Tantràkhyàyika

Copyright (C) Peter Schreiner

ÚÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ¿
³ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY!   ³
³ COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. ³
³						   ³
³ Text converted to Classical Sanskrit Extended    ³
³ (CSX) encoding:				   ³
³ 						   ³
³ description             character  =	ASCII	   ³
³  						   ³
³ long a                  à             224	   ³
³ long A                  â             226	   ³
³ long i                  ã             227	   ³
³ long I                  ä             228	   ³
³ long u                  å             229	   ³
³ long U                  æ             230	   ³
³ vocalic r               ç             231	   ³
³ vocalic R               è             232	   ³
³ long vocalic r          é             233	   ³
³ vocalic l               ë             235	   ³
³ long vocalic l          í             237	   ³
³ velar n                 ï             239	   ³
³ velar N                 ð             240	   ³
³ palatal n               ¤             164	   ³
³ palatal N               ¥             165	   ³
³ retroflex t             ñ             241	   ³
³ retroflex T             ò             242	   ³
³ retroflex d             ó             243	   ³
³ retroflex D             ô             244	   ³
³ retroflex n             õ             245	   ³
³ retroflex N             ö             246	   ³
³ palatal s               ÷             247	   ³
³ palatal S               ø             248	   ³
³ retroflex s             ù             249	   ³
³ retroflex S             ú             250	   ³
³ anusvara                ü             252	   ³
³ anusvara (overdot)      §             167	   ³
³ capital anusvara        ý             253	   ³
³ visarga                 þ             254	   ³
³ (capital visarga                      255)	   ³
³ 						   ³
³ Other characters of the CSX encoding table are   ³
³ not included. Accents have been dropped in order ³
³ to facilitate word search.			   ³
ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÙ

[1,1 : Affe und Keil]

asti ka÷cid vaõijakaþ |
nagarasamãpe tena devatàyatanaü kriyate |
tatra ye karmakàràs sthapatyàdayaþ ! madhyàhnavelàyàm
àhàranimittaü bhojanamaõóapam anupraviùñàþ |
akasmàc cànuùaïgikaü devagçhe vànarayåtham àgatam |
atha tatraikasya ÷ilpino 'rdhasphoñitakàùñhastambho
arjunamayaþ khadirakãlakena madhye yantranikhàtenàvastabdho
avatiùñhate |
tatra kadàcid vànarayåtho giri÷ikharàd avatãrya svecchayà
taru÷ikharapràsàda÷çïgadàrunicayeùu prakrãóitum àrabdhaþ |
ekas tu tatràsannavinà÷a÷ càpalàd upavi÷ya stambhe yantracàram
uddi÷yedam àha |
kenàyam asthàne kãlako nikhàtaþ |
iti pàõibhyàm eva saïgçhyotpàñitum àrabdhaþ |
sthànàc calite kãle yad vçttam ! tad anàkhyeyam ! evam eva bhavatà
j¤àtam iti |

[1,2 Schakal und Trommel]

asti ka÷cid gomàyur àhàravicchedàt kùutkùàmakaõñha ita÷ ca 
itaþ paribhramann ubhayasainasyàyodhanabhåmim apa÷yat |
tatra ca mahàntaü ÷abdam a÷çõot |
tadbhayasaükùubhitahçdayaþ kim idam ! vinaùño 'smi ! kasyàyaü
÷abdaþ ! kva và kãdç÷o vaiùa ÷abda iti ! cintayatà dçùñà
giri÷ikharàkàrà bherã |
tàü ca dçùñvàcintayat |
kim ayaü ÷abdo 'syàs svàbhàvikaþ ! uta paraprerita iti |
atha sà yadà vàyupreritair vçkùàgrais spç÷yate ! tadà ÷abdaü karoti !
anyadà na ! iti tåùõãm àste |
sa tu tasyàs sàràsàratàü j¤àtuü saünikarùam upa÷liùñaþ |
svayaü ca kautukàd ubhayor mukhayor atàóayat ! acintayac ca|
gamyaü caitad bhaksyaü ca mama |
ity avadhàryaikadaüùñrayà kùudhàviùñaþ pàñitavàn |
paruùatvàc ca carmaõaþ kathamapi na daüùñràbhaïgam avàptavàn |
pratibaddhà÷ ca punar apy acintayat |
nånam asyà antar bhakùyaü bhaviùyatãti |
ity adhyavasya bheryà mukhaü vidàryàntaþ praviùñaþ |
tasminn api na ki¤cid àsàditavàn |
pratinivartitum a÷akto 'ntarlãnàrdhakàyo vihasyàbravãt |
pårvam eva mayà j¤àtam iti |

[1,3 Drei selbstverschuldete Unf„lle]

