Nilakantha Diksita: Kalividambana Based on : PIFI 36 , Pondichery 1967 5 NÅl 1 (Trivandrum ed.); 5 misc 34 NSP ed.; Vani Vilas Press, Srirangaæ; ed. Sankararama Sastri, Balamanorama Series 35, Madras 1942; ed. Kalyanasundara Sastri, Sastra Sanjeevinee Press Madras 1920; ed. Vaidika Vardhini Press Kumbakonam L = lithograph Bod. 5.D.8, ed. by Keralavarma, Trivandrum 1886 Input by Somadeva Vasudeva ANALYTIC TEXT VERSION (BHELA conventions) ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf and http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf For further information see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm ___________________________________________________________________ ANALYTIC VERSION according to BHELA conventions: Sandhi markers: (. =short vowel, - =long vowel) in word-sandhi: 1: . . e.g.: veda+anta = vedÃ1nta 2: - . 3: . - 4: - - in sentence-sandhi: 7: . . e.g.: ca+api = cÃ7pi 8: . - 9: - . 0: - - PADA MARKERS For a four-pada verse: ........ $ ........ & ........ % ........ // For a six-pada verse: ........ $ ........ & ........ % ........ \ ........ # ........ // na bhetavyaæ na boddhavyaæ $ na ÓrÃvyaæ vÃdino vaca÷ & jhaÂiti prativaktavyaæ % sabhÃsu vijigÅ«ubhi÷ // NKv_1 // asaæbhramo vilajjatvam $ avaj¤Ã prativÃdini & hÃso rÃj¤a÷ stavaÓ ce7ti % pa¤cai7te jaya-hetavas // NKv_2 // uccair udgho«ya jetavyaæ $ madhya-sthaÓ ced apaï¬itas & paï¬ito yadi tatrai7va % pak«a-pÃto 'dhiropyatÃm // NKv_3 // *VAR. 3b: udgho«ya; ed.: udghu«ya (L) lobho hetur dhanaæ sÃdhyaæ $ d­«ÂÃntas tu purohitas & Ãtmotkar«o nigamanam % anumÃne«v ayaæ vidhis // NKv_4 // abhyÃsyaæ lajjamÃnena $ tattvaæ jij¤Ãsunà ciram & jigÅ«unà hriyaæ tyaktvà % kÃrya÷ kolÃhalo mahÃn // NKv_5 // pÃÂhanair grantha-nirmÃïai÷ $ prati«Âhà tÃvad Ãpyate & evam ca tathya-vyutpattir % Ãyu«o 'nte bhaven na và // NKv_6 // stotÃra÷ ke bhavi«yanti $ mÆrkhasya jagatÅ-tale & na stauti cet svayaæ ca svaæ % kadà tasyÃ7stu nirv­tis // NKv_7 // vÃcyatÃæ samayo 'tÅta÷ $ spa«Âam agre bhavi«yati & iti pÃÂhayatÃæ granthe % kÃÂhinyaæ kutra vartate // NKv_8 // agatitvam atiÓraddhà $ j¤ÃnÃ3bhÃsena t­ptatà & traya÷ Ói«ya-guïà hy ete % mÆrkhÃ3cÃryasya bhÃgya-jÃs // NKv_9 // yadi na kvÃ7pi vidyÃyÃæ $ sarvathà kramate