÇkÃrapraïavau samau ## History (2), Vedic accents (1), Logic (1), Ethics (1) ## (1.6.359) itihÃsa÷ purÃv­ttamudÃttÃdyÃstraya÷ svarÃ÷ (1.6.360) ÃnvÅk«ikÅ daï¬anÅtistarkavidyÃrthaÓÃstrayo÷ ## Tale (1), Epic story (1), Story (2), Riddle (2) ## (1.6.361) ÃkhyÃyikopalabdhÃrthà purÃïaæ pa¤calak«aïam (1.6.362) prabandhakalpanà kathà pravahlikà prahelikà ## Social code (Dharma) (1), Compendium (2) ## (1.6.363) sm­tistu dharmasaæhità samÃh­tistu saægraha÷ ## Poetic challenge line for completion (1), Rumor (2) ## (1.6.364) samasyà tu samÃsÃrthà kiævadantÅ janaÓruti÷ ## News (4), Name (6), Call or summons (3), Collective call (1) ## (1.6.365) vÃrtà prav­ttirv­ttÃnta udanta÷ syÃdathÃhvaya÷ (1.6.366) ÃkhyÃhve abhidhÃnaæ ca nÃmadheyaæ ca nÃma ca (1.6.367) hÆtirÃkÃraïÃhvÃnaæ saæhÆtirbahubhi÷ k­tà ## Dispute or debate (2), Preface or introduction (2) ## (1.6.368) vivÃdo vyavahÃra÷ syÃdupanyÃsastu vÃÇmukham ## Illustration or example (2), Oath (2), Question (3), Answer (2) ## (1.6.369) upoddhÃta udÃhÃra÷ Óapanaæ Óapatha÷ pumÃn (1.6.370) praÓno 'nuyoga÷ p­cchà ca prativÃkyottare same ## Groundless demand (2), False accusation (2), Rapture or roar (1)## (1.6.371) mithyÃbhiyogo 'bhyÃkhyÃnamatha mithyÃbhiÓaæsanam (1.6.372) abhiÓÃpa÷ praïÃdastu Óabda÷ syÃdanurÃgaja÷ ## Fame (3), Praise (4), Repetition (1), Shouting (2) ## (1.6.373) yaÓa÷ kÅrti÷ samaj¤Ã ca stava÷ stotraæ stutirnuti÷ (1.6.374) Ãmre¬itaæ dvistriruktamuccairghu«Âaæ tu gho«aïà ## Trembling (of speech in stress) (1), Censure, blame or contempt (10) ## (1.6.375) kÃku÷ striyÃæ vikÃro ya÷ ÓokabhÅtyÃdibhirdhvane÷ (1.6.376) avarïÃk«epanirvÃdaparÅvÃdÃpavÃdavat. (1.6.377) upakroÓo jugupsà ca kutsà nindà ca garhaïe ## Harsh speech (2), Reproach (1), Admonition or gossip (1) ## (1.6.378) pÃru«yamativÃda÷ syÃd bhartsanaæ tvapakÃragÅ÷ (1.6.379) ya÷ saninda upÃlambhastatra syÃtparibhëaïam ## Accusation (of adultery) (1), Conversation (2), Rambling (speech) (1) ## (1.6.380) tatra tvÃk«Ãraïà ya÷ syÃdÃkroÓo maithunaæ prati (1.6.381) syÃdÃbhëaïamÃlÃpa÷ pralÃpo 'narthakaæ vaca÷ ## repetitious speech (2), Lamentation (2) ## (1.6.382) anulÃpo muhurbhëà vilÃpa÷ paridevanam ## Quarrel (2), Familiar or confidential conversation (1) ## (1.6.383) vipralÃpo virodhokti÷ saælÃpo bhëaïaæ mitha÷ ## Good speech (2), Denial or excuse (2), Objection (3), Cursing (3) ##(1.6.384) supralÃpa÷ suvacanamapalÃpastu nihnava÷ (1.6.385) codyamÃk«epÃbhiyogau ÓÃpÃkroÓau dure«aïà ## Sweet-talk (3), Message (2) ## (1.6.386) astrÅ cÃÂu caÂu ÓlÃghà premïà mithyÃvikatthanam (1.6.387) sandeÓavÃgvÃcikaæ syÃdvÃgbhedÃstu tri«Ættare ## Following adjectives of speech take appropriate genders ## ## Inauspicious (1), Auspicious (1), Very sweet (1), Proper or coherent (2) ## (1.6.388) ruÓatÅ vÃgakalyÃïÅ syÃtkalyà