asti kasmiü÷cit prade÷e parivràó deva÷armà nàma |
tasyànekasàdhåpapàditasåkùmavàsovi÷eùopacayàn mahaty-
arthamàtrà saüvçttà |
sa ca na kasyacid api vi÷vàsaü yàti |
atha kadàcid àùàóhabhåtir nàma paravittàpahçt katham iyam
arthamàtràsya mayà parihartavyeti vitarkyàvalaganaråpeõa 
upagamya tatkàlena ca vi÷vàsam anayat |
atha kadàcid asau parivràjakas tãrthayàtràprasaïge tena 
àùàóhabhåtinà saha gantum àrabdhaþ |
tatra ca kasmiü÷cid vanodde÷e nadãtãre màtràntika
àùàóhabhåtim avasthàpyaikàntam udakagrahaõàrthaü gataþ |
apa÷yac ca mahan meùayuddham |
anavaratayuddha÷aktisampannayo÷ ca tayo÷
÷çïgapa¤jaràntarodbhåtasçg bahu bhåmau nipatitaü dçùñvà 
à÷àpratibaddhacittaþ pi÷italobhatayà gomàyus tajjighçkùus
sampãóitodghàtàt sadyaþ pa¤catvam agamat |
atha parivràó vismayàviùño 'bravãt |
jambuko huóuyuddheneti |
kçta÷auca÷ càgatas tam udde÷am àùàóhabhåmim api
gçhãtàrthamàtràsàram apakràntaü nàpa÷yad deva÷armà |
kevalaü tv
apaviddhatridaõóakàùñhakuõóikàparisràvaõakårcakàdy
apa÷yat ! acintayac ca |
kvàsàv àùàóhabhåtiþ |
nånam ahaü tena muùitaþ |
ity uktavàn |
vayaü càùàóhabhåtineti |
athàsau kapàla÷akalagranthikàva÷eùaþ ka¤cid gràmam astaü
gacchati ravau praviùñaþ |
pravi÷ann ekàntavàsinaü tantravàyam apa÷yat ! àvàsakaü ca
pràrthitavàn |
tenàpi tasyàtmãyagçhaikade÷e sthànaü nirdi÷ya bhàryà 
abhihità |
yàvad ahaü nagaraü gatvà suhçtsameto madhupànaü krtvà 
àgacchàmi ! tàvad apramattayà gçhe tvayà bhàvyam |
ity àdi÷ya gataþ |
atha tasya bhàryà puü÷calã dåtikàsa¤codità ÷arãrasaüskàraü kçtvà
paricitasakà÷aü gantum àrabdhà |
abhimukha÷ càsyà bhartà madavilopàsamàptàkùaravacanaþ
pariskhalitagatir avasrastavàsàs samàyàtaþ |
taü ca dçùñvà pratyutpannamatiþ kau÷alàd àkalpam apanãya
pårvaprakçtam eva veùam àsthàya pàda÷auca÷ayanàdyàrambham
akarot |
kaulikas tu gçhaü pravi÷ya nidràva÷am agamat |
suptapratibuddha÷ càsau tàm àkroùñum àrabdhaþ |
puü÷cali ! tvadgatam apacàraü suhçdo me varõayanti |
bhavatu |
puùñaü nigrahaü kariùyàmãti |
asàv api nirmaryàdà prativacanaü dàtum àrabdhà |
punar api càsau pratibuddhas tàü madhyaståõàyàü rajjvà
supratibaddhàü kçtvà prasuptaþ |
dåtikaitàü punar gamanàya pracoditavatã |
sà tåtpannapratibhà dåtikàm àtmãyadar÷anasaüvidhànena
baddhvà kàmukasakà÷aü yayau |
asàv api pratibuddhas tathaiva tàm àkroùñum àrabdhaþ |
dåtikà tu ÷aïkitahçdayànucitavàkyodàharaõabhãtà na ki¤cid
uktavatã |
tantravàyas tu ÷àñhyàd iyaü na ki¤cin mamottaraü prayacchati 
ity utthàya tasyàs tãkùõa÷astreõa nàsikàü chittvàbravãt |
tiùñhaivaülakùaõà |
kas tvàm adhunà vàrttàü pçcchati |
ity uktvà nidràva÷am upàgamat |
àgatà ca sà tantravàyã dåtikàm apçcchat |
kà te vàrttà |
kim ayaü pratibuddho 'bhihitavàn |
kathaya kathayeti |
dåtikà tu kçtanigrahà nàsikàü dar÷ayantã sàmarùam àha |
÷ivàs te sarvà vàrttàþ |
mu¤ca |
gacchàmãti |
tathà tv anuùñhite nàsikàm àdàyàpakràntà |
tantravàyy- apy kçtakabaddham àtmànaü tathaivàkarot |
kaulikas tu yathàpårvam eva pratibuddhas tàm àkro÷at |
asàv api duùñà bahu dhçùñaram àha |
dhigghato 'si |
ko màü niràgasaü viråpayituü samarthaþ |
÷çõvantu me lokapàlàþ |
yathàhaü kaumàraü bhartàraü muktvà nànyaü parapuruùaü
manasàpi vedmi ! tathà mamànena satyenàvyaïgyaü mukham astv
iti |
athàsau mårkhaþ kçtakavacanavyàmohitacittaþ prajvàlyolkàm
avyaïgamukhãü jàyàü dçùñvà protphullanayanaþ paricumbya
hçùñamanà bandhavàd avamucya pãóitaü ca pariùvajya ÷ayyàm
àropitavàn |
parivràjakas tv àdita evàrabhya yathàvçttam artham abhij¤àtavàn |
dåtikàpi hastakçtanàsàpuñà svagçhaü gatvàcintayat |
kim adhunà kartavyam iti |
atha tasyà bhartà nàpito ràjakulàt pratyåùasy àgatya tàü bhàryàm àha
|
samarpaya ! bhadre ! kùurabhàõóam |
ràjakule karma kartavyam iti |
sà ca duùñàbhyantarasthaiva kùuram eva pràhiõot |
sa ca samastakùurabhàõóàsamarpaõàt krodhàviùñacitto
nàpitas tam eva tasyàþ kùuraü pratãpaü pràhiõot |
athàsàv àrtaravam ucchaiþ kçtvà pàõinà nàsàpuñaü pramçjya 
asçkpàtasametàü nàsikàü kùitau prakùipyàbravãt |
paritràyadhvam ! paritràyadhvam |
anenàham adçùñadoùà viråpiteti |
tathàbhyàgatai ràjapuruùaiþ pratyakùadar÷anàü tàü dçùñvà
viråpàü kãlapàrùõilaguóair atãva hataü pa÷càd bàhubandha÷
ca tayà saha dharmasthànam upanãto nàpitaþ |
pçcchyamàna÷ càdhikçtaiþ kim idaü mahad vi÷asanaü svadàreùu
tvayà kçtam iti yadà bahu÷a ucyamàno nottaraü prayacchati ! tadà
dharmàdhikçtà÷ ÷åle 'vataüsyatàm ity àj¤àpitavantaþ |
niùpàpaü ca parivràñ cchålasthànaü nãyamànaü nàpitaü dçùñvà
sattvànukampayà copalabdhatattvàrtho 'dhikaraõam upagamya
dharmasthànàdhikçtàn abravãt |
nàrhathainam adoùakartàraü nàpitaü ÷åle samàropayitum |
yatkàraõam ! idam à÷caryatrayaü ÷råyatàm |

[ jambuko huóuyuddhena vayaü càùàóhabhåtinà |
dåtikà tantravàyena trayo 'narthàs svayaü kçtaþ ||55|| ]

samupalabdhatattvàrthai÷ càdhikçtaiþ paritràyito nàpita iti |

[1,4 Kr„he und Schlange]

asti kasmiü÷cit prade÷e vçkùaþ ! tasmiü÷ ca vàyasau dampatã
prativasatas sma |
tayos tu prasavakàle tadvçkùavivarànusàry- asa¤jàtakriyàõy
evàpatyàni kçùõasarpo bhakùayati sma |
atha tenàpakàranirvedanàd anyavçkùamålavàsinaü
priyasuhçdaü gomàyum apçcchyata ! yathà |
bhadra ! kim evaü gate pràptakàlaü bhavàn manyate |
bàlaghàtitvàc ca vçddhayor abhàva evàvayoþ |
gomàyuþ |

[ bhakùayitvà bahån matsyàn uttamàdhamamadhyamàn |
atilaulyàd bakaþ pa÷càn mçtaþ karkañavigrahàt ||60||  ]

vàyasaþ |
kathaü caitat |
gomàyuþ |

[1,5 Reiher und Krebs]

