Jiva Gosvami: Gopalacampu - Uttaracampu 1-3 ÚÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! ³ ³ COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. ³ ³ ³ ³ Text converted to Classical Sanskrit Extended ³ ³ (CSX) encoding: ³ ³ ³ ³ description character = ASCII ³ ³ ³ ³ long a à 224 ³ ³ long A â 226 ³ ³ long i ã 227 ³ ³ long I ä 228 ³ ³ long u å 229 ³ ³ long U æ 230 ³ ³ vocalic r ç 231 ³ ³ vocalic R è 232 ³ ³ long vocalic r é 233 ³ ³ vocalic l ë 235 ³ ³ long vocalic l í 237 ³ ³ velar n ï 239 ³ ³ velar N ð 240 ³ ³ palatal n ¤ 164 ³ ³ palatal N ¥ 165 ³ ³ retroflex t ñ 241 ³ ³ retroflex T ò 242 ³ ³ retroflex d ó 243 ³ ³ retroflex D ô 244 ³ ³ retroflex n õ 245 ³ ³ retroflex N ö 246 ³ ³ palatal s ÷ 247 ³ ³ palatal S ø 248 ³ ³ retroflex s ù 249 ³ ³ retroflex S ú 250 ³ ³ anusvara ü 252 ³ ³ anusvara (overdot) § 167 ³ ³ capital anusvara ý 253 ³ ³ visarga þ 254 ³ ³ (capital visarga 255) ³ ³ long e ¹ 185 ³ ³ long o º 186 ³ ³ ³ ³ additional: ³ ³ l underbar × 215 ³ ³ r underbar Ÿ 159 ³ ³ n underbar ­ 173 ³ ³ k underbar É 201 ³ ³ t underbar  194 ³ ³ ³ ³ Other characters of the CSX encoding table are ³ ³ not included. Accents have been dropped in order ³ ³ to facilitate word search. ³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÙ ÷rã-÷rã-gopàla-campåþ uttara-campåþ atha prathamaü påraõam ÷rã-÷rã-ràdhà-kçùõàbhyàü namaþ maïgalàcaraõam ÷rã-kçùõa kçùõa-caitanya sa-sanàtana-råpaka | gopàla raghunàthàpta-vraja-vallabha pàhi màm ||GC_2,1.1|| sampårõàsãd à÷u gopàla-campår eùàü yasmàd à÷rayàd eva pårvà | eùa tasmàd uttaràpy uttarà syàd evaü devaü taü kamanyaü bhajema ||GC_2,1.2|| [svàgatà] [1] athànupårvyà pårva-kathànukathanãyà | [2] asti kila kalita-nikhila-vçndàvanaü vçndàvanaü nàma vanam | [3] yatra jyoti÷cakram iva vyomni, dharma iva dharmiõi, tattva-nirõaya iva vede, ÷ukham ivàbhãpsita-làbhe, rasa iva vibhàvàdi-varge, ùaóguõyam ivàtmani, svayam iva sva-premaõi, nàràyaõa iva para-vyomni, ÷arveùàm à÷ryaþ sa ca kçùõaþ sa-tçùõag janànubhavanãyatayà nijàü nijà÷rayaõãyatàm urãkaroti | [4] yatra càntardhàna-vidyayà vidyamànam asmad-àdãnàm àlokam atãtaü dhàma goloka-nàma samàmananti | yatra ca goloke sakala-cintàmaõãyamàna-cintà-le÷aþ ke÷avaþ sarvànanda-bhàsinàü tad-vàsinàü prema-nàma-pa¤cama-pumartha-sampat-paryuda¤cana-prapa¤ca-sa¤caya-vyasanam amu¤caüs tad-va÷ata eva yathàyathaü putràditayà vilasan na kutràpi vyabhicarati | [5] tàdç÷àt tasmàd eva ca niùkramya ramyatayà taiþ samam asamaü prakà÷amànaþ sa khalu khala-nà÷anas tad idaü jagad api kadàcit pramadayati, divya-nçtya-nàyaka iva nepathya-sthànàd atha tadvat tatra pravi÷ati ca | [6] tad evaü sthite và¤chita-sadanta-vakra-danta-dantavakra-saüyad-udantataþ parataþ punas teùàü vakùyamàõa-pramàõa-lakùyatayà tat-prade÷a-prave÷aþ sa yadà babhåva, tadà kadàcid anavadya-hari-bhakti-vidyà-vi÷àrada-sarva-manoratha-pàrada-÷rã-nàrada-kçpà-kåpàra-taraïga-labdha-tat prasaïga-sàrau madhukaõñha-snigdhakaõñhàbhida-såta-prabhava-nava-kumàrau ÷rãmad-vraja-mahendra-tat-kumàràdibhir viràjamànaü tad eva sadanam àsadatàm | [7] tadà ca tad-àcarita-niyogaü pari tad-eka-vçttitayà tantrã-niyantrita-gãta-yantra-tulyau parama-kulyau parasparaü kathakatàü kathaïkathikatàm api muhuþ saüprathayya sarva-÷arma-÷ãlàü ÷rã-kçùõasya vraja-lãlàü kathàyàm unmãlayàmàsatuþ | [8] tatra ca tasya pitç-paitàmahaü vçttaü pårvaü tau vçttaü kurvantau tac-carita-bhavya-maya-navya-kàvyasyàpi tad ivàcaritavantau janma-vçttena ca janma-vçttam iva | [9] samanantaraü ca yad vicitraü tasya caritraü sakramatayà samavarõayatàm | [10] tac cettham uttara-kathà-prathanàrtham anusmaryate | aho! yena khalu påtanà påtanàrã babhåva, ÷akañaþ sa kañaval-laghutayà patanam avàpa, tçõàvartas tçõàvartavad vighañitàïgatàü gatavàn, arjuna-yugalaü càrjunavat kçtam anugrahaü jagràha | tatra vatsakas tad vatsakaþ, bakas tu baka eva | [11] vyoma÷ ca vyomavad eva bhavituü yuktaþ | [12] àstàm apãdam, tad idaü tu tatràticitraü, yadaho! agho'py anagha àsãt, kàliya÷ ca mukta-ka¤cuka iva jãvann eva nirmuktatayàbhidhãyata iti | [13] tad evam api parama-vãrya-÷àlã ÷àlãnatà-va÷aüvadatayà nija-jyàyasi ya÷aþ saüvalayan dhenuka-pralambau tat-pratàpànala-jvàlàyàü lambamànau yac cakàra, tena labdha-madhuràcàratà-pracàra÷ càyaü na÷ cetasi vikàra-sàram àsàdayati | [14] aho! nija-janeùu sauhçdya-hçdyatàü tasya pa÷ya, yaþ khalu tànavan dava-hutà÷anam api nijà÷anam àcacàra | [15] varùa-gaõanayà paugaõóo'py avikalàïgatayà vàma-bhujaü giri-cchatraü pari pracaõóaü daõóaü cakàra | haüho! tasya bahala-kutåhalatàm api kalaya, yo'yaü kudar÷anatàü pràptam api sudar÷anaü sudar÷anam eva nirmitavàn | ÷aïkhacåóa-nàmnaþ khalv asya mani-cåóatà na yuktà syàd itãva yakùatayà vittasya yakùa-vittasya tasya ÷aïkha-màtràva÷eùatayà cåóàmaõim apajahàra, ariùñaü riùñaü cakàra, ke÷inaþ pratyayam àkçùya tad-arthena càtmani kçtàrthatàü prakçùya ke÷avatàü nirde÷ayàmàsa | kiü ca- yà janma-÷rãr ajani gadità yà ca kaumàra-÷obhà yà paugaõóa-dyutir agha-ripor yà ca kai÷ora-lakùmãþ | ekà sà sà hçdayam aharan nas tadà dràg idànãü saühatyàmås tad atha balaval-lobhataþ kùobhayanti ||GC_2,1.3|| pitror vàtsalyam àdi-sthita-vayasi mukundasya paugaõóa-bhàve sakhyaü teùàü bahånàü kim api mçga-dç÷àü navya-tàruõya-lakùmyàm | smàraü smàraü mano na÷ calati na purataþ kintu tatràtha bhåyaþ sambhåyàste gçhàntar-nidhim iva vaõijaþ suùñhu dåraü prayàtu ||GC_2,1.4|| iti | [16] tad evam api tat-tulayà tat-poùàrtham udyamàntaraü kurvantaþ paràmç÷àmaþ | yadyapi tatra tatra mohanatà-dhuryaü tan-màdhuryaü tau såta-sutau yathàyogaü vya¤jitavantau, tathàpi na vinà vipralambheõa sambhogaþ puùñim a÷nute iti-rãtyà vraja-satçùõena ÷ri-kçùõena bhakta-duþkha-bhàra-niþsàra-vi÷àradasya ÷rã-nàradasya saüvàdamanu tasya yadu-nigama-gamanaü punar vrajàgamanaü goloka-dhàma-saïgamanam api samàsàd varõitavantau | [17] tat tat sarvaü varõyamànam avakarõya dinàntare labdhàntare pårvavad eva pårvàhne ÷rã-kçùõa-sanàtha-sabhà-bhàsamànaþ ÷rã-vrajanàtha-pradhànaþ sa-vraja-janas tad-gamanàdikasya vyàsaü tàv eva papraccha- yataþ- yad apy antaþ-pãóà pratata-nija-duþkha-÷ravaõatas tathàvad bhàtà syàt tad api manujàs tan na jahàti | vraõaü ÷uùkã-bhàvaü gatam api nijaü te smçtatayà balàt pãóaü pãóaü nivióam anubhåtaü vidadhati ||GC_2,1.5|| athavà- ciràd bandhau labdhe'py asukham abhito yàti na tadà gçhãtvà tat-kanñhaü na yadi vilapet tat-priyatamaþ | sadà ÷àlãnas tu svayam idam akurvan vraja-janas tathà kçùõas tàbhyàü sadasi kathakàbhyàm akathayat ||GC_2,1.6|| [18] atha pçùñau ca tau