Asanga: Sravakabhumi Based on the ed. by Karunesha Shukla: Sravakabhumi of Acarya Asanga, Patna : K.P. Jayaswal Research Institute, 1973 (Tibetan Sanskrit Works Series, 14 and 28) Input and proof-reading by Ms. Anula Shakya, 2008 With kind permission of the Digital Sanskrit Buddhist Canon Project of Nagarjuna Institute of Exact Methods, Nepal and University of the West, Rosemead, California, USA (www.uwest.edu/sanskritcanon) The transliteration emulates the conventions of Nagari script. Therefore, many word boundaries are not marked by blanks. CONVENTIONS of this GRETIL version: - gemination after "r" has been dropped (e.g., "rvv" -> "rv") - "æ¬" has been replaced by "ï¬" #<...># = BOLD for pagination of Shukla's edition (added) ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ ÁrÃvakabhÆmi÷ (#<Ábh_Sh: 5>#) I. gotrabhÆmi÷ // [|] indriyairavikalatÃ, Ãyatanagata÷ prasÃda÷, apariv­ttakarmÃntatà [|] tatra manu«yatvaæ katamat | yathÃpÅhaikatyo manu«yÃïÃæ sabhÃgatÃyÃæ pratyÃjÃto bhavati | puru«aÓca puru«endriyeïa [samanvÃgato bhavati | idamucyate manu«yatvaæ [|] ÃryÃ[ya]tane pratyÃjÃti÷ katamà [|] yathÃpÅhai] katyo madhye«u [ja]napade«u pratyÃjÃto bhavati pÆrvavadyÃvadyatra gati÷ satpuru«ÃïÃmiyamucyate ÃryÃyatane pratyÃjÃti÷ [|] (#<Ábh_Sh: 6>#) indriyairavikalatà katamà [|] yathÃpÅhaikatya÷ ajÃto bhavatyane¬aka iti vistara÷ [|] aægapratyaægÃvikalo và yadrÆpeïÃæpratyaægÃvaikalyena ÓrotrÃvaikalyÃdikena bhavya÷ kuÓalapak«asamudÃgamÃya [|] idamucyate indriyà vaikalyaæ [|] Ãyatanagata÷ prasÃda÷ katama÷ [|] yathÃpÅhaikatyena tathÃgatapravedite dharmavinaye Óraddhà pratilabdhà bhavati | cetasa÷ prasÃda÷ [|] ayamucyate Ãyatanagata÷ prasÃdastadÃyatanaæ tathÃgatapravedito dharmavinaya÷ sarve«Ãæ laukikalokottarÃïÃæ ÓukladharmÃïÃmutpattaye [|] yà punaratra ÓraddhÃ, tena pÆrvagamenÃdhipatyena sa Ãyatanagata÷ prasÃda÷ [|] sarvakleÓamalakÃlu«yÃpanayanà apariv­ttakarmÃntatà yena paæcÃnÃmÃnantaryÃïÃæ karmaïÃæ, tadyathà mÃt­vadhÃt pit­vadhÃdarhadvadhÃtsaæghabhedÃttathÃgatasyÃntike du«ÂacittarucirotpÃdÃdanyatamÃnyatamadÃnantaryaæ karma d­«Âa eva dharme na k­taæ bhavati nÃdhyÃcaritamiyamucyate | apariv­ttakarmÃntatà | itÅmÃni pa¤cÃnantaryÃïi karmÃïi k­topacitÃni [|] d­«Âa eva dharme parivartyÃbhavyo bhavati parinirvÃïÃyÃryamÃrgasyotpattaye tasmÃdetÃni pariv­ttakarmÃntatetyucyate | svayamevÃnena sa ÃtmabhÃva ebhi÷ pa¤cabhiraÇgai÷ sampÃdito bhavati | tasmÃdÃtmasampadityucyate | (#<Ábh_Sh: 7>#) parasampat katamà [|] tadyathà buddhÃnÃmutpÃda÷, saddharmadeÓanÃdeÓitÃnÃæ dharmÃïÃæ avasthÃnamavasthitÃnÃæ cÃnupravarttanaæ | parataÓca pratyanukampà [|] tatra÷ buddhÃnÃmutpÃda÷ katama÷ [|] yathÃpÅhaikatya÷ sarvasarvasatve(ttve)«u kalyÃïaæ hitÃdhyÃÓayamutpÃdya prabhÆtairdu«karasahasrairmahatà ca puïyaj¤ÃnasambhÃreïa [] ÃtmabhÃvapratilambhe bodhimaï¬e ni«adya, pa¤canivaraïÃni prahÃya, catur«u sm­tyupasthÃne«u sÆpasthitacitta÷, saptatriæÓad bodhipak«yÃn dharmÃn bhÃvayitvà [a]nuttarÃæ samyaksaæbodhimabhisaæbudhyate | ayamucyate buddhÃnÃ[mu]tpÃda÷ | atÅtÃnÃgatapratyutpanne«vadhvasu evamevà [kleÓa à yÃ] ta evaæ buddhà bhagavanto loka utpadya tasyaiva ca ÓrÃvakalokÃnukampÃmupÃdÃya catvÃryÃryasatyÃnyÃrabhya du÷kha sadbhiraya¤ca dharmo niryÃto, deÓita÷, praÓasto buddhaiÓca buddhaÓrÃvakaiÓcÃ[yamucyate buddhÃnÃmutpÃda÷] | deÓitÃnÃæ dharmÃïÃæ avasthÃnaæ katamat | deÓite saddharme, pravartite dharmacakre, yÃvacca buddho bhagavÃæ(vÃn) (#<Ábh_Sh: 8>#) jÅvati, ti«Âhati ca, parinirv­te ca buddhe bhagavati, yÃvatà kÃlena pratipattirna hÅyate, saddharmaÓca nÃntardhÅyate [|] idamucyate saddharmasyÃvasthÃnaæ yÃva[vasthÃnaæ veditavyaæ] [|] avasthitÃnÃæ dharmÃïÃmanupravarttanaæ katamat | yatta evÃdhigantÃra[÷] saddharmasya, saddharmasÃk«ÃtkriyÃyai bhavyÃæ pratibalatÃæ jÃnatÃæ viditvà yathÃdhigatÃmevÃnulomikÅmavavÃdÃnuÓÃsanÅmanupravarttayantÅdamucyate avasthitÃnÃæ dharmÃïÃmanupravarttanaæ || parata÷ pratyanukampà katamà | parata ucyante dà yakadÃnapataya÷ te yÃni tasyÃnulomikÃni jÅvito padhÃraïÃni tai÷ pratyanukampate (nte) yaduta cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrairiyamucyate parata÷ pratyanukampà || kuÓalo dharmacchanda÷ katama÷ [|] yathÃpÅhaikatyastathÃgatasya vÃ, tathÃgataÓrÃvakasya và antikÃddharmaæ Órutvà ÓraddhÃæ pratilabhate | sa tÃæ pratilabhya idaæ saæÓik«ate | saæbÃdho g­hÃvÃso rajasÃmÃvÃsa÷ | abhyavakÃÓaæ pravrajya yanva(yannva)haæ sarvaæ ka¬a(la)travargaæ, dhanadhÃnyahiraïyaæ cots­jya svÃkhyÃte dharmavinaye samyagevÃgÃrÃdanÃgÃrikÃæ pravrajeyam | pravrajitvà (#<Ábh_Sh: 9>#) (pravrajya) ca pratipattyà sampÃdayeyamiti | ya evamutpannaÓchanda÷ kuÓale«u dharme«vayamucyate kuÓalo dharmachanda÷ (cchanda÷) || pravrajyà katamà [|] yà tameva kuÓalaæ dharmacchandamadhipatiæ k­tvà j¤apticaturthena vÃkkarmaïà upasampatkuÓalairaÓÅ(÷ÓÅ)lasamÃdÃnaæ và [|] iyamucyate pravrajyà || ÓÅlasambara÷ katama÷ [|] sa tathà pravrajita÷ ÓÅlavÃn viharati, prÃtimok«asamvarasaæv­ta÷ | ÃcÃragocarasampanna÷ | aïumÃtre«vavadye «u bhayadarÓÅ, samÃdÃya Óik«ate Óik«Ãpade«u [|] ayamucyate ÓÅlasamvara÷ || indriyasamvara÷ katama÷ || sa tameva ÓÅlasamvaraæ niÓrityÃrak«itasm­tirbhavati | nipakasm­ti÷ | sm­tyÃrak«itamÃnasa÷ samÃvasthÃvacÃraka÷ [|] sa cak«u«Ã rÆpÃïi d­«Âvà | na nimittagrÃhÅ bhavati, nÃnuvyaæjanagrÃhÅ yato [a]dhikaraïama sya pÃpakÃ, akuÓalà dharmÃÓcittamanusraveyuste«Ãæ samvarÃya pratipadyate [|] sa Órotreïa ÓabdÃæ (bdÃn), ghrÃïena gandhÃn, jihvayà rasÃn, kÃyena spra«ÂavyÃni (|), manasà dharmÃn vij¤Ãya na nimittagrÃhÅ bhavati nÃnuvyaæjanagrÃhÅ yato [a]dhikaraïamasya pÃpakà (#<Ábh_Sh: 10>#) akuÓalà dharmÃÓcittamanusraveyuste«Ãæ samvarà [ya pratipadyate, rak«ati] mana indriyaæ mana indriyeïa samvaramÃpadyate | ayamucyate indriyasamvara÷ | bhojane mÃtraj¤atà katamà [|] sa tathà saæv­tendriya÷ pratisaækhyÃyÃhÃramÃharati | na darpÃrthaæ, na madÃrthaæ, na maï¬anÃrthaæ, na vibhÆ«aïÃrthaæ, yÃvadevÃsya kÃyasya sthitaye, [yÃpanÃyai, brahmacaryÃnugrahÃya] iti | paurÃïÃæ vedanÃæ prahÃsyÃmi, navÃæ ca notpÃdayi«yÃmi [|] yÃtrà ca me bhavi«yati | balaæca, sukhaæ cÃnavadyatà ca, sparÓavihÃratà ceyamucyate bhojane mÃtraj¤atà || jÃgarikÃnuyoga÷ katama÷ | [sadivà caækramani«adyÃbhyÃmÃvaraïÅyebhyo (#<Ábh_Sh: 11>#) dharmebhyaÓcittaæ pari] Óodhayati | sa divà caækramani«adyÃbhyÃmÃvaraïÅyebhyo dharmebhyaÓcittaæ pariÓodhya, tato vihÃrÃnnirgamya, bahirvihÃrasya pÃdau prak«Ãlya, dak«iïena pÃrÓvena siæhaÓayyÃæ kalpayatyÃlokasaæj¤Å, sm­ta÷, saæprajÃnan, utthÃnasaæj¤Ãmeva manasi kurvan sa rÃtryÃ÷ paÓcime yÃme [laghu laghveva prativibudhya, caækramani«adyÃbhyÃ] mÃvaraïÅyebhyo dharmebhyaÓcittaæ pariÓodhayatÅyamucyate pÆrvarÃtrÃpararÃtraæ jÃgarikÃnuyuktatà [|] saæprajÃnadvihÃrità katamà [|] sa tathà jÃgarikÃnuyukta÷ ati(bhi)kramapratikrame saæprajÃnadvihÃrÅ bhavatyÃlokitavyavalokite, sÃmmi¤jitaprasÃrite, sÃæghÃÂÅcÅvarapÃtradhÃraïe, aÓitapÅtakhÃditasvÃdite (#<Ábh_Sh: 12>#) nidrÃklamavinodane, gate, sthite, ni«aïïe, Óayite, jÃg­te, bhëite, tÆ«ïÅmbhÃve samprajÃnadvihÃrÅ bhavati | iyamucyate samprajÃnadvihÃrità || prÃvivekyaæ katamat [|] sa ebhirdharmai÷ parikarmabhÆmiæ Óodhayitvà viviktÃni ÓayanÃsanÃnyadhyÃvasatyaraïyÃni, v­k«amÆlÃni, ÓÆnyÃgÃrÃïi, parvatakandaragiriguhÃpalÃla[puæjÃ]bhyavakÃÓaÓmaÓÃnavanaprasthÃni prÃntÃni ÓayanÃsanÃdÅnÅdamucyate prÃvivekyam || (#<Ábh_Sh: 13>#) nivaraïaviÓuddhi÷ katamà [|] so [a]raïyagato vÃ, v­k«amÆlagato vÃ, ÓÆnyÃgÃragato vÃ, paæcabhyo nivaraïebhyaÓcittaæ viÓodhayati | kÃmacchandÃd vyÃpÃdÃtstyÃnamiddhÃdauddhatyakauk­tyÃdvicikitsÃyÃ÷ [|] sa ebhyo nivaraïebhyaÓcittaæ viÓodhya vinivaraïaæ samÃdhikalpatÃyÃmavasthÃpayatÅyamucyate nivaraïa viÓuddhi÷ | (#<Ábh_Sh: 14>#) samÃdhisanniÓraya katama÷ | sa pa¤canivaraïÃni prahÃya cetasopakleÓa(cetasa upakleÓa)karÃïi saækleÓakarÃïi | viviktaæ kÃmairviviktampÃpakairakuÓalairdharmai÷ savitarka savicÃraæ vivekajaæ prÅtisukhaæ prathamaæ dhyÃnamupasaæpadya viharati [|] savitarkasavicÃrÃïÃæ vyupaÓamÃdadhyÃtmasaæprasÃdÃccetasa ekotÅbhÃvÃdavitarkamavicÃraæ (#<Ábh_Sh: 15>#) samÃdhijaæ prÅtisukhaæ dvitÅyaæ dhyÃnamupasampadya viharati | sa prÅtervirÃgÃdupek«ako viharati sm­ta÷ saæprajÃna[n] sukhaæ ca kÃyena pratisamvedayate yat | tadÃryà Ãcak«ate upek«aka÷ sm­timÃn sukhavihÃrÅ t­tÅyaæ dhyÃnamupasampadya viharati sa sukhasya ca prahÃïÃt pÆrvameva saumanasyadaurmanasyayorastagamÃ(rastaÇgamÃ)dadu÷khÃsukhamupek«Ãsm­tipariÓuddhaæ caturthaæ dhyÃnamupasampadya viharati | ayamucyate samÃdhisanniÓraya÷ [|] so [a]nayÃnÆpÆrvyà uttarottarÃnviÓi«ÂÃn viÓi«ÂatarÃn viÓi«ÂatamÃn pratyagrÃnÃtmasampatpÆrvÃn samÃdhi] saæniÓrayaparyavasÃnÃn samudÃnayati | evaæ pariÓuddhe citte paryavadÃte anaægaïe vigatopakleÓe ­jubhÆte karmaïye sthite ÃniæjyaprÃpte sa ceccatvÃryÃryasatyÃnyÃrabhya te«Ãæ parij¤Ãyai prahÃïÃya sÃk«ÃtkriyÃyai bhÃvanÃyai parato gho«amavavà dÃnuÓÃsanÅæ pratilabhate | evamasau bhavyo bhavati pratibalaÓca yoganimittasya manaskÃrasyotpÃdanÃya | ya (ta)tpÆrvikÃyÃÓca samyagd­«Âeryayà catvÃryÃryasatyÃnyabhisamÃgacchati | vimukti¤ca paripÆrayati | nirupadhiÓe«e ca nirvÃïadhÃtau parinirvÃti | tatra yà samyagdarÓanamupÃdÃya vimuktiparipÆri÷ | (#<Ábh_Sh: 16>#) nirupadhiÓe«aparinirvÃïaæ cÃyaæ gotrasamudÃgamo veditavya÷ | tatrÃtmasampadamupÃdÃya yÃvatsamÃdhisanniÓrayo [a]yaæ | hÅna÷ samudÃgamapratyayo veditavya÷ | tatra ya÷ catu÷satyadeÓanÃvavÃdÃdhipateya÷ parato gho«a÷, yaÓca yoniÓo manaskÃra÷ | ayaæ pradhÃna÷ samudÃgamapratyayo veditavya÷ | idamucyate gotravyavasthÃnaæ || gotrasthasya pudgalasya katamÃni liægÃni | Ãha | yÃnyaparinirvÃïadharmakasya liægÃni | ( Ãha | yÃnyaparinirvÃïadharmakasya liægÃni |) tadviparyayeïa gotrasthasya pudgalasya