Asvaghosa: Saundarananda Based on the ed. by Seiren Matsunami. Memyo: Tanseinaru Nanda. Tokyo 1980. Input by N.N. ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ CANTO I oæ namo buddhÃya // CANTO I gautama÷ kapilo nÃma muni dharmabh­tÃæ vara÷ / babhÆva tapasi ÓrÃnta÷ kÃk«ÅvÃn iva gautama÷ // Saund_1.1 // aÓiÓriyad ya÷ satataæ dÅptaæ kÃÓyapavat tapa÷ / ÃÓiÓrÃya ca tadv­ddhau siddhim kÃÓyapavat parÃm // Saund_1.2 // havi÷«u yaÓ ca svÃtmÃrthaæ gÃm adhuk«ad vasi«Âhavat / tapa÷Ói«Âe«u ca Ói«ye«u gÃm adhuk«ad vasi«Âhavat / mÃhÃtmyÃd dÅrghatapaso yo dvitÅya ivÃbhavat // Saund_1.3 // t­tÅya iva yaÓ cÃbhÆt kÃyÃÇgirasayor dhiyà // Saund_1.4 // tasya vistÅrïatapasa÷ pÃrÓve himavata÷ Óubhe / k«etraæ cÃyatanaæ caiva tapasÃm ÃÓramo 'bhavat // Saund_1.5 // cÃruvÅruttaruvana÷ prasnigdham­duÓÃdvala÷ / havirdhÆmavitÃnena ya÷ sadÃbhra ivÃbabhau // Saund_1.6 // m­dubhi÷ saikatai÷ snigdhai÷ kesarÃtarapÃï¬ubhi÷ / bhÆmibhÃgair asaækÅrïai÷ sÃÇgarÃga ivÃbhavat // Saund_1.7 // Óucibhis tÅrthasaækhyÃtai÷ pÃvanair bhÃvanair api / bandhumÃn iva yas tasthau sarobhi÷ sasaraoruhai÷ // Saund_1.8 // paryÃptaphalapu«pÃbhi÷ sarvato vanarÃjibhi÷ / ÓuÓubhe vav­dhe caiva nara÷ sÃdhanavÃn iva // Saund_1.9 // nÅvÃraphalasaætu«Âai÷ svasthai÷ ÓÃntair anutsukai÷ / akÅrïo 'pi tapobh­dhibhi÷ ÓÆnyaÓÆnya ivÃbhavat // Saund_1.10 // agnÅnÃæ hÆyamÃnÃnÃæ Óikhinà kÆjatÃm api / tÅrthÃnÃæ cÃbhi«eke«u ÓuÓruve yatra nisvana÷ // Saund_1.11 // virejur hariïà yatra suptà medhyÃsu vedi«u / salÃjair mÃdhavÅpu«pair upahÃrÃ÷ k­tà iva // Saund_1.12 // api k«udram­gà yatra sÃntÃÓ ceru÷ samaæ m­gai÷ / Óara¤yebhyas tapasvibhyo vinayaÇ Óik«ità iva // Saund_1.13 // saædigdhe 'py apunarbhÃve vidudhhe«v Ãgame«v api / pratyak«iïa ivÃkurvaæs tapo yatra tapodhanÃ÷ // Saund_1.14 // yatra sma mÅyate brahma kaiÓ cit kaiÓ cin na mÅyate / kÃle nimÅyate somo na cÃkÃle pramÅyate // Saund_1.15 // nirapek«Ã÷ Óarire«u dharme yatra svabhuddhaya÷ / saæh­«Âà iva yatnena tÃpasÃs te pire tapa÷ // Saund_1.16 ÓrÃmyanto munayo yatra svargÃyodyuktacetasa÷ / taporÃgeïa dharmasya vilopam iva cakrire // Saund_1.17 // atha tejavisadanaæ tapa÷k«etraæ tam ÃÓramam / kecid ik«vÃkavo jagmÆ rÃjaputrà vivatsava÷ // Saund_1.18 // suvarïastambhavar«mÃïa÷ siæhoraskà mahÃbhujÃ÷ / pÃtraæ Óabdasya mahata÷ ÓriyÃæ ca vinayasya ca // Saund_1.19 // arharÆpà hy anarhasya mahÃtmÃnaÓ calÃtmana÷ / prÃj¤Ã÷ praj¤Ãvimuktasya bhrÃt­yasya yavÅyasa÷ // Saund_1.20 // mÃt­ÓulkÃd upagatÃæ te Óriyaæ na vi«ehire / rarak«uÓ ca pitu÷ kautsÃs te bhavanti sma gautamÃ÷ // Saund_1.22 // ekapitror yathà bhrÃtro÷ p­thagguruparigrahÃt / rÃma evÃbhavad gÃrgyo vÃsubhadro 'pi gautama÷ // Saund_1.23 // ÓÃkrav­k«apraticchannaæ vÃsaæ yasmÃc ca cakrire / tasmÃd ik«vÃkuvaæÓyÃs te bhuvi ÓÃkya iti sm­tÃ÷ // Saund_1.24 // sa te«Ãæ gautamaÓ cakre svavaæÓasad­ÓÅ÷ kriyÃ÷ / munir Ærdhvaæ kumÃrasya sagarasyeva bhÃrgava÷ // Saund_1.25 // kaïva÷ ÓÃkuntalasyeva bharatasya tarasvia÷ / vÃlmÅkir iva dhÅmÃæÓ ca dhÅmator maithileyayo÷ // Saund_1.26 // tadvanaæ muninà tena taiÓ ca k«atriyapuÇgavai÷ / ÓÃntÃæ guptÃæ ca yugapad brahmak«atraÓriyaæ dadhe // Saund_1.27 // athodakalaÓaæ g­hya te«Ã v­ddhicikÅr«ayà / muni÷ sa viyad utpatya tÃn uvÃca n­pÃtmajÃn // Saund_1.28 // yà patet kalaÓÃd asmÃd ak«ayyasalilÃn mahÅm / dhÃrà tÃm anatikramya mÃm anveta yathÃkramam // Saund_1.29 // tata÷ paramam ity uktvà Óirobhi÷ praïipatya ca / rathÃn Ãruruhu÷ sarve ÓÅghravÃhÃn alaÇkr­tÃn // Saund_1.30 // tata÷ sa tair anugata÷ syandanasthair nabhogata÷ / tadÃÓramamahÅprÃntaæ paricik«epa vÃriïà // Saund_1.31 // a«ÂÃpadam ivÃlikhya nimittai÷ surbhÅk­tam / tÃn uvÃca muni÷ sthitvà bhÆmipÃlasutÃn idam // Saund_1.32 // asmin dhÃrÃparik«ipte nemicihnitalak«aïe / nirmimÅdhvaæ puraæ yÆyaæ mayi yÃte trivi«Âapam // Saund_1.33 // tata÷ kadÃcit te vÅrÃs tasmin pratigate munau / babhramur yauvanoddÃmà gajà iva niraÇkuÓÃ÷ // Saund_1.34 // baddhagodhÃÇgulÅtrÃïà hastavi«ÂhitakÃrmukÃ÷ / ÓarÃdhmÃtamahÃtÆïà vyÃyatÃbaddhavÃsasa÷ // Saund_1.35 // jij¤ÃsamÃnà nÃge«u kauÓalaæ ÓvÃpade«u ca / anucakrur vanasthasya dau«manter devakramaïa÷ // Saund_1.36 // tÃn d­«Âvà prak­tiæ yÃtÃn v­ddhÃn vyÃghraÓiÓÆn iva / tÃpasÃs tadvanarh hitvà himavantarh si«evire // Saund_1.37 // tatas tadÃÓramasthÃnaæ ÓÆnyarh tai÷ ÓÆnyacetasa÷ / paÓyanto tadÃÓramasthÃnaræ ÓÆnyaæ tai÷ niÓaÓvasu÷ // Saund_1.38 // atha te puïyakarmÃïa÷ pratyupasthirav­ddhaya÷ / tatra tajj¤air upÃkhyÃtÃn avÃpur mahato nidhÅn // Saund_1.39 // alaæ dharmÃrthakÃmÃnÃæ nikhilÃnÃm svÃptaye / nidhayo naikavidhayo bhÆrayas te gatÃraya÷ // Saund_1.40 // tatas tatpratilambhÃc ca pariïÃmÃc ca karmaïa÷ / tasmin vÃstuni vÃstuj¤Ã÷ puraæ ÓrÅman nyaveÓayan // Saund_1.41 // saridvistÅrïaparikhaæ spa«ÂäcitamahÃpatham / ÓailakalpamahÃvapraæ givirajam ivÃparam // Saund_1.42 // pÃï¬urÃÂÂÃlasumukhaæ suvibhaktÃntarÃpaïam / harmyamÃlÃparik«iptaæ kuk«iæ himagirer iva // Saund_1.43 // vedavedÃÇgavidu«as tasthu«a÷ «aÂsu karmasu / ÓÃntaye v­ddhaye caiva yatra viprÃn ajÅtjapan // Saund_1.44 // tadbhÆmer abhiyoktÌïÃæ prayuktÃn viniv­ttaye / yatra svena prabhÃvena bh­tyadaï¬Ãn ajÅtjapan // Saund_1.45 // cÃritradhansaæpannÃn salajjÃn dÅrghadarÓina÷ / arhato 'ti«Âhipan yatra ÓÆrÃn dak«Ãn kuÂumbina÷ // Saund_1.46 // vyastais tais tair gu¤air yuktÃn mativÃgvikramÃdibhi÷ / karmasu patirÆpe«u saicÃæs tÃn nyayÆyujan // Saund_1.47 // vasumadbhir avibhrÃntair alaævidyair avismitai÷ / yad babhÃse narai÷ kÅrïaæ mandara÷ kinnarair iva // Saund_1.48 // yatra te h­«Âamanasa÷ pauraprÅtickÅr«ayà / ÓrÅmanty udyÃnasaæj¤Ãni yaÓodhÃmÃny acÅkaran // Saund_1.49 // ÓvÃ÷ pu«kariïÅÓ caiva paramÃgryaguïÃmbhasa÷ / nÃj¤Ãyà cetanotkar«Ãd dik«u sarvÃsv acÅkhanan // Saund_1.50 // manoj¤Ã÷ ÓrÅmati÷ praÓÂhÅ÷ pathi«Æpavane«u ca / sabhÃ÷ kÆpavatÅÓ caiva samantÃt pratyati«Âhipan // Saund_1.51 // hastyaÓvarathasakÅrïam asaækÅrïam anÃkulam / anigƬhÃrthivibhavaæ nigƬhaj¤Ãnapauru«am // Saund_1.52 // saænidhÃnam ivÃrthÃnÃm ÃdhÃnam iva tejasÃm / niketam iva vidyÃnÃæ saæketam iva saæpadÃm // Saund_1.53 // vÃsav­k«aæ guïavatÃm ÃÓrayaæ Óaraïai«iÃm / Ãnartaæ k­taÓÃstrÃïÃm ÃlÃnaæ bÃbhuÓÃlinÃm // Saund_1.54 // samÃjair utsavair dÃyai÷ kriyÃvidhibhir eva ca / ala¤cakrur alaævÅryÃs te jagaddhÃma tatpuram // Saund_1.55 // yasmÃd anyÃyatas te ca kaæ cin nÃcÅkaran karam / tasmÃd alpena kÃlena tat tadÃpÆpuran puram // Saund_1.56 // kapilasya ca tasyar«es tasminn ÃÓramavÃstuni / yasmÃt te tatpuraæ cakrus tasmÃt kapilavÃstu tat // Saund_1.57 // kakandasya makandasya kuÓÃmbasyeva cÃÓrame / puryo yathà hi ÓrÆyante tathaiva kapilasya tat // Saund_1.58 // Ãpu÷ puraæ tatpuruhÆtakalpÃs te tejasÃryeïa na vismayena / Ãpur yaÓogandham ataÓ ca ÓaÓvat sutà yayÃter iva kÅrtimanta÷ // Saund_1.59 // tannÃthav­ttair api rÃjaputrair arÃjakaæ naiva rarÃja rëÂram / tÃrÃsahasrair api dÅpyamÃnair anutthite candra ivÃntarÅk«am // Saund_1.60 // yo jyÃyÃn atha vayasà guïaiÓ ca te«Ãæ bhrÃtÌïÃæ v­«abha ivaujasà v­«ÃïÃm / te tatra priyaguruvas tam abhya«i¤cann Ãdityà daÓaÓatalocanaæ divÅva // Saund_1.61 // ÃcÃravÃn vinayavÃn nayavÃn kriyÃvÃn dharmÃya nendriyadukhÃya dh­tÃtpara÷ / tadbhrÃt­bhi÷ pariv­ta÷ sa jugopa rëÂraæ saækrandano divam ivÃnu«rto marudbhi÷ // Saund_1.62 // Saundaranada mahÃkÃvye kapilavÃstuvarïano nÃma prathama÷ sarga÷ / CANTO II tata÷ kadà cit kÃlena tad avÃpa kulakramÃt / rÃja Óuddhodhano nÃma Óuddhakarmà jitendriya÷ // Saund_2.1 // ya÷ sasa¤je na kÃme«u ÓrÅpÃptau na visismiye / nÃvamene parÃn­ddhyà parebhyo nÃpi vivyathe // Saund_2.2 // balÅyÃn sattvasaæpanna÷ ÓrutavÃn buddhimÃn api / vikrÃnto nayvÃæÓ caiva dhÅra÷ sumukha eva ca // Saund_2.3 // vapu«mÃæÓ ca na ca stabdho dak«iïo na ca nÃrajava÷ / tejasvÅ na ca na k«Ãnta÷ kartà ca na ca vismita÷ // Saund_2.4 // Ãk«ipta÷ Óatrubhi÷ saækhye suh­dbhiÓ ca vyapÃÓrita÷ / abhavad yo na vimukhas tejasà ditsayaiva ca // Saund_2.5 // ya÷ pÆrvai rÃjabhir yÃtÃæ yiyÃsur dharmapaddhatim / rÃjyaæ dÅk«Ãm iva vahan v­ttetÃnvagamat pitÌn // Saund_2.6 // yasya suvyahÃrÃc ca rak«anÃc ca sukhaæ prajÃ÷ / ÓiÓyire vigatodvegÃ÷ pitur aÇkagatà iva // Saund_2.7 // k­taÓÃstra÷ k­tÃstro và jÃto và vipule kule / ak­tÃrtho na dad­Óe yasya darÓanameyivÃn // Saund_2.8 // hitaæ vipriyam apy ukto ya÷ ÓuÓrÃva na cuk«ubhe / du«k­taæ bahv api tyaktvà sasmÃra k­tam aïv api // Saund_2.9 // praïatÃn anujagrÃha vijagrÃha kuladvi«a÷ / ÃpannÃn parijagrÃha nijagrÃhÃsthitÃn pathi // Saund_2.10 // prÃyeïa vi«aye yasya tacchÅlam anuvartina÷ / arjayanto dad­Óire dhanÃnÅva guïÃn api // Saund_2.11 // adhyai«Âa ya÷ paraæ brahma na vyai«Âa satataæ dh­te÷ / dÃnÃn yadita pÃtrebhya÷ pÃpaæ nÃk­ta kiæ cana // Saund_2.12 // dh­tyÃvÃk«Åt pratij¤Ãæ sa sadvÃjivodyatÃæ dhuram / na hy avÃnchÅc eyuta÷ satyÃn muhÆrtam api jÅvitam // Saund_2.13 // vidu«a÷ paryupÃsi«Âa vyakÃÓi«ÂÃtmavattayà / vyaroci«ta ca Ói«Âebhyo mÃsÅ«e candramà iva // Saund_2.14 // avedÅd buddhiÓÃstrÃbhyÃm iha cÃmutra ca k«amam / arak«Åd dhairyavÅryÃbhyÃm indriyÃïy api ca prajÃ÷ // Saund_2.15 // ahÃr«Åd du÷kham ÃrtÃnÃæ dvi«atÃæ corjitaæ yaÓa÷ / acai«te ca nayair bhÆmiæ bhÆyasà yaÓasaiva ca // Saund_2.16 // apy ÃsÅd du÷khitÃn paÓyan prak­tyà karuïÃtmaka÷ / nÃhau«te ca yaÓo lobhÃd anyÃyÃdhigatair dhanai÷ // Saund_2.17 // sauhÃrda­¬habhaktitvÃn maitre«u viguïe«v api / nÃdidÃsÅdaditsÅt tu saumukhvÃt svaæ svam arthavat // Saund_2.18 // anivedyÃgram arhadbhyo nÃlik«at hiæ cid apluta÷ / gÃm adharmeïa nÃdhuk«at k«Åratar«eïa gÃm iva // Saund_2.19 // nÃs­k«ad balim aprÃptaæ nÃruk«an mÃnam aiÓvaram / Ãgamair buddhim Ãhik«ad dharmÃya na tu kÅrtaye // Saund_2.20 // kleÓÃrhÃn api kÃæÓ ci tu nÃkli«Âa kli«Âakarmaïa÷ / ÃryabhÃvÃc ca nÃghuk«ad dvi«ato 'pi sato guïÃn // Saund_2.21 // Ãk­«ad vapu«Ã d­«ÂÅ÷ prajÃnÃæ candramà iva / parasvaæ bhuvi nÃm­k«an mahÃvi«am ivoragam // Saund_2.22 // nÃkruk«ad vi«aye tasya kaÓ cit kaiÓ cit kva cit k«ata÷ / adik«at tasya hastastham Ãrtebhyo hy abhayaæ dhanu÷ // Saund_2.23 // k­tÃgaso 'pi praïatÃn prÃg eva priyakÃriïa÷ / adarÓat snighayà d­«Âyà Ólak«ïena vacasÃsicat // Saund_2.24 // bahvÅr adhyagamad vidyà vi«aye«v akutÆhala÷ / adarÓat kÃrtayuge dharme dharmÃt k­cchre 'pi nÃsrasat // Saund_2.25 // avardhi«Âa gu¤ai÷ ÓaÓvad av­dhan mitrasaæpadà / avarti«Âa ca v­ddhe«u nÃv­tad garhite pathi // Saund_2.26 // Óarair aÓÅÓam acchatrÆn guïair bandhÆn arÅramat / randhrair nÃcÆcudad bh­tyÃn karair nÃpÅpi¬at prajÃ÷ // Saund_2.27 // rak«aïÃc caiva ÓauryÃc ca nikhilÃæ gÃm avÅvapat / spa«Âayà daï¬anÅtyà ca rÃtrisattrÃn avÅvapat // Saund_2.28 // kulaæ rÃjar«iv­ttena yaÓogandham avÅvapat / dÅptyà tama ivÃdityas tejasÃrÅn avÅvapat // Saund_2.29 // apaprathat pitÌæÓ caiva satputrada­Óair guïai÷ / salileneva cÃmbhodo v­ttenÃjihïadat prajÃ÷ // Saund_2.30 // dÃnair ajasravipulai÷ somaæ viprÃn asÆ«avat / rÃjadharmasthiatvÃc ca kÃle sasyam asÆ«avat // Saund_2.31 // adharmi«ÂhÃm acakathan na kathÃm akathaÇkata÷ / cakravartÅva ca parÃn dharmÃyÃbhyudasÅ«ahat // Saund_2.32 // rëÂram anyatra ca baler na sa kiÇ cid dadÅdapat / bh­tyair eva ca sodyogaæ dvi«addarpam adÅdapat // Saund_2.33 / svair evÃdÅdapac cÃpi bhÆyo bhÆyo guïai÷ kulam / prajà nÃdÅdapac caiva sarvadharmavyavasthayà // Saund_2.34 // aÓrÃnta÷ samaye yajvà vaj¤abhÆmim amÅmapat / pÃlanÃc ca cvijÃn brahma nirduvignÃn amÅmapat // Saund_2.35 // gurubhir vidhivatkÃle saumya÷ somam amÅmapat / tapasà tejasà caiva dvi«atsainyam amÅmapat // Saund_2.36 // prajÃ÷ paramadharmj¤a÷ sÆk«maæ dharmam avÅvasat / darÓanÃc caiva dharmasya kÃle svargam avÅvasat // Saund_2.37 // vyaktam apy arthak­cchre«u nÃdharmi«Âham ati«Âhipat / priya ity eva cÃÓaktaæ na saærÃgÃd avÅv­dhat // Saund_2.38 // tejasà ca tvi«Ã caiva ripÆn d­ptÃn abhÅbhasat / yaÓodÅpena dÅptena p­thivÅæ ca vyabhÅbhasat // Saund_2.39 // Ãn­ÓaæsyÃn na yaÓase tenÃdÃyi sadÃrthine / dravyaæ mahad api tyaktvà na caivÃkÅrti kiæ cana // Saund_2.40 // tenÃrir Ãpi du÷khÃrto nÃtyÃji ÓaraïÃgata÷ / jitvà d­ptÃn api ripÆn na tenÃkÃri vismaya÷ // Saund_2.41 // na tenÃbhedi mÃryÃdà kÃmÃd dve«Ãd bhayÃd api / tena satsv api bhoge«u nÃsevÅndriyav­ttità // Saund_2.42 // na tenÃrdarÓi vi«amaæ kÃryaÇ kva cana kiæ cana / vipriyapriyayo÷ k­tye na tenÃgÃmi nikriyÃ÷ // Saund_2.43 // tenÃpÃyi yathÃkalpaæ somaÓ ca yaÓa eva ca / vedaÓ cÃmnÃyi satataæ vedokto dharma eva ca // Saund_2.44 // evamÃdibhir atyakto babhÆvÃsulabhair guïai÷ / aÓakyaÓakyasÃmanta÷ ÓÃkyarÃja÷ sa Óakravat // Saund_2.45 // atha tasmin tathà kÃle dharmakÃmà divaukasa÷ / vicerur diÓi lokasya dharmacaryà did­k«ava÷ // Saund_2.46 // dharmÃtmÃnaÓ carantas te dharmajij¤Ãsayà jagat / dad­Óus taæ viÓe«eïa dharmÃtmÃnaæ narÃdhipam // Saund_2.47 // devebhyas tu«itebhyo 'tha bodhisattva÷ k«itiæ vrajan / upapattiæ praïidadhe kule tasya mahÅpate÷ // Saund_2.48 // tasya devÅ n­devasya mÃyà nÃma tadÃbhavat / vÅtakrodhatamomÃyà mÃyeva divi devatà // Saund_2.49 // svapne 'tha samaye garbham ÃviÓantaæ dadarÓa sà / «a¬dantaæ vÃraïaæ Óvetam airÃvatam ivaujasà // Saund_2.50 // taæ vinirdidi«u÷ Órutvà svapnaæ svapnavido dvijÃ÷ / tasya janma kumÃrasya lak«mÅdharmayaÓobh­ta÷ // Saund_2.51 // tasya sattvaviÓe«asya jÃtau jÃtik«ayai«ina÷ / sÃcalà pracacÃlorvÅ taraÇgÃbhihateva nau÷ // Saund_2.52 // sÆryaraÓmibhir akli«Âaæ pu«pavar«aæ papÃta khÃt / digvÃraïakarÃdhÆtÃd vanÃc caitrarathÃd iva // Saund_2.53 // divi dundubhayo nedur dÅvyatÃæ marutÃm iva / didÅpe 'bhyadhiaæ sÆrya÷ ÓivaÓ ca pavano vavau // Saund_2.54 // tutu«us tu«itÃÓ caiva ÓuddhÃvÃsÃÓ ca devatÃ÷ / saddharmabahumÃnena sattvÃnÃæ cÃnukampayà // Saund_2.55 // samÃyayau yaÓa÷ketuæ Óreya÷ketukara÷ para÷ / babhrÃje ÓÃntayà lak«myà dharmo vigrahavÃn iva // Saund_2.56 // devyÃm api yavÅyasyÃm araïyÃm iva pÃvaka÷ / nando nÃma suto jaj¤e nityÃnandakara÷ kule // Saund_2.57 // dÅrghabÃhur mahÃvak«Ã÷ siæhÃæso v­sabhek«ana÷ / vapu«Ãgryeïa yo nÃma sundaropapadaæ dadhe // Saund_2.58 // madhumÃsa iva prÃptaÓ candro naa ivodita÷ / aÇgavÃn iva cÃnaÇga÷ sa babhau kÃntayà Óriyà // Saund_2.59 // sa tau saævardhayÃmÃsa narendra÷ parayà mudà / artha÷ sajjanahastastho dharmakÃmau mahÃn iva // Saund_2.60 // tasya kÃlena satputrau vav­dhÃte bhavÃya tau / ÃryasyÃrambhamahato darmÃrthÃv iva bhÆtaye // Saund_2.61 // tayo÷ satputrayor madhye ÓÃkyarÃjo rarÃja sa÷ / madhyadeÓa iva vyakto himavatpÃripÃtrayo÷ // Saund_2.62 // tatas tayo÷ saæsk­tayo÷ krameïa narendrasÆnvo÷ k­tavidyayoÓ ca / kÃme«v ajasraÇ pramamÃda nanda÷ sarvÃrthasiddhas tu na saærara¤ja // Saund_2.63 // sa prekÓyaiva hi jÅrïam ÃturaÇ ca m­taÇ ca vim­Óan jagadanbhij¤am Ãrtacitta÷ / h­dayagataparagh­ïo na vi«ayaratim agamaj jananamaraïabhayam abhito vijighÃæsu÷ // Saund_2.64 // udvegÃd apunarbhave mana÷ praïidhÃya sa yayau ÓayitavarÃÇganÃdanÃstha÷ / niÓi n­patinilayanÃd vanagamank­tmanÃ÷ sarasa iva mathitanalinÃt kalahaæsa÷ // Saund_2.65 // Saundaranande mahÃkÃvye rÃjavarïano nÃma dvitÅya÷ sarga÷ / CANTO III tapase tata÷ kapilavÃstu hayagarathaughasaækulam / ÓrÅmad abhayam anuraktajanaæ sa vihÃya viÓcitamanà vanaæ yayau // Saund_3.1 // vividhÃgmÃæs tapasi tÃæÓ ca vividhaniyamÃÓrayÃn munÅn / prek«ya sa vi«ayat­Ãk­païÃn anavasthitaæ tapa iti nyavartata // Saund_3.2 // atha mok«avÃdinam arìam upaÓamamatiæ tatho¬rakam / tattvak­tamatir upÃsya jahÃvayam apy amÃrga iti mÃgakovida÷ // Saund_3.3 // sa vicÃrayan jagati kiæ nu paramam iti taæ tam Ãgamam / niÓcayam anadhigata÷ parata÷ paramaæ cacÃra tapa eva du«karam // Saund_3.4 // atha nai«a mÃrga iti vik«ya tad api vipulaæ jahau tapa÷ / dhyÃnavi«ayam avagamya paraæ bubhuje varÃnnam am­tatvabuddhaye // Saund_3.5 // sa suvarïapÅnayugabÃhur ­«abhagatir Ãyatek«aïa÷ / plak«am avaniruham abhyagamat paramasya niÓcayavidher bubhutsayà // Saund_3.6 // upaviÓya tatra k­tabuddhir acaldh­tir adrirÃjavat / mÃrabalam ajayad ugram atho bubudhe padaæ Óivam ahÃryam avyayam // Saund_3.7 // avagamya taæ ca k­takÃryam am­tamanaso divaukasa÷ / har«am atulam agaman mudità vimukhÅ tu mÃrapari«at pracuk«ubhe // Saund_3.8 // sanagà ca bhÆ÷ pravicÃla hutavahasaka÷ Óivo vavau / nedur api ca suradundubhaya÷ pravavar«a cÃmbudharavarjitaæ nabha÷ // Saund_3.9 // avabudhya caiva paramÃrtham ajaram anukampayà vibhu÷ / nityam am­tam upadarÓyituæ sa varäasÅparikarÃm ayÃt purÅm // Saund_3.10 // atha dharmacakram ­tanÃbhi dh­timatisamÃdhinemimat / tatra vinayanimÃram ­«ir jagato hitÃya pari«ady avartayat // Saund_3.11 // iti du÷kham etad iyam asya samudayalatà pravartikà / ÓÃntir iyam ayam upÃya iti pravibhÃgaÓa÷ param idaæ catu«Âayam // Saund_3.12 // abhidhÃya ca triparivartam atulam anivartyam uttamam / dvÃdaÓaniyatavikalpam ­«ir vininÃya kauï¬inasagotram Ãdita÷ // Saund_3.13 // sa hi do«asÃgaram agÃdham upadhijalam Ãdhijanutkam / krodhamadabhayatarÇgacalaæ pratatÃra lokam api vyatÃrayat // Saund_3.14 // sa vinÅya kÃÓi«u gaye«u bahujanam atho girivraje / pitryam api paramakÃruïiko nagaraæ yayÃv anujigh­k«ayà tadà // Saund_3.15 // vi«ayÃtmakasya hi ianasya bahuvividhamÃrgasevina÷ / sÆryasad­Óavapur abhyudito vijahÃra sÆrya iva gautamas tama÷ // Saund_3.16 // abhitas tata÷ kapilavÃstu paramaÓubhavÃstusaæstutam / vastumatiÓuci Óivopavanaæ sa dadarÓa ni÷sp­hatayà yathà vanam // Saund_3.17 // aparigraha÷ sa hi babhÆva niyatamatir ÃtmanÅÓvara÷ / naikavidhabhayakare«u kim-u svajanasvadeÓajanamitravastu«u // Saund_3.18 // pratipÆjayà na sa jahar«a na ca Óucam avaj¤ayÃgamat / niÓcitamatir asicandanayor na jagÃma du÷khasukhayoÓ ca vikriyÃm // Saund_3.19 // atha pÃrthiva÷ samupalabhya sutam upagataæ tathÃgatam / tÆrïam ababhuturagÃnugata÷ sutadarÓanotsukatayÃbhiniryayau // Saund_3.20 // sugatas tathÃgatam avek«ya narapatim adhÅram ÃÓayà / Óe«am api ca janam aÓrumukhaæ vinÅ«aya gaganam utpapÃta ha // Saund_3.21 // sa vicakrame divi bhuvÅva punar upaviveÓa tasthivÃn / niÓcalamatir aÓayi«Âa punar bahudhÃbhavat punar abhÆt tathaikadhà // Saund_3.22 // salile k«itÃv iva cacÃra jalam iva vive«a medinÅm / megha iva divi vavar«a puna÷ punar ajvalan nava ivodito ravi÷ // Saund_3.23 // yugapaj jvalan jvalanavac ca jalam avas­haæÓ ca meghavat / taptakanakasad­Óaprabhayà sa babhau pradÅpta iva sandhyayà ghana÷ // Saund_3.24 // tam udÅk«ya hemamaïijÃlavalayinam ivotthitaæ dhvajam / prÅtim agamad atulÃæ n­patir janatà natÃÓ ca bahumÃnam abhyayu÷ // Saund_3.25 // atha bhÃjanÅk­tam avek«ya manujapatim ­ddhisaæpadà / paurajanam