Sukasaptati Input by members of the Sansknet project (formerly: www.sansknet.org) This GRETIL version has been converted from a custom Devanagari encoding. Therefore, word boundaries are usually not marked by blanks. THE TEXT IS NOT PROOF-READ! REFERENCE SYSTEM (added): Suk_n.n (=n) = Sukasaptati_kathà.verse (=cumulative verse number) NOTE: - Verses of the Sanskrit chaya are asterisked - Occasional jumps in the cumulative verse numbering of the Sansknet version have been retained. ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a à 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r ç 231 vocalic R è 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 long vocalic l í 237 velar n ï 239 velar N ð 240 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t ñ 241 retroflex T ò 242 retroflex d ó 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ù 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ý 253 visarga þ 254 long e ¹ 185 long o º 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ // ÷rãþ // ÷ukasaptatiþ // "vinodinã' saüskçta-hindã-vyàkhyopetà // START Suk 1: praõamya ÷àradàü devãü divyavij¤àna÷àlinãm / vacmi cetovinàdàrthamuddhàraü kãrasammateþ // Suk_1.1 (=1) // asti candrapuraü nàma nagaram / tatra vikramaseno nàma ràjà babhåva / tasminnagare haridatto nàma ÷reùñhã tasya bhàryà ÷çïgarasundarãnàmnã / tatputro madanàvinodanàmà babhåva / tasya patnã prabhàvatã / sà somadatta÷reùñhinaþ kanyà / madanavinodastu atãvaviùayàsaktaþ kuputraþ pituþ ÷ikùàü na ÷çõoti / tasya dyåtamçgayàve÷yàmadyàdiùu atãva àsaktiþ / kumàrgacàriõaü taü kuputraü dçùñvà tatpità haridattaþ sapatnãkaþ atãva duþkhitaþ sa¤jàtaþ / taü haridattaü kuputraduþkhena pãóitaü dçùñvà tasya sakhà trivikramanàmà dvijaþ svagçhato nãtinipuõaü ÷ukaü sàrikàü ca gçhãtvà tadgçhe gatvà pràha-"sakhe haridatta! enaü ÷ukaü sapatnãkaü putravattvaü paripàlaya / etatsaürakùaõena tava duþkhaü dårãbhaviùyati' / haridattastu taü ÷ukaü gçhãtvà putràya samarpayàmàsa / madanavinodena ÷ayanamandire svarõapa¤jarasthaþ sthàpitaþ paripoùita÷ca / athaikadà rahasi ÷uko madanaü pràha- he sakhe! pitroste duþkhinorduþkhàtpatatya÷rucayo bhuvi / tena pàpena te vatsa patanaü deva÷armavat // Suk_1.2 (=2) // sa pràha-"kathametat?' ÷uka àha-asti pa¤capuraü nàma nagaram / tatra satya÷armà bràhmaõaþ / tadbhàryà dharma÷ãlànàmnã putrastu deva÷armà / sa ca adhãtavidyaþ pitçpracchannavçttyà de÷àntaraü gatvà bhàgãrathãtãre tapaþ kçtavàn / ekadà sa tapasvã gaïgàtãre japàrthamupaviùñaþ / tasminkàle kayàcit balàkayà uóóãyamànayà tadaïgopari purãùotsargaþ kçtaþ / sa ca tapasvã krodhàkulitanetraþ yàvadårdhvaü pa÷yati tàvattatkrodhàgninà bhasmãbhåtàü balàkàü bhåmau patitàü dçùñvà [balàkàü dagdhvà] nàràyaõadvijagçhe bhikùàrthaü yayau / svabhartç÷u÷råùàparayà tatpatnyà kopàbhiviùño nirbhartsitaþ satpakùihàyamukta÷ca- "nàhaü balàkeva tvatkopasthànam' / sa ca pracchannapàtakaj¤ànàdbhãto vismita÷ca, preùita÷ca tayà dharmavyàdhapàr÷va vàraõasãü nagarãü yayau / tatra raktàktahastaü yamapratibhaü màüsavikrayaü vidadhànaü taü dçùñvà dç÷àmantaþsthitaþ / vyàdhena svàgatapra÷napårvakaü svagçhaü nãtvà nijapitarau sabhaktikaü bhojayitvà pa÷càttasya bhojanaü dattam / tadanantaraü sa ca vyàdhaü j¤ànakàraõaü papraccha-"kathaü satã j¤ànavatã, kathaü ca tvaü j¤ànavàn' / tena vyàdhenoktam- nijànvayapraõãtaü yaþ samyagdharmaü niùevate / uttamàdhamamadhyeùu vikàreùu paràïmukhaþ // Suk_1.3 (=3) // sa gçhã sa muniþ sàdhuþ sa ca yogã sa dhàrmikaþ / pitç÷u÷råùako nityaü jantuþ sàdhàraõa÷ca yaþ // Suk_1.4 (=4) // ahaü sàpi ca evaü j¤àninau tvaü ca nijapitarau parityajya bhramanmàdç÷àü na sambhàùaõàrhaþ / paramatithiü matvà jalpitaþ / evamuktaþ sa bràhmaõo vinayaparaü vyàdhaü papraccha / tenoktam- na påjayanti ye påjyànmànyànna mànayanti ye / jãvanti nindyamànàste mçtàþ svargaü na yànti ca // Suk_1.5 (=5) // vyàdhena bodhitastena sa yayau gçhamàtmanaþ / abhavatkãrtimàülloke parataþ kãrtibhàjanam // Suk_1.6 (=6) // tasmàdvaõigdharmaü svakulodbhavaü smara pitro÷ca vinayaparo bhava' / evamuktaþ sa madanaþ pitarau namaskçtya tadanuj¤àto bhàryà¤càpçcchyapravahaõamadhiråóhaüvàn gato de÷àntaram / pa÷càttatpatnã katiciddinàni ÷okayuktà nirvàhya svairiõãbhiþ sakhãbhiþ pratibodhità puruùàntaràbhilàùukàbhavat / yatastàbhirevamuktam- tàvatpità tathà bandhuryàvajjãvati mànavaþ / mçto mçta iti j¤àtvà kùaõàtsneho nivartate // Suk_1.7 (=7) // atastvaü svapatimapràpyamàõà nija÷arãrasya katiciddinasthàyiyauvanasya puruùàntararamaõàd gçhàõa phalam / tatastàsàü vacanena puruùàntarasya guõacandrasaüj¤asya ramaõàya ÷çïgàraü vidhàya yàvatpracalità tàvatsàrikayà mà gacchetyàdivacanairnirbhartsità / tato yàvatsà tàü sàrikàü galamoñanapårvaü vinà÷ayati tàvaduóóãya yayau / tataþ kùaõaü sthitvà sveùñadevatàü hçdi smçtvà tàmbålaü pragçhya yàvaccalità tàvat ÷ukaþ pràha-"siddhirastu / kva gantavyam', ityàdivàkyaiþ pçùñà / sà ca ÷ukavacanaü ÷akunamiti kçtvà prahasya tamàha-"he ÷ukaràja! naràntaràsvàdaü vij¤àtuü pracalitàsmi' / ÷uka uvàca- "yuktamidaü karttavyameva paraü duùkaraü ninditaü ca kulastrãõàm / ki¤ca, tadà gamyatà yadi viparãte samàyàte sati tava buddhirasti / yadi nàsti tadà paràbhavapadaü bhaviùyasi / yataþ- kautukànveùiõo nityaü durjanà vyasanàgame / màsopavàsinã yadvadvaõikputrakacagrahe // Suk_1.8 (=8) // papraccha sà tadà sàrdhaü puü÷calãbhiþ kçtàdarà / sasambhramà jagàdedaü kimidaü bhàùitaü ÷ukaþ // Suk_1.9 (=9) // yadi te kautukaü subhru paràrthaü gaccha sundari / sthirãbhåya tvayà pa÷càt ÷ràvyeyaü mahatã kathà // Suk_1.10 (=10) // evaü ÷ukoktaü ÷rutvà yadà sà kautukàkulacetasà nijagçha àsãnàsti tadà ÷ukaþ kathàü pràha- asti candràvatã puro / tasyàü bhãmanàmà nçpaþ / tatra sudhano nàma mohana÷reùñhisutaþ tannagaravàsino haridattasya kalatraü lakùmãü rantumãhate / tadvatsà na manyate / tato màsopavàsinãü pårõàbhidhànàü gatvà pårõadhanàvarjitàü kçtvà haridatte nagaràdbahirgate tadgçhe dåtãtvena preùayàmàsa / sàpi càñåktibhirlakùmãü prasàdayàmàsa / prasannayà ca tayetyuktam- "yattvaü yàcase tatkaromi" / pårõayoktam- "tarhi manmataü naraü bhaja" / tayoktam- "kulastrãõàü naitadyujyate paraü yattavàgre pratipannaü tatkaromi' / ukta¤ca- chijjau sãsaü aha hou bandhaõaü caau savvahà lacchã / paóivaõõapàlaõe supurisàõaü jaü hou taü hou // Suk_1.11 (=11) // [÷ãrùa chidyatàm atha bhavatu bandhanaü calatu savathà lakùmãþ / pratipannapàlane supuruùàõàü yad bhavatu tad bhavatu] // Suk_1.11* (=11*) // tathàca dióhalohasiükhalàõaü assàõa vivihapàsabandhàõaü / tàõaü cia ahiaraaro vààbandho supurisassa // Suk_1.12 (=12) // [dçóhaloha÷çïkhalànàü bhavatu vivadhapà÷abandhanam / tàbhyàmapi adhikataro vàcàbandhaþ supuruùasya] // Suk_1.12* (=12*) // adyàpi nojjhati haraþ kila kàlakåñaü, kårmo bibharti dharaõãü khalu càtmapçùñhe / ambhonidhirvahati duþsahavàóavàgnimaïgãkçtaü sukçtinaþ paripàlayanti // Suk_1.13 (=13) // tacchrutvà hçùñà pårõà / "evamevaitat' / tatastàü lakùmãü pratividhàya guõamohanàrthe pradoùe svagçhe ninàya / tataþ sa mohanaþ kathitavelopari nàgataþ ki¤citkàryàdivaiyagryeõa / tato lakùmyà sakàmayoktam- "yatkamapi naraü samànaya' / tataþ pårõayà måóhayà tatpatireva samànãtaþ / svabhartari samàyàte sà kathaü bhavatviti kathaü gçhaü yàtviti tvaü sakhyastava và kathayantu / tà àhuþ- "na jànãmaþ / tvameva kathaya' / ÷uka àha- "yadi na yàsi tadà kathayàmi' / tayoktam-- "na yàsyàmi' / ÷ukaþ-sà àgacchanneva svapatiriti j¤àtvà taü kacagrahaü pragçhyaivamuvàca-he ÷añha! sarvadà tvamiti mamàgre jalpasi yanme tvàü vinà nànyà vallabhà asti / adhunà tu mayà parãkùito j¤àta÷ceti kopaü cakre' / sa ca tàü kaùñena sukomalavacanairanunãya svagçhaü ninye / kathàü ÷rutvà ÷ukenoktàü bhayavismayakàriõãm / puü÷calãvçndasaüyuktà suptà ràtrau vaõikpriyà // Suk_1.14 (=14) // iti ÷ukasaptatau prathamà kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 2: sà tathaiva samaü tàbhirdvitãyo 'hni ni÷àmukhe / ÷ukamàpçcchya calità ÷ukastàmidamabravãt // Suk_2.1 (=15) // yatheùñaü gaccha su÷roõi yadi jànàsi duþkçte / pratyuttaraü samàyàte ya÷odevãva saïkañe // Suk_2.2 (=16) // tataþ prabhàvato pçcchati- "kà ya÷odevã / kadà kasminsaïkañe tayà ka upàyaþ kçta' iti / ÷ukaþ- "yadà kathayàmi tadà mayi suratavighàtena tava kopaþ pràõaniùådanaþ syàt' / sà àha- "suhçdàü sàdhvasàdhvapi ÷rotavyameva' ityanuj¤àtaþ ÷ukaþ àha- asti nandanaü nàma nagaram / tatra nandano nàma ràjà / tatputro ràja÷ekharaþ / tadvadhåþ ÷a÷iprabhà / tàü dhanasenasuto vãranàmà dçùñvà sakàmaþ san jvarapãóito 'bhåt / bhojanàdi na vidhatte / sa ca màtrà ya÷odevyà pçùñaþ sansagadgadaü kàraõamàha- "sà ca ràjakanyà durlabhà / sa kathaü jãvatu' iti pra÷naþ / tayoktam- "tvameva kathaya' / ÷ukaþ-yadi prabhàvati! adya na yàsi tadà kathayàmi, ityukte sà àha- "kathayeti' / atha ÷ukaþ-sà ya÷odevã ekàü ÷unãü bhojanàdyairàvarjayitvà àbharaõàni paridhàyàtmanà sàrdhaü gçhãtvà ÷a÷iprabhàpàr÷ve gatvà tàü vijane sagadgadà jagàda-ahaü ca tvaü ca iyaü ca pårvabhave bhaginyo 'bhåvan / mayà niþ÷aïkayà tvayà tu sa÷aïkayà paranaràbhilàùaþ påritaþ / anayà tu naiva / ato 'syàþ ÷ãlaprabhàvàtkevalaü jàtismaraõameva na bhogàþ ÷unikà ca sa¤jàtà / sambhogavighnàjjàtismaraõaü ca na te vartate / mama punarbhogànnirvighnànnirvighnajàtismaraõaü ca / ato 'hamanukampayà imàü ÷unakãü tvàü ca dçùñvà kathayitumàgatà / atastvayàrthinàü kàïkùitaü dàtavyameva / yo dànaü kuryàtsa bhavetsarvasampadàü sthànam / ukta¤ca-- kathayanti na yàcante bhikùàhàrà gçhe gçhe / arthibhyo dãyatàü nityamadàtuþ phalamãdç÷am // Suk_2.3 (=17) // tataþ ÷a÷iprabhà sakaõñhagràhaü ruditvà pràha-- "màmapi kalyàõi! puruùàntareõa yojaya' / tato ya÷odevã tàü svasthãkçtya bhartçviditàü svagçhaü nãtvà svaputreõa yojayàmàsa / sa ca ràja÷ekharo dravyàdidànatoùitaþ sakhãyamiti kçtvà na nivàrayàmàsa / ràjaputraü ràjaputrãü pratàryaivaü ca bhàmini / ya÷odevyà mahadbuddhya nijakàryamanuùñhitam // Suk_2.4 (=18) // buddhirasti yadaiùà te vraja subhru paràntikam / bhaja nidràü vi÷àlàkùi mànyathà svaü vióambaya // Suk_2.5 (=19) // iti ÷ukakathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau dvitãyà kathà // ____________________________________________________________________ START Suk 3: athànyadine prabhàvatã ÷ukaü pçcchati / ÷ukaþ- gaccha deva kimà÷caryaü yatra te ramate manaþ / nçpavadyadi jànàsi paritràõaü tvamàtmanaþ // Suk_3.1 (=20) // prabhàvatã pçcchati-kathametat / ÷ukaþ kathayati-asti vi÷àlà nagarã / tatra sudar÷ano ràjà / tatra ca vimalo nàma vaõik / tasya ca patnãdvayaü subhagaü råpasampannaü dçùñvà kuñilanàmà dhårtastadbhàryàdvayagrahaõecchayà ambikàü devãmàràdhya vimalaråpaü yayàce / labdhvà ca tatprakçtiü vimale bahirgate tadgçhaü gatvà prabhutvaü cakàra / prasàdadhanadànairva÷ãkçto 'khilo 'pi parijanavargaþ / tadbhàryàdvayaü bahumànadànàdinà santoùya svecchayà bhuïkte / vimalo 'yaü dhanàdyanityatàü ÷rutvà dàtà babhåveti parijano 'navarataü cintayati / atha satyavimalo 'pi dvàramàgataþ kuñilàj¤ayà dvàrapàlena niùiddhaþ / tato bahiþsthaþ phutkaroti "va¤cito 'haü dhårtaràjena' / tasya caivaü krandato gotrajà janàþ kautukàcca militàþ / tatkùaõàt haññàni muktvà vaõiksàrtho militvà àrakùikamantrimukhyànàü purataþ phåccakre / "ràjanva¤cito 'smi dhårtaràjena' / tato ràj¤à tadavalokanàya prahitàþ puruùàþ / tenàpi te dravyàdidànena sànukålàþ kçtàþ / taü dhanadàyakaü gçhe dçùñvà jano vadati-"svàminvimalo gçhe vidyate / ayaü ca dhårtaràñ dvàrasthaþ' / tato nçpeõa dvàvapyekatra kçtau / tato dvayormadhyànna ko 'pi dhårtetarayorvyaktiü jànàti / jàtaþ kolàhalo 'khilalokavyavahàranà÷akaro ràj¤a÷capavàdaþ / yato ràj¤àü duùñanigrahaþ ÷iùñapàlanaü ca svargàya / ukta¤ca- prajàpãóanasantàpàtsamudbhåto hutà÷anaþ / ràj¤aþ kulaü ÷riyaü pràõànnàdagdhvà vinivartate // Suk_3.2 (=21) // tato ràjà ekànte tayornirõayamacintayat / tatkathaya kathaü ni÷cayaþ syàditi pra÷naþ / ÷ukaþ-sa ràjà labdhopàyastadvimalabhàryàdvayaü pçthakpçthaksaüsthàpya pçùñavàn-"kiü yuvayoþ pàõigrahaõe bhartrà vibhåùaõaü pradattaü dhanaü ca / pa÷càtkiü jalpitaü prathamasaïgena ca kà vàrttà bhartrà sahàbhåt / kà màtà ka÷ca pità / kiü kulam / kà jàtiþ' / ityevaü pçùñàbhyàü yathàlabdhaü yathàvçttaü yathàproktaü yathàsuptaü sarvaü tàbhyàü kathitam / pa÷càtu tau puruùau pçùñau parasparaü visaüvadantau / tato bhàryàdvayasya rukmiõãsundarãnàmadheyasya yaþ saüvàdaü vadati sa satyaþ / itarastu dhårto ràj¤à nirvàsitaþ / satyastu ràj¤à sabhàryaþ saskçtaþ svagçhaü gataþ / iti mahàràjabuddhiþ / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà // iti ÷ukasaptatau tçtãyà kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 4 : athànyadà prabhàvatã ÷ukaü pçcchati / ÷ukaþ-"màü kçtàvaj¤aü kçtvà mà gaccha / yato bàlakàdapi hitaü vàkyaü gràhyam / kçtàvaj¤aþ purà devi vçddhavàkyaparàïmukhaþ / patito bràhmaõo 'narthe viùakanyàvivàhane // Suk_4.1 (=22) // prabhàvatã pçcchati-"kathametat" / ÷ukaþ-asti somaprabhaü nàma dvijasthànam / tatra vidvàndhàrmikaþ soma÷armà nàma vipraþ / tatputrã råpaudàryaguõopetà viùakanyeti vij¤àtàbhåt / tena tàü bhayena ko 'pi na vivàhayati / tataþ soma÷armà varàrthaü bhuvaü paryañan sampràpto dvijasthànaü janasthàna nàma / tatra govindanàmà bràhmaõo jaóo nirdhana÷ca / tasmai kanyà pradattà / tena suhçdàü nivàrayatàmapi kçtàvaj¤enoóhà sarvaråpalàvaõyaguõopetà mohinã viùakanyà / sà vidagdhà govindastu mårkhaþ laghuvayà÷ca / tata÷ca sà àtmano råpalàvaõyayauvanaü ÷u÷oca / avidagdhaþ patiþ strãõàü, prauóhànàü nàyako 'guõã / guõinàü tyàginàü stoko vibhava÷ceti duþkhakçt // Suk_4.2 (=23) // pàusasamaapavàso jovvaõadiahe tahà a dàliddaü / paóhamasiõehavioo tiõi vi garuàidukkhàiü // Suk_4.3 (=24) // [pravçñsamayapravàso yauvanadivase tathà ca dàridryam / prathamasnehaviyogastrãõyapi gurukàõi duþkhàni] // Suk_4.24* (=24*) // appatthàve paóhiaü kaõñhavihåõaü ca gàiaü gãaü / mà mà bhaõanti suraaü tiõi vi garuài dukkhàiü // Suk_4.4 (=25) // [aprastàve pañhitaü kaõñhavihãnaü ca gàyanaü gãtam / mà mà bhaõantyàü surataü trãõyapi gurukàõi duþkhàni] // Suk_4.4* (=25*) // sànyadà govindaü patimityabravãt-"mama piturgehàtsamàgatàyà bahåni dinàni sa¤jàtàni / tato 'haü tvayaiva saha gamiùye nànyathà' / tataþ ÷akañaü màrgayitvà sabhàryakaþ sa calitaþ / yàvatprayàti tàvatpathi eko yuvà vàggmã suråpaþ ÷åra÷ca viùõunàmà bràhmaõo militaþ / tasya bràhmaõasya tasyà÷cànyonmanuràgaþ sa¤jàtaþ / ukta¤ca- prãtiþ syàddar÷anàdyaiþ prathamamatha manaþsaïgasaïkalpabhàvo, nidràchedastanutvaü vapuùi kaluùatà cendriyàõàü nivçttiþ / hrãnà÷onmàdamårcchàmaraõamiti jagadyàtyavasthà de÷aitàþ, lagnairyatpuùpabàõaiþ sa jayati madanaþ sannirastànyadhanvã // Suk_4.5 (=26) // sa pathiko dampatyoþ pågapatroccayaü dadàti / ityevaü gràmyabràhmaõorohaviùõorvi÷vastaþ àtmano nirodhasaïgabhayàduttãrya ta gantrãvàhamàrohayati / viùõunà ca patyau vçkùàntaragate sà mohino bhuktà àtmava÷ãkçtà / tayà càtmãyaü nàma gotraü kulakramaü càj¤àpitaþ / patyu÷ca samàgatasya "tvaü coro 'sãti' gantryàrohaõaü kuvato niùedhaþ kçtaþ / viùõurapi tàü kçhãtvà govindaü dharùitavàn / tatastayoþ ke÷àke÷i saüvçttam / govindastu viùõunà viùakanyàprabhàveõa nirjitaþ / tatastàü gçhãtvà viùõuþ svagçhaü praticalitaþ / govindaþ pçùñhastho màrgàsanne gràme gatvà phåtkçtavàn-"yadanena caureõa mama bhàryà gçhãtà / tràyatàü tàm / mama ÷araõaü bho janàþ' / atha gràmàdhipena viùõurmohinãyuto dhçtaþ / pçùñenottaraü dattaü viùõunà yatheyaü mayà pariõãtà / madãyàü ca bhàryàmeùa pathiko màrge dçùñvà grahilo babhåva / govindenàpi pçùñena idamevottaritam / tato mantrã tayorekamevottaraü ÷ratvà jàtyàdikaü pçùñavàn / trayamapi tu saüvadati tataþ kathaü ni÷cayaþ" / iti ÷ukapra÷naþ / tatastayà pçùñaþ ÷uka àha-mantriõoktam, "kiyanti dinàni saïgamasya yuùmàkaü prayàõe" / tairuktam-"kalye bhojanàntaraü saüvçttaþ samàgamaþ' / tato mantriõà bràhmaõau pçthakpçthakpçùñau-"kimanayà kalye bhojanavelàyàü bhuktam' / yacca tayà bhuktaü tadgovindo jànàti itarastu na / tataþ sa vióambitaþ sacivena / gonindaþ ÷ikùitaþ / dhigimàü bràhmaõãü paratreha ca duþkhadàü mu¤ca ÷ãghram / ukta¤ca- vaidyaü pànarataü nañaü kupañhitaü mårkhaü parivràjakaü yodhaü kàpuruùaü viñaü vivayasaü svàdhyàyahãnaü dvijam / ràjyaü bàlanarendramantrirahitaü mitraü chalànveùi ca bhàryàü yauvanagarvitàü pararatàü mu¤canti ye paõóitàþ // Suk_4.6 (=27) // tathàpi kàminãlubdho dhikkçtaþ sàdhubhistadà / tàmevàdàya calitastatkçte nihataþ pathi // Suk_4.7 (=28) // taddevi yaþ karotyevamavaj¤àü vçddha÷ikùitaþ / sa paràbhavamàpnoti govindo bràhmaõo yathà // Suk_4.8 (=29) // iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà // iti ÷ukasaptatau caturtho kathà // ____________________________________________________________________ START Suk 5: punaranyadine sà gamanàya ÷ukaü pçcchati / ÷ukaþ- gaccha devi vijànàsi yadi kartuü tvamuttaram / sabhàyàü nçpateryadvadviùame bàlapaõóità // Suk_5.1 (=30) // prabhàvatãpçùñaþ ÷ukaþ kathàü pràha-asti ujjayinã nàma nagarã / tatra vikramàdityo ràjà / tasya ràj¤o kàmalãlà nàma uttamakule jàtà / sà ca ràj¤o 'tãva vallabhà / ekadà nçpastayà sàrdhaü bhojanaü kurvanbhçùñamatsyàüstasyai dàpayàmàsa / sà àha-svàmin! nàhametànpuruùànavalokayitumapi samarthà kiü punaþ spar÷anam / iti ÷çtvà matsyà aññahàsena tathà jahasuryathà nàgarikaloke ÷rutam / ràjà ca tanmatsyahàsyakàraõaü mantrijyotirvicchàkunikakovidànpçcachati / yadà na ko 'pi jànàti tadà sarvadvijàgresaraü purohitaü pràha-yathà tvayaiva matsyahàsyakàraõaü kathanãyamanyathàtvaü de÷ànnirvàsaü pràpnoùi / purodhà apyetadvacaþ ÷rutvà dinapa¤cakaü vyavadhàne yàcayitvà saviùàdo gçhamagamat / sa purohitaþ taduttaramajànanpurastàdràj¤à nirvàsyate / sa kathaü bhavatviti pra÷naþ / uttaramapyàha ÷ukaþ-sa bràhmaõo viùàdàpannaþ putryà bàlapaõóitayà babhàùe, tàta! kathamudvignacitta iva lakùyase / kathaya viùàdasya kàraõam / vidvadbhirvipadyapyuccaiþ sthàtavyam / ukta¤ca- sampadi yasya na harùo vipadi viùàdo raõe ca bhãrutvam / taü bhuvanatrayatilakaü jananã janayati sutaü viralam // Suk_5.2 (=31) // tato bràhmaõo 'viralaü vçttàntamàcaùñe anena kàraõena ràjà màü nàgarànnirvàsayati / yataþ- na sauhçdaü na vi÷vàso na sneho na ca bandhutà / kenàpi saha saüsàre kuto ràj¤à chalàrthinà // Suk_5.3 (=32) // ukta¤ca- kàke ÷aucaü dyåtakàre ca satyaü sarpe kùàntiþ strãùu kàmopa÷àntiþ / klãbe dhairyaü madyape tattvacintà ràjà mitraü kena dçùñaü ÷rutaü và // Suk_5.4 (=33) // ki¤ca- nadãnàü nakhinà¤caiva ÷çïgiõàü ÷astrapàõinàm / vi÷vàso naiva kartavyaþ ÷trãùu ràjakuleùu ca // Suk_5.5 (=34) // bhoginaþ ka¤cukàsaktàþ kråràþ kuñilagaminaþ / duþkhopasarpaõãyà÷ca ràjàno bhujagà iva // Suk_5.6 (=35) // hasannapi nçpo hanti mànayannapi durjanaþ / spç÷annapi gajo hanti jighrannapi bhujaïgamaþ // Suk_5.7 (=36) // eùa ràjà à bàlyàtsevito 'pi mayi viparãto babhåva / tasmànmayà jãvitumicchatà dvijaiþ saha parade÷aü gantavyam / ukta¤ca- tyajedekaü kulasyàrthe gràmasyàrthe kulaü tyajet / gràmaü janapadasyàrthe àtmàrthe pçthivãü tyajet // Suk_5.8 (=37) // tataþ sà bàlikà tàtavacanaü ÷rutvà pràha-tàta! tvayà yuktamuktam / paraü svàmirahitànàü na kvàpi påjà / yata uktam- apradhànaþ pradhànaþ syàdyadi seveta pàrthivam / pradhàno 'pyapradhànaþ syàdyadi sevàvivarjitaþ // Suk_5.9 (=38) // àsannameva nçpatirbhajate