matis & mÃntrikÃs tu bhavi«yÃmo % yogino yatayo 'pi và // NKv_10 // avilambena saæsiddhau $ mÃntrikair Ãpyate yaÓas & vilambe karma-bÃhulyaæ % vikhyÃpyÃ7vÃpyate dhanam // NKv_11 // sukhaæ sukhi«u du÷khe 'pi $ jÅvanaæ du÷kha-ÓÃli«u & anugrahÃyate ye«Ãæ % te dhanyÃ÷ khalu mÃntrikÃs // NKv_12 // *VAR.: 12b em: sukhe sukhi«u yÃvad aj¤Ãnato maunam $ ÃcÃro và vilak«aïas & tÃvan mÃhÃtmya-rÆpeïa % paryavasyati mÃntrike // NKv_13 // cÃrÃn vicÃrya daivaj¤air $ vaktavyaæ bhÆbhujÃæ phalam & graha-cÃra-parij¤Ãnaæ % te«Ãm ÃvaÓyakaæ yatas // NKv_14 // putra ity eva pitari $ kanyake9ty eva mÃtari & garbha-praÓne«u kathayan % daivaj¤o vijayÅ bhavet // NKv_15 // Ãyus-praÓne dÅrgham Ãyur $ vÃcyaæ mauhÆrtikair janais & jÅvanto bahumanyante % m­tÃ÷ prak«yanti kaæ punas // NKv_16 // sarvaæ koÂi-dvayo1petaæ $ sarvaæ kÃla-dvayÃ1vadhi & sarvaæ vyÃmiÓram iva ca % vaktavyaæ daiva-cintakais // NKv_17 // nirdhanÃnÃæ dhanÃ1vÃptiæ $ dhaninÃm adhikaæ dhanam & bruvÃïÃ÷ sarvathà grÃhyà % lokair jyauti«ikà janÃs // NKv_18 // Óatasya lÃbhe tÃmbÆlaæ $ sahasrasya tu bhojanam & daivaj¤ÃnÃm upÃlambho % nitya÷ kÃrya-viparyaye // NKv_19 // api sÃgara-paryantà $ vicetavyà vasuædharà & deÓo hy aratni-mÃtre 'pi % nÃsti daivaj¤a-varjitas // NKv_20 // vÃrÃn ke cid grahÃn ke cit $ ke cid ­k«Ãïi jÃnate & tritayaæ ye vijÃnanti % te vÃcas-pataya÷ svayam // NKv_21 // naimittikÃ÷ svapna-d­Óo $ devatÃnÃm [[amÅ traya÷]] & nisarga-Óatrava÷ s­«Âà % daivaj¤ÃnÃm amÅ trayas // NKv_22 // svasthair asÃdhya-rogaiÓ ca $ jantubhir nÃ7sti kiæ cana & kÃtarà dÅrgha-rogÃÓ ca % bhi«ajÃæ bhÃgya-hetavas // NKv_23 // nÃ7tidhairyaæ pradÃtavyaæ $ nÃ7tibhÅtiÓ ca rogiïi & naiÓcintyÃn nÃ8dime dÃnaæ % nairÃÓyÃd eva nÃ7ntime // NKv_24 // bhai«ajyaæ tu yathÃkÃmaæ $ pathyaæ tu kaÂhinaæ vadet & Ãrogyaæ vaidya-mÃhÃtmyÃd % anyathÃtvam apathyatas // NKv_25 // nidÃnaæ roga-nÃmÃni $ sÃtmyÃ1sÃtmye cikitsitam & sarvam apy upadek«yanti % rogiïa÷ sadane striyas // NKv_26 // j­mbhamÃïe«u roge«u $ mriyamÃïe«u jantu«u & roga-tattve«u Óanakair % vyutpadyante cikitsakÃs // NKv_27 // pravartanÃ1rtham Ãrambhe $ madhye tv au«adha-hetave & bahumÃnÃ1rtham ante ca % jihÅr«anti cikitsakÃs // NKv_28 // lipsamÃne«u vaidye«u $ cirÃd ÃsÃdya rogiïam & dÃyÃdÃ÷ saæprarohanti % daivaj¤Ã mÃntrikà