DANDIN: DASAKUMARACARITA Ucchvasas 3, 5 & 6 Text analysis adapted to BHELA conventions: Sandhi markers: (. =short vowel, - =long vowel) in word-sandhi: 1: . . e.g.: veda+anta = vedÃ1nta 2: - . 3: . - 4: - - in sentence-sandhi: 7: . . e.g.: ca+api = cÃ7pi 8: . - 9: - . 0: - - ÚÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! ³ ³ COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. ³ ³ ³ ³ Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for ³ ³ WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes ³ ³ BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): ³ ³ ³ ³ description character = ASCII ³ ³ ³ ³ long a à 195 ³ ³ long A ù 249 ³ ³ long i Å 197 ³ ³ long I ý 253 ³ ³ long u Æ 198 ³ ³ long U ô 244 ³ ³ vocalic r ­ 173 ³ ³ vocalic R ã 227 ³ ³ long vocalic r Ì 204 ³ ³ vocalic l Ê 202 ³ ³ long vocalic l Ë 203 ³ ³ velar n Ç 199 ³ ³ velar N § 167 ³ ³ palatal n ¤ 164 ³ ³ palatal N ¥ 165 ³ ³ retroflex t  194 ³ ³ retroflex T è 232 ³ ³ retroflex d ¬ 172 ³ ³ retroflex D Ö 214 ³ ³ retroflex n ï 239 ³ ³ retroflex N × 215 ³ ³ palatal s Ó 211 ³ ³ palatal S Á 193 ³ ³ retroflex s « 171 ³ ³ retroflex S å 229 ³ ³ anusvara æ 230 ³ ³ capital anusvara õ 245 ³ ³ visarga ÷ 247 ³ ³ capital visarga ê 234 ³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÙ / daÓa-kumÃra-caritam - t­tÅyo1cchvÃsa÷ / e«o 'smi paryaÂann ekadà gato videhe«u | mithilÃm a-praviÓyai7va bahi÷ kva=cin maÂhi kÃyà viÓramitum etya kayà api v­ddha-tÃpasyà datta-pÃdya÷ k«aïam alinda-bhÆmÃv avÃsthi«i | tasyÃs tu mad-darÓanÃd eva kim apy Ãbaddha-dhÃram aÓru prÃvartata | ' kim etad amba kathaya kÃraïam ' iti p­«Âà sa-karuïam Ãca«Âa - 'jaivÃt­ka nanu ÓrÆyate patir asyà mithilÃyÃ÷ prahÃra-varmà nÃmÃ8sÅt | tasya khalu magadha-rÃjo rÃja-hamsa÷ paraæ mitram ÃsÅt | tayoÓ ca vallabhe bala-Óambalayor iva vasumatÅ-priyamvade sakhyam a-pratimam adhattÃm | atha prathama-garbhÃ1bhinanditÃæ tÃæ ca priya-sakhÅæ did­k«u÷ priyamvadà vasumatÅæ saha bhartrà pu«pa-puram agamat | tasminn eva ca samaye mÃlavena magadha-rÃjasya mahaj janyam ajani | tatra leÓato 'pi dur-lak«Ãæ gatim agaman magadha-rÃja÷ | maithile1ndras tu mÃlave1ndra-prayatna-prÃïita÷ sva-vi«ayaæ prati niv­tto jye«Âhasya samhÃra-varmaïa÷ sutair vikaÂa-varma-prabh­tibhir vyÃptaæ rÃjyam Ãkarïya svasrÅyÃt suhma-pater daï¬Ã1vayavam Ãditsur aÂavÅ-patham avagÃhya lubdhaka-lupta-sarva-svo 'bhÆt | tat-sutena ca kanÅyasà hasta-vartinà sahai7kÃkinÅ vana-cara-Óara-var«a-bhaya-palÃyità vanam agÃhi«i | tatra ca me ÓÃrdÆla-nakhÃ1valŬha-nipatitÃyÃ÷ pÃïi-bhra«Âa÷ sa bÃlaka÷ kasya api kapilÃ-Óavasya kro¬am abhyalÅyata | tac-chavÃ3kar«iïaÓ ca vyÃghrasya asÆn i«ur i«v-asana-yantra-mukta÷ k«aïÃd alik«at | bhilla-dÃrakai÷ sa bÃlo 'pÃhÃri | sà tv ahaæ moha-suptà kena api v­«ïi-pÃleno7panÅya svaæ kuÂÅram ÃveÓya k­payo9pakrÃnta-vraïà svasthÅbhÆya sva-bhartur anti kam upati«ÂhÃsur a-sahÃyatayà yÃvad vyÃkulÅbhavÃmi tÃvan mamai7va duhità saha yÆnà kena api tam evo7ddeÓam Ãgamat | sà bh­Óaæ ruroda | ruditÃ1nte ca sà sÃrtha-ghÃte sva-hasta-gatasya rÃja-putrasya kirÃta-bhart­-hasta-gamanam ÃtmanaÓ ca kena api vana-careïa vraïa-viropaïam svasthÃyÃÓ ca punas teno7payantuæ cintità yà nik­«Âa-jÃti-samsarga-vaiklavyÃt pratyÃkhyÃna-pÃru«yam tad a-k«ameïa ca amunà vivikte vipine sva-Óira÷ kartano1dyamam anena yÆnà yad-­cchayà d­«Âena tasya dur-Ãtmano hananam ÃtmanaÓ co7payamanam ity akathayat | sa tu p­«Âo maithile1ndrasyai7va ko 'pi sevaka÷ kÃraïa-vilambÅ tan-mÃrgÃ1nusÃrÅ jÃta÷ | saha tena bhartur antikam upas­tya putra-v­ttà ntena Órotram asya devyÃ÷ priyamvadÃyÃÓ ca adahÃva | sa ca rÃjà di«Âa-do«Ãj jye«Âha-putraiÓ ciraæ vig­hya punar a-sahi«ïutayà atimÃtraæ ciraæ prayudhya baddha÷ | devÅ ca bandhanaæ gamità | dagdhà punar aham asminn api vÃrddhake hata-jÅvitam a-pÃrayantÅ hÃtuæ pravrajyÃæ kila agrahÅ«am | duhità tu mama hata-jÅvitÃ3k­«Âà vikaÂa-varma-mahÃ-devÅæ kalpa-sundarÅæ kila aÓiÓriyat | tau ced rÃja-putrau nir-upadravÃv eva avardhi«yetÃm iyatà kÃlena tave7mÃæ vayo-avasthÃm asprak«yetÃm | tayoÓ ca sator na dÃyÃdà nare1ndrasya prasahya-kÃriïo bhaveyu÷ ' iti pra-manyur abhiruroda | Órutvà ca tÃpasÅ-giram aham api prav­ddha-bëpo nigƬham abhyadhÃm -- 'yady evam amba samÃÓvasihi | nanv asti kaÓ cin munis tvayà tad-avasthayà putrÃ1bhyupapÃdanÃ1rthaæ yÃcitas tena sa labdho vardhitaÓ ca | vÃrte9yam atimahatÅ | kim anayà | so 'ham asmi | ÓakyaÓ ca mayà asau vikaÂa-varmà yathÃ-kathaæ-cid upaÓli«ya vyÃpÃdayitum | anujÃ÷ punar atibahava÷ tair api ghaÂante paura-jÃnapadÃ÷ | mÃæ tu na kaÓ=cid ihatya Åd­ktayà jano jÃnÃti | pitarÃv api tÃvan mÃæ na samvidÃte kim ute7tare | tad enam artham upÃyena sÃdhayi«yÃmi ' ity agÃdi«am | sà tu v­ddhà sa-ruditaæ pari«vajya muhu÷ Óirasy upÃghrÃya prasnuta-stanÅ sa-gadgadam agadat - 'vatsa ciraæ jÅva | bhadraæ tava | prasanno 'dya bhagavÃn vidhi÷ | adyai7va prahÃra-varmaïy adhi videhà jÃtÃ÷ yata÷ pralambamÃna-pÅna-bÃhur bhavÃn apÃram etac choka-sÃgaram adyo7ttÃrayituæ sthita÷ | aho mahad bhÃgadheyaæ devyÃ÷ priyamvadÃyÃ÷ ' iti har«a-nirbharà snÃna-bhojanÃ3dinà mÃm upÃcarat | aÓiÓriyaæ ca asmin maÂhai1kadeÓe niÓi kaÂa-ÓayyÃm | acintayaæ ca - 'vino9padhinà ayam artho na sÃdhya÷ | striyaÓ co7padhÅnÃm udbhava-k«etram | ato 'nta÷-pura-v­ttÃntam asyà avagamya tad-dvÃreïa ki¤=cij jÃlam Ãcareyam ' iti cintayaty eva mayi mahÃ2rïavo1nmagna-mÃrtaï¬a-turaÇgama-ÓvÃsa-rayÃ1vadhÆte9va vyÃvartata tri-yÃmà | samugra-garbha-vÃsa-ja¬Åk­ta iva manda-pratÃpo divasa-kara÷ prÃdur ÃsÅt | utthÃya avasÃyita-dina-mukha-niyama-vidhis tÃæ me mÃtaram avÃdi«am -- ' amba jÃlmasya vikaÂa-varmaïa÷ kac=cid anta÷-pura-v­ttÃntam abhijÃnÃsi ' ity an-avasita-vacanae eva mayi kÃ=cid aÇganà pratyad­Óyata | tÃæ ca avek«ya sà me dhÃtrÅ har«Ã1Óru-kuïÂhita-kaïÂham Ãca«Âa -- 'putri pu«karike paÓya bhart­-dÃrakam | ayam asÃv a-k­payà mayà vane parityakta÷ punar apy evam Ãgata÷ ' iti | sà tu har«a-nirbhara-nipŬità ciraæ prarudya bahu vilapya ÓÃntà puna÷ sva-mÃtrà rÃjÃ1nta÷-pura-v­ttÃntÃ3khyÃne nyayujyata | uktaæ ca tayà -- 'kumÃra kÃma-rÆpe3Óvarasya kalinda-varma-nÃmna÷ kanyà kalpa-sundarÅ kalÃsu rÆpe ca apsaraso 'py atikrÃntà patim abhibhÆya vartate | tad-eka-vallabha÷ sa tu bahv-avarodho 'pi vikaÂa-varmà ' iti | tÃm avocam -- ' upasarpai7nÃæ mat-prayuktair gandha-mÃlyai÷ | upajanaya ca a-samÃna-do«a-nindÃ4dinà sva-bhartari dve«am | anurÆpa-bha rt­-gÃminÅnÃæ ca vÃsava-dattÃ4dÅnÃæ varïanena grÃhaya anuÓayam | avarodhÃ1ntare«u ca rÃj¤o vilasitÃni su=gƬhÃny api prayatnena anvi«ya prakÃÓayantÅ mÃnam asyà vardhaya ' iti | punar idam ambÃm avocam -- ' ittham eva tvayà apy an=anya-vyÃpÃrayà n­pÃ1Çganà asÃv upasthÃtavyà | praty-ahaæ ca yad yat tatra v­ttaæ tad asmi tvayai9va bodhya÷ | mad-uktà punar iyam udarka-svÃduno 'smat-karmaïa÷ prasÃdhanÃya cchÃye9va an=apÃyinÅ kalpa-sundarÅm anuvartatÃm ' iti | te ca tam arthaæ tathai9va anvati«ÂhatÃm | ke«u-cid dine«u gate«v Ãca«Âa mÃæ mad-ambà -- 'vatsa mÃdhavÅ9va picumandÃ3Óle«iïÅ yathà asau Óocyam ÃtmÃnaæ manyeta tatho9papÃdya sthÃpità | kiæ bhÆya÷ k­tyam ' iti | punar aham abhilikhyÃ8tmana÷ pratik­tim ' iyam amu«mai neyà | nÅtÃæ cai7nÃæ nirvarïya sà niyatam evaæ vak«yati -- ' nanv asti kaÓ cid Åd­ÓÃ3kÃra÷ pumÃn ' iti | pratibrÆhy enÃm -- ' yadi syÃt tata÷ kim ' iti | tasya yad uttaraæ sà dÃsyati tad aham asmi pratibodhanÅya÷ ' iti | sà ' tathà ' iti rÃja-kulam upasaÇkramya pratiniv­ttà mÃm ekÃnte nyavedayat -- 'vatsa darÓito 'sau citra-paÂas tasyai matta-kÃÓinyai | citrÅyamÃïà ca asau ' bhuvanam idaæ sa-nÃthÅk­taæ yad deve 'pi kusuma-dhanvani ne8d­ÓÅ vapu÷-ÓrÅ÷ samnidhatte | citram etac citrataram | na ca tam avaimi ya Åd­Óam ihatyo nirmimÅte | kene7dam Ãlikhitam ' ity Ãd­tavatÅ vyÃh­tavatÅ ca | mayà ca smerayo9dÅritam -- ' devi sad­Óam Ãj¤Ãpayasi | bhagavÃn makara-ketur apy evaæ sundara iti na Óakyam eva sambhÃvayitum | atha ca vistÅrïe9yam arïava-nemi÷ | kvacid Åd­ Óam api rÆpaæ daiva-Óaktyà sambhavet | atha tu yady evaæ-rÆpo rÆpÃ1nurÆpa-Óilpa-ÓÅla-vidyÃ-j¤Ãna-kauÓalo yuvà mahÃ-kulÅnaÓ ca kaÓ=cit samnihita÷ syÃt sa kiæ lapsyate ' iti | tayo9ktam -- ' amba kiæ bravÅmi | ÓarÅraæ d­dayaæ jÅvitam iti sarvam idam alpam an-arhaæ ca | tato na ki¤=cil lapsyate | na ced ayaæ vipralambhas tasya amu«ya darÓanÃ1nubhavena yathe9daæ cak«uÓ caritÃ1rthaæ bhavet tathà anugraha÷ kÃrya÷ ' iti | bhÆyo 'pi mayà d­¬hatarÅkartum upanyastam - ' asti ko 'pi rÃja-sÆnur nigƬhaæ caran | amu«ya vasanto1tsave saha sakhÅbhir nagaro1pavana-vihÃriïÅ ratir iva vigrahiïÅ yad-­cchayà darÓana-pathaæ gatà asi | gataÓ ca asau kÃma-Óarai1ka-lak«ya tÃæ mÃm anvavarti«Âa | mayà ca vÃm anyo-anyÃ1nurÆpair dur-labhair ÃkÃrÃ3dibhir guïÃ1tiÓayaiÓ ca preryamÃïayà tad-racitair eva kusuma-Óekhara-srag-anulepanÃ3dibhiÓ ciram upÃsità asi | sÃd­Óyaæ ca svam anena svayam eva abhilikhya tvat-samÃdhi-gìhatva-darÓanÃya pre«i tam | e«a ced artho niÓcitas tasya amu«ya atimÃnu«a-prÃïa-sattva-praj¤Ã-prakar«asya na ki¤=cid du«karaæ nÃma | tam adyai7va darÓayeyam | saÇketo deya÷ ' iti | tayà tu ki¤=cid iva dhyÃtvà punar abhihitam - ' amba tava nai7tad idÃnÅæ gopya-tamam | ata÷ kathayÃmi | mama