Kalidasa: Meghaduta, according to Vallabhadeva's commentary Based on the edition by Eugen Hultzsch: Kalidasa's Meghaduta, ed. from Manuscripts with the commentary of Vallabhadeva. London : Royal Asiatic Society 1911 Prize Publication Fund ; 4 Input by Asko Parpola July 2013 TEXT WITH PADA MARKERS ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf and http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf For further information see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm ___________________________________________________________________ PADA MARKERS For a four-pada verse: ........ $ ........ & ........ % ........ // kaÓ cit kÃntÃvirahaguruïà svÃdhikÃrapramatta÷ $ ÓÃpenÃstaÇgamitamahimà var«abhogyeïa bhartu÷ & yak«aÓ cakre janakatanayÃsnÃnapuïyodake«u % snigdhacchÃyÃtaru«u vasatiæ rÃmagiryÃÓrame«u // KMdV_1 // tasminn adrau kati cid abalÃviprayukta÷ sa kÃmÅ $ nÅtvà mÃsÃn kanakavalayabhraæÓariktaprako«Âha÷ & ëìhasya praÓamadivase megham ÃÓli«ÂasÃnuæ % vaprakrŬÃpariïatagajaprek«aïÅyaæ dadarÓa // KMdV_2 // tasya sthitvà katham api pura÷ ketakÃdhÃnahetor $ antarbëpaÓ ciram anucaro rÃjarÃjasya dadhyau & meghÃloke bhavati sukhino 'py anyathÃv­tti ceta÷ % kaïÂhÃÓle«apraïayini jane kiæ punar dÆrasaæsthe // KMdV_3 // pratyÃsanne nabhasi dayitÃjÅvitÃlambanÃrthÅ $ jÅmÆtena svakuÓalamayÅæ hÃrayi«yan prav­ttim & sa pratyagrai÷ kuÂajakusumai÷ kalpitÃrghÃya tasmai % prÅta÷ prÅtipramukhavacanaæ svÃgataæ vyÃjahÃra // KMdV_4 // dhÆmajyoti÷salilamarutÃæ saænipÃta÷ kva megha÷ $ saædeÓÃrthÃ÷ kva paÂukaraïai÷ prÃïibhi÷ prÃpaïÅyÃ÷ & ity autsukyÃd aparigaïayan guhyakas taæ yayÃce % kÃmÃrtà hi praïayak­païÃÓ cetanÃcetane«u // KMdV_5 // jÃtaæ vaæÓe bhuvanavidite pu«karÃvartakÃnÃæ $ jÃnÃmi tvÃæ prak­tipuru«aæ kÃmarÆpaæ maghona÷ & tenÃrthitvaæ tvayi vidhivaÓÃd dÆrabandhur gato 'haæ % yÃc¤Ã vandhyà varam adhiguïe nÃdhame labdhakÃmà // KMdV_6 // saætaptÃnÃæ tvam asi Óaraïaæ tat payoda priyÃyÃ÷ $ saædeÓaæ me hara dhanapatikrodhaviÓle«itasya & gantavyà te vasatir alakà nÃma yak«eÓvarÃïÃæ % bÃhyodyÃnasthitaharaÓiraÓcandrikÃdhautaharmyà // KMdV_7 // tvÃm ÃrƬhaæ pavanapadavÅm udg­hÅtÃlakÃntÃ÷ $ prek«i«yante pathikavanitÃ÷ pratyayÃd ÃÓvasantya÷ & ka÷ saænaddhe virahavidhurÃæ tvayy upek«eta jÃyÃæ % na syÃd anyo 'py aham iva jano ya÷ parÃdhÅnav­tti÷ // KMdV_8 // Ãp­cchasva priyasakham amuæ tuÇgam ÃliÇgya Óailaæ $ vandyai÷ puæsÃæ raghupatipadair aÇkitaæ mekhalÃsu & kÃle kÃle bhavati bhavatà yasya saæyogam etya % snehavyaktiÓ ciravirahajaæ mu¤cato bëpam u«ïam // KMdV_9 // mandaæ mandaæ nudati pavanaÓ cÃnukÆlo yathà tvÃæ $ vÃmaÓ cÃyaæ nadati madhuraæ cÃtakas toyag­dhnu÷ & garbhÃdhÃnasthiraparicayà nÆnam ÃbaddhamÃlÃ÷ % sevi«yante nayanasubhagaæ khe bhavantaæ balÃkÃ÷ // KMdV_10 // tÃæ cÃvaÓyaæ divasagaïanÃtatparÃm ekapatnÅm $ avyÃpannÃm avihatagatir drak«yasi bhrÃt­jÃyÃm & ÃÓÃbandha÷ kusumasad­Óaæ prÃyaÓo hy aÇganÃnÃæ % sadya÷pÃtapraïayi h­dayaæ viprayoge ruïaddhi // KMdV_11 // kartuæ yac ca prabhavati mahÅm ucchilindhrÃm avandhyaæ $ tac chrutvà te