Bhartrhari: Satakatraya (1. Nitisataka, 2. Srngarasataka, 3. Vairagyasataka) Input by Jan K. Brzezinski, 2002 Nitisataka based on the Chaukhamba Vidya Bhavan edition by Srhirkrishnanamani Tripathi, 1990. Srngarasataka based on the Vidya Bhavan Sanskrit Granthamala (no. 61) edition from Chowkhamba (1988). Vairagyasataka based on the Vidya Bhavan Sanskrit Granthamala (no. 67) edition from Chowkhamba (1988). [NOTE by J. K. Brzezinski: It really needs a critical reading, as there seem to be several extant editions with different numberings and many interpolated verses. This text could use proofreading ...] ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ Bhat­hari: Áatakatraya (1. NÅtiÓataka, 2. Á­ÇgÃraÓataka, 3. VairÃgyaÓataka) nÅti-Óatakam bhart­hare÷ dik-kÃlÃdyanavacchinnÃnanta-cin-mÃtra-mÆrtaye | svÃnubhÆty-eka-mÃnÃya nama÷ ÓÃntÃya tejase || BharSt_1.1 || boddhÃro matsara-grastÃ÷ prabhava÷ smaya-dÆ«itÃ÷ | abodhopahatÃ÷ cÃnye jÅrïam aÇge subhëitam || BharSt_1.2 || aj¤a÷ sukham ÃrÃdhya÷ sukhataram ÃrÃdhyate viÓe«aj¤a÷ | j¤Ãna-lava-durvidagdhaæ brahmÃpi taæ naraæ na ra¤jayati || BharSt_1.3 || prasahya maïim uddharen makara-vaktra-daæ«ÂrÃntarÃt samudram api santaret pracalad Ærmi-mÃlÃkulam | bhujaÇgam api kopitaæ Óirasi pu«pavad dhÃrayet na tu pratinivi«Âa-mÆ­kha-jana-cittam ÃrÃdhayet || BharSt_1.4 || labheta sikatÃsu tailam api yatnata÷ pŬayan pibec ca m­ga-t­«ïikÃsu salilaæ pipÃsÃrdita÷ | kvacid api paryaÂan ÓaÓa-vi«Ãïam ÃsÃdayet na tu pratinivi«Âa-mÆrkha-cittam ÃrÃdhayet || BharSt_1.5 || vyÃlaæ bÃla-m­ïÃla-tantubhir asau roddhuæ samujj­mbhate chettuæ vajra-maïiæ ÓirÅ«a-kusuma-prÃntena sannahyati | mÃdhuryaæ madhu-bindunà racayituæ k«ÃrÃmudher Åhate netuæ vächanti ya÷ khalÃn pathi satÃæ sÆktai÷ sudhÃ-syandibhi÷ || BharSt_1.6 || svÃyattam ekÃnta-guïaæ vidhÃtrà vinirmitaæ chÃdanam aj¤atÃyÃ÷ | viÓe«Ãata÷ sarva-vidÃæ samÃje vibhÆ«aïaæ maunam apaï¬itÃnÃm || BharSt_1.7 || yadà ki¤cij-j¤o 'haæ dvipa iva madÃndha÷ samabhavaæ tadà sarvaj¤o 'smÅty abhavad avaliptaæ mama mana÷ yadà ki¤cit ki¤cid budhajana-sakÃÓÃd avagataæ tadà mÆrkho 'smÅti jvara iva mado me vyapagata÷ || BharSt_1.8 || k­mi-kula-cittaæ lÃlÃ-klinnaæ vigandhi-jugupsitaæ nirupama-rasaæ prÅtyà khÃdan narÃsthi nirÃmi«am | surapatim api Óvà pÃrÓvasthaæ vilokya na ÓaÇkate na hi gaïayati k«udro jantu÷ parigraha-phalgutÃm || BharSt_1.9 || Óira÷ ÓÃrvaæ svargÃt paÓupati-Óirasta÷ k«itidharaæ mhÅdhrÃd uttuÇgÃd avanim avaneÓ cÃpi jaladhim | adho 'dho gaÇgeyaæ padam upagatà stokam athavÃviveka-bhra«ÂÃnÃæ bhavati vinipÃta÷ Óatamukha÷ || BharSt_1.10 || Óakyo vÃrayituæ jalena hutabhuk cchatreïa sÆryÃtapo nÃgendro niÓitÃgkuÓena samado daï¬ena go-gardabhau | vyÃdhir bhe«aja-saÇgrahaiÓ ca vividhair mantra-prayogair vi«aæ sarvasyau«adham asti ÓÃstra-vihitaæ mÆrkhasya nasty au«adhim || BharSt_1.11 || sÃhitya-saÇgÅta-kalÃ-vihÅna÷ sÃk«Ãt paÓu÷ puccha-vi«Ãïa-hÅna÷ | t­ïaæ na khÃdann api jÅvamÃnas tad bhÃga-dheyaæ paramaæ paÓÆnÃm || BharSt_1.12 || ye«Ãæ na vidyà na tapo na dÃnaæ j¤Ãnaæ na ÓÅlaæ na guïo na dharma÷ | te martya-loke bhuvi bhÃra-bhÆtà manu«ya-rÆpeïa m­gÃÓ caranti || BharSt_1.13 || varaæ parvata-durge«u bhrÃntaæ vanacarai÷ saha na mÆrkha-jana-samparka÷ surendra-bhavane«v api || BharSt_1.14 || ÓÃstropask­ta-Óabda-sundara-gira÷ Ói«ya-pradeyÃgamà vikhyÃtÃ÷ kavayo vasanti vi«aye yasya prabhor nirdhanÃ÷ | taj-jìyaæ vasudhÃdipasya kavayas tv arthaæ vinÃpÅÓvarÃ÷ kutsyÃ÷ syu÷ kuparÅk«akà hi maïayo yair arghata÷ pÃtitÃ÷ || BharSt_1.15 || hartur yÃti na gocaraæ kim api Óaæ pu«ïÃti yat sarvadà 'py arthibhya÷ pratipÃdyamÃnam aniÓaæ prÃpnoti v­ddhiæ parÃm | kalpÃnte«v api na prayÃti nidhanaæ vidyÃkhyam antardhanaæ ye«Ãæ tÃn prati mÃnam ujjhata n­pÃ÷ kas tai÷ saha spardhate || BharSt_1.16 || adhigata-paramÃrthÃn paï¬itÃn mÃvamaæsthÃs t­ïam iva laghu lak«mÅr naiva tÃn saæruïaddhi | abhinava-mada-lekhÃ-ÓyÃma-gaï¬a-sthalÃnÃæ na bhavati bisatantur vÃraïaæ vÃraïÃnÃm || BharSt_1.17 || ambhojinÅ-vana-vihÃra-vilÃsam eva haæsasya hanti nitarÃæ kupito vidhÃtà | na tv asya dugdha-jala-bheda-vidhau prasiddhÃæ vaidagdhÅ-kÅrtim apahartum asau samartha÷ || BharSt_1.18 || keyÆrÃïi na bhÆ«ayanti puru«aæ hÃrà na candrojjvalà na snÃnaæ na vilepanaæ na kusumaæ nÃlaÇk­tà mÆrdhajÃ÷ | vÃïy ekà samalaÇkaroti puru«aæ yà saæsk­tà dhÃryate k«Åyante khalu bhÆ«aïÃni satataæ vÃg-bhÆ«aïaæ bhÆ«aïam || BharSt_1.19 || vidyà nÃma narasya rÆpam adhikaæ pracchanna-guptaæ dhanaæ vidyà bhogakarÅ yaÓa÷-sukhakarÅ vidyà gurÆïÃæ guru÷ | vidyà bandhujano videÓa-gamane vidyà parà devatà vidyà rÃjasu pÆjyate na tu dhanaæ vidyÃ-vihÅna÷ paÓu÷ || BharSt_1.20 || k«ÃntiÓ cet kavacena kiæ kim aribhi÷ krodho 'sti ced dehinÃæ j¤ÃtiÓ ced analena kiæ yadi suh­d divyau«adhaæ kiæ phalam | kiæ sarpair yadi durjanÃ÷ kim u dhanair vidyà 'navadyà yadi vrŬà cet kim u bhÆ«aïai÷ sukavità yady asti rÃjyena kim || BharSt_1.21 || dÃk«iïyaæ svajane dayà parijane ÓÃÂhyaæ sadà durjane prÅti÷ sÃdhujane nayo n­pa-jane vidvaj-jane cÃrjavam | Óauryaæ Óatru-jane k«amà guru-jane kÃntÃ-jane dh­«Âatà ye caivaæ puru«Ã÷ kalÃsu kuÓalÃs te«v eva loka-sthiti÷ || BharSt_1.22 || jìyaæ dhiyo harati si¤cati vÃci satyaæ mÃnonnatiæ diÓati pÃpam apÃkaroti | ceta÷ prasÃdayati dik«u tanoti kÅrtiæ sat-saÇgati÷ kathaya kiæ na karoti puæsÃm || BharSt_1.23 || jayanti te suk­tino rasa-siddhÃ÷ kavÅÓvarÃ÷ | nÃsti ye«Ãæ yaÓa÷kÃye jarÃ-maraïa-jaæ bhayam || BharSt_1.24 || sÆnu÷ sac-carita÷ satÅ priyatamà svÃmÅ prasÃdonmukha÷ snigdhaæ mitram ava¤caka÷ parijano ni÷kleÓa-leÓaæ mana÷ | ÃkÃro rucira÷ sthiraÓ ca vibhavo vidyÃvadÃtaæ mukhaæ tu«Âe vi«Âapa-ka«Âa-hÃriïi harau samprÃpyate dehinà || BharSt_1.25 || prÃïÃghÃtÃn niv­tti÷ para-dhana-haraïe saæyama÷ satya-vÃkyaæ kÃle Óaktyà pradÃnaæ yuvati-jana-kathÃ-mÆka-bhÃva÷ pare«Ãm | t­«ïÃ-sroto vibhaÇgo guru«u ca vinaya÷ sarva-bhÆtÃnukampà sÃmÃnya÷ sarva-ÓÃstre«v anupahata-vidhi÷ ÓreyasÃm e«a panthÃ÷ || BharSt_1.26 || prÃrabhyate na khalu vighna-bhayena nÅcai÷ prÃrabhya vighna-vihatà viramanti madhyÃ÷ | vighnai÷ puna÷ punar api pratihanyamÃnÃ÷ prÃrabdham uttama-janà na parityajanti || BharSt_1.27 || asanto nÃbhyarthyÃ÷ suh­d api na yÃcya÷ k­Óa-dhana÷ priyà nyÃyyà v­ttir malinam asubhaÇge 'py asukaram | vipady uccai÷ stheyaæ padam anuvidheyaæ ca mahatÃæ satÃæ kenoddi«Âaæ vi«amam asidhÃrÃ-vratam idam || BharSt_1.28 || k«ut-k«Ãmo 'pi jarÃ-k­Óo 'pi Óithila-prÃïo 'pi ka«ÂÃæ daÓÃm Ãpanno 'pi vipanna-dÅdhitir iti prÃïe«u naÓyatsv api | mattebhendra-vibhinna-kumbha-piÓita-grÃsaika-baddha-sp­ha÷ kiæ jÅrïaæ t­ïam atti mÃna-mahatÃm agresara÷ kesarÅ || BharSt_1.29 || svalpa-snÃyu-vasÃvaÓe«a-malinaæ nirmÃæsam apy asthi go÷ Óvà labdhvà parito«am eti na tu tat tasya k«udhÃ-ÓÃntaye | siæho jambukam aÇkam Ãgatam api tyaktvà nihanti dvipaæ sarva÷ k­cchra-gato 'pi vächanti jana÷ sattvÃnurÆpaæ phalam || BharSt_1.30 || lÃÇgÆla-cÃlanam adhaÓ-caraïÃvapÃtaæ bhÆmau nipatya vadanodara-darÓanaæ ca | Óvà piï¬adasya kurute gaja-puÇgavas tu dhÅraæ vilokayati cÃÂu-ÓataiÓ ca bhuÇkte || BharSt_1.31 || parivartini saæsÃre m­ta÷ ko và na jÃyate | sa jÃto yena jÃtena yÃti vaæÓa÷ samunnatim || BharSt_1.32 || kusuma-stavakasyeva dvayÅ v­ttir manasvina÷ | mÆrdhni và sarva-lokasya ÓÅryate vana eva và || BharSt_1.33 || santy anye 'pi b­haspati-prabh­taya÷ sambhÃvitÃ÷ pa¤ca«Ãs tÃn praty e«a viÓe«a-vikrama-rucÅ rÃhur na vairÃyate | dvÃv eva grasate divÃkara-niÓÃ-prÃïeÓvarau bhÃskarau bhrÃta÷ parvaïi paÓya dÃnava-pati÷ ÓÅr«ÃvaÓe«Ãk­ti÷ || BharSt_1.34 || vahati bhuvana-Óreïiæ Óe«a÷ phaïÃphalaka-sthitÃæ kamaÂha-patinà madhye-p­«Âhaæ sadà sa ca dhÃryate | tam api kurute kro¬ÃdhÅnaæ payodhir anÃdarÃd ahaha mahatÃæ ni÷sÅmÃnaÓ caritra-vibhÆtaya÷ || BharSt_1.35 || varaæ pak«a-ccheda÷ samadamaghavan-mukta-kuliÓaprahÃrair udgacchad-bahula-dahanodgÃra-gurubhi÷ | tu«ÃrÃdre÷ sÆnor ahaha pitari kleÓa-vivaÓe na cÃsau sampÃta÷ payasi payasÃæ patyur ucita÷ || BharSt_1.36 || siæha÷ ÓiÓur api nipatati mada-malina-kapola-bhitti«u gaje«u | prak­tir iyaæ sattvavatÃæ na khalu vayas tejaso hetu÷ || BharSt_1.37 || jÃtir yÃtu rasÃtalaæ guïa-gaïais tatrÃpy adho gamyatÃæ ÓÅlaæ Óaila-taÂÃt patatv abhijana÷ sandahyatÃæ vahninà | Óaurye vairiïi vajram ÃÓu nipatatv artho 'stu na÷ kevalaæ yenaikena vinà guïas t­ïa-lava-prÃyÃ÷ samastà ime || BharSt_1.38 || dhanam arjaya kÃkutstha dhana-mÆlam idaæ jagat | antaraæ nÃbhijÃnÃmi nirdhanasya m­tasya ca || BharSt_1.39 || tÃnÅndriyÃïy avikalÃni tad eva nÃma sà buddhir apratihatà vacanaæ tad eva | artho«maïà virahita÷ puru«a÷ k«aïena so 'py anya eva bhavatÅti vicitram etat || BharSt_1.40 || yasyÃsti vittaæ sa nara÷ kulÅna÷ sa paï¬ita÷ sa ÓrutavÃn guïaj¤a÷ | sa eva vaktà sa ca darÓanÅya÷ sarve guïÃ÷ käcanam ÃÓrayanti || BharSt_1.41 || daurmantryÃn n­patir vinaÓyati yati÷ saÇgÃt suto lÃlanÃt vipro 'nadhyayanÃt kulaæ kutanayÃc chÅlaæ khalopÃsanÃt | hrÅr madyÃd anavek«aïÃd api k­«i÷ sneha÷ pravÃsÃÓrayÃn maitrÅ cÃpraïayÃt sam­ddhir anayÃt tyÃga-pramÃdÃd dhanam || BharSt_1.42 || dÃnaæ bhogo nÃÓas tisro gatayo bhavanti vittasya | yo na dadÃti na bhuÇkte tasya t­tÅyà gatir bhavati || BharSt_1.43 || maïi÷ ÓÃïollŬha÷ samara-vijayÅ heti-dalito mada-k«Åïo nÃga÷ Óaradi sarita÷ ÓyÃna-pulinÃ÷ | kalÃ-Óe«aÓ candra÷ surata-m­dità bÃla-vanità tan-nimnà Óobhante galita-vibhavÃÓ cÃrthi«u narÃ÷ || BharSt_1.44 || parik«Åïa÷ kaÓcit sp­hayati yavÃnÃæ pras­taye sa paÓcÃt sampÆrïa÷ kalayati dharitrÅæ t­ïa-samÃm | ataÓ cÃnaikÃntyÃd guru-laghutayà 'rthe«u dhaninÃm avasthà vastÆni prathayati ca saÇkocayati ca || BharSt_1.45 || rÃjan dudhuk«asi yadi k«iti-dhenum etÃæ tenÃdya vatsam iva lokam amuæ pu«Ãïa tasmiæÓ ca samyag aniÓaæ paripo«yamÃïe nÃnÃ-phalai÷ phalati kalpalateva bhÆmi÷ || BharSt_1.46 || satyÃn­tà ca paru«Ã priya-vÃdinÅ ca hiæsrà dayÃlur api cÃrthaparà vadÃnyà | nitya-vyayà pracura-nitya-dhanÃgamà ca vÃrÃÇganeva n­pa-nÅtir aneka-rÆpà || BharSt_1.47 || Ãj¤Ã kÅrti÷ pÃlanaæ brÃhmaïÃnÃæ dÃnaæ bhogo mitra-saærak«aïaæ ca ye«Ãm ete «a¬guïà na prav­ttÃ÷ ko 'rthas te«Ãæ pÃrthivopÃÓrayeïa || BharSt_1.48 || yad dhÃtrà nija-bhÃla-paÂÂa-likhitaæ stokaæ mahad và dhanaæ tat prÃpnoti marusthale 'pi nitarÃæ merau tato nÃdhikam | tad dhÅro bhava vittavatsu k­païÃæ v­ttiæ v­thà sà k­thÃ÷ kÆpe paÓya payonidhÃv api ghaÂo g­hïÃti tulyaæ jalam || BharSt_1.49 || tvam eva cÃtakÃdhÃro ' sÅti ke«Ãæ na gocara÷ | kim ambhoda-varÃsmÃkaæ kÃrpaïyoktaæ pratÅk«ase || BharSt_1.50 || re re cÃtaka sÃvadhÃna-manasà mitra k«aïaæ ÓrÆyatÃm ambhodà bahavo vasanti gagane sarve 'pi naitÃd­ÓÃ÷ | kecid v­«Âibhir Ãrdrayanti vasudhÃæ garjanti kecid v­thà yaæ yaæ paÓyasi tasya tasya purato mà brÆhi dÅnaæ vaca÷ || BharSt_1.51 || akaruïatvam akÃraïa-vigraha÷ paradhane parayo«iti ca sp­hà | sujana-bandhujane«v asahi«ïutà prak­ti-siddham idaæ hi durÃtmanÃm || BharSt_1.52 || durjana÷ parihartavyo vidyayà 'lak­to 'pi san | maïinà bhÆ«ita÷ sarpa÷ kim asau na bhayaÇkara÷ || BharSt_1.53 || jìyaæ hrÅmati gaïyate vrata-rucau dambha÷ Óucau kaitavaæ ÓÆre nirgh­ïatà munau vimatità dainyaæ priyÃlÃpini | tejasviny avaliptatà mukharatà vaktary aÓakti÷ sthire tat ko nÃma guïo bhavet sa guïinÃæ yo durjanair nÃÇkita÷ || BharSt_1.54 || lobhaÓ ced aguïena kiæ piÓunatà yady asti kiæ pÃtakai÷ satyaæ cet tapasà ca kiæ Óuci mano yady asti tÅrthena kim | saujanyaæ yadi kiæ guïai÷ sumahimà yady asti kiæ maï¬anai÷ sad-vidyà yadi kiæ dhanair apayaÓo yady asti kiæ m­tyunà || BharSt_1.55 || ÓaÓÅ divasa-dhÆsaro galita-yauvanà kÃminÅ saro vigata-vÃrijaæ mukham anak«araæ svÃk­te÷ | prabhur dhana-parÃyaïa÷ satata-durgata÷ sajjano n­pÃÇgaïa-gata÷ khalo manasi sapta ÓalyÃni me || BharSt_1.56 || na kaÓcic caï¬a-kopÃnÃm ÃtmÅyo nÃma bhÆbhujÃm | hotÃram api juhvÃnaæ sp­«Âo vahati pÃvaka÷ || BharSt_1.57 || maunomÆka÷ pravacana-paÂur bÃÂulo jalpako và dh­«Âa÷ pÃrÓve vasati ca sadà dÆrataÓ cÃpragalbha÷ | k«Ãntyà bhÅrur yadi na sahate prÃyaÓo nÃbhijÃta÷ sevÃdharma÷ parama-gahano yoginÃm apy agamya÷ || BharSt_1.58 || udbhÃsitÃkhila-khalasya viÓ­Çkhalasya prÃg-jÃta-vist­ta-nijÃdhama-karma-v­tte÷ | daivÃd avÃpta-vibhavasya guïa-dvi«o 'sya nÅcasya gocara-gatai÷ sukham Ãpyate || BharSt_1.59 || Ãrambha-gurvÅ k«ayiïÅ krameïa laghvÅ purà v­ddhimatÅ ca paÓcÃt | dinasya pÆrvÃrdha-parÃrdha-bhinnà chÃyeva maitrÅ khala-saj-janÃnÃm || BharSt_1.60 || m­ga-mÅna-sajjanÃnÃæ t­ïa-jala-santo«a-vihita-v­ttÅnÃm | lubdhaka-dhÅvara-piÓunà ni«kÃraïa-vairiïo jagati || BharSt_1.61 || vächà sajjana-saÇgame para-guïe prÅtir gurau namratà vidyÃyÃæ vyasanaæ sva-yo«iti ratir lokÃpavÃdÃd bhayam | bhakti÷ ÓÆlini Óaktir Ãtma-damane saæsarga-mukti÷ khale ye«v ete nivasanti nirmala-guïÃs tebhyo narebhyo nama÷ || BharSt_1.62 || vipadi dhairyam athÃbhyudaye k«amà sadasi vÃkya-paÂutà yudhi vikrama÷ | yaÓasi cÃbhirucir vyasanaæ Órutau prak­ti-siddham idaæ hi mahÃtmanÃm || BharSt_1.63 || pradÃnaæ pracchannaæ g­ham upagate sambhrama-vidhi÷ priyaæ k­tvà maunaæ sadasi kathanaæ cÃpy upak­te÷ | anutseko lak«myÃm anabhibhava-gandhÃ÷ para-kathÃ÷ satÃæ kenoddi«Âaæ vi«amam asidhÃrÃ-vratam idam || BharSt_1.64 || kare ÓlÃghyas tyÃga÷ Óirasi guru-pÃda-praïayità mukhe satyà vÃïÅ vijayi bhujayor vÅryam atulam | h­di svacchà v­tti÷ Órutim adhigataæ ca Óravaïayor vinÃpy aiÓvaryeïa prak­ti-mahatÃæ maï¬anam idam || BharSt_1.65 || sampatsu mahatÃæ cittaæ bhavaty utpala-komalam |Ãpatsu ca mahÃÓailaÓilÃ- saÇghÃta-karkaÓam || BharSt_1.66 || santaptÃyasi saæsthitasya payaso nÃmÃpi na j¤Ãyate muktÃkÃratayà tad eva nalinÅ-patra-sthitaæ rÃjate | svÃtyÃæ sÃgara-Óukti-madhya-patitaæ tan-mauktikaæ jÃyate prÃyeïÃdhama-madhyamottama-guïa÷ saæsargato jÃyate || BharSt_1.67 || prÅïÃti ya÷ sucaritai÷ pitaraæ sa putro yad bhartur eva hitam icchati tat kalatram | tan mitram Ãpadi sukhe ca sama-kriyaæ yad etat trayaæ jagati puïya-k­to labhante || BharSt_1.68 || eko deva÷ keÓavo và Óivo và hy ekaæ mitraæ bhÆpatir và yatir và | eko vÃsa÷ pattane và vane và hy ekà bhÃryà sundarÅ và darÅ và || BharSt_1.69 || namratvenonnamanta÷ para-guïa-kathanai÷ svÃn guïÃn khyÃpayanta÷ svÃrthÃn sampÃdayanto vitata-p­thutarÃrambha-yatnÃ÷ parÃrthe | k«ÃntyaivÃk«epa-ruk«Ãk«ara-mukhara-mukhÃn durjanÃn dÆ«ayanta÷ santa÷ sÃÓcarya-caryà jagati bahu-matÃ÷ kasya nÃbhyarcanÅyÃ÷ || BharSt_1.70 || bhavanti namrÃs tarava÷ phalodgamair navÃmbubhir dÆrÃvalambino ghanÃ÷ | anuddhatÃ÷ sat-puru«Ã÷ sam­ddhibhi÷ svabhÃva e«a paropakÃriïÃm || BharSt_1.71 || Órotraæ Órutenaiva na kuï¬alena dÃnena pÃïir na tu kaÇkaïena | vibhÃti kÃya÷ karuïa-parÃïÃæ paropakÃrair na tu candanena || BharSt_1.72 || pÃpÃn nivÃrayati yojayate hitÃya guhyaæ nigÆhati guïÃn prakaÂÅkaroti | Ãpad-gataæ ca na jahÃti dadÃti kÃle san-mitra-lak«aïam idaæ pravadanti santa÷ || BharSt_1.73 || padmÃkaraæ dinakaro vikacÅkaroti camdrp volÃsayati kairava-cakravÃlam | nÃbhyarthito jaladharo 'pi jalaæ dadÃti santa÷ svayaæ parahite vihitÃbhiyogÃ÷ || BharSt_1.74 || eke sat-puru«Ã÷ parÃrtha-ghaÂakÃ÷ svÃrthaæ parityajanti ye sÃmÃnyÃs tu parÃrtham udyama-bh­ta÷ svÃrthÃvirodhena ye | te 'mÅ mÃnu«a-rÃk«asÃ÷ parahitaæ svÃrthÃya nighnanti ye ye tu ghnanti nirarthakaæ parahitaæ te ke na jÃnÅmahe || BharSt_1.75 || k«ÅreïÃtmagatodakÃya hi guïà dattà purà te 'khilà k«ÅrottÃpam avek«ya tena payasà svÃtmà k­ÓÃnau huta÷ | gantuæ pÃvakam unmanas tad abhavad d­«Âvà tu mitrÃpadaæ yuktaæ tena jalena ÓÃmyati satÃæ maitrÅ punas tv Åd­ÓÅ || BharSt_1.76 || ita÷ svapiti keÓava÷ kulam itas tadÅya-dvi«Ãm itaÓ ca ÓaraïÃrthinÃæ ÓikhariïÃæ gaïÃ÷ Óerate | ito 'pi ba¬avÃnala÷ saha samasta-saævartakai­ aho vitatam Ærjitaæ bhara-sahaæ sindhor vapu÷ || BharSt_1.77 || t­«ïÃæ chindhi bhaja k«amÃæ jahi madaæ pÃpe ratiæ mà k­thÃ÷ satyaæ brÆhy anuyÃhi sÃdhu-padavÅæ sevasva vidvaj-janam | mÃnyÃn mÃnaya vidvi«o 'py anunaya prakhyÃpaya praÓrayaæ kÅrtiæ pÃlaya du÷khite kuru dayÃm etat satÃæ ce«Âitam || BharSt_1.78 || manasi vacasi kÃye puïya-pÅyÆ«a-pÆrïÃs tribhuvanam upakÃra-Óreïibhi÷ prÅïayanta÷ | para-guïa-paramÃïÆn parvatÅk­tya nityaæ nija-h­di vikasanta÷ santa santa÷ kiyanta÷ || BharSt_1.79 || kiæ tena hema-giriïà rajatÃdriïà và yatrÃÓritÃÓ ca taravas taravas ta eva | manyÃmahe malayam eva yad-ÃÓrayeïa kaÇkola-nimba-kaÂujà api candanÃ÷ syu÷ || BharSt_1.80 || ratnair mahÃrhais tutu«ur na devà na bhejire bhÅma-vi«eïa bhÅtim | sudhÃæ vinà na parayur virÃmaæ na niÓcitÃrthÃd viramanti dhÅrÃ÷ || BharSt_1.81 || kvacit p­thvÅÓayya÷ kvacid api ca paraÇka-Óayana÷ kvacic chÃkÃhÃra÷ kvacid api ca ÓÃlyodana-ruci÷ | kvacit kanthÃdhÃrÅ kvacid api ca divyÃmbaradharo manasvÅ kÃryÃrthÅ na gaïayati du÷khaæ na ca sukham || BharSt_1.82 || aiÓvaryasya vibhÆ«aïaæ sujanatà Óauryasya vÃk-saæyamo