Bana: Harsacarita, Ucchvasa 1 Input by members of the Sansknet project (formerly: www.sansknet.org) This GRETIL version has been converted from a custom Devanagari encoding. Therefore, word boundaries are usually not marked by blanks. ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ har«acaritam prathama ucchvÃsa÷ namastuÇgaÓiraÓcumbicandracÃmaracÃrave / trailokyanagarÃrambhamÆlastambhÃya Óambhave // 1.1 // harakaïÂhagrahÃnandamÅlitÃk«Å namÃmyumÃm / kÃlakÆÂavi«asparÓajÃtamÆrcchÃgamÃmiva // 1.2 // nama÷ sarvavide tasmai vyÃsÃya kavivedhase / cakre puïyaæ sarasvatyà yo var«amiva bhÃratam // 1.3 // prÃya÷ kukavayo loke rÃgÃdhi«Âhitad­«Âaya÷ / kokilà iva jÃyante vÃcÃlÃ÷ kÃmakÃriïa÷ // 1.4 // santiÓvÃna ivÃsaækhyà jÃtibhÃjo g­he-g­he / utpÃdakà na bahava÷ kavaya÷ Óarabhà iva // 1.5 // anyavarïaparÃv­ttyà bandhacihnanigÆhanai÷ / anÃkhyÃtÃ÷ satÃæ madhye kaviÓcauro vibhÃvyate // 1.6 // Óle«aprÃyamudÅcye«u pratÅcye«varthamÃtrakam / utprek«Ã dÃk«iïÃtye«u gau¬e«vak«ara¬embaram // 1.7 // navor'tho jÃtiragrÃmyà Óle«o 'kli«Âa÷ sphuÂo rasa÷ / vikaÂÃk«arabandhaÓca k­tsnamekatra du«karam // 1.8 // kiæ kavestasya kÃvyena sarvav­ttÃntagÃminÅ / katheva bhÃratÅ yasya na vyÃpnoti jagattrayam // 1.9 // ucchvÃsÃnte 'pyakhinnÃste ye«Ãæ vaktre sarasvatÅ / kathamÃkhyÃyikÃkÃrà na te vandya÷ kavÅÓvarÃ÷ // 1.10 // kavÅnÃmagaladdarpo nÆnaæ vÃsavadattayà / Óaktyeva pÃï¬uputrÃïÃæ gatayà karïagocaram // 1.11 // padabandhojjvalo hÃrÅ k­tavarïakramasthiti÷ / bhaÂÂÃrahariÓcandrasya gadyabandho n­pÃyate // 1.12 // avinÃÓinamagrÃmyamakarotsÃtavÃhana÷ / viÓuddhajÃtibhi÷ koÓaæ ratnairiva subhëitai÷ // 1.13 // kÅrti÷ pravarasenasya prayÃtà kumudojjvalà / sÃgarasya paraæ pÃraæ kapisenaiva setunà // 1.14 // sÆtradhÃrak­tÃrambhairnÃÂakairbahurbhÆmikai÷ / sapatÃkairyaÓo lebhe bhÃso devakulairiva // 1.15 // nirgatÃsu na và kasya kÃlidÃsasya sÆkti«u / prÅtirmadhurasÃndrÃsu ma¤jarÅ«viva jÃyate // 1.16 // samuddÅpitakandarpà k­tagaurÅprasÃdhanà / haralÅleva no kasya vismayÃya b­hatkathà // 1.17 // ìhyarÃjak­totsÃhairh­dayasthai÷ sm­tairapi / jihvÃnta÷k­«yamÃïeva na kavitve pravartate // 1.18 // tathÃpi n­paterbhaktvà bhÅto nirvahaïÃkula÷ / karomyÃkhyÃyikÃmbhodhau jihvÃplavanacÃpalam // 1.19 // sukhaprabodhalalità suvarïaghaÂaænojjvalai÷ / ÓabdairÃkyÃyikà bhÃti Óayyeva pratipÃdakai÷ // 1.20 // jayati jvalatpratÃpajvalanaprÃkÃrak­tajagadrak«a÷ / sakalapraïayimanorathasiddhiÓrÅparvato har«a÷ // 1.21 // evamanuÓrÆyate--purà kila bhagavÃnsvalokamadhiti«Âhanparame«ÂhÅ vikÃsini pajhavi«Âhare samupavi«Âa÷ sunÃsÅrapramukhairgÅrvÃïai÷ pariv­to brahnodyÃ÷ kathÃ÷ kurvannanyÃÓca niravadyà vidyÃgo«ÂhÅrbhÃvayankadÃcidÃsäcakre / tathÃsÅnaæ ca taæ tribhuvanapratÅk«yaæ manudak«acÃk«u«aprabh­taya÷ prajÃpataya÷ sarve ca saptar«ipura÷sarà mahar«aya÷ si«evire / kecid­ca÷ stuticaturÃ÷ samudacÃrayan / kecidapacitibhäji yajÆæ«yapachan / kecitpraÓaæsÃsÃmÃni sÃmÃni jagu÷ / apare viv­takratukriyÃtantrÃnmantrÃnvyÃcacak«ire / vidyÃvisaævÃdak­tÃÓca tatra te«Ãmanyonyasya vivÃdÃ÷ prÃdurabhavan / athÃtiro«aïa÷ prak­tyà mahÃtapà muniratrestanayastÃrÃpaterbhratà nÃmnà durvÃsà dvitÅyena mandapÃlanÃmnà muninà saha kalahÃyamÃna÷ sÃmagÃyankrodhÃndho visvaramakarot / sarve«u ca te«u ÓÃpabhayapratipannamaune«u muni«vanyÃlÃpalÅlayà cÃvadhÅrayati kamalasambhave, bhagavatÅ kumÃrÅ ki¤cidunmuktabÃlabhÃve bhÆ«itanavayauvane vayasi vartamÃnÃ, g­hÅtacÃmarapracaladbhujalatà pitÃmahamupavÅjayantÅ, nirbhartsanatÃjanajÃtarÃgÃbhyÃmiva svabhÃvÃruïÃbhyÃæ pÃdapallavÃbhyÃæ samudbhÃsamÃnÃ, Ói«yadvayeneva padakramamukhareïa nÆpurayugalena vÃcÃlitacaraïayugalÃ, dharmanagaratoraïastambhavibhramaæ bibhrÃïà jaÇghÃdvitayam, salÅlamutkalahaæsa kulakalÃlÃpapralÃpini mekhalÃdÃmni vinyastavÃmahastakisalayÃ, vidvanmÃnasanivÃsalagnena guïakalÃpenevÃæsÃvalambinà brahnÃsÆtreïa pavitrÅk­takÃyÃ, bhÃsvanmadhyanÃyakamanekamuktÃnuyÃtamapavargamÃrgamiva hÃramudvahantÅ, vadanapravi«ÂasarvavidyÃlaktakaraseneva pÃÂalena sphuratà daÓanacchadena virÃjamÃnÃ, saækrÃntakamalÃsanak­«ïÃjinapratimÃæ madhuragÅtÃkarïanÃvatÅrïaÓaÓihariæïÃmiva kapolasthalÅæ dadhÃnÃ, tiryaksÃvaj¤anunnamitakabhrÆlatÃ, Órotramekaæ visvaraÓravaïakalu«itaæ prak«ÃlayantÅvà pÃÇganirgatena locanÃÓrujalapravÃheïetaraÓravaïena ca vikasitasitasindhu vÃrama¤jarÅju«Ã hasateva prakaÂitavidyÃmadÃ, Órutipraïayibhi÷ praïavairiva karïÃvataæsa kusumamadhukarakulairapÃsyamÃnÃ, sÆk«mavimalena praj¤ÃpratÃnenevÃæÓukenÃcchÃditaÓarÅrÃ, vÃÇmayamiva nirmalaæ dik«u daÓanajyotsnÃlokaæ vikirantÅ devÅ sarasvatÅ Órutvà jahÃsa / d­«Âvà ca tÃæ tathà hasantÅæ sa muni÷ "Ã÷ pÃpakÃriïi, durg­hÅtavidyÃlavÃvalepadurvidagdhe, mÃmupahasasi' ityuktvà Óira÷kampaÓÅryamÃïabandhaviÓarÃrorunmi«atpiÇgalimno jaÂÃkalÃpasya roci«Ã si¤canniva ro«adahanadraveïa daÓa diÓa÷, k­takÃlasannidhÃnÃmivÃndhakÃritalalÃÂapaÂÂëÂÃpadÃmantakÃnta÷ puramaï¬anapatrabhaÇgamakarikÃæ bhrukuÂimÃvadhnan, atilohitena cak«u«Ãmar«adevatÃyai svarudhiropahÃramiva prayacchan, nirdayada«ÂadaÓanacchadabhayapalÃyamÃnÃmiva vÃcaæ rundhandantÃæÓucchalena, asÃvasraæsina÷ ÓÃpaÓÃsanapaÂÂasyeva grathnangranthimanyathà k­«ïÃjinasya, svedakamapratibimbitai÷ ÓÃpaÓaÇkÃÓaraïÃgatariva surÃsuramunibhi÷ pratipannasarvÃvayava÷, kopakampataralitÃÇgulinà kareïa prasÃdanalagnÃmak«aramÃlÃmivÃk«amÃlÃmÃk«ipya kÃmaï¬alavena vÃriïà samupasp­Óya ÓÃpajalaæ jagrÃha / atrÃntare svayambhuvo 'bhyÃÓe samupavi«Âà devÅ mÆrtimatÅ pÅyÆ«aphenapaÂalapÃï¬uraæ kalpadrumadukÆlavalkalaæ vasÃnÃ, visatantumayenÃæÓukenonnatastanamadhyabaddhagÃtrikÃgranthi÷, tapobalanirjitatribhuvanajayapatÃkÃbhiriva tis­bhirbhasmapuï¬rakarÃjibhirvirÃjitalalÃÂÃjirÃ, skandhÃvalambinà sudhÃphenadhavalena tapa÷prabhÃvakuï¬alÅk­tena gaÇgÃsrÅtaseva yogapaÂÂakena