DANDIN: DASAKUMARACARITA Ucchvasas 3, 5 & 6 Plain text version (no analysis of compounds, sandhis etc.) ÚÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY!³ ³ COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE.³ ³ ³ ³ Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for ³ ³ WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes³ ³ BHELA, CARAKA etc. (DOS versions):³ ³ ³ ³ description character =ASCII³ ³ ³ ³ long a à 195³ ³ long A â 249³ ³ long i ã 197³ ³ long I ä 253³ ³ long u å 198³ ³ long U æ 244³ ³ vocalic r ç 173³ ³ vocalic R è 227³ ³ long vocalic r é 204³ ³ vocalic l ë 202³ ³ long vocalic l í 203³ ³ velar n ï 199³ ³ velar N ð 167³ ³ palatal n ¤ 164³ ³ palatal N ¥ 165³ ³ retroflex t ñ 194³ ³ retroflex T ò 232³ ³ retroflex d ó 172³ ³ retroflex D ô 214³ ³ retroflex n õ 239³ ³ retroflex N ö 215³ ³ palatal s ÷ 211³ ³ palatal S ø 193³ ³ retroflex s ù 171³ ³ retroflex S ú 229³ ³ anusvara ü 230³ ³ capital anusvara ý 245³ ³ visarga þ 247³ ³ capital visarga 234³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÙ / da÷akumàracaritam - tçtãyocchvàsaþ / eùo 'smi paryañann ekadà gato videheùu | mithilàm apravi÷yaiva bahiþ kva=cin mañhi kàyà vi÷ramitum etya kayà api vçddhatàpasyà dattapàdyaþ kùaõam alindabhåmàv avàsthiùi | tasyàs tu maddar÷anàd eva kim apy àbaddhadhàram a÷ru pràvartata | ' kim etad amba kathaya kàraõam ' iti pçùñà sakaruõam àcaùña - 'jaivàtçka nanu ÷råyate patir asyà mithilàyàþ prahàravarmà nàmàsãt | tasya khalu magadharàjo ràjahamsaþ paraü mitram àsãt | tayo÷ ca vallabhe bala÷ambalayor iva vasumatãpriyamvade sakhyam apratimam adhattàm | atha prathamagarbhàbhinanditàü tàü ca priyasakhãü didçkùuþ priyamvadà vasumatãü saha bhartrà puùpapuram agamat | tasminn eva ca samaye màlavena magadharàjasya mahaj janyam ajani | tatra le÷ato 'pi durlakùàü gatim agaman magadharàjaþ | maithilendras tu màlavendraprayatnapràõitaþ svaviùayaü prati nivçtto jyeùñhasya samhàravarmaõaþ sutair vikañavarmaprabhçtibhir vyàptaü ràjyam àkarõya svasrãyàt suhmapater daõóàvayavam àditsur añavãpatham avagàhya lubdhakaluptasarvasvo 'bhåt | tatsutena ca kanãyasà hastavartinà sahaikàkinã vanacara÷aravarùabhayapalàyità vanam agàhiùi | tatra ca me ÷àrdålanakhàvalãóhanipatitàyàþ pàõibhraùñaþ sa bàlakaþ kasya api kapilà÷avasya kroóam abhyalãyata | tacchavàkarùiõa÷ ca vyàghrasya asån iùur iùvasanayantramuktaþ kùaõàd alikùat | bhilladàrakaiþ sa bàlo 'pàhàri | sà tv ahaü mohasuptà kena api vçùõipàlenopanãya svaü kuñãram àve÷ya kçpayopakràntavraõà svasthãbhåya svabhartur anti kam upatiùñhàsur asahàyatayà yàvad vyàkulãbhavàmi tàvan mamaiva duhità saha yånà kena api tam evodde÷am àgamat | sà bhç÷aü ruroda | ruditànte ca sà sàrthaghàte svahastagatasya ràjaputrasya kiràtabhartçhastagamanam àtmana÷ ca kena api vanacareõa vraõaviropaõam svasthàyà÷ ca punas tenopayantuü cintità yà nikçùñajàtisamsargavaiklavyàt pratyàkhyànapàruùyam tad akùameõa ca amunà vivikte vipine sva÷iraþ kartanodyamam anena yånà yadçcchayà dçùñena tasya duràtmano hananam àtmana÷ copayamanam ity akathayat | sa tu pçùño maithilendrasyaiva ko 'pi sevakaþ kàraõavilambã tanmàrgànusàrã jàtaþ | saha tena bhartur antikam upasçtya putravçttà ntena ÷rotram asya devyàþ priyamvadàyà÷ ca adahàva | sa ca ràjà diùñadoùàj jyeùñhaputrai÷ ciraü vigçhya punar asahiùõutayà atimàtraü ciraü prayudhya baddhaþ | devã ca bandhanaü gamità | dagdhà punar aham asminn api vàrddhake hatajãvitam apàrayantã hàtuü pravrajyàü kila agrahãùam | duhità tu mama hatajãvitàkçùñà vikañavarmamahàdevãü kalpasundarãü kila a÷i÷riyat | tau ced ràjaputrau nirupadravàv eva avardhiùyetàm iyatà kàlena tavemàü vayoavasthàm asprakùyetàm | tayo÷ ca sator na dàyàdà narendrasya prasahyakàriõo bhaveyuþ ' iti pramanyur abhiruroda | ÷rutvà ca tàpasãgiram aham api pravçddhabàùpo nigåóham abhyadhàm -- 'yady evam amba samà÷vasihi | nanv asti ka÷ cin munis tvayà tadavasthayà putràbhyupapàdanàrthaü yàcitas tena sa labdho vardhita÷ ca | vàrteyam atimahatã | kim anayà | so 'ham asmi | ÷akya÷ ca mayà asau vikañavarmà yathàkathaücid upa÷liùya vyàpàdayitum | anujàþ punar atibahavaþ tair api ghañante paurajànapadàþ | màü tu na ka÷=cid ihatya ãdçktayà jano jànàti | pitaràv api tàvan màü na samvidàte kim utetare | tad enam artham upàyena sàdhayiùyàmi ' ity agàdiùam | sà tu vçddhà saruditaü pariùvajya muhuþ ÷irasy upàghràya prasnutastanã sagadgadam agadat - 'vatsa ciraü jãva | bhadraü tava | prasanno 'dya bhagavàn vidhiþ | adyaiva prahàravarmaõy adhi videhà jàtàþ yataþ pralambamànapãnabàhur bhavàn apàram etac chokasàgaram adyottàrayituü sthitaþ | aho mahad bhàgadheyaü devyàþ priyamvadàyàþ ' iti harùanirbharà snànabhojanàdinà màm upàcarat | a÷i÷riyaü ca asmin mañhaikade÷e ni÷i kaña÷ayyàm | acintayaü ca - 'vinopadhinà ayam artho na sàdhyaþ | striya÷ copadhãnàm udbhavakùetram | ato 'ntaþpuravçttàntam asyà avagamya taddvàreõa ki¤=cij jàlam àcareyam ' iti cintayaty eva mayi mahàrõavonmagnamàrtaõóaturaïgama÷vàsarayàvadhåteva vyàvartata triyàmà | samugragarbhavàsajaóãkçta iva mandapratàpo divasakaraþ pràdur àsãt | utthàya avasàyitadinamukhaniyamavidhis tàü me màtaram avàdiùam -- ' amba jàlmasya vikañavarmaõaþ kac=cid antaþpuravçttàntam abhijànàsi ' ity anavasitavacanae eva mayi kà=cid aïganà pratyadç÷yata | tàü ca avekùya sà me dhàtrã harùà÷rukuõñhitakaõñham àcaùña -- 'putri puùkarike pa÷ya bhartçdàrakam | ayam asàv akçpayà mayà vane parityaktaþ punar apy evam àgataþ ' iti | sà tu harùanirbharanipãóità ciraü prarudya bahu vilapya ÷àntà punaþ svamàtrà ràjàntaþpuravçttàntàkhyàne nyayujyata | uktaü ca tayà -- 'kumàra kàmaråpe÷varasya kalindavarmanàmnaþ kanyà kalpasundarã kalàsu råpe ca apsaraso 'py atikràntà patim abhibhåya vartate | tadekavallabhaþ sa tu bahvavarodho 'pi vikañavarmà ' iti | tàm avocam -- ' upasarpainàü matprayuktair gandhamàlyaiþ | upajanaya ca asamànadoùanindàdinà svabhartari dveùam | anuråpabha rtçgàminãnàü ca vàsavadattàdãnàü varõanena gràhaya anu÷ayam | avarodhàntareùu ca ràj¤o vilasitàni su=gåóhàny api prayatnena anviùya prakà÷ayantã mànam asyà vardhaya ' iti | punar idam ambàm avocam -- ' ittham eva tvayà apy an=anyavyàpàrayà nçpàïganà asàv upasthàtavyà | pratyahaü ca yad yat tatra vçttaü tad asmi tvayaiva bodhyaþ | maduktà punar iyam udarkasvàduno 'smatkarmaõaþ prasàdhanàya cchàyeva an=apàyinã kalpasundarãm anuvartatàm ' iti | te ca tam arthaü tathaiva anvatiùñhatàm | keùucid dineùu gateùv àcaùña màü madambà -- 'vatsa màdhavãva picumandà÷leùiõã yathà asau ÷ocyam àtmànaü manyeta tathopapàdya sthàpità | kiü bhåyaþ kçtyam ' iti | punar aham abhilikhyàtmanaþ pratikçtim ' iyam amuùmai neyà | nãtàü cainàü nirvarõya sà niyatam evaü vakùyati -- ' nanv asti ka÷ cid ãdç÷àkàraþ pumàn ' iti | pratibråhy enàm -- ' yadi syàt tataþ kim ' iti | tasya yad uttaraü sà dàsyati tad aham asmi pratibodhanãyaþ ' iti | sà ' tathà ' iti ràjakulam upasaïkramya pratinivçttà màm ekànte nyavedayat -- 'vatsa dar÷ito 'sau citrapañas tasyai mattakà÷inyai | citrãyamàõà ca asau ' bhuvanam idaü sanàthãkçtaü yad deve 'pi kusumadhanvani nedç÷ã vapuþ÷rãþ samnidhatte | citram etac citrataram | na ca tam avaimi ya ãdç÷am ihatyo nirmimãte | kenedam àlikhitam ' ity àdçtavatã vyàhçtavatã ca | mayà ca smerayodãritam -- ' devi sadç÷am àj¤àpayasi | bhagavàn makaraketur apy evaü sundara iti na ÷akyam eva sambhàvayitum | atha ca vistãrõeyam arõavanemiþ | kvacid ãdç ÷am api råpaü daiva÷aktyà sambhavet | atha tu yady evaüråpo råpànuråpa÷ilpa÷ãlavidyàj¤ànakau÷alo yuvà mahàkulãna÷ ca ka÷=cit samnihitaþ syàt sa kiü lapsyate ' iti | tayoktam -- ' amba kiü bravãmi | ÷arãraü dçdayaü jãvitam iti sarvam idam alpam anarhaü ca | tato na ki¤=cil lapsyate | na ced ayaü vipralambhas tasya amuùya dar÷anànubhavena yathedaü cakùu÷ caritàrthaü bhavet tathà anugrahaþ kàryaþ ' iti | bhåyo 'pi mayà dçóhatarãkartum upanyastam - ' asti ko 'pi ràjasånur nigåóhaü caran | amuùya vasantotsave saha sakhãbhir nagaropavanavihàriõã ratir iva vigrahiõã yadçcchayà dar÷anapathaü gatà asi | gata÷ ca asau kàma÷araikalakùya tàü màm anvavartiùña | mayà ca vàm anyoanyànuråpair durlabhair àkàràdibhir guõàti÷ayai÷ ca preryamàõayà tadracitair eva kusuma÷ekharasraganulepanàdibhi÷ ciram upàsità asi | sàdç÷yaü ca svam anena svayam eva abhilikhya tvatsamàdhigàóhatvadar÷anàya preùi tam | eùa ced artho ni÷citas tasya amuùya atimànuùapràõasattvapraj¤àprakarùasya na ki¤=cid duùkaraü nàma | tam adyaiva dar÷ayeyam | saïketo deyaþ ' iti | tayà tu ki¤=cid iva dhyàtvà punar abhihitam - ' amba tava naitad idànãü gopyatamam | ataþ kathayàmi | mama tàtasya ràj¤à prahàravarmaõà saha mahatã prãtir àsãt | màtu÷ ca me mànavatyàþ priyavayasyà devã priyamvadàsãt | tàbhyàü punar ajàtàpatyàbhyàm eva kçtaþ samayo abhåt -- ' àvayoþ putravatyàþ putràya duhitçmatyà duhità deyà ' iti | tàtas tu màü jàtàü pranaùñàpatyà priyamvadeti pràrthayamànàya vikañavarmaõe daivàd dattavàn | ayaü ca niùñhuraþ pitçdrohã na atyupasannasaüsthànaþ kàmopacàreùv alabdhavaicakùaõyaþ kalàsu kàvyanàñakàdiùu mandàbhinive÷aþ ÷auryonmàdã durvikatthano ançtavàdã ca asthànavarùã | na atirocate me eùa bhartà vi÷eùata÷ caiùu vàsareùu | yad ayam udyàne madantaraïgabhåtàü puùkarikàm apy upàntavartinãm anàdçtya mayi baddhasàpatnyamatsaràm anàtmaj¤àm àtmanàñakãyàü ramayantikà nàma apatyanir=vi÷eùaü matsamvardhitàyà÷ campakalatàyàþ svayam avacitàbhiþ su=manobhir alam akàrùãt | madupabhuktamukte citrakåñagarbhavedikàgate ratnatalpe tayà saha vyahàrùãt | ayogya÷ ca pumàn avaj¤àtuü ca pravçttaþ | tat kim ity apekùyate | paralokabhayaü ca aihikena duþkhena antaritam | a=viùahyaü hi yoùitàm an=aïga÷araniùaïgã bhåtacetasàm an=iùñajanasamvàsayantraõàduþkham | ato 'munà puruùeõa màm adyodyànamàdhavãgçhe samàgamaya | tadvàrtà÷ravaõamàtreõaiva hi mama atimàtraü mano 'nuraktam | asti ca ayam artharà÷iþ | anena amuùya pade pratiùñhàpya tam eva atyantam upacarya jãviùyàmi ' iti | mayà api tad abhyupetya pratyàgatam | ataþ paraü bhartçdàrakaþ pramàõam ' iti | tatas tasyà eva sakà÷àd antaþpuranive÷am antarvam÷ikapuruùasthànàni pramadavanaprade÷àn api vibhàgena avagamya astagirikåñapàtakùubhita÷oõita iva ÷oõãbhavati bhànubimbe pa÷cimàmbudhipayaþpàtanirvàpitapataïgàïgàradhåmasambhàra iva bharitanabhasi tamasi vijçmbhite paradàraparàmar÷onmukhasya mamàcàryakam iva kartum utthite guruparigraha÷làghini grahàgresare kùapàkare kalpasundarãvadanapuõóarãkeõeva maddar÷anàtiràgaprathamopanatena smayamànena candramaõóalena sandhukùamàõatejasi bhuvanavijigãùodyate deve kusumadhanvani yathocitaü ÷ayanãyam abhaje | vyacãtaraü ca - ' siddhapràya eva ayam arthaþ | kiü tu parakalatralaïghanàd dharmapãóà bhavet | sà apy arthakàmayor dvayor upalambhe ÷àstrakàrair anumataiveti | gurujanabandhamokùopàyasandhinà mayà caiùa vyatikramaþ kçtas tad api pàpaü nirhçtya kiyatyà api dharmakalayà màü samagrayed iti | api tv etad àkarõya devo ràjavàhanaþ suhçdo và kiü nu vakùyanti ' iti cintàparàdhãna eva nidrayà paràmç÷ye | adç÷yata ca svapne hastivaktro bhagavàn | àha sma ca - ' saumya upahàravarman mà sma te durvikalpo bhåt | yatas tvam asi madam÷aþ | ÷aïkarajañàbhàralàlanocità surasarid asau varavarõinã | sà ca kadà=cin madviloóanà=sahiùõur màm a÷apat - - ' ehi martyatvam ' iti | a÷apyata mayà ca - ' yatheha bahubhogyà tathà pràpya api mànuùyakam an=ekasàdhàraõã bhava ' iti | abhyarthita÷ ca anayà ' ekapårvàü punas tvàm evopacarya yàvajjãvaü rameyam ' iti | tad ayam artho bhavya eva bhavatà nir=à÷aïkyaþ ' iti | pratibudhya ca prãtiyuktas tadahar api priyàsaïketavyatikaràdismaraõena aham anaiùam | anyedyur ananyathàvçttir anaïgo mayy eveùuvarùam avarùat | a÷uùyac ca jyotiùmataþ prabhàmayaü saraþ | pràsarac ca timiramayaþ kardamaþ | kàrdamikanivasana÷ ca dçóhataraparikaraþ khaógapàõir upahçtopaskaraþ smaran màtçdattàny abhij¤ànàni ràjamandiraparikhàm udambhasam upàtiùñham | athopa khàtaü màtçgçhadvàre puùkarikayà prathamasamnidhàpitàü veõuyaùñim àdàya tayà ÷àyitayà ca parikhàü sthàpitayà ca pràkàrabhittim alaïghayam | adhiruhya pakveùñakacitena gopuroparitalàdhirohiõà sopànapathena bhuvam avàtaram | avatãrõa÷ ca vakulavãthãm atikramya campakàvalivartmanà manàg ivopasçtyottaràhi karuõaü cakravàkamithunaravam a÷çõavam | punar udãcà pàñalipathena spar÷alabhyavi÷àlasaudhakuóyodareõa ÷arakùepam iva gatvà punaþ pràcà piõóãbhàõóãrakhaõóamaõóitobhayapàr÷vena saikatapathena ki¤=cid uttaram atikramya punar avàcãü cåtavãthãm agàhiùi | tata÷ ca gahanataram udaroparacitaratnavedikaü màdhavãlatàmaõóapam ãùadvivçtasamudgakonmiùitabhàsà dãpavartyà nyaråpayam | pravi÷ya caikapà r÷ve phullapuùpanirantarakuraõñapotapaïktibhittiparigataü garbhagçham avanipatitàruõà÷okalatàmayam abhinavakusumakorakapulakalà¤chitaü pratyagrapravàlapañalapàñalaü kapàñam udghàñya pràvikùam | tatra càsãt svàstãrõaü kusuma÷ayanam suratopakaraõavastugarbhà÷ ca kamalinãpalà÷asampuñàþ dantamayas tàlavçntaþ surabhisalilabharita÷ ca bhçïgàrakaþ | samupavi÷ya muhårtaü vi÷ràntaþ parimalam ati÷ayavantam àghràsiùam | a÷rauùaü ca mandamandaü pada÷abdam | ÷rutvaiva saïketagçhàn nirgatya raktà÷okaskandhapàr÷vavyavahitàïgayaùñiþ sthito 'smi | sà ca subhrår a=suùãmakàmà ÷anair upetya tatra màm adçùñvà balavad avyathiùña | vyasçjac ca mattaràjahamsãva kaõñharàgavalgugadgadàü giram -- ' vyaktam asmi vipralabdhà | na asty upàyaþ pràõitum | ayi hçdaya kim idam a=kàryaü kàryavad adhyasya tada=sambhavena kim evam uttàmyasi | bhagavan pa¤cabàõakas tava aparàdhaþ kçto mayà yad evaü dahasi na ca bhasmãkaroùi ' iti | atha aham àvirbhåya vivçtadãpabhàjanaþ ' bhàmini nanu bahv aparàddhaü bhavatyà cittajanmano yad amuùya jãvitabhåtà ratir àkçtyà kadarthità dhanuryaùñir bhrålatàbhyàm bhramaramàlàmayã jyà nãlàlakadyutibhiþ astràõy apàïgavãkùitavçùñibhiþ mahàrajanadhvajapañàm÷ukaü dantacchadamayåkhajàlaiþ prathamasuhçn malayamàrutaþ parimalapañãyasà niþ÷vàsapavanena parabhçtarutam atima¤julaiþ pralàpaiþ puùpamayã patàkà bhujayaùñibhyàm digvijayàrambhapårõakumbhamithunam urojakumbhayugalena krãóàsaro nàbhimaõóalena samnàhyarathaþ ÷roõimaõóalena bhavaratnatoraõasta mbhayugalam åruyugalena lãlàkarõakisalayaü caraõatalaprabhàbhiþ | ataþ sthànae eva tvàü dunoti mãnaketuþ | màü punar an=aparàdham adhikam àyàsayatãty eùa eva tasya doùaþ | tat prasãda sundari jãvaya màü jãvanauùadhibhir iva apàïgair an=aïgabhujaïgadaùñam | ' ity à÷liùñavàn | arãramaü ca an=aïgaràgape÷alavi÷àlalocanàm | avasitàrthàü càraktavalitekùaõàm ãùatsvedarekhodbhedajarjaritakapolamålàm an=argalakalapralàpinãm aruõada÷anakararuhàrpaõavyatikaràm atyarthapari÷lathàïgãm àrtàm iva lakùayitvà mànasãü ÷àrãrãü ca dhàraõàü ÷ithilayann àtmànam api tayà samànàrtham àpàdayam | tatkùaõavimuktasaïgatau ratàvasànikaü vidhim anubhavantau ciraparicitàv iva atigåóhavi÷rambhau kùaõam avàtiùñhàvahi | punar aham uùõam àyataü ca niþ÷vasya ki¤=ciddãnadçùñiþ sacakitaprasàritàbhyàü bhujàbhyàm enàm an=atipãóaü pariùvajya na ativi÷adam acumbiùam | a÷rumukhã tu sà ' yadi prayàsi nàtha prayàtam eùa me jãvitaü gaõaya | naya màm api | na ced asau dàsajano niùprayojanaþ | ' ity a¤jalim avatamsatàm anaiùãt | avàdiùaü ca tàm -- ' ayi mugdhe kaþ sacetanaþ striyam abhikàmayamànàü na abhinandati | yadi madanugrahani÷calas tava abhisandhir àcara a=vicàraü madupadiùñam | àdar÷aya rahasi ràj¤e matsàdç÷yagarbhaü citrapañam | àcakùva ca - ' kim iyam àkç tiþ puruùasaundaryasya pàram àråóhà na và ' iti | ' bàóham àråóhà ' iti nånam asau vakùyati | bråhi bhåyaþ -- ' yady evam asti kà api tàpasã de÷àntarabhramaõalabdhapràgalbhyà mama ca màtçbhåtà | tayedam àlekhyaråpaü puraskçtya aham uktà -- ' so 'sti tàdç÷o mantro yena tvam upoùità parvaõi viviktàyàü bhåmau purohitair hutamukte saptàrciùi naktam ekàkinã ÷ataü candanasamidhaþ karpåramuùñãþ paññavastràõi ca prabhåtàni hutvà bhaviùyasy evamàkçtiþ | atha càlayiùyasi ghaõñàm | ghaõñàpuñakvaõitàhåta÷ ca bhartà bhavatyai sarvarahasyam àkhyàya nimãlitàkùo yadi tvàm àliïget iyam àkç tir amum upasaïkràmet | tvaü tu bhaviùyasi yathà puràkàraiva | yadi bhavatyai bhavatpriyàya caivaü roceta na ca asmin vidhau visamvàdaþ kàryaþ ' iti | vapu÷ ced idaü tava abhimataü saha suhçnmantribhir anujaiþ paurajànapadai÷ ca saüpradhàrya teùàm apy anumate karmaõy abhimukhena stheyam ' iti | sa niyatam abhyupaiùyati | punar asyàm eva pramadavanavàñã÷çïgàñikàyàm àtharvaõikena vidhinà sa¤j¤apitapa÷unà abhihutya mukte hiraõyaretasi taddhåma÷amalena sampraviùñena mayà asminn eva latàmaõóape sthàtavyam | tvaü punaþ pragàóhàyàü pradoùavelàyàm àlapiùyasi karõe kçtanarmasmità vikañavarmàõam -- ' dhårto 'si tvam a=kçtaj¤a÷ ca | madanugrahalabdhena api råpeõa lokalocanotsavàyamànena matsapatnãr abhiramayiùyasi | na aham àtmavinà÷àya vetàlotthàpanam àcareyam ' iti | ÷rutvedaü tvadvacaþ sa yad vadiùyati tan mahyam ekàkiny upàgatya nivedayiùyasi | tataþ param aham eva j¤àsyàmi | matpadacihnàni copavane puùkarikayà pramàrjaya ' iti | sà ' tathà ' iti ÷àstropade÷am iva maduktam àdçtya a=tçptasurataràgaiva kathaü=katham apy agàd antaþpuram | aham api yathàprave÷aü nirgatya svam evàvàsam ayàsiùam | atha sà mattakà÷inã tathà tam artham anvatiùñhat | atiùñhac ca tanmate sa durmatiþ | abhramac ca paurajànapadeùv iyam adbhutàyamànà vàrtà -- ' ràjà kila vikañavarmà devãmantrabalena devayogyaü vapur àsàdayiùyati | nånam eùa vipralambho na atikalyàõaþ | kaiva kathà pramàdasya | svasminn eva antaþpuropavane svàgramahiùyaiva sampàdyaþ kila ayam arthaþ | tathà hi bçhaspatipratimabuddhibhir mantribhir apy abhyåhya anumataþ | yady evaü bhàvi na anyad ataþ param asti ki¤=cid adbhutam | a=cintyo hi maõimantrauùadhãnàü prabhàvaþ | ' iti prasçteùu lokapravàdeùu pràpte parvadivase pragàóhàyàü prauóhatamasi pradoùavelàyàm antaþpurodyànàd udairayad dhårjañikaõñhadhåmro dhåmodgamaþ | kùãràjyadadhitilagaurasarùapavasàmàmsarudhira àhutãnàü ca parimalaþ pavanànusàrã di÷i di÷i pràvàtsãt | pra÷ànte ca sahasà dhåmodgame tasminn aham avi÷am | ni÷àntodyànam àgamac ca gajagàminã | àliïgya ca màü sasmitaü samabhyadhatta -- ' dhårta siddhaü te samãhitam | avasita÷ ca pa÷ur asau | amuùya pralobhanàya tvadàdiùñayà di÷à mayoktam -- ' kitava na sàdhayàmi te saundaryam | evaü sundaro hi tvam apsarasàm api spçhaõãyo bhaviùyasi kim uta mànuùãõàm | madhukara iva nisargacapalo yatra kva=cid àsajjati bhavàdç÷o nç÷amsaþ ' iti | tena tu me pàdayor nipatya abhihitam -- ' rambhoru sahasva matkçtàni du÷caritàni | manasà api na cintayeyam itaþ param itaranàrãm | tvarasva prastute karmaõi ' iti | tad aham ãdç÷ena vaivàhikena nepathyena tvàm abhisçtavatã | pràg api ràgàgnisàkùikam anaïgena guruõà dattaiva tubhyam eùà jàyà | punar apãmaü jàtavedasaü sàkùãkçtya svahçdayena dattà ' iti prapadena caraõapçùñhe niùpãóyotkùiptapàdapàrùõir itaretaravyatiùaktakomalàïgulidalena bhujalatàdvayena kandharàü mamàveùñya salãlam ànanam ànamayya svayam unnamitamukhakamalàvibhràntavi÷àladçùñir asakçd abhyacumbat | athainàm ' ihaiva kuraõñakagulmagarbhe tiùñha yàvad ahaü nirgatya sàdhayeyaü sàdhyaü samyak iti visçjya tàm upasçtya homànalaprade÷am a÷oka÷àkhàvalambinãü ghaõñàm acàlayam | akåjac ca sà taü janaü kçtàntadåtãvàhvayantã | pràvartiùi ca aham agurucandanapramukhàni hotum | àyàsãc ca ràjà yathoktam de÷am | ÷aïkàpannam iva ki¤cit savismayaü vicàrya tiùñhantam abravam - ' bråhi satyaü bhåyo 'pi me bhagavantaü citrabhànum eva sàkùãkçtya | na ced anena råpeõa matsapatnãr abhiramayiùyasi tatas tvayãdaü råpaü saïkràmayeyam ' iti | sa tadaiva devy eveyam nopadhiþ iti sphuñopajàtasampratyayaþ pràvartata ÷apathàya | smitvà punar mayoktam - ' kiü và ÷apathena | kaiva hi mànuùã màü paribhaviùyati | yady apsarobhiþ saïgacchase saïgacchasva kàmam | kathaya kàni te rahasyàni | tatkathanànte hi tvatsvaråpabhraü÷aþ ' iti | so 'bravãt - ' asti baddho matpituþ kanãyàn bhràtà prahàravarmà | taü viùànnena vyàpàdya ajãrõadoùaü khyàpayeyam iti mantribhiþ saha adhyavasitam | anujàya vi÷àlavarmaõe daõóacakraü puõórade÷àbhikramaõàya ditsitam | pauravçddha÷ ca pà¤càlikaþ paritràta÷ ca sàrthavàhaþ khanatinàmno yavanàd vajram ekaü vasundharàmålyaü laghãyasà argheõa labhyam iti mamaikànte amantrayetàm | gçhapati÷ ca mama antaraïgabhåto janapadamahattaraþ ÷atahalir alãkavàda÷ãlam avalepavantaü duùñagràmaõyam anantasãraü janapadakopena ghàtayeyam iti daõóadharàn uddhàrakarmaõi matprayogàn niyoktum abhyupàgamat | ittham idam aciraprastutaü rahasyam ity àkarõya tam ' iyat tavàyuþ | upapadyasva svakarmocitàü gatim ' iti cchurikayà dvidhà kçtya kçttamàtraü tasminn eva pravçttasphãtasarpiùi hiraõyaretasy ajuhavam | abhåc ca asau bhasmasàt | atha strãsvabhàvàd ãùadvihvalàü hçdayavallabhàü samà÷vàsya hastakisalaye avalambya gatvà tadgçham anuj¤ayà asyàþ sarvàõy antaþpuràõy àhåya sadya eva sevàü dattavàn | savismitavilàsinãsàrthamadhye ka¤cid vihçtya kàlaü visçùñàvarodhamaõóalas tàm eva samhatoråm åråpapãóaü bhujopapãóaü copagåhya talpe 'bhiramayann alpàm iva tàü ni÷àm atyanaiùam | alabhe ca tanmukhàt tadràjakulasya ÷ãlam | uùasi snàtvà kçtamaïgalo mantribhiþ saha samagacche | tàm÷ ca abravam -- ' àryàþ råpeõaiva saha parivçtto mama svabhàvaþ | ya eùa viùànnena hantuü cintitaþ pità me sa muktvà svam etad ràjyaü bhåya eva gràhayitavyaþ | pitçvad amuùmin vayaü ÷u÷råùayaiva vartàmahe | na hy asti pitçvadhàt paraü pàtakam ' iti | bhràtaraü ca vi÷àlavarmàõam àhåyoktavàn -- ' vatsa na subhikùàþ sàmprataü puõóràþ | te duþkhamohopahatàs tyaktàtmàno ràùñraü naþ samçddham abhidraveyuþ | ato muùñivadhaþ sasyavadho và yadotpadyate tadà abhiyàsyasi | na adya yàtrà yuktà ' iti | nagaravçddhàv apy alàpiùam -- ' alpãyasà målyena mahàrhaü vajravastu mà astu me labhyaü dharmarakùàyai tadanuguõenaiva målyena adaþ krãyatàm ' iti | ÷atahaliü ca ràùñramukhyam àhåya àkhyàtavàn -- ' yo 'sàv anantasãraþ prahàravarmaõaþ pakùa iti ninà÷ayiùitaþ so 'pi pitari me prakçtisthe kim iti nà÷yeta tat tvayà api tasmin samrambho na kàryaþ ' iti | tae ime sarvam àbhij¤ànikam upalabhya ' sa eva ayam iti ni÷cinvànà vismayamànà÷ ca tàü mahàdevãü ca pra÷amsanto mantrabalàni codghoùayanto bandhanàt pitarau niùkràmayya svaü ràjyaü pratya pàdayan | ahaü ca tayà me dhàtryà sarvam idaü mama ceùñitaü rahasi pitror avagamayya praharùakàùñhàdhiråóhayos tayoþ pàdamålam abhaje | abhajye ca yauvaràjyalakùmyà tadanuj¤àtayà | prasàdhitàtmà devapàdavirahaduþkhadurbhagàn bhogàn nirvi÷an bhåyo 'sya pitçsakhasya simhavarmaõo lekhyàc caõóavarmaõa÷ campàbhiyogam avagamya ' ÷atruvadho mitrarakùà cobhayam api karaõãyam eva ' ity alaghunà laghusamutthànena sainyacakreõa abhyasaram | abhåvaü ca bhåmis tvatpàdalakùmãsàkùàtkriyàmahotsavànandarà÷eþ ' iti | ÷rutvaitad devo ràjavàhanaþ sasmitam avàdãt -- ' pa÷yata pàratalpikam upadhiyuktam api gurujanabandhavyasanamuktihetutayà duùñàmitrapramàpaõàbhyupàyatayà ràjyopalabdhimålatayà ca puùkalàv arthadharmàv apy arãradhat | kiü hi buddhimatprayuktaü na abhyupaiti ÷obhàm ' iti | arthapàlamukhe nidhàya snigdhadãrghàü dçùñim ' àcaùñàü bhavàn àtmãyacaritam ' ity àdide÷a | so 'pi baddhà¤jalir abhidadhe -- / iti ÷rãdaõóinaþ kçtau da÷akumàracaritae upahàravarma caritaü nàma tçtãya ucchvàsaþ / / pa¤cama ucchvàsaþ / so 'pi praõamya vij¤àpayàmàsa - ' deva devasya anveùaõàya dikùu bhramann abhraükaùasya api vindhyapàr÷varåóhasya vanaspater adhaþ pariõatapataïgabàlapallavàvatamsite pa÷cimadigaïganàmukhe palvalàmbhasy upaspç÷yopàsya sandhyàü tamaþsamãkçteùu nimnonnateùu gantum akùamaþ kùamàtale kisalayair uparacayya ÷ayyàü ÷i÷ayiùamàõaþ ÷irasi kurvann a¤jalim ' yà asmin vanaspatau vasati devatà saiva me ÷araõam astu ÷aràrucakracàrabhãùaõàyàü ÷arvagala÷yàma÷àrvaràndhakàrapåràdhmàtagabhãragahvaràyàm asyàü mahàñavyàm ekakasya me prasuptasya ' ity upadhàya vàmabhujam a÷ayiùi | tataþ kùaõàd eva avanidurlabhena spar÷ena asu khàyiùata kim àpa gàtràõi àhlàdayiùatendriyàõi abhyamanàyiùña ca antaràtmà vi÷eùata÷ ca hçùitàs tanåruhàþ paryasphuran me dakùiõabhujaþ | ' kathaü nv idam ' iti mandamandam unmiùann upary acchacandràtapacchedakalpaü ÷uklàm÷ukavitànam aikùiùi | vàmato valitadçùñiþ samayà saudhabhittiü citràstaraõa÷àyinam ativi÷rabdhaprasuptam aïganàjanam alakùayam | dakùiõato dattacakùur àgalitastanàm÷ukàm amçtaphenapañalapàõóura÷ayana÷àyinãm àdivaràhadamùñràm÷ujàlalagnàm amsasrastadugdhasàgaradukålottarãyàü bhayasàdhvasamårchitàm iva dharaõãm aruõàdharakiraõabàlakisalayalàsyahetubhir ànanàravindaparimalodvàhibhir niþ÷vàsamàtari÷vabhir ã÷varekùaõadahanadagdhaü sphuliïga÷eùam anaïgam iva sandhukùayantãm antaþsuptaùañpadam ambujam iva jàtanidraü sarasam àmãlitalocanendãvaram ànanaü dadhànàm airàvatamadàvalepalånàpaviddhàm iva nandanavanakalpavçkùaratnavallarãm kàm api taruõãm àlokayam | atarkayaü ca - ' kva gatà sà mahàñavã kuta idam årdhvàõóakapàlasaü puñodarollekhi ÷aktidhvaja÷ikhara÷ålotsedhaü saudham àgatam kva ca tadaraõyasthalãsamàstãrõaü pallava÷ayanam kutastyaü cedam indugabhastisambhàrabhàsuraü hamsatåladukåla÷ayanam | eùa ca ko nu ÷ãtara÷mikiraõarajjudolàparibhraùñamårchita iva apsarogaõaþ svairasuptaþ sundarãjanaþ kà ceyaü devãva aravindahastà ÷àrada÷a÷àïkamaõóalàmaladukålottaracchadam adhi÷ete ÷ayanatalam | na tàvad eùà devayoùà yato mandamandam indukiraõaiþ samvàhyamànà kamalinãva saïkucati | bhagnavçntacyutarasabindu÷abalitaü pàkapàõóucåtaphalam ivodbhinnasvedarekham àlakùyate gaõóasthalam | abhinavayauvanavidàhanirbharoùmaõi kucatañe vaivarõyam upaiti varõakam | vàsasã ca paribhogànuråpaü dhåsarimàõam àdar÷ayataþ | tad eùà mànuùy- eva | diùñyà ca anucchiùñayauvanà yataþ saukumàryam àgatàþ samhatà iva avayavàþ prasnigdhatamà api pàõóutànuviddheva dehacchaviþ dantapãóànabhij¤atayà na ativi÷adaràgo mukhe vidrumadyutir adharamaõiþ anatyàpårõam àraktamålaü campakakuómaladalam iva kañhoraü kapolatalam anaïgabàõapàtamuktà÷aïkaü ca vi÷rabdhamadhuraü supyate na caitadvakùaþsthalaü nirdayavimardavistàritamukhastanayugalam asti ca anati krànta÷iùñamaryàdacetaso mama asyàm àsaktiþ | àsaktyanuråpaü punar à÷liùñà yadi spaùñam àrtaraveõaiva saha nidràü mokùyati | atha ahaü na ÷akùyàmi ca anupa÷liùya ÷ayitum | ato yad bhàvi tad bhavatu | bhàgyam atra parãkùiùye | ' iti spçùñàspçùñam eva kim apy àviddharàgasàdhvasaü lakùyasuptaþ sthito 'smi | sà api kim apy utkampinà romodbhedavatà vàmapàr÷vena sukhàyamànena mandamandajçmbhitakàrambhamantharàïgã tvaïgadagrapakùmaõo÷ cakùuùor alasatàntatàrakeõa anatipakvanidràkaùàyitàpàïgaparabhàgeõa yugaleneùad unmilantã tràsavismayaharùaràga÷aïkàvilàsavibhramavyavahitàni vrãóàntaràõi kàni kàny api kàmena adbhutànubhàvena avasthàntaràõi kàryamàõà parijanaprabodhanodyatà giraü kàmàvegaparava÷aü hçdayam aïgàni ca sàdhvasàyàsasambadhyamànasvedapulakàni kathaü katham api nigçhya saspçheõa madhurakåõitatribhàgeõa mandamandapracàritena cakùuùà madaïgàni nirvarõya dårotsarpitapårvakàyà api tasminn eva ÷ayane sacakitam a÷ayiùña | ajaniùña me ràgàviùñacetaso 'pi kim api nidrà | punar ananukålaspar÷aduþkhàyattagàtraþ pràbudhye | prabuddhasya ca me saiva mahàñavã tad eva tarutalaü sa eva patràstaro 'bhåt | vibhàvarã ca vyabhàsãt | abhåc ca me manasi - ' kim ayaü svapnaþ kiü vipralambho và kim iyam àsurã daivã và kà api màyà | yad bhàvi tad bhavatu | na aham idaü tatvato na avabudhya mokùyàmi bhåmi÷ayyàm | yàvadàyur atratyàyai devatàyai prati÷ayito bhavàmi ' iti ni÷citamatir atiùñham | athàvirbhåya kà api ravikaràbhitaptakuvalayadàmatàntàïgayaùñiþ kliùñanivasanottarãyà niralaktakaråkùapàñalena niþ÷vàsoùmajarjaritatviùà dantacchadena vamantãva virahànalam anavaratasaliladhàràvisarjanàd rudhiràva÷eùam iva lohitataraü dvitayam akùõor udvahantã kulacàritrabandhanapà÷avibhrameõaikaveõãbhåtena ke÷apà÷ena nãlàm÷ukacãracåóikàparivçtà pativratàpatàkeva sa¤carantã kùàmakùàmà api devatànubhàvàd anatikùãõavarõàvakà÷à sãmantinã praõipatantaü màü praharùotkampitena bhujalatàdvayenotthàpya putravat pariùvajya ÷irasy upàghràya vàtsalyam iva stanayugalena stanyacchalàt prakùarantã ÷i÷ireõa a÷ruõà niruddhakaõñhã snehagadgadaü vyàhàrùãt -- ' vatsa yadi vaþ kathitavatã magadharàjamahiùã vasumatã mama haste bàlam arthapàlaü nidhàya kathàü ca kà¤cid àtmabhartçputrasakhãjanànubaddhàü ràjaràjapravartitàü kçtvà antardhànam agàd àtmajà maõibhadrasyeti sà aham asmi vo jananã | pitur vo dharmapàlasånoþ sumitrànujasya kàmapàlasya pàdamålàn niùkàraõakopakaluùità÷ayà proùya anu÷ayavidhurà svapne kena api rakùoråpeõopetya ÷aptà asmi -- ' caõóikàyàü tvayi varùamàtraü vasàmi pravàsaduþkhàya ' iti bruvataiva aham àviùñà pràbudhye | gataü ca tad varùaü varùasahasradãrgham | atãtàyàü tu yàminyàü devadevasya tryambakasya ÷ràvastyàm utsavasamàjam anubhåya bandhujanaü ca sthànasthànebhyaþ samnipatitam abhisamãkùya mukta÷àpà patyuþ pàr÷vam abhisaràmãti prasthitàyàm eva mayi tvam atra abhyupetya ' prapanno asmi ÷araõam ihatyàü devatàm ' iti prasuptoasi | evaü ÷àpaduþkhàviùñayà tu mayà tadà na tatvataþ paricchinno bhavàn | api tu ÷araõàgatam aviralapramàdàyàm asyàü mahàñavyàm ayuktaü parityajya gantum iti mayà tvam api svapann eva asi nãtaþ | pratyàsanne ca tasmin devagçhe punar acintayam -- ' katham iha taruõena anena saha samàjaü gamiùyàmi ' iti | atha ràj¤aþ ÷ràvastã÷varasya yathàrthanàmno dharmavardhanasya kanyàü navamàlikàü gharmakàlasubhage kanyàpuravimànaharmyatale vi÷àlakomalaü ÷ayyàtalam adhi÷ayànàü yadçcchayopalabhya ' diùñyeyaü suptà parijana÷ ca gàóhanidraþ | ÷etàm ayam atra muhårtamàtraü bràhmaõakumàro yàvat kçtakçtyà nivarteya ' iti tvàü tatra ÷àyayitvà tam udde÷am agamam | dçùñvà cotsava÷riyam nirvi÷ya ca svajanadar÷anasukham abhivàdya ca tribhuvane÷varam àtmàlãkapratyàkalanopàråóhasàdhvasaü ca namaskçtya bhaktipraõatahçdayà bhagavatãm ambikàü tayà giriduhitrà devyà sasmitam ' ayi bhadre mà bhaiùãþ | bhavedànãü bhartçpàr÷vagàminã | gatas te ÷àpaþ ity anugçhãtà sadya eva pratyàpannamahimà pratinivçtya dçùñvaiva tvàü yathàvad abhyajànàm - ' kathaü matsuta eva ayaü vatsasya arthapàlasya pràõabhåtaþ sakhà pramatir iti | pàpayà mayà asminn aj¤ànàd audàsãnyam àcaritam api ca ayam asyàm àsaktabhàvaþ | kanyà cainaü kàmayate yuvànam | ubhau cemau lakùyasuptau trapayà sàdhvasena và anyoanyam àtmànaü na vivçõvàte | gantavyaü ca mayà | kàmàghràtayà apy anayà kanyayà rahasyarakùaõàya na samàbhàùitaþ sakhãjanaþ parijano và | nayàmi tàvat kumàram | punar apãmam arthaü labdhalakùo yathopapannair upàyaiþ sàdhayiùyati ' iti matprabhàvaprasvàpitaü bhavantam etad eva patra÷ayanam pratyanaiùam | evam idaü vçttam | eùà ca ahaü pitus te pàdamålaü pratyupasarpeyam ' iti prà¤jaliü màü bhåyo bhåyaþ pariùvajya ÷irasy upàghràya kapolayo÷ cumbitvà snehavihvalà gatàsãt | ahaü ca pa¤cabàõava÷yaþ ÷ràvastãm abhyavartiùi | màrge ca mahati nigame naigamànàü tàmracåóayuddhakolàhalo mahàn àsãt | ahaü ca tatra samnihitaþ ki¤cid asmeùi | samnidhiniùaõõas tu me vçddhaviñaþ ko 'pi bràhmaõaþ ÷anaiþ smitahetum apçcchat | abravaü ca - ' katham iva nàrikelajàteþ pràcyavàñakukkuñasya pratãcyavàñaþ puruùair asamãkùya balàkàjàtis tàmracåóo balapramàõàdhikasyaiva prativisçùñaþ iti | so 'pi tajj¤aþ ' kim aj¤air ebhir vyutpàditaiþ | tåùõãm àssva ' ity upahastikàyàs tàmbålaü karpårasahitam uddhçtya mahyaü datvà citràþ kathàþ kathayan kùaõam atiùñhat | pràyudhyata ca atisamrabdham anuprahàrapravçttasvapakùamuktakaõñhãravaravaü vihaïgamadvayam | jita÷ ca asau pratãcyavàñakukkuñaþ | so 'pi viñabràhmaõaþ svavàñakukkuñavijayahçùño mayi vayoviruddhaü sakhyam upetya tadahaþ svagçhae eva snànabhojanàdi kàrayitvottaredyuþ ÷ràvastãü prati yàntaü màm anugamya ' smartavyo 'si saty arthe iti mitravad visçjya pratyayàsãt | ahaü ca gatvà ÷ràvastãm adhva÷rànto bàhyodyàne latàmaõóape ÷ayito 'smi | hamsakaravaprabodhita÷ cotthàya kàm api kvaõitanåpuramukharàbhyàü caraõàbhyàü madantikam upasarantãü yuvatãm adràkùam | sà tv àgatya svahastavartini citrapañe likhitaü matsadç÷aü kim api puüråpaü màü ca paryàyeõa nirvarõayantã savismayaü savitarkaü saharùaü ca kùaõam avàtiùñhata | mayà api tatra citrapañe matsàdç÷yaü pa÷yatà taddçùñiceùñitam anàkasmikaü manyamànena ' nanu sarvasàdhàraõo 'yaü ramaõãyaþ puõyàràmabhåmibhàgaþ | kim iti cirasthitikle÷oanubhåyate | nanåpaveùñavyam ' ity abhihità sà sasmitam ' anugçhãtà asmi ' iti nyaùãdat | saïkathà ca de÷avàrtànubaddhà kàcanàvayor abhåt | kathàsam÷rità ca sà ' de÷àtithir asi | dç÷yante ca te 'dhva÷ràntànãva gàtràõi | yadi na doùo madgçhe 'dya vi÷ramitum anugrahaþ kriyatàm ' ity a÷amsat | ahaü ca ' ayi mugdhe naiùa doùo guõa eva ' iti tadanumàrgagàmã tadgçhagato ràjàrheõa snànabhojanàdinopacaritaþ sukhaü niùaõõo rahasi paryapçcchye -- ' mahàbhàga digantaràõi bhramatà kaccid asti ki¤cid adbhutaü bhavatopalabdham ' iti | mama abhavan manasi -- ' mahad idam à÷àspadam | eùà khalu nikhilaparijanasambàdhasamlakùitàyàþ sakhã ràjadàrikàyàþ citrapañe ca asminn api tadupariviracitasitavitànaü harmyatalam tadgataü ca prakàmavistãrõaü ÷aradabhrapañalapàõóuraü ÷ayanam tadadhi÷àyinã ca nidràlãóhalocanà mamaiveyaü pratikçtiþ | ato nånam anaïgena sà api ràjakanyà tàvatãü bhåmim àropità yasyàm asahyamadanajvaravyathitonmàdità satã sakhãnirbandhapçùñavikriyànimittà càturyeõaitadråpanirmàõenaiva samartham uttaraü dattavatã | råpasamvàdàc ca sam÷ayànayà anayà pçùño bhindyàm asyàþ sam÷ayaü yathànubhavakathanena ' iti jàtani÷cayo 'bravam -- ' bhadre dehi citrapañam ' iti | sà tv arpitavatã maddhaste | punas tam àdàya tàm api vyàjasuptàm ullasanmadanaràgavihvalàü vallabhàm ekatraiva abhilikhya ' kàcid evaübhåtà yuvatir ãdç÷asya pumsaþ pàr÷va÷àyiny- araõyànãprasuptena mayopalabdhà | kilaiùa svapnaþ ' ity àlapaü ca | hçùñayà tu tayà vistarataþ pçùñaþ sarvam eva vçttàntam akathayam | asau ca sakhyà mannimittàny avasthàntaràõy avarõayat | tad àkarõya ca ' yadi tava sakhyà madanugrahonmukhaü mànasam gamaya kànicid ahàni | kam api kanyàpure nirà÷aïkanivàsakaraõam upàyam àracayyàgamiùyàmi ' iti katha¤cid enàm abhyupagamayya gatvà tad eva kharvañaü vçddhaviñena samagaüsi | so 'pi sasambhramaü vi÷ramayya tathaiva snànabhojanàdi kàrayitvà rahasy apçcchat -- ' àrya kasya hetor acireõaiva pratyàgato 'si | ' pratyavàdiùam enam - ' sthànae eva aham àryeõa asmi pçùñaþ | ÷råyatàm | asti hi ÷ràvastã nàma nagarã | tasyàþ patir apara iva dharmaputro dharmavardhano nàma ràjà | tasya duhità pratyàde÷a iva ÷riyaþ pràõà iva kusumadhanvanaþ saukumàryavióambitanavamàlikà vanamàlikà nàma kanyà | sà mayà samàpattidçùñà kàmanàràcapaïktim iva kañàkùamàlàü mama marmaõi vyakirat | tacchalyoddharaõakùama÷ ca dhanvantarisadç÷as tvad çte netaro 'sti vaidya iti pratyàgato 'smi | tat prasãda ka¤cid upàyam àcaritum | ayam ahaü parivartitastrãveùas te kanyà nàma bhaveyam | anugata÷ ca mayà tvam upagamya dharmàsanagataü dharmavardhanaü vakùyasi -- ' mameyam ekaiva duhità | jàtamàtràyàü tv asyàü janany asyàþ saüsthità | màtà ca pità ca bhåtvà aham eva vyavardhayam | etadartham eva vidyàmayaü ÷ulkam arjituü gato abhåd avantinagarãm ujjayinãm asmadvaivàhyakulajaþ ko 'pi vipradàrakaþ | tasmai ceyam anumatà dàtum itarasmai na yogyà | taruõã bhåtà ceyam | sa ca vilambitaþ | tena tam ànãya pàõim asyà gràhayitvà tasmin nyastabhàraþ samnyasiùye | durabhirakùatayà tu duhit-rõàü mukta÷ai÷avànàü vi÷eùata÷ ca amàtçkàõàm iha devaü màtçpitçsthànãyaü prajànàm àpanna÷araõam àgato 'smi | yadi vçddhaü bràhmaõam adhãtinam agatim atithiü ca màm anugràhyapakùe gaõayaty àdiràjacaritadhuryo devaþ saiùà bhavadbhujacchàyàm akhaõóitacàritrà tàvad adhyàstàü yàvad asyàþ pàõigràhakam ànayeyam ' iti | sa evam ukto niyatam abhimanàyamànaþ svaduhitçsamnidhau màü vàsayiùyati | gatas tu bhavàn àgàmini màsi phàlgune phalgunãùåttaràsu bhàvini ràjàntaþpurajanasya tãrthayàtrotsave tãrthasnànàt pràcyàü di÷i gorutàntaram atikramya vànãravalayamadhyavartini kàrttikeyagçhe karatalagatena ÷uklàmbarayugalena sthàsyasi | sa khalv aham anabhi÷aïka evaitàvantaü kàlaü saha abhivihçtya ràjakanyayà bhåyas tasminn utsave gaïgàmbhasi viharan vihàravyàkule kanyakàsamàje magnopasçtas tvadabhyàsae evonmaïkùyàmi | punas tvadupahçte vàsasã paridhàya apanãtadàrikàveùo jàmàtà nàma bhåtvà tvàm eva anugaccheyam | nçpàtmajà tu màm itastato 'nviùya anàsàdayantã ' tayà vinà na bhokùye ' iti rudaty eva avarodhane sthàsyati | tanmåle ca mahati kolàhale krandatsu parijaneùu rudatsu sakhãjaneùu ÷ocatsu paurajaneùu kiïkartavyatàmåóhe sàmàtye pàrthive tvam àsthànãm etya màü sthàpayitvà vakùyasi - ' deva sa eùa me jàmàtà tava arhati ÷rãbhujàràdhanam | adhãtã caturùv àmnàyeùu gçhãtã ùañsv aïgeùu ànvãkùikãvicakùaõaþ catuþùaùñikalàgamaprayogacaturaþ vi÷eùeõa gajarathaturaïgatantravit iùvasanàstrakarmaõi gadàyuddhe ca nirupamaþ puràõetihàsaku÷alaþ kartà kàvyanàñakàkhyàyikànàm vettà sopaniùado 'rtha÷àstrasya nirmatsaro guõeùu vi÷rambhã suhçtsu ÷akyaþ samvibhàga÷ãlaþ ÷rutadharo gatasmaya÷ ca | na asya doùam aõãyàüsam apy upalabhe | na ca guõeùv avidyamànam | tan màdç÷asya bràhmaõamàtrasya na labhya eùa sambandhã | duhitaram asmai samarpya vàrddhakocitam antyam à÷ramaü saïkrameyam yadi devaþ sàdhu manyate ' iti | sa idam àkarõya vaivarõyàkràntavaktraþ param upeto vailakùyam àrapsyate 'nunetum anityatàdisaïkãrtanena atrabhavantaü mantribhiþ saha | tvaü tu teùàm adatta÷rotro muktakaõñhaü ruditvà cirasya bàùpakuõñhakaõñhaþ kàùñhàny àhçtya agniü sandhukùya ràjamandiradvàre citàdhirohaõàyopakramiùyase | sa tàvad eva tvatpàdayor nipatya sàmàtyo narapatir anånair arthais tvàm upacchandya duhitaraü mahyaü datvà madyogyatàsamàràdhitaþ samastam eva ràjyabhàraü mayi samarpayiùyati | so 'yam abhyupàyo 'nuùñheyaþ yadi tubhyaü rocate ' iti | so 'pi pañuviñànàm agraõãr asakçdabhyastakapañaprapa¤caþ pà¤càla÷armà yathoktam abhyadhikaü ca nipuõam upakràntavàn | àsãc ca mama samãhitànàm ahãnakàlasiddhiþ | anvabhavaü ca madhukara iva navamàlikàm àrdrasumanasam | asya ràj¤aþ simhavarmaõaþ sàhàyyadànaü suhçtsaïketabhåmigamanam ity ubhayam apekùya sarvabalasandohena campàm imàm upagato daivàd devadar÷anasukham anubhavàmi ' iti | ÷rutvaitatpramaticaritaü smitamukulitamukhanalinaþ ' vilàsapràyam årjitam mçdupràyaü ceùñitam iùña eùa màrgaþ praj¤àvatàm | athedànãm atra bhavàn pravi÷atu iti mitraguptam aikùata kùitã÷aputraþ | / iti ÷rã daõóinaþ kçtau da÷akumàracarite pramaticaritaü nàma pa¤cama ucchvàsaþ | / / ùaùñha ucchvàsaþ / so 'py àcacakùe -- ' deva so 'ham api suhçtsàdhàraõabhramaõakàraõaþ suhmeùu dàmaliptàhvayasya nagarasya bàhyodyàne mahàntam utsavasamàjam àlokayam | tatra kvacid atimuktalatàmaõóape kam=api vãõàvàdenàtmànaü vinodayantam utkaõñhitaü yuvànam adràkùam | aprà kùaü ca -- ' bhadra ko nàma ayam utsavaþ kim arthaü và samàrabdhaþ kena và nimittenotsavam anàdçtyaikànte bhavàn utkaõñhita iva parivàdinãdvitãyas tiùñhati ' iti | so 'bhyadhatta - ' saumya suhmapatis tuïgadhanvà nàma anapatyaþ pràrthitavàn amuùminn àyatane vismçtavindhyavàsaràgaü vasantyà vindhyavàsinyàþ pàdamålàd apatyadvayam | anayà ca kila asmai prati÷ayitàya svapne samàdiùñam -- ' samutpatsyate tavaikaþ putraþ janiùyate caikà duhità | sa tu tasyàþ pàõigràhakam anujãviùyati | sà tu saptamàd varùàd àrabhyàpariõayanàt pratimàsaü kçttikàsu kandukançtyena guõavadbhartçlàbhàya màü samàràdhayatu | yaü ca abhilaùet sà amuùmai deyà | sa cotsavaþ kandukotsavanàmà astu ' iti | tato 'lpãyasà kàlena ràj¤aþ priyamahiùã medinã nàmaikaü putram asåta | samutpannà caikà duhità | sà adya kanyà kandukàvatã nàma somàpãóàü devãü kandukavihàreõàràdhayitum àgamiùyati | tasyàs tu sakhã candrasenà nàma dhàtreyikà mama priyàsãt | sà caiùu divaseùu ràjaputreõa bhãmadhanvanà balavad anuruddhà | tad aham utkaõñhito manmatha÷ara÷alyaduþkhodvignacetàþ kalena vãõàraveõàtmànaü ki¤=cid à÷vàsayan viviktam adhyàse iti | asminn eva kùaõe kim api nåpurakvaõitam upàtiùñhat | àgatà ca kàcid aïganà | dçùñvaiva sa enàm utphulladçùñir utthàyopagåhya gàóham upagåóhakaõñha÷ ca tayà tatraivopàvi÷at | a÷amsac ca -- ' saiùà me pràõasamà yadviraho dahana iva dahati màm | idaü ca me jãvitam apaharatà ràjaputreõa mçtyuneva niruùmatàü nãtaþ | na ca ÷akùyàmi ràjasånur ity amuùmin pàpam àcaritum | ato 'nayàtmànaü sudçùñaü kàrayitvà tyakùyàmi niùpratikriyàn pràõàn ' iti | sà tu parya÷rumukhã samabhyadhàt -- ' mà sma nàtha matkçte 'dhyavasyaþ sàhasam | yas tvam uttamàt sàrthavàhàd arthadàsàd utpadya ko÷adàsa iti gurubhir abhihitanàmadheyaþ punar madatyàsaïgàd ve÷adàsa iti dviùadbhiþ prakhyàpito 'si tasmims tvayy uparate yady ahaü jãveyaü nç÷amso ve÷a iti samarthayeyaü lokavàdam | ato 'dyaiva naya màm ãpsitaü de÷am ' iti | sa tu màm abhyadhatta -- ' bhadra bhavaddçùñeùu ràùñreùu katamat samçddhaü sampannasasyaü satpuruùabhåyiùñhaü ca ' iti | tam aham ãùadvihasya abravam -- ' bhadra vistãrõeyam arõavàmbarà | na paryanto 'sti sthànasthàneùu ramyàõàm janapadànàm | api tu na ced iha yuvayoþ sukhanivàsakàraõaü kam=apy upàyam utpàdayituü ÷aknuyàü tato 'ham eva bhaveyam adhvadar÷ã iti | tàvatodairata raõitàni maõinåpuràõàm | atha asau jàtasambhramà ' pràptaiveyaü bhartçdàrikà kandukàvatã kandukakrãóitena devãü vindhyavàsinãm àràdhayitum | aniùiddhadar÷anà ceyam asmin kandukotsave | saphalam astu yuùmaccakùuþ | àgacchataü draùñum | aham asyàþ sakà÷avartinã bhaveyam ' ity ayàsãt | tàm anvayàva càvàm | mahati ratnaraïgapãñhe sthitàü prathamaü tàmrauùñhãm apa÷yam | atiùñhac ca sà sadya eva mama hçdaye | na mayà anyena và antaràle dçùñà | citrãyàviùñacit ta÷ ca acintayam -- ' kim iyaü lakùmãþ | na hi na hi | tasyàþ kila haste vinyastaü kamalam asyàs tu hasta eva kamalam | bhuktapårvà tu sà puràtanena pumsà pårvaràjai÷ ca asyàþ punar anavadyam ayàtayàmaü ca yauvanam ' iti cintayaty eva mayi sà anaghasarvagàtrã vyatyastahastapallavàgraspçùñabhåmir àlolanãlakuñilàlakà savibhramaü bhagavatãm abhivandya kandukam amandaràgaråùitàkùam anaïgam ivàlambata | lãlà÷ithilaü ca bhåmau muktavatã | mandotthitaü ca ki¤=citku¤citàïguùñhena prasçtakomalàïgulinà pàõipallavena samàhatya hastapçùñhena connãya cañuladçùñilà¤chitaü stabakam iva bhramaramàlànuviddham avapatantam àkà÷ae eva agrahãt | amu¤cac ca | madhyavilambitalaye drutalaye mçdumçdu ca praharantã tatkùaõaü cårõapadam adar÷ayat | pra÷àntaü ca taü nirdayaprahàrair udapàdayat | viparyayeõa ca prà÷amayat | pakùam çjvàgataü ca vàmadakùiõàbhyàü karàbhyàü paryàyeõa abhighnatã ÷akuntam ivodasthàpayat | dårotthitaü ca prapatantam àhatya gãtamàrgam àracayat | pratidi÷aü ca gamayitvà pratyàgamayat | evam anekakaraõamadhuraü viharantã raïgagatasya raktacetaso janasya pratikùaõam uccàvacàþ pra÷amsàvàcaþ pratigçhõatã tatkùaõàråóhavi÷rambhaü ko÷adàsam amse avalambya kaõñakitagaõóam utphullekùaõaü ca mayy abhimukhãbhåya tiùñhati tatprathamàvatãrõakandarpakàritakañàkùadçùñis tadanumàrgavilasitalãlà¤citabhrålatà ÷vàsànilavegàndolitair dantacchadara÷mijàlair lãlàpallavair iva mukhakamalaparimalagrahaõalolàn àlinas tàóayantã maõóalabhramaõeùu kandukasya ati÷ãghrapracàritayà vi÷antãva maddar÷analajjayà puùpamayaü pa¤jaram pa¤cabinduprasçteùu pa¤ca api pa¤cabàõabàõàn yugapad iva abhipatatas tràsena avaghaññayantã gomåtrikàpracàreùu ghanadar÷itaràgavibhramà vidyullatàm iva vióambayantã bhåùaõamaõiraõitadattalayasamvàdipàdacàram apade÷asmitaprabhàniùiktabimbàdharam apasramsitapratisamàhita÷ikhaõóabhàram samàghaññitakvaõitaratnamekhalàguõam a¤citotthitapçthunitambalambivicaladam÷ukojjvalam àku¤citaprasçtavellitabhujalatàbhihatalalitakandukam àvarjitabàhupà÷am parivartitatrikavilagnalolakuntalam avagalitakarõapårakanakapatraprati samàdhàna÷ãghratànatikramitaprakçtakrãóam