tÃtasya rÃj¤Ã prahÃra-varmaïà saha mahatÅ prÅtir ÃsÅt | mÃtuÓ ca me mÃnavatyÃ÷ priya-vayasyà devÅ priyamvadÃ0sÅt | tÃbhyÃæ punar a-jÃtÃ1patyÃbhyÃm eva k­ta÷ samayo abhÆt -- ' Ãvayo÷ putravatyÃ÷ putrÃya duhit­matyà duhità deyà ' iti | tÃtas tu mÃæ jÃtÃæ prana«ÂÃ1patyà priyamvade9ti prÃrthayamÃnÃya vikaÂa-varmaïe daivÃd dattavÃn | ayaæ ca ni«Âhura÷ pit­-drohÅ na atyupasanna-saæsthÃna÷ kÃmo1pacÃre«v a-labdha-vaicak«aïya÷ kalÃsu kÃvya-nÃÂakÃ3di«u mandÃ1bhiniveÓa÷ Óauryo1nmÃdÅ dur-vikatthano an-­ta-vÃdÅ ca a-sthÃna-var«Å | na atirocate me e«a bhartà viÓe«ataÓ cai7«u vÃsare«u | yad ayam udyÃne mad-antaraÇga-bhÆtÃæ pu«karikÃm apy upÃnta-vartinÅm an-Ãd­tya mayi baddha-sÃpatnya-matsarÃm an-Ãtma-j¤Ãm Ãtma-nÃÂakÅyÃæ ramayantikà nÃma apatya-nir=viÓe«aæ mat-samvardhitÃyÃÓ campaka-latÃyÃ÷ svayam avacitÃbhi÷ su=manobhir alam akÃr«Åt | mad-upabhukta-mukte citra-kÆÂa-garbha-vedikÃ-gate ratna-talpe tayà saha vyahÃr«Åt | a-yogyaÓ ca pumÃn avaj¤Ãtuæ ca prav­tta÷ | tat kim ity apek«yate | para-loka-bhayaæ ca aihikena du÷khena antaritam | a=vi«ahyaæ hi yo«itÃm an=aÇga-Óara-ni«aÇgÅ bhÆta-cetasÃm an=i«Âa-jana-samvÃsa-yantraïÃ-du÷kham | ato 'munà puru«eïa mÃm adyo7dyÃna-mÃdhavÅ-g­he samÃgamaya | tad-vÃrtÃ-Óravaïa-mÃtreïai7va hi mama atimÃtraæ mano 'nuraktam | asti ca ayam artha-rÃÓi÷ | anena amu«ya pade prati«ÂhÃpya tam eva atyantam upacarya jÅvi«yÃmi ' iti | mayà api tad abhyupetya pratyÃgatam | ata÷ paraæ bhart­-dÃraka÷ pramÃïam ' iti | tatas tasyà eva sakÃÓÃd anta÷-pura-niveÓam antar-vamÓika-puru«a-sthÃnÃni pramada-vana-pradeÓÃn api vibhÃgena avagamya asta-giri-kÆÂa-pÃta-k«ubhita-Óoïita iva ÓoïÅbhavati bhÃnu-bimbe paÓcimÃ1mbudhi-paya÷-pÃta-nirvÃpita-pataÇgÃ1ÇgÃra-dhÆma-sambhÃra iva bharita-nabhasi tamasi vij­mbhite para-dÃra-parÃmarÓo1nmukhasya mamÃ8cÃryakam iva kartum utthite guru-parigraha-ÓlÃghini grahÃ1gre-sare k«apÃ-kare kalpa-sundarÅ-vadana-puï¬arÅkeïe7va mad-darÓanÃ1tirÃga-prathamo1panatena smayamÃnena candra-maï¬alena sandhuk«amÃïa-tejasi bhuvana-vijigÅ«o2dyate deve kusuma-dhanvani yatho2citaæ ÓayanÅyam abhaje | vyacÅtaraæ ca - ' siddha-prÃya eva ayam artha÷ | kiæ tu para-kalatra-laÇghanÃd dharma-pŬà bhavet | sà apy artha-kÃmayor dvayor upalambhe ÓÃstra-kÃrair anumatai9ve7ti | guru-jana-bandha-mok«o1pÃya-sandhinà mayà cai7«a vyatikrama÷ k­tas tad api pÃpaæ nirh­tya kiyatyà api dharma-kalayà mÃæ samagrayed iti | api tv etad Ãkarïya devo rÃja-vÃhana÷ su-h­do và kiæ nu vak«yanti ' iti cintÃ-parÃ1dhÅna eva nidrayà parÃm­Óye | ad­Óyata ca svapne hasti-vaktro bhagavÃn | Ãha sma ca - ' saumya upahÃra-varman mà sma te dur-vikalpo bhÆt | yatas tvam asi mad-amÓa÷ | ÓaÇkara-jaÂÃ-bhÃra-lÃlano1cità sura-sarid asau vara-varïinÅ | sà ca kadÃ=cin mad-vilo¬anÃ1=sahi«ïur mÃm aÓapat - - ' ehi martyatvam ' iti | aÓapyata mayà ca - ' yathe9ha bahu-bhogyà tathà prÃpya api mÃnu«yakam an=eka-sÃdhÃraïÅ bhava ' iti | abhyarthitaÓ ca anayà ' eka-pÆrvÃæ punas tvÃm evo7pacarya yÃvaj-jÅvaæ rameyam ' iti | tad ayam artho bhavya eva bhavatà nir=ÃÓaÇkya÷ ' iti | pratibudhya ca prÅti-yuktas tad-ahar api priyÃ-saÇketa-vyatikarÃ3di-smaraïena aham anai«am | anye-dyur an-anyathÃ-v­ttir an-aÇgo mayy eve7«u-var«am avar«at | aÓu«yac ca jyoti«mata÷ prabhÃ-mayaæ sara÷ | prÃsarac ca timira-maya÷ kardama÷ | kÃrdamika-nivasanaÓ ca d­¬hatara-parikara÷ kha¬ga-pÃïir upah­to1paskara÷ smaran mÃt­-dattÃny abhij¤ÃnÃni rÃja-mandira-parikhÃm ud-ambhasam upÃti«Âham | atho7pa khÃtaæ mÃt­-g­ha-dvÃre pu«karikayà prathama-samnidhÃpitÃæ veïu-ya«Âim ÃdÃya tayà ÓÃyitayà ca parikhÃæ sthÃpitayà ca prÃkÃra-bhittim alaÇghayam | adhiruhya pakve1«Âaka-citena gopuro1pari-talÃ1dhirohiïà sopÃna-pathena bhuvam avÃtaram | avatÅrïaÓ ca vakula-vÅthÅm atikramya campakÃ3vali-vartmanà manÃg ivo7pas­tyo7ttarÃhi karuïaæ cakra-vÃka-mithuna-ravam aÓ­ïavam | punar udÅcà pÃÂali-pathena sparÓa-labhya-viÓÃla-saudha-ku¬yo1dareïa Óara-k«epam iva gatvà puna÷ prÃcà piï¬Å-bhÃï¬Åra-khaï¬a-maï¬ito1bhaya-pÃrÓvena saikata-pathena ki¤=cid uttaram atikramya punar avÃcÅæ cÆta-vÅthÅm agÃhi«i | tataÓ ca gahanataram udaro1paracita-ratna-vedikaæ mÃdhavÅ-latÃ-maï¬apam Å«ad-viv­ta-samudgako1nmi«ita-bhÃsà dÅpa-vartyà nyarÆpayam | praviÓya cai7ka-pà rÓve phulla-pu«pa-nirantara-kuraïÂa-pota-paÇkti-bhitti-parigataæ garbha-g­ham avani-patitÃ1ruïÃ1Óoka-latÃ-mayam abhinava-kusuma-koraka-pulaka-lächitaæ pratyagra-pravÃla-paÂala-pÃÂalaæ kapÃÂam udghÃÂya prÃvik«am | tatra cÃ8sÅt sv-ÃstÅrïaæ kusuma-Óayanam surato1pakaraïa-vastu-garbhÃÓ ca kamalinÅ-palÃÓa-sampuÂÃ÷ danta-mayas tÃla-v­nta÷ surabhi-salila-bharitaÓ ca bh­ÇgÃraka÷ | samupaviÓya muhÆrtaæ viÓrÃnta÷ parimalam atiÓayavantam ÃghrÃsi«am | aÓrau«aæ ca manda-mandaæ pada-Óabdam | Órutvai9va saÇketa-g­hÃn nirgatya raktÃ1Óoka-skandha-pÃrÓva-vyavahitÃ1Çga-ya«Âi÷ sthito 'smi | sà ca su-bhrÆr a=su«Åma-kÃmà Óanair upetya tatra mÃm a-d­«Âvà balavad avyathi«Âa | vyas­jac ca matta-rÃja-hamsÅ9va kaïÂha-rÃga-valgu-gadgadÃæ giram -- ' vyaktam asmi vipralabdhà | na asty upÃya÷ prÃïitum | ayi h­daya kim idam a=kÃryaæ kÃryavad adhyasya tad-a=sambhavena kim evam uttÃmyasi | bhagavan pa¤ca-bÃïakas tava aparÃdha÷ k­to mayà yad evaæ dahasi na ca bhasmÅkaro«i ' iti | atha aham ÃvirbhÆya viv­ta-dÅpa-bhÃjana÷ ' bhÃmini nanu bahv aparÃddhaæ bhavatyà citta-janmano yad amu«ya jÅvita-bhÆtà ratir Ãk­tyà kadarthità dhanur-ya«Âir bhrÆ-latÃbhyÃm bhramara-mÃlÃ-mayÅ jyà nÅlÃ1laka-dyutibhi÷ astrÃïy apÃÇga-vÅk«ita-v­«Âibhi÷ mahÃ-rajana-dhvaja-paÂÃ1mÓukaæ danta-cchada-mayÆkha-jÃlai÷ prathama-suh­n malaya-mÃruta÷ parimala-paÂÅyasà ni÷ÓvÃsa-pavanena parabh­ta-rutam ati-ma¤julai÷ pralÃpai÷ pu«pa-mayÅ patÃkà bhuja-ya«ÂibhyÃm dig-vijayÃ3rambha-pÆrïa-kumbha-mithunam uroja-kumbha-yugalena krŬÃ-saro nÃbhi-maï¬alena samnÃhya-ratha÷ Óroïi-maï¬alena bhava-ratna-toraïa-sta mbha-yugalam Æru-yugalena lÅlÃ-karïa-kisalayaæ caraïa-tala-prabhÃbhi÷ | ata÷ sthÃnae eva tvÃæ dunoti mÅna-ketu÷ | mÃæ punar an=aparÃdham adhikam ÃyÃsayatÅ7ty e«a eva tasya do«a÷ | tat prasÅda sundari jÅvaya mÃæ jÅvanau3«adhibhir iva apÃÇgair an=aÇga-bhujaÇga-da«Âam | ' ity ÃÓli«ÂavÃn | arÅramaæ ca an=aÇga-rÃga-peÓala-viÓÃla-locanÃm | avasitÃ1rthÃæ cÃ8rakta-valite3k«aïÃm Å«at-sveda-rekho2dbheda-jarjarita-kapola-mÆlÃm an=argala-kala-pralÃpinÅm aruïa-daÓana-kara-ruhÃ1rpaïa-vyatikarÃm atyartha-pariÓlathÃ1ÇgÅm ÃrtÃm iva lak«ayitvà mÃnasÅæ ÓÃrÅrÅæ ca dhÃraïÃæ Óithilayann ÃtmÃnam api tayà samÃnÃ1rtham ÃpÃdayam | tat-k«aïa-vimukta-saÇgatau ratÃ1vasÃnikaæ vidhim anubhavantau cira-paricitÃv iva atigƬha-viÓrambhau k«aïam avÃti«ÂhÃvahi | punar aham u«ïam Ãyataæ ca ni÷Óvasya ki¤=cid-dÅna-d­«Âi÷ sa-cakita-prasÃritÃbhyÃæ bhujÃbhyÃm enÃm an=atipŬaæ pari«vajya na ativiÓadam acumbi«am | aÓru-mukhÅ tu sà ' yadi prayÃsi nÃtha prayÃtam e«a me jÅvitaæ gaïaya | naya mÃm api | na ced asau dÃsa-jano ni«-prayojana÷ | ' ity a¤jalim avatamsatÃm anai«Åt | avÃdi«aæ ca tÃm -- ' ayi mugdhe ka÷ sa-cetana÷ striyam abhikÃmayamÃnÃæ na abhinandati | yadi mad-anugraha-niÓcalas tava abhisandhir Ãcara a=vicÃraæ mad-upadi«Âam | ÃdarÓaya rahasi rÃj¤e mat-sÃd­Óya-garbhaæ citra-paÂam | Ãcak«va ca - ' kim iyam Ãk­ ti÷ puru«a-saundaryasya pÃram ÃrƬhà na và ' iti | ' bìham ÃrƬhà ' iti nÆnam asau vak«yati | brÆhi bhÆya÷ -- ' yady evam asti kà api tÃpasÅ deÓÃ1ntara-bhramaïa-labdha-prÃgalbhyà mama ca mÃt­-bhÆtà | taye9dam Ãlekhya-rÆpaæ purask­tya aham uktà -- ' so 'sti tÃd­Óo mantro yena tvam upo«ità parvaïi viviktÃyÃæ bhÆmau puro-hitair huta-mukte saptÃ1rci«i naktam ekÃkinÅ Óataæ candana-samidha÷ karpÆra-mu«ÂÅ÷ paÂÂa-vastrÃïi ca prabhÆtÃni hutvà bhavi«yasy evam-Ãk­ti÷ | atha cÃlayi«yasi ghaïÂÃm | ghaïÂÃ-puÂa-kvaïitÃ3hÆtaÓ ca bhartà bhavatyai sarva-rahasyam ÃkhyÃya nimÅlitÃ1k«o yadi tvÃm ÃliÇget iyam Ãk­ tir amum upasaÇkrÃmet | tvaæ tu bhavi«yasi yathà purÃ4kÃrai9va | yadi bhavatyai bhavat-priyÃya cai7vaæ roceta na ca asmin vidhau visamvÃda÷ kÃrya÷ ' iti | vapuÓ ced idaæ tava abhimataæ saha suh­n-mantribhir anujai÷ paura-jÃnapadaiÓ ca saæpradhÃrya te«Ãm apy anumate karmaïy abhimukhena stheyam ' iti | sa niyatam abhyupai«yati | punar asyÃm eva pramada-vana-vÃÂÅ-Ó­ÇgÃÂikÃyÃm Ãtharvaïikena vidhinà sa¤j¤apita-paÓunà abhihutya mukte hiraïya-retasi tad-dhÆma-Óamalena sampravi«Âena mayà asminn eva latÃ-maï¬ape sthÃtavyam | tvaæ puna÷ pragìhÃyÃæ prado«a-velÃyÃm Ãlapi«yasi karïe k­ta-narma-smità vikaÂa-varmÃïam -- ' dhÆrto 'si tvam a=k­ta-j¤aÓ ca | mad-anugraha-labdhena api rÆpeïa loka-locano1tsavÃyamÃnena mat-sapatnÅr abhiramayi«yasi | na aham Ãtma-vinÃÓÃya vetÃlo1tthÃpanam Ãcareyam ' iti | Órutve9daæ tvad-vaca÷ sa yad vadi«yati tan mahyam ekÃkiny upÃgatya nivedayi«yasi | tata÷ param aham eva j¤ÃsyÃmi | mat-pada-cihnÃni co7pavane pu«karikayà pramÃrjaya ' iti | sà ' tathà ' iti ÓÃstro1padeÓam iva mad-uktam Ãd­tya a=t­pta-surata-rÃgai9va kathaæ=katham apy agÃd anta÷-puram | aham api yathÃ-praveÓaæ nirgatya svam evÃ8vÃsam ayÃsi«am | atha sà matta-kÃÓinÅ tathà tam artham anvati«Âhat | ati«Âhac ca tan-mate sa dur-mati÷ | abhramac ca paura-jÃnapade«v iyam adbhutÃyamÃnà vÃrtà -- ' rÃjà kila vikaÂa-varmà devÅ-mantra-balena deva-yogyaæ vapur