Jiva Gosvami: Gopalacampu - Uttaracampu 1-3 ÚÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! ³ ³ COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. ³ ³ ³ ³ Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for ³ ³ WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes ³ ³ BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): ³ ³ ³ ³ description character = ASCII ³ ³ ³ ³ long a à 195 ³ ³ long A ù 249 ³ ³ long i Å 197 ³ ³ long I ý 253 ³ ³ long u Æ 198 ³ ³ long U ô 244 ³ ³ vocalic r ­ 173 ³ ³ vocalic R ã 227 ³ ³ long vocalic r Ì 204 ³ ³ vocalic l Ê 202 ³ ³ long vocalic l Ë 203 ³ ³ velar n Ç 199 ³ ³ velar N § 167 ³ ³ palatal n ¤ 164 ³ ³ palatal N ¥ 165 ³ ³ retroflex t  194 ³ ³ retroflex T è 232 ³ ³ retroflex d ¬ 172 ³ ³ retroflex D Ö 214 ³ ³ retroflex n ï 239 ³ ³ retroflex N × 215 ³ ³ palatal s Ó 211 ³ ³ palatal S Á 193 ³ ³ retroflex s « 171 ³ ³ retroflex S å 229 ³ ³ anusvara æ 230 ³ ³ capital anusvara õ 245 ³ ³ visarga ÷ 247 ³ ³ capital visarga ê 234 ³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÙ ÓrÅ-ÓrÅ-gopÃla-campÆ÷ uttara-campÆ÷ atha prathamaæ pÆraïam ÓrÅ-ÓrÅ-rÃdhÃ-k­«ïÃbhyÃæ nama÷ maÇgalÃcaraïam ÓrÅ-k­«ïa k­«ïa-caitanya sa-sanÃtana-rÆpaka | gopÃla raghunÃthÃpta-vraja-vallabha pÃhi mÃm ||GC_2,1.1|| sampÆrïÃsÅd ÃÓu gopÃla-campÆr e«Ãæ yasmÃd ÃÓrayÃd eva pÆrvà | e«a tasmÃd uttarÃpy uttarà syÃd evaæ devaæ taæ kamanyaæ bhajema ||GC_2,1.2|| [svÃgatÃ] [1] athÃnupÆrvyà pÆrva-kathÃnukathanÅyà | [2] asti kila kalita-nikhila-v­ndÃvanaæ v­ndÃvanaæ nÃma vanam | [3] yatra jyotiÓcakram iva vyomni, dharma iva dharmiïi, tattva-nirïaya iva vede, Óukham ivÃbhÅpsita-lÃbhe, rasa iva vibhÃvÃdi-varge, «a¬guïyam ivÃtmani, svayam iva sva-premaïi, nÃrÃyaïa iva para-vyomni, Óarve«Ãm ÃÓrya÷ sa ca k­«ïa÷ sa-t­«ïag janÃnubhavanÅyatayà nijÃæ nijÃÓrayaïÅyatÃm urÅkaroti | [4] yatra cÃntardhÃna-vidyayà vidyamÃnam asmad-ÃdÅnÃm Ãlokam atÅtaæ dhÃma goloka-nÃma samÃmananti | yatra ca goloke sakala-cintÃmaïÅyamÃna-cintÃ-leÓa÷ keÓava÷ sarvÃnanda-bhÃsinÃæ tad-vÃsinÃæ prema-nÃma- pa¤cama-pumartha-sampat-paryuda¤cana-prapa¤ca-sa¤caya-vyasanam amu¤caæs tad-vaÓata eva yathÃyathaæ putrÃditayà vilasan na kutrÃpi vyabhicarati | [5] tÃd­ÓÃt tasmÃd eva ca ni«kramya ramyatayà tai÷ samam asamaæ prakÃÓamÃna÷ sa khalu khala-nÃÓanas tad idaæ jagad api kadÃcit pramadayati, divya-n­tya-nÃyaka iva nepathya-sthÃnÃd atha tadvat tatra praviÓati ca | [6] tad evaæ sthite vächita-sadanta-vakra-danta-dantavakra-saæyad-udantata÷ parata÷ punas te«Ãæ vak«yamÃïa- pramÃïa-lak«yatayà tat-pradeÓa-praveÓa÷ sa yadà babhÆva, tadà kadÃcid anavadya-hari-bhakti-vidyÃ-viÓÃrada- sarva-manoratha-pÃrada-ÓrÅ-nÃrada-k­pÃ-kÆpÃra-taraÇga-labdha-tat prasaÇga-sÃrau madhukaïÂha- snigdhakaïÂhÃbhida-sÆta-prabhava-nava-kumÃrau ÓrÅmad-vraja-mahendra-tat-kumÃrÃdibhir virÃjamÃnaæ tad eva sadanam ÃsadatÃm | [7] tadà ca tad-Ãcarita-niyogaæ pari tad-eka-v­ttitayà tantrÅ-niyantrita-gÅta-yantra-tulyau parama-kulyau parasparaæ kathakatÃæ kathaÇkathikatÃm api muhu÷ saæprathayya sarva-Óarma-ÓÅlÃæ ÓrÅ-k­«ïasya vraja-lÅlÃæ kathÃyÃm unmÅlayÃmÃsatu÷ | [8] tatra ca tasya pit­-paitÃmahaæ v­ttaæ pÆrvaæ tau v­ttaæ kurvantau tac-carita-bhavya-maya-navya-kÃvyasyÃpi tad ivÃcaritavantau janma-v­ttena ca janma-v­ttam iva | [9] samanantaraæ ca yad vicitraæ tasya caritraæ sakramatayà samavarïayatÃm | [10] tac cettham uttara-kathÃ-prathanÃrtham anusmaryate | aho! yena khalu pÆtanà pÆtanÃrÅ babhÆva, ÓakaÂa÷ sa kaÂaval-laghutayà patanam avÃpa, t­ïÃvartas t­ïÃvartavad vighaÂitÃÇgatÃæ gatavÃn, arjuna-yugalaæ cÃrjunavat k­tam anugrahaæ jagrÃha | tatra vatsakas tad vatsaka÷, bakas tu baka eva | [11] vyomaÓ ca vyomavad eva bhavituæ yukta÷ | [12] ÃstÃm apÅdam, tad idaæ tu tatrÃticitraæ, yadaho! agho'py anagha ÃsÅt, kÃliyaÓ ca mukta-ka¤cuka iva jÅvann eva nirmuktatayÃbhidhÅyata iti | [13] tad evam api parama-vÅrya-ÓÃlÅ ÓÃlÅnatÃ-vaÓaævadatayà nija-jyÃyasi yaÓa÷ saævalayan dhenuka-pralambau tat-pratÃpÃnala-jvÃlÃyÃæ lambamÃnau yac cakÃra, tena labdha-madhurÃcÃratÃ-pracÃraÓ cÃyaæ naÓ cetasi vikÃra- sÃram ÃsÃdayati | [14] aho! nija-jane«u sauh­dya-h­dyatÃæ tasya paÓya, ya÷ khalu tÃnavan dava-hutÃÓanam api nijÃÓanam ÃcacÃra | [15] var«a-gaïanayà paugaï¬o'py avikalÃÇgatayà vÃma-bhujaæ giri-cchatraæ pari pracaï¬aæ daï¬aæ cakÃra | haæho! tasya bahala-kutÆhalatÃm api kalaya, yo'yaæ kudarÓanatÃæ prÃptam api sudarÓanaæ sudarÓanam eva nirmitavÃn | ÓaÇkhacƬa-nÃmna÷ khalv asya mani-cƬatà na yuktà syÃd itÅva yak«atayà vittasya yak«a-vittasya tasya ÓaÇkha-mÃtrÃvaÓe«atayà cƬÃmaïim apajahÃra, ari«Âaæ ri«Âaæ cakÃra, keÓina÷ pratyayam Ãk­«ya tad- arthena cÃtmani k­tÃrthatÃæ prak­«ya keÓavatÃæ nirdeÓayÃmÃsa | kiæ ca- yà janma-ÓrÅr ajani gadità yà ca kaumÃra-Óobhà yà paugaï¬a-dyutir agha-ripor yà ca kaiÓora-lak«mÅ÷ | ekà sà sà h­dayam aharan nas tadà drÃg idÃnÅæ saæhatyÃmÆs tad atha balaval-lobhata÷ k«obhayanti ||GC_2,1.3|| pitror vÃtsalyam Ãdi-sthita-vayasi mukundasya paugaï¬a-bhÃve sakhyaæ te«Ãæ bahÆnÃæ kim api m­ga-d­ÓÃæ navya-tÃruïya-lak«myÃm | smÃraæ smÃraæ mano naÓ calati na purata÷ kintu tatrÃtha bhÆya÷ sambhÆyÃste g­hÃntar-nidhim iva vaïija÷ su«Âhu dÆraæ prayÃtu ||GC_2,1.4|| iti | [16] tad evam api tat-tulayà tat-po«Ãrtham udyamÃntaraæ kurvanta÷ parÃm­ÓÃma÷ | yadyapi tatra tatra mohanatÃ-dhuryaæ tan-mÃdhuryaæ tau sÆta-sutau yathÃyogaæ vya¤jitavantau, tathÃpi na vinà vipralambheïa sambhoga÷ pu«Âim aÓnute iti-rÅtyà vraja-sat­«ïena Óri-k­«ïena bhakta-du÷kha-bhÃra-ni÷sÃra-viÓÃradasya ÓrÅ-nÃradasya saævÃdamanu tasya yadu-nigama-gamanaæ punar vrajÃgamanaæ goloka-dhÃma-saÇgamanam api samÃsÃd varïitavantau | [17] tat tat sarvaæ varïyamÃnam avakarïya dinÃntare labdhÃntare pÆrvavad eva pÆrvÃhne ÓrÅ-k­«ïa-sanÃtha- sabhÃ-bhÃsamÃna÷ ÓrÅ-vrajanÃtha-pradhÃna÷ sa-vraja-janas tad-gamanÃdikasya vyÃsaæ tÃv eva papraccha- yata÷- yad apy anta÷-pŬà pratata-nija-du÷kha-Óravaïatas tathÃvad bhÃtà syÃt tad api manujÃs tan na jahÃti | vraïaæ Óu«kÅ-bhÃvaæ gatam api nijaæ te sm­tatayà balÃt pŬaæ pŬaæ nivi¬am anubhÆtaæ vidadhati ||GC_2,1.5|| athavÃ- cirÃd bandhau labdhe'py asukham abhito yÃti na tadà g­hÅtvà tat-kanÂhaæ na yadi vilapet tat-priyatama÷ | sadà ÓÃlÅnas tu svayam idam akurvan vraja-janas tathà k­«ïas tÃbhyÃæ sadasi kathakÃbhyÃm akathayat ||GC_2,1.6|| [18] atha p­«Âau ca tau sukha-du÷kha-sp­«Âau ÓrÅ-rÃmacandra-sabhÃyÃæ kuÓa-lavÃv ivÃsyÃæ Óri-k­«ïacandra- sabhÃyÃæ pratu«ÂuvÃte | tatra prathamata÷ snigdhakaïÂha÷ samutkaïÂhatayà babhëe | [19] tatra ca maÇgalÃcaraïam- gÅr