Ksemendra: Bharatamanjari 14. Asvamedhikaparvan Input by members of the Sansknet project (sansknet.ac.in) This GRETIL version has been converted from a custom Devanagari encoding. Therefore, many word boundaries are not marked by blanks. ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ //ÃÓvamedhikaæ parva// nÃrÃyaïaæ namask­tya naraæ caiva narottamam / devÅæ sarasvatÅæ vyÃsaæ tato jayamudÅrayet // Bhmj_14.1 // yaÓa÷ ÓaÓÃÇkoÓe«e 'staæ prayÃte bhÅ«mabhÃsvati / papÃta dharmatanaya÷ ÓokamlÃnamukhÃmbuja÷ // Bhmj_14.2 // mohamÆrcchÃkule tasminvi«aïïe saha bÃndhavai÷ / Óucaæ saæstambhya Óanakairdh­tarëÂrastamabravÅt // Bhmj_14.3 // utti«Âha p­thivÅpÃla na dhairyaæ hÃtumarhasi / saæsÃrÃsÃracaritaæ munibhya÷ ÓrutavÃnasi // Bhmj_14.4 // ÓokasyÃvasaro nÃyaæ svadharmÃdacyutasya te / pÃhi sattvasudhÃsindho prajÃpatiriva prajÃ÷ // Bhmj_14.5 // Óocitavyo mamaivÃyaæ kÃla÷ samucito 'dhunà / vidurasya giro yena na ÓrutÃ÷ sunayojjvalÃ÷ // Bhmj_14.6 // ityukte dh­tarëÂreïa k­«ïa÷ k«mÃpÃlamabhyadhÃt / mà Óuca÷ k«atradharmeïa labdhÃæ bhuÇk«va mahÅmimÃm // Bhmj_14.7 // du÷khibhyo hi palÃyante dhairyÃyattà vibhÆtaya÷ / yajasva vijayÅ rÃjanpÃpaÓaÇkÃpanuttaye // Bhmj_14.8 // aÓvamedhena vidhinà yÃtastadyogyatÃmasi / etanmunivaca÷ Órutvà yaj¤e baddhamanoratha÷ // Bhmj_14.9 // dhanamÆlÃæ kriyaæ matvà rÃjyakoÓamacintayat / so 'tha sarvÃnsamÃhÆya koÓÃdhyak«Ãnmakhotsuka÷ // Bhmj_14.10 // tebhya÷ ÓuÓrÃva sarvasvaæ k«ayitaæ yudhi kauravai÷ / aÓvamedhe nirÃÓaæ taæ vij¤Ãya draviïaæ vinà // Bhmj_14.11 // uvÃca karuïÃsindhurvyÃso nirvÃpayanniva / maruttasya k«itipateryaj¤aÓe«aæ himÃcale // Bhmj_14.12 // käcanaæ vidyate bhÆri yaj¤Ãrthaæ tadavÃpsyasi / ÓrutvaitatpÃï¬uputreïa maruttasya mahÅpate÷ // Bhmj_14.13 // mahÃyaj¤akathÃæ p­«Âa÷ provÃca munipuægava÷ / mahÅyasi manorvaæÓe mahatÃæ yaÓasÃæ nidhi÷ // Bhmj_14.14 // karaædhamakule ÓrÅmÃnmarutto 'bhÆnmahÅpati÷ / tamandra÷ spardhate nityaæ na sa Óaknoti ce«Âitai÷ // Bhmj_14.15 // yadà tadà manyutapto raha÷ prÃha b­haspatim / karaædhamo 'bhavadyÃjyastvatpitu÷ p­thivÅpati÷ // Bhmj_14.16 // kramÃttavÃpi tatsÆnurmaruttastadguïÃdhika÷ / kiætu taddarpasaæghar«Ãdbhavantamahamarthaye // Bhmj_14.17 // na yÃjakapadaæ tasya gantavyaæ bhavatÃdhunà / ityarthito maghavatà tathetyÆce b­haspati÷ // Bhmj_14.18 // adyaprabh­ti martyo me na yÃjya iti saævidà / atrÃntare narapatirmarutto vipulaæ kratum // Bhmj_14.19 // Ãhartuæ k­tasaækalpo b­haspatimupÃyayau / sa tenÃbhyarthito yatnÃdyÃjako 'stu bhavÃniti // Bhmj_14.20 // na cakÃrÃbhyupagamaæ Óakrapraïayayantrita÷ / pratyÃkhyÃta÷ sa guruïà rÃjà lajjÃnatÃnana÷ // Bhmj_14.21 // vrajanvina«Âasaækalpo dadarÓa pathi nÃradam / nÃrado 'pi tamÃlokya p­«Âvà Órutvà ca tatkathÃm // Bhmj_14.22 // uvÃca tyaja saætÃpaæ mà rÃjanvimanà bhava / saævartÃkhyo nidhirdhÃmnÃmanujo 'sti b­haspate÷ // Bhmj_14.23 // svacchandacÃrÅ yogÅndro vÃrÃïasyÃæ sa vartate / saævarta÷ sa parij¤eyo vrajethÃ÷ Óaraïaæ tu tam // Bhmj_14.24 // nivedito 'haæ keneti p­«Âastena tvamÃnata÷ / bravÅthà nÃrado mahyaæ tvÃmihasthaæ nyavedayat // Bhmj_14.25 // kathayitvà