Ksemendra: Bharatamanjari 6. Bhismaparvan Input by members of the Sansknet project (sansknet.ac.in) This GRETIL version has been converted from a custom Devanagari encoding. Therefore, many word boundaries are not marked by blanks. ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a à 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r ç 231 vocalic R è 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 long vocalic l í 237 velar n ï 239 velar N ð 240 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t ñ 241 retroflex T ò 242 retroflex d ó 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ù 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ý 253 visarga þ 254 long e ¹ 185 long o º 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ bhãùmaparva nàràyaõaü namaskçtya naraü caiva narottamam / devãü sarasvatãü vyàsaü tato jayamudãrayet // Bhmj_6.1 // àsåryakiraõàkràntàjjagato janagocaràt / puõyadhàmni kurukùetre samàyàteùu ràjasu // Bhmj_6.2 // ekãbhåteùu sainyeùu kurupàõóavasaügare / vçddhabàlàva÷eùàsu dikùu yàtàsu ÷ånyatàm // Bhmj_6.3 // dàruõeùu nimitteùu pràdurbhåteùu sarvataþ / mitho dçùñipathaü yàte patàkàbhirbaladvaye // Bhmj_6.4 // sotsàhaü dadhmatuþ ÷aïkhaü hçùãke÷adhanaüjayau / yayorgambhãraghoùeõa bhuvanàni cakampire // Bhmj_6.5 // viùamastho na hantavyo na ca senàvinirgataþ / na nivçtte raõe ceti maryàdàü cakrire nçpàþ // Bhmj_6.6 // atràntare samabhyetya pàrà÷aryo munã÷varaþ / viùaõõaü mandiragataü dhçtaràùñramabhàùata // Bhmj_6.7 // vãràõàü bhåmipàlànàma÷eùe 'sminsamàgame / kùattrasya saükùayo ràjanviùamaþ samupasthitaþ // Bhmj_6.8 // divyaü gçhàma nayanaü svayaü yuddhaü vilokaya / ityukte muninà ràjà jagàdàkulità÷ayaþ // Bhmj_6.9 // bhagavànbandhunidhanaü nàhaü draùñuü samutsahe / bhàvyasyàva÷yabhàvitvànna ca vàrayituü kùamaþ // Bhmj_6.10 // ityuktavati bhåpàle saüjayaü varado muniþ / vidhàya divyanayanaü punaþ kùitipamabhyadhàt // Bhmj_6.11 // ayaü te nikhilaü yuddhaü kathayiùyati saüjayaþ / nàsya kiücidavij¤àtaü divyadçùñerbhaviùyati // Bhmj_6.12 // kçtànto jçmbhate ràj¤àü dhçtaràùñra tavànayàt / dç÷yante durnimittàni kùayakarõejapàni yat // Bhmj_6.13 // saureõa pãóità gàóhaü rohiõã jvalità di÷aþ / viparãtà prasåti÷ca kabandhenàvçto raviþ // Bhmj_6.14 // kravyàdairàvçtaü vyoma meghà varùanti ÷oõitam / kimanyadràjamahiùã hà mahã na bhaviùyati // Bhmj_6.15 // pradakùiõa÷ikho vahniþ prasàdo manasastathà / lakùavyaktaü jayasyaitaddharmo yatràsti tatra saþ // Bhmj_6.16 // ÷atànyekena jãyante naiko jeyaþ ÷atairapi / taralà hyasidhàreyaü ni÷cayo nàtra gaõyate // Bhmj_6.17 // ityuktvàntarhite kùipraü munãndre saüjayaü nçpaþ / papraccha dvãpasaüsthànaü sa ca pçùñho 'bhyabhàùata // Bhmj_6.18 // ràjanvi÷àle ÷ãtàü÷ormaõóale darpaõàkçtau / sphàraü sudar÷anaü dvãpaü nikhilaü pratibimbitam // Bhmj_6.19 // ekataþ pippalàcchàyamanyataþ ÷a÷akàkçti / dvãpe 'sminmaõlàkàre lavaõàmbudhiveùñite / karõikevàmbuje pràü÷urmadhye kanakaparvataþ // Bhmj_6.20 // ÷ayànà bhçdharà÷cànye pàr÷vayostasya bhåbhçtaþ / sthità himàlayamukhàþ spç÷antaþ pårvapa÷cimam // Bhmj_6.21 // himavànhemakåña÷ca niùada÷ceti dakùiõe / uttare ÷çïgavànnãlaþ ÷veta÷ceti mahàbalàþ // Bhmj_6.22 // eùàü ratnavicatràõàmantare varùabhåmayaþ / karmabhårbhàrataü varùamanyà÷ca phalabhåmayaþ // Bhmj_6.23 // harivarùamukheùveva prajàsargaþ smaropamaþ / sthànaü sukçtinàü yatra vikhyàtà gaõóikà iti // Bhmj_6.24 // jambåkhaõóaü tathà meroradho yatphalavisrutà / jàtà jambånadã ÷ubhrà jàmbunadavidhàyinã // Bhmj_6.25 // uttaràþ kuravaþ pãtvà tàmeva gatamçtyavaþ / divaspç÷astarestasya nàmnedaü dvãpamucyate // Bhmj_6.26 // ityuktvà saüjayo gatvà kurukùetre ràõàïgaõe / sametya dhçtaràùñràya ÷a÷aüya svabhañakùayam // Bhmj_6.27 // ***** jambåkhaõóanirmàõam || 1 || ***** ÷çõu ràjanhatànantasàmantaþ ÷antanoþ sutaþ / vidadhe pàõóuputràõàü yathà vijayasaü÷ayam // Bhmj_6.28 // vajrasåcãmukhàkhyàbhyàü pyåhàbhyàü ràjaku¤jaraiþ mitho vyåóheùvanãkeùu gàïgeyenàrjunena ca // Bhmj_6.29 // tasminkùattrakùayakùetre sarvakùattrasamàgame / duryodhane 'tisaürabdhe pçthusainyàbhimànini // Bhmj_6.30 // gàïgeya÷aïkhanàdena samudbhåte balàrõave / ÷aïkha÷abdena pàrthànàü pà¤cajanyànuyàyinà // Bhmj_6.31 // pårite bhuvanàbhoge dikùu visphårjitàsviva / sarvasenà÷rayaþ ÷rãmànvijayo 'cyutasàrathiþ // Bhmj_6.32 // dadar÷a kurusenàsu gurusaübandhibàndhavàn / nijapratàpadahane sa teùàü ÷alabhàyitam / matvà jagàda govindaü viùaõõaþ karuõànidhiþ // Bhmj_6.33 // aho vata vimåóhànàü ràjyale÷e sukhàya naþ / kçùõa bandhuvadhe 'pyasminsasaürambho 'yamudyamaþ // Bhmj_6.34 // avatãrya sadàcàrastutikramyakulasthitim / kathaü guruvadhapràpyàü bhajedasmadvidhaç ÷riyam // Bhmj_6.35 // ityuktvà sàsrunayano bãbhatsuþ kçpayà rathe / karàdutsçjya gàõóãvaü niùasàda viùàdavàn // Bhmj_6.36 // ***** ÷rãmadbhagavadgãtàsu prathamo 'dhyàyaþ || 2 || ***** taü dçùñvà ÷okaviva÷aü jagàda madhusådanaþ / akàõóe dhairyasàrasya keyaü kàtaratà tava // Bhmj_6.37 // tarasvã kùatriyo mànã pràõairapi ya÷aþkrayã / nijàü kulasthitiü pàrtha na dharmyàü hàtumarhasi // Bhmj_6.38 // saüyuktaü và viyuktaü và nityaü dehena dehinam / vi÷vamàyàprapa¤ce 'smanko 'nu÷ocati tattvadhãþ // Bhmj_6.39 // sukhàdyavasthà dehasya kàle kàle yathàvidhàþ / dehino 'sya tathà dehàþ sataþ sattàvivarjitàþ // Bhmj_6.40 // viùayendriyasaüyogànkùayino harùa÷okadàn / sahate yo viluptàtmà nirvàõaü tasya ÷à÷vatam // Bhmj_6.41 // ajasya puràõasya dehino 'syàvinà÷inaþ / jãrõaparõaparàvçttitulyeyaü dehakalpanà // Bhmj_6.42 // àdimadhyàvasàneùu vyaktàvyaktasvaråpiõaþ / sata evàsya satataü na viràmaþ ÷arãriõaþ // Bhmj_6.43 // aya÷asyamatastyaktvà saükocaü vipulà÷ayaþ / jayàjayau samaü matvà vi÷a svargonmukho raõam // Bhmj_6.44 // àsthàya yaugikãü buddhiü karmabandhavivarjitaþ / ÷uùkavedakriyàhãnaü guõàtãtaü padaü bhuja // Bhmj_6.45 // sarvavedeùu viduùàmetadeva prayojanam / jalà÷ayeùu pårõeùu yathà salilahàriõàm // Bhmj_6.46 // niþsaïgaþ phalasaünyàsã kuru karma sadoditaþ / parame÷varamevàhi(?)vàõijyaü hi phalàrthinàm // Bhmj_6.47 // yadà te vãtamohasya buddhiryàsyati nirvçtim / kçtã bhaviùyasi tadà ÷ruteùvartheùvanàdaraþ // Bhmj_6.48 // iti bruvàõaþ pàrthena sthitapraj¤asya lakùaõam / pçùñaþ samàdhisaktasya bhagavànityabhàùata // Bhmj_6.49 // ã÷varàdaparo nàhamiti svànandanirbharaþ / nirastàkhilasaükalpaþ sthitapraj¤o 'bhidhãyate // Bhmj_6.50 // àste kårma ivàïgàni kàmànsaüvçtyayaþ ÷rayam / viùayàdhyànavirahàtsthitadhãrna sa na÷yati // Bhmj_6.51 // kaùñaistapobhirviùayàþ ÷uùyantyeva rasaü vinà / anàdaraviraktànàü sadàpyadhyàtmadar÷inàm // Bhmj_6.52 // nidràrlubhåtakàleùu prabuddhistimireùu yaþ / sa mahàbdhirivàkùobhyaþ sthitiü bràhmãü prapadyate // Bhmj_6.53 // ***** ÷rãgãtàsu dvitãyo 'dhyàyaþ || 3 || ***** ÷rutvaitadarjunaþ kçùõamuvàcàkulità÷ayaþ / kathamevaü vadanghore samare 'sminyunakùi màm // Bhmj_6.54 // karmaõaþ ÷reyasã buddhirityuktvàpi svayaü vibho / karma durmatiyogyaü màü pra÷aüsasi vimohayan // Bhmj_6.55 // ÷reyo vadetyuktavati ÷vetà÷ve ke÷avo 'bravãt / niùñhà praj¤ànakarmabhyàü mayoktà sàükhyayogayoþ // Bhmj_6.56 // anàrambhànna ca tyàgàtkarmaõo mucyate janaþ / ÷rotràdayo balàdasya dhàvantyeva svakarmasu // Bhmj_6.57 // smaranti manasà sarvaü ruddhakarmendriyà api / mithyàcàrànatvasaktàþ(?)karmiõo niyatàntaràþ // Bhmj_6.58 // ÷reyo hyakarmaõaþ karma na yaj¤aþ karmaõà vinà / yaj¤a÷eùà÷inaþ puõyadrumàþ kevalabhoginaþ // Bhmj_6.59 // karmasthito 'pi niþsaüj¤o(saïgo) yadà pràpnoti mànavaþ / àtmàràmada÷àstuùñhastadà kàryànnivartate // Bhmj_6.60 // karmaõaiva gatàþ siddhiü janakapramukhàþ purà / tanmà kàryànnivartasva lokastvàmanuvartatàm // Bhmj_6.61 // mamàpi kçtakçtyasya karmedaü sthitirakùiõaþ / vinasyatyanyathà loko matpramàõavi÷çïkhalaþ // Bhmj_6.62 // pàtraü sarvaj¤ayogyeùu nàdareùu pçthagjanaþ / tasmànnotsàhayedetànpaïgånvegagatàniva // Bhmj_6.63 // yudhyasva sarvakarmàõi mayi saünyasya nirvçtaþ / taranti hi tamo ghoraü nityaü manmatavartinaþ // Bhmj_6.64 // prakçterucitaü sarvaü svadharmanirataþ kuru / ràgadveùau parityajya priyàpriyasamudbhavau // Bhmj_6.65 // ÷rutvaitadarjuno 'vàdãtpreritaþ kena pàtakam / caratyanã÷varaþ pràõã balàdiva va÷ãkçtaþ // Bhmj_6.66 // iti pçùño hçùãke÷o jagàda jagatàü patiþ / rajoguõasamutthena harùa÷okàdidàyinà // Bhmj_6.67 // lokasaühàra÷ãlena kàmena krodhabandhunà / ahaükàreõa balinà ghoreõànena vairiõà // Bhmj_6.68 // ÷evàlenaiva salilaü rajasevàmalaü nabhaþ / àvçto malinonàtmà meghenaivodito raviþ // Bhmj_6.69 // manobuddhisamàyuktaü sthànamindriyapa¤jaram / yasya taü duþsahaü ÷atruü kàmaråpa vinà÷aya // Bhmj_6.70 // ***** ÷rãgãtàsu tçtãyo 'dhyàyaþ || 4 || ***** såryeõàptaþ purà matto yogo 'yaü manunà tataþ / ya eva kàlenotsannastubhyamadya mayoditaþ // Bhmj_6.71 // anekajanmasàkùã tvaü bhaktaþ sahacaro 'pi me / na tatsmçtipathaü yàtaü kiütu te pràktanaü vapuþ // Bhmj_6.72 // ahaü tu nityadharamasya sthitaye guptaye satàm / yuge yuge bhavàmyeùa vinà÷àya dçràtmanàm // Bhmj_6.73 // akçtaü dharmakartàraü karmaitannàvçõoti màm / tvamapyasakto niùkàmaþ kuru karma kulocitam // Bhmj_6.74 // durj¤eyaþ pravibhàgastu karmàkarmavikarmaõàm / svocitaü phalahãnaü ca viruddhaü ceti bhedataþ // Bhmj_6.75 // karmaõaþ phalasaünyàsàdyo 'nupa÷yatyakarmatàm / jànàtyakarmaõaþ pàpàtkarma ya÷ca sa buddhimàn // Bhmj_6.76 // j¤ànàgninà dagdhakarmà nityànando nirà÷rayaþ / nirà÷ãrnirahaükàro yajvà brahmaõi lãyate // Bhmj_6.77 // brahmàrpaõena brahmagnau hutvà brahmamayaü haviþ / pràõayaj¤arato yàti brahma brahmasamàdhinà // Bhmj_6.78 // saüyamàgnàvindriyàõi viùayànindriyànale / tatkarmàõyàtmayogàgnau hutvà yànti paràü gatim // Bhmj_6.79 // ye 'pi dravyatapoyogasvàdhyàyaj¤ànayàjinaþ / pràõàpànàdiha viùo dhçtvà nàóãùu dhàraõam // Bhmj_6.80 // samarpayanti nikhilaü j¤ànaü vigatakalmaùàþ / te prayànti paraü dhàma yaj¤a÷iùñàmçtà÷inaþ // Bhmj_6.81 // tadvidhàþ praõipàtena sevità j¤àninastvayà / ayatnàttvàü vidhàsyanti svàtmanyakhiladar÷inam // Bhmj_6.82 // j¤ànàgninà dagdhapàpaþ pavitreõa bhaviùyasi / kàlena ÷raddadhànànàü svayaü j¤ànaü prasãdati // Bhmj_6.83 // na÷yanti saü÷ayajuùo måóhà na tvastasaü÷ayàþ / j¤àninaþ saü÷ayaü tvasmàtsthitvottiùñha vibhåtaye // Bhmj_6.84 // ***** ÷rãgãtàsu caturtho 'dhyàyaþ || 5 || ***** ni÷amya tatpunaþ pàrthaþ papraccha madhusådanam / saünyàsakarmayogàbhyàü ÷reyo bråhi janàrdana // Bhmj_6.85 // iti pçùño 'vadacchaurirubhàvetau vimuktaye / karmayogastu saünyàsàdvi÷iùña iti me matiþ // Bhmj_6.86 // ÷çõvanto 'pi vadanto 'pi spç÷anto 'pi svakarmaõi / saktà api na sajjanti païke ravikarà iva // Bhmj_6.87 // tadeva vihitaü kiücitpuüsàü sukçtaduùkçtam / aj¤ànapihite j¤àne kiü tveùà karmavàsanà // Bhmj_6.88 // j¤ànenotsàrità j¤ànàþ paràü niùñhàmupàgatàþ / bràhmaõe và ÷vapàke và vibudhàþ samadçùñayaþ // Bhmj_6.89 // bàhye sukhe viraktànàü duþkhajanmani na÷vare / antaþsukhàràmatayà paraü jyotiþ prasãdati // Bhmj_6.90 // bahiþ spar÷ànsamutsçjya bhråmadhyanihitekùaõaþ / nàsàntare samau dhçtvà pràõàpànau vimuktaye // Bhmj_6.91 // kàmaràgamadadveùabhayakrodhavivarjitaþ / ahantà j¤ànatamasàü ÷àntiü vindatyamatsaraþ // Bhmj_6.92 // ***** ÷rãgãtàsu pa¤camo 'dhyàyaþ || 6 || ***** kriyàvànaphalàkàïkùã nijaü karma karoti yaþ / àrurukùuda÷àtãto yogàråóho vimatsaraþ // Bhmj_6.93 // kåñastho j¤ànatçpta÷ca pa÷yatyàtmànamàtmanà / samàsanaþ samàkàro nistaraïga ivodadhiþ // Bhmj_6.94 // ghràõàgradar÷ã ÷àntàtmà màmupaiti samàdhinà / yuktàhàràdiceùñasya nityaü niùkampacetasaþ // Bhmj_6.95 // àtmalàbho bhavatyeva tyaktakàmasya yoginaþ / manaþ saüyamya pa÷yanti sravatyetadyato yataþ // Bhmj_6.96 // àtmànaü màü ca sarvatra mamàtmani tathàkhilam / manasa÷ca¤calasyàsya vairàgyeõaiva saüyamaþ // Bhmj_6.97 // tathàbhyàsena balinà vàtasyeva pramàthinaþ / etadàkarõya kaunteyaþ punaþ papraccha ke÷avam // Bhmj_6.98 // lolatvànmanaso deva yogàdbhraùñasya kà gatiþ / arjuneneti bhagavànpunaþ pçùño 'bhyabhàùata // Bhmj_6.99 // yogabhraùño 'pi puruùaþ ÷ubhakçttu bhaviùyati / ciraü bhuktvà sukhaü divyaü sa kalyàõapuraþ saraþ // Bhmj_6.100 // bhoginàü yoginàü vàpi saübhåto mahatàü kule / pårvàbhyastaü punardhãmà¤janmabhiþ pratipadyate / tapo j¤ànàdhikaü yogaü tasmàdyogã bhavàrjuna // Bhmj_6.101 // ***** ÷rãgãtàsu ùaùñho 'dhyàyaþ || 7 || ***** mayi nyastamanà nityaü bhaktyà màü vetti mànava / aùñamårtirahaü sarvaü jãvabhåta÷caràcare // Bhmj_6.102 // utpattisthitisaühàrakàraõaü màü vidurbudhàþ / sarve matpràõità bhàvà mayi sarvaü pratiùñhitam // Bhmj_6.103 // devãü màyàü dadhànaü màü na jànàti vimohitaþ / ye tu jànanti màü màyàü bhavanti kçtinaþ sadà // Bhmj_6.104 // arthã jij¤àsuràrto và j¤ànã và màü prapadyate / priyaþ priyasya satataü j¤àninastvasmi gocare // Bhmj_6.105 // ananyadevatàbhaktàþ ÷raddhàvanto visaü÷ayàþ / vàsudevaþ sarvamiti yajante màü mumukùavaþ // Bhmj_6.106 // te brahmàdhyàtmakarmàkhyaü sàdhibhåtaü vidanti màm / sàdhidaivàdhiyaj¤aü ca dehavyuparameùvapi // Bhmj_6.107 // ***** ÷rãgãtàsu saptame 'dhyàyaþ || 8 || ***** acyutenetyabhihite ÷akrasånurabhàùata / kimetadbrahma bhagavannadhiyaj¤aþ kimucyate // Bhmj_6.108 // iti pçùño hçùãke÷o babhàùe ÷vetavàhanam / ana÷varaü parabrahma bhàvo 'dhyàtmà tathàtmanaþ // Bhmj_6.109 // niþsaïgo bhavakçtkarma na÷vareùvadhibhåtatà / adhidaivo 'hamevàtra hyadhiyaj¤o 'pyahaü vibhuþ // Bhmj_6.110 // antakàle smaranto màü pravi÷antyeva bhàvitàþ / paryante bhàvatulyà hi nçõàü janmàntarasthitiþ // Bhmj_6.111 // kaviü puràõaü ÷àstàramaõãyàüsamaõorapi / parastàttamaso nityaü ye smaranti raviprabham // Bhmj_6.112 // bhråmadhye vihitapràõà brahmarandhravibhedinaþ / omityekàkùaraü brahma japanto yànti te param // Bhmj_6.113 // brahmàdibhirbhåtasarga÷cakravatparivartate / paraü màü pratipannàste na bhavanti bhave punaþ // Bhmj_6.114 // vaira¤ce 'sminnahoràtre bhavanti na bhavanti ca / bhåtànyekastu bhagavànavyakto na vina÷yati / tejomayamahaþ ÷uklo mokùàyaivottaràyaõam // Bhmj_6.115 // ***** ÷rãgãtàsvaùñamo 'dhyàyaþ || 9 || ***** ràjaguhyamidaü cànyatpavitraü ÷çõu phalguõa / a÷raddadhàno nàpnoti màü saüsàrava÷ãkçtaþ // Bhmj_6.116 // sarvakartari bhåtàni mayi santi na teùvaham / lokàþ sthità na sthità÷ca mayi vyomnãva vàyavaþ // Bhmj_6.117 // adhiùñhitaiùà prakçtirmayà såte caràcaram / asaktaü màü na jànanti malinàmoghadar÷inaþ // Bhmj_6.118 // sarvaü sarvagataü yaj¤aü vedyaü bãjaü bhavàbhavam / vidanti màü sukutinaþ sarvakàraõakàraõam // Bhmj_6.119 // trayãdharmajuùaþ svargabhogalàbhakùayàkulàþ / na pràpnuvanti màü ÷uùkakriyàpà÷ava÷ãkçtàþ // Bhmj_6.120 // madeka÷araõà nityaü kçtino 'nanyayàjinaþ / apyanyayonisaübhåtàþ svayamàyànti yatpadam // Bhmj_6.121 // ***** ÷rãgãtàsu navamo 'dhyàyaþ || 10 || ***** bhåyo 'pi me ÷çõu sakhe prãtyà yatpratibodhyase / na tattvenàmaragaõà munayo và vidanti màm // Bhmj_6.122 // caràcare 'sminpravaraü yadyatpa÷yasi bhåtimat / tadahaü sarvabhåtàtmà na hi kiücinmayà vinà // Bhmj_6.123 // ahaü viùõurahaü sårya÷candro 'haü maghavànaham / ÷aükaro 'haü dhane÷a÷ca vahniþ suragurustathà / akùaro 'hamahaü kàlo jayo 'haü bhåtirapyaham // Bhmj_6.124 // ***** ÷rãgãtàsu da÷amo 'dhyàyaþ || 11 || ***** ÷rutvaitadavadatpàrtho jàne tvàü sarvamacyuta / kiütu vi÷vamayaü råpaü draùñumicchami te vibho // Bhmj_6.125 // ityuktaþ pàõóuputreõa bhagavànkaiñabhàntakaþ / vi÷vàviùkàrakalayà vi÷varåpamadar÷ayat // Bhmj_6.126 // tasyànanta÷ironetrasahasrabhuja÷àlinaþ / dehe jagannivàsasya lãnaü vi÷vamadç÷yata // Bhmj_6.127 // atisåryàgnimahasà tejasà påritàmbaram / dçùñvà pulakitaþ pàrthastamuvàca kçtà¤jaliþ // Bhmj_6.128 // pa÷yàmyudagragãrvàõagràmavyàptoruvigraham / tvàü yena påritaü sarvamanavacchinnavarùmaõà // Bhmj_6.129 // brahmarudramarudvahnimunãndrabhujagàkulam / draùñuü tadeva paryantarahitaü notsahe vapuþ // Bhmj_6.130 // bhãùmadroõamukhànvãrànpraviùñànvadanàni te / daüùñrotkañàni pa÷yàmi kàlasyeva yugakùaye // Bhmj_6.131 // ko bhavànsarvasaühàràraudreõa vapuùàsådanaþ / akàõóe dagdhumakhilànsvayaü lokànsamudyataþ // Bhmj_6.132 // ityuktavati kaunteye jagàda madhusådanaþ / ahaü jagatkùayotkùopadãkùitaþ kùitipàntakaþ // Bhmj_6.133 // kurusenàgragànvãrànpårvaü vinihatànmayà / hatvà ya÷aþ÷riyà jçùñamavàpnuhi kulocitam // Bhmj_6.134 // tacchrutvà kàliyàràtervacaþ pàrthaþ kçtà¤jaliþ / uvàca kampitamanàþ praõato gadgadasvanaþ // Bhmj_6.135 // kãrtyà jaganti hçùyanti stutayà siddhacàraõaiþ / dãptyà dravanti rakùàüsi sthàne tava janàrdana // Bhmj_6.136 // naumi tvàü jagadàvàsaü vi÷varåpamadhokùajam / anantaü ÷à÷vataü dhàma sarvàtmànaü punaþ punaþ // Bhmj_6.137 // kùamyatàü tatsuhçditi svayaü yatpraõatapriyaþ / ukto 'si kçùõa govinda yàdaveti purà mayà // Bhmj_6.138 // ugraü tadevaü bhagavandçùñvà råpamahaü mahat / cakràråóhamivà÷eùaü pa÷yàmi nikhilaü jagat // Bhmj_6.139 // prasãda dar÷aya vibho vapuþ saumyaü tadeva me / ÷àntiü me yàti sahasà nànyatà vyathitaü manaþ // Bhmj_6.140 // iti prasàditaþ kçùõaþ praõatena kirãñinà / adar÷ayannijaü råpaü tadevàtha caturbhujam // Bhmj_6.141 // devà api na pa÷yanti mamedaü sarvagaü vapuþ / ityuktvà÷vàsayàmàsa kaunteyaü kamalàdhavaþ // Bhmj_6.142 // ***** ÷rãgãtàsvekàdaso 'dhyàyaþ || 12 || ***** athàrjuno 'vadatkçùõaü ye bhaktàstvàmupàsate / avyaktamakùaraü ye ca teùàü ke 'dhikayoginaþ // Bhmj_6.143 // pàrtheneti hariþ pçùño vihitànugraho 'vadat / madbhaktàþ ÷raddhayopetàþ sarvathà yogino 'dhikàþ // Bhmj_6.144 // kle÷enaiva tu matpràptiravyaktàkùarasevanàt / såkùmasthålagatirduþkhaü tattvaj¤airapyavàpyate // Bhmj_6.145 // madbhaktàstvaciràdeva pràpnuvanti paraü padam / atastvaü manmanà nityamananyanirato bhava // Bhmj_6.146 // va÷e yadi na te cittamabhyàsena gçhàõa tat / tatràpya÷akto matkarmà satataü ÷reyase bhava // Bhmj_6.147 // athavà phalasaünyàsaü karmaõàü kuru matparaþ / j¤ànaü hi paramàbhyàsàjj¤ànàddhyànamihottamam // Bhmj_6.148 // dhyànàcca phalasaünyàsastataþ ÷àntirvi÷iùyate / adveùñà karuõàsindhuþ sukhaduþkhasamaþ ÷amã // Bhmj_6.149 // udàsãnaþ ÷ucirdakùaþ kùamã bhaktaþ priyo mama / ***** ÷rãgãtàsu dvàda÷o 'dhyàyaþ || 13 || ***** ÷arãraü kùetramityàhuþ kùetraj¤aü màü vidurbudhàþ / kùetraü tatsavikàraü tu màyà bhåtàdi ca sthitam // Bhmj_6.150 // ÷àntànàü dçùñadoùàõàü j¤àninàü na vimohanam / mànadambhamadakrodhatyàgo guruniùevaõam // Bhmj_6.151 // asaktirna÷vare nityaü j¤ànamaj¤ànamanyathà / j¤eyaü tu manmayaü brahma ÷uddhaü sadasatoþ param // Bhmj_6.152 // sarvataþ pàõivadanaü sarvàkàramanàmayam / prakçtiþ puruùa÷ceti kùetrakùetraj¤asaügamaþ // Bhmj_6.153 // prakçtiþ karaõe heturbhoktà tu puruùaþ smçtaþ / ekasthànaü pçthagbhàvaü bhåtànàü yo 'nupa÷yati // Bhmj_6.154 // tatsaügamàcca vistàraü sa yàti brahma ÷à÷vatam / paramàtmà guõàtãto nityatvàdayamavyayaþ / bhautike 'pi sthitaþ kàye sarvavyàpã na lipyate // Bhmj_6.155 // ***** ÷rãgãtàsu trayoda÷o 'dhyàyaþ || 14 || ***** sarvaj¤ànamidaü bhåyaþ ÷råyatàü surasevitam / yadyogo brahmagarbhe 'sminsaübhavanmårtisaübhavaþ // Bhmj_6.156 // sattvàdayastadudbhåtà vibhàntyete guõàstrayaþ / vaicitryàdani÷aü yeùàü saüsaranti ÷arãriõaþ // Bhmj_6.157 // sattvaü prakà÷akaü j¤eyaü yadutthaiþ stambhakaü rajaþ / tamo hyàvaraõaü mohapramàdàdyasya saübhavaþ // Bhmj_6.158 // satataü saükareõaiùàü nyånàdhikyavibhedataþ / guõadoùà÷ca dç÷yante te te kila ÷arãriõàm // Bhmj_6.159 // madbhaktàþ ÷àntamanaso jãvanmuktida÷àü ÷ritàþ / guõairetaiþ parityaktà bhajante sukhamakùayam // Bhmj_6.160 // ***** ÷rãkãtàsu caturda÷o 'dhyàyaþ || 15 || ***** årdhvamålaü bhavà÷vatthamàbrahmasadanoditam / lokàntaràneka÷àkhaü vicitraviùayàïkuram // Bhmj_6.161 // guõakarmaprabuddhànàü ÷ubhà÷ubhaphalodayam / svabhàvabhåmàvavçtaü jànãte yaþ sa vedavit // Bhmj_6.162 // tamasaïgakuñhàreõa cchittvà yànti padaü mama / nirastamohaü vaimalyàdatisåryendupàvakam // Bhmj_6.163 // yadaü÷o jãvaloke 'smi¤jãva÷carati sarvagaþ / vàyurgandhamivàdàya yo yàtãndriyavàsanàþ // Bhmj_6.164 // tadvidhaü guõayuktànàü sarvàvasthàsu nirguõam / pa÷yanti j¤àninaþ sarvajagatàü jãvanaü param // Bhmj_6.165 // bhåtasargàmivàgatya akùaro 'haü sanàtanaþ / manmayà dhçtimanto màü bhajante puruùottamam // Bhmj_6.166 // ***** ÷rãgãtàsu pa¤cada÷o 'dhyàyaþ || 16 || ***** abhãþ sattvaü ÷ucirj¤ànaü damo dànaü tapaþ kratuþ / ahiüsàyà guõà÷cànye jàyante divyasaüpadàm // Bhmj_6.167 // dambhamànamadakrodhapàruùyàj¤ànacàpalaiþ / àsurã såcyate saüpanmohasokavivardhinã // Bhmj_6.168 // yukto 'pi satataü divyasaüpadà mà ÷ucaþ sakhe / àsuraü bhàvamàpannà bhajante yonimàsurãm // Bhmj_6.169 // sattvàdibhirguõairbaddho j¤àyate ceùñitairjanaþ / manobhojanamàcàro guõatulyo hi dehinàm // Bhmj_6.170 // ***** ÷rãgãtàsu ùoóa÷o 'dhyàyaþ || 17 || ***** àkarõyaitadathovàca phalgunaþ punaracyutam / saünyàsatyàgayostatvaü j¤àtumicchàmyahaü vibho // Bhmj_6.171 // ukte pàõóusuteneti bhagavànabhyabhàùata / kàmyakarmaphalatyàgaü saünyàsaü saüpracakùate // Bhmj_6.172 // sarvakarmaphalatyàgastyàga ityabhidhãyate / ma(sa)tkarma na parityàjyaü tyàjyaü tu vidhigarhitam // Bhmj_6.173 // nityakarmaparityàgo mohàttàmasa ucyate / kle÷aduþkhabhayàttyàgo ràjaso niùphalaþ smçtaþ / kurvatàmapyasaktànàü tyàgaþ sattvocito mataþ // Bhmj_6.174 // ***** ÷rãgãtàsu saptada÷o 'dhyàyaþ || 18 || ***** karma kartà ca buddhi÷ca trividhà guõabhedataþ / dhçtiþ sukhaü ca traiguõyàttrividhaü dehinàü matam // Bhmj_6.175 // yathoktasevã niþsaïgaþ kuru karma nijaü sakhe / madbhakto matstutiparaþ paraü padamavàpsyasi // Bhmj_6.176 // idaü bhaktàya te j¤ànamupadiùñaü mayà svayam / yaþ ÷roùyati sa saüsàraduþkhànyatitariùyati // Bhmj_6.177 // kaccinmoho vinaùñaste kaccidetacchrutaü tvayà / ke÷aveneti kathite babhàùe ÷akranandanaþ // Bhmj_6.178 // bhagavanvãtamoho 'haü kariùye tava ÷àsanam / uktveti