Bana: Harsacarita, Ucchvasa 6 Input by members of the Sansknet project (formerly: www.sansknet.org) This GRETIL version has been converted from a custom Devanagari encoding. Therefore, word boundaries are usually not marked by blanks. ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a à 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r ç 231 vocalic R è 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 long vocalic l í 237 velar n ï 239 velar N ð 240 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t ñ 241 retroflex T ò 242 retroflex d ó 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ù 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ý 253 visarga þ 254 long e ¹ 185 long o º 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ ùaùñha ucchvàsaþ uccityoccitya bhuvi prahitanigåóhàtmadåtanãtànàm / vijigãùuriva kçtàntaþ ÷åràõàü saügrahaü kurute // 6.1 // visrabdhaghàtadoùa- svavadhàya khalasya vãralopakaraþ / navatarubhaïgadhvaniriva harinidràtaskaraþ kariõaþ // 6.2 // atha prathamapretapiõóabhuji bhukte dvijanmani, gateùådvejanãyeùva÷aucadivaseùu, cakùurdàhadàyini dãyamàne dvijebhyaþ ÷ayanàsanacàmaràtapattràmatrapattra÷astràdike nçpanikañopakaraõakalàpe, nãteùu tãrthasthànàni saha janahçdayaiþ kãkaseùu, kalpita÷oka÷alye sudhànicayacite citàcaityacihne, vanàya visarjite mahàvijiti ràjagajendre, krameõa ca mandaùvàkrandeùu, viralãbhavatsu ca vilàpeùu, vi÷ràmyatya÷ruõi, ÷ithilãbhavatsu upade÷a÷ravaõakùameùu ÷rotreùu; anurodhàvadhànayogyeùu hçdayeùu, gaõanãyeùu nçpaguõeùu, prade÷avçttitàmà÷rayati ÷oke, kçteùu kaviruditakeùu, jàte ca svapnàva÷eùadar÷ane hçdayàva÷eùàvasthàne citràva÷eùàkçtau kàvyàva÷eùanàmni naranàthe, devo harùaþ kadàcidutsçùñavyàpàraþ pu¤jãbhåtavçddhabandhuvargàgresareõàvanatamåkamukhena mahàjanena maulenàkàla àtmànaü veùñyamànamadràkùãt / dçùñvà càkaronmanasikimanyadàryamàgatamàvedayatyayaü ÷okaparàbhåto lokàkaraþ' iti / vepamànahçdaya÷ca papraccha pravi÷antamadhikatarapracàramanyatamaü puruùam "aïga! kathaya / kimàryaþ pràptaþ' iti / sa mandamabravãt--"deva! yathàdi÷asi dvàri' iti ÷rutvà ca sodaryasnehanihitanirati÷ayamanyumçdåkçtamanàþ kathamapi na vavàma bàùpavàripravàhotpãóena saha jãvitam / anantaraü ca dvàrapàlapramuktena prathamapraviùñena parijanenevàkrandena kathyamànam, dåradrutàgamanamuùitabàhulyena vicchinnacchatradhàreõa lambitàmbaravàhinà bhraùñabhçïgàragràhiõà cyutàcamanadhàriõà tàmyattàmbålikena kha¤jatkhaïgagràhiõà katipayaprakà÷adàserakapràyeõa bahuvàsaràntaritasnànabhojana÷ayana÷yàmakùàmavapuùà parijanena parivçtam, aviratamàrgadhålidhåsarita÷arãratayà ÷araõãkçtamivà÷araõayà kramàgatayà vasuüdharayà, håõanirjayasamara÷aravraõabaddhapaññakairdãrghadhavalaiþ samàsannaràjyalakùmãkañàkùapàtairiva ÷abalãkçtakàyam, avanipatipràõaparitràõàrthamiva ca ÷okahutabhuji hutamàüsairatikç÷airavayavairàvedyamànaduþkhabhàram, avagatacåóàmaõini malinàkulakuntale ÷ekhara÷ånye ÷irasi ÷åcamàråóhàü mårtimatãmiva dadhànam, àtapagalitasvedaràjinà rudateva pitçpàdapatanotkaõñhitena lalàñapaññena lakùyamàõam, prathãyasà bàùpapayaþpravàheõàbhimatapatimaraõamårcchitàmiva mahãmanavarataü si¤cantam, anantasaütatà÷rupravàhanipatananimnãkçtàviva duþkhakùàõau kapolàvudvahantam, atyuùõamukhamàrutamàrgagatena dravateva galitatàmbålaràgeõàdharabimbenopalakùitam, pavitrikàmàtràva÷eùendaranãlikàü÷u÷yàmàyamànamacira÷rutapitçmaraõajanyamahà÷okàgnidagdhamiva ÷ravaõaprade÷amudvahantam, asphuñàbhivyaktavya¤janenàpyadhomukhastimitanayananãlatàrakamayåkhamàlàkhacitena ÷okapraråóha÷ma÷ru÷yàmaleneva mukha÷a÷inà lakùyamàõam, kesariõamiva mahàbhåbhçdvinipàtavihvalaniravalaübanam, divasamiva tejaþpatipatanaparimlàna÷riyaü ÷yàmãbhåtam, nandanamiva bhagnakalpapàdapaü vicchàyam, digbhàgamiva proùitadikku¤jara÷ånyam, girimiva guruvajrapàtadàritaü prakampamànam, krãtamiva kra÷imnà, kiïkarãkçtamiva kàruõyena, dàsãkçtamiva daurmanasyena, ÷iùyãkçtamiva ÷ocitavyena, andhãkçtamivàdhinà, måkãkçtamiva maunena, piùñamiva pióayà, svinnamiva saütàpena, uccitamiva cintayà, viluptamiva vilàpena, dhçtamiva vairàgyeõa, pratyàkhyàtamiva pratisaükhyànena, avaj¤àtamiva praj¤ayà, dårãkçtamiva durabhibhavatvena, abodhyena vçddhabuddhãnàm, asàdhyena sàdhubhàùitànàm, agamyena gurugiràm, a÷akyena ÷àstra÷aktãnàm, apathena praj¤àprayatnànàm, agocareõa suhçdanurodhànàm, aviùayeõa viùayopabhogànàm, abhåmibhåtena kàlakramopacayànàü ÷okena kavalãkçtaü jyeùñhaü bhràtaramapa÷yat / àvegodgatakçtsnasnehotkalikàkalàpotkùipya màõakàya iva ca parava÷aþ samudagàt / atha taü dåràdeva dçùñvà devo ràjyavardhana÷cirakàlakalitaü bàùpàvegaü mumukùuþ sudåraprasàritena saükalpayanniva sarvaduþkhàni dãrgheõa dardaõóadvayena gçhãtvà kaõñhe muktakaõñhaü punaþ patitakùaume kùàme vakùasi punaþ, kaõñhe punaþ skandhabhàge punaþ kapolodare nidhàya tathà tathà ruroda yathà saübandhanànãvodapàñyanta hçdayàni / a÷rusrotaþ÷irà ivàmucyata locaneùu lokenàsmçtançpatinà ràjavallabhenàpi prati÷abdakanibhena nirbharamivàrudyata / suciràcca kathaü kathamapi nirvçùñanayanajalaþ parjanya iva ÷aradi svayamevopa÷a÷àma / upaviùña÷ca parijanopanãtena toyena taratkaranakhamayåkhapu¤jatayà mahàjalaplavajàyamànaphenalekhamiva punaþ punaþ pramçùñamapi pakùmàgrasaügaladbàùpabinduvçndamandonmeùamuùitadar÷anaü kathaü kathamapi cakùurakùàlayat / tàmbålikopasthàpitena ca vàsasà candràtapa÷akalenevoùõoùõabàùpadagdhaü vadanamunmamàrja / tåùõãmeva ca ciraü sthitvotthàya snànabhåmimagàt / tasyàü ca sthitvà