ÃsÃdayi«yati | nÆnam e«a vipralambho na ati-kalyÃïa÷ | kai9va kathà pramÃdasya | svasminn eva anta÷-puro1pavane svÃ1gra-mahi«yai9va sampÃdya÷ kila ayam artha÷ | tathà hi b­haspati-pratima-buddhibhir mantribhir apy abhyÆhya anumata÷ | yady evaæ bhÃvi na anyad ata÷ param asti ki¤=cid adbhutam | a=cintyo hi maïi-mantrau3«adhÅnÃæ prabhÃva÷ | ' iti pras­te«u loka-pravÃde«u prÃpte parva-divase pragìhÃyÃæ prau¬ha-tamasi prado«a-velÃyÃm anta÷-puro1dyÃnÃd udairayad dhÆrjaÂi-kaïÂha-dhÆmro dhÆmo1dgama÷ | k«ÅrÃ3jya-dadhi-tila-gaura-sar«apa-vasÃ-mÃmsa-rudhira -ÃhutÅnÃæ ca parimala÷ pavanÃ1nusÃrÅ diÓi diÓi prÃvÃtsÅt | praÓÃnte ca sahasà dhÆmo1dgame tasminn aham aviÓam | niÓÃnto1dyÃnam Ãgamac ca gaja-gÃminÅ | ÃliÇgya ca mÃæ sa-smitaæ samabhyadhatta -- ' dhÆrta siddhaæ te samÅhitam | avasitaÓ ca paÓur asau | amu«ya pralobhanÃya tvad-Ãdi«Âayà diÓà mayo9ktam -- ' kitava na sÃdhayÃmi te saundaryam | evaæ sundaro hi tvam apsarasÃm api sp­haïÅyo bhavi«yasi kim uta mÃnu«ÅïÃm | madhu-kara iva nisarga-capalo yatra kva=cid Ãsajjati bhavÃd­Óo n­-Óamsa÷ ' iti | tena tu me pÃdayor nipatya abhihitam -- ' rambho4ru sahasva mat-k­tÃni duÓ-caritÃni | manasà api na cintayeyam ita÷ param itara-nÃrÅm | tvarasva prastute karmaïi ' iti | tad aham Åd­Óena vaivÃhikena nepathyena tvÃm abhis­tavatÅ | prÃg api rÃgÃ1gni-sÃk«ikam an-aÇgena guruïà dattai9va tubhyam e«Ã jÃyà | punar apÅ7maæ jÃta-vedasaæ sÃk«Åk­tya sva-h­dayena dattà ' iti prapadena caraïa-p­«Âhe ni«pŬyo7tk«ipta-pÃda-pÃr«ïir itare1tara-vyati«akta-komalÃ1Çguli-dalena bhuja-latÃ-dvayena kandharÃæ mamÃ8ve«Âya sa-lÅlam Ãnanam Ãnamayya svayam unnamita-mukha-kamalÃ1-vibhrÃnta-viÓÃla-d­«Âir a-sak­d abhyacumbat | athai7nÃm ' ihai7va kuraïÂaka-gulma-garbhe ti«Âha yÃvad ahaæ nirgatya sÃdhayeyaæ sÃdhyaæ samyak iti vis­jya tÃm upas­tya homÃ1nala-pradeÓam aÓoka-ÓÃkhÃ2valambinÅæ ghaïÂÃm acÃlayam | akÆjac ca sà taæ janaæ k­tÃnta-dÆtÅ9vÃ8hvayantÅ | prÃvarti«i ca aham a-guru-candana-pramukhÃni hotum | ÃyÃsÅc ca rÃjà yatho2ktam deÓam | ÓaÇkÃ4pannam iva ki¤-cit sa-vismayaæ vicÃrya ti«Âhantam abravam - ' brÆhi satyaæ bhÆyo 'pi me bhagavantaæ citra-bhÃnum eva sÃk«Åk­tya | na ced anena rÆpeïa mat-sapatnÅr abhiramayi«yasi tatas tvayÅ7daæ rÆpaæ saÇkrÃmayeyam ' iti | sa tadai9va devy eve7yam no7padhi÷ iti sphuÂo1pajÃta-sampratyaya÷ prÃvartata ÓapathÃya | smitvà punar mayo9ktam - ' kiæ và Óapathena | kai9va hi mÃnu«Å mÃæ paribhavi«yati | yady apsarobhi÷ saÇgacchase saÇgacchasva kÃmam | kathaya kÃni te rahasyÃni | tat-kathanÃ1nte hi tvat-sva-rÆpa-bhraæÓa÷ ' iti | so 'bravÅt - ' asti baddho mat-pitu÷ kanÅyÃn bhrÃtà prahÃra-varmà | taæ vi«Ã1nnena vyÃpÃdya a-jÅrïa-do«aæ khyÃpayeyam iti mantribhi÷ saha adhyavasitam | anujÃya viÓÃla-varmaïe daï¬a-cakraæ puï¬ra-deÓÃ1bhikramaïÃya ditsitam | paura-v­ddhaÓ ca päcÃlika÷ paritrÃtaÓ ca sÃrtha-vÃha÷ khanati-nÃmno yavanÃd vajram ekaæ vasundharÃ-mÆlyaæ laghÅyasà argheïa labhyam iti mamai7kÃnte amantrayetÃm | g­ha-patiÓ ca mama antaraÇga-bhÆto janapada-mahattara÷ Óata-halir alÅka-vÃda-ÓÅlam avalepavantaæ du«Âa-grÃmaïyam ananta-sÅraæ janapada-kopena ghÃtayeyam iti daï¬a-dharÃn uddhÃra-karmaïi mat-prayogÃn niyoktum abhyupÃgamat | ittham idam a-cira-prastutaæ rahasyam ity Ãkarïya tam ' iyat tavÃ8yu÷ | upapadyasva sva-karmo1citÃæ gatim ' iti cchurikayà dvidhà k­tya k­tta-mÃtraæ tasminn eva prav­tta-sphÅta-sarpi«i hiraïya-retasy ajuhavam | abhÆc ca asau bhasmasÃt | atha strÅ-svabhÃvÃd Å«ad-vihvalÃæ h­daya-vallabhÃæ samÃÓvÃsya hasta-kisalaye avalambya gatvà tad-g­ham anuj¤ayà asyÃ÷ sarvÃïy anta÷-purÃïy ÃhÆya sadya eva sevÃæ dattavÃn | sa-vismita-vilÃsinÅ-sÃrtha-madhye ka¤-cid vih­tya kÃlaæ vis­«ÂÃ1varodha-maï¬alas tÃm eva samhato3rÆm ÆrÆ1papŬaæ bhujo1papŬaæ co7pagÆhya talpe 'bhiramayann alpÃm iva tÃæ niÓÃm atyanai«am | alabhe ca tan-mukhÃt tad-rÃja-kulasya ÓÅlam | u«asi snÃtvà k­ta-maÇgalo mantribhi÷ saha samagacche | tÃmÓ ca abravam -- ' ÃryÃ÷ rÆpeïai7va saha pariv­tto mama svabhÃva÷ | ya e«a vi«Ã1nnena hantuæ cintita÷ pità me sa muktvà svam etad rÃjyaæ bhÆya eva grÃhayitavya÷ | pit­vad amu«min vayaæ ÓuÓrÆ«ayai9va vartÃmahe | na hy asti pit­-vadhÃt paraæ pÃtakam ' iti | bhrÃtaraæ ca viÓÃla-varmÃïam ÃhÆyo7ktavÃn -- ' vatsa na su-bhik«Ã÷ sÃmprataæ puï¬rÃ÷ | te du÷kha-moho1pahatÃs tyaktÃ3tmÃno rëÂraæ na÷ sam­ddham abhidraveyu÷ | ato mu«Âi-vadha÷ sasya-vadho và yado9tpadyate tadà abhiyÃsyasi | na adya yÃtrà yuktà ' iti | nagara-v­ddhÃv apy alÃpi«am -- ' alpÅyasà mÆlyena mahÃ2rhaæ vajra-vastu mà astu me labhyaæ dharma-rak«Ãyai tad-anuguïenai7va mÆlyena ada÷ krÅyatÃm ' iti | Óata-haliæ ca rëÂra-mukhyam ÃhÆya ÃkhyÃtavÃn -- ' yo 'sÃv ananta-sÅra÷ prahÃra-varmaïa÷ pak«a iti ninÃÓayi«ita÷ so 'pi pitari me prak­ti-sthe kim iti nÃÓyeta tat tvayà api tasmin samrambho na kÃrya÷ ' iti | tae ime sarvam Ãbhij¤Ãnikam upalabhya ' sa eva ayam iti niÓcinvÃnà vismayamÃnÃÓ ca tÃæ mahÃ-devÅæ ca praÓamsanto mantra-balÃni co7dgho«ayanto bandhanÃt pitarau ni«krÃmayya svaæ rÃjyaæ pratya pÃdayan | ahaæ ca tayà me dhÃtryà sarvam idaæ mama ce«Âitaæ rahasi pitror avagamayya prahar«a-këÂhÃ2dhirƬhayos tayo÷ pÃda-mÆlam abhaje | abhajye ca yauvarÃjya-lak«myà tad-anuj¤Ãtayà | prasÃdhitÃ3tmà deva-pÃda-viraha-du÷kha-durbhagÃn bhogÃn nirviÓan bhÆyo 'sya pit­-sakhasya simha-varmaïo lekhyÃc caï¬a-varmaïaÓ campÃ2bhiyogam avagamya ' Óatru-vadho mitra-rak«Ã co7bhayam api karaïÅyam eva ' ity a-laghunà laghu-samutthÃnena sainya-cakreïa abhyasaram | abhÆvaæ ca bhÆmis tvat-pÃda-lak«mÅ-sÃk«Ãt-kriyÃ-maho2tsavÃ3nanda-rÃÓe÷ ' iti | Órutvai9tad devo rÃja-vÃhana÷ sa-smitam avÃdÅt -- ' paÓyata pÃra-talpikam upadhi-yuktam api guru-jana-bandha-vyasana-mukti-hetutayà du«ÂÃ1-mitra-pramÃpaïÃ1bhyupÃyatayà rÃjyo1palabdhi-mÆlatayà ca pu«kalÃv artha-dharmÃv apy arÅradhat | kiæ hi buddhimat-prayuktaæ na abhyupaiti ÓobhÃm ' iti | artha-pÃla-mukhe nidhÃya snigdha-dÅrghÃæ d­«Âim ' Ãca«ÂÃæ bhavÃn ÃtmÅya-caritam ' ity ÃdideÓa | so 'pi baddhÃ1¤jalir abhidadhe -- / iti ÓrÅdaï¬ina÷ k­tau daÓa-kumÃra-caritae upahÃra-varma caritaæ nÃma t­tÅya ucchvÃsa÷ / / pa¤cama ucchvÃsa÷ / so 'pi praïamya vij¤ÃpayÃmÃsa - ' deva devasya anve«aïÃya dik«u bhramann abhraæ-ka«asya api vindhya-pÃrÓva-rƬhasya vanaspater adha÷ pariïata-pataÇga-bÃla-pallavÃ1vatamsite paÓcima-dig-aÇganÃ-mukhe palvalÃ1mbhasy upasp­Óyo7pÃsya sandhyÃæ tama÷-samÅk­te«u nimno1nnate«u gantum a-k«ama÷ k«amÃ-tale kisalayair uparacayya ÓayyÃæ ÓiÓayi«amÃïa÷ Óirasi kurvann a¤jalim ' yà asmin vanaspatau vasati devatà sai9va me Óaraïam astu ÓarÃru-cakra-cÃra-bhÅ«aïÃyÃæ Óarva-gala-ÓyÃma-ÓÃrvarÃ1ndhakÃra-pÆrÃ3dhmÃta-gabhÅra-gahvarÃyÃm asyÃæ mahÃ2ÂavyÃm ekakasya me prasuptasya ' ity upadhÃya vÃma-bhujam aÓayi«i | tata÷ k«aïÃd eva avani-durlabhena sparÓena asu khÃyi«ata kim Ãpa gÃtrÃïi ÃhlÃdayi«ate7ndriyÃïi abhyamanÃyi«Âa ca antar-Ãtmà viÓe«ataÓ ca h­«itÃs tanÆ-ruhÃ÷ paryasphuran me dak«iïa-bhuja÷ | ' kathaæ nv idam ' iti manda-mandam unmi«ann upary accha-candrÃ3tapa-ccheda-kalpaæ ÓuklÃ1mÓuka-vitÃnam aik«i«i | vÃmato valita-d­«Âi÷ samayà saudha-bhittiæ citrÃ3staraïa-ÓÃyinam ati-viÓrabdha-prasuptam aÇganÃ-janam alak«ayam | dak«iïato datta-cak«ur Ãgalita-stanÃ1mÓukÃm am­ta-phena-paÂala-pÃï¬ura-Óayana-ÓÃyinÅm Ãdi-varÃha-dam«ÂrÃ2mÓu-jÃla-lagnÃm amsa-srasta-dugdha-sÃgara-dukÆlo1ttarÅyÃæ bhaya-sÃdhvasa-mÆrchitÃm iva dharaïÅm aruïÃ1dhara-kiraïa-bÃla-kisalaya-lÃsya-hetubhir ÃnanÃ1ravinda-parimalo1dvÃhibhir ni÷ÓvÃsa-mÃtariÓvabhir ÅÓvare3k«aïa-dahana-dagdhaæ sphuliÇga-Óe«am an-aÇgam iva sandhuk«ayantÅm anta÷-supta-«aÂ-padam ambujam iva jÃta-nidraæ sa-rasam ÃmÅlita-locane1ndÅvaram Ãnanaæ dadhÃnÃm airÃvata-madÃ1valepa-lÆnÃ1paviddhÃm iva nandana-vana-kalpa-v­k«a-ratna-vallarÅm kÃm api taruïÅm Ãlokayam | atarkayaæ ca - ' kva gatà sà mahÃ2ÂavÅ kuta idam ÆrdhvÃ1ï¬a-kapÃla-saæ puÂo1daro1llekhi Óakti-dhvaja-Óikhara-ÓÆlo1tsedhaæ saudham Ãgatam kva ca tad-araïya-sthalÅ-samÃstÅrïaæ pallava-Óayanam kutastyaæ ce7dam indu-gabhasti-sambhÃra-bhÃsuraæ hamsa-tÆla-dukÆla-Óayanam | e«a ca ko nu ÓÅta-raÓmi-kiraïa-rajju-dolÃ-paribhra«Âa-mÆrchita iva apsaro-gaïa÷ svaira-supta÷ sundarÅ-jana÷ kà ce7yaæ devÅ9va aravinda-hastà ÓÃrada-ÓaÓÃ1Çka-maï¬alÃ1mala-dukÆlo1ttara-cchadam adhiÓete Óayana-talam | na tÃvad e«Ã deva-yo«Ã yato manda-mandam indu-kiraïai÷ samvÃhyamÃnà kamalinÅ9va saÇkucati | bhagna-v­nta-cyuta-rasa-bindu-Óabalitaæ pÃka-pÃï¬u-cÆta-phalam ivo7dbhinna-sveda-rekham Ãlak«yate gaï¬a-sthalam | abhinava-yauvana-vidÃha-nirbharo3«maïi kuca-taÂe vaivarïyam upaiti varïakam | vÃsasÅ ca paribhogÃ1nurÆpaæ dhÆsarimÃïam ÃdarÓayata÷ | tad e«Ã mÃnu«y- eva | di«Âyà ca an-ucchi«Âa-yauvanà yata÷ saukumÃryam ÃgatÃ÷ samhatà iva avayavÃ÷ prasnigdhatamà api pÃï¬utÃ2nuviddhe9va deha-cchavi÷ danta-pŬÃ2n-abhij¤atayà na ati-viÓada-rÃgo mukhe vidruma-dyutir adhara-maïi÷ an-aty-ÃpÆrïam Ãrakta-mÆlaæ campaka-ku¬mala-dalam iva kaÂhoraæ kapola-talam an-aÇga-bÃïa-pÃta-muktÃ3ÓaÇkaæ ca viÓrabdha-madhuraæ supyate na cai7tad-vak«a÷-sthalaæ nir-daya-vimarda-vistÃrita-mukha-stana-yugalam asti ca an-ati krÃnta-Ói«Âa-maryÃda-cetaso mama asyÃm Ãsakti÷ | Ãsakty-anurÆpaæ punar ÃÓli«Âà yadi spa«Âam