devÅm anuyÃma÷ sakala-Óruti-sÃra-bhÃgavata-rÆpÃm | yad-rasa-siddhÃntÃbhyÃæ navam api kÃvyaæ pramÃïatÃæ yÃti ||GC_2,1.7|| [20] atha pÆrva-campÆm anusm­tya kathÃ- dinaæ dinaæ caivam anandi sa vraja÷ k­«ïena k­«ïa÷ sa bh­Óaæ vrajena ca | sitÃkhya-pak«a÷ sita-kÃntinà yathà sitÃkhya-pak«eïa yathà sita-dyuti÷ ||GC_2,1.8|| [21] tad evam api- k­«ïÃyÃsÅt tasya t­«ïà samantÃt t­«ïÃyai và k­«ïa ity atra bheda÷ | nÃbhÆd itthaæ puru«aæ sva-prak­tyà yuktaæ vij¤Ãs tatra d­«ÂÃntayanti ||GC_2,1.9|| pipÃsÆnÃæ nÅraæ k«ud-udayavatÃm annam abhita÷ prataptÃnÃæ Óitaæ hima-ja¬a-h­dÃæ tapti-nikara÷ | yathà tadvat k­«ïa÷ samajani yadà gokula-bhuvÃm tadà vaiyagryaæ sa pratijana-sukhÃya pratigata÷ ||GC_2,1.10|| tÃtas-tad bhrÃt­-vargas-tad akhila-bhaginÅ-bhart­-jÃmÃt­-mukhyà mÃtà mÃtu÷ pituÓ ca svas­-mukha-mahilÃs tadvad anye ca ye ye | sa­ve«Ãm eva te«Ãæ yugapad api vasann antare vÃsayaæÓ ca svÃntas tÃn vÃsudeva-Óruti-bhaïitam iva vya¤jayÃmÃsa k­«ïa÷ ||GC_2,1.11|| surapati-maïi-mÃnitÃÇga-lak«mÅ÷ Óaradija-sÃrasa-sÃra-hÃri-netra÷ | nikhila-mati-gati÷ kathaæ na sa syÃt pit­-jananÅ-sukha-mÃdhurÅ-dhurÅïa÷ ||GC_2,1.12|| dhyÃne kÆrmavad Åk«aïe Óakalivad ghrÃïa-grahe dhenuvat sparÓe pak«ivad asya po«aïa-parau ÓaÓvad vrajeÓÃv amÆ | nityaæ nityam uda¤cad-utkalikikÃm ÃÓÃæ cirÃd vardhitÃæ kaiÓore pratipadya su«Âhu phalitÃæ jìyaæ mudà jagmatu÷ ||GC_2,1.13|| sad-bhrÃt­tÃæ svamanu tasya samÅksya rÃma÷ phullÃÇgatÃæ pratidinaæ gatavÃn yathà tu | Óe«a-pramÃïa-tanutÃæ tanuyÃd asau kiæ di«Âa-kramÃd iti janà matim i«Âavanta÷ ||GC_2,1.14|| mukhya÷ prÃïas tad-vibhedÃÓ ca yadvat k­«ïas tadvac chrÅla-dÃmÃdayaÓ ca | ekÃtmana÷ ÓaÓvad uddiÓya caikaæ kÃryaæ yat te yÃnti tat-tad-vihÃram ||GC_2,1.15|| ye«Ãæ sevya÷ samajani sa hari÷ sevakÃnÃæ nijÃnÃæ te«Ãæ prÃïa-pratik­tir abhavad deha-sÃd­Óya-bhÃjÃm | sÃhÃyyaæ taæ prati tam api vinà te na ti«Âhanti so'pi nyasthÃt tatra svam iti budhamatà te«u d­«ÂÃntateyam ||GC_2,1.16|| vatsa-go«Âha-vipinÃdi ced bhajed ghrÃïa-tarpaïam aghÃri-saurabham | tarhi tatra dhavalÃvalir bhaved drÃg ajÃgara-dharà na cÃnyadà ||GC_2,1.17|| ÓraddadhyÃn na jagad yad asya tu guïair vanyÃÓ ca te prÃïina÷ santi drÃg anugÃ÷ parasparam api prÅïanti yad-dve«iïa÷ | yady evaæ svayam eva so'pi bhagavÃn ÓrÅ-yukta-vaiyÃsaki÷ ÓrÅmad-bhÃgavatÃkhya-vajra-lipibhir ni«ÂaÇkayen nÃgrata÷ ||GC_2,1.18|| tat tad yadyapi Óarma-jÃtam abhavad go«Âhe tathÃpy acyuta- dve«Ãya prahitÃn muhur nija-bhaÂÃt kaæsena bhÅr utthità | tasmÃd atra na tarhi ÓÃnti-rajanÅty unnÅya lÅlÃm imÃæ cittaæ dhÆta-bhayÃm ihÃnavarataæ nirvaktum anvicchati ||GC_2,1.19|| [21] atha tad du÷khaæ smarantaæ vrajeÓvaraæ prati sÃntvanaæ samÃpanam Ãha sma- go«Âhe du÷khÃgadaÇkÃra÷ kulÃlaÇkÃra e«a te | sarvÃæ ÓaÇkÃæ punar dhunvann arvÃg-aÇkÃgatas tava ||GC_2,1.20|| iti | [22] tad evaæ ÓrÅ-vrajeÓvara-sabhÃnta÷ prÃta÷-kathà kathità | yasyÃæ savyavadhÃna-deÓe niveÓena ÓrÅ- vrajeÓvaryÃdaya÷ ÓrÅ-rÃdhÃdayaÓ ca prati-nija-karïam abhyarïita-varïa-varïaæ cakru÷ | [23] atha pÆrvavad ekÃnte kÃnte virÃjamÃna-ÓrÅ-kÃnte ÓrÅ-rÃdhikÃ-niÓÃnte niÓÃntas tat- kathÃ-Óe«a÷ saæÓle«am avÃpa | [24] yatra ca snigdhakaïÂha uvÃca- svayaæ lak«mÅr apy acyuta-h­di gatÃpy anya-vapu«Ã tapas taptvà yaæ kvÃpy alabhata na rÃsÃdi-mahasi | tam etaæ govindaæ vaÓitam anuvindan vraja-ramÃ- gaïa÷ ÓarmÃvindat kiyad iti kathaæ ka÷ kathayatu? ||GC_2,1.21|| prasÃdaæ yaæ svapne'py alabhata na laksmÅr api hares tam etaæ ÓrÅ-gopya÷ samadadhata rÃsÃdi-mahasi | aho yasyà bhÃgyaæ sp­hitam api tÃbhir na kalitaæ kim asyà rÃdhÃyÃ÷ kavayatu kavis tan-maya-sukham? ||GC_2,1.22|| iti | [25] atha k«aïam u«ïÅbhÆya tu«ïÅmbhÆya ca punar Ãha-tathÃpi bhrÃtar madhukaïÂha! tad idaæ mukta- kaïÂhaæ punar anuvadituæ Óaktir na prasaktÅbhavati | yata÷, kulÅnÃnÃæ ÓlÃghyair nija-kulaja-lokai÷ pariv­tis tathÃryÃïÃæ rÅtir yad api kila tÃsÃm avicalà | tathÃpy uccais tat-tad-vicalana-k­tir dhvasta-nikhilà mukunda-premÃrtir mama h­di vimohaæ prathayati ||GC_2,1.23|| [26] puna÷ sÃsraæ ÓrÅ-rÃdhÃ-mukham Åk«amÃïa uvÃca- kharÃæÓor aæÓu-sp­g-vapur iva kharÃæÓor maïi-tatir vidho÷ kÃnti-sparÓi-sthitir iva vidho ratna-vitati÷ | muhur jvÃlÃæ hanta dravam api vahantÅ tad abhavan murÃrer diÇ-mÃtrÃd bhramayati tad e«Ã mama mana÷ ||GC_2,1.24|| [27] tad evam evÃv­tyà punar api tat-tad-vi«ayam uvÃca, yathÃ- yadà d­«Âiæ yÃta÷ katham api haris tÃsu sa tadà paraæ sphÆrti-bhrÃntiæ racayati purÃvan na tu param | yadà sp­«Âiæ prÃpta÷ kvacid api tadÃpi prathamavat tad etad vaiyagryaæ mama h­dayam uccair dalayati ||GC_2,1.25|| tad etad vaiyagryaæ v­«aravi-sutÃyÃm adhigamÃd vidÆraæ yad guptaæ hasati kim u và roditi yadà | tadà tasyà hÃse sphurati nikhilaæ h­«yatitarÃæ tathà rode glÃniæ kalayatitarÃæ ha jagad api ||GC_2,1.26 || yadà rÃsÃnanda-prabh­ti-hari-lÅlÃ÷ suvalitÃs tadà gopya÷ satyaæ parama-paramaæ Óarma samayu÷ | paraæ yÃtÃyÃtaæ racayad abhitas tad-virahajaæ mahÃ-du÷khaæ tÃsÃæ h­dayam asak­n mardayati na÷ ||GC_2,1.27|| priyÃïÃæ sarvÃsÃæ param upari rÃdhÃæ praïayavÃn asÃdhÃraïyena sva-h­di sa purà lÃlayati yat | tad etan na÷ sarvaæ sukham ahaha hà nÃtha ramaïety ada÷ stoka-Óloka÷ pibati kim ahaæ vacmi karavai? ||GC_2,1.28|| idaæ smÃraæ smÃraæ jvalati mama dhÅr yad vraja-m­gÅ- d­ÓÃæ lajjÃlÆnÃæ harim anu ratir vyaktim agamat | tad ÃstÃæ rÃdhyÃyÃ÷ sa-vidham iva taæ tat-sphuraïa-k­t pramÃyÃs taæ dra«Âuæ d­Ói kuÂilatà maæ vidahati ||GC_2,1.29|| anyat paÓyati k­«ïam anya-vacane k­«ïaæ bravÅty anya-vÃk ÓrutyÃæ k­«ïam aho Ó­ïoti satataæ yà gopa-subhrÆ-tati÷ | tasyÃæ kiæ bata gopana-pravalatÃæ yady aÓnuvÃnà sphuÂaæ rÃdhÃyà ja¬atà na hi prabalatÃæ yÃyÃd amÆd­Óy api ||GC_2,1.30|| [28] atha vallavÅ-vallabhasyÃpi tathà kathà prathanÅyÃ- ekà ÓrÅr yad-vaÓe bhÃti tad-vaÓe sukha-santati÷ | ÓrÅ-koÂÅr vaÓayan k­«ïas tat-koÂiæ sphuÂam arhati ||GC_2,1.31|| [29] tathÃpi lÅlÃ-rasa-viÓe«a-vaÓatayà tadÃnÅm anyathÃ-prathayÃpi santa÷ samapaÓyanta, yathÃ- mlÃnau mlÃniæ rucau roci÷ preyasÅnÃm anuvrajan | vÅk«ita÷ so'yam antarj¤air v­rttÅnÃm v­ttimÃn iva ||GC_2,1.32|| gÃmbhÅryÃn mura-Óatro sphuÂam abdher iva na bhÃti kÃrÓyÃdi | kintu tadanvayi-jÅvana- dhÃrÃïÃæ tena tac ca tarkyeta ||GC_2,1.33|| yadyapi tÃsÃæ lÃbhe hariïà na svairità yÃtà | tad api svasminn abhimati- mÃtre ÓaÓvat-k­tÃrthatÃæ mene ||GC_2,1.34|| ÃstÃæ vraja-subhrÆïÃm abhis­ti-saÇketa-dhÃma-milanÃdi | svaira-sthitir api tÃsÃm avakalità k­«ïam unmudaæ kurute ||GC_2,1.35|| bali-mu«ità nija-lak«mÅr iva labdhuæ tÃ÷ sadotk­tÃæ yÃta÷ | k­«ïaÓ cintÃmaïivat tÃsu ca rÃdhÃm acintayan nitarÃm ||GC_2,1.36|| nime«a÷ kalpa÷ syÃd api nayana-pak«mÃcala-varas tathà d­g-vÃry-abdhir vraja-vara-ramÃ÷ paÓyati harau | tad-Åd­g-bhÃva÷ kiæ samacarad amÆbhyas tam athavà tato'mÆr ity evaæ dvayam api na nirïÅtim ayate ||GC_2,1.37|| kim e«Ã sphÆrtir me vyatimilana-kartrÅ vanitayà tayà kiæ và sÃk«Ãt-k­tir iti vivekÃvidura-dhÅ÷ | hari÷ svÃnta-jvÃlÃ-valayita-vapu÷ kvÃpi valavat- praphullÃÇga÷ kvÃpi pratimuhur udagraæ bhramam agÃt ||GC_2,1.38|| [30] tad evaæ du÷kha-nigÅrïaæ yathÃ-katha¤cana yad varïitam, yac cÃnyad ito'py atitarÃæ varïayitum abhyarïÅkriyate, tat khalu sarvÃyatyÃæ parama-sukhÃgatyÃ÷ pratyÃsattaye sampatsyate, durgama-kÆpa-maru- bhÆ-bhuvÃm anÆpa-gamanÃya durga-laÇghanavat | [31] na ca varïanÃyÃæ tasyai sampatsyata ity eva vaktavyam | paÓyata paÓyata, tad etad rÃdhÃ-mÃdhava-nirbÃdha- vyatimilana-nirvarïanÃyÃæ sampraty api sampadyate; yata eva ca yat ki¤cit tad varïayituæ Óakyate | [32] tac ca varïanaæ yathÃ-evaæ k­«ïa-k­«ïa-priyÃïÃæ k­ta-saæmohena mahÃ-bhÃvÃdhiroheïa samaæ pÆrïaæ kaiÓoram api tÆrïam ÃyÃtam | tatra ÓrÅ-k­«ïsya yathÃ- ÓrÅ-gopÃdhipa-dugdha-sindhu-janitaæ sat-kÅrti-Óubhraæ sphurat- k­«ïÃbhÃvalitaæ sudÅrgha-nayana-jyotir-vidhÆtÃmbujam | gopÅ-netra-cakora-jÅvana-ruciæ kÃma-pracÃrÃkaraæ kaiÓorÃm­ta-pÆrïam avyaya-kalaæ govinda-candraæ bhaje ||GC_2,1.39|| [34] tÃsÃæ yathÃ-- vaktrendu-sphuÂa-netra-kairava-ruci÷ pÃï¬Æbhavadgaï¬abhÆr vak«o-janma-sahasra-patra-mukulÃmandÃvali-bhrÃjità | navya-stavya-nitamba-bimba-pulina-ÓrÅ-kariïÅ ÓrÅ-harer ÃbhÅrÅ-nava-yauvana-sthitir adhÃj jyautsnÅva netra-prathÃm ||GC_2,1.40|| [35] tad evam ubhaye«Ãæ nava-yauvana-sÃgara-paramÃnurÃga-sudhÃkarayo÷ parasparaæ bhÆri-paripÆritÃ-karayo÷ sarvatra pracÃra÷ sa¤carati ca tasmin yad eva tÃsÃæ pÆrvaæ k­«ïa-kart­ka-pariïayanÃpanayanÃya garga÷ kila vya¤jitaæ cakÃra, tad eva lokam astoka-ÓaÇkÃ-sa¤jitam ÃcacÃra | [36] yadi k­«ïena samam ÃsÃm aÇga-saÇga÷ syÃt tad-ÃrvÃg eva sarvam eva gokulaæ tad-virahÃkulaæ syÃd iti | [37] garga-vacanam eva ca mÃtara-pitarÃdibhi÷ k­«ïÃya tÃsÃæ vitaraæ vighna-nighnaæ cakÃra | [38] yatra ca sÃk«Ãd yogamÃyà k­«ïaæ varivasyantÅ svÃtmano gopanÃya pÆrïimà nÃmnà tapasyantÅ k­cchra- vaÓyantÅ gaty-antaram apaÓyantÅ tÃsÃm anyatra vivÃhaæ m­«ÃbhÃva-vaham eva nirvÃhayÃmÃsa | sarvatrÃnalpa- svapna-kalpanÃyÃm api prÃyatayà jÃgara-prÃyatayà pracÃraïat | tathà tÃsÃæ paty-ÃbhÃsÃÇga-saÇgamaæ ca bhaÇgam ÃsÃdayÃmÃsa | tathaiva hi nÃsÆyan khalu k­«ïÃya [BhP 10.33.37] ityÃdi-rÅtyà Óukeneva ÓrÅ-Óukena dig-darÓità | [39] tad evaæ sati sa ca tÃÓ ca parama-tar«a-k­tÃkar«atayà pracchannatayà ca parasparaæ saÇga-mahar«am api katha¤cid Ãcitaæ cakru÷ | [40] atha pÆrvokta-rÅtyà tÃsÃæ sannihita-loke«u pratÅtyà mahÃnurÃgasya kramÃd avagamÃd gurubhir manasi bhÃvita-bhÃvi-k­«ïa-saÇgamÃÓaÇkatayà vacasi tu vibhÃvita-vadhÆ-jana-vana-gamana-kalaÇkatayà nirmite nirodhe milad-udbodhe balÃnujanmà dvi-janmÃnaæ narma-priya-sakhatayÃnuvartamÃnaæ nÃmnà madhumaÇgalatayà samÃmnÃtaæ tat-prasaÇga-saÇgataæ cakÃra- kathaæ rÃdhÃdÅnÃm Ãgamana-vadhà bahÆny ahÃny adhik­tya d­Óyate? iti | [41] madhumaÇgala uvÃca--purÆïÃæ gurÆïÃæ nirodha eva nidÃnatayà tatra bodha-vi«ayÅ-bhavati | [42] ÓrÅ-k­«ïa uvÃca-aho! tat tad api raho-v­ttaæ kiæ gurÆïÃæ karïe«u v­ttam? [43] madhumaÇgala uvÃca- nÃntar bahir api yasyÃæ sphurati j¤Ãnaæ mano-vik­tau | ekasyÃpi na tasyà na vyakti÷ syÃd amÆd­ÓÃæ kim uta? ||GC_2,1.41|| [44] ÓrÅ-k­«ïa uvÃca-pÆrvam api purvahir antar-gamane tÃsu nava-yauvanaæ gatÃsu guru-nirodha purur evÃsÅt | adhunà tu kÅd­g adhika÷? [45] madhumaÇgala uvÃca-yadyapi nÃsman-mukhata÷ sukhatayà ni÷sarati rati-pratikÆlam idaæ, tathÃpi bhavat- praÓna-prathÃta eva kathÃ-vi«ayÅkriyate | tathà ca Órutaæ mayà khalv idam viÓrutaæ kula-pÃlikÃnÃæ tÃsu gÃli- dÃnam avakalyatÃm | kiæ dhig dhyÃyasi hanta niÓvasi«i kiæ vartmÃni kiæ prek«ase kiæ sakhyà mukham atra paÓyasi kucau kiæ d­g jalai÷ si¤case? | mÆrcchÃm ­cchasi kintarÃæ kim asak­t k­«ïeti varïa-dvayaæ tasyÃæ jalpasi kiæ puna÷ pulakitÃæ kampaæ ca tantanyase ||GC_2,1.42|| iti | [46] atha kula-pÃlikÃ-pÃlikÃnÃæ tÃsÃæ dÆnatÃkaryà nanÃndu÷ pratisvaæ mÃtaraæ prati vacana-caryà dig- varïanaæ cÃvakarïyatÃm-- d­g-vÅthÅæ kula-pÃlikÃ÷ Óruti-patham tÃsÃæ kathÃ-nÃsikÃ- vartmÃneka-sugandhi-dhÆpa-racanà vavrur mayà yojitÃ÷ | tasyÃ÷ k­«ïamayÅ daÓà manasi yà sà kena yatnena và gacchedÃv­tatÃæ tato janani kiæ mahyaæ v­thà kupyasi? ||GC_2,1.43|| iti | [47] tad evaæ varïyamÃnam Ãkarïya k«aïaæ sa-mlÃna-varïaæ nivarïya ca punar asÃv asyà vartÃyà viÓe«ÃnuvartanÃya madhumaÇgalaæ prasthÃpya cintÃæ cÃnta÷ prÃpya vicÃrayati sma | [48] tam etaæ jana-ravaæ mama guravaÓcÃnubhavamÃnÅtavanta÷ santi, prÃyaÓa÷ parama-yaÓasa÷ pitaraÓ ca tatra karïa-vitaraæ kari«yanti | tarhi kintarÃm antarÃyam imam antarayitÃ? iti k«aïaæ ÓÆnyÃyamÃna-manÃ÷ punaÓ cintayÃmÃsa | -- [49] ito vyavadhÃnam eva khalu kalu«atÃæ gatasya mama nidhÃnaæ bhavati | tathà hi- kalaÇko yatra syÃd apariharaïÅyÃrtha-k­takas tato dÆrÃd bhÃvyaæ kula-jani-janenaivam ucitam | sa kÃlÃl lupta÷ syÃd bhavati hi ca tatra pratividhis tad asmÃn me go«ÂhÃd vyavahitir aka«Âaæ prasajati ||GC_2,1.44|| ye«Ãæ pitrÃdÅnÃæ sneho mama jÅvanaæ go«Âhe | ahaha ku-daivÃd abhita÷ saÇkocas tebhya eva sa¤jÃta÷ ||GC_2,1.45|| [50] atha punar anyathà cintayÃmÃsa- prÃïÃs tyajantu dehaæ deha÷ prÃïÃn api tyajatu | hari-gopyas tu mithas tÃ÷ prÃïÃ÷ katham iva mithas tyÃjyÃ÷? ||GC_2,1.46|| [51] punas tad api cÃnyathà cakÃra- ekasminn ÃvÃse dampatyor bhavati du÷saho viraha÷ | tasmÃd dÆre gamanaæ samayaæ gamanÅyatÃæ nayati ||GC_2,1.47|| [52] kintu hà v­«abhÃnu-bhÃnu-kÅrtidÃ-kÅrtidÃyini! hà janmata eva man-manastayà san-manastÃ-dhÃyini! hà kumÃratÃm Ãrabhya kÃya-vÃÇ-mana÷-sukumÃratÃ-parvaïà sarva-har«iïi! hà mad-vinÃbhÃva-bhÃvanÃ-jvÃlÃ- jÃla-samutkar«ita-tar«ini! hà gaty-antara-rahitatayà katha¤cit ki¤cin mÃæ saÇgamya ca muhur asaÇgamya du÷kha-dagdhe! hà dayite! dayite mayi visrabdhe samprati du«Âhu-ni«Âhuratayà mayà tyaktum i«yamÃïà kathaæ jÅvi«yasi? hà sarva-sukhÃdhike! radhike! kutra vÃmutra gami«yasi? iti | [53] atha madhumaÇgala÷ saÇgamya tad idam aramyaæ nivedayÃmÃsa- niracinvaæste sarve rÃdhÃdÅnÃæ nirodha-sÃtatyam | yasmÃd g­ha-pÃlyas tà hariïÅr età nirundhate parita÷ ||GC_2,1.48|| iti | [54] tad evaæ paryag aparyavasya-didantayà cintayà labdhuæ cÃmÆra-sambhÃvanayà bhÃvanayà samayaæ gamayitum asamartha÷ skhalad-artha÷ sa-t­«ïa÷ sa tu k­«ïa÷ sa-vayobhi÷ samam eva ramamÃïas tri-yÃmÃæ viramayati smeti k­taæ h­n-marma-bhaÇga-kareïÃtiprasaÇgena [55] tad etad uktvà kathaka÷ samÃpanam