Rudrabhatta: Srngaratilaka

The following text is based on Kavyamala (1st series),
vol. III (Calcutta, 1887), pp. 111-152.


TEXT WITH PADA MARKERS


Pada markers:
1:  $ 
2:  &
3:  % 
4:  // n.n //

Marker for Arya stanzas:
  // n.n //@

___________________________________________________________________

THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY!   
COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. 
                                       
Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding:
                                       
description             character  =ASCII   
                                       
long a                  à             224   
long A                  â             226   
long i                  ã             227   
long I                  ä             228   
long u                  å             229   
long U                  æ             230   
vocalic r               ç             231   
vocalic R               è             232   
long vocalic r          é             233   
vocalic l               ë             235   
long vocalic l          í             237   
velar n                 ï             239   
velar N                 ð             240   
palatal n               ¤             164   
palatal N               ¥             165   
retroflex t             ñ             241   
retroflex T             ò             242   
retroflex d             ó             243   
retroflex D             ô             244   
retroflex n             õ             245   
retroflex N             ö             246   
palatal s               ÷             247   
palatal S               ø             248   
retroflex s             ù             249   
retroflex S             ú             250   
anusvara                ü             252   
capital anusvara        ý             253   
visarga                 þ             254   

long e                  ¹             185   
long o                  º             186   
l underbar              ×             215   
r underbar              Ÿ             159   
n underbar              ­             173   
k underbar              É             201   
t underbar              Â             194   
                                       
Other characters of the CSX encoding table are not included.
Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order 
to facilitate word search.             

For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings 
and formats see:
www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf
and
www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf
___________________________________________________________________




Rudrabhaññaþ: øçïgàratilakaþ

prathamaþ paricchedaþ

÷çïgàrã girijànane sakaruõo ratyàü pravãraþ smare  $ bãbhatso'sthibhir utphaõã ca bhaya-kçn mårtyàdbhutas tuïgayà  &
raudro dakùa-vimardane ca hasakçn nagnaþ pra÷ànta÷ ciràd  % itthaü sarva-rasà÷rayaþ pa÷upatir bhåyàt satàü bhåtaye  // ST_1.1 //

àkhyàta-nàma-racanà-caturasra-sandhi-  $ sad-vàg-alaïkçti-guõaü sarasaü suvçttam  &
àseduùàm api divaü kavi-puïgavànàü  % tiùñhaty akhaõóam iha kàvya-mayaü ÷arãram  // ST_1.2 //

kàvye ÷ubhe'pi racite khalu no khalebhyaþ  $ ka÷cid guõo bhavati yadyapi sampratãha  &
kçpàü tathàpi sujanàrtham idaü yataþ kiü  % yåkàbhayena paridhàna-vimokùaõaü syàt  // ST_1.3 //

sànanda-pramadà-kañàkùa-vi÷ikhair yeùàü na bhinnaü mano  $ yaiþ saüsàra-samudra-pàta-vidhur eùv anyeùu potayitam  &
yair niþsãma-sarasvatã-vilasitaü dvitraiþ padaiþ saühçtaü  % teùàm apy upari sphuranti matayaþ kasyàpi puõyàtmanaþ  // ST_1.4 //

pràyo nàñyaü prati proktà  $ bharatàdyai rasa-sthitiþ  &
yathàmati mayàpy eùà  % kàvyaü prati nigadyate  // ST_1.5 //

yàminãvendunà muktà  $ nàrãva ramaõaü vinà  &
lakùmãr iva çte tyàgàn  % no vàõã bhàti nãrasà  // ST_1.6 //

satyaü santi gçhe gçhe sukavayo yeùàü vaca÷ càturã  $ sve harmye kula-kanyakeva labhate jàtair guõair gauravam  &
duùpràpaþ sa tu ko'pi kovida-patir yad vàg-rasa-gràhiõàü  % puõya-strãva kalàkalàpa-ku÷alà cetàüsi hartuü kùamà  // ST_1.7 //

tasmàd yatnena kartavyaü  $ kàvyaü rasa-nirantaram  &
anyathà ÷àstra-vid goùñhyàü  % tat syàd udvega-dàyakam  // ST_1.8 //
÷çïgàra-hàsya-karuõà  $ raudra-vãra-bhayànakàþ  &
bãbhatsàdbhuta-÷àntà÷ ca  % nava kàvye rasàþ smçtàþ  // ST_1.9 //
ratir hàsa÷ ca ÷oka÷ ca  $ krodhotsàhau bhayaü tathà  &
jugupsàvismaya-÷amàþ  % sthàyi-bhàvàþ prakãrtitàþ  // ST_1.10 //
nirvedo'tha tathà glàniþ  $ ÷aïkàsåyà madaþ ÷ramaþ  &
àlasyaü caiva dainyaü ca  % cintà moho dhçtiþ smçtiþ  // ST_1.11 //
vrãóà capalatà harùa  $ àvego jaóatà tathà  &
garvo viùàda autsukyaü  % nidràpasmàra eva ca  // ST_1.12 //
suptaü prabodho'marùa÷ càpy  $ avahitthà tathogratà  &
matir vyàdhis tathonmàdas  % tathà maraõam eva ca  // ST_1.13 //
tràsa÷ caiva vitarka÷ ca  $ vij¤eyà vyabhicàriõaþ  &
trayastriü÷ad ime bhàvàþ  % prayànti ca rasa-sthitim  // ST_1.14 //
stambhaþ svedo'tha romà¤caþ  $ svara-bhaïgo'tha vepathuþ  &
vaivarõyam a÷ru pralaya  % ity aùñau sàttvikàþ smçtàþ  // ST_1.15 //
bhàvà evàtisampannàþ  $ prayànti rasatàm amã  &
yathà dravyàõi bhinnàni  % madhuràdi-rasàtmanàm  // ST_1.16 //
sambhavanti yathà vçkùe  $ puùpa-patra-phalàdayaþ  &
tadvad rase'pi rucirà  % vi÷eùà bhàva-råpiõaþ  // ST_1.17 //
pràyo naikarasaü kàvyaü  $ ki¤cid atropalabhyate  &
bàhulyena bhaved yas tu  % sa tad-vçttyà nigadyate  // ST_1.18 //
kai÷iky-àrabhañã caiva  $ sàtvatã bhàratã tathà  &
catasro vçttayo j¤eyà  % rasàvasthàna-såcakàþ  // ST_1.19 //
dharmàd artho'rthataþ kàmaþ  $ kàmàt sukha-phalodayaþ  &
sàdhãyàn eùa tat-siddhyai  % ÷çïgàro nàyako rasaþ  // ST_1.20 //
ceùñà bhavati puü-nàryor  $ yà raty-utthàtiriktayoþ  &
saüyogo vipralambha÷ ca  % ÷çïgàro dvividho mataþ  // ST_1.21 //
saüyuktyo÷ ca saüyogo  $ vipralambho viyuktayoþ  &
pracchanna÷ ca prakà÷a÷ ca  % punar eùa dvidhà yathà  // ST_1.22 //

madana-ku¤jara-kumbha-tañopame  $ stana-yuge paritaþ sphuritàïgulim  &
sakaraja-kùata-vàmam api priyà  % dayita-pàõim amanyata dakùiõam  // ST_1.22a //

santaptaþ smra-saünive÷a-viva÷aiþ ÷vàsair muhuþ pa¤camo-  $ dgàràvartibhir àpatadbhir abhitaþ sikta÷ ca netràmbubhiþ  &
etasyàþ priya-viprayoga-vidhuras tyaktvàdharo ràgitàü  % sampraty uddhata-vahni-vàri-viùamaü manye vrataü sevate  // ST_1.22b //

kànte vicitra-surata-krama-baddha-ràg  $ saïketake'pi mçga-÷àvaka-locanàyàþ  &
tat-kåjitaü kim api yena tadãya-talpaü  % nàlpaiþ parãtam anu÷abditalàvakaughaiþ  // ST_1.22c // (Skm 1116)

ki¤cid vakrita-kaõñha-kandala-dalat-pãna-stanàvartana-  $ vyàyàü cita-ka¤cukaü mçga-dç÷as tasyàs tad-àlokitam  &
vàcas tà÷ ca vidagdha-bhàva-caturàþ sphàrãbhavan manmathà  % haüho mànasa kiü smarasy abhimatàþ siddhyanti puõyaiþ kriyàþ  // ST_1.22d //

tyàgã kulãnaþ ku÷alo rateùu  $ kalpaþ kalàvit taruõo dhanàóhyaþ  &
bhavyaþ kùamàvàn subhago'bhimànã  % strãõàm abhãùñas tv iha nàyakaþ syàt  // ST_1.23 //
tasyànukåla-dakùiõa-÷añha-dhçùñà ittham atra catvàraþ  &
bhedàþ kriyayocyante tad-udàhçtaya÷ ramaõãyàþ  // ST_1.24 //@
atiraktatayà nàryà sadà tyakta-paràïganaþ  &
sãtàyàü ràmavat so'yam anukålaþ smçto yathà  // ST_1.25 //@

asmàkaü sakhi vàsasã na rucire graiveyakaü nojjvalaü  $ no vaktrà gatir uddhataü na hasitaü naivàsti ka÷cin madaþ  &
kiü tv anye'pi janà vadanti subhago'py asyàþ priyo nànyato  % dçùñiü niþkùipatãti vi÷vam iyatà manyàmahe duþkhitam  // ST_1.25a //

yo gauravaü bhayaü prema  $ sad-bhàvaü pårva-yoùiti  &
na mu¤caty anya-citto'pi  % j¤eyo'sau dakùiõo yathà  // ST_1.26 //

saivàsya praõatis tad eva vacanaü tà eva keli-kriyà-  $ bhãtiþ saiva tad eva narma-madhuraü pårvànuràgocitam  &
kàntasyàpriya-kàriõãti bhavatã taü vakti doùàbilaü  % kiü syàd ittham aharni÷aü sakhi mano dolàyate cintayà  // ST_1.26a //

priyaü vakti puro'nyatra  $ vipriyaü kurute bhç÷am  &
j¤àtàparàdha-ceùña÷ ca  % kuñilo'sau ÷añho yathà  // ST_1.27 //

sahaja-tarale àvàü tàvad-bahu-÷ruti-÷àlinau  $ punar iha yuvàü satyaü ÷iùñaü tad atra kçtàgasi  &
praõayini punar yuktaü rantuü na veti batàvayo-  % rdhruvam upagate karõau praùñuü kuraïga-dç÷au dç÷au  // ST_1.27a //

api ca-
kopàt ki¤cid upànato'pi rabhasàd àkçùya ke÷eùv alaü  $ nãtvà mohana-mandiraü dayitayà hàreõa bahvà dçóham  &
bhåyo yàsyasi tad-gçhàn iti muhuþ kaõñhàruddhàkùaraü  % jalpantyà ÷ravaõotpalena sukçtã ka÷cid rahas tàóyate  // ST_1.27b // (Amaru 9, Da÷ 2.19)

niþ÷aïkaþ kçta-doùo'pi  $ vilakùas tarjito'pi no  &
mithyà-vàg-dçùña-doùo'pi  % dhçùño'sau kathito yathà  // ST_1.28 //

jalpantyàþ paruùaü ruùà mama balàc cumbaty asàv ànanaü  $ mçd-gàtyà÷u karaü kareõa bahu÷aþ santàóyamàno'pi san  &
àlãnàü purato dadhàti ÷irasà pàda-prahàràüs tato  % no jàne sakhi sàmprataü praõayien kupyàmi tasmai katham  // ST_1.28a // (Skm 888)

