Ksemendra: Darpadalana
Based on the ed. by Durgaparasad and Kashinath Pandurang Parab, Bombay 1890,
Kƒvyamƒlƒ : a Collection of Old and Rare Sanskrit Kƒvyas ... [= 'collective' Kavyamala series],
Part VI, pp. 66-118.
Input by members of the Rasala team
TEXT WITH PADA MARKERS
___________________________________________________________________
THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY!
COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE.
Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding:
description character =ASCII
long a à 224
long A â 226
long i ã 227
long I ä 228
long u å 229
long U æ 230
vocalic r ç 231
vocalic R è 232
long vocalic r é 233
vocalic l ë 235
long vocalic l í 237
velar n ï 239
velar N ð 240
palatal n ¤ 164
palatal N ¥ 165
retroflex t ñ 241
retroflex T ò 242
retroflex d ó 243
retroflex D ô 244
retroflex n õ 245
retroflex N ö 246
palatal s ÷ 247
palatal S ø 248
retroflex s ù 249
retroflex S ú 250
anusvara ü 252
capital anusvara ý 253
visarga þ 254
long e ¹ 185
long o º 186
l underbar × 215
r underbar Ÿ 159
n underbar 173
k underbar É 201
t underbar  194
Other characters of the CSX encoding table are not included.
Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order
to facilitate word search.
For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings
and formats see:
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf
and
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf
For further information see:
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm
___________________________________________________________________
PADA MARKERS
For a four-pada verse:
........ $ ........ &
........ % ........ //
For a six-pada verse:
........ $ ........ &
........ % ........ \
........ # ........ //
darpadalanam
prathamo vicàraþ
pra÷àntà÷eùavighnàya $ darpasarpàpasarpaõàt &
satyàmçtanidhànàya % svaprakà÷avikàsine // KDarp_1.1 //
saüsàravyatirekàya $ hçtotsekàya cetasaþ &
pra÷amàmçtasekàya % vivekàya namo namaþ // KDarp_1.2 //
(yugmam)
kùemendraþ suhçdàü prãtyà $ darpadoùacikitsakaþ &
svàsthyàya kurute yatnaü % madhuraiþ såktibheùajaiþ // KDarp_1.3 //
kulaü vittaü ÷rutaü råpaü $ ÷auryaü dànaü tapastathà &
pràdhànyena manuùyàõàü % saptaite madahetavaþ // KDarp_1.4 //
ahaükàràbhibhåtànàü $ bhåtànàmiva dehinàm &
hitàya darpadalanaü % kriyate moha÷àntaye // KDarp_1.5 //
kulaü kulaü kalayatàü $ mohànmithyàbhimàninàm &
lagnaþ ko 'yaü na jànãmaþ % stabdhagrãvàgrahagrahaþ // KDarp_1.6 //
kulasya kamalasyeva $ målamanviùyate yadi &
doùapaïkaprastàntas % tadàva÷yaü prakà÷ate // KDarp_1.7 //
yathà jàtyaturaügasya $ na ÷akyajjàtya(?)mucyate &
tathà guõavataþ sånur % nirguõastatkulodbhavaþ // KDarp_1.8 //
eka÷cetpårvapuruùaþ $ kule yajvà bahu÷rutaþ &
aparaþ pàpakçnmårkhaþ % kulaü kasyànurvartatàm // KDarp_1.9 //
loke kulaü kulaü tàvad $ yàvatpårvasamanvayaþ &
guõaprabhàve vicchinne % samàptaü sakalaü kulam // KDarp_1.10 //
kulàbhimànaþ kasteùàü $ jaghanyasthànajanmanàm &
kulakålaükaùà yeùàü % jananyo nimnagàþ striyaþ // KDarp_1.11 //
kulãnasya kulãnasya $ navadàridryalajjayà &
kiü kulenàkulãnàgre % yà¤càdainyapralàpinaþ // KDarp_1.12 //
guõavatkulajàto 'pi $ nirguõaþ kena påjyate &
dogdhrãkulodbhavà dhenur % vandhyà kasyopayujyate // KDarp_1.13 //
svayaü kulakçtastasmàd $ vicàrya tyajyatàü madaþ &
guõàdhãnaü kulaü j¤àtvà % guõeùvàdhãyatàü matiþ // KDarp_1.14 //
målànveùaõacintyamànamani÷aü nàstyeva puüsàü kulaü $ strãõàü yatra paramparaiva tanute saütànatantukramam &
etàsàü kçtakaprapa¤caracanàlajjàvatãnàü puraþ % saüsaktasmararåóhagåóhacaritaü tattvena jànàti kaþ // KDarp_1.15 //
kulàbhimànàbharaõasya màtà $ pitàmahã và prapitàmahã và &
yoùitsvabhàvena yadi praduùñà % tadeùa doùaþ kulamålaghàtaþ // KDarp_1.16 //
såryavaü÷e tri÷aïkurya÷ $ caõóàlo 'bhånmahãpatiþ &
dilãparaghuràmàdyàþ % kùitipàstatkulodbhavàþ // KDarp_1.17 //
bhåbhujàü somavaü÷yànàü $ yaþ pårvapuruùo budhaþ &
gurutalpe sa candrasya % jàto jagati vi÷rutaþ // KDarp_1.18 //
kanyàyàstanayaþ karõaþ $ kùetrajàþ pàõóunandanàþ &
sàmànyakulacarcàbhiþ % kimanyàbhiþ prayojanam // KDarp_1.19 //
mathuràyàmabhåtpårvaü $ bràhmaõaþ ÷rãmatàü varaþ &
yajvà ÷rutanidhirnàma % ÷rutimànvi÷ruta÷rutaþ // KDarp_1.20 //
tasya muktàlatà nàma $ pràü÷uvaü÷asamudbhavà &
babhåva vallabhà patnã % làvaõyalalitàkçtiþ // KDarp_1.21 //
tasyàü tasyàbhavatkàntaþ $ suvçttaþ saguõàgraõãþ &
putrastejonidhirnàma % vidyàvimaladarpaõaþ // KDarp_1.22 //
sa dhãmànvedavidvàdã $ kaviþ sarvakalàlayaþ &
sabhàsu viduùàü cakre % lajjayàvanataü ÷iraþ // KDarp_1.23 //
taü darpadoùajvaritaü $ grãvàstambhayutaü rahaþ &
pra÷amàya pità snehàt % pathyaü vaktuü pracakrame // KDarp_1.24 //
putra mithyàbhimànena $ kiü prayàto 'si måóhatàm &
yanmadadviradàråóhaþ % påjyapåjàsu lajjase // KDarp_1.25 //
nàstyupàyaþ sa saüsàre $ darpa÷vabhranipàtinàm &
måóhànàü kriyate yena % kùanaü hastàvalambanam // KDarp_1.26 //
kaùñaü kenopadiùñaste $ vinaùñavinayasmçteþ &
madaþ sàdhujanàviùñaþ % kulavidyàdhanodbhavaþ // KDarp_1.27 //
asthiraþ kulasaübandhaþ $ sadà vidyàvivàdinã &
mado mohàya mithyaiva % muhårtanidhanaü dhanam // KDarp_1.28 //
etadeva kulãnatvam $ etadeva guõàrjanam &
yatsadaiva satàü satsu % vinayàvanataü ÷iraþ // KDarp_1.29 //
dayaiva vidità vidyà $ satyamevàkùayaü dhanam &
akalaïkavivekànàü % ÷ãlamevàmalaü kulam // KDarp_1.30 //
abhogasubhagà bhåtir $ adainyadhavalaü kulam &
adarpavi÷adà vidyà % bhavatyunnatacetasàm // KDarp_1.31 //
dveùaþ kasya na doùàya $ prãtiþ kasya na bhåtaye &
darpaþ kasya na pàtàya % nonnatyai kasya namratà // KDarp_1.32 //
tyàginà kiü daridreõa $ kiü kulãnena pàpinà &
tuùñena kiü kadaryeõa % darpàndhena budhena kim // KDarp_1.33 //
vairàyate suhçdbhàvaþ $ pradànaü haraõàyate &
darpabhåtàbhibhåtasya % vidyà maurkhya÷atàyate // KDarp_1.34 //
guõinàü matsaraþ ÷atrur $ lubdhànàmatiyàcakaþ &
sarva eva sadarpàõàü % na ka÷citpriyavàdinàm // KDarp_1.35 //
tasmàtkàryastvayà putra $ nàhaükàraþ kadàcana &
darpodgrãvaþ kilogreõa % mohagràheõa gçhyate // KDarp_1.36 //
vaü÷enonnati÷àlinà guõagaõenànta÷camatkàriõà $ råpeõàtimanohareõa mahatà vittena vçttena và &
rohanmohamahàtarurmadamayaþ saüjàyate yaþ sadà % tasyàdau dçóharåóhamåladalane kàryo 'bhiyogastvayà // KDarp_1.37 //
guõeùvanàdaraü putra $ pràpta÷rãrapi mà kçthàþ &
saüpårõo 'pi ghañaþ kåpàd % guõacchinnaþ patatyadhaþ // KDarp_1.38 //
kulàbhimànaü tyaja saüvçttàgraü $ dhanàbhimànaü tyaja dçùñanaùñam &
vidyàbhimànaü tyaja paõyaråpaü % råpàbhimànaü tyaja kàlalehyam // KDarp_1.39 //
putra prayatnena vibodhito 'si $ na mu¤casi tvaü yadi darpamoham &
tadeùa te yàsyati ÷alyabhàvaü % tãvràbhitàpaprasavo 'bhimànaþ // KDarp_1.40 //
vibhåtinalinãgajaþ sujanamànabhaïga÷ani- $ nipàtapathadai÷ikaþ sukçtacitradhåmodgamaþ &
parà÷ayanavajvara÷caritacandrabimbàmbudaþ % sadà samadacetasàü guõavinà÷aheturmadaþ // KDarp_1.41 //
anityateyaü yadi nityatà syàt $ sarvaü na pàke virasaü yadi syàt &
kulàrthavidyàdikçto 'bhimànas % tadaiùa te syànna vióambanãyaþ // KDarp_1.42 //
ahaü vàdã vidyàparicayaguruþ sarvaviduùàm $ ahaü mànã vàõãprasaraparipàkena sukaviþ &
ahaü lãlàhaüsaþ kuvalayadç÷àü mànasacaraþ % karotyantaþ puüsàmiti madapi÷àcaþ paricayam // KDarp_1.43 //
lakùmãþ kùaõakùayavatã parirakùitàpi $ kàyo 'pyapàyanicayasya nikàya eva &
saübhogayogasukhasaügatirapyatathyà % mithyàbhimànakalanàghana eùa ÷àpaþ // KDarp_1.44 //
ityukto 'pyasakçtpitrà $ lãlàmãlitalocanaþ &
sa yayau mattahastãva % vegàdagaõitàïku÷aþ // KDarp_1.45 //
pàdena kùitimàlikhanti samadàþ kopoùõaniþ÷vàsinas $ tiryagjihmanirãkùaõairvidadhati bhråbhaïgabhãmaü mukham &
sasvedàïgulikandalãnikaùaõaistàmyallalàñatvacaþ % kampante hitamantravàdasamaye bhåtàbhibhåtà iva // KDarp_1.46 //
sa kadàcidvarà÷veùu $ sthiteùu javakautukàt &
pratasthe kharamàruhya % vayasyagçhamutsave // KDarp_1.47 //
tena tãkùõapratodena $ codyamànaþ punaþ punaþ &
kharastãvravyathàrto 'bhåt % prakùaratkùatajokùitaþ // KDarp_1.48 //
srutàkùaþ kathitakle÷aþ $ svasvanocitasaüj¤ayà &
so 'vadatsaümukhàyàtàü % gardabhãü jananãü nijàm // KDarp_1.49 //
màtarbràhmaõaputro 'yaü $ pa÷ya màmadhamà÷ayaþ &
vidàrayanpratodena % vahantaü hantumudyataþ // KDarp_1.50 //
kiü karomi yamenàhaü $ labdho 'nena duràtmanà &
avañe pàtayàmyenaü % tanuü ÷vabhre kùipàmi và // KDarp_1.51 //
ityàrtaràviõaü putraü $ sà÷runetràtha gardabhã &
tamuvàca sasaütàpaü % snehasaükrantatadyathà // KDarp_1.52 //
vahainaü durmadaü putra $ sahasva viùamàü vyathàm &
asya nàstyeva hçdaye % dàruõe karuõàkaõaþ // KDarp_1.53 //
raudraþ ÷ådreõa jàto 'yaü $ bràhmaõyàü brahmavarjitaþ &
paraduþkhaü na jànàti % caõóaü caõóàlaceùñitaþ // KDarp_1.54 //
dayàdaridraü hçdayaü $ vacaþ krakacakarka÷am &
yonisaükarajàtànàm % etatpratyakùalakùaõam // KDarp_1.55 //
navanãtopamà vàõã $ karuõàkomalaü manaþ &
ekabãjaprajàtànàü % bhavatyavanataü ÷iraþ // KDarp_1.56 //
rañati kañukàñopaü kopàdakàraõavairavàn $ spç÷ati na dayàü dainyàpanne vijàtitayà ÷añhaþ &
kùaõarasikatàlolaþ sevà÷ritànavamanyate % guõiùu kurute garvodgàrànakharvagalaþ khalaþ // KDarp_1.57 //
iti duþsahamàkarõya $ gardabhãvacanaü dvijaþ &
sarvapràõisvanàbhij¤aþ % saümohàbhihato 'patat // KDarp_1.58 //
sa labdhasaüj¤aþ suciràn $ meru÷çïgàdiva cyutaþ &
tatyàja sahasà darpaü % naùñàkhilakulonnatiþ // KDarp_1.59 //
saümårcchito viùeõeva $ sa gatvà màturantikam &
yathà÷rutaü nivedyàsyai % sarvaü papraccha tàü rahaþ // KDarp_1.60 //
tanutyàgapravçttena $ pçùñà sà tena ÷àpità &
adhomukhã tamavadad % vailakùyalulitàkùaraiþ // KDarp_1.61 //
lajjàkaramasatkarma $ kathaü tatkathayàmi te &
saüsàràdapi sà÷caryaü % gahanaü strãviceùñitam // KDarp_1.62 //
api ku¤jarakarõàgràd $ api pippalapallavàt &
