Visvesvara Kavicandra: Camatkaracandrika Input by members of the Sansknet Project REFERENCE STRUCTURE (added): Ckc_n.nn = Ckc_vilàsa.kàrikà Ckc_n.*nn = Ckc_vilàsa.*quoted verse #<...># = BOLD for kàrikàs ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a à 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r ç 231 vocalic R è 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 long vocalic l í 237 velar n ï 239 velar N ð 240 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t ñ 241 retroflex T ò 242 retroflex d ó 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ù 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ý 253 visarga þ 254 long e ¹ 185 long o º 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ prathamo vilàsaþ camatkàracandrikà vi÷ve÷varakavicandraviracità prathamo vilàsaþ ## ## ## iti varõavivekaþ // ## yathà candre candanasarase ràj¤i ÷rãsiïganàmadheye ca / caritàrthàni janànàü råpagràhãõi karaõàni // Ckc_1.*1 // atra candracandanasarasàdi÷abdànàmàïlàdayatãtyàdivyutpattipurassaramevàrthabodhakatvamiti yaugikatvam / ## yathà dànena karõo dayayà dilãpo nayena kàvyo vinayena ràmaþ / yadi prasiddhiü dadhatàmamãbhiþ ÷rãsiïgabhåpo nikhilaiþ prasiddhaþ // Ckc_1.*2 // atra karõàdãnàü ÷abdànàmavayavavyutpattimantareõàpyarthabodhakatvàdråóhatvam / ## tatra råóhaü lakùakaü yathà ÷rãsiïgakùitipàla pàlanakalàniùõàta sevàvatàü saü÷ikùàku÷alapratãtamanasàü pràptau pravãõa÷riyàm / tvatpàdadayamarcayantyarinçpàþ koñãrakoñãgatair màõikyairnava÷akragopasuùamàhaükàrasaükocakaiþ // Ckc_1.*3 // atra niùõàtaku÷alapravãõa÷akragopa÷abdànàü nitaràü snàtaþ, ku÷àn làti, prakçùñà vãõàsya, ÷akraü gopàyatãti mukhyàrthànamavivakùayà càturyendragopakãñalakùaõàyà råóhireva målam, nànyatsahçdayà hlàdakàraõaü kiüciditi råóhalakùakatvam / saprayojanalakùakaü yathà ÷rãsiïgabhåpa samaye samaye bhavantam àsthànamaõñapagataü janara¤janàya / kalyàõahemakala÷aiþ samamàtapatrair àndolikàþ sapadi sevitumàpatanti // Ckc_1.*4 // atràcetanànàü hemakala÷àïkitachatràõàmàndolikànà¤ca sevàrthamàgamanamasaübhàvitamiti chatràdhàràþ puruùàþ, àndolikàdheyà ràjàno vidvàüso và saülakùyante / anena càsthànamaõñapàïgaõe chatràntolikànàmatibàhulyaü prayojanatayà vivakùitam / tena ca nàyakamà÷ritànàmàndolikàdyavadhayo vibhåtaya iti ca / tadidaü prayojanalabhakam / ## yathà aho sàhityasaubhàgyaü ÷rãsiïgadharaõãpateþ / ÷làghàyai yasya sannaddhà vàco vi÷ve÷varasya me // Ckc_1.*5 // atra sarasasàhityacàturãvi÷ràmabhåmirahamiti vi÷iùño 'smadarthor'thàntarasaükramitena mameti padena lakùyate / anena sàhityasahajasairabhaü vinà nànyasmai camatkàrakàriteti vyajyate / saünaddhà iti padenàtyantatiraskçtavàcye (na?) tatparatayà grathità iti lakùyate / atrànena ca nàyakasàhityasya sarvasàjàtyàti÷àyitvaü dyotyata iti padavya¤jakametat // mukhyayà yathà siïgaprabhuralaükàrã laïkàrã ràvaõaþ punaþ / varõàntaratvamubhayoþ ÷råyate sarvasaümatam // Ckc_1.*6 // varõenàkùareõàntaraü bhedo yayostacvamiti mukhyayà vçcyà vàcye pratiùñhite varõàü vai÷yajàtirantaraü nàyakaraghunàyakayoriti parasparavyatirekàraïkàro varõàntaramiti padena vyajyata iti padavya¤jakametat // yathà và kçtàyastambhanirbhedo bhaktaprahlàdapoùakaþ / ÷rãpatirnarasiüho 'yaü ràjate ràja÷ekharaþ // Ckc_1.*7 // kçto racita ayastambhasya ÷ubhàvahavidhijàóyasya nirbhedo nivàraõaü yena saþ kçtàyastambhanirbhedaþ / daivànukålyasaüpàdanacatura ityarthaþ / bhaktapraïlàdapoùakaþ sevakasantoùavardhanaþ ràja÷ekharo bhåpàlamauliþ narasiühaþ ÷rãsiïgabhåpàlo ràjata ityasiddhayà pràkaraõiker'the pratipàdite ye 'yaü kçtalohastambhabhedanasya prahlàdàbhidhànabhaktapoùakasya candrakalàdhàriõo bhagavataþ ÷rãnçsiühasya pratãtistayà ÷abda÷aktimålayà nàyakakaõñhãravakapañakaõñhãravayorupamàlaïkàradhvaniranusandhãyata iti vya¤jakamidam / atha padadoùàþ ## ## yathà vàgdevyàþ prabhaviùyatà prabhavatà gàóhaü prabhutena ca ÷reyaþpàkabhareõa siïgançpate bhàvaj¤acåóhàmaõim / tvàü jetàramajãjanat prasavità sargasya nocediyaü satye và viphalàyuùàü kçtadhiyàü ÷àpe na jãveta vim // Ckc_1.*8 // atra jãvetetyàtmanepaditvamanu÷àsanaviruddham / tena jãvetkathamiti sàdhãyàn pàñhaþ // ## ràjà saüskçtavàdiùu praõayavànityà÷ayà guõbhitaü tadbhçtyatra bhavàmahe padarajairedhema maulisthitaiþ // itthaü paõóitamàninàü kùitibhujàü dussaüskutaü vàcinàü taiþ sàkaü supadãkaroti kçpayà ÷rãsiïganàràyaõaþ // Ckc_1.*9 // atra bhçtyatnetyasarvanàmno bhçtya÷abdàt tralpratyayaþ, bhavàmahe ityàtmanepadam padarajairityakàràntatvam edhemetyedhateþ parasmaipaditvaü càpabhraü÷àþ / ## yathà padmàstyaktà mahãpàlasa mukhalotupayà ÷riyà / na cedeùàmalakùmãkaiþ kumudairna sahàsikà // Ckc_1.*10 // atra "và puüsi padmaü nalinaü' ityanu÷àsane 'pi kavibhiþ puüliïge pràyeõa na prayujyata iti padmà ityaprayuktamidam / padmaü tyaktamiti prathamàrdhe, na cedasya gata÷rãkairiti dvitãyàrghe ca pàñho ramaõãyaþ // ## yathà yà païktirbràhnaõendràõàmà÷àste sar vadaivatàþ / ÷rã siïgabhåpa dadhatàmà÷àste sarvadaivatàþ // Ckc_1.*11 // atra daivata÷abdasya puüliïge kavibhiranàdçtasyàpi heyatvàd àvçttiyamake prayogo na duùñaþ / ## yathà kamalà kamalàpàya÷aïkinã ÷i÷iràdiùu / adhyàste sarvavandyà vai mukhaü ÷rã siïgabhåpateþ // Ckc_1.*12 // atra vai iti pàdapåraõamàtramà / kùiyaþ sarvavandyeti vi÷eùaõaü sa÷aïkàyàmadhyàsanakriyàyàü vi÷eùaü nopapàdayatãti taddvayaü nirarthakam / "adhyàste sarvadà ramyam' iti dvitãyàrghapàñho ramaõãyaþ / #<àhurasyàpi sàrthatvaü yamakàdiùu sårayaþ // Ckc_1.67 //># yathà yà praïktirbràhnaõendràõàmà÷àsta iti pårvodàhçtam / atra nirarthakatvàdevakàrasya pàdapåraõamàtratve 'pi yamakanirvàhakatvàdeva sàrthatvam / viruddhàrthatvam / ## indràõãnathabhogo 'yaü guhyake÷anibhaþ ÷riyà / ràjate pàõóyabhåpàlo gopàlasamavaibhavaþ // Ckc_1.*13 // ## yathà dhanuùi janakaputrãnàyakaprauóibhàjà vidalitanijadharmaiþ siïgabhåpàlakena / vapuùi kçtajaubhi÷varmacelairjañàlai- radhigatamaribhåpairambikànàthasàmyam // Ckc_1.*14 // atra janakaputrãnàyako raghuràma iti vivakùàyàmapi pitçsutàpatiriti yadyapi viruddhàrthaþ; ambikànàtha ityatra ca pàrvatãpatiriti vivakùàyàü jananãpatiriti pratãyate tathàpi na virodhaþ / nanu-viruddhàrthapratãtisàdhàraõye ambikànàthàdãnàü guõatvaü, indràõãnàthàdãnàü doùatvamitikathaü vyavastheti cet; ucyate-pràyikaprayogaråpeõa ÷iùñànàü parigraheõaiva / kaipunaratra siùñàþ? yatra prathamaü màrgamupadi÷anti tatra ta eva siùñà iti sthitirarocakinaþ / puràtanàþ kavãndrà eva ÷iùñàþ na punaþ satçõàbhyavahàriõaþ / ataþ "dinakarakularatnaü jànakãcànireùaþ' iti; "taditijanakaputrã ÷ikùità ca' iti; "janakatanayàsnànapuõyodakeùu' iti; "pàyàdvaþ so 'mbikàramaõaþ' iti; "ambikànitambavimbaspar÷alampañakaràmbujà' iti; "tàmapàyayata pànamambikàm' iti ca mahàkavibhiraïgãkçtà guõaprayogàþ / janakaputrãnàyakàmbikàramaõàdãnàü guõatvaü svakapolakalpitànàü punarindraõãnàthàdãnàmàråóherasundaratvamiti so 'yaü sarasasàhityatãrthakarasaümato ghaõñàpathaþ // ## yathà ã÷ànagarimai÷varyapratãpai÷varyayogyatàm / bhajante ripubhåpàlàstava ÷rã siïgabhåpate // Ckc_1.*15 // atra làghavayogyatàmiti vaktavye garimai÷varthapratãpai÷varyamiti ÷abdagauravam // ## yathà nàyakasyaiva vaü÷àbalalyàm tasya pàdàmbujàjjàto varõo vigatakalmaùaþ / yasya sodaratàü pràptaü bhagãrathatapaþphalam // Ckc_1.*16 // atra gaïgetyarthe kanãyasi bhagãrathatapaþphalamiti padàdhikyam / tathàpi tasya sagarakutapàbanakriyàsåcakatvena gaïgà÷abdàdatyutkarùàpàdakatvamiti guõatvam / ## yathà ÷rãsiïgadharaõãpàla bhavataþ sphyena bhåyate / mitra÷rãràmamanunà garvavçddhikità dviùàm // Ckc_1.*17 // atra sphyasya khaógàkàravastuvàcakatvaü veda eva; manormantravàcakatvamàgama eva; vçddhiniràsakatvaü ÷abda÷àstra eva prasiddhamiti tadapratãtam // ## yathà ãóàpiïgalayoþ pidhàya vadanaü baddhvà tri÷ñaïgàñikàü sauùumnopari saükramayya sarutaþ ùaógranthigandhacchidaþ / pràtyagjyotiùarociùà prasaratà saüdràvya càüdrãükalàü tanniùñhyåtaparàmçtaiþ paricito yogã ciraü jãvati // Ckc_1.*18 // atra ãóàpiïgalàdãnàü yoga÷àstramàtraprasiddhatvàdapratãtatve 'pyabhyàsayogaprakàrasya sarvato nirvàhàdguõatvam / ## yathà ÷rãsiïgabhåpapàdàbjasevàhevàkagarvitaþ / sàmantaràjasantàno dhàtrãbhogàya kalpakçt // Ckc_1.*19 // atropamàtà dhàtrã dharitrã và dhàtrãti saü÷ayapratãteridamani÷citam / bhåmibhogàyeti pàñho ramaõãyaþ / ## yathà recarlànvayamaulimaõóanamaõe ÷rãsiïgabhåpàlaka tvatkhaógasya ghanadyuteþ sa mahimà loke kathaü varõyate / yasmin kampitamàtra eva samitikùoõãbhçtàü maõóalaü sàntatyena vimànavartanakathàmàpnoti mitraissamam // Ckc_1.*20 // atra ghanadyuterityasya ghanà sàndrà dyutirasyeti, ghanasya meghasyeva dyutirasyeti và saü÷aye 'pyavirodhànna duùñatvam / vimànavarta nakathàmityatra vigatàbhimànavartanasya và vyomayànavartanasya veti saü÷ayepyatyantotkarùànna doùaþ / kùoõãbhçtàmityatra ràj¤àü girãõàü vetisaü÷aye nàyakakhaógavarõanaprakaraõàt pratiràjalakùaõavi÷eùàvagamànna doùaþ / evaü saüyogaviprayogàdibhirapi vi÷eùàvagame draùñavyam // ## yathà vàrà÷imitrajanakaprabhavàsahàya- keyåravetanakayànavilocanànàm / ÷rãsiïgabhåvara virodhinçpàïganànàü vanyasthalã samabhavannijaràjadhànã // Ckc_1.*21 // atra vàràsimitraü mainàkaþ, tasya janko himavàn, tatprabhavà pàrvatã, tatsahàyo mahe÷varaþ, tatkeyåràõi sarpàþ, teùàü vetanakaü jãvanakàraõaü vàyuþ, tasya yànaü vàhanaü mçgaþ tasya locane iva locane yàsàü tàþ, ityativyavahitàrthatvàt kliùñamidam // ## prakramanirvàhe yathà-- ÷rãsiïgançpo vibhave dhanuùi naye vapuùi ra¤jane jiùõum / tatputraü tanmitraü tatputraü jayati tanmitram // Ckc_1.*22 // vibhave jiõuü devendraü, dhanuùi tatputraü devendraputramarjunaü, naye devendraputramitraü vàsudevaü, vapuùi devendraputramitraputraü pradyumnaü, ra¤jane devendraputramitramitraputramitraü candramiti vyavadhànàda durvitarkapratyayamapi tacchabdaprakramanirvàhàd guõatvam // mahàpuruùahainyasåcane yathà ÷rãbharturàyatasuvarõakaràkçteryad aü÷àstadàyatasuvarõakarà dviùaste / ÷rã siïgabhåpa nagaràrgaladãrgabàho tacve 'pyanàyatasuvarõakaro 'si citram // Ckc_1.*23 // atra àyato dãrghabhåtaþ suvarõaþ sukàro yasyeti àyatasuvarõaþ tàdç÷aþ kara÷abdo yasya saþ àyatasuvarõakaraþ såkara ityarthaþ / àyatasuvarõakaràkçtiþ såkaràkçtiriti viùõostiryaktvakathanabhayena vaktrà dåràrthapratyayaþ ÷abdaþ prayukta iti guõatvam / hañhàrthapratãtyà ca yathà ÷aübhoþ sthità bhåùaõapeñikàyàü ÷riyaþ sapatnãmabhitaþ sphurantã / viùõoþ padaü madhyamamàvi÷antã viràjate siïgançpàlakãrtiþ // Ckc_1.*24 // atra ÷aübhubhåùaõapeñikà pàtàlam, ÷rãsapatnã bhåmiþ, madhyamaviùõupadamàkà÷amiti nàtidurbodhatvàdakle÷akaramiti guõatvam / ## yathà pekàparãtakamanãyanitambabimbà hàlàmadadbiguõapàñalagaõjerakhà / ÷rãsiïgabhåpa bhavato mçgayàvihàre kà vànuyàti yavanã paricàrikeva // Ckc_1.*25 // atra pekà paridhànabhastrà, halà madirà, ime de÷ye / nanu ## aïko birudaü / tatra yathà calamartigaõóabirudo jayati pratigaõóabhairavo ràjà / saumakulapara÷uràmaþ pàõóayavibhàlo 'pyagàyi gopàlaþ // Ckc_1.*26 // atra calamartigaõóàdãnàü de÷yatve birudatvàdguõatvam // upàrambhe yathà kiü dàruõà koükaravaükareõa kiü vàsasà cãügirimàügireõa / ÷rãsiïgabhåpàravilokanàya vaiduùyamekaü sudhiyàü sahàyaþ // Ckc_1.*27 // atra koïkaravaükareõeti dåùaõaü padaü de÷yam / tàdç÷ena dàruõà àndolikayetyarthaþ / nànàvarõavicitre cãügirimàügireõeti padaü de÷yam / tàdç÷ena vàsasà kiü paññàü÷ukenetyarthaþ / atra ka÷cidàndolikàpaññàübaràdyàóaybara mativyayena sampàdya nànàdiganteùu ràjàsthànàni vigàhya tadvyayamàtramapyalabhamàtaþ çõàdhikatayà klisyannàóhambaraü vinàpi nàyakamàlokya tatkaruõàkañàkùasamagrãbhåta nànàvaibavassana kasmaicidàóambararahitena bhavatà kathaü sampadãdç÷ã sampàditeti pçcchete janàya kevalaü vyayakàriõàndolikàpaññapañàdibàhyàóambaravihmbanàpuraþsaramuttaraü vadati / tadatra koükaravaükaràderupàlambanatvàt de÷yatve ' pi sundaratvam // nàmni yathà nàyakasyaiva vaü÷àvalyàm -- tayorabhåvan kùitikalpavçkùàþ putràstrayastràsiravairivãràþ / siïgaprabhurvennamanàyaka÷va vãràgraõã recamahãpati÷va // Ckc_1.*28 // atra siïgama, vennama, recaya ÷abdànàmavyutpattimacvàdde÷yatve 'pi nàmapadatvàdaduùñapadatvam // #<àtmanà klñaptasaükalpaü neyàrthamiti gãyate // Ckc_1.81 //># yathà vyatyastapàtrarahità medinãpàla÷àtravàþ / lãyante hanta kàntàre vyàvçttapikasaïkule // Ckc_1.*29 // atra pàtra÷abdo varõapràtilomyena trapàü vadati / tathaiva vyàvçttaþ pikaþ kapiriti svasaïketitatvànneyatvam // ## yathà yoginàü bhoginàü kiü syàdiùñametanna vetti yaþ / viparãto harastena na j¤àto medinãpate // Ckc_1.*30 // atra yoginàü bhoginà¤ca kiü priyamiti pra÷ne raha ityuttare vaktavye viparãto hara ityuktam / tasya svasaïketitatve 'pi prahelikàtvàdaduùñatvam // ## yathà ÷yàmadaüùñràkaràlena karavàlena khaõóitàþ / tvayà ÷rãsiïgabhåpàla karpåreõa virodhinaþ // Ckc_1.*31 // atra ÷yàmasabdaþ svaparyàyakàla÷abdaü j¤àpayati / tena yamaþ / karpåra÷abda÷va svaparyàyaü ghanasàraü j¤àpayati / tena adhisàra iti labhyate / tataþ ÷yàmakarpåra÷bdayoþ svaparyàyakàlaghanasàra÷abhdamàtraj¤àpakatvàt pratihastatvam // ## yathà haridràyàü ràhuprasarapihitecchàpariùadi prayuktàlaïkçtyai viyutagarutàü durgakujarãm / vayaü sàrkànvãtàþ prahara iti senàpatikçtà- namàtyebhyo lekhàn prathayati ca siïgakùitipatiþ // Ckc_1.*32 // atra haridrà ni÷à ràtririti yàvat / ràhustamaþ dhvàntamiti yàvat / icchà à÷à dik / prayuktàlaïkçtiriti prahàraþ / viyutagarutàü vipakùàõàm / kujarãü nagarãm / sàrkà senà camåþ / praharaþ yàmaþ gacchàmaþ / evaü haridràdãnàü svaparyàyamàtrabodhakatvena pratihastatve 'pi senàpatibhirabhiyàti durgocchittaye gataiþ tadàlocitakàrya vayaü senànvitàþ timirapihitada÷adi÷i ni÷àyàü prahàràya vipakùàõàü durganagarãü yàma ityevaü lakùaõaü mantrabhedabhayàd gåóhalekhamukhena ràj¤i preùitamiti na duùñatvam // ## yathà medinãramaõàsthànapràïgaõe vàravàsinaþ / vàjino ma¤juvà÷ante ÷i¤janate sattaku¤jaràþ // Ckc_1.*33 // atra tira÷vàü rutaü vàsitam / bhåùaõa÷abdaþ si¤ijitamiti maryàdàyàü "và÷ña ÷abdakutsàyàm', "÷ija avyakte ÷abde' iti ca yogamàtreõa prayuktau và÷ita÷i¤jita÷abdau heùàbçühitayoravàcakau / ## yathà ÷rã siïgabhåmiramaõe bharitapratàpe nànye sphuranti raõasãmani ràjalokàþ / kiü và sphuranti rañitaspç÷i pà¤cajanye lãlànukàri taruõãjanakåjitàni // Ckc_1.*34 // atra kàminãnàü ratàntareùu kàmasàstrakàraiþ haüsatittirilàvakàdirutavikàràmnànàt pakùiõo rutàdanyatràvàcakasyàpi kåjitasya samarthatvam // ## heyàrthaü yathà nissaüskàramukhà dç÷àntatadarãniryanmahàdåùikà påtyudgàra bharànubhåtisayujà dãkùàmiùàtmàrayà / heyàdantaradantanaiùñhikatayà sãdanti durgàïgaõe kalyàõakùitipapratãpa saraõã saücàriõo vairiõaþ // Ckc_1.*35 // atra dåùikàpåtyàdãnàü sàkùàjjugupsàrthatvena heyàrthatvam // heyàrthàntaratvaü yathà -- karopalàlitavi÷àmàsàntàgåóhavarcasàm / dviùàmakàlaràhuste khaógaþ kalyàõabhåpate // Ckc_1.*36 // atra viógåóhavarca÷÷abdayoþ prajàtejolakùaõàrthaüvanmalàrthasyàpi vàcakatvena jugupsàrthàntaratvam // heyasmçtihetukaü yathà -- påyante pçtanoddhåtarajora¤jitavigrahàþ / kalyàõakhaógadhàràyàü majjanena virodhinaþ // Ckc_1.*37 // atra påyante majjanenetyanayorvarõasàråpya brameõa påyamajjàrthe sarõejapatvàjjugupsàrthasmàrakatvam / ## yathà pallavakomalapàõitalànàmunnatamàüsalavakùasijànàm / mànasamuttamamànavatãnàü raktataraü tvayi siïgançpàla // Ckc_1.*38 // atra màüsaraktakomala÷abdànàü jugupsàrthatadarthàntaratatsåcakatve jugupsitatve 'pi mahàkavibhiraïgãkçtatvàdguõatvam // amaïgalàrthaü yathà -- ÷rãsiïgabhåpàlajayaprayàõasannàhanissàõadhaõaükriyàbhiþ / sadyaþ parisphoñitasaüdhivandhàþ parimriyante paripanthibhåpàþ // Ckc_1.*39 // atra parimriyanta iti sàkùàdamaïgalam / "nidrànti dãrghaü paripanthibhåpàþ' iti pàñho ramaõãyaþ / amaïgalàrthàntaraü yathà -- ÷rãsiïgabhåpàlacamåsamåhasannàhasannàhavasaübhramàõàm / saütiùñhamànaiþ pårato ripåõàü kçtànnibodhaiþ svavikatthanàni // Ckc_1.*40 // atra santiùñhamànairityanena samyak sthitiriva maraõamapi pratãyate / uttiùñhamànairiti pàñho ramaõãyaþ / amaïgalasmaraõaheturyathà kàtyàyanasutodde÷abalirakùitakukùayaþ / bhavanti medinãnàdhamanamanto nare÷varàþ // Ckc_1.*41 // atra kukùaya iti pade 'ntyavarõadvayenà maïgalàrthasmaraõam / ## yo niryasya druhiõacaraõo janmabhåmyàü nçpàõàü brahmàõóe÷e bhagavati paraü ke÷ave bhaktibhàjàm / kçtyàkçtyasphuraõaharaõe rakùite yena ÷o 'yaü ÷atruchedavyasanaku÷alo bhàti recarlavaü÷yaþ // Ckc_1.*42 // atrocchedasya sàkùàdamaïgalàrthatve 'pi ÷atrupadena guptatvàdguõatvam / kçtyetyasyàmaïgalàthatve 'pi kçtyàkçtye kàryàkàrye iti sàhacaryeõa guptatvam / ke÷ava ityasyàntyavarõadvayenàmaïgalàrthasmaraõahetutve 'pi bhagavanmàhàtmyena guptatvam / ke÷ava ityasyàntyavarõadvayenàmaïgalàrthasmaraõahetutve 'pi bhagavanmàhàtmyena guptatvamityamãùàü guptatvam / ## vaü÷àssahasraü santvanye ÷i÷nodaraparàyaõàþ / eko recarlavaü÷o 'yaü sàdhurakùàparàyaõaþ // Ckc_1.*43 // atra ÷ipårva÷naü sàkùàdasabhyàrtham / nijodareti pàñho ramaõãyaþ / asabhyàrthàntaraü yathà siïgabhåvaravarådhinãdhunã raühasà dalitamålabhaktayaþ / yànti ke 'pi yamapàlitàü dviùo guhyake÷akalitàü di÷àü pare // Ckc_1.*44 // atra guhyake÷a÷abdaþ kuberamivakutsitake÷àrthamapi vyanaktãtyasyàsabhyàrthàntaratvam / yakùaràjakalitàmiti pàñho ramaõãyaþ / asabhyatvasmàrakaü yathà ÷rãsiïgabhåpàlapadàravindasevàprasàdãkçtaràjyabhogàþ / krãóanti sàmantançpà vanànte ÷ephàlikàca¤calaca¤carãke // Ckc_1.*45 // atra ÷ephàlikàpadasya prathamavarõaüyugalasyàsabhyàrthasmçtihetutvam / "vàsantikàca¤cala' iti pàñho ramaõãyaþ / ## yathà yoniryaüsya druhiõacaraõa iti pårvasminnudàharaõe / yonirityasabhyàrthatve 'pi yoniriva yoniriti gauõavçcyà na duùñatvam / janmabhåmibhagavacchabdayorasabhyàrthàntaratve 'pi lokasaüvãtatvàdguõatvam / brahmàõóetyasya cottaravarõaüdvayenàsabhyàrthasmçtihetutve 'pyaõóamivàõóamiti gauõavçcyà guptatvàdguõatvam // ## ÷rãþ iti sarasasàhityacàturãdhurãõa÷rãvi÷ve÷varakavicandrapraõãtàyàü ÷rãsiïgabhåpàlasudhàsàra÷ãtalàyàü camatkàracandrikàyàü varõapadaviveko nàma prathamo vilàsaþ // ______________________________________________________________________________ dvitãyo vilàsaþ camatkàracandrikà vi÷ve÷varakavicandraviracità dvitãyo vilàsaþ atha vàkyam ## lakùakavàkyaü yathà uccairà÷ritavatsaloyamamçùàbhàùãti yad gãyase ÷rãsiïgakùitinàyakaitadadhunà nivyåóhemetacvayà / madbhàgyàni pacelimàni nitaràmevaü sapatnãjane- ùvàråóhàsmi ciràya tàvakakçpàsaübhàvanàyà padam // Ckc_2.*1 // atra mànavatyàþ kçtàparàdhe dayite càñuvàkyasyàsaübaddhatvàd vipralambhako 'sãtyàdi vàcyaviruddhor'tho lakùyate / vya¤jakavàkyaü yathà kùoõãbhçtàü ÷i÷irakalpitapàdakànta- ÷÷yàmopalàlanakaro nayanapriyàïgaþ / ràjàcale sumahasà mudayànukåle ràjà viràjati satàmupara¤janàya // Ckc_2.*2 // atra ÷abda÷aktimålo nàyakatàrakànàyakayorupamàråpo 'nuraõanadhvaniþ sarveõaivavàkyena pratãyata iti vya¤jakamidam / atha vàkyadoùàþ ## yathà ràjànyo hi dhanànyalaü janapadàna viùpãóyatànyanvahaü paõyastrãviñaceñapàtrañhanañastomàya saüyacchate / ÷rãsiïgakùitipàlakaþ punarayaü nyàyakramairarjitànyurvãdevajanàya vedaviduùe vittàni dattetaràm // Ckc_2.*3 // atra stomàyetyatrà÷iùñasya vyavahàratvàccaturthyarthe tçtãyayà bhavitavyam / tathàpi caturthãkçtiriti so 'yamapaprayogo vàkyadoùaþ // ## yathà asmatkalpalatàdalàni gilati tvatkàmagaurvàryatàü maccintàmaõivedibhiþ pariõamed dårànnayoccairgajam / ityàråóhavitardikàþ pratipataü jalpanti bhådevatàþ siïgakùmàbhuji kalpavçkùasurabhãhastyàdidànodyate // Ckc_2.*4 // atra kàmagavãti vaktavye kàmagauriti yaduktaü tadidaü "gorataddhitaluki' iti ñapratyayasya samàsàntavidhiranitya ityanityatvàdarthaprasàdavivakùayà nàpaprayuktam / tathà ca mahàkaviprayogaþ tãrthakarakramottaüsanàmani mahàkàvye --- ÷ubhràbhraïkaùa÷ekhareùu viduùàü vàse÷u vàgbhàsinàü bhavyatvatkaruõà kañàkùakaõikàspar÷ena dar÷e÷vara / kàlaü vaijananaü vinà phalavatã stalpanti kalpadrumàþ païktiþ kàmagavà¤ca nirbharataraü prasnoti vatsàn vinà // Ckc_2.*5 // iti tathà càhuþ àcàryàþ #<"ityàdi÷à÷tramàhàtmyadar÷anàlasacetasàm / apabhàùaõavaddhàti na tu saubhàgyamujjhati" // Ckc_2.6 //># iti / ## a÷liùñakaùña sandhinã yathà kalyàõasya inendutulyamahaso avyàja÷aurya÷riyo vidvióóhrãbharaóhogdhra sidyutiyujo dhçtyà atanvyà uroþ / ÷rotre årjitakuõóale ururuciü àdyàü kaviprakriyàü nà÷ràvyàü sahataþ susandhilalite dussandhisambandhinãm // Ckc_2.*6 // atra saühità vivakùiteti prathamapàde padànàma÷liùñasandhitvàd duþsandhitvam / vidvióóhrãbharetyàdi pade ÷rutikañuråpakaùña sandhitvàd duþsandhitvam / dhçtyà atanvyà urorityatra luptavisargapràyakaùñasandhitvàd duþsandhitvam / tçtãyapàde pragçhyapràyakaùñasandhitvàd duþsandhitvam // a÷lãlasandhi yathà pa÷ya priye bhavyançpàlakhïgadhàrànipàtàccakitàntareõa / saromayà sãtkçtasindhupåraü vigàóhamàrtasya kuto vivekaþ // Ckc_2.*7 // ## yathà vidhatte ÷rãsiïgakùitipakamalardhernidhirasau samudraste bàhu÷vakitacakitakùmàbhçdavanaþ / madàndhadve ùistrãkucakala÷akà÷mãramakarã- niràsavyàsaktiü ÷iva ÷iva caritràõi mahatàm // Ckc_2.*8 // atra kamalardherityasya kaùñasandhitve 'pi kamalàyàþ kamalasya ca çddheriti ÷leùanivahiphalatvàt sakçdeveti guõatvam / sakçdeva pragçhyo yathà praj¤àpi tava såkùmàrthagràhiõã locane iva / ÷rãsiïgabhåpadhàñãva kãrtã ràjàtilaïghinã // Ckc_2.*9 // atra locane iveti kaùñasandhitve 'pi pragçhyatvàt sakçdeveti guõatvam / ## yathà ÷rãsiïgabhåpàla balaprabhàve bhãmau yathà darpakakãcakàrã / àde÷anivahividhau guråõàü yathà ràghavabhàrgavau tvam // Ckc_2.*10 // atra bale prabhàve ceti sàmànyadharmaparigaõanàkramava÷àdupamànayorapi taddharmiõoþ krameõoktireva yukteti kãcakadarpakàrãti vaktavye vyutkameõa bhaõanàcchabdavyutkamamidam / atraiva ràghavàdapi bhàrgavasyàbhyarhitatvàd bhàrgavaràghavàviti vaktavye tadatikramya nirde÷àdarthavyutkramamidama / ubhayatràpi kãcakadarpakàrã bhàrgavaràghavàviti ca pàñho ramaõãyaþ / ## nirvi÷eùavivakùàyàü yathà ghañàmaþ svãyaü và puratatimanarghyànapi maõã-nakharvàmuvãü vàvisçja gatiranyà na mahatà / tvayà gràhyaü siïgakùitibhuji na vairaü priyatam priyàõàmasmàkaü vacanamucitaü màsma paribhåþ // Ckc_2.*11 // atra purade÷agajà÷varatnànàmabhyarhitatvàt pårvapårvaü nirde÷aþ / athavà na visarjanakriyàsambandhàdanabhyarhitànàü pårvapårvamudde÷aþ kartavyaþ / evaü satyuktaprakàreõàtikrame 'pi pràõe÷vara sakalamapi dhanaü svàmine samarpya pràõà rakùaõãyàþ / kçtamabhyahitànabhyarhitavivekeneti vivakùayà ÷atrukàntàbhiråktatvàd duùñatvam / duþ÷aïkàparihàre yathà nàyakasyaiva vaü÷àvalyàm yasyàdyo viditaþ kumàratilakaþ ÷rãyannavoto guõairekasyàgrajamàtmaråpavibhave càpe dvayoragrajam / àråóhe tritayàgrajaü vijayate durvàradorvikrame satyoktau caturagrajaü vitaraõe ki¤càpi pa¤càgrajam // Ckc_2.*12 // atra karõàdãnàmabhyarhitatvàt pa¤cànàmagrajaü trayàõàmagrajaü dvayohagrajamekasyàgrajamiti vaktavye 'pi saükhyàpacayasåcitàpra÷astipratãtiparihàràya saükhyopacayatvàropeõo ttarottaràbhivçddhidyotanàdapakrape 'pi kramàdatisundara iti guõatvam / uktisaükocasaukarye yathà ràmàþ ÷rãkiïgabhåpàla catvàroü'÷à hareþ sphujam / samau tatra mahodàttau viùamau tu mahoddhatau // Ckc_2.