Visvesvara Kavicandra: Camatkaracandrika
Input by members of the Sansknet Project
REFERENCE STRUCTURE (added):
Ckc_n.nn = Ckc_vilàsa.kàrikà
Ckc_n.*nn = Ckc_vilàsa.*quoted verse
#<...># = BOLD for kàrikàs
___________________________________________________________________
THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY!
COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE.
Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding:
description character =ASCII
long a à 224
long A â 226
long i ã 227
long I ä 228
long u å 229
long U æ 230
vocalic r ç 231
vocalic R è 232
long vocalic r é 233
vocalic l ë 235
long vocalic l í 237
velar n ï 239
velar N ð 240
palatal n ¤ 164
palatal N ¥ 165
retroflex t ñ 241
retroflex T ò 242
retroflex d ó 243
retroflex D ô 244
retroflex n õ 245
retroflex N ö 246
palatal s ÷ 247
palatal S ø 248
retroflex s ù 249
retroflex S ú 250
anusvara ü 252
capital anusvara ý 253
visarga þ 254
long e ¹ 185
long o º 186
l underbar × 215
r underbar Ÿ 159
n underbar 173
k underbar É 201
t underbar  194
Other characters of the CSX encoding table are not included.
Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order
to facilitate word search.
For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings
and formats see:
www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf
and
www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf
___________________________________________________________________
prathamo vilàsaþ
camatkàracandrikà vi÷ve÷varakavicandraviracità prathamo vilàsaþ
##
##
##
iti varõavivekaþ //
##
yathà
candre candanasarase ràj¤i ÷rãsiïganàmadheye ca /
caritàrthàni janànàü råpagràhãõi karaõàni // Ckc_1.*1 //
atra candracandanasarasàdi÷abdànàmàïlàdayatãtyàdivyutpattipurassaramevàrthabodhakatvamiti yaugikatvam /
##
yathà
dànena karõo dayayà dilãpo nayena kàvyo vinayena ràmaþ /
yadi prasiddhiü dadhatàmamãbhiþ ÷rãsiïgabhåpo nikhilaiþ prasiddhaþ // Ckc_1.*2 //
atra karõàdãnàü ÷abdànàmavayavavyutpattimantareõàpyarthabodhakatvàdråóhatvam /
##
tatra råóhaü lakùakaü yathà
÷rãsiïgakùitipàla pàlanakalàniùõàta sevàvatàü saü÷ikùàku÷alapratãtamanasàü pràptau pravãõa÷riyàm /
tvatpàdadayamarcayantyarinçpàþ koñãrakoñãgatair màõikyairnava÷akragopasuùamàhaükàrasaükocakaiþ // Ckc_1.*3 //
atra niùõàtaku÷alapravãõa÷akragopa÷abdànàü nitaràü snàtaþ, ku÷àn làti, prakçùñà vãõàsya, ÷akraü gopàyatãti mukhyàrthànamavivakùayà càturyendragopakãñalakùaõàyà råóhireva målam, nànyatsahçdayà hlàdakàraõaü kiüciditi råóhalakùakatvam /
saprayojanalakùakaü yathà
÷rãsiïgabhåpa samaye samaye bhavantam àsthànamaõñapagataü janara¤janàya /
kalyàõahemakala÷aiþ samamàtapatrair àndolikàþ sapadi sevitumàpatanti // Ckc_1.*4 //
atràcetanànàü hemakala÷àïkitachatràõàmàndolikànà¤ca sevàrthamàgamanamasaübhàvitamiti chatràdhàràþ puruùàþ, àndolikàdheyà ràjàno vidvàüso và saülakùyante /
anena càsthànamaõñapàïgaõe chatràntolikànàmatibàhulyaü prayojanatayà vivakùitam /
tena ca nàyakamà÷ritànàmàndolikàdyavadhayo vibhåtaya iti ca /
tadidaü prayojanalabhakam /
##
yathà
aho sàhityasaubhàgyaü ÷rãsiïgadharaõãpateþ /
÷làghàyai yasya sannaddhà vàco vi÷ve÷varasya me // Ckc_1.*5 //
atra sarasasàhityacàturãvi÷ràmabhåmirahamiti vi÷iùño 'smadarthor'thàntarasaükramitena mameti padena lakùyate /
anena sàhityasahajasairabhaü vinà nànyasmai camatkàrakàriteti vyajyate /
saünaddhà iti padenàtyantatiraskçtavàcye (na?) tatparatayà grathità iti lakùyate /
atrànena ca nàyakasàhityasya sarvasàjàtyàti÷àyitvaü dyotyata iti padavya¤jakametat //
mukhyayà yathà
siïgaprabhuralaükàrã laïkàrã ràvaõaþ punaþ /
varõàntaratvamubhayoþ ÷råyate sarvasaümatam // Ckc_1.*6 //
varõenàkùareõàntaraü bhedo yayostacvamiti mukhyayà vçcyà vàcye pratiùñhite varõàü vai÷yajàtirantaraü nàyakaraghunàyakayoriti parasparavyatirekàraïkàro varõàntaramiti padena vyajyata iti padavya¤jakametat //
yathà và
kçtàyastambhanirbhedo bhaktaprahlàdapoùakaþ /
÷rãpatirnarasiüho 'yaü ràjate ràja÷ekharaþ // Ckc_1.*7 //
kçto racita ayastambhasya ÷ubhàvahavidhijàóyasya nirbhedo nivàraõaü yena saþ kçtàyastambhanirbhedaþ /
daivànukålyasaüpàdanacatura ityarthaþ /
bhaktapraïlàdapoùakaþ sevakasantoùavardhanaþ ràja÷ekharo bhåpàlamauliþ narasiühaþ ÷rãsiïgabhåpàlo ràjata ityasiddhayà pràkaraõiker'the pratipàdite ye 'yaü kçtalohastambhabhedanasya prahlàdàbhidhànabhaktapoùakasya candrakalàdhàriõo bhagavataþ ÷rãnçsiühasya pratãtistayà ÷abda÷aktimålayà nàyakakaõñhãravakapañakaõñhãravayorupamàlaïkàradhvaniranusandhãyata iti vya¤jakamidam /
atha padadoùàþ
##
##
yathà
vàgdevyàþ prabhaviùyatà prabhavatà gàóhaü prabhutena ca ÷reyaþpàkabhareõa siïgançpate bhàvaj¤acåóhàmaõim /
tvàü jetàramajãjanat prasavità sargasya nocediyaü satye và viphalàyuùàü kçtadhiyàü ÷àpe na jãveta vim // Ckc_1.*8 //
atra jãvetetyàtmanepaditvamanu÷àsanaviruddham /
tena jãvetkathamiti sàdhãyàn pàñhaþ //
##
ràjà saüskçtavàdiùu praõayavànityà÷ayà guõbhitaü tadbhçtyatra bhavàmahe padarajairedhema maulisthitaiþ //
itthaü paõóitamàninàü kùitibhujàü dussaüskutaü vàcinàü taiþ sàkaü supadãkaroti kçpayà ÷rãsiïganàràyaõaþ // Ckc_1.*9 //
atra bhçtyatnetyasarvanàmno bhçtya÷abdàt tralpratyayaþ, bhavàmahe ityàtmanepadam padarajairityakàràntatvam edhemetyedhateþ parasmaipaditvaü càpabhraü÷àþ /
##
yathà
padmàstyaktà mahãpàlasa mukhalotupayà ÷riyà /
na cedeùàmalakùmãkaiþ kumudairna sahàsikà // Ckc_1.*10 //
atra "và puüsi padmaü nalinaü' ityanu÷àsane 'pi kavibhiþ puüliïge pràyeõa na prayujyata iti padmà ityaprayuktamidam /
padmaü tyaktamiti prathamàrdhe, na cedasya gata÷rãkairiti dvitãyàrghe ca pàñho ramaõãyaþ //
##
yathà
yà païktirbràhnaõendràõàmà÷àste sar vadaivatàþ /
÷rã siïgabhåpa dadhatàmà÷àste sarvadaivatàþ // Ckc_1.*11 //
atra daivata÷abdasya puüliïge kavibhiranàdçtasyàpi heyatvàd àvçttiyamake prayogo na duùñaþ /
##
yathà
kamalà kamalàpàya÷aïkinã ÷i÷iràdiùu /
adhyàste sarvavandyà vai mukhaü ÷rã siïgabhåpateþ // Ckc_1.*12 //
atra vai iti pàdapåraõamàtramà /
kùiyaþ sarvavandyeti vi÷eùaõaü sa÷aïkàyàmadhyàsanakriyàyàü vi÷eùaü nopapàdayatãti taddvayaü nirarthakam /
"adhyàste sarvadà ramyam' iti dvitãyàrghapàñho ramaõãyaþ /
#<àhurasyàpi sàrthatvaü yamakàdiùu sårayaþ // Ckc_1.67 //>#
yathà yà praïktirbràhnaõendràõàmà÷àsta iti pårvodàhçtam /
atra nirarthakatvàdevakàrasya pàdapåraõamàtratve 'pi yamakanirvàhakatvàdeva sàrthatvam /
viruddhàrthatvam /
##
indràõãnathabhogo 'yaü guhyake÷anibhaþ ÷riyà /
ràjate pàõóyabhåpàlo gopàlasamavaibhavaþ // Ckc_1.*13 //
##
yathà
dhanuùi janakaputrãnàyakaprauóibhàjà vidalitanijadharmaiþ siïgabhåpàlakena /
vapuùi kçtajaubhi÷varmacelairjañàlai- radhigatamaribhåpairambikànàthasàmyam // Ckc_1.*14 //
atra janakaputrãnàyako raghuràma iti vivakùàyàmapi pitçsutàpatiriti yadyapi viruddhàrthaþ; ambikànàtha ityatra ca pàrvatãpatiriti vivakùàyàü jananãpatiriti pratãyate tathàpi na virodhaþ /
nanu-viruddhàrthapratãtisàdhàraõye ambikànàthàdãnàü guõatvaü, indràõãnàthàdãnàü doùatvamitikathaü vyavastheti cet; ucyate-pràyikaprayogaråpeõa ÷iùñànàü parigraheõaiva /
kaipunaratra siùñàþ? yatra prathamaü màrgamupadi÷anti tatra ta eva siùñà iti sthitirarocakinaþ /
puràtanàþ kavãndrà eva ÷iùñàþ na punaþ satçõàbhyavahàriõaþ /
ataþ "dinakarakularatnaü jànakãcànireùaþ' iti; "taditijanakaputrã ÷ikùità ca' iti; "janakatanayàsnànapuõyodakeùu' iti; "pàyàdvaþ so 'mbikàramaõaþ' iti; "ambikànitambavimbaspar÷alampañakaràmbujà' iti; "tàmapàyayata pànamambikàm' iti ca mahàkavibhiraïgãkçtà guõaprayogàþ /
janakaputrãnàyakàmbikàramaõàdãnàü guõatvaü svakapolakalpitànàü punarindraõãnàthàdãnàmàråóherasundaratvamiti so 'yaü sarasasàhityatãrthakarasaümato ghaõñàpathaþ //
##
yathà
ã÷ànagarimai÷varyapratãpai÷varyayogyatàm /
bhajante ripubhåpàlàstava ÷rã siïgabhåpate // Ckc_1.*15 //
atra làghavayogyatàmiti vaktavye garimai÷varthapratãpai÷varyamiti ÷abdagauravam //
##
yathà nàyakasyaiva vaü÷àbalalyàm
tasya pàdàmbujàjjàto varõo vigatakalmaùaþ /
yasya sodaratàü pràptaü bhagãrathatapaþphalam // Ckc_1.*16 //
atra gaïgetyarthe kanãyasi bhagãrathatapaþphalamiti padàdhikyam /
tathàpi tasya sagarakutapàbanakriyàsåcakatvena gaïgà÷abdàdatyutkarùàpàdakatvamiti guõatvam /
##
yathà ÷rãsiïgadharaõãpàla bhavataþ sphyena bhåyate /
mitra÷rãràmamanunà garvavçddhikità dviùàm // Ckc_1.*17 //
atra sphyasya khaógàkàravastuvàcakatvaü veda eva; manormantravàcakatvamàgama eva; vçddhiniràsakatvaü ÷abda÷àstra eva prasiddhamiti tadapratãtam //
##
yathà
ãóàpiïgalayoþ pidhàya vadanaü baddhvà tri÷ñaïgàñikàü sauùumnopari saükramayya sarutaþ ùaógranthigandhacchidaþ /
pràtyagjyotiùarociùà prasaratà saüdràvya càüdrãükalàü tanniùñhyåtaparàmçtaiþ paricito yogã ciraü jãvati // Ckc_1.*18 //
atra ãóàpiïgalàdãnàü yoga÷àstramàtraprasiddhatvàdapratãtatve 'pyabhyàsayogaprakàrasya sarvato nirvàhàdguõatvam /
##
yathà
÷rãsiïgabhåpapàdàbjasevàhevàkagarvitaþ /
sàmantaràjasantàno dhàtrãbhogàya kalpakçt // Ckc_1.*19 //
atropamàtà dhàtrã dharitrã và dhàtrãti saü÷ayapratãteridamani÷citam /
bhåmibhogàyeti pàñho ramaõãyaþ /
##
yathà
recarlànvayamaulimaõóanamaõe ÷rãsiïgabhåpàlaka tvatkhaógasya ghanadyuteþ sa mahimà loke kathaü varõyate /
yasmin kampitamàtra eva samitikùoõãbhçtàü maõóalaü sàntatyena vimànavartanakathàmàpnoti mitraissamam // Ckc_1.*20 //
atra ghanadyuterityasya ghanà sàndrà dyutirasyeti, ghanasya meghasyeva dyutirasyeti và saü÷aye 'pyavirodhànna duùñatvam /
vimànavarta nakathàmityatra vigatàbhimànavartanasya và vyomayànavartanasya veti saü÷ayepyatyantotkarùànna doùaþ /
kùoõãbhçtàmityatra ràj¤àü girãõàü vetisaü÷aye nàyakakhaógavarõanaprakaraõàt pratiràjalakùaõavi÷eùàvagamànna doùaþ /
evaü saüyogaviprayogàdibhirapi vi÷eùàvagame draùñavyam //
##
yathà
vàrà÷imitrajanakaprabhavàsahàya- keyåravetanakayànavilocanànàm /
÷rãsiïgabhåvara virodhinçpàïganànàü vanyasthalã samabhavannijaràjadhànã // Ckc_1.*21 //
atra vàràsimitraü mainàkaþ, tasya janko himavàn, tatprabhavà pàrvatã, tatsahàyo mahe÷varaþ, tatkeyåràõi sarpàþ, teùàü vetanakaü jãvanakàraõaü vàyuþ, tasya yànaü vàhanaü mçgaþ tasya locane iva locane yàsàü tàþ, ityativyavahitàrthatvàt kliùñamidam //
##
prakramanirvàhe yathà--
÷rãsiïgançpo vibhave dhanuùi naye vapuùi ra¤jane jiùõum /
tatputraü tanmitraü tatputraü jayati tanmitram // Ckc_1.*22 //
vibhave jiõuü devendraü, dhanuùi tatputraü devendraputramarjunaü, naye devendraputramitraü vàsudevaü, vapuùi devendraputramitraputraü pradyumnaü, ra¤jane devendraputramitramitraputramitraü candramiti vyavadhànàda durvitarkapratyayamapi tacchabdaprakramanirvàhàd guõatvam //
mahàpuruùahainyasåcane yathà
÷rãbharturàyatasuvarõakaràkçteryad aü÷àstadàyatasuvarõakarà dviùaste /
÷rã siïgabhåpa nagaràrgaladãrgabàho tacve 'pyanàyatasuvarõakaro 'si citram // Ckc_1.*23 //
atra àyato dãrghabhåtaþ suvarõaþ sukàro yasyeti àyatasuvarõaþ tàdç÷aþ kara÷abdo yasya saþ àyatasuvarõakaraþ såkara ityarthaþ /
àyatasuvarõakaràkçtiþ såkaràkçtiriti viùõostiryaktvakathanabhayena vaktrà dåràrthapratyayaþ ÷abdaþ prayukta iti guõatvam /
hañhàrthapratãtyà ca yathà
÷aübhoþ sthità bhåùaõapeñikàyàü ÷riyaþ sapatnãmabhitaþ sphurantã /
viùõoþ padaü madhyamamàvi÷antã viràjate siïgançpàlakãrtiþ // Ckc_1.*24 //
atra ÷aübhubhåùaõapeñikà pàtàlam, ÷rãsapatnã bhåmiþ, madhyamaviùõupadamàkà÷amiti nàtidurbodhatvàdakle÷akaramiti guõatvam /
##
yathà
pekàparãtakamanãyanitambabimbà hàlàmadadbiguõapàñalagaõjerakhà /
÷rãsiïgabhåpa bhavato mçgayàvihàre kà vànuyàti yavanã paricàrikeva // Ckc_1.*25 //
atra pekà paridhànabhastrà, halà madirà, ime de÷ye /
nanu
##
aïko birudaü /
tatra yathà
calamartigaõóabirudo jayati pratigaõóabhairavo ràjà /
saumakulapara÷uràmaþ pàõóayavibhàlo 'pyagàyi gopàlaþ // Ckc_1.*26 //
atra calamartigaõóàdãnàü de÷yatve birudatvàdguõatvam //
upàrambhe yathà
kiü dàruõà koükaravaükareõa kiü vàsasà cãügirimàügireõa /
÷rãsiïgabhåpàravilokanàya vaiduùyamekaü sudhiyàü sahàyaþ // Ckc_1.*27 //
atra koïkaravaükareõeti dåùaõaü padaü de÷yam /
tàdç÷ena dàruõà àndolikayetyarthaþ /
nànàvarõavicitre cãügirimàügireõeti padaü de÷yam /
tàdç÷ena vàsasà kiü paññàü÷ukenetyarthaþ /
atra ka÷cidàndolikàpaññàübaràdyàóaybara mativyayena sampàdya nànàdiganteùu ràjàsthànàni vigàhya tadvyayamàtramapyalabhamàtaþ çõàdhikatayà klisyannàóhambaraü vinàpi nàyakamàlokya tatkaruõàkañàkùasamagrãbhåta nànàvaibavassana kasmaicidàóambararahitena bhavatà kathaü sampadãdç÷ã sampàditeti pçcchete janàya kevalaü vyayakàriõàndolikàpaññapañàdibàhyàóambaravihmbanàpuraþsaramuttaraü vadati /
tadatra koükaravaükaràderupàlambanatvàt de÷yatve ' pi sundaratvam //
nàmni yathà nàyakasyaiva vaü÷àvalyàm --
tayorabhåvan kùitikalpavçkùàþ putràstrayastràsiravairivãràþ /
siïgaprabhurvennamanàyaka÷va vãràgraõã recamahãpati÷va // Ckc_1.*28 //
atra siïgama, vennama, recaya ÷abdànàmavyutpattimacvàdde÷yatve 'pi nàmapadatvàdaduùñapadatvam //
#<àtmanà klñaptasaükalpaü neyàrthamiti gãyate // Ckc_1.81 //>#
yathà
vyatyastapàtrarahità medinãpàla÷àtravàþ /
lãyante hanta kàntàre vyàvçttapikasaïkule // Ckc_1.*29 //
atra pàtra÷abdo varõapràtilomyena trapàü vadati /
tathaiva vyàvçttaþ
pikaþ kapiriti svasaïketitatvànneyatvam //
##
yathà
yoginàü bhoginàü kiü syàdiùñametanna vetti yaþ /
viparãto harastena na j¤àto medinãpate // Ckc_1.*30 //
atra yoginàü bhoginà¤ca kiü priyamiti pra÷ne raha ityuttare vaktavye viparãto hara ityuktam /
tasya svasaïketitatve 'pi prahelikàtvàdaduùñatvam //
##
yathà
÷yàmadaüùñràkaràlena karavàlena khaõóitàþ /
tvayà ÷rãsiïgabhåpàla karpåreõa virodhinaþ // Ckc_1.*31 //
atra ÷yàmasabdaþ svaparyàyakàla÷abdaü j¤àpayati /
tena yamaþ /
karpåra÷abda÷va svaparyàyaü ghanasàraü j¤àpayati /
tena adhisàra iti labhyate /
tataþ ÷yàmakarpåra÷bdayoþ svaparyàyakàlaghanasàra÷abhdamàtraj¤àpakatvàt pratihastatvam //
##
yathà
haridràyàü ràhuprasarapihitecchàpariùadi prayuktàlaïkçtyai viyutagarutàü durgakujarãm /
vayaü sàrkànvãtàþ prahara iti senàpatikçtà- namàtyebhyo lekhàn prathayati ca siïgakùitipatiþ // Ckc_1.*32 //
atra haridrà ni÷à ràtririti yàvat /
ràhustamaþ dhvàntamiti yàvat /
icchà à÷à dik /
prayuktàlaïkçtiriti prahàraþ /
viyutagarutàü vipakùàõàm /
kujarãü nagarãm /
sàrkà senà camåþ /
praharaþ yàmaþ gacchàmaþ /
evaü haridràdãnàü svaparyàyamàtrabodhakatvena pratihastatve 'pi senàpatibhirabhiyàti durgocchittaye gataiþ tadàlocitakàrya vayaü senànvitàþ timirapihitada÷adi÷i ni÷àyàü prahàràya vipakùàõàü durganagarãü yàma ityevaü lakùaõaü mantrabhedabhayàd gåóhalekhamukhena ràj¤i preùitamiti na duùñatvam //
##
yathà
medinãramaõàsthànapràïgaõe vàravàsinaþ /
vàjino ma¤juvà÷ante ÷i¤janate sattaku¤jaràþ // Ckc_1.*33 //
atra tira÷vàü rutaü vàsitam /
bhåùaõa÷abdaþ si¤ijitamiti maryàdàyàü "và÷ña ÷abdakutsàyàm', "÷ija avyakte ÷abde' iti ca yogamàtreõa prayuktau và÷ita÷i¤jita÷abdau heùàbçühitayoravàcakau /
##
yathà
÷rã siïgabhåmiramaõe bharitapratàpe nànye sphuranti raõasãmani ràjalokàþ /
kiü và sphuranti rañitaspç÷i pà¤cajanye lãlànukàri taruõãjanakåjitàni // Ckc_1.*34 //
atra kàminãnàü ratàntareùu kàmasàstrakàraiþ haüsatittirilàvakàdirutavikàràmnànàt pakùiõo rutàdanyatràvàcakasyàpi kåjitasya samarthatvam //
##
heyàrthaü yathà
nissaüskàramukhà dç÷àntatadarãniryanmahàdåùikà påtyudgàra bharànubhåtisayujà dãkùàmiùàtmàrayà /
heyàdantaradantanaiùñhikatayà sãdanti durgàïgaõe kalyàõakùitipapratãpa saraõã saücàriõo vairiõaþ // Ckc_1.*35 //
atra dåùikàpåtyàdãnàü sàkùàjjugupsàrthatvena heyàrthatvam //
heyàrthàntaratvaü yathà --
karopalàlitavi÷àmàsàntàgåóhavarcasàm /
dviùàmakàlaràhuste khaógaþ kalyàõabhåpate // Ckc_1.*36 //
atra viógåóhavarca÷÷abdayoþ prajàtejolakùaõàrthaüvanmalàrthasyàpi vàcakatvena jugupsàrthàntaratvam //
heyasmçtihetukaü yathà --
påyante pçtanoddhåtarajora¤jitavigrahàþ /
kalyàõakhaógadhàràyàü majjanena virodhinaþ // Ckc_1.*37 //
atra påyante majjanenetyanayorvarõasàråpya brameõa påyamajjàrthe sarõejapatvàjjugupsàrthasmàrakatvam /
##
yathà
pallavakomalapàõitalànàmunnatamàüsalavakùasijànàm /
mànasamuttamamànavatãnàü raktataraü tvayi siïgançpàla // Ckc_1.*38 //
atra màüsaraktakomala÷abdànàü jugupsàrthatadarthàntaratatsåcakatve jugupsitatve 'pi mahàkavibhiraïgãkçtatvàdguõatvam //
amaïgalàrthaü yathà --
÷rãsiïgabhåpàlajayaprayàõasannàhanissàõadhaõaükriyàbhiþ /
sadyaþ parisphoñitasaüdhivandhàþ parimriyante paripanthibhåpàþ // Ckc_1.*39 //
atra parimriyanta iti sàkùàdamaïgalam /
"nidrànti dãrghaü paripanthibhåpàþ' iti pàñho ramaõãyaþ /
amaïgalàrthàntaraü yathà --
÷rãsiïgabhåpàlacamåsamåhasannàhasannàhavasaübhramàõàm /
saütiùñhamànaiþ pårato ripåõàü kçtànnibodhaiþ svavikatthanàni // Ckc_1.*40 //
atra santiùñhamànairityanena samyak sthitiriva maraõamapi pratãyate /
uttiùñhamànairiti pàñho ramaõãyaþ /
amaïgalasmaraõaheturyathà
kàtyàyanasutodde÷abalirakùitakukùayaþ /
bhavanti medinãnàdhamanamanto nare÷varàþ // Ckc_1.*41 //
atra kukùaya iti pade 'ntyavarõadvayenà maïgalàrthasmaraõam /
##
yo niryasya druhiõacaraõo janmabhåmyàü nçpàõàü brahmàõóe÷e bhagavati paraü ke÷ave bhaktibhàjàm /
kçtyàkçtyasphuraõaharaõe rakùite yena ÷o 'yaü ÷atruchedavyasanaku÷alo bhàti recarlavaü÷yaþ // Ckc_1.*42 //
atrocchedasya sàkùàdamaïgalàrthatve 'pi ÷atrupadena guptatvàdguõatvam /
kçtyetyasyàmaïgalàthatve 'pi kçtyàkçtye kàryàkàrye iti sàhacaryeõa guptatvam /
ke÷ava ityasyàntyavarõadvayenàmaïgalàrthasmaraõahetutve 'pi bhagavanmàhàtmyena guptatvam /
ke÷ava ityasyàntyavarõadvayenàmaïgalàrthasmaraõahetutve 'pi bhagavanmàhàtmyena guptatvamityamãùàü guptatvam /
##
vaü÷àssahasraü santvanye ÷i÷nodaraparàyaõàþ /
eko recarlavaü÷o 'yaü sàdhurakùàparàyaõaþ // Ckc_1.*43 //
atra ÷ipårva÷naü sàkùàdasabhyàrtham /
nijodareti pàñho ramaõãyaþ /
asabhyàrthàntaraü yathà
siïgabhåvaravarådhinãdhunã raühasà dalitamålabhaktayaþ /
yànti ke 'pi yamapàlitàü dviùo guhyake÷akalitàü di÷àü pare // Ckc_1.*44 //
atra guhyake÷a÷abdaþ kuberamivakutsitake÷àrthamapi vyanaktãtyasyàsabhyàrthàntaratvam /
yakùaràjakalitàmiti pàñho ramaõãyaþ /
asabhyatvasmàrakaü yathà
÷rãsiïgabhåpàlapadàravindasevàprasàdãkçtaràjyabhogàþ /
krãóanti sàmantançpà vanànte ÷ephàlikàca¤calaca¤carãke // Ckc_1.*45 //
atra ÷ephàlikàpadasya prathamavarõaüyugalasyàsabhyàrthasmçtihetutvam /
"vàsantikàca¤cala' iti pàñho ramaõãyaþ /
##
yathà yoniryaüsya druhiõacaraõa iti pårvasminnudàharaõe /
yonirityasabhyàrthatve 'pi yoniriva yoniriti gauõavçcyà na duùñatvam /
janmabhåmibhagavacchabdayorasabhyàrthàntaratve 'pi lokasaüvãtatvàdguõatvam /
brahmàõóetyasya cottaravarõaüdvayenàsabhyàrthasmçtihetutve 'pyaõóamivàõóamiti gauõavçcyà guptatvàdguõatvam //
##
÷rãþ
iti sarasasàhityacàturãdhurãõa÷rãvi÷ve÷varakavicandrapraõãtàyàü ÷rãsiïgabhåpàlasudhàsàra÷ãtalàyàü camatkàracandrikàyàü varõapadaviveko nàma prathamo vilàsaþ //
______________________________________________________________________________
dvitãyo vilàsaþ
camatkàracandrikà vi÷ve÷varakavicandraviracità dvitãyo vilàsaþ
atha vàkyam
##
lakùakavàkyaü yathà
uccairà÷ritavatsaloyamamçùàbhàùãti yad gãyase ÷rãsiïgakùitinàyakaitadadhunà nivyåóhemetacvayà /
madbhàgyàni pacelimàni nitaràmevaü sapatnãjane- ùvàråóhàsmi ciràya tàvakakçpàsaübhàvanàyà padam // Ckc_2.*1 //
atra mànavatyàþ kçtàparàdhe dayite càñuvàkyasyàsaübaddhatvàd vipralambhako 'sãtyàdi vàcyaviruddhor'tho lakùyate /
vya¤jakavàkyaü yathà
kùoõãbhçtàü ÷i÷irakalpitapàdakànta- ÷÷yàmopalàlanakaro nayanapriyàïgaþ /
ràjàcale sumahasà mudayànukåle ràjà viràjati satàmupara¤janàya // Ckc_2.*2 //
atra ÷abda÷aktimålo nàyakatàrakànàyakayorupamàråpo 'nuraõanadhvaniþ sarveõaivavàkyena pratãyata iti vya¤jakamidam /
atha vàkyadoùàþ
##
yathà
ràjànyo hi dhanànyalaü janapadàna viùpãóyatànyanvahaü paõyastrãviñaceñapàtrañhanañastomàya saüyacchate /
÷rãsiïgakùitipàlakaþ punarayaü nyàyakramairarjitànyurvãdevajanàya vedaviduùe vittàni dattetaràm // Ckc_2.*3 //
atra stomàyetyatrà÷iùñasya vyavahàratvàccaturthyarthe tçtãyayà bhavitavyam /
tathàpi caturthãkçtiriti so 'yamapaprayogo vàkyadoùaþ //
##
yathà
asmatkalpalatàdalàni gilati tvatkàmagaurvàryatàü maccintàmaõivedibhiþ pariõamed dårànnayoccairgajam /
ityàråóhavitardikàþ pratipataü jalpanti bhådevatàþ siïgakùmàbhuji kalpavçkùasurabhãhastyàdidànodyate // Ckc_2.*4 //
atra kàmagavãti vaktavye kàmagauriti yaduktaü tadidaü "gorataddhitaluki' iti ñapratyayasya samàsàntavidhiranitya ityanityatvàdarthaprasàdavivakùayà nàpaprayuktam /
tathà ca mahàkaviprayogaþ tãrthakarakramottaüsanàmani mahàkàvye ---
÷ubhràbhraïkaùa÷ekhareùu viduùàü vàse÷u vàgbhàsinàü bhavyatvatkaruõà kañàkùakaõikàspar÷ena dar÷e÷vara /
kàlaü vaijananaü vinà phalavatã stalpanti kalpadrumàþ païktiþ kàmagavà¤ca nirbharataraü prasnoti vatsàn vinà // Ckc_2.*5 //
iti tathà càhuþ àcàryàþ
#<"ityàdi÷à÷tramàhàtmyadar÷anàlasacetasàm /
apabhàùaõavaddhàti na tu saubhàgyamujjhati" // Ckc_2.6 //>#
iti /
##
a÷liùñakaùña sandhinã yathà
kalyàõasya inendutulyamahaso avyàja÷aurya÷riyo vidvióóhrãbharaóhogdhra sidyutiyujo dhçtyà atanvyà uroþ /
÷rotre årjitakuõóale ururuciü àdyàü kaviprakriyàü nà÷ràvyàü sahataþ susandhilalite dussandhisambandhinãm // Ckc_2.*6 //
atra saühità vivakùiteti prathamapàde padànàma÷liùñasandhitvàd duþsandhitvam /
vidvióóhrãbharetyàdi pade ÷rutikañuråpakaùña sandhitvàd duþsandhitvam /
dhçtyà atanvyà urorityatra luptavisargapràyakaùñasandhitvàd duþsandhitvam /
tçtãyapàde pragçhyapràyakaùñasandhitvàd duþsandhitvam //
a÷lãlasandhi yathà
pa÷ya priye bhavyançpàlakhïgadhàrànipàtàccakitàntareõa /
saromayà sãtkçtasindhupåraü vigàóhamàrtasya kuto vivekaþ // Ckc_2.*7 //
##
yathà
vidhatte ÷rãsiïgakùitipakamalardhernidhirasau samudraste bàhu÷vakitacakitakùmàbhçdavanaþ /
madàndhadve ùistrãkucakala÷akà÷mãramakarã- niràsavyàsaktiü ÷iva ÷iva caritràõi mahatàm // Ckc_2.*8 //
atra kamalardherityasya kaùñasandhitve 'pi kamalàyàþ kamalasya ca çddheriti ÷leùanivahiphalatvàt sakçdeveti guõatvam /
sakçdeva pragçhyo yathà
praj¤àpi tava såkùmàrthagràhiõã locane iva /
÷rãsiïgabhåpadhàñãva kãrtã ràjàtilaïghinã // Ckc_2.*9 //
atra locane iveti kaùñasandhitve 'pi pragçhyatvàt sakçdeveti guõatvam /
##
yathà
÷rãsiïgabhåpàla balaprabhàve bhãmau yathà darpakakãcakàrã /
àde÷anivahividhau guråõàü yathà ràghavabhàrgavau tvam // Ckc_2.*10 //
atra bale prabhàve ceti sàmànyadharmaparigaõanàkramava÷àdupamànayorapi taddharmiõoþ krameõoktireva yukteti kãcakadarpakàrãti vaktavye vyutkameõa bhaõanàcchabdavyutkamamidam /
atraiva ràghavàdapi bhàrgavasyàbhyarhitatvàd bhàrgavaràghavàviti vaktavye tadatikramya nirde÷àdarthavyutkramamidama /
ubhayatràpi kãcakadarpakàrã bhàrgavaràghavàviti ca pàñho ramaõãyaþ /
##
nirvi÷eùavivakùàyàü yathà
ghañàmaþ svãyaü và puratatimanarghyànapi maõã-nakharvàmuvãü vàvisçja gatiranyà na mahatà /
tvayà gràhyaü siïgakùitibhuji na vairaü priyatam priyàõàmasmàkaü vacanamucitaü màsma paribhåþ // Ckc_2.*11 //
atra purade÷agajà÷varatnànàmabhyarhitatvàt pårvapårvaü nirde÷aþ /
athavà na visarjanakriyàsambandhàdanabhyarhitànàü pårvapårvamudde÷aþ kartavyaþ /
