Kalidasa: Abhijnanasakuntalam
Based on the edition by M.R. Kale, Bombay 1898 (ninth ed. 1961)

Input by Muneo Tokunaga
Input finished on July 26, 1999

[The text is not proofread]


TEXT IN PAUSA (partly)



___________________________________________________________________

THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY!   
COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. 
                                       
Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding:
                                       
description             character  =ASCII   
                                       
long a                  à             224   
long A                  â             226   
long i                  ã             227   
long I                  ä             228   
long u                  å             229   
long U                  æ             230   
vocalic r               ç             231   
vocalic R               è             232   
long vocalic r          é             233   
vocalic l               ë             235   
long vocalic l          í             237   
velar n                 ï             239   
velar N                 ð             240   
palatal n               ¤             164   
palatal N               ¥             165   
retroflex t             ñ             241   
retroflex T             ò             242   
retroflex d             ó             243   
retroflex D             ô             244   
retroflex n             õ             245   
retroflex N             ö             246   
palatal s               ÷             247   
palatal S               ø             248   
retroflex s             ù             249   
retroflex S             ú             250   
anusvara                ü             252   
capital anusvara        ý             253   
visarga                 þ             254   

long e                  ¹             185   
long o                  º             186   
l underbar              ×             215   
r underbar              Ÿ             159   
n underbar              ­             173   
k underbar              É             201   
t underbar              Â             194   
                                       
Other characters of the CSX encoding table are not included.
Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order 
to facilitate word search.             

For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings 
and formats see:
www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf
and
www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf
___________________________________________________________________



atha+abhij¤àna-÷àkuntalam /

prathamo 'ïkaþ --

_________________________

*     yà sçùñiþ sraùñur àdyà vahati vidhi-hutaü yà havir yà ca hotrã
*     ye dve kàlaü vidhattaþ ÷ruti-viùaya-guõà yà sthità vyàpya vi÷vam /
*     yàm àhuþ sarva-bãja-prakçtir iti yayà pràõinaþ pràõavantaþ
*     pratyakùàbhiþ prapannas tanubhir avatu vas tàbhir aùñàbhir ã÷aþ  // KSak_1.1 //p.2

KSak_1.1:>1%såtra-dhàraþ -- àrya abhiråpa-bhåyiùñhà pariùad iyam / adya khalu kàli-dàsa-grathita-vastunà
KSak_1.1:>2%navena+abhij¤àna-÷àkuntala-àkhyena nàñakena+upasthàtavyam asmàbhiþ / tat pratipàtram àdhãyatàü yatnaþ /p.6

KSak_1.1:>3%nañã -- suvihita-prayogatayà+àryasya na kim api parihàsyate /
_________________________

KSak_1.2:<1%såtra-dhàraþ --
KSak_1.2:<2%àrye kathayàmi te bhåta-artham /

*     à paritoùàd viduùàü na sàdhu manye prayoga-vij¤ànam /
*     balavad api ÷ikùitànàm àtmany apratyayaü cetaþ  // KSak_1.2 //

KSak_1.2:>1%nañã --- àrya evam etat / anantara-karaõãyam àrya àj¤àpayatu /

_________________________

KSak_1.3:<1%såtra-dhàraþ -- kim anyad asyàþ pariùadaþ ÷ruti-prasàdanataþ / tad imam eva tàvad acira-pravçttam upabhoga-kùamaü grãùma-samayam adhikçtya gãyatàm / saüprati hi (p.8)

*     subhaga-salila-avagàhàþ pàñala-saüsarga-surabhi-vana-vàtàþ /
*     pracchàya-sulabha-nidrà divasàþ pariõàma-ramaõãyàþ  // KSak_1.3 //

_________________________

KSak_1.4:<1%nañã -- tathà (iti gàyati)

*     ãùad-ãùac-cumbitàni bhramaraiþ sukumàra-kesara-÷ikhàni /
*     avataüsayanti damamànàþ pramadàþ ÷irãùa-kusumàni  // KSak_1.4 //

KSak_1.4:>1%såtra-dhàraþ -- àrya sàdhu gãtam / aho ràga-baddha-citta-vçttir àlikhita iva sarvato raïgaþ / tad idànãü katamat-prakaraõam à÷ritya enam àràdhayàmaþ /

KSak_1.4:>2%nañã -- nanv àrya-mi÷raiþ prathamam eva+àj¤aptam abhij¤àna-÷akuntalaü nàma apårvaü nàñakaü prayoge adhikriyatàm iti /p.10

_________________________

KSak_1.5:<1%såtra-dhàraþ -- àrye samyag-anubhodhito 'smi / asmin kùaõe vismçtaü khalu mayà tat / kutaþ /

*     tava+asmi gãta-ràgeõa hàriõà prasabhaü hçtaþ /
*     eùa ràjà+iva duùyantaþ sàraïgeõa+atiraüsahà  // KSak_1.5 // (iti niùkràntau )

KSak_1.5:>3%(prasthàvanà)

KSak_1.5:>4%(tataþ pravi÷ati mçga-anusàrã sa÷ara-càpa-hasto ràjà rathena såta÷ ca)

_________________________

KSak_1.6:<1%såtaþ -- (ràjànaü mçtaü ca+avalokya) àyuùman /

*     kçùõa-sàre dadac cakùus tvayi ca+adhijya-kàrmuke /
*     mçga-anusàriõaü sàkùàt pa÷yàmi+iva+pinàkinam  // KSak_1.6 //

_________________________

KSak_1.7:<1%ràjà -- såta dåram amunà sàraïgeõa vayam àkçùñàþ / ayaü punar itànãm api (p.12)

*     grãva-àbhaïga-abhiràmaü muhur anupatati syandane datta-dçùñiþ
*     pa÷ca-ardhena praviùñaþ ÷ara-patana-bhayàd bhåyasà pårva-kàyam /
*     darbhair ardha-avalãóhaiþ ÷rama-vivçta-mukha-bhraü÷ibhiþ kãrõa-vartmà
*     pa÷ya+udagra-plutatvàd viyati bahutaraü stokam urvyàü prayàti  // KSak_1.7 //

KSak_1.7:>1%(savismayam) tad eùa katham anupatata eva me prayatna-prekùaõãyaþ saüvçttaþ /

KSak_1.7:>2%såtaþ -- àyuùmann udghàtinã bhåmir iti mayà ra÷mi-saüyamanàd rathasya mandã-kçto vegaþ / tena mçga eùa viprakçùña-antaraþ saüvçttaþ / saüprati sama-de÷a-vartinas te na duràsado bhaviùyati /

KSak_1.7:>3%ràjà -- tena hi mucyantàm abhãùavaþ /

_________________________

KSak_1.8:<1%såtaþ -- yad àj¤àpayaty àyuùmàn / (ratha-vegaü niråpya) àyuùman pa÷ya pa÷ya /

*     mukteùu ra÷miùu niràyata-pårva-kàyà /
*     niùkampa-càmara-÷ikhà nibhçta-årdhva-karõàþ
*     àtma-uddhatair api rajobhir alaïghanãyà /
*     dhàvanty amã mçga-java-akùamayà+iva+rathyàþ  // KSak_1.8 //p.14

_________________________

KSak_1.9:<1%ràjà -- satyam / atãtya harito harãü÷ ca vartante vàjinaþ / tathà hi /

*     yad àloke såkùmaü vrajati sahasà tad-vipulatàm
*     yad ardhe vicchinnaü bhavati kçta-saüdhànam iva tat /
*     prakçùtyà yad vakraü tad api sama-rekhaü nayanayor
*     na me dåre kiücit kùaõam api na pàr÷ve ratha-javàt  // KSak_1.9 //

KSak_1.9:>1%såta pa÷ya enaü vyàpadyamànam / (iti ÷ara-saüdhànaü nàñayati)
KSak_1.9:>2%(nepathye)
KSak_1.9:>3%bho bho ràjann à÷rama-mçgo 'yaü na hanvavyo na hantavyaþ /

KSak_1.9:>4%såta -- (àkarõya+avalokya ca) àyuùmann asya khalu te bàõa-pàta-vartinaþ kçùña-sàrasya+antare tapasvina upasthitàþ /p.16

KSak_1.9:>5%ràjà -- (sasaübhramam) tena hi pragçhyantàü vàjinaþ /

KSak_1.9:>6%såta -- tathà / (iti rathaü sthàpayati)

_________________________

KSak_1.10:<1%vaikhànasaþ -- (hastam udyamya) ràjann à÷rama-mçgo 'yaü na hantavyo na hantavyaþ /

*     na khalu na khalu bàõaþ saünipàtyo 'yam asmin mçduni mçga-÷arãre puùpa-rà÷àv+iva+agniþ /
*     kva bata hariõakànàü jãvitaü ca+atilolaü kva ca ni÷ita-nipàtà vajra-sàràþ ÷aràs te  // KSak_1.10 //

_________________________

*     tat sàdhu-kçta-saüdhànaü pratisaühara sàyakam /
*     àrta-tràõàya vaþ ÷astraü na prahartum anàgasi  // KSak_1.11 //

KSak_1.11:>1%ràjà -- eùa pratisaühçtaþ (iti yathà+uktaü karoti)

_________________________

KSak_1.12:<1%vaikhànasaþ -- sadç÷am etat puru-vaü÷a-pradãpasya bhavataþ /

*     janma yasya puror vaü÷e yukta-råpam idaü tava /
*     putram evaü guõa-upetaü cakra-vartinam àpnuhi  // KSak_1.12 //

KSak_1.12:>1%itarau -- (bàhå udyamya) sarvathà cakra-vartinaü putram àpnuhi /
KSak_1.12:>2%(sapraõàmam) pratigçtãtaü bràhmaõa-vacanam /

_________________________

KSak_1.13:<1%vaikhànsa -- ràjan samid-àharaõàya prasthità vayam /eùa khalu kaõvasya kula-pater anumàlinã-tãram à÷ramo dç÷yate / na ced anya-kàrya-atipàtaþ pravi÷ya pratigçhyatàm àtitheyaþ satkàraþ / api ca /

*     ramyàs tapodhanànàü pratihata-vighnàþ kriyàþ samavalokya /
*     j¤àsyasi kiyad-bhujo me rakùati maurvã-kiõa-aïka iti  // KSak_1.13 //p.18

KSak_1.13:>3%ràjà -- api saünihito 'tra kula-patiþ /

KSak_1.13:>4%vaikhànasa -- idànãm eva duhitaraü ÷akuntalàm atithi-satkàràya niyujya daivam asyàþ pratikålaü ÷amayituü soma-tãrthaü gataþ /

KSak_1.13:>5%ràjà -- bhavatu / tàm eva pa÷yàmi / sà khalu vidita-bhaktiü màü maharùeþ kariùyati /

KSak_1.13:>6%vaikhànasa -- sàdhayàmas tàvat (iti sa÷iùyo niùkràntaþ)

KSak_1.13:>7%ràjà -- såta codaya+a÷vàn puõya-à÷rama-dar÷anena tàvad àtmànaü punãmahe /

KSak_1.13:>8%såta -- yad àj¤àpayaty àyuùman / (iti bhåyo ratha evaü niråpayati)

KSak_1.13:>9%ràjà -- (samantàd avalokya) såta akathito 'pi j¤àyata eva yathà+ayam à÷rama+àbhogas tapo-vanasya+iti /

KSak_1.13:>10%såta -- katham iva /

_________________________

KSak_1.14:<1%ràjà -- kiü na pa÷yati bhavàn / iha hi

*     nãvàràþ ÷uka-garbha-koñara-mukha-bhraùñàs taråõàm adhaþ
*     prasnigdhàþ kvacid iïgudã-phàla-bhidaþ såcyanta eva+upalàþ /
*     vi÷vàsa-upagamàd abhinna-gatayaþ ÷abdaü sahante mçgàs
*     toya-àdhàra-pathà÷ ca valkala-÷ikhà-niùyanda-rekhà-aïkitàþ  // KSak_1.14 //

*     kulya-ambhobhiþ pavana-capalaiþ ÷àkhino dhauta-målà
*     bhinno ràgaþ kisalaya-rucàm àjya-dhåma-udgamena /
*     ete ca+arvàg-upavana-bhuvi chinna-darbha-aïkuràyàm
*     naùña-aü÷akà hariõa-÷i÷avo manda-mandaü caranti  // KSak_1.14a // p.20

KSak_1.14:>1%såta -- sarvam upapannam /

KSak_1.14:>2%ràjà -- (stokam antaraü gatvà) tapo-vana-nivàsinàm uparodho mà bhåt / etàvaty eva rathaü sthàpaya yàvad avataràmi /

KSak_1.14:>3%såta -- dhçtàþ pragrahàþ / avataratv àyuùmàn /

KSak_1.14:>4%ràjà -- (avatãrya) såta vinãta-veùeõa praveùñavyàni tapo-vanàni nàma / idaü tàvad gçhyatàm / (iti såtasya+àbharaõàni dhanu÷ ca+upanãya+arpayati) såta yàvad à÷rama-vàsinaþ pratyavekùya+aham upàvarte tàvad àrdra-pçùñhàþ kriyantàü vàjinaþ /

KSak_1.14:>5%såta -- tathà (iti niùkràntaþ)

_________________________

KSak_1.15:<1%ràjà -- (parikramya+avalokya ca) idam à÷rama-dvàram /yàvat pravi÷àmi (pravi÷ya / nimittaü såcayan)

*     ÷àntam idam à÷rama-padaü sphurati ca bàhuþ kutaþ phalam iha+asya /
*     athavà bhavitavyànàü dvàràõi bhavanti sarvatra  // KSak_1.15 //

KSak_1.15:>1%(nepathye)
KSak_1.15:>2%ita itaþ sakhyau /

_________________________

KSak_1./16:<1%ràjà -- (karõaü dattvà) aye dakùiõena vçkùa-vàñikàm àlàpa iva ÷råyate / yàvad atra gacchàmi / (parikramya+avalokya ca) aye etàs tapasvi-kanyakàþ sva-pramàõa-anuråpaiþ secana-ghañair bàla-pàdapebhyaþ payo dàtum ita eva+abhivartante (nipuõaü niråpya) aho madhuram àsàü dar÷anam /p.22

*     ÷uddha-anta-durlabham idaü vapur à÷rama-vàsino yadi janasya /
*     dårã-kçtàþ khalu guõair udyàna-latà vana-latàbhiþ  // KSak_1./16 //

KSak_1.16:>1%yàvad imàü chàyàm à÷ritya pratipàlayàmi (iti vilokayan sthitaþ)

KSak_1.16:>2%÷akuntalà -- ita itaþ sakhyau /

KSak_1.16:>3%anasåyà -- halà ÷akuntale tvatto 'pi tàta-kà÷yapasya+à÷rama-vçkùakàþ priyatarà+iti tarkayàmi / yena nava-màlikà-kusuma-pelavà api tvam eteùàm àlavàla-påraõe niyuktà /

KSak_1.16:>4%÷akuntalà -- na kevalaü tàta-niyoga eva / asti me sodara-sneho 'py eteùu / (iti vçkùa-secanaü råpayati)

_________________________

KSak_1.17:<1%ràjà -- katham iyaü sà kaõva-duhità / asàdhu-dar÷ã khalu tatra-bhavàn kà÷yapo ya imàm à÷rama-dharme niyuïkte /

*     idaü kila-avyàja-manoharaü vapus tapaþ-kùamaü sàdhayituü ya icchati /
*     dhruvaü sa nãla-utpala-patra-dhàrayà ÷amã-latàü chettum çùir vyavasyati  // KSak_1.17 //p.24

KSak_1.17:>1%bhavatu / pàdapa-antarhita eva tàvad enàü pa÷yàmi / (iti tathà karoti)

KSak_1.17:>2%÷akuntalà -- sakhi anasåye atipinaddhena valkalena priyaü vadayà niyantrità+asmi / ÷ithilaya tàvad etat /

KSak_1.17:>3%anasåyà -- tathà / (iti ÷ikhilayati)

KSak_1.17:>4%priyaüvadà -- (sahàsam) atra payo-dhara-vistàrayitç àtmano yauvanam upàlabhasva / màü kim upàlabhase /

_________________________

KSak_1.18:<1%ràjà -- kàmam ananuråpam asya vapuùo valkalaü na punar alaükàra-÷riyaü na puùyati / kutaþ

*     sarasijam anuviddhaü ÷aivalena+api ramyam
*     malinam api hima-aü÷or lakùma lakùmãü tanoti /
*     iyam adhika-manoj¤à valkalena+api tanvã /
*     kim iva hi madhuràõàü maõóanaü na+àkçtãnàm  // KSak_1.18 //

KSak_1.18:>1%÷akuntalà -- (agrato 'valokya) eùa vàta-ãrita-pallava-aïgulãbhis tvarayati+iva+màü kesara-vçkùakaþ / yàvad enaü saübhàvayàmi (iti parikràmati)

KSak_1.18:>2%priyaüvadà -- halà ÷akuntale atra+iva+tàvan muhårtaü tiùñha yàvat tvayà+upagatayà latà-sanàtha iva ayaü kesara-vçkùakaþ pratibhàti /p.26
KSak_1.18:>3%ataþ khalu priyaüvadà+asi tvam /
_________________________

KSak_1.19:<1%ràjà -- priyam api tathyam àha ÷akuntalàü priyaüvadà / asyàþ khalu

*     adharaþ kisalaya-ràgaþ komala-viñapa-anukàriõau bàhå /
*     kusumam iva lobhanãyaü yauvanam aïgeùu saünaddham  // KSak_1.19 //

KSak_1.19:>1%anasåyà -- halà ÷akuntale iyaü svayaü vara-vadhåþ saha-kàrasya tvayà kçta-nàmadheyà vana-jyotsnà+iti nava-màlikà / enàü vismçtà+asi /

KSak_1.19:>2%÷akuntalà -- tad àtmànam api vismariùyàmi / (latàm upetya+avalokya ca) halà ramaõãye khalu kàla etasya latà-pàdapa-mithunasya vyatikaraþ saüvçttaþ / nava-kusuma-yauvanà vana-jyotsnà snigdha-pallavatayà+upabhoga-kùamaþ sahakàraþ / (iti pa÷yantã tiùñhati)

KSak_1.19:>3%priyaüvadà -- anasåye jànàsi kiü ÷akuntalà vana-jyotsnàm atimàtraü pa÷yati+iti /

KSak_1.19:>4%anasåyà -- na khalu vibhàvayàmi / kathaya /

KSak_1.19:>5%pri -- yathà vana-jyotsnà+anuråpeõa pàdapena saügatà api nàma+evam aham apy àtmano 'nuråpaü varaü labheya+iti /

KSak_1.19:>6%÷aku -- eùa nånaü tava+àtma-gato manorathaþ / (iti kala÷am àvarjayati)p.28

KSak_1.19:>7%ràjà -- api nàma kula-pater iyam asavarõa-kùetra-saübhavà syàt / athavà kçtaü saüdehena
_________________________

*     asaü÷ayaü kùatra-parigraha-kùamà yad àryam asyàm abhilàùi me manaþ /
*     satàü hi saüdeha-padeùu vastuùu pramàõam antaþ-karaõa pravçttayaþ  // KSak_1.20 //

KSak_1.20:>1%tathà+api tattvata enàm upalabhye /

KSak_1.20:>2%÷aku -- (sasaübhramam) ambho / salila-seka-saübhrama-udgato navamàlikàm ujjhitvà vadanaü me madhu-karo 'bhivartate (iti bhramara-bàdhàü råpayati)

_________________________

KSak_1.21:<1%ràjà -- (saspçham)

*     cala-apàïgàü dçùñiü spç÷asi bahu÷o vepathumatãm
*     rahasy àkhyàyã+iva+svanasi mçdu karõa-antika-caraþ /
*     karau vyàdhunvatyàþ pibasi rati-sarvasvam adharam
*     vayaü tattva-anveùàn madhu-kara hatàs tvaü khalu kçtã  // KSak_1.21 //p.30

KSak_1.21:>1%na eùa dhrùño viramati / anyato gamiùyàmi / katham ito 'py àgacchati / halà paritràyethàü màm anena durvinãtena madhu-kareõa+abhibhåyamànàm /

KSak_1.21:>2%ubhe -- (sasmitam) ke àvàü paritràtum / duùyaütam àkranda / ràja-rakùitavyàni tapo-vanàni nàma /

KSak_1.21:>3%ràjà -- avasaro 'yam àtmànaü prakà÷ayitum / na bhetavyaü na bhetavyam -- (ity ardha-ukte svagatam) ràja-bhàvas tv abhij¤àto bhavet / bhavatv evaü tàvad abhidhàsye /

KSak_1.21:>4%÷aku -- (pada-antare sthitvà /sadçùñi-kùepam) katham ito 'pi màm anusarati /p.32

_________________________

KSak_1.22:<1%ràjà -- (satvaram upasçtya) àþ

*     kaþ paurave vasumatãü ÷àsati ÷àsitari durvinãtànàm
*     ayam àcaraty avinayaü mugdhàsu tapasvi-kanyàsu  // KSak_1.22 //

KSak_1.22:>1%(sarvà ràjànaü dçùñà kiücid iva saübhràntàþ)

KSak_1.22:>2%anasåyà -- àryaõ na khalu kim apy atyàhitam / iyaü nau priya-sakhã madhu-kareõa+abhibhåyamànà kàtarã-bhåtà / (iti ÷akuntalàü dar÷ayati)

KSak_1.22:>3%ràjà -- (÷akuntalà-abhimukho bhåtvà) api tapo vardhate /
KSak_1.22:>4%(÷akuntalà sàdhvasàd avacanà tiùñhati)

KSak_1.22:>5%anasåyà -- idànãm atithi-vi÷eùa-làbhena / halà ÷akuntale gaccha+uñajam / phala-mi÷ram argham upahara / idaü pàda-udakaü bhaviùyati /

KSak_1.22:>6%ràjà -- bhavatãnàü sånçtayà eva kçtam àtithyam /

KSak_1.22:>7%priyaüvadà -- tena hy asyàü prachàya-÷ãtalàyàü sapta-parõa-vedikàyàü muhårtam upavi÷ya pari÷rama-vinodaü karotv àryaþ /p.34

KSak_1.22:>8%ràjà -- nånaü yåyam apy anena karmaõà pari÷ràntàþ /

KSak_1.22:>9%anasåyà -- halà ÷akuntale ucitaü naþ paryupàsanam atithãnàm / atra+upavi÷àmaþ (iti sarvà upavi÷anti)

KSak_1.22:>10%÷aku -- (àtma-gatam) kiü nu khalv imaü prekùya tapo-vana-virodhino vikàrasya gamanãyà+asmi saüvçttà /

KSak_1.22:>11%ràjà -- (sarvà vilokya) aho sama-vayo-råpa-ramaõãyaü bhavatãnàü sauhàrdam /

KSak_1.22:>12%pri -- (jana-antikam) anasåye ko nu khalv eùa catura-gambhãra-àkçtir madhuraü priyam àlapan prabhàvavàn iva lakùyate /

KSak_1.22:>13%ana -- sakhi mama apy asti kautåhalam / pçcchàmi tàvad enam
KSak_1.22:>14%(prakà÷am)
KSak_1.22:>15%àryasya madhura-àlàpa-janito vi÷rambho màü mantrayate katama àryeõa ràjarùi-vaü÷o 'laükriyate katamo và viraha-paryutsuka-janaþ kuto de÷aþ kiü nimittaü và sukumàrataro 'pi tapo-vana-gamana-pari÷ramasya+àtmà padam upanãtaþ /p.36

KSak_1.22:>16%÷aku -- (àtma-gatam) hçdaya mà+uttàmya / eùà tvayà cintitàny anasåyà mantrayate /
KSak_1.22:>17%ràjà --- (àtma-gatam) katham idànãm àtmànaü nivedayàmi kathaü và+àtma-apahàraü karomi / bhavatu / evaü tàvad enàü vakùye / (prakà÷am) bhavati yaþ pauraveõa ràj¤à dharma-adhikàre niyuktaþ so 'ham avighna-kriyà-upalambhàya dharma-araõyam idam àyàtaþ /
KSak_1.22:>18%(÷akuntalà ÷çïgàra-lajjàü råpayati)

KSak_1.22:>19%ana -- (ubhayor àkàraü viditvà / jana-antikam) halà ÷akuntale yad yatra+adya tàtaþ saünihito bhavet /

KSak_1.22:>20%÷aku -- tataþ kiü bhavet /

KSak_1.22:>21%sakhyau -- imaü jãvita-sarvasvena+apy atithi-vi÷eùaü kçta-arthaü kariùyati /

KSak_1.22:>22%÷aku -- yuvàm apetam / kim api hçdaye kçtvà matrayethe / na yuvayor vacanaü ÷roùyàmi /p.38

KSak_1.22:>23%ràjà -- vayam api tàvad bhavatyoþ sakhã-gataü kim api pçcchàmaþ /

KSak_1.22:>24%sakkyau -- àrya anugraha iva+iyam abhyarthanà /

KSak_1.22:>25%ràjà -- bhagavàn kà÷yapaþ ÷à÷vate brahmaõi sthita iti prakà÷aþ / iyaü ca vaþ sakhã tad àtmajà+iti katham etat /

KSak_1.22:>26%anasåyà -- ÷çõotv àryaþ / asti ko 'pi kau÷ika iti gotra-nàma-dheyo mahà-prabhàvo ràjarùiþ /

KSak_1.22:>27%ràjà -- asti / ÷råyate /

KSak_1.22:>28%ana -- tam àvayoþ priya-sakhyàþ prabhavam avagaccha / ujjhitàyàþ ÷arãra-saüvardhana-àdibhis tàta-kà÷yapo 'syàþ pità /p.40

KSak_1.22:>29%ràjà -- ujjhita-÷abdena janitaü me kautåhalam / à-målàt+÷rotum icchàmi /

KSak_1.22:>30%ana -- ÷çõotv àryaþ / gautamã-tãre purà kila tasya ràjarùer ugre tapasi vartamànasya kim api jàta-÷aïkair devair menakà nàma-apsaràþ preùità niyama-vighna-kàriõã /

KSak_1.22:>31%ràjà -- asty etad anya-samàdhi-bhãrutvaü devànàm /

KSak_1.22:>32%anasåyà -- tato vasanta-udàra-samaye tasyà unmàdayitç råpaü prekùya -- (ity ardha-ukte lajjayà viramati)

KSak_1.22:>33%ràjà -- parastàj j¤àyata eva / sarvathà+apsaraþ-saübhavà+eùà /

KSak_1.22:>34%anasåyà -- atha kim /

_________________________

KSak_1.23:<1%ràjà -- upapadye /

*     mànuùãùu kathaü và syàd asya råpasya saübhavaþ /
*     na prabhà-taralaü jyotir udeti vasudhà-talàt  // KSak_1.23 //

KSak_1.23:>1%(÷akuntalà+adho-mukhã tiùñhati)

KSak_1.23:>2%ràjà -- (àtma-gatam) labdha-avakà÷o me mano-rathaþ / kiü tu sakhyà parihàsa-udàhçtàü vara-pràrthanàü ÷rutvà dhçta-dvaidhã-bhàva-kàtaraü me manaþ /

KSak_1.23:>3%pri -- (sasmitaü ÷akuntalàü vilokya nàyaka-abhimukhã bhåtvà)
KSak_1.23:>4%punar api vaktu-kàma iva+àryaþ /
KSak_1.23:>5%(÷akuntalàü sakhãm aïgulyà tarjayati)p.42