api ca-
dhik tvàm dhårta gata-trapa praõayinã saiva tvayàràdhyatà  $ yasyàþ pàda-talàhatiü tava hçdi vyàkhyàty asau yàvakaþ  &
ity ukto'pi na nàma mu¤cati yadà pàdàv ayaü durjano  % mithyàvàda-vicakùaõaþ kim aparaü kuryàü vayasye tadà  // ST_1.28b //

gåóha-mantraþ ÷ucir vàgmã  $ bhakto narma-vicakùaõaþ  &
syàn narma-sacivas tasya  % kupitas-strã-prasàdakaþ  // ST_1.29 //
pãñha-mardo viña÷ ceti  $ vidåùaka iti tridhà  &
sa bhavet prathamas tatra  % nàyikà-nàyakànugaþ  // ST_1.30 //
ekavidyo viñaþ proktaþ  $ krãóà-pràyo vidåùakaþ  &
sva-vapur-veùa-bhàùàbhir  % hàsyakàrã ca narmavit  // ST_1.31 //
eùàü prabandha-viùayo vyavahàraþ pràya÷o bhavet pracuraþ  &
pratyekam udàhçtas tathàpi kà÷cin nigadyante  // ST_1.32 //@

vimu¤càmuü mànaü saphalaya vacaþ sàdhu suhçdàü  $ mudhà santàpena glapayasi kim aïgaü smara-bhuvà  &
priyaü pàda-prànta-praõatam adhunà mànaya bhç÷aü  % na mugdhe pretyetuü prabhavati gataþ kàla-hariõaþ  // ST_1.32a //

praõayini bhç÷aü tasmin mànaü manasvini mà kçthàþ  $ kim aparam ito yuktàyuktair vinà hy amunà tava  &
ayam api bhavet sampraty api kùayànala-saünibhaþ  % sarasa-visinã-kanda-ccheda-cchavir mçga-là¤chanaþ  // ST_1.32b //

dåràt kandalitair hçdi pravitataiþ kaõñhe luñhadbhir hañhà  $ vaktre saïkaña-nàsikà-taralitair niryadbhir atyåùmabhiþ  &
niþ÷vàsaiþ pçthu-manmathottha-davathur vyaktaü tavàvedito  % mthyàlambita-sauùñhavena kim ataþ kopena kàntaü prati  // ST_1.32c //

svakãyà parakãyà ca  $ sàmànya-vanità tathà  &
kalàkalàpa-ku÷alàs  % tisras tasyeha nàyikàþ  // ST_1.33 //
pauràcàraratà sàdhvã  $ kùamàrjava-vibhåùità  &
mugdhà madhyà pragalbhà ca  % svakãyà trividhà matà  // ST_1.34 //
mugdhà nava-vadhås tatra  $ nava-yauvana-bhåùità  &
navànaïga-rahasyàpi  % lajjà-pràya-ratir yathà  // ST_1.35 //

gataü karõàbhyarõe prasarati tathàpy akùi-yugalaü  $ kucau kumbhàrambhau tad api cibukottambhana-rucã  &
nitamba-pràg-bhàro gurur api gurutvaü mçgayate  % kathaücin no tçptis taruõimani manye mçga-dç÷aþ  // ST_1.35a //

yathà romà¤co'yaü stana-bhuvi lasat-sveda-kaõiko  $ yathà dçùñis tiryak patati sahasà saïkucati ca  &
tathà ÷aïke'muùyàþ praõayini daràsvàdita-rasaü  % na madhyasthaü cetaþ praguõa-ramaõãyaü na ca dçóham  // ST_1.35b //

virama nàtha vimu¤ca mamà¤calaü  $ ÷amaya dãpam iyaü samayà sakhã  &
iti navoóha-vadhå-vacasà yuvà  % mudam agàd adhikàü suaratàd api  // ST_1.35c // (Skm 501)

sa-kampà cumbane vaktraü  $ haraty eùopagåhità  &
paràvçtya ciraü talpa  % àste rantuü ca và¤chati  // ST_1.36 //

apaharati yadàsyaü cumbane ÷liùyamàõà  $ valati ca ÷ayanãye kampate ca prakàmam  &
vadati ca yad alakùyaü ki¤cid uktàpi bhåyo  % ramayati sutaràü tac-cittam antar navoóhà  // ST_1.36a //

mugdhàm àvarjayaty eùa  $ mçdåpàyena sàntvayan  &
nàtibhãtikarair bhàvaair  % nibandhair bàla-bhãùakaiþ  // ST_1.37 //

sarati saras-tãràd eùà bhramad-bhramaràvalã  $ sumukhi vimukhã padme manye tavàsyapipàsayà  &
iti nigadite ki¤cid bhãtyà vivartita-kandharà  % vadana-kamale bhartrà bàlà ciraü paricumbità  // ST_1.37a //
anyàü niùevamàõe'pi  $ yadi kupyati sà priye  &
rodity asyàgrataþ svalpam  % anunãtà ca tuùyati  // ST_1.38 //

manyau kçte prathamam eva vikàram anyaü  $ no jànatã nava-vadhå rudatã paraü sà  &
dhårtena locana-jalaü parimçjya gàóhaü  % saücumbya càdhara-dale gamità prasàdam  // ST_1.38a //

àråóha-yauvanà madhyà  $ pràdubhåta-manobhavà  &
pragalbha-vacanà ki¤cid  % vicitra-suratà yathà  // ST_1.39 //

tarat-tàraü cakùuþ kùapayati munãnàm api dç÷aþ  $ kuca-dvandvàkràntaü hçdayam ahçdaþ kànna kurute  &
gatir mandãbhåtà harati gamanaü manmathavatà-  % maho tanvyàs tulyaü taruõimani sarvaü vijayate  // ST_1.39a //

dçùñiþ snihyati nirbharaü priyatame vaidagdhya-bhàjo giraþ  $ pàõiþ kuntala-màlikà-viracane tyaktànya-kàrya-grahaþ  &
vakùaþ saüvriyate punaþ punar idaü bhàràlasaü gamyate  % jàtà subhru manoramà tava da÷à kasmàd akasmàd iyam  // ST_1.39b // (Skm 502)

subhaga kuravakas tvaü no kim àliïganoktiþ  $ kim u mukhamadirecchuþ kesaro no hçdisthaþ  &
tvayi niyatam a÷oke yujyate pàdaghàtaþ  % priyam iti parihàsàt pe÷alaü kàcid åce  // ST_1.39c //

kànte tathà katham api prathitaü mçgàkùyà  $ càturyam uddhata-manobhavayà rateùu  &
tat-kåjitàny anuvadadbhir aneka-vàraü  % ÷iùyàyitaü gçha-kapota-÷atair yathàsyàþ  // ST_1.39d //

gàóhaü vyàpriyate kàntaü  $ ibatãva ratàv iyam  &
vi÷atãva tad-aïgeùu  % muhyatãva sukhe yathà  // ST_1.40 //

kçtvàneka-vidhàü rasena surate keliü katha¤cic cirà-  $ tpràptàntaþ sukha-mãlitàkùi-yugalà svidyat kapola-sthalã  &
supteyaü kila sundarãti subhagaþ svairaü tathaivàsvaja-  % dgàóhànaïga-vimarda-niþsaha-vapur-nidràü sahaivàgataþ  // ST_1.40a //

sà dhãrà vakti vakroktyà  $ priyaü kopàt kçtàgasam  &
madhyà rodity upàlambhair  % adhãrà paruùaü yathà  // ST_1.41 //

upetya tàü dçóha-parirambha-làlasa-  $ ÷ciràd abhåþ pramupita-càru-candanaþ  &
dhçtà¤janaþ sapadi tad-akùi-cumbanà-  % dihaiva te priya vidità kçtàrthatà  // ST_1.41a //

yatràrkàyitam indunà sarasijair aïgàra-pu¤jàyitaü  $ kruddhàyàü mayi nàtha te kadalikàkàõóair alàtàyitam  &
kàlo'nyaþ khalu ko'pi so'mçtamayo jàto viùàtmàdhunà  % dhik tvàü dhårta viniryad-a÷rur abalà mohaü rudantã gatà  // ST_1.41b //

sàrdhaü manoratha-÷atais tava dhårta kàntà  $ saiva sthità manasi kçtrima-bhàva-ramyà  &
asmàkam asti na hi ka÷cid ihàvakà÷as  % tasmàt kçtaü caraõa-pàta-vióambanàbhiþ  // ST_1.41c // (Skm 587, Pv 218)

labdhàyatiþ pragalbhà syàt  $ samasta-rati-kovidà  &
àkrànta-nàyikà bàóhaü  % viràjad-vibhramà yathà  // ST_1.42 //

seyaü paraïginã mçõàla-latikàm àdàya yasyàþ priyo  $ hàraü me kurute payodhara-tañe pratyagra-tàrà-rucam  &
bandhåkaü ca tad etad àli vidalad yat tena sãmantitaü  % sarvà÷à-vijigãùu-puùpa-dhanuùo bàõa-÷riyaü dhàsyati  // ST_1.42a //

yatra sveda-lavair alaü vlulitair vyàlupyate candanaü  $ svacchandair maõitai÷ ca yatra raõitaü nihnåyate nåpuram  &
yatràyànty acireõa sarva-viùayàþ kàmaü tad-ekàgratàü  % sakhyas tat-surataü bhaõàmi rataye ÷eùà tu loka-sthitiþ  // ST_1.42b //

svàmin bhaïgurayàlakaü sa-tilakaü bhàlaü vilàsin kuru  $ pràõe÷a truñitaü payodhara-tañe hàraü punar yojaya  &
ity uktvà suratàvasàna-sukhità sampårõa-cadnrànanà  % spçùñà tena tatheti jàta-pulakà pràptà punar mohanam  // ST_1.42c // (Skm 662)

madhura-vacanaiþ sa-bhrå-bhaïgaiþ kçtàïguli-tarjanai  $ ralasa-valitair aïga-nyàsair mahotsava-bandhubhiþ  &
asakçd asakçt sphàra-sphàrair apàïga-vilokitai-  % stribhuvana-jaye sà pa¤ceùoþ karoti sahàyatàm  // ST_1.42d // (Skm 509)

niràkulà ratàv eùà  $ dravatãva priyàïgake  &
ko'yaü kàsmi rataü kiü và  % na vetti ca rasàd yathà  // ST_1.43 //

dhanyàs tàþ sakhi yoùitaþ priyatame sarvàïga-lagne'pi yàþ  $ pràgalbhyaü prathayanti mohana-vidhàv àlambya dhairyaü mahat  &
asmàkaü tu tadãya-pàõi-kamale'py unmocayaty aü÷ukaü  % ko'yaü kà vayam atra kiü nu surataü naiva smçtir jàyate  // ST_1.43a //

kçta-doùe'pi sàdhãrà  $ tasmin nàdriyate ruùà  &
àkàra-saüvçtiü càpi  % kçtvodàste ratau yathà  // ST_1.44 //

yad vàcaþ pracuropacàra-caturà yat sàdaraü dårataþ  $ pratyutthànam idaü svahasta-nihitaü yad-bhinnam apy àsanam  &
utpa÷yàmi yad evam eva ca muhur dçùñiü sakhã-saümukhãü  % tac chaïke tava païkajàkùi balavàn ko'py aprasàdo mayi  // ST_1.44a //

yat pàõir na nivàrito nivasana-granthiü saumudgranthaya-  $ nbhrå-bhedo na kçto manàg api muhur yat-khaõóyamàne'dhare  &
yan niþ÷aïkam ivàrpitaü vapur aho patyuþ samàliïgane  % màninyà kathito'nukåla-vidhinà tenaiva manyur mahàn  // ST_1.44b //

madhyà pratibhinatty enaü  $ solluõñhaü sàdhu-bhàùitaiþ  &
adhãrà puruùair hanti  % santarjya dayitaü yathà  // ST_1.45 //

kçtaü mithyà-jalpair virama viditaü kàmuka ciràt  $ priyàü tàm evoccair abhisara yadãyair nakha-padaiþ  &
vilàsai÷ ca pràptaü tava hçdi padaü raga-bahulair  % mayà kiü te kçtyaü dhruvam akuñilàcàra-parayà  // ST_1.45a //

sà bàóhaü bhavatekùiteti nivióaü saüyamya bàhvoþ srajà  $ bhåyo drakùyasi tàü ÷añheti dayitaü saütarjya saütarjya ca  &
àlãnàü pura eva nihnuti-paraþ kopàd raõan-nåpuraü  % màninyà caraõa-prahàra-vidhinà preyàn a÷okãkçtaþ  // ST_1.45b //

ekàkàrà matà mugdhà  $ punarbhå÷ ca yato'nayoþ  &
atisåkùmatayà bhedaþ  % kavibhir na pradar÷itaþ  // ST_1.46 //
madhyà punaþ pragalbhà ca  $ dvidhà sà paribhidyate  &
ekà jyeùñhà kaniùñhànyà  % nàyaka-praõayaü prati  // ST_1.47 //
uparodhàt tathà snehàt  $ sànuràgo'pi nàyakaþ  &
ceùñate tàü prati pràyaþ  % kalàsu ku÷alo yathà  // ST_1.48 //

tvad-akùiõã kuvalaya-buddhir atyalã  $ ruõadhmy ahaü tad iti nimãya locane  &
tato bhç÷aü pulakita-gaõóa-maõóalàü  % yuvà paràü nibhçtam acumbad aïganàm  // ST_1.48a //

sampattau ca vipattau ca  $ maraõe'pi na mu¤cati  &
yà svãyà tàü prati prema  % jàyate puõya-kàriõaþ  // ST_1.49 //
anyadãyà dvidhà proktà  $ kanyoóhà ceti te priye  &
dar÷anàc chravaõàd vàpi  % kàmàrte bhavato yathà  // ST_1.50 //

kim api lalitaiþ snigdhaiþ ki¤cit kim apy atiku¤citaiþ  $ kim api valitaiþ kandarpeùån hasadbhir ivekùaõaiþ  &
abhimata-mukhaü vãkùàü cakre navàïganayà tathà  % lalita-ku÷alo'py àlãloko yathàtivisismaye  // ST_1.50a //

ni÷amayya bahir manoharaü svaram aikùiùña tathàparà yà  &
tila-màtrakam apy abhån nahi ÷raveõendãvara-locanànantaram  // ST_1.50b //@

kasyà÷cit subhaga iti ÷ruta÷ ciraü yas taü  $ dçùñvàdhigata-rater nirmãlitàkùyàþ  &
nispandaü vapur avalokya sauvidallàþ  % santepur vidhuradhiyo ni÷ànta-vadhvàþ  // ST_1.50c //

kàr÷ya-jàgara-tàpànyaþ  $ karoti ÷ruto'py alam  &
tam eva durlabhaü kàntaü  % cetaþ kasmàd didçkùase  // ST_1.50d //

sàkùàc citre tathà svapne  $ tasya syàd dar÷anaü tridhà  &
de÷e kàle ca bhaïgyà ca  % ÷ravaõaü càsya tad yathà  // ST_1.51 //

satyaü santi gçhe gçhe priyatamà yeùàü bhujàliïgana-  $ vyàpàrocchalad-accha-mohana-jalà jàyanta eõãdç÷aþ  &
preyàn ko'py aparo'yam atra sukçtã dçùñe'pi yasmin vapuþ  % svedojjçmbhaõa-kampa-sàdhvasa-mukhaiþ pràpnoti kà¤cid dç÷àm  // ST_1.51a //

citraü citra-gato'py eùa  $ mamàli madanopamaþ  &
samunmålya balàl lajjàm  % utkaõñhayati mànasam  // ST_1.51b // (Skm 944)

mugdhà svapna-samàgate priyatame tat-pàõi-saüspar÷anà-  $ dromà¤càrcitayà ÷arãra-latayà saüsåcya kopàt kila  &
mà màü vallabha saüspç÷eti sahasà ÷ånyaü vadantã muhuþ  % sakhyà no hasità sacintam asakçt saü÷ocità pratyuta  // ST_1.51c //

sphàra-sphurat-pradãpaü saudhaü  $ madhu sotpalaü kalaü gãtam  &
priya-sakhi sakalam idaü tava  % saphalaü khalu yadi bhavet so'tra  // ST_1.51d //

vikasati kairava-nikare sarati ca sarasã-samãraõo sutanu  &
cambaty ambaram indau tava tena vinà ratiþ kãdçk  // ST_1.51e //@

ajananir astu dç÷os tava kucayor abhava-niralaü bhavatu  &
yadi dç÷yate na sa yuvà nirbharam àliïgyate no và  // ST_1.51f //@

draùñuü vaktuü ca no kanyà  $ raktà ÷aknoty amuü sphuñam  &
pa÷yantam abhijalpantaü  % vivikte'pi hriyà yathà  // ST_1.52 //

kàmaü na pa÷yati didçkùata eva bhåmnà  $ noktàpi jalpati vivakùati càdareõa  &
lajjà-smara-vyatikareõa mano'dhinàthe  % bàlà rasàntaram idaü lalitaü bibharti  // ST_1.52a //

vij¤àta-nàyikà-città  $ sakhã vadati nàyakam  &
nàyako và sakhãü tasyàþ  % premàbhivyaktaye yathà  // ST_1.53 //

kaõñakita-tanu-÷arãrà lajjà-mukulàyamàna-nayaneyam  &
tava kumudinãva và¤chati nç-candra bàlà kara-spç÷am  // ST_1.53a //@

santàpayanti ÷i÷iràü÷u-ruco yad ete  $ saümohayanti ca vinidra-saroja-vàtàþ  &
yat khidyate tanur iyaü ca tad eùa doùaþ  % sakhyàs tavaiva sutanu pracura-trapàyàþ  // ST_1.53b //

apa÷yantaü ca sà kàntaü  $ sphàritàkùã nirãkùyate  &
dåràd àlokayaty eva  % sakhãü svajani nirbharam  // ST_1.54 //
nirnimittaü hasantã ca  $ sakhãü vadati kiücana  &
savyàjaü sundaraü ki¤cid  % gàtram àviùkaroti ca  // ST_1.55 //
sakhyàdi sthàpitàü màlàü  $ kà¤cyàdi racayet punaþ  &
ceùñàü ca kurute ramyàm  % aïga-bhaïgaiþ ÷ubhair yathà  // ST_1.56 //

abhimukha-gate yasminn eva priye bahu÷o vada-  $ tyavanata-mukhaü tåùõãm eva sthitaü mçga-netrayà  &
atha kila valal-lãlàlokaü sa eùa tathekùitaþ  % katham api yathà dçùñà manye kçtaü ÷ruti-laïghanam  // ST_1.56a // (Skm 957)

tiryag-vartita-gàtra-yaùñi-viùamodvçtta-stanàsphàlana-  $ truñyan-mauktika-màlayà sa-pulaka-svedollasad-gaõóayà  &
dåràd eva vilokayety abhimate tad vaktra-dattekùaõaü  % durvàra-smarayà tayà sahacarã gàóhaü samàliïgità  // ST_1.56b // (Skm 956)

animittaü yad vihasati niùkàraõam eva yat sakhãü vadati  &
dayitaü vilokya tad iyaü ÷aüsati tad adhãnam àtmànam  // ST_1.56c //@

pràduùyad-ruja-måla-kànti-lalitàm udyamya dor-vallarãü  $ valgat-pãna-payodhara-sthala-lulan-muktàvalã-sundaram  &
aïgulyà pracalat-karàgra-valaya-svànopahåta-smaraü  % tanvyàþ ku¤cita-locanaü vijayate tat-karõa-kaõóåyanam  // ST_1.56d //

sraho'vataüsaü ra÷anàü ca ki¤ci  $ priyaü samàlokya samàsajantã  &
punastaràü sà suhçdo dadàti  % pratyaïgam àvàsam iva smarasya  // ST_1.57 //

vyàjçmbhaõonnamita-danta-mayåkha-jàla-  $ vyàlambi-mauktika-guõaü ramaõe mudeva  &
årdhvaü milad-bhuja-latà-valaya-prapa¤ca-  % sat-toraõaü hçdi vi÷aty aparà vyudàse  // ST_1.57a // (Skm 958)

anyoóhàpi karoty eva  $ sarvam uddhata-manmathà  &
duravasthà punaþ kàntam  % abhiyuïkte svayaü yathà  // ST_1.58 //

ullaïghyàî sakhã-vacaþ samucitàm utsçjya lajjàm alaü  $ hitvà bhãtibharaü nirasya ca nijaü saubhàgya-garvaü manàk  &
àj¤àü kevalam eva manmatha-guror àdàya nånaü mayà  % tvaü niþ÷eùa-vilàsi-varga-gaõanà-cåóàmaõe saü÷ritaþ  // ST_1.a //
cakùur mãlati sànandaü  $ nitambaþ prasravaty api  &
vepate ca tanus tanvã  % tasyàs tad-dar÷ane yathà  // ST_1.59 //

mãlan manthara-cakùuùà paripatat kà¤cã-graha-vyagrayà  $ gàóànanïga-bhara-sravatravanayà kampoparuddhàïgayà  &
sarvàïgaü cañukàrako'py abalayà saïketake kautukà-  % dàstàü rantum aho nirãkùitum api preyàn na sambhàvitaþ  // ST_1.59a //

nàbhiyuïkte svayaü kantyà  $ mugdhatvàd duþsthitàpi tam  &
tad-avasthàü tu kàntàya  % tat-sakhã kathayed yathà  // ST_1.60 //

niþ÷vàseùu skhalati kadalã-bãjanaü tàpa-sampa-  $ nnetràmbhobhi÷ cham iti patitaiþ sicyate ca stanàntaþ  &
tasyàþ ki¤cit subhaga tad abhåt tànavaü tvad-viyoge  % yenàkasmàd valaya-padavãm aïgulãyaü prayàti  // ST_1.60a //

ananya-÷araõà svãyà  $ dhanàhàryà paràïganà  &
asyàs tu kevalaü prema  % tenaiùà ràgiõàü matà  // ST_1.61 //
sàmànyà vanità ve÷yà  $ sà dravyaü param icchati  &
nirguõe'pi na vidveùo  % na ràgo'syà guõiny api  // ST_1.62 //
tat-svaråpam idaü proktaü  $ kai÷cid bråmo vayaü punaþ  &
varõayanty anayà yuktyà  % tàsàm apy anuràgitàm  // ST_1.63 //
÷çïgàràbhàsa etàsu  $ na ÷çïgàraþ kadàcana  &
tad-vyàpàro'thavà tàsàü  % smaraþ kiü bhakùito bakaiþ  // ST_1.64 // 
tasmàt tàsàm api kvàpi  $ ràgaþ syàt kiü nu sarvathà  &
dhanàrthaü kçtrimair bhàvair  % gràmyaü vyàmohayanti tàþ  // ST_1.65 //
liïgã pracchanna-kàma÷ ca  $ naraümanya÷ ca ùaõóakaþ  &
sukha-pràpta-dhano mårkhaþ  % pitç-vittena garvitaþ  // ST_1.66 //
ity àdãn prathamaü gràmyàn  $ j¤àtvàkçùya ca tad-dhanam  &
apårvà iva mu¤canti  % tàn etàs tàpayanti ca  // ST_1.67 //
kintu tàsàü kalàkeli-  $ ku÷alànàü manoramam  &
vismàritàpara-strãkaü  % surataü jàyate yathà  // ST_1.68 //
 
gàóhàliïgana-pãóita-stana-tañaü svidyat-kapola-sthalaü  $ sandaùñàdhara-mukta-sãtkçtam atibhràmyad-bhru-nçtyat-karam  &
càñu-pràya-vaco-vicitra-bhaõitair yàtai rutai÷ càïkitaü  % ve÷yànàü dhçti-dhàma puùpa-dhanuùaþ pràpnoti dhanyo ratam  // ST_1.68a //