Ãrta-raveïai7va saha nidrÃæ mok«yati | atha ahaæ na Óak«yÃmi ca an-upaÓli«ya Óayitum | ato yad bhÃvi tad bhavatu | bhÃgyam atra parÅk«i«ye | ' iti sp­«ÂÃ1-sp­«Âam eva kim apy Ãviddha-rÃga-sÃdhvasaæ lak«ya-supta÷ sthito 'smi | sà api kim apy utkampinà romo1dbhedavatà vÃma-pÃrÓvena sukhÃyamÃnena manda-manda-j­mbhita-kÃrambha-mantharÃ1ÇgÅ tvaÇgad-agra-pak«maïoÓ cak«u«or alasa-tÃnta-tÃrakeïa an-atipakva-nidrÃ-ka«ÃyitÃ1pÃÇga-para-bhÃgeïa yugalene8«ad unmilantÅ trÃsa-vismaya-har«a-rÃga-ÓaÇkÃ-vilÃsa-vibhrama-vyavahitÃni vrŬÃ2ntarÃïi kÃni kÃny api kÃmena adbhutÃ1nubhÃvena avasthÃ2ntarÃïi kÃryamÃïà parijana-prabodhano1dyatà giraæ kÃmÃ3vega-para-vaÓaæ h­dayam aÇgÃni ca sÃdhvasÃ3yÃsa-sambadhyamÃna-sveda-pulakÃni kathaæ katham api nig­hya sa-sp­heïa madhura-kÆïita-tri-bhÃgeïa manda-manda-pracÃritena cak«u«Ã mad-aÇgÃni nirvarïya dÆro1tsarpita-pÆrva-kÃyà api tasminn eva Óayane sa-cakitam aÓayi«Âa | ajani«Âa me rÃgÃ3vi«Âa-cetaso 'pi kim api nidrà | punar an-anukÆla-sparÓa-du÷khÃ3yatta-gÃtra÷ prÃbudhye | prabuddhasya ca me sai9va mahÃ2ÂavÅ tad eva taru-talaæ sa eva patrÃ3staro 'bhÆt | vibhÃvarÅ ca vyabhÃsÅt | abhÆc ca me manasi - ' kim ayaæ svapna÷ kiæ vipralambho và kim iyam ÃsurÅ daivÅ và kà api mÃyà | yad bhÃvi tad bhavatu | na aham idaæ tatvato na avabudhya mok«yÃmi bhÆmi-ÓayyÃm | yÃvad-Ãyur atratyÃyai devatÃyai pratiÓayito bhavÃmi ' iti niÓcita-matir ati«Âham | athÃ8virbhÆya kà api ravi-karÃ1bhitapta-kuvalaya-dÃma-tÃntÃ1Çga-ya«Âi÷ kli«Âa-nivasano1ttarÅyà nir-alaktaka-rÆk«a-pÃÂalena ni÷ÓvÃso3«ma-jarjarita-tvi«Ã danta-cchadena vamantÅ9va virahÃ1nalam an-avarata-salila-dhÃrÃ-visarjanÃd rudhirÃ1vaÓe«am iva lohitataraæ dvitayam ak«ïor udvahantÅ kula-cÃritra-bandhana-pÃÓa-vibhrameïai7ka-veïÅbhÆtena keÓa-pÃÓena nÅlÃ1mÓuka-cÅra-cƬikÃ-pariv­tà pati-vratÃ-patÃke9va sa¤carantÅ k«Ãma-k«Ãmà api devatÃ2nubhÃvÃd an-atik«Åïa-varïÃ1vakÃÓà sÅmantinÅ praïipatantaæ mÃæ prahar«o1tkampitena bhuja-latÃ-dvayeno7tthÃpya putra-vat pari«vajya Óirasy upÃghrÃya vÃtsalyam iva stana-yugalena stanya-cchalÃt prak«arantÅ ÓiÓireïa aÓruïà niruddha-kaïÂhÅ sneha-gadgadaæ vyÃhÃr«Åt -- ' vatsa yadi va÷ kathitavatÅ magadha-rÃja-mahi«Å vasumatÅ mama haste bÃlam artha-pÃlaæ nidhÃya kathÃæ ca kä-cid Ãtma-bhart­-putra-sakhÅ-janÃ1nubaddhÃæ rÃja-rÃja-pravartitÃæ k­tvà antar-dhÃnam agÃd Ãtmajà maïi-bhadrasye7ti sà aham asmi vo jananÅ | pitur vo dharma-pÃla-sÆno÷ sumitrÃ2nujasya kÃma-pÃlasya pÃda-mÆlÃn ni«-kÃraïa-kopa-kalu«itÃ3Óayà pro«ya anuÓaya-vidhurà svapne kena api rak«o-rÆpeïo7petya Óaptà asmi -- ' caï¬ikÃyÃæ tvayi var«a-mÃtraæ vasÃmi pravÃsa-du÷khÃya ' iti bruvatai9va aham Ãvi«Âà prÃbudhye | gataæ ca tad var«aæ var«a-sahasra-dÅrgham | atÅtÃyÃæ tu yÃminyÃæ deva-devasya try-ambakasya ÓrÃvastyÃm utsava-samÃjam anubhÆya bandhu-janaæ ca sthÃna-sthÃnebhya÷ samnipatitam abhisamÅk«ya mukta-ÓÃpà patyu÷ pÃrÓvam abhisarÃmÅ7ti prasthitÃyÃm eva mayi tvam atra abhyupetya ' prapanno asmi Óaraïam ihatyÃæ devatÃm ' iti prasuptoasi | evaæ ÓÃpa-du÷khÃ3vi«Âayà tu mayà tadà na tatvata÷ paricchinno bhavÃn | api tu ÓaraïÃ3gatam a-virala-pramÃdÃyÃm asyÃæ mahÃ2ÂavyÃm a-yuktaæ parityajya gantum iti mayà tvam api svapann eva asi nÅta÷ | pratyÃsanne ca tasmin deva-g­he punar acintayam -- ' katham iha taruïena anena saha samÃjaæ gami«yÃmi ' iti | atha rÃj¤a÷ ÓrÃvastÅ4Óvarasya yathÃ2rtha-nÃmno dharma-vardhanasya kanyÃæ nava-mÃlikÃæ gharma-kÃla-subhage kanyÃ-pura-vimÃna-harmya-tale viÓÃla-komalaæ ÓayyÃ-talam adhiÓayÃnÃæ yad-­cchayo9palabhya ' di«Âye9yaæ suptà parijanaÓ ca gìha-nidra÷ | ÓetÃm ayam atra muhÆrta-mÃtraæ brÃhmaïa-kumÃro yÃvat k­ta-k­tyà nivarteya ' iti tvÃæ tatra ÓÃyayitvà tam uddeÓam agamam | d­«Âvà co7tsava-Óriyam nirviÓya ca sva-jana-darÓana-sukham abhivÃdya ca tri-bhuvane3Óvaram ÃtmÃ1lÅka-pratyÃkalano1pÃrƬha-sÃdhvasaæ ca namask­tya bhakti-praïata-h­dayà bhagavatÅm ambikÃæ tayà giri-duhitrà devyà sa-smitam ' ayi bhadre mà bhai«Å÷ | bhave7dÃnÅæ bhart­-pÃrÓva-gÃminÅ | gatas te ÓÃpa÷ ity anug­hÅtà sadya eva pratyÃpanna-mahimà pratiniv­tya d­«Âvai9va tvÃæ yathÃvad abhyajÃnÃm - ' kathaæ mat-suta eva ayaæ vatsasya artha-pÃlasya prÃïa-bhÆta÷ sakhà pramatir iti | pÃpayà mayà asminn a-j¤ÃnÃd audÃsÅnyam Ãcaritam api ca ayam asyÃm Ãsakta-bhÃva÷ | kanyà cai7naæ kÃmayate yuvÃnam | ubhau ce7mau lak«ya-suptau trapayà sÃdhvasena và anyo-anyam ÃtmÃnaæ na viv­ïvÃte | gantavyaæ ca mayà | kÃmÃ3ghrÃtayà apy anayà kanyayà rahasya-rak«aïÃya na samÃbhëita÷ sakhÅ-jana÷ parijano và | nayÃmi tÃvat kumÃram | punar apÅ7mam arthaæ labdha-lak«o yatho9papannair upÃyai÷ sÃdhayi«yati ' iti mat-prabhÃva-prasvÃpitaæ bhavantam etad eva patra-Óayanam pratyanai«am | evam idaæ v­ttam | e«Ã ca ahaæ pitus te pÃda-mÆlaæ pratyupasarpeyam ' iti präjaliæ mÃæ bhÆyo bhÆya÷ pari«vajya Óirasy upÃghrÃya kapolayoÓ cumbitvà sneha-vihvalà gatÃ0sÅt | ahaæ ca pa¤ca-bÃïa-vaÓya÷ ÓrÃvastÅm abhyavarti«i | mÃrge ca mahati nigame naigamÃnÃæ tÃmra-cƬa-yuddha-kolÃhalo mahÃn ÃsÅt | ahaæ ca tatra samnihita÷ ki¤-cid asme«i | samnidhi-ni«aïïas tu me v­ddha-viÂa÷ ko 'pi brÃhmaïa÷ Óanai÷ smita-hetum ap­cchat | abravaæ ca - ' katham iva nÃrikela-jÃte÷ prÃcya-vÃÂa-kukkuÂasya pratÅcya-vÃÂa÷ puru«air a-samÅk«ya balÃkÃ-jÃtis tÃmra-cƬo bala-pramÃïÃ1dhikasyai7va prativis­«Âa÷ iti | so 'pi taj-j¤a÷ ' kim a-j¤air ebhir vyutpÃditai÷ | tÆ«ïÅm Ãssva ' ity upahastikÃyÃs tÃmbÆlaæ karpÆra-sahitam uddh­tya mahyaæ datvà citrÃ÷ kathÃ÷ kathayan k«aïam ati«Âhat | prÃyudhyata ca ati-samrabdham anuprahÃra-prav­tta-sva-pak«a-mukta-kaïÂhÅrava-ravaæ vihaÇgama-dvayam | jitaÓ ca asau pratÅcya-vÃÂa-kukkuÂa÷ | so 'pi viÂa-brÃhmaïa÷ sva-vÃÂa-kukkuÂa-vijaya-h­«Âo mayi vayo-viruddhaæ sakhyam upetya tad-aha÷ sva-g­hae eva snÃna-bhojanÃ3di kÃrayitvo9ttare-dyu÷ ÓrÃvastÅæ prati yÃntaæ mÃm anugamya ' smartavyo 'si saty arthe iti mitravad vis­jya pratyayÃsÅt | ahaæ ca gatvà ÓrÃvastÅm adhva-ÓrÃnto bÃhyo1dyÃne latÃ-maï¬ape Óayito 'smi | hamsaka-rava-prabodhitaÓ co7tthÃya kÃm api kvaïita-nÆpura-mukharÃbhyÃæ caraïÃbhyÃæ mad-antikam upasarantÅæ yuvatÅm adrÃk«am | sà tv Ãgatya sva-hasta-vartini citra-paÂe likhitaæ mat-sad­Óaæ kim api puæ-rÆpaæ mÃæ ca paryÃyeïa nirvarïayantÅ sa-vismayaæ sa-vitarkaæ sa-har«aæ ca k«aïam avÃti«Âhata | mayà api tatra citra-paÂe mat-sÃd­Óyaæ paÓyatà tad-d­«Âi-ce«Âitam an-Ãkasmikaæ manyamÃnena ' nanu sarva-sÃdhÃraïo 'yaæ ramaïÅya÷ puïyÃ3rÃma-bhÆmi-bhÃga÷ | kim iti cira-sthiti-kleÓoanubhÆyate | nanÆ7pave«Âavyam ' ity abhihità sà sa-smitam ' anug­hÅtà asmi ' iti nya«Ådat | saÇkathà ca deÓa-vÃrtÃ2nubaddhà kÃcanÃ8vayor abhÆt | kathÃ-samÓrità ca sà ' deÓÃ1tithir asi | d­Óyante ca te 'dhva-ÓrÃntÃnÅ7va gÃtrÃïi | yadi na do«o mad-g­he 'dya viÓramitum anugraha÷ kriyatÃm ' ity aÓamsat | ahaæ ca ' ayi mugdhe nai7«a do«o guïa eva ' iti tad-anu-mÃrga-gÃmÅ tad-g­ha-gato rÃjÃ1rheïa snÃna-bhojanÃ3dino9pacarita÷ sukhaæ ni«aïïo rahasi paryap­cchye -- ' mahÃ-bhÃga dig-antarÃïi bhramatà kac-cid asti ki¤-cid adbhutaæ bhavato9palabdham ' iti | mama abhavan manasi -- ' mahad idam ÃÓÃ4spadam | e«Ã khalu nikhila-parijana-sambÃdha-samlak«itÃyÃ÷ sakhÅ rÃja-dÃrikÃyÃ÷ citra-paÂe ca asminn api tad-upari-viracita-sita-vitÃnaæ harmya-talam tad-gataæ ca prakÃma-vistÅrïaæ Óarad-abhra-paÂala-pÃï¬uraæ Óayanam tad-adhiÓÃyinÅ ca nidrÃ4lŬha-locanà mamai7ve7yaæ pratik­ti÷ | ato nÆnam an-aÇgena sà api rÃja-kanyà tÃvatÅæ bhÆmim Ãropità yasyÃm a-sahya-madana-jvara-vyathito1nmÃdità satÅ sakhÅ-nirbandha-p­«Âa-vikriyÃ-nimittà cÃturyeïai7tad-rÆpa-nirmÃïenai7va samartham uttaraæ dattavatÅ | rÆpa-samvÃdÃc ca samÓayÃnayà anayà p­«Âo bhindyÃm asyÃ÷ samÓayaæ yathÃ2nubhava-kathanena ' iti jÃta-niÓcayo 'bravam -- ' bhadre dehi citra-paÂam ' iti | sà tv arpitavatÅ mad-dhaste | punas tam ÃdÃya tÃm api vyÃja-suptÃm ullasan-madana-rÃga-vihvalÃæ vallabhÃm ekatrai7va abhilikhya ' kÃ-cid evaæ-bhÆtà yuvatir Åd­Óasya pumsa÷ pÃrÓva-ÓÃyiny- araïyÃnÅ-prasuptena mayo9palabdhà | kilai7«a svapna÷ ' ity Ãlapaæ ca | h­«Âayà tu tayà vistarata÷ p­«Âa÷ sarvam eva v­ttÃntam akathayam | asau ca sakhyà man-nimittÃny avasthÃ2ntarÃïy avarïayat | tad Ãkarïya ca ' yadi tava sakhyà mad-anugraho1nmukhaæ mÃnasam gamaya kÃni-cid ahÃni | kam api kanyÃ-pure nir-ÃÓaÇka-nivÃsa-karaïam upÃyam ÃracayyÃ8gami«yÃmi ' iti katha¤-cid enÃm abhyupagamayya gatvà tad eva kharvaÂaæ v­ddha-viÂena samagaæsi | so 'pi sa-sambhramaæ viÓramayya tathai9va snÃna-bhojanÃ3di kÃrayitvà rahasy ap­cchat -- ' Ãrya kasya hetor a-cireïai7va pratyÃgato 'si | ' pratyavÃdi«am enam - ' sthÃnae eva aham Ãryeïa asmi p­«Âa÷ | ÓrÆyatÃm | asti hi ÓrÃvastÅ nÃma nagarÅ | tasyÃ÷ patir apara iva dharma-putro dharma-vardhano nÃma rÃjà | tasya duhità pratyÃdeÓa iva Óriya÷ prÃïà iva kusuma-dhanvana÷ saukumÃrya-vi¬ambita-nava-mÃlikà vana-mÃlikà nÃma kanyà | sà mayà samÃpatti-d­«Âà kÃma-nÃrÃca-paÇktim iva kaÂÃk«a-mÃlÃæ mama marmaïi vyakirat | tac-chalyo1ddharaïa-k«amaÓ ca dhanvantari-sad­Óas tvad ­te ne7taro 'sti vaidya iti pratyÃgato 'smi | tat prasÅda ka¤-cid upÃyam Ãcaritum | ayam ahaæ parivartita-strÅ-ve«as te kanyà nÃma bhaveyam | anugataÓ ca mayà tvam upagamya dharmÃ3sana-gataæ dharma-vardhanaæ vak«yasi -- ' mame7yam ekai9va duhità | jÃta-mÃtrÃyÃæ tv asyÃæ janany asyÃ÷ saæsthità | mÃtà ca pità ca bhÆtvà aham eva vyavardhayam | etad-artham eva vidyÃ-mayaæ Óulkam arjituæ gato abhÆd avanti-nagarÅm ujjayinÅm asmad-vaivÃhya-kulaja÷ ko 'pi vipra-dÃraka÷ | tasmai ce7yam anumatà dÃtum itarasmai na yogyà | taruïÅ bhÆtà ce7yam | sa ca vilambita÷ | tena tam ÃnÅya pÃïim asyà grÃhayitvà tasmin nyasta-bhÃra÷ samnyasi«ye | dur-abhirak«atayà tu duhit-rïÃæ mukta-ÓaiÓavÃnÃæ viÓe«ataÓ ca a-mÃt­kÃïÃm iha devaæ mÃt­-pit­-sthÃnÅyaæ prajÃnÃm Ãpanna-Óaraïam Ãgato 'smi | yadi v­ddhaæ brÃhmaïam adhÅtinam a-gatim atithiæ ca mÃm anugrÃhya-pak«e gaïayaty Ãdi-rÃja-carita-dhuryo deva÷ sai9«Ã bhavad-bhuja-cchÃyÃm a-khaï¬ita-cÃritrà tÃvad adhyÃstÃæ yÃvad asyÃ÷ pÃïi-grÃhakam Ãnayeyam ' iti | sa evam ukto niyatam abhimanÃyamÃna÷ sva-duhit­-samnidhau mÃæ vÃsayi«yati | gatas tu bhavÃn ÃgÃmini mÃsi phÃlgune phalgunÅ«Æ7ttarÃsu bhÃvini rÃjÃ1nta÷-pura-janasya tÅrtha-yÃtro2tsave tÅrtha-snÃnÃt prÃcyÃæ diÓi go-rutÃ1ntaram atikramya vÃnÅra-valaya-madhya-vartini kÃrttikeya-g­he kara-tala-gatena ÓuklÃ1mbara-yugalena sthÃsyasi | sa khalv aham an-abhiÓaÇka evai7tÃvantaæ kÃlaæ saha abhivih­tya rÃja-kanyayà bhÆyas tasminn utsave gaÇgÃ2mbhasi viharan vihÃra-vyÃkule kanyakÃ-samÃje magno1pas­tas tvad-abhyÃsae evo7nmaÇk«yÃmi | punas tvad-upah­te vÃsasÅ paridhÃya apanÅta-dÃrikÃ-ve«o jÃmÃtà nÃma bhÆtvà tvÃm eva anugaccheyam | n­pÃ3tmajà tu mÃm itas-tato 'nvi«ya an-ÃsÃdayantÅ ' tayà vinà na bhok«ye ' iti rudaty eva avarodhane sthÃsyati | tan-mÆle ca mahati kolÃhale krandatsu parijane«u rudatsu sakhÅ-jane«u Óocatsu paura-jane«u kiÇkartavyatÃ-mƬhe sÃ1mÃtye pÃrthive tvam ÃsthÃnÅm etya mÃæ sthÃpayitvà vak«yasi - ' deva sa e«a me jÃmÃtà tava arhati ÓrÅ-bhujÃ3rÃdhanam | adhÅtÅ catur«v ÃmnÃye«u g­hÅtÅ «aÂsv aÇge«u ÃnvÅk«ikÅ-vicak«aïa÷ catu÷-«a«Âi-kalÃ4gama-prayoga-catura÷ viÓe«eïa gaja-ratha-turaÇga-tantra-vit i«v-asanÃ1stra-karmaïi gadÃ-yuddhe ca nir-upama÷ purÃïe1tihÃsa-kuÓala÷ kartà kÃvya-nÃÂakÃ3khyÃyikÃnÃm vettà so1pani«ado 'rtha-ÓÃstrasya nir-matsaro guïe«u viÓrambhÅ su-h­tsu Óakya÷ samvibhÃga-ÓÅla÷ Óruta-dharo gata-smayaÓ ca | na asya do«am aïÅyÃæsam apy upalabhe | na ca guïe«v a-vidyamÃnam | tan mÃd­Óasya brÃhmaïa-mÃtrasya na labhya e«a sambandhÅ | duhitaram asmai samarpya vÃrddhako1citam antyam ÃÓramaæ saÇkrameyam yadi deva÷ sÃdhu manyate ' iti | sa idam Ãkarïya vaivarïyÃ3krÃnta-vaktra÷ param upeto vailak«yam Ãrapsyate 'nunetum a-nityatÃ4di-saÇkÅrtanena atra-bhavantaæ mantribhi÷ saha | tvaæ tu te«Ãm a-datta-Órotro mukta-kaïÂhaæ ruditvà cirasya bëpa-kuïÂha-kaïÂha÷ këÂhÃny Ãh­tya agniæ sandhuk«ya rÃja-mandira-dvÃre citÃ2dhirohaïÃyo7pakrami«yase | sa tÃvad eva tvat-pÃdayor nipatya sÃ1mÃtyo nara-patir a-nÆnair arthais tvÃm upacchandya duhitaraæ mahyaæ datvà mad-yogyatÃ-samÃrÃdhita÷ samastam eva rÃjya-bhÃraæ mayi samarpayi«yati | so 'yam abhyupÃyo 'nu«Âheya÷ yadi tubhyaæ rocate ' iti | so 'pi paÂu-viÂÃnÃm agra-ïÅr a-sak­d-abhyasta-kapaÂa-prapa¤ca÷ päcÃla-Óarmà yatho2ktam abhyadhikaæ ca nipuïam upakrÃntavÃn | ÃsÅc ca mama samÅhitÃnÃm a-hÅna-kÃla-siddhi÷ | anvabhavaæ ca madhu-kara iva nava-mÃlikÃm Ãrdra-sumanasam | asya rÃj¤a÷ simha-varmaïa÷ sÃhÃyya-dÃnaæ su-h­t-saÇketa-bhÆmi-gamanam ity ubhayam apek«ya sarva-bala-sandohena campÃm imÃm upagato daivÃd deva-darÓana-sukham anubhavÃmi ' iti | Órutvai9tat-pramati-caritaæ smita-mukulita-mukha-nalina÷ ' vilÃsa-prÃyam Ærjitam m­du-prÃyaæ ce«Âitam i«Âa e«a mÃrga÷ praj¤ÃvatÃm | athe7dÃnÅm atra bhavÃn praviÓatu iti mitra-guptam aik«ata k«itÅ3Óa-putra÷ | / iti ÓrÅ daï¬ina÷ k­tau daÓa-kumÃra-carite pramati-caritaæ nÃma pa¤cama ucchvÃsa÷ | / / «a«Âha ucchvÃsa÷ / so 'py Ãcacak«e -- ' deva so 'ham api su-h­t-sÃdhÃraïa-bhramaïa-kÃraïa÷ suhme«u dÃma-liptÃ3hvayasya nagarasya bÃhyo1dyÃne mahÃntam utsava-samÃjam Ãlokayam | tatra kva-cid atimukta-latÃ-maï¬ape kam=api vÅïÃ-vÃdenÃ8tmÃnaæ vinodayantam utkaïÂhitaæ yuvÃnam adrÃk«am | aprà k«aæ ca -- ' bhadra ko nÃma ayam utsava÷ kim arthaæ và samÃrabdha÷ kena và nimitteno7tsavam an-Ãd­tyai7kÃnte bhavÃn utkaïÂhita iva parivÃdinÅ-dvitÅyas ti«Âhati ' iti | so 'bhyadhatta - ' saumya suhma-patis tuÇga-dhanvà nÃma an-apatya÷ prÃrthitavÃn amu«minn Ãyatane vism­ta-vindhya-vÃsa-rÃgaæ vasantyà vindhya-vÃsinyÃ÷ pÃda-mÆlÃd apatya-dvayam | anayà ca kila asmai pratiÓayitÃya svapne samÃdi«Âam -- ' samutpatsyate tavai7ka÷ putra÷ jani«yate cai7kà duhità | sa tu tasyÃ÷ pÃïi-grÃhakam anujÅvi«yati | sà tu saptamÃd var«Ãd ÃrabhyÃ8pariïayanÃt prati-mÃsaæ k­ttikÃsu kanduka-n­tyena guïavad-bhart­-lÃbhÃya mÃæ samÃrÃdhayatu | yaæ ca abhila«et sà amu«mai deyà | sa co7tsava÷ kanduko1tsava-nÃmà astu ' iti | tato 'lpÅyasà kÃlena rÃj¤a÷ priya-mahi«Å medinÅ nÃmai7kaæ putram asÆta | samutpannà cai7kà duhità | sà adya kanyà kandukÃvatÅ nÃma somÃ3pŬÃæ devÅæ kanduka-vihÃreïÃ3rÃdhayitum Ãgami«yati | tasyÃs tu sakhÅ candra-senà nÃma dhÃtreyikà mama priyÃ0sÅt | sà cai7«u divase«u rÃja-putreïa bhÅma-dhanvanà balavad anuruddhà | tad aham utkaïÂhito manmatha-Óara-Óalya-du÷kho1dvigna-cetÃ÷ kalena vÅïÃ-raveïÃ8tmÃnaæ ki¤=cid ÃÓvÃsayan viviktam adhyÃse iti | asminn eva k«aïe kim api nÆpura-kvaïitam upÃti«Âhat | Ãgatà ca kÃ-cid aÇganà | d­«Âvai9va sa enÃm utphulla-d­«Âir utthÃyo7pagÆhya gìham upagƬha-kaïÂhaÓ ca tayà tatrai7vo7pÃviÓat | aÓamsac ca -- ' sai9«Ã me prÃïa-samà yad-viraho dahana iva dahati mÃm | idaæ ca me jÅvitam apaharatà rÃja-putreïa m­tyune9va nir-u«matÃæ nÅta÷ | na ca Óak«yÃmi rÃja-sÆnur ity amu«min pÃpam Ãcaritum | ato 'nayÃ0tmÃnaæ su-d­«Âaæ kÃrayitvà tyak«yÃmi ni«-pratikriyÃn prÃïÃn ' iti | sà tu paryaÓru-mukhÅ samabhyadhÃt -- ' mà sma nÃtha mat-k­te 'dhyavasya÷ sÃhasam | yas tvam uttamÃt sÃrtha-vÃhÃd artha-dÃsÃd utpadya koÓa-dÃsa iti gurubhir abhihita-nÃmadheya÷ punar mad-atyÃsaÇgÃd veÓa-dÃsa iti dvi«adbhi÷ prakhyÃpito 'si tasmims tvayy uparate yady ahaæ jÅveyaæ n­Óamso veÓa iti samarthayeyaæ loka-vÃdam | ato 'dyai7va naya mÃm Åpsitaæ deÓam ' iti | sa tu mÃm abhyadhatta -- ' bhadra bhavad-d­«Âe«u rëÂre«u katamat sam­ddhaæ sampanna-sasyaæ sat-puru«a-bhÆyi«Âhaæ ca ' iti | tam aham Å«ad-vihasya abravam -- ' bhadra vistÅrïe9yam arïavÃ1mbarà | na paryanto 'sti sthÃna-sthÃne«u ramyÃïÃm janapadÃnÃm | api tu na ced iha yuvayo÷ sukha-nivÃsa-kÃraïaæ kam=apy upÃyam utpÃdayituæ ÓaknuyÃæ tato 'ham eva bhaveyam adhva-darÓÅ iti | tÃvato9dairata raïitÃni maïi-nÆpurÃïÃm | atha asau jÃta-sambhramà ' prÃptai9ve7yaæ bhart­-dÃrikà kandukÃvatÅ kanduka-krŬitena devÅæ vindhya-vÃsinÅm ÃrÃdhayitum | a-ni«iddha-darÓanà ce7yam asmin kanduko1tsave | sa-phalam astu yu«mac-cak«u÷ | Ãgacchataæ dra«Âum | aham asyÃ÷ sakÃÓa-vartinÅ bhaveyam ' ity ayÃsÅt | tÃm anvayÃva cÃ8vÃm | mahati ratna-raÇga-pÅÂhe sthitÃæ prathamaæ tÃmrau1«ÂhÅm apaÓyam | ati«Âhac ca sà sadya eva mama h­daye | na mayà anyena và antarÃle d­«Âà | citrÅyÃ4vi«Âa-cit taÓ ca acintayam -- ' kim iyaæ lak«mÅ÷ | na hi na hi | tasyÃ÷ kila haste vinyastaæ kamalam asyÃs tu hasta eva kamalam | bhukta-pÆrvà tu sà purÃtanena pumsà pÆrva-rÃjaiÓ ca asyÃ÷ punar an-avadyam a-yÃta-yÃmaæ ca yauvanam ' iti cintayaty eva mayi sà an-agha-sarva-gÃtrÅ vyatyasta-hasta-pallavÃ1gra-sp­«Âa-bhÆmir Ãlola-nÅla-kuÂilÃ1lakà sa-vibhramaæ bhagavatÅm abhivandya kandukam a-manda-rÃga-rÆ«itÃ1k«am an-aÇgam ivÃ8lambata | lÅlÃ-Óithilaæ ca bhÆmau muktavatÅ | mando1tthitaæ ca ki¤=cit-ku¤citÃ1Çgu«Âhena pras­ta-komalÃ1Çgulinà pÃïi-pallavena samÃhatya hasta-p­«Âhena co7nnÅya caÂula-d­«Âi-lächitaæ stabakam iva bhramara-mÃlÃ2nuviddham avapatantam ÃkÃÓae eva agrahÅt | amu¤cac ca | madhya-vilambita-laye druta-laye m­du-m­du ca praharantÅ tat-k«aïaæ cÆrïa-padam adarÓayat | praÓÃntaæ ca taæ nir-daya-prahÃrair udapÃdayat | viparyayeïa ca prÃÓamayat | pak«am ­jv-Ãgataæ ca vÃma-dak«iïÃbhyÃæ karÃbhyÃæ paryÃyeïa abhighnatÅ Óakuntam ivo7dasthÃpayat | dÆro1tthitaæ ca prapatantam Ãhatya gÅta-mÃrgam Ãracayat | prati-diÓaæ ca gamayitvà pratyÃgamayat | evam an-eka-karaïa-madhuraæ viharantÅ raÇga-gatasya rakta-cetaso janasya prati-k«aïam uccÃ1vacÃ÷ praÓamsÃ-vÃca÷ pratig­hïatÅ tat-k«aïÃ3rƬha-viÓrambhaæ koÓa-dÃsam amse avalambya kaïÂakita-gaï¬am utphulle3k«aïaæ ca mayy abhimukhÅbhÆya ti«Âhati tat-prathamÃ1vatÅrïa-kandarpa-kÃrita-kaÂÃk«a-d­«Âis tad-anumÃrga-vilasita-lÅlÃ2¤cita-bhrÆ-latà ÓvÃsÃ1nila-vegÃ3ndolitair danta-cchada-raÓmi-jÃlair lÅlÃ-pallavair iva mukha-kamala-parimala-grahaïa-lolÃn Ãlinas tìayantÅ maï¬ala-bhramaïe«u kandukasya ati-ÓÅghra-pracÃritayà viÓantÅ9va mad-darÓana-lajjayà pu«pa-mayaæ pa¤jaram pa¤ca-bindu-pras­te«u pa¤ca api pa¤ca-bÃïa-bÃïÃn yugapad iva abhipatatas trÃsena avaghaÂÂayantÅ gomÆtrikÃ-pracÃre«u ghana-darÓita-rÃga-vibhramà vidyul-latÃm iva vi¬ambayantÅ bhÆ«aïa-maïi-raïita-datta-laya-samvÃdi-pÃda-cÃram apadeÓa-smita-prabhÃ-ni«ikta-bimbÃ1dharam apasramsita-pratisamÃhita-Óikhaï¬a-bhÃram samÃghaÂÂita-kvaïita-ratna-mekhalÃ-guïam a¤cito1tthita-p­thu-nitamba-lambi-vicalad-amÓuko1jjvalam Ãku¤cita-pras­ta-vellita-bhuja-latÃ2bhihata-lalita-kandukam Ãvarjita-bÃhu-pÃÓam parivartita-trika-vilagna-lola-kuntalam avagalita-karïa-pÆra-kanaka-patra-prati