asakçdutkùipyamàõahastapàdabàhyàbhyantarabhràntakandukam avanamanonnamananairantaryanaùñadçùñamadhyayaùñikam avapatanotpatanaviparyastamuktàhàram aïkuritagharmasaliladåùitakapolapatrabhaïga÷oùaõàdhikçta÷ravaõapallavànilam àgalitastanatañàm÷ukaniyamanavyàpçtaikapàõipallavaü ca niùadyotthàya nimãlyonmãlya sthitvà gatvà caiva aticitraü paryakrãóata ràjakanyà | abhihatya bhåtalàkà÷ayor api krãóàntaràõi dar÷anãyàny ekenaiva anekeneva kandukena adar÷ayat | candrasenàdibhi÷ ca priyasakhãbhiþ saha vihçtya vihçtànte ca abhivandya devãü manasà me sànuràgeõeva parijanena ca anugamyamànà kuvalaya÷aram iva kusuma÷arasya mayy apàïgaü samarpayantã sàpade÷am asakçdàvartyamànavadanacandramaõóalatayà svahçdayam iva matsamãpe preritaü pratinivçttaü na vety àlokayantã saha sakhãbhiþ kumàrãpuram agamat | ahaü ca anaïgavihvalaþ svave÷ma gatvà ko÷adàsena yatnavad atyudàraü snànabhojanàdikam anubhàvito 'smi | sàyaü copasçtya candrasenà rahasi màü praõipatya patyur amsam amsena praõayape÷alam àghaññayanty upàdi÷at | àcaùña ca hçùñaþ ko÷adàsaþ -- ' bhåyàsam evam yàvadàyur àyatàkùi tvatprasàdasya pàtram iti | mayà tu sasmitam abhihitam -- ' sakhe kim etad à÷àsyam | asti ki¤=cid a¤janam | anayà tadaktanetrayà ràjasånur upasthito vànarãm ivainàü drakùyati virakta÷ cainàü punas tyakùyati ' iti | tayà tu smerayà asmi kathitaþ -- ' so 'yam àryeõàj¤àkaro jano 'tyartham anugçhãtaþ yad asminn eva janmani mànuùaü vapur apanãya vànarãkariùyate | tad àstàm idam | anyathà api siddhaü naþ samãhitam | adya khalu kandukotsave bhavantam avahasitamanobhavàkàram abhilaùantã roùàd iva ÷ambaradviùà atimàtram àyàsyate ràjaputrã | so 'yam artho viditabhàvayà mayà svamàtre tayà ca tanmàtre mahiùyà ca manujendràya nivedayiùyate | viditàrthas tu pàrthivas tvayà duhituþ pàõiü gràhayiùyati | tata÷ ca tvadanujãvinà ràjaputreõa bhavitavyam | eùa hi devatàsamàdiùño vidhiþ | tvadàyatte ca ràjye na alam eva tvàm atikramya màm avaroddhum bhãmadhanvà | tat sahatàm ayaü tricaturàõi dinàni | ' iti màm àmantrya priyaü copagåhya pratyayàsãt | mama ko÷adàsasya ca taduktànusàreõa bahu vikalpayatoþ katha¤=cid akùãyata kùapà | kùapànte ca kçtayathocitaniyamas tam eva priyàdar÷anasubhagam udyànodde÷am upagato 'smi | tatraiva copasçtya ràjaputro nirabhimànam anukålàbhiþ kathàbhir màm anuvartamàno muhårtam àsta | nãtvà copakàryàm àtmasamena snànabhojana÷ayanàdivyatikareõopàcarat | talpagataü ca svapnena anubhåyamànapriyàdar÷anàliïganasukham àyasena nigaóena atibalavadbahupuruùaiþ pãvarabhujadaõóoparuddham abandhayan màm | pratibuddhaü ca sahasà samabhyadhàt -- ' ayi durmate ÷rutam àlapitaü hatàyà÷ candrasenàyà jàlarandhraniþsçtaü tadekàvabodhaprayuktayà anayà kubjayà | tvaü kila abhilaùito varàkyà kandukavatyà tava kila anujãvinà mayà stheyam tvadvacaþ kila anatikramatà mayà candrasenà ko÷adàsàya dàsyate ity uktvà pàr÷vacaraü puruùam ekam àlokya akathayat -- ' prakùipainaü sàgare ' iti | sa tu labdharàjya iva atihçùñaþ ' deva yad àj¤àpayasi ' iti yathàdiùñam akarot | ahaü tu niràlambano bhujàbhyàm itastataþ spandamànaþ kim=api kàùñhaü daivadattam urasopa÷liùya tàvad aploùi yàvad apàsarad vàsaraþ ÷arvarã ca sarvà | pratyuùasy adç÷yata kim=api vahitram | amutràsan yavanàþ | te màm uddhçtya ràmeùunàmne nàvikanàyakàya kathitavantaþ -- ' ko 'py ayam àyasanigaóabaddha eva jale labdhaþ puruùaþ | so 'yam api si¤cet sahasraü dràkùàõàü kùaõenaikena iti | asminn eva kùaõe naikanaukàparivçtaþ ko 'pi madgur abhyadhàvat | abibhayur yavanàþ | tàvad atijavà naukàþ ÷vàna iva varàham asmatpotaü paryarutsata | pràvartata ca samprahàraþ | paràjàyiùata yavanàþ | tàn aham agatãn avasãdataþ samà÷vàsya alapiùam -- ' apanayata me nigaóabandhanam | ayam aham avasàdayàmi vaþ sapatnàn ' iti | amã tathà akurvan | sarvàm÷ ca tàn pratibhañàn bhallavarùiõà bhãmañaïkçtena ÷àrïgeõa lavalavãkçtàïgàn akàrùam | avaplutya hatavidhvastayodham asmatpotasamsaktapotam amutra nàvikanàyakam anabhisaram abhipatya jãvagràham agrahãùam | asau càsãt sa eva bhãmadhanvà | taü ca aham avabudhya jàtavrãóam abravam -- ' tàta kiü dçùñàni kçtàntavilasitàni ' iti | te tu sàmyàtrikà madãyenaiva ÷çïkhalena tam atigàóhaü baddhvà harùakilakilàravam akurvan màü ca apy apåjayan | durvàrà tu sà naur ananukàlavàtanunnà dåram abhipatya kam api dvãpaü nibióam à÷liùñavatã | tatra ca svàdu pànãyam edhàmsi kandamålaphalàni ca sa¤jighçkùavo gàóhapàtita÷ilàvalayam avàtaràma | tatra càsãn mahà÷ailaþ | so 'ham -- ' aho ramaõãyo 'yaü parvatanitambabhàgaþ kàntatareyaü gandhapàùàõavaty upatyakà ÷i÷iram idam indãvaràravindamakarandabinducandrakottaraü gotravàri ramyo 'yam anekavarõakusumama¤jarãma¤julataras taruvanàbhogaþ ity atçptatarayà dç÷à bahu bahu pa÷yann alakùitàdhyàråóhakùoõãdhara÷ikharaþ ÷oõãbhåtam utprabhàbhiþ padmaràgasopàna÷ilàbhiþ kim api nàlãkaparàgadhåsaraü saraþ samadhyagamam | tatra snàta÷ ca kàm÷=cid amçtasvàdån bisabhaïgàn àsvàdya amsalagnakalhàras tàravartinà kena api bhãmaråpeõa brahmaràkùasena abhipatya ' ko 'si kutastyo 'si ' iti nirbhartsayatà abhyadhãye | nirbhayena ca mayà so 'bhyadhãyata -- ' saumya so aham asmi dvijanmà | ÷atruhastàd arõavam arõavàd yavananàvam yavananàva÷ citragràvàõam enaü parvatapravaraü gato yadçcchayà asmin sarasi vi÷ràntaþ | bhadraü tava ' iti | so 'bråta -- ' na ced bravãùi pra÷nàn a÷nàmi tvàm ' iti | mayoktam -- ' pçcchà tàvad bhavatu ' iti | athàvayor ekayàryayàsãt samlàpaþ -- kiü kråraü strãhçdayaü kiü gçhiõaþ priyahitàya dàraguõàþ | kaþ kàmaþ saïkalpaþ kiü duùkarasàdhanaü praj¤à || ' tatra dhåminãgominãnimbavatãnitambavatyaþ pramàõam | ' ity upadiùño mayà so 'bråta -- ' kathaya kãdç÷yas tàþ ' iti | atrodàharam -- ' asti trigarto nàma janapadaþ | tatràsan gçhiõas trayaþ sphãtasàradhanàþ sodaryà dhanakadhànyakadhanyakàkhyàþ | teùu jãvatsu na vavarùa varùàõi dvàda÷a da÷a÷atàkùaþ | kùãõasàraü sasyam oùadhyo vandhyàþ na phalavanto vanaspatayaþ klãbà meghàþ kùãõasrotasaþ sravantyaþ païka÷eùàõi palvalàni nirnisyandàny utsamaõóalàni viralãbhåtaü kandamålaphalam avahãnàþ kathàþ galitàþ kalyàõotsavakriyàþ bahulãbhåtàni taskarakulàni anyoanyam abhakùayan prajàþ paryaluñhann itastato balàkàpàõóuràõi nara÷iraþkapàlàni paryahiõóanta ÷uùkàþ kàkamaõóalyaþ ÷ånyãbhåtàni nagaragràmakharvañapuñabhedanàdãni | tae ete gçhapatayaþ sarvadhànyanicayam upayujya ajàvikaü gavalagaõaü gavàü yåthaü dàsãdàsajanam apatyàni jyeùñhamadhyamabhàrye ca krameõa bhakùayitvà ' kaniùñhabhàryà dhåminã ÷vo bhakùaõãyà ' iti samakalpayan | ayaü kaniùñho dhanyakaþ priyàü svàm attum akùamas tayà saha tasyàm eva ni÷y apàsarat | màrgaklàntàü codvahan vanaü jagàhe | svamàmsàsçgapa nãtakùutpipàsàü tàü nayann antare kam api nikçttapàõipàdakarõanàsikam avanipçùñhe viceùñamànaü puruùam adràkùãt | tam apy àrdrà÷ayaþ skandhenodvahan kandamålamçgabahule gahanodde÷e yatnaracitaparõa÷àla÷ ciram avasat | amuü ca ropitavraõam iïgudãtailàdibhir àmiùeõa ÷àkenàtmanirvi÷eùaü pupoùa | puùñaü ca tam udriktadhàtum ekadà mçgànveùaõàya ca prayàte dhanyake sà dhåminã riramsayopàtiùñhat | bhartsità api tena balàtkàram arãramat | nivçttaü ca patim udakàbhyarthinam ' uddhçtya kåpàt piba rujati me ÷iraþ ÷irorogaþ ' ity uda¤canaü sarajjuü pura÷ cikùepa | uda¤cantaü ca taü kåpàd apaþ kùaõàt pçùñhato gatvà praõunoda | taü ca vikalaü skandhenoduhya de÷àd de÷àntaraü paribhramantã pativratàpratãtiü lebhe bahuvidhà÷ ca påjàþ | punar avantiràjànugrahàd atimahatyà bhåtyà nyavasat | atha pànãyàrthisàrthajanasamàpattidçùñoddhçtam avantiùu bhramantam àhàràrthinaü bhartàram upalabhya sà dhåminã ' yena me patir vikalãkçtaþ sa duràtmà ayam ' iti tasya sàdho÷ citravadham aj¤ena ràj¤à samàde÷ayàü cakàra | dhanyakas tu dattapa÷càdbandhaþ vadhyabhåmiü nãyamànaþ sa÷eùatvàd àyuùaþ ' yo mayà vikalã kçto 'bhimato bhikùuþ sa cen me pàpam àcakùãta yukto me daõóaþ ' ity adãnam adhikçtaü jagàda | ' ko doùaþ ' ity upanãya dar÷ite 'muùmin sa vikalaþ parya÷ruþ pàdapatitas tasya sàdhos tatsukçtam asatyà÷ ca tasyàs tathàbhåtaü du÷caritam àryabuddhir àcacakùe | kupitena ràj¤à viråpitamukhã sà duùkçtakàriõã kçtà ÷vabhyaþ pàcikà | kçta÷ ca dhanyakaþ prasàdabhåmiþ | tad bravãmi -- ' strã hçdayaü kråram ' iti | punar anuyukto gominãvçttàntam àkhyàtavàn - ' asti dravióeùu kà¤cã nàma nagarã | tasyàm anekakoñisàraþ ÷reùñhiputraþ ÷aktikumàro nàmàsãt | so 'ùñàda÷avarùade÷ã ya÷ cintàm àpede -- ' na asty adàràõàm ananuguõadàràõàü và sukhaü nàma | tat kathaü nu guõavad vindeyaü kalatram ' iti | atha parapratyayàhçteùu dàreùu yàdçcchikãü sampattim anabhisamãkùya kàrtàntiko nàma bhåtvà vastràntapinaddha÷àliprastho bhuvaü babhràma | ' lakùaõaj¤o 'yam ' ity amuùmai kanyàþ kanyàvantaþ pradar÷ayàü babhåvuþ | yàü kà¤=cil lakùaõavatãü savarõàü kanyàü