tu ÓubhÃtmikà (1.6.389) atyarthamadhuraæ sÃntvaæ saægataæ h­dayaÇgamam ## Harsh (2), Obscene or crude (2), Pleasing and true (1), Contradictory (2)## (1.6.390) ni«Âhuraæ paru«aæ grÃmyamaÓlÅlaæ sÆn­taæ priye (1.6.391) satye 'tha saækulakli«Âe parasparaparÃhate ## Slurred (1), Fast (1), Sputtered (1), Meaningless (1) ## (1.6.392) luptavarïapadaæ grastaæ nirastaæ tvaritoditam (1.6.393) jambÆk­taæ sani«ÂÅvamabaddhaæ syÃdanarthakam ## Inappropriate (2), Oxymoron (1), Sarcastic (2), Loving (1) ## (1.6.394) anak«aramavÃcyaæ syÃdÃhataæ tu m­«Ãrthakam (1.6.395) solluÂhanaæ tu sotprÃsaæ maïitaæ ratikÆjitam ## Plain, pleasant, clear (5), Unclear or garbled (2), False (1) ## (1.6.396) ÓrÃvyaæ h­dyaæ manohÃri vispa«Âaæ prakaÂoditam (1.6.397) atha mli«Âamavispa«Âaæ vitathaæ tvan­taæ vaca÷ ## True (4)## (1.6.398) satyaæ tathyam­taæ samyagamÆni tri«u tadvati ## Sound (17), (Sound of) clothes or leaves (1) ## (1.6.399) Óabde ninÃdaninadadhvanidhvÃnaravasvanÃ÷ (1.6.400) svÃnanirgho«anirhrÃdanÃdanisvÃnanisvanÃ÷ (1.6.401) ÃravÃrÃvasaærÃvavirÃvà atha marmara÷ ## (Sound of) ornaments (1), (sound of) string instruments (5), Same but louder (2) ## (1.6.402) svanite vastraparïÃnÃæ bhÆ«aïÃnÃæ tu Ói¤jitam (1.6.403) nikvÃïo nikvaïa÷ kvÃïa÷ kvaïa÷ kvaïanamityapi (1.6.404) vÅïÃyÃ÷ kvaïite prÃde÷ prakvÃïaprakvaïÃdaya÷ ## Uproar (2), Uproar by birds (1), Echo (2), Singing (2) ## (1.6.405) kolÃhala÷ kalakalastiraÓcÃæ vÃÓitaæ rutam (1.6.406) strÅ pratiÓrutpratidhvÃne gÅtaæ gÃnamime same nÃÂyavarga÷ ## The seven notes. These are respectively natural sounds of: ## ## Elephants, Cows, Goats, Peacocks, Curlews (krauncha), Horses, Cuckoos ## ## In usual notation, these are: BDECFAG ## ## Minute tone (1), Pleasing soft tone (1), Medium pitch (1), High pitch (1) ## (1.7.407) ni«Ãdar«abhagÃndhÃra«a¬jamadhyamadhaivatÃ÷ (1.7.408) pa¤camaÓcetyamÅ sapta tantrÅkaïÂhotthitÃ÷ svarÃ÷ (1.7.409) kÃkalÅ tu kale sÆk«me dhvanÅ tu madhurÃsphuÂe (1.7.410) kalo mandrastu gambhÅre tÃro 'tyuccaistrayastri«u ## In the stomach form 22 low tones (Shruti). They become medium or high pitched if made in throat or head.## (1.7.411) n­ïÃmurasi madhyastho dvÃviæÓatividho dhvani÷ (1.7.412) sa mandra÷ kaïÂhamadhyasthastÃra÷ Óirasi gÅyate ## Harmony (1), Lute (veena) (3), Seven stringed lute (1) ## (1.7.413) samanvitalayastvekatÃlo vÅïà tu vallakÅ (1.7.414) tripa¤cÅ sà tu tantrÅbhi÷ saptabhi÷ parivÃdinÅ ## String instrument (1), Drum instrument (1), Wind instrument (1), Bell or gong (1) ## (1.7.415) tataæ vÅïÃdikaæ vÃdyamÃnaddhaæ murajÃdikam (1.7.416) vaæÓÃdikaæ tu su«iraæ kÃæsyatÃlÃdikaæ ghanam ## Any of these four instruments (2), Twofaced drum (2), Its three types ## (1.7.417) caturvidhamidaæ vÃdyaæ vÃditrÃtodyanÃmakam (1.7.418) m­daÇgà murajà