asti ! ka÷cid bako vçddhabhàvàt sukhopàyàü vçttim
àkàïkùamàõaþ kasmiü÷cit saraþprade÷e 'dhçtiparãtam iva 
àtmano råpaü pradar÷ayann avasthitaþ |
tatrànekamatsyaparivçta ekaþ kulãrako 'bravãt |
màma ! kim adyàhàrakçtyaü nànuùñhãyate yathà pureti |
bakaþ |
ahaü matsyàdaþ |
tenopàdhinà vinà yuùmàn bravãmi |
mayà yuùmàn àsàdya pårvaü pràõarakùà kçtà |
sampràpto mamàdya vçttivicchedaþ |
ato 'haü vimanàþ |
kulãrakaþ |
màma ! kena kàraõena |
bakaþ |
adya matsyabandhair etatsarassamãpenàtikràmadbhir abhihitam |
bahumatsyo 'yaü hradaþ |
asmi¤ jàlaü prakùipàmaþ |
nagarasamipe 'nye hradà anàsàditàþ |
tàn àsàdya punar àgamiùyàma iti kathayàm àsuþ |
tat ! bhadra ! vinaùñà nàma yåyam |
aham api vçtticchedàd utsanna eva |
tatas tair vij¤aptaþ ! yathà |
yataivàpàya÷ ÷råyate ! tata evopàyo 'pi labhyate |
tad arhasy asmàn paritràtum |
bakaþ |
aõóajo 'ham asamartho mànuùavirodhe |
kintv asmàd dhradàd anyaü jalà÷ayaü yuùmàn saïkràmayiùyàmi
|
tatas tair vi÷vàsam upagatais tàta ! bhràtar ! màtula ! màtula ! màü naya
! màü naya ! prathamataraü nayasvety abhihitam |
asàv api duùñamatiþ krameõa nãtvà kau÷alàd ajasraü tàn bhakùayan
paraü paritoùam upàgataþ |
kulãrakas tu mçtyubhayodvigno muhur muhus taü pràrthitavàn |
màma ! màm api tàvad arhasi mçtyumukhàt paritràtum iti |
sa tu duùñàtmàcintayat |
nirviõõo 'smy anenaikarasena matsyapi÷itena |
enam api tàvad rasavi÷eùam àsvàdayiùyàmi |
tatas samutkùipya viyat sarvàmbhassthànàni parihçtyaikade÷e
tapta÷ilàyàm avatãrõaþ |
kulãrako 'pi pårvabhakùitamatsya÷arãràvayavarà÷iü dçùñvà 
evàcintayat |
nihatà anena duràtmanà praj¤àpårvakaü te mãnàþ |
tat kim adhunà pràptakàlam |
athavà |

[ abhiyukto yadà pa÷yen na kà¤cid gatim àtmanaþ |
yudhyamànas tadà pràj¤o mriyeta ripuõà saha ||61|| ]

anabhij¤o 'pi bakaþ kulãrakasandaü÷agrahasya maurkhyàt
kulãrakasakà÷àc chira÷chedam avàpnavàn |
kulãrako 'pi gçhãtvà bakagrãvàm utpalanàlavad
àkà÷agamanaprasàdhitacihnamàrgo matsyàntikam eva pràyàt |
tai÷ càbhihitaþ |
bhràtaþ ! kvàsau màma iti |
athàsàv abravãt |
pa¤catvam upagataþ |
tasyaitad duràtmana÷ ÷iraþ |
bhakùitàs tenopadhinà bahavas svayåthyà vaþ |
so 'pi matsakà÷àd vinaùña iti |
ato 'haü bravãmi |
bhakùayitvà bahån matsyàn iti |
atha vàyaso jambukam àha |
àvayoþ kiü pràptakàlaü manyase |
gomàyuþ |
suvarõasåtram àdàyàtràvàsake sthàpyatàm |
asaü÷ayaü tatsvàmã taü kçùõasarpaü ghàtayiùyati |
ity uktvà sa sçgàlo 'pakràntaþ |
atha vàyasas suvarõasåtrànveùã ràjagçhaü pràyàt |
dçùñaü ca tenàntaþpuraikade÷e dhautavastrayugalopari
suvarõasåtram uttamamaõiviracitaü mahàrhaü prakùàlya ceñikayà
sthàpitam |
tac càvasthàpyànyayà saha kathàü kartum àrabdhà |
vàyasas tu tad gçhãtvà viyatà ÷anair àtmànaü dar÷ayan svam àlayaü
prati pràyàt |
athàrakùipuruùaiþ pràsamudgaratomarapàõibhir mahatà javena
gatvà vçkùo 'valokitaþ ! yàvat tena tat svanãóe sthàpitam |
tatraikenàrohatà dçùñam ! kçùõabhujaïgo vàyasapotàn
bhakùayitvà nidràva÷am agamat |
tena càsau supta eva ghàtitaþ |
tat kçtvà suvarõasåtram àdàya gata iti |

[1,6 L”we und Hase]

asti ! kasmiü÷cid vanàntare mahàn siühaþ prativasati sma |
so 'jasraü mçgotsàdaü kurute |
atha te mçgàs sarvae evàbhimukhàþ praõatacittà
haritatçõàïkuravaktradhàriõo 'vanitalàsaktajànavas taü
mçgaràjaü vij¤àpayàm àsuþ |
bho mçgaràja kim anena paralokaviruddhena svàmino nç÷aüsena
niùkàraõaü sarvamçgotsàdanakarmaõà kçtena |
vayaü tàvad vinaùñà eva ! tavàpy àhàrasyàbhàvaþ |
tad ubhayopadravaþ |
tat prasida |
vayaü tu svàmina ekaikaü vanacaraü vàreõa svajàtisamutthaü
preùayàmaþ |
tathà kçte kàlaparyayàc cha÷akasya vàro 'bhyàgataþ |
sa tu sarvamçgàj¤àpito ruùitamanà÷ cintayàm àsa |
antakaro 'yaü mçtyumukhaprave÷aþ |
kim adhunà pràptakàlaü mameti |
athavà buddhimatàü kim a÷akyam |
aham evopàyena vyàpàdayàmi siüham |
iti tasyàhàravelàü kùapayitvà gataþ |
asàv api kùutkùàmakaõñhaþ krodhasaüraktanayanas
sphuradvadanada÷anasaïgharùadaüùñràkaràlo
làïgålàsphàlanàkàrabhayakçt tam àha |
sukruddhair api kiü kriyate 'nyatra pràõaviyogàt |
sa tvam adya gatàsur eva |
ko 'yaü tava velàtyayaþ |
÷a÷akaþ |
na mamàtmava÷asyàtikràntà ! svàmin ! àhàravelà |
siühaþ |
kena vidhçto 'si |
÷a÷aþ |
siüheneti |
tac chrutvà paramodvignahçdayas siüho 'bravãt |
katham anyo 'tra madbhujaparirakùite vane siüha iti |
÷a÷o bàóham ity àha |
atha siüho vyacintayat |
kim anena hatena kàraõaü mama |
taü sapatnaü sandar÷ayiùyatãti |
taü ca vyàpàdyainaü bhakùayiùyàmi |
iti tam àha |
mama taü duràtmànaü dar÷ayasveti |
asàv api ÷a÷o 'ntarlãnam avahasya bçhaspatyu÷anasor nãti÷àstraü
pramàõãkçtya svàrthasiddhaye vimalajalasaüpannaü
dvipuruùapràpyodakam iùñakàcitaü mahàntaü kåpam adar÷ayat |
asàv apy àtmakàyapratibimbànabhij¤atayà
kumàrgàpannacitto 'yam asau sapatna iti matvà sahasaiva tasya 
upari sannipatito maurkhyàt pa¤catvam agamat |