evaü satyuktaprakàreõàtikrame 'pi pràõe÷vara sakalamapi dhanaü svàmine samarpya pràõà rakùaõãyàþ /
kçtamabhyahitànabhyarhitavivekeneti vivakùayà ÷atrukàntàbhiråktatvàd duùñatvam /
duþ÷aïkàparihàre yathà nàyakasyaiva vaü÷àvalyàm
yasyàdyo viditaþ kumàratilakaþ ÷rãyannavoto guõairekasyàgrajamàtmaråpavibhave càpe dvayoragrajam /
àråóhe tritayàgrajaü vijayate durvàradorvikrame satyoktau caturagrajaü vitaraõe ki¤càpi pa¤càgrajam // Ckc_2.*12 //
atra karõàdãnàmabhyarhitatvàt pa¤cànàmagrajaü trayàõàmagrajaü dvayohagrajamekasyàgrajamiti vaktavye 'pi saükhyàpacayasåcitàpra÷astipratãtiparihàràya saükhyopacayatvàropeõo ttarottaràbhivçddhidyotanàdapakrape 'pi kramàdatisundara iti guõatvam /
uktisaükocasaukarye yathà
ràmàþ ÷rãkiïgabhåpàla catvàroü'÷à hareþ sphujam /
samau tatra mahodàttau viùamau tu mahoddhatau // Ckc_2.*13 //
atra kçtatretàdvàparakaliyugeùu bhàrgavo ràghavo yàdava iti trayo ràmàþ ÷rãsiïgabhåpàla÷ceti catvàro lokarakùàpekùayà ÷rãviùõoraü÷à ityuktàþ /
teùu caturùu prathama uddhato dvitãya udàttaþ tçtãya÷coddhata÷vaturtha udàtta iti vaktavye pañhitaprakàreõa vyutkrame 'pi samàviti dvitãyacaturthayorda÷arathànnavotasaübhåtayo raü÷ayoþ, viùamàviti reõukàrohiõãgarbhasaübhåtayoþ prathamatçtãyayoraü÷ayo÷va dhãrodàttadhãroddhatatvaguõasàmyasaübandhànusandhàyinà saükùopoktisaukarye 'pi càrutà samunmãlatãti guõatvam /
##
hàstikamàstikasevya tavedaü durjanatarjana siïghançpàla /
tarjitagarjitaóambaramàste ÷ambaraóambarameti madàmbu // Ckc_2.*14 //
##
yathà dayodadhe tvaü naþ pàhi pàhi naþ karuõàübudhe /
poùyà vayaü na vidveùyàþ siïgabhåpàla pàlaya // Ckc_2.*15 //
atra karuõàübudhe dayodadhe ityarthapunaruktiþ /
pàhi naþ pàhi na iti ÷abdapunaruktiþ /
tadubhayamapi ÷atçsaübandhikà vigrahakàrigatadainyàti÷ayavivakùàyàü na duùyati kintu svàrthàti÷ayaü puùyatãti guõatvam /
##
yathà
÷rãsiïgakùitipàlasaïgarataleùvaïgàni dçùñvà dviùàmàtaïkena samantataþ kilakilàràveõa vaitàlikàþ /
kàntàþ khaõóavikhõóatàü parigatànyuccaõóakhaógàhateþ ghoràþ kaïkakulàkuleùu cakità÷vinvanti minvanti ca // Ckc_2.*16 //
atra kaïkakulàkuleùu saïgareùvityanayoràtaïkena cakità ityanayoþ kilakilàràveõa ghorà ityanayorvaitàlikà duùñvetyanayoratipratyàsattikàïkùiõoþ dåradårà vighañanà dç÷yate /
seyamanvayàvasare sarasamànasaü duþkhàkarotãti duranvayaü duùñam /
##
yathà
dogdhàraþ pàlayàü kecit gopàlàsvakrire gavàm /
sà paraü siïgabhåpena caritàrthà vasundharà // Ckc_2.*17 //
atra pàlayà¤cakrire iti vaktavye pàlayàü kecid gopàlà÷vakrire iti dårànvaytve 'pi vyavahitamapãcchanti keciditi vi÷eùàvyutvàdanàd guõatvam /
##
yathà
khaógànàpçchya niryànti vadhåràkçùña dhunvate /
divaü mu¤canti yànti kùmàü siïgabhåpàlavidviùaþ // Ckc_2.*18 //
atra vadhåràpçcchya niryànti khaógànàkçùya dhunvate kùmàü mu¤canti divaü yànti iti vaktavye vàkyayoþ parasparapadasaïkaraþ kçta iti vàkyàïgasaïikãrõamidam /
##
yathà
vàcàmã÷a sure÷a daivataguro tvàmapyajaiùãtkila praj¤àyàmanavotasiïgançpatiþ sacve tadairàvatam /
dàne kalpatarån jità vayamamã tatsàüprataü sàüprataü bhoge svàmini nirjite tvayi yathà ràjà tathà hi prajàþ // Ckc_2.*19 //
atra vàcàmã÷a daivataguro tvàmapyajaiùãdityekaü vàkyam /
sure÷a vayaü jità ityapararaü prativàkyam /
tayoraü÷abhåtasambuddhipadasaïkare 'pi vàkyopavàkyatvànna doùaþ /
##
yathà
kçtàntadaüùñràkråràya khaógàya tava bhåpate /
kà hi ÷aïkà madàndhànàü tiùñhanti ÷atrubhåvaràþ // Ckc_2.*20 //
atra nàyaka tava khaógàya ÷atrubhåpàstiùñhantãti vàkyasya garbhe kà hi ÷aïkà madàndhànàmiti vakyàntaramavikalaü sthitamiti tadidaü vàkthagabhitam /
##
yathà
sakhya÷vandramukho niùi¤ca caraõe mandàkine candanaü padmàkùaþ sakhi padmakã madhukarau padmena nirvàpaya /
smera÷rãr naya ÷àrikàü caturikàü dåraü duràlàpinãü ÷rãsiïge hçdayaïgamo mama paraþ kiü jalpitaiþ kalpitaiþ // Ckc_2.*21 //
atra he sakhyaþ candramukhaþ padmàkùaþ smera÷rãþ nàyako me hçdayaïgamo nàyaka iti vàkyasya niùi¤ca caraõàvityàdinà sakhi padmake mametyàdinà naya ÷àrikàmityàdinà /
vàkyatrayeõa pratipàditaü garbhitatve 'pi nàyikàyàþ nàyakaguõa saïkãrtanakramasamàråóhasaütàpodvegàdilakùaõakàmàvasthàti÷ayasåcakatvena sahçdayahçdayàhlàdanàd guõatvam /
##
yathà
÷àstràdeva sità praj¤à haüsãva vi÷adaü ya÷aþ /
tava siïgamahãpàla ÷a÷ãva råcirà tanåþ // Ckc_2.*22 //
atropamànopameyayoþ bhinnavacanatvaü bhinnaliïgatvaü ca spaùñam /
##
yathà
praj¤àpi tavasåkùmàrthadar÷inã locane iva /
÷rãsiïgabhåpadhàñãva kãrtã ràjàti laïghinã // Ckc_2.*23 //
atra locane iva praj¤à ityupamànopameyayorliïgavacanabhede 'pi såkùmàrthagràhiõãti vi÷eùàvacana÷leùavaicitrya kçtisàmarthyena sahçdayànàmudvego na bhavatãti guõatvam /
##
nyånopamaü yathà
nibhàti siïgakùitipasya mauliþ chatreõa càmãkarakumbhakena /
mànonnataü ÷ñaïgamivodayàdreþ sampårõabimbena sudhàkareõa // Ckc_2.*24 //
atra càmãkarakala÷opamànasya kasyacidapi dharmasya sudhàkaravi÷eùaõatvenànukçtatvànnyånopamamidam /
adhikopamaü yathà
siühàsane ràjati siïgabhåpo bhujàntare ca¤calatàrahàraþ /
navapravàlojjvaladãrghagucchastañe såmeroriva kalpavçkùaþ // Ckc_2.*25 //
atropameyapadmaràgeùvanukteùu tadupamànasya navapravàlasyà dhikyàdadhikopamànam /
##
nyånopamaguõãbhàvo yathà
bhujagàkampitottàlakaràlakaravàlayà /
bhàsate siïgabhåpàlo bhadra÷rãriva ÷àkhayà // Ckc_2.*26 //
atra karavàlopamànasya kçùõàheranupàdànàn nyånopamatve 'pi vasanti candane kçùõasarpà iti råóheranatikle÷ena tatpratãtiriti na duùñatvam /
adhikopamasya yathà
haràvalãvilasità vilasaddukålà vàràïganàþ kùitipaterva÷ayanti cetaþ /
jyotsnàvisàravi÷adà vikacotpalàbhà ràkàni÷à iva viràjitalolatàràþ // Ckc_2.*27 //
atra nãlotpalagrahaõàdadhikopamatve 'pi vàravilàsinãkañàkùavikùepayoravinàbhàvavij¤ànapariõatàntaþkaraõànàmupamàno ddhàñanànumànàdanati prayàsena kuvalayopameyànàü kañàkùavikùepàõàü pratãtiriti guõatvam /
##
tatra chandovikalaü yathà
avyàdavyàjacasaubhàgyavàmabhàgau mahe÷varaþ /
kalàvidàü vareõyaü tu siïgabhåpàla÷ekharam // Ckc_2.*28 //
atra tçtãyàkùaravikalatvàcchandovikalamidam /
##
yathà
sirisiügabhåmi vihuõo jasa bharagaügappavàha majjhammi /
pariõhauõa samaddhaü tellokkaü hoi parisuddham // Ckc_2.*29 //
atra tçtãyapàde dvitãyavarõasya saüyogapårvatvàdgurutvena chandovaikalye 'pi pràkçtàdiùu saüyuktavarõànàü hvàõvàkàralpakàradãnàü tãvraprayatnoccàraõena pårvalaghutvaü kai÷cidiùñamiti guõatvam /
yativikalaü yathà
nityaü toyadhimaõimekhalàü dharitrãü ÷rãsiïgakùitibhujã rakùitaü pravçtte /
vidveùñàn bhajati vanipatàvanãpàn mitràõi sphuñamavanipatàvanãpàt // Ckc_2.*30 //
atra tçtãyasthàne yatau kartavyàyàü prathamapàde tathà na kçtamiti yativikalamidam /
##
yathà
÷rãsiïgakùitipàla tàvakacamådhàñãbhayàñãkitànàkàrairapi ÷àbarairapi hitàn ghoràïgame phakkaõe /
àtmãyaiva hi pa÷yatàü pi÷unayatyàbàlagopàlakaü bhåpàlàn kuli÷àtapatrakara÷ãcihnà padànàü tatiþ // Ckc_2.*31 //
atra dvàda÷asthàne kartavyàyàü yatau dçtãyapàde tathà na kçtamiti vaikalye 'pi svarasandhinimittatvànna doùaþ /
kriyàvikalaü yathà
caturaïgaripupyåhanibarhaõapañãyasà /
bhåpàla tava khaógena vipado mànagarvitàþ // Ckc_2.*32 //
atra nàma÷eùakriyànta iti na vidyate /
tena kriyàvikalamidam /
evaü kàrakàdivikalamapyåhyam /
##
yathà
ràmàþ ÷rãsiïgabhåpa÷va catvàroü÷à hareþ sphuñam /
samau tatra mahodàttau viùamau tu mahoddhatau // Ckc_2.*33 //
atra prathamàrthe bhavantãtyapekùàyàü tadantarbhàvena vaikalye 'pi yatrànya kriyàpadaü nàsti tatràsirbhavatirhi prathamapuruùe prayujyata ityanu÷àsanàd guõatvam /
dvãtãyàrdhe kriyàbhàvepyudàttàdi guõasaübandhadyotakaniùñhàntatvena niràkàïbhatvàt samarthakatvamiti guõatvam /
##
yathà
àndolikàyà màsãnamàyàntaü ràjavartmani /
striyaþ pa÷yanti ràjànaü puraþ pa÷càtparicchadam // Ckc_2.*34 //
atra guõàdãnàü camatkàrakàraõànàmasphuñatvena pratãteþ jàtimàtravattiùñhatãti kevalamidam /
##
yathà
sarve grahàþ sanabhatràstava ÷rãsiïgabhåpate /
bhavantvekàdasasthànaphaladà varadàssadà // Ckc_2.*35 //
yathà ca
amã vediü paritaþ kluptadiùõyàþ samidvantaþ pràntasaüstãrõadarbhàþ /
avaghnanto duritaü havyagandhair- vaitànàstvàü vahnayaþ pàlayantu // Ckc_2.*36 //
ityàdàvasphuñacamatkàrahetutvena kevalatve 'pi ÷uddha÷rotriyasya kaõvamaharùerà÷ãrvàkyatvàd gràhyatvam /
iti vàkyadoùaguõavicàraþ
÷rãþ
iti sarasasàhityacàturãdhurãõavi÷ve÷varakavãndracandra praõãtàyàü ÷rãsiïgabhåpàlakãrtisudhàsàra÷ãtalàyàü camatkàracandrikàyàü dvitãyo vilàsaþ //
______________________________________________________________________________
tçtãyo vilàsaþ
camatkàracandrikà vi÷ve÷varakavicandra viracità tçtãyo vilàsaþ
##
yathà dànena karõo dayayà dilãpo nayena kàvyo vinayena ràmaþ /
yadi prasiddhiü dadatàmamãbhiþ ÷rãsiïgabhåpo nikhilaiþ prasiddhaþ // Ckc_3.*1 //
atra sarveùàü padànàü jàtyàdivàcakatvàdarthasya vàcyatvaü pratãyate /
##
##
tatra samaveto lakùyàrtho yathà ràjanyake pratibhañaü pratijanyaraïge rudraü prakà÷ayati te saravàlarekhà /
÷rãsiïgabhåpacakite ÷araõàgate 'smin padmekùaõaü vivçõute hi kañàkùarekhà // Ckc_3.*2 //
atra rudra÷abdo mukhyàrthe skhaladgatiþ /
tena rudreõàvinàbhåtasya ÷atçsaüharaõasàmarythasya lakùaõayà vivakùitatvàt samavetalakùyàrthatvam /
nànàdigantajayinaü svapuraprave÷e kùãsiïgabhåpamanubhàvitaràja÷abdam /
saudhàïgaõàni parito jaya÷abdapårva- màcàralàjakusumà¤jalimutkiranti // Ckc_3.*3 //
atra saudhàïgaõànàmacetanànàü puùpà¤jaliparikùepàsaübhavàt pure ca saudhabàhulyavivakùayà tatsaïgatàþ pauràïganàþ lakùyanta iti saüyuktalakùyàrthatvam /
virodhyavirodhakabhàvàdiramukhyaþ sambandhaþ /
tadvàn sambandhã
yathà
÷rãsiïgakùitipàlakaþ prayatate yadyatsamàñãkituü tattatpårayituü cireõa niyatirbaddhavratà tiùñhati /
asmàsu pratikålatà tu jahatã bhåyàþ kçtàrthodyamàþ jàyethà ÷virajãvanã pravasatà masmàkamàlirgirà // Ckc_3.*4 //
atra niyatyà bhinnànàü ripubhåpatãnàü vanaü prati cirajãvinã bhåyà ityà÷ãrà÷aüsàsaïgaterabhàvàt taddviråddhaþ ÷àparupàrtho lakùyate /
àdi÷abdàdavayavàvayavibhàvasaübandhàdiryathà
grãùmo niþ÷vasiteùu locanayuge varùà÷÷aradgaõóyor hemantassvasakhãmukheùu ÷i÷iro 'pyàlepane vastuni /
caitrastalpavikalpanàsu vasati ÷rãsiïgapçthvãpate tvàü saüsevitumàgateùu dharaõãpàleùu tadyoùitàm // Ckc_3.*5 //
atràvayavibhåtartuprakramabhaïgaråpànupapatteþ tatparihàràya caitra iti pårvàvayavenàvayavã vasanto lakùyate /
sàda÷yàllakùyàrtho yathà nàyakasyaiva
kànte kçtàgasi puraþ parivartamàne sakhyaü saroja÷a÷inoþ sahasà babhåva /
råkùàkùaraü sudç÷i vaktumapàrayantyàm indãvaradvayamavàpa tuùàradhàràm // Ckc_3.*6 //
atra sarojàdãnàü mukhyàrthànanvayena tatsadç÷aþ karatalàdilakùaõàrthaþ sàdç÷yanibandhanayà lakùaõayà lakùyate /
#<÷abdenàrthena và lakùyo vya¤janàsahacàriõà /
vyaïgyàrtho vastvalaïkàrarasabhàvàdilakùaõaþ // Ckc_3.4 //>#
atràdyo yathà
lãlàlokanalolupaü mçgakulaü gantà guhàntànimàü- statkpyagrasanavratãha bhavità dvãpã ruùãddãpitaþ /
yàtà tanmçgayà ratevanamidaü ÷rãsiïgabhåpo rayàd ityàdirbhaya màdi÷antyarinçpàþ strãõàmanãbhàvratam // Ckc_3.*7 //
atra parilãna÷atrubhåvarà giriguhànàyakena nàkràntà iti yattadidaü durgaübuddhyà na bhavati kintu palàyità nànuyàtavadhyà iti manãùayeti vastu vyajyate /
dvitãyo yathà
pçthvãü ÷rãsiïgabhåpe vahati phaõavatàmã÷itàraü pramodà- dàkalpaü kelitalpaü kalayitumanasoradipuüso nirodhe /
bhåmau bhàraprasaïgàtpunarapi patità kelitalpàpade÷à- dàkalpatvaikayogyaü bhujaga iti padaü gàyate khyàtapårvam // Ckc_3.*8 //
atra nàyakasya sarveùu ràjasu sevakeùu raõàbhàvàdalabdhanavakapàlasya kapàlino jãrõakapàlamàlikàsthàne bhåbhàraviyuktaü ÷eùàhiü nive÷ayitukàmasya vetyutprekùàlahkàro vyajyate /
ki¤ca nàyakenaiva jagattràõabàra nirvahaõàdà÷vastasya nàràyaõasya nidràmàkàïkùata iveti ca tenaiva pratãyate /
rasaråpastçtãyo yathà
÷rãsiïgakùitinàyakasya ripavo dhàñãkùateràkulàþ ÷uùyattàlupuñaü skhalatpadatalaü vyàlokayanto di÷aþ /
dhàvitvà kathamapyupetya tamasà gàóhopagåóhàü guhàm anviùyanti tadantare 'pi karasaüspar÷ena gartàntaram // Ckc_3.*9 //
atra nàyakavirodhisamà÷rayo bhayànako raso nijavibàvàdibhirasaülakùyakramatayà vyajyate /
bhàvaråpa÷caturtho yathà nàyakasyaiva
÷çïgàravãrasauhàrdaü maugdhyavaiyàtyasauhçdam /
làsyatàõóavasaujanyaü dàmpatyaü tad bhajàmahe // Ckc_3.*10 //
atra maugdyetyàdau viruddhagaõaghañanayà làsyetyàdau viruddhakriyàghañanayà dàmpatyamityatra viruddhajàtighañanayà vàcintyai÷varyapratipàdakor'dhanàrã÷varalakùaõàbhimatadaivatagaicaro vakturbhaktibhàvo vyajyate /
evamanyepyàdi÷abdagràhyà rasabhàvàdiråpà vyaïyàrthàstatratatrodàharaõe draùñavyàþ /
athàrthadoùàþ /
##
##
atràpàrthamityàdau bhàvapradhànanirde÷ànnapuüsakatvamavagantavyam /
##
yathà
caitye ÷aübhorvadanada÷ake vãkùya dãrghaü karàgram matvà durgaü lavaõadhanuùe kàmadevàya huü phañ /
ityàràdhya praõavamukhare prà¤jalau pàra÷ãke tuùñà lakùmãrvitarati ÷ubhaü siïgabhåpàlakàya // Ckc_3.*11 //
atra parasparàsaïgatatvàt samudàyàrtha÷ånyatà spaùñaiva /
##
vyàkulabhàve yathà
ko và jeùyati somavaü÷atilakànasmàn raõapràïgaõe hantàsmàsu paràïmukho hatavidhiþ kiü durgamadhyàsmahe /
asmatpårvançpànayaü nihatavàn dãrghàn dhigasmadbhujàn kiü vàkyairanavotasiïgançpateþ sevaiva kçtyaü padam // Ckc_3.*12 //
atra vàkyàrthanàü parasparàsaïgatatve 'pi nàyakajaitrayàtràsamàkarõanavyàkulànàü pratyathibhåpànàü nànàbhàva÷àbalyasåcakatvàd guõatvam /
unmattabhàve yathà
autsukyàdanavotasiïgançpateràkàramàlikhya sà nirvarõyàyamasau mama priya iti premàbhiyogabhramàt /
à÷åtthàya tatopasçtya tarasà kiücidvivçttànanà sàsåyaü sadarasmitaü sacarasmitaü sacakitaü sàkàïkùamàlaukate // Ckc_3.*13 //
atra citramuddi÷yà÷åtthànàpasaraõadçùñivikàràdãnàmarthànàmasaïgatatvena samudàyatva÷ånyatve 'pi ràgotkarùapratipàdakasamastakàmàvasthàsåcakatvàd gumatvam /
##
yathà
netràbhyàmavalokya siïgançpatiü dvàbhyàü raõe vidviùaþ savyåhairabhiyànti sapratibhañànàlokya garvoddhatàn /
doùõà svena nijaü kçpàõamavate tatkhaógadhàràü gatàs te svaþstrãkucakumbhayormçgamadaü lumpanti lumpanti ca // Ckc_3.*14 //
atràvalokyetyanenaiva netràbhyàmiti, netràbhyàmityanenaiva dvàbhyàmiti doùõà kçpàõamavata ityanenaiva, svena nijamiti càrthasàmarthyàdevàvagateþ netràdãnàü gatàrthatvam /
surastrãmçgamadalepanakrãóayaiva ripåõàü kathà÷eùatvàvagateþ svaþstrãti ÷abda÷leùasàmarthyalabdhanijastrãkucakumbhamçgamadalepanakriyàyà aprayojanatvàd vyarthatvam /
##
yathà
alolairà÷varyàdavicalitalajjàparimalaiþ pramodàdudvelai÷cakitahariõãvãkùaõasakhaiþ /
amandairautsukyàtpraõayalaharãmarmapi÷unair apàïagaissiïgakùmàramaõamabalà vãkùitavatã // Ckc_3.*15 //
atra nàyakamabalà vãkùitavatãtyanenaivànanyasiddhenàvagatasyàpàïagairityasya gatàrthatve 'pi niùpandatvalajjàparimalàdivi÷eùavivakùayopàttatvàdadoùaþ /
aprayojanasya yathà
saïkalpairanavotasiïgançpatau saüråóhamålàïkurai- ràkràntà tanutàü gatà smara÷arai÷÷àteva ÷àtodarã /
asmannålamidaü tanutvamiti kiü lajjàlasai locane pràpte pakùmapuñàvçtiü ratipatestat ketanaü jçmbhatàm // Ckc_3.*16 //
atra mãnavijçmbhaõakathanasya prakçtàvasthànupayogitvenàprayojakatve 'pi loke pràyeõa paribhåtànàü paràbhavituràpadaü vinà vijçmbhaõaü na saübhavatãti locanayorapunarunmãlanasåcanena navamàvasthàyàþ paràkàùñhà pratãyata iti guõatvam /
##
yathà
saürakùitàü vetanamànanàbhyàü karoti senàü vinihatya ÷atrån /
kalyàõabhåpo vinihatya ÷atrån balàni saürakùati vetanàdyaþ // Ckc_3.*17 //
atra pårvottaràrdhayorapçthagabhipràyatvàdekàrtham /
##
yathà
kumàra÷rãsiïge jaladhira÷anàü ÷àsati mahãm amaryàdàdhvastàþ patanapariõàhapratibhuvaþ /
adharmà nirmålà narakaparipàkapraõidhayo vinaùñà du÷ceùñàþ kalikaluùave÷ãparidhayaþ // Ckc_3.*18 //
atra dvitãyàdiùu pàdeùu bhinnàrthatvàbhàve 'pi kenacidadharmagandho 'pyasmadde÷e na vidyata iti trirvàcà dharmapratiùñhàpakasvàmipakùapàtàti÷ayopakùiptaü sodrekeõa cetasàbhihitatvàd guõatvam /
##
yathà
÷rãsiïgabhåpadhàñãùu vidviùo hãnasàdhanàþ /
sàla÷reõimupà÷ritya kurvate jãvataü tçõam // Ckc_3.*19 //
atra hãnasàdhanà vidviùaþ sàla÷reõiü pràkàrapaïktimà÷ritya jãvanaü pràõàn tçõaü kurvate tçõàya manyanta ityarthaþ /
athavà sàla÷reõiü vàñikàmà÷ritya hãnasàdhanàþ tçõaü jãvanaü pràõadhàraõaü kurvata iti ca nàsatpratipakùatvamasatpratipakùatvaü ve 'ti saü÷ayapratãteþ sasaü÷ayamidam /
##
yathà
kokilaspardhisallàpà mçgavairivilocanàþ /
vàmàþ ÷yàmà va÷ãkartuü ne÷ate siïgabhåpatim // Ckc_3.*20 //
atra kokilaspardhinaþ kokilasvaravat kalamadhuràssallàpà yàsàü tàþ /
mçgavairãõi mçgalocanatulyàni locanàni yàsàü tàþ /
vàmàþ ramyàþ ÷yàmà yuvatayo nàyakaü va÷ãkartuü ne÷ate na ÷aktà ityanena strãvyasanamasya nàstãti /
uta kokilaspardhinàü kàkànàü sallàpa iva sallàpà yàsàü tàþnàmàþ vakràþ ÷yàmàþ kàlàïgyaþ enaü va÷ãkartuü ne÷ata ityanenànuttamàsu kàkasvaràóhyàsu strãùu na ramanta iti kàma÷àstraparij¤ànamastãti và sandehe ubhayathàpi nàyakotkarùapratãtiriti guõatvam /
##
yathà
ghoràjiraïge pratipakùabhåpàþ ÷rãkiïgabhåpàlavasuü vilokya /
kurvanti mauhårtikasàrvabhaumaiþ prayàõahoràpari÷odhanàni // Ckc_3.*21 //
atra pårvaü purànnirgatya pratipakùabhåpaiþ pa÷vàdatikràntaprayàõalagnapari÷odhanaü kriyata ityapakramatvam /
##
yathà
pa÷cànmu¤cati te cittaü kùamàü ÷rãsiïgabhåpate /
purastàdeva mu¤canti paurastyà bhåbhujaþ kùamàþ // Ckc_3.*22 //
atra pårvabhàvino nàyakacitte titikùàmokùaõasya hetoþ, hetumataþ pa÷vàdbhàvinaþ pratiràjanijade÷amokùaõasya ca paurvàparyaviparyasàdapakramatve 'pi nàyakatitikùàmokùaõasya de÷amokùaõalakùaõapratiràjasàdhvasoddãpanaprakà÷anaparatvàdadoùaþ /
##
yathà
gaõaóagràvatale nipàtayata và gartàntare datta và vyàghràõàü purataþ parikùipata và vyàkro÷ato bàlakàn /
hantàmã parito vanaü mçgayataþ kùmàpàlacåóàmaõeþ vartante bhavatãbhiradya hivayaü sarve 'pi dahyàmahe // Ckc_3.*23 //
atra nàyakacamådhàñãbhayena giriguhàsu lãnànàü kulãnakuñumbinãruddi÷ya bàlakarodananivàraõàbhipràyamàtràõyapi pratyakùe råkùàrthànyakùaràõi gaditànãti paruùatvam /
##
hitopade÷e yathà
asmadvakùasijadvayàtkimu sukhaü svardanti kumbhadvayaü pãyåùaü kimu sàramasmadadharàdasmàdapasmàritam /
ko 'yaü vo janiteti sàhasarasàn ÷rãvãrasiïghaprabho saürambhàdapasàrayantyarinçpàn prauóhàþ pratãtoktibhiþ // Ckc_3.*24 //
atra màraõa÷åcanàbhipràyeõa paruùatve 'pi maraõaparyavasàyã balavatà nàyakena virodhaþ pariharaõãya iti hitopade÷atvàd guõatvam /
atikràntasmaraõe yathà
yanmukto 'yamajihvikà priyasakhà tvatkhaógadhàràmukhàd yo dçùño na ca taiþ kiràtahatakairdurgopahàrodyataiþ /
tacvanmaïgala såtravaibhava miti prastauti siïgaprabhor dhàñãsaübhramanaùñaduùñapatikà ¤caikàü striyaü bandhutà // Ckc_3.*25 //
atra prathamàrdhe paruùatve 'pi saübhàvitàtikràntànuvàdamàtraparatvàd guõatvam /
##
yathà
÷rutvà siïgakùitipatiraõàrambhagambhãraghoùàn ÷uùyattàlu pratinçpatayasstabdhajaïghaü patantaþ /
saümuhyante ÷rutiùu marutàü ÷ailakàntàrade÷e niryàntãùu ÷rutipujasukhaü vaiõavãbhyo vapàbhyaþ // Ckc_3.*26 //
atra dhàñãbhayena palàyamànànàü manasaþ kãcakarandhrasamãraõa÷ravaõasukhànusandhànamanucitamiti virasatvam /
##
yathà
kaståryà tatkapola dvayabhuvi makarã nirmitau prastutàyàü nirmitsånàü svavakùasyatiparicayàcvatpra÷asterupàü÷u /
vãra ÷rãsiïgabhåpa tvadahitakubhujàü ràjyalakùmãsapatnã- mànavyàjena lajjàü sapadi vidadhate svàvarodhàþ pragalbhàþ // Ckc_3.*27 //
atra pratinàyakagatà nàyakabirudavilekhananimittayà janità svàvarodhasànnidhyàdibhiruddãpità lajjànumitaiþ nirvedadainyaviùàdàdibhirabhivyaktà nirvedadainyaviùàdàdibhirupacità tadanu tadanumitaireva mànasikakutsàdibhirabhivyaktà nijajãvitajugupsà ca svàvarodhaviùayà tatpràgalbhåyàdibhiruddãpità makarikàtapatranirmàõadibhirabhivyaktà tadanumitaiþ harùàdibhirupacità rati÷va nirbharamekatra saünive÷ita ityanaucityena virasatve 'pi tayornàyakabirudavile÷anahetutayà nàyakakçpàkañàkùaprasàda sampannatayà ca na saübhàvyamànayo÷÷araõàgatarakùaõalakùaõanàyakagataparopakàratvenà pràdhànyàdaduùñatvam //
##
yathà
gauóãpànamadàlasàþ parigaladdhammillamallãsrajaþ savyàjaskhalitoktayo madavatãsãmantaratna÷riyaþ /
tàruõyodadhi÷ãkarà smarakalàsàmràjyasiddhikriyàþ ÷rãsiïgakùitipàla tàvakaguõàn gàyanti gauóàïganàþ // Ckc_3.*28 //
atra mattajàtyupakramasya madavatãtyàdiguõavarõanenànirvàhàd guõatvam /
##
yathà grãùmo niþ÷vasiteùu locanayuge varùàþ ÷aradgaõóayoriti pårvodàhçteùu çtuùvekavacanaprakramasya varùà iti bahuvacanopàdànàd bhinnatve 'pi bhåmnyeva varùà ityanu÷àsanàd bahuvacana÷ruterapyarthaikyasyàtyàjyatvàdekavacanachàyà na hãyata iti guõatvam /
##
yathà
÷rãsiïgabhåpàla tavàhitànàü niþ÷vàsavegà girikànanàni /
kurvanti nirdagdhaniku¤japu¤jaü paryastagaõóopalamaõóalàni // Ckc_3.*29 //
atra paràbhavabhàràdatyuùõànàmatibahulànàmapi ripunçpàla niþ÷vàsavegànàmàbhogo tathàvidhadàhakakùepakatvayora÷raddheyatvamityatimàtratvam /
##
àdyaü yathà
÷rãsiïgakùitipàla tàvakacamådhàñãùu vàjichañà riükhoddhåtarajobhirambunidhayo vi÷ve 'pi gàdhãkçtàþ /
ca¤catketupañàntavàntapavanair bhåyopyagàdhãkçtàþ bhadre bhendramadàmbunà punaramã pårvàdhikaü påritàþ // Ckc_3.*30 //
atra senàvàjirajasà samudràõàü ÷oùaõa sthalãkaraõàdiratimàtratve 'pi punarapivàripårakalpanayà vastusthiteravirodhàd gàóhamàrgànuvartinàü vidagdhànàmatiguõatvam /
dvitãyaü yathà
yàtreyaü kuladevatàsu kimutodvàhakramo bhåbhujàm àcàrà nu sakhãti và pratipataü vadhvà vivàhotsave /
dhàñãsaü÷ravaõà tpalàyanavatàü ÷rãsiïgabhåpadviùàü ràj¤àü marmanikçntane pañutarà tanmaõóalàgràdapi // Ckc_3.*31 //
atra vàcàü khaógàdapi hçdayamarmabhedakathanà datimàtratve 'pi tàdç÷ànàü tàdç÷àni vacanàni vajràdapi hçdayamarmàõi bhindanti /
kimuta khaógàdiriti lokasthiteranuvartanàdvidarbhamàrgànusàriõàü dàkùiõàtyànàmatiguõatvam /
##
yathà
kroóàn khananti vipine bhakùayanti mçgàn ku÷àn /
nidrànti pàdapachàye kalyàõançpavidviùaþ // Ckc_3.*32 //
atra vidviùàü nagareùu bhayavyàkulatayà kadàcidapi nidrà cakùuþ nopaiti bhraùñaràjyàstu kàntàre vanyajantuvat visrabdhà nidràntãti vivakùitasyàpi camatkàrasyàtikle÷ena pratãte rasphuñàlaïkàratvàccànujjvalatvam /
##
yathà "sarve grahà sanakùatrà" ityàdi pårvodàhçtam /
atra jàtyàdyarthàlaïkàraviraheõànujjvalatve 'pi ÷uddha÷rotriyà÷ãrvàdànukaraõatvàd guõatvam /
##
nãcàdhikopamàne yathà
÷rãsiïgabhåpa bhavadãyakçpàõarekhàm àlokya paktimaku÷àgrani÷àtadhàràm /
lãnàþ pravi÷ya vipinaü pradaràntaràlaü nàràyaõodaradarãmiva vairibhåpàþ // Ckc_3.*33 //
atra khaógadhàràü prati ku÷adhàràyàmatini÷àtatve nãcatvàdatinãcopamànatvaü vipinapradaraü prati vaipulyena nàràyaõodarasyàtyàdhikyàdadhikopamànatvam /
asadçkùopamànatvaü yathà
maõóalãkçtakodaõóo raõe kalyàõabhåpatiþ /
karakampitakalhàro mãnàhka iva ràjate // Ckc_3.*34 //
atra kodaõóasaugandhikayoþ sàmyagandhasyàbàvàdasadçkùopamànatvam /
#<àdyayostu guõãbhàvaþ kadàpi kavikau÷alàt // Ckc_3.27 //>#
yathà
paripanthini siïgançpo dhanakaõikàü kanakagiririvàdatte /
pàtre tiùñhati purataþ tçõakaõavacyajati kanakàni // Ckc_3.*35 //
atra kanakagiritçõakaõayoratyadhikanãcayorupamànatve 'pi nàyakasyàrthadharmàrjanàpramàdàvati ÷ayavivakùàyàü na duùyataþ /
##
yathà
avivekã na surabhivat cintàmaõiriva na yàti kàñhinyam /
÷rãsiïgabhåpatilakaþ ÷iva ÷iva bhålokabhàgyasaubhàgyam // Ckc_3.*36 //
atropamànopameyayorvaiùamye 'pi vyatirekopamànatvàd guõatvam /
##
yathà
hanta saugandhikakaràþ sphuñakokanadàüghrayaþ /
÷rãkiïgabhåpadhàñãbhiþ jarjarà ghårjarastriyaþ // Ckc_3.*37 //
atra saugandhikakokanadayoþ kàntàkaracaraõopamànatvena kaviprayogeùu na prasiddhiriti duùñatvam /
##
yathà
÷rãsiïgabhåpàla bhavatprayuktanàràcapaïktyà paritaþ patantyà /
aràji vãràhita ràjakaõñhe suràïganàsaüvaraõasrajeva // Ckc_3.*38 //
atra nàràjapaïiktasvayaüvaraõasrajorupameyopamànabhàvàprasiddhàvapi suràïgànàü bhoga hetutvasàmyàcchamatkàràtisya iti guõatvam /
##
yathà
uddãpitàþ prahàreõa bhåpàla tava ÷àtravàþ /
randhre prahartumauddhatyàdunnamanti namanti ca // Ckc_3.*39 //
atra prahàroddãpanaü randhraprahàràya namanonnamane ca ÷i÷ne 'pi vidyete iti tatpratãtera÷lãlatvam /
##
yathà
jitvà tatpariraübhaõa prakçtikaü dyåte sakhãnàü puraþ ÷àryàropaõasåcite paõavidhau ÷rãsiïgabhåmãbhujà /
mandasmerakapolakàntilaharãsaükràntavaktrekùaõà sàsvinnàïguli ÷àrikàparikaraü sajjãkaroti priyà // Ckc_3.*40 //
atra ÷àrikàstryupari ÷àrikàropaõena pumbhàvakeliråpasyà÷lãlasya pratãtera÷lãlatve 'pi kavibhirevaüvidhasyàslãlasyàïgãkàràd guõatvam /
kutra kavibhirevamurarãkçtamiti cettarhi sàdhu sarvato nidar÷ayàmaþ /
tathà hi
tadànanaü mçtsurabhi kùitã÷varo rahasyupàghràya na tçptimàyayau // Ckc_3.*41 //
--iti raghuvaü÷e
kliùñacandramadayaiþ kacagrahairutpathàhitanakhaü samatsaram /
tasyatacchithilamekalàguõaü pàrvatãratamabhådatçptaye // Ckc_3.*42 //
--iti kumàrasaübhave
mukhapradhànai ravilaübapårvaiþ kaõñhagrahaiþ kùipranipãóitàïgaiþ /
karapracàraiþ ÷ithiloparodhairlabdhaiþ priyàyà mumude mukundaþ // Ckc_3.*43 //
--iti kandarpasaübhave
protayà galitanãvi nirasyannuttarãyamavalambitakà¤ci /
maõóalãkçtapçthustanabhàraü sasvaje dayitayà hçdaye÷aþ // Ckc_3.*44 //
--iti bhàrabikàvye
à÷ulaïghitavatãùñakaràgre nãvimardhamukulãkçtadçùñyà /
raktavaiõikahatàdharatantri maõóalakvaõiütacàru cukåje // Ckc_3.*45 //
--iti màghakàvye evamanyatràpi vij¤eyam /
##
de÷àdiviruddhàni yathà
ràdhe màsi divàni÷aü mçgamadavyàlepino màlatã ÷ayyàyàü yamunàtaraïgapavanaspar÷otsukairvatsalaiþ /
dhàtrãnàyakasevanàya milità bhåmã÷varà mànino ràjàdrau maõihàrasaurabhamayaiþ krãóhanti bandãjanaiþ // Ckc_3.*46 //
atràndhrade÷e yamuneti de÷anirodhaþ /
ràdhemàsi màlatã÷ayyeti kàlavirodhaþ /
hàràõàü saurabhamiti lokavirodhaþ /
ete pratyakùavirodhàþ /
màninaþ sovà milità iti svavacanavirodhaþ /
bandijanà vatsalà ityaucityavirodhaþ /
anyasevakànàmaharni÷aü krãóeti yuktivirodhaþ /
ete anumànavirodhàþ /
bandãkçtaiþ paraparigrahaiþ krãóantãti karmasaühitàvirodhaþ /
bandãùvanyàsakteþ vyasanamapakçtastrãùu vi÷vàsa÷cetyarthàgamavirodhaþ /
grãùme divàni÷aü krãóanaü pakùàdvarùanidàghayorityàyurvedavirodhaþ /
grãùme kastårikàvilepanaü bhoga÷àstravirodhaþ /
atràgamàntarbhåtànàmapi kalà÷àstràõàü pçthagabhidhànaü tadj¤ànasya sàhitye pràdhànyaj¤àpanàrtham /
##
utpàtavivakùàyàü yathà
uddaõóapratigaõóabheravavibho smere kañàkùe ruùà jàte kokanadacchavipratibhañe ràùñreùu vidveùiõàm /
màkandà÷÷arati prabhåtakalikàþ padmaü kukålodare pàùàõàþ prahasanti hanta dadhate sandhyàsu nidrà dvijàþ // Ckc_3.*47 //
atra ÷aradi màkandaprasånànãti kàlavirodhaþ /
kukålodare padmamiti yuktivirodhaþ pàùàõàþ prahasantãti lokavirodhaþ /
tadeùàü duùñatve 'pi nàyakakopajaniùyamàõaparàùñravipattisåcakaturnimittavivakùayà guõatvam /
anubhàvavivabhàyàü yathà
kastårãmçgayådhasevitatalaiþ karpårapàlãdrumair àràmànabhiràmatàmupagatànàlokya ràjàcale /
vismerà hçdi pa¤cavarõaka÷ukàdàkarõya karõotsavaü ÷rãsiïgakùitipàlavikramakalàü nandantyapårve janàþ // Ckc_3.*48 //
atràndhrade÷e kastårãmçgakarpåradrumàdisaddhàva iti de÷aviruddhatve 'pi nànàdvãpàdhã÷asakà÷àdupàyanagrahaõasamarthanàyakaprabhàvavarõanavivakùayà guõatvam /
#<÷abdàrtharåpaü taditaü kàvyaü ÷abdàrthakovidaiþ /
traividhyena camatkàri camatkàritaraü yathà // Ckc_3.36 //
camatkàritamaü ceti pravivicya nidar÷itam /
÷abdacàrutvatàtparye camatkàrãti kathyate // Ckc_3.37 //>#
yathà
kamalamukulapàlãkalpitàpànakotã kalamadhukaramàlàkàkalãkalpanàdeþ /
sarasi sarasatãre sàrasàràpasàre viharati bharitaughe ràja÷ailàdhiràjaþ // Ckc_3.*49 //
atrànupràsanirvahaõamàtre kaviprayatnasya vi÷rànteþ ÷abdamàtracàrutvàdidaü kàvyaü camatkàrãtyucyate /
##
yathà
÷rãsiïgakùitipàla tàvakacamådhàñãbhayàñãkitàn àkàrairapi ÷àbarairapihitàn ghoràïgaõe phakkaõe /
àtmãyaiva hi pa÷yatàü pi÷unayatyàbàlagaupàlakaü bhåpàlàtkuli÷àtapatra kala÷ãcihnà padànàü tatiþ // Ckc_3.*50 //
atra kaitavakiràtànàü pratinàyakànàü kulisàdiràjalakùaõalakùitapadàvalãparij¤ànena yadime ràjàna ityabhyåhanaü so 'yamanumànàmaïkàraþ /
tatraiva kaviprayatnasya vi÷ràntiriti vàcakàkùaramullaïghya vàcyacàrutvatàtparyàditaü camatkàritaramityucyate /
##
tathà càhuþ
##
iti //
agåóhavyaïgyaü yathà
kastårãmçgayåthasevitatalaiþ karpårapàlãdrumair àràmànabhiràmatàmupagatànàlokya ràjàcale /
vismerà hçdi pa¤cavarõaka÷ukàdàkarõya karõotsavaü ÷rãsiïgakùitipàlavikramakalàü nandantyapårve janàþ // Ckc_3.*51 //
atra vikramakalàmityartha÷aktimålasya nànàdvãpàdhipaprahitasyopàyanavi÷eùaråpasya vyaïgyasyoparyeva prabhàvàdidamagåóhaü vyaïgyaü nàma camatkàritaraü kàvyam /
aparàïgavyaïgyaü yathà
cåtàlokabhiyà nimãlitadç÷o ra¤janti bhàgàntaraü bandhånàü ca kuhåbhiyà ÷rutirudho nàkarõayantyo giraþ /
pàndhairbhåtabhiyà palàyanaparairnàveditàdhvakramàþ khidyanti tvadaristriyo vanabhuvi ÷rãsiïgapçthvãpate // Ckc_3.*52 //
atra ÷atrustrãvipralambhasya karuõàïgatvam /
vàcyasiddhyaïgaü yathà
ùaóhbhiþ ùoóha÷abhiþ pårvairgaurekà mahiùã kçtà /
saiva ÷rãsiïgabhåpàlaku¤jareõa vi÷ãkçtà // Ckc_3.*53 //
atra va÷eti gajakàntàlakùaõaü vyaïgyaü bhåpàlaku¤jareõetyatropamàråpakasandehe råpakasiddhimupapàdayatãti vàcyasiddhyaïgamidam /
asphuñaü yathà
citraü ÷rãsiïgabhåpàlo vimathya ripuvàhinãm /
vikiratyamçtaü sarva÷ravaõànandakàraõam // Ckc_3.*54 //
atra mandaraþ samudraü vimathya keùàücideva rasanànandakàraõa mamçtamutpàdayàmàsa /
nàyakastu vàhinãü vimathya sarvaloka÷ravaõànandakàraõaü kãrtiråpamamçtaü dikùupårayatãti mandarànnàyakasyàdhikyapratipàdanàt pratãyamànasya vyatirekasya nàtisphuñatvam /
sandigdhavyaïgyaü yathà
÷rãsiïgabhåpapçtanàdhikçtaiþ niùaõõair àsthànasaudhamaõitoraõavetikàsu /
àlokanena haridàgataràja ràjir- dçùñà kapolatalakandalitasmitena // Ckc_3.*55 //
atra nànàdigantàgataràjakagocaraü senàpatãnàü sasmitànalokanaü saübhàvanàbhipràyeõa và raõeùu prabhåtatadãyakàtarada÷àsmaraõena veti sandehaþ /
tulyapràdhànyavyaïgyaü yathà
tava ÷rãsiïgabhåpàla pratàpatapanodayaþ /
sàtapatràn mahãpàlàn santàpayati santatam // Ckc_3.*56 //
atra sàtapatràn ÷atrån pratàpatapanaþ santàpayatãti vàcyasya niràtapatràn naþ santàpayatãti vyaïgyasya ca pràdhànyaü samameva pratãyate /
kàkvàkùiptaü yathà
bhadrebhàda÷anabhatakùitidharagràva÷riyo 'gre sthitàþ ràjirvà javanirjitàrkahayatà vibhràjinàü vàjinàm /
uddaõóapratigaõóabhairavavibhuü pràõe÷a ÷uddhàïgaõe hantàdyàpi didçkùase na suhçdaþ pràõà na càhaü hitàþ // Ckc_3.*57 //
atra pratinàyakamuddi÷ya taddevãvàkye gandhagajà vàjino và tavàgre na sthità pràõàsva priyà evàhaü ca tava hitaiveti vyaïgyaü pratãyamànamapi ku¤jaràdayo 'gre sthità và ityàdi kàkusahakàriõà vàcaka÷abdenaivàkùipyata ityupasarjanãbhåtatvam /
asundaraü yathà
dhàtrãmatikramya parisphurantã bhujaïgalokànabhita÷varantã /
÷rãsiïgabhåpàla tava prabhàvàt ÷làghyà hi kãrtiþ sumanogçheùu // Ckc_3.*58 //
atra kãrteþ dhårtastriyà sàmyaü ÷abda÷aktipratãtamapi vàcyàdanati÷àyãti na sundaram /
##
yathà
siïgaprabhuralaïkàrã laïkàrã ràghavaþ punaþ /
varõàntaratvamubhayoþ ÷råyate sarvasammatam // Ckc_3.*59 //
atra varõenàkùareõàntaraü bhedo yayostacvamiti vàcye pratiùñhite varõo vai÷yajàtirantaraü nàyakaraghunàyakayoriti parasparavyatirekàlahkàro vyaïgyaþ /
tasyaiva kavitàtparyavi÷ràntidhàmatvàccàrutvamiti camatkàritamatvam /
yathà và
kçtàyastambhanirbhedo bhaktaprahlàdapoùakaþ /
÷rãpatinaürasiüho 'yaü ràjate ràja÷ekharaþ // Ckc_3.*60 //
atra ÷abda÷aktimålo nàyakavaikuõñhakaõñhãravayorupamàlaïkàro vyajyate /
anena ca kùaõàdiva nàyako nikhilavirodhividàraõakriyàpariõati samarthanirvakraparàkrama iti vidhirupaü vastu vyajyate /
etena ca nàyakena saha virodho na karaõãya iti niùedharåpaü vastu, amunà ca nàyakapratibhañãbhåtà mahãpàlà nirbuddhaya ityutprekùà vyajyate /
anayà ca nàyakavirodhino naranàyakà daivaparàhatà ityutprekùàparà vyajyate /
evaü prati÷atrupratibhàvi÷eùapratyayàrthaparaüparàsamunmeùasaüpannatayà bàóhamacintyamahimavi÷ràntidhàmatàü nãtaü tadidaü camatkàritamamityucyate /
atra bhedaprapa¤co dhvanilocanàdigrantheùu draùñavyaþ /
##
bhadraü ca satàlamatàlaü mi÷raü ceti trividham /
yatra (padyànantaraü tricatura) padyàntatantrã caturamàtràdi niyame kevalakalikotkalikànibandhaþ tatsatàlabhadram /
tadidamudàharaõàdiùu /
yatra padyànantaraü gadyàni kalikà÷va tanmi÷rabhadram /
tadidaü caturbhadràdiviùayam /
caturbhadranibandhanàprakàrastu yatki¤cidàrabhañãvçttiyogyamà÷ãrvàdabhåùitaü saübuddhivibhaktisaübhaktanàyakanàmàïkitaü padyamàdau nibadhnãyàt /
tato deva dhãra ÷åretyàdi padopakramàõi gadyànyantànupràsavanti samasaükhyayà vaktavyàni /
pa÷vàd gadyasaükhyàtikrameõa dvayordvayoràdyantànupràsasundaramàkalanãyàþ kalikà itãdaü samuccitya bhadramityabhidhãyate /
evaü caturõàü bhadràõàü nibandhe caturbhadraþ /
evamaùñabhadràdayo 'pi tasyaivà vçttito bhavantãti na pçthagucyante /
##
iti ÷rã sarasasàhityacàturãdhurãõavi÷ve÷varakavicandrapraõãtàyàü ÷rãsiïgabhåpàlakãrtisudhàsàra÷ãtalàyàü camatkàracandrikàyà marthaguõadoùaprabandhavi÷eùaviveko nàma tçtãyo vilàsaþ //
______________________________________________________________________________
camatkàracandrikà vi÷ve÷varakavicandraviracità caturtho vilàsaþ /
##
gatyuktirãtayaþ kàvye te tràyoviü÷atirmatàþ /
tatra ÷leùaþ
##
yathà
avyàjasundaramaninditasacvasàra- màjànuvàhumaravindadalàyatàkùam /
÷rãsiïgabhåpamavalokayatàü janànà- mànanditàni nayanàni sudhàmbuneva // Ckc_4.*1 //
atra bhinnànàmapi padànàmekapadavatpàñhasamaye pratibhànaü ÷leùaþ /
##
yathà saugandhike ca ghanasàriõi candane ca bimbàdhare ca sudç÷àü vadane ca tàsàm /
÷rãsiïgabhåparacite ca giràü kadambeü ko và na nandati jano jagadekasàre // Ckc_4.*2 //
atra pàdànàü samakàlamevàrthasamarpakatvàt prasàdaþ /
##
atra sphañavarõanirvàho yathà
yuddheùu pratipakùalakùaturagapradhvaüsanottaüsite tvatkaukùeyaka÷ikùitairapi paraü siïgakùamàrakùaka /
saptà÷ve pratibhedamàtramaribhiþ pràyeõa saüdhàryate kaùñaü kliùñadhiyàü gurorapi vçthà sarvaiva vidyà bhavet // Ckc_4.*3 //
atra pàdacatuùñaye 'pi ghoùaparàkùarapràyatvanirvahaõàtsphuñavarõà samatà /
mi÷ravarõabandhanirvàho yathà
àkùepoktividhàyinàü kùitibhujàmàtmàvarodhàntike yuddhàgre tu nirãkùya sàdhvasavatàü tvàü khaóganàràyaõa /
råkùodagra tçõàïkuragrasanatà jihvàgravicchedanaü daõóo 'bhådata eva te hi bhavatà sve sve pade sthàpitàþ // Ckc_4.*4 //
atra pàdacatuùñaye 'pi nàtivarõamçdupràyatà nàtiråkùàkùarapràyatà ceti mi÷rabandhasamatà /
##
yathà
cammaü pommotta uttaü .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... /
bommo kàpåõa sommaü tvihuvaõa raaõaü kaõõaaü kitti saõõaü dvihà uütie õàhaü kuõa iva rauõaü maügalaü siügabhåvam // Ckc_4.*5 //
atra pàñhasamaya eva padavibhàgaþ pratibhàtãti màdhuryam /
##
yathà
yuùmàbhiþ pratigaõóabhairavaraõe pràõàþ kathaü rakùità ityantaþ purapçcchayà yadariùu pràpteùu càj¤àva÷am /
÷aüsatyunnatamànsa vyatikaravyàpàrapàraïgatà gaõóàndolitakarõakuõóalaharinmàõikya varõàïkuràþ // Ckc_4.*6 //
atra saüyuktàkùarapràyatve ÷ruterakañutvàtsaukumàryam /
##
yathà
namanti siïgabhåpàlaü ràjàno nãtikovidàþ /
nijaràjyapratiùñhàyai ÷araõàgatavatsalam // Ckc_4.*7 //
atra vàkyasya saüpårõatà spaùñaiva /
##
yathà
garjadghårjaragarvaparvatabhide nepàlabhåpàlaka-dhvàntadhvàntavirodhine kañurañatsauràùñraràùñradruhe /
dçpyatkeralamaulimoñanakçte ÷rãsiïgapçthvãüpate bhåyàsurbhuvanàbhayavratabhçte ÷reyàüsi bhåyàüsi te // Ckc_4.*8 //
atra vikañàkùaratayà nçtyadbhiriva padairyà bandharacanà tadaudàryam /
##
atràlpasamàsapràcuryaü yathà nàyakasyaiva
àkãrõagharmajalamàkulake÷apà÷am àmãlitàkùiyugamàdçtapàrava÷yam /
ànandakandalitamastamitànyabhàvam à÷àsmahe kimapi ceùñitamàyatàkùyàþ // Ckc_4.*9 //
yathà ca
saïgãtakramacaïkramapriyasakhã ÷çïgàrasaüjãvanã saujanyadrumasàraõã caturatàsàmràjyasiühàsanam /
÷rãsiïgakùitipàla÷ekharamaõervaiyàtyaghaõñàpatha÷ càñuvyàhçtivaikharã vijayate sàhitya÷ilpàvadhiþ // Ckc_4.*10 //
atra svalpasamàsatvaü (?) spaùñameva --- --- --- dãrghasamàsatvaü yathà
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... /
pi÷àcàþ saha sahacañaiþ hastatàlànukålaü (?) krãóanti kreükriyàbhiþ kahakahaninadàóambaràlambinãbhiþ // Ckc_4.*11 //
atra dãrghasamàsatvaü spaùñameva /
##
yathà
àkçùñà mårdhni kçùõà gahanamaõigatà maithilã pårvamårvo÷ channà parõairaparõà kila nalamahiùã kalpità ÷itpinãti /
àstàü tattadda÷àyàmapi dadhati ÷ucaü yàvadàkùeparåpair àkhyàtaiþ siïgabhåpa tvadarimçgadç÷àü sthairyavatyo jaratyaþ // Ckc_4.*12 //
yathà (và)
lalitarasavilàkavyàsavinyàsadhanyàü prathayati madhuràrthàü bhàratãü siïgabhåpe /
garanigaraõaråkùairakùarair vàvadåko viùadharakulamårdhà na sphuñã yaþ sphuñãti // Ckc_4.*13 //
atra bandhasyàtyujjvalatvaü chàyà saiva kàntiþ /
#<÷làgyairvi÷eùaõairyogaü budhà vidurudàttatàm // Ckc_4.14 //>#
yathà
àkalpamàkalpavi÷eùabhàjà bhujena rekhàkuli÷àïkitena /
÷rãsiïgabhåpàla tavàyatena rakùàvatã sàgaramekhaleyam // Ckc_4.*14 //
atra bhujavi÷eùaõànàü bhàgyavi÷eùapratipàdakatvàdati÷làghyatvam /
##
yathà
saubhàgyabhàgya yuvatãjanacittacora dàkùiõyagaõya dharaõãtalapàrijàta /
÷çïgàrabhàva karuõàkara siïgabhåpa gàü rakùa rakùa tava rakùaõameva dharmaþ // Ckc_4.*15 //
atra nàyakaü prati dåtyàþ priyoktiþ spaùñaiva /
##
yathà
adhyàste phaõilokapuïgavaphaõànirvyåóhaparyaïkikàm àkràmatyanuvelamabdhira÷anà kà¤cãguõàóambaram /
niüste vismayadhåtadhårjañijañàkålaükaùàhaükriyàü ÷rãsiïgakùitipàlakãrtimahimàsàkalyakalpodayaþ // Ckc_4.*16 //
atràdhyàsanàkramaõacumbanànàmupacaritatvaü kãrteracetanatvàt /
##
yathà
karipatidçóhakumbhàlambanprakramàü ca .... .... ghorakoõaþ kçpàõaþ /
tava racayati dhanuradhvaüsanaü siïgabhåpa pradanakadanagandhapraïvaõabvàn pi÷àcàn // Ckc_4.*17 //
atra hrasvàkùaràõàü saüyuktapårvatayà gurutve yadgàóhatvaü tadaurjityaü nàma /
##
yathà
bhådhàtuü kartçbhàvàdanugatamanunà mànayatyàtmamàne paryàye saüpadàü syàdabhiparisahitaü vidviùàü karmabhàvaþ /
puüliïge tvanmano 'bjaü spç÷ati ÷ivapadaü tvadgçhàlã na puüsi strãliïge ÷àtravàõàü nikhilamapi puraü siïgabhåpàlacandra // Ckc_4.*18 //
atra nàyakaþ sampado 'nubhavatãti, dviùaþ paribhavati, nàyakasya mànasaü ÷ivo mahàdevaþ spç÷ati, tadvirodhinagaraü ÷ivà jambåkaþ spç÷atãti padànàü bhådhàtuü kartubhàvàdityàdiùu garbhitatvàdantaþ saüjalpana÷aktiþpratãyata iti saukùmyamidam /
##
yathà
ekenaiva turaïgameõa kakubho vyàkramya saumyakramà- naïgãkçtya karàn kadàcidagataþ kàücittamograstatàm /
ullàsàya satàmanantamudayaü dhatte tathàpi sphuñaü tvaü pràj¤airnanu siïgabhåpatilaka j¤àto 'si bhàsàü nidhiþ // Ckc_4.*19 //
atra såryastu di÷asturaïgamaissaptabhiràkramati, tãvràn kiraõànaïgãkaroti, rahugrastatàü gacchati nakùatràõàmanullàsàya sàntamudayaü dhatta iti dhvanirvidyate /
tasmàdgambhãratvam /
##
puõyaiþ pårvamupàrjitaistanumato janmàstu sanmànuùaü janmàpyasya tadàndhrade÷atilake ràjàcale saübhavet /
tatràpyeùa dadhàtu tàü pariõatiü bhàgyasya yogyàü tathà gatvà nandati siïgabhåvara giraü tvatkàü camatkàriõãm // Ckc_4.*20 //
atra nàyakasya sannidhau sarvadà sthàtumicchàmãti vivakùitàrthasyàtivivçtya karaõàdvistaraþ /
##
yathà
ùaóbhiþ ùoóa÷abhirbhåpaigaurekà mahiùã kçtà /
saiva ÷rãsiïgabhåpàlaku¤jareõa va÷ãkçtà // Ckc_4.*21 //
atra ùaóbhirityanena
"hari÷candro nalo ràjà purukutsaþ puråravàþ /
sagaraþ kàrtavãrya÷ca ùaóete cakravartinaþ" //
iti ÷lokàrthasya, ùoóa÷abhiþ bhåpairityanena,
"gayo 'mbarãùaþ ÷a÷ibinduraïga pçthurmarutto bharatassuhotraþ /
ràmo dilãpaþ ÷ibirantidevau yayàtimàndhàtçbhagãrathà÷ca" //
iti ÷lokàrthasya ca prapa¤cakathanaprasiddhasyàtràtisaïkocena kathanàccamatkàràti÷ayakàrã saükùepo nàma guõaþ ayam --- "sa màrutasutànãtamahauùadhidhçtavyathaþ" /
ityàdau kavibhiraïgãkçto lakùaõãyaþ /
##
yathà
dikkålaïkaùavaibhavà ghanapathavyàptipriyaübhàvukà ÷rãsiïgakùitipàlakãrtivibhavàþ ÷ambhostulàlambinaþ /
gàmadhyàsitumã÷ate pragupate paryàptamàryotsavàn kalpànte tava kalpitàü vivçõute dhàmrà mahimràü ÷riyam // Ckc_4.*22 //
atra dikkålaükaùeti priyaübhàvuketi gàmadhyàsitumityàdau subantànàmã÷ata ityàdiùu tiïntànàü ca digvyàpino 'ntarikùavyàpino gavi tiùñhantyàdibhi rvi÷eùapratibhànàcchabdasaüskàra ityucyate /
##
yathà
vidyàdaivata tàta tàvakaguro sarvaj¤acåóàmaõe stotavyo 'si manãùiõàü tvamathavà vandyo javàkairalam /
itthaü siïgamahãpatiü gurujano 'pyàbhàùate toùavàn tattatpaddhatidharmamarmaõi paricchedàni saüvàdinam // Ckc_4.*23 //
parichedasaübhåtasaütoùava÷ena pravçttatvàd bhàvikatvam /
##
yathà
vikrame na krame kecitkrame kecinna vikrame /
vikrame ca krame càyaü dakùaþ ÷rãsiïgabhåpatiþ // Ckc_4.*24 //
atra yàvadarthapadatvaü sammitatvam /
#<àrohamavaroha¤ca svaràõàü gatirãrità // Ckc_4.24 //>#
yathà
÷rãsiïgakùmàpàle kùoõãü dhàrayati sàradhaureye /
akaraõi madayati phaõipatiharidibhakulakudhara kapañakamañhànàm // Ckc_4.*25 //
pårvàrdhe dãrvatayàsvaràõàmàrohaþ /
uttaràrdhe hrasvatayàvaroha÷ceti gatiþ /
##
yathà tasyàþ kiü guõajãvitasya ku÷alaü ràjan satã jãvati pra÷nastatku÷alakramo hi kathitaü sà jãvatãti sphuñam /
bhadre dåti punastadeva kimidaü mugdheva saübhàùase ÷vàse tiùñhati sà mçteti gadituü ÷rãsiïga kiü yujyate // Ckc_4.*26 //
atra tasyàþ kiü ku÷alamiti nàyakapra÷ne dåtyà ku÷alamaku÷alaü veti prativaktavyajãvatãtyàdiyuktibhaïgyà yo 'yaü tvadvirahe jãvitamàtra÷eùeti såcanàprakàrasso 'yamuktirnàma guõaþ /
##
ekaü yàcitamarthinà dbiguõitaü citte tvadãye punar- vàkye tantriguõaü caturguõayutaü haste tatastvarthinaþ /
pàõau pa¤jaguõaü prakalpitamaho ùàóguõyadãkùàguro- raudàrye tava siïgabhåpa nitaràmà÷caryamàcàryakam // Ckc_4.*27 //
artrakàdãnàü ùaóantànàü yathàkramaü nirvàho rãtiþ /
iti guõavivekaþ /
##
asamàsà yathà
ràjànaþ santu loke dinarajanikçtoratra vaü÷àvataüsà viùõoraitihyasiddhànabhidadhati guõàn kãrtigandhàþ pravandhàþ /
adya kùoõã kçtàrthà nçpatikulagurå cakùuùã yasya sau'yaü devo recarlavaü÷o viharati bhagavàn siïgabhåpàlamårtiþ // Ckc_4.*28 //
nanvatra samàsaþ ÷råyate kathamasamàseti cet ÷råyatàm /
atra na¤à samàsasvaråpaniùedho nàbhidhãyate /
kintu tasya tãrgatvaü dràghãyastvaü ca /
yathà-anudareyaü kanyà; nissàraþ pumàn; iti /
tasmàd dvayoþ trayàõàü và (na) padànàü samàse rãteþ sahçdayahçdayànàmanudvegadàyinàmasamàsatvameva /
yathà ca dçùñamasamàsamàrgànusàriõàü mahàkavãnàü prabandharatneùu /
"tanvã ÷yàmà ÷ikharida÷anà pakvabimbàdharoùñhã" // Ckc_4.*29 //
ityàdi meghasande÷e
"varatanukabarãvidhàyinà surabhinakhena narendrapàõinà /
apacitakusumàpi vallarãyaü samajani vçntanilãnaùañpadà" // Ckc_4.*30 //
iti karõàmçte /
"utphullagaõóayugamadbhutamandahàsamudvelaràgamurarãkçtakàmatantram /
hastena hastamavalambya kadà nu seve sallàparåpamamçtaü sarasãruhàkùyàþ // Ckc_4.*31 //
iti siïgabhåpàlãye /
"mukhapradhànairavalaübapårvaiþ kaõñhagrahairvipratipãóitàïgaiþ /
nakhapracàrai ÷÷ithilopagåóhairlabdhaiþ priyàyà mumude mukundaþ // Ckc_4.*32 //
iti kandarpasaübhave /
evanamyeùvapi vaidarbhamàrgànusàriõàü prabandheùu tatra tatra ca tunnapadasamàsasyàsamàsatvakãrtanànuprave÷àkàro 'vagantavyaþ /
apara¤ca nyånànàmada÷àdhikànàü padànàü samàso madhyamaþ tadvatã madhyamasamàsà
yathà
÷rãsiïgabhåpa bhavadãyavacovilàsa- dhàràsudhàmadhurimànubhavànubhàvàt /
àmãlità¤calavilocanayugmanirya- dànandabàùõakaõikàþ sudhiyo bhavanti // Ckc_4.*33 //
da÷àdhikapadasamàsàtidãrghasamàsà
yathà
÷rãsiïgakùoõipàlaprabalabalabharoddhåtadhålãvitàna- channacchàyàsahàyadyutiharidudaraskandhabaddhàndhakàre /
vyomni vyàmaprameyastanayuvatiparãraübhasaühabhakelã- pratyåhavyåha÷àntipramuditamanasastaü pra÷aüsanti siddhàþ // Ckc_4.*34 //
asamàsàdirãtãnà sahakàrànmi÷rà /
asamàsàtidãrghasamàsayormi÷raõe
yathà
aviturakçtabhaïgaü siïgabhåpàlamaule- stribhåvanamapi ÷uddhaü kãrtikallolinãbhiþ /
viùamaviùamacakùurjåñakoñãkuluïga- skhalitaphalitaphenasvahdhunãspardhinãbhiþ // Ckc_4.*35 //
atra prathamàrdhe 'samàsottaràrdhe 'tidãrghasamàsà /
asamàsàmadhyamasamàsayor
yathà
pratinçpatipurandhrãcàrupàñãracarcà- parikaraparicaryàdrohiõã khaógadhàrà /
jayati vijayalakùmyà veõikà÷reõikàntã raõabhuvi tava bàhàsaïginã siïgabhåpa // Ckc_4.*36 //
atra prathamàrdhe madhyamasamàsottaràrghe 'samàsà /
atidãrghamadhyamasamàsayor
yathà
siïgakùmàpàla yuddhe pratibhañarathinãnàthakoñãrakoñã- sphàyallãlàkalàcã bharitanavavasàvisrakãlàlahàlàm /
pàyaü pàyaü pi÷àcàþ saha saha carãhastatàlànukålaü krãóanti kreükriyàbhiþ kahakahaninadàóambaràlambinãbhiþ // Ckc_4.*37 //
atra prathamàrdhe 'tidãrghasamàsottaràrdhe madhyamasamàsà /
evamanyadapyetajjàtãyaü draùñavyam /
iti rãtivivekaþ /
##
yathà alolairà÷caryàdaviralitalajjàparimalaiþ pramodàdudvelai÷cakitahariõãprekùaõasakhaiþ /
amandairautsukyàtpraõayalaharãmarmapi÷unai- rapàïgaissiïgakùmàramaõamabalà vãkùitavatã // Ckc_4.*38 //
##
yathà sàvaùñambha sadambhajambhagirisadvyàlambhanottambhita pràrambhàdbhåtajambhabhedibhiduratviïgena khaógena te /
÷rãsiïgakùitirakùaka pratimçdhaü siddhyedari kùmàbhçtàü sà rambhàkucakumbhasambhramaparã rambhàdisambhàvanà // Ckc_4.*39 //
atra snigdhapràõavarõapràyatvaü sandarbhasya mçdutvam /
÷ruïgàratvàdarthasta mçdutvam /
atra råkùamahàpràõavarõapramàyatvena saüdarbhasya gàóhatvam /
pratibhañadhvaüsanarupatvàdarthasyagàóhatvam /
##
yathà tajjitvà parirambhaõaprabhçtikaü dyåte sakhãnàü puraþ ÷àryàropaõasåcite paõavidhau ÷rã÷iïgapçthvãkùità /
hàsotphullakapolakàntilaharãsaükràntavakrekùaõà sà svinnàïguli ÷àrikàparikaraü sajjãkaroti priyà // Ckc_4.*40 //
atra ÷çïgàratvàdarthasya mçdutvam /
bandhasya mahàpraõaråkùavarõapràyatvaü prauóhatvam /
##
yathà
÷rãsiïgabhåpakaravàlahalàrimauler- muktàphalàni patitànyabhitaþ sphuranti /
kãlàlamàüsakalitàsu raõasthalãùu bãjàïkuràõi ya÷asàmiva nirmalàni // Ckc_4.*41 //
atra ripuhiüsanaråpatvà darthasya prauóhatvam /
alpapràõavarõapràyatvàtsaüdarbhasya mçdutvam /
##
yathà
tvàmà÷riteùvavasaro 'pi na hi kra÷imnàü taccitamà÷rayati ca tvayi sà natabhråþ /
àkhyàti hanta tanimànamiti prasaïge kasyàya÷o vimç÷a cetasi siïgabhåpa // Ckc_4.*42 //
atra vipralambhatvàdarthasya mçdutvam /
bandhasya saüyuktavarõahrasvàkùarapràyatvenorjitatvàdãùadgàóhatvam /
##
yathà
saüvartapàvaka÷ikhà kimu kiü nu jihvà mçtyoriyaü kimu yugàntakçtàntadaüùñrà /
ityåhyate samarasãmaniùevyade÷e ÷rãsiïgabhåpakarakampitakhaógarekhà // Ckc_4.*43 //
atra samarakriyàråpatvàdarthasya prauóhatvam /
mi÷ravarõàrabdhatvàtsaüdarbhasya nàtimçdutvam /
iti vçttivivekaþ /
##
atra mçdupàko yathà
kiü kàmena kimindunà surabhiõà kiü và jayantena và madbàgyàdanavotasiïgançpate råpaü mayà vãkùitam /
dhanyàstatparicaryayaiva sudç÷au hanteti romà¤cità svidyadgaõóatalaü sagadgadapadaü sàkhyàti sakhyàþ puraþ // Ckc_4.*44 //