vibhåùaü vitrastavyastakuntalaü maulimanàdarànniùpãóya sàva÷eùamanyusphuritena jijãviùateva jaladhautasubhagamàtmànamapi cucumbiùatevàdhareõa kùàlitasya cakùuùaþ ÷vetimnà ca ÷àrada÷a÷ikaravikasitavi÷adakumudavanadalàvalibalivikùepairiva digdevatàrcanakarma kurvàõa÷catuþ÷àlavitardikàvinive÷itàyàmapratipàdikàyàü càpà÷rayavinihitaikopabarhaõàyàü paryaïkikàyàü nipatya joùamasthàt / devo 'pi harùastathaiva snàtvà dharaõitalanihitakuthàprasàritamårtiradåra evàsya tåùõãmeva samavàtiùñhata / dçùñvà dçùñvà dåyamànasamagrajanmànaü samasphuñadivàsya sahasradhà hçdayam / aurasadar÷anaü hi yauvanaü ÷okasya / lokasya tu narapatimaraõadivasàdapi dàruõataraþ sa babhåva divasaþ / sarvasminneva ca nagare na kenacidapàci na kenacidasnàyi nàbhoji / sarvatra sarveõàrodi / kevalamanena ca krameõàticakràma divasaþ / sa ca pratyagratvaùñuñaïkataùñatanuriva vamadvahalarudhirarasamàüsacchedalohitacchaviraparapàràvàrapayasi mamajja ma¤jiùñhàruõo 'ruõasàrathiþ / mukulàyamànakamalinãko÷avikalaü cakàõa ca¤carãkakulaü kamalasarasi / savidhavirahavyàdhividhuradhåbàdhyamànaü babandha bandhàviva vibuddhabandhåkabhàsi bhàsvati sàsràü dç÷aü cakravàkacakravàlam / saücarantyàþ samadhukararavaü kairavàkaraü kalahaüsaramaõãramaõãyaü màõikyakà¤jãkiïkiõãjàlamivàcakàõa ÷riyaþ / prakañakalaïkamudayamànaü vi÷aïkañaviùàõotkãrõapaïkasaükara÷aïkarabarkura÷avkarakakudakåñasaükà÷amakà÷atàkà÷e ÷a÷àïkamaõóalam / asyàü ca velàyàmanatikramaõãyavacanairupasçtya pradhànasàmantairvi j¤àpyamànaþ kathaü kathamapyabhukta / prabhàtàyàü ca ÷arvaryàü sarveùu praviùñeùu ràjasu samãpasthitaü hraùadevamuvàca--"tàta! bhåmirasi guruniyogànàm / ÷ai÷ava evàgràhi guõavatpatàkeva bhavatà tàtasya cittavçttiþ / yato bhavantamevaü vidhaü vidheyaü vidhighidhànopanatanairghçõyamidaü kimapi bibhaõiùati me hçdayam / nàvalambanãyà bàlabhàvasulabhà premavilomà vàmatà / vaidheya iva mà kçthàþ pratyåhamãhite 'smin / ÷çõu, na khalu na jànàsi lokavçttam / lokatrayatràtari màndhàtari mçte kiü na kçtaü purukutsena? bhrålatàdiùñàùñàda÷advãpe dilãpe và raghuõà / mahàsurasamaramadhyàdhyàsitatrida÷arathe da÷arathe và ràmeõa? goùpadãkçtacaturudanvadante duùyante và bharatena? tiùñhantu tàvatte tàtenaiva ÷atasamadhikàdhigatàdhvaradhåmavisaradhåsaritavàsavavayasi sugçhãtanàmni tatrabhavati paràsutàü gate pitari kiü nàkàri ràjyam? yaü ca kila ÷okaþ smabhibhavati taü kàpuruùamàcakùate ÷àstravidaþ / striyo hi viùayaþ ÷ucàm / tathàpi kiü karomi / svabhàvasya seyaü kàpuruùatà và straiõaü và yadevamàspadaü pitç÷okahutabhujo jàto 'smi / mama hi bhåbhçti paryaste nirava÷eùataþ prasravaõànãva srutànya÷råõyastamite mahati tejasyandhakàrãbhåtada÷à÷asya pranaùñaþ praj¤àlokaþ, prajvalitaü hçdayam, àtmadàhabhãta iva svapne 'pi nopasarpati vivekaþ, balãyasà saütàpena jàtuùamiva vilãnamakhilaü dhairyam, pade pade digdharopàhateva hariõã muhyati matiþ, puruùadveùiõãva dårata eva bhramati pariharantã spçtiþ, ambeva tàtenaiva saha gatà dhçtiþ, vàrdhuùikaprayuktànãva dhanànãva pratidivasaü vardhante, duþkhàni, ÷okànaladhåmasaübhàrasaübhåtàmbhodharabaritamiva varùati nayanavàridhàràvisaraü ÷arãram / sarvaþ pa¤cajanaþ pa¤catvamupagataþ prayàti / vitathametadvadati bàlo lokaþ / tàto hutà÷anatàmeva kevalàmàpanno 'pi naivaü dahati màm / antastadevamidamasàüparàyikamiva hçdayamavaùñabhya vyutthitaþ ÷okau durnivàro vàóava iva vàrirà÷im, paviriva parvatam, kùaya iva kùapàkaram, ràhuriva ravim, dahati dàrayati tanåkaroti kavalayati ca màm / kàmaü na ÷aknoti me hçdayaü tàdç÷asya samerukalpasya kalpamahàpuruùasya vinipàtama÷rubindubhireva kevalairativàhayitum / ràjye viùa iva cakorasya me viraktaü cakùuþ / bahumçtapañàvaguõñhanàü ra¤jitaraïgàü janaïgamànàmiva vaü÷avàhyàmanàryàü ÷riyaü tyaktumabhilaùati me manaþ / kùaõamapi dagdhagçhe ÷akuniriva na pàrayàmi thàtum / so 'hamicchàmi manasi vàsasãva sulagnaü snehamalamidamamalaiþ ÷ikhari÷ikharaprasravaõaiþ svacchasro tombubhiþ prakùàlayitumà÷ramapade / yatastvamantaritayauvanasukhàmanabhimatàmapi jaràmiva pururàj¤ayà gurorgçhàõa me ràjyacintàm / tyaktasakalabàlakrãóena hariõeva dãyatàmuro lakùmyai / parityaktaü mayà ÷astram' / ityabhidhàya ca khaógagràhiõo hastàdàdàya nijaü nistriü÷amutsasarja dharaõyàm / atha tacchru tvà ni÷ita÷ikhena ÷ålenevàhataþ pravidãrõahçdayo devo harùaþ samacintayat--"kiü nu khalu màmantareõàryaþ kenacidasahiùõunà ki¤cidgràhitaþ kupitaþ syàt / utànayà di÷à parãkùitukàmo màm / uta tàta÷okajanmà cetasaþ samàkùepo 'yamasya / àhosvidàrya evàyaü na bhavati, kiü vàryeõànyadevàbhihitamanyañevà÷ràvi mayà ÷oka÷ånyena ÷ravaõendriyeõa / àryasya cànyadvivakùitamanyadevàpatitaü mukhena / athavà sakalavaü÷avinà÷àya nipàtanopàyo 'yaü vidheþ / mama và nikhilapuõyaparikùayopakùepaþ / karmaõàmananukålasamagragrahacakravàlavilasitaü và / athavà tàtavinà÷aniþ÷aïkakalikàlakrãóitaü yenàyaü yaþ ka÷cidiva yatki¤canakàriõaü màmapuùyabhåtivaü÷asaübhåtamiva, atàtatanayamiva, anàtmànujamiva, abhaktamiva, adçùñadoùamapi ÷rotriyamiva suràpàne, sadbhçtyamiva svàmidrohe sajjanamiva nãcopasarpaõe, sukalatramiva vyabhicàre, atiduùkare karmaõi samàdiùñavàn / tadetattàvadanuråpaü yacchauryonmàdamadironmattasamastasàmantamaõóalasamudramathanamandare tàdç÷i pitari mçte tapovanaü và gamyate valkalàni và gçhyante tapàüsi và sevyante / yà tu mayi ràjàj¤à sà dagdho 'pi dàhakàriõã mayyavagrahaglapite dhanvanãvàïgàravçùñiþ / tadasadç÷amidamàryasya / yadyapi ca vibhuranabhimànaþ / dvijàtiraneùaõaþ, muniraroùaõaþ, kapiracapalaþ / kaviramatsaraþ, vaõigataskaraþ priyajànirakuhanaþ, sàdhuradaridraþ, draviõavànakhalaþ, kãnà÷o 'nakùigataþ, mçgayurahiüsraþ, pàrà÷arã bràhnaõyaþ, sevakaþ sukhã, kitavaþ kçtaj¤aþ, parivràóabubhukùuþ, nç÷aüsaþ priyavàk, amàtyaþ satyavàdãþ, ràjasånuradurvinãta÷ca jagati durlabhaþ, tathàpi mamàrya evàcàryaþ / ko hi nàma tadvidhe nipatite ràjagandhaku¤jare janayitari cedç÷e viphalãkçtavi÷àla÷ilàstambhorubhuje bhåbhuji bhràtari tyaktaràjye jyàyasi navavayasi tapovanaü gacchati sakalalokalocanajalapàtàpavitraü mçdgolakaü vasudhàbhidhànaü dhanamadakhelanikhilakhalamukhavikàralakùaõàkhyàyamànanãcàcaraõàü ÷rosaüj¤ikàü subhañakuñumbakarmakumbhadàsãü caõóàlo 'pi kàmayeta / kathamiva saübhàvitamatyantamanucitamidamàryeõa / kimupalakùitamanavadàtamidaü mayi / kiü vàsya cetasa÷cyutaþ saumitrirvismçtà và vçkodaraprabhçtayaþ / anapekùitabhaktajanà svàrthaikaniùpàdananiùñhurà nàsãdiyamàryasyedç÷ã prabhaviùõutà / api càrye tapovanaü gate jijãvaùuþ ko manasàpi mahãü dhyàyet / kuli÷a÷ikharakharanakharapracayapracaõóacapeñàpàñitamattamàtaïgottamàógamadacchañàcchuritacàrukesarabhàrabhàsvaramukhe kesariõi vanavihàràya vinirgate nivàsa giriguhàü kaþ pàti pçùñhataþ / pratàpasahàyà hi sattvavantaþ / ka÷capalàü ràjalakùmãü pratyanurodho 'yamàryasya yadiyamapi na cãvaràntaritakucà ku÷akusumasamitpalà÷apålikàü vahantã tatraiva tapovane vanamçgãva nãyate jaràjàlinã / kiüvà mamànena vçthà bahudhà bikalpitena tåùõãmevàryamanugamiùyàmi / guruvacanàtikramakçtaü ca kilviùametattapovane tapa evàpàsyati' / ityavadhàrya manasà prathamataraü gatastapovanamadhomukhaståùõãmavàtiùñhata / atràntare pårvàdiùñenaiva rudatà vastrakarmàntikena samupasthàpiteùu valkaleùu, nirdayakaratalatàóanabhiyeva vkàpi gate hçdaye, rañati ràjastraiõe, tàramabrahnaõyamårdhvadoùõi virudati viprajane, pàdapraõatipare phåtkurvati pauravçnde, vidràti vidrutacetasi cirantane parijane, parijanàvalambite gate varùãyasi, vepamànavapuùi, paryàkulavàsasi, ÷okagadgadavacasi, vigalitanayanapayasi, nivàraõodyatamanasi, vi÷ati bandhuvarge, nirà÷eùu nakhalikhitamaõikuññimeùvavàïmukhena niþ÷vasatsu sàmanteùu, sabàlavçddhàsu tapovanàya prasthitàsu sarvàsu prajàsu sahasaiva pravi÷ya ÷okaviklavaþ prakùaritanayanasalilo ràjya÷riyaþ paricàrakaþ saüvàdako nàma praj¤àtatamo vimuktàkrandaþ sadasyàtmànamapàtayat / atha saübhrànto bhràtrà saha svayaü devo ràjyavardhanastaü paryapçcchat-"bhadra! bhaõa bhaõa kimasmadvyasanavyavasàyavardhanabaddhadhçtiþ, avanipatimaraõamuditamatiþ, adhçtikaramaparamadhikataramito duþkhàti÷ayaü samupanayati vidhiþ' iti / sa kathaü kathamapyakathayat--"deva! pi÷àcànàmiva nãcàtmanàü caritàni chidraprahàrãõi pràya÷o bhavanti / yato yasminnahanyavaniüpatiruparata ityabhådvàrtà tasminneva devo grahavarmà duràtmanà màlavaràjena jãvalokamàtmànaþ sukçtena saha tyàjitaþ / bhartçdàrikàpi ràjya÷rãþ kàlàyasanigaóayugalacumbitacaraõà cauràïganeva saüyatà kànyakubje kàràyàü nikùiptà / kiüvadantã ca yathà kilànàyakaü sàdhanaü matvà jighçkùuþ sudurmatiretàmapi bhuvamàjigamiùati / iti vi¤j¤àpite prabhuþ prabhavatãti / tata÷ca tàdç÷amanupekùaõãyamasaübhàvitamàkasmikamupariü vyatikaramàkarõyà÷rutapårvatvàtparibhavasya, parapariübhavàsahiùõutayà ca svabhàvasya, darpabahulatayà ca navayauvanasya, vãrakùetrasaübhavatvàcca janmanaþ, kçpàbhåmibhåtàyà÷ca svasuþ snehàtsa tàdç÷o 'pi baddhamålo 'pyatyantagururekapada evàsya nanàsya nanà÷a ÷okàvegaþ / vive÷a ca sahasà kesarãva giriguhàgçhaü gabhãrahçdayaü bhayaïkaraþ kopàvegaþ / ke÷iniùådana÷aïkàkulakàliyabhaïgurabhråbhaïgataraïgiõã ÷yàmàyamànà yamasvaseva prathãyasã lalàñapaññe bhãùaõà bhrukuñirudabhidyata / darpàtparàmç÷annakhakiraõasalilanirjharaiþ samarabhàrasaübhàvanàbhiùekamiva cakàra diïnàgakumbhakåñavikañasya bàhu÷ikharako÷asya vàmaþ pàõipallavaþ / saügalatsvedasalilapåritodaro nirmålaü màlavonmålanàya gçhãtake÷a iva durmada÷rãkacagrahotkaõñhayeva ca kampamànaþ punarapi samutsasarpa bhãùaõaü kçpàõaü pàõiraparaþ / ÷astragrahaõamuditaràjalakùmãkriyamàõadiùñavçddhividhutasindåradhåliri va kapilaþ kapolayoradçsyata roùaràgaþ / samàsannasakalamahãpàlacåóàmaõicakràkramaõajàtàhaïkàra iva ca samàruroha vàmamårudaõóamuttànita÷caraõo dakùiõaþ / niùñhuràïguùñakaùaõaniùñhyåtadhåtadhåmalekho nirvãrorvãkaraõàya vimukta÷ikha iva lilekha maõikuññimamitaraþ pàdapajhaþ / darpasphuñitasarasavraõocchalitarudhiracchañàvasekaiþ ÷okaviùaprasuptaü prabodhayanniva paràkramamanujamavàdãt--"àyuùman! idaü ràjakulam, amã bàndhavàþ, parijano 'yam, iyaü bhåmiþ, bhåpatibhujaparighapàlità÷caitàþ prajàþ, gato 'hamadyaiva màlavaràjakulapralayàya / idameva tàvadvalkalagrahaõamidameva tapaþ ÷okàpagamopàya÷càyameva yadatyantàvinãtàrinigrahaþ / so 'yaü kuraïgakaiþ kacagrahaþ kesariõaþ, bhekaiþ karapàtaþ kàla sarpasya, vatsakairbandigraho vyàghrasya, alagardairgalagraho garuóasya, dàrubhirdàhàde÷o dahanasya, timiraistiraskàro raveþ, yo màlavaiþ paribhavaþ puùyabhåtivaü÷asya / antaritastàpo me mahãyasà manyunà / tiùñhantu sarva eva ràjànaþ kariõa÷ca tvayaiva sàrdham / ayameko bhaõóirayutamàtreõa turaïgamàõàmanuyàtumàm' / ityabhidhàya cànantarameva prayàõapañahamàdide÷a / taü ca tathà samàdi÷antamàkarõya jàmijàmàtçvçttàntavij¤ànaprakopàdhànadåyamàne manasi nirvartanàde÷ena dårapraråóhapraõayapãóa iva provàca devo harùaþ--"kimiva hi doùaü pa÷yatyàryo mamànugamanena? yadi bàla iti nitaràü tarhi na parityàjyo 'smi / rakùaõãya iti bhavadbhujapa¤jaro rakùàsthànam, a÷akta iti vka parãkùito 'smi, saüvardhanãya