ãrùyà kula-strãùu na nàyakasya  $ niþ÷aïka-kelir na paràïganàsu  &
ve÷yàsu caitad dvitayaü praråóhaü  % sarvasvam etàs tad aho smarasya  // ST_1.69 // (Skm 556)
kupyat pinàki-netràgni-  $ jvàlà-bhasmãkçtaþ purà  &
ujjãvati punaþ kàmo  % manye ve÷yàvalokitaiþ  // ST_1.70 // (Skm 557)
ànandayanti yuktyà tàü  $ sevità ghnanti cànyathà  &
durvij¤eyàþ prakçtyaiva  % tasmàd ve÷yà viùopamàþ  // ST_1.71 //

svàdhãna-patikotkà ca  $ tathà vàsaka-sajjikà  &
sandhità vipralabdhà ca  % khaõóità càbhisàrikà  // ST_1.72 //
proùita-preyasã caivaü  $ nàyikàþ pårva-såcitàþ  &
tà evàtra bhavanty aùñàv  % avasthàbhiþ punar yathà  // ST_1.73 //
yasyà rati-guõàkçùñaþ  $ patiþ pàr÷vaü na mu¤cati  &
vicitra-vibhramàsaktà  % svàdhãna-patikà yathà  // ST_1.74 //

likhati kucayoþ patraü kaõñhe niyojayati srajaü  $ tilakam alike kurvan gaõóàd udasyati kuntalàn  &
iti cañu-÷atair vàraü vàraü vapuþ paritaþ spç÷an  % viraha-vidhuro nàsyàþ pàr÷vaü vimu¤cati vallabhaþ  // ST_1.74a // (Skm 661)

utkà bhavati sà yasyàþ  $ saïketaü nàgataþ priyaþ  &
tasyànàgamane hetuü  % cintayanty àkulà yathà  // ST_1.75 //

kiü ruddhaþ priyayà kayàcid athavà sakhyà tayodvejitaþ  $ kiü và kàraõa-gauravaü kim api yan nàdyàgato vallabhaþ  &
ity àlocya mçgãdç÷à karatale saüsthàpya vaktràmbujaü  % dãrghe niþ÷vasitaü ciraü ca ruditaü kùiptà÷ ca puùpa-srajaþ  // ST_1.75a //

bhaved vàsaka-sajjàsau  $ sajjitàïgaratàlayà  &
ni÷ityàgamanaü bhartur  % dvàrekùaõa-parà yathà  // ST_1.76 //

dçùñvà darpaõa-maõóale nija-mukhaü bhåùàü manohàriõãü  $ dãpàrciþ-kapi÷aü ca mohana-gçhaü trasyàt-kuraïgã-dç÷à  &
evaü nau surataü bhaviùyati ciràd adyeti sànandayà  % mandaü kànta-didçkùayàtilalitaü dvàre dçg-àropitü  // ST_1.76a // (Skm 657)

nirasto manyunà kànto  $ namann api yayà punaþ  &
duþsthità taü vinà sàti-  % sandhitàbhimatà yathà  // ST_1.77 //

yat-pàda-praõataþ priyaþ paruùayà vàcà sa nirvàrito  $ yat-sakhyà na kçtaü vaco jaóatayà yan-manyur eko dhçtaþ  &
pàpasyàsya phalaü tad etad adhunà yac candanendu-dyuti-  % pràleyàmbu-samãra-païkaja-visair gàtraü muhur dahyate  // ST_1.77a // (Skm 674)

preùya dåtãü svayaü dattvà  $ saïketaü nàgataþ priyaþ  &
yasyàstena vinà duþsthà  % vipralabdhà tu sà yathà  // ST_1.78 //

yat saïketa-gçhaü priyeõa kathitaü sampreùya dåtãü svayaü  $ tac chånyaü suciraü niùevya sudç÷à pa÷càc ca bhagnà÷ayà  &
sthànopàsana-såcanàya vigalat-sàndrà¤janair locanair  % bhåmàv akùaramàlikeva likhità dãrghaü rudatyà ÷anaiþ  // ST_1.78a // (Skm 670)

kuta÷cin nàgato yasyà  $ ucite vàsake priyaþ  &
tad-anàgam asantaptà  % khaõóità sà matà yathà  // ST_1.79 //
sotkaõñhaü ruditaü sakampam asakçd yàtaü sa-bàùpaü ciraü  $ cakùur dikùu nive÷itaü sa-karuõaü sakhyà samaü jalpitam  &
nàgacchaty ucite'pi vàsaka-vidhau kànte samudvignayà  % tat tat kiücid anuùñhitaü mçgadç÷à no yatra vàcàü gatiþ  // ST_1.79a // (Skm 669)

yà nirlajjãkçtà bàóhaü  $ madane madanena ca  &
abhiyàti priyaü sàbhi-  % sàriketi matà yathà  // ST_1.80 //

no bhãtaü taóito dç÷à jalamucà tad-dar÷anàkàïkùayà  $ no garjir gaõità bhç÷aü ÷ruti-mukhaü tad-vàci saücintya ca  &
dhàràpàtasamudbhavà na ca matà pãóà tad-àliïganaü  % và¤chantyà dayitàbhisàraõa-vidhau tanvyà paraü tat-param  // ST_1.80a //

kuta÷cit kàraõàdyasyàþ  $ patir de÷àntaraü gataþ  &
dattvàvadhiü bhç÷àrtà sà  % proùita-preyasã yathà  // ST_1.81 //

utkùipyàlaka-màlikàü vilulitàm àpàõóu-gaõóa-sthalà-  $ dvi÷liùyad-valaya-prapàta-bhayataþ prodyamya ki¤cit karau  &
dvàra-stambha-niùaõõa-gàtra-latikà kenàpi puõyàtmanà  % màrgàlokana-datta-dçùñir abalà tat-kàlam àliïgyate  // ST_1.81a // (Skm 763)

niþ÷vàsa-santàpa-sakhã-vacorti-  $ cintà÷ru-pàtàdi-yutàþ sakhedàþ  &
vàcyà pralabdhàgata-bhartçkotkà-  % tisandhitàþ khaõóitayà sahàtra  // ST_1.82 //
vicitra-maõóanà hçùñà  $ bhavet svàdhãna-bhartçkà  &
tathà vàsaka-sajjàpi  % sà kiü tv àgantuka-priyà  // ST_1.83 //
kulajànyàïganà ve÷yà  $ tridhà syàd abhisàrikà  &
yathaivoktàs tathaivànyàþ  % svàdhãna-patikàdayaþ  // ST_1.84 //
kulajà saüvçtà trastà  $ savrãóà ca drutaü vrajet  &
nàyakaü para-nàrã ca  % samantàd anavekùità  // ST_1.85 //
sakhã-yuktà madàdhikyàt  $ sphàritàkùã na ÷aïkità  &
sa-÷abdàbharaõà kàmaü  % ve÷yà sarati nàyakam  // ST_1.86 //
trayoda÷a-vidhà svãyà  $ dvividhà ca paràïganà  &
ekà ve÷yà puna÷ càùñàv  % avasthà-bhedato'tra tàþ  // ST_1.87 //
puna÷ ca tàs tridhà sarvà  $ uttamà madhyamàdhamà  &
itthaü ÷atatrayaü tàsàm  % a÷ãti÷ catur-uttarà  // ST_1.88 //
doùànuråpa-kopà yà-  $ [a]nunãtà ca prasãdati  &
rajyate ca bhç÷aü nàthe  % guõa-hàryottameti sà  // ST_1.89 //

kànte kiü kupitàsi kaþ para-jane pràõe÷a kopo bhavet  $ ko'yaü subhru paras tvam eva dayite dàso'smi kas te paraþ  &
ity uktvà praõataþ priyaþ kùititalàd utthàpya sànandayà  % netràmbhaþ-kaõikàïkite stana-tañe tanvyà samàropitaþ  // ST_1.89a //

doùe svalpe'pi yà kopaü  $ dhatte kaùñena mu¤cati  &
prayàti karuõàd ràgaü  % madhyamà sà matà yathà  // ST_1.90 //

visphàra-sphuritàdharàpi vikasad-gaõóa-sthala-praskhala-  $ dgharmàmbhaþ-kaõikàpi bhaïguratara-bhrå-bheda-bhåùàpy alam  &
pàdàntaþ-praõate priye prakañayaty antaþ prasàdaü priyà  % ke÷àramanråpuõóalãùu valitànunmocayantã ÷anaiþ  // ST_1.90a //

yà kupyati vinà doùaü  $ snihyaty anunayaü vinà  &
nirhetuka-pravçtti÷ ca  % cala-cittàpi sàdhamà  // ST_1.91 //

yatràdhaþ-kçta-kàma-kàrmuka-katho bhràmyad-bhuvor vibhramaþ  $ sadyaþ prodgata-candrakànti-jayinã yasmin kapola-cchaviþ  &
yatra sveda-kaõàvalupta-mahimà hàro'py uroja-sthale  % ko'yaü mànini mat-praõàma-vimukhaþ pratyagra-màna-grahaþ  // ST_1.91a //

jàti-kàla-vayovasthà-  $ bhàva-kandarpa-nàyakaiþ  &
itarà pay asaïkhyàþ syur  % noktà vistara-bhãtitaþ  // ST_1.92 //
ity àdi sakalaü j¤àtvà  $ svayaü càlokya tad-vidàm  &
kavãnàü ca vi÷eùoktyà  % j¤àtavyàþ sakalà imàþ  // ST_1.93 //
romà¤ca-vepathu-stambha-  $ sveda-netràmbu-vibhramàþ  &
vàcyàþ saüyoga-÷çïgàre  % kavinà nàyikà÷ritàþ  // ST_1.94 //

sambandhi-mitra-dvija-ràja-tãkùõa-  $ varõàdhikànàü pramadà na gamyàþ  &
vyaïgàs tathà pravrajità vibhinna-  % mantrà÷ ca dharmàrtha-manobhava-j¤aiþ  // ST_1.95 //

anena màrgeõa vi÷eùa-ramyaü  $ sambhoga-÷çïgàram imaü vitanvan  &
bhavet kavir bhàva-rasànurakto  % vidagdha-goùñhã-vanità-manoj¤aiþ  // ST_1.96 //

iti ÷rã-rudra-bhañña-viracite ÷çïgàra-tilakàbhidhàne kàvya-rasàlaïkàre 
sambhoga-÷çïgàro nàma prathamaþ paricchedaþ