dçùñvà sa kila sma bravãti -- ' bhadre ÷aknoùi kim anena ÷àliprasthena guõavad annam asmàn abhyavahàrayitum ' iti | sa hasitàvadhåto gçhàd gçhaü pravi÷ya abhramat | ekadà tu ÷ibiùu kàverãtãrapattane saha pitçbhyàm avasitamaharddhim ava÷ãrõabhavanasàràü dhàtryà pradar÷yamànàü kà¤=cana viralabhåùaõàü kumàrãü dadar÷a | asyàü samsaktacakùu÷ ca atarkayat -- ' asyàþ khalu kanyakàyàþ sarvae eva avayavà na atisthålà na atikç÷à na atihrasvà na atidãrghà na vikañà mçjàvanta÷ ca | raktatalàïgulã yavamatsyakamalakala÷àdyanekapuõyalekhàlà¤ch itau karau samagulphasandhã màmsalàv a÷iràlau ca aïghrã jaïghe ca anu pårvavçtte pãvarorugraste iva durupalakùye jànunã sakçdvibhakta÷ caturasraþ kakundaravibhàga÷obhã rathàïgàkàrasamsthita÷ ca nitambabhàgaþ tanutaram ãùannimnaü gambhãraü nàbhimaõóalaü valitrayeõa ca alaükçtam udaram urobhàgavyàpinàv unmagnacåcukau vi÷àlàrambha÷obhinau payodharau dhanadhànyaputrabhåyastvacihnalekhàlà¤chitatale snigdhodagrakomalanakhamaõã çjvanupårvavçttatàmràïgulãsamnatàmsade÷e saukumàryavatyau nimagnaparvasandhã ca bàhulate tanvã kambuvçttabandhurà ca kandharà vçttamadhyavibhaktaràgàdharam asaïkùiptacàrucibukam àpårõakañhinagaõóamaõóalam asaïgatànuvakranãlasnigdhabhrålatam anatiprauóhatilakusumasadç÷anàsikam asitadhavalaraktatribhàgabhàsuramadhuràdhãra sa¤càramantharàyatekùaõam indu÷akalasundaralalàñam indranãla÷ilàkàraramyàlakapaïktidviguõakuõóalita mlànanàlãkanàlalalitalamba÷ravaõapà÷ayugalam ànanakamalam anatibhaïguro bahulaþ paryante 'py akapilarucir àyàmavàn ekaikanisargasamasnigdhanãlo gandhagràhã ca mårdhajakalàpaþ | seyam àkçtir na vyabhicarati ÷ãlam | àsajjati ca me hçdayam asyàm eva | tat parãkùyainàm udvaheyam | avimç÷yakàriõà hi niyatam anekàþ patanty anu÷ayaparamparàþ ' iti snigdhadçùñir àcaùña -- ' bhadre kac=cid asti kau÷alaü ÷àliprasthena anena sampannam àhàram asmàn abhyavahàrayitum ' iti | tatas tayà vçddhadàsã sàkåtam àlokità | tasya hastàt prasthamàtraü dhànyam àdàya kva=cid alindodde÷e susiktasammçùñe dattapàda÷aucam upàve÷ayat | sà kanyà tàn gandha÷àlãn saïkùudya màtrayà vi÷oùyàtape muhur muhuþ parivartya sthirasamàyàü bhåmau nàlãpçùñhena mçdumçdu ghaññayantã tuùair akhaõóais taõóulàn pçthak cakàra | jagàda ca dhàtrãm -- ' màtaþ ebhis tuùair arthino bhåùaõamçjàkriyàkùamaiþ svarõakàràþ | tebhya imàn datvà labdhàbhiþ kàkiõãbhiþ sthirataràõy anatyàrdràõi na ati÷uùkàõi kàùñhàni mitaüpacàü sthàlãm ubhe ÷aràve càhara ' iti | tathàkçte tayà tàms taõóulàn anatinimnottànavistãrõakukùau kakubholåkhale lohapatraveùñitamukhena sama÷arãreõa vibhàvyamànamadhyatànavena vyàyatena guruõà khàdireõa musalena caturalalitotkùepaõàvakùepaõàyàsitabhujam asakçdaïgulãbhir uddhçtyoddhçtya avahatya ÷årpa÷odhitakaõakiü ÷àrukàms taõóulàn asakçd adbhiþ prakùàlya kvathitapa¤caguõe jale dattacullãpåjà pràkùipat | pra÷lathàvayaveùu prasphuratsu taõóuleùu mukulàvasthàm ativartamàneùu saïkùipya analam upahitamukhapidhànayà sthàlyà annamaõóam agàlayat | darvyà ca avaghaññya màtrayà parivartya samapakveùu siktheùu tàü sthàlãm adhomukhãm avàtiùñhipat | indhanàny antaþsàràõy ambhasà samabhyukùya pra÷amitàgnãni kçùõàïgàrãkçtya tadarthibhyaþ pràhiõot -- ' ebhir labdhàþ kàkiõãr datvà ÷àkaü ghçtaü dadhi tailam àmalakaü ci¤càphalaü ca yathàlàbham ànaya ' iti | tathà anuùñhite ca tayà dvitràn upadam÷àn upapàdya tadannamaõóam àrdravàlukopahitanava÷aràvagatam atimçdunà tàlavçntànilena ÷ãtalãkçtya salavaõasambhàraü dattàïgàradhåpavàsaü ca sampàdya tad apy àmalakaü ÷lakùõapiùñam utpalagandhi kçtvà dhàtrãmukhena snà nàya tam acodayat | tayà ca snàna÷uddhayà dattatailàmalakaþ krameõa sasnau | snàtaþ siktamçùñe kuññime phalakam àruhya pàõóuharitasya tribhàga÷eùalånasya aïgaõakadalãpalà÷asyopari ÷aràvadvayaü dattam àrdram abhimç÷ann atiùñhat | sà tu tàü peyàm eva agre samupàharat | pãtvà ca apanatàdhvaklamaþ prahçùñaþ praklinnasakalagàtraþ sthito 'bhåt | tatas tasya ÷àlyodanasya darvãdvayaü datvà sarpirmà tràü såpam upadam÷aü copajahàra | imaü ca dadhnà ca trijàtakàvacårõitena surabhi÷ãtalàbhyàü ca kàla÷eyakà¤jikàbhyàü ÷eùam annam abhojayat | sa÷eùae eva andhasy asàv atçpyat | ayàcata ca pànãyam | atha navabhçïgàrasambhçtam agurudhåpadhåpitam abhinavapàñalãkusumavàsitam utphullotpalagrathitasaurabhaü vàri nàlãdhàràtmanà pàtayàü babhåva | so 'pi mukhopahita÷aràveõa hima÷i÷irakaõakaràlitàruõàyamànàkùipakùmà dhàràravàbhinandita÷ravaõaþ spar÷asukhodbhinnaromà¤cakarka÷akapolaþ parimalapravàlotpãóaphullaghràõarandhro màdhuryaprakarùàvarjitarasanendriyas tad acchaü pànãyam àkaõñhaü papau | ÷iraþkampasaüj¤àvàrità ca punar aparakarakeõàcamanam adatta kanyà | vçddhayà tu taducchiùñam apohya haritagomayopalipte kuññime svam evottarãyakarpañaü vyavadhàya kùaõam a÷eta | parituùña÷ ca vidhivad upayamya kanyàü ninye | nãtvaitadanapekùaþ kàm=api gaõikàm avarodham akarot | tàm apy asau priyasakhãm ivopàcarat | patiü ca daivatam iva muktatandrà paryacarat | gçhakàryàõi ca ahãnam anvatiùñhat | parijanaü ca dàkùiõyanidhir àtmàdhãnam akarot | tadguõava÷ãkçta÷ ca bhartà sarvam eva kuñumbaü tadàyattam eva kçtvà tadekàdhãnajãvita÷arãras trivargaü nirvive÷a | tad bravãmi --' gçhiõaþ priyahitàya dàraguõàþ ' iti | tatas tena anuyukto nimbavatãvçttam àkhyàtavàn -- ' asti sauràùñreùu valabhã nàma nagarã | tasyàü gçhaguptanàmno guhyakendratulyavibhavasya nàvikapater duhità ratnavatã nàma | tàü kila madhumatyàþ samupàgamya balabhadro nàma sàrthavàhaputraþ paryaõaiùãt | tayà api navavadhvà rahasi rabhasavighnitasuratasukho jhañiti dveùam alpetaraü babandha | na tàü punar draùñum iùñavàn | tadgçhàgamanam api suhçdvàkya÷atàtivartã lajjayà parijahàra | tàü ca durbhagàü tadàprabhçty eva ' neyaü ratnavatã nimbavatã ceyam iti svajanaþ parajana÷ ca paribabhåva | gate ca kasmim÷=cit kàle sà tv anutapyamànà ' kà me gatiþ iti vimç÷antã kàm api vçddhapravràjikàü màtçsthànãyàü deva÷eùakusumair upasthitàm apa÷yat | tasyàþ puro rahasi sakaruõaü ruroda | tayà apy uda÷rumukhyà bahuprakàram anunãya ruditakàraõaü pçùñà trapamàõà api kàryagauravàt katha¤=cid abravãt -- ' amba kiü bravãmi | daurbhàgyaü nàma jãvanmaraõam eva aïganànàm vi÷eùata÷ ca kulavadhånàm | tasya aham asmy udàharaõabhåtà | màtçpramukho 'pi j¤àtivargo màm avaj¤ayaiva pa÷yati | tena sudçùñàü màü kuru | na cet tyajeyam adyaiva niùprayojanàn pràõàn | à viràmàc ca me rahasyaü nà÷ràvyam ' iti pàdayoþ papàta | sainàm utthàpyodbàùpovàca -- ' vatse mà adhyavasyaþ sàhasam | iyam asmi tvannide÷avartinã | yàvati mamopayogas tava tàvati bhavàmy ananyàdhãnà | yady eva asi nirviõõà tapa÷ cara tvaü madadhiùñhità pàralaukikàya kalyàõàya | nanv ayam udarkaþ pràktanasya duùkçtasya yadanenàkàreõedç÷ena ÷ãlena jàtyà caivaübhåtayà samanugatà saty akasmàd eva bhartçdveùyatàü gatà asi | yadi ka÷=cid asty upàyaþ patidrohapratikriyàyai dar÷aya amum | matir hi te pañãyasã ' iti | atha asau katha¤=cit kùaõam adhomukhã dhyàtvà dãrghoùõa÷vàsapårvam avocat -- ' bhagavati patir eva daivataü vanitànàm vi÷eùata÷ ca kulajànàm | atas tacchu÷råùaõàbhyupàyahetubhåtaü ki¤=cid àcaraõãyam | asty asmatpràtive÷yo vaõik | abhijanena vibhavena ràjàntaraïgabhàvena ca sarvapauràn atãtya vartate | tasya kanyà kanakavatã nàma matsamànaråpàvayavà mama atisnigdhà sakhã | tayà saha tadvimànaharmyatale tato 'pi dviguõamaõóità vihariùyàmi | tvayà tu tanmàtçpràrthanaü sakaruõam abhidhàya matpatir etadgçhaü katha¤=canàneyaþ | samãpagateùu ca yuùmàsu krãóàmattà nàma kandukaü bhram÷ayeyam | atha tam àdàya tasya haste datvà vakùyasi -- ' putra taveyaü bhàryàsakhã nidhipatidattasya sarva÷reùñhimukhyasya kanyà kanakavatã nàma | tvàm iyam anavastho niùkaruõa÷ ceti ratnavatãnimittam atyarthaü nindati | tad eùa kanduko vipakùadhanaü pratyarpaõãyam ' iti | sa tathokto niyatam unmukhãbhåya tàm eva priyasakhãü manyamàno màm baddhà¤jali yàcamànàyai mahyaü bhåyas tvatpràrthitaþ sàbhilàùam arpayiùyati | tena randhreõopa÷liùya ràgam ujjvalãkçtya yathà asau kçtasaïketo de÷àntaram àdàya màü gamiùyati tathopapàdanãyam ' iti | harùàbhyupetayà ca anayà tathaiva sampàditam | athaitàm kanakavatãti vçddhatàpasãpralabdho balabhadraþ saratnasàràbharaõàm àdàya ni÷i nãrandhre tamasi pràvasat | sà tu tàpasã vàrtàm àpàdayat -- ' mandena mayà nirnimittam upekùità ratnavatã ÷va÷urau ca paribhåtau suhçda÷ ca ativartitàþ | tad atraiva samsçùño jãvituü jihremãti balabhadraþ pårvedyur màm akathayat | nånam asau tena nãtà vyakti÷ ca aciràd bhaviùyati iti | tac chrutvà tadbàndhavàs tadanveùaõaü prati ÷ithilayatnàs tasthuþ | ratnavatã tu màrge kà¤=cit paõyadàsãü saïgçhya tayohyamànapàtheyàdyupaskarà kheñakapuram agamat | amutra ca vyavahàraku÷alo balabhadraþ svalpenaiva målena mahaddhanam upàrjayat | pauràgragaõya÷ càsãt | parijana÷ ca bhåyàn arthava÷àt samàjagàma | tatas tàü prathamadàsãü ' na karma karoùi dçùñaü muùõàsi apriyaü bravãùi ' iti paruùam uktvà bahv atàóayat | ceñã tu prasàdakàlopakhyàtarahasyasya vçttàntaikade÷am àttaroùà nirbibheda | tac chrutvà tu lubdhena daõóavàhinà pauravçddhasamnidhau ' nidhipatidattasya kanyàü kanakavatãü moùeõa apahçtya asmatpure nivasaty eùa durmatir balabhadraþ | tasya sarvasvaharaõaü bhavadbhir na pratibandhanãyam ' iti nitaràm abhartsayata | bhãtaü ca balabhadram adhijagàda ratnavatã -- ' na bhetavyam | bråhi -- neyaü nidhipatidattakanyà kanakavatã | valabhyàm eva gçhaguptaduhità ratnavatã nàmeyaü dattà pitçbhyàü mayà ca nyàyoóhà | na cet pratãtha praõidhiü prahiõuta asyà bandhupàr÷vam ' iti | balabhadras tu tathoktvà ÷reõãpràtibhàvyena tàvad eva atiùñhad yàvat tatpuralekhyalabdhavçttànto gçhaguptaþ kheñakapuram àgatya saha jàmàtrà duhitaram atiprãtaþ pratyanaiùãt | tathà dçùñvà ratnavatã kanakavatãti bhàvayatas tasyaiva bhalabhadrasya ativallabhà jàtà | tad bravãmi -- ' kàmo nàma saïkalpaþ ' iti | tadanantaram asau nitambavatãvçttàntam apràkùãt | so 'ham abravam -- ' asti ÷åraseneùu mathurà nàma nagarã | tatra ka÷=cit kulaputraþ kalàsu gaõikàsu ca atiraktaþ mitràrthaü svabhujamàtranirvyåóhànekakalahaþ kalahakaõñaka iti karka÷air abhikhyàpitàkhyaþ pratyavàtsãt | sa caikadà kasya=cid àganto÷ citrakarasya haste citrapañaü dadar÷a | tatra kà=cid àlekhyagatà yuvatir àlokamàtreõaiva kalahakaõñakasya kàmàturaü ceta÷ cakàra | sa ca tam abravãt -- ' bhadra viruddham ivaitat pratibhàti | yataþ kulajàdurlabhaü vapuþ àbhijàtya÷amsinã ca namratà pàõóurà ca mukhacchaviþ anatiparibhuktasubhagà ca tanuþ prauóhatànuviddhà ca dçùñiþ | na caiùà proùitabhartçkà pravàsacihnasyaikaveõãàder adar÷anàt | lakùma caitaddakùiõapàr÷vavarti | tad iyaü vçddhasya kasya=cid vaõijo na atipumstvasya yathàrhasambhogàlàbhapãóità gçhiõã tvayà atikau÷alàd yathàdçùñam àlikhità bhavitum arhati ' iti | sa tam abhipra÷asya a÷amsat -- ' satyam idam | avantipuryàm ujjayinyàm anantakãrtinàmnaþ sàrthavàhasya bhàryà yathàrthanàmà nitambavatã nàmaiùà saundaryavismitena mayaivam àlikhità ' iti | sa tadaivonmanàyamànas taddar÷anàya parivavràjojjayinãm | bhàrgavo nàma bhåtvà bhikùànibhena tadgçhaü pravi÷ya tàü dadar÷a | dçùñvà ca atyàråóhamanmatho nirgatya pauramukhyebhyaþ ÷ma÷ànarakùàm ayàcata | alabhata ca | tatra labdhai÷ ca ÷avàvaguõñhanapañàdibhiþ kàm apy arhantikàü nàma ÷ramaõikàm upàsठcakre | tanmukhena ca nimbavatãm upàm÷u mantrayàm àsa | sà cainàü nirbhartsayantã pratyàcacakùe | ÷ramaõikàmukhàc ca duùkara÷ãlabhram÷àü kulastriyam upalabhya rahasi dåtikàm a÷ikùayat -- ' bhåyo 'py upatiùñha sàrthavàhabhàryàm | bråhi copahvare samsàradoùadar÷anàt samàdhim àsthàya mumukùamàõo màdç÷o janaþ kulavadhånàü ÷ãlapàtane ghañatae iti kva ghañate | etad api tvam atyudàrayà samçddhyà råpeõa atimànuùeõa prathamena vayasopapannàü kim itaranàrãsulabhaü càpalaü spçùñaü na veti parãkùà kçtà | tuùñà asmi tavaivam aduùñabhàvatayà | tvàm idànãm utpannàpatyàü draùñum icchàmi | bhartà tu bhavatyàþ kena=cid graheõa adhiùñhitaþ pàõóurogadurbalo bhoge ca asamarthaþ sthito abhåt | na ca ÷akyaü tasya vighnam apratikçtya apatyam asmàl labdhum | ataþ prasãda | vçkùavàñikàm ekàkinã pravi÷ya madupanãtasya kasya=cin mantravàdina÷ channam eva haste caraõam arpayitvà tadabhimantritena praõayakupità nàma bhåtvà bhartàram urasi prahartum arhasi | upary asàv uttamadhàtupuùñim årjitàpatyotpàdanakùamàm àsàdayiùyati | anuvartiùyate devãm iva atra bhavatãm | na atra ÷aïkà kàryà iti | sà tathoktà vyaktam abhyupaiùyati | naktaü màü vçkùavàñikàü prave÷ya tàm api prave÷ayiùyasi | tàvataiva tvayà aham anugçhãto bhave yam ' iti | sà tathaivopapàditavatã | so 'tiprãtas tasyàm eva kùapàyàü vçkùavàñikàü gato nitambavatãü nirgranthikàprayatnenopanãtàü pàde paràmç÷ann iva hemanåpuram ekam àkùipya cchurikayorumåle ki¤=cid àlikhya drutataram apàsarat | sà tu sàndratràsà svam eva durnayaü garhamàõà jighàmsantãva ÷ramaõikàü tadvraõaü bhavanadãrghikàyàü prakùàlya datvà pañabandhanaü sàmayàpade÷àd aparaü ca apanãya nåpuraü ÷ayanaparà tricaturàõi dinàny ekànte ninye | sa dhårtaþ ' vikreùye ' iti tena nåpureõa tam anantakãrtim upàsasàda | sa dçùñvà mama gçhiõyà evaiùa nåpuraþ katham ayam upalabdhas tvayà ' iti tam abruvàõaü nirbandhena papraccha | sa tu ' vaõiggràmasya agre vakùyàmi ' iti sthito abhåt | punar asau gçhiõyai ' svanåpurayugalaü preùaya ' iti sandide÷a | sà ca salajjaü sasàdhvasaü ca ' adya ràtrau vi÷ràmapraviùñàyàü vçkùavàñikàyàü prabhraùño mamaikaþ pra÷ithilabandho nåpuraþ | so 'dya apy anviùño na dçùñaþ | sa punar ayaü dvitãyaþ ' ity aparaü prà hiõot | anayà ca vàrtayà amuü puraskçtya sa vaõig vaõigjanasamàjam àjagàma | sa ca anuyukto dhårtaþ savinayam àvedayat -- ' viditam eva khalu vo yathà ahaü yuùmadàj¤ayà pitçvanam abhi rakùya tadupajãvã prativasàmi | lubdhà÷ ca kadà=cin maddar÷anabhãravo ni÷i daheyur api ÷avànãti ni÷àsv api ÷ma÷ànam adhi÷aye | aparedyur dagdhàdagdhaü mçtakaü citàyàþ prasabham àkarùantãü ÷yàmàkàràü nàrãm apa÷yam | arthalobhàt tu nigçhya bhayaü sà saïgçhãtà | ÷astrikayorumåle yadçcchayà ki¤=cid ullikhitam | eùa ca nåpura÷ caraõàd àkùiptaþ | tàvaty eva drutagatiþ sà palàyiùña | so 'yam asyàgamaþ | paraü bhavantaþ pramàõam ' iti | vimar÷e ca tasyàþ ÷àkinã tvam aikamatyena pauràõàm abhimatam àsãt | bhartrà ca parityaktà tasminn eva ÷ma÷àne bahu vilapya pà÷enodbadhya martukàmà tena dhårtena naktam agçhyata | anunãtà ca -- ' sundari tvadàkàronmàditena mayà tvadàvarjane bahån upàyàn bhikùukãmukhenopanyasya teùv asiddheùu punar ayam upàyo yàvajjãvam asàdhàraõãkçtya rantum àcaritaþ | tat prasãda ananya÷araõàya asmai dàsajanàya ' iti muhur muhu÷ caraõayor nipatya prayujya sàntva÷atàni tàm agatyantaràm àtmava÷yàm akarot | tad idam uktam -- ' duùkarasàdhanaü praj¤à ' iti | sa cedam àkarõya brahmaràkùaso màm apåpujat | asminn eva kùaõe na atiprauóhapumnàgamukulasthålàni muktàphalàni saha salilabindubhir ambaratalàd apatan | ahaü tu ' kiü nv idam ' ity uccakùur àlokayan kam=api ràkùasaü kà¤=cid aïganàü viceùñamànagàtràm àkarùantam apa÷yam | katham apaharaty akàmàm api striyam anàcàro nairçta iti gaganagamanamanda÷aktir a÷astra÷ ca atapye | sa tu matsambandhã brahmaràkùasaþ ' tiùñha tiùñha pàpa kva apaharasi ' iti bhartsayann utthàya ràkùasena sama sçjyata | tàü tu roùàd anapekùàpaviddhàm amaravçkùama¤jarãm iva antarikùàd àpatantãm unmukhaprasàritobhayakaraþ karàbhyàm agrahãùam | upagçhya ca vepamànàü sammãlitàkùãü madaïgaspar÷asukhenodbhinnaromà¤càü tàdç÷ãm eva tàm anavatàrayann atiùñham | tàvat tàv ubhàv api ÷aila÷çïgabhaïgaiþ pàdapai÷ ca rabhasonmålitair muùñipàdaprahàrai÷ ca parasparam akùapayetàm | punar aham atimçduni pulinavati kusumalavalà¤chite sarastãre 'varopya saspçhaü nirvarõayams tàü matpràõaikavallabhàü ràjakanyàü kandukavatãm alakùyam | sà hi mayà samà÷vàsyamànà tiryaï màm abhiniråpya jàtapratyabhij¤à sakaruõam arodãt | avàdãc ca -- ' nàtha tvaddar÷anàd upoóharàgà tasmin kandukotsave punaþ sakhyà candrasenayà tvatkathàbhir eva samà÷vàsità asmi | tvaü kila samudramadhye majjitaþ pàpena madbhràtrà bhãmadhanvanà iti ÷rutvà sakhãjanaü parijanaü ca va¤cayitvà jãvitaü jihàsur ekàkinã krãóàvanam upàgamam | tatra ca màm acakamata kàmaråpa eùa ràkùasàdhamaþ | so 'yaü mayà bhãtayà avadhåtapràrthanaþ sphurantãü màü nigçhya abhyadhàvat | atraivam avasito 'bhåt | ahaü ca daivàt tavaiva jãvita ã÷asya haste patità | bhadraü tava ' iti | ÷rutvà ca tayà saha avaruhya nàvam adhyàroham | muktà ca nauþ prativàtaprerità tàm eva dàmaliptàü pratyupà tiùñhat | avaråóhà÷ ca vayam a÷rameõa | ' tanayasya ca tanayàyà÷ ca nà÷àd ananyàpatyas tuïgadhanvà suhmapatir niùkalaþ svayaü sakalatra eva niùkalaïkagaïgàrodhasy ana÷anenoparantuü pratiùñhate | saha tena martum icchaty ananyanàtho 'nuraktaþ pauravçddhalokaþ | ' ity a÷rumukhãnàü prajànàm àkrandam a÷çõuma | atha aham asmai ràj¤e yathàvçttam àkhyàya tadapatyadvayaü pratyarpitavàn | prãtena tena jàmàtà kçto 'smi dàmalipte÷vareõa | tatputro madanujãvã jàtaþ | madàj¤aptena ca amunà pràõavad ujjhità candrasenà ko÷adàsam abhajat | tata÷ ca simhavarmasàhàyyàrtham atràgatya bhartus tava dar÷anotsavasukham anubhavàmi ' iti | ÷rutvà ' citreyaü daivagatiþ | avasareùu puùkalaþ puruùakàraþ | ' ity abhidhàya bhåyaþ smitàbhiùiktadantacchado mantragupte harùotphullaü cakùuþ pàtayàmàsa devo ràjavàhanaþ | sa kila karakamalena ki¤=citsamvçtànano lalitavallabhàrabhasadattadantakùatavyasanavihvalàdharamaõir niroùñhyavarõam àtmacaritam àcacakùe -- / iti ÷rã daõóinaþ kçtau da÷akumàracarite mitraguptacaritaü nàma ùaùñha ucchvàsaþ /