iti viyogastanåkaroti, akle÷asaha iti strãpakùe nikùipto 'smi, sukhamanubhavatviti tvayaiva saha tatprayàti, mahànadhvanaþ kle÷a iti virahàgniviùahyataraþ, kalatraü rakùatviti ÷rãste nistriü÷e 'dhivasati, pçùñhataþ ÷ånyamiti tiùñhatyeva pratàpaþ, ràjakamanadhiùñhitamiti tatsubaddhamàryaguõaiþ, na bàhyaþ sahàyo mahata iti vyatiriktameva màü gaõayati, pralaghuparikaraþ prayàmãti pàdarajasi ko 'tibhàraþ, dvayorgamanamasàüpratamiti màmanugçhàõa gamanàj¤ayà, kàtaro bhràtçsneha iti sadç÷o doùaþ / kà ceyamàtmaübharità bhujasya te yadekàkã kùãrodaphenapañalapàõóuramamçtamiva ya÷aþ pipàsati / ava¤citapårvo 'smi prasàdeùu / tatprasãdatvàryo nayatu màmapi' -- ityabhidhàya kùititalavinihitamauliþ pàdayorapatat / tamutthàpya punaragrajo jagàda-- "tàta! kimevamatimahàrambhaparigrahaõena garimàõamàropyate balàdatilaghãyànapyahitaþ / hariõàrthamatihrepaõaþ siühasaübhàraþ / tçõànàmupari kati kavacayantyà÷u÷ukùaõayaþ / api ca tavàùñàda÷advãpàùñamaïgalakamàlinã medinyastyeva vikramasya viùayaþ / nahi kula÷ailanivahavàhino vàyavaþ saünahyantyatitarale tålarà÷au / na sumeruvaprapraõayapragalbhà và divkariõaþ pariõamantyaõãyasi valmãke / grahãùyasi sakalapçthvãpatipralayotpàtamahàdhåmaketuü màndhàteva càrucàmãkarapahkapatralatàlaïkàràïkakàyaü kàrmukaü kakubhàü vijaye / mama tu durnivàràyàmasyàü vipakùakùapaõakùudhi kùubhitàyàü kùamyatàmayamekàkinaþ kopakavala ekaþ / tiùñhatu bhavàn' / ityabhidhàya ca tasminneva vàsare nirjagàmàbhyamitram / atha tathàgate bhràtari, uparate ca pitari, proùitajãvite ca jàmàtari, mçtàyàü ca màtari, saüyatàyàü ca svasari, svayåthabhraùña iva vanyaþ karã devo harùaþ kathaü kathamapyekàkã kàlaü tamanaiùãt / atikrànteùu bahuùu vàsareùu kadàcittayaiva bhràtçgamanaduþkhàsikayà dattaprajàgarasibhàga÷eùàyàü triyàmàyàü yàmikena sãyamànàmimàmàryàü ÷u÷ràva-- dvãpopagãtaguõamapi samupàrjitaratnarà÷isàramapi / potaü pavana iva vidhiþ puruùamakàõóe nipàtayati // 6.3 // tàü ca ÷rutvà sutaràmanityatàbhàvanayà dåyamànahçdayaþ prakùãõabhåyiùñhàyàü kùapàyàü kùaõamiva nidràmalabhata / svapne càbraülihaü lohastambhaü bhajyamànamapa÷yat / utkampamànahçdaya÷ca punaþ pratyabudhyata / acintayacca-- "kiü nu khalu màmevamamã satatamanubadhnanti duþsvapnàþ / sphurati ca divàni÷amakalyàõàkhyànavicakùaõamadakùiõamakùi / sudàruõàscàkùudrakùitipakùayamàcakùàõàþ kùaõamapi na ÷àmyanti punarutpàtàþ / pratyahaü ràhuravikalakàyabandha iva kabandhavati bradhnabimbe ghañamàno vibhàvyate / tapaþkaraõakàlakavalitàniva dhåsaritasamagragrahànudgiranti dhåmodgàràn saptarùayaþ / dine dine dàruõà di÷àü dàhà dç÷yante / digdàhabhasmakaõanikara iva nipatati nabhastalàttàràgaõaþ / tàràpàta÷uceva niùprabhaþ ÷asã / ni÷i ni÷i itastataþ prajvalitàbhirulkàbhirugraü grahayuddhamiva viyati vilokayanti vilolatàrakàþ kakubhaþ / ràjyasaücàrasåcakaþ saücàrayatãva kùmàü vkàpi vahadbahalarajaþpañalakalila÷arkarà÷akalasåtkàrã màrutaþ / na ku÷alamiva pa÷yàmi lagnasya / asminnasmadvaü÷e kariõa iva karãraü komalamapi kalayataþ kçtàntasya kaþ paripanthã? sarvathà svasti bhavatvàryàya' / iti cintayitvà ca antarbhinnaü bhràtçsnehakàtaraü dravadiva hçdayaü kathaü kathamapi saüstabhyotthàya yathàkriyamàõaü kriyàkalàpamakarot / àsthànagata÷ca sahasaiva pravi÷antam, anupravi÷atà viùaõõavadanena lokenànugamyamànam, asahyaduþkhoùõaniþ÷vàsadhåmaraktatantuneva malinena pañena pràvçtavapuùam, jãvitadhàraõalajjayevàvanatamukham, nàsàvaü÷asyàgre grathitadçùñim, duþkhadårapraråóharomõà måkenàpi mukhena svàmivyasanamavicchinnaira÷rubindubhirvij¤àpayantaü kuntalaü nàma bçhada÷vavàram, ràjyavardhanasya prasàdabhåmimabhij¤àtatamaü dadar÷a / dçùñvà ca jàtà÷aïka÷cakùuùi salilena, mukha÷a÷ini ÷vasitena, hçdaye hutà÷anena utsaïge bhuvà, dàruõàpriya÷ravaõasamaye samamiva sarveùvaïgaùvagçhyata lokapàlaiþ / tasmàcca helànirjitamàlavànãkamapi gauóàdhipena mithyopacàropacitavi÷vàsaü mukta÷astramekàkinaü vi÷rabdhaü svabhavana eva bhràtaraü vyàpàditama÷rauùãt / ÷rutvà ca mahàtejasvã pracaõóakopapàvakaprasaraparicãyamàna÷okàvegaþ sahasaiva prajajvàla / tata÷càmarùavidhuta÷iraþ÷ãryamàõa÷ikhàmaõi÷akalàïgàkitàïgamiva roùàgnimudvamannanavaratasphuritena pibanniva sarvatejasvinàmàyåüùi roùanirbhugnena da÷anacchadeva, lohitàyamànalocanàlokavikùepairdigdàhàniva dar÷ayan, roùànalenàpyasahyasahaja÷auryyoùmadahanadahyamàneneva vitanyamànasvedasalila÷ãkaràsàradurdinaþ, svàvayavairapyadçùñapårvaprakopabhãtairiva kampamànairupetaþ, hara iva kçtabhairavàkàraþ, haririva prakañitanarasiüharåpaþ, såryakànta÷aila ivàparatejaþprasaradar÷anaprajvalitaþ, kùayadivasa ivoditadvàda÷adinakaradurnirãkùyamårtiþ, mahotpàtamàruta iva sakalabhåbhçtprakampakàrã, vindhya iva vardhamànavigrahotsedhaþ, mahà÷ãviùa iva durnarendràbhibhavaropitaþ, parãkùita iva sarvabhogidahanodyataþ vçkodara iva ripurudhiratçùitaþ, suragaja iva pratipakùavàraõapradhàvitaþ, pårvàgama iva pauruùasya, unmàda iva madasya, àvega ivàvalepasya, tàruõyàvatàra iva tejasaþ, sarvodyoga iva darpasya, yugàgama iva yauvanoùmaõaþ, ràjyàbhiùeka iva raõarasasya, nãràjanadivasa ivàsahiùõutàyàþ paràü bhãùaõatàmayàsãt / avàdãcca gauóàdhipàdhamamapahàya kastàdç÷aü mahàpuruùa tatkùaõa ve nirvyàjabhåjavãryanirjitasamastaràjakaü mukta÷astraü kala÷ayonimiva kçùõavartmaprasåtirãdç÷ena sarvavãralokavimarditena mçtyunà ÷amayedevamàryam / anàryaü ca taü muktvà bhàgãrathãphenapañalapàõóuràþ keùàü manaþsu saraþsu ràjahaüsà iva para÷uràmaparàkramasmçtikçto na kuryuràrya÷auryagçõàþ pakùapàtam / kathamivàtyugrasyàsyàryajãvitaharaõe nidàgharaveriva kamalàkarasalila÷oùaõe 'napekùitaprãtayaþ prasçtàþ karàþ / kàü nu gatiü gamiùyati, kàü và yoniü pravekùyati, kasminvà narake nipatiùyati / ÷vapàko 'pi ka idamàcaret / nàmàpi ca gçhõato 'sya pàpakàriõaþ pàpamalena lipyata iva me jihvà / kiü vàïgãkçtya kàryamàryastena kùudreõànupravi÷ya vigataghçõena ghuõeneva sakalabhuvanàhlàdanacatura÷candanastambhaþ kùayamupanãtaþ / nånaü nànena måóhena madhurasàsvàdalubdhena madhvivàryajãvitamàkarùatà bhàvã dçùñaþ ÷ilãmukhasaüpàtopadravaþ / nijagçhadåùaõaü jàlamàrgapradãpakena kajjalamivàtimalinaü kevalamaya÷aþ saücitaü gauóàdhamena / ntavà÷vevàstamupagatavatyapi tribhuvanacåóàmaõau savitari vedhasàdiùñaþ satpatha÷atrorandhakàrasya nigrahàya grahaùaõóavihàraikahariõàdhipaþ ÷a÷ã / vinayavidhàyini bhagne 'pi càïku÷e vidyata eva vyàlavàraõasya vinayàya sakalamattamàtaïgakumbhasthalasthira÷irobhàgabhiduraþ khalataraþ kesarinakharaþ / tàdç÷àþ kuvaikañikà iva tejasviratnavinà÷akàþ kasya na vadhyàþ / kvedànãü yàsyati dubundbhiþ?' ityevamabhidadhata evàsya piturapi mitraü senàpatiþ samagravigrahapràgraharo haritàla÷ailàvadàtadehaþ pariõatapraguõasàlaprakàõóaprakà÷aþ pràü÷uþ, ati÷auryoùmaõeva paripàkamàgato gatabhåyiùñhe vayasi vartamànaþ, bahu÷ara÷ayanasuptotthito 'pi hasanniva ÷àntanavamatidãrghaõàyuùà, durabhibhava÷arãratayà jarayàpi bhãtabhãtayeva prakañitaprakampayà paràmçùñaþ, kathamapi sàramayeùu ÷iroruheùu ÷a÷ikaranikarasitasarala÷iroruhasañàlàü saiühãmiva niùkapañaparàkramarasaracitàü saükrànto jãvannevajàtim, parasvàmimukhadar÷anamahàpàtakaparijihãrùayeva bhråyugalena valita÷ithilapralambacarmaõà sthagitadçùñiþ, dhavalasthålagu¤jàpicchapracchàditakapolabhàgabhàsvareõa vamanniva vikramakàlamakàle 'pi vikà÷ikà÷akànanavi÷adaü ÷aradàrambhaü bhãmena mukhena, mçtamapi hçdayasthitaü svàminamiva sitacàmareõa vãjayannàbhilambena kårcakalàpena, pariõàme 'pi dhautàsidhàràjalapànatçùitairiva vivçtavadanairbçhadbhirvraõavidàrairviùamitavi÷àlavakùàþ, ni÷ita÷astrañaïkakoñikuññitabahubçhadvaõakùirapaïktinirantaratayà ca sakalasamaravijayaparvagaõanàmiva kurvanpårvaparvata iva pàdacàrã, vividhavãrarasavçttàntaràmaõãyakena mahàbhàratamapi laghayanniva, pratipakùakùapapaõàtinirbandhena para÷åràmamapi ÷ikùayanniva, abbhràmaõenànàdara÷rãsamàkarùaõavibhrameõa mandaramapi mandayanniva, vàhinãnàyakamaryàdànuvartanenàmbhodhimapyabhibhavanniva, sthairyakàrkasyonnatibhiracalànapi hrepayanniva, sahajapracaõóatejaþprasaraparisphuraõena savitàramapi tçõãkurvannivar, i÷varabhàrodvahanaghçùñapçùñhatayà haravçùabhamapi hasanniva, araõiramarùàgneþ, ai÷varyaü ÷auryasya, visarpo darpasya, hçdayaü hañhasya, jãvitaü jigãùutàyàþ, samucchvasitamutsàhasya, aïku÷o durmadànàm, nàgadamano duùñabhoginàm, viràmo varamanuùyatàyàþ, kulagururvãragoùñhãnàm, tulà ÷auya÷àlinàm, sãmàntadç÷và ÷astragràmasya, nirvoóhà prauóhavàdànàm, saüstambhayità bhagnànàm, pàragaþ pratij¤àyàþ, marmaj¤o mahàvigrahàõàm, àghoùaõàpañahaþ samaràrthinàm, saünidhàvevasamupaviùñaþ siühanàdanàmà svareõaiva dundubhighoùagambhãreõa subhañànàü samararasamànayanvij¤àpitavàn-- "deva! na vkacitkçtà÷rayayà malinayà malinataràþ kokilayà kàkà iva kàpuruùà hatalakùmyà vipralabhyamànamàtmànaü na cetayante / ÷riyo hi doùà andhatàdayaþ kàmalà vikàràþ / chatracchàyàntaritaravayo vismarantyanyaü tejasvinaü jaóadhiya / kiü và karotu varàkaþ yanàtibhãrutayà nityaparàïmukhena natu dçùñànyeva sarvàti÷àyi÷auryàti÷aya÷vayathukapilakapolapulakapallavitakopànalàni kupitànàü tejasvinàü mukhàni / nàsau tapasvã jànàtyevaü yathàbhicàrà iva viprakçtàþ sadyaþ sakalakulapralayamupàharanti manasvina iti / jale 'pi jvalanti tàóitàstejasvinaþ / sakalavãragoùñhãbàhyasya tasyaivedamucitamanuttàranirayanipàtanipuõaü karma / manasvinàü hi pradhanapradhànadhane dhanuùi dhriyamàõe sati ca kamalàkalahaüsãkelikuvalayakànane kçpàõe kçpaõopàyàþ payodhimathanaprabhçtayo 'pi ÷rãmamatthànasya kiü punarãdç÷àþ / yeùàü ca dhàtrà dharitrãü tràtuü niyuktàþ svayamasamarthà iva kula÷akarka÷abhujaparighapraharaõahetorudgiranti girayo 'pi lohàni te kathamiva bàhu÷àlino manasàpi vimalaya÷obhàndhavà dhyàyeyurakàryam / sarvagrahàbhibhavabhàsvaràõàü hi subhañakaràõàmagrato diggrahaõe païgavaþ pataïgakaràþ / mahàmahiùa÷çïgataraïgabhaïgabhahgurabhãùaõàntaràlà lokapravàdamàtreõa ca dakùiõà÷à paramàrthato bhañamrukuñiradhivàso yamasya / citraü ca yadunmuktasiühanàdànàü sahasà sàhasarabhasarasaromà¤cakaõñakanikareõa saha na niryànti sañàþ ÷åràõàü raõeùu / dvayameva ca catuþsàgarasaübhçtasya bhåtisaübhàrasya bàjanaü pratipakùadàhi dàruõaü vaóavàmukhaü và mahàpuruùahçdayaü và / tejasvinaþ sakalànanavàpya payorà÷isahajasya kuto nivçttiråùmaõaþ / vçthàvitatavipulaphaõàbhàro bhujahgànàü bhartà bibharti yo bhogena mçtpiõóameva kevalam / apratihata÷àsanàkràntyupabhogasukharasaü tu rasàyàü dikku¤jarabhàrabhàsvaraprakoùñhà vãrabàhava eva jànanti / ravirivonmukhapajhàkaragçhãtapàdapallavaþ sukhenàkhaõóitatejà divasànnayati ÷åraþ / kàtarasya tu ÷a÷ina iva hariõahçdayasya pàõóurapçùñhasya suto dviràtramapi ni÷calà lakùmãþ / aparimitaya÷aþprakaravarùã vikàsã vorarasaþ / puraþpravçttapratàpaprahatàþ panthànaþ pauruùasya / ÷abdavidrutavidviùanti bhavanti dvàràõi darpasya / ÷astràlokaprakà÷itàþ ÷ånyà di÷aþ ÷auryasya / ripurudhira÷ãkaràsàreõa bhåriva ÷rãrapyanurajyate / bahunarapatimukuñamaõi÷ilà÷àõakoõakaùaõena caraõanakharàjiriva ràjatàpyujjvalãbhavati / anavarata÷astràbhyàsena karatalànãva ripumukhànyapi ÷yàmãbhavanti / vividhavraõabaddhapaññaka÷ataiþ ÷arãramiva ya÷o 'pi dhavalãbhavati / kavaciùu ripåraþkavàñeùu pàtyamànàþ, pàvaka÷ikhàmiva ÷riyamapi vamanti niùñhurà nistriü÷aprahàràþ / yaschàhitahatasvajano manasvijano dviùadyoùidurastàóanena kathayati hçdayaduþkham paruùàsilatànipàtapavanenocchvasiti nirucchvasita÷atrudhàràpàtena roditi vipakùavanitàcakùuùà dadàti jalaü sa ÷reyànnetaraþ / na ca svapnadçùñanaùñeùviva kùaõikeùu ÷arãreùu nibadhnanti bandhubuddhiü prabuddhàþ / sthàyini ya÷asãva ÷arãradhãrvãràõàm / anavarataprajvalitatejaþprasarabhàsvarasvabhàvaü ca maõipradopamiva kaluùaþ kajjalamalo na spç÷atyevàtitejasvinaü ÷okaþ / satvaü sattvavatàmagraõãþ pràgraharaþ pràj¤ànàü prathamaþ samarthànàü praùñho 'bhijàtànàmagresarastejasvinàmàdirasahiùõånàm / età÷ca satatasaünihitadhåmàyamànakopàgnayaþ sulabhàsidhàràtoyatçptayo vikañabàhuvanacchàyopagåóhà dhãratàyà nivàsa÷i÷irabhåmayaþ svàyattàþ subhañànàmuraþkavàñabhittayaþ / yataþ kiü gauóàdhipàdhamaikena / tathà kuru yathà nànyo 'pi ka÷cidàcaratyevaü bhåyaþ / sarvorvã÷raddhàkàmukànàmalãkavijigãùåõàü saücàraya càmaràõyantaþpurapurandhriniþ÷vasitaiþ / ucchindhi rudhiragandhàndhagçdhramaõóalacchàdanai÷cattracchàyàvyasanàni / apàkuru kaduùõa÷oõitodakasvaidaiþ kulakùmãkulañàkañàkùacakùåràgarogàn / upa÷amaya ni÷ita÷ara÷iràvedhairakàrya÷aurya÷vayathån / unmålaya lohanigaóàpãóamàlàmalamahauùadhaiþ pàdapãñhadohadadurlalitapàdapañumàndyàni / kùapaya tãkùõàj¤àkùarakùàrapàtairjaya÷abda÷ravaõakarõakaõóåþ / apanaya caraõanakhamarãcicandanacarcàlalàñalepairanamitastimitamastakastambhavikàràn / uddhara karadànasaüde÷asaüdaü÷airdraviõadarpoùmàyamàõaduþ÷ãlalãlà÷alyàni / bhindhi maõipàdapãñhadãdhitidãprapradãpikàbhiþ ÷uùkasubhañàñopabhrukuñibandhàndhakàràn / jaya caraõalaïghanalàghavagalita÷irogauravàraugyairmithyàbhimànamahàsaüvipàtàn / mradaya satatasevà¤jalimukulitakarasaüpuñoùmabiriùvasanaguõakiõakàrka÷yàni / yenaiva ca te gataþ pità pitàmahaþ prapitàmaho và tameva mà hàsãstribhuvanaspçhaõãyaü panthànam / avahàya kupuruùocitàü ÷ucaü pratipadyasva kulakramàgatàü kesarãva kuraïgãü ràjalakùmãm / deva! devabhåyaü gate narendre duùñagauóabhujaïgajagdhajãvite ca ràjyavardhane vçtte 'sminmahàpralaye dharaõãdhàraõàyàdhunà tvaü ÷eùaþ / samà÷vàsaya a÷araõàþ prajàþ / kùmàpatãnàü ÷iraþsu ÷aratsaviteva lalàñantapàn prayaccha pàdanyàsàn / ahitànàmabhinavasevàdãkùàduþkhasaütapta÷vàsadhåmamaõóalairnakhaüpacaiþ pracalitacåóàmaõicakravàlabàlàtapai÷càyàhi kalmàùapàdatàm / api ca hate pitaryekàkã tapasvã mçgaiþ saha saüvardhitaþ sahajabràhnaõyamàrdavasukumàramanàþ kçtani÷cayacaõóacàpavanàñaniñàïkàranàdanirmadãkçtadiggajaü gu¤jajjyàjàlajanitajagajjvaraü samagramudyatamekaviü÷atikçtvaþ kçtavaü÷amutkhàtavàn ràjanyakaü para÷uràmaþ, kiü punarnaisargikakàyakàrka÷yakuli÷àyamànamànaso màninàü mårdhanyo devaþ / tadadyaiva kçtapratij¤o gçhàõa gauóàdhipàdhamajãvitadhvastaye jãvitasaükalanàkulakàlàkàõóadayàtràcihnadhvajaü dhanuþ / na hyayamaràtiraktacandanacarcà÷i÷iropacàramantareõa sàmyati paribhavànalapacyamànadehasya devasya duþkhadàhajvara sudàruõaþ / nikàrasaütàpa÷àntayupàyaparikùaye hi hióimbàcumbanàsvàditamiva ripurudhiràmçtamamandaropàyamapàyi pavanàtmajena / jàmadagnyena ca ÷àmyanmanyu÷ikhi÷ikhàsaüjvarasukhàyamànaspar÷a÷ãtaleùu kùatriyakùatajahradeùvasnàyi' / ityuktvà vyaraüsãt / devastu harùastaü pratyavàdãt-- "karaõãyamevedamabhihitaü mànyena / itarathà hi me gçhãtabhuvi bhoginàthe 'pi dàyàdadçùñirãrùyàlorbhujasya / upari gacchatãcchati nigrahàya grahagaõe 'pi dàyàdadçùñirãrùyàlorbhujasya / upari gacchatãcchati nigrahàya grahagaõe 'pi bhrålatà calitum / anamatsu ÷aileùvapi kacagrahamabhilaùati dàtuü karaþ / tejodurvidagdhànarkakarànapi càmaràõi gràhayitumãhate hçdayam / ràja÷abdaråpà mçgaràjànàmapi ÷iràü÷ivà¤chati pàdaþ pàdapãñhãkartum / svacchandalokapàlasvecchàgçhãtànàmàkùepàde÷àya di÷àmapi sphuratyadharaþ / kiü punarãdç÷e durjàte jàte jàtàmarùanirbhare ca manasi nàstyevàvakà÷aþ sokakriyàkaraõasya? api ca hçdayaviùama÷alye musalye jãvati jàlme jagadvigahite gauóàdhipàdhamacaõóàle jihremi ÷uùkàdharapuñaþ pãjeva pratikàra÷ånyaü ÷ucà ÷åtkartum / akçtaripubalàbalàvilolalocanodakadurdinasya me kutaþ karayugalasya jalà¤jalidànam, adçùñagauóàdhamacitàdhåmamaõóalasya và cakùuùaþ svalpamapya÷rusalilam / ÷råyatàü me pratij¤à-- "÷apàmyàryasyaiva pàdapàüsuspar÷ena, yadi parigaõitaireva vàsareþ sakalacàpacàpaladurlalitanarapaticaraõaraõaraõàyamànanigaóàü nirgauóaü gàü na karomi tatastanånapàti pãtasarpiùi pataïga iva pàtakã pàtayàmyàtmànam' ityuktvà ca mahàsandhivigrahàdhikçtamavantikamantikasthamàdide÷a-- "likhyatàm / à ravirathacakracãtkàrajakitacàraõamithunamuktasàno rudayàcalàt, à trikåñakañakakuññàkañaïkalikhitakàkutsthalaïkàluõñhanavyatikaràtsuvelàt, à vàruõãmadaskhalitavaruõavaranàrãnåpuraravamukharakuharakukùerastag ireþ, à guhyakagehinãparimalasugandhigandhapàùàõavàsitaguhàgçhàcca gandhamàdanàt sarveùàü ràj¤àü sajjãkriyantàü karàþ karadànàya ÷astragrahaõàya và, gçhyantàü di÷a÷càmaràõi và, namantu ÷iràüsi dhanåüùi và, karõapårãkriyantàmàj¤à maurvyo và, ÷ekharãbhavantu pàdarajàüsi ÷irastràõi và, ghañantàma¤jalayaþ karighañàbandhà và, mucyantàü bhåmaya iùavo và, samàlambyantàü vetrayaùñayaþ kuntayaùñayo và, sudçùñaþ kriyatàmàtmà maccaraõanakheùu kçpàõadarpaüõeùu và / paràgato 'ham / païgoriva mekuto nivçttistàvadyàvanna kçtaþ sarvadvãpàntarasaücàrã sakalanarapatimukuñamaõi÷ilàlokamayaþ pàdalepaþ' / iti kçtani÷caya÷ca muktàsthàno