liægÃni veditavyÃni | kÃni punaraparinirvÃïadharmakaliægÃni yai÷ samanvÃgata÷ aparinirvÃïadharmaka÷ | aparinirvÃïadharmako 'yamiti vij¤eya÷ | bahÆnyaparinirvÃïadharmakaliægÃni | (pradeÓamÃtraæ |) pradeÓamÃtrantu nirdek«yÃmi | ihÃparinirvÃïadharmasya pudgalasyÃdita evÃla [] t­«ïà sarveïa sarvaæ sarvathà ca sarvabuddhairÃÓrayasannivi«Âà aprahÃïadharmiïÅ bhavatyanutpÃdyà dÆrÃgatà pragìhasannivi«Âà [idaæ] | idaæ prathama[ma]gotrakasthasya pudgalasya liægaæ || punaraparamagotrastha÷ pudgala÷ anekaparyÃyeïa saæsÃraguïÃn vicitrÃn prabhÆtÃæÓca (#<Ábh_Sh: 17>#) Órutvà nirvÃïaguïÃæÓcÃnekaparyÃyeïa vicitrÃn | prabhÆtÃæÓca Órutvà parÅttamapi prapaæce saæsÃrado«adarÓanamÃdÅnavadarÓanaæ | saævegamÃtraæ notpÃditavÃnatÅtamadhvÃnamupÃdÃya notpÃdayi«yatyÃnÃgata[madhvÃna]mupÃdÃya notpÃdayati [varta]mÃnamadhvÃnamupÃdÃya parÅttakalpamÃtrakamavaramÃtrakaæ nirvÃïe, t­«ïÃk«aye, virÃge, nirodhe guïadarÓanamuÓansa (Óaæsa)darÓanaæ prasÃdamÃtrakamatÅtÃnÃgatapratyutpannamadhvÃnamupÃdÃya notpÃditavÃnnotpÃdayi«yati notpÃdayati | idaæ dvitÅyamagotrastha[sya pudgalasya] liægam | punaraparamagotrastha÷ pudgala÷ [anekaparyÃ] [yeïa..............] gÃmÅdu÷[khÃ] patrÃpyeïa samanvÃgato bhavati | yenÃyamagh­ïacittaÓcÃsaækucitacittaÓca prah­«ÂacittaÓca sarvasyÃyamadhyÃcarati | na ca kadÃcittani (nni)dÃnaæ vipratisÃrÅ bhavati | nÃnyatra // [|] [idaæ t­tÅyamagotrasthaæ liÇgaæ [|] puna]raparamagotrastha÷ (#<Ábh_Sh: 18>#) sarvÃkÃraparipÆrïe [a]sya (|) do[«a]yukte citre (tte) gamake du÷khaæ và Ãrabhya, samudayaæ vÃ, nirodhamvÃ, mÃrgamvÃ, saddharme deÓyamÃne na labhate cetasa ÃvarjanamÃtre karmaïi, muktimÃtre [yadutÃtÅtamadhvÃnamupÃdÃyÃnÃgatamadhvÃnamupÃdÃya ya] duta pratyutpannamadhvÃnamupÃdÃya | idaæ caturthamagotrasthaæ liægaæ | punaraparamagotrastha÷ pudgala÷ sa cet kadÃcit karha (rhi)cit svÃkhyÃte dharmavinaye pravrajati | sa rÃjà bhinirïÅto vÃ, co (cau)rÃbhinirïÅto vÃ, ­[ïÃ]rto vÃ, ajÅvikÃmayabhÅto vÃ, mÃ[rabhayabhÅto vÃ, aÓramaïa÷ Óramaïaprati] j¤a÷, abrahmacÃrÅ brahmacÃrÅ (ri-) pratij¤a÷, atÅtÃnÃgatapratyutpanne«vadhvasvagotrasthasya pudgalasyaivameva pravrajyà veditavyà | na và Óik«ÃkÃmasya pudgalasya pravrajyopasampadbhik«ubhÃva÷ | tadanena paryÃyeïÃnenÃbhisandhinà arthato nai[ryÃïikato [a]gotrastha÷ pudgala÷ pravrajita] iti saækhyÃæ gacchati | idaæ pa¤camamagotrasthasya pudgalasya liægam || punaraparamagotrastha÷ pudgalo yatkiæcit kuÓalaæ karma karoti | (#<Ábh_Sh: 19>#) kÃyena, vÃcÃ, manasà và tatsarvaæ bhavÃbhiprÃyo vÃ, viÓi«ÂamÃyatipunarbhavamabhiprÃrthayamÃno bhogÃbhiprÃyo [và bhavati | idaæ «a«Âhamagotrasthasya pudgalasya] liægaæ | evaæbhÃgÅyÃni cÃsya bahÆni liÇgÃni samvidyante yai÷ samanvÃgata÷ | aparinirvÃïadharmako [a]parinirvÃïadharmaka iti saækhyÃæ gacchati || tatra katame gotrasthÃ÷ pudgalÃ÷ | Ãha | asti gotrastha÷ pudgala÷ | gotra eva sthito, nÃvatÅrïo na ni«krÃnta÷ [avatÅrïo na ni«krÃnta÷, avatÅrïo ni«krÃnto], m­dvindriyo, madhyendriya÷, tÅk«ïendriya÷, rÃgacarito, dve«acarito, mohacarita÷ | ak«aïopapanna÷ | apramatta÷, mithyÃpratipanna÷, amithyÃpratipanna÷, Ãv­to [a]nÃv­ta÷, dÆre, antike [|] paripakvaÓcà [a]paripakvaÓca, viÓuddhaÓcÃviÓuddha[Óca [|] || tatra katamo gotrastha eva pudgala÷ | Ãha |] yathÃpÅhaikatya÷ pudgalo lokottaradharmabÅjamohÃgato bhavati | na ca punaradyÃpi labhate satpuru«asaæsevÃæ vÃgamya, saddharmaÓravaïaæ vÃ, tathÃgatapravedite dharmavinaye ÓraddhÃæ ca ÓÅlaæ ca samÃdadÃti | na Órutamudg­haïÃti | na tyÃgaæ b­æhayati, na d­«Âim­jÆka[roti | ayamucyate gotrastha eva pudgala÷ || a]sya viparyayeïa Óuklapak«eïa gotrasthaÓcÃvatÅrïaÓca (#<Ábh_Sh: 20>#) veditavya÷ | ayantu viÓe«o no tu lÃbhÅ bhavatyÃryamÃrgasya | tatphalasya ca kleÓa visaæyogasya || katamo gotrasthaÓcÃvatÅrïaÓca ni«krÃntaÓca || etadevoktvà [a]yaæ viÓe«a÷ [|] lÃbhÅ bhavatyÃryamÃrgasya tatphalasya ca || [|] [tatra m­dvindriya÷ pudgala÷ katama÷ | yasya nÃtyarthaæ j¤eye vastunyÃlamba]ne atyarthaæ dhandhavÃhÅnÅndriyÃïi bhavanti | mandavÃhÅni và [|] Órutamayena vÃ, cintÃmayena vÃ, bhÃvanÃmayena và manasikÃreïa saæprayuktÃni | yaduta ÓraddhÃ, vÅryaæ, sm­ti÷, samÃdhi÷ | praj¤Ã và [|] na samarthÃni, na pratibalÃni dharmasya và prativedhÃyÃrthasya vÃÓuca prativedhÃya | ayamucyate m­dvindriya÷ pudgala÷ || madhyendriya÷ katama÷ [|] yasya nÃtyarthaæ j¤eye vastunyÃlambane dhandhavÃhÅnÅndriyÃïi sarvaæ pÆrvavadvistareïa vaktavyamayamucyate madhyendriya÷ pudgala÷ || tÅk«ïe[ndriya÷ pudgala÷] katama÷ [|] yasya pudgalasya j¤eye vastunyÃlambane [a]dhandhavÃhÅnÅndriyÃïi bhavanti | amandavÃhÅni [|] Órutamayena [vÃ, (#<Ábh_Sh: 21>#) cintÃmayena vÃ, bhÃvanÃmayena và manasikÃreïa saæprayuktÃni | yaduta ÓraddhÃ, vÅryaæ, sm­ti÷,] samÃdhi÷, praj¤Ã và [|] ÓaktÃni bhavanti dharmasya prativedhÃya, arthasya và ÃÓu ca prativedhÃya | [tanu] và [|] ayamucyate tÅk«ïendriya÷ pudgala÷ [|] rÃgacarita÷ pudgala÷ katama÷ | yo raæjanÅye Ãlambane tÅvrarÃgaÓca bhavatyÃyatarÃgaÓca, ayamucyate [rÃgacarita÷ pudgala÷ || dve«acarita÷ pudgala÷ katama÷ | ya÷ pra] tighasthÃnÅye Ãlambane tÅvradve«aÓca bhavatyÃyatadve«aÓcÃyamucyate dve«acarita÷ pudgala÷ || mohacarita÷ pudgala÷ katama÷ | yo j¤eye vastuni tÅvramohaÓca bhavatyÃyatamohaÓcÃyamucyate mohacarita÷ pudgala÷ || ak«aïopapannapramatta[mithyÃpratipannÃÓca pudgalÃ÷ katame | ak«aïo] papannÃ÷ pramattÃmithyÃpratipannÃnÃv­tà (pannà anÃv­tÃ) veditavyÃ[÷] || dÆre pudgala÷ katama÷ | asti pudgala÷ kÃladÆratayà nirvÃïasya dÆre | asti prayogadÆratayà (|) tatra katama÷ kÃladÆratayà dÆre | anekairjÃtiÓatairanekairjÃtiÓatasahasrai÷ (#<Ábh_Sh: 22>#) [anekajÃtiÓatasahasrai÷] tata÷ paÓcÃd bhavyo [bhavatyÃÓupratyayalÃbhÃya | parinirvÃïÃya | tatra | prayogadÆratayà pu]dgalo gotra eva kevale sthito bhavati | nÃvatÅrïa÷ | sa bhavyo bhavatyÃÓupratyayalÃbhÃya | parinirvÃïÃya [|] sa nirvÃïÃyÃnÃrabdhaprayogadÆratayà [dÆratvÃt prayoga] kÃladÆratayà ayamucyate dÆre pudgala÷ || Ãsanne pudgala÷ | ............................. (#<Ábh_Sh: 23>#) (#<Ábh_Sh: 24>#) (#<Ábh_Sh: 25>#) II. avatÃrabhÆmi÷ ........... yai÷ «a¬bhirbhavyo m­dukuÓalamÆlasamanvÃgato madhyakuÓalamÆlasamanvÃgata÷ | adhimÃtrakuÓalamÆlasamanvÃgata÷ | ni«ÂhÃprÃyogiko, ni«ÂhÃgataÓca | tatra katamo bhavya eva pudgala÷ | yo gotrasthÃna (naæ) cÃ(bhi)dhyÃyi(yÅ) tatprathamatastathÃgatapravedite dharmavinaye ÓraddhÃæ pratilabhate | yà ca d­«Âim­jÆkaroti | tatra katamo m­dukuÓalamÆlasamanvÃgata÷ | yo gotrasthastena và tathÃgatapravedite dharmavinaye tatprathamata÷ Óraddhà pratilabdhà bhavati | yÃvad d­«Âi ­jÆk­tà [|] ayamucyate m­dukuÓalamÆlasamanvÃgata÷ [|] (#<Ábh_Sh: 26>#) madhyakuÓalamÆlasamanvÃgato gotrastha÷ pudgalastatprathamatastathÃgatapravedite dharmavinaye ÓraddhÃæ pratilabhya, yÃvadd­«Âim­juæ k­tvà ekamvà (kaæ vÃ), dve vÃ, sambahulÃni và janmÃnyabhinirvarttayati | viÓe«Ãye(yai)ti | ya[÷] paraiti | no caramamÃtmabhÃvaæ pratilabhate | yatra sthita÷ parinirvÃtyayamucyate | adhimÃtrakuÓalamÆ lasamanvÃgata÷ pudgala÷ | tatra katamo ni«ÂhÃprÃyogika÷ pudgala÷ | ya÷ pudgalaÓcaramamÃtmabhÃvaæ pratilabhyÃsravak«ayÃya samyagavavÃdÃnuÓÃsanÅæ, saddharmaÓravaïaæ và pratilabhya samyageva prayujyate | na cÃdhmÃyi (yÅ?) sarveïa sarvaæ sarvathà pratipadyate | Ãsravak«ayamanuprÃpnoti | na ni«ÂhÃæ gacchatyayamucyate ni«ÂhÃprÃyogika÷ pudgala÷ | tatra ni«ÂhÃgata÷ pudgala÷ katama÷ [|] ya÷ samyagÃvedita÷ samyaganuÓi«Âa÷ | yadutÃsravak«ayÃya tathà tathà pratipadyate | yat sarveïa sarvaæ sarvathà Ãsravak«ayamanuprÃpnoti | k­tak­tyo bhavati paramaÓÅtÅbhÃvaprÃpta÷ [|] ayamucyate ni«ÂhÃgata÷ pudgala÷ || tatra bhavyajÃtÅya÷ pudgalo gotraæ niÓritya, gotraæ prati«ÂhÃya m­dÆni kuÓalamÆlÃni pratilabhate | avatÅrïaÓca (#<Ábh_Sh: 27>#) bhavati | so [a]vatÅrïo m­dÆni kuÓalamÆlÃni niÓritya, prati«ÂhÃya, madhyÃni kuÓalamÆlÃni pratilabhatetaiÓcÃtmÃnamparipÃcayati | sa tathà paripacyamÃno madhyÃni kuÓalamÆlÃni niÓritya prati«ÂhÃyÃdhimÃtrÃïi kuÓalamÆlÃni pratilabhate | paripakvaÓca bhavati | so [a]dhimÃtrakuÓalamÆlahetusamudÃgatenÃtmabhÃvapratilambhena yadà sambhÃra¤ca samudÃnayati | cittaikÃgratäca sp­Óati | samyaktva¤ca nyÃmamavakrÃmati | strota ÃpattiphalamvÃ, sak­dÃgÃmiphalaæ và [a]nÃgÃmiphalamvà sÃk«Ãtkaroti | no tvagraphalamarhatvaæ(ttvaæ) sÃk«Ãtkaroti | tadà ni«ÂhÃprÃyogika ityucyate | yadà tu sarvakleÓaprahÃïamarhatvaæ (ttvaæ) sÃk«Ãtkaroti | tadà ni«ÂhÃgato bhavati || sai«Ã sÃdimadhyaparyavasÃnà sarvaÓrÃvakacaryà «a¬bhi÷ pudgalavyavasthÃnai÷ sandarÓità bhavati | tatra gotreïÃdi[÷] ÓrÃvakacaryÃyÃ÷ sandarÓita÷ | ni«ÂhÃyà (ni«ÂhayÃ) paryavasÃnaæ | tadanyena madhyaæ saædarÓitaæ || tatrÃvatÅrïÃnÃæ pudgalÃnÃæ kiæ parimÃïaniyatastulyaÓca sarve«Ãæ kÃlo bhavati | parinirvÃïÃyÃhosvidaparimÃïaniyata÷ | (#<Ábh_Sh: 28>#) atulyaniÓcaya÷ sarve«Ãæ kÃlo bhavati | na parinirvÃïÃya Ãho nai«Ãæ parimÃïaniyata÷ kÃlo nÃpi tulya÷ sarve«ÃmparinirvÃïÃya [|] api tu yathÃyogame«Ãæ yathÃpratyayalÃbhaæ parinirvÃïaæ veditavyaæ | ke«Ãæciccireïa, ke«ÃæciccÃticireïa, ke«Ãæcitpuna÷ k«iprameva parinirvÃïaæ bhavatyapi tu yo gotrastha÷ pudgala÷ [sa] sarvak«ipraæ parinirvÃti | so [a]vaÓyaæ trÅïi janmÃnyabhi nirvarttayati | ekasminnavataratyekasmiæ (smin) parimucyate | ekÃsmiæ(smin) janmani paripakvo bhavati | tatraiva ca parinirvÃti | no cet parinirvÃti | so [a]vaÓyaæ Óaik«akÃlaæ karoti | para¤ca saptabhavÃnabhinirvarttayatÅdamucyate avatÃravyavasthÃnaæ | avatÅrïasya pudgalasya katamÃni liægÃni | iha gotrastha÷ pudgala÷ avatÅrïamÃtra eva yadà janmÃntaraparivarttenÃpi sm­tisaæpramo«aæ pratilabhate | ÃÓÃstari dharmavinaye và sati samvidyamÃne [a]pi durÃkhyÃte dharmavinaye svÃkhyÃte [a]pyanekaparyÃyeïa durÃkhyÃtasya dharmavinayasya varïaæ stutimÃnuÓansaæ(Óaæsaæ) Órutvà nÃvatarati | na pravrajati | pravrajito [a]pyavatÅrïo (#<Ábh_Sh: 29>#) laghu laghveva pratyudÃvarttakhe | prak­tyaiva cÃsya tatrÃrocaka÷ saæti«Âhate | madhuni jÃtasyeva ca prÃïakasya Óuktiprak«iptasya kÃmopabhogino và karde(nde ?)