prah­«ÂaÓca jvalitaæ jÃtavedasam / ityuktvà prÃrthayethÃstaæ yÃjakaæ yajvanÃæ vara÷ // Bhmj_14.26 // nÃradenetyabhihite bhÆpÃlo har«anirbhara÷ / taduktaæ vidadhe sarvaæ gatvà vÃraïasÅæ svayam // Bhmj_14.27 // saætyaktonmattarÆpaæ sa prÃpya taæ yÃjakaæ n­pa÷ / cakÃra tadanuj¤Ãtastapo himagirestaÂe // Bhmj_14.28 // tapasà yaj¤avittÃrthÅ devamÃrÃdhya Óaækaram / anekameruvipulaæ lebhe hema sa pÃrthiva÷ // Bhmj_14.29 // haime«u sarvabhÃï¬e«u racite«vatha Óilpibhi÷ / saæpÆrïo yaj¤asaæbhÃra÷ prÃvartata mahÅbhuja÷ // Bhmj_14.30 // sam­ddhimatulÃæ tasya yaj¤e j¤Ãtvà b­haspati÷ / saævartakaæ yÃjakaæ ca saætaptastanutÃæ yayau // Bhmj_14.31 // sa ÓokakÃraïaæ p­«Âa÷ Óakreïa mlÃnamÃnasa÷ / maruttayaj¤avibhavaæ bhrÃt­spardhÃkulo 'vadat // Bhmj_14.32 // tata÷ Óatakratustasya prÅtye guruvatsala÷ / uvÃca vahnimÃhÆya maruttaæ vraja pÃrthivam // Bhmj_14.33 // gatvà madvacasà vÃcya÷ sa ca rÃjà tvayà kratau / yathà saævartakaæ tyaktvà bhavedyÃjyo b­haspate÷ // Bhmj_14.34 // ityukta÷ surarÃjena gatvà vahnirnarÃdhipam / ÓakrasaædeÓamavadanna ca rÃjÃbhyamanyata // Bhmj_14.35 // tata÷ pratiniv­tto 'tha punargaccheti vajriïà / prerita÷ pÃvako 'vÃdÅtsaævartabhayakampita÷ // Bhmj_14.36 // sa tatra brahmacÃrÅ mÃmÆce saævartaka÷ krudhà / tejorÃÓi÷ Óapeyaæ tvÃæ same«yasi punaryadi // Bhmj_14.37 // ÓrutvaitatkÃtaro 'sÅti taæ jagÃda puraædara÷ / jvalana÷ pratyuvÃcÃtha taæ kopahavi«Ã jvalan // Bhmj_14.38 // aho nu brahmakopÃgnirahalyÃvallabhasya te / pramÃdÃdatha kopÃdvà mohÃdvà Óakra vism­ta÷ // Bhmj_14.39 // sa yadà cyavana÷ kopÃnmahÃdaæ«Âraæ mahÃsuram / as­jattvadvadhÃyograæ tadà dhairyaæ kva te gatam // Bhmj_14.40 // du÷sahà brÃhmaïaru«o nirdahanti jagatk«aïÃt / ukte hutÃÓaneneti na Óakta÷ kiæcidabravÅt // Bhmj_14.41 // vis­«Âa÷ punarindreïa gandharvÃdhipatirn­pam / Æce guruæ bhajasveti na ca rÃjà tamagrahÅt // Bhmj_14.42 // tata÷ kruddha÷ svayaæ vajrÅ garjangambhÅrani÷svana÷ / yaj¤ÃÇganaæ narapatervyomnà meghairv­to yayau // Bhmj_14.43 // prabhÃvenÃtha mahatà saævartasyogratejasa÷ / Óatamanyusamuts­«Âaæ vajraæ meghÃnsamÃviÓat // Bhmj_14.44 // tanmantraÓaktyà vivaÓa÷ samÃhÆto 'tha v­trahà / Ãyayau saha bhÃgÃrhaistridaÓai÷ somapÅthibhi÷ // Bhmj_14.45 // pÆjito 'tha maruttena ÓÃntamanyu÷ Óatakratu÷ / yaj¤akriyÃparikare paricaryÃparo 'bhavat // Bhmj_14.46 // tadÃj¤ayà surÃ÷ sarve yaj¤asaæbhÃrakÃriïa÷ / babhÆvurbhÆmipÃlasya nideÓavaÓagÃÓciram // Bhmj_14.47 // evaæ tasyendrajayino rÃj¤a÷ saævartatejasà / nirvighna÷ pÆrïatÃæ prÃpa yaj¤a÷ kanakavar«iïa÷ // Bhmj_14.48 // tacche«adviïena tvaæ hayamedhamahÃmakham / prayata÷ prÃpnuhÅtyuktÃva virarÃma munÅÓvara÷ // Bhmj_14.49 // ***** saævartamaruttÅyam || 1 || ***** k­«ïenÃÓvÃrasyamÃno 'tha munibhirbhrÃt­bhistathà / aÓvamedhadh­todyogo dh­tiæ lebhe yudhi«Âhira÷ // Bhmj_14.50 // dra«Âuæ tata÷ prajÃkÃryaæ prav­tte dharmanandane / antardadhe tamÃmantrya sarvaæ tanmunimaï¬alam // Bhmj_14.51 // hemaratnalatÃkÃnte vikÃsikanakÃmbuje / atha k­«ïau sabhodyÃne svairaæ prÅtyà vijahvatu÷ // Bhmj_14.52 // kathÃnte tatra kaæsÃriæ subhadrÃvallabho 'vadat / yuddhÃrambhe tvayoktaæ yatsarvaæ tanmama vism­tam // Bhmj_14.53 // vis­«Âaæ paramÃrthaj¤a j¤Ãnaæ tatpunarucyatÃm / ityukta÷ pÃï¬uputreïa vi«aïïa÷ keÓavo 'bravÅt // Bhmj_14.54 // aho tvayÃvadhÃnena na Órutaæ tadabuddhinà / na Óakyate punarvaktuæ tathÃpi ÓrÆyatÃmidam // Bhmj_14.55 // brÃhmaïena purà kaÓcijjÅvanmuktadaÓÃæ Órita÷ / siddha÷ p­«Âo 'vadatsarvaæ vij¤Ãya bhavavibhramam // Bhmj_14.56 // asminnasatyasaæghÃte bhÆtÃnÃæ päcabhautike / guïairnibaddha÷ pak«Åva jÅvasti«Âhati pa¤jare // Bhmj_14.57 // ahaækÃraikasÃrÃïÃæ dehinÃæ vism­tÃtmanÃm / cakravatparivartante sukhadu÷khak«ayodayÃ÷ // Bhmj_14.58 // dehÃnte karmasaæsargÃjjantava÷ Óubhadu«k­tai÷ / tÃrÃrÆpà vimÃnÃni bhajante narakÃïi và // Bhmj_14.59 // tato bhogak«aye garbhaæ jarÃyuparive«Âitam / ÓukrarÆpo viÓatyÃtmà yonyÃæ Óoïitasaæpluta÷ // Bhmj_14.60 // ni÷ÓvÃsÃgrairyathà vÃri lÅyate darpaïodare / nirdhÆtasya yathà vahnerÆ«mà vyomni prasarpati // Bhmj_14.61 // yathà và kusumÃmoda÷ praviÓatyantare 'nile / rÃga÷ saækrÃntimÃyÃti sarandhre sphaÂike yathà // Bhmj_14.62 // tathà durlak«yasaæcÃro garbhamÃtmà pradhÃvati / bibhrÃïo vÃsanÃmanta÷ ÓÅtasparÓamivÃnila÷ // Bhmj_14.63 // jÃtasya jÃyate tasya vardhamÃnasya vardhate / t­«ïÃtanturbhi(rvi)sasyeva Óu«yato na tu Óu«yati // Bhmj_14.64 // vivekÃddu÷khasaæyogÃdvairÃgyaæ gìhamÃÓrita÷ / nÃhamasasmÅti mantreïa mucyate brahmadÅk«ita÷ // Bhmj_14.65 // pÆrvaæ bhÃve«u nirvÃïastata÷ kÃraïav­tti«u / nirÃlambadaÓÃmetya yogÅ brahmaïi lÅyate // Bhmj_14.66 // sarvata÷ pÃïicaraïaæ sarvavyÃpinamavyayam / ÃtmÃnaæ sa parij¤Ãya satyÃmetÃæ bhavasthitim // Bhmj_14.67 // ityuktvà brÃhmaïaæ siddha÷ sahasÃntaradhÅyata / idamanyacca kaunteya Óreyase prayata÷ Ó­ïu // Bhmj_14.68 // uvÃca brÃhmaïÅ kÃcidbhartÃraæ vijane purà / gami«yÃmi gatiæ sÃdhvÅ kÃmahaæ tvatparÃyaïà // Bhmj_14.69 // iti p­«Âastayà viprastÃmuvÃca smitÃnana÷ / agnirvaiÓvÃnaro nÃma sthito 'nta÷ kila dehinÃm // Bhmj_14.70 // indriyÃïi manobuddhistasya saptÃrci«a sm­tÃ÷ / vi«ayÃÓcÃsya samidho bhoktÃra÷ sapta cartvija÷ / tasminhate sarvamidaæ jÃyate ca puna÷ puna÷ // Bhmj_14.71 // indriyÃïÅva manaso manaste«Ãæ ca sarvadà / parasparopakÃreïa prÅyate dehasaægame // Bhmj_14.72 // manobuddhiprabh­taya÷ saptendriyam­gÃ÷ purà / atarkeïaiva nihatà rÃj¤Ã yogamayai÷ Óarai÷ // Bhmj_14.73 // jitendriyasya no kiæcididaæ tasyaiva cÃkhilam / vi«ayà vi«ayasyeti janako vipramabhyadÃt // Bhmj_14.74 // tasmÃdasaktamanasà d­«Âvà sarvamidaæ mayà / tyaktaæ parÃvaraj¤ena bhavÃvirbhÃvaÓÃntaye // Bhmj_14.75 // gatistavÃpi kalyÃïi madbhÃvasad­ÓÅ sadà / brahmÃraïÅsamudbhÆtaæ jÃnÅhi j¤ÃnapÃvakam // Bhmj_14.76 // etatpatyurvaca÷ Órutvà brÃhmaïÅ tattvadarÓinÅ / k«etrak«etraj¤avij¤Ãnaæ paraæ prÃvÅïyamÃyayau // Bhmj_14.77 // Órutvaitadarjuna÷ k­«ïaæ babhëe vismayÃkula÷ / yogÅndro brÃhmaïa÷ ko 'sau kvÃste và sà ca tadvadhÆ÷ // Bhmj_14.78 // ityukta÷ kaiÂabhÃrÃti÷ punarÆce dhanaæjayam / Ói«yeïa p­«Âa÷ sarvaj¤a÷ purà gururabhëata // Bhmj_14.79 // b­haspatiprabh­tibhirmunÅndrai÷ sarvadarÓibhi÷ / Óruteyaæ bhavavicchedakathà proktà svayaæbhuvà // Bhmj_14.80 // guïatrayanibaddhÃnÃæ karmabhedavikÃriïÃm / bhÃvo 'yaæ prÃïinÃæ ÓaÓvadalpo 'pyÃyÃtyanalpatÃm // Bhmj_14.81 // vicitra÷ kila sargo 'yamahaækÃrÃdvinirgata÷ / tasminneva layaæ yÃti Óvabhre pu«pacayo yathà // Bhmj_14.82 // janmÃntaraÓatÃbhyÃsÃdantaraÇgatvamÃgata÷ / ahaækÃra÷ sa manaso lÅlayà kena bhedyate // Bhmj_14.83 // avidyà tÃnavenaiva Óanai÷ saænyastakarmaïa÷ / vikalpadvaædvaviratau j¤ÃnÃloka÷ prajÃyate // Bhmj_14.84 // j¤ÃnÃgninà prav­ddhena dagdhvà bhavavi«adrumam / sarvagranthivinirmukta÷ paramÃm­tamaÓnute // Bhmj_14.85 // iti brahmoditaæ j¤Ãnaæ Ói«yÃya guruïà purà / nÃnÃnidarÓanopetaæ kathitaæ bhavaÓÃntaye // Bhmj_14.86 // ahameva guru÷ pÃrtha Ói«yaÓca tvaæ samo mama / ityuktvà j¤Ãnasarvasvaæ virarÃma janÃrdana÷ // Bhmj_14.87 // ***** anugÅtÃ÷ || 2 || ***** tato vih­tya suciraæ prÅtyà k­«ïa÷ kirÅÂinà / dvÃrakÃgamane cakre matiæ bandhujanotsuka÷ // Bhmj_14.88 // sa gatvà n­pamÃmantrya dh­tarëÂraæ ca sÃnugam / ÃÓvÃsya k­«ïÃæ kuntÅæ ca praïamyÃdÃya cÃnujÃm // Bhmj_14.89 // aÓvamedhe same«yÃmi puna÷ k­tveti saævidam / dÃrukapreritaratha÷ pratasthe garu¬adhvaja÷ // Bhmj_14.90 // sa vrajansÃtyakisakhastejora¤jitadiÇmukha÷ / uttaÇkaæ tapasÃæ rÃÓimÃluloke muni÷ pathi // Bhmj_14.91 // taæ d­«Âvà sÃdaraæ Óauri÷ praïamya racitäjali÷ / kuÓalaæ vÅtavairÃïÃæ papracchÃÓramavÃsinÃm // Bhmj_14.92 // uttaÇko 'pi hariæ d­«Âvà prÅtipÆrvamanÃmayam / Æce kaccittvayà sÃmnà rak«itaæ bhÃrataæ kulam // Bhmj_14.93 // kaccidduryodhano rÃjà dharmaputraÓca sÃnugau / sthitau vigatasaæghar«au tvadbuddhyà paitrike pade // Bhmj_14.94 // ityuttaÇkena govinda÷ p­«Âastaæ pratyabhëata / bhÃratÃnÃæ mune yatna÷ para÷ saædhau k­to mayà // Bhmj_14.95 // hitamukto 'pi bahuÓa÷ kauravo vidurÃdibhi÷ / na jagrÃha k­tÃntena daivena ca vimohita÷ // Bhmj_14.96 // nirbandhÃtkururÃjasya rÃdheyamunivartina÷ / nihatÃ÷ pÃrthivÃ÷ sarve Óe«Ã÷ pa¤caiva pÃï¬avÃ÷ // Bhmj_14.97 // etcchrutvà muni÷ kopÃjjvalitÃnalasaænibha÷ / tamÆce vakramanasà te tvayaiva nipÃtitÃ÷ // Bhmj_14.98 // ÓaktenÃpi tvayà k­«ïa yasmÃtpÃrthahitai«iïà / upek«ita÷ k«ayo ghorastasmÃcchÃpaæ dadÃni te // Bhmj_14.99 // uttaÇkenetyabhihite babhëe kaiÂabhÃntaka÷ / jÃnÃmi tejasÃæ rÃÓiæ tvÃmuttaÇka taponidhim // Bhmj_14.100 // kiætu nÃrhasi kopena tÅvraæ kartuæ tapovyayam / tamo hi du÷sahaæ ghoraæ krodho m­tyu÷ ÓarÅriïÃm // Bhmj_14.101 // nÃdyÃpi na«Âamoho 'si nanu nÃdyÃpi paÓyasi / kiæ na jÃnÃsi mÃæ sarvaæ sarvavyÃpinamavyayam // Bhmj_14.102 // sarvadevamaya÷ kartà viÓvÃtmà jagatÃmaham / ityukte pu«karÃk«eïa ÓÃntakopo 'bravÅnmuni÷ // Bhmj_14.103 // jÃne tvÃæ kiæ tu taddivyaæ dra«ÂumicchÃmi te vapu÷ / ityarthito munÅndreïa viÓvÃvi«kÃralÅlayà // Bhmj_14.104 // ÓaktiprakÃÓaparipÆritasaævidagre rekhÃsphuraddruhiïarudramahendracandram / dhÃmatrayottaramanaÓvaramaiÓvaraæ ta dd­«Âvà vapurmunivaro 'bhavadastamoha÷ // Bhmj_14.105 // tata÷ stotrairuttaÇkena vi«ïurbhaktyà namask­ta÷ / tadgirà svavapu÷ saumyaæ tadeva punarÃdade // Bhmj_14.106 // saænidhi te vidhÃsyÃmi sarvata÷ smaraïÃnmune / ityuktvà taæ samÃmantrya prÃyÃdgaru¬aketana÷ // Bhmj_14.107 // tata÷ kadÃcitsa