visarjitaràjalokaþ snànàrambhàkàïkùã sabhàmatyàkùãt / utthàya ca svasthavanniþ÷eùamàhnikamakàrùãt / agalacca darpaprasara iva ÷rutapratij¤asya ÷àmyadåùmà divasastribhuvanasya / tata÷ca nijàdhikàràpahàrabhãta iva bhagavatyapi vkàpi gate gatatejasyahimabhàsi, tàmarasavaneùvapi nigåóha÷ilãmukhàlàpeùu tràsàdiva saükucatsu, vihagagaõeùvapi samupasaühçtanijapakùavikùepani÷caleùu bhiyevàprakañãbhavatsu, bhuvanavyàpinãü sandhyàü pratij¤àmiva mànayati nata÷irasi ghañità¤jalivane jane sakale, svapadacyuticakitadikpàladãyamànàbhralihalohapràkàravalayakalitàsvi va bahalatimiramàlàtiraudhãyamànàsu dikùu pradoùàsthàne nàticiraü tasthau / namannçpalokalolàü÷ukapavanakampita÷ikhairdãpikàcakravàlairapi praõamyamàna iva pràhiõollokaü pratiùiddhaparijanaprave÷a÷ca ÷ayanagçhaü pràvi÷at / uttàna÷ca mumocàïgàni ÷ayanatale / dãpadvitãyaü ca tamabhisara iva labdhàvasarastarasà bhràtç÷oko jagràha / jãvantamiva hçdaye nimãlitalocanã dadar÷àgrajam / uparyupari bhràtçjãvitànveùiõa iva prasasruþ ÷vàsàþ / dhavalàü÷ukapañànteneva cà÷rujalaplavena mukhamàcchàdya niþ÷abdamaticiraü ruroda / cakàra cetasi-- "kathaü nàmàkçtestàdçsyà yuktaþ pariõàmo 'yamãdç÷aþ / pçthu÷ilàsaüghàtakarka÷akàyabandhàttàtàdacalàdiva lohadhàtuþ kañhinatara àsãdàryaþ / kathaü càsya me hatahçdayasyàryavirahe sakçdapi yuktaü samacchvasitum / iyaü sà prãtirbhaktiranuvçttirvà / bàli÷o 'pi kaþ saübhàvayedàryamaraõe majjãvitam / tattàdç÷amaikyamekapada eva vkàpi gatam / ayatnenaiva hatavidhinà pçthakkçto 'smi / dagdharoùàntarita÷ucà suciraü ruditamapi na muktakaõñhaü gataghçõena mayà / sarvathà låtàtantucchañàcchiduràstucchàþ prãtayaþ pràõinàm / lokayàtràmàtranibandhanà bàndhavatà yatràhamapi nàma para ivàrye svargasthe svastha ivàse / daivahatakena phalamàsàditamãdç÷i parasparaprãtibandhanirvçtahçdaye sukhabhàji bhràtçmithune vighañite / tathà ca candramayà iva jagadàhlàdino lokàntarãbhåtasya lagnacitàgnaya ivàryasya ta eva dahanti guõàþ ityetàni cànyàni ca hçdayena paryadevata / prabhàtàyàü ca ÷arvaryàü pratãhàramàdide÷à÷eùagajasàdhanàdhikçtaü skandaguptaü draùñumicchàmãti / atha yugapatpradhàvitabahupuruùaparamparàhåyamànaþ, svamandiràdapratipàlitakareõu÷caraõàbhyàmeva saübhràntaþ, sasaübhramairdaõóibhirutsàryamàõajanapadaþ, pade pade praõamataþ pratidi÷amibhabhiùagvarànvaravàraõànàü vibhàvarãvàrtàþ pçcchannucchrita÷ikhipicchalà¤chitavaü÷alatàvanagahanagçhãtadigàyàmairvindhyavanairiva vàraõabandhavimardedyogàgataiþ, puraþpradhàvadbhiranàyattamaõóalairàdhoraõagaõai÷ca marakataharitaghàsamuùñã÷ca dar÷ayadbhirnavagrahagajapatãü÷ca pràrthayamànai÷ca labdhàbhimatamattamàtaïgamuditamànasai÷ca sudåramupasçtya namasyadbhiràtmãyamàtaïgamadàgamàü÷ca nivedayadbhiþ, óiõóimàdhirohaõàya ca vij¤àpayadbhiþ, pramàdapatitàparàdhàpahçtadviradaduþkhadhçtadãr÷a÷ma÷rubiragrato gacchadbhiþ, abhinavopasçtai÷ca karpañibhirvàraõàptisukhapratyà÷ayà dhàvamànaiþ, gaõikàdhikàrigaõai÷ciralabdhàntarairucchritakaraiþ, karmaõyakareõukàsaükathanàkulairullàsitapallavacihnàbhiraraõyapàlapaïktibhi÷ca, niùpàditanavagrahanàganivahanivedanodyatàbhiruttambhitatuhgatotravanàbhirmahàmàtrapeñakai÷ca prakañitakarikarmacarmapuñaiþ, abhinavagajasàdhanasaücaraõavàrtànivedanavisarjitai÷ca nàgavanavãthãpàladåtavçndaiþ, pratikùaõapratyavekùitakarikavalakåñai÷ca, kañabhaïgasaügraüha gràmanagaranigameùu nivedayamànaiþ, kañakakadambakaiþ kriyamàõakolàhalaþ, svàmiprasàdasaübhçtena mahàdhikàràviùkàreõa svàbhàvikena càvaùñambàbhogenodàsãno 'pyàdi÷anniva, asaükhyakarikarõa÷aïkhasampatsampàdanàya samudrànàj¤àpayanniva, ÷çïgàragairikapahkàïgaràgarsagrahàya girãn muùõanniva, diggajàdhikàraü kakubhàmairàvatamivàpaharan harerharapadabharanamitakailàsagirigurubiþ pàdanyàsairgurubhàragrahaõagarvamurvyàþ saüharanniva, gativa÷avilolasya càjànulambasya bàhudaõóadvayasya vikùepairàlàna÷ilàstambhamàlàmivobhayato nikhanannãùaduttaïgalambenàdharabimbenàmçtarasasvàdunà navapallavakomalena kavaleneva ÷rãkareõukàü vilobhayannijançpavaü÷adãrghaü nàsàvaü÷aü dadhànaþ, atisnigdhamadhuradhavalavi÷àlatayà pãtakùãrodeneva pibannãkùaõayugmàyàmena di÷àmàyàmaü merutañàdapi vikañavipulàlikaþ, satatavicchinnacchatracchàyàpraråóhiva÷àdiva nitàntàyatanãlakomalacchavisubhagena svabhàvabhaïgureõa kuntalabàlavallarãvellitavilàsinà lunanniva luptàlokànarkakaràn barbarakeõàripakùayaparityaktakàrmukakarmàpi sakaladiganta÷råyamàõaguruguõadhvaniþ, àtmasthasamastamattamàtaïgasàdhano 'pyaspçùño madena bhåtimànapi snehamayaþ pàrthivo 'pi guõamayaþ kariõàmiva dànavatàmupari sthitaþ, svàmitàmiva spçhaõãyàü bhçtyatàmapyaparibhåtàmudvahannekabhartçbhaktini÷calàü kulàïganàmivànanyagamyàü prabuprasàdabhåmimàråóhaþ, niùkàraõabàndavo vidagdhànàm, abhçtabhçtyo bhajatàm, akrãtadàso viduùàm, skandagupto vive÷a ràjakulam / dåràdeva cobhayakarakamalàvalambitaü spç÷anmaulinà mahãtalaü namaskàramakarot / upaviùñaü ca nàtinikañe taü tadà jagàda devo harùaþ-- "÷ruto vistara evàsyàryavyatikarasyàsmaccikãrùitasya ca / ataþ ÷ãghraü prave÷yantàü pracàranirgatàni gajasàdhanàni / na kùàmyatyatisvalpamapyàryaparibhavapãóàpàvakaþ prayàõavilambam' / ityevamabhihita÷ca pramamya vyaj¤àpayat--"kçtamavadhàrayatu svàmã samàdiùñaü kitu svalpaü vij¤apyamasti bhartçbhakteþ / tadàkarõayatu devaþ / devena hi puùyabhåtivaü÷asaübhåtasyàbhijanasyàbijàtyasya sahajasya tejasodikkarikarapralambasya bàhuyugalasyàsàdhàraõasya ca sodarasnehasya sarvaü sadç÷amupakràntam / kàkodaràbidhànàþ kçpaõàþ kçmayo 'pi na mçùyanti nikàraü kimuta