Ksemendra: Bharatamanjari
15. Asramavasikaparvan


Input by members of the Sansknet project
(sansknet.ac.in)



This GRETIL version has been converted from a custom Devanagari encoding.
Therefore, many word boundaries are not marked by blanks.





//à÷ramavàsikaü parva//


nàràyaõaü namaskçtya naraü caiva narottamam  /
devãü sarasvatãü vyàsaü tato jayamudãrayet  // Bhmj_15.1 //

ekacchatràü mahãü ràj¤i pra÷àsati yudhiùñhire  /
nà÷råyatàrtijaþ ÷abdo na càdç÷yata yàcakaþ  // Bhmj_15.2 //

ya÷asà dharmavãrasya tasya vyàpte jagattraye  /
ràghavàdikathàbandheùvabhånmandàcaro janaþ  // Bhmj_15.3 //

dhçtaràùñraþ saviduro gàndhàrã ca pativratà  /
satataü daivataü tasya babhåvuþ pratimàü vinà  // Bhmj_15.4 //

ràja(j¤aþ) ùaórasavaicitryave÷avàravidhàyinaþ  /
bhojane dhçtaràùñrasya sa sådànsvayamaikùata  // Bhmj_15.5 //

tacchàsanànnàpriyàõi kuruvçddhasya pàõóavàþ  /
a÷lãlaü dadataþ sarve prativàdaü pracakrire  // Bhmj_15.6 //

ràjàrhaü bhojanaü bhuïkte sarvamevàmbikàsutaþ  /
iti vi÷ràvya gåóhaü tu so 'bhavatphalabhojanaþ  // Bhmj_15.7 //

aho vratavatastasya jàpinaþ kùiti÷àyinaþ  /
jàyàsakhasya vairàgyaü bubudhe na yudhiùñhiraþ  // Bhmj_15.8 //

evaü nivasatàü teùàü mithaþ praõaya÷àlinàm  /
kàle pravàhini yayuþ samaþ pa¤càdhikà da÷a  // Bhmj_15.9 //

kadàcidatha saüsmçtya bhãmaþ kauravadurnayàn  /
cakàra tadvadhakathàü bahu÷abdaü ca durmadaþ  // Bhmj_15.10 //

dhçtaràùñro jitakrodhastadàkarõya vadhåsakhaþ  /
vidhàyà÷rutavatsarvamabhåtsaünyàsalàlasaþ  // Bhmj_15.11 //

tatastasyàtinirvedàdbhàvabhramaparàïbhukham  /
babhuva ÷amakàmasya vairàgyàbharaõaü manaþ  // Bhmj_15.12 //

viyoga÷atadagdhànàmavamànaviùà÷inàm  /
sarvatyàgaþ sukhàyaiva nirvàõàmçtanirjharaþ  // Bhmj_15.13 //

sa yudhiùñhiramabhyetya vanavàsasamutsukaþ  /
uvàca niyamakùàmo damopa÷amamanthanam  // Bhmj_15.14 //

varõà÷ramaguro ràjannanujànãhi pàrtha màm  /
da÷àü vçddhocitàü labdhuü vrajàmyeùa tapovanam  // Bhmj_15.15 //

iyaü bhavasukhàsvàdaratistatparacetasàm  /
nçõàmajãrõatçùõeva satataü parivardhate  // Bhmj_15.16 //

spç÷a màü puõyagandhena vapuùà dharmanandana  /
svasti te pàhi pçthivãü putravatpa÷ya ca prajàþ  // Bhmj_15.17 //

ko÷adurgabalàdàne kurvãthà yatnamuttamam  /
gåóhamantraþ prajàpàla unmålà hi nçpa÷riyaþ  // Bhmj_15.18 //

ityuktvà mårdhnyupàghràya niràhàraþ kç÷o nçpam  /
kampamànatanurvçddho babhåva gamanotsukaþ  // Bhmj_15.19 //

taü sà÷rulocano ràjà yayàce racità¤jaliþ  /
màmutsçjya kathaü nàma gantumarhasi kànanam  // Bhmj_15.20 //

tvatpàdasevàsaütoùaü tyuktuü nàhamihotsahe  /
vãtaràgasya te tàta gçheùveva tapovanam  // Bhmj_15.21 //

iti tenàrthyamàno 'pi bubudhe na yadà sa tat  /
tadà satyavatãsånurmuniþ svayamupàyayau  // Bhmj_15.22 //

sa dharmaràjamabhyetya babhàùe j¤ànalocanaþ  /
tyajyatàmeùa bhåpàla vçddho yàtu tapovanam  // Bhmj_15.23 //