KSak_1.23:>6%ràjà -- samyag upalakùitaü bhavatyà / asti naþ sac-carita-÷ravaõa-lobhàd anyad api praùñavyam /

KSak_1.23:>7%pri -- alaü vicàrya / aniyantraõa-anuyogas tapasvi-jano nàma /

_________________________

KSak_1.24:<1%ràjà -- it sakhãü te j¤àtum icchàmi /

*     vaikhànasaü kim anayà vratam à-pradànàd
*     vyàpàra-rodhi madanasya niùevitavyam /
*     atyantam àtma-sadç÷a-ãkùaõa-vallabhàbhir
*     àho nivatsyati sama hariõa-aïganàbhi  // KSak_1.24 //

KSak_1.24:>1%pri -- àrya dharma-caraõe 'pi para-va÷o 'yaü janaþ / guroþ punar asyà anuråpa-vara-pradàne saükalpaþ /

_________________________

KSak_1.25:<1%ràjà -- (àtma-gatam) an duravàpà+iyaü khalu pràrthanà /

*     bhava hçdaya sàbhilàùaü saüprati saüdeha nirõayo jàtaþ /
*     à÷aïkase yad agniü tad idaü spar÷a-kùamaü ratnam  // KSak_1.25 //

KSak_1.25:>1%÷aku -- (saroùam iva) anasåye gamiùyàmy aham /

KSak_1.25:>2%ana -- kiü nimittam /

KSak_1.25:>3%÷aku -- imàm asaübaddha-pralàpãü priyaüvadàm àryàyai gautamyai nivedayiùyàmi /p.44

KSak_1.25:>4%ana -- sakhi na yuktam akçta-satkàram atithi-vi÷eùaü visçjya svachandato gamanam /
KSak_1.25:>5%(÷akuntalà na kiücid uktvà prasthità+eva)

_________________________

KSak_1.26:<1%ràjà -- (grahãtum icchan nigçhya+àtmànam / àtma-gatam) aho ceùñà+pratiråpikà kàmi-jana-mano-vçttiþ / ahaü hi

*     anuyàsyan muni-tanayàü sahasà vinayena vàrita-prasaraþ /
*     sthànàd anuccalann api gatvà+iva+punaþ pratinivçttaþ  // KSak_1.26 //

KSak_1.26:>1%pri -- (÷akuntalàü nirudhya) halà na te yuktaü gantum /

KSak_1.26:>2%÷aku -- (sabhrå-bhaïgam) kiü nimittam /

KSak_1.26:>3%pri -- vçkùa-secane dve dàrayasi me / ehi tàvat / àtmànaü mocayitvà tato gamiùyasi (iti balàd enàü nivartayati)

_________________________

KSak_1.27:<1%ràjà -- bhadre vçkùa-secanàd eva pari÷ràntàm atra-bhavatãü lakùaye / tathà hy asyàþ (p.46)

*     srasta-aüsàv atimàtra-lohita-talau bàhå ghaña-utkùepaõàd adya api stana-vepathuü janayati ÷vàsaþ pramàõa-adhikaþ /
*     baddhaü karõa-÷irãùa-rodhi vadane dharma-ambhasàü jàlakaü bandhe sraüsini ca+eka-hasta-yamitàþ paryàkulà mårdhajàþ  // KSak_1.27 //

KSak_1.27:>1%tad aham enàm ançõàü karomi (iti aïgulãyaü dàtum icchati)
KSak_1.27:>2%(ubhe nàma-mudrà-akùaràõy anuvàcya parasparam avalokayataþ)

KSak_1.27:>3%ràjà -- alam asmàn anyathà saübhàvya / ràj¤aþ parigraho 'yam iti ràja-puruùaü màm avagacchatha /

KSak_1.27:>4%pri -- tena hi na+arhaty aïgulãyakam aïgulã-viyogam / àryasya vacanena+ançõà+idànãm eùà / (kiücid vihasya) halà ÷akuntale mocità+asy anukampinà+àryeõa / athavà mahà-ràjena / gaccha+idànãm /

KSak_1.27:>5%÷aku -- (àtma-gatam) yady àtmanaþ prabhaviùyàmi /
KSak_1.27:>6%(prakà÷am) kà tvaü visraùñavyasya roddhavyasya và /p.48

_________________________

KSak_1.28:<1%ràjà -- (÷akuntalàü vilokya / àtma-gatam) kiü nu khalu yathà vayam asyàm evam iyam apy asmàn prati syàt / athavà labdha+avakà÷à me pràrthanà / kutaþ /

*     vàcaü na mi÷rayati yady api mad-vacobhiþ
*     karõaü dadàty abhimukhaü mayi bhàùamàõe /
*     kàmaü na tiùñhati mada-ànana-saümukhãnàm
*     bhåyiùñham anya-viùayà na tu dçùñir asyàþ  // KSak_1.28 //

KSak_1.28:>1%(nepathye)

_________________________

KSak_1.29:<1%bho bhos tapasvinaþ saünihitàs tapo-vana-sattva-rakùàyai bhavata / pratyàsannaþ kila mçga yà vihàrã pàrthivo duùyantaþ /

*     turaga-khura-hatas tathà hi reõur viñapa-viùakta-jala-àrdra-valkaleùu /
*     patati pariõata-aruõa-prakà÷aþ ÷alabha-samåha iva+à÷rama-drumeùu  // KSak_1.29 //

api ca /

_________________________

*     tãvra-àghàta-pratihata-taru-skandha-lagna-eka-dantaþ
*     pàda-àkçùña-vratati-valayà-saïga-saüjàta-pà÷aþ /
*     mårto vighnas tapasa iva no bhinna-sàraïga-yåtho
*     dharma-araõyaü pravi÷ati gajaþ syandana-àloka-bhãtaþ  // KSak_1.30 //

KSak_1.30:>1%(sarvàþ karõaü dattvà kiücid iva saübhràntàþ)

KSak_1.30:>2%ràjà -- (àtma-gatam) aho dhik paurà asmad-anveùiõas tapo-vanam uparundhanti / bhavatu / pratigamiùyàmas tàvat /p.50

KSak_1.30:>3%sakhyau -- àrya anena+àraõyaka-vçtta-antena paryàkulàþ smaþ / anujànãhi na uñaja-gamanàya /

KSak_1.30:>4%ràjà -- (sasaübhramam) gacchantu bhavatyaþ / vayam apy à÷rama-pãóà yathà na bhavati tathà prayatiùyàmahe /
KSak_1.30:>5%(sarve uttiùñhanti)

KSak_1.30:>6%sakhyau -- àrya asaübhàvita-atithi-satkàraü bhåyo 'pi prekùaõa-nimittaü lajjàmahe àryaü vij¤àpayitum /

KSak_1.30:>7%ràjà -- mà mà+evam / dar÷anena+eva bhavatãnàü puraskçto 'smi /
KSak_1.30:>8%÷aku-- anasåye abhinava-ku÷a-såcyà parãkùataü caraõaü kurabaka-÷àkhà-parilagnaü ca valkalam / tàvat paripàlayata màü yàvad etan mocayàmi /
KSak_1.30:>9%(÷akuntalà ràjànam avalokayantã savyàjaü vilambya saha sakhãbhyàü niùkràntà)p.52

_________________________

KSak_1.31:<1%ràjà -- manda-autsukyo 'smi nagara-gamanaü prati / yàvad anuyàtrikàn sametya na+atidåre tapo-vanasya nive÷ayeyam / na khalu ÷aknomi ÷akuntalà-vyàpàràd àtmànaü nivartayitum / mama hi

*     gacchati puraþ ÷arãraü dhàvati pa÷càd asaüstutaü cetaþ /
*     cãna-aü÷ukam iva ketoþ prativàtaü nãyamànasya  // KSak_1.31 //

KSak_1.31:>1%(iti niùkràntàþ sarve)
(prathamo 'ïkaþ)



**************************************************************************



dvitãyo 'ïkaþ

KSak_2.1:<1%(tataha pravi÷ati viùaõõo vidåùakaþ)

KSak_2.1:<2%vidåùaka -- (niþ÷vasya) bho disñam / etasya mçgayà-÷ãlasya ràj¤o vayasya-bhàvena nirviõõo 'smi / ayaü mçgo 'yaü vahàro 'yaü ÷àrdåla iti madhya-ahne 'pi grãùma-virala-pàdapa-chàyàsu vana-ràjiùv àhiõóayate añatãto 'ñavã / patra-saükara-kaùàyàõi kaduùõàni giri-nadã-jalàni pãyante / aniyata-velaü ÷ålya-màüsa-bhåyiùñha àhàro bhujyate / turaga-anudhàvana-kaõóita-saüdhe ràtràv api nikàmaü ÷ayitavyaü na+asti / tato mahaty eva pratyåùe dàsyàþ putraiþ ÷akuni-lubdhakair vana-grahaõa-kolàhalena pratibodhito 'smi / iyatà+idànãm api pãóà na kiùkràmati / tato gaõóasya+upari piõóakaþ saüvçttaþ / hyaþ kila+asmàsv avahãneùu tatra bhavato mçga-anusàreõa+à÷rama-padaü praviùñasya tàpasa-kanyakà ÷akuntalà mama+adhanyatayà dar÷ità / sàüprataü nagara-gamanàya manaþ katham api na karoti / adya api tasya tàm eva cintayato 'kùõoþ prabhàtam àsãt / kà gatiþ / yàvat taü kçta-àcàra-parikramaü pa÷yàmi / (iti parikramya+avalokya ca)p.54 eùa bàõa-àsana-hastàbhir yavanãbhir vana-puùpa-màlà-dhàriõãbhiþ parivçta ita eva+àgachati priya-vayasyaþ / bhavatu / aïga-bhaïga-vikala iva bhåtvà sthàsyàmi / yady evam api nàma vi÷ramaü labheya / (iti daõóa-kàùñham avalambya sthitaþ)
KSak_2.1:<3%(tataþ pravi÷ati yathà-nirdiùña-parivàro ràjà)

_________________________

KSak_2.1:<1%ràjà --

*     kàmaü priyà na sulabhà manas tu tad-bhàva-dar÷ana-à÷vàsi /
*     akçta-arthe 'pi manasije ratim ubhaya-pràrthanà kurute  // KSak_2.1 //

_________________________

KSak_2.2:<1%(smitaü kçtvà) evam àtma-abhipràya-saübhàvita-iùña-jana-citta-vçttiþ pràrthità vióambyate /p.56

*     snigdhaü vãkùitam anyato 'pi nayane yat prerayantyà tayà
*     yàtaü yac ca nitambayor gurutayà mandaü vilàsàd iva /
*     mà gà ity uparuddhayà yad api sà sàsåyam uktà sakhã
*     sarvaü tat kila mat-paràyaõam aho kàmã svatàü pa÷yati  // KSak_2.2 //

KSak_2.2:>1%vidåùaka -- (tathà-sthita eva) bho vayasya na me hasta-pàdaü prasarati tad vàn màtreõa jàpayiùyàmi / jayatu jayatu bhavàn /

KSak_2.2:>2%ràjà -- kuto 'yaü gàtra-upaghàtaþ /

KSak_2.2:>3%vidu -- kutaþ kila svayam akùy-àkulã-kçtya-a÷ru-kàraõaü pçcchasi /

KSak_2.2:>4%rà -- na khalv avagacchàmi /

KSak_2.2:>5%vidu -- bho vayasya yad vetasaþ kubja-lãlàü vióambayati tat kim àtmanaþ prabhàveõa nanu nadã-vegasya /

KSak_2.2:>6%rà -- nadã-vegas tatra kàraõam /

KSak_2.2:>7%vidu -- mama api bhavàn /

KSak_2.2:>8%rà -- katham iva /

KSak_2.2:>9%vidu -- evaü ràja-kàryàõy ujjhitvà+etàdç÷a àkula-prade÷e vana-cara-vçttinà tvayà bhavitavyam / yat satyaü pratyahaü ÷và-pada-samutsàraõaiþ saükùobhita-saüdhi-bandhànàü mama gàtràõàm anã÷o 'smi saüvçttaþ / tat prasãda me / ekà+aham api tàvad vi÷ramyatàm /p.58

_________________________

KSak_2.3:<1%ràjà -- (svagatam) ayaü ca+evam àha / mama api kà÷yapa-sutàm anusmçtya mçgayà-viklavaü cetaþ / kutaþ

*     na namayitum adhijyam asmi ÷akto dhanur idam àhita-sàyakaü mçgeùu /
*     saha-vasatim upetya yaiþ priyàyàþ kçta iva mugdha-viloka-upade÷aþ  // KSak_2.3 //

KSak_2.3:>1%vidu -- (ràj¤o mukhaü vilokya) atra-bhavàn kim api hçdaye kçtvà mantrayate / araõye mayà ruditam àsãt /p.60

KSak_2.3:>2%rà -- (sasmitam) kim anyat / anatikramaõãyaü me suhçd-vàkyam iti sthito 'smi /

KSak_2.3:>3%vidu -- ciraü jãva / (iti gantum ichati)

KSak_2.3:>4%rà -- vayasya tiùñha / sàva÷eùaü me vacaþ /

KSak_2.3:>5%vidu -- àj¤àpayatu bhavàn /

KSak_2.3:>6%rà -- vi÷ràntena bhavatà mama apy ekasminn anàyàse karmaõi sahàyena bhavitavyam /

KSak_2.3:>7%vidu -- kiü modaka-khàdikàyàm / tena hy ayaü sugçhãtaþ kùaõaþ /

KSak_2.3:>8%rà -- yatra vakùyàmi / kaþ ko 'tra bhoþ /
KSak_2.3:>9%(pravi÷ya)

KSak_2.3:>10%dauvàrika -- (praõamya) àj¤àpayatu bharttà /

KSak_2.3:>11%rà -- raivataka senà-patis tàvad àhåyatàm /

KSak_2.3:>12%dau -- tathà / (iti niùkramya senà-patinà saha punaþ pravi÷ya) eùa àj¤à-vacana-utkaõñho bhartà+ito-datta-dçùñir eva tiùñhati / upasarpatv àryaþ /

_________________________

KSak_2.4:<1%seenà -- (ràjànam avalokya) dçùña-doùà api svàmini mçgayà kevalaü guõa eva saüvçttà / tathà hi devaþ (p.62)

*     anavarata-dhanur jyà-àsphàlana-kråra-pårva ravi-kiraõa-sahiùõu sveda-le÷air abhinam /
*     apacitam api gàtraü vyàyatatvàd alakùyaü giri-cara iva nàgaþ pràõa-sàraü bibharti  // KSak_2.4 //

KSak_2.4:>1%(upetya) jayatu jayatu svàmã / gçhãta-÷và-padam araõyam / kim anyatra-avasthãyate /

KSak_2.4:>2%ràjà -- manda-utsàhaþ kçto 'smi mçgayà-apavàdinà màdhavyena /

KSak_2.4:>3%senàpati -- (janàntikam) sakhe sthira-pratibandho bhava / ahaü tàvat svàmina÷ citta-vçttim anuvartiùye / (prakà÷am) pralapatv eùa vaidheyaþ / nanu prabhur eva nidar÷anam /
_________________________

*     meda÷-cheda-kç÷a-udaraü laghu bhavaty utthàna-yogyaü vapuþ
*     sattvànàm api lakùyate vikçtimac cittaü bhaya-krodhayoþ /
*     utkarùaþ sa ca dhanvinàü yad iùavaþ sidhyanti lakùye cale
*     mithyà eva vyasanaü vadanti mçgayàm ãdçg vinodaþ kutaþ  // KSak_2.5 //

KSak_2.5:>1%vidu -- apehi re utsàha-hetuka / atra-bhavàn prakçtim àpannaþ / tvaü tàvad añavãto 'ñavãm àhiõóamàno nara-nàsikà-lolupasya jãrõa-çkùasya kasya api mukhe patiùyasi /p.64

_________________________

KSak_2.6:<1%rà -- bhadra senà-pate à÷rama-saünikçùñe sthitàþ smaþ / atas te vaco na+abhinandàmi / adya tàvat /

*     gàhantàü mahiùà nipàna-salilaü ÷çïgair muhus tàóitam
*     chàyà-baddha-kadambakaü mçga-kulaü romantham abhyasyatu /
*     vi÷rabdhaü kriyatàü vahàra-tatibhir mustà-kùatiþ palvale
*     vi÷ràmaü labhatàm idaü ca ÷ithitala-jyà-bandham asmad-dhanuþ  // KSak_2.6 //

KSak_2.6:>1%senàpati -- yat prabhaviùõave rocate /

_________________________

KSak_2.7:<1%rà -- tena hi nivartaya pårva-gatàn vana-gràhiõaþ / yathà na me sainikàs tapo-vanam uparundhanti tathà niùeddhavyàþ / pa÷ya /

*     ÷ama-pradhàneùu tapo-dhaneùu gåóhaü hi dàta-àtmakam asti tejaþ /
*     spar÷a-anukålà+iva sårya-kàntàs tad-anya-tejo 'bhibhavàd vamanti  // KSak_2.7 //

KSak_2.7:>1%senà -- yad àj¤àpayati svàmã /

KSak_2.7:>2%vidu -- vidhvaüsatàü te utsàha-vçtta-antaþ /
KSak_2.7:>3%(niùkràntaþ senà-patiþ)p.66

KSak_2.7:>4%ràjà -- (parijanaü vilokya) apanayantu bhavatyo mçgayà-ve÷am / raivataka tvam api svaü niyogam a÷ånyaü kuru /

KSak_2.7:>5%parijana -- yad deva àj¤àpayati / (iti niùkràntaþ)

KSak_2.7:>6%vidu -- kçtaü bhavatà nirmakùikam / sàüpratam etasmin pàdapa-chàyà-viracita-vitàna-sanàthe ÷ilà-tale niùãdatu bhavàn yàvad aham api sukha-àsãno bhavàmi /

KSak_2.7:>7%ràjà -- gaccha+agrataþ /

KSak_2.7:>8%vidu -- etu bhavàn /
KSak_2.7:>9%(ity ubhau parikramya+upaviùñau )

KSak_2.7:>10%rà -- màdhavya anavàpta-cakùuþ phalo 'si / yena tvayà dar÷anãyaü na dçùñam /

KSak_2.7:>11%vidu -- nanu bhavàn agrato me vartate /

KSak_2.7:>12%rà -- sarvaþ kàntam àtmãyaü pa÷yati / ahaü tu tàm à÷rama-lalàma-bhåtàü ÷akuntalàm adhikçtya bravãmi /p.68

KSak_2.7:>13%vidu -- (svagatam) bhavatu / asya+avasaraü na dàsye /
KSak_2.7:>14%(prakà÷am) bho vayasya te tàpasa-kanyakà+abhyarthanãyà dç÷yate /

_________________________

KSak_2.8:<1%rà -- sakhe na parihàrye vastuni pauravàõàü manaþ pravartate /

*     sura-yuvati-saübhavaü kila muner apatyaü tad ujjhita-adhigatam /
*     arkasya+upari ÷ithilaü cyutam iva nava-màlikà-kusumam  // KSak_2.8 //

KSak_2.8:>1%vidu -- )vihasya) yathà kasya api piõóa-kharjårair udvejitasya tiõóyàm (tintiõyàm) abhilàùo bhavet tathà strã-ratna-paribhogiõaþ bhavata iyam abhyarthanà /

KSak_2.8:>2%rà -- na tàvad enàü pa÷yàmi yena+evam avàdãþ /p.70

KSak_2.8:>3%vidu -- tat khalu ramaõãyaü yad bhavato 'pi vismayam utpàdayati /

_________________________

KSak_2.9:<1%rà -- vayasya kiü bahunà /

*     citre nive÷ye parikalpita-sattva-yogà
*     råpa-uccayena manasà vidhinà kçtà nu /
*     strã-ratna-sçùñir aparà pratibhàti sà me
*     dhàtur vibhutvam anucintya vapu÷ ca tasyàþ  // KSak_2.9 //

KSak_2.9:>1%vidu -- yady evaü pratyàde÷a idànãü råpavatãnàm /

_________________________

KSak_2.10:<1%rà -- idaü ca me manasi vartate /

*     anàghràtaü puùpaü kisalayam alånaü kara-ruhair anàviddhaü ratnaü madhu navam anàsvàdita-rasam /
*     akhaõóaü puùyànàü phalam iva ca tad-råpam anaghaü na jàne bhoktàraü kam iha samupasthàsyati vidhiþ  // KSak_2.10 //

KSak_2.10:>1%vidu -- tena hi laghu paritràyatàm enàü bhavàn / mà kasya api tapasvina iïgudã-taira-cikkaõa-÷ãrùasya haste patiùyati /p.72

KSak_2.10:>2%rà -- paravatã khalu tatra-bhavatã / na ca saünihito 'tra guru-janaþ /

KSak_2.10:>3%vidu -- atha bhavantam antareõa kãdç÷as tasyà dçùñi-ràgaþ /

_________________________

KSak_2.11:<1%ràjà -- nisargàd eva+apragalbhas tapasvi-kanyà-janaþ / tathà+api tu

*     abhimukhe mayi saühçtam ãkùitaü hasitam anya-nimita-kçta-udayam /
*     vinaya-vàrita-vçttir atas tayà na vivçto madano na ca saüvçtaþ  // KSak_2.11 //

KSak_2.11:>1%vidu -- na khalu dçùña-màtrasya tava+aïkaü samàrohati /

_________________________

KSak_2.12:<1%ràjà -- mithaþ prasthàne punaþ ÷àlãnatayà api kàmam àviùkçto bhàvas tatra-bhavatyà / tathà hi /p.74

*     darbha-aïkureõa caraõaþ kùata ity akhàõóe tanvã sthità katicid eva padàni gatvà /
*     àsãd vivçtta-vadanà ca vimocayantã ÷àkhàsu valkalam asaktam api drumàõàm  // KSak_2.12 //

KSak_2.12:>1%vidu -- tena hi gçhãta-pàtheyo bhava / kçtaü tvayà+upavanaü tapo-vanam iti pa÷yàmi /

KSak_2.12:>2%rà -- sakhe tapasvibhiþ kai÷cit parij¤àto 'smi / cintaya tàvat kena+apade÷ena punar à÷rama-padaü gacchàmaþ /

KSak_2.12:>3%vidu -- ko 'paro 'pade÷o yuùmàkaü ràj¤àm / nãvàra-ùaùñha-bhàgam asmàkam upaharantv iti /

_________________________

KSak_2.13:<1%rà -- mårkha anyam eva bhàga-dheyam ete tapasvino nirvapanti yo ratna-rà÷ãn api vihàya+abhinandyate / pa÷ya /

*     yad uttiùñhati varõebhyo nçpàõàü kùayi tat phalam /
*     tapaþ-ùaó-bhàgam akùayyaü dadaty àraõyakà hi naþ  // KSak_2.13 //

KSak_2.13:>1%(nepathye)
KSak_2.13:>2%hanta siddha-arthau svaþ /

KSak_2.13:>3%rà -- (karõaü dattvà) aye dhãra-pra÷ànta-svarais tapasvibhir bhavitavyam /
KSak_2.13:>4%(pravi÷ya)p.76
KSak_2.13:>5%jayatu jayatu bhartà / etau dvau çùi-kumàrau pratãhàra-bhåmim upasthitau /

KSak_2.13:>6%ràjà -- tena hy avilambitaü prave÷aya tau /

KSak_2.13:>7%dauvàrika -- eùa prave÷ayàmi / (iti niùkramya rùi-kumàràbhyàü saha pravi÷ya)
KSak_2.13:>8%(ubhau ràjànaü vilokayataþ)

_________________________

KSak_2.14:<1%prathamaþ -- aho dãptimato 'pi vi÷vasanãyatayà+asya vapuùaþ / athavà upapannam etad asminn çùibhyo na+atibhinne ràjani / kutaþ

*     adhyàkràntà vasatir amunà apy à÷rame sarva-bhogye
*     rakùà-yogàd ayam api tapaþ pratyahaü saücinoti /
*     asya+api dyàü spç÷ati va÷ina÷ càraõa-dvandva-gãtaþ
*     puõyaþ-÷abdo munir iti muhuhþ kevalaü ràja-pårvaþ  // KSak_2.14 //

KSak_2.14:>1%dvitãyaþ -- gautama ayaü sa balabhit sakho duùyantaþ /

KSak_2.14:>2%prathama -- atha kim /

_________________________

KSak_2.15:<1%dvitãyahþ -- tena hi

*     na+etac citraü yad ayam udadhi-÷yàma-sãmàü dharitrãm ekaþ kçtsnàü nagara-parigha-pràü÷u-bàhur bhunakti /p.78
*     à÷aüsante samitiùu surà baddha-vairà hi daityair asya+adhijye dhanuùi vijayaü pauruhåte ca vajre  // KSak_2.15 //

KSak_2.15:>1%ubhau -- (upagamya) vijayasva ràjan /
KSak_2.15:>2%rà -- (àsanàd utthàya) abhivàdaye bhavantau /

KSak_2.15:>3%ubhau -- svasti bhavate / (iti phalàny upaharataþ)

KSak_2.15:>4%rà -- (sapraõàmaü parigçhya) àj¤àpayitum icchàmi /

KSak_2.15:>5%ubhau -- vidito bhavàn à÷rama-sadàm ihasthaþ / tena bhavantaü pràrthayante /

KSak_2.15:>6%rà -- kim àj¤àpayanti /

KSak_2.15:>7%ubhau -- tatra-bhavataþ kaõvasya maharùer asàünidhyàd rakùàüsi na+iùñi-vighnam utpàdayanti / tat katipaya-ràtraü sàrathi-dvitãyena bhavatà sanàthã-kriyatàm à÷rama iti /

KSak_2.15:>8%rà -- anugçhãto 'smi /

KSak_2.15:>9%vidu -- (apavàrya) eùà idànãm anukålà te 'bhyarthanà /

KSak_2.15:>10%rà -- (smitaü kçtvà) raivataka mad-vacanàd ucyatàü sàrathiþ / sabàõa-àsanaü ratham upasthàpaya iti /

KSak_2.15:>11%dau -- yad deva àj¤àpayati / (iti niùkràntaþ)

_________________________

KSak_2.16:<1%ubhau -- (saharùam)

*     anukàriõi pårveùàü yukta-råpam idaü tvayi /
*     àpanna-abhaya-satreùu dãkùitàþ khalu pauravàþ  // KSak_2.16 //p.80

KSak_2.16:>1%rà -- (sapraõàmam) gacchatàü puro bhavantau / aham apy anupadam àgata eva /

KSak_2.16:>2%ubhau -- vijayasva (iti niùkràntau)

KSak_2.16:>3%rà -- màdhavya apy asti ÷akuntalà-dar÷ane kutåhalam /

KSak_2.16:>4%vidu -- prathamaü saparivàham àsãt / idànãü ràkùasa-vçtta-antena bindur api na+ava÷eùitaþ /

KSak_2.16:>5%rà -- mà bhaiùãþ / nanu mat-samãpe vartiùyase /

KSak_2.16:>6%vidu -- eùa ràkùasàd rakùito 'smi /
KSak_2.16:>7%(pravi÷ya)

KSak_2.16:>8%dau -- sajjo ratho bhartur vijaya-prasthànam apekùate / eùa punar nagaràd devãnàü j¤apti-haraþ karabhaka àgataþ