viracitavaikak«yakÃ, savyena brahnotpattipuï¬arÅkamukulamiva sphaÂikakamaï¬aluæ kareïa kalayantÅ, dak«iïamak«amÃlÃk­taparik«epaæ kambunirmitormikÃdanturitaæ tarjanataraÇgitatarjanÅkamutk«ipantÅ karam, "Ã÷ pÃpa, krodhopahata, durÃtman, aj¤a, anÃtman, aj¤a, anÃtmaj¤a, brahnabandho, muniÓeÂa, apasada, nirÃk­ta, kathamÃtmaskhalitavilak«a÷ surÃsuramunimanujav­ndavandanÅyÃæ tribhuvanamÃtaraæ bhagavatÅæ sarasvatÅæ Óaptumabhila«asi' ityabhidadhÃnÃ, ro«avimuktavetrÃsanairoÇkÃramukharita mukherutk«epa dolÃyamÃnajaÂÃbhÃrabharitadigbhi÷ parikarabandhabhramita k­«ïÃjinÃÂopacchÃyÃÓyÃmÃyamÃnadivasairamar«ani÷ÓvÃsadolÃpreÇkholitabrahnalokai÷ somarasamiva svedavisaravyÃjena sravadbhiragnihotrapavitrabhasmasmeralalÃÂai÷ kuÓatantucÃmaracÅracÅvaribhirëìhibhi÷ praharaïÅk­takamaï¬alumaï¬alairmÆrtaiÓcaturbhirvedai÷ saha b­sÅmapahÃya sÃvitrÅ samuttasthau / tato "mar«aya bhagavan, abhÆmire«Ã ÓÃpasya' ityanunÃthyamÃno 'pi vibudhai÷, "upÃdhyÃya / skhalitamekaæ k«amasva' iti baddhäjalipuÂai÷ prasÃdyamÃno 'pi svaÓi«yai÷, "putra, mà k­thÃstapasa÷ pratyÆham' iti nivÃryamÃïo 'pyatriïÃ, ro«ÃveÓavivaÓo durvÃsÃ÷ "durvinÅte! vyapanayÃmi te vidyajanitÃmunnatimimÃm, adhastÃdgaccha martyalokam' ityuktvà tacchà podakaæ visasarja / pratiÓÃpadÃnodyatÃæ sÃvitrÅm "sakhi, saæhara ro«am, asaæsk­tamatayo 'pi jÃtyaiva dvijanmÃno mÃnanÅyÃ÷' ityabhidadhÃnà sarasvatyeva nyavÃrayat / atha tÃæ tathà ÓaptÃæ sarasvatÅæ d­«Âvà pitÃmaho bhagavÃnkamalotpattilagnam­ïÃlasÆtrÃmiva dhvalayaj¤opavÅtinÅæ tanumudrahan, udgacchadacchÃÇgulÅyamarakatamayÆkhalatÃkalÃpena tribhuvanopaplavapraÓamakuÓÃpŬadhÃriïeva dak«iïena kareïa nivÃrya ÓÃpakalakalam, ativimaladÅrghairbhÃvik­tayugÃrambhasÆtrapÃtamiva dik«u pÃtayan daÓanakiraïai÷ sarasvatÅprasthÃnamaÇgalapaÂaheneva pÆrayannÃÓÃ÷, svareïa sudhÅramuvÃca--"brahnan, na khalu sÃdhusevito 'yaæ pantà / yenÃsi prav­tta÷ / nihantye«a pararatÃt / uddÃmapras­tendriyÃÓvasamutthÃpitaæ hi raja÷ kalu«ayati d­«Âimanak«ajitÃm / kiyaddÆraæ và cak«urÅk«ate / viÓuddhayà hi dhiyà paÓyanti k­tabuddhaya÷ sarvÃnarthÃnasata÷ sato và / nisargavirodhinÅ ceyaæ paya÷pÃvakayoriva dharmakrodhayorekatra v­tti÷ / ÃlokamapahÃya kathaæ tamasi nimajjasi! k«amà hi mÆlaæ sarvatapasÃs / parado«adarÓanadak«Ã d­«Âiriva kupità buddhirna te ÃtmarÃgado«aæ paÓyati / kva mahÃpobhÃravaivadhikatÃ, kva purobhÃgitvam? atiro«aïaÓcak«u«mÃnandha eva jana÷ / nahiæ kopakalu«ità vim­Óati mati÷ kartavyamakartavyaæ và / kupitasya prathamamandhakÃrÅbhavati vidyÃ, tato bhrukuÂi÷ / ÃdÃvindriyÃïi rÃga÷ samÃskandati, caramaæ cak«u÷ / Ãrambhe tapo galati, paÓcÃtsvedasalilam / pÆrmayasa÷ sphurati, anantaramadhara÷ / kathaæ lokavinÃÓÃya te vi«apÃdapasyeva jaÂÃvalkalÃni jÃtÃni / anucità khalvasya munive«asya hÃraya«Âiriva v­ttamuktà cittav­tti÷ / ÓailÆ«a iva v­thà vahasi k­trimamupaÓamaÓÆnyena cetasà tÃpasÃkalpam / alpamapi na te paÓyÃmi kuÓalajÃtam / anenÃtilaghimnÃdyÃpyuparyeva plavase j¤Ãnodanvata÷ / na khalvenahamÆkà e¬Ã ja¬Ã và sarvaæ ete mahar«aya÷ / ro«ado«ani«adye svah­daye nigrÃhye kimarthamasi nig­hÅtavÃnanÃgasÃæ sarasvatÅm / etÃni tÃnyÃtmapramÃdaskhalitavailak«yÃïi, yairyÃpyatÃæ yÃtyavidagdho jana÷' ityuktvà punarÃha-- "vatse sarasvati, vi«Ãdaæ mà gÃ÷ / e«Ã tvÃmanuyÃsyati sÃvitrÅ / vinodayi«yati cÃsmadvirahadu÷khitÃm / ÃtmajamukhakamalÃvalokanÃvadhiÓca te ÓÃpo 'yaæ bhavi«yati' iti / etÃvadabhidhÃye visarjitasurÃsuramunimanujamaï¬ala÷ sasaæbhramopagatanÃrataskandhavinyasyahasta÷ samucitÃhnikakaraïÃyodati«Âhat / sarasvatyapi Óaptà ki¤cidadhomukhÅ dhavalak­«ïaÓÃrà k­«ïÃjinalekhÃmiva d­«Âimurasi pÃtayantÅ surabhini÷- ÓvÃsaparimalalagnairmÆrtai÷ ÓÃpÃk«areriva «aÂcaraïacakrairÃk­«yamÃïà ÓÃpaÓokaÓithilitahastÃdhomukhÅbhÆtenopadivyamÃnamartyalokÃvatataraïamÃrgevanakhamayÆkhajÃlakena nÆpuravyÃhÃrÃhÆtairbhavanakalahaæsakulairbrahnalokanivÃsih­dayairivÃnugamyamÃnà samaæ sÃvitryà g­hamagÃt / atrÃntare sarasvatyavataraïavÃrtÃmiva kathayituæ madhyamaæ lokamavatatÃrÃæÓumÃlÅ / krameïa ca mandÃyamÃne mukulitavisinÅvisaravyasanavi«aïïasarasi vÃsare, madhumadamuditakÃminÅkopakuÂilakaÂÃk«ak«ipyamÃïa iva k«epÅya÷ k«itidharaÓikharamavatarati taruïatarakapilapanalohite lokaikacak«u«i bhagavati, prasnutamukhamÃheyÅyÆthak«aratk«ÅradhÃrÃdhavalite«vÃsannacandrodayodadÃmak«ÅrodalaharÅk«Ãlite«viva divyÃÓramopaÓalye«u, aparÃhïapracÃracalite cÃmariïi crÃmÅkarataÂatìanaraïitaradane radati surasravantÅrodhÃæsi svairamairÃvate, pras­tÃnekavidyÃdharÃbhisÃrikÃsahasracaraïÃlaktakarasÃnulipta iva prakaÂayati ca tÃrÃpathe pÃÂalatÃm, tÃrÃpathapraÓthitasiddhadattadinkarÃstamayÃrghyavirjite ra¤jitakakubhi, kusumbhabhÃsi sravati pinÃkiprarïÃtamuditasaædhyÃsvedasalila iva raktacandanadreve, vandÃrumuniv­ndÃrakav­ndabadhyamÃnasaædhyäjalivane, brahnotpattikamalasevÃgatasakalakamalÃkara iva rÃjati brahyaloke; samuccÃritat­tÅyasavanabrahnaïi brahnaïi, jvalitavaitÃnajvalanajvÃlÃjaÂÃlÃjire«vÃrabdhadharmasÃdhanaÓibiranÅrÃjane«viva saptar«imandire«u, aghamar«aïamu«itakilbi«avi«agadollÃghalaghu«u yati«u saædhyopÃsanÃsÅnatapasvipaÇktipÆtapuline plavamÃnanalinayoniyÃnahaæsahÃsadanturitormiïi mandÃkinÅjale, jaladevatÃtapatre patrarathakulakalatrÃnta÷purasaudhe nijamadhumadhurÃmodini k­tamadhupamudi mumudi«amÃïe kumudavane, divasÃvasÃnatÃmyattÃmarasamadhuramadhusapÅtiprÅte su«upsati m­dum­ïÃlakÃï¬akaï¬Æyanakuï¬alitakandhare dhutapatrarÃjivÅjitarÃjÅvasarasi rÃjahaæsayÆthe, taÂalatÃkusumadhÆlidhÆsaritasariti siddhapurapurandhridhammillamallikÃgandhagrÃhiïi sÃyantane tanÅyasi niÓÃniÓvÃsanibhe nabhasvati, saækocoda¤caduccakesarakoÂisaækaÂakuÓeÓayakoÓakoÂarakuÂÅÓÃyini «aÂcaraïacakre, n­tyoddhÆtadhÆrjaÂijaÂÃÂavÅkuÂajaku¬hmalanikaranibhe nabhastalaæ stabakayati tÃrÃgaïe, saædhyÃnubanvatÃmre pariïamattÃlaphalatvaktvi«i