atra dràkùàpàka ivàkle÷ena samàsvàdadàyã ÷abdapariõàmo mçdupàka ityucyate /
so 'yaü pràyeõa sahajasàhityarekhàsamullekhànàü sarasakavã÷varàõàmànandaniùyandaphale prabandheùu dç÷yate /
tathà hi --- kàlidàsasya /
"vivçõvatã ÷ailasutàpi bhàvamaïgai' rityàdi kumàrasaübhave // Ckc_4.*45 //
tathà ca ÷rãharùadevasya /
"phullo jaõàõuràvo lajjà guruã parappaso avvà /
piasahi visamaü pemmaü maraõaü saraõaü ca carama ettaü' // Ckc_4.*46 //
tathà ca mamaiva
cikùepa lakùmãrniñale nakhàgraiþ prasvedavàràtapamàkùipantã /
jugopa devo 'pi sa romaharùaü javàbdhi vàtàhatikaitavena // Ckc_4.*47 //
iti kandarpasaübhave /
evamanyatràpi draùñavyam /
kharapàko yathà
kalyàõekùaõa heùayà prakañitastambhapratiùñhàkrame mandàkùacchavi sundare lalitadçkkoõakriyàtoraõe /
bhàvollàsavilàsake varatanorasyà manomaõñape ÷rãsiïgakùitipàlamårtirayate sàmràjyasiühàsanam // Ckc_4.*48 //
atra nàrikelapàka iva vimar÷akle÷ena vilaübyàsvàdadàyã ÷abdapariõàmaþ kharapàka ityucyate /
so 'yamabhyastakavibhåmikànàü vakroktivàsanàvàsitàntaþ karaõànàü vidagdhànàü vyutpattimàtraphaleùu lakùyate /
tathà hi muràreþ
tadàtvapronmãlanmradimaramaõãyàþ kañhinatàü vicintya pratyaïgàdiva taruõabhàvena namitau /
stanau saübibhràõàþ kùaõavinayavaiyàtyamasçõa- smaronmeùàþ keùàmupari sarasànàü yuvatayaþ // Ckc_4.*49 //
tathà naiùadhakàrasya
sarvàõi romàõyapi bàlabhàvàdvarastriyaü vãkùitumutsukàni /
tasyàstathà korakitàïgayaùñerudgrãvikàdànamivànvabhåvan // Ckc_4.*50 //
yathà tasyaiva
sàdhu tvayà tarkitametadeva svenànalaü yatkila saü÷rayiùye /
vinàmunà svàtmani tu prahartuü mçùà giraü tvàü nçpatau na kartum // Ckc_4.*51 //
evamanyatràpyanusaüdheyam /
iti pàkavivekaþ /
#<÷ayyà padànàmanyonyamaitrã vinimayàsahà /
sa evàsya paràkàùñhà ÷ayyà de÷avibhedanaþ // Ckc_4.39 //
loke prasiddhamityeùà pràj¤aiþ ÷ayyeti kãrtità // Ckc_4.40 //>#
saüraübhàdanavotasiïgançpaterghàñãsamàñãkane niþsàõeùu dhaõaü dhaõaü dhaõamiti dhvànànusandhàyiùu /
modante hi raõaü raõaü raõamiti prauóhà stadãyà bhañàþ bhràntiü yànti tçõaü tçõaü tçõamiti pratyarthipçthvãbhujaþ // Ckc_4.*52 //
yathà
lãlàlokanalolupaü mçgakulaü gantà guhàntànimàü- statkravyagrasana vratãha bhavità dvãpã ruùoddãpitaþ /
yàtà tanmçgayàratervanamidaü ÷rãsiïgabhåpodayà- dityàdirbhayamàdi÷antyarinçpàþ strãõàmanãkùàvratam // Ckc_4.*53 //
atra padànàü paryàyapadasadbhàve 'pi parivçcyasahiùõutvàdanyonyamaitrãråpà ÷ayyà /
atra rasasya pçthakprakaraõe prapa¤canavivakùayà vyutkramya vçttipàka÷ayyànàü svaråpaü niråpitam /
iti ÷ayyàvivekaþ /
iti sarasasàhityacàturãdhurãõavi÷ve÷varakavicandrapraõãtàyàü ÷rãsiïgabhåpàlakãrtisudhàsàra ÷ãtalàyàü camatkàracandrikàyàü guõaviveko nàma caturtho vilàsaþ //
______________________________________________________________________________
pa¤camo vilàsaþ /
##
à÷rayo viùayaþ, protsàhaþ sahakàrãõi ceti triråpavibhàva samagratayà kevalayà rasasya svà÷raye yadunmeùamàtraü seha sattà /
saiva ratyàdãnàü kevalànàmàkàreõà vatiùñhate /
ratyàdaya÷ca -- ratirhàsotsàhavismayakrodha÷okajugupsàbhayàni kramodita÷çïgàràdirasàdhiùñhànabhåmayo vàsanàpravàheõàvatiùñhamànà sthàyina ityucyante /
tatra ratiråpeõa sattà yathà
gu¤jan ma¤julaca¤carãkamithune puüskokilàlàpini pràrabdhasmara pàdukàrcanavidhermàkandamålàïgaõe /
÷yàmàyà maduràdhare mçgadç÷i vyàlola nãlàlake dåràdànanapaïkaje kùitibhujà vyàpàrite locane // Ckc_5.*1 //
atra kevalaü vibhàvasàmagrãkathanena nàyakasyàbhilàùàmatraü pratãyata iti seyaü rasasya sattà /
##
anubhàvàþ saükùopato dvividhàhyuktàþ kàyikà vàcikà÷ceti /
anubhàvatve 'pi stambhapralayaromà ¤casvedavaivarõyavepathugadgadikà÷rulakùaõànàü sàcvikànàü pçthagabhidhànaü vi÷eùadyotanàya /
ratiråpeõa rasasya sphurattà yathà keyåraratnamupalàlayatà nçpeõa yatpràrthitaü nijasakhaãcana sannidhàne /
÷yàmàpayodharatañã paramàdareõa tasyottaraü kçtavatã pulakaprarohàn // Ckc_5.*2 //
atra nàyake keyåranàyakaratnapratibimbatanàyikàpayodharalàlanalakùaõanàyikànubhàvetpàdanaråpà rasasya sphulattà /
nàyikàyàü ca pulakalakùaõaikasàcvikasampàdakatayà sphurattaiva /
yathà ca
spar÷otsavena nçpateþ pramadàkucàbhyàü ràgàïkurà iva dhçtàþ pulakaprarohàþ /
tatsecanàrthamiba tatkarapallavo 'pi prasvedavàrikaõikàþ prakañãkaroti // Ckc_5.*3 //
atra kramàt pulakasvedalakùaõasàcvikàbhyàü rasasya sphurattà såcyate /
##
muhurekànubhàvànuvçttilakùaõo yathà
karpåravàsitavasantavinodanànte yàntãbhi ràtmabhavanàni vilàsinãbhiþ /
àmantrito valitakaùñhamanekavàraü ÷rãsiïgabhåpatirapàïgavilokanena // Ckc_5.*4 //
atra nàyakaguõàdinà vasantàdinà ca samuddãpità vilàsinãnàü rativàsanà muhurmuhurvalitakaùñhakañàkùalakùaõena ca ÷arãràrambhànubhàvenànubadhyata iti tathoktto 'yam /
anekànubhàvasaübandhalakùaõo yathà àråóhagharmakaõamàhatamandahàsam àvirbhava tpulakamàcitakaõñhasàdam /
aïgànyanaïgaviva÷àni vilàsinãnàüma ÷rãsiïgabhåtalapateravaloükanena // Ckc_5.*5 //
atra nàyakagocarà tadànãntanã puràtanã và vilàsinãnàü ratiþ nàyakavilokanàdibhiruddãpità mandahàsena ÷arãràraübheõa svedàdibhi÷ca sàcvikaiþ bahubhiranubadhyata iti tathoktaþ /
sa¤càriõo nàma virvedaviùàdadainyaglàni÷ramamadagarva÷aïkàtràsàvegonmàdàpasmàravyàdhi mohamaraõàlasyajaóatà vrãóàvahitthàsmçtivitarkacintà÷ca matidhçtiharùotsukatvogratàmarùakçpàsåyàcàpalyanidràsuptibodhà÷ceti trayastriü÷at /
ekasa¤càriõànubandho yathà
vàsantikàvalave÷mani màdhava÷rã- ma¤jãra÷i¤jitamadhuvratakàkalãke /
÷rãsiïgabhåmipatisaïgatikàïkùiõã sà hastàmbuje kçtavatã nijagaõóapàlim // Ckc_5.*6 //
atra nàyakagocarà nàyikàrativàsanà vàsantikàdibhiruddãpità karatalakapolavinyàsalakùaõa÷arãràraübhanijànubhàvànumitena cintàlakùaõena vyabhicàriõànu badhyata iti so 'yaü tathoktaþ /
kecidenàü rasoktimekànubhàvavadekavyabhicàriõo nibandhe sambandha eka eveti sphurattoktimevàcakùate /
vayaü punaetasyàmuktyàü sànubhàvena vyabhicàriõaikassaübandhaþ /
vyabhicàriõà sthàyino dvitãya iti paraüparayà saübandhànugatisaübhavàdanubandhamàmanàma /
##
yathà
kàcitkuraïganayanà nayanàbhiràmà ÷rãsiïgabhåmiramaõaü ramaõã nirãkùya /
àlokate pratidi÷aü kuste svanindà- màlaübate karatalena kapolapàtim // Ckc_5.*7 //
atra parito vilokanena ÷aïkà /
svanindopàlaübhanena làvaõyagatirnirvedaþ /
kapolakaratalasaüsargeõa cintà ca pratãyate /
atrànubhàvasaüsargàbhàve 'pi rateranubhàvotpàdenànubandhada÷àyàmiva saücàribhàvabàhulyada÷àyàü vàsanàvàsantikàdibhiruddãpitàyà iva pàñavavi÷eùajanyatvàdrasasya catura÷ratayàpratibhànàcca nivçttireveyaü nànubandhamàtramiti sulabham /
##
yathà
dçùñvà siïgavibhuü guõaikavasatiü kàcitkuraïgekùaõà svinnàïgã madhurasmità pulakavatyàrecitabhrålatà /
dhattevepathumàkulàü kalayate sàcãkarotyànanaü pàõibhyàü vidadhàti gaõóayugalãmàliïgati svàü sakhãm // Ckc_5.*8 //
atra nàyakagocarà nàyikàratistatsànnidhyàdinà dãpyamànà smitabhrålatàrecanalakùaõàbhyàü ÷arãràraübhànubhàvàbhyàü svedapulakavepathulakùaõaissàtvikairàkulãbhàvamukhasàcãkaraõakapolapidhànasakhãsamàliïganànumitaiþ sàdhvasalajjàvahitthàcàpalalakùaõaiþ saücàribhàvaiþ saüskçtetãyaü ratiråpeõa rasasya niùpattiþ /
##
yathà
avyàjaspçhaõãyama¤cati paràü kàntiü sakhãnàü puraþ ÷rãsiïgakùitinàyakena sutanoraïgaü samàliïgatam /
svàj¤ànirvahaõena nirvçtamanàstatkàlamãladdç÷e yasmai puùpa÷aràsanaþ svasukçtaiþ kalyàõamà÷aüsate // Ckc_5.*9 //
atra råpayauvanavi÷eùa÷ãlàdiguõasaüpannàü nàyikàmuddi÷ya samutpannà dhãralalitaprakçte rà÷rayabhåtasya nàyakasya ratiþ paricayopacitena saüskàrapàñavena paribodhyamànà svabhàvasundaratadaïga sannive÷aràmaõãyakavibhàvanoddãpanàti÷ayena dãpyamànà sakhãnàü samakùamanyàliïganalakùaõa÷arãràraübhànubhàvànumãyamànàü lajjàtyàgalakùaõàü saptamãü rasàvasthàmadhyàste /
ki¤ca samagràtmaguõa saüpadà nàyakamuddi÷ya samutpannà sthirànuràgasarasaprakçteþ nàyikàyà ratiþ paricayànukålyàbyàmutkañena vàsanà pàñavena prabodhyamànà prakçùñapremapriyatamàliïganadãpanàti÷ayenoddãpyamànàü nayananimãlanànubhàvànumãyamànàü navamãü premapuùñimavasthà madhitiùñhatãti seyaü rasapuùñiþ //
##
abhilàùacintanànusmçtiguõasaükãrtanodvegàþ /
##
krama÷o dar÷ayati /
nanu tatra pårvànuràgàkhyavipralaübhajanyatayà tadidaü da÷àda÷akaü (pradar÷akaü) pradar÷itam /
atra tu saübhogena kathaü niråpyata iti ceducyate /
vipralaübhe pràyeõa kavibhiretadàpoùitamityabhipràyeõa /
na tu saübhoge tanniùedhàyeti veditavyam /
##
yathà
dçùñe dçùñe siïgabhåpe tatpårvàgasi vallabhe /
à÷varyaroùasnehànàü majjatyårmiùu mànimã // Ckc_5.*10 //
atra vismayaroùasnehà yathocitaü tatpårvàparàdhatayà dçùñatayà vallabhatayà bhaktijanitàstattadà÷ritavi÷eùavibhàvanoddãpyamànàþ paramaparipoùalakùaõakathàsvabhàvavàcka÷abdaprayoga÷aktyà yathocitaü såcitairanimeùàdharasphuraõanãvãbandhavisraüsanàdibhiranubhàvaiþ stambhavaivarõyaromà¤càdibhissàcvikairanuvaddhà årmipadadyotitairvitartaharùàdivyabhicàribhi staraïgitàstulyakàlabalotpattihetutayà saükãrõà÷ca rasasaïkarapratãtimaïkurayantãti rasasaïkaroktiriyam /
#<àråóhasya paràü kàùñhàü yena kenàpi hetunà /
rasasyàpacayo yasya taü hràsaü kavayo viduþ // Ckc_5.23 //>#
yathà
÷vàso yena yayà ca bhàùaõavidhau vyàlokane pakùmaõàü vyàpàraþ pariraübhaõe malayajaü pratyåha ityåhyate /
tàmàpçcchati ràja÷ailagataye pàõïyassa tasmai ca sà sevàrãtimupàdi÷antyanusamàcàreõa cakre natim // Ckc_5.*11 //
atra prativirodhinàü niþ÷vàsàdãnàü bhàùaõàdisaübhogapratyåhatvàbhimànalakùaõena cittàrambhànubhàvena kçtapratãterudvegalakùaõàyàþ pàõóyatadavarodhayoþ premapuùñerapacayo ràjyadhvaüsavanavàsàdiparikle÷a hetuko bhavati /
ekatra nàyakasevàrthaü ràjagirigamanàyàmantraõena vàgàrambhaõenànyatra sevàprakàropade÷asamàcàranatibhyàü vàkkàyasaüraübhànubhàvàbhyàü pratãyata iti seyaü rasahràsoktiþ /
#<àlambanasyànaucityàd bhavannapi parisphulan /
rasavaddhàsate ki¤cidayamàbhàsa ãritaþ // Ckc_5.24 //>#
tatra ÷çïgàràbhàsa÷caturdhà ãritaþ /
ekatra ràgasyàbhàvàdanekatra vaiùamyeõa saübhavàttiryagàlaübanatvànmlecchàlaübanatvàcca /
atra ràgàsaübhavastridhà--pràgabhàvàt, pradhvaüsàbhàvàdatyantàbhàvàcca /
atra ràgapràgabhàvaviùaye nàbhàsatà /
dar÷anàdisàmagrãsaübhave ràgotpatteþ saübhàvyamànatvàditarayostvàbhàsataiva /
ràgàtyantàbhàve yathà
vyarthatvaü gamità kañàkùasaraõiþ sàkåtamandasmità vyaïgyoktirvitathà vçthà viracitastàdçk praõàmà¤jaliþ /
necchatyanyaparigrahaü kila vadhåü recarlavaü÷àgraõãþ sakhyastvaü ca suhurmuhuþ smarata màü so 'yaü hi satyavrataþ // Ckc_5.*12 //
atra muhurmahuràtmasmaraõa pràrthanàlakùaõàü sakhãjanàmantraõavàgàraübhànubhàvànumitàü tanutyàgodyogalakùaõàü paràü puùñimadhitiùñhan parakãyàyàþ nàyikàyà anuràgo viùayabhåte nàyakaratne parastrã viùayaràgàtyantàbhàvàdekataþ khaõóito 'pi ÷çïgàramivàbhàsayatãti so 'yaü rasàbhàsoktiþ /
evamanyadapyudàhàryam /
##
yathà
siïgakùoõibhujaþ kaliïgakubhuje kruddhasya tasmin kùaõe dattàü tattanayàmupàyanatayà lokottamàü pa÷yataþ /
vyàvçttà dhanuùaþ kañàkùasaraõistadbhrålatàlokinã dçkkoõaü parihçtya ràgamahimà cite paraü ceùñate // Ckc_5.*13 //
atra pårvamàråóho 'pi kaliïganarapàlagocaro nàyakasya krodho balavatà samucitopàyanasamarpaõajanitaprasàdopabçhitena kaliïgaràjakanyakàgocareõa premõà nirava÷eùamupa÷àmyata iti seyaü rasa÷amoktiþ /
##
yathà
÷yàmàyàþ kucamaõóale na parayorõattebhakumbhadvaye dçùñiü ràgataraïgitàü vidadhatà ÷rãsiïgabhåmãbhujà /
dàkùiõyavratabhhagabhãrumanasà devena vàmabhruvà- manyàsàmapi sà tathaiva kçtinà netrakriyà nàpyasau // Ckc_5.*14 //
atra dhãralalitaprakçternàyakasya ÷yàmàgocareõa balavatà premõà pralãnatàmànãtasyàpi taditaranàyikàgocarasya premõo vi÷eùaþ kañàkùapradàna dàkùiõyena pratibhàtata iti seyaü rasa÷eùoktiþ /
evaü hàsyàdiùvapi raseùu sphurattàdi da÷oktiprakàràþ svayamanusandheyàþ /
##
atra ÷çïgàro nàma caturastrãpuüsàlaübano manoharapadàrthoddãpano lalitabhrålatàvikùepakañàkùamandasmitàdyanubhàvo nikhilasàcvikotsukatvogratà lasyajugupsàvahitthàdipari÷iùña sa¤càripuùño ratisthàyãbhàvo vipralaübhasaübhogabhedavàn vigalita vedyàntaratvalakùaõaü cetovikàsamadhitiùñhati /
atra vipralaübho yathà
càndrãcandana màrudai÷va nitaràmàkampitasvàntayà saïgatyàmanavotasiïgavçpateràråóhavà¤chà÷riyà /
niþ÷vàsaglapitàdharaü paritatassaüruddhavàùpodayaü tanvyà snigdhasakhãjane viracità dãnà dç÷orvçttayaþ // Ckc_5.*15 //
atra nàyakagocarà kasyà÷vinnàyikàyà ratirabhãùñàliïganàdyapràptàvapi prakçùyamàõà candracandanamàråtai ÷vakàràdanuktasamuccitaiþ puüskokilàlàpibhi ssamuddãpyamànà niþ÷vàsàdi÷arãràraübhànubhàvai ssåcità bàùpàdisàcvikaiþ prakà÷ità tanutvadãnadçùñyàdyànumitaiþ glàni÷ramaviùàdàvegadainyàdisa¤jàribhirabhipoùità vigalitavedyàntaratayà bhàvakacetasi vikàso pàdhikà sphurantã ÷çïgàrarasatàmàpadyata iti so 'yaü tathoktaþ /
saübhoga÷çïgàro yathà
avyàjaspçhaõãyama¤cati paràü kàntiü sakhãnàü puraþ ÷rãsiïgabhitinàyakena sutanoraïgaü samàliïgitam /
svàj¤ànirvahaõena nirvçtamanàstatkàlamãladdç÷e yasmai puùpa÷aràsanaþ svasukçtaiþ kalyàõamà÷aüsate // Ckc_5.*16 //
hàsyo nàma kubjavàmanàdisamalambanastatsvaråpàdibhàvanoddãpano nayanavistàragaõóamaõóala vikàsasvandhaniku¤canàdyanubhàvo bàùpasvedàdisàcviko harùàvahitthàdhçtipramukhasa¤jàrãhàsyasthàyãbhàvaþ smitavihasitàdi bhedavàn vikàsopàdhireva vilasati /
yathà
strãpuüsau gaóuràvupàyanakçtau dvãpàntaràdhã÷varair ãkùitvà vikasatkapolamadhipo lãlàbjamàjighrati /
ràjàdressacivà hasanti vikasannetraü vibhugvàüsakaü saüpãóyàpahasanti pàr÷vayugalãü bàùpàvilàkùaü janàþ // Ckc_5.*17 //
atra kubjamithunaviùayo nàyakàdisamà÷raya hàsaþ tadãyastrãpuüsavyàpàràbhàsabhàvanoddãpitaþ kapolavikàsàdinà ÷arãràraübhànubhàvena såcito lãlàravindasamàghràõàdyanumitenàvahitthàlakùaõasa¤càriõà paripuùño manovikàsamadhitiùñhatãti so 'yaü hàsyaþ /
vãro nàma prakçùñaprakçtinàyakà÷rayo lokottaravastuviùayastàdç÷apuràvçttapuruùakàrànubandhàsaha sahajasacvàdisamuddãpanavibhàvo mukhaprasàdavàhusphuraõakçpàõanirãkùaõapramukhànubhàvo romà¤cavepathuprabhçtisàcviko harùàsåyàmarùamatidhçtipramukhasa¤càribhàvakalpita÷rãrutsàhasthàyãbhàva÷cetaso vistàramadhitiùñhati /
yathà
ràmasya ÷rutasindhubandhanavidhiþ bàhå nijau vãkùate prãtiü naiti digantaràjavijaye dvãpàntaràõàü ÷ruteþ /
na ÷làghàü bahumanyate vitaraõe deveùvasaüpràrthiùu ÷rãsiïgakùitinàthamaõóanamaõã recarlavaü÷àgraõãþ // Ckc_5.*18 //
atra nàyakottamà÷rayo lokottaratvapràptiviùaya utsàho ràmabhadràpadàna ÷ravaõàdinoddãpito ràjabàhunirãkùaõalakùitaràmabhadraviùayaspardhàvi÷eùàt jambådvãparàjaviùayànàdaràcca prakà÷itenàdhikaspadàü nivàrayeti lakùaõavatà ÷obhànàmnà pauruùasàcvikena dvãpàntarajayà÷aüsàlakùaõena cittàraübhànubhàvena càbhivyakto 'såyàdhçtimatigarvàdibhirupacito manovistàramadhitiùñhatãti so 'yaü yuddhavãraþ /
tathà ca tatraiva dànavãro 'pi devatàkartçkàrthitvàkàïakùàlakùaõena cittàrambhànubhàvenàbhivyakto devatàlabhyavastuvi÷eùavitaraõakaõóålatàlakùaõaü paramotkarùamàrohati /
adbhutanàmà lokottaradar÷anàdivibhàvo nayananai÷valya÷irodhånanachoñikàsàdhuvàdàdyanubhàvaþ pulakàdisàcviko harùacàpalya dhçtimatipramukhasa¤càribhàvo vismayasthàyãbàva÷vittavistàramevàdhitiùñhati /
yathà
÷rutvà saüsadi siïgabhåpacaritaü dattaü havistadadvijair àdàtuü bhuvamàgataiþ pratigatairàkhyàtamindràdibhiþ /
anyonyaü kila sàdhusàdhviti kçtàlàpà dilãpàdayaþ pràntasphàravilokità pulakità mårdhànamàdhunvate // Ckc_5.*19 //
atra kalikàlo 'pi dharõapratiùñhàpanàdinàyakapuõyacaritaviùayo dilãpàdipuràtanamahàràjasamà÷rayo vismayo mahendràdisamàdaraõodàharaõàbhyàmuddãpito nayanastaimityà dyanubhàvànumitaþ pulakasàcvikena vi÷eùataþ prakà÷itaþ sàdhuvàda÷iraþ kampànumitairharùacàpalàdibhirabhipuùña÷vittavistàralakùaõamupàdhimupàt iùñhata iti so 'yamadbhutarasaþ /
raudro nàma krårajanasamà÷rayo /
aparàdhiviùayaþ tadapakàrasmaraõapramukoddãpano bhråbhaïgadantaghaññanaråkùekùaõàdyanubhàvaþ svedavepathupramukhasàcviko 'marùàbhyasåyà càpalogratàdisa¤càribhàvaprapa¤citaþ krodhasthàyãbhàvaþ cittavikùobhalakùaõamupàdhimanusaüdhatte /
yathà
cakùurvikùepalakùasphuritaparipatatkrodharvàühnasphuliïgaü bhråbhaïgodbhedabhãmaü kañu rañati rañaddantadaùñà dharoùñham /
durvàràkharvagarvajvarabharaghañita svedamàdhåtagàtraü bhinte ÷rãsiïgabhåpapratibhañapañalaü niùkçpaste kçpàõaþ // Ckc_5.*20 //
atra pratibhañasamà÷rayo nàyakagocaraþ krodhasthàyã de÷àkramaõabandhuvadhabandhanàdibhiruddãpyamàno bhråbhaïgadantakarùaõauùñha saüdaü÷anàdibhirabhilakùitaþ svedavepathubhyàü sàttvikàbhyàü prakà÷amànastadupalakùitaireva garvàmarùacàpalogratàmarùàdibhirvyabhicàribhiþ puùño bhàvakànàü cetasi vikùobhalakùaõàmànandalaharãmunmudrayan raudra ityàkhyàyate /
karuõo nàma vipannasuhçdàdiviùayaþ tadguõasmaraõàdyuddãpano vilàpapatanàdyanubhàvo vaivarõyastambhà÷rumukhasàttviko nirvedaglàniviùàdadainyàvegonmàdàdisa¤càrã ÷okasthàyãbhàvo manovikùobhalakùaõamevopàdhimanusandhatte /
yathà
etattadvadanaü kimeùa sabhujaþ se 'yaü tavorassthalã hà pràõe÷a halàsmi nàsmi dalità gàóhaü khalu strãmanaþ /
ityàdãni raõàïgaõeùu gaõa÷aþ ÷rãsiïgabhåpadviùa- ddevãnàü paridevitàni karuõàü ÷raõvanti bhåtànyapi // Ckc_5.*21 //
atra nàyaka÷atrukulabàlikà÷rayo vipannavallabhaviùayaþ ÷okasthàyã khaõóãkçtaþ tatastato viparyastatadavayavapratyabhij¤àdibhiruddãpyamànaþ tadetaditivàgàrambhamavyabhicaratà nirde÷alakùaõena hastàrambhànubhàvena såcitaþ tadanusaraõapariõatirava÷yaü bhàvinà÷rupàtavaivarõyàdinà sàttvikasamudayena prakà÷itaþ tattaducitahàpràõe÷àdivàgàrambhànumitairdainyaviùàdanirvedamatibhiþvyabhicàr ibhiràdipadadyotita paridevitavi÷eùopakalpitaiþ glàni÷rama÷aïgàcàpalonmàdàdibhiranyai÷va paripoùito nãrasatayà sthàõupràyàõàmapi bhåtabetàlàtmakàdãnàma pyanukampàti÷ayasampàdakatayà bhàvukacetasi vikùobhapuùñi madhitiùñhan karuõa ityàkhyàyate /
bãbhatso nàma heyavastuviùayaþ taddoùadar÷anàdibhiruddãpito nàsàgrapidhànamukhakåõananetrasaükocanà dyanubhàvo vaivarõyàdisàttviko nirvedàvegacàpalavrãóàdivyabhicàrã jugupsàsthàyãbhàvo vidagdhabhàvakacetasi vikùepalakùaõàmànandabhåmikàmàlaübate /
yathà
aüha÷÷eùairiva parivçto makùikàmaõóalãbhiþ påyaklinnaü vraõamabhimç÷an vàsasaþ khaõóakena /
rathyàprànte drutamapasçtaü saükucannetrakoõaü channaghràõaü racayati janaü dadrurogã daridraþ // Ckc_5.*22 //
atra nàyaka÷atrudadrurogiviùayà janà÷rayà jugupsà vraõàmar÷anà dibhiruddãpità netrasaükocanàdibhirabhivyaktà paràpasaraõànumitairàvegacàpalàdibhiþpoùità bhàvaka cetasi vikùepalakùaõamupàdhimàdadhànà bãbhatsa ityàkhyàyate /
bhayànako nàma bhãùaõavastuviùayo mukha÷oùatàlupuñalehananãcairgamanàdyanubhàvo, a÷ruvarjita sàttviko viùàda÷aïkàtràsàvegadainyajaóatà glàni÷ramacintàpasmàràdisaücàribhàvo bhayasthàyãbhàva÷cittavikùepalakùaõàmeva bhåmikàmàlambate /
yathà
÷rãsiïgakùitinàyakasya ripavo dhàñã÷ruteràkulàþ ÷uùyattàlupuñaü skhalatpadatalaü vyàlokayanto di÷aþ /
dhàvitvà kathamapyupetya tamasà gàóhopagåóhàü guhàm anviùyanti tadantare 'pi karasaüspar÷ena gartàntaram // Ckc_5.*23 //
atra kriyàkråranàyakanàsãrabhañaviùayaþ ÷atrusamà÷rayaþ sthàyãbhàvo dhàñã÷ravaõoddãpito dhàvanaguhàprave÷agartàntarànveùaõàdibhi ranubhàvairabhivyakto vyàkulatvatàlu÷oùaõa padaskhalanàdyanumitairàvega÷aïkàtràsàdibhirvyabhicàribhirabhipuùño bhàvakacetasi vikùepalakùaõàü bhåmikàü bibhràõo bhayànaka ityàkhyàyate /
seyamakhilo 'pi rasapuruùàrtho jananasàhasrasaüpàditasàhityadevatàpadàravindayugalopàsanàjanitavàsanàprauóhaparipàkabhàvanàvi÷eùasahakàriõàü sahçdayànàü mànasena gocarã kçto yena kenacidàkàreõa bhàsate /
nanu ko 'yamàkàro rasasya yenàyaü bhàvakamànasairanubhåyata iti cetsvasvànubhavaikavedanãye tasminnàkàre kathamasmàdç÷àü vàcovyàpàra màtmãyamàpårayeyuþ /
na hi kùãrasàgaramàgalaü pibannapi taü màdhurãvi÷eùamidaütayà nirdeùñuü brahmàpi ÷aknoti /
kintu vigalitavedyàntaratvamiti vacanaparipàñãü manasi muhuràvartayatà bhàvanàsiddhiparyantaü saütoùñavyamàyuùmatà /
nanu
#<àkà÷àpåpikànyàyàdasau rasa iti sphuñam /
àmãlitadç÷àü puüsàü seyaü bhàvaka bhåmikà // Ckc_5.28 //
mànàdhãnà meyasiddhiþ sarvasiddhàntasammatà /
asatyo rasavàdo 'yaü rasavàda itaþ param // Ckc_5.29 //
na pratyakùeõa lakùyo 'yaü nànumànena mànyate /
na càgamena sugamo nopamànena mànitaþ // Ckc_5.30 //
samarthito nàrthàpattyà nàbhàvena ca ........ /
................ saübhàvyo naitihyena ca lihyate // Ckc_5.31 //>#
iti ceducyate svànubhåtivilasanameva rasasya sadbhàve pramàmamiti paramaü rahasyam /
tadetadanupadameva pradar÷itam /
anyà punariyaü vàgàóaübaravióaübanà vividhacarcàvinodakaüóåladhiùaõàprakàüóànàü vàdinàü mude vilikhyate /
tathàhi /
nanu pratyakùã bhavannasau nirvikalpakenàvabhàsate savikalpakena và /
nàdyaþ /
vastusvaråpa màtràvabhàsakasvabàvatvànnirvikalpakasya rasasya bhuvi bhàvadivi÷eùànusaüdhànapårvakapratãtisvabhàvatvàt /
nirvikalpakapårvatvàtsavikalpakasyeti cet ÷råyatàm /
savikalpakeneti bråmaþ /
savikalpakasya nirvikalpakapårvakatvàbhidhànamavijàritaramaõãyameva /
nirvi÷iùñaviùayànullekhino j¤ànasyaivàsaübhavàt /
tathà ca ÷eùàvatàravi÷eùasya bhagavataþ pata¤jalerabhipràyaü prakañayatà vyàhçtaü hariyoginà /
##
iti anumànamapi sàmànyato dçùñam rasàvabhàsakatayàtmani bahumànamàkalyati /
amã sàmàjikà rasànubhavavantaþ /
ye ye vivakùitaceùñàvi÷iùñàste te rasànubhavavantaþ /
yathà tattvasàkùàtkàrànubhavitàraþ /
tathà ceme ceùñàvi÷iùñàþ /
tasmàt rasànubhavavanta eveti /
na ca dçùñànte sàdhanavaikalyamà÷aïkanãyam /
samàdhivelàyàmànante bàùpàdivyatikaraprasiddheþ /
tathà mahimrastave
"manaþ pratyak citte savidhamavadhàyàstamarutaþ prahçùyadromàõaþ pramadasalilotsaïgita dç÷aþ /
yadàlokyàhlàdahrada iva nimajjyàmçtamaye dadhatyantastattvaü kamapi yaminastatkila bhavàn" // Ckc_5.*24 //
iti
àgamàþ puna ranekasiddhàntarahasye sàkùàtkàriõàü yathàdçùñavàdinàü puràõakavãnàmalaïkàrasaühitàþ /
tatra ca rasa eva sarvottaratayà pratipàdyate /
gosadç÷o gavaya itivat tattvasàkùàtkàrasadç÷o rasa ityupamànamapi rasasadbhàvàyànubhàvanàdàtmasattàsàphalyamanusaüdhatte /
arthàpattirapi niràpattikaü samarthayate rasasadbhàvam /
yathà divà na bhu¤jànasya devadattasya pãnatvànupapattyà kalpità naktaübhuktiþ /
evaü vibhàvànubhàvàderanupapattyà rasa iti /
nanu rasàpratãtàvapi svayameva kvacidàsvàdyatayà svatandràõàü bhàvàdãnàü kànupapattiriti cet kadàcit ko 'pi vibhàvàdiùu svatantravyavahàra upacàramàtreõa ràjapuruùeùu ràjavyavahàravaditi saübhavavastusaükhyàviùayatayà rasamahàràjalakùmãmanàlakùayan nijadaurbhàgyamàvirbhàvayati /
aitihyamapi nidar÷itapramàõasaüvàdinà bàhyaü, naiva rasaniråpaõe saübàdhamavalambate /
taditthamakhilapramàõasaüsiddhe rasasudhàniùyande sumanobhiranubhåyamàne yogyànupalabdhilakùaõamabhàvapramàõaü rasàvamànaika duràgrahàõàü viparãtasàkùaràõàü manasi vaidagdhyàbhàvameko 'pi bhàsayati /
tathà coktamasmadàcàryaiþ kà÷ã÷varami÷raiþ rasamãmàüsàyàm
#<"rasalakùmãmanàdçtya vàgàóambara toraõam /
puõórekùo rasavidveùàdçjãùànubhavo yathà" // Ckc_5.33 //>#
pramàõalakùaõàdika manyato 'vagantavyam /
##
iti sakalamapi kalyàõam /
iti sarasasàhityacàturãdhurãõavi÷ve÷varakavicandrapraõãtàyàü ÷rãsiïgabhåpàlakãrtisudhàsàra ÷ãtalàyàü camatkàracandrikàyà- malaïkçtau rasaviveko nàma pa¤camo vilàsaþ //
______________________________________________________________________________
ùaùñho vilàsaþ /