vãro gàõóãvamàcakarùa raõotsukaþ // Bhmj_6.179 // ***** ÷rãgãtàsvaüùñàda÷o 'dhyàyaþ || 19 || ***** athodatiùñhadgambhãrajaladadhvànamantharaþ / yuyutsuü pàrthamàlokya sainyànàü harùaniþsvanaþ // Bhmj_6.180 // pårvaü tataþ subhañakaïkañapàtikhaïgañàïkàranàdamukhareùu baleùu ràj¤àm / dharmàtmajaþ kavacacàpa÷arànvimucya devavratàbhimukhamutsukadhãþ sasarpaþ // Bhmj_6.181 // dhigdhiïnçpaü kçpaõaceùña manuùyasaüj¤aü bhåruü yudhiùñhiramalãkakçtàbhidhànam / yàc¤à kçtà¤jalirupaiti parànyadeùa ÷åràstadiïgitajaóàþ pçthagityavocan // Bhmj_6.182 // so 'pyacchakãrtiratha bhãùmamukhànupetya prahvaþ ÷arãrapaõasaü÷ritadhàrtaràùñràn / tatpàdalagnamukuñaþ prakañaü praõamya lebhe tadà÷iùama÷eùamahãpajaitrãm // Bhmj_6.183 // abhyàhataü ca raõaraïgamçdaïgatårye pàrthànguõaikarasiko guõavànyuyutsuþ / abhyàyayau tava sutaþ svakurånnirasya dhàvanti tulyagumameva nçõàü manàüsi // Bhmj_6.184 // asminmahàkùayamukhe karavàlapaññasaürakùitapratimukhe raõaraïganàñye / vyàkãrõakãrtikusumà¤jalirarjunàgranàndãmivàpañhadamandadhanurninàdaiþ // Bhmj_6.185 // atràntare nçpaticakrakirãñakoñisaüpàtajàtavabu÷àkulavisphuliïga / jaitrã tri÷ålakara÷iùyamunerudagrà gàïgeya÷àtavi÷isvàvalirullalàsa // Bhmj_6.186 // saütràsasaükucitani÷calakarõatàladikku¤jaràkalitakampitasarvalokam / kùubhyatkùayàmbudharabhairavabhãmanàdaü bhãmaü ni÷amya bhayamàvirabhådbhañànàm // Bhmj_6.187 // atha bhãmaü samabhyàyàtsvayaü ràjà suyodhanaþ / bhràtçbhiþ sahito vãrairdhunàno vipulaü dhanuþ // Bhmj_6.188 // tataþ pravçtte saügràme durlakùye ÷aravçùñibhiþ / svayaü ÷àntanavaþ ÷rãmànabhyadhàvaddhanaüjayam // Bhmj_6.189 // sàtyakiü kçtavarmà ca hyabhimanyuü bçhadbalaþ / duþ÷àsano 'pi nakulaü sahadevaü ca durmukhaþ // Bhmj_6.190 // yudhiùñhiraü tathà ÷alya àcàryo drupadàtmajam / somadatta÷ca vairàñiü bàhlika÷cedibhåpatim // Bhmj_6.191 // rakùasàü pravaraü vãraü ghañotkacamalumbusaþ / ÷ikhaõóinaü droõasuto matsyaü pràgjyotiùe÷varaþ // Bhmj_6.192 // kçpaþ kekayabhåpàlaü drupadaü ca jayadrathaþ / sutasomaü vikarõa÷ca bhãmasenasutaü balã // Bhmj_6.193 // cekitànaþ vikarõa÷ca praaitivindhyaü ca saubalaþ / iràvata÷ca vikràntaü ÷atàyuþ phalguõàtmajam // Bhmj_6.194 // vindànuvindàvàvantyau kuntibhojaü ya÷asvinam / kauravo vãrabàhu÷ca viràñasutamuttaram // Bhmj_6.195 // anye ca vãrà ràjàno ràjasiühàþ prahàriõaþ / utsàhasattvasaüpannàþ sasainyàþ yamupàdravan // Bhmj_6.196 // teùàü kaïkaõaratnàü÷upañalàþ karanirgatàþ / hemapuïkhà ÷arà÷cakrurvahnivyàptaü digantaram // Bhmj_6.197 // athopuïkhà rajasà gajavàjirathàkulam / vãràõàü tumulaü yuddhaü nirmaryàdamavartata // Bhmj_6.198 // tataþ ÷irobhirvãràõàü patitotphullitairmuhuþ / amandakandukakrãóà babhåveva raõa÷riyaþ // Bhmj_6.199 // tataþ pàõóavasainyeùu bhãùmacàpacyutaiþ ÷araiþ / vidàriteùa bahu÷aþ samuttasthau mahàravaþ // Bhmj_6.200 // athàbhimanyurabhyetya ÷atamanyusutàtmajaþ / bhãùmamabhyàdravadvãro miùatàü sarvabhåbhujàm // Bhmj_6.201 // kçtavarmaprabhçtibhiþ sahitaü bhãùmamojasà / ayodhayatsa vi÷i÷vairdhvajamasya cakarta ca // Bhmj_6.202 // hematàle nipatite saürabdho 'tha pitàmahaþ / divyàsravarùã sàvegaü saubhadraü samupàdravat // Bhmj_6.203 // tato vçkodaramukhà vinadanto mahàrathàþ / sànugaü ÷antanusutaü samantàtparyavàrayan // Bhmj_6.204 // bhãùmo 'pi sàtyakiü viddhvà dhvajaü pavanajanmanaþ / unmamàtha ÷aràgreõa haimaü kesariõaü rathàt // Bhmj_6.205 // atràntare giripràü÷umàruhya madaku¤jaram / ayodhyanmadraràjaü hçùño vairàñiruttaraþ // Bhmj_6.206 // sa ku¤jarendraþ ÷alyasya pàdena caturo hayàn / jaghànàkçùya hastena garja¤jaladaniþsvanaþ // Bhmj_6.207 // tato madràdhipaþ kruddhaþ ÷aktiü ÷aktimatàü varaþ / pradãptàü pràhiõodvegàduttaràyeùuvarùiõe // Bhmj_6.208 // sa tayà bhinnahçdayaþ papàta galitàyudhaþ / karõikàra iva bhraùñaþ karãndràcala÷ekharàt // Bhmj_6.209 // uttaraü nihataü dçùñvà ÷aïkhastasyànujaþ krudhà / cakàra ÷alyamabhyetya ÷arairjañilavigraham // Bhmj_6.210 // tasya ÷alyo 'tha gadayà vidàrya dala÷o ratham / unnanàdàbhavanyena di÷aþ ÷akalità iva // Bhmj_6.211 // ÷aïkho hatà÷vaþ sahasà phalguõasya rathaü yayau / bhãùmo 'tha pàõóavacamåü vyagàhata nçpàntakaþ // Bhmj_6.212 // matsyakekayàpà¤càlacedisenàsu sarva÷aþ / bhãùmabàõavibhinnàsu såryo 'sta÷ikharaü yayau // Bhmj_6.213 // tato nivçtte saügràme ÷ibiràõi nare÷varàþ / bhejire pratisaüsanto vipulaü bhãùmavikramam // Bhmj_6.214 // ***** prathame yuddhadivase uttaravadhaþ || 20 || ***** dinànte dãrõapçtanaþ ÷okàrto dharmanandanaþ / saühàraü nijasainyànàü pradadhyau bhãùmavikramam // Bhmj_6.215 // sa ràjamadhye govindamuvàca karuõàkulaþ / kùãyamàõasya samare satyaü ÷reyastapo mama // Bhmj_6.216 // alaü yuddhena me kçùõa pçthivãkùayakàriõà / ko mucyeta raõe pràpya bhãùmaü bhãùmaparàkramam // Bhmj_6.217 // iti bruvàõaü ràjànamuvàca madhusådanaþ / dhruvaste vijayo ràjanyasya yoddhà dhanaüjayaþ // Bhmj_6.218 // sàtyakirdrupadaþ ÷aibyaþ sikhaõóã pa¤ca kekayàþ / saubhadra÷ca raõe kruddho hanyàdeva gaõànapi // Bhmj_6.219 // ukte janàrdaneneti tãvraü bhãùmaparàkramam / mithaþ kathayatàü teùàü sà jagàma vibhàvarã // Bhmj_6.220 // athodite sahasràü÷au vihite pàõóunandanaiþ / kru¤cavyåhe mahotsàhairvyåhamanye 'pi cakrire // Bhmj_6.221 // tataþ pravçtte samare tãvre bhãrubhayaükare / hçdayàkampane nàj¤àü tàlaketuradç÷yata // Bhmj_6.222 // gambhãradhãrasaürambho varjayansa pçthagjanam / cakarta bhåbhujàmeva ÷iràüsi laghuvikramaþ // Bhmj_6.223 // bhãùmeõàlolite vyåhe vàtoddhåta ivàrmave / tamabhyadhàvatsaürabdhaþ ÷vetà÷vo 'cyutasàrathiþ // Bhmj_6.224 // tamàpatantaü vi÷akhairbhãùmaþ kùipramapårayat / droõaduryodhanamukhàþ sarve cànye mahàrathàþ // Bhmj_6.225 // pàrtho 'pi sàyakai÷cakre samantàtkuruvàhinãm / tatpakùapavanasphàrairdãrõàmiva sahasradhà // Bhmj_6.226 // duryodhanaprerito 'tha svayaü ÷antanunandanaþ / nindannijaü kùatradharmamabhyadàvaddhanaüjayam // Bhmj_6.227 // nirvi÷eùaü tayostatra suciraü yudhyamànayoþ / niruddhàü ÷arajàlena nàdç÷yanta di÷o da÷a // Bhmj_6.228 // na dadar÷a tayoþ ka÷cidantaraü kùipatoþ ÷aràn / dhàràsàraprabalayornadatoriva meghayoþ // Bhmj_6.229 // tato droõamukhà vãrà dhçùñadyumnapurogamaiþ / ayudhyantàbhavanyena suràþ pulakità divi // Bhmj_6.230 // bhãbhasenaþ kaliïgànàü pravi÷yàtha varuthinãm / pàtayanku¤jaràü÷cakre niþsaücàràü vasuüdharàm // Bhmj_6.231 // bhãmanirbhinnamattebhakumbhodbhåtàsçgambhasàm / pravàhairyayuràkaõñhaü turaïgàþ kçcchagàminaþ // Bhmj_6.232 // nihatya ku¤jarànãkaü kaliïgànàü prahàriõàm / ketumantaü narapatiü jaghàna sapadànugam // Bhmj_6.233 // niþ÷eùitakaliïgasya bhãmasenasya nàdataþ / ghanagambhãranàdena pçthivã samakampata // Bhmj_6.234 // tato bhãùmaþ samabhyetya dçùñvà dãrõàmanãkinãm / vidhàya virathaü bhãmaü ÷aineyà÷vànapothayat // Bhmj_6.235 // duryodhanasutaü vãraü lakùmaõaü ÷auryalakùaõam / abhimanyuþ ÷itairbàõaiþ kùiprahastamapothayat // Bhmj_6.236 // gocare patitaü putraü saubhadrasya pramàthinaþ / dçùñvà duryodhano ràjà sànugaþ svayamàdravat // Bhmj_6.237 // kuruvãraiþ parivçtaü vilokya sutamarjunaþ / maõóalãkçtagàõóãvastårõaü pratyudyayau paràn // Bhmj_6.238 // làghavàdabhitastasya sàyakà÷citrayodhinaþ / jahnuþ ÷iràüsi ÷åràõàü phalànãva mahãruhàm // Bhmj_6.239 // àkhaõóalabhuvà