Jalhana: Mugdhopadesa Based on the ed. Kavyamala (short series), vol. viii (1891), pp.125þ135. Input by Somadeva Vasudeva (sarasvatam.blogspot.com) MugdhopadeÓa of Jalhaïa (c. first half of 12th century, Kashmir) TEXT IN PAUSA ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ 1. pÅyÆ«a-abhiniveÓas+e«as+rabhasÃt+asmÃkam adya+anayà bandhÆka-dyuti-bÃndhava-adhara-rasa-syandena mandÅk­ta÷ / itthaæ daitya-caya÷ samudra-mathane yena k«aïÃt+va¤citas+ tasmai sÃdaram+oæ-namas+astu kapaÂa-strÅ-rÆpiïe vi«ïave // 2. hÃridra-drava-sodarÃya rasanÃ-maæ¬o(mÃtro)paristhÃyine satyÃt+anyatamÃya vitta-haraïa-pratyak«a-caurÃya ca / citraæ durbhaga-rÆpa-varïana-mahÃ-pÃï¬itya-vidyÃya te vyÃjÃnÃæ prathamÃya garbha-gaïikÃ-rÃgÃya tubhyaæ nama÷ // 3. dhyÃnaæ yat+parameÓvaraæ prati sadà yat+vÅta-rÃgaæ manas+ yat karma-atikaÂhora-ghora-gahanaæ bhÆtyai yat+atyÃdara÷ / ÃÓcaryaæ ca ÓarÅra-dÃnam+api yat kÃryaæ vikÃraæ vinà tat+veÓyÃ+eva tapasvinÅ kali-yuge lokas+api tat-bhÃvita÷ // 4. ÓrÅmantaæ Óirasà bibharti kurute viÓva-bhramaæ helayà dhatte pÃÂaka-pak«a-pÃtam+aniÓaæ na+eva+ÃmiÓais+t­pyati / raktaæ pÃtum+api+Åhate ca sakalaæ tÃrk«yasya mÆrtis+yathà veÓyà kiæ tu bhujaÇga-bhak«aïa-vidhau na+adya+api viÓrÃmyati // 5. te gandharva-pure vasantu vibhavaæ svapna-arjitaæ bhu¤jatÃæ kurvantu k«aïam antarik«akusumais+srak-dÃma-ÓobhÃm+api / veÓyÃnÃæ ÓaÓa-Ó­Çga-bhaÇgi-sad­Óam+vÃllabhyam+ÃsÃdya ye sarvasva-k«apaïÃya kevalam+aho mÆrkhÃ÷ sukhena-Ãsate // 6. Óvaityaæ kalpaya kajjale kapi-kule«u+Ãropaya+acÃpalaæ kodaï¬e janaya+arjavam+viracaya grÃvïÃm+gaïe mÃrdavam / nimbe sÃdhaya mÃdhurÅm+surabhitÃm+Ãdau rasa-Æne kuru premÃïam+gaïikÃ-jane+api catura÷ paÓcÃt+sakhe drak«yasi // 7. kÃlas+cet+karuïÃ-paras+kali-yugam+yadi+adya dharma-priyam+ nistriæÓas+yadi peÓalas+vi«adharas+saæto«adÃyÅ yadi / agnis+cet+atiÓÅtalas+khala-janas+sarva-upakÃrÅ sa ced Ãyu«yam+yadi và bhavi«yati vi«aæ veÓyÃpi tat-rÃgiïÅ // 8. mƬhas+nirvyasanas+vaïik+vikapaÂas+rÃja-adhikÃrÅ Óuci÷ svÃdhÅnas+bh­takas+ja¬as+guïa-ratas+cauras+vyapeta-sp­ha÷ / bhÅtas+ÓÃnta-matis+vitas+sa-vinayas+karïejapas+dhÃrmikas+ kim+kutra+api kadÃ+api kas+api bhavità veÓyÃ-janas+rÃgavÃn // {8c: for bhÅta÷ var. nÅta÷} 9. kÃmas+na+asti napuæsakasya kulaÂÃ-vargasya na+asti trapà toyam+na+asti marÅcikÃsu satatam+na+asti sthiratvam+Óriyas+ / dharmas+na+asti