Ãha- rÃdhe na yukta muktaæ syÃn mukta-ÓÃtam athÃpi vÃm | mitha÷ prema-bharaæ vyaktaæ vaktum udyatavÃn aham ||GC_2,1.49|| purà katheyaæ kathità murÃre rÃga-b­æhiïÅ | paÓya so'yaæ prÃïa-nÃtha÷ prasÃdaæ tava vächati ||GC_2,1.50|| [56] tad evaæ yathÃ-kathà tathà lÅlÃ-prathÃm upalabhamÃnÃs tad-ante ca tasyÃ÷ samprati nÃstitÃyÃæ viÓvasti- k­tÃÓvastikà nija-nija-bhavanaæ sarva eva sÃnandaæ parvatayà jagmu÷ | ÓrÅ-rÃdhÃ-mÃdhavau ca nija-ÓayyÃ- g­haæ sukhamayyà sp­hayà g­hayäcakrÃte | iti ÓrÅ-ÓrÅmaduttara-gopÃla-campÆmanu vrajÃnurÃga-sÃgara-prathanaæ nÃma prathamaæ pÆraïam ||1|| ************************************************************************* atha dvitÅyaæ pÆraïam akrÆra-krÆratÃ-pÆraïam [1] athÃparedyu÷ prabhÃta-virÃjamÃnÃyÃæ sa-vraja-yuvarÃja-vraja-rÃja-sabhÃyÃæ kathà | yathÃ- [2] madhukaïÂha uvÃca-atha keÓi-vadhÃt pÆrvasyÃæ k«apÃyÃæ labdha-k«ayÃyÃm aruïe cÃrune jÃte sa khalu kamalek«aïaÓ capalek«aïatayà k«aïa-katipayam idaæ cintayÃmÃsa- [3] aho! svapna÷ so'yam, yatra ma¤cÃt k­ta-sraæsana÷ kaæsa÷ sa mayà samÃk­«Âa iva d­«Âa÷ | sampratyÃÓu ca tad eva pratyÃsannam | yad adya Óva÷ keÓÅ mad-abhiniveÓÅ bhavan yamasya prativeÓÅ bhavità | tad-anantaraæ kaæsa-dhvaæsanam eva prasaktam | prasakte ca tasmin mama nigama eva gamanaæ samaya-labdhatayà yukti-visrabdham | yatas tasya mat-trastasya na khalv atra yÃtrà yukti-pÃtrÃyate | tasya cÃdyÃpi v­«ïi«u tarjanÃyÃm anÃratasya mayi ca durjana-visarjanÃyÃm avinÃ-k­tasya vinÃÓanaæ vinà tatra cÃtra ca mat-pitur ubhaya-kulaæ bhayÃkulaæ syÃd iti | [4] atha punaÓ cintayati sma-hanta! hanta! yadi kÃrya-paryÃyatas tatra suvilamba÷ saævalate, tadà man-mÃtrÃdi- prÃïÃnÃæ nÃtrÃÇga-saÇga-maÇgalaæ tarkayÃmi | tataÓ ca, mÃtur netra-cakora-candra-vadanas tÃtasya d­k-cÃtaka- ÓreïÅ-vÃri-bh­d anya-gokula-janasyÃpy ak«i-padmÃæÓumÃn | so'haæ tÃn parih­tya hanta gamanaæ kurvÅya cet tarhy aho candrÃdi-trayavan mamÃpi bhavità dhig vÃta-cakra-bhrama÷ ||GC_2,2.1|| [5] tad evam evam ambuja-locane ÓayyÃyÃm eva ciraæ racita-Óocane sahasà keÓÅ sadeÓÅ-babhÆva | asya ca nirgranthanaæ prathama-granthata eva kathayà granthanam ÃsasÃda | [6] atha ÓrÅ-gopeÓvarÅ-lÃlyas tu lÃlyamÃna-dhavalÃ-kalÃpa-cchalÃt pÃlyamÃna-yaÓÃs tri-daÓÃlaya-mune raha÷- sahabhÃvam ÃsasÃda | yatra ca saæÓayÃnuÓÃyÃtiÓaya-maya-mÃnaæ munis taæ vibhÃvitayà bhÃvi-tat-tal-lÅlayà sÃntvayÃmÃsa | [7] tata÷ samasta-Óasta-pÃla÷ Óri-gopÃlas taæ visarjya prasajyamÃna-manas-tÃpatayÃpi bahir-upahita-sarva-sukha- ÓrÅ-mukha-prakÃÓatayà sakhi-rÃmÃrÃmatayà ca saha-go-vrajaæ vrajam ÃjagÃma | yathÃ- dÃmnà dÃmnà sura-sumanasÃæ svargibhi÷ pÆjyamÃnaæ sÃmnà sÃmnà druhiïa-sadasÃæ vÅthibhi÷ stÆyamÃnam | nÃmnà nÃmnà sa-paÓu-paÓupÃæ saæmukhÃn nirmimÃïaæ dhÃmnà dhÃmnà sukhadam akhila÷ prÃpa taæ d­ÓyamÃnam ||GC_2,2.2|| [8] atra ca surÃïÃæ vacanam- indor abhyudayÃt paraæ vikasati drÃk kairavÃïÃæ gana÷ sindhu÷ k«ubhyati kÃnti-pÃnam ayate dÆrÃc cakora-vraja÷ | gopÃ÷ paÓya mudà murÃri-kalanÃd e«Ãm aÓe«Ãæ daÓÃæ gacchanto'py ati-t­ptitÃ-vaÓatayà dhÃvanti yÃvad gati ||GC_2,2.3|| iti | tad evam- Ãloka÷ prÅti-bhÃjÃæ k­ti-bala-nikara÷ kiækarÃïÃæ h­d-anta÷- sÃra÷ sakhya-sthitÃnÃæ h­di lasad asavas tÃta-mÃtrÃdikÃnÃm | Ãtmà rÃmÃntarÃïÃæ harir iha samagÃt keÓinaæ ghÃtayitvà gehaæ yarhy e«a tarhi prati-nijam agamaæs te ca dehaæ prasiddhÃ÷ ||GC_2,2.4|| svenÃmbà nirama¤chayat tam atha d­Ç-nÅraæ vyamu¤cat pità sarve'nye pariphullad aÇga-valitÃæ romäcitÃm äci«u÷ | anyac ca kvacana sphurad-vacanatÃtÅtaæ tad ÃsÅd yadà hatvà keÓinam Ãvrajat kalakalÃndoli-vrajaæ sa prabhu÷ ||GC_2,2.5|| [9] tataÓ ca prÃtar atulotpÃta-kÃtaratayà nÃtisambhÃlita-lÃlana-vitarau matara-pitarau putraæ pari samÃÓle«itarau g­hÃpana-snehÃlapana-snapana-divyavÃsa÷-paÂavÃsa-samarpaïa-lepÃnulepa-prathanayà taæ k«aïa-katipayaæ viÓramayÃm Ãsatu÷ | [10] yatas taæ sadà komalam eva kalayÃm babhÆvatur yuddhÃdi-samaye tu nÃrÃyaïa-vyaktÅk­ta-tÃtkÃlika-Óakti- mayam iti | [11] atha gavÃæ dohanÃvasarÃvaroha÷ syÃd iti sarva-sukha-pÃla÷ ÓrÅla-gopÃla÷ svayam agrajena samagrÅbhÆya tadÅya-sÃmagrÅkara-kiÇkara-nikaram ahÆya tÃsÃm agrÅya-bhÆ-bhÃgam ÃgatavÃn | Ãgata-mÃtre ca tatra sa-rÃma- ÓyÃma-gÃtre- huÇkÃra-gho«a-racitÃkhila-Óabda-mo«a÷ srÃg-abda-kÃntim amum Ãst­ta-dhenu-saÇgha÷ | vatsÃn vinÃpi balavat snavam e«a tais taæ sad vatsala÷ saha-bala÷ Óabalaæ cakÃra ||GC_2,2.6|| tatra tu- sarvaæ cakÃra sa hari÷ parita÷ purÃvad dadhre surar«i-vacasà tu vidÆnamanta÷ | yady apy adas tad api tasya nija-vrajÃya pratyÃgatir h­di k­tà sthiratÃæ pupo«a ||GC_2,2.7|| 12] tathà hi, tasya bhÃvÃnÃm udbhÃvanÃ- kaæsaæ hantuæ prayÃïi sphurati pit­-mukha-prema tad-vighna-rÆpaæ devar«er vÃÇ na mithyà katham atha virahaæ hà saheya vrajasya ? nirïÅte'py atra jÃte k­tam asukhamayenÃsya cintÃmalena smartavyaæ tat tu nityaæ yad iha sukha-mayaæ vaibhavaæ bhÃvi-saÇge ||GC_2,2.8|| ity acintyata cÃnena ratha÷ kaÓcana caik«yata | mahatÃæ h­daye yÃti pratibimbaæ hi bimbatÃm ||GC_2,2.9|| [13] ratha-stha-puru«asya darÓane tu- rathÅ nirastra÷ syÃd dÆta iti k­«ïena tarkitam | kaæsÃt kasmÃd asÃv ÃgÃd ity anyair api Óaækitam ||GC_2,2.10|| [14] tadà ca vÃruïÅm anurakta÷ patana-sakta÷ sa dina-nÃtha÷ k­ta-nadÅ-nÃtha-pÃtha÷-kvÃtha÷ svam Ãlokaæ lokam api tamasi veÓayÃmÃsa | satyaæ sÆryas turya- praharasyÃntaæ yayau kintu | sabala-hari÷ pratiharitaæ hÃrita-timiraæ vyadhÃn nijaæ kiraïam ||GC_2,2.11|| [15] tata unmukhatÃæ yÃte«u gopa-jÃte«u samam unnata-karïa-saÇghÃte«u ca go-vrÃte«u tad avalokana- sat­«ïau bala-k­«ïau ratha-stha÷ sa dÆrata eva sÃk«Ãt paricitiæ vinÃpi paricitavÃn | yata÷, cak«ur eva paricÃyakaæ bhaved rÆpa-mÃtra iti gÅ÷ satÃæ matà | tÃd­ÓÃm anubhave tu karïayor d­«Âi-Óaktir api k­«Âim ­cchati ||GC_2,2.12|| astu tÃvad anayoh surÆpatà nÅla-ratna-vidhu-lobhi-Óobhayo÷ | aÇghri-cihnam api citra-saænibhaæ dÆrato'pi tam amÆmuhan muhu÷ ||GC_2,2.13|| [16] tayos tÃd­Óa-rÆpam api nirÆpitavÃn, yathÃ- eka÷ ÓyÃma-dyutÅnÃm abhimata-vibhavasyÃdhidevÃvatÃras tat sadhryaÇ Óubhra-ÓobhÃ-samudaya-subhagÃbhoga-sÃra-prasÃra÷ | tatrÃdir vastra-kÃnti-praciti-bhagavatÅ-k­«Âa-lak«mÅ-pracÃra÷ kiæ cÃnya÷ kÃnta-vÃsaÓ chavi-Óavalanayà s­«Âa-pÆrvÃnukÃra÷ ||GC_2,2.14|| tathÃ- Ãdya÷ k­«ïÃmbuja-ÓrÅ-vijayi-mukha-mahÃ-Óobhayà datta-modas tat sadhryaÇ puï¬arÅka-dyuti-paricaya-jid-vaktra-rocir-vinoda÷ | tatrÃdir netra-ÓobhÃ-viracita-rucimat-kha¤jana-dyotano'da÷ kiæ cÃnyaÓ cak«ur antÃruïa-kusuma-raja÷-pi¤jarÃli-pratoda÷ ||GC_2,2.15|| tathÃ- Ãdya÷ ÓrÅ-kuï¬alÃntar-jha«a-mukha-sukha-k­d-dyota-gaï¬a-sthalÅkas tat sadhryaÇ ÓaÓvad