api vidyudvilasitàd % vilolaü lalanàmanaþ // KDarp_1.63 //
na bàdhyante guõaiþ patyur $ na lakùyante parãkùakaiþ &
na dhanena nivàryante % ÷ãlatyàgodyatàþ striyaþ // KDarp_1.64 //
dhanayauvanasaüjàta- $ darpakàluùyaviplavàþ &
kenonnataparibhraùñà % vàryante nimnagàþ striyaþ // KDarp_1.65 //
dehapradàþ pràõaharà naràõàü $ bhãrusvabhàvàþ pravi÷anti vahnim &
kråràþ paraü pallavape÷alàïgyo % mugdhà vidagdhànapi va¤cayanti // KDarp_1.66 //
ahaü pura rajaþsnàtà $ kàle kusumulà¤chane &
ekàkinã puùpavane % yauvanonmàdinã sthità // KDarp_1.67 //
vratadãkùàpare patyau $ serùyeva vinatànanà &
unnatastanavinyasta- % hastà ciramacintayam // KDarp_1.68 //
etàþ ÷vasanasotkampàþ $ sajçmbhàþ ùañpadasvanaiþ &
sotkaõñhamiva gàyanti % latàþ puùparajakhalàþ // KDarp_1.69 //
udbhinnayauvanàkràntà $ priyabhogaviyoginã &
vrata÷eùajuùaþ patyur % doùeõaivàsmi niùphalà // KDarp_1.70 //
iti cintàkùaõe tasmiül $ lagnàbhimukhadarpaõaþ &
nàpitaþ parihàsàkhyaþ % ÷ãla÷atrurivàyayau // KDarp_1.71 //
sa màmekàkinãü dçùñvà $ naùñasaüvçttikàtaràm &
paspar÷otkampinãü pàda- % nakhagrahaõalãlayà // KDarp_1.72 //
tatràhaü vçttakartavyà $ nãcasaügamalajjayà &
adhomukhã cyutaü ÷ãlaü % vãkùamàõeva mårcchità // KDarp_1.73 //
avidåre carantã sà $ kharã sarvaü dadar÷a tat &
gåóhagarbhapradaü caitat % karma me kulapàtakam // KDarp_1.74 //
àstàü kimanayà putra $ guptavçttàntacarcayà &
saüvçttànyeva ÷obhante % ÷arãràõi kulàni ca // KDarp_1.75 //
iti màturvacaþ ÷rutvà $ yàtaþ sa sahasàndhatàm &
jàtimànàvapatanàn % nirjãvita ivàbhavat // KDarp_1.76 //
atha gatvà niràhàraþ $ sa kailàsàññàhàsinãm &
à÷àü bràhmaõyabaddhà÷a÷ % cacàra suciraü tapaþ // KDarp_1.77 //
tasyogratapasà tuùñaþ $ svayameva ÷atakratuþ &
bràhmaõyaü yàcamànasya % na dadau durlabhaü bhuvi // KDarp_1.78 //
punaþ punaþ sa tapasà $ saütàpitajagattrayaþ &
sahasràkùavaràtpràpa % devatvaü na tu vipratàm // KDarp_1.79 //
chandodevàbhidhàno 'tha $ so 'bhavadbhuvi vi÷rutaþ &
pratyabdamekadivase hy % arcanãyo mçgãdç÷àm // KDarp_1.80 //
saümohapàtàlavi÷àlasarpas $ tasmànna kàryaþ kulajàtidarpaþ &
÷amakùamàdànadayà÷rayàõàü % ÷ãlaü vi÷àlaü kulamàmananti // KDarp_1.81 //
màtà na yasyàstyavivekarà÷iþ $ punarbhavàbdhirjanako na yasya &
yasya prasaktà dayità na tçùõà % sa eva loke ku÷alã kulãnaþ // KDarp_1.82 //
__________________________________________________________________________
dvitãyo vicàraþ
dhanena darpaþ kimayaü naràõàü $ lakùmãkañàkùà¤calaca¤calena &
yatkaüdharàbaddhamapi prayàti % naikaü padaü kàlagatasya pa÷càt // KDarp_2.1 //
surakùitaü tiùñhati nirnimittam $ arakùitaü tiùñhati daivayogàt &
sthitaü kadaryasya ca copayuktam % unmattançttopamameva vittam // KDarp_2.2 //
karmoktinarmanirmàõaiþ $ pràtaþ pràtaþ pradhàvatàm &
dhanaü dhanaü pralapatàü % nidhanaü vismçtaü nçõàm // KDarp_2.3 //
vicchàyayornirvyayayoþ $ kaùñakliùñakalatrayoþ &
vi÷eùaþ kle÷adoùasya % kaþ kadaryadaridrayoþ // KDarp_2.4 //
ye dhanàdànasaünaddhà $ nekùante nidhanàvadhim &
nindanto lubdhatàü teùàm % ante 'nye bhu¤jate dhanam // KDarp_2.5 //
uktaü parasyàmiùatàm $ anuktaü yàtyadç÷yatàm &
hçdaye ÷alyatàü dhatte % nidhane dhaninàü dhanam // KDarp_2.6 //
dhanena jãviteneva $ kaõñhasthena nirãkùate &
paryante 'pyaprakà÷ena % bandhånàü mukhamàturaþ // KDarp_2.7 //
yadarjitaü parikle÷air $ arjitaü yanna bhujyate &
vibhajyate yadante 'nyaþ % kasyacinmàstu taddhanam // KDarp_2.8 //
vidyà vivàdàya dhanaü madàya $ praj¤àprakarùaþ parava¤canàya &
atyunnatirlokaparàbhavàya % yeùàü prakà÷astimiraü hi teùàm // KDarp_2.9 //
a÷àntàntastçùõà dhanalavaõavàrivyatikarair $ gatacchàyaþ kàya÷ciravirasaråkùà÷anatayà &
anidrà mando 'gnirnçpasalilacaurànalabhayàt % kadaryàõàü kaùñaü sphuñamadhanakaùñàdapi param // KDarp_2.10 //
÷ràvastyàü sàrthavàho 'bhåd $ arthanàtha ivàparaþ &
nando nàma nirànandaþ % kãrtanenàrthinàmapi // KDarp_2.11 //
sa kadaryaþ sadà sarva- $ janasyodvegaduþsahaþ &
mårdha÷àyã nidhànànàü % kàlavyàla ivàbhavat // KDarp_2.12 //
kçtvà samastaü divasaü dhanànàü $ nidhànakumbhãgaõanàvidhànam &
sa làjapeyàpalamàna÷ãlam % a÷nàti ràtràvudaraü sa÷ålam (?) // KDarp_2.13 //
nirvya¤janaü nirlavaõaü vinaùñam $ amçùñapàkaü viniviùñakaùñam &
adçùñahàsaü vyayasaünirodhàt % tasyàbhavadve÷ma sa÷okamåkam // KDarp_2.14 //
vicchàyaü niþsukhànandaü $ nirdãpaü jalavarjitam &
tasya kaùñaü kadaryasya % paralokamabhådgçham // KDarp_2.15 //
sa bhaktasaücaye nityam $ abhaktaþ saütatàmayaiþ &
suvarõavànvivarõo 'bhåt % saüpårõa÷cintayà kç÷aþ // KDarp_2.16 //
puõyapràpyà matirnàma $ dhanarddhiriva råpiõã &
bhàryàbhåttadayogyasya % tasya daivaviparyayàt // KDarp_2.17 //
sadà pracchàdya sà bhartu÷ $ cakàràtithisatkriyàm &
tena vyayavivàdeùu % ÷oùità kalahàgninà // KDarp_2.18 //
tasyàü tasyàbhavatsånuþ $ saguõa÷candanàbhidhaþ &
pitrà lobhàndhakàreõa % nãtaþ padma ivànyatàm // KDarp_2.19 //
kadàcitsvagçhadvàri $ dçùñvà labdhànnamarthinam &
cakàra kalahaü nandaþ % patnyà ÷oõitapàtanam // KDarp_2.20 //
so 'vadatkopadaùñauùñhaþ $ ÷vasanbhàryàmadhomukhãm &
tatsparsapàpaü stanayoþ % kùàlayantãmivà÷rubhiþ // KDarp_2.21 //
mama dàsyati ko bhikùàü $ tvatpàõikùãõasaüpadaþ &
dàridryajananã yasya % sthità tvaü durbhagà gçhe // KDarp_2.22 //
striyo yatra pragalbhante $ bharturàcchàdya kartçtàm &
gçhaü bhavatyava÷yaü tad- % àspadaü paramàpadàm // KDarp_2.23 //
gçhamekaü gçhasthasya $ gçhàõàü ÷atamarthinaþ &
bhàryàbharjitavittasya % naùñà gçhapatergatiþ // KDarp_2.24 //
tçptidaü dar÷anenàpi $ jantorjãvitajãvitam &
draviõaü yena rakùanti % svakàyaü bhakùayanti te // KDarp_2.25 //
jãvannapyakriyo niþsvaþ $ ÷avo 'pyarthena sakriyaþ &
dàridryaü maraõaü loke % dhanamàyuþ ÷arãriõàm // KDarp_2.26 //
etadevàrthasàmarthyaü $ pratyakùeõopalakùyate &
yatskandhabandhe jãvadbhiþ % ÷avaþ ÷ibikayohyate // KDarp_2.27 //
prayacchasi kimarthibhyas $ tvamannaü kle÷asaücitam &
dãyate yatkila pràptyai % tatpràptaü kiü na rakùyate // KDarp_2.28 //
putradàràdisaübandhaþ $ puüsàü dhananibandhanaþ &
kùãõàtputràþ palàyante % dàrà gacchanti cànyataþ // KDarp_2.29 //
paõóitàþ kavayaþ ÷åràþ $ kalàvantastapasvinaþ &
vaidyasyeva savittasya % vãkùante mukhamàturàþ // KDarp_2.30 //
iti tasya vacaþ ÷rutvà $ kçpaõasyàrthaniùkçpam &
sà tamåce samucitaü % sattvasyàbhijanasya ca // KDarp_2.31 //
santaþ kurvanti yatnena $ dharmasyàrthe dhanàrjanam &
dharmàcàravinãnànàü % draviõaü malasaücayaþ // KDarp_2.32 //
yatkarotyaruciü kle÷aü $ tçùõaü mohaü prajàgaram &
na taddhanaü kadaryàõàü % hçdayavyàdhireva tat // KDarp_2.33 //
vardhate yo dhanavyàdhiþ $ sukhabhogaviyogakçt &
tasyà÷u ÷amanaü pathaü % ràjavaidyacikitsayà // KDarp_2.34 //
lobhànnàbhådgçhe yasya $ kadàcitka÷cidutsavaþ &
nçtyanti pañahaistasya % nidhane dhanabhàginaþ // KDarp_2.35 //
kaõàcàmatuùàïgàràn $ yatnena parirakùasi &
måùakàpahçtaü koùe % ratnarà÷iü na pa÷yasi // KDarp_2.36 //
dhanena darpaþ ko nàma $ yatkùaõena vina÷yati &
rakùyamàõaü vyayenaiva % bhakùyamàõamupaplavaiþ // KDarp_2.37 //
vicàryamàõastattvena $ daivàdhãnatayà nçõàm &
na kasyàücidavasthàyàü % dhanalobhaþ pra÷asyate // KDarp_2.38 //
kalau kàle khale mitre $ putre durvyasanànvite &
taskareùu pravçddheùu % lubdhe ràj¤i dhanena kim // KDarp_2.39 //
çõikaiþ kalahairnityam $ acchinnaguõanàgateþ &
dànadviùo 'napatyasya % mandàgne÷ca dhanena kim // KDarp_2.40 //
sahasàsàditàrthasya $ ràjadrohàdipàtakaiþ &
bhayàdavyaya÷ãlasya % ÷alyeneva dhanena kim // KDarp_2.41 //
ghorapratigrahagràma- $ grastodagraguõaujasaþ &
tadvibhàgànabhij¤asya % dhårtàptasya dhanena kim // KDarp_2.42 //
ràtrisevàvasannasya $ ÷ãtavàtàtapasthiteþ &
prabhudçùñiprahçùñasya % kaùñàrhasya dhanena kim // KDarp_2.43 //
prabhåtalàbhalobhena $ prayuktàrthasya sarvataþ &
bhårjadçùñena tuùñasya % naùñabuddherdhanena kim // KDarp_2.44 //
mala÷ãlasya vaõija- $ sthåtkçtasya jugupsayà &
la÷unasyà÷uceþ pàka- % gandheneva dhanena kim // KDarp_2.45 //
kàïkùitenàpyalabdhena $ bhogàrhe navayauvane &
jaràjãrõa÷arãrasya % bhàreõeva dhanena kim // KDarp_2.46 //
pravrajyàtyaktagehasya $ janagauravapåjayà &
dhanasaüghañitàrthasya % bandheneva dhanena kim // KDarp_2.47 //
÷i÷oraïku÷a÷ånyasya $ pàtitasyàpathe viñaiþ &
kùaõakùayopayogena % svapneneva dhanena kim // KDarp_2.48 //
bhàryayà svairacàriõyà $ gràmasthasya niyoginaþ &
prasabhaü bhujyamànena % pàpàptena dhanena kim // KDarp_2.49 //
÷iùyasaüpàdità÷eùa- $ bhogavastràdisaüpadaþ &
gurordambhena siddhasya % saücitena dhanena kim // KDarp_2.50 //
ràjakoùaniyuktasya $ cauryacihnena kevalam &
vyayena ÷aïkanãyasya % vadheneva dhanena kim // KDarp_2.51 //
aj¤àtabhàvicauràdi- $ doùairnityavinà÷inà &
hàsyaikahetunà loke % gaõakasya dhanena kim // KDarp_2.52 //
piñakasyeva pårõasya $ pãóanãyasya bhåbhujà &
niùpàka÷àkabhojyasya % gràmãõasya dhanena kim // KDarp_2.53 //
kalamàkràntavi÷vasya $ maùãkçùõasya bhoginaþ &
àsannabandhanasyànte % divirasya dhanena kim // KDarp_2.54 //
gçhiõãvigrahograsya $ muhustçõa upekùayà (?) &
kopopavàsaniþ÷vàsa- % saütaptasya dhanena ki // KDarp_2.55 //
malinasya kuvastrasya $ svalpà÷anaparasya ca &
dàridryàdhikakaùñasya % kadaryasya dhanena kim // KDarp_2.56 //
nirdhanàþ sukhino dçùñàþ $ sadhanà÷càtiduþkhitàþ &
sukhaduþkhodaye jàntor % daivàdhãne dhanena kim // KDarp_2.57 //
samàneùu vyatãteùu $ svajane ÷ånyacetasaþ &
virasàsàrasaüsàra- % viraktasya dhanena kim // KDarp_2.58 //
yathàvàptopayuktàrtha- $ ni÷cintasya vipa÷citaþ &
atyalpaparituùñasya % saütuùñasya dhanena kim // KDarp_2.59 //
bàlastçõe ca kanake ca samànadçùñir $ iùñaü na vetti viùayeùvavi÷eùabuddhiþ &
vittena koùaparipoùasahena tasmin % kàle vivekavikalo vada kiü karoti // KDarp_2.60 //
pràõàdhikasya suhçdastaruõãjanasya $ putrasya và guõanidheþ sahasà viyoge &
÷okena ÷ocati yadà viva÷aþ ÷arãrã % ratnàcalairapi tadà vada kiü karoti // KDarp_2.61 //