j¤ÃnasyopaÓama÷ Órutasya vinayo vittasya pÃtre vyaya÷ | akrodhas tapasa÷ k«amà prabhavitur dharmasya nirvÃjatà sarve«Ãm api sarva-kÃraïam idaæ ÓÅlaæ paraæ bhÆ«aïam || BharSt_1.83 || nindantu nÅti-nipuïà yadi và stuvantu lak«mÅ÷ samÃviÓatu gacchatu và yathe«Âham | adyaiva và maraïam astu yugÃntare và nyÃyyÃt patha÷ pravicalanti padaæ na dhÅrÃ÷ || BharSt_1.84 || bhagnÃÓasya karaï¬a-piï¬ita-tanor mlÃnendriyasya k«udhà k­tvÃkhur vivaraæ svayaæ nipatito naktaæ mukhe bhogina÷ | t­ptas tat-piÓitena satvaram asau tenaiva yÃta÷ yathà lokÃ÷ paÓyata daivam eva hi n­ïÃæ v­ddhau k«aye kÃraïam || BharSt_1.85 || Ãlasyaæ hi manu«yÃïÃæ ÓarÅrastho mahÃn ripu÷ | nÃsty udyama-samo bandhu÷ kurvÃïo nÃvasÅdati || BharSt_1.86 || chinno 'pi rohati tar k«Åïo 'py upacÅyate punaÓ candra÷ | iti vim­Óanta÷ santa÷ santapyante na du÷khe«u || BharSt_1.87 || netà yasya b­haspati÷ praharaïaæ vajraæ surÃ÷ sainikÃ÷ svargo durgam anugraha÷ kila harer airÃvato vÃraïa÷ | ity aiÓvarya-balÃnvito 'pi balabhid bhagna÷ parai÷ saÇgare tad vyaktaæ nanu daivam eva Óaraïaæ dhig dhig v­thà pauru«am || BharSt_1.88 || karmÃyattaæ phalaæ puæsÃæ buddhi÷ karmÃnusÃriïÅ | tathÃpi sudhiyà bhÃvyaæ suvicÃryaiva kurvatà || BharSt_1.89 || khalv Ãto divaseÓvarasya kiraïai÷ santìito mastake vächan deÓam anÃtapaæ vidhi-vaÓÃt tÃlasya mÆlaæ gata÷ | tatrÃpy asya mahÃphalena patatà bhagnaæ saÓabdaæ Óira÷ prÃyo gacchati yatra bhÃgya-rahitas tatraiva yÃnty Ãpada÷ || BharSt_1.90 || ravi-niÓÃkarayor graha-pŬanaæ gaja-bhujaÇgamayor api bandhanam | matimatÃæ ca vilokya daridratÃæ vidhir aho balavÃn iti me mati÷ || BharSt_1.91 || s­jati tÃvad aÓe«a-guïakaraæ puru«a-ratnam alaÇkaraïaæ bhuva÷ | tad api tat-k«aïa-bhaÇgi karoti ced ahaha ka«Âam apaï¬itatà vidhe÷ || BharSt_1.92 || patraæ naiva yadà karÅra-viÂape do«o vasantasya kim nolÆko 'py avaokate yadi divà sÆryasya kiæ dÆ«aïam | dhÃrà naiva patanti cÃtaka-mukhe meghasya kiæ dÆ«aïam yat pÆrvaæ vidhinà lalÃÂa-likhitaæ tan mÃrjituæ ka÷ k«ama÷ || BharSt_1.93 || namasyÃmo devÃn nanu hatavidhes te 'pi vaÓagà vidhir vandya÷ so 'pi pratiniyata-karmaika-phalada÷ | phalaæ karmÃyattaæ yadi kim amarai÷ kiæ ca vidhinà namas tat-karmabhyo vidhir api na yebhya÷ prabhavati || BharSt_1.94 || brahmà yena kulÃlavan niyamito brahmìa-bhÃï¬odare vi«ïur yena daÓÃvatÃra-gahane k«ipto mahÃ-saÇkaÂe | rudro yena kapÃla-pÃïi-puÂake bhik«ÃÂanaæ kÃrita÷ sÆryo bhrÃmyati nityam eva gagane tasmai nama÷ karmaïe || BharSt_1.95 || naivÃk­ti÷ phalati naivaa kulaæ na ÓÅlaæ vidyÃpi naiva na ca yatna-k­tÃpi sevà | bhÃgyÃni pÆrva-tapasà khalu sa¤citÃni kÃle phalanti puru«asya yathaiva v­k«Ã÷ || BharSt_1.96 || vane raïe Óatru-jalÃgni-madhye mahÃrïave parvata-mastake và | suptaæ pramattaæ vi«ama-sthitaæ và rak«anti puïyÃni purÃk­tÃni || BharSt_1.97 || yà sÃdhÆæÓ ca khalÃn karoti vidu«o mÆrkhÃn hitÃn dve«iïa÷ pratyak«aæ kurute parÅk«am am­taæ hÃlÃhalaæ tat-k«aïÃt | tÃm ÃrÃdhaya sat-kriyÃæ bhagavatÅæ bhoktuæ phalaæ vächitaæ he sÃdho vyasanair guïe«u vipule«v ÃsthÃæ v­thà mà k­thÃ÷ || BharSt_1.98 || guïavad aguïavad và kurvatà kÃrya-jÃtaæ pariïatir avadhÃryà yatnata÷ paï¬itena | atirabhasa-k­tÃnÃæ karmaïÃm Ãvipatter bhavati h­daya-dÃhÅ Óalya-tulyo vipÃka÷ || BharSt_1.99 || sthÃlyÃæ vaidÆryamayyÃæ pacati tilakaïÃæÓ candanair indhanaughai÷ sauvarïair lÃÇgalÃgrair vilikhati vasudhÃm arka-mÆlasya heto÷ | k­tvà karpÆra-khaï¬Ãn v­ttim iha kurute kodravÃïÃæ samantÃt prÃpyemÃæ karm-bhÆmiæ na carati manujo yas topa manda-bhÃgya÷ || BharSt_1.100 || majjatv ambhasi yÃtu meru-Óikharaæ Óatruæ jayatv Ãhave vÃïijyaæ k­«i-sevane ca sakalà vidyÃ÷ kalÃ÷ Óik«atÃm | ÃkÃÓaæ vipulaæ prayÃtu khagavat k­tvà prayatnaæ paraæ nÃbhÃvyaæ bhavatÅha karma-vaÓato bhÃvyasya nÃÓa÷ kuta÷ || BharSt_1.101 || bhÅmaæ vanaæ bhavati tasya puraæ pradhÃnaæ sarvo jana÷ svajanatÃm upayÃti tasya | k­tsnà ca bhÆr bhavati sannidhi-ratna-pÆrïà yasyÃsti pÆrva-suk­taæ vipulaæ narasya || BharSt_1.102 || ko lÃbho guïisaÇgama÷ kim asukhaæ prÃj¤etarai÷ saÇgati÷ kà hÃni÷ samaya-cyutir nipuïatà kà dharma-tattve rati÷ | ka÷ ÓÆro vijitendriya÷ priyatamà kà 'nuvratà kiæ dhanaæ vidyà kiæ sukham apravÃsa-gamanaæ rÃjyaæ kim Ãj¤Ã-phalam || BharSt_1.103 || apriya-vacana-daridrai÷ priya-vacana-dhanìhyai÷ sva-dÃra-paritu«Âai÷ | para-parivÃda-niv­ttai÷ kvacit kvacin maï¬ità vasudhà || BharSt_1.104 || kadarthitasyÃpi hi dhairya-v­tter na Óakyate dhairya-guïa÷ pramÃr«Âum | adhomukhasyÃpi k­tasya vahner nÃdha÷ Óikhà yÃti kadÃcid eva || BharSt_1.105 || kÃntÃkaÂÃk«a-viÓikhà na lunanti yasya cittaæ na nirdahati kipa-k­ÓÃnutÃpa÷ | kar«anti bhÆri-vi«ayÃÓ ca na lobha-pÃÓair loka-trayaæ jayati k­tsnam idaæ sa dhÅra÷ || BharSt_1.106 || ekenÃpi hi ÓÆreïa pÃdÃkrÃntaæ mahÅtalam | kriyate bhÃskareïaiva sphÃra-sphurita-tejasà || BharSt_1.107 || vahnis tasya jalÃyate jala-nidhi÷ kulyÃyate tat-k«aïÃn meru÷ svalpa-ÓilÃyate m­gapati÷ sadya÷ kuraÇgÃyate | vyÃlo mÃlya-guïÃyate vi«a-rasa÷ pÅyÆ«a-var«Ãyate yasyÃÇge 'khila-loka-vallabhatamaæ ÓÅlaæ samunmÅlati || BharSt_1.108 || lajjÃ-guïaugha-jananÅæ jananÅm iva svÃm atyanta-Óuddha-h­dayÃm anuvartamÃnÃm | tejasvina÷ sukham asÆn api santyajanati satya-vrata-vyasanino na puna÷ pratij¤Ãm || BharSt_1.109 || ______________________________________________________________________________ Ó­ÇgÃra-Óatakam bhart­hare÷ Óambhu-svayambhu-harayo hariïek«aïÃnÃæ yenÃkriyanta satataæ g­ha-kumbha-dÃsÃ÷ | vÃcÃm agocara-caritra-vicitritÃya tasmai namo bhagavate makara-dhvajÃya || BharSt_2.1 || smitena bhÃvena ca lajjayà bhiyà parÃïmukhair ardha-kaÂÃk«a-vÅk«aïai÷ | vacobhir År«yÃ-kalahena lÅlayà samasta-bhÃvai÷ khalu bandhanaæ striya÷ || BharSt_2.2 || bhrÆ-cÃturyÃt ku«citÃk«Ã÷ kaÂÃk«Ã÷ snigdhà vÃco lajjitÃntÃÓ ca hÃsÃ÷ | lÅlÃ-mandaæ prasthitaæ ca sthitaæ ca strÅïÃm etad bhÆ«aïaæ cÃyudhaæ ca || BharSt_2.3 || kvacit sa-bhrÆ-bhaÇgai÷ kvacid api ca lajjÃ-parigatai÷ kvacid bhÆri-trastai÷ kvacid api ca lÅlÃ-vilalitai÷ | kumÃrÅïÃm etair madana-subhagair netra-valitai÷ sphuran-nÅlÃbjÃnÃæ prakara-parikÅrïà iva diÓa÷ || BharSt_2.4 || vaktraæ candra-vikÃsi paÇkaja-parÅhÃsa-k«ame locane varïa÷ svarïam apÃkari«ïur alinÅ-ji«ïu÷ kacÃnÃæ caya÷ | bak«ojÃv ibha-kumbha-vibhrama-harau gurvÅ nitamba-sthalÅ vÃcÃæ hÃri ca mÃrdavaæ yuvatÅ«u svÃbhÃvikaæ maï¬anam || BharSt_2.5 || smita-ki¤cin-mugdhaæ sarala-taralo d­«Âi-vibhava÷ parispando vÃcÃm abhinava-vilÃsokti-sarasa÷ | gatÃnÃm Ãrambha÷ kisalayita-lÅlÃ-parikara÷ sp­ÓantyÃs tÃruïyaæ kim iva na hi ramyaæ m­gad­Óa÷ || BharSt_2.6 || dra«Âavye«u kim uttamaæ m­gad­Óa÷ prema-prasannaæ mukhaæ ghrÃtave«v api kiæ tad-Ãsya-pavana÷ Óravye«u kiæ tad-vaca÷ | kiæ svÃdye«u tad-o«Âha-pallava-rasa÷ sp­Óye«u kiæ tad-vapurdhyeyaæ kiæ nava-yauvane sah­dayai÷ sarvatra tad-vibhramÃ÷ || BharSt_2.7 || etÃÓ calad-valaya-saæhati-mekhalotthajhaÇkÃra- nÆpura-parÃjita-rÃja-haæsya÷ | kurvanti kasya na mano vivaÓaæ taruïyo vitrasta-mugdha-hariïÅ-sad­Óai÷ kaÂÃk«ai÷ || BharSt_2.8 || kuÇkuma-paÇka-kalaÇkita-dehà gaura-payodhara-kampita-hÃrà | nÆpura-haæsa-raïat-padmà kaæ na vaÓÅkurute bhuvi rÃmà || BharSt_2.9 || nÆnaæ hi te kavi-varà viparÅta-vÃco ye nityam Ãhur abalà iti kÃminÅs tÃ÷ | yÃbhir vilolitara-tÃraka-d­«Âi-pÃtai÷ ÓakrÃdayo 'pi vijitÃs tv abalÃ÷ kathaæ tÃ÷ || BharSt_2.10 || nÆnam Ãj¤Ã-karas tasyÃ÷ subhruvo makara-dhvaja÷ | yatas tan-netra-sa¤cÃra-sÆcite«u pravartate || BharSt_2.11 || keÓÃ÷ saæyamina÷ Óruter api paraæ pÃraæ gate locane antar-vaktram api svabhÃva-Óuci-bhÅ÷ kÅrïaæ dvijÃnÃæ gaïai÷ | muktÃnÃæ satatÃdhivÃsa-rucirau vak«oja-kumbhÃv imÃvitthaæ tanvi vapu÷ praÓÃntam api terÃgaæ karoty eva na÷ || BharSt_2.12 || mugdhe dhÃnu«katà keyam apÆrvà tvayi d­Óyate | yayà vidhyasi cetÃæsi guïair eva na sÃyakai÷ || BharSt_2.13 || sati pradÅpe saty agnau satsu tÃrÃravÅndu«u | vinà me m­ga-ÓÃvÃk«yà tamo-bhÆtam idaæ jagat || BharSt_2.14 || udv­tta÷ stana-bhÃra e«a tarale netre cale bhrÆ-late rÃgÃdhi«Âhitam o«Âha-pallavam idaæ kurvantu nÃma vyathÃm | saubhÃgyÃk«ara-mÃlikeva likhità pu«pÃyudhena svayaæ madhyasthÃpi karoti tÃpam adhikaæ romÃvali÷ kena sà || BharSt_2.15 || mukhena candra-kÃntena mahÃnÅlai÷ Óiroruhai÷ | karÃbhyÃæ padmarÃgÃbhyÃæ reje ratnamayÅva sà || BharSt_2.16 || guruïà stana-bhÃreïa mukha-candreïa bhÃsvatà | ÓanaiÓ-carÃbhyÃæ pÃdÃbhyÃæ reje grahamayÅva sà || BharSt_2.17 || tasyÃ÷ stanau yadi ghanau jaghanaæ ca hÃri vaktraæ ca cÃru tava citta kim Ãkulatvam | puïyaæ kuru«va yadi te«u tavÃsti vächà puïyair vinà na hi bhavanti samÅhitÃrthÃ÷ || BharSt_2.18 || ime tÃruïya-ÓrÅ-nava-parimalÃ÷ prau¬ha-suratapratÃpa- prÃrambhÃ÷ smara-vijaya-dÃna-pratibhuva÷ | ciraæ cetaÓ corà abhinava-vikÃraika-guravo vilÃsa-vyÃpÃrÃ÷ kim api vijayante m­ga-d­ÓÃm || BharSt_2.19 || praïaya-madhurÃ÷ premodgÃrà rasÃÓrayatÃæ gatÃ÷ phaïiti-madhurà mugdha-prÃyÃ÷ prakÃÓita-sammadÃ÷ | prak­ti-subhagà visrambhÃrdrÃ÷ smarodaya-dÃyinÅ rahasi kim api svairÃlÃpà haranti m­gÅd­ÓÃm || BharSt_2.20 || viÓramya viÓramya vana-drumÃïÃæ chÃyÃsu tanvÅ vicacÃra kÃcit | stanottarÅyeïa karoddh­tena nivÃrayantÅ ÓaÓino mayÆkhÃn || BharSt_2.21 || adarÓane darÓana-mÃtra-kÃmà d­«Âvà pari«vaÇga-sukhaika-lolà | ÃliÇgitÃyÃæ punar ÃyatÃk«yÃmÃÓÃsmahe vigrahayor abhedam || BharSt_2.22 || mÃlatÅ Óirasi j­mbhaïaæ mukhe candanaæ vapu«i kuÇkumÃvilam | vak«asi priyatamà madÃlasà svarga e«a pariÓi«Âa Ãgama÷ || BharSt_2.23 || prÃÇ mÃm eti manÃg anÃgata-rasaæ jÃtÃbhilëÃæ tata÷ savrŬaæ tad anu Ólathodyamam atha pradhvasta-dhairyaæ puna÷ | premÃrdraæ sp­haïÅya-nirbhara-raha÷ krŬÃ-pragalbhaæ tato ni÷saÇgÃÇga-vikar«aïÃdhika-sukha-ramyaæ kula-strÅ-ratam || BharSt_2.24 || urasi nipatitÃnÃæ srasta-dhammillakÃnÃæ mukulita-nayanÃnÃæ ki¤cid-unmÅlitÃnÃm | upari surata-kheda-svinna-gaï¬a-sthalÃnÃmadhara- madhu vadhÆnÃæ bhÃgyavanta÷ pibanti || BharSt_2.25 || ÃmÅlita-nayanÃnÃæ ya÷ surataraso 'nu saævidaæ bhÃti | mithurair mitho 'vadhÃritamavitatham idam eva kÃma-nirbarhaïam || BharSt_2.26 || idam anucitam akramaÓ ca puæsÃæ yad iha jarÃsv api manmathà vikÃrÃ÷ | tad api ca na k­taæ nitambinÅnÃæ stana-patanÃvadhi jÅvitaæ rataæ và || BharSt_2.27 || rÃjas-t­«ïÃmburÃÓer na hi jagati gata÷ kaÓcid evÃvasÃnaæ ko vÃrtho 'rthai÷ prabhÆtai÷ sva-vapu«i galite yauvane sÃnurÃge | gacchÃma÷ sadma yÃvad vikasita-nayanendÅvarÃlokinÅnÃmÃkramyÃkramya rÆpaæ jhaÂiti na jarayà lupyate preyasÅnÃm || BharSt_2.28 || rÃgasyÃgÃram ekaæ naraka-Óata-mahÃ-du÷kha-samprÃpti-heturmohasyotpatti- bÅjaæ jaladhara-paÂalaæ j¤Ãna-tÃrÃdhipasya | kandarpasyaika-mitraæ prakaÂita-vividha-spa«Âa-do«a-prabandhaæ loke 'smin na hy artha-vraja-kula-bhavana-yauvanÃd anyad asti || BharSt_2.29 || Ó­ÇgÃra-druma-nÅrade pras­mara-krŬÃ-rasa-srotasi pradyumna-priya-bÃndhave catura-vÃÇ-muktÃ-phalodanvati | tanvÅ-netra-cakora-pÃvana-vidhau saubhÃgya-lak«mÅ-nidhau dhanya÷ ko 'pi na vikriyÃæ kalayati prÃpte nave yauvane || BharSt_2.30 || saæsÃre 'sminn asÃre kun­pati-bhavana-dvÃra-sevÃ-kalaÇkavyÃsaÇga- vyasta-dhairyaæ katham amala-dhiyo mÃnasaæ saævidadhyu÷ | yady etÃ÷ prodyad-indu-dyuti-nicaya-bh­to na syur ambhoja-netrÃ÷ preÇkhat-käcÅ-kalÃpÃ÷ stana-bhara-vinaman-madhya-bhÃjas taruïya÷ || BharSt_2.31 || siddhÃdhyÃsita-kandare hara-v­«a-skandhÃvarugïa-drume gaÇgÃ-dhauta-ÓilÃ-tale himavata÷ sthÃne sthite Óreyasi | ka÷ kurvÅta Óira÷ praïÃma-malinaæ mlÃnaæ manasvÅ jano yad-vitrasta-kuraÇga-ÓÃva-nayanà na syu÷ smarÃstraæ striya÷ || BharSt_2.32 || saæsÃra tava paryanta-padavÅ na davÅyasÅ | antarà dustarà na syur yadi te madirek«aïÃm || BharSt_2.33 || diÓa vana-hariïÅbhyo vaæÓa-kÃï¬a-cchavÅnÃæ kavalam upala-koÂi-cchinna-mÆlaæ kuÓÃnÃm | Óaka-yuvati-kapolÃpÃï¬utÃmbÆla-vallÅdalam aruïa-nakhÃgrai÷ pÃÂitaæ và vadhÆbhya÷ || BharSt_2.34 || asÃrÃ÷ sarve te virati-virasÃ÷ pÃpa-vi«ayà jugupsyantÃæ yad và nanu sakala-do«Ãspadam iti | tathÃpy etad-bhÆmau nahi para-hitÃt puïyam adhikaæ na cÃsmin saæsÃre kuvalaya-d­Óo ramyam aparam || BharSt_2.35 || etat-kÃma-phalo loke yad dvayor eka-cittatà | anya-citta-k­te kÃme Óavayor iva saÇgama÷ || BharSt_2.35*1 || mÃtsaryam utsÃrya vicÃrya kÃryamÃryÃ÷ samaryÃdam idaæ vadantu | sevyà nitambÃ÷ kim u bhÆdharÃïÃmata smara-smera-vilÃsinÅnÃm || BharSt_2.36 || saæsÃre svapna-sÃre pariïati-tarale dve gatÅ paï¬itÃnÃæ tattva-j¤ÃnÃm­tÃmbha÷-plava-lalita-dhiyÃæ yÃtu kÃla÷ katha¤cit | no cen mugdhÃÇganÃnÃæ stana-jaghana-ghanÃbhoga-sambhoginÅnÃæ sthÆlopastha-sthalÅ«u sthagita-karatala-sparÓa-lÅlodyamÃnÃm || BharSt_2.37 || ÃvÃsa÷ kriyatÃæ gaÇge pÃpa-hÃriïi vÃriïi | stana-dvaye taruïyà và manohÃriïi hÃriïi || BharSt_2.38 || kim iha bahubhir uktair yukti-ÓÆnyai÷ pralÃpairdvayam iha puru«ÃïÃæ sarvadà sevanÅyam | abhinava-mada-lÅlÃ-lÃlasaæ sundarÅïÃæ stana-bhara-parikhinnaæ yauvanaæ và vanaæ và || BharSt_2.39 || satyaæ janà vacmi na pak«a-pÃtÃl loke«u saptasv api tathyam etat | nÃnyan manohÃri nitambinÅbhyo du÷khaika-hetur na ca kaÓcid anya÷ || BharSt_2.40 || kÃntety utpala-locaneti vipula-ÓroïÅ-bharety unnamatpÅnottuÇga- payodhareti samukhÃmbhojeti subhrÆr iti | d­«Âvà mÃdyati modate 'bhiramate prastauti vidvÃn api pratyak«ÃÓuci-bhastrikÃæ striyam aho mohasya duÓce«Âitam || BharSt_2.41 || sm­tà bhavati tÃpÃya d­«Âà conmÃda-kÃriïÅ | sp­«Âà bhavati mohÃya sà nÃma dayità katham || BharSt_2.42 || tÃvad evÃm­tamayÅ yÃval locana-gocarà | cak«u«-pathÃd atÅtà tu vi«Ãd apy atiricyate || BharSt_2.43 || nÃm­taæ na vi«aæ ki¤cid etÃæ muktvà nitambinÅm | saivÃm­ta-latà raktà viraktà vi«a-vallarÅ || BharSt_2.44 || Ãvarta÷ saæÓayÃnÃm avinaya-bhuvanaæ paÂÂaïaæ sÃhasÃnÃæ do«ÃïÃæ sannidhÃnaæ kapaÂa-Óata-mayaæ k«etram apratyayÃnÃm | svarga-dvÃrasya vighno naraka-pura-mukha sarvamÃyÃkaraï¬aæ strÅ-yantraæ kena s­«Âaæ vi«am am­tamayaæ prÃïi-lokasya pÃÓa÷ || BharSt_2.45 || no satyena m­gÃÇka e«a vadanÅ-bhÆto na cendÅvaradvandvaæ locanatÃæ gata na kanakair apy aÇga-ya«Âi÷ k­tà | kintv evaæ kavibhi÷ pratÃrita-manÃs tattvaæ vijÃnann api tvaÇ-mÃæsÃsthi-mayaæ vapur m­ga-d­ÓÃæ mando jana÷ sevate || BharSt_2.46 || lÅlÃvatÅnÃæ sahajà vilÃsÃsta eva mƬhasya h­di sphuranti | rÃgo nalinyà hi nisarga-siddhastatra bhramty eva v­thà «a¬-aÇghri÷ || BharSt_2.47 || saæmohayanti madayanti vi¬ambayanti nirbhartsyanti ramayanti vi«Ãdayanti | etÃ÷ praviÓya sadayaæ h­dayaæ narÃïÃæ kiæ nÃma vÃma-nayanà na samÃcaranti || BharSt_2.47*1 || yad etat pÆrïendu-dyuti-haram udÃrÃk­ti paraæ mukhÃbjaæ tanvaÇgyÃ÷ kila vasati yatrÃdhara-madhu | idaæ tat kiæ pÃka-druma-phalam idÃnÅm atirasavyatÅte 'smin kÃle vi«am iva bhavi«yty asukhadam || BharSt_2.48 || unmÅlat-trivalÅ-taraÇga-nilayà prottuÇga-pÅna-stanadvandvenodgata- cakravÃka-yugalà vaktrÃmbujodbhÃsinÅ | kÃntÃkÃra-dharà nadÅyam abhita÷ krÆrÃtra nÃpek«ate saæsÃrÃrïava-majjanaæ yadi tadà dÆreïa santyajyatÃm || BharSt_2.49 || jalpanti sÃrdham anyena paÓyanty anyaæ savibhramÃ÷ | h­d-gataæ cintayanty anyaæ priya÷ ko nÃma yo«itÃm || BharSt_2.50 || madhu ti«Âhati vÃci yo«itÃæ h­di hÃlÃhalam eva kevalam | ataeva nipÅyate 'dharo h­dayaæ mu«Âibhir eva tìyate || BharSt_2.51 || apasara sakhe dÆrÃd asmÃt kaÂÃk«a-vi«ÃnalÃt prak­ti-vi«amÃd yo«it-sarpÃd vilÃsa-phaïÃbh­ta÷ | itara-phaïinà da«Âa÷ ÓakyaÓ cikitsitum au«adhaiÓcatur- vanitÃbhogi-grastaæ hi mantriïa÷ || BharSt_2.52 || vistÃritaæ makara-ketana-dhÅvareïa strÅ-saæj¤itaæ ba¬iÓam atra bhavÃmbu-rÃÓau | yenÃcirÃt tad-adharÃmi«a-lola-martya- matsyÃn vik­«ya vipacaty anurÃga-vahnau || BharSt_2.53 || kÃminÅ-kÃya-kÃntÃre kuca-parvata-durgame | mà saæcara mana÷ pÃntha tatrÃste smara-taskara÷ || BharSt_2.54 || vyÃdÅrgheïa calena vaktra-gatinà tejasvinà bhoginà nÅlÃbja-dyutinÃhinà param ahaæ d­«Âo na tac-cak«u«Ã | d­«Âe santi cikitsakà diÓi diÓi prÃyeïa darmÃrthino mugdhÃk«k«aïa-vÅk«itasya na hi me vaidyo na cÃpy au«adham || BharSt_2.55 || iha hi madhura-gÅtaæ n­tyam etad-raso 'yaæ sphurati parimalo 'sau sparÓa e«a stanÃnÃm | iti hata-paramÃrthair indriyair bhrÃmyamÃïa÷ sva-hita-karaïa-dhÆrtai÷ pa¤cabhir va¤cito 'smi || BharSt_2.56 || na gamyo mantrÃïÃæ na ca bhavati bhai«ajya-vi«ayo na cÃpi pradhvaæsaæ vrajati vividhai÷ ÓÃntika-Óatai÷ | bhramÃveÓÃd aÇge kam api vidadhad bhaÇgam asak­t smarÃpasmÃro 'yaæ bhramayati d­Óaæ ghÆrïayati ca || BharSt_2.57 || jÃty-andhÃya ca durmukhÃya ca jarÃjÅrïà khilÃÇgÃya ca grÃmÅïÃya ca du«kulÃya ca galat-ku«ÂhÃbhibhÆtÃya ca | yacchantÅ«u manoharaæ nija-vapu-lak«mÅ-lava-Óraddhayà païya-strÅ«u viveka-kalpa-latikÃÓa-strÅ«u rÃjyeta ka÷ || BharSt_2.58 || veÓyÃsau madana-jvÃlà rÆpe 'ndhana-vivardhità | kÃmibhir yatra hÆyante yauvanÃni dhanÃni ca || BharSt_2.59 || kaÓ cumbati kula-puru«o veÓyÃdhara-pallavaæ manoj¤am api | cÃrabhaÂa-cora-ceÂaka-naÂa-viÂa-ni«ÂhÅvana-ÓarÃvam || BharSt_2.60 || dhanyÃs ta