Óravaïasubhagaæ garjitaæ mÃnasotkÃ÷ & à kailÃsÃd bisakisalayacchedapÃtheyavanta÷ % saæpatsyante nabhasi bhavato rÃjahaæsÃ÷ sahÃyÃ÷ // KMdV_12 // mÃrgaæ tÃvac ch­ïu kathayatas tvatprayÃïÃnukÆlaæ $ saædeÓaæ me tadanu jalada Óro«yasi Órotrapeyam & khinna÷ khinna÷ Óikhari«u padaæ nyasya gantÃsi yatra % k«Åïa÷ k«Åïa÷ parilaghu paya÷ srotasÃæ copabhujya // KMdV_13 // adre÷ Ó­Çgaæ harati pavana÷ kiæ svid ity unmukhÅbhir $ d­«ÂotsÃhaÓ cakitacakitaæ mugdhasiddhÃÇganÃbhi÷ & sthÃnÃd asmÃt sarasaniculÃd utpatodaÇmukha÷ khaæ % diÇnÃgÃnÃæ pathi pariharan sthÆlahastÃvalehÃn // KMdV_14 // ratnacchÃyÃvyatikara iva prek«yam etat purastÃd $ valmÅkÃgrÃt prabhavati dhanu«khaï¬am Ãkhaï¬alasya & yena ÓyÃmaæ vapur atitarÃæ kÃntim Ãpatsyate te % barheïeva sphuritarucinà gopaveÓasya vi«ïo÷ // KMdV_15 // tvayy Ãyattaæ k­«iphalam iti bhrÆvilÃsÃnabhij¤ai÷ $ prÅtisnigdhair janapadavadhÆlocanai÷ pÅyamÃna÷ & sadya÷sÅrotka«aïasurabhi k«etram Ãruhya mÃlaæ % kiæ cit paÓcÃd pravalaya gatiæ bhÆya evottareïa // KMdV_16 // tvÃm ÃsÃrapraÓamitavanopaplavaæ sÃdhu mÆrdhnà $ vak«yaty adhvaÓramaparigataæ sÃnumÃn ÃmrakÆÂa÷ & na k«udro 'pi prathamasuk­tÃpek«ayà saæÓrayÃya % prÃpte mitre bhavati vimukha÷ kiæ punar yas tathoccai÷ // KMdV_17 // channopÃnta÷ pariïataphaladyotibhi÷ kÃnanÃmrais $ tvayy ÃrƬhe Óikharam acala÷ snigdhaveïÅsavarïe & nÆnaæ yÃsyaty amaramithunaprek«aïÅyÃm avasthÃæ % madhye ÓyÃma÷ stana iva bhuva÷ Óe«avistÃrapÃï¬u÷ // KMdV_18 // sthitvà tasmin vanacaravadhÆbhuktaku¤je muhÆrtaæ $ toyotsargadrutataragatis tatparaæ vartma tÅrïa÷ & revÃæ drak«yasy upalavi«ame vindhyapÃde viÓÅrïÃæ % bhakticchedair iva viracitÃæ bhÆtim aÇge gajasya // KMdV_19 // tasyÃs tiktair vanagajamadair vÃsitaæ vÃntav­«Âir $ jambÆ«aï¬apratihatarayaæ toyam ÃdÃya gacche÷ & anta÷sÃraæ ghana tulayituæ nÃnila÷ Óak«yati tvÃæ % rikta÷ sarvo bhavati hi laghu÷ pÆrïatà gauravÃya // KMdV_20 // nÅpaæ d­«Âvà haritakapiÓaæ kesarair ardharƬhair $ ÃvirbhÆtaprathamamukulÃ÷ kandalÅÓ cÃnukaccham & dagdhÃraïye«v adhikasurabhiæ gandham ÃghrÃya corvyÃ÷ % sÃraÇgÃs te jalalavamuca÷ sÆcayi«yanti mÃrgam // KMdV_21 // utpaÓyÃmi drutam api sakhe matpriyÃrthaæ yiyÃso÷ $ kÃlak«epaæ kakubhasurabhau parvate parvate te & ÓuklÃpÃÇgai÷ sanayanajalai÷ svÃgatÅk­tya kekÃ÷ % pratyudyÃta÷ katham api bhavÃn gantum ÃÓu vyavasyet // KMdV_22 // pÃï¬ucchÃyopavanav­taya÷ ketakai÷ sÆcibhinnair $ nŬÃrambhair g­habalibhujÃm ÃkulagrÃmacaityÃ÷ & tvayy Ãsanne phalapariïatiÓyÃmajambÆvanÃntÃ÷ % saæpatsyante katipayadinasthÃyihaæsà daÓÃrïÃ÷ // KMdV_23 // te«Ãæ dik«u prathitavidiÓÃlak«aïÃæ rÃjadhÃnÅæ $ gatvà sadya÷ phalam avikalaæ kÃmukatvasya labdhà & tÅropÃntastanitasubhagaæ pÃsyasi svÃdu yat tat % sabhrÆbhaÇgaæ mukham iva payo vetravatyÃÓ calormi // KMdV_24 // nÅcairÃkhyaæ girim adhivases tatra viÓrÃmahetos $ tvatsamparkÃt pulakitam iva prau¬hapu«pai÷ kadambai÷ & ya÷ païyastrÅratiparimalodgÃribhir nÃgarÃïÃm % uddÃmÃni prathayati ÓilÃveÓmabhir yauvanÃni // KMdV_25 // viÓrÃnta÷ san vraja vananadÅtÅrajÃtÃni si¤cann $ udyÃnÃnÃæ navajalakaïair