Asvaghosa: Buddhacarita Based on the edition by E.H. Johnston: The Buddhacarita: Or, Acts of the Buddha, Part I. Calcutta: Baptist Mission Press 1935 (Panjab University Oriental Publications, 31) Input by members of the Sanskrit Buddhist Input Project. With kind permission of the Digital Sanskrit Buddhist Canon Project of Nagarjuna Institute, Nepal and University of the West, Rosemead, California, USA (www.uwest.edu/sanskritcanon), Sastra section [GRETIL-Version: 2018-02-23] Revision: 2018-02-23: Bc_5.77 sahÃya÷ changed to sahÃyÃ÷ by Arlo Griffiths ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf and http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf For further information see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm ___________________________________________________________________ AÓvagho«a: Buddhacarita CANTO 1 aik«vÃka ik«vÃkusamaprabhÃva÷ÓÃkye«vaÓakye«u viÓuddhav­tta÷ / priya÷ Óaraccandra iva prajÃnÃæ Óuddhodano nÃma babhÆva rÃjà // Bc_1.1 // tasyendrakalpasya babhÆva patnÅ dÅptyà narendrasya samaprabhÃvà / padmeva lak«mÅ÷ p­thivÅva dhÅrà mÃyeti nÃmnÃnupameva mÃyà // Bc_1.2 // sÃrdha tayÃsau vijahÃra rÃjà nÃcintayadvaiÓravaïasya lak«mÅm / tataÓca vidheva samÃdhiyuktà garbha dadhe pÃpavivarjità sà // Bc_1.3 // prÃggarbhadhÃnnÃnmanujendrapatnÅ sitaæ dadarÓa dviparÃjamekam / svapne viÓantaæ vapurÃtmana÷ sà na tannimittaæ samavÃpa tÃpam // Bc_1.4 // sà tasya devapratimasya devÅ garbheïa vaæÓaÓriyamudvahantÅ / Óramaæ na lebhe na Óucaæ na mÃyÃæ gantuæ vanaæ sà nibh­taæ cakÃÇk«a // Bc_1.5 // sà lumbinÅ nÃma vanÃntabhÆmiæ citradrÆmÃæ caitrarathÃbhirÃmÃm / dhyÃnÃnukÆlÃæ vijanÃmiye«a tasyÃæ nivÃsÃya n­paæ babhëe // Bc_1.6 // ÃryÃÓayÃæ tÃæ pravaïÃæ ca dharme vij¤Ãya kautÆhalahar«apÆrïa÷ / ÓivÃt purÃd bhÆmipatirjagÃma tatprÅtaye nÃpi vihÃraheto÷ // Bc_1.7 // tasminvane ÓrÅmati rÃjapatnÅ prasÆtikÃlaæ samavek«amÃïà / ÓayyÃæ vitÃnopahitÃæ prapede nÃrÅsahasrairabhinandyamÃnà // Bc_1.8 // tata÷ prasannaÓca babhÆva pu«yastasyÃÓca devyà vratasaæsk­tÃyÃ÷ / pÃrÓvÃtsuto lokahitÃya jaj¤e nirvedanaæ caiva nirÃmayaæ ca // Bc_1.9 // Æroryathaurvasya p­thoÓca hastÃnmÃndhÃturindrapratimasya mÆrdhna÷ / kak«ÅvataÓcaiva bhujÃæsadeÓÃttathÃvidhaæ tasya babhÆva janma // Bc_1.10 // krameïa garbhÃdabhini÷s­ta÷ san babhau cyuta÷ khÃdiva yonyajÃta÷ / kalpe«vaneke«u ca bhÃvitÃtmà ya÷ saæprajÃnansu«uve na mƬha÷ // Bc_1.11 // dÅptyà ca dhairyeïa ca yo rarÃja bÃlo ravibhÆmimivÃvatÅrïa÷ / tathÃtidÅpto 'pi nirÅk«yamÃïo jahÃra cak«Ææ«i yathà ÓaÓÃÇka÷ // Bc_1.12 // sa hi svagÃtraprabhayojjvalantyà dÅpaprabhÃæ bhÃskaravanmumo«a / mahÃrhajÃmbÆnadacÃruvarïo vidyotayÃmÃsa diÓaÓca sarvÃ÷ // Bc_1.13 // anÃkulÃnyubjasamudgatÃni ni«pe«avadvyÃyatavikramÃïi / tathaiva dhÅrÃïi padÃni sapta saptar«itÃrÃsad­Óo jagÃma // Bc_1.14 // bodhÃya jÃto 'smi jagaddhitÃrthamantyà bhavotpattiriyaæ mameti / caturdiÓaæ siæhagatirvilokya vÃïÅ ca bhavyÃrthakarÅmuvÃca // Bc_1.15 // khÃtprasrÆte candramarÅciÓubhre dve vÃridhÃre ÓiÓiro«ïavÅrye / ÓarÅrasaæsparÓasukhÃntarÃya nipetaturmÆrdhani tasya saumye // Bc_1.16 // ÓrÅmadvitÃne kanakojjvalÃÇge vai¬ÆryapÃde Óayane ÓayÃnam / yadgauravÃtkäcanapadmahastà yak«ÃdhipÃ÷ saæparivÃrya tasthu÷ // Bc_1.17 // ad­ÓyabhÃvÃÓca divaukasa÷ khe yasya prabhÃvÃtpraïatai÷ ÓÅrobhi÷ / ÃdhÃrayan pÃï¬aramÃtapatraæ bodhÃya jepu÷ paramÃÓi«aÓca // Bc_1.18 // mahoragà dharmaviÓe«atar«Ãd buddhe«vatÅte«u k­tÃdhikÃrÃ÷ / yamavyajan bhaktiviÓi«Âanetrà mandÃrapu«pai÷ samavÃkiraæÓca // Bc_1.19 // tathÃgatotpÃdaguïena tu«ÂÃ÷ ÓuddhÃdhivÃsÃÓca viÓuddhasattvÃ÷ / devà nanandurvigate 'pi rÃge magnasya du÷khe jagato hitÃya // Bc_1.20 // yasya prasÆtau girirÃjakÅlà vÃtÃhatà nauriva bhÆÓcacÃla / sacandanà cotpalapadmagarbhà papÃta v­«ÂirgaganÃdanabhrÃt // Bc_1.21 // vÃtà vavu÷ sparÓasukhà manoj¤Ã divyÃni vÃsÃæsyavapÃtayanta÷ / sÆrya÷ sa evÃbhyadhikaæ cakÃÓe jajvÃla saumyÃrciranÅrito 'gni÷ // Bc_1.22 // prÃguttare cÃvasathapradeÓe kÆpa÷ svayaæ prÃdurabhÆtsitÃmbu÷ anta÷purÃïyÃgatavismayÃni yasmin kriyÃstÅrtha iva pracakru÷ // Bc_1.23 // dharmÃrthibhirbhÆtagaïaiÓca divyaistaddarÓanÃrtha vanamÃpupÆre / kautÆhalenaiva ca pÃdapebhya÷ pu«pÃïyakÃle 'pyavapÃtayadbhi÷ // Bc_1.24 // bhÆtairasaumyai÷ parityaktahiæsairnÃkÃri pŬà svagaïe pare và / loke hi sarvÃÓca vinà prayÃsaæ rujo narÃïÃæ ÓamayÃæbabhÆvu÷ // Bc_1.25 // kalaæ praïedu÷ m­gapak«iïaÓca ÓÃntÃmbuvÃhÃ÷ sarito babhÆvu÷ / diÓa÷ prasedurvimale nirabhre vihÃyase dundubhayo ninedu÷ // Bc_1.26 // lokasya mok«Ãya gurau prasÆte Óamaæ prapede jagadavyavastham / prÃpyeva nÃthaæ khalu nÅtimantam eko na mÃro mudamÃpa loke // Bc_1.27 // divyÃdbhutaæ janma nirÅk«ya tasya dhÅro 'pi rÃjà bahuk«obhameta÷ / snehÃdasau bhÅtipramodajanye dve vÃridhÃre mumuce narendra÷ // Bc_1.28 // amÃnu«Å tasya niÓamya Óaktiæ mÃtà prak­tyà karuïÃrdracittà / prÅtà ca bhÅtà ca babhÆva devÅ ÓÅto«ïamiÓreva jalasya dhÃrà // Bc_1.29 // nirÅk«amÃïà bhayahetumeva dhyÃtuæ na Óeku÷ vanitÃ÷ prav­ddhÃ÷ / pÆtÃÓca tà maÇgalakarma cakru÷ Óivaæ yayÃcu÷ ÓiÓave suraughÃn // Bc_1.30 // viprÃÓca khyÃtÃ÷ ÓrutaÓÅlavÃgbhi÷ Órutvà nimittÃni vicÃrya samyak / mukhai÷ praphullaiÓcakitaiÓca dÅptai÷ / bhÅtaprasannaæ n­pametya procu÷ // Bc_1.31 // Óamepsavo ye bhuvi santi sattvÃ÷ / putraæ vinecchanti guïaæ na ka¤cit / tvatputra e«o 'sti kulapradÅpa÷ / n­tyotsavaæ tvadya vidhehi rÃjan // Bc_1.32 // vihÃya cintÃæ bhava ÓÃntacitto modasva vaæÓastava v­ddhibhÃgÅ / lokasya netà tava putrabhÆta÷ du÷khÃrditÃnÃæ bhuvi e«a trÃtà // Bc_1.33 // dÅpaprabho 'yaæ kanakojjvalÃÇga÷ sulak«aïairyaistu samanvito 'sti / nidhirguïÃnÃæ samaye sa gatÃæ buddhar«ibhÃvaæ paramÃæ Óriyaæ và // Bc_1.34 // icchedasau vai p­thivÅÓriyaæ cet nyÃyena jitvà p­thivÅ samagrÃm / bhÆpe«u rÃjeta yathà prakÃÓa÷ grahe«u sarve«u ravervibhÃti // Bc_1.35 // mok«Ãya cedvà vanameva gacchet / tattvena samyak sa vijitya sarvÃn / matÃn p­thivyÃæ bahumÃnameta÷ rÃjeta Óaile«u yathà sumeru÷ // Bc_1.36 // yathà hiraïyaæ Óuci dhÃtumadhye merurgirÅïÃæ sarasÃæ samudra÷ / tÃrÃsu candrastapatÃæ ca sÆrya÷ putrastathà te dvipade«u varya÷ // Bc_1.37 // tasyÃk«iïÅ nirnimi«e viÓÃle snigdhe ca dÅpte vimale tathaiva / ni«kampak­«ïÃyataÓuddhapak«me dra«Âuæ samarthe khalu sarvabhÃvÃn // Bc_1.38 // kasmÃnnu heto÷ kathitÃnbhavadbhi÷ varÃnguïÃn dhÃrayate kumÃra÷ / prÃpurna pÆrve munayo n­pÃÓca rÃj¤eti p­«Âà jagadus dvijÃstam // Bc_1.39 // khyÃtÃni karmÃïi yaÓo matiÓca pÆrva na bhÆtÃni bhavanti paÓcÃt / guïà hi sarvÃ÷ prabhavanti heto÷ nidarÓanÃnyatra ca no nibodha // Bc_1.40 // yadrÃjaÓÃstraæ bh­guraÇgirà và na cakraturvaÓakarÃv­«Å tau / tayo÷ sutau saumya sasarjatustatkÃlena ÓukraÓca b­haspatiÓca // Bc_1.41 // sÃrasvataÓcÃpi jagÃda na«Âaæ vedaæ punaryaæ dad­Óurna pÆrve / vyÃsastathainaæ bahudhà cakÃra na yaæ vasi«Âha÷ k­tavÃnaÓakti÷ // Bc_1.42 // vÃlmÅkirÃdau ca sasarja padyaæ jagrantha yanna cyavano mahar«i÷ / cikitsitaæ yacca cakÃra nÃtri÷ paÓcÃttadÃtreya ­«irjagÃda // Bc_1.43 // yacca dvijatvaæ kuÓiko na lebhe tadgÃdhina÷ sunÆravÃpa rÃjan / velÃæ samudre sagaraÓca dadhre nek«vÃkavo yÃæ prathamaæ babandhu÷ // Bc_1.44 // ÃcÃryakaæ yogavidhau dvijÃnÃmaprÃptamanyairjanako jagÃma / khyÃtÃni karmÃïi ca yÃni Óaure÷ ÓÆrÃdayaste«vabalà babhÆvu÷ // Bc_1.45 // tasmÃtpramÃïaæ na vayo na vaæÓa÷ kaÓcitkvacicchrai«Âhyamupaiti loke / rÃj¤Ãm­«ÅïÃæ ca hi tÃni tÃni k­tÃni putrairak­tÃni pÆrvai÷ // Bc_1.46 // evaæ n­pa÷ pratyayitairdvijaistairÃÓvÃsitaÓcÃpyabhinanditaÓca / ÓaÇkÃmani«ÂÃæ vijahau manasta÷ prahar«amevÃdhikamÃruroha // Bc_1.47 // prÅtaÓca tebhyo dvijasattamebhya÷ satkÃrapÆrva pradadau dhanÃni / bhÆyÃdayaæ bhÆmipatiryathokto yÃyÃjjarÃmetya vanÃni ceti // Bc_1.48 // atho nimittaiÓca tapobalÃcca tajjanma janmÃntakarasya buddhvà / ÓÃkyeÓvarasyÃlayamÃjagÃma saddharmatar«Ãdasito mahar«i÷ // Bc_1.49 // taæ brahmavidbrahmavidaæ jvalantaæ brÃhmyà Óriyà caiva tapa÷Óriyà ca / rÃj¤o gururgauravasatkriyÃbhyÃæ praveÓÃyÃmÃsa narendrasadma // Bc_1.50 // sa pÃrthivÃnta÷purasaænikar«a kumÃrajanmÃgatahar«avega÷ / viveÓa dhÅro vanasaæj¤ayeva tapa÷prakar«Ãcca jarÃÓrayÃcca // Bc_1.51 // tato n­pastaæ munimÃsanasthaæ pÃdyÃrdhyapÆrvaæ pratipÆjya samyak / nimantrayÃmÃsa yathopacÃraæ purà vasi«Âhaæ sa ivÃntideva÷ // Bc_1.52 // dhanyo 'smyanugrÃhyamidaæ kulaæ me / yanmÃæ did­k«urbhagavÃnupeta÷ / Ãj¤ÃpyatÃæ kiæ karavÃïi saumya Ói«yo 'smi viÓrambhitumarhasÅti // Bc_1.53 // evaæ n­peïopanimantrita÷ sansarveïa bhÃvena muniryathÃvat / sa vismayotphullaviÓÃlad­«ÂirgambhÅradhÅrÃïi vacÃæsyuvÃca // Bc_1.54 // mahÃtmani tvayyupapannametatpriyÃtithau tyÃgini dharmakÃme / sattvÃnvayaj¤Ãnavayo 'nurÆpà snigdhà yadevaæ mayi me mati÷ syÃt // Bc_1.55 // etacca tadyena n­par«ayaste / dharmeïa sÆk«meïa dhanÃnyavÃpya / nityaæ tyajanto vidhivadbabhÆvustapobhirìhyà vibhavairdaridrÃ÷ // Bc_1.56 // prayojanaæ yattu mamopayÃne tanme Ó­ïu prÅtimupehi ca tvam / divyà mayÃdityapathe Órutà vÃgbodhÃya jÃtastanayastaveti // Bc_1.57 // Órutvà vacastacca manaÓca yuktvà j¤Ãtvà nimittaiÓca tato 'smyupeta÷ / did­k«ayà ÓÃkyakuladhvajasya Óakradhvajasyeva samucchritasya // Bc_1.58 // ityetadevaæ vacanaæ niÓamya prahar«asaæbhrÃntagatinarendra÷ / ÃdÃya dhÃtryaÇkagataæ kumÃraæ saædarÓayÃmÃsa tapodhanÃya // Bc_1.59 // cakrÃÇkapÃdaæ sa tato mahar«irjÃlÃvanaddhÃÇgulipÃïipÃdam / sorïabhruvaæ vÃraïavastikoÓaæ savismayaæ rÃjasutaæ dadarÓa // Bc_1.60 // dhÃtryaÇkasaævi«Âamavek«ya cainaæ devyaÇkasaævi«ÂamivÃgnisÆnum / babhÆva pak«mÃntavica¤citÃÓrurniÓvasya caiva tridivonmukho 'bhÆt // Bc_1.61 // d­«ÂvÃsitaæ tvaÓrupariplutÃk«aæ / snehÃttanÆjasya n­paÓcakampe / sagadgadaæ bëpaka«ÃyakaïÂha÷ papraccha sa präjalirÃnatÃÇga÷ // Bc_1.62 // alpÃntaraæ yasya vapu÷ surebhyo bavhadbhutaæ yasya ca janma dÅptam / yasyottamaæ bhÃvinamÃttha cÃrtha taæ prek«ya kasmÃttava dhÅra bëpa÷ // Bc_1.63 // api sthirÃyurbhagavan kumÃra÷ kaccinna ÓokÃya mama prasÆta÷ / labdha÷ kathaæcitsaliläjalirme na khalvimaæ pÃtumupaiti kÃla÷ // Bc_1.64 // apyak«ayaæ me yaÓaso nidhÃnaæ kacciddhruvo me kulahastasÃra÷ / api prayÃsyÃmi sukhaæ paratra supto 'pi putre 'nimi«aikacak«u÷ // Bc_1.65 // kaccinna me jÃtamaphullameva kulapravÃlaæ pariÓo«abhÃgi / k«ipraæ vibho brÆhi na me 'sti ÓÃnti÷ snehaæ sute vetsi hi bÃndhavÃnÃm // Bc_1.66 // ityÃgatÃvegamani«Âabuddhyà buddhvà narendraæ sa munirbabhëe / mà bhÆnmatiste n­pa kÃcidanyà ni÷saæÓayaæ tadyadavocamasmi // Bc_1.67 // nÃsyÃnyathÃtvaæ prati vikriyà me svÃæ va¤canÃæ tu prati viklavo 'smi / kÃlo hi me yÃtumayaæ ca jÃto jÃtik«ayasyÃsulabhasya boddhà // Bc_1.68 // vihÃya rÃjyaæ vi«aye«vanÃsthastÅvrai÷ prayatnairadhigamya tattvam / jagatyayaæ mohatamo nihantuæ jvali«yati j¤Ãnamayo hi sÆrya÷ // Bc_1.69 // du÷khÃrïavÃdvyÃdhivikÅrïaphenÃjjarÃtaraÇgÃnmaraïogravegÃt / uttÃrayi«yatyayamuhyamÃnamÃrta jagajj¤ÃnamahÃplavena // Bc_1.70 // praj¤ÃmbuvegÃæ sthiraÓÅlavaprÃæ samÃdhiÓÅtÃæ vratacakravÃkÃm / asyottamÃæ dharmanadÅ prav­tÃæ / t­«ïÃrdita÷ pÃsyati jÅvaloka÷ // Bc_1.71 // du÷khÃrditebhyo vi«ayÃv­tebhya÷ saæsÃrakÃntÃrapathasthitebhya÷ / ÃkhyÃsyati hye«a vimok«amÃrga mÃrgaprana«Âebhya ivÃdhvagebhya÷ // Bc_1.72 // vidahyamÃnÃya janÃya loke rÃgÃgninÃyaæ vi«ayendhanena / pralhÃdamÃdhÃsyati dharmav­«Âyà v­«Âyà mahÃmegha ivÃtapÃnte // Bc_1.73 // t­«ïÃrgalaæ mohatama÷kapÃÂaæ dvÃraæ prajÃnÃmapayÃnaheto÷ / vipÃÂayi«yatyayamuttamena saddharmatìena durÃsadena // Bc_1.74 // svairmohapÃÓai÷ parive«Âitasya du÷khÃbhibhÆtasya nirÃÓrayasya / lokasya saæbudhya ca dharmarÃja÷ kari«yate bandhanamok«ame«a÷ // Bc_1.75 // tanmà k­thÃ÷ Óokamimaæ prati tvamasminsa Óocyo 'sti manu«yaloke / mohena và kÃmasukhairmadÃdvà yo nai«Âhikaæ Óro«yati nÃsya dharmam // Bc_1.76 // bhra«Âasya tasmÃcca guïÃdato me dhyÃnÃni labdhvÃpyak­tÃrthataiva / dharmasya tasyÃÓravaïÃdahaæ hi manye vipattiæ tridive 'pi vÃsam // Bc_1.77 // iti ÓrutÃrtha÷ sasuh­tsadÃrastyaktvà vi«Ãdaæ mumude narendra÷ / evaævidho 'yaæ tanayo mameti mene sa hi svÃmapi sÃravattÃm // Bc_1.78 // Ãr«eïa mÃrgeïa tu yÃsyatÅti cintÃvidheyaæ h­dayaæ cakÃra / na khalvasau na priyadharmapak«a÷ / saætÃnanÃÓÃttu bhayaæ dadarÓa // Bc_1.79 // atha munirasito nivedya tattvaæ sutaniyataæ sutaviklavÃya rÃj¤e / sabahumatumudÅk«yamÃïarÆpa÷ pavanapathena yathÃgataæ jagÃma // Bc_1.80 // k­tamitiranujÃsutaæ ca d­«Âvà munivacanaÓravaïe ca tanmatau ca / bahuvidhamanukampayà sa sÃdhu÷ priyasutavadviniyojayÃæcakÃra // Bc_1.81 // narapatirapi putrajanmatu«Âo vi«ayagatÃni vimucya bandhanÃni / kulasad­ÓamacÅrakaradyathÃvatpriyatanayastanayasya jÃtakarma // Bc_1.82 // daÓasu pariïate«vaha÷su caiva prayatamanÃ÷ parayà mudà parÅta÷ / akuruta japahomamaÇgalÃdyÃ÷ paramabhavÃya sutasya devatejyÃ÷ // Bc_1.83 // api ca ÓatasahasrapÆrïasaækhyÃ÷ sthirabalavattanayÃ÷ sahemaÓ­ÇgÅ÷ / anupagatajarÃ÷ payasvinÅrgÃ÷ svayamadadÃtsutav­ddhaye dvijebhya÷ // Bc_1.84 // bahuvidhavi«ayÃstato yatÃtmà svah­dayato«akarÅ÷ kriyà vidhÃya / guïavati niyate Óive muhÆrte matimakaronmudita÷ purapraveÓe // Bc_1.85 // dviradaradamayÅmatho mahÃrhà sitasitapu«pabh­tÃæ maïipradÅpÃm / abhajata ÓivikÃæ ÓivÃya devÅ tanayavatÅ praïipatya devatÃbhya÷ // Bc_1.86 // puramatha purata÷ praveÓya patnÅæ sthavirajanÃnugatÃmapatyanÃthÃm / n­patirapi jagÃma paurasaæghairdivamamarairmaghavÃnivÃrcyamÃna÷ // Bc_1.87 // bhavanamatha vigÃhya ÓÃkyarÃjo bhava iva «aïmukhajanmanà pratÅta÷ / idamidamiti har«apÆrïavaktro bahuvidhapu«ÂiyaÓaskaraæ vyadhatta // Bc_1.88 // iti narapatiputrajanmav­ddhyà sajanapadaæ kapilÃvhayaæ puraæ tat / dhanadapuramivÃpsaro 'vakÅrïa muditamabhÆnnalakÆbaraprasÆtau // Bc_1.89 // iti buddhacarite mahÃkÃvye bhagavatprasÆtirnÃma prathama÷ sarga÷ // 1 // CANTO II à janmano janmajarÃntakasya tasyÃtmajasyÃtmajita÷ sa rÃjà / ahanyahanyarthagajÃÓvamitrairv­ddhiæ yayau sindhurivÃmbuvegai÷ // Bc_2.1 // dhanasya ratnasya ca tasya tasya k­tÃk­tasyaiva ca käcanasya / tadà hi naikÃnsa nidhÅnavÃpa manorathasyÃpyatibhÃrabhÆtÃn // Bc_2.2 // ye padmakalpairapi ca dvipendrairna maï¬alaæ ÓakyamihÃbhinetum / madotkaÂà haimavatà gajÃste vinÃpi yatnÃdupatasthurenam // Bc_2.3 // nÃnÃÇkacinhairnavahemabhÃï¬airvibhÆ«itairlambasaÂaistathÃnyai÷ / saæcuk«ubhe cÃsya puraæ turaÇgairbalena maitryà ca dhanena cÃptai÷ // Bc_2.4 // pu«ÂÃÓca tu«ÂÃÓca tathÃsya rÃjye sÃdhvyo 'rajaskà guïavatpayaskÃ÷ / udagravatsai÷ sahità babhÆvurbavhyo bahuk«ÅraduhaÓca gÃva÷ // Bc_2.5 // madhyasthatÃæ tasya ripurjagÃma madhyasthabhÃva÷ prayayau suh­ttvam / viÓe«ato dÃr¬hyamiyÃya mitraæ dvÃvasya pak«Ãvaparastu nÃsa // Bc_2.6 // tathÃsya mandÃnilameghaÓabda÷ saudÃminÅkuï¬alamaï¬itÃbhra÷ / vinÃÓmavar«ÃÓanipÃtado«ai÷ kÃle ca deÓe pravavar«a deva÷ // Bc_2.7 // ruroha sasyaæ phalavadyathartu tadÃk­tenÃpi k­«iÓrameïa / tà eva cÃsyau«adhayo rasena sÃreïa caivÃbhyadhikà babhÆvu÷ // Bc_2.8 // ÓarÅrasaædehakare 'pi kÃle saægrÃmasaæmarda iva prav­te / svasthÃ÷ sukhaæ caiva nirÃmayaæ ca prajaj¤ire kÃlavaÓena nÃrya÷ // Bc_2.9 // p­thagvratibhyo vibhave 'pi garhye na prÃrthayanti sma narÃ÷ parebhya÷ / abhyarthita÷ sÆk«madhano 'pi cÃryastadà na kaÓcidvimukho babhÆva // Bc_2.10 // nÃgauravo bandhu«u nÃpyadÃtà naivÃvrato nÃn­tiko na hiæsra÷ / ÃsÅttadà kaÓcana tasya rÃjye rÃj¤o yayÃteriva nÃhu«asya // Bc_2.11 // udyÃnadevÃyatanÃÓramÃïÃæ kÆpaprapÃpu«kariïÅvanÃnÃm / cakru÷ kriyÃstatra ca dharmakÃmÃ÷ pratyak«ata÷ svargÅmavopalabhya // Bc_2.12 // muktaÓca durbhik«abhayÃmayebhyo h­«Âo jana÷ svarga ivÃbhireme / patnÅæ patirvà mahi«Å patiæ và parasparaæ na vyabhiceratuÓca // Bc_2.13 // kaÓcitsi«eve rataye na kÃmaæ kÃmÃrthamarthaæ na jugopa kaÓcit / kaÓciddhanÃrthaæ na cacÃra dharma dharmÃya kaÓcinna cakÃra hiæsÃm // Bc_2.14 // steyÃdibhiÓcÃpyaribhiÓca na«Âaæ svasthaæ svacakraæ paracakramuktam / k«emaæ subhik«aæ ca babhÆva tasya purÃnaraïyasya yathaiva rëÂre // Bc_2.15 // tadà hi tajjanmani tasya rÃj¤o manorivÃdityasutasya rÃjye / cacÃra har«a÷ praïanÃÓa pÃpmà jajvÃla dharma÷ kalu«a÷ ÓaÓÃma // Bc_2.16 // evaævidhà rÃjakulasya saæpatsarvÃrthasiddhiÓca yato babhÆva / tato n­pastasya sutasya nÃma sarvÃrthasiddhi 'yamiti pracakre // Bc_2.17 // devÅ tu mÃyà vibudhar«ikalpaæ d­«Âvà viÓÃlaæ tanayaprabhÃvam / jÃtaæ prahar«a na ÓaÓÃka so¬huæ tato nivÃsÃya divaæ jagÃma // Bc_2.18 // tata÷ kumÃraæ suragarbhakalpaæ snehena bhÃvena ca nirviÓe«am / mÃt­«vasà mÃt­samaprabhÃvà saævardhayÃmÃtmajavadbabhÆva // Bc_2.19 // tata÷ sa bÃlÃrka ivodayastha÷ samÅrito vanhirivÃnilena / krameïa samyagvav­dhe kumÃrastÃrÃdhipa÷ pak«a ivÃtamaske // Bc_2.20 // tato mahÃrhÃïi ca candanÃni ratnÃvalÅÓcau«adhibhi÷ sagarbhÃ÷ / m­gaprayuktÃn rathakÃæÓca haimÃnÃcakrire 'smai suh­dÃlayebhya÷ // Bc_2.21 // vayo 'nurÆpÃïi ca bhÆ«aïÃni hiraïmayÃn hastim­gÃÓvakÃæÓca / rathÃæÓca goputrakasaæprayuktÃn putrÅÓca cÃmÅkararÆpyacitrÃ÷ // Bc_2.22 // evaæ sa taistairvi«ayopacÃrairvayo 'nurÆpairupacaryamÃïa÷ / bÃlo 'pyabÃlapratimo babhÆva dh­tyà ca Óaucena dhiyà Óriyà ca // Bc_2.23 // vayaÓca kaumÃramatÅtya samyak saæprÃpya kÃle pratipattikarma / alpairahobhirbahuvar«agÃmyà jagrÃha vidyÃ÷ svakulÃnurÆpÃ÷ // Bc_2.24 // nai÷Óreyasaæ tasya tu bhavyamarthaæ Órutvà purastÃdasitÃnmahar«e÷ / kÃme«u saÇgaæ janayÃæbabhÆva vanÃni yÃyÃditi ÓÃkyarÃja÷ // Bc_2.25 // kulÃttato 'smai sthiraÓÅlayuktÃtsÃdhvÅæ vapurhrÅvinayopapannÃm / yaÓodharÃæ nÃma yaÓoviÓÃlÃæ vÃmÃbhidhÃnÃæ ÓriyamÃjuhÃva // Bc_2.26 // vidyotamÃno vapu«Ã pareïa sanatkumÃrapratima÷ kumÃra÷ / sÃrdha tayà ÓÃkyanarendravadhvà Óacyà sahasrÃk«a ivÃbhireme // Bc_2.27 // kiæcinmana÷k«obhakaraæ pratÅpaæ kathaæ na paÓyediti so 'nucintya / vÃsaæ n­po vyÃdiÓati sma tasmai harmyodare«veva na bhÆpracÃram // Bc_2.28 // tata÷ ÓarattoyadapÃï¬are«u bhÆmau vimÃne«viva ra¤jite«u / harmye«u sarvartusukhÃÓraye«u strÅïÃmudÃrairvijahÃra tÆryai÷ // Bc_2.29 // kalairhi cÃmÅkarabaddhakak«airnÃrÅkarÃgrÃbhihatairm­daÇgai÷ / varÃpsaron­tyasamaiÓca n­tyai÷ kailÃsavattadbhavanaæ rarÃja // Bc_2.30 // vÃgbhi÷ kalÃbhirlÅlataiÓca hÃvairmadai÷ sakhelairmadhuraiÓca hÃsai÷ / taæ tatra nÃryo ramayÃæbabhÆvurbhÆva¤citairardhÅnarÅk«itaiÓca // Bc_2.31 // tata÷ sa kÃmÃÓrayapaï¬itÃbhi÷ strÅbhirg­hÅto ratikarkaÓÃbhi÷ / vimÃnap­«ÂhÃnna mahÅæ jagÃma vimÃnap­«ÂhÃdiva puïyakarmà // Bc_2.32 // n­pastu tasyaiva viv­ddhihetostadbhÃvinÃrthena ca codyamÃna÷ / Óame 'bhireme virarÃma pÃpÃdbheje damaæ saævibabhÃja sÃdhÆn // Bc_2.33 // nÃdhÅravatkÃmasukhe sasa¤je na saærara¤je vi«amaæ jananyÃm / dh­tyendriyÃÓvÃæÓcapalÃnvijigye bandhÆæÓca paurÃæÓca guïairjigÃya // Bc_2.34 // nÃdhyai«Âa du÷khÃya parasya vidyÃæ j¤Ãnaæ Óivaæ yattu tadadhyagÅ«Âa / svÃbhya÷ prajÃbhyo hi yathà tathaiva sarvaprajÃbhya÷ ÓivamÃÓaÓaæse // Bc_2.35 // bhaæ bhÃsuraæ cÃÇgirasÃdhidevaæ yathÃvadÃnarca tadÃyu«e sa÷ / juhÃva havyÃnyak­Óe k­ÓÃnau dadau dvijebhya÷ k­Óanaæ ca gÃÓca // Bc_2.36 // sasnau ÓarÅraæ pavituæ manaÓca tÅrthÃmbubhiÓcaiva guïÃmbubhiÓca / vedopadi«Âaæ samamÃtmajaæ ca somaæ papau ÓÃntisukhaæ ca hÃrdam // Bc_2.37 // sÃntvaæ babhëe na ca nÃrthavadyajjajalpa tattvaæ na ca vipriyaæ yat / sÃntvaæ hyatattvaæ paru«aæ ca tattvaæ hriyÃÓakannÃtmana eva vaktum // Bc_2.38 // i«Âe«vani«Âe«u ca kÃryavatsu na rÃgado«ÃÓrayatÃæ prapede / Óivaæ si«eve vyavahÃraÓuddhaæ yaj¤aæ hi mene na tathà yathà tat // Bc_2.39 // ÃÓÃvate cÃhigatÃya sadyo deyÃmbubhistar«amacecchidi«Âa / yuddhÃd­te v­ttaparaÓvadhena dvi¬darpamudv­ttamabebhidi«Âa // Bc_2.40 // ekaæ vininye sa jugopa sapta saptaiva tatyÃja rarak«a pa¤ca / prÃpa trivarga bubudhe trivarga jaj¤e dvivarga prajahau dvivargam // Bc_2.41 // k­tÃgaso 'pi pratipÃdya vadhyÃnnÃjÅghanannÃpi ru«Ã dadarÓa / babandha sÃntvena phalena caitÃæstyÃgo 'pi te«Ãæ hyanayÃya d­«Âa÷ // Bc_2.42 // Ãr«ÃïyacÃrÅtparamavratÃni vairÃïyahÃsÅccirasaæbh­tÃni / yaÓÃæsi cÃpadguïagandhavanti rajÃæsyahÃr«ÅnmalinÅkarÃïi // Bc_2.43 // na cÃjihÅr«idvalimaprav­ttaæ na cÃcikÅr«itparavastvabhidhyÃm / na cÃvivak«Åd dvi«atÃmadharma na cÃvivÃk«Åddh­dayena manyum // Bc_2.44 // tasmiæstathà bhÆmipatau prav­tte bh­tyÃÓca paurÃÓca tathaiva ceru÷ / ÓamÃtmake cetasi viprasanne prayuktayogasya yathendriyÃïi // Bc_2.45 // kÃle tataÓcÃrupayodharÃyÃæ yaÓodharÃyÃæ svayaÓodharÃyÃm / Óauddhodane rÃhusapatnavaktro jaj¤e suto rÃhula eva nÃmnà // Bc_2.46 // athe«Âaputra÷ paramapratÅta÷ kulasya v­ddhiæ prati bhÆmipÃla÷ / yathaiva putraprasave nananda tathaiva pautraprasave nananda // Bc_2.47 // putrasya me putragato mameva sneha÷ kathaæ syÃditi jÃtahar«a÷ / kÃle sa taæ taæ vidhimÃlalambe putrapriya÷ svargamivÃruruk«an // Bc_2.48 // sthitvà pathi prÃthamakalpikÃnÃæ rÃjavar«abhÃïÃæ yaÓasÃnvitÃnÃm / ÓuklÃnyamuktvÃpi tapÃæsyatapta yaj¤aiÓca hiæsÃrahitairaya«Âa // Bc_2.49 // ajÃjvali«ÂÃtha sa puïyakarmà n­paÓriyà caiva tapa÷Óriyà ca / kulena v­ttena dhiyà ca dÅptasteja÷ sahasrÃæÓurivotsis­k«u÷ // Bc_2.50 // svÃyaæbhuvaæ cÃrcikamarcayitvà jajÃpa putrasthitaye sthitaÓrÅ÷ / cakÃra karmÃïi ca du«karÃïi prajÃ÷ sis­k«u÷ ka ivÃdikÃle // Bc_2.51 // tatyÃja Óastraæ vimamarÓa ÓÃstraæ Óamaæ si«eve niyamaæ vi«ehe / vaÓÅva kaæcidvi«ayaæ na bheje piteva sarvÃnvi«ayÃndadarÓa // Bc_2.52 // babhÃra rÃjyaæ sa hi putraheto÷ putraæ kulÃrthaæ yaÓase kulaæ tu / svargÃya Óabdaæ divamÃtmahetordharmÃrthamÃtmasthitimÃcakÃÇk«a // Bc_2.53 // evaæ sa dharma vividhaæ cakÃra sidbhirnipÃtaæ ÓrutitaÓca siddham / d­«Âvà kathaæ putramukhaæ suto me vanaæ na yÃyÃditi nÃthamÃna÷ // Bc_2.54 // rirak«i«anta÷ ÓriyamÃtmasaæsthÃæ rak«anti putrÃn bhuvi bhÆmipÃlÃ÷ / putraæ narendra÷ sa tu dharmakÃmo rarak«a dharmÃdvi«aye«u mu¤can // Bc_2.55 // vanamanupamasattvà bodhisattvÃstu sarve vi«ayasukharasaj¤Ã jagmurutpannaputrÃ÷ / ata upacitakarmà rƬhamÆle 'pi hetau sa ratimupasi«eve bodhimÃpanna yÃvat // Bc_2.56 // iti buddhacarite mahÃkÃvye anta÷puravihÃro nÃma dvitÅya÷ sarga÷ // 2 // CANTO III tata÷ kadÃcinm­duÓÃdvalÃni puæskokilonnÃditapÃdapÃni / ÓuÓrÃva padmÃkaramaï¬itÃni gÅtairnibaddhÃni sa kÃnanÃni // Bc_3.1 // Órutvà tata÷ strÅjanavallabhÃnÃæ manoj¤abhÃvaæ purakÃnanÃnÃm / bahi÷prayÃïÃya cakÃra buddhimantarg­he nÃga ivÃvarÆddha÷ // Bc_3.2 // tato n­pastasya niÓamya bhÃvaæ putrÃbhidhÃnasya manorathasya / snehasya lak«myà vayasaÓca yogyÃmÃj¤ÃpayÃmÃsa vihÃrayÃtrÃm // Bc_3.3 // nivartayÃmÃsa ca rÃjamÃrge saæpÃtamÃrtasya p­thagjanasya / mà bhÆtkumÃra÷ sukumÃracitta÷ saævignacetà iti manyamÃna÷ // Bc_3.4 // pratyaÇgahÅnÃnvikalendriyÃæÓca jÅrïÃturÃdÅn k­païÃæÓca dik«u / tata÷ samutsÃrya pareïa sÃmnà ÓobhÃæ parÃæ rÃjapathasya caku÷ // Bc_3.5 // tata÷ k­te ÓrÅmati rÃjamÃrge ÓrÅmÃnvinÅtÃnucara÷ kumÃra÷ / prÃsÃdap­«ÂhÃdavatÅrya kÃle k­tÃbhyanuj¤o n­pamabhyagacchat // Bc_3.6 // atho narendra÷ sutamÃgatÃÓru÷ ÓirasyupÃghrÃya ciraæ nirÅk«ya / gaccheti cÃj¤Ãpayati sma vÃcà snehÃnna cainaæ manasà mumoca // Bc_3.7 // tata÷ sa jÃmbÆnadabhÃï¬abh­dbhiryuktaæ caturbhirnibh­taisturaÇgai÷ / aklÅbavidvacchuciraÓmidhÃraæ hiraïmayaæ syandanamÃruroha // Bc_3.8 // tata÷ prakÅrïojjvalapu«pajÃlaæ vi«aktamÃlyaæ pracalatpatÃkam / mÃrgaæ prapede sad­ÓÃnuyÃtraÓcandra÷ sanak«atra ivÃntarÅk«am // Bc_3.9 // kautÆhalÃtsphÅtataraiÓca netrairnÅlotpalÃrdhairiva kÅryamÃïam / Óanai÷ Óanai rÃjapathaæ jagÃhe paurai÷ samantÃdabhivÅk«yamÃïa÷ // Bc_3.10 // taæ tu«Âuvu÷ saumyaguïena kecidvavandire dÅptatayà tathÃnye / saumukhyatastu Óriyamasya kecidvaipulyamÃÓaæsi«urÃyu«aÓca // Bc_3.11 // ni÷s­tya kubjÃÓca mahÃkulebhyo vyÆhÃÓca kairÃtakavÃmanÃnÃm / nÃrya÷ k­ÓebhyaÓca niveÓanebhyo devÃnuyÃnadhvajavatpraïemu÷ // Bc_3.12 // tata÷ kumÃra÷ khalu gacchatÅti Órutvà striya÷ pre«yajanÃtprav­ttim / did­k«ayà harmyatalÃni jagmurjanena mÃnyena k­tÃbhyanuj¤Ã÷ // Bc_3.13 // tÃ÷ srastakäcÅguïavighnitÃÓca suptaprabuddhÃkulalocanÃÓca / v­ttÃntavinyastavibhÆ«aïÃÓca kautÆhalenÃnibh­tÃ÷ parÅyu÷ // Bc_3.14 // prÃsÃdasopÃnatalapraïÃdai÷ käcÅravairnÆpuranisvanaiÓca / vitrÃsayantyo g­hapak«isaÇghÃnanyonyavegÃæÓca samÃk«ipantya÷ // Bc_3.15 // kÃsÃæcidÃsÃæ tu varÃÇganÃnÃæ jÃtatvarÃïÃmapi sotsukÃnÃm / gatiæ gurutvÃjjag­hurviÓÃlÃ÷ ÓroïÅrathÃ÷ pÅnapayodharÃÓca // Bc_3.16 // ÓÅghraæ samarthÃpi tu gantumanyà gatiæ nijagrÃha yayau na tÆrïam / hriyÃpragalbhà vinigÆhamÃnà raha÷prayuktÃni vibhÆ«aïÃni // Bc_3.17 // parasparotpŬanapiï¬itÃnÃæ saæmardasaæk«obhikuï¬alÃnÃm / tÃsÃæ tadà sasvanabhÆ«aïÃnÃæ vÃtayane«vapraÓamo babhÆva // Bc_3.18 // vÃtÃyanebhyastu vini÷s­tÃni parasparÃyÃsitakuï¬alÃni / strÅïÃæ virejurmukhapaÇkajÃni saktÃni harmye«viva paÇkajÃni // Bc_3.19 // tato vimÃnairyuvatÅkarÃlai÷ kautÆhalodghÃÂitavÃtayÃnai÷ / ÓrÅmatsamantÃnnagaraæ babhÃse viyadvimÃnairiva sÃpsarobhi÷ // Bc_3.20 // vÃtÃyanÃnÃmaviÓÃlabhÃvÃdanyonyagaï¬Ãrpitakuï¬alÃnÃm / mukhÃni reju÷ pramodottamÃnÃæ baddhÃ÷ kalÃpà iva paÇkajÃnÃm // Bc_3.21 // taæ tÃ÷ kumÃraæ pathi vÅk«amÃïÃ÷ striyo babhurgÃmiva gantukÃmÃ÷ / ÆrdhvonmukhÃÓcainamudÅk«amÃïà narà babhurdyÃmiva gantukÃmÃ÷ // Bc_3.22 // d­«Âvà ca taæ rÃjasutaæ striyastà jÃjvalyamÃnaæ vapu«Ã Óriyà ca / dhanyÃsya bhÃryeti Óanairavoca¤Óuddhairmanobhi÷ khalu nÃnyabhÃvÃt // Bc_3.23 // ayaæ kila vyÃyatapÅnabÃhÆ rÆpeïa sÃk«Ãdiva pu«paketu÷ / tyaktvà Óriyaæ dharmamupai«yatÅti tasmin hi tà gauravameva cakru÷ // Bc_3.24 // kÅrïa tathà rÃjapathaæ kumÃra÷ paurairvinÅtai÷ ÓucidhÅrave«ai÷ / tatpÆrvamÃlokya jahar«a kiæcinmene punarbhÃvamivÃtmanaÓca // Bc_3.25 // puraæ tu tatsvargamiva prah­«Âaæ ÓuddhÃdhivÃsÃ÷ samavek«ya devÃ÷ / jÅrïaæ naraæ nirmamire prayÃtuæ saæcodanÃrthaæ k«itipÃtmajasya // Bc_3.26 // tata÷ kumÃro jarayÃbhibhÆtaæ d­«Âvà narebhya÷ p­thagÃk­tiæ tam / uvÃca saægrÃhakamÃgatÃsthastatraiva ni«kampanivi«Âad­«Âi÷ // Bc_3.27 // ka e«a bho÷ sÆta naro 'bhyupeta÷ keÓai÷ sitairya«Âivi«aktaha«Âa÷ / bhrÆsaæv­tÃk«a÷ ÓithilÃnatÃÇga÷ kiæ vikriyai«Ã prak­tiryad­cchà // Bc_3.28 // ityevamukta÷ sa rathapraïetà nivedayÃmÃsa n­pÃtmajÃya / saærak«yamapyarthamado«adarÓÅ taireva devai÷ k­tabuddhimoha÷ // Bc_3.29 // rÆpasya hantrÅ vyasanaæ balasya Óokasya yonirnidhana ratÅnÃm / nÃÓa÷ sm­tÅnÃæ ripurindriyÃïÃme«Ã jarà nÃma yayai«a bhagna÷ // Bc_3.30 // pÅtaæ hyanenÃpi paya÷ ÓiÓutve kÃlena bhÆya÷ paris­ptamurvyÃm / krameïa bhÆtvà ca yuvà vapu«mÃn krameïa tenaiva jarÃmupeta÷ // Bc_3.31 // ityevamukte calita÷ sa kiæcidrÃjÃtmaja÷ sÆtamidaæ babhëe / kime«a do«o bhavità mamÃpÅtyasmai tata÷ sÃrathirabhyuvÃca // Bc_3.32 // Ãyu«mato 'pye«a vaya÷prakar«o ni÷saæÓayaæ kÃlavaÓena bhÃvÅ / evaæ jarÃæ rÆpavinÃÓayitrÅæ jÃnÃti caivecchati caiva loka÷ // Bc_3.33 // tata÷ sa pÆrvÃÓayaÓuddhabuddhirvistÅrïakalpÃcitapuïyakarmà / Órutvà jarÃæ savivije mahÃtmà mahÃÓanergho«amivÃntike gau÷ // Bc_3.34 // ni÷Óvasya dÅrghaæ svaÓira÷ prakampya tasmiæÓca jÅrïe viniveÓya cak«u÷ / tÃæ caiva d­«Âvà janatÃæ sahar«Ãæ vÃkyaæ sa saævigna idaæ jagÃda // Bc_3.35 // evaæ jarà hanti ca nirviÓe«aæ sm­tiæ ca rÆpaæ ca parÃkramaæ ca / na caiva saævegamupaiti loka÷ pratyak«ato 'pÅd­ÓamÅk«amÃïa÷ // Bc_3.36 // evaæ gate sÆta nivartayÃÓvÃn ÓÅghraæ g­hÃïyeva bhavÃnprayÃtu / udyÃnabhÆmau hi kuto ratirme jarÃbhaye cetasi vartamÃne // Bc_3.37 // athÃj¤ayà bhartusutasya tasya nivartayÃmÃsa rathaæ niyantà / tata÷ kumÃro bhavanaæ tadeva cintÃvaÓa÷ ÓÆnyamiva prapede // Bc_3.38 // yadà tu tatraiva na Óarma lebhe jarà jareti praparÅk«amÃïa÷ / tato narendrÃnumata÷ sa bhÆya÷ krameïa tenaiva bahirjagÃma // Bc_3.39 // athÃparaæ vyÃdhiparÅtadehaæ ta eva devÃ÷ sas­jurmanu«yam / d­«Âvà ca taæ sÃrathimÃbabhëe Óauddhodanistadgatad­«Âireva // Bc_3.40 // sthÆlodara÷ ÓvÃsacalaccharÅra÷ srastÃæsabÃhu÷ k­ÓapÃï¬ugÃtra÷ / ambeti vÃcaæ karuïaæ bruvÃïa÷ paraæ samÃÓritya nara÷ ka e«a÷ // Bc_3.41 // tato 'bravÅtsÃrathirasya saumya dhÃtuprakopaprabhava÷ prav­ddha÷ / rogÃbhidhÃna÷ sumahÃnanartha÷ Óakto 'pi yenai«a k­to 'svatantra÷ // Bc_3.42 // ityÆcivÃn rÃjasuta÷ sa bhÆyastaæ sÃnukampo naramÅk«amÃïa÷ / asyaiva jÃto p­thage«a do«a÷ sÃmÃnyato rogabhayaæ prajÃnÃm // Bc_3.43 // tato babhëe sa rathapraïetà kumÃra sÃdhÃraïa e«a do«a÷ / evaæ hi rogai÷ paripŬyamÃno rujÃturo har«amupaiti loka÷ // Bc_3.44 // iti ÓrutÃrtha÷ sa vi«aïïacetÃ÷ prÃvepatÃmbÆrmigata÷ ÓaÓÅva / idaæ ca vÃkyaæ karuïÃyamÃna÷ provÃca kiæcinm­dunà svareïa // Bc_3.45 // idaæ ca rogavyasanaæ prajÃnÃæ paÓyaæÓca viÓrambhamupaiti loka÷ / vistÅrïamaj¤Ãnamaho narÃïÃæ hasanti ye rogabhayairamuktÃ÷ // Bc_3.46 // nivartyatÃæ sÆta bahi÷prayÃïÃnnarendrasadmaiva ratha÷ prayÃtu / Órutvà ca me rogabhayaæ ratibhya÷ pratyÃhataæ saækucatÅva ceta÷ // Bc_3.47 // tato niv­tta÷ sa niv­ttahar«a÷ pradhyÃnayukta÷ praviveÓa veÓma / taæ dvistathà prek«ya ca saæniv­ttaæ parye«aïaæ bhÆmipatiÓcakÃra // Bc_3.48 // Órutvà nimittaæ tu nivartanasya saætyaktamÃtmÃnamanena mene / mÃrgasya ÓaucÃdhik­tÃya caiva cukroÓa ru«Âo 'pi ca nogradaï¬a÷ // Bc_3.49 // bhÆyaÓca tasmai vidadhe sutÃya viÓe«ayuktaæ vi«ayapracÃram / calendriyatvÃdapi nÃma sakto nÃsmÃnvijahyÃditi nÃthamÃna÷ // Bc_3.50 // yadà ca ÓabdÃdibhirindriyÃrthairanta÷pure naiva suto 'sya reme / tato bahirvyÃdiÓati sma yÃtrÃæ rasÃntaraæ syÃditi manyamÃna÷ // Bc_3.51 // snehÃcca bhÃvaæ tanayasya buddhvà sa rÃgado«Ãnavicintya kÃæÓcit / yogyÃ÷ samÃj¤Ãpayati sma tatra kalÃsvabhij¤Ã iti vÃramukhyÃ÷ // Bc_3.52 // tato viÓe«eïa narendramÃrge svalaæk­te caiva parÅk«ite ca / vyatyasya sÆtaæ ca rathaæ ca rÃjà prasthÃpayÃmÃsa bahi÷ kumÃram // Bc_3.53 // tatastathà gacchati rÃjaputre taireva devairvihito gatÃsu÷ / taæ caiva mÃrge m­tamuhyamÃnaæ sÆta÷ kumÃraÓca dadarÓa nÃnya÷ // Bc_3.54 // athabravÅdrÃjasuta÷ sa sÆtaæ naraiÓcaturbhihriyate ka e«a÷ / dÅnairmanu«yairanugamyamÃno yo bhÆ«itaÓcÃpyavarudyate ca // Bc_3.55 // tata÷ sa ÓuddhÃtmabhireva devai÷ ÓuddhÃdhivÃsairabhibhÆtacetÃ÷ / avÃcyamapyathÅmimaæ niyantà pravyÃjahÃrÃrthavadÅÓvarÃya // Bc_3.56 // buddhÅndriyaprÃïaguïairviyukta÷ supto visaæj¤ast­ïakëÂhabhÆta÷ / saævardhya saærak«ya ca yatnavadbhi÷ priyapriyaistyajyata e«a ko 'pi // Bc_3.57 // iti praïetu÷ sa niÓamya vÃkyaæ saæcuk«ubhe kiæciduvÃca cainam / kiæ kevalo 'syaiva janasya dharma÷ sarvaprajÃnÃmayamÅd­Óo 'nta÷ // Bc_3.58 // tata÷ praïetà vadati sma tasmai sarvaprajÃnÃmidamantakarma / hÅnasya madhyasya mahÃtmano và sarvasya loke niyato vinÃÓa÷ // Bc_3.59 // tata÷ sa dhÅro 'pi narendrasÆnu÷ Órutvaiva m­tyuæ vi«asÃda sadya÷ / aæsena saæÓli«ya ca kÆbarÃgraæ provÃca nihrÃdavatà svareïa // Bc_3.60 // iyaæ ca ni«Âhà niyatà prajÃnÃæ pramÃdyati tyaktabhayaÓca loka÷ / manÃæsi ÓaÇke kaÂhinÃni nÌïÃæ svasthÃstathà hyadhvani vartamÃnÃ÷ // Bc_3.61 // tasmÃdratha÷ sÆta nivartyatà no vihÃrabhÆmerna hi deÓakÃla÷ / jÃnanvinÃÓaæ kathamartikÃle sacetana÷ syÃdiha hi pramatta÷ // Bc_3.62 // iti bruvÃïe 'pi narÃdhipÃtmaje nivartayÃmÃsa sa naiva taæ ratham / viÓe«ayuktaæ tu narendraÓÃsanÃtsa padma«aï¬aæ vanameva niryayau // Bc_3.63 // tata÷ Óivaæ kusumitabÃlapÃdapaæ paribhramatpramuditamattakokilam / vimÃnavatsa kamalacÃrudÅrghikaæ dadarÓa tadvanamiva nandanaæ vanam // Bc_3.64 // varÃÇganÃgaïakalilaæ n­pÃtmajastato balÃdvanamatinÅyate sma tat / varÃpsarov­tamalakÃdhipÃlayaæ navavrato muniriva vighnakÃtara÷ // Bc_3.65 // iti buddhacarite mahÃkÃvye saævegotpattirnÃma t­tÅya÷ sarga÷ // 3 // CANTO IV tatastasmÃtpurodyÃnÃtkautÆhalacalek«aïÃ÷ / pratyujjagmurn­pasutaæ prÃptaæ varamiva striya÷ // Bc_4.1 // abhigamya ca tÃstasmai vismayotphullalocanÃ÷ / cakrire samudÃcÃraæ padmakoÓanibhai÷ karai÷ // Bc_4.2 // tasthuÓca parivÃryainaæ manmathÃk«iptacetasa÷ / niÓcalai÷ prÅtivikacai÷ pibantya iva locanai÷ // Bc_4.3 // taæ hi tà menire nÃrya÷ kÃmo vigrahavÃniti / Óobhitaæ lak«aïairdÅptai÷ sahajairbhÆ«Ãïairiva // Bc_4.4 // saumyatvÃccaiva dhairyÃcca kÃÓcidenaæ prajaj¤ire / avatÅrïo mahÅ sÃk«Ãd gu¬hÃæÓuÓcandramà iti // Bc_4.5 // tasya tà vapu«Ãk«iptà nig­hÅtaæ jaj­mbhire / anyonyaæ d­«Âibhirhatvà ÓanaiÓca viniÓaÓvasu÷ // Bc_4.6 // evaæ tà d­«ÂimÃtreïa nÃryo dad­Óureva tam / na vyÃjahurna jahasu÷ prabhÃveïÃsya yantritÃ÷ // Bc_4.7 // tÃstathà nu nirÃrambhà d­«Âvà praïayaviklavÃ÷ / purohitasuto dhÅmÃnudÃyÅ vÃkyamabravÅt // Bc_4.8 // sarvÃ÷ sarvakalÃj¤Ã÷ stha bhÃvagrahaïapaï¬itÃ÷ / rupacÃturyasaæpannÃ÷ svaguïairmukhyatÃæ gatÃ÷ // Bc_4.9 // Óobhayeta guïairebhirapi tÃnuttarÃn kurÆn / kuberasyÃpi cÃkrŬaæ prÃgeva vasudhÃmimÃm // Bc_4.10 // ÓaktÃÓcaliyituæ yÆyaæ vitarÃgÃnu«Ånapi / apsarobhiÓca kalitÃn grahÅtuæ vibudhÃnapi // Bc_4.11 // bhÃvaj¤Ãnena hÃvena rÆpacÃturyasaæpadà / strÅïÃmeva ca ÓaktÃ÷ stha saærÃge kiæ punarn­ïÃm // Bc_4.12 // tÃsÃmevaævidhÃnÃæ vo viyuktÃnÃæ svagocare / iyamevaævidhà ce«Âà na tu«Âo 'smyÃrjavena va÷ // Bc_4.13 // idaæ navavadhÆnÃæ vo hrÅnÅku¤citacak«u«Ãm / sad­Óaæ ce«Âitaæ hi syÃdapi và gopÃyo«itÃm // Bc_4.14 // yadapi syÃdayaæ dhÅra÷ ÓriprabhÃvÃnmahÃniti / strÅïÃmapi mahatteja ita÷ kÃryo 'tra niÓcaya÷ // Bc_4.15 // purà hi kÃÓisundaryà veÓavadhvà mahÃn­«i÷ / tìito 'bhÆtpadà vyÃso durdhar«o devatairapi // Bc_4.16 // manthÃlagautamo bhik«urjaÇghayà vÃramukhyayà / piprÅ«uÓca tadarthÃrthaæ vyasÆnniraharatpurà // Bc_4.17 // gautamaæ dÅrghatapasaæ mahar«i dÅrghajÅvinam / yo«itsaæto«ayÃmÃsa varïasthÃnÃvarà satÅ // Bc_4.18 // ­«yaÓ­Çgaæ munisutaæ tathaiva strÅ«vapaï¬itam / upÃyairvividhai÷ ÓÃntà jagrÃha ca jahÃra ca // Bc_4.19 // viÓvÃmitro mahar«iÓca vigìho 'pi mahattapa÷ / daÓa var«Ãïyaharmene gh­tÃcyÃpsarasà h­ta÷ // Bc_4.20 // evamÃdÅn­«ÅstÃæstÃnanayanvikriyÃæ striya÷ / lalitaæ pÆrvavayasaæ kiæ punarn­pate÷ sutam // Bc_4.21 // tadevaæ sati viÓrabdhaæ prayatadhvaæ tathà yathà / iyaæ n­pasya vaæÓaÓrÅrito na syÃtparÃÇmukhÅ // Bc_4.22 // yà hi kÃÓcidyuvatayo haranti sad­Óaæ janam / nik­«Âotk­«ÂayorbhÃvaæ yà g­hïanti tu tÃ÷ striya÷ // Bc_4.23 // ityudÃyivaca÷ Órutvà tà viddhà iva yo«ita÷ / samÃruruhurÃtmÃnaæ kumÃragrahaïaæ prati // Bc_4.24 // tà bhrÆmi÷ prek«itairhÃvairhasitailŬitairgatai÷ / cakrurÃk«epikÃÓce«Âà bhÅtabhÅtà ivÃÇganÃ÷ // Bc_4.25 // rÃj¤astu viniyogena kumÃrasya ca mÃrdavÃt / jahu÷ k«ipramaviÓrambhaæ madena madanena ca // Bc_4.26 // atha nÃrÅjanav­ta÷ kumÃro vyacaradvanam / vÃsitÃyÆthasahita÷ karÅva himavadvanam // Bc_4.27 // sa tasmin kÃnane ramye jajvÃla strÅpura÷sara÷ / ÃkrŬa iva vibhrÃje vivasvÃnapsarov­ta÷ // Bc_4.28 // madenÃvarjità nÃma taæ kÃÓcittatra yi«ita÷ / kaÂhinai÷ pasp­Óu÷ pÅnai÷ saæhatairvalgubhi÷ stanai÷ // Bc_4.29 // srastÃæsakomalÃlambam­dubÃhulatÃbalà / an­taæ skhalitaæ kÃcitk­tvainaæ sasvaje balÃt // Bc_4.30 // kÃcittÃmrÃdharo«Âhena mukhenÃsavagandhinà / viniÓaÓvÃsa karïe 'sya rahasyaæ ÓrÆyatÃmiti // Bc_4.31 // kÃcidÃj¤ÃpayantÅva provÃcÃrdrÃnulepanà / iha bhaktiæ kuru«veti hastasaæÓle«alipsayà // Bc_4.32 // muhurmuhurmadavyÃjasrastanÅlÃæÓukÃparà / Ãlak«yaraÓanà reje sphuradvidyudiva k«apà // Bc_4.33 // kÃÓcitkanakakäcÅbhirmukharÃbhiritastata÷ / babhramurdarÓayantyo 'sya ÓroïÅstanvaæÓukÃv­tÃ÷ // Bc_4.34 // cÆtaÓÃkhÃæ kusumitÃæ prag­hyÃnyà lalambire / suvarïakalaÓaprakhyÃndarÓayantya÷ payodharÃn // Bc_4.35 // kÃcitpadmavanÃdetya sapadmà padmalocanà / padmavaktrasya pÃrÓve 'sya padmaÓrÅriva tasthu«Å // Bc_4.36 // madhuraæ gÅtamanvarthaæ kÃcitsÃbhinayaæ jagau / taæ svasthaæ codayantÅva va¤cito 'sÅtyavek«itai÷ // Bc_4.37 // Óubhena vadanenÃnyà bhrÆkÃrmukavikar«iïà / prÃv­tyÃnucakÃrÃsya ce«Âitaæ dhÅralÅlayà // Bc_4.38 // pÅnavalgustanÅ kÃciddhÃsÃghÆrïitakuï¬alà / uccairavajahÃsainaæ samÃpnotu bhavÃniti // Bc_4.39 // apayÃntaæ tathaivÃnyà babandhurmÃlyadÃmabhi÷ / kÃÓcitsÃk«epamadhurairjag­harvacanÃÇkuÓai÷ // Bc_4.40 // pratiyogÃrthinÅ kÃcid g­hÅtvà cÆtavallarÅm / idaæ pu«paæ tu kasyeti papraccha madaviklavà // Bc_4.41 // kÃcitpuru«avatk­tvà gatiæ saæsthÃnameva ca / uvÃcainaæ jita÷ strÅbhÅrjaya bho p­thivÅmimÃm // Bc_4.42 // atha lolek«aïà kÃcijjighrantÅ nÅlamutpalam / kiæcinmadakalairvÃkyai rn­pÃtmajamabhëata // Bc_4.43 // paÓya bhartÅÓcitaæ cÆtaæ kusumairmadhugandhibhi÷ / hemapa¤jararuddho và kokilo yatra kÆjati // Bc_4.44 // aÓoko d­ÓyatÃme«a kÃmiÓokavivardhana÷ / ruvanti bhramarà yatra dahyamÃnà ivÃgninà // Bc_4.45 // cÆtaya«Âyà samÃÓli«Âo d­ÓyatÃæ tilakadruma÷ / ÓuklavÃsà iva nara÷ striyà pÅtÃÇgarÃgayà // Bc_4.46 // phullaæ kurubakaæ paÓya nirbhuktÃlaktakaprabham / yo nakhaprabhayà strÅïÃæ nirbhÅrtsata ivÃnata÷ // Bc_4.47 // bÃlÃÓokaÓca nicito d­ÓyatÃme«a pallavai÷ / yo 'smÃkaæ hastaÓobhÃbhirlajjamÃna iva sthita÷ // Bc_4.48 // dÅrghikà prÃv­tÃæ paÓya tÅrajai÷ sinduvÃrakai÷ / pÃï¬urÃæÓukasaævÅtÃæ ÓayÃnÃæ pramadÃmiva // Bc_4.49 // d­ÓyatÃæ strÅ«u mÃhÃtmyaæ cakravÃko hyasau jale / p­«Âhata÷ pre«yavadbhÃryÃmanuvartyanugacchati // Bc_4.50 // mattasya parapu«Âasya ruvata÷ ÓrÆyatÃæ dhvani÷ / apara÷ kokilo 'nvak«aæ pratiÓrutkeva kÆjati // Bc_4.51 // api nÃma vihaÇgÃnÃæ vasantenÃh­to mada÷ / na tu cintayato 'cintyaæ janasya prÃj¤amÃnina÷ // Bc_4.52 // ityevaæ tà yuvatayo manmathoddÃmacetasa÷ / kumÃraæ vividhaistaistairupacakramire nayai÷ // Bc_4.53 // evamÃk«ipyamÃïo 'pi satu dhairyÃv­tendriya÷ / martavyamiti sodvego na jahar«a na vivyathe // Bc_4.54 // tÃsÃæ tattve 'navasthÃnaæ d­«Âvà sa puru«ottama÷ / samaæ vignena dhÅreïa cintayÃmÃsa cetasà // Bc_4.55 // kiæ tvimà nÃvagacchanti capalaæ yauvanaæ striya÷ / yato rÆpeïa saæmattaæ jarà yannÃÓayi«yati // Bc_4.56 // nÆnametà na paÓyanti kasyacidrogasaæplavam / tathà h­«Âà bhayaæ tyaktvà jagati vyadhidharmiïi // Bc_4.57 // anabhij¤ÃÓca suvyaktaæ m­tyo÷ sarvÃpahÃriïa÷ / tata÷ svasthà nirudvignÃ÷ krŬanti ca hasanti ca // Bc_4.58 // jarÃæ vyÃdhiæ ca m­tyuæ ca ko hi jÃnansacetana÷ / svasthasti«Âhenni«Ådedvà Óayedvà kiæ punarhaset // Bc_4.59 // yastu d­«Âvà paraæ jÅrïa vyÃdhitaæ m­tameva ca / svastho bhavati nodvigno yathÃcetÃstathaiva sa÷ // Bc_4.60 // viyujyamÃne hi tarau pu«pairapi phalairapi / patati cchidyamÃne và taruranyo na Óocate // Bc_4.61 // iti dhyÃnaparaæ d­«Âvà vi«ayebhyo gatasp­ham / udÃyÅ nÅtiÓÃstraj¤astamuvÃca suh­ttayà // Bc_4.62 // ahaæ n­patinà datta÷ sakhà tubhyaæ k«ama÷ kila / yÃsmÃttvayi vivak«Ã me tayà praïayavattayà // Bc_4.63 // ahitÃtprati«edhaÓca hite cÃnupravartanam / vyasane cÃparityÃgastrividhaæ mitralak«aïam // Bc_4.64 // so 'haæ maitrÅæ pratij¤Ãya puru«ÃrthÃtparÃÇmukha÷ / yadi tvà samupek«eya na bhavenmitratà mayi // Bc_4.65 // tadbravÅmi suh­dbhÆtvà taruïasya vapu«mata÷ / idaæ na pratirÆpaæ te strÅ«vadÃk«iïyamÅd­Óam // Bc_4.66 // an­tenÃpi nÃrÅïÃæ yuktaæ samanuvartanam / tadvrŬÃparihÃrÃrthamÃtmaratyarthameva ca // Bc_4.67 // saænatiÓcÃnuv­ttiÓca strÅïÃæ h­dayabandhanam / snehasya hi guïà yonirmÃnakÃmÃÓca yo«ita÷ // Bc_4.68 // tadarhasi viÓÃlÃk«a h­daye 'pi parÃÇmukhe / rÆpasyÃsyÃnurÆpeïa dÃk«iïyenÃnuvartitum // Bc_4.69 // dÃk«iïyamau«adhaæ strÅïÃæ dÃk«iïyaæ bhÆ«aïaæ param / dÃk«iïyarahitaæ rÆpaæ ni«pu«pamiva kÃnanam // Bc_4.70 // kiæ và dÃk«iïyamÃtreïa bhÃvenÃstu parigraha÷ / vi«ayÃndurlabhÃællabdhvà na hyavaj¤Ãtumarhasi // Bc_4.71 // kÃmaæ paramiti j¤Ãtvà devo 'pi hi puraædara÷ / gautamasya mune÷ patnÅmahalyÃæ cakame purà // Bc_4.72 // agastya÷ prÃrthayÃmÃsa somabhÃryà ca rohiïÅm / tasmÃttatsad­ÓÅ lebhe lopÃmudrÃmiti Óruti÷ // Bc_4.73 // utathyasya ca bhÃryÃyÃæ mamÃtÃyaæ mahÃtapa÷ / mÃrutyÃæ janayÃmÃsa bharadvÃjaæ b­haspati÷ // Bc_4.74 // b­haspatermahi«yÃæ ca juvhatyÃæ juvhatÃæ vara÷ / budhaæ vibudhakarmÃïaæ janayÃmÃsa candramÃ÷ // Bc_4.75 // kÃlÅæ caiva purà kanyÃæ jalaprabhavasaæbhavÃm / jagÃma yamunÃtÅre jÃtarÃga÷ parÃÓara÷ // Bc_4.76 // mÃtaÇgayÃmak«amÃlÃyÃæ garhitÃyÃæ riraæsayà / kapi¤jalÃdaæ tanayaæ vasi«Âho 'janayanmuni÷ // Bc_4.77 // yayÃtiÓcaiva rÃjar«irvayasyapi vinirgate / viÓvÃcyÃpsarasà sÃrdhaæ reme caitrarathe vane // Bc_4.78 // strÅsaæsarga vinÃÓÃntaæ pÃï¬urj¤ÃtvÃpi kaurava÷ / mÃdrÅrÆpaguïÃk«ipta÷ si«eve kÃmajaæ sukham // Bc_4.79 // karÃlajanakaÓcaiva h­tvà brÃhmaïakanyakÃm / avÃpa bhraæÓamapyevaæ na tu seje na manmatham // Bc_4.80 // evamÃdyà mahÃtmÃno vi«ayÃn garhitÃnapi / ratihetorbubhujire prÃgeva guïasaæhitÃn // Bc_4.81 // tvaæ punarnyÃyata÷ prÃptÃn balavÃn rÆpavÃnyuvà / vi«ayÃnavajÃnÃsi yatra saktamidaæ jagat // Bc_4.82 // iti Órutvà vacastasya Ólak«ïamÃgamasaæhitam / meghastanitanirgho«a÷ kumÃra÷ pratyabhëata // Bc_4.83 // upapannamidaæ vÃkyaæ sauhÃrdavya¤jakaæ tvayi / atra ca tvÃnune«yÃmi yatra mà du«Âhu manyase // Bc_4.84 // nÃvajÃnÃmi vi«ayÃn jÃne lokaæ tadÃtmakam / anityaæ tu jagamatvà nÃtra me ramate mana÷ // Bc_4.85 // jarà vyÃdhiÓca m­tyuÓca yadi na syÃdidaæ trayam / mamÃpi hi manoj¤e«u vi«aye«u ratirbhavet // Bc_4.86 // nityaæ yadapi hi strÅïÃmetadeva vapurbhavet / do«avatsvapi kÃme«u kÃmaæ rajyeta me mana÷ // Bc_4.87 // yadà tu jarayÃpÅtaæ rÆpamÃsÃæ bhavi«yati / Ãtmano 'pyanabhipretaæ mohÃttatra ratirbhavet // Bc_4.88 // m­tyuvyÃdhijarÃdharmà m­tyuvyÃdhijarÃtmabhi÷ / ramamÃïo hyasaævigna÷ samÃno m­gapak«ibhi÷ // Bc_4.89 // yadapyÃttha mahÃtmÃnaste 'pi kÃmÃtmakà iti / saævego 'traiva kartavyo yadà te«Ãmapi k«aya÷ // Bc_4.90 // mÃhÃtmyaæ na ca tanmanye yatra sÃmÃnyata÷ k«aya÷ / vi«aye«u prasaktirvà yuktirvà nÃtmavattayà // Bc_4.91 // yadapyÃtthÃn­tenÃpi strÅjane vartyatÃmiti / an­taæ nÃvagacchÃmi dÃk«iïyenÃpi kiæcana // Bc_4.92 // na cÃnuvartanaæ tanme rucitaæ yatra nÃrjavam / sarvabhÃvena saæparko yadi nÃsti dhigastu tat // Bc_4.93 // adh­te÷ ÓraddadhÃnasya saktasyÃdo«adarÓina÷ / kiæ hi va¤cayitavyaæ syÃjjÃtarÃgasya cetasa÷ // Bc_4.94 // va¤cayanti ca yadyevaæ jÃtarÃgÃ÷ parasparam / nanu naiva k«amaæ dra«Âuæ narÃ÷ strÅïÃæ n­ïÃæ striya÷ // Bc_4.95 // tadevaæ sati du÷khÃrta jarÃmaraïabhÃginam / na mÃæ kÃme«vanÃrye«u pratÃrayitumarhasi // Bc_4.96 // aho 'tidhÅraæ balavacca te manaÓcale«u kÃme«u ca sÃradarÓina÷ / bhaye 'titÅvre vi«aye«u sajjase nirÅk«amÃïo maraïÃdhvani prajÃ÷ // Bc_4.97 // ahaæ punarbhÅruratÅvaviklavo jarÃvipadvyÃdhibhayaæ vicintayan / labhe na ÓÃntiæ na dh­tiæ kuto ratiæ niÓÃmayandÅptamivÃgninà jagat // Bc_4.98 // asaæÓayaæ m­tyuriti prajÃnato narasya rÃgo h­di yasya jÃyate / ayomayÅæ tasya paraimi cetanÃæ mahÃbhaye rajyati yo na roditi // Bc_4.99 // atho kumÃraÓca viniÓcayÃtmikÃæ cakÃra kÃmÃÓrayaghÃtinÅæ kathÃm / janasya cak«urgamanÅyamaï¬alo mahÅdharaæ cÃstamiyÃya bhÃskara÷ // Bc_4.100 // tato v­thÃdhÃritabhÆ«aïasraja÷ kalÃguïaiÓca praïayaiÓca ni«phalai÷ / sva eva bhÃve vinig­hya manmathaæ puraæ yayurbhagnamanorathÃ÷ striya÷ // Bc_4.101 // tata÷ purodyÃnagatÃæ janaÓriyaæ nirÅk«ya sÃyaæ pratisaæh­tÃæ puna÷ / anityatÃæ sarvagatÃæ vicintayanviveÓa dhi«ïayaæ k«itipÃlakÃtmaja÷ // Bc_4.102 // tata÷ Órutvà rÃjà vi«ayavimukhaæ tasya tu mano na ÓiÓye tÃæ rÃtriæ h­dayagataÓalyo gaja iva / atha ÓrÃnto mantre bahuvividhamÃrge sasacivo na so 'nyatkÃmebhyo niyamanamapaÓyatsutamate÷ // Bc_4.103 // iti buddhacarite mahÃkÃvye strÅvighÃtano nÃma caturtha÷ sarga÷ // 4 // CANTO V sa tathà vi«ayairvilobhyamÃna÷ paramÃrhairapi ÓÃkyarÃjasÆnu÷ / na jagÃma dh­tiæ na Óarma lebhe h­daye siæha ivÃtidigdhaviddha÷ // Bc_5.1 // atha mantisutai÷ k«amai÷ kadÃcitsakhibhiÓcitrakathai÷ k­tÃnuyÃtra÷ / vanabhÆmidid­k«ayà ÓamepsurnaradevÃnumato bahi÷ pratasthe // Bc_5.2 // navarukmakhalÅnakiÇkiïÅkaæ pracalaccÃramaracÃruhemabhÃï¬am / abhiruhya sa kanthakaæ sadaÓvaæ prayayau ketumiva drumÃbjaketu÷ // Bc_5.3 // sa vik­«ÂatarÃæ vanÃntabhÆmiæ vanalobhÃcca yayau mahÅguïÃcca / salilormivikÃrasÅramÃrgÃæ vasudhÃæ caiva dadarÓa k­«yamÃïÃm // Bc_5.4 // halabhinnavikÅrïaÓa«padarbhà hatasÆk«makrimikÅÂajantukÅrïÃm / samavek«ya rasÃæ tathÃvidhÃæ tÃæ svajanasyeva vadhe bh­Óaæ ÓuÓoca // Bc_5.5 // k­«ata÷ puru«ÃæÓca vÅk«amÃïa÷ pavanÃrkÃÓurajovibhinnavarïÃn / vahanaklamaviklavÃæÓca dhuryÃn paramÃrya÷ paramÃæ k­pÃæ cakÃra // Bc_5.6 // avatÅrya tatasturaÇgap­«ÂhÃcchanakairgà vyacaracchucà parÅta÷ / jagato jananavyayaæ vicinvan k­païaæ khalvidamityuvÃca cÃrta÷ // Bc_5.7 // manasà ca viviktatÃmabhÅpsu÷ suh­dastÃnanuyÃyino nivÃrya / abhitaÓcalacÃruparïavatyà vijane mÆlamupeyivÃn sa jambvÃ÷ // Bc_5.8 // ni«asÃda sa yatra ÓaucavatyÃæ bhuvi vaidÆryanikÃÓaÓÃdvalÃyÃm / jagata÷ prabhavavyayau vicinvanmanasaÓca sthitimÃrgamÃlalambe // Bc_5.9 // samavÃptamana÷sthitiÓca sadyo vi«ayecchÃdibhirÃdhibhiÓca mukta÷ / savitarkavicÃramÃpa ÓÃntaæ prathamaæ dhyÃnamanÃsravaprakÃram // Bc_5.10 // adhigamya tato vivekajaæ tu paramaprÅtisukhaæ mana÷samÃdhim / idameva tata÷ paraæ pradadhyau manasà lokagatiæ niÓÃmya samyak // Bc_5.11 // k­païaæ bata yajjana÷ svayaæ sannavaÓo vyÃdhijarÃvinÃÓadharmà / jarayÃrditamÃturaæ m­taæ và paramaj¤o vijugupsate madÃndha÷ // Bc_5.12 // iha cedahamÅd­Óa÷ svayaæ sanvijugupseya paraæ tathÃsvabhÃvam / na bhavetsad­Óaæ hi tatk«amaæ và paramaæ dharmamimaæ vijÃnato me // Bc_5.13 // iti tasya vipaÓyato yathÃvajjagato vyÃdhijarÃvipattido«Ãn / balayauvanajÅvitaprav­tto vijagÃmÃtmagato mada÷ k«aïena // Bc_5.14 // na jahar«a na cÃpi cÃnutepe vicikitsÃæ na yayau na tandrinidre / na ca kÃmaguïe«u saærara¤je na vididve«a paraæ na cÃvamene // Bc_5.15 // iti buddhiriyaæ ca nÅrajaskà vav­dhe tasya mahÃtmano viÓuddhà / puru«airaparairad­ÓyamÃna÷ puru«aÓcopasasarpa bhik«uve«a÷ // Bc_5.16 // naradevasutastamabhyap­cchadvada ko 'sÅti ÓaÓaæsa so 'tha tasmai / narapuægava janmam­tyubhÅta÷ Óramaïa÷ pravrajito 'smi mok«aheto÷ // Bc_5.17 // jagati k«ayadharmake mumuk«arm­gaye 'haæ Óivamak«ayaæ padaæ tat / svajane 'nyajane ca tulyabuddhirvi«ayebhyo viniv­ttarÃgado«a÷ // Bc_5.18 // nivasan kvacideva v­k«amÆle vijane vÃyatane girau vane và / vicarÃmyaparigraho nirÃÓa÷ paramÃrthÃya yathopapannabhaik«a÷ // Bc_5.19 // iti paÓyata eva rÃjasÆnoridamuktvà sa nabha÷ samutpapÃta / sa hi tadvapuranyabuddhadarÓÅ sm­taye tasya sameyivÃndivaukÃ÷ // Bc_5.20 // gaganaæ khagavadgate ca tasmin­vara÷ saæjah­«e visismiye ca / upalabhya tataÓca dharmasaæj¤ÃmabhiniryÃïavidhau matiæ cakÃra // Bc_5.21 // tata indrasamo jitendriyÃÓva÷ pravivik«u÷ puramaÓvamÃruroha / parivÃrajanaæ tvavek«amÃïastata evÃbhimataæ vanaæ na bheje // Bc_5.22 // sa jarÃmaraïak«ayaæ cikÅr«urvanavÃsÃya matiæ sm­tau nidhÃya / praviveÓa puna÷ puraæ na kÃmÃdvanabhÆmeriva maï¬alaæ dvipendra÷ // Bc_5.23 // sukhità bata nirv­tà ca sà strÅ patirÅd­k«a ihÃyatÃk«a yasyÃ÷ / iti taæ samudÅk«ya rÃjakanyà praviÓantaæ pathi säjalirjagÃda // Bc_5.24 // atha gho«amimaæ mahÃbhragho«a÷ pariÓuÓrÃva Óamaæ paraæ ca lebhe / ÓrutavÃnsa hi nirv­teti Óabdaæ parinirvÃïavidhau matiæ cakÃra // Bc_5.25 // atha käcanaÓailaÓ­Çgavar«mà gajameghar«abhabÃhunisvanÃk«a÷ / k«ayamak«ayadharmajÃtarÃga÷ ÓaÓisiæhÃnanavikrama÷ prapede // Bc_5.26 // m­garÃjagatistato 'bhyagacchann­patiæ mantrigaïairupÃsyamÃnam / samitau marutÃmiva jvalantaæ maghavantaæ tridive sanatkumÃra÷ // Bc_5.27 // praïipatya ca säjalirbabhëe diÓa mahyaæ naradeva sÃdhvanuj¤Ãm / parivivraji«Ãmi mok«ahetorniyato hyasya janasya viprayoga÷ // Bc_5.28 // iti tasya vaco niÓamya rÃjà kariïevÃbhihato drumaÓcacÃla / kamalapratime '¤jalau g­hÅtvà vacanaæ cedamuvÃca bëpakaïÂha÷ // Bc_5.29 // pratisaæhara tÃt buddhimetÃæ na hi kÃlastava dharmasaæÓrayasya / vayasi prathame matau calÃyÃæ bahudo«Ãæ hi vadanti dharmacaryÃm // Bc_5.30 // vi«aye«u kutÆhalendriyasya vratakhede«vasamarthÅniÓcayasya / taruïasya manaÓcalatyaraïyÃdanabhij¤aÓca viÓe«ato viveke // Bc_5.31 // mama tu priyadharma dharmakÃlastvayi lak«mÅmavas­jya lak«mabhÆte / sthiravikrama vikrameïa dharmastava hitvà tu guruæ bhavedadharma÷ // Bc_5.32 // tadimaæ vyavasÃyamuts­ja tvaæ bhava tÃvannirato g­hasthadharme / puru«asya vaya÷sukhÃni bhuktvà ramaïÅyo hi tapovanapraveÓa÷ // Bc_5.33 // iti vÃkyamidaæ niÓamya rÃj¤a÷ kalaviÇkasvara uttaraæ babhëe / yadi me pratibhÆtaÓcatur«u rÃjan bhavasi tvaæ na tapovanaæ Órayi«ye // Bc_5.34 // na bhavenmaraïÃya jÅvitaæ me viharetsvÃsthyamidaæ ca me na roga÷ / na ca yauvanamÃk«ipejjarà me na ca saæpattimimÃæ haredvipatti÷ // Bc_5.35 // iti durlabhamarthamÆcivÃæsaæ tanayaæ vÃkyamuvÃca ÓÃkyarÃja÷ / tyaja buddhimimÃmatiprav­ttÃmavahÃsyo 'timanoratho 'kramaÓca // Bc_5.36 // atha merugururguruæ babhëe yadi nÃsti krama e«a nÃsmi vÃrya÷ / ÓaraïÃjjvalanena dahyamÃnÃnna hi niÓcikrami«u÷ k«amaæ grahÅtum // Bc_5.37 // jagataÓca yadà dhruvo viyogo nanu dharmÃya varaæ svayaviyoga÷ / avaÓaæ nanu viprayojayenmÃmak­tasvÃrthamat­ptameva m­tyu÷ // Bc_5.38 // iti bhÆmipatirniÓamya tasya vyavasÃyaæ tanayasya nirmumuk«o÷ / abhidhÃya na yÃsyatÅti bhÆyo vidadhe rak«aïamuttamÃæÓca kÃmÃn // Bc_5.39 // sacivaistu nidarÓito yathÃvad bahumÃnÃtpraïayÃcca ÓÃstrapÆrvam / guruïà ca nivÃrito 'ÓrupÃtai÷ praviveÓÃvasathaæ tata÷ sa Óocan // Bc_5.40 // calakuï¬alacumbitÃnanÃbhirghananiÓvÃsavikampitastanÅbhi÷ / vanitÃbhiradhÅralocanÃbhim­rgaÓÃvÃbhirivÃbhyudÅk«yamÃïa÷ // Bc_5.41 // sa hi käcanaparvatÃvadÃto h­dayenmÃdakaro varÃÇganÃnÃm / ÓravaïÃÇgavilocanÃtmabhÃvÃnvacanasparÓavapurguïairjahÃra // Bc_5.42 // vigate divase tato vimÃnaæ vapu«Ã sÆrya iva pradÅpyamÃna÷ / timiraæ vijighÃæsurÃtmabhÃsà ravirudyanniva merumÃruroha // Bc_5.43 // kanakojjvaladÅptadÅpav­k«aæ varakÃlÃgurudhÆpapÆrïagarbham / adhiruhya sa vajrabhakticitraæ pravaraæ käcanamÃsanaæ si«eve // Bc_5.44 // tata uttamamuttamÃÇganÃstaæ niÓi tÆryairupatasthurindrakalpam / himavacchirasÅva candragaure draviïendrÃtmajamapsarogaïaughÃ÷ // Bc_5.45 // paramairapi divyatÆryakalpai÷ sa tu tairnaiva ratiæ yayau na har«am / paramÃrthasukhÃya tasya sÃdhorabhiniÓcikrami«Ã yato na reme // Bc_5.46 // atha tatra suraistapovari«Âhairakani«ÂhairvyavasÃyamasya buddhvà / yugapatpramadÃjanasya nidrà vihitÃsÅdvik­tÃÓca gÃtrace«ÂÃ÷ // Bc_5.47 // abhavacchayità hi tatra kÃcidviniveÓya pracale kare kapolam / dayitÃmapi rukmapattracitrÃæ kupitevÃÇkagatÃæ vihÃya vÅïÃm // Bc_5.48 // vibabhau karalagnaveïuranyà stanavisrastasitÃæÓukà ÓayÃnà / ­ju«aÂpadapaÇktiju«Âapadmà jalaphenaprahasattaÂà nadÅva // Bc_5.49 // navapu«karagarbhakomalÃbhyÃæ tapanÅyojjvalasaægatÃÇgadÃbhyÃm / svapiti sma tathÃparà bhujÃbhyÃæ parirabhya priyavanm­daÇgameva // Bc_5.50 // navahÃÂakabhÆ«aïÃstathÃnyà vasanaæ pÅtamanuttamaæ vasÃnÃ÷ / avaÓà ghananidrayà nipeturgajabhagnà iva karïikÃraÓÃkhÃ÷ // Bc_5.51 // avalambya gavÃk«apÃrÓvamanyà Óayità cÃpavibhugnagÃtraya«Âi÷ / virarÃja vilambicÃruhÃrà racità toraïÃÓÃlabha¤jikeva // Bc_5.52 // maïikuï¬alada«Âapattralekhaæ mukhapadmaæ vinataæ tathÃparasyÃ÷ / ÓatapattramivÃrdhavakranìaæ sthitakÃraï¬avaghaÂÂitaæ cakÃÓe // Bc_5.53 // aparÃ÷ Óayità yathopavi«ÂÃ÷ stanabhÃrairavanamyamÃnagÃtrÃ÷ / upaguhya parasparaæ virejurbhujapÃÓaistapanÅyaparihÃryai÷ // Bc_5.54 // mahatÅ parivÃdinÅ ca kÃcidvanitÃliÇgya sakhÅmiva prasuptà / vijughÆrïa calatsuvarïasÆtrà vadanenÃkulakarïikojjvalena // Bc_5.55 // païavaæ yuvatirbhujÃæsadeÓÃdavavisraæsitacÃrÆpÃÓamanyà / savilÃsaratÃntatÃntamÆrvorvivare kÃntamivÃbhinÅya ÓiÓye // Bc_5.56 // aparà babhÆvurnimÅlitÃk«yo vipulÃk«yo 'pi Óubhabhruvo 'pi satya÷ / pratisaækucitÃravindakoÓÃ÷ savitaryastamite yathà nalinya÷ // Bc_5.57 // ÓithilÃkulamÆrdhajà tathÃnyà jaghanasrastavibhÆ«aïÃæÓukÃntà / aÓayi«Âa vikÅrïakaïÂhasÆtrà gajabhagnà pratiyÃtanÃÇganeva // Bc_5.58 // aparÃstvavaÓà hriyà viyuktà dh­timatyo 'pi vapurguïairupetÃ÷ / viniÓaÓvasurulbaïaæ ÓayÃnà vik­tÃ÷ k«iptabhÆjà jaj­mbhire ca // Bc_5.59 // vyapaviddhavibhÆ«aïasrajo 'nyà vis­tÃgranthanavÃsaso visaæj¤Ã÷ / animÅlitaÓuklaniÓcalÃk«yo na vireju÷ Óayità gatÃsukalpÃ÷ // Bc_5.60 // viv­tÃsyapuÂà viv­ddhagÃtrÅ prapatadvaktrajalà prakÃÓaguhyà / aparà madaghÆrïiteva ÓiÓye na babhÃse vik­taæ vapu÷ pupo«a // Bc_5.61 // iti sattvakulÃnvayÃnurÆpaæ vividhaæ sa pramadÃjana÷ ÓayÃna÷ / sarasa÷ sad­Óaæ babhÃra rÆpaæ pavanÃvarjitarugnapu«karasya // Bc_5.62 // samavek«ya tathà tathà ÓayÃnà vik­tÃstà yuvatÅradhÅrace«ÂÃ÷ / guïavadvapu«o 'pi valgubhëà n­pasÆnu÷ sa vigarhayÃæbabhÆva // Bc_5.63 // aÓucirvik­taÓca jÅvaloke vanitÃnÃmayamÅd­Óa÷ svabhÃva÷ / vasanÃbharaïaistu va¤cyamÃna÷ puru«a÷ strÅvi«aye«u rÃgameti // Bc_5.64 // vim­Óedyadi yo«itÃæ manu«ya÷ prak­tiæ svapnavikÃramÅd­Óaæ ca / dhruvamatra na vardhayetpramÃdaæ guïasaækalpahatastu rÃgameti // Bc_5.65 // iti tasya tadantaraæ viditvà niÓi niÓcikrami«Ã samudbabhÆva / avagamya manastato 'sya devairbhavanadvÃramapÃv­taæ babhÆva // Bc_5.66 // atha so 'vatatÃra harmyap­«ÂhÃdyuvatÅstÃ÷ Óayità vigarhamÃïa÷ / avatÅrya tataÓca nirviÓaÇko g­hakak«yÃæ prathamÃæ vinirjagÃma // Bc_5.67 // turagÃvacaraæ sa bodhayitvà javinaæ chandakamitthamityuvÃca / hayamÃnaya kanthakaæ tvarÃvÃnam­taæ prÃptumito 'dya me yiyÃsà // Bc_5.68 // h­di yà mama tu«Âiradya jÃtà vyavasÃyaÓca yathà matau nivi«Âa÷ / vijane 'pi ca nÃthavÃnivÃsmi dhruvamartho 'bhimukha÷ sameta i«Âa÷ // Bc_5.69 // hriyameva ca saænatiæ ca hitvà Óayità matpramukhe yathà yuvatya÷ / viv­te ca yathà svayaæ kapÃÂe niyataæ yÃtumato mamÃdya kÃla÷ // Bc_5.70 // pratig­hya tata÷ sa bharturÃj¤Ãæ viditÃrtho 'pi narendraÓÃsanasya / manasÅva pareïa codyamÃnasturagasyÃnayane matiæ cakÃra // Bc_5.71 // atha hemakhalÅnapÆrïavaktraæ laghuÓayyÃstaraïopagƬhap­«Âham / balasattvajavÃnvayopapannaæ sa varÃÓvaæ tamupÃninÃya bhartre // Bc_5.72 // pratatrikapucchamÆlapÃr«ïi nibh­tah­svatanÆjapucchakarïam / vinatonnatap­«Âhakuk«ipÃrÓva vipulaprothalalÃÂakaÂyuraskam // Bc_5.73 // upaguhya sa taæ viÓÃlavak«Ã÷ kamalÃbhena ca sÃntvayan kareïa / madhurÃk«arayà girà ÓaÓÃsa dhvajinÅmadhyamiva prave«ÂukÃma÷ // Bc_5.74 // bahuÓa÷ kila Óatravo nirastÃ÷ samare tvÃmadhiruhya pÃrthivena / ahamapyam­taæ padaæ yathÃvatturagaÓre«Âha labheya tatkuru«va // Bc_5.75 // sulabhÃ÷ khalu saæyuge sahÃyà vi«ayÃvÃptasukhe dhanÃrjane và / puru«asya tu durlabhÃ÷ sahÃyÃ÷ patitasyÃpadi dharmasaæÓraye và // Bc_5.76 // iha caiva bhavanti ye sahÃyÃ÷ kalu«e karmaïi dharmasaæÓraye và / avagacchati me yathÃntarÃtmà niyataæ te 'pi janÃstadaæÓabhÃja÷ // Bc_5.77 // tadidaæ parigamya dharmayuktaæ mama niryÃïamito jagaddhitÃya / turagottama vegavikramÃbhyÃæ prayatasvÃtmahite jagaddhite ca // Bc_5.78 // iti suh­damivÃnuÓi«ya k­tye turagavaraæ n­varo vanaæ yiyÃsu÷ / sitamasitagatidyutirvapu«mÃn raviriva ÓÃradamabhramÃruroha // Bc_5.79 // atha sa pariharanniÓÅthacaï¬aæ parijanabodhakaraæ dhvanÅæ sadaÓva÷ / vigatahanurava÷ praÓÃntahe«aÓcakitavimuktapadakramo jagÃma // Bc_5.80 // kanakavalayabhÆ«itaprako«Âhai÷ kamalanibhai÷ kamalÃniva pravidhya / avanatatanavastato 'sya yak«ÃÓcakitagatairdÅdhare khurÃn karÃgrai÷ // Bc_5.81 // guruparighakapÃÂasaæv­tà yà na sukhamapi dviradairapÃvriyante / vrajati n­pasute gatasvanÃstÃ÷ svayamabhavanviv­tÃ÷ pura÷ pratolya÷ // Bc_5.82 // pitaramabhimukhaæ sutaæ ca bÃlaæ janamanuraktamanuttamÃæ ca lak«mÅm / k­tamatirapahÃya nirvyapek«a÷ pit­nagarÃtsa tato vinirjagÃma // Bc_5.83 // atha sa vimalapaÇkajÃyatÃk«a÷ puramavalokya nanÃda siæhanÃdam / jananamaraïayorad­«ÂapÃro na puramahaæ kapilÃvhayaæ prave«Âà // Bc_5.84 // iti vacanamidaæ niÓamya tasya draviïapate÷ pari«adgaïà nanandu÷ / pramuditamanasaÓca devasaÇghà vyavasitapÃraïamÃÓaÓaæsire 'smai // Bc_5.85 // hutavahavapu«o÷ divaukaso 'nye vyavasitamasya sudu«karaæ viditvà / ak­«ata tuhine pathi prakÃÓaæ ghanavivarapras­tà ivendupÃdÃ÷ // Bc_5.86 // harituragaturaÇgavatturaÇga÷ sa tu vicaranmanasÅva codyamÃna÷ / aruïaparu«atÃramantarik«aæ sa ca subahÆni jagÃma yojanÃni // Bc_5.87 // iti buddhacarite mahÃkÃvye 'bhini«kramaïo nÃma pa¤cama÷ sarga÷ // 5 // CANTO VI tato muhÆrtÃbhyudite jagaccak«u«i bhÃskare / bhÃrgavasyÃÓramapadaæ sa dadarÓa n­ïÃæ vara÷ // Bc_6.1 // suptaviÓvastahariïaæ svasthasthitavihaÇgamam / viÓrÃnta iva yadd­«Âvà k­tÃrtha iva cÃbhavat // Bc_6.2 // sa vismayaniv­ttyartha tapa÷pÆjÃrthameva ca / svÃæ cÃnuvartità rak«annaÓvap­«ÂhÃdavatÃrat // Bc_6.3 // avatÅrya ca pasparÓa nistÅrïamiti vÃjinam / chandakaæ cÃvravÅtprÅta÷ snÃpayanniva cak«u«Ã // Bc_6.4 // imaæ tÃrk«yopamajavaæ turaÇgamanugacchatà / darÓità saumya madbhaktirvikramaÓcÃyamÃtmana÷ // Bc_6.5 // sarvathÃsmyanyakÃryo 'pi g­hÅto bhavatà h­di / bhartusnehaÓca yasyÃyamÅd­Óa÷ Óaktireva ca // Bc_6.6 // asnigdho 'pi samartho 'sti ni÷sÃmarthyo 'pi bhaktimÃn / bhaktimÃæÓcaiva ÓaktaÓca durlabhastvadvidho bhuvi // Bc_6.7 // tatprÅto 'smi tavÃnena mahÃbhÃgena karmaïà / yasya te mayi bhÃvo 'yaæ phalebhyo 'pi parÃÇmukha÷ // Bc_6.8 // ko janasya phalasthasya na syÃdabhimukho jana÷ / janÅbhavati bhÆyi«Âhaæ svajano 'pi viparyaye // Bc_6.9 // kulÃrtha dhÃryate putra÷ po«Ãrtha sevyate pità / ÃÓayÃcchila«yati jagannÃsti ni«kÃraïà svatà // Bc_6.10 // kimuktvà bahu saæk«epÃtk­taæ me sumahatpriyam / nivartasvÃÓvamÃdÃya saæprÃpto 'smÅpsitaæ padam // Bc_6.11 // ityuktvà sa mahÃbÃhuranuÓaæsacikÅr«ayà / bhÆ«aïÃnyavamucyÃsmai saætaptamanase dadau // Bc_6.12 // mukuÂÃddÅpakarmÃïaæ maïÅmÃdÃya bhÃsvaram / bruvanvÃkyamidaæ tasthau sÃæditya iva mandara÷ // Bc_6.13 // anena maïinà chanda praïamya bahuÓo n­pa÷ / vij¤Ãpyo 'muktaviÓrambhaæ saætÃpaviniv­ttaye // Bc_6.14 // janmamaraïanÃÓÃrtha pravi«Âo 'smi tapovanam / na khalu svargatar«eïa nÃsnehena na manyunà // Bc_6.15 // tadevamabhini«krÃntaæ na mÃæ Óocitumarhasi / bhÆtvÃpi hi ciraæ Óle«a÷ kÃlena na bhavi«yati // Bc_6.16 // dhruvo yasmÃcca viÓle«astasmÃnmok«Ãya me mati÷ / viprayoga÷ kathaæ na syÃd bhÆyo 'pi svajanÃditi // Bc_6.17 // ÓokatyÃgÃya ni«krÃntaæ na mÃæ Óocitumarhasi / Óokahetu«u kÃme«u saktÃ÷ ÓocyÃstu rÃgiïa÷ // Bc_6.18 // ayaæ ca kila pÆrve«ÃmasmÃkaæ niÓcaya÷ sthira÷ / iti dÃyÃdyabhÆtena na Óocyo 'smi pathà vrajan // Bc_6.19 // bhavanti hyarthadÃyÃdÃ÷ puru«asya viparyaye / p­thivyÃæ dharmadÃyÃdÃ÷ durlabhÃstu na santi và // Bc_6.20 // yadapi syÃdasamaye yÃto vanamasÃviti / akÃlo nÃsti dharmasya jÅvite ca¤cale sati // Bc_6.21 // tasmÃdadyaiva me ÓreyaÓcetavyamiti niÓcaya÷ / jÅvite ko hi viÓrambho m­tyau pratyarthini sthite // Bc_6.22 // evamÃdi tvayà saumya vij¤Ãpyo vasudhÃdhipa÷ / prayatethÃstathà caiva yathà mÃæ na smaredÃpi // Bc_6.23 // api nairguïyamasmÃkaæ vÃcyaæ narapatau tvayà / nairguïyÃttyajyate sneha÷ snehatyÃgÃnna Óocyate // Bc_6.24 // iti vÃkyamidaæ Órutvà chanda÷ saætÃpaviklava÷ / bëpagrathitayà vÃcà pratyuvÃca k­täjali÷ // Bc_6.25 // anena ta va bhÃvena bÃndhavÃyÃsadÃyinà / bharta÷ sÅdati me ceto nadÅpaÇka iva dvipa÷ // Bc_6.26 // kasya notpÃdayedbëpaæ niÓcayaste 'yamÅd­Óa÷ / ayomaye 'pi h­daye kiæ puna÷ snehaviklave // Bc_6.27 // vimÃnaÓayanÃrhaæ hi saukumÃryamidaæ kva ca / kharadarbhÃÇkuravatÅ tapovanamahÅ kva ca // Bc_6.28 // Órutvà tu vyavasÃyaæ te yadaÓvo 'yaæ mayÃh­ta÷ / balÃtkÃreïa tannÃtha daivenaivÃsmi kÃrita÷ // Bc_6.29 // kathaæ hyÃtmavaÓo jÃnan vyavasÃyamimaæ tava / upÃnayeyaæ turagaæ Óokaæ kapilavÃstuna÷ // Bc_6.30 // tannÃrhasi mahÃbÃho vihÃtuæ putralÃlasam / snigdhaæ v­ddhaæ ca rÃjÃnaæ saddharmamiva nÃstika÷ // Bc_6.31 // saævardhanapariÓrÃntÃæ dvitÅyÃæ tÃæ ca mÃtaram / devÅæ nÃrhasi vismartu k­taghna iva satkriyÃm // Bc_6.32 // bÃlaputrÃæ guïavartÅ kulaÓlÃdhyÃæ pativratÃm / devÅmarhasi na tyaktuæ klÅba÷ prÃptÃmiva Óriyam // Bc_6.33 // putraæ yÃÓodharaæ ÓlÃdhyaæ yaÓodharmabh­tÃæ varam / bÃlamarhasi na tyaktuæ vyasanÅvottamaæ yaÓa÷ // Bc_6.34 // atha bandhuæ ca rÃjyaæ ca tyaktumeva k­tà mati÷ / mÃæ nÃrhasi vibho tyaktuæ tvatpÃdau hi gatirmama // Bc_6.35 // nÃsmi yÃtuæ puraæ Óakto dahyamÃnena cetasà / tvÃmaraïye parityajya sumantra iva rÃghavam // Bc_6.36 // kiæ hi vak«yati mÃæ rÃjà tvad­te nagaraæ gatam / vak«yÃmyucitadarÓitvÃtkiæ tavÃnta÷purÃïi và // Bc_6.37 // yadapyÃtthÃpi nairguïyaæ vÃcyaæ narapatÃviti / kiæ tadvak«yÃmyabhÆtaæ te nirdo«asya muneriva // Bc_6.38 // h­dayena salajjena jivhayà sajjamÃnayà / ahaæ yadapi và brÆyÃæ kastacchraddhÃtumarhati // Bc_6.39 // yo hi candramasastaik«ïyaæ kathayecchraddadhÅta và / sa do«Ãæstava do«aj¤a kathayecchraddadhÅta và // Bc_6.40 // sÃnukroÓasya satataæ nityaæ karuïavedina÷ / snigdhatyÃgo na sad­Óo nivartasva prasÅda me // Bc_6.41 // iti ÓokÃbhibhÆtasya Órutvà chandasya bhëitam / svastha÷ paramayà dh­tyà jagÃda vadatÃæ vara÷ // Bc_6.42 // madviyogaæ prati cchanda saætÃpastyajyatÃmayam / nÃnÃbhÃvo hi niyataæ p­thagjÃti«u dehi«u // Bc_6.43 // svajanaæ yadyapi snehÃnna tyajeyamahaæ svayam / m­tyuranyonyamavaÓÃnasmÃn saætyÃjayi«yati // Bc_6.44 // mahatyà t­«ïayà du÷khairgarbheïÃsmi yayà dh­ta÷ / tasyà ni«phalayatnÃyÃ÷ kvÃhaæ mÃtu÷ kva sà mama // Bc_6.45 // vÃsav­k«e samÃgamya vigacchanti yathÃï¬ajÃ÷ / niyataæ viprayogÃntastathà bhÆtasamÃgama÷ // Bc_6.46 // sametya ca yathà bhÆyo vyapayÃnti balÃhakÃ÷ / saæyogo viprayogaÓca tathà me prÃïinÃæ mata÷ // Bc_6.47 // yasmÃdyÃti ca loko 'yaæ vipralabhya paraæparam / mamattvaæ na k«amaæ tasmÃtsvapnabhÆte samÃgame // Bc_6.48 // sahajena viyujyante parïarÃgeïa pÃdapÃ÷ / anyenÃnyasya viÓle«a÷ kiæ punarna bhavi«yati // Bc_6.49 // tadevaæ sati saætÃpaæ mà kÃr«Å saumya gamyatÃm / lambate yadi tu sneho gatvÃpi punarÃvraja // Bc_6.50 // brÆyÃÓcÃsmatk­tÃpek«aæ janaæ kapilavÃstuni / tyajyatÃæ tagdata÷ sneha÷ ÓrÆyatÃæ cÃsya niÓcaya÷ // Bc_6.51 // k«iprame«yati và k­tvà janmam­tyuk«ayaæ kila / ak­tÃrtho nirÃrambho nidhanaæ yÃsyatÅti và // Bc_6.52 // iti tasya vaca÷ Órutvà kanthakasturagottama÷ / jivhayà lilihe pÃdau bëpamu«ïaæ mumoca ca // Bc_6.53 // jÃlinà svastikÃÇkena cakramadhyena pÃïinà / ÃmamarÓa kumÃrastaæ babhëe ca vayasyavat // Bc_6.54 // mu¤ca kanthaka mà bëpaæ darÓiteyaæ sadaÓvatà / m­«yatÃæ saphala÷ ÓÅghraæ Óramaste 'yaæ bhavi«yati // Bc_6.55 // maïitsaruæ chandakahastasaæsthaæ tata÷ sa dhÅro niÓitaæ g­hÅtvà koÓÃdasiæ ka¤canabhakticitraæ bilÃdivaÓÅvi«amudbabarha // Bc_6.56 // ni«kÃsya taæ cotpalapattranÅlaæ ciccheda citraæ mukuÂaæ sakeÓam / vikÅryamÃïÃæÓukamantarÅk«e cik«epa cainaæ sarasÅva haæsam // Bc_6.57 // pÆjÃbhilëeïa ca bÃhumÃnyÃddivaukasastaæ jag­hu÷ praviddham / yathÃvadenaæ divi devasaÇghà divyairviÓe«airmahayÃæ ca cakru÷ // Bc_6.58 // muktvà tvalaækÃrakalatravattÃæ ÓrÅvipravÃsaæ ÓirasaÓca k­tvà / d­«ÂvÃæÓukaæ käcanahaæsacinhaæ vanyaæ sa dhÅro 'bhicakÃÇk«a vÃsa÷ // Bc_6.59 // tato m­gavyÃdhanapurdivaukà bhÃvaæ viditvÃsya viÓuddhabhÃva÷ / këÃyavastro 'bhiyayau samÅpaæ taæ ÓÃkyarÃjaprabhavo 'bhyuvÃca // Bc_6.60 // Óivaæ ca këÃyam­«idhvajaste na yujyate hiæsramidaæ dhanuÓca / tatsaumya yadyasti na saktiratra mahyaæ prayacchedamidaæ g­hÃïa // Bc_6.61 // vyÃdho 'bravÅtkÃmada kÃmamÃrÃdanena viÓvÃsya m­gÃgnihanmi / arthastu Óakropama yadyanena hanta pratÅcchÃnaya Óuklametat // Bc_6.62 // pareïa har«eïa tata÷ sa vanyaæ jagrÃha vÃso 'Óukamutsasarja / vyÃdhastu divyaæ vapureva bibhrattacchuklamÃdÃya divaæ jagÃma // Bc_6.63 // tata÷ kumÃraÓca sa cÃÓvagopastasmiæstathà yÃti visismiyÃte / Ãraïyake vÃsasi caiva bhÆyastasminnakÃr«Âà bahumÃnamÃÓu // Bc_6.64 // chandaæ tata÷ sÃÓrumukhaæ vis­jya këÃyasaæbh­ddh­tikÅrtibh­tsa÷ / yenÃÓramastena yayau mahÃtmà saædhyÃbhrasaævÅta ivo¬urÃja÷ // Bc_6.65 // tatastathà bhartari rÃjyani÷sp­he tapovanaæ yÃti vivarïavÃsasi / bhujau samutk«ipya tata÷ sa vÃjibh­d bh­Óaæ vicukroÓa papÃta ca k«itau // Bc_6.66 // vilokya bhÆyaÓca ruroda sasvaraæ hayaæ bhujÃbhyÃmupaguhya kanthakam / tato nirÃÓo vilapananmuhurmuhuryayau ÓarÅreïa puraæ na cetasà // Bc_6.67 // kvacitpradadhyau vilalÃpa ca kvacit kvacitpracaskhÃla papÃta ca kvacit / ato vrajan bhaktivaÓena du÷khitaÓcacÃra bavhÅravaÓa÷ pathi kriyÃ÷ // Bc_6.68 // iti buddhacarite mahÃkÃvye chandakanivartano nÃma «a«Âha÷ sarga÷ // 6 // CANTO VII tato vis­jyÃÓrumukhaæ rudantaæ chandaæ vanacchandatayà nirÃstha÷ / sarvÃrthasiddho vapu«ÃbhibhÆya tamÃÓramaæ siddha iva prapede // Bc_7.1 // sa rÃjasÆnurm­garÃjagÃmÅ m­gÃjiraæ tanm­gavatpravi«Âa÷ / lak«mÅviyukto 'pi ÓarÅralak«myà cak«Ææ«i sarvÃÓramiïÃæ jahÃra // Bc_7.2 // sthità hi hastasthayugÃstathaiva kautÆhalÃccakradharÃ÷ sadÃrÃ÷ / tamindrakalpaæ dad­Óurna jagmurdhuryà ivÃrdhÃvanatai÷ Óirobhi÷ // Bc_7.3 // viprÃÓca gatvà bahiridhmaheto÷ prÃptÃ÷ samitpu«pavitrahastÃ÷ / tapa÷pradhÃnÃ÷ k­tabuddhayo 'pi taæ dra«ÂumÅyurna maÂhÃnabhÅyu÷ // Bc_7.4 // h­«ÂÃÓca kekà mumucurmayÆrà d­«ÂvÃmbudaæ nÅlamivonnamanta÷ / Óa«pÃïi hitvÃbhimukhÃÓca tasthurm­gÃÓcalÃk«Ã m­gacÃriïaÓca // Bc_7.5 // d­«Âvà tamik«vÃkukulapradÅpaæ jvalantamudyantamivÃæÓumantam / k­te 'pi dohe janitapramodÃ÷ prasusruvurhomaduhaÓca gÃva÷ // Bc_7.6 // kaÓcidvasÆnÃmayama«Âama÷ syÃtsyÃdÃviÓvanoranyataraÓcyuto và / ucceruruccairiti tatra vÃcastaddarÓanÃdvismayajà munÅnÃm // Bc_7.7 // lekhar«abhasyeva vapurdvitÅyaæ dhÃmeva lokasya carÃcarasya / sa dyotayÃmÃsa vanaæ hi k­tsnaæ yad­cchayà sÆrya ivÃvatÅrïa÷ // Bc_7.8 // tata÷ sa tairÃÓramibhiryathÃvadabhyarcitaÓcopanimantritaÓca / pratyarcayÃæ dharmabh­to babhÆva svareïa sÃmbho 'mbudharopamena // Bc_7.9 // kÅrïaæ tathà puïyak­tà janena svargÃbhikÃmena vimok«akÃma÷ / tamÃÓramaæ so 'nucacÃra dhirastapÃæsi citrÃïi nirÅk«amÃïa÷ // Bc_7.10 // tapovikÃrÃæÓca nirÅk«ya saumyastapovane tatra tapodhanÃnÃm / tapasvinaæ kaæcidanuvrajantaæ tattvaæ vijij¤Ãsuridaæ babhëe // Bc_7.11 // tatpÆrvamadyÃÓramadarÓanaæ me yÃsmÃdimaæ dharmavidhiæ na jÃne / tasmÃdbhavÃnarhati bhëituæ me yo niÓcayo yatprati va÷ prav­tta÷ // Bc_7.12 // tato dvijÃti÷ sa tapovihÃra÷ ÓÃkyar«abhÃyar«abhavikramÃya / krameïa tasmai kathayÃæcakÃra tapoviÓe«Ãæstapasa÷ phalaæ ca // Bc_7.13 // agrÃmyamannaæ salile prarƬhaæ parïÅna toyaæ phalamÆlameva / yathÃgamaæ v­ttiriyaæ munÅnÃæ bhinnÃstu te te tapasÃæ vikalpÃ÷ // Bc_7.14 // u¤chena jÅvanti khagà ivÃnye t­ïÃni kecinm­gavaccaranti / kecidbhujaÇgai÷ saha vartayanti valmÅkabhÆtà vanamÃrutena // Bc_7.15 // ÃÓmaprayatnÃrjitav­ttayo 'nye kecitsvadantÃpahatÃnnabhak«Ã÷ / k­tvà parÃrtha Órapaïaæ tathÃnye kurvanti kÃryaæ yadi Óe«amasti // Bc_7.16 // kecijjalaklinnajaÂÃkalÃpà dvi÷ pÃvakaæ juvhati mantrapÆrvam / mÅnai÷ samaæ kecidapo vigÃhya vasanti kÆrmollikhitai÷ ÓarÅrai÷ // Bc_7.17 // evaævidhai÷ kÃlacitaistapobhi÷ parairdivaæ yÃntyaparairn­lokam / du÷khena mÃrgeïa sukhaæ hyupaiti sukhaæ hi dharmasya vadanti mÆlam // Bc_7.18 // ityevamÃdi dvipadendravatsa÷ Órutvà vacastasya tapodhanasya / ad­«Âatattvo 'pi na saætuto«a / Óanairidaæ cÃtmagataæ babhëe // Bc_7.19 // du÷khÃtmakaæ naikavidhaæ tapaÓca svargapradhÃnaæ tapasa÷ phalaæ ca / lokÃÓca sarve pariïÃmavanta÷ svalpe Órama÷ khalvayamÃÓramÃïÃm // Bc_7.20 // priyÃæÓca bandhÆnvi«ayÃæÓca hitvà ye svargahetorniyamaæ caranti / te viprayuktÃ÷ khalu gantukÃmà mahattaraæ bandhanameva bhÆya÷ // Bc_7.21 // kÃyaklamairyaÓca tapo 'bhidhÃnai÷ prav­ttimakÃÇk«ati kÃmaheto÷ / saæsÃrado«ÃnaparÅk«amÃïo du÷khena so 'nvicchati du÷khameva // Bc_7.22 // trÃsaÓca nityaæ maraïÃtprajÃnÃæ yatnena cecchanti puna÷prasÆtim / satyÃæ prav­ttau niyataÓca m­tyustatraiva magnà yata eva bhÅtÃ÷ // Bc_7.23 // ihÃrthameke praviÓanti khedaæ svargÃrthamanye ÓramamÃpnuvanti / sukhÃrthamÃÓÃk­païo 'k­tÃrtha÷ patatyanarthe khalu jÅvaloka÷ // Bc_7.24 // na khalvayaæ garhita eva yatno yo hÅnam­ts­jya viÓe«agÃmi / prÃj¤ai÷ samÃnena pariÓrameïa kÃryaæ tu tadyatra punarna kÃryam // Bc_7.25 // ÓarÅrapŬà tu yadÅha dharma÷ sukhaæ ÓarÅrasya bhavatyadharma÷ / dharmeïa cÃpnoti sukhaæ paratra tasmÃdadharma phalatÅha dharma÷ // Bc_7.26 // yata÷ ÓarÅraæ manaso vaÓena pravartate cÃpi nivartate ca / yukto damaÓcetasa eva tasmÃccittÃd­te këÂhasamaæ ÓarÅram // Bc_7.27 // ÃhÃraÓuddhyà yadi puïyami«Âaæ tasmÃnm­gÃnÃmapi puïyamasti / ye cÃpi bÃhyÃ÷ puru«Ã÷ phalebhyo bhÃgyÃparÃdhena parÃÇmukhÃrthÃ÷ // Bc_7.28 // du÷khe 'bhisaædhistvatha puïyahetu÷ sukhe 'pi kÃryo nanu so 'bhisaædhi÷ / atha pramÃïaæ na sukhe 'bhisaædhirdu÷khe pramÃïaæ nanu nÃbhisaædhi÷ // Bc_7.29 // tathaiva ye karmaviÓuddhiheto÷ sp­ÓantyapastÅrthamiti prav­ttÃ÷ / tatrÃpi to«o h­di kevalo 'yaæ na pÃvayi«yanti hi pÃpamÃpa÷ // Bc_7.30 // sp­«Âaæ hi yadyadguïavadbhirambhastattatp­thivyÃæ yadi tÅrthami«Âam / tasmÃdguïÃneva paraimi tÅrthamÃpastu ni÷saæÓayamÃpa eva // Bc_7.31 // iti sma tattadbahuyuktiyuktaæ jagÃda cÃstaæ ca yayau vivasvÃn / tato havirdhÆmavivarïav­k«aæ tapa÷praÓÃntaæ sa vanaæ viveÓa // Bc_7.32 // abhyuddh­taprajvalitÃgnihotraæ k­tÃbhi«ekar«ijanÃvakirïam / jÃpyasvanÃkÆjitadevako«Âhaæ dharmasya karmÃntamiva prav­ttam // Bc_7.33 // kÃÓcinniÓÃstatra niÓÃkarÃbha÷ parÅk«amÃïaÓca tapÃæsyuvÃsa / sarva parik«epya tapaÓca matvà tasmÃttapa÷k«etratalÃjjagÃma // Bc_7.34 // anvavrajannÃÓramiïastatastaæ tadrÆpamÃhÃtmyagatairmanobhi÷ / deÓÃdanÃryairabhibhÆyamÃnÃnmahar«ayo dharmamivÃpayÃntam // Bc_7.35 // tato jaÂÃvalkalacÅrakhelÃæstapodhanÃæÓcaiva sa tÃndadarÓa / tapÃæsi cai«ÃmanurudhyamÃnastasthau Óive ÓrÅmati v­k«amÆle // Bc_7.36 // athopas­tyÃÓramavÃsinastaæ manu«yavarya parivÃrya tasthu÷ / v­ddhaÓca te«Ãæ bahumÃnapÆrvaæ kalena sÃmnà giramityuvÃca // Bc_7.37 // tvayyÃgate pÆrïa ivÃÓramo 'bhÆtsaæpadyate ÓÆnya eva prayÃte / tasmÃdimaæ nÃrhasi tÃta hÃtuæ jijÅvi«ordehamive«ÂamÃyu÷ // Bc_7.38 // brahmar«irÃjar«isurar«iju«Âa÷ puïya÷ samÅpe himavÃn hi Óaila÷ / tapÃæsi tÃnyeva tapodhanÃnÃæ yatsaænikar«ÃdbahulÅbhavanti // Bc_7.39 // tÅrthÃni puïyÃyÃnyabhitastathaiva sopÃnabhÆtÃni nabhastalasya ju«ÂÃni dharmÃtmabhirÃtmavadbhirdevar«ibhiÓcaiva mahar«ibhiÓca // Bc_7.40 // itaÓca bhÆya÷ k«amamuttaraiva diksevituæ dharmÅvaÓe«aheto÷ / na tu k«amaæ dak«iïato budhena padaæ bhavedekamapi prayÃtum // Bc_7.41 // tapovane 'sminnatha ni«kriyo và saækÅrïadharmÃpatito 'Óucirvà / d­«Âastvayà yena na te vivatsà tadbrÆhi yÃvadrucito 'stu vÃsa÷ // Bc_7.42 // ime hi vächanti tapa÷sahÃyaæ taponidhÃnapratÅmaæ bhavantam / vÃsastvayà hÅndrasamena sÃrdha b­haspaterabhyudayÃvaha÷ syÃt // Bc_7.43 // ityevamukte sa tapasvimadhye tapasvimukhyena manÅ«imukhya÷ / bhavapraïÃÓÃya k­tapratij¤a÷ svaæ bhÃvÃmantargatamÃcacak«e // Bc_7.44 // ­jvÃtmanÃæ dharmabh­tÃæ munÅnÃmi«ÂÃtithitvÃtsvajanopamÃnÃm / evaævidhairmà prati bhÃvajÃtai÷ prÅti÷ parà me janitaÓca mÃna÷ // Bc_7.45 // snigdhÃbhirÃbhirh­dayaægamÃbhi÷ samÃsata÷ snÃta ivÃsmi vÃgbhi÷ / ratiÓca me dharmanavagrahasya vispandità saæprati bhÆya eva // Bc_7.46 // evaæ prav­ttÃn bhavata÷ ÓaraïyÃnatÅva saædarÓitapak«apÃtÃn / yÃsyÃmi hitveti mamÃpi du÷khaæ yathaiva bandhÆæstyajatastathaiva // Bc_7.47 // svargÃya yu«mÃkamayaæ tu dharmo mamÃbhilëastvapunarbhavÃya / asminvane yena na me vivatsà bhinna÷ prav­ttyà hi niv­ttidharma÷ // Bc_7.48 // tannÃratirme na parÃpacÃro vanÃdito yena parivrajÃmi / dharme sthitÃ÷ pÆrvayugÃnurÆpe sarve bhavanto hi mahar«ikalpÃ÷ // Bc_7.49 // tato vaca÷ sÆn­tamarthavacca suÓlak«ïamojasvi ca garvita ca / Órutvà kumÃrasya tapasvinaste viÓe«ayuktaæ bahumÃnamÅyu÷ // Bc_7.50 // kaÓciddvijastatra tu bhasmaÓÃyÅ prÃæÓu÷ ÓikhÅ dÃravacÅravÃsÃ÷ / ÃpiÇgalÃk«astanudÅrghaghoïa÷ kuï¬aikahasto giramityuvÃca // Bc_7.51 // dhÅmannudÃra÷ khalu niÓcayaste yastvaæ yuvà janmani d­«Âado«a÷ / svargÃpavargau hi vicÃrya samyagyasyÃpavarge matirasti so 'sti // Bc_7.52 // yaj¤aistapobhirniyamaiÓca taistai÷ svarga yiyÃsanti hi rÃgavanta÷ / rÃgeïa sÃrdha ripuïeva yuddhvà mok«aæ parÅpsanti tu sattvavanta÷ // Bc_7.53 // tadbuddhire«Ã yadi niÓcità te tÆrïaæ bhavÃn gacchatu vindhyako«Âham / asau munistatra vasatyarìo yo nai«Âhike Óreyasi labdhacak«u÷ // Bc_7.54 // tasmÃdbhaväcchro«yati tattvamÃrga satyÃæ rucau saæpratipatsyate ca / yathà tu paÓyÃmi matistathai«Ã tasyÃpi yÃsyatyavadhÆya buddhim // Bc_7.55 // spa«Âoccaghoïaæ vipulÃyatÃk«aæ / tÃmrÃdharau«Âhaæ sitatÅk«aïadaæ«Âram / idaæ hi vaktuæ tanuraktajivhaæ j¤eyÃrïavaæ pÃsyati k­tsnameva // Bc_7.56 // gambhÅratà yà bhavatastvagÃdhà yà dÅptatà yÃni ca lak«aïÃni / ÃcÃryakaæ prÃpsyasi tatp­thivyÃæ yannar«ibhi÷ pÆrvayuge 'pyavÃptam // Bc_7.57 // paramamiti tato n­pÃtmajastam­«ijanaæ pratinandya niryayau / vidhivadanuvidhÃya te 'pi taæ praviviÓurÃÓramiïastapovanam // Bc_7.58 // iti buddhacarite mahÃkÃvye tapovanapraveÓo nÃma saptama÷ sarga÷ // 7 // CANTO VIII tatasturaÇgÃvacara÷ sa durmanÃstathà vanaæ bhartari nirmame gate / cakÃra yatnaæ pathi Óokanigrahe tathÃpi caivÃÓru na tasya cik«iye // Bc_8.1 // yamekarÃtreïa tu bharturÃj¤ayà jagÃma mÃrga saha tena vÃjinà / iyÃya bharturvirahaæ vicintayaæstameva panthÃnamahobhira«Âabhi÷ // Bc_8.2 // hayaÓca saujà vicacÃra kanthakastatÃma bhÃvena babhÆva nirmada÷ / alaæk­taÓcÃpi tathaiva bhÆ«aïairabhÆdgataÓrÅriva tena varjita÷ // Bc_8.3 // niv­tya caivÃbhimukhastapovanaæ bh­Óaæ jihe«e karuïaæ muhurmuhu÷ / k«udhÃnvito 'pyadhvani Óa«pamambu và yathà purà nÃbhinanda nÃdade // Bc_8.4 // tato vihÅnaæ kapilÃvhayaæ puraæ mahÃtmanà tena jagaddhitÃtmanà / krameïa tau ÓÆnyamivopajagmaturdivÃkareïeva vinÃk­taæ nabha÷ // Bc_8.5 // sapuï¬arÅkairapi Óobhitaæ jalairalaæk­taæ pu«padharairnagairapi / tadeva tasyopavanaæ vanopamaæ gataprahar«airna rarÃja nÃgarai÷ // Bc_8.6 // tato bhramadbhirdiÓi dÅnamÃnasairanujjvalairbëpahatek«aïairnarai÷ / nirvÃyamÃïÃviva tÃvubhau puraæ ÓanairapasnÃtamivÃbhijagmatu÷ // Bc_8.7 // niÓÃmya ca srastaÓarÅragÃminau vinÃgatau ÓÃkyakular«abheïa tau / mumoca bëpaæ pathi nÃgaro jana÷ pura rathe dÃÓaratherivÃgate // Bc_8.8 // atha bruvanta÷ samupetamanyavo janÃ÷ pathi cchandakamÃgatÃÓrava÷ / kva rÃjaputra÷ purarëÂranandano h­tastvayÃsÃviti p­«Âhato 'nvayu÷ // Bc_8.9 // tata÷ sa tÃn bhaktimato 'bravÅjjanÃnnarendraputraæ na parityajÃmyaham / rudannahaæ tena tu nirjane vane g­hasthaveÓaÓca visarjitÃviti // Bc_8.10 // idaæ vacastasya niÓamya te janÃ÷ sudu«karaæ khalviti niÓcayaæ yayu÷ / pataddhi jahru÷ salilaæ na netrajaæ mano nininduÓca phalotthamÃtmana÷ // Bc_8.11 // athocuradyaiva viÓÃma tadvanaæ gata÷ sa yatra dviparÃjavikrama÷ / jijÅvi«Ã nÃsti hi tena no vinà yathendriyÃïÃæ vigame ÓarÅriïÃm // Bc_8.12 // idaæ puraæ tena vivarjitaæ vanaæ vanaæ ca tattena samanvitaæ puram / na Óobhate tena hi no vinà puraæ marutvatà v­travadhe yathà divam // Bc_8.13 // puna÷ kumÃro viniv­tta ityatho gavÃk«amÃlÃ÷ pratipedire 'ÇganÃ÷ / viviktap­«Âhaæ ca niÓÃmya vÃjinaæ punargavÃk«Ãïi pidhÃya cukruÓu÷ // Bc_8.14 // pravi«ÂadÅk«astu sutopalabdhaye vratena Óokena ca khinnamÃnasa÷ / jajÃpa devÃyatane narÃdhipaÓcakÃra tÃstÃÓca yathÃÓayÃ÷ kriyÃ÷ // Bc_8.15 // tata÷ sa bëpapratipÆrïalocanasturaÇgamÃdÃya turaÇgamÃnuga÷ / viveÓa ÓokÃbhihato n­pak«ayaæ yudhÃpinÅte ripuïeva bhartari // Bc_8.16 // vigÃhamÃnaÓca narendramandiraæ vilokayannaÓruvahena cak«u«Ã / svareïa pu«Âena rurÃva kanthako janÃya du÷khaæ prativedayanniva // Bc_8.17 // tata÷ khagÃÓca k«ayamadhyagocarÃ÷ samÅpabaddhÃsturagÃÓca satk­tÃ÷ / hayasya tasya pratisasvanu÷ svanaæ narendrasÆnorupayÃnaÓaÇkina÷ // Bc_8.18 // janÃÓca har«atiÓayena va¤cità janÃdhipÃnta÷purasaænikar«agÃ÷ / yathà haya÷ kanthaka e«a he«ate dhruvaæ kumÃro viÓatÅti menire // Bc_8.19 // atiprahar«Ãdatha ÓokamÆrchitÃ÷ kumÃrasaædarÓanalolalocanÃ÷ / g­hÃdviniÓcakramurÃÓayà striya÷ ÓaratpayodÃdiva vidyutaÓcalÃ÷ // Bc_8.20 // vilambakeÓyo malinÃæÓukÃmbarà nira¤janairbëpahatek«aïairmukhai÷ / striyo na rejurm­jayà vinÃk­tà divÅva tÃrà rajanÅk«ayÃruïÃ÷ // Bc_8.21 // araktatÃmraiÓcaraïairanÆpurairakuï¬alairÃrjavakandharairmukhai÷ / svabhÃvapÅnairjaghanairamekhalairahÃrayoktrairmu«itairiva stanai÷ // Bc_8.22 // nirÅk«ya tà bëpaparÅtalocanà nirÃÓrayaæ chandakamaÓvameva ca / vi«aïïavaktrà rurudurvarÃÇganà vanÃntare gÃva ivar«abhojjhitÃ÷ // Bc_8.23 // tata÷ sabëpà mahÅ«Å mahÅpate÷ prana«Âavatsà mahi«Åva vatsalà / prag­hya bÃhÆ nipapÃta gautamÅ vilolaparïà kadalÅva käcanÅ // Bc_8.24 // hatatvi«o 'nyÃ÷ ÓithilÃæsabÃhava÷ striyo vi«Ãdena vicetanà iva / na cukruÓurnÃÓru jahurna ÓaÓvasurna celurÃsurlikhità iva sthitÃ÷ // Bc_8.25 // adhÅramanyÃ÷ patiÓokamÆrcchità vilocanaprasravaïairmukhai÷ striya÷ / si«i¤cire pro«itacandanÃn stanÃndharÃdhara÷ prasravaïairivopalÃn // Bc_8.26 // mukhaiÓca tÃsÃæ nÃyanÃmbutìitaiæ rarÃja tadrÃjaniveÓanaæ tadà / navÃmbukÃle 'mbudav­«Âitìitai÷ sravajjalaistÃmarasairyathà sara÷ // Bc_8.27 // suv­ttapiïìagulibhirnirantarairabhÆ«aïairgƬhasirairvarÃÇganÃ÷ / urÃæsi jaghnu÷ kamalopamai÷ karai÷ svapallavairvÃtacalà latà iva // Bc_8.28 // karaprahÃrapracalaiÓca tà babhustathÃpi nÃrya÷ sahitonnatai÷ stanai÷ / vanÃnilÃghÆrïitapadmakampitai rathÃÇganÃmnÃæ mithunairivÃpagÃ÷ // Bc_8.29 // yathà ca vak«Ãæsi karairapŬayaæstathaiva vak«obhirapŬayan karÃn / akÃrayaæstatra parasparaæ vyathÃ÷ karÃgravak«Ãæsyabalà dayÃlasÃ÷ // Bc_8.30 // tatastu ro«apraviraktalocanà vi«Ãdasaæbandhika«Ãyagadgadam / uvÃca niÓvÃsacalatpayodharà vigìhaÓokÃÓrudharà yaÓodharà // Bc_8.31 // niÓi prasuptÃmavaÓÃæ vihÃya mÃæ gata÷ kva sa chandaka manmanoratha÷ / upÃgate ca tvayi kanthake ca me samaæ gate«u tri«u kampate mana÷ // Bc_8.32 // anÃryamasnigdhamamitrakarma me n­Óaæsa k­tvà kimihÃdya rodi«i / niyaccha bëpaæ bhava tu«ÂamÃnaso na saævadatyaÓru ca tacca karma te // Bc_8.33 // priyeïa vaÓyena hitena sÃdhunà tvayà sahÃyena yathÃrthakÃriïà / gato 'ryaputro hyapunarniv­ttaye ramasva di«Âyà saphala÷ Óramastava // Bc_8.34 // varaæ manu«yasya vicak«aïo ripurna mitramaprÃj¤amayogapeÓalam / suh­dbruveïa hyavipaÓcità tvayà k­ta÷ kulasyÃsya mahÃnupaplava÷ // Bc_8.35 // imà hi Óocyà vyavamuktabhÆ«aïÃ÷ prasaktabëpÃvilaraktalocanÃ÷ / sthite 'pi patyau himavanmahÅsame prana«ÂaÓobhà vidhavà iva striya÷ // Bc_8.36 // imÃÓca vik«iptaviÂaÇkabÃhava÷ prasaktapÃrÃvatadÅrghanisvanÃ÷ / vinÃk­tÃstena sahÃvarodhanairbh­Óaæ rudantÅva vimÃnapaÇktaya÷ // Bc_8.37 // anarthakÃmo 'sya janasya sarvathà turaÇgamo 'pi dhruvame«a kanthaka÷ / jahÃra sarvasvamitastathà hi me jane prasupte niÓi ratnacauravat // Bc_8.38 // yadà samartha÷ khalu so¬humÃgatÃni«uprahÃrÃnapi kiæ puna÷ kaÓÃ÷ / gata÷ kaÓÃpÃtabhayÃtkathaæ nvayaæ Óriyaæ g­hÅtvà h­dayaæ ca me samam // Bc_8.39 // anÃryakarmà bh­Óamadya he«ate narendradhi«ïyaæ pratipÆrayanniva / yadà tu nirvÃhayati sma me priyaæ tadà hi mÆkasturagÃdhamo 'bhavat // Bc_8.40 // yadi hyahe«i«yata bodhayan janaæ khurai÷ k«itau vÃpyakari«yata dhvanim / hanusvanaæ vÃjanayi«yaduttamaæ na cÃbhavi«yanmama du÷khamÅd­Óam // Bc_8.41 // itÅha devyÃ÷ paridevitÃÓrayaæ niÓamya bëpagrathitÃk«araæ vaca÷ / adhomukha÷ sÃÓrukala÷ k­täjali÷ Óanairidaæ chandaka uttaraæ jagau // Bc_8.42 // vigarhituæ nÃrhasi devi kanthakaæ na cÃpi ro«aæ mayi kartumarhasi / anÃgasau sva÷ samavehi sarvaÓo gato n­deva÷ sa hi devi devavat // Bc_8.43 // ahaæ hi jÃnannapi rÃjaÓÃsanaæ balÃtk­ta÷ kairapi daivatairiva / upÃnayaæ tÆrïamimaæ turaÇgamaæ tathÃnvagacchaæ vigataÓramo 'dhvani // Bc_8.44 // vrajannayaæ vajivaro 'pi nÃsp­ÓanmahÅ khurÃgrairvidh­tairivÃntarà / tathaiva daivÃdiva saæyatÃnano hanusvanaæ nÃk­ta nÃpyahe«ata // Bc_8.45 // yato bahirgacchati pÃrthivÃtmaje tadÃbhavaddvÃramapÃv­taæ svayam / tamaÓca naiÓaæ raviïeva pÃÂitaæ tapo 'pi daivo vidhire«a g­hyatÃm // Bc_8.46 // yadapramatto 'pi narendraÓÃsanÃd g­he pure civa sahasraÓo jana÷ / tadà sa nÃbudhyata nidrayà h­tastato 'pi daivo vidhire«a g­hyatÃm // Bc_8.47 // yataÓca vÃso vanavÃsasaæmataæ nis­«Âamasmai samaye divaukasà / divi praviddhaæ mukuÂaæ ca taddh­taæ tato 'pi daivo vidhire«a g­hyatÃm // Bc_8.48 // tadevamÃvÃæ naradevi do«ato na tatprayÃtaæ prati gantumarhasi / na kÃmakÃro mama nÃsya vÃjina÷ k­tÃnuyÃtra÷ sa hi daivatairgata÷ // Bc_8.49 // iti prayÃïaæ bahudevamadbhÆtaæ niÓamya tÃstasya mahÃtmana÷ striya÷ / prana«ÂaÓokà iva vismayaæ yayurmanojvaraæ pravrajanÃttu lebhire // Bc_8.50 // vi«ÃdapÃriplavalocanà tata÷ prana«Âapotà kurarÅva du÷khità / vihÃya dhairya virurÃva gautamÅ tatÃma caivÃÓrumukhÅ jagÃda ca // Bc_8.51 // mahormimanto m­davo 'sitÃ÷ ÓubhÃ÷ p­thakp­thaÇmÆlaruhÃ÷ samudgatÃ÷ / praveritÃste bhuvi tasya murdhajà narendramaulÅparive«Âanak«amÃ÷ // Bc_8.52 // pralambabÃhurm­garÃjavikramo mahar«abhÃk«a÷ kanakojjvaladyuti÷ / viÓÃlavak«Ã ghanadundubhisvanastathÃvidho 'pyÃÓramavÃsamarhati // Bc_8.53 // abhÃginÅ nÆnamiyaæ vasuædharà tamÃryakarmÃïamanuttamaæ patim / gatastato 'sau guïavÃn hi tÃd­Óo n­pa÷ prajÃbhÃgyaguïai÷ prasÆyate // Bc_8.54 // sujÃtajÃlÃvatatÃÇgulÅ m­dÆ nigƬhagulphau bisapu«pakomalau / vanÃntabhÆmiæ kaÂhinÃæ kathaæ nu tau sacakramadhyau caraïau gami«yata÷ // Bc_8.55 // vimÃnap­«Âhe ÓayanÃsanocitaæ mahÃrhavastrÃgurucandanÃrcitam / kathaæ nu ÓÅto«ïajalÃgame«u taccharÅramojasvi vane bhavi«yati // Bc_8.56 // kulena sattvena balena varcasà Órutena lak«myà vayasà ca garvita÷ / pradÃtumevÃbhyucito na yÃcituæ kathaæ sa bhik«Ãæ parataÓcari«yati // Bc_8.57 // Óucau Óayitvà Óayane hiraïmaye prabodhyamÃno niÓi tÆryanisvanai÷ / kathaæ bata svapsyati so 'dya me vratÅ paÂaikadeÓÃntarite mahÅtale // Bc_8.58 // imaæ pralÃpaæ karuïaæ niÓamya tà bhujai÷ pari«vajya parasparaæ striya÷ / vilocanebhya÷ salilÃni tatyajurmadhÆni pu«pebhya iverità latÃ÷ // Bc_8.59 // tato dharÃyÃmapatadyaÓodharà vicakravÃkeva rathÃÇgasÃvhayà / ÓanaiÓca tattadvilalÃpa viklavà muhurmuhurgadgadaruddhayà girà // Bc_8.60 // sa mÃmanÃthÃæ sahadharmacÃriïÅmapÃsya dharma yadi kartumicchati / kuto 'sya dharma÷ sahadharmacÃriïÅ vinà tapo ya÷ paribhoktumicchati // Bc_8.61 // Ó­ïoti nÆnaæ sa na pÆrvapÃrthivÃnmahÃsudarÓaprabh­tÅn pitÃmahÃn / vanÃni patnÅsahitÃnupeyu«astathà hi dharma mad­te cikÅr«Åte // Bc_8.62 // makhe«u và vedavidhÃnasaæsk­tau na daæpatÅ paÓyati dÅk«itÃbubhau / samaæ bubhuk«Æ parato 'pi tatphalaæ tato 'sya jÃto mayi dharmamatsara÷ // Bc_8.63 // dhruvaæ sa jÃnanmama dharmavallabho mana÷ priyer«yÃkalahaæ muhurmitha÷ / sukhaæ vibhÅrmÃmapahÃya ro«aïÃæ mahendraloke 'psaraso jigh­k«ati // Bc_8.64 // iyaæ tu cintà mama kÅd­Óaæ nu tà vapurguïaæ bibhrati tatra yo«ita÷ / vane yadartha sa tapÃæsi tapyate Óriyaæ ca hitvà mama bhaktimeva ca // Bc_8.65 // na khalviyaæ svargasukhÃya me sp­hà na tajjanasyÃtmavato 'pi durlabham / sa tu priyo mÃmiha và paratra và kathaæ na jahyÃditi me manoratha÷ // Bc_8.66 // abhÃginÅ yadyahamÃyatek«aïaæ Óucismitaæ bharturudÅk«ituæ mukham / na mandabhÃgyo 'rhati rÃhulo 'pyayaæ kadÃcidaÇke parivartituæ pitu÷ // Bc_8.67 // aho n­Óaæsaæ sukumÃravarcasa÷ sudÃruïaæ tasya manasvino mana÷ / kalapralÃpaæ dvi«ato 'pi har«aïaæ ÓiÓuæ sutaæ yastyajatÅd­Óaæ bata // Bc_8.68 // mamÃpi kÃmaæ h­dayaæ sudÃruïaæ ÓilÃmayaæ vÃpyayaso 'pi và k­tam / anÃthavacchrÅrahite sukhocite vanaæ gate bhartari yanna dÅryate // Bc_8.69 // itÅha devÅ patiÓokamÆrchità ruroda dadhyau vilalÃpa cÃsak­t / svabhÃvadhÅrÃpi hi sà satÅ Óucà dh­tiæ na sasmÃra cakÃra no hriyam // Bc_8.70 // tatastathà ÓokavilÃpaviklavÃæ yaÓodharÃæ prek«ya vasuædharÃgatÃm / mahÃravindairiva v­«Âitìitairmukhai÷ sabëpairvanità vicukruÓu÷ // Bc_8.71 // samÃptajÃpya÷ k­tahomamaÇgalo n­pastu devÃyatanÃdviniryayau / janasya tejÃrtaraveïa cÃhataÓcacÃla vajradhvanineva vÃraïa÷ // Bc_8.72 // niÓÃmya ca cchandakakanthakÃvubhau sutasya saæÓrutya ca niÓcayaæ sthiram / papÃta ÓokÃbhihato mahÅpati÷ ÓacÅpaterv­tta ivotsave dhvaja÷ // Bc_8.73 // tato muhÆrta sutaÓokamohito janena tulyÃbhijanena dhÃrita÷ / nirÅk«ya d­«Âyà jalapÆrïayà hayaæ mahÅtalastho vilalÃpa pÃrthiva÷ // Bc_8.74 // bahÆni k­tvà samare priyÃïi me mahattvayà kanthaka vipriyaæ k­tam / guïapriyo yena vane sa me priya÷ priyo 'pi sannapriyavatpraverita÷ // Bc_8.75 // tadadya mÃæ và naya tatra yatra sa vraja drutaæ và punarenamÃnaya / ­te hi tasmÃnmama nÃsti jÅvitaæ vigìharogasya sadau«adhÃdiva // Bc_8.76 // suvarïani«ÂhÅvini m­tyunà h­te sudu«karaæ yanna mamÃra saæjaya÷ / ahaæ punardharmaratau sute gate mumuk«urÃtmÃnamanÃtmavÃniva // Bc_8.77 // vibhordaÓak«atrak­ta÷ prajÃpate÷ parÃparaj¤asya vivasvadÃtmana÷ / priyeïa putreïa satà vinÃk­taæ kathaæ na muhyeddhi mano manorapi // Bc_8.78 // ajasya rÃj¤astanayÃya dhÅmate narÃdhipÃyendrasakhÃya me sp­hà / gate vanaæ yastanaye divaæ gato na moghabëpa÷ k­païaæ jijÅva ha // Bc_8.79 // pracak«va me bhadra tadÃÓramÃjiraæ h­tastvayà yatra sa me jaläjali÷ / ime parÅpsanti hi taæ pipÃsavo mamÃsava÷ pretagatiæ yiyÃsava÷ // Bc_8.80 // iti tanayaviyogajÃtadu÷kha k«itisad­Óaæ sahajaæ vihÃya dhairyam / daÓaratha iva rÃmaÓokavaÓyo bahu vilalÃpa n­po visaæj¤akalpa÷ // Bc_8.81 // ÓrutavinayaguïÃnvitastatastaæ matisaciva÷ pravayà purohitaÓca / samadh­tamidamÆcaturyathÃvanna ca pariptamukhau na cÃpyaÓokau // Bc_8.82 // tyaja naravara Óokamehi dhairya kudh­tirivÃrhasi dhÅra nÃÓru moktum / srajamiva m­ditÃmapÃsya lak«mÅæ bhuvi bahavo hi n­pà vanÃnyabhÅyu÷ // Bc_8.83 // api ca niyata e«a tasya bhÃva÷ smara vacanaæ tad­«e÷ purÃsitasya / na hi sa divi na cakravartirÃjye k«aïamapi vÃsayituæ sukhena Óakya÷ // Bc_8.84 // yadi tu n­vara kÃrya eva yatnastvaritamudÃhara yÃvadatra yÃva÷ / bahuvidhimiha yuddhamastu tÃvattava tanayasya vidheÓca tasya tasya // Bc_8.85 // narapatiratha tau ÓaÓÃsa tasmÃd drutamita eva yuvÃmabhiprayÃtam / na hi mama h­dayaæ prayÃti ÓÃntiæ vanaÓakuneriva putralÃlasasya // Bc_8.86 // paramamiti narendraÓÃsanÃttau yayaturamÃtyapurohitau vanaæ tat / k­tamiti savadhÆjana÷ sadÃro n­patirapi pracakÃra Óe«akÃryam // Bc_8.87 // iti buddhacarite mahÃkÃvye 'nta÷puravilÃpo nÃmëÂama÷ sarga÷ // 8 // CANTO IX tatastadà mantripurohitau tau bëpapratodÃbhihatau n­peïa / viddhau sadaÓvÃviva sarvayatnÃtsauhÃrdaÓÅghraæ yayaturvanaæ tat // Bc_9.1 // tamÃÓramaæ jÃtapariÓramau tÃvupetya kÃle sad­ÓÃnuyÃtrau / rÃjarddhimuts­jya vinÅtace«ÂÃvupeyaturbhÃrgavadhi«ïyameva // Bc_9.2 // tau nyÃyatastaæ pratipÆjya vipraæ tenÃrcitau tÃvapi cÃnurÆpam / k­tÃsanau bhÃrgavamÃsanasthaæ chittvà kathÃmÆcaturÃtmak­tyam // Bc_9.3 // Óuddhaujasa÷ ÓuddhaviÓÃlakÅrterik«vÃkuvaæÓaprabhavasya rÃj¤a÷ / imaæ janaæ vettu bhavÃnadhÅtaæ Órutagrahe mantraparigrahe ca // Bc_9.4 // tasyendrakalpasya jayantakalpa÷ putro jarÃm­tyubhayaæ titÅr«u÷ / ihÃbhyutepa÷ kila tasya hetorÃvÃmupetau bhagavÃnavaitu // Bc_9.5 // tau so 'bravÅdasti sa dÅrghabÃhu÷ prÃpta÷ kumÃro na tu nÃvabuddha÷ / dharmo 'yamÃvartaka ityavetya yÃtastvarìÃbhimukho mumuk«u÷ // Bc_9.6 // tasmÃttatastÃvupalabhya tattvaæ taæ vipramÃmantrya tadaiva sadya÷ / khinnÃvakhinnÃviva rÃjabhaktyà prasasratustena yata÷ sa yÃta÷ // Bc_9.7 // yÃntau tatastau m­jayà vihÅnamapaÓyatÃæ taæ vapu«ojjvalantam / upopavi«Âaæ pathi v­k«amÆle sÆrya ghanÃbhogamiva pravi«Âam // Bc_9.8 // yÃnaæ vihÃyopayayau tatastaæ purohito mantradhareïa sÃrdham / yathà vanasthaæ sahavÃmadevo rÃmaæ did­k«urmunirÃvairvaÓeya÷ // Bc_9.9 // tÃvarcayÃmÃsaturarhatastaæ divÅva ÓukrÃÇgirasau mahendram / pratyarcayÃmÃsa sa cÃrhatastau divÅva ÓukrÃÇgirasau mahendra÷ // Bc_9.10 // k­tÃbhyanuj¤Ãvabhitastatastau ni«edatu÷ ÓÃkyakuladhvajasya / virejatustasya ca saænikar«e punarvasÆ yogagatÃvivendo÷ // Bc_9.11 // taæ v­k«amÆlasthamabhijvalantaæ purohito rÃjasutaæ babhëe / yathopavi«Âaæ divi pÃrijÃte b­haspati÷ Óakrasutaæ jayantam // Bc_9.12 // tvacchokaÓalye h­dayÃvagìhe mohaæ gato bhÆmitale muhÆrtam / kumÃra rÃjà nayanÃmbuvar«o yattvÃmavocattadidaæ nibodha // Bc_9.13 // jÃnÃmi dharma prati niÓcayaæ te paraimi te bhÃvinametamartham / ahaæ tvakÃle vanasaæÓrayÃtte ÓokÃgninÃgnipratimena dahye // Bc_9.14 // tadehi dharmapriya matpriyÃrtha dharmÃrthameva tyaja buddhimetÃm / ayaæ hi mà Óokaraya÷ prav­ddhau nadÅraya÷ kÆlamivÃbhihanti // Bc_9.15 // meghÃmbukak«Ãdri«u yà hi v­tti÷ samÅraïÃrkÃgnimahÃÓanÅnÃm / tÃæ v­ttimasmÃsu karoti Óoko vikar«aïoccho«aïadÃhabhedai÷ // Bc_9.16 // tadbhuÇk«va tÃvadvasudhÃdhipatyaæ kÃle vanaæ yÃsyÃsi ÓÃstrad­«Âe / ani«Âabandhau kuru mayyapek«Ãæ sarve«u bhÆte«u dayà hi dharma÷ // Bc_9.17 // na cai«a dharmo vana eva siddha÷ pure 'pi siddhirniyatà yatÅnÃm / buddhiÓca yatnaÓca nimittamatra vana ca liÇgaæ ca hi bhÅrucinham // Bc_9.18 // maulÅdharairasavi«aktahÃrai÷ keyÆravi«Âabdhabhujairnarendrai÷ / lak«bhyaÇkamadhye parivartamÃnai÷ prÃpto g­hasthairapi mok«adharma÷ // Bc_9.19 // dhruvÃnujau yau balivajrabÃhÆ vaibhrÃjamëìhamathÃntidevam / videharÃjaæ janakaæ tathaiva ÓÃlvadrumaæ senajitaÓca rÃj¤a÷ // Bc_9.20 // etÃn g­hasthÃnn­patÅnavehi nai÷Óreyase dharmavidhau vinÅtÃn / ubhe 'pi tasmÃdyugapadbhajasva cittÃdhipatyaæ ca n­paÓriyaæ ca // Bc_9.21 // icchÃmi hi tvÃmupaguhya gìhaæ k­tÃbhi«ekaæ salilÃrdrameva / dh­tÃtapattraæ samudÅk«amÃïastenaiva har«eïa vanaæ prave«Âum // Bc_9.22 // ityabravÅdbhÆmipatirbhavantaæ vÃkyena bëpagrathitÃk«areïa / Órutvà bhavÃnarhati tatpriyÃrtha snehena tasnehamanuprayÃtum // Bc_9.23 // ÓokÃmbhasi tvatprabhave hyagÃdhe du÷khÃrïave majjati ÓÃkyarÃja÷ / tasmÃttamuttÃraya nÃthahÅnaæ nirÃÓrayaæ magnamivÃrïave nau÷ // Bc_9.24 // bhÅ«meïa gaÇgodarasaæbhavena rÃmeïa rÃmeïa ca bhÃrgaveïa / Órutvà k­taæ karma pitu÷ priyÃrtha pitustvamaopyarhasi kartumi«Âam // Bc_9.25 // saævardhayitrÅ samavehi devÅmagastyaju«ÂÃæ diÓamaprayÃtÃm / prana«ÂavatsÃmiva vatsalÃæ gÃmajasramÃrtà karuïaæ rudantÅm // Bc_9.26 // haæsena haæsÅmiva viprayuktÃæ tyaktÃæ gajeneva vane kareïum / artà sanÃthÃmapi nÃthahÅnÃæ trÃtuæ vadhÆmarhasi darÓanena // Bc_9.27 // ekaæ sutaæ bÃlamanarhadu÷khaæ saætÃpamantargatamudvahantam / taæ rÃhulaæ mok«aya bandhuÓokÃdrÃhÆpasargÃdeva pÆrïacandram // Bc_9.28 // ÓokÃgninà tvadvirahendhanena / ni÷svÃsadhÆmena tama÷Óikhena / tvaddarÓanÃmbvicchati dahyamÃnamanta÷puraæ caiva puraæ ca k­tsnam // Bc_9.29 // sa bodhisattva÷ paripÆrïasattva÷ Órutvà vacastasya purohitasya / dhyÃtvà muhÆrtaæ guïavadguïaj¤a÷ pratyuttaraæ praÓritamityuvÃca // Bc_9.30 // avaimi bhÃvaæ tanaye pitÌïÃæ viÓe«ato yo mayi bhÆmipasya / jÃnannapi vyÃdhijarÃvipadbhyo bhÅtastvagatyà svajanaæ tyajÃmi // Bc_9.31 // dra«Âuæ priyaæ ka÷ svajanaæ hi necchennÃnte yadi syÃtpriyaviprayoga÷ / yadà tu bhÆtvÃpi ciraæ viyogastato guruaæ snindhamapi tyajÃmi // Bc_9.32 // maddhetukaæ yattu narÃdhipasya Óokaæ bhavÃnÃha na tatpriyaæ me / yatsvapnabhÆte«u samÃgame«u saætapyate bhÃvini viprayoge // Bc_9.33 // evaæ ca te niÓcayametu buddhird­«Âvà vicitraæ jagata÷ pracÃram / saætÃpaheturna suto na bandhuraj¤Ãnanaimittika e«a tÃpa÷ // Bc_9.34 // yathÃdhvagÃnamiha saægatÃnÃæ kÃle viyogo niyata÷ prajÃnÃm / prÃj¤o jana÷ ko tu bhajeta Óokaæ bandhupratij¤ÃtajanairvihÅna÷ // Bc_9.35 // ihaiti hitvà svajanaæ paratra pralabhya cehÃpi puna÷ prayÃti / gatvÃpi tatrÃpyaparatra gacchatyevaæ jane tyÃgini ko 'nurodha÷ // Bc_9.36 // yadà ca garbhÃtprabh­ti prav­tta÷ sarvÃsvavasthÃsu vadhÃya m­tyu÷ / kasmÃdakÃle vanasaæÓrayaæ me putrapriyastatrabhavÃnavocat // Bc_9.37 // bhavatyakÃlo vi«ayÃbhipattau kÃlastathaivÃrthavidhau pradi«Âa÷ / kÃlo jagatkar«ati sarvakÃlÃnnirvÃhake Óreyasi nÃsti kÃla÷ // Bc_9.38 // rÃjyaæ mumuk«urmayi yacca rÃjà tadapyudÃraæ sad­Óaæ pituÓca / pratigrahÅtuæ mama na k«amaæ tu lobhÃdapathyÃnnamivÃturasya // Bc_9.39 // kathaæ nu mohÃyatanaæ n­patvaæ k«amaæ prapattuæ vidu«Ã nareïa / sodvegatà yatra mada÷ ÓramaÓca parÃpacÃreïa ca dharmapŬà // Bc_9.40 // jÃmbÆnadaæ harmyamiva pradÅptaæ vi«eïa saæyuktamivottamÃnnam / grÃhÃkulaæ cÃmbviva sÃravindaæ rÃjyaæ hi ramyaæ vyasanÃÓrayaæ ca // Bc_9.41 // itthaæ ca rÃjyaæ na sukhaæ na dharma÷ pÆrve yathà jÃtagh­ïà narendrÃ÷ / vaya÷prakar«e 'parihÃryadu÷khe rÃjyÃni muktvà vanameva jagmu÷ // Bc_9.42 // varaæ hi bhuktÃni t­ïÃnyaraïye to«aæ paraæ ratnamivopag­hya / saho«itaæ ÓrÅsulabhairna caiva do«airad­Óyairiva k­«ïasarpai÷ // Bc_9.43 // ÓlÃdhyaæ hi rÃjyÃni vihÃya rÃj¤Ãæ dharmÃbhilëeïa vanaæ prave«Âum / bhagnapratij¤asya na tÆpapannaæ vanaæ parityajya g­haæ prave«Âum // Bc_9.44 // jÃta÷ kule ko hi nara÷ sasattvo dharmÃbhilëeïa vanaæ pravi«Âa÷ / këÃyamuts­jya vimuktalajja÷ puraædarasyÃpi puraæ Órayeta // Bc_9.45 // lobhÃddhi mohÃdathavà bhayena yo vÃntamannaæ punarÃdadÅta / lobhÃtsa mohÃdathavà bhayena saætyajya kÃmÃn punarÃdadÅta // Bc_9.46 // yaÓca pradÅptÃccharaïÃtkathaæcinni«kramya bhÆya÷ praviÓettadeva / gÃrhasthyamuts­jya sa d­«Âado«o mohena bhÆyo 'bhila«edgrahÅtum // Bc_9.47 // yà ca Órutirmok«amavÃptavanto n­pà g­hasthà iti naitadasti / ÓamapradhÃna÷ kva ca mok«adharmo daï¬apradhÃna÷ kva ca rÃjadharma÷ // Bc_9.48 // Óame ratiÓcecchithilaæ ca rÃjyaæ rÃjye matiÓcecchamaviplavaÓca / ÓamaÓca taik«ïyaæ ca hi nopapannaæ ÓÅto«ïayoraikyamivodakÃgnyo÷ // Bc_9.49 // tanniÓcayÃdvà vasudhÃdhipÃste rÃjyÃni muktvà ÓamamÃptavanta÷ / rÃjyÃÇgità và nibh­tendriyatvÃdanai«Âhike mok«ak­tÃbhimÃnÃ÷ // Bc_9.50 // te«Ãæ ca rÃjye 'stu Óamo yathÃvatprÃpto vanaæ nÃhamaniÓcayena / chittvà hi pÃÓaæ g­habandhusaæj¤aæ mukta÷ punarna pravivik«urasmi // Bc_9.51 // ityÃtmavij¤ÃnaguïÃnurÆpaæ muktasp­haæ hetumadÆrjitaæ ca / Órutvà narendrÃtmajamuktavantaæ pratyuttaraæ mantradharo 'pyuvÃca // Bc_9.52 // yo niÓcayo dharmavidhau tavÃyaæ nÃyaæ na yukto na tu kÃlayukta÷ / ÓokÃya dattvà pitaraæ vaya÷sthaæ syÃddharmakÃmasya hi te na dharma÷ // Bc_9.53 // nÆnaæ ca buddhistava nÃtisÆk«mà dharmÃrthakÃme«vavicak«aïà và / hetorad­«Âasya phalasya yastvaæ pratyak«amartha paribhÆya yÃsi // Bc_9.54 // punarbhavo 'stÅti ca kecidÃhurnÃstÅti kecinniyatapratij¤Ã÷ / evaæ yadà saæÓayito 'yamarthastasmÃtk«amaæ bhoktumupasthità ÓrÅ÷ // Bc_9.55 // bhÆya÷ prav­ttiryadi kÃcidasti raæsyÃmahe tatra yathopapattau / atha prav­tti÷ parato na kÃcitsiddhau 'prayatnÃjjagato 'sya mok«a÷ // Bc_9.56 // astÅti kecitparalokamÃhurmok«asya yogaæ na tu varïayanti / agneryathà hyau«ïyamapÃæ dravatvaæ tadvatprav­ttau prak­tiæ vadanti // Bc_9.57 // kecitsvabhÃvÃditi varïayanti ÓubhÃÓubhaæ caiva bhavÃbhavau ca / svÃbhÃvikaæ sarvamidaæ ca yasmÃdato 'pi mogho bhavati prayatna÷ // Bc_9.58 // yadindriyÃïÃæ niyata÷ pracÃra÷ priyÃpriyatvaæ vi«aye«u caiva / saæyujyate yajjarayÃrtibhiÓca kastatra yatno nanu sa svabhÃva÷ // Bc_9.59 // adbhirhutÃÓa÷ Óamamabhyupaiti tejÃæsi cÃpo gamayanti Óo«am / bhinnÃni bhÆtÃni ÓarÅrasaæsthÃnyaikyaæ ca gatvà jagadudvahanti // Bc_9.60 // yatpÃïipÃdodarap­«ÂhamÆrdhnà nirvartate garbhagatasya bhÃva÷ / yadÃtmanastasya ca tena yoga÷ svÃbhÃvikaæ tatkathayanti tajj¤Ã÷ // Bc_9.61 // ka÷ kaïÂakasya prakaroti taik«ïyaæ vicitrabhÃvaæ m­gapak«iïÃæ và / svabhÃvata÷ sarvamidaæ prav­ttaæ na kÃmakÃro 'sti kuta÷ prayatna÷ // Bc_9.62 // sarga vadantÅÓvaratastathÃnye tatra paryatne puru«asya ko 'rtha÷ / ya eva heturjagata÷ prav­ttau heturniv­ttau niyata÷ sa eva // Bc_9.63 // kecidvadantyÃtmanimittameva prÃdurbhavaæ caiva bhavak«ayaæ ca / prÃdurbhavaæ tu pravadantyayatnÃdyatnena mok«Ãdhigamaæ bruvanti // Bc_9.64 // nara÷ pit­ïÃman­ïa÷ prajÃbhirvedai­«ÅïÃæ kratubhi÷ surÃïÃm / utpadyate sÃrdham­ïaistribhistairyasyÃsti mok«a÷ kila tasya mok«a÷ // Bc_9.65 // ityevametena vidhikrameïa mok«aæ sayatnasya vadanti tajj¤Ã÷ / prayatnavanto 'pi hi vikrameïa mumuk«ava÷ khedamavÃpnuvanti // Bc_9.66 // tatsaumya mok«e yadi bhaktirasti nyÃyena sevasva vidhiæ yathoktam / evaæ bhavi«yatyupapattirasya saætÃpanÃÓaÓca narÃdhipasya // Bc_9.67 // yà ca prav­ttà tava do«abuddhistapovanebhyo bhavanaæ prave«Âum / tatrÃpi cintà tava tÃta mà bhÆta pÆrve 'pi jagmu÷ svag­hÃnvanebhya÷ // Bc_9.68 // tapovanastho 'pi v­ta÷ prajÃbhirjagÃma rÃjà puramambarÅ«a÷ / tathà mahÅæ viprak­tÃmanÃryaistapovanÃdetya rarak«a rÃma÷ // Bc_9.69 // tathaiva ÓÃlvÃdhipatirdrumÃkhyo vanÃtsasÆranurnagaraæ viveÓa / brahmÃr«ibhÆtaÓca munervasi«ÂhÃddadhre Óriyaæ sÃæk­tirantideva÷ // Bc_9.70 // evaævidhà dharmayaÓa÷pradÅptà vanÃni hitvà bhavanÃnyatÅyu÷ / tasmÃnna do«o 'sti g­haæ prayÃtuæ tapovanÃddharmanimittameva // Bc_9.71 // tato vacastasya niÓamya mantriïa÷ priyaæ hitaæ caiva n­pasya cak«u«a÷ / anÆnamavyastamasaktamadrutaæ dh­tau sthito rÃjasuto 'bravÅdvaca÷ // Bc_9.72 // ihÃsti nÃstÅti ya e«a saæÓaya÷ parasya vÃkyairna mamÃtra niÓcaya÷ / avetya tattvaæ tapasà Óamena ca svayaæ grahÅ«yÃmi yadatra niÓcitam // Bc_9.73 // na me k«amaæ saæÓayajaæ hi darÓanaæ grahÅtumavyaktaparasparÃhatam / budha÷ parapratyayato hi ko vrajejjano 'ndhakÃre 'ndha ivÃndhadeÓika÷ // Bc_9.74 // ad­«Âatattvasya sato 'pi kiæ tu me ÓubhÃÓubhe saæÓayitu Óubhe mati÷ / v­thÃpi khedo hi varaæ ÓubhÃtmana÷ sukhaæ na tattve 'pi vigarhitÃtmana÷ // Bc_9.75 // imaæ tu d­«ÂvÃgamamavyavasthitaæ yaduktamÃpttaistadavehi sÃdhviti / prahÅïado«atvamavehi cÃptatÃæ prahÅïado«o hyan­taæ na vak«yati // Bc_9.76 // g­hapraveÓaæ prati yacca me bhavÃnuvÃca rÃmaprabh­tÅnnidarÓanam / na te pramÃïaæ na hi dharmaniÓcayai«valaæ pramÃïÃya parik«atavratÃ÷ // Bc_9.77 // tadevamapyeva ravirmahÅ patedapi sthiratvaæ himavÃn giristyajet / ad­«Âatattvo vi«ayonmukhendriya÷ Órayeya na tveva g­hÃn p­thagjana÷ // Bc_9.78 // ahaæ viÓeyaæ jvalitaæ hutÃÓanaæ na cÃk­tÃrtha÷ praviÓeyamÃlayam / iti pratij¤Ãæ sa cakÃra garvito yathe«ÂamutthÃya ca nirmamo yayau // Bc_9.79 // tata÷ sabëpau sacivadvijÃbubhau niÓamya tasya sthirameva niÓcayam / vi«aïïavaktrÃvanugamya du÷khitau Óanairagatyà purameva jagmatu÷ // Bc_9.80 // tatsnehÃdatha n­pateÓca bhaktitastau sÃpek«aæ pratiyayatuÓca tasthatuÓca / durdhar«a ravimiva dÅptamÃtmabhÃsà taæ dra«Âuæ na hi pathi Óekaturna moktum // Bc_9.81 // tau j¤Ãtuæ paramagatergatiæ tu tasya pracchannÃæÓcarapuru«Ã¤chucÅnvidhÃya / rÃjÃnaæ priyasutalÃlasaæ nu gatvà drak«yÃva÷ kathamiti jagmatu÷ kathaæcitu // Bc_9.82 // iti buddhacarite mahÃkÃvye kumÃrÃnve«aïoæ nÃma navama÷ sarga÷ // 9 // CANTO X sa rÃjavatsa÷ p­thupÅnavak«Ãstau havyamantrÃdhik­tau vihÃya / uttÅrya gaÇgÃæ pracalattaraÇgÃæ ÓrÅmadg­haæ rÃjag­haæ jagÃma // Bc_10.1 // Óailai÷ suguptaæ ca vibhÆ«itaæ ca dh­taæ ca pÆtaæ ca Óivaistapodai÷ / pa¤cÃcalÃÇkaæ nagaraæ prapede ÓÃnta÷ svayaæbhÆriva nÃkap­«Âham // Bc_10.2 // gÃmbhÅryamojaÓca niÓÃmya tasya vapuÓca dÅptaæ puru«ÃnatÅtya / visismiye tatra janastadÃnÅæ sthÃïÆvratasyeva v­«ÃdhvajÃsya // Bc_10.3 // taæ prek«ya yo 'nyena yayau sa tasthau yastatra tasthau pathi so 'nvagacchat / drutaæ yayau ya÷ sa jagÃma dhÅraæ ya÷ kaÓcidÃste sma sa cotpapÃta // Bc_10.4 // kaÓcittamÃnarca jana÷ karÃbhyÃæ satk­tya kaÓcicchirasà vavande / snigdhena kaÓcidvacasÃbhyanandanainaæ jagÃmÃpratipÆjya kaÓcit // Bc_10.5 // taæ jihriyu÷ prek«ya vicitrave«Ã÷ prakÅrïavÃca÷ pathi maunamÅyu÷ / dharmasya sÃk«Ãdiva saænikar«e na kaÓcidanyÃyamatirbabhÆva // Bc_10.6 // anyakriyÃïÃmapi rÃjamÃrge strÅïÃæ n­ïÃæ và bahumÃnapÆrvam / taæ devakalpaæ naradevasÆnuæ nirÅk«amÃïà na tatarpa d­«Âi÷ // Bc_10.7 // bhruvau lalÃÂaæ mukhamÅk«aïe và vapu÷ karau và caraïau gatiæ và / yadeva yastasya dadarÓa tatra tadeva tasyÃtha babandha cak«u÷ // Bc_10.8 // d­«Âvà ca sorïabhruvamÃyatÃk«aæ jvalaccharÅraæ ÓubhajÃlahastam / ta bhik«uve«aæ k«itipÃlanÃrha saæcuk«ubhe rÃjag­hasya lak«mÅ÷ // Bc_10.9 // Óreïyo 'tha bhartà magadhÃjirasya bÃhyÃdvimÃnÃdvipulaæ janaugham / dadarÓa papraccha ca tasya hetuæ tatastamasmai puru«a÷ ÓaÓaæsa // Bc_10.10 // j¤Ãnaæ paraæ và p­thivÅÓriyaæ và viprairya ukto 'dhigami«yatÅti / sa e«a ÓÃkyÃdhipatestanÆjo nirÅk«yate pravrajito janena // Bc_10.11 // tata÷ ÓrutÃrtho manasÃgatÃstho rÃjà babhëe puru«aæ tameva / vij¤ÃyatÃæ kva pratigacchatÅti tathetyathainaæ puru«o 'nvagacchat // Bc_10.12 // alolacak«uryugamÃtradarÓÅ niv­ttavÃgyantritamandagÃmÅ / cacÃra bhik«Ãæ sa tu bhik«uvaryo nidhÃya gÃtrÃïi calaæ ca ceta÷ // Bc_10.13 // ÃdÃya bhaik«aæ ca yathopapannaæ yayau gire÷ prasravaïaæ viviktam / nyÃyena tatrÃbhyavah­tya cainanmahÅdharaæ pÃï¬avamÃruroha // Bc_10.14 // tasminnavau lodhravanopagƬhe mayÆranÃdapratipurïaku¤je / këÃyavÃsÃ÷ sa babhau n­sÆryo yathodayasyopari bÃlasÆrya÷ // Bc_10.15 // tatrainamÃlokya sa rÃjabh­tya÷ ÓreïyÃya rÃj¤e kathayÃæcakÃra / saæÓrutya rÃjà sa ca bÃhumÃnyÃttatra pratasthe nibh­tÃnuyÃtra÷ // Bc_10.16 // sa pÃï¬avaæ pÃï¬avatulyavÅrya÷ Óailottamaæ ÓailasamÃnavar«mà / maulÅdhara÷ siæhagatirn­siæhaÓcalatsaÂa÷ siæha ivÃruroha // Bc_10.17 // tata÷ sma tasyopari Ó­ÇgabhÆtaæ ÓÃntendriyaæ paÓyati bodhisattvam / paryaÇkamÃsthÃya virocamÃnaæ ÓaÓÃÇkamudyantamivÃbhraku¤jÃt // Bc_10.18 // taæ rupalak«myà ca Óamena caiva dharmasya nirmÃïamivopavi«Âam / savismaya÷ praÓrayavÃnnarendra÷ svayaæbhÆvaæ Óakra ivopatasthe // Bc_10.19 // taæ nyÃyato nyÃyavidÃæ vari«Âhaæ sametya papraccha ca dhÃtusÃmyam / sa cÃpyavocatsad­Óena sÃmnà n­paæ mana÷svÃsthyamanÃmayaæ ca // Bc_10.20 // tata÷ Óucau vÃraïakarïanÅle ÓilÃtale saæni«asÃda rÃjà / upopaviÓyÃnumataÓca tasya bhÃvaæ vijij¤Ãsuridaæ babhëe // Bc_10.21 // prÅti÷ parà me bhavata÷ kulena kramÃgatà caiva parÅk«ità ca / jÃtà vivak«Ã svavayo yato me tasmÃdidaæ snehavaco nibodha // Bc_10.22 // ÃdityapÆrva vipulaæ kulaæ te navaæ vayo dÅptamidaæ vapuÓca / kasmÃdiyaæ te matirakrameïa bhaik«Ãka evÃbhiratà na rÃjye // Bc_10.23 // gÃtraæ hi te lohitacandanÃrhaæ këÃyasaæÓle«amanarhametat / hasta÷ prajÃpÃlanayogya e«a bhoktuæ na cÃrha÷ paradattamannam // Bc_10.24 // tatsaumya rÃjyaæ yadi pait­kaæ tvaæ snehÃtpiturnecchasi vikrameïa / na ca kramaæ mar«ayituæ matiste bhuÇk«vÃrdhamasmÃdvi«ayasya ÓÅghram // Bc_10.25 // evaæ hi na syÃtsvajanÃvamarda÷ kÃlakrameïÃpi ÓamaÓrayà ÓrÅ÷ / tasmÃtkuru«va praïayaæ mayi tvaæ sadbhi÷ sahÅyà hi satÃæ sam­ddhi÷ // Bc_10.26 // atha tvidÃnÅ kulagarvitatvÃdasmÃsu viÓrambhaguïo na te 'sti / vyƬhÃnyanÅkÃni vigÃhya bÃïairmayà sahÃyena parÃn jigÅ«a // Bc_10.27 // tadbuddhimatrÃnyatarÃæ v­ïÅ«va dharmÃrthakÃmÃnvidhivadbhajasva / vyatyasya rÃgÃdiha hi trivarga pretyeha ca bhraæÓamavÃpnuvanti // Bc_10.28 // yo hyarthadharmau paripŬya kÃma÷ syÃddharmakÃmau paribhÆya cÃrtha÷ / kÃmÃrthayoÓcoparameïa dharmastyÃjya÷ sa k­tsno yadi kÃÇk«ito 'rtha÷ // Bc_10.29 // tasmÃttrivargasya ni«evaïena tvaæ rÆpametatsaphalaæ kuru«va / dharmÃrthakÃmÃdhigamaæ hyanÆnaæ n­ïÃmanÆnaæ puru«ÃrthamÃhu÷ // Bc_10.30 // tanni«phalau nÃrhasi kartumetau pÅnau bhujau cÃpavikar«aïÃrhau / mÃndhÃt­vajjetumimau hi yogyau lokÃnapi trÅniha kiæ punargÃm // Bc_10.31 // snehena khalvetadahaæ bravÅmi naiÓvaryarÃgeïa na vismayena / imaæ hi d­«Âvà tava bhik«uve«aæ jÃtÃnukampo 'smyapi cÃgatÃÓru÷ // Bc_10.32 // yÃvatsvavaæÓapratirÆpa rÆpaæ na te jarÃbhyetyabhibhÆya bhÆya÷ / tadbhuÇk«va bhik«ÃÓramakÃma kÃmÃn kÃle 'si kartà priyadharma dharmam // Bc_10.33 // Óaknoti jÅrïa÷ khalu dharmamÃptuæ kÃmopabhoge«vagatirjarÃyÃ÷ / ataÓca yÆna÷ kathayanti kÃmÃnmadhyasya vittaæ sthavirasya dharmam // Bc_10.34 // dharmasya cÃrthasya ca jÅvaloke pratyarthibhutÃni hi yauvanÃni / saærak«yamÃïÃnyapi durgrahÃïi kÃmà yatastena pathà haranti // Bc_10.35 // vayÃæsi jÅrïÃni vimarÓavanti dhÅrÃïyavasthÃnaparÃyaïÃni / alpena yatnena ÓamÃtmakÃni bhavantyagatyaiva ca lajjayà ca // Bc_10.36 // ataÓca lolaæ vi«ayapradhÃnaæ pramattamak«ÃntamadÅrghadarÓi / bahucchalaæ yauvanamabhyatÅtya nistÅrya kÃntÃramivÃÓvasanti // Bc_10.37 // tasmÃdadhÅraæ capalapramÃdi navaæ vayastÃvadidaæ vyapaitu / kÃmasya pÆrva hi vaya÷ Óaravyaæ na Óakyate rak«itumindriyebhya÷ // Bc_10.38 // atho cikÅr«Ã tava dharma eva yajasva yaj¤aæ kuladharma e«a÷ / yaj¤airadhi«ÂhÃya hi nÃgap­«Âhaæ yayau marutvÃnapi nÃkap­«Âham // Bc_10.39 // suvarïakeyÆravida«ÂabÃhavo maïipradÅpojjvalacitramaulaya÷ / n­par«ayastÃæ hi gatiæ gatà makhai÷ Órameïa yÃmeva mahar«ayo yayu÷ // Bc_10.40 // ityevaæ magadhapatirvaco babhëe ya÷ samyagvalÃbhidiva bruvan babhÃse / tacchrutvà na sa vicacÃla rÃjasÆnu÷ kailÃso giririva naikacitrasÃnu÷ // Bc_10.41 // iti buddhacarite mahÃkÃvye 'Óvagho«ak­te ÓreïyÃbhigamano nÃma daÓama÷ sarga÷ // 10 // CANTO XI athaivamukto magadhÃdhipena suh­nmukhena pratikÆlamartham / svastho 'vikÃra÷ kulaÓaucaÓuddha÷ ÓauddhodanirvÃkyamidaæ jagÃda // Bc_11.1 // nÃÓcaryametadbhavato vidhÃnaæ jÃtasya haryaÇkakule viÓÃle / yanmitrapak«e tava mitrakÃma syÃdv­ttire«Ã pariÓuddhav­tte÷ // Bc_11.2 // asatsu maitrÅ svakulÃnuv­ttà na ti«Âhati ÓrÅriva viklave«u / pÆrvai÷ k­tÃæ prÅtiparaæparÃbhistÃmeva santastu vivardhayanti // Bc_11.3 // ye cÃrthak­cche«u bhavanti loke samÃnakÃryÃ÷ suh­dÃæ manu«yÃ÷ / mitrÃïi÷ tÃnÅti paraimi buddhyà svasthasya v­ddhi«viha ko hi na syÃt // Bc_11.4 // evaæ ca ye dravyamavÃpya loke mitre«u dharme ca niyojayanti / avÃptasÃrÃïi dhanÃni te«Ãæ bhra«ÂÃni nÃnte janayanti tÃpam // Bc_11.5 // suh­ttayà cÃryatayà ca rÃjan khalve«a yo mÃæ prati niÓcayaste / atrÃnune«yÃmi suh­ttayaiva brÆyÃmahaæ nottaramanyadatra // Bc_11.6 // ahaæ jarÃm­tyubhayaæ viditvà mumuk«ayà dharmamimaæ prapanna÷ / bandhÆn priyÃnaÓrumukhÃnvihÃya prÃgeva kÃmÃnuÓubhasya hetÆn // Bc_11.7 // nÃÓÅvi«ebhyo hi tathà bibhemi naivÃÓanibhyo gaganÃccyutebhya÷ / na pÃvakebhyo 'nilasaæhitebhyo yathà bhayaæ me vi«ayebhya eva // Bc_11.8 // kÃmà hyanityÃ÷ kuÓalÃrthacaurà riktÃÓca mÃyÃsad­ÓÃÓca loke / ÃÓÃsyamÃnà api mohayanti cittaæ n­ïÃæ kiæ punarÃtmasaæsthÃ÷ // Bc_11.9 // kÃmÃbhibhÆtà hi na yÃnti Óarma tripi«Âape kiæ bata martyaloke / kÃmai÷ sat­«ïasya hi nÃsti t­ptiryathendhanairvÃtasakhasya vanhe÷ // Bc_11.10 // jagatyanartho na samo 'sti kÃmairmohÃcca te«veva jana÷ prasakta÷ / tattvaæ viditvaivamanarthabhÅru÷ prÃj¤a÷ svayaæ ko 'bhila«edanartham // Bc_11.11 // samudravaktrÃmapi gÃmavÃpya pÃraæ jigÅ«anti mahÃrïavasya / lokasya kÃmairna vit­ptirasti patidbhirambhobhirivÃrïavasya // Bc_11.12 // devena v­«Âe 'pi hiraïyavar«e dvÅpÃnsamagrÃæÓcaturo 'pi jitvà / Óakrasya cÃrdhÃsanamapyavÃpya mÃndhÃturÃsÅdvi«aye«vat­pti÷ // Bc_11.13 // bhuktvÃpi rÃjyaæ divi devatÃnÃæ Óatakratau v­trabhayÃtprana«Âe / darpÃnmahar«Ånapi vÃhayitvà kÃme«vat­pto nahu«a÷ papÃta // Bc_11.14 // ai¬aÓca rÃjà tridivaæ vigÃhya nÅtvÃpi devÅ vaÓamurvaÓÅ tÃm / lobhÃd­«ibhya÷ kanakaæ jihÅr«urjagÃma nÃÓaæ vi«aye«vat­pta÷ // Bc_11.15 // balermahendraæ nahu«aæ mahendrÃdindraæ punarye nahu«Ãdupeyu÷ / svarge k«itau và vi«aye«u te«u ko viÓvasedbhÃgyakulÃkule«u // Bc_11.16 // cÅrÃmbarà mÆlaphalÃmbubhak«Ã jaÂà vahanto 'pi bhujaÇgadÅrghÃ÷ / yairnÃnyakÃryà munayo 'pi bhagnÃ÷ ka÷ kÃmasaæj¤Ãnm­gayeta ÓatrÆn // Bc_11.17 // ugrÃyudhaÓcogradh­tÃyudho 'pi ye«Ãæ k­te m­tyumavÃpa bhÅ«mÃt / cintÃpi te«ÃmaÓivà vadhÃya sadv­ttinÃæ kiæ punaravratÃnÃm // Bc_11.18 // ÃsvÃdamalpaæ vi«aye«u matvà saæyojanotkar«amat­ptimeva / sadbhyaÓca garhà niyataæ ca pÃpaæ ka÷ kÃmasaæj¤aæ vi«amÃdadÅta // Bc_11.19 // k­«yÃdibhi÷ karmabhirarditÃnÃæ kÃmÃtmakÃnÃæ ca niÓamya du÷kham / svÃsthyaæ ca kÃme«vakutÆhalÃnÃæ kÃmÃnvihÃtuæ k«amamÃtmavadbhi÷ // Bc_11.20 // j¤eyà vipatkÃmini kÃmasaæpatsiddhe«u kÃme«u madaæ hyupaiti / madÃdakÃrya kurute na kÃrya yena k«ato durgatimabhyupaiti // Bc_11.21 // yatnena labdhvÃ÷ parirak«itÃÓca ye vipralabhya pratiyÃnti bhÆya÷ / te«vÃtmavÃnyÃcitakopame«u kÃme«u vidvÃniha ko rameta // Bc_11.22 // anvi«ya cÃdÃya ca jÃtatar«Ã yÃnatyajanta÷ pariyÃnti du÷kham / loke t­ïolkÃsad­Óe«u te«u kÃme«u kasyÃtmavato rati÷ syÃt // Bc_11.23 // anÃtmavanto h­di yairvida«Âà vinÃÓamarchanti na yÃnti Óarma / kuddhograsarpapratime«u te«u kÃme«u kasyÃtmavato rati÷ syÃt // Bc_11.24 // asthi k«udhÃrtà iva sÃrameyà bhuktvÃpi yÃnnaiva bhavanti t­ptÃ÷ / jÅrïasthikaÇkÃlasame«u te«u kÃme«u kasyÃtmavato rati÷ syÃt // Bc_11.25 // ye rÃjacaurodakapÃvakebhya÷ sÃdhÃraïatvÃjjanayanti du÷kham / te«u praviddhÃmi«asanibhe«u kÃme«u kasyÃtmavato rati÷ syÃt // Bc_11.26 // yatra sthitÃnÃmabhito vipatti÷ Óatro÷ sakÃÓÃdapi bÃndhavebhya÷ / hiæsre«u te«vÃyatanopame«u kÃme«u kasyÃtmavato rati÷ syÃt // Bc_11.27 // girau vane cÃpsu ca sÃgare ca yÃn bhraæÓamarchanti vilaÇghamÃnÃ÷ / te«u drumaprÃgraphalopame«u kÃme«u kasyÃtmavato rati÷ syÃt // Bc_11.28 // tÅvrai÷ prayatnairvividhairavÃptÃ÷ k«aïena ye nÃÓamiha prayÃnti / svapnopabhogapratime«u te«u kÃme«u kasyÃtmavato rati÷ syÃt // Bc_11.29 // yÃnarjayitvÃpi na yÃnti Óarma vivardhayitvà paripÃlayitvà / aÇgÃrakar«Æpratime«u te«u kÃme«u kasyÃtmavato rati÷ syÃt // Bc_11.30 // vinÃÓamÅyu÷ kuravo yadartha v­«ïyandhakà mekhaladaï¬akÃÓca / sÆnÃsikëÂhapratime«u te«u kÃme«u kasyÃtmavato rati÷ syÃt // Bc_11.31 // sundopasundÃvasurau yadarthamanyonyavairapras­tau vina«Âau / sauhÃrdÅvaÓle«akare«u te«u kÃme«u kasyÃtmavato rati÷ syÃt // Bc_11.32 // ye«Ãæ k­te vÃriïi pÃvake ca / kravyÃtsu cÃtmÃnamihots­janti / sapatnabhÆte«vaÓive«u te«u kÃme«u kasyÃtmavato rati÷ syÃt // Bc_11.33 // kÃmÃrthamaj¤a÷ k­païaæ karoti prÃpnoti du÷khaæ vadhabandhanÃdi / kÃmÃrthamÃÓÃk­païastapasvÅ m­tyuæ Óramaæ cÃrchati jÅvaloka÷ // Bc_11.34 // gÅtairhiyante hi m­gà vadhÃya rÆpÃrthamagnau ÓalabhÃ÷ patanti / matsyo giratyÃyasamÃmi«ÃrthÅ tasmÃdanartha vi«ayÃ÷ phalanti // Bc_11.35 // kÃmÃstu bhogà iti yanmati÷ syÃdbhogà na kecitparigaïyamÃnÃ÷ vastrÃdayo dravyaguïà hi loke du÷khapratÅkÃra iti pradhÃryÃ÷ // Bc_11.36 // i«Âaæ hi tar«apraÓamÃya toyaæ k«unnÃÓahetoraÓanaæ tathaiva / vÃtÃtapÃmbvÃvaraïÃya veÓma kaupÅnaÓÅtÃvaraïÃya vÃsa÷ // Bc_11.37 // nidrÃvighÃtÃya tathaiva Óayyà yÃnaæ tathÃdhvaÓramanÃÓanÃya / tathÃsanaæ sthÃnavinodanÃya snÃnaæ m­jarogyabalÃÓrayÃya // Bc_11.38 // du÷khapratÅkÃranimittabhÆtÃstasmÃtprajÃnÃæ vi«ayà na bhogÃ÷ / aÓnÃmi bhogÃniti ko 'bhyupeyÃtprÃj¤a÷ pratÅkÃravidhau prav­tta÷ // Bc_11.39 // ya÷ pittadÃhena vidahyamÃna÷ ÓÅtakriyÃæ bhoga iti vyavasyet / du÷khapratÅkÃravidhau prav­tta÷ kÃme«u kuryÃtsa hi bhogasaæj¤Ãm // Bc_11.40 // kÃme«vanaikÃntikatà ca yasmÃdato 'pi me te«u na bhogasaæj¤Ã / ya eva bhÃvà hi sukhaæ diÓanti ta eva du÷khaæ punarÃvahanti // Bc_11.41 // gurÆïi vÃsÃæsyagurÆïi caiva sukhÃya ÓÅte hyusukhÃya dharme / candrÃæÓavaÓcandanameva co«ïe sukhÃya du÷khÃya bhavanti ÓÅte // Bc_11.42 // dvandvÃni sarvasya yata÷ prasaktÃnyalÃbhalÃbhaprabh­tÅni loke / ato 'pi naikÃntasukho 'sti kaÓcinnaikÃntadu÷kha puru«a÷ p­thivyÃm // Bc_11.43 // d­«Âvà vimiÓrÃæ sukhadu÷khatÃæ me rÃjyaæ ca dÃsyaæ ca mataæ samÃnam / nityaæ hasatyeva hi naiva rÃjà na cÃpi saætapyata eva dÃsa÷ // Bc_11.44 // Ãj¤Ã n­patve 'bhyadhiketi yatsyÃnmahÃnti du÷khÃnyata eva rÃj¤a÷ / ÃsaÇgakëÂhapratimo hi rÃjà lokasya heto÷ parikhedameti // Bc_11.45 // rÃjye n­pastyÃgini bavhamitre viÓvÃsamÃgacchati cedvipanna÷ / athÃpi viÓrambhamupaiti neha kiæ nÃma saukhyaæ cakitasya rÃj¤a÷ // Bc_11.46 // yadà ca jitvÃpi mahÅæ samagrÃæ vÃsÃya d­«Âaæ puramekameva / tatrÃpi caikaæ bhavanaæ ni«evyaæ Órama÷ parÃrthe nanu rÃjabhÃva÷ // Bc_11.47 // rÃj¤o 'pi vÃsoyugamekameva k«utsaænirodhÃya tathÃnnamÃtrà / Óayyà tathaikÃsanamekameva Óe«Ã viÓe«Ã n­patermadÃya // Bc_11.48 // tu«Âyarthametacca phalaæ yadÅ«Âam­te 'pi rÃjyÃnmama tu«Âirasti / tu«Âau ca satyÃæ puru«asya loke sarve viÓe«Ã nanu nirviÓe«Ã÷ // Bc_11.49 // tannÃsmi kÃmÃn prati saæpratÃrya÷ k«emaæ Óivaæ mÃrgamanuprapanna÷ / sm­tvà suh­ttvaæ tu puna÷ punarmà brÆhi pratij¤Ãæ khalu pÃlayeti // Bc_11.50 // na hyasmyamar«eïa vanaæ pravi«Âo na ÓatrubÃïairavadhÆtamauli÷ / k­tasp­ho nÃpi phalÃdhikebhyo g­hïÃmi naitadvacanaæ yataste // Bc_11.51 // yo dandaÓÆkaæ kupitaæ bhujaÇgaæ muktvà vyavasyeddhi punargrahÅtum / dÃhÃtmikÃæ và jvalitÃæ t­ïolkÃæ saætyajya kÃmÃnsa punarbhajeta // Bc_11.52 // andhÃya yaÓca sp­hayedanandho baddhÃya mukto vidhanÃya cìhya÷ / unmattacittÃya ca kalyacitta÷ sp­hÃæ sa kuryÃdvi«ayÃtmakÃya // Bc_11.53 // bhaik«opabhogÅti ca nÃnukampya÷ k­tÅ jarÃm­tyubhayaæ titÅr«u÷ / ihottamaæ ÓÃntisukhaæ ca yasya paratra du÷khÃni ca saæv­tÃni // Bc_11.54 // lak«myÃæ mahatyÃmapi vartamÃnast­«ïÃbhibhÆtastvanukampitavya÷ / prÃpnoti ya÷ ÓÃntisukhaæ na ceha paratra du÷khai pratig­hyate ca // Bc_11.55 // evaæ tu vaktuæ bhavato 'nurÆpaæ sattvasya v­ttasya kulasya caiva / mamÃpi vo¬huæ sad­Óaæ pratij¤Ãæ sattvasya v­ttasya kulasya caiva // Bc_11.56 // ahaæ hi saæsÃraÓareïa viddho vini÷s­ta÷ ÓÃntimavÃptukÃma÷ / neccheyamÃptuæ tridive 'pi rÃjyaæ nirÃmayaæ kiæ bata mÃnu«e«u // Bc_11.57 // trivargasevÃæ n­pa yattu k­tsnata÷ paro manu«yÃrtha iti tvamÃttha mÃm / anartha ityeva mamÃtra darÓanaæ k«ayÅ trivargo hi na cÃpi tarpaka÷ // Bc_11.58 // pade tu yasminna jarà na bhÅrna rÆÇ na janma naivoparamo na cÃdhaya÷ / tameva manye puru«Ãrthamuttamaæ na vidyate yatra puna÷ puna÷ kriyà // Bc_11.59 // yadapyavoca paripÃlyatÃæ jarà nava vayo gacchati vikriyÃmiti / aniÓcayo 'ya capalaæ hi d­Óyate jarÃpyadhÅrà dh­timacca yauvanam // Bc_11.60 // svakarmadak«aÓca yadÃntako jagad vayasu sarve«vavaÓa vikar«ati / vinÃÓakÃle kathamavyavasthite jarà pratÅk«yà vidu«Ã Óamepsunà // Bc_11.61 // jarÃyudho vyÃdhivikÅrïasÃyako yadÃntako vyÃdha ivÃÓiva÷ sthita÷ / prajÃm­gÃn bhÃgyavanÃÓritÃæstudan vaya÷prakar«a prati ko manoratha÷ // Bc_11.62 // ato yuvà và sthaviro 'thavà ÓiÓustathà tvarÃvÃniha kartumarhati / yathà bhaveddharmavata÷ k­tÃtmana÷ prav­ttiri«Âà viniv­ttireva và // Bc_11.63 // yadÃttha cÃpÅ«ÂaphalÃæ kulocitÃæ kuru«va dharmÃya makhakriyÃmiti / namo makhebhyo na hi kÃmaye sukhaæ parasya du÷khakriyayà yadi«yate // Bc_11.64 // paraæ hi hantuæ vivaÓaæ phalepsayà na yuktarÆpa karuïÃtmana÷ sata÷ / krato÷ phalaæ yadyapi ÓÃÓvataæ bhavettathÃpi k­ttvà kimu yatk«ayÃtmakam // Bc_11.65 // bhavecca dharmo yadi nÃparo vidhirvratena ÓÅlena mana÷Óamena và / tathÃpi naivÃrhati sevituæ kratuæ viÓasya yasmin paramucyate phalam // Bc_11.66 // ihÃpi tÃvatpuru«asya ti«Âhata÷ pravartate yatparahiæsayà sukham / tadapyani«Âaæ sagh­ïasya dhÅmato bhavÃntare kiæ bata yanna d­Óyate // Bc_11.67 // na ca pratÃryo 'smi phalaprav­ttaye bhave«u rÃjan ramate na me mana÷ / latà ivÃmbhodharav­«ÂitìitÃ÷ prav­ttaya÷ sarvagatà hi ca¤calÃ÷ // Bc_11.68 // ihÃgataÓcahamito did­k«ayà munerarìasya vimok«avÃdina÷ / prayÃmi cÃdyaiva n­pÃstu te Óivaæ vaca÷ k«amethà mama tattvani«Âhuram // Bc_11.69 // avendravaddivyava ÓaÓvadarkavad guïairava Óreya ihÃva gÃmava / avÃyurÃryairava satsutÃnava ÓriyaÓca rÃjannava dharmamÃtmana÷ // Bc_11.70 // himÃriketÆdbhavasaæbhavÃntare yathà dvijo yÃti vimok«ayaæstanum / himÃriÓatruk«ayaÓatrughÃtane tathÃntare yÃhi vimok«ayanmana÷ // Bc_11.71 // n­po 'bravÅtsäjalirÃgatasp­ho yathe«ÂamÃpnotu bhavÃnavighnata÷ / avÃpya kÃle k­tak­tyatÃmimÃæ mamÃpi kÃryo bhavatà tvanugraha÷ // Bc_11.72 // sthiraæ pratij¤Ãya tatheti pÃrthive tata÷ sa vaiÓvaætaramÃÓramaæ yayau / parivrajantaæ tamudÅk«ya vismito n­po 'pi vavrÃja puri girivrajam // Bc_11.73 // iti buddhacarite mahÃkÃvye kÃmavigarhaïo nÃmaikÃdaÓa sarga÷ // 11 // CANTO XII tata÷ ÓamavihÃrasya munerik«vÃkucandramÃ÷ / arìasyÃÓramaæ bheje vapu«Ã pÆrayanniva // Bc_12.1 // sa kÃlÃmasagotreïa tenÃlokyaiva dÆrata÷ / uccai÷ svÃgatamityukta÷ samÅpamupajagmivÃn // Bc_12.2 // tÃvubhau nyÃyata÷ p­«Âvà dhÃtusÃmyaæ parasparam / dÃravyormedhyayorv­«yo÷ Óucau deÓe ni«edatu÷ // Bc_12.3 // tamÃsÅnaæ n­pasutaæ so 'bravÅnmunisattama÷ / bahumÃnaviÓÃlÃbhyÃæ darÓanÃbhyÃæ pibanniva // Bc_12.4 // viditaæ me yathà saumya ni«krÃnto bhavanÃdasi / chittvà snehamayaæ pÃÓaæ pÃÓaæ d­pta iva dvipa÷ // Bc_12.5 // sarvathà dh­timaccaiva prÃj¤aæ caiva manastava / yastvaæ prÃpta÷ Óriyaæ tyaktvà latÃæ vi«aphalÃmiva // Bc_12.6 // nÃÓcarya jÅrïavayaso yajjagmu÷ pÃrthivà vanam / apatyebhya÷ Óriyaæ dattvà bhuktocchi«ÂÃmiva srajam // Bc_12.7 // idaæ me matamÃÓcaryaæ nave vayasi yadbhavÃn / abhuktvaiva Óriyaæ prÃpta÷ sthito vi«ayagocare // Bc_12.8 // tadvij¤Ãtumimaæ dharma paramaæ bhÃjanaæ bhavÃn / j¤Ãnaplamavadhi«ÂhÃya ÓÅghraæ du÷khÃrïavaæ tara // Bc_12.9 // Ói«ye yadyapi vij¤Ãte ÓÃstraæ kÃlena varïyate / gÃmbhÅryÃdvyavasÃyÃcca na parÅk«yo bhavÃnmama // Bc_12.10 // iti vÃkyamarìasya vij¤Ãya sa narar«abha÷ / babhÆva paramaprÅta÷ provÃcottarameva ca // Bc_12.11 // viraktasyÃpi yadidaæ saumukhyaæ bhavata÷ param / ak­tÃrtho 'pyanenÃsmi k­tÃrtha iva saæprati // Bc_12.12 // did­k«uriva hi jyotiryiyÃsuriva daiÓikam / tvaddarÓanamahaæ manye titÅr«uriva ca plavam // Bc_12.13 // tasmÃdarhasi tadvaktuæ vaktavyaæ yadi manyase / jarÃmaraïarogebhyo yathÃyaæ parimucyate // Bc_12.14 // ityarìa÷ kumÃrasya mÃhÃtmyÃdeva codita÷ / saæk«iptaæ kathayÃæcakre svasya ÓÃstrasya niÓcayam // Bc_12.15 // ÓrÆyatÃmayamasmÃkaæ siddhÃnta÷ Ó­ïvatÃæ vara / yathà bhavati saæsÃro yathà caiva nivartate // Bc_12.16 // prak­tiÓca vikÃraÓca janma m­tyurjareva ca / tattÃvatsattvamituktaæ sthirasattva parehi tat // Bc_12.17 // tatra tu prak­tiæ nÃma viddhiæ prak­tikovida / pa¤ca bhÆtÃnyahaækÃraæ buddhimavyaktameva ca // Bc_12.18 // vikÃra iti budhyasva vi«ayÃnindriyÃïi ca / pÃïipÃdaæ ca vÃdaæ ca pÃyÆpasthaæ tathà mana÷ // Bc_12.19 // asya k«etrasya vij¤ÃnÃtk«etraj¤a iti saæj¤i ca / k«etraj¤a iti cÃtmÃnaæ kathayantyÃtmacintakÃ÷ // Bc_12.20 // saÓi«ya÷ kapilaÓceha pratibuddha iti sm­ti÷ / saputro 'pratibuddhastu prajÃpatirihocyate // Bc_12.21 // jÃyate jÅryate caiva bÃdhyate mriyate ca yat / tadvyaktamiti vij¤eyamavyaktaæ tu viparyayÃt // Bc_12.22 // aj¤Ãnaæ karma t­«ïà ca j¤eyÃ÷ saæsÃrahetava÷ / sthito 'smiæstritaye jantustatsattvaæ nÃtivartate // Bc_12.23 // vipratyayÃdahaækÃrÃtsaædehÃdabhisaæplavÃt / aviÓe«ÃnupÃyÃbhyÃæ saÇgÃdabhyavapÃtata÷ // Bc_12.24 // tatra vipratyayo nÃma viparÅtaæ pravartate / anyathà kurute kÃryaæ mantavyaæ manyate 'nyathà // Bc_12.25 // bravÅmyahamahaæ vedmi gacchÃmyahamahaæ sthita÷ / itÅhaivamahaækÃrastvanahaækÃra vartate // Bc_12.26 // yastu bhÃvÃnasaædigdhÃnekÅbhÃvena paÓyati / m­tpiï¬avadasaædeha saædeha÷ sa ihocyate // Bc_12.27 // ya evÃhaæ sa evedaæ mano buddhiÓca karma ca / yaÓcaivai«a gaïa÷ so 'hamiti ya÷ so 'bhisaæplava÷ // Bc_12.28 // aviÓe«aæ viÓe«aj¤a pratibuddhÃprabuddhayo÷ / prak­tÅnÃæ ca yo veda so 'viÓe«a iti sm­ta÷ // Bc_12.29 // namaskÃrava«aÂkÃrau prok«aïÃbhyuk«aïÃdaya÷ / anupÃya iti prÃj¤airupÃyaj¤a pravedita÷ // Bc_12.30 // sajjate yena durmedhà manovÃgbuddhikarmabhi÷ / vi«aye«vanabhi«vaÇga so 'bhi«vaÇga iti sm­ta÷ // Bc_12.31 // mamedamahamasyeti yaddu÷khamabhimanyate / vij¤eyo 'bhyavapÃta÷ sa saæsÃre yena pÃtyate // Bc_12.32 // ityavidyÃæ hi vidvÃnsa pa¤caparvà samÅhate / tamo mohaæ mahÃmohaæ tÃmisradvayameva ca // Bc_12.33 // tatrÃlasyaæ tamo viddhi mohaæ m­tyuæ ca janma ca / mahÃmohastvasaæmoha kÃma ityeva gamyatÃm // Bc_12.34 // yasmÃdatra ca bhÆtÃni pramuhyanti mahÃntyapi / tasmÃde«a mahÃbÃho mahÃmoha iti sm­ta÷ // Bc_12.35 // tÃmisramiti cÃkrodha krodhamevÃdhikurvate / vi«Ãdaæ cÃndhatÃmisramavi«Ãda pracak«ate // Bc_12.36 // anayÃvidyayà bÃla÷ saæyukta÷ pa¤caparvayà / saæsÃre du÷khabhÆyi«Âhe janmasvabhini«icyate // Bc_12.37 // dra«Âà Órotà ca mantà ca kÃryakaraïameva ca / ahamityevamÃgamya saæsÃre parivartate // Bc_12.38 // ihaibhirhetubhirdhÅman janmastrota÷ pravartate / hetvabhÃvÃtphalÃbhÃva iti vij¤Ãtumarhasi // Bc_12.39 // tatra samyaÇmatirvidyÃnmok«akÃma catu«Âayam / pratibuddhÃprabuddhau ca vyaktamavyaktameva ca // Bc_12.40 // yathÃvadetadvij¤Ãya k«etraj¤o hi catu«Âayam / ÃjavaæjavatÃæ hitvà prÃpnoti padamak«aram // Bc_12.41 // ityartha brÃhmaïà loke paramabrahmavÃdina÷ / brahmacarya carantÅha brÃhmaïÃnvÃsayanti ca // Bc_12.42 // iti vÃkyamidaæ Órutvà munestasya n­pÃtmaja÷ / abhyupÃyaæ ca papraccha padameva ca nai«Âhikam // Bc_12.43 // brahmacaryamidaæ caryaæ yathà yÃvacca yatra ca / dharmasyÃsya ca paryantaæ bhavÃnvyÃkhyÃtumarhati // Bc_12.44 // ityarìo yathÃÓÃstraæ vispa«ÂÃrtha samÃsata÷ / tamevÃnyena kalpena dharmamasmai vyabhëata // Bc_12.45 // ayamÃdau g­hÃnmuktvà bhaik«Ãkaæ liÇgamÃÓrita÷ / samudÃcÃravistÅrïa ÓÅlamÃdÃya vartate // Bc_12.46 // saæto«aæ paramÃsthÃya yena tena yatastata÷ / viviktaæ sevate vÃsaæ nirdvandva÷ ÓÃstravitk­tÅ // Bc_12.47 // tato rÃgÃdbhayaæ d­«Âvà vairÃgyÃcca paraæ Óivam / nig­hïannindriyagrÃmaæ yatate manasa÷ Óame // Bc_12.48 // atho viviktaæ kÃmebhyo vyÃpÃdÃdibhya eva ca / vivekajamavÃpnoti pÆrvadhyÃnaæ vitarkavat // Bc_12.49 // tacca dhyÃnasukhaæ prÃpya tattadeva vitarkayÃn / apÆrvasukhalÃbhena hriyate bÃliÓo jana÷ // Bc_12.50 // ÓamenaivaævidhenÃyaæ kÃmadve«avigarhiïà / brahmalokamavÃpnoti parito«eïa va¤cita÷ // Bc_12.51 // j¤Ãtvà vidvÃnvitarkÃstu mana÷saæk«obhakÃrakÃn / tadviyuktamavÃpnoti dhyÃnaæ prÅtisukhÃnvitam // Bc_12.52 // hriyamÃïastayà prÅtyà yo viÓe«aæ na paÓyati / sthÃnaæ bhÃsvaramÃpnoti deve«vÃbhÃsvare«u sa÷ // Bc_12.53 // yastu prÅtisukhÃttasmÃdvivecayati mÃnasam / t­tÅyaæ labhate dhyÃnaæ sukhaæ prÅtivivarjitam // Bc_12.54 // yastu tasminsukhe magno na viÓe«Ãya yatnavÃn / Óubhak­tsnai÷ sa sÃmÃnyaæ sukhaæ prÃpnoti daivatai÷ // Bc_12.55 // tÃd­Óaæ sukhÃmÃsÃdya yo na rajyatyupek«aka÷ caturtha dhyÃnamÃpnoti sukhadu÷khavivarjitam // Bc_12.56 // tatra kecidvyavasyanti mok«a ityabhimÃnina÷ / sukhadu÷khaparityÃgÃdavyÃpÃrÃcca cetasa÷ // Bc_12.57 // asya dhyÃnasya tu phalaæ samaæ devairb­hatphalai÷ / kathayanti b­hatkÃlaæ b­hatpraj¤ÃparÅk«akÃ÷ // Bc_12.58 // samÃdhervyutthitastasmÃd d­«tvà do«ÃæÓcharÅriïÃm / j¤ÃnamÃrohati prÃj¤a÷ ÓarÅraviniv­ttaye // Bc_12.59 // tatastaddhyÃnamuts­jya viÓe«e k­taniÓcaya÷ / kÃmebhya iva sa prÃj¤o rÆpÃdapi virajyate // Bc_12.60 // ÓarÅre khÃni yÃnyasmintÃnyÃdau parikalpayan / ghane«vapi tato dravye«vÃkÃÓamadhimucyate // Bc_12.61 // ÃkÃÓagatamÃtmÃnaæ saæk«ipya tvaparo budha÷ / tadevÃnantata÷ paÓyanviÓe«amadhigacchati // Bc_12.62 // adhyÃtmakuÓalastvanyo nivartyÃtmÃnamÃtmanà / kiæcinnÃstÅti saæpaÓyannÃkiæcanya iti sm­ta÷ // Bc_12.63 // tato mu¤jÃdi«Åkeva Óakuni÷ pa¤jarÃdiva / k«etraj¤o ni÷s­to dehÃnmukta ityabhidhÅyate // Bc_12.64 // etattatparamaæ brahma nirliÇga dhruvamak«aram / yanmok«a iti tattvaj¤Ã÷ kathayanti manÅ«iïa÷ // Bc_12.65 // ityupÃyaæÓca mok«aÓca mayà saædarÓitastava / yadi j¤Ãtaæ yadi ruciryathÃvatpratipadyatÃm // Bc_12.66 // jaigÅ«avyo 'tha janako v­ddhaÓcaiva parÃÓara÷ / imaæ panthÃnamÃsÃdya muktà hyanye ca mok«iïa÷ // Bc_12.67 // iti tasya sa tadvÃkyaæ g­hÅtvà tu vicÃrya ca / pÆrvahetubalaprÃpta÷ pratyuttaramuvÃca ha // Bc_12.68 // Órutaæ j¤Ãnamidaæ sÆk«maæ parata÷ parata÷ Óivam / k«etraj¤asyÃparityÃgÃdavaimyetadanai«Âhikam // Bc_12.69 // vikÃraprak­tibhyo hi k«etraj¤aæ muktamapyaham / manye prasavadharmÃïaæ bÅjadharmÃïameva ca // Bc_12.70 // viÓuddho yadyapi hyÃtmà nirmukta iti kalpyate / bhÆya÷ pratyayasadbhÃvÃdamukta÷ sa bhavi«yati // Bc_12.71 // ­tubhÆmyambuvirahÃdyathà bÅjaæ na rohati / rohati pratyayaistaistaistadvatso 'pi mato mama // Bc_12.72 // yatkarmÃj¤Ãnat­«ïÃnÃæ tyÃgÃnmok«aÓca kalpyate / atyantastatparityÃga÷ satyÃtmani na vidyate // Bc_12.73 // hitvà hitvà trayamidaæ viÓe«astÆpalabhyate / Ãtmanastu sthitiryatra tatra sÆk«mamidaæ trayam // Bc_12.74 // sÆk«matvÃccaiva do«ÃïÃmavyÃpÃrÃcca cetasa÷ / dÅrghatvÃdÃyu«aÓcaiva mok«astu parikalpyate // Bc_12.75 // ahaækÃraparityÃgo yaÓcai«a parikalpyate / satyÃtmani parityÃgo nÃhaækÃrasya vidyate // Bc_12.76 // saækhyÃdibhiramuktaÓca nirguïo na bhavatyayam / tasmÃdasati nairguïye nÃsya mok«o 'bhidhÅyate // Bc_12.77 // guïino hi guïÃnÃæ ca vyatireko na vidyate / rÆpo«ïÃbhyÃæ virahito na hyagnirupalabhyate // Bc_12.78 // prÃgdehÃnna bhaveddehÅ prÃgguïebhyastathà guïÅ / tasmÃdÃdau vimukta÷ san ÓarÅrÅ badhyate puna÷ // Bc_12.79 // k«etraj¤o viÓarÅraÓca j¤o và syÃdaj¤a eva và / yadi j¤o j¤eyamasyÃsti j¤eye sati na mucyate // Bc_12.80 // athÃj¤a iti siddho va÷ kalpitena kimÃtmanà / vinÃpi hyÃtmanÃj¤Ãnaæ prasiddhaæ këÂhaku¬yavat // Bc_12.81 // parata÷ paratastyÃgo yasmÃttu guïavÃn sm­ta÷ / tasmÃtsarvaparityÃgÃnmanye k­tsnÃæ k­tÃrthatÃm // Bc_12.82 // iti dharmamarìasya viditvà na tuto«a sa÷ / ak­tsnamiti vij¤Ãya tata÷ pratijagÃma ha // Bc_12.83 // viÓe«amatha ÓuÓrÆ«urudrakasyÃÓramaæ yayau / ÃtmagrÃhÃcca tasyÃpi jag­he na sa darÓanam // Bc_12.84 // saæj¤Ãsaæj¤itvayordo«aæ j¤Ãtvà hi munirudraka÷ / ÃkiæcanyÃtparaæ lebhe'saæj¤Ãsaæj¤ÃtmikÃæ gatim // Bc_12.85 // yasmÃccÃlambane sÆk«me saæj¤Ãsaæj¤e tata÷ param / nÃsaæj¤Å naiva saæj¤Åti tasmÃttatragatasp­ha÷ // Bc_12.86 // yataÓca buddhistatraiva sthitÃnyatrÃpracÃriïÅ / sÆk«mÃpaÂvÅ tatastatra nÃsaæj¤itvaæ na saæj¤ità // Bc_12.87 // yasmÃcca tadapi prÃpya punarÃvartate jagat / bodhisattva÷ paraæ prepsustasmÃdudrakamatyajat // Bc_12.88 // tato hitvÃÓramaæ tasya Óreyo 'rthÅ k­taniÓcaya÷ / bheje gayasya rÃjar«ernagarÅsaæj¤amÃÓramam // Bc_12.89 // atha naira¤janÃtÅre Óucau ÓuciparÃkrama÷ / cakÃra vÃsamekÃntavihÃrÃbhiratirmuni÷ // Bc_12.90 // ÃgatÃn