api ca tatpravaïaæ nijagÃda dharmavinayaæ vinÃyaka÷ // Saund_3.26 // n­patis tata÷ prathamam Ãpa phalam am­tadharmasiddhayo÷ / dharmam atulam adhigamya muner munaye nanÃma sa yato gurÃv iva // Saund_3.27 // bahava÷ prasannamanaso 'tha jananamaraïÃrtibhÅrava÷ / ÓÃkyatanayav­«abhÃ÷ k­tino v­«abhà invÃnalabhayÃt pravavraju÷ // Saund_3.28 // vijahus tu ye 'pi na g­hÃïi tanayapit­mÃtrapek«ayà / te 'pi niyamavidhimÃmaraïÃj jag­huÓ ca yuktamanasaÓ ca daghrire // Saund_3.29 // na jihiæsa sÆk«mam api jantum api paravadhopajÅvana÷ / kiæ bata vipulagu¤a÷ kulaja÷ sadaya÷ sadà kimu muner upÃsayà // Saund_3.30 // ak­Óodhyama÷ k­Óadhano 'pi paraparibhavÃsaho 'pi san / nÃnyadhanam apajahÃra tathà bhujagÃd ivÃnyavibhavÃd dhi vivyathe // Saund_3.31 // vibhavÃnvito 'pi taruïo 'pi vi«ayacapalendriyo 'pi san / naiva ca parayuvatÅr agamat paramaæ hi tà dhanato 'py amanyata // Saund_3.32 // an­taæ jagÃda na ca kaÓ cid ­tam api jajalpa nÃpriyam / Ólak«ïam api ca na jagÃv ahitaæ hitam apy uvÃca na ca paiÓunÃya yat // Saund_3.33 // manasà lulobha na ca jÃtu paravasu«u g­ddhamÃnasa÷ / kÃmasukham asukhato vim­Óan vijahÃra t­pta iva tatra sajjana÷ // Saund_3.34 // na parasya kaÓ cid apaghÃtam api ca sg­ïo vyacintayat / mÃt­pi­sutasuh­sad­Óaæ sa dadarÓa tatra hi paras paraæ jana÷ // Saund_3.35 // niyataæ bhavi«yati paratra bhavad api ca bhÆtam apy atho / karmaphalam api ca lokagatir niyateti darÓanam avÃpa sÃdhu ca // Saund_3.36 // iti karma¤Ã daÓavidhena paramakuÓalena bhÆriïà / bhraæÓini Óitahilaguïo 'pi yuge vijahÃra tatra munsaæÓrayaj jana÷ // Saund_3.37 // na ca tatra kaÓ cid upapattisukham abhilalëa tair guïai÷ / sarvam aÓivam avagamya bhavaæ bhavasaæk«ayÃya vav­te na janmane // Saund_3.38 // akathaÇkathà g­hiïa eva paramapariÓuddhad­«taya÷ / srotasi hi vav­tire bahavo rajasas tanutvam api cakrire pare // Saund_3.39 // vav­te 'tra yo 'pi vi«ame«u vibhavad­Óe«u kaÓ cana / tyÃgavinayaniyamÃbhirato vijahÃra so 'pi na cacÃla satpathÃt // Saund_3.40 // api ca svato 'pi parato 'pi na bhayam abhavan na daivata÷ / tatra ca susukhasubhik«aguïair jah­«u÷ prajÃ÷ k­tayuge manor iva // Saund_3.41 // iti muditam anÃmayaæ nirÃpat kururaghupurupuropamaæ puraæ tat / abhavad abhayadaiÓike mahar«au viharati tatra ÓivÃya vÅtarÃge // Saund_3.42 // CANTO IV munau bruväe 'pi tu tatra dharmaæ dharmaæ prati j¤Ãti«u cÃd­te«u / prÃsÃdasaæstho madanaikakÃrya÷ priyÃsahÃyo vijahÃra nanda÷ // Saund_4.1 // sa cakravÃkyeva hi cakravÃkas tayà sameta÷ priyayà priyÃrha÷ / nÃcintayad vaiÓrmaïaæ na Óakraæ tasthÃnaheto÷ kuta eva dharmam // Saund_4.2 // lak«myà ca rÆpeïa ca sundarÅti stambhena garveïa ca mÃninÅti / dÅptyà ca mÃnena ca bhÃminÅti yato babhëe trividhena nÃmnà // Saund_4.3 // sà hÃsahaæsà nayandvirephà pÅnastanÃtyunnatapadmakoÓà / bhÆyo babhÃse svakuloditena strÅpadminÅ nandadivÃkareïa // Saund_4.4 // rÆpeïa cÃtyantamanohareïa rÆpÃnurÆpeïa ca ce«Âitena / manu«yaloke hi tadà babhÆva sà sundarÅ strÅ«u nare«u nanda÷ // Saund_4.5 // sà devatà nandanacÃriïÅva kulasya nandÅjananaÓ ca nanda÷ / atÅtya martyÃn anupetya devÃn s­«ÂÃv abhÆtÃm iva bhÆtadhÃtrà // Saund_4.6 // tÃæ sundarÅæ cen na labheta nanda÷ sà và ni«eveta na taæ natabhrÆ÷ / dvandaæ dhruvaæ tad vikalaæ na ÓobhetÃnyonyahÅnÃv iva rÃtricandrau // Saund_4.7 // kandarparatyor iva lak«yabhÆtaæ pramodanÃndyor iva nŬabhÆtam / prahar«atu«Âyor iva pÃtrabhÆtaæ dvandaæ sahÃraæsta madÃndhabhÆtam // Saund_4.8 // parasparodvÅk«aïatatparÃk«aæ parasparavyÃh­tasaktacittam / parasparÃÓle«ah­tÃïgarÃgaæ parasparaæ tan mithunaæ jahÃra // Saund_4.9 // bhÃvÃnuraktau girinirjharasthau tau kiænarÅkiæpuru«Ãv ivobhau / cikrŬatuÓ cÃbhivirejatuÓ ca rÆpaÓriyÃnyonyam ivÃk«ipantau // Saund_4.10 // anyonyasaærÃgavivardhanena tad dvandvam anyonyam arÅramac ca / klamÃntare 'nyonyavinodanena salÅlam anyonyam amÅmadac ca // Saund_4.11 // vibhÆ«ayÃm Ãsa tata÷ priyÃæ sa si«evi«us tÃæ na m­jÃvahÃrtham / svenaiva rÆpeïa vibhÆ«ità hi vibhÆ«aïÃnÃm api bhu«aïaæ sà // Saund_4.12 // dattvÃtha sà darpaïam asya haste mamÃgrato dhÃraya tÃvad enam / viÓe«akaæ yÃvad ahaæ karomÅty uvÃca kÃntaæ sa ca taæ babhÃra // Saund_4.13 // bhartus tata÷ ÓmaÓru nirÅk«amÃïà viÓe«akaÇ sÃpi cakÃra tÃd­k / niÓvÃsavÃtena ca darpa¤asya cikitsayitvà nijaghÃna nanda÷ // Saund_4.14 // sà tena ce«ÂÃlalitena bhartu÷ ÓÃÂhyena cÃntarmanasà jahÃsa / bhavec ca ru«Âà kila nÃma tasmai lalÃÂajihmÃæ bh­kuÂiæ cakÃra // Saund_4.15 // cik«epa karïotpalam asya cÃæse kare¤a savyena madÃlasena / pattrÃÇguliæ cÃrdhanimÅlitÃk«e vaktre 'sya tÃm eva vinirdudhÃva // Saund_4.16 // tataÓ calannÆpurayoktritÃbhyÃæ nakhaprabhodhÃsitarÃÇgulibhyÃm / padhyÃæ priyÃyà nalinopamÃbhyÃæ mÆrdhnà bhayÃn nÃma nanÃma nada÷ // Saund_4.17 // sa muktapu«ponmi«itena mÆrdhnà tata÷ priyÃyÃ÷ priyak­d babhÃse / suvarïavedyÃm anilÃvabhagna÷ pu«pÃtibhÃrÃd iva nÃgav­k«a÷ // Saund_4.18 // sà taæ stanodvartitahÃra«Âir utthÃpayÃm Ãsa nipŬya dorbhyÃm / kathaæ k­to 'sÅti jahÃsa coccair mukhena sÃcÅk­takuï¬alena // Saund_4.19 // patyus tato darpaïasaktapÃïer muhurmuhur vaktram avek«amÃïà / tamÃlapattrÃrdratale kapole samÃpayÃmÃsa viÓe«akaæ tat // Saund_4.20 // tasyà mukhaÇ tat satamÃlapattraÇ tÃmrÃdharau«Âhaæ cikurÃyatÃk«am / raktÃdhikÃgraæ patitadvirephaÇ saÓaivalaÇ padmam ivÃbabhÃse // Saund_4.21 // nandas tato darpaïam Ãdareïa bibhrat tadÃmaï¬anasÃk«ibhÆtam / viÓe«akÃvek«aïakekarÃk«o la¬at priyÃyà vadanaæ dadarÓa // Saund_4.22 // tat kuï¬alÃda«ÂaviÓe«akÃntaæ kÃraï¬avakli«Âam ivÃravindam / nanda÷ priyÃyà mukham Åk«amÃïo bhÆya÷ priyÃnandakaro babhÆva // Saund_4.23 // vimÃnakalpe sa vimÃnagarbhe tatas tathà caiva nandana nanda÷ / tathÃgataÓ cÃgatabhaik«akÃlo bhaik«Ãya tasya pravive«a veÓma // Saund_4.24 // avÃÇmukho ni«praïayaÓ ca tasthau bhrÃtu g­he 'nyasya g­he yathaiva / tasmÃd atho pre«yajanapramÃdÃd bhik«Ãm alabdhaiva punar jagÃma // Saund_4.25 // kà cit pipe«ÃÇgavilepanaæ hi vÃso 'Çganà kà cid avÃsayac ca / ayojayat snÃnavidhiæ tathÃnyà jagranthur anyÃ÷ surabhÅ÷ srajaÓ ca // Saund_4.26 // tasmin g­he bhartur ataÓ carantya÷ krŬÃnurÆpaæ lalitaæ niyogam / kÃÓ cin na buddhaæ dad­Óur yuvatyo buddhasya vai«Ã niyataÇ manÅ«Ã // Saund_4.27 // kà cit sthità tatra tu harmyap­«Âhe gavÃk«apak«e praïidhÃya cak«u÷ / vini«patantaæ sugataæ dadarÓa payodagarbhÃd iva dÅptam arkam // Saund_4.28 // sà gauravaæ tatra vicÃrya bhartu÷ svayà ca bhaktyÃrhatayÃrhataÓ ca / nandasya tasthau purato vivak«us tadÃj¤ayà ceti tadÃcacak«e // Saund_4.29 // anugrahÃyÃsya janasya ÓaÇke gurur g­haæ no bhagavÃn pravi«Âa÷ / bhik«Ãm alabdhvà giram Ãsanaæ và sÆnyÃd araïyÃd iva yÃti bhÆya÷ // Saund_4.30 // Órutvà mahar«e÷ sa g­hapraveÓaæ satkÃrahÅnaæ ca puna÷prayÃïam / cacÃla citrÃbharaïÃmbarasrak kalpadrumo dhÆta ivÃnilena // Saund_4.31 // k­tväjaliæ mÆrdhani padmakalpaæ tata÷ sa kÃntÃæ gamanaæ yayÃce / kartuæ gami«yÃmi gurau praïÃmaæ mÃm abhyanuj¤Ãtum ihÃrhasÅti // Saund_4.32 // sà vepamÃnà parisasvaje taæ ÓÃlaæ latà vÃtasamÅriteva / dadarÓa cÃÓuplutalolanetrà dÅrghaæ ca niÓvasya vaco 'bhyuvÃca // Saund_4.33 // nÃhaæ yiyÃsor gurudarÓanÃrtham arhÃmi kartuæ tava dharmapŬÃm / gacchÃryaputraihi ca ÓÅghram eva viÓe«ako yÃvad ayaÇ na Óu«ka÷ // Saund_4.34 // saced bhaves tvaæ khalu dÅrghasÆtro daïdaæ mahÃntaæ tvayi pÃtayeyam / muhurmuhus tvÃæ Óayitaæ kucÃbhyÃæ vibodhayeyaæ ca na cÃlapeyam // Saund_4.35 // athÃpy anÃÓyÃnaviÓe«akÃyÃæ mayy e«yasi tvaæ tvaritaæ tatas tvÃm / nipŬayi«yÃmi bhujadvayena nirbhÆ«a¤enÃrdravilepanena // Saund_4.36 // ity evam uktaÓ ca nipŬitaÓ ca tayÃsavarïasvanayà jagÃda / evaæ kari«yÃmi vimu¤ca caï¬i yÃvad gurur dÆragato na me sa÷ // Saund_4.37 // tata÷ stanodvartitacandanÃbhyÃæ mukto bhujÃbhyÃæ na tu mÃnasena / vihÃya ve«aæ madanÃnurÆpaæ satkÃrayogyaæ sa vapur babhÃra // Saund_4.38 // sà taæ prayÃntaæ ramaïaæ pradadhyau pradhyÃnaÓÆnyasthitaniÓcalÃk«Å / sthitoccakarïà vyapaviddhaÓa«pà bhrÃntasæ m­gaæ bhrÃntaæ m­gaÇ bhrÃntaæ mukhÅ m­gÅva // Saund_4.39 // did­k«ayÃk«iptamanà munes tu nanda÷ prayÃïaæ prati tatvare ca / viv­ttad­«ÂiÓ ca Óanair yayau tÃæ karÅva paÓyan sa la¬atkare¤um // Saund_4.40 // chÃtodariæ pÅnapayodharoruæ sa sundarÅæ rukmadarÅm ivÃdre÷ / kÃk«eïa paÓyan na tatarpa nanda÷ pibann ivaikena jalaæ kareïa // Saund_4.41// taÇ gauravaæ buddhagataæ cakar«a bhÃryÃnurÃga÷ punar Ãcakar«a / sa 'niÓcayÃn nÃpi yayau na tasthau turaæs taraÇge«v iva rÃjahaæsa÷ // Saund_4.42 // adarÓanaæ tÆpagataÓ ca tasyà harmyÃt tataÓ cÃvatatÃra tÆrïam / Órutvà tato nÆpuranisvanaæ sa punar lalambe h­daye g­hÅta÷ // Saund_4.43 // sa kÃmarÃge¤a nig­hyamÃïo dharmÃnurÃge¤a ca k­«yamÃïa÷ / jagÃma du÷khena vivartyamÃna÷ plava÷ pratisrota ivÃpagÃyÃ÷ // Saund_4.44 // tata÷ kramair dÅrghatamai÷ pracakrame kataæ nu yÃto na gurur bhaved iti / svajeya tÃæ caiva viÓe«akapriyÃæ kathaæ priyÃm ÃrdraviÓe«akÃm iti // Saund_4.45 // atha sa pathi dadarÓa muktamÃnaæ pit­nagare 'pi tathÃgatÃbhimÃnam / daÓabalam abhito vilambamÃnaæ dhvajam anuyÃna ivaindram arcyamÃnam // Saund_4.46 // Saundaranande mahÃkÃvye bhÃryÃyÃcitako nÃma caturtha÷ sarga÷ / CANTO V athÃvatÅryÃÓvarathadvipebhya÷ ÓÃkyà yathÃsvarddhi g­hÅtave«Ã÷ / mahÃpaïebhyo vyavahÃriïaÓ ca mahÃmunau bhaktivaÓÃt praïemu÷ // Saund_5.1 // ke cit praïamyÃnuyayur mhÆrtaÇ ke cit praïamyÃrthavaÓena jagmu÷ / ke cit svake«v Ãvasthe«u tastu÷ k­tväjalÅn vik«aïatatparÃk«Ã÷ // Saund_5.2 // buddhas tatas tatra narendramÃrga sroto mahadbhaktimato janasya / jagÃma duÆkhena vigÃhamÃno jalÃgame srota ivÃpagÃyÃ÷ // Saund_5.3 // atho mahadbhi÷ pathi saæpatadbhi÷ saæpÆjyamÃnÃya tathÃgatÃya / kartuæ pra¤Ãmaæ na ÓaÓÃka nandas tenÃbhireme tu guror mahimnà // Saund_5.4 // svaæ cÃvasaÇgaæ pathi nirmumuk«ur bhaktiæ janasyÃnyamateÓ ca rak«an / nandaæ ca gehÃbhimukhaæ jigh­k«an mÃrgaæ tato 'nyaæ sugata÷ prapede // Saund_5.5 // tato viviktaæ ca viviktacetÃ÷ sanmÃrgavin mÃrgam abhipratasthe / gatvÃgrataÓ cÃgryatamÃya tasmai nÃndÅvimuktÃya nanÃma nadna÷ // Saund_5.6 // Óanair vrjann eva sa gauraveïa paÂÃv­tÃæso vinatÃrdhakÃya÷ / adhonibaddhäjalir Ærdhvanetra÷ sagadgadaæ vÃkyam idaæ babhëe // Saund_5.7 // prÃsÃdasaæstho bhavantam anta÷pravi«Âam aÓrau«am anugrahÃya / atas tvarÃvÃn aham abhyupeto g­hasya kak«yÃmahato 'bhasÆyan // Saund_5.8 // tat sÃdhu sÃdhupriya matpriyÃrthaæ tatrÃstu bik«Ættama bhaik«akÃlsa÷ / asau hi madhyaæ nabhaso yiyÃsu÷ kÃlaæ pratismÃrayatÅva sÆrya÷ // Saund_5.9 // ity evam ukta÷ praïatena tena snehÃbhimÃnonmukhalocanena / tÃd­Çnimittaæ sugataÓ cakÃra nÃhÃrak­tyaæ sa yathà viveda // Saund_5.10 // tata÷ sa k­tvà munaye praïÃmaæ g­haprayÃïÃya matiæ cakÃra / anugrahÃrthaæ sugatas tu tasmai pÃtraæ dadau pu«karapattranetra÷ // Saund_5.11 // tata÷ sa loke dadata÷ phalÃrthaæ pÃtrasya tasyÃpratimasya pÃtram / jagrÃha cÃpagrahaïak«aæÃbhyÃæ padmopamÃbhyÃæ prayata÷ karÃbhyÃm // Saund_5.12 // parÃÇmukhas tv anyamanaskam ÃrÃd vij¤Ãya nanda÷ sugataæ gatÃstham / hastasthapÃtro 'pi g­ha yiyÃsu÷ sasÃra mÃrgÃn munim Åk«amÃïa÷ // Saund_5.13 // bhÃryÃnurÃgeïa yadà g­haæ sa pÃtraæ g­hÅtvÃpi yiyÃsur eva / vimohayÃm Ãsa munis tatas taæ rathyÃmukhasyÃvaraïena tasya // Saund_5.14 // nirmok«abÅjaæ hi dadarÓa tasya j¤anaæ m­du kleÓarajaÓ ca tÅvram / kleÓÃnukÆlaæ vi«ayÃtmakaÇ ca nandaæ yatas taæ munir Ãcakar«a // Saund_5.15 // saækleÓapak«o dvividhaÓ ca d­«Âas tathà dvikalpo vyavadÃnapak«a÷ / ÃtmÃÓrayo hetubalÃdhikasya bÃhyÃÓraya÷ pratyayagauravasya // Saund_5.16 // ayatnato hetubalÃdhikas tu nirmucyate ghaÂÂitamÃtra eva / yatnena tu pratyayaneyabuddhir vimok«am Ãpnoti parÃÓrayeïa // Saund_5.17 // nanda÷ sa ca pratyayaneyacetà yaæ ÓiÓriye tanmayatÃm avÃpa / yasmÃd imaæ tatra cakÃra yatnaæ taæ snehapaÇkÃn munir ujjihÅr«am // Saund_5.18 // nandas tu du÷khena vice«ÂamÃna÷ Óanair agatyà gurum anvagacchat / bhÃryÃmukhaæ vÅk«aïalolanetraæ vicintayann ÃdraviÓe«akaæ tat // Saund_5.19 // tato munis taæ priyamÃlyahÃraæ vasantamÃsena k­tÃbhihÃram / ninÃya bhagnapramadÃvihÃraæ vidyÃvihÃrÃbhimataæ vihÃram // Saund_5.20 // dÅnaæ mahÃkÃruïikas tatas taæ d­«Âvà muhÆrtaæ karuïÃyamÃna÷ / kareïa cakdrÃÇkatalena mÆrdhni pasparÓa caivedam uvÃca cainam // Saund_5.21 // yÃvan na hiæsra÷ samupaiti kÃla÷ ÓamÃya tÃvat kuru saumya buddhim / sarvÃsv avasthÃsv iha vartamÃna÷ sarvÃbhisÃreïa nihanti m­tyu÷ // Saund_5.22 // sÃdhÃraïÃt svapnanibhÃdasÃrÃl lolaæ mana÷ kÃmasukhÃn niyaccha / havyair ivÃgne÷ pavaneritasya lokasya kÃmair na hi t­ptir asti // Saund_5.23 // ÓraddhÃdhanaæ Óre«Âhatamaæ dhanebhya÷ praj¤Ãrasas t­ptir rasebhya÷ / pradhÃnamadhyÃtmasukhaæ sukhebhyo vidyÃratir du÷khatatmà ratibhya÷ // Saund_5.24 // hitasya vaktà pravara÷ su­dbhyo dharmÃya khedo guïavÃn Óramebhya÷ / j¤ÃnÃya k­tyaæ paramaæ kriyÃbhya÷ kim indriyÃïÃm upagamya dÃsyam // Saund_5.25 // tan niÓcitaæ bhÅklamaÓugviyuktaæ pare«v anÃyattam ahÃryam anyai÷ / nityaæ Óivaæ ÓÃntisukhaæ v­ïÅ«va kim indriyÃrthÃrtham anartham Ƭhvà // Saund_5.26 // jarÃsamà nÃsty am­jà prajÃnÃæ vyÃdhe÷ samo nÃsti jagaty anartha÷ / m­tyo÷ samaæ nÃsti bhayaæ p­thivyÃm etat trayaæ khalv avaÓena sevyam // Saund_5.27 // snehena kaÓ cin na samo 'sti pÃÓa÷ sroto na t­ïÃsamam asti hÃri / rÃgÃgninà nÃsti samas tathÃgnis tac cet trayaæ nÃsti sukhaæ ca te 'sti // Saund_5.28 // avaÓyabhÃvi priyaviprayogas tasmÃc ca Óoko niyataæ vi«evya÷ / Óokena conmÃdam upeyivÃæso rÃjar«ayo 'nye 'py avaÓà vicelu÷ // Saund_5.29 // praj¤Ãmayaæ varma badhÃna tasmÃn no k«Ãntinighnasya hi ÓokabÃïÃ÷ / mahac ca dagdhuæ bhavakak«ajÃlaæ saædhuk«ayÃlpÃgnim ivÃtmateja÷ // Saund_5.30 // yathau«adhair hastagatai÷ savidyo na daÓyate kaÓ cana pannagena / tathÃnapek«o jitalokamoho na daÓyate ÓokabhujaÇgamena // Saund_5.31 // ÃsthÃya yogaæ parigamya tattvaæ na trÃsam Ãgacchati m­tyukÃle / Ãbaddhavarmà sudhanu÷ k­tÃstro jigÅ«ayà ÓÆra ivÃhavastha÷ // Saund_5.32 // ity evam ukta÷ sa tathÃgatena sarve«u bhÆte«v anukampakena / dh­«Âaæ girÃntarh­dayena sÅdaæs tatheti nanda÷ sugataæ babhëe // Saund_5.33 // atha pramÃdÃc ca tam ujjihÅr«an matvÃgamasyaiva ca pÃtrabhÆtam / pravrÃjayÃnanda ÓamÃya nandam ity abravÅn maitramanà mahar«i÷ // Saund_5.34 // nandaæ tato 'ntarmanasà rudantam ehÅti vaidehamunir jagÃda / Óanais tatas taæ samupetya nando na pravraji«yÃmy aham ity uvÃca // Saund_5.35 // ÓrutvÃtha nandasya manÅ«itaæ tad buddhÃya vaidehamuni÷ ÓaÓaæsa / saæÓrutya tasmÃd api tasya bhÃvaæ mahÃmunir nandam uvÃca bhÆya÷ // Saund_5.36 // mayy agraje pravrajite 'jitÃtman bhrÃt«­v anupravrajite«u cÃsmÃn / j¤ÃtÅæÓ tasmÃd api tasya bhÃvaæ mahÃmunir nandam uvÃca bhÆya÷ // Saund_5.37 // rÃjar«ayas te vidità na nÆnaæ vanÃni ye ÓiÓriyire hasanta÷ / ni«ÂhÅvya kÃmÃn upaÓÃntikÃmÃ÷ kÃme«u naivaæ k­païe«u saktÃ÷ // Saund_5.38 // bhÆya÷ samÃlokya g­he«u do«Ãn niÓÃmya tattyÃgak­taæ ca Óarma / naivÃsti moktuæ maitrÃlayaæ te deÓaæ mumÆr«or iva sopasargam // Saund_5.39 // saæsÃrakÃntÃraparÃyaïasya Óive kathaæ te pathi nÃruruk«Ã / ÃropyamÃïasya tam eva mÃrgaæ bhra«Âasya sÃrthÃd iva sÃrthikasya // Saund_5.40 // ya÷ sarvato veÓmani dahyamÃne Óayita mohÃn na tato vyapeyÃt / kÃlÃgninà vyÃdhijarÃÓikhena loke pradÅpte sa bhavet pramatta÷ // Saund_5.41 // pra¤ÅyamÃnaÓ ca yathà vadhÃya matto hasec ca pralapec ca vadhya÷ / m­tyau tathà ti«Âhati pÃÓahaste Óocya÷ pramÃdyan viparÅtacetÃ÷ // Saund_5.42 // yadà narendrÃÓ ca kuÂumbinaÓ ca vihÃya badhÆæÓ ca parigrahÃæÓ ca / yayuÓ ca yÃsyanti ca yÃnti caiva priye«v anitye«v kuto 'nurodha÷ // Saund_5.43 // kiæ cin na paÓyÃmi ratasya yatra tad anyabhÃvena bhaven na du÷kham / tasmÃt kva cin na k«amate prasktir yadi k«amas tadvigamÃn na Óoka÷ // Saund_5.44 // tat saumya lolaæ parigamya lokaæ mÃyopamaæ citram ivendrajÃlam / priyÃbhidhÃntaæ tayja mohajÃlaæ chettuæ matis te yadi du÷khajÃlam // Saund_5.45 // varaæ hitodarkam ani«Âam annaæ na svÃdu yat syÃd ahitÃnubaddham / yasmÃd ahaæ tvà viniyojayÃmi Óive Óucau vartmani vipriye 'pi // Saund_5.46 // bÃlasya dhÃrtrÅ vinig­hya lo«Âaæ yathoddharaty ÃsyapuÂapravi«Âam / tathojjihÅr«u÷ khalu rÃgaÓalyaæ tat tvÃm avocaæ paru«aæ hitÃya // Saund_5.47 // ani«Âam apy au«adham ÃturÃya dadÃti vaidyaÓ ca yathà nig­hya / tadvan mayoktaæ pratikÆlam etat tubhyaæ hitodarkam anugrahÃya // Saund_5.48 // tad yÃvad eva k«a¤asaænipÃto na m­tyur Ãgacchati yÃvad eva / yÃvad vayo yogavidhau samarthaæ buddhiæ kuru Óreyasi tÃvad eva // Saund_5.49 // ity evam ukta÷ sa vinÃyakena hitai«inà kÃruïikena nanda÷ / kartÃsmi sarvaæ bhagavan vacas te tathà yathÃj¤ÃpaysÅty uvÃca // Saund_5.50 // ÃdÃya vaidehamunis tatas taæ ninÃya saæÓli«ya vice«ÂamÃnam / vyayojayac cÃsrupariplutÃk«aæ keÓaÓriyaæ chattranibhasya mÆrdhna÷ // Saund_5.51 // atho nataæ tasya mukhaæ sabëpaæ pravÃsyamÃne«u Óiroruhe«u / vakrÃgranÃlaæ nalinaæ ta¬Ãge var«odakalinnam ivÃbabhÃse // Saund_5.52 // nandas tatas taruka«ÃyaviraktavÃsÃÓ cintÃvaÓo navag­hita iva dvipendra÷ / pÆrïa÷ ÓaÓÅ bahulapak«agata÷ k«apÃnte bÃlÃtpena pari«ikta ivÃbabhÃse // Saund_5.53 // Saundaranande mahÃkÃvye nandapravrÃjano nÃma pa¤cama÷ sarga÷ / CANTO VI tato h­te bhartari gauraveïa prÅtau h­tÃyÃm aratau k­tÃyÃm / tatraiva harmyopari vartamÃnà na sundarÅ saiva tadà babhÃse // Saund_6.1 // sà bhartur abhyÃgamanapratÅk«Ã gavÃk«am Ãkramya payodharÃbhyÃm / dvÃronmukhÅ calayoktrakà lalambe mukhena tiryaÇnatakuï¬alena // Saund_6.2 // vilambhaÃrà calayoktrakà sà tasmÃd vimÃnÃd vinatà cakÃÓe / tapa÷ksayÃd apsarasÃæ vareva cyutaæ vimÃnÃt priyam Åk«amÃïà // Saund_6.3 // sà khedasaæsvinnalalÃÂakena niÓvÃsanÅ«pÅtaviÓe«akeïa / cintÃcalÃk«eïa mukhena tasthau bartÃram anyatra viÓaÇkamÃnà // Saund_6.4 // tataÓ cirasthÃnaparÓrame¤a sthitaiva paryaÇkatale papÃta / tiryak ca ÓiÓye pravikÅrïahÃrà sapÃdukaikÃrthavilambapÃdà // Saund_6.5 // athÃtra kà cit pramadà sabëpÃæ tÃæ du÷khitÃæ dra«Âum anÅpsamÃnà / prÃsÃdasopÃnatalapraïÃdaæ cakÃra padbhyÃæ sahasà rudantÅ // Saund_6.6 // tasyÃÓ ca sopÃnatalapraïÃdaæ Órutaiva tÆrïaæ punar utpapÃta / prÅtyà prasaktaiva ca saæjahar«a priyopayÃnaæ pariÓaÇkamÃnà // Saund_6.7 // sà trÃsayantÅ valabhÅpuÂasthÃn pÃrÃvatÃn nÆpuranisvanena / sopÃnakuk«iÇ prasasÃra har«Ãd bhra«Âaæ dukÆlÃntam acintayantÅ // Saund_6.8 // tÃm aÇganÃæ prek«ya ca vipralabdhà niÓvasya bhÆya÷ Óayanaæ prapede / vivarïavaktrà na rarÃja cÃÓu vivarïacandreva himÃgame dyau÷ // Saund_6.9 // sà du÷khità bhartur adarÓanena kÃmena kopena ca dahyamÃnà / k­tvà kare vaktram upopavi«Âà cintÃnadÅæ ÓokajalÃæ tatÃra // Saund_6.10 // tasyà mukhaæ padmasapatnabhÆtaæ pÃïau sthitaÇ pallavarÃgatÃmre / chÃyÃmayasyÃmbhasi paÇkajasya babhau nataæ padmam ivopari«ÂÃt // Saund_6.11 // sà strÅsvabhÃvena vicintya tat tad d­«ÂÃnurÃge 'bhimukhe 'pi patyau / dharmÃÓrite tattvam avindamÃnà saækalpya tat tad vilalÃpa tat tat // Saund_6.12 // e«yÃmy anÃÓyÃnaviÓe«akÃyÃæ tvayÅti k­tvà mayi tÃæ pratij¤Ãm / kasmÃn nu hetor dayitapratij¤a÷ so 'dya priya me vitathapratij¤a÷ // Saund_6.13 // Ãryasya sÃdho÷ karuïÃtmakasya mannityabhÅror atidak«iïasya / kuto vikÃro 'yam abhÆtapÆrva÷ svenÃparÃgeïa mamÃpacÃrÃt // Saund_6.14 // ratipriyasya priyavartino me priyasya nÆnaæ h­dayaæ viraktam / tathÃpi rÃgo yadi tasya hi syÃn maccittarak«Å na sa nÃgata÷ syÃt // Saund_6.15 // rÆpeïa bhÃvena ca madviÓi«tà priyeïa d­«Âà niyataæ tato 'nyà / tathà hi k­tvà mayi moghasÃntvaæ lagnÃæ satÅæ mÃm agamad vihÃya // Saund_6.16 // bhaktiæ sa buddhaæ prati yÃm avocat tasya prayÃtuæ mayi sopadeÓa÷ / munau prasÃdo yadi tasya hi syÃn m­tyor ivogrÃd an­tÃd bibhÅyÃt // Saund_6.17 // lekÃrtham ÃdarÓanam anyacitto vibhÆ«ayantya mama dhÃrayitvà / bibharti so 'nyasya janasya taÇ cen namo 'stu tasmai calasauh­dÃya // Saund_6.18 // necchanti yÃ÷ Óokam avÃptum evaæ ÓraddhÃtum arhanti na tà narÃïÃm / kva cÃnuv­ttir mayi sÃsya pÆrvaæ tyÃga÷ kva cÃyaæ janavat k«aïena // Saund_6.19 // ity evamÃdi priyaviprakutà priye 'nyad ÃÓaÇkya ca sà jagÃda / saæbhrÃntam Ãruhya ca tad vimÃnaæ tÃæ strÅ sabëpà giram ity uvÃca // Saund_6.20 // yuvÃpi tÃvat priyadarÓano 'pi saubhÃgyabhÃgvyÃbhijanÃnvito 'pi / yas tvÃæ priyo nÃbhyacarat kadà cit tam anyathà yÃsyatikÃtarÃsi // Saund_6.21 // mà svÃminaæ svÃmini do«ato gÃ÷ priyaæ priyÃrhaæ priyakÃriïaæ tam / na sa tvad anyÃæ pramadÃm avaiti svacakravÃkyà iva cakravÃka÷ // Saund_6.22 // sa tu tvadarthaæ g­havÃsam Åpsan jijÅvi«us tvatparito«aheto÷ / bhrÃtrà kilÃryeïa tathÃgatena pravrÃjito netrajalÃrdravaktra÷ // Saund_6.23 // Órutvà tato bhartari tÃæ prav­ttiæ savepathu÷ sà sahasotpapÃta / prag­hya bÃhÆ virurÃva coccair h­dÅva digdhÃbhihatà kareïu÷ // Saund_6.24 // sà rdoanÃro«itaraktad­«Âi÷ saætÃpasaæk«obhitagÃtraya«Âi÷ / papÃta ÓÅrïÃkulahÃraya«Âi÷ phalÃtibhÃrÃd iva cÆtaya«Âi÷ // Saund_6.25 // sà padmarÃgaæ vasanaæ vasÃnà padmÃnanà padmadalÃyatÃk«Å / padmà vipadmà patiteva lak«mÅ÷ ÓuÓo«a padmasrag ivÃtapena // Saund_6.26 // saæcintya saæcintya guïÃæÓ ca bhartur dÅrghaæ niÓaÓavÃsa tatÃma caiva / vibhÆ«aÓrÅnihite prako«Âhe tÃmre karÃgre ca vinirdudhÃva // Saund_6.27 // na bhu«aïÃrtho mama saæpratÅti sà dik«u cik«epa vibhÆ«aïÃni / nirbhu«aïà sà patità cakÃÓe viÓÅrïapu«pastabakà lateva // Saund_6.28 // dh­ta÷ priyeïÃyam abhÆn mameti rukmatsaruæ darpaïam ÃliliÇge / yatnÃc ca vinyastatamÃlapattrau ru«Âeva dh­«Âaæ pramamÃrja gaï¬au // Saund_6.29 // sà cakravÃkvÅka bh­Óaæ cukÆja ÓyenÃgrapak«ak«atacakravÃkà / vispardhamÃneva vimÃnasaæstahi÷ pÃrÃvatai÷ kÆjanalokaïÂhai÷ // Saund_6.30 // vicitram­dvÃstaraïe 'pi suptà vai¬Æryavajrapratimaï¬ite 'pi / rukmÃÇgapÃde Óayane mahÃrhe na Óarma lebhe parice«ÂamÃnà // Saund_6.31 // saæd­«ya bhartuÓ ca vibhÆ«a¤Ãni vÃsÃæsi vÅïÃprabh­tiæÓ ca lÅlÃ÷ / tamo viveÓÃbhinanÃda coccai÷ paÇkÃvatÅrïeva ca saæsasÃda // Saund_6.32 // sà sundarÅ ÓvÃsacalodarÅ hi vajrÃgnisaæbhinnadarÅguheva / ÓokÃgninÃntardh­di dahyamÃnà vibhrÃntacitteva tadà babhÆva // Saund_6.33 // ruroda mamlau virurÃva jaglau babhrÃma tasthau vilalÃpa dadhyau / cakÃra ro«aæ vicakÃra mÃlyaæ cakarta vaktraæ vicakar«a vastram // Saund_6.34 // tÃæ cÃrudantÅæ prasabhaæ rudantÅæ saæÓrutya nÃrya÷ paramÃbhitaptÃ÷ / antarg­hÃd Ãruruhur vimÃnaæ trÃsena kiænarya ivÃdrip­«Âham // Saund_6.35 // bëpeïa tÃ÷ klinnavi«aïïavaktrà var«eïa padminya ivÃrdrapadmÃ÷ / sthÃnÃnurÆpeïa yathÃbhimÃnaæ nililyire tÃm anu dahyamÃnÃ÷ // Saund_6.36 // tÃbhir v­tà harmyatale 'ÇganÃbhiÓ cintÃtanu÷ sà sutanur babhÃse / ÓatahradÃbhi÷ parive«Âiteva ÓaÓÃÇkalekhà Óaradbhramadhye // Saund_6.37 // yà tatra tÃsÃæ vacasopapannà mÃnyà ca tasyà vayasÃdhikà ca / sà p­«Âhatas tÃæ tu samÃliliÇge pram­hya cÃÓrÆïi vacÃæsy uvÃca // Saund_6.38 // rÃjar«ivadhvÃs tava nÃnurÆpo dharmÃÓrite bhartari jÃtu Óoka÷ / ik«vÃkuvaæÓe hy abhikÃÇk«itÃni dÃyÃdyabhÆtÃni tapovanÃni // Saund_6.39 // prÃyeïa mok«Ãya vini÷s­tÃnÃæ ÓÃkyar«abhÃïÃæ viditÃ÷ striyas te / tapovanÃnÅva g­hÃïi yÃsÃæ sÃdhvÅvrataæ kÃmavadÃsritÃnÃm // Saund_6.40 // yady anyayà rÆpaguïÃdhikatvÃd bhartà h­tas te kuru bëpamok«am / manasvinÅ rÆpavatÅ guïÃdhyà h­di k«ate kÃtra hi nÃÓru mu¤cet // Saund_6.41 // athÃpi kiæ cid vyasanaæ prapanno mà caiva tad bhÆt sad­Óo 'tra bëpa÷ / ato viÓi«Âaæ na hi du÷kham asti kulodgatÃyÃ÷ patidevatÃyÃ÷ // Saund_6.42 // atha tv idÃnÅæ la¬ita÷ sukhena svastha÷ phalastho vyasnÃny ad­«tvà / vÅtasp­ho dharmam anuprapanna÷ kiæ viklave rodi«i har«akÃle // Saund_6.43 // ity evam uktÃpi bahuprakÃraæ snehÃt tayà naiva dh­tiæ cakÃra / athÃparà tÃæ manaso 'nukÆlaæ kÃlopapannaæ praïayÃd uvÃca // Saund_6.44 // bravÅmi satyaæ suviniÓcitaæ me prÃptaæ priyaæ drak«yasi ÓÅghram eva / tvayà vinà sthÃsyati tatra nÃsau sattvërayaÓ cetanayeva hÅna÷ // Saund_6.45 // aÇke 'pi lak«myà na sa nirv­ta÷ syÃt tvaæ tasya pÃrÓve yadi tatra na syÃ÷ / Ãpatsu k­cchrÃsv api cÃgatÃsu tvÃæ paÓyatas tasya bhaven na du÷kham // Saund_6.46 // tvaæ nirv­tiæ gaccha niyaccha bëpaæ taptÃÓrumok«Ãt parirak«a cak«u÷ / yas tasya bhÃvas tvayi yaÓ ca rÃgo na raæsyate tvadvirahÃt sa dharme // Saund_6.47 // syÃd atra nÃsau kulasattvagoyÃt këÃyam ÃdÃya vihÃsyatÅti / anÃtmanÃdÃya g­honmukhasya punar vimoktuæ ka ivÃsti do«a÷ // Saund_6.48 // ity yuvatijanena sÃntvyamÃnà h­tah­dayà ramaïena sundarÅ sà / drami¬am abhimukhÅ pureva rambhà k«itim agamat parivÃritÃpsarobhi÷ // Saund_6.49 // Saundaranande mahÃkÃvye bhÃryÃvilÃpo nÃma «a«Âa÷ sargah // CANTO VII liÇgaæ tata÷ ÓÃst­vidhipradi«Âaæ gÃtreïa bibhran na tu cetasà tat / bhÃryÃgatair eva manovitakair jehrÅyamÃïo na nananda nanda÷ // Saund_7.1 // sa pu«pamÃsasya ca pu«palak«myà sarvÃbhisÃreïa ca pu«paketo÷ / yÃnÅyabhÃvena ca yauvanasya vihÃrasaæstho na Óamaæ jagÃma // Saund_7.2 // sthita÷ sa dÅna÷ sahakÃravÅthyÃm ÃlÅnasaæmÆrchita«atpadÃyÃm / bh­Óaæ jaj­mbhe yugadÅrghabÃhur dhyÃtvà priyÃæ cÃpam ivÃcakar«a // Saund_7.3 // sa pitak«odam iva pratÅcchan cÆtadrumbheyas tanupu«pavar«am / dÅrghaæ niÓaÓvÃsa vicintya bhÃryÃæ navagraho nÃga ivÃvaruddha÷ // Saund_7.4 // Óokasya hartà ÓaraïÃgatÃnÃæ Óokasya kartà pratigarvitÃnÃm / aÓokam Ãlambya sa jÃtaÓoka÷ priyÃæ priyÃÓokavanÃæ ÓuÓoca // Saund_7.5 // priyÃæ priyÃyÃ÷ pratanuæ priyaïguæ niÓÃmya bhÅtÃm iva ni«patantim / sasmÃra tÃm aÓrumukhÅæ sabëpa÷ priyÃæ priyaÇguprasavÃvadÃtÃm // Saund_7.6 // pu«pÃvanaddhe tilakadrumasya d­«ÂvÃnyapu«ÂÃæ Óikhare nivi«ÂÃm / saækalpayÃm Ãsa ÓikhÃæ priyÃyÃ÷ ÓuklÃæÓuke 'ÂÂÃlam apÃsritÃyÃ÷ // Saund_7.7 // latÃæ praphullÃm atimuktakasya cÆtasya pÃrÓve parirabhya jÃtÃm / niÓÃmya cintÃm agamat tadaivaæ Óli«ÂÃbhavan mÃm api sundarÅti // Saund_7.8 // pu«potkarÃlà api nÃgav­k«Ã dÃntai÷ samudgair iva hemagarbhai÷ / kÃntÃrav­k«Ã iva du÷khitasya na cak«ur Ãcik«ipur asya tatra // Saund_7.9 // gandhaæ vasanto 'pi ca gandhaparïà gandharvave«yà iva gandhapÆrïÃ÷ / tasyÃnyacittasya ÓugÃtmakasya ghrÃïaæ na jahrur h­dayaæ pratepu÷ // Saund_7.10 // saæraktakaïÂhaiÓ ca vinÅlakaïÂhais tu«Âai÷ prah­«Âair api cÃnyapu«Âai÷ / lelihyamÃnaiÓ ca madhu dvirepai÷ svanadvanaæ tasya mano nunoda // Saund_7.11 // sa tatra bhÃryÃraïisaæbhavena vitarkadhÆmena tama÷Óikhena / kÃmÃgninÃntarh­di dahyamÃno vihÃya dhairyaæ vilalÃpa tat tat // Saund_7.12 // adyÃvagacchÃmi sudu«karaæ te cakru÷ kari«yanti ca kurvate ca / tyaktvà priyÃm aÓrumukhÅæ tapo ye ceruÓ cari«yanti caranti caiva // Saund_7.13 // tÃvad d­¬haæ bandhanam asti loke na dÃravaæ tÃntavam Ãyasaæ và / yÃvad d­¬haæ bandhanam etad eva mukhaæ calÓk«aæ lalitaæ ca vÃkyam // Saund_7.14 // chittvà ca bhittvà ca hi yÃnti tÃni svapauru«Ãc caiva suh­dbalÃc ca / j¤ÃnÃc ca rauk«yÃc ca vinà vimoktuæ na Óakyate snehamayas tu pÃÓa÷ // Saund_7.15 // j¤Ãnaæ na me tac ca ÓamÃya yat syÃn na cÃsti rauk«yaæ karuïÃtmako 'smi / kÃmÃtmakaÓ cÃsmi guruÓ ca buddha÷ sthito 'ntare cakragater ivÃsmi // Saund_7.16 // ahaæ g­hÅtvÃpi hi bhik«uliÇgaæ bhrÃtÌ«iïà dvirguruïÃnuÓi«Âa÷ / sarvÃsv avasthÃsu labhe na ÓÃntiæ priyÃviyogÃd iva cakravÃka÷ // Saund_7.17 // adyÃpi tan me h­di vartate ca yad darpaïe vyÃkulite mayà sà / k­tÃn­takrodhakam abravÅn mÃæ kathaæ k­to 'sÅti ÓaÂhaæ hasantÅ // Saund_7.18 // yathai«y anÃÓyÃnaviÓe«akÃyÃæ mayÅti yan mÃm avadac ca sÃÓru / pÃriplavÃk«eïa mukhena bÃlà tan me vaco 'dyÃpi mano ruïaddhi // Saund_7.19 // baddhvÃsanaæ parvatanirjharastha÷ svastho yathà dhyÃyati bhik«ur e«a÷ / sakta÷ kva cin nÃham ivai«a nÆnaæ ÓÃntas tathà t­pta ivopavi«Âa÷ // Saund_7.20 // puæskokilÃnÃm avicintya gho«aæ vasantalak«myÃm avicÃrya cak«u÷ / ÓÃstraæ yathÃbhyasyati cai«a yukta÷ ÓaÇke priyÃkar«ati nÃsya ceta÷ // Saund_7.21 // asmai namo 'stu sthiraniÓcayÃya niv­ttakautÆhalavismayÃya / ÓÃntÃtmane 'ntargatamÃnasÃya caÇkramyamÃïÃya nirutsukÃya // Saund_7.22 // nirÅk«amÃïÃya jalaæ sapadmaæ vanaæ ca phullaæ parapu«Âaju«Âam / kasyÃsti dhairyaæ navayauvanasya mÃse madhau dharmasapatnabhÆte // Saund_7.23 // bhÃvena garveïa gatena lak«myà smitena kopena madena vÃgbhi÷ / jahru÷ striyo devan­par«isaæghÃn kasmÃd dhi nÃsmadvidham ëipeyu÷ // Saund_7.24 // kÃmÃbhibhÆto hi hiraïyaretÃ÷ svÃhÃæ si«eve maghavÃn ahalyÃm / sattvena sarge¤a ca tena hÅna÷ strÅnirjita÷ kiæ bata mÃnu«o 'ham // Saund_7.25 // sÆrya÷ saraïyÆæ prati jÃtarÃgas tatprÅtaye ta«Âa iti Órutaæ na÷ / yÃm aÓvabhÆto 'Óvavadhuæ sametya yato 'Óvinau tau janayÃæ babhÆva // Saund_7.26 // strÅkÃraïaæ vairavi«aktabuddhyor vaivasvatÃgnyoÓ calitÃtmadh­tyo÷ / bahÆni var«Ãïi babhÆva yuddhaæ ka÷ strÅnimittaæ na caled ihÃnya÷ // Saund_7.27 // bheje ÓvapÃkÅæ munir ak«amÃlÃæ kÃmÃd vai«ÂhaÓ ca sa sadvari«Âa÷ / yasyÃæ vivasvÃn iva bhÆjalÃda÷ suta÷ prasÆto 'sya kapi¤jalÃda÷ // Saund_7.28 // parÃÓa÷ ÓÃpaÓaras tahar«i÷ kÃlÅæ si«eve jha«agarbhayonim / suto 'sya yasyÃæ su«uve mahÃtmà dvaipÃyano vedavibhÃgakartà // Saund_7.29 // dvaipÃyano dharmaparÃya¤aÓ ca reme samaæ kÃÓi«u veÓyavadhva / yayà hato 'bhÆc calanÆpure¤a pÃdena vidyullatayeva megha÷ // Saund_7.30 // tathägirà rÃgaparÅtacetÃ÷ sarasvatÅæ brahmasuta÷ si«eve / sÃrasvato yatra suto 'sya jaj¤e na«Âasya vedasya puna÷pravaktà // Saund_7.31 // tathà n­par«er dilipasya yaj¤e svargastriyÃæ kÃÓyapa ÃgatÃstha÷ / srucaæ g­hÅtvà sravad ÃtmatejaÓ cik«epa vahnÃv asito yato 'bhÆt // Saund_7.32 // tathÃÇgado 'ntaæ tapaso 'pi gatvà kÃmÃbhibhÆto yamunÃm agacchat / dhÅmattaraæ yatra rahÅtaraæ sa sÃraÇgaju«Âaæ janayÃæ babhÆva // Saund_7.33 // niÓÃmya ÓÃntÃæ naradevakanyÃæ vane 'pi ÓÃnte 'pi ca vartamÃna÷ / cacÃla dhairyÃn munir ­«ya«­Çga÷ Óailo mahÅkampa ivoccaÓ­Çga÷ // Saund_7.34 // brahmar«ibhÃvÃrtham apÃsya rÃjyaæ bheje vanaæ yo vi«aye«v anÃstha÷ / sa gÃdhijaÓ cÃpah­to gh­tÃcyà samà daÓaikaæ divasaæ viveda // Saund_7.35 // tathaiva kandarpaÓarÃbhim­«Âo rambhÃæ prati stu÷ilaÓirà mumÆrcha / ya÷ kÃmaro«ÃtmatayÃnapek«a÷ ÓaÓÃpa tÃm apratig­hyamÃïa÷ // Saund_7.36 // pramadvarÃyÃæ ca ruru÷ priyÃyÃæ bhujaÇgamenÃpah­tendriyÃyÃm / saæd­Óya saæd­Óya jaghÃna sarpÃn priyaæ na ro«eïa tapo rarak«a // Saund_7.37 // naptà ÓaÓÃÇkasya yaÓoguïÃÇko budhasya sÆnur vibhudhaprabhÃva÷ / tathorvaÓÅm apsarasaæ vicintya rÃjar«ir unmÃdam agacchad ai¬a÷ // Saund_7.38 // rakto girer mÆrdhani menakÃyÃæ kÃmÃtmakatvÃc ca sa tÃljaÇgha÷ / pÃdena viÓvÃvasunà saro«aæ vajreïa hintÃla ivÃbhijaghne // Saund_7.39 // nÃÓaæ gatÃyÃæ paramÃÇganÃyÃæ gaÇgÃjale 'naÇgaparÅtacetÃ÷ / jahnuÓ ca gaÇgÃæ n­patir bhujÃbhyÃæ rurodha mainÃka ivÃcalendra÷ // Saund_7.40 // n­paÓ ca gaÇgÃvirahÃj jughÆrïa gaÇgÃmbhasà sÃla ivÃttamÆla÷ / kulapradÅpa÷ pratipasya sÆnu÷ ÓrÅmattanu÷ Óantanur asvatantra÷ // Saund_7.41 // h­tÃæ ca saunandakinÃnuÓocan prÃptÃm invorvÅæ striyam urvaÓÅæ tÃm / sadv­ttavarmà kila somavarmà babhrÃma cittodhavabhinnavarmà // Saund_7.42 // bhÃryÃæ m­tÃæ cÃnumamÃra rÃjà bhÅmaprabhÃvo bhuvi bhÅmaka÷ sa÷ / balena senÃka iti prakÃÓa÷ senÃpatir deva ivÃttasena÷ // Saund_7.43 // svargaæ gate bhartari Óantanau ca kÃlÅæ jihir«an janamejaya÷ sa÷ / avÃpa bhÅ«mÃt samavetya m­tyuæ na tadgataæ manmhatham utsasarje // Saund_7.44 // ÓaptaÓ ca pÃï¬ur madanena nÆnaæ strÅïÃæ vaÓaæ kÃmavaÓena jagmu÷ / jagÃma mÃdrÅæ na mahar«iÓÃpÃd asevyasevÅ vimamarÓa m­tyum // Saund_7.45 // evaævidhà devan­par«isaÇgha÷ strÅïÃæ vaÓaæ kÃmavaÓena jagmu÷ / dhiyà ca sÃreïa ca durbala÷ san priyÃm apaÓyan kimu viklavo 'ham // Saund_7.46 // yÃsyÃmi tasmÃd g­ham eva bhÆya÷ kÃmaæ kari«ye vidhivat sakÃmam / na hy anyacittasya calendriyasya liÇgaæ k«amaæ dharmapathÃc cyutasya // Saund_7.47 // pÃïau kapÃlam avadhÃya vidhÃya mauï¬yaæ mÃna nidhÃya vik­taæ paridhÃya vÃsa÷ / yasyoyoddhavo na dh­tir asti na ÓÃnti asti citrapradÅpa iva so 'sti ca nÃsti caiva // Saund_7.48 // yo ni÷s­taÓ ca na ca ni÷s­takÃmarÃga÷ këÃyam udvahati yo na ca ni«kasÃya÷ / pÃtraæ bibharti ca guïair na ca pÃtrabhÆto kiÇgaæ vahann api sa naiva g­hÅ na bhik«u÷ // Saund_7.49 // na nyÃyyam anvayavata÷ parig­hya liÇgaæ bhÆyo vimoktum iti yo 'pi hi me vicÃra÷ / so 'pi praïaÓyati vicintya n­papravÅrÃæs tÃn ye tapovanaæ apÃsya g­hÃïy atÅyu÷ // Saund_7.50 // ÓÃlvÃdhipo hi sasuto 'pi tathÃmbarÅ«o rÃmo 'ndhva eva sa ca sÃæk­tir antideva÷ / cÅrÃïy apÃsya dadhire punar aæÓukÃni chittvà jaÂë ca kuÂilà mukuÂÃni babhru÷ // Saund_7.51 // tasmÃd bhik«Ãrthaæ mama gurur ito yÃvad eva prayÃtas tyaktvà këÃyaæ g­ham aham itas tÃvad eva prayÃsye / pÆjyaæ liÇgaæ hi skalitamanaso bibhrata÷ kli«Âabuddher nÃmutrÃrtha÷ syÃd upahatamater nÃpy ayaæ jÅvaloka÷ // Saund_7.52 // Saundarananda mahÃkÃvye nandivlÃpo nÃma saptama÷ sarga÷ / CANTO VIII atha nandam adhÅralocanaæ g­hayÃnotsukam utsukotuskam / abhigamya Óivena cak«u«Ã Óramaïa÷ kaÓ cid uvÃca maitrayà // Saund_8.1 // kim idaæ mukham aÓrudurinaæ h­dayasthaæ viv­ïoti te tama÷ / dh­tim ehi niyaccha vikriyÃæ na hi bëpaÓ ca ÓamaÓ ca Óobhate // Saund_8.2 // dvividhà samudeti vedanà niyataæ cetasi deha eva ca / ÓrutavidhyupacÃrakovidà dvividhà eva tayoÓ cikitsakÃ÷ // Saund_8.3 // tad iyaæ yadi kÃyikÅ rujà bhi«aje tÆrïam anÆnam ucyatÃm / viniguhya hi rogam Ãturo nacirÃt tÅvram anartham ­cchati // Saund_8.4 // atha du÷kham idaæ manomayaæ vada vak«yÃmi yad atra bhe«ajam / manaso hi rajastamasvino bhi«ajo 'dhyÃtmavida÷ parÅk«akÃ÷ // Saund_8.5 // nikhilena ca satyam ucyatÃæ yadi vÃcyaæ mayi saumya manyaste / gatayo vividhà hi cetasÃæ bahuguhyÃni madÃkulÃni ca // Saund_8.6 // iti tena sa coditas tadà vyavasÃyaæ pravivak«ur Ãtmana÷ / avalambya kare kareïa taæ pravivak«ur Ãtmana÷ // Saund_8.7 // atha tatra Óucau latÃg­he kusumodgÃriïi tau ni«edatu÷ / m­dubhir m­dumÃruteritair upagÆdhÃv iva bÃlapallavai÷ // Saund_8.8 // sa jagÃda tataÓ cikÅ«itam ghananiÓvÃsag­hÅtam antarà / ÓrutavÃgviÓadÃya bhik«ave vidu«Ã pravrajitena durvacam // Saund_8.9 // sad­Óaæ yadi dharmacÃriïa÷ satataæ prÃïi«u maitracetasa÷ / adh­tau yad iyaæ hitai«ità mayi te syÃt karuïÃtmana÷ sata÷ // Saund_8.10 // ata eva ca me viÓe«ata÷ pravivak«Ã k«amavÃdini tvayi / na hi bhÃvam imaæ calÃtmane kathayeyaæ bruvate 'py asÃdhave // Saund_8.11 // tad idaæ Ó­ïu me samÃsato na rame dharavidhÃv ­te priyÃm / girisÃnu«u kÃminÅm ­te k­taretà iva kiænaraÓ caran // Saund_8.12 // vanavÃsasukhÃt parÃÇmukha÷ prayiyÃsà g­ham eva yena me / na hi Óarma labhe tayà vinà n­patir hÅna ivottamaÓriyà // Saund_8.13 // atha tasya niÓamya tadvaca÷ priyabhÃryÃbhimukhasya Óocata÷ / Óramaïa÷ sa Óira÷ prakampayan nijagÃdÃtmagataæ Óanair idam // Saund_8.14 // k­païaæ bata yÆthalÃlaso mahato vyÃdhabhayÃd vini÷s­ta÷ / pravivik«ati vÃgurÃæ m­gaÓ capalo gÅtaraveïa va¤cita÷ // Saund_8.15 // vihaga÷ khalu jÃlasaæv­to hitakÃmena janena mok«ita÷ / vicaran phalapu«pavadvanaæ pravivik«u÷ svayam eva pa¤jaram // Saund_8.16 // kalabha÷ kariïà khalÆddh­to bahupaÇkÃd vi«amÃn nadÅtalÃt / jalatar«avaÓena tÃæ puna÷ saritaæ grÃhavatÅ titÅr«ati // Saund_8.17 // Óaraïe sabhujaÇgame svapan pratibuddhena pare¤a bodhita÷ / taruïa÷ khalu jÃtavibhrama÷ svayam ugraæ bhujagaæ jigh­k«ati // Saund_8.18 // mahatà khalu jÃtavedasà jvalitÃd utpatito vanadrumÃt / punar icchati nŬat­«ïayà patituæ tatra gatavyatho dvija÷ // Saund_8.19 // avaÓa÷ khalu kÃmamÆrchayà priyayà ÓyenabhayÃd vinÃk­ta÷ / na dh­tiæ samupaiti na hriyaæ karuïaæ jÅvati jÅvajÅvaka÷ // Saund_8.20 // ak­tÃtmatayà t­«Ãnvito gh­ïayà caiva dhiyà ca varjita÷ / aÓanaæ khalu vÃntam Ãtmanà k­pa¤a÷ Óvà punar attum icchati // Saund_8.21 // iti manmathaÓokakar«itaæ tam anudhyÃya muhur nirÅk«ya ca / Óramaïa÷ sa hitÃbhikÃÇk«ayà guïavadvÃkyam uvÃca vipriyam // Saund_8.22 // avicÃrayata÷ ÓubhÃÓubhaæ vi«aye«v eva nivi«Âacetasa÷ / upapannam alabdhacakusu«o na rati÷ Óreyasi ced bhavet tava // Saund_8.23 // Óravaïe grahaïe 'tha dhÃraïe paramÃrthÃvagame mana÷Óame / avi«aktamateÓ calÃtmano na hi dharme 'bhiratir vidhÅyate // Saund_8.24 // vi«aye«u tu do«adarÓina÷ paritu«Âasya Óucer amÃnina÷ / Óamakarmasu yuktacetasa÷ k­tabuddher na ratir na vidyate // Saund_8.25 // ramate t­«ito dhanaÓriyà ramate kÃmasukhen bÃliÓa÷ / ramate praÓamena sajjana÷ paribhogÃn paribhÆya vidyayà // Saund_8.26 // api ca prathitasya dhÅmata÷ kulajasyÃrcitaliÇgadhÃriïa÷ / sad­ÓÅ na g­hÃya cetanà praïatir vÃyuvaÓÃd girer iva // Saund_8.27 // sp­hyet parasaæÓritÃya ya÷ paribhÆyÃtmavaÓÃæ svatantratÃm / upaÓÃntipathe Óive sthita÷ sp­hayed do«avate g­hÃya sa÷ // Saund_8.28 // vyasanÃbhihato yathà viÓet parmukta÷ punar eva bandhanam / samupetya vanaæ tathà punar g­hasaæj¤aæ m­gayeta bandhanam // Saund_8.29 // puru«aÓ ca vihÃya ya÷ kaliæ punar icchet kalim eva sevitum / sa vihÃya bhajeta bÃli«a÷ kalibhÆtÃm ajitendriya÷ priyÃm // Saund_8.30 // savi«Ã iva saæÓrità latÃ÷ parim­«Âà iva soragà guhÃ÷ / viv­tà iva cÃsayo dh­tà vyasanÃntà hi bhavanti yo«ita÷ // Saund_8.31 // pramadÃ÷ samadà madapradÃ÷ pramadà vÅtamadà bhayapradÃ÷ / iti do«abhayÃvahÃÓ ca tÃ÷ katham arhanti ni«evanaæ nu tÃ÷ // Saund_8.32 // svajana÷ svajanena bhidyate suh­daÓ cÃpi suh­jjanena yat / parado«avik«aïÃ÷ ÓaÂhÃs tadanÃryÃ÷ pracaranti yo«ita÷ // Saund_8.33 // kulajÃ÷ k­païÅbhavanti yad yad ayuktaæ pracaranti sÃhasam / praviÓanti ca yac camÆmukhaæ rabhasÃs tatra