DANDIN: KAVYADARSA, Pariccheda 2 (incomplete!): Verses 2.1-144, 310-368 based on the edition by S.K. Belvalkar, Poona 1924. Input by Reinhold Gruenendahl PLAIN TEXT VERSION ÚÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! ³ ³ COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. ³ ³ ³ ³ Text converted to Classical Sanskrit Extended ³ ³ (CSX) encoding: ³ ³ ³ ³ description character = ASCII ³ ³ ³ ³ long a à 224 ³ ³ long A â 226 ³ ³ long i ã 227 ³ ³ long I ä 228 ³ ³ long u å 229 ³ ³ long U æ 230 ³ ³ vocalic r ç 231 ³ ³ vocalic R è 232 ³ ³ long vocalic r é 233 ³ ³ vocalic l ë 235 ³ ³ long vocalic l í 237 ³ ³ velar n ï 239 ³ ³ velar N ð 240 ³ ³ palatal n ¤ 164 ³ ³ palatal N ¥ 165 ³ ³ retroflex t ñ 241 ³ ³ retroflex T ò 242 ³ ³ retroflex d ó 243 ³ ³ retroflex D ô 244 ³ ³ retroflex n õ 245 ³ ³ retroflex N ö 246 ³ ³ palatal s ÷ 247 ³ ³ palatal S ø 248 ³ ³ retroflex s ù 249 ³ ³ retroflex S ú 250 ³ ³ anusvara ü 252 ³ ³ anusvara (overdot) § 167 ³ ³ capital anusvara ý 253 ³ ³ visarga þ 254 ³ ³ (capital visarga 255) ³ ³ long e ¹ 185 ³ ³ long o º 186 ³ ³ ³ ³ additional: ³ ³ l underbar × 215 ³ ³ r underbar Ÿ 159 ³ ³ n underbar ­ 173 ³ ³ k underbar É 201 ³ ³ t underbar  194 ³ ³ ³ ³ Other characters of the CSX encoding table are ³ ³ not included. Accents have been dropped in order ³ ³ to facilitate word search. ³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÙ Pariccheda 2 kàvya÷obhàkaràn dharmàn alaükàràn pracakùate / te càdyàpi vikalpyante kas tàn kàrtsnyena vakùyati // 2.1 // kiütu bãjaü vikalpànàü pårvàcàryaiþ pradarsitam / tad eva pratisaüskartum ayam asmatpari÷ramaþ // 2.2 // kà÷cin màrgavibhàgàrtham uktàþ pràg apy alaükriyàþ / sàdhàraõam alaükàra- jàtam anyat pradar÷yate // 2.3 // svabhàvàkhyànam upamà råpakaü dãpakàvçttiþ / àkùepo 'rthàntaranyàso vyatireko vibhàvanà // 2.4 // samàsàti÷ayotprekùà hetuþ såkùmo lavaþ kramaþ / preyo rasavad årjasvi paryàyoktaü samàhitam // 2.5 // udàttàpahnuti÷leùa- vi÷eùàs tulyayogità / virodhàprastutastotre vyàjastutinidar÷ane // 2.6 // sahoktiþ parivçttyà÷iþ- saükãrõam atha bhàvikam / iti vàcàm alaükàrà dar÷itàþ pårvasåribhiþ // 2.7 // [svabhàvokti (= svabhàvàkhyàna = jàti)] nànàvasthaü padàrthànàü råpaü sàkùàd vivçõvatã / svabhàvokti÷ ca jàti÷ cety àdyà sàlaükçtir yathà // 2.8 // [svabhàvokti: jàti] tuõóair àtàmrakuñilaiþ pakùair haritakomalaiþ / trivarõaràjibhiþ kaõñhair ete ma¤jugiraþ ÷ukàþ // 2.9 // [- svabhàvokti: kriyà] kalakvaõitagarbheõa kaõñhenàghårõitekùaõaþ / pàràvataþ paribhramya riraüsu÷ cumbati priyàm // 2.10 // [- svabhàvokti: guõa] badhnann aïgeùu romà¤cam kurvan manasi nirvçtim / netre càmãlayann eùa priyàspar÷aþ pravartate // 2.11 // [- svabhàvokti: dravya] kaõñhekàlaþ karasthena kapàlenendu÷ekharaþ / jañàbhiþ snigdhatàmràbhir àviràsãd vçùadhvajaþ // 2.12 // jàtikriyàguõadravya- svabhàvàkhyànam ãdç÷am / ÷àstreùv asyaiva sàmràjyaü kàvyeùv apy etad ãpsitam // 2.13 // [upamà] yathà kathaücid sàdç÷yaü yatrodbhåtaü pratãyate / upamà nàma sà tasyàþ prapa¤co 'yaü nidar÷yate // 2.14 // [- dharmopamà] ambhoruham ivàtàmraü mugdhe karatalaü tava / iti dharmopamà sàkùàt tulyadharmapradar÷anàt // 2.15 // [- vaståpamà] ràjãvam iva te vaktraü netre nãlotpale iva / iyaü pratãyamànaika- dharmà vaståpamaiva sà // 2.16 // [- viparyàsopamà] tavànanam ivonnidram aravindam abhåd iti / sà prasiddhiviparyàsàd viparyàsopameùyate // 2.17 // [- anyo'nyopamà] tavànanam ivàmbhojam ambojam iva te mukham / ity anyo'nyopamà sàyam anyo'nyotkarùa÷aüsinã // 2.18 // [- niyamopamà] tvanmukhaü kamalenaiva tulyaü nànyena kenacit / ity anyasàmyavyàvçtter iyaü sà niyamopamà // 2.19 // [- aniyamopamà] padmaü tàvat tavànveti mukham anyac ca tàdç÷am / asti ced astu tatkàrãty asàv aniyamopamà // 2.20 // [- samuccayopamà] samuccayopamàpy asti na kàntyaiva mukhaü tava / hlàdanàkhyena cànveti karmaõendum itãdç÷ã // 2.21 // [- ati÷ayopamà] tvayy eva tvanmukhaü dçùñaü dç÷yate divi candramàþ / iyaty eva bhidà nànyety asàv ati÷ayopamà // 2.22 // [- utprekùitopamà] mayy evàsyà mukha÷rãr ity alam indor vikatthanaiþ / padme 'pi sà yad asty evety asàv utprekùitopamà // 2.23 // [- adbhutopamà] yadi kiücid bhavet padmaü subhru vibhràntalocanam / tat te mukha÷riyaü dhattàm ity asàv adbhutopamà // 2.24 // [- mohopamà] ÷a÷ãty utprekùya tanvaïgi tvanmukhaü tvanmukhà÷ayà / indum apy anudhàvàmãty eùà mohopamà smçtà // 2.25 // [- saü÷ayopamà] kiü padmam antarbhràntàli kiü te lolekùaõaü mukham / mama dolàyate cittam itãyaü saü÷ayopamà // 2.26 // [- nirõayopamà] na padmasyendunigràhyasy- endulajjàkarã dyutiþ / atas tvanmukham evedam ity asau nirõayopamà // 2.27 // [- ÷leùopamà] ÷i÷iràü÷upratispardhi ÷rãmat surabhigandhi ca / ambhojam iva te vaktram iti ÷leùopamà smçtà // 2.28 // [- samànopamà] saråpa÷abdavàcyatvàt sà samànopamà yathà / bàlevodyànamàleyaü sà(1)la()kà(3)nana÷obhinã // 2.29 // [- nindopamà] padmaü bahuraja÷ candraþ kùayã tàbhyàü tavànanam / samànam api sotsekam iti nindopamà smçtà // 2.30 // [- pra÷aüsopamà] brahmaõo 'py udbhavaþ padmaü candraþ ÷aübhu÷irodhçtaþ / tau tulyau tvanmukheneti sà pra÷aüsopamocyate // 2.31 // [- àcikhyàsopamà] candreõa tvanmukhaü tulyam ity àcikhyàsu me manaþ / sa guõo vàstu doùo vety àcikhyàsopamàü viduþ // 2.32 // [- virodhopamà] ÷atapattraü ÷araccandras tvadànanam iti trayam / parasparavirodhãti sà virodhopamà matà // 2.33 // [- pratiùedhopamà] na jàtu ÷aktir indos te mukhena pratigarjitum / kalaïkino jaóasyeti pratiùedhopamaiva sà // 2.34 // [- cañåpamà] mçgekùaõàïkaü te vaktram mçgeõaivàïkitaþ ÷a÷ã / tathàpi sama evàsau notkarùãti cañåpamà // 2.35 // [- tattvàkhyànopamà] na padmaü mukham evedaü na bhçïgau cakùuùã ime / iti vispaùñasàdç÷yàt tattvàkhyànopamaiva sà // 2.36 // [- asàdhàraõopamà] candràravindayoþ kàntim atikramya mukhaü tava / àtmanaivàbhavat tulyam ity asàdhàraõopamà // 2.37 // [- abhåtopamà] sarvapadmaprabhàsàraþ samàhçta iva kvacit / tvadànanaü vibhàtãti tàm abhåtopamàü viduþ // 2.38 // [- asaübhàvitopamà] candrabimbàd iva viùaü candanàd iva pàvakaþ / paruùà vàg ito vaktràd ity asaübhàvitopamà // 2.39 // [- bahåpamà] candanodakacandràü÷u- candrakàntàdi÷ãtalaþ / spar÷as tavety ati÷ayaü bodhayantã bahåpamà // 2.40 // [- vikriyopamà] candrabimbàd ivotkãrõaü padmagarbhàd ivoddhçtam / tava tanvaïgi vadanam ity asau vikriyopamà // 2.41 // [- màlopamà] påùõy àtapa ivàhnãva påùà vyomnãva vàsaraþ / vikramas tvayy adhàl lakùmãm iti màlopamà matà // 2.42 // [- vàkyàrthopamà; zwei Arten] vàkyàrtheõaiva vàkyàrthaþ ko 'pi yady upamãyate / ekànekeva÷abdatvàt sà vàkyàrthopamà dvidhà // 2.43 // [- (1.) vàkyàrthopamà mit einem iva] tvadànanam adhãràkùam àvirda÷anadãdhiti / bhramadbhçïgam ivàlakùya- kesaraü bhàti païkajam // 2.44 // [- (2.) vàkyàrthopamà mit mehreren iva] nalinyà