Govardhana (c. 12th cent.): Aryasaptasati Based on the ed. by Ramakant Tripathi, Varanasi : Chowkhamba Vidyabhawan, 1965 (Vidyabhawan Sanskrit Granthamala 127) Input by Jan Brzezinski (Jagat) Missing verses: 238-245, 480-489, 514-517, 531 ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a à 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r ç 231 vocalic R è 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 long vocalic l í 237 velar n ï 239 velar N ð 240 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t ñ 241 retroflex T ò 242 retroflex d ó 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ù 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ý 253 visarga þ 254 long e ¹ 185 long o º 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ govardhanàcàrya-viracità àryà-sapta÷atã || ÷rãþ || granthàrambha-vrajyà pàõi-grahe pulakitaü vapur ai÷aü bhåti-bhåùitaü jayati | aïkurita iva mano-bhår yasmin bhasmàva÷eùo 'pi ||GAss_*1|| mà vama saüvçõu viùam idam iti sàtaïkaü pitàmahenoktaþ | pràtar jayati salajjaþ kajjala-malinàdharaþ ÷ambhuþ ||GAss_*2|| jayati priyà-padànte garala-graiveyakaþ smaràràtiþ | viùama-vi÷ikhe vi÷ann iva ÷araõaü gala-baddha-karavàlaþ ||GAss_*3|| jayati lalàña-kañàkùaþ ÷a÷i-mauleþ pakùmalaþ priyàgraõatau | dhanuùi smareõa nihitaþ sa-kaõñakaþ ketakeùur iva ||GAss_*4|| jayati jañà-ki¤jalkaü gaïgà-madhu muõóa-valaya-bãjam ayam | gala-garala-païka-sambhavam abhoruham ànanaü ÷ambhoþ ||GAss_*5|| sandhyà-salilà¤jalim api kaïkaõa-phaõi-pãyamànam avijànan | gaurã-mukhàrpita-manà vijayà-hasitaþ ÷ivo jayati ||GAss_*6|| pratibimbita-gaurã-mukha-vilokanotkampa-÷ithila-kara-galitaþ | sveda-bhara-påryamàõaþ ÷ambhoþ salilàj jalir jayati ||GAss_*7|| praõaya-kupita-priyà-pada-làkùà-sandhyànubandha-madhurenduþ | tad-valaya-kanaka-nikaùa-gràva-grãvaþ ÷ivo jayati ||GAss_*8|| pårõa-nakhendur dviguõita-ma¤jãrà prema-÷çïkhalà jayati | hara-÷a÷i-lekhà gaurã-caraõàïguli-madhya-gulpheùu ||GAss_*9|| ÷rã-kara-pihitaü cakùuþ sukhayatu vaþ puõóarãka-nayanasya | jaghanam ivekùitum àgatam abja-nibhaü nàbhi-suùireõa ||GAss_*10|| ÷yàmaü ÷rã-kuca-kuïkuma-pi¤jaritam uro muradviùo jayati | dina-mukha-nabha iva kaustubha-vibhàkaro yad vibhåùayati ||GAss_*11|| pratibimbita-priyà-tanu sa-kaustubhaü jayati madhubhido vakùaþ | puruùàyitam abhyasyati lakùmãr yad vãkùya mukuram iva ||GAss_*12|| keli-calàïguli-lambhita-lakùmã-nàbhir muradviùa÷ caraõaþ | sa jayati yena kçtà ÷rãr anuråpà padmanàbhasya ||GAss_*13|| romàvalã muràreþ ÷rãvatsa-niùevitàgra-bhàgà vaþ | unnàla-nàbhi-nalina-cchàyevottàpam apaharatu ||GAss_*14|| àdàya sapta-tantrocitàü vipa¤cãm iva trayãü gàyan | madhuraü turaïga-vadanocitaü harir jayati haya-mårdhà ||GAss_*15|| sa jayati mahàbàho jala-nidhi-jañhare ciraü nimagnàpi | yenàntrair iva saha phaõi-gaõair balàd uddhçtà dharaõã ||GAss_*16|| brahmàõóa-kumbhakàraü bhujagàkàraü janàrdanaü naumi | sphàre yat-phaõa-cakre dharà ÷aràva-÷riyaü vahati ||GAss_*17|| caõóã-jaïghà-kàõóaþ ÷irasà caraõa-spç÷i priye jayati | ÷aïkara-paryanta-jito vijaya-stambhaþ smarasyeva ||GAss_*18|| unnàla-nàbhi-païkeruha iva yenàvabhàti ÷ambhur api | jayati puruùàyitàyàs tad-ànanaü ÷aila-kanyàyàþ ||GAss_*19|| aïka-nilãna-gajànana-÷aïkàkula-bàhuleya-hçta-vasanau | sa-smita-hara-kara-kalitau hima-giri-tanayà-stanau jayataþ ||GAss_*20|| kaõñhocito 'pi huïkçti-màtra-nirastaþ padàntike patitaþ | yasyà÷ candra-÷ikhaþ smara-bhalla-nibho jayati sà caõóã ||GAss_*21|| deve'rpita-varaõa-sraji bahumàye vahati kaiñabhã-råpam | jayati suràsura-hasità lajjà-jihmekùaõà lakùmãþ ||GAss_*22|| tàn asuràn api harim api taü vande kapaña-kaiñabhã-råpam | yair yad bimbàdhara-madhu-lubdhaiþ pãyuùam api mumuce ||GAss_*23|| talpã-kçtàhir agaõita-garuóo hàràbhihata-vidhir jayati | phaõa-÷ata-pãta-÷vàso ràgàndhàyàþ ÷riyaþ keliþ ||GAss_*24|| smeràn anena hariõà yat spçham àkàra-vedinàkalitam | jayati puruùàyitàyàþ kamalàyàþ kaiñabhã-dhyànam ||GAss_*25|| kçta-kànta-keli-kutuka-÷rã-÷ãta-÷vàsa-seka-nidràõaþ | ghorita-vitatàli-ruto nàbhi-saroje vidhir jayati ||GAss_*26|| eka-rada dvaimàtura nistriguõa caturbhujàpi pa¤ca-kara | jaya ùaõ-mukha-nuta sapta-cchada-gandhi-madàùña-tanu-tanaya ||GAss_*27|| maïgala-kala÷a-dvaya-maya-kumbham adambhena bhajata gaja-vadanam | yad-dàna-toya-taralais tila-tulanàlambi rolambaiþ ||GAss_*28|| yàbhir anaïgaþ sàïgã-kçtaþ striyo 'strã-kçtà÷ ca tà yena | vàmàcaraõa-pravaõau praõamtatau kàminã-kàmau ||GAss_*29|| vihita-ghanàlaïkàraü vicitra-varõàvalã-maya-sphuraõam | ÷akràyudham iva vakraü valmãka-bhuvaü kaviü naumi ||GAss_*30|| vyàsa-giràü niryàsaü sàraü vi÷vasya bhàrataü vande | bhåùaõayaiva sa¤j¤àü yad aïkitàü bhàratã vahati ||GAss_*31|| sati kàkutstha-kulonnati-kàriõi ràmàyaõe kim anyena | rohati kulyà gaïgà-påre kiü bahurase vahati ||GAss_*32|| atidãrgha-jãvi-doùàd vyàsena ya÷o 'pahàritaü hanta | kair nocyeta guõàóhyaþ sa eva janmàntaràpannaþ ||GAss_*33|| ÷rã-ràmàyaõa-bhàrata-bçhat-kathànàü kavãn namaskurmaþ | trisrotà iva sarasà sarasvatã sphurati yair bhinnà ||GAss_*34|| sàkåta-madhura-komala-vilàsinã-kaõñha-kåjita-pràye | ÷ikùa-samaye'pi mude rata-lãlà-kàlidàsoktã ||GAss_*35|| bhavabhåteþ sambandhàd bhådhara-bhår eva bhàratã bhàti | etat-kçta-kàruõye kim anyathà roditi gràvà ||GAss_*36|| jàtà ÷ikhaõóinã pràg yathà ÷ikhaõóã tathàvagacchàmi | pràgalbhyam adhikam àptuü vàõã bàõo babhåveti ||GAss_*37|| yaü gaõayati guror anu yasyàs te dharma-karma saïkucitam | kavim aham u÷anasam iva taü tàtaü nãlàmbaraü vande ||GAss_*38|| sakala-kalàþ kalpayituü prabhuþ prabandhasya kumuda-bandho÷ ca | sena-kula-tila-bhåpatir eko ràkà-pradoùa÷ ca ||GAss_*39|| kàvyasyàkùara-maitrã-bhàjo na ca karka÷à na ca gràmyàþ | ÷abdà api puruùà api sàdhava evàrtha-bodhàya ||GAss_*40|| vaü÷e ghuõa iva na vi÷ati doùo rasa-bhàvite satàü manasi | rasam api tu na pratãcchati bahu-doùaþ sannipàtãva ||GAss_*41|| viguõo 'pi kàvya-bandhaþ sàdhånàm ànanaü gataþ svadate | phåtkàro 'pi suvaü÷air anådyamànaþ ÷rutiü harati ||GAss_*42|| svayam api bhåri-cchidra÷ càpalam api sarvatomukhaü tanvan | titaus tuùasya pi÷uno doùasya vivecane'dhikçtaþ ||GAss_*43|| antar-gåóhànarthànavya¤jayataþ prasàda-rahitasya | sandarbhasya nadasya ca na rasaþ prãtyai rasa-j¤ànàm ||GAss_*44|| yadasevanãyam asatàm amçta-pràyaü suvarõa-vinyàsam | surasàrthamayaü kàvyaü triviùñapaü và samaü vidmaþ ||GAss_*45|| sat-kavi-rasanà-÷årpã-nistuùatara-÷abda-÷àli-pàkena | tçpto dayitàdharam api nàdriyate kà sudhà dàsã ||GAss_*46|| akalita-÷abdàlaïkçtir anukålà skhali-pada-nive÷àpi | abhisàrikeva ramayati såktiþ sotkarùa-÷çïgàrà ||GAss_*47|| adhvani pada-graha-paraü madayati hçdayaü na và na và ÷ravaõam | kàvyam abhij¤a-sabhàyàü ma¤jãraü keli-velàyàm ||GAss_*48|| àsvàdita-dayitàdhara-sudhà-rasasyaiva såktayo madhuràþ | akalita-rasàla-mukulo na kokilaþ kalam uda¤cayati ||GAss_*49|| bàlà-kañàkùa-såtritam asatã-netra-tribhàga-kçta-bhàùyam | kavi-màõavakà dåtã-vyàkhyàtam adhãyate bhàvam ||GAss_*50|| masçõa-pada-gãti-gatayaþ sajjana-hçdayàbhisàrikàþ surasàþ | madanàdvayopaniùado vi÷adà govardhanasyàryàþ ||GAss_*51|| vàõã pràkçta-samucita-rasà balenaiva saüskçtaü nãtà | nimnànuråpa-nãrà kalinda-kanyeva gagana-talam ||GAss_*52|| àryà-sapta÷atãyaü pragalbha-manasàm anàdçtà yeùàm | dåtã-rahità iva te na kàminã-manasi nivi÷ante ||GAss_*53|| rata-rãti-vãta-vasanà priyeva ÷uddhàpi vàï-mude sarasà | arasà sàlaïkçtir api na rocate ÷àlabha¤jãva ||GAss_*54|| iti granthàrambha-vrajyà samàptà | ********************************************************** a-kàra-vrajyà avadhi-dinàvadhi-jãvàþ prasãda jãvantu pathika-janajàyàþ | durlaïghya-vartma-÷ailau stanau pidhehi prapàpàli ||GAss_1|| ativatsalà su÷ãlà sevà-caturà mano 'nukålà ca | ajani vinãtà gçhiõã sapadi saptnã-stanodbhede ||GAss_2|| ayi kåla-nicula-målocchedana-duþ÷ãla-vãci-vàcàle | baka-vighasa-païka-sàrà na ciràt kàveri bhavitàsi ||GAss_3|| ayi vividha-vacana-racane dadàsi candraü kare samànãya | vyasana-divaseùu dåti kva punas tvaü dar÷anãyàsi ||GAss_4|| astu mlànir loko là¤chanam apadi÷atu hãyatàm ojaþ | tad api na mu¤cati sa tvàü vasudhà-chàyàm iva sudhàü÷uþ ||GAss_5|| aticàpalaü vitanvann antarnivi÷an nikàma-kàñhinyaþ | mukharayasi svayam etàü sad-vçttàü ÷aïkur iva ghaõñàm ||GAss_6|| aïgeùu jãryati paraü kha¤jana-yånor manobhava-prasaraþ | na punar anantar-garbhita-nidhini dharà-maõóale keliþ ||GAss_7|| andhatvam andha-samaye badhiratvaü badhira-kàla àlambya | ÷rã-ke÷avayoþ praõayã prajàpatir nàbhi-vàstavyaþ ||GAss_8|| ayi koùa-kàra kuruùe vanecaràõàü puro guõodgàram | yan na vidàrya vicàrita-jañharas tvaü sa khalu te làbhaþ ||GAss_9|| agaõita-mahimà laïghita-gurur adhanehaþ stanandhaya-virodhã | iùñàkãrtis tasyàs tvayi ràgaþ pràõa-nirapekùaþ ||GAss_10|| aparàdhàd adhikaü màü vyathayati tava kapaña-vacana-racaneyam | ÷astràghàto na tathà såcã-vyadha-vedanà yàdçk ||GAss_11|| asatã-locana-mukure kim api pratiphalati yan manovarti | sàrasvatam api cakùuþ satimiram iva tan na lakùayati ||GAss_12|| anya-mukhe durvàdo yaþ priya-vadane sa eva parihàsaþ | itarendhana-janmà yo dhåmaþ so 'gurubhavo dhåpaþ ||GAss_13|| ayi subhaga kutuka-taralà vicarantã saurabhànusàreõa | tvayi mohàya varàkã patità madhupãva viùa-kusume ||GAss_14|| ayi mugdha-gandha-sindhura-÷aïkà-màtreõa dantino dalitàþ | upabhu¤jate kareõåþ kevalam iha mat-kuõàþ kariõaþ ||GAss_15|| ativinaya-vàmana-tanur vilaïghate geha-dehalãü na vadhåþ | asyàþ punar àrabhañãü kusumbhavàñã vijànàti ||GAss_16|| antar-gatair guõaiþ kiü dvitrà api yatra sàkùiõo viralàþ | sa guõo gãter yad asau vanecaraü hariõam api harati ||GAss_17|| alulita-sakala-vibhåùàü pràtar bàlàü vilokya muditaü pràk | priya-÷irasi vãkùya yàvakam atha niþ÷vasitaü sapatnãbhiþ ||GAss_18|| ayi lajjàvati nibhara-ni÷ãtha-rata-niþsahàïgi sukha-supte | locana-kokanada-cchadam unmãlaya suprabhàtaü te ||GAss_19|| amilita-vadanam apãóita-vakùoruham atividåra-jaghanoru | ÷apatha-÷atena bhujàbhyàü kevalam àliïgito 'smi tayà ||GAss_20|| atipåjita-tàreyaü dçùñiþ ÷ruti-laïghana-kùamà sutanu | jina-siddhànta-sthitir iva sa-vàsanà kaü na mohayati ||GAss_21|| alam aviùaya-bhaya-lajjà-va¤citam àtmànam iyam iyat samayam | nava-paricita-dayita-guõà ÷ocati nàlapati ÷ayana-sakhãþ ||GAss_22|| anuràga-vartinà tava viraheõogreõa sà gçhãtàïgã | tripura-ripuõeva gaurã vara-tanur ardhàva÷iùñaiva ||GAss_23|| anya-pravaõe preyasi viparãte srotasãva vihitàsthàþ | tad-gatim icchantyaþ sakhi bhavanti viphala-÷ramàþ hàsyàþ ||GAss_24|| adhikaþ sarvebhyo yaþ priyaþ priyebhyo hçdi sthitaþ satatam | sa luñhati virahe jãvaþ kaõñhe'syàs tvam iva sambhoge ||GAss_25|| anayana-pathe priye na vyathà yathà dç÷ya eva duùpràpe | mlànaiva kevalaü ni÷i tapana-÷ilà vàsare jvalati ||GAss_26|| avibhàvyo mitre'pi sthiti-màtreõaiva nandayan dayitaþ | rahasi vyapade÷àd ayam arthaþ ivàràjake bhogyaþ ||GAss_27|| a÷rauùãr aparàdhàn mama tathyaü kathaya man-mukhaü vãkùya | abhidhãyate na kiü yadi na màna-caurànanaþ kitavaþ ||GAss_28|| anyonyam anu srotasam anyad athànyat tañàt tañaü bhajatoþ | udite'rke'pi na màgha-snànaü prasamàpyate yånoþ ||GAss_29|| ayi cåta-valli phala-bhara-natàïgi viùvag-vikàsi-saurabhye | ÷vapaca-ghaña-karparàïkà tvaü kila phalitàpi viphalaiva ||GAss_30|| a¤jalir akàri lokair mlànim anàptaiva ra¤jità jagatã | sandhyàyà iva vasatiþ svalpàpi sakhe sukhàyaiva ||GAss_31|| agçhãtànunayàü màm upekùya sakhyo gatà bataikàham | prasabhaü karoùi mayi cet tvad upari vapur adya mokùyàmi ||GAss_32|| asthira-ràgaþ kitavo mànã capalo vidåùakas tvam asi | mama sakhyàþ patasi kare pa÷yàmi yathà çjur bhavasi ||GAss_33|| akaruõa kàtara-manaso dar÷ita-nãrà nirantaràleyam | tvàm anu dhàvati vimukhaü gaïgeva bhagãrathaü dçùñiþ ||GAss_34|| antaþ-kaluùa-stambhita-rasayà bhçïgàranàlayeva mama | apy unmukhasya vihità varavarõini na tvayà tçptiþ ||GAss_35|| ayi sarale sarala-taror mada-mudita-dvipa-kapola-pàle÷ ca | anyonya-mugdha-gandha-vyatihàraþ kaùaõam àcaùñe ||GAss_36|| asyàþ kara-ruha-khaõóita-kàõóa-paña-prakaña-nirgatà dçùñiþ | paña-vigalita-niùkaluùà svadate pãyåùa-dhàreva ||GAss_37|| asyàþ pati-gçha-gamane karoti màtà÷ru-picchilàü padavãm | guõa-garvità punar asau hasati ÷anaiþ ÷uùka-rudita-mukhã ||GAss_38|| aïke nive÷ya kåõita-dç÷aþ ÷anair akaruõeti ÷aüsantyàþ | mokùyàmi veõi-bandhaü kadà nakhair gandha-tailàktaiþ ||GAss_39|| alam analaïkçti-subhage bhåùaõam upahàsa-viùayam itaràsàm | kuruùe vanaspati-latà prasånam iva bandhya-vallãnàm ||GAss_40|| abudhà ajaïgamà api kayàpi gatyà paraü padam avàptàþ | mantriõa iti kãrtyante naya-bala-guñikà iva janena ||GAss_41|| ati÷ãla-÷ãta-latayà lokeùu sakhã mçdu-pratàpà naþ | kùaõa-vàmya-dahyamànaþ pratàpam asyàþ priyo veda ||GAss_42|| anyàsv api gçhiõãti dhyàyann abhilaùitam àpnoti | pa÷yan pàùàõamayãþ pratimà iva devatàtvena ||GAss_43|| anupetya nãca-bhàvaü bàlaka parito gabhãra-madhurasya | asyàþ premõaþ pàtraü na bhavasi sarito rasasyeva ||GAss_44|| adhivàsanam àdheyaü guõa-màrgam apekùate na ca grathanàm | kalayati yuvajana-mauliü ketaka-kalikà svaråpeõa ||GAss_45|| apanãta-nikhila-tàpàü subhaga sva-kareõa vinihitàü bhavatà | pati÷ayana-vàra-pàli-jvarauùadhaü vahati sà màlàm ||GAss_46|| agaõita-guõena sundara kçtvà càritram apy udàsãnam | bhavatànanya-gatiþ sà vihitàvartena taraõir iva ||GAss_47|| anurakta-ràmayà punar àgataye sthàpitottarãyasya | apy eka-vàsasas tava sarva-yuvabhyo 'dhikà ÷obhà ||GAss_48|| ardhaþ pràõity eko mçta itaro me vidhuntudasyeva | sudhayeva priyayà pathi saïgatyàliïgitàrdhasya ||GAss_49|| avadhãrito 'pi nidrà-miùeõa màhàtmyam asçõayà priyayà | avabodhito 'smi capalo bàùpa-sthita-mitena talpena ||GAss_50|| ayi ÷abda-màtra-sàmyàd àsvàdita-÷arkarasya tava pathika | svalpo rasanà-cchedaþ purato jana-hàsyatà mahatã ||GAss_51|| abhinava-yauvana-durjaya-vipakùa-jana-hanyamànamànàpi | sånoþ pitç-priyatvàd bibharti subhagà-madaü gçhiõã ||GAss_52|| apamànitam iva samprati guruõà grãùmeõa durbalaü ÷aityam | snànotsuka-taruõã-stana-kala÷a-nibaddhaü payo vi÷ati ||GAss_53|| alasayati gàtram akhilaü kle÷aü mocayati locanaü harati | svàpa iva preyàn mama moktuü na dadàti ÷ayanãyam ||GAss_54|| aüsàvalambi-kara-dhçta-kacam abhiùekàrdra-dhavala-nakha-rekham | dhautàdhara-nayanaü vapur astram anaïgasya tava ni÷itam ||GAss_55|| avinihitaü vinihitam iva yuvasu svaccheùu vàra-vàma-dç÷aþ | upadar÷ayanti hçdayaü darpaõa-bimbeùu vadanam iva ||GAss_56|| atilajjayà tvayaiva prakañaþ preyàn akàri nibhçto 'pi | pràsàda-maulir upari prasarantyà vaijayanty eva ||GAss_57|| anyonya-grathanàguõa-yogàd gàvaþ padàrpaõair bahubhiþ | khalam api tudanti meóhã-bhåtaü madhya-stham àlambya ||GAss_58|| ananugraheõa na tathà vyathayati kañu-kåjitair yathà pi÷unaþ | rudhiràdànàd adhikaü dunoti karõe kvaõan ma÷akaþ ||GAss_59|| agre laghimà pa÷càn mahatàpi pidhãyate na hi mahimnà | vàmana iti trivikramam abhidadhati da÷àvatàra-vidaþ ||GAss_60|| aïke stanandhayas tava caraõe paricàrikà priyaþ pçùñhe | asti kim u labhyam adhikaü gçhiõi yadà ÷aïkase bàlàm ||GAss_61|| adhara udastaþ kåjitam àmãlitam akùi lolito mauliþ | àsàditam iva cumbana-sukham aspar÷e'pi taruõàbhyàm ||GAss_62|| atirabhasena bhujo 'yaü vçti-vivareõa prave÷itaþ sadanam | dayitàspar÷ollasito nàgacchati vartmanà tena ||GAss_63|| ambara-madhya-niviùñaü tavedam aticapalam alaghu jaghana-tañam | càtaka iva navam abhraü nirãkùamàõo na tçpyàmi ||GAss_64|| ayam andhakàra-sindhura-bhàràkràntàvanã-bharàkràntaþ | unnata-pårvàdri-mukhaþ kårmaþ sandhyàsram udvamati ||GAss_65|| antarbhåto nivasati jaóe jaóaþ ÷i÷ira-mahasi hariõa iva | ajaóe ÷a÷ãva tapane sa tu praviùño 'pi niþsarati ||GAss_66|| agaõita-janàpavàdà tvat-pàõi-spar÷a-harùa-taraleyam | àyàsyato varàkã jvarasya talpaü prakalpayati ||GAss_67|| apy eka-vaü÷a-januùoþ pa÷yata pårõatva-tucchatà-bhàjoþ | jyà-kàrmukayoþ ka÷cid guõa-bhåtaþ ka÷cid api bhartà ||GAss_68|| abhinava-keli-klàntà kalayati bàlà krameõa gharmàmbhaþ | jyàm arpayituü namità kusumàstra-dhanur lateva madhu ||GAss_69|| asatã kulajà dhãrà prauóhà prative÷inã yad àsaktim | kurute sarasà ca tadà brahmànandaü tçõaü manye ||GAss_70|| avirala-patità÷ru vapuþ pàõóu snigdhaü tavopanãtam idam | ÷ata-dhautam àjyam iva me smara-÷ara-dàha-vyathàü harati ||GAss_71|| antar nipatita-gu¤jà-guõa-ramaõãya÷ cakàsti kedàraþ | nija-gopã-vinaya-vyaya-khedena vidãrõa-hçdaya iva ||GAss_72|| amunà hatam idam idam iti rudatã prative÷ine'ïgam aïgam iyam | roùa-miùa-dalita-lajjà gçhiõã dar÷ayati pati-purataþ ||GAss_73|| iti vibhàvyàkhyà-sametà a-kàra-vrajyà || ********************************************************** à-kàra-vrajyà àntaram api bahiri va hi vya¤jayituü rasam a÷eùataþ satatam | asatã sat-kavi-såktiþ kàca-ghañãti trayaü veda ||GAss_74|| àloka eva vimukhã kvacid api divase na dakùiõà bhavasi | chàyeva tad api tàpaü tvam eva me harasi mànavati ||GAss_75|| àj¤à kàkur yàc¤à-kùepo hasitaü ca ÷uùka-ruditaü ca | iti nidhuvana-pàõóityaü dhyàyaüs tasyà na tçpyàmi ||GAss_76|| àj¤àpayiùyasi padaü dàsyasi dayitasya ÷irasi kiü tvarase | asamaya-mànini mugdhe mà kuru bhagnàïkuraü prema ||GAss_77|| àsàdya bhaïgam anayà dyåte vihitàbhirucita-keli-paõe | niþsàrayatàkùàniti kapaña-ruùotsàritàþ sakhyaþ ||GAss_78|| àdaraõãya-guõà sakhi mahatà nihitàsi tena ÷irasi tvam | tava làghava-doùo 'yaü saudha-patàkeva yac calasi ||GAss_79|| àrdram api stana-jaghanàn nirasya sutanu tvayaitad unmuktam | kha-stham avàptum iva tvàü tapanàü÷ån aü÷ukaü pibati ||GAss_80|| àropità ÷ilàyàm a÷meva tvaü bhaveti mantreõa | magnàpi pariõayàpadi jàra-mukhaü vãkùya hasitaiva ||GAss_81|| àyàti yàti khedaü karoti madhu harati madhukarãvànyà | adhidevatà tvam eva ÷rãr iva kamalasya mama manasaþ ||GAss_82|| àsàdya dakùiõàü di÷am avilambaü tyajati cottaràü taraõiþ | puruùaü haranti kàntàþ pràyeõa hi dakùiõà eva ||GAss_83|| àdàna-pàna-lepaiþ kà÷cid garalopatàpa-hàriõyaþ | sadasi sthitaiva siddhauùadhi-vallã kàpi jãvayati ||GAss_84|| àndola-lola-ke÷ãü cala-kà¤cã-kiïkiõã-gaõa-kvaõitàm | smarasi puruùàyitàü tàü smara-càmara-cihna-yaùñim iva ||GAss_85|| àkùipasi karõam akùõà balir api baddhas tvayà tridhà madhye | iti jita-sakala-vadànye tanu-dàne lajjase sutanu ||GAss_86|| àkùepa-caraõa-laïghana-ke÷a-graha-keli-kutuka-taralena | strãõàü patir api gurur iti dharmaü na ÷ràvità sutanuþ ||GAss_87|| àgacchatànavekùita-pçùñhenàrthã varàñakeneva | muùitàsmi tena jaghanàü-÷ukam api voóhuü na÷aktena ||GAss_88|| àku¤citaika-jaïghaü daràvçtordhvoru gopitàrdhoru | sutanoþ ÷vasita-kramana-mad-udara-sphuña-nàbhi ÷ayanam idam ||GAss_89|| àdàya dhanam analpaü dadànayà subhaga tàvakaü vàsaþ | mugdhà rajaka-gçhiõyà kçtà dinaiþ katipayair niþsvà ||GAss_90|| àstàü varam avake÷ã mà doha-damasya racaya påga-taroþ | etasmàt phalitàd api kevalam udvegam adhigaccha ||GAss_91|| àrabdham abdhi-mathanaü svahastayitvà dvi-jihvam amarair yat | ucitas tat-pariõàmo viùamaü viùam eva yaj jàtam ||GAss_92|| àvarjitàlakàli ÷vàsotkampa-stanàrpitaika-bhujam | ÷ayanaü rati-viva÷a-tanoþ smaràmi ÷ithilàü÷ukaü tasyàþ ||GAss_93|| àmràïkuro 'yam aruõa-÷yàmala-rucir asthi-nirgataþ sutanu | nava-kamañha-karpara-puñàn mårdhevordhvaü gataþ sphurati ||GAss_94|| àbhaïguràgra-bahu-guõa-dãrghàsvàda-pradà priyà-dçùñiþ | karùati mano madãyaü hrada-mãnaü baói÷a-rajjur iva ||GAss_95|| àlapa yathà yathecchasi yuktaü tava kitava kim apavàrayasi | strã-jàti-là¤chanam asau jãvita-raïkà sakhã subhaga ||GAss_96|| àsvàdito 'si mohàd bata vidità vadana-màdhurã bhavataþ | madhu-lipta-kùura rasanàc chedàya paraü vijànàsi ||GAss_97|| àkçùñi-bhagna-kañakaü kena tava prakçti-komalaü subhage | dhanyena bhuja-mçõàlaü gràhyaü madanasya ràjyam iva ||GAss_98|| àruhya dåram agaõita-raudra-kle÷à prakà÷ayantã svam | vàta-pratãcchana-pañã vahitram iva harasi màü sutanu ||GAss_99|| àyàsaþ para-hiüsà vaitaüsika-sàrameya tava sàraþ | tvàm apasàrya vibhàjyaþ kuraïga eùo 'dhunaivànyaiþ ||GAss_100|| ànayati pathika-taruõaü hariõa iha pràpayann ivàtmànam | upakalam ago 'pi komala-kalam àvalika-valanottaralaþ ||GAss_101|| àsãd eva yad àrdraþ kim api tadà kim ayam àhato 'py àha | niùñhura-bhàvàd adhunà kañåni sakhi rañati pañaha iva ||GAss_102|| àj¤à-kara÷ ca tàóana-paribhava-sahana÷ ca satyam aham asyàþ | na tu ÷ãla-÷ãtaleyaü priyetarad vaktum api veda ||GAss_103|| àdhàya dugdha-kala÷e manthànaü ÷rànta-dor-latà gopã | apràpta-pàrijàtà daive doùaü nive÷ayati ||GAss_104|| àstàü mànaþ kathanaü sakhãùu và mayi nivedya-durvinaye | ÷ithilita-rati-guõa-garvà mamàpi sà lajjità sutanuþ ||GAss_105|| àvartair àtarpaõa-÷obhàü óiõóãra-pàõóurair dadhatã | gàyati mukharita-salilà priya-saïgama-maïgalaü surasà ||GAss_106|| iti vibhàvyàkhyà-sametà à-kàra-vrajyà || ********************************************************** i-kàra-vrajyà iyam udgatiü harantã-netra-nikocaü ca vidadhatã purataþ | na vijànãmaþ kiü tava vadati sapatnãva dina-nidrà ||GAss_107|| idam ubhaya-bhitti-santata-hàra-guõàntar-gataika-kuca-mukulam | guñikà-dhanur iva bàlà-vapuþ smaraþ ÷rayati kutukena ||GAss_108|| iha ÷ikhari-÷ikharàvalambini vinoda-dara-tarala-vapuùi taru-hariõe | pa÷yàbhilaùati patituü vihagã nija-nãóa-mohena ||GAss_109|| ikùur nadã-pravàho dyåtaü màna-graha÷ ca he sutanu | bhrå-latikà ca taveyaü bhaïge rasam adhikam àvahati ||GAss_110|| indor ivàsya purato yad vimukhã sàpa-vàraõà bhramasi | tat kathaya kiü nu duritaü sakhi tvayà chàyayeva kçtam ||GAss_111|| iha kapaña-kutuka-taralita-dç÷i vi÷vàsaü kuraïga kiü kuruùe | tava rabhasa-taraliteyaü vyàdha-vadhår vàladhau valate ||GAss_112|| iha vahati bahu mahodadhivibhåùaõà mànagarvam iyam urvã | devasya kamañhamårteþ na pçùñhaü api nikhilam àpnoti ||GAss_113|| iti vibhàvyàkhyà-sametà i-kàra-vrajyà || ********************************************************** ã-kàra-vrajyà ãrùyà-roùa-jvalito-nija-pati-saïgaü vicintayaüs tasyàþ | cyuta-vasana-jaghana-bhàvana-sàndrànandena nirvàmi ||GAss_114|| ã÷vara-parigrahocita-moho 'syàü madhupa kiü mudhà patasi | kanakàbhidhàna-sàrà vãta-rasà kitava-kalikeyam ||GAss_115|| ãùad ava÷iùña-jaóimà ÷i÷ire gata-màtra eva ciram aïgaiþ | nava-yauvaneva tanvã niùevyate nirbharaü vàpã ||GAss_116|| iti vibhàvyàkhyà-sametà ã-kàra-vrajyà || ********************************************************** u-kàra-vrajyà ullasita-bhrå-dhanuùà tava pçthunà locanena ruciràïgi | acalà api na mahàntaþ ke ca¤cala-bhàvam ànãtàþ ||GAss_117|| upanãya yan nitambe bhujaïgam uccair alambi vibudhaiþ ÷rãþ | ekaþ sa mandara-giriþ sakhi garimàõaü samudvahatu ||GAss_118|| ullasita-là¤chano 'yaü jyotsnà-varùã sudhàkaraþ sphurati | àsakta-kçùõa-caraõaþ ÷akaña iva prakañita-kùãraþ ||GAss_119|| upacàrànunayàs te kitavasyopekùitàþ sakhã-vacasà | adhunà niùñhuram api yadi sa vadati kalikaitavàd yàmi ||GAss_120|| uùasi parivartayantyà muktà-dàmopavãtatàü nãtam | puruùàyita-vaidagdhyaü vrãóàvati kairna kalitaü te ||GAss_121|| uóóãnànàm eùàü pràsàdàt taruõi pakùiõàü païktiþ | visphurati vaijayantã-pavana-cchinnàpaviddheva ||GAss_122|| ujjàgarita-bhràmita-dantura-dala-ruddha-madhukara-prakare | kà¤cana-ketaki mà tava vikasatu saurabhya-sambhàraþ ||GAss_123|| ullasita-bhråþ kim atikràntaü cintayasi nistaraïgàkùi | kùudràpacàra-virasaþ pàkaþ premõo guóasyeva ||GAss_124|| uddi÷ya niþsarantãü sakhãm iyaü kapaña-kopa-kuñila-bhråþ | evam avataüsam àkùipad àhata-dãpo yathà patati ||GAss_125|| udito 'pi tuhina-gahane gagana-prànte na dãpyate tapanaþ | kañhina-ghçta-påra-pårõe ÷aràva-÷irasi pradãpa iva ||GAss_126|| udgamanopanive÷ana-÷ayana-paràvçtti-valana-calaneùu | ani÷aü sa mohayati màü hçl-lagnaþ ÷vàsa iva dayitaþ ||GAss_127|| ujjhita-saubhàgya-mada-sphuña-yàc¤ànaïga-bhãtayor yånoþ | akalita-manasor ekà dçùñir dåtã nisçùñàrthã ||GAss_128|| uttama-bhujaïga-saïgama-nispanda-nitamba-càpalas tasyàþ | mandara-girir iva vibudhair itas tataþ kçùyate kàyaþ ||GAss_129|| upanãya kalama-kuóavaü kathayati sabhaya÷ cikitsake halikaþ | ÷oõaü somàrdha-nibhaü vadhå-stane vyàdhim upajàtam ||GAss_130|| unmukulitàdhara-puñe-bhåti-kaõa-tràsa-mãlitàrdhàkùi | dhåmo 'pi neha virama-bhramaro 'yaü ÷vasitam anusarati ||GAss_131|| upari pariplavate mama bàleyaü gçhiõi haüsa-màleva | sarasa iva nalina-nàlà tvam à÷ayaü pràpya vasasi punaþ ||GAss_132|| utkampa-gharma-picchila-doþ-sàdhika-hasta-vicyuta÷ cauraþ | ÷ivam à÷àste sutanu-stanayos tava pa¤calà¤calayoþ ||GAss_133|| utkùipta-bàhu-dar÷ita-bhuja-målaü cåta-mukula mama sakhyà | àkçùyamàõa ràjati bhavataþ param ucca-pada-làbhaþ ||GAss_134|| ucca-kuca-kumbha-nihito hçdayaü càlayati jaghana-lagnàgraþ | atinimna-madhya-saïkrama-dàru-nibhas taruõi tava hàraþ ||GAss_135|| ullasita-÷ãta-dãdhiti-kalopakaõñhe sphuranti tàraughàþ | kusumàyudha-vidhçta-dhanur-nirgata-makaranda-bindu-nibhàþ ||GAss_136|| upanãya priyam asamaya-vidaü ca me dagdha-mànam apanãya | narmopakrama eva kùaõade dåtãva calitàsi ||GAss_137|| uttama-vanitaika-gatiþ karãva sarasã-payaþ sakhã-dhairyam | àskanditoruõà tvaü hastenaiva spç÷an harasi ||GAss_138|| iti vibhàvyàkhyà-sametà u-kàra-vrajyà || ********************************************************** å-kàra-vrajyà åóhàmunàtivàhaya pçùñhe lagnàpi kàlam acalàpi | sarvaüsahe kañhora-tvacaþ kim aïkena kamañhasya ||GAss_139|| iti vibhàvyàkhyà-sametà å-kàra-vrajyà || ********************************************************** ç-kàra-vrajyà çjunà nidhehi caraõau parihara sakhi nikhila-nàgaràcàram | iha óàkinãti pallã-patiþ kañàkùe'pi daõóayati ||GAss_140|| çùabho 'tra gãyata iti ÷rutvà svara-pàragà vayaü pràptàþ | ko veda goùñham etad go-÷àntau vihita-bahu-mànam ||GAss_141|| iti vibhàvyàkhyà-sametà ç-kàra-vrajyà || ********************************************************** e-kàra-vrajyà eko haraþ priyàdhara-guõa-vedã diviùado 'pare måóhàþ | viùam amçtaü và samam iti yaþ pa÷yan garalam eva papau ||GAss_142|| eùyati mà punar ayam iti gamane yad amaïgalaü mayàkàri | adhunà tad eva kàraõam avasthitau dagdha-geha-pateþ ||GAss_143|| ekaika÷o yuva-janaü vilaïghamànàkùa-nikaram iva taralà | vi÷ràmyati subhaga tvàm aïgulir àsàdya merum iva ||GAss_144|| ekaþ sa eva jãvati svahçdaya-÷ånyo 'pi sahçdayo ràhuþ | yaþ sakala-laghima-kàraõam udaraü na bibharti duùpåram ||GAss_145|| ekena cårõa-kuntalam apareõa kareõa cibukam unnamayan | pa÷yàmi bàùpa-dhauta-÷ruti nagara-dvàri tad-vadanam ||GAss_146|| ekaü jãvana-målaü ca¤calam api tàpayantam api satatam | antar vahati varàkã sà tvàü nàseva niþ÷vàsam ||GAss_147|| ekaü vadati mano mama yàmi na yàmãti hçdayam aparaü me | hçdaya-dvayam ucitaü tava sundari hçta-kànta-cittàyàþ ||GAss_148|| eraõóa-pattra-÷ayanà janayantã svedam alaghu-jaghana-tañà | dhåli-puñãva milantã smara-jvaraü harati halika-vadhåþ ||GAss_149|| iti vibhàvyàkhyà-sametà e-kàra-vrajyà || ********************************************************** ka-kàra-vrajyà keli-nilayaü sakhãm iva nayati navoóhàü svayaü na màü bhajate | itthaü gçhiõãm arye stuvati prative÷inà hasitam ||GAss_150|| kàla-krama-kamanãya-kroóeyaü ketakãti kà÷aüsà | vçddhir yathà yathà syàs tathà tathà kaõñakotkarùaþ ||GAss_151|| kçtakasvàpa madãya-÷vàsa-dhvani-datta-karõa kiü tãvraiþ | vidhyasi màü niþ÷vàsaiþ smaraþ ÷araiþ ÷abda-vedhãva ||GAss_152|| kva sa nirmoka-dukålaþ kvàlaïkaraõàya phaõi-maõi-÷reõã | kàliya-bhujaïga-gamanàd yamune vi÷vasya gamyàsi ||GAss_153|| ki¤cin na bàlayoktaü na saprasàdà nive÷ità dçùñiþ | mayi pada-patite kevalam akàri ÷uka-pa¤jaro vimukhaþ ||GAss_154|| kçta-hasita-hasta-tàlaü manmatha-taralair vilokitàü yuvabhiþ | kùiptaþ kùipto nipatann aïge nartayati bhçïgas tàm ||GAss_155|| kamala-mukhi sarvatomukha-nivàraõaü vidadhad eva bhåùayati | rodho 'ruddha-svarasàs taraïgiõãs tarala-nayanà÷ ca ||GAss_156|| kitava prapa¤cità sà bhavatà mandàkùa-manda-sa¤càrà | bahu-dàyair api samprati pà÷akasàrãva nàyàti ||GAss_157|| kaþ ÷làghanãya-janmà màgha-ni÷ãthe'pi yasya saubhàgyam | pràleyànila-dãrghaþ kathayati kà¤cã-ninàdo 'yam ||GAss_158|| kim a÷akanãyaü premõaþ phaõinaþ kathayàpi yà bibheti sma | sà giri÷a-bhuja-bhujaïgama-pheõopadhànàdya nidràti ||GAss_159|| kçtrima-kanakeneva premõà muùitasya vàra-vanitàbhiþ | laghur iva vitta-vinà÷a-kle÷o jana-hàsyatà mahatã ||GAss_160|| kiü parva-divasam àrjita-dantoùñhi nijaü vapur na maõóayasi | sa tvàü tyajati na parvasv api madhuràm ikùu-yaùñim iva ||GAss_161|| kaùñaü sàhasa-kàriõi tava nayanàrdhena so 'dhvani spçùñaþ | upavãtàd api vidito na dvija-dehas tapasvã te ||GAss_162|| kle÷e'pi tanyamàne militeyaü màü pramodayaty eva | raudre'nabhre'pi nabhaþ-suràpagà-vàri-vçùñir eva ||GAss_163|| kåpa-prabhavàõàü param ucitam apàü pañña-bandhanaü manye | yàþ ÷akyante labdhuü na pàrthivenàpi viguõena ||GAss_164|| kararuha-÷ikhà-nikhàta bhràntvà vi÷rànta rajani-duravàpa | ravir iva yantrollikhitaþ kç÷o 'pi lokasya harasi dç÷am ||GAss_165|| kiü karavàõi divà-ni÷am api lagnà sahaja-÷ãtala-prakçtiþ | hanta sukhayàmi na priyam àtmànam ivàtmana÷ chàyà ||GAss_166|| ke÷aiþ ÷iraso garimà maraõaü pãyåùa-kuõóa-pàtena | dayita-vahanena vakùasi yadi bhàras tad idam acikitsyam ||GAss_167|| ki¤cit karka÷atàm anu rasaü pradàsyan nisarga-madhuraü me | ikùor iva te sundari mànasya granthir api kàmyaþ ||GAss_168|| kena giri÷asya dattà buddhir bhujagaü jañàvane'rpayitum | yena rati-rabhasa-kàntà-kara-cikuràkarùaõaü muùitam ||GAss_169|| kara-caraõa-kà¤ci-hàra-prahàram avacintya bala-gçhãta-kacaþ | praõayã cumbati dayità-vadanaü sphurad-adharam aruõàkùam ||GAss_170|| kurutàü càpalam adhunà kalayatu surasàsi yàdç÷ã tad api | sundari harãtakãm anu paripãtà vàridhàreva ||GAss_171|| kajjala-tilaka-kalaïkita-mukha-candre galita-salila-kaõa-ke÷i | nava-viraha-dahana-tålo jãvayitavyas tvayà katamaþ ||GAss_172|| kçcchrànuvçttayo 'pi hi paropakàraü tyajanti na mahàntaþ | tçõa-màtra-jãvanà api kariõo dàna-dravàrdra-karàþ ||GAss_173|| kiü hasatha kiü pradhàvatha kiü janam àhvayatha bàlakà viphalam | tad atha dar÷ayati yathàriùñaþ kaõñhe'munà jagçhe ||GAss_174|| kàtaratà-kekarita-smara-lajjà-roùa-masçõa-madhuràkùã | yoktuü na moktum athavà valate'sàv artha-labdha-ratiþ ||GAss_175|| ketaka-garbhe gandhàdareõa dåràd amã drutam upetàþ | madana-syandana-vàjita iva madhupà dhålim àdadate ||GAss_176|| ko vakrimà guõàþ ke kà kàntiþ ÷i÷ira-kiraõa-lekhànàm | antaþ pravi÷ya yàsàm àkràntaü pa÷u-vi÷eùeõa ||GAss_177|| kçta-vividha-mathana-yatnaþ paràbhàvàya prabhuþ suràsurayoþ | icchati saubhàgyam adàt svayaüvareõa ÷riyaü viùõuþ ||GAss_178|| kiü putri gaõóa-÷aila-bhrameõa nava-nãradeùu nidràsi | anubhava capalàvilasita-garjita-de÷àntara-bhràntãþ ||GAss_179|| kàntaþ padena hata iti saralàm aparàdhya kiü prasàdayatha | so 'py evam eva sulabhaþ pada-prahàraþ prasàdaþ kim ||GAss_180|| karõa-gateyam amoghà dçùñis tava ÷aktir indra-dattà ca | sà nàsàdita-vijayà kvacid api nàpàrtha-patiteyam ||GAss_181|| kle÷ayasi kim iti dåtãr yad a÷akyaü sumukhi tava kañàkùeõa | kàmo 'pi tatra sàyakam akãrti-÷aïkã na sandhatte ||GAss_182|| ko veda målyam akùa-dyåte prabhuõà paõãkçtasya vidhoþ | prativijaye yat pratipaõam adharaü ghara-nandinã vidadhe ||GAss_183|| kupitàü caraõa-praharaõa-bhayena mu¤càmi na khalu caõói tvàm | alir anila-capala-kisalaya-tàóana-sahano latàü bhajate ||GAss_184|| kopàkçùña-bhrå-smara-÷aràsane saüvçõu priye patataþ | chinna-jyà-madhupàn iva kajjala-malinà÷ru-jala-bindån ||GAss_185|| kàmenàpi na bhettuü kim u hçdayam apàri bàla-vanitànàm | måóha-vi÷ikha-prahàrocchånam ivàbhàti yad-vakùaþ ||GAss_186|| kiü para-jãvair dãvyasi vismaya-madhuràkùi gaccha sakhi dåram | ahim adhicatvaram uraga-gràhã khelayatu nirvighnaþ ||GAss_187|| kara-caraõena praharati yathà yathàïgeùu kopa-taralàkùã | roùayati paruùa-vacanais tathà tathà preyasãü rasikaþ ||GAss_188|| kas tàü nindati lumpati kaþ smara-phalakasya varõakaü mugdhaþ | ko bhavati ratna-kaõñakam amçte kasyàrucir udeti ||GAss_189|| kopavati pàõi-lãlà-ca¤cala-cåtàïkure tvayi bhramati | kara-kampita-karavàle smara iva sà mårcchità sutanuþ ||GAss_190|| kaulãnyàdalamenàü bhajàmi nakulaü smaraþ pramàõayati | tad-bhàvanena bhajato mama gotra-skhalanam anivàryam ||GAss_191|| kuta iha kuraïga-÷àvaka kedàre kalam ama¤jarãü tyajasi | tçõa-bàõas tçõa-dhanvà tçõa-ghañitaþ kapaña-puruùo 'yam ||GAss_192|| iti vibhàvyàkhyà-sametà ka-kàra-vrajyà || ********************************************************** kha-kàra-vrajyà khala-sakhyaü pràï madhuraü vayo 'nataràle nidàgha-dinam ante | ekaàdi-madhya-pariõati-ramaõãyà sàdhu-jana-maitrã ||GAss_193|| iti vibhàvyàkhyà-sametà kha-kàra-vrajyà || ********************************************************** ga-kàra-vrajyà guõam adhigatam api dhanavàn na ciràn nà÷ayati rakùati daridraþ | majjayati rajjum ambhasi pårõaþ kumbhaþ sakhi na tucchaþ ||GAss_194|| gurur api laghåpanãto na nimajjati niyatam à÷aye mahataþ | vànakaropanãtaþ ÷ailo makaràlayasyeva ||GAss_195|| gaurã-pater garãyo garalaü gatvà gale jãrõam | jãryati karõe mahatàü durvàdo nàlpam api vi÷ati ||GAss_196|| gçhapati-purato jàraü kapaña-kathà-kathita-manmathàvastham | prãõayati pãóayati ca bàlà niþ÷vasya niþ÷vasya ||GAss_197|| gati-ga¤jita-vara-yuvatiþ karã kapolau karotu mada-malinau | mukha-bandha-màtra-sindhura labodara kiü madaü vahasi ||GAss_198|| gehinyàþ ÷çõvantã gotra-skhalitàparàdhato mànam | snigdhàü priye sa-garvàü sakhãùu bàlà dç÷aü di÷ati ||GAss_199|| grãùüa-maye samaye'smin vinirmitaü kalaya keli-vana-måle | alam àlavàla-valaya-cchalena kuõóalitam iva ÷aityam ||GAss_200|| guõa-baddha-caraõa iti mà lãlà-vihagaü vimu¤ca sakhi mugdhe | asmin valayita-÷àkhe kùaõena guõa-yantraõaü truñati ||GAss_201|| guru-garji-sàndra-vidyud-bhaya-mudrita-karõa-cakùuùàü purataþ | bàlà cumbati jàraü vajràd adhiko hi madaneùuþ ||GAss_202|| gçhiõã-guõeùu gaõità vinayaþ sevà vidheyateti guõàþ | mànaþ prabhutà vàmyaü vibhåùaõaü vàma-nayanànàm ||GAss_203|| guõam àntaram aguõaü và lakùmãr gaïgà ca veda hari-harayoþ | ekà pade'pi ramate na vasati nihità ÷irasy aparà ||GAss_204|| gatvà jãvita-saü÷ayam abhyastaþ soóhum aticiràd virahaþ | akaruõaþ punar api ditsasi surata-durabhyàsam asmàkam ||GAss_205|| gotra-skhalita-pra÷ne'py uttaram ati÷ãla-÷ãtalaü dattvà | niþ÷vasya mogha-råpe sva-vapuùi nihitaü tayà cakùuþ ||GAss_206|| gandha-gràhiõi ÷àlonmãlita-niryàsa-nihita-nikhilàïgi | upabhukta-mukta-bhåruha-÷ate'dhunà bhramari na bhramasi ||GAss_207|| guruùu militeùu ÷irasà praõamasi laghuùånnatà sameùu samà | ucitaj¤àsi tule kiü tulayasi gu¤jà-phalaiþ kanakam ||GAss_208|| gehinyà hriyamàõaü nirudhyamànaü navoóhayà purataþ | mama naukà-dvitayàrpita-guõa iva hçdayaü dvidhà bhavati ||GAss_209|| guõa àkarùaõa-yogyo dhanuùa ivaiko 'pi lakùa-làbhàya | låtàtantubhir iva kiü guõair vimardàsahair bahubhiþ ||GAss_210|| gàyati gãte vaü÷e vàdayati sa vipa¤cãùu | pàñhayati pa¤jara-÷ukaü tava sande÷àkùaraü ràmà ||GAss_211|| gaõayati na madhu-vyayam ayam aviratam àpibatu madhukaraþ kumudam | saubhàgya-mànavàn param asåyati dyu-maõaye candraþ ||GAss_212|| guõa-vidhçtà sakhi tiùñhasi tathaiva dehena kiü tu hçdayaü te | hçtam amunà màlàyàþ samãraõeneva saurabhyam ||GAss_213|| guru-sadane nedãyasi caraõa-gate mayi ca måkayàpi tayà | nåpuram apàsya padayoþ kiü na priyam ãritaü priyayà ||GAss_214|| granthilatayà kim ikùoþ kim apabhraü÷ena bhavati gãtasya | kim anàrjavena ÷a÷inaþ kiü dàridryeõa dayitasya ||GAss_215|| gehinyà cikura-graha-samaya-sasãtkàra-mãlita-dç÷àpi | bàlà-kapola-pulakaü vilokya nihito 'smi ÷irasi padà ||GAss_216|| guru-pakùma jàgaràruõa-ghårõat-tàraü katha¤cid api valate | nayanam idaü sphuña-nakha-pada-nive÷ a-kçta-kopa-kuñila-bhru ||GAss_217|| iti vibhàvyàkhyà-sametà ga-kàra-vrajyà || ********************************************************** gha-kàra-vrajyà ghañita-jaghanaü nipãóita-pãnoru nyasta-nikhila-kuca-bhàram | àliïganty api bàlà vadaty asau mu¤ca mu¤ceti ||GAss_218|| ghañita-palà÷a-kapàñaü ni÷i ni÷i sukhino hi ÷erate padmàþ | ujjàgareõa kairava kati ÷akyà rakùituü lakùmãþ ||GAss_219|| ghårõanti vipralabdhàþ snehàpàyàt