nàrthaü ÷çõoti na punaþ sthitimãhate và $ spar÷aü na vetti na rasaü na tathàdhivàsam &
vçddhaþ prayàti pavanena yadà jaóatvaü % bhogairdhanena ca tadà vada kiü karoti // KDarp_2.62 //
rogàrditaþ spç÷ati naiva dç÷àpi bhojyaü $ tãvravyathaþ spçhayate maraõàya jantuþ &
sarvauùadheùu viphaleùu yadà virauti % dhànyairdhanena ca tadà vada kiü karoti // KDarp_2.63 //
nidràcchedasakhedabàndhavajanaþ sodvegavaidyojjhitaþ $ pàkakvàthakadarthitaþ parijanaistandrãbhayàtkùobhitaþ &
bhagnasvàsthyamanorathaþ priyatamàvaùñabdhapàdadvayaþ % paryante vapuùaþ karoti puruùaþ kiü ÷alyatulyairdhanaiþ // KDarp_2.64 //
alaükçtaþ kà¤canakoñimålyair $ mahàrharatnairgajavàjivàhaiþ &
nimeùamàtraü labhate na jãvaü % kàlena kàle ÷ikhayà gçhãtaþ // KDarp_2.65 //
ni÷cetanaþ kàùñhasamànakàyas $ tyaktaþ kùaõàtputrakalatramitraiþ &
bhubhà÷ubhapràktanakarmabhàgã % yatnàptaratnairvada kiü karoti // KDarp_2.66 //
tasmàtprabhåtavibhavodbhavavibhrameõa $ bhåtàbhibhåta iva mà bhava sàbhimànaþ &
etàþ ÷riyaþ prabalalobhaghanàndhakàra- % vidyullatàparicitàþ sahasaiva yànti // KDarp_2.67 //
naùñe lajjitavittanàthavibhave sàmràjyabhoge purà $ ÷råyante nalaràmapàõóutanayàþ kaùñaü praviùñà vanam &
÷akraþ ÷rãvirahe vive÷a nalinãnàlàntaralaü hriyà % kasyàsthà vividhàvadhànavidhinà niþsaünidhàne dhane // KDarp_2.68 //
ityukto 'pyasakçtpatnyà $ svalobhànna cacàla saþ &
svabhàvaþ sarvabhåtànàü % sahajaþ kena vàryate // KDarp_2.69 //
tataþ sa kàle lobhena $ bhiùagbhaiùajyavarjitaþ &
koùe nidhànakumbheùu % lãnapçùño vyapadyata // KDarp_2.70 //
adattabhuktamutsçjya $ dhanaü sucirarakùitam &
måùakà iva gacchanti % kadaryàþ svakùaye kùayam // KDarp_2.71 //
tasya yàtasya nirayaü $ ninàya nçpatirdhanam &
paryante ràjagàminyo % lubdhànàü dhanasaüpadaþ // KDarp_2.72 //
tatsåno÷candanasyàtha $ ÷eùàrthenàpi bhåyasà &
babhåva bhårisaübhàra- % bhogavyayamahotsavaþ // KDarp_2.73 //
mà ka÷cinnàma nandasya $ mandàgneriha bhàùatàm &
bhogabhaïgabhayeneti % pràtastatràbavãjjanaþ // KDarp_2.74 //
dhigdhigdhanaü kunidhanaü $ nandasyevàtmabàdhanam &
dãyatàü bhujyatàü sarvam % ityåcuþ puravàsinaþ // KDarp_2.75 //
tataþ kàle mate bàhya- $ koùñhadvàràntavàsinã &
vçddhàndhà suùuve putraü % caõóàlã khaõóikàbhidhà // KDarp_2.76 //
andhaþ kubjaþ kç÷aþ kha¤jaþ $ kuùñhã sthålagalagrahaþ &
samåha iva duþkhànàü % sa tasyàstanayo 'bhavat // KDarp_2.77 //
tadapuõyaiþ parikùãõe $ màtuþ kùãre sa ni÷calaþ &
kçpayà bàndhavastrãbhiþ % ÷unãkùãreõa vardhitaþ // KDarp_2.78 //
etadeva viruddhànàü $ vaicitryaü pårvakarmàõàm &
kçcchràvasannà jãvantiü % vipadyante yadã÷varàþ // KDarp_2.79 //
vraõaiþ sa påtikalila- $ klàmyatkçmikulairvçtaþ &
pakvaõe kuõapàkàras % tasthau klinnatçõàstare // KDarp_2.80 //
tasminnapyativàtsalyàt $ putràsthàü jananã sthiràm &
babandha vàsanàlãnaþ % snehamoho hi duþsahaþ // KDarp_2.81 //
sa vardhamànaþ ÷anakaiþ $ sma÷ànàïgàradhåsaraþ &
pakvaõograpi÷àcànàm % apyudvegakaro 'bhavat // KDarp_2.82 //
yaùñãniùaõõagamanaþ $ kuùñakledajugupsitaþ &
sa jagàma pathà yena % prayayau tena nàparaþ // KDarp_2.83 //
atràntare candanasya $ pituþ ÷ràddhadine mahàn &
babhåvàrthisamåhànna- % dàne kalakalasvanaþ // KDarp_2.84 //
tataþ karparamàdàya $ sa caõóàla÷i÷uþ ÷anaiþ &
àcàmayàcakaþ kçcchràd % dvàràgrabhuvamàyayau // KDarp_2.85 //
taü dçùñvà candanaþ saudhàd $ vipràõàü màrgadåùaõam &
nivàryatàmayaü pràptas % tårõamityavadatkrudhà // KDarp_2.86 //
prabhubhråbhaïgabhãtena $ laguóenàhatastataþ &
dvàrapàlena sàvartaþ % sa kapota ivàbhavat // KDarp_2.87 //
sa nirbhinnalalàñàsthi- $ prakùaratkùatajokùitaþ &
kùaõaü saümårcchitaþ pràpa % kle÷abhogàya jãvitam // KDarp_2.88 //
adåravartinã ÷rutvà $ caõóàlã tadyathàravam &
upasçtya ÷u÷ocàrtà % spç÷antã tasya ÷oõitam // KDarp_2.89 //
kena niùkaruõenedaü $ dar÷itaü bata pauruùam &
praklinnakàyavikale % yenàsminsubhañàyitam // KDarp_2.90 //
kàyàpàpamayãü duþkha- $ da÷àü dçùñvàsya duþsahàm &
vairàgyàvasare kena % krauryamevaüvidhaü kçtam // KDarp_2.91 //
àrtimevaüvidhàmasya $ hçdayakledinãmimàm &
vilokya kuryàtkaþ pàpaü % pàpaü hi padamàpadàm // KDarp_2.92 //
yadyanena mahatpàpaü $ na kçtaü pårvajanmani &
taducyatàü sphuratkaùñà % dçùñà kasyedç÷ã da÷à // KDarp_2.93 //
ye dç÷yante vipatkle÷a- $ vi÷eùaviùamavyathàþ &
ta eva guravaþ pàpa- % vàpasya (?) karaõe nçõàm // KDarp_2.94 //
karuõàrheùu ÷åràõàm $ upakàriùu vairiõàm &
va¤cakànàmapàpeùu % pàpasaükhyàü karoti kaþ // KDarp_2.95 //
tàraü rodiùi kiü putra $ sahasvàghàtajàü rujam &
a÷armakarmanirmàõaü % marmacchedi ÷arãriõàm // KDarp_2.96 //
iti tasyàü pralàpinyàü $ prekùavàpte jane jinaþ &
anàthabandhuþ karuõà- % sindhustenàyayau pathà // KDarp_2.97 //
bhavabhramàsaktapari÷ramàõàü $ ràgàdidoùairupatàpitànàm &
à÷vàsanenàmçtasodareõa % limpanniva dyàü dyuticandanena // KDarp_2.98 //
dçùñvà tamàpadgatamugraroga- $ bhagnaü nimagnaü vyasane vivignam &
vyalambatàrdraþ karuõàrasena % tattàpa÷àntyai bhagavà¤jinendraþ // KDarp_2.99 //
tatsaünidhànena muhårtamàtraü $ sa nirvyathaþ svàsthyamivàsasàda &
nihanti pàpaü ku÷alaü prasåte % saüdar÷anaü sattvahità÷ayànàm // KDarp_2.100 //
j¤àtvàtha candanaþ pràptaü $ bhagavantaü tathàgatam &
vikasatkusumasmeraü % påjàmàdàya niryayau // KDarp_2.101 //
bhagavànapi sà÷carya- $ prabhàvàdudgataü bhuvaþ &
haimaü kamalamàruhya % tasthau paryaïkalãlayà // KDarp_2.102 //
praõataü caraõàlãnaü $ påjàvyagrakaraü puraþ &
babhàùe bhagavànprãto % bhikùusaüsadi candanam // KDarp_2.103 //
kimayaü yàcamàno 'pi $ varàkastàóitaþ krudhà &
kçtaü na kçpaõe kasmàt % karuõàkomalaü manaþ // KDarp_2.104 //
dayàrdràþ sarvasattveùu $ bhavanti vimalà÷ayàþ &
evaüvidhànàü duþkhànàü % kàraõaü kaluùaü manaþ // KDarp_2.105 //
kçtakråràpakàreùu $ vidveùaparuùeùvapi &
bhavanti santaþ kle÷oùma- % ÷oùiteùu na karka÷àþ // KDarp_2.106 //
kliùñaþ kaùñaü kadaryo 'yaü $ lobhenàparajanmani &
apradànodyatenàdya % kàyakle÷ena pãóitaþ // KDarp_2.107 //
eùa nandastava pità $ pårõàrthamalasaücayàt &
àvçtaþ pàparogeõa % caõóàlatvamupàgataþ // KDarp_2.108 //
janmàntare 'pyato 'nyasmin $ rogayogànmumårùaõà &
suvarõaü dattametena % tenàyaü sadhano 'bhavat // KDarp_2.109 //
antyakle÷ada÷àyàü yan $ mumårùuþ saüprayacchati &
taccàbhogyaü bhavatyasya % lobhàdanyeùu janmasu (?) // KDarp_2.110 //
datta na vittaü karuõànimittaü $ lobhapravçttaü kçtameva cittam &
yaiþ saücayosàharasaiþ prançttaü % ÷ocanti te pàtakamàtmavçttam // KDarp_2.111 //
ityuktvà bhagavànpuõyàü $ vidadhe dharmade÷anàm &
yayà kle÷aprahàõàrham % arhattvaü pràpa candanaþ // KDarp_2.112 //
tasmànna darpaþ puruùeõa kàryaþ $ pravardhamànena dhanodayena &
adànabhogopahataü hi vittaü % puüsàü paratreha ca durnimittam // KDarp_2.113 //
__________________________________________________________________________
tçtãyo vicàraþ
saüsàradoùapra÷amaikahetuþ $ karoti vidyà yadi darpamoham &
tadandakàràya bhavatyava÷yaü % sàbhre nabhasyaü÷umatoü÷umàlà // KDarp_3.1 //
÷ikùàbhyàsena suvyaktaü $ pañhantyapi vihaügamàþ &
ka eùa vidyayà darpaþ % kaùñapràptaikade÷ayà // KDarp_3.2 //
sà vidyà yà madaü hanti $ sà ÷rãryàrthiùu varùati &
dharmànusàriõã yà ca % sà buddhirabhidhãyate // KDarp_3.3 //
yo vidyàgururàyàti $ laghutàü ÷ãlaviplavàt &
tasmai paõóitamårkhàya % viparãtàtmane namaþ // KDarp_3.4 //
vidyàü pràpya kçtaü yena $ vidveùakaluùaü manaþ &
tenàtmà hanta mårkheõa % snàtvà pàüsåtkarairvçtaþ // KDarp_3.5 //
vidyà ÷rãriva lobhena $ dveùeõàyàti nindyatàm &
bhàti namratayaivaiùà % lajjayeva kulàïganà // KDarp_3.6 //
spçhaõãyà satàü tàvad $ vidyà saütoùa÷àlinã &
yàvanna pàrthivàsthàna- % paõyasthàne prasàrità // KDarp_3.7 //
sadguõàþ ÷ucayastàvad $ yàvadvàdena ÷odhakaiþ &
prakùàlya na parãkùyante % khalairbhåpàlasaüsadi // KDarp_3.8 //
a÷màpyahçdayo yasya $ guõasàraü parãkùate &
ucitaiva suvarõasya % tasyàgnipatane ruciþ // KDarp_3.9 //
kavibhirnçpasevàsu $ citràlaükàrahàriõã &
vàõã ve÷yeva lobhena % paropakaraõãkçtà // KDarp_3.10 //
vàdibhiþ kalahodarka- $ tarkasaüparkakarka÷à &
vàõã krakacadhàreva % dharmamåle nipàtità // KDarp_3.11 //
sàdhutejovadhàyaiva $ tàrkikaiþ karka÷ãkçtà &
vàõã vivàdibhiþ kråraiþ % saunikairiva kartarã // KDarp_3.12 //
÷ãlaü naiva bibharti kãrtivimale dhatte na dharme dhiyaü $ màtsaryeõa manãùiõàü pratanute pàruùyadoùaü girà &
tarkoktyà paralokakarma nayati pràyeõa saüdigdhatàü % yastasyàphala÷àstrapàñanapañormåóhasya kiü vidyayà // KDarp_3.13 //
ye saüsatsu vivàdinaþ paraya÷aþ÷alyena ÷ålàkulàþ $ kurvanti svaguõastavena guõinàü yatnàdguõàcchàdanam &
teùàü roùakaùàyitodaradç÷àü dveùoùõaniþ÷vàsinàü % dãptà ratna÷ikheva kçùõaphaõinàü vidyà janodvegabhåþ // KDarp_3.14 //
÷ocyatàü yàtya÷ãlena $ vidveùeõàpavitratàm &
darpa÷àpahatà vidyà % na÷yatyeva sahàyuùà // KDarp_3.15 //
tapovane munivarau $ mànyau munimanãùiõàm &
purà raibhyabharadvàjau % suhçdau cakratuþ sthitim // KDarp_3.16 //
putràvabhåtàü raibhyasya $ vidyàvimaladarpaõau &
spçhaõãyau guõaj¤ànàü % sarvàvasuparàvaså // KDarp_3.17 //
bharadvàjasya putro 'bhåd $ yavakrãtàbhidhaþ sutàþ &
bhavantavidyàþ pràyeõa % pitçpraõayalàlitàþ // KDarp_3.18 //
sa yuvà raibhyatanayau $ sarvatra ÷rutivi÷rutau &
pa÷yannàtmani sàsåyaþ % pa÷càttàpàkulo 'bhavat // KDarp_3.19 //
sa gatvà jàhnavãtãraü $ niràhàrakç÷a÷ciram &
cacàra ni÷calatanus % tãvraü vidyàptaye tapaþ // KDarp_3.20 //
taü tapastàpitàtmànaü $ svayametya ÷atakratuþ &
uvàca mithyànirbandhaþ % ko 'yaü te muniputraka // KDarp_3.21 //
anadhãtà gurumukhàt $ kathaü vidyàdhigamyate &
anabhyàsena pàõóityaü % nabhaþkusuma÷ekharaþ // KDarp_3.22 //
adhunà vidyayà kiü te $ vidyàrhaü ÷ai÷avaü gatam &
yatphalaü kila vidyàyàs % tasminnavahito bhava // KDarp_3.23 //
÷ãlaü parahitàsaktir $ anutsekaþ kùamà dhçtiþ &
alobha÷ceti vidyàyàþ % paripàkojjvalaü phalam // KDarp_3.24 //