iva tanvaïgyàs tasyàþ padmam ivànanam / mayà madhuvrateneva pàyaü pàyam aramyata // 2.45 // [- prativaståpamà] vastu kiücid upanyasya nyasanàt tatsadharmaõaþ / sàmyapratãtir astãti prativaståpamà yathà // 2.46 // naiko 'pi tvàdç÷o 'dyàpi jàyamàneùu ràjasu / nanu dvitãyo nàsty eva pàrijàtasya pàdapaþ // 2.47 // [- tulyayogopamà] adhikena samãkçtya hãnam ekakriyàvidhau / yad bruvanti smçtà seyaü tulyayogopamà yathà // 2.48 // divo jàgarti rakùàyai pulomàrir bhuvo bhavàn / asuràs tena hanyante sàvalepàs tvayà nçpàþ // 2.49 // [- hetåpamà] kàntyà candramasaü dhàmnà såryaü dhairyeõa càrõavam / ràjann anukaroùãti saiùà hetåpamà matà // 2.50 // na liïgavacane bhinne na hãnàdhikatàpi và / upamàdåùanàyàlaü yatrodvego na dhãmatàm // 2.51 // strãva gacchati ùaõóho 'yaü vakty eùà strã pumàn iva / pràõà iva priyo 'yam me vidyà dhanam ivàrjitam // 2.52 // bhavàn iva mahãpàla devaràjo viràjate / alam aü÷umataþ kakùàm àroóhuü tejasà nçpaþ // 2.53 // ity evam àdau saubhàgyaü na jahàty eva jàtucit / asty eva kvacid udvegaþ prayoge vàgvidàü yathà // 2.54 // haüsãva dhavala÷ candraþ saràüsãvàmalaü nabhaþ / bhartçbhakto bhañaþ ÷veva khadyoto bhàti bhànuvat // 2.55 // ãdç÷aü varjyate sadbhiþ kàraõaü tatra cintyatàm / guõadoùavicàràya svayam eva manãùibhiþ // 2.56 // ivavadvàyathà÷abdàþ samànanibhasaünibhàþ / tulyasaükà÷anikà÷a- prakà÷apratiråpakàþ // 2.57 // pratipakùapratidvaüdvi- pratyanãkavirodhinaþ / sadçksadç÷asaüvàdi- sajàtãyànuvàdinaþ // 2.58 // pratibimbapraticchanda- saråpasamasaümitàþ / salakùaõasadçkùàbha- sapakùopamitopamàþ // 2.59 // kalpade÷ãyade÷yàdiþ prakhyapratinidhã api / savarõatulatau ÷abdau ye cànyånàrthavàdinaþ // 2.60 // samàsa÷ ca bahuvrãhiþ ÷a÷àïkavadanàdiùu / spardhate jayati dveùñi druhyati pratigarjati // 2.61 // àkro÷aty avajànàti kadarthayati nindati / vióambayati saüdhatte hasatãrùyaty asåyati // 2.62 // tasya muùõàti saubhàgyaü tasya kàntiü vilumpati / tena sàrdhaü vigçhõàti tulàü tenàdhirohati // 2.63 // tatpadavyàm padaü dhatte tasya kakùàü vigàhate / tam anvety anubadhnàti tacchãlaü tanniùedhati // 2.64 // tasya cànukarotãti ÷abdàþ sàdç÷yam åcakàþ / upamàyàm ime proktàþ kavãnàü buddhisaukhyadàþ // 2.65 // [råpaka] [- samastaråpaka] upamaiva tirobhåta- bhedà råpakam ucyate / yathà bàhulatà pàõi- padmaü caraõapallavaþ // 2.66 // [- asamastaråpaka] aïgulyaþ pallavàny àsan kusumàni nakhàrciùaþ / bàhå late vasanta÷rãs tvaü naþ pratyakùacàriõã // 2.67 // [- samastavyastaråpaka] ity etad asamastàkhyaü samastaü pårvaråpakam / smitaü mukhendor jyotsneti samastavyastaråpakam // 2.68 // [- sakalaråpaka] tàmràïgulidala÷reõi nakhadãdhitikesaram / dhriyate mårdhni bhåpàlair bhavaccaraõapaïkajam // 2.69 // aïgulyàdau dalàditvaü pàde càropya padmatàm / tadyogyasthànavinyàsàd etat sakalaråpakam // 2.70 // [- avayavaråpaka] akasmàd eva te caõói sphuritàdharapallavam / mukhaü muktàruco dhatte gharmàmbhaþkaõama¤jarãþ // 2.71 // ma¤jarãkçtya gharmàmbhaþ pallavãkçtya càdharam / nànyathà kçtam atràsyam ato 'vayavaråpakam // 2.72 // [- avayaviråpakam] valgitabhru galadgharma- jalam àlohitekùaõam / vivçõàti (!) madàvasthàm idam vadanapaïkajam // 2.73 // avikçtya mukhàïgàni mukham evàravindatàm / àsãd gamitam atredam ato 'vayaviråpakam // 2.74 // [- ekàïgaråpaka] madapàñalagaõóena raktanetrotpalena te / mukhena mugdhaþ so 'py eùa jano ràgamayaþ kçtaþ // 2.75 // ekàïgaråpakaü