camatkàracandrikà vi÷ve÷varakavicandraviracità alaïkàravilàsaþ /
##
tatra nàgarikoktichàyà yathà
sikto 'pi siïgabhåpàlakalyàõoktisudhàrasaiþ /
yo na pallavitastasmai jaïgamasthàõave namaþ // Ckc_6.*1 //
atra jaïgamasthàõave nama iti solluõñhane namaþ÷abdaü vadatàü vidagdhànàmukteranukçtiþ chàyà /
gràmyokticchàyà yathà
sakhi siïgançpatipadayuga÷araõàgataràjavebhavaü pa÷ya /
sundari kimidaü citraü ràj¤i bhujaïge 'pi kàcavalayaþ kim // Ckc_6.*2 //
atra turãyapàda à÷rayavi÷eùeõàbyudayavi÷eùaü vadatàü gràmyàõàmukteranukçtiþ chàyà /
sàmànyokticchàyà yathà
ko 'yaü và¤chitamarthinàü vitanute nanveùa cintàmaõiþ sagràvà kila kintu naiva hi pumàn hàsena kiü bhåyasà /
so 'yaü ÷rã anavotasiïgançpatiþ kasmàdidaü j¤àyate ratnollàsini kaïbtõe karatale kiü darpaõàpekùayà // Ckc_6.*3 //
atra turãyapàde pratyakùasiddhe vastuni kimanyàpekùayetyasminnarthe karakaïkaõadar÷ane kimàdar÷avimbeneti sarvajanasàdhàraõokteranukaraõàdiyaü sàmànyokticchàyà /
##
padamudrà yathà
asmatkalpalàtàdalàni gilati tvatkàmagaurvàryatàü maccintàmaõivedibhiþ pariõameddårànnanayoccairgajam /
ityàråóhavitardikàþ pratipadaü jalpanti bhådevatàþ siïgakùmàbhuji kalpavçkùasurabhãhastyàdidànodyate // Ckc_6.*4 //
atra kalpalatàdãnàü devatàyogyatvàt sadbràhnaõà ityàdipadato 'pi bhådevatà iti padasyàbhijàtatvamitãyaü padamudrà /
vacanamudrà yathà
bho cindàmaõivedikàparisare santànasantànaka- cchàyàyàü surabhãpayodharapayodhàràbhiràràdhitàþ /
mà garvãyata devatà vayamamã dçùñàþsma àvismitaiþ ÷rãsiïgakùitinàyakasya karuõàraïgairapàïgaiþ sphuñam // Ckc_6.*5 //
atra devatàsàmyabahuvacanàbhipràyaõàtmani vaktrà vayamiti bahuvacanaü prayuktamitãyaü vacanamudrà /
#<àyujyamànasya mithaþ ÷abdarya prakçtocitam /
yojanà kriyate yàsau yuktirityucyate budhaiþ // Ckc_6.7 //>#
tatràyujyamànapadayojanà yathà
÷ambhossthità bhåùaõapeñikàyàü ÷riyaþ sapatnãmabhitaþ sphurantã /
viùõoþ padaü madhyamamàvi÷antã viràjate siïgançpàlakãrtiþ // Ckc_6.*6 //
atra pàtàlamityàdi prakçtàrthe ÷ambhubhåùaõapeñikàdi padànàmakle÷ayogaparaüparayà yojanà kçteti padayuktiriyam /
evaü vàkyaprakaraõaprabandhavi÷eùàõàmapyudàhàraõàni draùñavyàni /
##
tatra prakçti÷leùo yathà
kalyàõadastvadãyoyaü nataþ ÷rãsiïgabhåpate /
arthasàravidàü loke viduùàü vidviùàmapi // Ckc_6.*7 //
atra kalyàõada ityatra dadàtidadatyoþ sàravidàmityatra vettividantyo÷ca prakçtyoþ ÷leùaþ /
karoti siïgabhåpàla karaste viduùàü mudam /
kartà vairivipattãnàü saüpadaü suhçdàü sphuñam // Ckc_6.*8 //
tatra karteti pade tçcpratyayatçnpratyayayoþ ÷leùaþ /
vairivipattãnàü karteti tçcpratyayaþ /
saüpadaükarteti tçnpratyayaþ /
anyathà kçdyogaùaùñhyàva÷yaübhàvitvàttadubhayavibhaktisaübaüdhàya pratyayadvayasya vivakùitatvàt tathokto 'yam /
pada÷leùo yathà
hari÷candro rakùàkaraõarucisatyeùu vacasàü vilàse vàgã÷o mahati niyame nãtinigame /
vijetà gàïgeyaü janabharaõa saümohanakalà- vrateùu ÷rãsiïgakùitipatirudàro vijayate // Ckc_6.*9 //
atra hari÷candra iti cakravartivàcake pade hari÷candra÷candra÷ceti padayoþ vàgã÷aþ vàgã÷a÷ceti padayoþ gàïgeya iti bhãùma iti vàcake pade gàïgoyaü ceti padayoþ ÷leùaþ, ityayaü pada÷leùaþ /
vibhakti÷leùo dvidhà /
sajàtãyo vijàtãya iti /
tatràdyo yathà
sthito viràjiràjãvavàsinyà kaustubhena ca /
vakùaþsthalaü dadhàno 'vyàddevaþ ÷rãsiïgabhåpatim // Ckc_6.*10 //
atra vãnàü pakùiõàü ràñ tasmin viràjãti saptamã /
lakùmãkaustubhàbhyàü viràjã viràjana÷ãlamiti dvitãyà /
tedve subvibhakttã viràjãti pade ÷liùñeiti sajàtãyavibhakti÷leùo 'yam /
dvitãyo yathà
kãrtirvi÷àlà dviùatàmahàri vyatàni tadvàmadç÷àü ca vakùaþ /
abhedi taddurgamapi vyadhàyi ÷rãsiïgabhåpena nijàptacittam // Ckc_6.*11 //
atra nàyakena dviùatàü kãrtirahàri hçtà /
tenaiva ripustrãõàü vakùaþ avidyamànahàraü vyatànãtyatra atãtyekapade luïi prathamapuruùa÷ca napuüsakakarma ca dvitãyà ca tiïsubvibhakttã ÷liùñe iti vijàtãyavibhakti÷leùaþ /
evamabhedãtyatràpi vij¤eyam /
vacana÷leùo yathà
à÷ànàü prabhavassãmà ÷riyàü sattrabhuja÷÷ubhàþ /
÷aurirdevà÷ca dadatàü kalyàõaü siïgabhåbhuje // Ckc_6.*12 //
atra ÷auriþ nàràyaõo nàyakàya kalyàõaü dadatàü vitaratu /
dada dàne iti dhàtoràtmanepadino loñi prathamapuruùaivakacanam /
kãdç÷aþ ÷auriþ /
à÷ànàü natajanamanorathànàü prabhava utpattisthànaü dàtetyarthathaþ ÷riyàü saubhàgyaviùye sãmà paramàvadhiþ /
satastràyata iti sattraþ /
tàdç÷o bhujo bàhurasyeti sattrabhujaþ /
÷obhanà bhàso dãptayo 'syeti ÷ubhàþ devapakùe tu devàþ /
kalyàõaü dadatàü vitarantu /
dadatàmiti óudठdàne iti dhàtoràtmanepadino loñi prathamapuruùabahuvacanam /
kiü bhåtàþ devàþ? à÷ànàü di÷àü prabhavo nàthàþ, ÷riyàü saüpadàü sãmà avadhayaþ /
satre bhujata iti satrabhujaþ /
÷obhanà bhàþ kàntiþ yeùàü te ÷ubà ityuktamàrgeõa kriyàpade vi÷eùaõapataü ekavacanabahuvacane ÷liùñe ityayaü vacana÷leùaþ /
àdi÷abdàdbhàùà÷leùaþ yathà
melàyanàya te ràjyamastu gàdanasiügana /
vãràya manasà poraràmàkàjanaketana // Ckc_6.*13 //
he gàdana ! gadayati pårvamabhibhàùayatãti gàdanaþ /
tasya saübuddhiþ pårvabhibhàùinnityarthaþ /
tàdç÷àya te ràjyam /
pauraràmàkàñanaketana pauraràmàõàü porastrãõàü kàñanaketana matsyaketana ràmàmadanetyarthaþ /
he sigana siïgabhåpàla /
manasà vãràya melàyanàya /
mà ca ilà ca mete lakùmãbhåmyau tayorayanaü màrgaþ melàyanaü tasmai melàyanàya lakùmãbhåminivàsasthànàyetyarthaþ /
tàdç÷àya te ràjyamiti prajàpàlanasàmarthyaråpakarmàstu sarvotkarùeõa bhåyàditi saüskçtabhàùà pratãyate /
melàyanàyetyàdipadeùu bhadramabhavadve tyàdyàrthavàciùu tadde÷abhàùàviduùàmàndhrabhàùà ca pratãyate /
tadayaü bhàùà÷leùaþ /
evaü saüskçtapràkçtàdibhàùà÷leùàstu tatra tatra mahàkaviprabandheùu citratareùu svayamanusaüdheyàþ /
##
avyàpako yathà
gauóãsaïgãtabhaïgã rahasi vilasitaü kosalãkau÷alànàü nepàlãgaõóapàlã mçgamadamakarãü kairalãü pànakelãm /
làñãpàñãracarcàü kusumaviracanàü kuntalãkuntalànàü siïgakùmàkànta bhinte tava vijayaramàsnighdhaveõiþ kçpàõiþ // Ckc_6.*14 //
atrànupràsasya prativàkyaü bhinnaråpatvàdavyàpakànupràso 'yam /
yathà ca
jayati jagadudàro jàlmavçttàtidåraþ sujanabhajana÷ãlaþ stutyasatyànukålaþ /
abhinavasuradhenorannavotasya sånuþ kùitinutaguõasàndraþ siïgabhåpàlacandraþ // Ckc_6.*15 //
atra padàdyàntànupràsasya pratipàdaü bhinnaråpatvam /
vyàpakànupràso yathà-nàyakasyaiva vaü÷àvalyàm
yatra caraõasannàhinã tçõacaraõaü nijapuràcca nissaraõam /
vanacaraõaü taccaraõakaparicaraõaü và virodhinàü ÷araõam // Ckc_6.*16 //
atra rephaõakàrayugalasya sarvatrànuvçttatvàdyvàpakànupràso 'yam /
evaü vçttilàñànupràsàtayo draùñavyàþ /
#<÷abdasya prakçte samyagghañanà guüphanà matà // Ckc_6.11 //>#
atra÷abdo dvividhaþ nirarthako 'nyagrathita÷ceti tatràdyàsya
yathà
÷rãsiïgakùitipàlasaïgarajayaprasthàpakai stàvakair dhàñãduüduvinissvanairabhinavavyàpàriõo vairiõaþ /
svacchàyàmanudhàvinãü pratibhañànà÷aïkya ÷aïkàkulàstràyadhvaü be be be iti pratipadaü jalpanti dhàvanti ca // Ckc_6.*17 //
atra be ityàdi nirarthaka÷abdasya prastutànuguõyena grathanàdiyaü nirarthaka÷abdaguüphanà /
anyagrathita÷abdaguüphanà trividhà /
pàdaguüphanà pàdadvayaguüphanà pàdatrayaguüphanàü ceti /
tatràdyà yathà
arthasya puruùo dàsa iti vakta vyalajjatàm /
dàso hi puruùasyàrthaþ pa÷yataþ siïgabhåpatim // Ckc_6.*18 //
atràdyoktasya prathamasya prastutànuguõyena ghañitatvàdiyamanyagrathità pàdaguüphanà /
dvitãyà yathà
yuvà yugavyàyatabàhuraüsalaþ kavàñavakùàþ pariõaddhakaüdharaþ /
itãdamanyatra kavitvapaddhati- rvigàhate siïgançpe tu sàrthatàm // Ckc_6.*19 //
atra kàlidàsagrathitasya prathamàrdhasya prastutànuguõyànughañanàdiyaü pàdadvayaguüphanà /
tçtãyà yathà
sajàtãyairvijàtãyairatiraskçtamårtimàn /
yàvadrasaü vartamàno ràjate siïgabhåpatiþ // Ckc_6.*20 //
atra pårvàlaïkàra÷àstrakàragra thitasyàpi pàdatrayasya prathamàrdhe sapakùairvipakùai÷cànatikramaõãyo yàvadrasaü vartamàna iti prastutànuguõyena ghañanàdiyaü pàdatrayaguphanà /
##
cakrabandho yathà
sakùamàcakradi÷àvilàsivibhunà tigmàü÷uhàri÷riyà vi÷ràmakùaõavi÷varaïgaviyatà kalpaü ya÷o jyotiùà /
vidvatkàntimavàpa yaþ pravi÷adàvirbhåtakçtsnàgamàü màüdhàtà sa ca tadvi÷eùaviduùo yàti tviùà nopamàm // Ckc_6.*21 //
atra nemimàrabhya tçtãyasminnantare camatkàrajyotsneti kçtinàma /
saptame vi÷vapatikaviriti tatkartçnàma /
navame nàyakanàma ca prakañãkriyate /
àdi÷abdàtpaïabandhàdayaþ /
atra padmabandho yathà
sà ca mà kùapitabhàvaràkùasà sàkùaràvagatapàdamàrasà /
sàrasà dayatu siïgayaü rasà sàrayaü gajavatã kùaõà ca sà // Ckc_6.*22 //
atra kùapitàþ bhàvena ràkùasàþ krårajanàþ yayà sà kùapitabhàvaràkùasà daridrãkçtakrårajanetyarthaþ /
sàkùaràvagatapàdasàrasà vidvaddhyàtapàdapadmà mà lakùmãþ rasàsàraü bhåvi ÷reùñhaü vastu yàti pràpnoti iti rasàsàrayaþ /
taü siïgayaü siïgabhåpàlaü sàrasàdàvàsapadmàdayatu bhajatu /
tathà gajavatã svàdhàradiggajavatãtyarthaþ /
sà kùamà bhåmi÷ca /
anyadevaü vidhamanusandheyam /
##
àdiyamakaü yathà nàyakasyaiva
sadayà sadayà buddhiravatàravatà mama /
madhurà madhurànàtha bhavatà bhavatàdaram // Ckc_6.*23 //
atra caturõàmapi pàdànàmàdau pradhamàkùarasahitaü varõatritayamàntaratamavyavthànena punaþ÷rutamiti sarvapàdàdiyamakamidam /
evamanyepi dvipàdàdiyamakadalayorvyavahitàvyavahitabhedàþ svayamavagantavyàþ /
madhyayamakaü yathà
ghanaya÷onaya÷obhitasaügarotsukatamaþ katamaþ sahate ripuþ /
bhavadasiü vada siïgamahãpate paramayà ramayà bharitadyute // Ckc_6.*24 //
atra caturùvapi pàdeùu prathamàkùaraü vihàya madhyàkùarayamakamàntaramavya vadhànena punaþ÷rutamiti sarvapàdamadhyayamakamidam /
evamanye 'pi pårvapadasya bhedà niråpaõãyàþ /
antyayamakaü yathà
ya÷asà saurabhavantaü siïgamahãpàla merudhãra bhavantam /
sukçtãkçtavasudevaþ satataü pàyàdvitãrõaghanavasudevaþ // Ckc_6.*25 //
he merudhãra siïgamahãpàla ya÷asà saurabhavantaü ya÷assurabhiü bhavantaü sukçtãkçtavasudevaþ svajanmanà kçtàrthãkçtànakadundubhiþ devaþ ÷rãkçùõaþ vitãrõaghanavasu yathà tathà pàyàdityantyàkùara sahitamakùaracatuùñayam pàdadvaye punaþ÷rutamiti dvipàdàntayamakamidam /
evamanye 'pi bhedàþ svayamåhyàþ /
##
yathà
rambhe kiü sakhi menake na sulabhàþ kalpadrumàõàü srajaþ te svarge na hi santi kutra dharaõãbhàge kutaþ kàraõàt /
dàtuþ ÷rãanavotasiïgançpatestairdattahastàïgulãr brahmà nirmitanànato nu dhanikàþ sarve 'pi dhàtrãsuràþ // Ckc_6.*26 //
atra rambhàmenakayoruktipratyuktayaþ spaùñàþ /
##
tatra kriyàgåóhaü yathà
kçpàõakhaõóitàràtimaõóalàdhã÷amaõóalaþ /
÷rãsiïgadharaõãpàla vibhaveti samçddhatàm // Ckc_6.*27 //
atra he vibho samçddhatàmehãti kriyàpadasya vibhava iti saptamyà gopitatvamiti gåóhakriyàpadatvàt kriyàgåóham /
yathà ca
kandarpakalpanàkàraü ÷rãsiïgadharaõãbhujam /
puramàrge purandhrãõàü ni÷calànayanà¤calàþ // Ckc_6.*28 //
atràpuriti kriyàpadaü purandhrãõàmiti padena gopitamiti kriyàgåóham /
kàrakagåóhaü yathà
÷rãsiïgabhåpanàsãradhàñãsàdhvasasaübhramàt /
kva darã kva darãtyadreþ kàntàre rañati sphuñam // Ckc_6.*29 //
atra rañatikriyàyàþ kartçkàrakabhåtà areþ kàntàþ kàntàra iti saptamyà gopitamiti kàrakagåóheùu kartçgåóhamidam /
evaü karmagåóhàdayo draùñavyàþ /
saübandhapadagåóhaü yathà
÷arànapàïga÷rã ràjan nàbhikramati kevalam /
bhråvallãlalitai÷càpaü tvatsevà sudç÷àmapi // Ckc_6.*30 //
atra eþ kàmasyeti sambandhapadaü lalitairvilàsairiti tçtãyà và (tçtãyayà?) gopitamiti saübandhagåóhamidam /
paùñhayàþ kàrakatvàbhàvàt sambhandhagåóhasyàtra pçthaïnirde÷aþ /
##
kamadarpayanmanobhåþ kiü narapative÷ma ràjate nidhimat /
kàmadhurà kathaya sa÷e tvayaiva kathitaü hi siïgabhåpàla // Ckc_6.*31 //
atra manobhåþ kamalobhayaditi pra÷ne kaü brahmàõam /
narapative÷ma kiümiti pra÷ne kinnarapative÷ma, kuberagçhamiti /
madhurà keti pra÷ne kàmadhurà kàmabhàra iti cottaràõi pra÷nàvayasyàntara itãdamantaþpra÷nam /
pratyànanaü ràjitagaõóamadhyaü subhãùaõaü bhairavamastakaü kim /
tvayà naceduttaramapradattaü ràjan na jànàti bhavàn bhavantam // Ckc_6.*32 //
atra pratigaõóabhairava ityuttarasya pra÷navàkyàntare pratãyamànatvàdida¤càntaþ pra÷nam /
bahiþ pra÷naü yathà
kãdçgbalaü devavibho ÷uce÷ca sambodhanaü tvadripumaõóala¤ca /
÷rãsiïgabhåpàla vadottaràõi pårvoktavarõabhayavçddhiyogàt // Ckc_6.*33 //
atra indrabalaü saphali ÷ucisaübuddhiþ pavitreti tvadvipumaõóalaü vitrapaü vitrasaditi và trãõyuttaràõi pra÷nàd bahireva mçgyàõi /
bahiþ pra÷namidam /
ubhayapra÷naü yathà
yoginàü bhoginàü ràjan ka iùñastaü na vetti yaþ /
viparãto harastena na j¤àto hi sahàmbaraþ // Ckc_6.*34 //
atra rahovàsa ityuttarasya pårvabhàgo raha÷÷abdo viparãtahara÷abdena pra÷navàkyasyàntaþ pratãyate /
uttaràvayavo vàsa ityayaü bahireva mçgyata iti bahirantaþpra÷nottarasya sthitatvàdidamubhayapra÷nam /
##
iti sarasasàhityacàturãdhurãõavi÷ve÷varakavicandrapraõãtàyàü camatkàracandrikàyàü ÷abdàlaïkàraviveko nàma ùaùñho vilàsaþ //
______________________________________________________________________________
saptamo vilàsaþ /
camatkàracandrikà vi÷ve÷varakavicandraviracità saptamo vilàsaþ /
##
tatra jàtiþ
##
seyaü dvidhà nisargatatkàrabhedàt /
àdyà yathà
asakçtparidhålavàladhãn muhuràkampitabaktrakandharàn /
ripubhåbhçdupàyanãkçtàn turagàn pa÷yati siïgabhåpatiþ // Ckc_7.*1 //
atra turagàõàmaya ... ... ... ... ... ... /
tàtkàlikã yathà
pårvàïgaü lalitaü nidhàya mçdule siühàsanopà÷raye pa÷yan bàõamçjåkçtaü savayasà smerairapàïgekùaõaiþ /
kurvan karõapuñãü sudhàrasamayãü vàcaü parãkùàvatà- màsthànyàmanavotasiïgançpatiþ puùõàti netrotsavam // Ckc_7.*2 //
atra ràj¤astàtkàlikasvaråpàvasthànakathanàt tàtkàlikã jàtiriyam /
##
atra kàraõàntarasaübhàvanà yathà
tanvanna bhàravinatiü phaõiràjamådhrnàü kurvanna dhauta÷ucitàü hara÷àñikànàm /
badhrannanambara vitànamajàõóabhàge ÷rãsiïgabhåpa tava bhàti ya÷ovilàsaþ // Ckc_7.*3 //
atra vinati÷ucitvavitànànàü bhàradhàvanàü÷ukàni hetutayà prasiddhàni tàni nirvartya ya÷aso dhàvalyanairmalyabàhulyànyanyàni kàraõàni vibhàvyanta itãyaü kàraõàntaravibhàvanà /
svabhàvavibhàvanà yathà
anullikhitatãkùõàgrà praj¤à ÷rãsiïgabhåpate /
avàsitasugandhaãni ya÷àüsi tava santatam // Ckc_7.*4 //
atra tãkùõatvasugandhitvayorloke ullekhanavàsane prasiddhabhåte iti nirvartya praj¤àya÷asoþ svabhàvo 'pi vibhàvyata itãyaü svabhàvavibhàvanà /
##
atra pravartakakriyàvi÷iùñakàrakaheturyathà
pàpakriyàpañalakhaõóanapaõóitàni puõyakriyàpunarudãraõapåraõàni /
saüpàdayanti satataü pramadaü janànàü ÷rãsiïgabhåpacaritàni mahàdbhutàni // Ckc_7.*5 //
atra nàyakacaritànyevaü bhåtàni pracànàü pràgasataþ santoùasya pravartanakriyàyàmàviùñànãti kriyàviùño 'yaü pravartakaþ kàrakahetuþ /
sa evànàviùño yathà
aviturakçtabhaïguü siïgabhåpàlamaules tribhuvanamapi siddhaü kãrtikallolinãbhiþ /
viùamaviùamacakùurjåñakoñãra÷çïga- skhalanavalitaphenasvardhunãspadhinãbhiþ // Ckc_7.*6 //
atra bhuvanavi÷adabhàve kãrtàvanàviùñàü hetau tçtãyàü prayojayati /
na tu kartarãti kriyànàviùño 'yaü pravartakaþ kàrakahetuþ /
nivartakakriyàviùñaþ kàrakaheturyathà
pradhvaüsàya prabhavatitaràmugrasaïgràmaraïga- pràmodàgre pratibhañacamåcakra durvikramàõàm /
siïgakùoõãpatirabhivahan ghoradaübholipàlã- jçmbàrambhaprakañanadhurà bandhuràü khaógadhàràm // Ckc_7.*7 //
atra karavàlaikasahàyasya nàyakasya pratibhañavikramadhvaüsanakriyàkartçtvenàve÷àdàviùño 'yaü nivartakaþ kàrakahetuþ /
sa evànàviùño tathà
÷rãsiïgabhåpakodaõóàdatyàråóha guõadhvaneþ /
bhajanti nirguõãbhàvaü vairastrãkaõñhabhåmayaþ // Ckc_7.*8 //
atra vairikulapàlikàkaõñhasåtranivartanakriyàmanàvi÷an nàyakakodaõóadaõóo hetau pa¤camãü prayojayatãti kriyànàviùño 'yam nivartakaþ kàrakahetuþ /
kriyàviùñaprayojakahetuþ yathà
kumàre ÷rãsiïge jaladhira÷anàü ÷àsati mahã- mamaryàdàdhvastàþ patanapariõàhapratibhuvaþ /
adharmà nirmålà narakaparipàkapraõidhayo vinaùñà du÷ceùñàþ kali kaluùape÷ãparidhayaþ // Ckc_7.*9 //
atra maryàdàdhvaüsàdiùu kriyàsu saptamãvàcyanaimittikàdhikaraõakàrakabhàvena nàyako 'yamàvi÷an prayojako bhavatãti yathoktaþ /
sa evànàviùño yathà
÷rãsiïgakùitinàthapàr÷vamayatàmaj¤àtapårvaü hi naþ tatsevàbhyasanaü vidheyamiti te pratyarthipçthvãbhåjaþ /
vçddhàmàtyajanànupàü÷u vinayàtsiühàsane sthàpitàn saübaddhà¤jalayo bhajanti mahità stotraikacitroktayaþ // Ckc_7.*10 //
atra nãcairavasthànà¤jalibandhanastotrakaraõàdiråpàyàü sevàbhyasanakriyàyàmàtmanyevàtmanaþ samàve÷o na saübhavatãti kriyànàviùño 'yamiti ÷abdàbidheyaprayojako nàma kàrakahetuþ /
##
tatra dvitãyàvàcyo lakùakaheturyathà
÷rãsiïgabhåpatiü prati ÷ãtakarakaravàlakhaõóitàràtim /
saïgarasãmani vividhàþ kàtaraceùñà bhavanti vimatànàm // Ckc_7.*11 //
atra kriyànàviùñenaiva nàyakenana vimatànàü bhayajanakakàtaraceùñà labhyante vi÷eùyanta iti so 'yaü lakùaõahetuþ /
pratinà yoge dvitãyàmutpàdayatãti dvitãyàvàcyo 'yam /
tadvattçtãyàvàcyo yathà
sàdhàraõà÷rayayuje yudhi bandhutàyàü pa÷yanti ràjàcalaràjadhànyàm /
ràjànamàj¤àsahajena pauràþ praphullasaugandhika÷ekhareõa // Ckc_7.*12 //
atra saugandhika÷ekharaü dar÷anakriyàyàmanàvi÷adeva ràjànaü j¤àpayatãtãtthaübhàvalakùaõatçtãyayà vàjyo 'yaü j¤àpakahetuþ /
caturthã vàcyo yathà
÷rãsiïgadharaõãpàlapàdasevà paràïmukhaþ /
akàõóe ÷emuùã ràj¤àü ràjyabhraü÷àya vairiõàm // Ckc_7.*13 //
atrotpàtabhåtayà ràj¤àmakàõóato nàyakasevàparàïmukhãbhàvabuddhyà teùàü ràjyabhraü÷o j¤àpyate /
tenàyamutpàtena j¤àpyamàna iti caturthyà vàcyo j¤àpakahetuþ /
saptamãvàcyo yathà
mà bhåta pratiràjakàtpratimukhàþ kãrti vihàyàdhunà pràõebhyaþ kva nuyàta dhåtamatayo bhoþ pa÷yatàsmàniti /
÷àsatsu svapatàkinã radhikçteùvàråóhamandasmitaþ ÷rãsiïgakùitipo ripånabhimukho badhnàti dossampadaþ // Ckc_7.*14 //
atra senàdhipatãnàü balànu÷àsanakriyayà nàyakasya prakà÷anakriyà lakùyate /
##
tatra kàryeõaiva samutpanno hetuþ samakàlaþ /
yathà
÷rãsiïgabhåpaþ kavitàbhiùaïgo raõàïgaõe vãragururniùaïgàt /
bàõàn samàkarùati ÷àtakoõàn pràõairarãõàü samakàlameva // Ckc_7.*15 //
atra kàryapårvakùaõa varti kàraõamityetadullaïdhya kàraõabhåtasya bàõàkarùaõasya tatkàryabhåtasya vimatapràõàkarùaõasya ca samakàlamevotpattikathanàt samakàlo nàmàyaü gauõahetuþ /
kàryàdanantaramutpanno heturviparyastaþ /
yathà
pa÷cànmu¤cati te ÷aïgaþ ko÷aü ÷rãsiïgabhåpate /
ko÷aü mu¤canti paurastyàþ purastàdeva bhåbhujaþ // Ckc_7.*16 //
atra pårvadikpàrthivabhàõóàgàratyàgalakùaõasya kàryasyotpatteranantaratvàt kàraõabhåtasya nàyakakhaógamokùasyotpattikathanàdiyaü viparyasto nàma citrahetuþ /
yuktakàryakàrã heturyuktaþ /
tadviparãto henurayuktaþ /
tau yathà
kçpàõabhogã tava siïgabhåpate karotvaripràõasamãrapàraõàm /
bhavatpratàpàtapavaibhavàtkathaü virodhinàü ÷okatamisramedhate // Ckc_7.*17 //
atra prathamàrdhe yatsarpàõàmucitaü pavanapàraõakàryaü tadeva kçtamityayaü yukto nàma gauõahetuþ /
uttaràrdhe tejaso yaduktaü tamovardhanaü tadevakçtamityatyukto 'yaü gauõahetuþ /
adhikaraõaheturasaïgataþ /
yathà
bhåbhàrastava dakùa bàhu÷ikhare mådhrnà natàþ pàrthivàþ pràgalbhyaü tvayi siïgabhåvara paraü vãtatrapà vairiõaþ /
aunnatyaü tvayi garvitàþ pratibhaña vyàptàntarikùàntarà÷ citraü kàraõamekataþ parigataþ kàryodayastvanyataþ // Ckc_7.*18 //
atra nàyakagatànàü bhåbharaõàdikàraõànàü pratinàyakagatànàü namratvàdikàryàõàü vaiyadhikaraõyenàsaübaddhatvàdasaïgato nàmàyaü gauõahetuþ /
##
vastusvabhàvaparàhato 'heturyathà
råkùàhaükçtayo na santi lalite bhedaü gate na bhruvau dçkkoõo 'pi na ràgameti hasitaü mandaü ca nàntarhitam /
dçùñvàpi pratigarjatàü kùitibhujàü saüraübhagarbhakriyà mårtirdàruõaceùñayàpyavikçtà ÷rãsiïgapçthvãpate // Ckc_7.*19 //
atràtisaüraübhapratinàyakaceùñàvikaraõa samarthasyàpi satatàkàrya (?) nàyaka mårtisvabhàvaprabhàvaparàhatà huükàràdikàluùyaråpaü kàryaü notpàdayatãti so 'yaü tathoktaþ /
dvitãyo yathà
dossàraü samareùu siïgançpateþ pràyeõa jànannapi kùmàpàleùu bhavàdç÷eùvapi ciràt tatpàdasaüseviùu /
÷ruõvannàptajanoddhatàü giramapi pràõe÷a dhãmàn bhavàn tatsevàü na cikãrùatãti yadidaü tahaiva du÷ceùñitàt // Ckc_7.*20 //
atra nàyakadossàraj¤ànàdikàraõànàü pratinàyakagirà lakùaõakàryakaraõasàmarthye 'pi bhavitavyatàparàhata÷aktitvakathanàt kàraõàntaraparàhato 'yamahetuþ /
niråóhe sàhitye sarasahçdayànandasadane vadànye ÷rãsiïgakùitipatilake tiùñhati puraþ /
kçtàrthaþ sarvàrthe bhavati bhuvi yaþ ka÷cana na cel lalàñe durlaüghà duritalipirasyaiva mahatã // Ckc_7.*21 //
atra vidyàpakùapàtavrata nàyakaudàryasya sakalàrthi kçtàrthãkaraõasàmarthye 'pi yatra kutra cit kàryasyànutpàdakatve tadarthilàlàñika durlipiparàhatatvakathanàdanyaparàhato 'yamahetuþ /
##
yathà
pràj¤aiþ pràktanavàsanàparikarairvidvajjavopàsanaü tenàpi pratibhà tathà madhurayà sàhityasàkùàtkriyà /
tatproóhãranavotasiïgançpatessmeràþ kañàbhakramàþ te lakùmãradhikàü tathà kçtadhiyàü siddhyet trivargodayaþ // Ckc_7.*22 //
atra vidvajjanopàsanàdãnàmuttarottarahetubhåtànàmapi trivargodaye pårvapårvavyapekùayà samucitanàmeva kàraõatvamiti pçthak pçthagasàmarthyàt kàraõamàlàpyahetureva /
##
yathà
keyåraratnamupalàlayatà nçpeõa yatpràrthitaü nijasakhãjanasannidhàne /
÷yàmà payodharayuge paramàdareõa tasyottaraü kçtavatã pulakaprarohàn // Ckc_7.*23 //
atra keyåranàyakaratnasaükràntanàyikàpratibimbapayodharopalàlanakaraõamiïgitam /
tena nàyakasya manoratho vidagdhayà nàyikayà lakùyate sma /
nàyikàyà÷ca romà¤ca àkàraþ /
tenàïgãkaraõaråpà svàbhilaùitacikãrùà nàyikàyà vidagdhena nàyakena j¤àyata itãdamubhayavidhaü såkùamam /
##
yathà
jambådvãpe lasati nitaràmandhrade÷o vi÷eùaþ ÷reyastasmin bhavati nagaraü ràja÷ailàbhidhànam /
tatrotkarùaü kalayati sabhà siïgabhåpàlamaule- ssàràtsàraü vacanaracanaü tatra tasyàpi ràj¤aþ // Ckc_7.*24 //
atra àndhrade÷àdãnàmuttarottarakrameõa sàratvàbhidhànàduttaramidam //
##
atra ÷uddhastàcvikavirodho yathà
dhanapradànaü dvaviõàrjanaü ca sàmràjyakùmãrbhuvi bhàratã ca /
dhãvçddhasevà navayauvanaü ca ÷rãsiïgabhåpe vilasanti nityam // Ckc_7.*25 //
atra dhanapradànàrjanayoþ takùmãsarasvatyoþ vçddhasevànavayauvanayo÷ca virodhastàcviko vivikta÷ceti yathoktaþ /
grathitastàcvikavirodho yathà
kiü nirdveùakathasya daityahananaü tatràpi kiü nidrayà nidràlorurasi striyà kimatha sà nissaübhavà syàtkatham /
daityàreriti tatpuràõasamaye goùñhãùu vidvajjana- prauóhokttãrni÷amayya siïgançpatiþ smerànano jàyate // Ckc_7.*26 //
atra virodhasyottarottaragrathanena grathito nàmàyaü tacvavirodhaþ /
##
÷uddhàbhàsavirodho yathà
bråmahe siïgabhåpàlaü vayaü saujanyapaõóitam /
kàmaü vadati vãràliþ tamasaujanya paõóitam // Ckc_7.*27 //
atra ràjanyasaujanyayogaråpo virodhaþ ÷abda÷loùamàtreõa pratãyate /
tacvatastu vãrapaïktirasaujanyapaõóitaü raõaku÷alaü vadatãti parihàraþ /
sa eva grathito yathà /
ràj¤aste gurutà kathaü bada guroþ padmàttatà syàtkatham padmàttasya ca jiùõutà kathamaho jiùõoþ kathaü saumyatà /
saumyasya kùitinandanatvamucitaü loke kathaü bhåpateþ ÷rãsiïgakùitinandantvamapi tallakùõã÷varollàsitam // Ckc_7.*28 //
atrottarottarasaükalanayà grathitasya ÷leùamålatvàdàbhàsatvaü spaùñameva /
kiü bhåpatitvaü kutaþ ÷rãsiïgakùitinandanasya tadidaü lakùmã÷varollàsitamiti /
##
tatra jàteþ jàtikriyàguõadravyairyathà
÷rãsiïgabhåpàlamano 'pi bhåbhçt- padmàkaro 'pi sphujapaïka÷eùaþ /
khyàto 'si bhogãjanavatsalo 'pi bhåmau suparvo 'pi ca sàrvabhaumaþ // Ckc_7.*29 //