kÃlameghamedure, medinÅæ mÅlayati navavayasi tamasi taruïataratimirapaÂalapÃÂanapaÂÅyasi sa,munmi«ati yÃminÅkÃminÅkarïapÆracampakakalikÃkadambake pradÅpaprakare, pratanutuhinakiraïakiraïalÃvaïyÃlokapÃï¬unyÃÓyÃnanÅlanÅramuktakÃlindÅkulabÃlapulinÃyamÃne ÓÃtakratave kraÓayati timiramÃÓÃmukhe, samuci mecakitavikacitakuvalayasarasi ÓaÓadharakaranikarakacagrahÃvile viloyamÃne mÃninÅmanasÅva sarvarÅÓabdacikuracaye cëapak«atvi«i tamasi, udite bhagavatyudayagiriÓikharakaÂakakuharaharikharanakharanivahahetini hatanijahariïagalitaradhiraniyÃnicitamiva lohitaæ vapurudayarÃgadharamadharamiva vibhÃvarÅvadhvà dhÃrayati ÓvetabhÃnau, acalacyutacandrakÃntajaladhÃrÃdhauta iva dhvaste dhvÃnte, golokagalitadugdhavisaravÃhini dantamayakaramukhamahÃpraïÃla ivÃpÆrayituæ prak­te payodhimindumaï¬ale, spa«Âe pradosamaye sÃvitrÅ ÓÆnyah­dayÃmiva kimapi dhyÃyantÅæ sÃsrÃæ sarasvatÅmavÃdÅt--"sakhi, tribhuvanopadeÓadÃnadak«ÃyÃstava puro jihvà jihreti me jalapantÅ / jÃnÃsyeva yÃd­Óyo visaæsthulà guïavatyapi jane durjanavannirdÃk«iïyÃ÷ k«aïabhaÇginyo duratikramaïÅyà na ramaïÅyà daivasya vÃmà v­ttaya÷ / ni«kÃraïà ca nikÃrakaïikÃpi kalu«ayati manasvino«api mÃnasamasad­ÓajanÃdÃpatantÅ / anavaratanayanajalasicyamÃnaÓca taruriva vipallavo 'pi sahasradhà prarohati / atisukumÃraæ ca janaæ saætÃpaparamÃïavo mÃlatÅkusumamiva mlÃnimÃnayanti / mahatÃæ copari tipatannaïurapi s­ïiriva kariïÃæ kleÓa÷ kadarthanÃyÃlam / sahajasnehapÃÓagranthibandhanÃÓca bÃndhavabhÆtà dustayajà janmabhÆmaya÷ / dÃrayati dÃruïa÷ krakacpÃta iva h­dayaæ saæstutajanaviraha÷, sà nÃrhasyevaæ bhavitum / abhÆmi÷ khalvasi du÷khak«ve¬ÃÇkuraprasavÃnÃm / api ca purÃk­te karmaïi balavati Óubhe 'Óubhe và phalak­ti ti«Âhatyadhi«ÂhÃtari prarÃk­te karmaïi balavati Óubhe 'Óubhe và phalak­ti ti«Âhatyadhi«ÂhÃtari pra«Âhe p­«ÂhataÓca ko 'vasaro vidu«i ÓucÃm / idaæ ca te tribhuvanamaÇgalaikakamalamamaÇgalabhÆtÃ÷ kathamiva mukhamapavitrayantyaÓrubindava÷ / tadalam / adhunà kathaya katamaæ bhuvo bhÃgamalaÇkartumicchisi / sakminnavatitÅr«ati te puïyabhÃji pradeÓa h­dayam / kÃni và tÅrthÃnyanugrahÅtumabhila«asi / ke«u và dhanye«u tapovanadhÃmasu tapastantÅ rathÃtumicchasi / sajjo 'yamupacaraïacatura÷ sahapÃæÓukrŬÃparicayapeÓala÷ preyÃnsakhÅjana÷ k«ititalÃvataraïÃya / ananyaÓaraïà caidyaiva prabh­ti pratipadyasva manasà vÃcà kriyayà ca sarvavidyÃvidhÃtÃra dÃtÃraæ ca Óva÷Óreyasasya caraïaraja÷pavitritatridaÓÃsuraæ sudhÃsÆtikalikÃkalpitakarïavataæsaæ devadevaæ tribhuvanaguruæ tryambakam / alpÅyasaiva kÃlena sa te ÓÃpaÓokaviratiæ vitari«yita' iti / evamuktà muktamuktÃphaladhavalalocanajalalavà sarasvatÅ pratyavÃdÅt--"priyasakhi, tvayà saha vicarantyà na me käcidapi pÅïÃmutpÃdayi«yati brahnalokaviraha÷ ÓÃpaÓoko và / kevalaæ kamlasanasevÃsukhamÃrdrayati me h­dayam / api ca tvameva vetsi me bhuvi dharmadhÃmÃni samÃdhisÃdhÃnÃni yogayogyÃni ca sthÃnÃni sthÃtum' ityevamabhidhÃya virarÃma / raïaraïakopanÅtaprajÃgarà cÃnimÅlitalocanaiva tà niÓÃmanayat / anyedyurudite bhagavati tribhuvanaÓekhare khaïakhaïÃyamÃnaskhalatkhalÅnak«atanijaturagamukhak«iptena k«atajeneva pÃÂalitavapu«yudayÃcalacƬÃmaïau jaratk­kavÃkucƬÃruïÃruïapura÷sare virocate nÃtidÆravartÅ vivicya pitÃmahavimÃna haæsakulapÃla÷ paryaÂannaparavaktramuccairagÃyat-- "taralayasi d­Óaæ kimutsukÃmakalu«amÃnasavÃsalÃlite / avatara kalahaæsi vÃpikÃæ punarapi yÃsyasi paÇkajÃlayam' // tacchrutvà sarasvatÅ punaracintayat-"ahamivÃnena paryanuyuktà / bhavatu / mÃnayÃmi munervacanam' ityuktvotthÃya k­tamahÅtalÃvataraïasaækalpà parityajya viyogaviklavaæ svaparijanaæ j¤ÃtivargamavigaïayyÃvagaïà tri÷ pradak«iïÅk­tya caturmukhaæ kathamapyanunayanivartitÃnuyÃyivrativrÃtà brahnalokata÷ sÃvitrÅdvitÅyà nirjagÃma / tata÷ krameïa dhruvaprav­ttÃæ dharmadhenumivÃdhodhÃvamÃnadhavalapayodharÃm, uddhuradhvanim, andhakamathanamaulimÃlatÅmÃlikÃm, ÃlÅyamÃnabÃlakhilyaruddharodhasam, arundhatÅdhautatÃravatvacam tvaÇgattuÇgataraÇgatarattaralataratÃratÃrakÃm, tÃpasavitÅrïataralatilodakapulakitapulinÃm ÃplavanapÆtapitÃmahapÃtitapit­piï¬apÃï¬uritapÃrÃm, paryantasuptasaptar«ikuÓaÓayanasÆcitasÆryagrahasÆtakopavÃsÃm, ÃcamanaÓuciÓacÅpatimucyamÃnÃrcanakusumanikaraÓÃrÃm, ÓivapurapatitanirmÃlyamandaradÃmakÃm, anÃdaradÃritamandaradarÅd­«adam, anekanÃkanÃyakanikÃyakÃminokucakalaÓavilulitavigrahÃm, grÃhagrÃvagrÃmaskhalanamukharitasrotasam, su«umïÃsrutaÓaÓisudhÃÓÅkarastabakatÃrakitatÅrÃm, dhi«aïÃgnikÃryadhÆmadhÆsaritasaikatÃm, siddhaviracitavÃlukÃliÇgalaÇghanatrÃsavidrutavidyÃdharÃm, nirmokamuktimiva gaganoragasya, lÅlÃlalÃÂikÃmivatrivi«ÂapaviÂasya, vikrayavÅthÅmiva puïyapaïyasya, dattÃrgalÃmiæva narakanagaradvÃrasya, aæÓuko«ïÅ«apaÂÂikÃmiva sumerun­pasya, dugÆlakadalikÃmiva kailÃsaku¤jarasya, paddhatimivÃpavargasya, nemimiva k­tayugasya saptasÃgrÃjamahi«Åæ mandÃkinÅmanusarantÅ martyalokamavatatÃra / apaÓyaccÃmbaratalasthitaiva hÃramiva varuïasya, am­tanirjharamiva candrÃcalasya, ÓaÓimaïini«yandamiva vindhyasya, karpÆradrumadravapravÃhamiva daï¬akÃraïyasya, lÃvaïyarasaprasravaïamiva diÓÃm, sphÃÂikaÓilÃpaÂÂaÓayanamivÃmbaraÓriyÃ÷ svacchaÓiÓirasurasavÃripÆïaæ bhagavata÷ pitÃmahasyÃpatyaæ hiraïyavÃhanÃmÃnaæ mahÃnadam, yaæ janÃ÷ Óoïa iti kathayanti / d­«ÂvÃca taæ rÃmaïÅyakah­tadayà tasyaiva tÅre vÃsamaracayat / uvÃca ca sÃvitrÅ--"sakhi, madhuramayÆravirutaya÷ kusumapÃæÓupaÂalasikatilatarutalÃ÷ parimalamattamadhupaveïÅvÅïÃraïitaramaïÅyà ramayanti mÃæ mandÅk­tamandÃkinÅdyuterasya mahÃnadasyopakaïÂhabhÆmaya÷ / pak«apÃti ca h­dayamatraiva sthÃtuæ me' iti / abhinanditavacanà ca tatheti tayà tasya paÓcime tÅre samavÃtarat / ekasmiæÓca Óucau ÓilÃtalasanÃthe taÂalatÃmaï¬ape g­habuddhiæ babandha / viÓrÃntà ca nÃticirÃdutthÃya sÃvitryà sÃrdhaæmuccitÃrcanakusumà