[1,7 Laus und Floh]

asti kasyacid ràj¤as sarvaguõopetam ananyasadç÷aü ÷ayanam |
tasmin pracchadapañaikade÷e mandavisarpiõã nàma yåkà prativasati sma |
atha tasmiüù ñiõñibho nàma matkuõo vàyunà preritas sannipatitaþ |
sa tu tac chayanam atisåkùmottaracchadam ubhayopadhànaü
jàhnavãpulinavipulaü paramamçdu surabhi ca dçùñvà paraü
paritoùam upagataþ |
tatspar÷àkçùñamanà ita÷ cetaþ paribhraman katham api tayà
mandavisarpiõyà sametaþ |
tayàbhihitaþ |
kutas tvam asminn ayogyàdhivàsa àgataþ |
apagamyatàm asmàd iti |
matkuõaþ |
àrye ! mayà tàvad ihànekaprakàràõi màüsàny àsvàditàni
bràhmaõakùatriyaviñchådràntassthàni rudhiràõi ca |
tàni tu råkùàõi picchilàny atuùñikaràõy amanoj¤àni |
yaþ punar asya ÷ayanasyàdhiùñhàtà ! tasya manoramam amçtopamam
asçg bhaviùyati |
ajasraü bhiùagbhiþ prayatnàd auùadhàdyupakramàd
vàtapitta÷leùmanirodhàd anàmayatayà snigdhape÷aladravais
sakhaõóaguóadàóimatrikañukapañubhis
sthalajajalajakhecarabalavatpradhànapi÷itopabrühitair àhàrair
upacitaü rudhiraü rasàyanam iva manye |
tac ca surabhi puùñikaraü cecchàmy ahaü tvatprasàdàd
àsvàdayitum iti |
ato 'sau mandavisarpiõy- àha |
asambhàvyam etat tvadvidhànàm agnimukhànàü daü÷avçttãnàm |
apagamyatàm asmàc chayanàt |
tato 'sau tasyàþ pàdayor nipatitaþ |
sà tu dàkùiõyàt tathà nàmeti pratipannà |
kintu naivàkàle na càtimçdubhàge tvayàsya prahartavyam iti |
so 'bravãt |
ko 'sya kàlaþ |
anabhij¤o 'ham aparicitatvàt |
sà tv akathayat |
madhupàna÷ramàgatanidrasya rativilàsanirbharasuptasya ca
÷anair mçdutayà bhavatà vicàraõãyam |
mada÷ramanidràparãtakàyo nà÷u prabudhyataeiti |
evam avasthàpite prathamapradoùae evàkàlaj¤ena daùñaþ |
asàv api parthiva ulmukadagdha iva saülãnakukùiprade÷as
sasambhramam utthàyàha |
aho ! daùño 'smi kenàpi |
atha matkuõa÷ cakitatvàd ràjavacanaü ÷rutvà ÷ayanàd avatãrya 
anyad vivaram à÷ritaþ |
÷ayyàpàlair api svàmyàde÷àt sunipuõam anviùadbhir vastraü
parivartayadbhir antarlãnà mandavisarpiõã samàsàdità vyàpàdità ca |

[1,8 Der blaue Schakal]

asti kasmiü÷cin nagarasamãpe sannikçùñavivaràbhyantara÷àyã
jambuka÷ caõóaravo nàma |
sa kadàcid àhàram anveùamàõaþ kùapàm àsàdya kùutkùàmagalas
sammãlitalocanaþ paribhraman nagaraü praviùñaþ |
tannagaravàsibhi÷ ca sàrameyais
tãkùõada÷anakoñivilupyamànàvayavo
bhayabhairavaphetkàraravapåritadigvivara itas tataþ praskhalan
palàyamànaþ kasmiü÷cid aj¤ànàn nãlãkala÷e sannipatitaþ |
÷vagaõa÷ ca yathàgataü pràyàt |
asàv api kçcchreõàyu÷÷eùatayàsmàn nãlãkala÷àt samuttasthau
|
athàsya taccharãraü nãlãrasara¤jitaü dçùñvà samãpavartinaþ
kroùñukagaõàþ ko 'yam iti bhayataraladç÷as sarvà di÷aþ
pradudruvuþ |
asàv apy acintayat |
nånam imàü svaråpavikçtiü dçùñvaite palàyantae iti |
atha dhãracittas tàü÷ chanair avàdãt |
alaü sambhrameõa |
aham àkhaõóalàj¤ayà sakala÷vàpadakulapàlanakùamaþ
kùititalam àgata iti |
atha tadvacanam àkarõya
siühavyàghracitrakavànara÷a÷ahariõavçùadaü÷ajambukà
daya÷ ÷vàpadagaõàs taü praõemuþ |
pratidinaü ca kesarikarajakuli÷adàritamattebhapi÷itair
àpåryamàõakukùiþ kakùam iva taü jambukapågaü bahiþ kçtvà
siühavyàghràdãn àsannavartina÷ cakàra |
ekadà tv asau vividhapi÷itanà÷itakùud dikùu sthitànàü
kroùñukànàü kro÷atàü ninàdaü ÷rutvà tvaritataram uccair ninanàda
|
atas te siühàdayas trapayà bhåbhàgadçùñibhàjaþ kaùñam aho !
va¤citàs smaþ ! kroùñàyam ity avadhàrya ruùà taü paruùagiraü
nà÷itavanta iti |

[1,9 Kamel, L”we, Panther, Kr„he und Schakal]

asti ! kasmiü÷cid vanodde÷e madotkaño nàma siühaþ prativasati sma |
tasyànucaràs trayaþ pi÷ità÷ino dvãpivàyasagomàyavaþ |
atha tair bhramadbhir dçùñas sàrthavàhaparibhraùña uùñraþ |
taü càj¤àtapårvaråpaü hàsyajananaü dçùñvà siühaþ
pçùñavàn |
idam apårvaü sattvam iha vane pçcchyatàm |
kas tvam iti |
tato 'vagatatattvàrtho vàyaso 'bravãt |
àkhyàtanàmoùñro 'yam iti |
tatas tena siühasakà÷aü vi÷vàsyànãtaþ |
tenàpi yathàvçttam àtmano viyogas sàrthavàhàt samàkhyàtaþ |
siühena càsyàbhyavapattir abhayapradànaü ca dattam |
evaü ca vartamàne kadàcit siüho
vanyagajayuddharadanakùata÷arãro guhàvàsã saüvçttaþ |
pa¤caùaódivasàtikrànte ca kàle sarvae eva tae àhàravaikalyàd
àtyayikam àpatitàþ |
yato 'vasannàþ ! tatas siühenàbhihitàþ |
aham anayà rujà na kùamaþ pårvavad àhàraü bhavatàm utpàdayitum |
te yåyam àtmàrthe 'pi tàvad abhyudgamaü kuruta |
te tam àhuþ |
evaü gate kim asmàkam àtmapuùñyartheneti |
siühaþ |
sàdhv anujãvivçttaü madupari bhakti÷ ca bhavatàm |
ati÷obhanam abhihitam |
÷aktà bhavantaþ ! saruja÷ càham |
tan mamaitadavasthasyopanayatàhàram iti |
yadà ca na ki¤cid åcuþ ! tadà tenàbhihitàþ |
kim anayà vrãóayà |
anviùyatàü ki¤cit sattvam |
aham etadavastho 'pi yuùmàkam àtmana÷ cotpàdayiùye
pràõayàtràrtham iti |
evam uktvà te 'py utthàya saha krathanakena vanàntaraü praviùñàþ |
vyudasya krathanakaü duùñamantram àrabdhàþ |
tatra vàyasa àha |
vinà÷ità vayam anena svàminà svàdhãne 'py arthe |
tàv àhatuþ |
katham |
so 'bravãt |
nanv ayaü krathanaka iti |
tae àhuþ |
ayam asmàkaü vi÷vàsopagata÷araõàgato vayasyatve 'nuj¤àtaþ |
sa àha |
÷aùpabhujaþ pi÷ità÷ina÷ ca viùamasambandhàþ |
tatas tàv åcatuþ |
svàminàyam abhayapradànena rakùyate |
tena càyuktam a÷akyaü caitad iti |
punar api vàyaso 'bravãt |
tiùñhata yåyaü yàvad aham evaitad arthaü sampratipàdayiùyàmi |
ity uktvà siühasakà÷am agamat |
siühena càbhihitam |
anviùñaü yuùmàbhiþ ki¤cit sattvam iti |
kàkaþ |
yasya cakùur balaü và syàt ! so 'nviùyatu |
vayaü tu sarvae evàhàravaikalyàd andhàþ parikùãõa÷aktaya÷
ca|
kintu pràptakàlam ava÷yaü vij¤apyase |
svàminà vinà÷itas svàtmanàtmà svàdhãne 'py arthe |
siühaþ |
katham |
kàkaþ |
nanv ayaü krathanaka iti |
siühaþ |
kaùñam |
nç÷aüsam etat |
mayàsyàbhyavapattir abhayaü ca prasàdãkçtam |
api ca |

