Ksemendra: Bharatamanjari 10. Gadaparvan Input by members of the Sansknet project (sansknet.ac.in) This GRETIL version has been converted from a custom Devanagari encoding. Therefore, many word boundaries are not marked by blanks. ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ //gadÃparva// nÃrÃyaïaæ namask­tya naraæ caiva narottamam / devÅæ sarasvatÅæ vyÃsaæ tato jayamudÅrayet // Bhmj_10.1 // tato drauïimukhà vÅrÃ÷ samabhyetya rathÃstraya÷ / hradaæ pravi«Âaæ rÃjÃnamÆcurmÃnadhanaæ Óarai÷ // Bhmj_10.2 // rÃjannutti«Âha saægrÃme jahi Óatruæ dhanurdhara / sahÃsmÃbhirayaæ kÃlo vikramasya yaÓobhuva÷ // Bhmj_10.3 // iti Órutvà kurupati÷ praÓaæsaæstatparÃkramam / Æce prÃta÷ samÃÓvÃsya mama k«atrocità gati÷ // Bhmj_10.4 // iti te«Ãæ samÃlÃpaæ Órutvà j¤Ãtvà suyodhanam / ÓaÓaæsurbhÅmasenÃya lubdhakà dhanalubdhakÃ÷ // Bhmj_10.5 // bhÅmasenagirà rÃjà sasainyo 'tha yudhi«Âhira÷ / k­«ïapradhÃnai÷ sahitastaæ deÓaæ tÆrïamÃyayau // Bhmj_10.6 // garjadgajarathÃnÅkai÷ pÃrthÃnvÅk«ya samÃgatÃn / narendrasÆcanabhayÃtprayayurgautamÃdaya÷ // Bhmj_10.7 // tasya k­«ïasya vacasà dharmasÆnu÷ suyodhanam / tata÷ sa salilÃnta÷sthamuvÃca k«mÃbh­tÃæ vara÷ // Bhmj_10.8 // rÃjanrajatakarpÆrarajanÅpatisundaram / aho vÅra yaÓa÷ Óubhraæ bhavatà malinÅk­tam // Bhmj_10.9 // ghÃtayitvà narapatÅællak«mÅkulag­hÃnraïe / prÃïarak«Ãparo mÃnÅ kathaæ jÅvanna lajjase // Bhmj_10.10 // utti«Âha yuddhe svÃæ lak«mÅæ tridivaæ và samÃpnuhi / lÃk«a÷ samo hi vÅrÃïÃæ vijayo nidhanaæ nu và // Bhmj_10.11 // iti yaudhi«Âhiraæ Órutvà vaco manyuvi«Ãkula÷ / prÃha dÆryodhanastoye stambheram iva Óvasan // Bhmj_10.12 // evametadyathÃttha tvaæ Óriyaæ nidhanameva me / bandhusvajanahÅnà tu lak«mÅ÷ kasya mana÷ sp­Óet // Bhmj_10.13 // dhvajinÅ vÅrahÅnena go«ÂhÅva budhavarjità / svajanena vinà lak«mÅ÷ kasya prÅïÃti mÃnasam // Bhmj_10.14 // sa karïa÷ suh­dÃmagrya÷ sa guru÷ sa pitÃmaha÷ / vinà tapovanamaho sumune÷ kasya vismaret // Bhmj_10.15 // bandhumittraviyuktÃnÃæ bhÆtayo hi vi¬ambanÃ÷ / andhÃnÃmiva saundaryavicitrÃÓcitramÃlikÃ÷ // Bhmj_10.16 // bhuÇk«va bhuktÃæ mayà p­thvÅæ vÅraratnavivarjitÃm / vairÃgyamuktÃbharaïÃæ jaratÅmiva yo«itam // Bhmj_10.17 // ityÃkarïya p­thÃsÆnurdhÃrtarëÂramabhëata / di«Âyà tapovanaruci÷ ÓÃnto 'si vasudhÃpate // Bhmj_10.18 // sÆcyagramapi na tyÃjyaæ pÃï¬avÃnprati te bhuva÷ / samagrÃæ p­thivÅmadya dÃtumicchasi kautukam // Bhmj_10.19 // utti«Âha yuddhamekena tavÃstu vijita÷ sa cet / jitÃ÷ sarve tvayà rÃjanmà pralÃpai÷ k­Óo bhava // Bhmj_10.20 // udati«ÂhanniÓamyaitatpÃrthavÃkyaæ n­pa÷ krudhà / sÃvalepaæ vaca÷ Órutvà na sahante hi mÃnina÷ // Bhmj_10.21 // hemÃÇgadagadÃpÃïi÷ sumeruriva Ó­ÇgavÃn / utthita÷ sa babhau rÃjà daï¬adhÃra ivÃpara÷ // Bhmj_10.22 // k­«ïavÃkyÃtsa saænaddho gadÃpÃïirv­kodara÷ / tasya tasthau pura÷ k­«ïÃnikÃragaïanÃpara÷ // Bhmj_10.23 // ***** duryodhanÃvirbhÃva÷ || 1 || ***** atrÃntare haladhara÷ kurupÃï¬avasaæk«aye / bandhunÃÓabhayodvignastÅrthayÃtrÃgata÷ Óanai÷ // Bhmj_10.24 // tadÃbhyetya kuruk«etraæ tÃvapaÓyadgadÃyudhau / Ói«yayo÷ samaraæ paÓya¤Ó­ïvanniva giro mitha÷ // Bhmj_10.25 // sa pÆjita÷ k­«ïamukhyai÷ pÃrthai÷ ÓaÓiÓatadyuti÷ / upÃviÓannÅlavÃsà himavÃniva sÃmbuda÷ // Bhmj_10.26 // ityÃkarïya kathÃpadhye papraccha janamejaya÷ / tÅrthayÃtrÃæ halabh­to vaiÓampÃyanamÃdarÃt // Bhmj_10.27 // so 'bravÅtprastute yuddhe kurupÃï¬avabhÆbhujÃm / Ãmantrya k­«ïaæ prayayau k«ayÃÓaÇkÅ pralambahà // Bhmj_10.28 // pu«peïa nirgato rÃmo dvijebhya÷ sarvakÃmada÷ / sarasvatÅmavÃpyÃtha prabhÃsaæ Óayanena sa÷ // Bhmj_10.29 // yatra tÃrÃpatiæ tÃrà rohiïÅsaktamÃnasam / khinnà nyavedayatpitre tacchÃpÃtso 'bhavatk«ayÅ // Bhmj_10.30 // k«aïena ÓÃpÃtprak«Åïe ÓaÓalak«maïi yak«maïà / sarvak«ayabhayodvignairdaivairdi«Âaæ tadà yayau // Bhmj_10.31 // tatprabhÃsaæ hasaæstÆrïaæ tatrÃpi prÃpa pÆrïatÃm / tatra bharÃdvaja÷ snÃtvà tritakÆpaæ samÃyayau // Bhmj_10.32 // upek«ita÷ purà yatra bhrÃt­bhyÃæ n­patistrita÷ / sa cakre mÃnasaæ yaj¤aæ tato devÃ÷ samabhyayu÷ // Bhmj_10.33 // tato varÃtsakÆpo 'bhÆtsomapÃnaphalaprada÷ / tasminsarasvatÅtÅre sasne rÃmeïa sÃdaram // Bhmj_10.34 // tato vinaÓanaæ puïyaæ prÃpa yatra sarasvatÅ / ÓÆdrabhÅrukavidvi«Âà vina«Âà du«ÂanÃÓinÅ // Bhmj_10.35 // sa bhÆmikaæ tata÷ prÃyÃdbalÅ yatrÃpsara÷sakhà / krŬanti suragandharvà n­tyagÅtavinodanai÷ // Bhmj_10.36 // durgasrota÷ ÓaÇkhatÅrthaæ puïyaæ dvaitavanaæ tathà / avÃpya nagadhanvÃnaæ vasatiryatra vÃsuke÷ // Bhmj_10.37 // viveÓa naimi«a rÃmo yatra prÃcÅ sarasvatÅ / munÅnÃæ darÓanaæ yatra naimi«ÃraïyavÃsinÃm // Bhmj_10.38 // sapta sÃrasvataæ prÃyÃdyatra caÇkaïako muni÷ / nanarta gÃtrÃdÃlokya nijÃcchÃkarasaæ srutam // Bhmj_10.39 // n­tyatastasya sÃvegaæ sakhelaæ varakÃnanam / munestapa÷prabhÃvena jagatsarvaæ nanarta ca // Bhmj_10.40 // devairathÃrthito 'bhyetya tasya ÓambaradarÓanÃt / svakarÃnni÷s­taæ bhasma tenÃbhÆnnirmado muni÷ // Bhmj_10.41 // tasmai stutik­te tu«Âastapov­ddhiæ dadau vibhu÷ / saptasÃrasvate tÅrthe saænidhÃnaæ ca Óaækara÷ // Bhmj_10.42 // kapÃlamocanaæ prÃpa tÅrthamauÓanasaæ bala÷ / yatra jaÇghÃgrahÃnmukto munirghorÃnmahodara÷ // Bhmj_10.43 // rÃghave«unik­ttasya rÃk«asasya Óira÷ purà / mahodarasya jaÇghÃyÃæ lagnaæ kila visarpadam // Bhmj_10.44 // sarvatÅrthanimagno 'pi tatraiva svÃsthyamÃpa sa÷ / uttaÇkÃÓramamÃsÃdya p­thÆdakamavÃpa ca // Bhmj_10.45 // vasi«Âhena jita÷ pÆrvaæ dhenuh­dbrahmatejasà / rÃjanyavaæÓyo yatrÃpa brahmatÃæ kauÓiko muni÷ // Bhmj_10.46 // tatra rÃmo dadau bhÆri dhanaæ vÃr«ïeyanandana÷ / tata÷ sÃrasvate ku¤je yatrendro namucervadhÃt // Bhmj_10.47 // brahmahatyÃkulo muktastaæ prÃpa dÃruïaæ Óanai÷ / somatÅrthaæ tata÷ prÃpa yatre«Âamam­tatvi«Ã // Bhmj_10.48 // tÃrakakhyo hato yatra «aïmukhena mahÃsura÷ / skandÃbhi«ekÃtsnÃtvÃtha vahnitÅrthaæ samÃyayau // Bhmj_10.49 // yatrÃnalo bh­go÷ ÓÃpÃnna«Âo 'bhÆnnirv­ta÷ puna÷ / kauberamindratÅrthaæ ca yÃmunaæ cÃcyutÃgraja÷ // Bhmj_10.50 // devalasyÃÓramaæ prÃpya jaijÅ«avya÷ suyogavit / yatra sarvagataæ brahma devalÃya jagau muni÷ // Bhmj_10.51 // tata÷ sÃrasvataæ tÅrthamÃsasÃda halÃyudha÷ / apasarodarÓanÃtpÆrvaæ Óukraæ nipatitaæ jale // Bhmj_10.52 // dadhÅcasya munestena putraæ lebhe sarasvatÅ / dadhÅcasyÃsthinicaye mahendrÃyudhatÃæ gate // Bhmj_10.53 // anÃv­«ÂyÃæ sa tanayastayà matsyÃÓanairv­ta÷ / sÃrasvata÷ suto vedÃnsa sasmÃra mahÃmati÷ // Bhmj_10.54 // durbhik«akar«ità nÃma vism­te 'dhyayane tata÷ / sarve«Ãæ munimukhyÃnÃæ babhÆva gururarthita÷ // Bhmj_10.55 // tasmiæstÅrthe bala÷ snÃtvà yayau yatra purà vapu÷ / sanatkumÃrÅ tapasà svargÃya tyaktumudyatà // Bhmj_10.56 // nÃrada÷ prÃha nodvÃhaæ vinà svargo bhavediti / sà gÃlavasutÃyaiva dinabhogyÃæ tanuæ dadau // Bhmj_10.57 // k­tvà lalitamÃkÃraæ tridivaæ ca yayau tata÷ / tatra snÃtvà ca datvà ca plak«aprasravaïe tathà // Bhmj_10.58 // avÃpa kÃrapavanaæ tÅrthÃnyÃlokaya¤Óanai÷ / nÃradÃttatra ÓuÓrÃva kuruk«etre n­pak«ayam // Bhmj_10.59 // ***** rÃmatÅrthayÃtrà || 2 || ***** p­«Âo 'tha dh­tarëÂreïa saæjayo yuddhamabravÅt / bhÅmasenasya virathaæ kauravasya ca mÃnina÷ // Bhmj_10.60 // samantapa¤cakaæ gatvà padbhyÃmeva suyodhana÷ / tasthÃvakampo mahatÃmadhikaæ dhairyamÃpadi // Bhmj_10.61 // tato duryodhano 'vÃdÅddharmaputraæ sahÃnugÃ÷ / upaviÓya nirÅk«antÃæ bhavanto yudhyamÃnayo÷ // Bhmj_10.62 // ajÃtaÓatru÷ Órutvaitatsaha päcÃlasainikai÷ / upÃviÓatk­«ïasakha÷ parivÃrya halÃyudham // Bhmj_10.63 // atha bhÅmaæ gadÃpÃïiæ baddhakak«astarasvinam / ÃjuhÃva vacoyuddhe prav­tte kurunandana÷ // Bhmj_10.64 // tatastayorgadÃghÃtajÃtà vahnikaïÃvalÅ / vidadhe saæbhramÃv­ttahemÃbharaïavibhramam // Bhmj_10.65 // surairÃpÆrite vyomni yuddhadarÓanalÃlasai÷ / babhÆva nÃkakÃntÃnÃæ ko 'pi kautukavibhrama÷ // Bhmj_10.66 // Ãk«epe varjane mok«e rÃjav­ttau nivartake / dhÃvane samavasthÃne viplute samaviplute // Bhmj_10.67 // tau pragalbhatayà vÅrau citramaï¬alacÃriïau / sanirgho«aæ mahÃvega÷ pÃrÓvadeÓamatìayat // Bhmj_10.68 // tato bhÅma÷ samÃdhÆya gadÃmaÓanini÷svanÃm / bhrÃmayÃmÃsa yenÃbhÆddhoro gharagharÃrava÷ // Bhmj_10.69 // tatastÃæ prahiïodbhÅmo girigurvÅæ gadÃæ javÃt/ akampitastìito 'pi punarbhÅmo 's­jadgadÃm / punarmoghÅk­tà rÃj¤Ã sÃpatatkampitÃvani÷ // Bhmj_10.70 // atha vak«astaÂe bhÅma÷ kauraveïa samÃhata÷ / na viveda k«aïaæ kiæcinmÆrchÃvyÃkulitÃÓaya÷ // Bhmj_10.71 // päcÃlas­¤jayÃnÅke saædehÃkulite tata÷ / ÓanairbhÅma÷ samÃÓvasya pÃrÓve n­pamatìayat // Bhmj_10.72 // gìhaprahÃrÃbhihata÷ patita÷ kauraveÓvara÷ / utthÃya tÆrïamÃhatya bhuvi bhÅmamapÃtayat // Bhmj_10.73 // athÃpatatsurots­«Âa pu«pav­«ÂiryaÓa÷sità / sÃdhuvÃdÃvalÅ mÆrdhi sÆnave kurubhÆpate÷ // Bhmj_10.74 // athotthite bhÅmasene parim­jyÃÓu Óoïitam / ko 'nayoradhiko yoddhà papracchetyarjuno