samÃdhÃna-ÓÅghratÃ2n-atikramita-prak­ta-krŬam a-sak­d-utk«ipyamÃïa-hasta-pÃda-bÃhyÃ3bhyantara-bhrÃnta-kandukam avanamano1nnamana-nairantarya-na«Âa-d­«Âa-madhya-ya«Âikam avapatano1tpatana-viparyasta-muktÃ-hÃram aÇkurita-gharma-salila-dÆ«ita-kapola-patra-bhaÇga-Óo«aïÃ1dhik­ta-Óravaïa-pallavÃ1ni lam Ãgalita-stana-taÂÃ1mÓuka-niyamana-vyÃp­tai1ka-pÃïi-pallavaæ ca ni«adyo7tthÃya nimÅlyo7nmÅlya sthitvà gatvà cai7va ati-citraæ paryakrŬata rÃja-kanyà | abhihatya bhÆ-talÃ3kÃÓayor api krŬÃ2ntarÃïi darÓanÅyÃny ekenai7va an-ekene7va kandukena adarÓayat | candra-senÃ4dibhiÓ ca priya-sakhÅbhi÷ saha vih­tya vih­tÃ1nte ca abhivandya devÅæ manasà me sÃ1nurÃgeïe7va parijanena ca anugamyamÃnà kuvalaya-Óaram iva kusuma-Óarasya mayy apÃÇgaæ samarpayantÅ sÃ1padeÓam a-sak­d-ÃvartyamÃna-vadana-candra-maï¬alatayà sva-h­dayam iva mat-samÅpe preritaæ pratiniv­ttaæ na ve9ty ÃlokayantÅ saha sakhÅbhi÷ kumÃrÅ-puram agamat | ahaæ ca an-aÇga-vihvala÷ sva-veÓma gatvà koÓa-dÃsena yatnavad aty-udÃraæ snÃna-bhojanÃ3dikam anubhÃvito 'smi | sÃyaæ co7pas­tya candra-senà rahasi mÃæ praïipatya patyur amsam amsena praïaya-peÓalam ÃghaÂÂayanty upÃdiÓat | Ãca«Âa ca h­«Âa÷ koÓa-dÃsa÷ -- ' bhÆyÃsam evam yÃvad-Ãyur ÃyatÃ1k«i tvat-prasÃdasya pÃtram iti | mayà tu sa-smitam abhihitam -- ' sakhe kim etad ÃÓÃsyam | asti ki¤=cid a¤janam | anayà tad-akta-netrayà rÃja-sÆnur upasthito vÃnarÅm ivai7nÃæ drak«yati viraktaÓ cai7nÃæ punas tyak«yati ' iti | tayà tu smerayà asmi kathita÷ -- ' so 'yam ÃryeïÃ8j¤Ã-karo jano 'tyartham anug­hÅta÷ yad asminn eva janmani mÃnu«aæ vapur apanÅya vÃnarÅkari«yate | tad ÃstÃm idam | anyathà api siddhaæ na÷ samÅhitam | adya khalu kanduko1tsave bhavantam avahasita-mano-bhavÃ3kÃram abhila«antÅ ro«Ãd iva Óambara-dvi«Ã atimÃtram ÃyÃsyate rÃja-putrÅ | so 'yam artho vidita-bhÃvayà mayà sva-mÃtre tayà ca tan-mÃtre mahi«yà ca manuje1ndrÃya nivedayi«yate | viditÃ1rthas tu pÃrthivas tvayà duhitu÷ pÃïiæ grÃhayi«yati | tataÓ ca tvad-anujÅvinà rÃja-putreïa bhavitavyam | e«a hi devatÃ-samÃdi«Âo vidhi÷ | tvad-Ãyatte ca rÃjye na alam eva tvÃm atikramya mÃm avaroddhum bhÅma-dhanvà | tat sahatÃm ayaæ tri-caturÃïi dinÃni | ' iti mÃm Ãmantrya priyaæ co7pagÆhya pratyayÃsÅt | mama koÓa-dÃsasya ca tad-uktÃ1nusÃreïa bahu vikalpayato÷ katha¤=cid ak«Åyata k«apà | k«apÃ2nte ca k­ta-yatho2cita-niyamas tam eva priyÃ-darÓana-subhagam udyÃno1ddeÓam upagato 'smi | tatrai7va co7pas­tya rÃja-putro nir-abhimÃnam anukÆlÃbhi÷ kathÃbhir mÃm anuvartamÃno muhÆrtam Ãsta | nÅtvà co7pakÃryÃm Ãtma-samena snÃna-bhojana-ÓayanÃ3di-vyatikareïo7pÃcarat | talpa-gataæ ca svapnena anubhÆyamÃna-priyÃ-darÓanÃ3liÇgana-sukham Ãyasena niga¬ena ati-balavad-bahu-puru«ai÷ pÅvara-bhuja-daï¬o1paruddham abandhayan mÃm | pratibuddhaæ ca sahasà samabhyadhÃt -- ' ayi dur-mate Órutam Ãlapitaæ hatÃyÃÓ candra-senÃyà jÃla-randhra-ni÷s­taæ tad-ekÃ1vabodha-prayuktayà anayà kubjayà | tvaæ kila abhila«ito varÃkyà kandukavatyà tava kila anujÅvinà mayà stheyam tvad-vaca÷ kila an-atikramatà mayà candra-senà koÓa-dÃsÃya dÃsyate ity uktvà pÃrÓva-caraæ puru«am ekam Ãlokya akathayat -- ' prak«ipai7naæ sÃgare ' iti | sa tu labdha-rÃjya iva ati-h­«Âa÷ ' deva yad Ãj¤Ãpayasi ' iti yathÃ4di«Âam akarot | ahaæ tu nir-Ãlambano bhujÃbhyÃm itas-tata÷ spandamÃna÷ kim=api këÂhaæ daiva-dattam uraso9paÓli«ya tÃvad aplo«i yÃvad apÃsarad vÃsara÷ ÓarvarÅ ca sarvà | pratyu«asy ad­Óyata kim=api vahitram | amutrÃ8san yavanÃ÷ | te mÃm uddh­tya rÃme1«u-nÃmne nÃvika-nÃyakÃya kathitavanta÷ -- ' ko 'py ayam Ãyasa-niga¬a-baddha eva jale labdha÷ puru«a÷ | so 'yam api si¤cet sahasraæ drÃk«ÃïÃæ k«aïenai7kena iti | asminn eva k«aïe nai1ka-naukÃ-pariv­ta÷ ko 'pi madgur abhyadhÃvat | abibhayur yavanÃ÷ | tÃvad ati-javà naukÃ÷ ÓvÃna iva varÃham asmat-potaæ paryarutsata | prÃvartata ca samprahÃra÷ | parÃjÃyi«ata yavanÃ÷ | tÃn aham a-gatÅn avasÅdata÷ samÃÓvÃsya alapi«am -- ' apanayata me niga¬a-bandhanam | ayam aham avasÃdayÃmi va÷ sapatnÃn ' iti | amÅ tathà akurvan | sarvÃmÓ ca tÃn pratibhaÂÃn bhalla-var«iïà bhÅma-ÂaÇk­tena ÓÃrÇgeïa lava-lavÅk­tÃ1ÇgÃn akÃr«am | avaplutya hata-vidhvasta-yodham asmat-pota-samsakta-potam amutra nÃvika-nÃyakam an-abhisaram abhipatya jÅva-grÃham agrahÅ«am | asau cÃ8sÅt sa eva bhÅma-dhanvà | taæ ca aham avabudhya jÃta-vrŬam abravam -- ' tÃta kiæ d­«ÂÃni k­tÃnta-vilasitÃni ' iti | te tu sÃmyÃtrikà madÅyenai7va Ó­Çkhalena tam ati-gìhaæ baddhvà har«a-kilakilÃ-ravam akurvan mÃæ ca apy apÆjayan | dur-vÃrà tu sà naur an-anukÃla-vÃta-nunnà dÆram abhipatya kam api dvÅpaæ nibi¬am ÃÓli«ÂavatÅ | tatra ca svÃdu pÃnÅyam edhÃmsi kanda-mÆla-phalÃni ca sa¤jigh­k«avo gìha-pÃtita-ÓilÃ-valayam avÃtarÃma | tatra cÃ8sÅn mahÃ-Óaila÷ | so 'ham -- ' aho ramaïÅyo 'yaæ parvata-nitamba-bhÃga÷ kÃntatare9yaæ gandha-pëÃïavaty upatyakà ÓiÓiram idam indÅvarÃ1ravinda-makaranda-bindu-candrako1ttaraæ gotra-vÃri ramyo 'yam an-eka-varïa-kusuma-ma¤jarÅ-ma¤julataras taru-vanÃ3bhoga÷ ity a-t­ptatarayà d­Óà bahu bahu paÓyann a-lak«itÃ1dhyÃrƬha-k«oïÅ-dhara-Óikhara÷ ÓoïÅbhÆtam utprabhÃbhi÷ padma-rÃga-sopÃna-ÓilÃbhi÷ kim api nÃlÅka-parÃga-dhÆsaraæ sara÷ samadhyagamam | tatra snÃtaÓ ca kÃmÓ=cid am­ta-svÃdÆn bisa-bhaÇgÃn ÃsvÃdya amsa-lagna-kalhÃras tÃra-vartinà kena api bhÅma-rÆpeïa brahma-rÃk«asena abhipatya ' ko 'si kutastyo 'si ' iti nirbhartsayatà abhyadhÅye | nir-bhayena ca mayà so 'bhyadhÅyata -- ' saumya so aham asmi dvi-janmà | Óatru-hastÃd arïavam arïavÃd yavana-nÃvam yavana-nÃvaÓ citra-grÃvÃïam enaæ parvata-pravaraæ gato yad-­cchayà asmin sarasi viÓrÃnta÷ | bhadraæ tava ' iti | so 'brÆta -- ' na ced bravÅ«i praÓnÃn aÓnÃmi tvÃm ' iti | mayo9ktam -- ' p­cchà tÃvad bhavatu ' iti | athÃ8vayor ekayÃ0ryayÃ0sÅt samlÃpa÷ -- kiæ krÆraæ strÅ-h­dayaæ kiæ g­hiïa÷ priya-hitÃya dÃra-guïÃ÷ | ka÷ kÃma÷ saÇkalpa÷ kiæ du«-kara-sÃdhanaæ praj¤Ã || ' tatra dhÆminÅ-gominÅ-nimbavatÅ-nitambavatya÷ pramÃïam | ' ity upadi«Âo mayà so 'brÆta -- ' kathaya kÅd­Óyas tÃ÷ ' iti | atro7dÃharam -- ' asti tri-garto nÃma janapada÷ | tatrÃ8san g­hiïas traya÷ sphÅta-sÃra-dhanÃ÷ sodaryà dhanaka-dhÃnyaka-dhanyakÃ3khyÃ÷ | te«u jÅvatsu na vavar«a var«Ãïi dvÃdaÓa daÓa-ÓatÃ1k«a÷ | k«Åïa-sÃraæ sasyam o«adhyo vandhyÃ÷ na phalavanto vanaspataya÷ klÅbà meghÃ÷ k«Åïa-srotasa÷ sravantya÷ paÇka-Óe«Ãïi palvalÃni nir-nisyandÃny utsa-maï¬alÃni viralÅbhÆtaæ kanda-mÆla-phalam avahÅnÃ÷ kathÃ÷ galitÃ÷ kalyÃïo1tsava-kriyÃ÷ bahulÅbhÆtÃni taskara-kulÃni anyo-anyam abhak«ayan prajÃ÷ paryaluÂhann itas-tato balÃkÃ-pÃï¬urÃïi nara-Óira÷-kapÃlÃni paryahiï¬anta Óu«kÃ÷ kÃka-maï¬alya÷ ÓÆnyÅbhÆtÃni nagara-grÃma-kharvaÂa-puÂa-bhedanÃ3dÅni | tae ete g­ha-pataya÷ sarva-dhÃnya-nicayam upayujya ajÃ1vikaæ gavala-gaïaæ gavÃæ yÆthaæ dÃsÅ-dÃsa-janam apatyÃni jye«Âha-madhyama-bhÃrye ca krameïa bhak«ayitvà ' kani«Âha-bhÃryà dhÆminÅ Óvo bhak«aïÅyà ' iti samakalpayan | ayaæ kani«Âho dhanyaka÷ priyÃæ svÃm attum a-k«amas tayà saha tasyÃm eva niÓy apÃsarat | mÃrga-klÃntÃæ co7dvahan vanaæ jagÃhe | sva-mÃmsÃ1s­g-apa nÅta-k«ut-pipÃsÃæ tÃæ nayann antare kam api nik­tta-pÃïi-pÃda-karïa-nÃsikam avani-p­«Âhe vice«ÂamÃnaæ puru«am adrÃk«Åt | tam apy ÃrdrÃ3Óaya÷ skandheno7dvahan kanda-mÆla-m­ga-bahule gahano1ddeÓe yatna-racita-parïa-ÓÃlaÓ ciram avasat | amuæ ca ropita-vraïam iÇgudÅ-tailÃ3dibhir Ãmi«eïa ÓÃkenÃ8tma-nir-viÓe«aæ pupo«a | pu«Âaæ ca tam udrikta-dhÃtum ekadà m­gÃ1nve«aïÃya ca prayÃte dhanyake sà dhÆminÅ riramsayo9pÃti«Âhat | bhartsità api tena balÃtkÃram arÅramat | niv­ttaæ ca patim udakÃ1bhyarthinam ' uddh­tya kÆpÃt piba rujati me Óira÷ Óiro-roga÷ ' ity uda¤canaæ sa-rajjuæ puraÓ cik«epa | uda¤cantaæ ca taæ kÆpÃd apa÷ k«aïÃt p­«Âhato gatvà praïunoda | taæ ca vikalaæ skandheno7duhya deÓÃd deÓÃ1ntaraæ paribhramantÅ pati-vratÃ-pratÅtiæ lebhe bahu-vidhÃÓ ca pÆjÃ÷ | punar avanti-rÃjÃ1nugrahÃd ati-mahatyà bhÆtyà nyavasat | atha pÃnÅyÃ1rthi-sÃrtha-jana-samÃpatti-d­«Âo1ddh­tam avanti«u bhramantam ÃhÃrÃ1rthinaæ bhartÃram upalabhya sà dhÆminÅ ' yena me patir vikalÅk­ta÷ sa dur-Ãtmà ayam ' iti tasya sÃdhoÓ citra-vadham a-j¤ena rÃj¤Ã samÃdeÓayÃæ cakÃra | dhanyakas tu datta-paÓcÃd-bandha÷ vadhya-bhÆmiæ nÅyamÃna÷ sa-Óe«atvÃd Ãyu«a÷ ' yo mayà vikalÅ k­to 'bhimato bhik«u÷ sa cen me pÃpam Ãcak«Åta yukto me daï¬a÷ ' ity a-dÅnam adhik­taæ jagÃda | ' ko do«a÷ ' ity upanÅya darÓite 'mu«min sa vikala÷ paryaÓru÷ pÃda-patitas tasya sÃdhos tat-suk­tam a-satyÃÓ ca tasyÃs tathÃ-bhÆtaæ duÓ-caritam Ãrya-buddhir Ãcacak«e | kupitena rÃj¤Ã virÆpita-mukhÅ sà du«k­ta-kÃriïÅ k­tà Óvabhya÷ pÃcikà | k­taÓ ca dhanyaka÷ prasÃda-bhÆmi÷ | tad bravÅmi -- ' strÅ h­dayaæ krÆram ' iti | punar anuyukto gominÅ-v­ttÃntam ÃkhyÃtavÃn - ' asti dravi¬e«u käcÅ nÃma nagarÅ | tasyÃm an-eka-koÂi-sÃra÷ Óre«Âhi-putra÷ Óakti-kumÃro nÃmÃ8sÅt | so '«ÂÃdaÓa-var«a-deÓÅ yaÓ cintÃm Ãpede -- ' na asty a-dÃrÃïÃm an-anuguïa-dÃrÃïÃæ và sukhaæ nÃma | tat kathaæ nu guïavad vindeyaæ kalatram ' iti | atha para-pratyayÃ3h­te«u dÃre«u yÃd­cchikÅæ sampattim an-abhisamÅk«ya kÃrtÃntiko nÃma bhÆtvà vastrÃ1nta-pinaddha-ÓÃli-prastho bhuvaæ babhrÃma | ' lak«aïa-j¤o 'yam ' ity amu«mai kanyÃ÷ kanyÃvanta÷ pradarÓayÃæ babhÆvu÷ | yÃæ kä=cil