ïa, syandanikÃyÃmvà prak«iptasya yathÃpi tatpÆrvakeïaiva hetubalÃdhÃnena svÃkhyÃtasya và punardharmavinayasya naiva varïa[æ] stutimÃnuÓansaæ (Óaæsaæ) Ór­ïoti và kaï¬ati và | alpamÃtramavaramÃtramvà ÓrutvÃ, aÓrutvà và laghu laghvevÃvatarati pravrajati và [|] tathà pravrajitaÓcÃvatÅrïo na pratyudÃvarttate | prak­tyaiva cÃsya tatra ruci÷ saæti«Âhate | madhuprÃïakasya và madhuni, kÃmopabhogino và praïÅtÃyÃæ kÃmacaryÃyÃæ | yathÃpi tatpÆrvakeïÃpi hetubalÃdhÃnena | idaæ prathamamavatÅrïasya pudgalasya liÇgam || punaraparamavatÅrïa÷ pudgala÷ (lo) na tÃvadvisaæyukto bhavatyapÃyak«aïagamanÅyai÷ kleÓai÷ | na ca punarak«aïepÆpapadyate | avatÅrïaæ ca pudgalaæ sandhÃyoktaæ bhagavatà | samyagd­«ÂiradhimÃtrà laukikÅ yasya vidyate | api jÃtisahasrÃïi nÃsau gacchati durgatim || sa yadà adhimÃtre«u kuÓalamÆle«u prati«Âho bhavatyanupÆrveïa paripÃkagamanÅye«u tathà nÃk«aïe«Æpapadyate [|] (#<Ábh_Sh: 30>#) na tvanye«u | idaæ dvitÅyamavatÅrïasya pudgalasya liÇgam | punaraparamavatÅrïa[÷] pudgala÷ buddhasya vÃ, dharmasya vÃ, saæghasya và guïÃæcchrutvÃ, anusm­tya vÃ, labhate cetasa÷ prasÃdamudÃraæ, kuÓalaæ, nai«krabhyopasaæhitaæ, bhÆyo bhÆyastenÃlambanena, prasÃdadravacittatayà astraprapÃtÃdromÃæcÃ[dÅni] pratilabhate idaæ t­tÅyamavatÅrïasya pudgalasya (pudgalasya) liÇgam | punaraparamavatÅrïa÷ pudgala÷ prak­tyaiva tÅvreïa hrÅvyapatrÃpyeïa samanvÃgato bhavati | yaduta sarvasÃvaddyasthÃnasattà (mu)dÃcÃre«vidaæ caturthamavatÅrïasya pudgalasya liÇgam || punaraparamavatÅrïa÷ pudgala÷ chandiko bhavati | tÅvracha (ccha)nda÷ uddeÓe, svÃdhyÃye, parip­cchÃyÃæ, yoge, manasikÃre, kiækuÓalagave«Å bhavati | idaæ pa¤camamavatÅrïasya pudgalasya liÇgam || punaraparamavatÅrïa÷ pudgala÷ sarvakarmÃnte«vanavadye«u sa[rvasa]mÃdÃne«u kuÓalapak«aprayoge«u d­¬hÃrambhaÓca bhavati sthirÃrambhaÓca niÓcitÃrambhaÓca yaduta samÃgamÃya [|] idaæ «a«ÂhamavatÅrïasya pudgalasya liÇgam || (#<Ábh_Sh: 31>#) punaraparamavatÅrïa÷ pudgala÷ mandaraja[ska]jÃtÅyo bhavati | mandamandaæ kleÓaparyavasthÃnamutpÃdayati | na ca puna÷ prabandhaæ sthÃpayatyaÓaÂhaÓca bhavatyamÃyÃvÅ nihatamadamÃnÃhaækÃraguïÃbhinivi«Âo do«adve«Âà [|] idaæ saptamamavatÅrïasya pudgalasya liÇgam || punaraparamavatÅrïa÷ pudgalo 'saælÅnacitto bhavatyudare«vadhigamye«u sthÃne«u nÃtmÃnamparibhavati | nÃpratibalatÃyÃmavatarati | adhimuktibahulo bhavati | idama«ÂamamavatÅrïasya pudgalasya liÇgam || imÃnyevaæbhÃgÅyÃni prabhÆtÃnyavatÅrïÃnÃæ pudgalÃnÃæ liÇgÃni veditavyÃni || ye«Ãmetat pradeÓamÃtramÃkhyÃtaæ || punaretÃni liÇgÃni m­dukuÓalamÆlasthasyÃvatÅrïasya m­dÆni bhavanti | sachi(cchi)drÃïyanirantarÃïi apariÓuddhÃni [|] madhyakuÓalamÆlasthitasya madhyÃni, adhimÃtrakuÓalamÆlasthitasyÃdhimitrÃïi, nirantarÃïi, pariÓuddhÃnÅmÃnyucyante avatÅrïasya pudgalasya liÇgÃni | yailiægai÷ samanvÃgata[÷] avatÅrïa iti saækhyÃæ gacchati | api punaretÃni gotrasthÃnÃmavatÅrïÃnäca pudgalÃnÃæ ÃnumÃnikÃni liÇgÃni veditavyÃni | buddhà eva tu bhagavanta÷ paramapÃrami[tÃ]prÃptÃÓca ÓrÃvakÃstÃyina÷ | tatra pratyak«adarÓina÷ | (#<Ábh_Sh: 32>#) suviÓuddhena j¤ÃnadarÓanena pratyanubhavanti | yaduta gotraæ cÃvatÃra¤ca [||] avatÅrïÃ÷ pudgalÃ÷ katame [|] astyavatÅrïa÷ pudgala÷ | avatÅrïa eva, na paripacyamÃno, na paripakvo, na ni«krÃnta÷ || asti paripakvo na ni«krÃnta÷ | asti ni«krÃnto na paripakva e«Ãæ ca pÆrvavadvibhÃgo veditavya÷ || ye [a]pi tadanye m­dvindriyà daya÷ pudgalÃ÷ | gotrabhÆmau nirdi«ÂÃ÷ | te«ÃmihÃpi yathÃyogaæ vibhÃgo veditavya÷ [|] tatra yaÓcÃyamavatÃrasya svabhÃva÷, yacca vyavasthÃnaæ, yÃni cemÃnyavatÅrïÃnÃæ liÇgÃni | ye ceme avatÅrïÃæ pudgalÃ÷ tatsarvamabhisaæk«ipyÃvatÃrabhÆmirityucyate || || uddÃnam || svabhÃvastad vyavasthÃnaæ liÇgaæ pudgala eva ca | avatÃrabhÆmivij¤eyà sarvametat samÃsata÷ || ||ÓrÃvakabhÆmÃ[va]vatÃrabhÆmi÷ samÃptà || (#<Ábh_Sh: 33>#) (#<Ábh_Sh: 34>#) (#<Ábh_Sh: 35>#) nai«kramyabhÆmi÷ nai«kramyabhÆmi÷ katamà | Ãha [|] yacca laukikena mÃrgeïa vairÃgyagamanaæ | yacca lokottareïa mÃrgeïa vairÃgyagamanaæ | yacca(yaÓca) tayossambhÃra÷ tadekatyamabhisaæk«ipya nai«kramyabhÆmirityucyate | laukikena mÃrgeïa vairÃgyagamanaæ katamat | yathÃpÅhaikatya÷ kÃmadhÃtÃvaudÃrikadarÓÅ bhavati | prathama eva sa samÃpattyupapattike dhyÃne vivekaje prÅtisukhe ÓÃntadarÓÅ bhavati | sa tathÃdarÓÅ tadbahulavihÃrÅ satkÃyavairÃgyamanuprÃpnoti | prathama¤ca dhyÃnaæ samÃpadyate | evaæ sarvadhyÃnÃdÆrdhvaæ sarvÃsvadharimÃsu bhÆmi«vaudÃrikadarÓÅ bhavati | sarvÃsu coparimÃyu bhÆmi«u ÓÃntadarÓÅ, sa tathÃdarÓÅ tadbahulavihÃrÅ samÃno yÃvadÃki¤canyÃyatanÃdvairÃgyamanuprÃpnoti | naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤Ãyatanaæ ca samÃpadyate [|] laukikena mÃrgeïa (#<Ábh_Sh: 36>#) vairÃgyagamanaæ nÃstyata uttari nÃto bhÆya÷ | lokottareïa mÃrgeïa vairÃgya gamanaæ katamat | yathÃpÅhaikatya÷ satpuru«ÃïÃæ darÓÅ Ãryadharme«u kovida÷ du÷khamvà du÷khato yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti | samudayamvà samadayata÷ | nirodhamvà nirodhata÷ | mÃrgamvà mÃrgata÷ | Óaik«eïa j¤ÃnadarÓanena samanvÃgata÷ | tataÓcottari mÃrgaæ bhÃvayaæstraidhÃtukebhyo darÓanabhÃvanÃprahÃtavyebhyodharmebhya ÃtmÃnaæ visaæyojayati vimocayatyevaæ cÃsau traidhÃtukasamatikrÃnto bhavati | idamucyate lokottareïa mÃrgeïa vairÃgyagamanam || tatra sambhÃra÷ katama÷ | tadyathà Ãtmasvaparasampat (Ãtmasampat) | parasampat, kuÓala÷ (lo)dharma[c]chanda÷, ÓÅlasamvara÷, bhojane mÃtraj¤atÃ, pÆrvarÃtrÃpararÃtraæ jÃgarikÃnuyuktatÃ, saæprajÃnadvihÃritÃ, kalyÃïamitratÃ, (#<Ábh_Sh: 37>#) saddharmaÓravaïacittaæ (cintanÃ) a[na]ntarÃya÷ tyÃga÷, ÓramaïÃlaækÃraÓca itÅme dharmà laukikalokottaravairÃgya[gama]nÃya sambhÃra ityucyate | tatra yà cÃtmasampat, parasampat kuÓalaÓca dharmacha(ccha)nda e«Ãæ pÆrvavadvibhÃgo veditavya÷ | yaduktaæ nihÅne bÅjasamudÃgamapratyaye | tatra ÓÅlasamvara÷ katama÷ [|] yathÃpÅhaikatya÷ ÓÅlavÃn viharati yÃvat samÃdÃya Óik«ate Óik«Ãpade«u [|] kathaæ ca ÓÅlavÃn viharati | yÃvat samÃdÃya Óik«ate Óik«Ãpade«u [|] (kathaæ ÓÅlavÃn viharati |) yathà samÃtte«u Óik«Ãpade«u avipannakÃyakarmÃntaÓca, bhavatyavipannakÃyakarmÃntaÓca | akhaï¬acÃrÅ, achi(cchi)dracÃrÅ evaæ ÓÅlavÃn bhavati || kathaæ prÃtimok«asamvarasaæv­to bhavati | saptanairyÃïikaæ ÓÅlaæ prÃtimok«asamvara ityucyate | ta ete nikÃyabhedena bahava÷ samvarà bhavanti | asmiæstvarthe (#<Ábh_Sh: 38>#) bhik«usamvaramadhi«ÂhÃyÃha pratimok«asamvarasaæv­ta÷ | kathamÃcÃrasampanno bhavati | yathÃpi tadÅryÃpathamitikaraïÅya(yaæ) vÃ, kuÓalapak«aprayogamvà adhi«ÂhÃya lokÃnuvarttinÃ, lokÃnutkrÃntena, vinayÃnuvarttinÃ, vinayÃnutkrÃntena cÃcÃreïa samanvÃgato bhavati | tatra ÅryÃpathÃdhi«ÂhÃna ÃcÃra÷ | kathaæ na lokÃnu(ko)tkrÃnto [na] vina yotkrÃnta÷ [|] yathÃpi tadyatra caækramitavyaæ | yathà caækramitavyaæ [|] tatra yathà caækramyate (caækramate) yena na lokagarhito bhavati, na satÃæ, samyagratÃnÃæ, satpuru«ÃïÃæ, sahadhÃrmikÃïÃæ, vinayadharÃïÃæ, vinayaÓik«itÃnÃmabadhyo bhavati | [a]garhyasthÃnÅya÷ | yathà caækrama evaæ sthÃnaæ, ni«adyÃ, Óayyà veditavyà | tatra itikaraïÅya ÃcÃra÷ | kathaæ na lokotkrÃnto bhavati | na vinayotkrÃnta iti karaïÅyamucyate | cÅvarÃcchÃdanaæ | uccÃravastrÃvaæ | udakadantakëÂhaæ | grÃmapraveÓa÷ | piï¬apÃtanirhÃraparibhoga÷ | pÃtranirmÃrda (rja)naæ sthÃpanaæ ca | pÃdaprak«Ãlanaæ ca | ÓayanÃsanapraj¤apti÷ | tasyaiva cÃbhisaæk«epa÷ pÃtrakarma cÅvarakarma iti | yadvà punarevaæbhÃgÅyaæ kiæcittaditikaraïÅyamityucyate | tacca yathÃyogaæ yatra kalpayitavyaæ, yathà ca kalpayitavyaæ tatra tathà kalpayati | (#<Ábh_Sh: 39>#) yena laukikÃnÃmanabha(bhi)yojyo bhavatyavigarhita÷ | vinayadharÃïÃæ [vinayaÓik«itÃnÃ] manapavÃdyo bhavatyavigarhita÷ | samyagratÃnÃæ sahadhÃrmikÃïÃmevamitikaraïÅyÃdhi«ÂhÃna ÃcÃro lokÃnutkrÃnto bhavati | vinayÃnutkrÃntaÓca || tatra kuÓalapak«aprayogadhi«ÂhÃna ÃcÃra÷ [|] kathaæ lokÃnutkrÃntaÓca bhavati, vinayÃnutkrÃntaÓca [|] kuÓalapak«aucyate [|] tadyathà svÃdhyÃyagurÆïÃæ sÃmÅcÅkarma, upasthÃ(pa)naæ ca, tathà glÃnopasthÃnamanyo [a]nyamanukampÃcittamupasthÃpya cchandadÃna[sa]muprayoga÷, parip­cchÃ, dharmaÓravaïadak«asyÃnalasasya vij¤ÃnÃæ sabrahmacÃriïÃæ kÃyena caiyÃ(ceryÃ) k­tyakriyÃ, pare«Ãæ ca kuÓalapak«asamudÃpanÃ, dharmadeÓanà | pratisaælayanapraveÓaparyaÇkanibandhÃni«adyà iti ya evaæ bhÃgÅyà apyanye dharmà ayamucyate | kuÓalapak«aprayoga÷ [|] sa evaæ kuÓalapak«aprayogo (gaæ) yathÃyogaæ yathÃparikÅrtitaæ | yatra kalpayitavyaæ tatra tathà kalpayati | yena nÃnuyojyo bhavati | garhito laukikÃnÃæ vinayadharÃïÃæ, vinayaÓik«itÃnÃæ, samyagratÃnÃæ, satpuru«ÃïÃæ, sahadhÃrmikÃïÃmayamucyate kuÓalapak«a (#<Ábh_Sh: 40>#) prayogÃdhi«ÂhÃna ÃcÃra(ro) lokÃnutkrÃnto, vinayÃnutkrÃntaÓca [|] ya ebhirÃkÃrai÷ sampanna ÃcÃra iyamucyate ÃcÃrasampat | evaæ cÃcÃrasampanno bhavati | katha¤ca gocarasampanno bhavati | pa¤ca bhik«oragocarÃ÷ (|) katame pa¤ca [|] tadyathà gho«o, ve«aæ (veÓyÃ-)pÃnÃgÃra÷, rÃjakulaæ, caï¬ÃlakaÂhinameva pa¤camamiti | ya etÃæstathÃgatapratik«iptÃnagocarÃn varjayitvà anyatra gocare caratyanavadye tatra kÃlenaivaæ gocarasampanno bhavati || (#<Ábh_Sh: 41>#) kathamaïumÃtre«vavadye«u bhayadarÓÅ bhavati | aïumÃtramavadyamucyate | k«udrÃïu(nu)k«udrÃïi Óik«ÃpadÃni ye«vadhyÃpattirvyutthÃnaæ ca praj¤Ãyate | te«Ãæ yÃdhyÃpattiridamavadyamaïumÃtraæ | punastathà hi tasyà adhyÃpatteralpak­ccheïa vyutti«Âhate yena tadaïumÃtramityucyate | tatra kathaæ bhayadarÓÅ bhavati | sà hai vÃha(so 'ha)me«ÃmadhyÃpattihetorabhavyo và syÃmaprÃptasya prÃptaye, anadhi[gatasyÃdhi]gamÃya, asÃk«Ãtk­tasya sÃk«ÃtkriyÃyai, apÃyago và syÃmapÃyagÃmÅ, Ãtmà và me apavadet, ÓÃstà vÃ, devatà vÃ, vij¤Ã vÃ, sabrahmacÃriïo [a]dharmatayà vigarhayeyu÷ | digvidik«u ca me pÃpako varïakÅrttiÓabdaÓloko [a]bhyudgacchetsa ebhyo d­«ÂadharmasÃæparÃyikebhyastaddhetukebhyo vi[Ói]«Âebhyo dharmebhyo bhayadarÓÅ bhavati | yena tÃni k«udrÃïu(nu)k«udrÃïi Óik«ÃpadÃni jÅvitahetorapi na saædhibhyo vyÃpadyate | kadÃcit karha(rhi)cit sm­tisaæpramo«ÃdadhyÃpanna÷ laghu laghveva yathÃdharmaæ pratikaroti vyutti«Âhate [|] evamaïumÃtre«vavadye«u bhayadarÓÅ bhavati | kathaæ samÃdÃya Óik«ate Óik«Ãpade«u | (#<Ábh_Sh: 42>#) Ãha [|] pÆrvamanena prÃtimok«asamvarasamÃdÃnaj¤apticaturthena karmaïà upasampadyamÃnena katipayÃnÃæ Óik«ÃpadÃnÃæ ÓarÅraæ Órutaæ, sÃtirekaæ ca tadanyaæ divasaæ Óik«ÃpadaÓataæ prÃtimok«asÆtroddi«Âaæ pratij¤ayevopagataæ sarvatra la(bdhÃ)«yÃmÅti (lapsyÃmÅti) | ÃcÃryopÃdhyÃyÃnÃmantikÃcchrutvà ÃlaptakasaælaptakasaæstutakamapriyakÃnÃæ(ïÃm) adhbaramÃsaægaprÃtimok«asÆtroddeÓata÷ | tataÓca tena sarvaÓik«ÃsamÃdÃnÃt prÃtimok«asamvara÷ pratilabdhastata uttarakÃlaæ ye«u Óik«Ãpade«u kuÓalo bhavati | tÃni tÃvannÃdhyÃpadyate | adhyÃpannaÓca yathÃdharmaæ pratikaroti | ye«u puna÷ Óik«Ãpade«u kuÓalo bhavati | avyutpannabuddhi÷ | tÃni pÆrvaæ pratij¤ÃsamÃdÃnena samÃdattÃnyetarhi vyutpattikauÓalyatayà samÃdadÃti | tebhya÷ pÆrvaæ yathÃparikÅrttitebhya÷ sthÃnebhya ÃcÃryasya vopÃdhyÃyasya và pÆrvavat | vyutpattikauÓalyatayà ca puna÷ samÃdÃya, yathÃnuÓi«Âa÷ anyÆnamadhikaæ Óik«ate | te[«u guru]sthÃnÅyavyapadi«Âe«u Óik«Ãpade«u aviparÅtagrÃhÅ ca bhavatyarthasya vyaæjanasya ca | evaæ samÃdÃya Óik«ate Óik«Ãpade«vayaæ tÃvadvibhaæga÷ ÓÅlasamvarasya vistarak­ta÷ || tatra katama÷ samÃsÃrtha÷ | tathÃyaæ samÃsÃrthastrilak«aïa eva | ÓÅlaskandha÷ paridÅpito bhagavatÃ, tadyathà (#<Ábh_Sh: 43>#) avipraïÃÓalak«aïa÷, svabhÃvalak«aïa÷, svabhÃvaguïalak«aïaÓca | yathà kathamiti yattÃvadÃha ÓÅlavÃn viharatÅtyanena tÃvadavipraïÃÓalak«aïaæ ÓÅlasamvarasyÃkhyÃtaæ || yatpunarÃha prÃti mok«asamvarasaæv­ta iti | anena svabhÃvalak«aïamÃkhyÃtaæ | yatpunarÃha | ÃcÃragocarasampanna÷ | anena paramupanidhÃya, tathà samÃdattasya prÃtimok«asamvarasya guïalak«aïamÃkhyÃtaæ | tathÃpi pare tÃmÃcÃragocarasampadamupalabhyÃprasannÃÓca prasÅdanti, prasannÃnÃæ ca bhavati bhÆyobhÃva÷ | prasannÃÓca prasannÃdhikÃraæ kurvanti | na ca manÃnsi (manÃæsi) pradÆ«ayanti | nÃvvarïaæ niÓcÃrayantyanyathà ÓÅlasampannasyÃcÃragocarasampannasyÃyaæ parÃdhipateyo guïa ÃnuÓansà (ÃnuÓaæsÃ) ca bhavedetadviparyayeïa và (cÃ)sya do«a eva bhavet | yatpunarÃha | aïumÃtre«vavadye«u bhayadarÓÅ samÃdÃya Óik«ate Óik«Ãpade«u [|] anenÃdhyÃtmÃdhipateyaguïÃnuÓansa(Óaæsa)lak«aïamÃkhyÃtaæ | tatkasya hetoryadasyeda (ma)mÃcÃragocarasampanna÷ parÃdhipateyaæ guïÃnuÓansaæ (Óaæsaæ) pratilabheta | api ca | ÓÅlaæ vi pÃtayitvà (vipÃtya) taddhetustatpratyayamapÃye«Æpapadyate | abhavyatÃmvà (tÃævÃ) aprÃptasya prÃptaye pÆrvat | yatpunaraïumÃtre«vavadye«u bhayadarÓÅ bhavati | prÃgevÃdhi mÃtre«vasamÃdÃya ca Óik«ate Óik«Ãpade«u tasmÃttaddhetustatpratyayaæ kÃyasya bhedÃt sugatÃvupapadyate | bhavyo (#<Ábh_Sh: 44>#) và bhavatyaprÃptasya prÃptasya prÃptaye pÆrva[va]danena kÃraïenà dhyÃtmÃdhipateyo (a)yaæ ÓÅlasamvarasya guïÃnuÓaæsa ityucyate || apara÷ puna÷ paryÃya÷ [|] samÃsato bhagavatà samÃdattaÓÅlatà paridÅpitÃ, nairyÃïikaÓÅlatà ca, ÓÅlabhÃvanà ca [|] tatra yattÃvadÃha | ÓÅlavÃnviharatÅtyanena samÃdattaÓÅlatÃkhyÃtà | yat punarÃha | prÃtimok«asamvarasaæv­ta ityanena nairyÃïikaÓÅlatà ÃkhyÃtà [|] tathà hi prÃtimok«asamvarasaæg­hÅtaæ ÓÅlamadhiÓÅlaæ Óik«etyucyate | adhiÓÅlaæ ca Óik«Ãæ niÓritya, adhicittaæ ca, adhipraj¤aæ ca Óik«Ãæ bhÃvayatyevamasau sarvadu÷khak«ayÃya | niryÃto bhavati | yadutÃdhiÓÅlaæ prati«ÂhÃya pÆvvaægamaæ k­tvà tasmÃt prÃtimok«asaævaro nairyÃïikaæ ÓÅlamityucyate | yatpunarÃha | ÃcÃragocarasampanna÷ aïumÃtre«vavadye«u bhayadarÓÅ samÃdÃya Óik«ate Óik«Ãpade«vanena ÓÅlabhÃvanà ÃkhyÃtà | ebhirÃkÃraistatprÃtimok«asamvaraÓÅlambhÃvayitavyaæ | evaæ ca bhÃvitaæ subhÃvitaæ bhavatÅti sa e«a eka÷ ÓÅlasamvara÷ «a¬ÃkÃradeÓanÃpratyupasthÃno veditavya÷ || sa cai«a ÓÅlasamvaro daÓabhirÃkÃrairvipanno (#<Ábh_Sh: 45>#) veditavya÷ | viparyayÃddaÓabhiÓcaiva kÃraïai÷ sampanna÷ | katamairdaÓabhi÷ kÃraïairvipanno bhavati | Ãdita eva durg­hÅto bhavatyatilÅno bhavatyanis­to bhavati, pramÃdakausÅdyaparig­hÅto bhavati | mithyà praïihito bhavati | ÃcÃravipattyà parig­hÅto bhavatyÃjÅvavipattyà parig­hÅto bhavatyantadvayapatito bhavati || anairyÃïiko bhavati | samÃdÃnaparibhra«ÂaÓca bhavati || tatra kathamÃdito durg­hÅtaæ ÓÅlaæ bhavati | yathÃpÅ haikatyo rÃjÃbhinirïÅto vÃ, pravrajitaÓcaurÃbhinirïÅto vÃ, ­ïÃrttovÃ, bhayÃrtto vÃ, vÃ, a(Ã)jÅvikÃbhayabhÅto (#<Ábh_Sh: 46>#) vÃ, na ÓrÃmaïyÃya, na brÃhmaïyÃya, nÃtmaÓamÃya, nÃtmadamÃya, nÃtmaparinirvÃïÃyaivamÃdita[÷ |] du÷g­hÅto (durg­hÅtaæ) bhavati | kathamatilÅno (naæ) bhavati | yathÃpÅhaikatya÷ alajjÅ bhavati mandakauk­tya÷ | Óaithilika÷ ÓithilakÃrÅ Óik«opadi«Âe [a]yamatilÅno (naæ) bhavati || kathamatis­to (taæ) bhavati | yathÃpÅhaikatyo durg­hÅtagrÃhÅ bhavatyasthÃnakauk­tya÷ | sauk­tyakaraïÅye«u sthÃne«u kauk­tyÃyamÃna÷ [|] asthÃne pare«Ãmantike paribhavacittaæ và ÃkhyÃtaæ votpÃdayati | pravedayatyevamatis­taæ (bhavati) | kathaæ pramÃdakausÅdyaparig­hÅtaæ bhavati | yathÃpÅhaikatyo [a]tÅtamadhvÃnamupÃdÃyÃpattimÃpanna÷ [|] sà cÃnena sm­tisaæpramo«Ãdekatyà na yathÃdharmaæ pratik­tà bhavati | yathà atÅtamadhvÃnamupÃdÃya evamanÃgataæ vartamÃnamadhvÃnamupÃdÃya yÃmÃpattimÃpanno bhavati | sà cÃnena sm­tisaæpramo«Ãdekatyà na yathÃdharmapratik­tà bhavati | na ca pÆrvamevÃpatterÃyatyÃmanadhyÃpattaye tÅvramautsukyamÃpadyate | yannvahaæ tathà tathà careyaæ, yathà yathà caran viharaæÓcÃpattiæ nÃdhyÃpadyeya, tathà ca, tathà carati, viharati | yathÃpattimadhyÃpadyate | so [a]nena (#<Ábh_Sh: 47>#) pÆrvÃntasahagatenÃparÃntasahagatena, madhyÃntasahagatena, pÆrvakÃlakaraïÅyena sahÃnucareïa pramÃdena samanvÃgato nidrÃsukhaæ, Óayanasukhaæ, pÃrÓvasukhaæ ca svÅkaroti | adak«aÓca bhavatyalasa÷, anutthÃnasaæpanna÷, na kartà bhavati vij¤ÃnÃæ sabrahmacÃriïÃæ kÃyena vaiyÃp­tyamevaæ (vyÃp­tyaivaæ) pramÃdakausÅdyaparig­hÅtaæ bhavati || kathaæ mithyÃpraïihitaæ bhavati | yathÃpÅhaikatya÷ praïidhÃya brahmacaryaæ carati | anenÃhaæ ÓÅlena vÃ, bratena vÃ, tapasà vÃ, brahmacaryavÃsena vÃ, devo và syÃæ, devÃnyatamo vÃ, lÃbha satkÃrakÃmo bhavati | parata÷ lÃbhasatkÃraæ prÃrthayate | lÃbhasatkÃrasya sp­hayati | evaæ mithyÃpraïihitaæ bhavati | kathamÃcÃravipattyà parig­hÅtaæ bhavati | yathÃpÅhaikatya ÅryÃpathaæ vÃdhi«ÂhÃya itikaraïÅyambà kuÓalapak«aprayogaæ và lokotkrÃntaÓca bhavati | vinayotkrÃntaÓca pÆrvavadevamÃcÃravipattyà parig­hÅtaæ bhavati | kathamÃjÅvavipattyà parig­hÅtaæ bhavati | yathÃpÅhaikatyo (#<Ábh_Sh: 48>#) maheccho bhavatyasaætu«Âa÷, durmo«o, durgharajÃtÅya÷ [|] sa cÃdharmeïa cÅvaraæ parye«ate | na dharmeïà [a]dharmeïa piï¬apÃtaæ, ÓayanÃsanaæ, glÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃramparye«ate | na dharmeïa [|] sa ca cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃraheto÷ Ãtmano guïasaæbhÃvanÃnimittamaprÃk­taæ tiÂhapita mÅryÃpathaæ kalpayatyanuddhatendriyatÃmacapalendriyatÃæ, ÓÃntendriyatäca pare«ÃmupadarÓayati | yenÃsya pare guïasaæbhÃvanà jÃtà dÃtavyaæ kartavyaæ manyante | yaduta cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃn | dhvÃÇk«aÓca bhavati, mukhara÷ | pragalbha÷, kelÃyitÃ, nÃmagotrodg­hÅtÃ, bahuÓruto bhavati | dharmadharo, lÃbhakÃraïÃdeva ca pare«Ãæ dharmaæ saælapati, ÓrÃvakabhëitaæ vÃ, Ãtmano và guïÃn, bhÆtÃnvà ki[¤cidvÃ] puna÷ samÃropya svayameva vaktà bhavati | lÃpayati và parairanuttareïa và upadarÓayitÃ, cÅvarÃrthÅ vÃ, anyatamÃnyatamena và ÓrÃmaïakena pari«kÃreïÃrthÅ, prabhÆtena vÃ, agratareïa vÃ, avihanyamÃno 'pi prÃk­tasya cÅvarasyopadarÓayità (#<Ábh_Sh: 49>#) bhavati | asyecchan ÓrÃddhà brÃhmaïag­hapataya÷ cÅvareïa vighÃtaæ saælak«ayitvà (saælak«ya) prabhÆtaæ praïÅtaæ cÅvaraæ dÃtavyaæ kartavyaæ maæsyate(nte) | yathà cÅvaramevamanyatamÃnyatamaæ ÓrÃmaïakaæ jÅvitapari«kÃraæ ÓrÃddhÃnäca brÃhmaïag­hapatÅnÃmantikÃdyathÃkÃmaæ và alabhamÃna÷, asatsu và [a]saævidyamÃne«u bhoge«valabhamÃna evaæcoparodhena yÃcate | ni«pi«ya ni«piyÃmi (pi)cainÃæ paru«ayatyapi hÅnamvà punarlabdhvà tathà saævidyamÃne«u bhoge«u taæ lÃbhaæ mansa (maæsa) yatyavasÃdayati | saæmukhaæ ca dÃtÃraæ dÃnapatiæ, evaæ cÃha [|] haæ bho÷, kulaputra, santyeke kulaputrÃ÷ kuladuhitaraÓca ye tavÃntikà nÅcakulÅnatarÃÓca [daridratarÃÓca] te punarevaæ caiva¤ca praïÅtadÃyino mana ÃpadÃyinaÓca | kasmÃttvaæ te«ÃmantikÃduccakulÅnatarÃÓcÃnyataraÓca samÃna eva samanÃpa (mana Ãpa)dÃyÅ, nÃpraïÅtaparÅttadÃyÅ ceti | ya ebhirÃkaura÷ kuhanÃmbà niÓritya, lapanÃmvÃ, naimittikatÃmvÃ, nai«pe«ikatÃmvÃ, lÃbhena lÃbhaæ niÓcikÅr«atÃæ, cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃn parata÷ parye«ate | so [a]dharmeïa [|] ya÷ punaradharmeïa so [a]sya bhavati mithyÃjÅva÷ | evaæ tacchÅlamÃjÅvavipattyà parig­hÅtaæ bhavati | kathamantadvayapatitaæ bhavati | yathÃpÅhaikatya÷ (#<Ábh_Sh: 50>#) kÃmasukhallikÃnuyukto bhavatyadhyavasitatÃæpara÷ | pratilabdhÃndharmeïa và adharmeïa và cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃn paribhuÇkte | ÃdÅnavÃdarÓÅ ni÷saraïamaprajÃnannayamucyate eko [a]nta÷ | punaraparamihaikatya ÃtmaklamathÃnuyukto bhavatyanekaparyÃyeïÃtmÃnamÃtÃpayati, santÃpayati | ka«ÂavratasamÃdÃyÅ ca bhavati | tadyathà kaïÂakÃpÃÓrayo và bhavati | bhasmÃdÃyÅ musalÃpÃÓraya÷ | phalakÃpÃÓrayo bhavati | utkuhakasthito bhavatyutkuhakaprahÃïayogamanuyukta÷ [|] agniparicÃrako bhavati | yÃvat trirapyagniæ parica[rati] udakamadhyÃhÃro bhavati | yÃvat trirapyudakamadhyÃvai(va)hati | ekapÃdaka÷ sthitvà yata÷ sÆryastata÷ parivartate | iti yo và punarapyevaæbhÃgÅya ÃtmakaklamathÃnuyoga÷ ayamucyate dvitÅyo [a]nta÷ | e[vamanta]dvayapatitaæ bhavati | kathamanairyÃïikaæ bhavati | yathÃpÅhai katya÷ ÓÅlaæ và vratamvà d­«Âyà parÃm­Óati | anenaiva ÓÅlena và vratena và Óuddhirbhavi«yati | muktirniryÃïaæ (#<Ábh_Sh: 51>#) bhavi«yatÅti | sarvaæ ca ÓÅlamito bÃhyÃnÃæ surak«a(k«i)tamapi suviÓuddhamapi tadupamayà viÓuddhyà anairyÃïikamityucyate | evamanairyÃïikaæ bhavati | kathaæ samÃdÃnaparibhra«Âaæ bhavati | yathÃpÅhaikatya÷ sarveïa sarvamalajjÅ bha bhavati nirapek«a÷ | ÓrÃmaïye sa ca bhavati | du÷ÓÅla÷ pÃpadharmà anta÷ pÆtiravasruta÷ kaÓambodakajÃta÷ | ÓaækhasvarasamÃcÃra÷ | aÓramaïa[÷] Óramaïapratij¤a÷ abrahmacÃrÅ brahmacÃripratij¤a evaæ samÃdÃnaparibhra«Âaæ bhavati | ebhirdaÓabhi÷ kÃraïairvipanna (nnaæ)ÓÅlaæ ÓÅlavipattirityuktà bhagavatà [|] api ca ÓÅlÃbhyasanamapyuktaæ bhagavatà [|] da(ta)cca ebhya÷ kÃraïebhyo dvÃbhyÃæ kÃraïÃbhyÃæ veditavyam | yà cÃnairyÃïikatÃ, yaÓca samÃdÃnabhraæÓa÷ tadanyaiÓca kÃraïai÷ ÓÅlavipattireva veditavyà | e«Ãmeva ca k­«ïapak«avyavasthitÃnÃæ kÃraïÃnÃæ viparyayeïa Óuklapak«ya÷ kÃraïai÷ ÓÅlasampattirveditavyà | ÓÅlaviÓuddhiÓca [|] (#<Ábh_Sh: 52>#) kvacit punarbhagavatÃÓÅlaæ mÆlÃrthenoktaæ | yathoktaæ- suprati«ÂhitamÆla[÷] syÃccittasyopaÓame rata÷ | saæyuktà ca visaæyuktà d­«hyÃd­«hyÃryapÃpayeti gÃthà || kvacidalaækÃra Óabdenoktaæ | yathoktaæ ÓÅlÃlaækÃrasampanno bhik«urvà bhik«uïÅ và akuÓalaæ prajahÃti kuÓalaæ bhÃvayati | kvacidanulepanaÓabdenoktaæ | yatrÃha | ÓÅlÃnulepanasampanno bhik«urvà bhik«uïÅveti pÆrvavat | kvacidgandhaÓabdenoktaæ | asti taddÃnaæ yadgandhajÃtaæ yasyÃnuvÃtamapi gandho vÃti prativÃma(ta)mapyanuvÃtamapi gandho vÃti | kvacit sucaritaÓabdenoktaæ | yatrÃha | kÃyasucaritasye«Âo vipÃko (#<Ábh_Sh: 53>#) d­«Âe dharme abhisaæparÃye ca evaæ vÃksucaritasya [|] kvacitsamvaraÓabdenoktam | yatrÃha | dÃtà dÃnapati÷ ÓÅlavÃn bhavati | samvarasthÃyÅ Ãgamad­«Âi÷ phaladarÓÅ | apicoktaæ | ÓÅlavÃn viharati | prÃtimok«asamvarasaæv­ta iti vistara÷ | kena kÃraïena bhagavatà ÓÅlaæ mÆlaÓabdenoktam | prati«ÂhÃrthaæ ÃdhÃrÃrtho mÆlÃrtha÷ | taccaitacchÅlaæ sarve«Ãmeva laukikalokottarÃïÃæ [ÓuddhÃnÃ]manavadyÃnÃmagryÃïÃæ pravarÃïÃæ sukhÃhÃrÃïÃæ, prati«ÂhÃsthÃnÅyaæ cotpattaye, pratilaæbhÃya tasmÃnmÆlaÓabdenocyate | tadyathà p­thivÅ prati«Âhà bhavatyÃdhÃra[st­ïagu]lmau«adhivanaspatÅnÃmutpattaye evameva ÓÅlambistareïa pÆrvavadvÃcyam | kena kÃraïena ÓÅlamalaækÃraÓabdenÃkhyÃtaæ | Ãha | yÃni tadanyÃni bhÆ«aïÃni tadyayà har«amvÃ, kaÂÃhà vÃ, keyÆrà vÃ, mudrikà vÃ, jÃtarÆparajatamÃlà và tÃni yÃvadayaæ dahro bhavati | ÓiÓu[÷] k­«ïakeÓa÷ (#<Ábh_Sh: 54>#) pratyagrayauvanasamanvÃgata÷ tÃvadasya vibhÆ«aïÃni prÃv­tÃni ÓobhÃmÃtrÃæ janayanti | na tvevaæ punarjÅrïasya, v­ddhasya, mahallasyÃÓÅtikasya vÃ, nÃvatikasya vÃ, Óaï¬adantasya, palitaÓiraso, nÃnyatra tairvibhÆ«aïai÷ prÃv­tai÷ sa vi¬amvita iva khyÃti | Ãrogyavyasane vÃ, bhogavyasane vÃ, j¤Ãtivyasane và pratyupasthite na Óobhate | ÓÅlaæ puna÷ sarve«Ãæ sarvakÃla¤ca ÓobhÃkÃraæ bhavati | tasmÃdalaækÃraÓabdenocyate || kena kÃraïenaÓÅlamanulepanaÓabdenoktam | tatra bahukuÓalamanavadyaæ ÓÅlasamÃdÃnaæ sarvadau÷ÓÅlyasamÃdÃnahetukaæ kÃyaparidÃhaæ cittaparidÃhaæ apanayati | gharmÃbhitaptasya uttamagrÅ«maparidÃhe kÃle pratyupasthite candanÃnulepanaæ và karpÆrÃnulepanaæ và anena kÃraïena ÓÅlamanulepanaÓabdenocyate || kena kÃraïena ÓÅlaæ gandhajÃtaÓabdenocyate | ÓÅlavata÷ khalu puru«apudgalasya digvidik«u kalyÃïa÷ (ïaæ) kÅrttiyaÓa÷ ÓabdaÓloko niÓcarati | vividhÃnÃmvà mÆlagandhajÃtÃnÃæ, sÃragandhajÃtÃnÃmvÃ, pu«pagandhÃnÃmvÃteritÃnÃæ digvidik«u mana Ãpo gandho niÓcarati | anena kÃraïena ÓÅlaæ gandhajÃtaÓabdenocyate || kena kÃraïena ÓÅlaæ sucaritaÓabdenocyate | sukhagÃminÅ e«Ã caryà svargagÃminÅ sugatigÃminÅ / (#<Ábh_Sh: 55>#) e«Ã caryà | tasmÃt sucariætamityucyate || kena kÃraïena ÓÅlaæ samvaraÓabdenocyate | niv­ttisvabhÃva e«a dharmo niv­ttilak«aïo viratisvabhÃva÷ | tasmÃt samvaraÓabdenocyate | asya khalu ÓÅlasamvarasya trividhà pratyavek«Ã pariÓuddhinimittaæ [|] katamà trividhà [|] yaduta kÃyakarmapratyavek«Ã, vÃkkarmapratyavek«Ã, mana÷karmapratyavek«Ã | [tatra ca punaretÃni] karmÃïi pratyavek«amÃïa[÷] ÓÅlasamvaraæ pariÓodhayati | yatkarma kÃyena praïihitaæ bhavati karttuæ tadeva pratyavek«ate | kinnu vyÃbÃdhikaæ me etat kÃrya karma Ãtmanà antarÃya÷ pare«Ã[maku]Óalaæ du÷khodayaæ du÷khavipÃkamÃhosvidavyÃbÃdhikaæ me etat kÃyakarmÃtmana÷ pare«Ãæ kuÓalaæ sukhodayaæ sukhavipÃkaæ sa cetsa evaæ pratyavek«amÃïo jÃnÃti vyÃbÃdhikaæ me etatkÃyakarmÃtmano vÃ, parasya và akuÓalaæ [rÃgodayaæ, rÃgavipÃkaæ, sa cetsa evaæ pratyavek«amÃïo na ca]rati | tatkarma na karoti | nÃnuprayacchati | sa cetpunarjÃnÃtyavyÃbÃdhikaæ me etat kÃyakarma kuÓalaæ pÆrvavata sa karoti | tat kÃyena karma (#<Ábh_Sh: 56>#) na pratisaæharati, anuprayacchati | yadapyanenÃtÅtamadhvÃnamupÃdÃya kÃyena karma k­taæ bhavati | tadapyabhÅk«ïaæ pratyavek«ate | kintu vyÃbÃdhikaæ me etat pÆrvavat | sa vij¤ÃnÃæ sabrahmacÃriïÃæ sacet sa e[vaæ] pratyavek«amÃïo [jÃnÃti vyÃbÃdhikaæ] me etat karma pÆrvavat | savij¤ÃnÃæ sabrahmacÃriïÃmantike pratisaæharati | anuprayacchati | yadapyanenÃtÅtamadhvÃnamupÃdÃya kÃyena karma k­taæ bhavati | tadapyabhÅk«ïaæ pratyavek«ate [|] kinnu vyÃbÃdhikaæ me etat pÆrvavat | savij¤ÃnÃæ sabrahmacÃriïÃ[mantike] sacet sa evaæ pratyavek«amÃïo jÃnÃti vyÃbÃdhikaæ me etat karma pÆrvavat [|] sa vij¤ÃnÃæ sabrahmacÃriïÃmantike pratideÓayati, yathÃdharma pratikaroti | sa cet punarevaæ pratyavek«amÃïo jÃnÃtyavyÃbÃdhikaæ me etat kÃyakarma pÆrvavat [|] sa tenaiva prÅtiprÃmodyenÃhorÃtrÃnuÓik«Å bahulamviharatyevamasya tatkÃyakarma supratyavek«itaæ ca bhavati | suviÓodhitaæ ca | yadutÃtÅtÃnÃgatapratyutpanne«vadhvasu [|] yathà kÃyakarma evaæ vÃkkarma veditavyaæ | atÅtÃn saæskÃrÃn pratÅtyotpadyate mana÷ | anÃgatÃn, pratyutpannÃn saæskÃrÃn pratÅtyotpadyate mana÷ | tanmano [a]bhÅk«ïaæ pratyavek«ate [|] kinnu vyÃbÃdhikaæ me etanmana÷ pÆrvavat | (#<Ábh_Sh: 57>#) yÃvannotpÃdayati | pratisaæharati, nÃnuprayacchati | tanmanaskarma [|] Óuklapak«eïa punarutpÃdayati, na pratisaæharati, anuprayacchatitanmanaskarma | evamanena tanmana÷ karma pratyavek«itaæ bhavati | supariÓodhitaæ | yadutÃtÅtÃnÃgatapratyupanne«vadhvasu [|] tatkasya hetoratÅte [a]pyadhvani anÃgate [a]pipratyutpanne [a]pi ye kecicchramaïà vÃ, brÃhmaïà vÃ, kÃyakarma, vÃkkakarma, manaskarma pratyavek«ya pariÓodhya, pariÓodhya, bahulaæ vyÃhÃr«u÷, sarve te evaæ pratyavek«ya, pariÓodhya ca [|] yathoktaæ bhagavatà Ãyu«mantaæ rÃhulamÃrabhya | kÃyakarmÃtha vÃkkarma manaskarma ca rÃhula | abhÅk«ïaæ pratyavek«asva smaran buddhÃnuÓÃsanam || etacchrÃmaïakaæ karma atra Óik«asva rÃhula | atra te Óik«amÃïasya Óreya eva na pÃpakam || tatra yadevaæ vicinoti tat kÃyakarma, vÃkkakarma, manaskarma kiæ vyÃbÃdhikaæ me iti vistareïa (#<Ábh_Sh: 58>#) pÆrvavadiyaæ pratyave[k«aïÃ] [|] yatpunarekatyaæ pratisaæharati pratideÓayatyekatyamanuprayacchati | tenaiva prÅtiprÃmodyenÃhorÃtrÃnuÓik«Å bahulaæ viharatÅyamucyate pariÓodhanà [|] tatraivaæ pariÓuddhasya ÓÅlasamvarasya daÓÃnuÓansÃ(ÓaæsÃ) (#<Ábh_Sh: 59>#) veditavyÃ[÷ |] katame daÓa | iha ÓÅlavÃæ (vÃn) viharati puru«apudgala÷ ÓÅlaviÓuddhimÃtmana÷ (#<Ábh_Sh: 60>#) pratyavek«amÃïa÷ aviprati[sÃraæ pra]tilabhate | avipratisÃriïa÷ prÃmodyaæ pramuditacittasya prÅtirjÃyate | prÅtamanasa÷ kÃya÷praÓrabhyate | praÓrabdhakÃya÷ sukhaæ vedayate | sukhitasya cittaæ samÃdhÅyate | samÃhitacitto yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti | yathÃbhÆtaæ paÓyati | yathÃbhÆtaæ jÃnan paÓyannirvidyate [|] nirviïïo virajyate, virakto vimucyate, vimuktasya vimukti[÷] sm­tirj¤Ã(vimuktij¤Ã)nadarÓanaæ bhavati | yÃvannirupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirvÃti | yacchÅlavÃn puru«apudgala÷ ÓÅlaviÓuddhaydhiyateyamavipratisÃraæ pratilabhate | anupÆrveïa yÃvannirvÃïagamanÃyÃyaæ prathama÷ ÓÅlÃnuÓansa÷ (Óaæsa÷) | punaraparaæ ÓÅlavÃæ (vÃn) puru«apudgala÷ maraïakÃlasamaye pratyupasthite, k­taæ etanme sÆktaæ ta [......] (sucaritaæ) kÃyena vÃcà manasà na k­taæ etanme duÓcaritaæ kÃyena pÆrvavat | iti yà gati÷ | k­tapuïyÃnÃæ k­takuÓalÃnÃæ k­tabhayabhÅrÆprÃïÃnÃæ tÃæ gatiæ pretya gami«yÃmÅti dvitÅyamavipratisÃraæ pratilabhate (|) sugatigamanÃya, avipratisÃriïo hi puru«apudgalasya bhadrakaæ maraïaæ bhavati | bhadrikà kÃlakriyà bhadrako [a]bhisamparÃya÷ | ayaæ dvitÅya÷ ÓÅlÃnuÓansa÷ (Óaæsa÷) || punaraparaæ ÓÅlavata÷ puru«apudgalasya kalyÃïo (#<Ábh_Sh: 61>#) varïa÷ kÅrtiryaÓa÷[÷] ÓabdaÓloko niÓcarati | ayaæ t­tÅya÷ ÓÅlÃnuÓansa÷ (Óaæsa÷) || punaraparaæ ÓÅlavÃn puru«apudgala÷ sukhaæ svapiti sukhaæ pratiyujyate | ni«paridÃhena kÃyena cittena cÃyaæ caturtha÷ ÓÅlÃnuÓansa÷ (Óaæsa÷) | punaraparaæ ÓÅlavÃæ (vÃn) puru«apudgala÷ supto [a]pi devÃnÃæ rak«yo bhavati | ayaæ pa¤cama÷ ÓÅlÃnuÓansa÷ (Óaæsa÷) || punaraparaæ ÓÅlavÃn puru«apudgala÷ na ÓaækÅ bhavati | parata÷ pÃpasya, na bhÅteÓca saætrastamÃnasa÷ [|] ayaæ «a«Âha÷ ÓÅlÃnuÓansa÷ (Óaæsa÷) || punaraparaæ ÓÅlavÃæ(vÃn) puru«apudgala÷ badhakÃnÃæ pratyarthikÃnÃmapi pra--trÃïÃæ chidraprÃpto [a]pi rak«yo bhavati | sarvadÃyaæ puru«apudgala iti viditvà mitratÃmvÃpadyante (te) madhyamasthatÃmvÃ[|]ayaæ saptama÷ ÓÅlÃnuÓansa÷ || punaraparaæ pÆrvabahvÃsthÃnÃnÃæ yak«ÃïÃæ nivÃsikÃnÃmamanu«yÃïÃæ chidraprÃpto [a]pi rak«yo bhavati | yaduta tadeva ÓÅlamadhipatiæ k­tvà [|] ayama«Âama÷ ÓÅlÃnuÓansa÷ (Óaæsa÷) || punaraparaæ ÓÅlavÃn puru«apudgala÷ dharmeïÃlpak­cchreïa parato lÃbhaæ labhante (labhate) | yaduta cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃnyaduta (#<Ábh_Sh: 