yÆthikÃjÃlakÃni & gaï¬asvedÃpanayanarujÃklÃntakarïotpalÃnÃæ % chÃyÃdÃnÃt k«aïaparicita÷ pu«palÃvÅmukhÃnÃm // KMdV_26 // vakra÷ panthà yad api bhavata÷ prasthitasyottarÃÓÃæ $ saudhotsaÇgapraïayavimukho mà sma bhÆr ujjayinyÃ÷ & vidyuddÃmasphuritacakitais tatra paurÃÇganÃnÃæ % lolÃpÃÇgair yadi na ramase locanair va¤cito 'si // KMdV_27 // vÅcik«obhastanitavihagaÓreïikäcÅguïÃyÃ÷ $ saæsarpantyÃ÷ skhalitasubhagaæ darÓitÃvartanÃbhe÷ & nirvindhyÃyÃ÷ pathi bhava rasÃbhyantara÷ saænipatya % strÅïÃm Ãdyaæ praïayavacanaæ vibhramo hi priye«u // KMdV_28 // veïÅbhÆtapratanusalilÃæ tÃm atÅtasya sindhuæ $ pÃï¬ucchÃyÃæ taÂaruhatarubhraæÓibhir jÅrïaparïai÷ & saubhÃgyaæ te subhaga virahÃvasthayà vya¤jayantÅæ % kÃrÓyaæ yena tyajati vidhinà sa tvayaivopapÃdya÷ // KMdV_29 // prÃpyÃvantÅn udayanakathÃkovidagrÃmav­ddhÃn $ pÆrvoddi«ÂÃm anusara purÅæ ÓrÅviÓÃlÃæ viÓÃlÃm & svalpÅbhÆte sucaritaphale svargiïÃæ gÃæ gatÃnÃæ % Óe«ai÷ puïyair h­tam iva diva÷ kÃntimat khaï¬am ekam // KMdV_30 // dÅrghÅkurvan paÂu madakalaæ kÆjitaæ sÃrasÃnÃæ $ pratyÆ«e«u sphuÂitakamalÃmodamaitrÅka«Ãya÷ & yatra strÅïÃæ harati surataglÃnim aÇgÃnukÆla÷ % siprÃvÃta÷ priyatama iva prÃrthanÃcÃÂukÃra÷ // KMdV_31 // jÃlodgÅrïair upacitavapu÷ keÓasaæskÃradhÆmair $ bandhuprÅtyà bhavanaÓikhibhir dattan­ttopahÃra÷ & harmye«v asyÃ÷ kusumasurabhi«v adhvakhinnÃntarÃtmà % nÅtvà rÃtriæ lalitavanitÃpÃdarÃgÃÇkite«u // KMdV_32 // bhartu÷ kaïÂhacchavir iti gaïai÷ sÃdaraæ d­ÓyamÃïa÷ $ puïyaæ yÃyÃs tribhuvanaguror dhÃma caï¬eÓvarasya & dhÆtodyÃnaæ kuvalayarajogandhibhir gandhavatyÃs % toyakrŬÃniratayuvatisnÃnatiktair marudbhi÷ // KMdV_33 // apy anyasmi¤ jaladhara mahÃkÃlam ÃsÃdya kÃle $ sthÃtavyaæ te nayanavi«ayaæ yÃvad abhyeti bhÃnu÷ & kurvan saædhyÃbalipaÂahatÃæ ÓÆlina÷ ÓlÃghanÅyÃm % ÃmandrÃïÃæ phalam avikalaæ lapsyase garjitÃnÃm // KMdV_34 // pÃdanyÃsakvaïitaraÓanÃs tatra lÅlÃvadhÆtai $ ratnacchÃyÃkhacitavalibhiÓ cÃmarai÷ klÃntahastÃ÷ & veÓyÃs tvatto nakhapadasukhÃn prÃpya var«ÃgrabindÆn % Ãmok«yanti tvayi madhukaraÓreïidÅrghÃn kaÂÃk«Ãn // KMdV_35 // paÓcÃd uccairbhujataruvanaæ maï¬alenÃbhilÅna÷ $ sÃædhyaæ teja÷ pratinavajapÃpu«paraktaæ dadhÃna÷ & n­ttÃrambhe hara paÓupater ÃrdranÃgÃjinecchÃæ % ÓÃntodvegastimitanayanaæ d­«Âabhaktir bhavÃnyà // KMdV_36 // gacchantÅnÃæ ramaïavasatiæ yo«itÃæ tatra naktaæ $ ruddhÃloke narapatipathe sÆcibhedyais tamobhi÷ & saudÃminyà kanakanika«asnigdhayà darÓayorvÅæ % toyotsargastanitamukharo mà sma bhÆr viklavÃs tÃ÷ // KMdV_37 // tÃæ kasyÃæ cid bhavanavalabhau suptapÃrÃvatÃyÃæ $ nÅtvà rÃtriæ ciravilasanÃt khinnavidyutkalatra÷ & d­«Âe sÆrye punar api bhavÃn vÃhayed adhvaÓe«aæ % mandÃyante na khalu suh­dÃm abhyupetÃrthak­tyÃ÷ // KMdV_38 // tasmin kÃle nayanasalilaæ yo«itÃæ khaï¬itÃnÃæ $ ÓÃntiæ neyaæ praïayibhir ato vartma bhÃnos tyajÃÓu & prÃleyÃsraæ kamalavadanÃt so 'pi hartuæ nalinyÃ÷ % pratyÃv­ttas tvayi kararudhi syÃd analpÃbhyasÆya÷ // KMdV_39 // gambhÅrÃyÃ÷ payasi saritaÓ cetasÅva prasanne $ chÃyÃtmÃpi prak­tisubhago lapsyate te praveÓam & tasmÃt tasyÃ÷ kumudaviÓadÃny