ca nÃstikasya vibhavas+na+asti pramatta-Ãtmanas+ snehÃnÃæ kaïikÃ+api na+asti gaïikÃ-lokasya ca prÃyaÓas+ // 10. aÓvÅye yama-vÃhanasya nakulasya+ÃÓÅvi«ÃïÃæ kule mÃrjÃrasya ca mÆ«ake«u ghaÂate yà prÅtis+ÃtyantikÅ / k«Åïe+arthe vidhure«u bandhu«u d­¬he loka-apavÃde Óanais+ j¤eyà kÃmi-jane«u sÃ+eva gaïikÃ-vargasya naisargikÅ // 11. yat+yÆtena yudhi«Âhirasya vihitam+yat+vi«ïunà và bales+ yat+Óukreïa dhanÃdhipasya kalinà rÃj¤o nalasya+api yat / saæbhÆya+api ca yat+sura-asura-balais+unmathya pÃthonidhes+ veÓyà paÓyata lÅlayÃ+eva kurute tat+tat+g­he kÃminÃm // 12. vÃk-Óurasya raïas+avadhis+kutanaya-utpattis+kulasya+avadhis+ bÃndhavyasya vivÃda-bhÆmis+avadhis+saukhyam+Órutasy+avadhis+/ vÃcÃÂasya vidagdha-par«ad+avadhis+laulyam+vratasya+avadhis+ bandhas+viddhi dhana-avasÃnam+avadhis+veÓyÃ-anurÃgasya ca // 13. svÃmÅ krÆram+iva+ÃÓritam+pariïatas+yogÅ+iva saæsÃriïam+ Óuddhas+vipras+iva+antyajam+jana-padas+ÓrÅmÃn+iva Óvitriïam / dÃsÅ-putram+iva+uddhatas+kula-dharas+nÅcas+dhanÅ+iva+arthinam+ paryante t­ïa-tulyam+eva gaïikà ni÷svam+janam+paÓyanti // 14. vipras+dak«iïayà mahais+parijanas+megha-udayais+kÃr«ikas+ durmantrÅ vyasanena sÃhasa-Óatais+ÓÆras+m­gais+lubdhakas+/ bandÅ tyÃgibhis+ak«arais+janayità lÃbha-atirekais+vaïik+ roga-artais+bhi«ak+arbhakais+ca gaïikà garbha-ÅÓvarais+tu«yati // 15. aj¤Ãnas+kalahais+subhëita-padais+sabhyas+adhama-­ïais+dhanÅ jÅvais+ÓÃkunikas+durodarakaras+ÓÃrais+yamas+prÃïibhi÷ / grÃmÅïais+viÂa-peÂakas+parijanais+svÃmÅ ÓiÓus+kandukais+ ÓrÅputrais+taruïais+tathà nava-navais+vÃrÃÇganà krŬati // 16. bh­tyas+kuprabhu-sevayà narapatis+svacchandatÃ-durnayais+ hevÃkena kavis+madena kulajas+krodha-agninà tÃpasa÷ / yogÅ bhoga-viÓe«a-lampaÂatayà rogÅ kupathya-aÓanais+ rÃgÅ catvara-kÃminÅ-paricayais+k«iprÃt+adhas+k«ipyate // 17. ÓÃlÅnÃæ Óalabha-vrajas+dhuïa-gaïas+vaæÓa-pratÃna-unnates+ matta-ibhas+kamala-Ãkarasya kusuma-udyÃnasya durmÃruta÷ / svas-bhÃnus+vidhu-maï¬alasya va¬avÃ-vakras+nidhes+ambhasà mÃsÃæ kÃmuka-saæpadÃæ ca gaïikÃ-k«udras+kÅla-upadrava÷ // 18. Óauryasya+ativikatthanaæ ripu-natis+mÃnasya du÷ÓÅlatà saundaryasya samunnates+taralatà j¤Ãnasya garva-graha÷ / aiÓvaryasya vikÃratà mukharatà vidyÃ-prakar«asya ca bhrÃtar-vibhrama-narmaïas+ca gaïikà sarva-Ãtmanà dÆ«aïam // 19. cchÃyÃm+abhra-dalais+khalais+sujanatÃm+mÃna-unnatim+yÃc¤ayà