KSak_2.16:>9%rà -- (sàdaram) im ambàbhiþ preùitaþ /

KSak_2.16:>10%dau -- atha kim /

KSak_2.16:>11%rà -- nanu prave÷yatàm /

KSak_2.16:>12%dau -- tathà / (iti niùkramya karabhakeõa saha pravi÷ya) eùa bhartà / upasarpa /

KSak_2.16:>13%karabhaka -- jayatu jayatu bhartà / devy àj¤àpayati / àgàmini caturtha-divase pravçtta-pàraõo me upavàso bhaviùyati / tatra dãrgha-àyuùà+ava÷yaü saübhàvanãyà+iti /

KSak_2.16:>14%rà -- itas tapasvi-kàryam / ito guru-jana-àj¤à / dvayam apy anatikramaõãyam / kim atra pratividheyam /p.82

KSak_2.16:>15%vidu -- tri÷aïkur iva+antarà tiùñha /

_________________________

KSak_2.17:<1%rà -- satyam àkulã-bhåto 'smi /

*     kçtyayor bhinna-de÷atvàd dvaidhã-bhavati me manaþ /
*     puraþ patihataü ÷aile srotaþ sroto-vaho yathà  // KSak_2.17 //

KSak_2.17:>1%(vicintya) sakhe tvam ambayà putra iti pratigçhãtaþ / ato bhavàn itaþ pratinivçtya tapasvi-kàrya-vyagra-mànasaü màm àvedya tatra-bhavatãnàü putra-kçtyam anuùñhàtum arhati /

KSak_2.17:>2%vidu -- na khalu màü rakùo-bhãrukaü gaõayasi /

KSak_2.17:>3%rà -- (sasmitam) katham etad bhavati saübhàvyate /

KSak_2.17:>4%vidu -- yathà ràja-anujena gantavyaü tathà gacchàmi /

KSak_2.17:>5%rà -- nanu tapo-vana-uparodhaþ pariharaõãya iti sarvàn ànuyàtrikàüs tvayà+eva saha prasthàpayàmi /

KSak_2.17:>6%vidu -- (sagarvam) tena hi yuva-ràjo 'smi+idànãü saüvçttaþ /

KSak_2.17:>7%rà -- (svagatam) capalo 'yaü bañuþ / kadàcid asmat-pràrthanàm antaþ-purebhyaþ kathayet / bhavatu / enam evaü vakùye / (vidåùakaü haste gçhãtvà / prakà÷am) vayasya çùi-gauravàd à÷ramaü gacchàmi / na khalu satyam eva tàpasa-kanyakàyàü mama+abhilàùaþ / pa÷ya /
_________________________

*     kva vayaü kva parokùa-manmatho mçga-÷àvaiþ samam edhito janaþ /
*     parihàsa-vijalpitaü sakhe parama-arthena na gçhyatàü vacaþ  // KSak_2.18 //

KSak_2.18:>1%vidu -- atha kim /
KSak_2.18:>2%(iti niùkràntàþ sarve)

iti dvitãyo 'ïkaþ /


**************************************************************************



tçtãyo 'ïkaþ

KSak_3.1:<1%(tataþ pravi÷ati ku÷àn àdàya yajamàna-÷iùyaþ)

_________________________

KSak_3.1:<1%÷iùya -- aho mahànubhàvaþ pàrthivo duùyantaþ / yat praviùña-màtra eva+à÷ramaü tatra-bhavati nirupadravàõi naþ karmàõi saüvçttàni /

*     kà kathà bàõa-saüdhàne jyà-÷abdena+eva dårataþ /
*     huükàreõa+iva dhanuùaþ sa hi vighnàn apohati  // KSak_3.1 //

KSak_3.1:>1%yàvad imàn vedi-saüstaraõa-arthaü darbhàn çtvigbhya upaharàmi / (parikramya+avalokya ca / àkà÷e) priyaüvade kasya idam u÷ãra-anulepanaü mçõàlavanti ca nalinã-patràõi nãyante / (÷rutim abhinãya) kiü bravãùi / àtapa-laïghanàd balavad asvasthà ÷akuntalà tasyàþ ÷arãra-nirvàpaõàya+iti /
KSak_3.1:>2%tarhi yatnàd upacaryatàm / sà khalu bhagavataþ kaõvasya kula-pater ucchvasitam / aham api tàvad vaitànikaü ÷ànty udakam asyai gautamã-haste visarjayiùyàmi /
KSak_3.1:>3%(iti niùkràntaþ)
KSak_3.1:>4%viùkambhakaþ /
KSak_3.1:>5%(tataþ pravi÷ati kàmayamàna-avastho ràjà)

KSak_3.1:>6%ràjà -- (sacintaü niþ÷vasya) p.84
_________________________

*     jàne tapaso vãryaü sà bàlà paravatã+iti me viditam /
*     alam asmi tato hçdayaü tathà+api na+idaü nivartayitum  // KSak_3.2 //

KSak_3.2:>1%(madana-bàdhàü niråpya) bhagavan kusuma-àyudha tvayà candramasà ca vi÷vasanãyàbhyàm atisaüdhãyate kàmi-jana-sàrthaþ / kutaþ /
_________________________

*     tava kusuma-÷aratvaü ÷ãta-ra÷mitvam indor
*     dvayam idam ayathà-arthaü dç÷yate mad-vidheùu /
*     visçjati hima-garbhair agnim indur mayåkhais
*     tvam api kusuma-bàõàn vajra-sàrã-karoùi  // KSak_3.3 //

KSak_3.3:>1%athavà /

*     adya api nånaü hara-kopa-vahninas tvayi jvalaty aurva iva+ambu-rà÷au /
*     tvam anyathà manmatha mad-vidhànàü bhasma-ava÷eùaþ katham ittham uùõaþ  // KSak_3.3a // p.88

_________________________

*     ani÷am api makara-ketur manaor rujam àvahann abhimato me /
*     yadi madira-àyata-nayanàü tàm adhikçtya praharati+iti  // KSak_3.4 //

KSak_3.4:>1%(sakhedaü parikramya) kva nu khalu saüsthite karmaõi sadasyair anuj¤àtaþ khinnam àtmànaü vinodayàmi /
KSak_3.4:>2%(niþ÷vasya) kiü nu khalu me priyà-dar÷anàd çte ÷araõam anyat /
KSak_3.4:>3%yàvad enàm anviùyàmi / (såryam avalokya) imàm ugra-àtapa-velàü pràyeõa latà-valayavatsu màlinã-tãreùu sasakhã-janà ÷akuntalà gamayati /
KSak_3.4:>4%tatra+eva tàvad gacchàmi / (parikramya saüspar÷aü råpayitvà) aho pravàta-subhago 'yam udde÷aþ /
_________________________

*     ÷akyam aravinda-surabhiþ kaõa-vàhã màlinã-taraïgàõàm /
*     aïgair anaïga-taptair aviralam àliïgituü pavanaþ  // KSak_3.5 //

KSak_3.5:>5%(parikramya+avalokya ca) asmin vetasa-parikùipte latà-maõóape saünihitayà ÷akuntalayà bhavitavyam / tathà hi /
_________________________

*     abnyunnatà purastàd avagàóhà jaghana-gauravàt pa÷càt /
*     dvàre 'sya pàõóu-sikate pada-païktir dç÷yate 'bhinavà  // KSak_3.6 //

KSak_3.6:>1%yàvad viñapa-antareõa+avalokayàmi / (parikramya tathà kçtvà / saharùam) aye labdhaü netra-nirvàõam /
KSak_3.6:>2%eùà me manoratha-priyatamà sakusuma-àstaraõaü ÷ilà-paññam adhi÷ayànà sakhãbhyàm anvàsyate / bhavatu /÷roùyàmy àsàü vi÷rambha-kathitàni / (iti vilokayan sthitaþ)
KSak_3.6:>3%(tataþ pravi÷ati yathà-ukta-vyàpàrà saha sakhãbhyàü ÷akuntalà) p.90

KSak_3.6:>4%sakhyau -- (upavãjya / sasneham) halà ÷akuntare api sukhayati nalinã-patra-vàtaþ /

KSak_3.6:>5%÷aku -- kiü vãjayato màü sakhyau /
KSak_3.6:>6%(sakhyau viùàdaü nàñayitvà parasparam avalokayataþ)

_________________________

KSak_3.7:<1%ràjà -- balavad-asvastha-÷arãrà ÷akuntalà dç÷yate /
KSak_3.7:<2%(savitarkam) tat kim ayam àtapa-doùaþ syàd uta yathà me manasi vartate / (sa-abhilàùaü nirvarõya) atha và kçtaü saüdehena /

*     stana-nyasta-u÷ãraü pra÷ithila-mçõàla-eka-valayam
*     priyàyàþ sàbàdhaü kim api kamanãyaü vapur idam /
*     samas tàpaþ kàmaü manasija-nidàgha-prasarayor
*     na tu grãùmasya+evaü subhagam aparàdhaü yuvatiùu  // KSak_3.7 // p.92

KSak_3.7:>7%priyaüvadà -- (jana-antikam) anasåye tasya ràjarùeþ prathama-dar÷ana-àrabhya paryutsukà+iva ÷akuntalà / kiü nu khalv asyàs tan-nimitto 'yam àtaïko bhavet /

KSak_3.7:>8%ana -- sakhi mama api+ãdç÷y à÷aïkà hçdayasya / bhavatu / pravakùyàmi tàvad enàm (prakà÷am) / sakhi praùñavyà+asi kim api / balavàn khalu te saütàpaþ /

KSak_3.7:>9%÷aku -- (pårva-ardhena ÷ayanàd utthàya) halà kiü vaktu-kàmà+asi /

KSak_3.7:>10%ana -- halà ÷akuntale anabhyantare khalv àvàü madana-gatasya vçtta-antasya / kiü tu yàdç÷ã+itihàsa-bandheùu kàmayamànànàm avasthà ÷råyate tàdç÷ãü tava pa÷yàmi /
KSak_3.7:>11%kathaya kiü nimittaü saütàpaþ / vikàraü khalu parama-arthato 'j¤àtvà+anàrambha-pratãkàrasya /

KSak_3.7:>12%ràjà -- anasåyàm apy anugato madãyas tarkaþ / na hi svàmi-pràyeõa me dar÷anam /

KSak_3.7:>13%÷aku -- (àtma-gatam) balavàn khalu me 'bhinive÷aþ / idànãm api sahasà+etayor na ÷aknomi nivedayitum /p.94

KSak_3.7:>14%priyaüvadà -- sakhi ÷akuntale suùñhu eùà bhaõati / kim àtmana àtaïkam upekùase / anudivasaü khalu parihãyase 'ïgaiþ / kevalaü làvaõyamayã chàyà tvàü na mu¤cati /

_________________________

KSak_3.8:<1%ràjà -- avitatham àha priyaüvadà / tathà hi

*     kùàma-kùàma-kapolam ànanam uraþ kàñhinyam ukta-stanam
*     madhyaþ klàntataraþ prakàma-vinatàv aüsau chaviþ pàõóurà /
*     ÷ocyà ca priya-dar÷anà ca madana-kliùñà+iyam àlakùyate
*     patràõàm iva ÷oùaõena marutà spçùñà latà màdhavã  // KSak_3.8 //

KSak_3.8:>1%÷aku -- sakhi kasya và+anyasya kathayiùyàmi / kiütv àyàsayitrã+idànãü vàü bhaviùyàmi /

KSak_3.8:>2%ubhe -- ata eva khalu nirbandha / snigdha-jana-saüvibhaktaü hi duþkhaü sahya-vedanaü bhavati / p.96

_________________________

KSak_3.9:<1%ràjà -- 

*     pçùñà janena sama-duþkha-sukhena bàlà
*     na+iyaü na vakùyati mano-gatam àdhi-hetum /
*     dçùño vivçtya bahu÷o 'py anayà satçùõam
*     atra-antare ÷ravaõa-kàtaratàü gato 'smi  // KSak_3.9 //

KSak_3.9:>3%÷aku -- sakhi yataþ-prabhçti mama dar÷ana-patham àgataþ sa tapo-vana-rakùità ràjarùiþ (ity artha-ukte lajàü nàñayati)

KSak_3.9:>4%ubhe -- kathayatu priya-sakhã /

KSak_3.9:>5%÷aku -- tata àrabhya tadgatena+abhilàùeõa etad avasthà+asmi saüvçttà /

_________________________

KSak_3.10:<1%ràjà -- (saharùam) ÷rutaü ÷rotavyam /

*     smara eva tàpa-hetur nirvàpayità sa eva me jàtaþ /
*     divasa iva+abhra-÷yàmas tapa-atyaye jãva-lokasya  // KSak_3.10 //p.98

KSak_3.10:>1%÷aku -- tad yadi vàm anumataü tathà vartethàü yathà tasya ràjarùer anukampanãyà bhavàmi / anyathà+ava÷yaü si¤cata me tila-udakam /

KSak_3.10:>2%ràjà -- saü÷aya-chedi vacanam /

KSak_3.10:>3%priyaüvadà -- (jana-antikam) anasåye dåra-gata-manmathà+akùamà+iyaü kàla-haraõasya /
KSak_3.10:>4%yasmin baddha-bhàvà+eùà sa lalàma-bhåtaþ pauravàõàm / tad yuktam asyà abhilàùo 'bhinanditum /

KSak_3.10:>5%ana -- tathà yathà bhaõasi /

KSak_3.10:>6%pri -- (prakà÷am) sakhi diùñyà+anuråpas te 'bhinive÷aþ / sàgaram ujjhitvà kutra và mahà-nady avatarati / ka idànãü sahakàram antareõa+atimukta-latàü pallavitàü sahate /

KSak_3.10:>7%ràjà -- kim atra citraü yadi vi÷àkhe ÷a÷a-aïka-lekhàm anuvartete /

KSak_3.10:>8%ana -- kaþ punar upàyo bhaved yena+avilambitaü nibhçtaü ca sakhyà manorathaü saüpàdayàvaþ /

KSak_3.10:>9%pri -- nibhçtam iti cintanãyaü bhavet / ÷ãghram iti sukaram /

KSak_3.10:>10%ana -- katham iva /p.100/

KSak_3.10:>11%pri -- nanu sa ràjarùir asyàü snigdha-dçùñyà såcita-abhilàùa etàn divasàn prajàgara-kç÷o lakùyate /

_________________________

KSak_3.11:<1%ràjà -- satyam itthaü bhåta eva+asmi / tathà hi

*     idam a÷i÷irair antas-tàpàd vivarõam aõã-kçtam
*     ni÷i ni÷i bhuja-nyasta-apàïga-prasàribhir a÷rubhiþ /
*     alabhilulita-jyà-ghàta-aïkaü muhur maõi-bandhanàt
*     kanaka-valayaü srastaü srastaü mayà pratisàryate  // KSak_3.11 //

KSak_3.11:>12%pri -- (vicintya) halà madana-lekho 'sya kriyatàü taü sumano-gopitaü kçtvà deva-prasàdasya+apade÷ena tasya hastaü pràpayiùyàmi /

KSak_3.11:>13%ana -- rocate me sukumàraþ prayogaþ kiü và ÷akuntalà bhaõati /

KSak_3.11:>14%÷aku -- kiü niyogo vàü vikalpyate /

KSak_3.11:>15%pri -- tena hy àtmana upanyàsa-pårvaü cintaya tàvat kim api lalita-pada-bandhanam /

KSak_3.11:>16%÷aku -- halà cintayàmy aham / avadhãraõà-bhãrukaü punar vepate me hçdayam / p.102

_________________________

KSak_3.12:<1%ràjà -- (saharùam)

*     ayaü sa te tiùñhati saügama-utsuko
*     vi÷aïkase bhãru yato 'vadhãraõàm /
*     labheta và pràrthayità na và ÷riyam
*     ÷riyà duràpaþ katham ãpsito bhavet  // KSak_3.12 //

KSak_3.12:>1%sakhyau -- ayi àtma-guõa-avamànini ka idànãü ÷arãra-nirvàpayitrã ÷àradãü jyotsnàü paña-antena vàrayati /

KSak_3.12:>2%÷aku -- (sasmitam) niyojità+idànãm asmi / (ity upaviùñàü cintayati)

_________________________

KSak_3.13:<1%ràjà -- sthàne khalu vismçta+nimeùeõa cakùuùà priyàm avalokayàmi / yataþ --

*     unnamita-eka-bhrå-latam ànanam asyàþ padàni racayantyàþ /
*     kaõñakitena prathayati may anuràgaü kapolena  // KSak_3.13 //

KSak_3.13:>3%÷aku -- halà cintitaü mayà gãta-vastu / asaünihitàni punar lekhana-sàdhanàni /

KSak_3.13:>4%pri -- etasmi¤ ÷uka-udara-sukumàre nalinã-patre nakhair nikùipta-varõaü kuru /p.104

KSak_3.13:>5%÷aku -- (yathà-uktaü råpayitvà) halà ÷çõutam idànãü saügata-arthaü na và+iti /

KSak_3.13:>6%ubhe -- avahite svaþ /

_________________________

KSak_3.14:<1%÷aku -- (vàcayati)

*     tava na jàne hçdayaü mama punaþ kàmo divà api ràtràv api /
*     nirghçõa tapati balãyas tvayi vçtta-manorathàyà aïgàni  // KSak_3.14 //

_________________________

KSak_3.15:<1%ràjà -- (sahasà+upasçtya)

*     tapati tanu-gàtri madanas tvàm ani÷aü màü punar dahaty eva /
*     glapayati yathà ÷a÷a-aïkaü na tathà hi kumudvatãü divasaþ  // KSak_3.15 //

KSak_3.15:>1%sakhyau -- (vilokya saharùam utthàya) svàgatam avilambino manorathasya /
KSak_3.15:>2%(÷akuntalà+abhyutthàtum icchati)

_________________________

KSak_3.16:<1%ràjà -- alam alam àyàsena / p.106

*     saüdaùña-sukuma-÷ayanàny à÷ukta-anta-bisa-bhaïga-surabhãõi /
*     guru-paritàpàni na te gàtràõy upacàram arhanti  // KSak_3.16 //

KSak_3.16:>1%ana --- itaþ ÷ilà-tala-eka-de÷am alaükarotu vayasyaþ /
KSak_3.16:>2%(ràjà+upavi÷ati / ÷akuntalà salajjà tiùñhati)

KSak_3.16:>3%pri -- dvayor api yuvayor anyonya-anuràgaþ pratyakùaþ / sakhã-snehaþ punar màü punar ukta-vàdinãü karoti /

KSak_3.16:>4%ràjà -- bhadre na+etat parhàryam / vivakùitaü hy anuktam anutàpaü janayati /

KSak_3.16:>5%pri -- àpannasya viùaya-nivàsino janasya+àrti-hareõa ràj¤à bhavitavyam ity eùa vo dharmaþ /

KSak_3.16:>6%ràjà -- na+asmàt param /

KSak_3.16:>7%pri -- tena hi+iyam àvayoþ priya-sakhã tvàm uddi÷ya idam avasthà-antaraü bhagavatà madanena+àropità / tad arhasy abhyupapattyà jãvitam asyà avalambitum /

KSak_3.16:>8%ràjà -- bhadre sàdhàraõo 'yaü praõayaþ / sarvathà+anugçhãto 'smi /

KSak_3.16:>9%÷akuntalà -- (priyaüvadàm avalokya) halà kim antaþ-pura-viraha-paryutsukasya ràjarùer uparodhena /

_________________________

KSak_3.17:<1%ràjà -- sundari (p.108)

*     idam ananya-paràyaõam anyathà hçdaya-saünihite hçdayaü mama /
*     yadi samarthayase madira-ãkùaõe madana-bàõa-hato 'smi hataþ punaþ  // KSak_3.17 //

KSak_3.17:>1%ana -- vayasya bahu-vallabhà ràjànaþ ÷råyante / yathà nau priya-sakhã bandhu-jana-÷ocanãyà na bhavati tathà nirvàhaya /

_________________________

KSak_3.18:<1%ràjà -- bhadre kiü bahunà

*     parigraha-bahutve 'pi dve pratiùñhe kulasya me /
*     samudra-rasanà ca+urvã sakhã ca yuvayor iyam  // KSak_3.18 //

KSak_3.18:>1%ubhe -- nirvçte svaþ /

KSak_3.18:>2%pri -- (sadçùñi-kùepam) anasåye eùa ito-datta-dçùñir utsuko mçga-potako màtaram anviùyati / ehi / saüyojayàva enam / (ity ubhe prasthite)

KSak_3.18:>3%÷aku -- halà a÷araõà+asmi / anyatarà yuvayor àgacchatu /

KSak_3.18:>4%ubhe -- pçthivyàþ yaþ ÷araõaü sa tava samãpe vartate / (iti niùkrànte)

KSak_3.18:>5%÷aku -- kathaü gate eva /

_________________________

KSak_3.19:<1%ràjà -- alam àvegena / nanv ayam àràdhayità janas tava samãpe vartate /

*     kiü ÷ãtalaiþ klama-vinodibhir àrdra-vàtàn
*     sa¤càrayàmi nalinã-dala-tàla-vçntaiþ /
*     aïke nidhàya karabha-åru yathà-sukhaü te
*     saüvàhayàmi caraõàv uta padma-tàürau  // KSak_3.19 //

KSak_3.19:>1%÷aku -- na mànanãyeùv àtmànam aparàdhayiùye / (ity utthàya gantum icchati)

_________________________

KSak_3.20:<1%ràjà -- sundari anirvàõo divasaþ iyaü ca te ÷arãra-avasthà /

*     utsçjya kusuma-÷ayanaü nalinã-dala-kalpita-stana-àvaraõam /
*     katham àtape gamiùyasi paribàdhà-pelavair aïgaiþ  // KSak_3.20 //

KSak_3.20:>1%(iti balàd enàü nivartayati)

KSak_3.20:>2%÷aku -- paurava rakùa vinayam / madana-saütaptà api na khalv àtmanaþ prabhavàmi /

_________________________

KSak_3.21:<1%ràjà -- bhãru alaü guru-jana-bhayena / dçùñvà te vidita-dharmà tatra-bhavàn na+atra doùaü grahãùyati kula-patiþ / pa÷ya /p.112

*     gàndharveõa vivàhena bahvyo ràjarùi-kanyakàþ /
*     ÷råyante pariõãtàs tàþ pitçbhi÷ ca+abhinanditàþ  // KSak_3.21 //


KSak_3.21:>1%÷aku -- mu¤ca tàvan màm / bhåyo 'pi sakhã-janam anumànayiùye /

KSak_3.21:>2%ràjà -- bhavatu / mokùyàmi /

KSak_3.21:>3%÷aku -- kadà /

_________________________

KSak_3.22:<1*ràjà -- 

*     aparikùata-komalasya yàvat kusumasya+iva navasya ùañpadena /
*     adharasya pipàsatà mayà te sadayaü sundari gçhyate raso 'sya  // KSak_3.22 //

KSak_3.22:>1%(iti mukham asyàþ samunnamayitum icchati / ÷akuntalà pariharati nàñyena)

KSak_3.22:>2%(nepathye)
KSak_3.22:>3%cakra-vàka-vadhuke àmantrayasva saha-caram / upasthità rajanã /

KSak_3.22:>4%÷aku -- (sasaübhramam) paurava asaü÷ayaü mama ÷arãra-vçtta-anta-upalambhàya+àryà gautamã ita eva+àgacchati / tad viñapa-antarito bhava /

KSak_3.22:>5%ràjà -- tathà / (ity àtmànam àvçtya tiùñhati)
KSak_3.22:>6%(tataþ pravi÷ati pàtra-hastà gautamã sakhyau ca)

KSak_3.22:>7%sakhyau -- ita ita àryà gautamã /

KSak_3.22:>8%gautamã -- (÷akuntalàm upetya) jàte api laghu-saütàpàni te 'ïgàni /p.114

KSak_3.22:>9%÷aku -- àrye asti me vi÷eùaþ /

KSak_3.22:>10%gautamã -- anena darbha-udakena niràbàdham eva te ÷arãraü bhaviùyati / (÷irasi ÷akutalàm abhyukùya) vatse pariõato divasaþ / ehi uñajam eva gacchàmaþ / (iti prasthitàþ)

KSak_3.22:>11%÷aku -- (àtma-gatam) hçdaya prthamam eva sukha-upanate manorathe kàtara-bhàvaü na mu¤casi / sànu÷aya-vighañitasya kathaü te sàüprataü saütàpaþ / (pada-antare sthitvà / prakà÷am) latà-valaya saütàpa-hàraka àmantraye tvàü bhåyo 'pi paribhogàya / (iti duþkhena niùkràntà ÷akuntalà saha+itaràbhiþ)

_________________________

KSak_3.23:<1%ràjà -- (pårva-sthànam upetya / saniþ÷vàsam) aho vighnavatyaþ pràthita-artha-siddhayaþ / mahà hi

*     muhur aïguli-saüvçta-adhara-oùñhaü pratiùedha-akùara-viklava-abhiràmam /
*     mukham aüsa-vivarti pakùma-làkùyàþ katham apy unnamitaü na cumbitaü tu  // KSak_3.23 //

KSak_3.23:>1%kva nu khalu saüprati gacchàmi / athavà iha+eva priyà-paribhukta-mukte latà-valaye muhårtaü sthàsyàmi /
KSak_3.23:>2%(sarvato 'valokya)p.116

_________________________

*     tasyàþ puùpamayã ÷arãra-lulità ÷ayyà ÷ilàyàm iyam
*     klànto manmatha-lekha eùa nalinã-patre nakhair arpitaþ /
*     hastàd bhraùñam idaü bisa-àbharaõam ity àsajyamàna-ãkùaõo
*     nirgantuü sahasà na vetasa-gçhàc chaknomi ÷ånyàd api  // KSak_3.24 //

_________________________

KSak_3.25:<1%(àkà÷e) ràjan --

*     sàyaütane sadana-karmaõi saüpravçtte
*     vediü huta-a÷anavatãü paritaþ prayastàþ /
*     chàyà÷ caranti bahudhà bhayam àdadhànàþ
*     saüdhyà-payoda-kapi÷àþ pi÷ita-a÷anànàm  // KSak_3.25 //

KSak_3.25:>1%ràjà -- ayam aham àgacchàmi / (iti niùkràntaþ)

tçtãyo 'ïkaþ /p.118


**************************************************************************



caturtho 'dhyàyaþ /

KSak_4.1:<1%(tataþ pravi÷ataþ kusuma-avacayaü nàñayantyau sakhyau /

KSak_4.1:<2%ana -- halà priyaüvade yady api gàndharveõa vidhinà nirvçtta-kalyàõà ÷akuntalà+anuråpa-bhartç-gàminã saüvçttà+iti nirvçtaü me hçdayaü tathà+apy etàvac cintanãyam /

KSak_4.1:<3%pri -- katham iva /p.118

KSak_4.1:<4%ana -- adya sa ràjarùir iùñiü parisamàpya+çùibhir visarjita àtmano nagaraü pravi÷ya+antaþ-pura-samàgata ito+gataü vçtta-antaü smarati và na và+iti /

KSak_4.1:<5%pri -- visrabdhà bhava / na tàdç÷à àkçti-vi÷eùà guõa-virodhino bhavanti / tàta idànãm imaü vçtta-antaü ÷rutvà na jàne kiü pratipatsyata iti /