*13 // atra kçtatretàdvàparakaliyugeùu bhàrgavo ràghavo yàdava iti trayo ràmàþ ÷rãsiïgabhåpàla÷ceti catvàro lokarakùàpekùayà ÷rãviùõoraü÷à ityuktàþ / teùu caturùu prathama uddhato dvitãya udàttaþ tçtãya÷coddhata÷vaturtha udàtta iti vaktavye pañhitaprakàreõa vyutkrame 'pi samàviti dvitãyacaturthayorda÷arathànnavotasaübhåtayo raü÷ayoþ, viùamàviti reõukàrohiõãgarbhasaübhåtayoþ prathamatçtãyayoraü÷ayo÷va dhãrodàttadhãroddhatatvaguõasàmyasaübandhànusandhàyinà saükùopoktisaukarye 'pi càrutà samunmãlatãti guõatvam / ## hàstikamàstikasevya tavedaü durjanatarjana siïghançpàla / tarjitagarjitaóambaramàste ÷ambaraóambarameti madàmbu // Ckc_2.*14 // ## yathà dayodadhe tvaü naþ pàhi pàhi naþ karuõàübudhe / poùyà vayaü na vidveùyàþ siïgabhåpàla pàlaya // Ckc_2.*15 // atra karuõàübudhe dayodadhe ityarthapunaruktiþ / pàhi naþ pàhi na iti ÷abdapunaruktiþ / tadubhayamapi ÷atçsaübandhikà vigrahakàrigatadainyàti÷ayavivakùàyàü na duùyati kintu svàrthàti÷ayaü puùyatãti guõatvam / ## yathà ÷rãsiïgakùitipàlasaïgarataleùvaïgàni dçùñvà dviùàmàtaïkena samantataþ kilakilàràveõa vaitàlikàþ / kàntàþ khaõóavikhõóatàü parigatànyuccaõóakhaógàhateþ ghoràþ kaïkakulàkuleùu cakità÷vinvanti minvanti ca // Ckc_2.*16 // atra kaïkakulàkuleùu saïgareùvityanayoràtaïkena cakità ityanayoþ kilakilàràveõa ghorà ityanayorvaitàlikà duùñvetyanayoratipratyàsattikàïkùiõoþ dåradårà vighañanà dç÷yate / seyamanvayàvasare sarasamànasaü duþkhàkarotãti duranvayaü duùñam / ## yathà dogdhàraþ pàlayàü kecit gopàlàsvakrire gavàm / sà paraü siïgabhåpena caritàrthà vasundharà // Ckc_2.*17 // atra pàlayà¤cakrire iti vaktavye pàlayàü kecid gopàlà÷vakrire iti dårànvaytve 'pi vyavahitamapãcchanti keciditi vi÷eùàvyutvàdanàd guõatvam / ## yathà khaógànàpçchya niryànti vadhåràkçùña dhunvate / divaü mu¤canti yànti kùmàü siïgabhåpàlavidviùaþ // Ckc_2.*18 // atra vadhåràpçcchya niryànti khaógànàkçùya dhunvate kùmàü mu¤canti divaü yànti iti vaktavye vàkyayoþ parasparapadasaïkaraþ kçta iti vàkyàïgasaïikãrõamidam / ## yathà vàcàmã÷a sure÷a daivataguro tvàmapyajaiùãtkila praj¤àyàmanavotasiïgançpatiþ sacve tadairàvatam / dàne kalpatarån jità vayamamã tatsàüprataü sàüprataü bhoge svàmini nirjite tvayi yathà ràjà tathà hi prajàþ // Ckc_2.*19 // atra vàcàmã÷a daivataguro tvàmapyajaiùãdityekaü vàkyam / sure÷a vayaü jità ityapararaü prativàkyam / tayoraü÷abhåtasambuddhipadasaïkare 'pi vàkyopavàkyatvànna doùaþ / ## yathà kçtàntadaüùñràkråràya khaógàya tava bhåpate / kà hi ÷aïkà madàndhànàü tiùñhanti ÷atrubhåvaràþ // Ckc_2.*20 // atra nàyaka tava khaógàya ÷atrubhåpàstiùñhantãti vàkyasya garbhe kà hi ÷aïkà madàndhànàmiti vakyàntaramavikalaü sthitamiti tadidaü vàkthagabhitam / ## yathà sakhya÷vandramukho niùi¤ca caraõe mandàkine candanaü padmàkùaþ sakhi padmakã madhukarau padmena nirvàpaya / smera÷rãr naya ÷àrikàü caturikàü dåraü duràlàpinãü ÷rãsiïge hçdayaïgamo mama paraþ kiü jalpitaiþ kalpitaiþ // Ckc_2.*21 // atra he sakhyaþ candramukhaþ padmàkùaþ smera÷rãþ nàyako me hçdayaïgamo nàyaka iti vàkyasya niùi¤ca caraõàvityàdinà sakhi padmake mametyàdinà naya ÷àrikàmityàdinà / vàkyatrayeõa pratipàditaü garbhitatve 'pi nàyikàyàþ nàyakaguõa saïkãrtanakramasamàråóhasaütàpodvegàdilakùaõakàmàvasthàti÷ayasåcakatvena sahçdayahçdayàhlàdanàd guõatvam / ## yathà ÷àstràdeva sità praj¤à haüsãva vi÷adaü ya÷aþ / tava siïgamahãpàla ÷a÷ãva råcirà tanåþ // Ckc_2.*22 // atropamànopameyayoþ bhinnavacanatvaü bhinnaliïgatvaü ca spaùñam / ## yathà praj¤àpi tavasåkùmàrthadar÷inã locane iva / ÷rãsiïgabhåpadhàñãva kãrtã ràjàti laïghinã // Ckc_2.*23 // atra locane iva praj¤à ityupamànopameyayorliïgavacanabhede 'pi såkùmàrthagràhiõãti vi÷eùàvacana÷leùavaicitrya kçtisàmarthyena sahçdayànàmudvego na bhavatãti guõatvam / ## nyånopamaü yathà nibhàti siïgakùitipasya mauliþ chatreõa càmãkarakumbhakena / mànonnataü ÷ñaïgamivodayàdreþ sampårõabimbena sudhàkareõa // Ckc_2.*24 // atra càmãkarakala÷opamànasya kasyacidapi dharmasya sudhàkaravi÷eùaõatvenànukçtatvànnyånopamamidam / adhikopamaü yathà siühàsane ràjati siïgabhåpo bhujàntare ca¤calatàrahàraþ / navapravàlojjvaladãrghagucchastañe såmeroriva kalpavçkùaþ // Ckc_2.*25 // atropameyapadmaràgeùvanukteùu tadupamànasya navapravàlasyà dhikyàdadhikopamànam / ## nyånopamaguõãbhàvo yathà bhujagàkampitottàlakaràlakaravàlayà / bhàsate siïgabhåpàlo bhadra÷rãriva ÷àkhayà // Ckc_2.*26 // atra karavàlopamànasya kçùõàheranupàdànàn nyånopamatve 'pi vasanti candane kçùõasarpà iti råóheranatikle÷ena tatpratãtiriti na duùñatvam / adhikopamasya yathà haràvalãvilasità vilasaddukålà vàràïganàþ kùitipaterva÷ayanti cetaþ / jyotsnàvisàravi÷adà vikacotpalàbhà ràkàni÷à iva viràjitalolatàràþ // Ckc_2.*27 // atra nãlotpalagrahaõàdadhikopamatve 'pi vàravilàsinãkañàkùavikùepayoravinàbhàvavij¤ànapariõatàntaþkaraõànàmupamàno ddhàñanànumànàdanati prayàsena kuvalayopameyànàü kañàkùavikùepàõàü pratãtiriti guõatvam / ## tatra chandovikalaü yathà avyàdavyàjacasaubhàgyavàmabhàgau mahe÷varaþ / kalàvidàü vareõyaü tu siïgabhåpàla÷ekharam // Ckc_2.*28 // atra tçtãyàkùaravikalatvàcchandovikalamidam / ## yathà sirisiügabhåmi vihuõo jasa bharagaügappavàha majjhammi / pariõhauõa samaddhaü tellokkaü hoi parisuddham // Ckc_2.*29 // atra tçtãyapàde dvitãyavarõasya saüyogapårvatvàdgurutvena chandovaikalye 'pi pràkçtàdiùu saüyuktavarõànàü hvàõvàkàralpakàradãnàü tãvraprayatnoccàraõena pårvalaghutvaü kai÷cidiùñamiti guõatvam / yativikalaü yathà nityaü toyadhimaõimekhalàü dharitrãü ÷rãsiïgakùitibhujã rakùitaü pravçtte / vidveùñàn bhajati vanipatàvanãpàn mitràõi sphuñamavanipatàvanãpàt // Ckc_2.*30 // atra tçtãyasthàne yatau kartavyàyàü prathamapàde tathà na kçtamiti yativikalamidam / ## yathà ÷rãsiïgakùitipàla tàvakacamådhàñãbhayàñãkitànàkàrairapi ÷àbarairapi hitàn ghoràïgame phakkaõe / àtmãyaiva hi pa÷yatàü pi÷unayatyàbàlagopàlakaü bhåpàlàn kuli÷àtapatrakara÷ãcihnà padànàü tatiþ // Ckc_2.*31 // atra dvàda÷asthàne kartavyàyàü yatau dçtãyapàde tathà na kçtamiti vaikalye 'pi svarasandhinimittatvànna doùaþ / kriyàvikalaü yathà caturaïgaripupyåhanibarhaõapañãyasà / bhåpàla tava khaógena vipado mànagarvitàþ // Ckc_2.*32 // atra nàma÷eùakriyànta iti na vidyate / tena kriyàvikalamidam / evaü kàrakàdivikalamapyåhyam / ## yathà ràmàþ ÷rãsiïgabhåpa÷va catvàroü÷à hareþ sphuñam / samau tatra mahodàttau viùamau tu mahoddhatau // Ckc_2.*33 // atra prathamàrthe bhavantãtyapekùàyàü tadantarbhàvena vaikalye 'pi yatrànya kriyàpadaü nàsti tatràsirbhavatirhi prathamapuruùe prayujyata ityanu÷àsanàd guõatvam / dvãtãyàrdhe kriyàbhàvepyudàttàdi guõasaübandhadyotakaniùñhàntatvena niràkàïbhatvàt samarthakatvamiti guõatvam / ## yathà àndolikàyà màsãnamàyàntaü ràjavartmani / striyaþ pa÷yanti ràjànaü puraþ pa÷càtparicchadam // Ckc_2.*34 // atra guõàdãnàü camatkàrakàraõànàmasphuñatvena pratãteþ jàtimàtravattiùñhatãti kevalamidam / ## yathà sarve grahàþ sanabhatràstava ÷rãsiïgabhåpate / bhavantvekàdasasthànaphaladà varadàssadà // Ckc_2.*35 // yathà ca amã vediü paritaþ kluptadiùõyàþ samidvantaþ pràntasaüstãrõadarbhàþ / avaghnanto duritaü havyagandhair- vaitànàstvàü vahnayaþ pàlayantu // Ckc_2.*36 // ityàdàvasphuñacamatkàrahetutvena kevalatve 'pi ÷uddha÷rotriyasya kaõvamaharùerà÷ãrvàkyatvàd gràhyatvam / iti vàkyadoùaguõavicàraþ ÷rãþ iti sarasasàhityacàturãdhurãõavi÷ve÷varakavãndracandra praõãtàyàü ÷rãsiïgabhåpàlakãrtisudhàsàra÷ãtalàyàü camatkàracandrikàyàü dvitãyo vilàsaþ // ______________________________________________________________________________ tçtãyo vilàsaþ camatkàracandrikà vi÷ve÷varakavicandra viracità tçtãyo vilàsaþ ## yathà dànena karõo dayayà dilãpo nayena kàvyo vinayena ràmaþ / yadi prasiddhiü dadatàmamãbhiþ ÷rãsiïgabhåpo nikhilaiþ prasiddhaþ // Ckc_3.*1 // atra sarveùàü padànàü jàtyàdivàcakatvàdarthasya vàcyatvaü pratãyate / ## ## tatra samaveto lakùyàrtho yathà ràjanyake pratibhañaü pratijanyaraïge rudraü prakà÷ayati te saravàlarekhà / ÷rãsiïgabhåpacakite ÷araõàgate 'smin padmekùaõaü vivçõute hi kañàkùarekhà // Ckc_3.*2 // atra rudra÷abdo mukhyàrthe skhaladgatiþ / tena rudreõàvinàbhåtasya ÷atçsaüharaõasàmarythasya lakùaõayà vivakùitatvàt samavetalakùyàrthatvam / nànàdigantajayinaü svapuraprave÷e kùãsiïgabhåpamanubhàvitaràja÷abdam / saudhàïgaõàni parito jaya÷abdapårva- màcàralàjakusumà¤jalimutkiranti // Ckc_3.*3 // atra saudhàïgaõànàmacetanànàü puùpà¤jaliparikùepàsaübhavàt pure ca saudhabàhulyavivakùayà tatsaïgatàþ pauràïganàþ lakùyanta iti saüyuktalakùyàrthatvam / virodhyavirodhakabhàvàdiramukhyaþ sambandhaþ / tadvàn sambandhã yathà ÷rãsiïgakùitipàlakaþ prayatate yadyatsamàñãkituü tattatpårayituü cireõa niyatirbaddhavratà tiùñhati / asmàsu pratikålatà tu jahatã bhåyàþ kçtàrthodyamàþ jàyethà ÷virajãvanã pravasatà masmàkamàlirgirà // Ckc_3.*4 // atra niyatyà bhinnànàü ripubhåpatãnàü vanaü prati cirajãvinã bhåyà ityà÷ãrà÷aüsàsaïgaterabhàvàt taddviråddhaþ ÷àparupàrtho lakùyate / àdi÷abdàdavayavàvayavibhàvasaübandhàdiryathà grãùmo niþ÷vasiteùu locanayuge varùà÷÷aradgaõóyor hemantassvasakhãmukheùu ÷i÷iro 'pyàlepane vastuni / caitrastalpavikalpanàsu vasati ÷rãsiïgapçthvãpate tvàü saüsevitumàgateùu dharaõãpàleùu tadyoùitàm // Ckc_3.*5 // atràvayavibhåtartuprakramabhaïgaråpànupapatteþ tatparihàràya caitra iti pårvàvayavenàvayavã vasanto lakùyate / sàda÷yàllakùyàrtho yathà nàyakasyaiva kànte kçtàgasi puraþ parivartamàne sakhyaü saroja÷a÷inoþ sahasà babhåva / råkùàkùaraü sudç÷i vaktumapàrayantyàm indãvaradvayamavàpa tuùàradhàràm // Ckc_3.*6 // atra sarojàdãnàü mukhyàrthànanvayena tatsadç÷aþ karatalàdilakùaõàrthaþ sàdç÷yanibandhanayà lakùaõayà lakùyate / #<÷abdenàrthena và lakùyo vya¤janàsahacàriõà / vyaïgyàrtho vastvalaïkàrarasabhàvàdilakùaõaþ // Ckc_3.4 //># atràdyo yathà lãlàlokanalolupaü mçgakulaü gantà guhàntànimàü- statkpyagrasanavratãha bhavità dvãpã ruùãddãpitaþ / yàtà tanmçgayà ratevanamidaü ÷rãsiïgabhåpo rayàd ityàdirbhaya màdi÷antyarinçpàþ strãõàmanãbhàvratam // Ckc_3.*7 // atra parilãna÷atrubhåvarà giriguhànàyakena nàkràntà iti yattadidaü durgaübuddhyà na bhavati kintu palàyità nànuyàtavadhyà iti manãùayeti vastu vyajyate / dvitãyo yathà pçthvãü ÷rãsiïgabhåpe vahati phaõavatàmã÷itàraü pramodà- dàkalpaü kelitalpaü kalayitumanasoradipuüso nirodhe / bhåmau bhàraprasaïgàtpunarapi patità kelitalpàpade÷à- dàkalpatvaikayogyaü bhujaga iti padaü gàyate khyàtapårvam // Ckc_3.*8 // atra nàyakasya sarveùu ràjasu sevakeùu raõàbhàvàdalabdhanavakapàlasya kapàlino jãrõakapàlamàlikàsthàne bhåbhàraviyuktaü ÷eùàhiü nive÷ayitukàmasya vetyutprekùàlahkàro vyajyate / ki¤ca nàyakenaiva jagattràõabàra nirvahaõàdà÷vastasya nàràyaõasya nidràmàkàïkùata iveti ca tenaiva pratãyate / rasaråpastçtãyo yathà ÷rãsiïgakùitinàyakasya ripavo dhàñãkùateràkulàþ ÷uùyattàlupuñaü skhalatpadatalaü vyàlokayanto di÷aþ / dhàvitvà kathamapyupetya tamasà gàóhopagåóhàü guhàm anviùyanti tadantare 'pi karasaüspar÷ena gartàntaram // Ckc_3.*9 // atra nàyakavirodhisamà÷rayo bhayànako raso nijavibàvàdibhirasaülakùyakramatayà vyajyate / bhàvaråpa÷caturtho yathà nàyakasyaiva ÷çïgàravãrasauhàrdaü maugdhyavaiyàtyasauhçdam / làsyatàõóavasaujanyaü dàmpatyaü tad bhajàmahe // Ckc_3.*10 // atra maugdyetyàdau viruddhagaõaghañanayà làsyetyàdau viruddhakriyàghañanayà dàmpatyamityatra viruddhajàtighañanayà vàcintyai÷varyapratipàdakor'dhanàrã÷varalakùaõàbhimatadaivatagaicaro vakturbhaktibhàvo vyajyate / evamanyepyàdi÷abdagràhyà rasabhàvàdiråpà vyaïyàrthàstatratatrodàharaõe draùñavyàþ / athàrthadoùàþ / ## ## atràpàrthamityàdau bhàvapradhànanirde÷ànnapuüsakatvamavagantavyam / ## yathà caitye ÷aübhorvadanada÷ake vãkùya dãrghaü karàgram matvà durgaü lavaõadhanuùe kàmadevàya huü phañ / ityàràdhya praõavamukhare prà¤jalau pàra÷ãke tuùñà lakùmãrvitarati ÷ubhaü siïgabhåpàlakàya // Ckc_3.*11 // atra parasparàsaïgatatvàt samudàyàrtha÷ånyatà spaùñaiva / ## vyàkulabhàve yathà ko và jeùyati somavaü÷atilakànasmàn raõapràïgaõe hantàsmàsu paràïmukho hatavidhiþ kiü durgamadhyàsmahe / asmatpårvançpànayaü nihatavàn dãrghàn dhigasmadbhujàn kiü vàkyairanavotasiïgançpateþ sevaiva kçtyaü padam // Ckc_3.*12 // atra vàkyàrthanàü parasparàsaïgatatve 'pi nàyakajaitrayàtràsamàkarõanavyàkulànàü pratyathibhåpànàü nànàbhàva÷àbalyasåcakatvàd guõatvam / unmattabhàve yathà autsukyàdanavotasiïgançpateràkàramàlikhya sà nirvarõyàyamasau mama priya iti premàbhiyogabhramàt / à÷åtthàya tatopasçtya tarasà kiücidvivçttànanà sàsåyaü sadarasmitaü sacarasmitaü sacakitaü sàkàïkùamàlaukate // Ckc_3.*13 // atra citramuddi÷yà÷åtthànàpasaraõadçùñivikàràdãnàmarthànàmasaïgatatvena samudàyatva÷ånyatve 'pi ràgotkarùapratipàdakasamastakàmàvasthàsåcakatvàd gumatvam / ## yathà netràbhyàmavalokya siïgançpatiü dvàbhyàü raõe vidviùaþ savyåhairabhiyànti sapratibhañànàlokya garvoddhatàn / doùõà svena nijaü kçpàõamavate tatkhaógadhàràü gatàs te svaþstrãkucakumbhayormçgamadaü lumpanti lumpanti ca // Ckc_3.*14 // atràvalokyetyanenaiva netràbhyàmiti, netràbhyàmityanenaiva dvàbhyàmiti doùõà kçpàõamavata ityanenaiva, svena nijamiti càrthasàmarthyàdevàvagateþ netràdãnàü gatàrthatvam / surastrãmçgamadalepanakrãóayaiva ripåõàü kathà÷eùatvàvagateþ svaþstrãti ÷abda÷leùasàmarthyalabdhanijastrãkucakumbhamçgamadalepanakriyàyà aprayojanatvàd vyarthatvam / ## yathà alolairà÷varyàdavicalitalajjàparimalaiþ pramodàdudvelai÷cakitahariõãvãkùaõasakhaiþ / amandairautsukyàtpraõayalaharãmarmapi÷unair apàïagaissiïgakùmàramaõamabalà vãkùitavatã // Ckc_3.*15 // atra nàyakamabalà vãkùitavatãtyanenaivànanyasiddhenàvagatasyàpàïagairityasya gatàrthatve 'pi niùpandatvalajjàparimalàdivi÷eùavivakùayopàttatvàdadoùaþ / aprayojanasya yathà saïkalpairanavotasiïgançpatau saüråóhamålàïkurai- ràkràntà tanutàü gatà smara÷arai÷÷àteva ÷àtodarã / asmannålamidaü tanutvamiti kiü lajjàlasai locane pràpte pakùmapuñàvçtiü ratipatestat ketanaü jçmbhatàm // Ckc_3.*16 // atra mãnavijçmbhaõakathanasya prakçtàvasthànupayogitvenàprayojakatve 'pi loke pràyeõa paribhåtànàü paràbhavituràpadaü vinà vijçmbhaõaü na saübhavatãti locanayorapunarunmãlanasåcanena navamàvasthàyàþ paràkàùñhà pratãyata iti guõatvam / ## yathà saürakùitàü vetanamànanàbhyàü karoti senàü vinihatya ÷atrån / kalyàõabhåpo vinihatya ÷atrån balàni saürakùati vetanàdyaþ // Ckc_3.*17 // atra pårvottaràrdhayorapçthagabhipràyatvàdekàrtham / ## yathà kumàra÷rãsiïge jaladhira÷anàü ÷àsati mahãm amaryàdàdhvastàþ patanapariõàhapratibhuvaþ / adharmà nirmålà narakaparipàkapraõidhayo vinaùñà du÷ceùñàþ kalikaluùave÷ãparidhayaþ // Ckc_3.*18 // atra dvitãyàdiùu pàdeùu bhinnàrthatvàbhàve 'pi kenacidadharmagandho 'pyasmadde÷e na vidyata iti trirvàcà dharmapratiùñhàpakasvàmipakùapàtàti÷ayopakùiptaü sodrekeõa cetasàbhihitatvàd guõatvam / ## yathà ÷rãsiïgabhåpadhàñãùu vidviùo hãnasàdhanàþ / sàla÷reõimupà÷ritya kurvate jãvataü tçõam // Ckc_3.*19 // atra hãnasàdhanà vidviùaþ sàla÷reõiü pràkàrapaïktimà÷ritya jãvanaü pràõàn tçõaü kurvate tçõàya manyanta ityarthaþ / athavà sàla÷reõiü vàñikàmà÷ritya hãnasàdhanàþ tçõaü jãvanaü pràõadhàraõaü kurvata iti ca nàsatpratipakùatvamasatpratipakùatvaü ve 'ti saü÷ayapratãteþ sasaü÷ayamidam / ## yathà kokilaspardhisallàpà mçgavairivilocanàþ / vàmàþ ÷yàmà va÷ãkartuü ne÷ate siïgabhåpatim // Ckc_3.*20 // atra kokilaspardhinaþ kokilasvaravat kalamadhuràssallàpà yàsàü tàþ / mçgavairãõi mçgalocanatulyàni locanàni yàsàü tàþ / vàmàþ ramyàþ ÷yàmà yuvatayo nàyakaü va÷ãkartuü ne÷ate na ÷aktà ityanena strãvyasanamasya nàstãti / uta kokilaspardhinàü kàkànàü sallàpa iva sallàpà yàsàü tàþnàmàþ vakràþ ÷yàmàþ kàlàïgyaþ enaü va÷ãkartuü ne÷ata ityanenànuttamàsu kàkasvaràóhyàsu strãùu na ramanta iti kàma÷àstraparij¤ànamastãti và sandehe ubhayathàpi nàyakotkarùapratãtiriti guõatvam / ## yathà ghoràjiraïge pratipakùabhåpàþ ÷rãkiïgabhåpàlavasuü vilokya / kurvanti mauhårtikasàrvabhaumaiþ prayàõahoràpari÷odhanàni // Ckc_3.*21 // atra pårvaü purànnirgatya pratipakùabhåpaiþ pa÷vàdatikràntaprayàõalagnapari÷odhanaü kriyata ityapakramatvam / ## yathà pa÷cànmu¤cati te cittaü kùamàü ÷rãsiïgabhåpate / purastàdeva mu¤canti paurastyà bhåbhujaþ kùamàþ // Ckc_3.*22 // atra pårvabhàvino nàyakacitte titikùàmokùaõasya hetoþ, hetumataþ pa÷vàdbhàvinaþ pratiràjanijade÷amokùaõasya ca paurvàparyaviparyasàdapakramatve 'pi nàyakatitikùàmokùaõasya de÷amokùaõalakùaõapratiràjasàdhvasoddãpanaprakà÷anaparatvàdadoùaþ / ## yathà gaõaóagràvatale nipàtayata và gartàntare datta và vyàghràõàü purataþ parikùipata và vyàkro÷ato bàlakàn / hantàmã parito vanaü mçgayataþ kùmàpàlacåóàmaõeþ vartante bhavatãbhiradya hivayaü sarve 'pi dahyàmahe // Ckc_3.*23 // atra nàyakacamådhàñãbhayena giriguhàsu lãnànàü kulãnakuñumbinãruddi÷ya bàlakarodananivàraõàbhipràyamàtràõyapi pratyakùe råkùàrthànyakùaràõi gaditànãti paruùatvam / ## hitopade÷e yathà asmadvakùasijadvayàtkimu sukhaü svardanti kumbhadvayaü pãyåùaü kimu sàramasmadadharàdasmàdapasmàritam / ko 'yaü vo janiteti sàhasarasàn ÷rãvãrasiïghaprabho saürambhàdapasàrayantyarinçpàn prauóhàþ pratãtoktibhiþ // Ckc_3.*24 // atra màraõa÷åcanàbhipràyeõa paruùatve 'pi maraõaparyavasàyã balavatà nàyakena virodhaþ pariharaõãya iti hitopade÷atvàd guõatvam / atikràntasmaraõe yathà yanmukto 'yamajihvikà priyasakhà tvatkhaógadhàràmukhàd yo dçùño na ca taiþ kiràtahatakairdurgopahàrodyataiþ / tacvanmaïgala såtravaibhava miti prastauti siïgaprabhor dhàñãsaübhramanaùñaduùñapatikà ¤caikàü striyaü bandhutà // Ckc_3.*25 // atra prathamàrdhe paruùatve 'pi saübhàvitàtikràntànuvàdamàtraparatvàd guõatvam / ## yathà ÷rutvà siïgakùitipatiraõàrambhagambhãraghoùàn ÷uùyattàlu pratinçpatayasstabdhajaïghaü patantaþ / saümuhyante ÷rutiùu marutàü ÷ailakàntàrade÷e niryàntãùu ÷rutipujasukhaü vaiõavãbhyo vapàbhyaþ // Ckc_3.*26 // atra dhàñãbhayena palàyamànànàü manasaþ kãcakarandhrasamãraõa÷ravaõasukhànusandhànamanucitamiti virasatvam / ## yathà kaståryà tatkapola dvayabhuvi makarã nirmitau prastutàyàü nirmitsånàü svavakùasyatiparicayàcvatpra÷asterupàü÷u / vãra ÷rãsiïgabhåpa tvadahitakubhujàü ràjyalakùmãsapatnã- mànavyàjena lajjàü sapadi vidadhate svàvarodhàþ pragalbhàþ // Ckc_3.*27 // atra pratinàyakagatà nàyakabirudavilekhananimittayà janità svàvarodhasànnidhyàdibhiruddãpità lajjànumitaiþ nirvedadainyaviùàdàdibhirabhivyaktà nirvedadainyaviùàdàdibhirupacità tadanu tadanumitaireva mànasikakutsàdibhirabhivyaktà nijajãvitajugupsà ca svàvarodhaviùayà tatpràgalbhåyàdibhiruddãpità makarikàtapatranirmàõadibhirabhivyaktà tadanumitaiþ harùàdibhirupacità rati÷va nirbharamekatra saünive÷ita ityanaucityena virasatve 'pi tayornàyakabirudavile÷anahetutayà nàyakakçpàkañàkùaprasàda sampannatayà ca na saübhàvyamànayo÷÷araõàgatarakùaõalakùaõanàyakagataparopakàratvenà pràdhànyàdaduùñatvam // ## yathà gauóãpànamadàlasàþ parigaladdhammillamallãsrajaþ savyàjaskhalitoktayo madavatãsãmantaratna÷riyaþ / tàruõyodadhi÷ãkarà smarakalàsàmràjyasiddhikriyàþ ÷rãsiïgakùitipàla tàvakaguõàn gàyanti gauóàïganàþ // Ckc_3.*28 // atra mattajàtyupakramasya madavatãtyàdiguõavarõanenànirvàhàd guõatvam / ## yathà grãùmo niþ÷vasiteùu locanayuge varùàþ ÷aradgaõóayoriti pårvodàhçteùu çtuùvekavacanaprakramasya varùà iti bahuvacanopàdànàd bhinnatve 'pi bhåmnyeva varùà ityanu÷àsanàd bahuvacana÷ruterapyarthaikyasyàtyàjyatvàdekavacanachàyà na hãyata iti guõatvam / ## yathà ÷rãsiïgabhåpàla tavàhitànàü niþ÷vàsavegà girikànanàni / kurvanti nirdagdhaniku¤japu¤jaü paryastagaõóopalamaõóalàni // Ckc_3.*29 // atra paràbhavabhàràdatyuùõànàmatibahulànàmapi ripunçpàla niþ÷vàsavegànàmàbhogo tathàvidhadàhakakùepakatvayora÷raddheyatvamityatimàtratvam / ## àdyaü yathà ÷rãsiïgakùitipàla tàvakacamådhàñãùu vàjichañà riükhoddhåtarajobhirambunidhayo vi÷ve 'pi gàdhãkçtàþ / ca¤catketupañàntavàntapavanair bhåyopyagàdhãkçtàþ bhadre bhendramadàmbunà punaramã pårvàdhikaü påritàþ // Ckc_3.*30 // atra senàvàjirajasà samudràõàü ÷oùaõa sthalãkaraõàdiratimàtratve 'pi punarapivàripårakalpanayà vastusthiteravirodhàd gàóhamàrgànuvartinàü vidagdhànàmatiguõatvam / dvitãyaü yathà yàtreyaü kuladevatàsu kimutodvàhakramo bhåbhujàm àcàrà nu sakhãti và pratipataü vadhvà vivàhotsave / dhàñãsaü÷ravaõà tpalàyanavatàü ÷rãsiïgabhåpadviùàü ràj¤àü marmanikçntane pañutarà tanmaõóalàgràdapi // Ckc_3.*31 // atra vàcàü khaógàdapi hçdayamarmabhedakathanà datimàtratve 'pi tàdç÷ànàü tàdç÷àni vacanàni vajràdapi hçdayamarmàõi bhindanti / kimuta khaógàdiriti lokasthiteranuvartanàdvidarbhamàrgànusàriõàü dàkùiõàtyànàmatiguõatvam / ## yathà kroóàn khananti vipine bhakùayanti mçgàn ku÷àn / nidrànti pàdapachàye kalyàõançpavidviùaþ // Ckc_3.*32 // atra vidviùàü nagareùu bhayavyàkulatayà kadàcidapi nidrà cakùuþ nopaiti bhraùñaràjyàstu kàntàre vanyajantuvat visrabdhà nidràntãti vivakùitasyàpi camatkàrasyàtikle÷ena pratãte rasphuñàlaïkàratvàccànujjvalatvam / ## yathà "sarve grahà sanakùatrà" ityàdi pårvodàhçtam / atra jàtyàdyarthàlaïkàraviraheõànujjvalatve 'pi ÷uddha÷rotriyà÷ãrvàdànukaraõatvàd guõatvam / ## nãcàdhikopamàne yathà ÷rãsiïgabhåpa bhavadãyakçpàõarekhàm àlokya paktimaku÷àgrani÷àtadhàràm / lãnàþ pravi÷ya vipinaü pradaràntaràlaü nàràyaõodaradarãmiva vairibhåpàþ // Ckc_3.*33 // atra khaógadhàràü prati ku÷adhàràyàmatini÷àtatve nãcatvàdatinãcopamànatvaü vipinapradaraü prati vaipulyena nàràyaõodarasyàtyàdhikyàdadhikopamànatvam / asadçkùopamànatvaü yathà maõóalãkçtakodaõóo raõe kalyàõabhåpatiþ / karakampitakalhàro mãnàhka iva ràjate // Ckc_3.*34 // atra kodaõóasaugandhikayoþ sàmyagandhasyàbàvàdasadçkùopamànatvam / #<àdyayostu guõãbhàvaþ kadàpi kavikau÷alàt // Ckc_3.27 //># yathà paripanthini siïgançpo dhanakaõikàü kanakagiririvàdatte / pàtre tiùñhati purataþ tçõakaõavacyajati kanakàni // Ckc_3.*35 // atra kanakagiritçõakaõayoratyadhikanãcayorupamànatve 'pi nàyakasyàrthadharmàrjanàpramàdàvati ÷ayavivakùàyàü na duùyataþ / ## yathà avivekã na surabhivat cintàmaõiriva na yàti kàñhinyam / ÷rãsiïgabhåpatilakaþ ÷iva ÷iva bhålokabhàgyasaubhàgyam // Ckc_3.*36 // atropamànopameyayorvaiùamye 'pi vyatirekopamànatvàd guõatvam / ## yathà hanta saugandhikakaràþ sphuñakokanadàüghrayaþ / ÷rãkiïgabhåpadhàñãbhiþ jarjarà ghårjarastriyaþ // Ckc_3.*37 // atra saugandhikakokanadayoþ kàntàkaracaraõopamànatvena kaviprayogeùu na prasiddhiriti duùñatvam / ## yathà ÷rãsiïgabhåpàla bhavatprayuktanàràcapaïktyà paritaþ patantyà / aràji vãràhita ràjakaõñhe suràïganàsaüvaraõasrajeva // Ckc_3.*38 // atra nàràjapaïiktasvayaüvaraõasrajorupameyopamànabhàvàprasiddhàvapi suràïgànàü bhoga hetutvasàmyàcchamatkàràtisya iti guõatvam / ## yathà uddãpitàþ prahàreõa bhåpàla tava ÷àtravàþ / randhre prahartumauddhatyàdunnamanti namanti ca // Ckc_3.