munirjalÃrthÅ marudhanvasu / carandadarÓa caï¬Ãlaæ dhanu«pÃïiæ jalapradam // Bhmj_14.108 // g­hÃïetyasak­ttena prÃrthito 'pi muniryadà / na jagrÃhÃÓuci jalamuttaÇko 'ntardadhe tadà // Bhmj_14.109 // tata÷ sametya bhagavÃnsvayaæ vi«ïustamabravÅt / mune madvacasà Óakra÷ sudhÃæ tvÃæ dÃtumÃyayau // Bhmj_14.110 // jalado na sa cÃï¬Ãlo mithyà ÓaÇkà tavÃbhavat / pratyÃkhyÃta÷ sa yanmohÃnna tadyuktaæ tvayà k­tam // Bhmj_14.111 // adhunà madvarÃtte 'stu sÃm­tairjalanirjharai÷ / pÆriteyaæ marumahÅ nigadyeti yayau hari÷ // Bhmj_14.112 // evaæ mahÃprabhÃvo 'sÃvuttaÇko yaÓasÃæ nidhi÷ / durlabhaæ darÓanaæ vi«ïo÷ sÃnugrahamavÃptavÃn // Bhmj_14.113 // ÃsÃdya paramaæ j¤Ãnaæ ya÷ purà gurusevayà / taddak«iïÃrthÅ prayayau rÃj¤a÷ pau«asya mandiram // Bhmj_14.114 // kuï¬ale prÃpya rucire vitÅrïe pau«abhÃryayà / h­te ca d­«Âvà nÃÓena jÅviteÓarasÃtalam // Bhmj_14.115 // jitvà nÃgÃnsamÃsÃdya te purà ratnakuï¬ale / yo dadau gurubhÃryÃyai k­tak­tyo babhÆva ca // Bhmj_14.116 // ***** uttaÇkaviÓvarÆpadarÓanam || 3 || ***** yÃte dvÃravatÅæ k­«ïe yÃdavÃnandadÃyini / yudhi«Âhira÷ sahÃmÃtyo yaj¤akÃryamacintayat // Bhmj_14.117 // sa gatvà sÃnuja÷ Óailaæ ÓrÅkaïÂhadayitaæ Óanai÷ / ÃrÃdhya tapasà rudraæ devadevaæ pinÃkinam // Bhmj_14.118 // upahÃreïa vidhinà muhÆrte ÓubhaÓaæsini / abhyarcya guhyakÃdhÅÓaæ maïibhadraæ ca sÃnugam // Bhmj_14.119 // munibhistarpite vahnau dhaumyena ca purodhasà / lebhe pÃïa¬usuta÷ ÓrÅmÃnmaruttanihitaæ nidhim // Bhmj_14.120 // p­thupramÃïarÆpÃïi bhÃsvanti vividhÃni ca / hemabhÃï¬asahasrÃïi ratnabhÃraÓatÃni ca // Bhmj_14.121 // u«ÂrÃïÃæ ÓakaÂÃnÃæ ca hayÃnÃæ kariïÃæ tathà / daÓalak«Ãïi tadvittamanayaddhastinÃpuram // Bhmj_14.122 // mahi«ÃïÃæ svarÃïÃæ ca puru«ÃïÃæ gavÃæ tathà / na babhÆva tadà saækhyà vahatÃæ bhÆri käcanam // Bhmj_14.123 // ak«ayyaæ koÓamÃdÃya prÃpte 'tha svapuraæ n­pe / sahito v­«ïibhi÷ sarvairÃyayau madhusÆdana÷ // Bhmj_14.124 // etasminneva samaye saubhadramahi«Å sutam / droïaputrÃstranirdagdhamasÆta gatajÅvitam // Bhmj_14.125 // uttarÃyÃ÷ suto jÃta÷ strÅïÃmityutsavasvana÷ / vyasurvyasuÓcetyabhavatsa eva rodanadhvani÷ // Bhmj_14.126 // bÃlapravÃlakalikÃkomalÃvayave ÓiÓau / jÃte nirjÅvite ÓokÃnmumoha jananÅjana÷ // Bhmj_14.127 // tata÷ kuntÅ subhadrà ca sametya karuïÃnidhim / bëpasaædigdhayà vÃcà rukmiïÅpatimÆcatu÷ // Bhmj_14.128 // svasreyasya yaÓomÆrterabhimanyo÷ priyasya te / bÃlasya bÃlastanayo jÃto 'dya gatajÅvana÷ // Bhmj_14.129 // karuïÃrdre niÓamyaitadbhagavÃnbhÆtabhÃvana÷ / viveÓa sÆtikÃveÓma Óauri÷ kalaÓabhÆ«itam // Bhmj_14.130 // ratnadÅptÃæÓukapiÓaæ dÅptau«adhiÓatÃcitam / mantrairbhi«agbhi÷ Óikhinà ÓastrairastraiÓca rak«itam // Bhmj_14.131 // athottarà prÃpya saæj¤Ãæ ÓÅtavÃribhiruk«ità / tamaÇke ÓiÓumÃdÃya vilalÃpa hare÷ pura÷ // Bhmj_14.132 // tato jaladagambhÅragho«a÷ Óaurirabhëata / d­Óà pÅyÆ«avar«iïyà vilokya Óanakai÷ ÓiÓum // Bhmj_14.133 // satyÃddvijebhyo dharmÃcca yathà nÃnyatpriyaæ mama / tena satyena bÃlo 'yamastramukto 'dya jÅvatu // Bhmj_14.134 // mÃdhavenetyabhihite labdhajÅva÷ sa bÃlaka÷ / sÆryÃæÓubhiriva sp­«Âo babhÆvÃmbujakoraka÷ // Bhmj_14.135 // tata÷ prav­tte vipule sahasà nagarotsave / nabhaÓcarÃïÃmapyÃsÅtyasÃdhu sÃdhviti ni÷svana÷ // Bhmj_14.136 // parik«Åïe kurulaye yasmÃjjÃto 'yamarbhaka÷ / tasmÃtparÅk«innÃmnÃstu jagÃdetyatha keÓava÷ // Bhmj_14.137 // ***** pirak«ijjanma || 4 || ***** vyÃsÃj¤ayà tato rÃj¤o yaj¤ayogyo mahÃdhana÷ / prÃvartatoruratnìhya÷ saæbhÃro bahukautuka÷ // Bhmj_14.138 // athots­jya vidhÃnena k­«ïaÓÃraæ turaÇgamam / rak«itaæ pÃï¬uputreïa svayaæ gÃï¬Åvadhanvanà // Bhmj_14.139 // babhÆva caitraÓuklÃnte dÅk«ito dharmanandana÷ / hemamÃlÃdharo daï¬Å muï¬a÷ k­«ïÃjinÃv­ta÷ // Bhmj_14.140 // tatastrigartavi«ayaæ prÃpte yaj¤aturaÇgame / rÃjaputrairabhÆdyuddhaæ tumulaæ savyasÃcina÷ // Bhmj_14.141 // yudhi«ÂhirÃj¤Ã tasyÃbhÆnna hantavyà n­pà iti / tÃæ smarannÃvadhÅdbhÆpÃnsa vijigye tu kevalam // Bhmj_14.142 // prÃgjyoti«eÓvaraæ vÅraæ bhagadattÃtmajaæ yudhi / tribhirdinairvajradattaæ jitvà ku¤jarayodhinm // Bhmj_14.143 // saindhavairakarodyuddhaæ suciraæ krÆrayodhibhi÷ / pÃdacÃrÅ raïe pÃrtho rathaku¤jaravartibhi÷ // Bhmj_14.144 // pautraæ jayadrathasyÃtha ÓiÓumÃdÃya du÷Óalà / savyasÃcinamÃsÃdya babhëe sÃÓrulocanà // Bhmj_14.145 // bhrÃtastvayi samÃyÃte tvannÃmaiva niÓamya me / putro jÃyadrathiryÃta÷ pa¤catÃæ sphaÂitÃÓaya÷ // Bhmj_14.146 // tatsuto mama pautro 'yaæ svasrayatanayastava / rak«ya÷ sarvÃtmanetyuktvà ruroda dh­tarëÂrajà // Bhmj_14.147 // vi«aïïÃstÃæ samÃÓvÃsya pÃrtho bëpÃrdralocana÷ / nindannijÃæ k«attrajÃtiæ jagÃma turagÃnuga÷ // Bhmj_14.148 // ÓvetÃÓvamaÓvagoptÃraæ maïipÆrapuraæ tata÷ / prÃptaæ pratyudyayau rÃjà tatputro babhruvÃhana÷ // Bhmj_14.149 // pÆjÃmÃdÃya tanayaæ namraæ d­«Âvà pura÷ sthitam / yuddhÃrthÅ Óakratanayo nÃbhyanandatk­täjalim // Bhmj_14.150 // d­«Âvà mÃæ sÃyudhaæ prÃptaæ sÃmnà pratyudyato 'si kim / dhiktvÃmak«attriyaæ bhÅrumityÆce taæ dhanaæjaya÷ // Bhmj_14.151 // atrÃntare mahÅæ bhittvà samutthÃyoragÃÇganà / bhartu÷ pÃï¬usutasyÃgre babhëe babhruvÃhanam // Bhmj_14.152 // yuddhena tu«yati pità tavÃyaæ subhaÂapriya÷ / vÅrasaætÃnasaphalà ÓauryaÓrÅrabhimÃninÃm // Bhmj_14.153 // ityukta÷ sa tayà dhanvÅ rathaæ hemaharidhvajam / ÃruhyÃmuktakavaca÷ pitaraæ yoddhumÃyayau // Bhmj_14.154 // tata÷ ÓaraÓatairviddhastena ÓrÃnto dhanaæjaya÷ / Ãnandanirbharastasya praÓaÓaæsa parÃkramam // Bhmj_14.155 // gÃï¬Åvadhanvanà muktÃnnÃrÃcÃnvajragauravÃn / aprÃptÃneva ciccheda ÓaraiÓcitrÃÇgadÃsuta÷ // Bhmj_14.156 // athonmamÃtha putrasya syandanaæ Óakranandana÷ / hemapattralatÃcitramudyÃnamiva mÃruta÷ // Bhmj_14.157 // vilokya virathaæ putraæ yudhyamÃnamasaæbhramam / mandaprayatnaÓithilÃnprÃhiïodvijaya÷ ÓarÃn // Bhmj_14.158 // atha tÅk«ïena h­daye pattriïà babhruvÃhana÷ / vajreïevÃcalabhidà jaghÃna ÓvetavÃhanam // Bhmj_14.159 // avadhye sarvabhÆtÃnÃæ putreïa nihater'june / nÃdo babhÆva gagane hà heti tridivaukasÃm // Bhmj_14.160 // pitaraæ patitaæ d­«Âvà Óakraketumiva k«itau / mumoha nindannÃtmÃnaæ tyaktacÃpor'junÃtmaja÷ // Bhmj_14.161 // atha citrÃÇgadÃbhyetya putreïa nihataæ patim / vilokya Óokasaæpannà vilalÃpa sumadhyamà // Bhmj_14.162 // aho bata cirÃdetya jÃyÃyà