Asvaghosa: Saundarananda (source unknown) Input by members of the Sanskrit Buddhist Input Project. With kind permission of the Digital Sanskrit Buddhist Canon Project of Nagarjuna Institute, Nepal and University of the West, Rosemead, California, USA (www.uwest.edu/sanskritcanon) Sastra section, text no. 87 The transliteration emulates the conventions of Nagari script. Therefore, many word boundaries are not marked by blanks. ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ // om namo buddhÃya // Saundaranandaæ MahÃkÃvyam prathama÷ sarga÷ kapilavastu varïana gautama÷ kapilo nÃma munirdharmabh­tÃæ vara÷ / babhÆva tapasi ÓrÃnta÷ kÃk«ÅvÃniva gautama÷ // Saund_1.1 // aÓiÓriyadya÷ satataæ dÅptaæ kÃÓyapavattapa÷ / ÃÓiÓrÃya ca tadv­ddhau siddhiæ kÃÓyapavat parÃm // Saund_1.2 // havi÷«u yaÓca svÃtmÃrthaæ gÃmadhuk«ad vasi«Âhavat / tapa÷Ói«Âe«u ca Ói«ye«u gÃmadhuk«ad vasi«Âhavat // Saund_1.3 // mÃhÃtmyÃddÅrghatapaso yo dvitÅya ivÃbhavat / t­tÅya iva yaÓcÃbhÆt kÃvyÃÇgirasayordhiyà // Saund_1.4 // tasya vistÅrïatapasa÷ pÃrÓve himavata÷ Óubhe / k«etraæ cÃyatanaæ caiva tapasÃmÃÓramo 'bhavat // Saund_1.5 // cÃruvÅruttaruvana÷ prasnigdham­duÓÃdvala÷ / havirdhÆmavitÃnena ya÷ sadÃbhra ivÃbabhau // Saund_1.6 // m­dubhi÷ saikatai÷ snigdhai÷ kesarÃstarapÃï¬ubhi÷ / bhÆmibhÃgairasaækÅrïai÷ sÃÇgarÃga ivÃbhavat // Saund_1.7 // ÓucibhistÅrthasaækhyÃtai÷ pÃvanairbhÃvanairapi / bandhumÃniva yastasthau sarobhi÷ sasaroruhai÷ // Saund_1.8 // paryÃptaphalapu«pÃbhi÷ sarvato vanarÃjibhi÷ / ÓuÓubhe vav­dhe caiva nara÷ sÃdhanavÃniva // Saund_1.9 // nÅvÃraphalasantu«Âai÷ svasthai÷ ÓÃntairanutsukai÷ / ÃkÅrïo 'pi tapobh­ddhi÷ ÓÆnyaÓÆnya ivÃbhavat // Saund_1.10 // agnÅnÃæ hÆyamÃnÃnÃæ ÓikhinÃæ kÆjatÃmapi / tÅrthÃnÃæ cÃbhi«eke«u ÓuÓruve yatra ni÷svana÷ // Saund_1.11 // virejurhariïà yatra suptà medhyÃsu vedi«u / salÃjairmÃdhavÅpu«pairupahÃrÃ÷ k­tà iva // Saund_1.12 // api k«udram­gà yatra ÓÃntÃÓceru÷ samaæ m­gai÷ / Óaraïyebhyastapasvibhyo vinayaæ Óik«ità iva // Saund_1.13 // saædigdhe 'pyapunarbhÃve viruddhe«vÃgame«vapi / pratyak«iïa ivÃkurvaæstapo yatra tapodhanÃ÷ // Saund_1.14 // yatra sma mÅyate brahma kaiÓcit kaiÓcinna mÅyate / kÃle nimÅyate somo na cÃkÃle pramÅyate // Saund_1.15 // nirapek«Ã÷ ÓarÅre«u dharme yatra svabuddhaya÷ / saæh­«Âà iva yatnena tÃpasÃstepire tapa÷ // Saund_1.16 // ÓrÃmyanto munayo yatra svargÃyodyuktacetasa÷ / taporÃgeïa dharmasya vilopamiva cakrire // Saund_1.17 // atha tejasvisadanaæ tapa÷k«etraæ tamÃÓramam / kecidik«vÃkavo jagmÆ rÃjaputrà vivatsava÷ // Saund_1.18 // suvarïastambhavar«mÃïa÷ siæhoreskà mahÃbhujÃ÷ / pÃtraæ Óabdasya mahata÷ ÓriyÃæ ca vinayasya ca // Saund_1.19 // arharÆpà hyanarhasya mahÃtmÃnaÓcalÃtmana÷ / prÃj¤Ã÷ praj¤Ãvimuktasya bhrÃt­vyasya yavÅyasa÷ // Saund_1.20 // mÃt­ÓulkÃdupagatÃæ te Óriyaæ [ca] vi«ehire / rarak«uÓca pitu÷ satyaæ yasmÃcchiÓiyire vanam // Saund_1.21 // te«Ãæ munirupÃdhyÃyo gautama÷ kapilo 'bhavat / gurugotrÃdata÷ kautsÃste bhavanti sma gautamÃ÷ // Saund_1.22 // ekapitroryathà bhrÃtro÷ p­thagguruparigrahÃt / rÃma evÃbhavad gÃrgyo vÃsubhadro 'pi gautama÷ // Saund_1.23 // ÓÃkav­k«apraticchannaæ vÃsaæ yasmÃcca cakrire / tasmÃdik«vÃkuvaæÓyÃste bhuvi ÓÃkyà iti sm­tÃ÷ // Saund_1.24 // sa te«Ãæ gautamaÓcakre svavaæÓasad­ÓÅ÷ kriyÃ÷ / munirÆrdhvaæ kumÃrasya sagarasyeva bhÃrgava÷ // Saund_1.25 // kaïva÷ ÓÃkuntalasyeva bharatasya tarasvina÷ / vÃlmikiriva dhÅmÃæÓca dhÅmatormaithileyayo÷ // Saund_1.26 // tadvanaæ muninà tena taiÓca k«atriyapuÇgavai÷ / ÓÃntÃæ guptÃæ ca yugapad brahmak«atraÓriyaæ dadhe // Saund_1.27 // athodakalaÓaæ g­hya te«Ãæ v­ddhicikÅr«ayà / muni÷ sa viyadutpatya tÃnuvÃca n­pÃtmajÃn // Saund_1.28 // yà patet kalaÓÃdasmÃdak«ayyasalilÃnmahÅm / dhÃrà tÃmanatikramya mÃmanveta yathÃkramam // Saund_1.29 // tata÷ paramamityuktvà Óirobhi÷ praïipatya ca / rathÃnÃruruhu÷ sarve ÓÅghravÃhÃnalaæk­tÃn // Saund_1.30 // tata÷ sa tairanugata÷ syandanasthairnabhogata÷ / tadÃÓramamahÅprÃntaæ paricik«epa vÃriïà // Saund_1.31 // a«ÂÃpadamivÃlikhya nimittai÷ surabhÅk­tam / tÃnuvÃca muni÷ sthitvà bhÆmipÃlasutÃnidam // Saund_1.32 // asmin dhÃrÃparik«ipte nemicinhitalak«aïe / nirmimÅdhvaæ puraæ yÆyaæ mayi yÃte trivi«Âapam // Saund_1.33 // tata÷ kadÃcitte vÅrÃstasmin pratigate munau / babhramuyauævanoddÃmà gajà iva niraÇkuÓà // Saund_1.34 // baddhagodhÃÇgulÅtrÃïà hastavi«ÂhitakÃrmukÃ÷ / ÓarÃdhmÃtamahÃtÆïà vyÃyatÃbaddhavÃsasa÷ // Saund_1.35 // jij¤ÃsamÃnà nÃge«u kauÓalaæ ÓvÃpade«u ca / anucakrurvanasthasya dau«yanterdevakarmaïa÷ // Saund_1.36 // tÃn d­«Âvà prak­tiæ yÃtÃn v­ddhÃnvyÃghraÓiÓÆniva / tÃpasÃstadvanaæ hitvà himavantaæ si«evire // Saund_1.37 // tatastadÃÓramasthÃnaæ ÓÆnyaæ tai÷ ÓÆnyacetasa÷ / paÓyanto manyunà taptà vyÃlà iva niÓaÓvasu÷ // Saund_1.38 // atha te puïyakarmÃïa÷ pratyupasthitav­ddhaya÷ / tatra tajj¤airupÃkhyÃtÃnavÃpurmahato nidhÅn // Saund_1.39 // alaæ dharmÃrthakÃmÃnÃæ nikhilÃnÃmavÃptaye / nidhayo naikavidhayo bhÆrayaste gatÃraya÷ // Saund_1.40 // tatastatpratilambhÃcca pariïÃmÃcca karmaïa÷ / tasmin vÃstuni vÃstuj¤Ã÷ puraæ ÓrÅmannyaveÓayan // Saund_1.41 // saridvistÅrïaparikhaæ spa«ÂäcitamahÃpatham / ÓailakalpamahÃvapraæ girivrajamivÃparam // Saund_1.42 // pÃï¬urÃÂÂÃlasumukhaæ suvibhaktÃntarÃpaïam / harmyamÃlÃparik«iptaæ kuk«iæ himagireriva // Saund_1.43 // vedavedÃÇgavidu«astasthu«a÷ «aÂsu karmasu / ÓÃntaye v­ddhaye caiva yatra viprÃnajÅjapan // Saund_1.44 // tadbhÆmerabhiyokt­ïÃæ prayuktÃn viniv­ttaye / yatra svena prabhÃvena bh­tyadaï¬ÃnajÅjapan // Saund_1.45 // caritradhanasampannÃn salajjÃn dÅrghadarÓina÷ / arhato 'ti«Âhipan yatra ÓÆrÃn dak«Ãn kuÂumbina÷ // Saund_1.46 // vyastaistaistairguïaiyuktÃn mativÃgvikramÃdibhi÷ / karmasu pratirupe«u sacivÃæstÃnnyayÆyujan // Saund_1.47 // vasumadbhiravibhrÃntairalaævidyairavismitai÷ / yad babhÃse narai÷ kÅrïaæ mandara÷ kinnarairiva // Saund_1.48 // yatra te h­«Âamanasa÷ pauraprÅticikÅr«ayà / ÓrÅmantyudyÃnasaæj¤Ãni yaÓodhÃmÃnyacikaran // Saund_1.49 // ÓivÃ÷ pu«kariïÅÓcaiva paramÃgryaguïÃmbhasa÷ / nÃj¤ayà cetanotkar«Ãddik«u sarvÃsvacÅkhanan // Saund_1.50 // manoj¤Ã÷ ÓrÅmatÅ÷ pra«ÂhÅ÷ pathi«Æpavane«u ca / sabhÃ÷ kÆpavatÅÓcaiva samantÃt pratyati«Âhipan // Saund_1.51 // hastyaÓvarathasaækÅrïamasaækÅrïamanÃkulam / anigƬhÃrthivibhavaæ nigƬhaj¤Ãnapauru«am // Saund_1.52 // sanidhÃnamivÃrthÃnÃmÃdhÃnamiva tejasÃm / niketamiva vidyÃnÃæ saæketamiva saæpadÃm // Saund_1.53 // vÃsav­k«aæ guïavatÃmÃÓrayaæ Óaraïai«iïÃm / Ãnartaæ k­taÓÃstrÃïÃmÃlÃnaæ bÃhuÓÃlinÃm // Saund_1.54 // samÃjairutsavairdÃyai÷ kriyÃvidhibhireva ca / alaæcakruralaævÅryÃste jagaddhÃma tatpuram // Saund_1.55 // yasmÃdanyÃyataste ca kaæcinnÃcÅkaran karam / tasmÃdalpena kÃlena tattadÃpÆpuran puram // Saund_1.56 // kapilasya ca tasyar«estasminnÃÓramavÃstuni / yasmÃtte tatpuraæ cakrustasmÃt kapilavÃstu tat // Saund_1.57 // kakandasya makandasya kuÓÃmbasyeva cÃÓrame / puryo yathà hi ÓrÆyante tathaiva kapilasya tat // Saund_1.58 // Ãpu÷ puraæ tatpuruhÆtakalpÃste tejasÃryeïa na vismayena / ÃpuryaÓogandhamataÓca ÓaÓvat sutà yayÃteriva kÅrtimanta÷ // Saund_1.59 // tannÃthav­ttairapi rÃjaputrairarÃjakaæ naiva rarÃja rëÂram / tÃrÃsahastrairapi dÅpyamÃnairanutthite candra ivÃntarÅk«am // Saund_1.60 // yo jyÃyÃnatha vayasà guïaiÓca te«Ãæ bhÃtÌïÃæ v­«abha ivaujasà v­«ÃïÃm / te tatra priyaguravastamabhya«icannÃdityà daÓaÓatalocanaæ divÅva // Saund_1.61 // ÃcÃravÃnvinayavÃnnayavÃnkriyÃvÃn dharmÃya nendriyasukhÃya dh­tÃtapatra÷ / tadbhrÃt­bhi÷ pariv­ta÷ sa jugopa rëÂram saækrandano divamivÃnus­to marudbhi÷ // Saund_1.62 // saundarananda mahÃkÃvya meæ "kapilavastu varïana" nÃmaka prathama sarga samÃpta / _____________________________________________________________________________ dvitÅya÷ sarga÷ rÃjà Óuddhodana tata÷ kadÃcitkÃlena tadavÃpa kulakramÃt / rÃjà Óuddhodano nÃma Óuddhakarmà jitendriya÷ // Saund_2.1 // ya÷ sasa¤je na kÃme«u ÓrÅprÃptau na visismiye / nÃvamene parÃn­ddhyà parebhyo nÃpi vivyathe // Saund_2.2 // balÅyÃn sattvasaæpanna÷ ÓrutavÃn buddhimÃnapi / vikrÃnto nayavÃæÓcaiva dhÅra÷ sumukha eva ca // Saund_2.3 // vapu«mÃæÓca na ca stabdho dak«iïo na ca nÃrjava÷ / tejasvÅ na ca na k«Ãnta÷ kartà ca na ca vismita÷ // Saund_2.4 // Ãk«ipta÷ Óatrubhi÷ saækhye suh­dbhiÓca vyapÃÓrita÷ / abhavad yo na vimukhastejasà ditsayaiva ca // Saund_2.5 // ya÷ pÆrvai÷ rÃjabhiryÃtÃæ yiyÃsurdharmapaddhatim / rÃjyaæ dÅk«Ãmiva vahan v­ttenÃnvagamat pitÌn // Saund_2.6 // yasya suvyavahÃrÃcca rak«aïÃcca sukhaæ prajÃ÷ / ÓiÓyire vigatodvegÃ÷ pituraÇkagatà iva // Saund_2.7 // k­taÓÃstra÷ k­tÃstro và jÃto và vipule kule / ak­tÃrtho na dad­Óe yasya darÓanameyivÃn // Saund_2.8 // hitaæ vipriyamapyukto ya÷ suÓrÃva na cuk«ubhe / du«k­taæ bahvapi tyaktvà sasmÃra k­tamaïvapi // Saund_2.9 // praïatÃnanujagrÃha vijagrÃha kuladvi«a÷ / ÃpannÃn parijagrÃha nijagrÃhÃsthitÃn pathi // Saund_2.10 // prÃyeïa vi«aye yasya tacchÅlamanuvartina÷ / arjayanto dad­Óire dhanÃnÅva guïÃnapi // Saund_2.11 // adhyai«Âa ya÷ paraæ brahma na vyai«Âa satataæ dh­te÷ / dÃnÃnyadita pÃtrebhya÷ pÃpaæ nÃk­ta kiæcana // Saund_2.12 // dh­tyÃvÃk«Åt pratij¤Ãæ sa sadvÃjÅvodyatÃæ dhuram / na hyavächÅccyuta÷ satyÃnmuhÆrtamapi jÅvitam // Saund_2.13 // vidu«a÷ paryupÃsi«Âa vyakÃÓi«ÂÃtmavattayà / vyaroci«Âa ca Ói«Âebhyo mÃsÅ«e candramà iva // Saund_2.14 // avedÅd buddhiÓÃstrÃbhyÃmiha cÃmutra ca k«amam / arak«ÅddhairyavÅryÃbhyÃmindriyÃïyapi ca prajÃ÷ // Saund_2.15 // ahÃr«Åd du÷khamÃrtÃnÃæ dvi«atÃæ corjitaæ yaÓa÷ / acai«Åcca nayairbhÆmiæ bhÆyasà yaÓasaiva ca // Saund_2.16 // apyÃsÅd du÷khitÃn paÓyan prak­tyà karuïÃtmaka÷ / nÃdhau«Åcca yaÓo lobhÃdanyÃyÃdhigatairdhanai÷ // Saund_2.17 // sauhÃrdad­¬habhaktitvÃnmaitre«u viguïe«vapi / nÃdidÃsÅdaditsÅttu saumukhyÃt svaæ svamarthavat // Saund_2.18 // anivedyÃgramarhadbhyo nÃlik«at kiæcidapluta÷ / gÃmadharmeïa nÃdhuk«at k«Åratar«eïa gÃmiva // Saund_2.19 // nÃs­k«ad balimaprÃptaæ nÃruk«anmÃnamaiÓvaram / ÃgamairbuddhimÃdhik«addharmÃya na tu kÅrtaye // Saund_2.20 // kleÓÃrhÃnapi kÃæÓcittu nÃkli«Âa kli«Âakarmaïa÷ / ÃryabhÃvÃcca nÃdhuk«ad dvi«ato 'pi sato guïÃn // Saund_2.21 // Ãk­k«ad vapu«Ã d­«ÂÅ÷ prajÃnÃæ candramà iva / parasvaæ bhuvi nÃm­k«anmahÃvi«amivoragam // Saund_2.22 // nÃkruk«ad vi«aye tasya kaÓcitkaiÓcit kvacit k«ata÷ / Ãdik«attasya hastasthamÃrtebhyo hyabhayaæ dhanu÷ // Saund_2.23 // k­tÃgaso 'pi praïatÃn prÃgeva priyakÃriïa÷ / adarÓatsnigdhayà d­«Âyà Ólak«ïena vacasÃsicat // Saund_2.24 // bavhÅradhyagamad vidyà vi«aye«vakutÆhala÷ / sthita÷ kÃrtayuge dharme dharmÃt k­cchre 'pi nÃsrasat // Saund_2.25 // avardhi«Âa guïai÷ ÓaÓvadav­dhanmitrasaæpadà / avarti«Âa ca v­ddhe«u nÃv­tad garhite pathi // Saund_2.26 // ÓarairaÓÅÓamacchatrÆn guïairbandhÆnarÅramat / randhrairnÃcÆcudad bh­tyÃn karairnÃpÅpi¬at prajÃ÷ // Saund_2.27 // rak«aïÃccaiva ÓauryÃcca nikhilÃæ gÃmavÅvapat / spa«Âayà daï¬anÅtyà ca rÃtrisatrÃnavÅvapat // Saund_2.28 // kulaæ rÃjar«iv­ttena yaÓogandhamavÅvapat / dÅptyà tama ivÃdityastejasÃrÅnavÅvapat // Saund_2.29 // apaprathat pitÌæÓcaiva satputrasad­Óairguïai÷ / salileneva cÃmbhodo v­ttenÃjihïadat prajÃ÷ // Saund_2.30 // dÃnairajasravipulai÷ somaæ viprÃnasÆ«avat / rÃjadharmasthitatvÃcca kÃle sasyamasÆ«avat // Saund_2.31 // adharmi«ÂhÃmacakathanna kathÃmakathaækatha÷ / cakravartÅva ca parÃn dharmÃyÃbhyudasÅ«ahat // Saund_2.32 // rëÂramanyatra ca balerna sa kiæcidadÅdapat / bh­tyaireva ca sodyogaæ dvi«addarpamadÅdapat // Saund_2.33 // svairevÃdÅdapaccÃpi bhÆyo bhÆyo guïai÷ kulam / prajà nÃdÅdapaccaiva sarvadharmavyavasthayà // Saund_2.34 // aÓrÃnta÷ samaye yajvà yaj¤abhÆmimamÅmapat / pÃlanÃcca dvijÃn brahma nirudvignÃnamÅmapat // Saund_2.35 // gurubhirvidhivat kÃle saumya÷ somamamÅmapat / tapasà tejasà cai«a dvi«atsainyamamÅmapat // Saund_2.36 // prajÃ÷ paramadharmaj¤a÷ sÆk«maæ dharmamavÅvasat / darÓanÃccaiva dharmasya kÃle svargamavÅvasat // Saund_2.37 // vyaktamapyarthak­cchre«u nÃdharmi«Âhamati«Âhipat / priya ityeva cÃÓaktaæ na saærÃgÃdavÅv­dhat // Saund_2.38 // tejasà ca tvi«Ã caiva ripÆn d­ptÃnabÅbhasat / yaÓodÅpena dÅptena p­thivÅæ ca vyabÅbhasat // Saund_2.39 // ÃnuÓaæsyÃnna yaÓase tenÃdÃyi sadÃrthine / dravyaæ mahadapi tyaktvà na caivÃkÅrti ki¤cana // Saund_2.40 // tenÃrirapi du÷khÃrto nÃtyÃji ÓaraïÃgata÷ / jitvà d­ptÃnapi ripÆnna tenÃkÃri vismaya÷ // Saund_2.41 // na tenÃbhedi maryÃdà kÃmÃdve«ÃdbhayÃdapi / tena satsvapi bhoge«u nÃsevÅndriyav­ttità // Saund_2.42 // na tenÃdarÓi vi«amaæ kÃryaæ kvacana kiæcana / vipriyapriyayo÷ k­tye na tenÃgÃmi nikriyÃ÷ // Saund_2.43 // tenÃpÃyi yathÃkalpaæ somaÓca yaÓa eva ca / vedaÓcÃmnÃyi satataæ vedokto dharma eva ca // Saund_2.44 // evamÃdibhiratyakto babhÆvÃsulabhairguïai÷ / aÓakya÷ ÓakyasÃmanta÷ ÓÃkyarÃja÷ sa Óakravat // Saund_2.45 // atha tasmin tathà kÃle dharmakÃmà divaukasa÷ / vicerurdiÓi lokasya dharmacaryÃæ did­k«ava÷ // Saund_2.46 // dharmÃtmÃnaÓcarantaste dharmajij¤Ãsayà jagat / dad­Óustaæ viÓe«eïa dharmÃtmÃnaæ narÃdhipam // Saund_2.47 // devebhyastu«itebhyo 'tha bodhisattva÷ k«itiæ vrajan / upapattiæ praïidadhe kule tasya mahÅpate÷ // Saund_2.48 // tasyà devÅ n­devasya mÃyà nÃma tadÃbhavat / vÅtakrodhatamomÃyà mÃyeva divi devatà // Saund_2.49 // svapne 'tha samaye garbhamÃviÓantaæ dadarÓa sà / «a¬dantaæ vÃraïaæ ÓvetamairÃvatamivaujasà // Saund_2.50 // taæ vinidiÓiÓu÷ Órutvà svapnaæ svapnavido dvijÃ÷ / tasya janma kumÃrasya lak«mÅdharmayaÓobh­ta÷ // Saund_2.51 // tasya sattvaviÓe«asya jÃtau jÃtik«ayai«iïa÷ / sÃcalà pracacÃlorvÅ taraÇgÃbhihateva nau÷ // Saund_2.52 // sÆryaraÓmibhirakli«Âaæ pu«pavar«aæ papÃta khÃt / digvÃraïakarÃdhÆtÃd vanÃccaitrarathÃdiva // Saund_2.53 // divi dundubhayo nedurdÅvyatÃæ marutÃmiva / didÅpe 'bhyadhikaæ sÆrya÷ ÓivaÓca pavano vavau // Saund_2.54 // tutu«ustu«itÃÓcaiva ÓuddhÃvÃsÃÓca devatÃ÷ / saddharmabahumÃnena sattvÃnÃæ cÃnukampayà // Saund_2.55 // samÃyayau yaÓa÷ketuæ Óreya÷ketukara÷ para÷ / babhrÃje ÓÃntayà lak«myà dharmo vigrahavÃniva // Saund_2.56 // devyÃmapi yavÅyasyÃmaraïyÃmiva pÃvaka÷ / nando nÃma suto jaj¤e nityÃnandakara÷ kule // Saund_2.57 // dÅrghabÃhurmahÃvak«Ã÷ siæhÃæso v­«abhek«aïa÷ / vapu«Ãgryeïa yo nÃma sundaropapadaæ dadhe // Saund_2.58 // madhumÃsa iva prÃptaÓcandro nava ivodita÷ / aÇgavÃniva cÃnaÇga÷ sa babhau kÃntayà Óriyà // Saund_2.59 // sa tau saævardhayÃmÃsa narendra÷ parayà mudà / artha÷ sajjanahastastho dharmakÃmau mahÃniva // Saund_2.60 // tasya kÃlena satputrau vav­dhÃte bhavÃya tau / ÃryasyÃrambhamahato dharmÃrthÃviva bhÆtaye // Saund_2.61 // tayo÷ satputrayormadhye ÓÃkyarÃjo rarÃja sa÷ / madhyadeÓa iva vyakto himavatpÃriyÃtrayo÷ // Saund_2.62 // tatastayo÷ saæsk­tayo÷ krameïa narendrasÆnvo÷ k­tavidyayoÓca / kÃme«vajasraæ pramamÃda nanda÷ sarvÃrthasiddhastu na saærara¤ja // Saund_2.63 // sa prek«yaiva hi jÅrïamÃturaæ ca m­taæ ca vim­Óan jagadanabhij¤amÃrtacitta÷ / h­dayagataparagh­ïo na vi«ayaratimagamajjananamaraïabhayamabhito vijighÃæsu÷ // Saund_2.64 // udvegÃdapunarbhave mana÷ praïidhÃya sa yayau ÓayitavarÃÇganÃdanÃstha÷ / niÓi n­patinilayanÃd vanagamanak­tamanÃ÷ sarasa iva mathitanalinÃt kalahaæsa÷ // Saund_2.65 // saundarananda mahÃkÃvye "rÃjavarïana" nÃma dvitÅya÷ sarga samÃpta / _____________________________________________________________________________ t­tÅya÷ sarga÷ tathÃgata varïana tapase tata÷ kapilavÃstu hayagajarathaughasaækulam / ÓrÅmadabhayapranuraktajanaæ sa vihÃya niÓcitamanà vanaæ yayau // Saund_3.1 // vividhÃgamÃæstapasi tÃæÓca vividhaniyamÃÓrayÃn munÅn / prek«ya sa vi«ayat­«Ãk­païÃnanavasthitaæ tapa iti nyavartata // Saund_3.2 // atha mok«avÃdinamarìamupaÓamamatiæ tathodrakam / tattvak­tamatirupÃsya jahÃvayamapyamÃrga iti mÃrgakovida÷ // Saund_3.3 // sa vicÃrayan jagati kiæ nu paramamiti taæ tamÃgamam / niÓcayamanadhigata÷ parata÷ paramaæ cacÃra tapa eva du«karam // Saund_3.4 // atha nai«a mÃrga iti vÅk«ya tadapi vipulaæ jahau tapa÷ / dhyÃnavi«ayamavagamya paraæ bubhuje varÃnnamam­tattvabuddhaye // Saund_3.5 // sa suvarïapÅnayugabÃhur­«abhagatirÃyatek«aïa÷ / plak«amavaniruhamabhyagamat paramasya niÓcayavidherbubhutsayà // Saund_3.6 // upaviÓya tatra k­tabuddhiracaladh­tiradrirÃjavat / mÃrabalamajayadugramatho bubudhe padaæ ÓivamahÃryamavyayam // Saund_3.7 // avagamya taæ ca k­takÃryamam­tamanaso divaukasa÷ / har«atulamagaman mudità vimukhÅ tu mÃrapari«at pracuk«ubhe // Saund_3.8 // sanagà ca bhÆ÷ pravicacÃla hutabahasakha÷ Óivo vavau / nedurapi ca suradundubhaya÷ pravavar«a cÃmbudharavarjitaæ nabha÷ // Saund_3.9 // avabudhya caiva paramÃrthamajaramanukampayà vibhu÷ / nityamam­tamupadarÓayituæ sa varÃïasÅparikarÃmayÃt purÅm // Saund_3.10 // atha dharmacakram­tanÃbhi dh­timatisamÃdhinemimat / tatra vinayaniyamÃram­«irjagato hitÃya pari«adyavartayat // Saund_3.11 // iti du÷khametadiyamasya samudayalatà pravartikà / ÓÃntiriyamayamupÃya iti pravibhÃgaÓa÷ paramidaæ catu«Âayam // Saund_3.12 // abhidhÃya ca triparivartamatulamanivartyamuttamam / dvÃdaÓaniyatavikalpaæ ­«irvininÃya kauï¬inasagotramÃdita÷ // Saund_3.13 // sa hi do«asÃgaramagÃdhamupadhijalamÃdhijantukam / krodhamadabhayataraÇgacalaæ pratatÃra lokamapi ca vyatÃrayat // Saund_3.14 // sa vinÅya kÃÓi«u gaye«u bahujanamatho girivraje / pitryamapi paramakÃruïiko nagaraæ yayÃvanujigh­k«ayà tadà // Saund_3.15 // vi«ayÃtmakasya hi janasya bahuvividhamÃrgasevina÷ / sÆryasad­Óavapurabhyudito vijahÃra sÆrya iva gautamastama÷ // Saund_3.16 // abhitastata÷ kapilavÃstu paramaÓubhavÃstusaæstutam / vastumatiÓuci Óivopavanaæ sa dadarÓa ni÷sp­hatayà yathà vanam // Saund_3.17 // aparigraha÷ sa hi babhÆva niyatamatirÃtmanÅÓvara÷ / naikavidhabhayakare«u kimu svajanasvadeÓajanamitravastu«u // Saund_3.18 // pratipÆjayà na sa jahar«a na ca Óucamavaj¤ayÃgamat / niÓcitamatirasicandanayorna jagÃma du÷khasukhayoÓca vikriyÃm // Saund_3.19 // atha pÃrthiva÷ samupalabhya sutamupagataæ tathÃgatam / tÆrïamabahuturagÃnugata÷ sutadarÓanotsukatayÃbhiniryayau // Saund_3.20 // sugatastathÃgatamavek«ya narapatimadhÅramÃÓayà / Óe«amapi ca janamaÓrumukhaæ vininÅ«ayà gaganamutpapÃta ha // Saund_3.21 // sa vicakrame divi bhuvÅva punarupaviveÓa tasthivÃn / niÓcalamatiraÓayi«Âa punarbahudhÃbhavat punarabhÆttathaikadhà // Saund_3.22 // salile k«itÃviva cacÃra jalamiva viveÓa medinÅm / megha iva divi vavar«a puna÷ punarajvalannava ivodito ravi÷ // Saund_3.23 // yugapajjvalan jvalanavacca jalamavas­jaæÓca meghavat / taptakanakasad­Óaprabhayà sa babhau pradÅpta iva sandhyayà ghana÷ // Saund_3.24 // tamudÅk«ya hemamaïijÃlavalayinamivotthitaæ dhvajam / prÅtimagamadatulÃæ n­patirjanatà natÃÓca bahumÃnamabhyayu÷ // Saund_3.25 // atha bhÃjanÅk­tamavek«ya manujapatim­ddhisaæpadà / paurajanamapi ca tatpravaïaæ nijagÃda dharmavinayaæ vinÃyaka÷ // Saund_3.26 // n­patistata÷ prathamamÃpa phalamam­tadharmasiddhaye / dharmamatulamadhigamya munermuænaye nanÃma sa yato gurÃviva // Saund_3.27 // bahava÷ prasannamanaso 'tha jananamaraïÃrtibhÅrava÷ / ÓÃkyatanayav­«abhÃ÷ k­tino v­«abhà ivÃnalabhayÃt pravavraju÷ // Saund_3.28 // vijahustu ye 'pi na g­hÃïi tanayapit­mÃtrapek«ayà / te 'pi niyamavidhimÃmaraïÃjjag­huÓca yuktamanasaÓca dadhrire // Saund_3.29 // na jihiæsa sÆk«mamapi jantumapi paravadhopajÅvina÷ / kiæ bata vipulaguïa÷ kulaja÷ sadaya÷ sadà kimu munerupÃsayà // Saund_3.30 // ak­Óodyama÷ k­Óadhano 'pi paraparibhavÃsaho 'pi san / nÃnyadhanamapahÃra tathà bhujagÃdivÃnyavibhavÃddhi vivyathe // Saund_3.31 // vibhavÃnvito 'pi taruïo 'pi vi«ayacapalendriyo 'pi san / naiva ca parayuvatÅragamat paramaæ hi tà dahanato 'pyamanyata // Saund_3.32 // an­taæ jagÃda na ca kaÓcid­tamapi jajalpa nÃpriyam / Ólak«ïamapi ca na jagÃvahitaæ hitamapyuvÃca na ca paiÓunÃca yat // Saund_3.33 // manasà lulobha na ca jÃtu paravasu«u g­ddhamÃnasa÷ / kÃmasukhamasukhato vim­Óan vijahÃra t­pta iva tatra sajjana÷ // Saund_3.34 // na parasya kaÓcidapaghÃtamapi ca sagh­ïo vyacintayat / mÃt­pit­sutasuh­tsad­Óaæ sa dadarÓa tatra hi parasparaæ jana÷ // Saund_3.35 // niyataæ bhavi«yati paratra bhavadapi ca bhÆtamapyatho / karmaphalamapi ca lokagatirniyateti darÓanamavÃpa sÃdhu ca // Saund_3.36 // iti karmaïà daÓavidhena paramakuÓalena bhÆriïà / bhraæÓini Óithilaguïo 'pi yuge vijahÃra tatra munisaæÓrayÃjjana÷ // Saund_3.37 // na ca tatra kaÓcidupapattisukhamabhilalëa tairguïai÷ / sarvamaÓivamavagamya bhavaæ bhavasaæk«ayÃya vav­te na janmane // Saund_3.38 // akathaækathà g­hiïa eva paramapariÓuddhad­«Âaya÷ / strotasi hi vav­tire bahavo rajasaæstanutvamapi cakrire pare // Saund_3.39 // vav­te 'tra yo 'pi vi«aye«u vibhavasad­Óe«u kaÓcana / tyÃgÃvinayaniyamÃbhirato vijahÃra so 'pi na cacÃla satpathÃt // Saund_3.40 // api ca svato 'pi parato 'pi na bhayamabhavanna daivata÷ / tatra ca susukhasubhik«aguïairjah­«u÷ prajÃ÷ k­tayuge manoriva // Saund_3.41 // iti muditamanÃmayaæ nirÃpat kururaghupÆrupuropamaæ puraæ tat / abhavadabhayadaiÓike mahar«au viharati tatra ÓivÃya vÅtarÃge // Saund_3.42 // saundaranande mahÃkÃvye "tathÃgatavarïana" nÃma t­tÅya sarga samÃpta / _____________________________________________________________________________ caturtha÷ sarga÷ bhÃryÃyÃcitaka munau bruvÃïe 'pi tu tatra dharmaæ dharmaæ prati j¤Ãti«u cÃd­te«u / prÃsÃdasaæstho madanaikakÃrya÷ priyÃsahÃyo vijahÃra nanda÷ // Saund_4.1 // sa cakravÃkyeva hi cakravÃkastayà sameta÷ priyayà priyÃrha÷ / nÃcintayad vaiÓramaïaæ na Óakraæ tatsthÃnaheto÷ kuta eva dharmam // Saund_4.2 // lak«myà ca rÆpeïa ca sundarÅti stambhena garveïa ca mÃninÅti / dÅptyà ca mÃnena ca bhÃminÅti yÃto babhëe trividhena nÃmnà // Saund_4.3 // sà hÃsahaæsà nayanadvirephà pÅnastanÃtyunnatapadmakoÓà / bhÆyo babhÃse svakuloditena strÅpadminÅ nandadivÃkareïa // Saund_4.4 // rÆpeïa cÃtyantamanohareïa rÆpÃnurÆpeïa ca ce«Âitena / manu«yaloke hi tadà babhÆva sà sundarÅ strÅ«u nare«u nanda÷ // Saund_4.5 // sà devatà nandanacÃriïÅva kulasya nandÅjananaÓca nanda÷ / atÅtya martyÃnanupetya devÃn s­«ÂÃvabhÆtÃmiva bhÆtadhÃtrà // Saund_4.6 // tÃæ sundarÅ cenna labheta nanda÷ sà và ni«eveta na taæ natabhrÆ÷ / dvandvaæ dhruvaæ tadvikalaæ na ÓobhetÃnyonyahÅnÃviva rÃtricandrau // Saund_4.7 // kandarparatyoriva lak«yabhÆtaæ pramodanÃndyoriva nŬabhÆtam / prahar«atu«Âyoriva pÃtrabhÆtaæ dvandvaæ sahÃraæsta madÃndhabhÆtam // Saund_4.8 // parasparodvÅk«aïatatparÃk«aæ parasparavyÃh­tasaktacittam / parasparÃÓle«ah­tÃÇgarÃgaæ parasparaæ tanmithunaæ jahÃra // Saund_4.9 // bhÃvÃnuraktau girinirjharasthau tau kinnarÅkiæpuru«Ãvivobhau / cikrŬatuÓcÃbhivirejatuÓca rÆpaÓriyÃnyonyamivÃk«ipantau // Saund_4.10 // anyonyasaærÃgavivardhanena taddvandvamanyonyamarÅramacca / klamÃntare 'nyonyavinodanena salÅlamanyonyamamÅmadacca // Saund_4.11 // vibhÆ«ayÃmÃsa tata÷ priyÃæ sa si«evi«ustÃæ na m­jÃvahÃrtham / svenaiva rÆpeïa vibhÆ«ità hi vibhÆ«aïÃnÃmapi bhÆ«aïaæ sà // Saund_4.12 // dattvÃtha sà darpaïamasya haste mamÃgrato dhÃraya tÃvadenam / viÓe«akaæ yÃvadahaæ karomÅtyuvÃca kÃntaæ sa ca taæ babhÃra // Saund_4.13 // bhartustata÷ ÓmaÓru nirÅk«amÃïà viÓe«akaæ sÃpi cakÃra tÃd­k / niÓvÃsavÃtena ca darpaïasya cikitsayitvà nijaghÃna nanda÷ // Saund_4.14 // sà tena ce«ÂÃlalitena bhartu÷ ÓÃÂhyena cÃntarmanasà jahÃsa / bhavecca ru«Âà kila nÃma tasmai lalÃÂajihmÃæ bh­kuÂiæ cakÃra // Saund_4.15 // cik«epa karïotpalamasya cÃæse kareïa savyena madÃlasena / patrÃÇguliæ cÃrdhanimÅlitÃk«e vaktre 'sya tÃmeva vinirdudhÃva // Saund_4.16 // tataÓcalannÆpurayoktritÃbhyÃæ nakhaprabhodbhÃsitarÃÇgulibhyÃm / padbhyÃæ priyÃyà nalinopabhÃbhyÃæ mÆrdhnà bhayÃnnÃma nanÃma nanda÷ // Saund_4.17 // sa muktapu«ponmi«itena mÆrdhnà tata÷ priyÃyÃ÷ priyak­d babhÃse / suvarïavedyÃmanilÃvabhagna÷ pu«pÃtibhÃrÃdiva nÃgav­k«a÷ // Saund_4.18 // sà taæ stanodvartitahÃraya«ÂirutthÃpayÃmÃsa nipŬya dorbhyÃm / kathaæ k­to 'sÅti jahÃsa coccairmukhena sÃcÅk­takuï¬alena // Saund_4.19 // patyustato darpaïasaktapÃïermuhurmuhurvaktramavek«amÃïà / tamÃlapatrÃrdratale kapole samÃpayÃmÃsa viÓe«akaæ tat // Saund_4.20 // tasyà mukhaæ tat satamÃlapatraæ tÃmrÃdharau«Âhaæ cikurÃyatÃk«am / raktÃdhikÃgraæ patitadvirephaæ saÓaivalaæ padmamivÃbabhÃse // Saund_4.21 // nandastato darpaïamÃdareïa bibhrattadÃmaï¬anasÃk«ibhÆtam / viÓe«akÃvek«aïakekarÃk«o la¬at priyÃyà vadanaæ dadarÓa // Saund_4.22 // tatkuï¬alÃda«ÂaviÓe«akÃntaæ kÃraï¬avakli«ÂamivÃravindam / nanda÷ priyÃyà mukhamÅk«amÃïo bhÆya÷ priyÃnandakaro babhÆva // Saund_4.23 // vimÃnakalpe sa vimÃnagarbhe tatastathà caiva nananda nanda÷ / tathÃgataÓcÃgatabhaik«akÃlo bhaik«Ãya tasya praviveÓa veÓma // Saund_4.24 // avÃÇamukho ni«praïÃyaÓca tasthau bhrÃturg­he 'nyasya g­he yathaiva / tasmÃdatho pre«yajanapramÃdÃd bhik«Ãmalabdhvaiva punarjagÃma // Saund_4.25 // kÃcit pipe«ÃÇgavilepanaæ hi vÃso 'Çganà kÃcidavÃsayacca / ayojayat snÃnavidhiæ tathÃnyà jagranthuranyÃ÷ surabhÅ÷ srajaÓca // Saund_4.26 // tasmin g­he bharturataÓcarantya÷ krŬÃnurÆpaæ lalitaæ niyogam / kÃÓcinna buddhaæ dad­Óuryuvatyo buddhasya vai«Ã niyataæ manÅ«Ã // Saund_4.27 // kÃcit sthità tatra tu harmyap­«Âhe gavÃk«apak«e praïidhÃya cak«u÷ / vini«patantaæ sugataæ dadarÓa payodagarbhÃdiva dÅptamarkam // Saund_4.28 // sà gauravaæ tatra vicÃrya bhartu÷ svayà ca bhaktyÃrhatayÃrhataÓca / nandasya tasthau purato vivak«ustadÃj¤ayà ceti tadÃcacak«e // Saund_4.29 // anugrahÃyÃsya janasya ÓaÇke gururg­haæ no bhagavÃn pravi«Âa÷ / bhik«Ãmalabdhvà giramÃsanaæ và ÓÆnyÃdaraïyÃdiva yÃti bhÆya÷ // Saund_4.30 // Órutvà mahar«e÷ sa g­hapraveÓaæ satkÃrahÅnaæ ca puna÷ prayÃïam / cacÃla citrÃbharaïÃmbarasrakkalpadrumo dhÆta ivÃnilena // Saund_4.31 // k­tväjaliæ mÆrdhani padmakalpaæ tata÷ sa kÃntÃæ gamanaæ yayÃce / karttu gami«yÃmi gurau praïÃmaæ mÃmabhyanuj¤ÃtumihÃrhasÅti // Saund_4.32 // sà vepamÃnà parisasvaje taæ ÓÃlaæ latà vÃtasamÅriteva / dadarÓa cÃÓruplutalolanetrà dÅrghe ca niÓvasya vaco 'bhyuvÃca // Saund_4.33 // nÃhaæ yiyÃsorgurudarÓanÃrthamarhÃmi kartuæ tava dharmapŬÃm / gacchÃryaputraihi ca ÓÅghrameva viÓe«ako yÃvadayaæ na Óu«ka÷ // Saund_4.34 // sacedbhavestvaæ khalu dÅrghasÆtro daï¬aæ mahÃntaæ tvayi pÃtayeyam / muhurmuhustvÃæ Óayitaæ kucÃbhyÃæ vibodhayeyaæ ca na cÃlapeyam // Saund_4.35 // athÃpyanÃÓyÃnaviÓe«akÃyÃæ mayye«yasi tvaæ tvaritaæ tatastvÃm / nipŬayi«yÃmi bhujadvayena nirbhÆ«aïenÃrdravilepanena // Saund_4.36 // ityevamuktaÓca nipŬitaÓca tayÃsavarïasvanayà jagÃda / evaæ kari«yÃmi vimu¤ca caï¬i yÃvad gururdÆragato na me sa÷ // Saund_4.37 // tata÷ stanodvartitatacandanÃbhyÃæ mukto bhujÃbhyÃæ na tu mÃnasena / vihÃya ve«aæ madanÃnurÆpaæ satkÃrayogyaæ sa vapurbabhÃra // Saund_4.38 // sà taæ prayÃntaæ ramaïaæ pradadhyau pradhyÃnaÓÆnyasthitaniÓcalÃk«Å / sthitoccakarïà vyapaviddhaÓa«pà bhrÃntaæ m­gam bhrÃntamukhÅ m­gÅva // Saund_4.39 // did­k«ayÃk«iptamanà munestu nanda÷ prayÃïaæ prati tatvare ca / viv­ttad­«ÂiÓca Óanairyayau tÃæ karÅva paÓyan sa la¬atkareïum // Saund_4.40 // chÃtodarÅæ pÅnapayodharoruæ sa sundarÅæ rukmadarÅmivÃdre÷ / kÃk«eïa paÓyan na tatarpa nanda÷ pibannivaikena jalaæ kareïa // Saund_4.41 // taæ gauravaæ buddhagataæ cakar«a bhÃryÃnurÃga÷ punarÃcakar«a / so 'niÓcayÃnnÃpi yayau na tasthau turaæstaraæge«viva rÃjahaæsa÷ // Saund_4.42 // adarÓanaæ tÆpagataÓca tasyà harmyÃttataÓcÃvatatÃra tÆrïam / Órutvà tato nÆpuranisvanaæ sa punarlalambe h­daye g­hÅta÷ // Saund_4.43 // sa kÃmarÃgeïa nig­hyamÃïo dharmÃnurÃgeïa ca k­«yamÃïa÷ / jagÃma du÷khena vivartyamÃna÷ plava÷ pratistrota ivÃpagÃyÃ÷ // Saund_4.44 // tata÷ kramairdÅrghatamai÷ pracakrame kathaæ nu yÃto na gururbhavediti / svajeya tÃæ caiva viÓe«akapriyÃæ kathaæ priyÃmÃrdraviÓe«akÃmiti // Saund_4.45 // atha sa pathi dadarÓa muktamÃnaæ pit­nagare 'pi tathà gatÃbhimÃnam / daÓabalamabhito vilambamÃnaæ dhvajamanuyÃna ivaindramarcyamÃnam // Saund_4.46 // saundarananda mahÃkÃvye "bhÃryÃyÃcitaka" nÃma caturtha sarga samÃpta / _____________________________________________________________________________ pa¤cama÷ sarga÷ nandadÅk«Ã athÃvatÅryÃÓvarathadvipebhya÷ ÓÃkyà yathÃsvarddhig­hÅtave«Ã÷ / mahÃpaïebhyo vyavahÃriïaÓca mahÃmunau bhaktivaÓÃt praïemu÷ // Saund_5.1 // kecit praïamyÃnuyayurmuhÆrttaæ kecit praïamyÃrthavaÓena jagmu÷ / kecit svake«vÃvasathe«u tasthu÷ k­tväjalÅn vÅk«aïatatparÃk«Ã÷ // Saund_5.2 // buddhastatastatra narendramÃrge sroto mahadbhaktimato janasya / jagÃma du÷khena vigÃhamÃno jalÃgame strota ivÃpagÃyÃ÷ // Saund_5.3 // atho mahadbhi÷ pati saæpatadbhi÷ saæpÆjyamÃnÃya tathÃgatÃya / karttuæ praïÃmaæ na ÓaÓÃka nandastenÃbhireme tu gurormahimnà // Saund_5.4 // svaæ cÃvasaÇgaæ pathi nirmumuk«urbhaktiæ janasyÃnyamateÓva rak«an / nandaæ ca gehÃbhimukhaæ jigh­k«an mÃrgaæ tato 'nyaæ sugata÷ prapede // Saund_5.5 // tato viviktaæ ca viviktacetÃ÷ sanmÃrgavin mÃrgamabhipratasthe / gatvÃgrataÓcÃgryatamÃya tasmai nÃndÅvimuktÃya nanÃma nanda÷ // Saund_5.6 // Óanairvrajanneva sa gauraveïa paÂÃv­tÃæso vinatÃrdhakÃya÷ / adhonibaddhäjalirÆrdhvanetra÷ sagadgadaæ vÃkyamidaæ babhëe // Saund_5.7 // prÃsÃdasaæstho bhagavantamanta÷pravi«ÂamaÓrau«amanugrahÃya / atastvarÃvÃnahamabhyupeto g­hasya kak«yÃmahato 'bhyasÆyan // Saund_5.8 // tatsÃdhu sÃhupriya mattpriyÃrtham tatrÃstu bhik«Ættama bhaik«akÃla÷ / asau hi madhyaæ nabhaso yiyÃsu÷ kÃlaæ pratismÃrayatÅva sÆrya÷ // Saund_5.9 // ityevamukta÷ praïatena tena snehÃbhimÃnonmukhalocanena / tÃd­Ç nimittaæ sugataÓcakÃra nÃhÃrak­tyaæ sa yathà viveda // Saund_5.10 // tata÷ sa k­tvà munaye praïÃmaæ g­haprayÃïÃya matiæ cakÃra / anugrahÃrthaæ sugatastu tasmai pÃtraæ dadau pura«karapatranetra÷ // Saund_5.11 // tata÷ sa loke dadata÷ phalÃrthaæ pÃtrasya tasyÃpratimasya pÃtram / jagrÃha cÃpagrahaïak«amÃbhyÃæ padmopamÃbhyÃæ prayata÷ karÃbhyÃm // Saund_5.12 // parÃÇmukhantvanyamanaskamÃrÃd vij¤Ãya nanda÷ sugataæ gatÃstham / hastasthapÃtro 'pi g­haæ yiyÃsu÷ sasÃra mÃrgÃnmunimÅk«amÃïa÷ // Saund_5.13 // bhÃryÃnurÃgeïa yadà g­haæ sa pÃtraæ g­hÅtvÃpi yiyÃsureva / vimohayÃmÃsa munistatastaæ rathyÃmukhasyÃvaraïena tasya // Saund_5.14 // nirmok«abÅjaæ hi dadarÓa tasya j¤Ãnaæ m­du kleÓarajaÓca tÅvram / kleÓÃnukÆlaæ vi«ayÃtmakaæ ca nandaæ yatastaæ munirÃcakar«a // Saund_5.15 // saækleÓapak«o dvividhaÓca d­«Âastathà dvikalpo vyavadÃnapak«a÷ / ÃtmÃÓrayo hetubalÃdhikasya bÃhyÃÓraya÷ pratyayagauravasya // Saund_5.16 // ayatnato hetubalÃdhikastu nirmucyate ghaÂÂitamÃtra eva / yatnena tu pratyayaneyabuddhirvimok«amÃpnoti parÃÓrayeïa // Saund_5.17 // nanda÷ sa ca pratyayaneyacetà yaæ ÓiÓriye tanmayatÃmavÃpa / yasmÃdimaæ tatra cakÃra yannaæ taæ snehapaÇkÃn munirujjihÅr«an // Saund_5.18 // nandastu du÷khena vice«ÂamÃna÷ Óanairagatyà gurumanvagacchat / bhÃryÃmukhaæ vÅk«aïalolanetraæ vicintayannÃrdraviÓe«akaæ tat // Saund_5.19 // tato munistaæ priyamÃlyahÃraæ vasantamÃsena k­tÃbhihÃram / ninÃya bhagnapramadÃvihÃraæ vidyÃvihÃrÃbhimataæ vihÃram // Saund_5.20 // dÅnaæ mahÃkÃruïikastatastaæ d­«Âvà muhÆrta karuïÃyamÃna÷ / kareïa cakrÃÇkatalena mÆrdhni pasparÓa caivedamuvÃca cainam // Saund_5.21 // yÃvanna hiæsra÷ samupaiti kÃla÷ ÓamÃya tÃvat kuru saumya buddhim / sarvÃsvavasthÃsviha vartamÃnaæ sarvÃbhisÃreïa nihanti m­tyu÷ // Saund_5.22 // sÃdhÃraïÃt svapnanibhÃdasÃrÃllolaæ mana÷ kÃmasukhÃnniyaccha / havyairivÃgne÷ pavaneritasya lokasya kÃmairna hi t­ptirasti // Saund_5.23 // ÓraddhÃdhanaæ Óre«Âhatamaæ dhanebhya÷ praj¤Ãrasas­ptikaro rasebhya÷ / pradhÃnamadhyÃtmasukhaæ sukhebhyo 'vidyÃratirdu÷khatamÃratibhya÷ // Saund_5.24 // hitasya vaktà pravara÷ suh­dbhyo dharmÃya khedo guïavÃn Óramebhya÷ / j¤ÃnÃya k­tyaæ paramaæ kriyÃbhya÷ kimindriyÃïÃmupagamya dÃsyam // Saund_5.25 // tanniÓcitaæ bhÅlkamaÓugviyuktaæ pare«vanÃyattamahÃryamanyai÷ / nityaæ Óivaæ ÓÃntisukhaæ v­ïÅ«va kimindriyÃrthÃrthamanarthamƬhvà // Saund_5.26 // jarÃsamà nÃstyam­jà prajÃnÃæ vyÃdhe÷ samo nÃsti jagatyanartha÷ / m­tyo÷ samaæ nÃsti bhayaæ p­thivyÃmetattrayaæ khalvavaÓena sevyam // Saund_5.27 // snehena kaÓcinna samo 'sti pÃÓa÷ sroto na t­«ïÃsamamasti hÃri / rÃgÃgninà nÃsti samastathÃgnistaccet trayaæ nÃsti sukhaæ ca te 'sti // Saund_5.28 // avaÓyabhÃvÅ priyaviprayogastasmäca Óoko niyataæ ni«evya÷ / Óokena conmÃdamupeyivÃæso rÃjar«ayo 'nye 'pyavaÓà vicelu // Saund_5.29 // praj¤Ãmayaæ varma badhÃna tasmÃnno k«Ãntinighnasya hi ÓokabÃïÃ÷ / mahacca dagdhuæ bhavakak«ajÃlaæ saæghuk«ayÃlpÃgnimivÃtmateja÷ // Saund_5.30 // yathau«adhairhastagatai÷ savidyo na daÓyate kaÓcana pannagena / tathÃnapek«o jitalokamoho na daÓyate Óokabhujaægamena // Saund_5.31 // ÃsthÃya yogaæ parigamya tattvaæ na trÃsamÃgacchati m­tyukÃle / Ãbaddhavarmà sudhanu÷ k­tÃsro jigÅ«ayà ÓÆra ivÃhavastha÷ // Saund_5.32 // ityevamukta÷ sa tathÃgatena sarve«u bhÆte«vanukampakena / dh­«Âaæ girÃntarh­dayena sÅdaæstatheti nanda÷ sugataæ babhëe // Saund_5.33 // atha pramÃdÃcca tamujjihÅr«an matvÃgamasyaiva ca pÃtrabhÆtam / prabrÃjayÃnanda ÓamÃya nandamityabravÅnmaitramanà mahar«i÷ // Saund_5.34 // nandaæ tato 'ntarmanasà rudantamehÅti vaidehamunirjagÃda / Óanaistatastaæ samupetya nando na pravraji«yÃmyahamityuvÃca // Saund_5.35 // ÓrutvÃtha nandasya manÅ«itaæ tad buddhÃya vaidehamuni÷ ÓaÓaæsa / saæÓrutya tasmÃdapi tasya bhÃvaæ mahÃmunirnandamuvÃca bhÆya÷ // Saund_5.36 // mayyagraje pravrajite 'jitÃtman bhrÃt­«vanupravrajite«u cÃsmÃn / j¤ÃtÅæÓca d­«Âvà vratino g­hasthÃn saævinna kiæ te 'sti na vÃsti ceta÷ // Saund_5.37 // rÃjar«ayaste vidità na nÆnaæ vanÃni ye ÓiÓriyire hasanta÷ / ni«ÂhÅvya kÃmÃnupaÓÃntikÃmÃ÷ kÃme«u naivaæ k­païe«u saktÃ÷ // Saund_5.38 // bhÆya÷ samÃlokya g­he«u do«Ãn niÓÃmya tattyÃgak­taæ ca Óarma / naivÃsti moktuæ matirÃlayaæ te deÓaæ mumÆr«oriva sopasargam // Saund_5.39 // saæsÃrakÃntÃraparÃyaïasya Óive kathaæ te pathi nÃruruk«Ã / ÃropyamÃïasya tameva mÃrgaæ bhra«Âasya sÃrthÃdiva sÃrthikasya // Saund_5.40 // ya÷ sarvato veÓmani dahyamÃne ÓayÅta mohÃnna tato vyapeyÃt / kÃlÃgninà vyÃdhijarÃÓikhena loke pradÅpte sa bhavet pramatta÷ // Saund_5.41 // praïÅyamÃnaÓca yathà vadhÃya matto hasecca pralapecca vadhya÷ / m­tyau tathà ti«Âhati pÃÓahaste Óocya÷ pramÃdyan viparitacetÃ÷ // Saund_5.42 // yadà narendrÃÓca kuÂumbinaÓca vihÃya bandhÆæÓca parigrahÃæÓca / yayuÓca yÃsyanti ca yÃnti caiva priye«vanitye«u kuto 'nurodha÷ // Saund_5.43 // ki¤cinna paÓyÃmi ratasya yatra tadanyabhÃvena bhavenna du÷kham / tasmÃt kvacinna k«amate prasaktiryadi k«amastadvigamÃnna Óoka÷ // Saund_5.44 // tatsaumya lolaæ parigamya lokaæ mÃyopamaæ citramivendrajÃlam / priyÃbhidhÃnaæ tyaja mohajÃlaæ chettuæ matiste yadi du÷khajÃlam // Saund_5.45 // varaæ hitodarkamÃni«Âamannaæ na svÃdu yat syÃdahitÃnubaddham / yasmÃdahaæ tvÃæ viniyojayÃmi Óive Óucau vartmani vipriye 'pi // Saund_5.46 // bÃlasya dhÃtrÅ vinig­hya lo«Âhaæ yathoddharatyÃsyapuÂapravi«Âam / tathojjihÅr«u÷ khalu rÃgaÓalyaæ tattvÃmavocaæ paru«aæ hitÃya // Saund_5.47 // ani«Âamapyau«adhamÃturÃya dadÃti vaidyaÓca yathà nig­hya / tadvanmayoktaæ pratikÆlametattubhyaæ hitodarkamanugrahÃya // Saund_5.48 // tadyÃvadeva k«aïasaænipÃto na m­tyurÃgacchati yÃvadeva / yÃvadvayo yogavidhau samarthaæ buddhiæ kuru Óreyasi tÃvadeva // Saund_5.49 // ityevamukta÷ sa vinÃyakena hitai«iïà kÃruïikena nanda÷ / kartÃsmi sarvaæ bhagavan vacaste tathà yathÃj¤ÃpayasÅtyuvÃca // Saund_5.50 // ÃdÃya vaidehamunistatastaæ ninÃya saæÓli«ya vice«ÂamÃnam / vyayojayaccÃÓrupariplutÃk«aæ keÓaÓriyaæ chatranibhasya mÆrdhna÷ // Saund_5.51 // atho nataæ tasya mukhaæ sabëpaæ pravÃsyamÃne«u Óiroruhe«u / vakrÃgranÃlaæ nalinaæ ta¬Ãge var«odakaklinnamivÃbabhÃse // Saund_5.52 // nandastatastaruka«ÃyaviraktavÃsÃÓcintÃvaÓo navag­hÅta iva dvipendra÷ / pÆrïa÷ ÓaÓÅ bahulapak«agata÷ k«apÃnte bÃlÃtapena pari«ikta ivÃvabhÃse // Saund_5.53 // saundarananda kÃvye "nandadÅk«Ã" nÃma pa¤cama sarga samÃpta / _____________________________________________________________________________ «a«Âha÷ sarga÷ bhÃryÃvilÃpa tato h­te bharttari gauraveïa prÅtau h­tÃyÃmaratau k­tÃyÃm / tatraiva harmyopari vartamÃnà na sundarÅ saiva tadà babhÃse // Saund_6.1 // sà bharturabhyÃgamanapratÅk«Ã gavÃk«amÃkramya payodharÃbhyÃm / dvÃronmukhÅ harmyatalÃllalambe mukhena tiryaÇnatakuï¬alena // Saund_6.2 // vilambahÃrà calayoktrakà sà tasmÃd vimÃnÃd vinatà cakÃÓe / tapa÷ k«ayÃdapsarasÃæ vareva cyutaæ vimÃnÃt priyamÅk«amÃïà // Saund_6.3 // sà khedasaæsvinnalalÃÂakena niÓvÃsani«pÅtaviÓe«akeïa / cintÃcalÃk«eïa mukhena tasthau bharttÃramanyatra viÓaÇkamÃnà // Saund_6.4 // tataÓcirasthÃnapariÓrameïa sthitaiva paryaÇkatale papÃta / tiryakca ÓiÓye pravikÅrïahÃrà sapÃdukaikÃrdhavilambapÃdà // Saund_6.5 // athÃtra kÃcit pramadà sabëpÃæ tÃæ du÷khitÃæ dra«ÂumanÅpsamÃnà / prÃsÃdasopÃnatalapraïÃdaæ cakÃra padbhyÃæ sahasà rudantÅ // Saund_6.6 // tasyÃÓca sopÃnatalapraïÃdaæ Órutvaiva tÆrïaæ punarutpapÃta / prÅtyÃæ prasaktaiva ca saæjahar«a priyopayÃnaæ pariÓaÇkamÃnà // Saund_6.7 // sà trÃsayantÅ valabhÅpuÂasthÃn pÃrÃvatÃn nÆpÆranisvanena / sopÃnakuk«iæ prasasÃra har«Ãd bhra«Âaæ dukÆlÃntamacintayantÅ // Saund_6.8 // tÃmaÇganÃæ prek«ya ca vipralabdhà niÓvasya bhÆya÷ Óayanaæ prapede / vivarïavaktrà na rarÃja cÃÓu vivarïacandreva himÃgame dyau÷ // Saund_6.9 // sà du÷khità bhartturadarÓanena kÃmena kopena ca dahyamÃnà / k­tvà kare vaktramupopavi«Âà cintÃnadÅæ ÓokajalÃæ tatÃra // Saund_6.10 // tasyÃ÷ mukhaæ padmasapatnabhÆtaæ pÃïau sthitaæ pallavarÃgatÃmre / chÃyÃmayasyÃmbhasi paÇkajasya babhau nataæ padmamivopari«ÂÃt // Saund_6.11 // sà strÅsvabhÃvena vicintya tattad d­«ÂÃnurÃge 'bhimukhe 'pi patyau / dharmÃÓrite tattvamavindamÃnà saækalpya tattadvilalÃpa tattat // Saund_6.12 // e«yÃmyanÃÓyÃnaviÓe«akÃyÃæ tvayÅti k­tvà mayi taæ pratij¤Ãm / kasmÃnnu hetordayitapratij¤a÷ so 'dya priyo me vitathapratij¤a÷ // Saund_6.13 // Ãryasya sÃdho÷ karuïÃtmakasya mannityabhÅroratidak«iïasya / kuto vikÃro 'yamabhÆtapÆrva÷ svenÃparÃgeïa mamÃpacÃrÃt // Saund_6.14 // ratipriyasya priyavartino me priyasya nÆnaæ h­daya viraktam / tathÃpi rÃgo yadi tasya hi syÃn maccittarak«Å na sa nÃgata÷ syÃt // Saund_6.15 // rÆpeïa bhÃvena ca madviÓi«Âà priyeïa d­«Âà niyataæ tato 'nyà / tathà hi k­tvà mayi moghasÃntvaæ lagnÃæ satiæ mÃmÃgamad vihÃya // Saund_6.16 // bhaktiæ sa buddhaæ prati yÃvavocattasya prayÃtuæ mayi so 'padeÓa÷ / munau prasÃdo yadi tasya hi syÃnm­tyorivogrÃdan­tÃd bibhÅyÃt // Saund_6.17 // sevÃrthamÃdarÓanamanyacitto vibhÆ«ayantyà mama dhÃrayitvà / bibharti so 'nyasya janasya taæ cennamo 'stu tasmai calasauh­dÃya // Saund_6.18 // necchanti yÃ÷ ÓokamavÃptumevaæ ÓraddhÃtumarhanti na tà narÃïÃm / kva cÃnuv­ttirmayi sÃsya pÆrvaæ tyÃga÷ kva cÃyaæ janavat k«aïena // Saund_6.19 // ityevamÃdi priyaviprayuktà priye 'nyadÃÓaÇkya ca sà jagÃda / saæbhrÃntamÃruhya ca tadvimÃnaæ tÃæ strÅ sabëpà giramityuvÃca // Saund_6.20 // yuvÃpi tÃvat priyadarÓano 'pi saubhÃgyabhÃgyÃbhijanÃnvito 'pi / yastvÃæ priyo nÃbhyacarat kadÃcittamanyathà yÃsyatikÃtarÃsi // Saund_6.21 // mà svÃminaæ svÃmini do«ato gÃ÷ priyaæ priyÃrhaæ priyakÃriïaæ tam / na sa tvadanyÃæ pramadÃmavaiti svacakravÃkyà iva cakravÃka÷ // Saund_6.22 // sa tu tvadarthaæ g­havÃsamÅpsan jijÅvi«ustvatparito«aheto÷ / bhrÃtrà kilÃryeïa tathÃgatena pravrÃjito netrajalÃrdravaktra÷ // Saund_6.23 // Órutvà tato bhartari tÃæ prav­ttiæ savepathu÷ sà sahasotpapÃt / prag­hya bÃhÆ virurÃva coccairh­dÅva digdhÃbhihata kareïu÷ // Saund_6.24 // sà rodanÃro«itaraktad­«Âi÷ saætÃpasaæk«obhitagÃtraya«Âi÷ / papÃta ÓÅrïÃkulahÃraya«Âi÷ phalÃtibhÃrÃdiva cÆtaya«Âi÷ // Saund_6.25 // sà padmarÃgaæ vasanaæ vasÃnà padmÃnanà padmadalÃyatÃk«Å / padmà vipadmà patiteva lak«mÅ÷ ÓuÓo«a padmasragivÃtapena // Saund_6.26 // saæcintya sacintya guïÃæÓca bharturdÅrghaæ niÓaÓvÃsa tatÃma caiva / vibhÆ«aïaÓrÅnihite prako«Âhe tÃmre karÃgre ca vinirdudhÃva // Saund_6.27 // na bhÆ«aïÃrtho mama saæpratÅti sà dik«u cik«epa vibhÆ«aïÃni / nirbhÆ«aïà sà patità cakÃÓe viÓÅrïapu«pastabakà lateva // Saund_6.28 // dh­ta÷ priyeïÃyamabhÆnmameti rukmatsaruæ darpaïamÃliliÇge / yatnÃcca vinyastatamÃlapatrau ru«Âeva dh­«Âaæ pramamÃjaæ gaï¬au // Saund_6.29 // sà cakravÃkÅva bh­Óaæ cukÆja ÓyenÃgrapak«ak«atacakravÃkà / vispardhamÃneva vimÃnasaæsthai÷ pÃrÃvatai÷ kÆjanalolakaïÂhai÷ // Saund_6.30 // vicitram­dvÃstaraïe 'pi suptà vai¬Æryavajrapratimaï¬ite 'pi / rukmÃÇgapÃde Óayane mahÃrhe na Óarma lebhe parice«ÂamÃnà // Saund_6.31 // sand­Óya bhartuÓca vibhÆ«aïÃni vÃsÃæsi vÅïÃprabh­tÅæÓca lÅlÃ÷ / tamo viveÓÃbhinanÃda coccai÷ paÇkÃvatÅrïeva ca saæsasÃda // Saund_6.32 // sà sundarÅ ÓvÃsacalodarÅ hi vajrÃgnisaæbhinnadarÅguheva / ÓokÃgninÃntarh­di dahyamÃnà vibhrÃntacitteva tadà babhÆva // Saund_6.33 // ruroda mamlau virurÃva jaglau babhrÃma tasthau vilalÃpa dadhyau / cakÃra ro«aæ vicakÃra mÃlyaæ cakarta vaktraæ vicakar«a vastram // Saund_6.34 // tÃæ cÃrudantÅæ prasabhaæ rudantÅæ saæÓrutya nÃrya÷ paramÃbhitaptÃ÷ / antarg­hÃdÃruruhurvimÃnaæ trÃsena kinnarya ivÃdrip­«Âham // Saund_6.35 // bëpeïa tÃ÷ klinnavi«aïïavaktrà var«eïa padminya ivÃrdrapadmÃ÷ / sthÃnÃnurÆpeïa yathÃbhimÃnaæ nililyire tÃmanudahyamÃnÃ÷ // Saund_6.36 // tÃbhirv­tà harmyatale 'ÇganÃbhiÓcintÃtanu÷ sà sutanurbabhÃse / ÓatahradÃbhi÷ parive«Âiteva ÓaÓÃÇkalekhà Óaradabhramadhye // Saund_6.37 // yà tatra tÃsÃæ vacasopapannà mÃnyà ca tasyà vayasÃdhikà ca / sà p­«ÂhatastÃæ tu samÃliliÇge pram­jya cÃÓrÆïi vacÃæsyuvÃca // Saund_6.38 // rÃjar«ivadhvÃstava nÃnurÆpo dharmÃÓrite bhartari jÃtu Óoka÷ / ik«vÃkuvaæÓe hyabhikÃÇk«itÃni dÃyÃdyabhÆtÃni tapovanÃni // Saund_6.39 // prÃyeïa mok«Ãya vini÷s­tÃnÃæ ÓÃkyar«abhÃïÃæ viditÃ÷ striyaste / tapovanÃnÅva g­hÃïi yÃsÃæ sÃdhvÅvrataæ kÃmavadÃÓritÃnÃm // Saund_6.40 // yadyanyayà rÆpaguïÃdhikatvÃd bharttà h­taste kuru bëpamok«am / manasvinÅ rÆpavatÅ guïìhyà h­di k«ate kÃtra hi nÃÓru mu¤cet // Saund_6.41 // athÃpi kiæcid vyasanaæ prapanno mà caiva tad bhÆt sad­Óo 'tra bëpa÷ / ato viÓi«Âaæ na hi du÷khamasti kulodgatÃyÃ÷ patidevatÃyÃ÷ // Saund_6.42 // atha tvidÃnÅæ la¬ita÷ sukhena svastha÷ phalastho vyasanÃnyad­«Âvà / vÅtasp­ho dharmamanuprapanna÷ kiæ viklavà rodi«i har«akÃle // Saund_6.43 // ityevamuktÃpi bahuprakÃraæ snehÃttayà naiva dh­tiæ cakÃra / athÃparà tÃæ manaso 'nukÆlaæ kÃlopapannaæ praïayÃduvÃca // Saund_6.44 // bravÅmi satyaæ suviniÓcitaæ me prÃptaæ priyaæ drak«yasi ÓÅghrameva / tvayà vinà sthÃsyati tatra nÃsau sattvÃÓrayaÓcetanayeva hÅna÷ // Saund_6.45 // aÇke 'pi lak«myà na sa nirv­ta÷ syÃt tvaæ tasya pÃrÓve yadi tatra na syÃ÷ / Ãpatsu k­cchrÃsvapi cÃgatÃsu tvÃæ paÓyatastasya bhavenna du÷kham // Saund_6.46 // tvaæ nirv­tiæ gaccha niyaccha bëpaæ taptÃÓrumok«Ãt parirak«a cak«u÷ / yastasya bhÃvastvayi yaÓca rÃgo na raæsyate tvadvirahÃt sa dharme // Saund_6.47 // syÃdatra nÃsau kulasattvayogÃt këÃyamÃdÃya vihÃsyatÅti / anÃtmanÃdÃya g­honmukhasya punarvimoktuæ ka ivÃsti do«a÷ // Saund_6.48 // iti yuvatijanena sÃntvyamÃnà h­tah­dayà ramaïena sundarÅ sà / drami¬amabhimukhÅ pureva rambhà k«itimagamat parivÃritÃpsarobhi÷ // Saund_6.49 // saundarananda mahÃkÃvye "bhÃryÃvilÃpa" nÃma «a«Âha sarga samÃpta / _____________________________________________________________________________ saptama÷ sarga÷ nandavilÃpa liÇgaæ tata÷ ÓÃst­vidhipradi«Âaæ gÃtreïa bibhranna tu cetasà tat / bhÃryÃgataireva manovitarkairjehrÅyamÃïo na nananda nanda÷ // Saund_7.1 // sa pu«pamÃsasya ca pu«palak«myà sarvÃbhisÃreïa ca pu«paketo÷ / yÃnÅyabhÃvena ca yauvanasya vihÃrasaæstho na Óamaæ jagÃma // Saund_7.2 // sthita÷ sa÷ dÅna÷ sahakÃravÅthyÃmÃlÅnasaæmÆrcchita«aÂpadÃyÃm / bh­Óaæ jaj­mbhe yugadÅrghabÃhurdhyÃtvà priyÃæ cÃpamivÃcakar«a // Saund_7.3 // sa pÅtakak«odamiva pratÅcchan cÆtadrumebhyastanupu«pavar«am / dÅrghaæ niÓaÓvÃsa vicintya bhÃryÃæ navagraho nÃga ivÃvaruddha÷ // Saund_7.4 // Óokasya hartà ÓaraïÃgatÃnÃæ Óokasya karttà pratigarvitÃnÃm / aÓokamÃlambya sa jÃtaÓoka÷ priyÃæ priyÃÓokakavanÃæ ÓuÓoca // Saund_7.5 // priyÃæ priyÃyÃ÷ pratanuæ priyaÇguæ niÓÃmya bhÅtÃmiva ni«patantÅm / sasmÃra tÃmaÓrumukhÅæ sabëpa÷ priyÃæ priyaÇguprasavÃvadÃtÃm // Saund_7.6 // pu«pÃvanaddhe tilakadrumasya d­«ÂvÃnyapu«ÂÃæ Óikhare nivi«ÂÃm / saækalpayÃmÃsa ÓikhÃæ priyÃyÃ÷ ÓuklÃæÓuke 'ÂÂÃlapÃÓritÃyÃ÷ // Saund_7.7 // latÃæ praphullÃmatimuktakasya cÆtasya pÃrÓve parirabhya jÃtÃm / niÓÃmya cintÃmagamattadaivaæ Óli«Âà bhavenmÃmapi sundarÅti // Saund_7.8 // pu«potkarÃlà api nÃgav­k«Ã dÃntai÷ samudgairiva hemagarbhai÷ / kÃntÃrav­k«Ã iva du÷khitasya na cak«urÃcik«ipurasya tatra // Saund_7.9 // gandhaæ vamanto 'pi ca gandhaparïà gandharvaveÓyà iva gandhapÆrïÃ÷ / tasyÃnyacittasya ÓugÃtmakasya ghrÃïaæ na janhurh­dayaæ pratepu÷ // Saund_7.10 // saæraktakaïÂhaiÓca vinÅlakaïÂhaistu«Âai÷ prah­«Âairapi cÃnyapu«Âai÷ / lelihyamÃnaiÓca madhu dvirephai÷ svanadvanaæ tasya mano nunoda // Saund_7.11 // sa tatra bhÃryÃraïisaæbhavena vitarkadhÆmena tama÷Óikhena / kÃmÃgninÃntarh­di dahyamÃno vihÃya dhairyaæ vilalÃpa tattat // Saund_7.12 // adyÃvagacchÃmi sudu«karaæ te cakru÷ kari«yanti ca kurvate ca / tyaktvà priyÃmaÓrumukhÅæ tapo ye cerÆÓcari«yanti caranti caiva // Saund_7.13 // tÃvad d­¬haæ bandhanamasti loke na dÃravaæ tÃntavamÃyasaæ và / yÃvad d­¬haæ bandhanametadeva mukhaæ calÃk«aæ lalitaæ ca vÃkyam // Saund_7.14 // chittvà ca bhittvà ca hi yÃnti tÃni svapauru«Ãccaiva suh­dbalÃcca / j¤ÃnÃcca rauk«yÃcca vinà vimoktuæ na Óakyate snehamayastu pÃÓa÷ // Saund_7.15 // j¤Ãnaæ na me tacca ÓamÃya yat syÃnna na cÃsti rauk«yaæ karuïÃtmako 'smi / kÃmÃtmakaÓcÃsmi guruÓca buddha÷ sthito 'ntare cakragaterivÃsmi // Saund_7.16 // ahaæ g­hÅtvÃpi hi bhik«uliÇgaæ bhrÃtÌ«iïà dviguruïÃnuÓi«Âa÷ / sarvÃsvavasthÃsu labhe na ÓÃntiæ priyÃviyogÃdiva cakravÃka÷ // Saund_7.17 // adyÃpi tanme h­di vartate ca yaddarpaïe vyÃkulite mayà sà / k­tÃnutakrodhakamabravÅnmÃæ kathaæk­to 'sÅti ÓaÂhaæ hasantÅ // Saund_7.18 // yathai«yanÃÓyÃnaviÓe«akÃyÃæ mayÅti yanmÃmavadacca sÃÓru / pÃriplavÃk«eïa mukhena bÃlà tanme vaco 'dyÃpi mano ruïaddhi // Saund_7.19 // buddhvÃsanaæ parvatanirjharastha÷ svastho yathà dhyÃyati bhik«ure«a÷ / sakta÷ kvacinnÃhamivai«a nÆnaæ ÓÃntastathà t­pta ivopavi«Âa÷ // Saund_7.20 // puæskokilÃnÃmavicintya gho«aæ vasantalak«myÃmavicÃrya cak«u÷ / ÓÃstraæ yathÃbhyasyati cai«a yukta÷ ÓaÇke priyÃkar«ati nÃsya ceta÷ // Saund_7.21 // asmai namo 'stu sthiraniÓcayÃya niv­ttakautÆhalavismayÃya / ÓÃntÃtmane 'ntargatamÃnÃsÃya caÇkramyamÃïÃya nirutsukÃya // Saund_7.22 // nirÅk«amÃïasya jalaæ sapadmaæ vanaæ ca phullaæ parapu«Âaju«Âam / kasyÃsti dhairyaæ navayauvanasya mÃse madhau dharmasapatnabhÆte // Saund_7.23 // bhÃvena garveïa gatena lak«myà smitena kopena madena vÃgbhi÷ / jahru÷ striyo devan­par«isaæghÃn kasmÃddhi nÃsmadvidhamÃk«ipeyu÷ // Saund_7.24 // kÃmÃbhibhÆto hi hiraïyaretÃ÷ svÃhÃæ si«eve madhavÃnahalyÃm / sattvena sargeïa ca tena hÅna÷ strinirjita÷ kiæ bata mÃnu«o 'ham // Saund_7.25 // sÆrya÷ saraïyÆæ prati jÃtarÃgastatprÅtaye ta«Âa iti Órutaæ na÷ / ratamaÓvabhÆto 'ÓvavadhÆæ sametya yato 'Óvinau tau janayÃæbabhÆva // Saund_7.26 // strÅkÃraïaæ vairaviÓaktabuddhyorvaivasvatÃgnyoÓcalitÃtmadh­tyo÷ / bahÆni var«Ãïi babhÆva yuddhaæ ka÷ strÅnimittaæ na caledihÃnya÷ // Saund_7.27 // bheje ÓvapÃkÅæ munirak«amÃlÃæ kÃmÃdvasi«ÂhaÓca sa sadvari«Âha÷ / yasyÃæ vivaÓvÃniva bhÆjalÃda÷ suta÷ prasÆto 'sya kapi¤jalÃda÷ // Saund_7.28 // parÃÓara÷ ÓÃpaÓarastathar«i÷ kÃlÅæ si«eve jha«agarbhayonim / suto 'sya yasyÃæ su«uve mahÃtmà dvaipÃyano vedavibhÃgakarttà // Saund_7.29 // dvaipÃyano dharmaparÃyaïaÓca reme samaæ kÃÓi«u veÓyavadhvà / yayà hato 'bhÆccalanÆpureïa pÃdena vidyullatayeva megha÷ // Saund_7.30 // tathÃÇgirà rÃgaparÅtacetÃ÷ sarasvatÅæ brahmasuta÷ si«eve / sÃrasvato yatra suto 'sya jaj¤e na«Âasya vedasya puna÷pravaktà // Saund_7.31 // tathà n­par«erdilÅpasya yaj¤e svargastriyÃæ kÃÓyapa ÃgatÃstha÷ / sruvaæ g­hÅtvà sravadÃtmatejaÓcik«epa vahrÃvasito yato 'bhÆt // Saund_7.32 // tathÃÇgado 'ntaæ tapaso 'pi gatvà kÃmÃbhibhÆto yamunÃmagacchat / dhÅmattaraæ yatra rathÅtaraæ sa sÃraÇgaju«Âaæ janayÃmbabhÆva // Saund_7.33 // niÓÃmya ÓÃntÃæ naradevakanyÃæ vane 'pi ÓÃnte 'pi ca vartamÃna÷ / cacÃla dhairyÃnmuni­«yaÓr­Çga÷ Óailo mahÅkampa ivoccaÓr­Çga÷ // Saund_7.34 // brahmar«ibhÃvÃrthamapÃsya rÃjyaæ bheje vanaæ yo vi«aye«vanÃstha÷ / sa gÃdhijaÓcÃpah­to gh­tÃcyà samà daÓaikaæ divasaæ viveda // Saund_7.35 // tathaiva kandarpaÓarÃbhim­«Âo rambhÃæ prati sthÆlaÓirà mumÆrccha / ya÷ kÃmaro«ÃtmatayÃnapek«a÷ ÓaÓÃpa tÃmapratig­hyamÃïa÷ // Saund_7.36 // pramadvarÃyÃæ ca ruru÷ priyÃyÃæ bhujaÇgamenÃpah­tendriyÃyÃm / saæd­Óya saæd­Óya jaghÃna sarpÃn priyaæ na ro«eïa tapo rarak«a // Saund_7.37 // naptà ÓaÓÃÇkasya yaÓoguïÃÇko budhasya sÆnurvibudhaprabhÃva÷ / tathorvaÓÅmapsarasaæ vicintya rÃjar«irunmÃdamagacchadai¬a÷ // Saund_7.38 // rakto girermÆrdhani menakÃyÃæ kÃmÃtmakatvÃcca sa tÃlajaÇgha÷ / pÃdena viÓvÃvasunà saro«aæ vajreïa hintÃla ivÃbhijaghne // Saund_7.39 // nÃÓaæ gatÃyÃæ paramÃÇganÃyÃæ gaægÃjale 'naÇgaparÅtacetÃ÷ / janhuÓca gaÇgÃæ n­patirbhujÃbhyÃæ rurodha mainÃka ivÃcalendra÷ // Saund_7.40 // n­paÓca gaÇgÃvirahÃjjughÆrïa gaÇgÃmbhasà sÃla ivÃttamÆla÷ / kulapradÅpa÷ pratipasya sÆnu÷ ÓrÅmattanu÷ Óantanurasvatantra÷ // Saund_7.41 // h­tÃæ ca saunandakinÃnu 'Óocan prÃptÃmivorvÅæ striyamurvaÓÅæ tÃm / sadv­ttavarmà kila somavarmà babhrÃma citodbhavabhinnavarmà // Saund_7.42 // bhÃryÃæ m­tÃæ cÃnumamÃra rÃjà bhÅmaprabhÃvo bhuvi bhÅmaka÷ sa÷ / balena senÃka iti prakÃÓa÷ senÃpatirdeva ivÃttasena÷ // Saund_7.43 // svargaæ gate bhartari Óantanau ca kÃlÅæ jihÅr«an janamejaya÷ sa÷ / avÃpa bhÅ«mÃt samavetya m­tyuæ na tadgataæ manmathamutsasarja // Saund_7.44 // ÓaptaÓca pÃï¬urmadanena nÆnaæ strÅsaægame m­tyumavÃpsyasÅti / jagÃma mÃdrÅæ na mahar«iÓÃpÃdasevyasevÅ vimamarÓa m­tyum // Saund_7.45 // evaævidhà devan­par«isaÇghÃ÷ strÅïÃæ vaÓaæ kÃmavaÓena jagmu÷ / dhiyà ca sÃreïa ca durbala÷ san priyÃmapaÓyan kimu viklavo 'ham // Saund_7.46 // yÃsyÃmi tasmÃd g­hameva bhÆya÷ kÃmaæ kari«ye vidhivat sakÃmam / na hyanyacittasya calendriyasya liÇgaæ k«amaæ dharmapathÃccyutasya // Saund_7.47 // pÃïau kapÃlamavadhÃrya vidhÃya mauï¬yaæ mÃnaæ nidhÃya vik­taæ paridhÃya vÃsa÷ / yasyoddhavo na dh­tirasti na ÓÃntirasti citrapradÅpa iva so 'sti ca nÃsti caiva // Saund_7.48 // yo ni÷s­taÓca na ca ni÷s­takÃmarÃga÷ këÃyamudvahati yo na ca ni«ka«Ãya÷ / pÃtraæ bibharti ca guïairna ca pÃtrabhÆto liÇgaæ vahannapi sa naiva g­hÅ na bhik«u÷ // Saund_7.49 // na nyÃyyamanvayavata÷ parig­hya liÇgaæ bhÆyo vimoktumiti yo 'pi hi me vicÃra÷ / so 'pi praïaÓyati vicintya n­papravÅrÃstÃnye tapovanamapÃsya g­hÃïyatÅyu÷ // Saund_7.50 // ÓÃlbÃdhipo hi sasuto 'pi tathÃmbarÅ«o rÃmo 'ndha eva sa ca sÃæsk­tirantideva÷ / cÅrÃïyapÃsya dadhire punaraæÓukÃni chittvà jaÂÃÓca kuÂilà mukuÂÃni babhru÷ // Saund_7.51 // tasmÃd bhik«Ãrthaæ mama gururito yÃvadeva prayÃtas tyaktvà këÃyaæ ­hamahamitastÃvadeva prayÃsye / pÆjyaæ liÇgaæ hi skhalitamanaso bibhrata÷ kli«Âabuddher nÃmutrÃrtha÷ syÃdupahatamaternÃpyayaæ jÅvaloka÷ // Saund_7.52 // saundarananda mahÃkÃvye "nandavilÃpa" nÃma saptama sarga samÃpta / _____________________________________________________________________________ a«Âama÷ sarga÷ strÅvighna atha nandamadhÅralocanaæ g­hayÃnotsukamutsukotsukam / abhigamya Óivena cak«u«Ã Óramaïa÷ kaÓciduvÃca maitrayà // Saund_8.1 // kimidaæ mukhamaÓrudurdinaæ h­dayasthaæ viv­ïoti te tama÷ / dh­timehi niyaccha vikriyÃæ na hi bëpaÓca ÓamaÓca Óobhate // Saund_8.2 // dvividhà samudeti vedanà niyataæ cetasi deha eva ca / ÓrutavidhyupacÃrakovidà dvividhà eva tayoÓcikitsakÃ÷ // Saund_8.3 // tadiyaæ yadi kÃyikÅ rujà bhi«aje tÆrïamanÆnamucyatÃm / viniguhya hi rogamÃturo nacirÃttÅvramanartham­cchati // Saund_8.4 // atha du÷khamidaæ manomayaæ vada vak«yÃmi yadatra bhe«ajam / manaso hi rajastamasvino bhi«ajo 'dhyÃtmavida÷ parÅk«akÃ÷ // Saund_8.5 // nikhilena ca satyamucyatÃæ yadi vÃcyaæ mayi saumya manyase / gatayo vividhà hi cetasÃæ bahuguhyÃni mahÃkulÃni ca // Saund_8.6 // iti tena sa coditastadà vyavasÃyaæ pravivak«urÃtmana÷ / avalambya kare kareïa taæ praviveÓÃnyatarad vanÃntaram // Saund_8.7 // atha tatra Óucau latÃg­he kusumodgÃriïi tau ni«edatu÷ / m­dubhirm­dumÃruteritairupagƬhÃviva bÃlapallavai÷ // Saund_8.8 // sa jagÃda tataÓcikÅr«itaæ ghananiÓvÃsag­hÅtamantarà / ÓrutavÃgviÓadÃya bhik«ave vidu«Ã pravrajitena durvacam // Saund_8.9 // sad­Óaæ yadi dharmacÃriïa÷ satataæ prÃïi«u maitracetasa÷ / adh­tau yadiyaæ hitai«ità mayi te syÃt karuïÃtmana÷ sata÷ // Saund_8.10 // ata eva ca me viÓe«ata÷ pravivak«Ã k«amavÃdini tvayi / na hi bhÃvamimaæ calÃtmane kathayeyaæ bruvate 'pyasÃdhave // Saund_8.11 // tadidaæ Ór­ïu me samÃsato na rame dharmavidhÃv­te priyÃm / girisÃnu«u kÃminÅm­te k­taretà iva kinnaraÓcaran // Saund_8.12 // vanavÃsasukhÃt parÃÇmukha÷ prayiyÃsà g­hameva yena me / na hi Óarma labhe tayà binà n­patirhÅna ivottamaÓriyà // Saund_8.13 // atha tasya niÓamya tadvaca÷ priyabhÃryÃbhimukhasya Óocata÷ / Óramaïa÷ sa Óira÷ prakampayannijagÃdÃtmagataæ Óanairidam // Saund_8.14 // k­païaæ bata yÆthalÃlaso mahato vyÃdhabhayÃd vini÷s­ta÷ / pravivik«ati vÃgurÃæ m­gaÓcapalo gÅtaraveïa va¤cita÷ // Saund_8.15 // vihaga÷ khalu jÃlasaæv­to hitakÃmena janena mok«ita÷ / vicaran phalapu«pavadvanaæ pravivik«u÷ svayameva pa¤caram // Saund_8.16 // kalabha÷ kariïà khalÆddh­to÷ bahupaÇkÃd vi«amÃnnadÅtalÃt / jalatar«avaÓena tÃæ puna÷ saritaæ grÃhavatÅæ titÅr«ati // Saund_8.17 // Óaraïe sabhujaÇgame svapan pratibuddhena pareïa bodhita÷ / taruïa÷ khalu jÃtavibhrama÷ svayamugraæ bhujagaæ jigh­k«ati // Saund_8.18 // mahatà khalu jÃtavedasà jvalitÃdutpatito vanadrumÃt / punaricchati nŬat­«ïayà patituæ tatra gatavyatho dvija÷ // Saund_8.19 // avaÓa÷ khalu kÃmamÆrcchayà priyayà ÓyenabhayÃd vinÃk­ta÷ / na dh­tiæ samupaiti na hriyaæ karuïaæ jÅvati jÅvajÅvaka÷ // Saund_8.20 // ak­tÃtmatayà t­«Ãnvito gh­ïayà caiva dhiyà ca varjita÷ / aÓanaæ khalu vÃntamÃtmanà k­païa÷ Óvà punarattumicchati // Saund_8.21 // iti manmathaÓokakar«itaæ tamanudhyÃya muhurnirÅk«ya ca / Óramaïa÷ sa hitÃbhikÃÇk«ayà guïavad vÃkyamuvÃca vipriyam // Saund_8.22 // avicÃrayata÷ ÓubhÃÓubhaæ vi«aye«veva nivi«Âacetasa÷ / upapannamalabdhacak«u«o na rati÷ Óreyasi ced bhavettava // Saund_8.23 // Óravaïe grahaïe 'tha dhÃraïe paramÃrthÃvagame mana÷Óame / avi«aktamateÓcalÃtmano na hi dharme 'bhiratirvidhÅyate // Saund_8.24 // vi«aye«u tu do«adarÓina÷ paritu«Âasya ÓuceramÃnina÷ / Óamakarmasu yuktacetasa÷ k­tabuddhena ratirna vidyate // Saund_8.25 // ramate t­«ito dhanaÓriyà ramate kÃmasukhena bÃliÓa÷ / ramate praÓamena sajjana÷ paribhogÃn paribhÆya vidyayà // Saund_8.26 // api ca prathitasya dhÅmata÷ kulajasyÃrcitaliÇgadhÃriïa÷ / sad­ÓÅ na g­hÃya cetanà praïatirvÃyuvaÓad gireriva // Saund_8.27 // sp­hayet parasaæÓritÃya ya÷ paribhÆyÃtmavaÓÃæ svatantratÃm / upaÓÃntipathe Óive sthita÷ sp­hayeddo«avate g­hÃya sa÷ // Saund_8.28 // vyasanÃbhihato yathà viÓet parimukta÷ punareva bandhanam / samupetya vanaæ tathà punarg­hasaæj¤aæ m­gayeta bandhanam // Saund_8.29 // puru«aÓca vihÃya ya÷ kaliæ punaricchet kalimeva sevitum / sa vihÃya bhajeta bÃliÓa÷ kalibhÆtÃmajitendriya÷ priyÃm // Saund_8.30 // savi«Ã iva saæÓrità latÃ÷ parim­«Âà iva soragà guhÃ÷ / viv­tà iva cÃsayo dh­tà vyasanÃntà hi bhavanti yo«ita÷ // Saund_8.31 // pramadÃ÷ samadà madapradÃ÷ pramadà vitamadà bhayapradÃ÷ / iti do«abhayÃvahÃÓca tÃ÷ kathamarhanti ni«evaïaæ nu tÃ÷ // Saund_8.32 // svajana÷ svajanena bhidyate suhadaÓcÃpi suh­jjanena yat / parado«avicak«aïÃ÷ ÓaÂhÃstadanÃryÃ÷ pracaranti yo«ita÷ // Saund_8.33 // kulajÃ÷ k­païÅbhavanti yadyadayuktaæ pracaranti sÃhasam / praviÓanti ca yaccamÆmukhaæ rabhasÃstatra nimittamaÇganÃ÷ // Saund_8.34 // vacanena haranti valgunà niÓitena praharanti cetasà / madhu ti«Âhati vÃci yo«itÃæ h­daye hÃlahalaæ mahadvi«aÓam // Saund_8.35 // pradahan dahano 'pi g­hyate viÓarÅra÷ pavano 'pi g­hyate / kupito bhujago 'pi g­hyate pramadÃnÃæ tu mano na g­hyate // Saund_8.36 // na vapurvim­Óanti na Óriyaæ na matiæ nÃpi kulaæ na vikramam / praharantyaviÓe«ata÷ striya÷ sarito grÃhakulÃkulà iva // Saund_8.37 // na vaco madhuraæ na lÃlanaæ smarati strÅ na ca sauh­daæ kvacit / kalità vanitaiva ca¤calà tadihÃri«viva nÃvalambyate // Saund_8.38 // adadatsu bhavanti narmadÃ÷ pradadatsu praviÓanti vibhramam / praïate«u bhavanti garvitÃ÷ pramadÃst­ptatarÃÓca mÃni«u // Saund_8.39 // guïavatsu caranti bhart­vad guïahÅne«u caranti putravat / dhanavatsu caranti t­«ïayà dhanahÅne«u carantyavaj¤ayà // Saund_8.40 // vi«ayÃd vi«ayÃntaraæ gatà pracaratyeva yathà h­tÃpi gau / anavek«itapÆrvasauh­dà ramate 'nyatra gatà tathÃÇganà // Saund_8.41 // praviÓantyapi hi striyaÓcitÃmanubadhnantyapi muktajÅvitÃ÷ / api bibhrati caiva yantraïà na tu bhÃvena vahanti sauh­dam // Saund_8.42 // ramayanti patÅn katha¤cana pramadà yÃ÷ patidevatÃ÷ kvacit / calacittatayà sahastraÓo ramayante h­dayaæ svameva tÃ÷ // Saund_8.43 // Óvapacaæ kila senajitsutà cakame mÅnaripuæ kumudvatÅ / m­garÃjamatho b­hadrathà pramadÃnÃmagatirna vidyate // Saund_8.44 // kuruhaihayav­«ïivaæÓajà bahumÃyÃkavaco 'tha Óambara÷ / munirugratapÃÓca gautama÷ samavÃpurvanitoddhataæ raja÷ // Saund_8.45 // ak­taj¤amanÃryamasthiraæ vanitÃnÃmidamÅd­Óaæ mana÷ / kathamarhati tÃsu paï¬ito h­dayaæ sa¤jayituæ calÃtmasu // Saund_8.46 // atha sÆk«mamatidvayÃÓivaæ laghu tÃsÃæ h­dayaæ na paÓyasi / kimu kÃyamasadg­haæ sravad vanitÃnÃmaÓuciæ na paÓyasi // Saund_8.47 // yadahanyahani pradhÃvanairvasanaiÓcÃbharaïaiÓca saæsk­tam / aÓubhaæ tamasÃv­tek«aïa÷ Óubhato gacchasi nÃvagacchasi // Saund_8.48 // athavà samavai«i tattanÆmaÓubhÃæ tvaæ na tu saævidasti te / surabhiæ vidadhÃsi hi kriyÃmaÓucestatprabhavasya ÓÃntaye // Saund_8.49 // anulepanama¤janaæ srajo maïimuktÃtapanÅyamaæÓukam / yadi sÃdhu kimatra yo«itÃæ sahajaæ tÃsu vicÅyatÃæ Óuci // Saund_8.50 // malapaÇkadharà digambarà prak­tisthairnakhadantaromabhi÷ / yadi sà tava sundarÅ bhavenniyataæ te 'dya na sundarÅ bhavet // Saund_8.51 // stravatÅmaÓuciæ sp­Óecca ka÷ sagh­ïo jarjarabhÃï¬avat striyam / yadi kevalayà tvacÃv­tà na bhavenmak«ikapatramÃtrayà // Saund_8.52 // tvacave«Âitamasthipa¤jaraæ yadi kÃyaæ samavai«i yo«itÃm / madanena ca k­«yase balÃdagh­ïa÷ khalvadh­tiÓca manmatha÷ // Saund_8.53 // ÓubhatÃmaÓubhe«u kalpayan nakhadantatvacakeÓaromasu / avicak«aïa kiæ na paÓyasi prak­tiæ ca prabhavaæ ca yo«itÃm // Saund_8.54 // tadavetya mana÷Óarirayorvanità do«avatÅrviÓe«ata÷ / capalaæ bhavanotsukaæ mana÷ pratisaækhyÃnabalena vÃryatÃm // Saund_8.55 // ÓrutavÃn matimÃn kulodgata÷ paramasya praÓamasya bhÃjanam / upagamya yathà tathà punarna hi bhettuæ niyamaæ tvamarhasi // Saund_8.56 // abhijanamahato manasvina÷ priyayaÓaso bahumÃnamicchata÷ / nidhanamapi varaæ sthirÃtmanaÓcyutavinayasya na caiva jÅvitam // Saund_8.57 // baddhvà yathà hi kavacaæ prag­hÅtacÃpo, nindyo bhavatyapas­ta÷ samarÃd rathastha÷ / bhaik«Ãkamabhyupagata÷ parig­hya liÇgaæ, nindyastathà bhavati kÃmah­tendriyÃÓva÷ // Saund_8.58 // hÃsyo yathà ca paramÃbharaïÃmbarastrag bhaik«aæ caran dh­tadhanuÓcalacitramauli÷ / vairÆpyamabhyupagata÷ parapiï¬abhojÅ hÃsyastathà g­hasukhÃbhimukha÷ sat­«ïa÷ // Saund_8.59 // yathà svannaæ bhuktvà paramaÓayanÅye 'pi Óayito varÃho nirmukta÷ punaraÓuci dhÃvet paricitam / tathà Óreya÷ Ór­ïvan praÓamasukhamÃsvÃdya guïavad, vanaæ ÓÃntaæ hitvà g­hamabhila«et kÃmat­«ita÷ // Saund_8.60 // yatholkà hastasthà dahati pavanapreritaÓikhà yathà pÃdÃkrÃnto daÓati bhujaga÷ krodharabhasa÷ / yathà hanti vyÃghra÷ ÓiÓurapi g­hÅto g­hagata÷ tathà strÅsaæsargo bahuvidhamanarthÃya bhavati // Saund_8.61 // tadvij¤Ãya mana÷ÓarÅraniyatÃnnÃrÅ«u do«ÃnimÃn, matvà kÃmasukhaæ nadÅjalacalaæ kleÓÃya ÓokÃya ca / d­«Âvà durbalamÃmapÃtrasad­Óaæ m­tyÆpas­«Âaæ jagan - nirmok«Ãya kuru«va buddhimatulÃmutkaïÂhituæ nÃrhasi // Saund_8.62 // saundarananda mahÃkÃvye "strÅvighna" nÃma a«Âama sarga samÃpta / _____________________________________________________________________________ navama÷ sarga÷ abhimÃnanindà athaivamukto 'pi sa tena bhik«uïà jagÃma naivopaÓamaæ priyÃæ prati / tathà hi tÃmeva tadà sa cintayan na tasya ÓuÓrÃva visaæj¤avad vaca÷ // Saund_9.1 // yathà hi vaidyasya cikÅr«ata÷ Óivaæ vaco na g­ïhÃti mumÆr«urÃtura÷ / tathaiva matto balarÆpayauvanairhitaæ na jagrÃha sa tasya tadvaca÷ // Saund_9.2 // na cÃtra citraæ yadi rÃgapÃpmanà mano 'bhibhÆyeta tamov­tÃtmana÷ / narasya pÃpmà hi tadà nivartate yadà bhavatyantagataæ tamastanu // Saund_9.3 // tatastathÃk«iptamavek«ya taæ tadà balena rÆpeïa ca yauvanena ca / g­haprayÃïaæ prati ca vyavasthitaæ ÓaÓÃsa nandaæ Óramaïa÷ sa ÓÃntaye // Saund_9.4 // balaæ ca rÆpaæ ca navaæ ca yauvanaæ tathÃvagacchÃmi yathÃvagacchasi / ahaæ tvidaæ te trayamavyavasthitaæ yathÃvabuddhye na tathÃvabudhyase // Saund_9.5 // idaæ hi rogÃyatanaæ jarÃvaÓaæ nadÅtaÂÃnokahavaccalÃcalam / na vetsi dehaæ jalaphenadurbalaæ balasthatÃmÃtmani yena manyase // Saund_9.6 // yadÃnnapÃnÃsanayÃnakarmaïÃmasevanÃdapyatisevanÃdapi / ÓarÅramÃsannavipatti d­Óyate bale 'bhimÃnastava kena hetunà // Saund_9.7 // himÃtapavyÃdhijarÃk«udÃdibhiryadÃpyanarthairupamÅyate jagat / jalaæ Óucau mÃsa ivÃrkaraÓmibhi÷ k«ayaæ vrajan kiæ balad­pta manyase // Saund_9.8 // tvagasthimÃæsak«atajÃtmakaæ yadà ÓarÅramÃhÃravaÓena ti«Âhati / ajasramÃrtaæ satatapratikriyaæ balÃnvito 'smÅti kathaæ vihanyase // Saund_9.9 // yathà ghaÂaæ m­nmayamÃmamÃÓrito narastitÅr«et k«ubhitaæ mahÃrïavam / samucchrayaæ tadvadasÃramudvarahan balaæ vyavasyed vi«ayÃrthamudyata÷ // Saund_9.10 // ÓarÅramÃmÃdapi m­nmayÃd ghaÂÃdidaæ tu ni÷sÃratamaæ mataæ mama / ciraæ hi ti«Âhed vidhivad dh­to ghaÂa÷ samucchrayo 'yaæ sudh­to 'pi bhidyate // Saund_9.11 // yadÃmbubhÆvÃyvanalÃÓca dhÃtava÷ sadà viruddhà vi«amà ivoragÃ÷ / bhavantyanarthÃya ÓarÅramÃÓritÃ÷ kathaæ balaæ rogavidho vyavasyasi // Saund_9.12 // prayÃnti mantrai÷ praÓamaæ bhujaÇgamà na mantrasÃdhyastu bhavanti dhÃtava÷ / kvacicca kaæcicca daÓanti pannagÃ÷ sadà ca sarvaæ ca tudanti dhÃtava÷ // Saund_9.13 // idaæ hi ÓayyÃsanapÃnabhojanairguïai÷ ÓarÅraæ ciramapyavek«itam / na mar«ayatyekamapi vyatikramaæ yato mahÃÓÅvi«avat prakupyati // Saund_9.14 // yadà himÃrto jvalanaæ ni«evate himaæ nidÃdhÃbhihato 'bhikÃÇk«ati / k«udhÃnvito 'nnaæ salilaæ t­«Ãnvito balaæ kuta÷ kiæ ca kathaæ ca kasya ca // Saund_9.15 // tadevamÃj¤Ãya ÓarÅramÃturaæ balÃnvito 'smÅti na mantumarhasi / asÃramasvantamaniÓcitaæ jagajjagatyanitye balamavyavasthitam // Saund_9.16 // kva kÃrtavÅryasya balÃbhimÃnina÷ sahasrabÃhobalamarjunasya tat / cakarta bÃhÆn yudhi yasya bhÃrgava÷ mahÃnti Ór­ÇgÃïyaÓanirgiretiva // Saund_9.17 // kva tad valaæ kaæsavikar«iïo haresturaÇgarÃjasya puÂÃvabhedina÷ / yamekabÃïena nijaghnivÃn jarÃ÷ kramÃgatà rÆpamivottamaæ jarà // Saund_9.18 // dite÷ sutasyÃmararo«akÃriïaÓcamÆrucervà namuce÷ kva tad balam / yamÃhave kruddhamivÃntakaæ sthitaæ jaghÃna phenÃvayavena vÃsava÷ // Saund_9.19 // balaæ kurÆïÃæ kva ca tattadÃbhavad yudhi jvalitvà tarasaujasà ca ye / samitsamiddhà jvalanà ivÃdhvare hatÃsavo bhasmani paryavasthitÃ÷ // Saund_9.20 // ato viditvà balavÅryamÃninÃæ balÃnvitÃnÃmavamarditaæ balam / jagajjarÃm­tyuvaÓaæ vicÃrayan bale 'bhimÃnaæ na vidhÃtumarhasi // Saund_9.21 // balaæ mahad yadi và na manyase kuru«va yuddhaæ saha tÃvadindriyai÷ / jayaÓca te 'trÃsti mahacca te balaæ parÃjayaÓced vitathaæ ca te balam // Saund_9.22 // tathà hi vÅrÃ÷ puru«Ã na te matà jayanti ye sÃÓvarathadvipÃnarÅn yathà matà vÅratarà manÅ«iïo jayanti lolÃni «a¬indriyÃïi ye // Saund_9.23 // ahaæ vapu«mÃniti yacca manyase vicak«aïaæ naitadidaæ ca g­hyatÃm / kva tadvapu÷ sà ca vapu«matÅ tanurgadasya ÓÃmbasya ca sÃraïasya ca // Saund_9.24 // yathà mayÆraÓcalacitracandrako bibharti rÆpaæ guïavat svabhÃvata÷ / ÓarÅrasaæskÃraguïÃd­te tathà bibharti rÆpaæ yadi rÆpavÃnasi // Saund_9.25 // yadi pratÅpaæ v­ïuyÃnna vÃsasà na ÓaucakÃle yadi saæsp­Óedapa÷ / m­jÃviÓe«aæ yadi nÃdadÅta và vapurvapu«man vada kÅd­Óaæ bhavet // Saund_9.26 // navaæ vayaÓcÃtmagataæ niÓÃmya yadg­ honmukhaæ te vi«ayÃptaye mana÷ / niyaccha tacchailanadÅrayopamaæ drutaæ hi gacchatyanivarti yauvanam // Saund_9.27 // ­turvyatÅta÷ parivartate puna÷ k«ayaæ prayÃta÷ punareti candramÃ÷ / gataæ gataæ naiva tu saænivartate jalaæ nadÅnÃæ ca n­ïÃæ ca yauvanam // Saund_9.28 // vivarïitaÓmaÓru valÅviku¤citaæ viÓÅrïadantaæ Óithilabhru ni«prabham / yadà mukhaæ drak«yasi jarjaraæ tadà jarÃbhibhÆto vimado bhavi«yasi // Saund_9.29 // ni«evya pÃnaæ madanÅyamuttamaæ niÓÃvivÃse«u cirÃd vimÃdyati / narastu matto balarÆpayouvanairna kaÓcidaprÃpya jarÃæ vimÃdyati // Saund_9.30 // yathek«uratyantarasaprapŬito bhuvi praviddho dahanÃya Óu«yate / tathà jarÃyantranipŬità tanurnipÅtasÃrà maraïÃya ti«Âhati // Saund_9.31 // yathà hi n­bhyÃæ karapatramÅritaæ samucchritaæ dÃru bhinattyanekadhà / tathocchritÃæ pÃtayati prajÃmimÃmaharniÓÃbhyÃmupasaæhità jarà // Saund_9.32 // sm­te÷ pramo«o vapu«a÷ parÃbhavo rate÷ k«ayo vÃcchruticak«u«Ãæ graha÷ / Óramasya yonirbalavÅryayorvadho jarÃsamo nÃsti ÓarÅriïÃæ ripu÷ // Saund_9.33 // idaæ viditvà nidhanasya daiÓikaæ jarÃbhidhÃnaæ jagato mahadbhayam / ahaæ vapu«mÃn balavÃn yuveti và na mÃnamÃro¬humanÃryamarhasi // Saund_9.34 // ahaæ mametyeva ca raktacetasÃæ ÓarÅrasaæj¤Ã tava ya÷ kalau graha÷ / tamuts­jaivaæ yadi ÓÃmyatà bhaved bhayaæ hyahaæ ceti mameti cÃrchati // Saund_9.35 // yadà ÓarÅre na vaÓo 'sti kasyacinnirasyamÃne vividhairupaplavai÷ / kathaæ k«amaæ vettumahaæ mameti và ÓarÅrasaæj¤aæ g­hamÃpadÃmidam // Saund_9.36 // sapannage ya÷ kug­he sadÃÓucau rameta nityaæ pratisaæsk­te 'bale / sa du«ÂadhÃtÃvaÓucau calÃcale rameta kÃye viparÅtadarÓana÷ // Saund_9.37 // yathà prajÃbhya÷ kun­po balÃd balÅn haratyaÓe«aæ ca na cÃbhirak«ati / tathaiva kÃyo vasanÃdisÃdhanaæ haratyaÓe«aæ ca na cÃnuvartate // Saund_9.38 // yathà prarohanti t­ïÃnyayatnata÷ k«itau prayatnÃt tu bhavanti ÓÃlaya÷ / tathaiva du÷khÃni bhavantyayatnata÷ sukhÃni yatnena bhavanti và na và // Saund_9.39 // ÓarÅramÃrtaæ parikar«ataÓcalaæ na cÃsti ki¤cit paramÃrthata÷ sukham / sukhaæ hi du÷khapratikÃrasevayà sthite ca du÷khe tanuni vyavasyati // Saund_9.40 // yathÃnapek«yÃgryamapÅpsitaæ sukhaæ pravÃdhate du÷khamupetamaïvapi / tathÃnapek«yÃtmani du÷khamÃgataæ na vidyate ki¤cana kasyacit sukhaæ // Saund_9.41 // ÓarÅramÅd­g bahudu÷khÃdhruvaæ phalÃnurodhÃdatha nÃvagacchasi / dravatphalebhyo dh­tiraÓmibhirmano nig­hyatÃæ gauriva ÓasyalÃlasà // Saund_9.42 // na kÃmabhogà hi bhavanti t­ptaye havÅæ«i dÅptasya vibhÃvasoriva / yathà yathà kÃmasukhe«u vartate tathà tathecchà vi«aye«u varddhate // Saund_9.43 // yathà ca ku«Âhavyasanena du÷khita÷ pratÃpanÃnnaiva Óamaæ nigacchati / tathendriyÃrthe«vajitendriyaÓcaranna kÃmabhogairupaÓÃntim­cchati // Saund_9.44 // yathà hi bhai«ajyasukhÃbhikÃÇk«ayà bhajeta rogÃnna bhajeta tatk«amam / tathà ÓarÅre bahudu÷khabhÃjane rameta mohÃd vi«ayÃbhikÃÇk«ayà // Saund_9.45 // anarthakÃma÷ puru«asya yo jana÷ sa tasya Óatru÷ kila tena karmaïà / anarthamÆlà vi«ayÃÓca kevalà nanu praheyà vi«amà yathÃraya÷ // Saund_9.46 // ihaiva bhÆtvà ripavo vadhÃtmakÃ÷ prayÃnti kÃle puru«asya mitratÃæ / paratra caiveha ca du÷khahetavo bhavanti kÃmà na tu kasyacicchivÃ÷ // Saund_9.47 // yathopayuktaæ rasavarïagandhavad vadhÃya kimpÃkaphalaæ na pu«Âaye / ni«evyamÃïà vi«ayÃÓcalÃtmano bhavantyanarthÃya tathà na bhÆtaye // Saund_9.48 // tadetadÃj¤Ãya vipÃpmanÃtmanà vimok«adharmÃdyupasahitaæ hitam / ju«asva me sajjanasaæmataæ mataæ pracak«va và niÓcayamud giran giram // Saund_9.49 // iti hitamapi bahvapÅdamukta÷ Órutamahatà Óramaïena tena nanda÷ / na dh­timupayayau na Óarma lebhe dvirada ivÃtimado madÃndhacetÃ÷ // Saund_9.50 // nandasya bhÃvamavagamya tata÷ sa bhik«u÷ pÃriplavaæ g­hasukhÃbhimukhaæ na dharme / sattvÃÓayÃnuÓayabhÃvaparÅk«akÃya buddhÃya tattvavidu«e kathayÃæcakÃra // Saund_9.51 // saundarananda mahÃkÃvye "abhimÃnanindÃ" nÃma navama sarga samÃpta / _____________________________________________________________________________ daÓama÷ sarga÷ svargadarÓana Órutvà tata÷ sadvratamutsis­k«uæ bhÃryÃæ did­k«uæ bhavanaæ vivik«um / nandaæ nirÃnandamapetadhairyamabhyujjihÅr«urmunirÃjuhÃva // Saund_10.1 // taæ prÃptamaprÃptavimok«amÃrgaæ papraccha cittaskhalitaæ sucitta÷ / sa hrÅmate hrÅvinato jagÃda svaæ niÓcayaæ niÓcayakovidÃya // Saund_10.2 // nandaæ viditvà sugatastatastaæ bhÃryÃbhidhÃne tamasi bhramantam / pÃïau g­hÅtvà viyadutpapÃta malaæ jale sÃdhurivojjihÅr«u÷ // Saund_10.3 // këÃyavastrau kanakÃvadÃtau virejatustau nabhasi prasanne / anyonyasaæÓli«ÂavikÅrïapak«au sara÷prakÅrïÃviva cakravÃkau // Saund_10.4 // tau devadÃrÆttamagandhavantaæ nadÅsara÷prasravaïaughavantam / Ãjagmatu÷ käcanadhÃtumantaæ devar«imantaæ himavantamÃÓu // Saund_10.5 // tasmin girau cÃraïÃsiddhaju«Âe Óive havirdhÆmak­tottarÅye / agamyapÃrasya nirÃÓrayasya tau tasthaturdvÅpa ivÃmbarasya // Saund_10.6 // ÓÃntendriye tatra munau sthite tu savismayaæ dik«u dadarÓa nanda÷ / darÅÓca ku¤jÃæÓca vanaukasaÓca vibhÆ«aïaæ rak«aïameva cÃdre÷ // Saund_10.7 // bahvÃyate tatra site hi Ó­Çge saæk«iptabarha÷ Óayito mayÆra÷ / bhuje balasyÃyatapÅnabÃhorvai¬ÆryakeyÆra ivÃbabhÃse // Saund_10.8 // mana÷ÓÅlÃdhÃtuÓilÃÓrayeïa pÅtÃk­tÃæso virarÃja siæha÷ / saætaptacÃmÅkarabhakticitraæ rÆpyÃÇgadaæ ÓÅrïamivÃmbikasya // Saund_10.9 // vyÃghra÷ klamavyÃyatakhelagÃmÅ lÃÇgÆlacakreïa k­tÃpasavya÷ / babhau gire÷ prasravaïa pipÃsurditsan pit­bhyo 'mbha ivÃvatÅrïa÷ // Saund_10.10 // calatkadambe himavannitambe tarau pralambe camaro lalambe / chettuæ vilagnaæ na ÓaÓÃka bÃlaæ kulodgatÃæ prÅtimivÃryav­tta÷ // Saund_10.11 // suvarïagaurÃÓca kirÃtasaæghà mayÆrapitrojjvalagÃtralekhÃ÷ / ÓÃrdÆlapÃtapratimà guhÃbhyo ni«peturudgÃra ivÃcalasya // Saund_10.12 // darÅcarÅïÃmatisundarÅïÃæ manoharaÓroïikucodarÅïÃm / v­ndÃni rejurdiÓi kinnarÅïÃæ pu«potkacÃnÃmiva vallarÅïÃm // Saund_10.13 // nagÃnnagasyopari devadÃrÆnÃyÃsayanta÷ kapayo viceru÷ / tebhya÷ phalaæ nÃpurato 'pajagmurmoghaprasÃdebhya iveÓvarebhya÷ // Saund_10.14 // tasmÃttu yÆthÃdapasÃryamÃïÃæ ni«pŬitÃlaktakaraktavaktrÃm / ÓÃkhÃm­gÅmekavipannad­«Âiæ d­«Âvà munirnandamidaæ babhëe // Saund_10.15 // kà nanda rÆpeïa ca ce«Âayà ca saæpaÓyataÓcÃrutarà matà te / e«Ã m­gÅ vaikavipannad­«Âi÷ sa và jano yatra gatà tave«Âi÷ // Saund_10.16 // ityevamukta÷ sugatena nanda÷ k­tvà smitaæ kiæcididaæ jagÃda / kva cottamastrÅ bhagavan vadhÆste m­gÅ nagakleÓakarÅ kva cai«Ã // Saund_10.17 // tato munistasya niÓamya vÃkyaæ hetvantaraæ kiæcidavek«amÃïa÷ / Ãlambya nandaæ prayayau tathaiva krŬÃvanaæ vajradharasya rÃj¤a÷ // Saund_10.18 // ­tÃv­tÃvÃk­timeka eke k«aïe k«aïe bibhrati yatra v­k«Ã÷ / citrÃæ samastÃmapi kecidanye «aïïÃm­tÆnÃæ Óriyamudvahanti // Saund_10.19 // pu«yanti kecit surabhÅrudÃrà mÃlÃ÷ srajaÓca granthità vicitrÃ÷ / karïÃnukÆlÃnavataæsakÃæÓca pratyarthibhÆtÃniva kuï¬alÃnÃm // Saund_10.20 // raktÃni phullÃ÷ kamalÃni yatra pradÅpav­k«Ã iva bhÃnti v­k«Ã÷ / praphullanÅlotpalarohiïo 'nye sonmÅlitÃk«Ã eva bhÃnti v­k«Ã÷ // Saund_10.21 // nÃnÃvirÃgÃïyatha pÃï¬arÃïi suvarïabhaktivyavabhÃsitÃni / atÃntavÃnyekaghanÃni yatra sÆk«mÃïi vÃsÃæsi phalanti v­k«Ã÷ // Saund_10.22 // hÃrÃn maïinuttamakuï¬alÃni keyÆravaryÃïyatha nÆpurÃïi / evaævidhÃnyÃbharaïÃni yatra svargÃnurÆpÃïi phalanti v­k«Ã÷ // Saund_10.23 // vai¬ÆryanÃlÃni ca käcanÃni padmÃni vajrÃÇkurakesarÃïi / sparÓak«amÃïyuttamagandhavanti rohanti ni«kampatalà nalinya÷ // Saund_10.24 // yatrÃyatÃæÓcaiva tatÃæÓca tÃæstÃn vÃdyasya hetÆn su«irÃn ghanÃæÓca / phalanti v­k«Ã maïihemacitrÃ÷ krŬÃsahÃyÃstridaÓÃlayÃnÃm // Saund_10.25 // mandÃrav­k«ÃæÓca kuÓeÓayÃæÓca pu«pÃnatÃn kokanadÃæÓca v­k«Ãn / Ãkramya mÃhÃtmyaguïairvirÃjan rÃjÃyate yatra sa pÃrijÃta÷ // Saund_10.26 // k­«Âe tapa÷ÓÅlahalairakhinnaistrivi«Âapak«etratale prasÆtÃ÷ / evaævidhà yatra sadÃnuv­ttà divaukasÃæ bhogavidhÃnav­k«Ã÷ // Saund_10.27 // mana÷ÓilÃbhairvadanairvihaægà yatrÃk«ibhi÷ sphÃÂikasaænibhaiÓca / ÓÃvaiÓca pak«airabhilohitÃntairmäji«ÂhakairardhasitaiÓca pÃdai÷ // Saund_10.28 // citrai÷ suvarïacchadanaistathÃnye vai¬uryanÅlairnayanai÷ prasannai÷ / vihaægamÃ÷ Ói¤jirikÃbhidhÃnà rutairmana÷Órotraharairbhramanti // Saund_10.29 // raktÃbhiragre«u ca vallarÅbhirmadhye«u cÃmÅkarapi¤jarÃbhi÷ / vai¬ÆryavarïÃbhirupÃntamadhye«valaæk­tà yatra khagÃÓcaranti // Saund_10.30 // roci«ïavo nÃma patatriïo 'nye diptÃgnivarïà jvalitairivÃsyai÷ / bhramanti d­«ÂÅrvapu«Ãk«ipanta÷ svanai÷ Óubhairapsaraso haranta÷ // Saund_10.31 // yatre«Âace«ÂÃ÷ satataprah­«Âà nirartayo nirjaraso viÓokÃ÷ / svai÷ karmabhirhÅnaviÓi«ÂamadhyÃ÷ svayaæprabhÃ÷ puïyak­to ramante // Saund_10.32 // pÆrvaæ tapomÆlyaparigraheïa svargakrayÃrthaæ k­taniÓcayÃnÃm / manÃæsi khinnÃni tapodhanÃnÃæ haranti yatrÃpsaraso la¬antya÷ // Saund_10.33 // nityotsavaæ taæ ca niÓÃmya lokaæ nistandrinidrÃratiÓokarogam / nando jarÃm­tyuvaÓaæ sadÃrtaæ mene ÓmaÓÃnapratimaæ n­lokam // Saund_10.34 // aindraæ vanaæ tacca dadarÓa nanda÷ samantato vismayaphullad­«Âi÷ / har«ÃnvitÃÓcÃpsarasa÷ parÅyu÷ sagarvamanyonyamavek«amÃïÃ÷ // Saund_10.35 // sadà yuvatyo madanaikakÃryÃ÷ sÃdhÃraïÃ÷ puïyak­tÃæ vihÃrÃ÷ / divyÃÓca nirdo«aparigrahÃÓca tapa÷phalasyÃÓrayaïaæ surÃïÃm // Saund_10.36 // tÃsÃæ jagurdhÅramudÃttamanyÃ÷ padmÃni kÃÓcillalitaæ babha¤ju÷ / anyonyahar«Ãn nan­tustathÃnyÃÓcitrÃÇgahÃrÃ÷ stanabhinnahÃrÃ÷ // Saund_10.37 // kÃsÃæcidÃsÃæ vadanÃni rejurvanÃntarebhyaÓcalakuï¬alÃni / vyÃviddhaparïebhya ivÃkarebhya÷ padmÃni kÃraï¬avaghaÂÂitÃni // Saund_10.38 // tÃ÷ ni÷s­tÃ÷ prek«ya vanÃntarebhyasta¬itpatÃkà iva toyadebhya÷ / nandasya rÃgeïa tanurvivepe jale cale candramasa÷ prabheva // Saund_10.39 // vapuÓca divyaæ lalitÃÓca