*39 // atra prahàroddãpanaü randhraprahàràya namanonnamane ca ÷i÷ne 'pi vidyete iti tatpratãtera÷lãlatvam / ## yathà jitvà tatpariraübhaõa prakçtikaü dyåte sakhãnàü puraþ ÷àryàropaõasåcite paõavidhau ÷rãsiïgabhåmãbhujà / mandasmerakapolakàntilaharãsaükràntavaktrekùaõà sàsvinnàïguli ÷àrikàparikaraü sajjãkaroti priyà // Ckc_3.*40 // atra ÷àrikàstryupari ÷àrikàropaõena pumbhàvakeliråpasyà÷lãlasya pratãtera÷lãlatve 'pi kavibhirevaüvidhasyàslãlasyàïgãkàràd guõatvam / kutra kavibhirevamurarãkçtamiti cettarhi sàdhu sarvato nidar÷ayàmaþ / tathà hi tadànanaü mçtsurabhi kùitã÷varo rahasyupàghràya na tçptimàyayau // Ckc_3.*41 // --iti raghuvaü÷e kliùñacandramadayaiþ kacagrahairutpathàhitanakhaü samatsaram / tasyatacchithilamekalàguõaü pàrvatãratamabhådatçptaye // Ckc_3.*42 // --iti kumàrasaübhave mukhapradhànai ravilaübapårvaiþ kaõñhagrahaiþ kùipranipãóitàïgaiþ / karapracàraiþ ÷ithiloparodhairlabdhaiþ priyàyà mumude mukundaþ // Ckc_3.*43 // --iti kandarpasaübhave protayà galitanãvi nirasyannuttarãyamavalambitakà¤ci / maõóalãkçtapçthustanabhàraü sasvaje dayitayà hçdaye÷aþ // Ckc_3.*44 // --iti bhàrabikàvye à÷ulaïghitavatãùñakaràgre nãvimardhamukulãkçtadçùñyà / raktavaiõikahatàdharatantri maõóalakvaõiütacàru cukåje // Ckc_3.*45 // --iti màghakàvye evamanyatràpi vij¤eyam / ## de÷àdiviruddhàni yathà ràdhe màsi divàni÷aü mçgamadavyàlepino màlatã ÷ayyàyàü yamunàtaraïgapavanaspar÷otsukairvatsalaiþ / dhàtrãnàyakasevanàya milità bhåmã÷varà mànino ràjàdrau maõihàrasaurabhamayaiþ krãóhanti bandãjanaiþ // Ckc_3.*46 // atràndhrade÷e yamuneti de÷anirodhaþ / ràdhemàsi màlatã÷ayyeti kàlavirodhaþ / hàràõàü saurabhamiti lokavirodhaþ / ete pratyakùavirodhàþ / màninaþ sovà milità iti svavacanavirodhaþ / bandijanà vatsalà ityaucityavirodhaþ / anyasevakànàmaharni÷aü krãóeti yuktivirodhaþ / ete anumànavirodhàþ / bandãkçtaiþ paraparigrahaiþ krãóantãti karmasaühitàvirodhaþ / bandãùvanyàsakteþ vyasanamapakçtastrãùu vi÷vàsa÷cetyarthàgamavirodhaþ / grãùme divàni÷aü krãóanaü pakùàdvarùanidàghayorityàyurvedavirodhaþ / grãùme kastårikàvilepanaü bhoga÷àstravirodhaþ / atràgamàntarbhåtànàmapi kalà÷àstràõàü pçthagabhidhànaü tadj¤ànasya sàhitye pràdhànyaj¤àpanàrtham / ## utpàtavivakùàyàü yathà uddaõóapratigaõóabheravavibho smere kañàkùe ruùà jàte kokanadacchavipratibhañe ràùñreùu vidveùiõàm / màkandà÷÷arati prabhåtakalikàþ padmaü kukålodare pàùàõàþ prahasanti hanta dadhate sandhyàsu nidrà dvijàþ // Ckc_3.*47 // atra ÷aradi màkandaprasånànãti kàlavirodhaþ / kukålodare padmamiti yuktivirodhaþ pàùàõàþ prahasantãti lokavirodhaþ / tadeùàü duùñatve 'pi nàyakakopajaniùyamàõaparàùñravipattisåcakaturnimittavivakùayà guõatvam / anubhàvavivabhàyàü yathà kastårãmçgayådhasevitatalaiþ karpårapàlãdrumair àràmànabhiràmatàmupagatànàlokya ràjàcale / vismerà hçdi pa¤cavarõaka÷ukàdàkarõya karõotsavaü ÷rãsiïgakùitipàlavikramakalàü nandantyapårve janàþ // Ckc_3.*48 // atràndhrade÷e kastårãmçgakarpåradrumàdisaddhàva iti de÷aviruddhatve 'pi nànàdvãpàdhã÷asakà÷àdupàyanagrahaõasamarthanàyakaprabhàvavarõanavivakùayà guõatvam / #<÷abdàrtharåpaü taditaü kàvyaü ÷abdàrthakovidaiþ / traividhyena camatkàri camatkàritaraü yathà // Ckc_3.36 // camatkàritamaü ceti pravivicya nidar÷itam / ÷abdacàrutvatàtparye camatkàrãti kathyate // Ckc_3.37 //># yathà kamalamukulapàlãkalpitàpànakotã kalamadhukaramàlàkàkalãkalpanàdeþ / sarasi sarasatãre sàrasàràpasàre viharati bharitaughe ràja÷ailàdhiràjaþ // Ckc_3.*49 // atrànupràsanirvahaõamàtre kaviprayatnasya vi÷rànteþ ÷abdamàtracàrutvàdidaü kàvyaü camatkàrãtyucyate / ## yathà ÷rãsiïgakùitipàla tàvakacamådhàñãbhayàñãkitàn àkàrairapi ÷àbarairapihitàn ghoràïgaõe phakkaõe / àtmãyaiva hi pa÷yatàü pi÷unayatyàbàlagaupàlakaü bhåpàlàtkuli÷àtapatra kala÷ãcihnà padànàü tatiþ // Ckc_3.*50 // atra kaitavakiràtànàü pratinàyakànàü kulisàdiràjalakùaõalakùitapadàvalãparij¤ànena yadime ràjàna ityabhyåhanaü so 'yamanumànàmaïkàraþ / tatraiva kaviprayatnasya vi÷ràntiriti vàcakàkùaramullaïghya vàcyacàrutvatàtparyàditaü camatkàritaramityucyate / ## tathà càhuþ ## iti // agåóhavyaïgyaü yathà kastårãmçgayåthasevitatalaiþ karpårapàlãdrumair àràmànabhiràmatàmupagatànàlokya ràjàcale / vismerà hçdi pa¤cavarõaka÷ukàdàkarõya karõotsavaü ÷rãsiïgakùitipàlavikramakalàü nandantyapårve janàþ // Ckc_3.*51 // atra vikramakalàmityartha÷aktimålasya nànàdvãpàdhipaprahitasyopàyanavi÷eùaråpasya vyaïgyasyoparyeva prabhàvàdidamagåóhaü vyaïgyaü nàma camatkàritaraü kàvyam / aparàïgavyaïgyaü yathà cåtàlokabhiyà nimãlitadç÷o ra¤janti bhàgàntaraü bandhånàü ca kuhåbhiyà ÷rutirudho nàkarõayantyo giraþ / pàndhairbhåtabhiyà palàyanaparairnàveditàdhvakramàþ khidyanti tvadaristriyo vanabhuvi ÷rãsiïgapçthvãpate // Ckc_3.*52 // atra ÷atrustrãvipralambhasya karuõàïgatvam / vàcyasiddhyaïgaü yathà ùaóhbhiþ ùoóha÷abhiþ pårvairgaurekà mahiùã kçtà / saiva ÷rãsiïgabhåpàlaku¤jareõa vi÷ãkçtà // Ckc_3.*53 // atra va÷eti gajakàntàlakùaõaü vyaïgyaü bhåpàlaku¤jareõetyatropamàråpakasandehe råpakasiddhimupapàdayatãti vàcyasiddhyaïgamidam / asphuñaü yathà citraü ÷rãsiïgabhåpàlo vimathya ripuvàhinãm / vikiratyamçtaü sarva÷ravaõànandakàraõam // Ckc_3.*54 // atra mandaraþ samudraü vimathya keùàücideva rasanànandakàraõa mamçtamutpàdayàmàsa / nàyakastu vàhinãü vimathya sarvaloka÷ravaõànandakàraõaü kãrtiråpamamçtaü dikùupårayatãti mandarànnàyakasyàdhikyapratipàdanàt pratãyamànasya vyatirekasya nàtisphuñatvam / sandigdhavyaïgyaü yathà ÷rãsiïgabhåpapçtanàdhikçtaiþ niùaõõair àsthànasaudhamaõitoraõavetikàsu / àlokanena haridàgataràja ràjir- dçùñà kapolatalakandalitasmitena // Ckc_3.*55 // atra nànàdigantàgataràjakagocaraü senàpatãnàü sasmitànalokanaü saübhàvanàbhipràyeõa và raõeùu prabhåtatadãyakàtarada÷àsmaraõena veti sandehaþ / tulyapràdhànyavyaïgyaü yathà tava ÷rãsiïgabhåpàla pratàpatapanodayaþ / sàtapatràn mahãpàlàn santàpayati santatam // Ckc_3.*56 // atra sàtapatràn ÷atrån pratàpatapanaþ santàpayatãti vàcyasya niràtapatràn naþ santàpayatãti vyaïgyasya ca pràdhànyaü samameva pratãyate / kàkvàkùiptaü yathà bhadrebhàda÷anabhatakùitidharagràva÷riyo 'gre sthitàþ ràjirvà javanirjitàrkahayatà vibhràjinàü vàjinàm / uddaõóapratigaõóabhairavavibhuü pràõe÷a ÷uddhàïgaõe hantàdyàpi didçkùase na suhçdaþ pràõà na càhaü hitàþ // Ckc_3.*57 // atra pratinàyakamuddi÷ya taddevãvàkye gandhagajà vàjino và tavàgre na sthità pràõàsva priyà evàhaü ca tava hitaiveti vyaïgyaü pratãyamànamapi ku¤jaràdayo 'gre sthità và ityàdi kàkusahakàriõà vàcaka÷abdenaivàkùipyata ityupasarjanãbhåtatvam / asundaraü yathà dhàtrãmatikramya parisphurantã bhujaïgalokànabhita÷varantã / ÷rãsiïgabhåpàla tava prabhàvàt ÷làghyà hi kãrtiþ sumanogçheùu // Ckc_3.*58 // atra kãrteþ dhårtastriyà sàmyaü ÷abda÷aktipratãtamapi vàcyàdanati÷àyãti na sundaram / ## yathà siïgaprabhuralaïkàrã laïkàrã ràghavaþ punaþ / varõàntaratvamubhayoþ ÷råyate sarvasammatam // Ckc_3.*59 // atra varõenàkùareõàntaraü bhedo yayostacvamiti vàcye pratiùñhite varõo vai÷yajàtirantaraü nàyakaraghunàyakayoriti parasparavyatirekàlahkàro vyaïgyaþ / tasyaiva kavitàtparyavi÷ràntidhàmatvàccàrutvamiti camatkàritamatvam / yathà và kçtàyastambhanirbhedo bhaktaprahlàdapoùakaþ / ÷rãpatinaürasiüho 'yaü ràjate ràja÷ekharaþ // Ckc_3.*60 // atra ÷abda÷aktimålo nàyakavaikuõñhakaõñhãravayorupamàlaïkàro vyajyate / anena ca kùaõàdiva nàyako nikhilavirodhividàraõakriyàpariõati samarthanirvakraparàkrama iti vidhirupaü vastu vyajyate / etena ca nàyakena saha virodho na karaõãya iti niùedharåpaü vastu, amunà ca nàyakapratibhañãbhåtà mahãpàlà nirbuddhaya ityutprekùà vyajyate / anayà ca nàyakavirodhino naranàyakà daivaparàhatà ityutprekùàparà vyajyate / evaü prati÷atrupratibhàvi÷eùapratyayàrthaparaüparàsamunmeùasaüpannatayà bàóhamacintyamahimavi÷ràntidhàmatàü nãtaü tadidaü camatkàritamamityucyate / atra bhedaprapa¤co dhvanilocanàdigrantheùu draùñavyaþ / ## bhadraü ca satàlamatàlaü mi÷raü ceti trividham / yatra (padyànantaraü tricatura) padyàntatantrã caturamàtràdi niyame kevalakalikotkalikànibandhaþ tatsatàlabhadram / tadidamudàharaõàdiùu / yatra padyànantaraü gadyàni kalikà÷va tanmi÷rabhadram / tadidaü caturbhadràdiviùayam / caturbhadranibandhanàprakàrastu yatki¤cidàrabhañãvçttiyogyamà÷ãrvàdabhåùitaü saübuddhivibhaktisaübhaktanàyakanàmàïkitaü padyamàdau nibadhnãyàt / tato deva dhãra ÷åretyàdi padopakramàõi gadyànyantànupràsavanti samasaükhyayà vaktavyàni / pa÷vàd gadyasaükhyàtikrameõa dvayordvayoràdyantànupràsasundaramàkalanãyàþ kalikà itãdaü samuccitya bhadramityabhidhãyate / evaü caturõàü bhadràõàü nibandhe caturbhadraþ / evamaùñabhadràdayo 'pi tasyaivà vçttito bhavantãti na pçthagucyante / ## iti ÷rã sarasasàhityacàturãdhurãõavi÷ve÷varakavicandrapraõãtàyàü ÷rãsiïgabhåpàlakãrtisudhàsàra÷ãtalàyàü camatkàracandrikàyà marthaguõadoùaprabandhavi÷eùaviveko nàma tçtãyo vilàsaþ // ______________________________________________________________________________ camatkàracandrikà vi÷ve÷varakavicandraviracità caturtho vilàsaþ / ## gatyuktirãtayaþ kàvye te tràyoviü÷atirmatàþ / tatra ÷leùaþ ## yathà avyàjasundaramaninditasacvasàra- màjànuvàhumaravindadalàyatàkùam / ÷rãsiïgabhåpamavalokayatàü janànà- mànanditàni nayanàni sudhàmbuneva // Ckc_4.*1 // atra bhinnànàmapi padànàmekapadavatpàñhasamaye pratibhànaü ÷leùaþ / ## yathà saugandhike ca ghanasàriõi candane ca bimbàdhare ca sudç÷àü vadane ca tàsàm / ÷rãsiïgabhåparacite ca giràü kadambeü ko và na nandati jano jagadekasàre // Ckc_4.*2 // atra pàdànàü samakàlamevàrthasamarpakatvàt prasàdaþ / ## atra sphañavarõanirvàho yathà yuddheùu pratipakùalakùaturagapradhvaüsanottaüsite tvatkaukùeyaka÷ikùitairapi paraü siïgakùamàrakùaka / saptà÷ve pratibhedamàtramaribhiþ pràyeõa saüdhàryate kaùñaü kliùñadhiyàü gurorapi vçthà sarvaiva vidyà bhavet // Ckc_4.*3 // atra pàdacatuùñaye 'pi ghoùaparàkùarapràyatvanirvahaõàtsphuñavarõà samatà / mi÷ravarõabandhanirvàho yathà àkùepoktividhàyinàü kùitibhujàmàtmàvarodhàntike yuddhàgre tu nirãkùya sàdhvasavatàü tvàü khaóganàràyaõa / råkùodagra tçõàïkuragrasanatà jihvàgravicchedanaü daõóo 'bhådata eva te hi bhavatà sve sve pade sthàpitàþ // Ckc_4.*4 // atra pàdacatuùñaye 'pi nàtivarõamçdupràyatà nàtiråkùàkùarapràyatà ceti mi÷rabandhasamatà / ## yathà cammaü pommotta uttaü .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... / bommo kàpåõa sommaü tvihuvaõa raaõaü kaõõaaü kitti saõõaü dvihà uütie õàhaü kuõa iva rauõaü maügalaü siügabhåvam // Ckc_4.*5 // atra pàñhasamaya eva padavibhàgaþ pratibhàtãti màdhuryam / ## yathà yuùmàbhiþ pratigaõóabhairavaraõe pràõàþ kathaü rakùità ityantaþ purapçcchayà yadariùu pràpteùu càj¤àva÷am / ÷aüsatyunnatamànsa vyatikaravyàpàrapàraïgatà gaõóàndolitakarõakuõóalaharinmàõikya varõàïkuràþ // Ckc_4.*6 // atra saüyuktàkùarapràyatve ÷ruterakañutvàtsaukumàryam / ## yathà namanti siïgabhåpàlaü ràjàno nãtikovidàþ / nijaràjyapratiùñhàyai ÷araõàgatavatsalam // Ckc_4.*7 // atra vàkyasya saüpårõatà spaùñaiva / ## yathà garjadghårjaragarvaparvatabhide nepàlabhåpàlaka-dhvàntadhvàntavirodhine kañurañatsauràùñraràùñradruhe / dçpyatkeralamaulimoñanakçte ÷rãsiïgapçthvãüpate bhåyàsurbhuvanàbhayavratabhçte ÷reyàüsi bhåyàüsi te // Ckc_4.*8 // atra vikañàkùaratayà nçtyadbhiriva padairyà bandharacanà tadaudàryam / ## atràlpasamàsapràcuryaü yathà nàyakasyaiva àkãrõagharmajalamàkulake÷apà÷am àmãlitàkùiyugamàdçtapàrava÷yam / ànandakandalitamastamitànyabhàvam à÷àsmahe kimapi ceùñitamàyatàkùyàþ // Ckc_4.*9 // yathà ca saïgãtakramacaïkramapriyasakhã ÷çïgàrasaüjãvanã saujanyadrumasàraõã caturatàsàmràjyasiühàsanam / ÷rãsiïgakùitipàla÷ekharamaõervaiyàtyaghaõñàpatha÷ càñuvyàhçtivaikharã vijayate sàhitya÷ilpàvadhiþ // Ckc_4.*10 // atra svalpasamàsatvaü (?) spaùñameva --- --- --- dãrghasamàsatvaü yathà ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... / pi÷àcàþ saha sahacañaiþ hastatàlànukålaü (?) krãóanti kreükriyàbhiþ kahakahaninadàóambaràlambinãbhiþ // Ckc_4.*11 // atra dãrghasamàsatvaü spaùñameva / ## yathà àkçùñà mårdhni kçùõà gahanamaõigatà maithilã pårvamårvo÷ channà parõairaparõà kila nalamahiùã kalpità ÷itpinãti / àstàü tattadda÷àyàmapi dadhati ÷ucaü yàvadàkùeparåpair àkhyàtaiþ siïgabhåpa tvadarimçgadç÷àü sthairyavatyo jaratyaþ // Ckc_4.*12 // yathà (và) lalitarasavilàkavyàsavinyàsadhanyàü prathayati madhuràrthàü bhàratãü siïgabhåpe / garanigaraõaråkùairakùarair vàvadåko viùadharakulamårdhà na sphuñã yaþ sphuñãti // Ckc_4.*13 // atra bandhasyàtyujjvalatvaü chàyà saiva kàntiþ / #<÷làgyairvi÷eùaõairyogaü budhà vidurudàttatàm // Ckc_4.14 //># yathà àkalpamàkalpavi÷eùabhàjà bhujena rekhàkuli÷àïkitena / ÷rãsiïgabhåpàla tavàyatena rakùàvatã sàgaramekhaleyam // Ckc_4.*14 // atra bhujavi÷eùaõànàü bhàgyavi÷eùapratipàdakatvàdati÷làghyatvam / ## yathà saubhàgyabhàgya yuvatãjanacittacora dàkùiõyagaõya dharaõãtalapàrijàta / ÷çïgàrabhàva karuõàkara siïgabhåpa gàü rakùa rakùa tava rakùaõameva dharmaþ // Ckc_4.*15 // atra nàyakaü prati dåtyàþ priyoktiþ spaùñaiva / ## yathà adhyàste phaõilokapuïgavaphaõànirvyåóhaparyaïkikàm àkràmatyanuvelamabdhira÷anà kà¤cãguõàóambaram / niüste vismayadhåtadhårjañijañàkålaükaùàhaükriyàü ÷rãsiïgakùitipàlakãrtimahimàsàkalyakalpodayaþ // Ckc_4.*16 // atràdhyàsanàkramaõacumbanànàmupacaritatvaü kãrteracetanatvàt / ## yathà karipatidçóhakumbhàlambanprakramàü ca .... .... ghorakoõaþ kçpàõaþ / tava racayati dhanuradhvaüsanaü siïgabhåpa pradanakadanagandhapraïvaõabvàn pi÷àcàn // Ckc_4.*17 // atra hrasvàkùaràõàü saüyuktapårvatayà gurutve yadgàóhatvaü tadaurjityaü nàma / ## yathà bhådhàtuü kartçbhàvàdanugatamanunà mànayatyàtmamàne paryàye saüpadàü syàdabhiparisahitaü vidviùàü karmabhàvaþ / puüliïge tvanmano 'bjaü spç÷ati ÷ivapadaü tvadgçhàlã na puüsi strãliïge ÷àtravàõàü nikhilamapi puraü siïgabhåpàlacandra // Ckc_4.*18 // atra nàyakaþ sampado 'nubhavatãti, dviùaþ paribhavati, nàyakasya mànasaü ÷ivo mahàdevaþ spç÷ati, tadvirodhinagaraü ÷ivà jambåkaþ spç÷atãti padànàü bhådhàtuü kartubhàvàdityàdiùu garbhitatvàdantaþ saüjalpana÷aktiþpratãyata iti saukùmyamidam / ## yathà ekenaiva turaïgameõa kakubho vyàkramya saumyakramà- naïgãkçtya karàn kadàcidagataþ kàücittamograstatàm / ullàsàya satàmanantamudayaü dhatte tathàpi sphuñaü tvaü pràj¤airnanu siïgabhåpatilaka j¤àto 'si bhàsàü nidhiþ // Ckc_4.*19 // atra såryastu di÷asturaïgamaissaptabhiràkramati, tãvràn kiraõànaïgãkaroti, rahugrastatàü gacchati nakùatràõàmanullàsàya sàntamudayaü dhatta iti dhvanirvidyate / tasmàdgambhãratvam / ## puõyaiþ pårvamupàrjitaistanumato janmàstu sanmànuùaü janmàpyasya tadàndhrade÷atilake ràjàcale saübhavet / tatràpyeùa dadhàtu tàü pariõatiü bhàgyasya yogyàü tathà gatvà nandati siïgabhåvara giraü tvatkàü camatkàriõãm // Ckc_4.*20 // atra nàyakasya sannidhau sarvadà sthàtumicchàmãti vivakùitàrthasyàtivivçtya karaõàdvistaraþ / ## yathà ùaóbhiþ ùoóa÷abhirbhåpaigaurekà mahiùã kçtà / saiva ÷rãsiïgabhåpàlaku¤jareõa va÷ãkçtà // Ckc_4.*21 // atra ùaóbhirityanena "hari÷candro nalo ràjà purukutsaþ puråravàþ / sagaraþ kàrtavãrya÷ca ùaóete cakravartinaþ" // iti ÷lokàrthasya, ùoóa÷abhiþ bhåpairityanena, "gayo 'mbarãùaþ ÷a÷ibinduraïga pçthurmarutto bharatassuhotraþ / ràmo dilãpaþ ÷ibirantidevau yayàtimàndhàtçbhagãrathà÷ca" // iti ÷lokàrthasya ca prapa¤cakathanaprasiddhasyàtràtisaïkocena kathanàccamatkàràti÷ayakàrã saükùepo nàma guõaþ ayam --- "sa màrutasutànãtamahauùadhidhçtavyathaþ" / ityàdau kavibhiraïgãkçto lakùaõãyaþ / ## yathà dikkålaïkaùavaibhavà ghanapathavyàptipriyaübhàvukà ÷rãsiïgakùitipàlakãrtivibhavàþ ÷ambhostulàlambinaþ / gàmadhyàsitumã÷ate pragupate paryàptamàryotsavàn kalpànte tava kalpitàü vivçõute dhàmrà mahimràü ÷riyam // Ckc_4.*22 // atra dikkålaükaùeti priyaübhàvuketi gàmadhyàsitumityàdau subantànàmã÷ata ityàdiùu tiïntànàü ca digvyàpino 'ntarikùavyàpino gavi tiùñhantyàdibhi rvi÷eùapratibhànàcchabdasaüskàra ityucyate / ## yathà vidyàdaivata tàta tàvakaguro sarvaj¤acåóàmaõe stotavyo 'si manãùiõàü tvamathavà vandyo javàkairalam / itthaü siïgamahãpatiü gurujano 'pyàbhàùate toùavàn tattatpaddhatidharmamarmaõi paricchedàni saüvàdinam // Ckc_4.*23 // parichedasaübhåtasaütoùava÷ena pravçttatvàd bhàvikatvam / ## yathà vikrame na krame kecitkrame kecinna vikrame / vikrame ca krame càyaü dakùaþ ÷rãsiïgabhåpatiþ // Ckc_4.*24 // atra yàvadarthapadatvaü sammitatvam / #<àrohamavaroha¤ca svaràõàü gatirãrità // Ckc_4.24 //># yathà ÷rãsiïgakùmàpàle kùoõãü dhàrayati sàradhaureye / akaraõi madayati phaõipatiharidibhakulakudhara kapañakamañhànàm // Ckc_4.*25 // pårvàrdhe dãrvatayàsvaràõàmàrohaþ / uttaràrdhe hrasvatayàvaroha÷ceti gatiþ / ## yathà tasyàþ kiü guõajãvitasya ku÷alaü ràjan satã jãvati pra÷nastatku÷alakramo hi kathitaü sà jãvatãti sphuñam / bhadre dåti punastadeva kimidaü mugdheva saübhàùase ÷vàse tiùñhati sà mçteti gadituü ÷rãsiïga kiü yujyate // Ckc_4.*26 // atra tasyàþ kiü ku÷alamiti nàyakapra÷ne dåtyà ku÷alamaku÷alaü veti prativaktavyajãvatãtyàdiyuktibhaïgyà yo 'yaü tvadvirahe jãvitamàtra÷eùeti såcanàprakàrasso 'yamuktirnàma guõaþ / ## ekaü yàcitamarthinà dbiguõitaü citte tvadãye punar- vàkye tantriguõaü caturguõayutaü haste tatastvarthinaþ / pàõau pa¤jaguõaü prakalpitamaho ùàóguõyadãkùàguro- raudàrye tava siïgabhåpa nitaràmà÷caryamàcàryakam // Ckc_4.*27 // artrakàdãnàü ùaóantànàü yathàkramaü nirvàho rãtiþ / iti guõavivekaþ / ## asamàsà yathà ràjànaþ santu loke dinarajanikçtoratra vaü÷àvataüsà viùõoraitihyasiddhànabhidadhati guõàn kãrtigandhàþ pravandhàþ / adya kùoõã kçtàrthà nçpatikulagurå cakùuùã yasya sau'yaü devo recarlavaü÷o viharati bhagavàn siïgabhåpàlamårtiþ // Ckc_4.*28 // nanvatra samàsaþ ÷råyate kathamasamàseti cet ÷råyatàm / atra na¤à samàsasvaråpaniùedho nàbhidhãyate / kintu tasya tãrgatvaü dràghãyastvaü ca / yathà-anudareyaü kanyà; nissàraþ pumàn; iti / tasmàd dvayoþ trayàõàü và (na) padànàü samàse rãteþ sahçdayahçdayànàmanudvegadàyinàmasamàsatvameva / yathà ca dçùñamasamàsamàrgànusàriõàü mahàkavãnàü prabandharatneùu / "tanvã ÷yàmà ÷ikharida÷anà pakvabimbàdharoùñhã" // Ckc_4.*29 // ityàdi meghasande÷e "varatanukabarãvidhàyinà surabhinakhena narendrapàõinà / apacitakusumàpi vallarãyaü samajani vçntanilãnaùañpadà" // Ckc_4.*30 // iti karõàmçte / "utphullagaõóayugamadbhutamandahàsamudvelaràgamurarãkçtakàmatantram / hastena hastamavalambya kadà nu seve sallàparåpamamçtaü sarasãruhàkùyàþ // Ckc_4.*31 // iti siïgabhåpàlãye / "mukhapradhànairavalaübapårvaiþ kaõñhagrahairvipratipãóitàïgaiþ / nakhapracàrai ÷÷ithilopagåóhairlabdhaiþ priyàyà mumude mukundaþ // Ckc_4.*32 // iti kandarpasaübhave / evanamyeùvapi vaidarbhamàrgànusàriõàü prabandheùu tatra tatra ca tunnapadasamàsasyàsamàsatvakãrtanànuprave÷àkàro 'vagantavyaþ / apara¤ca nyånànàmada÷àdhikànàü padànàü samàso madhyamaþ tadvatã madhyamasamàsà yathà ÷rãsiïgabhåpa bhavadãyavacovilàsa- dhàràsudhàmadhurimànubhavànubhàvàt / àmãlità¤calavilocanayugmanirya- dànandabàùõakaõikàþ sudhiyo bhavanti // Ckc_4.*33 // da÷àdhikapadasamàsàtidãrghasamàsà yathà ÷rãsiïgakùoõipàlaprabalabalabharoddhåtadhålãvitàna- channacchàyàsahàyadyutiharidudaraskandhabaddhàndhakàre / vyomni vyàmaprameyastanayuvatiparãraübhasaühabhakelã- pratyåhavyåha÷àntipramuditamanasastaü pra÷aüsanti siddhàþ // Ckc_4.*34 // asamàsàdirãtãnà sahakàrànmi÷rà / asamàsàtidãrghasamàsayormi÷raõe yathà aviturakçtabhaïgaü siïgabhåpàlamaule- stribhåvanamapi ÷uddhaü kãrtikallolinãbhiþ / viùamaviùamacakùurjåñakoñãkuluïga- skhalitaphalitaphenasvahdhunãspardhinãbhiþ // Ckc_4.*35 // atra prathamàrdhe 'samàsottaràrdhe 'tidãrghasamàsà / asamàsàmadhyamasamàsayor yathà pratinçpatipurandhrãcàrupàñãracarcà- parikaraparicaryàdrohiõã khaógadhàrà / jayati vijayalakùmyà veõikà÷reõikàntã raõabhuvi tava bàhàsaïginã siïgabhåpa // Ckc_4.*36 // atra prathamàrdhe madhyamasamàsottaràrghe 'samàsà / atidãrghamadhyamasamàsayor yathà siïgakùmàpàla yuddhe pratibhañarathinãnàthakoñãrakoñã- sphàyallãlàkalàcã bharitanavavasàvisrakãlàlahàlàm / pàyaü pàyaü pi÷àcàþ saha saha carãhastatàlànukålaü krãóanti kreükriyàbhiþ kahakahaninadàóambaràlambinãbhiþ // Ckc_4.*37 // atra prathamàrdhe 'tidãrghasamàsottaràrdhe madhyamasamàsà / evamanyadapyetajjàtãyaü draùñavyam / iti rãtivivekaþ / ## yathà alolairà÷caryàdaviralitalajjàparimalaiþ pramodàdudvelai÷cakitahariõãprekùaõasakhaiþ / amandairautsukyàtpraõayalaharãmarmapi÷unai- rapàïgaissiïgakùmàramaõamabalà vãkùitavatã // Ckc_4.*38 // ## yathà sàvaùñambha sadambhajambhagirisadvyàlambhanottambhita pràrambhàdbhåtajambhabhedibhiduratviïgena khaógena te / ÷rãsiïgakùitirakùaka pratimçdhaü siddhyedari kùmàbhçtàü sà rambhàkucakumbhasambhramaparã rambhàdisambhàvanà // Ckc_4.*39 // atra snigdhapràõavarõapràyatvaü sandarbhasya mçdutvam / ÷ruïgàratvàdarthasta mçdutvam / atra råkùamahàpràõavarõapramàyatvena saüdarbhasya gàóhatvam / pratibhañadhvaüsanarupatvàdarthasyagàóhatvam / ## yathà tajjitvà parirambhaõaprabhçtikaü dyåte sakhãnàü puraþ ÷àryàropaõasåcite paõavidhau ÷rã÷iïgapçthvãkùità / hàsotphullakapolakàntilaharãsaükràntavakrekùaõà sà svinnàïguli ÷àrikàparikaraü sajjãkaroti priyà // Ckc_4.*40 // atra ÷çïgàratvàdarthasya mçdutvam / bandhasya mahàpraõaråkùavarõapràyatvaü prauóhatvam / ## yathà ÷rãsiïgabhåpakaravàlahalàrimauler- muktàphalàni patitànyabhitaþ sphuranti / kãlàlamàüsakalitàsu raõasthalãùu bãjàïkuràõi ya÷asàmiva nirmalàni // Ckc_4.*41 // atra ripuhiüsanaråpatvà darthasya prauóhatvam / alpapràõavarõapràyatvàtsaüdarbhasya mçdutvam / ## yathà tvàmà÷riteùvavasaro 'pi na hi kra÷imnàü taccitamà÷rayati ca tvayi sà natabhråþ / àkhyàti hanta tanimànamiti prasaïge kasyàya÷o vimç÷a cetasi siïgabhåpa // Ckc_4.*42 // atra vipralambhatvàdarthasya mçdutvam / bandhasya saüyuktavarõahrasvàkùarapràyatvenorjitatvàdãùadgàóhatvam / ## yathà saüvartapàvaka÷ikhà kimu kiü nu jihvà mçtyoriyaü kimu yugàntakçtàntadaüùñrà / ityåhyate samarasãmaniùevyade÷e ÷rãsiïgabhåpakarakampitakhaógarekhà // Ckc_4.*43 // atra samarakriyàråpatvàdarthasya prauóhatvam / mi÷ravarõàrabdhatvàtsaüdarbhasya nàtimçdutvam / iti vçttivivekaþ / ## atra mçdupàko yathà kiü kàmena kimindunà surabhiõà kiü và jayantena và madbàgyàdanavotasiïgançpate råpaü mayà vãkùitam / dhanyàstatparicaryayaiva sudç÷au hanteti romà¤cità svidyadgaõóatalaü sagadgadapadaü sàkhyàti sakhyàþ puraþ // Ckc_4.*44 // atra dràkùàpàka ivàkle÷ena samàsvàdadàyã ÷abdapariõàmo mçdupàka ityucyate / so 'yaü pràyeõa sahajasàhityarekhàsamullekhànàü sarasakavã÷varàõàmànandaniùyandaphale prabandheùu dç÷yate / tathà hi --- kàlidàsasya / "vivçõvatã ÷ailasutàpi bhàvamaïgai' rityàdi kumàrasaübhave // Ckc_4.*45 // tathà ca ÷rãharùadevasya / "phullo jaõàõuràvo lajjà guruã parappaso avvà / piasahi visamaü pemmaü maraõaü saraõaü ca carama ettaü' // Ckc_4.