sasnau / pulinap­«Âhaprati«ÂhitaÓivaliÇgà ca bhaktyà paramayà parabrahnapura÷sarÃæ samyaÇmudrÃbandhavihitaparikarÃæ dhruvÃgÅtigarbhÃmavanipavanavanagaganadahanatapanatuhinakiraïayajamÃnamayÅrmÆrtira«ÂÃvapi dhyÃyantÅ sucirama«Âapu«pikÃmadÃt / ayatnopanatena phalamÆlenÃm­tarasamamapyatiÓiÓayi«amÃïena ca svÃdimnà ÓiÓireïa ÓoïavÃriïà ÓarÅsthitimakarot / ativÃhitadivasà ca tasmiællatÃmaï¬apaÓilÃtale kalpitapallavaÓayanà su«vÃpa / anyedyurapyanenaiva krameïa naktandinamatyavÃhayat / evamatikrÃmatsu divase«u gacchati ca kÃle yÃmamÃtrodgate ca ravÃvuttarasyÃæ kakubhi pratiÓabdapÆritavanagahvaraæ gambhÅratÃrataraæ turaÇgahe«itahlÃdamaÓ­ïot / upajÃtakutÆhalà ca nirgatya latÃmaï¬apÃdvilokayantÅ vikacaketakÅgarbhapatrapÃï¬uraæ raja÷saÇghÃtaæ nÃtidavÅyasi saæmukhamapitantamapaÓyat / krameïa ca sÃmÅpyopajÃyamÃnÃbhivyakti tasminmahati ÓapharodaradhÆsare rajasi payasÅva makaracakraæ plavamÃnaæ pura÷ pradhÃvamÃnena, pralambakuÂilakacapallavaghaÂitalalÃÂajajÆÂakena, dhavaladantapatrikÃdyutihasitakapolabhittinÃ, pinaddhak­«ïÃgurupaÇkakalkacchuraïak­«ïaÓabalaka«Ãyaka¤cukena, uttarÅyak­taÓirove«Âanena, vÃmaprako«Âhanivi«Âaspa«ÂahÃÂakakaÂakena, dviguïapaÂÂapaÂÂikÃgìhagranthigrathitÃsidhenunÃ, anavaratavyÃyÃmak­takarkaÓaÓarÅre, vÃtahaæriïayÆtheneva muhurmuhu÷ khamu¬¬ÅyamÃnena, laÇghitasamavi«amÃvaÂaviÂapena, koïadhÃriïÃ, k­pÃïapÃïinÃ, sevÃg­hÅtavividhavanakusumaphalamÆlaparïena, "cala cala, yÃhi yÃhi, apasarpÃpasarpa, pura÷ prayaccha panthÃnam' ityanavaratak­takalakalena yuvaprÃyeïa, sahasramÃtreïa padÃtijanena sanÃthamaÓvav­ndaæ sadadarÓa / madhye ca tasya sÃrdhacandreïa muktÃphalajÃlamÃlinà vividharatnakhaï¬akhacitena ÓaÇkhak«ÅraphenapÃï¬ureïa k«Årodeneva svayaæ lak«mÅæ dÃtumÃgatena gaganagatenÃtapatreïa k­tacchÃyam, acchÃcchenÃbharaïadyutÅnÃæ nivahena diÓÃmiva darÓanÃnurÃgalagnena cakravÃlenÃnugamyamÃnam, Ãnitambavilambinyà mÃlatÅÓekharasrajà sakalabhuvanavijayÃrjitayà rÆpapatÃkayeva virÃjamÃnam, utsarpibhi÷ Óikhaï¬akhaï¬ikÃpajharÃgamaïeraruïairaæÓujÃlairad­ÓyamÃnavanadevatÃvidh­tairbÃlapallavairiva pram­jyamÃnamÃrgareïuparu«avapu«am, bakulaku¬malamaï¬alÅmuï¬amÃlÃmaï¬anamanohareïa kuÂilakuntalastabakamÃlinà maulinà mÅlitÃtapaæ pibantamiva divasam, paÓupatijaÂÃmukuÂam­gÃÇkadvitÅyaÓakalaghaÂitasyeva sahajalak«mÅsamÃliÇgitasya lalÃÂapaÂÂasya mana÷ÓilÃpaÇkapiÇgalena lÃvaïyena limpantamivÃntarik«am, abhinavayauvanÃrambhÃva«Âambhapragalbhad­«ÂipÃtat­ïÅk­tatribhuvanasya cak«u«a÷ prathimnà vikacakumudakuvalayakamalasara÷sahasrasachÃditadaÓadiÓaæ Óaradamiva pravartayantam, ÃyatanayananadÅsÅmÃntasetubandhena lalÃÂataÂaÓaÓimaïiÓilÃtalagalitena Ãntisalilasrotaseva drÃghÅyasà nÃsÃvaæÓena ÓobhamÃnam, atisurabhisahakÃrakarpÆrakakkolalavaÇgapÃrijÃtakaparimalapucà mattamadhukarakulakolÃhalamu khareïa mukhena sanandanavanaæ vasantamivÃvatÃrayantam, Ãsannasuh­tparihÃsabhÃvanottÃnitamukhamugdhahasitairdaÓanajyotsnÃsnapitadiÇmukhai÷ puna÷punarnabhasi saæcÃriïaæ candrÃlokamiva kalpayantam, kadambamukulasthalamuktÃphalayugalamadhyÃdhyÃsitamarakatasya trika«ÂakakarïÃbharaïasya preÇkhata÷ prabhayà samutsarpantyà k­tasakusumaharitakundapallavakarïÃvataæsamivopalak«yamÃïam, Ãmoditam­gamadapaÇkalikhitapatrabhaÇgabhÃsvaram, bhujayugalamuddÃmamakarÃkrÃntaÓikharamiva makaraketuketo÷ daï¬advayaæ dadhÃnam, dhavalabrahnasÆtrasÅmantitaæ sÃgaramathanasÃmar«agaÇgÃsrota÷saædÃnitamiva mandaraæ dehamudvahantam, karpÆrak«odamu«ÂicchuraïapÃæÓuleneva kÃntoccakucacakravÃkayugalavipulapulinenora÷sthalena sthÆlabhujÃyÃmapu¤jitam, puro vistÃrayantamiva dikcakram, purastÃdÅ«adadhonÃbhinihitakakoïakamanÅyena p­«Âhata÷ kak«yÃdhikak«iptapallavenobhayata÷saævalanaprakaÂitorutribhÃgena hÃrÅtaharità nibi¬anipŬitenÃdharavÃsasà vibhajyamÃnatanutaramadhyabhÃgam, anavarataÓramopacitamÃæsakaÂhinavikaÂamaka ramukhasaælagnajÃnubhyÃmativiÓÃlavak«a÷sthalopalavedikottambhanaÓilÃstambhÃbhyÃæ cÃrucandanasthÃsakasthÆlatarakÃntibhyÃmurudaï¬ÃbhyÃmupahasantamivairÃvatakarÃyÃmam, atibharitorubhÃravahanakhedeneva tanuhasantamivairÃvatakarÃyÃmam, atibharitorubhÃravahanakhedeneva tanutarajaÇghÃkÃï¬am, kalpapÃdapapallavadvayasyeva pÃÂalasyobhayapÃrÓvÃvalambina÷ pÃdadvayasya dolÃyamÃnairnakhamayÆkhairaÓvamaï¬anacÃmaramÃlÃmiva racayantam, abhimukhamuccairuda¤cadbhiraticiramupariviÓrÃmyadbhiriva valitavikaÂaæ patadbhi÷ khurai÷ khaï¬itabhuvi pratik«aïadaÓanavimuktakhaïakhaïÃyitakharakhalÅne dÅrghaghrÃïalÅnalÃlike lalÃÂalulitacÃrucÃmÅkaracakrame Ói¤jÃnaÓÃtakaumbhÃyÃnaÓobhini manoraæhasi golÃÇgÆlakapolakÃlakÃyalomni nÅlasindhuvÃravarïe vÃjini mahati samÃrƬham, ubhayata÷ paryÃïapaÂÂaÓli«ÂahastÃbhyÃmÃsannaparicÃrakÃbhyÃæ dodhÆyamÃnadhavalacÃmarikÃyugalam, agrata÷ paÂhato vandina÷ subhëitamutkaïÂakitakapolaphalakena lagnakarïotpalakesarapak«maÓakaleneva mukhaÓaÓinà bÃvayantam / anaÇgayugÃvatÃramiva darÓayantam, candramayÅmiva s­«ÂimutpÃdayantam, vilÃsaprÃyamiva jÅvalokaæ janayantam, anurÃgamayamiva sargÃntamÃracayantam, Ó­ÇgÃramayamiva divasamÃpÃdayantam, rÃgarÃjyamiva pravartayantam, Ãkar«aïäjanamiva cak«u«o÷, vaÓÅkaraïamantramiva manasa÷, svasthÃveÓacÆrïamivendriyÃïÃm, asaæto«amiva kautukasya, siddhayogamiva saubhÃgyasya, punarjanmadivasamiva manmathasya, rasÃyanamiva yauvanasya, ekÃrÃjyamiva rÃmaïÅyakasya, kÅrtistambhamiva rÆpasya, mÆlakoÓamiva lÃvaïyasya, puïyakarmapariïÃmamiva saæsÃrasya, prathamÃÇkuramiva kÃntilatÃyÃ÷, sargÃbhyÃsaphalamiva prajÃpate÷, pratÃpamiva vibhramasya, yaÓa÷pravÃhamiva vaidagdhayasya, a«ÂÃdaÓavar«adeÓÅyaæ yuvÃnamadrÃk«Åt / pÃrÓva ca tasya dvitÅyamaparasaæÓli«ÂaturaÇgam, prÃæÓumuttaptatapanÅyastambhÃkÃram, pariïatavayasamapi vyÃyÃmakaÂhinakÃyam, nÅcanakhaÓmaÓrukeÓam, Óuktikhalatirm, i«attundilam, romaÓora÷sthalam, anulvaïodÃrave«atayà jarÃmapi