api // NKv_29 // rogasyo7pakrame sÃntvaæ $ madhye kiæ cid dhana-vyayas & Óanair anÃdaras ÓÃntau % snÃto vaidyaæ na paÓyati // NKv_30 // daivaj¤atvaæ mÃntrikatà $ bhai«ajyaæ cÃÂu-kauÓalam & ekai1kam artha-lÃbhÃya % dvi-tri-yogas tu durlabhas // NKv_31 // an­taæ cÃÂuvÃdaÓ ca $ dhana-yogo mahÃn ayam & satyaæ vaidu«yam ity e«a % yogo dÃridrya-kÃrakas // NKv_32 // kÃtaryaæ durvinÅtatvaæ $ kÃrpaïyam avivekatÃm & sarvaæ mÃrjanti kavaya÷ % ÓÃlÅnÃæ mu«Âi-kiækarÃs // NKv_33 // na kÃraïam apek«ante $ kavaya÷ stotum udyatÃs & kiæ cid astuvatÃm te«Ãæ % jihvà phuraphurÃyate // NKv_34 // stutaæ stuvanti kavayo $ na svato guïa-darÓinas & kÅta÷ kaÓ cid alir nÃma % kiyatÅ tatra varïanà // NKv_35 // ekai9va kavità puæsÃæ $ grÃmÃyÃ7ÓvÃya hastine & antato 'nnÃya vastrÃya % tÃmbÆlÃya ca kalpate // NKv_36 // ÓabdÃ3khyam aparaæ brahma $ saædarbheïa pari«k­tam & vikrÅyate katipayair % v­thÃ9nyair viniyujyate // NKv_37 // varïayanti narÃ3bhÃsÃn $ vÃïÅæ labdhvÃ9pi ye janÃs & labdhvÃ9pi kÃma-dhenuæ te % lÃÇgale viniyu¤jate // NKv_38 // praÓaæsanto narÃ3bhÃsÃn $ pralapanto 'nyathÃ9nyathà & kathaæ tarantu kavaya÷ % kÃma-pÃramya-vÃdinas // NKv_39 // yat sandarbhe yad ullekhe $ yad vyaÇgye nibh­taæ manas & samÃdher api taj jyÃyÃ÷ % Óaækaro yadi varïyate // NKv_40 // __________________________________________________ [bandhava÷] g­hiïÅ bhaginÅ tasyÃ÷ $ ÓvaÓurau ÓyÃla ity api & prÃïinÃm kalinà s­«ÂÃ÷ % pa¤ca prÃïà ime 'pare // NKv_41 // jÃmÃtaro bhÃgineyà $ mÃtulà dÃra-bÃndhavÃs & aj¤Ãtà eva g­hiïÃæ % bhak«ayanty Ãkhu-vad g­he // NKv_42 // mÃtulasya balaæ mÃtà $ jÃmÃtur duhità balam & ÓvaÓurasya balaæ bhÃryà % svayam evÃ7tither balam // NKv_43 // jÃmÃtur vakratà tÃvad $ yÃvac chyÃlasya bÃlatà & prabudhyamÃne sÃralyaæ % prabuddhe 'smin palÃyanam // NKv_44 // bhÃryà jye«Âhà ÓiÓu÷ ÓyÃla÷ $ ÓvaÓrÆ÷ svÃtantrya-vartinÅ & ÓvaÓuras tu pravÃsÅ9ti % jÃmÃtur bhÃgya-dhoraïÅ // NKv_45 // bhÆ«aïair vÃsanai÷ pÃtrai÷ $ putrÃïÃm upalÃlanais & sak­d Ãgatya gacchantÅ % kanyà nirmÃr«Âi mandiram // NKv_46 // g­hiïÅ sva-janaæ vakti $ Óu«kÃ3hÃraæ mitÃ3Óanam & pati-pak«yÃæs tu bahv-ÃÓÃn % k«Åra-pÃæs taskarÃn api // NKv_47 // bhÃrye dve putra-ÓÃlinyau $ bhaginÅ pati-varjità & aÓrÃnta-kalaho nÃma % yogo 'yaæ g­ha-medhinÃm // NKv_48 // bhÃrye dve bahava÷ putrà $ dÃridryaæ roga-saæbhavas & jÅrïau ca mÃtÃ-pitarÃv % ekaikaæ narakÃ1dhikam // NKv_49 // __________________________________________________ [uttama-­ïÃ÷] sm­te sÅdanti gÃtrÃïi $ d­«Âe praj¤Ã vinaÓyati & aho mahad idaæ bhÆtam % uttama-rïÃ1bhiÓÃbdhitam // NKv_50 // antako 'pi hi jantÆnÃm $ anta-kÃlam apek«ate & na kÃla-niyama÷ kaÓ cid % uttamÃrïasya vidyate // NKv_51 // na paÓyÃmo mukhe daæ«ÂrÃæ $ na pÃÓaæ và karÃ1¤jale & uttamÃrïam avek«yai7va % tathÃ9py udvejite manas // NKv_52 // __________________________________________________ [dÃridryam] Óatrau sÃntvaæ pratÅkÃra÷ $ sarva-roge«u bhe«ajam & m­tyau m­tyu¤jaya-dhyÃnaæ % dÃridrye tu na kiæ cana // NKv_53 // Óaktiæ karoti saæcÃre $ ÓÅto1«ïe mar«ayaty api & dÅpayaty udare vahniæ % dÃridryaæ paramau3«adham // NKv_54 // giraæ skhalantÅæ mÅlantÅæ $ d­«Âiæ pÃdau visaæsthulau & protsÃhayati yÃc¤ÃyÃæ % rÃjÃ3j¤e9va daridratà // NKv_55 // *VAR. 55b: em.: visaæsthulau; ed.: visaæsphuÂau jÅryanti rÃja-vidve«Ã $ jÅryanty avihitÃny api & Ãkiæcanya-balÃ3¬hyÃnÃm % antato 'ÓmÃ9pi jÅryati // NKv_56 // nÃ7sya corà na piÓunà $ na dÃyÃdà na pÃrthivÃs & dainyaæ rÃjyÃd api jyÃyo % yadi tattvaæ prabudhyate // NKv_57 // __________________________________________________ [dhanina÷] prakÃÓayaty ahaækÃraæ $ pravartayati taskarÃn & protsÃhayati dÃyÃdÃæl % lÃk«mÅ÷ kiæ cid upasthità // NKv_58 // vi¬ambayanti ye nityaæ $ vidagdhÃn dhanino janÃs & ta eva tu vi¬ambyante % Óriyà kim-cid-upek«itÃs // NKv_59 // prÃmÃïya-buddhi÷ stotre«u $ devatÃ-buddhir Ãtmani & kÅÂa-buddhir manu«ye«u % nÆtanÃyÃ÷ Óriya÷ phalam // NKv_60 // Ó­ïvanta eva p­cchanti $ paÓyanto 'pi na jÃnate & vi¬ambanÃni dhanikÃ÷ % stotrÃïÅ7ty eva manvate // NKv_61 // Ãv­tya ÓrÅ-madenÃ7ndhÃn $ anyonya-k­ta-saævidas & svairaæ hasanti+pÃrÓva-sthà % bÃlo1nmatta-piÓÃca-vat // NKv_62 // stotavyai÷ stÆyante nityaæ $ sevanÅyaiÓ ca sevyate & na bibheti na jihreti % tathÃ9pi dhaniko janas // NKv_63 // k«aïa-mÃtraæ grahÃ3veÓo $ yÃma-mÃtraæ surÃ-madas & lak«mÅ-madas tu mÆrkhÃïÃm % Ã-deham anuvartate // NKv_64 // ÓrÅr mÃsam ardha-mÃsaæ và $ ce«Âitvà vinivartate & vikÃras tu tad-Ãrabdho % nityaæ laÓuna-gandha-vat // NKv_65 // kaïÂ÷e mada÷ kodrava-jo $ h­di tÃmbÆla-jo madas & lak«mÅ-madas tu