nimittam aÇganÃ÷ // Saund_8.34 // vacanena haranati valgunà niÓitena praharanti cetasà / madhu ti«Âhati vÃci yo«itÃæ h­daye hÃlahalaæ mahadvi«am // Saund_8.35 // pradahan dahano 'pi g­hyate viÓarÅra÷ pavano 'pi g­hyate / kupito bhujago 'pi g­hyate pradÃnÃæ tu mano na g­hyate // Saund_8.36 // na vapur vim­Óanti na Óriyaæ na matiæ nÃpi kulaæ na vikramam / praharanty aviÓe«ata÷ striya÷ sarito grÃhakulÃkulà iva // Saund_8.37 // na vaco madhuraæ na lÃlanaæ smarati strÅ na ca suah­daæ kva cit / kalità vanitaiva ca¤calà tad ihÃri«v iva nÃvalambyate // Saund_8.38 // adadatsu bhavanti narmadÃ÷ pradadatsu praviÓanti vibhramam / praïate«u bhavanti garvitÃ÷ pramadÃs t­ptatarÃÓ ca mÃni«u // Saund_8.39 // guïavatsu caranti bhart­vad guïahÅne«u caranti putravat / dhanavatsu caranti t­«ïayà dhanahÅne«u caranty avaj¤ayà // Saund_8.40 // vi«ayÃd vi«ayÃntaraæ gatà pracaraty eva yathà h­tÃpi gau÷ / anavek«itapÆrvasauh­dà ramate 'nyatra gatà tathÃÇganà // Saund_8.41 // praviÓanty api hi striyaÓ citÃm anubhadhnanty api muktajÅvtÃ÷ / api bibhrati naiva yantraïà na tu bhÃvena vahanti sÃh­dam // Saund_8.42 // ramayanti patÅn kathaæ cana pramadà yÃ÷ patidevatÃ÷ kva cit / calacittatayà sahasraÓo ramayante h­dayaæ svan eva tÃ÷ // Saund_8.43 // Óvapacaæ kila senajitsutà cakame mÅnaripuæ kumudvatÅ / m­garÃjam atho b­hadrathà pramadÃnÃm agatir na vidyate // Saund_8.44 // kuruhaihayav­«ïivaæÓajà bahumÃyÃkavaco 'tha Óambara÷ / munir ugratapÃÓ ca gautama÷ samavÃpur vanitoddhataæ raja÷ // Saund_8.45 // ak­taj¤am anÃryam asthiraæ vanitÃnÃm ida Åd­Óaæ mana÷ / katham arhati tÃsu paï¬ito h­dayaæ sa¤jayituæ calÃtmasu // Saund_8.46 // atha sÆk«mamati dvayÃÓivaæ laghu tÃsÃæ h­dayaæ na paÓyasi / kimu kÃyam asadg­haæ sravad vaintÃnÃm aÓuciæ na paÓyasi // Saund_8.47 // anulepanam a¤janaæ srajo maïimuktÃtapanÅyam aæÓukam / yad ahany ahani pradhÃvanair vasanaiÓ cÃbharaïaiÓ ca saæsk­tam / aÓubhaæ tamasÃv­tek«aïa÷ Óubhato gacchasi nÃvagacchasi // Saund_8.48 // atha và samavai«i tattanÆm aÓubhÃæ tvaæ na tu saævid asti te / surabhiæ vidadhÃsi hi kriyÃm aÓuces tatprabhavasya ÓÃntaye // Saund_8.49 // malapa¤kadharà digambarà prak­tisthair nakhadantaromabhi÷ / yadi sÃdhu kim atra yo«itÃæ sahajaæ tÃsu vicÅyatÃæ Óuci // Saund_8.50 // malapaÇkadharà digambarà prak­tisthair nakhadantaromabhi÷ / yadi sà tava sundarÅ bhaven niyataæ te 'dya na sundarÅ bhavet // Saund_8.51 // sravatÅm aÓuciæ sp­Óec ca ka÷ saghuïo jarjarabhÃï¬avat striyam / yadi kevalayà tvacÃv­tà na bhaven mak«ikapattramÃtrayà // Saund_8.52 // tvacave«Âhitam astipa¤jaraæ yadi kÃyaæ samavai«i yo«itÃm / madanena ca k­«yase balÃd agh­ïa÷ kÃyaæ samvai«i yo«itÃm // Saund_8.53 // ÓubhatÃm aÓubhe«u kalpayan nakhadantatvacakeÓaromasu / avicak«aïa kiæ na paÓyasi prak­tiæ ca prabhavaæ ca yo«itÃm // Saund_8.54 // tad avetya mana÷ÓarÅrayor vanità do«avatÅr viÓe«ata÷ / capalaæ bhavanotsukaæ mana÷ pratisaækhyÃnabalena vÃryatÃm // Saund_8.55 // ÓrutavÃn matimÃn kulodgata÷ paramasya praÓamasya bhÃjanam / upagamya yathà tathà punar na hi behttuæ niyamaæ tvam arhasi // Saund_8.56 // abhijanamahato manasvina÷ priyayaÓaso bahumÃnam icchata÷ / nidhanam api varaæ sthirÃtmanaÓ cyutavinayasya na caiva jÅvitam // Saund_8.57 // baddhvà yathà hi kavacaæ prag­hÅtacÃpo nindyo bhavaty apas­ta÷ samarÃd rathastha÷ / bhaik«Ãkam abhyupagata÷ parig­hya liÇgaæ nindyas tathà bhavati kÃmarh­tendriyÃÓva÷ // Saund_8.58 // hÃsyo yathà ca paramÃbharaïÃmbarasrag bhaik«aæ caran dh­tadhanuÓ calacitramauli÷ / vairÆpyam abhyupagata÷ paraiï¬abhojÅ hÃsyas tathà g­hasukhÃbhimukha÷ sat­«ïa÷ // Saund_8.59 // yathà svannaæ bhuktvà paramaÓyanÅye 'pi Óayito varÃho nirmukta÷ punar aÓuci dhÃvet paricitam / tathà Óreya÷ Ó­ïvan praÓamasukham ÃsvÃdya guïavad vanaæ ÓÃntaæ hitvà g­ham abhila«et kÃmat­«ita÷ // Saund_8.60 // yatholkà hastasthà dahati pavanapreritaÓikhà yathà pÃdÃkrÃnto daÓati bhujaga÷ krodharabhasa÷ / yathà hanti vyÃghra÷ ÓiÓur api g­hÅto g­hagata÷ tathà strÅsaæsargo bhuvidham anarthÃya bhavati // Saund_8.61 // tad vij¤Ãya mana÷ÓarÅraniyatÃn nÃri«u do«Ãn imÃn matvà kÃmasukhaæ nadÅjalacalaæ kleÓÃya ÓokÃya ca / d­«Âvà durbalam Ãmapatrasad­Óaæ m­tyÆpas­«Âaæ jagan nirmok«Ãya kuru«va buddhim atulÃm utkaïÂhituæ nÃrhasi // Saund_8.62 // Sundaranande mahÃkÃvye strÅvighÃto nÃmëÂama÷ sarga÷ / CANTO IX athaivam ukto 'pi sa tena bhi«uïà jagÃma naivopaÓamaæ priyÃæ prati / tathà hi tÃm eva tadà sa cintayan na tasya ÓuÓrÃva visaæj¤avad vaca÷ // Saund_9.1 // yathà hi vaidyasya cikÅr«ata÷ Óivaæ vaco na g­hnÃti mumÆr«ur Ãtura÷ / tathaiva matto balarÆpayauvanair hitaæ na jagrÃdha sa tasya tadvaca÷ // Saund_9.2 // na cÃtra citraæ yadi rÃgapÃpmanà mano 'bhibhÆyeta tamov­tÃmana÷ / narasya pÃpmà hi tadà nivartate yadà bhavaty antagataæ tamas tanu // Saund_9.3 // tatas tathÃk«iptam avek«ya taæ tadà balena rÆpeïa ca yauvanena ca / g­haprayÃïaæ prati ca vyavasthitaæ ÓaÓÃsa nandaæ Óramaïa÷ sa Óantaye // Saund_9.4 // balaæ ca rÆpaæ ca navaæ ca yauvanaæ tathÃvagacchÃmi yathÃvagacchasi / ahaæ iv idaæ te trayam avyavastitaæ yathÃvabuddho na tathÃvabudhyase // Saund_9.5 // idaæ hi rogÃyatanaæ jarÃvaÓaæ nadÅtaÂÃnokahavac calÃcalam / na vetsi dehaæ jalaphenadurbalaæ balasthatÃm Ãtmani yena manyase // Saund_9.6 // yadÃnnapÃnÃsanayÃnakarmaïÃm asevanÃd apy atisevanÃd api / ÓarÅram Ãsannavipatti d­Óyate bale 'bhimÃnas tava kena hetunà // Saund_9.7 // himÃtapavyÃdhijarÃk«udÃdibhir yadÃpy anarthair upamÅyate jagat / jalaæ Óucau mÃsa ivÃrkaraÓmibhi÷ k«ayaæ vrajan kiæ balad­pta manyase // Saund_9.8 // tvagasthimÃæsak«atajÃtmakaæ yada ÓarÅram ÃhÃravaÓena ti«Âhati / ajasram Ãrtaæ satatapratikriyaæ balÃnvito 'smÅti kathaæ vihanyase // Saund_9.9 // yathà ghaÂaæ m­nmayam Ãmam ÃÓrito naras titÅr«et k«ubhitaæ mahÃrïavam / samucchrayaæ tadvad asÃram udvahan balaæ vyavasyed vi«ayÃrtham udyata÷ // Saund_9.10 // Óariram ÃmÃd api m­nmayam Ãmam ÃÓrito naras titÅr«et k«ubhitaæ mahÃrïavam / citraæ hi ti«Âhed vidhivaddh­to ghaÂÃd idaæ nu ni÷sÃratmaæ mataæ mama // Saund_9.11 // yadÃmbubhÆvÃyvanalÃÓ ca dhÃtava÷ sadà viruddhà vi«amà ivoragÃ÷ / bhavanty anarthÃya ÓarÅram ÃÓritÃ÷ kathaæ balaæ rogavidho vyavasyasi // Saund_9.12 // prÃyanti mantrai÷ praÓamaæ bhujaÇgamà na mantrasÃdhyÃs tu bhavanti dhÃtava÷ / kva cic ca kiæ cic ca daÓanti pannagÃ÷ sadà ca sarvaæ ca tudanti dhÃtava÷ // Saund_9.13 // idaæ hi ÓayyÃsanapÃnabhojanair guïai÷ Óariraæ ciram apy avek«itam / na mar«ayaty ekam api vytikramaæ yato mahÃÓivi«avat prakupyati // Saund_9.14 // yadà himÃrto jvalanaæ ni«evate himaæ nidÃghÃbhihato 'bhikÃÇk«ati / k«udhÃnivto 'nnaæ salilaæ t­«Ãnvito balaæ kuta÷ kiæ ca kathaæ ca kasya ca // Saund_9.15 // tad evam aj¤Ãya ÓarÅram Ãturaæ balÃnvito 'smÅti na mantum arhasi / asÃram asvantam aniÓcitaæ jagaj jagaty anitye balam avyavasthitam // Saund_9.16 // kva kÃrtavÅryasya balÃbhimÃnina÷ shasrabÃhor balam arjunasya tat / cakarta bÃhÆn yudhi yasya bhÃrgavo mahÃnti Ó­ÇgÃïy aÓanir girer iva // Saund_9.17 // kva tadbalaæ kaæsavikar«iïo hares turaÇgarÃjasya puÂÃvabhedina÷ / yam ekabÃïena nijaghinvÃn jarÃ÷ kramÃgatà rÆpam ivottamaæ jarà // Saund_9.18 // dite÷ sutasyÃmararo«akÃriïaÓ camÆrucer và namuce÷ kva tadbalam / yam Ãhave kruddham ivÃntakaæ sthitaæ jaghÃna phenÃvayavena vÃsava÷ // Saund_9.19 // balaæ kurÆïÃæ kva ca tat tadÃbhavad yudhi jvalitvà tarasaujasà ca ye / samitsammidhà jvalanà ivÃdhvare hatÃsavo bhasmani paryavasthitÃ÷ // Saund_9.20 // ato viditvà balvÅryamÃninÃæ balÃnvitÃnÃm avamarditaæ balam / jagaj jarÃm­tyuvaÓaæ vicÃrayan bale 'bhimÃnaæ na vidhÃtum arhasi // Saund_9.21 // balaæ mahad và yadi và na manyase kuru«va yuddhaæ saha tÃvad indriyai÷ / jayaÓ ca te 'trÃsti mahac ca te balaæ parÃjayaÓ ced vitathaæ ca te balam // Saund_9.22 // tathà matà vÅratarà manÅ«iïo jayanti lohÃni «aÓindriyÃïi ye // Saund_9.23 // ahaæ vapu«mÃn iti yac ca manyase vicak«aïaæ naitad idaæ ca g­hyatÃm / kva tad vapu÷ sà ca vapu«matÅ tanur gadasya sÃmyasya ca sÃraïasya ca // Saund_9.24 // yathà mayÆraÓ calacitracandrako bibharti rÆpaæ guïavat svabhÃvata÷ / ÓarÅrasaæskÃraguïÃd ­te tathà bibhar«i rÆpaæ yadi rÆpavÃn asi // Saund_9.25 // yadi pratÅpaæ v­ïuyÃn na vÃsasà na ÓaucakÃle yadi saæsp­Óed apa÷ / m­jÃviÓe«aæ yadi nÃdadÅta và vapur vapu«man vada kÅd­Óaæ bhavet // Saund_9.26 // navaæ vayaÓ cÃtmagataæ niÓÃmya yad g­honmukhaæ te vi«ayÃptaye mana÷ / niyaccha tac chailanadÅrayopamaæ drutaæ hi gacchaty anvirati yauvanam // Saund_9.27 // ­tur vyatÅta÷ parivartate puna÷ k«ayaÇ prayÃta÷ punar eti candramÃ÷ / gataæ gataæ naiva tu saænivartate jalaæ nadÅnÃæ ca n­ïÃæ ca yauvanam // Saund_9.28 // vivarïitaÓmaÓru valÅviku¤citaæ viÓÅrïadantaæ Óithilabhru ni«prabham / yadà mukhaæ drak«yasi jarjaraæ tadà jarÃbhibhÆto vimado bhavi«yasi // Saund_9.29 // ni«evya pÃnaæ madanÅyam uttamaæ niÓÃvivÃse«u cirÃd vimÃdyati / naras tu matto balarÆpayauvanair na kaÓ cid aprÃpya jarÃæ vimÃdyati // Saund_9.30 // yathek«ur atyantarasaprapŬito bhuvi praviddho dahanÃya Óu«yate / tathà jarÃyantraniŬità tanur nipÅtasÃrà maraïÃya ti«Âhati // Saund_9.31 // yathà hi n­bhyÃæ karapattram Åritaæ samucchritaæ dÃru bhinatty anekadhà / tathocchritÃæ pÃtayati prajÃm imÃm aharniÓÃbhyÃm upasaæhità jarà // Saund_9.32 // sm­te÷ pramo«o vapu«a÷ parÃbhavo rate÷ k«ayo vÃcchruticak«u«Ãæ graha÷ / Óramasya yonir balvÅryayor vadho jarÃsamo nÃsti ÓarÅriïÃæ ripu÷ // Saund_9.33 // idaæ viditvà nidhanasya daiÓikaæ jarÃbhidahÃnaæ jagato mahadbhayam / ahaæ vapu«mÃn balavÃn yuveti và na mÃnam Ãro¬hum anÃryam arhasi // Saund_9.34 // ahaæ mamety eva ca raktacetasÃæ ÓarÅrasaæj¤Ã tava ya÷ kalau graha÷ / tam uts­jaivaæ yadi ÓÃmyatà bhaved bhayaæ hy ahaæ ceti mameti cÃrchati // Saund_9.35 // yadà ÓarÅre na vaÓo 'sti kasya cin nirasyamÃne vividhair upaplavai÷ / kathaæ k«amaæ vettum ahaæ mameti và ÓarÅrasaæj¤aæ g­ham ÃpadÃm idam // Saund_9.36 // sapannage ya÷ kug­he sadÃÓucau rameta nityaæ pratisaæsk­te 'bale / sa du«ÂadhÃtÃv aÓucau calÃcale rameta kÃye viparÅtdarÓana÷ // Saund_9.37 // yathà prarohanti t­ïÃny ayatnata÷ k«itau prayatnÃt tu bhavnti ÓÃlaya÷ / tathaiva du÷khÃni t­¤Ãny ayatnata÷ k«itau pryatnÃt tu bhavanti và na và // Saund_9.39 // ÓarÅram Ãrtaæ parikar«ataÓ calaæ na cÃsti kiæ cit paramÃrthata÷ sukham / sukhaæ hi du÷khapratikÃrasevayà sthite ca du÷khe tanuni vyasvasyati // Saund_9.40 // yathÃnapek«yÃgryam apÅsitaæ sukhaæ prabÃdhate du÷kham upetam aïv api / tathÃnapek«yÃtmani du÷kham Ãgataæ na vidyate kiæ cana kasya cit sukham // Saund_9.41 // ÓarÅram Åd­gbhahudu÷kham adhruvaæ phalÃnurodhÃh atha nÃvagacchasi / dravat phalebhyo dh­tiraÓmibhir mano nig­hyatÃæ gaur iva ÓasyalÃlasà // Saund_9.42 // na kÃmabhogà hi bhavanti t­ptaye havÅæ«i dÅptasya vibhÃvasor iva / yathà yathà kÃmasukhe«u vartate tathà tathecchà vi«aye«u vardhate // Saund_9.43 // yathà ca ku«Âhavyasanena du÷khita÷ pratÃpanÃn naiva Óamaæ nigacchati / tathendriyÃrthe«v ajitendriyaÓ caran na kÃmabhogair upaÓÃntim ­cchati // Saund_9.44 // yathà hi bhai«ajyasukhÃbhikÃÇk«ayà bhajeta rogÃn na bhajeta tatk«amam / tathà ÓarÅre bahudu÷khabhÃjane rameta mohÃd vi«ayÃbhikÃÇk«ayà // Saund_9.45 // anarthakÃma÷ puru«asya yo jana÷ sa tasya Óatru÷ kila tena karmaïà / anarthamÆlà vi«ayÃÓ ca kevalà nanu praheyà vi«amà yathÃraya÷ // Saund_9.46 // ihaiva bhÆtvà ripavo vadhÃtmakÃ÷ prayÃnti kÃle puru«asya mitratÃm / paratra caiveha ca du÷khahetavo bhavanti kÃmà na tu kasya cic chivÃ÷ // Saund_9.47 // yathopayuktaæ rasavarïagandhavad vadhÃya kiæpÃkaphalaæ na pu«Âaye / ni«evyamÃïà vi«ayÃÓ calÃtmano bhavanty anarthÃya tathà na bhÆtaye // Saund_9.48 // tat etad Ãj¤Ãya vipÃpmanÃtmanà vimok«adharmÃdyupasaæhitaæ hitam / ju«asva me sajjanasaæmataæ mataæ pracak«va và niÓcayam udgiran giram // Saund_9.49 // iti hitam api bahv apÅdam ukta÷ Órutamahatà Óramaïena tena nanda÷ / na dh­tim upayayau na Óarma lebhe dvirada ivÃtimado madÃndhacetÃ÷ // Saund_9.50 // nandasya bhÃvam avagamya tata÷ sa bhik«u÷ pÃriplavaæ g­hasukhÃbhimukhaæ na dharme / sattvÃÓayÃnuÓayabhÃvapark«akÃya buddhÃya tattvadiu«e kathayÃæ cakÃra // Saund_9.51 // Saundaranande mahÃkÃvye madÃpavÃdo nÃma navama÷ sarga÷ / CANTO X Órutvà tata÷ sadvratam utsis­k«uæ bhÃryÃæ did­k«uæ bhavanaæ vivik«um / nandaæ nirÃnandam apetadhairyam abhyujjihÅr«ur munir ÃjuhÃva // Saund_10.1 // taæ prÃptam aprÃptavimok«amÃrgaæ papraccha cittaskhalitaæ sucitta÷ / sa hrÅmate hrÅvinato jagÃda svaæ niÓcayaæ niÓcayakovidÃya // Saund_10.2 // nandaæ viditvà sugatas tatas taæ bhÃryÃbhidhÃne tamasi bhramantam / pÃïau g­hÅtvà viyad utpapÃta maïiæ jale sÃdhur ivojjihÅr«u÷ // Saund_10.3 // këÃyavastrau kanakÃvadÃtau virejatus tau nabhasi prasanne / anyonyasaæÓli«ÂavikÅrïapak«au sara÷prakÅrïÃv iva cakravÃkau // Saund_10.4 // tau devadÃrÆttamagandhavantaæ nadÅsara÷prasravaïaughavantam / Ãjagmatu÷ käcanadhÃtumantaæ devar«imantaæ himavantam ÃÓu // Saund_10.5 // tasmin girau cÃra¤asiddhaju«Âe Óive havir dhÆmak­ttottarÅye / Ãgamya pÃrasya nirÃÓrayasya tau tasthatur dvÅpa ivÃmbarasya // Saund_10.6 // ÓÃntendriye tatra munau sthite tu savismayaæ dik«u dadarÓa nanda÷ / darÅÓ ca ku¤jÃæÓ ca vanaukasaÓ ca vibhÆ«aïaæ rak«aïam eva cÃdre÷ // Saund_10.7 // bahvÃyate tatra site hi Ó­Çge saæk«iptabarha÷ Óayito mayÆra÷ / bhuje balasyÃyatapÅnabÃhor vai¬ÆryakeyÆra ivÃbabhÃse // Saund_10.8 // mana÷ÓilÃdhÃtuÓilÃÓrayeïa pÅtÃk­tÃæso virarÃja siæha÷ / saætaptacÃmÅkarabhaktcitraæ rÆpyÃÇgadaæ ÓÅrïam ivÃmbikasya // Saund_10.9 // vyÃghra÷ klavyÃyatakhelagÃmÅ lÃÇgÆlacakreïa k­tÃpasvya÷ / babhau gire÷ prasravaïaæ pipÃsur ditsan pit­bhyo 'mbha ivÃvatirïa÷ // Saund_10.10 // calatkadambe himvannitambe tarau pralambe camaro lalambe / chettuæ vilagnaæ na ÓaÓÃka bÃlaæ kulodgatÃæ prÅtim ivÃryav­tta÷ // Saund_10.11 // suvarïagaurÃÓ ca kirÃtasaæghà mayÆrapattrojjvalagÃtralekhÃ÷ / sÃrdÆlapÃtapratimà guhÃbhayo niÓeptur udgÃra ivÃcalasya // Saund_10.12 // darÅcarÅïÃm atisundariïÃæ manoharaÓroïikucodharÅïÃm / v­dndÃni rejur diÓi kiænarÅïÃæ pu«potkacÃnÃm iva vallarÅïÃm // Saund_10.13 // nagÃn nagasyopari devadÃrÆn ÃyÃsayanta÷ kapayo viceru÷ / tebhya÷ phalaæ nÃpurato 'pajagmur moghaprasÃdebhya iveÓvarebhya÷ // Saund_10.14 // tasmÃt tu yÆthÃd apasÃryamÃïÃæ ni«pÅditÃlaktakaraktavaktrÃm / ÓÃkhÃm­gÅm ekavipannad­«Âiæ d­«Âvà munir nandam idaæ babhëe // Saund_10.15 // kà nanda rÆpeïa ca ce«Âayà ca saæpaÓyataÓ cÃrutarà matà te / e«Ã m­gÅ viakavipannd­«Âi÷ sa và jano yatra gatà tave«Âi÷ // Saund_10.16 // ity evam ukta÷ sugatena nanda÷ k­tvà smitaæ kiæ cid idaæ jagÃda / kva cottamastrÅ bhagavan badhÆs te m­gi nagakleÓkarÅ kva cai«Ã // Saund_10.17 // tato munis tasya niÓamya vÃkyaæ hetvantaraæ kiæ cid avek«amÃïa÷ / Ãlambya nandaæ prayayau tathaiva krŬÃvanaæ vajradharasya rÃj¤a÷ // Saund_10.18 // ­tÃv rtÃv Ãk­tim eka eke k«aïe k«aïe bibhrati yatra v­k«Ã÷ / citrÃæ samastÃm api ke cid anye «aïïÃm ­tÆnÃæ Óriyam udvahanti // Saund_10.19 // pu«yanti ke cit surabhÅr udÃrà mÃlÃ÷ srajaÓ ca grathità vicitrÃ÷ / karïÃnukÆlÃn avataæsakÃæ« ca pratyarthibhÆtÃn iva kuï¬alÃnÃm // Saund_10.20 // raktÃni phullÃ÷ kamalÃni yatra pradÅpav­k«Ã iva bhÃnti v­k«Ã / praphullanÅlotpalarohiïo 'nye sonmÅlitÃk«Ã iva bhÃnti v­k«Ã // Saund_10.21 // nÃnÃvirÃgÃïy atha pÃï¬arÃïi suvarïabhaktivyavabhÃsitÃni / atÃntavÃny ekaghanÃni yatra sÆk«mÃïi vÃsÃæsi phalanti v­k«Ã // Saund_10.22 / hÃrÃn maïÅn uttamakuï¬alÃni keyÆravaryÃïy atha nÆpurÃïi / evaævidhÃny ÃbharaïÃni yatra svargÃnurÆpÃïi phalanti v­k«a÷ // Saund_10.23 // vai¬ÆryanÃlÃni ca käcanÃni padmÃni vajrÃÇkurakesarÃïi / sparÓak«amÃïy uttamagandhavanti rohanti ni«kampatalà nalinya÷ // Saund_10.24 // yatrÃyatÃæÓ caiva tatÃæÓ ca tÃæs tÃn vÃdyasya hetÆn su«irÃn ghanÃæÓ ca / phalanti v­k«Ã maïihemacitrÃ÷ krŬÃsahÃyÃs tridaÓÃlayÃnÃm // Saund_10.25 // mandÃrav­k«ÃæÓ ca kuÓeÓayÃæÓ ca pu«pÃnatÃn kokanadÃæÓ ca v­k«Ãn / Ãkramya mÃhÃtmyaguïair virÃjan rÃjÃyate yatra sa pÃrijÃta÷ // Saund_10.26 // k­«Âe tapa÷«Ålahalair akhinnais tripi«Âapak«etratale prasÆtÃ÷ / evaævidhà yatra saÃnuv­ttà divaukasÃæ bhogavidhÃnav­k«Ã÷ // Saund_10.27 // mana÷ÓilÃbhair vadanair vihaÇgà yatrÃk«ibhi÷ spÃÂikasaænibhaiÓ ca / ÓÃvaiÓ ca pak«air abhilohitÃntair mäji«Âhakair ardhasitaiÓ ca pÃdai÷ // Saund_10.28 // citrai÷ suvarïacchadanais tathÃnye vai¬uryavarïÃbhir nayanai÷ prasannai÷ / vihaÇgamà Ói¤jirikÃbhidhÃnà rutair mana÷Órotaharair bhramanti // Saund_10.29 // raktÃbhir agre«u ca vallarÅbhir madhye«u cÃmÅkarapi¤jarÃbhi÷ / vai¬ÆryavarïÃbhir upÃntamadhye«v alaÇk­tà yatra khagÃÓ caranti // Saund_10.30 // roci«ïavo nÃma patratriïo 'nye dÅptÃgnivarïà jvalitair ivÃsyai÷ / bhramanti d­«ÂÅr vapu«Ãk«ipanta÷ svanai÷ Óubhair apsaraso haranta÷ // Saund_10.31 // yatre«Âace«ÂÃ÷ satataprah­«Âà nirartayo nirjaraso viÓokÃ÷ / svai÷ karmabhir hÅnaviÓi«ÂtamadhyÃ÷ svayaæprabhÃ÷ puïyak­to ramante // Saund_10.32 // pÆrvaæ tapomÆlyaparigraheïa svargakrayÃrthaæ k­taniÓcayÃnÃæ / manÃæsi khinnÃni tapodhanÃnÃæ haranti yatrÃpsaraso la¬antyÃ÷ // Saund_10.33 // nityotsavaæ taæ ca niÓÃmya lokaæ nistandrinidrÃratiÓokarogam / nando jarÃm­tyuvaÓaæ sadÃrtaæ mene ÓmaÓÃnapratimaæ n­lokam // Saund_10.34 // aindraæ vanaæ tac ca dadarÓa nanda÷ samantato vismayaphullad­«Âi÷ / har«ÃnvitÃÓ cÃpsarasa÷ parÅyu÷ sagarvam anyonyam avek«amÃïÃ÷ // Saund_10.35 // sadà yuvatyo madanaikakÃryÃ÷ sÃdhÃraïÃ÷ puïyak­tÃæ vihÃrÃ÷ / divyÃÓ ca nirdo«aparigrahÃÓ ca tapa÷phalasyÃÓrayaïaæ surÃïÃm // Saund_10.36 // tÃsÃæ jagur dhÅram udÃttam anyÃ÷ padmÃni kÃÓ cil lalitaæ labha¤ju÷ / anyonyahar«Ãn nan­tus tathÃnyÃÓ cirÃÇgahÃrÃ÷ stanabhinnabhÃrÃ÷ // Saund_10.37 // kÃsÃæ cid ÃsÃæ vadanÃni rejur vanÃntarebhyaÓ calakuï¬alÃni / vyÃviddhaparïebhya ivÃkarebhya÷ padmÃni kÃraï¬avaghaÂÂitÃni // Saund_10.38 // tÃ÷ ni÷s­tÃ÷ prek«ya vanÃntarebhyas ta¬itpatÃkà iva toyadebhya÷ / nandasya rÃgeïa tanur vivepe jale cale candramasa÷ prabheva // Saund_10.39 // vapuÓ ca divyaæ lalitÃÓ ca ce«ÂÃs tata÷ sa tÃsÃæ manasà jahÃra / kautÆhalÃvarjitayà ca d­«Âyà saæÓle«atar«Ãd iva jÃtarÃga÷ // Saund_10.40 // sa jÃtatar«o 'psarasa÷ pipÃsus tatprÃptaye 'dhi«ÂhitaviklavÃrta÷ / lolendriyÃÓvena manorathena jehriyamÃïo na dh­tiæ cakÃra // Saund_10.41 // yathà manu«yo malinaæ hi vÃsa÷ k«Ãreïa bhÆyo malinÅkaroti / malak«ayÃrthaæ na malodbhavÃrtaæ rajas tathÃsmai munir Ãcakar«a // Saund_10.42 // do«ÃæÓ ca kÃyÃd bhi«aguj jihÅr«ur bhÆyo yathà kleÓayituæ yateta / rÃgaæ tathà tasya munir jighÃæsur bhÆyastaraæ rÃgam upÃninÃya // Saund_10.43 // dÅpaprabhÃæ hanti yathÃndhakÃre sahasraraÓmer uditasya dÅpti÷ / manu«yaloke dyutim aÇganÃnÃm antardadhÃty apsarasÃæ tathà ÓrÅ÷ // Saund_10.44 // mahac ca rÆpaæ svaïu hanti rÆpaæ Óabdo mahÃn hanti ca Óabdam alpam / gurvÅ rujà hanti rujÃæ ca m­dviæ sarvo mahÃn hetur aïor vadhÃya // Saund_10.45 // mune÷ prabhÃvÃc ca ÓaÓÃka nandas taddarÓanaæ so¬hum asahyam anyai÷ / avitarÃgasya hi durbalasya mano dahed apsarasÃæ vapu÷«rÅ÷ // Saund_10.46 // matvà tato nandam udÅrïarÃgaæ bhÃryÃnurodhÃd apav­ttarÃgam / rÃgeïa rÃgaæ pratihantukÃmo munir virÃgo giram ity uvÃca // Saund_10.47 // etÃ÷ strÅya÷ paÓya divaukasas tvaæ nirÅk«ya ca brÆhi yathÃrthattvam / etÃ÷ kathaæ rÆpaguïair matÃs te sa và jano yatra gataæ manas te // Saund_10.48 // athÃpsara÷s eva nivi«Âad­«tÅ rÃgÃgninÃntarh­daye pradÅpta÷ / sagadgagadaæ kÃmavi«aktacetÃ÷ k­täjalir vÃkyam uvÃca nanda÷ // Saund_10.49 // haryaÇganÃsau mu«itaikad­«Âir yadantare syÃt tava nÃtha vadhvÃ÷ / tadantare 'sau k­païà vadhÆs te vau«matÅr apsarasa÷ pratÅtya // Saund_10.50 // Ãsthà yathà pÆrvam abhÆn na kà cid anyÃsu me stri«u niÓÃmya bhÃryÃm / tasyÃæ tata÷ samprati kà cid Ãsthà na me niÓÃmyaiva hi rÆpam ÃsÃm // Saund_10.51 // yathà pratapto m­dunÃtapena dahyeta kaÓ cin mahatÃnalena / rÃgeïa pÆrvaæ m­dunÃbhitapto rÃgÃninÃnena tathÃbhidahye // Saund_10.52 // vÃgvÃriïà mÃæ pari«i¤ca tasmÃd yÃvan na dahye sa ivÃhjaÓatru÷ / rÃrÃgnir adyaiva hi mÃæ didhak«u÷ kak«aæ sav­k«Ãgram ivotthito 'gni÷ // Saund_10.53 // prasÅda sÅdÃmi vimu¤ca mà mune vasundharÃdhairya na dhairyam asti me / asÆn vimok«yÃmi vimuktamÃnasa prayccha và vÃgam­taæ mumÆr«ave // Saund_10.54 // anarthabhogena vighÃtayd­«tinà pramÃdadaæÓÂreïa tamovi«Ãgninà / ahaæ hi da«Âo h­di manmathÃhinà vidhatsya tasmÃd agadaæ mahÃbhi«ak // Saund_10.55 // anena da«Âo madanÃhinà hi nà na kaÓ cid Ãtmany anavasthita÷ sthita÷ / mumoha vodhyor hy acalÃtmano mano babhÆva dhÅmÃæÓ ca sa Óantanus tanu÷ // Saund_10.56 // sthite viÓi«Âe tvayi saæÓraye Óraye yathà na yÃmÅha vasan diÓaæ diÓam / yathà ca labdhvà vyasanak«ayaæ k«ayaæ vrajÃmi tan me kuru Óaæsata÷ sata÷ // Saund_10.57 // tato jighÃæsur h­di tasya tattamas tamonudo naktam ivotthitaæ tama÷ / mahar«icandro jagatas tamonudas tama÷prahÅïo nijagÃda gautama÷ // Saund_10.58 // dh­tiæ pari«vajya vidhÆya vikriyÃæ nig­hya tÃvac chrutacetasÅ Ó­ïu / imà yadi prÃrthayase tvam aÇganà vidhatsva ÓulkÃrtham ihottamaæ tapa÷ // Saund_10.59 // imà hi Óakyà na balÃn na sevayà na saæpradÃnena na rÆptavattayà / imà hriyante khalu dharmacaryayà sacet prahar«aÓ cara dharmam Ãd­ta÷ // Saund_10.60 // ihÃdhivÃso divi daivatai÷ samaæ vanÃni ramyÃïy ajarÃÓ ca yo«ita÷ / idaæ phalaæ svasya Óubhasya karmaïo na dattam anyena na cÃpy ahetuta÷ // Saund_10.61 // k«itau manu«yo dhanurÃdhibhi÷ Óramai÷ striya÷ kadà cid dhi labheta và na và / asaæÓayaæ yat tv iha dharmacaryayà bhaveyur età divi puïakarmaïa÷ // Saund_10.62 // tad apramatto niyame samudyato ramasva yady apsaraso 'bhilipsase / ahaæ ca te 'tra pratibhÆ÷ sthire vrate yathà tvam Ãbhir niyataæ same«yasi // Saund_10.63 // ata÷paraæ paramam iti vyavasthita÷ parÃæ dh­tim paramamunau cakÃra sa÷ / tato muni÷ pavana ivÃmbarÃt patan prag­hya taæ punar agaman mahÅtalam // Saund_10.64 // Saundaranande mahÃkÃvye svarganidarÓano nÃma daÓama÷ sarga÷ / CANTO XI tatas tà yo«ito d­«Âvà nando nandanacÃriïÅ÷ / babandha niyamastambhe durdamaæ capalaæ mana÷ // Saund_11.1 // so 'niÓÂaniai«kramyaraso mlÃnatÃmarasopama÷ / cacÃra viraso dharmaæ niveÓyÃpsaraso h­di // Saund_11.2 // tathà lolendriyo bhÆtvà dayitendriyagocara÷ / indriyÃrthavaÓÃd eva babhÆva niyatendriya÷ // Saund_11.3 // kÃmacaryÃsu kuÓalo bhik«ucaryÃsu viklava÷ / paramÃcÃryavi«Âabdho brahmacaryaæ cacÃra sa÷ // Saund_11.4 // saæv­tena ca ÓÃntena tÅvreïa madanena ca / jalÃgner iva saæsargÃc chaÓÃma ca ÓuÓo«a ca // Saund_11.5 // svabhÃvadarÓanÅyo 'pi vairÆpyam agamat param / cintayÃpsarasÃæ caiva niyamenÃyatena ca // Saund_11.6 // prastave«v api bhÃryÃyÃæ priyabhÃryas tathÃpi sa÷ / vÅtarÃga ivottasthau na jahar«a na cuk«ubhe // Saund_11.7 // taæ vyavasthitam Ãj¤Ãya bhÃryÃrÃgÃt parÃÇmukham / abhigamyÃbhravÅn nandam Ãnanda÷ praïayÃd idam // Saund_11.8 // aho sad­Óam Ãrabdhaæ ÓrutasyÃbhijanasya ca / nig­hÅtendriya÷ svastho niyame yadi saæsthita÷ // Saund_11.9 // abhi«vaktasya kÃme«u rÃgiïo vi«ayÃtmana÷ / yad iyaæ saævid utpannà neyam alpena hetunà // Saund_11.10 // vyÃdhir alpena yatnena m­du÷ pratinivÃryate / prabala÷ prabalair eva yatnair naÓyatti và na và // Saund_11.11 // durharo mÃnaso vyÃdhir balavÃæÓ ca tavÃbhavat / viniv­tto yadi sa te sarvathà dh­timÃnasi // Saund_11.12 // du«karaæ sÃdhv anÃryeïa mÃninà caiva mÃrdavam / atisargaÓ ca lubdhena bramacaryaæ ca rÃgiïà // Saund_11.13 // ekas tu mama saædehas tavÃsyÃæ niyame dh­tau / atrÃnunayam icchÃmi vaktavyaæ yadi manase // Saund_11.14 // ÃrjavÃbhihitaæ vÃkyaæ na ca gantavyam anyathà / rÆk«am apy ÃÓaye Óuddhe rÆk«ato naiti sajjana÷ // Saund_11.15 // spriyaæ hi hitaæ snigdham asnigdham ahitaæ priyaæ / durlabhaæ tu priyahitaæ svÃdu pathyam ivau«adham // Saund_11.16 // viÓvÃsaÓ cÃrthacaryà ca sÃmÃnyaæ sukhadu÷khayo÷ / mar«aïaæ praïayaÓ caiva mitrav­ttir iyaæ satÃm // Saund_11.17 // tad idaæ tvà vivak«Ãmi praïayÃn na jÅghÃæsayà / tvacchreyo hi vivak«Ã me yato nÃrhÃmy upek«itum // Saund_11.18 // apsarobh­tako dharmaæ carasÅty abhidÅyase / kim idaæ bhÆtam Ãhosvit prarihÃso 'yam Åd­Óa÷ // Saund_11.19 // yadi tÃvad idaæ satyaæ vak«yÃmy atra yuda«adham / auddhatyam atha vaktÌmÃ, abhidÃsyÃmi tattvata÷ // Saund_11.20 // Ólak«ïapÆrvam atho tena h­di so 'bhihatas tadà / dhyÃtvà dÅrghaæ niÓaÓvÃsa kiæ cic cÃvämukho 'bhavat // Saund_11.21 // tatas tasyeÇgitaæ j¤Ãtvà mana÷saækalpasÆcakam / babhëe vÃkyam Ãnando madhurodarkam apriyam // Saund_11.22 // ÃkÃreïÃvagacchÃmi tava dharmaprayojanam / yaj j¤Ãtvà tvayi jÃtaæ me hÃsyaæ kÃuïyam eva ca // Saund_11.23 // yathÃsanÃrthaæ skandhena kaÓ cid gurvÅæ ÓilÃæ vahet / tadvat tvam api kÃmÃrthaæ niyamaæ vo¬hum udyata÷ // Saund_11.24 // titìayi«ayÃs­pto yathà me«o 'pasarpati / tadvad abrahmacaryÃya brahmacaryam idaæ tava // Saund_11.25 // cikrÅ«anti yathà païyaæ vaïijo lÃbhalipsayà / dharmacaryà tava tathà païyabhÆtà na ÓÃntaye // Saund_11.26 // yathà phalaviÓe«Ãrthaæ bÅjaæ vapati kÃr«aka÷ / tadvad vi«ayakÃrpaïyÃd vi«ayÃæs tyaktavÃn asi // Saund_11.27 // ÃkÃÇk«ec ca yathà rogaæ pratÅkÃrasukhepsayà / du÷kham anvicchati bhavÃæs tathà vi«ayat­Óïayà // Saund_11.28 // yathà paÓyati madhv eva na prapÃtam avek«ate / paÓyasy apsarasas tadvad bhraæÓam ante na paÓyasi // Saund_11.29 // h­di kÃmÃgninà dÅpte kÃyena vahato vratam / kim idaæ brahmacaryaæ te manasÃbrahmacÃriïa÷ // Saund_11.30 // saæsÃre vartamÃnena yadà cÃpsarasas tvayà / prÃptÃs tyaktÃÓ ca ÓataÓas tÃbhya÷ kim iti te sp­hà // Saund_11.31 // t­ptir nÃstÅndhanair agner nÃmbhasà lavaïÃmbhasa÷ / nÃpi kÃmai÷ sat­«ïasya tasmÃt kÃmà na t­ptaye // Saund_11.32 // at­ptau ca kuta÷ ÓÃntir aÓÃntau ca kuta÷ sukham / asukhe ca kuta÷ p­tir aprÅtau ca kuto rati÷ // Saund_11.33 // riraæsà yadi te tasmÃd adhyÃtme dhÅyatÃæ mana÷ / praÓÃnta cÃnavadyà ca nÃsty adhyÃtmasamà rati÷ // Saund_11.34 // na tatra kÃryaæ tÆryais te na strÅbhir na vibhÆ«anai÷ / ekas tvaæ yatratrasthas tayà ratyÃbhiraæsyase // Saund_11.35 // mÃnasaæ balavad du÷khaæ tar«e ti«Âhati ti«Âhati / taæ tar«aæ chindhi du÷khaæ hi t­«ïà cÃsti ca nÃsti ca // Saund_11.36 // saæpattau và vipattau và divà và naktam eva và / kÃme«u hi sa­«¤asya na ÓÃntir upadadyate // Saund_11.37 // kÃmÃnÃæ prÃrthanà du÷khà prÃptau t­ptir na vidyate / viyogÃn niyata÷ Óoko viyogaÓ ca dhruvo divi // Saund_11.38 // k­tvÃpi du«karaæ karma svargaæ labdhvÃpi durlabham / n­lokaæ punar evaiti pravÃsÃt svag­haæ yathà // Saund_11.39 // yadà bhra«Âasya kuÓalaæ Ói«Âaæ kiæ cin na vidyate / triyak«u pit­loke và narake vopapadyate // Saund_11.40 // tasya bhuktavata÷ svarge vi«ayÃn uttamÃn api / bhra«ÂasyÃrtasya du÷khena kim ÃsvÃda÷ karoti sa÷ // Saund_11.41 // ÓyenÃya prÃïivÃtsalyÃt svamÃæsÃny api dattavÃn / Óibhi÷ svargÃt paribhra«Âas tÃd­k k­tvÃpi du«karam // Saund_11.42 // ÓakrasyÃrdhÃsanaæ gatvà pÆrvapÃrthiva eva ya÷ / sadevataæ gate kÃle mÃndhÃtÃdha÷ punar yayau // Saund_11.43 // rÃjyaæ k­tvÃpi devÃnÃæ papÃta nahu«o bhuvi / prÃpta÷ kila bjuaÇgatvaæ nÃdyÃpi parimucyate // Saund_11.44 // tathaivelivilo rÃja rÃjav­ttena saæsk­ta÷ / svargaæ gatvà punar bhra«Âa÷ kÆrmÅbhÆta÷ kilÃrïave // Saund_11.45 // bhÆrdiyumno yayÃtiÓ ca te cÃnye ca n­par«abhÃ÷ / karmabhir dyÃm abhikrÅya tatk«ayÃt punar atyajan // Saund_11.46 // asurÃ÷ pÆrvadvÃs tu surair apah­taÓriya÷ / Óriyaæ samanuÓocanta÷ pÃtÃlaæ Óara¤aæ yayu÷ // Saund_11.47 // kiæ ca rÃjar«ibhis tÃvad asurair và surÃdibhi÷ / mahendrÃ÷ ÓataÓa÷ petur mÃhÃtmyam api na sthiram // Saund_11.48 // saæsadaæ ÓobhayitvaindrÅm upendraÓ ca trivikrama÷ / k«Åïakarmà papÃtovriæ madhyÃd apsarasÃæ rasan // Saund_11.49 // hà caitraratha hà vÃpi hà mandÃkini hà priye / ity Ãrtà vilapanto 'pi gÃæ patanti divaukasa÷ // Saund_11.50 // tÅvraæ hy uptadyate du÷kham iha tÃvan mumÆr«atÃm / kiæ puna÷ patatÃæ svargÃd evÃnte sukhasevinÃm // Saund_11.51 // rajo g­hïanti vÃsÃæsi mlÃyanti paramÃ÷ sraja÷ / gÃtrebhyo jÃyate svedo ratir bhavati nÃsane // Saund_11.52 // etÃny Ãdau nimittÃni cyutau svargÃd divaukasÃm / ani«ÂÃniva martyÃnÃm ari«ÂÃni mumÆr«atÃm // Saund_11.53 // sukham utpadyate yac ca divi kÃmÃn upÃÓnatÃm / yac ca du÷khaæ nipatatÃæ du÷kham eva vi«i«yate // Saund_11.54 // tasmÃd asvantam atrÃïam aviÓvÃsyam atarpakam / vij¤Ãya k«ayiïaæ svargam apavarge matiæ kuru // Saund_11.55 // aÓarÅraæ bhavÃgraæ hi gatvÃpi munir udraka÷ / karmaïo 'nte cyutas tasmÃt tiryagyoniæ prapatsyate // Saund_11.56 // maitrayà sptavÃr«ikyà brahmalokam ito gata÷ / sunetra÷ punar Ãv­tto garbhavÃsam upeyivÃn // Saund_11.57 // yada caiÓvcaryavanto 'pi k«ayi¤a÷ svargavÃsina÷ / ko nÃma svargavÃsÃya k«e«ïave sp­hayed budha÷ // Saund_11.58 // sÆtreïa baddho hi yathà vihaÇgo vyÃvartate dÆragato 'pi bhÆya÷ / aj¤ÃnasÆtreïa tathÃvabaddho gato 'pi dÆraæ punar eti loka÷ // Saund_11.59 // k­tvà kÃlavilak«a¤aæ pratibhuvà mukto yathà bandhanÃd bhuktvà veÓmasukhÃny atÅtya samayaæ bhÆyo viÓed bandhanam / tadvad dyÃæ pratibhÆvad Ãtmaniyamair dhyÃnÃdibhi÷ prÃptavÃn kÃle karmasu te«u bhuktavi«aye«v Ãk­«yate gÃæ puna÷ // Saund_11.60 // antarjÃlagatÃ÷ pramattamanaso minÃs ta¬Ãge yathà jÃnantÅ vyasanaæ na rodhajanitaæ svasthÃÓ caranty ambhasi / antarlokagatÃ÷ k­tÃrthamatayas tadvad divi dhyÃyino manyante Óivam acyutaæ dhruvam iti svaæ sthÃnam Ãvartakam // Saund_11.61 // tajjanmavyÃdhim­tyuvyasanaparigataæ matvà jagad idaæ saæsÃre bhrÃmyamÃïaæ divi n­«u narake tiryakpit­«u ca / yat trÃïaæ nirbhayaæ yac chivam amarajaraæ ni÷«okam am­taæ taddhetor brahmacaryaæ cara jahihi calaæ svargaæ prati rucim // Saund_11.62 // Saundaranande mahÃkÃvye svargÃpavÃdo nÃmaikadaÓa÷ sarga÷ / CANTO XII apsarobh­tako dharmaæ carasÅty atha codita÷ / Ãnandena tadà nanda÷ paraæ vrŬam upÃgamat // Saund_12.1 // tasya vri¬ena mahatà pramodo h­di nÃbhavat / aprÃmodyena vimukhaæ nÃvatasthe vrate mana÷ // Saund_12.2 // kÃmarÃgapradhÃno 'pi parihÃsasamo 'pi san / paripÃkagate hetau na sa tan mam­«e vaca÷ // Saund_12.3 // aparÅk«abkabhÃvÃc ca pÆrvaæ matvà divaæ dhruvam / tasmÃt k«e«ïuæ pariÓrutya bh­Óaæ saævegam eyivÃn // Saund_12.4 // tasya svargÃn nivav­te saækalpÃÓvo manoratha÷ / mahÃratha ivonmÃrgÃd apramattasya sÃrathe÷ // Saund_12.5 // svargatar«Ãn niv­ttaÓ ca sadya÷ svastha ivÃbhavat / m­«ÂÃd apathyÃd virato jijÅv«ur ivÃtura÷ // Saund_12.6 // visasmÃra priyÃæ bhÃryÃæ aspsarodarÓanÃd yathà / tathÃnityatayodvignas tatyÃjÃpsaraso 'pi sa÷ // Saund_12.7 // mahatÃm api bhÆtÃnÃm Ãv­tti iti cintayan / saævegÃc ca sarÃgo 'pi vÅtarÃga ivÃbhavat // Saund_12.8 // babhÆva sa hi saævega÷ Óreyasas tasya v­ddhaye / dhÃtur edhir ivÃkhyÃte paÂhito 'k«aracintakai÷ // Saund_12.9 // na tu kÃmÃnmanas tasya kena cij jag­he dh­ti÷ / tri«u kÃle«u sarve«u nipÃto 'stir iva sm­ta÷ // Saund_12.10 // khelagÃmÅ mahÃbÃhur gajendra iva nirmada÷ / so 'bhyagacchad guruæ kale vivak«ur bhÃvam Ãtmana÷ // Saund_12.11 // praïamya ca gurau mÆrdhnà bëpavyÃkulalocana÷ / k­tvÃnjalim uvÃcedaæ hriyà kiæ cid avämukha÷ // Saund_12.12 // apsara÷prÃptaye yan me bhagavan pratibhÆr asi / nÃpsarobhir mamÃrtho 'sti pratibhÆtvaæ tyajÃmy aham // Saund_12.13 // Órutvà hy Ãvartakaæ svargaæ saæsÃrasya ca citratÃm / na martye«u na deve«u prav­ttir mama rocate // Saund_12.14 // yadi prÃpya divaæ yatnÃn niyamena damena ca / avit­ptÃ÷ patanaty ante svargÃya tyÃgine nama÷ // Saund_12.15 // ataÓ ca nikhilaæ lokaæ vidibà sacarÃcaram / sarvadu÷khak«ayakare tvaddharme parame rame // Saund_12.16 // tasmÃd vyÃsamÃsÃbhyÃæ tan me vyÃkhyÃtum arhasi / yac chrutvà ӭïvatÃæ Óre«Âha paramaæ prÃpnuyÃæ padam // Saund_12.17 // tatas tasyÃÓayaæ j¤Ãtvà vipak«ÃïindriyÃïi ca / ÓreyaÓ caivÃmukhÅbhÆtaæ nijagÃda tathÃgata÷ // Saund_12.18 // aho pratyavamarÓo 'yaæ Óreyasas te purojava÷ / araïyÃæ mathyamÃnÃyÃm agner dhÆma ivotthita÷ // Saund_12.19 // ciram unmÃrgavih­to lolair indiyavÃjibhi÷ / avatirïo 'si panthÃnaæ di«Âyà d­ÓtyÃvimƬhayà // Saund_12.20 // adya te saphalaæ janma lÃbho 'dya sumahÃæs tava / yasya kÃmarasj¤asya nai«kramyÃyotsukaæ mana÷ // Saund_12.21 // loke 'sminn ÃlayÃrÃme niv­ttau durlabhà rati÷ / vyathante hy apunarbhÃvÃt prapÃtÃd iva bÃliÓÃ÷ // Saund_12.22 // du÷khaæ na syÃt sukhaæ me syÃd iti prayatate jana÷ / atyantadu÷khoparamaæ sukhaæ tac ca na budhyate // Saund_12.23 // airbhÆte«v anitye«u satataæ du÷khahetuÓu / kÃmÃdi«u jagat saktaæ na vetti sukham avyayam // Saund_12.24 // sarvadu÷khÃpahaæ tat tu hastatham am­taæ tava / vi«aæ pÅtvà yad agadaæ samaye pÃtum icchasi // Saund_12.25 // anarhasaæsÃrabhayaæ mÃnÃrhaæ te cikÅr«itam / rÃgÃgnis tÃd­«o yasya dharmonmukha parÃïmukha÷ // Saund_12.26 // rÃgoddÃmena manasà sarvathà du«karà dh­ti÷ / sado«am salilaæ d­«Âvà pathineva pipÃsunà // Saund_12.27 // Åd­ÓÅ nÃma buddhis te niruddhà rajasÃbhavat / rajasà caï¬avÃtena vivasvata iva prabhà // Saund_12.28 // sà jighÃæsus tamo hÃrdaæ yà saæprati vij­mbhate / tamo naiÓaæ prabhà saurÅ vinirgÅrïeva meruïà // Saund_12.29 // yuktarÆpam idaæ caiva Óuddhasattvasya cetasa÷ / yat te syÃn nai«Âhike sÆk«me Óreyasi ÓraqddadhÃnatà // Saund_12.30 // dharmacchandam imaæ tasmÃd vivardhayitum arhasi / sarvadharmà hi dharmaj¤a niyamÃcx chandahetava÷ // Saund_12.31 // satyÃæ gamanabuddhau hi gamanÃya pravartate / ÓayyÃbuddhau ca Óayanaæ sthÃnabuddhau tathà sthiti÷ // Saund_12.32 // antarbhÆmigataæ hy ambha÷ ÓraddadhÃti naro yadà / arthitve sati yatnena tadà khanati gÃm imÃm // Saund_12.33 // nÃrthi yady agninà và syÃc chraddadhyÃt taæ na vÃraïau / mathnÅyÃn nÃraïiæ kaÓ cit tadbhÃve sati mathyate // Saund_12.34 // sasyotpattiæ yadi na và ÓraddadhyÃt kÃr«aka÷ k«itau / arthÅ sasyena và na syÃd bhÅjÃni na vaped bhuvi // Saund_12.35 // ataÓ ca hasta ity uktà mayà Óraddhà viÓe«ata÷ / yasmÃd g­hnÃti saddharmaæ dÃyaæ hasta ivÃk«ata÷ // Saund_12.36 // prÃdhÃnyÃd indriyam iti shtiratvÃd balam ity ata÷ / guïadÃridryaÓamanÃd dhanam ity abhivarïità // Saund_12.37 // rak«aïÃrthena dharmasya tathe«Åkety udÃh­tà / loke 'smin durlabhatvÃc ca ratnam ity abhihëità // Saund_12.38 // punaÓ ca bÅjam ity uktà nimittaæ Óreyasotpadà / pÃvanÃrthena pÃpasya nadÅty abhihità puna÷ // Saund_12.39 // yasmÃd dharmasya cottpattau Óraddhà kÃraïam uttamam / mayoktà kÃryatas tasmÃt tatra tatra tathà tathà // Saund_12.40 // Óraddhäkuram imaæ tasmÃt saævardhayitum arhasi / tad v­ddhau vardhate dharmo mÆlav­ddhau yathà druma÷ // Saund_12.41 // vyÃkulaæ darÓanaæ yasya durbalo yasya niÓcaya÷ / tasya pÃriplavà Óraddhà na hi k­tÃya vartate // Saund_12.42 // yÃvat tattvaæ na bhavati hi d­«Âaæ Órutaæ và tÃvac chraddhà na bhavati balasthà sthirà và / d­«Âe tattve niyamaparibhÆtendriyasya ÓraddhÃv­k«o bhavati saphalaÓ cÃÓrayÃs ca // Saund_12.43 // Saundaranande mahÃkÃvye paryavamarÓo nÃma dvÃdaÓa÷ sarga÷ / CANTO XIII atha saærÃdhito nanda÷ ÓraddhÃæ prati mahar«inà / parik«ikto 'm­teneva yuyuje parayà mudà // Saund_13.1 // k­tÃrtham iva taæ mene saæbuddha÷ Óraddhayà tayà / mene prÃptam iva Óreya÷ sa ca buddhena saæsk­ta÷ // Saund_13.2 // Ólak«ïena vacasà kÃæÓ cit kÃæÓ cit paru«ayà girà / kÃæÓ cid ÃbhyÃm upÃyÃbhyÃæ sa vininye vinÃyaka÷ // Saund_13.3 // pÃæsubhya÷ käcanaæ jÃtaæ viÓuddhaæ nirmalaæ Óuci / sthitaæ pÃæsu«v api yathà pÃæsudo«air na lipyate // Saund_13.4 // padmaparïaæ yathà caiva jale jÃtaæ jale sthitham / upari«ÂÃd adhastÃd và na jalendopalipyate // Saund_13.5 // tadval loke munir jÃto lokasyÃnugrahaæ caran / k­titvÃn nirmalatvÃc ca lokadharmair na liyate // Saund_13.6 // Óle«aæ tyÃgaæ priyaæ rÆk«aæ kathÃæ ca dhyÃnam eva ca / mantukÃle cikitsÃrthaæ cakre nÃtmÃnuv­ttaye // Saund_13.7 // ataÓ ca saædadhe dÃyaæ mahÃkaruïayà tayà / mocayeyaæ kathaæ du÷khÃt sattvÃnÅty anukampaka÷ // Saund_13.8 // atha saæhar«aïÃn nadaæ viditvà bhÃjanÅk­tam / abravÅd bruvatÃæ Óre«Âha÷ kramaj¤a÷ ÓreyasÃæ kramam // Saund_13.9 // ata÷ prabh­ti bhÆyas tvaæ Óraddhendriyapura÷sara÷ / am­tasyÃptaye saumya v­ttaæ rak«itum arhasi // Saund_13.10 // prayoga÷ kÃyavacaso÷ Óuddho bhavati te yathà / uttÃno niv­to gupto 'navacchidras tathà kuru // Saund_13.11 // uttÃno bhÃvakara¤Ãd viv­taÓ cÃpy agÆhanÃt / gupto rak«aïatÃtparyÃd acchidraÓ cÃnavadyata÷ // Saund_13.12 // ÓarÅravacaso÷ Óuddhau saptÃÇge cÃpi karmaïi / ÃjÅvasamudÃcÃraæ ÓaucÃt saæskartum arhasi // Saund_13.13 // do«ÃnÃæ kuhanÃdÅnÃæ pa¤cÃnÃm ani«evaïÃt / tyÃgÃc ca jyoti«ÃdÅnÃæ caturïÃæ v­ttighÃtinÃm // Saund_13.14 // prÃïidhÃnyadhanÃdÅnÃæ varjyÃnÃm apratigrahÃt / bhai«ÃÇgÃnÃæ nis­«ÂÃnÃæ niyatÃnÃæ pratigrahÃt // Saund_13.15 // partiu«Âa÷ Óucir ma¤juÓ cauk«ayà jÅvasaæpadà / kuryà du÷khapratÅkÃraæ yÃvad eva vimuktaye // Saund_13.16 // karma¤o hi yathÃd­«tÃt kÃyavÃkprabhavÃd api / ÃjÅva÷ p­thag evokto du÷«odhatvÃd ayaæ mayà // Saund_13.17 // g­hasthena hi du÷Óobdhà d­«Âir vividhad­«Âinà / ÃjÅvo bhik«uïà caiva pare«ÂÃyattav­ttinà // Saund_13.18 // etÃvac chÅlam ity uktam ÃcÃaro 'yaæ samÃsata÷ / asya nÃÓena naiva syÃt pravrajyà na g­hasthatà // Saund_13.19 // tasmÃc cÃritrasaæpanno