sukha-duþkha-spçùñau ÷rã-ràmacandra-sabhàyàü ku÷a-lavàv ivàsyàü ÷ri-kçùõacandra-sabhàyàü pratuùñuvàte | tatra prathamataþ snigdhakaõñhaþ samutkaõñhatayà babhàùe | [19] tatra ca maïgalàcaraõam- gãr devãm anuyàmaþ sakala-÷ruti-sàra-bhàgavata-råpàm | yad-rasa-siddhàntàbhyàü navam api kàvyaü pramàõatàü yàti ||GC_2,1.7|| [20] atha pårva-campåm anusmçtya kathà- dinaü dinaü caivam anandi sa vrajaþ kçùõena kçùõaþ sa bhç÷aü vrajena ca | sitàkhya-pakùaþ sita-kàntinà yathà sitàkhya-pakùeõa yathà sita-dyutiþ ||GC_2,1.8|| [21] tad evam api- kçùõàyàsãt tasya tçùõà samantàt tçùõàyai và kçùõa ity atra bhedaþ | nàbhåd itthaü puruùaü sva-prakçtyà yuktaü vij¤às tatra dçùñàntayanti ||GC_2,1.9|| pipàsånàü nãraü kùud-udayavatàm annam abhitaþ prataptànàü ÷itaü hima-jaóa-hçdàü tapti-nikaraþ | yathà tadvat kçùõaþ samajani yadà gokula-bhuvàm tadà vaiyagryaü sa pratijana-sukhàya pratigataþ ||GC_2,1.10|| tàtas-tad bhràtç-vargas-tad akhila-bhaginã-bhartç-jàmàtç-mukhyà màtà màtuþ pitu÷ ca svasç-mukha-mahilàs tadvad anye ca ye ye | saçveùàm eva teùàü yugapad api vasann antare vàsayaü÷ ca svàntas tàn vàsudeva-÷ruti-bhaõitam iva vya¤jayàmàsa kçùõaþ ||GC_2,1.11|| surapati-maõi-mànitàïga-lakùmãþ ÷aradija-sàrasa-sàra-hàri-netraþ | nikhila-mati-gatiþ kathaü na sa syàt pitç-jananã-sukha-màdhurã-dhurãõaþ ||GC_2,1.12|| dhyàne kårmavad ãkùaõe ÷akalivad ghràõa-grahe dhenuvat spar÷e pakùivad asya poùaõa-parau ÷a÷vad vraje÷àv amå | nityaü nityam uda¤cad-utkalikikàm à÷àü ciràd vardhitàü kai÷ore pratipadya suùñhu phalitàü jàóyaü mudà jagmatuþ ||GC_2,1.13|| sad-bhràtçtàü svamanu tasya samãksya ràmaþ phullàïgatàü pratidinaü gatavàn yathà tu | ÷eùa-pramàõa-tanutàü tanuyàd asau kiü diùña-kramàd iti janà matim iùñavantaþ ||GC_2,1.14|| mukhyaþ pràõas tad-vibhedà÷ ca yadvat kçùõas tadvac chrãla-dàmàdaya÷ ca | ekàtmanaþ ÷a÷vad uddi÷ya caikaü kàryaü yat te yànti tat-tad-vihàram ||GC_2,1.15|| yeùàü sevyaþ samajani sa hariþ sevakànàü nijànàü teùàü pràõa-pratikçtir abhavad deha-sàdç÷ya-bhàjàm | sàhàyyaü taü prati tam api vinà te na tiùñhanti so'pi nyasthàt tatra svam iti budhamatà teùu dçùñàntateyam ||GC_2,1.16|| vatsa-goùñha-vipinàdi ced bhajed ghràõa-tarpaõam aghàri-saurabham | tarhi tatra dhavalàvalir bhaved dràg ajàgara-dharà na cànyadà ||GC_2,1.17|| ÷raddadhyàn na jagad yad asya tu guõair vanyà÷ ca te pràõinaþ santi dràg anugàþ parasparam api prãõanti yad-dveùiõaþ | yady evaü svayam eva so'pi bhagavàn ÷rã-yukta-vaiyàsakiþ ÷rãmad-bhàgavatàkhya-vajra-lipibhir niùñaïkayen nàgrataþ ||GC_2,1.18|| tat tad yadyapi ÷arma-jàtam abhavad goùñhe tathàpy acyuta- dveùàya prahitàn muhur nija-bhañàt kaüsena bhãr utthità | tasmàd atra na tarhi ÷ànti-rajanãty unnãya lãlàm imàü cittaü dhåta-bhayàm ihànavarataü nirvaktum anvicchati ||GC_2,1.19|| [21] atha tad duþkhaü smarantaü vraje÷varaü prati sàntvanaü samàpanam àha sma- goùñhe duþkhàgadaïkàraþ kulàlaïkàra eùa te | sarvàü ÷aïkàü punar dhunvann arvàg-aïkàgatas tava ||GC_2,1.20|| iti | [22] tad evaü ÷rã-vraje÷vara-sabhàntaþ pràtaþ-kathà kathità | yasyàü savyavadhàna-de÷e nive÷ena ÷rã-vraje÷varyàdayaþ ÷rã-ràdhàdaya÷ ca prati-nija-karõam abhyarõita-varõa-varõaü cakruþ | [23] atha pårvavad ekànte kànte viràjamàna-÷rã-kànte ÷rã-ràdhikà-ni÷ànte ni÷àntas tat- kathà-÷eùaþ saü÷leùam avàpa | [24] yatra ca snigdhakaõñha uvàca- svayaü lakùmãr apy acyuta-hçdi gatàpy anya-vapuùà tapas taptvà yaü kvàpy alabhata na ràsàdi-mahasi | tam etaü govindaü va÷itam anuvindan vraja-ramà- gaõaþ ÷armàvindat kiyad iti kathaü kaþ kathayatu? ||GC_2,1.21|| prasàdaü yaü svapne'py alabhata na laksmãr api hares tam etaü ÷rã-gopyaþ samadadhata ràsàdi-mahasi | aho yasyà bhàgyaü spçhitam api tàbhir na kalitaü kim asyà ràdhàyàþ kavayatu kavis tan-maya-sukham? ||GC_2,1.22|| iti | [25] atha kùaõam uùõãbhåya tuùõãmbhåya ca punar àha-tathàpi bhràtar madhukaõñha! tad idaü mukta-kaõñhaü punar anuvadituü ÷aktir na prasaktãbhavati | yataþ, kulãnànàü ÷làghyair nija-kulaja-lokaiþ parivçtis tathàryàõàü rãtir yad api kila tàsàm avicalà | tathàpy uccais tat-tad-vicalana-kçtir dhvasta-nikhilà mukunda-premàrtir mama hçdi vimohaü prathayati ||GC_2,1.23|| [26] punaþ sàsraü ÷rã-ràdhà-mukham ãkùamàõa uvàca- kharàü÷or aü÷u-spçg-vapur iva kharàü÷or maõi-tatir vidhoþ kànti-spar÷i-sthitir iva vidho ratna-vitatiþ | muhur jvàlàü hanta dravam api vahantã tad abhavan muràrer diï-màtràd bhramayati tad eùà mama manaþ ||GC_2,1.24|| [27] tad evam evàvçtyà punar api tat-tad-viùayam uvàca, yathà- yadà dçùñiü yàtaþ katham api haris tàsu sa tadà paraü sphårti-bhràntiü racayati puràvan na tu param | yadà spçùñiü pràptaþ kvacid api tadàpi prathamavat tad etad vaiyagryaü mama hçdayam uccair dalayati ||GC_2,1.25|| tad etad vaiyagryaü vçùaravi-sutàyàm adhigamàd vidåraü yad guptaü hasati kim u và roditi yadà | tadà tasyà hàse sphurati nikhilaü hçùyatitaràü tathà rode glàniü kalayatitaràü ha jagad api ||GC_2,1.26 || yadà ràsànanda-prabhçti-hari-lãlàþ suvalitàs tadà gopyaþ satyaü parama-paramaü ÷arma samayuþ | paraü yàtàyàtaü racayad abhitas tad-virahajaü mahà-duþkhaü tàsàü hçdayam asakçn mardayati naþ ||GC_2,1.27|| priyàõàü sarvàsàü param upari ràdhàü praõayavàn asàdhàraõyena sva-hçdi sa purà làlayati yat | tad etan naþ sarvaü sukham ahaha hà nàtha ramaõety adaþ stoka-÷lokaþ pibati kim ahaü vacmi karavai? ||GC_2,1.28|| idaü smàraü smàraü jvalati mama dhãr yad vraja-mçgã- dç÷àü lajjàlånàü harim anu ratir vyaktim agamat | tad àstàü ràdhyàyàþ sa-vidham iva taü tat-sphuraõa-kçt pramàyàs taü draùñuü dç÷i kuñilatà maü vidahati ||GC_2,1.29|| anyat pa÷yati kçùõam anya-vacane kçùõaü bravãty anya-vàk ÷rutyàü kçùõam aho ÷çõoti satataü yà gopa-subhrå-tatiþ | tasyàü kiü bata gopana-pravalatàü yady a÷nuvànà sphuñaü ràdhàyà jaóatà na hi prabalatàü yàyàd amådç÷y api ||GC_2,1.30|| [28] atha vallavã-vallabhasyàpi tathà kathà prathanãyà- ekà ÷rãr yad-va÷e bhàti tad-va÷e sukha-santatiþ | ÷rã-koñãr va÷ayan kçùõas tat-koñiü sphuñam arhati ||GC_2,1.31|| [29] tathàpi lãlà-rasa-vi÷eùa-va÷atayà tadànãm anyathà-prathayàpi santaþ samapa÷yanta, yathà- mlànau mlàniü rucau rociþ preyasãnàm anuvrajan | vãkùitaþ so'yam antarj¤air vçrttãnàm vçttimàn iva ||GC_2,1.32|| gàmbhãryàn mura-÷atro sphuñam abdher iva na bhàti kàr÷yàdi | kintu tadanvayi-jãvana- dhàràõàü tena tac ca tarkyeta ||GC_2,1.33|| yadyapi tàsàü làbhe hariõà na svairità yàtà | tad api svasminn abhimati- màtre ÷a÷vat-kçtàrthatàü mene ||GC_2,1.34|| àstàü vraja-subhråõàm abhisçti-saïketa-dhàma-milanàdi | svaira-sthitir api tàsàm avakalità kçùõam