sarvÃÇge % putra-dÃra-mukhe«v api // NKv_66 // yatrÃ8sÅd asti và lak«mÅs $ tatro7nmada÷ pravartatÃm & kule 'py avataraty e«a % ku«ÂhÃ2pasmÃra-vat katham // NKv_67 // adhyÃpayanti ÓÃstrÃïi $ t­ïÅkurvanti paï¬itÃn & vismÃrayanti jÃtiæ svÃæ % varÃÂÃ÷ pa¤ca«Ã kare // NKv_68 // bibhartu bh­tyÃn dhaniko $ dattÃæ và deyam arthi«u & yÃvad yÃcaka-sÃdharmyaæ % tÃval loko na m­«yati // NKv_69 // __________________________________________________ [piÓunÃ÷] dhana-bhÃro hi lokasya $ piÓunair eva dhÃryate & kathaæ te taæ laghÆkartuæ % yatante 'parathà svatas // NKv_70 // ÓramÃ1nurÆpaæ piÓune $ kim upakriyate n­pais & dvi-guïaæ tri-guïaæ cai7va % k­tÃ1nto lÃlayi«yati // NKv_71 // Gokarïe Bhadrakarïe ca $ japo du«karma-nÃÓanas & rÃja-karïe japa÷ sadya÷ % sarva-karma-vinÃÓanas // NKv_72 // na svÃ1rthaæ kim-cid icchanti $ na preryante ca kena cit & parÃ1rthe«u pravartante % ÓaÂhÃ÷ santaÓ ca tulya-vat // NKv_73 // kÃlÃ1ntare hy anarthÃya $ g­dhro geho1pari sthitas & khalo g­ha-samÅpa-stha÷ % sadyo 'narthÃya dehinÃm // NKv_74 // __________________________________________________ [lobhina÷] Óu«ko1pavÃso dharme«u $ bhai«ajye«u ca laÇghanam & japa-yaj¤aÓ ca yaj¤e«u % rocate lobha-ÓÃlinÃm // NKv_75 // kiæ vak«yatÅ7va dhanikÃd $ yÃvad udvijate 'dhanas & kiæ prak«yatÅ7ti lubdho 'pi % tÃvad udvijate tatas // NKv_76 // sarvam Ãtithya-ÓÃstrÃ1rthaæ $ sÃk«Ãt kurvanti lobhinas & bhik«Ãkabalam ekai1kaæ % ye hi paÓyanti meru-vat // NKv_77 // dhana-pÃla÷ piÓÃco hi $ datte svÃminy upasthite & dhana-lubdha÷ piÓÃcas tu % na kasmai cana ditsate // NKv_78 // dÃtÃro 'rthibhir arthyante $ dÃt­bhi÷ puno 'rthinas & kart­-karma-vyatÅhÃrÃd % aho nimno1nnataæ kiyat // NKv_79 // svasminn asati nÃ7rthasya $ rak«aka÷ saæbhaved iti & niÓcityai7vaæ svayam api % bhuÇkte lubdha÷ kathaæ cana // NKv_80 // prasthÃsyamÃna÷ praviÓet $ prati«Âheta dine dine & vicitrÃn ullikhed vighnÃæs % ti«ÂhÃsur atithiÓ ciram // NKv_81 // __________________________________________________ [dhÃrmikÃ÷] pradÅyate vidu«y ekaæ $ kavau daÓa naÂe Óatam & sahasraæ dÃmbhike loke % Órotriye tu na kim-cana // NKv_82 // ghaÂakaæ samyag-ÃrÃdhya $ vairÃgyaæ paramaæ vahet & tÃvad arthÃ÷ prasiddhyanti % yÃvac cÃpalam Ãv­tam // NKv_83 // ekata÷ sarva-ÓÃstrÃïi $ tulasÅ-këÂham