pradãpa-kalikà÷ ca | pràtaþ prasthita-pàntha-strã-hçdayaü sphuñati kamalaü ca ||GAss_220|| iti vibhàvyàkhyà-sametà gha-kàra-vrajyà || ********************************************************** ca-kàra-vrajyà capalasya palita-là¤chita-cikuraü dayitasya maulim avalokya | khedocite'pi samaye saümadam evàdade gçhiõã ||GAss_221|| caõói prasàritena spç÷an bhujenàpi kopanàü bhavatãm | tçpyàmi païkilàm iva piban nadãü nalina-nàlena ||GAss_222|| capala-bhujaïgã-bhuktojjhita ÷ãtala-gandhavaha ni÷i bhrànta | aparà÷àü pårayituü pratyåùa-sadàgate gaccha ||GAss_223|| cira-pathika dràghima-milad-alaka-latà-÷aivalàvali-grathilà | kara-toyeva mçgàkùyà dçùñir idànãü sadànãrà ||GAss_224|| caõói dara-capala-cela-vyaktoru-vilokanaika-rasikena | dhåli-bhayàd api na mayà caraõa-hçtau ku¤citaü cakùuþ ||GAss_225|| cala-kuõóala-calad-alaka-skhalad-urasija-vasana-sajjad-åru-yugam | jaghana-bhara-klama-kåõita-nayanam idaü harati gatam asyàþ ||GAss_226|| caraõaiþ paràga-saikatam aphalam idaü likhasi madhupa ketakyàþ | iha vasati kànti-sàre nàntaþ-salilàpi madhu-sindhuþ ||GAss_227|| cira-kàla-pathika ÷aïkà-taraïgitàkùaþ kim ãkùase mugdha | tvan-nistriü÷à÷leùa-vraõa-kiõaràjãyam etasyàþ ||GAss_228|| capalàü yathà madàndha÷ chàyàmayam àtmanaþ karo hanti | àsphàlayati karaü pratigajas tathàyaü puro ruddhaþ ||GAss_229|| cumbana-lolupa-mad-adhara-hçta-kà÷mãraü smaran na tçpyàmi | hçdaya-dviradàlàna-stambhaü tasyàs tad-åru-yugam ||GAss_230|| cikura-visàraõa-tiryaï-nata-kaõñhã vimukha-vçttir api bàlà | tvàm iyam aïguli-kalpita-kacàvakà÷à vilokayati ||GAss_231|| cumbana-hçtà¤janàrghaü sphuña-jàgara-ràgam ãkùaõaü kùipasi | kim uùasi viyoga-kàtaram asameùur ivàrdha-nàràcam ||GAss_232|| iti vibhàvyàkhyà-sametà ca-kàra-vrajyà || ********************************************************** cha-kàra-vrajyà chàyà-gràhã candraþ kåñatvaü satatam ambujaü vrajati | hitvobhayaü sabhàyàü stauti tavaivànanaü lokaþ ||GAss_233|| chàyà-màtraü pa÷yann adhomukho 'py udgatena dhairyeõa | tudati mama hçdaya-nipuõà ràdhà-cakraü kirãtãva ||GAss_234|| iti vibhàvyàkhyà-sametà cha-kàra-vrajyà || ********************************************************** ja-kàra-vrajyà jala-bindavaþ katipaye nayanàd gamanodyame tava skhalitàþ | kànte mama gantavyà bhår etair eva picchilità ||GAss_235|| jçmbhottambhita-dor-yuga-yantrita-tàñaïka-pãóita-kapolam | tasyàþ smaràmi jala-kaõa-lulità¤janam alasa-dçùñi mukham ||GAss_236|| jàgaritvà puruùaü paraü vane sarvato mukhaü harasi | ati ÷arad-anuråpaü tava ÷ãlam idaü jàti-÷àlinyàþ ||GAss_237|| iti vibhàvyàkhyà-sametà ja-kàra-vrajyà || ********************************************************** jha-kàra-vrajyà jhaïkçta-kaïkaõa-pàõi-kùepaiþ stambhàvalambanair maunaiþ | ÷obhayasi ÷uùka-ruditair api sundari mandira-dvàram ||GAss_246|| iti vibhàvyàkhyà-sametà jha-kàra-vrajyà || ********************************************************** óha-kàra-vrajyà óhakkàm àhatya madaü vitanvate kariõa iva ciraü puruùàþ | strãõàü kariõãnàm iva madaþ punaþ sva-kula-nà÷àya ||GAss_247|| iti vibhàvyàkhyà-sametà óha-kàra-vrajyà || ********************************************************** ta-kàra-vrajyà tàü tàpayanti manmatha-bàõàs tvàü prãõayanti bata subhaga | tapana-karàs tapana-÷ilàü jvalayanti vidhuü madhurayanti ||GAss_248|| tava sutanu sànumatyà bahu-dhàtu-janita-nitamba-ràgàyàþ | giri-vara-bhuva iva làbhenàpnomi dvy-aïgulena divam ||GAss_249|| tyakto mu¤cati jãvanam ujjhati nànugrahe'pi lolutvam | kiü pràvçùeva padmàkarasya karaõãyam asya mayà ||GAss_250|| tvad-virahàpadi pàõóus tanvaïgã chàyayaiva kevalayà | haüsãva jyotsnàyàü sà subhaga pratyabhij¤eyà ||GAss_251|| tvayi vinive÷ita-città subhaga gatà kevalena kàyena | ghana-jàla-ruddha-mãnà nadãva sà nãra-màtreõa ||GAss_252|| tvayi saüsaktaü tasyàþ kañhoratara hçdayam asama-÷ara-taralam | màruta-calam a¤calam iva kaõñaka-samparkataþ sphuñitam ||GAss_253|| tvam asåryaüpa÷yà sakhi padam api na vinàpavàraõaü bhramasi | chàye kim iha vidheyaü mu¤canti na mårtimantas tvàm ||GAss_254|| tava virahe vistàrita-rajanau janitendu-candana-dveùe | visinãva màgha-màse vinà hutà÷ane sà dagdhà ||GAss_255|| taruõi tvac-caraõàhati-kusumita-kaïkelli-koraka-prakaram | kuñila-carità sapatnã na pibati bata ÷oka-vikalàpi ||GAss_256|| talpe prabhur iva gurur iva manasija-tantre ÷rame bhujiùyeva | gehe ÷rãr iva guru-jana-purato mårteva sà vrãóà ||GAss_257|| tvam alabhyà mama tàvan moktum a÷aktasya saümukhaü vrajataþ | chàyevàpasarantã bhittyà na nivàryase yàvat ||GAss_258|| tapasà kle÷ita eùa prauóha-balo na khalu phàlgune'py àsãt | madhunà pramattam adhunà ko madanaü mihiram iva sahate ||GAss_259|| tvad-gamana-divasa-gaõa-nàvalakùa-rekhàbhir aïkità subhaga | gaõóa-sthalãva tasyàþ pàõóurità bhavana-bhittir api ||GAss_260|| tasyàgràmyasyàhaü sakhi vakra-snigdha-madhurayà dçùñyà | viddhà tad-eka-neyà potriõa iva daüùñrayà dharaõã ||GAss_261|| tvayi kugràma-vaña-druma vai÷ravaõo vasatu và lakùmãþ | pàmara-kuñhàra-pàtàt kàsara-÷irasaiva te rakùà ||GAss_262|| tava mukhara vadana-doùaü sahamànà moktum akùamà sutanuþ | sà vahati viña bhavantaü ghuõamantaþ ÷àlabha¤jãva ||GAss_263|| tçõa-mukham iva na khalu tvàü tyajanty amã hariõa vairiõaþ ÷avaràþ | ya÷asaiva jãvitam idaü tyaja yojita-÷çïga-saïgràmaþ ||GAss_264|| tripura-ripor iva gaïgà mama mànini janita-madana-dàhasya | jãvanam arpita-÷iraso dadàsi cikura-graheõaiva ||GAss_265|| tvat-saïkathàsu mukharaþ saninda-sànanda-sàvahittha iva | sa khalu sakhãnàü nibhçtaü tvayà kçtàrthãkçtaþ subhagaþ ||GAss_266|| tvayi sarpati pathi dçùñiþ sundara vçti-vivara-nirgatà tasyàþ | dara-tarala-bhinna-÷aivala-jàlà ÷apharãva visphurati ||GAss_267|| te sutanu ÷ånya-hçdayà ye ÷aïkhaü ÷ånya-hçdayam abhidadhati | aïgãkçta-kara-pattro yas tava hasta-grahaü kurute ||GAss_268|| te ÷reùñhinaþ kva samprati ÷akra-dhvaja yaiþ kçtas tavocchràyaþ | ãùàü và meóhiü vàdhunàtanàs tvàü vidhitsanti ||GAss_269|| tànavam etya chinnaþ paropahita-ràga-madana-saïghañitaþ | karõa iva kàminãnàü na ÷obhate nirbharaþ premà ||GAss_270|| tasmin gatàrdra-bhàve vãta-rase ÷uõñhi-÷akala iva puruùe | api bhåti-bhàji maline nàgara-÷abdo vióambàya ||GAss_271|| tamasi ghane viùame pathi jambukam ulkà-mukhaü prapannàþ smaþ | kiü kurmaþ so 'pi sakhe sthito mukhaü mudrayitvaiva ||GAss_272|| tvàm abhilaùato mànini mama garima-guõo 'pi doùatàü yàtaþ | païkila-kålàü tañinãü yiyàsataþ sindhur asy eva ||GAss_273|| timire'pi dåra-dç÷yà kañhinà÷leùe ca rahasi mukharà ca | ÷aïkha-maya-valaya-ràjã gçha-pati-÷irasà saha sphuñatu ||GAss_274|| tava vçttena guõena ca samucita-sampanna-kaõñha-luñhanàyàþ | hàra-sraja iva sundari kçtaþ punar nàyakas taralaþ ||GAss_275|| iti vibhàvyàkhyà-sametà ta-kàra-vrajyà || ********************************************************** da-kàra-vrajyà dar÷ana-vinãta-mànà gçhiõã harùollasat-kapola-talam | cumbana-niùedha-miùato vadanaü pidadhàti pàõibhyàm ||GAss_276|| deha-stambhaþ skhalanaü ÷aithilyaü vepathuþ priya-dhyànam | pathi pathi gaganà÷leùaþ kàmini kas te'bhisàra-guõaþ ||GAss_277|| dràghayatà divasàni tvadãya-viraheõa tãvra-tàpena | grãùmeõeva nalinyà jãvanam alpãkçtaü tasyàþ ||GAss_278|| durjana-sahavàsàd api ÷ãlotkarùaü na sajjanas tyajati | pratiparva-tapana-vàsã niþsçta-màtraþ ÷a÷ã ÷ãtaþ ||GAss_279|| dayita-prahitàü dåtãm àlambya kareõa tamasi gacchantã | sveda-cyuta-mçganàbhir dåràd gauràïgi dç÷yàsi ||GAss_280|| dayità-guõaþ prakà÷aü nãtaþ svasyaiva vadana-doùeõa | pratidina-vidalita-vàñã-vçti-gahñanaiþ khidyase kim iti ||GAss_281|| dàkùiõyàn mradimànaü dadhataü mà bhànum enam avamaüsthàþ | raudrãm upàgate'smin kaþ kùamate dçùñim api dàtum ||GAss_282|| dçùñyaiva viraha-kàtara-tàrakayà priya-mukhe samarpitayà | yànti mçga-vallabhàyàþ pulinda-bàõàrditàþ pràõàþ ||GAss_283|| dåra-sthàpita-hçdayo gåóha-rahasyo nikàmam à÷aïkaþ | à÷leùo bàlànàü bhavati khalànàü ca sambhedaþ ||GAss_284|| dvàre guravaþ koõe ÷ukaþ sakà÷e ÷i÷ur gçhe sakhyaþ | kàlàsaha kùamasva priya prasãda prayàta-mahaþ ||GAss_285|| dadhi-kaõa-muktà-bharaõa-÷vàsottuïga-stanàrpaõa-manoj¤am | priyam àliïgati gopã manthana-÷rama-mantharair aïgaiþ ||GAss_286|| dalitodvegena sakhi priyeõa lagnena ràgam àvahatà | mohayatà ÷ayanãyaü tàmbåleneva nãtàsmi ||GAss_287|| dçùñam adçùña-pràyaü dayitaü kçtvà prakà÷itas tanayà | hçdayaü kareõa tàóitam atha mithyà vya¤jita-trapayà ||GAss_288|| dar÷ita-yamunocchràye bhrå-vibhrama-bhàji valati tava nayane | kùipta-hale haladhara iva sarvaü puramarjitaü sutanu ||GAss_289|| dayita-pràrthita-durlabha-mukha-madirà-sàraseka-sukumàraþ | vyathayati virahe bakulaþ kva paricayaþ prakçti-kañhinànàm ||GAss_290|| dvitrair eùyàmi dinair iti kiü tad vacasi sakhi tavà÷vàsaþ | kathayati cira-pathikaü taü dåra-nikhàto nakhàïkas te ||GAss_291|| dayita-spar÷onmãlita-dharma-jala-skhalita-caraõa-khalàkùe | garva-bhara-mukharite sakhi tac-cikuràn kim aparàdhayasi ||GAss_292|| duùña-graheõa gehini tena kuputreõa kiü prajàtena | bhaumeneva nijaü kulam aïgàra-kavat-kçtaü yena ||GAss_293|| dar÷ita-càpocchràyais tejovadbhiþ sugotra-sa¤jàtaiþ | hãrair apsv api vãrair àpatsv api gamyate nàdhaþ ||GAss_294|| dara-nidràõasyàpi smarasya ÷ilpena nirgatàsån me | mugdhe tava dçùñir asàv arjuna-yantreùur iva hanti ||GAss_295|| durgata-gçhiõã tanaye karuõàrdrà priyatame ca ràgamayã | mugdhà ratàbhiyogaü na manyate na pratikùipati ||GAss_296|| durgata-gehini jarjara-mandira-suptaiva vandase candram | vayam indu-va¤cita-dç÷o niculita-dolà-vihàriõyaþ ||GAss_297|| dãpa-da÷à kula-yuvatir vaidagdhyenaiva malinatàm eti | doùà api bhåùàyai gaõikàyàþ ÷a÷i-kalàyà÷ ca ||GAss_298|| dãrgha-gavàkùa-mukhàntar-nipàtinas taraõi-ra÷mayaþ ÷oõàþ | nçhari-nakhà iva dànava-vakùaþ pravi÷anti saudha-talam ||GAss_299|| dara-tarale'kùaõi vakùasi daronnate tava mukhe ca dara-hasite | àstàü kusumaü vãraþ smaro 'dhunà citra-dhanuùàpi ||GAss_300|| duùña-sakhã-sahiteyaü pårõendu-mukhã sukhàya nedànãm | ràkeva viùñi-yuktà bhavato 'bhimatàya ni÷i bhavatu ||GAss_301|| dalite palàla-pu¤je vçùabhaü paribhavati gçha-patau kupite | nibhçta-nibhàlita-vadanau halika-vadhå-devarau hasataþ ||GAss_302|| dãpyantàü ye dãptyai ghañità maõaya÷ ca vãra-puruùà÷ ca | tejaþ sva-vinà÷àya tu nçõàü tçõànàm iva laghånàm ||GAss_303|| iti vibhàvyàkhyà-sametà da-kàra-vrajyà || ********************************************************** dha-kàra-vrajyà dhåmair a÷ru nipàtaya daha ÷ikhayà dahana-malinayàïgàraiþ | jàgarayiùyati durgata-gçhiõã tvàü tad api ÷i÷ira-ni÷i ||GAss_304|| dhairyaü nidhehi gacchatu rajanã so 'py astu sumukhi sotkaõñhaþ | pravi÷a hçdi tasya dåraü kùaõa-dhçta-muktà smareùur iva ||GAss_305|| dhavala-nakha-lakùma durbalam akalaita-nepathyam alaka-pihitàkùyàþ | drakùyàmi mad-avaloka-dvi-guõà÷ru vapuþ pura-dvàri ||GAss_306|| dharmàrambhe'py asatàü para-hiüsaiva prayojikà bhavati | kàkànàm abhiùeke'kàraõatàü vçùñir anubhavati ||GAss_307|| iti vibhàvyàkhyà-sametà dha-kàra-vrajyà || ********************************************************** na-kàra-vrajyà nãràvataraõa-danturasaikata-sambheda-meduraiþ ÷i÷ire | ràjanti tåla-rà÷i-sthåla-pañair iva tañaiþ saritaþ ||GAss_308|| nija-kàya-cchàyàyàü vi÷ramya nidàgha-vipadam apanetum | bata vividhàs tanu-bhaïgãr mugdha-karaïgãyam àcarati ||GAss_309|| na hasanti jarañha iti yad vallava-vanità namanti nandam api | sakhi sa ya÷odà-tanayo nityaü kandalita-kandarpaþ ||GAss_310|| nãtà svabhàvam arpita-vapur api vàmyaü na kàminã tyajati | hara-dehàrdha-grathità nidar÷anaü pàrvatã tatra ||GAss_311|| nàgara-bhogànumita-sva-vadhå-saundarya-garva-taralasya | nipatati padaü na bhåmau j¤àti-puras tantu-vàyasya ||GAss_312|| nipatati caraõe koõe pravi÷ya ni÷i yan nirãkùate kas tat | sakhi sa khalu loka-purataþ khalaþ sva-garimàõam udgirati ||GAss_313|| na vimocayituü ÷akyaþ kùamàü mahàn mocito yadi kathaücit | mandara-girir iva garalaü nivartate nanu samutthàpya ||GAss_314|| niyataiþ padair niùevyaü skhalite'narthàvahaü samà÷rayati | sambhavad