vivekarahità vidyà $ dveùaroùoùma÷oùità &
darpà÷aninipàtena % hatà vallãva niùphalà // KDarp_3.25 //
etadarthaü ÷rute buddhiü $ karoti dveùadåùitaþ &
yadvivàdaiþ kariùyàmi % mànamlàniü manãùiõàm // KDarp_3.26 //
tyaktvà pra÷amasaütoùau $ vidyàyàþ prathamaü phalam &
nànàviparyayapathair % gacchantyarthaphalàrthinaþ // KDarp_3.27 //
upakàràya yà puüsàü $ na parasya na càtmanaþ &
patrasaücayasaübhàraiþ % kiü tayà bhàravidyayà // KDarp_3.28 //
anyàyaþ prauóhavàdena $ nãyate nyàyatàü yayà &
nyàya÷cànyàyatàü lobhàt % kiü tayà kùadravidyayà // KDarp_3.29 //
svajihvàstutibhirnityaü $ patnãvodghàñitàü÷ukà &
kriyate yà sabhàmadhye % kiü tayà dhçùñavidyayà // KDarp_3.30 //
anuùñhànena rahità $ pàñhamàtreõa kevalam &
ra¤jayatyeva yà lokaü % kiü tayà ÷ukavidyayà // KDarp_3.31 //
gopyate yà ÷rutaj¤asya $ mårkhasyàgre prakà÷yate &
na dãyate ca ÷iùyebhyaþ % kiü tayà ÷añhavidyayà // KDarp_3.32 //
parotkarùaü samàcchàdya $ vikrayàya prasàryate &
yà muhurdhaninàmagre % kiü tayà paõyavidyayà // KDarp_3.33 //
na tãryate yayà ghoraþ $ saüsàramakaràkaraþ &
nityaü cittànubandhinyà % kiü tayà mohavidyayà // KDarp_3.34 //
nityàbhyàsaprayàsena $ jãvitaü kùãyate yayà &
trivargasyoparodhena % kiü tayà kaùñavidyayà // KDarp_3.35 //
na vivekocitàü buddhiü $ na vairàgyamayaü manaþ &
saüpàdayati yà puüsàü % kiü tayà jaóavidyayà // KDarp_3.36 //
÷aucà÷aucavivàdena $ tyaktà (?) ÷rotriyatà yayà &
mithyàbhimànayoginyà % kiü tayà dambhavidyayà // KDarp_3.37 //
paramàtsarya÷alyena $ vyathà saüjàyate yayà &
sukhanidràpahàriõyà % kiü tayà ÷ålavidyayà // KDarp_3.38 //
parasåktàpahàreõa $ svasçbhàùitavàdinà &
utkarùaþ khyàpyate yasyàþ % kiü tayà cauravidyayà // KDarp_3.39 //
anabhyàsahatotsàhà $ pareõa paribhåyate &
yà lajjàjananã jàóyàt % kiü tayà mandavidyayà // KDarp_3.40 //
lobhaþ prabhåtavittasya $ ràgaþ pravrajitasya ca &
na yayà ÷àntimàyàti % kiü tayàlãkavidyayà // KDarp_3.41 //
yayà bhåpatimà÷ritya $ pareùàü guõanindakaþ &
dànamànonnatiü hanti % kiü tayà doùavidyayà // KDarp_3.42 //
gçhe dhàràdhiruóhàpi $ sabhàyàü na pravartate &
pratibhàbhaïgasaïgàdyà % kiü tayà måkavidyayà // KDarp_3.43 //
caõóaü piõóàrthinàü dveùa- $ pi÷unànàü ÷unàmiva &
yayà saüjàyate yuddhaü % kiü tayà vadhavidyayà // KDarp_3.44 //
vismçtà yàvaliptasya $ kaõñhe kçtagatàgatà &
jãvavçttiriva kùãõà % kiü tayà mçtavidyayà // KDarp_3.45 //
rasàyanã jaràjãrõa÷ $ cirarogã yayà bhiùak &
dhàtuvàdã daridra÷ca % kiü tayà hàsyavidyayà // KDarp_3.46 //
yayà mugdhamçgàþ kåñaiþ $ pãóyante tãvramàrgaõaiþ &
à÷àpà÷àvalambinyà % kiü tayà lubdhavidyayà // KDarp_3.47 //
paropatàpaþ kriyate $ va÷yàdikuhakairyayà &
yantratantrànusàriõyà % kiü tayà vyàjavidyayà // KDarp_3.48 //
gururgarvàtkavirdveùàd $ yatirbhogaparigrahàt &
nçpaþ pàpàddvijaþ krodhàt % sà vidyà vàryate yayà // KDarp_3.49 //
vidyàguõàste viduùàü $ ye vivekanibandhanam &
svalpa÷ilpakalàtulyàþ % ÷eùà jãvitahetavaþ // KDarp_3.50 //
vãõeva ÷rotrahãnasya $ lolàkùãva vicakùuùaþ &
vyasoþ kusumamàleva % vidyà stabdhasya niùphalà // KDarp_3.51 //
dveùadarpahatà vidyà $ kàmakrodhahatà matiþ &
lobhamohahatà vçttir % yeùàü teùàü kimàyuùà // KDarp_3.52 //
dåre vyàkaraõaü kuruùva viùamaü dhàtukùayakùobhitaü $ mãmàüsà virasà na ÷oùayati kiü tarkairalaü karka÷aiþ &
na kùãbaþ patati smarabhramakaraiþ kiü navyakàvyàsavais % tasmànnityahitàya ÷àntamanasàü vairàgyamàrogyadam // KDarp_3.53 //
ityuktaþ suraràjena $ ni÷cayànna cacàla saþ &
abhimànagçhãtànàü % durnivàro hi durgrahaþ // KDarp_3.54 //
atha vçddhadvijo bhåtvà $ sikatàmuùñibhiþ ÷anaiþ &
÷akraþ pracakrame kartuü % gaïgàyàü setubandhanam // KDarp_3.55 //
taü dçùñvà niùphalakle÷a- $ viphalodyogani÷calam &
munisånuþ kçpàviùñaþ % papracchàbhyetya sasmitaþ // KDarp_3.56 //
brahmanka eùa nirbandhas $ tava vandhyasamudyame &
niùphalaü vipulàyàsaü % na pràj¤àþ karma kurvate // KDarp_3.57 //
asminkuñilakallola- $ dolàvikùobhite 'mbhasi &
hàsyahetuþ kathaü setuþ % sikatàmuùñibhirbhavet // KDarp_3.58 //
ityukte muniputreõa $ bràhmaõastamabhàùata &
aho paropade÷eùu % sarvo bhavati paõóitaþ // KDarp_3.59 //
anadhãtàü balàdvidyàü $ tapasà pràptumicchasi &
yathà tvaü niùphalàrambhas % tathàhamaparo jaóaþ // KDarp_3.60 //
etaddvijavacaþ ÷rutvà $ yathàrthaü sthagitottaraþ &
tathàpi dçóhasaükalpaþ % svakçtyànna cacàla saþ // KDarp_3.61 //
athàsya tãvratapasà $ ÷akraþ pràdàdvaraü varam &
sarvavidyànidhiryena % sahasaiva babhåva saþ // KDarp_3.62 //
pràptavidyaþ sa sotsàhas $ tårõaü gatvà svamà÷ramam &
nijàü tapaþphalàvàpti- % kathàü pitre nyavedayat // KDarp_3.63 //
taü madàkràntama÷rànta- $ vçttasaüskçtavàdinam &
bharadvàjaþ pramode 'pi % svedàkula ivàvadat // KDarp_3.64 //
putra pràptà tvayà vidyà $ tapastàpàtkimucyate &
kiü tvàgàmibhayàdetan % na yuktaü pratibhàti me // KDarp_3.65 //
itaþ samãpe raibhyasya $ kopanasya tapovanam &
vidyàmadàndhau tatputràv- % arvàvasuparàvaså // KDarp_3.66 //
tàva÷rànta÷rutonmàdau $ tvaü càbhinavapaõóitaþ &
tatsaügame dveùamayaþ % sadà saünihitaþ kaliþ // KDarp_3.67 //
grãvàstambhabhçtaþ paronnatikathàmàtre ÷iraþ÷ålinaþ $ sodvegabhramaõapralàpavipulakùobhàbhibhåtasthiteþ &
antardveùaviùaprave÷aviùamakrodhoùõaniþ÷vàsinaþ % kaùñà nåtanapaõóitasya vikçtirbhãmajvaràrambhabhåþ // KDarp_3.68 //
tava tatra prayàtasya $ yuktàyuktavivàdinaþ &
bhaviùyati muneþ ÷àpàd % ava÷yaü madanigrahaþ // KDarp_3.69 //
÷uktikàrajataj¤àna- $ nãlapãtàdidar÷anaiþ &
unmàdaü janayatyeva % vidyàdarpapi÷àcikà // KDarp_3.70 //
eùa vidyopade÷ena $ vinà÷aþ pràrthitastvayà &
raibhyà÷ramo na gantavyaþ % kartavyaü yadi madvacaþ // KDarp_3.71 //
ityukto 'pyasakçtpitrà $ sa gatvà raibhyaputrayoþ &
vyadhàdvivàdanirvedaiþ % sadà vidyàmadakùitim // KDarp_3.72 //
taü darpamattaü sàkopa- $ bhãmabhråbhaïgadurmukhau &
tàvåcaturmanaþsakta- % vidyàvidveùa÷ålinau // KDarp_3.73 //
kanãyànàvayoryasmàd $ vayasà tvaü ÷rutena ca &
karoùi vàdairàkùepaü % tasmàdàyuþkùayo 'stu te // KDarp_3.74 //
ityukto 'pi krudhà tàbhyàü $ na darpàdviraràma saþ &
na prasannaü na ca kruddhaü % gaõayanti madoddhatàþ // KDarp_3.75 //
atràntare bhramadbhçïga- $ màlàbhråbhaïgavibhramaþ &
kàlaþ proùitakàntànàü % puùpakàlaþ samàyayau // KDarp_3.76 //
kùiptapattràþ sumanasàü $ rajaþkaluùitekùaõàþ &
sadveùà iva vidvàüsa÷ % cerurmalayamàrutàþ // KDarp_3.77 //
màdhuryalalitodàra- $ vàõãvilasitairmuhuþ &
kavãnàmiva saügharùaþ % kokilànàmajàyata // KDarp_3.78 //
raibhye prayàte putràbhyàü $ saha snàtuü sarittañam &
bharadvàjàtmajo 'bhyetya % pravive÷a tadà÷ramam // KDarp_3.79 //
tatra puùpoccayavyagràü $ dharmapatnãü puràvasoþ &
so 'pa÷yatsuprabhàü nàma % råpadarpàpahàü rateþ // KDarp_3.80 //
uñajàïganasaktànàü $ hariõãnàü vilokane &
vilàsadãkùàü kurvàõàü % taralàpàïgamaïgibhiþ // KDarp_3.81 //
tàü dçùñvà candravadanàü $ madanànandadevatàm &
babhåvotkràntamaryàdaþ % sahasaiva muneþ sutaþ // KDarp_3.82 //
sa brahmacàrã kàmena $ navena taralãkçtaþ &
abhilàùocitaü vaktum % anabhij¤o 'pyuvàca tàm // KDarp_3.83 //
unmàdanamidaü råpam $ anuråpaü manobhuvaþ &
samutsiktamivàsaktaü % karoti mama mànasam // KDarp_3.84 //
vidyàvinayamutsçjya $ saütyajya guruyantraõàm &
tvayi pravçttaü cittaü me % pràgjanmapremabandhanam // KDarp_3.85 //
jànàmi yatkçtasyàsya $ vipàke karmaõaþ phalam &
tathàpyabhimataü dhartuü % na ÷aknomi karomi kim // KDarp_3.86 //
na ÷rutena na vittena $ na vçttena na karmaõà &
pravçttaü ÷akyate roddhuü % manobhavapathe manaþ // KDarp_3.87 //
ityuktvà tàü bhayodbhrànta- $ nayanàmà÷ramonmukhãm &
gantuü pravçttàü so 'bhyetya % jagràhàü÷ukapallave // KDarp_3.88 //
kadalã ku¤jareõeva $ tarasà tena nirjane &
kçùyamàõà tamavadat % sà niùedhacalàïguliþ // KDarp_3.89 //
mà mà malinaya svacchaü $ ÷ãlaü mama tathàtmanaþ &
vidyàyà niravadyàyàþ % kimetaducitaü phalam // KDarp_3.90 //
÷ãla÷uklàü÷ukàü tyaktvà $ lajjàü nijavadhåmiva &
gçhõàsi paranàrãõàü % pàõinà pañapallavam // KDarp_3.91 //
kimetadityanucitaü $ dçùñvà nånaü kamaõóaluþ &
udgrãvaþ kautukeneva % mukhaü tava nirãkùate // KDarp_3.92 //
bibhrato 'ntargatarasàü $ kusumeùuruciü navàm &
jañàvalkalabhàraste % taroriva na ÷àntaye // KDarp_3.93 //
pàpasaükalpamàtreõa $ trapayàdhomukhã tava &
patità spar÷abhãtyeva % kampalolàkùamàlikà // KDarp_3.94 //
àsanàbje sarasvatyà $ japalolaradacchade &
durnayoktirna yukteyaü % mukhe tava manãùiõaþ // KDarp_3.95 //
iyaü tapovanamahã $ vivekajananã katham &
janayatyabhilàùaü te % jananãvàjitàtmanaþ // KDarp_3.96 //
durmado (durdamo) yauvanabharas $ turaïga iva hàrakaþ &
sarvathà ÷ithilàtmànam % avañe kùipati kùaõàt // KDarp_3.97 //
dhigdhiyaü kiü vivekena $ dåre vi÷ràmyatu ÷rutam &
dhàryate yairna saüsàra- % vikàraskhalitaü manaþ // KDarp_3.98 //
kva vidyà vidità÷eùa- $ kàryàkàryavimar÷adhãþ &
måóhatà kva ca duùkarma- % mahàpàpakuñumbinã // KDarp_3.99 //
ityucyamàno 'pi yadà $ na sa tatyàja durgraham &
÷ãlàpahàrasaütrastà % sà tadà samacintayat // KDarp_3.100 //
kiü karomyajane labdhà $ viva÷àhaü pramàdinà &
utsçùñadharmanimayàþ % kiü na kurvantyavàritàþ // KDarp_3.101 //
ayaü smaràturastàvad $ vacasà na nivartate &
va¤cyante sàntvavàdena % kàmakrodhamadoddhatà // KDarp_3.102 //
iti dhyàtvà tamavadat $ sà ÷anairmçduvàdinã &
gaccha tvaü svayameùyàmi % ni÷i ÷ånyalatàgçhe // KDarp_3.103 //
snàtvà saputraþ kàle 'smin $ nàyàti ÷va÷uro mama &
jvalajjvalanatulyasya % tasyàgre kiü kariùyasi // KDarp_3.104 //
ityuktaþ sa tayà pràyàt $ satyaü vij¤àya tadvacaþ &
duùpràpamapi manyante % sulabhaü kàmamohitàþ // KDarp_3.105 //
raibhyaü tataþ samàyàtam $ agnyàgàràgrataþ sthitam &
snuùà provàca kopàgni- % dhåmenevà÷ruvarùiõã // KDarp_3.106 //
bharadvàjàtmajastàta $ pàpastava suhçtsutaþ &
mamàdya vijane ÷ãla- % viplave 'bhyarthitàü gataþ // KDarp_3.107 //
sa mayà durgrahagrastaþ $ sameùyàmãti va¤citaþ &