KSak_4.1:<6%ana -- yathà+ahaü pa÷yàmi tathà tasya+anumataü bhavet /

KSak_4.1:<7%pri -- katham iva /

KSak_4.1:<8%ana -- guõavate kanyakà pratipàdanãyà ity ayaü tàvat prathamaþ saükalpaþ / taü yadi daivam eva saüpàdayati nanv aprayàsena kçta-artho guru-janaþ /

KSak_4.1:<9%pri -- (puùpa-bhàjanaü vilokya) sakhi avacitàni bali-karma-paryàptàni kusumàni /p.122

KSak_4.1:<10%ana -- nanu sakhyàþ ÷akuntalàyàþ saubhàgya-devatà+arcanãyà /

KSak_4.1:<11%pri -- yujyate / (iti tad eva karma+abhinayataþ)
KSak_4.1:<12%(nepathye)
KSak_4.1:<13%ayam ahaü bhoþ /

KSak_4.1:<14%ana -- (karõaü dattvà) sakhi atithãnàm iva niveditam /

KSak_4.1:<15%pri -- nanu+uñaja-saünihità ÷akuntalà /

_________________________

KSak_4.1:<1%ana -- adya punar hçdayena+asaünihità / alam etàvadbhiþ kusumaiþ / (iti prasthite) (nepathye)
KSak_4.1:<2%àþ atithi-paribhàvini --

*     vicintayantã yam ananya-mànasà
*     tapo-dhanaü vetsi na màm upasthitam /
*     smariùyati tvàü na sa bodhito 'pi san
*     kathàü pramattaþ prathamaü kçtàm iva  // KSak_4.1 //p.122

KSak_4.1:>2%pri -- hà dhig ghà dhik / apriyam eva saüvçttam / kasminn api påjà-arhe 'paràddhà ÷ånya-hçdayà ÷akuntalà / (puro 'valokya)
KSak_4.1:>3%na khalu yasmin kasminn api / eùa durvàsàþ sulabha-kopo maharùiþ / tathà ÷aptvà vega-bala-utphullayà durvàrayà gatyà pratinivçttaþ /

KSak_4.1:>4%ana -- ko 'nyo huta-vahàd dagdhuü prabhavati / gaccha / pàdayoþ praõamya nivartaya enaü yàvad aham argha-udakam upakalpayàmi /

KSak_4.1:>5%pri -- tathà (iti niùkràntà)

KSak_4.1:>6%ana -- (pada-antare skhalitaü niråpya) aho àvega-skhalitayà gatyà prabhraùñaü mama+agra-hastàt puùpa-bhàjanam / (iti puùpa-uccayaü råpayati)
KSak_4.1:>7%(pravi÷ya)

KSak_4.1:>8%pri -- sakhi prakçti-vakraþ sa kasya+anunayaü pratigçhõàti / kim api punaþ sànukro÷aþ kçtaþ /

KSak_4.1:>9%ana -- (sasmitam+tasmin bahv etad api / kathaya /

KSak_4.1:>10%pri -- yadà nivartituü na+icchati tadà vij¤àpito mayà /
KSak_4.1:>11%bhagavan prathama iti prekùya+avij¤àta-tapaþ-prabhàvasya duhitç-janasya bhagavatà+eko 'paràdho marùayitavya iti /p.124

KSak_4.1:>12%ana -- tatas tataþ /

KSak_4.1:>13%pri -- tato na me vacanam anyathà+bhavitum arhati kiü tv abhij¤àna-àbharaõa-dar÷anena ÷àpo nivartiùyata iti mantrayamàõa eva+antarhitaþ /

KSak_4.1:>14%ana -- ÷akyam idànãm à÷vasitum / asti tena ràjarùiõà saüprasthitena sva-nàmadheya-aïkitam aïgulãyakaü smaraõãyam iti svayaü pinaddham / tasmin sva-adhãna-upàyà ÷akuntalà bhaviùyati /

KSak_4.1:>15%pri -- sakhi ehi / deva-kàryaü tàvad asyà nirvartayàvaþ /
KSak_4.1:>16%(iti parikràmataþ)

KSak_4.1:>17%pri -- (vilokya+anasåye pa÷ya tàvat / vàma-hasta-upahita-vadanà àlikhità+iva priya-sakhã / bhartç-gatayà cintayà+àtmànam api na+eùà vibhàvayati / kiü punar àgantukam /

KSak_4.1:>18%ana -- priyaüvade dvayor eva nau mukhe eùa vçtta-antas tiùñhatu / rakùitavyà khalu prakçti-pelavà priya-sakhã /

KSak_4.1:>19%pri -- ko nàma uùõa-udakena navamàlikàü si¤cati /
KSak_4.1:>20%(iti niùkrànte)
KSak_4.1:>21%viùkambhakaþ /
KSak_4.1:>22%(tataþ pravi÷ati supta-utthitaþ ÷iùyaþ)

_________________________

KSak_4.2:<1%÷iùya -- velà-upalakùaõa-artham àdiùño 'smi tatra-bhavatà pravàsàd upàvçttena kà÷yapena / prakà÷aü nirgatas tàvad avalokayàmi kiyad ava÷iùñaü rajanyà iti / (parikramya+avalokya ca) hanta prabhàtam / tathà hi /p.126

*     yàty ekato 'sta-÷ikharaü patir oùadhãnàm
*     àviùkçta-aruõa-puraþsara ekato 'rkaþ /
*     tejo-dvayasya yugapad-vyasana-udayàbhyàm
*     loko niyamyata iva+àtma-da÷a-antareùu  // KSak_4.2 // api ca/

_________________________

*     antarhite ÷a÷ini sà+eva kumudvatã me
*     vçùñiü na nandayati saüsmaraõãya-÷obhà /
*     iùña-pravàsa-janitàny abalà-janasya
*     duþkhàni nånam atimàtra-suduþsahàni  // KSak_4.3 //

KSak_4.3:>1%(pravi÷ya+apañã-kùepeõa)

KSak_4.3:>2%ana -- yady api nàma viùaya-paràïmukhasya janasya+etan na viditaü tathà+api tena ràj¤à ÷akuntalàyàm anàryam àcaritam /

KSak_4.3:>3%÷iùya -- yàvad upasthità homa-velàü gurave nivedayàmi /
KSak_4.3:>4%(iti niùkràntaþ) p.128

KSak_4.3:>5%ana -- pratibuddhà api kiü kariùyàmi / na ma uciteùv api nija-karaõãyeùu hasta-pàdaü prasarati / kàma idànãü sakàmo bhavatu yena+asatya-saüdhe jane ÷uddha-hçdayà sakhã padaü kàrità / athavà durvàsaþ ÷àpa eùa vikàrayati /
KSak_4.3:>6%anyathà kathaü sa ràjarùis tàdç÷àni mantrayitvà+etàvataþ kàlasya lekha-màtram api na visçjati /
KSak_4.3:>7%tad ito 'bhij¤ànam aïgulãyakaü tasya visçjàvaþ / duþkha-÷ãle tapasvi-jane ko 'bhyarthyatàm / nanu sakhã-gàmã doùa iti vyavasità api na pàrayàmi pravàsa-pratinivçttasya tàta-kà÷yapasya duùyanta-pariõãtàm àpanna-sattvàü ÷akuntalàü nivedayitum / itthaü gate 'smàbhiþ kiü karaõãyam /
KSak_4.3:>8%(pravi÷ya)

KSak_4.3:>9%pri -- (saharùam) sakhi tvarasva tvarasva ÷akuntalàyàþ prasthàna-kautukaü nivartayitum /

KSak_4.3:>10%ana -- sakhi katham etat /p.230

KSak_4.3:>11%pri -- ÷çõu / idànãü sukha-÷ayita-pçcchikà ÷akuntalà-sakà÷aü gatà+asmi /

KSak_4.3:>12%ana -- tatas tataþ /

KSak_4.3:>13%pri -- tàvad enàü lajjà-avanata-mukhãü pariùvajya tàta-pà÷yapena+evam abhinanditam / diùñyà dåma-àkulita-dçùñer api yajamànasya pàvaka eva+àhutiþ patità / vatse su÷iùya-paridattà vidyà+iva a÷ocanãyà+asi saüvçttà / adya+eva çùi-rakùitàü tvàü bhartuþ sakà÷aü visarjayàmi+iti /

KSak_4.3:>14%ana -- atha kena såcitas tàta-kà÷yapasya vçtta-antaþ /

KSak_4.3:>15%pri -- agni-÷araõaü praviùñasya ÷arãraü vinà chandomayyà vàõyà /

KSak_4.3:>16%ana -- (savismayam) katham iva /

_________________________

KSak_4.4:<1%pri -- (saüskçtam à÷ritya)

*     duùyantena+àhitaü tejo dadhànàü bhåtaye bhuvaþ /
*     avehi tanayàü brahmann agni-garbhàü ÷amãm iva  // KSak_4.4 //

KSak_4.4:>1%ana -- (priyaüvadàm à÷liùya) sakhi priyaü me / kiü tv adya+eva ÷akuntalà nãyata ity utkaõñhà-sàdhàraõaü paritoùam anubhavàmi /

KSak_4.4:>2%pri -- sakhi àvàü tàvad utkaõñhàü vinodayiùyàvaþ / sà tapasvinã nirvçtà bhavatu /p.132
KSak_4.4:>3%tena hy etasmiü÷ cåta-÷àkhà-avalambite nàli-kera-samudgaka etan nimittam eva kàla-antara-kùamà nikùiptà mayà kesara-màlikà /
KSak_4.4:>4%tad imàü hasta-saünihitàü kuru / yàvad aham api tasyai mçga-rocanàü tãrtha-mçttikàü durvà-kisalayàni+iti maïgala-samàlambhanàni viracayàmi /

KSak_4.4:>5%pri -- tathà kriyatàm / (anasåyà niùkràntà / priyaüvadà nàñyena sumanaso gçhõàti)
KSak_4.4:>6%(nepathye) gautami àdi÷yantàü ÷àrïgarava-mi÷ràþ ÷akuntalà-nayanàya /
KSak_4.4:>7%pri - (karõaü dattvà) anasåye tvarasva tvarasva / ete khalu hastinàpura-gàmina çùayaþ ÷abdàyyante /
KSak_4.4:>8%(pravi÷ya samàlambhana-hastà)

KSak_4.4:>9%ana -- sakhi ehi / gacchàvaþ / (iti parikràmataþ)

KSak_4.4:>10%pri -- (vilokya) eùà sårya-udaya eva ÷ikhà-majjità pratãùña-nãvàra-hastàbhiþ svasti-vàcanikàbhis tàpasãbhir abhinandyamànà ÷akuntalà tiùñhati / upasarpàva enàm /
KSak_4.4:>11%(ity upasarpataþ)
KSak_4.4:>12%(tataþ pravi÷ati yathà-uddiùña-vyàpàrà àsanasthà ÷akuntalà)

KSak_4.4:>13%tàpasãnàm anyatamà -- (÷akuntalàü prati) jàte bhartur bahumàna-såcakaü mahà-devã-÷abdaü labhasva /p.134

KSak_4.4:>14%dvitãyà -- vatse vãra-prasavinã bhava /

KSak_4.4:>15%tçtãyà -- vatse bhartur bahumatà bhava /
KSak_4.4:>16%(ity à÷iùo dattvà gautamã-varjaü niùkràntàþ)

KSak_4.4:>17%sakhyau -- (upasçtya) sakhi sukha-majjanaü te bhavatu /

KSak_4.4:>18%÷aku -- svàgataü me sakhyoþ / ito niùãdatam /
KSak_4.4:>19%ubhe (maïgala-pàtràõy àdàya / upavi÷ya) halà sajjà bhava / yàvat te maïgala-samàlambhanaü viracayàvaþ /

KSak_4.4:>20%÷aku -- idam api bahu mantavyam /durlabham idànãü me sakhã-maõóanaü bhaviùyati / (iti bàùpaü visçjati)

KSak_4.4:>21%ubhe -- sakhi ucitaü na te maïgala-kàle roditum /

KSak_4.4:>22%pri -- àbharaõa-ucitaü råpam à÷rama-sulabhaiþ prasàdhanair viprakàryate /
KSak_4.4:>23%(pravi÷ya+upàyana-hastàv çùi-kumàrakau)

KSak_4.4:>24%ubhau -- idam alaükaraõam / alaükriyatàm atra-bhavatã /
KSak_4.4:>25%(sarvà vilokya vismitàþ)

KSak_4.4:>26%gautamã -- vatsa nàrada kuta etat / p.136

KSak_4.4:>27%prathamaþ -- tàta-kà÷yapa-prabhàvàt /

KSak_4.4:>28%gautamã -- kiü mànasã siddhiþ /

_________________________

KSak_4.5:<1%dvitãyaþ -- na khalu / ÷råyatàm / tatra-bhavatà vayam àj¤aptàþ ÷akuntalà-hetor vanaspatibhyaþ kusumàny àhara iti / tata idànãm

*     kùaumaü kenacid indu-pàõóu taruõà màïgalyam àviùkçtam
*     niùñhyåta÷ caraõa-upabhoga-sulabho làkùà-rasaþ kenacit /
*     anyebhyo vana-devatà-kara-talair àparva-bhoga-utthitair
*     dattàny àbharaõàni tat-kisalaya-udbheda-pratidvandvibhiþ  // KSak_4.5 //

KSak_4.5:>29%priyaüvadà -- (÷akuntalàü vilokya) halà anayà+abhyupapattyà såcità te bhartur gehe 'nubhavitavyà ràja-lakùmãþ /
KSak_4.5:>30%(÷akuntalà vrãóàü råpayati)

KSak_4.5:>31%prathama -- gautama ehy ehi / abhiùeka-uttãrõàya kà÷yapàya vanaspati-sevàü nivedayàvaþ /

KSak_4.5:>32%dvitãyaþ -- tathà /
KSak_4.5:>33%(iti niùkràntau)

KSak_4.5:>34%sakhyau -- aye anupayukta-bhåùaõo 'yaü janaþ / citra-karma-paricayena+aïgeùu ta àbharaõa-viniyogaü kurvaþ /

KSak_4.5:>35%÷aku -- jàne vàü naipunam /
KSak_4.5:>36%(ubhe nàñyena+alaükrutaþ)
KSak_4.5:>37%(tataþ pravi÷ati snàna-uttãrõaþ kà÷yapaþ)/p.138

_________________________

KSak_4.6:<1%kà÷yaha -- 

*     yàsyaty adya ÷akuntalà+iti hçdayaü saüspçùñam utkaõñhayà
*     kaõñhaþ stambhita-bàùpa-vçtti-kaluùa÷ cintà-jaóaü dar÷anam /
*     vaiklavyaü mama tàvad ãdç÷am idaü snehàd araõya-okasaþ
*     pãóyante gçhiõaþ kathaü nu tanayà-vi÷leùa-duþkhair navaiþ  // KSak_4.6 //

KSak_4.6:>1%(iti parikràmani)

KSak_4.6:>2%sakhyau -- halà ÷akuntale avasita-maõóanà+asi / paridhatsva sàüprataü kùauma-yugalam /
KSak_4.6:>3%(÷akuntalà+utthàya paridhatte)

KSak_4.6:>4%gautamã -- jàte eùa te ànanda-parivàhiõà cakùuùà pariùvajamàna iva gurur upasthitaþ / àcàraü tàvat pratipadyasva /

_________________________

KSak_4.7:<1%÷aku -- (savrãóam) tàta vande /

*     kà÷yapa -- vatse / yayàter iva ÷armiùñhà bhartur bahu-matà bhava /
*     sutaü tvam api saüràjaü sà+iva pårum avàpnuhi  // KSak_4.7 //

KSak_4.7:>5%gautamã -- bhagavàn varaþ khalv eùaþ / na+à÷ãþ /

KSak_4.7:>6%kà÷yapa -- vatse itaþ sadyo hutàn agnãn pradakùiõã-kuruùva /
KSak_4.7:>7%(sarve parikràmanti)

_________________________

KSak_4.8:<1%kà÷yapa -- (çk-chandasà+à÷àste)p.140

*     amã vediü paritaþ këpta-dhiùõyàþ samidvantaþ prànta-saüstãrõa-darbhàþ /
*     apaghnanto duritaü havya-gandhair vaitànàs tvàü bahnayaþ pàvayantu  // KSak_4.8 //

KSak_4.8:>1%pratiùñhasva+idànãm / (sadçùñi-kùepam) kva te ÷àrïgarava-mi÷ràþ / (pravi÷ya)

KSak_4.8:>2%÷iùya -- bhagavann ime smaþ /

KSak_4.8:>3%kà÷yapa -- bhaginyàs te màrgam àde÷aya /

KSak_4.8:>4%÷àrïgarava -- ita ito bhavatã / (sarve parikràmanti)

_________________________

KSak_4.9:<1%kà÷yapa -- bho bhoþ saünihitàs tapo-vana-taravaþ /

*     pàtuü na prathamaü vyavasyati jalaü yuùmàsv apãteùu yà
*     na+àdatte priya-maõóanà api bhavatàü snehena yà pallavam /
*     àdye vaþ kusuma-prasåti-samaye yasyà bhavaty utsavaþ
*     sà+iyaü yàti ÷akuntalà pati-gçhaü sarvair anuj¤àyatàm  // KSak_4.9 //

KSak_4.9:>5%(kokila-ravaü såcayitvà)p.142
_________________________

*     anumata-gamanà ÷akuntalà tarubhir ayaü vana-vàsa-bandhubhiþ /
*     paribhçta-virutaü kalaü yathà prativacanã-kçtam ebhir ãdç÷am  // KSak_4.10 //

KSak_4.10:>1%(àkà÷e)
_________________________

*     ramya-antaraþ kamalinã-haritaiþ sarobhi÷
*     chàyà-drumair niyamita-arka-mayåkha-tàpaþ /
*     bhåyàt ku÷e÷aya-rajo-mçdu-reõur asyàþ
*     ÷ànta-anukåla-pavana÷ ca ÷iva÷ ca panthàþ  // KSak_4.11 //

KSak_4.11:>2%(sarve savismayam àkarõayanti)

KSak_4.11:>3%gautamã -- jàte j¤àti-jana-snigdhàbhir anuj¤àta-gamanà+asi tapo-vana-devatàbhiþ / praõama bhagavatãþ /

KSak_4.11:>4%÷aku -- (sapraõàmaü parikramya / jana-antikam) halà priyaüvade àrya-putra-dar÷ana-utsukàyà apy à÷rama-padaü parityajantyà duþkhena me caraõau purataþ pravartate /

_________________________

KSak_4.12:<1%pri -- na kevalaü tapo-vana-viraha-kàtarà sakhy eva / tvayà+upasthita-viyogasya tapo-vanasya api tàvat samavasthà dç÷yate /p.144

*     udgalita-darbha-kavalà mçgyaþ parityakta-nartanà mayåràþ /
*     apasçta-pàõóu-patrà mu¤canty a÷råõi+iva latàþ  // KSak_4.12 //

KSak_4.12:>1%÷aku -- (smçtvà) tàta latà-bhaginãü vana-jyotsnàü tàvad àmantrayiùye /

KSak_4.12:>2%kà÷yapa -- avaimi te tasyàü sodaryà-sneham / iyaü tàvad dakiùiõena /

KSak_4.12:>3%÷aku -- (upetya latàm àliïgya) vana-jyotsne cåta-saügatà api màü pratyàliïga-ito-gatàbhiþ ÷àkhà-bàhàbhiþ /
KSak_4.12:>4%adya-prabhçti dåra-parivartinã te khalu bhaviùyàmi /

_________________________

KSak_4.13:<1%kà÷yapa -- 

*     saükalpitaü prathamam eva mayà tava+arthe
*     bhartàram àtma-sadç÷aü sukçtair gatà tvam /
*     cåtena saü÷ritavatã navamàlikà+iyam
*     asyàm ahaü tvayi ca saüprati vãta-cintaþ  // KSak_4.13 //

KSak_4.13:>5%itaþ panthànaü pratipadyasva /

KSak_4.13:>6%÷aku -- (sakhyau prati) halà eùà dvayor yuvayor haste nikùepaþ /

KSak_4.13:>7%sakhyau -- ayaü janaþ kasya haste samarpitaþ / (iti bàùpaü viharataþ)

KSak_4.13:>8%kà÷yapa -- anasåye alaü ruditvà / nanu bhavatãbhyàm eva sthirã-kartavyà ÷akuntalà /p.146

KSak_4.13:>9%÷aku -- tàta eùà+uñaja-paryanta-càriõã garbha-mantharà mçga-vadhår yadà+anagha-prasavà bhavati tadà mahyaü kam api priya-nivedayitçkaü visarjayiùyatha /

KSak_4.13:>10%kà÷yapa -- na+idaü vismariùyàmaþ /

KSak_4.13:>11%÷aku -- (gati-bhaïgaü råpayitvà) ko nu khalv eùa nivasane me sajjate / (iti paràvartate )

_________________________

KSak_4.14:<1%kà÷yapa -- 

*     yasya tvayà vraõa-viropaõam iïgudãnàm
*     tailaü nyaùicyata mukhe ku÷a-såci-viddhe /
*     ÷yàmàka-muùñi-parivardhitako jahàti
*     so 'yaü na putra-kçtakaþ padavãü mçgas te  // KSak_4.14 //

KSak_4.14:>1%÷aku -- vatsa kiü saha-vàsa-parityàginãü màm anusarasi / acira-prasåtayà jananyà vinà vardhita eva / idànãm api mayà virahitaü tvàü tàta÷ cintayiùyati / nivartasva tàvat / (iti rudatã prasthità)

_________________________

KSak_4.15:<1%kà÷yapa -- 

*     utpakùmaõor nayanayor uparuddha-vçttim
*     bàùpaü kuru sthiratayà virata-anubandham /
*     asminn alakùita-nata-unnata-bhåmi-bhàge
*     màrge padàni khalu te viùamã-bhavanti  // KSak_4.15 //p.148

KSak_4.15:>2%÷àrïgaravaþ -- bhavagàn / odaka-antaü snigdho jano 'nugantavya iti ÷råyate /
KSak_4.15:>3%tad idaü saras-tãram / atra saüdi÷ya pratigantum arhati /

KSak_4.15:>4%kà÷yapa -- tena hi+imàü kùãra-vçkùa-chàyàm à÷rayàmaþ /
KSak_4.15:>5%(sarve parikramya sthitàþ )

KSak_4.15:>6%kà÷yapa -- (àtma-gatam) kiü nu khalu tatra-bhavato duùyantasya yukta-råpam asmàbhiþ saüdeùñavyam / (iti cintayati)

KSak_4.15:>7%÷aku -- (jana-antikam) halà pa÷ya / nalinã-patra-antaritam api saha-caram apa÷yanty àturà cakra-vàkyy añati duùkaram ahaü karomi+iti /


________________________

KSak_4.16:<1%ana -- sakhi mà+evaü mantrayasva /

*     eùà api priyeõa vinà gamayati rajanãü viùàda-dãrghataràm /
*     gurv api viraha-duþkham à÷à-bandhaþ sàhayati  // KSak_4.16 //

KSak_4.16:>1%kà÷yapa -- ÷àrïgarava iti tvayà mad-vacanàt sa ràjà ÷akuntalàü puras-kçtya vaktavyaþ /p.150

KSak_4.16:>2%÷àrïgarava -- àj¤àpayatu bhagavàn /

_________________________

KSak_4.17:<1%kà÷yapa -- 

*     asmàn sàdhu vicintya saüyama-dhanàn uccaiþ kulaü ca+àtmanas
*     tvayy asyàþ katham apy bàndhava-kçtàü sneha-pravçttiü ca tàm /
*     sàmànya-pratipatti-pårvakam iyaü dàreùu dç÷yà tvayà
*     bhàgya-àyattam ataþ paraü na khalu tad-vàcyaü vadhå-bandhubhiþ  // KSak_4.17 //

KSak_4.17:>3%÷àrïgarava -- gçhãtaþ saüde÷aþ /

KSak_4.17:>4%kà÷yapa -- vatse tvam idànãm anu÷àsanãyà+asi / vanaukaso 'pi santo laukikaj¤à vayam /

KSak_4.17:>5%÷àrïgarà -- na khalu dhimatàü ka÷cid aviùayo nàma /

_________________________

KSak_4.18:<1%kà÷yapa -- sà tvam itaþ pati-kulaü pràpya --

*     ÷u÷råùasva gurån kuru priya-sakhã-vçttiü sapatnã-jane
*     bhartç-viprakçtà api roùaõatayà mà sma pratãpaü gamaþ /
*     bhåyiùñhaü bhava dakùiõà parijane bhàgyeùv anutsekinã
*     yànty evaü gçhiõã-padaü yuvatayo vàmàþ kulasya+àdhayaþ  // KSak_4.18 //

KSak_4.18:>1%kathaü và gautamã manyate /

KSak_4.18:>2%gau -- etàvàn vadhhå-janasya+upade÷aþ / jàte etat khalu sarvam avadhàraya / p.152

KSak_4.18:>3%kà÷yapa -- vatse pariùvajasva màü sakhã-janaü ca /

KSak_4.18:>4%÷aku -- tàta ita eva kiü priyaüvadà-anasåye sakhyau nivartiùyete /

KSak_4.18:>5%kà÷yapa -- vatse ime api pradeye / na yuktam anayos tatra gantum / tvayà saha gautamã yàsyati /

KSak_4.18:>6%÷aku -- (pitaram à÷liùya) katham idànãü tàtasya+aïkàt paribhraùñà malaya-taña-unmålità candana-latà+iva de÷a-antare jãvitaü dhàrayiùyàmi /

_________________________

KSak_4.19:<1%kà÷yapa -- vatse kim evaü kàtarà+asi /

*     abhijanavato bhartuþ ÷làghye sthità gçhiõã-pade
*     vibhava-gurubhiþ kçtyais tasya prati-kùaõam àkulà /
*     tanayam aciràt pràcã+iva+arkaü prasåya ca pàvanam
*     mama virahajàü na tvaü vatse ÷ucaü gaõayiùyàmi  // KSak_4.19 //

KSak_4.19:>7%(÷akuntalà pitþ pàdayoþ patati)

KSak_4.19:>8%kà÷yapa -- yad icchàmi te tad astu /

KSak_4.19:>9%÷aku -- (sakhyàv upetya) halà dve api màü samam eva pariùvajethàm /

KSak_4.19:>10%sakhyau -- (tathà kçtvà) sakhi yadi nàma sa ràjà pratyabhij¤àna-mantharo bhavet tatas tasmày idam àtma-nàmadheya-aïkitam aïgulãyakaü dar÷aya /p.154

KSak_4.19:>11%÷aku -- anena saüdehena vàm àkampità+asmi /

KSak_4.19:>12%sakhyau -- mà bhaiùãþ / atisnehaþ pàpa-÷aïkã /

KSak_4.19:>13%÷àrïgarava -- yuga-antaram àråóhaþ savità / tvvaratàm atra-bhavatã /

KSak_4.19:>14%÷aku -- (à÷rama-abhimukhã sthitavà) tàta kadà nu bhåyas tapo-vanaü prekùiùye /

_________________________

KSak_4./20:<1%kà÷yapa -- ÷råyatàm / 

*     bhåtvà ciràya caturanta-mahã-sapatnã
*     dauùyantim apratirathaü tanayaü nive÷ya /
*     bhartrà tad-arpita-kuñumba-bhareõa sàrdham
*     ÷ànte kariùyasi padaü punar à÷rame 'smin  // KSak_4./20 //