caitad evaü dviprabhçtãny api / aïgàni råpayanty atra yogàyogau bhidàkarau // 2.76 // [- yuktaråpaka] smitapuùpojjvalaü lola- netrabhçïgam idaü mukham / iti puùpadvirephàõàü saügatyà yuktaråpakam // 2.77 // [- ayuktaråpaka] idam àrdrasmitajyotsnaü snigdhanetrotpalaü mukham / iti jyotsnotpalàyogàd ayuktaü nàma råpakam // 2.78 // [- viùamaråpaka] råpaõàd aïgino 'ïgànàü råpaõàråpaõà÷rayàt / råpakaü viùamaü nàma lalitaü jàyate yathà // 2.79 // madaraktakapolena manmathas tvanmukhendunà / nartitabhrålatenàlaü mardituü bhuvanatrayam // 2.80 // [- savi÷eùaõaråpaka] haripàdaþ ÷irolagna- jahnukanyàjalàü÷ukaþ / jayaty asuraniþ÷aïka- surànandotsavadhvajaþ // 2.81 // vi÷eùaõasamagrasya råpaü ketor yadãdç÷am / pàde tadarpaõàd etat savi÷eùaõaråpakam // 2.82 // [- viruddharåpaka] na mãlayati padmàni na nabho 'py avagàhate / tvanmukhendur mamàsånàü haraõàyaiva kalpate // 2.83 // akriyà candrakàryàõàm anyakàryasya ca kriyà / atra saüdar÷yate yasmàd viruddhaü nàma råpakam // 2.84 // [- heturåpaka] gàmbhãryeõa samudro 'si gauraveõàsi parvataþ / kàmadatvàc ca lokànàm asi tvaü kalpapàdapaþ // 2.85 // gàmbhãryapramukhair atra hetubhiþ sàgaro giriþ / kalpadruma÷ ca kriyate tad idaü heturåpakam // 2.86 // [- ÷iùñaråpaka] ràjahaüsopabhogàrthaü bhramarapràrthyasaurabham / sakhi vaktràmbujam idaü taveti ÷liùñaråpakam // 2.87 // iùñaü sàdharmyavaidharmya- dar÷anàd gauõamukhyayoþ / upamàvyatirekàkhyaü råpakadvitayaü yathà // 2.88 // [- upamàråpaka] ayam àlohitacchàyo madane mukhacandramàþ / saünaddhodayaràgasya candrasya pratigarjati // 2.89 // [- vyatirekaråpaka] candramàþ pãyate devair mayà tvanmukhacandramàþ / asamagro 'py asau ÷a÷vad ayam àpårõamaõóalaþ // 2.90 // [- àkùeparåpaka] mukhacandrasya candratvam ittham anyopatàpinaþ / na te sundari saüvàdãty etad àkùeparåpakam // 2.91 // [- samàdhànaråpaka] mukhendur api te caõói màü nirdahati nirdayam / bhàgyadoùàn mamaiveti tat samàdhànaråpakam // 2.92 // [- råpakaråpaka] mukhapaïkajaraïge 'smin bhrålatànartakã tava / lãlànçtyaü karotãti ramyaü råpakaråpakam // 2.93 // [- àpahnavaråpaka] naitan mukham idaü padmaü na netre bhramaràv imau / etàni kesaràõy eva naità dantàrciùas tava // 2.94 // mukhàditvaü nivartyaiva padmàditvena råpaõàt / udbhàvitaguõotkarùaü tat tv àpahnavaråpakam // 2.95 // na paryanto vikalpànàü råpakopamayor ataþ / diïmàtraü dar÷itaü dhãrair anuktam anumãyatàm // 2.96 // [dãpaka] jàtikriyàguõadravya- vàcinaikatra vartinà / sarvavàkyopakàra÷ cet tad àhur dãpakaü yathà // 2.97 // [- àdidãpaka: jàti] pavano dakùiõaþ parõaü jãrõaü harati vãrudhàü / sa evàvanatàïgãnàü mànabhaïgàya kalpate // 2.98 // [- àdidãpaka: kriyà] caranti caturambhodhi- velodyàneùu dantinaþ / cakravàlàdriku¤jeùu kundabhàso guõà÷ ca te // 2.99 // [- àdidãpaka: guõa] ÷yàmalàþ pràvçùeõyàbhir di÷o jãmåtapaïktibhiþ / bhuva÷ ca sukumàràbhir nava÷àdvalaràjibhiþ // 2.100 // [- àdidãpaka: dravya] viùõunà vikramasthena dànavànàü vibhåtayaþ / kvàpi nãtàþ kuto 'py àsann ànãtà daivatarddhayaþ // 2.101 // ity àdidãpakàny uktàny evaü madhyàntayor api / vàkyayor dar÷ayiùyàmaþ kàni cittàni tadyathà // 2.102 // [- madhyadãpaka: jàti] nçtyanti niculotsaïge gàyanti ca kalàpinaþ / badhnanti ca payodeùu dç÷o harùà÷rugarbhiõãþ // 2.103 // [- madhyadãpaka: kriyà] mando gandhavahaþ kùàro vahnir indu÷ ca jàyate / carcàcandanapàta÷ ca ÷astrapàtaþ pravàsinàm // 2.104 // [- antadãpaka: dravya (Komm.: jàti)] jalaü jaladharodgãrõaü kulaü gçha÷ikhaõóinàm / calaü ca taóitàü dàma balaü kusumadhanvanaþ // 2.105 // [- antadãpaka: kriyà] tvayà nãlotpalaü karõe smareõàstraü ÷aràsane / mayàpi maraõe cetas trayam etat samaü kçtam // 2.106 // [- (àdidãpaka): màlàdãpaka] ÷uklaþ ÷vetàrciùo vçddhyai pakùaþ pa¤ca÷arasya saþ / sa ca ràgasya ràgo 'pi yånàü ratyutsava÷riyaþ // 2.107 // ity àdidãpakatve 'pi pårvapårvavyapekùiõã / vàkyamàlà prayukteti tan màlàdãpakaü matam // 2.108 // [- viruddhàrthadãpaka] avalepam anaïgasya vardhayanti balàhakàþ / kar÷ayanti tu gharmasya màrutoddhåta÷ãkaràþ // 2.109 // avalepapadenàtra balàhakapadena ca / kriye viruddhe saüyukte tad viruddhàrthaü dãpakam // 2.110 // [- ekàrthadãpaka] haraty àbhogam à÷ànàü gçhõàti jyotiùàü gaõam / àdatte càdya me pràõàn asau jaladharàvalã // 2.111 // aneka÷abdopàdànàt kriyaikaivàtra dãpyate / yato jaladharàvalyà tasmàd ekàrthadãpakam // 2.112 // [- ÷liùñàrthadãpaka] hçdyagandhavahàs tuïgàs tamàla÷yàmalatviùaþ / divi bhramanti jãmåtà bhuvi caite mataügajàþ // 2.113 // atra dharmair abhinnànàm abhràõàü dantinàü tathà / bhramaõenaiva saübandha iti ÷liùñàrthadãpakam // 2.114 // anenaiva prakàreõa ÷eùàõàm api dãpake / vikalpànàm avagatir vidhàtavyà vicakùaõaiþ // 2.115 // [àvçtti] arthàvçttiþ padàvçttir ubhayàvçttir eva ca / dãpakasthàna eveùñam alaükàratrayaü yathà // 2.116 // [- arthàvçtti] vikasanti kadambàni sphuñanti kuñajadrumàþ / unmãlanti ca kandalyo dalanti kakubhàni ca // 2.117 // [- padàvçtti] utkaõñhayati meghànàü màlà vçndaü kalàpinàm / yånàü cotkaõñhayaty eva mànasaü makaradhvajaþ // 2.118 // [- ubhayàvçtti (artha u. pada)] jitvà vi÷vaü bhavàn atra viharaty avarodhanaiþ / viharaty apsarobhis te ripuvargo divaü gataþ // 2.119 // [àkùepa] pratiùedhoktir àkùepas traikàlyàpekùayà tridhà / athàsya punar àkùepya- bhedànantyàd anantatà // 2.120 // [- vçttàkùepa] anaïgaþ pa¤cabhiþ puùpair vi÷vaü vyajayateùubhiþ / ity asaübhàvyam atha và vicitrà vastu÷aktayaþ // 2.121 // ity anaïgajayàyoga- buddhir hetubalàd iha / pravçttaiva yad àkùiptà vçttàkùepaþ sa ãdç÷aþ // 2.122 // [- vartamànàkùepa] kutaþ kuvalayaü karõe karoùi kalabhàùiõi / kim apàïgam aparyàptam asmin karmaõi manyase // 2.123 // sa vartamànàkùepo 'yaü kurvaty evàsitotpala / karõe kàcit priyeõaivaü càñukàreõa rudhyate // 2.124 // [- bhaviùyadàkùepa] satyaü bravãmi na tvaü màü draùñuü vallabha lapsyase / anyacumbanasaükrànta- làkùàraktena cakùuùà // 2.125 // so 'yaü bhaviùyadàkùepaþ pràg evàtimanasvinã / kadàcid aparàdho 'sya bhàvãty evam arunddhayat // 2.126 // [- dharmàkùepa] tava tanvaïgi mithyaiva råóham aïgeùu màrdavam / yadi satyaü mçdåny eva kim akàõóe rujanti màm // 2.127 // dharmàkùepo 'yam àkùiptam aïganàgàtramàrdavam / kàmukena yad atraivaü karmaõà tadvirodhinà // 2.128 // [- dharmyàkùepa] sundarã sà bhavaty evaü vivekaþ kena jàyate / prabhàmàtraü hi taralaü dç÷yate na tadà÷rayaþ // 2.129 // dharmyàkùepo 'yam àkùipto dharmã dharmaü prabhàhvayam / anuj¤àyaiva yad råpam atyà÷caryaü vivakùatà // 2.130 // [- kàraõàkùepa] cakùuùã tava rajyete sphuraty adharapallavaþ / bhruvau ca bhugne na tathàpy aduùñasyàsti me bhayam // 2.131 // sa eùa kàraõàkùepaþ pradhànaü kàraõaü bhiyaþ / svàparàdho niùiddho 'tra yat priyeõa pañãyasà // 2.132 // [- kàryàkùepa] dåre priyatamaþ so 'yam àgato jaladàgamaþ / dçùñà÷ ca phullà niculà