eka-Óruti-kiraïa-lasat-karïikÃbhÃvalÅka÷ | tatrÃdiÓ cÃpa-vad-bhrÆ-mila-tila-kusuma-ghrÃïa-vÃïac chavÅka÷ kiæ cÃnyaÓ tad dvitÅya-dyuti-jita-vilasat-kÃma-ceto-gavÅka÷ ||GC_2,2.16|| tathÃ- Ãdya÷ svar nÃtha-ratna-dyuti-bhuja-bhujaga-dyoti-ratnair vicitras tat sadhryaÇ pu«pa-rÃgÃbhida-maïi-racita stambha-jid-bÃhu-citra÷ | tatrÃdi÷ ÓrÅla-nÅlac-chavi-nika«a-dura÷svarïa-rekhÃ-pavitra÷ kiæ cÃnyaÓ kro¬a-bhÃsÃÓiva-giri-maïi-bhÆ-kÃnti-sampal-lavitra÷ ||GC_2,2.17|| tathÃ- Ãdya÷ sÃÇgÃdharÃÇga-cchavi-kavi-kavitÃ-vardhi-nÃnardhi-yuktas- tat sadhryaÇ tad vad eva prati-lava-rucira÷ sarva-vidvadbhir ukta÷ | tatrÃdi÷ padma-jidbhyÃæ nija-kaÂaka-varÃyeva padbhyÃæ prayukta÷ kiæ cÃnyas tat-sahÃyÃv iva nija-caraïau cÃlayan bhÅ-prayukta÷ ||GC_2,2.18|| tathÃ- Ãdya÷ sÃrdrÃÇga-nÅla-praguïa-taru-latÃ-hastatÃ-Óasta-khelas- tat-sadhryaÇ kandukÃrthaæ k­tahalatayà ÓÃkhayà labdha-mela÷ | tatrÃdi÷ saÇkucad-dhÅr avayava-nicaya-vyÃptaye k pta-cela÷ kiæ cÃnyas tasya tadvan milana-k­ti-k­te vÅk«itÃgÃmi-vela÷ ||GC_2,2.19|| iti | kiæ ca- ÓitÅ sa-ta¬id-aæÓukau sad avataæsa-vÃma-ÓrutÅ puru-prabhava-rohiïÅ sukha-sutau balÃkhyÃnvitau | sa-keli-mita-dhenukau parih­tÃnya-janmÃspadau dadarÓa bala-keÓvau kalabhavat sa vatsÃntare ||GC_2,2.20|| api ca- asita-maïi-suvarïa-varïa-vÃsa÷ kaÂi-ghaÂitÃmala-Ó­Çga-veïu-saÇgau | kara-dh­ta-paÂu-paÂÂa-Óulva-ya«ÂhÅ musali-harÅ harata÷ sma cittam asya ||GC_2,2.21|| [17] darÓana-mÃtrataÓ ca niÓcalana-phala-yÃtra÷ kampa-sampat-pÃtra-ÓaÇkuvat-pulaka-saÇkula-gÃtratayà sahasà saha-sÃraæ rathÃd avatatÃra | [18] avatÅrya ca vikÅryamÃïÃÇga-tayà sÃÇgam eva praïanÃma | tan-mÃtra- parimÃïatayà viÓaÓrÃma ca | nija-pit­vyatÃditÃyÃæ tu babhrÃma | yata÷, prabhÃvÃnubhavÅ ya÷ syÃt prabhÃvas tasya kÃraïam | guru-lÃghava-bhÃvÃya sarvam evÃnyathÃnyathà ||GC_2,2.22|| [19] tad evam avirÃmaæ praïÃmam eva prasajati tasmin gava÷ parÃ÷ paya÷ sa-vaya÷-samavÃyena duhyantÃæ nÅyantÃæ ca tad g­hÃn iti nidiÓan natÅvÃdara-saÇkaratayà saÇkar«aïa-sahÃya÷ k­pÃ-pÆrata÷ purata÷ saæhÃya sa cÃyaæ siæhÃyamÃna-saæhanana÷ sÃbhyutthÃnaæ karÃbhyÃæ tam utthÃpayÃmÃsa | [20] sa tu gadgada-gadÃn na tu sva-nÃma gadituæ ÓaÓÃka | [21] tataÓ ca pravaya÷-paÓupa-caye«u viracita-tat-paricaye«u tad vyagratÃ-kÃtarau tau bhrÃtarau pit­vyatÃ-vyavahÃram api vism­tya tam ÃliÇganenÃd­tya nija-nija-pÃïinà tat prÃïÅ vidh­tya svÃlayam evÃninyatu÷ | [22] haris tu sad vyavahÃraæ samÃharann agrajam eva tatra nijÃgresaraæ cakÃra | [23] atha sa yÃthÃtathyam Ãtithya-prathama-bhÃgaæ svÃgatÃdikaæ prathayitvà sahÃnu-janmà rohiïÅ-janmà rasa- sampanmayaæ bhojya-pracayaæa tasmai balayÃmÃsa | bhukta-vate tu tasmai mukha-vÃsanaæ mukha-vÃsa-mukhaæ sa-sukhaæ samarpayÃmÃsa | tad anantaram eva ca ÓrÅmad vraja-rÃjaæ prati taæ bhÃjayÃmasa | tatra ca- akrÆraæ praïataæ milan vraja-pati÷ kaæsottha-du÷khaæ smaran sÃsrÃÓÅr-vacasÃkhila-klama-haraæ yad yad guïais tu«Âuve | sÃralye'py alam asya tÃd­Ói mana÷-krauryaæ tadÅyaæ smarac cittaæ k«ubhyati jÃjvalÅti mama hà bha«mÅbhavaty adya ca ||GC_2,2.23|| [24] atha tena viÓrÃmÃyÃdi«Âaæ vÃsam Ãsajya paryaÇkopavi«Âaæ sammÃnitatayà sukhÃvi«Âaæ punas tÃbhyÃæ k­ta-jananÅ-saæbh­ta-bhojanÃbhyÃæ saha rahasi nivi«Âam akrÆraæ svayaæ k­«ïas tad darÓanata÷ samudbuddha-kaæsa-vadhÃdi-t­«ïas tad idam i«Âaæ papraccha | yatra ca krama-cÃturÅ mÃdhurÅbhir iyaæ sarva-sukha-dhurÅïatÃæ vahati- kiæ tÃta saumya sukham Ãgatam atra Óaæ va÷ kiæ tatra kaæsa-hatake na hate cirasya | tau jÅvata÷ kim iva và pitarÃv idÃnÅæ kiæ và tavÃgamana-maÇgala-bÅjam ÃsÅt ||GC_2,2.24|| [25] athÃkrÆra uvÃca-tasya yÃdava-vÅre«u vairÃnubandha÷ khalu bhavatà k­tÃnusandha eva; viÓe«atas tu devakÅ-vivÃha-gatÃham Ãrabhya ya÷ sa ca bhavac chravasi sacamÃna evÃste | mad-vidhas tu tatra vartma-Óata- parvikÃ-stamba-vad eva varvarti | vasudeva-sahodara-deva-bhÃga-putra÷ parama-Óuddha÷ sa uddhava-nÃmÃpi bhavad-viraha-vyÃdhi÷ pavana-vyÃdhitayÃbhidhÅyata ity urvarita ivÃsti | [26] ÓrÅ-k­«ïa uvÃca-tad etad api j¤Ãyate | sÃmpratas tu sapratÅkaæ kathyatÃm | [27] akrÆras tu parito nirÅk«ya tad idaæ sÆk«mÃk«aram uvÃca-atha ÓrÅ-nÃradas tu tvÃd­Ói vijaya-sukha-sÃradas tad­Ói durjanma-pÃrada iti sa tava vraja-premÃv­tasya tasya ca bhayenÃst­tasya yuyutsÃyÃm utsÃhanÃya devakyÃ÷ saptamëÂama-garbhatayà yuvÃm anucitam iva sÆcitavÃn | [28] Ãdau devakyà garbha÷ khalu rohiïyÃæ mÃyayà labdha-sandarbha÷ k­ta÷ ÓrÅ-vasudeva÷ punas tÃæ mÃyÃm api yaÓodÃyÃæ labdha-sambhavÃæ vij¤Ãya devakyÃ÷ sambhÆtaæ tvÃæ tat-paryaÇke nidhÃya tÃæ tasyÃæ labdha- sambhavÃæ cakÃra iti | [29] ÓrÅ-k­«ïa uvÃca-mamedam ÃÓcaryam iva bhÃti | [30] akrÆra uvÃca-ÓrÅmad Ãnakadundhubhi-mukhÃd apy advandÅbhavann aham anena saphalita-karïa-dvandÅ- bhavann asmi | [31] atha ÓrÅ-k­«ïa÷ k«aïaæ vilak«ya iva nirÅk«ya sahasà tad idam antaÓ cintitam avÃpa-Ãæ Ãæ tad idam alupta-j¤ÃnasyÃpi mama vraja-snehÃveÓa-vaÓÃt purata÷ sphurannÃsÅt; samprati tu vism­ta-svapnavannimittaæ prÃpya sphurati sma-[BhP 10.8.15,14] bahÆni santi rÆpÃïi nÃmÃni ca sutasya te iti, prÃg ayaæ vasudevasya kvacij jÃtas tavÃtmaja÷ iti ca vrajÃvitÃraæ ÓrÅmat-pitaraæ prati garga-siddhÃnta-vargam ete na paryÃlocitavanta÷ santi | [32] yat khalu vrajÃvitryÃæ ÓrÅman-madÅya-savitryÃæ labdha-jaÂhara-vÃsayà mÃyayà saha dvi-bhujatayà labdha- h­t-kamala-vÃsasya mama ÓrÅ-devakyà h­daya-sambhavad-udayamad-rÆpa-viÓe«a-caturbhuja-rÆpÃcchÃdana- prÃrthanÃyÃæ tatra sa¤cÃra÷ sampanna ityasyÃpratipannatayà tan-mÃtra-pratÅtim agatavanta÷ |bhavatu, mayà tu pit­vyatÃyÃ÷ pit­tÃyÃÓ cÃnusartavyatayà kartavya eva tayor uddhÃra÷ iti | [33] spa«Âaæ cÃca«Âa-tatas tata÷ ? [34] akrÆra uvÃca-tataÓ ca vasudeva-vadha-samudyataæ tam adhamaæ sÃntvata÷ Óamayitvà bhramayitvà ca sa tu kratu-bhug-munir yathÃyathaæ gata÷ | tatra gate tÆcch­Çkhala÷ kaæsa÷ kÃlÃyasa-Ó­Çkhalayà sanirbandhaæ tava pitarau babandha iti | [35] atha bhrÃtarÃv ubhÃv api sÃsrÃv aÓrÃvayatÃm-tarhi kiæ pitror eva sandeÓa-praveÓÃya bhavad ÃyÃtaæ jÃtam? [36] akrÆra÷ sa-lajjam uvÃca-nahi nahi | kintu kaæsasya tau khalu nija-yÃtanÃm api sahete | na khalu bhavac chravasi ca tat-pÃtanÃm, kintu tad idam aham eva nivedayÃmi- bhavadbhyÃæ yadi jÃtÃbhyÃæ gatÃbhyÃæ yogyatÃm api | pitrÃrtir na nivarteta putrÅyà kutra vartatÃm ||GC_2,2.25|| iti | [37] ÓrÅ-k­«ïas tu tatrodvegaæ h­di nigÆhya sÃvaj¤am uvÃca-kaæsa÷ kiæ nÃma ÓaÓaæsa ? [38] akrÆra uvÃca-Óaæsanaæ tasya kati pratiÓaæsÃni | tÃtparyaæ tu paryag idam eva paryavasÅyatÃm-bhÆta-rÃja- dhanur-maha-vyÃjata÷ sva-samÃjaæ sÃhÃyyam ÃnÃyya durmantraïayÃsmÃn pratÃrya tat-kutÆhala-kalanÃya prajÃntaravad bhavantÃv