ce«ÂÃstata÷ sa tÃsÃæ manasà jahÃra / kautÆhalÃvarjitayà ca d­«Âyà saæÓle«atar«Ãdiva jÃtarÃga÷ // Saund_10.40 // sa jÃtatar«o 'psarasa÷ pipÃsustatprÃptaye 'dhi«ÂhitaviklavÃrta÷ / lolendriyÃÓvena manorathena jehrÅyamÃïo na dh­tiæ cakÃra // Saund_10.41 // yathà manu«yo malinaæ hi vÃsa÷ k«Ãreïa bhÆyo malinÅkaroti / malak«ayÃrthaæ na malodbhavÃrthaæ rajastathÃsmai munirÃcakar«a // Saund_10.42 // do«ÃæÓca kÃyÃd bhi«agujjihÅr«urbhÆyo yathà kleÓayituæ yateta / rÃgaæ tathà tasya munirjighÃæsurbhÆyastaraæ rÃgamupÃninÃya // Saund_10.43 // dÅpaprabhÃæ hanti yathÃndhakÃre sahasraraÓmeruditasya dÅpti÷ / manu«yaloke dyutimaÇganÃnÃmantardadhÃtyapsarasÃæ tathà ÓrÅ÷ // Saund_10.44 // mahacca rÆpaæ svaïu hanti rÆpaæ Óabdo mahÃn hanti ca Óabdamalpam / gurvÅ rujà hanti rujÃæ ca m­dvÅæ sarvo mahÃn heturaïorvadhÃya // Saund_10.45 // mune÷ prabhÃvÃcca ÓaÓÃka nandastaddarÓanaæ so¬humasahyamanyai÷ / avÅtarÃgasya hi durbalasya mano dahedapsarasÃæ vapu÷ÓrÅ÷ // Saund_10.46 // matvà tato nandamudÅrïarÃgaæ bhÃryÃnurodhÃdapav­ttarÃgam / rÃgeïa rÃgaæ pratihantukÃmo munirvirÃgo giramityuvÃca // Saund_10.47 // etÃ÷ striya÷ paÓya divaukasastvaæ nirÅk«ya ca brÆhi yathÃrthatattvam / etÃ÷ kathaæ rÆpaguïairmatÃste sa và jano yatra gataæ manaste // Saund_10.48 // athÃpsara÷sveva nivi«Âad­«ÂÅ rÃgÃgninÃntarh­daye pradÅpta÷ / sagadgadaæ kÃmavi«aktacetÃ÷ k­täjalirvÃkyamuvÃca nanda÷ // Saund_10.49 // haryaÇganÃsau mu«itaikad­«Âiryadantare syÃttava nÃtha vadhvÃ÷ / tadantare 'sau k­païà vadhÆste vapu«matÅrapsarasa÷ pratÅtya // Saund_10.50 // Ãsthà yathà pÆrvamabhÆnna kÃcidanyÃsu me strÅ«u niÓÃmya bhÃryÃm / tasyÃæ tata÷samprati kÃcidÃsthà na me niÓÃmyaiva hi rÆpamÃsÃm // Saund_10.51 // yathà pratapto m­dunÃtapena dahyeta kaÓcin mahatÃnalena / rÃgeïa pÆrvaæ m­dunÃbhitapto rÃgÃgninÃnena tathÃbhidahye // Saund_10.52 // vÃgvÃriïÃæ mÃæ pari«i¤ca tasmÃdyÃvanna dahye sa ivÃbjaÓatru÷ / rÃgÃgniradyaiva hiæ mÃæ didhak«u÷ kak«aæ sav­k«Ãgramivotthito 'gni÷ // Saund_10.53 // prasÅda sÅdÃmi vimu¤ca mà mune vasundharÃdhairya na dhairyamasti me / asÆn vimok«yÃmi vimuktamÃnasa prayaccha và vÃgam­taæ mumÆr«ave // Saund_10.54 // anarthabhogena vighÃtad­«Âinà pramÃdadaæ«Âreïa tamovi«Ãgninà / ahaæ hi da«Âo h­di manmathÃhinà vidhatsva tasmÃdagadaæ mahÃbhi«ak // Saund_10.55 // anena da«Âo madanÃhinÃhinà na kaÓcidÃtmanyanavasthita÷ sthita÷ / mumoha bodhyorhyacalÃtmano mano babhÆva dhÅmÃæÓca sa Óantanustanu÷ // Saund_10.56 // sthite viÓi«Âe tvayi saæÓraye Óraye yathà na yÃmÅha vasan diÓaæ diÓam / yathà ca labdhvà vyasanak«ayaæ k«ayaæ vrajÃmi tanme kuru Óaæsata÷ sata÷ // Saund_10.57 // tato jighÃæsurh­di tasya tattamastamonudo naktamivotthitaæ tama÷ / mahar«icandro jagatastamonudastama÷prahÅïo nijagÃda gautama÷ // Saund_10.58 // dh­tiæ pari«vajya vidhÆya vikriyÃæ nig­hya tÃvacchrutacetasÅ Ó­ïu / imà yadi prÃrthayase tvamaÇganà vidhatsva ÓuklÃrthamihottamaæ tapa÷ // Saund_10.59 // imà hi Óakyà na balÃnna sevayà na saæpradÃnena na rÆpavattayà / imà hriyante khalu dharmacaryayà sacet prahar«aÓcara dharmamÃd­ta÷ // Saund_10.60 // ihÃdhivÃso divi daivatai÷ samaæ vanÃni ramyÃïyajarÃÓca yo«ita÷ / idaæ phalaæ svasya Óubhasya karmaïo na dattamanyena na cÃpyahetuta÷ // Saund_10.61 // k«itau manu«yo dhanurÃdibhi÷ Óramai÷ striya÷ kadÃciddhi labheta và na và / asaæÓayaæ yattviha dharmacaryayà bhaveyuretà divi puïyakarmaïa÷ // Saund_10.62 // tadapramatto niyame samudyato ramasva yadyapsaraso 'bhilipsase / ahaæ ca te 'tra pratibhÆ÷ sthire vrate yathà tvamÃbhiniyataæ same«yasi // Saund_10.63 // ata÷paraæ paramamiti vyavasthita÷ parÃæ dh­tiæ paramamunau cakÃra sa÷ / tato muni÷ pavana ivÃmbarÃt patan prag­hya taæ punaragamanmahÅtalam // Saund_10.64 // saundarananda mahÃkÃvye "svargadarÓana" nÃma daÓama sarga samÃpta / _____________________________________________________________________________ ekÃdaÓa÷ sarga÷ svarga kÅ hÅnatà tatastà yo«ito d­«Âvà nando nandanacÃriïÅ÷ / babandha niyamastambhe durdamaæ capalaæ mana÷ // Saund_11.1 // so 'ni«Âanai«kramyaraso mlÃnatÃmarasopama÷ / cacÃra viraso dharmaæ niveÓyÃpsaraso h­di // Saund_11.2 // tathà lolendriyo bhÆtvà dayitendriyagocara÷ / indriyÃrthavaÓÃdeva babhÆva niyatendriya÷ // Saund_11.3 // kÃmacaryÃsu kuÓalo bhik«ucaryÃsu viklava÷ / paramÃcÃryavi«Âabdho brahmacaryeæ cacÃra sa÷ // Saund_11.4 // saæv­tena ca ÓÃntena tÅvreïa madanena ca / jalÃgneriva saæsargÃcchaÓÃma ca ÓuÓo«a ca // Saund_11.5 // svabhÃvadarÓanÅyo 'pi vairÆpyamagamat param / cintayÃpsarasÃæ caiva niyamenÃyatena ca // Saund_11.6 // prastÃve«vapi bhÃryÃyÃæ priyabhÃryastathÃpi sa÷ / vÅtarÃga ivÃtasthau na jahar«a na cuk«ubhe // Saund_11.7 // taæ vyavasthitamÃj¤Ãya bhÃryÃrÃgÃt parÃÇmukham / abhigamyÃbravÅnnandamÃnanda÷ praïayÃdidam // Saund_11.8 // aho sad­ÓamÃrabdhaæ ÓrutamasyÃbhijanasya ca / nig­hÅtendriya÷ svastho niyame yadi saæsthita÷ // Saund_11.9 // abhi«vaktasya kÃme«u rÃgiïo vi«ayÃtmana÷ / yadiyaæ saævidutpannà neyamalpena hetunà // Saund_11.10 // vyÃdhiralpena yatnena m­du÷ pratinivÃryate / prabala÷ prabalaireva yatnairnaÓyati và na và // Saund_11.11 // durharo mÃnaso vyÃdhirbalavÃæÓca tavÃbhavat / viniv­tto yadi [ca] te sarvathà dh­timÃnasi // Saund_11.12 // du«karaæ sÃdhvanÃryeïa mÃninà caiva mÃrdavam / atisargaÓca lubdhena brahmacaryaæ ca rÃgiïà // Saund_11.13 // ekastu mama saædehastavÃsyÃæ niyame dh­tau / atrÃnunayamicchÃmi vaktavyaæ yadi manyase // Saund_11.14 // ÃrjavÃbhihitaæ vÃkyaæ na ca mantavyamanyathà / rÆk«amapyÃÓaye Óuddhe ruk«ato naiti sajjana÷ // Saund_11.15 // apriyaæ hi hitaæ snigdhamasnigdhamahitaæ priyam / durlabhaæ tu priyahitaæ svÃdu pathyamivau«adham // Saund_11.16 // viÓvÃsaÓcÃrthacaryà ca sÃmÃnyaæ sukhadu÷khayo÷ / mar«aïaæ praïayaÓcaiva mitrav­ttiriyaæ satÃm // Saund_11.17 // tadidaæ tvÃæ vivak«Ãmi praïayÃnna jighÃæsayà / tvacchreyo hi vivak«Ã me yato nÃrhÃmyupek«itum // Saund_11.18 // apsarobh­tako dharmaæ carasÅtyabhidhÅyase / kimidaæ bhÆtamÃhosvit parihÃso 'yamÅd­Óa÷ // Saund_11.19 // yadi tÃvadidaæ satyaæ vak«yÃmyatra yadau«adham / auddhatyamatha vakt­ïÃmabhidhÃsyÃmi tadraja÷ // Saund_11.20 // Ólak«ïapÆrvamatho tena h­di so 'bhihatastadà / dhyÃtvà dÅrghaæ niÓaÓvÃsa ki¤ciccÃvÃÇmukho 'bhavat // Saund_11.21 // tatastasyeÇgitaæ j¤Ãtvà mana÷saækalpasÆcakam / babhëe vÃkyamÃnando madhurodarkamapriyam // Saund_11.22 // ÃkÃreïÃvagacchÃmi tava dharmaprayojanam / yajj¤Ãtvà tvayi jÃtaæ me hÃsyaæ kÃruïyameva ca // Saund_11.23 // yathÃsanÃrthaæ skandhena kaÓcid gurvÅæ ÓilÃæ vahet / tadvattvamapi kÃmÃrthaæ niyamaæ vo¬humudyata÷ // Saund_11.24 // titìayi«ayà d­pto yathà me«o 'parsati / tadvadabrahmacaryÃya brahmacaryamidaæ tava // Saund_11.25 // cikrÅ«anti yathà païyaæ vaïijo lÃbhalipsayà / dharmacaryà tava tathà païyabhÆtà na ÓÃntaye // Saund_11.26 // yathà phalaviÓe«Ãrtha bÅjaæ vapati kÃr«aka÷ / tadvad vi«ayakÃrpaïyÃd vi«ayÃæstyaktavÃnasi // Saund_11.27 // ÃkÃÇk«ecca yathà rogaæ pratÅkÃrasukhepsayà / du÷khamanvicchati bhavÃæstathà vi«ayat­«ïayà // Saund_11.28 // yathà paÓyati madhveva na prapÃtamavek«ate / paÓyasyapsarasastadvad bhraæÓamante na paÓyasi // Saund_11.29 // h­di kÃmÃgninà dÅpte kÃyena vahato vratam / kimidaæ brahmacaryaæ te manasÃbrahmacÃriïa÷ // Saund_11.30 // saæsÃre vartamÃnena yadà cÃpsarasastvayà / prÃptÃstyaktÃÓca ÓataÓastÃbhya÷ kimiti te sp­hà // Saund_11.31 // t­ptirnÃstÅndhanairagnernÃmbhasà lavaïÃmbhasa÷ / nÃpi kÃmai÷ sat­«ïasya tasmÃt kÃmà na t­«taye // Saund_11.32 // at­ptau sa kuta÷ ÓÃntiraÓÃntau ca kuta÷ sukham / asukhe ca kuta÷ prÅtiraprÅtau ca kuto rati÷ // Saund_11.33 // riraæsà yadi te tasmÃdadhyÃtme dhÅyatÃæ mana÷ / praÓÃntà cÃnavadyà ca nÃstyadhyÃtmasamà rati÷ // Saund_11.34 // na tatra kÃryaæ tÆryaiste na strÅbhirna vibhÆ«aïai÷ / ekastvaæ [yatra]tatrasthastayà ratyÃbhiraæsyase // Saund_11.35 // mÃnasaæ balavad du÷khaæ tar«e ti«Âhati ti«Âhati / taæ tar«aæ chindhi du÷khaæ hi t­«ïà cÃsti ca nÃsti ca // Saund_11.36 // saæpattau và vipattau và divà và naktameva và / kÃme«u hi sat­«ïasya na ÓÃntirupapadyate // Saund_11.37 // kÃmÃnÃæ prÃrthanà du÷khà prÃptau t­ptirna vidyate / viyogÃnniyata÷ Óoko viyogaÓca dhruvo divi // Saund_11.38 // k­tvÃpi du«karaæ karma svarge labdhvÃpi durlabham / n­lokaæ punarevaiti pravÃsÃt svag­haæ yathà // Saund_11.39 // yadà bhra«Âasya kuÓalaæ Ói«Âaæ kiæcinna vidyate / tiryak«u pit­loke và narake copapadyate // Saund_11.40 // tasya bhuktavata÷ svarge vi«ayÃnuttamÃnapi / bhra«ÂasyÃrtasya du÷khena kimÃsvÃda÷ karoti sa÷ // Saund_11.41 // ÓyenÃya prÃïivÃtsalyÃt svamÃæsÃnyapi dattavÃn / Óivi÷ svargÃt paribhra«ÂastÃd­k k­tvÃpi du«karam // Saund_11.42 // ÓakrasyÃrdhÃsanaæ gatvà pÆrvapÃrthiva eæva ya÷ / sa devatvaæ gata÷ kÃle mÃndhÃtÃdha÷ punaryayau // Saund_11.43 // rÃjyaæ k­tvÃpi devÃnÃæ papÃta nahu«o bhuvi / prÃpta÷ kila bhujaægatvaæ nÃdyÃpi parimucyate // Saund_11.44 // tathaivelivilo rÃjà rÃjav­ttena saæsk­ta÷ / svargaæ gatvà punarbhra«Âa÷ kÆrmÅbhÆta÷ kilÃrïave // Saund_11.45 // bhÆridyumno yayÃtiÓca te cÃnye ca n­par«abhÃ÷ / karmabhirdyÃmabhikrÅya tatk«ayÃt punaratyajan // Saund_11.46 // asurÃ÷ pÆrvadevÃstu surairapah­taÓriya÷ / Óriyaæ samanuÓocanta÷ pÃtÃlaæ Óaraïaæ yayu÷ // Saund_11.47 // kiæ ca rÃjar«ibhistÃvadasurairvà surÃdibhi÷ / mahendrÃ÷ ÓataÓa÷ peturmÃhÃtmyamapi na sthiram // Saund_11.48 // saæsadaæ ÓobhÃyitvaindrÅmupendraÓcendravikrama÷ / k«Åïakarmà papÃtorvÅæ madhyÃdapsarasÃæ rasan // Saund_11.49 // hà caitraratha hà vÃpi hà mandÃkini hà priye / ityÃrtà vilapanto 'pi gÃæ patanti divaukasa÷ // Saund_11.50 // tÅvraæ hyutpadyate du÷khamiha tÃvanmumÆr«atÃm / kiæ puna÷ patatÃæ svargÃdevÃnte sukhasevinÃm // Saund_11.51 // rajo g­ïhanti vÃsÃæsi mlÃyanti paramÃ÷ sraja÷ / gÃtrebhyo jÃyate svedo ratirbhavati nÃsane // Saund_11.52 // etÃnyÃdau nimittÃni cyutau svargÃd divaukasÃm / ani«ÂÃnÅva martyÃnÃmari«ÂÃni mumÆr«atÃm // Saund_11.53 // sukhamutpadyate yacca divi kÃmÃnupÃÓnatÃm / yacca du÷khaæ nipatatÃæ du÷khameva viÓi«yate // Saund_11.54 // tasmÃdasvantamatrÃïamaviÓvÃsyamatarpakam / vij¤Ãya k«ayiïaæ svargamapavarge matiæ kuru // Saund_11.55 // aÓarÅraæ bhavÃgraæ hi gatvÃpi munirudraka÷ / karmaïo 'nte cyutastasmÃt tiryagyoniæ prapatsyate // Saund_11.56 // maitrayà saptavÃr«ikyà brahmalokamito gata÷ / sunetra÷ punarÃv­tto garbhavÃsamupeyivÃn // Saund_11.57 // yadà caiÓvaryavanto 'pi k«ayiïa÷ svargavÃsina÷ / ko nÃma svargavÃsaya k«e«ïave sp­hayed budha÷ // Saund_11.58 // sÆtreïa baddho hi yathà vihaægo vyÃvartate dÆragato 'pi bhÆya÷ / aj¤ÃnasÆtreïa tathÃvabaddho gato 'pi dÆraæ punareti loka÷ // Saund_11.59 // k­tvà kÃlavilak«aïaæ pratibhuvà mukto yathà bandhanÃd bhuktvà veÓmasukhÃnyatÅtya samayaæ bhÆyo viÓed vandhanaæ / tadvad dyÃæ pratibhÆvadÃtmaniyamairdhyÃnÃdibhi÷ prÃptavÃn kÃle karmasu te«u bhuktavi«aye«vÃk­«ate gÃæ puna÷ // Saund_11.60 // antarjÃlagatÃ÷ pramattamanaso mÅnÃsta¬Ãge yathà jÃnanti vyasanaæ na rodhajanitaæ svasthÃÓcarantyambhasi / antarlokagatÃ÷ k­tÃrthamatayastadvaddivi dhyÃyino manyante Óivamacyutaæ dhruvamiti svaæ sthÃnamÃvartakam // Saund_11.61 // tajjanmavyÃdhim­tyuvyasanaparigataæ matvà jagadidaæ saæsÃre bhrÃmyamÃïaæ divi n­«u narake tiryakpit­«u ca / yattrÃïaæ nirbhayaæ yacchivamamarajaraæ ni÷Óokamam­taæ taddhetorbrahmacaryaæ cara jahi hi calaæ svargaæ prati rucim // Saund_11.62 // saundarananda mahÃkÃvye "svarga kÅ hÅnatÃ" nÃma ekÃdaÓa sarga samÃpta // _____________________________________________________________________________ dvÃdaÓa÷ sarga÷ viveka apsarobh­tako dharmaæ carasÅtyatha codita÷ / Ãnandena tadà nanda÷ paraæ vrŬamupÃgamat // Saund_12.1 // tasya vrŬena mahatà pramodo h­di nÃbhavat / aprÃmodyena vimukhaæ nÃvatasthe vrate mana÷ // Saund_12.2 // kÃmarÃgapradhÃno 'pi parihÃsasamo 'pi san / paripÃkagate hetau na sa tanmam­«e vaca÷ // Saund_12.3 // aparÅk«akabhÃvÃcca pÆrvaæ matvà divaæ dhruvam / tasmÃt k«e«ïuæ pariÓrutya bh­Óaæ saævegameyivÃn // Saund_12.4 // tasya svargÃnnivav­te saækalpÃÓvo manoratha÷ / mahÃratha ivonmÃrgÃdapramattasya sÃrathe÷ // Saund_12.5 // svargatar«Ãnniv­ttaÓca sadya÷ svastha ivÃbhavat / m­«ÂÃdapathyÃd virato jijÅvi«urivÃtura÷ // Saund_12.6 // visasmÃra priyÃæ bhÃryÃmapsarodarÓanÃd yathà / tathÃnityatayodvignastatyÃjÃpsaraso 'pi sa÷ // Saund_12.7 // mahatÃmapi bhÆtÃnÃmÃv­ttiriti cintayan / saævegÃcca sarÃgo 'pi vÅtarÃga ivÃbhavat // Saund_12.8 // babhÆva sa hi saævega÷ Óreyasastasya v­ddhaye / dhÃturedhirivÃkhyÃte paÂhito 'k«aracintakai÷ // Saund_12.9 // na tu kÃmÃnmanastasya kenacijjag­he dh­ti÷ / tri«u kÃle«u sarve«u nipÃto 'stiriva sm­ta÷ // Saund_12.10 // khelagÃmÅ mahÃbÃhurgajendra iva nirmada÷ / so 'bhyagacchad guruæ kÃle vivak«urbhÃvamÃtmana÷ // Saund_12.11 // praïamya ca gurau murdhnà bëpavyÃkulalocana÷ / k­tväjalimuvÃcedaæ hriyà kiæcidavÃÇmukha÷ // Saund_12.12 // apsara÷ prÃptaye yanme bhagavan pratibhÆrasi / nÃpsarobhirmamÃrtho 'sti pratibhÆtvaæ tyajÃmyaham // Saund_12.13 // Órutvà hyÃvartakaæ svargaæ saæsÃrastha ca citratÃm / na martye«u na deve«u prav­ttirmama rocate // Saund_12.14 // yadi prÃpya divaæ yatnÃnniyamena damena ca / avit­ptÃ÷ patantyante svargÃya tyÃgine nama÷ // Saund_12.15 // ataÓca nikhilaæ lokaæ viditvà sacarÃcaram / sarvadu÷khak«ayakare tvaddharme parame rame // Saund_12.16 // tasmÃd vyÃsasamÃsÃbhyÃæ tanme vyÃkhyÃtumarhasi / yacchrutvà ӭïvatÃæ Óre«Âha paramaæ prÃpnuyÃæ padam // Saund_12.17 // tatastasyÃÓayaæ j¤Ãtvà vipak«ÃïindriyÃïi ca / ÓreyaÓcaivÃmukhÅbhÆtaæ nijagÃda tathÃgata÷ // Saund_12.18 // aho pratyavamarÓo 'yaæ Óreyasaste purojava÷ / araïyÃæ mathyamÃnÃyÃmagnerdhÆma ivotthita÷ // Saund_12.19 // ciramunmÃrgavih­to lolairindriyavÃjibhi÷ / avatÅrïo 'si panthÃnaæ di«Âyà d­«ÂyavimƬhayà // Saund_12.20 // adya te saphalaæ janma lÃbho 'dya sumahÃæstava / yasya kÃmarasaj¤asya nai«kramyÃyotsukaæ mana÷ // Saund_12.21 // loke 'sminnÃlayÃrÃme niv­ttau durlabhà rati÷ / vyathante hyapunarbhÃvÃt prapÃtÃdiva bÃliÓÃ÷ // Saund_12.22 // du÷khaæ na syÃt sukhaæ me syÃditi prayatate jana÷ / atyantadu÷khoparamaæ sukhaæ tacca na budhyate // Saund_12.23 // aribhÆte«vanitye«u satataæ du÷khahetu«u / kÃmÃdi«u jagat saktaæ na vetti sukhamavyayam // Saund_12.24 // sarvadu÷khÃpahaæ tattu hastasthamam­taæ tava / vi«aæ pÅtvà yadagadaæ samaye pÃtumicchasi // Saund_12.25 // anarhasaæsÃrabhayaæ mÃnÃrhaæ te cikÅr«itam / rÃgÃgnistÃd­Óo yasya dharmonmukha parÃÇmukha÷ // Saund_12.26 // rÃgoddÃmena manasà sarvathà du«karà dh­ti÷ / sado«aæ salilaæ d­«Âvà pathineva pipÃsunà // Saund_12.27 // Åd­ÓÅ nÃma buddhiste viruddhà rajasÃbhavat / rajasà caï¬avÃtena vivasvata iva prabhà // Saund_12.28 // sà jighÃæsustamo hÃrdaæ yà saæprati vij­mbhate / tamo naiÓaæ prabhà saurÅ vinirgÅrïeva meruïà // Saund_12.29 // yuktarÆpamidaæ caiva Óuddhasattvasya cetasa÷ / yatte syÃnnai«Âhike sÆk«me Óreyasi ÓraddadhÃnatà // Saund_12.30 // dharmacchandamimaæ tasmÃdvivardhayitumarhasi / sarvadharmà hi dharmaj¤a niyamÃcchandahetava÷ // Saund_12.31 // satyÃæ gamanabuddhau hi gamanÃya pravartate / ÓayyÃbuddhau ca Óayanaæ sthÃnabuddhau tathà sthiti÷ // Saund_12.32 // antarbhÆmigataæ hyambha÷ ÓraddadhÃti naro yadà / arthiætve sati yatnena tadà khanati gÃmimÃm // Saund_12.33 // nÃrthÅ yadyagninà và syÃcchraddadhyÃttaæ na vÃraïau / mathnÅyÃnnÃraïiæ kaÓcittabhaÃve sati mathyate // Saund_12.34 // sasyotpattiæ yadi na và ÓraddadhyÃt kÃr«aka÷ k«itau / arthÅ sasyena và na syÃd bÅjÃni na vaped bhuvi // Saund_12.35 // ataÓca hasta ityuktà mayà Óraddhà viÓe«ata÷ / yasmÃd g­ïhÃti saddharmaæ dÃyaæ hasta yato yathÃ÷ // Saund_12.36 // prÃdhÃnyÃdindriyamiti sthiratvÃd balamityata÷ / guïadÃridrayaÓamanÃd dhanamityabhivarïità // Saund_12.37 // rak«aïÃrthena dharmasya tathe«ÅketyudÃh­tà / loke 'smin durlabhatvÃcca ratnamityabhibhëità // Saund_12.38 // punaÓca bÅjamityuktà nimittaæ Óreyaso yadà / pÃvanÃrthena pÃpasya nadÅtyabhihità puna÷ // Saund_12.39 // yasmÃddharmasya cotpattau Óraddhà kÃraïamuttamam / mayoktà kÃryatastasmÃttatra tatra tathà tathà // Saund_12.40 // ÓraddhÃÇkuramimaæ tasmÃt saævardhayitumarhasi / tadv­ddhau vardhate dharmo mÆlav­ddhau yathà druma÷ // Saund_12.41 // vyÃkulaæ darÓanaæ yasya durbalo yasya niÓcaya÷ / tasya pÃriplavà Óraddhà na hiæ k­tyÃya vartate // Saund_12.42 // yÃvattattvaæ na bhavati hi d­«Âaæ Órutaæ và tÃvacchraddhà na bhavati balasthà sthirà và / d­«Âe tattve niyamaparibhÆtendriyasya ÓraddhÃv­k«o bhavati saphalaÓcÃÓrayaÓca // Saund_12.43 // saundarananda mahÃkÃvya meæ "viveka" nÃmaka dvÃdaÓa sarga samÃpta / _____________________________________________________________________________ trayodaÓa÷ sarga÷ ÓÅla evaæ indriyasaæyama atha saærÃdhito nanda÷ ÓraddhÃæ prati mahar«iïà / pari«ikto 'm­teneva yuyuje parayà mudà // Saund_13.1 // k­tÃrthamiva taæ mene saæbuddha÷ Óraddhayà tayà / mene prÃptamiva Óreya÷ sa ca buddhena saæsk­ta÷ // Saund_13.2 // Ólak«ïena vacasà kÃæÓcit kÃæÓcit paru«ayà girà / kÃæÓcidÃbhyÃmupÃyÃbhyÃæ sa vininye vinÃyaka÷ // Saund_13.3 // pÃæsubhya÷ käcanaæ jÃtaæ viÓuddhaæ nirmalaæ Óuci / sthitaæ pÃæsu«vapi yathà pÃæsudo«airna lipyate // Saund_13.4 // padmaparïaæ yathà caiva jale jÃtaæ jale sthitam / upari«ÂÃdadhastÃdvà na jalenopalipyate // Saund_13.5 // tadvalloke munirjÃto lokasyÃnugrahaæ caran / k­titvÃnnirmalatvÃcca lokadharmairna lipyate // Saund_13.6 // Óle«aæ tyÃgaæ priyaæ rÆk«aæ kathÃæ ca dhyÃnameva ca / mantukÃle cikitsÃrthaæ cakre nÃtmÃnuv­ttaye // Saund_13.7 // ataÓca sandadhe kÃyaæ mahÃkaruïayà tayà / mocayeyaæ kathaæ du÷khÃt sattvÃnÅtyanukampaka÷ // Saund_13.8 // atha saæhar«aïÃnnandaæ viditvà bhÃjanÅk­tam / abravÅd bruvatÃæ Óre«Âha÷ kramaj¤a÷ ÓreyasÃæ kramam // Saund_13.9 // ata÷ prabh­ti bhÆyastvaæ Óreddhendriyapura÷sara÷ / am­tasyÃptaye saumya v­ttaæ rak«itumarhasi // Saund_13.10 // prayoga÷ kÃyavacaso÷ Óuddho bhavati te yathà / uttÃno viv­to gupto 'navacchidrastathà kuru // Saund_13.11 // uttÃno bhÃvakaraïÃd viv­taÓcÃpyagÆhanÃt / gupto rak«aïatÃtparyÃdacchidraÓcÃnavadyata÷ // Saund_13.12 // ÓarÅravacaso÷ Óuddhau saptÃæge cÃpi karmaïi / ÃjÅvasamudÃcÃraæ ÓaucÃt saæskartumarhasi // Saund_13.13 // do«ÃïÃæ kuhanÃdÅnÃæ pa¤cÃnÃmani«evaïÃt / tyÃgÃcca jyoti«ÃdÅnÃæ caturïÃæ v­ttighÃtinÃm // Saund_13.14 // prÃïidhÃnyadhanÃdÅnÃæ varjyÃnÃmapratigrahÃt / bhaik«ÃÇgÃnÃæ nis­«ÂÃnÃæ niyatÃnÃæ pratigrahÃt // Saund_13.15 // paritu«Âa÷ Óucirma¤juÓcauk«ayà jÅvasaæpadà / kuryà du÷khapratÅkÃraæ yÃvadeva vimuktaye // Saund_13.16 // karmaïo hi yathÃd­«ÂÃt kÃyavÃkprabhavÃdapi / ÃjÅva÷ p­thagevokto du÷ÓodhatvÃdayaæ mayà // Saund_13.17 // g­hasthena hi du÷Óodhà d­«Âirvividhad­«Âinà / ÃjÅvo bhik«uïà caiva pare«vÃyattav­ttinà // Saund_13.18 // etÃvacchÅlamityuktamÃcÃro 'yaæ samÃsata÷ / asya nÃÓena naiva syÃt pravrajyà na g­hasthatà // Saund_13.19 // tasmÃccÃritrasampanno brahmacaryamidaæ cara / aïumÃtre«vadye«u bhayadarÓÅ d­¬havrata÷ // Saund_13.20 // ÓÅlamÃsthÃya vartante sarvà hi Óreyasi kriyÃ÷ / sthÃnÃdyÃnÅva kÃryÃïi prati«ÂhÃya vasundharÃm // Saund_13.21 // mok«asyopani«at saumya vairÃgyamiti g­hyatÃm / vairÃgyasyÃpi saæveda÷ saævido j¤ÃnadarÓanam // Saund_13.22 // j¤Ãnasyopani«accaiva samÃdhirupadhÃryatÃm / samÃdherapyupani«at sukhaæ ÓÃrÅramÃnasam // Saund_13.23 // praÓrabdhi÷ kÃyamanasa÷ sukhasyopani«at parà / praÓrabdherapyupani«at prÅtirapyavagamyatÃm // Saund_13.24 // tathà prÅterupani«at prÃmodyaæ paramaæ matam / prÃmodyasyÃpyah­llekha÷ kuk­te«vak­te«u và // Saund_13.25 // ah­llekhasya manasa÷ ÓÅlaæ tÆpani«acchuci / ata÷ ÓÅlaæ nayatyagryamiti ÓÅlaæ viÓodhaya // Saund_13.26 // ÓÅlanÃcchÅlamityuktaæ ÓÅlanaæ sevanÃdapi / sevanaæ tannideÓÃcca nideÓaÓca tadÃÓrayÃt // Saund_13.27 // ÓÅlaæ hi Óaraïaæ saubhya kÃntÃra iva daiÓika÷ / pitraæ bandhuÓca rak«Ã ca dhanaæ ca balameva ca // Saund_13.28 // yata÷ ÓÅlamata÷ saumya ÓÅlaæ saæskartumarhasi / etatsthÃnamathÃnye [nanyaæ] ca mok«Ãrambhe«u yoginÃm // Saund_13.29 // tata÷ sm­timadhi«ÂhÃya capalÃni svabhÃvata÷ / indriyÃïÅndriyÃrthebhyo nivÃrayitumarhasi // Saund_13.30 // bhetavyaæ na tathà ÓatrornÃgnernÃherna cÃÓane÷ / indriyebhyo yathà svebhyastairajasraæ hi hanyate // Saund_13.31 // dvi«adbhi÷ Óatrubhi÷ kaÓcit kadÃcit pŬyate na và / indriyairbÃdhyate sarva÷ sarvatra ca sadaiva ca // Saund_13.32 // na ca prayÃti narakaæ Óatruprabh­tibhirhata÷ / k­«yate tatra nighnastu capalairindriyairhata÷ // Saund_13.33 // hanyamÃnasya tairdu÷khaæ hÃrdaæ bhavati và na và / indriyairbÃdhyamÃnasya hÃrdaæ ÓÃrÅrameva ca // Saund_13.34 // saækalpavi«adigdhà hi pa¤cendriyamayÃ÷ ÓarÃ÷ / cintÃpuÇkhà ratiphalà vi«ayÃkÃÓagocarÃ÷ // Saund_13.35 // manu«yahariïÃn ghnanti kÃmavyÃdherità h­di / vihanyante yadi na te tata÷ patanti tai÷ k«atÃ÷ // Saund_13.36 // niyamÃjirasaæsthena dhairyakÃrmukadhÃriïà / nipatanto nivÃryÃste mahatà sm­tivarmaïà // Saund_13.37 // indriyÃïÃmupaÓamÃdarÅïÃæ nigrahÃdiva / sukhaæ svapiti vÃste và yatra tatra gatoddhava÷ // Saund_13.38 // te«Ãæ hi satataæ loke vi«ayÃnabhikÃÇk«atÃm / saævinnaivÃsti kÃrpaïyÃcchunÃmÃÓÃvatÃmiva // Saund_13.39 // vi«ayairindriyagrÃmo na t­ptimadhigacchati / ajasraæ pÆryamÃïo 'pi samudra÷ salilairiva // Saund_13.40 // avaÓyaæ gocare sve sve vartitavyamihendriyai÷ / nimittaæ tatra na grÃhyamanuvya¤janameva ca // Saund_13.41 // Ãlokya cak«u«Ã rÆpaæ dhÃtumÃtre vyavasthita÷ / strÅ veti puru«o veti na kalpayitumarhasi // Saund_13.42 // sacet strÅpuru«agrÃha÷ kvacid vidyeta kaÓcan / Óubhata÷ keÓadantÃdÅnnÃnuprasthÃtumarhasi // Saund_13.43 // nÃpaneyaæ tata÷ kiæcit prak«epyaæ nÃpi ki¤cana / dra«Âavyaæ bhÆtato bhÆtaæ yÃd­Óaæ ca yathà ca yat // Saund_13.44 // evaæ te paÓyatastattvaæ ÓaÓvadindriyagocaram / bhavi«yati padasthÃnaæ nÃbhidhyÃdaurmanasyayo÷ // Saund_13.45 // abhidhyà priyarÆpeïa hanti kÃmÃtmakaæ jagat / arirmitramukheneva priyavÃkkalu«ÃÓaya÷ // Saund_13.46 // daurmanasyÃbhidhÃnastu pratigho vi«ayÃÓrita÷ / mohÃdyenÃnuv­tena paratreha ca hanyate // Saund_13.47 // anurodhavirodhÃbhyÃæ Óito«ïÃbhyÃmivÃrdita÷ / Óarma nÃpnoti na ÓreyaÓcalendriyamato jagat // Saund_13.48 // nendriyaæ vi«aye tÃvat prav­ttamapi sajjate / yÃvanna manasastatra parikalpa÷ pravartate // Saund_13.49 // indhane sati vÃyau ca yathà jvalati pÃvaka÷ / vi«ayÃt parikalpÃcca kleÓÃgnirjÃyate tathà // Saund_13.50 // abhÆtaparikalpena vi«ayasya hi vadhyate / tameva vi«ayaæ paÓyan bhÆtata÷ parimucyate // Saund_13.51 // d­«Âvaikaæ rÆpamanyo hi rajyate 'nya÷ pradu«yati / kaÓcid bhavati madhyasthastatraivÃnyo gh­ïÃyate // Saund_13.52 // ato na vi«ayo heturbandhÃya na vimuktaye / parikalpaviÓe«eïa saægo bhavati và na và // Saund_13.53 // kÃrya÷ paramayatnena tasmÃdindriyasaævara÷ / indriyÃïi hyagutpÃni du÷khÃya ca bhavÃya ca // Saund_13.54 // kÃmabhogabhogavadbhirÃtmad­«Âid­«Âibhi÷ pramÃdanaikamÆrddhabhi÷ prahar«alolajivhakai÷ / indriyoragairmanobilaÓrayai÷ sp­hÃvi«ai÷ ÓamÃgadÃd­te na d­«Âamasti yaccikitset // Saund_13.55 // tasmÃde«ÃmakuÓalakarÃïÃmarÅïÃæ cak«urghrÃïaÓravaïarasanasparÓanÃnÃm / sarvÃvasthaæ bhava viniyamÃdapramatto mÃsminnarthe k«aïamapi k­thÃstvaæ pramÃdam // Saund_13.56 // saundarananda mahÃkÃvye "ÓÅla evaæ indriyasaæyama" nÃma trayodaÓa sarga samÃpta / _____________________________________________________________________________ caturdaÓa÷ sarga÷ ÃdiprasthÃna atha sm­tikavÃÂena pidhÃyendriyasaævaram / bhojane bhava mÃtrÃj¤o dhyÃnÃyÃnÃmayÃya ca // Saund_14.1 // prÃïÃpÃnau nig­ïhÃti glÃninidre prayacchati / k­to hyatyarthamÃhÃro vihanti ca parÃkramam // Saund_14.2 // yathà cÃtyarthamÃhÃra÷ k­to 'narthÃya kalpate / upayuktastathÃtyalpo na sÃmarthyÃya kalpate // Saund_14.3 // Ãcayaæ dyutimutsÃhaæ prayogaæ balameva ca / bhojanaæ k­tamatyalpaæ ÓarÅrasyÃpakar«ati // Saund_14.4 // yathà bhÃreïa namate laghunonnamate tulà / samà ti«Âhati yuktena bhojyeneyaæ tathà tanu÷ // Saund_14.5 // tasmÃdabhyavaharttavyaæ svaÓaktimanupaÓyatà / nÃtimÃtraæ na cÃtyalpaæ meyaæ mÃnavaÓÃdapi // Saund_14.6 // atyÃkrÃnto hi kÃyÃgnirguruïÃnnena ÓÃmyati / avacchanna ivÃlpo 'gni÷ sahasà mahatendhasà // Saund_14.7 // atyantamapi saæhÃro nÃhÃrasya praÓasyate / anÃhÃro hi nirvÃti nirindhana ivÃnala÷ // Saund_14.8 // yasmÃnnÃsti vinÃhÃrÃt sarvaprÃïÃbh­tÃæ sthiti÷ / tasmÃd du«yati nÃhÃro vikalpo 'tra tu vÃryate // Saund_14.9 // na hyekavi«aye 'nyatra sajyante prÃïinastathà / avij¤Ãte yathÃhÃre boddhavyaæ tatra kÃraïam // Saund_14.10 // cikitsÃrthaæ yathà dhatte vraïasyÃlepanaæ vraïÅ / k«udvighÃtÃrthamÃhÃrastadvat sevyo mumuk«uïà // Saund_14.11 // bhÃrasyodvahanÃrthaæ ca rathÃk«o 'bhyajyate yathà / bhojanaæ prÃïayÃtrÃrthaæ tadvad vidvÃnni«evate // Saund_14.12 // samatikramaïÃrthaæ ca kÃntÃrasya yathÃdhvagau / putramÃæsÃni khÃdetÃæ dampatÅ bh­Óadu÷khitau // Saund_14.13 // evamabhyavaharttavyaæ bhojanaæ pratisaækhyayà / na bhÆ«Ãrthaæ na vapu«o na madÃya na d­ptaye // Saund_14.14 // dhÃraïÃrthaæ ÓarÅrasya bhojanaæ hi vidhÅyate / upastambha÷ pipati«ordubalasyeva veÓmana÷ // Saund_14.15 // plavaæ yatnÃd yathà kaÓcid badhnÅyÃd dhÃrayedapi / na tatsnehena yÃvattu mahaughasyottitÅr«ayà // Saund_14.16 // tathopakaraïai÷ kÃyaæ dhÃrayanti parÅk«akÃ÷ / na tatsnehena yÃvattu du÷khaughasya titÅr«ayà // Saund_14.17 // Óocatà pŬyamÃnena dÅyate Óatrave yathà / na bhaktyà nÃpi tar«eïa kevalaæ prÃïaguptaye // Saund_14.18 // yogÃcÃrastathÃhÃraæ ÓarÅrÃya prayacchati / kevalaæ k«udvighÃtÃrthaæ na rÃgeïa na bhaktaye // Saund_14.19 // manodhÃraïayà caiva pariïÃmyÃtmavÃnaha÷ / vidhÆya nidrÃæ yogena niÓÃmapyatinÃmayet // Saund_14.20 // h­di yatsaæj¤inaÓcaiva nidrà prÃdurbhavettava / guïavatsaæj¤itÃæ saæj¤Ãæ tadà manasi mà k­thÃ÷ // Saund_14.21 // dhÃturÃrambhadh­tyoÓca sthÃmavikramayorapi / nityaæ manasi kÃryaste bÃdhyamÃnena nidrayà // Saund_14.22 // ÃmnÃtavyÃÓca viÓadaæ te dharmà ye pariÓrutÃ÷ / parebhyaÓcopade«ÂavyÃ÷ saæcintyÃ÷ svayameva ca // Saund_14.23 // prakledyamadbhirvadanaæ vilokyÃ÷ sarvato diÓa÷ / cÃryà d­«ÂiÓca tÃrÃsu jijÃgari«uïà sadà // Saund_14.24 // antargatairacapalairvaÓasthÃyibhirindriyai÷ / avik«iptena manasà caækramyasvÃsva và niÓi // Saund_14.25 // bhaye prÅtau ca Óoke ca nidrayà nÃbhibhÆyate / tasmÃnnidrÃbhiyoge«u sevitavyamidaæ trayam // Saund_14.26 // bhayamÃgamanÃnm­tyo÷ prÅtiæ dharmaparigrahÃt / janmadu÷khÃdaparyantÃcchokamÃgantumarhasi // Saund_14.27 // evamÃdi÷ krama÷ saumya kÃryo jÃgaraïaæ prati / vandhyaæ hi ÓayanÃdÃyu÷ ka prÃj¤a÷ kartumarhasi // Saund_14.28 // do«avyÃlÃnatikramya vyÃlÃn g­hagatÃniva / k«amaæ prÃj¤asya na svaptuæ nistitÅr«ormahad bhayam // Saund_14.29 // pradÅpte jÅvaloke hi m­tyuvyÃdhijarÃgnibhi÷ / ka÷ ÓayÅta nirudvega÷ pradÅpta iva veÓmani // Saund_14.30 // tasmÃttama iti j¤Ãtvà nidrÃæ nÃve«Âumarhasi / apraÓÃnte«u do«e«u saÓastre«viva Óatru«u // Saund_14.31 // pÆrvaæ yÃmaæ triyÃmÃyÃ÷ prayogeïÃtinÃmya tu / sevyà Óayyà ÓarÅrasya viÓrÃmÃrthaæ svatantriïà // Saund_14.32 // dak«iïena tu pÃrÓvena sthitayÃlokasaæj¤ayà / prabodhaæ h­daye k­tvà ÓayÅthÃ÷ ÓÃntamÃnasa÷ // Saund_14.33 // yÃme t­tÅye cotthÃya carannÃsÅna eva và / bhÆyo yogaæ mana÷Óuddhau kurvÅthà niyatendriya÷ // Saund_14.34 // athÃsanagatasthÃnaprek«itavyÃh­tÃdi«u / saæprajÃnan kriyÃ÷ sarvÃ÷ sm­timÃdhÃtumarhasi // Saund_14.35 // dvÃrÃdhyak«a iva dvÃri yasya praïihità sm­ti÷ / dhar«ayanti na taæ do«Ã÷ puraæ guptamivÃraya÷ // Saund_14.36 // na tasyotpadyate kleÓo yasya kÃyagatà sm­ti÷ / cittaæ sarvÃsvavasthÃsu bÃlaæ dhÃtrÅva rak«ati // Saund_14.37 // Óaravya÷ sa tu do«ÃïÃæ yo hÅna÷ sm­tivarmaïà / raïastha÷ pratiÓatrÆïÃæ vihÅna iva varmaïà // Saund_14.38 // anÃthaæ tanmano j¤eyaæ yatsm­tirnÃbhirak«ati / nirïetà d­«Âirahito vi«ame«u caranniva // Saund_14.39 // anarthe«u prasaktÃÓca svÃrthebhyaÓca parÃÇmukhà / yadbhaye sati nodvignÃ÷ sm­tinÃÓo 'tra kÃraïam // Saund_14.40 // svabhÆmi«u guïÃ÷ sarve ye ca ÓÅlÃdaya÷ sthitÃ÷ / vikÅrïà iva gà gopa÷ sm­tistÃnanugacchati // Saund_14.41 // prana«Âamam­taæ tasya yasya vipras­tà sm­ti÷ / hastasthamam­taæ tasya yasya kÃyagatà sm­ti÷ // Saund_14.42 // Ãryo nyÃya÷ kutastasya sm­tiryasya na vidyate / yasyÃryo nÃsti ca nyÃya÷ prana«Âastasya satpatha÷ // Saund_14.43 // prana«Âo yasya sanmÃrgo na«Âaæ tasyÃm­taæ padam / prana«Âamam­taæ yasya sa du÷khÃnna vimucyate // Saund_14.44 // tasmÃccarana caro 'smÅti sthito 'smÅti cÃdhi«Âhita÷ / evamÃdi«u kÃrye«u sm­timÃdhÃtumarhasi // Saund_14.45 // yogÃnulomaæ vijanaæ viÓabdaæ ÓayyÃsanaæ saumya tathà bhajasva / kÃyasya k­tvà hi vivekamÃdau sukho 'dhigantuæ manaso viveka÷ // Saund_14.46 // alabdhaceta÷praÓama÷ sarÃgo yo na pracÃraæ bhajate viviktam / sa k«aïyate hyapratilabdhamÃrgaÓcarannivorvyÃæ bahukaïÂakÃyÃm // Saund_14.47 // ad­«Âatattvena parÅk«akeïa sthitena citre vi«ayapracÃre / cittaæ ni«eddhuæ na sukhena Óakyaæ k­«ÂÃdako gauriva sasyamadhyÃt // Saund_14.48 // anÅryamÃïastu yathÃnilena praÓÃntimÃgacchati citrabhÃnu÷ / alpena yatnena tathà vivikte«vaghaÂÂitaæ ÓÃntimupaiti ceta÷ // Saund_14.49 // kvacidbhuktvà yattad vasanamapi yattatparihito vasannÃtmÃrÃma÷ kvacana vijane yo 'bhiramate / k­tÃrtha÷ sa j¤eya÷ Óamasukharasaj¤a÷ k­tamati÷ pare«Ãæ saæsargaæ pariharati ya÷ kaïÂakamiva // Saund_14.50 // yadi dvandvÃrÃme jagati vi«ayavyagrah­daye vivikte nirdvando viharati k­tÅ ÓÃntah­daya÷ / tata÷ pÅtvà praj¤Ãrasamam­tavatt­ptah­dayo vivikta÷ saæsaktaæ vi«ayak­païaæ Óocati jagat // Saund_14.51 // vasa¤ÓÆnyÃgÃre yadi satatameko 'bhiramate yadi kleÓotpÃdai÷ saha na ramate Óatrubhiriva / carannÃtmÃrÃmo yadi ca pibati prÅtisalilaæ tato bhuÇkte Óre«Âhaæ tridaÓapatirÃjyÃdapi sukham // Saund_14.52 // saundarananda mahÃkÃvye "ÃdiprasthÃna" nÃma caturdaÓa sarga samÃpta // _____________________________________________________________________________ pa¤cadaÓa÷sarga÷ vitarkaprahÃïa yatra tatra vivikte tu baddhvà paryaÇkamuttamam / ­juæ kÃyaæ samÃdhÃya sm­tyÃbhimukhayÃnvita÷ // Saund_15.1 // nÃsÃgre và lalÃÂe và bhruvorantara eva và / kurvÅthÃÓcapalaæ cittamÃlambanaparÃyaïam // Saund_15.2 // sacet kÃmavitarkastvÃæ dhar«ayenmÃnaso jvara÷ / k«eptavyo nÃdhivÃsya÷ sa vastre reïurivÃgata÷ // Saund_15.3 // yadyapi pratisaækhyÃnÃt kÃmÃnuts­«ÂavÃnasi / tamÃæsÅva prakÃÓena pratipak«eïa täjahi // Saund_15.4 // ti«ÂhatyanuÓayaste«Ãæ channo 'gniriva bhasmanà / sa te bhÃvanayà saumya praÓÃmyo 'gnirivÃmbunà // Saund_15.5 // te hi tasmÃt pravartante bhÆyo vÅjÃdivÃÇkurÃ÷ / tasya nÃÓena te na syurbÅjanÃÓÃdivÃÇkurÃ÷ // Saund_15.6 // arjanÃdÅni kÃmebhyo d­«Âvà du÷khÃni kÃminÃm / tasmÃttÃnmÆlataÓchindhi mitrasaæj¤ÃnarÅniva // Saund_15.7 // anityà mo«adharmÃïo riktà vyasanahetava÷ / bahusÃdhÃraïÃ÷ kÃmà varhyà hyÃÓÅvi«Ã iva // Saund_15.8 // ye m­gyamÃïà du÷khÃya rak«yamÃïà na ÓÃntaye / bhra«ÂÃ÷ ÓokÃya mahate prÃptÃÓca na vit­ptaye // Saund_15.9 // t­ptiæ vittaprakar«eïa svargÃvÃptyà k­tÃrthatÃm / kÃmebhyaÓca sukhotpattiæ ya÷ paÓyati sa naÓyati // Saund_15.10 // calÃnaparini«pannÃnasÃrÃnanavasthitÃn / parikalpasukhÃn kÃmÃnna tÃnsmartumihÃrhasi // Saund_15.11 // vyÃpÃdo và vihiæsà và k«obhayed yadi te mana÷ / prasÃdyaæ tadvipak«eïa maïinevÃkulaæ jalam // Saund_15.12 // pratipak«astayorj¤eyo maitrÅ kÃruïyameva ca / virodho hi tayornityaæ prakÃÓatamasoriva // Saund_15.13 // niv­ttaæ yasya dau÷ÓÅlyaæ vyÃpÃdaÓca pravartate / hanti pÃæsubhirÃtmÃnaæ sa snÃta iva vÃraïa÷ // Saund_15.14 // du÷khitebhyo hi martyebhyo vyÃdhim­tyujarÃdibhi÷ / Ãrya÷ ko du÷khamaparaæ sagh­ïo dhÃtumarhati // Saund_15.15 // du«Âena ceha manasà bÃdhyate và paro na và / sadyastu dahyate tÃvat svaæ mano du«Âacetasa÷ // Saund_15.16 // tasmÃt sarve«u bhÆte«u maitrÅæ kÃruïyameva ca / na vyÃpÃdaæ vihiæsÃæ và vikalpayitumarhasi // Saund_15.17 // yadyadeva prasaktaæ hi vitarkayati mÃnava÷ / abhyÃsÃttena tenÃsya natirbhavati cetasa÷ // Saund_15.18 // tasmÃdakuÓalaæ tyaktvà kuÓalaæ dhyÃtumarhasi / yatte syÃdiha cÃrthÃya paramÃrthasya cÃptaye // Saund_15.19 // saævardhante hyakuÓalà vitarkÃ÷ saæbh­tà h­di / anarthajanakÃstulyamÃtmanaÓca parasya ca // Saund_15.20 // Óreyaso vighnakaraïÃd bhavantyÃtmavipattaye / pÃtrÅbhÃvopaghÃtÃttu parabhaktivipattaye // Saund_15.21 // mana÷karmasvavik«epamapi cÃbhyastumarhasi / na tvevÃkuÓalaæ saumya vitarkayitumarhasi // Saund_15.22 // yà vikÃmopabhogÃya cintà manasi vartate / na ca taæ guïamÃpnoti bandhanÃya ca kalpate // Saund_15.23 // sattvÃnÃmupaghÃtÃya parikleÓÃya cÃtmana÷ / mohaæ vrajati kÃlu«yaæ narakÃya ca vartate // Saund_15.24 // tad vitarkairakuÓalairnÃtmÃnaæ hantumarhasi / suÓastraæ ratnavik­taæ m­ddhato gÃæ khananniva // Saund_15.25 // anabhij¤o yathà jÃtyaæ dahedaguru këÂhavat / anyÃyena manu«yatvamupahanyÃdidaæ tathà // Saund_15.26 // tyaktvà ratnaæ yathà lo«Âaæ ratnadvÅpÃcca saæharet / tyaktvà nai÷Óreyasaæ dharmaæ cintayedaÓubhaæ tathà // Saund_15.27 // himavantaæ yathà gatvà vi«aæ bhu¤jÅta nau«adham / manu«yatvaæ tathà prÃpya pÃpaæ seveta no Óubham // Saund_15.28 // tad buddhavà pratipak«eïa vitarkaæ k«eptumarhasi / sÆk«meïa pratikÅlena kÅlaæ dÃrvantarÃdiva // Saund_15.29 // v­ddhyav­ddhyoratha bhaveccintà j¤Ãtijanaæ prati / svabhÃvo jÅvalokasya parÅk«yastanniv­ttaye // Saund_15.30 // saæsÃre k­«yamÃïÃnÃæ sattvÃnÃæ svena karmaïà / ko jana÷ svajana÷ ko và mohÃt sakto jane jana÷ // Saund_15.31 // atÅte 'dhvani saæv­tta÷ svajano hi janastava / aprÃpte cÃdhvani jana÷ svajanaste bhavi«yati // Saund_15.32 // vihagÃnÃæ yathà sÃyaæ tatra tatra samÃgama÷ / jÃtau jÃtau tathÃÓle«o janasya svajanasya ca // Saund_15.33 // pratiÓrayaæ bahuvidhaæ saæÓrayanti yathÃdhvagÃ÷ / pratiyÃnti punastyaktvà tadvajj¤ÃtisamÃgama÷ // Saund_15.34 // loke prak­tibhinne 'sminna kaÓcit kasyacit priya÷ / kÃryakÃraïasambaddhaæ vÃlukÃmu«Âivajjagat // Saund_15.35 // bibharti hi sutaæ mÃtà dhÃrayi«yati mÃmiti / mÃtaraæ bhajate putro garbheïÃdhatta mÃmiti // Saund_15.36 // anukÆlaæ pravartante j¤Ãti«u j¤Ãtayo yadà / tadà snehaæ prakurvanti riputvaæ tu viparyayÃt // Saund_15.37 // ahito d­Óyate j¤Ãtiraj¤Ãtird­Óyate hita÷ / snehaæ kÃryÃntarÃllokÃÓchinatti ca karoti ca // Saund_15.38 // svayameva yathÃlikhya rajyeccitrakara÷ striyam / tathà k­tvà svayaæ snehaæ saægameti jane jana÷ // Saund_15.39 // yo 'bhavad bÃndhavajana÷ paraloke priyastava / sa te karmathaæ kurute tvaæ và tasmai karo«i kam // Saund_15.40 // tasmÃjj¤Ãtivitarkeïa mano nÃve«Âumarhasi / vyavasthà nÃsti saæsÃre svajanasya janasya ca // Saund_15.41 // asau k«emo janapada÷ subhik«o 'sÃvasau Óiva÷ / ityevamatha jÃyeta vitarkastava kaÓcana // Saund_15.42 // praheya÷ sa tvayà saumya nÃdhivÃsya÷ kathaæcana / viditvà sarvamÃdÅptaæ taistairdo«Ãgnibhirjagat // Saund_15.43 // ­tucakranivartÃcca k«utpipÃsÃklamÃdapi / sarvatra niyataæ du÷khaæ na kvacid vidyate Óivam // Saund_15.44 // kvacicchÅtaæ kvacid dharma÷ kvacid rogo bhayaæ kvacit / bÃdhate 'bhyadhikaæ lokaæ tasmÃdaÓaraïaæ jagat // Saund_15.45 // jarà vyÃdhiÓca m­tyuÓca lokasyÃsya mahad bhayam / nÃsti deÓa÷ sa yatrÃsya tad bhayaæ nopapadyate // Saund_15.46 // yatra gacchati kÃyo 'yaæ du÷khaæ tatrÃnugacchati / nÃsti kÃcid gatirloke gato yatra na bÃdhyate // Saund_15.47 // ramaïÅyo 'pi deÓa÷ san subhik«a÷ k«ema eva ca / kudeÓa iti vij¤eyo yatra kleÓairvidahyate // Saund_15.48 // lokasyÃbhyÃhatasyÃsya du÷khai÷ ÓÃrÅramÃnasai÷ / k«ema÷ kaÓcinna deÓo 'sti svastho yatra gato bhavet // Saund_15.49 // du÷khaæ sarvatra sarvasya vartate sarvadà yadà / chandarÃgamata÷ saumya lokacitre«u mà k­thÃ÷ // Saund_15.50 // yadà tasmÃnniv­ttaste chandarÃgo bhavi«yati / jÅvalokaæ tadà sarvamÃdÅptamiva maæsyase // Saund_15.51 // atha kaÓcid vitarkaste bhavedamaraïÃÓraya÷ / yatnena sa vihantavyo vyÃdhirÃtmagato yathà // Saund_15.52 // muhÆrtamapi viÓrambha÷ kÃryoæ na khalu jÅvite / nilÅna iva hi vyÃghra÷ kÃlo viÓvastaghÃtaka÷ // Saund_15.53 // balastho 'haæ yuvà veti na te bhavitumarhati / m­tyu÷ sarvÃsvasthÃsu hanti nÃvek«ate vaya÷ // Saund_15.54 // k«etrabhÆtamanarthÃnÃæ ÓarÅraæ parikar«ata÷ / svÃsthyÃÓà jÅvitÃÓà và na d­«ÂÃrthasya jÃyate // Saund_15.55 // nirv­tta÷ ko bhavet kÃyaæ mahÃbhÆtÃÓrayaæ vahan / parasparaviruddhÃnÃmahÅnÃmiva bhÃjanam // Saund_15.56 // praÓvasityayamanvak«aæ yaducchvasiti mÃnava÷ / avagaccha tadÃÓcaryamaviÓvÃsyaæ hi jÅvitam // Saund_15.57 // idamÃÓcaryamaparaæ yatsupta÷ pratibudhyate / svapityutthÃya và bhÆyo bahvamitrà hi dehina÷ // Saund_15.58 // garbhÃt prabh­ti yo lokaæ jighÃæsuranugacchati / kastasmin viÓvasenm­tyÃvudyatÃsÃvarÃviva // Saund_15.59 // prasÆta÷ puru«o loke ÓrutavÃn balavÃnapi / na jayatyantakaæ kaÓcinnÃjayannÃpi je«yati // Saund_15.60 // sÃmnà dÃnena bhedena daï¬ena niyamena và / prÃpto hi rabhaso m­tyu÷ pratihantuæ na Óakyate // Saund_15.61 // tasmÃnnÃyu«i viÓvÃsaæ ca¤cale kartumarhasi / nityaæ harati kÃlo hi sthÃviryaæ na pratÅk«ate // Saund_15.62 // ni÷sÃraæ paÓyato lokaæ toyabudbuddurbalam / kasyÃmaravitarko hi syÃdanunmattacetasa÷ // Saund_15.63 // tasmÃde«Ãæ vitarkÃïÃæ prahÃïÃrthaæ samÃsata÷ / ÃnÃpÃnasm­tiæ saumya vi«ayÅkartumarhasi // Saund_15.64 // ityanena prayogeïa kÃle sevitumarhasi / pratipak«Ãn vitarkÃïÃæ gadÃnÃmagadÃniva // Saund_15.65 // suvarïahetorapi pÃæsudhÃvakau vihÃya pÃæsÆn b­hato yathÃdita÷ / jahÃti sÆk«mÃnapi tadviÓuddhaye viÓodhya hemÃvayavÃn niyacchati // Saund_15.66 // vimok«ahetorapi yuktamÃnaso vihÃya do«Ãn b­hatastathÃdita÷ / jahÃti sÆk«mÃnapi tadviÓuddhaye viÓodhya dharmÃvayavÃn niyacchati // Saund_15.67 // krameïÃdbhi÷ Óuddhaæ kanakamiha pÃæsuvyavahitaæ yathÃgnau karmÃra÷ pacati bh­ÓamÃvartayati ca / tathà yogÃcÃro nipuïamiha do«avyavahitaæ viÓodhya kleÓebhya÷ Óamayati mana÷ saæk«ipati ca // Saund_15.68 // yathà ca svacchandÃdupanayati karmÃÓrayasukhaæ suvarïaæ karmÃro bahuvidhamalaÇkÃravidhi«u / mana÷Óuddho bhik«urvaÓagatamabhij¤Ãsvapi tathà yathecchaæ yatrecchaæ Óamayati mana÷ prerayati ca // Saund_15.69 // saundarananda mahÃkÃvye "vitarkaprahÃïa" nÃma pa¤cadaÓa sarga samÃpta / _____________________________________________________________________________ «o¬aÓa÷ sarga÷ Ãryasatya evaæ manodhÃraïayà krameïa vyapohya ki¤cit samupohya ki¤cit / dhyÃnÃni catvÃryadhigamya yogÅ prÃpnotyabhij¤Ã niyamena pa¤ca // Saund_16.1 // ­ddhipravekaæ ca bahuprakÃraæ parasya cetaÓcaritÃvabodham / atÅtajanmasmaraïaæ ca dÅrghaæ divye viÓuddhe Óruticak«u«Å ca // Saund_16.2 // ata÷ paraæ tattvaparik«aïena mano dadhÃtyÃsravasaæk«ayÃya / tato hi du÷khaprabh­tÅni samyak catvÃri satyÃni padÃnyavaiti // Saund_16.3 // bÃdhÃtmakaæ du÷khamidaæ prasaktaæ du÷khasya hetu÷ prabhavÃtmako 'yam / du÷khak«ayo ni÷saraïÃtmako 'yaæ trÃïÃtmako 'yaæ praÓamÃya mÃrga÷ // Saund_16.4 // ityÃryasatyÃnyavabudhya buddhyà catvÃri samyak pratividhya caiva / sarvÃsravÃn bhÃvanayÃbhibhÆya na jÃyate ÓÃntimavÃpya bhÆya÷ // Saund_16.5 // abodhato hyaprativedhataÓca tattvÃtmakasyÃsya catu«Âasya / bhavÃd bhavaæ yÃti na Óantimeti saæsÃradolÃmadhiruhya loka÷ // Saund_16.6 // tasmÃjjarÃdervyasanasya mÆlaæ samÃsato du÷khamavaihi janma / sarvau«adhÅnÃmiva bhÆrbhavÃya sarvÃpadÃæ k«etramidaæ hi janma // Saund_16.7 // yajjanmarÆpasya hi sendriyasya du÷khasya tannaikavidhasya janma / ya÷ saæbhavaÓcÃsya samucchrayasya m­tyoÓca rogasya ca saæbhava÷ sa÷ // Saund_16.8 // sadvÃpyasadvà vi«amiÓramannaæ yathà vinÃÓÃya na dhÃraïÃya / loke tathà tiryaguparyadho và du÷khÃya sarvaæ na sukhÃya janma // Saund_16.9 // jarÃdayo naikavidhÃ÷ prajÃnÃæ satyÃæ prav­ttau prabhavantyanarthÃ÷ / pravÃtsu ghore«vapi mÃrute«u na hyaprasÆtÃstaravaÓcalanti // Saund_16.10 // ÃkÃÓayoni÷ pavano yathà hi yathà ÓamÅgarbhaÓayo hutÃÓa÷ / Ãpo yathÃntarvasudhÃÓayÃÓca du÷khaæ tathà cittaÓarÅrayoni÷ // Saund_16.11 // apÃæ dravatvaæ kaÂhinatvamurvyà vÃyoÓcalatvaæ dhruvamau«ïyamagne÷ / yathà svabhÃvo hi tathà svabhÃvo du÷khaæ ÓarÅrasya ca cetasaÓca // Saund_16.12 // kÃye sati vyÃdhijarÃdi du÷khaæ k«uttar«avar«o«ïahimÃdi caiva / rÆpÃÓrite cetasi sÃnubandhe ÓokÃratikrodhabhayÃdi du÷kham // Saund_16.13 // pratyak«amÃlokya ca janmadu÷khaæ du÷khaæ tathÃtÅtamapÅti viddhi / yathà ca taddu÷khamidaæ ca du÷khaæ du÷khaæ tathÃnÃgatamapyavehi // Saund_16.14 // bÅjasvabhÃvo hi yatheha d­«Âo bhÆto 'pi bhavyo 'pi tathÃnumeya÷ / pratyak«ataÓca jvalano yatho«ïo bhÆto 'pi bhavyo 'pi tatho«ïa eva // Saund_16.15 // tannÃmarÆpasya guïÃnurÆpaæ yatraiva nirv­ttirudÃrav­tta / tatraiva du÷khaæ na hi tadvimuktaæ du÷khaæ bhavi«yatyabhavad bhaved và // Saund_16.16 // prav­ttidu÷khasya ca tasya loke t­«ïÃdayo do«agaïà nimittam / naiveÓvaro na prak­tirnaæ kÃlo nÃpo svabhÃvo na vidhiryad­cchà // Saund_16.17 // j¤Ãtavyametena ca kÃraïena lokasya do«ebhya iti prav­tti÷ / yasmÃnmriyante sarajastamaskà na jÃyate vÅtarajastamaska÷ // Saund_16.18 // icchÃviÓe«e sati tatra tatra yÃnÃsanÃderbhavati prayoga÷ / yasmÃdatastar«avaÓÃttathaiva janma prajÃnÃmiti veditavyam // Saund_16.19 // sattvÃnyabhi«vaÇgavaÓÃni d­«Âvà svajÃti«u prÅtiparÃïyatÅva / abhyÃsayogÃdupapÃditÃni taireva do«airiti tÃni viddhi // Saund_16.20 // krodhaprahar«ÃdibhirÃÓrayÃïÃmutpadyate ceha yathà viÓe«a÷ / tathaiva janmasvapi naikarÆpo nirvartate kleÓak­to viÓe«a÷ // Saund_16.21 // do«Ãdhike janmani tÅvrado«a utpadyate rÃgiïi tÅvrarÃga÷ / mohÃdhike mohabalÃdhikaÓca tadalpado«e ca tadalpado«a÷ // Saund_16.22 // phalaæ hi yÃd­k samavaiti sÃk«Ãt tadÃgamÃd bÅjamavaityatÅtam / avetya bÅjaprak­tiæ ca sÃk«ÃdanÃgataæ tatphalamabhyupaiti // Saund_16.23 // do«ak«ayo jÃti«u yÃsu yasya vairÃgyatastÃsu na jÃyate sa÷ / do«ÃÓayasti«Âhati yasya yatra tasyopapattirvivaÓasya tatra // Saund_16.24 // tajjanmano naikavidhasya saumya t­«ïÃdayo hetava ityavetya / tÃæÓchindhi du÷khÃd yadi nirmumuk«Ã kÃryak«aya÷ kÃraïasaæk«ayÃddhi // Saund_16.25 // du÷khak«ayo hetuparik«ayÃcca ÓÃntaæ Óivaæ sÃk«ikuru«va dharmaæ / t­«ïÃvirÃgaæ layanaæ nirodhaæ sanÃtanaæ trÃïamahÃryamÃryam // Saund_16.26 // yasminna jÃtirna jarà na m­tyurna vyÃdhayo nÃpriyasaæprayoga÷ / necchÃvipanna priyaviprayoga÷ k«emaæ padaæ nai«Âhikamacyutaæ tat // Saund_16.27 // dÅpo yathà nirv­timabhyupeto naivÃvaniæ gacchati nÃntarik«am / diÓaæ na kÃæcid vidiÓaæ na kÃæcit snehak«ayÃt kevalameti ÓÃntim // Saund_16.28 // evaæ k­tÅ nirv­timabhyupeto naivÃvaniæ gacchati nÃntarik«am / diÓaæ na kÃæcid vidiÓaæ na kÃæcit kleÓak«ayÃt kevalameti ÓÃntim // Saund_16.29 // asyÃbhyupÃyo 'dhigamÃya mÃrga÷ praj¤Ãtrikalpa÷ praÓamadvikalpa÷ / sa bhÃvanÅyo vidhivad budhena ÓÅle Óucau tripramukhe sthitena // Saund_16.30 // vÃkkarma samyak sahÃkÃyakarma yathÃvadÃjÅvanayaÓca Óuddha÷ / idaæ trayaæ v­ttavidhau prav­ttaæ ÓÅlÃÓrayaæ karmaparigrahÃya // Saund_16.31 // satye«u du÷khÃdi«u d­«ÂirÃryà samyagvitarkaÓca parÃkramaÓca / idaæ trayaæ j¤Ãnavidhau prav­ttaæ praj¤ÃÓrayaæ kleÓaparik«ayÃya // Saund_16.32 // nyÃyena satyÃdhigamÃya yuktà samyak sm­ti÷ samyagatho samÃdhi÷ / idaæ dvayaæ yogavidhau prav­ttaæ ÓamÃÓrayaæ cittaparigrahÃya // Saund_16.33 // kleÓÃækurÃnna pratanoti ÓÅlaæ bÅjÃÇkurÃn kÃla ivÃtiv­tta÷ / Óucau hi ÓÅle puru«asya do«Ã mana÷ salajjà iva dhar«ayanti // Saund_16.34 // kleÓÃæstu vi«kambhayate samÃdhirvegÃnivÃdrirmahato nadÅnÃm / sthite samÃdhau hi na dhar«ayanti do«Ã bhujaægà iva mantrabaddhÃ÷ // Saund_16.35 // praj¤Ã tvaÓe«eïa nihanti do«ÃæstÅradrumÃn prÃv­«i nimnageva / dagdhà yayà na prabhavanti do«Ã vajrÃgninevÃnus­tena v­k«Ã÷ // Saund_16.36 // triskandhametaæ pravigÃhya mÃrgaæ praspa«Âama«ÂÃÇgamahÃryamÃryam / du÷khasya hetÆn prajahÃti do«Ãn prÃpnoti cÃtyantaÓivaæ padaæ tat // Saund_16.37 // asyopacÃre dh­tirÃrjavaæ ca hrÅrapramÃda÷ praviviktatà ca / alpecchatà tu«Âirasaægatà ca lokaprav­ttÃvarati÷ k«amà ca // Saund_16.38 // yÃthÃtmyato vindati yo hi du÷khaæ tasyodbhavaæ tasya ca yo nirodham / Ãryeïa mÃrgeïa sa ÓÃntimeti kalyÃïamitrai÷ saha vartamÃna÷ // Saund_16.39 // yo vyÃdhito vyÃdhimavaiti samyag vyÃdhernidÃnaæ ca tadau«adhaæ ca / ÃrogyamÃpnoti hi so 'cireïa mitrairabhij¤airupacaryamÃïa÷ // Saund_16.40 // tadvyÃdhisaæj¤Ãæ kuru du÷khasatye do«e«vapi vyÃdhinidÃnasaæj¤Ãm / Ãrogyaæj¤Ãæ ca nirodhasatye bhai«ajyasaæj¤Ãmapi mÃrgasatye // Saund_16.41 // tasmÃt prav­ttiæparigaccha du÷khaæ pravartakÃnapyavagaccha do«Ãn / niv­ttimÃgaccha ca tannirodhaæ nivartakaæ cÃpyavagaccha mÃrgam // Saund_16.42 // Óirasyatho vÃsasi saæpradÅpte satyÃvabodhÃya mativicÃryà / dagdhaæ jagat satyanayaæ hyad­«Âvà pradahyate saæprati dhak«yate ca // Saund_16.43 // yadaiva ya÷ paÓyati nÃmarÆpaæ k«ayÅti taddarÓanamasya samyak / samyak ca nirvedamupaiti paÓyan nandÅk«ayÃcca k«ayameti rÃga÷ // Saund_16.44 // tayoÓca nandÅrajaso÷ k«ayeïa samyagvimuktaæ pravadÃmi ceta÷ / samyagvimuktirmanasaÓca tÃbhyÃæ na cÃsya bhÆya÷ karaïÅyamasti // Saund_16.45 // yathÃsvabhÃvena hi nÃmarÆpaæ taddhetumevÃstagamaæ ca tasya / vijÃnata÷ pasyata eva cÃhaæ bravÅmi samyak k«ayamÃsravÃïÃm // Saund_16.46 // tasmÃt paraæ saumya vidhÃya vÅryaæ ÓÅghraæ ghaÂasvÃstravasaæk«ayÃya / du÷khÃnanityÃæÓca nirÃtmakÃæÓca dhÃtÆn viÓe«eïa parÅk«amÃïa÷ // Saund_16.47 // dhÃtÆn hi «a¬ bhÆsalilÃnalÃdÅn sÃmÃnyata÷ svena ca lak«aïena / avaiti yo nÃnyamavaiti tebhya÷ so 'tyantikaæ mok«amavaiti tebhya÷ // Saund_16.48 // kleÓaprahÃïÃya ca niÓcitena kÃlo 'bhyupÃyasÓca parÅk«itavya÷ / yogo 'pyakÃle hyanupÃyataÓca bhavatyanarthÃya na tadguïÃya // Saund_16.49 // ajÃtavatsÃæ yadi gÃæ duhÅta naivÃpnuyÃt k«ÅramakÃladohÅ / kÃle 'pi và syÃnna payo labheta mohena Ó­ÇgÃd yadi gÃæ duhÅta // Saund_16.50 // ÃrdrÃcca këÂhÃjjvalanÃbhikÃmo naiva prayatnÃdapi vahnim­cchet / këÂhÃcca Óu«kÃdapi pÃtanena naivÃgnimÃpnotyanupÃyapÆrvam // Saund_16.51 // taddeÓakÃlau vidhivat parÅk«ya yogasya mÃtrÃmapi cÃbhyupÃyam / balÃbale cÃtmani saæpradhÃrya kÃrya÷ prayatno na tu tadviruddha÷ // Saund_16.52 // pragrÃhakaæ yattu nimittamuktamuddhanyamÃne h­di tanna sevyam / evaæ hi cittaæ praÓama na yÃti pravÃyunà vahniriveryamÃïa÷ // Saund_16.53 // ÓamÃya yat syÃnniyataæ nimittaæ jÃtoddhave cetasi tasya kÃla÷ / evaæ hi cittaæ praÓamaæ niyacchet pradÅpyamÃno 'gnirivodakena // Saund_16.54 // ÓamÃvahaæ yanniyataæ nimittaæ sevyaæ na taccetasi lÅyamÃne / evaæ hi bhÆyo layameti cittamanÅryamÃïo 'gnirivÃlpasÃra÷ // Saund_16.55 // pragrÃhakaæ yanniyataæ nimittaæ layaæ gate cetasi tasya kÃla÷ / kriyÃsamarthaæ hi manastathà syÃnmandÃyamÃno 'gnirivendhanena // Saund_16.56 // aupek«ikaæ nÃpi nimittami«Âaæ layaæ gate cetasi soddhave và / evaæ hi tÅvraæ janayedanarthamupek«ito vyÃdhirivÃturasya // Saund_16.57 // yatsyÃdupek«Ãniyataæ nimittaæ sÃmyaæ gate cetasi tasya kÃla÷ / evaæ hi k­tyÃya bhavetprayogo ratho vidheyÃÓva iva prayÃta÷ // Saund_16.58 // rÃgoddhavavyÃkulite 'pi citte maitropasaæhÃravidhirna kÃrya÷ / rÃgÃtmako muhyati maitrayà hi snehaæ kaphak«obha ivopayujya // Saund_16.59 // rÃgoddhate cetasi dhairyametya ni«evitavyaæ tvaÓubhaæ nimittam / rÃgÃtmako hyevamupaiti Óarma kaphÃtmako rÆk«amivopayujya // Saund_16.60 // vyÃpÃdado«eïa manasyudÅrïe na sevitavyaæ tvaÓubhaæ nimittam / dve«Ãtmakasya hyaÓubhà vadhÃya pittÃtmanastÅk«ïa ivopacÃra÷ // Saund_16.61 // vyÃpÃdado«ak«ubhite tu citte sevyà svapak«opanayena maitrÅ / dve«Ãtmano hi praÓamÃya maitrÅ pittÃtmana÷ ÓÅta ivopacÃra÷ // Saund_16.62 // mohÃnubaddhe manasa÷ pracÃre maitrÃÓubhà vaiva bhavatyayoga÷ / tÃbhyÃæ hi saæmohamupaiti bhÆyo vÃyvÃtmako rÆk«amivopanÅya // Saund_16.63 // mohÃtmikÃyÃæ manasa÷ prav­ttau sevyastvidampratyayatÃvihÃra÷ / mƬhe manasye«a hi ÓÃntimÃrgo vÃyvÃtmake snigdha ivopacÃra÷ // Saund_16.64 // ulkÃmukhasthaæ hi yathà suvarïaæ suvarïakÃro dhamatÅha kÃle / kÃle pariprok«ayate jalena krameïa kÃle samupek«ate ca // Saund_16.65 // dahet suvarïaæ hi dhamannakÃle jale k«ipan saæÓameyedakÃle / na cÃpi samyak paripÃkamenaæ nayedakÃle samupek«amÃïa÷ // Saund_16.66 // saæpragrahasya praÓamasya caiva tathaiva kÃle samupek«aïasya / samyaÇ nimittaæ manasà tvavek«yaæ nÃÓo hi yatno 'pyanupÃyapÆrva÷ // Saund_16.67 // ityevamanyÃyanivartanaæ ca nyÃyaæ ca tasmai sugato babhëe / bhÆyaÓca tattaccaritaæ viditvà vitarkahÃnÃya viodhÅnuvÃca // Saund_16.68 // yathà bhi«ak pittakaphÃnilÃnÃæ ya eva kopaæ samupaiti do«a÷ / ÓamÃya tasyaiva vidhiæ vidhatte vyadhatta do«e«u tathaiva buddha÷ // Saund_16.69 // ekena kalpena sacenna hanyÃt svabhyastabhÃvÃdasubhÃn vitarkÃn / tato dvitÅyaæ kramÃmarabheta na tveva heyo guïavÃn prayoga÷ // Saund_16.70 // anÃdikÃlopacitÃtmakatvÃd balÅyasa÷ kleÓagaïasya caiva / samyak prayogasya ca du«karatvÃcchettuæ na ÓakyÃ÷ sahasà hi do«Ã÷ // Saund_16.71 // aïvyà yathÃïyà vipulÃïiranyà nirvÃhyate tadvidu«Ã nareïa / tadvattadevÃkuÓalaæ nimittaæ k«ipennimittÃntarasevanena // Saund_16.72 // tathÃpyathÃdhyÃtmanavagrahatvÃnnaivopaÓÃmyedaÓubho vitarka÷ / heya÷ sa taddo«aparÅk«aïena saÓvÃpado mÃrga ivÃdhvagena // Saund_16.73 // yathà k«udhÃrto 'pi viÓe«a p­ktaæ jijÅvi«urnecchati bhoktumannam / tathaiva do«Ãvahamityavetya jahÃti vidvÃnaÓubhaæ nimittam // Saund_16.74 // na do«ata÷ paÓyati yo hi do«aæ kastaæ tato vÃrayituæ samartha÷ / guïaæ guïe paÓyati yaÓca yatra sa vÃryamÃïo 'pi tata÷ prayÃti // Saund_16.75 // vyapatrapante hi kulaprasÆtà mana÷pracÃrairaÓubhai÷ prav­tai÷ / kaïÂhe manasvÅva yuvà vapu«mÃnacÃk«u«airaprayatairvi«aktai÷ // Saund_16.76 // nirdhÆyamÃnÃstvatha leÓato 'pi ti«ÂheyurevÃkuÓalà vitarkÃ÷ / kÃryÃntarairadhyayanakriyÃdyai÷ sevyo vidhirvismaraïÃya te«Ãm // Saund_16.77 // svaptavyamapyeva vicak«aïena kÃyaklamo vÃpi ni«evitavya÷ / na tveva saæcintyamasannimittaæ yatrÃvasaktasya bhavedanartha÷ // Saund_16.78 // yathà hi bhÅto niÓi taskarebhyo dvÃraæ priyebhyo 'pi na dÃtumicchet / prÃj¤astathà saæharati prayogaæ samaæ ÓubhasyÃpyaÓubhasya do«ai÷ // Saund_16.79 // evaæ prakÃrairapi yadyupÃyairnivÃryamÃïà na parÃÇmukhÃ÷ syu÷ / tato yathÃÓthÆlanivarhaïena suvarïado«Ã iva te praheyÃ÷ // Saund_16.80 // drutaprayÃïaprabh­tÅæÓca tÅk«ïÃt kÃmaprayogÃt parikhidyamÃna÷ / yathà nara÷ saæÓrayate tathaiva prÃj¤ena do«e«vapi vartitavyam // Saund_16.81 // te cedalabdhapratipak«abhÃvà naivopaÓÃmyeyurasadvitarkÃ÷ / muhÆrtamapyaprativadhyamÃnà g­he bhujaægà iva nÃdhivÃsyÃ÷ // Saund_16.82 // dante 'pi dantaæ praïidhÃya kÃmaæ tÃlvagramutpŬya ca jivhayÃpi / cittena cittaæ parig­hya cÃpi kÃrya÷ prayatno na tu te 'nuv­ttÃ÷ // Saund_16.83 // kimatra citraæ yadi vÅtamoho vanaæ gata÷ svasthamanà na muhyet / Ãk«ipyamÃïo h­di tannimittairna k«obhyate ya÷ sa k­tÅ sa dhÅra÷ // Saund_16.84 // tadÃryasatyÃdhigamÃya pÆrvaæ viæÓodhayÃnena nayena mÃrgam / yÃtrÃgata÷ ÓatruvinigrahÃrthaæ rÃjeva lak«mÅmajitÃæ jigÅ«an // Saund_16.85 // etÃnyaraïyÃnyabhita÷ ÓivÃni yogÃnukÆlÃnyajaneritÃni / kÃyasya k­tvà pravivekamÃtraæ kleÓaprahÃïÃya bhajasva mÃrgam // Saund_16.86 // kauï¬inyanandak­milÃniruddhÃsti«yopasenau vimalo 'tha rÃdha÷ / bëpottarau dhautakimoharÃjau kÃtyÃyanadravyapilindavatsÃ÷ // Saund_16.87 // bhaddÃlibhadrÃyaïasarpadÃsasubhÆtigodattasujÃtavatsÃ÷ / saægrÃmajid bhadrajidaÓvajicca ÓroïaÓca ÓoïaÓca ca koÂikarïa÷ // Saund_16.88 // k«emÃjito nandakanandamÃtÃvupÃlivÃgÅÓayaÓoyaÓodÃ÷ / mahÃvhayo valkalirëÂrapÃlau sudarÓanasvÃgatamedhikÃÓca // Saund_16.89 // sa kapphina÷ kÃÓyapa auruvilvo mahÃmahÃkÃÓyapati«yanandÃ÷ / pÆrïaÓca pÆrïaÓca sa pÆrïakaÓca ÓonÃparÃntaÓca sa pÆrïa eva // Saund_16.90 // ÓÃradvatÅputrasubÃhucundÃ÷ kondeyakÃpyabh­gukuïÂhadhÃnÃ÷ / saÓaivalau revatakau«Âhilau ca maudgalyagotraÓca gavÃæpatiÓca // Saund_16.91 // yaæ vikramaæ yogavidhÃvakurvaæstameva ÓÅghraæ vidhivat kuru«va / tata÷ padaæ prÃpsyasi tairavÃptaæ sukhÃv­taistvaæ niyataæ yaÓaÓca // Saund_16.92 // dravyaæ yathà syat kaÂukaæ rasena taccopayuktaæ madhuraæ vipÃke / tathaiva vÅryaæ kaÂukaæ Órameïa tasyÃrtha siddhyai madhuro vipÃka÷ // Saund_16.93 // vÅryaæ paraæ kÃryak­tau hi mÆlaæ vÅryÃd­te kÃcana nÃsti siddhi÷ / udeti vÅryÃdiha sarvasaæpannirvÅryatà cet sakalaÓca pÃpmà // Saund_16.94 // alabdhasyÃlÃbho niyatamupalabdhasya vigamas tathaivÃtmÃvaj¤Ã k­païamadhikebhya÷ paribhava÷ / tamo nistejastvaæ Órutiniyamatu«Âivyuparamo n­ïÃæ nirvÅryÃïÃæ bhavati vinipÃtaÓca bhavati // Saund_16.95 // nayaæ Órutvà Óakto yadayamabhiv­ddhiæ na labhate paraæ dharmaæ j¤Ãtvà yadupari nivÃsaæ na labhate / g­haæ tyaktvà muktau yadayamupaÓÃntiæ na labhate / nimittaæ kausÅdyaæ bhavati puru«asyÃtra na ripu÷ // Saund_16.96 // anik«iptotsÃho yadi khanati gÃæ vÃri labhate / prasaktaæ vyÃmathnan jvalanamaraïibhyÃæ janayati / prayuktà yoge tu dhruvamupalabhante Óramaphalaæ drutaæ nityaæ yÃntyo girimapi hi bhindanti sarita÷ // Saund_16.97 // k­«Âvà gÃæ paripÃlya ca ÓramaÓatairaÓnoti sasyaÓriyaæ yatnena pravigÃhya sÃgarajalaæ ratnaÓriyà krŬati / ÓatrÆïÃmavadhÆya vÅryami«ubhirbhuÇkte narendraÓriyaæ tadvÅryaæ kuru ÓÃntaye viniyataæ vÅrye hi sarvarddhaya÷ // Saund_16.98 // saundarananda mahÃkÃvye "Ãryasatya" nÃma «o¬aÓa sarga samÃpta / _____________________________________________________________________________ saptadaÓa÷ sarga÷ am­taprÃpti athaivamÃdeÓitatattvamÃrgo nandastadà prÃptavimok«amÃrga÷ / sarveïa bhÃvena gurau praïamya kleÓaprahÃïÃya vanaæ jagÃma // Saund_17.1 // tatrÃvakÃÓaæ m­dunÅlaÓa«paæ dadarÓa ÓÃntaæ taru«aï¬avantam / ni÷Óabdayà nimnagayopagƬhaæ vai¬ÆryanÅlodakayà vahantyà // Saund_17.2 // sa pÃdayostatra vidhÃya Óaucaæ Óucau Óive ÓrÅmati v­k«amÆle / mok«Ãya baddhvà vyavasÃyakak«Ãæ paryaÇkamaÇkÃvahitaæ babandha // Saund_17.3 // ­juæ samagraæ praïidhÃya kÃyaæ kÃye sm­tiæ cÃbhimukhÅæ vidhÃya / sarvendriyÃïyÃtmani saænidhÃya sa tatra yogaæ prayata÷ prapede // Saund_17.4 // tata÷ sa tattvaæ nikhilaæ cikÅr«urmok«ÃnukÆlÃæÓca vidhÅæÓcikÅr«an / j¤Ãnena ÓÅlena Óamena caiva cacÃra ceta÷ parikarmabhÆmau // Saund_17.5 // saædhÃya dhairyaæ praïidhÃya vÅryaæ vyapohya saktiæ parig­hya Óaktim / praÓÃntacetà niyamasthacetÃ÷ svasthastatobhÆd vi«aye«vanÃstha÷ // Saund_17.6 // Ãtaptabuddhe÷ prahitÃtmano 'pi svabhyastabhÃvÃdatha kÃmasaæj¤Ã / paryÃkulaæ tasya manaÓcakÃra prÃv­Âsu vidyujjalamÃgateva // Saund_17.7 // sa paryavasthÃnamavetya sadyaÓcik«epa tÃæ dharmavighÃtakartrÅm / priyÃmapi krodhaparÅtacetà nÃrÅmivodv­ttaguïÃæ manasvÅ // Saund_17.8 // ÃrabdhavÅryasya mana÷ÓamÃya bhÆyastu tasyÃkuÓalo vitarka÷ / vyÃdhipraïÃÓÃya nivi«Âavuddherupadravo ghora ivÃjagÃma // Saund_17.9 // sa tadvighÃtÃya nimittamanyad yogÃnukÆlaæ kuÓalaæ prapede / ÃrtÃyanaæ k«Åïabalo balasthaæ nirasyamÃno balinÃriïeva // Saund_17.10 // puraæ vidhÃyÃnuvidhÃya daï¬aæ mitrÃïi saæg­hya ripÆn vig­hya / rÃjà yathÃpnoti hi gÃmapÆrvÃæ nÅtirmumuk«orapi saiva yoge // Saund_17.11 // vimok«akÃmasya hi yogino 'pi mana÷ puraæ j¤ÃnavidhiÓca daï¬a÷ / guïÃÓca mitrÃïyarayaÓca do«Ã bhÆmirvimuktiryatate yadartham // Saund_17.12 // sa du÷khajÃlÃnmahato mumuk«urvimok«amÃrgÃdhigame vivik«u÷ / panthÃnmÃryaæ paramaæ did­k«u÷ Óamaæ yayau kiæcidupÃttacak«u÷ // Saund_17.13 // ya÷ syÃnniketastamaso 'niketa÷ ÓrutvÃpi tattvaæ sa bhavet pramatta÷ / yasmÃttu mok«Ãya sa pÃtrabhÆtastasmÃnmana÷ svÃtmani saæjahÃra // Saund_17.14 // sambhÃrata÷ pratyayata÷ svabhÃvÃdÃsvÃdato do«aviÓe«ataÓca / athÃtmavÃnni÷saraïÃtmataÓca dharme«u cakre vidhivat parÅk«Ãm // Saund_17.15 // sa rÆpiïaæ k­tsnamarÆpiïaæ ca sÃraæ did­k«urvicikÃya kÃyam / athÃÓuciæ du÷khamanityamasvaæ nirÃtmakaæ caiva cikÃya kÃyam // Saund_17.16 // anityatastatra hi ÓÆnyataÓca nirÃtmato du÷khata eva cÃpi / mÃrgapravekeïa sa laukikena kleÓadrumaæ saæcalayÃæcakÃra // Saund_17.17 // yasmÃdabhÆtvà bhavatÅha sarvaæ bhutvà ca bhÆyo na