unmudaü kurute ||GC_2,1.35|| bali-muùità nija-lakùmãr iva labdhuü tàþ sadotkçtàü yàtaþ | kçùõa÷ cintàmaõivat tàsu ca ràdhàm acintayan nitaràm ||GC_2,1.36|| nimeùaþ kalpaþ syàd api nayana-pakùmàcala-varas tathà dçg-vàry-abdhir vraja-vara-ramàþ pa÷yati harau | tad-ãdçg-bhàvaþ kiü samacarad amåbhyas tam athavà tato'mår ity evaü dvayam api na nirõãtim ayate ||GC_2,1.37|| kim eùà sphårtir me vyatimilana-kartrã vanitayà tayà kiü và sàkùàt-kçtir iti vivekàvidura-dhãþ | hariþ svànta-jvàlà-valayita-vapuþ kvàpi valavat- praphullàïgaþ kvàpi pratimuhur udagraü bhramam agàt ||GC_2,1.38|| [30] tad evaü duþkha-nigãrõaü yathà-katha¤cana yad varõitam, yac cànyad ito'py atitaràü varõayitum abhyarõãkriyate, tat khalu sarvàyatyàü parama-sukhàgatyàþ pratyàsattaye sampatsyate, durgama-kåpa-maru-bhå-bhuvàm anåpa-gamanàya durga-laïghanavat | [31] na ca varõanàyàü tasyai sampatsyata ity eva vaktavyam | pa÷yata pa÷yata, tad etad ràdhà-màdhava-nirbàdha-vyatimilana-nirvarõanàyàü sampraty api sampadyate; yata eva ca yat ki¤cit tad varõayituü ÷akyate | [32] tac ca varõanaü yathà-evaü kçùõa-kçùõa-priyàõàü kçta-saümohena mahà-bhàvàdhiroheõa samaü pårõaü kai÷oram api tårõam àyàtam | tatra ÷rã-kçùõsya yathà- ÷rã-gopàdhipa-dugdha-sindhu-janitaü sat-kãrti-÷ubhraü sphurat- kçùõàbhàvalitaü sudãrgha-nayana-jyotir-vidhåtàmbujam | gopã-netra-cakora-jãvana-ruciü kàma-pracàràkaraü kai÷oràmçta-pårõam avyaya-kalaü govinda-candraü bhaje ||GC_2,1.39|| [34] tàsàü yathà-- vaktrendu-sphuña-netra-kairava-ruciþ pàõóåbhavadgaõóabhår vakùo-janma-sahasra-patra-mukulàmandàvali-bhràjità | navya-stavya-nitamba-bimba-pulina-÷rã-kariõã ÷rã-harer àbhãrã-nava-yauvana-sthitir adhàj jyautsnãva netra-prathàm ||GC_2,1.40|| [35] tad evam ubhayeùàü nava-yauvana-sàgara-paramànuràga-sudhàkarayoþ parasparaü bhåri-paripårità-karayoþ sarvatra pracàraþ sa¤carati ca tasmin yad eva tàsàü pårvaü kçùõa-kartçka-pariõayanàpanayanàya gargaþ kila vya¤jitaü cakàra, tad eva lokam astoka-÷aïkà-sa¤jitam àcacàra | [36] yadi kçùõena samam àsàm aïga-saïgaþ syàt tad-àrvàg eva sarvam eva gokulaü tad-virahàkulaü syàd iti | [37] garga-vacanam eva ca màtara-pitaràdibhiþ kçùõàya tàsàü vitaraü vighna-nighnaü cakàra | [38] yatra ca sàkùàd yogamàyà kçùõaü varivasyantã svàtmano gopanàya pårõimà nàmnà tapasyantã kçcchra-va÷yantã gaty-antaram apa÷yantã tàsàm anyatra vivàhaü mçùàbhàva-vaham eva nirvàhayàmàsa | sarvatrànalpa-svapna-kalpanàyàm api pràyatayà jàgara-pràyatayà pracàraõat | tathà tàsàü paty-àbhàsàïga-saïgamaü ca bhaïgam àsàdayàmàsa | tathaiva hi nàsåyan khalu kçùõàya [BhP 10.33.37] ityàdi-rãtyà ÷ukeneva ÷rã-÷ukena dig-dar÷ità | [39] tad evaü sati sa ca tà÷ ca parama-tarùa-kçtàkarùatayà pracchannatayà ca parasparaü saïga-maharùam api katha¤cid àcitaü cakruþ | [40] atha pårvokta-rãtyà tàsàü sannihita-lokeùu pratãtyà mahànuràgasya kramàd avagamàd gurubhir manasi bhàvita-bhàvi-kçùõa-saïgamà÷aïkatayà vacasi tu vibhàvita-vadhå-jana-vana-gamana-kalaïkatayà nirmite nirodhe milad-udbodhe balànujanmà dvi-janmànaü narma-priya-sakhatayànuvartamànaü nàmnà madhumaïgalatayà samàmnàtaü tat-prasaïga-saïgataü cakàra- kathaü ràdhàdãnàm àgamana-vadhà bahåny ahàny adhikçtya dç÷yate? iti | [41] madhumaïgala uvàca--puråõàü guråõàü nirodha eva nidànatayà tatra bodha-viùayã-bhavati | [42] ÷rã-kçùõa uvàca-aho! tat tad api raho-vçttaü kiü guråõàü karõeùu vçttam? [43] madhumaïgala uvàca- nàntar bahir api yasyàü sphurati j¤ànaü mano-vikçtau | ekasyàpi na tasyà na vyaktiþ syàd amådç÷àü kim uta? ||GC_2,1.41|| [44] ÷rã-kçùõa uvàca-pårvam api purvahir antar-gamane tàsu nava-yauvanaü gatàsu guru-nirodha purur evàsãt | adhunà tu kãdçg adhikaþ? [45] madhumaïgala uvàca-yadyapi nàsman-mukhataþ sukhatayà niþsarati rati-pratikålam idaü, tathàpi bhavat-pra÷na-prathàta eva kathà-viùayãkriyate | tathà ca ÷rutaü mayà khalv idam vi÷rutaü kula-pàlikànàü tàsu gàli-dànam avakalyatàm | kiü dhig dhyàyasi hanta ni÷vasiùi kiü vartmàni kiü prekùase kiü sakhyà mukham atra pa÷yasi kucau kiü dçg jalaiþ si¤case? | mårcchàm çcchasi kintaràü kim asakçt kçùõeti varõa-dvayaü tasyàü jalpasi kiü punaþ pulakitàü kampaü ca tantanyase ||GC_2,1.42|| iti | [46] atha kula-pàlikà-pàlikànàü tàsàü dånatàkaryà nanànduþ pratisvaü màtaraü prati vacana-caryà dig-varõanaü càvakarõyatàm-- dçg-vãthãü kula-pàlikàþ ÷ruti-patham tàsàü kathà-nàsikà- vartmàneka-sugandhi-dhåpa-racanà vavrur mayà yojitàþ | tasyàþ kçùõamayã da÷à manasi yà sà kena yatnena và gacchedàvçtatàü tato janani kiü mahyaü vçthà kupyasi? ||GC_2,1.43|| iti | [47] tad evaü varõyamànam àkarõya kùaõaü sa-mlàna-varõaü nivarõya ca punar asàv asyà vartàyà vi÷eùànuvartanàya madhumaïgalaü prasthàpya cintàü càntaþ pràpya vicàrayati sma | [48] tam etaü jana-ravaü mama gurava÷cànubhavamànãtavantaþ santi, pràya÷aþ parama-ya÷asaþ pitara÷ ca tatra karõa-vitaraü kariùyanti | tarhi kintaràm antaràyam imam antarayità? iti kùaõaü ÷ånyàyamàna-manàþ puna÷ cintayàmàsa | -- [49] ito vyavadhànam eva khalu kaluùatàü gatasya mama nidhànaü bhavati | tathà hi- kalaïko yatra syàd apariharaõãyàrtha-kçtakas tato dåràd bhàvyaü kula-jani-janenaivam ucitam | sa kàlàl luptaþ syàd bhavati hi ca tatra pratividhis tad asmàn me goùñhàd vyavahitir akaùñaü prasajati ||GC_2,1.44|| yeùàü pitràdãnàü sneho mama jãvanaü goùñhe | ahaha ku-daivàd abhitaþ saïkocas tebhya eva sa¤jàtaþ ||GC_2,1.45|| [50] atha punar anyathà cintayàmàsa- pràõàs tyajantu dehaü dehaþ pràõàn api tyajatu | hari-gopyas tu mithas tàþ pràõàþ katham iva mithas tyàjyàþ? ||GC_2,1.46|| [51] punas tad api cànyathà cakàra- ekasminn àvàse dampatyor bhavati duþsaho virahaþ | tasmàd dåre gamanaü samayaü gamanãyatàü nayati ||GC_2,1.47|| [52] kintu hà vçùabhànu-bhànu-kãrtidà-kãrtidàyini! hà janmata eva man-manastayà san-manastà-dhàyini! hà kumàratàm àrabhya kàya-vàï-manaþ-sukumàratà-parvaõà sarva-harùiõi! hà mad-vinàbhàva-bhàvanà-jvàlà-jàla-samutkarùita-tarùini! hà gaty-antara-rahitatayà katha¤cit ki¤cin màü saïgamya ca muhur asaïgamya duþkha-dagdhe! hà dayite! dayite mayi visrabdhe samprati duùñhu-niùñhuratayà mayà tyaktum iùyamàõà kathaü jãviùyasi? hà sarva-sukhàdhike! radhike! kutra vàmutra gamiùyasi? iti | [53] atha madhumaïgalaþ saïgamya tad idam aramyaü nivedayàmàsa- niracinvaüste sarve ràdhàdãnàü nirodha-sàtatyam | yasmàd gçha-pàlyas tà hariõãr età nirundhate paritaþ ||GC_2,1.48|| iti | [54] tad evaü paryag aparyavasya-didantayà cintayà labdhuü càmåra-sambhàvanayà bhàvanayà samayaü gamayitum asamarthaþ skhalad-arthaþ sa-tçùõaþ sa tu kçùõaþ sa-vayobhiþ samam eva ramamàõas tri-yàmàü viramayati smeti kçtaü hçn-marma-bhaïga-kareõàtiprasaïgena [55] tad etad uktvà kathakaþ samàpanam àha- ràdhe na yukta muktaü syàn mukta-÷àtam athàpi vàm | mithaþ prema-bharaü vyaktaü vaktum udyatavàn aham ||GC_2,1.49|| purà katheyaü kathità muràre ràga-bçühiõã | pa÷ya so'yaü pràõa-nàthaþ prasàdaü tava và¤chati ||GC_2,1.50|| [56] tad evaü yathà-kathà tathà lãlà-prathàm upalabhamànàs tad-ante ca tasyàþ samprati nàstitàyàü vi÷vasti-kçtà÷vastikà nija-nija-bhavanaü sarva eva sànandaü parvatayà jagmuþ | ÷rã-ràdhà-màdhavau ca nija-÷ayyà-gçhaü sukhamayyà spçhayà gçhayà¤cakràte | iti ÷rã-÷rãmaduttara-gopàla-campåmanu vrajànuràga-sàgara-prathanaü nàma prathamaü påraõam ||1|| ************************************************************************* atha dvitãyaü påraõam akråra-kråratà-påraõam [1] athàparedyuþ prabhàta-viràjamànàyàü sa-vraja-yuvaràja-vraja-ràja-sabhàyàü kathà | yathà- [2] madhukaõñha uvàca-atha ke÷i-vadhàt pårvasyàü kùapàyàü labdha-kùayàyàm aruõe càrune jàte sa khalu kamalekùaõa÷ capalekùaõatayà kùaõa-katipayam idaü cintayàmàsa- [3] aho! svapnaþ so'yam, yatra ma¤càt kçta-sraüsanaþ kaüsaþ sa mayà samàkçùña iva dçùñaþ | sampratyà÷u ca tad eva pratyàsannam | yad adya ÷vaþ ke÷ã mad-abhinive÷ã bhavan yamasya prative÷ã bhavità | tad-anantaraü kaüsa-dhvaüsanam eva prasaktam | prasakte ca tasmin mama nigama eva gamanaü samaya-labdhatayà yukti-visrabdham | yatas tasya mat-trastasya na khalv atra yàtrà yukti-pàtràyate | tasya càdyàpi vçùõiùu tarjanàyàm anàratasya mayi ca durjana-visarjanàyàm avinà-kçtasya vinà÷anaü vinà tatra càtra ca mat-pitur ubhaya-kulaü bhayàkulaü syàd iti | [4] atha puna÷ cintayati sma-hanta! hanta! yadi kàrya-paryàyatas tatra suvilambaþ saüvalate, tadà man-màtràdi-pràõànàü nàtràïga-saïga-maïgalaü tarkayàmi | tata÷ ca, màtur netra-cakora-candra-vadanas tàtasya dçk-càtaka- ÷reõã-vàri-bhçd anya-gokula-janasyàpy akùi-padmàü÷umàn | so'haü tàn parihçtya hanta gamanaü kurvãya cet tarhy aho candràdi-trayavan mamàpi bhavità dhig vàta-cakra-bhramaþ ||GC_2,2.1|| [5] tad evam evam ambuja-locane ÷ayyàyàm eva ciraü racita-÷ocane sahasà ke÷ã sade÷ã-babhåva | asya ca nirgranthanaü prathama-granthata eva kathayà granthanam àsasàda | [6] atha ÷rã-gope÷varã-làlyas tu làlyamàna-dhavalà-kalàpa-cchalàt pàlyamàna-ya÷às tri-da÷àlaya-mune rahaþ-sahabhàvam àsasàda | yatra ca saü÷ayànu÷àyàti÷aya-maya-mànaü munis taü vibhàvitayà bhàvi-tat-tal-lãlayà sàntvayàmàsa | [7] tataþ samasta-÷asta-pàlaþ ÷ri-gopàlas taü visarjya prasajyamàna-manas-tàpatayàpi bahir-upahita-sarva-sukha-÷rã-mukha-prakà÷atayà sakhi-ràmàràmatayà ca saha-go-vrajaü vrajam àjagàma | yathà- dàmnà dàmnà sura-sumanasàü svargibhiþ påjyamànaü sàmnà sàmnà druhiõa-sadasàü vãthibhiþ ståyamànam | nàmnà nàmnà sa-pa÷u-pa÷upàü saümukhàn nirmimàõaü dhàmnà dhàmnà sukhadam akhilaþ pràpa taü dç÷yamànam ||GC_2,2.2|| [8] atra ca suràõàü vacanam- indor abhyudayàt paraü vikasati dràk kairavàõàü ganaþ sindhuþ kùubhyati kànti-pànam ayate dåràc cakora-vrajaþ | gopàþ pa÷ya mudà muràri-kalanàd eùàm a÷eùàü da÷àü gacchanto'py ati-tçptità-va÷atayà dhàvanti yàvad gati ||GC_2,2.3|| iti | tad evam- àlokaþ prãti-bhàjàü kçti-bala-nikaraþ kiükaràõàü hçd-antaþ- sàraþ sakhya-sthitànàü hçdi lasad asavas tàta-màtràdikànàm | àtmà ràmàntaràõàü harir iha samagàt ke÷inaü ghàtayitvà gehaü yarhy eùa tarhi prati-nijam agamaüs te ca dehaü prasiddhàþ ||GC_2,2.4|| svenàmbà nirama¤chayat tam atha dçï-nãraü vyamu¤cat pità sarve'nye pariphullad aïga-valitàü romà¤citàm à¤ciùuþ | anyac ca kvacana sphurad-vacanatàtãtaü tad àsãd yadà hatvà ke÷inam àvrajat kalakalàndoli-vrajaü sa prabhuþ ||GC_2,2.5|| [9] tata÷ ca pràtar atulotpàta-kàtaratayà nàtisambhàlita-làlana-vitarau matara-pitarau putraü pari samà÷leùitarau gçhàpana-snehàlapana-snapana-divyavàsaþ-pañavàsa-samarpaõa-lepànulepa-prathanayà taü kùaõa-katipayaü vi÷ramayàm àsatuþ | [10] yatas taü sadà komalam eva kalayàm babhåvatur yuddhàdi-samaye tu nàràyaõa-vyaktãkçta-tàtkàlika-÷akti-mayam iti | [11] atha gavàü dohanàvasaràvarohaþ syàd iti sarva-sukha-pàlaþ ÷rãla-gopàlaþ svayam agrajena samagrãbhåya tadãya-sàmagrãkara-kiïkara-nikaram ahåya tàsàm agrãya-bhå-bhàgam àgatavàn | àgata-màtre ca tatra sa-ràma-÷yàma-gàtre- huïkàra-ghoùa-racitàkhila-÷abda-moùaþ sràg-abda-kàntim amum àstçta-dhenu-saïghaþ | vatsàn vinàpi balavat snavam eùa tais taü sad vatsalaþ saha-balaþ ÷abalaü cakàra ||GC_2,2.6|| tatra tu- sarvaü cakàra sa hariþ paritaþ puràvad dadhre surarùi-vacasà tu vidånamantaþ | yady apy adas tad api tasya nija-vrajàya pratyàgatir hçdi kçtà sthiratàü pupoùa ||GC_2,2.7|| 12] tathà hi, tasya bhàvànàm udbhàvanà- kaüsaü hantuü prayàõi sphurati pitç-mukha-prema tad-vighna-råpaü devarùer vàï na mithyà katham atha virahaü hà saheya vrajasya ? nirõãte'py atra jàte kçtam asukhamayenàsya cintàmalena smartavyaü tat tu nityaü yad iha sukha-mayaü vaibhavaü bhàvi-saïge ||GC_2,2.8|| ity acintyata cànena rathaþ ka÷cana caikùyata | mahatàü hçdaye yàti pratibimbaü hi bimbatàm ||GC_2,2.9|| [13] ratha-stha-puruùasya dar÷ane tu- rathã nirastraþ syàd dåta iti kçùõena tarkitam | kaüsàt kasmàd asàv àgàd ity anyair api ÷aükitam ||GC_2,2.10|| [14] tadà ca vàruõãm anuraktaþ patana-saktaþ sa dina-nàthaþ kçta-nadã-nàtha-pàthaþ-kvàthaþ svam àlokaü lokam api tamasi ve÷ayàmàsa | satyaü såryas turya- praharasyàntaü yayau kintu | sabala-hariþ pratiharitaü hàrita-timiraü vyadhàn nijaü kiraõam ||GC_2,2.11|| [15] tata unmukhatàü yàteùu gopa-jàteùu samam unnata-karõa-saïghàteùu ca go-vràteùu tad avalokana-satçùõau bala-kçùõau ratha-sthaþ sa dårata eva sàkùàt paricitiü vinàpi paricitavàn | yataþ, cakùur eva paricàyakaü bhaved råpa-màtra iti gãþ satàü matà | tàdç÷àm anubhave tu karõayor dçùñi-÷aktir api kçùñim çcchati ||GC_2,2.12|| astu tàvad anayoh suråpatà nãla-ratna-vidhu-lobhi-÷obhayoþ | aïghri-cihnam api citra-saünibhaü dårato'pi tam amåmuhan muhuþ ||GC_2,2.13|| [16] tayos tàdç÷a-råpam api niråpitavàn, yathà- ekaþ ÷yàma-dyutãnàm abhimata-vibhavasyàdhidevàvatàras tat sadhryaï ÷ubhra-÷obhà-samudaya-subhagàbhoga-sàra-prasàraþ | tatràdir vastra-kànti-praciti-bhagavatã-kçùña-lakùmã-pracàraþ kiü cànyaþ kànta-vàsa÷ chavi-÷avalanayà sçùña-pårvànukàraþ ||GC_2,2.14|| tathà- àdyaþ kçùõàmbuja-÷rã-vijayi-mukha-mahà-÷obhayà datta-modas tat sadhryaï puõóarãka-dyuti-paricaya-jid-vaktra-rocir-vinodaþ | tatràdir netra-÷obhà-viracita-rucimat-kha¤jana-dyotano'daþ kiü cànya÷ cakùur antàruõa-kusuma-rajaþ-pi¤jaràli-pratodaþ ||GC_2,2.15|| tathà- àdyaþ ÷rã-kuõóalàntar-jhaùa-mukha-sukha-kçd-dyota-gaõóa-sthalãkas tat sadhryaï ÷a÷vad eka-÷ruti-kiraõa-lasat-karõikàbhàvalãkaþ | tatràdi÷ càpa-vad-bhrå-mila-tila-kusuma-ghràõa-vàõac chavãkaþ kiü cànya÷ tad dvitãya-dyuti-jita-vilasat-kàma-ceto-gavãkaþ ||GC_2,2.16|| tathà- àdyaþ svar nàtha-ratna-dyuti-bhuja-bhujaga-dyoti-ratnair vicitras tat sadhryaï puùpa-ràgàbhida-maõi-racita stambha-jid-bàhu-citraþ | tatràdiþ ÷rãla-nãlac-chavi-nikaùa-duraþsvarõa-rekhà-pavitraþ kiü cànya÷ kroóa-bhàsà÷iva-giri-maõi-bhå-kànti-sampal-lavitraþ ||GC_2,2.17|| tathà- àdyaþ sàïgàdharàïga-cchavi-kavi-kavità-vardhi-nànardhi-yuktas- tat sadhryaï tad vad eva prati-lava-ruciraþ sarva-vidvadbhir uktaþ | tatràdiþ padma-jidbhyàü nija-kañaka-varàyeva padbhyàü prayuktaþ kiü cànyas tat-sahàyàv iva nija-caraõau càlayan bhã-prayuktaþ ||GC_2,2.18|| tathà- àdyaþ sàrdràïga-nãla-praguõa-taru-latà-hastatà-÷asta-khelas- tat-sadhryaï kandukàrthaü kçtahalatayà ÷àkhayà labdha-melaþ | tatràdiþ saïkucad-dhãr avayava-nicaya-vyàptaye k pta-celaþ kiü cànyas tasya tadvan milana-kçti-kçte vãkùitàgàmi-velaþ ||GC_2,2.19|| iti | kiü ca- ÷itã sa-taóid-aü÷ukau sad avataüsa-vàma-÷rutã puru-prabhava-rohiõã sukha-sutau balàkhyànvitau | sa-keli-mita-dhenukau parihçtànya-janmàspadau dadar÷a bala-ke÷vau kalabhavat sa vatsàntare ||GC_2,2.20|| api ca- asita-maõi-suvarõa-varõa-vàsaþ kañi-ghañitàmala-÷çïga-veõu-saïgau | kara-dhçta-pañu-pañña-÷ulva-yaùñhã musali-harã harataþ sma cittam asya ||GC_2,2.21|| [17] dar÷ana-màtrata÷ ca ni÷calana-phala-yàtraþ kampa-sampat-pàtra-÷aïkuvat-pulaka-saïkula-gàtratayà sahasà saha-sàraü rathàd avatatàra | [18] avatãrya ca vikãryamàõàïga-tayà sàïgam eva praõanàma | tan-màtra-parimàõatayà vi÷a÷ràma ca | nija-pitçvyatàditàyàü tu babhràma | yataþ, prabhàvànubhavã yaþ syàt prabhàvas tasya kàraõam | guru-làghava-bhàvàya sarvam evànyathànyathà ||GC_2,2.22|| [19] tad evam aviràmaü praõàmam eva prasajati tasmin gavaþ paràþ payaþ sa-vayaþ-samavàyena duhyantàü nãyantàü ca tad gçhàn iti nidi÷an natãvàdara-saïkaratayà saïkarùaõa-sahàyaþ kçpà-pårataþ purataþ saühàya sa càyaü siühàyamàna-saühananaþ sàbhyutthànaü karàbhyàü tam utthàpayàmàsa | [20] sa tu gadgada-gadàn na tu sva-nàma gadituü ÷a÷àka | [21] tata÷ ca pravayaþ-pa÷upa-cayeùu viracita-tat-paricayeùu tad vyagratà-kàtarau tau bhràtarau pitçvyatà-vyavahàram api vismçtya tam àliïganenàdçtya nija-nija-pàõinà tat pràõã vidhçtya svàlayam evàninyatuþ | [22] haris tu sad vyavahàraü samàharann agrajam eva tatra nijàgresaraü cakàra | [23] atha sa yàthàtathyam àtithya-prathama-bhàgaü svàgatàdikaü prathayitvà sahànu-janmà rohiõã-janmà rasa-sampanmayaü bhojya-pracayaüa tasmai balayàmàsa | bhukta-vate tu tasmai mukha-vàsanaü mukha-vàsa-mukhaü sa-sukhaü samarpayàmàsa | tad anantaram eva ca ÷rãmad vraja-ràjaü prati taü bhàjayàmasa | tatra ca- akråraü praõataü milan vraja-patiþ kaüsottha-duþkhaü smaran sàsrà÷ãr-vacasàkhila-klama-haraü yad yad guõais tuùñuve | sàralye'py alam asya tàdç÷i manaþ-krauryaü tadãyaü smarac cittaü kùubhyati jàjvalãti mama hà bhaùmãbhavaty adya ca ||GC_2,2.23|| [24] atha tena vi÷ràmàyàdiùñaü vàsam àsajya paryaïkopaviùñaü sammànitatayà sukhàviùñaü punas tàbhyàü kçta-jananã-saübhçta-bhojanàbhyàü saha rahasi niviùñam akråraü svayaü kçùõas tad dar÷anataþ samudbuddha-kaüsa-vadhàdi-tçùõas tad idam iùñaü papraccha | yatra ca krama-càturã màdhurãbhir iyaü sarva-sukha-dhurãõatàü vahati- kiü tàta saumya sukham àgatam atra ÷aü vaþ kiü tatra kaüsa-hatake na hate cirasya | tau jãvataþ kim iva và pitaràv idànãü kiü và tavàgamana-maïgala-bãjam àsãt ||GC_2,2.24|| [25] athàkråra uvàca-tasya yàdava-vãreùu vairànubandhaþ khalu bhavatà kçtànusandha eva; vi÷eùatas tu devakã-vivàha-gatàham àrabhya yaþ sa ca bhavac chravasi sacamàna evàste | mad-vidhas tu tatra vartma-÷ata-parvikà-stamba-vad eva varvarti | vasudeva-sahodara-deva-bhàga-putraþ parama-÷uddhaþ sa uddhava-nàmàpi bhavad-viraha-vyàdhiþ pavana-vyàdhitayàbhidhãyata ity urvarita ivàsti | [26] ÷rã-kçùõa uvàca-tad etad api j¤àyate | sàmpratas tu sapratãkaü kathyatàm | [27] akråras tu parito nirãkùya tad idaü såkùmàkùaram uvàca-atha ÷rã-nàradas tu tvàdç÷i vijaya-sukha-sàradas tadç÷i durjanma-pàrada iti sa tava vraja-premàvçtasya tasya ca bhayenàstçtasya yuyutsàyàm utsàhanàya devakyàþ saptamàùñama-garbhatayà yuvàm anucitam iva såcitavàn | [28] àdau devakyà garbhaþ khalu rohiõyàü màyayà labdha-sandarbhaþ kçtaþ ÷rã-vasudevaþ punas tàü màyàm api ya÷odàyàü labdha-sambhavàü vij¤àya devakyàþ sambhåtaü tvàü tat-paryaïke nidhàya tàü tasyàü labdha-sambhavàü cakàra iti | [29] ÷rã-kçùõa uvàca-mamedam à÷caryam iva bhàti | [30] akråra uvàca-÷rãmad ànakadundhubhi-mukhàd apy advandãbhavann aham anena saphalita-karõa-dvandã-bhavann asmi | [31] atha ÷rã-kçùõaþ kùaõaü vilakùya iva nirãkùya sahasà tad idam anta÷ cintitam avàpa-àü àü tad idam alupta-j¤ànasyàpi mama vraja-snehàve÷a-va÷àt purataþ sphurannàsãt; samprati tu vismçta-svapnavannimittaü pràpya sphurati sma-[BhP 10.8.15,14] bahåni santi råpàõi nàmàni ca sutasya te iti, pràg ayaü vasudevasya kvacij jàtas tavàtmajaþ iti ca vrajàvitàraü ÷rãmat-pitaraü prati garga-siddhànta-vargam ete na paryàlocitavantaþ santi | [32] yat khalu vrajàvitryàü ÷rãman-madãya-savitryàü labdha-jañhara-vàsayà màyayà saha dvi-bhujatayà labdha-hçt-kamala-vàsasya mama ÷rã-devakyà hçdaya-sambhavad-udayamad-råpa-vi÷eùa-caturbhuja-råpàcchàdana-pràrthanàyàü tatra sa¤càraþ sampanna ityasyàpratipannatayà tan-màtra-pratãtim agatavantaþ |bhavatu, mayà tu pitçvyatàyàþ pitçtàyà÷ cànusartavyatayà kartavya eva tayor uddhàraþ iti | [33] spaùñaü càcaùña-tatas tataþ ? [34] akråra uvàca-tata÷ ca vasudeva-vadha-samudyataü tam adhamaü sàntvataþ ÷amayitvà bhramayitvà ca sa tu kratu-bhug-munir yathàyathaü gataþ | tatra gate tåcchçïkhalaþ kaüsaþ kàlàyasa-÷çïkhalayà sanirbandhaü tava pitarau babandha iti | [35] atha bhràtaràv ubhàv api sàsràv a÷ràvayatàm-tarhi kiü pitror eva sande÷a-prave÷àya bhavad àyàtaü jàtam? [36] akråraþ sa-lajjam uvàca-nahi nahi | kintu kaüsasya tau khalu nija-yàtanàm api sahete | na khalu bhavac chravasi ca tat-pàtanàm, kintu tad idam aham eva nivedayàmi- bhavadbhyàü yadi jàtàbhyàü gatàbhyàü yogyatàm api | pitràrtir na nivarteta putrãyà kutra vartatàm ||GC_2,2.25|| iti | [37] ÷rã-kçùõas tu tatrodvegaü hçdi nigåhya sàvaj¤am uvàca-kaüsaþ kiü nàma ÷a÷aüsa ? [38] akråra uvàca-÷aüsanaü tasya kati prati÷aüsàni | tàtparyaü tu paryag idam eva paryavasãyatàm-bhåta-ràja-dhanur-maha-vyàjataþ sva-samàjaü sàhàyyam