vinayamiva Óik«ayantam, guïÃnapi garimÃïamivÃnayantam, mahÃnubhÃvatÃmapi Ói«yatÃmivÃnayantam, ÃcÃrasyÃpyÃcÃryamiva kurvÃïam, valak«avÃrabÃïadhÃriïam, dhautadukÆlapaÂÂikÃparive«Âitamauliæ puru«am / atha sa yuvà puroyÃyinÃæ yathÃdarÓanaæ pratiniv­tyÃtivismitamanasÃæ kathayatÃæ padÃtÅnÃæ sakÃÓÃdupalabhya divyÃk­ti tatkanyÃyugalamupajÃtakutÆhala÷ pratÆrïaturago did­k«ustaæ latÃmaï¬apoddeÓamÃjagÃma / dÆrÃdeva ca turagÃdavatatÃra / nivÃritaparijanaÓca tena dvitÅyena sÃdhunà sahacaraïÃbhyÃmeva savinayamupasasarpa / k­topasaægrahaïau tau sÃvitrÅ samaæ sarasvatyà kisalayÃsanadÃnÃdinà sakusumaphalÃrghyÃvasÃnena vanavÃsocitenÃtithyena yathÃkramamupajagrÃha / ÃsÅnayÃÓca tayorÃsÅna nÃticiramiva sthitvà taæ dvitÅyaæ pravayasamuddiÓyÃvÃdÅt--"Ãrya, sahajalajjÃdhanasya pramadÃjanasya prathamÃbhibhëaïamaÓÃlÅnatÃ, viÓe«ato vanam­gÅmugdhasya kulakumÃrÅjanasya / kevalamiyamÃlokanak­tÃrthÃya cak«u«e sp­hayantÅ prerayatyudantaÓravaïakutÆhalinÅ Órotrav­tti÷ / prathamadarÓane copÃyanamivopanayati sajjana÷ praïayam / apragalbhamapi janaæ prabhavatà praÓrayeïÃrpitaæ mano madhviva vÃcÃlayati / ayatnenaivÃtinamre sÃdhau dhanu«Åva guïa÷ parÃæ koÂimÃropayati visrambha÷ / janayanti ca vismayamatidhÅradhiyÃmapyad­«ÂapÆrvà d­ÓyamÃnà jagati sra«Âu÷ s­«ÂyatiÓayÃ÷ / yatastribhuvanÃbhibhÃvi rÆpamidamasya mahÃnubhÃvasya / saujanyaparatantrà ceyaæ devÃnÃæpriyasyÃtibhadratà kÃrayati kathÃæ na tu yuvatijanasahotthà taralatà / vatkathayÃgamanenÃpuïyabhÃkkatamo vij­mbhitavirahavyatha÷ ÓÆnyatÃæ nÅto deÓa÷? kva và gantavyam? ko vÃyamapah­taharahuÇkÃrÃhaÇkÃro 'para ivÃnanyajo yuvÃ? kiænÃmno và sam­ddhatapasa÷ piturayamam­tavar«Å kaustubhamaïiriva haterh­dayamÃhlÃdayati? kà cÃsya tribhuvananamasyà vibhÃtasaædhyeva mahatastejeso jananÅ? kÃni vÃsya puïya bhäji bhajantyabhikyÃmak«arÃïi? Ãryaparij¤Ãne 'pyayameva krama÷ kautukÃnurodhino h­dayasya' ityuktavatyÃæ tasyÃæ prakaÂitaÓrayo 'sau prativyÃjahÃra--"Ãyu«mati, satÃæ hi priyaævadatà kulavidyà / na kevalamÃnanaæ h­dayamapi ca te candramayamiva sudhÃÓÅkaraÓÅtalairÃhlÃdayati vacobhi÷ / saujanyajanmabhÆmayo bhÆyasà ÓÆbhana sajjananirmÃïaÓilpakalà iva bhÃvad­Óyo d­Óyante / dÆre tÃvadanyonyasyÃbhilapanamabhijÃtai÷ saha d­Óo 'pi miÓrÅbhÆtà mahatÅæ bhÆmimÃropayanti / ÓrÆyatÃm--ayaæ khalu bhÆ«aïaæ bhÃrgavavaæÓasya bhagavato bhÆrbhuva÷svastritayatilakasya, adabhraprabhÃvastambhitajambhÃribhujastambhasya, surÃsuramukuÂamaïiÓilÃÓayanadurlalitapÃdapaÇkeruhasya, nijateja÷prasaraplu«ÂapulomnaÓcyavanasya bahirv­ttijÅrvitaæ dadhÅco nÃma tanaya÷ / janyanyasya jitajagato 'nekapÃrthivasahasrÃnuyÃtasya ÓaryÃtasya sutà rÃjaputrÅ tribhuvanakanyÃratnaæ sukanyà nÃma / tÃæ khalu devÅmantarvatnÅæ viditvà vaijanane mÃsi prasavÃya pità patyu÷ pÃrÓvÃtsvag­hamÃnÃyayata / asÆta ca sà tatra devÅ dÅrghÃyu«amenam / avardhatÃnehasà ca tatraivÃyamÃnanditaj¤Ãtivargo bÃlastÃrakarÃja iva rÃjÅvalocano rÃjag­he / bhart­bhavanamÃgacchantyÃmapi duhitari nÃsecanakadarÓanamimamamu¤canmÃtÃmaho manovinodanaæ naptÃram / aÓik«atÃyaæ tatraiva, sarpà vidyÃ÷ sakalÃÓca kalÃ÷ / kÃlena copÃrƬhayauvanamimamÃlokyÃhamivÃsÃvapyanubhavatu mukhakamalÃvalokanÃnandamasyeti mÃtÃmaha÷ kathaÇkathamapyenaæ piturantikamadhunà vyasarjayet / mÃmapi tasyaiva devasya sug­hÅtanÃmna÷ ÓaryÃtasyÃj¤ÃkÃriïaæ vikuk«inÃmÃnaæ bh­tyaparamÃïumavadhÃrayatu bhavatÅ / pitu÷ pÃdamÆlamÃyÃntaæ mayà sÃbhisÃramakarotsvÃmÅ / taddhi na÷ kulakramÃgataæ rÃjakulam / uttamÃnÃæ ca cirantanatà janayatyanujÅvinyapi jane kiyanmÃtramapi mandÃk«am / ak«Åïa÷ khalu dÃk«iïyakoÓo mahatÃm / etaÓca gavyÆtimÃtramiva pÃreÓoïaæ tasya bhagavataÓcyavanasya svanÃmnà nirmitavyapadeÓaæ cyÃvanaæ nÃma caitrarathakalpaæ kÃnanaæ nivÃsa÷ / tadavadhireveyaæ nau yÃtrà / yadi ca vo g­hÅtak«aïaæ dÃk«iïyamanavahelaæ và hadayamasmÃkamupari bhÆmirvà prasÃdÃnÃmayaæ jana÷ ÓravaïÃrhe vÃ, tato na vimÃnanÅyo 'yaæ na÷ prathama÷ praïaya÷ kutÆhalasya / vayamapi ÓuÓrÆ«avo v­ttÃntamÃyu«matyo÷ / neyamÃk­tirdivyatÃæ vyabhicarati / gotranÃmanÅ tu Órotumabhila«ati nau h­dayam / tatkathaya katamo vaæÓa÷ sp­haïÅyatÃæ janmanà gÅta÷ / kà ceyamatrabhavatÅ bhavatyÃ÷ samÅpe samavÃya iva virodhinÃæ padÃrthÃnÃm / tathà hi, sannihitabÃlÃndhakÃrà bhÃsvanmÆrtiÓca, puï¬arÅkamukhÅ hariïalocanà ca, bÃlÃtapaprabhÃdhÃrà kumudahÃsinÅ ca, kalahaæsasvanà samunnatapayodharà ca, kamalakomalakarà himagiriÓilÃp­thunitambà ca, karabhorurvilambitagamanà ca, amuktakumÃrabhÃvà snigdhatÃrakà ca' iti / sà tvÃvÃdÅt--"Ãrya, Óro«yasi kÃlena / bhÆyaso divasÃnatra sthÃtumabhila«ati nau h­dayam / alpÅyÃæÓcÃyamadhvà / paricaya eva prakaÂÅkari«yati / Ãryeïa na vismaraïÅyo 'yamanu«aÇgad­«Âo jana÷' itya bhidhÃya tÆ«ïÅmabhÆt / dacÅcastu navÃmbhobharagabhÅrÃmbhodharadhvÃnanibhayà bhÃratyà nartayanvanalatÃbhavanabhÃjo bhujaÇgabhuja÷ sudhÅramuvÃca--"Ãrya, kari«yati prasÃdamÃryÃrÃdhyamÃnà / paÓyÃmastÃvattÃtam / utti«Âha / «ajÃma÷' iti / tatheti ca tenÃbhyanuj¤Ãta÷ ÓanakairutthÃya k­tanamask­tiruccacÃla / turagÃrƬhaæ ca taæ prayÃntaæ sarasvatÅ suciramuttambhitapak«maïà niÓcalatÃrakeïa likhiteneva cak«u«Ã vyalokayat / uttÅrya ca Óoïama cireïaiva kÃlena dadhÅca÷ piturÃÓramapadaæ jagÃma / gata ca tasminsà tÃmeva diÓamÃlokayantÅ suciramati«Âhat / k­cchrÃdiva ca saæjahÃra d­Óam / atha muhÆrtamÃtramiva sthitvà sm­tvà ca tÃæ tasya rÆpasapadaæ puna÷punarvyasma yatÃsyà h­dayam / bhÆyo 'pi cak«urÃkakÃÇk«a taddarÓanam / avaÓeva kenÃpyanÅyata tÃmeva diÓaæ d­«Âi÷ / aprihatamapi manastenaiva sÃdhaæmagÃt ajÃyata ca navapallava iva bÃlavanalatÃyÃ÷ kuto 'pyasyà anurÃgaÓcetasi / tata÷ prabh­ti ca sÃlasyeva ÓÆnyeva sanidreva dikasamanayat / aratamupayÃti ca pratyakparyastamaï¬ale lÃÇgalikÃstabakatÃmratvi«i kamalinÅkÃmuke kaÂhorasÃlasaÓira÷ÓoïaÓoci«i sÃvitre trayÅmaye