Jalhana: Mugdhopadesa Based on the ed. Kavyamala (short series), vol. viii (1891), pp.125þ135. Input by Somadeva Vasudeva (sarasvatam.blogspot.com) Mugdhopade÷a of Jalhaõa (c. first half of 12th century, Kashmir) ANALYTIC TEXT (BHELA CONVENTIONS) ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a à 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r ç 231 vocalic R è 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 long vocalic l í 237 velar n ï 239 velar N ð 240 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t ñ 241 retroflex T ò 242 retroflex d ó 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ù 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ý 253 visarga þ 254 long e ¹ 185 long o º 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ ANALYTIC VERSION according to BHELA conventions: Sandhi markers: (. =short vowel, - =long vowel) in word-sandhi: 1: . . e.g.: veda+anta = vedà1nta 2: - . 3: . - 4: - - in sentence-sandhi: 7: . . e.g.: ca+api = cà7pi 8: . - 9: - . 0: - - PADA MARKERS For a four-pada verse: ........ $ ........ & ........ % ........ // For a six-pada verse: ........ $ ........ & ........ % ........ \ ........ # ........ // pãyåùà1bhinive÷a eùa rabhasàd asmàkam adyà7nayà $ bandhåka-dyuti-bàndhavà1dhara-rasa-syandena mandãkçtaþ & itthaü daitya-cayaþ samudra-mathane yena kùaõàd va¤citas % tasmai sàdaram oü-namo 'stu kapaña-strã-råpiõe viùõave // JMu_1 // hàridra-drava-sodaràya rasanà-maüóo(màtro)paristhàyine $ satyàd anyatamàya vitta-haraõa-pratyakùa-cauràya ca & citraü durbhaga-råpa-varõana-mahà-pàõóitya-vidyàya te % vyàjànàü prathamàya garbha-gaõikà-ràgàya tubhyaü namaþ // JMu_2 // dhyànaü yat parame÷varaü prati sadà yad vãta-ràgaü mano $ yat karmà1tikañhora-ghora-gahanaü bhåtyai yad atyàdaraþ & à÷caryaü ca ÷arãra-dànam api yat kàryaü vikàraü vinà % tad ve÷yai9va tapasvinã kali-yuge loko 'pi tad-bhàvitaþ // JMu_3 // ÷rãmantaü ÷irasà bibharti kurute vi÷va-bhramaü helayà $ dhatte pàñaka-pakùa-pàtam ani÷aü nai7và8mi÷ais tçpyati & raktaü pàtum apã8hate ca sakalaü tàrkùyasya mårtir yathà % ve÷yà kiü tu bhujaïga-bhakùaõa-vidhau nà7dyà7pi vi÷ràmyati // JMu_4 // te gandharva-pure vasantu vibhavaü svapnà1rjitaü bhu¤jatàü $ kurvantu kùaõam antarikùakusumaiþ srag-dàma-÷obhàm api & ve÷yànàü ÷a÷a-÷çïga-bhaïgi-sadç÷aü vàllabhyam àsàdya ye % sarvasva-kùapaõàya kevalam aho mårkhàþ sukhenà3sate // JMu_5 // ÷vaityaü kalpaya kajjale kapi-kuleùv àropayà7càpalaü $ kodaõóe janayà7rjavaü viracaya