kÃrpaïyena yaÓÃæsi dhÆrta-kalayà maitrÅm+sukham+sevayà / dharmam+prÃïivadhena vächati dhanam+dyÆta-prasÃdeba yas+ veÓyÃbhis+ca vilÃsam+Ãtmani nara-ÃkÃras+asti gaus+eva sa÷ // 20. na+andhas+mÆrkha-samas+na sevaka-samas+du÷khÅ na yak«ma-upamas+ vyÃdhis+nÃdhis+asat-suta-pratinidhis+trÃsas+na bh­tyos+sama÷ / ka«Âam+na+adhva-samÃnam+indriya-samas+nÃris+para-strÅ-samam+ na+anÃyu«yam+avaÓya-nindyam+atha no veÓyÃ-samam+d­Óyate // 21. kim+kÃkas+api vihaægamas+marus+api sthÃnam+karÅras+api kim+ ÓÃkhÅ rÃhus+api grahas+sa ca bhavet+u«Âras+api kim+vÃ[ha]tam / kim+kÃcas+api maïis+m­gas+api karaÂis+pre«yas+api và mÃnu«as+ kim+veÓyÃ+Ãpi vilÃsinÅ sa ca tat-Ãsaktas+api kim+kÃmuka÷ // 22. kim+tat+karma yat+asta-Óarma rasanà kim+sà na (ca) yÃruætudà kim+tat+prema yat+asthiram+sa ca pumÃn+kim+nÃma yas+nirguïas+/ sà kim+ÓrÅs+upabhogam+arhati na yà sevyas+sa kim+yas+antaram+ no jÃnÃti tat+asti kim+vilasitam+veÓyÃsu yat+k­trimam // 23. dÆre tÃni dhanÃni ye«u malanam+mÃnasya saæjÃyate bandhus+sas+astu sukhÅ mukhe madhumayas+yas+antas+ca mÃyÃmaya÷ / bhogÃs+pralayam+prayÃntu katham+api+aucitya-bhaÇgena ye yÃyÃtus+nidhanam+varam+nidhuvanam+veÓyÃsu mÆlyena yat // 24. asthÃna-abhiniveÓità rati-pates+aucitya-bhaÇgas+rates+ vaiyarthyam+nava-yauvanasya kim+api premïas+kalaÇka-aÇkuras+/ saubhÃgyasya vimÃnanà viguïatà saundarya-sÃra-Óriyas+ Ó­ÇgÃrasya vi¬ambanà kim+aparam+veÓyÃ-rata-¬ambaras+ // 25. kruddhas+yasya manobhavas+taruïimà yena+Ãtmanas+va¤citas+ tais+tais+yas+ca kaÂÃk«itas+paribhavais+sÃk«Ãt+alak«mÅ-mukhais+/ yukta-ayukta-vicÃraïÃ-parih­tas+kÃmam+sa kÃmÅ krimis+ païya-strÅ«u nitamba-nÃmani mahÃ-nimbe ratim+vindati // 26. ÓÃpas+kas+api mahÃnayam+pariïatis+du«karmaïÃm+Åd­ÓÅ daurjanyam+paramam+vidhes+idam+iyam+sÃk«Ãt+alak«mÅ sthirà / sauhÃrdasya ca vibhramasya ca rates+bhartus+ca yÆnÃm+tathà yat+saætyajya kula-aÇganÃm+bahu-mukhas+dÃsÅ-janas+sevyate // 27. saæparkas+api+atikarkaÓas+paricaya-ÃbhÃsas+api+asaæpat-karas+ d­kpÃtas+api+avasÃdasÆs+api sak­t+saæbhëaïam+dÆ«aïam / chÃyÃ+api cchalana-Ãtmikà parimala-udgÃras+api hÃlÃhalam+ veÓyÃnÃm+vi«aye«u kim+punas+aho saktis+mahÃ-sÃhasam // 28. drohas+yasya pità kalÃs+kila catu÷«a«Âis+tathà mÃtaras+ prÃïÃs+sarvam+alÅkam+artha-haraïam+nÃma pradhÃna-vratam / vikreyam+nijam+aÇgam+aÇgam+api ca+anaÇga÷ sahÃyas+svayam+ tasya+anartha-Óata-Ãtmakasya gaïikÃ-vyÃdhes+kim+asti+au«adham // 29. g­dhrÅ nirbharam+Ãmi«e«u saraghà ghorà madhÆnÃæ bhare tÅk«ïa-nakha-k«ate«u bhujagÅ daæÓa-prakÃre«u ca / uttÃne«u vivartane«u Óaphari vitta-cchale mÆ«ikà veÓyà kÃmuka-va¤canÃya bhuvane rÆpais+anekais+sthità // 30. sÃmrÃjyam+madhu-mÃæsa-matsya-gilanam+mantrÅ jarat-kuÂÂanÅ daï¬yas+sÃrtha-kirÃÂasÆnuradhanÃs+Ó­ÇgÃriïas+kiÇkarÃs+/ ÃcÃras+bahu-gÃli-dÃnam+adhamas+mitram+dhanam+jÅvitam+ veÓyÃnÃm+puracÃra ... tha bhagnas+priyas+ // 31. rÃgÅ+iti pratipatti-bhÆs+vitas+iti prÃptas+ativandyam+padam+ ÓlÃgha-arhas+vyasanÅ+iti hÅna-kulas+iti+agryas+kuÂumbas+svayam / mÃnyas+prÃhatas+iti+aho kitavas+iti+Ãptas+ca kim+vÃ+adhikam+ sarva-avasthas+iti pramÃïa-puru«as+veÓyÃbhis+abhyarcyate // 32. mÃæspÃka-utkaÂa-madya-gandhi viharat-ceÂÅ-naÂÅ-saækulaæ yat+veÓyÃ-Ãyatanam+bhujaæga parayà bhaktyà pura÷ paÓyasi / atra+Ãste g­ha-devatà vidadhatÅ dig-ghaÂÂanaæ kuÂÂanÅ yasyÃs+pratyaham+ìhya-kÃmuka-paÓu-vrÃta-upahÃrais+balis+ // {32a: on mÃæspÃkà see PÃïini 6.1.144: aparasaparÃ÷ kriyÃsÃtatye} 33. pratyaÇga-arpaïa-cÃru-cÃÂu-karaïa-prema-ucita-prÃrthanà ÓrÅ-vÃtÃyana-darÓana-Ãdi-gaïikÃ-lokasya dharmas+paras+/ kuÂÂanyÃs+punas+utkaÂa-utkaÂam+idam+tatra+asti+agastya-vratam+ yat+prÃïa-Ãhutis+ekakÃ+eva sakalais+ratna-Ãkarais+kÃmibhis+ // 34. kandarpa-pratibhÆ-niveÓita-valÅ-rekhÃ-ÃvalÅ-Óobhite lÅlÃ-uda¤cita-bÃhu-pÃÓa-yugala-ÃpÃtais+ca bhos+kÃmukÃs+/ veÓyÃnÃm+vipule nitamba-phalake ÓÃrais+kaÂÃk«ais+itas+ yat+vas+krŬitam+atra dÃsyati puras+dÃridram+eva+uttaram // 35. ÓÆlena+adya m­tÃ+aham+adya sa-rajÃs+kartavyam+adya vratam+ tyÃgÅ na+asti tatas+adhikas+aparas+iti ÓlÃghà vipak«asya ca / kam+cit+na+utsahate sas+rÃja-tanayas+jÃnÃti mÃtà mama+ iti+evam+mugdha-bhujaæga rÆk«a-gaïikÃ-vÃcas+acirÃt+Óro«yasi // 36. mÃlinyam+prakaÂi-karoti nibi¬am+nairguïyam+Ãtanvate(sÅ) jÅrïa-sneha-paramparà vidadhate pÃtre+api+aho dÆ«aïam / veÓyà dÅpa-ÓikhÃ+iva bhÃti rajanau rÆpa-bhrama-andhÅk­tas+ yatra+ayam+kurute pataÇga-patanam+hà hà bhujaæga-vrajas+ // 37. keÓa-Ãkar«aïa-karmaïi vyavasità vÅryam+harantÅ param+ mlÃnim+kÃm+api tanvatÅ smita-mukhÅ lagnà ca karïa-antike / utkampam+mati-vibhramam+vidadhatÅ yÆnÃm+Óanais+nindità tÃruïyasya jana-apavÃda ... veÓyà ca saæd­Óyate // 38. yas+ayam+nirdaya-danta-khaï¬ana-karas+buddhi-prayogais+haÂhÃt+ nÅrandhras+bhuja-yantra-pŬana-vidhis+sa-ullÃsam+utpÃditas+/ tena+ik«os+iva kÃmukasya sa-rasasya+ÃdÃya sÃram+param+ veÓyÃbhis+kriyate bahis+yadi param+ni«kÃsanam+Óalkavat // {38d: Óalka=Óakala} 39. vÃgbhis+bhartsanam+aæÓuka-Ãdi-haraïam+saætìanam+mu«Âibhis+ kim+ca+anyat+viparÅta-darÓnam+adhas-kÃras+atha pÃda-Ãhatis+/ iti-Ãdi prathamam+yadÃ+iva surata-prau¬ha-upacÃra-krame veÓyà paÓyata tat+tat+eva kurute nirvÃsane kÃminÃm // 40. yat+bhÆyas+paricumbanam+yat+asak­t-sarva-aÇgam+ÃliÇganam+ yat+paryutsukam+Åk«itam+sa-rabhasam+yat+cÃÂuka-utkaÂÂanam(utkÅrtanam?) / yat+sadbhÃva-kathÃnakam+rahasi yat+kim+cit+abhyarthanam+ veÓyÃnÃm+vi«a-vat+tat+eva nipuïam+cintyam+sadà kÃmukais+ // 41. bibboke baka-ce«Âitam+bahu-vidha-bhrÆ-vibhrame«u bhramam+ kauÂilyam+nakhara-k«ate«u surata-upÃye«u mÃyÃm+svayam+/ sÅtkÃra-antara-satyam+artha-haraïam+sarvatra ye jÃnate veÓyÃnÃm+paramam+rahasyam+avanau te ke+api medhÃvinas+ // 42. kim+cit+prÃhuïaka-Ãgamena kim+api prastÃra-vistÃra-vat- yÃtrÃ-caitra-tithi-kramais+kim+api ca krodha-prasÃda-udayais+/ kim+cit+käcana-ratna-vastra-vi«ayais+nÃnÃ-vidhais+dohadais+ dvÃrÃïi+artha-vinirgamasya gaïikÃs+kurvanti Ó­ÇgÃriïÃm // {42a: prÃhuïaka= a guest} 43. arth-u«mà pit­-lÃlanam+viÂa-ghaÂÃ-melas+priyam-manyatà tÃruïyam+nagare sthitis+taralatà dhis+kÃma-ÓÃstram+prati / saÇgÅtam+rajanÅ vidhus+madhu-madas+spardhà sa-patnais+tathà veÓyÃnÃm+anurakta-vitta-haraïe kurvanti sÃhÃyakam // 44. vaidagdhÅm+avadhÅraya vyavahitam+kÃryam+kalÃ-kauÓalam+ saujanyena gatam+kim+anyat+aphalas+rÃÓis+guïÃnÃm+api / yasmÃt+na praïayena na praïatibhis+premïà na na prÅïanais+ na prÃïais+api te bhujaæga gaïikà vittam+vinà tu«yati // 45. dÃsÅ nÃtha tava+aham+eva vibhavas+sarvas+tvadÅyas+sthitas+ mà mÃm+nirdaya mu¤ca ÓÆnyam+akhilam+manye jagat+tvÃm+vinà / iti+uktvà sahasà bhujaÇga-puratas+yat+veÓyayà rudyate bhukta-ucchi«Âa-daridra-kÃmi-vibhavÃs+te kevalam+tat+vidus+ // 46. svapne kÃm+api saæsmaran+priya mayà d­«Âas+asi tat+te balÃt+ evam+mÃm+prati sÃæpratam+kim+ucità ni«kÃraïam+va¤canà / tat+jÃgarmi varam+niÓÃsu yat+asau nidrÃ+Ãpi me drohiïÅ+ iti+ÃlÃpais+gaïikÃ-gaïena na ca kas+viÓvÃsyate kÃmukas+ // 47. bhrÆ-bhaÇgais+atibhaÇgurais+kuÂilita-prÃntas+tathà kuntalais+ sa-upek«ais+iva cak«u«os+saralita-apÃÇgais+ca bhaÇgi-antarais+/ ÃtmÅyÃm+cala-citta-v­tti-racanÃm+veÓyà varÃkÅ sadà yÆnÃm+darÓayati+iva te