mama mandiram / Ãryaputra tvayÃtithyaæ prÃptaæ putrÃdbalÅyasa÷ // Bhmj_14.163 // aho nu hatabhÃgyÃhaæ ciravipro«itaæ patim / tvÃæ prÃptaæ nayanÃnandaæ paÓyÃmi nihataæ k«itau // Bhmj_14.164 // ityuktvà gìhamÃliÇgya sà patiæ bëpagadgadà / ulÆpÅ nÃgatanayà bhuvi citrÃÇgadÃpatat // Bhmj_14.165 // labdhasaæj¤o 'tha ÓokÃrta÷ pralapanbabhruvÃhana÷ / ÓarÅratyÃganiyamaæ cakre kilbi«akÆïita÷ // Bhmj_14.166 // tata÷ pradadhyau manasà nÃgÅ saæjÅvanaæ maïim / sa ca dhyÃtastayà satyà nÃgalokÃtsamÃyayau // Bhmj_14.167 // sp­«Âo 'tha h­daye tena jÅvitaæ prÃpya phalguïa÷ / citrÃÇgadà ca sahasà Óokaæ tyaktvà hriyaæ yayau // Bhmj_14.168 // tato nivedya v­ttÃntaæ jagÃda bhujagÃtmajà / ulÆpÅ dhairyaladhiæ suptotthicamivÃrjunam // Bhmj_14.169 // ÓÃpo bhÅ«mavadhÃde«a dattaste vasubhi÷ purà / ko 'nyathà tvÃæ raïe Óakto jetuæ nirjitadhÆrjaÂim // Bhmj_14.170 // matpità mayi vÃtsalyÃcchÃpità vasavaÓca te / ÆcustvacchÃpanirvÃïaæ ratnametanmahÃprabham // Bhmj_14.171 // Órutvaitadvismita÷ pÃrtho nÃgÅæ citrÃÇgadÃæ tathà / parisÃntvya Óanai÷ pÆjÃæ jagrÃha tanayÃrpitÃm // Bhmj_14.172 // tatastaæ dayitaæ vÅra÷ putramÃmantrya pÃï¬ava÷ / hayÃnusÃrÅ babhrÃma vasudhÃmabdhimekhalÃm // Bhmj_14.173 // sa jitvà magadhÃdhÅÓaæ jarÃsaædhÃtmajÃtmajam / vaÇgÃnpuï¬rÃnkirÃtÃæÓca dÃk«iïÃtyÃnsamÃgadhÃn // Bhmj_14.174 // gÃndhÃrÃnsaubalasutÃnrÃjaputrÃnprahÃriïa÷ / Ãgantavyaæ makhe rÃj¤a÷ sarvairityÃdideÓa tÃn // Bhmj_14.175 // tata÷ pratiniv­ttena turagena sahÃrjuna÷ / viveÓa pÆjita÷ pauraurvijayÅ hastinÃpuram // Bhmj_14.176 // ***** hayotsarga÷ || 5 || ***** tata÷ prav­tte vidhivadyaj¤e kanakavar«iïa÷ / rÃj¤o munijanÃkÅrïe prÃpte«vakhilarÃjasu // Bhmj_14.177 // jananyà saha bhÆpÃle saæprÃpte babhruvÃhane / sÃdaraæ phalguïaprÅtyà pÆjite pÃï¬unandanai÷ // Bhmj_14.178 // ni÷Óe«akalma«aplo«adivyadÅk«Ãk­tak«aïa÷ / kriyÃmahÅnÃæ vidadhe svayaæ satyavatÅsuta÷ // Bhmj_14.179 // haimaæ tatrÃbhavatsarvami«ÂakÃcayanÃdikam / yÆpabhÃï¬aghanasthÃlÅparyaÇkag­hatoraïam // Bhmj_14.180 // devar«isiddhagandharvakiænarà maÇgalaæ jagu÷ / karmÃntare«u yaj¤asya nan­tuÓcÃpsarogaïÃ÷ // Bhmj_14.181 // Óamite paÓusaÇghe ca turagaæ brÃhmaïottamÃ÷ / Ãlabhanta yathÃÓÃstramupasaærodhya pÃr«atÅm // Bhmj_14.182 // tataste yÃjakÃstatra vapÃmuddh­tya vÃjina÷ / Órapayitvà Óubhaæ dhÆmaæ pÃï¬avebhyo nyavedayan // Bhmj_14.183 // tata÷ pÆrïe na vidhinà vyÃsÃya p­thivÅpati÷ / catu÷samudrarasanÃæ p­thivÅæ dak«iïÃæ dadhau // Bhmj_14.184 // dattvÃtha hemakoÂÅnÃæ koÂiæ tadvacasà n­pa÷ / brÃhmaïebhya÷ puna÷ k«oïÅæ jagrÃha muninÃrpitÃm // Bhmj_14.185 // pÆjayitvà narendreïa mÃnÃrhe«vatha rÃjasu / vis­«Âe«vabhavatko 'pi brahmasaÇghamahotsava÷ // Bhmj_14.186 // babhÆvustatra vÃhinyo madhuna÷ k«Årasarpi«Ãm / babhuÓca kulaÓailÃbhà bhak«yà modakarÃÓaya÷ // Bhmj_14.187 // dvijebhyo dÅyamÃne«u hemaratne«u bhÆbhujà / ÓakrÃyudhairiva vyÃptà diÓo daÓa cakÃÓire // Bhmj_14.188 // dh­tarëÂra÷ savidura÷ sa¤jaya÷ subalÃtmajÃ÷ / tasthurdaivatavattatra pÆjyamÃnà mahÅbhujà // Bhmj_14.189 // ***** yaj¤a÷ || 6 || ***** atrÃntare hemacitrapÃrÓvo bilamukhodgata÷ / nakulo