gràvõàü gaõe màrdavam & nimbe sàdhaya màdhurãü surabhitàm àdau raso3ne kuru % premàõaü gaõikà-jane 'pi caturaþ pa÷càt sakhe drakùyasi // JMu_6 // kàla÷ cet karuõà-paraþ kali-yugaü yady adya dharma-priyaü $ nistriü÷o yadi pe÷alo viùadharaþ saütoùadàyã yadi & agni÷ ced ati÷ãtalaþ khala-janaþ sarvo1pakàrã sa ced % àyuùyaü yadi và bhaviùyati viùaü ve÷yàpi tad-ràgiõã // JMu_7 // måóho nirvyasano vaõig vikapaño ràjà1dhikàrã ÷uciþ $ svàdhãno bhçtako jaóo guõa-rata÷ cauro vyapeta-spçhaþ & bhãtaþ ÷ànta-matir vitaþ sa-vinayaþ karõejapo dhàrmikaþ % kiü kutrà7pi kadà9pi ko 'pi bhavità ve÷yà-jano ràgavàn // JMu_8 // {8c: for bhãtaþ var. nãtaþ} kàmo nà7sti napuüsakasya kulañà-vargasya nà7sti trapà $ toyaü nà7sti marãcikàsu satataü nà7sti sthiratvaü ÷riyaþ & dharmo nà7sti ca nàstikasya vibhavo nà7sti pramattà3tmanaþ % snehànàü kaõikà9pi nà7sti gaõikà-lokasya ca pràya÷aþ // JMu_9 // a÷vãye yama-vàhanasya nakulasyà8÷ãviùàõàü kule $ màrjàrasya ca måùakeùu ghañate yà prãtir àtyantikã & kùãõe 'rthe vidhureùu bandhuùu dçóhe lokà1pavàde ÷anair % j¤eyà kàmi-janeùu sai9va gaõikà-vargasya naisargikã // JMu_10 // yad yåtena yudhiùñhirasya vihitaü yad viùõunà và baler $ yac chukreõa dhanàdhipasya kalinà ràj¤o nalasyà7pi yat & saübhåyà7pi ca yat surà1sura-balair unmathya pàthonidher % ve÷yà pa÷yata lãlayai9va kurute tat tad gçhe kàminàm // JMu_11 // vàk-÷urasya raõo 'vadhiþ kutanayo1tpattiþ kulasyà7vadhir $ bàndhavyasya vivàda-bhåmir avadhiþ saukhyaü ÷rutasy avadhiþ & vàcàñasya vidagdha-parùad avadhir laulyaü vratasyà7vadhir % bandho viddhi dhanà1vasànam avadhir ve÷yà2nuràgasya ca // JMu_12 // svàmã kråram ivà8÷ritaü pariõato yogã9va saüsàriõaü $ ÷uddho vipra ivà7ntyajaü jana-padaþ ÷rãmàn iva ÷vitriõam & dàsã-putram ivo7ddhataþ kula-dharo nãco dhanã9và7rthinaü % paryante tçõa-tulyam eva gaõikà niþsvaü janaü pa÷yanti // JMu_13 // vipro dakùiõayà mahaiþ parijano megho1dayaiþ kàrùiko $ durmantrã vyasanena sàhasa-÷ataiþ ÷åro mçgair lubdhakaþ & bandã tyàgibhir akùarair janayità làbhà1tirekair vaõig % rogà1rtair bhiùag arbhakai÷ ca gaõikà garbhe3÷varais tuùyati // JMu_14 // aj¤ànaþ kalahaiþ subhàùita-padaiþ sabhyo 'dhama-çõair dhanã $ jãvaiþ ÷àkuniko durodarakaraþ ÷àrair yamaþ pràõibhiþ & gràmãõair viña-peñakaþ parijanaiþ svàmã ÷i÷uþ kandukaiþ % ÷rãputrais taruõais tathà nava-navair vàràïganà krãóati // JMu_15 // bhçtyaþ kuprabhu-sevayà narapatiþ svacchandatà-durnayair $ hevàkena kavir madena kulajaþ krodhà1gninà tàpasaþ & yogã bhoga-vi÷eùa-lampañatayà rogã kupathyà1÷anaã % ràgã catvara-kàminã-paricayaiþ kùipràd adhaþ kùipyate // JMu_16 // ÷àlãnàü ÷alabha-vrajo dhuõa-gaõo vaü÷a-pratàno1nnater $ matte1bhaþ kamalà3karasya kusumo1dyànasya durmàrutaþ & svas-bhànur vidhu-maõóalasya vaóavà-vakro nidher ambhasà % màsàü kàmuka-saüpadàü ca gaõikà-kùudraþ kãlo1padravaþ // JMu_17 // ÷auryasyà7tivikatthanaü ripu-natir mànasya duþ÷ãlatà $ saundaryasya samunnates taralatà j¤ànasya garva-grahaþ & ai÷varyasya vikàratà mukharatà vidyà-prakarùasya ca % bhràtar-vibhrama-narmaõa÷ ca gaõikà sarvà3tmanà dåùaõam // JMu_18 // cchàyàm abhra-dalaiþ khalaiþ sujanatàü màno1nnatiü yàc¤ayà $ kàrpaõyena ya÷àüsi dhårta-kalayà maitrãü sukhaü sevayà & dharmaü pràõivadhena và¤chati dhanaü dyåta-prasàdeba yo % ve÷yàbhi÷ ca vilàsam àtmani narà3kàro 'sti gaur eva saþ // JMu_19 // nà7ndho mårkha-samo na sevaka-samo duþkhã na yakùmo1pamo $ vyàdhir nàdhir asat-suta-pratinidhis tràso na bhçtyoþ samaþ & kaùñaü nà7dhva-samànam indriya-samo nàriþ para-strã-samaü % nà7nàyuùyam ava÷ya-nindyam atha no ve÷yà-samaü dç÷yate // JMu_20 // kiü kàko 'pi vihaügamo marur api sthànaü karãro 'pi kiü $ ÷àkhã ràhur api grahaþ sa ca bhaved uùñro 'pi kiü và[ha]tam & kiü kàco 'pi maõir mçgo 'pi karañiþ preùyo 'pi và mànuùaþ % kiü ve÷yà0pi vilàsinã sa ca tad-àsakto 'pi kiü kàmukaþ // JMu_21 // kiü tat karma yad asta-÷arma rasanà kiü sà na (ca) yàruütudà $ kiü tat prema yad asthiraü sa ca pumàn kiü nàma yo nirguõaþ & sà kiü ÷rãr upabhogam arhati na yà sevyaþ sa kiü yo 'ntaraü % no jànàti tad asti kiü vilasitaü ve÷yàsu yat kçtrimam // JMu_22 // dåre tàni dhanàni yeùu malanaü mànasya saüjàyate $ bandhuþ sa astu sukhã mukhe madhumayo yo 'nta÷ ca màyàmayaþ & bhogàþ pralayaü prayàntu katham apy aucitya-bhaïgena ye % yàyàtur nidhanaü varaü nidhuvanaü ve÷yàsu målyena yat // JMu_23 // asthànà1bhinive÷ità rati-pater aucitya-bhaïgo rater $ vaiyarthyaü nava-yauvanasya kim api premõaþ kalaïkà1ïkuraþ & saubhàgyasya vimànanà viguõatà saundarya-sàra-÷riyaþ % ÷çïgàrasya vióambanà kim aparaü ve÷yà-rata-óambaraþ // JMu_24 // kruddho yasya manobhavas taruõimà yenà8tmano va¤citas $ tais tair ya÷ ca kañàkùitaþ paribhavaiþ sàkùàd alakùmã-mukhaiþ & yuktà1yukta-vicàraõà-parihçtaþ kàmaü sa kàmã krimiþ % paõya-strãùu nitamba-nàmani mahà-nimbe ratiü vindati // JMu_25 // ÷àpaþ ko 'pi mahànayaü pariõatir duùkarmaõàm ãdç÷ã $ daurjanyaü paramaü vidher idam iyaü sàkùàd alakùmã sthirà & sauhàrdasya ca vibhramasya ca rater bhartu÷ ca yånàü tathà % yat saütyajya kulà1ïganàü bahu-mukho dàsã-janaþ sevyate // JMu_26 // saüparko 'py atikarka÷aþ paricayà3bhàso 'py asaüpat-karo $ dçkpàto 'py avasàdasår api sakçt saübhàùaõaü dåùaõam & chàyà9pi cchalanà3tmikà parimalo1dgàro 'pi hàlàhalaü % ve÷yànàü viùayeùu kiü puno 'ho saktir mahà-sàhasam // JMu_27 // droho yasya pità kalàþ kila catuþùaùñis tathà màtaraþ $ pràõàþ sarvam alãkam artha-haraõaü nàma pradhàna-vratam & vikreyaü nijam aïgam aïgam api cà7naïgaþ sahàyaþ svayaü % tasyà7nartha-÷atà3tmakasya gaõikà-vyàdheþ kim asty auùadham // JMu_28 // gçdhrã nirbharam àmiùeùu saraghà ghorà madhånàü bhare $ tãkùõa-nakha-kùateùu bhujagã daü÷a-prakàreùu ca & uttàneùu vivartaneùu ÷aphari vitta-cchale måùikà % ve÷yà kàmuka-va¤canàya bhuvane råpair anekaiþ sthità // JMu_29 // sàmràjyaü madhu-màüsa-matsya-gilanaü mantrã jarat-kuññanã $ daõóyaþ sàrtha-kiràñasånuradhanàþ ÷çïgàriõaþ kiïkaràþ & àcàro bahu-gàli-dànam adhamo mitraü dhanaü jãvitaü % ve÷yànàü puracàra ... tha bhagnaþ priyaþ // JMu_30 // ràgã9ti pratipatti-bhår vita iti pràpto 'tivandyaü padaü $ ÷làghà1rho vyasanã9ti hãna-kula ity agryaþ kuñumbaþ svayam & mànyaþ pràhata ity aho kitava ity àpta÷ ca kiü và9dhikaü % sarvà1vastha iti pramàõa-puruùo ve÷yàbhir abhyarcyate // JMu_31 // màüspàko1tkaña-madya-gandhi viharac-ceñã-nañã-saükulaü $ yad ve÷yà4yatanaü bhujaüga parayà bhaktyà puraþ pa÷yasi & atrà8ste gçha-devatà vidadhatã dig-ghaññanaü kuññanã % yasyàþ pratyaham àóhya-kàmuka-pa÷u-vràto1pahàrair baliþ // JMu_32 // {32a: on màüspàkà see Pàõini 6.1.144: aparasaparàþ kriyàsàtatye} pratyaïgà1rpaõa-càru-càñu-karaõa-premo1cita-pràrthanà $ ÷rã-vàtàyana-dar÷anà3di-gaõikà-lokasya dharmaþ paraþ & kuññanyàþ puna utkaño1tkañam idaü tatrà7sty agastya-vrataü % yat pràõà3hutir ekakai9va sakalaã ratnà3karaiþ kàmibhiþ // JMu_33 // kandarpa-pratibhå-nive÷ita-valã-rekhà4valã-÷obhite $ lãlo2da¤cita-bàhu-pà÷a-yugalà3pàtai÷ ca bhoþ kàmukàþ & ve÷yànàü vipule nitamba-phalake ÷àraiþ kañàkùair ito % yad vaþ krãóitam atra dàsyati puro dàridram evo7ttaram // JMu_34 // ÷ålenà7dya mçtà9ham adya sa-rajàþ kartavyam adya vrataü $ tyàgã nà7sti tato 'dhiko 'para iti ÷làghà vipakùasya ca & kaü cin no7tsahate sa ràja-tanayo jànàti màtà mame7ty % evaü mugdha-bhujaüga råkùa-gaõikà-vàco 'ciràc chroùyasi // JMu_35 // màlinyaü prakañi-karoti nibióaü nairguõyam àtanvate(sã) $ jãrõa-sneha-paramparà vidadhate pàtre 'py aho dåùaõam & ve÷yà dãpa-÷ikhe9va bhàti rajanau råpa-bhramà1ndhãkçto % yatrà7yaü kurute pataïga-patanaü