eva dhavalÃyata-locanÃnÃæ tÃruïya-darpa-ghana-pÅna-payodharÃïÃm | k«Ãmodaropari lasat-trivalÅ-latÃnÃæ d­«ÂvÃk­tiæ vik­tim eti mano na ye«Ãm || BharSt_2.61 || bÃle lÅlÃ-mukulitam amÅ mantharà d­«Âi-pÃtÃ÷ kiæ k«ipyante virama-virama vyartha e«a Óramas te | sampraty anye vayam uparataæ bÃlyam Ãsthà vanÃnte k«Åïo mohas t­ïam iva jagaj-jÃlam ÃlokayÃma÷ || BharSt_2.62 || iyaæ bÃlà mÃæ praty anavaratam indÅvara-dalaprabhà cÅraæ cak«u÷ k«ipati kim abhipretam anayà | gato moho 'smÃkaæ smara-Óabara-bÃïa-vyatikarajvara- jvÃlà ÓÃntà tad api na varÃkÅ viramati || BharSt_2.63 || kiæ kandarpa karaæ kadarthayasi re kodaï¬a-ÂaÇkÃritaæ re re kokila komalaæ kala-ravaæ kiæ và v­thà jalpasi | mugdhe snigdha-vidagdha-cÃru-madhurair lolai÷ kaÂÃk«air alaæ cetaÓ cumbita-candra-cƬa-caraïa-dhyÃnÃm­taæ vartate || BharSt_2.64 || virahe 'pi saÇgama÷ khalu parasparaæ saÇgataæ mano ye«Ãm | h­dayam api vighaÂÂitaæ cet saÇgÅ virahaæ viÓe«ayati || BharSt_2.65 || kiæ gatena yadi sà na jÅvati prÃïiti priyatamà tathÃpi kim | ity udÅk«ya nava-megha-mÃlikÃæ na prayÃti pathika÷ sva-mandiram || BharSt_2.66 || viramata budhà yo«it-saÇgÃt sukhÃt k«aïa-bhaÇgurÃt kuruta karuïÃ-maitrÅ-praj¤Ã-vadhÆ-jana-saÇgamam | na khalu narake hÃrÃkrÃntaæ ghana-stana-maï¬alaæ Óaraïam athavà ÓroïÅ-bimbaæ raïan-maïi-mekhalam || BharSt_2.67 || yadà yogÃbhyÃsa-vyasana-k­Óayor Ãtma-manasoravicchinnà maitrÅ sphurati k­tinas tasya kim u tai÷ | priyÃïÃm ÃlÃpair adhara-madhubhir vaktra-vidhubhi÷ saniÓvÃsÃmodai÷ sakuca-kalaÓÃÓle«a-suratai÷ || BharSt_2.68 || yadÃsÅd aj¤Ãnaæ smara-timira-sa¤cÃra-janitaæ tadà d­«Âa-nÃrÅ-mayam idam aÓe«aæ jagad iti | idÃnÅm asmÃkaæ paÂutara-vivekäjana-ju«Ãæ samÅbhÆtà d­«Âis tribhuvanam api brahma manute || BharSt_2.69 || tÃvad eva k­tinÃm api sphuratye«a nirmala-viveka-dÅpaka÷ | yÃvad eva na kuraÇga-cak«u«Ãæ tìyate caÂula-locanäcalai÷ || BharSt_2.70 || vacasi bhavati saÇga-tyÃgam uddiÓya vÃrtà Óruti-mukhara-mukhÃnÃæ kevalaæ paï¬itÃnÃm | jaghanam aruïa-ratna-granthi-käcÅ-kalÃpaæ kuvalaya-nayanÃnÃæ ko vihÃtuæ samartha÷ || BharSt_2.71 || sva-para-pratÃrako 'sau nindati yo 'lÅka-paï¬ito yuvatÅ÷ | yasmÃt tapaso 'pi phalaæ svarga÷ svarge 'pi cÃpsarasa÷ || BharSt_2.72 || mattebha-kumbha-dalane bhuvi santi dhÅrÃ÷ kecit pracaï¬a-m­ga-rÃja-vadhe 'pi dak«Ã÷ | kintu bravÅmi balinÃæ purata÷ prasahya kandarpa-darpa-dalane viralà manu«yÃ÷ || BharSt_2.73 || san-mÃrge tÃvad Ãste prabhavati ca naras tÃvad evendriyÃïÃæ lajjÃæ tÃvad vidhatte vinayam api samÃlambate tÃvad eva | bhrÆ-cÃpÃk­«Âa-muktÃ÷ Óravaïa-patha-gatà nÅla-pak«mÃïa ete yÃval lÅlÃvatÅnÃæ h­di na dh­timu«o d­«Âi-bÃïÃ÷ patanti || BharSt_2.74 || unmatta-prema-saærambhÃd Ãrabhante yad-aÇganÃ÷ | tatra pratyÆham ÃdhÃtuæ brahmÃpi khalu kÃtara÷ || BharSt_2.75 || tÃvan mahattvaæ pÃï¬ityaæ kulÅnatvaæ vivekità | yÃvaj jvalati nÃÇge«u hata÷ pa¤ce«u-pÃvaka÷ || BharSt_2.76 || ÓÃstraj¤o 'pi praguïi-tanayo 'tyÃnta-bÃdhÃpi bìhaæ saæsÃre 'smin bhavati viralo bhÃjanaæ sad-gatÅnÃm | yenaitasmin niraya-nagara-dvÃram udghÃÂayantÅ vÃmÃk«ÅïÃæ bhavati kuÂilà bhrÆ-latà ku¤cikeva || BharSt_2.77 || k­Óa÷ kÃïa÷ kha¤ja÷ Óravaïa-rahita÷ puccha-vikalo vraïÅ pÆya-klinna÷ k­mi-kula-Óatair Ãv­ta-tanu÷ | k«udhà k«Ãmo jÅrïa÷ piÂharaka-kapÃlÃrpita-gala÷ ÓunÅm anveti Óvà hatam api ca hanty eva madana÷ || BharSt_2.78 || strÅ-mudrÃæ kusumÃyudhasya jayinÅæ sarvÃrtha-sampat-karÅæ ye mƬhÃ÷ pravihÃya yÃnti kudhiyo mithyÃ-phalÃnve«iïa÷ | te tenaiva nihatya nirdayataraæ nagnÅk­tà muï¬itÃ÷ kecit pa¤ca-ÓikhÅ-k­tÃÓ ca jaÂilÃ÷ kÃpÃlikÃÓ cÃpare || BharSt_2.79 || viÓvÃmitra-parÃÓara-prabh­tayo vÃtÃmbu-parïÃÓanÃste 'pi strÅ-mukha-paÇkajaæ sulalitaæ d­«Âvaiva mohaæ gatÃ÷ | ÓÃlyannaæ sa-gh­taæ payo-dadhi-yutaæ ye bhu¤jate mÃnavÃste«Ãm indriya-nigraho yadi bhaved vindhya÷ plavet sÃgare || BharSt_2.80 || parimala-bh­to vÃtÃ÷ ÓÃkhà navÃÇkura-koÂayo madhura-vidhurotkaïÂhÃ-bhÃja÷ priyà pika-pak«iïÃm | virala-virasa-svedodgÃrà vadhÆ-vadanendava÷ prasarati madhau dhÃtryÃæ jÃto na kasya guïodaya÷ || BharSt_2.81 || madhur ayaæ madhurair api kokilà kala-ravair malayasya ca vÃyubhi÷ | virahiïa÷ prahiïasti ÓarÅriïo vipadi hanta sudhÃpi vi«Ãyate || BharSt_2.82 || ÃvÃsa÷ kila-ki¤citasya dayitÃ-pÃrÓve vilÃsÃlasÃ÷ karïe kokila-kÃminÅ-kala-rava÷ smero latÃ-maï¬apa÷ | go«ÂhÅ sat-kavibhi÷ samaæ katipayair mugdhÃ÷ sudhÃæÓo÷ karÃ÷ ke«Ãæcit sukhayanti cÃtra h­dayaæ caitre vicitrÃ÷ k«apÃ÷ || BharSt_2.83 || pÃntha strÅ-virahÃnalÃhuti-kalÃm ÃtanvatÅ ma¤jarÅmÃkande«u pikÃÇganÃbhir adhunà sotkaïÂham Ãlokyate | apy ete nava-pÃÂalÃ-parimala-prÃg-bhÃra-pÃÂac-carà vÃnti-klÃnti-vitÃna-tÃnava-k­ta÷ ÓrÅkhaï¬a-ÓailÃnilÃ÷ || BharSt_2.84 || prathita÷ praïayavatÅnÃæ tÃvat padam Ãtanotu h­di mÃna÷ | bhavati na yÃvac candanataru- surabhir malaya-pavamÃna÷ || BharSt_2.85 || sahakÃra-kusuma-kesaranikara- bharÃmoda-mÆrcchita-dig-ante | madhura-madhura-vidhura-madhupe madhau bhavet kasya notkaïÂhà || BharSt_2.86 || acchÃccha-candana-rasÃrdratarà m­gÃk«yo dhÃrÃ-g­hÃïi kusumÃni ca kaumudÅ ca | mando marut sumanasa÷ Óuci harmya-p­«Âhaæ grÅ«me madaæ ca madanaæ ca vivardhayanti || BharSt_2.87 || srajo h­dy Ãmodà vyajana-pavanaÓ candra-kiraïÃ÷ parÃga÷ kÃsÃro malayaja-raja÷ ÓÅdhu viÓadam | Óuci÷ saudhotsaÇga÷ pratanu vasanaæ paÇkaja-d­Óo nidÃgha-rtÃv etad vilasati labhante suk­tina÷ || BharSt_2.88 || sudhÃ-Óubhraæ dhÃma sphurad-amala-raÓmi÷ ÓaÓadhara÷ priyÃ-vaktrÃmbhojaæ malayaja-rajaÓ cÃtisurabhi÷ | srajo h­dyÃmodÃs tad idam akhilaæ rÃgiïi jane karoty anta÷ k«obhaæ na tu vi«aya-saæsarga-vimukhe || BharSt_2.89 || taruïÅ-ve«oddÅpita-kÃmà vikasaj-jÃtÅ-pu«pa-sugandhi÷ | unnata-pÅna-payodhara-bhÃrà prÃv­Â tanute kasya na har«am || BharSt_2.90 || viyad-upacita-meghaæ bhÆmaya÷ kandalinyo nava-kuÂaja-kadambÃmodino gandhavÃhÃ÷ | Óikhi-kula-kala-kekÃrÃvaramyà vanÃntÃ÷ sukhinam asukhinaæ và sarvam utkaïÂhayanti || BharSt_2.91 || upari ghanaæ ghana-paÂalaæ tiryag girayo 'pi nartita-mayÆrÃ÷ | k«itir api kandala-dhavalà d­«Âiæ pathika÷ kva pÃtayati || BharSt_2.92 || ito vidyud-vallÅ-vilasitam ita÷ ketaki-taro÷ sphuran gandha÷ prodyaj-jalada-ninada-sphÆrjitam ita÷ | ita÷ keki-krŬÃ-kala-kala-rava÷ pak«mala-d­ÓÃæ kathaæ yÃsyanty ete viraha-divasÃ÷ sambh­ta-rasÃ÷ || BharSt_2.93 || asÆci-sa¤cÃre tamasi nabhasi prau¬ha-jaladadhvani- prÃj¤aæmanye patati p­«atÃnÃæ ca nicaye | idaæ saudÃminyÃ÷ kanaka-kamanÅyaæ vilasitaæ mudaæ ca mlÃniæ ca prathayati pathi svaira-sud­ÓÃm || BharSt_2.94 || ÃsÃreïa na harmyata÷ priyatamair yÃtuæ bahi÷ Óakyate ÓÅtotkampa-nimittam Ãyata-d­Óà gìhaæ samÃliÇgyate | jÃtÃ÷ ÓÅkara-ÓÅtalÃÓ ca marutor atyanta-kheda-cchido dhanyÃnÃæ bata durdinaæ sudinatÃæ yÃti priyÃ-saÇgame || BharSt_2.95 || ardhaæ suptvà niÓÃyÃ÷ sarabhasa-suratÃyÃsa-sanna-ÓlathÃÇgaprodbhÆtÃsahya- t­«ïo madhu-mada-nirato harmya-p­«Âhe vivikte | sambhoga-klÃnta-kÃntÃ-Óithila-bhuja-latÃ-varjitaæ karkarÅto jyotsnÃbhinnÃccha-dhÃraæ pibati na salilaæ ÓÃradaæ manda-puïya÷ || BharSt_2.96 || hemante dadhi-dugdha-sarpir aÓanà mäji«Âha-vÃso-bh­ta÷ kÃÓmÅra-drava-sÃndra-digdha-vapu«aÓ chinnà vicitrai ratai÷ | v­ttoru-stana-kÃminojana-k­tÃÓle«Ã g­hÃbhyantare tÃmbÆlÅ-dala-pÆga-pÆrita-mukhà dhanyÃ÷ sukhaæ Óerate || BharSt_2.97 || praduyat-prau¬ha-priyaÇgu-dyuti-bh­ti vikasat-kunda-mÃdyad-dvirephe kÃle prÃleya-vÃta-pracala-vilasitodÃra-mandÃra-dhÃmni | ye«Ãæ no kaïÂha-lagnà k«aïam api tuhina-k«oda-dak«Ã m­gÃk«Å tesÃm ÃyÃma-yÃmà yama-sadana-samà yÃminÅ yÃti yÆnÃm || BharSt_2.98 || cumbanto gaï¬a-bhittÅr alakavati mukhe sÅtk­tÃny ÃdadhÃnà vak«a÷-sÆtka¤cuke«u stana-bhara-pulakodbhedam ÃpÃdayanta÷ | ÆrÆ-nÃkampayanta÷ p­thu-jaghana-taÂÃt sraæsayanto 'æÓukÃni vyaktaæ kÃntÃ-janÃnÃæ viÂa-carita-bh­ta÷ ÓaiÓirà vÃnti vÃtÃ÷ || BharSt_2.99 || keÓÃnÃkulayan d­Óo mukulayan vÃso balÃd Ãk«ipannÃtanvan pulakodgamaæ prakaÂayann Ãvega-kampaæ Óanai÷ | bÃraæ bÃram udÃra-sÅtk­ta-k­to danta-cchadÃn pŬayan prÃya÷ ÓaiÓira e«a samprati marut kÃntÃsu kÃntÃyate || BharSt_2.100 || yady asya nÃsti ruciraæ tasmiæs tasya sp­hà manoj¤e 'pi | ramaïÅye 'pi sudhÃæÓau na mana÷-kÃma÷ sarojinyÃ÷ || BharSt_2.101 || vairÃgye saæcaraty eko nÅtau bhramati cÃpara÷ | Ó­ÇgÃre ramate kaÓcid bhuvi bhedÃ÷ parasparam || BharSt_2.102 || iti Óubhaæ bhÆyÃt | ______________________________________________________________________________ vairÃgya-Óatakam