vimucye nànyathà hastàt % tasya svastimatã satã // KDarp_3.108 //
etadàkarõya sahasà $ prajvalanmanyunà muniþ &
babhåva durnimittolkà- % pàtakråre ivàü÷umàn // KDarp_3.109 //
vidyàvatàü sphuratyantar- $ vivekaþ svasthacetasàm &
vikàrakàle saümoha÷ % citte vidyà ca pustake // KDarp_3.110 //
sa niþ÷vasannatha krodha- $ jvaràrambhàruõekùaõaþ &
abhicàrajapeneva % kampamànàdharo 'bhyadhàt // KDarp_3.111 //
aho bata bharadvàjaþ $ putrasyàdhyayane vyadhàt &
dharmopade÷aü yatnena % nagnãkartuü paràïganaþ // KDarp_3.112 //
ityuktvàmarùasaürambhàd $ aparaü vaktumakùamaþ &
sa pravi÷yàgnisadanaü % pratãkàraparo 'bhavat // KDarp_3.113 //
utpàñya vikañàñopa- $ kopaþ prauóhàgnipiïgalam &
sa juhàva jañàü vahnau % krårakrodhasañàmiva // KDarp_3.114 //
dvitãyàyàü hutàyàü ca $ ÷ålabhçdghoraràkùasaþ &
kçtyàsakhaþ samudbhåtaþ % provàca praõato munim // KDarp_3.115 //
kiü karomi mune kasya $ vinà÷àyàsmi nirmitaþ &
trailokyamapi nirdagdhuü % saünaddho 'haü tvadàj¤ayà // KDarp_3.116 //
iti bruvàõaü taü raibhyaþ $ kråràkàramabhàùata &
bharadvàjasutaü gaccha % kavalãkurvapaõóitam // KDarp_3.117 //
iti tena samàdiùñaþ $ sa vrajankampitàvaniþ &
ardha÷aucaü munisutaü % dçùñvà duràtsamàdravat // KDarp_3.118 //
tasminnabhidrute vegàd $ dãpta÷åle ni÷àcare &
bhayabhagnagatiþ pràpa % ÷araõaü na muneþ sutaþ // KDarp_3.119 //
palàyamànaþ saüpràptaþ $ sa javàtpiturà÷ramat &
agnyàgàraü vi÷anruddhaþ % ÷ådreõà÷aucadåùitaþ // KDarp_3.120 //
dàsaspçùñaþ sa niþ÷aucaþ $ patitaþ saübhramàtkùitau &
rakùaþ ÷ålahataþ pa÷càt % sahasà bhasmasàdabhåt // KDarp_3.121 //
atràntare bharadvàjaþ $ pravi÷annijamà÷ramam &
vidhvastacchàyamàlokya % sodvegaþ samacintayat // KDarp_3.122 //
mama puùpaphalàdàna- $ pratyàvçttasya vahnayaþ &
sadottiùñhanti puratas % te 'dya kiü ni÷calà iva // KDarp_3.123 //
iti saücintya dçùñvàgre $ bhasmabhãtaü sutaü muniþ &
÷rutvà ca dàsakathitaü % vçttàntaü nyapatadbhuvi // KDarp_3.124 //
sa labdhasaüj¤aþ ÷anakair $ avadadbàùpagadgadam &
raibhyo 'pi vidvànkàlena % pràpnotu svasutàdvadham // KDarp_3.125 //
hà putra rakùitenàpi $ kùaõakùayanipàtinà &
na jãvàmi sadoùeõa % kàyeneva tvayà vinà // KDarp_3.126 //
ityuktvà putra÷okena $ citàgnimavi÷anmuniþ &
mahatsvapi navotsekàd % abhagnaprasaràþ ÷ucaþ // KDarp_3.127 //
atha yàte ÷anaiþ kàle $ bçhadyumnasya bhåpateþ &
yàjakau jagmaturgeham % arvàvasuparàvaså // KDarp_3.128 //
pravçtte vidhivattasya $ dãrghasattre pçthu÷riyaþ &
dànamànodayaþ ko 'pi % tayoryàjakayorabhåt // KDarp_3.129 //
kadàciddinaparyanta- $ saüdhyàyàü nijamà÷ramam &
paràvasuþ samàgacchan % dçùñvà pitaramagrataþ // KDarp_3.130 //
kçùõàjinottaràsaïgaü $ daõóena mçga÷aïkayà &
jaghàna ÷àpaviva÷aþ % sa tenàbhådvicetanaþ // KDarp_3.131 //
janakaü hatamàlokya $ brahmahatyàbhayàkulaþ &
gatvà yaj¤abhuvaü bhràtre % sa tamarthaü nyavedayat // KDarp_3.132 //
arvàvasustamavadad $ bhràtaþ kiü kriyate vidheþ &
bhavanti yasya saükalpàd % evaüråpà viparyayàþ // KDarp_3.133 //
dharmàrthã pàpamàpnoti $ ÷ãlàrthã ÷ãlaviplavam &
vidhau vidhuratàü yàte % draviõàrthã daridratàm // KDarp_3.134 //
brahmahatyàvrataü tãvraü $ bhavato 'rthe caràmyaham &
tvamasya kuru bhåbhartuþ % saüpårõàü yàjanakriyàm // KDarp_3.135 //
uktvetyarvàvasurbhràtuþ $ pàpa÷àntyai dhçtavrataþ &
cakàra sarvatãrtheùu % tãvraniùkçtipàraõam // KDarp_3.136 //
taü samàptavrataü pràptaü $ ràj¤o yaj¤avasuüdharàm &
dåràtparàvasurj¤àtvà % pitçghnaþ samacintayat // KDarp_3.137 //
ayaü me dakùiõàkàle $ bhàgahartà samàgataþ &
madabhàgyai÷ciraü tãvra- % vratakliùño 'pi jãvati // KDarp_3.138 //
iti saücintya so 'bhyetya $ provàca pçthivãpatim &
lobhamàtsaryayoraïke % patitaþ pàtakecchayà // KDarp_3.139 //
ràjanyaj¤amahãmeùa $ kilbiùã brahmahatyayà &
pravi÷atyavikalpena % madbhràtà vàryatàmitaþ // KDarp_3.140 //
ityuktastena nçpatiþ $ kçtaghnena viparyayàt &
tasya prave÷amaj¤ànàn % niùpàpasya nyavàrayat // KDarp_3.141 //
andhà iva na pa÷yanti $ yogyàyogyaü hitàhitam &
pathà tenaiva gacchanti % nãyante yena pàrthivàþ // KDarp_3.142 //
mithyàpavàdadànena $ naiva bhràtre cukopa saþ &
nikàre kàraõaü daivaü % manyante hi manãùiõaþ // KDarp_3.143 //
tena tasyànç÷aüsyena $ nirvikàratayà tayà &
tuùñàþ kratusamàsãnàs % tamåcustridivaukasaþ // KDarp_3.144 //
pra÷amena tavànena $ prasannàste vayaü mune &
varàrho 'pi varàcàra % gçhyatàü pravaro varaþ // KDarp_3.145 //
ityuktaþ sa suraiþ prãtyà $ tànuvàca kçtà¤jaliþ &
yadi yuùmadvaràrho 'haü % dãyatàü yanmamepsitam // KDarp_3.146 //
matpitrà yo 'bhicàreõa $ bharadvàjàtmajo hataþ &
sa jãvatvasmçtakråra- % nikàraþ sa ca tatpità // KDarp_3.147 //
asmatpità mçgadhiyà $ yaþ paràvasunà hataþ &
so 'pi vismçtatatkopaþ % svasthaþ pràpnotu jãvitam // KDarp_3.148 //
ityarthite vare tena $ tathetyàkhyàyi taiþ suraiþ &
yavakrãtabharadvàja- % raibhyàþ pràpuþ svajãvitam // KDarp_3.149 //
ityete munayo 'pi darpaviphale yàte ÷rute ÷ocyatàü $ krodhàndhyena punaþ pranaùñavimalàloke viveke cyute &
÷ãle ràgamahoùmaõà vigalite dveùeõa nà÷aü gatàþ % kasyànyasya dhanàbhimànamalinà vidyà vidhatte guõam // KDarp_3.150 //
cetaþ ÷àntyai dveùadarpojjhitena $ yatnaþ kàryaþ sarvathà paõóitena &
vidyàdãpaþ kàmakopàkulàkùõàü % darpàndhànàü niùphalàloka eva // KDarp_3.151 //
alobhaþ paramaü vittam $ ahiüsà paramaü tapaþ &
amàyà paramà vidyà % niravadyà manãùiõàm // KDarp_3.152 //
÷ukrasya vidyà dhanadàrthahartum $ àryàprapa¤copacitasya ÷ocyà &
kacasya vàcaspatijanmano 'pi % vyàjena vidyà viphalãbabhåva // KDarp_3.153 //
spç÷ati matiü nahi teùàü dveùaviùaþ kalisarpaþ /*
yadi ÷amavimalamatãnàü svamanasi bhavati na darpaþ // KDarp_3.154 //*
__________________________________________________________________________
caturtho vicàraþ
padmopamànàü dinasundaràõàü $ ko 'yaü nçõàmasthiraråpadarpaþ &
råpeõa kàntiþ kùaõikaiva yeùàü % hàridraràgeõa yathàü÷ukànàm // KDarp_4.1 //
paryantarekhàïgavibhàgahãna- $ citropamaü bàlavapuþ prakçtyà &
tadyauvanenaiva vikàsameti % caitrotsaveneva ÷irãùapuùpam // KDarp_4.2 //
aloma÷aü pårõa÷a÷àïka÷obhaü $ mukhaü tu yånàü katiciddinàni &
jàte tataþ ÷ma÷ruvi÷àlajàle % ÷evàlalãnàbjatulàü bibharti // KDarp_4.3 //
dhåmena citraü tuhinena padmaü $ tamisrapakùeõa sudhàü÷ubimbam &
÷ãtaü nidàghena na bhàti toyaü % jaràvatàreõa ca càruråpam // KDarp_4.4 //
råpaü kùaõasvãkçtaraktamàüsa- $ gràsaprasaktàkçtakàmadoùà &
ke÷agraheõaiva jarà janànàü % ve÷yeva vittaü kavalãkaroti // KDarp_4.5 //
pàkakrameõaiva vicitrakarmà $ pratikùaõaü dehabhçtàmalakùyaþ &
karoti kàlaþ pariõàma÷aktyà % råpaü viråpaü caturapravàhaþ // KDarp_4.6 //
na lakùyate kàlagatiþ savega- $ cakrabhramabhràntividhàyinãyam &
hyo yaþ ÷i÷uþ sa sphuñayauvano 'dya % pràtarjaràjãrõatanuþ sa eva // KDarp_4.7 //
puüsàmavasthàtritayatribhàge $ råpapradaü yauvanameva nànyat &
tasminmadonmàdagadàïgabhaïga- % vyaïgyàdidoùopahate kva råpam // KDarp_4.8 //
yadà naraþ ÷ocati duþkhataptas $ tyaktà÷anaþ ÷okavivarõavaktraþ &
na snàti nottiùñhati naiva ÷ete % tadà kva råpaü kva ca yauvana÷rãþ // KDarp_4.9 //
yadà sthitaþ preta ivàsthi÷eùaþ $ kàràgçhe dhåsaritordhvake÷aþ &
prakãrõayåkàmalakàlakàyas % tadà kva råpasya gato 'bhimànaþ // KDarp_4.10 //
yadà sadàïgãkçtadainyaduþkha- $ sevàpravàsena vinaùñakàyaþ &
nityapravàsabhramabhagnajànur % na råpalabdhasya tadàsti rupam // KDarp_4.11 //
yadà prahàrairdalitàkhilàïgaþ $ khaõóoùñhanàsaþ sphuñitàkùidantaþ &
yuvà pi÷àcatvamivopayàti % tadàpi råpaü vigatasvaråpam // KDarp_4.12 //
yadà na dhãmànariùu pramàthã $ na vàkpañu÷citramanuùyatulyaþ &
tadà suråpàdavicàraramyàd % varaü viråpaþ spçhaõãyaråpaþ // KDarp_4.13 //
yadà daridraþ paridhànahãnas $ trapànilãnaþ kurute 'tiyà¤càm &
kapolasaüjàtavalãvikàras % tadà suråpo 'pi paraü viråpaþ // KDarp_4.14 //
vidvatsaüsadi vàdibhiþ kavivarairbhàùànabhij¤aþ paraü $ mårkhaþ ÷aükaravàhanastutipadairyaþ saüj¤ayà hasyate &
vikrãtaþ parade÷apaõyasadane dhårtairivànuttaraþ % puüsa÷citramayåracàruvapuùaþ kiü tasya råpa÷riyà // KDarp_4.15 //
kàlaü muhårtàïgulimaõóalena $ dinatriyàmà¤jalinà pibantam &
råpaü vilokyaiva vapu÷ca keùàü % bhaïgena nàïgànyalasãbhavanti // KDarp_4.16 //
råpaü vayaþ ÷auryamanaïgabhogaü $ praj¤àprabhàvaü vibhavaü vapu÷ca &
a÷nàti kàlabhramaraþ samantàt % puüsàü ni kiüjalkamivàmbujànàm // KDarp_4.17 //
kadàcitsaha gandharvaiþ $ sabhàsthàne ÷acãpatim &
nçttenàpsarasaþ sarvà % gãtena ca siùevire // KDarp_4.18 //
tàsàü madhye babhau kàntà $ vçttãnàmiva kai÷ikã &
urva÷ã svamukhe maitrãü % vadantãvendupadmayoþ // KDarp_4.19 //
÷akrasevàgatàstatra $ tàü dçùñvendumukhãü suràþ &
menire dhanyamàtmànaü % ÷çïgàrasyàïgatàü gatam // KDarp_4.20 //
nçtyantã sà babhau hàra- $ madhyaratneùu bimbità &
yugapatpravi÷antãva % hçdayàni divaukasàm // KDarp_4.21 //
lãnà devavimàneùu $ haüsàstadgatinirjitàþ &
tatkañàkùajita÷cakre % nidràü candre mçgaþ kùaõam // KDarp_4.22 //
tasyàþ serùyàpsaronetra- $ màleva patità babhau &
stanayoþ ÷ekharasrastà % nãlotpaladalàvalã // KDarp_4.23 //
utsàhoddhatavibhramabhramarakavyàvçttahàràntara- $ truñyatsåtravimuktamauktikabharaþ saktaþ stanotsaïgayoþ &
vaktrenducyutasaütatàmçtakaõàkàra÷cakàra kùaõaü % tasyà nçttarasa÷ramoditaghanasvedàmbubimba÷riyam // KDarp_4.24 //
tasyà nçttavilokane pulakitaü dçùñvà ratirmanmathaü $ niþ÷vàsà¤citacàruråpa(?)rajasà cakre purastàtpañam &
udvãkùyàkùiparamparàmapi harestatràvasannà ÷acã % kopàndolitakelipadmamadhupairmadhye 'ndhakàraü vyadhàt // KDarp_4.25 //
vighnaü na cakrurnanu nçttalãlàsaüdar÷ane puõyavatàü naràõàm /*
tatrorva÷ãråpava÷ãkçtànàü nimeùa÷ånyàni vilocanàni // KDarp_4.26 //*
devayora÷vinostatra $ råpamàdhuryadhuryayoþ &
mithaþ kathà samabhavat % tadguõàkçùñacittayoþ // KDarp_4.27 //
eko 'bravãdaho råpam $ asyàstaralacakùuùaþ &
nimãlanniyamà yena % munayo 'pyàkulãkçtàþ // KDarp_4.28 //