yadi param+mƬhà na tat+jÃnate // 48. vakra-uktyà prathamam+nirÃdaratayà paÓcÃt+tatas+kena cit+ dÃtavyam+bahu tatra yÃmi bhavatÃm(tÃd) bhÆyas+api nau saægamas+/ iti+uktas+api na budhyate khalu yadà rÃgÅ daridras+ja¬as+ ceÂÅbhis+bahu-bhëitais+api tadà hasta-argalais+vÃryate // 49. bhÆyas+kÃla-vaÓÃt+tam+arjita-dhanam+d­«ÂvÃ+atha mat-vallabhas+ sas+kruddhas+gamitas+tvayÃ+iti kalahas+mÃtrà samam+jÃyate / k­tvà tam+prati ca vrata-Ãdi viraham+svam+nÃÂayitvà tatas+ tasmin+mitra-mukhena saædhis+aparas+veÓyÃbhis+utpÃdyate // 50. prau¬ha prÃïa-da kÃnta nÃtha subhaga+udÃra priya tvÃm+vinà kim+vittena g­heïa kim+kim+asubhis+hyas+api+iti yas+bhëitas+/ tasya+eva+adya nirÃÓa durbhaga paÓo nirlajja gaccha+adhunà dhik+tvÃm+nirdhana-caÇgam+iti+apavadan+hrÅtas+na veÓyÃ-janas+ // 51. ke cit+dyÆta-karÃs+bhavanti kati-cit+bhik«Ã-carÃs+kiÇkarÃs+ ke cit+karma-karÃs+pare dhanavatÃm+ÓlÃghÃ-karÃs+ke cana / skandha-Ãsakta-paÂat-carÃs+dya(a)nucarà ÓokÃt+a-kiæ-cit-karÃs+ te+amÅ kÃmi-varÃs+purà samabhavan+veÓyÃsu ye gocarÃs+ // 52. veÓyÃbhis+vivaÓÅ-k­tas+kupuru«as+saæjÃyate durgatas+ daurgatyena durodare nipatitas+svam+hÃrayati+eva sas+/ ruddhas+dyÆta-karais+karoti vidhuras+cauryam+tatas+taskaras+ vadhyas+syÃt+n­pates+aho nu vi«aya-Ãsaktes+durantà gatis+ // 53. ÃjÅvas+kapaÂa-anurÃga-kalayà do«as+na du÷ÓÅlatà vaidhavyam+na ca bÃdhate sat-asatos+saæb÷Ãvanà vyatyayÃt / yat-kim-cit-karaïe para-sva-haraïe vrŬà na pŬÃ-karÅ na+u và rÃja-bhayam+ca hÅ bata sukham+jÅvanti vÃra-striyas= // 54. strÅ+iti prÅti-karam+puras+pariïatau hÃlÃhalam+kevalam+ sarvasya vyasanam+kila+etat+adhikam+tatra+api veÓyÃ+iti ca / prÃdhÃnyena tatas+tat+eva kathitam+yat+tat-prasaÇgena ca vyÃkhyÃtam+guïa-do«a-jÃtam+ucitam+cintyam+tat+api+ÃdarÃt // 55. ceta÷-ÓvÃpada-vÃgurÃs+daÓa-guïa-sphÃra-smara-u¬¬ÃmarÃs+ kartavyÃvadhayas+(?) samudra-laharÅ-pÆrais+iva+utpÃditÃs+/ na+api svÃmi-asamarpaïena na sakhe sakhyà (?) virodhena và gƬha-antarmukha-sÃhasa-vyatikarÃ+rak«yÃs+param+yo«itas+ // 56. bhasma-snÃna-mahÃ-vratam+katipaya-ÓrÅ-bhra«Âa-saæbhÃvitam+ sarva-apahnava-hasta-lÃghava-kalÃ-kÆÂa-ak«a-Óik«Ã-Ãtmakam / pratyÃÓÃ-punarukta-hÃraïa-jagat-droham+vivÃda-Ãspadam+ dÃridryasya nimantraïam+kim+aparam+dhik+dyÆta-lÅlÃyitam // 57. hiæsÃ-nirgh­ïa-karma-bhÆs+pratipadÃ+aneka-pramÃda-prasÆs- avyÃpÃra-dhurandharà pratik­tà