(2)
dvitãya-paricchedaþ

vipralambhàbhidhàno'yaü ÷çïgàraþ syàc caturvidhaþ  &
pårvànuràgo mànàkhyaþ pravàsaþ karuõàtmakaþ  // ST_2.1 //
dampatyor dar÷anàd eva samutpannànuràgayoþ  &
j¤eyaþ pårvànuràgo'yam apràptau ca da÷à yathà  // ST_2.2 //

kiü candanair racayase nu mçõàla-÷ayyàü  $ mà mà mamàli kuru komala-tàla-vçntam  &
mu¤càgrahaü vikaca-païkaja-yojaneùu  % tat-saïgamaþ param apàkurute smaràgnim  // ST_2.2a //

yat sàrair iva païkajasya ghañitaü yac candra-garbhàd iva  $ protkãrõaü yad anaïga-sàyaka-÷ikhàbhàseva saüvardhitam  &
yat saüsicya sudhà-rasair iva rater àsthàna-bhåmãkçtaü  % tad bhåyo'pi kadà saroruha-dç÷aþ pa÷yàmi tasyà mukham  // ST_2.2b //

mçõàla-kadalã-candra-  $ candanàmbu-ruhàdikam  &
tatrànayoþ smaràtaïka-  % ÷àntaye naiva sevitam  // ST_2.3 //
àlokàlàpa-saüråóha-  $ ràgàkulita-cetasoþ  &
tayor bhaved asaüpràptau  % da÷àvasthaþ smaro yathà  // ST_2.4 //
abhilàùo'tha cintà syàt  $ smçti÷ ca guõa-kãrtanam  &
udvego'tha pralàpaþ syàd  % unmàdo vyàdhir eva ca  // ST_2.5 //
jaóatà maraõaü caiva  $ da÷amaü jàyate dhruvam  &
asaüpràptau bhavanty etàs  % tayor da÷a da÷à yathà  // ST_2.6 //
vyavasàyo bhaved yatra  $ bàóhaü tat-saïgamà÷ayà  &
saïkalpàkula-cittatvàt  % so'bhilàùaþ smçto yathà  // ST_2.7 //

pravi÷ati yathà gehe'kasmàd bahi÷ ca viceùñate  $ vadati ca yathà sakhyà sàrdhaü sahàsam ihotsukà  &
dayita-vadanàloke mandaü yathà ca calaty asau  % mçga-dç÷i tathaitasyàü manye smareõa kçtaü padam  // ST_2.7b // (Skm 959)

kathaü sa vallabhaþ pràpyaþ  $ kiü kuryàm asya siddhaye  &
kathaü bhaved asau va÷ya  % iti cintà matà yathà  // ST_2.8 //

satyaü durlabha eùa vallabhatamo ràgo mamàsmin punaþ  $ ko'py anyo'sti gurur na càtinipuõàþ sakhyo'sya saübodhane  &
saücintyeti mçgãdç÷à priyatame dçùñe ÷lathàü mekhalàü  % badhnantyà na gataü sthitaü na ca galad-vàso na và saüvçtam  // ST_2.8a //
dveùo yatrànya-kàryeùu  $ tad-ekàgraü ca mànasam  &
÷vàsair manorathai÷ càpi  % ceùñàs tàþ smaraõaü yathà  // ST_2.9 //

induü nindati padma-kandala-dalais talpaü na và manyate  $ karpåraü kirati prayàti na ratiü pràleya-dhàrà-gçhe  &
÷vàsaiþ kevalam eva khedita-tanur dhyàyaty asau bàlikà  % yat tat ko'pi yuvà dhruvaü smara-suhçc-cetasy amuùàþ sthitaþ  // ST_2.9a //

saundarya-hasitàlàpair  $ nàsty anyas tat-samo yuvà  &
iti vàõã bhaved yatra  % tad itthaü guõa-kãrtanam  // ST_2.10 //

tad-vaktraü hasitendu-maõóalam iti sphàraü tad-àlokitaü  $ sà vàõã jita-kàma-kàrmuka-ravà saundaryam etasya tat  &
itthaü saütatam àli vallabhatama-dhyàna-prasaktàtmana÷  % ceta÷ cumbita-kàla-kåñam iva me kasmàd idaü muhyati  // ST_2.10a //

yasmin ramyam aramyaü và  $ na ca harùàya jàyate  &
pradveùaþ pràõitavye'pi  % sa udvegaþ smçto yathà  // ST_2.11 //

agny-àkàraü kalayasi pura÷ cakravàkãva candraü  $ baddhotkampaü ÷i÷ira-marutà dahyase padminãva  &
pràõàn dhatse katham api balàd gacchataþ ÷alya-tulyàü-  % stat kenàsau sutanu jantio mànmathas te vikàraþ  // ST_2.11a //  (Skm 972)

bambhramãti mano yasmin  $ ratyautsukyàd itas tataþ  &
vàcaþ priyà÷rità eva  % sa pralàpaþ smçto yathà  // ST_2.12 //

itthaü tena nirãkùitaü na ca mayàpy evaü samàlokitas  $ tenoktaü subhagena tatra na mayà dattaü vaco mandayà  &
tat satyaü kathayàli kiü sa subhagaþ kupyen na mahyaü gata  % ity uktvà sudç÷à kayàpi valita-grãvaü dç÷au sphàrite  // ST_2.12a //

÷vàsa-prarodanotkampa-  $ vasudhollekhanair api  &
vyàpàro jàyate yatra  % sa unmàdaþ smçto yathà  // ST_2.13 //

devãvànimiùekùaõà vilikhati kùoõãü ÷vasity uccakaiþ  $ kiücid dhyàyati ni÷calà ca balavad romà¤cità kampate  &
rodity aïga-gatàü vilokya suciraü vãõàm api vyàpçtà  % svalpair eva dinair iyaü vara-tanuþ kenàpi saü÷ikùità  // ST_2.13a //

santàpa-vedanà-pràyo  $ dãrgha-÷vàsa-samàkulaþ  &
tanåkçta-tanur vyàdhir  % aùñamo'yaü smçto yathà  // ST_2.14 //

tàpaþ ÷oùita-candanodaka-rasaþ ÷vàsà vikãrõotpalàþ  $ karpåràbhibhava-pracaõóa-pañimà gaõóa-sthale pàõóimà  &
mlàyad-bàla-mçõàla-nàla-lalità pràptà tanus tànavaü  % tanv-aïgyàþ kathitaþ smareõa guruõà ko'py eùa kaùña-kramaþ  // ST_2.14a //

akàõóe yatra huükàro  $ dçùñiþ stabdhà gatà smçtiþ  &
÷vàsàþ samadhikàþ kàr÷yaü  % jaóateyaü matà yathà  // ST_2.15 //

dçùñir ni÷calatàrakàdhara-dalaü ÷vàsaiþ kçtaü dhåùaraü  $ pràptaü vàsara-candra-bimba-padavãü vaktraü vinaùñà smçtiþ  &
huükàraþ param eka eva vacana-sthàne sthitaþ sàüprataü  % manye'syàþ kusumàyudhaþ sa-÷ibiraþ pratyaïgam àvàsitaþ  // ST_2.15a //

upàyair vividhair nàryà  $ yadi na syàt samàgamaþ  &
kandarpa-÷ara-bhinnàyà  % maraõaü jàyate tataþ  // ST_2.16 //
puüso'pi hi bhavanty età  $ da÷àvasthà manobhavàt  &
maraõaü kiü tv asaundaryàt  % tayoþ kai÷cin na badhyate  // ST_2.17 //
anye tad api badhnanti  $ pratyujjãvana-kàïkùayà  &
vçttànuvàde tac-chastam  % utpàdye pràya÷o nahi  // ST_2.18 //
ekasmiüs tu mçte'py anyo  $ yadi jãvet kathaücana  &
kà sneha-gaõanà tatra  % mriyate cen na saïgamaþ  // ST_2.19 //
pårvaü nàrã bhaved raktà  $ pumàn pa÷càt tad iïgitaiþ  &
tataþ saübhoga-lãleti  % svabhàva-subhagà sthitiþ  // ST_2.20 //
anyathàpi na doùaþ syàd  $ yadi prema samaü dvayoþ  &
raktàparaktà vçtti÷ cec  % chçïgàràbhàsa eva saþ  // ST_2.21 //
ayaü ca pràya÷as taj-j¤air  $ itthaü hàsyeùu badhyate  &
nirdravyeõa mayà sàrdhaü  % ve÷ye mànaya yauvanam  // ST_2.22 //
anurakto bhaved yasyàü  $ nàyakas tat-sakhã-janam  &
sàmnà mànena dànena  % bàóham àvarjayaty asau  // ST_2.23 //
tasyàgre tat-kathàü kurvan  $ svàbhipràyaü prakà÷ayet  &
tad-abhàve prayu¤jãta  % kà÷cit pravrajitàdikàþ  // ST_2.24 //
tad-dvàreõa samàkhyàta-  $ svabhàvo j¤àta-tan-manàþ  &
upacàraiþ parair lekhaiþ  % sàdhayet tàm atandritaþ  // ST_2.25 //
tato dçùñvà vivikte tàm  $ indrajàla-kalàdibhiþ  &
prayogair lalitaiþ svairaü  % vismayaü paramaü nayet  // ST_2.26 //

dhàtrã-sakhã-ve÷mani ràtri-càre  $ mahotsave tãvratame bhaye ca  &
nimantreõa vyàdhi-miùeõa ÷ånye  % gehe tayor nåtana-saïgamaþ syàt  // ST_2.27 //

yadà ràgo guruþ sà ca  $ labhyate naiva yàcità  &
kùãõopàyas tadà kanyàü  % nàyakaþ sàdhayed iti  // ST_2.28 //
para-strã-gamanopàyaþ  $ kavibhir nopadi÷yate  &
sundaraü kintu kàvyàïgam  % etat tena nidar÷yate  // ST_2.29 //
vàmatà durlabhatvaü ca  $ strãõàü yà ca nivàraõà  &
tad eva pa¤ca-bàõasya  % manye paramam àyudham  // ST_2.30 //
bahu-mànàd bhayàd vàpi  $ nçõàm anyatra yoùiti  &
pracchanna-kàmitaü ramyaü  % satàm api bhaved yathà  // ST_2.31 //

jãrõaü tàrõa-kuñãrakaü nivasanaü talpãkçtaü sthaõóile  $ nãrandhraü timiraü kiranti salilaü garjanta ete ghanàþ  &
gacchàmãti vadaty asàv api muhuþ ÷aïkàkulà kevalaü  % ceta÷ citram aho tathàpi ramate saüketake kàminàm  // ST_2.31a //

sa màno nàyikà yasminn  $ ãrùyayà nàyakaü prati  &
dhatte vikàram anya-strã-  % saïga-doùa-va÷àd yathà  // ST_2.32 //

kiücid bàùpa-jalàvalepa-lalite netre samàku¤cite  $ ràgo visphuraõànubandha-ruciraþ saüdar÷ito gaõóayoþ  &
kampa÷ càdhara-pallave viracitaþ kàmaü kuraïgãdç÷à  % no jàne kim ayaü priye prakañitaþ kopo'bhilàùo'thavà  // ST_2.32a //

sa pràya÷o bhaved tredhà  $ kàminãnàü priyaü prati  &
avekùya doùam etasya  % garãyàn madhyamo laghuþ  // ST_2.33 //
partinàryàü gate kànte  $ svayaü dçùñe nakhàïkite  &
tad-vàso-dar÷ane gotra-  % skhalite ca gurur yathà  // ST_2.34 //

bimboùñhaþ sphurati prayàti pañutàü gaõóa-sthale ÷oõimà  $ yàtas tiryag amå dç÷au ca balavad bhrå-yugmaam udbhràmyati  &
itthaü caõói tathà tavaiùa ruciraþ kopa-kramo jçmbhate  % jàto'yaü praõatãr apàsya sutaràm etad-didçkùur yathà  // ST_2.34a //

dçùñe priyatame ràgàd  $ anyayà saha jalpati  &
sakhyàkhyàte'thavà doùe  % màno'yaü madhyamo yathà  // ST_2.35 //