*46 // tathà ca mamaiva cikùepa lakùmãrniñale nakhàgraiþ prasvedavàràtapamàkùipantã / jugopa devo 'pi sa romaharùaü javàbdhi vàtàhatikaitavena // Ckc_4.*47 // iti kandarpasaübhave / evamanyatràpi draùñavyam / kharapàko yathà kalyàõekùaõa heùayà prakañitastambhapratiùñhàkrame mandàkùacchavi sundare lalitadçkkoõakriyàtoraõe / bhàvollàsavilàsake varatanorasyà manomaõñape ÷rãsiïgakùitipàlamårtirayate sàmràjyasiühàsanam // Ckc_4.*48 // atra nàrikelapàka iva vimar÷akle÷ena vilaübyàsvàdadàyã ÷abdapariõàmaþ kharapàka ityucyate / so 'yamabhyastakavibhåmikànàü vakroktivàsanàvàsitàntaþ karaõànàü vidagdhànàü vyutpattimàtraphaleùu lakùyate / tathà hi muràreþ tadàtvapronmãlanmradimaramaõãyàþ kañhinatàü vicintya pratyaïgàdiva taruõabhàvena namitau / stanau saübibhràõàþ kùaõavinayavaiyàtyamasçõa- smaronmeùàþ keùàmupari sarasànàü yuvatayaþ // Ckc_4.*49 // tathà naiùadhakàrasya sarvàõi romàõyapi bàlabhàvàdvarastriyaü vãkùitumutsukàni / tasyàstathà korakitàïgayaùñerudgrãvikàdànamivànvabhåvan // Ckc_4.*50 // yathà tasyaiva sàdhu tvayà tarkitametadeva svenànalaü yatkila saü÷rayiùye / vinàmunà svàtmani tu prahartuü mçùà giraü tvàü nçpatau na kartum // Ckc_4.*51 // evamanyatràpyanusaüdheyam / iti pàkavivekaþ / #<÷ayyà padànàmanyonyamaitrã vinimayàsahà / sa evàsya paràkàùñhà ÷ayyà de÷avibhedanaþ // Ckc_4.39 // loke prasiddhamityeùà pràj¤aiþ ÷ayyeti kãrtità // Ckc_4.40 //># saüraübhàdanavotasiïgançpaterghàñãsamàñãkane niþsàõeùu dhaõaü dhaõaü dhaõamiti dhvànànusandhàyiùu / modante hi raõaü raõaü raõamiti prauóhà stadãyà bhañàþ bhràntiü yànti tçõaü tçõaü tçõamiti pratyarthipçthvãbhujaþ // Ckc_4.*52 // yathà lãlàlokanalolupaü mçgakulaü gantà guhàntànimàü- statkravyagrasana vratãha bhavità dvãpã ruùoddãpitaþ / yàtà tanmçgayàratervanamidaü ÷rãsiïgabhåpodayà- dityàdirbhayamàdi÷antyarinçpàþ strãõàmanãkùàvratam // Ckc_4.*53 // atra padànàü paryàyapadasadbhàve 'pi parivçcyasahiùõutvàdanyonyamaitrãråpà ÷ayyà / atra rasasya pçthakprakaraõe prapa¤canavivakùayà vyutkramya vçttipàka÷ayyànàü svaråpaü niråpitam / iti ÷ayyàvivekaþ / iti sarasasàhityacàturãdhurãõavi÷ve÷varakavicandrapraõãtàyàü ÷rãsiïgabhåpàlakãrtisudhàsàra ÷ãtalàyàü camatkàracandrikàyàü guõaviveko nàma caturtho vilàsaþ // ______________________________________________________________________________ pa¤camo vilàsaþ / ## à÷rayo viùayaþ, protsàhaþ sahakàrãõi ceti triråpavibhàva samagratayà kevalayà rasasya svà÷raye yadunmeùamàtraü seha sattà / saiva ratyàdãnàü kevalànàmàkàreõà vatiùñhate / ratyàdaya÷ca -- ratirhàsotsàhavismayakrodha÷okajugupsàbhayàni kramodita÷çïgàràdirasàdhiùñhànabhåmayo vàsanàpravàheõàvatiùñhamànà sthàyina ityucyante / tatra ratiråpeõa sattà yathà gu¤jan ma¤julaca¤carãkamithune puüskokilàlàpini pràrabdhasmara pàdukàrcanavidhermàkandamålàïgaõe / ÷yàmàyà maduràdhare mçgadç÷i vyàlola nãlàlake dåràdànanapaïkaje kùitibhujà vyàpàrite locane // Ckc_5.*1 // atra kevalaü vibhàvasàmagrãkathanena nàyakasyàbhilàùàmatraü pratãyata iti seyaü rasasya sattà / ## anubhàvàþ saükùopato dvividhàhyuktàþ kàyikà vàcikà÷ceti / anubhàvatve 'pi stambhapralayaromà ¤casvedavaivarõyavepathugadgadikà÷rulakùaõànàü sàcvikànàü pçthagabhidhànaü vi÷eùadyotanàya / ratiråpeõa rasasya sphurattà yathà keyåraratnamupalàlayatà nçpeõa yatpràrthitaü nijasakhaãcana sannidhàne / ÷yàmàpayodharatañã paramàdareõa tasyottaraü kçtavatã pulakaprarohàn // Ckc_5.*2 // atra nàyake keyåranàyakaratnapratibimbatanàyikàpayodharalàlanalakùaõanàyikànubhàvetpàdanaråpà rasasya sphulattà / nàyikàyàü ca pulakalakùaõaikasàcvikasampàdakatayà sphurattaiva / yathà ca spar÷otsavena nçpateþ pramadàkucàbhyàü ràgàïkurà iva dhçtàþ pulakaprarohàþ / tatsecanàrthamiba tatkarapallavo 'pi prasvedavàrikaõikàþ prakañãkaroti // Ckc_5.*3 // atra kramàt pulakasvedalakùaõasàcvikàbhyàü rasasya sphurattà såcyate / ## muhurekànubhàvànuvçttilakùaõo yathà karpåravàsitavasantavinodanànte yàntãbhi ràtmabhavanàni vilàsinãbhiþ / àmantrito valitakaùñhamanekavàraü ÷rãsiïgabhåpatirapàïgavilokanena // Ckc_5.*4 // atra nàyakaguõàdinà vasantàdinà ca samuddãpità vilàsinãnàü rativàsanà muhurmuhurvalitakaùñhakañàkùalakùaõena ca ÷arãràrambhànubhàvenànubadhyata iti tathoktto 'yam / anekànubhàvasaübandhalakùaõo yathà àråóhagharmakaõamàhatamandahàsam àvirbhava tpulakamàcitakaõñhasàdam / aïgànyanaïgaviva÷àni vilàsinãnàüma ÷rãsiïgabhåtalapateravaloükanena // Ckc_5.*5 // atra nàyakagocarà tadànãntanã puràtanã và vilàsinãnàü ratiþ nàyakavilokanàdibhiruddãpità mandahàsena ÷arãràraübheõa svedàdibhi÷ca sàcvikaiþ bahubhiranubadhyata iti tathoktaþ / sa¤càriõo nàma virvedaviùàdadainyaglàni÷ramamadagarva÷aïkàtràsàvegonmàdàpasmàravyàdhi mohamaraõàlasyajaóatà vrãóàvahitthàsmçtivitarkacintà÷ca matidhçtiharùotsukatvogratàmarùakçpàsåyàcàpalyanidràsuptibodhà÷ceti trayastriü÷at / ekasa¤càriõànubandho yathà vàsantikàvalave÷mani màdhava÷rã- ma¤jãra÷i¤jitamadhuvratakàkalãke / ÷rãsiïgabhåmipatisaïgatikàïkùiõã sà hastàmbuje kçtavatã nijagaõóapàlim // Ckc_5.*6 // atra nàyakagocarà nàyikàrativàsanà vàsantikàdibhiruddãpità karatalakapolavinyàsalakùaõa÷arãràraübhanijànubhàvànumitena cintàlakùaõena vyabhicàriõànu badhyata iti so 'yaü tathoktaþ / kecidenàü rasoktimekànubhàvavadekavyabhicàriõo nibandhe sambandha eka eveti sphurattoktimevàcakùate / vayaü punaetasyàmuktyàü sànubhàvena vyabhicàriõaikassaübandhaþ / vyabhicàriõà sthàyino dvitãya iti paraüparayà saübandhànugatisaübhavàdanubandhamàmanàma / ## yathà kàcitkuraïganayanà nayanàbhiràmà ÷rãsiïgabhåmiramaõaü ramaõã nirãkùya / àlokate pratidi÷aü kuste svanindà- màlaübate karatalena kapolapàtim // Ckc_5.*7 // atra parito vilokanena ÷aïkà / svanindopàlaübhanena làvaõyagatirnirvedaþ / kapolakaratalasaüsargeõa cintà ca pratãyate / atrànubhàvasaüsargàbhàve 'pi rateranubhàvotpàdenànubandhada÷àyàmiva saücàribhàvabàhulyada÷àyàü vàsanàvàsantikàdibhiruddãpitàyà iva pàñavavi÷eùajanyatvàdrasasya catura÷ratayàpratibhànàcca nivçttireveyaü nànubandhamàtramiti sulabham / ## yathà dçùñvà siïgavibhuü guõaikavasatiü kàcitkuraïgekùaõà svinnàïgã madhurasmità pulakavatyàrecitabhrålatà / dhattevepathumàkulàü kalayate sàcãkarotyànanaü pàõibhyàü vidadhàti gaõóayugalãmàliïgati svàü sakhãm // Ckc_5.*8 // atra nàyakagocarà nàyikàratistatsànnidhyàdinà dãpyamànà smitabhrålatàrecanalakùaõàbhyàü ÷arãràraübhànubhàvàbhyàü svedapulakavepathulakùaõaissàtvikairàkulãbhàvamukhasàcãkaraõakapolapidhànasakhãsamàliïganànumitaiþ sàdhvasalajjàvahitthàcàpalalakùaõaiþ saücàribhàvaiþ saüskçtetãyaü ratiråpeõa rasasya niùpattiþ / ## yathà avyàjaspçhaõãyama¤cati paràü kàntiü sakhãnàü puraþ ÷rãsiïgakùitinàyakena sutanoraïgaü samàliïgatam / svàj¤ànirvahaõena nirvçtamanàstatkàlamãladdç÷e yasmai puùpa÷aràsanaþ svasukçtaiþ kalyàõamà÷aüsate // Ckc_5.*9 // atra råpayauvanavi÷eùa÷ãlàdiguõasaüpannàü nàyikàmuddi÷ya samutpannà dhãralalitaprakçte rà÷rayabhåtasya nàyakasya ratiþ paricayopacitena saüskàrapàñavena paribodhyamànà svabhàvasundaratadaïga sannive÷aràmaõãyakavibhàvanoddãpanàti÷ayena dãpyamànà sakhãnàü samakùamanyàliïganalakùaõa÷arãràraübhànubhàvànumãyamànàü lajjàtyàgalakùaõàü saptamãü rasàvasthàmadhyàste / ki¤ca samagràtmaguõa saüpadà nàyakamuddi÷ya samutpannà sthirànuràgasarasaprakçteþ nàyikàyà ratiþ paricayànukålyàbyàmutkañena vàsanà pàñavena prabodhyamànà prakçùñapremapriyatamàliïganadãpanàti÷ayenoddãpyamànàü nayananimãlanànubhàvànumãyamànàü navamãü premapuùñimavasthà madhitiùñhatãti seyaü rasapuùñiþ // ## abhilàùacintanànusmçtiguõasaükãrtanodvegàþ / ## krama÷o dar÷ayati / nanu tatra pårvànuràgàkhyavipralaübhajanyatayà tadidaü da÷àda÷akaü (pradar÷akaü) pradar÷itam / atra tu saübhogena kathaü niråpyata iti ceducyate / vipralaübhe pràyeõa kavibhiretadàpoùitamityabhipràyeõa / na tu saübhoge tanniùedhàyeti veditavyam / ## yathà dçùñe dçùñe siïgabhåpe tatpårvàgasi vallabhe / à÷varyaroùasnehànàü majjatyårmiùu mànimã // Ckc_5.*10 // atra vismayaroùasnehà yathocitaü tatpårvàparàdhatayà dçùñatayà vallabhatayà bhaktijanitàstattadà÷ritavi÷eùavibhàvanoddãpyamànàþ paramaparipoùalakùaõakathàsvabhàvavàcka÷abdaprayoga÷aktyà yathocitaü såcitairanimeùàdharasphuraõanãvãbandhavisraüsanàdibhiranubhàvaiþ stambhavaivarõyaromà¤càdibhissàcvikairanuvaddhà årmipadadyotitairvitartaharùàdivyabhicàribhi staraïgitàstulyakàlabalotpattihetutayà saükãrõà÷ca rasasaïkarapratãtimaïkurayantãti rasasaïkaroktiriyam / #<àråóhasya paràü kàùñhàü yena kenàpi hetunà / rasasyàpacayo yasya taü hràsaü kavayo viduþ // Ckc_5.23 //># yathà ÷vàso yena yayà ca bhàùaõavidhau vyàlokane pakùmaõàü vyàpàraþ pariraübhaõe malayajaü pratyåha ityåhyate / tàmàpçcchati ràja÷ailagataye pàõïyassa tasmai ca sà sevàrãtimupàdi÷antyanusamàcàreõa cakre natim // Ckc_5.*11 // atra prativirodhinàü niþ÷vàsàdãnàü bhàùaõàdisaübhogapratyåhatvàbhimànalakùaõena cittàrambhànubhàvena kçtapratãterudvegalakùaõàyàþ pàõóyatadavarodhayoþ premapuùñerapacayo ràjyadhvaüsavanavàsàdiparikle÷a hetuko bhavati / ekatra nàyakasevàrthaü ràjagirigamanàyàmantraõena vàgàrambhaõenànyatra sevàprakàropade÷asamàcàranatibhyàü vàkkàyasaüraübhànubhàvàbhyàü pratãyata iti seyaü rasahràsoktiþ / #<àlambanasyànaucityàd bhavannapi parisphulan / rasavaddhàsate ki¤cidayamàbhàsa ãritaþ // Ckc_5.24 //># tatra ÷çïgàràbhàsa÷caturdhà ãritaþ / ekatra ràgasyàbhàvàdanekatra vaiùamyeõa saübhavàttiryagàlaübanatvànmlecchàlaübanatvàcca / atra ràgàsaübhavastridhà--pràgabhàvàt, pradhvaüsàbhàvàdatyantàbhàvàcca / atra ràgapràgabhàvaviùaye nàbhàsatà / dar÷anàdisàmagrãsaübhave ràgotpatteþ saübhàvyamànatvàditarayostvàbhàsataiva / ràgàtyantàbhàve yathà vyarthatvaü gamità kañàkùasaraõiþ sàkåtamandasmità vyaïgyoktirvitathà vçthà viracitastàdçk praõàmà¤jaliþ / necchatyanyaparigrahaü kila vadhåü recarlavaü÷àgraõãþ sakhyastvaü ca suhurmuhuþ smarata màü so 'yaü hi satyavrataþ // Ckc_5.*12 // atra muhurmahuràtmasmaraõa pràrthanàlakùaõàü sakhãjanàmantraõavàgàraübhànubhàvànumitàü tanutyàgodyogalakùaõàü paràü puùñimadhitiùñhan parakãyàyàþ nàyikàyà anuràgo viùayabhåte nàyakaratne parastrã viùayaràgàtyantàbhàvàdekataþ khaõóito 'pi ÷çïgàramivàbhàsayatãti so 'yaü rasàbhàsoktiþ / evamanyadapyudàhàryam / ## yathà siïgakùoõibhujaþ kaliïgakubhuje kruddhasya tasmin kùaõe dattàü tattanayàmupàyanatayà lokottamàü pa÷yataþ / vyàvçttà dhanuùaþ kañàkùasaraõistadbhrålatàlokinã dçkkoõaü parihçtya ràgamahimà cite paraü ceùñate // Ckc_5.*13 // atra pårvamàråóho 'pi kaliïganarapàlagocaro nàyakasya krodho balavatà samucitopàyanasamarpaõajanitaprasàdopabçhitena kaliïgaràjakanyakàgocareõa premõà nirava÷eùamupa÷àmyata iti seyaü rasa÷amoktiþ / ## yathà ÷yàmàyàþ kucamaõóale na parayorõattebhakumbhadvaye dçùñiü ràgataraïgitàü vidadhatà ÷rãsiïgabhåmãbhujà / dàkùiõyavratabhhagabhãrumanasà devena vàmabhruvà- manyàsàmapi sà tathaiva kçtinà netrakriyà nàpyasau // Ckc_5.*14 // atra dhãralalitaprakçternàyakasya ÷yàmàgocareõa balavatà premõà pralãnatàmànãtasyàpi taditaranàyikàgocarasya premõo vi÷eùaþ kañàkùapradàna dàkùiõyena pratibhàtata iti seyaü rasa÷eùoktiþ / evaü hàsyàdiùvapi raseùu sphurattàdi da÷oktiprakàràþ svayamanusandheyàþ / ## atra ÷çïgàro nàma caturastrãpuüsàlaübano manoharapadàrthoddãpano lalitabhrålatàvikùepakañàkùamandasmitàdyanubhàvo nikhilasàcvikotsukatvogratà lasyajugupsàvahitthàdipari÷iùña sa¤càripuùño ratisthàyãbhàvo vipralaübhasaübhogabhedavàn vigalita vedyàntaratvalakùaõaü cetovikàsamadhitiùñhati / atra vipralaübho yathà càndrãcandana màrudai÷va nitaràmàkampitasvàntayà saïgatyàmanavotasiïgavçpateràråóhavà¤chà÷riyà / niþ÷vàsaglapitàdharaü paritatassaüruddhavàùpodayaü tanvyà snigdhasakhãjane viracità dãnà dç÷orvçttayaþ // Ckc_5.*15 // atra nàyakagocarà kasyà÷vinnàyikàyà ratirabhãùñàliïganàdyapràptàvapi prakçùyamàõà candracandanamàråtai ÷vakàràdanuktasamuccitaiþ puüskokilàlàpibhi ssamuddãpyamànà niþ÷vàsàdi÷arãràraübhànubhàvai ssåcità bàùpàdisàcvikaiþ prakà÷ità tanutvadãnadçùñyàdyànumitaiþ glàni÷ramaviùàdàvegadainyàdisa¤jàribhirabhipoùità vigalitavedyàntaratayà bhàvakacetasi vikàso pàdhikà sphurantã ÷çïgàrarasatàmàpadyata iti so 'yaü tathoktaþ / saübhoga÷çïgàro yathà avyàjaspçhaõãyama¤cati paràü kàntiü sakhãnàü puraþ ÷rãsiïgabhitinàyakena sutanoraïgaü samàliïgitam / svàj¤ànirvahaõena nirvçtamanàstatkàlamãladdç÷e yasmai puùpa÷aràsanaþ svasukçtaiþ kalyàõamà÷aüsate // Ckc_5.*16 // hàsyo nàma kubjavàmanàdisamalambanastatsvaråpàdibhàvanoddãpano nayanavistàragaõóamaõóala vikàsasvandhaniku¤canàdyanubhàvo bàùpasvedàdisàcviko harùàvahitthàdhçtipramukhasa¤jàrãhàsyasthàyãbhàvaþ smitavihasitàdi bhedavàn vikàsopàdhireva vilasati / yathà strãpuüsau gaóuràvupàyanakçtau dvãpàntaràdhã÷varair ãkùitvà vikasatkapolamadhipo lãlàbjamàjighrati / ràjàdressacivà hasanti vikasannetraü vibhugvàüsakaü saüpãóyàpahasanti pàr÷vayugalãü bàùpàvilàkùaü janàþ // Ckc_5.*17 // atra kubjamithunaviùayo nàyakàdisamà÷raya hàsaþ tadãyastrãpuüsavyàpàràbhàsabhàvanoddãpitaþ kapolavikàsàdinà ÷arãràraübhànubhàvena såcito lãlàravindasamàghràõàdyanumitenàvahitthàlakùaõasa¤càriõà paripuùño manovikàsamadhitiùñhatãti so 'yaü hàsyaþ / vãro nàma prakçùñaprakçtinàyakà÷rayo lokottaravastuviùayastàdç÷apuràvçttapuruùakàrànubandhàsaha sahajasacvàdisamuddãpanavibhàvo mukhaprasàdavàhusphuraõakçpàõanirãkùaõapramukhànubhàvo romà¤cavepathuprabhçtisàcviko harùàsåyàmarùamatidhçtipramukhasa¤càribhàvakalpita÷rãrutsàhasthàyãbhàva÷cetaso vistàramadhitiùñhati / yathà ràmasya ÷rutasindhubandhanavidhiþ bàhå nijau vãkùate prãtiü naiti digantaràjavijaye dvãpàntaràõàü ÷ruteþ / na ÷làghàü bahumanyate vitaraõe deveùvasaüpràrthiùu ÷rãsiïgakùitinàthamaõóanamaõã recarlavaü÷àgraõãþ // Ckc_5.*18 // atra nàyakottamà÷rayo lokottaratvapràptiviùaya utsàho ràmabhadràpadàna ÷ravaõàdinoddãpito ràjabàhunirãkùaõalakùitaràmabhadraviùayaspardhàvi÷eùàt jambådvãparàjaviùayànàdaràcca prakà÷itenàdhikaspadàü nivàrayeti lakùaõavatà ÷obhànàmnà pauruùasàcvikena dvãpàntarajayà÷aüsàlakùaõena cittàraübhànubhàvena càbhivyakto 'såyàdhçtimatigarvàdibhirupacito manovistàramadhitiùñhatãti so 'yaü yuddhavãraþ / tathà ca tatraiva dànavãro 'pi devatàkartçkàrthitvàkàïakùàlakùaõena cittàrambhànubhàvenàbhivyakto devatàlabhyavastuvi÷eùavitaraõakaõóålatàlakùaõaü paramotkarùamàrohati / adbhutanàmà lokottaradar÷anàdivibhàvo nayananai÷valya÷irodhånanachoñikàsàdhuvàdàdyanubhàvaþ pulakàdisàcviko harùacàpalya dhçtimatipramukhasa¤càribhàvo vismayasthàyãbàva÷vittavistàramevàdhitiùñhati / yathà ÷rutvà saüsadi siïgabhåpacaritaü dattaü havistadadvijair àdàtuü bhuvamàgataiþ pratigatairàkhyàtamindràdibhiþ / anyonyaü kila sàdhusàdhviti kçtàlàpà dilãpàdayaþ pràntasphàravilokità pulakità mårdhànamàdhunvate // Ckc_5.*19 // atra kalikàlo 'pi dharõapratiùñhàpanàdinàyakapuõyacaritaviùayo dilãpàdipuràtanamahàràjasamà÷rayo vismayo mahendràdisamàdaraõodàharaõàbhyàmuddãpito nayanastaimityà dyanubhàvànumitaþ pulakasàcvikena vi÷eùataþ prakà÷itaþ sàdhuvàda÷iraþ kampànumitairharùacàpalàdibhirabhipuùña÷vittavistàralakùaõamupàdhimupàt iùñhata iti so 'yamadbhutarasaþ / raudro nàma krårajanasamà÷rayo / aparàdhiviùayaþ tadapakàrasmaraõapramukoddãpano bhråbhaïgadantaghaññanaråkùekùaõàdyanubhàvaþ svedavepathupramukhasàcviko 'marùàbhyasåyà càpalogratàdisa¤càribhàvaprapa¤citaþ krodhasthàyãbhàvaþ cittavikùobhalakùaõamupàdhimanusaüdhatte / yathà cakùurvikùepalakùasphuritaparipatatkrodharvàühnasphuliïgaü bhråbhaïgodbhedabhãmaü kañu rañati rañaddantadaùñà dharoùñham / durvàràkharvagarvajvarabharaghañita svedamàdhåtagàtraü bhinte ÷rãsiïgabhåpapratibhañapañalaü niùkçpaste kçpàõaþ // Ckc_5.*20 // atra pratibhañasamà÷rayo nàyakagocaraþ krodhasthàyã de÷àkramaõabandhuvadhabandhanàdibhiruddãpyamàno bhråbhaïgadantakarùaõauùñha saüdaü÷anàdibhirabhilakùitaþ svedavepathubhyàü sàttvikàbhyàü prakà÷amànastadupalakùitaireva garvàmarùacàpalogratàmarùàdibhirvyabhicàribhiþ puùño bhàvakànàü cetasi vikùobhalakùaõàmànandalaharãmunmudrayan raudra ityàkhyàyate / karuõo nàma vipannasuhçdàdiviùayaþ tadguõasmaraõàdyuddãpano vilàpapatanàdyanubhàvo vaivarõyastambhà÷rumukhasàttviko nirvedaglàniviùàdadainyàvegonmàdàdisa¤càrã ÷okasthàyãbhàvo manovikùobhalakùaõamevopàdhimanusandhatte / yathà etattadvadanaü kimeùa sabhujaþ se 'yaü tavorassthalã hà pràõe÷a halàsmi nàsmi dalità gàóhaü khalu strãmanaþ / ityàdãni raõàïgaõeùu gaõa÷aþ ÷rãsiïgabhåpadviùa- ddevãnàü paridevitàni karuõàü ÷raõvanti bhåtànyapi // Ckc_5.*21 // atra nàyaka÷atrukulabàlikà÷rayo vipannavallabhaviùayaþ ÷okasthàyã khaõóãkçtaþ tatastato viparyastatadavayavapratyabhij¤àdibhiruddãpyamànaþ tadetaditivàgàrambhamavyabhicaratà nirde÷alakùaõena hastàrambhànubhàvena såcitaþ tadanusaraõapariõatirava÷yaü bhàvinà÷rupàtavaivarõyàdinà sàttvikasamudayena prakà÷itaþ tattaducitahàpràõe÷àdivàgàrambhànumitairdainyaviùàdanirvedamatibhiþvyabhicàr ibhiràdipadadyotita paridevitavi÷eùopakalpitaiþ glàni÷rama÷aïgàcàpalonmàdàdibhiranyai÷va paripoùito nãrasatayà sthàõupràyàõàmapi bhåtabetàlàtmakàdãnàma pyanukampàti÷ayasampàdakatayà bhàvukacetasi vikùobhapuùñi madhitiùñhan karuõa ityàkhyàyate / bãbhatso nàma heyavastuviùayaþ taddoùadar÷anàdibhiruddãpito nàsàgrapidhànamukhakåõananetrasaükocanà dyanubhàvo vaivarõyàdisàttviko nirvedàvegacàpalavrãóàdivyabhicàrã jugupsàsthàyãbhàvo vidagdhabhàvakacetasi vikùepalakùaõàmànandabhåmikàmàlaübate / yathà aüha÷÷eùairiva parivçto makùikàmaõóalãbhiþ påyaklinnaü vraõamabhimç÷an vàsasaþ khaõóakena / rathyàprànte drutamapasçtaü saükucannetrakoõaü channaghràõaü racayati janaü dadrurogã daridraþ // Ckc_5.*22 // atra nàyaka÷atrudadrurogiviùayà janà÷rayà jugupsà vraõàmar÷anà dibhiruddãpità netrasaükocanàdibhirabhivyaktà paràpasaraõànumitairàvegacàpalàdibhiþpoùità bhàvaka cetasi vikùepalakùaõamupàdhimàdadhànà bãbhatsa ityàkhyàyate / bhayànako nàma bhãùaõavastuviùayo mukha÷oùatàlupuñalehananãcairgamanàdyanubhàvo, a÷ruvarjita sàttviko viùàda÷aïkàtràsàvegadainyajaóatà glàni÷ramacintàpasmàràdisaücàribhàvo bhayasthàyãbhàva÷cittavikùepalakùaõàmeva bhåmikàmàlambate / yathà ÷rãsiïgakùitinàyakasya ripavo dhàñã÷ruteràkulàþ ÷uùyattàlupuñaü skhalatpadatalaü vyàlokayanto di÷aþ / dhàvitvà kathamapyupetya tamasà gàóhopagåóhàü guhàm anviùyanti tadantare 'pi karasaüspar÷ena gartàntaram // Ckc_5.*23 // atra kriyàkråranàyakanàsãrabhañaviùayaþ ÷atrusamà÷rayaþ sthàyãbhàvo dhàñã÷ravaõoddãpito dhàvanaguhàprave÷agartàntarànveùaõàdibhi ranubhàvairabhivyakto vyàkulatvatàlu÷oùaõa padaskhalanàdyanumitairàvega÷aïkàtràsàdibhirvyabhicàribhirabhipuùño bhàvakacetasi vikùepalakùaõàü bhåmikàü bibhràõo bhayànaka ityàkhyàyate / seyamakhilo 'pi rasapuruùàrtho jananasàhasrasaüpàditasàhityadevatàpadàravindayugalopàsanàjanitavàsanàprauóhaparipàkabhàvanàvi÷eùasahakàriõàü sahçdayànàü mànasena gocarã kçto yena kenacidàkàreõa bhàsate / nanu ko 'yamàkàro rasasya yenàyaü bhàvakamànasairanubhåyata iti cetsvasvànubhavaikavedanãye tasminnàkàre kathamasmàdç÷àü vàcovyàpàra màtmãyamàpårayeyuþ / na hi kùãrasàgaramàgalaü pibannapi taü màdhurãvi÷eùamidaütayà nirdeùñuü brahmàpi ÷aknoti / kintu vigalitavedyàntaratvamiti vacanaparipàñãü manasi muhuràvartayatà bhàvanàsiddhiparyantaü saütoùñavyamàyuùmatà / nanu #<àkà÷àpåpikànyàyàdasau rasa iti sphuñam / àmãlitadç÷àü puüsàü seyaü bhàvaka bhåmikà // Ckc_5.28 // mànàdhãnà meyasiddhiþ sarvasiddhàntasammatà / asatyo rasavàdo 'yaü rasavàda itaþ param // Ckc_5.29 // na pratyakùeõa lakùyo 'yaü nànumànena mànyate / na càgamena sugamo nopamànena mànitaþ // Ckc_5.30 // samarthito nàrthàpattyà nàbhàvena ca ........ / ................ saübhàvyo naitihyena ca lihyate // Ckc_5.31 //># iti ceducyate svànubhåtivilasanameva rasasya sadbhàve pramàmamiti paramaü rahasyam / tadetadanupadameva pradar÷itam / anyà punariyaü vàgàóaübaravióaübanà vividhacarcàvinodakaüóåladhiùaõàprakàüóànàü vàdinàü mude vilikhyate / tathàhi / nanu pratyakùã bhavannasau nirvikalpakenàvabhàsate savikalpakena và / nàdyaþ / vastusvaråpa màtràvabhàsakasvabàvatvànnirvikalpakasya rasasya bhuvi bhàvadivi÷eùànusaüdhànapårvakapratãtisvabhàvatvàt / nirvikalpakapårvatvàtsavikalpakasyeti cet ÷råyatàm / savikalpakeneti bråmaþ / savikalpakasya nirvikalpakapårvakatvàbhidhànamavijàritaramaõãyameva / nirvi÷iùñaviùayànullekhino j¤ànasyaivàsaübhavàt / tathà ca ÷eùàvatàravi÷eùasya bhagavataþ pata¤jalerabhipràyaü prakañayatà vyàhçtaü hariyoginà / ## iti anumànamapi sàmànyato dçùñam rasàvabhàsakatayàtmani bahumànamàkalyati / amã sàmàjikà rasànubhavavantaþ / ye ye vivakùitaceùñàvi÷iùñàste te rasànubhavavantaþ / yathà tattvasàkùàtkàrànubhavitàraþ / tathà ceme ceùñàvi÷iùñàþ / tasmàt rasànubhavavanta eveti / na ca dçùñànte sàdhanavaikalyamà÷aïkanãyam / samàdhivelàyàmànante bàùpàdivyatikaraprasiddheþ / tathà mahimrastave "manaþ pratyak citte savidhamavadhàyàstamarutaþ prahçùyadromàõaþ pramadasalilotsaïgita dç÷aþ / yadàlokyàhlàdahrada iva nimajjyàmçtamaye dadhatyantastattvaü kamapi yaminastatkila bhavàn" // Ckc_5.*24 // iti àgamàþ puna ranekasiddhàntarahasye sàkùàtkàriõàü yathàdçùñavàdinàü puràõakavãnàmalaïkàrasaühitàþ / tatra ca rasa eva sarvottaratayà pratipàdyate / gosadç÷o gavaya itivat tattvasàkùàtkàrasadç÷o rasa ityupamànamapi rasasadbhàvàyànubhàvanàdàtmasattàsàphalyamanusaüdhatte / arthàpattirapi niràpattikaü samarthayate rasasadbhàvam / yathà divà na bhu¤jànasya devadattasya pãnatvànupapattyà kalpità naktaübhuktiþ / evaü vibhàvànubhàvàderanupapattyà rasa iti / nanu rasàpratãtàvapi svayameva kvacidàsvàdyatayà svatandràõàü bhàvàdãnàü kànupapattiriti cet kadàcit ko 'pi vibhàvàdiùu svatantravyavahàra upacàramàtreõa ràjapuruùeùu ràjavyavahàravaditi saübhavavastusaükhyàviùayatayà rasamahàràjalakùmãmanàlakùayan nijadaurbhàgyamàvirbhàvayati / aitihyamapi nidar÷itapramàõasaüvàdinà bàhyaü, naiva rasaniråpaõe saübàdhamavalambate / taditthamakhilapramàõasaüsiddhe rasasudhàniùyande sumanobhiranubhåyamàne yogyànupalabdhilakùaõamabhàvapramàõaü rasàvamànaika duràgrahàõàü viparãtasàkùaràõàü manasi vaidagdhyàbhàvameko 'pi bhàsayati / tathà coktamasmadàcàryaiþ kà÷ã÷varami÷raiþ rasamãmàüsàyàm #<"rasalakùmãmanàdçtya vàgàóambara toraõam / puõórekùo rasavidveùàdçjãùànubhavo yathà" // Ckc_5.33 //># pramàõalakùaõàdika manyato 'vagantavyam / ## iti sakalamapi kalyàõam / iti sarasasàhityacàturãdhurãõavi÷ve÷varakavicandrapraõãtàyàü ÷rãsiïgabhåpàlakãrtisudhàsàra ÷ãtalàyàü camatkàracandrikàyà- malaïkçtau rasaviveko nàma pa¤camo vilàsaþ // ______________________________________________________________________________ ùaùñho vilàsaþ / camatkàracandrikà vi÷ve÷varakavicandraviracità alaïkàravilàsaþ / ## tatra nàgarikoktichàyà yathà sikto 'pi siïgabhåpàlakalyàõoktisudhàrasaiþ / yo na pallavitastasmai jaïgamasthàõave namaþ // Ckc_6.*1 // atra jaïgamasthàõave nama iti solluõñhane namaþ÷abdaü vadatàü vidagdhànàmukteranukçtiþ chàyà / gràmyokticchàyà yathà sakhi siïgançpatipadayuga÷araõàgataràjavebhavaü pa÷ya / sundari kimidaü citraü ràj¤i bhujaïge 'pi kàcavalayaþ kim // Ckc_6.