manuùyaü vidyàvihãnamakulãnamasaüstutaü và / pràyeõa bhåmipatayaþ pramadà latà÷ca yaþ pàr÷vato bhavati taü pariveùñayanti // Suk_5.10 (=39) // àrohanti ÷anairmçtyà dhunvantamapi pàrthivam / kopaprasàdavastånàü vicinvanti samãpagàþ // Suk_5.11 (=40) // tathà ca- vidyàvatàü mahecchànàü ÷ilpavikrama÷àlinàm / sevàvçttividà¤caiva nà÷rayaþ pàrthivaü vinà // Suk_5.12 (=41) // ye jàtyàdimahotsàhà nopagacchanti pàrthivam / teùàmàmaraõaü bhikùà pràyà÷cittaü vinirmitam // Suk_5.13 (=42) // rogairgrahairnçpargraisto yo na vetti jaóakriyaþ / madhyamantramupàyaü ca so 'va÷yaü tàta na sthiraþ // Suk_5.14 (=43) // ukta¤ca- sarpànvyàghràn gajànsiühàndçùñvopàyairva÷ãkçtàn / ràjeti kiyatã màtrà dhãmatàmapramàdinàm // Suk_5.15 (=44) // tathà ca- ràjànameva saü÷ritya vidvànyàti paronnatim / vinà malayamanyatra candanaü na vivardhate // Suk_5.16 (=45) // dhavalànyàtapatràõi vàjina÷ca manoramàþ / sadà mattà÷ca màtaïgàþ prasanne sati bhåpatau // Suk_5.17 (=46) // tasmàttàt, tvaü ràj¤à mànyaþ prasàdapàtra¤ca / tataþ sandehe 'sminmà viùàdãbhava / yataþ- ràjagrahe samàyàte viùame kàryasaü÷aye / sandigdhamanasàü ràj¤àü pradhànàþ saü÷ayacchidaþ // Suk_5.18 (=47) // tato he tàta! sthirãbhava / matsyahasanottaraü ràj¤aþ purato mayàbhidheyamiti / snàhi bhuïkùva / tataþ sa evaü kçtvà ràj¤o 'grato gatvà sarvaü nivedayàmàsa / nçpo 'pi tuùñastàmàjuhàva / sà à÷ãrvàdaü dattvà ràjànamabravãt-ràjanmà mudhà viprànvióambaya / kiü tvayà evaüvidhaü matsyànàü hàsyaü dçùñaü ÷rutaü và / kathaü màmabalàjana pçcchanna vilajjase / yataþ- itaro 'pi na sàmànyo nçpatirdivyaråpabhçt / tvaü punarvikramàdityo yathàrtho 'si parantapa // Suk_5.19 (=48) // ukta¤ca- indràtprabhutvaü jvalanàtpratàpaü krodhaü yamàdvai÷ravaõàcca vittam / sattvasthite ràmajanàrdanàbhyàmàdàya ràj¤aþ kriyate ÷arãram // Suk_5.20 (=49) // tathà ca bhàrate- mà vçkodara pàdena ekàda÷acamåpatim / pa¤canàmapi yo bharttà nàsàprakçtimànavã <1> <1. `màninà' iti pà-> // Suk_5.21 (=50) // svàminkathaü na tvaü svayameva vicàrayasi / yatastvameva sarvasaü÷ayacchettà / athànyebhya÷cet ÷rotuü kautukaü tarhi ÷çõu / iyaü ràj¤ã na spç÷ati hyasmànmatsyànmahàsatã / puruùàkhyànato ràjan hasitàþ ÷apharà dhruvam // Suk_5.22 (=51) // paribhàvyastvayà ràjan ÷lokàrtho 'yaü sadà hçdi / måóhadhãranyathà deva yadi pçcchasi màü punaþ // Suk_5.23 (=52) // ràjanràjapatnyàþ såryamapa÷yantyàstatkathamasatãtva÷aïkà syàt / ÷lokàrthe prastutàrthe ca matsyànàü hasanaü budhàþ / sançpà na vijànanti api sarvàrthakovidàþ // Suk_5.24 (=53) // tataþ sado måóhaü dçùñvà bàlapaõóità utthàya yayau / ÷uko 'pyàha-ahaü pràtaþ kathayiùye / iti kãroktiü ÷rutvà prabhàvatã suptà // iti ÷ukasaptatau pa¤camã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 6: athàparasmindivase prabhàvatã ÷ukaü pràha- ÷uka! sa matsyahàsyavyatikaro ràj¤à j¤àto na veti / ÷uka àha- nçpaþ ÷lokàrthamajànanna nidràü lebhe / ukta¤ca- nidrà bhadre kutasteùàü ye çõavyàdhipãóitàþ / avidheyakalatrà÷ca ye cànye kçtavairiõaþ // Suk_6.1 (=54) // ràjà nidràbhàve kaùñena ni÷àü nãtvà pràtarbàlapaõóitàmàkàrya pràha-bàlike! ÷lokàrtho na j¤àto mayà / tasmànmatsyahàsyakàraõe nivedaya / sà àha-ràjanmàü mà pçccha / yataþ- pa÷càttàpo 'tra bhavità bhàryàyà vaõijo yathà / àgraheõa kçtaþ patyau maõóakàgamanaü prati // Suk_6.2 (=55) // ràjà-kathametat / ÷ukaþ-astyatra jayantã nàma nagarã / tatra vaõikasutaþ sumatirnàma tasya priyà padminã nàma / tasya ca vaõijaþ puõyakùayàddhanaü kùãõam / sa ca janaiþ parityaktaþ / yato jano dhanamitraþ / ukta¤ca- yasyàrthàstasya mitràõi yasyàrthàstasya bàndhavàþ / yasyàrthàþ sa pumàülloke yasyàrthàþ sa ca paõóitaþ // Suk_6.3 (=56) // tathà ca bhàrate- jãvanto 'pi mçtàþ pa¤ca ÷råyante kila bhàrata / daridro vyàdhito mårkhaþ pravàsã nityasevakaþ // Suk_6.4 (=57) // tathà ca- iha loke hi dhaninàü paro 'pi svajanàyate / svajano 'pi draridràõàü tatkùaõàddurjanàyate // Suk_6.5 (=58) // so 'pi ca tçõakàùñhàdikamànãya purãmadhye vikrãõàti / anyadà anena tçõakàùñhàdikaü kimapi vane na pràptam / dçóhakàùñhamayo 'pi vighnavinàyakaþ pràptaþ / tata÷cintitam-kimasau mama vidhàsyati? ukta¤ca- bubhukùitaþ kiü na karoti pàpaü kùãõà narà niùkaruõà bhavanti / pràõàrthamete hi samàcaranti mataü satàü yanna mataü tadeùàm // Suk_6.6 (=59) // yàvatsa tasya vinàyakasya pàñanàyottiùñhati tàvattuùñaþ san jagàda-ahaü tava pratidinaü pa¤ca pa¤ca maõóakàndàsye khaõóaghçtayutàn / mamàlaye pràtaryàyàþ / paraü kasyàpi idaü rahasyaü na kathanãyam / kathite tu madvaco vitathaü bhaviùyati / so 'pi ca "tathe'ti pratipàdya nityaü maõóakapa¤cakaü bhàryàyà arpayati / taddaivaü maõóakapa¤cakaü ghçtakhaõóayuktamàdàya tadbhàryà nijakuñumbaü tçptãkaroti / nityaü ca tànmaõóakàn gotriõàü gçhe vàhayàmàsa / nijasakhyà mandodaryàstçptyarthaü nityaü pràhiõot / anyadà sà sakhã tàü papraccha / padminyapi maõóakàgamanamidaü na jànàti / tatastasyàþ purà sà sakhã kapañàdbråte-sakhi! yadi tvaü mama purato guhyaü na kathayasi tatkaþ snehaþ / ukta¤ca- dadàti pratigçhõàni guhyamàkhyàti pçcchati / bhuïkte bhojayate caiva ùaóvidhaü prãtilakùaõam // Suk_6.7 (=60) // tataþ padminyàha-madãyaþ patiridaü guhyaü mamàgre kathamapi na brate mayà ÷ata÷aþ pçùño 'pi / tayoktam-tarhi tvadãyaü jãvitaü råpaü yauvanaü savamapi nirarthakameva yadidaü nàj¤àyi / tataþ padminã patiü pçcchati-kathaü maõóakapràptiþ? patiràha-vidheþ prasàdàt / ukta¤ca- dvãpàdanyasmàdapi madhyàdapi jalanidherdi÷o 'pyantàt / ànãya jhañiti ghañayati vidhirabhimatamabhimukhobhåtaþ // Suk_6.8 (=61) // ki¤ca- kùutkùàmasya karaõóapiõóitatanormlàndriyasya kùudhà kçtvàkhurvivaraü svayaü nipatito naktaü mukhe bhoginaþ / tçptastatpi÷itena satvaramasau tenaiva yàtaþ pathà svasthàstiùñhata daivameva hi nçõàü vçddhau kùaye kàraõam // Suk_6.9 (=62) // yadà na kathayati tadàna÷anaü cakre / patiràha-asminkathite mahatã hàniþ pa÷càttàpa÷ca bhaviùyati / evaü bodhitàpi sà yàvannàgrahaü mu¤cati tadà tena daivopahatacittena kathitam / ukta¤ca- yasmai devàþ prayacchanti puruùàya paràbhavam / buddhiü tasyàpakarùanti na sa vetyàtmano hitam // Suk_6.10 (=63) // tena ca ràjanvikramàrkabuddhimuktena guhyaü kãrtitam / yato hãnapuõyo buddhyà mucyate / ukta¤ca- ràmo hemamçgaü na vetti nahuùo yàne yunakti dvijàn vipràdeva savatsadhenuharaõe jàtà mati÷càrjune / dyåte bhràtçcatuùñayaü ca mahiùãü dharmàtmajo dattavàn pràyaþ satpuruùo 'pyanarthasamaye buddhyà parityajyate // Suk_6.11 (=64) // sà ca patimukhàt ÷rutvà sakhãpurã jagàda / tayà càtmapatiþ kuñhàrahastaþ preùito vinàyakapàr÷ve / so 'pi padminãpati÷ca pràtastatra jagàma / vinàyako 'pi dvàvapi mayårabandhairbandhayàmàsa / so 'pi ca padminãpatiruktaþ re tvadãya evàyamanarthaþ / tatastvayyeva daõóo yujyate / tataþ sakhãpatiryayàce / tànpa¤ca maõóakàntasmai sa pradadau / tau dvàvapi svaü svaü gçhaü jagmatuþ / tataþ patyà dàpitàþ / pa÷càttàpaü ca kurute / tatastvamapi ràjendra! màü mà pçccha / tava pa÷càttàpo bhaviùyati / idaü ÷lokaü svayameva vicintaya / iti kathayitvà bàlapaõóità utthàya svagçhaü gatà / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau ùaùñhã kathà // ____________________________________________________________________ START Suk 7: anyasmindine prabhàvatã ÷ukaü papraccha-kãra! punastanmatsyahàsyakàraõaü ràj¤à j¤àtaü ÷çtaü na và / ÷ukaþ pràha-pràtaþ punarbàlapaõóitàmàkàrayitvà ràjà pràha-ki tanmatsyahàsyakàraõam? bråhi ÷ãghraü bàlike! sà càha- devàgraho na kartavyaþ pa÷càttàpo bhaviùyati / sthagikàsaktacittasya viprasyàbhåtpurà yathà // Suk_7.1 (=65) // asti dharaõãtale vatsonanàma paññanam / tatra vãràkhyo ràjà tatra ca ke÷avo nàma bràhmaõaþ / tena kadàciditi cintitaü yadahaü pitçdhanaü na bhokùye / ukta¤ca- uttamàþ svaguõaiþ khyàtà madhyamà÷ca piturguõaiþ / adhamà màtulaiþ khyàtà ÷va÷urai÷càdhamàdhamàþ // Suk_7.2 (=66) // ki¤ca- piara vióhattai davvóai caóóiri ko õa karei / saiü bióhavai saiü bhojaai viralà jaõaõi jaõei // Suk_7.3 (=67) // [pitrarjitaü dravyaü bhoginaü kaü na karoti / svayamarjayati svayaü bhuïkte viralà jananã janayati] // Suk_7.3* (=67*) // ityavadhàrya sa medinyàü babhràma devatãrtha÷ma÷ànanagareùu dhanàrtham / anyadà sa nirjane prade÷e prasiddhe ÷ivacatvare karàlàyàþ ÷ma÷àne ca paribhramya pari÷ràntaþ kapilakamañhamapa÷yat / tatra ca paryaïkasanasthaü tàpasaü dadar÷a sa ca viprastasyàgre kçtà¤jalipuñastasthau / tàpaso dhyànaü ÷anairmuktvà evamuktavàn- kiü kasmai dãyate loke tràyate ko bhavàrõavàt / asàdhyaü sàdhyate kasya kàle 'sminnatitheraho // Suk_7.4 (=68) // tataþ sa bràhmaõa årdhvabàhurjagàda-tavàhamatithirdhanàrthã / tàpaso 'pi taü vipramalpayàcaka dçùñvà manasi duþkhãbabhåva / ukta¤ca- stokàrthapràrthanàndãnàndçùñvodàrànhi yàcakàn / khidyante 'tãva manasi api pràõapradàyinaþ // Suk_7.5 (=69) // ki¤ca- ahihåo vi a vivaà karei suaõo parassa upaàraü / oõei aõõadàdhaü candaõataruo sakhaõóo vi // Suk_7.6 (=70) // [abhibhåto 'pi vipadà karoti sujanaþ parasya upakàram / apanayatyanyatàpaü candanatarukaþ sahasrakaõóo 'pi] // Suk_7.6* (=70*) // tato yogãndro "yadà tvametatspar÷anaü kariùyasi tadà hemnaþ pa¤ca÷atàni nityaü dàsyatã'tyuktvà vipràya paryaïkãkçtaü sindåramarpayàmàsa / ukta÷ca-"etattvayànyasmai na dàtavyaü na kathanãya¤ca / anyathà mama samãpe vyàvçtya sameùyati / tadarpitaü yadà sa dvijaþ pràtaþ spç÷ati tadà suvarõa÷atapa¤cakaü dadàti / sa ca ratnàvatãü purãü gataþ / tatra sthagikàü nàma ve÷yàü nityaü kàmayate / sà ca taddravyàgamanaü na jànàti / kuññinã pçcchati-hale! eùa vipraþ kimapi vyavasàyàdikaü na vidhatte / paraü dravyaü kuto 'smàkaü vitarati kasmàdvilasatãti / tato ve÷yà taü pçcchati / sa vipraþ sarvathà na kathayati / tato ve÷yayà svakalayà bhaktyà càràdhitaþ / tataþ pçùñaþ sankathayàmàsa yatsindåràddravyàgamaþ / tayà ca suptasya sindåraü gçhãtam / tato dravyàbhàve kuññinyà gçhànniùkàsitaþ / ukta¤ca- vi÷vàsapratipannànàü va¤cane kà vidagdhatà / aïkamàruhya suptaü hi hantuü kiü nàma pauruùam // Suk_7.7 (=71) // sa viprastatsindåramapa÷yanphåtkurvanràjadvàraü yayau, muùito 'hamiti vadan / tato vivàdaþ sa¤jàtaþ / kuññinyàha- dhårto 'sau matsutàlubdho dhanahãno bhavatyasau / manobhavagrahagrasto asama¤jasamãdç÷am // Suk_7.8 (=72) // janairguõairasambhàvyaü ràj¤à kathaü sambhàvyate / paraü satyamidaü jàtaü sindåraü dhanadaü yataþ // Suk_7.9 (=73) // sa ca janairvaide÷iko 'yamiti j¤àtvà nirvàsitaþ / tacca sindåraü yogãndrameva yayau / tato ràjanvikramàditya! sthagikàprãtinibandhanàttenàkhyàte ca sindåre sthagikà naiva viprasya babhåva na ca sindåram / evaü tavàpi ràjan! ratiþ prãti÷ca na bhaviùyati / evamuktvà bàlapaõóità gçhaü jagàma / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau saptamã kathà // ____________________________________________________________________ START Suk 8: athàparedyuþ prabhàvatã ÷ukaü pçcchati / ÷uka uttaraü dadau-devi! bàlapaõóità dvitãye 'hni saüyàte ràjànaü pràha-deva! nàgrahaþ kartuü yujyate / yataþ- ràj¤à naivàgrahaþ kàryaþ ÷ubhe và÷ubhakarmaõi / tadaïgàni hi bhåtàni ràj¤àü hi mahatã tanuþ // Suk_8.10 (=74) // àkhyàte ca tava mayà viõikputryà yathàbhavat / na bahirna gçhaü ràjaüstathà te 'pi bhaviùyati // Suk_8.11 (=75) // ràjà pçcchati-kathametat? bàlapaõóità pràha-asti pçthvãtale tripuraü nàma sthànam / tasmintrivikramo nàma ràja / tatra sundaràbhidhàno vaõik / tadbhàryà subhagà nàmàtãva kulañà / sà ca bhartrà gçhànniryàntã prayatnena niyantrità / tà¤ca niyantraõàtpårvameko vaõigyakùagçhe sthitaþ sakàmàmabhajat / yadà ca bahirnirgacchanto patinà nivàrità tadà sakhãü pràha-sakhi! adya tvayà sa mànavo yakùàyatana àkàraõãyaþ yathàhaü tatra gatvà taü rame / tvayà ca mayi gatàyàü pa÷càdasmadgçhaü jvàlanãyaü yathà gçhakàryàsakto jano màü gàtaü na jànàti / atràntare 'haü taü svecchayà bhuktvà samupàgacchàmi / tataþ sakhãvacanàtsa pumàüstatràyàtaþ / sàpyàgatà / tadà ca gatàyàü tasyàü sà sakhã tadgçhaü prajvàlitavatã / sa pumànprajvalane kutåhalã yakùàyatanaü muktvà tatràvalokanàya gataþ / sà ca tatra sthitàsamàptàtmaprayojanà yàvatà gçhamàgatà tàvatà gçhaü dagdham / na gçhaü na bahirbhåpa vaõigvadhvà yathàbhavat / tathà tava mahàràja bhaviùyati suni÷cayam // Suk_8.12 (=76) // atha cet j¤àtena ÷lokàrthena prayojanaü tadà kalye svayameva j¤àpayiùyàmi / ityuktvà sà gçhaü yayau / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà // iti ÷ukasaptatau aùñamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 9: athàparedyuþ savismayà prabhàvatã ÷ukaü pçcchati sma-÷uka! kiü vij¤àtaü vikramàrkeõa matsyahasanakàraõam? ÷ukaþ pràha-devi! na kimapi ràj¤à svayaü j¤àtam / tato ràjà pràtardvijasutàmàhuya bàlapaõóitàü pràha-tvayà ityuktaü yattvaü svayameva j¤àsyasi / mayà tu kimapi na j¤àtam / bàlapaõóità pràha-yadi ràjannevamapi mayà kathyamànaü na vetsi, tataþ ÷çõu / puùpahàso nàma mantrã sarvamantriõàmagraõãrnirdeùo guptaþ / kimiti niyantrito 'sti / ràjà pràha-anvartho 'yaü puùpahàsaþ / yataþ yadàso madãyàyàü saüsadi hasati tadàsyàsyàtpuùpaprakaro nipatati / iya¤ca kathàpararàjyamaõóaleùu khyàtàbhåt / tatastaiþ preùitàþ svãyapumàüsaþ kutåhalànveùaõàya / teùu samàyàteùu tena na hasitaü puùpaprakaro 'pi nàbhåt / iti kàraõàtguptibandhaþ / bàlapaõóità pràha-kenàpi kàraõena mantriõà na hasitam, ràjan! tatkàraõaü tvayà j¤àtaü na và? ràjà pràha-mayà kimapi na j¤àtam / bàlapaõóità pràha-tarhi kathamidaü daõóaü kurvanpàpabhàk na bhavasi? ukta¤ca- dharmeõa ràùñraü vindena dharmeõaivànupàlayet / dharmàccharaõyatàü yàti ràjà sarvabhayàpahaþ // Suk_9.1 (=77) // yathà àgrahànmàü matsyahàsyakàraõaü pçcchasi tathà tamapi pçccha hàsyakàraõam / sa evàtmãyahàsyasya matsyahàsyasya ca kàraõaü vaktà / ràjàpi tadvacanàtpuùpahàsaü mantriõaü vastradànapårvaü mantripade pratiùñhàpya matsyahàsyakàraõaü papraccha / mantryàha-yadyapi gçhadu÷caritamakathyam / yataþ- arthanà÷aü manastàpaü gçhe du÷caritàni ca / va¤canaü càpamànaü ca matimànna prakà÷ayet // Suk_9.2 (=78) // tathàpi tu ràjàj¤à mahatã / yataþ- prabhuþ prãtisnigdhàü dç÷amapi na pàpeùu visçjet kutaþ ÷làghyàmàj¤àü praõayarasasàndreõa manasà / atãtyàdityàgniprabhçti bhuvi dharmendriyamayaü nçpàkhyaü hi jyotiþ prasabhamidamaindraü vijayate // Suk_9.3 (=79) // tato ràjan! me kalatraü naràntararataü jàtaü tacca mayà j¤àtam, tena ca duþkhena na hasitam / ràjàpãdamàkarõya puùpahastakai ràj¤ãmàhçtya sammukhamavalokayàmàsa / sà ca tena prahàreõa kapañamårcchàü nàñayati sma / puùpahàso 'pi tàmavalokya sahàso babhåva puùpotkara÷ca samajani / ràjàpi tàmà÷vàsya kçtakopo dvijàtmajàsyaü vilokya mantriõamavàdãt kathamasmadduþkhe sahàso 'si? mantryapi sabhayama¤jaliü baddhvàbhàùata-ràjan! poñakajanaistvadãyà ràj¤ã ràtrau nàóikàbhiràhatàpi na mårcchità, adhunà mårcchiteti hàsyakàraõam / ràjàpi sakopo "mantrinnidaü tvayà dçùñaü ÷rutaü ve'ti papraccha / mantryàha-svàmindçùñamevedam / yadi svàmã na pratyeti tadà ka¤cukamuttàryàvalokayatu / evaü kçte ràjà sarvamaj¤àsãt / mantriõo dvijasutàyà÷ca mukhamavalokya kimidamityavàdãt / mantryàha-svàmin! yadidaü dvijaputryà gåóhàrthaü matsyahàsyakàraõaü niveditaü tanmayà prakañãkçtam / ityevamukto ràjà àsthànaü vyasarjayat / atha dvijasutàpuùpahàsàvapi bhãtahçùñau svaü svaü gçhaü jagmatuþ / tena ca ràj¤à tasyà ma¤jåùàsthito naro dçùño vinà÷itaþ / sà ca nijavàsàdvisarjità / ÷ukaþ prabhàvatãmàha- tathà tvamapi kalyàõi mà kuruùva vçthàgraham / yadàgrahaparo loke vilakùo vikramàrkavat // Suk_9.4 (=80) // iti kathà ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau navamã kathà // ____________________________________________________________________ START Suk 10: anyadà sa÷çïgàrà prabhàvatã ÷ukamàha- kiü kartavyaü mayà kãra tvaü vadàdya priyamvada / yadi te 'sti sakhã yàhi ÷çïgàrãva sahàyinã // Suk_10.1 (=81) // prabhàvatyàha-kathametat? ÷uka àha-asti ràjapuraü nàma sthànam / tatra devasàkhyaþ kauñumbikaþ, tatkalatre ÷çïgàravatã subhagà ca / parasparaparitràõakçtabandhaparàyaõe / parapuruùalampañe prasiddhe ratakarmaõi // Suk_10.2 (=82) // anyadà yàvatsubhagà upapatinà saha gçhàntarvidyeta tàvadbahiþ sthànàt patirjhiõñahasto gçhadvàri samàyayau / tadà sà kathaü bhavatviti pra÷naþ? uttaramàha ÷ukaþ-tataþ ÷çïgàradevyà sà nagnãkçtya gçhàdbahirniùkàsità / patirapi "kimidami'ti bruvàõo 'tyàdaràt ÷çïgàradevyà uktaþ-yattvayà etàni jhiõñàni devyà upavanàdànãtàni tata iyaü grahilà sa¤jàtà / tato yathàsthànaü gatvà mu¤ca yathà praguõà syàt / tataþ sa måóho yàvadevaü kartuü bahirjagàma tàvattayà gçhàdupapatirniùkàsitaþ / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau da÷amã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 11: pradoùasamaye 'nyasminkàminã kàmamohità / vinayena ÷ukaü pràha gacchàmi yadi manyase // Suk_11.1 (=83) // ÷ukaþ pràha- ava÷yameva gantavyaü tvayetthaü mama ni÷cayaþ / mano 'bhãùñe payo nimne gacchatkaþ prativàrayet // Suk_11.2 (=84) // gatayàpi tvayà tatra kartavyaü ki¤cidadbhutam / yathà rambhikayà pårvaü bràhmaõàrthe 'dbhutaü kçtam // Suk_11.3 (=85) // prabhàvatyàha-kathametat? ÷uka àha-asti dàbhilàkhyo gràmaþ / tatra vilocano gràmaõãþ / tadbhàryà rambhikàbhidhà paranapriyà / tàü ca tadbhartçbhayànna ko 'pi kàmayate / tataþ sà jalavyàjàt ghañamàdàya vàpãü yayau / dçùñvà ca tatra suråpaü pathikaü bhaññaputraü krãóàrthaü dçùñisaüj¤ayà babhàõa / so 'pi kàminãdçùñisa¤càracaturo viveda tadàkåtam / ukta¤ca- udãrito 'rthaþ pa÷unàpi gçhyate hayà÷ca nàgà÷ca vahanti noditàþ / anuktamapyåhati paõóito janaþ pareïgitaj¤ànaphalà hi buddhayaþ // Suk_11.4 (=86) // ki¤ca õaabbhantaragholantãe haaramaõaràadiññhãe / puõaruttapecchirãe bàlaa kiü kiü õa bhaõio si // Suk_11.5 (=87) // [nàbhyantaraü ghårõayantyà hçdayamanoràma dçùñyà / punurutprekùamàõayà bàlaka kiü kiü na bhaõito 'si] // Suk_11.5* (=87*) // acchãhiü cia bhaõiaü hiaattthaü jo jaõo õa lakkhei / teõa paóibohieõa e kiü kãrai õa kkhu alleõa // Suk_11.6 (=88) // [akùibhyàü cirabhaõitaü hçdayasthaü yo jano na lakùayati / tena pratibodhitena ca kiü kriyate nu khalu aj¤ena] // Suk_11.6* (=88*) // tataþ sa tadantikamàgatya jagàda-bhadre kiü vidheyam? sàha-tvayà mama pçùñhalagnena asmadgçhaü samàgantavyaü mama patyu÷ca namaskàro vidheyaþ / sarvamanyadahaü kariùye / tvayà tathaiveti vàcyam / evamuktvà sà gçhaü praviùñà / so 'pi gçhaü praviùñastatpatyaragre tasthau / patirapi vismitaþ / tataþ sà kumbhaü muktvà patyuþ sakà÷amàgatyàvravãt- nàtha! upalakùasva enam / sa àha-ne vedmãti / tataþ sà pràha-ayaü màtçmvasuþ suto yo mayà ÷i÷utve muktaþ / sa dhavalo nàma mama milanàrthaü samàgamat / tato mayà àliïgya sarvàpi svajanavàrtà pçùñà / sa ca bràhmaõa "evamiti' jalpati / tataþ patinà sànuj¤àtà taü mahànasaü nãtvà bhojanàcchàdanasaüskàraistoùayàmàsa / patirapi tuùñaþ pràha-bhadra! tvayà nijabàndhavasya mahatã bhaktiþ kàryetyuktvà suptaþ / tadà ca rambhikà bràhmaõakhaññavàyàmupàva÷at / tatastenoktam-tvayà patyugre ityuktaü yanmadãyo bhràtà samàgataþ / tattvaü me pratipannà bhaginã pratipannaü ca nirvàhyate / ukta¤aca- chijjau sãsuü aha hou bandhaõaü caau savvahà lacchã / paóivaõõapàlaõe supurisàõa jaü hou taü hou // Suk_11.7 (=89) // [chidyatàü ÷ãrùamatha bhavatu bandhanaü calatu sarvathà lakùmãþ / pratipannapàlane supuruùàõàü yad bhavatu tad bhavatu] // Suk_11.7* (=89*) // lajjijjai jeõa maõo mailijjai õiakulakkamo jeõa / kaõñhaññhie vi