bhavàdç÷àstejasàü rà÷ayaþ / kevalaü devaràjyavardhanodantena kiyadapi dçùñameva devena durjanadauràtmyam / ridç÷àþ khalu lokasvabhàvàþ pratigràmaü pratinagaraü pratide÷aü pratidvãpaü pratidi÷aü ca bhinnà ve÷à÷càkàrà÷càhàrà÷ca vyàhàrà÷ca vyavahàrà÷ca janapadànàm / tadiyamàtmade÷àcàrocità svabhàvasaralahçdayajà tyajyatàü sarvavi÷vàsità / pramàdadoùàbiùaïgeùu ÷rutabahuvàrta eva pratidinaü devaþ / yathà nàgakulajanmanaþ sàrikà÷ràvitamantrasyàsãnnà÷o nàgasenasya pajhàvatyàm / ÷uka÷rutarahasyasya ca ÷rãra÷ãryata ÷rutatavarmaõaþ ÷ràvastyàm / svapnàyamànasya ca mantrabhedo 'bhånmçtyave mçttikàvatyàü suvarõacåóasya / cåóàmaõilagnalekhapratibimbavàcitàkùarà ca càrucàmokaracàmaragràhiõã yamatàü yayau yavane÷varasya / lobhabahulaü ca bahulani÷i nidhànamutkhanantamutkhàtakhaógapramàthinã mamantha màthuraü bçhadrathaü vidårathavaråthinã / nàgavanavihàra÷ãlaü ca màyàmàtaïgàïgànnirgatà mahàsenasainikà vatsapatiü nyayaüsiùuþ / atidayitalàsyasya ca ÷ailåùamadyamadhyàsya mårdhànamasilatayà mçõàlamivàlunàdagnimitràtmajasya sumitrasya mitradevaþ / priyatantrãvàdyasyàlàbuvãõàbhyantara÷uùiranihitani÷itataravàrayo gàndharvacchàtracchajhànaþ cicchidura÷makesvarasya ÷arabhasya ÷iro ripupuruùàþ / praj¤àdurbalaü ca baladar÷anavyapade÷adar÷ità÷eùasainyaþ, senànãranàryo mauryaü bçhadrathaü pipeùa puùyamitraþ svàminam / à÷caryakutåhalã ca daõóopanatayavananirmitena nabhastalayàyinà yantrayànenànãyata vkàpi kàkavarõaþ ÷ai÷unàgi÷ca nagaropakaõñhe kaõñhe nicakçte nistriü÷ena / atistrãsaïgaratamanaïgaparavasaü ÷uïgamamàtyo vasudevo devabhåtidàsãduhitrà devãvya¤janayà vãtajãvitamakàrayat / asuravivaravyasaninaü, càpajahraraparimitaramaõãmaõinåpurajhaõajhaõàhlàdaramyayà màgadha govardhanagirisuruïgayà svaviùayaü mekalàdhipamantriõa / mahàkàlamahe ca manàmàüsavikrayavàdavàtålaü vetàlastàlajaïgho jaghàna jaghanyajaü pradyotasya pauõakiü kumàraü kumàrasenam / rasàyanarasàbinive÷ina÷ca vaidyavya¤janàþ subahupuruùànataraprakà÷itauùadhiguõà gaõapatervideharàjasutasya ràjayakùmàõamajanayan / strãvi÷vàsinasca mahàdevãgçhagåóhabhittibhàgbhåtvà bhràtà bhadrasenasyàbhavanmçtyave kàliïgasya vãrasenaþ / màtç÷ayanãyatålikàtalaniùaõõa÷ca tanayo 'nyaü tanayamabhiùektukàmasya dadhrasya karåùàdhipaterabhavanmçtyave / utsàrakaruciü carahasi sasacivameva dårãcakàra cakoranàthaü ÷ådrakadåta÷candraketuü jãvitàt / mçgayàsaktasya ca mathnato gaõóakànuddaõóanaóvalanalavananilãnàsca campàdhipacamåcarabhañàscàmuõóãpateràcemuþ pràõàn puùkarasya / bandiràgaparaü ca paraprayuktà jaya÷abdamukharamukhà maïkhà maukhariü mårkhaü kùatravarmàõamudakhanan / aripure ca parakalatrakàmukaü kàminãve÷agupta÷ca candraguptaþ ÷akapatima÷àtayaditi / pramattànàü ca pramadàkçtà api pramàdàþ ÷rutiviùayamàgatà eva devasya / yathà madhumoditaü madhurakasaüliptairlàjaiþ suprabhà putraràjyàrthaü mahàsena kà÷iràjaü jaghàna / vyàjajanitakandarpadarpà ca darpaõena kùuradhàràparyantenàyodhyàdhipatiü parantapaü ratnavatã jàråthyam, viùacårõacumbitamakarandena ca karõendãvareõa devakã devarànuruktà devasenaü sauhnyam, yogaparàgavirasavarùiõà ca maõinåpureõa vallabhà sapatnãruùà vairantyaü rantidevam, veõãvinigåóhena ca ÷astreõa bindumatãü vçùõiü vindåratham, rasadigdhamadyena ca mekhalàmaõinà hasavatã sauvãraü vorasenam, adç÷yàgadaviliptavadanà ca viùavàruõãgaõóåùapàyanena pauravã paurave÷varaü somakam' / ityuktvà viraràma svàmyàde÷asaüpàdanàya ca nirjagàma / devo 'pi haùaþ sakalaràjyasthitã÷cakàra / tata÷ca tathà kçtapratij¤e prayàõaü vijayàya di÷àü samàdi÷ati deve harùe gatàyuùàü pratisàmantànàmudavasiteùu bahuråpàõyupaliïgàni vitenire / tathà hyaviprakçùñàþ kàladåtadçùñaya ivetastata÷cañulàþ kçùõa÷àra÷reõayaþ / pracalitalakùmãnåpurapraõàdapratimà madhusaraghàsaüghàtajhaïkàrà jahràdire / ciraü vivçtavikçtavadanaviva raviniþsçtavahnivisarà vàsare 'pi virasaü viresu÷cirama÷ivàrthama÷ivàþ ÷ivàþ / ÷avapi÷itapraråóhaprasarà iva kapipotakapolakapilapakùatayaþ kànanakapotàþ petuþ / àmantrayamàõà iva dadhurakàlakusumàni samamupavanataravaþ / taralakaratalaprahàraprahatapayodharà ruruduþ prasabhaü sabhà÷àlabha¤jikàþ / dadç÷uràsannakacagrahabhayodbhràntottamàïgamivàtmànaü kabandhamàdar÷odareùu yodhàþ / cåóàmaõiùu cakra÷ahkhakamalalakùmàõaþ pràdurabhavanpàdanyàsà ràjamahiùãõàm / ceñãcàmaràõyakasmàdadhàvanta pàõipallavàt / praõayakalahe 'pi dattapçùñhà÷ciramabhavanbhañàþ paràïmukhà màninãnàm / karikapoleùu vyaghañanta madhulihàü madhumadiràpànagoùñhyaþ / samàghràtayamamahiùagandhà iva tàmyantaþ stambakarimapi harayo haritaü navayavasaü na ceruþ / calavalayàvalãvàcàlabàlikàtàlikàtodyalàlità api na nçturmandà mandiramayåràþ / ni÷i ni÷i rajanikarahariõanihitanayana ivonmukhastàramupatoraõamakàraõamakàõãtkauleyakagaõaþ / gaõayantãvagatàyuùastarjanataralayà tarjanyà divasamàña vàñakeùu koñavã / kuññimeùu kuñilahariõakhuraveõãtaraïgiõya÷ca ÷aùparàjayo 'jàyanta / janitaveõãbandhàni nira¤janarocanàrocãüùi caùakamadhuni mukhakalapratibimbànyadç÷yanta bhañãnàm / samàsannàtmàpahàracakità iva cakampire bhåmayaþ / vadhyàlaïkàraraktacandanarasacchañà ivàlakùyanta ÷åràõàü patitàþ ÷arãreùu vikasitabandhåkakusuma÷oõita÷ociùaþ ÷oõitavçùñayaþ / paryagnãkurvàõà iva vina÷varãü ÷riyamaviralasphuratsphuliïgàhgàrodgàradagdhatàràgaõà gaõa÷aþ patantaþ prajvalanto na vyaraüsiùurulkàdaõóàþ / prathamameva pratihàrãvàpaharantã pratibhavanaü càmaràtapatravyajanàni paruùà babhràma vàtyeti / iti ÷rãbàõamaññakçtau harùacarite ràjapratij¤àvarõanaü nàma ùaùñha ucchvàsaþ/