api nija-vrajavantÃv asmad-dvÃraivÃjuhÃva yad-arthaæ tad eva iti | [39] rÃma÷ sa-sahÃsam Ãha sma-b­æhita-k«udhi siæhe matta-mataÇgaja-b­æhitaæ khalv idam | [40] ÓrÅ-k­«ïa uvÃca-bhavatu, vayam api samÃgamya tam api valim arpayitvà bhÆteÓaæ tarpayi«yÃma÷ | kintu, tad bhÆta-rÃja-sabhÃ-janaæ kadà ? [41] akrÆra uvÃca-caturdaÓyÃm iti | [42] tad evaæ Óe«aæ viÓe«am api p­«Âa-ve«aæ vidhÃya ÓrÅ-k­«ïa÷ prÃha-vicÃrÃd asmÃkaæ parama-maÇgalam eva yasmÃd idaæ tasmÃc chrÅmat-pit­-caraïe«u gocaram ÃcarÃma | [43] tad evam uktvà taæ tasminn eva muktvà sa rÃmas tata utthÃya pit­-parisaram ÃjagÃma | atha tad-ÃdeÓÃd upaveÓanÃnantaraæ tena vÅk«ita-mukha-ka¤ja÷ sama¤jad a¤jali vacasà tad idaæ vya¤jayÃmÃsa-tÃta! maÇgala- v­ttaæ kim api v­ttam asti, kintu yugapad eva parveva sarvebhya÷ ÓrÃvayitavyam | [44] atha vraja-rÃja÷ sandeha-mandehatayà sÃnandam ivopanandÃdÅnÃn ÃyayÃmÃsa | yatra ca ki¤cid api vihitÃpidhÃna-vidhÃnÃ÷ ÓrÅ-vrajeÓvarÅ-pradhÃnà labdhÃnusandhÃnà jÃtÃ÷ | tata÷ sukham upavi«Âe«u te«u Ói«Âe«u ÓrÅ-vi«Âara-ÓravÃ÷ ki¤cid vihasann ivÃca«Âa-asmÃn prati samprati bhoja-k«iti-bh­d-i«Âa sandi«ÂavÃn asti | yat prajÃ-nibhÃ÷ prajà yÆyam iha maheÓa-dhanur mahÃmahe saheÓÃ÷ saha-ÓÃvakÃ÷ sÃvakÃÓam Ãgacchata | viÓe«atas tu nija-vÅryata÷ samÅryamÃïa-nija-darÓana-t­«ïau rÃma-k­«ïau ca iti | [45] vraja-rÃja uvÃca-bhavan mana idaæ kiæ manute; yad bhavati vasudevÃd bhavati cÃsmiæs tasya prÅtir bhavati iti | [46] ÓrÅ-k­«ïa÷ sa-smitam uvÃca-yady anyathà syÃt tathÃpi v­thÃ-patha eva tan manoratha÷ | yad bhavat- prabhÃva-bala-saæhitasya mama ka÷ khalv ahitam Ãhitaæ kurvÅta | [47] yata eva khalv Ãbalya-valyamÃne bÃlye'pi mama pÆtanÃdayas te dhÆtatÃm ÃpannÃ÷ | kim uta tad-valata÷ eva valitÃæ valamÃnÃbhyÃæ baka-vatsaka- mukhÃnÃæ sukhÃd eva pratiritsanaæ jÃtam iti | tatra ca- baka ekaÇgilas tÃvad agha÷ sarvaÇgila÷ sthita÷ | indra÷ sarvaÇka«as te«u kaæsaka÷ kaæ samÅyati ? ||GC_2,2.26|| [48] tad etan niÓamya mitho niÓÃmya ca samyag-pratipatti-parÃhate«u te«u mÃtrÃdi«u ca k­ta-yÃtrÃ-bhaÇga- prÃïÃli«u punar uvÃca-go-koÂibhir ghaÂita-koÂÅnÃm asmÃkam anyasmin naÂitum api ghaÂanà na d­Óyate | rÃj¤Ãm Ãj¤Ãm atikramyÃpayÃne ca tad-Ãgamana-mayaæ bhayaæ bhavaty eva; kim uta sthÃne | tata÷ saÇkocaæ vinà tatrÃsmad gamanam eva tasya Óamanam upalabhÃmahe | tad etad Ãkarïya sa-vaivarïyam upanandaæ prati ÓrÅmÃn nanda÷ prÃha sma-kiæ kartavyam ? iti | [49] sa covÃca-tatra gamyam iti samyag evÃha vatsa÷ | agatir nÃma kÃmaæ tasya krodham asya ca bhayaæ bodhayati | gatis tu taæ tad apy apagamayati | kiæ ca, yad-apÆrvam apÆrvaæ pÆrvam api rak«Ãæ kurvad ÃsÅt tad eva sarvam arväcam apy Ãpa dvÃraæ tÃrayi«yati | [50] atha tad evaæ yuktiæ valayati gopÃla-valaye prabhÃva-bhÃva-pÆrïa-pÆrïimà ca tÆrïam eva tatrÃgatà | [51] tataÓ ca vraja-rÃjena k­te praÓne sà sa-sneham uvÃca-bhavan-nandanasya mathurÃ-prayÃïe sarvÃnanda eva syÃt | kaæsÃdaya÷ sarva eva n­Óaæsà dhvaæsÃya sampatsyante, kintu vrajÃgatÃv asya vilamba-saævalanaæ paÓyÃma iti yathÃ-yuktam adhyavasyantu | [52] upananda uvÃca-avilambÃgamanam api Óreya eva vairi-Óamanaæ tu yadi syÃd iti gamanam eva varaæ ramaïÅyam | tata÷ sarve'pi gaty-antaram asaÇgatya saÇgatam idam ucyata iti procya ki¤cid apy ananuÓocya ÓrÅman mukhaæ vilocya ÓrÅ-k­«ïaæ praÓna-vi«ayaæ k­tavanta÷ | tatra gantavyatà kadà mantavyà ? [53] ÓrÅ-k­«ïa uvÃca-gatiæ ca prÃtas trayodaÓyÃæ yukti-vaÓyÃæ paÓyÃma÷, caturdaÓyÃæ khalu mahas tan- mahanÅyatÃm Ãpsyati | [54] tad evaæ svÃnta÷-paridevane'ham eva iha paÓyati vraja-naradeve sarve'py Æcu÷-sarvaæ gho«am anugho«anà sadya evÃsÃdyatÃm, yathà prÃtar eva gopÃ÷ sopÃyanà rÃja-sabhÃm abhiyÃnti iti | [55] atha ÓrÅman-nandarÃjaÓ ca samÃjaæ vyÃjahÃra-bhagavatyà sanmate bhavatÃæ mate sarvam eva maÇgalam saÇgaæsyat iti bhadram ÃdiÓyantÃm, diÓyà diÓyà gopÃ÷ prÃbh­ta-prabh­ti-k­te | [56] tad evaæ labdhÃnumatir v­ndÃvana-patir nija-paricÃrakÃn ÃdideÓa-kathyatÃm idam uttÃraæ k«ttÃraæ prati iti | [57] tad evaæ vij¤Ãya vraja-rÃj¤Å tu mohenÃj¤ÅbhavantÅ na ki¤cid api vaktuæ vyaktuæ và ÓaÓÃka iti vadan madhukaïÂhaÓ ca niruddha-kaïÂhas tadvad eva ÃsÅt | [58] atha kathÃyÃ÷ sabhÃyÃm api tadvad eva mohaæ gacchati sa-samÃje vraja-rÃje tasya caraïa-rÃjÅva-yugaæ yugapad g­hnan vraja-yuvarÃja÷ punas tam ÃjÅvayann uvÃca-tÃta ! kathaæ kÃtarÃyase ? yathÃ-pÆrvaæ kathÃ- mÃtraæ khalv idam, so'yam ahaæ punar bhavad-anudhyÃna-ramyatayà kaæsaæ nirdamya cirÃt purÃgamya bhavad- d­«Âi-pathÃnuvartÅ-bhavann evÃsmÅti | [59] tata÷ sa-pulaka-pÃlitam aÇkaæ pÃlayati vraja-bhÆpÃle sarva evÃkharvam Ãnanda-garvam uvÃheti kathÃyÃæ ÓÃnta-prathÃyÃæ madhukaïÂha uvÃca- kutra và ramatÃæ putras tavÃnyatra vrajÃdhipa | bhaktÃnukampÃ-sampÃtÅ paÓya te vaÓya eva sa÷ ||GC_2,2.27|| [60] atha ÓrÅ-k­«ïa-k­ta-mahasi rÃdhÃ-sadasi ca rÃtri-kathÃyÃæ madhukaïÂha÷ sa-gadgadam uvÃca-ayi samprati ÓrÅ-mÃdhavena h­ta-viraha-bÃdhe ! ÓrÅ-rÃdhe ! purà v­ttam avadhÅyatÃm- sphÆrjathu-pratimam Ærjitaæ tadà gho«aïaæ sapadi gho«am anvabhÆt yad babhÆvur aparÃ÷ parÃhatà hà hatà iva ca rÃdhikÃdikÃ÷ ||GC_2,2.28|| [61] tathà sati- kÃÓcin mlÃnÃnanÃs tac-chravaïa-dahanaja-jvÃlayà kÃÓcanÃsan k«ÅïÃÇga-srasta-ve«Ã ja¬a-nibha-vapu«a÷ kÃÓ ca kÃÓcid vicittÃ÷ | tà etÃ÷ kena varïyÃ÷ ya iha nija-h­di sp­«Âa-tad-bhÃva-ka«Âa÷ kiæ và tat-sp­«Âi-ÓÆnya÷ sa ca sa ca yad alaæ jìyam eva prayÃti ||GC_2,2.29|| atha niÓi ramaïÅnÃæ mÆrcchanaæ nirmame yà cid-udayam api kalye gho«aïà saiva cakre | vapu«i dahana-tapte bhe«ajaæ tena taptir vi«am api vi«a-du«Âe Óre«Âham i«Âaæ bhi«agbhi÷ ||GC_2,2.30|| [62] labdha-cetanÃnaæ cÃsÃæ kaæsÃd aÓaÇkÃyÃm api prastutÃtaÇkÃyÃæ devatÃ-kalitam iva rak«aïÃya phalitaæ ki¤cid anyad idaæ-bhÃva-prabhÃva-cetitaæ paurïamÃsyà ca purato niÓcitÅk­taæ cetasi sphurati sma | yasminn agha÷ kÃliya-kÃdraveya÷ keÓÅ tathÃri«Âa-v­«aÓ ca na«Âa÷ | kaæsaÓ ca tasmin m­ta eva sa syÃn na tatra ÓaÇkÃ-lavako'pi bhÃti ||GC_2,2.31|| iti | [63] tad evaæ viÓvasya saæmataæ viÓvasya punaÓ cintayati sma- bakÅ-ripo÷ kaæsa-jaye'pi siddhe ÓaÇkemahi svÃrtha-vina«Âim etÃm | bhaved asau yÃdava-rÃjadhÃnyÃæ rÃjeti go«Âhe katham atra ti«Âhet ? ||GC_2,2.32|| grÃmÅïà vayam iha gopa-varga-kanyà nÃgarya÷ puram anu santi rÃja-putrya÷ k­«ïas tu grahila-manà guïe«u tasmÃd asyÃnta÷ katham iva na÷ pratism­ti÷ syÃt ? ||GC_2,2.33|| nime«a÷ kalpa÷ syÃd yad apakalane yasya vipine gatau yat k­cchraæ tat kalayati na Ãtmà na tu para÷ | madho÷ pÆryÃæ tasya vrajanam atha rÃjyÃya yad idaæ kathaæ tad vÃsmÃkaæ bata kim api dhairyaæ kalayatu ? ||GC_2,2.34|| asmÃkaæ rÃga-jÃtir vata la«ati na na÷ Óarma tasyÃpi rÃjyaæ kintv ekÃnta-stham icchaty anulavam api taæ sevituæ prÃïa-kÃntam ÃtmÃpy antardhiyà tad-d­g-am­ta-virahaæ mÅnavac chaÇkamÃnas tat prÃg evÃti Óu«yan gaïayati na paraæ nÃparaæ ki¤canÃtra ||GC_2,2.35|| hà tasya smita-cÃru-vaktra-valayaæ kheläci-neträcalaæ cittÃnanda-vidhÃyi-gÅr-vilasitaæ lÅlÃkulaæ lokanam | sÃk«Ãt-k­tya na jÃtu tat tad upamÃæ cÃso¬ha yà vighna-dhÅs tyÃgÃrtiæ yadi sà saheta garalaæ tatrÃm­taæ vetti na ||GC_2,2.36|| [64] tad evaæ cintÃturÃ÷ pÆrÃya k­ta-yÃtræ ÓyÃma-gÃtraæ vilokayituæ ni«kalaÇkÃÓaÇkÃ÷ sarva evÃbhidravanti sma | yÃtrÃ-vidhÃnaæ tu prÃtar abhidhÃnaæ yÃsyati | [65] tad etad abhidhÃya madhukaïÂha÷ pratipatti-vipattita÷ stabdhatÃæ labdhavati mÃdhave rÃdhÃæ tu samudyan mÆrcchÃ-bÃdhÃæ nirÅk«ya maÇk«u punar Ãha sma- rÃdhe pÆrva-kathà seyaæ na tu sÃmpratikÅ sthiti÷ | paÓya tvad-vacanaæ mlÃnaæ paÓyan mlÃyati so'py asau ||GC_2,2.37|| [66] tad evaæ k«udhi bhojanam iva tad ante saæyoga-rasam eva parive«ya sarvÃn api sukhena viÓe«ya kathaka- yugalaæ nijÃvÃsaæ samÃsasÃda | ÓrÅ-rÃdhÃ-mÃdhavau ca nija-mohana-mandiram iti | iti ÓrÅ-ÓrÅmad uttara-gopÃla-campÆm anu akrÆra-krÆratÃ-pÆraïaæ nÃma dvitÅyaæ pÆraïam ||2|| ************************************************************************* atha t­tÅyaæ pÆraïam ÓrÅ-mathurÃ-pura-prasthÃnam [1] atha ÓrÅ-k­«ïa-k­tam ahasi ÓrÅ-vraja-rÃja-sadasi prÃta÷-kathÃyÃæ snigdhakaïÂha uvÃca- ayi! ÓrÅ-vraja-rÃja! rÃjamÃna-ÓrÅ-hari-mukha-ruci-virÃjamÃna! punar imam itihÃsam avabhÃsayÃma÷ | [2] atha rÃtrÃv avaÓi«Âa-svalpa-mÃtrÃyÃæ yÃtrÃ-mÃtrÃyÃm api pÃtrÃcita-gÃtrÃyÃæ rÃma-bhrÃtrà racitena pÆtanÃdi-vadhÃcaritena sambaddhà virudÃvalya÷ prÃbalyata÷ stutik­tdbhi÷ prastutim ÃpitÃ÷ sarvÃn eva garvÃd utsÃhayÃmÃsu÷ | vartatÃæ tÃvad anye«Ãæ vÃrtÃ, yatra tat-pitarau ca kaæsa-dhvaæsanam api siddham iti matvà nanditarau vandibhya÷ k­ta-bahu-dhana-vitarau babhÆvatu÷ | ÓrÅ-vrajeÓa-g­hiïÅ-gatiæ gatà rohiïÅ na p­thag atra varïyate | pratibimba-ruci-varïanaæ punar jalpatÃæ bhajati bimba-varïane ||GC_2,3.1|| [3] atha prasthÃna-stha-maÇgala-velÃyÃm Ãrabdha-melÃyÃæ punas tan-mantraïÃyà yantraïÃya labdha- vaiyagryÃveÓayor vrajeÓayor jyotir-nipuïÃ÷ Óakuna-j¤Ãna-sad-guïÃÓ ca dvÃri saÇgamya ramya-jana-dvÃrà tÃv Ãtma-gamanam adhigamayÃmÃsu÷ | [4] anantaram anta÷pura eva tÃn anantaritÃn vidhÃya tadÃnÅm ucita-dÃnÅya-nidhÃna-pÃtra-pÃïÅ Óapathaæ samprathayya tau pracchannaæ papracchatu÷- sarvam anubhavadbhir bhavadbhi÷ kim avadhÅyate? iti | [5] te procu÷- katham ayaæ nitÃnta-sukha-v­ttÃnta ekÃntatayà p­cchyate? sarve«Ãæ purata eva so'yaæ puraskartavya÷ | tathà hi- bhÅtiæ mà kurutaæ vraja-k«iti-patÅ yu«mat-tanÆja÷ sphuÂaæ kaæsaæ dhvaæsa-gataæ vidhÃya bhavità trailokya-lak«mÅ-pati÷ | yad vÃæ kÅrti-kalÃpa-nartita-mukhÅ ÓaÓvat trilokÅ bhaved veda÷ pa¤cama-veda-tantra-sahita÷ sÃk«itvam atrÃpsyati ||GC_2,3.2|| [6] atha tebhyaÓ ca bahvÅm aæhati-saæhatiæ vidhÃya h­di sukhaæ nidhÃya Óaraïatayà dhyÃta-nÃrayaïa-caraïayor anayo÷ parivÃrita-bh­tyau k­ta-prÃta÷-k­tyau tÃv etau sakhi-sametau nikÃma-bhÅ«i tad-anujau rÃma-rÃmÃnujau samÃjam Ãjagmatu÷ | [7] samÃgamya ca tayo÷ rohiïÅ-sahitayo÷ padÃravindÃni vanditvà tad-aÇka-pÃli-saÇga-ÓÃlitayà ciraæ nayanayo÷ syanditvà sthitayor etayor eka-dvÃdi-krameïa ÓatÃtikrameïa sarve'py antaraÇgà labdha-sambhrama-taraÇgÃs tad-anta÷-puram ÃgatÃ÷ | ]8] atha madraÇkara-dÅpa-bhadra-nipÃdÅnÃæ madhya-madhyÃsÅnayo÷ sÃrdra-nayanayor anayor vikasad- vadanÃmbujayor agrajÃnujayo÷ sarvata÷ kharva-vicÃratayà sthite«u sarve«u sa punar akrÆra÷ krÆras tad etad bahi÷-pradeÓata÷ sandideÓa- sarva-maÇgala-saÇgataæ katham etal lagnaæ samyag na yÃtrÃ-lagnaæ kriyate iti | [9] tataÓ ca tÃv imau ÓÆrÃïÃm agrimau kaæsa-ghÃtÃya labdha-t­«ïau rÃma-k­«ïau citrÃyamÃïÃnÃæ pitrÃdÅnÃæ caraïa-vandanÃyÃnandanÃya ca madhuraæ vidhuratÃ-vidhunanam api gadantau gadgada-varïa- rÃÓibhir ÃÓÅr anugÃm anuj¤Ãm ÃdÃya prasÃdÃyasampadà yadà tat-sthÃnÃt prasthÃnÃya padÃravindaæ dadÃnÃv ad­ÓyetÃæ tadà tadÃdÅnÃæ san-madÃlibhi÷ samam advandvatÃæ vindad divya-dundubhi-dvandva-v­nda-vÃdyam aÓe«ÃbhivÃdyatayà samullalÃsa | [10] tathà ca ÓrÅ-k­«ïam uddiÓya Ólokayanti- kaæsa-dhvaæsa-k­te yadà nija-g­hÃt k­«ïena yÃtrà k­tà tarhy Ãrambhata eva dundubhi-Óataæ v­ndÃrakair vÃditam | ÃstÃm anya-kathà yathà sa ca pità mÃtà ca sà cintayà klÃntÃtmÃpi mudaæ samasta-bhavikÃnandasya mÆlaæ yayau ||GC_2,3.3|| [11] atha ratha-sthÃne sÃneka-vedÃdi-gho«a-maÇgala-po«aæ k­tÃgamanayor anayo÷ sarvata÷ sarvam eva gokulam Ãkulaæ babhÆva | [12] tatra caikata÷ ÓrÅ-vraja-rÃjÃdaya÷ paratas tu tadÅya-jÃyÃdaya iti sthite prasthiter anuj¤ÃpanÃya païÃyati parita÷ k­täjali-sa¤jane ka¤ja-locane sarve'py Æcu÷- asmÃbhir bhavatà prasmÃrita- sarvai÷ sarvair api bhavatà samam evÃgamanÅyam | yata÷- mÃtà bhastreva seyaæ baka-Óamana tava tvad-vaÓa-ÓvÃsa-vargà so'yaæ tÃtaÓ ca tadvat kim aparam akhilaæ gokulaæ tÃd­g eva | sarve«Ãæ ÓaÓvad antar-h­di vasasi yatas tvaæ tatas tvÃæ vinà kiæ gehair arthai÷ ÓarÅrair asubhir api bhavet prÃïinÃæ gokulasya ||GC_2,3.4|| [13] tad evam asra-stambhaæ lambhayatsu gopa-sabhÃsatsu tÃd­Óa-d­Óà ÓrÅ-kamala-d­Óà svayam uktam- yÆyaæ me prÃïato'pi priyatama-suh­do yan-nimittaæ davÃgniæ mene'haæ pÃnakÃbhaæ tam api giri-varaæ kanduka-prÃyam eva | yadyapy etan na yuktaæ vacasi racayituæ syÃd athÃpi klamaæ va÷ paÓyaæs tat tad yathà prÃg akaravam adhunà tadvad eva pravacmi ||GC_2,3.5|| [14] kiæ ca, ÓrÅmat-pit­-caraïÃnÃæ pratinidhitayà tat-tat-pratividhi-racanÃya tad-agraja-yugmaæ vrajani«Âham eva ti«ÂhatÃt; aÇga-pratyaÇga-rÆpatayà tad anuja-yugman tu saÇgam eva saÇgacchatÃt | [15] atha tatra tatra yatnatas te«u yukte«u yathÃ-yathaæ niyukte«u yathà yathà mÃt­-tad-yÃt­-prabh­ti«u pit­- bhrÃt­ja-sva-bhrÃt­-praciti«u cÃnuj¤Ãpana-samÃpanaæ tathà tathà varïanaæ lupta-varïa-padatÃm ÃpnotÅty alam ati-prasaÇgena | [16] kintu te«Ãæ kaæsa-hanane'tivilambaæ vinà pratyÃgamane ca nÃsambhÃvanÃsÅd itÅdam eva vi«Ådan marmatÃm aticakrÃma iti | [17] kathÃæ samÃpya snigdhakaïÂha÷ punar uvÃca- yan mayedaæ purÃ-v­ttaæ purà v­ttaæ pratÅyatÃm | rÃjan surÃri-hantÃyaæ tava kro¬e murÃntaka÷ ||GC_2,3.7|| [18] tad evam Ãyati-ramyaæ niÓamya ÓrÅ-vraja-rÃjena ca taæ parasparÃsra-sÃrdrÃÇgatayÃliÇgitaæ niÓÃmya sarve'py Ãnanda-garveïa nija-nija-gamyaæ jagmu÷ | yadà ÓrÅ-vraja-rÃj¤Å tam antaraÇga-dvÃrÃhÆya bhÆya÷ parirabhya navam iva labhyaæ cakÃra | [19] atha rÃtri-kathÃyÃm Ãrabdha-prathÃyÃæ ÓrÅ-rÃdhÃ-mÃdhavayor agrata÷ snigdhakaïÂha uvÃca-ayi samprati santata-labdha-k­«ïÃsa¤jane tat-kÃnti-nartita-netra-kha¤jane