jãe mà sundari taü kuõijjàsu // Suk_11.8 (=90) // [lajjate yena mano malinayati nijakulakramo yena / kaõñhasthite 'pi jãve mà sundari taü kariùyasi] // Suk_11.8* (=90*) // rambhikà pràha-mà evaü vada / yato 'tidurlabhà ràmà pitçmàtçparàyaõà / pitçmàtçmayairbhåtvà bhoktavyà kàminã raiþ // Suk_11.9 (=91) // ukta¤ca- kàmàrtàü svayamàyàtàü yo na bhuïkte nitambinãm / so 'va÷yaü narakaü yàti tanniþ÷vàsahato naraþ // Suk_11.10 (=92) // so kiü va màõai para mahila jo õavi jaüpi emva / .... .... .... // Suk_11.11 (=93) // [sa kimeva manyate paramahilàü yo viparãtaü jalpatyevam / .... .... ....] // Suk_11.11* (=93*) // jo õavi màõai... so kiü va màõai thã avarài / ... ... ... mà kari õeha amhahaü bhaïgu // Suk_11.12 (=94) // [yo viparãtaü manyate...sa kimiva manyate striyamaparàm / ... ... ...] // Suk_11.12* (=94*) // ÷råyate rukmiõã pårvaü kçùõeva madanàturà / gçhãtà bhràtçjàyàpi kaþ kàmamatilaïghayet // Suk_11.13 (=95) // vira¤cirapi kàmàrtaü svasutàmabhilàùukaþ / dç÷yate 'dyàpi viyati hàriõãü tanumà÷ritaþ // Suk_11.14 (=96) // vivàhe pàrvatã dçùñvà harasya haravallabhàm / caskanda retastasyàpi bàlakhilyàstadudbhavàþ // Suk_11.15 (=97) // tayaivaü bodhito mårkhaþ sa yàvadramate na tàm / phåtkçtaü muùitàsmãti tràyatàü tràyatàmaho // Suk_11.16 (=98) // tayà ca phåtkçte kimidamiti kurvàõo bàndhavaiþ saha dhàvito bhartà / sa ca kathaü mucyate? iti pra÷naþ / uttaram-evaü ca sa bràhmaõaþ sabhayaþ sannataþ pàdayoþ patito jagàda-svàmini! pràõàn rakùa / tavehitaü kariùyàmi / evaü sthite sà dugdhasahitaü bhaktamaóhaõóholayat antike jvalinamajvàlayat / àgataü ca patiü jagàda-asya viùåcikà upapannà / tato mayà phåtkçtam / evamuktvà dugdhabhaktaü prada÷itam / patirapi mårkho dçùñvà yayau / tataþ sà patyau supte yadçcchayà surataü cakàra / so 'pi ca màndyavyàjànmàsamekaü sthitaþ pa÷càjjagàma / iti ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau ekàda÷ã kathà // ____________________________________________________________________ START Suk 12: athànyadà sà calità / ÷ukaþ pràha- viparãte samàyàte yadi vetsi tvamutaram / yathà ÷obhikayà proktaü vavvåle carite sati // Suk_12.1 (=99) // astyatra nalauóàgràme kulàlo mahàdhanaþ / tasya bhàryà ÷obhikà nàma paraü kulañà naralampañà ca / sà patyau bahirgate upapatisahità gçhàntaþ krãóati / tasyà÷caivaü sthitàyà bhartà gçhaü samàgamat / tadanantaraü sà kathaü bhavatviti pra÷naþ // ÷ukaþ pràha-yadà ca tayà sa àgacchan j¤ànastadà upapatiruktaþ-"ca] tvaü vavvålavçkùam' / evaü ca sa tayo proktastathà cakàra / tasya ca vçkùe cañataþ paridhànavastraü vilagnaü nagno 'pi vçkùamàråóhaþ / tasmiü÷ca vçkùamàråóhe patiþ pràha-kamidamiti / sà àha-ayaü ÷atrubhirabhibhåto 'dovastramapi tyaktvà vavvålamadhiråóhaþ / tataþ samàgatya tasyàþ patinà vçkùànmandaü mandamuttàrya sa svagçhaü preùitaþ / tayà dhårtayà ca sahahastatàlaü hasitam / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau dvàda÷okathà // ____________________________________________________________________ START Suk 13: athànyedyuþ prabhàvatã ÷ukaü pçcchati / ÷uka àha- vraja devi sukhaü bhuïkùva ardhabhukte patau yathà / kçtaü ràjikayà cittamuttaraü dhålisaüyutam // Suk_13.1 (=100) // asti nàgapuraü nàma sthànam / yatraiko vaõika / tatpatnã ràjikànàmnã suråpà paraü du÷càriõo / vaõiksuta÷ca tàü naràntaràsaktàü na jànàti / tata÷ca ekadà sa bhojanàya yadopaviùñastadà upapatiþ kçtasaüketo màrge gacchan tayà dçùñaþ / taü ta dçùñvà gçhe 'dya dhçtaü nàsti ityuktvà dravyaü tatsakà÷àdàdàya ghçtànayanadambhena ve÷mato nirgatya ca sà bahirjàreõa saha ciraü sthità / patistu gçhe kùudhàrtaþ kruddha÷ca / tataþ sà kathaü gçhaü gantumarhati-iti pra÷naþ / uttaram-tataþ sà hastau pàdau mukhaü ca dhålidhåsaraü vidhàya sadrammà dhåliü gçhãtvà gçhamàgatà / patiþ kruddho raktekùaõaþ kimidamityàha / sà ca saniþ÷vàsaü rudatã dhålipu¤jaü dar÷ayitvà idamuvàca-yatkçte tvaü kruddhaþ sa te dravyo 'tra dhålyàü patitaþ / enàmutkùipya gçhàõa tvam / evamuktaþ sa vilakùaþ tadaïgàni vastrà¤calena sammàrjya sàntvayàmàsa vividhalàlanaiþ / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau trayoda÷ã kathà // ____________________________________________________________________ START Suk 14: sà nitambini anyedyu÷calità / ÷ukenoktam- yuktameva vi÷àlàkùi paraü rantuü yadçcchayà / yadyàyàte patau vetsi dhana÷rãriva bhàùitum // Suk_14.1 (=101) // prabhàvatyàha-kimetat / ÷ukaþ pràha-asti padmàvatã purã / tatra dhanavàlo nàma vaõik / tasya bhàryà pràõebhyo 'pi priyà dhana÷rornàma / tacca mithunaü parasparaü snehanirbharaü krãóati / anyadà tu vaõigdravyasàramàdàya tàmàpçcchya de÷àntaraü jagàma / sà ca tasmingate saüsthiteva gçhasthità / na snàti na ca sà bhuïkte na jalpati sakhãsamam / nirastà÷eùasaüskàrà svadehe 'pi paràïmukhã // Suk_14.2 (=102) // malayànilamàråóhaþ kokilàlàpaóiõóimaþ / mallikàmodadåta÷ca madhupàravamaïgalaþ // Suk_14.3 (=103) // anyadà tu samàyàto vasantaþ kàlaràñ kùitau / mano 'pi vikriyàü yasminyàti saüyaminàü kila // Suk_14.4 (=104) // tasminvasantotsave gçhopari sthità nagarãràmaõãyakamàlokya yauvanaü råpaü ca nininda / sakhã ca tadiïgitaj¤à jagàda-bhàmini! råpaü vaya÷ca mà vyarthaü vidhehi / yataþ- vàdyate ÷çõu rambhoru kokilàràvaóiõóimaþ / madanasya nçpasyeva vasantena dharàtale // Suk_14.5 (=105) // mu¤cantu màninaþ sarve mànaü sevantu vallabhàþ / gatvaraü yauvanaü loke jãvitaü ca tathà calam // Suk_14.6 (=106) // tatastvamapi kuru vayaþsàphalyamityukte dhana÷rãrjagàda-nàhaü vilambituü sahàmi / yattvayà bhavati tat ÷ãghraü vidhehi / tatastayà sà naràntareõa yojità / yadà ca sà tenàtmàsaktà j¤àtà tadà tadãya÷iroveõã chinnà / tatkàle ca patirde÷àntaràdàjagàma / tadà sà kathaü bhavatviti pra÷naþ / ÷ukaþ pràha-yadà ca patirgçhadvàramàyayau tadà tayottaraü vicintyokm-nàtha! tvayà tàdavadgçhadvàri sthãyatàü yàvatsarvaü sajjaü vidhãyate / tena caivaü pratipanne sà madhye gatvà bhaññàrikàü påjayitvà purato veõãü sthàpayàmàsa / evaü kçtvà bahirnirgatya caraõamaõóakaiþ patiü gçhantardevãpurato nãtvà jagàda-nàtha! påjaya gçhàdhidevatàm / tena påjayatà veõãü dçùñvà uktam-kimidamiti / tayoktam-mayopayàcitamàsãt / yadà me patiþ sameùyati tadà svàminyahaü tavàgre veõãü chetsyàmi / tadadhunà mayà kçtam / sa ca mugdho devãü namaskçtya tàü bahu mànayàmàsa / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau caturda÷ã kathà // ____________________________________________________________________ START Suk 15: anyadà sà calità / hasannàha ÷uko yàhi yadi kartuü tvamuttaram / vetsi yathà ÷riyàdevyà nåpure 'pahçte kçtam // Suk_15.1 (=107) // asti ÷àlipuraü nàma nagaram / tatra ÷àligo vaõik / tatpatnã jayikà / tayoþ suto guõàkaro nàmàbhåt / tadbhàryà ÷riyàdevã / sà càpareõa subuddhinàmnà vaõijà saha ramate / tato lokàpavàde 'pi saüjàte 'nuraktastadãyaþ patirna kimapi karõe karoti / ukta¤ca- rattà picchanti guõà dosà picchanti je virattatti / majjhatthà uõa purisà dosà vi guõà vi picchanti // Suk_15.2 (=108) // [raktàþ pçcchanti guõàn doùàn pçcchanti ye viraktàþ / madhyasthàþ punaþ puruùà doùànapi guõànapi pçcchanti] // Suk_15.2* (=108*) // ki¤ca- mahilàrattà purisà cheà vi õa saübharanti appàõaü / iare uõa taruõãõaü purisà salilaü va hatthagaaü // Suk_15.3 (=109) // [mahilàraktàþ puruùà÷chekà api na sambharanti àtmanàm / itare punastaruõãnàü puruùàþ salilameva hastagatam] // Suk_15.3* (=109*) // anyadà sà ÷va÷ureõa naràntarasahità suptà dçùñà / tata÷caraõànnåpuraü ÷va÷ureõa cottàritaü tayà ca j¤àtam / tataþ sà taü jàraü prasthàpya bhartàraü tatrànãya tena saha suptà / nidràntare ca patirutthàpitaþ kathita¤ca-tvadoyena pitrà nåpuramasmatpàdàdavartàya gçhãtam / evaüvidhaü ca pàtakaü kvàpi na dçùñaü yadvadhåpàdàt ÷va÷uro nåpuraü gçhõàti / tenoktam-pràtaþ pituþ sakà÷àtsvayamarpayiùyàmi / tena ca guõàkareõa pitara nirbhartsya tatsakà÷ànnåpuraü yàcitam / pitrà coktam-yadiyaü parapuruùeõa saha suptà dçùñà ato mayà nåpuraü gçhãtam / tayoktam-tvatputreõa saha suptàhamàsam / ityarthe divyaü karomi / atraiva gràme uttarasyàü di÷i yakùo 'sti / tasya jaïghàntarànnirgamiùyàmi / yaþ ka÷citsatyo bhavati sa jaïghayorantarànniùkràmyatãti prasiddham / evaü ÷va÷ureõa càïgãkçte sà kulañà sati dine jàrasya gçhe gatvà tamuvàca-bho kànta! pràtarahaü divyàrthaü yakùasya jaïghàntarànnirgamiùyàmi / tvayà tatra samàgatya vàtålatvamà÷ritya mama kaõñhagraho vidheyaþ / tena ca tathokte sà svagçhamàjagàma / atha pràpaþ samastamahàjanaü malayitvà puùpàkùatàdikamàdaya yakùàyatane gatvà samãpasarasi snànaü kçtvà yakùapåjàrthaü samàgacchantyàstasyàþ pårvasaïketito jàro grahilãbhåtastatkaõñhe nijabàhudvayaü yojayàmàsa / tata àþ kimetadityabhidhàya sà punaþ snànàrthaü yayau / so 'pi grahilo lokaiþ kaõñhe gçhãtvà tasmàtprade÷àddårãkçtaþ / sàpi snànaü kçtvà yakùasamãpamàgatya puùpagandhàdyairabhyarcya sarvalokànàü ÷çõvatàmuvàca-bho bhagavanyakùa! nijabhartàramenaü ca grahilaü vinà yadyanyapuruùaþ spç÷ati kadàcana màü tadà tava jaghàbhyàü sakà÷ànmama niùkramaõaü mà bhavatvityabhidhàya sarvalokasamakùameva jaïghayormadhye pravi÷ya niùkràntà / yakùo 'pi tadbuddhi manasi ÷làghamàna eva sthitaþ / sàpi satãti samastalokaiþ påjità svabhavanaü jagàma / evaü cet ÷riyàdevãvatkartuü jànàsi tadà vraja / iti ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau pa¤cada÷ã katà // ________________________________________________________________________ START Suk 16: anyadà sà calità ÷ukaü pràha-÷ukàhaü naràntaraü gamiùyàmi / ÷ukaþ pràha- satyameva tvayàbhàõi kartavyaü yanmano 'nugam / manastu mugdhikà yadvada÷akyànkhedayatyalam // Suk_16.1 (=110) // tacdhrutvà prabhàvatyàha-kathametat / so 'bravãt-asti vidi÷à nàma purã / tasyàü janavallabho nàma vaõik / tasya bhàryà mugdhikà nàma capalà svairiõã / yadà ca tayàti÷ayena vidåùito 'yaü tadà bandhånàü kathayàmàsa yadiyaü bahiþ÷àyinã / yadà ca tairevamuktà tadà tayàpyuktam-ayameva bahiþ÷àyã sadaiva / màü mudhàpavàdayati / tatastairmilitvà nirbandhaþ kçtaþ "yaþ ko 'pi adyaprabhçti bahiþ÷àyã so 'paràdho" / evaü nirbandhe kçte 'pi sà suptaü patiü vihàya bahirgatà / tasyàü ca bahirgatàyàü sa patirdvàraü datvà suptaþ / yadà cabahiþ krãóàü kçtvà samàgatàyàþ sa patirdvàraü nodghàñayati tadà sà kåpe dçùadaü kùiptvà dvàrade÷a eva sthità / patirapi kåpe patità bhaviùyatãti j¤àtvà dvàramudghàñyabahirnirgataþ / tadà sà dvàraü pidhàya madhye sthità / so 'pi ca bahiþ sthito "hà priye' evaü vadanmahatà ÷abdena goditumàrabdhaþ / sàpi vigopakabhayàdbahirnirgatya patiü madhye ninàya / tatastanmithuna parasparaü nirbandhaü cakàra / yadadyaprabhçti mayà tvayà visaüvàdo na vidheyaþ / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau ùoóa÷ã kathà // ____________________________________________________________________ START Suk 17: anyadà sà hasantã naràntaragamanàya ÷ukaü pçcchati / ÷uka àha-yadeva manaso 'bhãùñaü tadeva kàryam / ukta¤ca- dçùñipåtaü nyasetpàdaü vastrapåtaü jalaü pibet / satyapåtaü vadedvàkyaü manaþpåtaü samàcaret // Suk_17.1 (=111) // mano 'nukålaü kurvantu tanvi te duþkhamàgatam / soóhuü ÷aktàstathà vaktuü guõàóhyo bràhmaõo yathà // Suk_17.2 (=112) // prabhàvatã pçcchati-kathametat / ÷ukaþ kathayati-asti vi÷àlà purã / tatra yàyajåko bràhmaõaþ / tasya patnã pàhinã nàma suråpà ativallabhà / tatputraþ pitrà sarvàmapi kramàdvidyàü gràhitaþ / anyadà sa pitarau muktvà de÷àntaraü gataþ / guõàóhya iti vi÷ruto babhåva / jayantyàü ca nagaryàü buddhijãvanaü vyacintayat / tataþ ùaõóaü yavakà÷àdibhiþ pupoùa / so 'pi ùaõóastamanu paribhramati / anyadà sabandhanaü ùaõóaü vidhàya vaõijàrakaveùadhàrã madanàyà ve÷yàyàþ kñuñinãü jagàda-asmadãyà balãvardàþ savastukà pràtareùyanti / adyàhaü tçõànayanàrthamàgataþ / tadyatra asmadãyasya balãvardasya sthànaü bhavati tatràhaü svapimi / ityukte sà kuññinã balãvadadhanaiùiõã taü sthàpayàmàsa / so 'pi taü ùaõóaü baddhvà vilàsinãpàr÷ve yayau / tayà ca snàpito bhojita÷ca guõàóhyo rajanyàü ÷çïgàritaþ tatsakà÷e sthitaþ / so 'pi ca prabhàtàyàü ni÷i prathamamevotthàya svarõa÷çïkhalà gçhãtvà jagàma / gate ca tasminnekà ceñã utthità ùaõóamadçùñvà kuññinãü pratyàha "àue kimidam' / tatastaü vilàsinãpàr÷vàdgataü j¤àtvà maunaü vidhàya sthità / ukta¤ca- arthanà÷aü manastàpaü gçhe du÷caritàni ca / va¤canaü càpamànaü ca matimànna prakà÷ayet // Suk_17.3 (=113) // anyadà guõàóhyo dyåtanirjitaþ khañikàhasto ve÷yayà dhçtaþ / tenopàya÷cinnitaþ-÷ambalo ÷ambalãti jagàda / tatastayà ràjabhayànmuktaþ / tatastasyàü calitàyàü pçùñhalagna eva ÷ambalãti vadan gacchati / tatastayà vijane nãtvà hastàtprasàdya svarõàbharaõaü dattam / soóhuü tyaktuü ca yaþ ÷akto manasà kçtamanyathà / mano 'nukålatàü kurvanna sa nindyaþ sadà satàm // Suk_17.4 (=114) // iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau saptada÷ã kathà // ____________________________________________________________________ START Suk 18: anyadà sà calità ÷ukenoktà / gaccha devi na te deùo gacchantyàþ parave÷mani / yadi kàciccharãre te buddhiþ sarùapacauravat // Suk_18.1 (=115) // asti ÷ubhasthànaü nàma nagaram / tatra daridro nàma vaõik / tasya gçhe cauraþ praviùñaþ / so 'pi ca tatrànyatkimapyalabhamànaþ sarùapàn gçhãtvà nirgato ràjapuruùaiþ pràptaþ / sarùapàn gale baddhvà bhràmito ràjakulàtsa kathaü mucyate / uttaram-yo yaþ pçcchati tasya tasyàgre vadati-aho sarùapàõàü madhye na ki¤cit / tato ràj¤à sabhàyàmàkàrya pçùñaþ-tava vaco 'bhipràyaü na jàne / pràha- balervarùadine lokaþ sarùapànpa¤carakùakàn / haste badhnàti tannånamapramàõamataþ param // Suk_18.2 (=116) // yato 'hametàvadbhirapi gale baddhairbaddhaþ ràjàpi tadàkarõya hasaüstaü mumoca / iti ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau aùñàda÷ã kathà // ____________________________________________________________________ START Suk 19: anyadà prabhàvatã calità / ÷ukaþ pràha- kuru yadrocate bhãru yadi kartuü tvamã÷varà / yathà santikayà bhartà svacchandà ca vimocità // Suk_19.1 (=117) // asti karahaóàbhidhaü puram / tatra ràjà guõapriyo nàma yathàrthaþ / tatra ca soóhoko nàma ÷reùñhiþ / tadbhàryà santikà nàma pativratà / tatraiva cànyo vaõik / tadbhàryà svacchandà nàma puü÷calã / sà ca soóhàkaü nityamicchati paraü so 'bhivà¤chàü na vidhatte / anyadà ca manorathàbhidhaü yakùaü namaskartuü jagàma saþ / tataþ svacchandà pçùñhalagnà tatra praviùñà / sa ca hàvabhàvàdyairanukålito bhuktaþ / yuktamukta¤ca- sanmàrge tàvadàste prabhavati puruùastàvadevendriyàõàü lajjàü tàvadvidhatte vinayamapi samàlambate tàvadeva / bhråcàpàkçùñamuktàþ ÷ravaõapathajuùo nãlapakùmàõa ete yàvallãlàvatãnàü na hçdi dhçtimuùo dçùñibàõàþ patanti // Suk_19.2 (=118) // tacca mithunaü dçùñvà ràjapuruùaþ tadbandhanàya yakùagçhaü veùñitam / santikà ca ÷uddhiü j¤àtvà ràtrau mahatà tårya÷abdena yakùagçhaü gatà / teùàmàrakùakàõàü purata uktam-ahamadyadinavratà yakùaü dçùñvà bhojanaü vijane vidhàsye / màü ca ki¤ciddhanaü gçhãtvà madhye prave÷ayatu / tairapi tathaiva kçtam / tatastayà svacchandà svaveùàü kàrayitvà bahirniùkàsità / svayaü madhye sthità / taü ca pràtarnijakàntàsahitaü dçùñvà àrakùakà vilakùãbabhåvuþ / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau ekonaviü÷atitamã kathà // ____________________________________________________________________ START Suk 20: anyadà prabhàvatã ÷ukaü papraccha / ÷ukaþ pràha- gaccha devi mano yatra ramate te naràntare / kelikàvadyadà vetsi pativa¤canamadbhutam // Suk_20.1 (=119) // asti sàbhramatyà nadyàstañe ÷aïkhapuraü nàma sthànam / tatra ca karùukaþ såràkhyo dhanã / tasya kelikà bhàryà paraü kuñilà kulañà ca / sànyasminnadãtãre siddhe÷varapurasthaü bràhmaõaü kàmayate / tadàsaktà ca ràtrau pràtive÷ikàdåtikàsàhàyyànnadãü tãrtvà tadantikaü pràpnoti / anyadà bhartrà j¤àtam / sa ca tatra gatastaccaritragaveùaõàya / yàvatsà nadãtãre tatra samàgatà tayà ca tàvaddçùñaþ / tatastaraõaghañaü pànãyabhçtaü vidhàya pràtive÷mikàgçhamadhye bhaññàrikàü maõóayitvà tena payasà snàpayitvà pratyuvàca prathamasaüketitàü dåtikàmuddi÷ya-"svàmini! purà tvayà uktaü yadi tvaü siddhe÷varãü na snàpayasi tataþ pa¤cànàü dinànàü madhye tvadbhartçbharaõaü bhaviùyati tato yadi tvadvacanapramàõaü tadà mama pati÷ciraü jãvatu / pràtive÷mikayoktam evamastviti ÷rutvà patistuùño bhåtvàlakùita eva jagàma / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau viü÷atitamã kathà // ____________________________________________________________________ START Suk 21: anyasmindine prabhàvatyà puùñaþ ÷ukaþ pràha- vraja devi na doùo 'sti vrajatàü sarvakarmasu / buddhirasti yadà yeùàü mandodaryàþ sahàyinã // Suk_21.1 (=118) // prabhàvatyàha-kathametat / ÷ukraþ-asti pratiùñhànaü nàma nagaram / tatra hemaprabho nàma ràjà / ÷ruta÷ãlo mantrã / ÷reùñhã ya÷odharaþ / mohinã bhàryà / tayostanayà mandodarã / sa ÷rãvatsàya vaõije kàntipurãsamàgatàya dattà / tanmithunamatãva snehalampañam / sà ca pràtive÷mikayà pitçbhàryayà kuññinyà daüùñràkaràlayà yojitamanyaü ràjaputramupabhuïke / sà'pannasattvà bhåtà garbhasaübhavàtsaüjàte dohade ràjavallabhaü mayåraü màrayitvà bhakùitavatã / ràjà tu tasminmayåre samàgate bhuïkte iti sthitiþ / tasmindivase tu bhojanavelàyàü na labdhaþ / óiõóimaghoùaõe kçte kuññinyà pañahaþ spçùñaþ / tayà ca j¤àtaü yatkayàcidàpannasattvayà mayåro dohadàdbhakùitaþ / tataþ sà garbhavatã pçùñà tayà kuññino gçhamàgatà sammànità / ukta¤ca- màdhuryaü pramadàjane sulalitaü dàkùiõyamàrye jane, ÷auryaü ÷atruùu màrdavaü gurujane dharmiùñhatà sàdhuùu / marmaj¤eùvanuvartanaü bahuvidhaü mànaü jane garvite, ÷àñhyaü pàpajane narasya kathitàþ paryantamaùñau guõàþ // Suk_21.2 (=119) // tayà ca sarvo 'pi mayåravçttànto niveditaþ / sà cakuññinã vi÷vàsaghàtikà / ukta¤ca- na vi÷vasedavi÷vaste vi÷vaste 'pi na vi÷vaset / vi÷vàsàd bhayamutpannaü målàdapi nikçntati // Suk_21.3 (=120) // dàreùu gopyaü puruùasya ki¤cidgopyaü vayasyeùu suteùu ki¤cit / yuktaü na yuktaü manasà vicintya vadedvipa÷cinmahato 'nurodhàt // Suk_21.4 (=121) // ki¤ca- sopacàràõi vàkyàni ÷atråõàmiha lakùayet / avicàritagãtàrthàü mçgà yànti paràbhavam // Suk_21.5 (=122) // kiràte 'pyuktam- vrajanti te måóhadhiyaþ paràbhavaü bhavanti màyàviùu ye na màyinaþ / pravi÷ya hi ghnanti ÷añhàstathàvidhànasaüvçtàïgànni÷itàiveùavaþ // Suk_21.6 (=123) // kuññinyà tatsarvaü j¤àtvà mantriõe niveditam / mantriõàpi ràj¤e / ràjà pràha- mà hohi suhaggàhi mà pattihi jaü õa diññhapaccakkhaü / paccakkhammi vi diññhe juttàjuttaü viutaõàhi // Suk_21.7 (=124) // [mà bhava sukhagràhã mà pratyehi yanna dçùñaü pratyakùam / pratyakùe 'pi dçùñe yuktàyuktaü vijànãhi] // Suk_21.7* (=124*) // tadvaõijo nagarapradhànasya vadhvà naitanniùpadyate / yàvadàtmanà na dçùñaü tàvadasau na vióambyaþ / tacca kuññinyà agre mantriõà niveditam / kuññinã ca mantriõaü peñàyàü nikùipya tadgçhe nyàsavyàjena mumoca / svayaü ca tatra gatvà tàmabhàùata- mugdhe! yanmayårabhakùaõaü kçtaü tattvaü me ÷làghyà / ukta¤ca- eõaþ kuraïgo harimastittirirlàva eva ca / mayåracarmikårmà÷ca ÷reùñhà màüsagaõeùvapi // Suk_21.8 (=125) // punarapi samagro vçttàntaþ puùñaþ / kathyamàna÷ca peñàhananakçtasaüj¤ena mantriõà ÷rutaþ / tatkathaü sà ÷reùñhivadhåstatpità ÷va÷ura÷ca mucyantàm / ukta¤ca- na nãcajanasaüsargànnaro bhadràõi pa÷yati / dar÷ayatyeva vikçrtiü supriye 'pi khalo yataþ // Suk_21.9 (=126) // nà÷ayitumeva nãcaþ parakàryaü vetti na prasàdhayitum / pàñayitumeva ÷aktirnakhoruddhartumannapiñam // Suk_21.10 (=127) // dujjaõajaõaõaü sagge kàaccào vi hoi vibuhàõaü / pecchaha tilehi pattaü khalasaüge pãóaõaü jatto // Suk_21.11 (=128) // [durjanajanànàü saüge kàyatyàgo 'pi bhavati vibudhànàm / prekùasva tilànàmapi khalasaïge pãóanaü yataþ] // Suk_21.11* (=128*) // yàvatsà kuññinã peñàü hastena hanti tàvatsà vaõikputrã savitarkamavàdãt- vibhàtà rajanã tàvadyàvadevaü kçtaü mayà / prabuddhaü ca tadà màtarnàgre ki¤cidvidç÷yate // Suk_21.12 (=129) // màrtamayà evaüvidhaþ svapno dçùña / yaþ ka÷cidarthapramàõo me bhavati sa kathyatàm / evaü ÷rutvà mantrã dvàramàhatya bahirnirgataþ / tataþ sammànità vaõigvadhåþ sà tu kuññinãti nirvàsità / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà // iti ÷ukasaptatau ekaviü÷atãtamã kathà // ____________________________________________________________________ START Suk 22: punaþ prabhàvatyà pçùñaþ ÷ukaþ pràha- yàhi devi punaryàhi madãyaü matamãdç÷am / yadi vetsyuttaraü kicidyathà màóhukayà kçtam // Suk_22.1 (=130) // tacchrutvà prabhàvatyàha-kathametat / ÷ukaþ pràha-dàmbhilàgràme soóhàko nàma karùukaþ / tadbhàryà màóhuka nàma / tàü ca bhaktahàriõãü pathi gacchantãm eko bahiþ sårapàlàkhyo naro bhuïkte / sà kadàcinmàrge bhaktaü muktvà tena saha sthità / tato måledavena dhårtena tasminbhakte uùñrikà kçtà / tayà ca evaü jàtaü bhaktamanutpàñayitvà nãnam / yàvacca bhartrà uùñikà dçùñà tàvatkimiditi sà pçùñà / tatastayà tatkàlottaraü kçtvoktam-nàtha! adya ràtrau svapne uùñrikayà bhakùito dçùñastvam / tato mayà vighnàpahàràya viparãtamidaü kçtam / vi÷rabdhaü bhakùaya yathà vighno na÷yati / iti ÷rutvà ratàtmanà tenoùñrikàpi bhakùità / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau dvàviü÷atitamã kathà // ____________________________________________________________________ START Suk 23: anyadà sakhyastàü puruùàntaràbhisaraõàyaivamåcuþ- yatra svedalavairalaü vilulitairvyàlupyate candanaü sacchedairmaõitai÷ca yatra raõitaü na ÷råyate nåpuram / yatràyàntyacireõa sarvaviùayàþ kàmaü tadekàgrataþ sakhyastatsurataü bhaõàmi rataye ÷eùà ca lokasthitiþ // Suk_23.1 (=131) // tathà ca- saüsaatulaõa jahiü caóai tassuõa jãviu dhaõu / ài parà jahi lahijjai taü ji bhaõijjii pemmu // Suk_23.2 (=132) // [saü÷ayatulàyàü na yaþ àrohati tasya na jãvitaü dhanyam / àgate parà yà labhyate tadeva bhaõyate prema] // Suk_23.2* (=132*) // àrogyaü paramànandaþ sukhamutsàha eva ca / ai÷varyaü priyasambhogaü vinà sarvaü nirarthakam // Suk_23.3 (=133) // ukta¤ca- àtmànamàlokya ca ÷obhamànamàdar÷abimbe stimitàyatàkùã / haropayàne tvarità babhåva strãõàü priyàlokaphalo hi veùaþ // Suk_23.4 (=134) // ÷ukaþ pràha- sulabhàþ puruùà ràjansatataü priyavàdinaþ / apriyasya tu pathyasya vaktà ÷rotà ca durlabhaþ // Suk_23.5 (=135) // tataþ kiü bahunoktena tvaü caitàþ kçtyakovidàþ / kuññinãcaritaü ÷rutvà tadvicàryaü tvarànvitàþ // Suk_23.6 (=136) // prabhàvatyàha-kathametat / ÷uko 'bravãt-asti padmàvatã purã / yatra maõikuññimamàrgeùu ÷obhate ravivistaraþ / ÷eùaphaõamaõiràgo vasudhàmivopàgataþ // Suk_23.7 (=137) // tatra ÷udar÷ano nàma ràjà / ÷a÷inà hariõà caiva balinà ku÷abhåbhujà / ku÷a÷akticchalatyàgasampadyasya na khaõóyate // Suk_23.8 (=138) // kiü tasya varõyate ràj¤aþ prajàpàlana÷alinaþ / yasmiülloke na dçùñà hi doùà ravikarairiva // Suk_23.9 (=139) // tasya ÷çïgàrasundarã nàma bhàryà / tasya nçpatestayà saha krãóato groùmakàlo 'vàtarat / yatra såraþ kharo ghasro yatra dãrgho 'tiduþsahaþ / khara÷ca pavano bhãru grãùme sarvamidaü kharam // Suk_23.10 (=140) // candanaü ÷ucivastraü ca pànãyaü ÷uci ÷ãtalam / sevyamàno 'pi madhuraþ ÷ucirjayati nànyathà // Suk_23.11 (=141) // madhyàhne candanaü yeùàü sàyaü majjanasevanam / ràtrau vyajanavàta÷ca teùàü grãùmo 'pi kiïkaraþ // Suk_23.12 (=142) // evaüvidhe grãùme ca candranàmà vaõik prabhàvatãbhàryàsameto gçhoparibhåmikàyàmàruóhaþ / karairyukto 'pi niràlambaþ àdityaþ pa÷cimàbhyonidhitañaü gataþ / ukta¤ca- pratikålatàmupagate hi vidhau viphalatvameti bahu sàdhanatà / avalambanàya dinabharturabhånna patiùyataþ karasahasramapi // Suk_23.13 (=143) // tatrasthaþ sa tathà bhànå ràga÷eùo gatàü÷ukaþ / bhàtãva vidrumaghañaþ srastaþ saüdhyàvadhåkaràt // Suk_23.14 (=144) // atràntare vi÷àlàkùi candro hantuü tamoripum / udayàdri÷iraþ sthàtumudyatoü'÷ubhañairvçtaþ // Suk_23.15 (=145) // pràcãmukhe vibhàtãndurudayàdri÷iraþsthitaþ / dãpastribhuvanasyeva pracchannasya tamisrayà // Suk_23.16 (=146) // udayàcalamàruóho bhàti candro ni÷àmukhe / yàminãvanitotsaïga ÷ulkaþ kçùõa÷iraþsthitaþ // Suk_23.17 (=147) // evaüvidhe ni÷àmukhe sa vaõik vikrãóitayà tayà sàrdhaü krãóitaþ / asya ràmanàmà sutaþ saüjàtaþ / tasmai pitrà vidyà÷cà÷eùà gràhitàþ / tasya màtànyadà candraü pràha-mama eka eva putraþ / tato 'hamati÷ayena duþkhàrtà / candraþ pràha-eko 'pi tvadãyaþ sutaþ ÷làghyaþ / ukta¤ca- caturo madhurastyàgã gambhãra÷ca kalàlayaþ / guõagràhã tathà caivaü eko 'pãdçgvaraþ sutaþ // Suk_23.18 (=148) // tathà ca- kiü jàtairbahubhiþ putraiþ ÷okasantàpakàrakaiþ / varamekaþ kulàlambã yatra vi÷råyate kulam // Suk_23.19 (=149) // ityuktvà dhårtamàyàü kuññinãmàkàryedamabravãt--tava kanakasahasraü dàsye / mama putraü strãmàyàva¤canadakùaü kuru / tatheti tayà pratij¤àte putraü samàkùikaü tasyai dattvà yadyasmatputraþ kvàpi ve÷yàyàþ kapañena jito bhavati tadàhaü dviguõaü kanakaü grahãùye / tayoktam evamastviti / lekhayitvà putraü tadgçhe preùayàmàsa / sa ca tatrastho ve÷yàjanodbhavànvikàràn gçhõàti / tadyathà-- vai÷ikãü kçtrimàü vàõãü vyalãkàn ÷apathàüstathà / kauñilyaü kçtrimaü bhàvaü kçtrimaü ruditaü tathà // Suk_23.20 (=150) // hàsyaü ca kçtrimaü duþkhaü sukhaü caivamapàrthakam / yàcanaü vinayopetaü snehabhàvo nirãhatà // Suk_23.21 (=151) // samatvaü sukhaduþkheùu dharmàdharmasamakriyà / bhujaïgapurata÷caiva kauñilyakramadar÷anam // Suk_23.22 (=152) // tathà ca- aharaü karaü kavolaü thaõajualaü õàhimaõóalaü ramaõaü / itthiajaõasàmaõõaü hiaaü jaü jassa taü tassa // Suk_23.23 (=153) // [adharaþ karaþ kapolaþ stanayugalaü nàbhimaõóalaü ramaõam / strãjanasàmànyaü hçdayaü yad yasyà tat tasyàþ] // Suk_23.23* (=153*) // ityevamàdi samagraü ve÷yànugaü caritaü ÷ikùitam / tataþ sa putraþ pratij¤àpårvaü vaõije samarpitaþ / piturvàkyena ca suvarõadvãpe vàõijyàya preùitaþ / tatra ca kalàvatã ve÷yà / tayà saha varùamekaü sthitaþ / tàü vai÷ikàni kurvantãü sa pràha-vi÷eùaü vada / eva mamànujàpi vadati / tato bahubhirapi vai÷ikairna tatsarvasvaü gçhãtuü ÷aknoti / tatastayà sarvamapi màturniveditam / màtàpi pràha-ni÷citameùa ve÷yàsutaþ / nedç÷airgçhyate / prapa¤cenaiva gràhyaþ / tato yadàyaü svade÷aü gantukàmastvàmutkalàpayati tadà tvayà vàcyam--"ahamapi tatra yàsyàmi / yadi na nayasi tadà mariùyàmãtyuktvà kåpe jhampà deyà / tato 'sau prãtastvàü prati sarvaü dàsyati' / tayoktam--màtarmàü vinà taddravyeõa kim / åkta¤ca-- atikle÷ena ye hyarthà dharmasyàtikrameõa ca / ÷atråõàü praõipàtena mà sma teùu manaþ kçthàþ // Suk_23.24 (=154) // màtà àha-bhãru! mà maivaü vada / mçtyudo 'rthaþ pràõada÷ca / ukta¤ca- nàsàhasaü samàlambya naro bhadràõi pa÷yati / sàhasã sarvakàryeùu lakùmãbhàjanamuttamam // Suk_23.25 (=155) // nàbhittvà paramarmàõi nàkçtvà karma duùkaram / nàhatvà matsyaghàtãva pràpnoti mahatãü ÷riyam // Suk_23.26 (=156) // kàlaþ samaviùamakaraþ paribhavasanmànakàrakaþ kàlaþ / kàlaþ karoti puruùaü dàtàraü yàcitàra¤ca // Suk_23.27 (=157) // ahaü ca tatràdho jàlaü viracayiùye / iti kuññinãvacanamàkaõyaü tayà tathà kçtat / tathà ca kçte tena sarvasva dattam / koñisaükhyaü ca dravyaü gçhãtvà mànarahito niùkàsitaþ / ukta¤ca- vesà vi ramanti jaõaü piaü pi va¤canti atthaloheõa / tàõa õamo vesàõaü appà vi õa vallaho jàõa // Suk_23.28 (=158) // [ve÷yà api ramante janaü priyamapi va¤cayanti arthalobhena / tàbhyo namo ve÷yàbhyaþ àtmàpi na vallabho yàsàm] // Suk_23.28* (=158*) // sa ca tathà dhanamànaparibhavaü pràpitaþ parapotamàruhya svagçhamàgamat / ekàkinaü sutaü dhanaparijanavarjitaü dçùñvà pità sabàùpaü dhanakùayakàraõaü pçcchati / so 'pi svayaü lajjan gçhamantrimukhena niveditavàn / pitroktam-vatsa mà viùàdaü vidhehi / vipadaþ sampado 'pi puüsaþ sampadyante / ukta¤ca- cintàmimàü vahasi kiü gajayåthanàtha yåthàdviyogavinimãlitanetrayugm / piõóaü gçhàõa piùa vàri yathopanãtaü daivàdbhavanti vipadaþ kila sampado và // Suk_23.29 (=159) // kimanena dhanenàpi satvareõa manasvinàm / gatena jàyate khedo darùa÷caivàgatena ca // Suk_23.30 (=160) // evaü sutaü samà÷vàsya dhårtamàyàmàkàrya idamabravãt--÷çõu yadatra kautukaü saüvçttam / tvayyadhyuùito 'pi suto gatasarvasvaþ samàyayau / sà'ha--strãbhiþ ko na khaõóitaþ / ukta¤ca- ko 'rthànpràpya na garvito viùayiõaþ kasyàpado 'staü gatàþ strãbhiþ kasya na khaõóitaü bhuvi manaþ ko nàma ràj¤àü priyaþ / kaþ kàlasya na gocaràntaragataþ ko 'rthã gato gauravaü ko và durjanavàguràsu patitaþ kùemeõa yàtaþ pumàn // Suk_23.31 (=161) // ramaõasihiõantaràle bahalaare romaràitarugahaõe / hariharaõaragobindà bióambià maaõacoreõa // Suk_23.32 (=162) // [ramaõa÷ikhino 'ntaràle bahulatare rolaràjitarugahane / hariharanaragovindàþ vióambità madanacoreõa] // Suk_23.32* (=162*) // tattvaü punaþ potaü bhçtaü kçtvà màü putrànvitàü tatra preùaya / ukta¤ca- kçte pratikçtaü kuryà hiüsite pratihiüsitam / tvayà lu¤càpitàþ pakùà mayà lu¤càpitaü ÷iraþ // Suk_23.33 (=163) // mayàpyuktam-yadi tvadãyaputraþ kvàpi striyà va¤cyate tadà mama dåùaõam / ukta¤ca- diggajakårmakulàcalaphaõipatividhçtàpi calati vasudheyam / pratipannamamalamanasàü na calati puüsàü yugànte 'pi // Suk_23.34 (=164) // tathà ca- acalà calanti palae majjàaü sàarà vilaïghanti / karuà vi taha vikàle paóivaõõa sàdha sióhilenti // Suk_23.35 (=165) // [acalà÷calanti pralaye maryàdàü sàgarà vilaïghante / gurukà api tathà vikàle pratipannasàdhanaü na ÷ithilayanti] // Suk_23.35* (=165*) // dhãrà jàõa pamàõaü jimiavve taha vi jaüpiavve a / ai jimiajaüpiàiü pacchà vacche apacchàiü // Suk_23.36 (=166) // [dhãrà jànanti pramàõaü jemanasya tathàpi kathanasya ca / api bhuktaü jalpitaü pa÷càd vatse na tapyanti] // Suk_23.36* (=166*) // tataþ ÷reùñhã taü putraü preùayàmàsà÷u tayà samaü suvarõadvãpe / tatastasminsarvo 'pi paurajanaþ prãto babhåva / sà ca kalàvatã sànukålà taü vinayenàjuhàva / tathà ca sa tayàvarjito yathàsau àtmàyattaþ kçtaþ / dravyaü ca sarvaü gçhãtam / tataþ sà dhårtamàyà kuññinã kiü karotu-iti pra÷naþ / sà pràha-÷uka! na jàne / tvaü vada / ÷ukaþ-yadyadya na yàsi tadà kathayàmi / sà àha-na yàsyàmi / ÷ukaþ-yadà tasya sarvaü gçhãtam tasminsamaye kai÷ciddinai÷càgre 'pi càõóàlaråpadhàriõã dhårtamàyà nityaü nityaü gaveùamàõaiva ki¤cit / anyadà sa kalàvatyà sahitaþ khañvàyàmupaviùñastayà dçùñaþ / tà dvàri dçùñvà sahasotthàya nà÷ayitumudyataþ pårvameva saüketitam / tamuttiùñhantamanu kalàvatyapyutthità / ukta¤ca-kimidamiti / ràmastàmuvàca-bhadre! iyaü mama jananã / ahaü ca hçtàrthako bahudinebhyo na tayà dçùñaþ / dhårtamàyàpi taü saüketasthaü dvàrasthaiva sa÷aïkà hastasaüj¤ayà àjuhàva / jàgadeti ciràllabdho ve÷yàgçhagato bhavàn / mlecchãbhåtà iyaü ve÷yà sarvasvaü me tvayà hçtam // Suk_23.37 (=167) // yàvadevaü gçhàïgaõagatà ÷apati tàvatsa vaõik càõóàlaråpã samàgatya tatpàdayoþ patitaþ / etacca dçùñvà kalàvatã kuññinãsahità tàm gçhamadhye nãtvà pçcchati sma--amba! ko 'yam? kiü jàtãyaþ? tvaü kà? tayoktam--padmàvatãpurãnàthasya ràj¤aþ sudar÷anasya màtaïgã gàyinã aham / ayaü ca madãyaü dravyaü hçtvà ihàgataþ / tacca tvayà'ptam / tanmayà j¤àtam paramadhunà sa samàgacchatu / tataþ kuññinã kalàvatàsahità tatpadàyorlagnà uvàca--gçhàõedaü dravyam / dhårtamàyà pràha--nàhaü gçhakoõe grahãùye / ràjaviditaü grahãùyàmi / tato ve÷yàmàtàpi ati÷ayena bhãtà màtaïgãü pratijagàda-imàü matsutàü rakùa rakùa / pàramparyàgataü dravyaü gçhàõa sarvasvam, paraü màü maivaü vióambaya / dhårtamàyà pràha-grahãùye / tataþ sà ve÷yayà kuññinyà saha hastapàdau gçhãtvà sammànità / dhårtamàyàpi nijaü tadãyaü dravyaü sarvasvaü ca gçhãtvà ràmeõa saha potamàruhya svagçhamàgatya bhahotsavamakàrayat / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau trayoviü÷atitamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 24: athànyasmindine prabhàvatã ÷ukaü papraccha / ÷uko 'pyàha-- yàhi devi vijànàsi yadi jàrasamanvità / sajjanãva purà vaktuü bharturagre kacagrahe // Suk_24.1 (=168) // prabhàvatyàha-kimetat / kãro 'bravãt-asti candrapuraü nàma nagaram / tatràbhådvardhakiþ sårapàlàkhyaþ ÷rãmàn / tasya sajjanã nàma bhàryà atyantaü parapuruùalampañà / tàü ca tadgçhasthàü devako nàma ramate / iti lokàdetadàkarõya vardhakiþ kapañena gçhànnirgatya pràtaþsandhyàyàmàcchannaþ samàgatya talpasyàdhobhàge sthitaþ / sà ca jàreõa saha tatràråóhà patyà ke÷eùu gçhãtà kathaü mucyate / uttaram-sà patyà dhçtà satã dvitãyapatimukhamàlokya pràha-mayà tava kathitaü yadrathakàro mama patirgçhena vidyate / sa càgatastava tadaiva aucityaü vidhàsyati / yadyapi pårvaü patyà tvadãyaü dravyamapahçtaü tathàpi kùantavyam / rathakçti samàgate tava gçhaü gamiùyàmi yuvayoþ saügatiü và kariùye / nàtra saü÷ayaþ / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau caturvi÷atitamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 25: anyadà prabhàvatã ÷ukaü gamanàya pçcchati / ÷ukaþ pràha- kuru yadrocate kartuü yadi vetsi pratãïgitam / ÷vetàmbareõa ruddhena yathà pårvaü kçtaü tathà // Suk_25.1 (=169) // asti candrapurã nàma nagarã / tatra siddhaseno nàma kùapaõako janapåjitaþ / tasminneva nagare 'nyaþ sitapaño guõinàü mukhyaþ samàgataþ / tena ca guõinà sarvo 'pi jana àvarjitaþ ÷ràvakà apyàtmàyattàþ kçtàþ / sa kùapaõako 'pi tasya påjàü kriyamàõàmasahamànaþ svayaü tadãyopà÷raye ve÷yàü preùayitvà asau ve÷yàlubdho na su÷ãla iti ÷vetàmbarasya lokapravàdamakarot / taddar÷anàya janamàkàrayàmàsa / bråte ca--kùapaõakà eva brahmacàriõaþ ÷vetàmbaràstu viplutàþ / so 'pi ÷vetàmbaro dãpàgninà upàdhiü prajvàlya prabhàtapràptàyàü rajanyàü nagnobhåya ve÷yàyà dattahasto nirgataþ / tato lokàpavàdaþ saüvçttaþ / yadasau kùapaõako na sitavastraþ / iti ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau pa¤caviü÷atitamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 26: anyadà sà calità / ÷ukaþ pràha-- yàhi devi na te doùo yadi jànàsi bhàùitum / ratnàdevãva patyà tu pràptà jàradvayànvità // Suk_26.1 (=170) // asti jalaudàbhidhàno gràmaþ / tatra ràjaputraþ kùemaràjaþ ÷åraþ / ratnàdevã tasya bhàryà / tatraiva gràmaõãrdevasàkhyaþ / tasya suto dhavalo nàma / tau dvàvapi ramete ratnàdevãü parasparamaj¤àtau / anyadà pitçputrau tadgçhasthau yadà tadà ràjaputraþ samàgataþ / tadà kimuttaram? ÷uka àha-tatastayà kçtasaüj¤o gçhàdaïgulyà tarjayannayàt / tasmiü÷caiva gacchati bhayàtpatiþ kimidamityàha / tataþ sà hasantã pràha-asya putrastvadgçhe ÷araõàgataþ / mayà ca nàrpitaþ / yataþ- sa kùatriyastràõasahaþ satàü yastatkàrmukaü karmasu yasya ÷aktiþ / vahandvayãmapyaphale 'rthajàte karotyasaüskàrahatàmivoktim // Suk_26.2 (=171) // ato ruùño vrajati / gaccha tvaü samarpaya sutam / tena ca tathà kçtam / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau ùaóviü÷atitamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 27: anyadà prabhàvatã gamanàya ÷ukaü pçcchati sma / ÷ukaþ pràha- rambhoru gaccha kàminàü ko vighnaü kartumarhati / mohinãva samarthà cedvicàrãkartumã÷vari // Suk_27.1 (=172) // asti ÷aïkhapuraü nàma nagaram / tatràryo vaõigabhåt / tasya mohinã nàma bhàryà / tà¤cabahirgatàü kumukho nàma dhårto ramate / tatpatinà càbhij¤àyi / tatpati÷càti÷ayena bhãruþ / tato 'sau tàü bahiryàntãü nivàrya pàr÷vasthita eva tiùñhati / tathàpi tayà dhårtasya kathitam-màü ràtrau bhartçkhañvàsthitàmarvàksuptàü bhaja tvam / tena tathà kçtam / tacca kurvanbhartràsau puü÷cihne dhçtaþ kathaü gacchatu? uttaram-dhçtvà ca patiþ pràha-pradopamànaya mayà coro dhçto 'sti / tayoktam-bahiryàntã bibhemyaham / enaü grahãùye tvaü dãpamànaya / tena ca tathà kçtam / sà ca jàraü muktvà gçhàntarbaddhasya paññakasya jihvàü gçhãtvà tathaiva suptà yàvatpatirlakuñahasto dãpaü gçhãtvà samàyàtaþ pçcchati-kimiyaü paññakasya jihvà kathamatra? tayoktam-kùudhàrto 'yam / anena muktà làlàkç÷à sthità / uktipratyuktivàdena nirjitaþ / ukta÷ca-hataka! anena pauruùeõa kùayaü vrajasi / iti nirbhartsito lajjita÷ca suptaþ / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau saptaviü÷atitamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 28: anyadà prabhàvatã gamanàya ÷ukaü papraccha / ÷ukaþ pràha-- kç÷odari vrajàdya tvaü yadi jànàsi bhàùitum / jàrasaüyuktayà pårvaü yathà devikayà kçtam // Suk_28.1 (=173) // asti kuhàóàkhyo mahàgràmaþ tatra jarasàkhyo kauñumbiko mahàmårkhaþ / tadbhàryà devikà puü÷calã / tàü ca prabhàkaro bràhmaõaþ kùetramadhye vibhãtakavçkùasamãpe guptasthàne mudà ramater / idç÷aü vyatikaraü janàcchratvà tatpatistatràvalokanàya svayaü gataþ / tena ca vçkùàråóhena tattathaiva dçùñam / dçùñvà tatrasthenàpi jalpitam, dhårtike! bahudinebhyo 'dya sampràptà-ityuktà kathamiyaü bhartàraü pratyàyayatu / tayoktam--nàhaü jàne tvameva kathaya / "yadi na yàsi tadà kathayàmi' / tayà tatheti pratipanne ÷ukaþ pràha--sà ca tadvacaþ ÷rutvà taü jàraü preùayàmàsa patyà càvatãrya samàgatena upàlabdhà / sà'ha--he prabhor! idç÷a eva vçkùaþ, atràråóhairmithunaü dç÷yate / tena patinà uktam--tvamàruhya avalokaya / tayà tathà kçtam / vçkùàråóhayà ca tayà proktaü kapañena / "vahudivasebhyo 'nyàü nàrãmabhigaman dçùño 'si" / tena mårkheõa j¤àtam--satyamidam / sa ca tàü ÷àntayitvà gçhaü ninàya / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau aùñàviü÷atitamo kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 29: anyedyuþ prabhàvatã gamanàya ÷ukaü pçcchati sma / so 'pyàha-- vraja devi vicàraü cetkartuü jànàsi bhàmini / samaü jàreõa sampràptà sundarãva yathà gçhe // Suk_29.1 (=174) // "kathametat'? so 'bravãt--asti sãhålo nàma gràmaþ / tatra mahàdhano vaõik / tadbhàryà sundarã / tàü ca mohano nàma upapatirnityaü gçhamàgatya bhuïkte / anyadà yàvatsà tathà tiùñhati tàvattatpatiþ samàgataþ / sà kathaü bhavatu / uttaram--sà patimàgacchantaü dçùñvà jàraü vivastraü ÷ikye kçtvà muktake÷à gçhànnirgatya dårasthà patimàha-asmadgçhamadhye nagnabhåtaü ÷ikyàråóhaü vidyate / màntrikànàkàrayituü gacchetyukte sa mårkhastadarthaü jagàma / tadà ca tadantare tayà ulmukaü haste kçtvà upapatirniùkàsitaþ / patyau ca àgate sà jagàda-yadulmukenàpi bhåtaü naùñam / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau ekonatriü÷attamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 30: anyedyuþ prabhàvatyà pçùñaþ ÷ukaþ pràha / gaccha devi viruddhaü te gamanaü na mataü mama / viùame yadi vetsi tvamuttaraü måladevavat // Suk_30.1 (=175) // astãha pçthivyàü bhåtavàsaü nàma ÷ma÷ànam / tatra dvau pi÷àcau karàlottàlanàmànau / bhàrye ca dhåmaprabhàmeghaprabhàkhye, tayo÷ca bhàryàràmaõãya katve vivàdaþ saüvçttaþ / anyadà ca tàbhyàü bhàryàsahitàbhyàü måledavodçùño bàhubhyàü vidhçtya pçùñaþ-kà anayormadhyàdramaõãyà, ançtaü vadantaüvyàpàdayiùyàvaþ / tatkalatre viråpe bhãùaõe vçddhe pi÷àcinyau / sa ca yathàrthavàdã bhakùitaþ syàt kimuttaraü kuryàditi / uttaram--tenoktam- yà yasya vallabhà loke ramyà sà tasya nàparà / gadite