asyàü saüsadi kasyàsye $ patantyetàþ sujanmanaþ &
smarasaübhogasaüvàda- % lajjàkuñilità dç÷aþ // KDarp_4.29 //
vçttasaügamayoreva $ parasparavilokane &
nyàsaü ÷çïgàrasarvasvam % anaïgenàrpitaü rahaþ // KDarp_4.30 //
raõotsçùñatanoþ kaõñhe $ sotkaõñhà bhujabandhanam &
kasyeyaü taralàpàïgà % raïgottãrõà kariùyati // KDarp_4.31 //
iti bruvàõamaparaþ $ sasmitastamabhàùata &
aho nu vismçtaþ kiü te % bhåtalenduþ puråravàþ // KDarp_4.32 //
vikramàbharaõaü dikùu $ làvaõyatilakaü bhuvaþ &
urva÷ãbhogasubhagaü % yasyaitadgãyate ya÷aþ // KDarp_4.33 //
tena råpaguõotsàhair $ urva÷ãyaü va÷ãkçtà &
puraþ sthitàpi ÷akrasya % manasà tatra tiùñhati // KDarp_4.34 //
råpasàmyena ÷ãtàü÷u- $ vaü÷e jàtaþ sa lajjate &
na karoti rateragre % tatkathàü matsarã smaraþ // KDarp_4.35 //
na jàne bata hevàkaþ $ ko 'yaü kusumadhanvanaþ &
naivàrpayati yatpàõau % tasyaiva ÷arapa¤cakam // KDarp_4.36 //
bhuvaþ samastàmbudhimekhalàyà $ voóhàramàjànuvilambibàhum &
lãlàguruü taü hçdaye vahantã % tanvã kathaü nçtyati naiva vidmaþ // KDarp_4.37 //
draùñavyaþ sa nçpastàvad $ aprastàve 'pi yatnataþ &
ko vetti tadvidhaü ratnaü % puõyairàste kiyacciram // KDarp_4.38 //
iyuktvà tau kçtakùoõã- $ patidar÷anani÷cayau &
nçtte nivçtte jambhàriü % praõamya yayaturbhuvam // KDarp_4.39 //
ràjadhànãü samàsàdya $ tau puråravasaþ kùaõàt &
avàritau vivi÷atur % vetribhiþ suragauravàt // KDarp_4.40 //
tau taü dadç÷atuþ snàna- $ vihitàbhyaïgasaügamam &
pãyåùanavanãtena % lagnasnehamivoóupam // KDarp_4.41 //
snàtottàritakeyåra- $ mahàrhamaõikaükaõam &
làvaõyàbharaõaü tasya % viraràjorjitaü vapuþ // KDarp_4.42 //
÷ånya÷ravaõapà÷asya $ tasya kaõñhaþ samàyayau &
nirbhåùaõanive÷o 'pi % vi÷eùaramaõãytàm // KDarp_4.43 //
vicàrya tasyà maryàdaü $ saundaryodàryama÷vinau &
pra÷a÷aüsaturà÷carya- % nirmàõàti÷ayaü vidheþ // KDarp_4.44 //
sa tau kçtà¤jaliþ prãtyà $ kçtàsanaparigrahau &
papraccha svacchahçdayastv % aràgamanakàraõam // KDarp_4.45 //
tàvåcatuþ kùitipate $ mahãkusumadhanvanaþ &
trailokyàbharaõaü råpaü % tavàvàü draùñumàgatau // KDarp_4.46 //
nisargeõa jagatsarga- $ nirargalaguõàdaràt &
kautukàlokasàreva % dçùñvà sçùñiþ prajàpateþ // KDarp_4.47 //
vilokitastvaü vasudhà- $ sudhàü÷uþ pårõamaõóalaþ &
råpapãyåùapànena % pràptà prãtiþ kimucyate // KDarp_4.48 //
ityuktaþ praõayàttàbhyàü kiücitkusumitasmitaþ /*
tàvåce nçpatirmànyamànenàbhyadhikàraþ // KDarp_4.49 //*
bhavatsaüdar÷anenàham $ asmyanugrahabhàjanam &
draùñavyà draùñumàyànti % puõyapuõyena kevalam // KDarp_4.50 //
tãrthàptiþ sàdhusaüparkaþ $ påjyapåjàmahotsavaþ &
asminvirasaniþsàre % saüsàre sàrasaügrahaþ // KDarp_4.51 //
snànàbhyaktena na mayà $ yuvayorucitaþ kçtaþ &
puõyasàphalyaniþ÷alya- % kalyàõàyàrcanàdaraþ // KDarp_4.52 //
agnyàgàràntare tàvan $ muhårtaü kriyatàü sthitiþ &
kçtasnànaþ sameùyàmi % påjàpraõayapàtratàm // KDarp_4.53 //
iyuktau tena yayatus $ tau hutà÷anamandiram &
snàtaü vibhåùitaü bhåpaü % drakùyàva iti kautukàt // KDarp_4.54 //
atha ràjà kçtasnànaþ $ sarvàbharaõabhåùitaþ &
purohitena sahitas % tatsamãpamupàyayau // KDarp_4.55 //
tau dçùñvà pçthivãpàlaü $ tàrahàraü kirãñinam &
kùaõaü naivocatuþ kiücid % viùaõõau vinatànanau // KDarp_4.56 //
kçtàrcane narapatau $ tau papraccha purohitaþ &
akasmàdyuvayoþ kasmàd % aprasàda ivekùyate // KDarp_4.57 //
vinayàtikramo 'smàkaü $ yàtaþ kacinna hetutàm &
pçùñau purohiteneti % tau ÷anaistamabhàùatàm // KDarp_4.58 //
àvayornàprasannatvaü $ na yuùmàkamatikramaþ &
kiü tu kàlagalatsarva- % bhàvàlokanavismayaþ // KDarp_4.59 //
adhunaiva narendro 'yaü $ dçùño 'bhyaïge 'pi yàdç÷aþ &
kùaõapàkena kàlasya % dç÷yate naiva tàdç÷aþ // KDarp_4.60 //
dinendhanavane nityaü $ dahyamàne 'rkavahninà &
nãyate kàladhåmena % råpacitramacitratàm // KDarp_4.61 //
ni÷citya sarvabhàvànàü $ nityametàmanityatàm &
råpe 'bhimànaü kaþ kuryàt % svapnacitrapañopame // KDarp_4.62 //
jaràjãrõàni råpàõi $ rogàrtàni vapåüùi ca &
àyåüùi kàlalãóhàni % dçùñvà kasya bhavenmadaþ // KDarp_4.63 //
yo 'yaü vikokyate lokaþ $ sphàràkàravikàravàn &
ucchånatàmupagatàs % ta ete ÷ukrabindavaþ // KDarp_4.64 //
aho kàlasya såkùmo 'yaü $ ko 'pyalakùyakramaþ kramaþ &
yatpàkapariõàmena % sarvaü yàtyanyaråpatàm // KDarp_4.65 //
ràj¤aþ snànakùaõe yàbhål $ làvaõyalaharã tanoþ &
pãtà kùaõena sà tena % pravçttànyakùaõocità // KDarp_4.66 //
saüpårõasyàyuùo màtrà $ råpasya vibhavasya ca &
horàyàtràmbudhàreva % galatyevàni÷aü nçõàm // KDarp_4.67 //
kalàkàùñhàmuhurtànàü $ kàlasya vrajatàü javàt &
na lakùyate vibhàgena % dãpasyevàrciùàü gatiþ // KDarp_4.68 //
bàlaþ prabhàte madhyàhne $ taruõaþ sthaviro 'stagaþ &
dine dine dine÷o 'pi % kriyate kàlalãlayà // KDarp_4.69 //
÷uùyantyambudhayastaraïgagahanairàliïgità÷àïganà $ gacchantyudgatatuïga÷çïgamukuñodagrà girãndràþ kùayam &
bhra÷yatyeva vasuüdharàpi sahità digdantibhiryadva÷àt % sarvà÷ã satataü pradhàvati mahàkàlaþ sa ko 'pyàkulaþ // KDarp_4.70 //
ityuktvà nçpamàmantrya $ divaü jagmatura÷vinau &
nçpa÷ca tadvaca÷cintà- % ÷àntaråpamado 'bhavat // KDarp_4.71 //
tasmànna kàryaþ sudhiyà vicàrya $ sà÷caryasaundaryavilàsadarpaþ &
saüsàramohaprasare ghane 'smin % vidyullatàvisphuritaü hi råpam // KDarp_4.72 //
pràtarbàlataro 'tha kudmalatayà kàntàkucàbhaþ ÷anair $ helàhàsavikàsasundararuciþ saüpårõakoùastataþ &
pa÷cànmlànavapurvilola÷ithilaþ padmaþ prakãrõe 'nilais % tasminneva dine sa païkakalilaklinnastañe ÷uùyati // KDarp_4.73 //
vairåpyaü sahajaü jaràhçtaruciryàto yayàtiþ purà $ kàntyà tarjitakàmakãrtirabhavaddurdar÷amårtirnalaþ &
saudàsasya manoharaü vapurabhåtsaütràsanaü dehinàü % råpe kasya bhaviùyati pratidinamlàyinyanitye dhçtiþ // KDarp_4.74 //
tasmàdasthiraråpaü vicàrya råpaü bhavasvaråpaü ca /*
anuråpamadana÷amanaü sthirapadasaüpràptaye sudhiyàm // KDarp_4.75 //*
__________________________________________________________________________
pa¤camo vicàraþ
ahaü ÷åraþ krårapratibhañaghañàpàñanapañus $ tarasvã senàyàü hayagajaghañànàmadhipatiþ &
iti prauóhaþ puüsàü nijabhujabalàkràntajagatàü % bhavatyantardarpaþ paribhavapadaü kàlagalitaþ // KDarp_5.1 //
÷auryeõa darpaþ puruùasya ko 'yaü $ dçùñastira÷càmapi ÷årabhàvaþ &
aucityahãnaü vinayavyapetaü % dayàdaridraü na vadanti ÷auryam // KDarp_5.2 //
bàlasya ÷auryaü kusumopamasya $ màtuþ prahàre praõayasmiteùu &
vçddhasya ÷auryaü ÷ithilàïgasaüdheþ % sva÷làghayà pårvakathàpatheùu // KDarp_5.3 //
vayastribhàge taruõasya ÷auryaü $ yadeva darpaprabhavàbhibhåtam &
taccittavçttervividhasvabhàvàt % paryàya÷o yàtyativaiparãtyam // KDarp_5.4 //
........... $ ........... &
cittasya jàtyànilaca¤calasya % nànàguõatvàtkriyate kimasya // KDarp_5.5 //
hyo yena bhagnàþ purato 'risenà $ bhãtaþ sa evàdya bhavatyadhãraþ &
vçtreõa ÷akraþ samare nigãrõaþ % phenena ÷akraþ sa jaghàna vçtram // KDarp_5.6 //
........ $ ........ &
ekaü samàliïgati darpalolà % kùãbeva ve÷yà nahi ràjalakùmãþ // KDarp_5.7 //
yaþ kàrtavãryasya ca doþsahasraü viccheda vãro nahi yudhi jàmadagnyaþ /*
sa sàyake ràmakaràdhiråóhe bràhmaõyadainyapraõayã babhåva // KDarp_5.8 //*
ràmo 'pi sàhàyakalàbhalobhàccakre kapeþ saü÷rayadainyasevàm /*
÷årapratàpaþ ÷i÷irartuneva kàlena lãóhastanutàmupaiti // KDarp_5.9 //*
vàlã prasahya plavagaþ kareõa $ sollàsakailàsasahaü da÷àsyam &
nikùipya kakùà¤calasaüdhibandhe % saptàbdhisaüdhyàvidhimanvatiùñhat // KDarp_5.10 //
yuddhoddhatà bhåpatayaþ prasiddhà $ baddhà jaràsaüdhançpeõa pårvam &
sabhãmasenena bhujàyudhena % dvidhà kçtaþ saüdhividàraõena // KDarp_5.11 //
bhãmo 'pi karõena vikãrõadhairyaþ $ pramåóha÷aktiþ kçpayà vimuktaþ &
karõe 'rjunasyàtatakàrmukasya % kùaõàtkùaõaü yàcakatàü prayàtaþ // KDarp_5.12 //
tyaktvàrjunaþ kçùõakalatravargaü $ jagàma gopàlabalàbhibhåtaþ &
na j¤àyate daivapathànuyàtà % ÷auryasya vçttiþ karikarõalolà // KDarp_5.13 //
bhãruþ ÷åratvamàyàti $ ÷åro 'pyàyàti bhãrutàm &
na kvaciccapalasyàsya % ÷auryasya niyatà sthitiþ // KDarp_5.14 //
bàõastryakùeõa kaüsàri- $ cakradhàràpathàtithiþ &
àjanmabhaktipraõayã % rakùaõàrho na rakùitaþ // KDarp_5.15 //
vegàpte kàlayavane $ mucukundama÷i÷riyat &
÷auriþ ÷ayanaparyaïka- % talasaükucitàkçtiþ // KDarp_5.16 //
÷i÷upàlasya ÷irasi $ cchinne cakreõa cakriõà &
dçùñiþ kçtà na càpeùu % nçpaistatpakùipàtibhiþ // KDarp_5.17 //
bhãmaniùpãyamàõasçg $ dçùño duryodhanànujaþ &
a÷astràbhireva strãbhir % droõakarõakçpàdibhiþ // KDarp_5.18 //
sphàràjagarasaüruddha- $ bhujadvandvo vçkodaraþ &
jananãkaruõàkranda- % ninàdamukharo 'bhavat // KDarp_5.19 //
mahatàmapi pårveùàm $ evaüråpà madakùitiþ &
sàmànyavikramoddàma- % ÷làghà kenàbhinandyate // KDarp_5.20 //
a÷akte raudratàtaikùõyaü $ tãvrapàpeùu dhãratà &
chadmadhãrvàci pàruùyaü % nãcànàü ÷auryamãdç÷am // KDarp_5.21 //
niùkàraõanç÷aüsasya $ ÷auryaü hiüsratvamucyate &
yaþ sarpa iva saünaddhaþ % pràõabhàdhàya dehinàm // KDarp_5.22 //
etadeva paraü ÷auryaü $ yatparapràõarakùaõam &
nahi pràõaharaþ ÷åraþ % ÷åraþ pràõaprado 'rthinàm // KDarp_5.23 //
na ka÷cidbuddhihãnasya $ ÷auryeõa kriyate guõaþ &
parjanyagarjitàmarùã % ÷vabhre patati kesarã // KDarp_5.24 //
kiü ÷auryeõa saràgasya $ madakùãbasya dantinaþ &
bandhakãlàbhalobhena % yaþ kùipatyavañe tanum // KDarp_5.25 //
÷auryaü vikrãtakàyasya $ sevakasya kimadbhutam &
meùasyeva vadho yasya % sånàbaddhasya ni÷citaþ // KDarp_5.26 //
na darpavikçtaü ÷auryaü $ na màyàmalinaü manaþ &
na dveùoùõaü ÷rutaü yeùàü % gaõyante tadguõà budhaiþ // KDarp_5.27 //
kulaü kutanayeneva $ lobheneva guõodayaþ &
ai÷varyaü durnayeneva % ÷auryaü darpeõa na÷yati // KDarp_5.28 //
prabhàvabhavanastambha $ iva dambhodbhavo 'bhavat &
saptàbdhiparikhàlekha- % mekhalàyàþ prabhurbhuvaþ // KDarp_5.29 //
tasya niþ÷eùitàràteþ $ sadà yuddhamanorathaþ &
apràptapratimallasya % yayau hçdaya÷alyatàm // KDarp_5.30 //
sa suràsurayuddhàpta- $ darpadarpitamànasaþ &