bhedÃstvaÇkyÃliÇgyordhvakÃstraya÷ ## Large drum (2), Kettle drum (2), Large kettle drum (2), Bow (for playing string instrument) (1) ## (1.7.419) syÃd yaÓa÷paÂaho ¬hakkà bherÅ strÅ dundubhi÷ pumÃn (1.7.420) Ãnaka÷ paÂaho 'strÅ syÃt koïo vÅïÃdi vÃdanam ## Parts of the lute: Neck (1), The bowl (2) ## (1.7.421) vÅïÃdaï¬a÷ pravÃla÷ syÃt kakubhastu prasevaka÷ ## Six names of other special drums, (Female) dancer (2) ## The body (1), String attachment (1) ## (1.7.422) kolambakastu kÃyo 'syà upanÃho nibandhanam &&186 (1.7.423) vÃdyaprabhedà ¬amaruma¬¬u¬iï¬imajharjharÃ÷ (1.7.424) mardala÷ païavo 'nye ca nartakÅlÃsike same ## Dancing speeds low, medium, high, Beating time(1), Musical pause or rest (1)## (1.7.425) vilambitaæ drutaæ madhyaæ tattvamogho ghanaæ kramÃt (1.7.426) tÃla÷ kÃlakriyÃmÃnaæ laya÷ sÃmyamamathÃstriyÃm ## Dance (6), The musical arts (dance, song, instrument) (1) ## (1.7.427) tÃï¬avaæ naÂanaæ nÃÂyaæ lÃsyaæ n­tyaæ ca nartane (1.7.428) tauryatrikaæ n­tyagÅtavÃdyaæ nÃÂyamidaæ trayam ## Female impersonator dancer in drama (3), Courtesan (1) ## (1.7.429) bhrakuæsaÓca bhrukuæsaÓca bhrÆkuæsaÓceti nartaka÷ (1.7.430) strÅve«adhÃrÅ puru«o nÃÂyoktau gaïikäjukà ## Husband of sister (1), Learned man (1), Father (1), Prince (2)## (1.7.431) bhaginÅpatirÃvutto bhÃvo vidvÃnathÃvuka÷ (1.7.432) janako yuvarÃjastu kumÃro bhart­dÃraka÷ ## King (2), Princess (1), Queen (1), Other wives of a king (1) ## (1.7.433) rÃjà bhaÂÂÃrako devastatsutà bhart­dÃrikà (1.7.434) devÅ k­tÃbhi«ekÃyÃmitarÃsu tu bhaÂÂinÅ ## Interjection for a forbidden act (1), King's brother-in-law (1) ## (1.7.435) abrahmaïyamavadhyoktau rÃjaÓyÃlastu rëÂriya÷ ## Mother (1), Young lass (2), Venerable man (1), Catastrophe or end of drama (2) ## (1.7.436) ambà mÃtÃtha bÃlà syÃdvÃsÆrÃryastu mÃri«a÷ (1.7.437) attikà bhaginÅ jye«Âhà ni«Âhà nirvahaïe same ## Vocatives for different female servants (1) each, Gesture (2), Expressive gesture (2) ## (1.7.438) haï¬e ha¤je halÃhvÃne nÅcÃæ ceÂÅæ sakhÅæ prati (1.7.439) aÇgahÃro 'Çgavik«epo vya¤jakÃbhinayau samau ## Acting by body or expression (1), Eight types of emotions (rasa) listed ## (1.7.440) nirv­tte tvaÇgasattvÃbhyÃæ dve tri«vÃÇgikasÃttvike (1.7.441) Ó­ÇgÃravÅrakaruïÃdbhutahÃsyabhayÃnakÃ÷ ## Love emotion (3), Heroism (2), Tenderness (7), Merriment (3), Disgust(2) ## (1.7.442) bÅbhatsaraudrau ca rasÃ÷ Ó­ÇgÃra÷ Óucirujjvala÷ (1.7.443) utsÃhavardhano vÅra÷ kÃruïyaæ karuïà gh­ïà (1.7.444) k­pà dayÃnukampà syÃdanukroÓo 'pyatho hasa÷ (1.7.445) hÃso hÃsyaæ ca bÅbhatsaæ vik­taæ tri«vidaæ dvayam ## Wonderment (4), Terror (9), Anger or horror (2), Fear (6) ## (1.7.446) vismayo 'dbhutamÃÓcaryaæ citramapyatha bhairavam (1.7.447) dÃruïaæ bhÅ«aïaæ bhÅ«maæ ghoraæ bhÅmaæ bhayÃnakam (1.7.448) bhayaÇkaraæ pratibhayaæ raudraæ tÆgramamÅ tri«u (1.7.449) caturdaÓa darastrÃso bhÅtirbhÅ÷ sÃdhvasaæ bhayam ## Mental sentiment or attitude (1), Expression of it (1) ## (1.7.450) vikÃro mÃnaso bhÃvo 'nubhÃvo bhÃvabodhaka÷ ## Pride (5), Arrogance (6), Disrespect (9) ## (1.7.451) garvo 'bhimÃno 'haÇkÃro mÃnaÓcittasamunnati÷ (1.7.452) darpo 'valoko 'va«ÂambhaÓcittodreka÷ smayo mada÷ (1.7.453) anÃdara÷ paribhava÷ parÅbhÃvastiraskriyà (1.7.454) rŬhÃvamÃnanÃvaj¤ÃvahelanamasÆrk«aïam ## Modesty or shame (5), Bashfulness (1) ## (1.7.455) mandÃk«aæ hrÅstrapà vrŬà lajjà sÃpatrapÃnyata÷ ## Patience, tolerance (2), Greed (for other's property) (1) ## (1.7.456) k«Ãntistitik«Ãbhidhyà tu parasya vi«aye sp­hà ## Jealousy or envy (2), Nitpicking (1), Enmity (3), Grief (3) ## (1.7.457) ak«ÃntirÅr«yÃsÆyà tu do«Ãropo guïe«vapi (1.7.458) vairaæ virodho vidve«o manyuÓokau tu Óuk striyÃm ## Repentance (3), Wrath or rage (7) ## (1.7.459) paÓcÃttÃpo 'nutÃpaÓca vipratÅsÃra ityapi (1.7.460) kopakrodhÃmar«aro«apratighà ru k­dhau striyau ## Character or good conduct (1), Insanity (2) ## (1.7.461) Óucau tu carite ÓÅlamunmÃdaÓcittavibhrama÷ ## Affection or kindness (3), Desire or wish (12), Lust (1) ## (1.7.462) premà nà priyatà hÃrdaæ premasneho 'tha dohadam (1.7.463) icchà kÃÇk«Ã sp­hehà t­¬ vächà lipsà manoratha÷ (1.7.464) kÃmo 'bhilëastar«aÓca so 'tyarthaæ lÃlasà dvayo÷ ## Moral reflection (1), Mental decease (1) Recollection (3) Anxiety (2) ## (1.7.465) upÃdhirnà dharmacintà puæsyÃdhirmÃnasÅ vyathà (1.7.466) syÃccintà sm­tirÃdhyÃnamutkaïÂhotkalike same ## Perseverance or enthusiasm (2), Fortitude (1) ## (1.7.467) utsÃho 'dhyavasÃya÷ syÃt sa vÅryamatiÓaktibhÃk ## Fraud or deceit (9), Carelessness or error (2) ## (1.7.468) kapaÂo 'strÅ vyÃjadambhopadhayaÓ chadmakaitave (1.7.469) kus­tirnik­ti÷ ÓÃÂhyaæ pramÃdo 'navadhÃnatà ## Eagerness or curiosity (4), Women's affectionate actions (six listed) (1) ## (1.7.470) kautÆhalaæ kautukaæ ca kutukaæ ca kutÆhalam (1.7.471) strÅïÃæ vilÃsabibbokavibhramà lalitaæ tathà (1.7.472) helà lÅletyamÅ hÃvÃ÷kriyÃ÷ Ó­ÇgÃrabhÃvajÃ÷ ## Sport or amusement (6), Concealment or disguise (3) ## (1.7.473) dravakeliparÅhÃsÃ÷ krŬà lÅlà ca narma ca (1.7.474) vyÃjo 'padeÓo lak«yaæ ca krŬà khelà ca kÆrdanam ## Sweat (3), Unconsciousness (2), camouflage (2), Excitement or hurry (2) ## (1.7.475) gharmo nidÃgha÷ sveda÷ syÃtpralayo na«Âace«Âatà (1.7.476) avahitthÃkÃragupti÷ samau saævegasaæbhramau ## Three laughs: loud articulated (1), smile (1), laugh (1), Thrill (goosepimples) (2) ## (1.7.477) syÃdÃcchuritakaæ hÃsa÷ sotprÃsa÷ sa manÃk smitam (1.7.478) madhyama÷ syÃdvihasitaæ romäco romahar«aïam ## Weeping (3), Yawning (2), Dishonest talk (2), Deviation or failure (2) ## (1.7.479) kranditaæ ruditam kru«Âaæ j­mbhastu tri«u j­mbhaïam (1.7.480) vipralambho