[ na gopradànaü na mahãpradànaü 
na cànnadànaü hi tathà pradhànam |
yathà vadantãha mahàpradhànaü 
sarvapradhàneùv abhayapradànam ||117|| ]

kàkaþ |
aho svàmino dharma÷àstraü prati pratibhà |
etad anyad api pradhànaü maharùivacanam !  yathà ÷reyasàm arthe
pàpãyàn àrambhaþ |
api coktam |

[ tyajed ekaü kulasyàrthe  gràmasyàrthe kulaü tyajet |
gràmaü janapadasyàrthe  svàtmàrthe pçthivãü tyajet ||118|| ]

puna÷ càha |
mà svàmã svayaü vyàpàdayatu |
mayàsyopadhinà vadha àrabdhaþ |
siühaþ |
katham iva |
kàkaþ |
ayaü tàvad etadavasthaü svàminam asmàü÷ ca dçùñvà svayam
àtmànam anyapuùñyarthaü svargagamanàya sattvahitàya nivedayati |
evam abhihitavati vàyase siüho matibhramam ivàrpito na ki¤cid apy
udàhçtavàn |
asàv api punas tatsakà÷aü gatvà kçtakavacanaiþ pratyekaü
vij¤àpitavàn |
siühàntikaü gatair yuùmàbhir evaü vaktavyam iti |
tataþ kçtasaüvidas saha krathanakena siühasakà÷aü gatàþ |
atha vàyasaþ praõamya siühaü vij¤àpitavàn |
deva ! svàmi÷arãraü sarvathà rakùyam asmaccharãreõeti |
athàsàv àha |
akalpakàyo bhavàn |
na yuùmaccharãropabhoge kçte 'py asmàkaü ki¤cit
tçptikàraõaü bhavati |
tasmiü÷ càpayàte gomàyur abhihitavàn |
asmàn mama vi÷iùñataraü ÷arãram |
tan matpràõaiþ kriyatàü pràõayàtreti |
tam api tathaivàbhihitavàn |
apayàte ca tasmin dvãpy- àha |
àbhyàü mama vi÷iùñataraü ÷arãram idam upayujyatàm iti |
tam apy asàv àha |
akalpakàyo bhavàn apãti |
tac chrutvà krathanako 'cintayat |
naivàtra ka÷ cid vinà÷yate |
tad aham apy evam eva bravãmi |
tata utthàya siühàntikam upagamyàbravãt |
deva ! ebhyo mama vi÷iùñataraü ÷arãram |
tasmàn maccharãreõàtmanaþ pràõayàtrà kriyatàm iti |
evam abhivadann eva dvãpigomàyubhyàü vidàritobhayakukùis sadyaþ
pa¤catvam upagato bhakùita÷ ceti |

[1,10 Strandl„ufer und Meer]

asti ! samudratãraikade÷e ñãñibhadampatã prativasatas sma |
atha kadàcit prasoùyamàõayà ñãñibhyà bhartàbhihitaþ |
ki¤cit sthànam anviùyatàm ! yatràhaü prasuve |
asàv akathayat |
nanv etad eva sthànaü vçddhikaram |
atraiva prasåùveti |
sàbravãt |
alam anena sàpàyena |
ava÷yam eva samudrajalavelàplavanàn mamàpatyavinà÷o bhavati
|
asàv àha |
bhadre ! na ÷akto mahodadhir mayà sàrdham ãdç÷aü
vairànubandhaü kartum iti |
sàbravãt |
bahv asadç÷aü tava samudreõa balam |
katham àtmano j¤àyate sàràsàratà |
uktaü ca |

[ duþkham àtmà paricchettum evaü yogyo na veti và |
evaüvid yasya vij¤ànaü saphalàs tasya buddhayaþ ||126|| ]

api ca |

[ mitràõàü hitakàmànàü yo vàkyaü nàbhinandati |
sa kårma iva durbuddhiþ kàùñhàd bhraùño vina÷yati ||127|| ]

ñãñibhaþ |
kathaü caitat |
ñãñibhã |

[1,11 Haüsas und Schildkr”te]

asti ! kasmiü÷cit sarasi kambugrãvo nàma kacchapaþ prativasati sma |
tasya dvau suhçdau vikañasaükañanàmànau haüsau |
atha kàlaviparyaye dvàda÷avàrùiky- anàvçùñir àpatità |
tatas tayor matir utpannà |
kùãõatoyam idaü saraþ |
anyaü jalà÷ayaü gacchàveti |
kiü puna÷ ciroùitaü priyamitraü kambugrãvam àmantrayàvahe |
tathà cànuùñhite kacchapenàbhihitau |
kasmàn mamàmantraõaü kriyate |
yadi tu sneho 'sti ! tato màm apy asmàn mçtyumukhàt tràtum arhathaþ
|
yatkàraõam ! yuvayos tàvad àhàravaikalyaü kevalam asmin
svalpodake sarasi ! mamàtra tu maraõam eva |
tad vicintyatàm ! àhàrasuhçdviyogayoþ ko garãyàn |
tàbhyàm abhihitam |
yuktam àttha |
evam etat |
kiü punaþ pràptakàlaü bhavठjànàti |
ava÷yaü nayàvàvàü bhavantam |
tvayà puna÷ càpalàn na ki¤cid vaktavyam |
imàü tu yaùñiü madhye da÷anair àpãóaya |
evam anayaivoddhçtya ùaùñimàtràõi yojanàni mahat saro
bhavantaü nayàvaþ |
tatra sukhaü yàpayiùyàma iti |
evaü ca niùpanne tajjalà÷ayasannikçùñanagarasyopariùñàn
nãyamànaü dçùñvà ! kim idaü ÷akañacakrapramàõaü viyatà
nãyatae iti janas sakalakalas samvçttaþ |
tac ca ÷rutvàsannavinà÷aþ kacchapo yaùñiü tyaktvàbhihitavàn
|
ahaü kacchapaþ |
càpalàd eùa lokaþ pralapati ! iti bruvan vacanasamakàlam evà÷rayàt
paribhraùño bhåmau nipatitaþ ! màüsàrthinà ca lokena
pàtasamakàlam eva tãkùõa÷astraiþ khaõóa÷o vibhakta iti |