caõóagàõóãvapreritaiþ ÷araiþ / vidàriteùvanãkeùu vidhvastarathasàdiùu // Bhmj_6.240 // rudhireõeva gagane saüdhyàràgema pårite / avahàraü raõe cakre vàsarànte pitàmahaþ // Bhmj_6.241 // ***** ditãyo yuddhadivasaþ || 21 || ***** anyedyurgàruóaü vyåhaü dçùñvà bhãùmeõa kalpitam / ardhacandraü prativyåhaü cakrire pàõóunandanàþ // Bhmj_6.242 // tataþ pravçte samare bhãråõàü dhçtikhaõóane / àråóheva mahãvyoma rajasà samalakùyata // Bhmj_6.243 // asçkpravàhaiþ sahasà pra÷ànte reõumaõóale / sughoraþ saüprahàro 'bhånnçpàõàü trida÷ekùitaþ // Bhmj_6.244 // bhãùmadroõamukhairvãraiþ/ phalguõapramukhà raõe / saüsaktàþ samadç÷yanta pårvadevairivàmaràþ // Bhmj_6.245 // bàõajàlena mahatà saühatànàü samantataþ / arjunena niruddhàsu ripåõàü ÷astravçùñiùu // Bhmj_6.246 // akampitau kuruvyåhe bhãmasenaghañotkacau / pravi÷ya cakraturvãrau vyàkulàü paravàhinãm // Bhmj_6.247 // tàvabhyadhàvatsaürambhàdamarùã dhçtaràùñrajaþ / kurvannàjasamàjena mauliradnàruõà di÷aþ // Bhmj_6.248 // haióambabàõanihatà vãràstasya padànugàþ / mahàvàtasamàkràntà drumà iva cakampire // Bhmj_6.249 // duryodhanapreritànàü ÷aràõàü dãptatejasàm / vçùñimabhyudgatàü ghoràü cicchedà÷u vçkodaraþ // Bhmj_6.250 // bhãmotsçùñena pçthunà pçùaïke(tke)nàtha kauravaþ / hçdi viddho nimagnena mumoha bhç÷avihvalaþ // Bhmj_6.251 // tasminsàrathinà nãte rathenàkulaketunà / dudràva sainyaü tatsarvaü pa÷yatordreõabhãùmayoþ // Bhmj_6.252 // mahàrathairvàrite 'pi kãrõe tasminbalàrõave / pratyudyayau samà÷vasya tårõaü ràjà suyodhanaþ // Bhmj_6.253 // pàrthasàtyakisaubhadraiþ sa dçùñvà bahu÷a÷camåm / vidràvitàü samabhyetya pitàmahamabhàùata // Bhmj_6.254 // dàritaü pa÷ya me sainyaü labdhalakùairaràtibhiþ / pàõóuputreùu kçpayà tvayi màdhyasthyamà÷rite // Bhmj_6.255 // alaü dromasahàyasya paristhàtuü purastava / madabhàgyava÷ànna syàdyadi pàrtheùu vaþ kçpà // Bhmj_6.256 // etatsuyodhanenoktaü ÷rutvà surasaritsutaþ / ãùatsmitasudhàdhautakapolaphalako 'vadat // Bhmj_6.257 // ukto 'si bahu÷o ràjannajeyàþ pàõóavà iti / yattu ÷akyaü mayà kiücidvçddhenàdya karomi kim // Bhmj_6.258 // ityuktvà càpamàkçùya tàlamàtraü mahàbhujaþ / mandàyamàne divase samamabhyudyayau paràn // Bhmj_6.259 // tato bhãùmarathodãrõaiþ ÷araiþ såryakaraprabhaiþ / vidàritànyanekàni tamàüsãva kùayaü yayuþ // Bhmj_6.260 // tomareùvàtapatreùu ÷arãreùu ca bhåbhujàm / petuþ punarabhàvàya bhãùmanàmàïkitàþ ÷aràþ // Bhmj_6.261 // adçùñapuïkhavadanairghana÷reõãkçtairmuhuþ / tatsàyakairadç÷yàbhåtpàõóavànàmanãkinã // Bhmj_6.262 // taü yudhyamànaü dãptàstraü varjayanto 'pi saügare / dikùu bhãùmasahasràõi dadç÷uþ sarvapàrthivàþ // Bhmj_6.263 // vrajatsu ràjacakreùu bhãùmànalapataïgatàm / ekenaikena bàõena bhinneùu triùu dantiùu // Bhmj_6.264 // yàte sahasradhà sainye pàõóavànàü tarasvinàm / anayatphalguõarathaü gàïgeyàntikamacyutaþ // Bhmj_6.265 // tato 'bhavadbhãùma÷arairbhàsvaraiþ savyasàcinaþ / kùaõaü pa¤cànanasyeva càrukà¤canapa¤jaraþ // Bhmj_6.266 // niruddha÷arasaücàro yatnena ÷atamanyujaþ / vicitrairvicaranmàrgairyuyudhe kçùõasàrathiþ // Bhmj_6.267 // tasyàtimànuùaü dhairyamàsthitasya pitàmahaþ / sàdhu putreti saühçùñaþ paràkramamapåjayat // Bhmj_6.268 // tatkaïkapattrinirbhinnau kçùõàvekarathe sthitau / raktà÷okàvivotphullau babhatuþ kùatajokùitau // Bhmj_6.269 // tato nirantarairbàõairbhãùmakàrmukanirgataiþ / àkràntabhuvanàbhogairnàdç÷yanta di÷o da÷a // Bhmj_6.270 // bhãùme pçthu÷arajvàle kàlànala ivodyate / dudràva pàõóavacamåþ pa÷càdabhisçtà paraiþ // Bhmj_6.271 // bhagneùu bhañamukhyeùu babhàùe kaiñabhàntakaþ / kva nu mànadhanà yåyamapàraya÷aso raõe / parityajya kulàcàraü yàtàþ kàtaratàmimàm // Bhmj_6.272 // ityuktvà tànsamàlokya vidrutàneva ke÷avaþ / uvàca sàtyakiü vãraü yudhyamànaü prayatnataþ // Bhmj_6.273 // tiùñhantu yàntu và sarve sàtyake pçtanàgragàþ / eùa svayaü nihanmyadya sànugaü ÷antanoþ sutam // Bhmj_6.274 // ityuktvà caõóamàrtaõóamaõóalàgraü sudar÷anam / svayamudyamya kaüsàriþ syandanàgràdavàtarat // Bhmj_6.275 // kruddhasya tasya kalpàntakaràlànalarociùaþ / na råpaü sehire draùñuü surà api divi sthitàþ // Bhmj_6.276 // saürambhodbhràntadordaõóavilasatpãtavàsasà / ÷obhàü bheje sa nãlàdreþ sarpatsaüdhyàbhra÷àlinaþ // Bhmj_6.277 // tamantakamivàyàntaü jagatsaühàradãkùitam / dhãraþ ÷àntanavo dçùñvà dhunàno dhanurabhyadhàt // Bhmj_6.278 // ehyehi bhagavanviùõo jiùõo trida÷avidviùàm / cakreõa me ÷ira÷chindhi bhavakle÷akç÷ànunà // Bhmj_6.279 // bhavatà nàbhijàmbhojasamuddhåtasvayaübhuvà / hato jagannivàsena dhanyatàü yàtvayaü janaþ // Bhmj_6.280 // siddhasindhusuteneti bhàùite natamaulinà / avaruhya radhàttårõamarjunaþ kçùõamanvagàt // Bhmj_6.281 // sa niùpãóya balàtpàdau purastàtkàliyadviùaþ / uvàca saühara vibho kopaü vi÷vakùayocitam // Bhmj_6.282 // kùapayàmi ripånsarvànyudhi satyena te ÷ape / iti prasàdya taü pàrtho rathamàropayatpunaþ // Bhmj_6.283 // tato gàõóãvaghoùeõa pà¤cajanyaraveõa ca / cakràte ràjacakràõàü kçùõau kçùõàmbudabhramam // Bhmj_6.284 // tato nirvivarairbàõaiþ ÷alyabhiri÷ravaþ÷alàþ / avàkiranbhãùmamukhàþ phalguõaü ÷astravçùñibhiþ // Bhmj_6.285 // tàmàyudhamahàvçùñiü chittvà sapadi pàõjavaþ / màhendramastraü vidadhe sarvalokakùayakùamam // Bhmj_6.286 // tasminnudãrõe sahasà mahàstre dãptatejasi / caõóavàtavikãrõeva cakampe kuruvàhinã // Bhmj_6.287 // vadhyamàneùu saineùu kùipraü gàõóãvadhanvanà / naranàgà÷vadehotthà sasarpa rudhiràpagà // Bhmj_6.288 // chattràcchaphenapañalàü calaccàmarasàrasàm / ke÷a÷evàla÷abalàü pi÷àcàstàü siùevire // Bhmj_6.289 // ghore nçpakùaye tasminvartamàne raõotsave / saüdhyayà dikùu jàtàsu ÷oõitena bhçtàsviva // Bhmj_6.290 // yàte 'staü caõóakiraõe pratyagrarudhiratviùi / màüsapiõóa iva graste ghoreõa dhvàntarakùasà // Bhmj_6.291 // vidhvastacàpakavacà viprakãrõarathadhvajàþ / avahàramakurvanta pàõóavàþ ÷astravikùatàþ // Bhmj_6.292 // ***** tçtãyo yuddhadivasaþ || 22 || ***** punaþ prabhàte saürabdhà niryayuþ kurupàõóavàþ / vinadanto mahotsàhà vyàóavyåhàgravartinaþ // Bhmj_6.293 // atha pravçtte samare pçthivãkùaya÷aüsini / saubhadrapramukhà vãrànbhãùmamukhyànayodhayan // Bhmj_6.294 // tataþ ÷ara÷atàsàrasaüpåritadigantaraþ / mahàrathànatãtyànyànbhãùmor'junamupàdravat // Bhmj_6.295 // nirvi÷eùaü tayoþ kùipraü pãrayoryudhyamànayoþ / eko droõimukhànvãrànabhimanyurayodhayat // Bhmj_6.296 // chinnavarmadhvajarathànsa vidhàya mahàrathàn / ÷iraþprakaramucchinnaü ràj¤àü kùipramapàtayat // Bhmj_6.297 // droõaprabhçtibhiþ sarvairdçùñvà saubhadramàvçtam / dhçùñadyumna÷camånàtha÷cakartàbhyetya kauravàn // Bhmj_6.298 // sa hatvà càmaraü ÷åraþ pauravyatanayaü nçpam / ÷iraþsaüyamaneþ kàyàjjahàràkulakuõóalam // Bhmj_6.299 // atràntare gajànãkairvipulai÷ca gajàdhipaþ / bhãmaduryodhanàdiùño gadàpàõiþ samàdravat // Bhmj_6.300 // bhãmaseno 'tha rabhasàdavaruhya rathàdgajàn / garjannurugadàghàtairjaghàna ghanavikramaþ // Bhmj_6.301 // gadàprahàràbhihatairvajrabhinnairivàcalaiþ / patadbhirmattamàtaïgai÷cakampe cakiteva bhåþ // Bhmj_6.302 // nihate ku¤jarànãke bhãmena bhayadàyinà / tamabhyadhàvansaükruddhàþ sarve duryodhanàdayaþ // Bhmj_6.303 // suyodhana÷aràghàtamårchito 'tha vçkodaraþ / samà÷vàsya parànãkaü rathena kupito 'vi÷at // Bhmj_6.304 // vi÷vasaühàrasaükruddhaü