na mçtà càsmi kiü nv idam // 2.133 // kàryàkùepaþ sa kàryasya maraõasya nivartanàt / tatkàraõam upanyasya dàruõaü jaladàgamam // 2.134 // [- anuj¤àkùepa] na ciraü mama tàpàya tava yàtrà bhaviùyati / yadi yàsyasi yàtavyam alam à÷aïkayàtra te // 2.135 // ity anuj¤àmukhenaiva kàntasyàkùipyate gatiþ / maraõaü såcayantyaiva so 'nuj¤àkùepa ucyate // 2.136 // [- prabhutvàkùepa] dhanaü ca bahu labhyaü te sukhaü kùemaü ca vartmani / na ca me pràõasaüdehas tathàpi priya mà sma gàþ // 2.137 // ity àcakùàõayà hetån priyayàtrànubandhinaþ / prabhutvenaiva ruddhas tat prabhutvàkùepa ucyate // 2.138 // [- anàdaràkùepa] jãvità÷à balavatã dhanà÷à durbalà mama / gaccha và tiùñha và kànta sva1vasthà tu nivedità // 2.139 // asàv anàdaràkùepo yad anàdaravad vacaþ / priyapraõàyaü rundhatyà prayuktam iha raktayà // 2.140 // [- à÷ãrvacanàkùepa] gaccha gacchasi cet kànta panthànaþ santu te ÷ivàþ / mamàpi janma tatraiva bhåyàd yatra gato bhavàn // 2.141 // ity à÷ãrvacanàkùepo yad à÷ãrvàdavartmanà / svàvasthàü såcayantyaiva kàntayàtrà niùidhyate // 2.142 // [- paruùàkùepa] yadi satyaiva yàtrà te kàpy anyà mçgyatàü tvayà / aham adyaiva ruddhàsmi randhràpekùeõa mçtyunà // 2.143 // ity eùa paruùàkùepaþ paruùàkùarapårvakam / kàntasyàkùipyate yasmàt prasthànaü premanighnayà // 2.144 // [- sàcivyàkùepa] // 2.145 // // 2.146 // // 2.147 // // 2.148 // // 2.149 // // 2.150 // // 2.151 // // 2.152 // // 2.153 // // 2.154 // // 2.155 // // 2.156 // // 2.157 // // 2.158 // // 2.159 // // 2.160 // // 2.161 // // 2.162 // // 2.163 // // 2.164 // // 2.165 // // 2.166 // // 2.167 // // 2.168 // // 2.169 // // 2.170 // // 2.171 // // 2.172 // // 2.173 // // 2.174 // // 2.175 // // 2.176 // // 2.177 // // 2.178 // // 2.179 // // 2.180 // // 2.181 // // 2.182 // // 2.183 // // 2.184 // // 2.185 // // 2.186 // // 2.187 // // 2.188 // // 2.189 // // 2.190 // // 2.191 // // 2.192 // // 2.193 // // 2.194 // // 2.195 // // 2.196 // // 2.197 // // 2.198 // // 2.199 // // 2.200 // // 2.201 // // 2.202 // // 2.203 // // 2.204 // // 2.205 // // 2.206 // // 2.207 // // 2.208 // // 2.209 // // 2.210 // // 2.211 // // 2.212 // // 2.213 // // 2.214 // // 2.215 // // 2.216 // // 2.217 // // 2.218 // // 2.219 // // 2.220 // // 2.221 // // 2.222 // // 2.223 // // 2.224 // // 2.225 // // 2.226 // // 2.227 // // 2.228 // // 2.229 // // 2.230 // // 2.231 // // 2.232 // // 2.233 // // 2.234 // // 2.235 // // 2.236 // // 2.237 // // 2.238 // // 2.239 // // 2.240 // // 2.241 // // 2.242 // // 2.243 // // 2.244 // // 2.245 // // 2.246 // // 2.247 // // 2.248 // // 2.249 // // 2.250 // // 2.251 // // 2.252 // // 2.253 // // 2.254 // // 2.255 // // 2.256 // // 2.257 // // 2.258 // // 2.259 // // 2.260 // // 2.261 // // 2.262 // // 2.263 // // 2.264 // // 2.265 // // 2.266 // // 2.267 // // 2.268 // // 2.269 // // 2.270 // // 2.271 // // 2.272 // // 2.273 // // 2.274 // // 2.275 // // 2.276 // // 2.277 // // 2.278 // // 2.279 // // 2.280 // // 2.281 // // 2.282 // // 2.283 // // 2.284 // // 2.285 // // 2.286 // // 2.287 // // 2.288 // // 2.289 // // 2.290 // // 2.291 // // 2.292 // // 2.293 // // 2.294 // // 2.295 // // 2.296 // // 2.297 // // 2.298 // // 2.299 // // 2.300 // // 2.301 // // 2.302 // // 2.303 // // 2.304 // // 2.305 // // 2.306 // // 2.307 // // 2.308 // // 2.309 // [÷leùa (= ÷liùña)] ÷liùñam iùñam anekàrtham