atra prathame pàde meghaparvatajàtyoþ dvitãye padmàkarapaïka÷oùaõakriyayoþ tçtãye sarvajàtivatsalatpaguõayoþ caturthe devajàteþ sàrvabhaumanànro diggajalakùaõasya dravyasya càsaühatiriti catvàro jàtivirodhàþ /
kriyàyàþ kriyàguõadravyavirodho
yathà kaviprãtiü kurvan tirayasi kaviü nãtinigame tava praj¤à tãkùõà racayati na bhedaü kçtadhiyàm /
kalànàtho 'pi tvaü tyajasi nanu nabhatrapadavãü vicitraü ÷rãsiïgakùitivara caritraü tava param // Ckc_7.*30 //
atra kaviprãtikaraõa kavitiraskaraõakriyayoþ prathamapàde dvitãye tãkùõatvaguõabhedakriyayoþ tçtãye kalànàthanàmnaþ candralakùaõadravyasya nakùatramàrgatyajanekriyàyà÷ca saïgatiriti trayaþ kriyàvirodhàþ /
guõasya guõadravyàbhyàü virodhe dvau bhedau /
tatra guõayorvirodho yathà
÷rã siïgabhåpa nàpi dvayamadana mekavçkùayaikasmin /
dàkùiõyamuttaratvaü bhavati tu nirçtyapekùayà bhavati // Ckc_7.*31 //
atra dakùiõatvottaratvayordvayorguõayorvirodhaþ /
guõadravyayoryathà
citraü ÷rã siïgabhåpàla tàvakairarjunairapi /
bhåyate ya÷asàü bçndairmitranandanavatsalaiþ // Ckc_7.*32 //
atràrjunalakùaõadravyasya karõa vàtsalyaguõasya virodhaþ /
dravyasya dravyeõa virodhe eka eva bhedaþ /
yathà
ràjàdriràjadàtuvyàü (dhànyàü?) madhuràyàmapi sadà vi÷àlàyàm /
÷rã siïgançpo dharaõãü màüdhàtàpi pra÷àsti kçtavãryaþ // Ckc_7.*33 //
atra prathamàrdhe madhuràyà vi÷alànagaratvaü dvitãye màüdhàtuþ kçtavãryatvamiti dravyavirodhaþ /
##
virodhabhedeùvasaïgato yathà
viràjate madhyamalokabhàgyaü ràjàcale ka÷cana ràjasiühaþ /
yatpràntadçptàptavatàü vilãno màdàtirekà ripuma¤jarãõàm // Ckc_7.*34 //
atra siühàntikamàptànàü ku¤jaràõàü mada÷oùo nasaügacchata ityasaügato nàmàyaü virodhabhedaþ /
pratyanãkaü yathà
÷rotuü raübhàracanàü nirbharànandagarbhàü (?) pràsàdeùu pratidi÷atañinãü vãkùituü jàlamàrgeþ /
citraü siïgakùitipa bhavataþ khaógadhàrà nimagnà nidràmudràü niravadhikathàmà÷rayanti dviùantaþ // Ckc_7.*35 //
atra vacana÷ravaõanirãkùaõàrthinàü niravadhinidrà÷rayaõaü pratikålatvenàsaïgatamiti pratyanãkamapi virodha eva /
viùamaü yathà
di÷àü dukålaü hasitaü jaya÷riyà ya÷o vilàsastava siïgabhåpate /
svabhàva÷uddho 'pi mu÷e virodhinàü karoti màlinyataraïgitàü di÷àm // Ckc_7.*36 //
atra dhavalasya ya÷aso virodhimukheùu yadatimàlinyakaraõaü tasya ca yàdç÷o 'pyupajàyate tàdçgeva tadbhavatãti prasiddhivaiùamyàt parasparàsaïgaterayaü viùamaü nàma virodhaþ /
athavà diïmukheùu vi÷adãkaraõaü virodhimukheùu malinãkaraõa¤ca samavartanaprakàro na bhavatãti vaiùamyàdviùam virodhaþ /
adhikaü yathà
÷rã siïgakùitipo vahanni÷itadhã ràkarõakçùñaü dhanuþ pratya÷vaü pratiku¤jaraü pratinaraü mu¤cannamoghàn ÷aràn /
yàvanti dviùatàü balàni balavatyà÷caryameko 'pyasau tàvadvà samameva tairabhimukhairadhyakùamàlabhyate // Ckc_7.*37 //
atraikasyàpi nàyakasyànekairapi sainyai ranekadhà dç÷yamànatve naikatvasaükhyàviruddhasaükhyàdhikyaü pratãyata ityadhikaü nàma virodhabhedaþ /
##
atra vidhisaübhavo yathà
raicarlãyakùitivara bhavadghora nàsãraghoñã- koñãkùuõõakùititalarajasyàvçtà÷àvakà÷e /
syàtsaübhàvyaü tanuyavanikàthannadãpopamànaü paryantodyatparivçóha ÷ikhà padmaràgopalànàma // Ckc_7.*38 //
atraivaüvidhe rajasi sàmanta÷ikhàmaõãnàü tàdç÷ã da÷à saübhàvyeti vidhessaübhàvyamànatvàdayaü vidhisaübhavaþ /
niùedhasaübhavo yathà
somollàsini pàra÷ãkançpatau saüdhànusaüdhàyake kanyàratnasamarpaõàd gajapatau saübandhagandhaspç÷i /
raicarlànvaya÷àrïiõaü narapatiü draùñuü raõe sàhasaü saübhàvyaü na hi gautamãparisarakùudrakùamàbhçdgaõe // Ckc_7.*39 //
evaüvidhanàyakasaüraübhasahanasàhasaü kùudrakùatriyeùu na saübhàvyamiti niùedhànniùedhasaübhavaþ /
##
yathà
nirvàtastaübhitaurva dharaõisurakaraspa÷aüpåtaiþ su÷ãlais tvaddànàmbupravàhaissahimahimanidhe siïgabhåpàlamaule /
bhàõóàgàrànyanarghairanudinamavate pårayatyaiùa ratnair ityanyonyopakàraprasçmaravibhavau tvaü ca vàràü nidhi÷ca // Ckc_7.*40 //
atra nàyakanadãnàyakayordànàmbupravàhapra÷astaratnasamudàyàbhyàmanyonyopakàrakabhàvàdanyonyamidam /
##
atrànyonyaikatà yathà
uddaõóãkçtapuõóarãkapañalaspaùñaprakà÷aü ya÷aþ ca¤caccampakamitraruciràkàraþ pratàpa÷ca te /
pratyathikùitipàlamandirabhuvi ÷rãsiïgabhåpojjvalà- nyanyonya dyutimelanena bhavatarþ sakãrõavarõà iva // Ckc_7.*41 //
atra kãrtipratàpayor anyonyaü vikàryavikà rakabhàvàt pratãkàrapratãteranyonyaikyatàpyanyonya eva /
anyonyacålikà yathà
vidyà÷riyà ràjati vidyayà ÷rãþ ÷rãsiïgabhåpo vacasà ÷riyà ca /
nayo 'pi sattvena nayena sattvaü nayena sattvena yathà sa eva // Ckc_7.*42 //
atra vidyà÷riyorviràjane parasparamupakàryopakàrakatayà vartamànayordvayornàyakaviràjamànakriyàyà apakàrakatvaü yat seyaü cålikopari vardhata ityanyonyacålikeyamanyonyabheda eva /
anyonyabhràntiryathà
lãyante gahatnàntareùu ÷anakairànmaikùaõà÷aïkino bhåpàlàn bhavadãya sainikadhiyà vãkùyàdhvagàn vairiõaþ /
tànàlokya malimlucà iti dhiyà pàr÷vadvayàlokinaþ sannaddhàstvaritaü prayànti pathikàþ ÷rã siïgapçthvãpate // Ckc_7.*43 //
atra kàntàrasa¤càriõàü nàyakavirodhinàü pathikànàü parasparamudde÷yodde÷akatàbhàvàt pratãkàrapratãteranyonyabhràntiranyonyabheda eva /
##
vyatyayavatã mukhyà yathà
sujanamayati lakùõãrdurjanànujjhati ÷rãþ vrajati layamadharmo vardhate dharmamàrgaþ /
avitari maõigarbhàmacyutasyàvatàre ÷ritabudhaparicarye siïgabhåpàlavarye // Ckc_7.*44 //
atra nàyakaràjye sujanadurjanayorlakùmãparivçttiþ /
dharmàdharmayorlayaparivçtti÷ca mukhyata eva pratãüyata iti vyatyavatã mukhyà nàma parivçttiriyam /
vyatyayavatã gauõã yathà
÷rã siïgabhåpaya÷asà yad pàkçtamindumàlinyam /
bhavati hi tadeva lakùyaü vimatakùitipàlavadanakamaleùu // Ckc_7.*45 //
atra nàyakaya÷asàpàkçtasya candrakalaïkasya virodhinaranàthavadaneùu lakùyamàõatvaü tadidamanupapadyamànatayà na mukhyamiti gauõãyaü vyatyayavatã parivçttiþ /
mukhyà vinimayà yathà
÷rã siïgakùitipàlajaitrapañahadhvànànu sandhàyino dhàvanto nijaråpagopanakçte pratyarthipçthvãbhujaþ /
dattvà vyàdhakulàya maõóanabharaü keyårahàràdikaü gu¤jàbãjavibhåùaõàni vinayàtkrãõanti hãnànyapi // Ckc_7.*46 //
atra maõigu¤jàvibhåùaõayorvinimayayoþ mukhyatayaiva saübhavatãti vinimayavatãyaü mukhyà nàma parivçttiþ /
saiva gauõã yathà
vakretaràbhivyavahàradakùà ÷rã siïgabhåpàla tavàsidhàrà /
pradàya kampaü ripubhåpatãnàü saptàïgaràjya÷riyamàdadati // Ckc_7.*47 //
atra nàyakakhaóge ripubhåpatãünàü svakampapradànaü tebhyaþ saptàïgaràjya÷riyàmàdànaü ca mukhyà vçttyà na saübhavatãti gauõavinimayà nàma parivçttiþ /
##
tatra pårvà nidar÷anà yathà
paraü kurvanti pàruùyaü durjanà ràjavallabhàþ /
÷rã siïgabhåpakhaógo 'yaü paramarmaiva kçntati // Ckc_7.*48 //
atra ràjavallabhakrårajanadçùñàntasya pårvamuktatvàt pårvà nàma nidar÷anà /
uttarà yathà
÷rã siïgabhåpacàpaü vidadhàti virodhijãvadroham /
namatàmapi vakràõàü parasantàpàya ràjakarõàsaktiþ // Ckc_7.*49 //
atra ràjasamãpavartikuñilajanavçttàntasya pa÷càduktatvàduttareyaü nidar÷anà /
samà yathà
medinyàü gaganàïganàïgananato mandàkinãveõikàü veõãto jalajàtasaübhavasabhàsaugandhamàrohati /
÷rã siïgakùitipàlakãrtilatikà tatsaü÷rayàõàü nçõàü ÷aüsatyadbhatamuttarottaratayà jàtànubandhodayàm // Ckc_7.*50 //
atra nàyakaparigraheõottarottarodayavataþ kãrtidçùñàntasya nàyakà÷ritajanottarottaraunnatyalakùaõadàrùñàntikasya ca ÷aüsantãti vartamànalakùaõa÷atra samakàlamevoktatvàdiyaü samà nàma nidar÷anà /
##
atra kathita sàdç÷yasvajàtãyavyatireko yathà
÷rã siïgabhåmipatinà na tulàü prayànti vi÷ràõanakratubhuvo 'pi pare narendràþ /
nandanti tehi viduùàü kavitàvilàsaiþ so 'yaü pratinandayati ca prakàmam // Ckc_7.*51 //
atra nàyakasya sajàtãyaiþ narendraissaha vitaraõe sàdç÷yamabhidhàya pratiprãõanahetubhåtakavitàvilàsavi÷eùakathanàdayaü yathektaþ /
sa eva pratãtasàdç÷ye yathà
÷rã siïgabhåpa bhavadãyaparigraheõa dharmàya yadbalavate kavireùa bhãtaþ /
krãtàdibandhumuùità ca dadàti bhàgau tatte tulàü na dadhate prathame narendràþ // Ckc_7.*52 //
atra rakatvena (?) tretàdvàparamahãnàthajàtisàmye pratãte nàyakasya tadràjyacoritadhamabhàvapratyarpaõapàrabhåta paripàlanavi÷eùabhedakathanàdayaü pratãtasàdç÷yasajàtãyavyatirekaþ /
kathitasàdç÷ye svavyaktivyatireko yathà
÷rã siïgabhåpàla bhavàn doùà bhàve bhavàniva /
÷riyàpunastvadanyastvaü pratyahaü vaïghamànayà // Ckc_7.*53 //
atra nàyakasya doùàbhàve svenaiva tulyatàmabhidhàya pratyahaü vardhamànayà turagàdisaüpadà svasyaiva svato pratidinàpekùayà vi÷eùakathanàdayaü kathitasàdç÷ye svavyaktivyatirekaþ /
yadi pratãyamànasàdç÷ye svavyaktivyatirekasyodàharaõaü saübhavati càrutàü puùõàti và tadapi niråpaõãyam /
kathitasàdç÷the ekavyatireko yathà
÷rã siïgadharaõãpàla karuõàvaruõàlaya /
anudàtà kathaü tulyastava jãmåtavàhanaþ // Ckc_7.*54 //
atra karuõànidhitvena kathitasàdç÷yayornàyakavidyàdharanàyakayoruttaratraiva bhedakadharmakathanàdayaü yathoktaþ /
tatraivobhayavyatireko yathà nàyakasyaiva vaü÷àvalyàm
saudaryo balabhadramårtirani÷aü devã priyà rukmiõã pradyumrastanayo 'pi pautranivaho yasyàniruddhàdayaþ /
soyaü ÷rãpatirannavotançpatiþ kiü tvànanàmbhoruhe dhatte càru sudar÷ana÷riyamasau sarvàtma hastàmbuje // Ckc_7.*55 //
atra balabhadrasaudaryatvàdibhirabhihitasàdç÷yayoþ nàyakarusmiõãnàyakayoþ sudar÷anamukhatvaü, sudar÷anakaratvaü cedubhayagatabhedakadharmakathanàdayaü kathitasàdç÷ya ubhayavyatirekaþ /
pratãtasàdç÷ye ekavyatireko yathà
mitramamitraü kurvannarvàga dvijaràjakabalanavyagraþ /
ràhuþ kathamupamànaü ÷rãsiïgançpàlakhaógadhàràyàþ // Ckc_7.*56 //
atra vivaõàtvena (?) pratãtasàmyayoþ saihikeyakakaukùeyakayoþ pårvatraiva bhedakadharmakathanàdayaü yathoktaþ /
tatraivobhayavyatireko yathà
a÷eùabhogàdhiùñhàyã nistandrassiïgabhåpatiþ /
sa÷eùabhogàdhiùñhàyã nidràlurnãrajàvaraþ // Ckc_7.*57 //
atra jagattràõadãkùitatvena pratãyamànasàdç÷yayoþ nàràyaõanàyakayorubhayagatabhedakadharmakathanàdayaü pratãyamànasàdç÷ya ubhayavyatirekaþ /
kathitasàdç÷yena sadç÷avyatireko yathà
ràjàdrisuraràjàdrã sakalyàõau sadà÷rayau /
ayaü ÷rã siïgabhåpena ràjate na tu vajriõà // Ckc_7.*58 //
atra kathitasàmyayoþ ÷ailayoþ pratãyamànasàdç÷yàbhyàmeva nàyakatridivanàyakàbhyàü bhedakathanàdayaü tathoktaþ /
tatraiva visadç÷avyatireko yathà
digdantãnàü siïgamahãpate÷ca samudbhavàllokahitàya kàmam /
màtaïgatàyàmapi te madàndhà vaü÷onnatàvapyayamastagarvaþ // Ckc_7.*59 //
atra lokahitatvena dikku¤jaràõàü nàyakaku¤jarasya ca sàmyamabhidhàya sadç÷àbhyomeva màtaïgatvavaü÷onnatibhyàü madàndhatvanirgarvatvàbhyàü ca bhedakathanàdayaü kathitasàdç÷yo visadç÷avyatirekaþ /
pratãtasàdç÷ye sadç÷avyatireko yathà
ratvairayatnavimalairvibhàti payasàü prabhuþ /
ayaü ÷rãsiïgabhåpàlo guõainairmalyami÷ritaiþ // Ckc_7.*60 //
atra gambhãratvàdinà pratãtasàmyayornàyakanadãnàyakayoþ kathitasàdç÷yai reva ratnairguõai÷ca bhedakathanàdayaü tathoktaþ /
tatraiva visadç÷avyatireko yathà
nidràlau ÷rutivarjite viùamukhe vakràü dadhàne satãü ÷eùe nånamapàya÷aïkihçdayà sthàtuü samudveginãm /
nistandre vi÷ada÷rutau suvadane vakretaràdhvakrame ÷rã siïgakùitipàlake vasumatã yàti pratiùñhà paràm // Ckc_7.*61 //
atra vidyàparij¤ànamahãbharaõàdinàpratãtasàmyayoþ ÷eùanàyakavi÷eùayorvisadç÷anidràlunistandratvàdibhedaka dharmakathanàdayaü pratãyamànasàdç÷ye visadç÷avyatirekaþ /
##
daivikaü samàhitaü yathà
÷rã siïgakùitipàlasainikabhiyà bhåbhçdguhàgàhinàü kàntàreùu cikãùaütà nijapadaprastàrasaümàrjanàm /
nirvyåóhà sahakàrità vidhiva÷àdasmàkamàkasmikaiþ kulyàkùàsalitakandarà parisarapràraübhamaübhodharaiþ // Ckc_7.*62 //
atra palàyamànamàrgeùu nijapadapaïktimàrjanacikãrùåõàü nàyakavirodhinàmàkasmikavarùeõa tatsuniùpannamiti daivikaü samàhitam /
aóhaivikaü yathà
varùàdiprathamaprabodhasamayàcàreõa padmàlayà- dàóhàsighdanabhekumanaso vyàjàdanidràtyajaþ /
daityàrerupakàrakàraõatayà jàgarti jàgraddhiyà ÷rã siïgasya vibho rdigantavijayaprasthànabherãdhvaniþ // Ckc_7.*63 //
atra nidràvyàjena lakùmãgàóhàliïganasya ÷aithilyaü cikãrùatà bhagavatà lavdhasya padmàlayàtaïkahetutayà sahakàriõo nàyakasannàhanissàõaràõasya pauruùeyatayà tadidamadaivikaü samàhitam /
##
àlambanavatã yathà
autsukyàdanavotasiïgançpateràkàramàlikhya sà nirvarõyàyamasau mama priya iti premàbhiyogabhramàt /
à÷uddhàya tatopasçtya tarasà ki¤cidvivçttànanà sànånaü sadarasmitaü sacakitaü sàkàïkùamàlokate // Ckc_7.*64 //
atra nàyakànuraktàyàþ kasyà÷cinnàyakacitre ayaü sàkùànnàyaka iti pratãteþ seyaü satatanàyakànudhyànavàsanàbalena citrastha nàyakàkàramàlambya jàyata iti saüskàrajà sàlambà nàmabhràntiriyam /
niràlambà yathà
pràcaõóyaü pratigaõóabhairavavibhoralokya yuddhàïgaõe dàvanto girikandaràparisaraü pratyarthipçthvãbhujaþ /
doruddhåtakaràlakhaógalatikàvyagraü tamevàntike prartyàdra pratipàdapaü pratidi÷aü pa÷yanti paryàkulàþ // Ckc_7.*65 //
atra raõamukhe tàdç÷apracaõóimànusandhàyakaü nàyakaü sàkùàtkçtavatàü dviùatà mavigatena vàsanàbalena nàyakasàdç÷yàlambanaü vinàpi ÷ailàdiùu yà nayakàdipratãtiþ seyaü niràlaübanà nàma saüskàrato bhràntiþ /
##
àdyà yathà
nartuü và¤chati dhårjañiþ phaõadharàstiùñhanti paryantataþ pratyuttiùñhati jàhnavã na sahate mànàgrahaü màninã /
serùyaü pa÷yati pàrvatã kamalabhåràliïgituü ceùñate ÷rã siïgakùitinàthakãrtimahimanyà÷caryadhuryodaye // Ckc_7.*66 //
atra sadç÷adhàvalyena yatpràleya÷ailàdiråpe nàyakaya÷asi tattadråpatayà pratibhànaü seyamatattve tattvaråpà bhràntiþ /
dvitãyà yathà
tçùõàkràntà jalamiti dhiyà saüplave bhànubhàsàü dhàvaü dhàvaü dhavaladhavalaü dhànvinãùu sthalãùu /
kùàmakùàmà ripunçpatayaþ siïgabhåpàladhàñyàü satyàkàrànapi na payasàü vi÷vasanti sma kåpàn // Ckc_7.*67 //
atra bahu÷o mçgatçùõikàpratàritànàü nàyakaparipanthinàü pàramàrthikeùvapi jaleùu na jalànãti yà pratipattiþ seyaü tattvepyatattvaråpà bhràntiþ sàda÷yajanità bhràntiþ /
##
atra bhràntiparamparà yathà
÷àkhàsu prasavà÷ayà kùitiruhàü karpårakhaüóà÷ayà peñãkàmudareùu mohanavidherante duklà÷ayà /
÷rãsiïgakùitinàyakendra bhavato gçhõanti siddhàïganàþ lokàlokadarãparãsahabhuvàmàkalpakalpaü ya÷aþ // Ckc_7.*68 //
atra siddhàïganànàü bahu÷o màlàkrameõa nàyakaya÷asi jàyamànà prasavàdibhràntireva bràntiparaüparetyucyate /
bhrànti÷çïkhalà yathà
brahmà haüsadhiyànurajyati nabhogaïgàdhiyà te khagàþ kùãràübhodhidhiyà ca sà tañavatã jyotsnàdhiyà càmbudhiþ /
sà kàntiþ ÷aradindumaõóaladhiyà tvatkãrtimavyàhatàü ÷rã siïgakùitinàtha sàdhujanatàsaükalpakalpadruma // Ckc_7.*69 //
atra bhràntãnàmuttarottaraü ÷çïkhalànyàyeüna saükalanàdiyaü bhràntiþ ÷çïkhalà nàma bhràntereva bhedaþ /
#<åhà vitarkaþ sa dvedhà nirõayànirõayàvadhiþ // Ckc_7.32 //>#
atra nirõayànto yathà
asau kiü kandarpaþ kimayamamare÷ànatanayaþ kimeùaþ ÷rãràmaþ kimayamalakànàyakasutaþ /
sakhi j¤àtaü so 'yaü yuvatinayanotpàdakaphalaü nidhànaü bhàgyànàü jayati khalu siïgakùitipatiþ // Ckc_7.*70 //
atra kandarpàdivitarkànantaraü so 'yaü nàyaka iti nirõayakathanàdayaü tathoktaþ /
anirõayànto yathà
saüvartapàvaka÷ikhà kimi kinnu jihvà mçtyoriyaü kimu yugàntakçtàntadaüùñrà /
ityåhyate samarasãmani vairisainyaiþ ÷rã siïgabhåpakarakampitakhaógarekhà // Ckc_7.*71 //
atra kimidaü kimidamiti vitarkayatà vimatasainyena seyaü nàyakakhaógadhàreti nirõayàkathanàdayaü tathoktaþ /
##
yathà
nityaü ÷rãanavotasiïgançpatera÷ràntavi÷ràõana- ÷làghà÷lokakçtà ca dànarasike nàkaukasàü nàyake /
svardhenorvadane nisarganamanàllajjànatirgopyate mandàrasya ca bàùpa vindupañalaü ÷cyotanmadhålãkaõaiþ // Ckc_7.*72 //
atra nàyakavitaraõa÷làghayàþ paràbhåtayoþ kàmadhenukalpavçkùayor jàyamànalajjànatibàùpapåràþ svabhàvamukhàvanatipuùparasàbhyàü sthagitamiti mãlitamidam /
##
tatra sàmànyaü yathà
raicarlãyakulàvataüsa nçpate haüsàþ pra÷aüsànidhe ÷liùñadravyavivekino vijahati pràvãõyagarvaü nijam /
vaktràntàdgalitànmçõàlakabalàn kãlau tava bràhnaõã pràptàdvaitakathànmanàgapi paricchettuü ciràdakùamàþ // Ckc_7.*73 //
atra kãrtimçõàlayorekatvaråpaü sàmànyamapi sadç÷ena sadç÷asthaganamiti mãritameva /
pihitaü yathà
kasyà÷icitkuca maõóale navavayomattebhakumbhadvaye dçùñiü ràgataraïgitàü vidadhatà ÷rãsiïgabhåmãbhujà /
dàkùiõyavratabhaïgabhãrumanasà devena vàmabhruvà- manyàsàmapi sà tathaiva kçtinà netrendriyeõàrpità // Ckc_7.*74 //
atra prakañitasnehàü preyakãü pa÷yato nàyakasya yadanyàsvapi tathàvidhakañàkùavyàpàriõa svakãyabhàvaka prakhyàkachàkavihitaü [bhàvapracchàdanaü vihitaü (?)] tadidaü pihitamiti kecidàcakùate /
tadapi sahajànu ràgadçùñivyàpàrasya sàdhitànuràgadçùñivyàpàreõa sthaganamiti mãlitameva /
tadguõo yathà
patrapràyalatàpratàna kçtà niku¤jaiþ pala÷ottare (?) svacchàsu sphañikasthalãùu dhavalakùoõãrajolepanàþ /
÷oõagràvasu gairikendradayujo vidveùiõastatkùaõàt lakùyante na hi siïgabhåpaticamånàsãradhàñãbhañaiþ // Ckc_7.*75 //
atra nàyakadveùiõàü niku¤jàpu¤jàdiguõasamà ÷rayaõena sthagitamiti tadguõamãlitameva /
siïgakùmàpatikãrtibhirdhavalite lokatraye svaprabhoþ kaõñhena vyatikàlakåñaghañanàjãrõena hçùñà gaõàþ /
varõe 'pi pratikålatàü vijaharã patyuþ priyà pàrvatã pårõendor api mudrità janatayà råóhà kalaïkaprathà // Ckc_7.*76 //
atràtadguõànàmapi kàlakaõñha.... ....yadvikàrà viùkaraõaü so 'yamatadguõa iti vyàcakùate /
tadasmin mate 'pi kriyàkàraõànàmasàmarthyàdahetvalaïkàra eva /
##
yathà
saütràsàdupavindhyakànanabilaiþ paryantaniryanmadhu- srotaskà parilokya gaõóadçùado vyàmàvakà÷aspç÷aþ /
uddaõóapratigaõjabhairavahçtàþ pratyarthibhiþ pàrthivaiþ smaryante nijagandhabandhuraghañàþ tçñyatkañagranthayaþ // Ckc_7.*77 //
atra gaõóa÷ailadar÷anena tatsadç÷ànàü nàyakàpahçtànàü nijagajendràõàü yà smçtisso 'yaü smçtyalaïkàraþ /
##
yathà
÷rãsiïgakùitinàyakena viduùà tattatkalàpaddhateþ lokasyàïgànyakçtyasauùñhavakalàmaïgoùu sandhitsatà /
yadyatsaüvihitaü raho vitanute tattatpratãpakramaü, praj¤à÷ãtavatã vivekacaturà kàcitkuraïgekùaõà // Ckc_7.*78 //
atra nàyakasya yo 'yaü sauùñhavopade÷apravçttiþ tayorpañadvayoranyonyaspar÷anasukhopameya pràyàdityayaü bhàvàlaïkàraþ
yathà ca
kalyàõa÷çïgapayasà pariùektukàmà vakùaþsthalaü navavasantavihàrakàle /
atyànatena ÷irakecchati siïgabhåpe tanmàninã na vijaràti jahàti bàùpam // Ckc_7.*79 //
atra vakùasi salilasekaü nàyakaþ ÷irasi yatsamãhitavàn nàyikayà tat÷çïgasalilaü na muktam kintu bàùpamiti yattadatra nàyakasya hçdaye kàcidanyà hçdayavallabhaà vasatãti bhàvaþ /
##
yathà atraivodàharaõe yathà nàyakasyàyamabhipràyaþ /
mama hçdaye sthitàü tvàmeva tvaü kimiti sektumicchasi /
yadi priye màü sektumicchasi tarhi ÷irasi si¤ceti /
tadàparasyà sthiti÷aïkayà na sektavyo 'yamiti yo 'yaü nàyikàyàþ pratãptotkaõñhàü bodhayatãtyarthàpattiriyam /
evaümitarapramàõasiddhàrthànupapattihetukàrthàpattiþ svayamåhanãyà /
iti sarasasàhityacàturãdhurãõavi÷ve÷varakavicandrapraõãtàyàü ÷rã siïgabhåpàlakãrtisudhàsàra÷ãtalàyàü camatkàracandrikàyàmalaïkàraviveko nàma saptamovilàsaþ //
______________________________________________________________________________
aùñamo vilàsaþ
camatkàracandrikà vi÷ve÷varakavicandraviracità aùñamo vilàsaþ
ubhayàlaïkàraniråpaõam
#<÷abdebhyo ya ivàdibhya upamàdiþ pratãyate /
vi÷iùñàrthaþ kavãnàü tà ubhayàlaïkçtayo matàþ // Ckc_8.1 //
upamà råpakaü sàmyaü saü÷ayoktirapahnu nutiþ /
samàdhyuktiþ samàsoktirutprekùàprastutastutiþ // Ckc_8.2 //
satulyayogito la÷aþ sasahokti ssamuccayaþ /
àkùepàrthàntaranyàsau savi÷eùà pariùkçtiþ // Ckc_8.3 //
dãpanakramaparyàyàti÷aya÷leùabhàvanàþ /
saüsñaùñiriti nirdiùñàstà÷caturviü÷atirbudhaiþ // Ckc_8.4 //
prasiddheranurodhena sàdç÷yaü yatra dharmataþ /
pratãtaü kathitaü và syàdarthayorupamà hi sà // Ckc_8.5 //
padavàkyaprapa¤càkhyairbhedaistredhà bhavediyam /
padopamà dvidhà tatra samàsàt pratyayàdapi // Ckc_8.6 //
tatràdyà ca caturbhedà j¤eyà sarvasamàsgà /
antargatadyotakàrthà tulyadharmàrthagarbhità // Ckc_8.7 //
antarbhåtobhayàrthà cetyàsàü lakùyaü pradar÷yate // Ckc_8.8 //>#
à÷àkà÷àvakà÷aprasçmaraya÷aso bhàgyasaubhàgyarà÷eþ raicarteyànvayendo raghupatisadç÷aþ kaumudãkàntakànteþ /
bàhau ÷eùàhidãrghe jalajakaratale bhàti vi÷vaübhareyaü krudhyatkàlàhidaüùñràü mukhavikañamukhãü khaógarekhàü dadhàne // Ckc_8.*1 //
atra krudhayadityàdipade upamànasyàhidaüùñràmukhasya tulyadharmasya vikañatvasya khaógamukhasyopameyasya casvasva÷abdairabhidhànena dyotakàrthasya pratibhànàt sarvamupamànopameyatulyadharmadyotakaü samàse saübhavatãti sarvasamàsà nàmeyaü padopamà /
÷eùàhirivadãrghaþ ÷eùàhidãrgha ityatra dyotakàrtha upamànàni sàmànyavacanairiti samàsenokta iti seyamantargatadyotakàrthà nàma samàsapadopamà /
jalajamiva tàmraü karatalaü yasyàyaü jalajakaratala ityatrànyapadàrthaüsamàsa evadyotakatulya dhayorantarmarbhåtatvàdiyamantarbhåtobhayàrthà nàma samàsapadopamà /
##
tatropamànàrthapratyayà yathà
ràj¤à ÷rãsiïgabhåpàlabàhunà bahuràhuõà /
kalpapàdapakalpena pàlità lalitena bhåþ // Ckc_8.*2 //
atra yadyapi ràhuriva ràhuþ kalpapàdapa iva kalpapàdapa iti càbhedopacàravyàvçttyà ràhukalpa÷abdayorupamànabhàvinorapyupameye bàhau vçttiþ /
tàbhyàü ca yadyapi svàrthe eva bahuckalpappratyayau bhavataþ tathàpi yathà ÷åràdibhya utpadyamànàstarabàdayaþ ÷auryasyaivàti÷ayamavagamayanti na punaþ÷auya÷riyasya tadvadimàvapi guõabhåtamevopamànàrthaü bruvàte iti seyamupamànàr thapratyayà nàma pratyayopamà /
upameyàrthapratyayo yathà
kalyàõàcalakàrmukopama samitsaüraübhajçmbhànidhe ÷rãsiïgakùitinàthamaõóanamaõe durvàradàeürvikram /
pàràvàrabiràviõãùu vijayaprasthànabherãùu te kàkakro÷i kuraïgadhàvi ca kulaü vidveùiõàü jàyate // Ckc_8.*3 //
atra pàràvàrà iva rudanti pàràvàraviràviõya ityatra kartaryupamàna iti sàmànàdhikaraõyena kartavye ca pratyaye upameyàrthapratyayà nàma padopamà /
anayaiva bhaïgayà kàkakro÷ikuraïgadhàvãtyatràpi draùñavyam /
dyotakàrthapratyayà yathà
kalyàõa÷ailavadupà÷ritapàrijàte ÷rãsiïgabhåpatilake kañakapradãpe /
puõyakriyàbhiranuvàsaramedhamànà recarlasantativadeti mahã pratiùñhàm // Ckc_8.*4 //
atra kalyàõa÷ailo meruþ tadvadityatra tatra tasyevitãbàrthe vatiþ /
recarlasantativadityatra tu tena tulyaü kriyà cedvatiüriti dyotakàrtha eva na punastulyakriyàrtha iti dyotakàrthapratyayà nàma padopamà /
tulyadharmàrthapratyayà yathà
uddaõóapratigaõóhabhairavavibho rajyatkañàkùe ruùà gehãyanti virodhinàü giriguhà stalpàyate ÷àdvalam /
saudhãyanti tañe ca te kapicamåcàraü caranto vane pa÷yanti prabhudar÷amugra÷abaràneõãsutãyanti ca // Ckc_8.*5 //
atra gehànãvàcaranti gehãyantãtyatra kyac pratyaya upamànàdàcàra iti kriyàvi÷eùalakùaõe tulyadharmàrtha eva samutpanna iti seyaü tulyadharmàrthapratyayà nàma padopamà /
saivàdhikaraõakyacà yathà atra saidha iva àcarati saudhãyantãtyatràdhàrakyacpratyayo 'pi tulyadharmàrtha eveti seyaü tàdç÷ã /
saiva kriyayà yathà uddaõóapratigaõjabhairava bhavadbàõà raõe vidbiùàü bhetàlanti halàhalanti dahanajvàlanti kàlanti ca /
÷rãsiïgakùitipàla pàlitaguõa tvatkãrtivisphårtayo nãhàranti haranti nirjaravaràhàranti hàranti ca // Ckc_8.*6 //
atra bhetàlantãtyàdiùu kriyàsu tadivàcaratãtyàcàralakùaõatulyadharmàrthe kvibuptanna iti seyamapi tulyadharmàrthapratyayà nàma padopamà /
##
yathà
yathà ràkàcandre sakalajagadànandajanane saroje gaure bà surabhitada÷à÷àpariùadi /
mahàratnollàsinyurasi danujàreriva ruciü paràü dhatte siïgakùitipa bhavatã ÷rãratitaràm // Ckc_8.*7 //