ekatas & vaktavyaæ kiæ cid ity uktaæ % vastutas tulasÅ parà // NKv_84 // vism­taæ vÃhaÂene7daæ $ tulasyÃ÷ paÂhatà guïan & viÓva-saæmohinÅ vitta- % dÃyinÅ9ti guïa-dvayam // NKv_85 // kaupÅnaæ bhasitÃ3lepo $ darbhÃ+rudrÃ1k«a-mÃlikà & maunam ekÃ3sikà ce7ti % mÆrkha-saæjÅvanÃni «a // NKv_86 // vÃsa÷ puïye«u tÅrthe«u $ prasiddhaÓ ca m­to gurus & adhyÃpanÃ3v­ttayaÓ ca % kÅrtanÅyà dhanÃ1rthibhis // NKv_87 // mantra-bhraæÓe saæpradÃya÷ $ prayogaÓ cyuta-saæk­tau & deÓa-dharmas tv anÃcÃre % p­cchatÃæ siddham uttaram // NKv_88 // yathà jÃnanti bahavo $ yathà vak«yanti dÃtari & tathà dharmaæ caret sarvaæ % na v­thà kiæ cid Ãcaret // NKv_89 // sadà japa-paÂo haste $ madhye madhye 'k«i-mÅlanam & sarvaæ brahme7ti vÃdaÓ ca % sadyas-pratyaya-hetavas // NKv_90 // Ã-madhyÃ1hnaæ nadÅ-vÃsa÷ $ samÃje devatÃ2rcanam & satataæ Óuci-ve«aÓ cety % etad dambhasya jÅvitam // NKv_91 // tÃvad dÅrghaæ nitya-karma $ yÃvat syÃd dra«Â­-melanam & tÃvat-saæk«ipyate sarvaæ % yÃvad dra«Âà na vidyate // NKv_92 // Ãnanda-bëpa-romäcau $ yasya svecchÃ-vaÓaævadau & kiæ tasya sÃdhanair anyai÷ % kiækarÃ÷ sarva-pÃrthivÃs // NKv_93 // __________________________________________________ [durjanÃ÷] daï¬yamÃnà vikurvanti $ lÃlyamÃnÃs tatas tarÃm & durjanÃnÃm ato nyÃyyaæ % dÆrÃd eva visarjanam // NKv_94 // adÃnam Å«ad-dÃnaæ ca $ kim-cit-kopÃya durdhiyÃm & saæpÆrïa-dÃnaæ prak­tir % virÃmo vaira-kÃraïam // NKv_95 // jyÃyÃn asaæstavo du«Âair $ År«yÃyai saæstava÷ punas & apatya-saæbandha-vidhi÷ % svÃ1narthÃyai7va kevalam // NKv_96 // j¤Ãte9yaæ j¤Ãna-hÅnatvaæ $ piÓunatvaæ daridratà & milanti yadi catvÃri % tad diÓe 'pi namo namas // NKv_97 // para-chidre«u h­dayaæ $ para-vÃrtÃsu ca Óravas & para-marmÃsu vÃcaæ ca % khalÃnÃm as­jad vidhis // NKv_98 // vi«eïa puccha-lagnena $ v­Ócika÷ prÃïinÃm iva & kalinà daÓamÃ1æÓena % sarva÷ kÃlo 'pi dÃruïas // NKv_99 // yatra bhÃryÃ-giro vedà $ yatra dharmo 'rtha-sÃdhanam & yatra sva-pratibhà mÃnaæ % tasmai ÓrÅ-kalaye namas // NKv_100 // kÃmam astu jagat sarvaæ $ kÃlasyÃ7sya vaÓaævadam & kÃla-kÃlaæ prapannÃnÃæ % kÃla÷ kiæ na÷ kari«yati? // NKv_101 // kavinà nÅlakaïÂhena $ kaler etad vi¬ambanam & racitaæ vidu«Ãæ prÅtyai % rÃjÃsthÃnÃ1numodanam // NKv_102 // iti NÅlakaïÂha-viracitaæ Kalivi¬ambanaæ saæpÆrïam