kaþ ko 'sti ÷åraþ saürambhàd % ityapçcchatsadàjanam // KDarp_5.31 //
darpakaõóåladordaõóaü $ pçcchantaü rabhasena tam &
sarvàvamànasaünaddhaü % jagàdàbhyetya nàradaþ // KDarp_5.32 //
nàsti tvatsadç÷aþ ÷åras $ trailokye satyamucyate &
kiü tu jàne raõàrhau te % naranàràyaõàvçùã // KDarp_5.33 //
badaryà÷ramasaüsaktau $ tãvre tapasi niùñhitau &
yuddhecchau tau yadi syàtàü % tatpårõaste manorathaþ // KDarp_5.34 //
nàradenetyabhihite $ sa badaryà÷ramaü yayau &
vilokayannijabhujau % pratyàsannaraõotsavau // KDarp_5.35 //
dçùñvà tejonidhã tatra $ naranàràyaõau nçpaþ &
manorathapathàbhyastaü % yayàce yuddhamuddhataþ // KDarp_5.36 //
taü yuddhakàmukaü tiryag- $ dç÷à gambhãradhãrayà &
vilokyovàca sàvaj¤a- % smitadigdhàdharaü naraþ // KDarp_5.37 //
mahãpate nivartasva $ na vayaü yuddhakovidàþ &
yuktastaireva saïgràmas % tava ye bhåmyanantaràþ // KDarp_5.38 //
ityukto 'pi yadà ràjà $ na cacàla raõàdaràt &
tadà taü dçptamaiùãka- % ni÷itàstrairapårayat // KDarp_5.39 //
pradãptajvalanàkàraiþ $ ÷arairàkãrõavigrahaþ &
vinaùñavigraharucir % nçpastatyàja dhãratàm // KDarp_5.40 //
akàõóakhaõóitoccaõóa- $ darpajvarabharo nçpaþ &
kçpaõaþ pràõarakùàyai % tameva ÷araõaü yayau // KDarp_5.41 //
vàritàstrastatastena $ bhagnamànamanorathaþ &
lajjàvikuõñhakaõñhaþ svàü % ràjadhànãü yayau nçpaþ // KDarp_5.42 //
iti mànasya mahatàm $ api ghorà÷anirmadaþ &
lohasya svamaleneva % kùayo darpeõa tejasaþ // KDarp_5.43 //
tasmàtsadà mànadhanena puüsà $ darpaþ prayatnena nivàraõãyaþ &
darpogravaktrasya suhçjjano 'pi % sarvàtmanà tivranipàtasajjaþ // KDarp_5.44 //
adarpa÷auryaspçhaõãyasattvà $ goviprarakùàkùapitasvadehàþ &
prayànti vãràþ sukçtàmçtàdrair % ya÷aþ÷arãrairajaràmaratvam // KDarp_5.45 //
__________________________________________________________________________
ùaùñho vicàraþ
jagatyeko bhadradvirada iva dànàrdrasaraõir $ ya÷asvã niþsvànàmahamabhimatà÷àphalataruþ &
iti tyàgodagraü vahati kila darpaü manasi yas % tadudbhåtaü sarvaü sukçtamapahàya vrajati saþ // KDarp_6.1 //
svargàdisaübhogaphalàbhilàùàt $ pàtràya påjàü pratipadyate yaþ &
dharmàrthapaõyakrayavikrayo 'sau % kastena dànaprabhavo 'bhimànaþ // KDarp_6.2 //
yadvidyàdiguõotkarùa- $ vi÷eùaparitoùitaiþ &
dãyate prãtidhanayoþ % sa paõyakrayavikrayaþ // KDarp_6.3 //
lokaprasiddhisiddhyai yaþ $ prayacchati guõastavaiþ &
karoti vittaya÷asoþ % sa tadà krayavikrayam // KDarp_6.4 //
avamànahataü yacca $ dattama÷raddhayà dhanam &
åùare niùphalaü bãjaü % kùiptamakùiptameva tat // KDarp_6.5 //
tyàgino 'nyasya saügharùe $ kãrtyutkarùajigãùayà &
dattaü kàraõabhåtasya % tasyaivànte phalapradam // KDarp_6.6 //
paràrti÷amanaü vittam $ aj¤àtamanudãritam &
aphalàkàïkùayà yuktaü % prayàtyalpamanalpatàm // KDarp_6.7 //
kurukùetràdide÷eùu $ kàleùvarkagrahàdiùu &
àtmopakàramàtreõa % pàtre dànena kiü madaþ // KDarp_6.8 //
de÷akàlakriyàpàtràõy $ avicàryaiva kevalam &
pareùàmàrti÷amanaü % dayàrdraü dànamucyate // KDarp_6.9 //
rakùàyai saüpadàü putra- $ kalatrasukhasiddhaye &
dãyate yatprayatnena % lobhadànena tena kim // KDarp_6.10 //
vàde khalaiþ khalãkçtya $ vedhadrutaparãkùayà &
dãyate yaccirakliùñaü % kaùñadànena tena kim // KDarp_6.11 //
tyaktvà÷àgatasatpàtraü $ pårõàyàbhyarthya dãyate &
yattaducchvàsasaütaptaü % dagdhadànena tena kim // KDarp_6.12 //
anyadàbhàùitaü pårvaü $ dattamanyattato 'lpakam &
yatsadoùamayogyaü và % kåñadànena tena kim // KDarp_6.13 //
cirasevànurodhena $ lobhakçcchràdanicchayà &
aprasàdena yaddattaü % balàdànena tena kim // KDarp_6.14 //
yatpuùpadhåpatilaka- $ pratipattipradar÷itam &
dattamatyalpaniþsàraü % dambhadànena tena kim // KDarp_6.15 //
prabhåtabhàrasaübhàraü $ ràjacauràdiviplave &
dattvà yadduùñamudghuùñaü % ÷alyadànena tena kim // KDarp_6.16 //
anàsvàdyamavikreyam $ anàdeyamanãpsitam &
dattaü nirupakàraü yad % vandhyadànena tena kim // KDarp_6.17 //
çõavaccirasaü÷odhyaü $ vacasà pratipàditam &
yannityayàcanadveùaü % yàcyadànena tena kim // KDarp_6.18 //
ekasmai pårõamanyasmai $ kç÷aü tulyaguõodaye &
bhedàdyadarpitaü ràga- % dveùadànena tena kim // KDarp_6.19 //
çõadaiþ svajanaiþ putrair $ labdhakùàmapratigrahaþ &
nityamàyàsyate yena % kalidànena tena kim // KDarp_6.20 //
na parasyàrti÷anamaü $ nàtmanaþ puõyakàraõam &
dattàlpamålyenàptaü yat % svalpadànena tena kim // KDarp_6.21 //
durgraheùu viruddheùu $ da÷àpàke 'tidàruõe &
dãyate doùa÷àntyai yad % bhayadànena tena kim // KDarp_6.22 //
mumårùastyaktasarvà÷aþ $ ÷ayanastho dadàti yat &
mårcchàsthànena manasà % mohadànena tena kim // KDarp_6.23 //
dattaü priyaviyogogra- $ ÷oka÷alyàrtacetasà &
yatpa÷càttàpajananaü % bàùpadànena tena kim // KDarp_6.24 //
purohitàya gurave $ ÷àntisvastividhàyine &
dãyate yatprasaïgena % bhçtidànena tena kim // KDarp_6.25 //
yatsaütyaktaphalaspçhaü yaducitaü sarvasvabhåtaü ca yan $ nànyàyena yadarjitaü paradhanaspar÷ena ÷aptaü na yat &
dattvà duþkha÷ataü na yatsvavacasà pa÷cànna yadgaõyate % taddànaü dhanabãjavàpanipuõaþ ÷eùaþ prakàraþ kçùeþ // KDarp_6.26 //
pràptuü svargavaràïganàstanatañaspar÷àtiriktaü sukhaü $ datto merurapi prayàti tçõatàmàtmopakàrecchayà &
àpannàrtivilokane karuõayà ÷raddhàsudhàpåritaü % sattvotsàhasamanvitaü tçõamapi trailokyadànàdhikam // KDarp_6.27 //
yudhiùñhirasya bhåbhartuþ $ purà kanakavarùiõaþ &
a÷vamedhe vidhànena % vartamàne mahàkratau // KDarp_6.28 //
sajjàsu ràjabhojyàsu $ vividhàsvannapàliùu &
ani÷aü ratnapàtreùu % bhu¤jàneùu dvijanmasu // KDarp_6.29 //
vipreùu påryamàõeùu $ maõikà¤cana÷àsanaiþ &
ucchiùñabhåmiü nakulaþ % svabilàtsamupàyayau // KDarp_6.30 //
dãptakà¤canavarõena $ pàr÷venaikena ÷obhitaþ &
apareõàsuvarõena % vitãrõajanakautukaþ // KDarp_6.31 //
so 'bhyetya tårõamucchiùña $ hemapàtracyute 'mbhasi &
luloñha ÷apharotphàla- % parivartavivartanaiþ // KDarp_6.32 //
suvarõapàr÷vaü nakulaü $ dçùñvà sarve kutåhalàt &
majjantamucchiùñajale % kùitipàya nyavedayan // KDarp_6.33 //
pràptena bhåbhujà dçùñvà $ dçùñyà pçùña iveùñayà &
so 'vadadvismayabhuvà % suspaùñàkùarayà girà // KDarp_6.34 //
ràjannasyàtidànasya $ na pa÷yàmyucitaü phalam &
asmàtprabhåtasaübhàràt % saktupàtraü varaü param // KDarp_6.35 //
pravçtte 'sminmahàdàne $ mahataste mahãpate &
vitte vçtte ca citte ca % ÷uddhiü ko vetti tattvataþ // KDarp_6.36 //
saübhàro 'yaü bhuvanabhavanavyàptiparyàptabhogaþ $ sarvà÷àsu pratatajanatàpåraõe 'tyantatucchaþ &
àpannàrtipra÷amanavidhau sattva÷uddhipradàne % saünaddhànàmapi tçõakaõaþ kà¤canàdritvameti // KDarp_6.37 //
÷råyatàm yanmayà dçùñaü $ bhåpate svayamadbhutam &
udetyudãrite yasmin % kàye romà¤caka¤cukaþ // KDarp_6.38 //
÷ilo¤chavçttinà pårvaü $ vipreõa kùetracàriõà &
upavàsakç÷enàptaü % yavastokaü kalatriõà // KDarp_6.39 //
saktupàtre tataþ siddhe $ kçtadevapitçkriyaþ &
jàyàputravibhàgena % svaü bhàgaü bhoktumudyayau // KDarp_6.40 //
sa pràõàhutitoyàrthã $ dadar÷àtithimàgatam &
kùutkùàmakukùiü saükùipta- % sarvàïga÷ithilàkçtim // KDarp_6.41 //
tasmai vihitasatkàraþ $ saprasàdena cetasà &
÷raddhàsudhàvasiktaü tat % sa dadau nijabhojanam // KDarp_6.42 //
nigãrõo 'tithinà tasminn $ akùãõakùudvikàriõà &
tadbhàryàpyàdaravatã % tasmai svama÷anaü dadau // KDarp_6.43 //
tenàpyatçptimàlokya $ tatsånuþ ÷raddhayàtithim &
svabhojanena vidadhe % saüpårõà÷ananirvçttam // KDarp_6.44 //
gate bhuktvàtithau tasminn $ upavàsakç÷o dvijaþ &
sattvotsàhayutastasthau % klànto 'pi ni÷i nirvyathaþ // KDarp_6.45 //
athàhaü saktugandhena $ nirgataþ kùudhito bilàt &
pràptastatparõakuñikàm % utsçùñocchiùñavartinãm // KDarp_6.46 //
tatràcamanatoyena $ spçùñamàtrasya me nçpa &
pasya me dakùiõaü pàr÷vaü % jataü hemamayacchavi // KDarp_6.47 //
tato 'haü vàmapàr÷vasya $ hemacchàyàptaye sadà &
nirnidra÷cintayà yàtaþ % kç÷atàmeva kevalam // KDarp_6.48 //
yadyatpràpnoti puruùaþ $ karmayogàtsamãhitam &
tattatsaüpåraõàyaiva % yàti cintàvidheyatàm // KDarp_6.49 //
adhunà vartamàne 'sminn $ a÷vamedhe tava kratau &
hemapàr÷và÷ayàyàto % viprocchiùñàmahãmaham // KDarp_6.50 //
ratnakà¤canapàtràmbu- $ siktasya luñhata÷ciram &
mama kàntilavo 'pyaïge % na ka÷cidiha dç÷yate // KDarp_6.51 //
sarvathà sattva÷uddhàya $ dànàyàtilaghãyase &
namo mahàphalàyaiva % na bhogàïgaprasaïgine // KDarp_6.52 //
ityuktvà nakule yàte $ tattatheti yudhiùñhiraþ &
vicintya saütatocchvàsaþ % kùaõaü stimitatàü yayau // KDarp_6.53 //
tasmàtsuvarõàmbararatnabhåmi- $ dànairna darpaþ puruùeõa kàryaþ &
bhavatyudàraü karuõàrdrasattvaü % dànaü sadà kasyacideva puõyaiþ // KDarp_6.54 //
__________________________________________________________________________
saptamo vicàraþ
tapaþ sadà ràgadhanàbhimàna- $ mohaprahàõàya satàmabhãùñam &
tenaiva darpo yadi kiü vçthaiva % tyakto nikàyaþ kùapita÷ca kàyaþ // KDarp_7.1 //
sarvàtmanà ÷uddhadhiyà vidheyaþ $ saüsàradoùapra÷amàya yatnaþ &
kopopataptaü dhanaràgadigdhaü % karoti tãvraü na tapaþ pra÷àntim // KDarp_7.2 //
cittaü viraktaü yadi kiü tapobhi÷ $ cittaü saràgaü yadi kiü tapobhiþ &
cittaü prasannaü yadi kiü tapobhi÷ % cittaü sakopaü yadi kiü tapobhiþ // KDarp_7.3 //
kopena ÷àpa÷puritàdharàõàü $ kàmena kampasphuritàdharàõàm &
svedàmbhasà tulyasamudbhavena % nistejasàü kiü tapasà munãnàm // KDarp_7.4 //
bhàryàpyahalyà kila gautamasya $ kruddhasya ÷àpena ÷ilà babhåva &
nãto vasiùñhena ruùàbhi÷apta÷ % caõóàlatàü bhåmipatistra÷aïkuþ // KDarp_7.5 //
bhåmagnamårtirvararatnalobhàd $ vipàñayantãü nayane sukanyàm &
tatpàõisaüspar÷asukhàdareõa % sehe nikàraü cyavanaþ saràgaþ // KDarp_7.6 //
pàõóuþ priyàkaõñhavilambibàhur $ yayau stananyastatanuryadastam &
dagdhaþ parãkùitphaõiphåtkçtairyat % tapasvikopasya vijçmbhitaü tat // KDarp_7.7 //
visàrasaüsàratarorna yena $ niþ÷eùamunmålitameva målam &
÷àpopatàpaprabhuõà pareùàü % kiü tena mithyàtapasà munãnàm // KDarp_7.8 //
na ràjasevàrajasà viluptaü $ na bhåmividyàdivivàdataptam &