bhavatyavaÓyam / sahetukaæ ca k«ayi hetumacca tasmÃdanityaæ jagadityavindat // Saund_17.18 // yata÷ prasÆtasya ca karmayoga÷ prasajyate bandhavighÃtahetu÷ / du÷khapratÅkÃravidhau sukhÃkhye tato bhavaæ du÷khamiti vyapaÓyat // Saund_17.19 // yataÓca saæskÃragataæ viviktaæ na kÃraka÷ kaÓcana vedako và / samagryata÷ saæbhavati prav­tti÷ ÓÆnyaæ tato lokamimaæ dadarÓa // Saund_17.20 // yasmÃnnirÅhaæ jagadasvatantraæ naiÓvaryameka÷ kurute kriyÃsu / tattatpratÅtya prabhavanti bhÃvà nirÃtmakaæ tena viveda lokam // Saund_17.21 // tata÷ sa vÃtaæ vyajanÃdivo«ïe këÂhÃÓritaæ nirmathanÃdivÃgnim / anta÷k«itisthaæ khananÃdivÃmbho lokottaraæ vartma durÃpamÃpa // Saund_17.22 // sajj¤ÃnacÃpa÷ sm­tivarma baddhvà viÓuddhaÓÅlavratavÃhanastha÷ / kleÓÃribhiÓcittaraïÃjirasthai÷ sÃrdhaæ yuyutsurvijayÃya tasthau // Saund_17.23 // tata÷ sa bodhyaÇgaÓitÃttaÓastra÷ samyakpradhÃnottamavÃhanastha÷ / mÃrgÃÇgamÃtaÇgavatà balena Óanai÷ Óanai÷ kleÓacamÆæ jagÃhe // Saund_17.24 // sa sm­tyupasthÃnamayai÷ p­«atkai÷ ÓatrÆn viparyÃsamayÃn k«aïena / du÷khasya hetÆæÓcaturaÓcaturbhi÷ svai÷ svai÷ pracÃrÃyatanairdadÃra // Saund_17.25 // Ãryairbalai÷ pa¤cabhireva pa¤ca ceta÷khilÃnyapratimairbabha¤ja / mithyÃÇganÃgÃæÓca tathÃÇganÃgairvinirdudhÃvëÂabhireva so '«Âau // Saund_17.26 // athÃtmad­«Âiæ sakalÃæ vidhÆya catur«u satye«vakathaækatha÷ san / viÓuddhaÓÅlavratad­«Âadharmà dharmasya pÆrvÃæ phalabhÆmimÃpa // Saund_17.27 // sa darÓanÃdÃryacatu«Âayasya kleÓaikadeÓasya ca viprayogÃt / pratyÃtmikÃccÃpi viÓe«alÃbhÃt pratyak«ato j¤Ãnisukhasya caiva // Saund_17.28 // dÃr¬hyÃt prasÃdasya dh­te÷ sthiratvÃt satye«vasaæmƬhatayà catur«u / ÓÅlasya cÃcchidratayottamasya ni÷saæÓayo dharmavidhau babhÆva // Saund_17.29 // kud­«ÂijÃlena sa viprayukto lokaæ tathÃbhÆtamavek«amÃïa÷ / j¤ÃnÃÓrayÃæ prÅtimupÃjagÃma bhÆya÷ prasÃdaæ ca gurÃviyÃya // Saund_17.30 // yo hi prav­ttiæ niyatÃmavaiti nivÃnyahetoriha nÃpyaheto÷ / pratÅtya tattatsamavaiti tattatsa nai«Âhikaæ paÓyati dharmamÃryam // Saund_17.31 // ÓÃntaæ Óivaæ nirjarasaæ virÃgaæ ni÷Óreyasaæ paÓyati yaÓca dharmam / tasyopade«ÂÃramathÃryavaryaæ sa prek«ate buddhamavÃptacak«u÷ // Saund_17.32 // yathopadeÓena Óivena mukto rogÃdarogo bhi«ajaæ k­taj¤a÷ / anusmaran paÓyati cittad­«Âyà maitryà ca ÓÃstraj¤atayà ca tu«Âa÷ // Saund_17.33 // Ãryeïa mÃrgeïa tathaiva muktastathÃgataæ tattvavidÃryatattva÷ / anusmaran paÓyati kÃyasÃk«Å maitryà ca sarvaj¤atayà ta tu«Âa÷ // Saund_17.34 // sa nÃÓakaird­«Âigatairvimukta÷ paryantamÃlokya punarbhavasya / bhaktvà gh­ïÃæ kleÓavij­mbhite«u m­tyorna tatrÃsa na durgatibhya÷ // Saund_17.35 // tvaksnÃyumedorudhirÃsthimÃæsakeÓÃdinÃmedhyagaïena pÆrïam / tata÷ sa kÃyaæ samavek«amÃïa÷ sÃraæ vicintyÃïvapi nopalebhe // Saund_17.36 // sa kÃmarÃgapratighau sthirÃtmà tenaiva yogena tanÆ cakÃra / k­tvà mahoraskatanustanÆ tau prÃpa dvitÅyaæ phalamÃryadharme // Saund_17.37 // sa lobhacÃpaæ parikalpabÃïaæ rÃgaæ mahÃvairiïamalpaÓe«am / kÃyasvabhÃvÃdhigataurbibheda yogÃyudhÃstrairaÓubhÃp­«atkai÷ // Saund_17.38 // dve«Ãyudhaæ krodhavikÅrïabÃïaæ vyÃpÃdamanta÷prasavaæ sapatnam / maitrÅp­«atkairdh­titÆïasaæsthai÷ k«amÃdhanurjyÃvis­tairjaghÃna // Saund_17.39 // mÆlÃnyatha trÅïyaÓubhasya vÅrastribhirvimok«ÃyatanaiÓcakarta / camÆmukhasthÃn dh­takÃrmukÃæstrÅnarÅnivÃristribhirÃyasÃgrai÷ // Saund_17.40 // sa kÃmadhÃto÷ samatikramÃya pÃr«ïigrahÃæstÃnabhibhÆya ÓatrÆn / yogÃdanÃgÃmiphalaæ prapadya dvÃrÅva nirvÃïapurasya tasthau // Saund_17.41 // kÃmairviviktaæ malinaiÓca dharmairvitarkavaccÃpi vicÃravacca / vivekajaæ prÅtisukhopapannaæ dhyÃnaæ tata÷ sa prathamaæ prapede // Saund_17.42 // kÃmÃgnidÃhena sa vipramukto lhÃdaæ paraæ dhyÃnasukhÃdavÃpa / sukhaæ vigÃhyÃpsviva dharmakhinna÷ prÃpyeva cÃrtha vipulaæ daridra÷ // Saund_17.43 // tatrÃpi taddharmagatÃn vitarkÃn guïÃguïe ca pras­tÃn vicÃrÃn / buddhvà mana÷k«obhakarÃnaÓÃntÃæstadviprayogÃya matiæ cakÃra // Saund_17.44 // k«obhaæ prakurvanti yathormayo hi dhÅraprasannÃmbuvahasya sindho÷ / ekÃgrabhÆtasya tathormibhÆtÃÓcittÃmbhasa÷ k«obhakarà vitarkÃ÷ // Saund_17.45 // khinnasya suptasya ca nirv­tasya bÃdhaæ yathà saæjanayanti ÓabdÃ÷ / adyÃtmamaikÃgryamupÃgatasya bhavanti bÃdhÃya tathà vitarkÃ÷ // Saund_17.46 // athÃvitarkaæ kramaÓo 'vicÃramekÃgrabhÃvÃnmanasa÷ prasannam / samÃdhijaæ prÅtisukhaæ dvitÅyaæ dhyÃnaæ tadÃdhyÃtmaÓivaæ sa dadhyau // Saund_17.47 // taddhyÃnamÃgamya ca cittamaunaæ lebhe parÃæ prÅtimalabdhapÆrvÃm / prÅtau tu tatrÃpi sa do«adarÓÅ yathà vitarke«vabhavattathaiva // Saund_17.48 // prÅti÷ parà vastuni yatra yasya viparyayÃttasya hi tatra du÷kham / prÅtÃvata÷ prek«ya sa tatra do«Ãn prÅtik«aye yogamupÃruroha // Saund_17.49 // prÅtervirÃgÃt sukhamÃryaju«Âaæ kÃyena vindannatha saæprajÃnan / upek«aka÷ sa sm­timÃn vyahÃr«id dhyÃnaæ t­tÅyaæ pratilabhya dhÅra÷ // Saund_17.50 // yasmÃt paraæ tatra sukhaæ sukhebhyastata÷ paraæ nÃsti sukhaprav­tti÷ / tasmÃd babhëe Óubhak­tsnabhÆmi÷ parÃparaj¤a÷ parameti maitryà // Saund_17.51 // dhyÃne 'pi tatrÃtha dadarÓa do«aæ mene paraæ ÓÃntamani¤jameva / Ãbhogato 'pŤjayati sma tasya cittaæ prav­ttaæ sukhamityasram // Saund_17.52 // yatre¤jitaæ spanditamasti tatra yatrÃsti ca spanditamasti du÷kham / yasmÃdatastatsukhami¤jakatvÃt praÓÃntikÃmà yatayastyajanti // Saund_17.53 // atha prahÃïÃt sukhadu÷khayoÓca manovikÃrasya ca pÆrvameva / dadhyÃvupek«Ãsm­timad viÓuddhaæ dhyÃnaæ tathÃdu÷khasukhaæ caturtham // Saund_17.54 // yasmÃttu tasminna sukhaæ na du÷khaæ j¤Ãnaæ ca tatrÃsti tadarthacÃri / tasmÃdupek«Ãsm­tipÃriÓuddhirnirucyate dhyÃnavidhau caturthe // Saund_17.55 // dhyÃnaæ sa niÓritya tataÓcaturthamarhattvalÃbhÃya matiæ cakÃra / saædhÃya mitraæ balavantamÃryaæ rÃjeva deÓÃnajitÃn jigÅ«u÷ // Saund_17.56 // ciccheda kÃrtsnyena tata÷ sa pa¤ca praj¤Ãsinà bhÃvanayeritena / ÆrdhvaÇgamÃnyuttamabandhanÃni saæyojanÃnyuttamabandhanÃni // Saund_17.57 // bodhyaÇganÃgairapi saptabhi÷ sa saptaiva cittÃnuÓayÃn mamarda / dvipÃnivopasthitavipraïÃÓÃn kÃlo grahai÷ saptabhireva sapta // Saund_17.58 // agnidrumÃjyÃmbu«u yà hi v­tti÷ kabandhavÃyvagnidivÃkarÃïÃm / do«e«u tÃæ v­ttimiyÃya nando nirvÃpaïotpÃÂanadÃhaÓo«ai÷ // Saund_17.59 // iti trivegaæ trijha«aæ trivicamekÃmbhasaæ pa¤carayaæ dvikÆlam / dvigrÃhama«ÂÃÇgavatà plavena du÷khÃrïavaæ dustaramuttatÃra // Saund_17.60 // arhattvamÃsÃdya sa satkriyÃrho nirutsuko ni«praïayo nirÃÓa÷ / vibhÅrviÓugvÅtamado virÃga÷ sa eva dh­tyÃnya ivÃbabhÃse // Saund_17.61 // bhrÃtuÓca ÓÃstuÓca tayÃnuÓi«Âyà nandastata÷ svena ca vikrameïa / praÓÃntacetÃ÷ paripÆrïakÃryo vÃïÅmimÃmÃtmagatÃæ jagÃda // Saund_17.62 // namo 'stu tasmai sugatÃya yena hitai«iïà me karuïÃtmakena / bahÆni du÷khÃnyapavartitÃni sukhÃni bhÆyÃæsyupasaæh­tÃni // Saund_17.63 // ahaæ hyanÃryeïa ÓarÅrajena du÷khÃtmake vartmani k­«yamÃïa÷ / nivartitastadvacanÃÇkuÓena darpÃnvito nÃga ivÃÇkuÓena // Saund_17.64 // tasyÃj¤ayà kÃruïikasya ÓÃsturh­disthamutpÃÂya hi rÃgaÓalyam / adyaiva tÃvat sumahat sukhaæ me sarvak«aye kiæbata nirv­tasya // Saund_17.65 // nirvÃpya kÃmÃgnimahaæ hi dÅptaæ dh­tyambunà pÃvakamambuneva / hlÃdaæ paraæ sÃæpratamÃgato 'smi ÓÅtaæ hradaæ gharma ivÃvatÅrïa÷ // Saund_17.66 // na me priyaæ kiæcana nÃpriyaæ me na me 'nurodho 'sti kuto virodha÷ / tayorabhÃvÃt sukhito 'smi sadyo himÃtapÃbhyÃmiva vipramukta÷ // Saund_17.67 // mahÃbhayÃt k«emamivopalabhya mahÃvarodhÃdiva vipramok«am / mahÃrïavÃt pÃramivÃplava÷ san bhÅmÃndhakÃrÃdiva ca prakÃÓam // Saund_17.68 // rogÃdivÃrogyamasahyarÆpÃd­ïÃdivÃn­ïyamanantasaækhyÃt / dvi«atsakÃÓÃdiva cÃpayÃnaæ durbhik«ayogÃcca yathà subhik«am // Saund_17.69 // tadvatparÃæ ÓÃntimupÃgato 'haæ yasyÃnubhÃvena vinÃyakasya / karomi bhÆya÷ punaruktamasmai namo namo 'rhÃya tathÃgatÃya // Saund_17.70 // yenÃhaæ girimupanÅya rÆkmaÓ­Çgaæ svargaæ ca plavagavadhÆnidarÓanena / kÃmÃtmà tridivacarÅbhiraÇganÃbhirni«k­«Âo yuvatimaye kalau nimagna÷ // Saund_17.71 // tasmÃcca vyasanaparÃdanarthapaÇkÃdutk­«ya kramaÓithila÷ karÅva paÇkÃt / ÓÃnte 'smin virajasi vijvare viÓoke saddharme vitamasi nai«Âhike vimukta÷ // Saund_17.72 // taæ vande paramanukampakaæ mahar«i mÆrdhnÃhaæ prak­tiguïaj¤amÃÓayaj¤am / saæbuddhaæ daÓabalinaæ bhi«akpradhÃnaæ trÃtÃraæ punarapi cÃsmi saænatastam // Saund_17.73 // saundarananda mahÃkÃvya meæ "am­taprÃpti" nÃmaka saptadaÓa sarga samÃpta / _____________________________________________________________________________ a«ÂÃdaÓa÷ sarga÷ Ãj¤ÃvyÃkaraïa atha dvijo bÃla ivÃptaveda÷ k«ipraæ vaïik prÃpta ivÃptalÃbha÷ / jitvà ca rÃjanya ivÃrisainyaæ nanda÷ k­tÃrtho gurumabhyagacchat // Saund_18.1 // dra«Âuæ sukhaæ j¤ÃnasamÃptikÃle gururhi Ói«yasya guroÓca Ói«ya÷ / pariÓramaste saphalo mayÅti yato did­k«Ãsya munau babhÆva // Saund_18.2 // yato hi yenÃdhigato viÓe«astasyottamÃæso 'rhati kartumŬyÃm / Ãrya÷ sarÃgo 'pi k­taj¤abhÃvÃt prak«ÅïamÃna÷ kimu vÅtarÃga÷ // Saund_18.3 // yasyÃrthakÃmaprabhavà hi bhaktistato 'sya sà ti«Âhati rƬhamÆlà / dharmÃnvayo yasya tu bhaktirÃgastasya prasÃdo h­dayÃvagìha÷ // Saund_18.4 // këÃyavÃsÃ÷ kanakÃvadÃtastata÷ sa mÆrdhnà gurave praïeme / vÃterita÷ pallavatÃmrarÃga÷ pu«pojjvalaÓrÅriva karïikÃra÷ // Saund_18.5 // athÃtmana÷ Ói«yaguïasya caiva mahÃmune÷ ÓÃst­guïasya caiva / saædarÓanÃrthaæ sa na mÃnaheto÷ svÃæ kÃryasiddhiæ kathayÃmbabhÆva // Saund_18.6 // yo d­«ÂiÓalyo h­dayÃvagìha÷ prabho bh­Óaæ mÃmatudat sutÅk«ïa÷ / tvadvÃkyasaædaæÓamukhena me sa samuddh­ta÷ Óalyah­teva Óalya÷ // Saund_18.7 // kathaækathÃbhÃvagatosmi yena chinna÷ sa ni÷saæÓaya saæÓayo me / tvacchÃsanÃt satpathamÃgato 'smi sudeÓikasyeva pathi prana«Âa÷ // Saund_18.8 // yatpÅtamÃsvÃdavaÓendriyeïa darpeïa kandarpavi«aæ mayÃsÅt / tanme hataæ tvadvacanÃgadena vi«aæ vinÃÓÅva mahÃgadena // Saund_18.9 // k«ayaæ gataæ janma nirastajanman saddharmacaryÃmu«ito 'smi samyak / k­tsnaæ k­taæ me k­takÃrya kÃryaæ loke«u bhÆto 'smi na lokadharmà // Saund_18.10 // maitrÅstanÅæ vya¤janacÃrusÃsnÃæ saddharmadugdhÃæ pratibhÃnaÓ­ÇgÃm / tavÃsmi gÃæ sÃdhu nipÅya t­ptast­«eva gÃmuttama vatsavarïa÷ // Saund_18.11 // yatpaÓyataÓcÃdhigamo mamÃyaæ tanme samÃsena mune nibodha / sarvaj¤a kÃmaæ viditaæ tavaitat svaæ tÆpacÃraæ pravivak«urasmi // Saund_18.12 // anye 'pi santo vimumuk«avo hi Órutvà vimok«Ãya nayaæ parasya / muktasya rogÃdiva rogavantastenaiva mÃrgeïa sukhaæ ghaÂante // Saund_18.13 // urvyÃdikÃn janmani vedima dhÃtun nÃtmÃnamurvyÃdi«u te«u ki¤cit / yasmÃdataste«u na me 'sti saktirbahiÓca kÃyena samà matirme // Saund_18.14 // skandhÃæÓca rÆpaprabh­tÅn daÓÃrdhÃn paÓyÃmi yasmÃccapalÃnasÃrÃn / anÃtmakÃæÓcaiva vadhÃtmakÃæÓca tasmÃd vimukto 'smyaÓivebhya ebhya÷ // Saund_18.15 // yasmÃcca paÓyÃmyudayaæ vyayaæ ca sarvÃsvavasthÃsvahamindriyÃïÃm / tasmÃdanitye«u nirÃtmake«u du÷khe«u me te«vapi nÃsti saæga÷ // Saund_18.16 // yataÓca lokaæ samajanmani«Âhaæ paÓyÃmi ni÷sÃramasacca sarvam / ato dhiyà me manasà vibaddhamasmÅti me ne¤jitamasti yena // Saund_18.17 // caturvidhe naikavidhaprasaÇge yato 'hamÃhÃravidhÃvasakta÷ / amÆrcchitaÓcÃgrathitaÓca tatra tribhyo vimukto 'smi tato bhavebhya÷ // Saund_18.18 // aniÓcitaÓcÃpratibaddhacitto d­«ÂaÓrutÃdau vyavahÃradharme / yasmÃt samÃtmÃnugataÓca tatra tasmÃd visaæyogagato 'smi mukta÷ // Saund_18.19 // ityevamuktvà gurubÃhumÃnyÃt sarveïa kÃyena sa gÃæ nipanna÷ / praverito lohitacandanÃkto haimo mahÃstambha ivÃbabhÃse // Saund_18.20 // tata÷ pramÃdat pras­tasya pÆrvaæ Óruvà dh­tiæ vyÃkaraïaæ ca tasya / dharmÃnvayaæ cÃnugataæ prasÃdaæ meghasvarastaæ munirÃbabhëe // Saund_18.21 // utti«Âha dharme sthita Ói«yaju«Âe kiæ pÃdayorme patito 'si murdhnà / abhyarcanaæ me na tathà praïÃmo dharme yathai«Ã pratipattireva // Saund_18.22 // adyÃsi supravrajito jitÃtmannaiÓvaryamapyÃtmani yena labdham / jitÃtmana÷ pravrajanaæ hi sÃdhu calÃtmano na tvajitendriyasya // Saund_18.23 // adyÃsi Óaucena pareïa yukto vÃkkÃyacetÃæsi ÓucÅni yatte / ata÷ punaÓcÃprayatÃpasaumyÃæ yatsaumya no vek«yasi garbhaÓayyÃm // Saund_18.24 // adyÃrthavatte Órutavacchrutaæ tacchrutÃnurÆpaæ pratipadya dharmam / k­taÓruto vipratipadyamÃno nindyo hi nirvÅrya ivÃttaÓastra÷ // Saund_18.25 // aho dh­tiste 'vi«ayÃtmakasya yattvaæ matiæ mok«avidhÃvakÃr«Å÷ / yÃsyÃmi ni«ÂhÃmiti bÃliÓo hi janmak«ayÃt trÃsamihÃbhyupaiti // Saund_18.26 // di«Âyà durÃpa÷ k«aïasaænipÃto nÃyaæ k­to mohavaÓena mogha÷ / udeti du÷khena gato hyadhastÃt kÆrmo yugacchidra ivÃrïavastha÷ // Saund_18.27 // nirjitya mÃraæ yudhi durnivÃramadyÃsi loke raïaÓÅr«aÓÆra÷ / ÓÆro 'pyaÓÆra÷ sa hi veditavyo do«airamitrairiva hanyate ya÷ // Saund_18.28 // nirvÃpya rÃgÃgnimudÅrïamadya di«Âyà sukhaæ svapsyasi vÅtadÃha÷ / du÷khaæ hi Óete Óayane 'pyudÃre kleÓÃgninà cetasi dahyamÃna÷ // Saund_18.29 // abhyucchrito dravyamadena pÆrvamadyÃsi t­«ïoparamÃt sam­ddha÷ / yÃvat satar«a÷ puru«o hi loke tÃvat sam­ddho 'pi sadà daridra÷ // Saund_18.30 // adyÃpade«Âuæ tava yuktarÆpaæ Óuddhodano me n­pati÷ piteti / bhra«Âasya dharmÃt pit­bhirnipÃtÃdaÓlÃghanÅyo hi kulÃpadeÓa÷ // Saund_18.31 // di«ÂyÃsi ÓÃntiæ paramÃmupeto nistÅrïakÃntÃra ivÃptasÃra÷ / sarvo hi saæsÃragato bhayÃrto yathaiva kÃntÃragatastathaiva // Saund_18.32 // Ãraïyakaæ bhaik«acaraæ vinÅtaæ drak«yÃmi nandaæ nibh­taæ kadeti / ÃsÅt purastÃttvayi me did­k«Ã tathÃsi di«Âyà mama darÓanÅya÷ // Saund_18.33 // bhavatyarÆpo 'pi hi darÓanÅya÷ svalaæk­ta÷ Óre«Âhatamaigurïai÷ svai÷ / do«ai÷ parÅto malinÅkaraistu sudarÓanÅyo 'pi virÆpa eva // Saund_18.34 // adya prak­«Âà tava buddhimattà k­tsnaæ yayà te k­tamÃtmakÃryam / ÓrutonnatasyÃpi hi nÃsti buddhirnotpadyate Óreyasi yasya buddhi÷ // Saund_18.35 // unmÅlitasyÃpi janasya madhye nimÅlitasyÃpi tathaiva cak«u÷ / praj¤Ãmayaæ yasya hi nÃsti cak«uÓcak«urna tasyÃsti sacak«u«o 'pi // Saund_18.36 // du÷khapratÅkÃranimittamÃrta÷ k­«yÃdibhi÷ khedamupaiti loka÷ / ajasramÃgacchati tacca bhÆyo j¤Ãnena yasyÃdya k­tastvayÃnta÷ // Saund_18.37 // du÷khaæ na me syÃt sukhameva me syÃditi prav­tta÷ satataæ hi loka÷ / na vetti taccaiva tathà yathà syÃt prÃptaæ tvayÃdyÃsulabhaæ yathÃvat // Saund_18.38 // ityevamÃdi sthirabuddhicittastathÃgatenÃbhihito hitÃya / stave«u nindÃsu ca nirvyapek«a÷ k­täjalirvÃkyamuvÃca nanda÷ // Saund_18.39 // aho viÓe«eïa viÓe«adarÓin stvayÃnukampà mayi darÓiteyaæ / yatkÃmapaÇke bhagavannimagnastrÃto 'smi saæsÃrabhayÃdakÃma÷ // Saund_18.40 // bhrÃtrà tvayà Óreyasi daiÓikena pitrà phalasthena tathaiva mÃtrà / hato 'bhavi«yaæ yadi na vyamok«yaæ sÃrthÃt paribhra«Âa ivÃk­tÃrtha÷ // Saund_18.41 // ÓÃntasya tu«Âasya sukho viveko vij¤Ãtatattvasva parÅk«akasya / prahÅïamÃnasya ca nirmadasya sukhaæ virÃgatvamasaktabuddhe÷ // Saund_18.42 // atho hi tattvaæ parigamya samyaÇnirdhÆya do«Ãnadhigamya ÓÃntim / svaæ nÃÓramaæ samprati cintayÃmi na taæ janaæ nÃpsaraso na devÃn // Saund_18.43 // idaæ hi bhuktvà Óuci ÓÃmikaæ sukhaæ na me mana÷ kÃæk«ati kÃmajaæ sukham / mahÃrhamapyannamadaivatÃh­taæ divaukaso bhuktavata÷ sudhÃmiva // Saund_18.44 // aho 'ndhavij¤ÃnanimÅlitaæ jagat paÂÃntare paÓyati nottamaæ sukham / sudhÅramadhyatmasukhaæ vyapÃsya hi Óramaæ tathà kÃmasukhÃrtham­cchati // Saund_18.45 // yathà hi ratnÃkarametya durmatirvihÃya ratnÃnyasato maïÅn haret / apÃsya saæbodhisukhaæ tathottamaæ Óramaæ vrajet kÃmasukhopalabdhaye // Saund_18.46 // aho hi sattve«vatimaitracetasastathÃgatasyÃnujigh­k«utà parà / apÃsya yaddhyÃnasukhaæ mune paraæ parasya du÷khoparamÃya khidyase // Saund_18.47 // mayà nu Óakyaæ pratikartumadya kiæ gurau hitai«iïyanukampake tvayi / samuddh­to yena bhavÃrïavÃdahaæ mahÃrïavÃccÆrïitanaurivormibhi÷ // Saund_18.48 // tato ministasya niÓamya hetumat prahÅïasarvÃsravasÆcakaæ vaca÷ / idaæ babhëe vadatÃmanuttamo yadarhati ÓrÅghana eva bhëituæ // Saund_18.49 // idaæ k­tÃrtha÷ paramÃrthavit k­tÅ tvameva dhÅmannabhidhÃtumarhasi / atÅtya kÃntÃramavÃptasÃdhana÷ sudaiÓikasyeva k­taæ mahÃvaïik // Saund_18.50 // avaiti buddhaæ naradamyasÃrathiæ k­tÅ yathÃrhannupaÓÃntamÃnasa÷ / na d­«Âasatyo 'pi tathÃvabudhyate p­thagjana÷ kiæbata buddhimÃnapi // Saund_18.51 // rajastamobhyÃæ parimuktacetasastavaiva ceyaæ sad­ÓÅ k­taj¤atà / raja÷prakar«eïa jagatyavasthite k­taj¤abhÃvo hi k­taj¤a durlabha÷ // Saund_18.52 // sadharma dharmÃnvayato yataÓca te mayi prasÃdo 'dhigame ca kauÓalam / ato 'sti bhÆyastvayi me vivak«itaæ nato hi bhaktaÓca niyogamarhasi // Saund_18.53 // avÃptakÃryo 'si parÃæ gatiæ gato na te 'sti ki¤cit karaïÅyamaïvapi / ata÷paraæ saumya carÃnukampayà vimok«ayan k­cchragatÃn parÃnapi // Saund_18.54 // ihÃrthamevÃrabhate naro 'dhamo vimadhyamastÆbhayalaukikÅæ kriyÃm / kriyÃmamutraiva phalÃya madhyamo viÓi«Âadharmà punaraprav­ttaye // Saund_18.55 // ihottamebhyo 'pi mata÷ sa tÆttamo ya uttamaæ dharmamavÃpya nai«Âhikam / acintayitvÃtmagataæ pariÓramaæ Óamaæ parebhyo 'pyupade«Âumicchati // Saund_18.56 // vihÃya tasmÃdiha kÃryamÃtmana÷ kuru sthirÃtman parakÃryamapyatho / bhramatsu sattve«u tamÃv­tÃtmasu ÓrutapradÅpo niÓi dhÃryatÃmayam // Saund_18.57 // bravÅtu tÃvat puri vismito janastvayi sthite kurvati dharmadeÓanÃ÷ / aho batÃÓcaryamidaæ vimuktaye karoti rÃgÅ yadayaæ kathÃmiti // Saund_18.58 // dhruvaæ hi saæÓrutya tava sthiraæ mano niv­ttanÃnÃvi«ayairmanorathai÷ / vadhÆrg­he sÃpi tavÃnukurvatÅ kari«yate strÅ«u virÃgiïÅ÷ kathÃ÷ // Saund_18.59 // tvayi paramadh­tau nivi«Âatattve bhavanagatà na hi raæsyate dhruvaæ sà / manasi ÓamadamÃtmake vivikte matiriva kÃmasukhai÷ parÅk«akasya // Saund_18.60 // ityarhata÷ paramakÃruïikasya ÓÃsturmÆrdhnà vacaÓca caraïau ca samaæ g­hÅtvà / svastha÷ praÓÃntah­dayo viniv­ttakÃrya÷ pÃrÓvÃnmune÷ pratiyayau vimada÷ karÅva // Saund_18.61 // bhik«Ãrthaæ samaye viveÓa sa puraæ d­«ÂÅrjanasyÃk«ipan lÃbhÃlÃbhasukhÃsukhÃdi«u sama÷ svasthendriyo nisp­ha÷ / nirmok«Ãya cakÃra tatra ca kathÃæ kÃle janÃyÃrthine naivonmÃrgagatÃn parÃn paribhavannÃtmÃnamutkar«ayan // Saund_18.62 // itye«Ã vyupaÓÃntaye na rataye mok«Ãrthagarbhà k­ti÷ Órot­ïÃæ grahaïÃrthamanyamanasÃæ kÃvyopacÃrÃt k­tà / yanmok«Ãt k­tamanyadatra hi mayà tatkÃvyadharmÃt k­taæ pÃtuæ titkamivau«adhaæ madhuyutaæ h­dyaæ kathaæ syÃditi // Saund_18.63 // prÃyeïÃlokya lokaæ vi«ayaratiparaæ mok«Ãt pratihataæ kÃvyavyÃjena tattvaæ kathitamiha mayà mok«a÷ paramiti / tadbuddhvà Óamikaæ yattadavahitamito grÃhyaæ na lalitaæ pÃæsubhyo dhÃtujebhyo niyatamupakaraæ cÃmÅkaramiti // Saund_18.64 // saundarananda mahÃkÃvya meæ "Ãj¤ÃvyÃkaraïa" nÃmaka a«ÂÃdaÓa sarga samÃpta /