arhasi tvaæ na dhairyÃn % moghÅkartuæ caÂulaÓapharodvartanaprek«itÃni // KMdV_40 // tasyÃ÷ kiæ cit karadh­tam iva prÃptavÃnÅraÓÃkhaæ $ h­tvà nÅlaæ salilavasanaæ muktarodhonitambam & prasthÃnaæ te katham api sakhe lambamÃnasya bhÃvi % j¤ÃtÃsvÃda÷ pulinajaghanÃæ ko vihÃtuæ samartha÷ // KMdV_41 // tvanni«yandocchvasitavasudhÃgandhasaæparkapuïya÷ $ srotorandhradhvanitasubhagaæ dantibhi÷ pÅyamÃna÷ & nÅcair vÃsyaty upajigami«or devapÆrvaæ giriæ te % ÓÅto vÃyu÷ pariïamayità kÃnanodumbarÃïÃm // KMdV_42 // tatra skandaæ niyatavasatiæ pu«pameghÅk­tÃtmà $ pu«pÃsÃrai÷ snapayatu bhavÃn vyomagaÇgÃjalÃrdrai÷ & rak«Ãhetor navaÓaÓibh­tà vÃsavÅnÃæ camÆnÃm % atyÃdityaæ hutavahamukhe saæbh­taæ tadd hi teja÷ // KMdV_43 // jyotirlekhÃvalayi galitaæ yasya barhaæ bhavÃnÅ $ putraprÅtyà kuvalayapadaprÃpi karïe karoti & dhautÃpÃÇgaæ haraÓaÓirucà pÃvakes taæ mayÆraæ % paÓcÃd adrigrahaïagurubhir garjitair nartayethÃ÷ // KMdV_44 // ÃrÃdhyaivaæ Óaravaïabhuvaæ devam ullaÇghitÃdhvà $ siddhadvandvair jalakaïabhayÃd vÅïibhir muktamÃrga÷ & vyÃlambethÃ÷ surabhitanayÃlambhajÃæ mÃnayi«yan % srotomÆrtyà bhuvi pariïatÃæ rantidevasya kÅrtim // KMdV_45 // tvayy ÃdÃtuæ jalam avanate ÓÃrÇgiïo varïacaure $ tasyÃ÷ sindho÷ p­thum api tanuæ dÆrabhÃvÃt pravÃham & prek«i«yante gaganagatayo dÆram Ãvarjya d­«ÂÅr % ekaæ muktÃguïam iva bhuva÷ sthÆlamadhyendranÅlam // KMdV_46 // tÃm uttÅrya vraja paricitabhrÆlatÃvibhramÃïÃæ $ pak«motk«epÃd uparivilasatk­«ïaÓÃraprabhÃïÃm & kundak«epÃnugamadhukaraÓrÅmu«Ãm Ãtmabimbaæ % pÃtrÅkurvan daÓapuravadhÆnetrakautÆhalÃnÃm // KMdV_47 // brahmÃvartaæ janapadam adhaÓchÃyayà gÃhamÃna÷ $ k«etraæ k«atrapradhanapiÓunaæ kauravaæ tad bhajethÃ÷ & rÃjanyÃnÃæ ÓitaÓaraÓatair yatra gÃï¬Åvadhanvà % dhÃrÃpÃtais tvam iva kamalÃny abhyavar«an mukhÃni // KMdV_48 // hitvà hÃlÃm abhimatarasÃæ revatÅlocanÃÇkÃæ $ bandhuprÅtyà samaravimukho lÃÇgalÅ yÃ÷ si«eve & k­tvà tÃsÃm abhigamam apÃæ somya sÃrasvatÅnÃm % anta÷svacchas tvam api bhavità varïamÃtreïa k­«ïa÷ // KMdV_49 // tasmÃd gaccher anukanakhalaæ ÓailarÃjÃvatÅrïÃæ $ jahno÷ kanyÃæ sagaratanayasvargasopÃnapaÇktim & gaurÅvaktrabhrukuÂiracanÃæ yà vihasyeva phenai÷ % Óambho÷ keÓagrahaïam akarod indulagnormihastà // KMdV_50 // tasyÃ÷ pÃtuæ suragaja iva vyomni pÆrvÃrdhalambÅ $ tvaæ ced acchasphaÂikaviÓadaæ tarkayes tiryag ambha÷ & saæsarpantyà sapadi bhavata÷ srotasi cchÃyayà sà % syÃd asthÃnopanatayamunÃsaægam evÃbhirÃmà // KMdV_51 // ÃsÅnÃnÃæ surabhitaÓilaæ nÃbhigandhair m­gÃïÃæ $ tasyà eva prabhavam acalaæ prÃpya gauraæ tu«Ãrai÷ & vak«yasy adhvaÓramavinayane tasya Ó­Çge ni«aïïa÷ % ÓobhÃæ ramyÃæ trinayanav­«otkhÃtapaÇkopameyÃm // KMdV_52 // taæ ced vÃyau sarati saralaskandhasaæghaÂÂajanmà $ bÃdhetolkÃk«apitacamarÅvÃlabhÃro davÃgni÷ & arhasy enaæ Óamayitum alaæ vÃridhÃrÃsahasrair % ÃpannÃrtipraÓamanaphalÃ÷ saæpado hy uttamÃnÃm // KMdV_53 // ye tvÃæ muktadhvanim asahanÃ÷ kÃyabhaÇgÃya tasmin $ darpotsekÃd upari Óarabhà laÇghayi«yanty alaÇghyam & tÃn kurvÅthÃs tumulakarakÃv­«ÂihÃsÃvakÅrïÃn % ke và na syu÷ paribhavapadaæ ni«phalÃrambhayatnÃ÷ // KMdV_54 // tatra vyaktaæ d­«adi caraïanyÃsam ardhendumaule÷ $ ÓaÓvat siddhair upah­tabaliæ bhaktinamra÷ parÅyÃ÷ & yasmin d­«Âe karaïavigamÃd Ærdhvam uddhÆtapÃpÃ÷ % kalpante 'sya sthiragaïapadaprÃptaye ÓraddadhÃnÃ÷ // KMdV_55 // ÓabdÃyante madhuram anilai÷ kÅcakÃ÷ pÆryamÃïÃ÷ $ saæraktÃbhis tripuravijayo gÅyate kiænarÅbhi÷ & nirhrÃdÅ te muraja iva cet kandarÃsu dhvani÷ syÃt % saægÅtÃrtho nanu paÓupates tatra bhÃvÅ samasta÷ // KMdV_56 // prÃleyÃdrer upataÂam atikramya tÃæs tÃn viÓe«Ãn $ haæsadvÃraæ bh­gupatiyaÓovartma yat krau¤carandhram & tenodÅcÅæ diÓam abhisares tiryagÃyÃmaÓobhÅ % ÓyÃma÷ pÃdo baliniyamanÃbhyudyatasyeva vi«ïo÷ // KMdV_57 // gatvà cordhvaæ daÓamukhabhujocchvÃsitaprasthasaædhe÷ $ kailÃsasya tridaÓavanitÃdarpaïasyÃtithi÷ syÃ÷ & Ó­ÇgocchrÃyai÷ kumudaviÓadair yo vitatya sthita÷ khaæ % rÃÓÅbhÆta÷ pratiniÓam iva tryambakasyÃÂÂahÃsa÷ // KMdV_58 // utpaÓyÃmi tvayi taÂagate snigdhabhinnäjanÃbhe $ sadya÷k­ttadviradadaÓanacchedagaurasya tasya & lÅlÃm adre÷ stimitanayanaprek«aïÅyÃæ bhavitrÅm % aæsanyaste sati halabh­to mecake vÃsasÅva // KMdV_59 // hitvà nÅlaæ bhujagavalayaæ Óambhunà dattahastà $ krŬÃÓaile yadi ca viharet pÃdacÃreïa gaurÅ & bhaÇgÅbhaktyà viracitavapu÷ stambhitÃntarjalo 'syÃ÷ % sopÃnatvaæ kuru sukhapadasparÓam Ãrohaïe«u // KMdV_60 // tatrÃvaÓyaæ janitasalilodgÃram anta÷praveÓÃn $ ne«yanti tvÃæ surayuvatayo yantradhÃrÃg­hatvam & tÃbhyo mok«as tava yadi sakhe gharmalabdhasya na syÃt % krŬÃlolÃ÷ Óravaïaparu«air garjitair bhÃyayes tÃ÷ // KMdV_61 // hemÃmbhojaprasavi salilaæ mÃnasasyÃdadÃna÷ $ kurvan kÃmÃt k«aïamukhapaÂaprÅtim airÃvaïasya & dhunvan vÃtai÷ sajalap­«atai÷ kalpav­k«ÃæÓukÃni % cchÃyÃbhinna÷ sphaÂikaviÓadaæ nirviÓe÷ paravataæ tam // KMdV_62 // tasyotsaÇge praïayina iva srastagaÇgÃdugÆlÃæ $ na tvaæ d­«Âvà na punar alakÃæ j¤Ãsyase kÃmacÃrin & yà va÷ kÃle vahati salilodgÃram uccairvimÃnà % muktÃjÃlagrathitam alakaæ kÃminÅvÃbhrav­ndam // KMdV_63 // vidyutvantaæ lalitavanitÃ÷ sendracÃpaæ sacitrÃ÷ $ saægÅtÃya prahatamurajÃ÷ snigdhagambhÅragho«am & antastoyaæ maïimayabhuvas tuÇgam abhraælihÃgrÃ÷ % prÃsÃdÃs tvÃæ tulayitum alaæ yatra tais tair viÓe«ai÷ // KMdV_64 // haste lÅlÃkamalam alakaæ bÃlakundÃnuviddhaæ $ nÅtà rodhraprasavarajasà pÃï¬utÃm ÃnanaÓrÅ÷ & cƬÃpÃÓe navakuravakaæ cÃru karïe ÓirÅ«aæ % sÅmante ca tvadupagamajaæ yatra nÅpaæ vadhÆnÃm // KMdV_65 // yasyÃæ yak«Ã÷ sitamaïimayÃny etya harmyasthalÃni $ jyotiÓchÃyÃkusumaracanÃny uttamastrÅsahÃyÃ÷ & Ãsevante madhu ratiphalaæ kalpav­k«aprasÆtaæ % tvadgambhÅradhvani«u Óanakai÷ pu«kare«v Ãhate«u // KMdV_66 // yatra strÅïÃæ priyatamabhujÃliÇganocchvÃsitÃnÃm $ aÇgaglÃniæ suratajanitÃæ tantujÃlÃvalambÃ÷ & tvatsaærodhÃpagamaviÓadaiÓ cotitÃÓ candrapÃdair % vyÃlumpanti sphuÂajalalavasyandinaÓ candrakÃntÃ÷ // KMdV_67 // netrà nÅtÃ÷ satatagatinà yad vimÃnÃgrabhÆmÅr $ ÃlekhyÃnÃæ navajalakaïair do«am utpÃdya sadya÷ & ÓaÇkÃsp­«Âà iva jalamucas tvÃd­Óà yatra jÃlair % dhÆmodgÃrÃnuk­tinipuïaæ jarjarà ni«patanti // KMdV_68 // nÅvÅbandhocchvasanaÓithilaæ yatra