*2 // atra turãyapàda à÷rayavi÷eùeõàbyudayavi÷eùaü vadatàü gràmyàõàmukteranukçtiþ chàyà / sàmànyokticchàyà yathà ko 'yaü và¤chitamarthinàü vitanute nanveùa cintàmaõiþ sagràvà kila kintu naiva hi pumàn hàsena kiü bhåyasà / so 'yaü ÷rã anavotasiïgançpatiþ kasmàdidaü j¤àyate ratnollàsini kaïbtõe karatale kiü darpaõàpekùayà // Ckc_6.*3 // atra turãyapàde pratyakùasiddhe vastuni kimanyàpekùayetyasminnarthe karakaïkaõadar÷ane kimàdar÷avimbeneti sarvajanasàdhàraõokteranukaraõàdiyaü sàmànyokticchàyà / ## padamudrà yathà asmatkalpalàtàdalàni gilati tvatkàmagaurvàryatàü maccintàmaõivedibhiþ pariõameddårànnanayoccairgajam / ityàråóhavitardikàþ pratipadaü jalpanti bhådevatàþ siïgakùmàbhuji kalpavçkùasurabhãhastyàdidànodyate // Ckc_6.*4 // atra kalpalatàdãnàü devatàyogyatvàt sadbràhnaõà ityàdipadato 'pi bhådevatà iti padasyàbhijàtatvamitãyaü padamudrà / vacanamudrà yathà bho cindàmaõivedikàparisare santànasantànaka- cchàyàyàü surabhãpayodharapayodhàràbhiràràdhitàþ / mà garvãyata devatà vayamamã dçùñàþsma àvismitaiþ ÷rãsiïgakùitinàyakasya karuõàraïgairapàïgaiþ sphuñam // Ckc_6.*5 // atra devatàsàmyabahuvacanàbhipràyaõàtmani vaktrà vayamiti bahuvacanaü prayuktamitãyaü vacanamudrà / #<àyujyamànasya mithaþ ÷abdarya prakçtocitam / yojanà kriyate yàsau yuktirityucyate budhaiþ // Ckc_6.7 //># tatràyujyamànapadayojanà yathà ÷ambhossthità bhåùaõapeñikàyàü ÷riyaþ sapatnãmabhitaþ sphurantã / viùõoþ padaü madhyamamàvi÷antã viràjate siïgançpàlakãrtiþ // Ckc_6.*6 // atra pàtàlamityàdi prakçtàrthe ÷ambhubhåùaõapeñikàdi padànàmakle÷ayogaparaüparayà yojanà kçteti padayuktiriyam / evaü vàkyaprakaraõaprabandhavi÷eùàõàmapyudàhàraõàni draùñavyàni / ## tatra prakçti÷leùo yathà kalyàõadastvadãyoyaü nataþ ÷rãsiïgabhåpate / arthasàravidàü loke viduùàü vidviùàmapi // Ckc_6.*7 // atra kalyàõada ityatra dadàtidadatyoþ sàravidàmityatra vettividantyo÷ca prakçtyoþ ÷leùaþ / karoti siïgabhåpàla karaste viduùàü mudam / kartà vairivipattãnàü saüpadaü suhçdàü sphuñam // Ckc_6.*8 // tatra karteti pade tçcpratyayatçnpratyayayoþ ÷leùaþ / vairivipattãnàü karteti tçcpratyayaþ / saüpadaükarteti tçnpratyayaþ / anyathà kçdyogaùaùñhyàva÷yaübhàvitvàttadubhayavibhaktisaübaüdhàya pratyayadvayasya vivakùitatvàt tathokto 'yam / pada÷leùo yathà hari÷candro rakùàkaraõarucisatyeùu vacasàü vilàse vàgã÷o mahati niyame nãtinigame / vijetà gàïgeyaü janabharaõa saümohanakalà- vrateùu ÷rãsiïgakùitipatirudàro vijayate // Ckc_6.*9 // atra hari÷candra iti cakravartivàcake pade hari÷candra÷candra÷ceti padayoþ vàgã÷aþ vàgã÷a÷ceti padayoþ gàïgeya iti bhãùma iti vàcake pade gàïgoyaü ceti padayoþ ÷leùaþ, ityayaü pada÷leùaþ / vibhakti÷leùo dvidhà / sajàtãyo vijàtãya iti / tatràdyo yathà sthito viràjiràjãvavàsinyà kaustubhena ca / vakùaþsthalaü dadhàno 'vyàddevaþ ÷rãsiïgabhåpatim // Ckc_6.*10 // atra vãnàü pakùiõàü ràñ tasmin viràjãti saptamã / lakùmãkaustubhàbhyàü viràjã viràjana÷ãlamiti dvitãyà / tedve subvibhakttã viràjãti pade ÷liùñeiti sajàtãyavibhakti÷leùo 'yam / dvitãyo yathà kãrtirvi÷àlà dviùatàmahàri vyatàni tadvàmadç÷àü ca vakùaþ / abhedi taddurgamapi vyadhàyi ÷rãsiïgabhåpena nijàptacittam // Ckc_6.*11 // atra nàyakena dviùatàü kãrtirahàri hçtà / tenaiva ripustrãõàü vakùaþ avidyamànahàraü vyatànãtyatra atãtyekapade luïi prathamapuruùa÷ca napuüsakakarma ca dvitãyà ca tiïsubvibhakttã ÷liùñe iti vijàtãyavibhakti÷leùaþ / evamabhedãtyatràpi vij¤eyam / vacana÷leùo yathà à÷ànàü prabhavassãmà ÷riyàü sattrabhuja÷÷ubhàþ / ÷aurirdevà÷ca dadatàü kalyàõaü siïgabhåbhuje // Ckc_6.*12 // atra ÷auriþ nàràyaõo nàyakàya kalyàõaü dadatàü vitaratu / dada dàne iti dhàtoràtmanepadino loñi prathamapuruùaivakacanam / kãdç÷aþ ÷auriþ / à÷ànàü natajanamanorathànàü prabhava utpattisthànaü dàtetyarthathaþ ÷riyàü saubhàgyaviùye sãmà paramàvadhiþ / satastràyata iti sattraþ / tàdç÷o bhujo bàhurasyeti sattrabhujaþ / ÷obhanà bhàso dãptayo 'syeti ÷ubhàþ devapakùe tu devàþ / kalyàõaü dadatàü vitarantu / dadatàmiti óudठdàne iti dhàtoràtmanepadino loñi prathamapuruùabahuvacanam / kiü bhåtàþ devàþ? à÷ànàü di÷àü prabhavo nàthàþ, ÷riyàü saüpadàü sãmà avadhayaþ / satre bhujata iti satrabhujaþ / ÷obhanà bhàþ kàntiþ yeùàü te ÷ubà ityuktamàrgeõa kriyàpade vi÷eùaõapataü ekavacanabahuvacane ÷liùñe ityayaü vacana÷leùaþ / àdi÷abdàdbhàùà÷leùaþ yathà melàyanàya te ràjyamastu gàdanasiügana / vãràya manasà poraràmàkàjanaketana // Ckc_6.*13 // he gàdana ! gadayati pårvamabhibhàùayatãti gàdanaþ / tasya saübuddhiþ pårvabhibhàùinnityarthaþ / tàdç÷àya te ràjyam / pauraràmàkàñanaketana pauraràmàõàü porastrãõàü kàñanaketana matsyaketana ràmàmadanetyarthaþ / he sigana siïgabhåpàla / manasà vãràya melàyanàya / mà ca ilà ca mete lakùmãbhåmyau tayorayanaü màrgaþ melàyanaü tasmai melàyanàya lakùmãbhåminivàsasthànàyetyarthaþ / tàdç÷àya te ràjyamiti prajàpàlanasàmarthyaråpakarmàstu sarvotkarùeõa bhåyàditi saüskçtabhàùà pratãyate / melàyanàyetyàdipadeùu bhadramabhavadve tyàdyàrthavàciùu tadde÷abhàùàviduùàmàndhrabhàùà ca pratãyate / tadayaü bhàùà÷leùaþ / evaü saüskçtapràkçtàdibhàùà÷leùàstu tatra tatra mahàkaviprabandheùu citratareùu svayamanusaüdheyàþ / ## avyàpako yathà gauóãsaïgãtabhaïgã rahasi vilasitaü kosalãkau÷alànàü nepàlãgaõóapàlã mçgamadamakarãü kairalãü pànakelãm / làñãpàñãracarcàü kusumaviracanàü kuntalãkuntalànàü siïgakùmàkànta bhinte tava vijayaramàsnighdhaveõiþ kçpàõiþ // Ckc_6.*14 // atrànupràsasya prativàkyaü bhinnaråpatvàdavyàpakànupràso 'yam / yathà ca jayati jagadudàro jàlmavçttàtidåraþ sujanabhajana÷ãlaþ stutyasatyànukålaþ / abhinavasuradhenorannavotasya sånuþ kùitinutaguõasàndraþ siïgabhåpàlacandraþ // Ckc_6.*15 // atra padàdyàntànupràsasya pratipàdaü bhinnaråpatvam / vyàpakànupràso yathà-nàyakasyaiva vaü÷àvalyàm yatra caraõasannàhinã tçõacaraõaü nijapuràcca nissaraõam / vanacaraõaü taccaraõakaparicaraõaü và virodhinàü ÷araõam // Ckc_6.*16 // atra rephaõakàrayugalasya sarvatrànuvçttatvàdyvàpakànupràso 'yam / evaü vçttilàñànupràsàtayo draùñavyàþ / #<÷abdasya prakçte samyagghañanà guüphanà matà // Ckc_6.11 //># atra÷abdo dvividhaþ nirarthako 'nyagrathita÷ceti tatràdyàsya yathà ÷rãsiïgakùitipàlasaïgarajayaprasthàpakai stàvakair dhàñãduüduvinissvanairabhinavavyàpàriõo vairiõaþ / svacchàyàmanudhàvinãü pratibhañànà÷aïkya ÷aïkàkulàstràyadhvaü be be be iti pratipadaü jalpanti dhàvanti ca // Ckc_6.*17 // atra be ityàdi nirarthaka÷abdasya prastutànuguõyena grathanàdiyaü nirarthaka÷abdaguüphanà / anyagrathita÷abdaguüphanà trividhà / pàdaguüphanà pàdadvayaguüphanà pàdatrayaguüphanàü ceti / tatràdyà yathà arthasya puruùo dàsa iti vakta vyalajjatàm / dàso hi puruùasyàrthaþ pa÷yataþ siïgabhåpatim // Ckc_6.*18 // atràdyoktasya prathamasya prastutànuguõyena ghañitatvàdiyamanyagrathità pàdaguüphanà / dvitãyà yathà yuvà yugavyàyatabàhuraüsalaþ kavàñavakùàþ pariõaddhakaüdharaþ / itãdamanyatra kavitvapaddhati- rvigàhate siïgançpe tu sàrthatàm // Ckc_6.*19 // atra kàlidàsagrathitasya prathamàrdhasya prastutànuguõyànughañanàdiyaü pàdadvayaguüphanà / tçtãyà yathà sajàtãyairvijàtãyairatiraskçtamårtimàn / yàvadrasaü vartamàno ràjate siïgabhåpatiþ // Ckc_6.*20 // atra pårvàlaïkàra÷àstrakàragra thitasyàpi pàdatrayasya prathamàrdhe sapakùairvipakùai÷cànatikramaõãyo yàvadrasaü vartamàna iti prastutànuguõyena ghañanàdiyaü pàdatrayaguphanà / ## cakrabandho yathà sakùamàcakradi÷àvilàsivibhunà tigmàü÷uhàri÷riyà vi÷ràmakùaõavi÷varaïgaviyatà kalpaü ya÷o jyotiùà / vidvatkàntimavàpa yaþ pravi÷adàvirbhåtakçtsnàgamàü màüdhàtà sa ca tadvi÷eùaviduùo yàti tviùà nopamàm // Ckc_6.*21 // atra nemimàrabhya tçtãyasminnantare camatkàrajyotsneti kçtinàma / saptame vi÷vapatikaviriti tatkartçnàma / navame nàyakanàma ca prakañãkriyate / àdi÷abdàtpaïabandhàdayaþ / atra padmabandho yathà sà ca mà kùapitabhàvaràkùasà sàkùaràvagatapàdamàrasà / sàrasà dayatu siïgayaü rasà sàrayaü gajavatã kùaõà ca sà // Ckc_6.*22 // atra kùapitàþ bhàvena ràkùasàþ krårajanàþ yayà sà kùapitabhàvaràkùasà daridrãkçtakrårajanetyarthaþ / sàkùaràvagatapàdasàrasà vidvaddhyàtapàdapadmà mà lakùmãþ rasàsàraü bhåvi ÷reùñhaü vastu yàti pràpnoti iti rasàsàrayaþ / taü siïgayaü siïgabhåpàlaü sàrasàdàvàsapadmàdayatu bhajatu / tathà gajavatã svàdhàradiggajavatãtyarthaþ / sà kùamà bhåmi÷ca / anyadevaü vidhamanusandheyam / ## àdiyamakaü yathà nàyakasyaiva sadayà sadayà buddhiravatàravatà mama / madhurà madhurànàtha bhavatà bhavatàdaram // Ckc_6.*23 // atra caturõàmapi pàdànàmàdau pradhamàkùarasahitaü varõatritayamàntaratamavyavthànena punaþ÷rutamiti sarvapàdàdiyamakamidam / evamanyepi dvipàdàdiyamakadalayorvyavahitàvyavahitabhedàþ svayamavagantavyàþ / madhyayamakaü yathà ghanaya÷onaya÷obhitasaügarotsukatamaþ katamaþ sahate ripuþ / bhavadasiü vada siïgamahãpate paramayà ramayà bharitadyute // Ckc_6.*24 // atra caturùvapi pàdeùu prathamàkùaraü vihàya madhyàkùarayamakamàntaramavya vadhànena punaþ÷rutamiti sarvapàdamadhyayamakamidam / evamanye 'pi pårvapadasya bhedà niråpaõãyàþ / antyayamakaü yathà ya÷asà saurabhavantaü siïgamahãpàla merudhãra bhavantam / sukçtãkçtavasudevaþ satataü pàyàdvitãrõaghanavasudevaþ // Ckc_6.*25 // he merudhãra siïgamahãpàla ya÷asà saurabhavantaü ya÷assurabhiü bhavantaü sukçtãkçtavasudevaþ svajanmanà kçtàrthãkçtànakadundubhiþ devaþ ÷rãkçùõaþ vitãrõaghanavasu yathà tathà pàyàdityantyàkùara sahitamakùaracatuùñayam pàdadvaye punaþ÷rutamiti dvipàdàntayamakamidam / evamanye 'pi bhedàþ svayamåhyàþ / ## yathà rambhe kiü sakhi menake na sulabhàþ kalpadrumàõàü srajaþ te svarge na hi santi kutra dharaõãbhàge kutaþ kàraõàt / dàtuþ ÷rãanavotasiïgançpatestairdattahastàïgulãr brahmà nirmitanànato nu dhanikàþ sarve 'pi dhàtrãsuràþ // Ckc_6.*26 // atra rambhàmenakayoruktipratyuktayaþ spaùñàþ / ## tatra kriyàgåóhaü yathà kçpàõakhaõóitàràtimaõóalàdhã÷amaõóalaþ / ÷rãsiïgadharaõãpàla vibhaveti samçddhatàm // Ckc_6.*27 // atra he vibho samçddhatàmehãti kriyàpadasya vibhava iti saptamyà gopitatvamiti gåóhakriyàpadatvàt kriyàgåóham / yathà ca kandarpakalpanàkàraü ÷rãsiïgadharaõãbhujam / puramàrge purandhrãõàü ni÷calànayanà¤calàþ // Ckc_6.*28 // atràpuriti kriyàpadaü purandhrãõàmiti padena gopitamiti kriyàgåóham / kàrakagåóhaü yathà ÷rãsiïgabhåpanàsãradhàñãsàdhvasasaübhramàt / kva darã kva darãtyadreþ kàntàre rañati sphuñam // Ckc_6.*29 // atra rañatikriyàyàþ kartçkàrakabhåtà areþ kàntàþ kàntàra iti saptamyà gopitamiti kàrakagåóheùu kartçgåóhamidam / evaü karmagåóhàdayo draùñavyàþ / saübandhapadagåóhaü yathà ÷arànapàïga÷rã ràjan nàbhikramati kevalam / bhråvallãlalitai÷càpaü tvatsevà sudç÷àmapi // Ckc_6.*30 // atra eþ kàmasyeti sambandhapadaü lalitairvilàsairiti tçtãyà và (tçtãyayà?) gopitamiti saübandhagåóhamidam / paùñhayàþ kàrakatvàbhàvàt sambhandhagåóhasyàtra pçthaïnirde÷aþ / ## kamadarpayanmanobhåþ kiü narapative÷ma ràjate nidhimat / kàmadhurà kathaya sa÷e tvayaiva kathitaü hi siïgabhåpàla // Ckc_6.*31 // atra manobhåþ kamalobhayaditi pra÷ne kaü brahmàõam / narapative÷ma kiümiti pra÷ne kinnarapative÷ma, kuberagçhamiti / madhurà keti pra÷ne kàmadhurà kàmabhàra iti cottaràõi pra÷nàvayasyàntara itãdamantaþpra÷nam / pratyànanaü ràjitagaõóamadhyaü subhãùaõaü bhairavamastakaü kim / tvayà naceduttaramapradattaü ràjan na jànàti bhavàn bhavantam // Ckc_6.*32 // atra pratigaõóabhairava ityuttarasya pra÷navàkyàntare pratãyamànatvàdida¤càntaþ pra÷nam / bahiþ pra÷naü yathà kãdçgbalaü devavibho ÷uce÷ca sambodhanaü tvadripumaõóala¤ca / ÷rãsiïgabhåpàla vadottaràõi pårvoktavarõabhayavçddhiyogàt // Ckc_6.*33 // atra indrabalaü saphali ÷ucisaübuddhiþ pavitreti tvadvipumaõóalaü vitrapaü vitrasaditi và trãõyuttaràõi pra÷nàd bahireva mçgyàõi / bahiþ pra÷namidam / ubhayapra÷naü yathà yoginàü bhoginàü ràjan ka iùñastaü na vetti yaþ / viparãto harastena na j¤àto hi sahàmbaraþ // Ckc_6.*34 // atra rahovàsa ityuttarasya pårvabhàgo raha÷÷abdo viparãtahara÷abdena pra÷navàkyasyàntaþ pratãyate / uttaràvayavo vàsa ityayaü bahireva mçgyata iti bahirantaþpra÷nottarasya sthitatvàdidamubhayapra÷nam / ## iti sarasasàhityacàturãdhurãõavi÷ve÷varakavicandrapraõãtàyàü camatkàracandrikàyàü ÷abdàlaïkàraviveko nàma ùaùñho vilàsaþ // ______________________________________________________________________________ saptamo vilàsaþ / camatkàracandrikà vi÷ve÷varakavicandraviracità saptamo vilàsaþ / ## tatra jàtiþ ## seyaü dvidhà nisargatatkàrabhedàt / àdyà yathà asakçtparidhålavàladhãn muhuràkampitabaktrakandharàn / ripubhåbhçdupàyanãkçtàn turagàn pa÷yati siïgabhåpatiþ // Ckc_7.*1 // atra turagàõàmaya ... ... ... ... ... ... / tàtkàlikã yathà pårvàïgaü lalitaü nidhàya mçdule siühàsanopà÷raye pa÷yan bàõamçjåkçtaü savayasà smerairapàïgekùaõaiþ / kurvan karõapuñãü sudhàrasamayãü vàcaü parãkùàvatà- màsthànyàmanavotasiïgançpatiþ puùõàti netrotsavam // Ckc_7.*2 // atra ràj¤astàtkàlikasvaråpàvasthànakathanàt tàtkàlikã jàtiriyam / ## atra kàraõàntarasaübhàvanà yathà tanvanna bhàravinatiü phaõiràjamådhrnàü kurvanna dhauta÷ucitàü hara÷àñikànàm / badhrannanambara vitànamajàõóabhàge ÷rãsiïgabhåpa tava bhàti ya÷ovilàsaþ // Ckc_7.*3 // atra vinati÷ucitvavitànànàü bhàradhàvanàü÷ukàni hetutayà prasiddhàni tàni nirvartya ya÷aso dhàvalyanairmalyabàhulyànyanyàni kàraõàni vibhàvyanta itãyaü kàraõàntaravibhàvanà / svabhàvavibhàvanà yathà anullikhitatãkùõàgrà praj¤à ÷rãsiïgabhåpate / avàsitasugandhaãni ya÷àüsi tava santatam // Ckc_7.*4 // atra tãkùõatvasugandhitvayorloke ullekhanavàsane prasiddhabhåte iti nirvartya praj¤àya÷asoþ svabhàvo 'pi vibhàvyata itãyaü svabhàvavibhàvanà / ## atra pravartakakriyàvi÷iùñakàrakaheturyathà pàpakriyàpañalakhaõóanapaõóitàni puõyakriyàpunarudãraõapåraõàni / saüpàdayanti satataü pramadaü janànàü ÷rãsiïgabhåpacaritàni mahàdbhutàni // Ckc_7.*5 // atra nàyakacaritànyevaü bhåtàni pracànàü pràgasataþ santoùasya pravartanakriyàyàmàviùñànãti kriyàviùño 'yaü pravartakaþ kàrakahetuþ / sa evànàviùño yathà aviturakçtabhaïguü siïgabhåpàlamaules tribhuvanamapi siddhaü kãrtikallolinãbhiþ / viùamaviùamacakùurjåñakoñãra÷çïga- skhalanavalitaphenasvardhunãspadhinãbhiþ // Ckc_7.*6 // atra bhuvanavi÷adabhàve kãrtàvanàviùñàü hetau tçtãyàü prayojayati / na tu kartarãti kriyànàviùño 'yaü pravartakaþ kàrakahetuþ / nivartakakriyàviùñaþ kàrakaheturyathà pradhvaüsàya prabhavatitaràmugrasaïgràmaraïga- pràmodàgre pratibhañacamåcakra durvikramàõàm / siïgakùoõãpatirabhivahan ghoradaübholipàlã- jçmbàrambhaprakañanadhurà bandhuràü khaógadhàràm // Ckc_7.*7 // atra karavàlaikasahàyasya nàyakasya pratibhañavikramadhvaüsanakriyàkartçtvenàve÷àdàviùño 'yaü nivartakaþ kàrakahetuþ / sa evànàviùño tathà ÷rãsiïgabhåpakodaõóàdatyàråóha guõadhvaneþ / bhajanti nirguõãbhàvaü vairastrãkaõñhabhåmayaþ // Ckc_7.*8 // atra vairikulapàlikàkaõñhasåtranivartanakriyàmanàvi÷an nàyakakodaõóadaõóo hetau pa¤camãü prayojayatãti kriyànàviùño 'yam nivartakaþ kàrakahetuþ / kriyàviùñaprayojakahetuþ yathà kumàre ÷rãsiïge jaladhira÷anàü ÷àsati mahã- mamaryàdàdhvastàþ patanapariõàhapratibhuvaþ / adharmà nirmålà narakaparipàkapraõidhayo vinaùñà du÷ceùñàþ kali kaluùape÷ãparidhayaþ // Ckc_7.*9 // atra maryàdàdhvaüsàdiùu kriyàsu saptamãvàcyanaimittikàdhikaraõakàrakabhàvena nàyako 'yamàvi÷an prayojako bhavatãti yathoktaþ / sa evànàviùño yathà ÷rãsiïgakùitinàthapàr÷vamayatàmaj¤àtapårvaü hi naþ tatsevàbhyasanaü vidheyamiti te pratyarthipçthvãbhåjaþ / vçddhàmàtyajanànupàü÷u vinayàtsiühàsane sthàpitàn saübaddhà¤jalayo bhajanti mahità stotraikacitroktayaþ // Ckc_7.*10 // atra nãcairavasthànà¤jalibandhanastotrakaraõàdiråpàyàü sevàbhyasanakriyàyàmàtmanyevàtmanaþ samàve÷o na saübhavatãti kriyànàviùño 'yamiti ÷abdàbidheyaprayojako nàma kàrakahetuþ / ## tatra dvitãyàvàcyo lakùakaheturyathà ÷rãsiïgabhåpatiü prati ÷ãtakarakaravàlakhaõóitàràtim / saïgarasãmani vividhàþ kàtaraceùñà bhavanti vimatànàm // Ckc_7.*11 // atra kriyànàviùñenaiva nàyakenana vimatànàü bhayajanakakàtaraceùñà labhyante vi÷eùyanta iti so 'yaü lakùaõahetuþ / pratinà yoge dvitãyàmutpàdayatãti dvitãyàvàcyo 'yam / tadvattçtãyàvàcyo yathà sàdhàraõà÷rayayuje yudhi bandhutàyàü pa÷yanti ràjàcalaràjadhànyàm / ràjànamàj¤àsahajena pauràþ praphullasaugandhika÷ekhareõa // Ckc_7.*12 // atra saugandhika÷ekharaü dar÷anakriyàyàmanàvi÷adeva ràjànaü j¤àpayatãtãtthaübhàvalakùaõatçtãyayà vàjyo 'yaü j¤àpakahetuþ / caturthã vàcyo yathà ÷rãsiïgadharaõãpàlapàdasevà paràïmukhaþ / akàõóe ÷emuùã ràj¤àü ràjyabhraü÷àya vairiõàm // Ckc_7.*13 // atrotpàtabhåtayà ràj¤àmakàõóato nàyakasevàparàïmukhãbhàvabuddhyà teùàü ràjyabhraü÷o j¤àpyate / tenàyamutpàtena j¤àpyamàna iti caturthyà vàcyo j¤àpakahetuþ / saptamãvàcyo yathà mà bhåta pratiràjakàtpratimukhàþ kãrti vihàyàdhunà pràõebhyaþ kva nuyàta dhåtamatayo bhoþ pa÷yatàsmàniti / ÷àsatsu svapatàkinã radhikçteùvàråóhamandasmitaþ ÷rãsiïgakùitipo ripånabhimukho badhnàti dossampadaþ // Ckc_7.*14 // atra senàdhipatãnàü balànu÷àsanakriyayà nàyakasya prakà÷anakriyà lakùyate / ## tatra kàryeõaiva samutpanno hetuþ samakàlaþ / yathà ÷rãsiïgabhåpaþ kavitàbhiùaïgo raõàïgaõe vãragururniùaïgàt / bàõàn samàkarùati ÷àtakoõàn pràõairarãõàü samakàlameva // Ckc_7.*15 // atra kàryapårvakùaõa varti kàraõamityetadullaïdhya kàraõabhåtasya bàõàkarùaõasya tatkàryabhåtasya vimatapràõàkarùaõasya ca samakàlamevotpattikathanàt samakàlo nàmàyaü gauõahetuþ / kàryàdanantaramutpanno heturviparyastaþ / yathà pa÷cànmu¤cati te ÷aïgaþ ko÷aü ÷rãsiïgabhåpate / ko÷aü mu¤canti paurastyàþ purastàdeva bhåbhujaþ // Ckc_7.*16 // atra pårvadikpàrthivabhàõóàgàratyàgalakùaõasya kàryasyotpatteranantaratvàt kàraõabhåtasya nàyakakhaógamokùasyotpattikathanàdiyaü viparyasto nàma citrahetuþ / yuktakàryakàrã heturyuktaþ / tadviparãto henurayuktaþ / tau yathà kçpàõabhogã tava siïgabhåpate karotvaripràõasamãrapàraõàm / bhavatpratàpàtapavaibhavàtkathaü virodhinàü ÷okatamisramedhate // Ckc_7.*17 // atra prathamàrdhe yatsarpàõàmucitaü pavanapàraõakàryaü tadeva kçtamityayaü yukto nàma gauõahetuþ / uttaràrdhe tejaso yaduktaü tamovardhanaü tadevakçtamityatyukto 'yaü gauõahetuþ / adhikaraõaheturasaïgataþ / yathà bhåbhàrastava dakùa bàhu÷ikhare mådhrnà natàþ pàrthivàþ pràgalbhyaü tvayi siïgabhåvara paraü vãtatrapà vairiõaþ / aunnatyaü tvayi garvitàþ pratibhaña vyàptàntarikùàntarà÷ citraü kàraõamekataþ parigataþ kàryodayastvanyataþ // Ckc_7.*18 // atra nàyakagatànàü bhåbharaõàdikàraõànàü pratinàyakagatànàü namratvàdikàryàõàü vaiyadhikaraõyenàsaübaddhatvàdasaïgato nàmàyaü gauõahetuþ / ## vastusvabhàvaparàhato 'heturyathà råkùàhaükçtayo na santi lalite bhedaü gate na bhruvau dçkkoõo 'pi na ràgameti hasitaü mandaü ca nàntarhitam / dçùñvàpi pratigarjatàü kùitibhujàü saüraübhagarbhakriyà mårtirdàruõaceùñayàpyavikçtà ÷rãsiïgapçthvãpate // Ckc_7.*19 // atràtisaüraübhapratinàyakaceùñàvikaraõa samarthasyàpi satatàkàrya (?) nàyaka mårtisvabhàvaprabhàvaparàhatà huükàràdikàluùyaråpaü kàryaü notpàdayatãti so 'yaü tathoktaþ / dvitãyo yathà dossàraü samareùu siïgançpateþ pràyeõa jànannapi kùmàpàleùu bhavàdç÷eùvapi ciràt tatpàdasaüseviùu / ÷ruõvannàptajanoddhatàü giramapi pràõe÷a dhãmàn bhavàn tatsevàü na cikãrùatãti yadidaü tahaiva du÷ceùñitàt // Ckc_7.*20 // atra nàyakadossàraj¤ànàdikàraõànàü pratinàyakagirà lakùaõakàryakaraõasàmarthye 'pi bhavitavyatàparàhata÷aktitvakathanàt kàraõàntaraparàhato 'yamahetuþ / niråóhe sàhitye sarasahçdayànandasadane vadànye ÷rãsiïgakùitipatilake tiùñhati puraþ / kçtàrthaþ sarvàrthe bhavati bhuvi yaþ ka÷cana na cel lalàñe durlaüghà duritalipirasyaiva mahatã // Ckc_7.*21 // atra vidyàpakùapàtavrata nàyakaudàryasya sakalàrthi kçtàrthãkaraõasàmarthye 'pi yatra kutra cit kàryasyànutpàdakatve tadarthilàlàñika durlipiparàhatatvakathanàdanyaparàhato 'yamahetuþ / ## yathà pràj¤aiþ pràktanavàsanàparikarairvidvajjavopàsanaü tenàpi pratibhà tathà madhurayà sàhityasàkùàtkriyà / tatproóhãranavotasiïgançpatessmeràþ kañàbhakramàþ te lakùmãradhikàü tathà kçtadhiyàü siddhyet trivargodayaþ // Ckc_7.*22 // atra vidvajjanopàsanàdãnàmuttarottarahetubhåtànàmapi trivargodaye pårvapårvavyapekùayà samucitanàmeva kàraõatvamiti pçthak pçthagasàmarthyàt kàraõamàlàpyahetureva / ## yathà keyåraratnamupalàlayatà nçpeõa yatpràrthitaü nijasakhãjanasannidhàne / ÷yàmà payodharayuge paramàdareõa tasyottaraü kçtavatã pulakaprarohàn // Ckc_7.*23 // atra keyåranàyakaratnasaükràntanàyikàpratibimbapayodharopalàlanakaraõamiïgitam / tena nàyakasya manoratho vidagdhayà nàyikayà lakùyate sma / nàyikàyà÷ca romà¤ca àkàraþ / tenàïgãkaraõaråpà svàbhilaùitacikãrùà nàyikàyà vidagdhena nàyakena j¤àyata itãdamubhayavidhaü såkùamam / ## yathà jambådvãpe lasati nitaràmandhrade÷o vi÷eùaþ ÷reyastasmin bhavati nagaraü ràja÷ailàbhidhànam / tatrotkarùaü kalayati sabhà siïgabhåpàlamaule- ssàràtsàraü vacanaracanaü tatra tasyàpi ràj¤aþ // Ckc_7.*24 // atra àndhrade÷àdãnàmuttarottarakrameõa sàratvàbhidhànàduttaramidam // ## atra ÷uddhastàcvikavirodho yathà dhanapradànaü dvaviõàrjanaü ca sàmràjyakùmãrbhuvi bhàratã ca / dhãvçddhasevà navayauvanaü ca ÷rãsiïgabhåpe vilasanti nityam // Ckc_7.*25 // atra dhanapradànàrjanayoþ takùmãsarasvatyoþ vçddhasevànavayauvanayo÷ca virodhastàcviko vivikta÷ceti yathoktaþ / grathitastàcvikavirodho yathà kiü nirdveùakathasya daityahananaü tatràpi kiü nidrayà nidràlorurasi striyà kimatha sà nissaübhavà syàtkatham / daityàreriti tatpuràõasamaye goùñhãùu vidvajjana- prauóhokttãrni÷amayya siïgançpatiþ smerànano jàyate // Ckc_7.*26 // atra virodhasyottarottaragrathanena grathito nàmàyaü tacvavirodhaþ / ## ÷uddhàbhàsavirodho yathà bråmahe siïgabhåpàlaü vayaü saujanyapaõóitam / kàmaü vadati vãràliþ tamasaujanya paõóitam // Ckc_7.*27 // atra ràjanyasaujanyayogaråpo virodhaþ ÷abda÷loùamàtreõa pratãyate / tacvatastu vãrapaïktirasaujanyapaõóitaü raõaku÷alaü vadatãti parihàraþ / sa eva grathito yathà / ràj¤aste gurutà kathaü bada guroþ padmàttatà syàtkatham padmàttasya ca jiùõutà kathamaho jiùõoþ kathaü saumyatà / saumyasya kùitinandanatvamucitaü loke kathaü bhåpateþ ÷rãsiïgakùitinandantvamapi tallakùõã÷varollàsitam // Ckc_7.*28 // atrottarottarasaükalanayà grathitasya ÷leùamålatvàdàbhàsatvaü spaùñameva / kiü bhåpatitvaü kutaþ ÷rãsiïgakùitinandanasya tadidaü lakùmã÷varollàsitamiti / ## tatra jàteþ jàtikriyàguõadravyairyathà ÷rãsiïgabhåpàlamano 'pi bhåbhçt- padmàkaro 'pi sphujapaïka÷eùaþ / khyàto 'si bhogãjanavatsalo 'pi bhåmau suparvo 'pi ca sàrvabhaumaþ // Ckc_7.*29 // atra prathame pàde meghaparvatajàtyoþ dvitãye padmàkarapaïka÷oùaõakriyayoþ tçtãye sarvajàtivatsalatpaguõayoþ caturthe devajàteþ sàrvabhaumanànro diggajalakùaõasya dravyasya càsaühatiriti catvàro jàtivirodhàþ / kriyàyàþ kriyàguõadravyavirodho yathà kaviprãtiü kurvan tirayasi kaviü nãtinigame tava praj¤à tãkùõà racayati na bhedaü kçtadhiyàm / kalànàtho 'pi tvaü tyajasi nanu nabhatrapadavãü vicitraü ÷rãsiïgakùitivara caritraü tava param // Ckc_7.