anya-gatiþ kaþ saïkrama-kàùñhaü durã÷aü ca ||GAss_315|| nija-pada-gati-guõa-ra¤jita-jagatàü kariõàü ca sat-kavãnàü ca | vahatàm api mahimànaü ÷obhàyai sajjanà eva ||GAss_316|| nottapane na snehaü harati na nirvàti na malino bhavati | tasyojjvalo ni÷i ni÷i premà ratna-pradãpa iva ||GAss_317|| nihitàn nihitàn ujjhati niyataü mama pàrthivàn api prema | bhràmaü bhràmaü tiùñhati tatraiva kulàla-cakram iva ||GAss_318|| nirbharam api sambhuktaü dçùñyà pràtaþ piban na tçpyàmi | jaghanam anaü÷ukam asyàþ koka ivà÷i÷ira-kara-bimbam ||GAss_319|| nivióa-ghañitoru-yugalàü ÷vàsottabdha-stanàrpita-vyajanàm | tàü snigdha-kupita-dçùñiü smaràmi rata-niþsahàü sutanum ||GAss_320|| nirguõa iti mçta iti ca dvàv ekàrthàbhidhàyinau viddhi | pa÷ya dhanur-guõa-÷ånyaü nirjãvaü tad iha ÷aüsanti ||GAss_321|| nija-såkùma-såtra-lambã vilocanaü taruõa te kùaõaü haratu | ayam udgçhãta-vaói÷aþ karkaña iva markañaþ purataþ ||GAss_322|| nàgara gãtir ivàsau gràma-sthityàpi bhåùità sutanuþ | kastårã na mçgodara-vàsa-va÷àd visratàm eti ||GAss_323|| nakha-likhita-stani kura-baka-maya-pçùñhe bhåmi-lulita-virasàïgi | hçdaya-vidàraõa-niþsçta-kusumàsra-÷areva harasi manaþ ||GAss_324|| nãtà laghimànam iyaü tasyàü garimàõam adhikam arpayasi | bhàra iva viùama-bhàryaþ sudurvaho bhavati gçha-vàsaþ ||GAss_325|| na ca dåtã na ca yàc¤à na cà¤jalir na ca kañàkùa-vikùepaþ | saubhàgya-màninàü sakhi kaca-grahaþ prathamam abhiyogaþ ||GAss_326|| ni÷i viùama-kusuma-vi÷ikha-preritayor mauna-labdha-rati-rasayoþ | mànas tathaiva vilasati dampatyor a÷ithila-granthiþ ||GAss_327|| nija-gàtra-nirvi÷eùa-sthàpitam api sàram akhilam àdàya | nirmokaü ca bhujaïgã mu¤cati puruùaü ca vàra-vadhåþ ||GAss_328|| nçtya-÷rama-gharmàrdraü mu¤casi kçcchreõa ka¤cukaü sutanu | makarandodaka-juùñaü madana-dhanur-vallir iva colam ||GAss_329|| nàhaü vadàmi sutanu tvam a÷ãlà và pracaõóa-carità và | prema-svabhàva-sulabhaü bhayam udayati mama tu hçdayasya ||GAss_330|| na niråpito 'si sakhyà niyataü netra-tribhàga-màtreõa | hàrayati yena kusumaü vimukhe tvayi kaõñha iva deve ||GAss_331|| nakha-da÷ana-muùñi-pàtair adayair àliïganai÷ ca subhagasya | aparàdhaü ÷aüsantyaþ ÷àntiü racayanti ràgiõyaþ ||GAss_332|| na guõe na lakùaõe'pi ca vayasi ca råpe ca nàdaro vihitaþ | tvayi saurabheyi ghaõñà kapilà-putrãti baddheyam ||GAss_333|| niùkàraõàparàdhaü niùkàraõa-kalaha-roùa-paritoùam | sàmànya-maraõa-jãvana-sukha-duþkhaü jayati dàmpatyam ||GAss_334|| na pràpyase karàbhyàü hçdayàn nàpaiùi vitanuùe bàdhàm | tvaü mama bhagnàvastita-kusumàyudha-vi÷ikha-phalikeva ||GAss_335|| nàtheti paruùam ucitaü priyeti dàsety anugraho yatra | tad-dàmpatyam ito 'nyan nàrã rajjuþ pa÷uþ puruùaþ ||GAss_336|| nihitàyàm asyàm api saivaikà manasi me sphurati | rekhàntaropadhànàt pattràkùara-ràjir iva dayità ||GAss_337|| nidhi-nikùepa-sthànasyopari cihnàrtham iva latà nihità | lobhayati tava tanådari jaghana-tañàd upari romàlã ||GAss_338|| nihitàrdha-locanàyàs tvaü tasyà harasi hçdaya-paryantam | na subhaga samucitam ãdç÷am aïguli-dàne bhujaü gilasi ||GAss_339|| nãtvàgàraü rajanã-jàgaram ekaü ca sàdaraü dattvà | acireõa kair na taruõair durgà-pattrãva muktàsi ||GAss_340|| nakùatre'gnàv indàv udare kanake maõau dç÷i samudre | yat khalu tejas tad akhilam ojàyitam abja-mitrasya ||GAss_341|| na savarõo na ca råpaü na saüskriyà kàpi naiva sà prakçtiþ | bàlà tvad-virahàpadi jàtàpabhraü÷a-bhàùeva ||GAss_342|| na vibhåùaõe tavàsthà vapur guõenaiva jayasi sakhi yånaþ | avadhãritàstra-÷astrà kusumeùor malla-vidyeva ||GAss_343|| netràkçùño bhràmaü bhràmaü preyàn yathà yathàsti tathà | sakhi manthayati mano mama dadhi-bhàõóaü mantha-daõóa iva ||GAss_344|| nànà-varõaka-råpaü prakalpayantã manoharaü tanvã | citrakara-tålikeva tvàü sà pratibhitti bhàvayati ||GAss_345|| iti vibhàvyàkhyà-sametà na-kàra-vrajyà || ********************************************************** pa-kàra-vrajyà pathikàsaktà kiücin na veda ghana-kalam agopità gopã | keli-kalà-huïkàraiþ kãràvali mogham apasarasi ||GAss_346|| praõamati pa÷yati cumbati saü÷liùyati pulaka-mukulitair aïgaiþ | priya-saïgàya sphuritàü viyoginã vàma-bàhulatàm ||GAss_347|| pravi÷asi na ca nirgantuü jànàsi vyàkulatvam àtanuùe | bàlaka cetasi tasyà÷ cakra-vyåhe'bhimanyur iva ||GAss_348|| pa÷yànuråpam indindireõa màkanda-÷ekharo mukharaþ | api ca picu-manda-mukule maukuli-kulam àkulaü milati ||GAss_349|| pratibimba-sambhçtànanam àdar÷aü sumukha mama sakhã-hastàt | àdàtum icchasi mudhà kiü lãlà-kamala-mohena ||GAss_350|| pràcãnàcala-mauler yathà ÷a÷ã gagana-madhyam adhivasati | tvàü sakhi pa÷yàmi tathà chàyàm iva saïkucan mànàm ||GAss_351|| pràïgaõa-koõe'pi ni÷àpatiþ sa tàpaü sudhàmayo harati | yadi màü rajani-jvara iva sakhi sa na niruõaddhi geha-patiþ ||GAss_352|| pati-pulaka-dåna-gàtrã svacchàyàvãkùaõe'pi yà sabhayà | abhisarati subhaga sà tvàü vidalantã kaõñakaü tamasi ||GAss_353|| pratibhåþ ÷uko vipakùe daõóaþ ÷çïgàra-saïkathà guruùu | puruùàyitaü paõas tad-bàle paribhàvyatàü dàyaþ ||GAss_354|| para-mohanàya mukto niùkaruõe taruõi tava kañàkùo 'yam | vi÷ikha iva kalita-karõaþ pravi÷ati hçdayaü na niþsarati ||GAss_355|| prapadàlambita-bhåmi÷ cumbantã prãti-bhãti-madhuràkùã | pràcãràgra-nive÷ita-cibukatayà na patità sutanuþ ||GAss_356|| pràtar upàgatya mrùà vadataþ sakhi nàsya vidyate vrãóà | mukha-lagnayàpi yo 'yaü na lajjate dagdha-kàlikayà ||GAss_357|| pa÷yottaras tanådari phàlgunam àsàdya nirjita-vipakùaþ | vairàñir iva pataïgaþ pratyànayanaü karoti gavàm ||GAss_358|| pramada-vanaü tava ca stana-÷ailaü målaü gabhãra-sarasàü ca | jagati nidàgha-nirastaü ÷aityaü durga-trayaü ÷rayati ||GAss_359|| pro¤chati tavàparàdhaü mànaü mardayati nirvçtiü harati | svakçtàn nihanti ÷apathठjàgara-dãrghà ni÷à subhaga ||GAss_360|| priya àyàte dåràd abhåta iva saïgamo 'bhavat pårvaþ | màna-rudita-prasàdàþ punar àsanna-para-suratàdau ||GAss_361|| pårva-mahã-dhara-÷ikhare tamaþ samàsanna-mihira-kara-kalitam | ÷åla-protaü sarudhiram idam andhaka-vapur ivàbhàti ||GAss_362|| parivçtta-nàbhi lupta-trivali ÷yàma-stanàgram alasàkùi | bahu-dhavala-jaghana-rekhaü vapur na puruùàyitaü sahate ||GAss_363|| pràrabdha-nidhuvanaiva sveda-jalaü komalàïgi kiü vahasi | jyàm arpayituü namità kusumàstra-dhanur-lateva madhu ||GAss_364|| puüsàü dar÷aya sundari mukhendum ãùat trpàm apàkçtya | jàyàjita iti råóhà jana-÷rutir me ya÷o bhavatu ||GAss_365|| prasaratu ÷arat-triyàmà jaganti dhavalayatu dhàma tuhinàü÷oþ | pa¤jara-cakorikàõàü kaõikàkalpo 'pi na vi÷eùaþ ||GAss_366|| prathamàgata sotkaõñhà cira-caliteyaü vilamba-doùe tu | vakùyanti sàïga-ràgàþ pathi taravas tava samàdhànam ||GAss_367|| patite'ü÷uke stanàrpita-hastàü tàü nivióa-jaghana-pihitorum | rada-pada-vikalita-phåtkçti-÷ata-dhuta-dãpàü manaþ smarati ||GAss_368|| paritaþ sphurita-mahauùadhi-maõi-nikare keli-talpa iva ÷aile | kà¤cã-guõa iva patitaþ sthitaika-ratnaþ phaõã sphurati ||GAss_369|| pràvçùi ÷aila-÷reõã-nitambam uhhan dig-antare bhramasi | capalàntara ghana kiü tava vacanãyaü pavana-va÷yo 'si ||GAss_370|| prati-divasa-kùãõa-da÷as tavaiùa vasanà¤calo 'tikara-kçùñaþ | nija-nàyakam atikçpaõaü kathayati kugràma iva viralaþ ||GAss_371|| pathika kathaü capalojjvalam ambuda-jala-bindu-nihvaham aviùahyam | mayapura-kanaka-dravam iva ÷iva-÷ara-÷ikhi-bhàvitaü sahase ||GAss_372|| pathikaü ÷rameõa suptaü dara-taralà taruõi sumadhura-cchàyà | vyàlambamàna-veõiþ sukhayasi ÷àkheva sàrohà ||GAss_373|| pradadàti nàparàsàü prave÷am api pãna-tuïga-jaghanoråþ | yà lupta-kãla-bhàvaü yàtà hçdi bahir adç÷yàsi ||GAss_374|| pràtar nidràti yathà yathàtmajà lulita-niþsahair aïgaiþ | jàmàtari mudita-manàs tathà tathà sàdarà ÷va÷råþ ||GAss_375|| praõaya-calito 'pi sakapaña-kopa-kañàkùair mayàhita-stambhaþ | tràsa-taralo gçhãtaþ sahàsa-rabhasaü priyaþ kaõñhe ||GAss_376|| priya-durnayena hçdaya sphuñasi yadi sphuñanam api tava ÷làghyam | tat-keli-samara-talpã-kçtasya vasanà¤calasyeva ||GAss_377|| pavanopanãta-saurabha-dårodaka-påra-padminã-lubdhaþ | aparãkùita-svapakùo gantà hantàpadaü madhupaþ ||GAss_378|| prema-laghå-kçta-ke÷ava- vakùo-bhara-vipula-pulaka-kuca-kala÷à | govardhana-giri-gurutàü mugdha-vadhår nibhçtam upahasati ||GAss_379|| priya-viraha-niþsahàyàþ sahaja-vipakùàbhir api sapatnãbhiþ | rakùyante hariõàkùyàþ pràõà gçha-bhaïga-bhãtàbhiþ ||GAss_380|| prakañayasi ràgam adhikaü lapanam idaü vakrimàõam àvahati | prãõayati ca pratipadaü dåti ÷ukasyeva dayitasya ||GAss_381|| pravi÷antyàþ priya-hçdayaü bàlàyàþ prabala-yauvata-vyàptam | nava-ni÷ita-dara-taraïgita-nayana-mayenàsinà panthàþ ||GAss_382|| praõayàparàdha-roùa-prasàda-vi÷vàsa-keli-pàõóityaiþ | råóha-premà hriyate kiü bàlà-kutuka-màtreõa ||GAss_383|| pårvair eva caritair jarato 'pi påjyatà bhavataþ | mu¤ca madam asya gandhàd yuvabhir gaja gaåjanãyo 'si ||GAss_384|| prathamaü prave÷ità yà vàsàgàraü katha¤cana sakhãbhiþ | na ÷çõotãva pràtaþ sà nirgamanasya saïketam ||GAss_385|| påjà vinà pratiùñhàü nàsti na mantraü vinà pratiùñhà ca | tad-ubhaya-vipratipannaþ pa÷yatu gãr-vàõa-pàùàõam ||GAss_386|| pårvàdhiko gçhiõyàü bahu-mànaþ prema-narma-vi÷vàsaþ | bhãr adhikeyaü kathayati ràgaü bàlà-vibhaktam iva ||GAss_387|| pulikata-kañhora-pãvara-kuca-kala÷à÷leùa-vedanàbhij¤aþ | ÷ambhor upavãta-phaõã và¤chati màna-grahaü devyàþ ||GAss_388|| priya àyàto dåràd iti yà prãtir babhåva gehinyàþ | pathikebhyaþ pårvàgata iti garvàt sàpi ÷ata-÷ikharà ||GAss_389|| pçùñhaü prayaccha mà spç÷a dåràd apasarpa vihita-vaimukhya | tvàm anudhàvati taraõis tad api guõàkarùa-taraleyam ||GAss_390|| priyayà kuïkuma-pi¤jara-pàõi-dvaya-yojanàïkitaü vàsaþ | prahitaü màü yàc¤à¤jali-sahasra-karaõàya ÷ikùayati ||GAss_391|| pràcãràntariteyaü priyasya vadane'dharaü samarpayati | pràg-giri-pihità ràtriþ sandhyà-ràgaü dinasyeva ||GAss_392|| para-pati-nirdaya-kulañà÷oùita ÷añha neùyatà na kopena | dagdha-mamatopataptà rodimi tava tànavaü vãkùya ||GAss_393|| pràïgaõa eva kadà màü ÷liùyantã many-kampi-kuca-kala÷à | aüsa-niùaõõa-mukhã sà snapayati bàùpeõa mama pçùñham ||GAss_394|| pretaiþ pra÷asta-sattvà sà÷ru vçkair vãkùità skhalad-gràsaiþ | cumbati mçtasya vadanaü bhåta-mukholkekùitaü bàlà ||GAss_395|| pi÷unaþ khalu sujanànàü khalam eva puro vidhàya jetavyaþ | kçtvà jvaram àtmãyaü jigàya bàõaü raõe viùõuþ ||GAss_396|| piba madhupa bakula-kalikàü dåre rasanàgra-màtram àdhàya | adhara-vilepa-samàpye madhuni mudhà vadanam arpayasi ||GAss_397|| pràyeõaiva hi malinà malinànàm à÷rayatvam upayànti | kàlindã-puña-bhedaþ kàliya-puña-bhedanaü bhavati ||GAss_398|| pa÷ya priya-tanu-vighañana-bhayena ÷a÷i-mauli-deha-saülagnà | subhagaika-daivatam umà ÷irasà bhàgãrathãü vahati ||GAss_399|| pathika-vadhå-jana-locana-nãra-nadã-màtçka-prade÷eùu | dhana-maõóalam àkhaõóala-dhanuùà kuõóalitam iva vidhinà ||GAss_400|| prative÷i-mitra-bandhuùu dåràt kçcchràgato 'pi gehinyà | atikeli-lampañayà dinam ekam agopi geha-patiþ ||GAss_401|| para-paña iva rajakãbhir malino bhuktvàpi nirdayaü tàbhiþ | artha-grahaõena vinà jaghanya mukto 'si kulañàbhiþ ||GAss_402|| iti vibhàvyàkhyà-sametà pa-kàra-vrajyà || ********************************************************** ba-kàra-vrajyà bahu-yoùiti làkùàruõa-÷irasi vayasyena dayita upahasite | tat-kàla-kalita-lajjà pi÷unayati sakhãùu saubhàgyam ||GAss_403|| bandhana-bhàjo 'muùyà÷ cikura-kalàpasya muktamànasya | sindårita-sãmanta-cchalena hçdayaü vidãrõam iva ||GAss_404|| balam api vasati mayãti ÷reùñhini guru-garva-gadgadaü vadati | taj-jàyayà janànàü mukham ãkùitam àvçta-smitayà ||GAss_405|| balavad anilopanãta-sphuñita-navàmbhoja-saurabho madhupaþ | àkçùyate nalinyà nàsà-nikùipta-baói÷a-rajjur iva ||GAss_406|| bàõaü harir iva kurute sujano bahudoùam apy adoùam iva | yàvad doùaü jàgrati malimlucà iva punaþ pi÷unàþ ||GAss_407|| bauddhasyeva kùaõiko yadyapi bahu-vallabhasya tava bhàvaþ | bhagnà bhagnà bhrår iva na tu tasyà vighañate maitrã ||GAss_408|| bàùpàkulaü pralapator gçhiõi nivartasva kànta gaccheti | yàtaü dampatyor