lak«aïavatÅæ sa-varïÃæ kanyÃæ d­«Âvà sa kila sma bravÅti -- ' bhadre Óakno«i kim anena ÓÃli-prasthena guïavad annam asmÃn abhyavahÃrayitum ' iti | sa hasitÃ1vadhÆto g­hÃd g­haæ praviÓya abhramat | ekadà tu Óibi«u kÃverÅ-tÅra-pattane saha pit­bhyÃm avasita-mahar2ddhim avaÓÅrïa-bhavana-sÃrÃæ dhÃtryà pradarÓyamÃnÃæ kä=cana virala-bhÆ«aïÃæ kumÃrÅæ dadarÓa | asyÃæ samsakta-cak«uÓ ca atarkayat -- ' asyÃ÷ khalu kanyakÃyÃ÷ sarvae eva avayavà na ati-sthÆlà na ati-k­Óà na ati-hrasvà na ati-dÅrghà na vikaÂà m­jÃvantaÓ ca | rakta-talÃ1ÇgulÅ yava-matsya-kamala-kalaÓÃ3dy-an-eka-puïya-lekhÃ-läch itau karau sama-gulpha-sandhÅ mÃmsalÃv a-ÓirÃlau ca aÇghrÅ jaÇghe ca anu pÆrva-v­tte pÅvaro3ru-graste iva dur-upalak«ye jÃnunÅ sak­d-vibhaktaÓ catur-asra÷ kakundara-vibhÃga-ÓobhÅ rathÃ1ÇgÃ3kÃra-samsthitaÓ ca nitamba-bhÃga÷ tanu-taram Å«an-nimnaæ gambhÅraæ nÃbhi-maï¬alaæ vali-trayeïa ca alaæ-k­tam udaram uro-bhÃga-vyÃpinÃv unmagna-cÆcukau viÓÃlÃ3rambha-Óobhinau payo-dharau dhana-dhÃnya-putra-bhÆyastva-cihna-lekhÃ-lächita-tale snigdho1dagra-komala-nakha-maïÅ ­jv-anupÆrva-v­tta-tÃmrÃ1ÇgulÅ-samnatÃ1msa-deÓe saukumÃryavatyau nimagna-parva-sandhÅ ca bÃhu-late tanvÅ kambu-v­tta-bandhurà ca kandharà v­tta-madhya-vibhakta-rÃgÃ1dharam a-saÇk«ipta-cÃru-cibukam ÃpÆrïa-kaÂhina-gaï¬a-maï¬alam a-saÇgatÃ1nuvakra-nÅla-snigdha-bhrÆ-latam an-ati-prau¬ha-tila-kusuma-sad­Óa-nÃsikam asita-dhavala-rakta-tri-bhÃga-bhÃsura-madhurÃ1dhÅra- sa¤cÃra-mantharÃ3yate3k«aïam indu-Óakala-sundara-lalÃÂam indra-nÅla-ÓilÃ4kÃra-ramyÃ1laka-paÇkti-dvi-guïa-kuï¬alita- mlÃna-nÃlÅka-nÃla-lalita-lamba-Óravaïa-pÃÓa-yugalam Ãnana-kamalam an-ati-bhaÇguro bahula÷ paryante 'py a-kapila-rucir ÃyÃma-vÃn ekai1ka-nisarga-sama-snigdha-nÅlo gandha-grÃhÅ ca mÆrdhaja-kalÃpa÷ | se9yam Ãk­tir na vyabhicarati ÓÅlam | Ãsajjati ca me h­dayam asyÃm eva | tat parÅk«yai7nÃm udvaheyam | a-vim­Óya-kÃriïà hi niyatam an-ekÃ÷ patanty anuÓaya-paramparÃ÷ ' iti snigdha-d­«Âir Ãca«Âa -- ' bhadre kac=cid asti kauÓalaæ ÓÃli-prasthena anena sampannam ÃhÃram asmÃn abhyavahÃrayitum ' iti | tatas tayà v­ddha-dÃsÅ sÃ3kÆtam Ãlokità | tasya hastÃt prastha-mÃtraæ dhÃnyam ÃdÃya kva=cid alindo1ddeÓe su-sikta-samm­«Âe datta-pÃda-Óaucam upÃveÓayat | sà kanyà tÃn gandha-ÓÃlÅn saÇk«udya mÃtrayà viÓo«yÃ8tape muhur muhu÷ parivartya sthira-samÃyÃæ bhÆmau nÃlÅ-p­«Âhena m­du-m­du ghaÂÂayantÅ tu«air a-khaï¬ais taï¬ulÃn p­thak cakÃra | jagÃda ca dhÃtrÅm -- ' mÃta÷ ebhis tu«air arthino bhÆ«aïa-m­jÃ-kriyÃ-k«amai÷ svarïa-kÃrÃ÷ | tebhya imÃn datvà labdhÃbhi÷ kÃkiïÅbhi÷ sthira-tarÃïy an-aty-ÃrdrÃïi na ati-Óu«kÃïi këÂhÃni mitaæ-pacÃæ sthÃlÅm ubhe ÓarÃve cÃ8hara ' iti | tathÃ-k­te tayà tÃms taï¬ulÃn an-ati-nimno1ttÃna-vistÅrïa-kuk«au kakubho1lÆkhale loha-patra-ve«Âita-mukhena sama-ÓarÅreïa vibhÃvyamÃna-madhya-tÃnavena vyÃyatena guruïà khÃdireïa musalena catura-lalito1tk«epaïÃ1vak«epaïÃ3yÃsita-bhujam a-sak­d-aÇgulÅbhir uddh­tyo7ddh­tya avahatya ÓÆrpa-Óodhita-kaïa-kiæ ÓÃrukÃms taï¬ulÃn a-sak­d adbhi÷ prak«Ãlya kvathita-pa¤ca-guïe jale datta-cullÅ-pÆjà prÃk«ipat | praÓlathÃ1vayave«u prasphuratsu taï¬ule«u mukulÃ1vasthÃm ati-vartamÃne«u saÇk«ipya analam upahita-mukha-pidhÃnayà sthÃlyà anna-maï¬am agÃlayat | darvyà ca avaghaÂÂya mÃtrayà parivartya sama-pakve«u sikthe«u tÃæ sthÃlÅm adho-mukhÅm avÃti«Âhipat | indhanÃny anta÷-sÃrÃïy ambhasà samabhyuk«ya praÓamitÃ1gnÅni k­«ïÃ1ÇgÃrÅk­tya tad-arthibhya÷ prÃhiïot -- ' ebhir labdhÃ÷ kÃkiïÅr datvà ÓÃkaæ gh­taæ dadhi tailam Ãmalakaæ ci¤cÃ-phalaæ ca yathÃ-lÃbham Ãnaya ' iti | tathà anu«Âhite ca tayà dvi-trÃn upa-damÓÃn upapÃdya tad-anna-maï¬am Ãrdra-vÃluko2pahita-nava-ÓarÃva-gatam ati-m­dunà tÃla-v­ntÃ1nilena ÓÅtalÅk­tya sa-lavaïa-sambhÃraæ dattÃ1ÇgÃra-dhÆpa-vÃsaæ ca sampÃdya tad apy Ãmalakaæ Ólak«ïa-pi«Âam utpala-gandhi k­tvà dhÃtrÅ-mukhena snà nÃya tam acodayat | tayà ca snÃna-Óuddhayà datta-tailÃ3malaka÷ krameïa sasnau | snÃta÷ sikta-m­«Âe kuÂÂime phalakam Ãruhya pÃï¬u-haritasya tri-bhÃga-Óe«a-lÆnasya aÇgaïa-kadalÅ-palÃÓasyo7pari ÓarÃva-dvayaæ dattam Ãrdram abhim­Óann ati«Âhat | sà tu tÃæ peyÃm eva agre samupÃharat | pÅtvà ca apanatÃ1dhva-klama÷ prah­«Âa÷ praklinna-sakala-gÃtra÷ sthito 'bhÆt | tatas tasya ÓÃly-odanasya darvÅ-dvayaæ datvà sarpir-mà trÃæ sÆpam upa-damÓaæ co7pajahÃra | imaæ ca dadhnà ca tri-jÃtakÃ1vacÆrïitena surabhi-ÓÅtalÃbhyÃæ ca kÃlaÓeya-käjikÃbhyÃæ Óe«am annam abhojayat | sa-Óe«ae eva andhasy asÃv at­pyat | ayÃcata ca pÃnÅyam | atha nava-bh­ÇgÃra-sambh­tam aguru-dhÆpa-dhÆpitam abhinava-pÃÂalÅ-kusuma-vÃsitam utphullo1tpala-grathita-saurabhaæ vÃri nÃlÅ-dhÃrÃ4tmanà pÃtayÃæ babhÆva | so 'pi mukho1pahita-ÓarÃveïa hima-ÓiÓira-kaïa-karÃlitÃ1ruïÃyamÃnÃ1k«i-pak«mà dhÃrÃ-ravÃ1bhinandita-Óravaïa÷ sparÓa-sukho1dbhinna-romäca-karkaÓa-kapola÷ parimala-pravÃlo1tpŬa-phulla-ghrÃïa-randhro mÃdhurya-prakar«Ã3varjita-rasane2ndriyas tad acchaæ pÃnÅyam Ã-kaïÂhaæ papau | Óira÷-kampa-saæj¤Ã-vÃrità ca punar apara-karakeïÃ8camanam adatta kanyà | v­ddhayà tu tad-ucchi«Âam apohya harita-gomayo1palipte kuÂÂime svam evo7ttarÅya-karpaÂaæ vyavadhÃya k«aïam aÓeta | paritu«ÂaÓ ca vidhivad upayamya kanyÃæ ninye | nÅtvai9tad-an-apek«a÷ kÃm=api gaïikÃm avarodham akarot | tÃm apy asau priya-sakhÅm ivo7pÃcarat | patiæ ca daivatam iva mukta-tandrà paryacarat | g­ha-kÃryÃïi ca a-hÅnam anvati«Âhat | parijanaæ ca dÃk«iïya-nidhir ÃtmÃ1dhÅnam akarot | tad-guïa-vaÓÅk­taÓ ca bhartà sarvam eva kuÂumbaæ tad-Ãyattam eva k­tvà tad-ekÃ1dhÅna-jÅvita-ÓarÅras tri-vargaæ nirviveÓa | tad bravÅmi --' g­hiïa÷ priya-hitÃya dÃra-guïÃ÷ ' iti | tatas tena anuyukto nimbavatÅ-v­ttam ÃkhyÃtavÃn -- ' asti saurëÂre«u valabhÅ nÃma nagarÅ | tasyÃæ g­ha-gupta-nÃmno guhyake1ndra-tulya-vibhavasya nÃvika-pater duhità ratnavatÅ nÃma | tÃæ kila madhumatyÃ÷ samupÃgamya bala-bhadro nÃma sÃrtha-vÃha-putra÷ paryaïai«Åt | tayà api nava-vadhvà rahasi rabhasa-vighnita-surata-sukho jhaÂiti dve«am alpe1taraæ babandha | na tÃæ punar dra«Âum i«ÂavÃn | tad-g­hÃ3gamanam api suh­d-vÃkya-ÓatÃ1tivartÅ lajjayà parijahÃra | tÃæ ca dur-bhagÃæ tadÃ-prabh­ty eva ' ne7yaæ ratnavatÅ nimbavatÅ ce7yam iti sva-jana÷ para-janaÓ ca paribabhÆva | gate ca kasmimÓ=cit kÃle sà tv anutapyamÃnà ' kà me gati÷ iti vim­ÓantÅ kÃm api v­ddha-pravrÃjikÃæ mÃt­-sthÃnÅyÃæ deva-Óe«a-kusumair upasthitÃm apaÓyat | tasyÃ÷ puro rahasi sa-karuïaæ ruroda | tayà apy udaÓru-mukhyà bahu-prakÃram anunÅya rudita-kÃraïaæ p­«Âà trapamÃïà api kÃrya-gauravÃt katha¤=cid abravÅt -- ' amba kiæ bravÅmi | daurbhÃgyaæ nÃma jÅvan-maraïam eva aÇganÃnÃm viÓe«ataÓ ca kula-vadhÆnÃm | tasya aham asmy udÃharaïabhÆtà | mÃt­-pramukho 'pi j¤Ãti-vargo mÃm avaj¤ayai9va paÓyati | tena su-d­«ÂÃæ mÃæ kuru | na cet tyajeyam adyai7va ni«-prayojanÃn prÃïÃn | à virÃmÃc ca me rahasyaæ nÃ8ÓrÃvyam ' iti pÃdayo÷ papÃta | sai9nÃm utthÃpyo7dbëpo9vÃca -- ' vatse mà adhyavasya÷ sÃhasam | iyam asmi tvan-nideÓa-vartinÅ | yÃvati mamo7payogas tava tÃvati bhavÃmy an-anyÃ1dhÅnà | yady eva asi nirviïïà tapaÓ cara tvaæ mad-adhi«Âhità pÃralaukikÃya kalyÃïÃya | nanv ayam udarka÷ prÃktanasya du«k­tasya yadanenÃ8kÃreïe8d­Óena ÓÅlena jÃtyà cai7vaæ-bhÆtayà samanugatà saty a-kasmÃd eva bhart­-dve«yatÃæ gatà asi | yadi kaÓ=cid asty upÃya÷ pati-droha-prati-kriyÃyai darÓaya amum | matir hi te paÂÅyasÅ ' iti | atha asau katha¤=cit k«aïam adho-mukhÅ dhyÃtvà dÅrgho1«ïa-ÓvÃsa-pÆrvam avocat -- ' bhagavati patir eva daivataæ vanitÃnÃm viÓe«ataÓ ca kula-jÃnÃm | atas tac-chuÓrÆ«aïÃ1bhyupÃya-hetu-bhÆtaæ ki¤=cid ÃcaraïÅyam | asty asmat-prÃtiveÓyo vaïik | abhijanena vibhavena rÃjÃ1ntaraÇga-bhÃvena ca sarva-paurÃn atÅtya vartate | tasya kanyà kanakavatÅ nÃma mat-samÃna-rÆpÃ1vayavà mama ati-snigdhà sakhÅ | tayà saha tad-vimÃna-harmya-tale tato 'pi dvi-guïa-maï¬ità vihari«yÃmi | tvayà tu tan-mÃt­-prÃrthanaæ sa-karuïam abhidhÃya mat-patir etad-g­haæ katha¤=canÃ8neya÷ | samÅpa-gate«u ca yu«mÃsu krŬÃ-mattà nÃma kandukaæ bhramÓayeyam | atha tam ÃdÃya tasya haste datvà vak«yasi -- ' putra tave7yaæ bhÃryÃ-sakhÅ nidhi-pati-dattasya sarva-Óre«Âhi-mukhyasya kanyà kanakavatÅ nÃma | tvÃm iyam an-avastho ni«-karuïaÓ ce7ti ratnavatÅ-nimittam atyarthaæ nindati | tad e«a kanduko vi-pak«a-dhanaæ pratyarpaïÅyam ' iti | sa tatho9kto niyatam unmukhÅbhÆya tÃm eva priya-sakhÅæ manyamÃno mÃm baddhÃ1¤jali yÃcamÃnÃyai mahyaæ bhÆyas tvat-prÃrthita÷ sÃ1bhilëam arpayi«yati | tena randhreïo7paÓli«ya rÃgam ujjvalÅk­tya yathà asau k­ta-saÇketo deÓÃ1ntaram ÃdÃya mÃæ gami«yati tatho9papÃdanÅyam ' iti | har«Ã1bhyupetayà ca anayà tathai9va sampÃditam | athai7tÃm kanakavatÅ9ti v­ddha-tÃpasÅ-pralabdho bala-bhadra÷ sa-ratna-sÃrÃ3bharaïÃm ÃdÃya niÓi nÅ-randhre tamasi prÃvasat | sà tu tÃpasÅ vÃrtÃm ÃpÃdayat -- ' mandena mayà nir-nimittam upek«ità ratnavatÅ ÓvaÓurau ca paribhÆtau su-h­daÓ ca ati-vartitÃ÷ | tad atrai7va sams­«Âo jÅvituæ jihremÅ7ti bala-bhadra÷ pÆrve-dyur mÃm akathayat | nÆnam asau tena nÅtà vyaktiÓ ca a-cirÃd bhavi«yati iti | tac chrutvà tad-bÃndhavÃs tad-anve«aïaæ prati Óithila-yatnÃs tasthu÷ | ratnavatÅ tu mÃrge kä=cit païya-dÃsÅæ saÇg­hya tayo9hyamÃna-pÃtheyÃ3dy-upaskarà kheÂaka-puram agamat | amutra ca