*30 // atra kaviprãtikaraõa kavitiraskaraõakriyayoþ prathamapàde dvitãye tãkùõatvaguõabhedakriyayoþ tçtãye kalànàthanàmnaþ candralakùaõadravyasya nakùatramàrgatyajanekriyàyà÷ca saïgatiriti trayaþ kriyàvirodhàþ / guõasya guõadravyàbhyàü virodhe dvau bhedau / tatra guõayorvirodho yathà ÷rã siïgabhåpa nàpi dvayamadana mekavçkùayaikasmin / dàkùiõyamuttaratvaü bhavati tu nirçtyapekùayà bhavati // Ckc_7.*31 // atra dakùiõatvottaratvayordvayorguõayorvirodhaþ / guõadravyayoryathà citraü ÷rã siïgabhåpàla tàvakairarjunairapi / bhåyate ya÷asàü bçndairmitranandanavatsalaiþ // Ckc_7.*32 // atràrjunalakùaõadravyasya karõa vàtsalyaguõasya virodhaþ / dravyasya dravyeõa virodhe eka eva bhedaþ / yathà ràjàdriràjadàtuvyàü (dhànyàü?) madhuràyàmapi sadà vi÷àlàyàm / ÷rã siïgançpo dharaõãü màüdhàtàpi pra÷àsti kçtavãryaþ // Ckc_7.*33 // atra prathamàrdhe madhuràyà vi÷alànagaratvaü dvitãye màüdhàtuþ kçtavãryatvamiti dravyavirodhaþ / ## virodhabhedeùvasaïgato yathà viràjate madhyamalokabhàgyaü ràjàcale ka÷cana ràjasiühaþ / yatpràntadçptàptavatàü vilãno màdàtirekà ripuma¤jarãõàm // Ckc_7.*34 // atra siühàntikamàptànàü ku¤jaràõàü mada÷oùo nasaügacchata ityasaügato nàmàyaü virodhabhedaþ / pratyanãkaü yathà ÷rotuü raübhàracanàü nirbharànandagarbhàü (?) pràsàdeùu pratidi÷atañinãü vãkùituü jàlamàrgeþ / citraü siïgakùitipa bhavataþ khaógadhàrà nimagnà nidràmudràü niravadhikathàmà÷rayanti dviùantaþ // Ckc_7.*35 // atra vacana÷ravaõanirãkùaõàrthinàü niravadhinidrà÷rayaõaü pratikålatvenàsaïgatamiti pratyanãkamapi virodha eva / viùamaü yathà di÷àü dukålaü hasitaü jaya÷riyà ya÷o vilàsastava siïgabhåpate / svabhàva÷uddho 'pi mu÷e virodhinàü karoti màlinyataraïgitàü di÷àm // Ckc_7.*36 // atra dhavalasya ya÷aso virodhimukheùu yadatimàlinyakaraõaü tasya ca yàdç÷o 'pyupajàyate tàdçgeva tadbhavatãti prasiddhivaiùamyàt parasparàsaïgaterayaü viùamaü nàma virodhaþ / athavà diïmukheùu vi÷adãkaraõaü virodhimukheùu malinãkaraõa¤ca samavartanaprakàro na bhavatãti vaiùamyàdviùam virodhaþ / adhikaü yathà ÷rã siïgakùitipo vahanni÷itadhã ràkarõakçùñaü dhanuþ pratya÷vaü pratiku¤jaraü pratinaraü mu¤cannamoghàn ÷aràn / yàvanti dviùatàü balàni balavatyà÷caryameko 'pyasau tàvadvà samameva tairabhimukhairadhyakùamàlabhyate // Ckc_7.*37 // atraikasyàpi nàyakasyànekairapi sainyai ranekadhà dç÷yamànatve naikatvasaükhyàviruddhasaükhyàdhikyaü pratãyata ityadhikaü nàma virodhabhedaþ / ## atra vidhisaübhavo yathà raicarlãyakùitivara bhavadghora nàsãraghoñã- koñãkùuõõakùititalarajasyàvçtà÷àvakà÷e / syàtsaübhàvyaü tanuyavanikàthannadãpopamànaü paryantodyatparivçóha ÷ikhà padmaràgopalànàma // Ckc_7.*38 // atraivaüvidhe rajasi sàmanta÷ikhàmaõãnàü tàdç÷ã da÷à saübhàvyeti vidhessaübhàvyamànatvàdayaü vidhisaübhavaþ / niùedhasaübhavo yathà somollàsini pàra÷ãkançpatau saüdhànusaüdhàyake kanyàratnasamarpaõàd gajapatau saübandhagandhaspç÷i / raicarlànvaya÷àrïiõaü narapatiü draùñuü raõe sàhasaü saübhàvyaü na hi gautamãparisarakùudrakùamàbhçdgaõe // Ckc_7.*39 // evaüvidhanàyakasaüraübhasahanasàhasaü kùudrakùatriyeùu na saübhàvyamiti niùedhànniùedhasaübhavaþ / ## yathà nirvàtastaübhitaurva dharaõisurakaraspa÷aüpåtaiþ su÷ãlais tvaddànàmbupravàhaissahimahimanidhe siïgabhåpàlamaule / bhàõóàgàrànyanarghairanudinamavate pårayatyaiùa ratnair ityanyonyopakàraprasçmaravibhavau tvaü ca vàràü nidhi÷ca // Ckc_7.*40 // atra nàyakanadãnàyakayordànàmbupravàhapra÷astaratnasamudàyàbhyàmanyonyopakàrakabhàvàdanyonyamidam / ## atrànyonyaikatà yathà uddaõóãkçtapuõóarãkapañalaspaùñaprakà÷aü ya÷aþ ca¤caccampakamitraruciràkàraþ pratàpa÷ca te / pratyathikùitipàlamandirabhuvi ÷rãsiïgabhåpojjvalà- nyanyonya dyutimelanena bhavatarþ sakãrõavarõà iva // Ckc_7.*41 // atra kãrtipratàpayor anyonyaü vikàryavikà rakabhàvàt pratãkàrapratãteranyonyaikyatàpyanyonya eva / anyonyacålikà yathà vidyà÷riyà ràjati vidyayà ÷rãþ ÷rãsiïgabhåpo vacasà ÷riyà ca / nayo 'pi sattvena nayena sattvaü nayena sattvena yathà sa eva // Ckc_7.*42 // atra vidyà÷riyorviràjane parasparamupakàryopakàrakatayà vartamànayordvayornàyakaviràjamànakriyàyà apakàrakatvaü yat seyaü cålikopari vardhata ityanyonyacålikeyamanyonyabheda eva / anyonyabhràntiryathà lãyante gahatnàntareùu ÷anakairànmaikùaõà÷aïkino bhåpàlàn bhavadãya sainikadhiyà vãkùyàdhvagàn vairiõaþ / tànàlokya malimlucà iti dhiyà pàr÷vadvayàlokinaþ sannaddhàstvaritaü prayànti pathikàþ ÷rã siïgapçthvãpate // Ckc_7.*43 // atra kàntàrasa¤càriõàü nàyakavirodhinàü pathikànàü parasparamudde÷yodde÷akatàbhàvàt pratãkàrapratãteranyonyabhràntiranyonyabheda eva / ## vyatyayavatã mukhyà yathà sujanamayati lakùõãrdurjanànujjhati ÷rãþ vrajati layamadharmo vardhate dharmamàrgaþ / avitari maõigarbhàmacyutasyàvatàre ÷ritabudhaparicarye siïgabhåpàlavarye // Ckc_7.*44 // atra nàyakaràjye sujanadurjanayorlakùmãparivçttiþ / dharmàdharmayorlayaparivçtti÷ca mukhyata eva pratãüyata iti vyatyavatã mukhyà nàma parivçttiriyam / vyatyayavatã gauõã yathà ÷rã siïgabhåpaya÷asà yad pàkçtamindumàlinyam / bhavati hi tadeva lakùyaü vimatakùitipàlavadanakamaleùu // Ckc_7.*45 // atra nàyakaya÷asàpàkçtasya candrakalaïkasya virodhinaranàthavadaneùu lakùyamàõatvaü tadidamanupapadyamànatayà na mukhyamiti gauõãyaü vyatyayavatã parivçttiþ / mukhyà vinimayà yathà ÷rã siïgakùitipàlajaitrapañahadhvànànu sandhàyino dhàvanto nijaråpagopanakçte pratyarthipçthvãbhujaþ / dattvà vyàdhakulàya maõóanabharaü keyårahàràdikaü gu¤jàbãjavibhåùaõàni vinayàtkrãõanti hãnànyapi // Ckc_7.*46 // atra maõigu¤jàvibhåùaõayorvinimayayoþ mukhyatayaiva saübhavatãti vinimayavatãyaü mukhyà nàma parivçttiþ / saiva gauõã yathà vakretaràbhivyavahàradakùà ÷rã siïgabhåpàla tavàsidhàrà / pradàya kampaü ripubhåpatãnàü saptàïgaràjya÷riyamàdadati // Ckc_7.*47 // atra nàyakakhaóge ripubhåpatãünàü svakampapradànaü tebhyaþ saptàïgaràjya÷riyàmàdànaü ca mukhyà vçttyà na saübhavatãti gauõavinimayà nàma parivçttiþ / ## tatra pårvà nidar÷anà yathà paraü kurvanti pàruùyaü durjanà ràjavallabhàþ / ÷rã siïgabhåpakhaógo 'yaü paramarmaiva kçntati // Ckc_7.*48 // atra ràjavallabhakrårajanadçùñàntasya pårvamuktatvàt pårvà nàma nidar÷anà / uttarà yathà ÷rã siïgabhåpacàpaü vidadhàti virodhijãvadroham / namatàmapi vakràõàü parasantàpàya ràjakarõàsaktiþ // Ckc_7.*49 // atra ràjasamãpavartikuñilajanavçttàntasya pa÷càduktatvàduttareyaü nidar÷anà / samà yathà medinyàü gaganàïganàïgananato mandàkinãveõikàü veõãto jalajàtasaübhavasabhàsaugandhamàrohati / ÷rã siïgakùitipàlakãrtilatikà tatsaü÷rayàõàü nçõàü ÷aüsatyadbhatamuttarottaratayà jàtànubandhodayàm // Ckc_7.*50 // atra nàyakaparigraheõottarottarodayavataþ kãrtidçùñàntasya nàyakà÷ritajanottarottaraunnatyalakùaõadàrùñàntikasya ca ÷aüsantãti vartamànalakùaõa÷atra samakàlamevoktatvàdiyaü samà nàma nidar÷anà / ## atra kathita sàdç÷yasvajàtãyavyatireko yathà ÷rã siïgabhåmipatinà na tulàü prayànti vi÷ràõanakratubhuvo 'pi pare narendràþ / nandanti tehi viduùàü kavitàvilàsaiþ so 'yaü pratinandayati ca prakàmam // Ckc_7.*51 // atra nàyakasya sajàtãyaiþ narendraissaha vitaraõe sàdç÷yamabhidhàya pratiprãõanahetubhåtakavitàvilàsavi÷eùakathanàdayaü yathektaþ / sa eva pratãtasàdç÷ye yathà ÷rã siïgabhåpa bhavadãyaparigraheõa dharmàya yadbalavate kavireùa bhãtaþ / krãtàdibandhumuùità ca dadàti bhàgau tatte tulàü na dadhate prathame narendràþ // Ckc_7.*52 // atra rakatvena (?) tretàdvàparamahãnàthajàtisàmye pratãte nàyakasya tadràjyacoritadhamabhàvapratyarpaõapàrabhåta paripàlanavi÷eùabhedakathanàdayaü pratãtasàdç÷yasajàtãyavyatirekaþ / kathitasàdç÷ye svavyaktivyatireko yathà ÷rã siïgabhåpàla bhavàn doùà bhàve bhavàniva / ÷riyàpunastvadanyastvaü pratyahaü vaïghamànayà // Ckc_7.*53 // atra nàyakasya doùàbhàve svenaiva tulyatàmabhidhàya pratyahaü vardhamànayà turagàdisaüpadà svasyaiva svato pratidinàpekùayà vi÷eùakathanàdayaü kathitasàdç÷ye svavyaktivyatirekaþ / yadi pratãyamànasàdç÷ye svavyaktivyatirekasyodàharaõaü saübhavati càrutàü puùõàti và tadapi niråpaõãyam / kathitasàdç÷the ekavyatireko yathà ÷rã siïgadharaõãpàla karuõàvaruõàlaya / anudàtà kathaü tulyastava jãmåtavàhanaþ // Ckc_7.*54 // atra karuõànidhitvena kathitasàdç÷yayornàyakavidyàdharanàyakayoruttaratraiva bhedakadharmakathanàdayaü yathoktaþ / tatraivobhayavyatireko yathà nàyakasyaiva vaü÷àvalyàm saudaryo balabhadramårtirani÷aü devã priyà rukmiõã pradyumrastanayo 'pi pautranivaho yasyàniruddhàdayaþ / soyaü ÷rãpatirannavotançpatiþ kiü tvànanàmbhoruhe dhatte càru sudar÷ana÷riyamasau sarvàtma hastàmbuje // Ckc_7.*55 // atra balabhadrasaudaryatvàdibhirabhihitasàdç÷yayoþ nàyakarusmiõãnàyakayoþ sudar÷anamukhatvaü, sudar÷anakaratvaü cedubhayagatabhedakadharmakathanàdayaü kathitasàdç÷ya ubhayavyatirekaþ / pratãtasàdç÷ye ekavyatireko yathà mitramamitraü kurvannarvàga dvijaràjakabalanavyagraþ / ràhuþ kathamupamànaü ÷rãsiïgançpàlakhaógadhàràyàþ // Ckc_7.*56 // atra vivaõàtvena (?) pratãtasàmyayoþ saihikeyakakaukùeyakayoþ pårvatraiva bhedakadharmakathanàdayaü yathoktaþ / tatraivobhayavyatireko yathà a÷eùabhogàdhiùñhàyã nistandrassiïgabhåpatiþ / sa÷eùabhogàdhiùñhàyã nidràlurnãrajàvaraþ // Ckc_7.*57 // atra jagattràõadãkùitatvena pratãyamànasàdç÷yayoþ nàràyaõanàyakayorubhayagatabhedakadharmakathanàdayaü pratãyamànasàdç÷ya ubhayavyatirekaþ / kathitasàdç÷yena sadç÷avyatireko yathà ràjàdrisuraràjàdrã sakalyàõau sadà÷rayau / ayaü ÷rã siïgabhåpena ràjate na tu vajriõà // Ckc_7.*58 // atra kathitasàmyayoþ ÷ailayoþ pratãyamànasàdç÷yàbhyàmeva nàyakatridivanàyakàbhyàü bhedakathanàdayaü tathoktaþ / tatraiva visadç÷avyatireko yathà digdantãnàü siïgamahãpate÷ca samudbhavàllokahitàya kàmam / màtaïgatàyàmapi te madàndhà vaü÷onnatàvapyayamastagarvaþ // Ckc_7.*59 // atra lokahitatvena dikku¤jaràõàü nàyakaku¤jarasya ca sàmyamabhidhàya sadç÷àbhyomeva màtaïgatvavaü÷onnatibhyàü madàndhatvanirgarvatvàbhyàü ca bhedakathanàdayaü kathitasàdç÷yo visadç÷avyatirekaþ / pratãtasàdç÷ye sadç÷avyatireko yathà ratvairayatnavimalairvibhàti payasàü prabhuþ / ayaü ÷rãsiïgabhåpàlo guõainairmalyami÷ritaiþ // Ckc_7.*60 // atra gambhãratvàdinà pratãtasàmyayornàyakanadãnàyakayoþ kathitasàdç÷yai reva ratnairguõai÷ca bhedakathanàdayaü tathoktaþ / tatraiva visadç÷avyatireko yathà nidràlau ÷rutivarjite viùamukhe vakràü dadhàne satãü ÷eùe nånamapàya÷aïkihçdayà sthàtuü samudveginãm / nistandre vi÷ada÷rutau suvadane vakretaràdhvakrame ÷rã siïgakùitipàlake vasumatã yàti pratiùñhà paràm // Ckc_7.*61 // atra vidyàparij¤ànamahãbharaõàdinàpratãtasàmyayoþ ÷eùanàyakavi÷eùayorvisadç÷anidràlunistandratvàdibhedaka dharmakathanàdayaü pratãyamànasàdç÷ye visadç÷avyatirekaþ / ## daivikaü samàhitaü yathà ÷rã siïgakùitipàlasainikabhiyà bhåbhçdguhàgàhinàü kàntàreùu cikãùaütà nijapadaprastàrasaümàrjanàm / nirvyåóhà sahakàrità vidhiva÷àdasmàkamàkasmikaiþ kulyàkùàsalitakandarà parisarapràraübhamaübhodharaiþ // Ckc_7.*62 // atra palàyamànamàrgeùu nijapadapaïktimàrjanacikãrùåõàü nàyakavirodhinàmàkasmikavarùeõa tatsuniùpannamiti daivikaü samàhitam / aóhaivikaü yathà varùàdiprathamaprabodhasamayàcàreõa padmàlayà- dàóhàsighdanabhekumanaso vyàjàdanidràtyajaþ / daityàrerupakàrakàraõatayà jàgarti jàgraddhiyà ÷rã siïgasya vibho rdigantavijayaprasthànabherãdhvaniþ // Ckc_7.*63 // atra nidràvyàjena lakùmãgàóhàliïganasya ÷aithilyaü cikãrùatà bhagavatà lavdhasya padmàlayàtaïkahetutayà sahakàriõo nàyakasannàhanissàõaràõasya pauruùeyatayà tadidamadaivikaü samàhitam / ## àlambanavatã yathà autsukyàdanavotasiïgançpateràkàramàlikhya sà nirvarõyàyamasau mama priya iti premàbhiyogabhramàt / à÷uddhàya tatopasçtya tarasà ki¤cidvivçttànanà sànånaü sadarasmitaü sacakitaü sàkàïkùamàlokate // Ckc_7.*64 // atra nàyakànuraktàyàþ kasyà÷cinnàyakacitre ayaü sàkùànnàyaka iti pratãteþ seyaü satatanàyakànudhyànavàsanàbalena citrastha nàyakàkàramàlambya jàyata iti saüskàrajà sàlambà nàmabhràntiriyam / niràlambà yathà pràcaõóyaü pratigaõóabhairavavibhoralokya yuddhàïgaõe dàvanto girikandaràparisaraü pratyarthipçthvãbhujaþ / doruddhåtakaràlakhaógalatikàvyagraü tamevàntike prartyàdra pratipàdapaü pratidi÷aü pa÷yanti paryàkulàþ // Ckc_7.*65 // atra raõamukhe tàdç÷apracaõóimànusandhàyakaü nàyakaü sàkùàtkçtavatàü dviùatà mavigatena vàsanàbalena nàyakasàdç÷yàlambanaü vinàpi ÷ailàdiùu yà nayakàdipratãtiþ seyaü niràlaübanà nàma saüskàrato bhràntiþ / ## àdyà yathà nartuü và¤chati dhårjañiþ phaõadharàstiùñhanti paryantataþ pratyuttiùñhati jàhnavã na sahate mànàgrahaü màninã / serùyaü pa÷yati pàrvatã kamalabhåràliïgituü ceùñate ÷rã siïgakùitinàthakãrtimahimanyà÷caryadhuryodaye // Ckc_7.*66 // atra sadç÷adhàvalyena yatpràleya÷ailàdiråpe nàyakaya÷asi tattadråpatayà pratibhànaü seyamatattve tattvaråpà bhràntiþ / dvitãyà yathà tçùõàkràntà jalamiti dhiyà saüplave bhànubhàsàü dhàvaü dhàvaü dhavaladhavalaü dhànvinãùu sthalãùu / kùàmakùàmà ripunçpatayaþ siïgabhåpàladhàñyàü satyàkàrànapi na payasàü vi÷vasanti sma kåpàn // Ckc_7.*67 // atra bahu÷o mçgatçùõikàpratàritànàü nàyakaparipanthinàü pàramàrthikeùvapi jaleùu na jalànãti yà pratipattiþ seyaü tattvepyatattvaråpà bhràntiþ sàda÷yajanità bhràntiþ / ## atra bhràntiparamparà yathà ÷àkhàsu prasavà÷ayà kùitiruhàü karpårakhaüóà÷ayà peñãkàmudareùu mohanavidherante duklà÷ayà / ÷rãsiïgakùitinàyakendra bhavato gçhõanti siddhàïganàþ lokàlokadarãparãsahabhuvàmàkalpakalpaü ya÷aþ // Ckc_7.*68 // atra siddhàïganànàü bahu÷o màlàkrameõa nàyakaya÷asi jàyamànà prasavàdibhràntireva bràntiparaüparetyucyate / bhrànti÷çïkhalà yathà brahmà haüsadhiyànurajyati nabhogaïgàdhiyà te khagàþ kùãràübhodhidhiyà ca sà tañavatã jyotsnàdhiyà càmbudhiþ / sà kàntiþ ÷aradindumaõóaladhiyà tvatkãrtimavyàhatàü ÷rã siïgakùitinàtha sàdhujanatàsaükalpakalpadruma // Ckc_7.*69 // atra bhràntãnàmuttarottaraü ÷çïkhalànyàyeüna saükalanàdiyaü bhràntiþ ÷çïkhalà nàma bhràntereva bhedaþ / #<åhà vitarkaþ sa dvedhà nirõayànirõayàvadhiþ // Ckc_7.32 //># atra nirõayànto yathà asau kiü kandarpaþ kimayamamare÷ànatanayaþ kimeùaþ ÷rãràmaþ kimayamalakànàyakasutaþ / sakhi j¤àtaü so 'yaü yuvatinayanotpàdakaphalaü nidhànaü bhàgyànàü jayati khalu siïgakùitipatiþ // Ckc_7.*70 // atra kandarpàdivitarkànantaraü so 'yaü nàyaka iti nirõayakathanàdayaü tathoktaþ / anirõayànto yathà saüvartapàvaka÷ikhà kimi kinnu jihvà mçtyoriyaü kimu yugàntakçtàntadaüùñrà / ityåhyate samarasãmani vairisainyaiþ ÷rã siïgabhåpakarakampitakhaógarekhà // Ckc_7.*71 // atra kimidaü kimidamiti vitarkayatà vimatasainyena seyaü nàyakakhaógadhàreti nirõayàkathanàdayaü tathoktaþ / ## yathà nityaü ÷rãanavotasiïgançpatera÷ràntavi÷ràõana- ÷làghà÷lokakçtà ca dànarasike nàkaukasàü nàyake / svardhenorvadane nisarganamanàllajjànatirgopyate mandàrasya ca bàùpa vindupañalaü ÷cyotanmadhålãkaõaiþ // Ckc_7.*72 // atra nàyakavitaraõa÷làghayàþ paràbhåtayoþ kàmadhenukalpavçkùayor jàyamànalajjànatibàùpapåràþ svabhàvamukhàvanatipuùparasàbhyàü sthagitamiti mãlitamidam / ## tatra sàmànyaü yathà raicarlãyakulàvataüsa nçpate haüsàþ pra÷aüsànidhe ÷liùñadravyavivekino vijahati pràvãõyagarvaü nijam / vaktràntàdgalitànmçõàlakabalàn kãlau tava bràhnaõã pràptàdvaitakathànmanàgapi paricchettuü ciràdakùamàþ // Ckc_7.*73 // atra kãrtimçõàlayorekatvaråpaü sàmànyamapi sadç÷ena sadç÷asthaganamiti mãritameva / pihitaü yathà kasyà÷icitkuca maõóale navavayomattebhakumbhadvaye dçùñiü ràgataraïgitàü vidadhatà ÷rãsiïgabhåmãbhujà / dàkùiõyavratabhaïgabhãrumanasà devena vàmabhruvà- manyàsàmapi sà tathaiva kçtinà netrendriyeõàrpità // Ckc_7.*74 // atra prakañitasnehàü preyakãü pa÷yato nàyakasya yadanyàsvapi tathàvidhakañàkùavyàpàriõa svakãyabhàvaka prakhyàkachàkavihitaü [bhàvapracchàdanaü vihitaü (?)] tadidaü pihitamiti kecidàcakùate / tadapi sahajànu ràgadçùñivyàpàrasya sàdhitànuràgadçùñivyàpàreõa sthaganamiti mãlitameva / tadguõo yathà patrapràyalatàpratàna kçtà niku¤jaiþ pala÷ottare (?) svacchàsu sphañikasthalãùu dhavalakùoõãrajolepanàþ / ÷oõagràvasu gairikendradayujo vidveùiõastatkùaõàt lakùyante na hi siïgabhåpaticamånàsãradhàñãbhañaiþ // Ckc_7.*75 // atra nàyakadveùiõàü niku¤jàpu¤jàdiguõasamà ÷rayaõena sthagitamiti tadguõamãlitameva / siïgakùmàpatikãrtibhirdhavalite lokatraye svaprabhoþ kaõñhena vyatikàlakåñaghañanàjãrõena hçùñà gaõàþ / varõe 'pi pratikålatàü vijaharã patyuþ priyà pàrvatã pårõendor api mudrità janatayà råóhà kalaïkaprathà // Ckc_7.*76 // atràtadguõànàmapi kàlakaõñha.... ....yadvikàrà viùkaraõaü so 'yamatadguõa iti vyàcakùate / tadasmin mate 'pi kriyàkàraõànàmasàmarthyàdahetvalaïkàra eva / ## yathà saütràsàdupavindhyakànanabilaiþ paryantaniryanmadhu- srotaskà parilokya gaõóadçùado vyàmàvakà÷aspç÷aþ / uddaõóapratigaõjabhairavahçtàþ pratyarthibhiþ pàrthivaiþ smaryante nijagandhabandhuraghañàþ tçñyatkañagranthayaþ // Ckc_7.*77 // atra gaõóa÷ailadar÷anena tatsadç÷ànàü nàyakàpahçtànàü nijagajendràõàü yà smçtisso 'yaü smçtyalaïkàraþ / ## yathà ÷rãsiïgakùitinàyakena viduùà tattatkalàpaddhateþ lokasyàïgànyakçtyasauùñhavakalàmaïgoùu sandhitsatà / yadyatsaüvihitaü raho vitanute tattatpratãpakramaü, praj¤à÷ãtavatã vivekacaturà kàcitkuraïgekùaõà // Ckc_7.*78 // atra nàyakasya yo 'yaü sauùñhavopade÷apravçttiþ tayorpañadvayoranyonyaspar÷anasukhopameya pràyàdityayaü bhàvàlaïkàraþ yathà ca kalyàõa÷çïgapayasà pariùektukàmà vakùaþsthalaü navavasantavihàrakàle / atyànatena ÷irakecchati siïgabhåpe tanmàninã na vijaràti jahàti bàùpam // Ckc_7.*79 // atra vakùasi salilasekaü nàyakaþ ÷irasi yatsamãhitavàn nàyikayà tat÷çïgasalilaü na muktam kintu bàùpamiti yattadatra nàyakasya hçdaye kàcidanyà hçdayavallabhaà vasatãti bhàvaþ / ## yathà atraivodàharaõe yathà nàyakasyàyamabhipràyaþ / mama hçdaye sthitàü tvàmeva tvaü kimiti sektumicchasi / yadi priye màü sektumicchasi tarhi ÷irasi si¤ceti / tadàparasyà sthiti÷aïkayà na sektavyo 'yamiti yo 'yaü nàyikàyàþ pratãptotkaõñhàü bodhayatãtyarthàpattiriyam / evaümitarapramàõasiddhàrthànupapattihetukàrthàpattiþ svayamåhanãyà / iti sarasasàhityacàturãdhurãõavi÷ve÷varakavicandrapraõãtàyàü ÷rã siïgabhåpàlakãrtisudhàsàra÷ãtalàyàü camatkàracandrikàyàmalaïkàraviveko nàma saptamovilàsaþ // ______________________________________________________________________________ aùñamo vilàsaþ camatkàracandrikà vi÷ve÷varakavicandraviracità aùñamo vilàsaþ ubhayàlaïkàraniråpaõam #<÷abdebhyo ya ivàdibhya upamàdiþ pratãyate / vi÷iùñàrthaþ kavãnàü tà ubhayàlaïkçtayo matàþ // Ckc_8.1 // upamà råpakaü sàmyaü saü÷ayoktirapahnu nutiþ / samàdhyuktiþ samàsoktirutprekùàprastutastutiþ // Ckc_8.2 // satulyayogito la÷aþ sasahokti ssamuccayaþ / àkùepàrthàntaranyàsau savi÷eùà pariùkçtiþ // Ckc_8.3 // dãpanakramaparyàyàti÷aya÷leùabhàvanàþ / saüsñaùñiriti nirdiùñàstà÷caturviü÷atirbudhaiþ // Ckc_8.4 // prasiddheranurodhena sàdç÷yaü yatra dharmataþ / pratãtaü kathitaü và syàdarthayorupamà hi sà // Ckc_8.5 // padavàkyaprapa¤càkhyairbhedaistredhà bhavediyam / padopamà dvidhà tatra samàsàt pratyayàdapi // Ckc_8.6 // tatràdyà ca caturbhedà j¤eyà sarvasamàsgà / antargatadyotakàrthà tulyadharmàrthagarbhità // Ckc_8.7 // antarbhåtobhayàrthà cetyàsàü lakùyaü pradar÷yate // Ckc_8.8 //># à÷àkà÷àvakà÷aprasçmaraya÷aso bhàgyasaubhàgyarà÷eþ raicarteyànvayendo raghupatisadç÷aþ kaumudãkàntakànteþ / bàhau ÷eùàhidãrghe jalajakaratale bhàti vi÷vaübhareyaü krudhyatkàlàhidaüùñràü mukhavikañamukhãü khaógarekhàü dadhàne // Ckc_8.*1 // atra krudhayadityàdipade upamànasyàhidaüùñràmukhasya tulyadharmasya vikañatvasya khaógamukhasyopameyasya casvasva÷abdairabhidhànena dyotakàrthasya pratibhànàt sarvamupamànopameyatulyadharmadyotakaü samàse saübhavatãti sarvasamàsà nàmeyaü padopamà / ÷eùàhirivadãrghaþ ÷eùàhidãrgha ityatra dyotakàrtha upamànàni sàmànyavacanairiti samàsenokta iti seyamantargatadyotakàrthà nàma samàsapadopamà / jalajamiva tàmraü karatalaü yasyàyaü jalajakaratala ityatrànyapadàrthaüsamàsa evadyotakatulya dhayorantarmarbhåtatvàdiyamantarbhåtobhayàrthà nàma samàsapadopamà / ## tatropamànàrthapratyayà yathà ràj¤à ÷rãsiïgabhåpàlabàhunà bahuràhuõà / kalpapàdapakalpena pàlità lalitena bhåþ // Ckc_8.*2 // atra yadyapi ràhuriva ràhuþ kalpapàdapa iva kalpapàdapa iti càbhedopacàravyàvçttyà ràhukalpa÷abdayorupamànabhàvinorapyupameye bàhau vçttiþ / tàbhyàü ca yadyapi svàrthe eva bahuckalpappratyayau bhavataþ tathàpi yathà ÷åràdibhya utpadyamànàstarabàdayaþ ÷auryasyaivàti÷ayamavagamayanti na punaþ÷auya÷riyasya tadvadimàvapi guõabhåtamevopamànàrthaü bruvàte iti seyamupamànàr thapratyayà nàma pratyayopamà / upameyàrthapratyayo yathà kalyàõàcalakàrmukopama samitsaüraübhajçmbhànidhe ÷rãsiïgakùitinàthamaõóanamaõe durvàradàeürvikram / pàràvàrabiràviõãùu vijayaprasthànabherãùu te kàkakro÷i kuraïgadhàvi ca kulaü vidveùiõàü jàyate // Ckc_8.*3 // atra pàràvàrà iva rudanti pàràvàraviràviõya ityatra kartaryupamàna iti sàmànàdhikaraõyena kartavye ca pratyaye upameyàrthapratyayà nàma padopamà / anayaiva bhaïgayà kàkakro÷ikuraïgadhàvãtyatràpi draùñavyam / dyotakàrthapratyayà yathà kalyàõa÷ailavadupà÷ritapàrijàte ÷rãsiïgabhåpatilake kañakapradãpe / puõyakriyàbhiranuvàsaramedhamànà recarlasantativadeti mahã pratiùñhàm // Ckc_8.*4 // atra kalyàõa÷ailo meruþ tadvadityatra tatra tasyevitãbàrthe vatiþ / recarlasantativadityatra tu tena tulyaü kriyà cedvatiüriti dyotakàrtha eva na punastulyakriyàrtha iti dyotakàrthapratyayà nàma padopamà / tulyadharmàrthapratyayà yathà uddaõóapratigaõóhabhairavavibho rajyatkañàkùe ruùà gehãyanti virodhinàü giriguhà stalpàyate ÷àdvalam / saudhãyanti tañe ca te kapicamåcàraü caranto vane pa÷yanti prabhudar÷amugra÷abaràneõãsutãyanti ca // Ckc_8.*5 // atra gehànãvàcaranti gehãyantãtyatra kyac pratyaya upamànàdàcàra iti kriyàvi÷eùalakùaõe tulyadharmàrtha eva samutpanna iti seyaü tulyadharmàrthapratyayà nàma padopamà / saivàdhikaraõakyacà yathà atra saidha iva àcarati saudhãyantãtyatràdhàrakyacpratyayo 'pi tulyadharmàrtha eveti seyaü tàdç÷ã / saiva kriyayà yathà uddaõóapratigaõjabhairava bhavadbàõà raõe vidbiùàü bhetàlanti halàhalanti dahanajvàlanti kàlanti ca / ÷rãsiïgakùitipàla pàlitaguõa tvatkãrtivisphårtayo nãhàranti haranti nirjaravaràhàranti hàranti ca // Ckc_8.*6 // atra bhetàlantãtyàdiùu kriyàsu tadivàcaratãtyàcàralakùaõatulyadharmàrthe kvibuptanna iti seyamapi tulyadharmàrthapratyayà nàma padopamà / ## yathà yathà ràkàcandre sakalajagadànandajanane saroje gaure bà surabhitada÷à÷àpariùadi / mahàratnollàsinyurasi danujàreriva ruciü paràü dhatte siïgakùitipa bhavatã ÷rãratitaràm // Ckc_8.*7 // atropamànopameyadyotakatutyadharmaråpai÷caturbhiraïgaiþ saïgateriyaü padàrthasàmyavatã pårõà vàkyopamà / ## atra tulyadharmalopavatã yathà ÷rãsiïgadharaõãpàla tava kãrtiparaüparà / spardhate candrikàpårairdçptà balavadà÷rayàt // Ckc_8.