dinam anugamanàvadhi saras-tãre ||GAss_409|| bàlà-vilàsa-bandhàn aprabhavan manasi cintayan pårvam | saümàna-varjitàü tàü gçhiõãm evànu÷ocàmi ||GAss_410|| iti vibhàvyàkhyà-sametà ba-kàra-vrajyà || ********************************************************** bha-kàra-vrajyà bhramasi prakañayasi radaü karaü prasàrayasi tçõam api ÷rayasi | dhiï mànaü tava ku¤jara jãvaü na juhoùi jañharàgnau ||GAss_411|| bhåtimayaü kurute'gnis tçõam api saülagnam enam api bhajataþ | saiva suvarõa da÷à te ÷aïke garimoparodhena ||GAss_412|| bhavati nidàghe dãrghe yatheha yamuneva yàminã tanvã | dvãpà iva divasà api tathà krameõa prathãyàüsaþ ||GAss_413|| bhavatà mahati snehànale'rpità pathika hema-guñikeva | tanvã hastenàpi spraùñum a÷uddhair na sà ÷akyà ||GAss_414|| bhåmi-lulitaika-kuõóalam uttaüsita-kàõóa-pañam iyaü mugdhà | pa÷yantã niþ÷vàsaiþ kùipati manoreõu-påram api ||GAss_415|| bhavatàliïgi bhujaïgã jàtaþ kila bhogi-cakravartã tvam | ka¤cuka vanecarã-stanam abhilaùataþ sphurati laghimà te ||GAss_416|| bhaikùa-bhujà pallã-patir iti stutas tad-vadhå-sudçùñena | rakùaka jayasi yad ekaþ ÷ånye sura-sadasi sukham asmi ||GAss_417|| bhogàkùamasya rakùàü dçï-màtreõaiva kurvato 'nabhimukhasya | vçddhasya pramadàpi ÷rãr api bhçtyasya bhogàya ||GAss_418|| bhavitàsi rajani yasyàm adhva-÷rama-÷àntaye padaü dadhatãm | sa balàd valayita-jaïghà-baddhàü màm urasi pàtayati ||GAss_419|| bhåùaõatàü bhajataþ sakhi kaùaõa-vi÷uddhasya jàta-råpasya | puruùasya ca kanakasya ca yukto garimà saràgasya ||GAss_420|| bhasma-puruùe'pi giri÷e snehamayã tvam ucitena subhagàsi | moghas tvayi janavàdo yad oùadhi-prastha-duhiteti ||GAss_421|| bhaya-pihitaü bàlàyàþ pãvaram åru-dvayaü smaronnidraþ | nidràyàü premàrdraþ pa÷yati niþ÷vasya niþ÷vasya ||GAss_422|| bhramarãva koùa-garbhe gandha-hçtà kusumam anusarantã tvàm | avyaktaü kåjantã saïketaü tamasi sà bhramati ||GAss_423|| bhràmaü bhràmaü sthitayà snehe tava payasi tatra tatraiva | àvarta-patita-naukàyitam anayà vinayam apanãya ||GAss_424|| bhramayasi guõamayi kaõñha-graha-yogyànàtma-mandiropànte | hàlika-nandini taruõàn kakudmino meóhi-rajjur iva ||GAss_425|| bhàla-nayane'gnir indur maulau gàtre bhujaïga-maõi-dãpàþ | tad api tamo-maya eva tvam ã÷a kaþ prakçtim ati÷ete ||GAss_426|| iti vibhàvyàkhyà-sametà bha-kàra-vrajyà || ********************************************************** ma-kàra-vrajyà madhu-mada-vãta-vrãóà yathà yathà lapati saümukhaü bàlà | tan-mukham ajàta-tçptis tathà tathà vallabhaþ pibati ||GAss_427|| mitrair àlocya samaü guru kçtvà kadanam api samàrabdhaþ | arthaþ satàm iva hato mukha-vailakùyeõa màno 'yam ||GAss_428|| mama ràgiõo manasvini karam arpayato dadàsi pçùñham api | yadi tad api kamala-bandhor iva manye svasya saubhàgyam ||GAss_429|| mà spç÷a màm iti sakupitam iva bhaõitaü vya¤jità na ca vrãóà | àliïgitayà sasmitamuktam anàcàra kiü kuruùe ||GAss_430|| målàni ca niculànàü hçdayàni ca kåla-vasati-kulañànàm | mudira-madirà-pramattà godàvari kiü vidàrayasi ||GAss_431|| malaya-druma-sàràõàm iva dhãràõàü guõa-prakarùo 'pi | jaóa-samaya-nipatitànàm anàdaràyaiva na guõàya ||GAss_432|| madhumathana-mauli-màle sakhi tulayasi tulasi kiü mudhà ràdhàm | yat tava padam adasãyaü surabhayituü saurabhodbhedaþ ||GAss_433|| mayi yàsyati kçtvàvadhi-dina-saïkhyaü cumbanaü tathà÷leùam | priyayànu÷ocità sà tàvat suratàkùamà rajanã ||GAss_434|| mçgamada-nidànam añavã kuïkumam api kçùaka-vàñikà vahati | haññavilàsini bhavatã param ekà paura-sarvasvam ||GAss_435|| madhu-divaseùu bhràmyan yathà vi÷ati mànasaü bhramaraþ | sakhi loha-kaõñaka-nibhas tathà madana-vi÷ikho 'pi ||GAss_436|| mayi calite tava muktà dç÷aþ svabhàvàt priye sa-pànãyàþ | satyam amålyàþ sadyaþ prayànti mama hçdaya-hàratvam ||GAss_437|| mugdhe mama manasi ÷aràþ smarasya pa¤càpi santataü lagnàþ | ÷aïke stana-guñikà-dvayam arpitam etena tava hçdaye ||GAss_438|| madhumathana-vadana-vinihita-vaü÷ã-suùirànusàriõo ràgàþ | hanta haranti mano mama nalikà-vi÷ikhàþ smarasyeva ||GAss_439|| mahatoþ suvçttayoþ sakhi hçdaya-graha-yogyayoþ samucchritayoþ | sajjanayoþ stanayor iva nirantaraü saïgataü bhavati ||GAss_440|| mama vàritasya bahubhir bhåyo bhåyaþ svayaü ca bhàvayataþ | jàto di÷ãva tasyàü sakhe na vinivartate mohaþ ||GAss_441|| magno 'si narmadàyà rase hçto vãci-locana-kùepaiþ | yady ucyase taruvara bhraùño bhraü÷o 'pi te ÷làghyaþ ||GAss_442|| menàm ullàsayati smerayati hariü giriü ca vimukhayati | kçta-kara-bandha-vilambaþ pariõayane giri÷a-kara-kampaþ ||GAss_443|| madhu-gandhi gharma-timyat-tilakaü skhalad-uktiü ghårõa-daruõàkùam | tasyàþ kadàdharàmçtam ànanam avadhåya pàsyàmi ||GAss_444|| medinyàü tava nipatati na padaü bahu-vallabheti garveõa | à÷liùya kair na taruõais turãva vasanair vimuktàsi ||GAss_445|| måle nisarga-madhuraü samarpayanto rasaü puro virasàþ | ikùava iva para-puruùà vividheùu raseùu vinidheyàþ ||GAss_446|| mahati snehe nihitaþ kusumaü bahu dattam arcito bahu÷aþ | vakras tad api ÷anai÷cara iva sakhi duùña-graho dayitaþ ||GAss_447|| mà ÷abara-taruõi pãvara-vakùoruhayor bhareõa bhaja garvam | nirmokair api ÷obhà yayor bhujaïgãbhir unmuktaiþ ||GAss_448|| mama kupitàyà÷ chàyàü bhåmàv àliïgya sakhi milat-pulakaþ | snehamayatvam anujjhan karoti kiü naiùa màm aruùam ||GAss_449|| muùita iva kùaõa-virahe ripur iva kusumeùu-keli-saïgràme | dàsa iva ÷rama-samaye bhajan natàïgãü na tçpyàmi ||GAss_450|| mu¤casi kiü mànavatãü vyavasàyàd dviguõa-manyu-vegeti | sneha-bhavaþ payasàgniþ sàntvena ca roùa unmiùati ||GAss_451|| malayajam apasàrya ghanaü vãjana-vighnaü vidhàya bàhubhyàm | smara-santàpàd agaõita-nidàgham àliïgate mithunam ||GAss_452|| mahato 'pi hi vi÷vàsàn mahà÷ayà dadhati nàlpam api laghavaþ | saüvçõute'drã-nudadhir nidàgha-nadyo na bhekam api ||GAss_453|| madhu-dhàreva na mu¤casi mànini råkùàpi màdhurãü sahajàm | kçta-mukha-bhaïgàpi rasaü dadàsi mama sarid ivàmbhodheþ ||GAss_454|| madanàkçùña-nurjyà-ghàtair iva gçhiõi pathika-taruõànàm | vãõà-tantrã-kvàõaiþ keùàü na vikampate cetaþ ||GAss_455|| mama bhayam asyàþ kopo nirvedo 'syà mamàpi mandàkùam | jàtaü kva càntarikùe smita-saüvçti-namita-kandharayoþ ||GAss_456|| muktàmbaraiva dhàvatu nipatatu sahasà trimàrgagà vàstu | iyam eva narmadà mama vaü÷a-prabhavànuråpa-rasà ||GAss_457|| mçgamada-lepanam enaü nãla-nicolaiva ni÷i niùeva tvam | kàlindyàm indãvaram indindira-sundarãva sakhi ||GAss_458|| mama sakhyà nayana-pathe militaþ ÷akto na ka÷cid api calitum | patito 'si pathika viùame ghañña-kuñãyaü kusuma-ketoþ ||GAss_459|| mahatà priyeõa nirmitam apriyam api subhaga sahyatàü yàti | suta-sambhavena yauvana-vinà÷anaü na khalu khedàya ||GAss_460|| màna-graha-guru-kopàd anu dayitàty eva rocate mahyam | kà¤canamayã vibhåùà dàhà¤cita-÷uddha-bhàveva ||GAss_461|| iti vibhàvyàkhyà-sametà ma-kàra-vrajyà || ********************************************************** ya-kàra-vrajyà yånaþ kaõñaka-viñapàni vià¤cala-gràhiõas tyajantã sà | vana iva pure'pi vicarati puruùaü tvàm eva jànantã ||GAss_462|| yuùmàsåpagatàþ smo vibudhà vàï-màtra-pàñavena vayam | antarbhavati bhavatsv api nàbhaktas tan na vij¤àtam ||GAss_463|| yatra na dåtã yatra snigdhà na dç÷o 'pi nipuõayà nihitàþ | na giro 'dyàpi vyaktãkçtaþ sa bhàvo 'nuràgeõa ||GAss_464|| yà nãyate sapatny pravi÷ya yàvarjità bhujaïgena | yamunàyà iva tasyàþ sakhi malinaü jãvanaü manye ||GAss_465|| yasminn aya÷o 'pi ya÷o hrãr vighno màna eva dauþ÷ãlyam | laghutà guõaj¤atà kiü navo yuvà sakhi na te dçùñaþ ||GAss_466|| yad vãkùyate khalànàü màhàtmyaü kvàpi daiva-yogena | kàkànàm iva ÷auklyaü tad api hi na ciràd anarthàya ||GAss_467|| yat khalu khala-mukha-huta-vaha-vinihitam api ÷uddhim eva parameti | tad anala-÷aucam ivàü÷ukam iha loke durlabhaü prema ||GAss_468|| yan nàvadhim arthayate pàtheyàrthaü dadàti sarvasvam | tenànayàti-dàruõa-÷aïkàm àropitaü cetaþ ||GAss_469|| yånàm ãrùyà-vairaü vitanvatà taruõi cakra-rucireõa | tava jagahnenàkulità nikhilà pallã khaleneva ||GAss_470|| yàvaj jãvana-bhàvã tulyà÷ayoyor nitànta-nirbhedaþ | nadayor ivaiùa yuvayoþ saïgo rasam adhikam àvahatu ||GAss_471|| yan nihitàü ÷ekharayasi màlàü sà yàtu ÷añha bhavantam iti | praharantãü ÷irasi padà smaràmi tàü garva-guru-kopàm ||GAss_472|| yauvana-guptiü patyau bandhuùu mugdhatvam àrjavaü guruùu | kurvàõà halika-vadhåþ pra÷asyate vyàjato yuvabhiþ ||GAss_473|| yo na gurubhir na mitrair na vivekenàpi naiva ripu-hasitaiþ | niyamita-pårvaþ sundari sa vinãtatvaü tvayà nãtaþ ||GAss_474|| yan-målam àrdram udakaiþ kusumaü pratiparva phala-bharaþ paritaþ | druma tan màdyasi vãcã-paricaya-pariõàmam avicintya ||GAss_475|| yasyàïke smara-saïgara-vi÷rànti-prà¤jalà sakhã svapiti | sa vahatu guõàbhimànaü madana-dhanur-valli-cola iva ||GAss_476|| yadi dàna-gandha-màtràd vasanti sapta-cchade'pi dantinyaþ | kim iti mada-païka-malinàü karã kapola-sthalãü vahati ||GAss_477|| yad-avadhi vivçddha-màtrà vikasita-kusumotkarà ÷aõa-÷reõã | pãtàü÷uka-priyeyaü tadavadhi pallã-pateþ putrã ||GAss_478|| yamunà-taraïga-taralaü na kuvalayaü kusuma-làvi tava sulabham | yadi saurabhànusàrã jhaïkàrã bhramati na bhramaraþ ||GAss_479|| iti vibhàvyàkhyà-sametà ya-kàra-vrajyà || ********************************************************** ra--kàra-vrajyà ràjyàbhiùeka-salila-kùàlita-mauleþ kathàsu kçùõasya | garva-bhara-mantharàkùã pa÷yati pada-païkajaü ràdhà ||GAss_490|| rati-kalaha-kupita-kàntà-kara-cikuràkarùa-mudita-gçha-nàtham | bhavati bhavanaü tad anyat pràg-vaü÷aþ parõa-÷àlà và ||GAss_491|| rogo ràjàyata iti janavàdaü satyam adya kalayàmi | àrogya-pårvakaü tvayi talpa-pràntàgate subhaga ||GAss_492|| ruddha-svarasa-prasarasyàlibhir agre nataü priyaü prati me | srotasa iva nimnaü prati ràgasya dviguõa àvegaþ ||GAss_493|| råpam idaü kàntir asàv ayam utkarùaþ suvarõa-racaneyam | durgata-milità lalite bhramasi pratimandira-dvàram ||GAss_494|| racite niku¤ja-patrair bhikùuka-pàtre dadàti sàvaj¤am | paryuùitam api sutãkùõa-÷vàsa-kaduùõaü vadhår annam ||GAss_495|| rakùati na khalu nija-sthitim alaghuþ sthàpayati nàyakaþ sa yathà | tiùñhati tathaiva tad-guõa-viddheyaü hàra-yaùñhir iva ||GAss_496|| ràjasi kç÷àïgi maïgala-kala÷ã sahakàra-pallaveneva | tenaiva cumbita-mukhã prathamàvirbhåta-ràgeõa ||GAss_497|| råpa-guõa-hãna-hàryà bhavati laghur dhålir anila-capaleva | prathayati pçghu-guõa-neyà taruõã taraõir iva garimàõam ||GAss_498|| ràge nave vijçmbhati viraha-krama-manda-manda-mandàkùe | sasmita-salajjam ãkùitam idam iùñaü siddham àcaùñe ||GAss_499|| roùo 'pi rasavatãnàü na karka÷o và cirànubandhã và | varùàõàm upalo 'pi hi susnigdhaþ kùaõika-kalpa÷ ca ||GAss_500|| rodanam etad dhanyaü sakhi kiü bahu mçtyur api mamànarghaþ | svapneneva hi vihito nayana-mano-hàriõà tena ||GAss_501|| roùeõaiva mayà sakhi vakro 'pi granthilo 'pi kañhino 'pi | çjutàm anãyatàyaü sadyaþ svedena vaü÷a iva ||GAss_502|| rajanãm iyam upanetuü pitç-prasåþ prathamam upatasthe | ra¤jayati svayam induü kunàyakaü duùña-dåtãva ||GAss_503|| iti vibhàvyàkhyà-sametà ra-kàra-vrajyà || ********************************************************** la-kàra-vrajyà lagnàsi kçùõa-vartmani susnigdhe varti hanta dagdhàsi | ayam akhila-nayana-subhago nu bhukta-muktàü punaþ spç÷ati ||GAss_504|| lakùmãþ ÷ikùayati guõàn amån punar durgatir vidhånayati | pårõo bhavati suvçttas tuùàra-rucir apacaye vakraþ ||GAss_505|| lånà-tantu-niruddha-dvàraþ ÷ånyàlayaþ patat-patagaþ | pathike tasminn a¤cala-pihita-mukho roditãva sakhi ||GAss_506|| lagnaü jaghane tasyàþ suvi÷àle kalita-kari-kara-krãóe | vapre saktaü dvipam iva ÷çïgàras tvàü vibhåùayati ||GAss_507|| liptaü na mukhaü nàïgaü na pakùatã na caraõàþ paràgeõa | aspç÷ateva nalinyà vidagdha-madhupena madhu pãtam ||GAss_508|| lagnaü jaghane tasyàþ ÷uùyati nakha-lakùma mànasaü ca mama | bhuktam avi÷adam avedanam idam adhika-saràga-sàbàdham ||GAss_509|| lajjayitum akhila-gopã-nipãta-manasaü madhudviùaü ràdhà | aj¤eva pçcchati kathàü ÷ambhor dayitàrdha-tuùñasya ||GAss_510|| lakùmã-niþ÷vàsànala-piõóã-kçta-dugdha-jaladhi-sàra-bhujaþ | kùãra-nidhi-tãra-sudç÷o ya÷àüsi gàyanti ràdhàyàþ ||GAss_511|| lãlàgàrasya bahiþ sakhãùu caraõàtithau mayi priyayà | prakañãkçtaþ prasàdo dattvà vàtàyane vyajanam ||GAss_512|| iti vibhàvyàkhyà-sametà la-kàra-vrajyà || ********************************************************** va-kàra-vrajyà varõa-hçtir na lalàñe na lulitam aïgaü na càdhare daü÷aþ | utpalam ahàri vàri ca na spçùñam upàya-catureõa ||GAss_513|| vividhàyudha-vraõàrbuda-viùame vakùaþ-sthale priyatamasya | ÷rãr api vãra-vadhår api garvotpulakà sukhaü svapiti ||GAss_518|| vaimukhye'pi vimuktàþ ÷arà ivànyàya-yodhino vitanoþ | bhindanti pçùñha-patitàþ priya hçdayaü mama tava ÷vàsàþ ||GAss_519|| vyaktam adhunà sametaþ khaõóo madiràkùi da÷ana-vasane te | yan nava-sudhaika-sàre lobhini tat kim api nàdràkùam ||GAss_520|| vãjayator anyonyaü yånor viyutàni sakala-gàtràõi | san maitrãva ÷roõã paraü nidàghe'pi na vighañità ||GAss_521|| vyàroùaü màninyàs tamo divaþ kàsaraü kalam abhåmeþ | baddham aliü ca nalinyàþ prabhàta-sandhyàpasàrayati ||GAss_522|| vakùasi vijçmbhamàõe stana-bhinnaü truñati ka¤cukaü tasyàþ | pårva-dayitànuràgas tava hçdi na manàg api truñati ||GAss_523|| vyaktim avekùya tad anyàü tasyàm eveti viditam adhunà tu | harmya-hari-mukham iva tvàm ubhayoþ sàdhàraõaü vedmi ||GAss_524|| vyajanasyeva samãpe gatàgatais tàpa-hàriõo bhavataþ | a¤calam iva ca¤calatàü mama sakhyàþ pràpitaü cetaþ ||GAss_525|| vitarantã rasam antar mamàrdra-bhàvaü tanoùi tanu-gàtri | antaþ-salilà sarid iva yan nivasasi bahir adç÷yàpi ||GAss_526|| vihita-vividhànubandho mànonnatayàvadhãrito mànã | labhate kutaþ prabodhaü sa jàgaritvaiva nidràõaþ ||GAss_527|| vrãóà-vimukhãü vãta-snehàm à÷aïkya kàku-vàï-madhuraþ | premàrdra-sàparàdhàü di÷ati dç÷aü vallabhe bàlà ||GAss_528|| vakùaþ-praõayini sàndra-÷vàse vàï-màtra-subhañi ghana-gharme | sutanu lalàña-nive÷ita-lalàñike tiùñha vijitàsi ||GAss_529|| vicarati paritaþ kçùõe ràdhàyàü ràga-capala-nayanàyàm | da÷a-dig-vedha-vi÷uddhaü vi÷ikhaü vidadhàti viùameùuþ ||GAss_530|| vimukhe caturmukhe ÷ritavati cànã÷a-bhàvam ã÷e'pi | magna-mahã-nistàre hariþ paraü stabdha-romàbhåt ||GAss_532|| vàpã-kacche vàsaþ kaõñaka-vçtayaþ sajàgarà bhramaràþ | ketaka-viñapa kim etair nanu vàraya ma¤jarã-gandham ||GAss_533|| vicalasi mugdhe vidhçtà yathà tathà vi÷asi hçdaya-madaye me | ÷aktiþ prasåna-dhanuùaþ prakampa-lakùyaü spç÷antãva ||GAss_534|| vihitaàsama-÷ara-samaro jita-gàïgeya-cchaviþ kçtàñopaþ | puruùàyite viràjati dehas tava sakhi ÷ikhaõóãva ||GAss_535|| vçti-vivara-nirgatasya pramadà-bimbàdharasya madhu pibate | avadhãrita-pãyåùaþ spçhayati devàdhiràjo 'pi ||GAss_536|| vàsita-madhuni vadhånàm avataüse mauli-maõóane yånàm | vilasati sà puru-kusume madhupãva vana-prasåneùu ||GAss_537|| vrãóà-prasaraþ prathamaü tad anu ca rasa-bhàva-puùña-ceùñeyam | javanã-vinirgamàd anu nañãva dayità mano harati ||GAss_538|| vàsasi haridrayeva tvayi gauràïgyà nive÷ito ràgaþ | pi÷unena so 'panãtaþ sahasà patatà jaleneva ||GAss_539|| viùvag-vikàsi-saurabha-ràgàndha-vyàgha-bàdhanãyasya | kvacid api kuraïga bhavato nàbhãm àdàya na sthànam ||GAss_540|| vaña-kuñaja-÷àla-÷àlmali-rasàla-bahu-sàra-sindhu-vàràõàm | asti bhidà malayàcala-sambhava-saurabhya-sàmye'pi ||GAss_541|| vinihita-kaparda-koñiü càpala-doùeõa ÷aïkaraü tyaktvà | vañam ekam anusarantã jàhnavi luñhasi prayàga-tañe ||GAss_542|| veda caturõàü kùaõadà praharàõàü saïgamaü viyogaü ca | caraõànàm iva kårmã saïkocam api prasàram api ||GAss_543|| vçti-vivareõa vi÷antã subhaga tvàm ãkùituü sakhã dçùñiþ | harati yuva-hçdaya-pa¤jara-madhyasthà manmatheùur iva ||GAss_544|| vipaõitulà-sàmànye mà gaõayainaü niråpaõe nipuõa | dharma-ghaño 'sàv adharãkaroti laghum upari nayati gurum ||GAss_545|| vàsara-gamyam anåror ambaram avanã ca vàmanaika-padam | jaladhir api potalaïghyaþ satàü manaþ kena tulayàmaþ ||GAss_546|| vitata-tamo-maùilekhàlakùmotsaïga-sphuñàþ kuraïgàkùi | patràkùara-nikarà iva tàrà nabhasi prakà÷ante ||GAss_547|| vividhàïga-bhaïgiùu gurur nåtana-÷iùyàü manobhavàcàryaþ | vetra-latayeva bàlàü talpe nartayati rata-rãtyà ||GAss_548|| viparãtam api rataü te sroto nadyà ivànukålam idam | taña-tarum iva mama hçdayaü samålam api vegato harati ||GAss_549|| vaibhava-bhàjàü dåùaõam api bhåùaõa-pakùa eva nikùiptam | ugõam àtmanàm adharmaü dveùaü ca gçõanti kàõàdàþ ||GAss_550|| vakràþ kapaña-snigdhàþ malinàþ karõàntike prasajjantaþ | kaü va¤cayanti na sakhe khalà÷ ca gaõikà-kañàkùà÷ ca ||GAss_551|| vidyuj-jvàlà-valayita-jaladhara-piñharodaràd viniryànti | vi÷adaudana-dyuti-muùaþ preyasi payasà samaü karakàþ ||GAss_552|| vyajanàdibhir upacàraiþ kiü maru-pathikasya gçhiõi vihitair me | tàpas tvad-åru-kadalã-dvaya-madhye ÷ànti-mayam eti ||GAss_553|| vaiguõye'pi hi mahatà vinirmitaü bhavati karma ÷obhàyai | durvaha-nitamba-mantharam api harati nitambinã-nçtyam ||GAss_554|| vãkùya satãnàü gaõane rekhàm ekàü tayà sva-nàmàïkàm | santu yuvàno hasituü svayam evàpàri nàvaritum ||GAss_555|| vindhyàcala iva dehas tava vividhàvarta-narmada-nitambaþ | sthagayati gatiü muner api sambhàvita-ravi-ratha-stambhaþ ||GAss_556|| vçti-bha¤jana ga¤jana-saha nikàmam uddàma durnayàràma | paravàñã-÷ata-lampaña duùña-vçùa smarasi geham api ||GAss_557|| vaü÷àvalambanaü yad yo vistàro guõasya yàvanatiþ | taj jàlasya khalasya ca nijàïka-supta-praõà÷àya ||GAss_558|| vindhya-mahãdhara-÷ikhare mudira-÷reõã-kçpàõa-mayam anilaþ | udyad-vidyuj-jyotiþ pathika-vadhàyaiva ÷àtayati ||GAss_559|| vyàlambamàna-veõã-dhuta-dhåli prathamam a÷rubhir dhautam | àyàtasya padaü mama gehinyà tad anu salilena ||GAss_560|| vakùaþ-sthala-supte mama mukham upadhàtuü na maulim àlabhase | pãnottuïga-stana-bhara-dårã-bhåtaü rata-÷ràntau ||GAss_561|| vadana-vyàpàràntarbhàvàd anuraktamànayantã tvam | dåti satã-nà÷àrthaü tasya bhujaïgasya daüùñràsi ||GAss_562|| iti vibhàvyàkhyà-sametà va-kàra-vrajyà || ********************************************************** ÷a-kàra-vrajyà ÷rãr api bhujaïga-bhoge mohana-vij¤ena ÷ãlità yena | so 'pi hariþ puruùo yadi puruùà itare'pi kiü kurmaþ ||GAss_563|| ÷aïke yà sthairyamayã ÷lathayati bàhå manobhavasyàpi | darpa-÷ilàm iva bhavatãü kataras taruõo vicàlayati ||GAss_564|| ÷àrdåla-nakhara-bhaïgura kañhoratara-jàta-råpa-racano 'pi | bàlànàm api bàlàsà yasyàs tvam api hçdi vasasi ||GAss_565|| ÷ruta eva ÷ruti-hàriõi ràgotkarùeõa kaõñham adhivasati | gãta iva tvayi madhure karoti nàrtha-grahaü sutanuþ ||GAss_566|| ÷rãþ ÷rã-phalena ràjyaü tçõa-ràjenàlpa-sàmyato labdham | kucayoþ samyak-sàmyàd gato ghaña÷ cakravartitvam ||GAss_567|| ÷roõã bhåmàv aïke priyo bhayaü manasi pati-bhuje mauliþ | gåóha÷vàso vadane suratam idaü cet tçõaü tridivam ||GAss_568|| ÷liùyann iva cumbann iva pa÷yann iva collikhann ivàtçptaþ | dadhad iva hçdayasyàntaþ smaràmi tasyà muhur jaghanam ||GAss_569|| ÷irasi caraõa-prahàraü pradàya niþsàryatàü sa te tad api | cakràïkito bhujaïgaþ kàliya iva sumukhi kàlindyàþ ||GAss_570|| ÷ocyaiva sà kç÷àïgã bhåtimayã bhavatu guõamayã vàpi | snehaika-va÷ya bhavatà tyaktà dãpena vartir iva ||GAss_571|| ÷uka iva dàru-÷alàkà-pi¤jaram anudivasa-vardhamàno me | kçntati dayità-hçdayaü ÷okaþ smara-vi÷ikha-tãkùõa-mukhaþ ||GAss_572|| ÷rutvàkasmika-maraõaü ÷uka-sånoþ sakala-kautukaika-nidheþ | j¤àto gçhiõã-vinaya-vyaya àgatyaiva pathikena ||GAss_573|| ÷ãlita-bhujaïga-bhogà kroóenàbhuddhçtàpi kçùõena | acalaiva kãrtyate bhåþ kim a÷akyaü nàma vasumatyàþ ||GAss_574|| ÷yàmà vilcana-harã bàleyaü manasi hanta sajjantã | lumpati pårva-kalatraü dhåma-latà bhitti-citram iva ||GAss_575|| ÷ata÷o gatir àvçttiþ ÷ata÷aþ kaõñhàvalambanaü ÷ata÷aþ | ÷ata÷o yàmãti vacaþ smaràmi tasyàþ pravàsa-dine ||GAss_576|| ÷ruta-para-puùña-ravàbhiþ pçùño gopãbhir abhimataü kçùõaþ | ÷aüsati vaü÷a-stanitaiþ stana-vinihita-locano 'numatam ||GAss_577|| ÷aïkara-÷irasi nive÷ita-padeti mà garvam udvahendu-kale | phalam etasya bhaviùyati tava caõóã-caraõa-reõumçjà ||GAss_578|| ÷àkhi-÷ikhare samãraõa-dolàyita-nãóa-nirvçtaü vasati | karmaika-÷aràõam agaõita-bhayam a÷ithila-keli khaga-mithunam ||GAss_579|| ÷uka surata-samara-nàrada hçdaya-rahasyaika-sàra sarvaj¤a | guru-jana-samakùa-måka prasãda jambå-phalaü dalaya ||GAss_580|| ÷irasà vahasi kapardaü rudra ruditvàpi rajatam arjayasi | asyàpy udarasyàrdhaü bhajatas tava vetti kas tattvam ||GAss_581|| ÷rotavyaiva sudheva ÷vetàü÷u-kaleva dåra-dç÷yaiva | duùña-bhujaïga-parãte tvaü ketaki na khalu naþ spç÷yà ||GAss_582|| ÷ravaõopanãta-guõayà samarpayantyà praõamya kusumàni | madana-dhanur-latayeva tvayà va÷aü dåti nãto 'smi ||GAss_583|| ÷àkhoñaka-÷àkhoñaja-vaikhànasa-karaña-påjya raña suciram | nàdara-padam iha gaõakàþ pramàõa-puruùo bhavàn ekaþ ||GAss_584|| ÷a÷i-rekhopama-kàntes tavànya-pàõi-grahaü prayàtàyàþ | madanàsi-putrikàyà ivàïga-÷obhàü kadarthayati ||GAss_585|| ÷aithilyena bhçtà api bhartuþ kàryaü tyajanti na suvçttàþ | balinàkçùñe bàhau valayàþ kåjanti dhàvanti ||GAss_586|| iti vibhàvyàkhyà-sametà ÷a-kàra-vrajyà | ********************************************************** ùa-kàra-vrajyà ùañ-caraõa-kãña-juùñaü paràga-ghuõa-pårõam àyudhaü tyaktvà | tvàü muùñimeya-madhyàm adhunà ÷aktiü smaro vahati ||GAss_587|| iti vibhàvyàkhyà-sametà ùa-kàra-vrajyà | ********************************************************** sa-kàra-vrajyà sà divasa-yogya-kçtya-vyapade÷à kevalaü gçhiõã | dvitither divasasya parà tithir iva sevyà ni÷i tvam asi ||GAss_588|| stana-nåtana-nakha-lekhàlambã tava gharma-bindu-sandohaþ | àbhàti pañña-såtre pravi÷ann iva mauktika-prasaraþ ||GAss_589|| saubhàgya-garvam ekà karotu yåthasya bhåùaõaü kariõã | atyàyàm avator yà madàndhayor madhyam adhivasati ||GAss_590|| sva-caraõa-pãóànumita-tvan-mauli-rujà-vinãta-màtsaryà | aparàddhà subhaga tvàü svayam aham anunetum àyàtà ||GAss_591|| snehamayàn pãóayataþ kiü cakreõàpi tailakàrasya | càlayati pàrthivàn api yaþ sa kulàlaþ paraü cakrã ||GAss_592|| sarale na veda bhavatã bahu-bhaïgà bahu-rasà bahu-vivartà | gatir asatã-netràõàü premõàü srotasvatãnàü ca ||GAss_593|| sakhi madhyàhna-dvi-gu;na-dyumaõi-kara-÷reõi-pãóità chàyà | majjitum ivàla-vàle paritas taru-målam à÷rayati ||GAss_594|| sakhi ÷çõu mama priyo 'yaü gehaü yenaiva vartmanàyàtaþ | tan-nagara-gràma-nadãþ pçcchati samam àgatàn anyàn ||GAss_595|| sàyaü ravir analam asau madana-÷araü sa ca viyoginã-cetaþ | idam api tamaþ-samåhaü so 'pi nabho nirbharaü vi÷ati ||GAss_596|| smara-samara-samaya-pårita-kambhu-nibho dviguõa-pãna-gala-nàlaþ | ÷ãrõa-pràsàdopari jigãùur iva kala-ravaþ kvaõati ||GAss_597|| sphurad-adharam aviratà÷ru dhvani-rodhotkampa-kucam idaü ruditam | jànåpanihita-hasta-nyasta-mukhaü dakùiõa-prakçteþ ||GAss_598|| svayam upanãtair a÷anaiþ puùõantã nãóa-nirvçtaü dayitam | sahaja-prema-rasaj¤à subhagà-garvaü bakã vahatu ||GAss_599|| sva-rasena badhnatàü karam àdàne kaõñakotkarais tudatàm | pi÷unànàü panasànàü koùàbhogo 'py avi÷vàsyaþ ||GAss_600|| saubhàgyaü dàkùiõyàn nety upadiùñaü hareõa taruõãnàm | vàmàrdham eva devyàþ sva-vapuþ-÷ilpe nive÷ayatà ||GAss_601|| subhaga sva-bhavana-bhittau bhavatà saümardya pãóità sutanuþ | sà pãóayaiva jãvati dadhatã vaidyeùu vidveùam ||GAss_602|| sà guõa-mayã svabhàva-svacchà sutanuþ kara-grahàyattà | bhramità bahu-mantra-vidà bhavatà kà÷mãra-màleva ||GAss_603|| sa-vrãóa-smita-subhage spçùñàspçùñeva kiücid apayàntã | apasarasi sundari yathà yathà tathà spç÷asi mama hçdayam ||GAss_604|| sakhi sukhayaty avakà÷a-pràptaþ preyàn yathà tathà na gçhã | vàtàd avàritàd api bhavati gavàkùànilaþ ÷ãtaþ ||GAss_605|| satatam aruõita-mukhe sakhi nigirantã garalam iva giràü gumpham | avagaõitauùadhi-mantrà bhujaïgi raktaü vira¤jayasi ||GAss_606|| sthala-kamala-mugdha-vapuùà sàtaïkàïka-sthitaika-caraõena | à÷vàsayati visinyàþ kåle visa-kaõñhikà ÷apharam ||GAss_607|| sa-nakha-padam adhika-gauraü nàbhã-målaü niraü÷ukaü kçtvà | anayà sevita pavana tvaü kiü kçta-malaya-bhçgupàtaþ ||GAss_608|| sarvàïgam arpayantã lolà suptaü ÷rameõa ÷ayyàyàm | alasam api bhàgyavantaü bhajate puruùayiteva ÷rãþ ||GAss_609|| suditaü tad eva yatra smàraü smàraü viyoga-duþkhàni | àliïgati sà gàóhaü punaþ punar yàminã-prathame ||GAss_610|| sàntar-bhayaü bhujiùyà yathà yathàcarati samadhikàü sevàm | sà÷aïka-serùya-sabhayà tathà tathà gehinã tasya ||GAss_611|| sundari dar÷ayati yathà bhavad-vipakùasya tat-sakhã kàntim | patati tathà mama dçùñis tvad-eka-dàsasya sàsåyà ||GAss_612|| svàdhãnair adhara-vraõa-nakhàïka-patràvalopa-dina-÷ayanaiþ | subhagà subhagety anayà sakhi nikhilà mukharità pallã ||GAss_613|| sarita iva yasya gehe ÷uùyanti vi÷àla-gotrajà nàryaþ | kùàràsv eva sa tçpyati jala-nidhi-laharãùu jalada iva ||GAss_614|| sakala-kañakaika-maõóani kañhinã-bhåtà÷aye ÷ikhara-danti | giribhuva iva tava manye manaþ ÷ilà samabhavac caõói ||GAss_615|| sakhi duravagàha-gahano vidadhàno vipriyaü priya-jane'pi | khala iva durlakùyas tava vinata-mukhasyopari sthitaþ kopaþ ||GAss_616|| sveda-sacela-snàtà sapta-padã sapta maõóalãr yàntã | sa-madana-dahana-vikàrà manoharà vrãóità namati ||GAss_617|| surasa-pravartamànaþ saïghàño 'yaü samàna-vçttànàm | etyaiva bhinna-vçttair bhaïguritaþ kàvya-sarga iva ||GAss_618|| sarvàsàm eva sakhe paya iva surataü manohàri | tasyà eva punaþ punar àvçttau dugdham iva madhuram ||GAss_619|| svapne'pi yàü na mu¤casi yà te'nugràhiõã hçdi-sthàpi | duùñàü na buddhim iva tàü gåóha-vyabhicàriõãü vetsi ||GAss_620|| saparàvçti carantã vàty eva tçõaü mano 'navadyàïgi | harasi kùipasi taralayasi bhramayasi tolayasi pàtayasi ||GAss_621|| sà bahu-lakùaõa-bhàvà strã-màtraü veti kitava tava tulyam | koñir varàñikà và dyåta-vidheþ sarva eva paõaþ ||GAss_622|| sà viraha-dahana-dånà mçtvà mçtvàpi jãvati varàkã | ÷àrãva kitava bhavatànukålità pàtitàkùeõa ||GAss_623|| spar÷àd eva svedaü janayati na ca me dadàti nidràtum | pirya iva jaghanàü÷ukam api na nidàghaþ kùaõam api kùamate ||GAss_624|| sà bhavato bhàvanayà samaya-viruddhaü manobhavaü bàlà | nåtana-lateva sundara dohada-÷aktyà phalaü vahati ||GAss_625|| spç÷ati nakhair na ca vilikhati sicayaü gçhõàti na ca vimocayati | na ca mu¤cati na ca madayati nayati ni÷àü sà na nidràti ||GAss_626|| stana-jaghana-dvayam asyà laïghita-madhyaþ sakhe mama kañàkùaþ | nojjhati rodhasvatyàs taña-dvayaü tãrtha-kàka iva ||GAss_627|| sa-vrãóa-smita-manda-÷vasitaü màü mà spç÷eti ÷aüsantyà | àkopam etya vàtàyanaü pidhàya sthitaü priyayà ||GAss_628|| sa-kara-grahaü sa-ruditaü sàkùepaü sa-nakha-muùñi sa-jigãùam | tasyàþ surataü surataü pràjàpatya-kratur ato 'nyaþ ||GAss_629|| sakhi na khalu nimalànàü vidadhaty abhidhànam api mukhe malinàþ | kenà÷ràvi pikànàü kuhåü vihàyetaraþ ÷abdaþ ||GAss_630|| svalpà iti ràma-balair ye nyastà nà÷aye payo-rà÷eþ | te ÷ailàþ sthitimanto hanta laghimnaiva bahu-mànaþ ||GAss_631|| sà ÷yàmà tanvaïgã dahatà ÷ãtopacàra-tãvreõa | viraheõa pàõóimànaü nãtà tuhinena dårvaiva ||GAss_632|| sunirãkùita-ni÷cala-kara-vallabha-dhàrà-jalokùità na tathà | sotkampena mayà sakhi dçùñà sà màdyati sma yathà ||GAss_633|| sakhi moghãkçta-madane pativrate kas tavàdaraü kurute | nà÷rauùãr bhagavàn api sa kàma-viddho haraþ påjyaþ ||GAss_634|| sà mayi na dàsa-buddhir na ratir nàpi trapà na vi÷vàsaþ | hanta nirãkùya navoóhàü manye vayam apiryà jàtàþ ||GAss_635|| suciràyàte gçhiõã ni÷i bhuktà dina-mukhe vidagdheyam | dhavala-nakhàïkaü nija-vapur akuïkumàrdraü na dar÷ayati ||GAss_636|| stana-jaghanoru-praõayã gàóhaü lagno nive÷ita-snehaþ | priya kàla-pariõatir iyaü virajyase yan nakhàïka iva ||GAss_637|| sà vicchàyà ni÷i ni÷i sutanur bahu-tuhina-÷ãtale talpe | jvalati tvadãya-virahàd oùadhir iva himavataþ pçùñhe ||GAss_638|| sà nãrase tava hçdi pravi÷ati niryàti na labhate sthairyam | sundara sakhã divasakara-bimbe tuhinàü÷u-rekheva ||GAss_639|| sukumàratvaü kàntir nitànta-saraatvam àntarà÷ ca guõàþ | kiü nàma nendulekhe ÷a÷a-graheõaiva tava kathitam ||GAss_640|| saurabhya-màtra-manasàm àstàü malaya-drumasya na vi÷eùaþ | dharmàrthinàü tathàpi sa mçgyaþ påjàrtham a÷vatthaþ ||GAss_641|| saüvàhayati ÷ayànaü yathopavãjayati gçhapatiü gçhiõã | gçha-vçti-vivara-nive÷ita-dç÷as tathà÷vàsanaü yånaþ ||GAss_642|| satyaü svalpa-guõeùu stabdhà sadç÷e punar bhujaïge sà | arpita-koñiþ praõamati sundara hara-càpa-yaùñir iva ||GAss_643|| sarvaüsahàü mahãm iva vidhàya tàü bàùpa-vàribhiþ pårõàm | bhavanàntara-mayam adhunà saïkràntas te guruþ premà ||GAss_644|| sambhavati na khalu rakùà sarasànàü prakçti-capala-caritànàm | anubhavati hara-÷irasy api bhujaïga-pari÷ãlanaü gaïgà ||GAss_645|| sulabheùu kamala-kesara-ketaka-màkanda-kunda-kusumeùu | và¤chati manorathàndhà madhupã smara-dhanuùi guõã-bhàvam ||GAss_646|| sà lajjità sapatnã kupità bhãtaþ priyaþ sakhã sukhità | bàlàyàþ pãóàyàü nidànite jàgare vaidyaiþ ||GAss_647|| suciràgatasya saüvàhana-cchalenàïgam aïgam àliïgya | puùyati ca màna-carcàü gçhiõã saphalayait cotkalikàm ||GAss_648|| sà sarvathaiva raktà ràgaü gu¤jeva na tu mukhe vahati | vacana-paños tava ràgaþ kevalam àsye ÷ukasyeva ||GAss_649|| sàyaü kànta-bhujàntara-patità rati-nãta-sakala-rajanãkà | uùasi dadatã pradãpaü sakhãbhir upahasyate bàlà ||GAss_650|| sà tãkùõa-màna-dahanà mahataþ snehasya durlabhaþ pàkaþ | tvàü darvãm iva dåti prayàsayann asmi vi÷vastaþ ||GAss_651|| sneha-kùatir jigãùà samaraþ pràõa-vyayàvadhiþ kariõàm | na vitanute kam anarthaü dantini tava yauvanodbhañaþ ||GAss_652|| sadanàd apaiti dayito hasati sakhã vi÷ati gharaõim iva bàlà | jvalati sapatnã kãre jalpati mugdhe prasãdati ||GAss_653|| saïkucitàïgãü dviguõàü÷ukàü mano-màtra-visphuran-madanàm | dayitàü bhajàmi mugdhàm iva tuhina tava prasàdena ||GAss_654|| sakhi lagnaiva vasantã sadà÷aye mahati rasa-maye tasya | bàóava-÷ikheva sindhor na manàg apy àrdratàü bhajasi ||GAss_655|| sakhi mihirodgamanàdi-pramodam apidhàya so 'yam avasàne | bandhyo 'vadhi-vàsara iva tuùàra-divasaþ kadarthayati ||GAss_656|| sura-bhavane taruõàbhyàü parasparàkçùña-dçùñi-hçdayàbhyàm | devàrcanàrtham udyatam anyonyasyàrpitaü kusumam ||GAss_657|| sàyaü ku÷e÷ayàntar-madhupànàü niryatàü nàdaþ | mitra-vyasana-viùaõõaiþ kamalair àkranda iva muktaþ ||GAss_658|| sumahati manyu-nimitte mayaiva vihite'pi vepamànoruþ | na sakhãnàm api rudatã mamaiva vakùaþ-sthale patità ||GAss_659|| subhaga vyajana-vicàlana-÷ithila-bhujàbhåd iyaü vayasyàpi | udvartanaü na sakhyàþ samàpyate ki¤cid apagaccha ||GAss_660|| sa-vrãóà nakha-radanàrpaõeùu kupità pragàóham aciroóhà | bahu-yàc¤à-caraõa-graha-sàdhyà roùeõa jàteyam ||GAss_661|| sugçhãta-malina-pakùà laghavaþ para-bhedinaþ paraü tãkùõàþ | puruùà api vi÷ikhà api guõa-cyutàþ kasya na bhayàya ||GAss_662|| sva-kapolena prakañãkçtaü pramattatva-kàraõaü kim api | dviradasya durjanasya ca madaü cakàraiva dànam api ||GAss_663|| satyaü patir avidagdhaþ sà tu sva-dhiyaiva nidhuvane nipuõà | màrttikam àdhàya guruü dhanur adhigatam ekalavyena ||GAss_664|| saubhàgya-mànavàn sa tvayàvadhãryàpamànam ànãtaþ | svaü viraha-pàõóimànaü bhasma-snànopamaü tanute ||GAss_665|| sakhi mama kara¤ja-tailaü bahu-sande÷aü praheùyasãty udità | ÷va÷ura-gçha-gamana-militaü bàùpa-jalaü saüvçõoty asatã ||GAss_666|| sandar÷ayanti sundari kulañànàü tamasi vitatam avikalpe | maulimaõidãpa-kalikà varti-nibhà bhogino 'dhvànam ||GAss_667|| sarvaü vanaü tçõàlyà pihitaü pãtàþ sitàü÷u-ravi-tàràþ | pradhvaüsàþ panthàno malinenodgamya meghena ||GAss_668|| samyag aniùpannaþ san yo 'rthas tvarayà svayaü sphuñãkriyate | sa vyaïga eva bhavati prathamo vinatà-tanåja iva ||GAss_669|| sajjana eva hi vidyà ÷obhanàyai bhavati durjane moghà | na vidåra-dar÷anatayà kai÷cid upàdãyate gçdhraþ ||GAss_670|| subhagaü vadati janas taü nija-patir iti naiùa rocate mahyam | pãyåùe'pi hi bheùaja-bhàvopanate bhavaty aruciþ ||GAss_671|| saudha-gavàkùa-gatàpi hi dçùñis taü sthiti-kçta-prayatnam api | hima-giri-÷ikhara-skhalità gaïgevairàvataü harati ||GAss_672|| saha-gharma-càriõã mama paricchadaþ sutanu neha sandehaþ | na tu sukhayati tuhina-dina-cchatra-cchàyeva sajjantã ||GAss_673|| sakala-guõaika-niketana dànava-vàsena gharaõiruharàjaþ | jàto 'si bhåtale tvaü satàm anàdeya-phala-kusumaþ ||GAss_674|| sundari tàñaïkamayaü cakram ivodvahati tàvake karõe | nipatati nikàma-tãkùõaü kañàkùa-bàõo 'rjuna-praõayã ||GAss_675|| svàdhãnaiva phala-rddhir janopajãvyatvam ucchraya-cchàyà | sat-puüso maru-bhåruha iva jãvana-màtram à÷àsyam ||GAss_676|| santàpa-moha-kampàn sampàdayituü nihantum api jantån | sakhi durjanasya bhåtiþ prasarati dåraü jvarasyeva ||GAss_677|| sukhayitataràü na rakùati paricaya-le÷aü gaõàïganeva ÷rãþ | kuka-kàminãva nojjhati vàg-devã janma-janmàpi ||GAss_678|| sva-sadana-nikañe nalinãm abhinava-jàta-cchadàü nirãkùyaiva | hà gçhiõãti pralapaü÷ ciràgataþ sakhi patiþ patitaþ ||GAss_679|| saci caturànana-bhàvàd vaimukhyaü kvàpi naiva dar÷ayati | ayam eka-hçdaya eva druhiõa iva priyatamas tad api ||GAss_680|| satyaü madhuro niyataü vakro nånaü kalàdharo dayitaþ | sa tu veda na dvitãyàm akalaïkaþ pratipad-indur iva ||GAss_681|| sva-sthànàd api vicalati majjati jaladhau ca nãcam api bhajate | nija-pakùa-rakùaõa-manàþ sujano mainàka-÷aila iva ||GAss_682|| saüvçõu bàùpa-jalaü sakhi dç÷am uparajyà¤janena valayainàm | dayitaþ pa÷yatu pallava-païkajayor yugapad eva rucam ||GAss_683|| sà pàõóu-durbalàïgã nayasi tvaü yatra yàti tatraiva | kañhinãva kaitava-vido hasta-graha-màtra-sàdhyà te ||GAss_684|| sakhi vi÷va-ga¤janãyà lakùmãr iva kamala-mukhi kadaryasya | tvaü pravayaso 'sya rakùà-vãkùaõa-màtropayogyàsi ||GAss_685|| iti vibhàvyàkhyà-sametà sa-kàra-vrajyà | ********************************************************** ha-kàra-vrajyà hçdayaj¤ayà gavàkùe visadçkùaü kim api kåjitaü sakhyà | yat kalaha-bhinna-talpà bhaya-kapañàd eti màü sutanu ||GAss_686|| harati hçdayaü ÷alàkà-nihito '¤jana-tantur eùa sakhi mugdhe | locana-bàõa-mucàntar-bhrådhanuùà kiõa ivollikhitaþ ||GAss_687|| hasasi caraõa-prahàre talpàd apasàrito bhuvi svapiùi | nàsadç÷e'pi kçte priya mama hçdayàt tvaü viniþsarasi ||GAss_688|| hasati sapatnã ÷va÷rå roditi vadanaü ca pidadhate sakhyaþ | svapnàyitena tasyàü subhaga tvan-nàma jalpantyàm ||GAss_689|| hçdayaü mama pratikùaõa-vihitàvçttiþ sakhe priyà÷okaþ | prabalo vidàrayiùyati jala-kala÷aü nãra-lekheva ||GAss_690|| hanta virahaþ samantàj jvalayati durvàra-tãvra-saüvegaþ | aruõas tapana-÷ilàm iva punar na màü bhasmatàü nayati ||GAss_691|| hçtvà tañini taraïgair bhramita÷ cakreùu nà÷aye nihitaþ | phala-dala-valkala-rahitas tvayàntarikùe tarus tyaktaþ ||GAss_692|| hçta-kà¤ci-valli-bandhottara-jaghanàd apara-bhoga-bhuktàyàþ | ullasati roma-ràjiþ stana-÷ambhor garala-lekheva ||GAss_693|| iti vibhàvyàkhyà-sametà ha-kàra-vrajyà | ********************************************************** kùa-kàra-vrajyà kùãrasya tu dayitatvaü yato 'pi ÷àntopacàram àsàdya | ÷ailo 'ïgàny ànamayati premõaþ ÷eùo jvarasyeva ||GAss_694|| kùàntam apasàrito yac caraõàv upadhàya supta evàsi | udghàñayasi kim åru niþ÷vàsaiþ pulakayann uùõaiþ ||GAss_695|| kùudrodbhavasya kañutàü prakañayato yac chata÷ ca madam uccaiþ | madhuno laghu-puruùasya ca garimà laghimà ca bhedàya ||GAss_696|| ********************************************************** pårvair vibhinna-vçttàü guõàóhya-bhava-bhåti-bàõa-raghukàraiþ | vàg-devãü bhajato mama santaþ pa÷yantu ko doùaþ ||GAss_697|| sat-pàtropanayocita-sat-pratibimbàbhinava-vastu | kasya na janayati harùaü sat-kàvyaü madhura-vacanaü ca ||GAss_698|| ekà dhvain-dvitãyà tirbhuvana-sàrà sphuñokti-càturyà | pa¤ceùu-ùañpada-hità bhåùà ÷ravaõasya sapta-÷atã ||GAss_699|| kavi-samara-siüha-nàdaþ svarànuvàdaþ sudhaika-saüvàdaþ | vidvad-vinoda-kandaþ sandarbho 'yaü mayà sçùñaþ ||GAss_700||| udayana-balabhadràbhyàü sapta÷atã ÷iùya-sodaràbhyàü me | dyaur iva ravi-candràbhyàü prakà÷ità nirmalãkçtya ||GAss_701|| hari-caraõà¤jalim alaü kavi-vara-harùàya buddhimàn satatam | kçtàryà-sapta-÷atãm etàü govardhanàcàryaþ ||GAss_702|| iti govardhanàcàrya-viracità àryà-sapta÷atã samàptà