ànàyya durmantraõayàsmàn pratàrya tat-kutåhala-kalanàya prajàntaravad bhavantàv api nija-vrajavantàv asmad-dvàraivàjuhàva yad-arthaü tad eva iti | [39] ràmaþ sa-sahàsam àha sma-bçühita-kùudhi siühe matta-mataïgaja-bçühitaü khalv idam | [40] ÷rã-kçùõa uvàca-bhavatu, vayam api samàgamya tam api valim arpayitvà bhåte÷aü tarpayiùyàmaþ | kintu, tad bhåta-ràja-sabhà-janaü kadà ? [41] akråra uvàca-caturda÷yàm iti | [42] tad evaü ÷eùaü vi÷eùam api pçùña-veùaü vidhàya ÷rã-kçùõaþ pràha-vicàràd asmàkaü parama-maïgalam eva yasmàd idaü tasmàc chrãmat-pitç-caraõeùu gocaram àcaràma | [43] tad evam uktvà taü tasminn eva muktvà sa ràmas tata utthàya pitç-parisaram àjagàma | atha tad-àde÷àd upave÷anànantaraü tena vãkùita-mukha-ka¤jaþ sama¤jad a¤jali vacasà tad idaü vya¤jayàmàsa-tàta! maïgala-vçttaü kim api vçttam asti, kintu yugapad eva parveva sarvebhyaþ ÷ràvayitavyam | [44] atha vraja-ràjaþ sandeha-mandehatayà sànandam ivopanandàdãnàn àyayàmàsa | yatra ca ki¤cid api vihitàpidhàna-vidhànàþ ÷rã-vraje÷varã-pradhànà labdhànusandhànà jàtàþ | tataþ sukham upaviùñeùu teùu ÷iùñeùu ÷rã-viùñara-÷ravàþ ki¤cid vihasann ivàcaùña-asmàn prati samprati bhoja-kùiti-bhçd-iùña sandiùñavàn asti | yat prajà-nibhàþ prajà yåyam iha mahe÷a-dhanur mahàmahe sahe÷àþ saha-÷àvakàþ sàvakà÷am àgacchata | vi÷eùatas tu nija-vãryataþ samãryamàõa-nija-dar÷ana-tçùõau ràma-kçùõau ca iti | [45] vraja-ràja uvàca-bhavan mana idaü kiü manute; yad bhavati vasudevàd bhavati càsmiüs tasya prãtir bhavati iti | [46] ÷rã-kçùõaþ sa-smitam uvàca-yady anyathà syàt tathàpi vçthà-patha eva tan manorathaþ | yad bhavat-prabhàva-bala-saühitasya mama kaþ khalv ahitam àhitaü kurvãta | [47] yata eva khalv àbalya-valyamàne bàlye'pi mama påtanàdayas te dhåtatàm àpannàþ | kim uta tad-valataþ eva valitàü valamànàbhyàü baka-vatsaka-mukhànàü sukhàd eva pratiritsanaü jàtam iti | tatra ca- baka ekaïgilas tàvad aghaþ sarvaïgilaþ sthitaþ | indraþ sarvaïkaùas teùu kaüsakaþ kaü samãyati ? ||GC_2,2.26|| [48] tad etan ni÷amya mitho ni÷àmya ca samyag-pratipatti-paràhateùu teùu màtràdiùu ca kçta-yàtrà-bhaïga-pràõàliùu punar uvàca-go-koñibhir ghañita-koñãnàm asmàkam anyasmin nañitum api ghañanà na dç÷yate | ràj¤àm àj¤àm atikramyàpayàne ca tad-àgamana-mayaü bhayaü bhavaty eva; kim uta sthàne | tataþ saïkocaü vinà tatràsmad gamanam eva tasya ÷amanam upalabhàmahe | tad etad àkarõya sa-vaivarõyam upanandaü prati ÷rãmàn nandaþ pràha sma-kiü kartavyam ? iti | [49] sa covàca-tatra gamyam iti samyag evàha vatsaþ | agatir nàma kàmaü tasya krodham asya ca bhayaü bodhayati | gatis tu taü tad apy apagamayati | kiü ca, yad-apårvam apårvaü pårvam api rakùàü kurvad àsãt tad eva sarvam arvà¤cam apy àpa dvàraü tàrayiùyati | [50] atha tad evaü yuktiü valayati gopàla-valaye prabhàva-bhàva-pårõa-pårõimà ca tårõam eva tatràgatà | [51] tata÷ ca vraja-ràjena kçte pra÷ne sà sa-sneham uvàca-bhavan-nandanasya mathurà-prayàõe sarvànanda eva syàt | kaüsàdayaþ sarva eva nç÷aüsà dhvaüsàya sampatsyante, kintu vrajàgatàv asya vilamba-saüvalanaü pa÷yàma iti yathà-yuktam adhyavasyantu | [52] upananda uvàca-avilambàgamanam api ÷reya eva vairi-÷amanaü tu yadi syàd iti gamanam eva varaü ramaõãyam | tataþ sarve'pi gaty-antaram asaïgatya saïgatam idam ucyata iti procya ki¤cid apy ananu÷ocya ÷rãman mukhaü vilocya ÷rã-kçùõaü pra÷na-viùayaü kçtavantaþ | tatra gantavyatà kadà mantavyà ? [53] ÷rã-kçùõa uvàca-gatiü ca pràtas trayoda÷yàü yukti-va÷yàü pa÷yàmaþ, caturda÷yàü khalu mahas tan-mahanãyatàm àpsyati | [54] tad evaü svàntaþ-paridevane'ham eva iha pa÷yati vraja-naradeve sarve'py åcuþ-sarvaü ghoùam anughoùanà sadya evàsàdyatàm, yathà pràtar eva gopàþ sopàyanà ràja-sabhàm abhiyànti iti | [55] atha ÷rãman-nandaràja÷ ca samàjaü vyàjahàra-bhagavatyà sanmate bhavatàü mate sarvam eva maïgalam saïgaüsyat iti bhadram àdi÷yantàm, di÷yà di÷yà gopàþ pràbhçta-prabhçti-kçte | [56] tad evaü labdhànumatir vçndàvana-patir nija-paricàrakàn àdide÷a-kathyatàm idam uttàraü kùttàraü prati iti | [57] tad evaü vij¤àya vraja-ràj¤ã tu mohenàj¤ãbhavantã na ki¤cid api vaktuü vyaktuü và ÷a÷àka iti vadan madhukaõñha÷ ca niruddha-kaõñhas tadvad eva àsãt | [58] atha kathàyàþ sabhàyàm api tadvad eva mohaü gacchati sa-samàje vraja-ràje tasya caraõa-ràjãva-yugaü yugapad gçhnan vraja-yuvaràjaþ punas tam àjãvayann uvàca-tàta ! kathaü kàtaràyase ? yathà-pårvaü kathà-màtraü khalv idam, so'yam ahaü punar bhavad-anudhyàna-ramyatayà kaüsaü nirdamya ciràt puràgamya bhavad-dçùñi-pathànuvartã-bhavann evàsmãti | [59] tataþ sa-pulaka-pàlitam aïkaü pàlayati vraja-bhåpàle sarva evàkharvam ànanda-garvam uvàheti kathàyàü ÷ànta-prathàyàü madhukaõñha uvàca- kutra và ramatàü putras tavànyatra vrajàdhipa | bhaktànukampà-sampàtã pa÷ya te va÷ya eva saþ ||GC_2,2.27|| [60] atha ÷rã-kçùõa-kçta-mahasi ràdhà-sadasi ca ràtri-kathàyàü madhukaõñhaþ sa-gadgadam uvàca-ayi samprati ÷rã-màdhavena hçta-viraha-bàdhe ! ÷rã-ràdhe ! purà vçttam avadhãyatàm- sphårjathu-pratimam årjitaü tadà ghoùaõaü sapadi ghoùam anvabhåt yad babhåvur aparàþ paràhatà hà hatà iva ca ràdhikàdikàþ ||GC_2,2.28|| [61] tathà sati- kà÷cin mlànànanàs tac-chravaõa-dahanaja-jvàlayà kà÷canàsan kùãõàïga-srasta-veùà jaóa-nibha-vapuùaþ kà÷ ca kà÷cid vicittàþ | tà etàþ kena varõyàþ ya iha nija-hçdi spçùña-tad-bhàva-kaùñaþ kiü và tat-spçùñi-÷ånyaþ sa ca sa ca yad alaü jàóyam eva prayàti ||GC_2,2.29|| atha ni÷i ramaõãnàü mårcchanaü nirmame yà cid-udayam api kalye ghoùaõà saiva cakre | vapuùi dahana-tapte bheùajaü tena taptir viùam api viùa-duùñe ÷reùñham iùñaü bhiùagbhiþ ||GC_2,2.30|| [62] labdha-cetanànaü càsàü kaüsàd a÷aïkàyàm api prastutàtaïkàyàü devatà-kalitam iva rakùaõàya phalitaü ki¤cid anyad idaü-bhàva-prabhàva-cetitaü paurõamàsyà ca purato ni÷citãkçtaü cetasi sphurati sma | yasminn aghaþ kàliya-kàdraveyaþ ke÷ã tathàriùña-vçùa÷ ca naùñaþ | kaüsa÷ ca tasmin mçta eva sa syàn na tatra ÷aïkà-lavako'pi bhàti ||GC_2,2.31|| iti | [63] tad evaü vi÷vasya saümataü vi÷vasya puna÷ cintayati sma- bakã-ripoþ kaüsa-jaye'pi siddhe ÷aïkemahi svàrtha-vinaùñim etàm | bhaved asau yàdava-ràjadhànyàü ràjeti goùñhe katham atra tiùñhet ? ||GC_2,2.32|| gràmãõà vayam iha gopa-varga-kanyà nàgaryaþ puram anu santi ràja-putryaþ kçùõas tu grahila-manà guõeùu tasmàd asyàntaþ katham iva naþ pratismçtiþ syàt ? ||GC_2,2.33|| nimeùaþ kalpaþ syàd yad apakalane yasya vipine gatau yat kçcchraü tat kalayati na àtmà na tu paraþ | madhoþ påryàü tasya vrajanam atha ràjyàya yad idaü kathaü tad vàsmàkaü bata kim api dhairyaü kalayatu ? ||GC_2,2.34|| asmàkaü ràga-jàtir vata laùati na naþ ÷arma tasyàpi ràjyaü kintv ekànta-stham icchaty anulavam api taü sevituü pràõa-kàntam àtmàpy antardhiyà tad-dçg-amçta-virahaü mãnavac chaïkamànas tat pràg evàti ÷uùyan gaõayati na paraü nàparaü ki¤canàtra ||GC_2,2.35|| hà tasya smita-càru-vaktra-valayaü khelà¤ci-netrà¤calaü cittànanda-vidhàyi-gãr-vilasitaü lãlàkulaü lokanam | sàkùàt-kçtya na jàtu tat tad upamàü càsoóha yà vighna-dhãs tyàgàrtiü yadi sà saheta garalaü tatràmçtaü vetti na ||GC_2,2.36|| [64] tad evaü cintàturàþ påràya kçta-yàtrü ÷yàma-gàtraü vilokayituü niùkalaïkà÷aïkàþ sarva evàbhidravanti sma | yàtrà-vidhànaü tu pràtar abhidhànaü yàsyati | [65] tad etad abhidhàya madhukaõñhaþ pratipatti-vipattitaþ stabdhatàü labdhavati màdhave ràdhàü tu samudyan mårcchà-bàdhàü nirãkùya maïkùu punar àha sma- ràdhe pårva-kathà seyaü na tu sàmpratikã sthitiþ | pa÷ya tvad-vacanaü mlànaü pa÷yan mlàyati so'py asau ||GC_2,2.37|| [66] tad evaü kùudhi bhojanam iva tad ante saüyoga-rasam eva pariveùya sarvàn api sukhena vi÷eùya kathaka-yugalaü nijàvàsaü samàsasàda | ÷rã-ràdhà-màdhavau ca nija-mohana-mandiram iti | iti ÷rã-÷rãmad uttara-gopàla-campåm anu akråra-kråratà-påraõaü nàma dvitãyaü påraõam ||2|| ************************************************************************* atha tçtãyaü påraõam ÷rã-mathurà-pura-prasthànam [1] atha ÷rã-kçùõa-kçtam ahasi ÷rã-vraja-ràja-sadasi pràtaþ-kathàyàü snigdhakaõñha uvàca- ayi! ÷rã-vraja-ràja! ràjamàna-÷rã-hari-mukha-ruci-viràjamàna! punar imam itihàsam avabhàsayàmaþ | [2] atha ràtràv ava÷iùña-svalpa-màtràyàü yàtrà-màtràyàm api pàtràcita-gàtràyàü ràma-bhràtrà racitena påtanàdi-vadhàcaritena sambaddhà virudàvalyaþ pràbalyataþ stutikçtdbhiþ prastutim àpitàþ sarvàn eva garvàd utsàhayàmàsuþ | vartatàü tàvad anyeùàü vàrtà, yatra tat-pitarau ca kaüsa-dhvaüsanam api siddham iti matvà nanditarau vandibhyaþ kçta-bahu-dhana-vitarau babhåvatuþ | ÷rã-vraje÷a-gçhiõã-gatiü gatà rohiõã na pçthag atra varõyate | pratibimba-ruci-varõanaü punar jalpatàü bhajati bimba-varõane ||GC_2,3.1|| [3] atha prasthàna-stha-maïgala-velàyàm àrabdha-melàyàü punas tan-mantraõàyà yantraõàya labdha-vaiyagryàve÷ayor vraje÷ayor jyotir-nipuõàþ ÷akuna-j¤àna-sad-guõà÷ ca dvàri saïgamya ramya-jana-dvàrà tàv àtma-gamanam adhigamayàmàsuþ | [4] anantaram antaþpura eva tàn anantaritàn vidhàya tadànãm ucita-dànãya-nidhàna-pàtra-pàõã ÷apathaü samprathayya tau pracchannaü papracchatuþ- sarvam anubhavadbhir bhavadbhiþ kim avadhãyate? iti | [5] te procuþ- katham ayaü nitànta-sukha-vçttànta ekàntatayà pçcchyate? sarveùàü purata eva so'yaü puraskartavyaþ | tathà hi- bhãtiü mà kurutaü vraja-kùiti-patã yuùmat-tanåjaþ sphuñaü kaüsaü dhvaüsa-gataü vidhàya bhavità trailokya-lakùmã-patiþ | yad vàü kãrti-kalàpa-nartita-mukhã ÷a÷vat trilokã bhaved vedaþ pa¤cama-veda-tantra-sahitaþ sàkùitvam atràpsyati ||GC_2,3.2|| [6] atha tebhya÷ ca bahvãm aühati-saühatiü vidhàya hçdi sukhaü nidhàya ÷araõatayà dhyàta-nàrayaõa-caraõayor anayoþ parivàrita-bhçtyau kçta-pràtaþ-kçtyau tàv etau sakhi-sametau nikàma-bhãùi tad-anujau ràma-ràmànujau samàjam àjagmatuþ | [7] samàgamya ca tayoþ rohiõã-sahitayoþ padàravindàni vanditvà tad-aïka-pàli-saïga-÷àlitayà ciraü nayanayoþ syanditvà sthitayor etayor eka-dvàdi-krameõa ÷atàtikrameõa sarve'py antaraïgà labdha-sambhrama-taraïgàs tad-antaþ-puram àgatàþ | ]8] atha madraïkara-dãpa-bhadra-nipàdãnàü madhya-madhyàsãnayoþ sàrdra-nayanayor anayor vikasad-vadanàmbujayor agrajànujayoþ sarvataþ kharva-vicàratayà sthiteùu sarveùu sa punar akråraþ kråras tad etad bahiþ-prade÷ataþ sandide÷a- sarva-maïgala-saïgataü katham etal lagnaü samyag na yàtrà-lagnaü kriyate iti | [9] tata÷ ca tàv imau ÷åràõàm agrimau kaüsa-ghàtàya labdha-tçùõau ràma-kçùõau citràyamàõànàü pitràdãnàü caraõa-vandanàyànandanàya ca madhuraü vidhuratà-vidhunanam api gadantau gadgada-varõa-rà÷ibhir à÷ãr anugàm anuj¤àm àdàya prasàdàyasampadà yadà tat-sthànàt prasthànàya padàravindaü dadànàv adç÷yetàü tadà tadàdãnàü san-madàlibhiþ samam advandvatàü vindad divya-dundubhi- dvandva-vçnda-vàdyam a÷eùàbhivàdyatayà samullalàsa | [10] tathà ca ÷rã-kçùõam uddi÷ya ÷lokayanti- kaüsa-dhvaüsa-kçte yadà nija-gçhàt kçùõena yàtrà kçtà tarhy àrambhata eva dundubhi-÷ataü vçndàrakair vàditam | àstàm anya-kathà yathà sa ca pità màtà ca sà cintayà klàntàtmàpi mudaü samasta-bhavikànandasya målaü yayau ||GC_2,3.3|| [11] atha ratha-sthàne sàneka-vedàdi-ghoùa-maïgala-poùaü kçtàgamanayor anayoþ sarvataþ sarvam eva gokulam àkulaü babhåva | [12] tatra caikataþ ÷rã-vraja-ràjàdayaþ paratas tu tadãya-jàyàdaya iti sthite prasthiter anuj¤àpanàya paõàyati paritaþ kçtà¤jali-sa¤jane ka¤ja-locane sarve'py åcuþ- asmàbhir bhavatà prasmàrita-sarvaiþ sarvair api bhavatà samam evàgamanãyam | yataþ- màtà bhastreva seyaü baka-÷amana tava tvad-va÷a-÷vàsa-vargà so'yaü tàta÷ ca tadvat kim aparam akhilaü gokulaü tàdçg eva | sarveùàü ÷a÷vad antar-hçdi vasasi yatas tvaü tatas tvàü vinà kiü gehair arthaiþ ÷arãrair asubhir api bhavet pràõinàü gokulasya ||GC_2,3.4|| [13] tad evam asra-stambhaü lambhayatsu gopa-sabhàsatsu tàdç÷a-dç÷à ÷rã-kamala-dç÷à svayam uktam- yåyaü me pràõato'pi priyatama-suhçdo yan-nimittaü davàgniü mene'haü pànakàbhaü tam api giri-varaü kanduka-pràyam eva | yadyapy etan na yuktaü vacasi racayituü syàd athàpi klamaü vaþ pa÷yaüs tat tad yathà pràg akaravam adhunà tadvad eva pravacmi ||GC_2,3.5|| [14] kiü ca, ÷rãmat-pitç-caraõànàü pratinidhitayà tat-tat-pratividhi-racanàya tad-agraja-yugmaü vrajaniùñham eva tiùñhatàt; aïga-pratyaïga-råpatayà tad anuja-yugman tu saïgam eva saïgacchatàt | [15] atha tatra tatra yatnatas teùu yukteùu yathà-yathaü niyukteùu yathà yathà màtç-tad-yàtç-prabhçtiùu pitç-bhràtçja-sva-bhràtç-pracitiùu cànuj¤àpana-samàpanaü tathà tathà varõanaü lupta-varõa-padatàm àpnotãty alam ati-prasaïgena | [16] kintu teùàü kaüsa-hanane'tivilambaü vinà pratyàgamane ca nàsambhàvanàsãd itãdam eva viùãdan marmatàm aticakràma iti | [17] kathàü samàpya snigdhakaõñhaþ punar uvàca- yan mayedaü purà-vçttaü purà vçttaü pratãyatàm | ràjan suràri-hantàyaü tava kroóe muràntakaþ ||GC_2,3.7|| [18] tad evam àyati-ramyaü ni÷amya ÷rã-vraja-ràjena ca taü parasparàsra-sàrdràïgatayàliïgitaü ni÷àmya sarve'py ànanda-garveõa nija-nija-gamyaü jagmuþ | yadà ÷rã-vraja-ràj¤ã tam antaraïga-dvàràhåya bhåyaþ parirabhya navam iva labhyaü cakàra | [19] atha ràtri-kathàyàm àrabdha-prathàyàü ÷rã-ràdhà-màdhavayor agrataþ snigdhakaõñha uvàca-ayi samprati santata-labdha-kçùõàsa¤jane