brahmacaryam idaæ cara / aïumÃtre«v avadye«u bhayadarÓi d­¬havrata÷ // Saund_13.20 // ÓÅlam ÃsthÃya vartante sarvà hi Óreyasi kriyÃ÷ / sthÃnÃdyÃniva kÃryÃïi prati«ÂhÃya vasundharÃm // Saund_13.21 // mok«asyopani«at saumya vairÃgyam iti g­hyatÃm / vairÃgasyÃpi saæveda÷ saævido j¤ÃnardarÓanam // Saund_13.22 // j¤Ãnasyopani«ac caiva samÃdhir upadhÃryatÃm / samÃdher apy upani«at sukhaæ ÓarÅramÃnasam // Saund_13.23 // paÓrabdhi÷ kÃyamanasa÷ sukhasyopani«atparà / praÓabdher apy upani«at prÃmodyaæ paramaæ mamatam // Saund_13.24 // tatha÷ prÅter upani«at prÃmodyaæ paramaæ matam / prÃmodyasyÃpy ah­llekha÷ kuk­te«v ak­te«u và // Saund_13.25 // ah­llekhasya manasa÷ ÓÅlaæ tÆpani«ac chuci / ata÷ ÓÅlaæ nayaty agryam iti ÓÅlaæ viÓodhaya // Saund_13.26 // ÓÅlanÃc chÅlam ity uktaæ ÓÅlanaæ sevanÃd api / sevanaæ tannideÓÃc ca nideÓaÓ ca tadÃÓrayÃt // Saund_13.27 // ÓÅlaæ hi Óaraïaæ saumya kÃntÃra iva daiÓika÷ / mitraæ bandhuÓ ca rak«Ã ca dhanaæ ca balam eva ca // Saund_13.28 // yata÷ ÓÅlam ata÷ saumya ÓÅlaæ saæskartum arhasi / etat sthÃnam athÃnye ca mok«Ãrambhe«u yoginÃæ // Saund_13.29 // tata÷ sm­tim adhi«ÂhÃya capalÃni svabhÃvata÷ / indriyÃïÅndriyÃrthebhyo nivÃrayitum arhasi // Saund_13.30 // bhetavyaæ na tathà Óatror nÃgner nÃher na cÃÓane÷ / indriyebhyo yathà svebhyas tair ajasraæ hi hanyate // Saund_13.31 // dvi«abdhi÷ Óatrubhi÷ kaÓ cit kadà cit pŬyate na và / indriyair bÃdhyate sarva÷ sarvatra ca sadaiva ca // Saund_13.32 // na ca prayÃti narakaæ Óatruprabh­thibhir hata÷ / k­«yate tatra nighnas tu capalair indriyair hata÷ // Saund_13.33 // hanyamÃnasya tair du÷khaæ hÃrdaæ bhavati và na và / indriyair bÃdhyamÃnasya hÃrdaæ ÓÃrÅram eva ca // Saund_13.34 // saækalpavi«adigdhà hi pa¤cendriyamayÃ÷ ÓarÃ÷ / cintÃpuÇkhà raiphalà vi«ayÃkÃÓagocarÃ÷ // Saund_13.35 // manu«yahariïÃn ghnanti kÃmavyÃdherità h­di / vihanyante yadi na te tata÷ patanti tai÷ k«atÃ÷ // Saund_13.36 // niyamÃjirasaæsthena dhairyakÃrmukadhÃriïà / nipatanto nivÃryÃs te mahatà sm­tivarmaïà // Saund_13.37 // indriyÃïÃm upaÓamÃd arÅïÃæ nigrahÃd iva / sukhaæ svapiti vÃste và yatra tatra gatoddhava÷ // Saund_13.38 // te«Ãæ hi satataæ loke vi«ayÃï abhikÃÇk«atÃm / saævin naivÃsti kÃrpaïyÃc chunÃm ÃÓÃvatÃm iva // Saund_13.39 // vi«ayair indriyagrÃmo na t­ptim adhigacchati / ajasraæ pÆryamÃïo 'pi samudra÷ salilair iva // Saund_13.40 // avaÓyaæ gocare sve sve vartitavyam ihendriyai÷ / nimittaæ tatra na grÃhyam anuvya¤janam eva ca // Saund_13.41 // Ãlokya cak«u«Ã rÆpaæ dhÃtumÃtre vyavasthita÷ / strÅ veti puru«o veti na kalpayitum arhasi // Saund_13.42 // sacet strÅpuru«agrÃha÷ kva cid vidyeta kÃs cana / Óubhata÷ keÓadantÃdÅn nÃnuprasthÃtum arhasi // Saund_13.43 // nÃpaneyaæ bhÆtato bhÆtaæ ÓaÓvad indiyagocare / dra«Âavyaæ bhÆtato bhÆtaæ yÃd­«aæ ca yathà ca yat // Saund_13.44 // evaæ te paÓyatas tattvaæ ÓaÓvad indriyagocare / bhavi«yati padasthÃnaæ nÃbhiyÃdaurmanasyayo÷ // Saund_13.45 // abhidhyà priyarÆpeïa hanti kÃmÃtmakaæ jagat / arir mitramukheneva priyavÃkkalu«ÃÓaya÷ // Saund_13.46 // daurmanasyÃbhidhÃnas tu pratigho vi«ayÃÓrita÷ / mohÃd yenÃnuv­ttena paratreha ca hanyate // Saund_13.47 // anurodhavirodhÃbhyÃæ Óito«ïÃbhyÃm ivÃrdita÷ / Óarma nÃpnoti na ÓreyaÓ calendricam ato jagat // Saund_13.48 // nendriyaæ vi«aye tÃvat prav­ttam api sajjate / yÃvan na manasas tatra parikalpa÷ pravartate // Saund_13.49 // indhane sati vÃyau ca yathà jvalati pÃvaka÷ / vi«ayÃt parikalpÃc ca kleÓÃgnir jÃyate tathà // Saund_13.50 // abhÆtaparikalpena vi«ayasya hi badhyate / tam eva vi«ayaæ paÓyan bhÆtata÷ parimucyate // Saund_13.51 // d­«Âvaikaæ rÆpam anyo hi rajyate 'nya÷ pradu«yati / kaÓ cid bhavati madhyasthas tatraivÃnyo gh­ïÃyate // Saund_13.52 // ato na vi«ayo hetur bandhÃya na vimuktaye / parikalpavi«e«eïa saægo bhavati và na và // Saund_13.53 // kÃrya÷ paramayatnena tasmÃd indiyasaævara÷ / indriyÃïi hy aguptÃni du÷khÃya ca bhavÃya ca // Saund_13.54 // kÃmabhogabhogavadbhir Ãmad­«Âid­«Âibhi÷ pramÃdanaikamÆrdhabhi÷ prahar«alolajivai÷ / indriyoragair manobilaÓayai÷ sp­hÃvi«ai÷ ÓamÃgadà ­te na da«Âam asti yac cikitset // Saund_13.55 // tasmÃd e«Ãm aku«alakarÃïÃm arÅïÃæ cak«urghrÃïaÓrava¤arasanasparÓanÃnÃm / sarvÃvasthaæ bhava viniyamÃd apramatto mÃsminn arthe k«aïam api k­thÃsa tvaæ pramÃdaæ // Saund_13.56 // Saundaranande mahÃkÃvye ÓÅlendriyajayo nÃma trayodaÓa÷ sarga÷ / CANTO XIV atha sm­tikavÃÂena pidhÃyendriyasaævaram / bhojane bhava mÃtrÃj¤o dhyÃnÃyÃnÃmayÃya ca // Saund_14.1 // prÃïÃpÃnau nig­hïÃti glÃninidre prayacchati / k­to hy atyartham ÃhÃro vihanti ca parÃkramam // Saund_14.2 // yathà cÃtyartham ÃhÃra÷ k­to 'narthÃya kalpate / upayuktas tathÃtyalpo na sÃmarthyÃya kalpate // Saund_14.3 // Ãcayaæ dyutim utsÃhaæ prayogaæ balam eva ca / bhojanaæ k­tam atyalpaæ ÓarÅrasyÃpakar«ati // Saund_14.4 // yathà bhÃreïa namate laghunonnamate tulà / samà ti«Âhati yuktena bhojyeneyaæ tathà tanu÷ // Saund_14.5 // tasmÃd abhyavahartavyaæ svaÓaktim anupaÓyatà / nÃtimÃtraæ na cÃtyalpaæ meyaæ mÃnavaÓÃd api // Saund_14.6 // atyÃkrÃnto hi kÃyÃgnir guruïÃnnena ÓÃmyati / avacchan na ivÃlpo 'gni÷ sahasà mahatendhasà // Saund_14.7 // atyantam api saæhÃro nÃhÃrasya praÓasyate / anÃhÃro hi nirvÃti nirindhana ivÃnala÷ // Saund_14.8 // yasmÃn nÃsti vinÃhÃrÃt sarvaprÃïabh­tÃæ sthiti÷ / tasmÃd du«yati nÃhÃro vikalpo 'tra tu vÃryate // Saund_14.9 // na hy evakvi«aye 'nyatra sajyante prÃïinas tathà / avij¤Ãte yathÃhÃre boddhavyaæ tatra kÃraïam // Saund_14.10 // cikitsÃrthaæ yathà dhatte vraïasyÃlepanaæ vraïÅ / k«udvighÃtÃrtham ÃhÃras tadvat sevyo mumuk«unà // Saund_14.11 // bhÃrasyodvahanÃrthaæ ca rathÃk«o 'bhyajyate yathà / bhojanaæ prÃïayÃtrÃrthaæ tadvad vidvÃn ni«evate // Saund_14.12 // samatikramaïÃrthaæ ca kÃntÃrasya yathÃdhvagau / putramÃæsÃni khÃdetÃæ dampatÅ bh­«adu÷khitau // Saund_14.13 // evam abhyavahartavyaæ bhojanaæ pratisaækhyayà / na bhÆ«Ãrthaæ na vapu«e na madÃya na d­ptaye // Saund_14.14 // dhÃraïÃrthaæ ÓarÅrasya bhojanaæ hi vidhiyate / upastambha÷ pipati«or durbalasyeva veÓmana÷ // Saund_14.15 // plavaæ yatnÃd yathà kaÓ cid badhnÅyÃd dhÃrayed api / na tatsnehena yÃvat tu mahaughasyottÅr«ayà // Saund_14.16 // tathopakaraïai÷ kÃyaæ dhÃrayanti parik«akÃ÷ / na tatsnehena yÃvat tu du÷khaughasya titÅr«ayà // Saund_14.17 // Óocatà pŬyamÃnena dÅyate Óatrave yathà / na bhaktyà nÃpi tar«ena kevalaæ prÃïaguptaye // Saund_14.18 // yogÃcÃras tathÃhÃraæ ÓarirÃya payacchati / kevalaæ k«udvighÃtÃrthaæ na rÃgeïa na bhaktaye // Saund_14.19 // manodhÃraïayà caiva pariïÃmyÃtmavÃn aha÷ / vidhÆya nidrÃæ yogena niÓÃm apy atinÃmaye÷ // Saund_14.20 // h­rdi yatsaæj¤inaÓ caiva nidrà prÃdurbhavet tava / guïavatsaæj¤itÃæ saæj¤Ãæ tadà manasi mà k­thÃ÷ // Saund_14.21 // dhÃtur Ãrambhadh­tyoÓ ca sthÃmavikramayor api / nityaæ manasi kÃryas te bÃdhyamÃnena nidrayà // Saund_14.22 // ÃmnÃtavyÃÓ ca viÓadaæ te dharmà ye pariÓrutÃ÷ / parebhyaÓ copade«ÂavyÃ÷ saæcintyÃ÷ svayam eva ca // Saund_14.23 // prakledyamadbhir vadanæ vilokyÃ÷ sarvato diÓa÷ / cÃryà d­«ÂiÓ ca tÃrÃsu jijÃgari«uïà sadà // Saund_14.24 // antargatair acapalair vaÓasthÃyibhir indriyai÷ / avik«iptena manasà caÇkramyavÃsva và niÓi // Saund_14.25 // bhaye prÅtau ca Óoke ca nidrayà nÃbhibhÆyate / tasmÃn nidrÃbhiyoge«u sevitavyam idaæ trayam // Saund_14.26 // bhayam ÃgamanÃn m­tyo÷ prÅtiæ dharmaparigrahÃt / janmadu÷khÃd aparyantÃc chokam Ãgantum arhasi // Saund_14.27 // evamÃdi krama÷ saumya kÃryo jÃgaraïaæ prati / vandhyaæ hi ÓayanÃd Ãyu÷ ka÷ prÃj¤a÷ kartum arhati // Saund_14.28 // do«avyÃlÃn atikramya vyÃlÃn g­hagatÃn iva / k«amaæ prÃj¤asya na svaptuæ nistÅr«or mahadbhayam // Saund_14.29 // pradÅpte jÅvaloke hi m­tyuvyÃdhijarÃgnibhi÷ / ka÷ ÓayÅta nirudvega÷ pradÅpta iva veÓmani // Saund_14.30 // tasmÃt tama iti j¤Ãtvà nidrÃæ nÃve«Âum arhasi / apraÓÃnte«u do«e«u saÓastre«v iva Óatgru«u // Saund_14.31 // pÆrvaæ yÃmaæ triyÃmÃyÃ÷ prayogeïÃtinÃmya tu / sevyà Óayyà ÓarÅrasya viÓrÃmÃrthaæ svatantriïà // Saund_14.32 // dak«iïena tu pÃrÓvena sthitayÃlokasaæj¤ayà / prabodhaæ h­daye k­tvà ÓayÅthÃ÷ ÓÃntamÃnasa÷ // Saund_14.33 // yÃme t­tÅye cotthÃya carann ÃsÅna eva và / bhÆyo yogaæ maha÷Óuddhau kurvÅthà niyatendriya÷ // Saund_14.34 // athÃsanagatasthÃnaprek«itavyÃh­tÃdi«u / saæprajÃnan kriyÃ÷ sarvÃ÷ sm­tim ÃdhÃtum arhasi // Saund_14.35 // dvÃrÃdhyak«a iva dvÃri yasya praïihità sm­ti÷ / dhar«ayanti na taæ do«Ã÷ puraæ guptam ivÃraya÷ // Saund_14.36 // na tasyotpadyate kleÓo yasya kÃyagatà sm­ti÷ / cittaæ sarvÃsv avasthÃsu bÃlaæ dhÃtrÅva rak«ati // Saund_14.37 // Óaravya÷ sa tu do«ÃïÃæ yo hÅna÷ sm­tivarmaïà / raïastha÷ pratiÓatrÆïÃæ vihÅna iva varmaïà // Saund_14.38 // anÃthaæ tan mano j¤eyaæ yat sm­tir nÃbhirak«ati / nirïetà d­«Âirahito vi«ame«u carann iva // Saund_14.39 // anarthe«u prasaktÃÓ ca svÃrthebhyaÓ ca parÃÇmukhÃ÷ / yad bhaye sati nodvignÃ÷ sm­tinÃÓo 'tra kÃraïam // Saund_14.40 // svabhÆmi«u guïÃ÷ sarve ye ca ÓÅlÃdaya÷ sthitÃ÷ / vikÅrïà iva gà gopa÷ sm­tis tÃn anugacchati // Saund_14.41 // prana«Âam am­taæ tasya yasya kvipras­tà sm­ti÷ / hastastham am­taæ tasya yasya kÃyagatà sm­ti÷ // Saund_14.42 // Ãryo nyÃya÷ kutas tasya sm­tir yasya na vidyate / yasyÃryo nÃsti ca nyÃya÷ prana«Âas tasya satpatha÷ // Saund_14.43 // prana«Âo yasya sanmÃrgo na«Âaæ tasyÃm­taæ padam / prana«Âam am­taÇ yasya sa du÷khÃn na vimucyate // Saund_14.44 // tasmÃc caran caro 'smÅti sthito 'smiti ca dhi«Âhita÷ / evamÃdi«u kÃle«u sm­tim ÃdhÃtum arhasi // Saund_14.45 // yagÃnulomaæ vijanaæ viÓabdaæ ÓayyÃsanaæ saumya tathà bhajasva / kÃyasya k­tvà hi vivekam Ãdau sukho 'dhigantuæ manaso viveka÷ // Saund_14.46 // alabdhaceta÷praÓama÷ sarÃgo yo na pracÃraæ bhajate viviktam / sa k«aïyate hy apartilabdhamÃrgaÓ carann ivoryÃæ bahukaïÂakÃyÃm // Saund_14.47 // ad­«Âatattvena parÅk«akeïa sthitena citre vi«ayapracÃre / cittaæ ni«eddhuæ na sukhena Ókyaæ k­ÓÂÃdako gaur iva sasyamadhyÃt // Saund_14.48 // anÅryamÃïas tu yathÃnilena praÓÃntim Ãgacchati citrabhÃnu÷ / alpena yatnena tathà vivikte«v aghaÂÂitaæ ÓÃntim upaiti ceta÷ // Saund_14.49 // kva cid bhuktvà yat tad vasanam api yat tat parihito vasann ÃtmÃrÃma÷ kva cana vijane yo 'bhiramate / k­tÃrtha÷ saj ¤eya÷ Óamasukharasaj¤a÷ k­tamati÷ pare«Ãæ saæsargaæ pariharati ya÷ kaïÂakam iva // Saund_14.50 // yadi dvandvÃrÃme jagati vi«ayavyagrah­daye vivikte nirdvando viharati k­tÅ ÓÃntah­daya÷ / tata÷ pÅtvà praj¤Ãrasam am­tavat t­ptah­dayo vivikta÷ saæsaktaæ vi«ayak­païaæ Óocati jagat // Saund_14.51 // vasa¤ ÓuïyÃgÃre yadi satatam eko 'bhiramate yadi kleÓotpÃdai÷ saha na ramate Óatrubhir iva / carann ÃtmÃrÃmo yadi ca pibati prÅtisalilaæ tato bhuÇkte Óre«Âhaæ tridaÓapatirÃjyÃd api sukham // Saund_14.52 // Saundaranande mahÃkÃvya ÃdiprasthÃno nÃma caturdaÓa÷ sarga÷ / CANTO XV yatra tatra vivikte tu baddhvà paryaÇkam uttamam / ­juæ kÃyaæ samÃdhÃya sm­tyÃbhimukhayÃnvita÷ // Saund_15.1 // nÃsÃgre và lalÃÂe và bhruvor antara eva và / kurvÅthÃÓ capalaæ cittam ÃlambanaparÃyaïam // Saund_15.2 // sacet kÃmavitarkas tvÃæ dhar«ayen mÃnaso jvara÷ / k«eptavyo nÃdhivÃsya÷ sa vastre reïur ivÃgata÷ // Saund_15.3 // yady api pratisaækhyÃnÃt kÃmÃn uts­«ÂavÃn asi / tamÃæsÅva prakÃÓena pratipak«eïa tä jahi // Saund_15.4 // ti«Âhaty anuÓayas te«Ãæ channo 'gnir iva bhasmanà / sa te bhÃvanayà saumya praÓÃmyo 'gnir ivÃmbunà // Saund_15.5 // te hi tasmÃt pravartante bhÆyo bÅjÃd ivÃÇkurÃ÷ / tasya nÃÓena te na syur bÅjanÃÓÃd ivÃÇkurÃ÷ // Saund_15.6 // arjanÃdÅni kÃmebhyo d­«Âvà du÷khÃni kÃminÃm / tasmÃt tÃn mÆlataÓ chindhi mitrasaæj¤Ãn arÅn iva // Saund_15.7 // anityà mo«adharmÃïo riktà vyasanahetava÷ / bahusÃdhÃraïÃ÷ kÃmà barhyà hy ÃÓivi«Ã iva // Saund_15.8 // ye m­gyamÃïà du÷khÃya rak«yamÃïà na ÓÃntaye / bhra«ÂÃ÷ ÓokÃya mahate prÃptÃÓ ca na vit­ptaye // Saund_15.9 // t­ptiæ vittaprakar«eïa svargÃvÃptyà k­tÃrthatÃm / kÃmebhyaÓ ca sukhotpattiæ ya÷ paÓyati sa naÓyati // Saund_15.10 // calÃn aparini«pannÃn asÃrÃn anavasthitÃn / parikalpasukhÃn kÃmÃn na tÃn smartum ihÃrhasi // Saund_15.11 // vyÃpÃdo và vihiæsà và k«obhayed yadi te mana÷ / prasÃdyaæ tad vipak«ena maïinevÃkulaæ jalam // Saund_15.12 // pratipak«as tayor j¤eyo maitrÅ kÃruïyam eva ca / virodho hi tayor nityaæ prakÃÓatamasor iva // Saund_15.13 // niv­ttaæ yasya du÷ÓÅlyaæ vyÃpÃdaÓ ca pravartate / hanti pÃæsubhir ÃtmÃnÃæ sa snÃta iva vÃraïa÷ // Saund_15.14 // du÷khitebhyo hi martyebhyo vyÃdhim­tyujarÃdibhi÷ / Ãrya÷ ko du÷kham aparaæ sagh­ïo dhÃtum arhati // Saund_15.15 // du«Âena ceha manasà bÃdhyate và paro na và / sadyas tu dahyate tÃvat svaæ mano du«Âacetasa÷ // Saund_15.16 // tasmÃt sarve«u bhÆte«u maitrÅæ kÃruïyam eva ca / na vyÃpÃdaæ vihiæsÃæ và vikalpayitum arhasi // Saund_15.17 // yad yad eva prasaktaæ hi vitarkayati mÃnava÷ / abhyÃsÃt tena tenÃsya natir bhavati cetasa÷ // Saund_15.18 // tasmÃd askuÓalaæ tyaktvà kuÓalaæ dhyÃtum arhasi / yat te syÃd iha cÃrthÃya paramÃrthasya cÃptaye // Saund_15.19 // saævardhante hy akuÓalà vitarkÃ÷ saæbh­tà h­rdi / anarthajanakÃs tulyam ÃtmanaÓ ca parasya ca // Saund_15.20 // Óreyaso vighnakaraïÃd bhavanty Ãtmavipattaye / pÃtrÅbhÃvopaghÃtÃt tu parabhaktivipattaye // Saund_15.21 // mana÷karmasv avik«epam api cÃbhyastum arhasi / na tv evÃkuÓalaæ saumya vitarkayitum arhasi // Saund_15.22 // yà trikÃmopabhogÃya cintà manasi vartate / na ca taæ guïam Ãpnoti bandhanÃya ca kalpate // Saund_15.23 // sattvÃnÃm upaghÃtÃya parikle«Ãya cÃtmana÷ / mohaæ vrajati kÃlu«yaæ narakÃya ca vartate // Saund_15.24 // tadvitarkair akuÓalair nÃtmÃnaæ hantum arhasi / suÓastraæ ratnavik­taæ m­ddhato gÃæ khanann iva // Saund_15.25 // anabhij¤o yathà jÃtaæ dahed aguru këÂhavat / anyÃyena manu«yatvam upahanyÃd idaæ tathà // Saund_15.26 // tyaktvà ratnaæ yathà lo«Âaæ ratnadvÅpÃc ca saæharet / tyaktvà nai÷Óreyasaæ dharmaæ cintayed aÓubhaæ tathà // Saund_15.27 // himavantaæ yathà gatvà vi«aæ bhu¤jÅta nau«adham / manu«yataæ tathà prÃpya pÃpaæ seveta no Óubham // Saund_15.28 // tad buddhvà pratika«eïa vitarkaæ k«eptum arhasi / sÆk«meïa parikÅlena kilaæ dÃrvantarÃd iva // Saund_15.29 // v­dhhyav­ddhyor atha bhavec cintà j¤Ãtijanaæ prati / svabhÃvo jÅvalokasya parÅk«yas tanniv­ttaye // Saund_15.30 // saæsÃre k­«yamÃïÃnÃæ sattvÃnÃæ svena karmaïà / ko jana÷ svajana÷ ko và mohÃt sakto jane jana÷ // Saund_15.31 // atÅte 'dhvani saæv­tta÷ svajano hi janas tava / aprÃpte cÃdhvani jana÷ svajanas te bhavi«yti // Saund_15.32 // vihagÃnà yathà sÃyaæ tatra tatra samÃgama÷ / jÃtau jÃtau tathà Óle«o janasya svajanasya ca // Saund_15.33 // pariÓrayaæ abhuvidhaæ saæÓrayanti yathÃdhvagÃ÷ / prÃtiyÃnti punas tyaktvà tadvaj j¤ÃtisamÃgama÷ // Saund_15.34 // loke prak­tibhinne 'smin na kaÓ cit kasya cit priya÷ / kÃryakÃra¤asaæbaddhaæ bÃlukÃmu«Âivaj jagat // Saund_15.35 // bibharti hi sutaæ mÃtà dharayi«yati mÃm iti / mÃtaraæ bhajate put­o garbheïÃdhatta mÃm iti // Saund_15.36 // anukÆlaæ pravartante j¤Ãti«u j¤Ãtayo yadà / tadà snehaæ prakurvanti riputvaæ tu viparyayÃt // Saund_15.37 // ahito d­«yate j¤Ãtir aj¤Ãtir hita÷ / snehaæ kÃryÃntarÃl lokaÓ chinatti ca karoti ca // Saund_15.38 // svayam eva yathÃlikya rajyec citrakara÷ striyam / tathà k­tvà svayaæ snehaæ saægameti jane jana÷ // Saund_15.39 // yo 'bhavad bÃndhavajana÷ paraloke priyas tava / sa te kam arthaæ kurute tvaæ và tasmai karo«i kam // Saund_15.40 // tasmÃj j¤Ãtvitarkeïa mano nÃve«Âum arhasi / vyavasthà nÃsti saæsÃre svajanasya janasya ca // Saund_15.41 // asau k«emo janapada÷ subhik«o 'sÃv asau Óiva÷ / ity evam atha jÃyeta vitarkas tava kaÓ cana // Saund_15.42 // praheya÷ sa tvayà saumya nÃdhivÃsya÷ kathaæ cana / viditvà sarvam ÃdÅptaæ tais tair do«Ãgnibhir jagat // Saund_15.43 // ­tucakranivartÃc ca k«utpipÃsÃklamÃd api / sarvatra niyataæ du÷khaæ na kva cid vidyate Óivam // Saund_15.44 // kva cic chitaæ kva cid dharma÷ kva cid rogo bhayaæ kva cit / bÃdhate 'bhyadhikaæ loke tasmÃd aÓaraïaæ jagat // Saund_15.45 // jarà vyÃdhiÓ ca m­tyuÓ ca lokasyÃsya mahadbhayam / nÃsti deÓa÷ sa yatrÃsya tadbhayaæ nopapadyate // Saund_15.46 // yatra gacchati kÃyo 'yaæ du÷khaæ tatrÃnugacchati / nÃsti kà cid gatir loke gato yatra na bÃdhayte // Saund_15.47 // ramaïÅyo 'pi deÓa÷ san dubhik«a÷ k«ema eva ca / kudeÓa iti vij¤eyo yatra kleÓair vidhayate // Saund_15.48 // lokasyÃbhyÃhatsyÃsya du÷khai÷ ÓarÅramÃnasai÷ / k«ema÷ kaÓ cin na deÓo 'sti svastho yatra gato bhavet // Saund_15.49 // du÷khaæ sarvatra sarvasya vartate sarvadà yadà / chandarÃgam ata÷ saumya likacitre«u mà k­thÃ÷ // Saund_15.50 // yadà tasmÃn niv­ttas te chandarÃgo bhavi«yati / jÅvalokaæ tadà sarvam ÃdÅptam iva maæsyase // Saund_15.51 // athas kaÓ cid vitarkas te bhaved amaraïÃÓraya÷ / yatnena sa vihantavyo vyÃdhir Ãtmagato yathà // Saund_15.52 // muhÆrtam api viÓrambha÷ kÃryo na khalu jÅvite / nilÅna iva hi vyÃghra÷ kÃlo viÓvastaghÃtaka÷ // Saund_15.53 // balastho 'haæ yuvà veti na te bhavitum arhati / m­tyu÷ sarvÃsv avasthÃsu hanti nÃvek«ate vaya÷ // Saund_15.54 // k«etrabhÆtam anarthÃnÃæ ÓarÅraæ parikar«ata÷ / svÃsthyÃÓà jivitÃÓa và na d­«ÂÃrthasya jÃyate // Saund_15.55 // niv­ta÷ ko bhavet kÃyaæ mahÃbhÆtÃÓrayaæ vahan / parasparaviruddhÃnÃm ahinÃm iva bhÃjanam // Saund_15.56 // praÓvasity ayam anvak«a yad ucchvasiti mÃnava÷ / avagaccha tad ÃÓcaryam aviÓvÃsyaæ hi jÅvitam // Saund_15.57 // idam ÃÓcaryam aparaæ yat supta÷ pratibudhyate / svapity utthÃya và bhÆyo bahvamitrà hi dehina÷ // Saund_15.58 // garbhÃt prabh­ti yo lokaæ jighÃæsur anugacchati / kas tasmin viÓvasen m­tyÃv udyatÃsÃv arÃv iva // Saund_15.59 // prasÆta÷ puru«o loke ÓrutavÃn balavÃn api / na jayaty antakaæ kaÓ cin nÃjayan nÃpi je«yati // Saund_15.60 // sÃmnà dÃnena bhedena daï¬ena niyamena và / prÃpto hi rabhaso m­tyu÷ pratihantuæ na Óakyate // Saund_15.61 // tasmÃn nÃyu«i viÓvÃsaæ ca¤cale kartum arhasi / nityaæ harati kÃlo hi sthÃviryaæ na pratÅk«ate // Saund_15.62 // ni÷sÃraæ paÓyato lokaæ toyabudbudadurbalam / kasyÃmaravitarko hi syÃd anunmattacetasa÷ // Saund_15.63 // tasmÃd e«Ãæ vitarkÃïÃæ prahÃïÃrthaæ samÃsata÷ / ÃnÃpÃnasm­tiæ saumya vi«ayÅkartum arhasi // Saund_15.64 // ity anena prayogeïa kÃle sevitum arhasi / pratipak«Ãn vitarkÃïÃæ gadÃnÃm agadÃn iva // Saund_15.65 // suvarïahetor api pÃæsudhÃvako vihÃya pÃæsÆn b­hato yathÃdita÷ / jahÃti sÆk«mÃn api tadviÓuddhaye viÓodhya