sarvÃdhike ÓrÅ-rÃdhike punar idaæ purÃ-v­ttaæ karïa-v­ttaæ kriyatÃm | athavà tadà ratha-patham Ãgate sasamÃje vraja-yuvarÃje tat-preyasÅnÃæ v­ttaæ man-mati- v­ttim ativ­ttaæ kathaæ kathayituæ Óaknomi ? tathà hi- mÆrkhatvaæ nirgh­ïatvaæ hari-haraïam iha krauryam akrÆra-nÃmnà sarve«Ãæ buddhi-lopaæ Óakuna-subhagatÃ-kalpanaæ cÃtra k­tye | dhÃtu÷ paÓyeti ÓaÓvad vikalita-vacasÃm Ãrya-go«ÂhÅ-gatÃnÃæ dhÅrÃïÃm apy amÆ«Ãæ bhrama-janita-daÓà hanta mÃæ dandahÅti ||GC_2,3.8|| nopÃlabhyo vidhÃtà sa tu bhavati paras tadvad akrÆra-nÃmà kintv e«a prÃïa-nÃtha÷ sva-viraha-k­d upÃlabhyate nanda-putra÷ | evaæ tÃsÃæ m­dÆïÃm api dÆta-h­daya-jvÃla-rÆpair vilÃpair adyÃpi smaryamÃïai÷ pratipadam api nas tapyate citta-v­tti÷ ||GC_2,3.9|| Ãbhir bhÃgyaæ vadhÆnÃæ madhu-nagara-bhuvÃæ yan nutaæ bhÃvi-k­«ïa- prek«ÃyÃæ hanta tasmÃd gatir api ca nijà tatra cai«Åti ÓaÇke | icchÃæ cÃsÃæ m­dÆnÃæ svayam api rahasi prek«yamÃïe nijÃÇge lajjÃ-vistÃra-bhÃjÃm asak­d ahaha tÃæ cintayitvà dunomi ||GC_2,3.10|| tÃsÃæ nÃti-pratÅtiæ madhu-pura-gamane ÓrÅ-hare÷ kurvatÅnÃæ vajrÃïÃæ pÃta-tulya÷ Óirasi yad abhavat tad rathÃroha-jalpa÷ | tasmÃn nindà k­tà yad vraja-pati-sadasÃm apy amÆd­gbhir uccair du÷kha-prÃcuryam etan mama vikalayati svÃntam adyÃpi hanta ||GC_2,3.11|| ÃyÃta prÃïa-sakhyo vayam iha nikaÂÃ÷ koÂaya÷ prÃïa-nÃthaæ prÅtyÃv­ttaæ vitanma÷ kim iva guru-janà na÷ kari«yanti nÃma | itthaæ tÃs taæ dravantÅr m­du-caritavatÅr apy alaæ tÅvra-bhÃvÃ÷ k«iptÃÓ cakrur yad anye tad iha mama balÃt prÃïa-ghÃtaæ karoti ||GC_2,3.12|| hà hà sà rÃsa-go«ÂhÅ nava-nava-milanollÃsa-ÓaÓvad vilÃsà tal-lÅlÃ-kalpa-vallÅ-samudaya-janu«Ãm aÇkura-ÓrÅ÷ kva yÃtà ? hà dhig yÃkrÆra-nÃmnà kitava-n­patinà dÅk«ità gopa-go«ÂhÅ seyaæ tat-sarva-nÃÓiny ajani kuta iti kroÓikà mÃæ dahanti ||GC_2,3.13|| ÃstÃæ rÃsÃdi-lÅlÃvalir api lalità hà dinÃnte niÓÃnte'py a¤can gobhir vilÃsÅ saha-sakhi-nicaya÷ sÃgraja÷ k­«ïa-candra÷ | asmÃn netrÃnta-lak«mÅ-vilasita-kalayà pu«ÂavÃn su«Âhu yas taæ gopÃs tÆrïaæ nayanti kva samam iti giro gopikà mÃæ tudanti ||GC_2,3.14|| [20] tad evaæ sthite- rÃdhà yadyapi mÆrchità samabhavat tasyÃs tathÃpi priyaÓ cittÃnta÷ sphurati sma tadvad abhito yadvac chatÃÇgaæ gata÷ | so'yaæ yadyapi d­«Âi-k­«Âim akarod asyÃ÷ sakÃÓÃn nija- k«obhÃd bibhyad iyaæ tathÃpya anudiÓaæ hà tad-d­Ói vyÃnaÓe ||GC_2,3.15|| tasyÃæ sabhÃyÃæ rurudur yad età govinda dÃmodara mÃdhaveti | tatra sm­te'dyÃpi mano mamedaæ khedaæ bhajat-prÃïa-bh­tiæ na va«Âi ||GC_2,3.16|| evaæ bata sudatÅnÃæ rudatÅnÃm apy aruntuda÷ sa rathÅ | akrÆra÷ krÆra-manÃ÷ dÆraæ harim ah­ta sÆrajÃ-puram ||GC_2,3.17|| k­«ïas tan mukhya-vargas tad-anugata-rathas tat-patÃkÃ-tad-udyad- dhÆlÅnÃæ pÃlir itthaæ kramam anu nimi«a-projjhitaæ vÅik«yamÃïà | pratyÃv­ttau nirÃÓà vraja-yuvati-tati÷ prÃïam atyak«yad e«a prÃk cen nÃtmÃgati-svÅk­ti-k­ti-lipibhi÷ satyam atra vyadhÃsyat ||GC_2,3.18|| yadyapi sura-muni-kathità svasyÃgataye vilambità j¤Ãtà | tad api ca valayita-t­«ïe nÃsyÃæ k­«ïena nÃd­ti÷ kalità ||GC_2,3.19|| [21] tatra tasya tÃsÃæ ca sa-sveda-jala-kuÇkuma-rÃgeïa sÃÓru-kajjala-bhÃgena ca muhur mitho likhità dÆtya- saÇgata-madhumaÇgala-patrikÃ÷ patrikà yathÃ- ÃyÃsyÃmy ÃÓu hatvà tam adhi-madhupuraæ kaæsam apy asti dÆraæ vatsÃdy-ÃghÃta-dhÃmna÷ puram api kim adas tat priyÃ÷ kutra du÷kham? kintv anyat prÃrthitaæ yad bhavadbhir ucitaæ tad vidhatta prasattyà prÃïe prÃïeÓvarÅbhir mayi kim ayi paraæ hanta mantavyam anta÷ ||GC_2,3.20|| gacchan ne«a tvam adya sphurasi dayita bho÷ kaæsa-ghÃtaæ vidhÃya svÅkartuæ rÃjatÃæ tat katham atha bhavatÃd Ãgatis te vrajÃya? tasmÃd asmÃbhir arthyaæ tad idam iha bhavÃæs tatra nÃnÃ-virÃjat- tÅrthe sarvÃrthade na÷ sm­tim anu dadatÃm a¤jalÅnÃæ trayÃïi ||GC_2,3.21|| nÃlaæ me rÃjya-lipsà katham api valate nirmame tatra satyaæ kaæsaæ hatvà yadÆnÃæ sukham abhivalayann asmi cÃyÃta-kalpa÷ | baddha÷ syÃt k­«ïa-sÃra÷ sapadi vidhi-vaÓÃt tarhi kiæ pÃrthivÃder mÃnas tasmin sukhÃya prabhavati na vanaæ nÃpi kÃntÃ-susaÇga÷ ||GC_2,3.22|| v­ndaæ krŬÃ-vanÃnÃæ bahu-vidham abhito'py asti tatrÃtha rÃj¤Ãæ kanyà bahvyo'pi kÃntÃs tava vibhava-vaÓÃd udbhavi«yanti dhanyÃ÷ | tat-tal-lÃbhe manas te katham iha bhavitÃsmÃsu và kiæ tapobhir labdhe bhoge vicitre punar api tanum ÃnÅhate vanya-v­ttÅ÷ ||GC_2,3.23|| satyaæ tÃ÷ keli-vanyà vidadhati la«itaæ sarvata÷ satyam eva k«oïÅ-pÃlÃdi-kanyÃ÷ parama-guïa-gaïa-stotra-bhÃja÷ sphuranti | satyaæ kurve trilokÅ mama na hi ratidà nÃpi tatrastha-rÃmà yadvad v­ndÃvanaæ me tad-anugata-ramà yadvad età bhavatya÷ ||GC_2,3.24|| sà te sarvÃÇga-Óobhà bata samadhigatà yena netreïa yena ÓrotreïÃÓrÃvi vaæÓÅ samagami vapu«Ã yena ca spar«a-lak«mÅ÷ | tenaivÃlak«i dÆraæ gamanam avagataæ tena sandi«Âam ugraæ tena svaæ vipralabdhaæ racitam iti hahà jÅvitaæ dhig vidhiæ dhik ||GC_2,3.25|| yeyaæ d­«Âir mayà vaÓ chavi-parikalanÃt k­«yate yà Órutir vÃg dÆrasthà racyate yà tanur api milanÃd davyate sa-vyapek«am | yady etÃs tatra tatra pratik­ti-k­taye na hy adhÅnà mama syus tarhy etÃ÷ svairiïÅr và katham aham ahaha prÃïa-sakhya÷ saheya? ||GC_2,3.26|| akrÆra-krÆra-bhÃvaæ vidhir aÓubha-vidhiæ mitram Ãmitra-caryÃæ yasyÃm asyÃæ daÓÃyÃæ sarabha-samagamat tatra kÃnyasya vÃrtÃ? asmaj jÅvo'py ajÅva-sthitim iha niyataæ prÃpnuyÃd evam atra svÃmin na vyÃdhivat tat-pratividhir udiyÃt kÃla-kalpe vilambe ||GC_2,3.27|| ÃyÃsyÃmy eva ÓÅghraæ na khalu mama manasy anya-vÃrtÃsti kÃcit kÃcid và daivata÷ syÃt tad api na bhavatÅ-jÃtu dÅnÃs tyajÃni | yà yà madhye mad-Ãptir muhur iha bhavità tÃæ puna÷ svapna-rÆpÃæ mà ÓaÇkadhvaæ yathà prÃg asati ca virahe ÓaÇkamÃnà babhÆva ||GC_2,3.28|| iti | etÃvan mÃnam anyÃsÃæ vÃcikaæ hariïÃjani | rÃdhÃyà mÆkatÃnÆkam amitaæ yat tu nirmame ||GC_2,3.29|| tata÷ sva-v­ndena niÓÃntam Ãpità balena bÃlÃs tad urÅk­tÃgatim | prÃcÅna-tad-rÅti-Óatena niÓcitÃæ vinirmÃïà muhur eva tÃæ jagu÷ ||GC_2,3.30|| [22] tad evaæ snigdhakaïthasya kathitam anu vyathita-manasi ÓrÅ-rÃdhikÃdi-sadasi vikala÷ kamala-locana÷ svayam eva samavocata- rÃdhe Óravasi nÃveÓaæ kuru kintu vilocane | v­ttaæ san manyase hanta vartamÃnaæ na vÅk«ase ||GC_2,3.31|| [23] tad etan niÓamya ramyaæ tan-mukhaæ niÓÃmya ÓÃmyat-pŬà sa-vrŬà tat-kÃla- valamÃna-ÓÅtala-nayana-jala-bindubhis tat-padÃravinda-dvandam indÅvarÃk«Å Óirasà ni«evamÃïà suciraæ si«eca | [24] atha sarve«Ãæ sukha-sandohe saæbh­ta-dohe sarve parveva labhamÃnà nija-nijÃlayaæ sambabhÆvu÷ | ÓrÅ- rÃdhÃ-mÃdhavau ca mohana-mandiraæ vindata÷ smeti | iti ÓrÅ-ÓrÅmad uttara-gopÃla-campÆm anu mÃthura-pura-sthÃna-prasthÃnaæ nÃma t­tÅyaæ pÆraïam ||3||