ekaråpànvitaü vacaþ / tad abhinnapadaü bhinna- padapràyam iti dvidhà // 2.310 // [- abhinnapada÷leùa] asàv udayam àråóhaþ kàntimàn raktamaõóalaþ / ràjà harati lokasya hçdayaü mçdubhiþ karaiþ // 2.311 // [- bhinnapada÷leùa] doùà(3)kareõa saübadhnan[n / n]a[]kùatrapathavartinà / raj¤à pradoùo màm ittham apriyaü kiü na bàdhate // 2.312 // upamàråpakàkùepa- vyatirekàdigocaràþ / pràg eva dar÷itàþ ÷leùà dar÷yante kecanàpare // 2.313 // asty abhinnakriyaþ ka÷cid aviruddhakriyo 'paraþ / viruddhakarmà càsty anyaþ ÷leùo niyamavàn api // 2.314 // niyamàkùeparåpoktir avirodhã virodhy api / teùàü nidar÷aneùv eva råpam àvir bhaviùyati // 2.315 // [- abhinnakriya÷leùa] vakràþ svabhàvamadhuràþ ÷aüsantyo ràgam ulbaõam / dç÷o dåtya÷ ca karùanti kàntàbhiþ preùitàþ priyàn // 2.316 // [- aviruddhakriya÷leùa] madhurà ràgavardhinyaþ komalàþ kokilàgiraþ / àkarõyante madakalàþ ÷liùyante càsitekùaõàþ // 2.317 // [- viruddhakarma÷leùa] ràgam àdar÷ayann eùa vàruõãyogavardhitam / tirobhavati gharmàü÷ur aïgajas tu vijçmbhate // 2.318 // [- niyamavacchleùa] nistriü÷atvam asàv eva dhanuùy evàsya vakratà / ÷areùv eva narendrasya màrgaõatvaü ca vartate // 2.319 // [- niyamàkùeparåpokti÷leùa] padmànàm eva daõóeùu kaõñakas tvayi rakùati / athavà dç÷yate ràgi- mithunàliïganeùv api // 2.320 // [- avirodhi÷leùa] mahãbhçd bhårikañakas tejasvã niyatodayaþ / dakùaþ prajàpati÷ càsãt svàmã ÷aktidhara÷ ca saþ // 2.321 // [- virodhi÷leùa] acyuto 'py avçùacchedã ràjàpy aviditakùayaþ / devo 'py avibudho jaj¤e ÷aükaro 'py abhujaügavàn // 2.322 // [vi÷eùokti] guõajàtikriyàdãnàü yatra vaikalyadar÷anam / vi÷eùadar÷anàyaiva sà vi÷eùoktir iùyate // 2.323 // [- vi÷eùokti: guõa] na kañhoraü na và tãkùõam àyudhaü puùpadhanvanaþ / tathàpi jitam evàsãd amunà bhuvanatrayam // 2.324 // [- vi÷eùokti: jàti] na devakanyakà nàpi gandharvakulasaübhavà / tathàpy eùà tapobhaïgaü vidhàtuü vedhaso 'py alam // 2.325 // [- vi÷eùokti: kriyà] na baddhà bhrukuñir nàpi sphurito da÷anacchadaþ / na ca raktàbhavad dçùñir jitaü ca dviùatàü balam // 2.326 // [- vi÷eùokti: dravya] na rathà na ca màtaügà na hayà na ca pattayaþ / strãõàm apàïgadçùñyaiva jãyate jagatàü trayam // 2.327 // [- vi÷eùokti: hetu] ekacakro ratho yantà vikalo viùamà hayàþ / àkràmaty eva tejasvã tathàpy arko nabhastalam // 2.328 // saiùà hetuvi÷eùoktis tejasvãti vi÷eùaõàt / ayaü eva kramo 'nyeùàü bhedànàm api kalpate // 2.329 // [tulyayogità] vivakùitaguõotkçùñair yat samãkçtya kasyacit / kãrtanaü stutinindàrthaü sà matà tulyayogità // 2.330 // yamaþ kubero varuõaþ sahasràkùo bhavàn api / bibhçty ananyaviùayàü lokapàla iti ÷rutim // 2.331 // saügatàni mçgàkùãõàü taóidvilasitàni ca / kùaõadvayaü na tiùñhanti ghanàrabdhàny api svayam // 2.332 // [virodhacakra] viruddhànàü padàrthànàü yatra saüsargadar÷anam / vi÷eùadar÷anàyaiva sa virodhaþ smçto yathà // 2.333 // kåjitaü ràjahaüsànàü vardhate madama¤julam / kùãyate ca mayåràõàü rutam utkràntasauùñhavam // 2.334 // pràvçùeõyair jaladharair ambaraü durdinàyate / ràgeõa punar àkràntaü jàyate jagatàm manaþ // 2.335 // tanumadhyaü pçthu÷roõi raktauùñham asitekùaõam / natanàbhi vapuþ strãõàü kaü na hanty unnatastanam // 2.336 // mçõàlabàhu rambhoru padmotpalamukhekùaõam / api te råpam asmàkam tanvi tàpàya kalpate // 2.337 // udyànamàrutoddhåtà÷ cåtacampakareõavaþ / uda÷rayanti pànthànàm aspç÷anto 'pi locane // 2.338 // kçùõàrjunànuraktàpi dçùñiþ karõàvalambinã / yàti vi÷vasanãyatvaü kasya te kalabhàùiõã // 2.339 // ity anekaprakàro 'yam alaükàraþ pratãyate / [aprastutapra÷aüsà] aprastutapra÷aüsà syàd aprakànteùu yà stutiþ // 2.340 // sukhaü jãvanti hariõà vaneùv aparasevinaþ / arthair ayatnasulabhair jaladarbhàïkuràdibhiþ // 2.341 // seyam aprastutaivàtra mçgavçttiþ pra÷asyate / ràjànuvartanakle÷a- nirviõõena manasvinà // 2.342 // [vyàjastuti] yadi nindann iva stauti vyàjastutir asau stutà / doùàbhàsà guõà eva labhante yatra saünidhim // 2.343 // tàpasenàpi ràmeõa jiteyaü bhåtadhàriõã / tvayà ràj¤àpi seveyaü jità mà bhån madas tava // 2.344 // puüsaþ puràõàd àcchidya ÷rãs tvayà paribhujyate / ràjann ikùvàkuvaü÷asya kim idaü tava yujyate // 2.345 // bhujaïgabhogasaüsaktà kalatraü tava medinã / ahaükàraþ paràü koñim àrohati kutas tava // 2.346 // iti ÷leùànuviddhànàm anyeùàü copalakùyatàü / vyàjastutiprakàràõàm aparyantaþ pravistaraþ // 2.347 // [nidar÷ana] arthàntarapravçttena kiücit tatsadç÷aü phalam / sad asad và nidar÷yeta yadi tat syàn nidar÷anam // ¡FH // udayann eva savità padmeùv arpayati ÷riyam / vibhàvayitum çddhãnàü phalaü suhçdanugraham // 2.349 // yàti candràü÷ubhiþ spçùñà dhvàntaràjã paràbhavam / sadyo ràjaviruddhànàü såcayanti durantatàm // 2.350 // [sahokti] sahoktiþ sahabhàvasya kathanaü guõakarmaõàm / arthànàü yo vinimayaþ parivçttis tu sà yathà // 2.351 // saha dãrghà mama ÷vàsair imàþ saüprati ràtrayaþ / pàõóurà÷ ca mamaivàïgaiþ saha tà÷ candrabhåùaõàþ // 2.352 // vardhate saga pànthànàü mårchayà cåtama¤jarã / patanti ca samaü teùàm asubhir malayànilàþ // 2.353 // kokilàlàpasubhagàþ sugandhivanavàyavaþ / yànti sàrdhaü janànandair vçddhiü surabhivàsaràþ // 2.354 // ity udàhçtayo dattàþ sahokter atra kà÷cana / [parivçtti] kriyate parivçtte÷ ca kiücid råpaniråpaõam // 2.355 // ÷astraprahàraü dadatà bhujena tava bhåbhujàm / ciràrjitaü hçtaü teùàü ya÷aþ kumudapàõóuram // 2.356 // [à÷ãs] à÷ãr nàmàbhilaùite vastuny à÷aüsanaü yathà / pàtu vaþ paramaü jyotir avàïmanasagocaram // 2.357 // [saüsçùñi] ananvayasasaüdehàv upamàsv eva dar÷itau / upamàråpakaü càpi råpakeùv eva dar÷itam // 2.358 // utprekùàbheda evàsàv utprekùàvayavo 'pi ca / nànàlaükàrasaüsçùñiþ saüsçùñis tu nigadyate // 2.359 // aïgàïgibhàvàvasthànaü sarveùàü samakakùatà / ity alaükàrasaüsçùñer lakùaõãyà dvayã gatiþ // 2.360 // àkùipanty aravindàni tava mugdhe mukha÷riyam / ko÷adaõóasamagràõàü kim eùàm asti duùkaram // 2.361 // (limpatãva tamo 'ïgàni varùatãvà¤janaü nabhaþ / asatpuruùaseveva dçùñir niùphalatàü gatà // v v //) ÷leùaþ sarvàsu puùõàti priyo vakroktiùu ÷riyam / bhinnaü dvidhà svabhàvoktir vakrokti÷ ceti vàïmayam // 2.363 // [bhàvika] bhàvikatvam iti pràhuþ prabandhaviùayaü guõam / bhàvaþ kaver abhipràyaþ kàvyeùv àsiddhi yaþ sthitaþ // 2.364 // parasparopakàritvaü sarveùàü vastuparvaõàm / vi÷eùaõànàü vyarthànàm akriyà sthànavarõanà // 2.365 // vyaktir uktikramabalàd gambhãrasyàpi vastunaþ / bhàvàyattam idaü sarvam iti tad bhàvikaü viduþ // 2.366 // yac ca saüdhyaïgavçttyaïga- lakùaõàdyàgamàntare / vyàvarõitam idaü ceùñam alaükàratayaiva naþ // 2.367 // panthà sa eùa vivçtaþ parimàõavçttyà saükùipya vistaram anantam alaükriyàõàü / vàcàm atãtya viùayaü parivartamànàn abhyàsa eva vivarãtum alaü vi÷eùàn // 2.368 // // ity àcàryadaõóinaþ kçtau kàvyàdar÷e 'rthàlaükàravibhàgo nàma dvitãyaþ paricchedaþ //