*8 // atra tulyadharmasya dhavalimàderanabhidhàne 'pi prasiddhibalenopamànopameyabhàvasya pratãteriyaü tulyadharmavatã vàkyopamà / saiva dyotakalopavatã yathà ÷rãsiïgadharaõãpàla ratnasànurbhavànapi / jyotirviràjatkañakau kalyàõàkàra÷obhinau // Ckc_8.*9 // atra ivàdidyotakamantareõàpi ratnasànunàyakaratnayorupamànopameyayoritaretarayoginaika÷eùeõa tadvi÷eùaõayossamudàyenana ca dvayoþ sàdç÷yaü pratãyata itãyaü dyotakalopavatã nàma padàrthasàmyavatã vàkyopamà / nàtra ÷leùa÷aïkà / siddhasàdç÷yayoþ tantreõàbhidhànaü ÷leùaþ / sàdçsyaü punarupamànopameyabhàvavivakùà / tena ÷leùasya dyotakalopopamàyà÷ca viviktaviùayatà vyakttaiva / ubhayalopavatã yathà na karpårà na nãhàrà na ca ÷àradacandrikàþ / kintu sphuranti ÷rãsiïgadharaõãpàlakãrtaþ // Ckc_8.*10 // atra tulyadharmadyotakàbhyàü vinàpi nàyakakãrtiùu karpåràdibhràntipratyàkhyànenaiva tadupamànopameyabhàvapratãteriyamubhayalopavatã nàma padàrthasàmyavatã vàkyopamà / kecidenàü trilopavatãmapi manyanete / upamànopameyayoranyatarakathane kasya sàdharmyamityasaümatamityasmàkam / ## ekadyotakà yathà siühàsane ràjati siïgabhåpo vakùasthalàndolitatàrahàraþ / àlambadãrghastabhakàbhiràma- stañe sumeroriva kalpavçkùaþ // Ckc_8.*11 // atra merutaña siühàsanayoþ kalpavçkùanàyakayostabakahàrayo÷ca parasparamupamànopameya bhàvavivakùàyàü vi÷eùaõavi÷eùyabhàvakalpanayà dvayoreva vàkyàrthayoþ kalpitatvàdekenaiva dyotaka÷abdena tayoþ parasparamupamànopameyabhàvo 'bhihita iti seyamekadyotakà nàma vàkyàrthasàmyavatã vàkyopamà / anekadyotakà yathà ÷rãsiïgadharaõãpàlo bhàsvàniva mahodayaþ / hanti dhvàntamivàràtivràtaü vyomnãva saïgare // Ckc_8.*12 // atra vàkyadvayaikatàpattikàmanayà kartuþ karmaõo 'dhikaraõàccopamànàt pçthak pçthag dyotaka÷abdaþ kçta iti seyamanekadyotakà nàma vàkyàrthasàmyavatã vàkyopamà / dyotakahãnà yathà devànàü divi rakùaõàya maghavà jàgarti daübholinà sàdhånàü bhåvi siïgabhåpatirayaü khaógena ÷àtàsriõà / ratnàdau prathamo mudà viharate rambhàdibhirvaibhavà- dràjàdràvitaro 'pi ropitaya÷à÷÷uddhàntakàntàjanaiþ // Ckc_8.*13 // atra suranàyakayoþ svarlokabhålokayoþ devabhådevànàü dambholikaravàlayo÷ca tulyaika÷riyà samàve÷àdivàdidyotakamantareõàpi vàkyàrthànàmupamànopameyabhàvo gamyata ityayaü dyotaka÷ånyà nàma vàkyàrthasàmyavatã vàkyopamà / vaidharmyavatã yathà avivekã na surabhivaccintàmaõiriva na yàti kàñhinyam / ÷rãsiïgabhåpatilako ÷iva ÷iva bhålokasaubhàgyam // Ckc_8.*14 // atropamànopameyadyotakeùu stsu yoyamaviveko nàma dharmaþ so 'yamupamàna eva kavinà niyamyata itãyaü vaidharmyavatã nàma vàkyopamà / ## tatra sakalopamà yathà mainàkapramukhairiva kùitidharairudbhràntadantàvalaiþ kallolairiva ghoñakairbhañavarairmàtaïganakrairiva / raicarlãyakulendunà svapatinà daityàriõeva sphuñaü senà sindhuriva prayàti nitaràü kenàpi durlaïghatàm // Ckc_8.*15 // atra sindhoþ senàyà÷ca durlaïghatayàbhidhãyamànasàdç÷yayorupamànopameyabhàvavivakùàyàü yathà mainàkàdi÷ailànàü màtaïgàdãnàü samudrasenàdharmàõàü pratãtasàdç÷yànàü pçthak pçthag dyotaka÷abdayogàdativistareõàvayavinoravayavànàü ca yathocitaü sàkalyena vàkyàrthayoraupamye bhaïgiþ seyaü sàkalyavatã nàma prakçtiråpà prapa¤coktiþ / ekade÷avatã yathà vilasati siïgançpàlo nàvakisalayasaüpuñairivàïgulãbhiþ / kusumairiva nakharucibhi- rviñapayugaleneva bàhuyugalena // Ckc_8.*16 // atra kalpavçkùanàyakayorupamànopameyabhàve vaktavye kalpavçkùalakùaõamupamànaü parityajya tadekade÷ena sahopameyaikade÷o bàhuyugalà÷aüsàvayavaiþ (kisalaya) kisalayakusumaissaha bhujayugàïgànyaïgulyaþ nakharucaya÷ca pçthak pçthag dyotaka÷abdaprayogàdvistareõopamitànãtãyamekade÷avatã nàma prakçtaråpà prapa¤copamà / màlikà yathà karpårairiva kaumudairiva kulaiþ kà÷airiva svarõadã-kallolairiva kaitakairiva dalaiþ kàdambayåthairiva / ÷rãgandhairiva ÷àradairiva ganaiþ ÷ãtàü÷ubiübairiva vyàptaü siïganarendrakãrtivibhavaiþ trailokyamàlokyate // Ckc_8.*17 // atra nàyakakãrtirekaikaprakarùapratãtaye màlikàprakàreõa karpåràdibhirupamãyata itãyaü màlikà nàma prakçtaråpà prapa¤copamà / mekhalà yathà praj¤eva kãrtiramalà tava siïgabhåpa praj¤àpi khaóga iva tãvratarà vibhàti / khaógaþ pratàpa iva ÷àtravacittadàhã pràntàn di÷àü bhajati kãrtiriva pratàpaþ // Ckc_8.*18 // atràbhidhãyamànasàdçsyànàü praj¤àdãnàü ra÷anànyàyena saükalayya saprapa¤catayà kathanàtseyaü mekhalà nàma prakçtaråpà prapa¤copamà / ## tàsu viparyàsopamà yathà koõe kutracidàsatàü kariõiki kroóàdayaþ kecana pràcãnàstadupà÷rayànvayamamã doùànna bhàùàmahe / keyåraü smaragasmarasya ÷ayanaü ÷aurergiràü ÷àsità ÷rãsiïgakùitinàyakena samatàü ÷eùàhirevàrhati // Ckc_8.*19 // atra pratãyamàne dharaõãdhaureyatve ÷eùàdãnàmupamànatvaü nàyakasyopameyatvamiti marvàdàyàü varõanãyasyàti÷ayaü vivakùatà kenàpi vaktà viparyàsàdupamànopameyabhàvaþ kalpita iti seyaü viparyàsopamà nàma vikçtaråpà prapa¤copamà / ubhayopamà yathà ÷rãsiïgabhåpàlaka sàdhurakùà- màsadhu÷ikùàü ca vitanvataste / anãkinãsindhurivànurundhe durlaüghyatàü sindhuranãkinãva // Ckc_8.*20 // atra vàhinãnàthanàyakavàhinyoranyonyamupamànopameyabhàvavivakùàyàmekatarapakùe prasiddhivaikçtamitãyamubhayopamà nàma vikçtaråpà prapa¤copamà / utpàdyopamàno yathà kàlàpàü yadakalpapàdapamahà÷àkhà samàlaübate ÷rãsiïgakùitipàlabàhuranayà tulyaþ kçpàõojjvalaþ / hemàdrerupari sthite yadi vidhau pà÷càtyagauràndhatà tacchatraü kçta÷àtakumbhakala÷aü jàtopamànaü bhavet // Ckc_8.*21 // atra kalpapàdapa÷àkhàyàþ kàlàhisaükalpamutpàdyànayà sakçpàõo nàyakapàõirupamãyata iti seyamutpàdyopamà nàma vikçtaråpà prapa¤copamà / evamuttaràrdhe 'pi yojanãyam / ananvayopamà yathà ÷rãsiïgabhåpatiriva bhàti ÷rãsiïgabhåpatiþ / akharvapratyarthimadavàraõavàraõe // Ckc_8.*22 // atropamànopameyabhàva ekasyaivànanvita itãyamananvayà nàma vikçtà prapa¤copamà / ## tatra samàsavadråpakaü yathà dhàrà siïgamahãpàlakaravàlapayomucaþ / nirvàpayati vãràõàü pratàpadavapàvakam // Ckc_8.*23 // atra sàdç÷yàdi vivakùàyàmabhedopacàreõopameyasya karavàlasya payomugiva payomugiti payomukpayodaniråpaõãyatve sàmànyevàdya prayogàdupamàrthastirobhåtaþ samàsa÷ca kçta iti tadidaü samastaü nàma prakçti÷abdapradhànaråpakam / vyastaü yathà ÷rãsiïgakùitinàyakasya ya÷asàü candreõa sàndrà ruciþ yatpràptà tapanaü pratàmapabhito loke tadatyadbhutam / evaü nàticamatkçtaü tadanayoratyantamà÷liùyator àpatyàtithayo bhavanti yadamã pratyarthipçthvãbhåjaþ // Ckc_8.*24 // atra ya÷aso candreõa pratàpaü tapanamiti dvayorupamànayorupameya÷abdasàmànàdhikaraõyàdupamànàrthastirohitaþ samàsa÷ca kçta iti samastaü nàma prakçta÷abdapradhànaüråpakam / samàsàsamàsaråpamubhayaü yathà ÷rãsiïgabhåpàla bhavatkçpàõo daüùñrà bhujàdaõóabhujaïgamasya / virodhiràjanyakamindubimbaü hãnaü ya÷a÷candrikamàvidhatte // Ckc_8.*25 // atra bhujàbhujaïgamasya samastatvaü daüùñretyasamastamiti tadidamubhayaü nàma prakçti÷abdapradhànaü råpakam / savi÷eùaõaü yathà antaüruddhàntasa¤càra÷rãsiïgançpamandaram / bhavati dviùatàü sainyaü pãyåùamadhanàübhudhiþ // Ckc_8.*26 // atra nàyakamandarakùubhitavi÷eùaõamiva vi÷iùñaireva vàhinãnàthavairivàhinyo råpaõamiti savi÷eùaõaü nàmedaü prakçti÷abdapradhànaråpakam / atra paramparà yathà guõaketudukålapaññikà trijagatsaudhasudhàvalepanam / tava siïgamahãpate ya÷aþ sujanàübhonidhipårvacandramàþ // Ckc_8.*27 // atra guõànàü ketutayà råpaõaü prathamam / tatsaübandhitayà dukålapaññikà dvitãyam / tasyà ya÷asà tçtãyam / iti seyaü paraüparà nàma vikçta÷abdapradhànaråpakam / tadidaü vaidharmyeõàpi saübhavati / yathà vidanta giri kuli÷adhàrà kalimaladadahana navapayodharadhàrà / vilasati kañàkùarekhà tava siïgakùitipa kalpavçkùasurekhà // Ckc_8.*28 // etadeva rupakasya rupakahetutayà råpakahedurupakamiti kecidàcakùate / tadapi nàma vaikçtameva / mekhalà yathà ràja kumàra dviradairdviradaü ÷ilàbhi÷÷ilà ÷ikhà saudhaiþ / saudhavimànairlalitaiþ kalità ràjàdriràjadhànãyam // Ckc_8.*29 // atra ràjakumàradviradàdãnàü råpakàõàü ra÷anà nyàyàduttarottarasaükalanyà råpitatvàdiyaü mekhalà nàma vikçta÷abdapradhànaü råpakam / tadidaü ÷çïkhaleti kecidàcakùate / tannàmabhemàtram / màlikà yathà cåóàratnaü nçpaùariùadàmarthinàü pàrijàto rakùàlàsaþ sucaritavatàü bhàgyarà÷ernidhànam / lãlàraïgo varatanudç÷mar (?) galà durnayànàü siïgakùoõãtalapatirayaü ràjate ràja÷aile // Ckc_8.*30 // atra ekasminnava nàyake màlikàprakàreõa råpakàõàü niråpaõàdidaü màlikà nàma vikçta÷abda pradhànaü rupakam / råpakaråpakaü yathà kçpàõavatrlãbhujago ÷rãsiïgadharaõãbhujaþ / a÷eùaü gnasate vairiràjaratnendumaõóalam // Ckc_8.*31 // atra vallãtvenàropitasya kçpàõasya bhujagatayà råpaõàdidaü råpakaråpakaü nàma vikçta÷abdapradhànaråpakam / tadetaccatuùñayamapi paraüparàdivaikçtena nibaddhamiti vikçtamityucyate / ## tatra sakalaü yathà niùyandamànasarasoktimarandasàraü vistàrilocanapalà÷avi÷eùaramyam / ÷rãsiïgabhåpa bhavadãyamukhàravinda- madhyàsyate kamalayà paramàdareõa // Ckc_8.*32 // atra nàyakamukhàravindàvayavinopamànopameyau kathitasàdç÷yaiþ sarasoktimarandalocanapalà÷aiþ svàvayavaissaha yathàvivakùitaü sàkalyena råpitàviti tadyogyavastvàdhàratvakathanàdasyaiva pràdhànyamiti ca tadidaü sakalaü nàmàïgipradhànamarthapradhànaü rupakam / vikalaü yathà ÷rãsiïgabhåpàlamukaü smitajyotsràmanoharam / bhujyannànanusaüdhatte vikasannayanotpalàn // Ckc_8.*33 // atra smitajyotsnayoravayavayoþ niråpaõaü niråpyàvayavena pårõendulakùaõasyopamànasyànabhidhànàt tadidaü vikalaü nàmàïgipradhànaü råpakam / ràjahaüsopasevyena ràjakãrtibisa÷riyà / padmàkareõa bhavatà bhåyate siïgabhåpate // Ckc_8.*34 // atràropyamàõayoþ parasparasaügateryogyatvàdidaü yukttaü nàmàïgipraghànaü råpakam / atra yadyapi padmàkara iti gauõavçttirvyapà÷rayata iti ÷adba eva vi÷eùaõairalaïkiyate tathàpi padmàyà àkara iti ÷leùasàmarthyena mukhyasyeva bhavati ÷adbhàrthasya pràdhànyamavagamyata ityarthapradhànamevaitat / ayuktaü yathà kãrtyamçtaü ÷uci dadhatã dhàràgaralena vidadhatã bhãtim / ÷rãsiïgabhåpa vilasati tàvakakaravàlakàlindã // Ckc_8.*35 // atràropyamàõayoþ sudhàgaralayoþ svabhàva viruddhatvena parasparasaügatyayogatvàdayukttaü nàmàïgipradhànaü rupakam / ## tatra sahajàïgapradhànaü yathà àråóastanama¤jarãparikarà hàsaprasånàcità ràgà¤catsukumàrabàhulatikàstàmràdharàgrachadàþ / sàmantakùitipairupàyanatayà sevàturairarpitàþ ÷rãsiïgakùitipàlamàdaramayaü kurvanti kanyàlatàþ // Ckc_8.*36 // atra kanyàpakùe payodhara mandasmitabhujàdaralakùaõànàü latàpakùe ma¤jarãprasånadvirephapatrlavaråpàõàü càvayavànàü nàyakotsukãkaraõe pràdhànyamiti sahajàïgapradhànaråpakamidam / àhàryapradhànaü yathà à÷àpràntapacelimaü prasaraõaprauóhapratàpàtapa- sphàyadbàndhavapuõaóarãkaparitollàsànukålodayaþ / uddaõóapratigaõóabhairavajanaprasthànadarpàtyayo vairikùmàpati kãrtiketakadaladrohàya saünahyate // Ckc_8.*37 // atra nàyakavijayayàtràpakùe pratàpabandhuvairikãrtilakùaõànàü ÷aratpakùe àtapapuõóarãkaketakaprasånànàü càvayavatayà kalpitatvàdàhàryàõàü saünahane pràdhànyamityàhàryàïgapradhànaü råpakamitãdamubhaya pràdhànyam / tadyogo yathà uddaõóapratigaõóabhairavavibho khaógapratàpànaloddhåtaprauóhakçpàõadhåmapañalaþ krodhasphuliïgotkañaþ / dikkoñãpuñaråóhavai÷ikhamukhajvàlajvalatprasphuñaü pratyarthikùitinàthasainyagahanàdgochàya(?) saülakùyate // Ckc_8.*38 // atra nàyakapratàpapakùe kçpàõakrodhavi÷ikhamukhalakùaõànàmàhàryàõàmanalapakùe dhåmasphuliïga÷ikhànàü sahajànàü càvayavànàü rupakàõàü vairiràjanyakùobhakaraõe pràdhànyamiti sahajàhàryàïgapradhànaü råpakamidam / vaiùamyavàdyathà ÷rãsiïgakùitinàthabàhubhujage tàmràïgagulãpallave gàóhaskandhaniråóhamaüjumadhure kalyàpaõarekhojjvale / dåraprasçtaduùña÷ikùakapuràmàtyàbhiùikttoddhuraþ skandhàvàsasukhaü carasthitimatã vi÷vaübharà jçmbhate // Ckc_8.*39 // atra bhujàvayavino bhujagatayà råpaõe kçte tadavayavànàmaïgulãnàü patrlavatàråpayà råpaõayà padàntaràõàü skandha÷ubharekhàõàü råpaõaü ceti sarvato vaiùamyàt tàmràïgutryàdãnàü bhàgyadvàrà dharaõãbharaõasthairye pràdhànyàcca tadidaü viùamàïgapradhànaü råpakam / ## kevalaü yathà kurvan kuvalayollàsaü ÷yàmàra¤janalàlasaþ / sudhàkaro 'pi ÷rãsiïgabhåpàlenduþ prakà÷atàm // Ckc_8.*40 // atra nàyakàvayavinaþ kuvalayasya candratayà råpaõena ÷abdapràdhànyamukta÷liùñavi÷eùaõa vi÷eùàdarthasya pràdhànyamiti kevalà nàmedamubhayapradhànaü råpakam / vyatirekikaü yathà abhaïgo vàrà÷iþ vigalitakalaïko himarucir vivekã hemàdriþ kalitanijamårtã ratipatiþ / anindyo devendraþ kuñilagatihãno bhujagaràó janànàü bhàgyena kùitimavati siïgakùitipatiþ // Ckc_8.*41 // atra vàrà÷iprabhçtãnàmabhaïgàdivi÷eùaõàïkuritavyatirekàõàü nàyakasàmànàdhikaraõyena kathanàdarthata ÷÷abdataþ pràdhànyamavadhàryata iti vyatirekavannàmobhayapradhànaü råpakam / ## atra sàmyavatã prapa¤coktiryathà ... ... ... ... phalaiþ prekùàsåtair vacanaparipàkaü kçtadhiyàm / svaraü vãõàkvàõairlalitamupadhà vàrasudç÷àü jigãùà yàtràyàü bharitadi÷i siïgakùitipatiþ // Ckc_8.*42 // atra kulagiri dràkùàphalavipa¤cãkvàõànàmupamànànàü mattebhasàhityagàyikàsvaràõàmupameyànàü tulàdhçtavatsàmyamitãtyàdidyotakamantareõàpi caturoktibhaïgyà pratãyata iti seyaü sàmyavatã prakçtaprapa¤coktirnàma sàmyàlaïkàrabhaïgaþ / seyaü vikçtàpi saübhavati / yathà mimãte mattebhaiþ kulagirikulaü tuïga÷ikharaü phalàni dràkùàõàü vacanaparipàkaiþ kçtadhiyàm / vipa¤cãnikvàõaü ÷rutibhirupadhà vàrasudçsàü jigoùà yàtràyàü bharitadi÷i siïgakùitipatiþ // Ckc_8.*43 // atra kula÷ailàdãnàmupameyatvaü mattebhànàmupamànatvaü ca prasiddhavaiparãütyena kalpitamiti seyaü vikçtaprapa¤coktirnàma sàmyabhedaþ / prakçtaivotkarùeõa yathà mà garvãyata medini sumanaso recarlavaü÷àgraõãþ ÷rãsiïgakùitipàlako vitaraõairmuùõàti tçùõàmiti / santyevaüvidhakarmañhàssuragavãkalpadrucintàmaõi÷reõãsiddharasàjayo ghanadayàskandhànusaüdhàyinaþ // Ckc_8.*44 // atra bhobho vi÷vaübharàmaràþ kimanenaiva vitaraõa÷àlinà nàyakena garvàyadhve / diviùadàü punaranekasantatikalpavçkùàdayo dàtàra ityupamànotkarùàdiyamutkarùavatã prapa¤coktirnàma sàmyabhaktiþ / saivàpakarùeõa yathà kurvanmàrjitamambare jalanidhau saükùàlayan gharùayan dehaü meru÷ilàsu candraki javaü nakttaü divaü bhràmyase / kiü kçtvà hçdi siïgabhåpatiya÷o ràjàsi kiü bhråmahe satyaü ÷akyamapohituü nahi nahi svàbhàvikã ÷yàmikà // Ckc_8.*45 // atropameyànnàyakaya÷ovilàsàdupamànasya candrasyàpakarùa ityapakarùavatã nàma prapa¤coktiþ / anayaiva bhaïgyà vikçtirapi lakùaõãyà / ## atra mi÷rakriyayà yathà nivartamànàü vinivartamànàü kçtaprasàràü racitaprasàràm / ÷rãsiïgabhåpàlakañàkùarekhàü chàyeva lakùmãranubhàti nityam // Ckc_8.*46 // atra kevalanivartanàdikriyàyogajanitaü sàmyaü và dçùñàntapårvamiti seyaü kevalakriyàyogavatã dçùñàntoktiþ / mi÷rakriyàyogavatã saiva yathà atraiva dvitãyapàdasthàne kçtaprasàdàü racitaprasàdetipàñhe nivartanakriyà prasàdaguõanimittasàmyà mi÷rakriyàyogavatãyaü dçùñàntoktiþ / evaü mi÷ràmi÷rajàtiguõadravyayoganimittà dçùñàntoktayo draùñavyàþ / nanu dçùñàntoktteþ dçùñàntàlaïkàrasya và ko vi÷eùaþ / ÷råyatàm / laukikaparãkùakàõàü yasminnarthe bçddhisàmyaü sa dçùñànta ityarthaü prati na ka÷cidbhedaþ / uktibhaïgimuddi÷ya punaraneko vidyate / yathà hi sàdhyasiddhiprayojano dçùñàntaþ / sàdharmyaüsiddhiprayojanàdçùñàntoktiþ / dçùñànte dyotakagandho 'pi nànusandhãyate / iha tu dyotakaprayogasyàdhikàra ityàdyata eveyamubhayàlaïkriyà / ## chàyàprativaståktiryathà mattebhàsurabhàsuràjinapañe sphårjatkañe dhårjañe- rà÷aïkyeta yataþ kuta÷cana mçge nyakkàraóhakkàravaþ / yadyanyairanavadyapadyaya÷asaþ ÷rãsiïgabhå÷àrïiõo bhåpàlairabhilakùyate raõamukhe bhråbhaïgabhãmaü mukham // Ckc_8.*47 // atra dçùñàntaråpaü vastu prathamamupanyastam / dàrùñàntikaü prativastu pa÷càditi dçñàntoktichàyàvatãyaü prativaståktirnàma sàmyabhaktiþ / prapa¤coktichàyàvatã yathà ÷rãsiïgakùitipà÷rayà yadi kathà merorna me rocate tadvaktrasya vilokanaü yadi vçthà candrasya saüdar÷anam / tadgoùñhã yadi pçùñhato na vi÷ate sà màdhavã màdhurã tatsevà yadi siddhameva sudhiyàmavyàjabhavyàrjanam // Ckc_8.*48 // atropamànàpakarùastriùvartheùu caturthe tu samatvamiti prapa¤coktichàyàvatã prativaståktiþ / ## ekaviùayà yathà ÷àkàhàraparigraho giridarãùvekàntacintà ratiþ ÷ayyà sthaõóila eva bhåtidhavalà mårtirjañàlaü ÷iraþ / aïgànyasthimayàni hanta sutaràü kiü và tapasvã bhavà- nuddaõóapratigaõóabhairavavibhoþ kiü và virodhã nçpaþ // Ckc_8.*49 // atraikasminneva puruùalakùaõe vastuni tapasmitvanàyaka virodhitvalakùaõayorvastutorabhidhãyamànasàmànyapratãtervi÷eùàdar÷anàdubhayagatavi÷eùasmaraõàcca vimar÷a iti j¤eyamekayiùayà nàma saü÷ayoktiþ / anekaviùayà yathà dvau netrànandakandau jagati kuvalayaprãõane jàgaråkau sanmàrgaikapradàrapravaõanijamatã påryamàõau kalàbhiþ / tatkovà siïgapçthvãtilakaþ konu ràkàmçgàïkaþ kà jyotsnà kà ca kãrti÷ciramati vimç÷an naiva nàjàmi tattvam // Ckc_8.*50 // atràbhidhãyamànasàdç÷yayornàyakatàrakànàyakayoþ pratyekamubhayamà ÷aïkyata iti seyam / iyaü pratãta sàmyàpi saübhavati yathà atraiva kà ¤cotsnà kà ca kãrtiriti jyotsnàpratãta dhàvalyàdisàmyayoþ pratyekamubhayamà÷aïkyata iti seyaü pratãta varõanasàmyànekaviùayà / evamekaviùayàpi lakùaõãyà / nanu vitarkasaü÷ayàlaïkàrayoþ ko vi÷eùaþ / ÷råyatàm / koñidvayàvalambivimar÷aþ saü÷ayaþ / nyakkçtaikakoñistu vitarkaþ / ki¤cinnirõayàmanno vitarkaþ / vitarkàsannaþ saü÷ayaþ / tathà hi saüdihàno vitarkakoñimàruhya tarkakakùyàü parityajya tattvamevàbhinivi÷ate / ## sadç÷avastunyàsavatyapahnutiryathà neyaü ÷àradakaumudã sakhi ya÷aþ ÷rãsiïgapçthvãpateþ naitacca¤calaca¤carãkapañalaü taddveùiõàü durya÷aþ / nedaü kokilakåjitaü mçgadç÷àü tatkãrtisaügãtami- tyàlàpànanusaüdadhàti sudç÷o dårapriyàyàþ sakhi // Ckc_8.*51 // atra satyaråpàpi candrikàca¤carãkakokilakåjitàni vacanàdapahnutya pratãyamanasàdç÷yàni nàyakakãrtitatparipandhiduùkãrtigàyikàsvaralakùaõànyanyàni vastånyupanyastànãti seyaü sàdç÷yavatyapahnutiþ / asàdç÷yavatã yathà netraü hanta vataüsaguccharajasà bàùpàyate dåùitaü gàtraü spçñamanena mandamarutà romà¤camàlaübate / nànyatkàraõamityudãritavatã kàciddhçdãcchàgate ÷rãsiïgakùitipàlake nijasakhã mandasmitairlajjate // Ckc_8.*52 // atra lajjà÷ãlayà (kayà) cajidànaüdabàùparomà¤cakàraõaü nàyakaviùayamanuràgamapahnutya visadç÷aviràgapavanalakùaõakàraõopanyàsaþ kalpita iti seyamasàdç÷yavatã nàmàpahnutiþ / ## anyasyànyadharmasya tadubhayasya ceti vyutpattyà dharmiõoradhyàse dharmasyàdhyàse dharmadharmiõoradhyàse ca trividhaþ samàdhiþ / tatra kevaladharmiõoradhyàse yathà pakùàõàü kurute sa tatkùaõamayaü yutpakùarakùàmaõiþ durgàpà÷rayaõaü tvabhãrumanasornaivàsya saübhàvyate / itthaü cintayatàmiva kùitijaye ÷rãsiïgapçthvãpate tvayyàsannacare kulakùitibhçtàü labghodayà stabdhatà // Ckc_8.*53 // atra pakùaparirakùaõàdi dharmàropamapahàya nàyake taddharmavataþ parvata÷àsanasyaivàdhyàsàdayaü dharmisamàdhiþ / dharmasamàdhiryathà ÷rãsiïgabhåpàla tava pratàpe jitvà pradãpte tapanapratàpam / di÷àü tañe korakitàntaraïgà nikàmamàliïgitakãrtireùà // Ckc_8.*54 // atra nàyakapratàpanàyakakãrtã diktañeùvacetanàsu yathàkramaü bhañapratibhañatatsalakùaõadharme samàrepamapahàya jayaparàjayaharùàliïganataraïgollàsaråpataddharmà eva samàropità iti seyaü dharmasamàdhiþ / taddharmeõa taddharmiõàü càdhyàse yathà pràk saübhåta bhiyàbhibhåtara÷anàpçùñhe kçtàhaü kitàü daüùñràgreõa vikampità para÷atairàkramya nãtàüghriõà / raktteþ kardamitojjhità pitçgirà netikçùõeti kiü (?) raicarlãyakulodbhavena bhavatà seyaü sthirà manyate // Ckc_8.*55 // atra nàyake nàràyaõasya dharmiõàü taddhardhàõàü matsyàdibalabhadràntàvatàrakalpitànàü jaldhisaükùobhaõà dira÷anàsamàropaõàdayamubhayasamàdhiþ / ## ÷làghàvatã yathà udanyà dainyanirviõõa pathikavraõabandhunà / pràpyate janmasàphalyamadhunà dhanvisindhunà // Ckc_8.*56 // atra pathikajanapràõarakùaõa marude÷asamàdhinopamànena pratãyamànayà ca pathikajanarakùaõalakùaõasàdhàraõadharmasya kalidoùakaluùãbhåtaràjalokabhålokaikaparàyaõasya siïgabhåpàlasyoktisiddhau tacchàyaiva ÷làghà pratãyata iti seyaü ÷làghàvatã samàsoktiþ / saiva garhàvatã yathà ekà daityagurorubhe murabhidastisraþ pa÷ånàü prabhor aùñau dvàda÷a padmagarbhaguhayorlaïkàpatervi÷atiþ / asmàkaü tu dç÷aþ sahasramiti mà garvãya vàstoùpate màkrodhãtaràgatismaraõatokta lajjà nu ...... tebhavet (?) // Ckc_8.*57 // atràhalyàbhisaraõadoùanimittasiddhalocana sahasreõa tadàdhikyàdeva bhàrgavàdivi÷iùñajanatiraskàriõà du÷cyavanenaivopamànena pratãyamànasàmànyasyànyàyopàrjitasamçddheþ nyàyamàrgapravaõa siïgabhåpàlàdiprabhuvargavibhàùeõa kasya cid bhåpàlàdhamasyopameyasyoktisiddhàvupamàna dvàreõaivopameyanindà vivakùiteti garhàvatãyaü samàsoktiþ / upàlaübhavatã yathà api mçdulairapi pravàlairapi kusumairapi tiktatàü viditvà / upavasasi sakhe palà÷ayà kiü pariõatavànapi tikta eva nimbaþ // Ckc_8.*58 // atra tiktatà mårdhàbhiùikttena nijenaivopamànena pratãyamànasàdçsyasyaiva niùkamparase guõahãnasya kasyacidavarõanãyasyoktisiddhau pariõatavànapi tikta evetyupàlaübhoktirupamànajàdupameyamavalaübata itãyamupàlaübhavatã samàsoktiþ / abhidhãyamànasàdç÷yà ÷làghàvatã yathà dhçteràdhàrasya sphuñarañita ÷uddhaiþ kçtamudà sarasvatyà nityaü prakañitasuvahõaprasarayà / sudharmàtambànàmiha sumanasàmekavasate- ssuvarõàdreþ kùoõãbharaõamucitaü netaragireþ // Ckc_8.*59 // atra suvarõagiriõaivopamànena dhçtyàdhàratvàdibhirabhidhãyamànasàdç÷yasya siïgabhåpàlasyopameyasyoktisiddhàvupamànamukhàdivopameyasya ÷làghà pratãyata iti seyaü yathoktà / saiva garhàvatã yathà vàtàhàratayeüdriyàrthaü viratissaüsåcità saikate sarvàïgãõanimajjanàtprakañità duùkarmadårãkriyà / itthaü viddhamupàsya tairthikajana gràsàdudagràtmane màyàmàüsala÷iü÷umàra bhavate dåreõa baddhà¤jaliþ // Ckc_8.*60 // atra ÷iü÷umàreõopamànenàbhidhãyamànasàdçsyasya kasyaciddvàravartino dàübhikasyopameyasyoktisiddhàdupamànamukhàdupameyasya garhà pratãyata iti seyamabhidhãyamànasàdç÷yagarhàvatã samàsoktiþ / saivopàlaübhavatã yathà vàràünidherbudhamanorathasiddhihetor maryàdayà kçtarucerbahujãvanasya / jàta÷riyo himakarasphuraõeddhakànter jàóyaü na cediha tulàmupayàti ko 'nyaþ // Ckc_8.*61 // atràübudherevopamànasyopàlaübhàt tadupameyasyàbhidhãyamànasàdç÷yasya kasyacidguõavato 'pi vilambakàriõe upàlaübhaþ pratãyata iti seyamabhidhãyamànasàdç÷yopàlaübhavatã samàsoktiþ / anena ÷làghàdisaükaravatyapi vyàkhyàtà / atra ÷làghàgarhaõasaükaravatã yathà vàràdhàràþ kati na suvate durya÷orà÷ihetor antarjantuvyatikaravasàlaübitàn kùudra÷aükhàn / so 'yaü bhåmnàmàvàdharudadhiryatra bhàgyàvadhãnàü saubhàgyànàü janiruditavàn dakùiõàvarta÷aïkhaþ // Ckc_8.*62 // atra prathamàrdhe kùudra÷aïkhasamutpattisthànajalà÷ayànàmupamànàkathanàdeva tadupameyànàü pratãyamànasàdçsyànàü kùudrakùudrakùatriyotpattisthànànàmanyanarapàlavaü÷ànàmuktteþ siddhàvupamànadvàreõaivopameya garhà pratãyate / uttaràrdhe ca dakùimaõàvarta÷aïkhajanakakùãrasàgareõaivopamànena kathitasàdç÷yasya nàyakàva taramapariõatabhàgadheyasya recarlavaü÷asyoktisiddhà vupamànamukhenaivopameyasya ÷làghà pratãyate / tadiyaü garhà÷làghàsaükaravatã samàsoktiþ / evamanye bhedà lakùaõãyàþ / eùàü vikçtà api saübhavatanti / yathà kurvatà sumanorakùàü gçhãta÷atakoñinà / kareõa pàlayan lokàn bhàsate siïgabhåpatiþ // Ckc_8.