visaævÃdo riÇgaïaæ skhalanaæ same ## Sleep (5), Sleepiness or lassitude (2), Frown (3)## (1.7.481) syÃnnidrà Óayanaæ svÃpa÷ svapna÷ saæveÓa ityapi (1.7.482) tandrÅ pramÅlà bhrakuÂirbhrukuÂirbhrÆkuÂi÷ striyÃm ## (Angry) staring (1), Natural state or nature (5), trembling (2), Elation or festival (5) ## (1.7.483) ad­«Âi÷ syÃdasaumye 'k«ïi saæsiddhiprak­tÅ tvime (1.7.484) svarÆpaæ ca svabhÃvaÓca nisargaÓcÃtha vepathu÷ (1.7.485) kampo 'tha k«aïa uddhar«o maha uddhava utsava÷ pÃtÃlabhogivarga÷} ## Nether world (5), Hole or empty space (11) ## ## The word ##sushhiraM## has a variant ##shushhiraM##. Similar for ##sushhiH## also ## (1.8.486) adhobhuvanapÃtÃlaæ balisadma rasÃtalam (1.8.487) nÃgaloko 'tha kuharaæ su«iraæ vivaraæ bilam (1.8.488) chidraæ nirvyathanaæ rokaæ randhraæ Óvabhraæ vapà su«i÷ ## Hole in the ground (2), Darkness (5), Complete darkness (1), Partial darkness (1) ## (1.8.489) gartÃvaÂau bhuvi Óvabhre sarandhre su«iraæ tri«u (1.8.490) andhakÃro 'striyÃæ dhvÃntaæ tamisraæ timiraæ tama÷ (1.8.491) dhvÃnte gìhe 'ndhatamasaæ k«Åïe 'vatamasaæ tama÷ ## Universal darkness (1), Snake (2), King of snakes (2), A type of snake (2), Python or large snake (3) ## (1.8.492) vi«vaksaætamasaæ nÃgÃ÷ kÃdraveyÃstadÅÓvare (1.8.493) Óe«o 'nanto vÃsukistu sarparÃjo 'tha gonase (1.8.494) tilitsa÷ syÃdajagare ÓayurvÃhasa ityubhau ## Water snake (2), A type of nonpoisonous snake (2), A variegated snake (2), Shedded snake (2) ## (1.8.495) alagardo jalavyÃla÷ samau rÃjila¬uï¬umau (1.8.496) mÃludhÃno mÃtulÃhirnirmukto muktaka¤cuka÷ ## Snake or serpent (33) ## (1.8.497) sarpa÷ p­dÃkurbhujago bhujaÇgo 'hirbhujaÇgama÷ (1.8.498) ÃÓÅvi«o vi«adharaÓcakrÅ vyÃla÷ sarÅs­pa÷ (1.8.499) kuï¬alÅ gƬhapÃccak«u÷ÓravÃ÷ kÃkodara÷ phaïÅ (1.8.500) darvÅkaro dÅrghap­«Âho dandaÓÆko bileÓaya÷ (1.8.501) uraga÷ pannago bhogÅ jihmaga÷ pavanÃÓana÷ (1.8.502) lelihÃno dvirasano gokarïa÷ ka¤cukÅ tathà (1.8.503) kumbhÅnasa÷ phaïadharo harirbhogadharastathà ## Body of a snake (1), Fang (2), Pertaining to a snake (1), Hood of a snake(2) ## (1.8.504) ahe÷ ÓarÅraæ bhoga÷ syÃdÃÓÅrapyahidaæ«Ârikà (1.8.505) tri«vÃheyaæ vi«ÃsthyÃdi sphaÂÃyÃæ tu phaïà dvayo÷ ## Snake's venom (3), List of nine specific venoms ## (1.8.506) samau ka¤cukanirmokau k«ve¬astu garalaæ vi«am (1.8.507) puæsi klÅbe ca kÃkolakÃlakÆÂahalÃhalÃ÷ (1.8.508) saurëÂrika÷ Óauklikeyo brahmaputra÷ pradÅpana÷ (1.8.509) dÃrado vatsanÃbhaÓca vi«abhedà amÅ nava ## Poison expert (2), Snake catcher (2) ## (1.8.510) vi«avaidyo jÃÇguliko vyÃlagrÃhyahituï¬ika÷ narakavarga÷} ## Hell (4), Six specific hells listed, (Hell-bound) souls (1), River in hell (1), Misery (in hell) (1) ## (1.9.511) syÃnnÃrakastu narako nirayo durgati÷ striyÃm (1.9.512) tadbhedÃstapanÃvÅcimahÃrauravarauravÃ÷ (1.9.513) saæghÃta÷ kÃlasÆtraæ cetyÃdyÃ÷ sattvÃstu nÃrakÃ÷ (1.9.514) pretà vaitaraïÅ sindhu÷ syÃdalak«mÅstu nirrti÷ ## Condemnation (to hell) (2), Agony (3) ## (1.9.515) vi«ÂirÃjÆ÷ kÃraïà tu yÃtanà tÅvravedanà ## Pain or suffering of various types (9) ## (1.9.516) pŬà bÃdhà vyathà du÷khamÃmanasyaæ prasÆtijam (1.9.517) syÃtka«Âaæ k­cchramÃbhÅlaæ tri«ve«Ãæ bhedyagÃmi yat vÃrivarga÷} ## Sea or ocean (15), Specific oceans (two listed) ## (1.10.518) samudro 'bdhirakÆpÃra÷ pÃrÃvÃra÷ saritpati÷ (1.10.519) udanvÃnudadhi÷ sindhu÷ sarasvÃnsÃgaro 'rïava÷ (1.10.520) ratnÃkaro jalanidhiryÃda÷patirapÃmpati÷ (1.10.521) tasya prabhedÃ÷ k«Årodo lavaïodastathÃpare ## Water (27), watery (2) ## (1.10.522) Ãpa÷ strÅ bhÆmni vÃrvÃri salilaæ kamalaæ jalaæ (1.10.523) paya÷ kÅlÃlamam­taæ jÅvanaæ bhuvanaæ vanam (1.10.524) kabandhamudakaæ pÃtha÷ pu«karaæ sarvatomukham (1.10.525) ambhorïastoyapÃnÅyanÅrak«Åro 'mbuÓambaram (1.10.526) meghapu«paæ ghanarasastri«u dve Ãpyamammayam ## Wave (4), Big wave (2), Whirlpool (1), Droplet (4) ## (1.10.527) bhaÇgastaraÇga Ærmirvà striyÃæ vÅcirathormi«u (1.10.528) mahatsÆllolakallolau syÃdÃvarto 'mbhasÃæ bhrama÷ (1.10.529) p­«anti bindup­«atÃ÷ pumÃæso vipru«a÷ striyÃm ## Circular motion in a water drain (4), Bank or shore (5) ## (1.10.530) cakrÃïi puÂabhedÃ÷ syurbhramÃÓca jalanirgamÃ÷ (1.10.531) kÆlaæ rodhaÓca tÅraæ ca pratÅraæ ca taÂaæ tri«u ## Two banks listed, The channel or bed of a river (1) ##(1.10.532) pÃrÃvÃre parÃrvÃcÅ tÅre pÃtraæ tadantaram ## Island (2), Islet in the river bank (1), Sandy beach (2) ## (1.10.533) dvÅpo 'striyÃmantarÅpaæ yadantarvÃriïastaÂam (1.10.534) toyotthitaæ tatpulinaæ saikataæ sikatÃmayam ## Mud or clay (5), Overflow (2), Ditches (for water) made in dry beds (2) ## (1.10.535) ni«advarastu jambÃla÷ paÇko 'strÅ ÓÃdakardamau (1.10.536) jalocchvÃsÃ÷ parÅvÃhÃ÷ kÆpakÃstu vidÃrakÃ÷ ## Navigable (1), Boat (3), Raft or small boat (3), Stream of water (1) ## (1.10.537) nÃvyaæ triliÇgaæ nautÃrye striyÃæ naustaraïistari÷ (1.10.538) u¬upaæ tu plava÷ kola÷ sroto 'mbusaraïaæ svata÷ ## Toll (for crossing river) (2), Wooden water carrier (1), Merchants on waterways (2), Helmsman (2) ## (1.10.539) Ãtarastarapaïyaæ syÃd droïÅ këÂÃmbuvÃhinÅ (1.10.540) sÃæyÃtrika÷ potavaïik karïadhÃrastu nÃvika÷ ## Steersman or rower (2), Mast (2), Oar (2), Rudder (2) ## (1.10.541) niyÃmakÃ÷ potavÃhÃ÷ kÆpako guïav­k«aka÷ (1.10.542) naukÃdaï¬a÷ k«epaïÅ syÃdaritraæ kenipÃtaka÷ ## Scraper or shovel (2), Bucket (2), Half of a boat (1), Alit (1) ## (1.10.543) abhri÷ strÅ këÂakuddÃla÷ sekapÃtraæ tu secanam (1.10.544) klÅbe 'rdhanÃvaæ nÃvo 'rdhe 'tÅtanauke 'tinu tri«u ## Clear or transparent (2), Turbid (3), Deep (3), Shallow (1) ## (1.10.545) tri«vÃgÃdhÃtprasanno 'ccha÷ kalu«o 'naccha Ãvila÷ (1.10.546) nimnaæ gabhÅraæ gambhÅramuttÃnaæ tadviparyaye ## Bottomless or very deep (2), Fisherman (3), (Fishing) net (2), (Hemp) rope (2) ## (1.10.547) agÃdhamatalasparÓe kaivarte dÃÓadhÅvarau (1.10.548) ÃnÃya÷ puæsi jÃlaæ syÃcchaïasÆtraæ pavitrakam ## Fish storage (2), Fishing (2), Fish (8), Specific (flat) fish (2) ## (1.10.549) matsyÃdhÃnÅ kuveïÅ syÃd ba¬iÓaæ matsyavedhanam (1.10.550) p­thuromà jha«o matsyo mÅno vaisÃriïo 'ï¬aja÷ (1.10.551) visÃra÷ ÓakulÅ cÃtha ga¬aka÷ ÓakulÃrbhaka÷ ## Porpoise (2), Specific small fish (2), Type of carp (2), Type of white fish (2) ## (1.10.552) sahasradaæ«Âra÷ pÃÂhÅna ulÆpÅ ÓiÓuka÷ samau (1.10.553) nalamÅnaÓcilicima÷ pro«ÂhÅ tu ÓapharÅ dvayo÷ ## Tiny fish (1), List of specific seven fishes, Aquatic creatures (2) ## (1.10.554) k«udrÃï¬amatsyasaæghÃta÷ potÃdhÃnamatho jha«Ã÷ (1.10.555) rohito madgura÷ ÓÃlo rÃjÅva÷ Óakulastimi÷ (1.10.556) timiÇgalÃdayaÓcÃtha yÃdÃæsi jalajantava÷ ## List of four aquatic creatures, Crab (2), Turtle or tortoise (3) ## (1.10.557) tadbhedÃ÷ ÓiÓumÃrodraÓaÇkavo makarÃdaya÷ (1.10.558) syÃtkulÅra÷ karkaÂaka÷ kÆrme kamaÂhakacchapau ## Shark (2), Crocodile (2), Worm (3), Crocodile in Ganges (2) ## (1.10.559) grÃho 'vahÃro nakrastu kumbhÅro 'tha mahÅlatà (1.10.560) gaï¬Æpada÷ ki¤culako nihÃkà godhikà same ## Leech (3), Pearl oyster (2), Conch (2) ## (1.10.561) raktapà tu jalaukÃyÃæ striyÃæ bhÆmni jalaukasa÷ (1.10.562) muktÃsphoÂa÷ striyÃæ Óukti÷ ÓaÇkha÷ syÃtkamburastriyau ## Small shell (2), Bivalve shell (2), Frog (6) ## (1.10.563) k«udraÓaÇkhÃ÷ ÓaÇkhanakhÃ÷ ÓambÆkà jalaÓuktaya÷ (1.10.564) bheke maï¬Ækavar«ÃbhÆÓÃlÆraplavadardurÃ÷ ## Small worm (2), Female frog (2), Female turtle (2) ## (1.10.565) ÓilÅ gaï¬ÆpadÅ bhekÅ var«ÃbhvÅ kamaÂhÅ ¬uli÷ ## Female sheat fish (1), Cocle (2), Lake or pond (2), Deep lake (1) ## (1.10.566) madgurasya priyà ӭÇgÅ durnÃmà dÅrghakoÓikà (1.10.567) jalÃÓayà jalÃdhÃrÃstatrÃgÃdhajalo hrada÷ ## Trough near a well (2), Well (4) ## (1.10.568) ÃhÃvastu nipÃnaæ syÃdupakÆpajalÃÓaye (1.10.569) puæsyevÃndhu÷ prahi÷ kÆpa udapÃnæ tu puæsi và ## Wooden contraption for extracting water from well (1), Facing of well ## (1.10.570) nemistrikÃsya vÅnÃho mukhabandhanamasya yat ## Square or large pond (2), Natural pond (2) ## (1.10.571) pu«kariïyÃæ tu khÃtaæ syÃdakhÃtaæ devakhÃtakam ## Deep pond or tank (5), Basin (2), Large circular reservoir (2) ## (1.10.572) padmÃkarasta¬Ãgo 'strÅ kÃsÃra÷ sarasÅ sara÷ (1.10.573) veÓanta÷ palvalaæ cÃlpasaro vÃpÅ tu dÅrghikà ## Moat or ditch (2), Dike or dam (1), Watering basin around a tree (3), River (16) ## (1.10.574) kheyaæ tu parikhÃdhÃrastvambhasÃæ yatra dhÃraïam (1.10.575) syÃdÃlavÃlamÃvÃlamÃvÃpo 'tha nadÅ sarit (1.10.576) taraÇgiïÅ ÓaivalinÅ taÂinÅ hrÃdinÅ dhunÅ (1.10.577) srotasvinÅ dvÅpavatÅ sravantÅ nimnagÃpagà (1.10.578) kÆlaÇka«Ã nirjhariïÅ rodhovakrà sarasvatÅ ## River Ganges (8) ## (1.10.579) gaÇgà vi«ïupadÅ jahnutanayà suranimnagà (1.10.580) bhÃgÅrathÅ tripathagà trisrotà bhÅ«masÆrapi ## River Yamuna (4), River Narmada (4) ## (1.10.581) kÃlindÅ sÆryatanayà yamunà Óamanasvasà (1.10.582) revà tu narmadà somodbhavà mekalakanyakà ## River created at the time of Gauri's marriage (2), River brought down by ##kaartaviiryaarjuna##(2) ## (1.10.583) karatoyà sadÃnÅrà bÃhudà saitavÃhinÅ ## River Shatardu (2), River Vipasha (2), River Shona (2), Canal (1) ## (1.10.584) Óatadrustu Óutudri÷ syÃdvipÃÓà tu vipàstriyÃm (1.10.585) Óoïo hiraïyavÃha÷ syÃtkulyÃlpà k­trimà sarit ## List of five rivers, additional list includes:## kaushikii, gaNDakii, charmaNvatii,godaa, veNii ## etc.## ## Mouth of a river (1), Channel or water-course (1) ## (1.10.586) ÓarÃvatÅ vetravatÅ candrabhÃgà sarasvatÅ (1.10.587) kÃverÅ sarito 'nyÃÓca sambheda÷ sindhusaÇgama÷ (1.10.588) dvayo÷ praïÃlÅ payasa÷ padavyÃæ tri«u tÆttarau ## Things born in a river ##devikaa## or ##sarayuu##: sample construction ## (1.10.589) devikÃyÃæ sarayvÃæ ca bhave dÃvikasÃravau ## Night-blooming lotus: White (2), Red (2) ## (1.10.590) saugandhikaæ tu kalhÃraæ hallakaæ raktasandhyakam ## Water lily (2), Blue (2), White (2), Root (of) lily (1), Pistia Stratiotes (2) ## (1.10.591) syÃdutpalaæ kuvalayamatha nÅlÃmbujanma ca (1.10.592) indÅvaraæ ca nÅle 'sminsite kumudakairave (1.10.593) ÓÃlÆkame«Ãæ kanda÷ syÃdvÃriparïÅ tu kumbhikà ## Aquatic plant, moss (3), Full of lilies (2), Full of lotuses (3) ## (1.10.594) jalanÅlÅ tu ÓaivÃlaæ Óaivalo 'tha kumudvatÅ (1.10.595) kumudinyÃæ nalinyÃæ tu visinÅpadminÅmukhÃ÷ ## Lotus (16) ## (1.10.596) và puæsi padmaæ nalinamaravindaæ mahotpalam (1.10.597) sahasrapatraæ kamalaæ Óatapatraæ kuÓeÓayam (1.10.598) paÇkeruhaæ tÃmarasaæ sÃrasaæ sarasÅruham (1.10.599) bisaprasÆnarÃjÅvapu«karÃmbhoruhÃïi ca ## Lotus: white (2), red (3), Stalk of water lily (3) ## (1.10.600) puï¬arÅkaæ sitÃmbhojamatha raktasaroruhe (1.10.601) raktotpalaæ kokanadaæ nÃlo nÃlamathÃstriyÃm ## Lotus fibre (2), Collection of water lilies (1) ## ## The words ##khaNDA## or ##shhaNDa## mean an assemblage in general. ## (1.10.602) m­ïÃlaæ bisamabjÃdikadambe khaï¬amastriyÃm ## Parts of water lily: root (2), filament (2), new leaf (2), Lotus seed (2) ## (1.10.603) karahÃÂa÷ ÓiphÃkanda÷ ki¤jalka÷ kesaro 'striyÃm (1.10.604) saævartikà navadalaæ bÅjakoÓo varÃÂaka÷ kÃï¬asamÃpti÷ ## All the 10 sections of the first part with main and related words are thus finished. ## (1.11.605) uktaæ svarvyomadikkÃladhÅÓabdÃdi sanÃÂyakam (1.11.606) pÃtÃlabhoginarakaæ vÃri cai«Ãæ ca saÇgatam (1.11.607) ityamarasiæhak­tau nÃmaliÇgÃnuÓÃsane (1.11.608) svarÃdikÃï¬a÷ prathama÷ sÃÇga eva samarthita÷