tejasi, taruïataratamÃlaÓyÃmale ca malinayati vyoma vyomavyÃpini timirasaæcaye, saæcaratsiddhasundarÅnÆpuraravÃnusÃriïi ca mandaæ mandaæ mandÃkinÅhaæsa iva samutsarpati ÓaÓini gaganatalam k­tasaædhyÃpraïÃmà niÓÃmukha eva nipatya vimuktÃÇgÅ pallavaÓayane tasthau / sÃvitryapi k­tvà yathÃkriyamÃïaæ sÃyantanaæ kriyÃkalÃpamucite ÓayanakÃle kisalayaÓayanamabhajata jÃtanidrà ca su«vÃpa / itarà tu muhurmuhuraÇgavalanairvilulitakisalayaÓayanatalà nimÅlitanayanÃpi nÃlabhata nidrÃm / acintayacca--"martyaloka÷ khalu sarvalokÃnÃmupari, yasminnevaævidhÃni bhavati tribhuvanabhÆ«aïÃni sakalaguïagrÃmagurÆïi ratnÃni / tathà hi--tasya mukhalÃvaïyapravÃhasya ni«yandabindurindu÷ / tasya ca cak«u«o vik«epÃ÷ kumudakuvalayakamalÃkÃrÃ÷ / tasya cÃdharamaïerdÅdhitayo vikasitabandhakavanarÃjaya÷ / tasya cÃÇgasya parabhÃgopakaraïamanaÇga÷ / puïyabhäji tÃni cak«Ææ«i cetÃæsi yauvanÃni và straiïÃni, ye«ÃmasÃvavi«ayo darÓanasya / k«aïaæ nu darÓayatà ca tamanyajanmaniteneva me phalitamadharmeïa / kà pratipattiridÃnÅm?' iti cintayantyeva kathaÇkathamapyupajÃtanidrà cirÃtk«aïamaÓeta / suptÃpi ca tameva dÅrghalocanaæ dadarÓa / svapnÃsÃditadvitÅyadarÓanà cÃkarïÃk­«ÂakÃrmukeïa manasi nirdayamatìyata makarakenunà / pratibuddhÃyà madanaÓarÃhatÃyÃÓca tasyà vÃrtÃmivopalabdhumaratirÃjagÃma / tathà hi--tata÷ prabh­ti kusumadhÆlidhavalÃbhirvanalatÃbhistìitÃpi vedanÃmadhatta / mandamandamÃrutavidhute÷ kusumarajobhiradÆ«italocanÃpyaÓrujalaæ mumoca / haæsapak«atÃlav­ntavÃtavrÃtavitatai÷ ÓoïaÓÅkarairasiktÃpyÃrdratÃmagÃt / preÇkhatkÃdambamithunÃbhiranƬhÃpyaghÆrïata vanakamalinÅkalloladolÃbhi÷ / vighaÂamÃnacakravÃkayugalavisÌ«Âairasp­«ÂÃpi ÓyÃmatÃmÃsasÃda virahani÷ÓvÃsadhÆmai÷ / pu«padhÆlidhÆsarairada«ÂÃpi vyace«Âa madhu karakulai÷ / atha gaïarÃtrÃpagame nivartamÃnastenaiva vartmanà taæ deÓaæ samÃgatya tathaiva nivÃritaparijanaÓchatradhÃradvitÅyo vikuk«ir¬u¬hauke / sarasvatÅ tu taæ dÆrÃdeva saæmukhamÃgacchantaæ prÅtyà sasaæbhramamutthÃya vanam­gÅvodgrÅvà vilokayantÅ mÃrgapariÓrÃntamasnapayadiva dhavalitadaÓadiÓà d­Óà / k­tÃsanaparigrahaæ tu taæ prÅtyà sÃvitrÅ papraccha--"Ãrya, kaccit kuÓalÅ kumÃra÷?' iti / so 'bravÅt--"Ãyu«mati, kuÓalÅ / smarati ca bhavatyo÷ / kevalamamÅ«u divase«u tanÅyasÅmiva tanu bibharti / avij¤ÃyamÃnanimittÃæ ca ÓÆnyatÃmivÃdhatte / api ca / anvak«amÃgami«yatyeva mÃlatÅti nÃmnà bÃïinÅ vÃrtÃæ vo vij¤Ãtum / ucchvasita hi sà kumÃrasya' iti / tacchrutvà punarapi / sÃvitrÅ samabhëata--"atimahÃnubhÃva÷ khalu kumÃro yenaivanamavij¤ÃyamÃne k«aïad­«Âe 'pi jane paricitimanubadhnÃti / tasya hi gacchato yad­cchayà kathamapyaæsukamiva mÃrgalatÃsu mÃnasamasmÃsu muhÆrtamÃsaktamÃsÅt / aÓÆnyaæ hi saujanyamÃbijÃtyena va÷ svÃmisÆno÷ / alasa÷ khalu loko yadevaæ sulabhasauhÃrdÃni yena kenacinna krÅïÃti mahatÃæ manÃæsi / so 'yamaudÃryÃtiÓaya÷ so 'pi mahÃtmanÃmitarajanadurlabho yenopakaraïÅkurvanti tribhuvanam' iti / vikuk«istÆccÃvacairÃlÃpai÷ suciramiva sthitvà yathÃbhila«itaæ deÓamayÃsÅt / aparedyurudyati bhagavati dyumaïÃvuddÃmadyutÃvabhidrutatÃrake tirask­tatamasi tÃmarasavyÃsavyasanini sahasraraÓmau ÓoïamutÅryÃyÃntÅ, taraladehaprabhÃvitÃnacchalenÃtyacchaæ sakalaæ ÓoïasalilamivÃnayantÅæ, sphuÂitÃtimuktakakusumastabakasamatvi«i saÂÃle mahati m­gapatÃviva gaurÅ turaÇgame sthita, salÅlamurobandhÃropitasya tiryagutkarïaturagÃkarïya, mÃnanÆpurapaÂuraïitasyÃtibahalena piï¬Ãlaktakena pallavitasya kuÇkumapi¤jaritap­«Âhasya caraïayugalasya prasaradbhiratilohitai÷ prabhÃpravÃhairubhayatastìanadohadalobhÃgatÃni kisalayitÃni raktÃÓokavanÃnÅvÃkar«ayantÅ, sakalajÅvanalokah­dayahaÂhaharaïÃgho«aïayeva raÓanayà Ói¤jÃnajaghanasthalÃ, dhautadhavalanetranirmitena nirmokalaghutareïÃprapadÅnena ka¤cukena tirohitatanulatÃ, chÃtaka¤cukÃntarad­ÓyamÃnairÃÓyÃnacandanadhavalairavayavai÷ svacchasalilÃbyantaravibhÃvyamÃnam­ïÃlakÃï¬eva sarasÅ, kusumbharÃgapÃÂalaæ pulakabandhacitraæ caï¬Ãtakamanta÷sphuÂaæ sphaÂikabhÆmiriva ratnanidhÃnamÃdadhÃnÃ, hÃreïÃmalakÅphalanistulamuktÃphalena sphuritasthÆlagrahagaïaÓÃrà ÓÃradÅva ÓvetaviralajaladharapaÂalÃv­tà dyau÷, kucapÆrïakalaÓayorupari ratnaprÃlambamÃlikÃmaruïaharitakiraïakisalayinÅæ kasyÃpi puïyavato h­dayapraveÓavanamÃlikÃmiva baddhÃæ dhÃrayantÅ, prako«Âhanivi«Âasyaikasya hÃÂakakaÂakasya marakatamakaravedikÃsanÃthasya haritÅk­tadigantÃbhirmaæyÆkhasaætatibhi÷ sthalakamalinÅbiriva lak«mÅÓaÇkhayÃnugamyamÃnÃ, atibahalatÃmbÆlak­«ïikÃndhakÃritenÃdharasaæpuÂena mukhaÓaÓipÅtaæ sasaædhyÃrÃgaæ timiramiva vamantÅ, vikacanayanakuvalayakutÆhalÃlÅnayÃlikulasaæhatyà nÅlÃæÓukajÃlikayeva niruddhÃdhavadanÃ, nÅlÅrÃganihitanÅlimnà ÓikhidyotamÃnÃ, bakulaphalÃnukÃriïÅbhistis­bhirmuktÃbhi÷ kalpitena bÃlikÃyugalenÃdhomukhenÃlokajalavar«iïà si¤cantÅvÃtikomale bhujalate, dak«iïakarïÃvataæsitayà ketakÅgarbhapalÃÓalekhayà rajanikarajihvÃlatayevalÃvaïyalobhena lihyamÃnakapolatalÃ, tamÃlaÓyÃmalena m­gamadÃmodani«yadinà tilakabindunà mudritamiva manobhavasarvasvaæ vadanamudvahantÅ, lalÃÂalÃsakasya sÅmantacumbinaÓcaÂulÃtilakamaïeruda¤catà caÂulenÃæÓujÃleneva raktÃæÓukeneva k­taÓirÃvaguïÂhanÃ, p­«ÂhapreÇkhadanÃdarasaæyamanaÓithilajÆÂikÃbandhà nÅlacÃmarÃvakÆlinÅva, cƬÃmaïimakarikÃsanÃthà makaraketupatÃkeva kuladevateva candramasa÷, puna÷sa¤jÅvanau«adhiriva pu«padhanu«a÷, veleva rÃgasÃgarasya, jyotsneva yauvanacandrodayasya, mahÃnadÅva ratirasÃm­tasya, kusumodgatiriva suratataro÷, bÃlavidyeva vaidagdhyasya, kaumudÅva kÃnte÷, dh­tiriva dhairyasya, guruÓÃleva gauravasyabÅjabhÆmiriva vinayasya, go«ÂhÅva guïÃnÃm, manasviteva mahÃnubhÃvatÃyÃ÷, t­ptiriva tÃruïyasya, kuvalayadaladÃmadÅrghalocanayà pÃÂalÃdharayà kundaku¬hmalasphuÂadaÓanayà ÓirÅ«amÃlÃsukumÃrabhujayugalayà kamalakomalakarayà bakulasurabhini÷Óvasitayà campakÃvadÃtadehayà