grÃmyais+jaghanyais+Óvabhis+/ ÓÆnya-Ãraïya-sadÃ-pravÃsa-virasa-vyÃyÃma-mithyÃ-guïÃs+ kÃya-kleÓa-phala-avadhis+matimatÃm+sevyà m­gavyÃ+api kim // 58. Óauca-ÃcÃra-vicÃra-vÃhyam+akhila-akÃrya-ahita-acÃryakam+ tat-tat-gopya-rahasya-mantra-bhiduram+nirnaiÓam+ak«ïos+tamas+/ yat-tat-vÃdda-kali-pramÃda-vividha-unmÃdais+piÓÃcÃyitam+ madyam+mÆrtam+amedhyam+etat+itarÃt+anyasya kasya priyam // 59. ulkÃ-pÃta-sahodaram+sahacaram+naidÃgha-jha¤jhÃ-marut- jhampÃnÃm+hara-kaïÂha-lÃlita-gara-droïÅ-kuÂumbÅ-k­tam / jihvÃ-agre kara-pattra-mitram+aniÓam+tat+karkaÓam+durvacas+ yasya+Ãste vada kat-vadas+katham+aho sas+api svayam+jÅvati // 60. caï¬am+daï¬am+akÃï¬e+eva kalayan+rÃjà prajÃnÃm+yamas+ kurvan+durvyayam+artha-dÆ«aïa-rucis+svasya+eva sas+droha-k­t / saumyas+saumya-karas+ativiÓva-nayana-Ãnandas+abhinandyas+satÃm+ sa-ÓrÅkas+kamala-Ãkaras+ca su«amÃm+kÃm+kÃm+aho na+arhati // 61. saæsÃrasya maheÓvaras+dina-patis+dhvÃntasya vaidyas+rujÃm+ prÃyaÓcittam+aghasya ÓÃstram+aparij¤Ãnasya toyam+t­«as+ / siddha-Ãj¤Ã garalasya tÅrtha-saraïam+v­ddhatva-vaiklavyayos+ saptÃÇga-vyasana-Ãvales+praÓamana-upÃyas+ca Óik«Ã satÃm+ // 62. oækÃras+sÃhasÃnÃm+nija-guïa-nipuïa-pratyavek«Ã sukhÃnÃm+ kÃdÃcitkas+prayogas+sakala-paricaya-upÃdhi-vaidagdhya-bandhus+/ ka«ÂÃnÃm+antya-këÂhà dhana-rasika-vaïik-lokayÃtrÃ-prasaÇgas+ jÅvat-janma-antaram+ca+iti+alam+atibahunà svasti deÓa-antarÃya // 63. yadi+api+asti sa-vistara-adbhuta-kathÃ-bhÆyi«Âha-nÃnÃ-vidha- vyÃkhyÃyÃm+niravadya-h­dya-carita-udÃram+ca deÓa-antaram / tatra+api sva-g­he«u guïavat-go«ÂhÅ-gari«ÂhÅ-k­ta- sphÃras+anÃrata-bhÃratÅ-rasa-pari«yandas+sakhe sundaras+ // 64. te vandyÃs+makaranda-bindu-madhurais+abhyutthitÃt+ak«arais+ ye«Ã+vÃnti sarasvatÅ-parimala-udgÃrÃs+mukha-ambho-ruhÃt / vandyÃs+te+api tat-antarÃla-patità ye bh­Çga-bhaÇgÅ-ju«as+ sÃndra-Ãnanda-karambitam+jagat+idam+vindanti nindanti ca // 65. d­«Âvà deÓam aÓe«am à jalanidher Ãlokya kautÆhalÃd ÃsthÃnÅr avanÅbh­tÃæ ca punar apy Ãgatya deÓaæ nijam / kÃruïyÃt taruïaæ janaæ prati satÃm abhyarthanÃbhis tathà so 'yaæ saæprati Jalhaïena kavinà MudghopadeÓa÷ k­ta÷ // 66. vidyÃ-abhyÃsa-paramparÃ-paricayais+bÃlyam+k­ta-arthÅ-k­tam+ tÃruïyam+taruïÅ-nirantara-parÅrambhais+ca saæbhÃvitam / asmÃkam+sura-sindhu-rodhasi punas+ÓaæbhÃva-daæbha-arcanais+ v­ddhatvasya viÓuddhatÃm+janayitum+kartavya-Óe«as+sthitas+ //