hà hà bhujaüga-vrajaþ // JMu_36 // ke÷à3karùaõa-karmaõi vyavasità vãryaü harantã paraü $ mlàniü kàm api tanvatã smita-mukhã lagnà ca karõà1ntike & utkampaü mati-vibhramaü vidadhatã yånàü ÷anair nindità % tàruõyasya janà1pavàda ... ve÷yà ca saüdç÷yate // JMu_37 // yo 'yaü nirdaya-danta-khaõóana-karo buddhi-prayogair hañhàn $ nãrandhro bhuja-yantra-pãóana-vidhiþ so1llàsam utpàditaþ & tene7kùor iva kàmukasya sa-rasasyà8dàya sàraü paraü % ve÷yàbhiþ kriyate bahir yadi paraü niùkàsanaü ÷alkavat // JMu_38 // {38d: ÷alka=÷akala} vàgbhir bhartsanam aü÷ukà3di-haraõaü saütàóanaü muùñibhiþ $ kiü cà7nyad viparãta-dar÷nam adhas-kàro 'tha pàdà3hatiþ & ity-àdi prathamaü yade9va surata-prauóho1pacàra-krame % ve÷yà pa÷yata tat tad eva kurute nirvàsane kàminàm // JMu_39 // yad bhåyaþ paricumbanaü yad asakçt-sarvà1ïgam àliïganaü $ yat paryutsukam ãkùitaü sa-rabhasaü yac càñuko1tkaññanam(utkãrtanam?) & yat sadbhàva-kathànakaü rahasi yat kiü cid abhyarthanaü % ve÷yànàü viùa-vat tad eva nipuõaü cintyaü sadà kàmukaiþ // JMu_40 // bibboke baka-ceùñitaü bahu-vidha-bhrå-vibhrameùu bhramaü $ kauñilyaü nakhara-kùateùu surato1pàyeùu màyàü svayam & sãtkàrà1ntara-satyam artha-haraõaü sarvatra ye jànate % ve÷yànàü paramaü rahasyam avanau te ke 'pi medhàvinaþ // JMu_41 // kiü cit pràhuõakà3gamena kim api prastàra-vistàra-vat- $ yàtrà-caitra-tithi-kramaiþ kim api ca krodha-prasàdo1dayaiþ & kiü cit kà¤cana-ratna-vastra-viùayair nànà-vidhair dohadair % dvàràõy artha-vinirgamasya gaõikàþ kurvanti ÷çïgàriõàm // JMu_42 // {42a: pràhuõaka= a guest} arth-uùmà pitç-làlanaü viña-ghañà-melaþ priyam-manyatà $ tàruõyaü nagare sthitis taralatà dhiþ kàma-÷àstraü prati & saïgãtaü rajanã vidhur madhu-madaþ spardhà sa-patnais tathà % ve÷yànàm anurakta-vitta-haraõe kurvanti sàhàyakam // JMu_43 // vaidagdhãm avadhãraya vyavahitaü kàryaü kalà-kau÷alaü $ saujanyena gataü kim anyad aphalo rà÷ir guõànàm api & yasmàn na praõayena na praõatibhiþ premõà na na prãõanair % na pràõair api te bhujaüga gaõikà vittaü vinà tuùyati // JMu_44 // dàsã nàtha tavà7ham eva vibhavaþ sarvas tvadãyaþ sthito $ mà màü nirdaya mu¤ca ÷ånyam akhilaü manye jagat tvàü vinà & ity uktvà sahasà bhujaïga-purato yad ve÷yayà rudyate % bhukto1cchiùña-daridra-kàmi-vibhavàs te kevalaü tad viduþ // JMu_45 // svapne kàm api saüsmaran priya mayà dçùño 'si tat te balàd $ evaü màü prati sàüprataü kim ucità niùkàraõaü va¤canà & taj jàgarmi varaü ni÷àsu yad asau nidrà0pi me drohiõã9ty % àlàpair gaõikà-gaõena