[1,12 Die drei Fische]

asti ! kasmiü÷cin mahàhrade mahàkàyàs trayo matsyàþ prativasanti
sma ! tad yathà |
anàgatavidhàtà pratyutpannamatir yadbhaviùya÷ ceti |
tatrànàgatavidhàtrà tadudakàntargatena kadàcit tatsamãpe
matsyabandhànàm atikràmatàü vacanaü ÷rutam |
bahumatsyo 'yaü hradaþ |
atra matsyabandhaü kurmaþ |
tac ca ÷rutvànàgatavidhàtrà cintitam |
ava÷yam etae àgantàraþ |
tad ahaü pratyutpannamatiü yadbhaviùyaü ca gçhãtvànyam
acchinnasrotaskaü hradaü saü÷rayàmãti |
tatas tàv àhåya pçùñavàn gamanàya |
tatra pratyutpannamatir matinivàrito 'bhayacittaþ katham api
pramàdàn nànuyàtaþ |
yadbhaviùyas tv àsannavinà÷as tadvacanam anàdçtya niràrambha eva
 àsãt |
anyedyu÷ càpayàte 'nàgatavidhàtari matsyabandhair antassroto
nirudhya prakùiptaü samvartajàlam |
apakçùñe ca jàle tasmin hrade nàpy ekataro 'va÷iùñaþ |
evaü gate pratyutpannamatir mçtaråpaü kçtvàtmànaü jalasya 
upari dar÷itavàn |
tair api svayam eva mçto mahàmatsya iti kçtvà parisrotasi sthàpitaþ |
tasmàd utplutyànyaü jalà÷ayaü gataþ |
yadbhaviùyas tv anekalaguóaprahàrajarjarita÷arãraþ pa¤catvam
upanãta iti |
ato 'haü bravãmi |
anàgatavidhàtà ceti |
atha kadàcit prasåtàyàü ñãñibhyàü tadbhartçjij¤àsayà samudreõa
 apahçtàs te 'õóakàþ ! pa÷yàmi tàvat ! ayaü kim àrambhatae iti |
atha ñãñibhã ÷ånyam apatyasthànaü dçùñvà paramàvignahçdayà
bhartàram àha |
idaü tad àpatitaü mandabhàgyàyàþ |
asàv antarlãnam avahasya tàm àha |
mamàpi tàvat ! bhadre ! dç÷yatàü sàmarthyam iti |
tatas tena pakùisamàjaü kçtvà niveditaü tadapatyaharaõajaü
duþkham |
tatraikenàbhihitam |
asamarthà vayaü mahodadhivigrahàya |
kiü punar atra pràptakàlam |
sarvae eva vayam àkrandena garutmantam udvejayàmaþ |
saiva no duþkham apaneùyati |
ity avadhàrya tatsakà÷aü gatàþ |
asàv api devàsuraraõanimittam àhåto viùõunà garuóas tat
svayåthyavyasanaü dçùñvà manyum àjagàma |
devo 'pi viùõus traikàlyadar÷anasàmakùyàt tasyàntargataü matvà
svayam eva tatsakà÷am agamat |
atha devaü dçùñvà sutaràm àvignahçdayo 'bravãt |
yuktaü tvayà nàthena satà samudràpasadàn mamàyaü paribhava iti
|
j¤àtvà ca devaþ parihasya samudrasyedam uvàca |
samarpayàdhunàpatyàni ñãñibhasyeti |
anyathà tvàm àgneyàstrapratàpitam
anekavaóavàmukhasahasraparikùãõatoyaü sadyaþ kariùyàmãti |
evam ukto mahodadhi÷ cintayàm àsa |
mamàõóajena sarvanà÷a eva pràrabdhaþ |
iti matvà praõamya devaü samarpitavàn iti |

[1,13 Der listige Schakal]

asti ! kasmiü÷cid vanodde÷e vçkajambukakarabhasahito
vajradanto nàma siühaþ prativasati sma |
kadàcid asau vanyadviparadanakoñipàñitavakùà ekade÷asthaþ
kùutkùàmatanuþ kùudhà parigatàn tàn sacivàn àha |
ki¤cid anviùyatàü vane sattvajàtam ! yenàham etadavastho 'pi
bhavatàü vçttim àpàdayiùyàmi |
atha tadàj¤àsamakàlam eva te 'raõye paryañanto yadà na ki¤cid
àseduþ ! tadàsau jambukas taü ÷aïkukarõanàmànaü karabhaü
vivikte 'bhihitavàn |
kim atra pràptakàlaü manyate bhavàn |
svàmã vajradanto 'smadãyaparyañanam anarthakaü ÷rutvà kadàcid
vinà÷àya pravartate |
tad ahaü ki¤cid bhavataþ pràrthaye ! yadi pratãcchasãti |
sa àha |
kiü mamàsti ! vayasya ! yat pràrthyate |
÷arãram api me tvadàyattam |
yathàbhimatam upayujyatàm iti |
atha jambuko 'bravãt |
etad evàtra kàraõam |
ahaü te dviguõaü ÷arãraü siühasakà÷àd dàpayiùye |
tvayàpy evaü vayam àtmà ca saüvardhitàs syur iti |
pratipanna÷ càsau |
evam abhidhàya siühasakà÷aü gatvà tam àha |
svàmin ! na ki¤cit sattvam àsàditam |
eùa puna÷ ÷aïkukarõo 'bhidhatte |
bçhatprasthena dviguõayà tulayojjàsyaü ÷arãraü samprayacchàmi 
iti |
tac chrutvà siühaþ prahçùña àha |
evaü kriyatàm |
atha pratipanne ÷aïkukarõaþ papàta bhåmau ! khaõóa÷a÷ ca kçtaþ |
tata÷ caturakas taü siühaü rudhiraraktasarvagàtraü dçùñvà 
abravãt |
gacchatu svàmã snànam àcaritum ! yàvad ahaü kravyamukhasahitas
tiùñhàmi |
gate ca tasmiü÷ caturakas taü kravyamukham àha |
bhakùaya tàvad ataþ pi÷itam ! yàvad asau snàtuü gataþ |
so 'bravãt |
bhakùayitvà kim uttaraü dàsyàmi |
jambuko 'bravãt |
kiü tavànena vicàreõa |
aham etasya prativacanaü dàsyàmi |
tvayà punar mama mukham evàvalokitavyam iti |
evam ukte tàbhyàü kravyam atibahu bhakùitam |
atràntare siühas sampràpto yàvat pa÷yati sakalaü jañharapi÷itam
upabhuktam ! tata÷ caturakam àha |
màma ! kva taj jatharapi÷itam |
evaü vadati siühe kravyamukho mukhaü caturakasyàvalokitavàn |
caturako 'bravãt |
kim adhunà manmukham avalokayasi |
svàmin |
bhakùitam aneneti |
atha siühaþ kuli÷akharanakaro bhråkuñilamukhaþ prakañitaroùas
taü hantum aicchat |
athàsàv api vçko mukhavaivarõyavepathuvyàptatanur
atanupadavikùepaþ kùiprapalàyanapañur añavãm uddi÷ya jagàma |
siüho 'pi ki¤cid anusçtya pratinivçttaþ |
etasmiü÷ càntare kathamapi ca tatsamãpam atha ka÷cit sàrthavàho
anena pathàyàtaþ |
tasya ca sàrthàgresaraü kañàhena galabaddhena karabham
àgacchantaü dçùñvà kçtakaviùàdo jambukas taü siüham àha |
deva ! vinaùñàv àvàm |
mà khalu ka÷cid vanaü dhàrayatu |
yàvad adyàpi pi÷itaü nopabhujyate ! tàvad bçhatprastham àdàya
dhanikàcàreõàyaü karabhakas sampràptaþ |
tat kim atra pràptakàlam |
gacchatu svàmã digantaram anyat ! yàvad aham enaü
labdhacittàbhipràyaü karomãti |
evam abhihite siühas tasmàd apayàtaþ |
caturako 'pi bahudinàni tat pi÷itam upabhuktavàn |