tatra tatpÆrvapa¤cendriyavaÓoddhatÃn / tapa÷prav­ttÃn vratino bhik«Æn pa¤ca niraik«ata // Bc_12.91 // te copatastthurd­«ÂvÃtra bhik«avastaæ mumuk«ava÷ / puïyÃrjitadhanÃrogyamindriyÃrthà iveÓvaram // Bc_12.92 // saæpÆjyamÃnastai÷ pravhairvinayÃdanuvartibhi÷ / tadvaÓasthÃyibhi÷ Ói«yairlolairmana ivendriyai÷ // Bc_12.93 // m­tyujanmÃntakaraïe syÃdupÃyo 'yamityatha / du«karÃïi samÃrebhe tapÃæsyanaÓanena sa÷ // Bc_12.94 // upavÃsavidhÅnnaikÃn kurvannaradurÃcarÃn / var«Ãïi «a ÓamaprepsurakarotkÃrÓyamÃtmana÷ // Bc_12.95 // annakÃle«u caikaikai÷ sa kolatilataï¬ulai÷ / apÃrapÃrasaæsÃrapÃraæ prepsurapÃrayat // Bc_12.96 // dehÃdapacayastena tapasà tasya ya÷ k­ta÷ / sa evopacayo bhÆyastejasÃsya k­to 'bhavat // Bc_12.97 // k­Óo 'pyak­ÓakÅrtiÓrÅrlhÃdaæ cakre 'nyacak«u«Ãm / kumudÃnÃmiva Óaracchuklapak«ÃdicandramÃ÷ // Bc_12.98 // tvagasthiÓe«o ni÷Óe«airmeda÷piÓitaÓoïitai÷ / k«Åïo 'pyak«ÅïagÃmbhÅrya÷ samudra iva sa vyabhÃt // Bc_12.99 // atha ka«Âatapa÷spa«Âavyarthakli«Âatanurmuni÷ / bhavabhÅrurimÃæ cakre buddhiæ buddhatvakÃÇk«ayà // Bc_12.100 // nÃyaæ dharmo virÃgÃya na bodhÃya na muktaye / jambumÆle mayà prÃpto yastadà sa vidhirdhruva÷ // Bc_12.101 // na cÃsau durbalenÃptuæ ÓakyamityÃgatÃdara÷ / ÓarÅrabalav­ddhyarthamidaæ bhÆyo 'nvacintayat // Bc_12.102 // k«utpipÃsÃÓramaklÃnta÷ ÓramÃdasvasthamÃnasa÷ / prÃpnuyÃnmanasÃvÃpyaæ phalaæ kathamanirv­ta÷ // Bc_12.103 // nirv­ti÷ prÃpyate samyak satatendriyatarpaïÃt / saætarpitendriyatayà mana÷svÃsthyamavÃpyate // Bc_12.104 // svasthaprasannamanasa÷ samÃdhirupapadyate / samÃdhiyuktacittasya dhyÃnayoga÷ pravartate // Bc_12.105 // dhyÃnapravartanÃddharmÃ÷ prÃpyante yairavÃpyate / durlabhaæ ÓÃntamajaraæ paraæ tadam­taæ padam // Bc_12.106 // tasmÃdÃhÃramÆlo 'yamupÃya itiniÓcaya÷ / ÃhÃrakaraïe dhÅra÷ k­tvÃmitamatirmatim // Bc_12.107 // snÃto naira¤janÃtÅrÃduttatÃra Óanai÷ k­Óa÷ / bhaktyÃvanataÓÃkhÃgrairdattahastastaÂadrumai÷ // Bc_12.108 // atha gopÃdhipasutà daivatairabhicodità / udbhutah­dayÃnandà tatra nandabalÃgamat // Bc_12.109 // sitaÓaÇkhojjvalabhujà nÅlakambalavÃsinÅ / saphenamÃlÃnÅlÃmburyamuneva saridvarà // Bc_12.110 // sà ÓraddhÃvardhitaprÅtirvikasallocanotpalà / Óirasà praïipatyainaæ grÃhayÃmÃsa pÃyasam // Bc_12.111 // k­tvà tadupabhogena prÃptajanmaphalÃæ sa tÃm / bodhiprÃptau samartho 'bhÆtsaætarpita«a¬indriya÷ // Bc_12.112 // paryÃptÃpyÃnamÆrtiÓca sÃrdha svayaÓasà muni÷ / kÃntidhairye babhÃraika÷ ÓaÓÃÇkÃrïavayordvayo÷ // Bc_12.113 // Ãv­tta iti vij¤Ãya taæ jahu÷ pa¤ca bhik«ava÷ / manÅ«iïamivÃtmÃnaæ nirmuktaæ pa¤ca dhÃtava÷ // Bc_12.114 // vyavasÃyadvitÅyo 'tha ÓÃdvalÃstÅrïabhÆtalam / so 'ÓvatthamÆlaæ prayayau bodhÃya k­taniÓcaya÷ // Bc_12.115 // tatastadÃnÅæ gajarÃjavikrama÷ padasvanenÃnupamena bodhita÷ / mahÃmunerÃgatabodhiniÓcayo jagÃda kÃlo bhujagottama÷ stutim // Bc_12.116 // yathà mune tvaccaraïÃvapŬità muhurmuhurni«ÂanatÅva medinÅ / yathà ca te rÃjati sÆryavatprabhà dhrÆvaæ tvami«Âaæ phalamadya bhok«yase // Bc_12.117 // yathà bhramantyo divi cëapaÇktaya÷ pradak«iïaæ tvÃæ kamalÃk«a kurvate / yathà ca saumyà divi vÃnti vÃyavastvamadya buddho niyataæ bhavi«yasi // Bc_12.118 // tato bhujaÇgapravareïa saæstutast­ïÃnyupÃdÃya ÓucÅni lÃvakÃt / k­tapratij¤o ni«asÃda bodhaye mahÃtarormÆlamupÃÓrita÷ Óuce÷ // Bc_12.119 // tata÷ sa paryaÇkamakampyamuttamaæ babandha suptoragabhogapiï¬itam / bhinadmi tÃvadbhuvi naitadÃsanaæ na yÃmi yÃvatkutak­tyatÃmiti // Bc_12.120 // tato yayurmadamatulÃæ divaukaso vavÃÓire na m­gagaïà na pak«iïa÷ / na sasvanurvanataravo 'nilÃhatÃ÷ k­tÃsane bhagavati niÓcitÃtmani // Bc_12.121 // iti buddhacarite mahÃkÃvye 'rìadarÓano nÃma dvÃdaÓa÷ sarga÷ // 12 // CANTO XIII tasminvimok«Ãya k­tapratij¤e rÃjar«ivaæÓaprabhave mahar«au / tatropavi«Âe prajahar«a lokastatrÃsa saddharmaripustu mÃra÷ // Bc_13.1 // yaæ kÃmadevaæ pravadanti loke citrÃyudhaæ pu«paÓaraæ tathaiva / kÃmapracÃrÃdhipatiæ tameva mok«advi«aæ mÃramudÃharanti // Bc_13.2 // tasyÃtmajà vibhramahar«adarpÃstisro 'ratiprÅtit­«aÓca kanyÃ÷ / papracchurenaæ manaso vikÃraæ sa tÃæÓca tÃÓcaiva vaco 'bhyuvÃca // Bc_13.3 // asau munirniÓcayavarma bibhratsattvÃyudhaæ buddhiÓaraæ vik­«ya / jigÅ«urÃste vi«ayÃnmadÅyÃntasmÃdayaæ me manaso vi«Ãda÷ // Bc_13.4 // yadi hyasau mÃmabhibhÆya yÃti lokÃya cÃkhyÃtyapavargamÃrgam / ÓÆnyastato 'yaæ vi«ayo mamÃdya v­ttÃccyutasyeva videhabhartu÷ // Bc_13.5 // tadyÃvadevai«a na labdhacak«urmadrocare ti«Âhati yÃvadeva / yÃsyÃmi tÃvadvratamasya bhettuæ setuæ nadÅvega ivÃtiv­ddha÷ // Bc_13.6 // tato dhanu÷ pu«pamayaæ g­hÅtvà ÓarÃn jaganmohakarÃæÓca pa¤ca / so 'ÓvatthamÆlaæ sasuto 'bhyagacchadasvÃsthyakÃrÅ manasa÷ prajÃnÃm // Bc_13.7 // atha praÓÃntaæ munimÃsanasthaæ pÃraæ titÅr«u bhavasÃgarasya / vi«ajya savyaæ karamÃyudhÃgre krŬan ÓareïedamuvÃca mÃra÷ // Bc_13.8 // utti«Âha bho÷ k«atriya m­tyubhÅta cara svadharma tyaja mok«adharmam / bÃïaiÓca yaj¤aiÓca vinÅya lokaæ lokÃtpadaæ prÃpnuhi vÃsavasya // Bc_13.9 // panthà hi niryÃtumayaæ yaÓasyo yo vÃhita÷ pÆrvatamairnarendrai÷ / jÃtasya rÃjar«ikule viÓÃle bhaik«ÃkamaÓlÃdhyamidaæ prapattum // Bc_13.10 // athÃdya notti«Âhasi niÓcitÃtman bhava sthiro mà vimuca÷ pratij¤Ãm / mayodyato hye«a Óara÷ sa eæva ya÷ ÓÆrpake mÅnaripau vimukta÷ // Bc_13.11 // sp­«Âa÷ sa cÃnena kathaæcidai¬a÷ somasya naptÃpyabhavadvicitta÷ / sa cÃbhavacchantanurasvatantra÷ k«Åïe yuge kiæ bata durbalo 'nya÷ // Bc_13.12 // tatk«ipramutti«Âha labhasva saæj¤Ãæ bÃïo hyayaæ ti«Âhati lelihÃna÷ / priyÃvidheye«u ratipriye«u yaæ cakravÃke«viva nots­jÃmi // Bc_13.13 // ityevamukto 'pi yadà nirÃstho naivÃsanaæ ÓÃkyamunirbibheda / Óaraæ tato 'smai visasarja mÃra÷ kanyÃÓca k­tvà purata÷ sutÃæÓca // Bc_13.14 // tasmiæstu bÃïe 'pi sa vipramukte cakÃra nÃsthÃæ na dh­teÓcacÃla / d­«Âvà tathainaæ vi«asÃda mÃraÓcintÃparÅtaÓca ÓanairjagÃda // Bc_13.15 // ÓailendraputrÅæ prati yena viddho devo 'pi ÓambhuÓcalito babhÆva / na cintayatye«a tameva bÃïaæ kiæ syÃdacitto na Óara÷ sa e«a÷ // Bc_13.16 // tasmÃdayaæ nÃrhati pu«pabÃïaæ na har«aïaæ nÃpi raterniyogam / arhatyayaæ bhÆtagaïairasaumyai÷ saætrÃsanÃtarjanatìanÃni // Bc_13.17 // sasmÃra mÃraÓca tata÷ svasainyaæ vighnaæ Óame ÓÃkyamuneÓcikÅr«an / nanÃÓrayÃÓcÃnucarÃ÷ parÅyu÷ ÓaladrumaprÃsagadÃsihastÃ÷ // Bc_13.18 // varÃhamÅnÃÓvakharo«Âravaktrà vyÃghrark«asiæhadviradÃnanÃÓca / ekek«aïà naikamukhÃstriÓÅr«Ã lambodarÃÓcaiva p­«odarÃÓca // Bc_13.19 // ajÃnusakthà ghaÂajÃnavaÓca daæ«ÂrÃyudhÃÓcaiva nakhÃyudhÃÓca / karaÇkavaktrà bahumÆrtayaÓca bhagnÃrdhavaktrÃÓca mahÃmukhÃÓca // Bc_13.20 // bhasmÃruïà lohitabinducitrÃ÷ khaÂvÃÇgahastà haridhÆmrakeÓÃ÷ / lambasrajo vÃraïalambakarïÃÓcarmÃmbarÃÓcaiva nirambarÃÓca // Bc_13.21 // ÓvetÃrdhavaktrà haritÃrdhakÃyÃstÃmrÃÓca dhrÆmrà harayo 'sitÃÓca / vyÃlottarÃsaÇgabhujÃstathaiva praghu«ÂÃghaïÂÃkulamekhalÃÓca // Bc_13.22 // tÃlapramÃïÃÓca g­hÅtaÓÆlà daæ«ÂrÃkarÃlÃÓca ÓiÓupramÃïÃ÷ / urabhravaktrÃÓca vihaægamÃk«Ã mÃrjÃravaktrÃÓca manu«yakÃyÃ÷ // Bc_13.23 // prakÅrïakeÓÃ÷ Óikhino 'rdhamuï¬Ã raktÃmbarà vyÃkulave«ÂanÃÓca / prah­«Âavaktrà bh­kuÂÅmukhÃÓca tejoharÃÓcaiva manoharÃÓca // Bc_13.24 // kecidvrajanto bh­ÓamÃvavalguranyo 'nyamÃpupluvire tathÃnye / cikrŬurÃkÃÓagatÃÓca kecitkecicca cerustarumastake«u // Bc_13.25 // nanarta kaÓcidbhramayaæstriÓÆlaæ kaÓcidvipu«phÆrja gadÃæ vikar«an / har«eïa kaÓcidv­«avannanarda kaÓcicatprajajvÃla tanÆnaruhebhya÷ // Bc_13.26 // evaævidhà bhÆtagaïÃ÷ samantÃttadbodhimÆlaæ parivÃrya tasthu÷ / jigh­k«avaÓcaiva jighÃæsavaÓca bharturniyogaæ paripÃlayanta÷ // Bc_13.27 // taæ prek«ya mÃrasya ca pÆrvarÃtre ÓÃkyar«abhasyaiva ca yuddhakÃlam / na dyauÓcakÃÓe p­thivÅ cakampe prajajvaluÓcaiva diÓa÷ saÓabdÃ÷ // Bc_13.28 // vi«vagvavau vÃyurudÅrïavegastÃrà na rejurna babhau ÓaÓÃÇka÷ / tamaÓca bhÆyo vitatÃna rÃtri÷ sarve ca saæcuk«ubhire samudrÃ÷ // Bc_13.29 // mahÅbh­to dharmaparÃÓca nÃgà mahÃmunervighnamam­«yamÃïÃ÷ / mÃraæ prati krodhaviv­ttanetrà ni÷ÓaÓvasuÓcaiva jaj­mbhire ca // Bc_13.30 // ÓuddhÃdhivÃsà vibudhar«ayastu saddharmasiddhyarthamabhiprav­ttÃ÷ / mÃre 'nukampÃæ manasà pracakrurvirÃgabhÃvÃttu na ro«amÅyu÷ // Bc_13.31 // tadbodhimÆlaæ samavek«ya kÅrïa hiæsÃtmanà mÃrabalena tena / dharmÃtmabhirlokavimok«akÃmairbabhÆva hÃhÃk­tamantarÅk«e // Bc_13.32 // upaplavaæ dharmavidhestu tasya d­«Âvà sthitaæ mÃrabalaæ mahar«i÷ / na cuk«ubhe nÃpi yayau vikÃraæ madhye gavÃæ siæha ivopavi«Âa÷ // Bc_13.33 // mÃrastato bhÆtacamÆmudÅrïÃmÃj¤ÃpayÃmÃsa bhayÃya tasya / svai÷ svai÷ prabhÃvairatha sÃsya senà taddhairyabhedÃya matiæ cakÃra // Bc_13.34 // keciccalannaikavilambijivhÃstÅk«ïÃgradaæ«Ârà harimaï¬alÃk«Ã÷ / vidÃritÃsyÃ÷ sthiraÓaÇkukarïÃ÷ saætrÃsayanta÷ kila nÃma tasthu÷ // Bc_13.35 // tebhya÷ sthitebhya÷ sa tathÃvidhebhya÷ rÆpeïa bhÃvena ca dÃruïebhya÷ / na vivyathe nodvivije mahar«i÷ krŬatsubÃlebhya ivoddhatebhya÷ // Bc_13.36 // kaÓcittato ro«aviv­ttad­«Âistasmai gadÃmudyamayÃæcakÃra / tastambha bÃhu÷ sagadastato 'sya puraædarasyeva pura savajra÷ // Bc_13.37 // kecitsamudyamya ÓilÃstarÆæÓca vi«ehire naiva munau vimoktum / petu÷ sav­k«Ã÷ saÓilÃstathaiva vajrÃvabhagnà iva vindhyapÃdÃ÷ // Bc_13.38 // kaiÓcitsamutpatya nabho vimuktÃ÷ ÓilÃÓca v­k«ÃÓca paraÓvadhÃÓca / tasthurnabhayasyeva na cÃvapetu÷ saædhyÃbhrapÃdà iva naikavarïÃ÷ // Bc_13.39 // cik«epa tasyopari dÅptamanya÷ ka¬aÇgaraæ parvataÓ­ÇgamÃtram / yanmuktapÃtraæ gaganasthameva tasyÃnubhÃvÃcchatadhà paphÃla // Bc_13.40 // kaÓcijjvalannarka ivodita÷ khÃdaÇgÃravar«a mahadutsasarja / cÆrïÃni cÃmÅkarakandarÃïÃæ kalpÃtyaye meruriva pradÅpta÷ // Bc_13.41 // tadbodhimÆle pravikÅryamÃïamaÇgÃravar«a tu savisphuliÇgam / maitrÅvihÃrÃd­«isattamasya babhÆva raktotpalapattravar«a÷ // Bc_13.42 // ÓarÅracittavyasanÃtapaistairevaævidhaistaiÓca nipÃtyamÃnai÷ / naivÃsanÃcchÃkyamuniÓcacÃla svaniÓcayaæ bandhumivopaguhya // Bc_13.43 // athÃpare nirjigilurmukhebhya÷ sarpÃnvijÅrïebhya iva drumebhya÷ / te mantrabaddhà iva tatsamÅpe na ÓaÓvasurnotsas­purna celu÷ // Bc_13.44 // bhÆtvÃpare vÃridharà b­hanta÷ savidyuta÷ sÃÓanicaï¬agho«Ã÷ / tasmindrume tatyajuraÓmavar«aæ tatpu«pavar«aæ ruciraæ babhÆva // Bc_13.45 // cÃpe 'tha bÃïo nihito 'pareïa jajvÃla tatraiva na ni«papÃta / anÅÓvarasyÃtmani dhÆyamÃno durmar«aïasyeva narasya manyu÷ // Bc_13.46 // pa¤ce«avo 'nyena tu vipramuktÃstasthurnabhasyeva munau na petu÷ / saæsÃrabhÅrorvi«ayaprav­ttau pa¤cendriyÃïÅva parik«akasya // Bc_13.47 // jighÃsayÃnya÷ prasasÃra ru«Âo gadÃæ g­hÅtvÃbhimukho mahar«e÷ / so 'prÃptakÃmo vivaÓa÷ papÃta do«e«vivÃnarthakare«u loka÷ // Bc_13.48 // strÅ meghakÃlÅ tu kapÃlahastà kartu mahar«e÷ kila cittamoham / babhrÃma tatrÃniyataæ na tasthau calÃtmano buddhirivÃgame«u // Bc_13.49 // kaÓcitpradÅptaæ praïidhÃya cak«urnetrÃgninÃÓÅvi«avaddidhak«u÷ / tatraiva nÃsÅnam­«iæ dadarÓa kÃmÃtmaka÷ Óreya ivopadi«Âam // Bc_13.50 // gurvÅ ÓilÃmudyamayaæstathÃnya÷ ÓaÓrÃma moghaæ vihataprayatna÷ / ni÷Óreyasaæ j¤ÃnasamÃdhigamyaæ kÃyaklamairdharmamivÃptukÃma÷ // Bc_13.51 // tarak«usiæhÃk­tayastathÃnye praïeduruccairmahata÷ praïÃdÃn / sattvÃni yai÷ saæcukucu÷ samantÃdvajrÃhatà dyau÷ phalatÅti mattvà // Bc_13.52 // m­gà gajÃÓcÃrtaravÃn s­janto vidudruvuÓcaiva nililyire ca / rÃtrau ca tasyÃmahanÅva digbhya÷ khagà ruvanta÷ paripeturÃrtÃ÷ // Bc_13.53 // te«Ãæ praïÃdaistu tathÃvidhaistai sarve«u bhÆte«vapi kampite«u / munirna tatrÃsa na saæcukoca ravairgarutmÃniva vÃyasÃnÃm // Bc_13.54 // bhayÃvahebhya÷ pari«adgaïebhyo yathà yathà naiva munirbibhÃya / tathà tathà dharmabh­tÃæ sapatna÷ ÓokÃcca ro«Ãcca sasÃda mÃra÷ // Bc_13.55 // bhÆtaæ tata÷ kiæcidd­ÓyarÆpaæ viÓi«ÂabhÆtaæ gaganasthameva / d­«Âavar«aye dugdhamavairaru«Âaæ mÃraæ babhëe mahatà svareïa // Bc_13.56 // moghaæ Óramaæ nÃrhasi mÃra kartuæ hiæsrÃtmatÃmuts­ja gaccha Óarma / nai«a tvayà kampayituæ hi Óakyo mahÃgirirmerurivÃnilena // Bc_13.57 // apyu«ïabhÃvaæ jvalana÷ prajahyÃdÃpo dravatvaæ prathivÅ sthiratvam / anekakalpÃcitapuïyakarmà na tveva jahyÃdvyavasÃyame«a÷ // Bc_13.58 // yo niÓcayo hyasya parÃkramaÓca tejaÓca yadyà ca dayà prajÃsu / aprÃpya notthÃsyati tattvame«a tamÃæsyahatveva sahasraraÓmi÷ // Bc_13.59 // këÂhaæ hi mathnan labhate hutÃÓaæ bhÆmiæ khananvindati cÃpi toyam / nirbandhina÷ kiæcana nÃstyasÃdhyaæ nyÃyena yuktaæ ca k­taæ ca sarvam // Bc_13.60 // tallokamÃrta karuïÃyamÃno roge«u rÃgÃdi«u vartamÃnam / mahÃbhi«aÇga nÃrhati vighname«a j¤Ãnau«adhÃrtha parikhidyamÃna÷ // Bc_13.61 // h­te ca loke bahubhi÷ kumÃrgai÷ sanmÃrgamanvicchati ya÷ Órameïa / sa daiÓika÷ k«obhayituæ na yuktaæ sudeÓika÷ sÃrtha iva prana«Âe // Bc_13.62 // sattve«u na«Âe«u mahÃndhakÃre j¤ÃnapradÅpa÷ kriyamÃïa e«a÷ / Ãryasya nirvÃpayituæ na sÃdhu prajvÃlyamÃnastamasÅva dÅpa÷ // Bc_13.63 // d­«Âvà ca saæsÃramaye mahaughe magnaæ jagatpÃramavindamÃnam / yaÓcedamuttÃrayituæ prav­tta÷ kaÓcintayettasya tu pÃpamÃrya÷ // Bc_13.64 // k«amÃÓipho dhairyavigìhamÆlaÓcÃritrapu«pa÷ sm­tibuddhiÓÃkha÷ / j¤Ãnadrumo dharmaphalapradÃtà notpÃÂanaæ hyarhati vardhamÃna÷ // Bc_13.65 // baddhÃæ d­¬haiÓcetasi mohapÃÓairyasya prajÃæ mok«ayituæ manÅ«Ã / tasmin jighÃæsà tava nopapannà ÓrÃnte jagadbandhanamok«aheto÷ // Bc_13.66 // bodhÃya karmÃïi hi yÃnyanena k­tÃni te«Ãæ niyato 'dya kÃla÷ / sthÃne tathÃsminnupavi«Âa e«a yathaiva pÆrve munayastathaiva // Bc_13.67 // e«Ã hi nÃbhirvasudhÃtalasya k­tsnena yuktà parameïa dhÃmnà / bhÆmerato 'nyo 'sti hi na pradeÓo vegaæ samÃdhervi«aheta yo 'sya // Bc_13.68 // tanmà k­thà Óokamupehi ÓÃntiæ mà bhÆnmahimnà tava mÃra mÃna÷ / viÓrambhituæ na k«amamadhuvà ÓrÅÓcale pade vismayamabhyupai«i // Bc_13.69 // tata÷ sa saæÓrutya ca tasya tadvaco mahÃmune÷ prek«ya ca ni«prakampatÃm / jagÃma mÃro vimano hatodyama÷ Óarairjagaccetasi yairvihanyate // Bc_13.70 // gataprahar«Ã viphalÅk­taÓramà praviddhapëÃïaka¬aÇgaradrumà / diÓa÷ pradudrÃva tato 'sya sà camÆrhatÃÓrayeva dvi«atà dvi«accamÆ÷ // Bc_13.71 // dravati saparipak«e nirjitai pu«paketau jayatijitamaske nÅrajaske mahar«au / yuvatiriva sahÃsà dyauÓcakÃÓe sacandrà surabhi ca jalagarbha pu«pavar«a papÃta // Bc_13.72 // iti buddhacarite mahÃkÃvye 'Óvagho«ak­te mÃravijayo nÃma trayodaÓa÷ sarga÷ // 13 // CANTO XIV tato mÃrabalaæ jitvà dhairyeïa ca Óamena ca / paramÃrtha vijij¤Ãsu÷ sa dadhyau dhyÃnakovida÷ // Bc_14.1 // sarve«u dhyÃnavidhi«u prÃpya caiÓvaryamuttamam / sasmÃra prathame yÃme pÆrvajanmaparaæparÃm // Bc_14.2 // amutrÃhamayaæ nÃma cyutastasmÃdihÃgata÷ / uiti janmasahastrÃïi sasmÃrÃnubhavanniva // Bc_14.3 // sm­tvà janma ca m­tyuæ ca tÃsu tÃsÆpapatti«u / tata÷ sattve«u kÃruæïyaæ cakÃra karuïÃtmaka÷ // Bc_14.4 // k­tveha svajanotsarga punaranyatra ca kriyÃ÷ / atrÃïa÷ khalu loko 'yaæ paribhramati cakravat // Bc_14.5 // ityevaæ smaratastasya babhÆva niyatÃtmana÷ / kadalÅgarbhani÷sÃra÷ saæsÃra iti niÓcaya÷ // Bc_14.6 // dvitÅye tvÃgate yÃme so 'dvitÅyaparÃkrama÷ / divyaæ lebhe paraæ cak«u÷ sarvacak«u«matÃæ vara÷ // Bc_14.7 // tatastena sa divyena pariÓuddhena cak«u«Ã / dadarÓa nikhilaæ lokamÃdarÓa iva nirmale // Bc_14.8 // sattvÃnÃæ paÓyatastasya nik­«Âotk­«ÂakarmaïÃm / pracyutiæ copapattiæ ca vav­dhe karuïÃtmatà // Bc_14.9 // ime du«k­takarmÃïa÷ prÃïino yÃni durgatim / ime 'nye ÓubhakarmÃïa÷ prati«Âhante tripi«Âape // Bc_14.10 // upapannÃ÷ pratibhaye narake bh­ÓadÃruïe / amÅ du÷khairbahuvidhai÷ pŬyante k­païaæ bata // Bc_14.11 // pÃyyante kvathitaæ kecidagnivarïamayorasam / Ãropyante ruvÃnto 'nye ni«ÂaptastambhamÃyasam // Bc_14.12 // pacyante pi«ÂavatkecidayaskumbhÅ«vavÃÇmukhÃ÷ / dahyante karuïaæ keciddÅpte«vaÇgÃrarÃÓi«u // Bc_14.13 // kecittÅk«ïairayodaæ«Ârairbhak«yante dÃruïai÷ Óvabhi÷ / keciddh­«Âairayastuï¬airvÃyasairÃyasairiva // Bc_14.14 // keciddÃhapariÓrÃntÃ÷ ÓÅtacchÃyÃbhikÃÇik«aïa÷ / asipattravanaæ nÅlaæ baddhà iva viÓantyamÅ // Bc_14.15 // pÃÂyante dÃruvatkecitkuÂhÃrairbaddhabÃhava÷ / du÷khe 'pi na vipacyante karmabhirdhÃritÃsava÷ // Bc_14.16 // sukhaæ syÃditi yatkarma k­taæ du÷khaniv­ttaye / phalaæ tasyedamavaÓairdu÷khamevopabhujyate // Bc_14.17 // sukhÃrthamaÓubhaæ k­tvà ya ete bh­Óadu÷khitÃ÷ / ÃsvÃda÷ sa kimete«Ãæ karoti sukhamaïvapi // Bc_14.18 // hasadbhiryatk­taæ karma kalu«aæ kalu«Ãtmabhi÷ / etatpariïate kÃle kroÓadbhiranubhÆyate // Bc_14.19 // yadyevaæ pÃpakarmÃïa÷ paÓyeyu÷ karmaïÃæ phalam / vameyuru«ïaæ rudhiraæ marmasvabhihatà iva // Bc_14.20 // ime 'nye karmabhiÓcitraiÓcittavispandasaæbhavai÷ / tiryagyonau vicitrÃyÃ÷mupapannÃstapasvina÷ // Bc_14.21 // mÃæsatvagbÃladantÃrtha vairÃdapi madÃdapi / hanyante k­païaæ yatra bandhÆnÃæ paÓyatÃmapi // Bc_14.22 // aÓaknuvanto 'pyavaÓÃ÷ k«uttar«aÓramapŬitÃ÷ / go 'ÓvabhÆtÃÓca vÃhyante pratodak«atamÆrtaya÷ // Bc_14.23 // vÃhyante gajabhÆtÃÓca valÅyÃæso 'pi durbalai÷ / aÇkaÓakli«ÂamÆrdhÃnastìitÃ÷ pÃdapëïibhi÷ // Bc_14.24 // satsvapyanye«u du÷khe«u du÷khaæ yatra viÓe«ata÷ / parasparavirodhÃcca parÃdhÅnatayaiva ca // Bc_14.25 // khasthÃ÷ khasthairhi bÃdhyante jalasthà jalacÃribhi÷ / sthalasthÃ÷ sthalasaæsthaiÓca prÃpya caivetaretarai÷ // Bc_14.26 // upapannÃstathà ceme mÃtsaryÃkrÃntacetasa÷ / pit­loke nirÃloke k­païaæ bhu¤jate phalam // Bc_14.27 // sÆcÅchidropamamukhÃ÷ parvatopamakuk«aya÷ / k«uttar«ajanitairdu÷khai pŬyante du÷khabhÃgina÷ // Bc_14.28 // ÃÓayà samatikrÃntà dhÃryamÃïÃ÷ svakarmabhi÷ / labhante na hyamÅ bhoktuæ praviddhÃnyaÓucÅnyapi // Bc_14.29 // puru«o yadi jÃnÅta mÃtsaryasyed­Óaæ phalam / sarvathà ÓibivaddadyÃccharÅrÃvayavÃnapi // Bc_14.30 // ime 'nye narakaprakhye garbhasaæj¤e 'Óucihrade / upapannà manu«ye«u du÷khamarchanti jantava÷ // Bc_14.31 //