hemÃvayavÃn niyacchati // Saund_15.66 // vimok«ahetor api yuktamÃnaso vihÃya do«Ã b­hatas tathÃdita÷ / jahÃti sÆk«mÃn api tadviÓuddhaye viÓodhya dharmÃvayÃn niyacchati // Saund_15.67 // kraeïÃdbhi÷ Óuddhaæ kanakam iha pÃæsuvyavahitaæ yathÃgnau karmÃra÷ pacati bh­«am Ãvartayati ca / tathà yogÃcÃro nipu¤am iha do«avyavahitaæ viÓodhya kleÓebhya÷ Óamayati mana÷ saæk«ipati ca // Saund_15.68 // yathà ca svacchandÃd upanayati karmÃÓrayasukhaæ suvarïaæ karmÃro bahuævidham alaÇkÃravidhi«u / mana÷Óuddho bhik«ur vaÓagatam abhij¤Ãsv api tathà yathecchaæ yatrecchaæ Óamayati mana÷ prerayati ca // Saund_15.69 // Saundaranande mahÃkÃvye vitarkaprahÃïo nÃma pa¤cadaÓa÷ sarga÷ / CANTO XVI evaæ manodhÃraïayà krameïa vyapohya kiæ cit samupohya kiæ cit / dhyÃnÃni catvÃry adhigamya yogÅ prÃpnoty abhij¤Ã niyamena pa¤ca // Saund_16.1 // ­ddhipravekaæ ca bahuprakÃraæ parasya cetaÓ caritÃvabodham / atÅtajanmasmaraïaæ ca dÅrghaæ divye viÓuddhe Óruticak«u«Å ca // Saund_16.2 // ata÷paraæ tattvaparÅk«aïena mano dadhÃty Ãsravasaæk«ayÃya / tato hi du÷khaprabh­tÅni samyak catvÃri satyÃni padÃny avaiti // Saund_16.3 // bÃdhÃtmakaæ du÷kham idaæ prasaktaæ du÷khasya hetu÷ prabhavÃtmako 'yam / du÷khak«ayo ni÷saraïÃtmako 'yaæ trÃïÃtmako 'yaæ praÓamÃya mÃrga÷ // Saund_16.4 // ity ÃryasaryÃny avabudhya buddhyà catvÃri samyak pratividhya caiva / sarvÃsravÃn bhÃvanayÃbhibhÆya na jÃyate ÓÃntim avÃpya bhÆya÷ // Saund_16.5 // abodhato hy aprativedhataÓ ca tattvÃtmakasyÃsya catu«Âayasya / bhÃvad bhavaæ yÃti na ÓÃntim eti saæsÃradolÃm adhiruhya loka÷ // Saund_16.6 // tasmÃj jarÃder vyasanasya mÆlaæ samÃsato du÷kham avaihi janma / sarvau«adhÅnÃm iva bhÆr bhavÃya sarvÃpadÃæ k«etram idaæ hi janma // Saund_16.7 // yaj janma rÆpasya hi sendriyasya du÷khasya tan naikavidhasya janma / ya÷ saæbhavaÓ cÃsya samucchrayasya m­tyo« ca rogasya ca saæbhava÷ sa÷ // Saund_16.8 // sad vÃpy asad và vi«ami«ram annaæ yathà vinÃÓÃya na dhÃraïÃya / loke tathà tiryag uparyadho và du÷khÃya sarvaæ na suk÷Ãya janma // Saund_16.9 // jarÃdayo naikavidhà parajÃnÃæ satyÃæ prav­ttau prabhavanty anarthÃ÷ / pravÃtsu ghoe«v api mÃrute«u na hy aprasÆtÃs taravaÓ calanti // Saund_16.10 // ÃkÃsayoni÷ pavano yathà hi yathà ÓamÅgarbhaÓayo hutÃÓa÷ / Ãpo yathÃntarvasudhÃÓayÃÓ ca du÷khaæ tathà cittaÓarÅrayoni // Saund_16.11 // apÃæ dravatvaæ kaÂhinatvam urvyà vÃyoÓ calatvaæ dhruvam au«ïyam agne÷ / yathà svabhÃvo hi tathà svabhÃvo du÷khaæ ÓarÅrasya ca cetasaÓ ca // Saund_16.12 // kÃye sati vyÃdhijarÃdi du÷khaæ k«uttar«avar«o«ïahimÃdi caiva / rupÃÓrite cetasi sÃnubandhe ÓokÃratikrodhabhayÃdi du÷kham // Saund_16.13 // pratyak«am Ãlokya ca janmadu÷khaæ du÷khaæ tathÃtÅtam apÅti viddhi / yathà ca tad du÷kham idaæ ca du÷khaæ du÷khaæ tathÃnÃgatam apy avehi // Saund_16.14 // bÅjasvabhÃvo hi yatheha d­«Âo bhÆto 'pi bhavyo 'pi tathÃnumeya÷ / pratyak«ataÓ ca jvalano yatho«ïo bhÆto 'pi bhavyo 'pi tatho«ïa eva // Saund_16.15 // tan nÃmarÆpasya guïÃnurÆpaæ yatraiva nirv­tti udÃrav­tta / tatraiva du÷khaæ na hi tadvimuktaæ du÷khaæ bhavi«yaty abhavad bhaved và // Saund_16.16 // prav­ttidu÷khasya ca tasya loke t­«ïÃdayo do«agaïà nimittam / naive«varo na prak­tir na kÃlo nÃpi svabhÃvo na vidhir yad­cchà // Saund_16.17 // j¤Ãtavyam etena ca kÃraïena lokasya do«ebhya iti prav­tti÷ / yasmÃn mriyante sarajastamaskà na jÃyate vÅtarajastmaska÷ // Saund_16.18 // icchÃvi«eÓe sati tatra tatra yÃnÃsanÃder bhavati prayoga÷ / yasmÃd atas tar«avaÓat tathaiva janma prajÃnÃm iti veditavyam // Saund_16.19 // sattvÃny abhi«vaÇgavaÓÃni d­«Âvà svajÃti«u prÅtiparÃïy atÅva / abhyÃsayogÃd upapÃditÃni tair eva do«air iti tÃni viddhi // Saund_16.20 // krodhaprahar«Ãdibhir ÃÓrayÃïÃm utpadyate ceha yathà viÓe«a÷ / tathaiva janmasv api naikarÆpo nirvartate kleÓak­to viÓe«a÷ // Saund_16.21 // do«Ãdhike janmani tÅvrado«a utpadyate rÃgiïi tÅvrarÃga÷ / mohÃdhike mohabalÃdhikaÓ ca tadalpado«e ca tadalpado«a÷ // Saund_16.22 // phalaæ hi yÃd­k samavaiti sÃk«Ãt tadÃgamÃd bÅjam avaity atÅtam / avetya bÅjaprak­tiæ ca sÃk«Ãd anÃgataæ tatphalam abhyupaiti // Saund_16.23 // do«ak«ayo jÃti«u yÃsu yasya vairÃgyatas tÃsu na jÃyate sa÷ / do«ÃÓayas ti«Âhati yasya yatra tasyopapattir vivaÓasya tatra // Saund_16.24 // taj janmano naikavidhasya saumya t­«ïÃdayo hetava ity avetya / tÃæÓ chindhi du÷khÃd yadi nirmumuk«Ã kÃryak«aya÷ kÃraïasaæk«ayÃd dhi // Saund_16.25 // du÷khak«ayo hetuparik«ayÃc ca ÓÃntanaæ Óivaæ sÃk«ikuru«va dharmam / t­«ïÃvirÃgaæ layanaæ nirdohaæ sanÃtanaæ trÃïam ahÃryam Ãryam // Saund_16.26 // yasmin na jÃtir na jarà na m­tyur na vyÃdhayo nÃpriyasaæprayoga÷ / necchÃvipanna priyaviprayoga÷ k«emaæ padaæ nai«Âhikam acyutaæ tat // Saund_16.27 // dÅpo yathà nirv­tim abhyupeto naivÃvaniæ gacchati nÃnatarik«am / diÓaæ na kÃæ cid vidi«aæ na kÃæ cit snehak«ayÃt kevalam eti ÓÃntim // Saund_16.28 // evaæ k­tÅ nirv­tim abhyupeto naivÃvaniæ gacchati nÃntarik«am / diÓaæ na kÃæ cid vidiÓaæ na kÃæ cit kleÓak«ayÃt kevalam eti sÃntim // Saund_16.29 // asyÃbhyupÃyo 'dhingamÃya mÃrga÷ praj¤Ãtrikalpa÷ praÓamadvikalpa÷ / sa bhÃvanÅyo vidhivad budhena ÓÅle Óucau tripamukhe sthitena // Saund_16.30 // vÃkkarma samyak sahakÃyakarma yathÃvad ÃjÅvanayaÓ ca Óuddha÷ / idaæ trayaæ v­ttavidhau prav­ttaæ ÓÅlÃÓrayaæ karmaparigrahÃya // Saund_16.31 // satye«u du÷khÃdi«u d­«Âir Ãryà samyagvitarkaÓ ca parÃkramaÓ ca / idaæ trayaæ j¤Ãnavidhau prav­ttaæ praj¤ÃÓrayaæ kleÓaparik«ayÃya // Saund_16.32 // nyÃyena satyÃdhigamÃya yuktà samyak sm­ti÷ samyag atho samÃdhi÷ / idaæ dvayaæ yogavidhau prav­ttaæ ÓamÃÓrayaæ cittaparigrahÃya // Saund_16.33 // kleÓÃÇkurÃn na pratanoti ÓÅlaæ bÅjÃÇkurÃn kÃla ivÃv­tta÷ / Óucau hi ÓÅle puru«asya do«Ã mana÷ salajjà iva dhar«ayanti // Saund_16.34 // kleÓÃæs tu vi«kambhayate samÃdhir vegÃn ivÃdrir mahaot nadÅnÃm / sthite samÃdhau hi na dhar«ayanti do«Ã bhujaÇgà iva mantrabaddhÃ÷ // Saund_16.35 // praj¤Ã tv aÓe«eïa nihanti do«Ãæs tÅradrumÃn prÃv­«i nimnageva / dagdhà yayà na prabhavanti do«Ã vajrÃgninevÃnus­tena v­k«Ã÷ // Saund_16.36 // triskandham etaæ pravigÃhya mÃrgaæ praspa«Âam a«ÂÃÇgam ahÃryam Ãryam / du÷khasya hetÆn prajahÃti do«Ãn prÃpnoti cÃtyantaÓivaæ padaæ tat // Saund_16.37 // asyopacÃre dh­tir Ãrjavaæ ca hrÅr apramÃda÷ praviviktatà ca / alpecchatà tu«Âir asaægatà ca lokaprav­ttÃv arati÷ k«amà ca // Saund_16.38 // yÃthÃtmyato vindati yo hi du÷khaæ tasyodbhavaæ tasya ca yo nirdodham / Ãryeïa mÃrgeïa sa sÃntim eti kalyÃïamitrai÷ saha vartamÃna÷ // Saund_16.39 // yo vyÃdhito vyÃdhim avaiti samyag vyÃdher nidÃnaæ ca tadau«adhaæ ca / Ãrogyam Ãpnoti hi so 'cireïa mitrair abhij¤air upacaryamÃïa÷ // Saund_16.40 // tad vyÃdhisaæj¤Ãæ kuru du÷khasatye do«e«v api vyÃdhinidÃnasaæj¤Ãm / Ãrogyasaæj¤Ãæ ca nirdohasatye bhai«ajyasaæj¤Ãm api mÃrgasatye // Saund_16.41 // tasmÃt prav­ttiæ parigaccha du÷khaæ pravartakÃn apy avagaccha do«Ãn / niv­ttim Ãgaccha ca tannirodhaæ nivartakaæ cÃpy avagaccha mÃrgam // Saund_16.42 // Óirasy atho vÃsasi saæpradÅpte satyÃvabodhÃya matir vicÃryà / dagdhaæ jagat satyanayaæ hy ad­«Âvà pradahyate saæprati dhak«yate ca // Saund_16.43 // yadaiva ya÷ paÓyati nÃmarÆpaæ k«ayÅti taddarÓanam asya samyak / samyak ca nirvedam upaiti paÓyÃn nandÅk«ayÃc ca k«ayam eti rÃga÷ // Saund_16.44 // tayoÓ ca nandÅrajaso÷ k«ayeïa samyag vimuktaæ pravadÃmi ceta÷ / samyag vimuktir manasaÓ ca tÃbhyÃæ na cÃsya bhÆya÷ karaïÅyam asti // Saund_16.45 // yathÃsvabhÃvena hi nÃmarÆpaæ tad dhetum evÃstagamaæ ca tasya / vijÃnata÷ paÓyata eva cÃhaæ bravÅmi samyak k«ayam ÃsravÃïÃm // Saund_16.46 // tasmÃt paraæ saumya vidhÃya vÅryaæ ÓÅghraæ ghaÂasv Ãsravasaæk«ayÃya / du÷khÃn anityÃæÓ ca nirÃtmakÃæÓ ca dhÃtÆn viÓe«eïa parÅk«amÃïÃ÷ // Saund_16.47 // dhÃtÆn hi «a¬ bhÆsalilÃnalÃdÅn sÃmÃnyata÷ svena ca lak«aïena / avaiti yo nÃnyam avaiti tebhya÷ so 'tyantikaæ mok«am avaiti tebhya÷ // Saund_16.48 // kleÓaprahÃïÃya ca niÓcitena kÃlo 'bhyupÃyaÓ ca parÅk«itavya÷ / yogo 'py akÃle hy anupÃyataÓ ca bhavaty anarthÃya na tadguïÃya // Saund_16.49 // ajÃtavatsÃæ yadi gÃæ duhÅta naivÃptuyÃt k«Åram akÃladohÅ / kÃle 'pi và syÃn na payo labheta mohena Ó­ÇgÃd yadi gÃæ duhÅta // Saund_16.50 // ÃrdrÃc ca këÂhà jvalanÃbhikÃmo naiva prayatnÃd api vahnim ­cchet / këÂhÃc ca Óu«kÃd api pÃtganena naivÃgnim Ãpnoty anupÃapÆrvam // Saund_16.51 // tad deÓakÃlau vidhivat parÅk«ya yogasya mÃtrÃm api cÃbhyupÃyam / balÃbale cÃtmani saæpradhÃrya kÃryÃ÷ prayatno na tu tadviruddha÷ // Saund_16.52 // pragrÃhakaæ yat tu nimittam uktam uddanyamÃne h­di tan na sevyam / evaæ hi cittaæ praÓamaæ na yÃti [na vahri] nà vahnir iveryamÃïa÷ // Saund_16.53 // ÓamÃya yat syÃn niyataæ nimittaæ jÃtoddhave cetasi tasya kÃla÷ / evaæ hi cittaæ praÓamaæ niyacchet pradÅpyamÃno 'gnir ivodakena // Saund_16.54 // ÓamÃvahaæ yan niyataæ nimittaæ sevyaæ na tac cetasi lÅyamÃne / evaæ hi bhÆyo layameti cittam anÅryamÃïo 'gnir ivÃlpasÃra÷ // Saund_16.55 // pragrÃhakaæ yan niyataæ nimittaæ layaæ gate cetasi tasya kÃla÷ / kriyÃsamarthaæ hi manas tathà syÃn mandÃyamÃno 'gnir ivendhanena // Saund_16.56 // aupek«ikaæ nÃpi nimittam i«Âaæ layaæ gate cetasi soddhave và / evaæ hi tÅvraæ janayed anartham upek«ito vyÃdhir ivÃturasya // Saund_16.57 // yat syÃd upek«Ãniyataæ nimittaæ sÃmyaæ gate cetasi tasya kÃla÷ / evaæ hi k­tyÃya bhavet prayogo ratho vidheyÃÓva iva prayÃta÷ // Saund_16.58 // rÃgoddhavyÃkulite 'pi citte maitropasaæhÃravidhir na kÃrya÷ / rÃgÃtmako muhyati maitrayà hi senhaæ kaphak«obha ivopayujya // Saund_16.59 // rÃgoddhate cetasi dhairyam etya ni«evitavyaæ tv aÓubhaæ nimittam / rÃgÃtmako hy evam upaiti Óarma kaphÃtmako rÆk«am ivopayujya // Saund_16.60 // vyÃpÃdado«eïa manasy udÅrïe na sevitavyaæ tv aÓubhaæ nimittam / dve«Ãtmakasya hy aÓubhà vadhÃya pittÃtmanas ÓÅta ivopacÃra÷ // Saund_16.61 // vyÃpÃdado«ak«ubhite tu citte sevyà avapak«opanayena maitrÅ / dve«Ãtmano hi praÓamÃya maitrÅ pittÃtmana÷ ÓÅta ivopacarÃ÷ // Saund_16.62 // mohÃnubaddhe manasa÷ pracÃre maitrÃÓubhà caiva bhavaty ayoga÷ / tÃbhyÃæ hi saæmoham upaiti bhÆyo vÃyvÃtmako rÆk«am ivopanÅya // Saund_16.63 // mohÃtmaikÃyÃæ mansa÷ prav­ttau sevyas tv idaæ pratyayatÃvihÃra÷ / mƬhe manasy e«a hi ÓÃntimÃrgo vÃyvÃtmake snigdha ivopacÃra÷ // Saund_16.64 // ulkÃmukhastaæ hi yathà suvarïaæ suvarïakÃro dhamatÅha kÃle / kÃle pariprok«ayate jalena krameïa kÃle samupek«ate ca // Saund_16.65 // dahet suvarïaæ hi dhamann akÃle jale k«ipan saæÓamayed akÃle / na cÃpi samyak paripÃkam enaæ nayed akÃle samupek«amÃïa÷ // Saund_16.66 // saæpragrahasya praÓamasya caiva tathaiva kÃle samupek«aïasya / samyaÇnimittaæ manasà tv avek«yaæ nÃÓo hi yatno 'py anupÃyapÆrva÷ // Saund_16.67 // ity evam anyÃyanivartanaæ ca nyÃyaæ ca tasmai sugato babhëe / bhÆyaÓ ca tat tac caritaæ viditvà vitarkahÃnÃya vidhÅn uvÃca // Saund_16.68 // yathà bhi«ak pittakaphÃnilÃnÃæ ya eva kopaæ samupaiti do«a÷ / ÓamÃya tasyaiva vidhatte vyadhatta do«e«u tathairva buddha÷ // Saund_16.69 // ekena kalpena sacen na hanyÃt svabhyastabhÃvÃd aÓubhÃn vitarkÃn / tato dvitÅyaæ kramam Ãrabheta na tv eva heyo guïavÃn prayoga÷ // Saund_16.70 // anÃdikÃlopacitÃtmakatvÃd balÅyasa÷ kleÓagaïasya caiva / samyakprayogasya ca du«karatvÃc chettuæ na ÓakyÃ÷ sahasà hi do«Ã÷ // Saund_16.71 // a¤vyà yathÃïyà vipulÃïir anyà nirvÃhyate tadvidu«Ã nareïa / tadvad tad evÃkuÓalaæ nimittaæ k«ipen nimittÃntarasevanena // Saund_16.72 // tathÃpy athÃdhyÃtmanavagrahatvÃn naivopaÓÃmyed aÓubho vitarka÷ / heya÷ sa taddo«aparÅk«aïena saÓvÃpado mÃrga ivÃdhvagena // Saund_16.73 // yathà k«udhÃrto 'pi vi«eïa p­ktaæ jijÅvi«ur necchati bhoktum annam / tathaiva do«Ãvaham ity avetya jahÃti vidvÃn aÓubhaæ nimittam // Saund_16.74 // na do«ata÷ paÓyati yo hi do«aæ kas taæ tato vÃrayituæ samartha÷ / guïaæ guïe paÓyati yaÓ ca yantra sa vÃryamÃïo 'pi tata÷ prayÃti // Saund_16.75 // vyapatrapante hi kulaprasÆtà maha÷pracÃrair aÓubhai÷ prav­ttai÷ / kaïÂhe manasvÅva yuvà vapu«mÃn acÃk«u«air aprayatair vi«aktai÷ // Saund_16.76 // nirdhÆyamÃnÃs tv atha leÓato 'pi ti«Âheyur evÃkuÓalà vitarkÃ÷ / kÃryÃntarair adhyayanakriyÃd yai÷ sevyo vidhir vismaraïÃya te«Ãm // Saund_16.77 // svaptavyam apy eva vicak«aïena kÃyaklamo vÃpi ni«evitavya÷ / na tv eva saæcintyam asannimittaæ yatrÃvasaktasya bhaved anartha÷ // Saund_16.78 // yathà hi bhÅto niÓi taskarebhyo dvÃraæ priyebhyo 'pi na dÃtum icchet / prÃj¤as tathà saæharati prayogaæ samaæ ÓubhasyÃpy aÓubhasya do«ai÷ // Saund_16.79 // evaæprakÃrair api yady upÃyair nivÃryamÃïà na parämukhÃ÷ syu÷ / tato yathÃsthÆlanibarhaïena suvarïado«Ã iva te praheyÃ÷ // Saund_16.80 // drutaprayÃïaprabh­tÅæÓ ca tÅk«ïÃt kÃmaprayogÃt parikhidyamÃna÷ / yathà nara÷ saæÓrayate tathaiva prÃj¤ena do«e«v api varitavyam // Saund_16.81 // te ced alabdhapratipak«abhÃvà naivopaÃmyeyur asadvitarkÃ÷ / muhÆrtam apy aprativadhyamÃnà g­he bhujaÇgà iva nÃdhivÃsyÃ÷ // Saund_16.82 // dante 'pi dantaæ praïidhÃya kÃmaæ tÃlvagram utpŬya ca jihvayÃpi / cittena cittaæ prarig­hya cÃpi kÃrya÷ prayatno na tu te 'nuv­ttÃ÷ // Saund_16.83 // kim atra citram yadi vÅtamoho vanaæ gata÷ svasthamanà na muhyet / Ãk«ipyamÃïo h­di tannimittair na k«obhyate ya÷ sa k­tÅ sa dhÅra÷ // Saund_16.84 // tad ÃryasatyÃdhigamÃya pÆrvaæ viÓodhayÃnena nayena mÃrgam / yÃtrÃgata÷ ÓatruvinigrahÃrthaæ rÃjevy lak«mÅm ajitÃæ jigÅ«an // Saund_16.85 // etÃny araïyÃny abhita÷ ÓivÃni yogÃnukÆlÃny ajaneritÃni / kÃyasya k­tvà pravivekamÃtraæ kleÓaprahÃïÃya bhajasva mÃrgam // Saund_16.86 // kauï¬inyananadak­milÃniruddhÃs tipyopasenau vimalo 'tha rÃdha÷ / bëpottarau dhautakimoharÃjau kÃtyÃyanadravyapinindavatsÃ÷ // Saund_16.87 // bhaddÃlibhadrÃyaïasarpadÃsasubhÆtigodattsujÃtavatsÃ÷ / saægrÃmajidbhadrajidaÓvajic ca ÓroïaÓ ca ÓoïaÓ ca sa koÂikarïa÷ // Saund_16.88 // k«emÃjito nandakanandamÃtà vupÃlivÃgÅÓayaÓÃoyaÓodÃ÷ / mahÃhvayo valkalirëÂrapÃlau sudarÓaanasvÃgatameghikÃÓ ca // Saund_16.89 // sa kapphina÷ kÃÓyapa auruvilvo mahÃmahÃkÃÓyapati«yanandÃ÷ / pÆrïaÓ ca pÆrïaÓ ca sa pÆrïakaÓ ca ÓonÃparÃntaÓ ca sa pÆrïa eva // Saund_16.90 // ÓÃradvatÅputrasubÃhucundÃ÷ kondeyakÃpyabh­gukuïÂhadhÃnÃ÷ / saÓaivalau revatakau«Âhilau ca maudgalyagotraÓ ca gavÃæ patiÓ ca // Saund_16.91 // yaæ vikramaæ yogavidhÃv akurvaæs tam eva ÓÅghraæ vidhivat kuru«va / tata÷ padaæ prÃpsyasi tair avÃptaæ sukhÃv­tais tvaæ nivataæ niyataæ yaÓaÓ ca // Saund_16.92 // dravyaæ yathà syÃt kaÂukaæ rasena tac copayuktaæ madhuraæ vipÃke / tathaiva vÅryaæ kaÂukaæ Órameïa tasyÃrthasiddhyai madhuro vipÃka÷ // Saund_16.93 // vÅryaæ paraæ kÃryak­tau hi mÆlaæ vÅryÃd ­te kà cana nÃsti siddhi÷ / udeti vÅryÃd iha sarvasaæpan nirvÅryatà cet sakalaÓ ca pÃpmà // Saund_16.94 // alabdhasyÃlÃbho niyatam upalabdhasya vigamas tathaivÃtmÃvaj¤Ã k­pa¤am adhikebhya÷ paribhava÷ / tamo nistejastvaæ Órutiniyamatu«Âivyuparamo n­ïÃæ nirvÅryÃïÃæ bhavati vinipÃtaÓ ca bhavati // Saund_16.95 // nayaæ Órutvà Óakto yad ayam abhiv­ddhiæ na labhate paraæ dharmaæ j¤Ãtvà yad upari nivÃsaæ na labhate / g­haæ tyaktvà muktau yad ayam upaÓÃntiæ na labhate nimittaæ kausÅdyaæ bhavati puru«asyÃtra na ripu÷ // Saund_16.96 // anik«iptotsÃho yadi khanati gÃæ vÃri labhate prasaktaæ vyÃmathnan jvalanam araïibhyÃæ janayati / prayuktà yoge tu dhruvam upalabhante Óramaphalaæ drutaæ nityaæ yÃnto girim api hi bhindanti sarita÷ // Saund_16.97 // k­«Âvà gÃæ paripÃlya ca ÓramaÓatair aÓnoti sasyaÓÃriyaæ yatnena pravigÃhya sÃgarajalaæ ratnaÓriyà krŬati / ÓatrÆïÃm avadhÆya vÅryam i«ubhir bhuÇkte narendraÓriyaæ tad vÅryaæ kuru ÓÃntaye viniyataæ vÅrye hi sarvardddhaya÷ // Saund_16.98 // Saundarananade mahÃkÃvya ÃryasatyavyÃkhyÃno nÃma «o¬aÓa÷ sarga÷ / CANTO XVII athaivam ÃdesitatattvamÃrgo nandas tadà prÃptavimok«amÃrga÷ / sarveïa bhÃvena gurau praïamya kleÓaprahÃïÃya vanaæ jagÃma // Saund_17.1 // tatrÃvakÃÓaæ m­dunÅlaÓa«paæ dadarÓa sÃntaæ taru«aï¬avantam / ni÷Óabdayà nimnagayopagƬhaæ vai¬ÆryanÅlodakayà vahantyà // Saund_17.2 // sa pÃdayos tatra vidhÃya Óaucaæ Óucau Óive ÓrÅmati v­k«amÆle / mok«Ãya baddhvà vyavasÃyaka«Ãæ paryaÇkam aÇkÃvahitam babandha // Saund_17.3 // ­juæ samagraæ praïidhÃya kÃyaæ kÃve sm­tiæ cÃbhimukhÅæ vidhÃya / sarvendriyÃïy Ãtmani saænidhÃya sa tatra yogaæ pryata÷ prapede // Saund_17.4 // tata÷ sa tattvaæ nikhilaæ cikÅ«ur mok«ÃnukÆlÃæÓ ca vidhÅæÓ cikÅr«an / j¤Ãnena lokyena Óamena caiva cacÃra ceta÷parikarmabhÆmau // Saund_17.5 // saædhÃya dhairyaæ praïidhÃya vÅryaæ vyapohya saktiæ parig­hya Óaktim / praÓÃntacetà niyamasthacetÃ÷ svasthas tato 'bhÆd vi«aye«v anÃstha÷ // Saund_17.6 // Ãtaptabuddhe÷ prahitÃtmano 'pi svabhyastabhÃvÃd atha kÃmasaæj¤Ã / paryÃkulaæ tasya manaÓ cakÃra prÃv­Âsu vidyuj alam Ãgateva // Saund_17.7 // sa paryavasthÃnam avetya sadyaÓ cik«epa tÃæ dharmavighÃtgakartrÅm / priyÃm api krodhapÃritacetà nÃrÅm ivodv­ttaguïÃæ manasvÅ // Saund_17.8 // ÃrabdhavÅryasya mana÷ÓamÃya bhÆyas tu tasyÃkuÓalo vitarka÷ / vyÃdhipraïÃÓÃya nivi«Âabuddher upadravo ghora ivÃjagÃma // Saund_17.9 // sa tadvighÃtÃya nimittam anyad yogÃnukÆlaæ kuÓalaæ prapede / ÃrtÃyanaæ sk«Åïabalo balsthaæ nirasyamÃno balinÃriïeva // Saund_17.10 // puraæ vidhÃyÃnuvidhÃya daï¬aæ mitrÃïi saæg­hya ripÆn vigh­hya / rÃjà yathÃpnoti hi gÃm apÆrvÃæ nÅtir mukuk«or api saiva yoge // Saund_17.11 // vimok«akÃmasya hi yogino 'pi mana÷ puraæ jïÃnavidhiÓ ca daï¬a÷ / guïÃÓ ca mitrÃïy arayaÓ ca do«Ã bhÆmir vimuktir yatate yadartham // Saund_17.12 // sa du÷khajÃlÃn mahato mukuk«ur vimok«amÃrgÃdhigame vivik«u÷ / panthÃnam Ãryaæ paramaæ did­k«u÷ Óamaæ yayau kiæ cid upÃttacak«u÷ // Saund_17.13 // ya÷ syÃn niketas tamaso 'niketa÷ ÓrutvÃpi tattvaæ sa bhavet pramatta÷ / yasmÃt tu mok«Ãya sa pÃtrabhÆtas tasmÃn mana÷ svÃtmani saæjahÃra // Saund_17.14 // saæbhÃrata÷ pratyayata÷ svabhÃvÃd ÃsvÃdato do«aviÓe«ataÓ ca / athÃtmavÃn ni÷saraïÃtmataÓ ca dharme«u cakre vidhivat parÅk«Ãm // Saund_17.15 // sa rÆpiïaæ k­tsnam arÆpiïaæ ca sÃraæ did­k«ur vicikÃya kÃyam / athÃÓuciæ du÷kham anityam asvaæ nirÃtmakaæ caiva cikÃya kÃyam // Saund_17.16 // anityatas tatra hi ÓÆnyataÓ ca nirÃtmato du÷khata eva cÃpi / mÃrgapravekeïa sa laukikena kleÓadrumaæ saæcalayÃæ cakÃra // Saund_17.17 // yasmÃd abhÆtvà bhavatÅha sarvaæ bhÆtvà ca bhÆyo na bhavaty avaÓyam / sahekutaæ ca k«ayihetumac ca tasmÃd anityaæ jagad ity avindat // Saund_17.18 // yata÷ prasÆtasya ca karmayoga÷ prasajyate bandhavighÃtahetu÷ / du÷khapratÅkÃravidhau sukhÃkhye tato bhavaæ du÷kham iti vyapaÓyat // Saund_17.19 // yataÓ ca saæskarÃgataæ viviktaæ na kÃraka÷ kaÓ cana vedako và / sÃmagryatha÷ saæbhavati prav­tti÷ ÓÆnyaæ tato lokam imaæ dadarÓa // Saund_17.20 // yasmÃn nirÅhaæ jagad asvatantraæ naiÓvaryam eka÷ kurute kriyÃsu / tat tat pratÅtya prabhavanti bhÃvà nirÃtmakaæ tena viveda lokam // Saund_17.21 // tata÷ sa vÃtaæ vyajanÃd ivo«ïe këÂhÃÓritaæ nirmathanÃd ivÃgnim / anta÷k«itisthaæ khananÃd ivÃmbho lokattaraæ vartima durÃpam Ãpa // Saund_17.22 // sajj¤ÃnacÃpa÷ sm­tivarma baddhvà viÓuddhaÓÅlavratavÃhanastha÷ / kleÓÃribhiÓ cittaraïÃjirasthai÷ sÃrdhaæ yuyustsur vijayÃya tasthau // Saund_17.23 // tata÷ sa bodhyaÇgaÓitÃttaÓastra÷ samyakpradhÃnottamavÃhanastha÷ / mÃrgÃÇgamÃtaÇgavatà balena Óanai÷ Óanai÷ kleÓacumÆæ jagÃhe // Saund_17.24 // sa sm­tyupasthÃnamayai÷ p­«atkai÷ ÓatrÆn viparyÃsamayÃn k«aïena / du÷khasya hetÆæÓ caturaÓ caturbhi÷ svai÷ svai÷ pracÃrÃyatanair dadÃra // Saund_17.25 // Ãryair balai÷ pa¤cabhir eva pa¤ca ceta÷khilÃny apratimair babha¤ja / mithyäganÃgÃæÓ ca tathÃÇganÃgair vinirdudhÃvëÂabhir eva so '«Âau // Saund_17.26 // athÃtmad­«Âiæ sakalÃæ vidhÆya catur«u satye«v akathaæ katha÷ san / viÓuddhaÓÅlavratad­«Âadharmà dharmasya pÆrvÃæ phalabhÆmim Ãpa // Saund_17.27 // sa darÓanÃd Ãryacatu«Âayasya kleÓaikadeÓasya ca viprayogÃt / pratyÃtmikÃc cÃpi viÓe«alÃbhÃt pratyak«ato j¤Ãnisukhasya caiva // Saund_17.28 // dÃr¬hyÃt prasÃdasya dh­te÷ sthiratvÃt satye«v asaæmƬhatayà catur«u / ÓÅlasya cÃcchidratayottamasya ni÷saæÓayo dharmavidhau babhÆva // Saund_17.29 // kud­«ÂijÃlena sa viprayukto lokaæ tathÃbhÆtam avek«amÃïa÷ / j¤ÃnÃÓrayÃæ prÅtim upÃjagÃma bhÆya÷ prasÃdaæ ca gurÃv iyÃya // Saund_17.30 // yo hi prav­ttiæ niyatÃm avaiti naivÃnyahetor iha nÃpy aheto÷ / pratÅtya tat tat samavaiti tat tat sa nai«Âhikaæ paÓyati yaÓ ca dharmam / tasyopade«ÂÃram athÃryavaryaæ sa prek«ate buddham avÃptacak«uÇ // Saund_17.32 // yathopadeÓena Óivena mukto rogÃd arogo bhi«ajaæ k­taj¤a÷ / anusmaran paÓyati cittad­«Âyà maitryà ca ÓÃstraj¤atayà ca tu«Âa÷ // Saund_17.33 // Ãryeïa mÃrgeïa tathaiva muktas tathÃgataæ tattvavid Ãryatattva÷ / anusmaran paÓyati kÃyasÃk«Å maitryà ca sarvaj¤atayà ca tu«Âa÷ // Saund_17.34 // sa nÃÓakair d­«Âigatair vimukta÷ paryantam Ãlokya punarbhavasya / bhaktvà gh­ïÃæ kleÓavij­mbhite«u m­tyor na tatrÃsa na durgatibhya÷ // Saund_17.35 // tvaksnÃyumedorduhirÃsthimÃæsakeÓÃdinÃmedhyagaïena pÆrïam / tata÷ sa kÃyaæ samavek«amÃïa÷ sÃraæ vicintyÃïv api nopalebhe // Saund_17.36 // sa kÃmarÃgapratighau sthirÃtmà tenaiva yogena tanÆ cakÃra / k­tvà mahoraskatanus tanÆ tau prÃpa dvitÅyaæ phalam Ãryadharme // Saund_17.37 // sa lobhacÃpaæ parikalpabÃïaæ rÃgaæ mahÃvairiïam alpaÓe«am / kÃyasvabhÃvÃdhigatair bibheda yogÃyudhÃstrair aÓubhÃp­«atkai÷ // Saund_17.38 // dve«Ãyudhaæ krodhavikÅrïabÃïaæ vyÃpÃdam anta÷prasavaæ sapatnam / maitrÅp­«atkair dh­titÆïasaæsthai÷ k«amÃdhanurjyÃvis­tair jaghÃna // Saund_17.39 // mÆlÃny atha trÅïy Ãsudhasya vÅras tribhir vimok«ÃyatanaiÓ cakarta / camÆmukhasthÃn dh­takÃrmukÃæs trÅn arÅn ivÃris tribhir ÃyasÃgrai÷ // Saund_17.40 // sa kÃmadhÃto÷ samtikramÃya pÃr«ïigrahÃæs tÃn abhibhÆya ÓatrÆn / yogÃd anÃgÃmiphalaæ prapadya dvÃrÅva nirväapurasya tasthau // Saund_17.41 // kÃmair vikitaæ malinaiÓ ca dharmair vitarkavac cÃpi vicÃravac ca / vivekajaæ prÅtisukhopapannaæ dhyÃnaæ tata÷ sa prathamaæ prapede // Saund_17.42 // kÃmÃgnidhÃhena sa vipramukto hlÃdaæ paraæ dhyÃnasukhÃd avÃpa / sukhaæ vigÃhyÃpsv iva gharmakhinna÷ prÃpyeva cÃrthaæ cipulaæ daridra÷ // Saund_17.43 // tatrÃpi taddharmagatÃn vitarkÃn guïÃguïe ca pras­tÃn vicÃrÃn / buddhvà mana÷k«obhakarÃn aÓÃntÃæs tadviprayogÃya matiæ cakÃra // Saund_17.44 // k«obhaæ prakurvanti yathormayo hi dhÅraprasannÃmbuvahasya sindho÷ / ekÃgrabhÆtasya tahtormibhÆtÃÓ cittÃmbhasa÷ k«obhakarà vitarkÃ÷ // Saund_17.45 // khinnasya suptasya ca nirv­tasya bÃdhaæ yathà saæjanayanti ÓabdÃ÷ / adhyÃtmam aikÃgryam upÃgatasya bhavanti bÃdhÃya tathà vitarkÃ÷ // Saund_17.46 // athÃvitarkaæ kramaÓo 'vicÃram ekÃgrabhÃvÃn manasa÷ prasannam / samÃdhijaæ prÅtsukhaæ dvitÅyaæ dhyÃnaæ tad ÃdhyÃtmaÓivaæ sa dadhyau // Saund_17.47 // tad dhyÃnam Ãgamya ca cittamaunaæ lebhe parÃæ prÅtim alabdhapÆrvÃm / prÅtau tu tatrÃpi sa do«adarÓÅ yathà vitarke«v abhavat tathaiva // Saund_17.48 // prÅti÷ parà vastuni yatra yasya viparyayÃt tasya hi tara du÷kham / prÅtÃv ata÷ prek«ya sa tatra do«Ãn prÅtik«aye yogam upÃruroha // Saund_17.49 // prÅtedr virÃgÃt sukham Ãryaju«Âaæ kÃyena vindann atha saæprajÃnan / upek«aka÷ sa sm­timÃn vyahÃr«Åd dhyÃnaæ t­tÅyaæ pratilabhya dhÅra÷ // Saund_17.50 // yasmÃt paraæ tatra sukhaæ sukhebhyas tata÷ paraæ nÃsti sukhaprav­tti÷ / tasmÃd babhëe Óubhak­tsnabhÆmiæ parÃparaj¤a÷ parameti maitryà // Saund_17.51 // dhyÃne 'pi tatrÃtha dadarÓa do«aæ mene paraæ ÓÃntam ani¤jam eva / Ãbhogato 'pŤjayati sma tasya cittaæ prav­ttaæ sukham ity ajasram // Saund_17.52 // yatre¤jitaæ spanditam asti tatra yatrÃsti ca spanditam asti du÷kham / yasmÃd atas tat sukham i¤jakatvÃt praÓÃntikÃmà yatayas tyajanti // Saund_17.53 // atha prahÃïÃt sukhadu÷khayoÓ ca manovikÃrasya ca pÆrvam eva / dadhyÃv upek«Ãm­timad viÓuddhaæ dhyÃnaæ tathÃdu÷khasukhaæ caturtham // Saund_17.54 // yasmÃt tu tasmin na sukhaæ na du÷khaæ j¤Ãnaæ ca tatrÃsti tad arthacÃri / tasmÃd upek«Ãsm­tipÃriÓuddhir nirucyate dhyÃnavidhau caturthe // Saund_17.55 // dhyÃnaæ sa niÓritya tataÓ caturtham arhattvalÃbhÃya matiæ cakÃra / saædhÃya maitraæ balavantam Ãryaæ rÃjeva deÓÃn ajitÃn jigÅ«u÷ // Saund_17.56 // ciccheda kÃrtsnyena tata÷ sa pa¤ca praj¤Ãsinà bhÃvanayeritena / ÆrdhvaÇgamÃny uttamabandhanÃni saæyojanÃny uttamabandhanÃni // Saund_17.57 // bodhyaÇganÃgair api saptabhi÷ sa saptaiva cittÃnuÓayÃn mamarda / dvÅpÃn ivopasthitavipraïÃÓÃn kÃlo grahai÷ saptabhir eva sapta // Saund_17.58 // agnidrumÃjyÃmbu«u yà hi v­tti÷ kavandhavÃvyagnidivÃkarÃïÃm / do«e«u tÃæ v­ttim iyÃya nando nirvÃpaïotpÃÂanadÃhaÓo«ai÷ // Saund_17.59 // iti trivegaæ trijha«aæ trivÅcam ekÃmbhasaæ pa¤carayaæ dvikÆlam / dvigrÃham a«ÂÃÇgavatà plavena du÷khÃrïavaæ custaram uttatÃra // Saund_17.60 // arhattvam ÃsÃdya sa satkriyÃrho nirutsuko ni«praïayo nirÃÓa÷ / vibhÅr vi«ug vÅtamado virÃga÷ sa eva dh­tyÃnya ivÃbabhÃse // Saund_17.61 // bhrÃtuÓ ca ÓÃstuÓ ca tayÃnuÓi«Âyà nandas tata÷ svena ca vikrameïa / praÓÃntacetÃ÷ paripÆrïakÃryo vÃïÅm imÃm ÃtmagatÃæ jagÃda // Saund_17.62 // namo 'stu tasmai sugatÃya yena hitai«iïà me karuïatmakena / bahÆni du÷khÃny apavartitÃni sukhÃni bhÆyÃæsy upasaæh­tÃni // Saund_17.63 // ahaæ hy anÃryeïa ÓarÅrajena du÷khÃtmake vartmani k­«yamÃïa÷ / nivartitas tadvacanÃÇku«ena darpÃnvito nÃga ivÃÇkuÓena // Saund_17.64 // tasyÃj¤ayà kÃruïikasya ÓÃstur h­distham utpÃÂya hi rÃgaÓalyam / adyaiva tÃvat sumahat sukhaæ me sarvak«aye kiæ bata nirv­tasya // Saund_17.65 // nirvÃpya kÃmÃgnim ahaæ hi dÅptaæ dh­tyambunà pÃvakam ambuneva / hlÃdaæ paraæ sÃæpratam Ãgato 'smi ÓÅtaæ hradaæ gharma ivÃvatÅrïa÷ // Saund_17.66 // na me priyaæ kiæ cana nÃpriyaæ me na me 'nurodho 'sti kuto virodha÷ / tayor abhÃvÃt sukhito 'smi sadyo himÃtapÃbhyÃm iva vipramukta÷ // Saund_17.67 // mahÃbhayÃt k«emam ivopalabhya mahÃvarodhÃd iva vipramok«am / mahÃrïavÃt pÃram ivÃplava÷ san bhÅmÃndhakÃrÃd iva ca prakÃÓam // Saund_17.68 // rogÃd ivÃrogyam asahyarÆpÃd ­ïÃd ivÃn­ïyam anantasaækhyÃt / dvi«atsakÃÓad iva cÃpayÃnaæ durchik«ayogÃc ca yathà subhik«am // Saund_17.69 // tadvat parÃæ ÓÃntim upÃgato 'haæ yasyÃnubhÃvena vinÃyakasya / karomi b÷Æya÷ punar uktam asmai namo namo 'rhÃya tathÃgatÃya // Saund_17.70 // yenÃhaæ girim upanÅya rukmaÓ­Çgaæ svargaæ ca plavagavadhÆnidarÓanena / kÃmÃtmà tridivacarÅbhir aÇganÃbhir ni«k­«Âo yuvatimaye kalau nimagna÷ // Saund_17.71 // tasmÃc ca vyasanaparÃd anarthapaÇkÃd utk­«ya kramaÓithila÷ karÅva paÇkÃt / ÓÃnte 'smin virajasi vijvare viÓoke saddharme vitamasi nai«Âhike vimukta÷ // Saund_17.72 // taæ vande param anukampakaæ mahar«iæ mÆrdhnÃhaæ prak­tiguïaj¤am ÃÓayaj¤am / saæbuddhaæ daÓabalinaæ bhi«akpradhÃnaæ trÃtÃraæ punar api cÃsmi saænatas tam // Saund_17.73 // mahÃkÃvye Saundaranande 'm­tÃdhigamo nÃma saptadaÓa÷ sarga÷ / CANTO XVIII atha dvijo bÃla ivÃptaveda÷ k«ipraæ vaïik prÃpta ivÃptalÃbha÷ / jitvà ca rÃjanya ivÃrsainyaæ nanda÷ k­tÃrtho gurum abhyagacchat // Saund_18.1 // dra«Âuæ sukhaæ j¤ÃnasamÃptikÃle gurur hi Ói«yasya guroÓ ca Ói«ya÷ / pariÓramas te saphalo mayÅti yato did­k«Ãsya munau babhÆva // Saund_18.2 // yato hi yenÃdhigato viÓe«as tasyottamÃÇge 'rhati kartumi¬yÃm / Ãrya÷ sarÃgo 'pi k­taj¤abhÃvÃt prak«ÅïamÃna÷ kimu vÅtarÃga÷ // Saund_18.3 // yasyÃrthakÃmaprabhavà hi bhaktis tato 'sya sà ti«Âhati rƬhamÆlà / dharmÃnvayo yasya tu bhaktirÃgas tasya prasÃdo h­dayÃvagìha÷ // Saund_18.4 // këÃyavÃsÃ÷ kanakÃvadÃtas tata÷ sa mÆrdhnà gurave praïeme / vÃterita÷ pallavatÃmrarÃga÷ pu«pojjvalaÓrÅr iva karïikÃra÷ // Saund_18.5 // athÃtmana÷ Ói«yaguïasya caiva mahÃmune÷ ÓÃst­guïasya caiva / saædarÓanÃrthaæ sa na mÃnaheto÷ svÃæ kÃryasiddhiæ kathayÃæ babhÆva // Saund_18.6 // yà d­«ÂiÓalyo h­dayÃvagìha÷ prabho bh­Óaæ mÃm atudat sutÅk«ïa÷ / tvadvÃkyasaædaæÓamukhena me sa samuddh­ta÷ Óalyah­teva Óalya÷ // Saund_18.7 // kathaÇkathÃbhÃvagato 'smi yena chinna÷ sa ni÷saæÓaya saæÓayo me / tvacchÃsanÃt satpatham Ãgato 'smi sudeÓikasyeva pathi prana«Âa÷ // Saund_18.8 // yat pÅtam ÃsvÃdavaÓendriyeïa darpeïa kandarpavi«aæ mayÃsÅt / tan me hataæ tvadvacanÃgadena vi«aæ vinÃÓÅva mahÃgadena // Saund_18.9 // k«ayaæ gataæ janma nirastajanman saddharmacaryÃm u«ito 'smi samyak / k­tsnaæ k­taæ me k­takÃrya kÃryaæ loke«u bhÆto 'smi na lokadharmà // Saund_18.10 // maitrÅstanÅæ vya¤janacÃrusÃsnÃæ saddharmadugdhÃæ pratibhÃnaÓ­ÇgÃm / tavÃsmi gÃæ sÃdhu nipÅya t­ptas t­«eva gÃm uttamavatsavarïa÷ // Saund_18.11 // yat paÓyataÓ cÃdhigamo mamÃyaæ tan me samÃsena mune nibodha / sarvaj¤a kÃmaæ viditam tavaitat svaæ tÆpacarÃæ pravivak«ur asmi // Saund_18.12 // anye 'pi santo vimumuk«avo hi Órutva vimok«Ãya nayaæ parasya / muktasya rogÃd iva rogavantas tenaiva mÃrgeïa sukhaæ ghaÂÃnte // Saund_18.13 // urvyÃdikÃn janmani vedmi dhÃtÆn nÃtmÃnam urvyÃdi«u te«u kiæ cit / yasmÃd atas te«u na me 'sti saktir bahiÓ ca kÃyena samà matir me // Saund_18.14 // skandhÃæÓ ca rÆpaprabh­tÅn daÓÃrdhÃn paÓyÃmi yasmÃc capalÃn asÃrÃn / anÃtmakÃæÓ caiva vadhÃtmakÃæÓ ca tasmÃd vimukto 'smy aÓivebhya ebhya÷ // Saund_18.15 // yasmÃc ca paÓyÃmy udayaæ vyayaæ ca sarvÃsv avasthÃsv aham indriyÃïÃm / tasmÃd anitye«u nirÃtmake«u du÷khe«u me te«v api nÃsti saæga÷ // Saund_18.16 // yataÓ ca lokaæ samjanmani«Âhaæ paÓyÃmi ni÷sÃram asac ca sarvam / ato dhiyà me manasà vibaddham asmÅti me ne¤jitam asti yena // Saund_18.17 // caturvidhe naikavidhaprasaæge yato 'ham ÃhÃravaidhÃv asakta÷ / amÆrchitaÓ cÃgrathitaÓ ca tatra tribhyo vimukto 'smi tato bhavebhya÷ // Saund_18.18 // aniÓritaÓ cÃpratibaddhacitto d­«ÂaÓutÃdau vyavahÃradharme / yasmÃt samÃtmÃnugataÓ ca tatra tasmÃd visaæyogagato 'smi mukta÷ // Saund_18.19 // ity evam uktvà gurubÃhumÃnyÃt sarveïa kÃyena sa gÃæ nipanna÷ / praverito lohitacandanÃkto haimo mahÃstambha ivÃbhÃse // Saund_18.20 // tata÷ pramÃdÃt pras­tasya pÆrvaæ Órutvà dh­tiæ vyÃkaraïaæ ca tasya / dharmÃnvayaæ cÃnugataæ prasÃdaæ meghasvaras taæ munir Ãbabhëe // Saund_18.21 // utti«Âha dharme sthita Ói«yaju«Âe kiæ pÃdayor me patito 'si mÆrdhnà / abhyarcanaæ me na tathà praïÃmo dharme yathai«Ã pratipattir eva // Saund_18.22 // adyÃsi supravrajito jitÃtmann aiÓvaryam apy Ãtmani yena labdham / jitÃtmana÷ pravrajanaæ hi sÃdhu calÃtmano na tv ajitendriyasya // Saund_18.23 // adyÃsi Óaucena pareïa yukto vÃkkÃyacetÃæsi ÓucÅni yat te / ata÷ punaÓ cÃprayatÃm asaumyÃæ yat saumya no vek«yasi garbhaÓayyÃm // Saund_18.24 // adyÃrthavat te Órutavac chrutaæ tac chrutÃnurÆpaæ pratipadya dharmam / k­taÓruto vipratipadyamÃno nindyo hi nirvÅrya ivÃttaÓastra÷ // Saund_18.25 // aho dh­tis te 'vi«ayÃtmakasya yat tvaæ matiæ mok«avidhÃv akÃr«Å÷ / yÃsyÃmi ni«ÂhÃm iti bÃliÓo hi janmak«ayÃt trÃsam ihÃbhyupaiti // Saund_18.26 // di«Âyà durÃpa÷ k«aïasaænipÃto nÃyaæ k­to mohavaÓena mogha÷ / udeti du÷khena gato hy adhastÃt kÆrmo yugacchidra ivÃr¤avastha÷ // Saund_18.27 // nirjitya mÃraæ yudhi durnivÃram adyÃsi loke raïaÓÅr«Æra÷ / ÓÆro 'py ÃsÆra÷ sa hi veditavyo do«air amitrair iva hanyate ya÷ // Saund_18.28 // nirvÃpya rÃgÃgnim udÅrïam adyÃsi loke raïaÓÅr«aÓÆra÷ / du÷khaæ hi Óete Óayane 'py udÃre kleÓÃgninà cetasi dhayamÃna÷ // Saund_18.29 // abhyucchrito dravyamadena pÆrvam adyÃsi t­«noparamÃt sam­ddha÷ / yÃvat satar«a÷ puru«o hi loke tÃvat sam­ddho 'pi sadà daridra÷ // Saund_18.30 // adyÃpade«Âuæ tava yuktarÆpaæ Óuddhodhano me n­pati÷ piteti / bhra«Âasya dharmÃt pit­bhir nipÃtÃd aÓlÃghaniyo hi kulÃpadeÓa÷ // Saund_18.31 // di«ÂyÃsi ÓÃntiæ paramÃm upeto nistÅrïakÃntÃra ivÃptasÃra÷ / sarvo hi saæsÃragato bhayÃrto yathaiva kÃntÃragatas tathaiva // Saund_18.32 // Ãraïyakaæ kbhaik«acaraæ vinÅtaæ dkra«yÃmi nandaæ nibh­taæ kadeti / ÃsÅt purastÃt tvayi me did­k«Ã tathÃsi di«Âyà mama darÓanÅya÷ // Saund_18.33 // bhavaty arÆpo 'pi hi darÓanÅya÷ svalaÇk­ta÷ Óre«Âhatamair guïai÷ svai÷ / do«ai÷ parÅto malinÅkarais tu sudarÓanÅyo 'pi virÆpa eva // Saund_18.34 // adya prak­«tà tava buddhimattà k­tsnaæ yayà te k­tam ÃtmakÃryam / ÓrutonnatasyÃpi hi nÃsti buddhir notpadyate Óreyasi yasya buddhi÷ // Saund_18.35 // unmÅlitasyÃpi janasya madhye nimÅlitasyÃpi tathaiva cak«u÷ / praj¤Ãmayaæ yasya hi nÃsti cak«uÓ cak«ur na tasyÃsti sacak«u«o 'pi // Saund_18.36 // du÷khapratÅkÃranimittam Ãrta÷ k­«yÃdibhi÷ khedam upaiti loka÷ / ajasram Ãgacchati tac ca bhÆyo j¤Ãnena yasyÃdya k­tas tvayÃnta÷ // Saund_18.37 // du÷khaæ na me syÃt sukham eva me syÃd iti prav­tta÷ stataæ hi loka÷ / na vetti tac caiva tathà yathà syÃt prÃptaæ tvayÃdyÃsulabhaæ yatÃvat // Saund_18.38 // ity evamÃdi sthirabuddhicittas tathÃgatenÃbhihito hitÃya / stave«u nindÃsu ca nirvyapek«a÷ k­täjalir vÃkyam uvÃca nanda÷ // Saund_18.39 // aho viÓe«eïa vi«e«adarÓiæs tvayÃnukampà mayi dar«iteyam / yat kÃmapaïke bhagavan nimagnas trÃto 'smi saæsÃrabhayÃd akÃma÷ // Saund_18.40 // bhrÃtrà tvayà Óreyasi daiÓikena pitrà phalasthena tataiva mÃtrà / hato 'bhavi«yaæ yadi na vyamok«yaæ sÃrthÃt paribhra«Âa ivÃk­tÃrtha÷ // Saund_18.41 // ÓÃntasya tu«Âasya sukho viveko vij¤Ãtattvasya parÅk«akasya / prahÅïamÃnasya ca nirmadasya sukhaæ virÃgatvam asaktabuddhe÷ // Saund_18.42 // ato hi tattvaæ parigamya samya¤ nirdhÆya do«Ãn adhigamya ÓÃntim / svaæ nÃÓrayaæ saæprati cintayÃmi na taæ janaæ nÃpsaraso na devÃn // Saund_18.43 // idaæ hi bhuktvà suci ÓÃmikaæ sukhaæ na me mana÷ kÃæ«ati kÃmjaæ sukham / mahÃrham apy annam adaivÃh­taæ divaukaso bhuktavata÷ sudhÃm iva // Saund_18.44 // aho 'ndhavij¤ÃnanimÅlitaæ jagat paÂÃntare paÓyati nottamaæ sukham / sudhÅram adhyÃtmasukhaæ vyapÃsya hi Óramaæ tathà kÃmasukhÃrtham ­cchati // Saund_18.45 // yathà hi ratnÃkaram etya durmatir vihÃya ratnÃny asato maïin haret / apÃsya saæbodhisukhaæ tahottamaæ Óramaæ vrajet kÃmasukhopaabdhaye // Saund_18.46 // aho hi satte«v atimaitracetasas tathÃgatasyÃnujigh­k«utà parà / apÃsya yad dhyÃnasukhaæ mune paraæ parasya du÷khoparamÃya khidyase // Saund_18.47 // mayà na Óakyaæ pratikartum adya kiæ gurau hitai«iïy anukampake tvayi / samuddh­to yena bhavÃrïavÃd ahaæ mahÃrïavÃc cÆrïitanaur ivormibhi÷ // Saund_18.48 // tato munis tasya niÓamya hetumat prahÅïasarvÃsravasÆcakaæ vaca÷ / idaæ babhëe vadatÃm anuttamo yad arhati ÓrÅghana eva bhëitum // Saund_18.49 // idaæ k­tÃrtha÷ paramÃrthavit k­tÅ tvam eva dhÅmann abhidhÃtum arhasi / atÅtya kÃntÃram avÃptasÃdhana÷ sudaiÓikasyeva k­taæ mahÃvaïik // Saund_18.50 // avaiti buddhaæ naradamyasÃrthiæ k­tÅ yathÃrhann upÓÃntamÃnasa÷ / na d­«Âasatyo 'pi tathÃvabudhyate p­thagjana÷ kiæ bata buddhimÃn api // Saund_18.51 // rajastamobhyÃæ parimuktacetasas tavaiva ceyaæ sad­sÅ k­taj¤atà / raja÷prakar«eïa jagaty avasthite k­taj¤abhÃvo hi k­taj¤a durlabha÷ // Saund_18.52 // ato 'sti bhÆyas tvayi me vivak«itaæ nato hi bhaktaÓ ca niyogam arhasi // Saund_18.53 // avÃptakÃryo 'si parÃæ gatiæ gato na te 'sti kiæ cit karaïÅyam aïv api / ata÷paraæ saumya carÃnukampayà vimok«ayan k­cchragatÃn parÃn api // Saund_18.54 // ihÃrtham evÃrabhate naro 'dhamo vimadhyamas tÆbhayalaukikÅæ kriyÃm / kriyÃm amutraiva phalÃya madhyamo viÓi«Âadharmà punar aprav­ttaye // Saund_18.55 // ihottamebhyo 'pi mata÷ sa tÆttamo ya uttamaæ dharmam avÃpya nai«Âhikam / acintayitvÃtmagataæ pariÓramaæ Óamaæ parebhyo 'py upade«Âum icchati // Saund_18.56 // vihÃya tasmÃd iha kÃryam Ãtmana÷ kuru sthirÃtman parakÃryam apy atho / bhramatsu sattve«u tamov­tÃtmasu ÓrutapradÅpo niÓi dhÃryatÃm ayam // Saund_18.57 // bravÅtu tÃvat puri vismito janas tvayi sthite kurvati dharmadeÓanÃ÷ / aho batÃÓcaryam idaæ vimuktaye karoti rÃgÅ yad ayam kathÃm iti // Saund_18.58 // dhruvaæ hi saæÓrutya tava sthiraæ mano niv­ttanÃnÃvi«ayair manorathai÷ / vadhÆr g­he sÃpi tavÃnukurvatÅ kari«yate strÅ«u virÃgiïÅ÷ kathÃ÷ // Saund_18.59 // tvayi paramadh­tau nivi«Âatattve bhavanagatà na hi raæsyate dhruvaæ sà / manasi ÓamadamÃtmaike vivikte matir iva kÃmasukhai÷ parÅk«akasya // Saund_18.60 // ity arhata÷ paramakÃruïikasya ÓÃstur mÆrdhnà vacaÓ ca caraïau ca samaæ g­hÅtvà / svastha÷ praÓÃntah­dayo viniv­ttakÃrya÷ pÃrÓvÃn mune÷ pratiyayau vimada÷ karÅva // Saund_18.61 // bhik«arthaæ samaye viveÓa sa puraæ d­«ÂÅr janasyÃk«ipan lÃbhÃlÃbhasukhÃsukhÃdi«u sama÷ svasthendriyo ni÷sp­ha÷ / nirmok«Ãya cakÃra tatra ca kathÃæ kÃle janÃyÃrthine naivonmÃrgagatÃn parÃn paribhavan nÃtmÃnam utkar«ayan // Saund_18.62 // ity e«Ã vyupaÓÃntaye na rataye mok«Ãrthagarbhà k­ti÷ ÓrotÌïÃæ grahaïÃrtham anyamanasÃæ kÃvyopacÃrÃt k­tà / yan mok«Ãt k­tam anyad atra hi mayà tat kÃvyadharmÃt k­taæ pÃtuæ tiktam ivau«adhaæ madhuyutaæ h­dyaæ kathaæ syÃd iti // Saund_18.63 // prÃyeïÃlokya lokaæ vi«ayaratiparaæ mo k«Ãt pratihataæ kÃvyavÃjena tattvaæ kathitam iha mayà mok«a÷ param iti / tad buddhvà ÓÃmikaæ yat tad avahitam ito grÃhyaæ na lalitaæ pÃæsubhyo dhÃtujebhyo niyatam upakaraæ cÃmÅkaram iti // Saund_18.64 // Saundaranande mahÃkÃvya Ãj¤ÃvyÃkaraïo nÃmëÂÃdaÓa÷ sarga÷ / ÃryasuvarïÃk«Åputrasya sÃketakasya bhik«or ÃcÃryabhadantÃÓvagho«asya mahÃkaver mahÃvÃdina÷ k­tir iyam //