dhårtaràjena tàbhyàü mukta÷ca tatkùaõàt // Suk_30.2 (=176) // iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau triü÷attamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 31: anyadà ca prabhàvatyà pçùñaþ ÷ukaþ provàca- yatheùñaü vraja kalyàõi keliü karttuü kç÷odari / ÷a÷akasyeva te buddhirasti cetsusahàyinã // Suk_31.1 (=177) // madhuràkhye vane piïgalanàmà siühaþ / sa sattvàni bahåni hanansarvaiþ pa÷ubhirvicàrya pratidinamekaikasattvaparikalpanavyavasthayà nivàritaþ / anyadà ÷a÷akasyaikasya vàrakaþ sa¤jàtaþ / sa ca na yàti ÷vàpadairbhaõito 'pi-"gaccha tvamanyathà pårvavatsarvàõi bhåtàni sa bhakùayiùyati / sa càdyaprabhçti tadantike sattvàni na yàsyanti'-ityuktvà bahukàlakùepaü cakàra / madhyàhnasamaye eva ca mandaü mandaü siühasyàgre gantuü vyasitaþ / tenàpi sahasàkràntaþ kathaü mucyate? uttaram-÷a÷akaþ siühiü pràha-svaminnahaü ÷a÷akacatuùñayena saha àgacchanmàrge tava ÷atruõà dhçto 'to velàtikramo babhåva / tenoktam-sa ÷atruü kvàste? tataþ sa ÷a÷akena dhårtena vàñãü nãtvà tasyaiva pratibimbaþ kåpe dar÷itaþ / siüho 'pi mårkhastaü jale dçùñvà kupito jhampàdànmçta÷ca / buddhirbalavatã bhãru sattvànàü na paràkramaþ / ÷a÷akenàlpasattvena hataþ siühaþ paràkramã // Suk_31.2 (=178) // ukta¤ca- ekaü hanyànna và hanyàdiùurmukto dhanuùmatà / saràrùña saprajaü hanti ràjànaü mantrini÷cayaþ // Suk_31.3 (=179) // iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau ekatriü÷attamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 32: athànyedyuþ prabhàvatã calità ÷ukaü papraccha gamanàya / ÷ukaþ- yàdi devi mano yatra gantuü te kamalànane / ràjinãva vijànàsi vaktuü dhåliviparyaye // Suk_32.1 (=180) // asti ÷àntipuraü nàma nagaram / tatra màdhavaþ ÷reùñhã / tasya mohinã bhàryà / tayostanayaþ sohaóàbhidhaþ / tasya bhàryà ràjinãnàmnã råpasampannà caturà puü÷calã / sànyadà drammarpayitvà ÷va÷rvaj¤aptà "godhåmàn haññe gçhãtvà gaccha' / sà ca haññe gatà / krãõatyà copapatirdçùñaþ saüj¤ita÷ca samãpamàyayau / godhåmànmoñàyàü baddhvà haññe muktvà tena sàrdhaü sà yayau / vaõijàpi godhåmànutsàrya moñàyàü dhålirbaddhà / sàpi tena saha ciraü sthitvà àgatyàkulà moñàmanutpàñayitvà gçhaü yayau / tàü choñayitvà yàvat ÷va÷råþ pa÷yati kodç÷à godhåmà iti tàvaddhåliü pa÷yati / atra kimuttaram / ÷ukaþ-kimidamiti yadà ÷va÷rvà pçùñà tadà tayoktam-"màtarmama hastàd drammaþ haññàgre bhåmau patitaþ / tato mayà dhåliràhçtà / tataþ sà ÷va÷rårdrammamanavalokamànà vikalãbhåtà / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà iti ÷ukasaptatau dvàtriü÷attamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 33: athànyedyuþ prabhàvatã gamanàyotsukà ÷ukaü papraccha / ÷ukaþ pràha- ko doùo gamyatàü devi yadi kartuü tvamã÷varà / viùame màlinã yadvadrambhikà patisannidhau // Suk_33.1 (=181) // prabhàvatã-"kathametat'? ÷uko 'bravãt-asti ÷aïkhapuraü nàma nagaram / tatra ÷aïkaro nàma màlikaþ samçddhimàn / tasya rambhikà nàma bhàryà bahuratipriyà subhagà suråpà bahubhartçkà ca / anyadà ÷aïkaragçhe pitçkàryamàgatam tasmindine tayopapataya÷catvàro nimantritàþ puùpàõàü vikrayàya gatayà catuùpathe gràmaõãrvaõiksånustalàra÷ca balàdhipa÷ca pratyekaü te te pçthakpçthak àkàritàþ parasparamajànantaþ-madãyaü bhavanaü prati pràgeva samàgantavyamiti / dvitãye 'hni màlike vàñikàü gate vaõiksånuþ snàtvà bhuktvà ca tayà saha rantuü samàyayau / vaõiji ardhasnàte gràmakåño gçhadvàraü samàpatandçùñaþ tataþ snànaü kurvanvaõiktathàbhåto vaü÷amaye koùñhe khaliyukte kùipto bhayayukta÷ca / gràmakåñe 'pyardhasnàte bahistalàraþ samàyàtaþ / taü dçùñvà so 'pi tasminneva koùñhe kùipta ukta÷ca-yadadhaþ sarpiõã prasåtàsti / tato 'pyanataràla evaü sthàtavyamiti talàro 'pyardhasnàto balàdhipaü dçùñvà bhàõóasamåhe kùiptaþ / balàdhipo 'pyardhasnàto màlikaü dçùñvà tatraiva kùiptaþ / tato màliko loka÷ca tasmin pitçkàrye yadçcchayà bhijitàþ / evaü kçtvà te ùàü caturõàmapi parasparamalakùitànàü pçthakpçthak bhojanaü paramànnàmçtaü samarpitam / vaõijà tu bhu¤jànena bahu phåtkçtam / tadoparisthitena ca sarpiõãü ÷aïkamànena måtritam / vaõijà tu ghçtàmiti j¤àtvà bhàjanamutkùiptam / uparisthitasya mukhe lagnam / tataþ sa ÷aïkitaþ / so 'pi ca lagnaü lagnamiti vadandattajhampo niryayau / anye 'pi lagnàkùarabhayàkulà yàvannirgatàþ ÷aïkareõa janai÷ca dçùñàþ savismayaü khalikharaóitàþ / tataþ sà kathaü bhavatu? uttam-yadà sà patyà pçùñà kimidamiti tadà tayoktam- ÷raddhàhãnaü kçtaü ÷ràddhamidaü nånaü tvayà priya / ato 'bhuktvà kùudhàkràntàþ pitaraste vinirgatàþ // Suk_33.2 (=182) // tataþ sa punaþ ÷ràddhaü cakàra / rambhikàvacanàttena nirgatàþ / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau trayastriü÷attamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 34: athànyasmindine gamanàrthaü prabhàvatã ÷ukaü papraccha / ÷ukaþ pràha- yàhi devi gatà vetsi bhaïguraü yadi bhàùitum / kumàryai pàraóã dattvà yathoktaü ÷ambhunà purà // Suk_34.1 (=183) // prabhàvatyàha-kathametat / ÷ukaþ pràha--purà kasmiü÷cinnagare ÷ambhunàmà vipro 'bhåt dyåtakçnnànàde÷aparibhramaõa÷ãlo màrge gacchan kùetrarakùikàü suråpàü bàlikàü dçùñvà tàmbålaü datvà sàntvayannidamuvàca yanmatsambhogakaraõe imàü madãyàü pàraóãü gçhàõa mayà saha rataü kuru / sukhà÷rayaü tayà tathà vihitam / sa ca siddhe kàrye tàü yàcate / kathaü labhate? uttaram-yàvattena yàcità tàvatsà calità gçhaü prati / so 'pi ca pa¤ca kaõi÷àni gçhãtvà pçùñhe lagnaþ / tena ca gràmagatena phåtkçtam-aho gràmamukhyàþ! pa÷yata / gràme 'sminmahadadbhutam / pa¤cakaõi÷akàraõenànayà madãyaü vastramapahçtam / gràmyaistatsamarpitam / tayà ca na ki¤ciduktaü lajjayà / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau catustriü÷attamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 35: apare 'hni sà ÷çïgàrànvità ÷ukaü papraccha / ÷ukaþ pràha- gaccha devi na te doùo yadi tatra gatà satã / svàrthaü kartuü vijànàsi tilakrayakaro yathà // Suk_35.1 (=184) // "kathametat? ÷ukaþ pràha-purà kasmiü÷cid gràme ÷ambakanàmà vaõiktilagràhakaþ / sa ca saragràmaü yathau / tatrasthasya bhàõóa÷àlikasya gçhe gataþ / sa gçhe nàsti / tasya bhàryàsti paraü kulañà / netrasaüj¤ayà parasparaü prãtirutpannà / tatraiva sà bhuktà aïgulãyakaü dattvà / sambandhàdanantaraü sa tadaïgulãyakaü jighçkùati / anena vidhinà dattamaïgulãyakaü sa kathaü gçhõàtviti pra÷naþ / ÷ukaþ pràha-tilagràhakastadalabhamàno vipaõisthaü bhàõóa÷àlikamàha-"dehi me tilaprastha÷ataü yatsatyaïkàritaü mayà' / evamuktaþ sa àha-"ke tilàþ ka÷ca vaktà tvaü satyaïkàra÷ca kãdç÷aþ? tenoktam-prasthaü prati dvikapravçddhyà tvadbhàryayà satyaïkàre 'ïgulãyakaü gçhãtam / tato ruùñena vaõijà bhàryàpàra÷ve nijaü sutaü preùayitvà iti kathayàmàsa-tvadãyenedç÷ena vyavahàreõàsmadgçhaü vçddhimàpsyati / putro 'pyaïgulãyakamàdàya tilagràhakasyàrpayàmàsa / so 'pi yathàgataü tathà yayau / tato yadi prabhàvi tavàpyevaü buddhirasti tadà gamyatàü nànyathà / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau pa¤catriü÷attamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 36: ni÷àmukhe 'nyedyuþ prabhàvatã ÷ukaü punaràha-he kãra! gamiùyàmi cirakàïkùitaü sukhaü bhoktum / ÷uka àha- sukhamevànubhoktavyaü saüsàre sundari! dhruvam / nàyinãva vijànàsi yadi vaktuü tvamuttaram // Suk_36.1 (=185) // prabhàvatyàha-kathametat / kà kãra nàyinã kutra tayà kiü kçtamuttaram / kathàü kathaya kalyàõãü kautukaü me kathàkrame // Suk_36.2 (=186) // ÷uka àha-asti saraóàkhye gràme gràmaõãþ ÷årapàlaþ / tasya bhàryà nàyinã / sà àtmapatiü nityaü paññasåtraka¤cukaü yàcate / sa àha-vayaü karùukàþ kàrpàsacãvaràþ / asmadgçhe paññasåtravàrttàmapi ko 'pi na jànàti / anyadà sà taü gràmasaüsadisthaü jagàda-gçhamehi gçhàdhipa! ràvaóã bhuïkùva / sa ca tadvacanaü ÷rutvà bhàryàmàha gçhàgataþ-bhadre! tvayà ninditaü vaco lajjàkàrakaü mamàpriyaü saüsadi kimitthamuktam? tayoktam--tvayà mama priyaü kathaü na kçtam? gràmaõãràha--dàsyàmi ka¤cukaü te 'dya / nijaü vàkyaü vçthà kuru / tayoktam--ka¤cuke datte uttàrayiùye / dattaþ ka¤cukastena / tadvacaþ kathaü vçthà bhavatviti pra÷naþ / ÷ukaþ pràha-anyadà nàyinã jagàda-yadàdya tvàü saüsadisthaü pårvavadàkàrayàmi tadà tvayà saüsadà saha gçhamàgantavyam / tena ca evameva kçtam / tayà ca gçhàgatàyàþ saüsado bhavyarotyà bhojanaü dattam / tato gràmajano vadati-÷årapàlaþ samçddhaþ / paraü tadbhàryà auddhatyaparihàreõa evaü vadati / iti vacanamuttàritam / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau ùañtriü÷attamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 37: athàpare 'hni prabhàvatã gamanàya ÷ukaü pçcchati sma / ÷uko 'pyàha- yatheùñaü vraja kalyàõi na te doùo 'sti ka÷cana / làïgalãva vijànàsi yadi kartuü tvamuttaram // Suk_37.1 (=189) // prabhàvatyàha-kathametat / ÷uko 'pyàhç-saïgamàkhye gràme ÷åraþ kauñumbikaþ / tasyàsti pårõapàlastu hàlikaþ / sarvatra ca tasya ÷årapaterve÷mani kùetre khale pramàõam / tasya ca hàlikasya kùetrasthasya ÷årapatisutà subhagà nàma nityaü bhuktiü nayati / sa tàü kàmayate kùetragahvare ÷årapàlànniþ÷aïkitaþ / taü ca vçttàntamasama¤jasamiti kçtvà prative÷mahàlikàstasya kathayàmàsuþ / anyadàsau ÷årastayorhàlikasutayoþ sambandhaü pratyakùãkartuü kùetraü gatvà gahvarasyàdårasamante 'lakùitastasthau / tanmithunaü ratasthaü dçùñaü kathaü bhavatu? uttara¤ca kimiti pra÷naþ / ÷ukaþ pràha-yàvatsa hàlikastàü bhuktvotthitaþ tàvat ÷årapatiü dadar÷a / tadà sa niþ÷vasannàha-dhiïme karmàrjanàü ca yanmayà halakheñanaü vidheyam, iyaü ca granthirogiõã / ato dvayorapi jãvitaü rasàtalaü yàtu / mayà tu nityaü halekheñanaü grantheràkarùaõaü ca dvayamapi vidheyam / tadahaü kimarthamasya ÷årapàlasya hàliko bhavàmi / itthamevàhaü kùayaü yàsyàmi / iti hàlikavacanaü ÷rutvà nirdeùo 'yamiti lokasya vacanaü vitathãkçtya ÷årapatirlajjito gçhaü yayau / sà ca prabhàvatã ÷ukoktàü kathàü ÷rutvà suptà / iti ÷ukasaptatau saptatriü÷attamo kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 38: aparedyuryàminãsamaye prabhàvatã gamanàya ÷ukaü papraccha / ÷ukaþ- và¤chitaü kartukàmànàü nàntaràyaü kç÷odari / yadi kartuü vijànàsi yathà vipraþ priyaüvadaþ // Suk_38.1 (=188) // prabhàvatã papraccha-kathametat? ÷ukaþ-puràbhåd devi? priyaüvado nàma vipraþ pathikaþ / ekadà màrge gacchansudar÷anagràme kasyacidvaõijo gçhaü yayau / tatpatnã ca puü÷calã / sa ca bràhmaõastàü dçùñvà àtmànaü susthànakçtavàsakaü mene / sa ca ràtrau sakàmastàü pràrthayàmàsa / aïgulãyakadànena ca haññamàrgaü vaõiksute gate reme tayà samam / pràtaþ so 'ïgulãyakaü yàcate / sà nàrpayati / anena vidhinà dattamaïgulãyakaü sa kathaü gçhõàtu-iti pra÷naþ / uttaram-yadà tu yàcità na dadàti tadà sa bràhmaõaþ khañvàcaraõaü gçhãtvà vaõijaþ sannidhiü yayau / khañvàcaraõaü dar÷ayitvà phåtkçtam / vaõik pràha-bho dvijaþ! kimetat? sa àha-bhagne 'smintvadãyabhàryayà madãyamagulãyakaü jagçhe / sa ca vaõik tadvacanaü ÷rutvà kupito bhàryàmàha-anena pramàdena asmadgçhe ko 'pi pathiko na sameùyati / ityuktvà niùñhuraü vacastatkuõóàduttãrya aïgulãyakaü pathikàya samarpitam / sa ca yathàgataü yayau / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau aùñatriü÷attamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 39: apare 'hni sandhyàsamaye puruùàntaragamanàya prabhàvatã ÷ukaü pçcchati sma-he ÷uka! ahaü gamiùyàmi / ÷ukaþ pràha- vraja devi! varaü yànaü tvaü bhoktuü subhagaü naram / vaktuü cedviùame vetsi tulàgràhãva bhàmini // Suk_39.1 (=189) // prabhàvatã pràha-"kathametat? kastulàgràhakaþ kãra! gçhãtà ca tulà kutaþ / viùamaü ca kimàyàtaü kathàü kathaya ÷obhanàm // Suk_39.2 (=190) // astyatra kuõóinaü nàma nagaram / tatra bhådharo nàma vaõikpuõyakùayàtkùãõadhano janaistyaktaþ / ukta¤ca- vidvàndhanã dhanã dàtà dhanã sàdhurguõàgraõãþ / sarvabandhurdhanã pujyo dhanahãno gataprabhaþ // Suk_39.3 (=191) // yadà tu sa tulàmàtradhano 'bhavattadànyavaõiggçhe tulàü muktvà de÷àntaraü gataþ / tatra dhanamarjayitvà nijanagaramàgatya taü vaõijaü tulàü yayàce / vaõikpàr÷vàttulà na labdhà / tulàyàü tu lubdho vaõikmårkha uttaraü cakre yattvadãyà tulà måùikairbhakùiteti ÷rutvà bhådharaståùõãü sthitaþ / sa ca ekadà tasya ve÷mani bhojanàya gataþ krãóantaü bàlakaü dçùñvà pracchannaü gçhãtvà nijagçhaü yayau / bàlakapità ca duþkhapåritàïgo ruroda sakuñumbaþ / ta¤ca rudantaü dçùñvà prative÷miko jagàda-re tvadãyaþ suto bhådhareõa gçhãtaþ / tato 'sau tadgçhaü gatvà bhådharàtsutaü yàcitavàn / bhådhareõoktam-mitra! tvatputro matsaüge snànàrthe nadãtãre gatastatra ÷yenenàpahçtaþ / iti ÷rutvà tena vaõijà ràjakule gatvà putraharaõavçttànto niveditaþ / bhådharo 'pi ràjakulaü yayau / tatkathaya sa bàlahartà kathaü mucyatàmiti-pra÷naþ / ÷ukaþ yadà bhådharo ràjasamakùaü mantriõà pçùñastadà evaü jagàda- tulàü lohamayãü yatra khàdante deva! måùakàþ / gajaü tatra haret ÷yeno dàrake ko 'tra vismayaþ // Suk_39.4 (=192) // ÷rutvaitadvacanaü mantriõoktam-yadàyaü dhårtastava tulàü samarpayati tadà dàrako 'pi dàtavyo nànyathà / tena dàrakaþ samarpitaþ / tulàgràhã daõóitaþ san tulàü samarpayàmàsa / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau ekonacatvàriü÷attamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 40: anyedyuþ sà prabhàvatã gamanàya ÷ukaü pçcchati sma / ÷ukaþ- gaccha tvaü gantukàmànàü gamanaü ca ÷ubhaü bhuvi / subiddhiriva cedvaktuü vijànàsi kçtàkçtàm // Suk_40.1 (=193) // prabhàvatyàha-kathametat? ÷ukaþ-nagaràbhighe pattane subuddhi- kubuddhi÷ceti mitradvayaü jane prasiddham / anyadà subuddhirde÷àntaraü yayau / kubuddhistu mitrastriyaü yayau / subuddhi÷ca dhanamarjayitvà de÷àntaràtsamàgataþ / tataþ kubuddhiþ subuddheþ kapañasnehaü dar÷ayati / subuddhinàpi sammànitaþ / kubuddhistaü pratyàha-bhavatà kvàpi ki¤citkautukaü dçùñam? tenoktam-sarasvatãnadãtãre kåpamadhye taramàõamakàlajamàmraphalaü dçùñaü manoramanàmini gràme / kubuddhiràha-mithyedam / subuddhiràha-satyametat / tenoktam-yadi satyaü bhavati tadà yadasmadgçhe dvàbhyàü hastàbhyàü grahãtuü ÷akyate tattvayà gràhyam / alãke tvadãyagçhàdahaü gçhõàmi / iti paõbandhaü kçtvà kubuddhã ràtrau kåpàttatphalaü jagràha / phalàbhàve tu subuddhinà haritam / atha sa tadbhàryàü grahãtukàmaþ paõabandhaü yàcate / tadatra subuddhirnijabhàryàrakùaõe kamupàyaü karotviti pra÷naþ / uttaraü ÷uka àha-subuddhistaü duùñà÷ayaü j¤àtvà nijagçhavastujàtaü nijakalatraü ca pràsàdopari kùiptvà / àrohaõikàü pàtayàmàsa / kubuddhiþ samàyàtaþ / subuddhiràha-evaü yadrocate tadasmadgçhàd gçhyatàm / sa ca kalatràharaõàya niþ÷reõikàü dvàbhyàü hastàbhyàü jagràha / tadà subuddhinoktam-mayaivaü pårvaü gadita¤ca yad dvàbhyàü hastàbhyàü grahãùyase tava tadave nànyat / tataþ kubuddhirvilakùo bhåtvà bahiryayau / janai÷ca ninditaþ / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau catvàriü÷attamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 41: anyadà vaõigvadhåþ pràha-kãra! yadi tvaü manyase tadà gacchàmi / ÷ukaþ pràha-- yuktaü te gamanaü devi yadi tatra gatà satã / saïkañe khalu vetsi tvaü ki¤cidvaktuü dvijo yathà // Suk_41.1 (=194) // prabhàvatã pràha-"kathametat'? ÷ukaþ-asti pa¤capuraü nàma nagaram / tatra ÷atrumardano nàma ràjà / tatsutàyà madanarekhàyà gale granthirbabhåva / vaidyairasàdhyetyuktvà parityaktà tato ràj¤à óiõóimàghoùaõaü kàritaü yathà yaþ ko 'pi matsutàü gatarogàü karoti tamahaü dàridryarahita karomãti ÷rutvà paragràmàdàgatayà kayàciddvijabhàryayà óiõóimaþ spçùñaþ / tasminpçùñe tayoktam-yanmama patirmàntrikaþ / sa ràjasutà praguõàü vidhàsyati / tato ràjapuruùaiþ samànãtaþ / tasya ca nãyamànasya bhàryà jagàda-"nàtha! gaccha nagaram / ràjasutàyàü praguõãkçtàyàü tava bahu phalaü bhàvi / sa ca maõóalopaviùño mantràdikamajànam kathaü bhavatviti pra÷naþ / ÷uka uttaraü pràha-sa màntrika àcàryavistàraü kçtvà mantramityuccàrayàmàsa / hauü jãvaõu jàõauü kàiü caóuóai vàvai sàiü / ghalliu bambhaõi vãsàsu paiü bhu¤jasu sukaasu hàiü // Suk_41.2 (=195) // [ahaü jãvanaü jànàmi kim tat piùyate vihãyate / gçhe bràhmaõi vi÷ràmya patiü sevasva sukhamevaü bhavati] // Suk_41.2* (=195*) // vaõaü iha àkhuriadantappahasantaaü / kahiü pi aurantaambehi siügariaü // Suk_41.3 (=196) // [vanamidamaïkuritadantaprahasantaü / kutràpi aïkuritàmraiþ ÷çïgàritam] // Suk_41.3* (=196*) // sarasakhãramàliaphalabhàraõàjhipraü / kahiü pi ñisburiõijambuiõiaasohiaü // Suk_41.4 (=197) // [sarasakùãramàlikàphalabhàranàmitam / kutràpi ñimburiõãjambånicaya÷obhitam] // Suk_41.4* (=197*) // kahiü pi karavandàijàlasaüràiaü / kahiü pi kappårakaïkolagandhavahaü // Suk_41.5 (=198) // [kutràpi karavindajàlasaüràjitam / kutràpi karpårakaïkolagandhavaham] // Suk_41.5* (=198*) // devadàruppiaïgucåamallãlàü / kahiü pi sirikhaõóaaigarutarumaõóiaü // Suk_41.6 (=199) // [devadàrupriyaïgucåtamallolatam / kutràpi ÷rãkhaõóàgarutarumaõóitam] // Suk_41.6* (=199*) // õàapuüõàadàóimavaraõàóambaraü / maaraborãrhi kavivãhipãlughaõaü // Suk_41.7 (=200) // [nàgapunnàgadàóimàvaraõàóambaram / makarabadarokapitthavãthãpãlughanam] // Suk_41.7* (=200*) // dãhaghaõavàsa jalãrhi aikhohiaü / kahiü pi ratta-----óambaraü // Suk_41.8 (=201) // [dãrghaghanavàsajàlaiþ atikùobhitam / kutràpi rakta------óambaram] // Suk_41.8* (=201*) // poùphalãvióavaghaõakarammaruddhambaraü // Suk_41.9 (=202) // [poppalãviñapaghanakamraruddhàmbaram] // Suk_41.9* (=202*) // ki¤ca- rattakaõavãre kaõavãriaü phaliaü / aõõavacchammi sevattià phullià // Suk_41.10 (=203) // [raktakarõavãre karõavãrakaü phalitam / anyavçkùake sevantikà phullità] // Suk_41.10* (=203*) // aõõavacchammi kàranda àvacchaaü / aõõavacchammi sindåraaü phulliaü // Suk_41.11 (=204) // [anyavçkùake kàraõóamàcchàditam / anyavçkùake sindårakaü phullitam] // Suk_41.11* (=204*) // aõõavaccammi phullastamandàraaü / sirisauttuïgagandhohavaramàruaü // Suk_41.12 (=205) // [anyavçkùake phullamandàrakam / ÷irãùottuïgagandhaharamàrutam] // Suk_41.12* (=205*) // aõõavacchammi siriàtoraõaü / phulliaü maõoharaü jaõiaparisohiaü // Suk_41.13 (=206) // [anyavçkùake sindårikàtoraõam / phullitaü manoharaü janitapari÷obhitam] // Suk_41.13* (=206*) // aõõavacchammi juttaddaaü kundaaü / malliõomàliàkusumà ghaõapupphià // Suk_41.14 (=207) // [anyavçkùake yuktadalaü kundakam / mallãnavamàlikàkusumàni ghanapuùpitàni] // Suk_41.14* (=207*) // ityevaü bàhmaõasya vadato ràjaputryà hasitam / hàsyatirekeõa galagrandhirdvidhà babhåva / dvidhà jàte ca tasmin ràjasutàyàþ sukhamutpannam / nçpeõa ca kçtàrthãkçto vipraþ svasadana gataþ / iti kathàü ÷rutvo prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau ekacatvàriü÷attamo kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 42: arepadyuþ prabhàvatã "gacchàmã"ti ÷ukaü pratyàha / ÷ukaþ- sukhopabhogaþ saüsàre sàraü sarvàïgasundari / vraja cedvyàghramàrãva vetsi vaktuü tvamuttaram // Suk_42.1 (=208) // tacchrutvà prabhàvatyàha-"sukhopabhogaþ saüsàre kora! kathàü kathaya" / ÷ukaþ kathàü pràha- asti deulàkhyo gràmaþ / tatra ràjasiüho nàma ràjaputraþ tadbhàryà kalahapriyeti vi÷rutà / sànyadà bhartrà sàrdhaü kalahaü vidhàya putradvayopetà piturgçhaü prati calità / sà ca kopava÷àtpattanàni bahåni vanàni ca bahånyatikramya gatà malayapà÷vasthaü mahàkànanam / tacca kathaü bhåtam / candaõasattacchaàsaõõaaü saralavaratuïgatarusàhasaüchaõõaaü / kahiü pi sahaàrakhajjåriaü phaõasaa mattàlivihaïgabhàriaü // Suk_42.2 (=209) // [candanasaptacchadasannaddhaü saralavaratuïgataru÷àkhàsaücchannam / kvàpi sahakàrakharjårikaü panase mattàlivihaïgabharitam] // Suk_42.2* (=209*) // kahiü pi selupãluphapåriantaaü sarasavorabahutintaóãchaõõaaü dàóimãphalabillaphalasugandhivàaaü // Suk_42.3 (=210) // [kvàpi selupãlåprapåritàntaraü sarasabadarabahutintióãcchannam dàóimãphalabilvaphalasugandhivàtakam] // Suk_42.3* (=210*) // evaüvidhe gahane gatà sà kalahapriyà vyàghraü dadar÷a / sa ca vyàghrastava saputràü dçùñvà pucchena bhåmimàhatya dhàvitaþ / tataþ sà kathaü bhavatu? iti pra÷naþ / uttaraü ÷ukaþ pràha-sà vyàghramàgacchamànaü dçùñvà ghàrùñyàt putrau capeñayà hatvà iti jagàda- kathamekaika÷o vyàghrabhakùaõàya kalahaü kuruthaþ / ayamekastàvadvibhajya bhujyatàm / pa÷càdanyo dvitãyaþ ka÷cillakùyate / iti ÷rutvà vyàghramàrã kàcidiyamiti matvà vyàghro bhayàkulacitto naùñaþ / nijabuddhyà vimuktà sà bhayàdvyàghrasya bhàmini / anyo 'pi buddhimàülloke mucyate mahato bhayàt // Suk_42.4 (=211) // iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau dvicatvàriü÷attamo kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 43: anyedyuþ ÷ukamàpçcchati sma kàminã / ÷ukaþ pràha- vraja devi na te 'yuktaü vrajanaü gajagàmini / vyàghramàrãva buddhiste dvitãyàpi yadi sthirà // Suk_43.1 (=212) // prabhàvatã pçcchati, kathametat? vyàghramàryàþ kçtàü buddhiü dvitãyàü vivadàdhunà / mahatkautukamatràrthe vidyate me priyaüvada! // Suk_43.2 (=213) // ÷ukaþ- taü dçùñvà kànane vyàghraü naùñaü jàtaü bhayàkulam / mçgadhårto hasannàha vyàghro naùñaþ kuto bhayàt // Suk_43.3 (=214) // vyàghraþ-gaccha gaccha jambuka tvamapi kiü¤cidgågprade÷am / yato vyàghramàrãti yà ÷àstre ÷råyate tayàhaü hantumàrabdhaþ paraü gçhãtakarajãvito naùñaþ ÷ãghraü tadagrataþ / mçgadhårtaþ-vyàghra! tvayà mahatkautukamàveditaü yanmàüsapiõóàd mànuùàdapi bibheùi / vyàghraþ-pratyakùameva mayà sàtmaputràvekaika÷o màmattuü kalahàyamànau capeñayà ghnannã dçùñà / jambukaþ-svàmin! yatràste sà dhårtà tatra gamyatàm / yadi vyàghra! tava tatra gatasya sà sammukhamapãkùate tadà mama tvadãyà velà smaraõãyà / vyàghraþ-÷çgàla! yadi tvaü màü muktvà yàsi tadà velàpyavelà syàt / jambukaþ-yadyevaü tahi màü nijagale baddhvà cala ÷ãghram / sa vyàghrastathà kçtvà kànana yayau / vyàghramàryapi pràptà putrasahità tena jambukakçtotsàhàd vyàghràtsà kathaü mucyatàm / iti pra÷naþ / ÷ukaþ-tayà vyàghramàryà tadà cintitaü yadayaü mçgadhårtenànãtastasmàdamumeva jambukamàkùipantyaïgulyà tarjayantyuvàca- re re dhårta tvayà dattaü mahyaü vyàghratrayaü purà / vi÷vasyàdyaikamànãya kathaü yàsi vadàdhunà // Suk_43.4 (=215) // ityuktvà dhàvità tårõaü vyàghramàrã bhayaïkarà / vyàghro 'pi sahasà naùño galabaddha÷çgàlakaþ // Suk_43.5 (=216) // nijabuddhyà punarmuktà vyàghrajàd devi sà bhayàt / buddhirvalavatã tanvi sarvakàryeùu sarvadà // Suk_43.6 (=217) // iti kathàü ÷ratvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau tricatvàriü÷attamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 44: athànyedyardinàvasàne prabhàvatã ÷ukaü pçcchati / ÷ukaþ- àtmànaü saïkañàd devi yàhi cedvetsi rakùitum / yathàtmà saïkañàttena jambukenàpi rakùitaþ // Suk_44.1 (=218) // sa ca jambuko galabaddho nighçùñapçùñhacaraõo galadrudhirapravàho måmårùuriva de÷àntaraü gantumicchatà vyàghramàrãbhayàdvyàghreõa noyate / tato mahato 'pàyàt ÷çgàlaþ kathaü mucyate-iti pra÷naþ / uttaraü pràha ÷ukaþ-tatastaü vyàghraü bahunadãkànanaviùamasamaprede÷aparvatànullaïghayantaü satvaraü dçùñvà àtmànaü mocayitukàmaþ ÷çgàlo bhç÷aü jahàsa pãóito 'pi san / vyàgreõoktam-kathaü hasitam / sa àha-deva! sà mayà vyàghramàrãti dhårtikà j¤àtà / tvatprasàdàcca dårade÷amàgato 'haü jãvitaþ / paraü yadi sàsmadraktasràvasaülagnà pàpinã pçùñhataþ sameti tadà kathaü jãvitavyam / ato 'ha hasitaþ / vyàghrasvàmin! sthirãbhåya vicàraya / atha tuùño vyàghrastena vàkyena "tathe'tyuktvà jambukaü muktvà sahasà naùñaþ / ÷çgàlo 'pi sukhaü tasthau / buddhirvaraü varàroha dhanamànasukhaiùiõàm / buddhihãnàþ paraü kle÷aü pràpnuvanti kç÷odari // Suk_44.2 (=219) // balaü praj¤àvihãnasya parakàryàya kevalam / girikåñopamàïgasya ku¤jarasyeva dç÷yate // Suk_44.3 (=220) // iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã ÷ukavàkyavismità suptà / iti ÷ukasaptatau catu÷catvàriü÷attamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 45: anyedyuþ sà kàminã sandhyàyàü ÷ukaü papraccha-"gamiùyàmã'ti / ÷ukaþ pràha-- samayojyaü priyaü bhoktuü tava bhàmini samprati / va¤cità vetsi cetkartuü ki¤cidviùõuþ purà yathà // Suk_45.1 (=221) // prabhàvatyàha--"kathametat' / ÷ukaþ pràha-asti vilàsapuraü nàma nagaram / tatra arindamo nàma ràjà / tatra ca viùõunàmà bràhmaõo ratilolupaþ kuñumbavarjito ratikarmaõi sarvanàrãduþsaha iti nagare prasiddho babhåva / ve÷yàbhirapi na ÷akyate jetuü kimpunaþ kulàïganàbhiþ / tatra ratipriyà nàma gaõikà / atha sà ùoóa÷a drammàn gçhãtvà tamàjuhàva / tamàyàntaü dçùñvà sà càñåktibhiþ paricaryàü cakàra / so 'pi cànyakàryanivçttastasminneva ratikarmaõi dattamanàstàü rantu jetumàrebhe / tayà ca sa ratilolupaþ dravyàrthaü và paràjayàrthaü và praharadvayaü yàvatsoóhaþ / ni÷ãthe càdhobhåmikàmàgatya kuññinyagrato niveditaü "yadduþsaho 'yaü dvijaþ / paõabandhaü samarpayitvà tamutkàlaya / mayi jãvantyàü pràgeva bàhulyaü bhaviùyati' / kuññinyàha-"asmadgçhe na ko 'pi kàmuko gaõikàü jitvà paõabandhaü jagràha / tato 'hamenaü yàvatprapa¤cena niþsàrayàmi tàvatsoóhavya iti / yadà càhaü pippalamàruhya sårpadvayena pakùa÷abdaü kukkuñadhvaniü vidadhàni tadà vibhàtamiti kçtvà niþsàraõayaþ'-ityuktvà preùitoparibhåmau gaõikà / yathoktaü ca kuññinyà tàvatkçtam / tasminkçte vibhàtamiti kçtvà niþsàrito dvijaþ / yàvad gçhadvarastho vyomamàlokayate tadopari ni÷ãthovartate / tadà sa vipraþ kuññinãparàjito janamadhye paràjayaü kathaü vahatu-iti pra÷naþ / ÷ukaþ-yadà vipraþ kukkuñadhvanisthànamavalokayati tàvatsårpadvayayutàü kuññinãü dadar÷a / tena ca sà loùñenàhatya bhåmau pàtità pramàdajanai÷ca dhikkçtà / sa ca bràhmaõo grahaõakaü dviguõaü gçhãtvà puramadhye gaõikàü vinindya / svagçhaü yayau / iti ÷ukasaptatau pa¤cacatvàriü÷attamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 46: athànyedyuþ prabhàvatã ÷ukaü pçcchati / ÷ukaþ- yàhi devi gçhaü muktvà yadi vetsi tvamuttaram / yathà karagarànàthaþ kçtavànbhåtanigrahe // Suk_46.1 (=222) // asti devi vatsomaü nàma nagaram / tatra vidvàndaridro bràhmaõaþ / tasya priyà ca karagaràbhidhànà yathàrthanàmno sarvajantådvegakàriõã, yattaddvàrade÷avçkùasthito bhåtastasyàþ karagaràyà bhayàtpalàyyàñavyàü gataþ / bràhmaõo 'pi tasyà udvegàdde÷àntaràbhimukho 'bhåt / so 'pi ca tena bhåtena dçùño jalpita÷ca màrga÷ràntastvam / tena tvayàdya mamàtithinà bhàvyam / vipreõa bhãruõoktam-yadàtithyaü karoùi tadvidhehi ÷ãghram / bhåtenoktam-na tvayà bhetavyam / tvaü mama svàmã yato 'haü tvadgçhadvàravçkùastho bhåtaþ karagaràbhayenehàgataþ / tatastava nijasvàminã guõavadupakartavyameva / tasmàttvaü dvija mçgàvatãü ràjadhànãü madanabhåpatisanàthàü gaccha / tatra càhaü tatputrãü mçgalocanàü grahãùye / sà cànyairmantrikairnorujà na bhaviùyati / tattvayi samàgate tava dar÷anàdevàhaü tyakùyàmi / tataþ paraü tu mantravàdo na vidheyaþ / iti bhaõitvà so 'pi bhåto gatvà tàü ràjaputrãü jagràha / vipro 'pi tatra yayau / tena ca óiõóimaþ spçùñaþ / tato ràjakulaü gato vipra àcàryavistaraü vidadhe / bhåta àcàryavistaraü yàvannamu¤cati tàvatkiü karotviti pra÷naþ / ÷uka-bhåtagrahe 'nivartite vipreõoktam- karagaraõàhau àiau bhåa eu vãsasiu ñhiu dhutta / àpiõi boliu saübhari re kåóauü kiü maiü deva jutta // Suk_46.2 (=223) // [karagarànàtho 'hamàgatya bhåta iha vi÷vasya sthito dhårta / àtmano vacanaü saübhçhi re kåñakaü kiü mayi deva yuktam] // Suk_46.2* (=223*) // ukta¤ca- manuùyàþ sukulotpannà api ca brahmacàrimaþ / na bhavanti mçùàvàcaþ kiü punardevayonayaþ // Suk_46.3 (=224) // tato bhåtaþ tyaktvà jagàma / iyaü muktetyuktvà bràhmaõàya ràj¤à sutàþ ràjyàrdha¤ca pradattam / vipro 'pi pårõamanoratho jagàma / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau ùañcatvàriü÷attamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 47: dinamativàhya prabhàvatã ÷ukaü pçcchati / ÷ukaþ- gaccha devi gatà vetsi yadi kartuü tvamuttaram / yathà karagarànàthaþ kçtavànbhåtasaïkañe // Suk_47.1 (=225) // sa karagaràpatiþ ràjakanyayà saha ràjalakùmãü bhuïkte / atràntare sa bhåtaþ karõàvatãü gatvà ràj¤o bhàryàü sulocanàü jagràha / sà madanasya pitçùvasà / sà càtyarthaü pãóità jãvita÷eùàbhåt / sàpi ÷atrughnanarapaterbhàryà màtçràjye ke÷avamàntrikamàkàrayàmàsa / sa ca nijadåtàpreùayitvà ke÷avo 'pi ràj¤à priyavàkyaiþ prahito 'pyagantukàmukaþ / tadà sa karagaràpatirbhàryànurodhato jagàma / tatra gataþ sanmànito mahãbhujà ÷atrughnena gataþ sulocanàve÷mani / sa ca bhåtastamàyàntaü dçùñvà paruùairvàkyaistarjayannityàha-"mayà pratipannamekade÷e kçtam / adhunà tu vipra tvayà àtmà rakùaõãyaþ' / sa ca dvijo na mantraü na tantraü vijànàti / kathaü bhavatviti pra÷naþ / ÷ukaþ- tadà taü bhåtaü j¤àtvà kàlavedã kçtà¤jalirbhåtvà tatkarõamà÷rityeti jagàda dvijaþ / pràptà karagarà bhåta pçùñhalagnàtra me 'dhunà / yadbhartà càtra sampràptastadvyàkhyàtumihàgataþ // Suk_47.2 (=226) // ÷rutvaitadvacanaü bhãto bhåto vismitamànasaþ / yàmãti bràhmaõaü proktvà pàtraü tyaktvà jagàma tat // Suk_47.3 (=227) // tadà pàtre svasthãbhåte ÷atrughnaràj¤à satkçto bràhmaõo mçgàvatãnagaraü yayau / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau saptacatvàriü÷attamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 48: athànyedyuþ prabhàvatã ÷ukaü pçcchati-gacchàmi naràntaramiti / ÷ukaþ- sambhogasukhamevàtra paramaü vraja sundari / viùame nirõayaü kartuü vetsi cecchakañàlavat // Suk_48.1 (=228) // pàñalãpurapaññane sàrvabhaumo nando nàma ràjabhåt / ÷akañàlastasya nçpateþ sacivàgraõãrabhat / tadbuddhivibhavàkràntà÷ca bhåpàlàþ sarve 'pi karadà abhavan / ukta¤ca- apràj¤ena ca kàtareõa ca guõaþ syàtsànuràgeõa kaþ praj¤àvikrama÷àlino 'pi hi bhavet kiü bhaktihãnàtphalam / praj¤àvikramabhaktayaþ samudità yeùàü guõà bhåtaye te bhçtyà nçpateþ kalatramitare sampatsu càpatsu ca // Suk_48.2 (=229) // ki¤ca- praj¤àgupta÷arãrasya kiü kariùyanti saühatàþ / hastopadhçtachatrasya vàridhàrà ivàrayaþ // Suk_48.3 (=230) // sa ca ràjà dharmanà÷akaü kurvannirdravyàü ca medinãü vidadhàno niùiddho mantriõà / tatastenàpi mårkheõa ràj¤à sacivo 'vañe nikùiptaþ / sa ca saputrastatra ciraü tasthau / tataþ ÷akañàle mahàmàtye tatrasthe sarvatra mçto mçta iti vàrttàbhåt / tato baïgàlanàthena tatparãkùàrthamàtmoyapuruùà ghoñikàdvayaü samarpya nandapàr÷ve preùitàþ / yadetayormadhyàtkà màtà kà ca putrã iti j¤àtvà samàgantavyam / sarvalakùaõasampårõe sadç÷e ghoñiketàni ca lakùaõàni ÷àlihotraj¤àtavyàni / yadà ca ko 'pi nandaràjye ghoñikànirõayaü kartuü na kùamastadà nando ràjà vyacintayàt-"÷akañàlaü vinàhaü paribhavàspadaü jàtaþ" / ukta¤ca- bhåme÷ca de÷asya guõànvitasya bhçtyasya và buddhimataþ praõà÷e / bhçtyapraõà÷e maraõaü nçpàõàü naùñàpi bhåmiþ sulabhà na bhçtyàþ // Suk_48.4 (=231) // vicintyaiva daõóapà÷ikamabravãt "yacchakañàlakule ka÷citkåpagato vidyate na và" / tenoktam-"ka÷cidasti paraü vyaktito na j¤àyate / yataþ pårvoddiùñaü bhaktaü ka÷citkåpagato gçhõàti / taü ca kåpàdàkçùya sammànya ca eva muktavàn- mànyastvaü mama mitraü ca guruþ svàmã niyogakaþ / à÷rayasya sadà dàtà ki ka na tvaü sadànagha // Suk_48.5 (=232) // ukta¤ca- svàmã durõayavàraõavyatikare ÷àstropade÷e gururvi÷rambhe hçdayaü niyogasamaye dàso bhaye cà÷rayaþ / dàtà saptasamudrasãmara÷anàdàmàntikàyàþ kùiteþ sarvàkàramabhåtsvayaü varasuhçtko na karõo mama // Suk_48.6 (=233) // mantriõoktam-"svàmin kiü vidheyaü tadàdi÷a' / ràj¤oktam-"asya vaóavàyugalasya madhye kà màtà kà ca putrã iti sandehamamãùàü chalàtmanàü dåtànàü ÷ãghraü chindhi / sa kathaü chinattu tatsandehamiti pra÷naþ / ÷ukaþ-tato mantriõà tadvaóavàyugaü saparyàõaü kàrayitvà bàhyàlyàmativàhya paryàõarahitaü vidhàya ÷ràntaü sammocitam / tadanu tadyugalaü ca màtçsutàviceùñitaü cakàra / màtà jihvayà sutàü lileha sutà ca tàü prati ativatsalàbhåt / tataþ sumantriõà màtçsutàvi÷eùà ràj¤o 'gre niveditaþ / tata÷ca ÷akañàlaþ paràü lakùmãü prasiddhiü ca lebhe / iti kathàü ÷ratvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau aùñacatvàriü÷attamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 49: athàparedyuþ dinakçtyaü sà vidhàya ÷ukamàpçcchate / ÷ukaþ- sambhogasukhamevàdya bhoktuü te devi yujyate / viùame 'pi pravãõàsi puna÷cecchakañàlavat // Suk_49.1 (=234) // yathàpårvaü tathaiva baïgàlanàtho yaùñikàü suvçttàü dhvajàcchidriõãmayãü jãvacachakañàlaparãkùàyai taireva puübhiþ preùayàmàsa / yathà yuùmàbhirnandaràjye gatvà asyà yaùñikàyà ratnasuvarmavajrairkhacitàyà àdimantaü j¤àtvà samàgantavyamityàde÷àtte pumàüso nandapàr÷vamàgatya yaùñikàü tatpurato muktvà àdimantaü ca papracchuþ / tacchratvà pradhànaiþ kalàbhij¤airvaõigvaraistolità ànyai÷ca kovidairavalokità / paraü kenàpi àdyantavibhàgo na j¤àtaþ / tato ràjà ÷akañàlamàdi÷at yattvàü vinà àdyantavibhàgaü na ko 'pi jànàti / tatastvayà nirõayo vidheya eva / tato mantrã vadati-"svàmin! yuùmatkçtà sambhàvanàpi na niùphalà / ukta¤ca suvaü÷asyàvadàtasya ÷a÷àïkasyeva là¤chanam / kçcchreùu vyarthayà yatra bhåpaterbharturàj¤ayà // Suk_49.2 (=235) // tata÷ca sa mantrã sambhàvito 'pi kathaü j¤àsyatãti pra÷naþ / uttaram-÷ukaþ pràha-"tato 'sau buddhimànmantrã yaùñikàü jale cikùepa / j¤àta¤ca yato yanmålaü tadãùajjale magnam / tacca nçpaterniveditam / tena ca teùàü dåtànàmapi kathitam / tataste ÷rutvàsvaràj¤e nyavedayan / tata÷ca te ràjàno nandàdhiràjasya pårvajalpitaü karaü daduþ / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau ekonapa¤cà÷attamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 50: anyadà pradoùe prabhàvatã calità ÷ukaü papraccha / ÷ukaþ- gaccha devi na te doùo gamane ko 'pi dç÷yate / viùame yadi vetsi tvaü dharmabuddhirivehitam // Suk_50.1 (=236) // "kathametat?" ÷ukaþ-astiþ devi dharàpçùñhe jàïgalàbhidho gràmaþ / tatra mitradvayaü vartate dharmabuddhirduùñabuddhi÷ceti / anyadà tau dvàvapi dhanà÷ayà de÷àntaraü gatau / kiyadbhirdinaiþ pracuraü dhanamarjayitvà svagràmàgatau parasparaü mantraü cakràte yatpippalàdho dhanaü ki¤chitkùiptvànyadgçhe nãyate / pa÷càtkrameõa vibhajyate lagnam / iti kçtvà tau nijagçhaü jagmaturhçùñatuùñau sukhàsvàdatatparau sthitau / atràntare yatkçta duùñabuddhinà tanni÷amyatàm / naca yujyate vaktum / yataþ- na vaktavyaü dhruvaü devi pàpaü dçùñaü ÷rutaü mayà / kathàpi khalu pàpànàmalama÷reyase yataþ // Suk_50.2 (=237) // tena ca duùñabuddhinà taddravyamutpàñya gçhãtvà nijagçhamànãtam / kàlakrameõa ca sammilitau pippalàdhaþsthitaü dravyaü grahãtuü gatau yàvadàlokayataþ tàvaddravyaü nàsti / dharmabuddhistato gatvà mantriõo 'gre àcakhyau dhanavçttàntaü hçtaü càpi kubuddhinà / kubuddhinàhçtena uttaraü kçtam / sahasrasya paõo muktaþ / etadarthe ÷apathaü dàpayiùyàmi / mantriõoktamevamevàstu / dvitãyenàpi pratipannaü yadà tadà mantriõà pratibhuvau gçhãtvà muktau gatau gehaü pçthakpçthak / tato duùñabuddhirnijaü pitaraü viditàrthaü kçtvà vçkùakoñare cikùepa / prabhàte sacivastau ca vàdino kotukã loka÷ca taü pippalaü yayuþ / duùñabuddhiþ snàtaþ kçtà¤jaliþ satyaü kçtvà jagàda / "idaüsatyaü bråhi nagottama yadi mayà dravyamapahçtaü tadànena hçtamiti vàcyam / yadi na hçtaü tadànena na hçtamiti vàcyam" / iti ÷rutvà tatpitrà nahãti jalpitaü sarvalokapratyakùam / tato dharmabuddhiþ kathaü bhavatu-iti pra÷naþ / tatsandiùñaþ ÷uka-pràha--"dharmabuddhistaü ÷abdaü tatpiturj¤àtvà koñare vahniü jajvàla / taü pitaraü koñaràt phåtkårvantamardhajvalitaü ca patitaü dçùñvà duùñabuddhernigrahaü vidhàya mantrã dharmabuddhimànandayàmàsa / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau pa¤cà÷attamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 51: anyadà sà bàlà ÷ukaü papraccha / ÷ukaþ- yàdi devi ratàsvàdalubdhe kàmini taü naram / gàïgilavadvijànàsi viùame yadi bhàùitum // Suk_51.1 (=238) // prabhàvatã bråte-"nàhe vedmi / tatkathaya" / ÷ukaþ-"asti camatkàrapuraü nàma nagaram / tacca caturvedacaturvarõacaturà÷ramasamàkulam / tataþ kadàcittatrasthà bràhmaõà vallabhãnàthayàtràyàü calità gantrãbhira÷vavàhanaiþ sakautukà vçddhimantaþ pårõapàrthayàdisàmagrãkà sàranepathyàþ saputrakalatràþ / màrge caurairgçhãtumàrabdhàþ / te 'pi sarve bhayàkulà naùñàþ / gàïgilanàmà viprastairvipraiþ saha gantuma÷aktaþ kha¤jaþ san samantato gantryàråóho dhçtaþ / tataþ sa kathaü bhavatviti pra÷naþ / ÷ukaþ-tataþ sarveùu dvijepu naùñeùu sa ÷akañasthaþ udbhràntaü bhràtaraü sàhasika iva jagàda / bhràtaþ kiyanto gajàþ kiyanta÷ca vàjinaþ santi / iti kathaya satårmaü ca tvaü dhanurarpaya yathaitàndivyàstreõa yugapanmàrayàmi / iti vacaþ ÷rutvà te taskaràþ sarve 'pi naùñàþ / tasmàdyo bhàùituü vetti dharme càrthe smare tathà / kastaü dharùayituü ÷akto nareùu kamalànane // Suk_51.2 (=239) // iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau ekapa¤cà÷attamo kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 52: atikramya divà prabhàvatã triyàmàsamaye dvijaü pràha-vrajàmãti / ÷ukaþ- vrajàbhoùñaü naraü devi yadi kàryaü nijaü gatà / jaya÷rãriva jànàsi kàryaü kartuü nijaü hitam // Suk_52.1 (=240) // kathametat? ÷ukaþ-÷çõu devi! asti dharàpçùñhe pratiùñhànaü nàma pattanam / tatra sattva÷ãlo ràjà / tatputro durdamano nàma / tena iti cintitaü yanmayà svabhujopàrjitameva bhoktavyaü na tu paitçkamiti sa¤cintya nijanagaraü tyaktvà sama÷ãlairmitraiþ bràhmaõakàùñhataóvaõikputraiþ samaü niryayau de÷àntaropari / tata÷ca tairmilitai÷cintitaü yadaramàkaü ratnabhåmirmahodadhiþ sevituü yujyate / uktaü yataþ- vidyàvatàü kulãnànàü ÷auryasampatti÷àlinàm / sthànaü nare÷abhavanamathavà yattato 'dhikam // Suk_52.2 (=241) // ukta¤ca- santa eva satàü nityamàpattaraõahetavaþ / gajànàü païkamagnànàü gajà eva dhurandharàþ // Suk_52.3 (=242) // vicàryaivaü sevitaþ payasàü patiþ trisaptakçtva upoùitaistaiþ / tatastuùño 'mbhonidhiþ tebhya÷caturbhya÷catvàri cintàmaõiguõàni ratnàni dadau / nivçttàþ kçtakçtyàste labdhvà ratnacatuùñayam / vi÷vastà vaõijaþ pàr÷ve sarvaü eva samàrpayan // Suk_52.4 (=243) // tato duùñena tena lobhàbhibhåtena tadratnacatuùñayaü jaïghàntare kùiptvà sãvitam / ekadà anyadà ca màrge phåtkçtaü pa÷càddårasthitena vaõijà muùito 'smãti vadanaiþ / tairuktam-kena hetunà / sà àha-mama måtrotsargàrthaü pa÷càtsthitasya caureõa màtràpahçtà vi÷vàpi / eve ca nivedite tairj¤àtaü-pa÷ya dhårto 'yam / nånamanena vaõijàkimapi kçñaü kçtaü bhaviùyatãti manyamànà vivadantaþ airàvatãü purãü yayuþ / tatra ca nãtisàra ityàkhyàto bhåpatiþ / tasya ca mantrã buddhisàro nàma jagadvikhyàtaþ yasyaivaü prasiddhirde÷e de÷àntare ca yadvivàdinàü vacanamuktamàtraü jànàti / tataste ràjaputràdyàstasmai mantriõe àcakhyuþ nijaü ratnagamanavçttànta yathà jàtam / tathaiva virãkùyàsmàkaü madhye ratnajàtaü vadhabandhaü vinà pçthak pçthak ekaikaü samarpaya / yadi ca nàrpayasi tàni j¤àtvà tadà prasiddhirbhivite vyarthatàü yàti / buddhisàra iti ÷rutvà cintàvaùñabdhaþ sthitaþ / sa ca ràjà nãtisàraþ kathaü syàditi pra÷naþ / ÷ukaþ pràha-yadà sa mantrã ratnacatuùñayaü tanmadhye sthitaü na janàti tadà viùaõõo gçhamàyayau / atràntare mantriputrã pràptanavayauvanà pàrvatãü natvà piturnamaskàraõàya gatà jaya÷rãnàmadeyà / pitaraü tàdç÷aü sacintaü dçùñvà viùàdakàraõaü pçcchati sma / tato mantrã yathàsthitamàcaùñe / sutà pràha-tàta! mà viùãda / teùàü nirõayamahaü kariùyate / te vivàdinaþ pumàüso yadà kàraõàyàgacchanti tadà gçhe preùaõãyàþ yathàhaü tanmadhyàdratnajàtahartàraü samarpayàmi / sà àha- putri! yanmayà na j¤àtaü tattvaü kathaü j¤àsyasi? sà àha- na caitattàta vaktavyaü bhinnà buddhirhi dehiùu / ko 'pi ki¤cidvijànàti jagatyatra kalàparaþ // Suk_52.5 (=244) // ki¤ca- muõóe muõóe matirbhinnà kuõóe kuõóe navaü payaþ / tuõóe tuõóe navà vàõã gehe gehe pativratà // Suk_52.6 (=245) // praj¤àvisphàritàkùàõàü vidravanti vipattayaþ / hastodyatapradãpànàmandhakàra ivàgrataþ // Suk_52.7 (=246) // tasmàttàta! nàtra kàpi cintà kàryà / prasthàpyàste 'nyade÷inaþ yathà tànprabodhayàmi / prasthàpitàste mantriõà tayàpi snàpità bhojità÷ca pçthakpçthaka ÷àyitàþ / tataþ sà ÷çïgàraü vidhàya pradhànaü ràjaputraü pràha-ahaü ratyarthinã tava pàr÷vaü samàgatà / tvaü ca mahyaü kà¤cana÷ataü dattvà màü bhuïkùva / tenoktam-ahaü tava dravyaü ràjyaü copàrjya dàsyàmi / paramadhunà na ki¤cana vidyate / iti taü nirdravyaü j¤àtvà bràhmaõaü gatà / bràhmaõamapi pårvoktamevoktavatã / bràhmaõo jagàda-yadasmatpituþ pàr÷ve dravyaü ÷àsanabaddhà bhåmirapi tatsarvaü tubhyaü dàsye / tamapi nirdhanaü j¤àtvà parityajya såtradhàraü yayau / àha ca saþ-sàmprataü mama pàr÷ve ki¤cinna vidyate paraü pa÷càllakùaü dàsyàmi / tamapi nirdravyaü parityajya vaõiksutaü yayau / tathaiva gaditavatã / sa àha-svàmini! ratnacatuùñayaü gçhãtvà màü bhuïkùva / tato jaïghàyàþ samàkçùya ratnajàtaü samarpayàmàsa / tataþ sà savyàjamutthàya ÷ãlarakùàü kurvàõà jaya÷rãrgçhamàyayau / ratnacatuùñayaü piturarpayàmàsa / mantryapi tànàkàrya nijaü nijaü ratnaü samarpayàmàsa / te 'pi svaratnalàbhàtkçtakçtyà nijaü nijaü gçhaü yayuþ / iti kathàü ÷rutbà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatã dvipa¤cà÷attamo kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 53: athàparedyuþ prabhàvatã gamanàya ÷ukaü pçcchati / ÷ukaþ provàca- vraja rambhoru yuktaü te gamanaü viùame sati / cetkartumuttaraü vetsi carmakàrakalatravat // Suk_53.1 (=247) // prabhàvatã pçcchati-kathametat? ÷ukaþ-carmaõvatãnadãtãre carmakåña iti gràmaþ / tatra ca dohaóo nàma carmakàraþ / tasya devikà nàma bhàryà paraü parapuruùalampañà / tataþ sa carmakàra÷carmaõàü krayaõàya yadà bahirnirgataþ tadà tayà upapatiþ samànãtaþ / tayo÷cànte suratasevinoþ pati÷carmasamàyukto bahiràgataþ / tataþ sa upapatiþ sà ca kathaü bhavetàm iti pra÷naþ / tatpçùñaþ ÷ukaþ pràha- yadà ca tayà patirj¤àtaþ samàgacchantadà- råhaü cucuhu¤cåkaraåühåü àaucalihaü nàvahaü madraü / uvàipàu caliyau phiriyà khaüligàvaha // Suk_53.2 (=247,1) // iti vàkyaü vadati tvaritaü niþsçtà / tatastadvàkyaü ÷rutvà bhãto màntrikamàkaraõàya sa mårkho bhramituü gato gràme yàvattàvattayà ca niþsàrito jàraþ svave÷ma gataþ / tatastvamapyuttaraü viùame yadi vetsi tadà gaccha / anyathà ÷ayana kuru / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau tripa¤cà÷attamo kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 54: athàtivàhya dinaü prabhàvatã gamanotsukà punaþ ÷ukaü pçcchati / sa pràha- ko doùo gamyatàü devi yàdi tvaü vetsi bhàùitum / dåtena bhàùitaü yadvadviùame nçpateþ puraþ // Suk_54.1 (=248) // prabhàvatyàha-kathametat / ÷ukaþ-asti ÷akràvatã nàma purã / tasyàü dharmadatto nàma ràjà dharmàdiguõopetaþ / tasyàmàtyaþ su÷ãlo nàma / tasya ca suto viùõunàmà saüdhivigrahikaþ pårvamàsãt / tasmàtpadàdyadà bhraùño dravyahãnaþ kulàmàtyo 'hamityahaïkçtaþ karka÷a÷ca / tato ràjà na ki¤cidvadati / mantrã ca kadàcinnçpamàha-svàminnayaü viùõurbhakto raktaþ pravãõo dåtakarmaõi / taddevapàdaiþ kvàpi preùayitvà parãkùaõãyaþ / tato ràjà tadvàkyaü ÷rutvà tatpratikålaþ sanbhasmapràbhçtaü mudrayà mudritaü samarpya ÷atrudamanançpapàr÷ve vidi÷àyàü nagaryàü taü preùayàmàsa / so 'pi ca tatra gatastatpràbhçtaü bhasmamayamajànanmudritaü ràj¤aþ puro muktavàn / tasmiü÷càmaïgalakàriõi pràbhçte ràj¤o 'gre mukte ràjà kopàñopasahito babhåva / tataþ sa dåtastasminpràbhçte samànãte kathaü kùemamavàpnotu iti pra÷naþ / ÷uka uttaraü pràha-sa viùõustaü kruddhaü dçùñvà buddhimànidamuvàca-svàmin! madãyena nàthenà÷vamedho yaj¤aþ kçtaþ / tasya kuõóasya tretàgrisambhavaü pavitraü ÷reyaskaramaghàpahaü bhasma vandanàya samarpitavàn / yataþ- gajàþ santi hayàþ santi vicitràþ santi sampadaþ / tvadãye ca madãye ca durlabhaü bhasma yàj¤ikam // Suk_54.2 (=249) // ityuktvà sahasotthàya kare bhasma kçtvà ràj¤e samarpayàmàsa / sa ca tena vacasà tuùñiparo vavande / tenàpi tuùñena pratipràbhçtaü mahatpreùitam / sa ca viùõuþ sammànya visarjitaþ / tatastvamapi bhàmini! viùame uttaraü jànàsi yadi tadà gamyatàmanyathà tiùñha / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau catuþpa¤cà÷attamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 55: anyadà yàminãsamaye prabhàvatã gamanàya ÷ukamàpçcchati / kãra uvàca- gaccha rambhoru gamanaü yujyate gajagàmini / yadi vetsyuttaraü kartuü ÷rãdharo bràhmaõo yathà // Suk_55.1 (=250) // prabhàvatyàha-kathametat? ÷uko bråte-carmakåñe gràme dvijaþ ÷rãdharo nàma / tatraiva candanàkhya÷caryakàraþ / tatpàr÷vàt ÷rãdhareõopànahayugalaü kàritam / carmakàro 'pi nityameva dravyaü yàcate / vipro 'pi vadati-tvàü hçùñacittaü kariùye / evaü sumahatkàlaü yayau / sa vipro 'nyadà carmakàreõa vidhçtaþ / dhanaü vinà sa vipraþ kathaü mucyate / tatkathayeti pra÷naþ / uttaram / ÷ukaþ pràha-etasminnantare gràmapàlasya gçhe suto jàtaþ / tato dvijaþ pràha chalànveùo san-carmakçnmayà pårvamuktam tvàü hçùñacittaü kariùyàmi / tadasminsute jàte tvaü hçùñacitto na veti / yadi sa bråte nàhaü hçùñacitta iti tadà ràj¤à gràhyaþ syàt / anyathà ca dravyaü yàti / tatastenoktam-hçùñacitto 'haü jàtaþ / tato dvija÷chalenàtmànaü vimucya gataþ / tato bhàmini! yadyevamuttaraü jànàsi tadà gaccha / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau pa¤capa¤cà÷attamã kathà // ____________________________________________________________________ START Suk 56: athàparedyuþ prabhàvatã gamanàya ÷ukaü pçcchati / ÷ukaþ-- yàdi devi gatà vetsi yadi kartuü tvamuttaram / viùame sàntako yadvadvaõikputraþ puràkarot // Suk_56.1 (=251) // astyatra tripatho nàma gràmaþ / tatra sàntako nàma vaõik mahàdhanã kçpaõo duùña÷ãlo gràmàntarapriya÷ca / tata÷ca gràmàntaràdudgrahaõikàü kçtvà àgacchanpathi caurairdhçtaþ sa bhàmini kathaü corabhayànmucyate iti pra÷naþ / uttaram / ÷ukaþ-sa vaõikputraþ àtmànaü corairdhçtaü j¤àtvà galagrahanàmno yakùasya samãpavartino 'ntikaü yayau / tasyàgrata÷ca dravyaü muktvà haste ca khañikàmàdàya yakùàdhà÷àmidamabravãt- dhanodgràhaõikà deva kçteyaü tava sarvataþ / idaü dravyaü mayà labdhaü tiùñhatyanyacca vçddhimat // Suk_56.2 (=252) // taü lekhakaü ca dçùñvà yakùadhanamiti j¤àtvà taü praõamya te gatà÷coràþ / sa ca dravyaü gçhãtvà kùemeõa gçhaü yayau / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti÷ukasaptatau ùañpa¤cà÷attamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 57: pradoùe 'nyatra sà bàlà punaþ pràha vihaïgamam / sukhaü bhoktuü vrajàmyadya naràntararatodbhavam // Suk_57.1 (=253) // ÷akuþ- yàdi devi yadà j¤àtà bhartrà tvaü vetsi bhàùitum / yatà j¤àtaþ purà ràj¤à vadadvidvठ÷ubhaïkaraþ // Suk_57.2 (=254) // avantopuryàü vikramàrko nçpaþ / tasya candralekhànàmnã ràj¤ã / sà ràjapaõóitaü ÷ubhaïkaranàmànaü kàmàrtà iyeùa ramate ca dåtãdàsãviparyayàt / nityaü tadgçhaü gatvà yadçcchayà krãóate / evaü ca vilasatostayoþ paõóitaràj¤yoþ pràvçñkàlaþ samàyayau / yatra ca- taóinnirghoùapañaho ghanagarjitagãtakaþ / ÷ikhisvarajayadhvajaþ pràvçñkàlançpo yayau // Suk_57.3 (=255) // durdinaü vegavçùñi÷ca païka÷ca taóitaþ prabhà / sadàbhisàrikàõàü ca snehavyatikaràõi ha // Suk_57.4 (=256) // ukta¤ca- jai sasaõehã to muai aha jãvai õiõõeha / duhia payàrehiü gaia dhaõa kiü gajjahi khalameha // Suk_57.5 (=257) // [yadi sasnehà tat mçtà atha jãvati niþsnehà / dvàbhyàmapi prakàràbhyàü gatà dhanyà, kiü garjasi khalamegha] // Suk_57.5* (=257*) // ki¤ca- x x x x x / x x x x x // Suk_57.6 (=258) // etasminsamaye ràtrau ràj¤ãü ÷ubhaïkaragçhaü calitàü j¤àtvà pçùñhata aj¤àtacaryayà haste khaógamàdàya nãlavàsàþ san kautuko vikramàrko ràjà tàmanucalitaþ / ÷ubhaïkaro 'pi tàü ràj¤ãü gçhadvàrasamàgatàü dçùñvà jagàda- unnàdàmbudavarddhitàndhatamasi prabhçùñadiïmaõóale kàle yàmikajàgaråkasubhañavyàkãrõakolàhale / bhåpasyàsuhçdarõavàmbuvaóavàvahnestvamantaþpuràdàyàtàsi yadambujàkùi kçtakaü manye bhayaü yoùitàm // Suk_57.7 (=259) // idaü vacanaü ÷rutvà nçpatiþ svapràsàdamàjagàm / ÷ubhaïkaro 'pi bhogasaüskàrai÷càñåktibhi÷ca mahiùãü toùayàmàsa / ukta¤ca- õa kuõanti je pahuttaü kuviaü dàsa vya je pasàanti / te ccia mahilàõa pià sesà sàmãciavaràà // Suk_57.8 (=260) // [na kurvanti ye prabhutvaü kupitàü dàsa iva ye prasàdayanti / te eva mahilànàü priyàþ ÷eùàþ svàmina eva varàkàþ] // Suk_57.8* (=260*) // nàyakeùåttamaþ so 'tha mahiùã nàyikàsu ca / ÷ayanaü cottamaü ninye tridhà bhedavikalpanàt // Suk_57.9 (=261) // uttamàdhamamadhyai÷ca bhedaiþ snayànnàyakastridhà / nàyikà÷ca tathà j¤eyàstayo÷ca ÷ayanaü tridhà // Suk_57.10 (=262) // tatra nàyakaguõàþ- hato manyuhasrairyaþ santapto madanàgninà / rakta÷ca yo viraktàyàü so 'dhamaþ parikãrtitaþ // Suk_57.11 (=263) // kàminãbhiþ smaràrtàbhiþ satataü kàmyate hi yaþ / na tàþ kàmayate namro madhyamo nàyakaþ smçtaþ // Suk_57.12 (=264) // raktàü yo bhàminãü devi saktàü kàmayate sadà / tayàpi kàmyate 'tyarthamuttamaþ so 'bhidhãyate // Suk_57.13 (=265) // nàyikàstridhà- kàrye gçhõàti roùaü yà gataroùà priyànugà / rasaj¤à kçtyaku÷alà sottamà nàyikà smçtà // Suk_57.14 (=266) // asthàne kopamànà yà yà duþkhànunayà tathà / màninã mànahãnà ca kùaõàtsà madhyamà smçtà // Suk_57.15 (=267) // lubdhà yàtãva capalà vacane nãrasàkùarà / duþkhaprasàdhanàbhij¤àkçtaj¤à sàdhamà matà // Suk_57.16 (=268) // tayo÷ca ÷ayanaü tridhà- pàr÷vayorunnati nãtaü nimnamadhye priyasya tat / vimardaü sahate 'tyarthaü suratàsaktayostayoþ // Suk_57.17 (=269) // madhyamasya punaþ kàryaü ÷ayanaü samabhåmikam / praviralàïgasaüspar÷à nityaü yàti ni÷à yathà // Suk_57.18 (=270) // dveùyasya tulyamuttuïgaü madhye nãcaü ca pàr÷vayoþ / na ÷akyeta kalàkalpo yatra rantuü nirantaram // Suk_57.19 (=271) // ityanunnatatalpasthà bhuktà muktà vipa÷cità / mahiùã ratisantuùñà pratyåùe svagçhaü yayau // Suk_57.20 (=272) // ràjà ca pràtaþ sarvàvasarànantaram paõóitaü ràj¤ãü càjuhàva / siühàsane ca paõóitamupave÷ayàmàsa / ÷ubhaïkaraü prati hasanvàrtàprabandheneti jagàda-"kçtakaü manye bhayaü yoùità"miti vacanaü ÷rutvà svadoùavismitamànasaþ sa¤jàtaþ / sa ràj¤à j¤àtaþ kathaü bhavitviti pra÷naþ / yataþ- dãnasyàpi gçhe doùe kçte bhavati nigrahaþ / kiü punaþ pçthivãpàlagçhe doùo vimucyate // Suk_57.21 (=273) // uttaram / ÷ukaþ pràha-tata÷ca sa budho ràj¤à j¤àto 'hamiti sa¤cintyeti vàõãbhudairayat- ugragràhamudanvato jalamatikràmatyanàlambane vyomni sthàpi ca durgamakùitibhçtàü mårdhànamàrohati / vyàptaü yàti viùàkulairahikulaiþ pàtàlamekàkinã kãrtiste madanàvatàra kçtakaü manye bhayaü yoùitàm // Suk_57.22 (=274) // iti paõóite pañhitaü ÷rutvà ràjà taü budhaü tàü ca ràj¤ãü dçùñvà iti cintayàmàsa-"durlabho 'yaü budhaþ / sulabhàþ khalu nàrya' iti vicintya mahiùãü haste dhçtvà tasmai viduùe dadau / uvàca ca-"gçhàõemàü mahiùãm' / paritoùitaþ paõóito 'pi "mahàprasàda' ityavocat / ukta¤ca- guõadoùau na ÷àstraj¤aþ kathaü vibhajate janaþ / kimandhasyàdhikàro 'sti råpadoùopalavdhiùu // Suk_57.23 (=275) // paõóito 'pi ràj¤aþ prasàdàtsukhaü bhuïkte tayà samam / yadyevaü prabhàvati! tvamapi samaye vaktuü jànàsi tadà gamyatàm / anyathà sthãyatàm / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau saptapa¤cà÷attamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 58: anyadà pradoùe calità prabhàvatã ÷ukaü pçcchati / ÷ukaþ- ratyarthino vrajàtha tvaü rantuü cetsamayocitam / duþ÷ãlàpativadvetsi kartuü gaõapateþ puraþ // Suk_58.1 (=276) // prabhàvatyàha-kathametata? ÷ukaþ-asti lohapurã nàma nagaram / tasmiü÷ca ràjaóo nàma pàmaraþ / tasyàpi patnã parapuruùalampañà duþ÷ãletyàhvayà / sà ca såtravikrayàrthaü sakhãbhiþ sametya padmàvatãü purãü prayàti / tata÷ca gràmasamãpasthasya gaõapatestàbhiþ pçthakpçthak upayàcitamuktam / tayà ca cumbanamupayàcitamuktaü madanàkràntadehayà / sa ca tàsàü prabhåtaü làbhaü cakre / tataþ sarvàbhiranyàbhiràtmãyamupayàcitaü tasmai gaõe÷àya pradattam / tayà ca nagnãbhåya cumbanaü kçtam / tataþ kelipriyeõa tena sà adhare dhçtà / tasmiü÷ca dhçte sà kukkuñãva tatra sthità / ta¤ca vçttàntaü tanmokùaõàya tadbhartuþ sakhyopahasamànà nivedayàmàsuþ / so 'pi tadvacanaü ÷rutvà tatràgamat tàü tathàvidhàü dçùñvà sa vyacintayat-kathamiyaü mucyata iti pra÷naþ / ÷ukaþ-tàü tathàsthitàü dçùñvà sakàmaþ san ràsabhaü rantumàrebhe / tata÷ca sa gaõapatistatàvidhaü kautukaü dçùñvà jahàsa / hasatastasya oùñhau ÷ithilau jàtau / tataþ sà muktà satã praõamya nijaü nàthaü tarjayantã gçhaü yayau / kçtaü tena rataü devi samayocitamãdç÷am / svakàrye mocità sàpi duþ÷ãlà vighnanàyakàt // Suk_58.2 (=277) // samayocitamàrambhaü kurute yastu kçtyavit / sarvadà tu phalaü tasya samayaj¤o di ÷iùyate // Suk_58.3 (=278) // iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau aùñapa¤cà÷attamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 59: atha dinànte sà ÷ukaü gamanàya pçcchati sma / ÷ukaþ- gaccha devi svakàrya¤ca kuru cintitamadbhutam / rukmiõãvadvijànàsi patiü va¤citumuddhatam // Suk_59.1 (=279) // prabhàvatyàha-kathametat? ÷ukaþ-asti saïgamo nàma gràmaþ / tatra ràhaóo nàma ràjaputraþ sakopaþ / tasya bhàryà rukmiõã nàma / sa ca tayà sàrdhaü devayàtràyàü calitaþ / sà ca naràntaraü kañàkùayanto tena dçùñà pumàü÷ca / tataþ sa tanmithunaü tathàvidhaü j¤àtvà tàü tadanuraktàü mene / ukta¤ca baddhamaõiài kanto tahea addhacchipicchilà dhàri / asasiaü pi muõijjai chaillajanasaükule gàme // Suk_59.2 (=280) // [baddhahçdayàyàþ kàntaþ tathaiva arddhàkùapicchilà vàmà / niþ÷vasitamapi j¤àkùayate vidagdhajanasaükule gràme] // Suk_59.2* (=280*) // tàü tathàvidhàü vikçtàü j¤àtvà ca ràhaóo gçhamagamat / dhikkçtya paruùàkùarairgçhàntare yantritàü dhàrayàmàsa / sà ca cintayati-mama janma jãvitaü yauvanaü ca tadà saphalaü yadà etasya pratyakùaü naràntaramupabhokùye / pratij¤àtaü ca manasà dçóham / tata àtmoyapratij¤àü kathaü nirvàhayatviti pra÷naþ / ÷ukaþ-tataþ sà kadàcittaü hçdayasthaü naraü gçhapàr÷ve gacchantaü dçùñvà taü pratyàha-adya ràtrau tvayàsmadgçhàïgaõasthaci¤ciõãmåle nijakàyàkàragartàyàmårdhvaliïginà ÷ayanaü vidheyamiti / sa tatheti pratij¤àya ràtrau tathà bhåtvà sthitaþ / sà ca kàmàrtà sarvakaraõacaturà tatra yayau / àgàrabhåmimuddi÷ya bhartàramàhvayati sma / sà ci¤ciõãcchàyàyàü gatvà tasya liïgasyopari upavi÷ya satåmadhanuùaü tamabravãt / dhànuùko 'si pradhàno 'si loke khyàtiü gato 'si ca / chindhi me candrikàmadya pauruùaü gaõayàmi te // Suk_59.3 (=281) // sa ca mårkhastadvacanamidaü ÷rutvà sa÷araü dhanuràdàya candrikàü lakùãkçtya bàõaü mumoca / tena mukto 'pi bàõo nàkà÷agatàü candrikàü bhinatti / adhaþ sa vedhyàd bhraùñaþ / tasmiü÷ca patyàvaparàddheùau sati sà viüparãtaratakùamà sahastatàlaü tamidamàha- X X X [ràhaóa bhålaóaü càndraõãyàhaü hiü råpavadãsai nãyaóaóaü / tàhaü valikãjinhaü tàdahãvàhaü maiü ràùajjevadraóhãchàhaü] // Suk_59.3* (=282*) // ràhaóo 'pi tàmevaü jalpantãü ÷rutvà taü ÷araü gaveùayan ciraü babhràma / tatastayà yadçcchayà viparãtaü vihitam / evamukta÷ca patiþ- yadçcchayà rataü mårkha te puro 'dya mayà kçtam / ÷åro hi kuhito 'si tvaü yàsyàmãti jagàda tam // Suk_59.4 (=283) // ityuktvopapattyà samànãtaü hayamàruhyajagàma / gacchantãü ca tàü tato dçùñvà ràhaóo 'pi lajjito vigupta÷ca / tataþ strãõàü va÷agaþ ko na vióambitaþ / yataþ- ànanarta purà ÷ambhurgovindo ràsakçttathà / brahmà pa÷utvamàpannaþ strãbhiþ ko na vióambitaþ // Suk_59.5 (=284) // saüsàravçkùamålaü yàþ pàpakandalabhåmikà / santàpaphalapuùpàõi yoùitaþ kiü sukhàvahàþ // Suk_59.6 (=285) // màyàmålamidaü sarvaü tasyà målaü hi yoùitaþ / saüyogo yoùitàü målaü taü tyaktvà ca sukhàni naþ // Suk_59.7 (=286) // tasyedaü vacaþ ÷rutvà prabhàvatã pràha- utpattikàraõaü tanvã tanvã vçddhe÷ca kàraõam / sukhasya kàraõaü tanvã sà kathaü kãra duùyate // Suk_59.8 (=287) // vinà tàbhirna sambhogo vinà tàbhiþ sukhaü na ca / vinà tàbhirna càtmànaü kçtàrthaü manyete janaþ // Suk_59.9 (=288) // ukta¤ca- amçtasyeva kuõóàni sukhànàmiva khànayaþ / rateriva nidhànàni yoùitaþ kena nirmitàþ // Suk_59.10 (=289) // priyàdar÷anemevàstu kimanyairdar÷anàntaraiþ / pràpyate yatra nirvàõaü sarogeõàpi cetasà // Suk_59.11 (=290) // iti tasyà vacaþ ÷rutvà ÷ukaþ pràha- vàjivàraõalohànàü kàùñhapàùàõavàsasàm / nàrãpuruùatoyànàmantaraü bahu vidyate // Suk_59.12 (=291) // etattvayoktaü pativratàviùayaü nànyàsu / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau ekonapaùñitamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 60: anyadà sà prabhàvatã gamanàya ÷ukaü prapaccha / ÷ukaþ pràha- gaccha devi yadà vetsi saü÷aye kçtyamàgate / vãrasya napateryadvatsabhàyàü nçpadåtakaþ // Suk_60.1 (=292) // prabhàvatyàha-kathametat? ÷ukaþ- kacchàdhipatinà devi tasya ràj¤aþ sabhà ÷rutà / vicitrà devanirmità sarvaratnavibhåùità // Suk_60.2 (=293) // tàü draùñuü prahito dåto haridatta iti ÷rutaþ / sahasrapràbhçto bhãru suratnahayahastakaþ // Suk_60.3 (=294) // sa dåtastatpurãü gatvà nçpaü dçùñvà taü jagàda, "matsvàminàhaü sacitràü tava sabhàmavalokayitumutkalitaþ / ràjà pràha-pràtardar÷ayiùye / tato ràj¤à dvitãyadine dåta àkàritaþ / sa ca sahasàgatastàü sabhàü vicitraratnakhacitàü dçùñvà jalamayãü sthalamayãü veti ni÷cetuma÷aktaþ kathaü bhavatviti pra÷naþ / ÷ukaþ tataþ sa pågãphalaü puraþ kùiptvà sthalaü j¤àtvà gçhaü yayau / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau ùaùñitamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 61: anyadà sà ÷ukaü pacchati sma / ÷uka pràha- gaccha devi gatà vetsi rantuü cettvaü nijaü naram / yathà tejukayà pårvaü kçtaü ciramàkàïkùitam // Suk_61.1 (=295) // prabhàvatyàha-kathametat? ÷ukaþ kathayati-asti khorasamabhidhàno gràmaþ / tatra vaõikputraþ pàr÷vanàganàmà / tasya bhàryà råpasampannà ratalolupà kulañà tejukà nàma / sànyadà sakhãbhirvçtà devayàtràlokanàya gatà suråpasyaikasya puüsaþ råpa prekùya saïgamàya mana÷cakre / yataþ- vivàha devayàtràyàü ràjave÷mani saïkañe / paragehe vivàde ca devi nàrã vina÷yati // Suk_61.2 (=296) // ukta¤ca- gçhe 'raõye tathà deve havye tãrthe jalà÷aye / vivàhe cotsave nityaü màlinãnilaye tathà // Suk_61.3 (=297) // yàtràyàü strãsamåhe ca nirjane janasaïkule / pattane ca tathà gràme svacchandà dvàravartinã // Suk_61.4 (=298) // khale kùetre pravàse ca màrge ve÷mani catvare / prave÷e nirgame ràj¤àü sadà yà kautukapriyà // Suk_61.5 (=299) // prative÷magçhe ÷ånye rajakãsåcikãgçhe / divà ràtrau ca sandhyàyàü durdine ràjacatvare / ÷oke ca vyasane bhartuþ svacchandà strã vina÷yati // Suk_61.6 (=300) // tejukà ca taü dçùñvà bhråsaüj¤ayà àhåyedamabravãt-ahaü tavàsaktà paraü madãyo bhartà duþsaho niùñhura÷ca gçhàdbahirnirgantuü notsahe / ato yasmiüstasmindivase 'smadgçhadvàri ghañe kùiptvà vç÷ciko moktavyaþ / tadàhaü pa÷cikadaùñà bhaviùyàmi / tvayàsmadgçhadvàri vaidyena bhàvyam / iti saïketaü vidhàya svagçhaü jagmatuþ / tenàpi tathà kçtam / sàpi ghañaü khañvocchãrùake kùiptvà iti jagàda-ahamanena vç÷cikena ghañasthena daùñà'-iti ràrañãti / so 'pi ca puruùastadà vaidyo bhåtvà tadgçhadvàri tasthau / "tàóaü bandhau poññaü malau sålaü pheóau visaü harau" [tàlaü badhnàmi, udaraü marddayàmi, ÷ålaü spheñayàmi, viùaü haràmi] iti jalpati / tadà ca sà bhartàraü jagàda / dehi kàùñhàni me nàtha mariùyàmi na saü÷ayaþ / àhåya mantrikànvaidyàn gatàrttiü và kuruùva màm // Suk_61.7 (=301) // tatastadbhartà gçhàdbahiþ sthitaü tamàkàrayàmàsa / vaidyo 'pi tàü dçùñvà tatpatiü jagàda / yadyeùà kàladaùñà jãvati tatastvaü bhàgyavànahamapi ya÷aþpàtraü bhavàmi / vaõigàha-vaidya! prasàdaü vidhàya enàü viùarahitàü kuru / tataþ sa vaidyaþ kenàpi kañukabhaiùajyena vanitauùñhamàlipya tatpatimàha- aho vaõiksarveùàmapi viùàõàü samadhikaü mànuùaviùameva / tato viùasya viùamauùadhamiti kçtvà tvamasyà oùñhaü dhàva / tato vaõik tathà kartumàrebhe / kùaõamàtreõatasya vaõijaþ kañukauùadhami÷rauùñhàsvàdena mukhaü kañukaü sa¤jàtam / tato vaõigàha-tvamevoùñha dhàvetyuktvà vaõik sthitaþ / vaõijo 'pi viùa÷aïkàråóhà / tato bahirgate vaõiji vaidyena sà kàmàrtà yathecchaü bhojità / tadanantaraü sà màyinã svasthàbhåt / vaõigapi kùaõena svastho babhåva / upakçta÷ca vaidyastena caraõaiþ spçùñvà tvadãyo 'smãti / tataþ sa vaidyacchadmanà gçhamàyàti satataü vaõiji bahirgate bhuïkte ca tàü nityam / tato bhàmini evaü kartuü vaktuü ca yadi jànàsi tato yàhi / evaü kartuü ca vaktuü ca yo jànàti chalapriyaþ / sa karotu sa yàtvevaü kartuü bhoktuü nijaü hitam // Suk_61.8 (=302) // iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau ekaùaùñitamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 62: anyadà sà prabhàvatã ÷ukamàpçcchati / ÷akuþ pràha- priyamevànubhoktavyaü yàhi devi tadarthinã / kuhanasya yathà kànte saïkañe 'si kùamottare // Suk_62.1 (=303) // asti gambhãràkhyo gràmaþ / tatra kuhano nàma ràjaputrar irùyàluþ ÷åro jaóaþ strãpriyo durdhara÷ca / tasyàbhåtàü dve kalatre ÷obhikàtejikàkhye ratalolupe parapuruùalampañe suråpe / tadbhartà tadrakùaõàya gràmàdbahirnadãtãre gçhaü keca dvàrasthaste rakùayati / anyadà sa tàbhyàmuktaþ-yadà ka÷cinnàpitaþ samabhyeti tadà bhavyaü bhavati / tatastenàpi bhràmako nàpitaþ preùitaþ pratisãràntaraistayornakhakalpanàya / tata÷ca tayo÷caraõàn tiraskariõãbahiþsthànnàpitaþ prakùalayati / pati÷càdåre pathi niviùñaþ / tàbhyàü ca sa nàpitaþ suvarõakañakamarpayitvà pracchannamevamuktaþ-etad dravyaü gçhãtvà àvayoþ kenàpi sàrdhaü saüyogaü vidhehi / divàkãrtirapi tatheti pratij¤àya ràjaputramàpçcchya jagàma / anyadàtmamitraü navayauvanaü kalàpàtramanudgata÷ma÷ruü strãveùaü kàrayitvà tayoþ patyuþ pàr÷ve tena saha samàgatya nàpita idamàha-mameyaü vallabhà / ahaü ca gràmàntaraü jigamiùuryuùmadgçhaü vinànyatra moktuü na ÷aknomi / yato bhavatàü gçhe strãyantraõà bhavyà / ityukte tena pratipannaü mu¤ceti / tata÷caõóàlo 'pi taü muktvà tayoþ pàr÷ve gato jagàda-yadiyaü yuùmàbhiràtmãyà karaõãyà / tataste taü caõóàlànãtaü j¤àtvà bahu menàte / sa ca divà strãråpã ràtrau ca kàmukaþ ràjaputrakalatre prativàraü bhuïkta / sa ca ràjaputraþ strãlolupastatsaïgamàya spçhayati / yayàce ca tàü nityam / sà tu kapañãstrã neti jagàda / ràjaputrasya strãtve bhràntirutpannà tadbhàntimapanetuü nijakalatre jagàda-tato devyàde÷ànmayà pràtarmahotsavo vidheyaþ / tatra bhavatãbhirvivastràbhistisçbhirapi nartitavyam / tataþ sa strãcchannà kathaü nçtyatu iti pra÷naþ / uttaram ÷ukaþ-tantryà liïgàgraü niyamya gudamadhyagamànamya sphuñàü bhagàkçtiü kçtvà patyau samàgate sahastatàlaü sarvà evaü vadantyo nançtuþ / nisuhara õàccai saükalidaü jaü manasi kidaü makkañãjàlaü / õàhi õàhi pçchaha attha dharei õàda bhilukalattu karei // Suk_62.2 (=304) // [ni÷àmaya nçtyati saïkalitaü yanmanasi kçtaü markañãjàlam / nahi nahi pçccha athodhriyate j¤àtaü bhinnakalatraü karoti] // Suk_62.2* (=304*) // ràjaputro 'rthaü papraccha / tàbhyàmuktam-markañà kañisandhirucyate / tatastasyàü truñitàyàü ràjaputronyatkalatraü kuryàdityarthaþ / tato ràjaputraþ strãcaritraparàïmukho måóhadhãþ pratãtaþ, itarastu tathaiva strãveùeõa kalatre bhuïkte / tasmàdyaþ saïkañe vetti kartuü vaktuü ca bhàmini / sa yàtvatra yathàkàmaü yathàkàlaü yathàsukham // Suk_62.3 (=305) // iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau dviùaùñitamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 63: anyasminpradoùe prabhàvatã yàmãti ÷ukaü pratyàha / ÷ukaþ pràha- yàhi devi na doùo 'tra manoduþkhe samàgate / tadrduþkha÷amanaü kartuü vetsi cecchakañàlavat // Suk_63.1 (=306) // yathà ÷akañàlena nijakuñumbabharaõàya samudbhavadduþkhaü càõakyapàr÷vannandakulamucchedya duþkha÷amanaü kçtaü tathà tvameva.................... tasmàttava paragçhaü gantuü na yujyate / ukta¤ca- uóugaõaparivàro nàyako 'pyoùadhãnàmamçtamaya÷arãraþ kàntiyukto 'pi candraþ / bhavati vikalamårtirmaõóalaü pràpya bhànoþ parasadananiviùñaþ ko na dhatte laghutvam // Suk_63.2 (=307) // iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau triùaùñitamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 64: anyadà prabhàvatã ÷ukamàpçcchati sma / so 'pyàha- gaccha cedviùame vetsi kartuü ki¤citkç÷odari / kçtaü devikayà yadvatsakhãjàravimuktaye // Suk_64.1 (=308) // prabhàvatã pràha-kathametat? ÷ukaþ asti kåñapuràbhidho gràmaþ / ràjaputraþ somaràjaþ / tasya maõóukà nàma patnã priyadar÷anà naràntaralolupà / tà¤caiko naraþ kçtasaüketaþ saghaõñako ràtrau gçhàïgaõe bhuïkte / tatpatirghaõñà÷abdaü ÷çõvannekadà laguóamàdàya pradhàvitaþ ùaõóa÷aïkayà / tataþ ùaõóave÷adhàrã upapatiþ / kathaü bhavitviti pra÷naþ / ÷ukaþ-devikà nàma sakho maõóukàyàþ patiü ghaõñà÷abdànusàriõamàgacchantaü dçùñvà jàrasya na÷yato ghaõñàtàlàü haste dhçtvà taü prati jagàda bhàvuka! kàndi÷ãko vçùo naùñaþ / tataþ sa vyàvçtya nijapauruùaü patnyai kathayàmàsa / iti katàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau catuþùaùñitamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 65: anyadà prabhàvatã ÷ukaü pçcchati / ÷ukaþ- yujyate gamanaü devi tava tatra prabhàvati / vetsi cedviùame vaktuü sitavastra ivàkulaþ // Suk_65.1 (=309) // asti devi janasthànaü nàma pattanam / tatra nandano nàma ràjà yathàrthaþ / tatpattane ÷rãvatso nàma ÷ràvakaþ paraü mahe÷vararataþ / tena anyadà vàraõasãü nagarãü prati prasthitena sa÷iùyena pathi gacchatà / ekaþ ÷iùyaþ màüsaharaõàya sthàpitaþ / anya÷ràvakairdçùñaþ sa kathaü bhavatviti pra÷naþ / ÷ukaþ pràha-yadà sarva÷ràvakà àgatyopaviùñàþ tadàññahàsaü jahàsa / pçùñaþ sarvairjagàdar-idç÷o 'yaü ÷iùya- / mayoktaü màü saüvartata abuddhyà anena màüsasya........ / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau pa¤caùaùñitamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 66: anyadà sà prabhàvatã calità ÷ukaü pçcchati / ÷ukaþ- gaccha devi na kartavyo vilambaþ puõyakarmaõi / yadi vetsi bhaye kartuü subuddhirhaüsaràóiva // Suk_66.1 (=310) // asti devi dharàpçùñhe ramyaü kùãõanaràkulam / da÷ayojanavistãrõaü vanaü vihagavallabham // Suk_66.2 (=311) // tatra gavyåtivistãrõe ÷ãtacchàye jalà÷ayatãrasthite vañe ÷aïkhadhavalo nàma haüsaràñ sakuñumbo medinãü bhràntvà dinàtyaye ÷ete / anyadà teùu haüseùu bhramaõàya gateùu pàparddhinà jàlaü baddham / pradoùàgatàþ patitàþ sarve 'pi kathaü mucyante-iti pra÷naþ / ÷ukaþ-tatastu svaü kuñumbaü tathà baddhaü j¤àtvà ràtrau ÷aïkhadhavalaþ pràha-re re putràþ! yàdasau lubdhakaþ pràtarbhåruhaü samàruhya yuùmànavalokayati tadà bhavadbhirmçtakalpairucchvàsaniþ÷vàsarahitaiþ sthàtavyam / so 'pi yuùmànmçtàniti j¤àtvà yadà bhåmau sarvàn kùipati tadà sarvairapyuóóãya gantavyam / iti kçte lubdhakaþ pràtaþ samàyayau / tena te mçtà iti j¤àtvà bhåmau kùiptàstadà te uóóãya kàïkùitaü de÷aü yayuþ / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau ùañùaùñitamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 67: anyadà calità prabhàvatã ÷ukaü pçcchati sma / ÷ukaþ- atha cedyàsi kàmàrtà yàhi bhãru gatà satã / plavaïgama ivàtmãyaü vaktuü vetsi yathàhitam // Suk_67.1 (=312) // asti puùpàkaraü nàma vanam / tatra vanapriyo nàma vàmanavànaraþ / sa kadàcitsamudràntamaryàdàjale luñhantaü makaraü dçùñvà pràha-"mitra! kiü jãvitanirviõõastvaü yadadya dharàbhåmau samàgataþ' / iti vacaþ ÷rutvà makaro 'pyàha- yasya yadvihitaü sthànaü yasya yadvetanaü kçtam / tatraiva ramate cittaü tasya nànyatra vànara // Suk_67.2 (=313) // ukta¤ca- sarvasvarõamayã laïkà na me lakùmaõa rocate / pitçkramàgatàyodhyà nirdhanàpi sukhàyate // Suk_67.3 (=314) // jaõaõãü jammaõabhåmiü piasaügaü jãviaü dhaõàsaüghaü / pacchimaõiddà virikàmiõiü ca dukkhehi mu¤canti // Suk_67.4 (=315) // [jananãü janmabhåmiü priyasaïgaü jãvitaü dhanàsaïgam / pa÷cimanidràü varakàminã¤ca duþkhena mu¤canti] // Suk_67.4* (=315*) // tadahaü saphalajanmà saüvçttastvadãyadar÷anena / ukta¤ca- sàdhånàü dar÷anaü puõyaü tãrthabhåtà hi sàdhavaþ / tãrthaü phalati kàlena sadyaþ sàdhusamàmamaþ // Suk_67.5 (=316) // tasmàtsthalotpannaþ pràõivargastu dhanyo yatra bhavàdçsa÷àþ priyavàdino vartante / iti ÷rutvà vànara àha-"aho makara! tvamadyaprabhçti me pràõàdhikaü mitram / tvameva sauhçdyavacasàü vaktà / ukta¤ca- yataþ satàü sannatagàtri saïgataü manãùibhiþ sàptapadãnasucyate / ityuktvà punaþ pràha-mitra! tvamadyàtithirasmàkaü bhava' / iti bhaõitvà amçtasadç÷àni pakvaphalàni dadau / tataþ prabhçti pratidinaü kadalãphalàni yacchati / makaro 'pi nijadayitàyà arpayati / sà ca patiü tatphalavçttàntaü pçcchati / sa ca sarvaü yathàsthitaü nivedayati / tataþ sà garbhànubhàvata÷cintayàmàsa-"yo vànaro nityamãdç÷àni phalàni bhuïkte tasyaurasyaü màüsamamçtopamaü syàt' / iti vicintya patiü pràha-"mama garbhànubhàvato vànarahçdayapi÷itabhakùaõe dohado vidyate / tadyadi pårayasi tadà jãvàmi anyathàsaü÷ayaü mama mçtyurbhaviùyati' / iti ÷rutvà dayitàgrahàcca samudratañamàgatya vànaraü pràha-"mitra! tvadãyabhràtuþ priyà tvàmàkàrayati / asmadãyo gçhopacàro vilokanãyaþ' / ityuktvà vi÷vàsya pçùñhe càropya pracalitaþ / vànarastaü gacchantaü ÷aïkitaþ pràha-tatra gatena mayà kiü videyam? ityàkarõya makareõa cintitam-"vànaro 'sau tasmàtsthànànmayà nãtaþ kathamambhonidhitañaü yàsyati, tasmàtkathayàmi'-ityavadhàrya yathàsthitaü jagàda / tato vànaraþ kathaü bhavatviti pra÷naþ / ÷ukaþ-vànaraþ pràha-bho makara! tarhi tvaü màü tatra vçthà nayasi yato 'haü hçdayahãno bhavàmi / mama hçdayaü mama pàr÷ve nàsti / makaraþ-kva muktaü tvayà / vànaraþ-mitra! kiü na ÷rutaü tvayà? sarvadodumbaro vçkùe hçdayaü vçñabhåruhe / cittamasti gçhãtvà tadàgacchàmi punarjalam // Suk_67.6 (=317) // ityukte tadà makaro mårkhaþ samudràntamàyayau / vànaro 'pi tatpçùñhataþ samuttãrya ÷àkhinamàrohati sma / tato makaraü jagàda gaccha / nàhaü bhàvadç÷airatrastho gçhãtuü ÷akyaþ / jalajantucarairnityaü jalamàrgànusàribhiþ / sthalajaiþ saügatirna syàt dhruveti munibhàùitam // Suk_67.7 (=318) // iti nirbhartsito vànareõa makaraþ svagçhaü yayau / ukta¤ca- utpannà yuktikàryeùu buddhiryasya na hãyate / sa eva tarate durgaü jalànte vànaro yathà // Suk_67.8 (=319) // iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau saptaùaùñitamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 68: athànyedyuþ ÷ukaü pràha prabhàvatã / ÷ukaþ- yàhi devi sukhaü bhuïkùva yadi te 'sti sahàyinã / vitarkasadç÷ã kàle viùame varavarõini // Suk_68.1 (=320) // asti vidyàsthànaü nàma gràmaþ bràhmaõànàm / tatra ke÷avo bràhmaõaþ / tena ca snànàya gatena tañàke ramyà vaõikputrã dçùñà / sa ca tàü rantumicchati / anyadà tayà prokto dvijaþ snànàdutthitaþ-"yattvaü mama ÷irasi dvitãyaü ghañamàropaya' / atastena ghañamàropayatà tasyà oùñha÷cumbitaþ sa ca tathà kurvan patinà dçùñaþ / nãto ràjakulaü kathaü mucyatàm iti pra÷naþ / uttaraü ÷ukaþ pràha-atha tanmitraü vitarko nàma / sa ca tatsamãpamàgagatyedamabravãt-"mitra! tvayà ràjakulagatena vacacevatyeva vàkyaü jalpanãyaü nànyat / tathà kçte ca mantriõoktam-"nàyaü doùabhàk / prakçtirevaüvidhaivàsya / tenaiva cottareõa loke sàdhutàü gato vitarkasàhàyikabuddhyà / yadi tvamapi tathà jànàsi tadà gaccha / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã supta / iti ÷ukasaptatau aùñaùñitamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 69: anyadà prabhàvatã ÷ukaü pçcchati / ÷ukaþ pràha- kuru jàraü vi÷àlàkùi vijàraü kuruùe yadi / yathà vejikayà pårvamardhasnàte patau kçtam // Suk_69.1 (=321) // asti sthànaü kalàsthànaü nàma / tatraiko vaõiksutaþ tasya bhàryà ca vejikà nàmàtivallabhà / anyadà ca taü bhartàraü snàpayantã upapatiü pårvakçtasaïkenaü pathi gacchataü dçùñvà nàtra pànãyaü pracuramiti miùàntaraü kçtvà pànãyànayanavyàjàdgçhànnirgatà jàreõa sàkaü bahukàlaü ca sthità / tato 'rdhasnàtaü patiü muktvà tathà sthità kumuttaraü karotviti pra÷naþ / uttaram- ÷ukaþ tataþ jàreõa bhuktà svapativa¤canaü vicintyàtmànaü kåpe cikùepaþ / tataþ kolàhalaþsaüvçttaþ / kåpe kàpi varàkã patitàstãti pravàdaþ sa¤jàtaþ / tena tatpatistadvacanaü ÷rutvà vyacintayat-nånaü sà matpatnã kåpe patità bhaviùyati-iti drutaü gatvàvalokayàmàsa / tatastàü kåpàdàkçùyànãyàmànayat / iti kathàü ÷rutvà prabhàvatã suptà / iti ÷ukasaptatau ekonasaptatitamã kathà // ________________________________________________________________________ START Suk 70: etàvatãnàü kathànàü paryante tadbhatã madano de÷àntaràdàgataþ / tasmiü÷càgate sà tathaiva tasminsnehalàbhåt / ÷uka evaü mandaü mandaü pañhati- anuràgo vçthà stroùu strãùu garvo vçthà tathà / priyo 'haü sarvadà haysyà mamaiùà sarvadà priyà // Suk_70.1 (=322) // paraü madano na ÷çõoti / upahàsya tadà caivaü vadati-"yaþ ka÷ciddhitaü vàkyaü ÷çõoti karoti ca sa paratreha ca ÷armabhàgbhavati' / iti muhurmuhuþ pañhitaü madanaþ ÷rutvà pçcchati / tataþ sà svayameva ÷aïkità kathayati / ukta¤ca- sarvatra ÷ucayo dhãràþ sukarmabalagarvitàþ / kukarmamayasaütrastàþ pàpàþ sarvatra ÷aïkitàþ // Suk_70.2 (=323) // àryaputra! tvameva vandyo yasya ve÷mani trivikramànãtayugamadhyàdekaþ ÷ukaþ sarveùà lokànàü hitabhàùako 'tra bandhupitçsthànãyo vi÷eùato mama / yathà yathà sà ÷ukaü stauti tathà tathà ÷uko lajjate / ukta¤ca- bau jai màrai macchalã to uõõau karei / sãhu ju màrai mattagaaõahacampià dharei // Suk_70.3 (=324) // [bakaþ yadi màrayati matsyàn sa punarna karoti / siüho yo màrayati mattagajanàtha sevito dhriyate] // Suk_70.3* (=324*) // tato madanastadvacanaü ÷rutvàha-kiü tava ÷ukenopakçtan / kathamãdçgguõo 'sau jàtaþ / sà pràha--svàmin! satyasya vàco vaktà ÷rotà ca na labhyate / ukta¤ca-- sulabhà puruùà ràjan satataü priyavàdinaþ / apriyasya tu patyasya vaktà ÷rotà ca durlabhaþ // Suk_70.4 (=325) // mahilà capalà svàminniþsnehà guõavarjità / kuvikalpà tanupraj¤à yathoktaü satyameva tat // Suk_70.5 (=326) // manyate sukçtaü naiva patiputraparàïmukhã / pårvasnehamayã mçdvã kçtakàryàtiniùñhurà // Suk_70.6 (=327) // ukta¤ca- kurvanti tàvatprathamaü priyàõi yàvanna jànanti naraü prasaktam / j¤àtvà ca taü manmathapà÷abaddhaü grastàmiùaü mãnamivoddharanni // Suk_70.7 (=328) // samudravãcãva calasvabhàvàþ sandhyàbhrarekheva muhurtaràgàþ / striyaþ kçtàrthàþ puruùaü nirarthaü niùpãóitàlaktakavattyajanti // Suk_70.8 (=329) // sammohayanti madayanti vióambayanti nirbhartsayanti ramayanti viùàdayanti / etàþ pravi÷ya hçdayaü sadayaü naràõàü kiü nàma vàmanayanà na samàcaranti // Suk_70.9 (=330) // svàmin! tvayi proùite mayà ka¤citkàlaü tvadviyogaþ soóhaþ / pa÷càcca kusakhãsaïgatà / puruùàntaraü rantukàmayà mayà gamanavighàtinã sàrikà hatà / anena ÷ukena tu vacanaprapa¤cena saptatidinàni sthàpitàham / ato mayà karmaõà pàpaü na vihitaü manasà tu kçtam / adyaprabhçti tvaü mama jãvanamaramasvàmã / iti ÷rutvà madanaþ ÷ukaü pçcchati / sa àha- prayojanamavij¤àya j¤àtvà càtha manãùiõà / sahasaiva na vaktavyamacintyo vidhinirõayaþ // Suk_70.10 (=331) // vihivihiaü laddha piasaügo jãviaü dhaõaü dhaõõaü / juttaü savvaü jaõavaaõaü viaõavióambaõà õihilà // Suk_70.11 (=332) // [vidhivihitaü ciralabdhaü priyasaïgo jãvitaü dhana dhànyam / yuktaü sarvaü janavacanaü vacanavióambanà nikhilà] // Suk_70.11* (=332*) // svàmin! yadyapi kathayituü na yujyate tarhi ÷çõu / mårkhàõàü madyapànàü ca nàrãõàü rogiõàmapi / svàminkàmàturàõàü ca khinnànàü kopinàü tathà // Suk_70.12 (=333) // mattapramattabhãråõàü kùudhàrtànàü vi÷eùataþ / sukçtaü skhalitaü càryà na gçhõànti kùamànvitàþ // Suk_70.13 (=334) // ukta¤ca bhàrate- da÷a dharmaü na jànanti dhçtaràùñra nibodha tàn / mattaþ pramatta unmattaþ ÷ràntaþ kruddho bubhukùitaþ / tvaramàõa÷ca lubdha÷ca bhãtaþ kàmã ca te da÷a // Suk_70.14 (=335) // asyà÷ca kukçtaü kùamyatàm / atràrthe nàsyà doùaþ / kusakhãsaïgàdiyam / uktam- asatàü saïgadoùeõa sàdhavo yànti vikriyàm / duryodhanaprasaïgena bhãùmo goharaõe gataþ // Suk_70.15 (=336) // vidyàdhareõa tanayà bhuktà ràj¤aþ purà chalàt / patinàpi subhuktàpi nirdeùiti vicàrità // Suk_70.16 (=337) // ÷ukaþ kathàü madanàgre kathayàmàsa-asti jagatãtale malayo nàma parvataþ / tasya ÷çïge manoharaü nàma gandharvapuram / tatra madanonàma gandharvaþ / tasya bhàryà ratnàvalã / tayoþ sutà madanama¤jarã / tasyà råpasampadaü dçùñvà devo và dànavo vàdhomukho muhyati / na ko 'pi tadanuråpo varo labhyate yasya sà dãyate / athànyadà nàradaþ samàyàtaþ / so 'pyasyà råpamavalokya mårcchitaþ sakàmo 'bhåt / pa÷càllabdhasaüj¤ena çùiõà sà ÷aptà / ukta¤ca- taruõã ramaõã ratiramyatayà pramadà sukhadà ca sadà samadà / yadi sà subhagà hçdayenihità kva jayaþ kva jayaþ kva jayaþ kva jayaþ // Suk_70.17 (=338) // yadetasyà råpe dçùñe me smarajvaro jàtaþ tadiyaü ÷ãlavióambanàü pràpsyate / tato ràjà praõamya pràha--svàmin! prasanno bhåtvà prasàdaü kuru / nàrada àha- "nàsyàþ ÷ãlakhaõóena doùo bhaviùyati na ca pativirahaþ / meruparvate vipulàpurãnivàsã kanakaprabho nàma gandharvaþ / sa tava putryà varo bhaviùyati' / ityuktvà nàrado yayau / tato munivacanena tena gandharveõa sodvàhità / so 'nyadà tàü muktvà kailàsaü yayau / sàpi tadvayogàrtà ÷ilàpaññe luñhantã vastràdirahità kenacidvidyàdhareõa råpàti÷amavalokya saüyogàrthaü pràrthità / sà taü na vàcchati / tatastena tadbharturgandharvaråpa kçtvà sà bhuktà / tataþ kàlakrameõa tasyà bhartà gçhamàgataþ / tàü suratasukhasantuùñàmapa÷yat / "paropabhuktadeheyam' iti tàü dçùñàü matvà sàva÷yaü vadhyeti ni÷citya caõóikàlayaü yayau / yàvattadagrato màrayati tàvadanyayà phåtkçtam-"svàmini! mama tvayà varo datto yattava gandharvacakravartã putro bhaviùyati / tatkathaü putramukhama dçùñvà vipatsye' / evaü vilapantyàstasyàþ puratastàü prati devã pràha-he gandharvavãra! nàsyàþ ko 'pi doùaþ / kintu vidyàdhareõeyaü tvadãyaråpamayena màyayà bhuktà / tato 'jànantyà asyà na doùaþ / anyacca muni÷àpo vidyate / tata idaü sa¤jàtam-"÷àpavçttànta÷ca niveditaþ, tato munivacanàdiyaü nirdeùà tvayà gràhyà'-iti gaurãvacanaü ÷rutvà sa niþ÷aïkaü tayà saha svasthànaü gatastathaiva sukhato 'bhåt" / tato vaõikputra / yadi madvacaþ pramàõaü tadainàmaduùñàü prati prasàdaü kartumarhasi' / iti kãravacanànmadanenànugçhãtà / tato haridatto 'pi putràgamanatuùño mahotsavaü cakàra / tasminmahotsave divyamàlà patità / taddar÷ane ÷ukasàrikàtrivikramàõàü ÷àpamokùàtsvargagamanaü babhåva / madano 'pi priyayà prabhàvatyà saha sukhàni bhuïkte / iti ÷ukasaptatau saptatitamã kathà / iti ÷ukasaptatiþ samàptà //