na ca ko vi÷vàsyate kàmukaþ // JMu_46 // bhrå-bhaïgair atibhaïguraiþ kuñilita-pràntas tathà kuntalaiþ $ so1pekùair iva cakùuùoþ saralità1pàïgai÷ ca bhaïgy-antaraiþ & àtmãyàü cala-citta-vçtti-racanàü ve÷yà varàkã sadà % yånàü dar÷ayatã7va te yadi paraü måóhà na taj jànate // JMu_47 // vakro1ktyà prathamaü niràdaratayà pa÷càt tataþ kena cid $ dàtavyaü bahu tatra yàmi bhavatàm(tàd) bhåyo 'pi nau saügamaþ & ity ukto 'pi na budhyate khalu yadà ràgã daridro jaóa÷ % ceñãbhir bahu-bhàùitair api tadà hastà1rgalair vàryate // JMu_48 // bhåyaþ kàla-va÷àt tam arjita-dhanaü dçùñvà9tha mad-vallabhaþ $ saþ kruddho gamitas tvaye9ti kalaho màtrà samaü jàyate & kçtvà taü prati ca vratà3di virahaü svaü nàñayitvà tatas % tasmin mitra-mukhena saüdhir aparo ve÷yàbhir utpàdyate // JMu_49 // prauóha pràõa-da kànta nàtha subhago7dàra priya tvàü vinà $ kiü vittena gçheõa kiü kim asubhir hyo 'pã7ti yo bhàùitaþ & tasyai7và7dya nirà÷a durbhaga pa÷o nirlajja gacchà7dhunà % dhik tvàü nirdhana-caïgam ity apavadan hrãto na ve÷yà-janaþ // JMu_50 // ke cid dyåta-karà bhavanti kati-cid bhikùà-caràþ kiïkaràþ $ ke cit karma-karàþ pare dhanavatàü ÷làghà-karàþ ke cana & skandhà3sakta-pañac-carà dya(a)nucarà ÷okàd a-kiü-cit-karàs % te 'mã kàmi-varàþ purà samabhavan ve÷yàsu ye gocaràþ // JMu_51 // ve÷yàbhir viva÷ã-kçtaþ kupuruùaþ saüjàyate durgato $ daurgatyena durodare nipatitaþ svaü hàrayaty eva sa & ruddho dyåta-karaiþ karoti vidhura÷ cauryaü tatas taskaro % vadhyaþ syàn nçpater aho nu viùayà3sakter durantà gatiþ // JMu_52 // àjãvaþ kapañà1nuràga-kalayà doùo na duþ÷ãlatà $ vaidhavyaü na ca bàdhate sad-asatoþ saübþàvanà vyatyayàt & yat-kim-cit-karaõe para-sva-haraõe vrãóà na pãóà-karã % no7 và ràja-bhayaü ca hã bata sukhaü jãvanti vàra-striyas= // JMu_53 // strã9ti prãti-karaü puraþ pariõatau hàlàhalaü kevalaü $ sarvasya vyasanaü kilai7tad adhikaü tatrà7pi ve÷ye9ti ca & pràdhànyena tatas tad eva kathitaü yat tat-prasaïgena ca % vyàkhyàtaü guõa-doùa-jàtam ucitaü cintyaü tad apy àdaràt // JMu_54 // cetaþ-÷vàpada-vàgurà da÷a-guõa-sphàra-smaro1óóàmaràþ $ kartavyàvadhayaþ(?) samudra-laharã-pårair ivo7tpàditàþ & nà7pi svàmy-asamarpaõena na sakhe sakhyà (?) virodhena và % gåóhà1ntarmukha-sàhasa-vyatikarà-rakùyàþ paraü yoùitaþ // JMu_55 // bhasma-snàna-mahà-vrataü katipaya-÷rã-bhraùña-saübhàvitaü $ sarvà1pahnava-hasta-làghava-kalà-kåñà1kùa-÷ikùà4tmakam & pratyà÷à-punarukta-hàraõa-jagad-drohaü vivàdà3spadaü % dàridryasya nimantraõaü kim aparaü dhig dyåta-lãlàyitam // JMu_56 // hiüsà-nirghçõa-karma-bhåþ pratipadà9neka-pramàda-prasås- $ avyàpàra-dhurandharà pratikçtà gràmyair jaghanyaiþ ÷vabhiþ & ÷ånyà3raõya-sadà-pravàsa-virasa-vyàyàma-mithyà-guõàþ % kàya-kle÷a-phalà1vadhir matimatàü sevyà mçgavyà9pi kim // JMu_57 // ÷aucà3càra-vicàra-vàhyam akhilà1kàryà1hità1càryakaü $ tat-tad-gopya-rahasya-mantra-bhiduraü nirnai÷am akùõos tamaþ & yat-tad-vàdda-kali-pramàda-vividho1nmàdaiþ pi÷àcàyitaü % madyaü mårtam amedhyam etad itaràd anyasya kasya priyam // JMu_58 // ulkà-pàta-sahodaraü sahacaraü naidàgha-jha¤jhà-marut- $ jhampànàü hara-kaõñha-làlita-gara-droõã-kuñumbã-kçtam & jihvà2gre kara-pattra-mitram ani÷aü tat karka÷aü durvaco % yasyà8ste vada kad-vadaþ katham aho sa api svayaü jãvati // JMu_59 // caõóaü daõóam akàõóa eva kalayan ràjà prajànàü yamaþ $ kurvan durvyayam artha-dåùaõa-ruciþ svasyai7va sa droha-kçt & saumyaþ saumya-karo 'tivi÷va-nayanà3nando 'bhinandyaþ satàü % sa-÷rãkaþ kamalà3kara÷ ca suùamàü kàü kàm aho nà7rhati // JMu_60 // saüsàrasya mahe÷varo dina-patir dhvàntasya vaidyo rujàü $ pràya÷cittam aghasya ÷àstram aparij¤ànasya toyaü tçùaþ & siddhà3j¤à garalasya tãrtha-saraõaü vçddhatva-vaiklavyayoþ % saptàïga-vyasanà3valeþ pra÷amano1pàya÷ ca ÷ikùà satàm // JMu_61 // oükàraþ sàhasànàü nija-guõa-nipuõa-pratyavekùà sukhànàü $ kàdàcitkaþ prayogaþ sakala-paricayo1pàdhi-vaidagdhya-bandhuþ & kaùñànàm antya-kàùñhà dhana-rasika-vaõig-lokayàtrà-prasaïgo % jãvaj-janmà1ntaraü ce7ty alam atibahunà svasti de÷à1ntaràya // JMu_62 // yady apy asti sa-vistarà1dbhuta-kathà-bhåyiùñha-nànà-vidha- $ vyàkhyàyàü niravadya-hçdya-carito1dàraü ca de÷à1ntaram & tatrà7pi sva-gçheùu guõavad-goùñhã-gariùñhã-kçta- % sphàro 'nàrata-bhàratã-rasa-pariùyandaþ sakhe sundaraþ // JMu_63 // te vandyà makaranda-bindu-madhurair abhyutthitàd akùarair $ yeùà vànti sarasvatã-parimalo1dgàrà mukhà1mbho-ruhàt & vandyàs te 'pi tad-antaràla-patità ye bhçïga-bhaïgã-juùaþ % sàndrà3nanda-karambitaü jagad idaü vindanti nindanti ca // JMu_64 // dçùñvà de÷am a÷eùam à jalanidher àlokya kautåhalàd $ àsthànãr avanãbhçtàü ca punar apy àgatya de÷aü nijam & kàruõyàt taruõaü janaü prati satàm abhyarthanàbhis tathà % so 'yaü saüprati Jalhaõena kavinà Mudghopade÷aþ kçtaþ // JMu_65 // vidyà2bhyàsa-paramparà-paricayair bàlyaü kçtà1rthã-kçtaü $ tàruõyaü taruõã-nirantara-parãrambhai÷ ca saübhàvitam & asmàkaü sura-sindhu-rodhasi punaþ ÷aübhàva-daübhà1rcanair % vçddhatvasya vi÷uddhatàü janayituü kartavya-÷eùaþ sthitaþ // JMu_66 //