÷rutasya vayaso buddhervivekasya kulasya ca  /
supakvamanasàü kàle vairàgyaü paramaü phalam  // Bhmj_15.24 //

jarà÷ubhreùu ke÷eùu pra÷ànte viùayàdare  /
tapovanàtparaü manye bhåùaõaü na ÷arãriõàm  // Bhmj_15.25 //

ityuktvàntarhite vyàse viùaõõena mahãbhujà  /
kçcchràdiva tathetyukto jaharùa kurupuügavaþ  // Bhmj_15.26 //

sa kçtvà bhãùmamukhyànàü guråõàü ÷ràddhamuttamam  /
mahàrhaþ vipulaü dànaü dadau bràhmaõasaümatam  // Bhmj_15.27 //

dadatastasya no vighnaü cakrire pàõóunandanàþ  /
bhamastu kopatàmràkùo dhanaüjayamabhàùata  // Bhmj_15.28 //

kilbiùaü yaiþ kçtaü ghoraü puràsmàsu bahucchalam  /
kauravàõàü kathaü ÷ràddhe teùàü vittavyayaü sahe  // Bhmj_15.29 //

yàtu duryodhanaþ pàpo narakaü sahito 'nujaiþ  /
vayaü ÷ràddhaü kariùyàmaþ svayaü ÷aütanunandane  // Bhmj_15.30 //

iti bruvàõamasakçnnivàrya pavanàtmajam  /
naitadvàcyaü punariti provàca ÷vetavàhanaþ  // Bhmj_15.31 //

atha pratasthe gàndhàryà saha ràjàmbikàsutaþ  /
gàvalganisakhaþ paurànàmantrya vidurànugaþ  // Bhmj_15.32 //

putrairuda÷runayanaiþ snuùàbhi÷càrthità bhç÷am  /
kuntã tapovanaruciü nàtyajaddevarànugà  // Bhmj_15.33 //

athàgre sahitaþ kuntyà dhçtaràùñraþ sahànujaþ  /
ràjarùijuùñaü vipinaü vive÷a vi÷adà÷ayaþ  // Bhmj_15.34 //

tatra ràjarùivaryeõa ÷atayåpena saügataþ  /
jañàvalkalabhçccakre sànujaþ suciraü tapaþ  // Bhmj_15.35 //

taü tãvraniyamakùàmaü nàradàdyà maharùayaþ  /
kçtakçtyatayà pràptaü draùñavyà draùñumàyayuþ  // Bhmj_15.36 //

sarvàbhirbharatastrãbhiþ sahitàste mahàrathàþ  /
nidhàya kànanopànte caturaïge mahadbalam  // Bhmj_15.37 //

apanãtasitacchattracàmaràþ pàdacàriõaþ  /
tapovanaü pravivi÷urdhçtaràùñreõa sevitam  // Bhmj_15.38 //

te praõamyàmbikàsånuü jananãü saüjayaü tathà  /
viùaõõàþ prayayurmårcchàü snàyu÷eùànvilokya tàn  // Bhmj_15.39 //

dhçtaràùñro 'pi ràjànaü saüjayena niveditam  /
papraccha ku÷alaü ko÷e paure janapade tathà  // Bhmj_15.40 //

tapovçddhiü tataþ pçùñvà kuruvçddhaü yudhiùñhiraþ  /
viduraþ kveti papraccha sa ca pçùñastamabravãt  // Bhmj_15.41 //

vàyubhakùo 'sthi÷eùàïgaþ svecchàcàrã nirambaraþ  /
viduro 'sminvane putra dç÷yate na ca dç÷yate  // Bhmj_15.42 //

ityukte dhçtaràùñreõa samabhyàyàdyadçcchayà  /
viduro dhålidigdhàïgo bilvamàtramukhaþ kç÷aþ  // Bhmj_15.43 //