vàco vàgmini kiü tavàdya paruùàþ subhru bhruvor vibhramai-  $ rvi÷ràntaü kuta eva lola-nayane kiü lohite locane  &
svedaþ kiü nu ghanastani stana-tañe muktà-phalànàü tulàü  % dhatte mu¤ca ruùaü mamàtra dayite le÷o'pi nàsty àgasaþ  // ST_2.35a // (Skm 887)

savilàsaü sphurac-cakùuþ  $ vãkùamàõe paràü priye  &
kiücid anya-manaskena  % jàyate sa laghur yathà  // ST_2.36 //

màm eva tàóaya nitambini yady akasmàt  $ kopo bhavet tava mukhaü tu nijaü kim etat  &
ànãyate ÷a÷adharànukçtiü kapola-  % pàlãplutena ghana-kajjala-netra-vàrà  // ST_2.36a //

de÷a-kàla-balàt kopaþ  $ pràya÷aþ sarva-yoùitàm  &
jàyate sukha-sàdhyo'yaü  % kçcchra-sàdhya÷ ca kàmibhiþ  // ST_2.37 //


prajvalitojjvala-dãpaü rati-gçham indåjjvalaü ca saudhatalam  &
madhu-vidhurã-kçta-madhu-kara-madhuradhva-nibodhitaü ca kamala-vanam  // ST_2.38 //@

ity-àdiùu prade÷eùu  $ màninã-nàma-saü÷ayam  &
manyur gurutaro 'py à÷u  % sukha-sàdhyo bhaved yathà  // ST_2.39 //

madhu-samaya-÷a÷a-dharodaya-kandarpa-madàdhikeùu kàleùu  &
màno manasvinãnàm atisukhasàdhyo bhaved bhåmnà  // ST_2.40 //@

dåtã-janasya parato laghur api doùo guråyate pràyaþ  &
abhinava-doùàvasàre tathaiva vanità-janasya yathà  // ST_2.41 //

sàma dànaü ca bhedaþ syàd  $ upekùà praõatis tathà  &
tathà prasaïga-vidhvaüso  % daõóaþ ÷çïgàra-hànaye  // ST_2.42 //

tasyàþ prasàdane sadbhir  $ upàyàþ ùañ prakãrtitàþ  &
sundaràs te nidar÷yante  % sahodàhçtibhir yathà  // ST_2.43 //

avinãto 'pi pàlyo 'haü  $ tvayà subhru kùamàbhçtà  &
iti vàõã bhaved yatra  % tatsàmeti nigadyate  // ST_2.44 //

alaükàràdikaü dadyàn  $ nàyako yatra tuùñaye  &
uddi÷ya kàraõaü kiücid  % dànaü lubdhàsu tad yathà  // ST_2.45 //

yasmin parijanaü tasyàþ  $ samàvarjya prasàdataþ  &
tenaiva labhate kàntàü  % kàntà-bhedaþ sa ucyate  // ST_2.46 //

prasàdana-vidhiü tyaktvà  $ vàkyair anyàrtha-såcakaiþ  &
yasmin prasàdyate yoùid  % upekùà sà matà yathà  // ST_2.47 //

etat kiü nanu karõa-bhåùaõa-mayaü hàraþ sukà¤cã navà-  $ baddhà kàcid iyaü tvayàdya tilakaþ ÷làghyaþ priye kalpitaþ  &
pratyaïgaü spç÷ateti tat-kùaõa-bhavad-romà¤ca-màlà¤cità-  % tanvã mànam upekùayaiva ÷anakair dhårtena saümocità  // ST_2.47a //

kevalaü dainyam àlambya  $ pàda-pàtànnatir matà  &
abhãùñà sà bhç÷aü strãõàü  % lalità ca bhaved yathà  // ST_2.48 //

akasmàj jàyate yatra  $ bhaya-harùàdi-bhàvanà  &
so'yaü prasaïga-vidhvaüsaþ  % kopa-bhraü÷àtmako yathà  // ST_2.49 //

kathaü mamorasi kçta-pakùa-niþsvanaþ  $ ÷ilãmukho'patad iti jalpati priye  &
nivçtya kiü kim idam iti bruvàõayà  % sa-sàdhvasaü kupitam aloki kàntayà  // ST_2.49a //

yathottaraü valãyàüsa  $ ity upàyàþ prasàdane  &
àdyàs trayo ghanaü kàryà  % vidagdhaiþ pa÷cimàþ kvacit  // ST_2.50 //
nàtikhedayitavyo'yaü  $ priyaþ pramadayà kvacit  &
màna÷ ca viralaþ kàryaþ  % praõàmotsava-siddhaye  // ST_2.51 //
ity upàyàn prayu¤jãta  $ nàyikàpi priyaü prati  &
kulajà nerùyate kiü tu  % tatrànyat-kàraõaü bhavet  // ST_2.52 //
snehaü vinà bhayaü na syàn  $ nerùyà ca praõayaü vinà  &
tasmàn màna-prakàro'yaü  % dvayoþ prema-prakà÷akaþ  // ST_2.53 //
priya-subhaga-dayita-vallabha-nàtha-svàmã÷a-kànta-candra-mukhàþ  &
dayita manorama ramaõã-jãvita ity àdi nàma syàt  // ST_2.54 //
prãtau bhartari sudç÷àm aprãtau punar amåni ÷añha-dhçùñau  &
nirlajja-duràcàrau niùñhura-duþ÷ãlavànàdi  // ST_2.55 //
garvàd vyasana-tyàgàd vipriya-karaõàc ca niùñhuràlàpàt  &
lobhàd atipravàsàt strãõàü dveùyaþ priyo bhavati  // ST_2.56 //
para-de÷aü vrajed yasmin  $ kuta÷cit kàraõàt priyaþ  &
sa pravàsa iti khyàtaþ  % kaùñàvastho dvayor api  // ST_2.57 //

dçùñaü ketaka-dhåli-dhåsaram idaü vyoma kramàd vãkùitàþ  $ kaccàntà÷ ca ÷ilãndhra-kandala-bhçtaþ soóhàþ kadambànilàþ  &
sakhyaþ saüvçõutà÷ru mu¤cata bhayaü kasmàn mudevàkulà  % etàn apy adhunàsmi vajraghañità nånaü sahiùye dhanàn  // ST_2.57a // (Skm 749)
kàmaü karõa-kañuþ kuto'timadhuraþ kekà-ravaþ kekinàü  $ meghà÷ càmçta-dhàriõo'pi vihitàþ pràyo viùa-syandinaþ  &
unmãlan-nava-kandalàvalir asau sahyàpy asahyàyate  % tat kiü yad viparãtam atra na kçtaü tasyà viyogena me  // ST_2.57b //

kàr÷ya-jàgara-màlinya-  $ cintàdyaü yatra jàyate  &
avasthà vividhàþ strãõàü  % mçtyu÷ ced avadheþ paraþ  // ST_2.58 //

adyaiva yat pratipad-udgata-candra-lekhà-  $ sakhyaü tvayà vapur idaü gamitaü varàkyàþ  &
kçùõe gate kusuma-sàyaka tat prabhàte  % bàõàvaliü kathaya kutra vimokùyasi tvam  // ST_2.58a // 

niþ÷vàsaiþ saha sàmprataü sakhi gatà vçddhiü dhruvaü ràtrayaþ  $ sàrdhaü locana-vàriõà vigalitaü yat pràktanaü me sukham  &
pràõà÷à tanutàm upaiti ca muhur nånaü tanu-spardhayà  % kandarpaþ param eka eva vijayã yàte'pi kànte sthitaþ  // ST_2.58b //

nãràgo'dhara-pallavo'timalinà veõã dç÷au nà¤jite  $ mlàyad-bàla-mçõàlikà-dhavalatàm àlambate'ïga-cchaviþ  &
itthaü subhru visaüsthulàpi viraha-vyàpàd vimardàd iyaü  % sakhyeva sthira-÷obhayà dçóhataraü pratyaïgam àliïgità  // ST_2.58c //

kiü tatra nàsti rajanã kiü và candro na suùñhu-ruciþ  &
yena sakhi vallabhàm api na smarati sa màü vide÷a-ruciþ  // ST_2.58d //

prasara ÷i÷iràmodaü kaundaü samãra samãraya  $ prakañaya ÷a÷inn à÷àþ kàmaü manoja samullasa  &
avadhi-divasaþ pårõaþ sakhyo vimu¤cata tat-kathàü  % hçdayam adhunà ki¤cit kartuü mamànyad ihecchati  // ST_2.58e // (Skm 750)

ity àdi-virahàvasthàþ  $ puüso'pi hi bhavanti tàþ  &
kandarpa-÷ara-pàtàdyà  % mà bhåvan vairiõàm api  // ST_2.59 //
yatraikasmin vipanne'nyo  $ mçtakalpo'pi tad-gatam  &
nàyakaþ pralapet premõà  % karuõo'asau smçto yathà  // ST_2.60 //

dagdhà snigdha-vadhå-vilàsa-kadalã vãõà samunmålità  $ pãtà pa¤cama-kàkalã-kavalità ÷ãta-dyåteþ kaumudã  &
pluùñàþ spaùñmaneka-ratna-nivahà nàlaü rateþ kevalaü  % kandarpaü haratà hareõa bhuvanaü niþsàram etat kçtam  // ST_2.60a // (Skm 977)

vaktraü candramasà dç÷au mçga-gaõaiþ ke÷àþ kalàpi-vrajair  $ màtaïgaiþ stana-maõóalaü bhuja-yugollàso mçõàlair api  &
saugandhyaü malayànilena balinà tanvã vibhajyeti sà  % sarvair niùkaruõair hçtà dhruvam aho daivena kiücin na me  // ST_2.60b //

iyatãü subhagàvasthàü gato'si yasyàþ kçte smaràtaïkàt  &
mårcchàü haràmi sà tava gata-puõyà nayana-salilena  // ST_2.60c //

pà÷o vipà÷ita upàhita eùa sàndraþ  $ karpåra-reõur upagåóham uro natàïgi  &
pàpena yena gamiteti da÷àm amuùmin  % mårchà-viràma-lalitaü mayi dhehi cakùuþ  // ST_2.60d //

glàno muktà÷rur udvignaþ  $ srastàïgo mukta-cetanaþ  &
sa-cinto dainya-bhàg asminn  % evaü pràyo jano bhavet  // ST_2.61 //
keùàücit karuõa-bhràntiþ  $ kàruõyàd atra jàyate  &
etasya mithunàvasthàü  % vismçtya rati-målajàm  // ST_2.62 //
strã-puüsayor bhaved eùa  $ sàpekùaþ saügame punaþ  &
÷çïgàra-vacana-pràyaþ  % karuõaþ syàt sa cànyathà  // ST_2.63 //
tasmàc chçïgàra evàyaü  $ karuõenànumoditaþ  &
saundaryaü sutaràü dhatte  % nibaddho viralaü budhaiþ  // ST_2.64 //
kàrur dàsã nañã dhàtrã  $ pràtive÷yà ca ÷ilpinã  &
bàlà pravrajità ceti  % strãnàü j¤eyaþ sakhãjanaþ  // ST_2.65 //
kalà-kau÷alam utsàho  $ bhakti÷ cittaj¤atà smçtiþ  &
màdhuryaü narma-vij¤ànaü  % vàgmità ceti tad-guõàþ  // ST_2.66 //
vinodo maõóanaü ÷ikùo-  $ [u]pàlambho'tha prasàdanam  &
saïgamo virahà÷vàsaþ  % sakhã-karmeti tad yathà  // ST_2.67 //

mayà ko'yaü mugdhe kathaya likhitaþ satvara-sakhã-  $ vacaþ ÷rutvety uccair vinihita-dç÷à citra-phalake  &
na vaktuü tanvaïgyà ÷akitam atha coddàma-vidalat-  % kadambàkàreõa priya iti samàkhyàyi vapuùà  // ST_2.67a //