[1,14 šbel angebrachter Rat]

asti kasmiü÷cid vanodde÷e mahàn vànarayåthaþ |
sa kadàcid dhemantakàle 'sukhàsãno 'tivihvalatayà
khadyotaü dçùñvàgnir ayam ity àhàryai÷ ÷uùkatçõaparõair
àcchàdya prasàritabhujaþ kakùakukùivakùaþprade÷àn
kaõóåyamànaþ pratàpamanorathasukhàni kilànubhavati |
tatraika÷ ÷àkhàmçgas tadgatamanà muhurmuhus tam eva
mukhenopàdhamat |
atha såcãmukho nàma |
tena vçkùàd avatãryàbhihitaþ |
mà kli÷aþ |
nàyaü vahniþ ! khadyoto 'yam iti |
athàsàv adhamat tasya tad vacanam avamanyaiva |
puna÷ ca tenàsakçd vàryamàõo naiva ÷àmyati |
kiü bahunà ! tàvat tena karõàbhà÷am àgatyàgatya prabalam
udvejitaþ ! yàvat tena sahasà gçhãtvà ÷ilàyàm àvidhya vigatapràõaþ kçto
asàv iti |

[1,15 Duùñabuddhi und Abuddhi]

asti ! kasmiü÷cid adhiùñhàne vaõiksutau suhçdau staþ |
eko duùñabuddhir aparo dharmabuddhiþ |
tàv arthopàrjananimittaü vi÷iùñaü de÷àntaraü gatau |
atha tatra dharmabuddhir nàmaikas sàrthavàhasuto yas tena kasyacit
sàdhoþ pårvasthàpitaü kala÷ikàgataü svabhàgyapracoditaü
raupyadãnàrasahasraü pràptam |
sa duùñabuddhinà saha sampradhàrya kçtàrthàv àvàü svade÷aü
gacchàva iti pratyàgatau |
adhiùñhànasamãpe dharmabuddhinàbhihitam |
dãnàrà ardhavibhàgena vibhajyantàm |
svagçhàn pravi÷àvaþ |
adhunà suþrtsvajanàdisamakùam ujjvalaü vatsyàvaþ |
atha duùñabuddhir antaþkañhinahçdayas svàrthasiddhaye tam àha |
bhadra ! vitta÷eùo yàvad àvayos sàmànyaþ ! tàvad avicchinnas
snehasadbhàvaþ |
kintv ekam ekaü ÷ataü gçhãtvà pravi÷àvaþ |
yatkàraõam ! puõyaparãkùà hràsavçddhibhyàü bhaviùyaty
ekàrthatà ca janaspçhaõãyà |
tathà cànuùñhite ÷eùaü kutracit suguptaü kçtvà praviùñau |
atha tadvarùàbhyantare duùñabuddhir asadvyayavyasanitvàd
bhàgyacchidratayà ca kùãõapratyaü÷aþ punar api ca nidhito
dharmabuddhinà sahàpara÷ataü vibhaktavàn |
tad api dvitãyavarùàbhyantare tathaiva kùãõam |
evaü gate duùñabuddhi÷ cintayàm àsa |
yadi puna÷ ÷atavibhàgena vibhajàvaþ ! tat kiü mayà kçtaü bhavati |
÷eùaiù ùaóbhir apahçtais samastàny evàsàdayàmi |
evaü matvaikàkã bhåtvà tàm arthamàtràm apanãya prade÷aü
samãkçtya màsàtikrànte kàle dharmabuddhim abhihitavàn |
bhadra ! samavibhàgaü ÷eùavittasya kurva iti |
pratipanne ca dharmabuddhinà saha gatvà tam evodde÷aü khàtakarma
kartum àrabdhaþ |
khanyamàne ca yadà na dç÷yate ! tadà prathamataraü dhçùñatayà
duùñabuddhiþ pàùàõenàtmana÷ ÷iro 'tàóayad abravãc ca
sasambhramam |
kva tad brahmahçdayam ! dharmabuddhe |
nånaü tvayàpahçtam iti |
evaü paraspara÷aïkayà vivadamànau dharmasthànam upàgatau |
àvedite ca tasminn arthe 'vagate 'vyaktavyavahàradu÷chedatayà
sanniruddhau |
pa¤caràtràbhyantaràc ca duùñabuddhinàdhikçtànàü pratij¤àtam
|
sàkùiõo mama santy atravyavahàradãnàràõàm iti |
tais tu vyavahàranivartanàrthaü pçùñaþ |
kas te sàkùã |
dar÷ayasveti |
so 'bravãt |
yasyaiva vçkùasyàdhastàt sthàpitaü dravyam ! tenaiva vibhàvayàmi
 iti |
atha te vismayam upagatàþ ! kathaü vanaspatir mantrayiùyatãti |
kçtapratibhuvau svagçhaü visarjitau |
atha duùñabuddhinà svagçhaü gatena pitàbhihitaþ |
tàta ! maddhastagatàs te paõàþ |
kintu vàïmàtràvabaddhàs tiùñhanti |
ahaü tu tvàm adya ràtrau vçkùavivare 'smin sthàpayàmi |
prabhàte dharmàdhikçtasamakùaü pçùñas taü vibhàvayeti |
tatas tenàbhihitam |
putra ! vinaùñàv àvàm |
kiü kàraõam ! anupàya eùaþ |
tathà ca |