atropamànopameyadyotakatutyadharmaråpai÷caturbhiraïgaiþ saïgateriyaü padàrthasàmyavatã pårõà vàkyopamà /
##
atra tulyadharmalopavatã yathà
÷rãsiïgadharaõãpàla tava kãrtiparaüparà /
spardhate candrikàpårairdçptà balavadà÷rayàt // Ckc_8.*8 //
atra tulyadharmasya dhavalimàderanabhidhàne 'pi prasiddhibalenopamànopameyabhàvasya pratãteriyaü tulyadharmavatã vàkyopamà /
saiva dyotakalopavatã yathà
÷rãsiïgadharaõãpàla ratnasànurbhavànapi /
jyotirviràjatkañakau kalyàõàkàra÷obhinau // Ckc_8.*9 //
atra ivàdidyotakamantareõàpi ratnasànunàyakaratnayorupamànopameyayoritaretarayoginaika÷eùeõa tadvi÷eùaõayossamudàyenana ca dvayoþ sàdç÷yaü pratãyata itãyaü dyotakalopavatã nàma padàrthasàmyavatã vàkyopamà /
nàtra ÷leùa÷aïkà /
siddhasàdç÷yayoþ tantreõàbhidhànaü ÷leùaþ /
sàdçsyaü punarupamànopameyabhàvavivakùà /
tena ÷leùasya dyotakalopopamàyà÷ca viviktaviùayatà vyakttaiva /
ubhayalopavatã yathà
na karpårà na nãhàrà na ca ÷àradacandrikàþ /
kintu sphuranti ÷rãsiïgadharaõãpàlakãrtaþ // Ckc_8.*10 //
atra tulyadharmadyotakàbhyàü vinàpi nàyakakãrtiùu karpåràdibhràntipratyàkhyànenaiva tadupamànopameyabhàvapratãteriyamubhayalopavatã nàma padàrthasàmyavatã vàkyopamà /
kecidenàü trilopavatãmapi manyanete /
upamànopameyayoranyatarakathane kasya sàdharmyamityasaümatamityasmàkam /
##
ekadyotakà yathà
siühàsane ràjati siïgabhåpo vakùasthalàndolitatàrahàraþ /
àlambadãrghastabhakàbhiràma- stañe sumeroriva kalpavçkùaþ // Ckc_8.*11 //
atra merutaña siühàsanayoþ kalpavçkùanàyakayostabakahàrayo÷ca parasparamupamànopameya bhàvavivakùàyàü vi÷eùaõavi÷eùyabhàvakalpanayà dvayoreva vàkyàrthayoþ kalpitatvàdekenaiva dyotaka÷abdena tayoþ parasparamupamànopameyabhàvo 'bhihita iti seyamekadyotakà nàma vàkyàrthasàmyavatã vàkyopamà /
anekadyotakà yathà
÷rãsiïgadharaõãpàlo bhàsvàniva mahodayaþ /
hanti dhvàntamivàràtivràtaü vyomnãva saïgare // Ckc_8.*12 //
atra vàkyadvayaikatàpattikàmanayà kartuþ karmaõo 'dhikaraõàccopamànàt pçthak pçthag dyotaka÷abdaþ kçta iti seyamanekadyotakà nàma vàkyàrthasàmyavatã vàkyopamà /
dyotakahãnà yathà
devànàü divi rakùaõàya maghavà jàgarti daübholinà sàdhånàü bhåvi siïgabhåpatirayaü khaógena ÷àtàsriõà /
ratnàdau prathamo mudà viharate rambhàdibhirvaibhavà- dràjàdràvitaro 'pi ropitaya÷à÷÷uddhàntakàntàjanaiþ // Ckc_8.*13 //
atra suranàyakayoþ svarlokabhålokayoþ devabhådevànàü dambholikaravàlayo÷ca tulyaika÷riyà samàve÷àdivàdidyotakamantareõàpi vàkyàrthànàmupamànopameyabhàvo gamyata ityayaü dyotaka÷ånyà nàma vàkyàrthasàmyavatã vàkyopamà /
vaidharmyavatã yathà
avivekã na surabhivaccintàmaõiriva na yàti kàñhinyam /
÷rãsiïgabhåpatilako ÷iva ÷iva bhålokasaubhàgyam // Ckc_8.*14 //
atropamànopameyadyotakeùu stsu yoyamaviveko nàma dharmaþ so 'yamupamàna eva kavinà niyamyata itãyaü vaidharmyavatã nàma vàkyopamà /
##
tatra sakalopamà yathà
mainàkapramukhairiva kùitidharairudbhràntadantàvalaiþ kallolairiva ghoñakairbhañavarairmàtaïganakrairiva /
raicarlãyakulendunà svapatinà daityàriõeva sphuñaü senà sindhuriva prayàti nitaràü kenàpi durlaïghatàm // Ckc_8.*15 //
atra sindhoþ senàyà÷ca durlaïghatayàbhidhãyamànasàdç÷yayorupamànopameyabhàvavivakùàyàü yathà mainàkàdi÷ailànàü màtaïgàdãnàü samudrasenàdharmàõàü pratãtasàdç÷yànàü pçthak pçthag dyotaka÷abdayogàdativistareõàvayavinoravayavànàü ca yathocitaü sàkalyena vàkyàrthayoraupamye bhaïgiþ seyaü sàkalyavatã nàma prakçtiråpà prapa¤coktiþ /
ekade÷avatã yathà
vilasati siïgançpàlo nàvakisalayasaüpuñairivàïgulãbhiþ /
kusumairiva nakharucibhi- rviñapayugaleneva bàhuyugalena // Ckc_8.*16 //
atra kalpavçkùanàyakayorupamànopameyabhàve vaktavye kalpavçkùalakùaõamupamànaü parityajya tadekade÷ena sahopameyaikade÷o bàhuyugalà÷aüsàvayavaiþ (kisalaya) kisalayakusumaissaha bhujayugàïgànyaïgulyaþ nakharucaya÷ca pçthak pçthag dyotaka÷abdaprayogàdvistareõopamitànãtãyamekade÷avatã nàma prakçtaråpà prapa¤copamà /
màlikà yathà
karpårairiva kaumudairiva kulaiþ kà÷airiva svarõadã-kallolairiva kaitakairiva dalaiþ kàdambayåthairiva /
÷rãgandhairiva ÷àradairiva ganaiþ ÷ãtàü÷ubiübairiva vyàptaü siïganarendrakãrtivibhavaiþ trailokyamàlokyate // Ckc_8.*17 //
atra nàyakakãrtirekaikaprakarùapratãtaye màlikàprakàreõa karpåràdibhirupamãyata itãyaü màlikà nàma prakçtaråpà prapa¤copamà /
mekhalà yathà
praj¤eva kãrtiramalà tava siïgabhåpa praj¤àpi khaóga iva tãvratarà vibhàti /
khaógaþ pratàpa iva ÷àtravacittadàhã pràntàn di÷àü bhajati kãrtiriva pratàpaþ // Ckc_8.*18 //
atràbhidhãyamànasàdçsyànàü praj¤àdãnàü ra÷anànyàyena saükalayya saprapa¤catayà kathanàtseyaü mekhalà nàma prakçtaråpà prapa¤copamà /
##
tàsu viparyàsopamà yathà
koõe kutracidàsatàü kariõiki kroóàdayaþ kecana pràcãnàstadupà÷rayànvayamamã doùànna bhàùàmahe /
keyåraü smaragasmarasya ÷ayanaü ÷aurergiràü ÷àsità ÷rãsiïgakùitinàyakena samatàü ÷eùàhirevàrhati // Ckc_8.*19 //
atra pratãyamàne dharaõãdhaureyatve ÷eùàdãnàmupamànatvaü nàyakasyopameyatvamiti marvàdàyàü varõanãyasyàti÷ayaü vivakùatà kenàpi vaktà viparyàsàdupamànopameyabhàvaþ kalpita iti seyaü viparyàsopamà nàma vikçtaråpà prapa¤copamà /
ubhayopamà yathà
÷rãsiïgabhåpàlaka sàdhurakùà- màsadhu÷ikùàü ca vitanvataste /
anãkinãsindhurivànurundhe durlaüghyatàü sindhuranãkinãva // Ckc_8.*20 //
atra vàhinãnàthanàyakavàhinyoranyonyamupamànopameyabhàvavivakùàyàmekatarapakùe prasiddhivaikçtamitãyamubhayopamà nàma vikçtaråpà prapa¤copamà /
utpàdyopamàno yathà
kàlàpàü yadakalpapàdapamahà÷àkhà samàlaübate ÷rãsiïgakùitipàlabàhuranayà tulyaþ kçpàõojjvalaþ /
hemàdrerupari sthite yadi vidhau pà÷càtyagauràndhatà tacchatraü kçta÷àtakumbhakala÷aü jàtopamànaü bhavet // Ckc_8.*21 //
atra kalpapàdapa÷àkhàyàþ kàlàhisaükalpamutpàdyànayà sakçpàõo nàyakapàõirupamãyata iti seyamutpàdyopamà nàma vikçtaråpà prapa¤copamà /
evamuttaràrdhe 'pi yojanãyam /
ananvayopamà yathà
÷rãsiïgabhåpatiriva bhàti ÷rãsiïgabhåpatiþ /
akharvapratyarthimadavàraõavàraõe // Ckc_8.*22 //
atropamànopameyabhàva ekasyaivànanvita itãyamananvayà nàma vikçtà prapa¤copamà /
##
tatra samàsavadråpakaü yathà
dhàrà siïgamahãpàlakaravàlapayomucaþ /
nirvàpayati vãràõàü pratàpadavapàvakam // Ckc_8.*23 //
atra sàdç÷yàdi vivakùàyàmabhedopacàreõopameyasya karavàlasya payomugiva payomugiti payomukpayodaniråpaõãyatve sàmànyevàdya prayogàdupamàrthastirobhåtaþ samàsa÷ca kçta iti tadidaü samastaü nàma prakçti÷abdapradhànaråpakam /
vyastaü yathà
÷rãsiïgakùitinàyakasya ya÷asàü candreõa sàndrà ruciþ yatpràptà tapanaü pratàmapabhito loke tadatyadbhutam /
evaü nàticamatkçtaü tadanayoratyantamà÷liùyator àpatyàtithayo bhavanti yadamã pratyarthipçthvãbhåjaþ // Ckc_8.*24 //
atra ya÷aso candreõa pratàpaü tapanamiti dvayorupamànayorupameya÷abdasàmànàdhikaraõyàdupamànàrthastirohitaþ samàsa÷ca kçta iti samastaü nàma prakçta÷abdapradhànaüråpakam /
samàsàsamàsaråpamubhayaü yathà
÷rãsiïgabhåpàla bhavatkçpàõo daüùñrà bhujàdaõóabhujaïgamasya /
virodhiràjanyakamindubimbaü hãnaü ya÷a÷candrikamàvidhatte // Ckc_8.*25 //
atra bhujàbhujaïgamasya samastatvaü daüùñretyasamastamiti tadidamubhayaü nàma prakçti÷abdapradhànaü råpakam /
savi÷eùaõaü yathà
antaüruddhàntasa¤càra÷rãsiïgançpamandaram /
bhavati dviùatàü sainyaü pãyåùamadhanàübhudhiþ // Ckc_8.*26 //
atra nàyakamandarakùubhitavi÷eùaõamiva vi÷iùñaireva vàhinãnàthavairivàhinyo råpaõamiti savi÷eùaõaü nàmedaü prakçti÷abdapradhànaråpakam /
atra paramparà yathà
guõaketudukålapaññikà trijagatsaudhasudhàvalepanam /
tava siïgamahãpate ya÷aþ sujanàübhonidhipårvacandramàþ // Ckc_8.*27 //
atra guõànàü ketutayà råpaõaü prathamam /
tatsaübandhitayà dukålapaññikà dvitãyam /
tasyà ya÷asà tçtãyam /
iti seyaü paraüparà nàma vikçta÷abdapradhànaråpakam /
tadidaü vaidharmyeõàpi saübhavati /
yathà
vidanta giri kuli÷adhàrà kalimaladadahana navapayodharadhàrà /
vilasati kañàkùarekhà tava siïgakùitipa kalpavçkùasurekhà // Ckc_8.*28 //
etadeva rupakasya rupakahetutayà råpakahedurupakamiti kecidàcakùate /
tadapi nàma vaikçtameva /
mekhalà yathà
ràja kumàra dviradairdviradaü ÷ilàbhi÷÷ilà ÷ikhà saudhaiþ /
saudhavimànairlalitaiþ kalità ràjàdriràjadhànãyam // Ckc_8.*29 //
atra ràjakumàradviradàdãnàü råpakàõàü ra÷anà nyàyàduttarottarasaükalanyà råpitatvàdiyaü mekhalà nàma vikçta÷abdapradhànaü råpakam /
tadidaü ÷çïkhaleti kecidàcakùate /
tannàmabhemàtram /
màlikà yathà
cåóàratnaü nçpaùariùadàmarthinàü pàrijàto rakùàlàsaþ sucaritavatàü bhàgyarà÷ernidhànam /
lãlàraïgo varatanudç÷mar (?) galà durnayànàü siïgakùoõãtalapatirayaü ràjate ràja÷aile // Ckc_8.*30 //
atra ekasminnava nàyake màlikàprakàreõa råpakàõàü niråpaõàdidaü màlikà nàma vikçta÷abda pradhànaü rupakam /
råpakaråpakaü yathà
kçpàõavatrlãbhujago ÷rãsiïgadharaõãbhujaþ /
a÷eùaü gnasate vairiràjaratnendumaõóalam // Ckc_8.*31 //
atra vallãtvenàropitasya kçpàõasya bhujagatayà råpaõàdidaü råpakaråpakaü nàma vikçta÷abdapradhànaråpakam /
tadetaccatuùñayamapi paraüparàdivaikçtena nibaddhamiti vikçtamityucyate /
##
tatra sakalaü yathà
niùyandamànasarasoktimarandasàraü vistàrilocanapalà÷avi÷eùaramyam /
÷rãsiïgabhåpa bhavadãyamukhàravinda- madhyàsyate kamalayà paramàdareõa // Ckc_8.*32 //
atra nàyakamukhàravindàvayavinopamànopameyau kathitasàdç÷yaiþ sarasoktimarandalocanapalà÷aiþ svàvayavaissaha yathàvivakùitaü sàkalyena råpitàviti tadyogyavastvàdhàratvakathanàdasyaiva pràdhànyamiti ca tadidaü sakalaü nàmàïgipradhànamarthapradhànaü rupakam /
vikalaü yathà
÷rãsiïgabhåpàlamukaü smitajyotsràmanoharam /
bhujyannànanusaüdhatte vikasannayanotpalàn // Ckc_8.*33 //
atra smitajyotsnayoravayavayoþ niråpaõaü niråpyàvayavena pårõendulakùaõasyopamànasyànabhidhànàt tadidaü vikalaü nàmàïgipradhànaü råpakam /
ràjahaüsopasevyena ràjakãrtibisa÷riyà /
padmàkareõa bhavatà bhåyate siïgabhåpate // Ckc_8.*34 //
atràropyamàõayoþ parasparasaügateryogyatvàdidaü yukttaü nàmàïgipraghànaü råpakam /
atra yadyapi padmàkara iti gauõavçttirvyapà÷rayata iti ÷adba eva vi÷eùaõairalaïkiyate tathàpi padmàyà àkara iti ÷leùasàmarthyena mukhyasyeva bhavati ÷adbhàrthasya pràdhànyamavagamyata ityarthapradhànamevaitat /
ayuktaü yathà
kãrtyamçtaü ÷uci dadhatã dhàràgaralena vidadhatã bhãtim /
÷rãsiïgabhåpa vilasati tàvakakaravàlakàlindã // Ckc_8.*35 //
atràropyamàõayoþ sudhàgaralayoþ svabhàva viruddhatvena parasparasaügatyayogatvàdayukttaü nàmàïgipradhànaü rupakam /
##
tatra sahajàïgapradhànaü yathà
àråóastanama¤jarãparikarà hàsaprasånàcità ràgà¤catsukumàrabàhulatikàstàmràdharàgrachadàþ /
sàmantakùitipairupàyanatayà sevàturairarpitàþ ÷rãsiïgakùitipàlamàdaramayaü kurvanti kanyàlatàþ // Ckc_8.*36 //
atra kanyàpakùe payodhara mandasmitabhujàdaralakùaõànàü latàpakùe ma¤jarãprasånadvirephapatrlavaråpàõàü càvayavànàü nàyakotsukãkaraõe pràdhànyamiti sahajàïgapradhànaråpakamidam /
àhàryapradhànaü yathà
à÷àpràntapacelimaü prasaraõaprauóhapratàpàtapa- sphàyadbàndhavapuõaóarãkaparitollàsànukålodayaþ /
uddaõóapratigaõóabhairavajanaprasthànadarpàtyayo vairikùmàpati kãrtiketakadaladrohàya saünahyate // Ckc_8.*37 //
atra nàyakavijayayàtràpakùe pratàpabandhuvairikãrtilakùaõànàü ÷aratpakùe àtapapuõóarãkaketakaprasånànàü càvayavatayà kalpitatvàdàhàryàõàü saünahane pràdhànyamityàhàryàïgapradhànaü råpakamitãdamubhaya pràdhànyam /
tadyogo yathà
uddaõóapratigaõóabhairavavibho khaógapratàpànaloddhåtaprauóhakçpàõadhåmapañalaþ krodhasphuliïgotkañaþ /
dikkoñãpuñaråóhavai÷ikhamukhajvàlajvalatprasphuñaü pratyarthikùitinàthasainyagahanàdgochàya(?) saülakùyate // Ckc_8.*38 //
atra nàyakapratàpapakùe kçpàõakrodhavi÷ikhamukhalakùaõànàmàhàryàõàmanalapakùe dhåmasphuliïga÷ikhànàü sahajànàü càvayavànàü rupakàõàü vairiràjanyakùobhakaraõe pràdhànyamiti sahajàhàryàïgapradhànaü råpakamidam /
vaiùamyavàdyathà
÷rãsiïgakùitinàthabàhubhujage tàmràïgagulãpallave gàóhaskandhaniråóhamaüjumadhure kalyàpaõarekhojjvale /
dåraprasçtaduùña÷ikùakapuràmàtyàbhiùikttoddhuraþ skandhàvàsasukhaü carasthitimatã vi÷vaübharà jçmbhate // Ckc_8.*39 //
atra bhujàvayavino bhujagatayà råpaõe kçte tadavayavànàmaïgulãnàü patrlavatàråpayà råpaõayà padàntaràõàü skandha÷ubharekhàõàü råpaõaü ceti sarvato vaiùamyàt tàmràïgutryàdãnàü bhàgyadvàrà dharaõãbharaõasthairye pràdhànyàcca tadidaü viùamàïgapradhànaü råpakam /
##
kevalaü yathà
kurvan kuvalayollàsaü ÷yàmàra¤janalàlasaþ /
sudhàkaro 'pi ÷rãsiïgabhåpàlenduþ prakà÷atàm // Ckc_8.*40 //
atra nàyakàvayavinaþ kuvalayasya candratayà råpaõena ÷abdapràdhànyamukta÷liùñavi÷eùaõa vi÷eùàdarthasya pràdhànyamiti kevalà nàmedamubhayapradhànaü råpakam /
vyatirekikaü yathà
abhaïgo vàrà÷iþ vigalitakalaïko himarucir vivekã hemàdriþ kalitanijamårtã ratipatiþ /
anindyo devendraþ kuñilagatihãno bhujagaràó janànàü bhàgyena kùitimavati siïgakùitipatiþ // Ckc_8.*41 //
atra vàrà÷iprabhçtãnàmabhaïgàdivi÷eùaõàïkuritavyatirekàõàü nàyakasàmànàdhikaraõyena kathanàdarthata ÷÷abdataþ pràdhànyamavadhàryata iti vyatirekavannàmobhayapradhànaü råpakam /
##
atra sàmyavatã prapa¤coktiryathà
... ... ... ... phalaiþ prekùàsåtair vacanaparipàkaü kçtadhiyàm /
svaraü vãõàkvàõairlalitamupadhà vàrasudç÷àü jigãùà yàtràyàü bharitadi÷i siïgakùitipatiþ // Ckc_8.*42 //
atra kulagiri dràkùàphalavipa¤cãkvàõànàmupamànànàü mattebhasàhityagàyikàsvaràõàmupameyànàü tulàdhçtavatsàmyamitãtyàdidyotakamantareõàpi caturoktibhaïgyà pratãyata iti seyaü sàmyavatã prakçtaprapa¤coktirnàma sàmyàlaïkàrabhaïgaþ /
seyaü vikçtàpi saübhavati /
yathà
mimãte mattebhaiþ kulagirikulaü tuïga÷ikharaü phalàni dràkùàõàü vacanaparipàkaiþ kçtadhiyàm /
vipa¤cãnikvàõaü ÷rutibhirupadhà vàrasudçsàü jigoùà yàtràyàü bharitadi÷i siïgakùitipatiþ // Ckc_8.*43 //
atra kula÷ailàdãnàmupameyatvaü mattebhànàmupamànatvaü ca prasiddhavaiparãütyena kalpitamiti seyaü vikçtaprapa¤coktirnàma sàmyabhedaþ /
prakçtaivotkarùeõa yathà
mà garvãyata medini sumanaso recarlavaü÷àgraõãþ ÷rãsiïgakùitipàlako vitaraõairmuùõàti tçùõàmiti /
santyevaüvidhakarmañhàssuragavãkalpadrucintàmaõi÷reõãsiddharasàjayo ghanadayàskandhànusaüdhàyinaþ // Ckc_8.*44 //
atra bhobho vi÷vaübharàmaràþ kimanenaiva vitaraõa÷àlinà nàyakena garvàyadhve /
diviùadàü punaranekasantatikalpavçkùàdayo dàtàra ityupamànotkarùàdiyamutkarùavatã prapa¤coktirnàma sàmyabhaktiþ /
saivàpakarùeõa yathà
kurvanmàrjitamambare jalanidhau saükùàlayan gharùayan dehaü meru÷ilàsu candraki javaü nakttaü divaü bhràmyase /
kiü kçtvà hçdi siïgabhåpatiya÷o ràjàsi kiü bhråmahe satyaü ÷akyamapohituü nahi nahi svàbhàvikã ÷yàmikà // Ckc_8.*45 //
atropameyànnàyakaya÷ovilàsàdupamànasya candrasyàpakarùa ityapakarùavatã nàma prapa¤coktiþ /
anayaiva bhaïgyà vikçtirapi lakùaõãyà /
##
atra mi÷rakriyayà yathà
nivartamànàü vinivartamànàü kçtaprasàràü racitaprasàràm /
÷rãsiïgabhåpàlakañàkùarekhàü chàyeva lakùmãranubhàti nityam // Ckc_8.*46 //
atra kevalanivartanàdikriyàyogajanitaü sàmyaü và dçùñàntapårvamiti seyaü kevalakriyàyogavatã dçùñàntoktiþ /
mi÷rakriyàyogavatã saiva yathà atraiva dvitãyapàdasthàne kçtaprasàdàü racitaprasàdetipàñhe nivartanakriyà prasàdaguõanimittasàmyà mi÷rakriyàyogavatãyaü dçùñàntoktiþ /
evaü mi÷ràmi÷rajàtiguõadravyayoganimittà dçùñàntoktayo draùñavyàþ /
nanu dçùñàntoktteþ dçùñàntàlaïkàrasya và ko vi÷eùaþ /
÷råyatàm /
laukikaparãkùakàõàü yasminnarthe bçddhisàmyaü sa dçùñànta ityarthaü prati na ka÷cidbhedaþ /
uktibhaïgimuddi÷ya punaraneko vidyate /
yathà hi sàdhyasiddhiprayojano dçùñàntaþ /
sàdharmyaüsiddhiprayojanàdçùñàntoktiþ /
dçùñànte dyotakagandho 'pi nànusandhãyate /
iha tu dyotakaprayogasyàdhikàra ityàdyata eveyamubhayàlaïkriyà /
##
chàyàprativaståktiryathà
mattebhàsurabhàsuràjinapañe sphårjatkañe dhårjañe- rà÷aïkyeta yataþ kuta÷cana mçge nyakkàraóhakkàravaþ /
yadyanyairanavadyapadyaya÷asaþ ÷rãsiïgabhå÷àrïiõo bhåpàlairabhilakùyate raõamukhe bhråbhaïgabhãmaü mukham // Ckc_8.*47 //
atra dçùñàntaråpaü vastu prathamamupanyastam /
dàrùñàntikaü prativastu pa÷càditi dçñàntoktichàyàvatãyaü prativaståktirnàma sàmyabhaktiþ /
prapa¤coktichàyàvatã yathà
÷rãsiïgakùitipà÷rayà yadi kathà merorna me rocate tadvaktrasya vilokanaü yadi vçthà candrasya saüdar÷anam /
tadgoùñhã yadi pçùñhato na vi÷ate sà màdhavã màdhurã tatsevà yadi siddhameva sudhiyàmavyàjabhavyàrjanam // Ckc_8.*48 //
atropamànàpakarùastriùvartheùu caturthe tu samatvamiti prapa¤coktichàyàvatã prativaståktiþ /
##
ekaviùayà yathà
÷àkàhàraparigraho giridarãùvekàntacintà ratiþ ÷ayyà sthaõóila eva bhåtidhavalà mårtirjañàlaü ÷iraþ /
aïgànyasthimayàni hanta sutaràü kiü và tapasvã bhavà- nuddaõóapratigaõóabhairavavibhoþ kiü và virodhã nçpaþ // Ckc_8.*49 //
atraikasminneva puruùalakùaõe vastuni tapasmitvanàyaka virodhitvalakùaõayorvastutorabhidhãyamànasàmànyapratãtervi÷eùàdar÷anàdubhayagatavi÷eùasmaraõàcca vimar÷a iti j¤eyamekayiùayà nàma saü÷ayoktiþ /
anekaviùayà yathà
dvau netrànandakandau jagati kuvalayaprãõane jàgaråkau sanmàrgaikapradàrapravaõanijamatã påryamàõau kalàbhiþ /
tatkovà siïgapçthvãtilakaþ konu ràkàmçgàïkaþ kà jyotsnà kà ca kãrti÷ciramati vimç÷an naiva nàjàmi tattvam // Ckc_8.*50 //
atràbhidhãyamànasàdç÷yayornàyakatàrakànàyakayoþ pratyekamubhayamà ÷aïkyata iti seyam /
iyaü pratãta sàmyàpi saübhavati yathà atraiva kà ¤cotsnà kà ca kãrtiriti jyotsnàpratãta dhàvalyàdisàmyayoþ pratyekamubhayamà÷aïkyata iti seyaü pratãta varõanasàmyànekaviùayà /
evamekaviùayàpi lakùaõãyà /
nanu vitarkasaü÷ayàlaïkàrayoþ ko vi÷eùaþ /
÷råyatàm /
koñidvayàvalambivimar÷aþ saü÷ayaþ /
nyakkçtaikakoñistu vitarkaþ /
ki¤cinnirõayàmanno vitarkaþ /
vitarkàsannaþ saü÷ayaþ /
tathà hi saüdihàno vitarkakoñimàruhya tarkakakùyàü parityajya tattvamevàbhinivi÷ate /
##
sadç÷avastunyàsavatyapahnutiryathà
neyaü ÷àradakaumudã sakhi ya÷aþ ÷rãsiïgapçthvãpateþ naitacca¤calaca¤carãkapañalaü taddveùiõàü durya÷aþ /
nedaü kokilakåjitaü mçgadç÷àü tatkãrtisaügãtami- tyàlàpànanusaüdadhàti sudç÷o dårapriyàyàþ sakhi // Ckc_8.*51 //
atra satyaråpàpi candrikàca¤carãkakokilakåjitàni vacanàdapahnutya pratãyamanasàdç÷yàni nàyakakãrtitatparipandhiduùkãrtigàyikàsvaralakùaõànyanyàni vastånyupanyastànãti seyaü sàdç÷yavatyapahnutiþ /
asàdç÷yavatã yathà
netraü hanta vataüsaguccharajasà bàùpàyate dåùitaü gàtraü spçñamanena mandamarutà romà¤camàlaübate /
nànyatkàraõamityudãritavatã kàciddhçdãcchàgate ÷rãsiïgakùitipàlake nijasakhã mandasmitairlajjate // Ckc_8.*52 //
atra lajjà÷ãlayà (kayà) cajidànaüdabàùparomà¤cakàraõaü nàyakaviùayamanuràgamapahnutya visadç÷aviràgapavanalakùaõakàraõopanyàsaþ kalpita iti seyamasàdç÷yavatã nàmàpahnutiþ /
##
anyasyànyadharmasya tadubhayasya ceti vyutpattyà dharmiõoradhyàse dharmasyàdhyàse dharmadharmiõoradhyàse ca trividhaþ samàdhiþ /
tatra kevaladharmiõoradhyàse yathà
pakùàõàü kurute sa tatkùaõamayaü yutpakùarakùàmaõiþ durgàpà÷rayaõaü tvabhãrumanasornaivàsya saübhàvyate /
itthaü cintayatàmiva kùitijaye ÷rãsiïgapçthvãpate tvayyàsannacare kulakùitibhçtàü labghodayà stabdhatà // Ckc_8.*53 //
atra pakùaparirakùaõàdi dharmàropamapahàya nàyake taddharmavataþ parvata÷àsanasyaivàdhyàsàdayaü dharmisamàdhiþ /
dharmasamàdhiryathà
÷rãsiïgabhåpàla tava pratàpe jitvà pradãpte tapanapratàpam /
di÷àü tañe korakitàntaraïgà nikàmamàliïgitakãrtireùà // Ckc_8.*54 //
atra nàyakapratàpanàyakakãrtã diktañeùvacetanàsu yathàkramaü bhañapratibhañatatsalakùaõadharme samàrepamapahàya jayaparàjayaharùàliïganataraïgollàsaråpataddharmà eva samàropità iti seyaü dharmasamàdhiþ /
taddharmeõa taddharmiõàü càdhyàse yathà
pràk saübhåta bhiyàbhibhåtara÷anàpçùñhe kçtàhaü kitàü daüùñràgreõa vikampità para÷atairàkramya nãtàüghriõà /
raktteþ kardamitojjhità pitçgirà netikçùõeti kiü (?) raicarlãyakulodbhavena bhavatà seyaü sthirà manyate // Ckc_8.*55 //
atra nàyake nàràyaõasya dharmiõàü taddhardhàõàü matsyàdibalabhadràntàvatàrakalpitànàü jaldhisaükùobhaõà dira÷anàsamàropaõàdayamubhayasamàdhiþ /
##
÷làghàvatã yathà
udanyà dainyanirviõõa pathikavraõabandhunà /
pràpyate janmasàphalyamadhunà dhanvisindhunà // Ckc_8.*56 //
atra pathikajanapràõarakùaõa marude÷asamàdhinopamànena pratãyamànayà ca pathikajanarakùaõalakùaõasàdhàraõadharmasya kalidoùakaluùãbhåtaràjalokabhålokaikaparàyaõasya siïgabhåpàlasyoktisiddhau tacchàyaiva ÷làghà pratãyata iti seyaü ÷làghàvatã samàsoktiþ /
saiva garhàvatã yathà
ekà daityagurorubhe murabhidastisraþ pa÷ånàü prabhor aùñau dvàda÷a padmagarbhaguhayorlaïkàpatervi÷atiþ /
asmàkaü tu dç÷aþ sahasramiti mà garvãya vàstoùpate màkrodhãtaràgatismaraõatokta lajjà nu ...... tebhavet (?) // Ckc_8.*57 //
atràhalyàbhisaraõadoùanimittasiddhalocana sahasreõa tadàdhikyàdeva bhàrgavàdivi÷iùñajanatiraskàriõà du÷cyavanenaivopamànena pratãyamànasàmànyasyànyàyopàrjitasamçddheþ nyàyamàrgapravaõa siïgabhåpàlàdiprabhuvargavibhàùeõa kasya cid bhåpàlàdhamasyopameyasyoktisiddhàvupamàna dvàreõaivopameyanindà vivakùiteti garhàvatãyaü samàsoktiþ /
upàlaübhavatã yathà
api mçdulairapi pravàlairapi kusumairapi tiktatàü viditvà /
upavasasi sakhe palà÷ayà kiü pariõatavànapi tikta eva nimbaþ // Ckc_8.*58 //
atra tiktatà mårdhàbhiùikttena nijenaivopamànena pratãyamànasàdçsyasyaiva niùkamparase guõahãnasya kasyacidavarõanãyasyoktisiddhau pariõatavànapi tikta evetyupàlaübhoktirupamànajàdupameyamavalaübata itãyamupàlaübhavatã samàsoktiþ /
abhidhãyamànasàdç÷yà ÷làghàvatã yathà
dhçteràdhàrasya sphuñarañita ÷uddhaiþ kçtamudà sarasvatyà nityaü prakañitasuvahõaprasarayà /
sudharmàtambànàmiha sumanasàmekavasate- ssuvarõàdreþ kùoõãbharaõamucitaü netaragireþ // Ckc_8.*59 //
atra suvarõagiriõaivopamànena dhçtyàdhàratvàdibhirabhidhãyamànasàdç÷yasya siïgabhåpàlasyopameyasyoktisiddhàvupamànamukhàdivopameyasya ÷làghà pratãyata iti seyaü yathoktà /
saiva garhàvatã yathà
vàtàhàratayeüdriyàrthaü viratissaüsåcità saikate sarvàïgãõanimajjanàtprakañità duùkarmadårãkriyà /
itthaü viddhamupàsya tairthikajana gràsàdudagràtmane màyàmàüsala÷iü÷umàra bhavate dåreõa baddhà¤jaliþ // Ckc_8.*60 //
atra ÷iü÷umàreõopamànenàbhidhãyamànasàdçsyasya kasyaciddvàravartino dàübhikasyopameyasyoktisiddhàdupamànamukhàdupameyasya garhà pratãyata iti seyamabhidhãyamànasàdç÷yagarhàvatã samàsoktiþ /
saivopàlaübhavatã yathà
vàràünidherbudhamanorathasiddhihetor maryàdayà kçtarucerbahujãvanasya /
jàta÷riyo himakarasphuraõeddhakànter jàóyaü na cediha tulàmupayàti ko 'nyaþ // Ckc_8.*61 //
atràübudherevopamànasyopàlaübhàt tadupameyasyàbhidhãyamànasàdç÷yasya kasyacidguõavato 'pi vilambakàriõe upàlaübhaþ pratãyata iti seyamabhidhãyamànasàdç÷yopàlaübhavatã samàsoktiþ /
anena ÷làghàdisaükaravatyapi vyàkhyàtà /
atra ÷làghàgarhaõasaükaravatã yathà
vàràdhàràþ kati na suvate durya÷orà÷ihetor antarjantuvyatikaravasàlaübitàn kùudra÷aükhàn /
so 'yaü bhåmnàmàvàdharudadhiryatra bhàgyàvadhãnàü saubhàgyànàü janiruditavàn dakùiõàvarta÷aïkhaþ // Ckc_8.*62 //
atra prathamàrdhe kùudra÷aïkhasamutpattisthànajalà÷ayànàmupamànàkathanàdeva tadupameyànàü pratãyamànasàdçsyànàü kùudrakùudrakùatriyotpattisthànànàmanyanarapàlavaü÷ànàmuktteþ siddhàvupamànadvàreõaivopameya garhà pratãyate /
uttaràrdhe ca dakùimaõàvarta÷aïkhajanakakùãrasàgareõaivopamànena kathitasàdç÷yasya nàyakàva taramapariõatabhàgadheyasya recarlavaü÷asyoktisiddhà vupamànamukhenaivopameyasya ÷làghà pratãyate /