pratyaïgaü prati karma narma-parayà kçtvàdhiråóhaü smarà-  $ dautsukyaü pravilokya mohana-vidhau càturyam àlokya ca  &
sadyo yàvaka-maõóanaü na racitaü pàde kuraïgã-dç÷à  % smeràntà vi÷ada-cchade ca ÷ayane dçùñiþ samàropità  // ST_2.67b // (Skm 1092)

nãrandhraü parirabhyate priyatamo bhåyastaràü cumbyate  $ tad bàóhaü kriyate yad asya rucitaü càñåccakais tanyate  &
sakhyà mugdha-vadhår iyaü rati-vidhau yatnena saü÷ikùità  % nribhràntaü guruõà punaþ ÷ata-guõaü puùpeùuõà kàrità  // ST_2.67c //

subhaga bhagavatà hçdye tasyà jvalat-smara-pàvake'py  $ abhinive÷atà premàdhikyaü ciràt prakañãkçtam  &
tava tu hçdaye ÷ãte'py evaü sadaiva sukhàptaye  % mama sahacarã sà niþsnehà manàg api na sthità  // ST_2.67d // 

ko'yaü vimu¤ca kuru nàtha vaco madãyam  $ à÷vàsaya smara-kç÷ànu-kç÷àü kç÷àïgãm  &
ekàkinã kañhina-tàraka-ràja-kàntyà  % pa¤catvam à÷u nanu yàsyati sà varàkã  // ST_2.67e //

amuü dadhe'ü÷ukam aham atra pàdape  $ yuvàm alaü nibhçtam ihaiva tiùñhatàm  &
rahaþ-sthayor idam abhidhàya kàminoþ  % svayaü yayau nipuõa-sakhã latàntaram  // ST_2.67f //

sphurati yad idam uccair locanaü tanvi vàmaü  $ stana-tañam api dhatte càru-romà¤ca-màlàm  &
kalayati ca yad-antaþ-kampatàmåru-kàõóaü  % nanu vadati tad adya preyasà saügamaü te  // ST_2.67g //

ity àdi vividhaü sakhyo  $ vyàpàraü kurvate sadà  &
yoùitàü mantra-sarvasva-  % nidhàna-kala÷opamàþ  // ST_2.68 //
itthaü viracanãyo'yaü  $ ÷çïgàraþ kavibhiþ sadà  &
anena rahitaü kàvyaü  % pràyo nãrasam ucyate  // ST_2.69 //
itthaü vicàrya pracura-prayogà-  $ nyo'muü nibadhnàti rasaü rasaj¤aþ  &
tat-kàvyam àropya padaü vidagdha-  % vaktreùu vi÷vaü paribambhramãti  // ST_2.70 //

iti ÷rã-rudra-bhañña-viracite ÷çïgàra-tilakàbhidhàne kàvya-rasàlaïkàre 
vipralambho nàma dvitãyaþ paricchedaþ

tçtãya paricchedaþ 

vikçtàïga-vacaþ-kçtya-  $ veùebhyo jàyate rasaþ  &
hàsyo'yaü hàsa-målatvàt  % pàtra-traya-gato yathà  // ST_3.1 //
ki¤cid-vikasitair gaõóaiþ  $ ki¤cid visphàritekùaõaiþ  &
ki¤cid-lakùya-dvijaiþ so'yam  % uttamànàü bhaved yathà  // ST_3.2 //

pàõau kaïkaõam utphaõaþ phaõipatir netraü jvalat-pàvakaü  $ kaõñhaþ kuõñhita-kàla-kåña-kuñilo vastraü gajendràjinam  &
gaurã-locana-lobhanàya subhago veùo varasyeti me  % gaõóollàsa-vibhàvitaþ pa÷upater hàsodgamaþ pàtu vaþ  // ST_3.2a // (Skm 36)

madhyamànàü bhavaty eùa  $ vivçtànana-païkajaþ  &
nãcànàü nipatad-bàùpaþ  % ÷råyamàõa-dhvanir yathà  // ST_3.3 //

mugdhe tvaü subhage na vetsi madana-vyàpàram adyàpi taü  $ nånaü te jalajaiùiõàyam alinà dçùño na bhartàdharaþ  &
sakhyaivaü hasitaü vadhåü prati tathà sànandam àvirbhavad-  % vaktràntargata-sãdhu-vàsa-rasikair bhçïgair yathà dhàvitam  // ST_3.3a //

tyaktvà gu¤ja-phalàni mauktikamayã bhåùà staneùv àhità  $ strãõàü kaùñam idaü kçtaü sarasijaü karõe na barhi-cchadam  &
itthaü nàtha tavàridhàmni ÷avarair àlokya citra-sthitiü  % bàspàrdrãkçta-locanaiþ sphuña-ravaü dàraiþ samaü hasyate  // ST_3.3b //

asmin sakhã-karàghàta-  $ netrollàsàïga-vartanam  &
nàsàkapola-vispando  % mukha-ràga÷ ca jàyate  // ST_3.4 //
÷okàtmà karuõo j¤eyaþ  $ priya-bhçtya-dhana-kùayàt  &
tatretthaü nàyako daiva-  % hataþ syàd duþkha-bhàjanam  // ST_3.5 //

bhartà saügara eva mçtyu-vasatiü pràptaþ samaü bandhubhir  $ yånàü kàmam iyaü dunoti ca mano vaidhavya-bhàvàd vadhåþ  &
bàlo dustyaja eka eva ca ÷i÷uþ kaùñaü kçtaü vedhasà  % jãvàmãti mahãpate pralapati tvad-vairi-sãmantinã  // ST_3.5a //

bhåpàto daiva-nindà ca  $ rodanaü dãna-niþsvanaþ  &
÷arãra-tàóanaü moho  % vaivarõyaü càtra jàyate  // ST_3.6 //
krodhàtmako bhaved raudraþ  $ prati÷atrån amarùataþ  &
rakùaþ-pràyo bhaved atra  % nàyako'tyugra-vigrahaþ  // ST_3.7 //

yaþ pràõàpahatiþ kçtà mama pituþ kùudrair yudhi kùatriyai  $ ràmo'haü ramaõãr vihàya balavan niþ÷eùam eùàü hañhàt  &
bhàsvat-prauóha-kuñhàra-koñi-ghañanà-kàõóa-truñat-kandharà  % sroto'ntaþ-sruta-visra-÷oõita-bharaiþ kuryàü krudhàü nirvçtim  // ST_3.7a //

mukharàgàyudhotkùepa-  $ sveda-kampàdhara-grahàþ  &
÷akti-÷aüsà karàghàto  % bhrukuñã càtra jàyate  // ST_3.8 //
utsàhàtmà bhaved vãro  $ dayà-dànàji-pårvakaþ  &
trividho nàyakas tatra  % jàyate sattva-saüyutaþ  // ST_3.9 //
gàmbhãryaudàrya-saundarya-  $ ÷aurya-dhairyàdi-bhåùitaþ  &
àvarjita-jano janya-  % nirvyåóha-prauóha-vikramaþ  // ST_3.10 //

ayi vihaïga varàka kapotakaü  $ vimçja dhehi dhçtiü mama medasà  &
÷ibir ahaü bhavatà vidito na kiü  % sakala-sattva-samuddharaõa-kùamaþ  // ST_3.10a //

sukhito'si hare nånaü  $ bhuvana-traya-màtra-labdhi-toùeõa  &
balir arthitado'smi yato  % na yàcitaþ kiücid apy adhikam  // ST_3.10b //

yatrairàvaõa-danta-tãvra-musalair eraõóa-kàõóàyitaü  $ vajreõàpi vikãrõa-vahnitatinà màrõàlanàlàyitam  &
mad-vakùasy avalambya kiücid adhunà tad vismçtaü vajriõà  % yuddhaü yady avalambate sa tu punaþ sajjo'smy ahaü ràvaõaþ  // ST_3.10c //

dhçti-garvauddhatya-mati-smçti-romà¤cà bhavanti càmuùmin  &
vividhà vàkya-kùepàþ sotsàhàmarùa-vegà÷ ca  // ST_3.11 //
bhayànako bhaya-sthàyi-  $ bhàvo'sau jàyate rasaþ  &
÷abdàder vikçtàd voóhaü  % bàla-strã-nãca-nàyakaþ  // ST_3.12 //

÷rutvà tårya-ninàdaü dvàre bhaya-cakita-lalita-bàhu-lataþ  &
dhanyasya lagati kaõñhe mugdha-÷i÷ur dhåli-dhåsaritaþ  // ST_3.12a //

praõaya-kalaha-saïgàn manyubhàjà nirastaþ  $ prakañita-cañu-koñiþ pàda-padmànato'pi  &
nava-jaladhara-garjer bhãtayàsau kayàcit  % truñita-tarala-hàraü sasvaje pràõanàthaþ  // ST_3.12b //

kampoparuddha-sarvàïgair  $ galat-svedoda-bindubhiþ  &
tvad-àrabdhair mahã-nàtha  % vairibhir vanitàyitam  // ST_3.12c //

vaivarõyam a÷ru saütràso  $ hasta-pàdàdi-kampanam  &
svedàsya-÷oùa-dik-prekùà-  % saübhramà÷ ca prakãrtitàþ  // ST_3.13 //
jugupsà-prakçtir j¤eyo  $ bãbhatso'hçdya-dar÷anàt  &
÷ravaõàt kãrtanàd vàpi  % påty àdi-viùayàd yathà  // ST_3.14 //

luñhat-kçmi-kalevaraü sravad-asçg-vasàvàsitaü  $ vi÷ãrõa-÷ava-saütati-prasarad-ugra-gandhànvitam  &
bhramat-pracura-patrikaü trika-vivarti-nçtya-kriyà-  % pravãõa-guõa-kauõapaü paribabhau paretàjiram  // ST_3.14a //

nàsàpracchàdanaü vaktra-  $ kåõanaü gàtra-saüvçtiþ  &
niùñhãvanàdi càtra syàd  % udvegàd uttameùv api  // ST_3.15 //
vismayàtmàdbhuto j¤eyo  $ raso rasa-vicakùaõaiþ  &
màyendrajàla-divya-strã-  % vipinàdy-udbhavo yathà  // ST_3.16 //

satyaü hçtà tvayà haüsa  $ vanitànàm iyaü gatiþ  &
bhramanty etàs tathàpy etad  % indrajàlaü tad adbhutam  // ST_3.16a //

gadgadaþ sàdhuvàda÷ ca  $ svedaþ pulaka-vepathå  &
dçùñer ni÷alatàratvaü  % vikàsa÷ càtra jàyate  // ST_3.17 //
samyag j¤ànodbhavaþ ÷àntaþ  $ samatvàt sarva-jantuùu  &
gateccho nàyakas tatra  % tamoràga-parikùayàt  // ST_3.18 //