kusumamayyeva tÃmbÆlakaraï¬avÃhinyà mÃlatÅ samad­Óyata / dÆrÃdeva ca dadhÅcapremïà sarasvatyà luïÂhiteva manorathai÷, Ãk­«Âeva kutÆhalena, pratyudgatevotphalikÃbhi÷, ÃliÇgitevotkaïÂhayÃ, anta÷praveÓiteva h­dayena, snapitevÃnandÃÓrubhi÷, vilipteva smitena, vÅjitevocchvasitai÷, ÃcchÃditeva cak«u«Ã, amyarciteva vadanapuï¬arÅkeïa, sakhÅk­tevÃÓayà savidhamupayayau / avatÅrya ca dÆrÃdevÃnatena mÆrdhnà praïÃmamakarot / Ãli¬gità ca tÃbhyÃæ savinayamupÃviÓat / sapraÓrayaæ tÃbhyÃæ saæbëità ca puïyabhÃjanamÃtmÃnamamanyata / akathayacca dadhÅcasaædi«Âaæ Óirasi nihitenäjalinà namaskÃram / ag­hïÃccÃkarata÷ prabh­tyagrÃmyatayà taistaratipeÓalairÃlÃpai÷ sÃvitrÅsarasvatyormanasÅ / krameïa cÃtÅte madhyandinasamaye ÓoïamavatÅrïÃyÃæ sÃvitryÃæ snÃtumutsÃritaparijanà sÃkÆteva mÃlatÅ kusumasrastaÓÃyinÅæ samupas­tya sarasvatÅmÃbabhëe--devi, vij¤Ãpyaæ na÷ ki¤cidasti rahasi / yato muhÆrtamavadhÃnadÃnena prasÃdaæ kriyamÃïamicchÃmi' iti / sarasvatÅ tu dadhÅcasadeÓÃÓaÇkinÅ kiæ vak«yatÅti stananihitavÃmakaranakharakiraïadanturitamudbhidyamÃnakutÆhalÃÇkuranikaramiva h­dayamuttarÅyakÆlavalkalaikadeÓena saæchÃdayantÅ, galatÃvataæsapallavena Órotuæ Óravaïeneva kutÆhalÃddhÃvamÃnenÃvirataÓvÃsasaædohadolÃyitÃæ jÅvitÃÓÃmiva samÃsannataruïatarulatÃmavalambamÃnÃ, samutphullasya mukhaÓaÓino lÃvaïyapravÃheïa Ó­ÇgÃrarasenevÃplÃvayantÅ sakalaæ jÅvalokam, ÓayanakusumaparimalalagnairmadhukarakadambakairmadanÃnaladÃhaÓyÃmalairmanorathairiva nirgatya mÆrtairutk«ipyamÃïÃ, kusumaÓayanÅyÃtsmaraÓarasaæjvariïÅ, mandaæ mandamudÃgÃt / "upÃæÓu kathaya' iti kapolatalanatibimbitÃæ lajjayà karïamÆlamiva mÃlatÅæ praveÓayantÅ madhurayà girà sudhÅramuvÃca--"sakhi mÃlati, kimarthamevamabhidadhÃsi? kÃhamavadhÃnadÃnasya ÓarÅrasya prÃïÃnÃæ vÃ? sarvasyÃprÃryito 'pi prabhavatyevÃtivelaæ cak«u«yo jana÷ / sà na kÃcidyà na bhavasi me svasà sakhÅ praïayinÅ prÃïasamà ca / niyujyatÃæ yÃvata÷ kÃryasya k«amaæ k«odÅyasÅ garÅyasÅ và ÓarÅrakamidam / anavaskaramÃÓravaæ tvayi h­dayam / prÅtyà pratisarà vidheyÃsmi te / vyÃv­ïu varavarïini, vivak«itam' iti / sà tvavÃdÅt--"devi, jÃnÃsyeva mÃdhuryaæ vi«ayÃïÃm, lolupatÃæ cendriyagrÃmasya, unmÃditÃæ ca navayauvanasya, pÃriplavatÃæ ca manasa÷ / prakhyÃtaiva manmathasya durnivÃratà / ato na mÃmupÃlambhenopasthÃtumahasi / na ca bÃliÓatà capalatà cÃraïatà và vÃcÃlatÃyÃ÷ kÃraïam / na ki¤cinna kÃrayatyasÃdhÃraïà svÃmibhakti÷ / sà tvaæ devi, yadaiva d­«ÂÃsi devena tata evÃrabyÃsya kÃmo guru÷, candramà jÅviteÓa÷, malayamaruducchvÃsahetu÷, Ãdhayo 'ntaraÇgasthÃne«u, saætÃpa÷, paramasuh­t, prajÃgara Ãpta÷, manorathÃ÷ sarvagatÃ÷, ni÷ÓvÃsà vigrahÃgresarÃ÷, m­tyu÷ pÃrÓvavartÅ, raïaraïaka÷ saæcÃraka÷ saækalpà buddhyupadeÓav­ddhÃ÷ / ki¤ca vij¤ÃpayÃmi / anurÆpo deva ityÃtmasaæbhÃvanÃ, ÓÅlavÃniti prakramaviruddham, dhora ityavasthÃviparÅtam, subhaga iti tvadÃyattam, sthiraprÅtiriti nipuïopak«epa÷, jÃnÃti sevitumityasvÃmibÃvocitam, icchati dÃsabhÃvamÃmaraïÃtkartumiti dhÆrtÃlÃpa÷, bhavanasvÃminÅ bhavetyupapralobhanam, puïyabhÃginÅ bhajati bhartÃraæ tÃd­Óamiti svÃmipak«apÃta÷, tvaæ tasya m­tyurityapriyam, aguïaj¤ÃsÅtyadhik«epa÷, svapne 'pyasya bahuÓa÷ k­taprasÃdÃsÅtyasÃk«ikam, prÃïarak«Ãrthamarthayata iti kÃtaratÃ, tatra gamyatÃmityÃj¤Ã, vÃrito 'pi balÃdÃgacchatÅti paribhava÷ / tadevamagocare girÃmasÅti Órutvà devÅ pramÃïam' ityabhidhÃya tÆ«ïÅmabhÆta / atha sarasvatÅ prÅtivisphÃritena cak«u«Ã pratyavÃdÅta-"ayi, na Óaknomi bahu bëitum / e«Ãsmi te smitavÃdini vacasi sthità / g­hyantÃmamÅ prÃïÃ÷' iti / mÃlatÅ tu devi, yadÃj¤Ãpayasi, atiprasÃdÃya' iti vyÃh­tya prahar«aparavaÓà praïamya prajavinà turageïa tatÃra Óoïam / agÃcca dadhÅcamÃnetu cyavanÃÓramapadam / itarà tu sakhÅsnehena sÃvitrÅmapi viditav­ttÃntÃmakarot / utkaïÂhÃbhÃrabh­tà ca tÃmyatà cetasà kalpÃyitaæ kathaÇkathamapi divasaÓe«amanai«Åt / astamupagate ca bhagavati gabhastimati, stimitataramavatarati tamasi, prahasitÃmiva sitÃæ diÓaæ paurandarÅæ darÅmiva kesariïi mu¤cati candramasi sarasvatÅ Óucini cÅnÃæÓukasukumÃratare taraÇgiïi dugÆlakomalaÓayana iva Óoïasaikate samupavi«Âà svapnak­taprÃrthanà pÃdapatanalagnÃæ dadhÅcacaraïanakhacandrikÃmiva lalÃÂikÃæ dadhÃnÃ, gaï¬asthalÃdarÓapratibimbatena "cÃruhÃsini, ayamasÃvÃh­to h­dayadayito jana÷' iti ÓravaïasamÅpavartinà nivedyamÃnamadanasaædeÓevendunÃ, vikÅryamÃïanakhakiraïacakravÃlena vÃlavyajanÅk­tacandrakalÃkalÃpeneva kareïa vÅjayantÅ svedinaæ kapolapaÂÂam, "atra dadhÅcÃd­te na kenacitprave«Âavyam' iti tiraÓvÅnaæ cittabhuvà pÃtitÃæ vilÃsavetralatÃmiva bÃlam­ïÃlikÃmadhistanaæ stanayantÅ kathamapi h­dayena vahanti pratipÃlayÃmÃsa ÃsÅccÃsyà manasi--"ahamapi nÃma sarasvatÅ yatrÃmunà manaujanmanà jÃnatyeva paravaÓÅk­tà / tatra kà gaïanetarÃsu tapasvinÅ«vatitaralÃsu taruïÅ«u' iti / ÃjagÃma ca madhumÃsa iva surabhigandhavÃha÷, haæsa iva k­tam­ïÃladh­ti÷, Óikhaï¬Åva ghanaprÅtyunmukha÷, malayÃnila ivÃhitasarasacandanaghavalatanulatotkampa÷, k­«yamÃïa iva k­takarakacagraheïa grahapatinÃ, preryamÃïa iva kandarpoddÅpanadak«eïa dak«iïÃnilena, uuhyamÃna ivotkalikÃbahulena ratisarasena, parimalasaæpÃtinà madhupapaÂalena paÂeneva nÅlenÃcchÃditÃÇgaya«Âi÷, anta÷sphuratà mattamadanakarikarïaÓahkhÃyamÃnena pratimendunà prathamasamÃgamavilÃsavilak«asmiteneva dhavalÅkriyamÃïaikakapolodaro mÃlatÅdvitÅyo dadhÅca÷ / Ãgatya ca h­dayagatadayitÃnÆpuraravavimiÓrayeva haæsagadgadayà girà k­tasaæbhëaïo yathà manmatha÷ samÃj¤Ãpayati, yathà yauvanamupadiÓati, yathà vidagdhatÃdhyÃpayati, yathÃnurÃga÷ Óik«ayati, tathà tÃmabhirÃmÃæ rÃmÃmaramayat / upajÃtavisrambhà cÃtmÃnamakathayadasya sarasvatÅ / tena tu sÃrdhamekadivasamiva saævatsaramadhikamanayat / atha daivayogÃtsarasvatÅ babhÃra garbham / asÆta cÃnehasà sarvalak«aïÃbhirÃmaæ tanayam / tasmai ca jÃtamÃtrÃyaiva "samyaksarahasyÃ÷ sarvevedÃ÷ sarvÃïi ca ÓÃstrÃïi sakalÃÓca kalà matprabhÃvÃtÌ svayamÃvirbhavi«yanti' iti varamadÃtÌ / sadbhart­ÓlÃghayà darÓayitumiva h­dayenÃdÃya dadhÅcaæ pitÃmahÃdeÓÃtsamaæ sÃvitryà punarapi brahnalokamÃruroha / gatÃyÃæ ca tasyÃæ dadhÅco 'pi h­daye hrÃdinyevÃbhihato bhÃrgavavaæÓasaæbhÆtasya bhrÃturbrÃhnaïasya jÃyÃmak«amÃlÃbhidhÃnÃæ munikanyakÃmÃtmasÆno÷ saævardhanÃya niyujya virahÃturastapase vanamasÃt / yasminnevÃvasare sarasvatyasÆta tanayaæ tasminnevÃk«amÃlÃpi sutaæ prasÆtavatÅ / tau tu sà nirviÓe«aæ sÃmÃnyastanyÃdinà Óanai÷ Óanai÷ ÓiÓÆ samavardhayat / ekastayo÷ sÃrasvatÃkhya evÃbhavatÌ, aparo 'pi vatsanÃmÃsÅt / ÃsÅcca tayo÷ sodaryayoriva sp­haïÅyà prÅti÷ / atha sÃrasvato mÃturmahimnà yauvanÃrambha evÃvirbhÆtÃÓe«avidyÃsaæbhÃrastasminsavayasi bhrÃtari preyasi prÃïasame suh­di vatse vÃÇmayaæ samastameva saæcÃrayÃmÃsa / cakÃra ca k­tadÃraparigrahasyÃsya tasmiænneva pradeÓe prÅtyà prÅtikÆÂanÃmÃnaæ nivÃsam / ÃtmanÃpyëìhÅ, k­«ïÃjinÅ, ak«avalayÅ, valkalÅ, mekhalÅ, jaÂÅ ca bhÆtvà tapasyato janayitureva jagÃmÃntikam / atha vatsÃtpravardhamÃnÃdipuru«ajanitÃtmacaraïonnati÷, nirgatapragho«a÷, parameÓvaraÓirodh­ta÷, sakalakalÃgamagambhÅra÷, mahÃmunimÃnya÷, vipak«ak«obhak«ama÷, k«ititalalabdhÃyati÷, askhalitaprav­tto bhÃgÅrathÅpravÃha iva pÃvana÷ prÃvartata vimalo vaæÓa÷ / yasmÃdajÃyanta vÃtsyÃyano nÃma n­hamunaya÷, ÃÓritaÓrautà apyanÃlambitÃlÅkabakakÃkava÷, k­takukkuÂavratà apyabai¬Ãlav­ttaya÷, vivarjitajanapaÇktaya÷, parih­takapaÂakaurukucÅkÆrcÃkÆtÃ÷, ag­hÅtagahvarÃ÷, nyakk­tanik­taya÷, prasannaprak­taya÷, vihatavik­taya÷, paraparÅvÃdaparÃcÅnacetov­ttaya÷, varïatrayavyÃv­ttiviÓuddhÃndhasa÷, dhÅravi«aïa÷, vidhÆtÃdhye«aïÃ÷, asaÇkasukasvabhÃvÃ÷, praïatapraïayina÷, ÓamitasamastaÓÃkhÃntarasaæÓÅtaya÷ uddhÃÂitasamagragranthÃrthagranthaya÷, kavaya÷, vÃgmina÷, vimatsarÃ÷, parasubhëitavyasanina÷, vidagdhaparihÃsavedina÷, paricayapeÓalÃ÷, sarvÃtithaya÷, sarvasÃdhusaæmatÃ÷, sarvasattvasÃdhÃraïasauhÃrdadravÃrdrÅk­tah­dayÃ÷, tathà sarvaguïopetà rÃjasenÃnabhibhÆtÃ÷, k«amÃbhÃja ÃÓritanandanÃ÷, anistriæÓà vidyÃdharÃ÷, aja¬Ã÷ kalÃvanta÷, ado«ÃstÃrakÃ÷, aparopatÃpino bhÃsvanta÷, anu«mÃïo hutabhuja÷, akus­tayo bhogina÷, astambhÃ÷ puïyÃlayÃ÷, aluptakrutukriyà dak«Ã÷, avyÃlÃ÷ kÃmajita÷, asÃdhÃraïà dvijÃtaya÷ / te«u caivamutpadyanamÃne«u, saæsarati ca saæsÃre, yÃtsu yuge«u, avatÅrïe kalau, vahatsu vatsare«u, vrajatsu vÃsare«u, atikrÃmati ca kÃle prasavaparamparÃbhiranavaratamÃpatati vikÃÓini vÃtsyÃyanakule, krameïa kuberanÃmà vainateya iva gurupak«apÃti dvijo janma lebhe / tasyÃbhavannacyutar iÓÃno hara÷ pÃÓupataÓceti catvÃro yugÃrambhà iva brÃhnatejojanyamÃnaprajÃvistÃrà nÃrÃyaïabÃhudaïjà iva saccakranandakÃstanayÃ÷ / tatra pÃÓupatasyaika evÃbhavad bhÆbhÃra ivÃcalakulasthiti÷ sthiraÓcaturudadhigambhÅror'thapatiriti nÃmnà samagrÃgrajanmacakracƬÃmaïirmahÃtmà sÆnu÷ / so 'janayad bh­guæ haæsaæ Óuciæ kaviæ mahÅdataæ dharmaæ jÃtavedasaæ citrabhÃnuæ tryak«aæ mahidattaæ viÓvarÆpaæ cetyekÃdaÓa rudrÃniva somÃm­tarasaÓÅkaracchuritamukhÃnpavitrÃnputrÃn / alabhata ca citrabhÃnuste«Ãæ madhye rÃjadevyabhidhÃnÃyÃæ brÃhnaïyÃæ bÃïamÃtmajam / sa bÃla eva balavato vidhervaÓÃdupasaæpannayà vyayujyata jananyà / jÃtasnehastu nitarÃæ pitaivÃsya mÃt­tÃmakarota / avardhata ca tenÃdhikataramÃdhÅyamÃnadh­tirdhÃmni nije / k­topanayanÃdikriyÃkalÃpasya samÃv­ttasya cÃsya caturdaÓavar«adeÓÅyasya pitÃpi Órutism­tivihitaæ k­tvà dvijajanocitaæ nikhilaæ puïyajÃtaæ kÃlenÃdaÓamÅstha evÃstamagamat / saæsthite ca pitari mahatà ÓokenÃbhÅlamanuprÃpto divÃniÓaæ dahnamÃnah­daya÷ kathaÇkathamapi katipayÃndivasÃnÃtmag­ha evÃnai«Åt / gate ca viralatÃæ Óoke Óanai÷ ÓanairavinayanidÃnatayà svÃtantrayasya, kutÆhalabahulatayà ca bÃlabhÃvasya, dhairyapratipak«atayà ca yauvanÃrambhasya, ÓaiÓavocitÃnyanekÃni cÃpalÃnyÃcarannitvaro babhÆva / abhavaæÓcÃsya savayasa÷ samÃnÃ÷ suh­da÷ sahÃyÃÓca / tathà ca / bhrÃtarau pÃraÓavau candrasenamÃt­«eïau, bhëÃkadirÅÓÃna÷ paraæ mittram, praïayinau rudranÃrÃyaïau, vidvÃæso vÃrabÃïavÃsabÃïau, varïakavirveïÅbhÃrata÷ prÃk­tak­tkulaputro vÃyuvikÃra÷, bandinÃdanaÇgabÃïasÆcÅbÃïau, katyÃyanikà cakravÃkikÃ, jÃÇguliko mayÆraka÷, kalÃdascÃmÅkara÷ hairika÷ sindhu«eïa÷, lekhako govindaka÷, citrak­-dvÅravarmÃ, pustak­tkumÃradatta÷, mÃrdaÇgiko jÅmÆta÷, gÃyanau somilagrahÃdityau, sairandhrÅ kuraÇgikÃ, vÃæÓikau madhukarapÃrÃvatau, gÃndharvopÃdhyÃyo darduraka÷, saævÃhikÃ, keralikà lÃsakayuvà tÃï¬avika÷, Ãk«ika Ãkhaïjala÷, kitavo bhÅmaka÷, ÓailÃliyuvà Óikhaï¬aka÷, nartakÅ hariïikÃ, pÃrÃÓarÅ sumati÷, k«apaïako vÅradeva÷, kathakojayasena÷, Óaivo vakraghoïa÷, mantrasÃdhaka÷ karÃla÷, asuravivaravyasanÅ lohitÃk«a÷, dhÃtuvÃdavidvihaÇgama÷, dÃrduriko dÃmodara÷, aindrajÃlikaÓcakÅrÃk«a÷, maskarÅ tÃmracƬaka÷ / sa ebhiranyaiÓcÃnugamyamÃno bÃlatayà nighnatÃmupagato deÓÃntarÃvalokanakautukÃk«iptah­daya÷ satsvapipit­pitÃmahopÃtte«u brÃhnaïajanocite«u vibhave«u sati cÃvicchinne vidyÃprasaÇge g­hÃnniragÃt / agÃcca niravagraho grahavÃniva navayauvanena svairiïà manasà mahatÃmupahÃsyatÃm / atha Óanai / ÓanairatyudÃravyavah­timanoh­nti b­hanti rÃjakulÃni vÅk«amÃïa÷, niravadyavidyÃvidyotitÃni gurukulÃni ca sevamÃna÷, mahÃrhÃlÃpagambhÅraguïavadgo«ÂhÅÓcopati«ÂhamÃna÷, svabhÃvagambhÅradhÅrdhanÃni vidagdhamaï¬alÃni ca gÃhamÃna÷, punarapi taimeva vaipaÓcitÅmÃtmavaæÓocitÃæ prak­timabhajatÌ / mahataÓca kÃlÃttameva bhÆyo vÃtsyÃyanavaæÓÃÓramamÃtmano janmabhuvaæ brÃhnaïÃdhivÃsamagamatÌ / tatra ca ciradarÓanÃdabhinavÅbhÆtasnehasadbhÃvai÷ sasaæstavaprakaÂitaj¤ÃteyairÃptairutsavadivasa ivÃnanditÃgamano bÃlamitramaï¬alamadhyagato mok«asukhamivÃnvabhavatÌ / iti ÓrÅmahÃkavibÃïamaÂÂak­tau har«acarite vÃtsyÃyanavaæÓavarïanaæ nÃma prathama ucchvÃsa÷