laghusaæcÃro yaj¤abhÆmimupÃyayau // Bhmj_14.190 // sa manu«yagirà prÃha janaya¤janakautukam / aho nu sakt­prasthena na tulyo 'yaæ mahÃmakha÷ // Bhmj_14.191 // nÆnaæ dÃnakaïa÷ Óuddha÷ k­Óo 'pi prathate n­ïÃm / nÆnaæ bahudraviïatà mithyaivotsava¬ambara÷ // Bhmj_14.192 // iti bruvÃïa÷ p­«Âo 'sau viprairvismayanirbharai÷ / uvÃca sraktuprasthasya mÃhÃtmyaæ ÓrÆyatÃæ dvijÃ÷ // Bhmj_14.193 // Óilocchav­ttirabhavatkuruk«etre purà dvija÷ / viÓuddhasattvadraviïa÷ k­Óo bahukuÂumbaka÷ // Bhmj_14.194 // ghore kadÃciddurbhik«e k«Åïav­ttiÓcireïa sa÷ / k­cchrÃtk«etraÓataæ bhrÃntvà saktuprasthamavÃptavÃn // Bhmj_14.195 // baiÓvadevena vidhinà sa k­tvÃvaÓyakaæ g­he / kalatrasahito bhoktuæ prasthito 'paÓyadarthinam // Bhmj_14.196 // k«utparÅta÷ k«udhÃkrÃntaæ sa taæ d­«ÂvÃtithiæ dvija÷ / dadau svamaÓanaæ tasmai saæto«avi«adÃÓaya÷ // Bhmj_14.197 // tadbhuktvà nÃbhavattasya k«unnav­ttiryadÃrthina÷ / tadbhÃryà tatsutaÓcÃsmai tatsnu«Ã ca dadau tadà // Bhmj_14.198 // sarve«Ãæ bhojanenÃtha t­pta÷ so 'tithirabravÅt / dharmastu«Âo 'smi sattvena mahatÅ siddhirastu va÷ // Bhmj_14.199 // ityuktvÃntarhite tasminvimÃnaistaraïiprabhai÷ / saÓarÅrà divaæ prÃpu÷ sarve te ÓlÃghyav­ttaya÷ // Bhmj_14.200 // athÃhaæ saktugandhena samÃhÆto bilÃÓraya÷ / tÃmucchi«Âabhuvaæ prÃpto bhuktavÃnyatra so 'tithi÷ // Bhmj_14.201 // tatpÃtrasalilasp­«Âamekaæ pÃrÓvamidaæ mama / luÂhitaæ hemaruciraæ jÃtaæ puïyairivÃplutam // Bhmj_14.202 // dvitÅyapÃrÓvacintà me kathaæ haimaæ bhavediti / babhÆva suciraæ tasmÃtprÃpto 'haæ vasudhÃdhipam // Bhmj_14.203 // dvijalak«asahasrÃïÃmiha bhojanabhÆmi«u / bhrÃntasyÃpi na saæjÃta÷ ko 'pi kÃnto lavastanau // Bhmj_14.204 // tasmÃnna saktuprasthasya samatÃmarhati kratu÷ / ityuktvà nakula÷ prÃyÃccitrakÃntiradarÓanam // Bhmj_14.205 // evaæ yaj¤asahasrebhya÷ ÓreyasÅ bhÃvaÓuddhatà / manasa÷ kila vaimalyaæ paraæ brahma pracak«ate // Bhmj_14.206 // agastyasya purà satre viprà dvÃdaÓavÃr«ike / ÓaÓaæsurbhÃvinÅæ ghorÃmanÃv­«Âiæ parasparam // Bhmj_14.207 // tato 'gastya÷ parityajya dravyayaj¤aæ mahÃmati÷ / cakÃra stabdhamanasà dhyÃnayaj¤aæ taponidhi÷ // Bhmj_14.208 // sa eva vasusaæpanna÷ sarvavitk­tasaænidhi÷ / kraturbabhÆva yenendro vavar«Ãnandanirbhara÷ // Bhmj_14.209 // ÓreyÃnsattvaviÓuddhasya pÃï¬avasyÃbhavatkratu÷ / kiæ tu svakÃryÃnnakulastatra cakre vimÃnanÃm // Bhmj_14.210 // jij¤Ãsurjamadagniæ prÃksvayaæ krodha÷ Óvavigraha÷ / pasparÓa jihvayà ÓrÃddhe dh­taæ hi piÂhire paya÷ // Bhmj_14.211 // krodho 'yamiti vij¤Ãya munistaæ j¤Ãnalocana÷ / na ÓaÓÃpa tato bhÅta÷ krodha÷ kampÃkulo 'bhavat // Bhmj_14.212 // tataste pitara÷ kruddhà ye«Ãæ ÓrÃddhe dh­taæ paya÷ / aÓapansuciraæ yena krodho nakulatÃæ yayau // Bhmj_14.213 // avamÃnakathÃæ k­tvà svayaæ yaudhi«Âhire kratau / ÓÃpak«ayaæ prÃpsyasÅti tairevÃsya k­to 'vadhi÷ // Bhmj_14.214 // ***** nakulopÃkhyÃnam || 7 || ***** iti sakalanarendrairvandyamÃnasya rÃj¤o dvijajanaparipu«Âa÷ sattvapu«paprakÃra÷ / ÓubhaphalanicayÃdyo yaj¤asaæbhÃramÆlaÓcaritatarurudÃra÷ satyaÓÃkho rarÃja // Bhmj_14.215 // iti ÓrÅk«emendraviracitÃyÃæ bhÃratama¤jaryÃmÃÓvamedhikaæ parva