[ upàyaü cintayet pràj¤o hy apàyam api cintayet |
pa÷yato bakamårkhasya nakulair bhakùitàs sutàþ ||168 || ]

so 'bravãt |
katham etat |
asàv àha |

[1,16 Reiher und Ichneumon]

asti ! kasmiü÷cid arjunavçkùe bakadampatã prativasatas sma |
tatra ca vçkùavivarànusàrã mahàkàyo 'hir asa¤jàtakriyàõy eva
 apatyàni bhakùayati sma |
tena ca nirvedena naùñasa¤j¤àv àhàrakriyàm utsçjya
jalà÷ayaikade÷e vimanaskàv àsàte |
atha tatraikaþ kulãrakas tam àha |
màma ! kim adyàpy àhàro anuùñhãyatae iti |
bakaþ |
adhçtiparãtasya me kuta àhàràbhilàùa iti |
yato 'sàv àha |
kiülakùaõasamutthàdhçtiþ |
sa tu tasmai yathàvçttam apatyabhakùaõam àkhyàtavàn |
kulãrakas tu taü samarthitavàn |
aham upàyaü tadvadhàya kathayàmi |
yeyaü nakulavasatir etatprabhçtyavicchinnaparamparayà
matsyapi÷itaü prakãryatàm ! yàvatsarpavasatiþ |
tatas tae evainaü ghàtayiùyanti |
tathà cànuùñhite nakulaiþ pi÷itamàrgànusàribhiþ
pårvavairakriyàm anusmaradbhiþ khaõóa÷o 'hiü kurvadbhiþ
pårvadçùñamàrgam àdhàvadbhir bakàvàsaü gatvà bakasya
÷eùàpatyabhakùaõaü kçtam iti |

[1,15]

ato 'haü bravãmi |
upàyaü cintayet pràj¤o hy apàyam api cintayet |
iti bruvann api tenàsau nãtvà sthàpito vçkùavivare |
atha prabhàtasamaye 'dhikaraõaprakçtipratyakùaü
dharma÷àstravacanàbhi÷ràvitena vanaspatinà yathàprastutam
abhihitam |
dharmabuddhinàrtho 'pahçta iti |
tac ca ÷rutvà dharmabuddi÷ cintayàm àsa |
katham avàk pàdapo vàcaü vyàhariùyati |
tat kàraõenàtra bhavitavyam |
sarvathà buddhisàdhyam etat |
atha dharmasthànãyàn àha |
aho vismayaþ |
adyàpy aviplutae eva loke dharmabuddir ahaü vijane 'smin vanae
ekàky- àgamya tad dravyaü gçhãtavàn |
athàpa÷yam ahim atikàyam àyàntam |
cintitaü ca mayà |
kaùñam idam àpatitam |
abhihitaü ca |
punar api viùayà labhyante ! na tu pràõàþ |
punar àgamiùyàmi |
ity atraiva vçkùamåle 'vasthàpitam |
adhunàva÷yaü ràjava÷àt samarpitavyam |
kintv asmàt sthànàd ekànte 'vasthànaü kurudhvam ! yàvad aham
enaü nidhipàlaü kçùõasarpaü paràjayàmi |
ity uktvàhàryai÷ ÷uùkadàruparõanicayair vçkùavivaram
àpåryàgnim àdãpayitum àrabdhaþ |
duùñabuddhis tv adhomukhenàkùõà vilokya vçkùavivaràntargataü
vaõikputraü dçùñvà vyathitamanà abhavat |
pradãpte ca vahnau samantata ujjvalãbhåtàd vçkùavivaràt sphañitatanuþ
pluùñake÷as srastatvag yadà jàto vaõik ! tadà bhåmau nipatitaþ |
tat tu mahad vaikàrikaü dçùñvà kim idam iti paraü vismayam upagatàþ |
ki¤cij jãvitaü ca pratyakùam abhij¤àya vaõikputraü papracchuþ |
kim idam ãdç÷am agnipatanam adhyavasitaü bhavateti |
tato 'sàv abravãt |
anena duùputreõàham avasthàm imàü pràpita iti |
evam abhivadan pa¤catvam upagataþ |
anantaraü dharmàdhikçtàs tam arthaü j¤àtvàbhihitavantaþ |
duùñabuddhir ayaü pàpa÷ ÷åle 'vataüsyatàm iti |

[1,17]

asti kasmiü÷cid adhiùñhàne kùãõabàndhavo vaõiksutaþ |
sa de÷àntaram arthopàrjananimittaü prasthitaþ |
tasya tulà lohasahasrakçtà vidyate |
so 'nyasmin vaõikputrake tàü nikùipya de÷àntaram arthopàrjanàya
pràyàt |
kùãõabhàgyatvàc ca tena bahunàpi kàlena na ki¤cid àsàditam |
pratyàgata÷ ca tàü tulàü tasmàt pràrthitavàn |
tenoktaü ca |
sà måùakair bhakùiteti |
athàsàv acintayat |
vismayanãyam etat |
kathaü lohasahasramayãü tulàü måùakà bhakùayiùyantãti |
antarlãnam avahasyàbravãt ! ava÷yam etad evam ! yatkàraõam |
vçùyaü svàdu mçdu ca lohaü katham àkhavo na bhakùayiùyanti ! iti
pratipannavàk |
asàv api suparihçùñahçdayaþ pàdyàdipurassaràü tasya påjàü
kartum àrabdhavàn bhojane ca pràrthitavàn |
tasya ca nàtidure nadã |
tatra snànàbhyudyatasya ca tasya svãyaü putram ekam
àmalakasnàna÷àñikàsametaü pçùñataþ preùitavàn |
asàv api pratyàgacchan dàrakam anyasmin mitragçhe suguptaü kçtvà
praviùñaþ |
atha bhojanasamaye sàrthavàho dàrakam adçùñvà samàkulamanà÷
÷aïkitahçdaya÷ ca tam apçcchat |
kvàsau dàrakas tavànupadapreùitaþ |
iha na praviùña iti |
atha so 'bravãt |
÷yenenàpahçtaþ |
tac chrutvà paramàvigno nirdayãbhåta÷ ca taü bàhau gçhãtvà
dharmasthànaü nãtavàn ! àha ca |
paritràyadhvam |
anena me dàrakaþ kvàpi gopita iti |
pçùña÷ càsau pràóvivàkaiþ |
kim etat |
kathyatàm iti |
sa vihasyàbravãt |
÷yenenàpahçta iti |
tatas tair vismitamanobhir abhihitaþ |
kathaü ÷yeno dàrakam apahariùyatãti |
dharmàdhikçtais tathyaü pçcchyamàno 'bravãt |
kim atra citram |
yatra tulà lohasahasrasyàsya gehe madãyà måùakair bhakùità ! tatra
kathaü dàraka÷ ÷yenena nàpahriyatae iti |
tac ca ÷rutvà pratipàditavantas te pràóvivàkàþ parasparasya
tattulàtaddàrakadànam iti |