yak«ÃÇganÃnÃæ $ vÃsa÷ kÃmÃd anibh­takare«v Ãk«ipatsu priye«u & arcistuÇgÃn abhimukham api prÃpya ratnapradÅpÃn % hrÅmƬhÃnÃæ bhavati viphalapreraïaÓ cÆrïamu«Âi÷ // KMdV_69 // gatyutkampÃd alakapatitair yatra mandÃrapu«pai÷ $ kÊptacchedyai÷ kanakakamalai÷ karïavibhraæÓibhiÓ ca & muktÃlagnastanaparimalaiÓ chinnasÆtraiÓ ca hÃrair % naiÓo mÃrga÷ savitur udaye sÆcyate kÃminÅnÃm // KMdV_70 // matvà devaæ dhanapatisakhaæ yatra sÃk«Ãd vasantaæ $ prÃyaÓ cÃpaæ na vahati bhayÃn manmatha÷ «aÂpadajyam & sabhrÆbhaÇgaprahitanayanai÷ kÃmilak«ye«v amoghais % tasyÃrambhaÓ caturavanitÃvibhramair eva siddha÷ // KMdV_71 // tatrÃgÃraæ dhanapatig­hÃn uttareïÃsmadÅyaæ $ dÆrÃl lak«yaæ tad amaradhanuÓ cÃruïà toraïena & yasyopÃnte k­takatanaya÷ kÃntayà vardhito me % hastaprÃpyastavakanamito bÃlamandÃrav­k«a÷ // KMdV_72 // vÃpÅ cÃsmin marakataÓilÃbaddhasopÃnamÃrgà $ haimai÷ syÆtà kamalamukulai÷ snigdhavai¬ÆryanÃlai÷ & yasyÃs toye k­tavasatayo mÃnasaæ saænik­«Âaæ % na dhyÃsyanti vyapagataÓucas tvÃm api prek«ya haæsÃ÷ // KMdV_73 // yasyÃs tÅre nicitaÓikhara÷ peÓalair indranÅlai÷ $ krŬÃÓaila÷ kanakakadalÅve«Âanaprek«aïÅya÷ & madgehinyÃ÷ priya iti sakhe cetasà kÃtareïa % prek«yopÃntasphuritata¬itaæ tvÃæ tam eva smarÃmi // KMdV_74 // raktÃÓokaÓ calakisalaya÷ kesaraÓ cÃtra kÃnta÷ $ pratyÃsannau kuravakav­ter mÃdhavÅmaï¬apasya & eka÷ sakhyÃs tava saha mayà vÃmapÃdÃbhilëŠ% kÃÇk«aty anyo vadanamadirÃæ dohadacchadmanÃsyÃ÷ // KMdV_75 // tanmadhye ca sphaÂikaphalakà käcanÅ vÃsaya«Âir $ mÆle naddhà maïibhir anatiprau¬havaæÓaprakÃÓai÷ & tÃlai÷ Ói¤jadvalayasubhagair nartita÷ kÃntayà me % yÃm adhyÃste divasavigame nÅlakaïÂha÷ suh­d va÷ // KMdV_76 // ebhi÷ sÃdho h­dayanihitair lak«aïair lak«aïÅyaæ $ dvÃropÃnte likhitavapu«au ÓaÇkhapadmau ca d­«Âvà & k«ÃmacchÃyaæ bhavanam adhunà madviyogena nÆnaæ % sÆryÃpÃye na khalu kamalaæ pu«yati svÃm abhikhyÃm // KMdV_77 // gatvà sadya÷ kalabhatanutÃæ ÓÅghrasaæpÃtaheto÷ $ krŬÃÓaile prathamakathite ramyasÃnau ni«aïïa÷ & arhasy antarbhavanapatitÃæ kartum alpÃlpabhÃsaæ % khadyotÃlÅvilasitanibhÃæ vidyudunme«ad­«Âim // KMdV_78 // tanvÅ ÓyÃmà ÓikharadaÓanà pakvabimbÃdharau«ÂhÅ $ madhye k«Ãmà cakitahariïaprek«aïÅ nimnanÃbhi÷ & ÓroïÅbhÃrÃd alasagamanà stokanamrà stanÃbhyÃæ % yà tatra syÃd yuvativi«aye s­«Âir Ãdyeva dhÃtu÷ // KMdV_79 // tÃæ jÃnÅyÃ÷ parimitakathÃæ jÅvitaæ me dvitÅyaæ $ dÆrÅbhÆte mayi sahacare cakravÃkÅm ivaikÃm & gìhotkaïÂhÃguru«u divase«v e«u gacchatsu bÃlÃæ % jÃtÃæ manye ÓiÓiramathitÃæ padminÅæ vÃnyarÆpÃm // KMdV_80 // nÆnaæ tasyÃ÷ prabalaruditocchÆnanetraæ bahÆnÃæ $ ni÷ÓvÃsÃnÃm aÓiÓiratayà bhinnavarïÃdharau«Âham & hastanyastaæ mukham asakalavyakti lambÃlakatvÃd % indor dainyaæ tvadupasaraïakli«ÂakÃnter bibharti // KMdV_81 // Ãloke te nipatati purà sà balivyÃkulà và $ matsÃd­Óyaæ virahatanu và bhÃvagamyaæ likhantÅ & p­cchantÅ và madhuravacanÃæ ÓÃrikÃæ pa¤jarasthÃæ % kac cid bhartu÷ smarasi nibh­te tvaæ hi tasya priyeti // KMdV_82 // utsaÇge và malinavasane somya nik«ipya vÅïÃæ $ madgotrÃÇkaæ viracitapadaæ geyam udgÃtukÃmà & tantrÅr