KSak_4.20:>1%gautamã -- jàte parihãyate gamana-velà / nivartaya pitaram / athavà cireõa api punaþ punar eùà+evaü mantrayiùyate / nivartatàü bhavàn /

KSak_4.20:>2%kà÷yapa -- vatse uparudhyate tapo 'nuùñhànam /

KSak_4.20:>3%÷aku -- (bhåyaþ pitaram à÷liùya+tapa÷-caraõa-pãóitaü tàta-÷arãram / tan mà+atimàtraü mama kçta utkaõñhasva /

_________________________

KSak_4.21:<1%kà÷yapa -- (saniþ÷vàsam)

*     ÷amam eùyati mama ÷okaþ kathaü nu vatse tvayà racita-pårvam /
*     uñaja-dvàra-viråóhaü nãvàra-baliü vilokayataþ  // KSak_4.21 //

KSak_4.21:>4%gaccha / ÷ivàs te panthànaþ santu /
KSak_4.21:>5%(niùkràntà ÷akuntalà sahayàyina÷ ca)

KSak_4.21:>6%sakhyau -- (÷akuntalàü vilokya) hà dhig ghà dhik / antarhità ÷akuntalà vana-ràjyà /p.156

KSak_4.21:>7%kà÷yapa -- (saniþ÷vàsam) anasåye gatavatã vàü saha-càriõã / nigçhya ÷okam anugacchataü màü prasthitam /

KSak_4.21:>8%ubhe -- tàta ÷akuntalà-virahitaü ÷ånyam iva tapo-vanaü kathaü pravi÷àvaþ /

_________________________

KSak_4.22:<1%kà÷yapa -- sneha-vçttir evaü dar÷inã / (savimar÷aü parikramya) hanta bhoþ ÷akuntalàü pati-kulaü visçjya labdham idànãü svàsthyam / kutaþ /

*     artho hi kanyà parakãya eva tàm adya saüpreùya parigrahãtuþ /
*     jàto mama+ayaü vi÷adaþ prakàmaü pratyarpita-nyàsa iva+antar-àtmà  // KSak_4.22 //

KSak_4.22:>1%(iti niùkràntàþ sarve)

iti caturtho 'ïkaþ / p.158


**************************************************************************



pa¤camo 'ïkaþ /

KSak_5.1:<1%(tataþ pravi÷aty àsanasho ràjà vidåùaka÷ ca)

KSak_5.1:<2%vidu -- (karõaü dattvà) bho vayasya saügãta-÷àla-antare 'vadhànaü dehi /
KSak_5.1:<3%kala-vi÷uddhàyà gãteþ svara-saüyogaþ ÷råyate / jàne tatra-bhavatã haüsa-padikà varõa-paricayaü karoti+iti /

_________________________

KSak_5.1:<1%ràjà -- tåùõãü bhava / yàvad àkarõayàmi / (àkà÷e gãyate)

*     abhinava-madhu-lolupas tvaü tathà paricumbya cåta-ma¤jarãm /
*     kamala-vasati-màtra-nirvçto madhu-kara vismçto 'sy enàü katham  // KSak_5.1 //

KSak_5.1:>2%ràjà -- aho ràga-parivàhiõã gãtiþ /

KSak_5.1:>3%vidu -- kiü tàvad gãtyà avagato 'kùara-arthaþ /

KSak_5.1:>4%rà -- (smitaü kçtvà) sakçt-kçta-praõayo 'yaü janaþ / tad asyà devãü vasumatãm antareõa mahad upàlambhanaü gato 'smi / sakhe màdhavya mad-vacanàd ucyatàü haüsa-padikà / nipuõam upàlabdhàþ sma iti /

KSak_5.1:>5%vidu -- yad bhavàn àj¤àpayati / (utthàya+bho vayasya gçhãtasya tayà parakãyair hastaiþ ÷ikhaõóake tàóyamànasya+apsarasà vãta-ràgasya+iva na+asti+idànãü me mokùaþ /
KSak_5.1:>6%rà - gaccha / nàgarika-vçttyà saüj¤àpaya+enàm /

KSak_5.1:>7%vidu -- kà gatiþ / (iti niùkràntàþ)

_________________________

KSak_5.2:<1%rà -- (àtma-gatam) kiü nu khalu gãtam evaü vidha-artham àkarõya+iùña-jana-virahàd çte 'pi balavad-utkaõñhito 'smi / athavà /

*     ramyàõi vãkùya madhuràü÷ ca ni÷amya ÷abdàn paryutsuko bhavati yat sukhito 'pi jantuþ /
*     tac cetasà smarati nånam abodha-pårvaü bhàva-sthiràõi janana-antara-sauhçdàni  // KSak_5.2 //

KSak_5.2:>1%(iti paryàkulas tiùñhati)p.160

KSak_5.2:>2%(tataþ pravi÷ati ka¤cukã)

_________________________

KSak_5.3:<1%ka¤cukã -- aho nu khalv ãdç÷ãm avasthàü pratipanno 'smi /

*     àcàra ity avahitena mayà gçhãtà
*     yà vetra-yaùñir avarodha-gçheùu ràj¤aþ /
*     kàle gate bahu-tithe mama sà+eva jàtà
*     prasthàna-viklava-gater avalambana-arthà  // KSak_5.3 //

KSak_5.3:>3%bho kàmaü dharma-kàryam anatipàtyaü devasya / tathà+api+idànãm eva dharma-àsanàd utthitàya punar uparodha-kàri kaõva-÷iùya-àgamanam asmai na+utsahe nivedayitum / athavà+avi÷ramo 'yaü loka-tantra-adhikàraþ / kutaþ /
_________________________

*     bhànuþ sakçd yukta-turaïga eva ràtriü divaü gandha-vahaþ prayàti /
*     ÷eùaþ sadà eva+àhita-bhåmi-bhàraþ ùaùñha-aü÷a-vçtter api dharma eùaþ  // KSak_5.4 //

KSak_5.4:>1%yàvan niyogam anutiùñhàmi / (parikramya+avalokya ca) eùa devaþ --

_________________________

*     prajàþ prajàþ svà iva tantrayitvà
*     niùevate ÷rànta-manà viviktam /
*     yåthàni saücàrya ravi-prataptaþ
*     ÷ãtaü divà sthànam iva dvipa-indraþ  // KSak_5.5 //

KSak_5.5:>2%(upagamya) jayatu jayatu devaþ / ete khalu hima-girer upatyaka-araõya-vàsinaþ kà÷yapa-saüde÷am àdàya sastrãkàs tapasvinaþ saüpràptàþ / ÷rutvà devaþ pramàõam /p.162

KSak_5.5:>3%rà -- (sàdaram) kiü kà÷yapa-saüde÷a-hàriõaþ /

KSak_5.5:>4%ka¤cukã -- atha kim /

KSak_5.5:>5%rà -- tena hi mad-vacanàd vij¤àpyatàm upàdhyàha soma-ràtaþ / amån à÷rama-vàsinaþ ÷rautena vidhinà satkçtya svayam eva prave÷ayitum arhasi+iti / aham apy atra tapasvi-dar÷ana-ucite prade÷e sthitaþ pratipàlayàmi /

KSak_5.5:>6%ka¤cukã -- yad àj¤àpayati devaþ (iti niùkràntaþ)

KSak_5.5:>7%rà -- (utthàya) vetravati agni-÷araõa-màrgam àde÷aya /

KSak_5.5:>8%pratihàrã -- ita ito devaþ /

_________________________

KSak_5.6:<1%rà -- (parikràmati / adhikàra-khedaü niråpya) sarvaþ pràrthitam artham adhigamya sukhã saüpadyate jantuþ / ràj¤àü tu carita-arthatà duþkha-uttarà+eva /

*     autsukya-màtram avasàyayati pratiùñhà
*     kli÷nàti labdha-paripàlana-vçttir eva /
*     na+ati÷rama-apanayanàya yathà ÷ramàya
*     ràjyaü sva-hasta-dhçta-daõóam iva+àtapatram  // KSak_5.6 // (nepathye)

_________________________

KSak_5.7:<1%vaitàlikau -- vijayatàü devaþ /

*     prathamaþ -- sva-sukha-nirabhilàùaþ khidyase loka-hetoþ
*     pratidinam athavà te vçttir evaü vidhà+eva /
*     anubhavati hi mårdhnà padapa tãvram uùõam
*     ÷amayati paritàpaü chàyayà saü÷ritànàm  // KSak_5.7 //

_________________________

KSak_5.8:<1%dvitãyaþ -- 

*     niyamayasi vimàrga-prasthitàn àtta-daõóaþ
*     pra÷amayasi vivàdaü kalpase rakùaõàya /
*     atanuùu vibhaveùu j¤àtayaþ santu nàma
*     tvayi tu parisamàptaü bandhu-kçtya prajànàm  // KSak_5.8 //p.166

KSak_5.8:>1%ràjà -- ete klànta-manasaþ punar navã-kçtàþ smaþ / (iti parikràmati)

KSak_5.8:>2%pratihàrã -- eùa abhinava-saümàrjana-sa÷rãkaþ saünihita-homa-dhenur agni-÷araõa-alindaþ / àrohatu devaþ /

_________________________

KSak_5.9:<1%rà -- (àruhya parijana-aüsa-avalambã tiùñhati) vetravati kim uddi÷ya bhagavatà kà÷yapena mat-sakà÷am çùayaþ preùitàþ syuþ /

*     kiü tàvad vratinàm upoóha-tapasàü vighnais tapo dåùitam
*     dharma-araõya-careùu kenacid uta pràõiùv asac-ceùñitam /
*     àhosvit prasavo mama+apacaritair viùñambhito vãrudhàm
*     ity àråóha-bahu-pratarkam apariccheda-àkulaü me manaþ  // KSak_5.9 //

KSak_5.9:>3%pratihàrã -- sucarita-nandina çùayo devaü sabhàjayitum àgatà iti tarkayàmi /
KSak_5.9:>4%(tataþ pravi÷anti gautamã sahitàþ ÷akuntalàü puras-kçtya munayaþ / pura÷ ca+eùàü ka¤cukã purohita÷ ca)

KSak_5.9:>5%ka¤cukã -- ita ito bhavantaþ /

_________________________

KSak_5.10:<1%÷àrïgarava -- ÷àradvata /p.168

*     mahà-bhàgaþ kàmaü nara-patir abhinna-sthitir asau
*     na ka÷cid varõànàm apatham apakçùño 'pi bhajate /
*     tathà+api+idaü ÷a÷vat-paricita-viviktena manasà /
*     jana-àkãrõaü manye huta-vaha-parãtaü gçham iva  // KSak_5.10 //

_________________________

KSak_5.11:<1%÷àradvata -- sthàne bhavàn pura-prave÷àd itthaü bhåtaþ saüvçttaþ / aham api

*     abhyaktam api snàtaþ ÷ucir a÷ucim iva prabuddha iva suptam /
*     baddham iva svaira-gatir janam iha sukha-saïginam avaimi  // KSak_5.11 //

KSak_5.11:>1%÷aku -- (nimittaü såcayitvà) aho kiü me vàma-itaran nayanaü visphurati /

KSak_5.11:>2%gautamã -- jàte pratihatam amaïgalam /sukhàni te bhartç-kula-devatà vitarantu (iti parikràmati)

KSak_5.11:>3%purohita -- (ràjànaü nirdi÷ya+bho bhos tapasvinaþ asàv atra-bhavàn varõa-à÷ramàõàü rakùità pràg eva mukta-àsano vaþ pratipàlayati / pa÷yata enam /

_________________________

KSak_5.12:<1%÷àrïgarava -- bho mahà-bràhmaõa kàmam etad abhinandanãyaü tathà+api vayam atra madhyasthàþ / kutaþ (p.170)

*     bhavanti naüràs taravaþ phala-àgamair nava-ambubhir dåra-vilambino ghanàþ /
*     anuddhatàþ sat-puruùàþ samçddhibhiþ svabhàva eva+eùa para-upakàriõàm  // KSak_5.12 //

KSak_5.12:>1%pratãhàrã -- deva prasanna-mukha-varõà dç÷yante / jànàmi vi÷rabdha-kàryà çùayaþ /

_________________________

KSak_5.13:<1%ràjà -- (÷akuntalàü dçùñvà) atha+atra bhavatã --

*     kà svid avaguõñhanavatã na+atiparisphuña-÷arãra-làvaõyà /
*     madhye tapodhanànàü kisalayam iva pàõóu-patràõàm  // KSak_5.13 //

KSak_5.13:>2%pratãhàrã -- deva kutåhala-garbhaþ prahito na me tarkaþ prasarati / nanu dar÷anãyà punar asyà àkçtir lakùyate /

KSak_5.13:>3%ràjà -- bhavatu / anirvarõanãyaü para-kalatram /

KSak_5.13:>4%÷aku -- (hastam urasi kçtvà / àtma-gatam) hçdaya kim evaü vepase / àrya-putrasya bhàvam avadhàrya dhãraü tàvad bhava /p.172

KSak_5.13:>5%purohita -- (puro gatvà) ete vidhivad arcitàs tapasvinaþ / ka÷cid eùàm upàdhyàya-saüde÷aþ / taü devaþ ÷rotum arhati /
KSak_5.13:>6%ràjà - avahito 'smi /

KSak_5.13:>7%çùayaþ -- (hastàn udyamya) vijayasva ràjan /

KSak_5.13:>8%rà -- sarvàn abhivàdaye /

KSak_5.13:>9%çùayaþ -- iùñena yujyasva /

KSak_5.13:>10%rà -- api nirvighna-tapaso munayaþ /

_________________________

KSak_5.14:<1%çùayaþ -- 

*     kuto dharma-kriyà-vighnaþ satàü rakùitari tvayi /
*     tamas tapati dharma-aü÷au katham àvir bhaviùyati  // KSak_5.14 //

KSak_5.14:>1%rà -- arthavàn khalu me ràja-÷abdaþ / atha bhagavàül loka-anugrahàya ku÷alã kà÷yapaþ /

KSak_5.14:>2%÷àrïgaravaþ -- svàdhãna-ku÷alàþ siddhimantaþ / sa bhavantam anàmaya-pra÷na-pårvakam idam àha /

KSak_5.14:>3%rà -- kim àj¤àpayati bhagavàn /

_________________________

KSak_5.15:<1%÷à -- yan mithaþ-samayàd imàü madãyàü duhitaraü bhavàn upàyaüsta tan mayà prãtimatà yuvayor anuj¤àtam / kutaþ

*     tvam arhatàü pràgrasaraþ smçto 'si naþ
*     ÷akuntalà mårtimatã ca satkriyà /
*     samànayaüs tulya-guõaü vadhå-varam
*     cirasya vàcyaü na gataþ prajà-patiþ  // KSak_5.15 //

KSak_5.15:>4%tad idànãm àpanna-sattvà+iyaü pratigçhyatàü sahadharma-caraõàya+iti /

_________________________

KSak_5.16:<1%gautamã -- àrya kim api vaktu-kàmà+asmi / na me vacana-avasaro 'sti / katham iti /p.174

*     na+apekùito guru-jano 'nayà tvayà pçùño na bandhu-janaþ /
*     eka-ekasminn eva carite bhaõàmi kim eka-ekam  // KSak_5.16 //

KSak_5.16:>1%÷aku -- (àtma-gatam) kiü nu khalv àrya-putro bhaõati /

KSak_5.16:>2%rà -- kim idam upanyastam /

KSak_5.16:>3%÷aku -- (àtma-gatam) pàvakaþ khalu vacana-upanyàsaþ /

_________________________

KSak_5.17:<1%÷à -- katham idaü nàma / bhavanta eva sutaràü loka-vçtta-anta-niùõàtàþ /

*     satãm api j¤àti-kula-eka-saü÷rayàm
*     jano 'nyathà bhartçmatãü vi÷aïkate /
*     ataþ samãpe pariõetur iùyate /
*     priyà+apriyà và pramadà sva-bandhubhiþ  // KSak_5.17 //

KSak_5.17:>4%rà -- kim atra-bhavatã mayà pariõãta-pårvà /

KSak_5.17:>5%÷aku -- (saviùàdam) hçdaya sàüprataü te à÷aïkà /

_________________________

KSak_5.18:<1%÷à -- kiü kçta-kàrya-dveùo dharmaü prati vimukhatà kçta-avaj¤à /

KSak_5.18:<2%rà -- kuto 'yam asat-kalpanà-pra÷naþ /

_________________________

KSak_5.18:<1%ֈ -- 

*     mårchanty amã vikàràþ pràyeõa+ai÷varya-matteùu  // KSak_5.18 //

KSak_5.18:>1%rà -- vi÷eùeõa+adhikùipto 'smi /p.176

KSak_5.18:>2%gautamã -- jàte muhhårtaü mà lajjasva / apaneùyàmi tàvat te 'vaguõñhanam / tatas tvàü bhartà+abhij¤àsyati /

_________________________

KSak_5.19:<1%rà -- (÷akuntalàü nirvarõya / àtma-gatam)

*     idam upanatam evaü råpam akliùña-kànti
*     prathama-parigçhãtaü syàn na và+ity avyavasyan /
*     bhramara iva vibhàte kundam antas-tuùàram
*     na ca khalu parobhoktuü na+api ÷aknomi hàtum  // KSak_5.19 //

KSak_5.19:>3%(iti vicàrayan sthitaþ)

KSak_5.19:>4%pratãhàrã -- (svagatam) aho dharma-apekùità bhartuþ / ãdç÷aü nàma sukha-upanataü råpaü dçùñà ko 'nyo vicàrayati /

KSak_5.19:>5%÷à -- bho ràjan kim iti joùam àsyate /

KSak_5.19:>6%rà -- bhos tapo-dhanàþ cintayann api na khalu svãkaraõam atra-bhavatyàþ smaràmi / tat katham imàm abhivyakta-sattva-lakùaõàü pratyàtmànaü kùetriõam a÷aïkamànaþ pratipatsye /

KSak_5.19:>7%÷akuntalà -- (apavàrya) àryasya pariõaya eva saüdehaþ / kuta idànãü me dåra-adhirohiõy à÷à /p.178

_________________________

KSak_5./20:<1%÷àr -- mà tàvat /

*     kçta-abhimar÷àm anumanyamànaþ sutàü tvayà nàma munir vimànyaþ /
*     muùñaü pratigràhayatà svam arthaü pàtrã-kçto dasyur iva+asi yena  // KSak_5./20 //

KSak_5.20:>1%÷àradvata -- ÷àrïgarava vimara tvam idànãm / ÷akuntale vaktavyam uktam asmàbhiþ / so 'yam atra-bhavàn evam àha / dãyatàm asmai pratyaya-prativacanam /

KSak_5.20:>2%÷aku -- (apavàrya) idam avasthhà-antaraü gate tàdç÷e 'nuràge kiü và smàritena / àtmà+idànãü me ÷ocanãya iti vyavasitam etat / (prakà÷am)
KSak_5.20:>3%paurava yuktaü nàma te tathà purà+à÷rama-pade svabhàva-uttàna-hçdayam imaü janaü samaya-pårvaü pratàrya sàüpratam ãdç÷air akùaraiþ pratyàkhyàtum /p.180

_________________________

KSak_5.21:<1%ràjà -- (karõau vidhàya) ÷àntaü pàpam /

*     vyapade÷am àvilayituü kim ãhase janam imam a pàtayitum /
*     kålaü kaùà iva sindhuþ prasannam ambhas taña-taruü ca  // KSak_5.21 //

KSak_5.21:>4%÷aku -- bhavatu / yadi parama-arthataþ para-parigraha-÷aïkinà tvayà+evaü pravçttaü tad+abhij¤ànena+anena tava+à÷aïkàm apaneùyàmi /

KSak_5.21:>5%ràjà -- udàraþ kalpaþ /

KSak_5.21:>6%÷aku -- (mudrà-sthànaü paràmç÷ya) hà dhig ghà dhik / aïgulãyaka-÷ånyà me 'ïguliþ / (iti saviùàdaü gautamãm avekùate)
KSak_5.21:>7%gautamã - nånaü te ÷akra-avatàra-abhyantare ÷acã-tãrtha-salilaü vandamànàyàþ prabhraùñam aïgulãyakam /p.182

KSak_5.21:>8%ràjà -- (sasmitam) idaü tat pratyutpanna-mati straiõam iti yad ucyate /

KSak_5.21:>9%÷aku -- atra tàvad vidhinà dar÷itaü prabhutvam /

KSak_5.21:>10%ràjà -- ÷rotavyam idànãü saüvçttam /

KSak_5.21:>11%÷aku -- nanv ekasmin divase navamàlikà-maõóape nalinã-patra-bhàjana-gatam udakaü tava haste saünihitam àsãt /

KSak_5.21:>12%ràjà -- ÷çõumas tàvat /

KSak_5.21:>13%÷aku -- tat-kùaõe sa me putra-kçtako dãrgha-apàïgo nàma mçga-potaka upasthitaþ /
KSak_5.21:>14%tvayà+ayaü tàvat prathamaü pibatv ity anukampinà+upacchandita udakena / na punas te 'paricayàd hasta-abhyàsam upagataþ / pa÷càt tasminn eva mayà gçhãte salile 'nena kçtaþ praõayaþ / tadà tvam itthaü prahasito 'si / sarvaþ sagandheùu vi÷vasiti / dvàv apy atra+araõyakàv iti /p.184

KSak_5.21:>15%ràjà -- evam àdibhir àtma-kàrya-nirvartinãnàm ançtamaya-vàn madhubhir àkçùyate viùayiõaþ /

KSak_5.21:>16%gautamã -- mahà-bhàga na+arhasy evaü mantrayitum / tapovana-saüvardhito 'nabhij¤o 'yaü janaþ kaitavasya /

_________________________

KSak_5.22:<1%ràjà -- tàpasa-vçddhe /

*     strãõàm a÷ikùita-pañutvam amànuùãùu
*     saüdç÷yate kim uta yàþ pratibodhavatyaþ /
*     pràg-antarikùa-gamanàs tvam apatya-jàtam
*     anyair dvijaiþ para-bhçtàþ khalu poùayanti  // KSak_5.22 //

KSak_5.22:>1%÷aku -- (saroùam+anàrya àtmano hçdaya-anumànena prekùase / ka idànãm anyo dharma-ka¤cuka-prave÷inas tçõa-channa-kåpa-upamasya tava+anukçtiü pratipatsyate /

_________________________

KSak_5.23:<1%ràjà -- (àtma-gatam) saüdigdha-buddhim àü kurvann akaitava iva+asyàþ kopo lakùyate / tathà hy anayà --

*     mayy eva vismaraõa-dàruõa-citta-vçttau
*     vçttaü rahaþ praõayam apratipadyamàne /
*     bhedàd bhruvoþ kuñilayor atilohita-akùyà
*     bhagnaü ÷ara-àsanam iva+atiruùà smarasya  // KSak_5.23 //

KSak_5.23:>2%(prakà÷am) bhadre prathitaü duùyantasya caritam / tathà+api+idaü na dç÷yate /p.186

KSak_5.23:>3%÷aku -- suùñhu tàvad atra svacchanda-càriõã kçtà+asmi yà+aham asya puru-vaü÷a-pratyayena mukha-madhor hçdaya-viùasya hasta-abhyàsam upagatà /

_________________________

KSak_5.24:<1%÷àrïgarava -- ittham àtma-kçtaü càpalaü dahati /

*     ataþ parãkùya kartavyaü vi÷eùàt saügataü rahaþ /
*     aj¤àta-hçdayeùv evaü vairã-bhavati sauhçdam  // KSak_5.24 //

KSak_5.24:>1%ràjà -- ayi bhoþ kim atra-bhavatã-pratyayàd eva+asmàn saüyuta-doùa-akùaraiþ kùiõutha /
_________________________

KSak_5.25:<1%÷àrïg --(sàsåyam) ÷rutaü bhavadbhir adhara-uttaram /

*     à janmanaþ ÷àñhyam a÷ikùito yas tasya+apramàõaü vacanaü janasya /
*     para-atisaüdhànam adhãyate yair vidyà+iti te santu kila+àpta-vàcaþ  // KSak_5.25 //p.188

KSak_5.25:>2%ràjà -- bhoþ satya-vàdinn abhyupagataü tàvad asmàbhir evam / kiü punar imàm atisaüdhàya labhyate /

KSak_5.25:>3%÷àrïg -- vinipàtaþ /

KSak_5.25:>4%ràjà -- vinipàtaþ pauravaiþ pràrthyata iti na ÷raddheyam etat /

_________________________

KSak_5.26:<1%÷àrad -- ÷àrïgarava kim uttareõa / anuùñhito guroþ saüde÷aþ / pratinivartàmahe vayam / (ràjànaü prati)

*     tad eùà bhavataþ kàntà tyaja và+enàü gçhàõa và /
*     upapannà hi dàreùu prabhutà sarvato-mukhã  // KSak_5.26 //

KSak_5.26:>1%gautami gaccha+agrataþ / (iti prasthitàþ)

KSak_5.26:>2%÷aku -- katham anena kitavena vipralabdhà+asmi / yåyam api màü parityajatha / (ity anupratiùñhate)

KSak_5.26:>3%gautamã -- (sthitvà) vatsa ÷àrïgarava anugacchati+iyaü khalu naþ karuõa-paridevinã ÷akuntalà / pratyàde÷a-paruùe bhartari kiü và me putrikà karotu /p.190

KSak_5.26:>4%÷àrïg -- (saroùaü nivçtya) kiü puro-bhàge svàtantryam avalambase / (÷akuntalà bhãtà vepate)

_________________________

KSak_5.27:<1%÷àrïg -- ÷akutale / 

*     yadi yathà vadati kùitipas tathà
*     tvam asi kiü pitur utkulayà tvayà /
*     atha tu vetsi ÷uci vratam àtmanaþ
*     pati-kule tava dàsyam api kùamam  // KSak_5.27 //

KSak_5.27:>5%tiùñha / sàdhayàmo vayam /

_________________________

KSak_5.28:<1%ràjà -- bhos tapasvin kim atra-bhavatãü vipralabhase /

*     kumudàny eva ÷a÷a-aïkaþ savità bodhayati païkajàny eva /
*     va÷inàü hi para-parigraha-saü÷leùa-paràïmukhã vçttiþ  // KSak_5.28 //

KSak_5.28:>1%÷àrïg -- yadà tu pårva-vçttam anya-saïgàd vismçto bhavàüs tadà katham adharma-bhãruþ /

_________________________

KSak_5.29:<1%ràjà -- bhavantam eva+atra guru-làghavaü pçcchàmi /

*     måóhaþ syàm aham eùà và vaden mithyà+iti saü÷aye /
*     dàra-tyàgã bhavàmy àho para-strã-spar÷a-pàüsulaþ  // KSak_5.29 //

KSak_5.29:>2%purohita -- (vicàrya) yadi tàvad evaü kriyatàm /

KSak_5.29:>3%ràjà -- anu÷àstu màü bhavàn /

KSak_5.29:>4%purohita -- atra-bhavatã tavad à-prasavàd asmad-gçhe tiùñhatu / kuta idam ucyata iti cet / tvaü sàdhubhir àdiùña-pårvaþ prathamam eva cakra-vartinaü putraü janayiùyasi+iti / sa cen muni-dauhitras tal-lakùaõa-upapanno bhaviùyati abhinandya ÷uddha-antam enàü prave÷ayiùyati / viparyaye tu pitur asyàþ samãpa-nayanam avasthitam eva /