bhart­hare÷ cƬottaæsita-candra-cÃru-kalikÃ-ca¤cac-chikhÃ-bhÃsvaro lÅlÃ-dagdha-vilola-kÃma-Óalabha÷ Óreyo-daÓÃgre sphuran | anta÷-sphÆrjad-apÃra-moha-timira-prÃg-bhÃram uccÃÂayan Óveta÷-sadmani yoginÃæ vijayate j¤Ãna-pradÅpo hara÷ || BharSt_3.1 || bhrÃntaæ deÓam aneka-durga-vi«amaæ prÃptaæ na ki¤cit phalaæ tyaktvà jÃti-kulÃbhimÃnam ucitaæ sevà k­tà ni«phalà | bhuktaæ mÃna-vivarjitaæ para-g­he«v ÃÓaÇkayà kÃkavat t­«ïe j­mbhasi pÃpa-karma-piÓune nÃdyÃpi santu«yasi || BharSt_3.2 || utkhÃtaæ nidhi-ÓaÇkayà k«iti-talaæ dhmÃtà girer dhÃtavo nistÅrïa÷ saritÃæ patir n­patayo yatnena santo«itÃ÷ | mantrÃrÃdhana-tat-pareïa manasà nÅtÃ÷ ÓmaÓÃne niÓÃ÷ prÃpta÷ kÃïa-varÃÂako 'pi na mayà t­«ïe sakÃmà bhava || BharSt_3.3 || khalÃlÃpÃ÷ sau¬hÃ÷ katham api tad-ÃrÃdhana-parairnig­hyÃntar- bëpaæ hasitam api ÓÆnyena manasà | k­to vitta-stambha-pratihata-dhiyÃm a¤jalir api tvam ÃÓe moghÃÓe kima aparam ato nartayasi mÃm || BharSt_3.4 || amÅ«Ãæ prÃïÃnÃæ tulita-visinÅ-patra-payasÃæ k­te kiæ nÃsmÃbhir vigalita-vivekair vyavasitam | yad-ìhyÃnÃm agre draviïa-mada-ni÷saæj¤a-manasÃæ k­taæ mÃva-vrŬair nija-guïa-kathÃ-pÃtakam api || BharSt_3.5 || k«Ãntaæ na k«amayà g­hocita-sukhaæ tyaktaæ na santo«ata÷ so¬ho du÷saha-ÓÅta-tÃpa-pavana-kleÓo na taptaæ tapa÷ | dhyÃtaæ vittam ahar-niÓaæ nityamita-prÃïair na Óambho÷ padaæ tat-tat-karma k­taæ yad eva munibhis tais tai÷ phalair va¤citÃ÷ || BharSt_3.6 || bhogà na bhuktà vayam eva bhuktÃs tapo na taptaæ vayam eva taptÃ÷ | kÃlo na yÃto vayam eva yÃtÃst­«ïà na jÅrïà vayam eva jÅrïÃ÷ || BharSt_3.7 || balibhir mukham ÃkrÃntaæ palitenÃÇkitaæ Óira÷ | gÃtrÃïi ÓithilÃyante t­«ïaikà taruïÃyate || BharSt_3.8 || viveka-vyÃkoÓe vidadhati same ÓÃmyati t­«Ã pari«vaÇge tuÇge prasaratitarÃæ sà pariïatà | jarÃjÅrïaiÓvarya-grasana-gahanÃk«epa-k­païast­«ÃpÃtraæ yasyÃæ bhavati marutÃm apy adhipati÷ || BharSt_3.8*1 || niv­ttà bhogecchà puru«a-bahu-mÃno 'pi galita÷ samÃnÃ÷ svar-yÃtÃ÷ sapadi suh­do jÅvita-samÃ÷ | Óanair ya«Ây utthÃnaæ ghana-timira-ruddhe ca nayane aho mƬha÷ kÃyas tad api maraïÃpÃya-cakita÷ || BharSt_3.9 || ÃÓà nÃma nadÅ manoratha-jalà t­«ïÃ-taraÇgÃkulà rÃga-grÃhavatÅ vitarka-vihagà dhairya-druma-dhvaæsinÅ | mohÃvarta-sudustarÃtigahanà prottuÇga-cintÃ-taÂÅ tasyÃ÷ para-gatà viÓuddham alaso nandanti yogÅÓvarÃ÷ || BharSt_3.10 || na saæsÃrotpannaæ caritam anupaÓyÃmi kuÓalaæ vipÃka÷ puïyÃnÃæ janayati bhayaæ me vim­Óata÷ | mahadbhi÷ puïyaughaiÓ cira-parig­hÅtÃÓ ca vi«ayà mahÃnto jÃyante vyasanam iva dÃtuæ vi«ayiïÃm || BharSt_3.11 || avaÓyaæ yÃtÃraÓ cirataram u«itvÃpi vi«ayà viyoge ko bhedas tyajati na jano yat svayam amÆn | vrajanta÷ svÃtantryÃd atula-paritÃpÃya manasa÷ svayaæ tyaktà hy ete Óama-sukham anantaæ vidadhati || BharSt_3.12 || brahma-j¤Ãna-viveka-nirmala-dhiya÷ kurvanty aho du«karaæ yan mu¤canty upabhoga-bhäjy api dhanÃny ekÃntato ni÷sp­hÃ÷ | samprÃtÃn na purà na samprati na ca prÃptau d­¬ha-pratyayÃn vächÃ-mÃtra-parigrahÃn api paraæ tyaktuæ na Óaktà vayam || BharSt_3.13 || dhanyÃnÃæ giri-kandare«u vasatÃæ jyoti÷ paraæ dhyÃyatÃmÃnandÃÓru- jalaæ pibanti Óakunà ni÷ÓaÇkam aÇkeÓayÃ÷ | asmÃkaæ tu manorathoparacita-prÃsÃda-vÃpÅ-taÂakrŬÃ- kÃnana-keli-kautuka-ju«Ãm Ãyu÷ paraæ k«Åyate || BharSt_3.14 || bhik«Ã-Óataæ tad api nÅrasam eka-bÃraæ Óayyà ca bhÆ÷ parijano nija-deha-mÃtram | vastraæ viÓÅrïa-Óata-khaï¬a-mayÅ ca kanthà hà hà tathÃpi vi«ayà na parityajanti || BharSt_3.15 || stanau mÃæsa-granthÅ kanaka-kalaÓÃv ity upamitÅ mukhaæ Óle«mÃgÃraæ tad api ca ÓaÓÃÇkena tulitam | sravan-mÆtra-klinnaæ kari-vara-Óira-spardhi jaghanaæ muhur nindyaæ rÆpaæ kavi-jana-viÓe«air guru-k­tam || BharSt_3.16 || eko rÃgi«u rÃjate priyatamÃ-dehÃrdha-hÃrÅ haro nÅrÃge«u jano vimukta-lalanÃsaÇgo na yasmÃt para÷ | durvÃra-smara-bÃïa-pannaga-vi«a-vyÃbiddha-mugdho jana÷ Óe«a÷ kÃma-vi¬ambitÃn na vi«ayÃn bhoktuæ na moktuæ k«ama÷ || BharSt_3.17 || ajÃnan dÃhÃtmyaæ patatu Óalabhas tÅvra-dahane sa mÅno 'py aj¤ÃnÃd ba¬iÓa-yutam aÓnÃtu piÓitam | vijÃnanto 'py ete vayam iha viyaj jÃla-jaÂilÃn na mu¤cÃma÷ kÃnÃm ahaha gahano moha-mahimà || BharSt_3.18 || t­«Ã Óu«yaty Ãsye pibati salilaæ ÓÅta-madhuraæ k«udhÃrta÷ ÓÃlyannaæ kavalayati mÃæsÃdi-kalitam | pradÅpte kÃmÃgnau sud­¬hataram ÃliÇgati vadhÆæ pratÅkÃraæ vyÃdha÷ sukham iti viparyasyati jana÷ || BharSt_3.19 || tuÇgaæ veÓma sutÃ÷ satÃm abhimatÃ÷ saÇkhyÃtigÃ÷ sampada÷ kalyÃïÅ dayità vayaÓ ca navam ity aj¤Ãna-mƬho jana÷ | matvà viÓvam anaÓvaraæ niviÓate saæsÃra-kÃrÃ-g­he saæd­Óya k«aïa-bhaÇguraæ tad akhilaæ dhanyas tu sannyasyati || BharSt_3.20 || dÅnà dÅna-mukhai÷ sadaiva ÓiÓukairÃk­«Âa-jÅrïÃmbarà kroÓadbhi÷ k«udhitair niranna-vidhurà d­Óyà na ced gehinÅ | yÃc¤Ã-bhaÇga-bhayena gadgada-gala-truÂyad-vilÅnÃk«araæ ko dehÅti vadet sva-dagdha-jaÂharasyÃrthe manasvÅ pumÃn || BharSt_3.21 || abhimata-mahÃmÃna-granthi-prabheda-paÂÅyasÅ gurutara-guïa-grÃmÃbhoja-sphuÂojjvala-candrikà | vipula-vilal-lajjÃ-vallÅ-vitÃna-kuÂhÃrikà jaÂhara-piÂharÅ duspureyaæ karoti vi¬ambanam || BharSt_3.22 || puïye grÃme vane và mahati sita-paÂac-channa-pÃlÅ kapÃliæ hy ÃdÃya nyÃya-garbha-dvija-huta-huta-bhug dhÆma-dhÆmropakaïÂhe | dvÃraæ dvÃraæ pravi«Âo varam udara-darÅ-pÆraïÃya k«udhÃrto mÃnÅ prÃïai÷ sanÃtho na punar anudinaæ tulya-kulyesu dÅna÷ || BharSt_3.23 || gaÇgÃ-taraÇga-kaïa-ÓÅkara-ÓÅtalÃni vidyÃdharÃdhyu«ita-cÃru-ÓilÃ-talÃni | sthÃnÃni kiæ himavata÷ pralayaæ gatÃni yat sÃvamÃna-para-piï¬a-ratà manu«yÃ÷ || BharSt_3.24 || kiæ kandÃ÷ kandarebhya÷ pralayam upagatà nirjharà và giribhya÷ pradhvastà và tarubhya÷ sarasa-gala-bh­to valkalinyaÓ ca ÓÃkhÃ÷ | vÅk«yante yan mukhÃni prasabham apagata-praÓrayÃïÃæ khalÃnÃæ du÷khÃpta-svalpa-vitta-smaya-pavana-vaÓÃnartita-bhrÆ-latÃni || BharSt_3.25 || puïyair mÆla-phalais tathà praïayinÅæ v­ttiæ kuru«vÃdhunà bhÆ-ÓayyÃæ nava-pallavair ak­païair utti«Âha yÃvo vanam | k«udrÃïÃm aviveka-mƬha-manasÃæ yatreÓvarÃïÃæ sadà vitta-vyÃdhi-vikÃra-vihvala-girÃæ nÃmÃpi na ÓrÆyate || BharSt_3.26 || phalaæ svecchÃ-labhyaæ prativanam akhedaæ k«itiruhÃæ paya÷ sthÃne sthÃne ÓiÓira-madhuraæ puïya-saritÃm | m­du-sparÓà Óayyà sulalita-latÃ-pallava-mayÅ sahante santÃpaæ tad api dhaninÃæ dvÃri k­païÃ÷ || BharSt_3.27 || ye vartante dhana-pati-pura÷ prÃrthanÃ-du÷kha-bhÃjo ye cÃlpatvaæ dadhati vi«ayÃk«epa-paryÃpta-buddhe÷ | te«Ãm anta÷-sphurita-hasitaæ vÃsarÃïi smareyaæ dhyÃna-cchede Óikhari-kuhara-grÃva-ÓayyÃ-ni«aïïa÷ || BharSt_3.28 || ye santo«a-nirantara-pramuditas te«Ãæ na bhinnà mudo ye tv anye dhana-lubdha-saÇkala-dhiyas tesÃæ na t­«ïÃhatà | itthaæ kasya k­te kuta÷ sa vidhinà kÅd­k-padaæ sampadÃæ svÃtmany eva samÃpta-hema-mahimà merur na me rocate || BharSt_3.29 || bhik«ÃhÃram adainyam apratisukhaæ bhÅticchidaæ sarvato durmÃtsarya-madÃbhimÃna-mathanaæ du÷khaugha-vidhvaæsanam | sarvatrÃnvaham aprayatna-sulabhaæ sÃdhu-priyaæ pÃvanaæ Óambho÷ satram avÃyam ak«aya-nidhiæ Óaæsanti yogÅÓvarÃ÷ || BharSt_3.30 || bhoge rogamayaæ kule cyuti-bhayaæ vitte n­pÃlÃd bhayaæ mÃne dhainya-bhayaæ bale ripu-bhayaæ rÆpe jarÃya bhayam | ÓÃstre vÃdibhayaæ guïe khala-bhayaæ kÃye k­tÃntÃd bhayaæ sarvaæ vastu bhayÃnvitaæ bhuvi nÌïÃæ vairÃgyam evÃbhayam || BharSt_3.31 || ÃkrÃntaæ maraïena janma jarasà cÃtyujjvalaæ yauvanaæ santo«o dhana-lipsayà Óama-mukhaæ prau¬hÃÇganÃ-vibhramai÷ | lokair matsaribhir guïà vana-bhuvo vyÃlair n­pà durjanair asthairyeïa vibhÆtayo 'py apahatà grastaæ na kiæ kena và || BharSt_3.32 || Ãdhi-vyÃdhi-Óatair janasya vividhair Ãrogyam unmÆlyate lak«mÅr yatra patanti tatra viv­ta-dvÃrà iva vyÃpada÷ | jÃtaæ jÃtam avaÓyam ÃÓu vivaÓaæ m­tyu÷ karoty ÃtmasÃt tat kiæ tena niraÇkuÓena vidhinà yan nirmitaæ susthiram || BharSt_3.33 || bhogÃs tuÇgataraÇga-bhaÇga-taralÃ÷ prÃïÃ÷ k«aïa-dhvaæsina÷ stokÃny eva dinÃni yauvana-sukhaæ sphÆrti÷ priyÃsu sthità | tat-saæsÃram asÃram eva nikhilaæ buddhvà budhà bodhakà lokÃnugraha-peÓalena manasà yatna÷ samÃdhÅyatÃm || BharSt_3.34 || bhogà megha-vitÃna-madhya-vilasat-saudÃminÅ-ca¤calà Ãyur vÃyu-vighaÂÂitÃbja-paÂalÅ-lÅnÃmbuvad bhaÇguram | lÅlà yauvana-lÃlasÃs tanubh­tÃm ity Ãkalayya drutaæ yoge dhairya-samÃdhi-siddhi-sulabhe buddhiæ vidadhvaæ budhÃ÷ || BharSt_3.35 || Ãyu÷ kallola-lolaæ katipaya-divasa-sthÃyinÅ yauvana-ÓrÅr arthÃ÷ saÇkalpa-kalpà ghana-samaya-ta¬id-vibhramà bhoga-pÆgÃ÷ | kaïÂhÃÓle«opagƬha tad api ca na ciraæ yat priyÃbha÷ praïÅtaæ brahmaïy Ãsakta-città bhavata bhavamayÃmbhodhi-pÃraæ tarÅtum || BharSt_3.36 || k­cchreïÃmedhya-madhye niyamita-tanubhi÷ sthÅyate garbha-vÃse kÃntÃ-viÓle«a-du÷kha-vyatikara-vi«amo yauvane copabhoga÷ | vÃmÃk«ÅïÃm avaj¤Ã-vihasita-vasatir v­ddha-bhÃvo 'nyasÃdhu÷ saæsÃre re manu«yà vadata yadi sukhaæ svalpam apy asti ki¤cit || BharSt_3.37 || vyÃghrÅva ti«Âhati jarà paritarjayantÅ rogÃÓ ca Óatrava iva praharanti deham | Ãyu÷ parisravanti bhinna-ghaÂÃ-divÃmbho lokas tathÃpy ahitam ÃcaratÅti citram || BharSt_3.38 || bhogà bhaÇgura-v­ttayo bahuvidhÃs tair eva cÃyaæ bhavastat kasyeha k­te paribhramata re lokÃ÷ k­taæ ce«Âatai÷ | ÃÓÃ-pÃÓa-ÓatÃpaÓÃnti-viÓadaæ ceta÷-samÃdhÅyatÃæ kÃmotpatti-vaÓÃt svadhÃmani yadi Óraddeyam asmad-vaca÷ || BharSt_3.39 || sakhe dhanyÃ÷ kecit truÂita-bhava-bandha-vyatikarà vanÃnte cittÃntar-vi«am avi«ayÃÓÅt-vi«a-gatÃ÷ | Óarac-candra-jyotsnÃdhavala-gaganÃbhoga-subhagÃæ nayante ye rÃtriæ suk­ta-caya-cintaika-ÓaraïÃ÷ || BharSt_3.39*1 || brahmendrÃdi-marud-gaïÃæs t­ïa-kaïÃn yatra sthito manyate yat-svÃdÃd virasà bhavanti vibhavÃs trailokya-rÃjyÃdaya÷ | bhoga÷ ko 'pi sa eva eka paramo nityodito j­mbhate bho÷ sÃdho k«aïa-bhaÇgure tad itare bhoge ratiæ mà k­thÃ÷ || BharSt_3.40 || sà ramyà nagarÅ mahÃn sa n­pati÷ sÃmanta-cakraæ ca tat pÃrÓve tasya ca sà vidagdha-pari«at tÃÓ candra-bimbÃnanÃ÷ | udv­tta÷ sa rÃja-putra-nivahas te vandinas tÃ÷ kathÃ÷ sarvaæ yasya vaÓÃd agÃt sm­ti-pathaæ kÃlÃya tasmai nama÷ || BharSt_3.41 || yatrÃneka÷ kvacid api g­he tatra ti«Âhaty athaiko yatrÃpy ekas tad anu bahavas tatra naiko 'pi cÃnte | itthaæ nayau rajani-divasau lolayan dvÃv ivÃk«au kÃla÷ kalyo bhuvana-phalake kra¬ati prÃïi-ÓÃrai÷ || BharSt_3.42 || Ãdityasya gatÃgatair aharaha÷ saæk«Åyate jÅvitaæ vyÃpÃrair bahu-kÃrya-bhÃra-gurubhi÷ kÃlo 'pi na j¤Ãyate | d­«Âvà janma-jarÃ-vipatti-maraïaæ trÃsaÓ ca notpadyate pÅtvà mohamayÅæ pramÃda-madirÃm unmatta-bhÆtaæ jagat || BharSt_3.43 || rÃtri÷ saiva puna÷ sa eva divaso matvà mudhà jantavo dhÃvanty udyaminas tathaiva nibh­ta-prÃrabdha-tat-tat-kriyÃ÷ | vyÃpÃrai÷ punar-ukta-bhÆta-vi«ayair itthaæ vidhenÃmunà saæsÃreïa kadarthità vayam aho mohÃn na lajjÃmahe || BharSt_3.44 || na dhyÃnaæ padam ÅÓvarasya vidhivat saæsÃra-vicchittaye svarga-dvÃra-kapÃÂa-pÃÂana-paÂur dharmo 'pi nopÃrjita÷ | nÃrÅ-pÅna-payodharoru-yugalaæ svapne 'pi nÃliÇgitaæ mÃtu÷ kevalam eva yauvana-vana-cchede kuÂhÃrà vayam || BharSt_3.45 || nÃbhyastà prativÃdi-v­nda-damanÅ vidyà vinÅtocità kha¬gÃgrai÷ kari-kumbha-pÅÂha-dalanair nÃkaæ na nÅtaæ yaÓa÷ | kÃntÃkomala-pallavÃdhara-rasa÷ pÅto na candrodaye tÃruïyaæ gatam eva ni«phalam aho ÓÆnyÃlaye dÅpavat || BharSt_3.46 || vidyà nÃdhigatà kalaÇka-rahità vittaæ ca nopÃrjitaæ ÓuÓrÆ«Ãpi samÃhitena manasà pitror na sampÃdità | ÃlolÃyata-locanÃ÷ priyatamÃ÷ svapne 'pi nÃliÇgitÃ÷ kÃlo 'yaæ para-piï¬a-lolupatayà kÃkair iva preryate || BharSt_3.47 || vayaæ yebhyo jÃtÃÓ cira-parigatà eva khalu te samaæ yai÷ saæv­ddhÃ÷ sm­ti-vi«ayatÃæ te 'pi gamitÃ÷ | idÃnÅm ete sma÷ pratidivasam Ãsanna-patanà gatÃs tulyÃvasthÃæ sikatilanadÅ-tÅra-tarubhi÷ || BharSt_3.48 || Ãyur var«a-Óataæ nÌïÃæ parimitaæ rÃtrau tad-ardhaæ gataæ tasyÃrdhasya parasya cÃrdham aparaæ bÃlatva-v­ddhatvayo÷ | Óe«aæ vyÃdhi-viyoga-du÷kha-sahitaæ sevÃdibhir nÅyate jÅve vÃrita-raÇga-ca¤calatare saukhyaæ kuta÷ prÃïinÃm || BharSt_3.49 || k«aïaæ bÃlo bhÆtvà k«aïam pai yuvà kÃma-rasika÷ k«aïaæ vittair hÅna÷ k«aïam api ca sampÆrïa-vibhava÷ | jarÃ-jÅrïair aÇgair naÂa iva balÅ-maï¬ita-tanÆr nara÷ saæsÃrÃnte viÓati yamadhÃnÅya-vanikÃm || BharSt_3.50 || tvaæ rÃjà vayam apy upÃsita-guru-praj¤ÃbhimÃnonnatÃ÷ khyÃtas tvaæ vibhavair yaÓÃæsi kavayo dik«u pratanvanti na÷ | itthaæ mÃna-dhanÃti-dÆram ubhayor apy Ãvayor antaraæ yady asmÃsu parÃÇmukho 'si vayam apy ekÃntato ni÷sp­hà || BharSt_3.51 || arthÃnÃm ÅÓi«e tvaæ vayam api ca girÃm ÅÓmahe yÃvad arthaæ ÓÆras tvaæ vÃdi-darpa-vyupaÓamana-vidhÃva-k«ayaæ pÃÂavaæ na÷ | sevante tvÃæ dhanìhyà matimalahatayemÃm api Órotu-kÃmÃmayy apy Ãsthà na te cet tvayi mama nitarÃm eva rÃjann anÃsthà || BharSt_3.52 || vayam iha paritu«Âà valkalais tvaæ dukÆlai÷ sama iha parito«o nirviÓe«o viÓe«a÷ | sa tu bhavatu daridro yasya t­«ïà viÓÃlà manasi ca paritu«Âe ko 'rthavÃn ko daridra÷ || BharSt_3.53 || phalam alam aÓanÃya svÃdu pÃnÃya toyaæ k«itir api ÓayanÃrthaæ vÃsase valkalaæ ca | nava-ghana-madhupÃna-bhrÃnta-sarvendriyÃïÃmavinayam anumantuæ notsahe durjanÃnÃm || BharSt_3.54 || aÓnÅmahi vayaæ bhik«Ãm ÃÓÃvÃso vasÅmahi | ÓayÅmahi mahÅ-p­«Âhe kurvÅmahi kim ÅÓvarai÷ || BharSt_3.55 || na naÂà nà viÂà na gÃyakà na ca sabhyetara-vÃda-cu¤cava÷ | n­pam Åk«itum atra ke vayaæ stana-bhÃrÃn amità na yo«ita÷ || BharSt_3.56 || vipula-h­dayair ÅÓair etaj jagaj janitaæ purà vidh­tam aparair dattaæ cÃnyair vijitya t­ïaæ yathà | iha hi bhuvanÃny anyair dhÅrÃÓ caturdaÓa bhu¤jate katipaya-pura-svÃmye puæsÃæ ka e«a mada-jvara÷ || BharSt_3.57 || abhuktÃyÃæ yasyÃæ k«aïam api na yÃtaæ n­pa-Óatair dhuvas tasyà lÃbhe ka iva bahumÃna÷ k«iti-bh­tÃm | tad-aæÓasyÃpy aæÓe tad-avaya-leÓe 'pi patayo vi«Ãde kartavye vidadhati ja¬Ã÷ pratyuta mudam || BharSt_3.58 || m­t-piï¬o jala-rekhayà bala-yati÷ sarvo 'py ayaæ nanv aïu÷ svÃæÓÅk­tya sa eva saÇgara-Óatai rÃj¤Ãæ gaïà bhu¤jate | ye dadyur dadato 'thavà kim aparaæ k«udrà daridraæ bh­Óaæ dhig dhik tÃn puru«ÃdhamÃn dhanakaïÃn vächanti tebhyo 'pi ye || BharSt_3.59 || sa jÃta÷ ko 'py ÃsÅn madana-ripuïà mÆrdhni dhavalaæ kapÃlaæ yasyoccair vinihitam alaÇkÃra-vidhaye | n­bhi÷ prÃïa-trÃïa-pravaïa-matibhi÷ kaiÓcid adhunà namadbhi÷ ka÷ puæsÃm ayam atula-darpa-jvara-bhara÷ || BharSt_3.60 || pare«Ãæ cetÃæsi pratidivasam ÃrÃdhya bahudhà prasÃdaæ kiæ netuæ viÓasi h­daya kleÓa-kalitam | prasanne tvayy anta÷-savayamudita-cintÃmaïi-gaïo vivikta÷ saÇkalpa÷ kim abhila«itaæ pu«yati na te || BharSt_3.61 || satyÃm eva trilokÅ-sariti hara-ÓiraÓ cumbinÅvac chaÂÃyÃæ sad-v­ttiæ kalpayantyÃæ baÂa-viÂapa-bhavair valkalai÷ sat-phalaiÓ ca | ko 'yaæ vidvÃn vipatti-jvara-janita-rujÃtÅva-du÷khÃsikÃnÃæ vaktraæ vÅk«eta du÷sthe yadi hi na vibh­yÃt sve kuÂumbe 'nukampÃm || BharSt_3.61*1 || paribhramasi kiæ mudhà kvacana citta viÓrÃmyatÃæ svayaæ bhavati yad yathà bhavati tat tathà nÃnyathà | atÅtam ananusmarann api ca bhÃvya-saÇkalpayannatarkita- samÃgamÃnubhavÃmi bhoganÃham || BharSt_3.62 || etasmÃd viramendriyÃrtha-gahanÃdÃyÃsakÃd ÃÓrayaÓreyo- mÃrgam aÓe«a-du÷kha-Óamana-vyÃpÃra-dak«aæ k«aïÃt | svÃtmÅbhÃvam upaihi santyaja nijÃæ kallola-lolaæ gatiæ mà bhÆyo bhaja bhaÇgurÃæ bhava-ratiæ ceta÷ prasÅdÃdhunà || BharSt_3.63 || mohaæ mÃrjaya tÃm upÃrjaya ratiæ candrÃrdha-cƬÃmaïau ceta÷ svarga-taraÇgiïÅ-taÂa-bhuvÃm ÃsaÇgam aÇgÅkuru | ko và vÅci«u budbude«u ca ta¬il-lekhÃsu ca ÓrÅ«u ca jvÃlÃgre«u ca pannage«u sarid-vege«u ca ca-pratyaya÷ || BharSt_3.64 || cetaÓ cintaya mà ramÃæ sak­d imÃm asthÃyinÅm Ãsthayà bhÆpÃla-bhrukuÂÅ-kuÂÅ-viharaïa-vyÃpÃra-païyÃÇganÃm | kanthÃ-ka¤cukina÷ praviÓya bhavana-dvÃrÃïi vÃrÃïasÅrathyÃ- paÇkti«u pÃïi-pÃtra-patitÃæ bhik«Ãm apek«Ãmahe || BharSt_3.65 || agre gÅtaæ sarasa-kavaya÷ pÃrÓvayor dÃk«iïÃtyÃ÷ paÓcÃl lÅlÃvalaya-raïitaæ cÃmara-grÃhiïÅnÃm | yady asty evaæ kuru bhava-rasÃsvÃdane lampaÂatvaæ no cec ceta÷ praviÓa sahasà nirvikalpe samÃdhau || BharSt_3.66 || prÃptÃ÷ Óriya÷ sakala-kÃma-dudhÃs tata÷ kiæ nyastaæ padaæ Óirasi vidvi«atÃæ tata÷ kim | sampÃditÃ÷ praïayino vibhavais tata÷ kiæ kalpaæ sthitÃs tanubh­tÃæ tanavas tata÷ kim || BharSt_3.67 || bhaktir bhave maraïa-janma-bhayaæ h­di-sthaæ sneho na bandhu«u na manmathajà vikÃrÃ÷ | saæsarja do«a-rahità vijayà vanÃntà vairÃgyam asti kim ita÷ paramarthanÅyam || BharSt_3.68 || tasmÃd anantam ajaraæ paramaæ vikÃsi tad brahma cintaya kim ebhir asad-vikalpai÷ | yasyÃnu«aÇgiïa ime bhuvanÃdhipatyabhogÃdaya÷ k­païa-loka-matà bhavanti || BharSt_3.69 || pÃtÃlam ÃviÓasi yÃsi nabho vilaÇghya diÇ-maï¬alaæ bhramasi mÃnasa cÃpalena | bhrÃntyÃpi jÃtu vimalaæ katham ÃtmanÅnaæ na brahma saæsarasi virv­timm e«i yena || BharSt_3.70 || kiæ vedai÷ sm­tibhi÷ purÃïa-paÂhanai÷ ÓÃstrair mahÃ-vistarai÷ svarga-grÃma-kuÂÅ-nivÃsa-phaladai÷ karma-kriyÃ-vibhramai÷ | muktvaikaæ bhava-du÷kha-bhÃra-racanÃ-vidhvaæsa-kÃlÃnalaæ svÃtmÃnanda-pada-praveÓa-kalanaæ Óesair vÃïig-v­ttibhi÷ || BharSt_3.71 || nÃyaæ te samayo rahasyam adhunà