dhanam aharahar dattaü svãyaü yathàrthitam arthine  $ kçtam arikulaü nàrã-÷eùaü sva-khaóga-vijçmbhitaiþ  &
praõayini jane ràgodrikte ratir vihità ciraü  % kim aparam ataþ kartavyaü nas tanàv api nàdaraþ  // ST_3.18a //
niràlambaü mano hy atra  $ bàóham àtmani tiùñhati  &
sukhe necchà tathà duþkhe'py  % udvego nàtra jàyate  // ST_3.19 //
aùñàv amã rasàþ pårvaü  $ ye proktàs tatra ni÷citam  &
pratyanãkau rasau dvau dvau  % tat-samparkaü vivarjayet  // ST_3.20 //
÷çïgàra-bãbhatsa-rasau  $ tathà vãra-bhayànakau  &
raudràdbhutau tathà hàsya-  % karuõau vairiõau mithaþ  // ST_3.21 //
hàsyo bhavati ÷çïgàràt  $ karuõo raudra-karmataþ  &
adbhuta÷ ca tathà vãràd  % bãbhatsàc ca bhayànakaþ  // ST_3.22 //
yau janya-janakàv etau  $ rasàv uktau manãùibhiþ  &
yuktyà kçto'pi saübhedas  % tayor bàóhaü na duùyati  // ST_3.23 //
kecid rasa-vibhàgeùu  $ bhàvàþ pårvaü pradar÷itàþ  &
svàtantryeõeha kãrtyante  % ramyàs te kçtinàü matàþ  // ST_3.24 //
ratyàdaya ime bhàvà  $ rasàbhipràya-såcakàþ  &
pa¤cà÷at-sthàyi-saücàri-  % sàttvikàs tàn nibodhata  // ST_3.25 //
÷çïgàràdi-raseùv eva  $ bhàvà ratyàdayaþ smçtàþ  &
pratyekaü sthairyato'nye ca  % taryastriü÷ac-caràþ smçtàþ  // ST_3.26 //
pràyo'navasthite citte  $ bhàvàþ saükãrõa-saübhavàþ  &
bàhulyena nigadyante  % tathàpy ete yathà sthitàþ  // ST_3.27 //
÷aïkàsåyà bhayaü glànir  $ vyàdhi÷ cintà smçtir dhçtiþ  &
autsukyaü vismayo harùo  % vrãóonmàdo madas tathà  // ST_3.28 //
viùàdo jaóatà nidrà-  $ [a]vahitthaü càpalaü smçtiþ  &
iti bhàvàþ prayoktavyà  %  ÷çïgàre vyabhicàriõaþ  // ST_3.29 //
÷rama÷ capalatà nidrà  $ svapno glànis tathaiva ca  &
÷aïkàsåyàvahitthaü ca  % hàsye bhàvà bhavanty amã  // ST_3.30 //
dainyaü cintà tathà glànir  $ nirvedo jaóatà-smçtiþ  &
vyàdhi÷ ca karuõe j¤eyà  % bhàvà bhàva-vi÷àradaiþ  // ST_3.31 //
harùo'såyà tathà garva  $ utsàho mada eva ca  &
càpalyam ugratà vego  % raudre bhàvàþ prakãrtitàþ  // ST_3.32 //
amarùaþ pratibodha÷ ca  $ vitarko'tha matir dhçtiþ  &
krodho'såyà÷ru saümoha  % àvego romaharùaõam  // ST_3.33 //
garvo madas tathogratvaü  $ bhàvà vãre bhavanty amã  &
saütràso maraõaü caiva  % vacanãyaü bhayànake  // ST_3.34 //
apasmàro viùàda÷ ca  $ bhayaü vego matir madaþ  &
unmàda÷ ceti vij¤eyà  % bhàvà bãbhatsa-saübhavàþ  // ST_3.35 //
àvego jaóatà moho  $ vismayo harùaõaü matiþ  &
iti bhàvàn nibadhnanti  % rase'sminn adbhute budhàþ  // ST_3.36 //
evaü saücàriõo bhàvà  $ j¤eyàþ pratirasaü sthitàþ  &
sàttvikàs tu bhavanty ete  % sarve sarva-rasà÷rayàþ  // ST_3.37 //

yà nçtya-gãta-pramadopabhoga-  $ veùàïga-saïkãrtana-càru-bandhà  &
màdhurya-yuktàlpa-samàsa-ramyà  % vàõã smçtàsàv iha kai÷ikãti  // ST_3.38 //

÷çïgàra-hàsya-karuõa-  $ rasànàü parivçddhaye  &
eùà vçttiþ paryoktavyà  % prayatnena budhair yathà  // ST_3.39 //

saundaryaü ÷a÷a-là¤chanasya kavibhir mithyaiva tad varõyate  $ saubhàgyaü kva nu païkajasya rajanã-saübhoga-bhagna-tviùaþ  &
ity àlocya ciràya càru ruci-mantrasyat-kuraïgã-dç÷o  % vãkùete nava-yauvanonnata-mukhau manye stanàvànanam  // ST_3.39a //

hasteùuþ kusumàyudhasya lalitaü ràga-÷riyo locanaü  $ saubhàgyaika-gçhaü vilàsa-nikaùo vaidagdhya-siddhi-dhvajaþ  &
sàkùãdaü mada-bàndhavasya nibhçtaü kasyàpi lãlà-nidheþ  % kakùàntar-nakha-maõóanaü sakhi navaü pracchàdyatàü vàsasà  // ST_3.39b //

samullasat-kà¤cana-kuõóalojjvala-  $ prabhàpi tàpàya babhåva yeùv alam  &
vilàsinã-ramya-mukhàmbujanmasu  % prajajvalus teùv akç÷àþ kç÷ànavaþ  // ST_3.39c //

yà citra-yuddha-bhrama-÷astra-pàta-  $ màyendrajàla-pluti-làïghitàóhyà  &
ojasvi-gurv-akùara-bandha-gàóhà  % j¤eyà budhaiþ sàrabhañãti vçttiþ  // ST_3.40 //

raudre bhayànake caiva  $ bãbhatse ca vicakùaõaiþ  &
kàvya-÷obhàkarã vçttir  % iyam itthaü prayujyate  // ST_3.41 //

÷astroddàrita-kumbhi-kumbha-vigalad-raktàkta-muktà-phalaü  $ sphàra-sphårjita-kànti-kalpita-bçhac-ca¤cac-catuùkàyitam  &
krodhoddhàvita-dhãra-dhoraõa-lasaat-khaógàgram ugràgrahaü  % yuddhaü siddha-vadhå-gçhãta-subhañaü jàtaü tadà durdharam  // ST_3.41a //

nàyaü garji-ravo gabhãra-paruùaü tåryaü tadãyaü tv idaü  $ naite bhãma-bhujaïga-bhoga-rucayo meghà ime tad-rajàþ  &
itthaü nàtha navàmbu-vàha-samaye tvat-sainya-÷aïkàkulà  % mlàyad-vaktra-ruco virodhi-vanitàstrasyanti na÷yanti ca  // ST_3.41b //

pibann asçk svadan màüsam  $ àkarùann antra-màlikàm  &
kabandha-saïkule kroùñà  % bhramaty eùa mahà-raõe  // ST_3.41c //

harùa-pradhànàdhika-sattva-vçttis  $ tyàgottarodàra-vaco-manoj¤à  &
à÷carya-saüpat-subhagà ca yà syàt  % sà sàtvatã nàma matàtra vçttiþ  // ST_3.42 //

nàtigåóhàrtha-saüpattiþ  $ ÷ravya-÷abda-manoramà  &
vãre raudre'dbhute ÷ànte  % vçttir eùà matà yathà  // ST_3.43 //

lakùmyàs tvaü janako nidhi÷ ca payasàü niþ÷eùa-ratnàkaro  $ maryàdà-niratas tvam eva jaladhe bråte'tra ko'nyàdç÷am  &
kiü tv ekasya gçhaü gatasya baóavà-vahneþ sadà tçùõayà  % klàntasyodara-påraõe'pi na saho yat tan manàï madhyamam  // ST_3.43a //

sphàritotkaña-kañhora-tàrakàkãrõa- vahni-kaõa-saütatiþ krudhà  &
durnimitta-taóid-àkçtir babhau dçùñir iùña-samaràü÷u-màlinaþ  // ST_3.43b //

atyadbhutaü naràdhipa tava kãrtir dhavalayanty api jaganti  &
raktàn karoti suhçdo malinayati ca vairi-vadanàni  // ST_3.43c //

nivçtta-viùayàsaïga-  $ madhunà suciràya me  &
àtmany eva samàdhànaü  % manaþ kevalam icchati  // ST_3.43d //

pradhàna-puruùa-pràyà  $ sad-vakrokti-nirantarà  &
bhàratãyaü bhaved vçttir  % vãrahàsyàdbhutà÷rayà  // ST_3.44 //

janma-deha-vadha-bandhanàdikaü  $ tulyam etad itaraiþ samaü satàm  &
yat tathàpi vipulàcalàþ ÷riyaþ  % sàhasaika-paratàtra kàraõam  // ST_3.44a //

ya÷odàkçta-rakùasya  $ ÷àsitur bhuvana-druhàm  &
bàlye nibhçta-gambhãro  % harer hàsaþ punàtu vaþ  // ST_3.44b //

nirbhayo'py eùa bhåpàlas  $ tad dadàti dviùàü yudhi  &
asat teùu ya÷aþ ÷ubhram  % àdatte cedam adbhutam  // ST_3.44c //

ity àdi ramyàþ pravilokya vçttãr  $ dçùñvà nibandhàü÷ ca mahà-kavãnàm  &
àlokya vaicitryam idaü vidadhyàt  % kàvyaü kaviþ sajjana-citta-cauram  // ST_3.45 //

virasaü pratyanãkaü ca  $ duþsandhàna-rasaü tathà  &
nãrasaü pàtra-duùñaü ca  % kàvyaü sadbhir na ÷asyate  // ST_3.46 //
vihàya jananã-mçtyu-  $ ÷okaü mugdhe mayà saha  &
yauvanaü mànaya spaùñam  % ityàdi virasaü matam  // ST_3.47 //
prabandhe nãyate yatra  $ rasa eko nirantaram  &
mahatãü vçddhim icchanti  % nãrasaü tac ca kecana  // ST_3.48 //
nakha-kùatocchalat-påti-  $ pluta-gaõóa-sthalaü ratau  &
pibàmi vadanaü tasyàþ  % pratyanãkaü tad ucyate  // ST_3.49 //
tàm evànucitàü gaccha  $ jvalità tvat-kçte tu yà  &
kiü te kçtyaü mayà dhårta  % duþsandhàna-rasaü tv idam  // ST_3.50 //
durjano dayitaþ kàmaü  $ mano mlànaü manobhavaþ  &
kç÷o viyoga-taptàyàs  % tasyà ity àdi nãrasam  // ST_3.51 //
mugdhà vyàjaü vinà ve÷yà  $ kanyeyaü nipuõà ratau  &
kula-strã sarvadà dhçùñà  % pàtra-duùñaü tv idaü matam  // ST_3.52 //
anyeùv api raseùv ete  $ doùà varjyà manãùibhiþ  &
yat samparkàn na yàty eva  % kàvyaü rasa-paramparàm  // ST_3.53 //
iti mayà kathitena pathàmunà  $ rasa-vi÷eùam a÷eùam upeyuùà  &
lalita-pàdapadàsadalaïkçtiþ  % kçta-dhiyàm iha vàgvanitàyate  // ST_3.54 //
÷çïgàra-tilako nàma  $ grantho'yaü grathito mayà  &
vyutpattaye niùevantu  % kavayaþ kàmina÷ ca ye  // ST_3.55 //
kànyà kàvya-kathà kãdçg  $ vaidagdhã ko rasàgamaþ  &
kiü goùñhã-maõóanaü hanta  % ÷çïgàra-tilakaü vinà  // ST_3.56 //
tripura-vadhàd eva gatàm ullàsam umàü samasta-deva-natàm  &
÷çïgàra-tilaka-vidhinà punar api rudraþ prasàdayati  // ST_3.57 //@

iti ÷rã-rudra-bhañña-viracite ÷çïgàra-tilakàbhidhàne kàvya-rasàlaïkàre 
hàsyàdi-rasa-niråpaõaü nàma tçtãyaþ paricchedaþ