à÷rame sa janaü dçùñvà palàyanaparo 'bhavat  /
tamanvadhàvadekàkã sà÷runetro yudhiùñhiraþ  // Bhmj_15.44 //

dç÷yaþ kvacidadç÷ya÷ca vidurastamanàdaràt  /
apa÷yadvãtaràgàõàü tçõe ràj¤i ca tulyatà  // Bhmj_15.45 //

sa vçkùamålamà÷ritya j¤ànadeho jvalanniva  /
ukto yudhiùñhiro 'smãti ràj¤à saübhàùaõàrthinà  // Bhmj_15.46 //

nirnimeùekùaõo maunã taü vãkùya kùapità÷ayaþ  /
netrapàõendriyaiþ kùipraü tameva sahasàvi÷at  // Bhmj_15.47 //

dehaü nirmokavattyaktvà praviùñe vidure nçpaþ  /
vihàya ràjasaü bhàvaü babhåva j¤ànanirbharaþ  // Bhmj_15.48 //

dagdhumabhyudyataü kùatturatha tatra kalevaram  /
yudhiùñhiraü vyomacarà j¤ànasiddhà nyavàrayan  // Bhmj_15.49 //

tataþ sametya tatsarvaü dhçtaràùñràya bhåpatiþ  /
nivedya tasthau nirduþkhaþ sànujo màturantike  // Bhmj_15.50 //

phalàhàraþ kùamà÷àyã kùapayitvàtha ÷arvarãm  /
pràtardatvà yathàkàmaü dvijebhyo ratnakà¤canam  // Bhmj_15.51 //

ràjarùibhiþ sahàsãnaü praõamya kurupuügavam  /
dadar÷a tejasàü rà÷iü pràptaü satyavatãsutam  // Bhmj_15.52 //

vyàso 'pi dharmatanayaü saübhàvya racità¤jalim  /
yatidharmeõa tàü siddhiü ÷làghyàü kùatturapåjayat  // Bhmj_15.53 //

arthitaþ kùatravçddhena gàndhàryà pçthayà tayà  /
paralokagatànsarvànbhåpàlànsaha kauravaiþ  // Bhmj_15.54 //

adar÷ayatkurustrãõàü vyàsaþ svarganadãjale  /
sàdhvyo 'pi tànanuyayurvimànaistyaktavigrahàþ  // Bhmj_15.55 //

atha dharmàtmajo ràjà tatra saptarùisevite  /
màsaü sthitvà puraü pràyàtkuruvçddhena coditaþ  // Bhmj_15.56 //

rathà÷vaku¤jarànãkaiþ sa gatvà niþ÷vasanmuhuþ  /
akàma iva kçcchreõa ràjadhànãü samàvi÷at  // Bhmj_15.57 //

atha dharmeõa vasudhàü dharmaràjasya ÷àsataþ  /
yàti kàle suramunirnàradaþ samupàyayau  // Bhmj_15.58 //

dhçtaràùñrakathàü pçùñaþ påjitaþ sa mahãbhujà  /
uvàca ràjanyàto 'sau ràjarùiþ paramàü gatim  // Bhmj_15.59 //

saüvatsaraü vàyubhakùo varùaü ca tyaktabhojanaþ  /
kandukàkàravadano durlakùyaþ so 'bhavatkç÷aþ  // Bhmj_15.60 //

tataþ sa vahnãüstatyàja mumukùurniùkriyo muniþ  /
kànane te 'pyavartanta jarattarunirantare  // Bhmj_15.61 //

tatra priyàsakho ràjà kuntyà saha mahàmatiþ  /
vanaü prajvalitaü dçùñvà samàdhi vidadhe param  // Bhmj_15.62 //

avyàptà vyàpakàþ svacchàþ svayaü galitavçttayaþ  /
sphucabrahmàõóavivaràste dhàma paramaü yayuþ  // Bhmj_15.63 //

evaü ÷amàïkurasteùàü sarvasaünyàsapallavaþ  /
svàntaprakà÷akusumaþ phalito j¤ànapàdapaþ  // Bhmj_15.64 //

tato dàvàgninà tena dagdhàste bandhunà yathà  /
saüjayastu vratakùàmo yàtastuhinabhådharam  // Bhmj_15.65 //

÷rutvaitatpàõóutanayo vyàptaþ ÷okakçùàõu(÷ànu)nà  /
÷u÷oca sànujaþ kuntãü sasutaü ca kurådvaham  // Bhmj_15.66 //

tataþ prayàte devarùau ràjà kçtvà jalakriyàm  /
tànevoddi÷ya vipulaü dadau draviõamakùayam  // Bhmj_15.67 //

so 'tha dhairyaü samàlambya ÷okamutsàrya dehajam  /
saüsàràsàratàü dhyàyanviveka÷araõo 'bhavat  // Bhmj_15.68 //

bhàvàþ svabhàvavi÷aràrava eva teùu saktaü mano na virahe sahate 'nutàpam  /
tatsarvathà priyaviyogaviùàhatànàü ÷àntyai sudhà tanubhçtàü vipulo vivekaþ  // Bhmj_15.69 //


iti ÷rãkùemendraviracitàyàü bhàratama¤jaryàmà÷ramavàsikaü parva