KSak_5.29:>5%ràjà -- yathà gurubhyo rocate /

KSak_5.29:>6%purohita -- vatse anugaccha màm /

KSak_5.29:>7%÷aku -- bhagàti vasudhe dehi me vivaram / (iti rudatã prasthità / niùkràntà saha purodhasà tapasvibhi÷ ca)
KSak_5.29:>8%(ràjà ÷àpa-vyavahita-smçtiþ ÷akuntalà-gatam eva cintayati)
KSak_5.29:>9%(nepathye) à÷caryam à÷caryam /

KSak_5.29:>10%ràjà -- (àkarõya) kiü nu khalu syàt /

KSak_5.29:>11%(pravi÷ya) purohita -- (savismayam) deva adbhutaü khalu saüvçttam /

KSak_5.29:>12%ràjà -- kim iva /

KSak_5.29:>13%purohita -- deva paràvçtteùu kaõva-÷iùyeùu --
KSak_5.29:>14%sà nindanã svàni bhàgyàni bàlà bàhu-utkùepaü krandituü ca pravçttà /

KSak_5.29:>15%ràjà -- kiü ca /

_________________________

KSak_5.30:<1%purohita -- 

*     strã-saüsthànaü ca+apsaras tãrtham àràd utkùipya+enàü jyotir ekaü jagàma  // KSak_5.30 //

KSak_5.30:>1%(sarve vismayaü råpayanti)

KSak_5.30:>2%ràjà -- bhagavan pràg api so 'smàbhir arthaþ pratyàdiùña eva / kiü vçthà tarkeõa+anviùyate / vi÷ràmyatu bhavàn /

KSak_5.30:>3%purohita -- (vilokya) vijayasva (iti niùkràntaþ)p.194

KSak_5.30:>4%ràjà -- vetravati paryàkulo 'smi / ÷ayana-bhåmi-màrgam àde÷aya /

KSak_5.30:>5%pratãhàrã -- ita ito devaþ (iti prasthitaþ)

_________________________

KSak_5.31:<1%ràjà -- 

*     kàmaü pratyàdiùñàü smaràmi na parigrahaü munes tanayàm /
*     balavat tu dåyamànaü pratyàyayati+iva màü hçdayam  // KSak_5.31 //

KSak_5.31:>6%(iti niùkràntàþ sarve)

pa¤camo 'ïkaþ /


**************************************************************************


ùaùñho 'ïkaþ /

KSak_6.1:<1%(tataþ pravi÷ati nàgarikaþ ÷yàlaþ pa÷càd baddhaü puruùam àdàya rakùiõau ca)

KSak_6.1:<2%rakùiõau -- (puruùaü tàóaitvà) are kumbhãraka kathaya kutra tvayà+etan maõi-bandhana-utkãrõa-nàmadheyaü ràjakãyam aïgulãyakaü samàsàditam /

KSak_6.1:<3%puruùaþ -- (bhãti-nàñitakena) prasãdantu bhàva-mi÷ràþ / na+aham ãdç÷a-karma-kàrã /

KSak_6.1:<4%prathamaþ -- kiü ÷obhano bràhmaõa iti kçtvà (kalayitvà) ràj¤à pratigraho dattaþ /

KSak_6.1:<5%puruùaþ -- ÷çõuta+idànãm / ahaü ÷akra-avatàra-abhyantara-vàsã dhãvaraþ /
KSak_6.1:<6%pàñaccara kim asmàbhir jàtiþ pçùñà /p.269

KSak_6.1:<7%÷yàlaþ -- såcaka kathayatu sarvam anukrameõa / mà+enam antarà pratibadhnãtam /

KSak_6.1:<8%ubhau -- yad àvutta àj¤àpayati / kathaya /

KSak_6.1:<9%puruùaþ -- ahaü jàla-udgàla-àdibhir matsya-bandhana-upàyaiþ kuñumba-bharaõaü karomi /

KSak_6.1:<10%÷yàlaþ -- (virahasya) vi÷uddha idànãm àjãvaþ /

_________________________

KSak_6.1:<1%puruùaþ -- bhartaþ mà+evaü bhaõa /

*     sahajaü kila yad vininditaü na khalu tat karma vivarjanãyam /
*     pa÷u-màraõa-karma-dàruõo 'nukampà-mçdur eva ÷rotriyaþ  // KSak_6.1 //

KSak_6.1:>1%÷yàlaþ -- tatas tataþ /

KSak_6.1:>2%puruùaþ -- ekasmin divase khaõóa÷o rohita-matsyo mayà kalpitaþ /
KSak_6.1:>3%yàvat tasya+udara-abhyantare prekùe tàvad idaü ratna-bhàsuram aïgulãyakaü dçùñam /
KSak_6.1:>4%pa÷càd aham asya vikrayàya dar÷ayan gçhãto bhàva-mi÷raiþ /
KSak_6.1:>5%màrayata và mu¤cata và / ayam asya+àgama-vçtta-antaþ /

KSak_6.1:>6%÷yàlaþ -- jànuka visra-gandhã godhàdã matsya-bandha eva niþsaü÷ayam /
KSak_6.1:>7%aïgulãyaka-dar÷anam asya vimar÷ayitavyam / ràja-kulam eva gacchàmaþ /p.198

KSak_6.1:>8%rakùiõau -- tathà / gaccha are granthi-bhedaka / (sarve parikràmanti)

KSak_6.1:>9%÷yàlaþ -- såcaka imaü gopura-dvàre 'pramattau pratipàlayataü yàvad idam aïgulãyakaü yathà+àgamanaü bhartre nivedya tataþ ÷àsanaü pratãùya niùkràmàmi /

KSak_6.1:>10%ubhau -- pravi÷atv àvuttaþ svàmi-prasàdàya / (iti niùkràntaþ ÷yàlaþ)

KSak_6.1:>11%prathamaþ -- jànuka ciràyate khalv àvuttaþ /

KSak_6.1:>12%dvitãyaþ -- nanv avasara-upasarpaõãyà ràjànaþ /

KSak_6.1:>13%prathamaþ -- jànuka sphurato mama hastàv asya vadhasya sumanasaþ pinaddhum / (iti puruùaü nirdi÷ati)

KSak_6.1:>14%puruùaþ -- na+arhati bhàvo 'kàraõa-màraõo bhavitum /

KSak_6.1:>15%dvitãyaþ -- (vilokya) eùa nau svàmã patra-hasto ràja-÷àsanaü pratãùya+ito+mukho dç÷yate / gçdhra-balir bhaviùyasi ÷uno mukhaü và drakùyasi / (pravi÷ya)

KSak_6.1:>16%÷yàlaþ -- såcaka mucyatàm eùa jàla-upajãvã / upapanna khalv asya+aïgulãyakasya+àgamaþ /p.200

KSak_6.1:>17%såcakaþ -- yathà-àvutto bhaõati / eùa yama-sadanaü pravi÷ya pratinivçttaþ / (iti puruùaü parimukta-bandhanaü karoti)

KSak_6.1:>18%puruùaþ -- (÷yàlaü praõamya) bhartaþ atha kãdç÷o ma àjãvaþ /
KSak_6.1:>19%eùa bhartrà+aïgulãyaka-målya-saümitaþ prasàdo 'pi dàpitaþ / (iti puruùàya svaü prayacchati)

KSak_6.1:>20%puruùaþ -- (sapraõàmaü pratigçhya) bhartaþ anugçhãto 'smi /

KSak_6.1:>21%såcakaþ -- eùa nàma-anugraho yac chålàd avatàrya hasti-skandhe pratiùñhàpitaþ /

KSak_6.1:>22%jànuka -- àvutt pàritoùikaü kathayati tena+aïgulãyakena bhartuþ saümatena bhavitavyam iti /

KSak_6.1:>23%÷yàlaþ -- na tasmin mahà-arhaü ratnaü bhartur bahu-matam iti tarkayàmi /
KSak_6.1:>24%tasya dar÷anena bhartrà+abhimato janaþ smçtaþ / muhårtaü prakçti-gambhãro 'pi parya÷ru-nayana àsãt /

KSak_6.1:>25%såcakaþ -- sevitaü nàma-àvuttena /

KSak_6.1:>26%jànuka -- nanu bhaõa / asya kçte màtsyika-bhartur iti / (iti puruùam asåyayà pa÷yati)

KSak_6.1:>27%puruùaþ -- bhaññàraka ito 'rdhaü yuùmàkaü sumano-målyaü bhavatu /

KSak_6.1:>28%jànuka -- etàvad yujyate /p.202

KSak_6.1:>29%÷yàlaþ -- dhãvara mahattaras tvaü priya-vayasyaka idànãü me saüvçttaþ / kàdambarã-sàkùikam asmàkaü prathama-sauhçdam iùyate / tat-÷auõóika-àpaõam eva gacchàmaþ /
KSak_6.1:>30%prave÷akaþ / (tataþ pravi÷aty àkà÷a-yànena sànumatã nàma+apsaràþ)

KSak_6.1:>31%sànumatã -- nirvartitaü mayà paryàya-nirvartanãyam apsaras-tãrtha-sàünidhyaü yàvat sàhu-janasya+abhiùeka-kàla iti sàüpratam asya ràjarùer udantaü pratyakùã-kariùyàmi /
KSak_6.1:>32%menakà-saübandhena ÷arãra-bhåtà me ÷akuntalà / tayà ca duhitç-nimittam àdiùña-pårvà+asmi /
KSak_6.1:>33%(samantàd avalokya) kiü nu khalu çtu-utsave 'pi nirutsava-àrambham iva ràja-kulaü dç÷yate /
KSak_6.1:>34%asti me vibhavaþ praõidhànena sarvaü parij¤àtum /
KSak_6.1:>35%kiü tu sakhyà àdaro mayà mànaiyitavyaþ /
KSak_6.1:>36%bhavatu / anayor eva+udyàna-pàlikayos tiraskariõã-praticchannà pàr÷va-vartinã bhåtvà+upalapsye / (iti nàñyena+avatãrya sthità) (tataþ pravi÷ati cåta-aïkuram avalokayantã ceñã / aparàca pçùñhatas tasyàþ)

_________________________

KSak_6.2:<1%prathamà -- 

*     àtàüra-harita-pàõóura jãvita-sarvaü vasanta-màsasya (yoþ) /
*     dçùño 'si cåta-koraka çtu-maïgala tvàü prasàdayàmi  // KSak_6.2 //p.206

KSak_6.2:>37%dvitãyà -- parabhçtike kim ekàkinã mantrayase /

KSak_6.2:>38%prathamà -- madhukarike cåta-kalikàü dçùñvà+unmattà parabhçtikà bhavati /

KSak_6.2:>39%dvitãyà -- (saharùaü tvarayà+upagamya) katham upasthito madhu-màsaþ /

KSak_6.2:>40%prathamà -- madhukarike tava+idànãü kàla eùa mada-vibhrama-gãtànàm /

KSak_6.2:>41%dvitãyà -- sakhi avalambasva màü yàvad agra-pàda-sthità bhåtvà cåta-kalikàü gçhãtvà kàma-deva-arcanaü karomi /

KSak_6.2:>42%prathamà -- yadi mama api khalv ardham arcana-phalasya /

_________________________

KSak_6.3:<1%dvitãyà -- akathite 'py etat saüpadyate yata ekam eva nau jãvãtaü dvidhà-sthitaü ÷arãram / (sakhãm avalambya sthità cåta-aïkuraü gçhõàti)
KSak_6.3:<2%aye apratibuddho 'pi cåta-prasavo 'tra bandhana-bhaïga-surabhir bhavati (iti kapota-hastakaü kçtvà)

*     tvam asi mayà cåta-aïkura dattaþ kàmàya gçhãta-dhanuùe /
*     pathika-jana-yuvati-lakùyaþ pa¤ca-abhyadhikaþ ÷aro bhava  // KSak_6.3 //

KSak_6.3:>1%(iti cåta-aïkuraü kùipati) (pravi÷ya pañã-kùepeõa kupitaþ) / p.206

KSak_6.3:>2%ka¤cukã -- mà tàvad anàtmaj¤e / devena pratiùiddhe vasanta-utsave tvam àüra-kalikà-bhaïgaü kim àrabhase /
KSak_6.3:>3%ubhe (bhãte) prasãdatv àryaþ / agçhãta-arthe àvàm /

_________________________

KSak_6.4:<1%ka¤cukã -- na kila ÷rutaü yuvàbhyàü yad vàsantikais tarubhir api devasya ÷àsanaü pramàõã-kçtaü tad-à÷rayibhiþ patribhi÷ ca / tathà hi --

*     cåtànàü cira-nirgatà api kalikà badhnàti na svaü rajaþ
*     saünaddhaü yad api sthitaü kurabakaü tat koraka-avasthayà /
*     kaõñheùu skhalitaü gate 'pi ÷i÷ire puüs-kokilànàü rutam
*     ÷aïke saüharati smaro 'pi cakitas tåõa-ardha-kçùñaü ÷aram  // KSak_6.4 //

KSak_6.4:>4%sanumatã -- na+asti saüdehaþ / mahà-prabhàvo ràjarùiþ /

KSak_6.4:>5%prathamà -- àrya kati divasàny àvayor mitràvasunà ràùñriyeõa bhaññinã-pàda-målaü preùitayoþ / atra ca nau pramada-vanasya pàlana-karma samarpitam / tad-àgantukatayà+a÷ruta-pårva àvàbhyàm eùa vçtta-antaþ /

KSak_6.4:>6%ka¤cukã -- bhavatu / na punar evaü pravartitavyam /

KSak_6.4:>7%ubhe -- àrya kautåhalaü nau / yady anena janena ÷rotavyaü kathayatv àryaþ kiü nimittaü bhartrà vasanta-utsavaþ pratiùiddhaþ / p.208

KSak_6.4:>8%sànumatã -- utsava-priyàþ khalu manuùyàþ / guruõà kàraõena bhavitavyam /

KSak_6.4:>9%ka¤cukã -- bahulã-bhåtam etat kiü na kathyate / kim atra-bhavatyo karõa-pathaü na+àyàtaü ÷akuntalà-pratyàde÷a-kaulãnam /

KSak_6.4:>10%ubhe -- ÷rutaü ràùñriya-mukhàd yàvad aïgulãyaka-dar÷anam /

_________________________

KSak_6.5:<1%ka¤cukã -- tena hy alpaü kathayitavyam /
KSak_6.5:<2%yadà+eva khalu sva-aïgulãyaka-dar÷anàd anusmçtaü devena satya-måóha-pårvà me tatra-bhavatã rahasi ÷akuntalà mohàt pratyàdiùñà+iti tadà-prabhçty eva pa÷càt tàpam upagato devaþ / tathà hi --

*     ramyaü dveùñi yathà purà prakçtibhir na pratyahaü sevyate
*     ÷ayyà-prànta-vivartanair vigamayaty unnidra eva kùapàþ /
*     dàkùiõyena dadàti vàcam ucitàm antaþ-purebhyo yadà gotreùu
*     skhalitas tadà bhavati ca vrãóà-vilakùa÷ ciram  // KSak_6.5 //

KSak_6.5:>1%sànumatã -- priyaü me /

KSak_6.5:>2%ka¤cukã -- asmàt prabhavato vaimanasyàd utsavaþ pratyàkhyàtaþ /

KSak_6.5:>3%ubhe -- yujyate / (nepathye)
KSak_6.5:>4%etu etu bhavàn /

KSak_6.5:>5%ka¤cukã -- (karõaü dattvà) aye / ita eva+abhivartate devaþ / sva-karma-anuùñhãyatàm /

KSak_6.5:>6%ubhe -- tathà /p.210
KSak_6.5:>7%(tataþ pravi÷ati pa÷càt-tàpa-sadç÷a-veùo ràjà vidåùakaþ pratãhàrã ca /

KSak_6.5:>8%ka¤cukã -- (ràjànam avalokya) aho sarvàsv avasthàsu ramaõãyatvam àkçti-vi÷eùàõàm / evam utsuko 'pi priya-dar÷ane devaþ / tathà hi --

_________________________

*     pratyàdiùña-vi÷eùa-maõóana-vidhir vàma-prakoùñha-arpitam
*     bibhrat-kà¤canam ekam eva valayaü ÷vàsa-uparakta-adharaþ /
*     cintà-jàgaraõa-pratànta-nayanas tejo-guõàd àtmanaþ
*     saüskàra-ullikhito mahà-maõir iva kùãõo 'pi na+àlakùyate  // KSak_6.6 //

KSak_6.6:>9%sànumatã -- (ràjànaü dçùñvà) sthàne khalu pratyàde÷a-vimànità apy asya kçte ÷akuntalà klàmyati /

_________________________

KSak_6.7:<1%ràjà -- (dhyàna-mandaü parikramya)

*     prathamaü sàraïga-akùyà priyayà pratibodhyamànam api suptam /
*     anu÷aya-duþkhàya idaü hata-hçdayaü saüprati vibuddham  // KSak_6.7 //

KSak_6.7:>1%sànumatã -- nanv ãde÷àni tapasvinyà bhàga-dheyàni /

KSak_6.7:>2%vidåùaka -- (apavàrya) laïghita eùa bhåyo 'pi ÷akuntalà-vyàdhinà / na jàne kathaü cikitsitavyo bhaviùyati+iti /p.212

KSak_6.7:>3%ka¤cukã -- (upagamya) jayatu jayatu devaþ / mahà-ràja pratyavekùitàþ pramada-vana-bhåmayaþ yathà-kàmam adhyàstàü vinoda-sthànàni mahà-ràjaþ /

KSak_6.7:>4%ràjà -- vetravati mad-vacanàd amàtyam àrya-pi÷unaü bråhi / cira-prabodhàn na saübhàvitam asmàbhir adya dharma-àsanam adhyàsitum / yat pratyavekùitaü paura-kàryam àryeõa tat patram àropya dãyatàm iti /

KSak_6.7:>5%pratãhàrã -- yad deva àj¤àpayati / (iti niùkràntà)

KSak_6.7:>6%ràjà -- vàta-ayana tvam api svaü niyogam a÷ånyaü kuru /

KSak_6.7:>7%ka¤cukã -- yad àj¤àpayati devaþ / (iti niùkràntaþ)

KSak_6.7:>8%vidåùakaþ -- kçtaü bhavatà nirmakùikam / sàüprataü ÷i÷ira-àtapa-cheda-ramaõãye 'smin pramada-vana-udde÷a àtmànaü ramayiùyasi /

_________________________

KSak_6.8:<1%ràjà -- vayasya yad ucyate randhra-upanipàtino 'narthà iti tad vyabhicàri vacaþ / kutaþ -- p.214

*     muni-sutà-praõaya-smçti-rodhinà
*     mama ca muktam idaü tamasà manaþ /
*     manasijena sakhe prahariùyatà
*     dhanuùi cåta-÷ara÷ ca nive÷itaþ  // KSak_6.8 //

KSak_6.8:>9%vidåùaka -- tiùñha tàvat / anena daõóaka-kàùñhena kandarpa-bàõaü nà÷ayiùyàmi / (iti daõóa-kàùñham udyamya cåta-aïkuraü pàtayitum icchati)

KSak_6.8:>10%ràjà -- (sasmitam) bhavatu / dçùñaü brahma-varcasam / sakhe kva+upaviùñaþ priyàyàþ kiücid+anukàriõãùu latàsu dçùñiü vilobhayàmi /

KSak_6.8:>11%viùåùaka -- nanv àsanna-paricàrikà caturikà bhavatà saüdiùñà / màdhavã-maõóapa imàü velàm ativàhayiùye /
KSak_6.8:>12%tatra me citra-phalaka-gatàü sva-hasta-likhitàü tatra-bhavatyàþ ÷akuntalàyàþ pratikçtim ànaya iti /

KSak_6.8:>13%ràjà -- ãdç÷aü hçdaya-vinodana-sthànam / tat tam eva màrgam àde÷aya /

KSak_6.8:>14%vidåùaka -- ita ito bhavàn / (ubhau parikramataþ / sànumaty anugacchati)

KSak_6.8:>15%vidåùaka -- eùa maõi-÷ilà-paññaka-sanàtho màdhavã-maõóapa upahàra-ramaõãyatayà niþsaü÷ayaü svàgatena+iva nau pratãcchati / tat pravi÷ya niùãdatu bhavàn / (ubhau prave÷aü kçtvà-upaviùñau)

KSak_6.8:>16%sànumatã -- latà-saü÷rità drakùyàmi tàvat sakhyàþ pratikçtam / tatas tasyai bhartur bahu-mukham anuràgaü nivedayiùyàmi / (iti tathà kçtvà sthità)p.216

KSak_6.8:>17%ràjà -- sakhe sarvam idànãü smaràmi ÷akuntalàyàþ prathama-vçtta-antam / kathitavàn asmi bhavate ca /
KSak_6.8:>18%sa bhavàn pratyàde÷a-velàyàü mat-samãpa-gato na+àsãt /
KSak_6.8:>19%pårvam api na tvayà kadàcit saükãrtitaü tatra-bhavatyà nàma / kaccid aham iva vismçtavàn asi tvam /

KSak_6.8:>20%vidåùaka -- na vismaràmi / kiü tu sarvaü kathayitvà+avasàne punas tvayà parihàsa-vijalpa eùa na bhåta-artha ity àkhyàtam /
KSak_6.8:>21%mayà api mçt-piõóa-buddhinà tathà+eva gçhãtam / athavà bhavitavyatà khalu balavatã /

KSak_6.8:>22%sànumatã -- evaü nv idam /

KSak_6.8:>23%ràjà -- (dhyàtvà) sakhe tràyasva màm /

KSak_6.8:>24%vidåùaka -- bhoþ kim etat / anupapannaü khalv ãdç÷aü tvayi / kadà api sat-puruùàþ ÷oka-vàstavyà na bhavanti / nanu pravàte 'pi niùkampà girayaþ /

_________________________

KSak_6.9:<1%ràjà -- vayasya niràkaraõa-viklavàyàþ priyàyàþ samavasthàm anusmçtya balavad-a÷araõo 'smi / sà hi --

*     itaþ pratyàde÷àt sva-janam anugantuü vyavasità
*     sthità tiùñha ity uccair vadati guru-÷iùye guru-same /
*     punar dçùñiü bàùpa-prasara-kaluùàm arpitavatã
*     mayi kråre yat tat saviùam iva ÷alyaü dahati màm  // KSak_6.9 //p.218

KSak_6.9:>1%sànumatã -- aho / ãdç÷ã sva-kàrya-paratà / asya saütàpena+ahaü rame /

KSak_6.9:>2%vidåùaka -- bhoþ asti me tarkaþ kena+api tatra-bhavatyà+àkà÷a-càriõã nãtà+iti /

KSak_6.9:>3%ràjà -- kaþ pati-devatàm anyaþ paràmarùñum utsaheta / menakà kila sakhyàs te janma-pratiùñhà+iti ÷rutavàn asmi / tat-sahacàriõãbhiþ sakhã te hçtà+iti me hçdayam à÷aïkate /

KSak_6.9:>4%sànumatã -- saümohaþ khalu vismayanãyo na pratibodhaþ /

KSak_6.9:>5%vidåùaka -- yady evam asti khalu samàgamaþ kàlena tatra-bhavatyà /

KSak_6.9:>6%ràjà -- katham iva /

KSak_6.9:>7%vidåùaka -- na khalu màtà-pitarau bhartç-viyoga-duþkhitàü duhitaraü ciraü draùñuü pàrayataþ /

_________________________

KSak_6.10:<1%ràjà -- vayasya /

*     svapno nu màyà nu mati-bhramo nu
*     kliùñaü nu tàvat phalam eva puõyam /
*     asaünivçttyai tad atãtam ete
*     mano-rathà nàma taña-prapàtàþ  // KSak_6.10 //p.220

KSak_6.10:>8%vidåùaka -- mà+evam / nanv+aïgulãyakam eva nidar÷anam ava÷yaü bhàvya-cintanãyaþ samàgamo bhavati+iti /

_________________________

KSak_6.11:<1%ràjà -- (aïgulãyakaü vilokya) aye idaü tàvad asulabha-sthàna-bhraü÷i ÷ocanãyam /

*     tava sucaritam aïgulãya nånaü
*     pratanu mama+iva vibhàvyate phalena /
*     aruõa-nakha-manoharàsu tasyà÷
*     cyutam asi labdha-padaü yad aïgulãùu  // KSak_6.11 //

KSak_6.11:>1%sànumatã -- yady anya-hasta-gataü bhavet satyam eva ÷ocanãyaü bhavet /

KSak_6.11:>2%vidåùaka -- bhoþ iyaü nàma-mudrà kena+udghàtena tatra-bhavatyà hasta-abhyàsaü pràpità /

KSak_6.11:>3%sànumatã -- mama api kautåhalena+àkàrita eùaþ /

KSak_6.11:>4%ràjà -- ÷råyatàm / sva-nagaràya prasthitaü màü priyà sabàùpam àha kiyac-cireõa+àrya-putraþ pratipattiü dàsyati+iti /

KSak_6.11:>5%vidåùaka -- tatas tataþ /

_________________________

KSak_6.12:<1%ràjà -- pa÷càd imàü mudràü tad-aïgulau nive÷ayatà mayà pratyabhihità /

*     ekaikam atra divase divase madãyaü
*     nàma+akùaraü gaõaya gacchasi yàvad antam /
*     tàvat priye mad-avarodha-gçha-prave÷aü
*     netà janas tava samãpam upaiùyati+iti  // KSak_6.12 //

KSak_6.12:>6%tac ca dàruõa-àtmanà mayà mohàn na+anuùñhitam /

KSak_6.12:>7%sànumatã -- ramaõãyaþ khalv avadhir vidhinà visaüvàditaþ /

KSak_6.12:>8%vidåùaka -- atha kathaü dhãvara-kalpitasya rohita-matsyasya+udara-abhyantara àsãt /

KSak_6.12:>9%ràjà -- ÷acã-tãrthaü vandamànàyàþ sakhyàs te hastàd gaïgà-srotasi paribhraùñam /

KSak_6.12:>10%vidåùaka -- yujyate /

KSak_6.12:>11%sànumatã -- ata eva tapasvinyàþ ÷akuntalàyà adharma-bhãror asya ràjarùeþ pariõaye saüdeha àsãt /
KSak_6.12:>12%athavà+ãdç÷o 'nuràgo 'bhij¤ànam apekùate / katham iva+etat /

KSak_6.12:>13%ràjà -- upàlapsye tàvad idam aïgulãyakam /

KSak_6.12:>14%vidåùaka -- (àtma-gatam) gçhãto 'nena panthà unmattànàm /

_________________________

KSak_6.13:<1%ràjà -- 

*     kathaü nu taü bandhura-komala-aïguliü
*     karaü vihàyàsi nimagnam ambhasi / 
athavà /
*     acetanaü nàma guõaü na lakùayen
*     mayaiva kasmàd avadhãrità priyà  // KSak_6.13 //

KSak_6.13:>1%vidåùaka -- (àtma-gatam) kathaü bubhukùayà khàditavyo 'smi /
KSak_6.13:>2%ràjà - priye akàraõa-parityàga-anu÷aya-tapta-hçdayas tàvad anukampyatàm ayaü janaþ punar-dar÷anena /
KSak_6.13:>3%(pravi÷ya+àpañã-kùepeõa citra-phalaka-hastà)