taü kçtàntamivotthitam / pràpyànujàþ kurupate÷caturda÷a yayuþ kùayam // Bhmj_6.305 // senàpatiü suùeõaü ca jayasaüdhaü sulocanam / bhãmamugraü bhãmarathaü bhãmabàhumalolupam // Bhmj_6.306 // samaü vavitsuü kañakaü durmukhaü duùpradar÷anam / hatvainàmakarotsenàü kauravàõàü sahasradhà // Bhmj_6.307 // tamabhyadhàvanmattena supratãkena dantinà / gambhãraghoraghoùeõa bhagadattaþ sahànugaiþ // Bhmj_6.308 // gajodayàcalaraveþ ÷araistãkùõairivàü÷ubhiþ / pratàpadhàmnastasyàràtsa ca kopàrivàhinã // Bhmj_6.309 // tatsàyakena viddho 'tha hçdi marmàvabhedinà / dhvajayaùñiü samàlambya tasthau bhãmo 'timårchitaþ // Bhmj_6.310 // tato ghañotkacaþ kruddho dçùñvà janakamàkulam / bhagadattamabhidrutya ghoràü màyàü samàdade // Bhmj_6.311 // airàvaõagataþ so 'tha prabhinnairdigdvipaiþ saha / apãóayatsupratãkaü dãptàbhiþ ÷astravçùñibhiþ // Bhmj_6.312 // tasya nirbhidyamànasya ku¤jarendrasya garjataþ / ÷abdena tasthuràlãya sarve saükucità gajàþ // Bhmj_6.313 // ghañotkacena saüsaktaü dçùñvà pràgjyotiùe÷varam / saha droõàdibhirvãrairbhãùmastaü de÷amàdravat // Bhmj_6.314 // ghañotkacaü kàlaråpaü nadantaü vãkùya bhairavam / saüdhyàyàü durjayaü matvà bhãùmastaü bhãmavikramam // Bhmj_6.315 // avahàraü susainyànàü vidadhe dhãmatàü varaþ / yenàbhavankàlavaktrànniùkràntà iva kauravàþ // Bhmj_6.316 // ***** caturtho yuddhadivasaþ || 23 || ***** tato ni÷àyàmabhyetya kururàjaþ pitàmaham / papraccha pàõóuputràõàü duþkhito jayakàraõam // Bhmj_6.317 // tamabravãcchàntanavo ràjannukto 'si sarvadà / devena viùõunà guptà na jeyàþ pàõóavà iti // Bhmj_6.318 // purà bhåbhàra÷àntyarthaü svayaübhårmunisaüsadi / pràdurbhåtaü svayaü viùõuü tuùñàva sahasàü nidhim // Bhmj_6.319 // jaya vi÷ve÷a vi÷vàtmanvi÷vaksena sudhànidhe / amandaciddhanànanda saüvitsamarasadyute // Bhmj_6.320 // namastubhyaü jagatsargasthitisaühàrakàriõe / trivikramàya mahate triguõàya trimårtaye // Bhmj_6.321 // namaþ pracaõóacakràgraprabhàbàsurabàhave / daityàndhakàrasaühàrakàriõe mohadàriõe // Bhmj_6.322 // avatãrõà bhuvaü nàtha dànavà ye hatàstvayà / teùàü vadhàya dçptànàü mànuùã tanumàvi÷a // Bhmj_6.323 // iti stutàþ padmabhuvà devo nàràyaõaþ prabhuþ / nareõa sàkaü bhåbhàra÷àntyai kùitimavàtarat // Bhmj_6.324 // sa eùa kçùõo bhagavà¤jàto yàdavanandanaþ / nara÷ca vijayo dhãraþ pravaraþ sarvadhanvinàm // Bhmj_6.325 // devau kçùõàrjunàvetau na jeyau trida÷airapi / iti j¤àtvà ÷amaþ putra kriyatàü pàõóunandanaiþ // Bhmj_6.326 // ***** vi÷vepàkhyànam || 25 || ***** atha prabhàte makara÷yenavyåhàgravartinaþ / bhãùmabhãmamukhà yuddhaü cakrire pàõóunandanàþ // Bhmj_6.327 // hatànàü hanyamànànàü ghnatàü ca samare mithaþ / patatàü tatra vãràõàü niþsvastumulo 'bhavat // Bhmj_6.328 // bhãmaphalguõasaubhadramatsyasàtyakipàrùataiþ / bhãùmamukhyai÷ca te sene bhinne saü÷ayamàpatuþ // Bhmj_6.329 // kabandhatàõóava÷caõóe mattavetàlasaükule / tasminnàyodhane ghore bhåtànàmutsavo 'bhavat // Bhmj_6.330 // dhanvinàü ÷arajàlena divamutpatatàü muhuþ / ravau saüchàdite ràj¤àü vyartho 'bhåcchastrasaügrahaþ // Bhmj_6.331 // bãreõa bhåri÷ravasà saüsaktaü vãkùya sàtyakim / abhyàdrabandhanvinastaü de÷aü sàtyakisånavaþ // Bhmj_6.332 // teùàmàpatatàü pårõaü sçjatàü ÷aradurdinam / bhåri÷ravàþ ÷iràüsyàràdu÷cakarta ÷itaiþ ÷araiþ // Bhmj_6.333 // hateùu teùu kupitaþ pradãptàstro dhanaüjayaþ / cakàra kurusenànàü saühàraü harisàrathiþ // Bhmj_6.334 // hate lakùacaturbhàge bhåbhujàmanivartinàm / gàmóãvadhanvanà sainyaü vàsarànte nyavartata // Bhmj_6.335 // ***** pa¤camo yuddhadivasaþ || 26 || ***** punaþ prabhàte saünaddhà niryayuþ kurupàõóavàþ / alakùyabhedàvyåhàbhyàü krau¤cena makareõa ca // Bhmj_6.336 // tataþ pramathya sahasà bhãmaseno 'rivàhinãm / vive÷a bhç÷asaükruddhaþ samaü drupadasånunà // Bhmj_6.337 // tàbhyàü vidàrite vyåhe kupitàþ kurunandanàþ / vimukhaiþ ku¤jarànãkaistau tårõaü paryavàrayan // Bhmj_6.338 // bhãmasenagadàghàtaniùpiùñavapuùàü raõe / abhådvyatikaro ghoraþ patatàü gajayodhinàm // Bhmj_6.339 // yudhyamàneùu sainyeùu bhãmena bhuja÷àlinà / abhyàdravatsànugastaü svayaü ràjà suyodhanaþ // Bhmj_6.340 // chàditaü kauravairdçùñvà bhãmaü vi÷ikhavarùibhiþ / vimohaü vidadhe teùàü mohanàstreõa pàrùanaþ // Bhmj_6.341 // droõena svayamabhyetya j¤ànàstreõa vinà÷ite / mohanàstre kurupatiü bhãmastårõamupàdravat // Bhmj_6.342 // madàndha kvàdhunà jãvanmayi jãvati yàsyasi / ityuktvà te ÷ara÷atairvajravegairavàkiran // Bhmj_6.343 // bhãmacàpacyutairbàõaiþ so 'tha kçttarathadhvajaþ / hçdi nirdàrito bheje mårchàü vyathitamànasaþ // Bhmj_6.344 // atràntare bhãùma÷arairhanyamàneùu ràjasu / ghoro babhåva saümardaþ kçtàntasamarotsavaþ // Bhmj_6.345 // draupadeyeùu vãreùu yudhyamàneùu kauravaiþ / avartata raõo ghoro gajavàjirathakùayaþ // Bhmj_6.346 // athàvahàraü sainyànàü cakre ÷antanunandanaþ / ràjasevàvçte sårye yàte 'staü rudhiràruõe // Bhmj_6.347 // ***** ùaùñho yuddhadivasaþ || 27 || ***** anyedyurmaõóalavyåhe bhãùmeõa vihite svayam / yudhiùñhiraþ sa durbhedyaü vajravyåhamakalpayat // Bhmj_6.348 // tataþ pravçtte samare bhãùaõe bhãùmapàrthayoþ / viràña àdravaddroõaü gariùñhaü sarvadhanvinàm // Bhmj_6.349 // dromastaü bàõavarùeõa saüchàdya ÷aravarùiõam / unnanàda dhanadhvàno rathamasya jaghàna ca // Bhmj_6.350 // sa hatà÷vaü samutsçjya rathaü putrasya saübhramàt / àruroha hatànãkaü ÷aïkhasyàråóhadhanvinaþ // Bhmj_6.351 // droõo 'tha tau pitàputrau vilokyaikarathe sthitau / ÷aïkhàya pràhiõoddhoraü mçtyudaõóopamaü ÷aram // Bhmj_6.352 // sa tena bhinnahçdayaþ papàta kùatajokùitaþ / vàtenonmathitaþ ÷ailàdutphulla iva ki÷ukaþ // Bhmj_6.353 // tataþ ÷ikhaõóinaü droõaþ ÷arairvi÷ikhavarùiõam / hatà÷ve sàtyakirathaü samàråóhe ÷ikhaõóini / alambuso ràkùasendraþ krårakarmà tamàdravat // Bhmj_6.354 // màyayà yudhyamànaü taü garjantaü ràkùase÷varam / cakàra vimukhaü kopàdraurdreõàstreõa sàtyakiþ // Bhmj_6.355 // ÷aineyena jite tasminniràvànarjunàtmajaþ / vindànuvindàvabhyàyàjjambhàrisamavikramaþ // Bhmj_6.356 // ghañotkacamathàyàntaü kçtàntamiva bhairavam / avàrayadgajendreõa bhagadatto nçpàgraõãþ // Bhmj_6.357 // vãraü sa hatvà haióambaü pàõóavànàmanãkinãm / darpàdviloóayàmàsa gajendro nalinãmiva // Bhmj_6.358 // màdrãsutau tataþ ÷alyaü vidhàya virathaü ÷araiþ / cakraturvimukhaü saükhye ràjacakrasya pa÷yata // Bhmj_6.359 // svayaü yudhiùñhiro ràjà nçpaü jitvà ÷rutàyudham / vigàhya kauravànãkaü vidadhe vimukhaü ÷araiþ // Bhmj_6.360 // cekitànena vijite gautame dhanvinàü gurau / bhãùma÷cakàra kadanaü ràj¤àmanyatra càrjunaþ // Bhmj_6.361 // yudhiùñhiragirà vãkùya bhãùmàya samabhidravat / ÷ikhaõóinaü madraràjo divyairastrairavàrayat // Bhmj_6.362 // bhãùmeõa hanyamàneùu bhåpàleùvanivartiùu / pàrthena ca trigarteùu jagàmàstaü divàkaraþ // Bhmj_6.363 // tamobhiràvçte loke raõe raktàsavàkule / pramattairiva vetàlaiþ ÷ibiràõi yayurnçpàþ // Bhmj_6.364 // ***** saptamo yuddhadivasaþ || 28 || ***** bhãùmeõa sàgaravyåhe pràtarviracite punaþ / ÷çïgàñakaü mahàvyåhaü cakre drupadanandanaþ // Bhmj_6.365 // vidãrõeùviva sainyeùu bhãùmacàpacyutaiþ ÷araiþ / babhåvàbhimukhaþ kopàdeka eva vçkodaraþ // Bhmj_6.366 // sa hatvà sàrathiü bàõaistårõaü ÷antanujanmanaþ / droõasya ca samudbhràntapatàkaü vidadhe ratham // Bhmj_6.367 // labdhalakùyastato bhãmaþ sapta duryodhanànujàn / jaghàna madasaürabdhànpa¤cànana iva dvipàn // Bhmj_6.368 // bahvà÷inaü kuõóadhàraü vi÷àlàkùaü sudurjayam / mahodaraü maõóitakaü sunàbhaü ca nihatya tàn // Bhmj_6.369 // vidràvya kauravacamåü nanàdàsphàlayandi÷aþ / kùayàya sarvajagatàü devai rudra ivoditaþ // Bhmj_6.370 // iràvànatha vikrànto vive÷a kuruvàhinãm / ulåpã nàgalalanà phalgunàdyamajãjanat // Bhmj_6.371 // kàryaü samàrasàhàyyaü svayamityarjunena saþ / uktaþ purà surapure tàü yuddhabhuvamàyayau // Bhmj_6.372 // ratnakà¤canasaünàhaiþ sa pàtàlaturaïgamaiþ / uhyamànaþ ÷arai÷cakre phaõilokamivàparam // Bhmj_6.373 // sa gatvà vipulànãkàngàndhàrànhayayodhinaþ / ÷akunestanayànsapta jaghàna ghanavikramàn // Bhmj_6.374 // tato duryodhanàdiùño màyàvã ràkùasàdhipaþ / alambusaþ samabhyàyàdiràvantaü raõotkañaþ // Bhmj_6.375 // iràvanatha khaïgena chittvà sapadi rakùasaþ / sa niùaïgaü dhanurdãptaü nanàda balinàü varaþ // Bhmj_6.376 // tato màyàü samà÷ritya mahatãü mohanãü nçõàm / yuyudhàte samàvi÷ya tau nabho bhãmavikramau // Bhmj_6.377 // iràvatà nijàstraughairhanyamànasya rakùasaþ / ghoraþ samudabhånnàdaþ sarvapràõibhayaükaraþ // Bhmj_6.378 // atha sàhàyyakaü cakrurbhujaïgà bhujagãbhuvaþ / tadvamanto viùaü tãkùõaü bhogànbhogabhçtàü varàþ // Bhmj_6.379 // ràkùaso 'tha bhç÷aü kruddho råpamàsthàya gàruóam / bhakùayitvàkhilànsarpànbhãmaü svaü vapuràdade // Bhmj_6.380 // màyàvimohitasyàtha khaïgenàràdiràvataþ / jahàra ràkùasaü kàyàcchirastalakuõóalam // Bhmj_6.381 // hate dhanaüjayasute haióambaþ krodhamårchitaþ / ruràva yena vasudhà cacàla sakulàcalà // Bhmj_6.382 // tamabhidrutamàlokya ràjà duryodhanaþ svayam / saha sarvairnijànãkairmahàmàyamayodhayat // Bhmj_6.383 // vidyujjihvaü vegavantaü mahàraudraü pramàthinam / haióimbànucarànghorànsa jaghàna ni÷àcaràn // Bhmj_6.384 // ÷aktiü ghañotkacenàtha preritàü kurubhubhåje / mahàgajena jagràha vaïgànàmadhipaþ puraþ // Bhmj_6.385 // nàge nipatite tasminrakùite ca suyodhane / saühàraü purusainyànàü cakàra pi÷ità÷anaþ // Bhmj_6.386 // bhagadatto 'tha vidràvya pàõóavànàmanãkinãm / supratãkena nàgena ghañotkacamayodhayat // Bhmj_6.387 // tanayaü nihataü ÷rutvà kupitaþ ÷atamanyujaþ / ÷irobhirbhåmipàlànàü durgamàü vasudhàü vyadhàt // Bhmj_6.388 // bhãmo 'pi krodhasaütapto bhràtuþ putre nipàtite / suyodhanànujànvãrànpràhiõodyamamandiram // Bhmj_6.389 // anàdhçùñiü kuõóalinaü kuõóabhediü sulocanam / viràñaü dãrghabàhuü ca subàhuü kanakadhvajam // Bhmj_6.390 // hatvaitànkauravànãkaü kabandha÷atasaükulam / vidadhe mattavetàlanandane dinasaükùaye // Bhmj_6.391 // visrastacàpakavace bhagnasyandanaku¤jare / raõe 'vahàraü sainyànàü tata÷cakrurmahàrathàþ // Bhmj_6.392 // ***** aùñame yuddhadivase iràvadvadhaþ || 29 || ***** tato ni÷àyàmanujaiþ saha ràjà suyodhanaþ / karmamànàyya pàrthànàü paràbhavamacintayat // Bhmj_6.393 // vaikartanastamavadatkriyatàü madvacaþ sakhe / ÷astraü nyàsaya gàïgeyamahaü jeùyàmi pàõóavàn // Bhmj_6.394 // eùa vçddho nirãha÷ca sapakùa÷ca dhanaüjaye / tvayà nyasto 'tibhàro 'sminnavicàryaiva kevalam // Bhmj_6.395 // etadàkarõya karõoktaü harùàtkarma÷atairiva / utthàya bhãùma÷ibiraü pratasthe bhràtçbhiþ saha // Bhmj_6.396 // maõidãpasahasràü÷upiïgãkçtadigantaraþ / naktaü dãptauùadhivanaþ sakulàdririvàbabhau // Bhmj_6.397 // ratnakuõóalakeyårakirãñadyutinirjitàþ / puro niùpratibhà dãpàstasyàsaüllajjità iva // Bhmj_6.398 // praõatàndçktrimodàraiþ bhåmipàlànvilokayan / nàmabhirvikrabhàgena såcitànvetrimaõóalaiþ // Bhmj_6.399 // sa babhau gatilolena hàreõa tuhinàtviùà / sudhàkallolajàlena pàdadàreõa manmathaþ // Bhmj_6.400 // ÷rãmànsaüpràpya ÷ibiraü ÷ubhraü ÷antanujanmanaþ / ÷ayànaü ratnaparyaïke praõanàma vilokya tam // Bhmj_6.401 // ràj¤eti påjitastena kçtàsanaparigrahaþ / duryodhanaþ kùaõaü dhyàtvà pitàmahamabhàùata // Bhmj_6.402 // ayaü jetà bhçgubhuvaþ kàrmukapramayã tava / bhujastrailokyavijaye paryàpta iti me matiþ // Bhmj_6.403 // kàruõyàdànç÷aüsyàdvà rakùyàste yadi pàõóavàþ / tatkarõamanujànãhi yuddhàya raõakarka÷am // Bhmj_6.404 // ityuktaþ kururàjena marmaõãva samàhataþ / prabhàte drakùyasãtyuktvà niþ÷vasankùmàmalokayat // Bhmj_6.405 // kauravo 'pi tamàmantrya nijaü ÷ibiramàyayau / di÷aþ ÷abalayankùiptaü dãpadãptaurvibhåùaõaiþ // Bhmj_6.406 // atha prabhàte bhãùmeõa droõadrauõimukhaiþ saha / vihite sarvatobhadre vyåhe vyåhàgravartinà // Bhmj_6.407 // prativyåheùvanãkeùu nadadbhiþ pàõóunandanaiþ / abhimanyuþ kurucamåragre vãro vyadàrayat // Bhmj_6.408 // ÷aràü÷u÷ataduùprekùyaü nidàghàrkamivodyatam / na sehire taü bhåpàlà màninaþ saühatà api // Bhmj_6.409 // duryodhanaprerito 'tha rakùaþpatiralambusaþ / tamabhyadhàvadbibhràõo màyàü trailokyamohinãm // Bhmj_6.410 // tasya nàdena mahatà jagatpralaya÷aüsinà / nipetuþ sahasà yodhà bahavo vigatàsavaþ // Bhmj_6.411 // draupadeyaiþ puraþ pràptaiþ sa vidhàya raõaü kùaõam / abhimanyuradhaü bàõaiþ samaü dehamivàkarot // Bhmj_6.412 // ÷aranirdàritenàtha vihitàü tena rakùasà / saubhadrastàmasãü màyàü cicchedàrkàstratejasà // Bhmj_6.413 // atha drauõiprabhçtibhiþ sàtyakipramukhà yudhi / saüsaktà gaganaü cakrurdivyàstradahanàkulam // Bhmj_6.414 // arjuno droõamabhyetya mahàstragràmaduþsaham / vàyavyàstreõa vidadhe jagatàü kùokùavibhramam // Bhmj_6.415 // samudãrya ca ÷ailàstraü drauõena kùapite 'nale / dhanaüjayaþ kurucamåü ÷arajàlairapårayat // Bhmj_6.416 // bhãmabhãmagadàghàtanirbhinne gajamaõóale / susràva ÷oõitanadã patàkàphenamàlinã // Bhmj_6.417 // tasminnàkulasaügràme vartamàne bhayaükare / vetàladattatàleùu nçtyatsu cchinnamårdhasu // Bhmj_6.418 // bhãùmaþ pçthu÷arajvàlàduþsahaþ subhañendhanaþ / jajvàla càpakreïkàramantrapåta ivànalaþ // Bhmj_6.419 // tadbhujapreritàþ kùipraü sàyakà vivi÷urnupàn / vihaïgà iva sàyàhne ghanacchàyànmahãruhàn // Bhmj_6.420 // khadyotà iva vçkùeùu ÷alabhà iva ÷àliùu / bhãùmabàõà narendreùu peturhaüsàþ sahaþsviva // Bhmj_6.421 // nikçttai÷càmaroùõãùai÷channà÷ca pçthivãbhujàm / cakàra samare bhãùmaþ svaya÷oviùadà di÷aþ // Bhmj_6.422 // ràj¤àü ÷irobhiþ pçthivãmàstãrya pulakojjvalaþ / raõalakùmyàþ sa vidadhe kelipadmàkaràniva // Bhmj_6.423 // ÷irastra÷aranirgharùajàtà vahnikaõà babhuþ / ràj¤àü hatànàü bhãùmeõa jãvà iva nabha÷caràþ // Bhmj_6.424 // ghanena ÷arajàlena grastà lokena sarvataþ / sa cakre sarvasainyànàmakaõóarajanãbhramam // Bhmj_6.425 // vidãrõe pàõóavabale chinnavarmarathadhvaje / gajànãkeùu bhagneùu bhàgha÷eùeùu ràjasu // Bhmj_6.426 // lajjàmutsçjya yàteùu tyaktacàpeùu ke÷avaþ / satyasaüdhaü raõe bhãùmaü jahãtyarjunamabravãt // Bhmj_6.427 // dhanaüjayo 'tha niþ÷vasya viùaõõavadanàmbujaþ / nindanmuhuþ kùattradharmaü pitàmahamupàdravat // Bhmj_6.428 // dçùañvà gàõóãvadhanvànamudyataü ÷aravarùiõam / bale tårõamupàvçtte punaryuyudhire bhañàþ // Bhmj_6.429 // bhãùmacàpacyutairbàõai÷chàditaü vãkùya phalguõam / rathamutsçjya kaüsàristamadhàvadbhujàyudhaþ // Bhmj_6.430 // vilokya kupitaü bhãùmaþ svayaü kçùmamabhidrutam / uvàca dhanyatàmànã pulakàlaükçtàkçtiþ // Bhmj_6.431 // puõyabhàjàmahaü dhuryo bhagavankçtinàü varaþ / yasya tvaü jagatàü nàtho vadhàya svayamudyataþ // Bhmj_6.432 // iti vàdini gàïgeye rathàttårõaü dhanaüjayaþ / avaruhya tataþ kçùõamàninàya rathaü punaþ // Bhmj_6.433 // athàrjuna÷aràsàrairàkãrõe kurukànane / punaþ ÷àntanava÷cakre saühàraü pçthivãbhujàm // Bhmj_6.434 // ghore vyatikare tasminbhagne subhañamaõóale / avahàramakurvanta dinànte pàõóunandanàþ // Bhmj_6.435 // ***** navamo yuddhadivasaþ || 30 || ***** tato ràjanyàü vijane dharmaràjo janàrdanam / jagàda ràjakaü dçùñvà bhinnaü bhãùmeõa duþkhitaþ // Bhmj_6.436 // pa÷ya kçùõa prabuddhena gàïgeyavaóavàgninà / sainyàmbudhiraparyante mama nãto 'lpa÷eùatàm // Bhmj_6.437 // maõóalãkçtacàpasya sahasràü÷u÷atatviùaþ / bhãùmasyàkhaõóalopyagre satyaü paribhàvàspadam // Bhmj_6.438 // alaü ràjyena me tàvaditi vàdini dharmaje / uvàca ÷auriryotsye 'haü svayaü ÷antanunandanam // Bhmj_6.439 // nàkàrya me bhavatkàryamutsçùñasamayo 'dhunà / pàlayàmi raõe bhãùmaü pa÷yatàü jagatãbhujàm // Bhmj_6.440 // etadàkarõya kçùõoktaü babhàùe pàõóavàgrajaþ / na mithyàvàdinaü kàmàttvàü kuryàmahamacyuta // Bhmj_6.441 // jayopàyamito gatvà bhãùmaü pçcchàmi bhåtale / sa hi màmà÷iùà pårvaü vàtsalyàtsamayojayat // Bhmj_6.442 // iti ni÷citya kçùõena bhràtçbhi÷ca sahà÷u kçt / jagàma bhãùma÷ibiraü gåóhacàrã yudhiùñhiraþ // Bhmj_6.443 // sa pramamyànujasakhaþ ÷auryarà÷iü pitàmaham / papraccha vijayopàyaü sa ca pçùñastamabravãt // Bhmj_6.444 // na taü pa÷yàmi lokeùu vãro màü vijayeta yaþ / jayalàbhe ca yuùmàkaü mayi jãvati kà kathà // Bhmj_6.445 // na vi÷astrena saütraste na strãpårve mameùavaþ / patanti tasmàtklãvena màü ghàtaya ÷ikhaõóinà // Bhmj_6.446 // ukte devavrateneti lajjàvinamitànanaþ / akàma iva duþkhena yayau sva÷ibiraü nçpaþ // Bhmj_6.447 // tataþ prabhàte vyåheùu sainyeùu subhañairmithaþ / ÷ikhaõóipramukhà vãrà parànãkamupàdravan // Bhmj_6.448 // tato bhãùma÷ara÷reõãlulite ràjamaõóale / ÷ikhaõóã dhutakodaõóa÷caõóakopastamabhyadhàt // Bhmj_6.449 // tamabravãcchàntanavaþ kàmaü prahara pàrùata / nanàma bhãùmavi÷ikhàþ patantyanujane jane // Bhmj_6.450 // iti vàdinamabhyetya maõóalãkçtakàrmukaþ / ÷ikhaõóã niþ÷vasankopàdàpageyamabhàùata // Bhmj_6.451 // jetàraü bhàrgavasyàpi jànàmi tvàü mahaujasam / yudhi yudhyasva và mà và na me jãvangamiùyasi // Bhmj_6.452 // uktvaitadbàõajàlena pàrùataþ samapårayat / rakùyamàõaþ samabhyetya pa÷càdgàõóãvadhanvanà // Bhmj_6.453 // bhãùmo 'pi tamanàdçtya viddhvà kçùõàrjunau ÷araiþ / vive÷a pàõóavacamåü ràjaveõuvanànalaþ // Bhmj_6.454 // dhçùñadyumnamukhairvãraiþ kauravàõàü tarasvinàm / dàruõo 'tha prahàro 'bhådrajaþpihitadióbhukhaþ // Bhmj_6.455 // tato droõiprabhçtayo vãrà droõasya ÷àsanàt / rakùantaþ samare bhãùmaü dhanaüjayamayodhayan // Bhmj_6.456 // tataþ ÷àntanavo ràj¤àü ÷araira÷anigauravaiþ / mauliratnàü÷u÷abalaü samunmathya virocanam // Bhmj_6.457 // àkrãóamiva kàlasya vidhàya kadanaü raõe / abravãtkåõitamanà dåràdeva yudhiùñhiram // Bhmj_6.458 // vadhàya kuru kaunteya yatnaü me nçpatikùayàt / viùaõõo 'haü bhç÷aü putra raudreõànena karmaõà // Bhmj_6.459 // iti vàdini gàïgeye ÷ithilãkçtakàrmuke / sç¤jayàþ saha pà¤càlaiþ somakai÷ca sahàdravan // Bhmj_6.460 // tataþ kurucamåvãràþ pàõóavànàü mahàrathàn / àvàrya bhãùmarakùàyai dvandvaü yuddhàni cakrire // Bhmj_6.461 // atha gàïgeyavi÷ikhairaprayatnojjhitairapi / avartata mahàraudro ràjajãvitasaükùayaþ // Bhmj_6.462 // tamabhyadhàvadàkarõàkçùñakodaõóalaþ / ÷ikhaõóã khaõóapara÷uprabhàvaü phalguõeritaþ // Bhmj_6.463 // svayaü duryodhanenàtha preritàü vãkùya vàhinãm / tasminsvabhañasaühàre vartamàne pitàmahaþ // Bhmj_6.464 // udãrya ghoraü divyàstramabhyadhàvaddhanaüjayam / athàrjunasyàgrametya ÷ikhaõóini puraþsthite // Bhmj_6.465 // vimànà iva gàïgeyo mahàstraü saüjahàra tat / brahmalokàbikàmeùu yudhyamàneùu ràjasu // Bhmj_6.466 // vãràõàü bhãùmavi÷ikhairayuteùu patatsu ca / dàrayantaü parànãkaü tametya vasavo 'bruvan // Bhmj_6.467 // bhãùma saünyàsakàlo 'yaü tavàsmadabhikàïkùitaþ / tataþ ÷lathodyame tasminprasanne bhuvanatraye // Bhmj_6.468 // arjunapramukhàþ sarve sàyakaistamapårayan / chidyamàneùu bàleùu tasya tårõaü kirãñinà // Bhmj_6.469 // ÷ikhaõóã pràhiõottasmai hemapuïkha÷aràvalãm / ÷aikhaõóãü ÷aramàlàü tàü ÷airoùãmiva pe÷alàm // Bhmj_6.470 // jagràha prahasanbhãùmaþ kùaõaü sthagitakàrmukaþ / duryodhanasamàdiùñànbhãùmasya ratharakùiõaþ // Bhmj_6.471 // mohayanbàõajàlena phalguõastamavàkirat / vidàryamàõo nãrandhrairgàõóãvànniþsçtaiþ ÷araiþ // Bhmj_6.472 // duþ÷àsanaü pàr÷vagataü bhãùmaþ sasmitamabravãt / naite ÷ikhaõóino bàõàþ ÷ilàsaüghàtabhedinaþ // Bhmj_6.473 // vi÷anti mama marmàõi bilaü viùadharà iva / ete te vajrasaüspar÷à nivàtakavacacchidaþ // Bhmj_6.474 // ÷arãrahàriõo ghoràþ kiràtaraõasàkùiõaþ / ityuktvà pàõóuputràya ÷aktiü cikùepa ÷aktimàn // Bhmj_6.475 // tàü ca ÷akrasutastårõaü cakàra vi÷ikhaistridhà / sarvàyudheùu cchinneùu tato gàõóãvadhanvanà // Bhmj_6.476 // kùaõàdbabhåva durlakùyo bhãùmo nirvivaraiþ ÷araiþ / yudhyamàneùu vãreùu bhåtàviùñeùvivàkulam // Bhmj_6.477 // dàrume tumule tasminnirvibhàge baladvaye / aparàhõe rathàdbhãùmaþ sahasràü÷urivàparaþ // Bhmj_6.478 // aspçùñabhåmirvi÷ikhaiþ papàta mahasàü nidhiþ / tasminnipatite vãre ketau sarvadhanuùmatàm // Bhmj_6.479 // mahatàmapi vãràõàü hçdayàni cakampire / tato nivçtte saügràme hàhàkàre nabhaþspç÷iþ // Bhmj_6.480 // divyaü bheje nijaü bhàvamaluptàtmà pitàmahaþ / àkampamàne bhuvane vàguvàcà÷arãriõã // Bhmj_6.481 // bhãùma kàlaü pratãkùasva yogavànuttaràyaõam / sarvaj¤a dhàraya pràõànsvacchandanidhano hçdi // Bhmj_6.482 // ÷rutvaitatparamaü yogamàsasàda suravrataþ / tatastrida÷avàhinyà visçùña haüsaråpiõaþ // Bhmj_6.483 // tamevàrthaü samabhyetya munayo bhãùmamabruvan / sthito 'smãti ca gàïgeyo nigadya ya÷asàü nidhiþ // Bhmj_6.484 // iratalpe gataþ sarvànkurånbhãtànasàntvayat / praõatànatha saüpràptànpunaþ kauravapàõóavàn // Bhmj_6.485 // a÷rupårõekùaõànåce saübhàvya kurupuügavaþ / dhàraõaü lambamànasya ÷iraso me vidhãyatàm // Bhmj_6.486 // ÷rutvaitadupadhàneùu samànãteùu ràjabhiþ / jagràha ÷àsanàttasya tribhiþ pàrthaþ ÷araiþ ÷iraþ // Bhmj_6.487 // bhãùmastatkarmatuùño 'tha pra÷a÷aüsa dhanaüjayam / pàõóavaiþ kriyatàü saüdhirityuvàca ca kauravam // Bhmj_6.488 // ***** da÷amo yuddhadivasaþ || 31 || ***** tato rajanyàü yàtàyàmupàviùñeùu ràjasu / sevyamàno munijanairbhãùmo jalamayàcata // Bhmj_6.489 // maõikà¤canacitreùu kala÷eùvamalàmbhasaþ / samànãteùu bhåpàlairvyadhànmeghàstramarjunaþ // Bhmj_6.490 // tadudbhåtena payasà gàïgeyastena tarpitaþ / naràvatàraü prãtàtmà sàdaraü tamapåjayat // Bhmj_6.491 // mahàratheùu yàteùu samàmantryàpagàsutam / karõaþ prasàdayàmàsa tadabhyarcya kçtà¤jaliþ // Bhmj_6.492 // tamuvàca prasannàtmà vãtamanyuþ pitàmahaþ / bhajasva pàrtheùu ÷amaü vãràste bhràtarastava // Bhmj_6.493 // vaikartanastadàkarõya jagàda vinatànanaþ / jàne sarvamava÷yaü tu bhavitavyamidaü prabho // Bhmj_6.494 // kiütu duryodhanasyàrthe suhçdo mànakàriõaþ / anujànãhi màü tàta samaràya samudyatam // Bhmj_6.495 // iti bruvàõo bhãùmeõa so 'nuj¤àto varåthinãm / prayayau kuruputràõàü rathena ghananàdinà // Bhmj_6.496 // atha kuruvçùabàõàmaïgaràjotsukànàü paraparibhavadãkùàbhagnamànàdaràõàm / patihitamanãkaü sàmyamàpa drutànàü sarayapavanapànãkampitànàü vanànàm // Bhmj_6.497 // iti ÷rãkùemendraviracitàyàü bhàratama¤jaryà bhãùmaparva