*63 // atra varõanãyasya nàyakasya samucitàyà mupameyatàyàü viparyàsopamànyàyenopamànãkçtasya ÷làghàyà vi÷eùeõa balàbhidhãyamàna sàmànya÷atamanyoþ pratãta÷làghe pratãte iti seyaü vikçtà kathitasàmànyà samàsoktiþ / evamadanãyàni(?) bhedàntaràõyapi svayamavagantavyàni / nanu upamàsamàsokttyoþ ko vi÷eùaþ / ÷råyatàm / upameye upamànàropaõaü samàdhiþ upamàne upameyadharmàdhyàsaþ samàsoktiþ iti vyakta evànayorbhedaþ / ## tatra dravyasvaråpotprekùà yathà nàrhasthiti÷ca surave÷mani sarvadeti citte vicintya payasàmadhipaü vihàya / recarlavaü÷amavatãrõa ivàcyuto 'yaü ÷rãsiïgabhåpatiridaü paripàti vi÷vam // Ckc_8.*64 // atra nàyakasya recarlavaü÷ànatãrõalakùmãnàyakaråpeõa saübhàvanamiti seyaü dravyasvaråpetprekùà / dravyaphalotprekùà yathà manye dvitãyabhujagànvayapàlanàrtha dikkàminãgiripayodharacumbanàrtham / bçndàrakopanasãmni himàcalàrthaü ÷rãsiïgabhåpatiya÷o vi÷ati trilokam // Ckc_8.*65 // atra kãrteþ trilokaprave÷asya prayojanatayà dvitãyabhujage÷varàdidravyàõàü kathanàdiyaü tathoktà / hetubhåtadravyotprekùà yathà à÷vastadiggajamanàkulagotra÷aila-munmårdhabhogivaramullasitàdikårmam / ÷rãsiïgabhåmipatinà racitapratiùñhà prãõàüti bhåmirapareõa sumeråõeva // Ckc_8.*66 // atra vasumatãpratiùñhàhetubhåtanàyakalakùaõadravyasyàparasumerutayà saübhàvanaü kçtamiti dravyahetåtprekùà / guõasvaråpotprekùà yathà tàråõya pårõavapuùàü taralekùaõànàü bhàvànubandhagatayastvayi siïgabhåpa / kallolità iva kañàkùavilàsabhaïgyo mandasmitaiþ kusumità ivasàpade÷aiþ // Ckc_8.*67 // atra nàyakaviùayàõàü taruõãjanànuràgàõàü kallolitàdiråpeõa saübhàvanaü kçtamiti seyaü tathoktà / yathà ca ÷rãsiïghadharaõãpàla tava sàhityacàturã / kavãn kandalayatyantarànanda iva mårtimàn // Ckc_8.*68 // atra sàhityacàturyasya mårtimadànandatayà saübhàvanaü kçtamiti seyaü tathoktà / guõahetåtprekùà yathà ràjamaulikçtasaü÷raye vidhau spardhayeva tava kãrtinartakã / ràjamaulivapuraü÷uvarõinã ràjate jagati siïgabhåpate // Ckc_8.*69 // atra spardhàyà guõatvaü hetutvaü ceti seyaü tathoktà / guõaphalotprekùà yathà ÷eùàna÷eùabhujagànudadhãn payodhãn sarvàn gajàn suragajànakhailànvidhàya / ÷rãsiïgabhåpatiya÷o vi÷adaü trilokaü sraùñuþ sabhàmanunayàrthamiva prayàti // Ckc_8.*70 // atrànunayasya guõatvam phalatvaü ceti seyaü tathoktà / kriyàsvaråpotprekùà yathà ÷rãsiïgabhåtalapateþ ÷ritapàrijàta- saüj¤àïkitasya ya÷asà mahatà parãtaþ / kalpadrumassvajaniniùphalatàvivekàd bhåyo 'pi dugdhajaladhau vinimajjatãva // Ckc_8.*71 // atra kalpavçkùasya nàyakakãrtyà yadàvaraõaü tatpayodhimajjavaråpeõa saübhàvitamiti seyaü tathoktà / kriyàphalotprekùà yathà vãrakùãràrõavàmbugrasanadhagadhagatkàravadvàóabàgni- jvàlàjàlàbhighàta¤yatikarajanitàmaprakampànukampà / antassaütàpabàdhàü ÷amayitumiva tàü siïgabhåpàlakãrti- jyotsnà kçtsràti÷ãtà pravi÷ati kuharaü mandarãõàü darãõàm // Ckc_8.*72 // atra ÷amayitumiveti kriyàphalatvam / kriyàhetåtprekùà yathà ÷rãsiïga÷àrïgadhanuùàtivadànyatàyàü spardhàparàdhakaraõàdiva kopitena / àmålavellitalatàvalayàpade÷à- tkalpadrumà nigalitàþ prabhuõà prajànàm // Ckc_8.*73 // ## yathà dhanyàste girayo jayanti yadamã ÷rãsiïgapçthvãpater- yàtavyà nahibhåbhçto 'pyalamayaü ràjàpi candrassakhã / tatra ÷rãbharitànyapi kùitiruhàü bçndàni bhàgyàdhikà- nyuddaõóãkçtapuõóarãkamahimàpyekaü kçtàrtha saraþ // Ckc_8.*74 // atràpi jigãùornàyakasya yàtavyapakùasthitermårdhàbhiùikttairàtmanindàyàü prastutàyàmaprastutànàü giricandrasarasàü pra÷aüsanaü vihitamiti seyamaprastutapra÷aüsà / ## tulyayogità yathà ràdheyaü rajanãkaraü ratipatiü ratnàkaraü ràghavam ratnaü vaidharaõãdharaü rasanidhiü rantiü rasàlaü ravim / raicarlãyakulodvahaü ca sçjatà lokopakàrakriyà- hetorlokapitàmahena karuõàsarvasvamàviùkçtam // Ckc_8.*75 // atra lokopakàraparàyaõatvalabdhastutãnàü karõàdãnàü tulyayogena nàyakastutervihitatvàdiyaü stutyarthà tulyayogità / nindàrthà yathà mandàdi dhàtudhamanàd grahaõàdahãnà- manyopatàpakaraõàtpramadàdhikàràt / ÷rãsiïgabhåparaõaõànyanapà÷rayàcca và¤chanti jãvitamaho viùamà manuùyàþ // Ckc_8.*76 // atra kevalavadhåpàtànapariõàmatvena labhdagarhàõàü dhàtuvàdàdãnàü tulyakakùyànikùepànnàyaketararàjà÷rayaõasya sàmyaü nindàrthaü pratãyata iti seyaü tathoktà / ## atra doùasya guõãbhàve yathà kåñopàyanikuññitapratibhañakùmàpàlamaulivrajà-dàkçùñaiþ svasuhçtkarapraõihitaiþ ÷astopadhà vastubhiþ / tvàmàràdhayatàü ya÷odhananidhe ÷rãsiïgapçthvãpate sàkùàt sevitumicchato 'vanipatãn manyasva mànyottamàn // Ckc_8.*77 // atra yeyamupagautamãtañaü paryañatàmàñavikamahãpatãnàü kuñilopàyapàñavastutiþ seyamanupràõitaràjamàrgapraõayino nàyakasya manasi doùatayà pratibhàsyata ityabhipràyeõa caturamatibhiramàtyaiþ pramukhanaiùñhuryaparijihãrùayà kåñopàyaprayogaråpo doùo 'pi nàyakacaraõasenàsàdhanadhanàrjanalakùaõaguõatayà niråpita iti so 'yaü doùasya guõãbhàvo nàma le÷ataþ ÷anairananyaviditamucyata iti le÷aþ / guõasya doùãbhàvo yathà etàvtyapi vipriye priyasakhi pràõeùu kà pràrthanà kiü và tena ÷añhena nirdayahçdà recarlavaü÷endunà / yasyàgaþ parimàrjanàya kçtinàmagresarasya sphuñaü sàmnàü sàradhumàdhure sahabhuvàü ÷ikùeva nityavratam // Ckc_8.*78 // atra kàcidanatidhãrà nàyakà mànàgraha parigrahànuguõamarthaü sakhãnàyakàgrataþ pratij¤àya padanirvàhamà÷aïkamànà sakhãjanaparihàsaparijihãrùayà càñuvàdàdilakùaõamastosaü mànapratyåhakàraõaü nàyakaguõagràmaü doùãbhàvena samupanyasyatãti so 'yaü guõasya doùãbhàvo nàma le÷aþ / yathà ca chàyàpahàre racite 'ravindaiþ ÷rãsiïgabhåpàla na modase tvam / chàyàpahàreõa sahàdiràja- ÷lokàpahàraü kuruùe kimetat // Ckc_8.*79 // atra ràjakãrtyapahàralakùaõasya nàyakaguõasya ÷abda÷aktyà camatkàràya doùatayà kathanàd vyàjastutirapi sa eva / ## asàdç÷yavatã yathà sàkaü tvatkãrtivistàraiþ ÷rãsiïgadharaõãpate / digantaràõi dhàvanti sàmantançpapaïktayaþ // Ckc_8.*80 // atra ÷atrulakùakatvapadàrtho visadç÷aiþ nàyaka kãrtivistàraiþ kathità pratãtasàdç÷yaiþ saha de÷àntaradhàvanakriyàyàü samàviùña iti seyaü tathoktà / sàdç÷yavatã yathà kùoõãbhçtkañakoparodhanapañuþ vyàpàrabhavyodayà- mà÷àpåraõa kàraõa÷riyamiva pràpnoti kãrti÷riyam / ÷rãsiïgakùitipàlamaõóanamaõe recarlavaü÷àgraõã- rànandànanusandadhàti viduùàü dravyaiþ svakàvyairiva // Ckc_8.*81 // atra ÷abda÷aktyàbhidhãyamànasamànadharmayoþ lakùmãkãrtyoþ sàdç÷yapratãyamànaspçhaõãyatvàdinà dharmayoþ dravyakàvyàyo÷va sàdçsyamivena dyotyate / sahàrtha÷va vàkyàrthasàmarthyana labhyate / na càtropamàna÷ahkà kàryà / upamàyàmupameyasyaiva kriyàsamàve÷aþ / upamànasyopameyamukhena sàkùàt / iha tu dvayossamapràdhànyena karmakaraõabhàvàdivivakùàyàü pràptyànandà nusaüdhànàdikriyàsamàve÷a iti ÷leùodbhàvitopamànachàyà itãyaü sàdç÷yavatã samàsoktiþ / evaü viviktàdi bhedena kartràdãnàü pràyopamànànàü bhedàssvayamupagantavyàþ / ## sa tàvaccaturdhà / dvipadà÷rayo bahupadà÷raya ubhayavargà÷rayo 'nubhayà÷raya÷ceti / tatra dvipadà÷rayo dvidhà pratipadadyotaka uttarapadadyotaka÷ceti / tatràdyo yathà lokottaraü ÷uddhiguõaü dadhànà ràjàdhikàü kàntimuda¤cayantã / ÷rãsiïgabhåpàla bhuvi tbadãyà mårti÷va kãrti÷va mudaü tanoti // Ckc_8.*82 // atra mårtiþ kãrtiriti dve vastunã pratipadaü dyotakena cakàreõa ekasyàü tanotãti kriyàyàü samuccitya nive÷ite / tena tanuta iti dvivacanaü càrthe dvandvasamàsa÷va bhavatãti so 'yaü kriyàyàü dravyasamuccayo nàma pratipadadyotako dvipadà÷rayassamuccayabhedaþ / sa evottarapadà÷rayadyotako yathà madàndhavyàpàraprakañitasadàndhaþparikaraþ prati syàdvyàmi÷ra sphuñapañahajhàïkàrapañimà / jikãùà saüraübhastava sapadi siïgakùitipate vipakùàõàü lakùõã calayati samutkaõñhayati ca // Ckc_8.*83 // atra calanotkaõñhàlakùaõe dve vastunã uttarapadavartinà dyotakenaikasminneva vipakùalakùmãlakùaõe dharmabhåte dvavye samuccayenaikakàlameva nive÷ita iti so 'yamuttarapadagatadyotako nàma dvipadà÷rayasamuccayabhedaþ / bahupadà÷rayo 'pi pårvapad dvidhà / tatràdyo yathà nyàyakrama÷ca bhujadaõóaparàkrama÷ca kàlaj¤atà ca karuõà ca kçtaj¤atà ca / kàvyaj¤atà ca kavità ca vadànyatà ca tvàü siïgabhåpa......prapariùkaroti // Ckc_8.*84 // atra nyayaparàkramàdayaþ pratipadà÷rayadyotakenaikasyàü pariùkaraõakriyàyàü samuccayena nive÷yante / tena pariùkurvantãti bahuvacanaü dvandvasamàsa÷ca na bhavitãti so 'yaü pratipadagatadyotakonàma bahupadà÷rayasamuccayabhedaþ / so 'yaü ca kàraõabàhulyena puràõachàyàü smçtipathamavatàraya nnàtãva camatkàrakàrãtyasmàkaü matam / tathàpi puràtanagatànugatikà÷raddhayà samudàhçtaü tadidaü sarasasàhityasiddhàntamarmaj¤aistititikùatavyam / dvitãyo yathà anantabhogà÷rayaõaü vibhutvaü cakrapriyattvaü ghanasattvatà ca / ÷rãsiïgabhåpe ÷ritapàrijàte pratyakùanàràyaõatàü vyanakti // Ckc_8.*85 // atrànantabhogà÷rayàdãni vastånyuttarapadavartinà cakàreõa vyanaktãtyekasyàü kriyàyàü samuccãyante na vya¤jayantãti bahuvacanaü samàsa÷ca na bhavatãti so 'yamuttarapadagatadyotako nàma bahupadà÷rayasamuccayabhedaþ / ubhayavargà÷rayaþ punaruttarapadavartidyotaka eva / yathà ca ÷rãsiïgabhåpàla kavã÷varàõàü puõyàtirekàdidamàviràsãt / kàvyaü pra÷astaü tava kagãrtanaü ca satàü ÷riyàü sajjanara¤janaü ca // Ckc_8.*86 // atra kàvyaü kãrtanaü ceti dve kriye / ÷rãsadbhàvaþ sajjanànura¤jana¤ceti dvau guõau / evaü bahånyapi vaståni dvandva÷a uttarapadavartinà dyotakenàviràsãdityekasyàü kriyàyàü nive÷yante / tena santãti bahuvacanaü dvandvasamàsa÷ca na syàditi so 'yamubhyavargà÷rayassamuccayaþ / anubhayà÷rayaþ punaravidyamànadyotakatvàdanvàcayasyevàsya viùayo dãpakenàhçta itã nodàhriyate / itaretarayogo 'pi dvipadà÷rayàdibhedena caturvidhaþ / tatrottarapadavartidyotako dvipadà÷raya itaretarayogo yathà ÷rãsiïgabhåpatimaõerdyumaõe÷ca nityaü pa÷ya dvayorudayatorhi mahodaya÷rãþ / kalyàõadànaratayo÷÷araõàgatànà- màråóhaviùõupadasevanayà nikàmam // Ckc_8.*87 // atra nàyakaprabhànàyakau dve dravye pa÷yetyekasmin guõapade yaditaretarayogena nive÷ite taddvayorityatra tadvi÷eùaõayo÷ca dvivacanavikùàyàü samàsa÷ca bhavatãti so 'yaü tathokta itaretarayogassasuccayabheda eva / evamitaretarayoge 'pi dyotakayogà udàhartavyàþ / sa evànubhayà÷rayo yathà niùpandamugdhamavalokitamastalajjà ceùñà kapolatalakandalità smita÷rãþ / ÷rãsiïgabhåmiramaõe taruõãjanànàü bhàvasthitiü pi÷unayanti sakhãjanàya // Ckc_8.*88 // atràvalokitaceùñàsmitamiti vastvanitaretarayogena taruõãjanànuràga nivedanakriyàyàü nive÷yata iti so 'yamanubhayà÷rayetaretarayogassamuccaya eva / samàhàro 'pi pårvavaccaturvidhaþ / tatrànubhayà÷rayo yathà saundaryaü madane sukhaü surapatau bhàgyaü nidhãnàü prabhau kàruõyaü raghunàyake caturimà càõåramalladviùi / dharmo dharmatanåbhave vitaraõaü vidyàdharàdhã÷vare tatsarvaü ÷ritavatsale vilasati ÷rãsiïgabhåmã÷vare // Ckc_8.*89 // atra sarvaü tadityanena saundaryàdãnàü samudàya evànusandhãyate / tasya ca tirobhåtàvayavabhedatve samàhàraþ / sa ceha tadityekavacanàntena napuüsakena ca kathyate / na ceha kvacidapi cakàràdirvidyate / dyotaka iti so 'yamunabhayà÷rayaþ samahàraþ samuccaya eva / itare dyotakavantaþ samàhàràþ svayamåhyàþ / anvàcayastu kriyàviùaya eva / tatra dyotakaståttarapadà÷raya eva / yathà uddaõóapratigaõóabhairavibho saükalpakalpadruma ÷rãsiïgakùitipàla÷ekhara ya÷oviktàranistàraka / sàdhånàü parirakùaõàya dharaõãü jitvà bhajethàþ ÷riyaü païkti¤ca pratiyàyinàü punarapi sve sve pade sthàpità // Ckc_8.*90 // atra bhajethà iti nàyakakartçkàü ÷rãkarmakatvena kriyàmupanyasya tatkartçkameva pratipàlanakarmasaüsthàpanakriyàü tva nvàcayena nive÷itamiti so 'yamanvàcayo 'pi samuccayabheda eva / ## vidhinàkùepo yathà kàntàrakùitivàsakhinnamanasà kànta tvayà sevituü ÷rãsiïgakùitinàthamandhranagarã gamyeti ced gamyatàm / panthànaþ prabhavantu te ÷ivatamàþ sãtà (bhåyàt?) prasanno nçpo (?) yaü de÷aü pradadhàti te sukçtadhãstatraiva janmàstu me // Ckc_8.*91 // atra gamyatàmiti kathitasya vidhivàkyasyaivànukålayaiva janmàntarà÷iùà maraõasåcanàniùedhaþ kriyata iti so 'yaü vidhyàkùepaþ / niùedhàkùepo yathà na hi vayaü kavayaþ kavayastu ye nagariguõànasato 'pi vivçõvate / nigadituü na hi siïgavasundharàbhuji santo 'pi guõànvayamã÷mahe // Ckc_8.*92 // atra ne÷mahe iti niùedhena kavitvalakùaõasyàropitaguõavarõanasya niùedhaþ dharmata iti so 'yaü vidhyàkùepaþ (niùedhàkùepaþ?) / ## yathà siïgakùoõãramaõasaraõiü mànamunmànadhãtvaü yadyad dravyaü karayasi paraü pratyahopàrjanena / tattatpàtre nihitamasakçdvismarasyeva citte kàryasyànte ka iva hi bhavet kàïkùaõà yaþ prabhåõàm // Ckc_8.*93 // atra nàyakasya pàtradattadharmadravyànanu÷ocanalakùaõaü vastu prastutya tatsàdhanasamarthaüprabhusvabhàvalakùaõaü vastvantaramupanyastamiti sàhasaü ùaïguõaü hi / atra kãrteþ saptàrõavalaïghanamupanyasya tatsàdhanasamarthasya ùaóguõastrisàhasavastvantarasyopanyàsàdayaü tathoktaþ / ## yathà na yànaü prasunaü na ca surabhaigandhi praharaõaü na maurvã vàcàñã na ca dhanurayatnàtimadhuram / tathàpi ÷rãsiïgakùitipatirayaü ca¤caladç÷àü vidhatte saümohaü manasi nitaràü manmatha iva // Ckc_8.*94 // atra puùparathàdidravyàsaübhave 'pi nàyakena yadidaü mattakà÷ã cittasaümohanakaraõaü tena råpàdi÷avi÷eùakàraõaü pratãyata iti seyaü pratãyamànaheturvi÷eùoktiþ / ## à÷vastamålakacchapamullasitagirãndramutsukànantaþ / ÷rãsiïgakùitinàyakabhujadaõóàpahati vasumatãcakram // Ckc_8.*95 // atrà÷vastetyàdivi÷eùaõairmahã vahanakriyàyà ananyasàdhàraõalakùaõa upaskàra iti so 'yaü kriyàparikaraþ / ## yathà avaneùvaraõe vibhave kramaõe sukçtàvdhani siïgamahãpatinà / dharaõã ku÷alaü gamità hariõà hariõà hariõà hariõà hariõà // Ckc_8.*96 // atra hariõà hariõà ityàdi ÷abdaikàvalyà vibhinnàrthayà nàyakalakùaõaü kartçkàrakamupaskriyata iti so 'yaü ÷abdaikàvalã kàrakaparikarabheda eva / evamarthaikàvalyubhayaikàvalyau ñraùñavyau / ## tatra kriyàdãpakaü yathà àråóhàni ya÷àüsi tetribhuvanaü ÷rãsiïgapçthvãpate gotragràvamahàguhàþ kùitibhujàü bçndàni mandaujasàm / tallakùmãlalitàni làlitagiràü vidvajjanànàü gçhàn tadvàkyàni ca tàvastutikathà÷lokyàni karõau satàm // Ckc_8.*97 // atra kriyàvàcinà gåóhànãtãvapadena prathamapàdàdivartinà sarvavàkyàni dãpyanta iti tadidamàdidãpakam / evaü madhyàntyakriyàdãpakaü jàtidãpakàdayo 'pi bhedàþ draùñavyàþ / dãpakabhedheùvarthàvçttiþ yathà krãóanti sarpapatikàntikumudvatãbhiþ khelanti dikkarañimauktikatàrakàbhiþ / dãvyanti divyavanitàsmitacandrikàbhiþ ÷rãsiïgabhåpa tava kãrtivilàsacandràþ // Ckc_8.*98 // atra krãóàrtha eva pàdàdikriyàsvàvartamànaþ sarvavàkyàni dãpayatãti seyamarthàvçttirapi dãpakameva / padàvçttiryathà ràjà recarlavaü÷yo 'yaü kumudaü kurutetaràm / samuda¤cati ràjàpi kumudaü sindhusaübhavaþ // Ckc_8.*99 // tatra prajàsantoùaþ kairava÷cetyarthayoràvartamànaü kumudamiti padaü dve và dãpayati padàvçttirapi dãpakameva / àbhyàmeva tadubhayàvçttirapi vyàkhyàtà / yathàtraiva ràjetyarthaþ ÷abda÷càvartamànavàkyadvayamuttejayata iti seyamubhayàvçttirapi dãpakameva / tricaturapadàvçttiråpaþ saüpuño yathà kãrtiþ krãóati siïgabhåpa talapaterniryatnaratnàïkuraü pàtàlo phaõilokapuïgavaphaõàpràsàdamàseduùã / lakùmãjanmabhupo 'nuviddhalaharãóolàsu vàràünidheþ svarge divyavadhåvilàsahasitairgaõóasthalãmaõóalaiþ // Ckc_8.*100 // atra kriyàkartçkasaübandhapadàni prativàkyàmàvçttàni saüpuñatayà dãpayantãti saüpuñàvçttirapi dãpakameva / evaü bhedàntaràõi yathàsaübhavamanugantavyàni / ## atra ÷abdànàü kramastridhà samastànàmasamastànàmubhayeùàü ceti / tatra samasta÷abdakramo yathà pratàpakàntisaü÷uddhibhaïgyà ÷rãsiïgabhåpateþ / tulàü saüdadhate bhànuhimabhànukç÷ànavaþ // Ckc_8.*101 // atra samàsaparipatitànàü guõànà¤ca krameõa pratyekaü yojanamiti samasta÷abdakramo 'yam / asamasta÷abdakramo yathà namaskàraü puraskàraü tiraskàraü karotyayam / ÷rãsiïgadharaõãpàlaþ pårveùàü viduùàü dviùàm // Ckc_8.*102 // atra pårvàdãnàü namaskàràdãnàü samàsarahitàdãnàü yathàkramamananvayo vivakùita iti so 'yamasamasta÷abdakramaþ / samastàsamasta÷abdakramarupa ubhayakramo yathà hari÷vandro rakùàkaraõarucisatyeùviti pårvodàhçtam // atra prathamatçtãyayoþ pàdayoþ samastànàü rakùàkaraõàdãnà¤ca guõànàmasamaktànàü tadguõakatàü hari÷vandro gàïgaiyamiti cobhayatra pada÷leùasàmarthyakathitànàü hari÷vandrahari÷vandrànàü gàïgeyagàïgeyànàü ca kramasamanvayo na vivakùita hati so 'yamubhayakramaþ / vàkyakramastu svayamunneyaþ / arthakramo dvividhaþ / de÷ataþ kàlata÷va / tatràdyo yathà ÷rãsiïgakùitipàla tàvakacamådhàñãvanàñãbhava- dvairistrãùu hçtà÷ukàsu ÷abaraistvatkãrtivisphårtayaþ / pa÷vàrdhe paridhànatàü hi dadhate saüvyànatàü vakùasi pràyo mådhnyavaguñhanatvamadhare...dasàü và stumaþ // Ckc_8.*103 // atra vardhamanàyàþ nàyakakorteþ pratinàyaka÷uddhàntakàntà÷arãraprade÷eùu kramasaükràntyà yo 'yaü paridhànàdaupamyalàbhaþ / evaü de÷ato'rthakramaþ / kàlato yathà apàü ÷oùoddhàrà vipatanabhiyà haüsagilanà- ttuùàraissãtàrtã virahijana÷ayyàdikatayà / vidhitvà sàpàyaü jalaruhakulaü tadvijahatã sthitiü dhatte siógakùitipatirapàye tvayi ramà // Ckc_8.*104 // atra jala÷oùàdãnàü jalajàpàyahetånàü grãùmàdivasantàvadhi kàlakrameõa bhaõanàt kàlator'thakramo 'yam / ## yathà hanta kro÷ati ÷àrikànavarataü mçdhnàti lãlàmçgaþ ÷ràntàþ kelicaõautikàra vikañairbàhye sthità vallakã / ityàlàpini nirgate priyasakhãvarge navoóhà priyà bhåpàlena sakhãjanànusaraõaü spar÷ena vistàrità // Ckc_8.*105 // atra rahobhaïgabhãruõà vidagdhasakhãvargeõàkro÷anàkarõanàdimiùàtsukhena nirgamopàyo 'bhihita iti so 'yaü paryàyaþ / evaü kàryamiùataþ kàraõokte ravivakùàdayo 'sya bhedàþ svayamunneyàþ / ## tatra guõàti÷ayabhedeùu dhairyàti÷ayo yathà råkùàhaükçtayo na santi lalita bhedaü gatena bhruvau dçkkoõo 'pi na ràgameti hasitaü mandaü ca nàntarhitam / dçùñvàpi pratigarjatàü kùitibhujàü saüraübhagarbha÷riyà mårtirdàruõaceùñayàpyavikçtà ÷rãsiïgapçùvãpateþ // Ckc_8.*106 // atra mahàraõasaühaübhe nàyakasya bhråbhedàdivikàràbhàvakathanàddhairyavi÷eùo vivakùita iti seyaü guõàti÷ayoktiþ / kriyàti÷ayo yathà ÷rãsiïgabhåpa bhavatãyaparigraheõa dharmàya yad balavate kavireùa bhãtaþ / tretàdibandhumuùitau tu dadhàti bhàgau tatte tulàü na dadhate prathame narendràþ // Ckc_8.*107 // atra nàyakagatadharmaparipàlanakriyàvi÷eùo vivakùita iti seyaü kriyàti÷ayokriþ / #<÷leùo 'nekàrthakathanaü padenaikena saümataþ // Ckc_8.59 //># yathà khyàtàn mahà÷ayatayà kçtagotrarakùà- nàråóhabhåparisarà pratikålavçttãn / ÷rãsiïgabhåpatiyasàüsi niråóhasattvà- nullaïghayanti viùamànapi vàhinã÷àn // Ckc_8.*108 // atra vàhinã÷apadena samudrasàmantaràjalakùaõamarthadvayaü tadvi÷eùaõe tu tadanukålàrthadvayaü ca ÷liùñamiti so 'yaü ÷leùàlaïkàraþ / ## yathà jàtiprasånapuñake svasakhãkareõa ÷rãsiïgabhåpatilakàya samarpaõãye / ardhãkçtàlakakucàphaõi kahkaõena mudrà kçtà smarajità likhitena tanvyà // Ckc_8.*109 // atra vidagdhayà kayàpi kàminyà priyayogyànàü puùpàõàü puùpa÷arapuùpaüdhayagandhavahàbhimar÷aþ ÷aïkyate so 'yaü bhàvaþpuùpaüdhayàdipratibhañatayà rakùàhetubhiralakaphaõismarajitpadairuddhidyate såcyata iti seyaü bhàvanà / ## atra kevala÷abdàlaïkàrasaïkaraþ ÷abdàlaïkàraþ / kevalàrthàlaïkàrasaïkaror'thàlaïkàraþ / ubhayàlaïkàrasaïkara ubhayàlaïkàraþ / ÷abdàrthàlaïkàrayoþ ÷abdobhayàlaïkàrayorarthobhayàlaïkàrayo÷va saïkara ubhayàlaïkàra eva svàrthàlaïkàrava÷àt saïkarasyobhayà÷ritatvasiddheþ saübhàvyamànatvàt / kevala÷abdàlaïkàrasaïkaro yathà sàdhvasaümatividhvaüsi kçtvà siïkaniùevaõam / sàdhvasaü matividhvaüsi båpai rnijagçhasthitaiþ // Ckc_8.*110 // atra sàdhånàmasaümatimasaübhàvanàü vindato 'labhyamànàn sà dhvaüsayati nà÷ayatãti sàdhvasaümatividhvasi durjanatarjanamityarthaþ / tàdç÷aü siïgabhåpàlasevanaü kçtvà nijagçhe svagçhe sthitairbhåpairmatividhvaüsi sàdhvasamiti yojanà / atra nijagçhe nigçhãtamiti kriyàpadaü nijagçha iti saptamyà gåóhamiti kriyàgåóhalakùaõo viùayapadàvçttiyamakalakùaõasva ÷abdàlaïkàrau saükãrõàviti kevala÷abdàlaïkàrasaïkaro 'yam / kevalàrthàlaïkàrasaïkaro yathà siïgabhåpa vidadhàti tàvako dhãraõorasiranaübudà÷aniþ / kànane nagaravartino ripåna tatpure vipinavàsino mçgàn // Ckc_8.*111 // atrànaübçdà÷aniriti vibhàvanà / uttaràrdhe parivçttiriti dvayo rarthàlaïkàrayossaükaraþ / kevalobhayàlaïkàrasaïkaro yathà lakùmãbhiriva devãbhirvinayairiva såribhiþ / nayairiva mahàmàtyai ssevyate siïgabhåpatiþ // Ckc_8.*112 // atreva÷abdena sahàrtha iva saübhàvamàrtho 'pi dyotyata iti ekavàcakànuprave÷ena sahokterutprekùàyà÷va saïkaraþ / sabdàrthàlaïkàrasaïkaro yathà tvayà dãnàriõà ràjan kçtà dãnàriõo mama / asamagràmavçttà he samagràmavatà mahãm // Ckc_8.*113 // atra prathamàrdhe dãnàriõà dãnàrãti dvitãyapàdamadhyayamakasyottaràrdhe samagràmavatà kçteti virodhàbhàsasya dvayossaükaraþ / ÷abdobhayàlaïkàrasaükaro yathà tàràbhirinduriva yàbhirupàsyate 'yaü ÷rãsiïgabhåmipatirandhravilàsinãbhiþ / citraü janasya valayà valayà nitàntaü tàsàü sitàyatadç÷àmudare kare ca // Ckc_8.*114 // atra udare valayàvalirekhàþ citram / avalayan acalayan kare valayaþ kañakamavalayamiti kartçkriyàpadayorekavacanabahuvacane ÷liùñe iti vacana÷leùasya tàràbhirindurivetyupamàyà÷va viveko dçsyata iti ÷abdobhayàlaïkàrasaïkaro 'yam / yathà ca màõikyairiva gàõikyaiþ syandanairiva candanaiþ / saujanyairiva ràjanyairmodate siïgabhåpatiþ // Ckc_8.*115 // atrànupràsopamotprekùàõàü saïkaraþ / arthobhayàlaïkàrasaïkaro yathà santràsaudviùatàü...pratidi÷aü tvatkãrtiràdhàyate tvatkãtau paridhàvanaü pratipadaü gàyanti vairistriyaþ / glànirvairibahadhålatàsu dharaõã vi÷ràmyati tvadbhuje vi÷ràmo bhuvi siïgabhåpatimaõeü nidràünti vairistriyaþ // Ckc_8.*116 // atrànàgata citrahetvalaïkàrasyopamàyà÷va saïkaraþ / ÷abdàrthobhayàlaïkàrasaükaro yathà ÷rãsiógakùoõibhartre di÷i di÷i sumanomànasollàsa kartre sàndràmindro vibhåtiü ÷ucirati÷ucitàü dharmaràjo 'ti dharmam / rakùàü rakùo 'dhinàthaþ kuñilavighañanodyogicetaþ pracetà vàyussaüpårõamàyurdhanamapi dhanada÷÷aüïkaraþ ÷aü karotu // Ckc_8.*117 // atra di÷i di÷ãti sumomànaseti ÷aïkaraþ ÷aü kotviti rakùàü rakùo iti vat chekànupràsasya sàndràmidra ityàdàvanupràsasya sumana÷÷leùaþ prati÷abdotthàpitena dikpàla råpa...(madhyama?) malokapàlasya cànyonyapratãkàralakùaõenànyonyàrthàlaïkàreõa pårvàdikpàlaparipàñãkathanalakùaõena kramanàmnobhayàlaïkàreõa saha saünive÷aþ prakà÷ata iti so 'yaü trividhàlaïkàra ... ... ... ... laïkàrasaïkaro 'nusaüdheyaþ / ## tatra guõàlaïkàrasaïkaro yathà vi÷ve÷akalpitacamatkçti ... ... ... siïgaya÷asà samamàviràstàm / àcandramàtapanamàdharaõãdharendra- màtàramàgaganamàgirijà -- -- -- // Ckc_8.*118 // (pratha?) màrdhe sahoktiþ / uttaràrdhe ÷eùakãrti -- -- -- meteùàü saïkaraþ kàvyacamatkàramakalaïkamaïkurayati / evaü saïkaràntaràõi yathàsaübhavaü mahàkaviprabandheùu rasaj¤airanusandheyàni / ## iti sakalamapi kalyàõam iti sarasasàhityacàturãdhurãõavi÷ve÷varakavicandrapraõãtàyàü ÷rãsiïgabhåpàlakãrtisudhàsàra ÷ãtalàyàü camatkàracandrikàyàmaùñamo vilàsaþ // samàpto 'yaü granthaþ //