KSak_6.13:>4%caturikà -- iyaü citra-gatà bhaññinã / (iti citra-phalakaü dar÷ayati)

KSak_6.13:>5%vidåùaka -- (vilokya) sàdhu vayasya / madhura-avasthàna-dar÷anãyo bhàva-anuprave÷aþ / skhalati+iva me dçùñir nimna-unnata-prade÷eùu /

KSak_6.13:>6%sànumatã -- aho eùà ràjarùer nipuõatà / jàne sakhy agrato me vartata iti /p.226

_________________________

KSak_6.14:<1%ràjà -- 

*     yad yat sàdhu na citre syàt kriyate tat tad anyathà /
*     tathà+api tasyà làvaõyaü rekhayà kiücid anvitam  // KSak_6.14 //

KSak_6.14:>7%sànumatã -- sadç÷am etat pa÷càt+tàpa-guroþ snehasya+anavalepasya ca /

KSak_6.14:>8%vidåùaka -- bhoþ idànãü tisras tatra-bhavatyo dç÷yante / sarvà÷ ca dar÷anãyàþ /
KSak_6.14:>9%katamà+atra tatra-bhavatã ÷akuntalà /

KSak_6.14:>10%sànumatã -- anabhij¤aþ khalv ãdç÷asya råpasya mogha-dçùñir ayaü janaþ /

KSak_6.14:>11%ràjà -- tvaü tàvat katamàü tarkayasi /

KSak_6.14:>12%vidåùaka -- tarkayàmi yà+eùà ÷ithila-bandhana-udvànta-kusumena ke÷a-antena+udbhinna-sveda-bindunà vadanena vi÷eùato 'pasçtàbhyàü bàhubhyàm avaseka-snigdha-taruõa-pallavasya cåta-pàdapasya pàr÷va ãùat-pari÷ràntà+iva+àlakùità sà ÷akuntalà / itare sakhyàv iti /

_________________________

KSak_6.15:<1%ràjà -- nipuõo bhavàn / asty atra me bhàva-cihnam /

*     svinna-aïguli-vinive÷o rekhà-prànteùu dç÷yate malinaþ /
*     a÷ru ca kapola-patitaü dç÷yam idaü varõikà-ucchvàsàt  // KSak_6.15 //p.228

KSak_6.15:>1%caturike ardha-likhitam etad vinoda-sthànam / gaccha / vartikàü tàvad ànaya /

KSak_6.15:>2%caturikà -- àrya màdhavya avalambasva citra-phalakaü yàvad àgacchàmi /

_________________________

KSak_6.16:<1%ràjà - (niþ÷vasya)

*     sàkùàt priyàm upagatàm apahàya pårvaü citra-arpitàü punar imàü bahu manyamànaþ /
*     sroto-vahàü pathi nikàma-jalàm atãtya jàtaþ sakhe praõayavàn mçga-tçùõikàyàm  // KSak_6.16 //

KSak_6.16:>3%vidåùaka -- (àtma-gatam) eùo 'tra-bhavàn nadãm atikramya mçga-tçùõikàü saükràntaþ / (prakà÷am) bhoþ aparaü kim atra lekhitavyam /

_________________________

KSak_6.17:<1%ràjà -- ÷råyatàm --

*     kàryà saikata-lãna-haüsa-mithunà sroto-vahà màlinã
*     pàtàs tàm abhito niùaõõa-hariõà gaurã-guroþ pàvanàþ /
*     ÷àkhà-lambita-valkalasya ca taror nirmàtum icchàmy adhaþ
*     ÷çïge kçùõa-mçgasya vàma-nayanaü kaõóåyamànàü mçgãm  // KSak_6.17 //p.230

KSak_6.17:>1%vidåùaka -- (àtma-gatam) yathà+ahaü pa÷yàmi påritavyam anena citra-phalakaü lamba-kårcànàü tàpasànàü kadambaiþ /
KSak_6.17:>2%ràjà -vayasya anyac ca / ÷akuntalàyàþ prasàdhanam abhipretam atra vismçtam asmàbhiþ /

KSak_6.17:>3%vidåùaka -- kim iva /

KSak_6.17:>4%sànumatã -- vana-vàsasya saukmàryasya vinayasya ca yat sadç÷aü bhaviùyati /

_________________________

KSak_6.18:<1%ràjà --

*     kçtaü na karõa-arpita-bandhanaü sakhe ÷irãùam àgaõóa-vilambi-kesaram /
*     na và ÷arac-candra-marãci-komalaü mçõàla-såtraü racitaü stana-antare  // KSak_6.18 //

KSak_6.18:>5%vidåùaka -- bhoþ kiü nu tatra-bhavatã rakta-kuvalaya-pallava-÷obhinà+agra-hastena mukham avàrya cakita-cakità+iva sthità / (sàvadhànaü niråpya dçùñvà)
KSak_6.18:>6%àþ eùa dàsyàþ putraþ kusuma-rasa-pàñaccaras tatra-bhavatyà vadana-kamalam abhilaïghate madhu-karaþ /

KSak_6.18:>7%ràjà -- nanu vàryatàm eùa dhçùñaþ /p.232

KSak_6.18:>8%vidåùaka -- bhavàn eva+avinãtànàü ÷àsità+asya vàraõe prabhaviùyati /

_________________________

KSak_6.19:<1%ràjà -- yujyate / ayi bhoþ kusuma-latà-priya-atithe kim atra paripatana-khedam anubhavasi /

*     eùà kusuma-niùaõõà tçùità api satã bhavantam anuraktà
*     pratipàlayati madhu-karã na khalu madhu vinà tvayà pibati  // KSak_6.19 //

KSak_6.19:>1%sànumatã -- adya+abhijàtaü khalv eùa vàritaþ /

KSak_6.19:>2%vidåùaka -- pratiùiddhà api vàmà+eùà jàtiþ /

_________________________

KSak_6.20:<1%ràjà -- evaü bho na me ÷àsane tiùñhasi / ÷råyatàü tarhi saüprati /

*     akliùña-bàla-taru-pallava-lobhanãyam
*     pãtaü mayà sadayam eva rata-utsaveùu /
*     bimba-adharaü spç÷asi ced bhramara priyàyàs
*     tvàü kàrayàmi kamala-udara-bandhanastham  // KSak_6.20 //p.234

KSak_6.20:>3%vidåùaka -- evaü tãkùõa-daõóasya kiü na bheùyati / (prahasya / àtma-gatam)
KSak_6.20:>4%eùa tàvad unmattaþ / aham apy etasya saïgena+ãdç÷a-varõa iva saüvçttaþ / (prakà÷am)
KSak_6.20:>5%bhoþ citraü khalv etat /

KSak_6.20:>6%ràjà -- kathaü citram /

KSak_6.20:>7%sànumatã -- aham api+idànãm avagata-arthà / kiü punar yathà-likhita-anubhàvy eùaþ /

_________________________

KSak_6.21:<1%ràjà -- vayasya kim idam anuùñhitaü paurobhàgyam /

*     dar÷ana-sukham anubhavataþ sàkùàd iva tanmayena hçdayena /
*     smçti-kàriõà tvayà me punar api citrã-kçtà kàntà  // KSak_6.21 //

KSak_6.21:>1%(iti bàùpaü viharati)

KSak_6.21:>2%sànumatã -- pårva-apara-virodhy apårva eùa viraha-màrgaþ /

_________________________

KSak_6.22:<1%ràjà -- vayasya katham evam avi÷rànta-duþkham anubhavàmi /

*     prajàgaràt khilã-bhåtas tasyàþ svapne samàgamaþ /
*     bàùpas tu na dadàty enàü draùñuü citra-gatàm api  // KSak_6.22 //p.236

KSak_6.22:>3%sànumatã -- sarvathà pramàrjitaü tvayà pratyàde÷a-duþkhaü ÷akuntalàyàþ / (pravi÷ya)

KSak_6.22:>4%caturikà -- jayatu bhartà / vartikà-karaõóakaü gçhãtvà+ito-mukhaü prasthità+asmi /

KSak_6.22:>5%ràjà -- kiü ca /

KSak_6.22:>6%caturikà -- sa me hastàd antarà taralikà-dvitãyayà devyà vasumatyà+aham eva+àrya-putrasya+upaneùyàmi+iti sabalàt-kàraü gçhãtaþ /

KSak_6.22:>7%vidåùaka -- diùñyà tvaü muktà /

KSak_6.22:>8%caturikà -- yàvad devyà viñapa-lagnam uttarãyaü taralikà mocayati tàvan mayà nirvàhita àtmà /

KSak_6.22:>9%ràjà -- vayasya upasthità devã bahu-màna-garvità ca / bhavàn imàü pratikçtiü rakùatu /

KSak_6.22:>10%vidåùaka -- àtmànam iti bhaõa / (citra-phalakam àdàya+utthàya ca) yadi bhavàn antaþ-pura-kåña-vàguràto mokùyate tadà màü megha-pratichande pràsàde ÷abdàyaya / (iti druta-padaü niùkràntaþ)

KSak_6.22:>11%sànumatã -- anya-saükrànta-hçdayo 'pi prathama-saübhàvanàm apekùate / ati÷ithila-sauhàrda idànãm eùaþ /
KSak_6.22:>12%(pravi÷ya patra-hastà)

KSak_6.22:>13%pratãhàrã -- jayatu jayatu devaþ /p.238

KSak_6.22:>14%ràjà -- vetravati na khalv antarà dçùñà tvayà devã /

KSak_6.22:>15%pratãhàrã -- athakim / patra-hastàü màü prekùya pratinivçttà /

KSak_6.22:>16%ràjà -- kàryaj¤à kàrya-uparodhaü me pariharati /

KSak_6.22:>17%pratãhàrã -- deva amàtyo vij¤àpayati / artha-jàtasya gaõanà-bahulatayà+ekam eva paura-kàryam avekùitaü tad devaþ patra-àråóhaü pratyakùã-karotv iti /

KSak_6.22:>18%ràjà -- itaþ patraü dar÷aya / (pratihàry upanayati)

KSak_6.22:>19%ràjà -- (anuvàcya) katham / samudra-vyavahàrã sàrtha-vàho dhana-mitro nàma nau-vyasane vipannaþ / anapatya÷ ca kila tapasvã /
KSak_6.22:>20%ràja-gàmã tasya+artha-saücaya ity etad amàtyena likhitam / kaùñaü khalv anapatyatà /
KSak_6.22:>21%vetravati bahu-dhanatvàd bahu-patnãkena tatra-bhavatà bhavitavyam /
KSak_6.22:>22%vicàryatàü yadi kàcid àpanna-sattvà tasya bhàryàsu syàt /

KSak_6.22:>23%pratãhàrã -- deva idànãm eva sàketakasya ÷reùñhino duhità nirvçtta-puüsavanà jàyà+asya ÷råyate /

KSak_6.22:>24%ràjà -- nanu garbhaþ pitryaü riktham arhati / gaccha / evam amàtyaü bråhi /

KSak_6.22:>25%pratãhàrã -- yad deva àj¤àpayati / (iti prasthità)

KSak_6.22:>26%ràjà -- ehi tàvat /

KSak_6.22:>27%pratãhàrã -- iyam asmi /

_________________________

KSak_6.23:<1%ràjà -- kim anena saütatir asti na+asti+iti /

*     yena yena viyujyante prajàþ snigdhena bandhunà /
*     sa sa pàpàd çte tàsàü duùyanta iti ghuùyatàm  // KSak_6.23 //p.240

KSak_6.23:>1%pratãhàrã -- evaü nàma ghoùayitavyam /
KSak_6.23:>2%(niùkramya / punaþ praviùya) kàle praviùñam iva+abhinanditaü devasya ÷àsanam /

KSak_6.23:>3%ràjà -- (dãrgham uùõaü ca niþ÷vasya) evaü bhoþ saütati-cheda-niravalambànàü kulànàü måla-puruùa-avasàne saüpadaþ param upatiùñhante / mama apy ante puru-vaü÷a-÷riya eùa eva vçtta-antaþ /

KSak_6.23:>4%pratãhàrã -- pratihatam amaïgalam /

KSak_6.23:>5%ràjà -- dhin màm upasthita-÷reyo 'vamàninam /

KSak_6.23:>6%sànumatã -- asaü÷ayaü sakhãm eva hçdaye kçtvà nindito 'nena+àtmà /

_________________________

KSak_6.24:<1%ràjà -- 

*     saüropite 'py àtmani dharma-patnã tyaktà mayà nàma kula-pratiùñhà /
*     kalpiùyamàõà mahate phalàya vasuüdharà kàla iva+upta-bãjà  // KSak_6.24 //

KSak_6.24:>7%sànumatã -- aparichinnà+idànãü te saütatir bhaviùyati /

KSak_6.24:>8%caturikà -- (jana-antikam) aye anena sàrva-vàha-vçtta-antena dviguõa-udvego bhartà / enam à÷vàsayituü megha-pratichandàd àryaü màdhavyaü gçhãtvà+àgaccha /

KSak_6.24:>9%pratãhàrã -- suùñhu bhaõasi / (iti niùkràntà)

_________________________

KSak_6.25:<1%ràjà -- aho duùyantasya saü÷ayam àråóhàþ piõóa-bhàjaþ / kutaþ /

*     asmàt paraü bata yathà-÷ruti saübhçtàni
*     ko naþ kule nivapanàni niyacchati+iti /
*     nånaü prasåti-vikalena mayà prasiktam
*     dauta-a÷ru-÷eùam udakaü pitaraþ pibanti  // KSak_6.25 // 

KSak_6.25:>1%(iti moham upagataþ)

KSak_6.25:>2%caturikà -- (sasaübhramam avalokya) samà÷vasitu samà÷vasitu bhartà /

KSak_6.25:>3%sànumatã -- hà dhig ghà dhik / sati khalu dãpe vyavadhàna-doùeõa+eùo 'ndha-kàra-doùam anubhavati /
KSak_6.25:>4%aham idànãm eva nirvçtaü karomi /
KSak_6.25:>5%athavà ÷rutaü mayà ÷akuntalàü samà÷vàsayantyà mahà-indra-jananyà mukhàd yaj¤a-bhàga-utsukà devà eva tathà+anuùñhàsyanti yathà+acireõa dharma-patnãü bhartà-abhinandiùyati+iti /
KSak_6.25:>6%tad yuktam etaü kàlaü pratipàlayitum / yàvad anena vçtta-antena priya-sakhãü samà÷vàsayàmi /
KSak_6.25:>7%(nepathye) abrahmaõyam /

KSak_6.25:>8%ràjà -- (pratyàgataþ / karõaü dattvà) aye màdhavyasya iva+àrta-svaraþ / kaþ ko tra bhoþ / (pravi÷ya)

KSak_6.25:>9%pratãhàrã -- (sasaübhramam) paritràyatàü devaþ saü÷aya-gataü vayasyam /

KSak_6.25:>10%ràjà -- kena+àtta-gandho màõavakaþ /

KSak_6.25:>11%pratãhàrã -- adçùña-råpeõa kena+api sattvena+atikramya megha-praticchandasya pràsàdasya+agra-bhåmim àrophitaþ /

_________________________

KSak_6.26:<1%ràjà -- (utthàya) mà tàvat / mama api sattvair abhibhåyante gçhàþ / atha và /

*     ahany ahany àtmana eva tàvaj j¤àtuü pramàda-skhalitaü na ÷akyam /
*     prajàsu kaþ ke pathà prayàti ity a÷eùato veditum asti ÷aktiþ  // KSak_6.26 // (nepathye) bho vayasya avihà avihà /

KSak_6.26:>12%ràjà -- (gati-bhedena parikràman) sakhe na bhetavyam / (nepathye)
KSak_6.26:>13%(punas tad eva pañhitvà) kathaü na bheùyàmi / eùa màü ko 'pi pratyavanata-÷iro-dharam ikùum iva tribhaïgaü karomi /

KSak_6.26:>14%ràjà -- (sadçùñi-kùepam) dhanus tàvat / (pravi÷ya ÷àrïga-hastà)

_________________________

KSak_6.27:<1%yavanã -- bhartaþ etad hasta-àvàpa-sahitaü ÷ara-àsanam /
KSak_6.27:<2%(ràjà sa÷araü dhanur àdatte)

KSak_6.27:<3%(nepathye) 

*     eùa tvàm abhinava-kaõñha-÷oõita-arthã
*     ÷àrdålaþ pa÷um iva hanmi ceùñamànam /
*     àrtànàü bhayam apanetum àtta-dhanvà
*     duùyantas tava ÷araõaü bhavatv idànãm  // KSak_6.27 //p.246

KSak_6.27:>1%ràjà -- (saroùam) kathaü màm eva+uddi÷ati / tiùñha kuõapà÷ana / tvam idànãü na bhaviùyasi / (÷àrïgam àropya) vetravati sopàna-màrgam àde÷aya / (sarve satvaram upasarpanti)
KSak_6.27:>2%ràjà (samantàd vilokya) ÷ånyaü khalv idam / (nepathye)
KSak_6.27:>3%avihà / avihà /aham atra-bhavantaü pa÷yàmi / tvaü màü na pa÷yasi / bióàla-gçhãto måùaka iva nirà÷o 'smi jãvite saüvçttaþ /

_________________________

KSak_6.28:<1%ràjà -- bhos tiraskariõã-garvita madãyam astraü tvàü drakùyati / eùa tam iùuü saüdadhe /

*     yo haniùyati vadhyaü tvàü rakùyaü rakùiùyati dvijam /
*     haüso hi kùãram àdatte tan-mi÷rà varjayaty apaþ  // KSak_6.28 //

KSak_6.28:>4%(ity astraü saüdhatte)
KSak_6.28:>5%(tataþ pravi÷ati vidåùakam utsçjya màtaliþ)

_________________________

KSak_6.29:<1%màtaliþ --

*     kçtà ÷aravyaü hariõà tava+asuràþ
*     ÷ara-àsanaü teùu vikçùyatàm idam /
*     prasàda-saumyàni satàü suhçj-jane
*     patanti cakùåüùi na dàruõàþ ÷aràþ  // KSak_6.29 //

KSak_6.29:>1%ràjà - (sasaübhramam asram upasaüharan) aye màtaliþ / svàgataü mahà-indra-sàrathe / (pravi÷ya)

KSak_6.29:>2%vidåùaka -- ahaü yena+iùñi-pa÷u-màraü màritaþ so 'nena svàgatena+abhinadyate /

KSak_6.29:>3%màtaliþ -- (sasmitam) àyuùma¤ ÷råyatàü yad artham asmi hariõà bhavat-sakà÷aü preùitaþ /

KSak_6.29:>4%ràjà -- avahito 'smi /p.248

KSak_6.29:>5%màtaliþ -- asti kàla-nemi-prasåtir durjayo nàma dànava-gaõaþ /

KSak_6.29:>6%ràjà -- asti / ÷ruta-pårvaü mayà nàradàt /

_________________________

KSak_6.30:<1%màtaliþ --

*     sakhyus te sa kila ÷ata-krator ajayyas
*     tasya tvaü raõa-÷irasi smçto nihantà /
*     ucchettuü prabhavati yan na sapta-saptis
*     tan-nai÷aü timiram apàkaroti candraþ  // KSak_6.30 //

KSak_6.30:>7%sa bhavàn àtta-÷astra eva+idànãm aindra-ratham àruhya vijayàya pratiùñhatàm /

KSak_6.30:>8%ràjà -- anugçhãto 'ham anayà maghavataþ saübhàvanayà / atha màdhavyaü prati bhavatà kim evaü prayuktam /

_________________________

KSak_6.31:<1%màtali -- tad api kathyate / kiü nimittàd api manaþ-saütàpàd àyuùmàn mayà viklavo dçùñaþ / pa÷càt-kopayitum àyuùmantaü tathà kçtavàn asmi / kutaþ /

*     jvalati calita-indhano 'gnir viprakçtaþ pannagaþ phaõàü kurute /
*     pràyaþ svaü mahimànaü kùobhàt pratipadyate hi janaþ  // KSak_6.31 //

_________________________

KSak_6.32:<1%ràjà -- (jana-antikam) vayasya anatikramaõãyà divaspater àj¤à /
KSak_6.32:<2%tad atra parigata-arthaü kçtvà mad-vacanàd amàtya-pi÷unaü bråhi /

*     tvan-matiþ kevalà tàvat paripàlayatu prajàþ /
*     adhijyam idam anyasmin karmaõi vyàpçtaü ddhanuþ  // KSak_6.32 // iti /

KSak_6.32:>1%vidåùaka -- yad bhavàn àj¤àpayati (iti niùkràntaþ)

KSak_6.32:>2%màtaliþ -- àyuùmàn ratham àrohatu /
KSak_6.32:>3%(ràjà ratha-àrohaõaü nàñayati)
KSak_6.32:>4%(niùkràntàþ sarve)

ùaùñho 'ïkaþ /p.250


**************************************************************************


saptamo 'ïkaþ

KSak_7.1:<1%(tataþ pravi÷aty àkà÷a-yànena ratha-adhiråóho ràjà màtali÷ ca)

KSak_7.1:<2%ràjà -- màtale anuùñhita-nide÷o 'pi maghavataþ satkriyà-vi÷eùàd anupayuktam iva+àtmànaü samarthaye /

_________________________

KSak_7.1:<1%màtaliþ -- (sasmitam) àyuùmann ubhayam apy aparitoùaü samarthaye /

*     prathama-upakçtaü marutvataþ pratipattyà laghu manyate bhavàn /
*     gaõayaty avadàna-vismito bhavataþ so 'pi na satkriyà-guõàn  // KSak_7.1 //

_________________________

KSak_7.2:<1%ràjà -- màtale mà mà+evam / sa khalu manorathànàm apy abhåmir visarjana-avasara-satkàraþ / mama hi divaukasàü samakùam ardha-àsana-upave÷itasya /

*     antar-gata-pràrthanam antikasthaü jayantam udvãkùya hçta-smitena /
*     àmçùña-vakùo-hari-candana-aïkà mandàra-màlà hariõà pinaddhà  // KSak_7.2 //

_________________________

KSak_7.3:<1%màtaliþ -- kim iva nàma+àyuùmàn amara-ã÷varàn na+arhati / pa÷ya /p.252

*     sukha-parasya harer ubhayaiþ kçtaü tridivam uddhçta-dànava-kaõñakam /
*     tava ÷arair adhunà nata-parvabhiþ puruùa-kesariõa÷ ca purà nakhaiþ  // KSak_7.3 //

_________________________

KSak_7.4:<1%ràjà -- atra khalu ÷ata-krator eva mahimà stutyaþ /

*     sidhyanti karmasu mahatv api yan niyojyàþ
*     saübhàvanà-guõam avehi tam ã÷varàõàm /
*     kiü và+abhaviùyad-aruõas tamasàü vibhettà
*     taü cet sahasra-kiraõo dhuri na+akariùyat  // KSak_7.4 //

_________________________

KSak_7.5:<1%màtali -- sadç÷aü tava etat / (stokam antaram atãtya) àyuùmann itaþ pa÷ya nàka-pçùñha-pratiùñhitasya saubhàgyam àtma-ya÷asaþ /

*     vicchitti-÷eùaiþ sura-sundarãõàü varõair amã kalpa-latà-aü÷ukeùu /
*     vicintya gãta-kùamam artha-jàtaü divaukasas tvac-caritaü likhanti  // KSak_7.5 //p.254

KSak_7.5:>1%màtale asura-saüprahàra-utsukena pårvedyur divam adhirohatà mayà na lakùitaþ svarga-màrgaþ / katamasmin marutàü pathi vartàmahe /

_________________________

KSak_7.6:<1%màtali --

*     trisrotasaü vahati yo gagana-pratiùñhàm
*     jyotãüùi vartayati ca pravibhakta-ra÷miþ /
*     tasya dvitãya-hari-vikrama-nistamaskam
*     vàyor imaü parivahasya vadanti màrgam  // KSak_7.6 //

KSak_7.6:>2%ràjà -- màtale ataþ khalu sabàhya-antaþ-karaõo mama+antar-àtmà prasãdati / (ratha-aïgam avalokya) megha-padavãm avatãrõau svaþ /

KSak_7.6:>3%màtali -- katham avagamyate /p.256

_________________________

KSak_7.7:<1%ràjà -- ayam ara-vivarebhya÷ càtakair niùpatadbhir haribhir acira-bhàsàü tejasà ca+anuliptaiþ /

*     gatam upari ghanànàü vàri-garbha-udaràõàm
*     pi÷unayati rathas te ÷ãkara-klinna-nemiþ  // KSak_7.7 //

KSak_7.7:>1%màtali -- kùaõàd àyuùmàn sva-adhikàra-bhåmau vartiùyate /

_________________________

KSak_7.8:<1%ràjà -- (adho 'valokya) màtale vega-avataraõàd à÷carya-dar÷anaþ saülakùyate manuùya-lokaþ / tathà hi /

*     ÷ailànàm avarohati+iva ÷ikharàd unmajjatàü medinã
*     parõa-abhyantara-lãnatàü vijahati skandha-udayàt pàdapàþ /
*     saütànais tanu-bhàva-naùña-salilà vyaktiü bhajanty àpagàþ
*     kena+apy utkùipatà+iva paùya bhuvanaü mat-pàr÷vam ànãyate  // KSak_7.8 //

KSak_7.8:>2%màtali -- sàdhu dçùñam / (sabahumànam avalokya) aho udàra-ramaõãyà pçthivã /

KSak_7.8:>3%ràjà -- màtale katamo 'yaü pårva-apara-samudra-avagàóhaþ kanaka-rasa-nisyandã sàüdhya megha-parighaþ sànumàn àlokyate /

_________________________

KSak_7.9:<1%màtali -- àyuùmann eùa khalu hema-kåño nàma kiü puruùa-parvatas tapaþ-saüsiddhi-kùetram / pa÷ya /p.258

*     svàyaübhuvàn marãcer yaþ prababhåva prajà-patiþ /
*     sura-asura-guruþ so 'tra sapatnãkas tapasyati  // KSak_7.9 //

KSak_7.9:>1%ràjà -- tena hy anatikramaõãyàni ÷reyàüsi / pradakùiõã-kçtya bhagavantaü gantum icchàmi /

KSak_7.9:>2%màtali -- prathamaþ kalpaþ / (nàñyena+avatãrõau)

_________________________

KSak_7.10:<1%ràjà -- (savismayam) 

*     upoóha-÷abdà na ratha-aïga-nemayaþ pravartamànaü na ca dç÷yate rajaþ /
*     abhå-tala-spar÷anatayà+aniruddhatas tava+avatãrõo 'pi ratho na lakùyate  // KSak_7.10 //

KSak_7.10:>3%màtali -- etàvàn eva ÷ata-krator àyuùmata÷ ca vi÷eùaþ /

KSak_7.10:>4%ràjà -- màtale katamasmin prade÷e màrãca-à÷ramaþ /

_________________________

KSak_7.11:<1%màtaliþ -- (hastena dar÷ayan)p.260

*     valmãka-ardha-nimagna-mårtir urasà saüdaùña-sarpa-tvacà
*     kaõñhe jãrõa-latà-pratàna-valayena+atyartha-saüpãóitaþ /
*     aüsa-vyàpi ÷akunta-nãóa-nicitaü bibhraj-jañà-maõóalam
*     yatra sthàõur iva+acalo munir asàv abhyarka-bimbaü sthitaþ  // KSak_7.11 //