nidrÃti nÃtho yadi sthitvà drak«yati kupyati prabhur iti dvÃre«u ye«Ãæ vaca÷ | cetas tÃn apahÃya yÃhi bhavanaæ devasya viÓveÓitur nirdauvÃrika-nirdayokty-aparu«aæ ni÷soma-Óarma-pradam || BharSt_3.71*1 || yato meru÷ ÓrÅmÃn nipatati yugÃntÃgni-valita÷ samudrÃ÷ Óu«yanti pracura-makara-grÃha-nilayÃ÷ | dharà gacchaty antaæ dharaïi-dhara-pÃdair api dh­tà ÓarÅre kà vÃrtà karikalabha-karïÃgra-capale || BharSt_3.72 || gÃtraæ saÇkucitaæ gatir vigalità bhra«Âà ca dantÃvalir d­«Âir nak«yati vardhate vadhiratà vaktraæ ca lÃlÃyate | vÃkyaæ nÃdriyate ca bÃndhava-jano bhÃryà na ÓuÓrÆ«ate hà ka«Âaæ puru«asya jÅrïa-vayasa÷ putro 'py amitrÃyate || BharSt_3.73 || varïaæ sitaæ Óirasi vÅk«ya ÓiroruhÃïÃæ sthÃnaæ jarÃ-paribhavasya tadà pumÃæsam | ÃropitÃæsthi-Óatakaæ parih­tya yÃnti caï¬Ãla-kÆpam iva dÆrataraæ taruïya÷ || BharSt_3.74 || yÃvat svastham idaæ ÓarÅram arujaæ yÃvac ca dÆre jarà yÃvac cendriya-Óaktir apratihatà yÃvat k«ayo nÃyu«a÷ | Ãtma-Óreyasi tÃvad eva vidu«Ã kÃrya÷ prayatno mahÃn sandÅpte bhavane tu kÆpa-khananaæ pratyudyama÷ kÅd­Óa÷ || BharSt_3.75 || tapasyanta÷ santa÷ kim adhinivasÃma÷ sura-nadÅæ guïodÃrÃn dÃrÃn uta paricarÃma÷ savinayam | pibÃma÷ ÓÃstraughÃnuta-vividha-kÃvyÃm­ta-rasÃn na vidma÷ kiæ kurma÷ katipaya-nime«Ãyu«i jane || BharSt_3.76 || durÃrÃdhyÃÓ cÃmÅ turaga-cala-cittÃ÷ k«itibhujo vayaæ tu sthÆlecchÃ÷ sumahati phale baddha-manasa÷ | jarà dehaæ m­tyur harati dayitaæ jÅvitam idaæ sakhe nÃnyac chreyo jagati vidu«e 'nyatra tapasa÷ || BharSt_3.77 || mÃne mlÃyini khaï¬ite ca vasuni vyarthe prayÃte 'rthini k«Åïe bandhu-jane gate parijane na«Âe Óanair yauvane | yuktaæ kevalam etad eva sudhiyÃæ yaj jahnu-kanyÃ-paya÷pÆtÃgrÃva- girÅndra-kandara-taÂÅ-ku¤je nivÃsa÷ kvacit || BharSt_3.78 || ramyÃÓ candra-marÅcayas t­ïavatÅ ramyà vanÃnta-sthalÅ ramyaæ sÃdhu-samÃgamÃgata-sukhaæ kÃvye«u ramyÃ÷ kathÃ÷ | kopopÃhita-bëpa-bindu-taralaæ ramyaæ priyÃyà mukhaæ sarvaæ ramyam anityatÃm upagate citte na ki¤cit puna÷ || BharSt_3.79 || ramyaæ harmya-talaæ na kiæ vasataye Óravyaæ na geyÃdikaæ kiæ và prÃïa-samÃsamÃgama-sukhaæ naivÃdhika-prÅtaye | kintu bhrÃnta-pataÇga-k«apavanavyÃlola-dÅpÃÇkuracchÃyÃ- ca¤calam Ãkalayya sakalaæ santo vanÃntaæ gatÃ÷ || BharSt_3.80 || à saæsÃrÃt tribhuvanam idaæ cinvatÃæ tÃt tÃd­ÇnaivÃsmÃkaæ nayana-padavÅæ Órotra-mÃrgaæ gato và | yo 'yaæ dhatte vi«aya-kariïo gìha-gƬhÃbhimÃnak«ÅvasyÃnta÷- karaïa-kariïa÷ saæyamÃlÃna-lÅlÃm || BharSt_3.81 || yad etat svacchandaæ viharaïam akÃrpaïyam aÓanaæ sahÃryai÷ saævÃsa÷ Órutam upaÓamaika-vrata-phalam | mano manda-spandaæ bahir api cirasyÃpi vim­Óanna jÃne kasyai«Ã pariïatir udÃrasya tapasa÷ || BharSt_3.82 || jÅrïà eva manorathÃÓ ca h­daye yÃtaæ ca tad yauvanaæ hantÃÇge«u guïÃÓ bandhya-phalatÃæ yÃtà guïaj¤air vinà | kiæ yuktaæ sahasÃbhyupaiti balavÃn kÃla÷ k­tÃnto 'k«amÅ hà j¤Ãtaæ madanÃntakÃÇghri-yugalaæ muktvÃsti nÃnyo gati÷ || BharSt_3.83 || maheÓvare và jagatÃm adhÅÓvare janÃrdane và jagad-antarÃtmani | na vastu-bheda-pratipattir asti me tathÃpi bhaktis taruïendu-Óekhare || BharSt_3.84 || sphurat-sphÃra-jyotsnÃdhavalita-tale kvÃpi puline sukhÃsÅnÃ÷ ÓÃnta-dhvantisu rajanÅ«u dyu-sarita÷ | bhavÃbhogodvignÃ÷ Óiva Óiva Óivety uccavacasa÷ kadà yÃsyÃmo 'targata-bahula-bëpÃkula-daÓÃm || BharSt_3.85 || mahÃdevo deva÷ sarid api ca sai«Ã sura-saridguhà evÃgÃraæ vasanam api tà eva harita÷ | suh­dà kÃlo 'yaæ vratm idam adainya-vratam idaæ kiyad và vak«yÃmo vaÂa-viÂapa evÃstu dayità || BharSt_3.- || vitÅrïe sarvasve taruïa-karuïÃ-pÆrïa-h­dayÃ÷ smaranta÷ saæsÃre viguïa-pariïÃmÃæ vidhi-gatim | vayaæ puïyÃraïye pariïata-Óarac-candra-kiraïÃs triyÃmà nesyÃmo hara-caraïa-cintaika-ÓaraïÃ÷ || BharSt_3.86 || kadà vÃrÃïasyÃm amara-taÂinÅ-rodhasi vasan vasÃna÷ kaupÅnaæ Óirasi nidadhÃno '¤jali-puÂam | aye gaurÅnÃtha tripurahara Óambho trinayana prasÅdetyÃkroÓan nimi«am iva ne«yÃmi divasÃn || BharSt_3.87 || udyÃne«u vicitra-bhojana-vidhis tÅvrÃtitÅvraæ tapa÷ kaupÅnÃvaraïaæ suvastram amitaæ bhik«ÃÂanaæ maï¬anam | Ãsannaæ maraïaæ ca maÇgala-samaæ yasyÃæ samutpadyate tÃæ kÃÓÅæ parih­tya hanta vibudhair anyatra kiæ sthÅyate || BharSt_3.- || snÃtvà gÃÇgai÷ payobhi÷ Óuci-kusuma-phalair arcayitvà vibho tvà dhyeye dhyÃnaæ niveÓya k«iti-dhara-kuhara-grÃva-paryaÇka-mÆle | ÃtmÃrÃma÷ phalÃÓÅ guru-vacana-ratas tvat-prasÃdÃt smarÃre du÷khaæ mok«ye kadÃhaæ sama-kara-caraïe puæsi sevÃsamuttham || BharSt_3.88 || ekÃkÅ ni÷sp­ha÷ ÓÃnta÷ pÃïipÃtro digambara÷ | kadà Óambho bhavi«yÃmi karma-nirmÆlana-k«ama÷ || BharSt_3.89 || pÃïiæ pÃtrayatÃæ nisarga-Óucinà bhaik«eïa santu«yatÃæ yatra kvÃpi ni«ÅdatÃæ bahu-t­ïaæ viÓvaæ muhu÷ paÓyatÃm | atyÃge 'pi tanor akhaï¬a-paramÃnandÃvabodha-sp­Óà madhvà ko 'pi Óiva-prasÃda-sulabha÷ sampatsyate yoginÃm || BharSt_3.90 || kaupÅnaæ Óata-khaï¬a-jarjarataraæ kanthà punas tÃd­ÓÅ naiÓcintyaæ nirapek«a-bhaik«yam aÓanaæ nidrà ÓmaÓÃne vane | svÃtantryeïa niraÇkuÓaæ viharaïaæ svÃntaæ praÓÃntaæ sadà sthairyaæ yoga-mahotsave 'pi ca yadi trailokya-rÃjyena kim || BharSt_3.91 || brahmÃï¬aæ maï¬alÅ-mÃtraæ kiæ lobhÃya manasvina÷ | ÓapharÅ-sphurtenÃbdhi÷ k«ubdho na khalu jÃyate || BharSt_3.92 || mÃtar lak«mi bhajasva ka¤cid aparaæ mat-kÃÇk«iïÅ mà sma bhÆr bhoge«u sp­hayÃlavas tava vaÓe kà ni÷sp­hÃïÃm asi | sadya÷ syÆta-palÃÓa-patra-puÂikÃ-pÃtrai÷ pavitrÅ-k­tair bhik«Ã-vastubhir eva samprati vayaæ v­ttiæ samÅhÃmahe || BharSt_3.93 || mahÃ-Óayyà p­thvÅ vipulam upadhÃnaæ bhuja-latÃæ vitÃnaæ cÃkÃÓaæ vyajanam anukÆlo 'yam anila÷ | Óarac-candro dÅpo virati-vanitÃ-saÇga-mudita÷ sukhÅ ÓÃnta÷ Óete munir atanu-bhÆtir n­pa iva || BharSt_3.94 || bhik«ÃsÅ jana-madhya-saÇga-rahita÷ svÃyatta-ce«Âa÷ sadà hÃnÃ-dÃna-virakta-mÃrga-nirata÷ kaÓcit tapasvÅ sthita÷ | rathyÃkÅrïa-viÓÅrïa-jÅrïa-vasana÷ samprÃpta-kanthÃsano nirmÃno nirahaÇk­ti÷ Óama-sukhÃbhogaika-baddha-sp­ha÷ || BharSt_3.95 || caï¬Ãla÷ kim ayaæ dvijÃtir athavà ÓÆdro 'tha kiæ tÃpasa÷ kiæ và tattva-viveka-peÓala-matir yogÅÓvara÷ ko 'pi kim | ity utpanna-vikalpa-jalpa-mukharair ÃbhëyamÃïà janair na kruddhÃ÷ pathi naiva tu«Âa-manaso yÃnti svayaæ yogina÷ || BharSt_3.96 || hiæsÃ-ÓÆnyam ayatna-labhyam aÓanaæ dhÃtrà marut-kalpitaæ vyÃlÃnaæ paÓavas t­ïÃÇkura-bhujas tu«ÂÃ÷ sthalÅ-ÓÃyina÷ | saæsÃrÃrïava-laÇghana-k«ama-dhiyÃæ v­tti÷ k­tà sà n­ïÃæ tÃm anve«ayatÃæ prayÃnti satataæ sarvaæ samÃptiæ guïÃ÷ || BharSt_3.97 || gaÇgÃ-tÅre hima-giri-ÓilÃ-baddha-padmÃsanasya brahma-dhyÃnÃbhyasana-vidhinà yoga-nidrÃæ gatasya | kiæ tair bhÃvyaæ mama sudivasair yatra te nirviÓaÇkÃ÷ kaï¬Æyante jaraÂha-hariïÃ÷ svÃÇgam aÇge madÅye || BharSt_3.98 || jÅrïÃ÷ kanthà tata÷ kiæ sitam amala-paÂaæ paÂÂa-sÆtraæ tata÷ kiæ ekà bhÃryà tata÷ kiæ haya-kari-sugaïair Ãv­to và tata÷ kim | bhaktaæ bhuktaæ tata÷ kiæ kadaÓanam athavà vÃsarÃnte tata÷ kiæ vyakta-jyotir na vÃntarmathita-bhava-bhayaæ vaibhavaæ và tata÷ kim || BharSt_3.- || pÃïi÷ pÃtraæ pavitraæ bhramaïa-parigataæ bhaik«yam ak«ayyam annaæ vistÅrïaæ vastram ÃÓÃ-daÓakam acapalaæ talpam asvalpam urvÅm | ye«Ãæ ni÷saÇgatÃÇgÅ-karaïa-pariïata-svÃnta-santo«iïas te dhanyÃ÷ saænyasta-dainya-vyatikara-nikarÃ÷ karma nirmÆlayanti || BharSt_3.99 || trailokyÃdhipatitvam eva virasaæ yasmin mahÃÓÃsane tal labdhvÃsana-vastra-mÃna-ghaÂane bhoge ratiæ mà k­thÃ÷ | bhoga÷ ko 'pi sa eka eva paramo nityodità j­mbhane yat-svÃdÃd virasà bhavanti visayÃs trailokya-rÃjyÃdaya÷ || BharSt_3.99*1 || mÃtar medini tÃta mÃruti sakhe teja÷ subandho jala bhrÃtar vyoma nibaddha e«a bhavatÃm antya÷ praïÃmäjali÷ | yu«mat-saÇga-vaÓopajÃta-suk­ta-sphÃra-sphuran-nirmalaj¤ÃnÃpÃsta- samasta-moha-mahimà lÅne para-brahmaïi || BharSt_3.100 || Óayyà Óaila-ÓilÃ-g­haæ giri-guhà vastraæ taruïÃæ tvaca÷ sÃraÇgÃ÷ suh­do nanu k«iti-ruhÃæ v­tti÷ phalai÷ komalai÷ | yesÃæ nirjharam ambu-pÃnam ucitaæ ratyai tu vidyÃÇganà manye te parameÓvarÃ÷ Óirasi yari baddho na seväjali÷ || BharSt_3.100*1 || dhairyaæ yasya pità k«amà ca jananÅ ÓÃntiÓ ciraæ gehinÅ satyaæ mitram idaæ dayà ca bhaginÅ bhrÃtà mana÷-saæyama÷ | Óayyà bhÆmi-talaæ diÓo 'pi vasanaæ j¤ÃnÃm­taæ bhojanaæ hy ete yasya kuÂumbino vada sakhe kasmÃd bhayaæ yogina÷ || BharSt_3.100*2 || aho và hÃre và balavati ripau và suh­di và maïau và lo«Âhe và kusuma-Óayane và d­«adi và | t­ïe và straiïe và mama sama-d­Óo yÃnti divasÃ÷ kvacit puïyÃraïye Óiva Óiva Óiveti pralapata÷ || BharSt_3.100*3 ||