harim // Bhmj_10.75 // so 'bravÅdbalavÃnbhÅmo bhÅmavÅrya÷ kimucyate / upadeÓe gadÃyuddhe kiætu yuddhaparÃkrame // Bhmj_10.76 // sa prayatna÷ kurupatirbhÅmasenÃdvilokyate / tasmÃnna dharmayuddhena bhÅma÷ Óakto nipÃtane // Bhmj_10.77 // mÃyayà nihatà daityà mÃyÃvadhyà hi mÃyina÷ / ÆrubhaÇgamato bhÅmo vidadhÃtvasya mÃyayà // Bhmj_10.78 // anyathà durjayo rÃjà trayodaÓasamÃvyadhÃt / e«a lokabhayaæ bhÅmo(me) vidhÃya gadayà Óramam // Bhmj_10.79 // vyÃyÃmacaturo vegÃdÆrdhvacÃrÅ suyodhana÷ / mahÃÓaileyabhaÇgo 'sminsukaraÓchidradarÓanÃt // Bhmj_10.80 // ukte janÃrdaneneti bhÅmaÓcik«epa bhÅ«aïÃm / gadÃæ tÃæ kururÃjo 'pi vilaÇghya tamatìayat // Bhmj_10.81 // vyathÃæ saæstambhya bhÅmo 'tha ghÆrïamÃnatanu÷ k«aïam / gadÃæ randhraæ vicintyÃsmai prÃhiïotkanakÃÇgadÃm // Bhmj_10.82 // pu«pÃyudhapurodÃrahemÃbharaïavibhrame / Æruyugme bhujaÇgÅva sà papÃta mahÅpate÷ // Bhmj_10.83 // nirghÃtaghoraghanagho«agadÃnipÃtani«pe«ajarjarataratruÂitorusaædhi÷ / duryodhano 'tha nipapÃta divaæ vilokya vajrÃvapÃtahatapak«a ivÃdrirÃja÷ // Bhmj_10.84 // ak«auhiïÅpatinareÓvaramauliratnaraÓmicchaÂÃpaÂalapÃÂalapÃdapÅÂhe / asminmahÅpariv­¬he patite ca bhÆmau kairninditaæ na bhavabhaÇgurabhaÇgi janma // Bhmj_10.85 // ***** gadÃyuddham || 3 || ***** tasminnekÃdaÓacamÆnÃthe bhuvi nipÃtite / cakampe lolataÂinÅraÓanà vasudhÃvadhÆ÷ // Bhmj_10.86 // babhÆva bhayadairvyÃptaæ durnimittaÓatairjagat / praÓaæsantaÓca tadyuddhaæ prayayurvyomacÃriïa÷ // Bhmj_10.87 // bhÅmo nikÃragaïanÃæ kurvankurupate÷ Óira÷ / caraïenÃsp­Óallak«mÅvilÃsasadanaæ tata÷ // Bhmj_10.88 // taæ vilokya rurodeva patitaæ cakravartinam / tvaÇgadgadÃÇgadacchinnahÃramuktÃÓrubhirmahÅ // Bhmj_10.89 // bhÅmaæ nirasya garjantaæ dharmarÃja÷ suyodhanam / Æce rÃjaæstavaivÃyamanayÃtsuh­dÃæ k«aya÷ // Bhmj_10.90 // d­«Âvà Óira÷ padà sp­«Âaæ bhÅmena jagatÅbhuja÷ / prÃhottÃlahala÷ kopakarÃlastÃlalächana÷ // Bhmj_10.91 // pratÃpatÃpitaricoryaÓa÷ Óatruh­taÓriya÷ / Óiro vyÃjahatasyÃsya ka÷ sp­ÓedapaÓu÷ padà // Bhmj_10.92 // ityuktvà krodhaÓikhinà taæ bhÅmaæ dagdhumudyatam / ÓamayÃmÃsa kaæsÃristaistairvinayabhëitai÷ // Bhmj_10.93 // vi«adyutÃgnido«ÃïÃæ prabhÃvo 'sÅti vÃdinam / k­«ïaæ duryodhano 'vÃdÅtsaæstambhya rujamutkaÂÃm // Bhmj_10.94 // gopÃlabÃla mÆrkhÃïÃæ saæj¤Ãæ k­tvÃsmi va¤cita÷ / tvayà bhÅ«mamukhà vÅrÃste vyÃjaireva pÃtitÃ÷ // Bhmj_10.95 // bhuktaæ suh­dbhirvih­taæ kÃntÃbhirhutamagryajai÷ / vadha÷ k«atrocita÷ prÃpta÷ ko 'nyo 'sti sad­Óo mayà // Bhmj_10.96 // bhrÆbhaÇgena nivÃsità vanabhuvaæ Óu«yanmukhÃ÷ Óatravo d­«Âà ÓrÅ÷ svayamarpitÃgryasuh­dÃmu«ïÅ«ahÃrasmità / saægrÃme 'pyaparÃÇmukhasya nidhanaæ dik«u prarƬhaæ yaÓa÷ kartavya sp­haïÅyamanyadicitaæ yuktaæ kimastyÃyu«a÷ // Bhmj_10.97 // ityÃkarïya vacastasya lajjità iva mÃnina÷ / n­pai÷ saha yayu÷ pÃrthà nÃdayanto rathairjayam // Bhmj_10.98 // athÃvaropya prathamaæ phalguïaæ madhusÆdana÷ / rathÃdavÃtaratpascÃjjajvÃla sa rathastata÷ // Bhmj_10.99 // droïakarïÃstradagdho 'yamatyantaæ jvalito ratha÷ / iti p­«Âo 'vadatpÃrthaæ vismitaæ kÃliyÃntaka÷ // Bhmj_10.100 // Órutveti saæjayÃdrÃjà dÃruïaæ mohavihvala÷ / ÓuÓoca putrÃnvÃkyÃni vidurasya smaranmuhu÷ // Bhmj_10.101 // tata÷ k­«ïamunau prÃpte kuruveÓma harirn­pam / gÃndhÃrÅæ cÃvadatprÃpya vis­«Âo 'jÃtaÓatruïà // Bhmj_10.102 // yÃcito 'piÓamaæ naicchatkauravo nijadurnayÃt / na ca dharmÃccyutÃ÷ pÃrthÃstena tena padaæ ru«a÷ // Bhmj_10.103 // putrÃste yuvayoradya pÃï¬uputrÃ÷ suratvi«a÷ / yuvÃbhyÃmeva coktaæ prÃgyato dharmastato jaya÷ // Bhmj_10.104 // iti prasÃdya tau yÃte v­«ïivÅre 'mbikÃsuta÷ / munÃvÃÓvÃsya yÃte ca Óe«aæ papraccha saæjayam // Bhmj_10.105 // so 'bravÅdatha putraste ve«ya(pa)mÃno mahÅtale / mÃmÆce paÓya sÆdena mÃyayÃhaæ nipÃtita÷ // Bhmj_10.106 // atrÃntare samabhyetya drauïihÃrdikyagautamÃ÷ / dad­Óu÷ kauravapatiæ nÅtaæ kÃlena tÃæ daÓÃm // Bhmj_10.107 // tato gurusuta÷ kopÃdvini«pi«ya kare karam / ni÷Óe«aÓatrunidhane pratij¤Ãæ ni÷ÓvasanvyadhÃt // Bhmj_10.108 // atha vÅraæ tamÃliÇgya cakre senÃpatiæ n­pa÷ / na hyahaækÃraÓaithilyaæ paryante 'pyabhimÃninÃm // Bhmj_10.109 // pralayÃmbudanirgho«aæ vinadya droïanandana÷ / niÓÃyÃæ tÃæ rujà rÃjà vi«amÃmagamaddaÓÃm // Bhmj_10.110 // tato gautamahÃrdikyaguruputrà mahÃvanam / viviÓu÷ kalayanto 'nta÷ Óriya÷ kallolalolatÃm // Bhmj_10.111 // iti k«emendraviracitÃyÃæ bhÃratama¤jaryÃæ gadÃparva