KSak_7.11:>1%ràjà -- namas te kaùña-tapase /

KSak_7.11:>2%màtaliþ -- (saüyata-pragrahaü rathaü kçtvà) etau+aditi-parivardhita-mandàra-vçkùaü prajà-pater à÷ramaü praviùñau svaþ /

KSak_7.11:>3%ràjà -- svargàd adhikataraü nirvçti-sthànam amçta-hradam iva+avagàóho 'smi /

KSak_7.11:>4%màtaliþ -- (rathaü sthàpayitvà) avataratv àyuùmàn /

KSak_7.11:>5%ràjà -- (avatãrya) màtale bhavàn katham idànãm /

KSak_7.11:>6%màtaliþ -- saüyantrito mayà rathaþ / vayam apy avataràmaþ /
KSak_7.11:>7%(tathà kçtvà) ita àyuùman / (parikramya) dç÷yantàm atra-bhavatàm çùãõàü tapo-vana-bhåmayaþ /

_________________________

KSak_7.12:<1%ràjà -- nanu vismayàd avalokayàmi /

*     pràõànàm anilena vçttir ucità sat-kalpa-vçkùe vane
*     toye kà¤cana-padma-reõu-kapi÷e dharma-abhiùeka-kriyà /
*     dhyànaü ratna-÷ilà-taleùu vibudha-strã-saünidhau saüyamo
*     yat kàïkùanti tapobhir anya-munayas tasmiüs tapasyanty amã  // KSak_7.12 //p.262

KSak_7.12:>8%màtali -- utsarpiõã khalu mahatàü pràrthanà / (parikramya / àkà÷e) aye vçddha-÷àkalya kim anutiùñhati bhagavàn màrãcaþ / kiü bravãùi / dàkùàyaõyà prativrata-ardham adhikçtya pçùñas tasyai maharùi-patnã-sahitàyai kathayati+iti /

KSak_7.12:>9%ràjà -- (karõaü dattvà) aye pratipàlya-avasaraþ khalu prastàvaþ /

KSak_7.12:>10%màtaliþ -- (ràjànam avalokya) asminn a÷oka-vçkùa-måle tàvad àstàm àyuùmàn yàvat tvàm indra-gurave nivedayitum antara-anveùã bhavàmi /

KSak_7.12:>11%ràjà -- yathà bhavàn manyate (iti sthitaþ)

KSak_7.12:>12%màtaliþ -- àyuùman sàdhayàmy aham / (iti niùkràntaþ)

_________________________

KSak_7.13:<1%ràjà -- (nimittaü såcayitvà)

*     manorathàya na+à÷aüse kiü bàho spandase vçthà /
*     pårva-avadhãritaü ÷reyo duþkhaü hi parivartate  // KSak_7.13 //

KSak_7.13:>1%(nepathye)

KSak_7.13:>2%mà khalu càpalaü kuru / kathaü gata eva+àtmanaþ prakçtim /

_________________________

KSak_7.14:<1%ràjà -- (karõaü dattvà) abhåmir iyam avinayasya / ko nu khalv eùa niùidhyate / (÷abda-anusàreõa+avalokya / savismayam) aye ko nu khalv ayam anubadhyamànas tapasvinãbhyàm abàla-sattvo bàlaþ /p.264

*     ardha-pãta-stanaü màtur àmarda-kliùña-kesaram /
*     prakrãóituü siüha-÷i÷uü balàt-kàreõa karùati  // KSak_7.14 //

KSak_7.14:>3%(tataþ pravi÷ati yathà-nirdiùña-karmà tapasvinãbhyàü bàlaþ)

KSak_7.14:>4%bàla -- jçmbhasva siüha dantàüs te gaõayiùye /

KSak_7.14:>5%prathamà -- avinãta kiü no 'patya-nirvi÷eùàõi sattvàni vikaroùi / hanta vardhate te saürambhaþ / sthàne khalu çùi-janena sarva-damana iti kçta-nàma-dheyo 'si /

KSak_7.14:>6%ràjà -- kiü nu khalu bàle 'sminn aurasa iva putre snihyati me manaþ / nånam anapatyatà màü vatsalayati /

KSak_7.14:>7%dvitãyà -- eùà khalu kesariõã tvàü laïghayati yady asyàþ putrakaü na mu¤casi /

_________________________

KSak_7.15:<1%bàla -- (sasmitam) aho balãyaþ khalu bhãto 'smi / (ity adharaü dar÷ayati )

*     ràjà -- hamatas tejaso bãjaü bàlo 'yaü pratibhàti me /
*     sphuliïga-avasthayà vahnir edhà-pakùe+iva sthitaþ  // KSak_7.15 //p.266

KSak_7.15:>1%prathamà -- vatsa enaü bàla-mçga-indraü mu¤ca / aparaü te krãóanakaü dàsyàmi /
KSak_7.15:>2%bàla -- kutra / dehy etat / (iti hastaü prasàrayati)

_________________________

KSak_7.16:<1%ràjà -- kathaü cakra-varti-lakùaõam apy anena dhàryate / tathà hy asya /

*     pralobhya-vastu-praõaya-prasàrito vibhàti jàla-grathita-aïguliþ karaþ /
*     alakùya-patra-antaram iddha-ràgayà nava-uùasà bhinnam iva+eka-païkajam  // KSak_7.16 //

KSak_7.16:>3%dvitãyà -- suvrate na ÷akya eùa vàcà-màtreõa viramayitum / gaccha tvam / madãya uñaje màrkaõóeyasya+çùi-kumàrasya varõa-citrito mçttikà-mayåras tiùñhati / tam asya+upahara /

KSak_7.16:>4%prathamà -- tathà / (iti niùkràntà)

KSak_7.16:>5%bàla -- anena+eva tàvat krãóiùyàmi /

_________________________

KSak_7.17:<1%ràjà -- spçhayàmi khalu durlalitàya+asmai /

*     àlakùya-danta-mukulàn animitta-hàsair
*     avyakta-varõa-ramaõãya-vacaþ-pravçttãn /
*     aïka-à÷raya-praõayinas tanayàn vahanto
*     dhanyàs tad-aïga-rajasà malinã-bhavanti  // KSak_7.17 //p.268

KSak_7.17:>1%tàpasã -- bhavatu / na màm ayaü gaõayati / (pàr÷vam avalokya) ko 'tra çùi-pumàràõàm / (ràjànam avalokya) bhadra-mukha ehi tàvat / mocaya+anena durmoca-hasta-graheõa* óimbha-lãlayà bàdhyamànaü bàla-mçga-indram / (*-durmoka-)

_________________________

KSak_7.18:<1%ràjà -- (upagamya / sasmitam) ayi bho maharùi-putra /

*     evam à÷rama-viruddha-vçttinà saüyamaþ kim iti janmatas tvayà /
*     sattva-saü÷raya sukho 'pi dåùyate kçùõa-sarpa-÷i÷unà+iva candanaþ  // KSak_7.18 //

KSak_7.18:>2%tàpasã -- bhadra-mukha na khalv ayam çùi-kumàraþ /

_________________________

KSak_7.19:<1%ràjà -- àkàra-sadç÷aü ceùñitam eva+asya kathayati / sthàna-pratyayàt tu vayam evaü tarkiõaþ / (yathà-abhyarthitam anutiùñhan bàla-spar÷am upalabhya / àtma-gatam)

*     anena kasya api kula-aïkureõa spçùñasya gàtreùu sukhaü mama+evam /
*     kàü nirvçtiü cetasi tasya kuryàd yasya+ayam aïkàt kçtinaþ praråóhaþ  // KSak_7.19 //

KSak_7.19:>1%tàpasã -- (ubhau nirvarõya) à÷caryam à÷caryam /

KSak_7.19:>2%ràjà -- àrye kim iva /

KSak_7.19:>3%tàpasã -- asya bàlakasya te 'pi saüvàdiny àkçtir iti vismità+asmi / aparicitasya api te 'pratilomaþ saüvçtta iti /p.270

KSak_7.19:>4%ràjà -- (bàlakam upalàlayan) na cen muni-kumàro 'yam atha ko 'sya vyapade÷aþ /

KSak_7.19:>5%tàpasã -- puru-vaü÷aþ /

_________________________

KSak_7.20:<1%ràjà -- (àtma-gatam) katham eka-anvayo mama / ataþ khalu mad-anukàriõam enam atra-bhavatã manyate / asty etat pauravàõàm antyaü kula-vratam /

*     bhavaneùu rasa-adhikeùu pårvaü kùiti-rakùà-artham u÷anti ye nivàsam /
*     niyata-eka-vratàni pa÷càt taru-målàni gçhã-bhavanti teùàm  // KSak_7.20 //

KSak_7.20:>6%(prakà÷am) na punar àtma-gatyà mànuùàõàm eùa viùayaþ /

KSak_7.20:>7%tàpasã -- yathà bhadra-mukho bhaõati / apsaraþ-saübandhena+asya janany atra deva-guros tapo-vane prasåtà /

KSak_7.20:>8%ràjà -- (apavàrya) hanta dvitãyam idam à÷à-jananam /
KSak_7.20:>9%(prakà÷am) atha sà tatra-bhavatã kim àkhyasya ràja-çùeþ patnã /

KSak_7.20:>10%tàpasã -- kas tasya dharma-dàra-parityàgino nàma saükãrtayituü cintayiùyati /

KSak_7.20:>11%ràjà -- (svagatam) iyaü khalu kathà màm eva lakùyã-karoti / yadi tàvad asya ÷i÷or màtaraü nàmataþ pçcchàmi / atha và+anàryaþ para-dàra-vyavahàraþ / (praviùya mçn-mayåra-hastà)

KSak_7.20:>12%tàpasã -- sarva-damana ÷akunta-làvaõyaü prekùasva /p.272

KSak_7.20:>13%bàla -- (sadçùñi-kùepam) kutra và mama màtà /

KSak_7.20:>14%ubhe -- nàma-sàdç÷yena va¤cito màtç-catsalaþ /

KSak_7.20:>15%dvitãyà -- vatsa asya vçttikà-mayårasya ramyatvaü pa÷ya+iti bhaõito 'si /

KSak_7.20:>16%ràjà -- (àtma-gatam) kiü và ÷akuntalà ity asyà màtur àkhyà / santi punar nàmadheya-sàdç÷yàni / api nàma mçga-tçùñikà+iva nàma-màtra-prastàvo me viùàdàya kalpate /

KSak_7.20:>17%bàla -- màtaþ rocate ma eùa bhadra-mayåraþ / (iti krãóanakam àdatte)

KSak_7.20:>18%prathamà -- (vilokya / sa udvegam) aho rakùà-karaõóakam asya maõi-bandhe na dç÷yate /

KSak_7.20:>19%ràjà -- alam àvegena / nanv idam asya siüha-÷àva-vimardàt paribhraùñam / (ity àdàtum icchati)

KSak_7.20:>20%ubhe -- mà khalv etad avalambya -- katham / gçhãtam anena /
KSak_7.20:>21%(iti vismayàd uro-nihita-haste parasparam avalokayataþ)

KSak_7.20:>22%ràjà -- kim arthaü pratiùiddhàþ smaþ /

KSak_7.20:>23%prathamà -- ÷çõotu mahà-ràjaþ / eùà+aparàjità nàma+oùadhir asya jàta-karma-samaye bhagavatà màrãcena dattà /
KSak_7.20:>24%etàü kila màtà-pitaràv àtmànaü ca varjayitvà+aparo bhåmi-patitàü na gçhõàti /p.274

KSak_7.20:>25%ràjà -- atha gçhõàti /

KSak_7.20:>26%prathamà -- tatas taü sarpo bhåtvà da÷ati /

KSak_7.20:>27%ràjà -- bhavatãbhyàü kadàcid asyàþ pratyakùã-kçtà vikriyà /

KSak_7.20:>28%ubhe -- aneka÷aþ /

KSak_7.20:>29%ràjà -- (saharùam / àtma-gatam) katham iva saüpårõam api me manorathaü na+abhinandàmi /

KSak_7.20:>30%dvitãyà -- suvrate ehi / imaü vçtta-antaü niyama-vyàpçtàyai ÷akuntalàyai nivedayàvaþ / (iti niùkrànte)

KSak_7.20:>31%bàla -- mu¤ca màm / yàvan màtuþ sakà÷aü gamiùyàmi /

KSak_7.20:>32%ràjà -- putraka mayà saha eva màtaram abhinandiùyasi /

KSak_7.20:>33%bàla -- mama khalu tàto duùyantaþ / na tvam /

KSak_7.20:>34%ràjà -- (sasmitam+eùa vivàda eva pratyàyayati (tataþ pravi÷aty eka-veõã-dharà ÷akuntalà)

KSak_7.20:>35%÷akuntalà -- vikàra-kàle 'pi prakçtisthàü sarva-damanasya+oùadhiü ÷rutvà na me à÷à+àsãd àtmano bhàgadheyeùu /
KSak_7.20:>36%atha và yathà sànumatyà+àkhyàtaü tathà saübhàvyata etat /

_________________________

KSak_7.21:<1%ràjà -- (÷akuntalàü vilokya) aye sà+iyam atra-bhavatã ÷akuntalà yà+eùà (p.276)

*     vasane paridhåsare vasànà niyama-kùàma-mukhã dhçta-eka-veõiþ /
*     atiniùkaruõasya ÷uddha-÷ãlà mama dãrghaü viraha-vrataü bibharti  // KSak_7.21 //

KSak_7.21:>1%÷akuntalà -- (pa÷càt+tàpa-vivarõaü ràjànaü dçùñvà) na khalv àrya-putra iva / tataþ ka eùa idànãü kçta-rakùà-maïgalaü dàrakaü me gàtra-saüsargeõa dåùayati /

KSak_7.21:>2%bàla -- (màtaram upetya) màtaþ eùa ko 'pi puruùo màü putra ity àliïgati /

KSak_7.21:>3%ràjà -- priye krauryam api me tvayi prayuktam anukåla-pariõàmaü saüvçttaü yad aham idànãü tvayà pratyabhij¤àtam àtmànaü pa÷yàmi /

KSak_7.21:>4%÷akuntalà -- (àtma-gatam) hçdaya samà÷vasihi samà÷vasihi / parityakta-matsareõa+anukampità+asmi daivena / àrya-putraþ khalv eùaþ /

_________________________

KSak_7.22:<1%ràjà -- priye /

*     smçti-bhinna-moha-tamaso diùñyà pramukhe sthità+asi me sumukhi /
*     uparàga-ante ÷a÷inaþ samupagatà rohiõã yogam  // KSak_7.22 //

KSak_7.22:>5%÷akuntalà -- jayatu jayatv àrya-putraþ /

_________________________

KSak_7.23:<1%ràjà -- sundari /

*     bàùpeõa pratiùiddhe 'pi jaya-÷abde jitaü mayà /
*     yat te dçùñam asaüskàra-pàñala-oùñha-puñaü mukham  // KSak_7.23 //

KSak_7.23:>1%bàla -- màtaþ ka eùaþ /

_________________________

KSak_7.24:<1%÷akuntalà -- vatsa te bhàga-dheyàni pçccha /

*     sutanu hçdayàt pratyàde÷a-vyalãkam apaitu te
*     kim api manasaþ saümoho me tadà balavàn abhåt /
*     prabala-tamasàm evaü pràyàþ ÷ubheùu hi vçttayaþ
*     srajam api ÷irasy andhaþ kùiptàü dhunoty ahi-÷aïkayà  // KSak_7.24 //

KSak_7.24:>2%÷akuntalà -- uttiùñhatv àrya-putraþ / nånaü me sucarita-pratibandhakaü purà-kçtaü teùu divaseùu pariõàma-abhimukham àsãd yena sànukro÷o 'py àrya-putro mayi virasaþ saüvçttaþ /
KSak_7.24:>3%(ràjà+uttiùñhati)

KSak_7.24:>4%÷akuntalà -- atha katham àrya-putreõa smçto duþkha-bhàgy ayaü janaþ /

_________________________

KSak_7.25:<1%ràjà -- uddhçta-viùàda-÷alyaþ kathayiùyàmi /

*     mohàn mayà sutanu pårvam upekùitas te
*     yo baddha-bindur adharaü paribàdhamànaþ /
*     taü tàvad àkuñila-pakùma-vilagnam adya
*     bàùpaü pramçjya vigata-anu÷ayo bhaveyam  // KSak_7.25 //

KSak_7.25:>1%(iti yathà-uktam anutiùñhati)

KSak_7.25:>2%÷akuntalà -- (nàma-mudràü dçùñvà) àrya-putra idaü tad aïgulãyakam /

KSak_7.25:>3%ràjà -- asmàd aïgulãya-upalambhàt khalu smçtir upalabdhà /

KSak_7.25:>4%÷akuntalà -- viùamaü kçtam anena yat tadà+àrya-putrasya pratyaya-kàle durlabham àsãt /

KSak_7.25:>5%ràjà -- tena hi çtu-samavàya-cihnaü pratipadyatàü latà kusumam /

KSak_7.25:>6%÷akuntalà -- na+asya vi÷vasimi / àrya-putra eva+etad dhàrayatu / (tataþ pravi÷ati màtaliþ)

KSak_7.25:>7%màtali -- diùñyà dharma-patnã-samàgamena putra-mukha-dar÷anena ca+àyuùmàn vardhate /p.282

KSak_7.25:>8%ràjà -- abhåt saüpàdita-svàdu-phalo me manorathaþ / màtale na khalu vidito 'yam àkhaõóalena vçtta-antaþ syàt /

KSak_7.25:>9%màtali -- (sasmitam) kim ã÷varàõàü parokùam / etv àyuùmàn / bhagavàn màrãcas te dar÷anaü vitarati /

KSak_7.25:>10%ràjà -- ÷akuntale avalambyatàü putraþ / tvàü puras-kçtya bhagavantaü draùñum icchàmi /

KSak_7.25:>11%÷akuntalà -- jihremy àrya-putreõa saha guru-samãpaü gantum /

KSak_7.25:>12%ràjà -- apy àcaritavyam abhyudaya-kàleùu / ehy ehi /
KSak_7.25:>13%(sarve parikràmanti) (tataþ pravi÷aty adityà sàrdham àsanastho màrãcaþ) (ànasastho)

_________________________

KSak_7.26:<1%màrãca -- (ràjànam avalokya) dàkùàyaõi /

*     putrasya te raõa-÷irasy ayam agra-yàyã
*     duùyanta ity abhihito bhuvanasya bhartà /
*     càpena yasya vinivartita-karma-jàtam
*     tat-koñimat-kuli÷am àbharaõaü maghonaþ  // KSak_7.26 //

KSak_7.26:>14%aditiþ -- saübhàvanãya-anubhàvà+asya àkçtiþ /

KSak_7.26:>15%màtaliþ -- àyuùmann etau putra-prãti-pi÷unena cakùuùà divaikasàü pitaràv àyuùmantam avalokayataþ / tàv upasarpa /

_________________________

KSak_7.27:<1%ràjà -- màtale /p.284

*     pràhur dvàda÷adhà sthitasya munayo yat tejasaþ kàraõam
*     bhartàraü bhuvana-trayasya suùuve yad yaj¤a-bhàga-ã÷varam /
*     yasminn àtma-bhavaþ paro 'pi puruùa÷ cakre bhavàya+àspadam
*     dvandvaü dakùa-marãci-saübhavam idaü tat sraùñur eka-antaram  // KSak_7.27 //

KSak_7.27:>1%màtali -- atha kim /

KSak_7.27:>2%ràjà -- (upagamya+ubhàbhyàm api vàsava-niyojyo duùyantaþ praõamati /

KSak_7.27:>3%màrãca -- vatsa ciraü jãva / pçthivãü pàlaya /

KSak_7.27:>4%aditiþ -- vatsa apratiratho bhava /

KSak_7.27:>5%÷akuntalà -- dàraka-sahità vàü pàda-vadanaü karomi /

_________________________

KSak_7.28:<1%màrãca -- vatse /

*     àkhaõóala-samo bhartà jayanta-pratimaþ sutaþ /
*     à÷ãr anyà na te yogyà paulomã-sadç÷ã bhava  // KSak_7.28 //p.286

KSak_7.28:>6%aditi -- jàte bhartur bahu-matà bhava / ayaü ca dãrgha-àyur vatsaka ubhaya-kula-nandano bhavatu / upavi÷ata / (sarve prajà-patim abhita upavi÷anti)

_________________________

KSak_7.29:<1%màrãca -- (eka-ekaü nirdi÷an)
*     diùñyà ÷akuntalà sàdhvã sad-apatyam idaü bhavàn /
*     ÷raddhà vittaü vidhi÷ ca+iti tritayaü tat samàgatam  // KSak_7.29 //

_________________________

KSak_7.30:<1%ràjà -- bhagavan / pràg-abhipreta-siddhiþ / pa÷càd-dar÷anam / ato 'pårvaþ khalu vo 'nugrahaþ / kutaþ /

*     udeti pårvaü kusumaü tataþ phalaü ghana-udayaþ pràk+tad-anantaraü payaþ
*     nimitta-naimittikayor ayaü kramas tava prasàdasya puras tu saüpadaþ  // KSak_7.30 //

KSak_7.30:>1%màtaliþ -- evaü vidhàtàraþ prasãdanti /

_________________________

KSak_7.31:<1%ràjà -- bhagavann imàm àj¤à-karãü vo gàndharveõa vivàha-vidhinà+upayamya kasyacit kàlasya bandhubhir ànãtàü smçti-÷aithilyàt pratyàdi÷ann aparàddho 'smi tatra-bhavato yuùmat-sagotrasya kaõvasya / pa÷càd aïgulãyaka-dar÷anàd åóha-pårvà tad-duhitaram avagato 'ham / tac citram iva me pratibhàti /

*     yathà gajo na+iti samakùa-råpe tasminn apakràmati saü÷ayaþ syàt /
*     padàni dçùñvà tu bhavet pratãtis tathà-vidho me manaso vikàraþ  // KSak_7.31 //p.288

KSak_7.31:>1%màrãca -- vatsa alam àtma-aparàdha-÷aïkà / saümoho 'pi tvayy anupapannaþ / ÷råyatàm /

KSak_7.31:>2%ràjà -- avahito 'smi /

KSak_7.31:>3%màrãca -- yadà eva+apsaras-tãrtha-avataraõàt pratyakùa-vaiklavyàü ÷akuntalàm àdàya menakà dàkùàyaõãm upagatà tadà eva dhyànàd avagato 'smi durvàsasaþ ÷àpàd iyaü tapasvinã saha-dharma-càriõãtvayà pratyàdiùñà na+anyathà+iti / sa ca+ayam aïgulãyaka-dar÷ana-avasànaþ /

KSak_7.31:>4%ràjà -- (sa-ucchvàsam) eùa vacanãyàn mukto 'smi /

KSak_7.31:>5%÷akuntalà -- (sva-gatam) diùñyà+akàraõa-pratyàde÷ã na+àrya-putraþ / na punaþ ÷aptam àtmànaü smaràmi / athavà pràpto mayà sa hi ÷àpo viraha-÷ånya-hçdayayà na viditaþ / ataþ sakhãbhyàü saüdiùñà+asmi bhartur aïgulãyakaü dar÷ayitavyam iti /

_________________________

KSak_7.32:<1%màrãca -- vatse carita-arthà+asi / tad idànãü saha-dharma-càriõaü prati na tvayà manyuþ kàryaþ / pa÷ya /

*     ÷àpàd asi pratihatà smçti-rodha-råkùe bhartary apeta-tamasi prabhutà tava eva /
*     chàyà na mårchati mala-upahata-prasàde ÷uddhe tu darpaõa-tale sulabha-avakà÷à  // KSak_7.32 //p.290

KSak_7.32:>1%ràjà -- yathà àha bhagavàn /

KSak_7.32:>2%màrãca -- vatsa kaccid abhinanditas tvayà vidhivad asmàbhir anuùñhita-jàta-karmà putra eùa ÷àkuntaleyaþ /

KSak_7.32:>3%ràjà -- bhagavann atra khalu me vaü÷a-pratiùñhà / (iti bàlaü hastena gçhõàti)

_________________________

KSak_7.33:<1%màrãca -- tathà-bhàvinam enaü cakra-vartinam avagacchatu bhavàn / pa÷ya /

*     rathena+anuddhàta-stimita-gatinà tãrõa-jaladhiþ
*     purà sapta-dvãpàü jayati vasudhàm apratirathaþ /
*     iha+ayaü sattvànàü prasabha-damanàt sarva-damanaþ
*     punar yàsyaty àkhyàü bharata il lokasya bharaõàt  // KSak_7.33 //

KSak_7.33:>1%ràjà -- bhagavatà kçta-saüskàre sarvam asmin vayam à÷àsmahe /

KSak_7.33:>2%aditi -- bhagavann asyà duhitç-manoratha-saüpatteþ kaõvo 'pi tàvat-÷ruta-vistàraþ kriyatàm / duhitç-vatsalà menakà iha+eva upacarantã tiùñhati /

KSak_7.33:>3%÷akuntalà -- (àtma-gatam) manorathaþ khalu me bhaõito bhagavatyà /p.292

KSak_7.33:>4%màrãca -- tapaþ-prabhavàt pratyakùaü sarvam eva tatra-bhavataþ /

KSak_7.33:>5%ràjà -- ataþ khalu mama na+atikruddho muniþ /

KSak_7.33:>6%màrãca -- tathà+apy asau priyam asmàbhiþ praùñavyaþ / kaþ ko 'tra bhoþ / (pravi÷ya)

KSak_7.33:>7%÷iùya -- bhagavann ayam asmi /

KSak_7.33:>8%màrãca -- gàlava idànãm eva vihàyasà gatvà mama vacanàt tatra-bhavate kaõvàya priyam àvedaya yathà putravatã ÷akuntalà tat-÷àpa-nivçttau smçtimatà duùyantena pratigçhãtà+iti /

KSak_7.33:>9%÷iùyaþ -- yad àj¤àpayati bhagavàn (iti niùkràntaþ)

KSak_7.33:>10%màrãca -- vatsa tvam api sva-apatya-dàra-sahitaþ sakyur àkhaõóalasya ratham àruhya te ràja-dhànãü pratiùñhasva /

KSak_7.33:>11%ràjà -- yad àj¤àpayati bhagavàn /

_________________________

KSak_7.34:<1%màrãca -- api ca /

*     tava bhavatu vióaujàþ pràjyavçùñiþ prajàsu
*     tvam api vitata-yaj¤o vajriõaü prãõayasva /
*     yuga-÷ata-parivartàn evam anyonya-kçtyair
*     nayatam ubhaya-loka-anugraha-÷làghanãyaiþ  // KSak_7.34 //

KSak_7.34:>1%ràjà -- bhagavan yathà-÷akti ÷reyase yatiùye /

_________________________

KSak_7.35:<1%màrãca -- vatsa kiü te bhåyaþ priyam upakaromi /
KSak_7.35:<2%ràja ataþ param api priyam asti / yadi+iha bhagavàn priyaü kartum icchati tarhi idam astu / (bharata-vàkyam)p.294

*     pravartatàü prakçti-hitàya pàrthivaþ
*     sarasvatã ÷ruta-mahatàü mahãyatàm /
*     mama api ca kùapayatu nãla-lohitaþ
*     punar-bhavaü parigata-÷aktir àtma-bhåþ  // KSak_7.35 //

(niùkràntàþ sarve)

iti saptamo 'ïkaþ /
samàptam idam abhij¤àna-÷àkuntalaü nàma nàñakam /