na dambhadãkùàkuhakàkulaü yat % kalyàõamittraü vimalaü vrataü tat // KDarp_7.9 //
sasaücayaü guptakalatraputraü $ punargçhãtavyavàharabhàram &
dambhàbhimànodbhavakaùñabhåtaü % mithyàvrataü jãvitavçttyupàyaþ // KDarp_7.10 //
saràgarogaü bahulapramohaü $ sarogasaübhàramakharvagarvam &
pradveùadoùoùõamameyamàyaü % saüsàracihnaü vratametadagryam // KDarp_7.11 //
jañàkùasåtràjinayogapañña- $ kanyàdçóhagranthinipãóyamànam &
vivekahãnaü virataprakà÷aü % vrataü bçhadbandhanamàmananti // KDarp_7.12 //
saràgakàùàyakaùàyacittaü $ ÷ãlàü÷ukatyàgadigambaraü và &
laulyodbhavadbhasmabharaprahàsaü % vrataü na veùodbhañatulyavçttam // KDarp_7.13 //
niþsaïgayogaü dhanabhogasaïgaü $ vilambikaïkàlakapàlamàlam &
kopàkulaü spar÷avivarjanãyaü % bhàravrataü tatkathayanti pàpam // KDarp_7.14 //
bàlastapasvã kimato 'sti hàsyaü $ yuvà vanaiùã kimato 'styayogyam &
vçddha saràgaþ kimato 'sti nindyaü % mårkhaþ pramàtà kimato 'sti ÷ocyam // KDarp_7.15 //
kùamà ÷amaþ ÷àsanamindriyàõàü $ manaþ prasiktaü karuõàmçtena &
tapo 'rhametatsajane vane và % kàyasya saü÷oùaõamanyadàhuþ // KDarp_7.16 //
himàcale ÷yàmaladevadàru- $ vane purà nirjharacàruhàsye &
tapasyatàü ÷oùajuùàü munãnàü % kàlo yayau varùasahasrasaükhyaþ // KDarp_7.17 //
tataþ kadàcidbhagavànbhavàrti- $ hàrã vihàràya nabhaþpathena &
samaü bhavànyà vçùabhàdhiråóhaþ % samàyayau ÷ãtamayåkhamauliþ // KDarp_7.18 //
tasyoditànàü vadanaprabhàõàü $ dãrghãkçtàneka÷a÷iprabhàõàm &
vilàsahàsyena nabho babhåva % vibhaktisaüsaktasitottarãyam // KDarp_7.19 //
devã vilokyàtha tapaþprayatna- $ tãvraprayàsaprakañàsthi÷eùàn &
munãnkçpàve÷aviùaõõacittà % ÷a÷àïkalekhàbharaõaü babhàùe // KDarp_7.20 //
deva tvadàràdhanani÷calànàü $ saütyaktasarvàgrahanigrahàõàm &
tapa kriyà÷oùitavigrahàõàü % nàdyàpi muktiþ kimaho munãnàm // KDarp_7.21 //
kasmàdamã varùasahasralagna- $ kle÷àvalagnàstanu÷oùamagnàþ &
bhavatpadaü nityasukhàya naiva % niràmayaü tanmunayaþ prayànti // KDarp_7.22 //
pçthuþ prasàdaþ prathamàgateùu $ niràdaratvaü cirasaü÷riteùu &
svàcchandyalãlàvipulàvalepàd % eùu svabhàvaþ sulabhaþ prabhåõàm // KDarp_7.23 //
iti priyàyàþ praõayopapannam $ àkarõya vàkyaü giri÷o 'bravãttàm &
kurvanviùa÷yàmalakaõñhakàntiü % dantaprabhàbhiþ pratibhàvihãnam // KDarp_7.24 //
devi tvayoktam dayayà munãnàü $ bhaktànurodhàducitaü mamaitat &
eùàü bhavollaïganavighnabhåtau % ÷àntiü gatau kiü tu na kàmakopau // KDarp_7.25 //
vanaprave÷airniyamaira÷eùaiþ $ kriyàvi÷eùaiþ kçtakàya÷oùaiþ &
na nirvikàraü padamàpnuvanti % kopena kàmena ca kçùyamàõàþ // KDarp_7.26 //
pratyakùameùàü manaso vikàraü $ saüdar÷ayàmyeùa niùaktamantaþ &
tãvravrataiþ ÷uùyati kàya eva % na vàsanàlãnaghanapramohaþ // KDarp_7.27 //
saütyaktabhogàþ spçhayà vimuktàþ $ snehe 'pyaràgàþ sujane 'pyasaïgàþ &
bhajantyavikle÷atapaþprasaktà % yuktàþ prakàmaü padamavyayaü tat // KDarp_7.28 //
uktveti ÷aübhurvçùabhàtsalãlaü $ girerivàgràdavatãrya bhåmim &
kùaõàdabhådadbhutaråparà÷ir % nagnavrataþ kàntisudhàvadàtaþ // KDarp_7.29 //
tasyàmaràdhã÷akirãñaratna- $ ÷oõaprabhàrdràviva pàdapadmau &
pracakraturvidrumabàlavallã- % navaprarohàdbhutagarvamurvyàm // KDarp_7.30 //
suspaùñajànu pracitoru÷obhi $ nàbhihradàvartavibhaktamadhyam &
tattasya råpaü pravilambibàhoþ % pãnàüsamàsãnmukhapårõacandram // KDarp_7.31 //
ananyalàvaõyasudhàbdhimadhya- $ snàtairivàïgaiþ sphañikàvadàtaiþ &
cakre da÷à÷àþ sa pçthuprakà÷à % digambaratvàdiva jàtahàsàþ // KDarp_7.32 //
pàõisthita÷yàmamayårapicchacchàyàcchañàvicchurito 'sya kaõñhaþ /*
raràja lãnàntarakàlakåñamiùàgninevàrpitadhåmalekhaþ // KDarp_7.33 //*
sa locanàbhyàü pçthupakùmalàbhyàm $ àraktaparyantamanoharàbhyàm &
vyadhàdivànaïganavàïgasaïge % digaïganànàmanuràgadãkùàm // KDarp_7.34 //
dçùñvà trilokãkalitàbhilàùaü $ vapuþ smaràrerjanitasmaraü tat &
pårvàpakàrasmçtijàtalajjaü % cakùuþ kùaõaü kvàpi yayau tçtãyam // KDarp_7.35 //
babhau sa kàntaþ kuñilàsitena $ skandhaspç÷à kuntalasaücayena &
anveùñumiùñàü mukuñendulekhàü % ni÷àgaõeneva samàgatena // KDarp_7.36 //
latàvadhåpallavapàõimuktaiþ $ smitàvadàtairvibabhau ca puùpaiþ &
råpàntare nihnutajahnukanyà- % phenàva÷eùairiva kãrõake÷aþ // KDarp_7.37 //
tenànyaråpeõa kçtà navaiva $ kànti÷cakà÷e nijaråpaguptyai &
jåñàdivendurmçditaþ karàbhyàü % sarvàïgamabhyaïgapade niyuktaþ // KDarp_7.38 //
råpaü viråpãkçtamanmathasya $ tattasya kàntyà kamanãyamàsãt &
lajjàpahàràdvanadevatànàü % savismayo yena navàbhilàùaþ // KDarp_7.39 //
vivàsasastasya sasaïgamaïge $ lajjàvatãnàü spçhayaiva petuþ &
netràõi vidyàdharasundarãõàü % lãlàravindàrdhatiraskçtàni // KDarp_7.40 //
nabhaþsthitànàü trida÷àïganànàü $ tadgàtrasaundaryava÷ãkçtànàm &
prakampa÷i¤jànavibhåùaõànàü % netrotsavo 'bhådgativighnabhåtaþ // KDarp_7.41 //
susiddhakanyà¤jalipallavàgra- $ vimuktanãlotpalapuùpaku¤jam &
aïge jagallocanavargamasya % saundaryasaüsaktamivàbabhàse // KDarp_7.42 //
taddar÷ane kautukani÷calànàü $ karõàvataüsãkçtalocanànàm &
mçgàïganànàmapi saspçhàbhån % nitàntamantaþkaraõapravçttiþ // KDarp_7.43 //
tasya prave÷e vadanàdhivàsa- $ lobhabhramadbhçïgagaõà¤citànàm &
abhåtsajçmbha÷vasanàkulànàü % muhurlatànàü kusumeùu kampaþ // KDarp_7.44 //
÷anaiþ ÷anairà÷ramasaünikarùaü $ taü yauvanaü mårtamivàpatantam &
vilokya kàntaü munikàminãnàü % manaþ praharùocchalitaü babhåva // KDarp_7.45 //
tàsàü tadàlokananirnimeùà dçùñiþ paraü karõapathapraviùñà /*
utsçùñalajjàvipulàbhilàùàdasåcayanmugdhamçgãvilàsam // KDarp_7.46 //*
tàsàü tadarcàrabhasotthitànàü $ srastàü÷ukotkampighanastanãnàm &
navena kàmena khalãkçtànàü % jçmbhàbhavo 'bhådbhujayorvilàsaþ // KDarp_7.47 //
tàsàü babhau romalatà mukhendu- $ bhãtà tamaþ÷rãþ stanarakùiteva &
ràgàgnidhåmaprasaràgryalekhà % tanãyasã nàbhivinirgateva // KDarp_7.48 //
tasyàdhare cumbanalàlaseva $ kaõñhe hañhàliïganasaspçheva &
hçdi stananyàsasamutsukeva % papàta dçùñiþ sahasaiva tàsàm // KDarp_7.49 //
bhçïgasvanairàhitahuükçtàbhiþ $ puùpyatprasånaiþ prasçtasmitàbhiþ &
vàtà¤citaiþ pallavapaõibhistà % nivàryamàõà iva ma¤jarãbhiþ // KDarp_7.50 //
saütarjyamànà iva homadhåma- $ lekhàvalãbhråbhramaõena digbhiþ &
tasyàntike ÷ãladukålamukti- % sajjà vilajjàþ prasabhaü babhåvuþ // KDarp_7.51 //
niþ÷vàsinãnàü smarabàõapuïkha- $ pakùàntavàtairiva kampitànàm &
tàsàü vilokyaiva manovikàraü % bhråbhaïgabhãmà muniparùadàsãt // KDarp_7.52 //
kopotkañavyàghravidãryamàõa- $ kùamàmçgãraktaciteva teùàm &
àsannadoùàgamavàsarànta- % saüdhyànibhàbhåtsahasaiva dçùñiþ // KDarp_7.53 //
daùñàdharàþ kampavidhårõamànàþ $ svedàrdradehà viùamaü ÷vasantaþ &
te bhejire ràgasamudgaterùyàþ % kopàkulàþ kàmukavçttameva // KDarp_7.54 //
antarjvalatkopakç÷ànudhåma- $ saükà÷akçùõàjinabaddhakakùaþ &
tridaõóamudyamya javena ka÷cid % abhyàdravannagnatanuü vçùàïkam // KDarp_7.55 //
bçsãü samutkùipya sakampabàhu÷ $ cikùepa ka÷citkùamayà vihãnaþ &
yenàsanàtkùmàvirahàdivà÷u % mohe niràlambatanuþ papàta // KDarp_7.56 //
kamaõóaluü ka÷cidakàõóacaõóa- $ saürambhapiõóãkçtakopatulyam &
àdàya mohena pinàkapàõeþ % puraþ prahàràbhimukho babhåva // KDarp_7.57 //
teùàmamarùàdbhç÷amakùamàõàü $ soóhuü nikàraü kùaõamakùamàõàm &
pràpuþ prayàtàþ kùitimakùamàlà % bhråbhaïgatàü tasya tapovanasya // KDarp_7.58 //
tatsaübhramàdà÷ramama¤jarãõàü $ kampàkulànàü kusumàntarotthaiþ &
àsãtpramohapratimo 'ndhakàraþ % ÷àpàkùaràmairbhramarairbhramadbhiþ // KDarp_7.59 //
te pràpurãrùyàpadamandhakàri $ vaktraü ÷a÷àïkopamamãkùamàõàþ &
kaõñhasthalàlokanakàlakåña- % saüpåritàkùà iva mohamårcchàm // KDarp_7.60 //
te taü smitaprasphuritàdharàgram $ udagralàvaõyavi÷eùatarùàþ &
patnãvikàrogranikàramåcuþ % kaõñhàntara÷vàsavikãrõavarõàþ // KDarp_7.61 //
ko 'yaü vijàtirviguõaþ kalàvàn $ nagno vçùàïkaþ pravi÷atyalajjaþ &
pradåùità yena maharùijuùñà % gaïgeva ÷uddhà lalanàvalãyam // KDarp_7.62 //
anena saüsåcayatà nigåóha- $ råpeõa darpàdakulãnabhàvam &
nãtà pavitratvamiyaü munãnàü % kàpàlikeneva vanàntabhåmiþ // KDarp_7.63 //
aho batàsya pratibhà prasahya $ satãsamàliïganasaspçhasya &
kenàpi kàmatkuhakakrameõa % kàntaü kçtaü råpamanena nånam // KDarp_7.64 //
uktveti tasmai sasçjuþ sakopàs $ te daõóapàùàõabçsã÷atàni &
dveùàvçtàkùõàmavivekajanmà % mohaþ pramàde gurutàmupaiti // KDarp_7.65 //
dåre bhavatyatha ÷anaiþ ÷i÷iràü÷umaulau $ teùaü prakopavipulànalatàpitànàm &
taddar÷anànusaraõaprasçtasya yatnaþ % patnãjanasya sutaràü vinivartane 'bhåt // KDarp_7.66 //
atha sa bhagavànbhargaþ svargàpagàpçthunirjhara- $ prasçtahasitastasmàde÷àtkrameõa tirohitaþ &
pra÷amavimalaü vyoma vyàpya priyàmavadatsmaya- % smitasitamukhãü dçùñaü devi tvayà municeùñitam // KDarp_7.67 //
bhasmasmera÷arãratà pçthujañàbandhaþ ÷iromuõóanaü $ kuõóã daõóakamaõóalupraõayità carmàkùasåtragrahaþ &
kàùàyavyasanaü nirambararuciþ kaïkàlamàlàdhçtiþ % kàmakrodhava÷àdvi÷eùaruciraü sarvaü vçthaiva vratam // KDarp_7.68 //
darpotkopàtparaõitajañàsåtrabandhacca mohàd $ antaþsãdatsarasaviùayàsvàdasaüvàdasaïgàt &
à÷àpà÷avyasananicayàdvàsanàlãnadoùàn % naiùàü muktirbhavati tapasà kàyasaü÷oùaõena // KDarp_7.69 //
ityuktaü tripuràriõà girisutà ÷rutvà yathàrthaü vaco $ ni÷citya vratamapra÷àntamanasàü mithyaiva kàyakùayam &
saüsàroparamàya moharajasaþ ÷àntyai munãnàü paraü % ràgadveùavimuktaye ca dayayà cakre harasyàrthanàm // KDarp_7.70 //
devyàrthito 'tha bhagavànkçpayà smaràris $ teùàmanugrahamayena vilokanena &
cakre smitasnapitadigvadano munãnàü % lãnasya moharajasaþ sahasaiva ÷àntim // KDarp_7.71 //
tapovi÷eùairni÷itaprayatnais $ tasmànna kàryaþ pçthumohadarpaþ &
dveùeõa ràgeõa mohadayena % tapaþ kùayaü yàti saha smayena // KDarp_7.72 //
pra÷ànto 'ntastçùõàviùamaparitàpaþ ÷amajalair $ a÷eùaþ saütoùàmçtavisarapànena vapuùaþ &
asaïgaþ saübhogaþ kamaladalakãlàlatulyà % bhavàraõye puüsàü parahitamudàraü khalu tapaþ // KDarp_7.73 //