Ãrdrà nayanasalilai÷ sÃrayitvà kathaæ cid % bhÆyo bhÆya÷ svayam api k­tÃæ mÆrcchanÃæ vismarantÅ // KMdV_83 // Óe«Ãn mÃsÃn gamanadivasaprastutasyÃvadher và $ vinyasyantÅ bhuvi gaïanayà dehalÅdattapu«pai÷ & saæyogaæ và h­dayanihitÃrambham ÃsvÃdayantÅ % prÃyeïaite ramaïavirahe«v aÇganÃnÃæ vinodÃ÷ // KMdV_84 // Ãdye baddhà virahadivase yà Óikhà dÃma hitvà $ ÓÃpasyÃnte vigalitaÓucà yà mayonmocanÅyà & sparÓakli«ÂÃm ayamitanakhenÃsak­t sÃrayantÅæ % gaï¬ÃbhogÃt kaÂhinavi«amÃd ekaveïÅæ kareïa // KMdV_85 // savyÃpÃrÃm ahani na tathà khedayed viprayoga÷ $ ÓaÇke rÃtrau gurutaraÓucaæ nirvinodÃæ sakhÅæ te & matsaædeÓai÷ sukhayitum ata÷ paÓya sÃdhvÅæ niÓÅthe % tÃm unnidrÃm avaniÓayanÃsannavÃtÃyanastha÷ // KMdV_86 // Ãdhik«ÃmÃæ virahaÓayane saænikÅrïaikapÃrÓvÃæ $ prÃcÅmÆle tanum iva kalÃmÃtraÓe«Ãæ himÃæÓo÷ & matsaæyoga÷ katham upanamet svapnajo 'pÅti nidrÃm % ÃkÃÇk«antÅæ nayanasalilotpŬaruddhÃvakÃÓÃm // KMdV_87 // ni÷ÓvÃsenÃdharakisalayakleÓinà vik«ipantÅæ $ ÓuddhasnÃnÃt paru«amalakaæ nÆnam Ãgaï¬alambam & nÅtà rÃtri÷ k«aïa iva mayà sÃrdham icchÃratair yà % tÃm evo«ïair virahaÓayane«v asrubhir yÃpayantÅm // KMdV_88 // pÃdÃn indor am­taÓiÓiräjÃlamÃrgapravi«ÂÃn $ pÆrvaprÅtyà gatam abhimukhaæ saæniv­ttaæ tathaiva & cak«u÷ khedÃt sajalagurubhi÷ pak«mabhiÓ chÃdayantÅæ % sÃbhre 'hnÅva sthalakamalinÅæ na prabuddhÃæ na suptÃm // KMdV_89 // jÃne sakhyÃs tava mayi mana÷ saæbh­tasneham asmÃd $ itthaæbhÆtÃæ prathamavirahe tÃm ahaæ tarkayÃmi & vÃcÃlaæ mÃæ na khalu subhagaæmanyabhÃva÷ karoti % pratyak«aæ te nikhilam acirÃd bhrÃtar uktaæ mayà yat // KMdV_90 // sà saænyastÃbharaïam abalà pelavaæ dhÃrayantÅ $ ÓayyotsaÇge nihitam asak­d du÷khadu÷khena gÃtram & tvÃm apy asraæ navajalamayaæ mocayi«yaty avaÓyaæ % prÃya÷ sarvo bhavati karuïÃv­ttir ÃrdrÃntarÃtmà // KMdV_91 // ruddhÃpÃÇgaprasaram alakair a¤janasnehaÓÆnyaæ $ pratyÃdeÓÃd api ca madhuno vism­tabhrÆvilÃsam & tvayy Ãsanne nayanam uparispandi ÓaÇke m­gÃk«yà % mÅnak«obhÃkulakuvalayaÓrÅtulÃm e«yatÅti // KMdV_92 // vÃmo vÃsyÃ÷ kararuhapadair mucyamÃno madÅyair $ muktÃjÃlaæ ciraparicitaæ tyÃjito daivagatyà & saæbhogÃnte mama samucito hastasaævÃhanÃnÃæ % yÃsyaty Æru÷ sarasakadalÅstambhagauraÓ calatvam // KMdV_93 // tasmin kÃle jalada dayità labdhanidrà yadi syÃd $ anvÃsyainÃæ stanitavimukho yÃmamÃtraæ sahasva & mà bhÆd asyÃ÷ praïayini mayi svapnalabdhe kathaæ cit % sadya÷ kaïÂhacyutabhujalatÃgranthi gìhopagƬham // KMdV_94 // tÃm utthÃpya svajalakaïikÃÓÅtalenÃnilena $ pratyÃÓvastÃæ samam abhinavair jÃlakair mÃlatÅnÃm & vidyudgarbhe nihitanayanÃæ tvatsanÃthe gavÃk«e % vaktuæ dhÅrastanitavacanair mÃninÅæ prakramethÃ÷ // KMdV_95 // bhartur mitraæ priyam avidhave viddhi mÃm ambuvÃhaæ $ tatsaædeÓÃn manasi nihitÃd Ãgataæ tvatsamÅpam & yo v­ndÃni tvarayati pathi ÓrÃmyatÃæ pro«itÃnÃæ % mandrasnigdhair dhvanibhir abalÃveïimok«otsukÃni // KMdV_96 // ity ÃkhyÃte pavanatanayaæ maithilÅvonmukhÅ sà $ tvÃm utkaïÂhocchvasitah­dayà vÅk«ya saæbhÃvya caiva & Óro«yaty asmÃt param avahità somya sÅmantinÅnÃæ % kÃntodanta÷ suh­dupanata÷ saægamÃt kiæ cid Æna÷ // KMdV_97 // tÃm Ãyu«mÃn mama ca vacanÃd Ãtmanà copakartuæ $ brÆyÃd evaæ tava sahacaro rÃmagiryÃÓramastha÷ & avyÃpanna÷ kuÓalam abale p­cchati tvÃæ viyukta÷ % pÆrvÃÓÃsyaæ sulabhavipadÃæ prÃïinÃm etad eva // KMdV_98 // aÇgenÃÇgaæ tanu ca tanunà gìhataptena taptaæ $ sÃsreïÃsradravam aviratotkaïÂham utkaïÂhitena & u«ïocchvÃsaæ samadhikatarocchvÃsinà dÆravartÅ % saækalpais te viÓati vidhinà vairiïà ruddhamÃrga÷ // KMdV_99 // ÓabdÃkhyeyaæ yad api kila te ya÷ sakhÅnÃæ purastÃt $ karïe lola÷ kathayitum abhÆd ÃnanasparÓalobhÃt & so 'tikrÃnta÷ Óravaïavi«ayaæ locanÃnÃm agamyas % tvÃm utkaïÂhÃviracitapadaæ manmukhenedam Ãha // KMdV_100 // ÓyÃmÃsv aÇgaæ cakitahariïaprek«ite d­«ÂipÃtaæ $ gaï¬acchÃyÃæ ÓaÓini ÓikhinÃæ varhabhÃre«u keÓÃn & utpaÓyÃmi pratanu«u nadÅvÅci«u bhrÆvilÃsÃn % hantaikasthaæ kva cid api na te bhÅru sÃd­Óyam asti // KMdV_101 // tvÃm Ãlikhya praïayakupitÃæ dhÃturÃgai÷ ÓilÃyÃm $ ÃtmÃnaæ te caraïapatitaæ yÃvad icchÃmi kartum & asrais tÃvan muhur upacitair d­«Âir Ãlipyate me % krÆras tasminn api na sahate saægamaæ nau k­tÃnta÷ // KMdV_102 // mÃm ÃkÃÓapraïihitabhujaæ nirdayÃÓle«ahetor $ labdhÃyÃs te katham api sati svapnasaædarÓane«u & paÓyantÅnÃæ na khalu bahuÓo na sthalÅdevatÃnÃæ % muktÃsthÆlÃs tarukisalaye«v asruleÓÃ÷ patanti // KMdV_103 // bhittvà sadya÷ kisalayapuÂÃn devadÃrudrumÃïÃæ $ ye tatk«Årasrutisurabhayo dak«iïena prav­ttÃ÷ & ÃliÇgyante guïavati mayà te tu«ÃrÃdrivÃtÃ÷ % pÆrvasp­«Âaæ yadi kila bhaved aÇgam ebhis taveti // KMdV_104 // saæk«ipyeran k«aïa iva kathaæ dÅrghayÃmÃs triyÃmÃ÷ $ sarvÃvasthÃsv ahar api kathaæ mandamandÃtapaæ syÃt & itthaæ cetaÓ caÂulanayane durlabhaprÃrthanaæ me % gìho«mÃbhi÷ k­tam aÓaraïaæ tvadviyogavyathÃbhi÷ // KMdV_105 // nanv ÃtmÃnaæ bahu vigaïayann Ãtmanà nÃvalambe $ tat kalyÃïi tvam api sutarÃæ mà gama÷ kÃtaratvam & kasyÃtyantaæ sukham upanataæ du÷kham ekÃntato và % nÅcair gacchaty upari ca daÓà cakranemikrameïa // KMdV_106 // ÓÃpÃnto me bhujagaÓayanÃd utthite ÓÃrÇgapÃïau $ mÃsÃn anyÃn gamaya caturo locane mÅlayitvà & paÓcÃd ÃvÃæ virahaguïitaæ taæ tam ÃtmÃbhilëaæ % nirvek«yÃva÷ pariïataÓaraccandrikÃsu k«apÃsu // KMdV_107 // bhÆyaÓ cÃha tvam api Óayane kaïÂhalagnà purà me $ nidrÃæ gatvà kim api rudatÅ sasvanaæ viprabuddhà & sÃntarhÃsaæ kathitam asak­t p­cchataÓ ca tvayà me % d­«Âa÷ svapne kitava ramayan kÃm api tvaæ mayeti // KMdV_108 // etasmÃn mÃæ kuÓalinam abhij¤ÃnadÃnÃd viditvà $ mà kaulÅnÃd asitanayane mayy aviÓvÃsinÅ bhÆ÷ & snehÃn Ãhu÷ kim api virahahrÃsinas te hy abhogÃd % i«Âe vastuny upacitarasÃ÷ premarÃÓÅbhavanti // KMdV_109 // kac cit somya vyavasitam idaæ bandhuk­tyaæ tvayà me $ pratyÃkhyÃtuæ na khalu bhavato dhÅratÃæ tarkayÃmi & ni÷Óabdo 'pi pradiÓasi jalaæ yÃcitaÓ cÃtakebhya÷ % pratyuktaæ hi praïayi«u satÃm ÅpsitÃrthakriyaiva // KMdV_110 // etat k­tvà priyam anucitaprÃrthanÃvartmano me $ sauhÃrdÃd và vidhura iti và mayy anukroÓabuddhyà & i«ÂÃn deÓÃn vicara jalada prÃv­«Ã saæbh­taÓrÅr % mà bhÆd evaæ k«aïam api ca te vidyutà viprayoga÷ // KMdV_111 //