tadiyaü garhà÷làghàsaükaravatã samàsoktiþ /
evamanye bhedà lakùaõãyàþ /
eùàü vikçtà api saübhavatanti /
yathà
kurvatà sumanorakùàü gçhãta÷atakoñinà /
kareõa pàlayan lokàn bhàsate siïgabhåpatiþ // Ckc_8.*63 //
atra varõanãyasya nàyakasya samucitàyà mupameyatàyàü viparyàsopamànyàyenopamànãkçtasya ÷làghàyà vi÷eùeõa balàbhidhãyamàna sàmànya÷atamanyoþ pratãta÷làghe pratãte iti seyaü vikçtà kathitasàmànyà samàsoktiþ /
evamadanãyàni(?) bhedàntaràõyapi svayamavagantavyàni /
nanu upamàsamàsokttyoþ ko vi÷eùaþ /
÷råyatàm /
upameye upamànàropaõaü samàdhiþ upamàne upameyadharmàdhyàsaþ samàsoktiþ iti vyakta evànayorbhedaþ /
##
tatra dravyasvaråpotprekùà yathà
nàrhasthiti÷ca surave÷mani sarvadeti citte vicintya payasàmadhipaü vihàya /
recarlavaü÷amavatãrõa ivàcyuto 'yaü ÷rãsiïgabhåpatiridaü paripàti vi÷vam // Ckc_8.*64 //
atra nàyakasya recarlavaü÷ànatãrõalakùmãnàyakaråpeõa saübhàvanamiti seyaü dravyasvaråpetprekùà /
dravyaphalotprekùà yathà
manye dvitãyabhujagànvayapàlanàrtha dikkàminãgiripayodharacumbanàrtham /
bçndàrakopanasãmni himàcalàrthaü ÷rãsiïgabhåpatiya÷o vi÷ati trilokam // Ckc_8.*65 //
atra kãrteþ trilokaprave÷asya prayojanatayà dvitãyabhujage÷varàdidravyàõàü kathanàdiyaü tathoktà /
hetubhåtadravyotprekùà yathà
à÷vastadiggajamanàkulagotra÷aila-munmårdhabhogivaramullasitàdikårmam /
÷rãsiïgabhåmipatinà racitapratiùñhà prãõàüti bhåmirapareõa sumeråõeva // Ckc_8.*66 //
atra vasumatãpratiùñhàhetubhåtanàyakalakùaõadravyasyàparasumerutayà saübhàvanaü kçtamiti dravyahetåtprekùà /
guõasvaråpotprekùà yathà
tàråõya pårõavapuùàü taralekùaõànàü bhàvànubandhagatayastvayi siïgabhåpa /
kallolità iva kañàkùavilàsabhaïgyo mandasmitaiþ kusumità ivasàpade÷aiþ // Ckc_8.*67 //
atra nàyakaviùayàõàü taruõãjanànuràgàõàü kallolitàdiråpeõa saübhàvanaü kçtamiti seyaü tathoktà /
yathà ca
÷rãsiïghadharaõãpàla tava sàhityacàturã /
kavãn kandalayatyantarànanda iva mårtimàn // Ckc_8.*68 //
atra sàhityacàturyasya mårtimadànandatayà saübhàvanaü kçtamiti seyaü tathoktà /
guõahetåtprekùà yathà
ràjamaulikçtasaü÷raye vidhau spardhayeva tava kãrtinartakã /
ràjamaulivapuraü÷uvarõinã ràjate jagati siïgabhåpate // Ckc_8.*69 //
atra spardhàyà guõatvaü hetutvaü ceti seyaü tathoktà /
guõaphalotprekùà yathà
÷eùàna÷eùabhujagànudadhãn payodhãn sarvàn gajàn suragajànakhailànvidhàya /
÷rãsiïgabhåpatiya÷o vi÷adaü trilokaü sraùñuþ sabhàmanunayàrthamiva prayàti // Ckc_8.*70 //
atrànunayasya guõatvam phalatvaü ceti seyaü tathoktà /
kriyàsvaråpotprekùà yathà
÷rãsiïgabhåtalapateþ ÷ritapàrijàta- saüj¤àïkitasya ya÷asà mahatà parãtaþ /
kalpadrumassvajaniniùphalatàvivekàd bhåyo 'pi dugdhajaladhau vinimajjatãva // Ckc_8.*71 //
atra kalpavçkùasya nàyakakãrtyà yadàvaraõaü tatpayodhimajjavaråpeõa saübhàvitamiti seyaü tathoktà /
kriyàphalotprekùà yathà
vãrakùãràrõavàmbugrasanadhagadhagatkàravadvàóabàgni- jvàlàjàlàbhighàta¤yatikarajanitàmaprakampànukampà /
antassaütàpabàdhàü ÷amayitumiva tàü siïgabhåpàlakãrti- jyotsnà kçtsràti÷ãtà pravi÷ati kuharaü mandarãõàü darãõàm // Ckc_8.*72 //
atra ÷amayitumiveti kriyàphalatvam /
kriyàhetåtprekùà yathà
÷rãsiïga÷àrïgadhanuùàtivadànyatàyàü spardhàparàdhakaraõàdiva kopitena /
àmålavellitalatàvalayàpade÷à- tkalpadrumà nigalitàþ prabhuõà prajànàm // Ckc_8.*73 //
##
yathà
dhanyàste girayo jayanti yadamã ÷rãsiïgapçthvãpater- yàtavyà nahibhåbhçto 'pyalamayaü ràjàpi candrassakhã /
tatra ÷rãbharitànyapi kùitiruhàü bçndàni bhàgyàdhikà- nyuddaõóãkçtapuõóarãkamahimàpyekaü kçtàrtha saraþ // Ckc_8.*74 //
atràpi jigãùornàyakasya yàtavyapakùasthitermårdhàbhiùikttairàtmanindàyàü prastutàyàmaprastutànàü giricandrasarasàü pra÷aüsanaü vihitamiti seyamaprastutapra÷aüsà /
##
tulyayogità yathà
ràdheyaü rajanãkaraü ratipatiü ratnàkaraü ràghavam ratnaü vaidharaõãdharaü rasanidhiü rantiü rasàlaü ravim /
raicarlãyakulodvahaü ca sçjatà lokopakàrakriyà- hetorlokapitàmahena karuõàsarvasvamàviùkçtam // Ckc_8.*75 //
atra lokopakàraparàyaõatvalabdhastutãnàü karõàdãnàü tulyayogena nàyakastutervihitatvàdiyaü stutyarthà tulyayogità /
nindàrthà yathà
mandàdi dhàtudhamanàd grahaõàdahãnà- manyopatàpakaraõàtpramadàdhikàràt /
÷rãsiïgabhåparaõaõànyanapà÷rayàcca và¤chanti jãvitamaho viùamà manuùyàþ // Ckc_8.*76 //
atra kevalavadhåpàtànapariõàmatvena labhdagarhàõàü dhàtuvàdàdãnàü tulyakakùyànikùepànnàyaketararàjà÷rayaõasya sàmyaü nindàrthaü pratãyata iti seyaü tathoktà /
##
atra doùasya guõãbhàve yathà
kåñopàyanikuññitapratibhañakùmàpàlamaulivrajà-dàkçùñaiþ svasuhçtkarapraõihitaiþ ÷astopadhà vastubhiþ /
tvàmàràdhayatàü ya÷odhananidhe ÷rãsiïgapçthvãpate sàkùàt sevitumicchato 'vanipatãn manyasva mànyottamàn // Ckc_8.*77 //
atra yeyamupagautamãtañaü paryañatàmàñavikamahãpatãnàü kuñilopàyapàñavastutiþ seyamanupràõitaràjamàrgapraõayino nàyakasya manasi doùatayà pratibhàsyata ityabhipràyeõa caturamatibhiramàtyaiþ pramukhanaiùñhuryaparijihãrùayà kåñopàyaprayogaråpo doùo 'pi nàyakacaraõasenàsàdhanadhanàrjanalakùaõaguõatayà niråpita iti so 'yaü doùasya guõãbhàvo nàma le÷ataþ ÷anairananyaviditamucyata iti le÷aþ /
guõasya doùãbhàvo yathà
etàvtyapi vipriye priyasakhi pràõeùu kà pràrthanà kiü và tena ÷añhena nirdayahçdà recarlavaü÷endunà /
yasyàgaþ parimàrjanàya kçtinàmagresarasya sphuñaü sàmnàü sàradhumàdhure sahabhuvàü ÷ikùeva nityavratam // Ckc_8.*78 //
atra kàcidanatidhãrà nàyakà mànàgraha parigrahànuguõamarthaü sakhãnàyakàgrataþ pratij¤àya padanirvàhamà÷aïkamànà sakhãjanaparihàsaparijihãrùayà càñuvàdàdilakùaõamastosaü mànapratyåhakàraõaü nàyakaguõagràmaü doùãbhàvena samupanyasyatãti so 'yaü guõasya doùãbhàvo nàma le÷aþ /
yathà ca
chàyàpahàre racite 'ravindaiþ ÷rãsiïgabhåpàla na modase tvam /
chàyàpahàreõa sahàdiràja- ÷lokàpahàraü kuruùe kimetat // Ckc_8.*79 //
atra ràjakãrtyapahàralakùaõasya nàyakaguõasya ÷abda÷aktyà camatkàràya doùatayà kathanàd vyàjastutirapi sa eva /
##
asàdç÷yavatã yathà
sàkaü tvatkãrtivistàraiþ ÷rãsiïgadharaõãpate /
digantaràõi dhàvanti sàmantançpapaïktayaþ // Ckc_8.*80 //
atra ÷atrulakùakatvapadàrtho visadç÷aiþ nàyaka kãrtivistàraiþ kathità pratãtasàdç÷yaiþ saha de÷àntaradhàvanakriyàyàü samàviùña iti seyaü tathoktà /
sàdç÷yavatã yathà
kùoõãbhçtkañakoparodhanapañuþ vyàpàrabhavyodayà- mà÷àpåraõa kàraõa÷riyamiva pràpnoti kãrti÷riyam /
÷rãsiïgakùitipàlamaõóanamaõe recarlavaü÷àgraõã- rànandànanusandadhàti viduùàü dravyaiþ svakàvyairiva // Ckc_8.*81 //
atra ÷abda÷aktyàbhidhãyamànasamànadharmayoþ lakùmãkãrtyoþ sàdç÷yapratãyamànaspçhaõãyatvàdinà dharmayoþ dravyakàvyàyo÷va sàdçsyamivena dyotyate /
sahàrtha÷va vàkyàrthasàmarthyana labhyate /
na càtropamàna÷ahkà kàryà /
upamàyàmupameyasyaiva kriyàsamàve÷aþ /
upamànasyopameyamukhena sàkùàt /
iha tu dvayossamapràdhànyena karmakaraõabhàvàdivivakùàyàü pràptyànandà nusaüdhànàdikriyàsamàve÷a iti ÷leùodbhàvitopamànachàyà itãyaü sàdç÷yavatã samàsoktiþ /
evaü viviktàdi bhedena kartràdãnàü pràyopamànànàü bhedàssvayamupagantavyàþ /
##
sa tàvaccaturdhà /
dvipadà÷rayo bahupadà÷raya ubhayavargà÷rayo 'nubhayà÷raya÷ceti /
tatra dvipadà÷rayo dvidhà pratipadadyotaka uttarapadadyotaka÷ceti /
tatràdyo yathà
lokottaraü ÷uddhiguõaü dadhànà ràjàdhikàü kàntimuda¤cayantã /
÷rãsiïgabhåpàla bhuvi tbadãyà mårti÷va kãrti÷va mudaü tanoti // Ckc_8.*82 //
atra mårtiþ kãrtiriti dve vastunã pratipadaü dyotakena cakàreõa ekasyàü tanotãti kriyàyàü samuccitya nive÷ite /
tena tanuta iti dvivacanaü càrthe dvandvasamàsa÷va bhavatãti so 'yaü kriyàyàü dravyasamuccayo nàma pratipadadyotako dvipadà÷rayassamuccayabhedaþ /
sa evottarapadà÷rayadyotako yathà
madàndhavyàpàraprakañitasadàndhaþparikaraþ prati syàdvyàmi÷ra sphuñapañahajhàïkàrapañimà /
jikãùà saüraübhastava sapadi siïgakùitipate vipakùàõàü lakùõã calayati samutkaõñhayati ca // Ckc_8.*83 //
atra calanotkaõñhàlakùaõe dve vastunã uttarapadavartinà dyotakenaikasminneva vipakùalakùmãlakùaõe dharmabhåte dvavye samuccayenaikakàlameva nive÷ita iti so 'yamuttarapadagatadyotako nàma dvipadà÷rayasamuccayabhedaþ /
bahupadà÷rayo 'pi pårvapad dvidhà /
tatràdyo yathà
nyàyakrama÷ca bhujadaõóaparàkrama÷ca kàlaj¤atà ca karuõà ca kçtaj¤atà ca /
kàvyaj¤atà ca kavità ca vadànyatà ca tvàü siïgabhåpa......prapariùkaroti // Ckc_8.*84 //
atra nyayaparàkramàdayaþ pratipadà÷rayadyotakenaikasyàü pariùkaraõakriyàyàü samuccayena nive÷yante /
tena pariùkurvantãti bahuvacanaü dvandvasamàsa÷ca na bhavitãti so 'yaü pratipadagatadyotakonàma bahupadà÷rayasamuccayabhedaþ /
so 'yaü ca kàraõabàhulyena puràõachàyàü smçtipathamavatàraya nnàtãva camatkàrakàrãtyasmàkaü matam /
tathàpi puràtanagatànugatikà÷raddhayà samudàhçtaü tadidaü sarasasàhityasiddhàntamarmaj¤aistititikùatavyam /
dvitãyo yathà
anantabhogà÷rayaõaü vibhutvaü cakrapriyattvaü ghanasattvatà ca /
÷rãsiïgabhåpe ÷ritapàrijàte pratyakùanàràyaõatàü vyanakti // Ckc_8.*85 //
atrànantabhogà÷rayàdãni vastånyuttarapadavartinà cakàreõa vyanaktãtyekasyàü kriyàyàü samuccãyante na vya¤jayantãti bahuvacanaü samàsa÷ca na bhavatãti so 'yamuttarapadagatadyotako nàma bahupadà÷rayasamuccayabhedaþ /
ubhayavargà÷rayaþ punaruttarapadavartidyotaka eva /
yathà ca
÷rãsiïgabhåpàla kavã÷varàõàü puõyàtirekàdidamàviràsãt /
kàvyaü pra÷astaü tava kagãrtanaü ca satàü ÷riyàü sajjanara¤janaü ca // Ckc_8.*86 //
atra kàvyaü kãrtanaü ceti dve kriye /
÷rãsadbhàvaþ sajjanànura¤jana¤ceti dvau guõau /
evaü bahånyapi vaståni dvandva÷a uttarapadavartinà dyotakenàviràsãdityekasyàü kriyàyàü nive÷yante /
tena santãti bahuvacanaü dvandvasamàsa÷ca na syàditi so 'yamubhyavargà÷rayassamuccayaþ /
anubhayà÷rayaþ punaravidyamànadyotakatvàdanvàcayasyevàsya viùayo dãpakenàhçta itã nodàhriyate /
itaretarayogo 'pi dvipadà÷rayàdibhedena caturvidhaþ /
tatrottarapadavartidyotako dvipadà÷raya itaretarayogo yathà
÷rãsiïgabhåpatimaõerdyumaõe÷ca nityaü pa÷ya dvayorudayatorhi mahodaya÷rãþ /
kalyàõadànaratayo÷÷araõàgatànà- màråóhaviùõupadasevanayà nikàmam // Ckc_8.*87 //
atra nàyakaprabhànàyakau dve dravye pa÷yetyekasmin guõapade yaditaretarayogena nive÷ite taddvayorityatra tadvi÷eùaõayo÷ca dvivacanavikùàyàü samàsa÷ca bhavatãti so 'yaü tathokta itaretarayogassasuccayabheda eva /
evamitaretarayoge 'pi dyotakayogà udàhartavyàþ /
sa evànubhayà÷rayo yathà
niùpandamugdhamavalokitamastalajjà ceùñà kapolatalakandalità smita÷rãþ /
÷rãsiïgabhåmiramaõe taruõãjanànàü bhàvasthitiü pi÷unayanti sakhãjanàya // Ckc_8.*88 //
atràvalokitaceùñàsmitamiti vastvanitaretarayogena taruõãjanànuràga nivedanakriyàyàü nive÷yata iti so 'yamanubhayà÷rayetaretarayogassamuccaya eva /
samàhàro 'pi pårvavaccaturvidhaþ /
tatrànubhayà÷rayo yathà
saundaryaü madane sukhaü surapatau bhàgyaü nidhãnàü prabhau kàruõyaü raghunàyake caturimà càõåramalladviùi /
dharmo dharmatanåbhave vitaraõaü vidyàdharàdhã÷vare tatsarvaü ÷ritavatsale vilasati ÷rãsiïgabhåmã÷vare // Ckc_8.*89 //
atra sarvaü tadityanena saundaryàdãnàü samudàya evànusandhãyate /
tasya ca tirobhåtàvayavabhedatve samàhàraþ /
sa ceha tadityekavacanàntena napuüsakena ca kathyate /
na ceha kvacidapi cakàràdirvidyate /
dyotaka iti so 'yamunabhayà÷rayaþ samahàraþ samuccaya eva /
itare dyotakavantaþ samàhàràþ svayamåhyàþ /
anvàcayastu kriyàviùaya eva /
tatra dyotakaståttarapadà÷raya eva /
yathà
uddaõóapratigaõóabhairavibho saükalpakalpadruma ÷rãsiïgakùitipàla÷ekhara ya÷oviktàranistàraka /
sàdhånàü parirakùaõàya dharaõãü jitvà bhajethàþ ÷riyaü païkti¤ca pratiyàyinàü punarapi sve sve pade sthàpità // Ckc_8.*90 //
atra bhajethà iti nàyakakartçkàü ÷rãkarmakatvena kriyàmupanyasya tatkartçkameva pratipàlanakarmasaüsthàpanakriyàü tva nvàcayena nive÷itamiti so 'yamanvàcayo 'pi samuccayabheda eva /
##
vidhinàkùepo yathà
kàntàrakùitivàsakhinnamanasà kànta tvayà sevituü ÷rãsiïgakùitinàthamandhranagarã gamyeti ced gamyatàm /
panthànaþ prabhavantu te ÷ivatamàþ sãtà (bhåyàt?) prasanno nçpo (?) yaü de÷aü pradadhàti te sukçtadhãstatraiva janmàstu me // Ckc_8.*91 //
atra gamyatàmiti kathitasya vidhivàkyasyaivànukålayaiva janmàntarà÷iùà maraõasåcanàniùedhaþ kriyata iti so 'yaü vidhyàkùepaþ /
niùedhàkùepo yathà
na hi vayaü kavayaþ kavayastu ye nagariguõànasato 'pi vivçõvate /
nigadituü na hi siïgavasundharàbhuji santo 'pi guõànvayamã÷mahe // Ckc_8.*92 //
atra ne÷mahe iti niùedhena kavitvalakùaõasyàropitaguõavarõanasya niùedhaþ dharmata iti so 'yaü vidhyàkùepaþ (niùedhàkùepaþ?) /
##
yathà
siïgakùoõãramaõasaraõiü mànamunmànadhãtvaü yadyad dravyaü karayasi paraü pratyahopàrjanena /
tattatpàtre nihitamasakçdvismarasyeva citte kàryasyànte ka iva hi bhavet kàïkùaõà yaþ prabhåõàm // Ckc_8.*93 //
atra nàyakasya pàtradattadharmadravyànanu÷ocanalakùaõaü vastu prastutya tatsàdhanasamarthaüprabhusvabhàvalakùaõaü vastvantaramupanyastamiti sàhasaü ùaïguõaü hi /
atra kãrteþ saptàrõavalaïghanamupanyasya tatsàdhanasamarthasya ùaóguõastrisàhasavastvantarasyopanyàsàdayaü tathoktaþ /
##
yathà
na yànaü prasunaü na ca surabhaigandhi praharaõaü na maurvã vàcàñã na ca dhanurayatnàtimadhuram /
tathàpi ÷rãsiïgakùitipatirayaü ca¤caladç÷àü vidhatte saümohaü manasi nitaràü manmatha iva // Ckc_8.*94 //
atra puùparathàdidravyàsaübhave 'pi nàyakena yadidaü mattakà÷ã cittasaümohanakaraõaü tena råpàdi÷avi÷eùakàraõaü pratãyata iti seyaü pratãyamànaheturvi÷eùoktiþ /
##
à÷vastamålakacchapamullasitagirãndramutsukànantaþ /
÷rãsiïgakùitinàyakabhujadaõóàpahati vasumatãcakram // Ckc_8.*95 //
atrà÷vastetyàdivi÷eùaõairmahã vahanakriyàyà ananyasàdhàraõalakùaõa upaskàra iti so 'yaü kriyàparikaraþ /
##
yathà
avaneùvaraõe vibhave kramaõe sukçtàvdhani siïgamahãpatinà /
dharaõã ku÷alaü gamità hariõà hariõà hariõà hariõà hariõà // Ckc_8.*96 //
atra hariõà hariõà ityàdi ÷abdaikàvalyà vibhinnàrthayà nàyakalakùaõaü kartçkàrakamupaskriyata iti so 'yaü ÷abdaikàvalã kàrakaparikarabheda eva /
evamarthaikàvalyubhayaikàvalyau ñraùñavyau /
##
tatra kriyàdãpakaü yathà
àråóhàni ya÷àüsi tetribhuvanaü ÷rãsiïgapçthvãpate gotragràvamahàguhàþ kùitibhujàü bçndàni mandaujasàm /
tallakùmãlalitàni làlitagiràü vidvajjanànàü gçhàn tadvàkyàni ca tàvastutikathà÷lokyàni karõau satàm // Ckc_8.*97 //
atra kriyàvàcinà gåóhànãtãvapadena prathamapàdàdivartinà sarvavàkyàni dãpyanta iti tadidamàdidãpakam /
evaü madhyàntyakriyàdãpakaü jàtidãpakàdayo 'pi bhedàþ draùñavyàþ /
dãpakabhedheùvarthàvçttiþ yathà
krãóanti sarpapatikàntikumudvatãbhiþ khelanti dikkarañimauktikatàrakàbhiþ /
dãvyanti divyavanitàsmitacandrikàbhiþ ÷rãsiïgabhåpa tava kãrtivilàsacandràþ // Ckc_8.*98 //
atra krãóàrtha eva pàdàdikriyàsvàvartamànaþ sarvavàkyàni dãpayatãti seyamarthàvçttirapi dãpakameva /
padàvçttiryathà
ràjà recarlavaü÷yo 'yaü kumudaü kurutetaràm /
samuda¤cati ràjàpi kumudaü sindhusaübhavaþ // Ckc_8.*99 //
tatra prajàsantoùaþ kairava÷cetyarthayoràvartamànaü kumudamiti padaü dve và dãpayati padàvçttirapi dãpakameva /
àbhyàmeva tadubhayàvçttirapi vyàkhyàtà /
yathàtraiva ràjetyarthaþ ÷abda÷càvartamànavàkyadvayamuttejayata iti seyamubhayàvçttirapi dãpakameva /
tricaturapadàvçttiråpaþ saüpuño yathà
kãrtiþ krãóati siïgabhåpa talapaterniryatnaratnàïkuraü pàtàlo phaõilokapuïgavaphaõàpràsàdamàseduùã /
lakùmãjanmabhupo 'nuviddhalaharãóolàsu vàràünidheþ svarge divyavadhåvilàsahasitairgaõóasthalãmaõóalaiþ // Ckc_8.*100 //
atra kriyàkartçkasaübandhapadàni prativàkyàmàvçttàni saüpuñatayà dãpayantãti saüpuñàvçttirapi dãpakameva /
evaü bhedàntaràõi yathàsaübhavamanugantavyàni /
##
atra ÷abdànàü kramastridhà samastànàmasamastànàmubhayeùàü ceti /
tatra samasta÷abdakramo yathà
pratàpakàntisaü÷uddhibhaïgyà ÷rãsiïgabhåpateþ /
tulàü saüdadhate bhànuhimabhànukç÷ànavaþ // Ckc_8.*101 //
atra samàsaparipatitànàü guõànà¤ca krameõa pratyekaü yojanamiti samasta÷abdakramo 'yam /
asamasta÷abdakramo yathà
namaskàraü puraskàraü tiraskàraü karotyayam /
÷rãsiïgadharaõãpàlaþ pårveùàü viduùàü dviùàm // Ckc_8.*102 //
atra pårvàdãnàü namaskàràdãnàü samàsarahitàdãnàü yathàkramamananvayo vivakùita iti so 'yamasamasta÷abdakramaþ /
samastàsamasta÷abdakramarupa ubhayakramo yathà hari÷vandro rakùàkaraõarucisatyeùviti pårvodàhçtam //
atra prathamatçtãyayoþ pàdayoþ samastànàü rakùàkaraõàdãnà¤ca guõànàmasamaktànàü tadguõakatàü hari÷vandro gàïgaiyamiti cobhayatra pada÷leùasàmarthyakathitànàü hari÷vandrahari÷vandrànàü gàïgeyagàïgeyànàü ca kramasamanvayo na vivakùita hati so 'yamubhayakramaþ /
vàkyakramastu svayamunneyaþ /
arthakramo dvividhaþ /
de÷ataþ kàlata÷va /
tatràdyo yathà
÷rãsiïgakùitipàla tàvakacamådhàñãvanàñãbhava- dvairistrãùu hçtà÷ukàsu ÷abaraistvatkãrtivisphårtayaþ /
pa÷vàrdhe paridhànatàü hi dadhate saüvyànatàü vakùasi pràyo mådhnyavaguñhanatvamadhare...dasàü và stumaþ // Ckc_8.*103 //
atra vardhamanàyàþ nàyakakorteþ pratinàyaka÷uddhàntakàntà÷arãraprade÷eùu kramasaükràntyà yo 'yaü paridhànàdaupamyalàbhaþ /
evaü de÷ato'rthakramaþ /
kàlato yathà
apàü ÷oùoddhàrà vipatanabhiyà haüsagilanà- ttuùàraissãtàrtã virahijana÷ayyàdikatayà /
vidhitvà sàpàyaü jalaruhakulaü tadvijahatã sthitiü dhatte siógakùitipatirapàye tvayi ramà // Ckc_8.*104 //
atra jala÷oùàdãnàü jalajàpàyahetånàü grãùmàdivasantàvadhi kàlakrameõa bhaõanàt kàlator'thakramo 'yam /
##
yathà
hanta kro÷ati ÷àrikànavarataü mçdhnàti lãlàmçgaþ ÷ràntàþ kelicaõautikàra vikañairbàhye sthità vallakã /
ityàlàpini nirgate priyasakhãvarge navoóhà priyà bhåpàlena sakhãjanànusaraõaü spar÷ena vistàrità // Ckc_8.*105 //
atra rahobhaïgabhãruõà vidagdhasakhãvargeõàkro÷anàkarõanàdimiùàtsukhena nirgamopàyo 'bhihita iti so 'yaü paryàyaþ /
evaü kàryamiùataþ kàraõokte ravivakùàdayo 'sya bhedàþ svayamunneyàþ /
##
tatra guõàti÷ayabhedeùu dhairyàti÷ayo yathà
råkùàhaükçtayo na santi lalita bhedaü gatena bhruvau dçkkoõo 'pi na ràgameti hasitaü mandaü ca nàntarhitam /
dçùñvàpi pratigarjatàü kùitibhujàü saüraübhagarbha÷riyà mårtirdàruõaceùñayàpyavikçtà ÷rãsiïgapçùvãpateþ // Ckc_8.*106 //
atra mahàraõasaühaübhe nàyakasya bhråbhedàdivikàràbhàvakathanàddhairyavi÷eùo vivakùita iti seyaü guõàti÷ayoktiþ /
kriyàti÷ayo yathà
÷rãsiïgabhåpa bhavatãyaparigraheõa dharmàya yad balavate kavireùa bhãtaþ /
tretàdibandhumuùitau tu dadhàti bhàgau tatte tulàü na dadhate prathame narendràþ // Ckc_8.*107 //
atra nàyakagatadharmaparipàlanakriyàvi÷eùo vivakùita iti seyaü kriyàti÷ayokriþ /
#<÷leùo 'nekàrthakathanaü padenaikena saümataþ // Ckc_8.59 //>#
yathà
khyàtàn mahà÷ayatayà kçtagotrarakùà- nàråóhabhåparisarà pratikålavçttãn /
÷rãsiïgabhåpatiyasàüsi niråóhasattvà- nullaïghayanti viùamànapi vàhinã÷àn // Ckc_8.*108 //
atra vàhinã÷apadena samudrasàmantaràjalakùaõamarthadvayaü tadvi÷eùaõe tu tadanukålàrthadvayaü ca ÷liùñamiti so 'yaü ÷leùàlaïkàraþ /
##
yathà
jàtiprasånapuñake svasakhãkareõa ÷rãsiïgabhåpatilakàya samarpaõãye /
ardhãkçtàlakakucàphaõi kahkaõena mudrà kçtà smarajità likhitena tanvyà // Ckc_8.*109 //
atra vidagdhayà kayàpi kàminyà priyayogyànàü puùpàõàü puùpa÷arapuùpaüdhayagandhavahàbhimar÷aþ ÷aïkyate so 'yaü bhàvaþpuùpaüdhayàdipratibhañatayà rakùàhetubhiralakaphaõismarajitpadairuddhidyate såcyata iti seyaü bhàvanà /
##
atra kevala÷abdàlaïkàrasaïkaraþ ÷abdàlaïkàraþ /
kevalàrthàlaïkàrasaïkaror'thàlaïkàraþ /
ubhayàlaïkàrasaïkara ubhayàlaïkàraþ /
÷abdàrthàlaïkàrayoþ ÷abdobhayàlaïkàrayorarthobhayàlaïkàrayo÷va saïkara ubhayàlaïkàra eva svàrthàlaïkàrava÷àt saïkarasyobhayà÷ritatvasiddheþ saübhàvyamànatvàt /
kevala÷abdàlaïkàrasaïkaro yathà
sàdhvasaümatividhvaüsi kçtvà siïkaniùevaõam /
sàdhvasaü matividhvaüsi båpai rnijagçhasthitaiþ // Ckc_8.*110 //
atra sàdhånàmasaümatimasaübhàvanàü vindato 'labhyamànàn sà dhvaüsayati nà÷ayatãti sàdhvasaümatividhvasi durjanatarjanamityarthaþ /
tàdç÷aü siïgabhåpàlasevanaü kçtvà nijagçhe svagçhe sthitairbhåpairmatividhvaüsi sàdhvasamiti yojanà /
atra nijagçhe nigçhãtamiti kriyàpadaü nijagçha iti saptamyà gåóhamiti kriyàgåóhalakùaõo viùayapadàvçttiyamakalakùaõasva ÷abdàlaïkàrau saükãrõàviti kevala÷abdàlaïkàrasaïkaro 'yam /
kevalàrthàlaïkàrasaïkaro yathà
siïgabhåpa vidadhàti tàvako dhãraõorasiranaübudà÷aniþ /
kànane nagaravartino ripåna tatpure vipinavàsino mçgàn // Ckc_8.*111 //
atrànaübçdà÷aniriti vibhàvanà /
uttaràrdhe parivçttiriti dvayo rarthàlaïkàrayossaükaraþ /
kevalobhayàlaïkàrasaïkaro yathà
lakùmãbhiriva devãbhirvinayairiva såribhiþ /
nayairiva mahàmàtyai ssevyate siïgabhåpatiþ // Ckc_8.*112 //
atreva÷abdena sahàrtha iva saübhàvamàrtho 'pi dyotyata iti ekavàcakànuprave÷ena sahokterutprekùàyà÷va saïkaraþ /
sabdàrthàlaïkàrasaïkaro yathà
tvayà dãnàriõà ràjan kçtà dãnàriõo mama /
asamagràmavçttà he samagràmavatà mahãm // Ckc_8.*113 //
atra prathamàrdhe dãnàriõà dãnàrãti dvitãyapàdamadhyayamakasyottaràrdhe samagràmavatà kçteti virodhàbhàsasya dvayossaükaraþ /
÷abdobhayàlaïkàrasaükaro yathà
tàràbhirinduriva yàbhirupàsyate 'yaü ÷rãsiïgabhåmipatirandhravilàsinãbhiþ /
citraü janasya valayà valayà nitàntaü tàsàü sitàyatadç÷àmudare kare ca // Ckc_8.*114 //
atra udare valayàvalirekhàþ citram /
avalayan acalayan kare valayaþ kañakamavalayamiti kartçkriyàpadayorekavacanabahuvacane ÷liùñe iti vacana÷leùasya tàràbhirindurivetyupamàyà÷va viveko dçsyata iti ÷abdobhayàlaïkàrasaïkaro 'yam /
yathà ca
màõikyairiva gàõikyaiþ syandanairiva candanaiþ /
saujanyairiva ràjanyairmodate siïgabhåpatiþ // Ckc_8.*115 //
atrànupràsopamotprekùàõàü saïkaraþ /
arthobhayàlaïkàrasaïkaro yathà
santràsaudviùatàü...pratidi÷aü tvatkãrtiràdhàyate tvatkãtau paridhàvanaü pratipadaü gàyanti vairistriyaþ /
glànirvairibahadhålatàsu dharaõã vi÷ràmyati tvadbhuje vi÷ràmo bhuvi siïgabhåpatimaõeü nidràünti vairistriyaþ // Ckc_8.*116 //
atrànàgata citrahetvalaïkàrasyopamàyà÷va saïkaraþ /
÷abdàrthobhayàlaïkàrasaükaro yathà
÷rãsiógakùoõibhartre di÷i di÷i sumanomànasollàsa kartre sàndràmindro vibhåtiü ÷ucirati÷ucitàü dharmaràjo 'ti dharmam /
rakùàü rakùo 'dhinàthaþ kuñilavighañanodyogicetaþ pracetà vàyussaüpårõamàyurdhanamapi dhanada÷÷aüïkaraþ ÷aü karotu // Ckc_8.*117 //
atra di÷i di÷ãti sumomànaseti ÷aïkaraþ ÷aü kotviti rakùàü rakùo iti vat chekànupràsasya sàndràmidra ityàdàvanupràsasya sumana÷÷leùaþ prati÷abdotthàpitena dikpàla råpa...(madhyama?) malokapàlasya cànyonyapratãkàralakùaõenànyonyàrthàlaïkàreõa pårvàdikpàlaparipàñãkathanalakùaõena kramanàmnobhayàlaïkàreõa saha saünive÷aþ prakà÷ata iti so 'yaü trividhàlaïkàra ... ... ... ... laïkàrasaïkaro 'nusaüdheyaþ /
##
tatra guõàlaïkàrasaïkaro yathà
vi÷ve÷akalpitacamatkçti ... ... ... siïgaya÷asà samamàviràstàm /
àcandramàtapanamàdharaõãdharendra- màtàramàgaganamàgirijà -- -- -- // Ckc_8.*118 //
(pratha?) màrdhe sahoktiþ /
uttaràrdhe ÷eùakãrti -- -- -- meteùàü saïkaraþ kàvyacamatkàramakalaïkamaïkurayati /
evaü saïkaràntaràõi yathàsaübhavaü mahàkaviprabandheùu rasaj¤airanusandheyàni /
##
iti sakalamapi kalyàõam iti sarasasàhityacàturãdhurãõavi÷ve÷varakavicandrapraõãtàyàü ÷rãsiïgabhåpàlakãrtisudhàsàra ÷ãtalàyàü camatkàracandrikàyàmaùñamo vilàsaþ //
samàpto 'yaü granthaþ //