vyavahÃra-kuÓalo bala-bhadra÷ svalpenai7va mÆlena mahad-dhanam upÃrjayat | paurÃ1gra-gaïyaÓ cÃ8sÅt | parijanaÓ ca bhÆyÃn artha-vaÓÃt samÃjagÃma | tatas tÃæ prathama-dÃsÅæ ' na karma karo«i d­«Âaæ mu«ïÃsi a-priyaæ bravÅ«i ' iti paru«am uktvà bahv atìayat | ceÂÅ tu prasÃda-kÃlo1pakhyÃta-rahasyasya v­ttÃntai1kadeÓam Ãtta-ro«Ã nirbibheda | tac chrutvà tu lubdhena daï¬a-vÃhinà paura-v­ddha-samnidhau ' nidhi-pati-dattasya kanyÃæ kanakavatÅæ mo«eïa apah­tya asmat-pure nivasaty e«a dur-matir bala-bhadra÷ | tasya sarva-sva-haraïaæ bhavadbhir na pratibandhanÅyam ' iti nitarÃm abhartsayata | bhÅtaæ ca bala-bhadram adhijagÃda ratnavatÅ -- ' na bhetavyam | brÆhi -- ne7yaæ nidhi-pati-datta-kanyà kanakavatÅ | valabhyÃm eva g­ha-gupta-duhità ratnavatÅ nÃme7yaæ dattà pit­bhyÃæ mayà ca nyÃyo8¬hà | na cet pratÅtha praïidhiæ prahiïuta asyà bandhu-pÃrÓvam ' iti | bala-bhadras tu tatho9ktvà ÓreïÅ-prÃtibhÃvyena tÃvad eva ati«Âhad yÃvat tat-pura-lekhya-labdha-v­ttÃnto g­ha-gupta÷ kheÂaka-puram Ãgatya saha jÃmÃtrà duhitaram ati-prÅta÷ pratyanai«Åt | tathà d­«Âvà ratnavatÅ kanakavatÅ9ti bhÃvayatas tasyai7va bhala-bhadrasya ati-vallabhà jÃtà | tad bravÅmi -- ' kÃmo nÃma saÇkalpa÷ ' iti | tad-anantaram asau nitambavatÅ-v­ttÃntam aprÃk«Åt | so 'ham abravam -- ' asti ÓÆra-sene«u mathurà nÃma nagarÅ | tatra kaÓ=cit kula-putra÷ kalÃsu gaïikÃsu ca ati-rakta÷ mitrÃ1rthaæ sva-bhuja-mÃtra-nirvyƬhÃ1n-eka-kalaha÷ kalaha-kaïÂaka iti karkaÓair abhikhyÃpitÃ3khya÷ pratyavÃtsÅt | sa cai7kadà kasya=cid ÃgantoÓ citra-karasya haste citra-paÂaæ dadarÓa | tatra kÃ=cid Ãlekhya-gatà yuvatir Ãloka-mÃtreïai7va kalaha-kaïÂakasya kÃmÃ3turaæ cetaÓ cakÃra | sa ca tam abravÅt -- ' bhadra viruddham ivai7tat pratibhÃti | yata÷ kula-jÃ-dur-labhaæ vapu÷ ÃbhijÃtya-ÓamsinÅ ca namratà pÃï¬urà ca mukha-cchavi÷ an-ati-paribhukta-subhagà ca tanu÷ prau¬hatÃ2nuviddhà ca d­«Âi÷ | na cai7«Ã pro«ita-bhart­kà pravÃsa-cihnasyai7ka-veïÅ-Ãder a-darÓanÃt | lak«ma cai7tad-dak«iïa-pÃrÓva-varti | tad iyaæ v­ddhasya kasya=cid vaïijo na ati-pumstvasya yathÃ2rha-sambhogÃ1-lÃbha-pŬità g­hiïÅ tvayà ati-kauÓalÃd yathÃ-d­«Âam Ãlikhità bhavitum arhati ' iti | sa tam abhipraÓasya aÓamsat -- ' satyam idam | avanti-puryÃm ujjayinyÃm ananta-kÅrti-nÃmna÷ sÃrtha-vÃhasya bhÃryà yathÃ2rtha-nÃmà nitambavatÅ nÃmai7«Ã saundarya-vismitena mayai9vam Ãlikhità ' iti | sa tadai9vo7nmanÃyamÃnas tad-darÓanÃya parivavrÃjo7jjayinÅm | bhÃrgavo nÃma bhÆtvà bhik«Ã-nibhena tad-g­haæ praviÓya tÃæ dadarÓa | d­«Âvà ca aty-ÃrƬha-manmatho nirgatya paura-mukhyebhya÷ ÓmaÓÃna-rak«Ãm ayÃcata | alabhata ca | tatra labdhaiÓ ca ÓavÃ1vaguïÂhana-paÂÃ3dibhi÷ kÃm apy arhantikÃæ nÃma ÓramaïikÃm upÃsä cakre | tan-mukhena ca nimbavatÅm upÃmÓu mantrayÃm Ãsa | sà cai7nÃæ nirbhartsayantÅ pratyÃcacak«e | ÓramaïikÃ-mukhÃc ca du«-kara-ÓÅla-bhramÓÃæ kula-striyam upalabhya rahasi dÆtikÃm aÓik«ayat -- ' bhÆyo 'py upati«Âha sÃrtha-vÃha-bhÃryÃm | brÆhi co7pahvare samsÃra-do«a-darÓanÃt samÃdhim ÃsthÃya mumuk«amÃïo mÃd­Óo jana÷ kula-vadhÆnÃæ ÓÅla-pÃtane ghaÂatae iti kva ghaÂate | etad api tvam aty-udÃrayà sam­ddhyà rÆpeïa ati-mÃnu«eïa prathamena vayaso9papannÃæ kim itara-nÃrÅ-sulabhaæ cÃpalaæ sp­«Âaæ na ve9ti parÅk«Ã k­tà | tu«Âà asmi tavai7vam a-du«Âa-bhÃvatayà | tvÃm idÃnÅm utpannÃ1patyÃæ dra«Âum icchÃmi | bhartà tu bhavatyÃ÷ kena=cid graheïa adhi«Âhita÷ pÃï¬u-roga-dur-balo bhoge ca a-samartha÷ sthito abhÆt | na ca Óakyaæ tasya vighnam a-prati-k­tya apatyam asmÃl labdhum | ata÷ prasÅda | v­k«a-vÃÂikÃm ekÃkinÅ praviÓya mad-upanÅtasya kasya=cin mantra-vÃdinaÓ channam eva haste caraïam arpayitvà tad-abhimantritena praïaya-kupità nÃma bhÆtvà bhartÃram urasi prahartum arhasi | upary asÃv uttama-dhÃtu-pu«Âim ÆrjitÃ1patyo1tpÃdana-k«amÃm ÃsÃdayi«yati | anuvarti«yate devÅm iva atra bhavatÅm | na atra ÓaÇkà kÃryà iti | sà tatho9ktà vyaktam abhyupai«yati | naktaæ mÃæ v­k«a-vÃÂikÃæ praveÓya tÃm api praveÓayi«yasi | tÃvatai9va tvayà aham anug­hÅto bhave yam ' iti | sà tathai9vo7papÃditavatÅ | so 'ti-prÅtas tasyÃm eva k«apÃyÃæ v­k«a-vÃÂikÃæ gato nitambavatÅæ nir-granthikÃ-prayatneno7panÅtÃæ pÃde parÃm­Óann iva hema-nÆpuram ekam Ãk«ipya cchurikayo0ru-mÆle ki¤=cid Ãlikhya druta-taram apÃsarat | sà tu sÃndra-trÃsà svam eva dur-nayaæ garhamÃïà jighÃmsantÅ9va ÓramaïikÃæ tad-vraïaæ bhavana-dÅrghikÃyÃæ prak«Ãlya datvà paÂa-bandhanaæ sÃ3mayÃ1padeÓÃd aparaæ ca apanÅya nÆpuraæ Óayana-parà tri-caturÃïi dinÃny ekÃnte ninye | sa dhÆrta÷ ' vikre«ye ' iti tena nÆpureïa tam ananta-kÅrtim upÃsasÃda | sa d­«Âvà mama g­hiïyà evai7«a nÆpura÷ katham ayam upalabdhas tvayà ' iti tam a-bruvÃïaæ nirbandhena papraccha | sa tu ' vaïig-grÃmasya agre vak«yÃmi ' iti sthito abhÆt | punar asau g­hiïyai ' sva-nÆpura-yugalaæ pre«aya ' iti sandideÓa | sà ca sa-lajjaæ sa-sÃdhvasaæ ca ' adya rÃtrau viÓrÃma-pravi«ÂÃyÃæ v­k«a-vÃÂikÃyÃæ prabhra«Âo mamai7ka÷ praÓithila-bandho nÆpura÷ | so 'dya apy anvi«Âo na d­«Âa÷ | sa punar ayaæ dvitÅya÷ ' ity aparaæ prà hiïot | anayà ca vÃrtayà amuæ purask­tya sa vaïig vaïig-jana-samÃjam ÃjagÃma | sa ca anuyukto dhÆrta÷ sa-vinayam Ãvedayat -- ' viditam eva khalu vo yathà ahaæ yu«mad-Ãj¤ayà pit­-vanam abhi rak«ya tad-upajÅvÅ prativasÃmi | lubdhÃÓ ca kadÃ=cin mad-darÓana-bhÅravo niÓi daheyur api ÓavÃnÅ7ti niÓÃsv api ÓmaÓÃnam adhiÓaye | apare-dyur dagdhÃ1-dagdhaæ m­takaæ citÃyÃ÷ prasabham Ãkar«antÅæ ÓyÃmÃ3kÃrÃæ nÃrÅm apaÓyam | artha-lobhÃt tu nig­hya bhayaæ sà saÇg­hÅtà | Óastrikayo0ru-mÆle yad-­cchayà ki¤=cid ullikhitam | e«a ca nÆpuraÓ caraïÃd Ãk«ipta÷ | tÃvaty eva druta-gati÷ sà palÃyi«Âa | so 'yam asyÃ8gama÷ | paraæ bhavanta÷ pramÃïam ' iti | vimarÓe ca tasyÃ÷ ÓÃkinÅ tvam aikamatyena paurÃïÃm abhimatam ÃsÅt | bhartrà ca parityaktà tasminn eva ÓmaÓÃne bahu vilapya pÃÓeno7dbadhya martu-kÃmà tena dhÆrtena naktam ag­hyata | anunÅtà ca -- ' sundari tvad-ÃkÃro1nmÃditena mayà tvad-Ãvarjane bahÆn upÃyÃn bhik«ukÅ-mukheno7panyasya te«v a-siddhe«u punar ayam upÃyo yÃvaj-jÅvam a-sÃdhÃraïÅk­tya rantum Ãcarita÷ | tat prasÅda an-anya-ÓaraïÃya asmai dÃsa-janÃya ' iti muhur muhuÓ caraïayor nipatya prayujya sÃntva-ÓatÃni tÃm a-gaty-antarÃm Ãtma-vaÓyÃm akarot | tad idam uktam -- ' du«-kara-sÃdhanaæ praj¤Ã ' iti | sa ce7dam Ãkarïya brahma-rÃk«aso mÃm apÆpujat | asminn eva k«aïe na ati-prau¬ha-pumnÃga-mukula-sthÆlÃni muktÃ-phalÃni saha salila-bindubhir ambara-talÃd apatan | ahaæ tu ' kiæ nv idam ' ity uc-cak«ur Ãlokayan kam=api rÃk«asaæ kä=cid aÇganÃæ vice«ÂamÃna-gÃtrÃm Ãkar«antam apaÓyam | katham apaharaty a-kÃmÃm api striyam an-ÃcÃro nair­ta iti gagana-gamana-manda-Óaktir a-ÓastraÓ ca atapye | sa tu mat-sambandhÅ brahma-rÃk«asa÷ ' ti«Âha ti«Âha pÃpa kva apaharasi ' iti bhartsayann utthÃya rÃk«asena sama s­jyata | tÃæ tu ro«Ãd an-apek«Ã2paviddhÃm amara-v­k«a-ma¤jarÅm iva antarik«Ãd ÃpatantÅm unmukha-prasÃrito1bhaya-kara÷ karÃbhyÃm agrahÅ«am | upag­hya ca vepamÃnÃæ sammÅlitÃ1k«Åæ mad-aÇga-sparÓa-sukheno7dbhinna-romäcÃæ tÃd­ÓÅm eva tÃm an-avatÃrayann ati«Âham | tÃvat tÃv ubhÃv api Óaila-Ó­Çga-bhaÇgai÷ pÃdapaiÓ ca rabhaso1nmÆlitair mu«Âi-pÃda-prahÃraiÓ ca paras-param ak«apayetÃm | punar aham ati-m­duni pulinavati kusuma-lava-lächite saras-tÅre 'varopya sa-sp­haæ nirvarïayams tÃæ mat-prÃïai1ka-vallabhÃæ rÃja-kanyÃæ kandukavatÅm alak«yam | sà hi mayà samÃÓvÃsyamÃnà tiryaÇ mÃm abhinirÆpya jÃta-pratyabhij¤Ã sa-karuïam arodÅt | avÃdÅc ca -- ' nÃtha tvad-darÓanÃd upo¬ha-rÃgà tasmin kanduko1tsave puna÷ sakhyà candra-senayà tvat-kathÃbhir eva samÃÓvÃsità asmi | tvaæ kila samudra-madhye majjita÷ pÃpena mad-bhrÃtrà bhÅma-dhanvanà iti Órutvà sakhÅ-janaæ parijanaæ ca va¤cayitvà jÅvitaæ jihÃsur ekÃkinÅ krŬÃ-vanam upÃgamam | tatra ca mÃm acakamata kÃma-rÆpa e«a rÃk«asÃ1dhama÷ | so 'yaæ mayà bhÅtayà avadhÆta-prÃrthana÷ sphurantÅæ mÃæ nig­hya abhyadhÃvat | atrai7vam avasito 'bhÆt | ahaæ ca daivÃt tavai7va jÅvita ÅÓasya haste patità | bhadraæ tava ' iti | Órutvà ca tayà saha avaruhya nÃvam adhyÃroham | muktà ca nau÷ prati-vÃta-prerità tÃm eva dÃma-liptÃæ pratyupà ti«Âhat | avarƬhÃÓ ca vayam a-Órameïa | ' tanayasya ca tanayÃyÃÓ ca nÃÓÃd an-anyÃ1patyas tuÇga-dhanvà suhma-patir ni«-kala÷ svayaæ sa-kalatra eva ni«-kalaÇka-gaÇgÃ-rodhasy an-aÓaneno7parantuæ prati«Âhate | saha tena martum icchaty an-anya-nÃtho 'nurakta÷ paura-v­ddha-loka÷ | ' ity aÓru-mukhÅnÃæ prajÃnÃm Ãkrandam aÓ­ïuma | atha aham asmai rÃj¤e yathÃ-v­ttam ÃkhyÃya tad-apatya-dvayaæ pratyarpitavÃn | prÅtena tena jÃmÃtà k­to 'smi dÃma-lipte3Óvareïa | tat-putro mad-anujÅvÅ jÃta÷ | mad-Ãj¤aptena ca amunà prÃïavad ujjhità candra-senà koÓa-dÃsam abhajat | tataÓ ca simha-varma-sÃhÃyyÃ1rtham atrÃ8gatya bhartus tava darÓano1tsava-sukham anubhavÃmi ' iti | Órutvà ' citre9yaæ daiva-gati÷ | avasare«u pu«kala÷ puru«a-kÃra÷ | ' ity abhidhÃya bhÆya÷ smitÃ1bhi«ikta-danta-cchado mantra-gupte har«o1tphullaæ cak«u÷ pÃtayÃmÃsa devo rÃja-vÃhana÷ | sa kila kara-kamalena ki¤=cit-samv­tÃ3nano lalita-vallabhÃ-rabhasa-datta-danta-k«ata-vyasana-vihvalÃ1dhara-maïir nir-o«Âhya-varïam Ãtma-caritam Ãcacak«e -- / iti ÓrÅ daï¬ina÷ k­tau daÓa-kumÃra-carite mitra-gupta-caritaæ nÃma «a«Âha ucchvÃsa÷ /