tat-kànti-nartita-netra-kha¤jane sarvàdhike ÷rã-ràdhike punar idaü purà-vçttaü karõa-vçttaü kriyatàm | athavà tadà ratha-patham àgate sasamàje vraja-yuvaràje tat-preyasãnàü vçttaü man-mati-vçttim ativçttaü kathaü kathayituü ÷aknomi ? tathà hi- mårkhatvaü nirghçõatvaü hari-haraõam iha krauryam akråra-nàmnà sarveùàü buddhi-lopaü ÷akuna-subhagatà-kalpanaü càtra kçtye | dhàtuþ pa÷yeti ÷a÷vad vikalita-vacasàm àrya-goùñhã-gatànàü dhãràõàm apy amåùàü bhrama-janita-da÷à hanta màü dandahãti ||GC_2,3.8|| nopàlabhyo vidhàtà sa tu bhavati paras tadvad akråra-nàmà kintv eùa pràõa-nàthaþ sva-viraha-kçd upàlabhyate nanda-putraþ | evaü tàsàü mçdåõàm api dåta-hçdaya-jvàla-råpair vilàpair adyàpi smaryamàõaiþ pratipadam api nas tapyate citta-vçttiþ ||GC_2,3.9|| àbhir bhàgyaü vadhånàü madhu-nagara-bhuvàü yan nutaü bhàvi-kçùõa- prekùàyàü hanta tasmàd gatir api ca nijà tatra caiùãti ÷aïke | icchàü càsàü mçdånàü svayam api rahasi prekùyamàõe nijàïge lajjà-vistàra-bhàjàm asakçd ahaha tàü cintayitvà dunomi ||GC_2,3.10|| tàsàü nàti-pratãtiü madhu-pura-gamane ÷rã-hareþ kurvatãnàü vajràõàü pàta-tulyaþ ÷irasi yad abhavat tad rathàroha-jalpaþ | tasmàn nindà kçtà yad vraja-pati-sadasàm apy amådçgbhir uccair duþkha-pràcuryam etan mama vikalayati svàntam adyàpi hanta ||GC_2,3.11|| àyàta pràõa-sakhyo vayam iha nikañàþ koñayaþ pràõa-nàthaü prãtyàvçttaü vitanmaþ kim iva guru-janà naþ kariùyanti nàma | itthaü tàs taü dravantãr mçdu-caritavatãr apy alaü tãvra-bhàvàþ kùiptà÷ cakrur yad anye tad iha mama balàt pràõa-ghàtaü karoti ||GC_2,3.12|| hà hà sà ràsa-goùñhã nava-nava-milanollàsa-÷a÷vad vilàsà tal-lãlà-kalpa-vallã-samudaya-januùàm aïkura-÷rãþ kva yàtà ? hà dhig yàkråra-nàmnà kitava-nçpatinà dãkùità gopa-goùñhã seyaü tat-sarva-nà÷iny ajani kuta iti kro÷ikà màü dahanti ||GC_2,3.13|| àstàü ràsàdi-lãlàvalir api lalità hà dinànte ni÷ànte'py a¤can gobhir vilàsã saha-sakhi-nicayaþ sàgrajaþ kçùõa-candraþ | asmàn netrànta-lakùmã-vilasita-kalayà puùñavàn suùñhu yas taü gopàs tårõaü nayanti kva samam iti giro gopikà màü tudanti ||GC_2,3.14|| [20] tad evaü sthite- ràdhà yadyapi mårchità samabhavat tasyàs tathàpi priya÷ cittàntaþ sphurati sma tadvad abhito yadvac chatàïgaü gataþ | so'yaü yadyapi dçùñi-kçùñim akarod asyàþ sakà÷àn nija- kùobhàd bibhyad iyaü tathàpya anudi÷aü hà tad-dç÷i vyàna÷e ||GC_2,3.15|| tasyàü sabhàyàü rurudur yad età govinda dàmodara màdhaveti | tatra smçte'dyàpi mano mamedaü khedaü bhajat-pràõa-bhçtiü na vaùñi ||GC_2,3.16|| evaü bata sudatãnàü rudatãnàm apy aruntudaþ sa rathã | akråraþ kråra-manàþ dåraü harim ahçta sårajà-puram ||GC_2,3.17|| kçùõas tan mukhya-vargas tad-anugata-rathas tat-patàkà-tad-udyad- dhålãnàü pàlir itthaü kramam anu nimiùa-projjhitaü vãikùyamàõà | pratyàvçttau nirà÷à vraja-yuvati-tatiþ pràõam atyakùyad eùa pràk cen nàtmàgati-svãkçti-kçti-lipibhiþ satyam atra vyadhàsyat ||GC_2,3.18|| yadyapi sura-muni-kathità svasyàgataye vilambità j¤àtà | tad api ca valayita-tçùõe nàsyàü kçùõena nàdçtiþ kalità ||GC_2,3.19|| [21] tatra tasya tàsàü ca sa-sveda-jala-kuïkuma-ràgeõa sà÷ru-kajjala-bhàgena ca muhur mitho likhità dåtya-saïgata-madhumaïgala-patrikàþ patrikà yathà- àyàsyàmy à÷u hatvà tam adhi-madhupuraü kaüsam apy asti dåraü vatsàdy-àghàta-dhàmnaþ puram api kim adas tat priyàþ kutra duþkham? kintv anyat pràrthitaü yad bhavadbhir ucitaü tad vidhatta prasattyà pràõe pràõe÷varãbhir mayi kim ayi paraü hanta mantavyam antaþ ||GC_2,3.20|| gacchan neùa tvam adya sphurasi dayita bhoþ kaüsa-ghàtaü vidhàya svãkartuü ràjatàü tat katham atha bhavatàd àgatis te vrajàya? tasmàd asmàbhir arthyaü tad idam iha bhavàüs tatra nànà-viràjat- tãrthe sarvàrthade naþ smçtim anu dadatàm a¤jalãnàü trayàõi ||GC_2,3.21|| nàlaü me ràjya-lipsà katham api valate nirmame tatra satyaü kaüsaü hatvà yadånàü sukham abhivalayann asmi càyàta-kalpaþ | baddhaþ syàt kçùõa-sàraþ sapadi vidhi-va÷àt tarhi kiü pàrthivàder mànas tasmin sukhàya prabhavati na vanaü nàpi kàntà-susaïgaþ ||GC_2,3.22|| vçndaü krãóà-vanànàü bahu-vidham abhito'py asti tatràtha ràj¤àü kanyà bahvyo'pi kàntàs tava vibhava-va÷àd udbhaviùyanti dhanyàþ | tat-tal-làbhe manas te katham iha bhavitàsmàsu và kiü tapobhir labdhe bhoge vicitre punar api tanum ànãhate vanya-vçttãþ ||GC_2,3.23|| satyaü tàþ keli-vanyà vidadhati laùitaü sarvataþ satyam eva kùoõã-pàlàdi-kanyàþ parama-guõa-gaõa-stotra-bhàjaþ sphuranti | satyaü kurve trilokã mama na hi ratidà nàpi tatrastha-ràmà yadvad vçndàvanaü me tad-anugata-ramà yadvad età bhavatyaþ ||GC_2,3.24|| sà te sarvàïga-÷obhà bata samadhigatà yena netreõa yena ÷rotreõà÷ràvi vaü÷ã samagami vapuùà yena ca sparùa-lakùmãþ | tenaivàlakùi dåraü gamanam avagataü tena sandiùñam ugraü tena svaü vipralabdhaü racitam iti hahà jãvitaü dhig vidhiü dhik ||GC_2,3.25|| yeyaü dçùñir mayà va÷ chavi-parikalanàt kçùyate yà ÷rutir vàg dårasthà racyate yà tanur api milanàd davyate sa-vyapekùam | yady etàs tatra tatra pratikçti-kçtaye na hy adhãnà mama syus tarhy etàþ svairiõãr và katham aham ahaha pràõa-sakhyaþ saheya? ||GC_2,3.26|| akråra-kråra-bhàvaü vidhir a÷ubha-vidhiü mitram àmitra-caryàü yasyàm asyàü da÷àyàü sarabha-samagamat tatra kànyasya vàrtà? asmaj jãvo'py ajãva-sthitim iha niyataü pràpnuyàd evam atra svàmin na vyàdhivat tat-pratividhir udiyàt kàla-kalpe vilambe ||GC_2,3.27|| àyàsyàmy eva ÷ãghraü na khalu mama manasy anya-vàrtàsti kàcit kàcid và daivataþ syàt tad api na bhavatã-jàtu dãnàs tyajàni | yà yà madhye mad-àptir muhur iha bhavità tàü punaþ svapna-råpàü mà ÷aïkadhvaü yathà pràg asati ca virahe ÷aïkamànà babhåva ||GC_2,3.28|| iti | etàvan mànam anyàsàü vàcikaü hariõàjani | ràdhàyà måkatànåkam amitaü yat tu nirmame ||GC_2,3.29|| tataþ sva-vçndena ni÷àntam àpità balena bàlàs tad urãkçtàgatim | pràcãna-tad-rãti-÷atena ni÷citàü vinirmàõà muhur eva tàü jaguþ ||GC_2,3.30|| [22] tad evaü snigdhakaõthasya kathitam anu vyathita-manasi ÷rã-ràdhikàdi-sadasi vikalaþ kamala-locanaþ svayam eva samavocata- ràdhe ÷ravasi nàve÷aü kuru kintu vilocane | vçttaü san manyase hanta vartamànaü na vãkùase ||GC_2,3.31|| [23] tad etan ni÷amya ramyaü tan-mukhaü ni÷àmya ÷àmyat-pãóà sa-vrãóà tat-kàla- valamàna-÷ãtala-nayana-jala-bindubhis tat-padàravinda-dvandam indãvaràkùã ÷irasà niùevamàõà suciraü siùeca | [24] atha sarveùàü sukha-sandohe saübhçta-dohe sarve parveva labhamànà nija-nijàlayaü sambabhåvuþ | ÷rã-ràdhà-màdhavau ca mohana-mandiraü vindataþ smeti | iti ÷rã-÷rãmad uttara-gopàla-campåm anu màthura-pura-sthàna-prasthànaü nàma tçtãyaü påraõam ||3||