62>#) ÓÅlÃdhikÃ(ka)raïaheto÷ satk­taÓca bhavati | guruk­to rÃj¤Ãæ rÃjÃmÃtrÃïÃæ naigamajÃnapadÃnÃæ dhaninÃæ Óre«ÂhinÃæ sÃrthavÃhÃnÃæ [|] ayaæ navama÷ ÓÅlÃnuÓansa÷ (Óaæsa÷) || punaraparaæ pÆrvavatsarvapraïidhÃnÃni sam­dhyanti | sa cedÃkÃæk«ate kÃmadhÃtau k«atriyamahÃsÃlakulÃnÃæ, brÃhmaïamahÃsÃlakulÃnÃmvÃ, g­hapatimahÃsÃlakulÃnÃæ và cÃturmahÃrÃjakÃïi kÃnÃmvà (cÃturmahÃrÃjikÃïÃæ vÃ) devÃnÃæ, trà (tra)yastriæÓÃnÃmvÃ, yÃmÃnÃæ, tu«itÃnÃæ, nirmÃïaratÅnÃæ, paranirmitavaÓavarttinÃæ devÃnÃæ sabhÃgatoyopapaho (sabhÃgatÃyÃmupapanno) yathÃpi tadviÓuddhatvÃcchÅlÃnÃæ samadÃnÃæ atyarthajÃtaæ dhyÃnÃni ca samÃpadya d­«Âe dharme sukhaæ vihareyaæ | rÆpopamÃnÃæ ca devÃnÃæ sabhÃgatÃyopapadyeya (yÃmupasampadyeya) vihare[ya eta]dyaÓa etacca ÓÅlavato vÅtarÃgasya praïidhÃnaæ sam­dhyati | sa cedÃkÃæk«ate | .......... vimok«Ã............ syÃdvopasampadya vihareyaæ | ÃrÆpyopagatÃnÃmvà devÃ[nÃæ sa]bhÃgatÃyo (yÃmu)papadyeya pÆrvavat || sa cedÃkÃæk«ate atyantani«ÂhanirvÃïamadhigaccheyamityadhigacchati || (tadgati) ÓuddhatvÃcchÅlÃnÃæ (#<Ábh_Sh: 63>#) sarvatra ca vÅtarÃgasya [|] ayaæ daÓama÷ ÓÅlÃnuÓaæso veditavya÷ || nirdi«Âa÷ ÓÅlaskandho vibhÃgaÓa÷, nirdi«Âà vipattisampatti÷ | nirdi«ÂÃni paryÃyanÃmÃni | nirdi«Âà pariÓuddhipratyavek«Ã, nirdi«Âo [a]nuÓaæsa÷ || sa e«a sarvÃkÃraparipÆrïa÷ ÓÅlasamvara÷ saæbhÃraparig­hÅta ÃkhyÃta÷ kathimo (to) viv­ta÷ prakÃÓito yatrÃtmakÃmai÷ ÓrÃmaïyabrÃhmaïyakÃmai÷ kulaputrai÷ Óik«itavyaæ || || uddÃnaæ || vibhaægastrividho j¤eya÷ sampad daÓavidhà bhavet | paryÃyaÓca «a¬ÃkÃro viÓuddhistrividhà matà | anuÓanso (Óaæso) daÓavidha÷ e«o 'sau ÓÅlasamvara÷ || indriyasamvara÷ katama÷ | yathÃpÅhaikatya÷ (#<Ábh_Sh: 64>#) indriyairguptadvÃro viharatyÃrak«itasm­tirnipakasm­tiritti vistara÷ | tatra kathamindriyairguptadvÃro viharatyÃrak«itasm­tirbhavati | nipakasm­tiriti vistareïa yÃvadrarak«ati mana indriyaæ mana indriyeïa [|] sa evaæ samÃpadyate | evamindriyairguptadvÃro viharati | tatra kathamÃrak«itasm­tirbhavati | yathÃpÅhaikatyenendriyaguptadvÃratÃmevÃdhipatiæ k­tvà Órutamudg­hÅtaæ bhavati | cintitamvà punarbhÃvitamvà | tena ca ÓrutacintÃbhÃvanÃdhipateyà sm­ti÷ pratilabdhà bhavati | (#<Ábh_Sh: 65>#) sa tasyà eva sm­te÷ pratilabdhÃyÃ÷ asaæpramo«ÃrthamadhigamÃrthamavinÃÓÃrthaæ kÃlena kÃlaæ tasminneva Órute yogaæ karotyabhyÃsaæ karoti, cintÃyÃæbhÃvanÃyÃæ yogamabhyÃsaæ karoti | na bhavati sa sta prayogà yi-k­ta prayoga evamanena tasyÃ[÷] ÓrutasamudÃgamatÃ(gatÃ) yÃÓcintÃ-samudÃgatÃyÃ÷ sm­te÷ kÃlena kÃlaæ ÓrutacintÃbhÃvanÃyogakriyÃyà Ãrak«Ã k­tà bhavati | evamÃrak«itasm­tirbhavati | kathaæ nipakasm­tirbhavati | sa tasyÃmeva sm­tau nityakÃrÅ ca bhavati | [niryÃïakÃrÅ ca bhavati] | tatra yà nityakÃrità iyamucyate sÃtatyakÃrità | tatra yà niryÃïakÃrità iyamucyate satk­tyakÃrità | sa evaæ sÃtatyakÃrÅ satk­tyakÃrÅ nipakasm­tirityucyate | sa tathÃrak«itasm­tirbhavati | tathà tÃæ sm­tiæ na saæpramo«ayati | sa tathÃnipakasm­tirbhavati | tathà tasyÃmevÃpramu«itÃyÃæ (#<Ábh_Sh: 66>#) sm­tau balÃdhÃnaprÃpto bhavati | yena Óakto bhavati pratibalaÓca rÆpÃïÃmabhibhavÃya ÓabdÃnÃæ, gandhÃnÃæ, rasÃnÃæ, spra«ÂavyÃnÃæ, dharmÃïÃmabhibhavÃya | kathaæ sm­tyÃrak«itamÃnaso bhavati | cak«u÷ pratÅtya rÆpÃïi cotpadyate | cak«urvi[j¤Ãnaæ, ca]-k«urvij¤ÃnÃnantaramutpadyate | vikalpakaæ manovij¤Ãnaæ yena vikalpakena manovij¤Ãnena priyarÆpe«u rÆpe«u saærajyate | apriyarÆpe«u rÆpe«u vyÃpadyate [|] sa bhà (tÃ)mevÃdhipatiæ k­tvà tasmÃdayoniÓo vikalpÃt saækleÓasamutthÃpakÃttasmÃt saærak«ati | yathà saækleÓo notpadyate | evaæ Órotraæ ghrÃïaæ jihvÃæ kÃyaæ mana÷ pratÅtya dharmÃÓcotpadyate manovij¤Ãnaæ | tacca manovij¤ÃnamasyÃyoniÓevikalpasahagataæ saækleÓasamutthÃpakaæ | yena priyarÆpe«u dharme«u saærajyate | apriyarÆpe«u dharme«u vyÃpadyate | sa tasmÃdayoniÓovikalpÃt saækleÓasamutthÃpakÃttanmÃnasaæ rak«atyevamasya saækleÓo notpadyate | evaæ sm­tyÃrak«itamÃnasobhavati | kathaæ samÃvasthÃvacÃrako bhavati | samÃvasthocyate | upek«Ã kuÓalà vÃ, avyÃk­tà và [|] sa tasmÃdayoniÓo vikalpÃt saækleÓasamutthÃpakÃt tanmÃnasaæ rak«itvà kuÓalÃyÃmvà upek«ÃyÃmavyÃk­tÃyÃmvà avacÃrayati | (#<Ábh_Sh: 67>#) tenocyate samÃvasthÃvacÃraka÷ | evaæ samÃvasthÃvacÃrako bhavati | kathaæ punastasmÃdayoniÓo vikalpasaækleÓasamutthÃpakÃn mÃnasaæ rak«ati | na nimittagrÃhÅ bhavati | te«u rÆpe«u, Óabde«u, gandhe«u, rase«u, spra«Âavye«u, dharme«u nÃnuvyaæjanagrÃhÅ bhavati yato [a]dhikaraïamasya pÃpakà akuÓalà dharmÃÓcittamanusraveyu÷ | sa cet puna÷ sm­tisaæpramo«Ãt kleÓapracuratayà và vivarjayato [a]pi nimittagrÃhama(ho ')nuvyaæjanagrÃha[÷ sa]mutpadyate eva | pÃpakà akuÓalÃto du÷g­hÅto (pÃpakÃdakuÓalato durg­hÅto) bhavati ke (ye) dharmà anusarantyeva | cittaæ te«Ãæ samvarÃya pratipadyate | ÃbhyÃæ dvÃbhyÃmÃkÃrÃbhyÃæ tasmÃt saækleÓasamutthÃpakÃdayoniÓovikalpÃttanmÃnasaæ rak«itaæ bhavati || kathaæ ca punastanmÃnasamÃbhyÃmÃkÃrÃbhyÃæ saraæk«ya kuÓalÃyÃmvà upek«ÃyÃmavadhÃrayatyavyà k­tÃyÃmvà [|] dvÃbhyÃmevÃkÃrÃbhyÃæ [|] katamÃbhyÃæ dvÃbhyÃæ [|] yathÃha rak«ati cak«urindriyaæ cak«urindriyeïa samvaramÃpadyate | yathà cak«urindriyaæ cak«urindriyeïa samvaramÃpadyate | me (e)vaæ ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyÃæ (yÃn), rak«ati mana indriyaæ mana indriyeïa samvaramÃpadyate | ÃbhyÃæ dvÃbhyomÃkÃrÃbhyÃæ kuÓalÃyÃmvÃ, avyÃk­tÃyÃmvà upek«ÃyÃæ tanmÃnasameva cÃrayati || (#<Ábh_Sh: 68>#) kathaæ cak«urvij¤eye«u rÆpe«u na nimittagrÃhÅ bhavati | nimittagrÃha ucyate | yaccak«urvij¤Ãnagocaro rÆpe tasya gocarasya grÃhÅ bhavati | cak«urvij¤Ãnena [|] evaæ nimittagrÃhÅ bhavati | yaduta cak«urvij¤eye«u rÆpe«u ÓrotraghrÃïajih vÃkÃyamanovij¤eye«u rÆpe«u aparà jÃti[r] nimittaæ | sa cet punastaæ gocaraæ parivarjayati | cak«urvij¤Ãnasyaivaæ na (ca) na nimittagrÃhÅ [bha]vati | cak«urvij¤eye«u rÆpe«vevaæ Órotra ghrÃïajihvÃkÃyamanovij¤eye«u dharme«u [|] kathaæ nÃnuvyaæjanagrÃhÅbhavati | cak«urvij¤eye«u rÆpe«u [|] anuvyaæjanagrÃha ucyate | yaste«vevacak«urvij¤eye«u rÆpe«u cak«urvij¤Ãnasyaiva samanantarasahotpannasya vikalpakasya manovij¤Ãnasya yo gocara÷ saærÃgÃya vÃ, saædve«Ãya, và saæmohÃya và taæ gocaraæ parivarjayati | notpÃdayati tadÃlambanaæ | tanmanovij¤Ãnamevaæ nÃnuvyaæjanagrÃhÅ bhavati | yaduta cak«urvij¤eye«u rÆpe«u [|] evaæ ÓrotraghrÃïajih vÃkÃyamanovij¤eye«u dharme«u aparà jÃtirnimittagrÃhasyÃnuvyaæjanagrÃhasya ca | tatra nimittagrÃho yaccak«u«Ã rupÃïyÃbhÃsagatÃni tajjaæ manaskÃraæ saæmukhÅk­tya paÓyati [|] tatrÃnuvyaæjanagrÃha÷ | tÃnyeva rÆpÃïi cak«u«Ã ÃbhÃsagatÃni tajjaæ manasikÃraæ saæmukhÅk­tya paÓyati | apitu parato [a]nusravapÆrvakaæ (#<Ábh_Sh: 69>#) Ór­ïoti | santyevaæ rÆpÃïyevaæ rÆpÃïi cak«urvij¤eyÃni rÆpÃïÅti yÃni tÃni tadanugatÃni nÃmÃni padÃni vyaæjanÃni [yÃnya]dhipatiæ k­tvÃ, yÃni niÓritya prati«ÂhÃyÃyaæ puru«apudgala÷ yathÃÓrutÃni cak«urvij¤eyÃni rÆpÃïi vikalpayatyayamucyate | anuvyaæjanagrÃha÷ [|] yathà cak«urvij¤eye«u rÆpe«u, evaæ ÓrotraghrÃïajih vÃkÃyamanovij¤eye«u dharme«u veditavya÷ | sa punarayaæ nimittagrÃho [a]nuvyaæjanagrÃhaÓca asti yannidÃnamasya yadadhikaraïaæ yadadhipateyaæ asya pÃpakà akuÓalà dharmÃÓcittamanusravanti | asti yacca tannidÃnaæ ca tadadhikaraïaæ ca tadadhipateyaæ pÃpakà akuÓalà dharmà Ócittamanusravanti | tatra yo [a]yaæ nimittagrÃho [a]nuvyaæjanagrÃho ayoniÓogrÃha÷ yannidÃnaæ yadadhikaraïaæ yadadhipateyamasya pÃpakà akuÓalà dharmÃÓcittamanusravanti | tadrÆpamasau nimittagrÃhamanuvyaæjanagrÃhaæ ca parivarjayati | pÃpakà akuÓalà dharmÃ÷ katame [|] rÃga÷, rÃgasamutthÃpitaæ kÃyaduÓcaritaæ, vÃgduÓcaritaæ, manoduÓcaritaæ | dve«o, moha÷ [|], mohasamutthÃpitaæ ca kÃyaduÓcaritaæ, vÃgduÓcaritaæ, manoduÓcaritamima ucyante pÃpakà akuÓalà dharmÃ÷ | (#<Ábh_Sh: 70>#) kathamete cittamanusravanti | yadÃlambanaæ cittamanovij¤Ãnamutpadyate | gacchati pratisarati | tadÃlambanÃstadÃlambanÃstena cittamanovij¤Ãnena saæprayuktÃ÷ [÷] kÃyavÃÇmanoduÓcaritasamutthÃpakÃ[s] te rÃgadve«amohà utpadyante, gacchanti pratisaranti | tenocyante (te) cittamanupravanti || evaæ tÃvannimittagrÃheïÃnuvyaæjanagrÃheïa ca ya utpadyate, saækleÓaÓcak«urvij¤eye«u rÆpe«u yÃvanmanovij¤eye«u dharme«u so [a]sya notpadyate nimittagrÃhamanuvyaæjanagrÃhaæ ca parivarjayata÷ [|] sa cet puna÷ sm­tisaæpramo«ÃdvÃ, kleÓapracuratayà vÃ, ekÃkino [a]pi viharata÷ pÆrvad­«ÂÃni cak«urvij¤eyÃni rÆpÃïyadhipatiæ k­tvà pÆrvÃnubhÆtÃæ (tÃn) ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyamanovij¤eyÃn dharmÃnadhipatiæ k­tvotpadyante pÃpakà akuÓalà dharmÃ[s] tÃnutpannÃnadhivÃsayati, prajahÃti, viÓodhayati, vyantÅkaroti | tenocyate te«Ãæ samvarÃya pratipadyate | sa ye«u rÆpe«u cak«u÷ prerayitavyaæ bhavati | ye«u ÓrotraghrÃïajih vÃkÃyamanovij¤eye«u dharme«u mana÷ prerayitavyaæ (#<Ábh_Sh: 71>#) bhavati | te«u tathà prerayati | yathà na saækliÓyate | evamanena tasmÃt saækleÓÃnmana[indriyaæ] rak«itaæ bhavati | tenocyate rak«ati mana indriyaæ | ye«u punaÓcak«urvij¤eye«u rÆpe«u cakÓurindriyaæ na prerayitavyaæ bhavati | ye«u ÓrotraghrÃïajih vÃkÃyamanovij¤eye«u dha[rme«u] mana indriyaæ na prerayitavyaæ bhavati | te«u sarveïa sarvaæ sarvathà na prerayati | tenocyatecak«urindriyeïa samvaramÃpadyate | tenocyate yÃvanmana indriyeïa samvaramÃpadyate | ayaæ tÃvadvibhaægo vistareïendriyasamvarasya vij¤eya[÷] | samÃsÃrtha÷ | yena ca saæv­ïoti, yataÓca saæv­ïoti, yathà ca saæv­ïoti, yà cÃsau saæv­ti÷ | tatsarvamekatyamabhisaæk«ipyendriyasamvara ityucyate | tatra kena saæv­ïoti [|] yà Ãrak«ità ca sm­tistayà saæv­ïoti [|] kiæ saæv­ïoti [|] cak«urindriyaæ saæv­ïoti | ÓrotraghrÃïajih vÃkÃyamanaindriyaæ saæv­ïoti | idaæ saæv­ïoti | kuta÷ saæv­ïoti | priyarÆpÃpriyarÆpebhyo rÆpebhya÷ Óabdebhyo yÃvaddharmebhyo [a]ta÷ saæv­ïoti (saæv­ïoti) | kathaæ saæv­ïoti | na nimittagrÃhÅ bhavati nÃnuvyaæjanagrÃhÅ (#<Ábh_Sh: 72>#) yato [a]dhikaraïameva pÃpakà akuÓalà dharmÃÓcittamanusravanti | te«Ãæ samvarÃya pratipadyate | rak«atÅndriyamindriyeïa | samvaramÃpadyate | ityevaæ saæv­ïoti | kà puna÷ saæv­ti÷ | yata÷ sm­tyÃrak«itamÃnaso bhavati | samÃvasthÃvacÃraka÷ | iyamucyate saæv­ti÷ | punarapara÷ samÃsÃrtha÷ [|] yaÓcasamvaropÃya÷ | yacca samvaraïÅyamvastu, yà ca saæv­ti÷ | tadekatyamabhisaæk«ipyendriyasamvara ityucyate | tatra katama÷ samvarovà (saævaropÃya÷) [|] yadÃha Ãrak«itasm­tirbhavati, nipakasm­tiriti cak«u«Ã rÆpÃïi d­«Âvà na nimittagrÃhÅ bhavati, nÃnuvyaæjanagrÃhÅ, yÃvanmanasà dharmÃn vij¤Ãya na nimittagrÃhÅ bhavati, nÃnuvyaæjanagrÃhÅ | yato [a]dhikaraïameva pÃpakà akuÓalà dharmÃÓcittamanusravanti | te«Ãæ samvarÃya pratipadyate | rak«atÅndriyamindriyeïa samvaramÃpadyate | ayamucyate samvaropÃya÷ | samvaraïÅyaæ vastu katamat [|] cak«ÆrÆpaæ caivaæ yÃvanmanodharmÃÓcedamucyate samvaraïÅyaæ vastu | tatra saæv­ti÷ katamà [|] yadÃha | sm­tyÃrak«itamÃnaso bhavati | samÃvasthÃvacÃraka itÅyamucyate saæv­ti÷ | sa khalvayamindriyasamvara÷ samÃsato dvividha÷ | (#<Ábh_Sh: 73>#) pratisaækhyÃnabalasaæg­hÅ[to bhÃvanÃbalaæsaæg­hÅ]taÓca | tatra pratisaækhyÃnabala saæg­hÅto yena vi«ye«vÃdÅnavaæ paÓyati | no tu tamÃdÅnavaæ vyapakar«ati | prajahÃti | tatra [bhÃ]vanÃbalasaæg­hÅto yena vi«ye«vÃdÅnavaæ paÓyati, taæ ca punarÃdÅnavaæ vyapakar«ati | prajahÃti | tatra pratisaækhyÃnabalasaæg­hÅtenendriyasamvareïa vi«ayÃlambanaæ kleÓaparyavasthÃnaæ notpÃdayati, na saæmukhÅkaroti | na caivÃÓa(Óra)yasannivi«ÂamanuÓayaæ pra[jahÃ]ti, samudghÃtayati | tatra bhÃvanÃbalasaæg­hÅte[ne]ndriyasamvareïa vi«ayÃlambanaæ ca kleÓaparyavasthÃnaæ notpÃdayati, na sammukhÅkaroti | sarvadà sarvakÃlamÃÓrayasannivi«Âaæ cÃnuÓayaæ prajahÃti | samudghÃtayati | ayamviÓe«a÷, ayamabhiprÃya÷ | ida[ma]nÃkaraïaæ pratisaækhyÃnabalasaæg­hÅtasya bhÃvanÃbalasaæg­hÅtasya cendriyasamvarasya | tatra yo [a]yaæ pratisaækhyÃnabalasaæg­hÅta indriyasamvaro [a]yaæ saæbhÃramÃrgasaæg­hÅta÷ [|] ya÷ punarbhÃvanÃbalasaæg­hÅta indriyasamvara÷ | sa vairÃgyabhÆmipatito veditavya÷ || bhojane mÃtraj¤atà katamà | yathÃpÅhaikatya÷ pratisaækhyÃyÃhÃramÃharati | (#<Ábh_Sh: 74>#) na dravÃrthaæ, na maï¬anÃrthaæ, na vibhÆ«aïÃrthamiti vistareïa pÆrvavat | kathaæ pratisaækhyÃyÃhÃramÃharati | pratisaækhyocyate yayà praj¤ayà kaba¬aækÃrasyÃhÃrasyÃdÅnavaæ samanupaÓyatyÃdÅnavadarÓanena (#<Ábh_Sh 75>#) vidÆ«ayitvà (vidÆ«yÃ)bhyavaharati || tatpunarÃdÅnavadarÓanaæ katamat | yaduta yasyaiva kaba¬aækÃrasya paribhogÃnvayo vÃ, vipariïÃmÃnvayo vÃ, parye«aïÃnvayo và | paribhogÃnvaya ÃdÅnava÷ (katama÷) [|] yathÃpÅhaikatyo yasmin samaye ÃhÃramÃharati varïasampannamapi, gandhasampannamapi, rasasampannamapi, supraïÅtamapi [|] tasya kaba¬aækÃra ÃhÃra÷ samanantarak«ipta eva Ãsye yadà dantayantracÆrïitaÓca, lÃlÃvisaraviklinnaÓca bhavati | lÃlÃparive«ÂitaÓca bhavati | sa tasmin samaye kaïÂhanÃlÅpraluÂhitaÓca bhavati | sa yÃsau pÆrvikÃ, purÃïà manÃpatà (na ÃpatÃ) tÃæ sarveïa sarvaæ vijahÃti | parÃæ ca vik­timÃpadyate | yasyÃæ ca vik­tau (#<Ábh_Sh 76>#) vartamÃnaÓchanditakopama÷ khyÃti | tadavasthaæ cainaæ sa cedayaæ bhoktà puru«apudgala÷ sa cedÃkÃrato manasi kuryÃt samanusmarennÃsya sarveïa sarvamanyatrÃpi tÃvadavipariïate, praïÅte bhojane bhogakÃmatà santi«Âheta | ka÷ punarvÃdastatra tadavastha iti ya ebhirÃkauraranekavidhairanayÃnupÆrvyà bhojanaparibhogamadhipatiæ k­tvà yÃsau Óubhà varïanibhà antarÅyate, ÃdÅnavaÓca prÃdurbhavati aÓÆ(Óu)cisaæg­hÅta÷ [|] ayamucyate paribhogÃnvaya÷ | ÃdÅnava÷ | yaduta ÃhÃre | tatra katamo vipariïÃmÃnvaya ÃdÅnava ÃhÃre | tasya tamÃhÃramÃh­tavatastu [«Âava] ta÷ yadà vipariïamati rÃtryà madhyame và yÃme, paÓcime và yÃme, tadà sa rudhiramÃnsa(mÃæsa)snÃyvasthitvagÃdÅnyanekavidhÃni bahunÃnÃprakÃrÃïi | asmin kÃye aÓucindravyÃïi vivardhayati saæjanayati | arthataÓca | atipariïataÓcÃdhobhÃgÅ (#<Ábh_Sh: 77>#) bhavati | yadasya divase Óocayitavyaæ ca bhavati | tena ca ya÷ sp­«Âo bhavati | hasto (tau) và pÃdo (dau) vÃ, anyatamà nyatamajvà (maævÃ) aægapratyaægaæ, bahirdhà gupyanÅyaæ (gopanÅyaæ) bhavatyÃtmana÷ pare«Ãæ ca (|) tannidÃnÃÓcÃsyotpadyante | kÃye bahava÷ kÃyikà ÃbÃdhÃ÷ | tadyathà gaï¬a÷, piÂaka÷, dadrÆ, vicarcikÃ, kaï¬Æ[÷], ku«Âha÷, kiÂibha÷, kivÃso (kilÃso), jvara÷ kÃsa÷ Óotha÷, Óo«ÃpasmÃra (Óo«o 'pasmÃra), ÃÂakkaraæ, pÃï¬uroga÷, rudhiraæ, pittabhagandara itÅme cÃnye bhairaæbhagaæyà ([a]pyevaæbhÃgÅyÃ÷) kÃye kÃyikà ÃbÃdhà utpadyante | bhuktamvà [a]sya vipadyate | yenÃsya kÃye vi«Æcikà santi«Âhate | ayamucyate (#<Ábh_Sh: 78>#) vipariïÃmÃcca ya ÃdÅnavo yaduta ÃhÃre | tatra katama÷ parye«aïÃnna(nva)yaÃdÅnava ÃhÃre | parye«aïÃnvaya ÃdÅnavo [a]nekavidha[÷]-samudÃnanÃk­ta÷ | Ãrak«Ãk­ta÷ | snehaparibhraæÓak­ta÷ | at­ptik­ta÷ | asvÃtantryak­ta÷ duÓcaritak­taÓca | tatra katama ÃdÅnava ÃhÃre [|] samudÃnanà k­ta÷ [|] yathÃpÅhaikatya÷ ÃhÃrahetorÃhÃranidÃnaæ ÓÅte ÓÅtena hanyamÃna÷, u«ïe u«ïena hanyamÃna÷, utsahate, ghaÂate, vyÃyacchate | k­«iïà vÃ, gorak«yeïa vÃ, vÃïijyena vÃ, lipigaïanÃvyasanasaækhyÃmudrayà [a]nekavidhena ÓilpasthÃnakarmasthÃnenÃpratilabdhasya vÃhÃrasya pratilambhÃya, upacayÃya và [|] yathà ÃhÃrasye (syai)vamÃhÃranidÃnasya [|] tasyaivamutsahato, ghaÂata(to), vyÃyacchata (÷), sa cette karmÃntà vipadyante | sa taæ nidÃnaæ (tannidÃnaæ) Óocati klÃmyati, paridevate | urastìayati | krandati- saægo và [mÃ] mÃpadyate | moho bata me svÃyÃso [a]tiphala iti | ayamu(yaæ samu)dÃnanà sahagata÷ ÃdÅnavo yaduta ÃhÃre [|] sa cetsaæpadyate sa tasyÃrak«ÃdhikaraïahetostÅvramautsukyamÃpadyayate | kaccinme bhogà rÃj¤Ã và apahriyeraæÓcaurairvÃ, agninà và dahyerannudakena và uhyeyu÷ | kuniha(hi)tà và nidhaya÷ praïaÓyeyu÷ (#<Ábh_Sh: 79>#) kuprayuktà và karmÃntÃ÷ pralujyeran, apriyo(yÃ)và dÃyÃdà adhigaccheyu÷ | kulevà kulÃægÃra utpadyeta | yastÃnbhogÃnanayena vyasanamÃpÃdaye [da]yamÃrak«Ãsahagata ÃdÅnavo yaduta ÃhÃre | katama ÃdÅnava[÷] snehaparibhraæÓak­ta÷ | yathÃpi tadÃhÃranidÃnamÃhÃrÃdhikaraïahetormÃtà putrasyÃvarïambhëate | putro mÃtya÷ (mÃtu÷), pità putrasya, putro (tra÷) pitu÷, bhrÃtà bhaginyÃ, bhaginÅ bhrÃtu÷ | sahÃyaka÷ | sahÃyakasya | prÃgeva jano janasya [|] te (|) cÃnyonyaæ vig­hÅtà bhavanti, vivÃdamÃpannÃstathÃudÃrà brÃhmaïak«atriyag­hapatimahÃsÃlà ÃhÃrÃdhikaraïahetorevaæ vig­hÅtÃvivÃdamÃpannÃ÷ anyonyaæ pÃïinà praharanti | lo«ÂhenÃpi, daï¬enÃpi, ÓastreïÃpi praharantyayamucyate snehaparibhaæÓak­ta ÃdÅnava÷ | tatra katama÷ | at­ptik­ta ÃdÅnava÷ | yathÃpi tadrÃjÃna÷ k­tiyà (k«atriyÃ) mÆrddhÃbhi«iktÃ÷, sve«u grÃmanigamarëÂrarÃjadhÃnÅ«u asaætu«Âà viharanta ubhayato [a]bhyÆhakÃni saægrÃmÃnÅkÃni pratisaranti | Óaækhai(÷) kampa(mpya)mÃnai÷, paÂÃhairvÃdyamÃnai÷, i«ubhi÷ k«ipyamÃïairvividhaiste tatra bhrÃntenÃÓvena sÃrdhaæ samÃgacchanti || bhrÃntena hastinÃ, sthena, pattinà sÃrdhaæ samÃgacchanti | i«ubhi÷ Óaktibhirvà apak­ttagÃtrà (#<Ábh_Sh: 80>#) maraïamvà ni (vi)gacchanti | maraïamÃtraæ và du÷khamayamucyate | at­ptik­ta ÃdÅnava iti yo và punarapyevaæbhÃgÅya÷ || tatra katama÷ | asvÃtantryak­ta ÃdÅnava÷ | yathÃpi tadrÃj¤a÷ pauru«eyà ÃvarodhikÃni nagarÃïyanupraskandata÷ (nte) | taptenÃpi ti (tai)lenÃvasicyante | taptayà vasayÃ, taptayà gomayalo (lau)hikayÃ, taptena tÃmreïa, taptenÃyasÃ, i«ubhi÷ santibhi (Óaktibhi)ÓcÃpak­ttagÃtrà maraïaæ và ni (vi)gacchanti | maraïamÃtrakaæ và du÷khaæ | ayamucyate asvÃtantrayak­ta ÃdÅnava iti yo và punarapyevaæbhÃgÅya÷ | tatra [katamo] duÓcaritak­ta ÃdÅnava÷ [|] yathÃpi tadekatyenÃhÃranidÃnaæ prabhÆtaæ kÃyena duÓcaritaæ k­taæ bhavatyupacitaæ, yathà kÃyenaivamvÃcÃ, manasà [|] sa ca ya(thà kÃ)ya ÃbÃdhiko bhavati, du÷khito, bìhaglÃna÷, tasya tatpÆrvakaæ kÃyaduÓcaritaæ vÃÇmanoduÓcarita(taæ), parvatÃnÃæ và parvatakÆÂÃnÃmvÃ, sÃyÃhne [yÃ]cchayÃ(cchÃyÃ) avalambate | avyÃ(dhya)valambate | abhipralambate | [tasyai]vaæ bhavati | k­taæ bata me pÃpaæ, na k­taæ bata me puïyaæ, kÃyena vÃcÃ, manasÃ, (#<Ábh_Sh: 81>#) so [a]haæ yà gati[÷] k­tapÃpÃnÃæ [tÃæ] gatiæ pretya gami«yÃmÅti | vipratisÃrÅ kÃlaæ karoti | akÃla¤ca k­tvÃpÃye«Æpapadyate | yaduta narake«u, tiryakprete«u [|] ayamucyate duÓcarita k­ta ÃdÅnava÷ | tasyaivambhavati | ityayamÃhÃra[÷] parye«a(«ya)mÃïo [a]pi sÃdÅnava÷ | paribhujyamÃno [a]pi sÃdÅnava÷ | paribhukto [a]pi pariïÃma ÃdÅnava÷ | evamasti punarasyÃhÃrasya kÃcidanuÓansa (Óaæsa)mÃtrà sà puna÷ katamà | ÃhÃrasthitiko [a]ya(yaæ) [kÃya] ÃhÃraæ niÓritya ti«Âhati | nÃnÃhÃra iyamasyÃnuÓansa(Óaæsa)mÃtrà [|] evamÃhÃrasthitiko [a]yaæ kÃyaæ(÷) suciramapi ti«Âhan var«aÓatamvà ti«Âhati | kiæcidvà punarbhÆya÷ samyak parihriyamÃïa÷ | asti cÃsyÃrvÃguparati÷ | tatra ya÷ (ye) kÃyasthitimÃtre pratipannÃ÷ na te supratipannÃ[÷] kÃye kÃyasthitimÃtrakena (ïa) saætu«Âà na (na) te asaætu«ÂÃ, na ca punaste ÃhÃrak­taæ paripÆrïamanavadyamanuÓansaæ (Óaæsaæ) pratyanubhavanti | ye punarnakÃyasthitimÃtrakeïa (na) saætu«ÂÃ[÷] kÃyasthitimÃtrake pratipannÃ, na te supratipannÃ, api tu tÃmeva kÃyasthitiæ (#<Ábh_Sh: 82>#) niÓciæ[tya] (niÓritya) brahmacaryaæ (rya)samudÃgamÃya pratipannÃ÷, supratipannÃ÷, ta eva ca puna÷ paripÆrïamanavadyamanuÓansaæ (Óaæsaæ) pratyanubhavanti | tanme pratimaæ syÃd yada(d)và pratyavareïa ÃhÃrÃnuÓansa (Óaæsa)mÃtrakeïa saætu«Âo vihareyaæ | na me pratirÆpaæ syÃdyadahaæ bÃlasabhÃgatÃæ bÃlasahadhÃrmikatÃmadhyÃpadyeyamevamÃhÃre sarvÃkÃraæ paripÆrïamÃdÅnavaæ j¤Ãtvà sa ita÷ pratisaækhyÃyÃdÅnava darÓÅ, ni÷saraïÃnve«Å cÃhÃrani÷saraïÃrthameva putramÃæ(mÃn) so dharmamÃhÃramÃharati | tasyaivaæ bhavati | evamete dÃyakadÃnapataya÷ k­cchreïa bhogÃn samudÃnÅya, mahÃntaæ parye«aïÃk­tamÃdÅnavaæ pratyanubhavanta÷, prapŬya, prapŬya, tvaÇmÃnsa (mÃæsa)ÓoïitamasmÃkamanuprayacchanti | ya [ete] [a]nukampÃmupÃdÃya viÓe«aphalÃrthina÷ tasyÃsmÃkaæ tathà pratilabdhasya piï¬apÃtasyÃyamevaæ rÆpo [a]nurÆpa÷ paribhoga÷ syÃdyadahaæ tathà paribhÆtamÃtmÃnaæ (|) sthÃpayitvà paribhuæjÅya, yathà te«Ãæ kÃrÃ÷ k­tà atyarthaæ mahÃphalÃ[÷] syurmahÃnuÓaæsÃ, mahÃdyubha(ta)yo, mahÃvistÃrÃ÷, candropamaÓca kulÃnyupasaækrameyaæ vyavak­«ya kÃyaæ, vyavak­«ya cittaæ, hrÅmÃnapragalbha÷, anÃtmotkar«Å aparapansÅ, (#<Ábh_Sh: 83>#) yathÃsvena lÃbhena citta (sucitta÷) syÃæ, sumanÃ÷, evaæ parasyÃpi lÃbhena citta (sucitta÷) syÃæ sumanÃ, evaæ cittaÓca puna÷ kulÃnyusaækrameyaæ | tatkuta etallabhyaæ pravrajitena parakule«u yadvadatra pare me mÃna (naæ) dadatu | satk­tya, mà asatk­tya, prabhÆtaæ mà stokaæ, praïÅtaæ mà lÆhaæ, tvarita[æ] mà gatvaæ (baddham) | evaæ caritasya me kulÃnyusaækramata÷ sa cet pare na dadyustenÃhaæ na te«Ãmantike ÃghÃtacittatayà pratighacittatayà vyavadÅyeyaæ | na ca punastannidÃnaæ kÃyasya bhedÃdapÃyopapattyà vighÃtamÃpadyeya (yaæ) | yaduta tÃmevÃghÃtacittatà (tÃæ) [pratighacittÃ]madhipatiæ k­tvà sa cedasatk­tya na satk­tya, sa cetstokaæ na prabhÆtaæ | sa cellÆhaæ na praïÅtaæ, sa cedvaddhaæ na tvaritaæ dadyu÷ | da (ta)yÃhamÃghÃtacittatayÃ, pratighacittatayà ca vyavadÅyeyamiti vistareïa pÆrvavat | imaæ cÃhaæ kaba¬ÅkÃramÃhÃraæ niÓritya tathà tathà pratipadyeya(yaæ), täca mÃtrÃæ prativedhyeyaæ | yena me jÅvitendriyanirodhaÓca na syÃnnaca piï¬akena klÃmyeyaæ | brahmacaryÃnugrahaÓca me syÃdevaæ ca me Órava(ma)ïabhÃve, pravrajitabhÃve sthitasyÃyaæ piï¬apÃtaparibhogarÆpaÓca | (#<Ábh_Sh: 84>#) pariÓuddhaÓcÃnavadyaÓca syÃdebhi[rÃkÃ]rai÷ sa pratisaækhyÃyÃhÃramÃharati | ÃhÃra÷ puna÷ katama÷ [|] catvÃra ÃhÃrÃ÷ [|] kaba¬aækÃra÷, sparÓo, mana÷saæcetanÃ, vij¤Ãnaæ cÃsmiæstvarthe kaba¬aækÃra ÃhÃro 'bhipreta÷ | sa puna÷ katamastadyathà manthà vÃpÆpà và odanakulmëamvÃ, sarpistailaæ, phaïitaæ, mÃæsaæ, matsyÃ, vallÆrÃ, lavaïaæ, k«Åraæ, dadhi, navanÅtamitÅmÃni cÃnyÃni caivaæ rÆpÃïyupakaraïÃni yÃni kaba¬Ãni (#<Ábh_Sh: 85>#) k­tvà [a]bhyavahriyante | tasmÃt kaba¬aækÃra ityucyate | ÃharatÅti bhuækte | pratini«evatyabhyavaharati, khÃdati, bhak«ayati | svÃdayati, pibati, cÆ«atÅti paryÃyÃ÷ [|] na dravÃrthamiti | yaÓcaite (ye caite) kÃmopabhogina ityartha÷ | yÃharanti (ya Ãharanti) yadvayamÃhÃreïa prÅïitagÃtrÃ÷ saætarpitagÃtrÃ÷ pratyupasthite sÃyÃhnakÃle samaye, atikrÃntÃyÃæ rajanyÃæ, maulÅbaddhikÃbhi÷ sÃrddhaæmalÃbu-romaÓabÃhubhi÷ kandukastanibhirnÃrÅbhi÷ (kandukastanÅbhirnÃrÅbhi÷) (#<Ábh_Sh: 86>#) krŬato (nto), ramamÃïÃ÷, paricÃrayan (nta), auddhatyaæ dravaæ prÃvi«kari«yÃma iti [|] drava e«a Ãrye dharmavinaye yadutakÃmarÃgopasaæhitÃ, maithunopasaæhitÃ[÷] pÃpakà akuÓalà dharmÃ, vitarkÃ, yairayaæ khÃdyamÃno, bÃdhyamÃna, uddhatendriyo bhavatyanuddhatendriyaÓca, drutamÃnasa÷, plutamÃnasa÷, asthitamÃnaso [a]vyupaÓÃntamÃnasa÷, te punaratyantamÃhÃramÃharanto dravÃrthamÃharantÅtyucyate | ÓrutavÃæstvÃryaÓrÃvaka[÷] pratisaækhyÃnabalika ÃdÅnavadarÓÅ ni÷saraïaæ prajÃnaæ (nan) paribhuækte | na tathà yathà te kÃmopabhogino bhuæjante | tenÃha- na dravÃrthaæ na madÃrthaæ, na maï¬anÃrthaæ na vibhÆ«aïÃrthamiti | yathÃpi ta eva kÃmopabhogina ityartha mÃhÃramÃharanti | adya vayamÃhÃramÃh­tavanto yaduta prabhÆta¤ca t­ptito yathÃÓaktyÃbalaæ | snigdhaæ ca, v­«ya¤ca, b­æhaïÅya¤ca, varïasaæpannaæ, gandhasampannaæ, rasasampannaæ | endhÃbhÆte (aindhÅbhÆte), nirgatÃyÃæ rajanyÃæ Óaktà bhavi«yÃma÷ | pratibalÃ, vyÃyÃmakaraïo (ïÃ), yaduta atartkÃyà (ÃtatÅkriyayÃ) vÃ, nirghÃtena, vyÃyÃmaÓilayà (#<Ábh_Sh: 87>#) vÃ, ulloÂhanene (na) vÃ, p­thivÅkhÃtena vÃ, bÃhuvyÃyÃmena vÃ, pÃdÃva«Âambhanena vÃ, plavanena vÃ, (a)laæghanena và [|] tatra vyÃyÃmena bÃha(hu)¤ca punarvyÃyÃmaæ niÓritya balavantobhavi«yÃma÷ | (a)vyÃyatagÃtrÃ, dÅrghaæ cÃrogÃ÷, cirakÃlaæ cÃsmÃkaæ yauvanamanuvartakaæ bhavi«yati, no tu tvaritaæ (|) virÆpakaraïÅ jarà dehamabhibhavi«yantÅ (tÅ)ti | cirataraæ ca jÅvi«yÃma iti | prabhÆtabhak«aïe ca pratibalà bhavi«yÃma÷ | bhuktaæ ca (bhuktaæ) samyakpariïami«yati | do«ÃïÃæ cÃpaca (k«a)ya÷ k­to bhavi«yati | ityÃrogyamadÃrthaæ, [yauvana]madÃrthaæ, jÅvitamadÃrthaæ paribhuæjate | te«Ãæ punarevaæ bhavati | k­tavyÃyÃmà vayaæ snÃtrasaævidhÃnaæ kari«yÃmo, yaduta-Óucinà toyena gÃtrÃïi prak«Ãli«yÃma÷ | prak«ÃlitagÃtrÃÓca keÓÃni ca (keÓÃæÓca) prasÃdhayi«yÃma÷ | vividhena cÃnulepanena kÃyamanupalipya (-manulipya) vividhairvastrairvividhairmÃlyairvividhairalaæ[kÃrai÷] kÃyaæ bhÆ«ayi«yÃma÷ | (#<Ábh_Sh: 88>#) tatra yat snÃnaprasÃdhanÃnulepanamidamucyate | te«Ãæ maï¬anaæ | tathà maï¬anajÃtÃnÃæ yadvastramÃlyÃbharaïadhÃraïamidamucyate | vibhÆ«aïamiti | maï¬anÃrthaæ vibhÆ«aïÃrthaæ paribhuæja[to 'ta] evaæ (paribhuæjanto 'ta evaæ) madamattà maï¬anajÃtivibhÆ«itagÃtrÃ÷ | madhyÃhnasamaye, sÃyÃhna samaye vÃ, bhaktasamaye t­«ità bubhuk«itÃÓca, pareïa har«eïa, parayà nandyÃ, pareïÃmodena | ÃdÅnavadarÓino ni÷saraïamaprajÃnanta (nto) yathopapannamÃhÃramÃharanti | yÃvadeva puna÷ punardravÃrthaæ, maï¬anÃrthaæ, vibhÆ«aïÃrtha ca [|] ÓrutavÃæstvÃryaÓrÃvaka÷ | pratisaækhyÃnabalika ÃdÅnavadarÓÅ ni÷saraïaæprajÃnan paribhuækte | na tu tathà yathà te kÃmopabhogina÷ paribhuæjate | nÃnyatremamasaænive«aïÃprahÃtavyamÃhÃraæ pratini«evamÃïa eva prahÃsyÃmÅti | yÃvadevÃsya kÃyasya sthitaye iti bhuktvà nÃbhuktvà yaÓca jÅvitasya kÃyasthitirityucyate | so [a]hamimamÃhÃramÃh­tya jÅvi«yÃmi, na mari«yÃmÅti ÃhÃrati | tenÃhaæ (ha) yÃvadevÃsya kÃyasya sthitaye | (#<Ábh_Sh: 89>#) kathaæ yÃpanÃyai Ãharati | dvividhà yÃtrÃ-asti k­cchreïa astyak­cchreïa [|] k­cchreïa yÃtrà katamà [|] yadrÆpamÃhÃrato jighatsà daurbalyaæ và bhavati | du÷khito và bìhaglÃna÷ | adharmeïa và piï¬apÃtaæ parye«ate, na dharmeïa | rakta÷ paribhuækte, sakta÷, g­ddho, grathito, mÆrchito 'dhyavasito [a]dhyavasÃyamÃpanna÷ | guruko vÃsya kÃyo bhavatyakarmaïya÷, aprahÃïak«ama÷, yenÃsya dhandhaæ cittaæ samÃdhiyate (dhÅyeta) | k­cchreïa và ÃÓvÃsa-praÓvÃsÃ÷ pravartante | styÃnamiddhaæ và cittaæ paryavahÅya (paryavanahyatÅya)mucyate k­cchreïa yÃtrà | ak­cchreïa yÃtrà katamà [|] yathÃpi tadrÆpamÃhÃramÃharato yathà jighatsà daurbbalyaæ và na bhavati | nÃbhyadhiko bhavati | du÷khito và bìhaglÃna÷ | dharmeïa và piï¬apÃtaæ parye«ate, na và [a]dharmeïa | surakto và paribhuæktesakta÷ (paribhuÇkate 'sakta÷), ag­dhra÷, agrathita÷, anadhyavasito [a]nadhyavasÃyamÃpanna÷, na cÃsya kÃyo guruko bhavati | karmaïyo bhavati | prahÃïak«ama÷ | yenÃsya tvaritaæ cittaæ samÃdhÅyate | alpak­cchreïÃÓvÃsapraÓvÃsÃ÷ pravarttante | styÃnamiddhaæ (#<Ábh_Sh: 90>#) cittaæ na paryavana(hya)tÅyamucyate alpak­cchreïa yÃtrà | tatra yà k­cchreïa yÃtrà tayà jÅvitasthitirbhavati | kÃyasya sÃvadyà sasaækli«Âà [|] tatra yeyamalpak­cchreïa yÃtrà tayà jÅvitasthitirbhavati (|) kÃyasya [|] sà ca punaranavadyà | asaækli«Âà [|] tatra ÓrutavÃnÃryaÓrÃvaka÷ | sÃvadyÃæ saækli«ÂÃæ yÃtrÃmparivarjayati | anavadyÃmasaækli«ÂÃæ yÃtrÃæ gacchati | prati«evate | tenÃha yÃpanÃyai | sà punaranavadyà asaækli«Âà yÃtrà yà pÆrvamuktà | tÃæ kathaæ yÃpayati | Ãha | yadyayaæ jighatsoparataye, brahmacaryÃnugrahÃya iti, paurÃïÃæ ca vedanÃæ prahÃsyÃmi naväca notpÃdayi«yÃmi | yÃtrà ca me bhavi«yati | balaæ ca, sukhaæ cÃnavadyatà ca, (#<Ábh_Sh: 91>#) sparÓavi[hÃra]tà ceti | evaæ prati«evamÃïa÷ anavadyÃmasaækli«ÂÃæ yÃtrÃæ kalpayati | kathaæ ca punarjighatsoparataye Ãharati [|] pratyupasthite bhaktasamaye, utpannÃyÃæ k«udhÃyÃæ, yadà paribhuækte tasyaiva k«utparyavasthÃnasya jighatsÃdaurbalyasya ca prativigamÃya täca mÃtrÃæ paribhuækte | yathÃsya bhuktavata÷ akÃle punarjighatsÃdaurbalyanna bÃdhate | sÃyÃhnasamaye vÃ, abhi(ti?)krÃntÃyÃmvà rajanyÃæ, ÓvobhÆte, pratyupasthite bhaktasamaye [|] evaæ jighatsoparataye Ãharati | kathaæ brahmacaryÃnugrahÃyÃrati | tÃæ mÃtrÃæ paribhuækte tadrÆpamÃhÃramÃharati | yenÃsya kuÓalapak«e prayuktasya d­«Âa eva dharme bhuktasamanantaraæ tasminneva và divase aguruka÷ kÃyo bhavati | karmaïyaÓca bhavati, prahÃïak«amaÓca, yenÃsya tvaritatvaritaæ cittaæ samÃdhÅyate | alpak­cchreïÃÓvÃsapraÓvÃsÃ÷ pravartante | styÃnamiddhaæ cittaæ na paryavanaha(hya)ti | yenÃyaæ bhavyo bhavati | pratibalaÓca | k«ipramevÃprÃptasya prÃptaye, anadhigatasyÃdhigamÃya, asÃk«Ãtk­tasya sÃk«ÃtkriyÃyai | evaæ brahmacaryÃnugrahÃyÃharati || kathaæ paurÃïÃæ vedanÃæ prahÃsyÃmÅtyÃharati | (#<Ábh_Sh: 92>#) tathÃpi tadatÅtamadhvÃnamupÃdÃya | amÃtrayà và paribhuktambhavatyapaÓyamvà (pathyaæ vÃ), apariïate (taæ) vÃ, yenÃsya vividha÷ kÃyika ÃbÃdha÷ samutpanno bhavati | tadyathà kaï¬Æ[÷], ku«Âa[÷], kiÂibha[÷] kilÃsa iti vistareïa pÆrvavat | tasya cÃbÃdhanidÃnà utpadyante ÓÃrÅrikà vedanà du÷khÃstÅvrÃ÷, kharÃ÷, kaÂukÃ, amanÃpà (amana ÃpÃ)[÷ |] tasyÃbÃdhasyopaÓamÃya tÃsÃæ ca tannidÃnÃnÃæ du÷khÃnÃæ vedanÃnÃmupaÓamÃya hitaæ paÓyamanu(pathyamanu)kÆlamÃnulomikaæ vaidyopadi«Âena vidhinà bhai«ajyaæ prati«evate [|] sÃæpreyaæ cÃhÃramÃharati | yenÃsyotpannasyÃbÃdhasya tannidÃnÃnÃæ ca du÷khÃnÃæ vedanÃnÃæ prahÃïaæ bhavatyevaæ paurÃïÃmvedanÃæ prahÃsyÃmÅtyÃhÃramÃharati | sa varttamÃnamadhvÃnamupÃdÃya sukhÅ, arogo, balavÃnnÃmÃtrayà và paribhuækte | apathya tà apariïate, kÃye nÃsyÃgatamadhvÃnamupÃdÃya (cÃsyÃnÃgatamadhvÃnamupÃdÃya) Óvo vÃ, uttaraÓvo vÃ, vi«Æcikà và kÃye saæti«Âheta | anyatamÃnyatamo và kÃye kÃyika ÃbÃdhassamutpadyeta | tadyathà kaï¬Æ[÷], ku«Âa[÷], kiÂibha[÷], kilÃsa iti vistareïa pÆrvavat | yannidÃnà utpadyeranchà (¤chÃ)rÅrikà vedanÃ[÷] pÆrvavat | evaæ ca navÃæ vedanÃæ notpÃdayi«yÃmÅtyÃharati | (#<Ábh_Sh: 93>#) kathaæ yÃtrà me bhavi«yati | varïaæ ca sukhaæ cÃnavadyatÃæ(tÃ) ca | sparÓavihÃratà cetyÃharati | yattÃvad bhukto jÅvatÅtyevaæ yÃtrà bhavati | yatpunarjighatsÃdaurbalyamu(ma)panayati | evamasya varïaæ bhavati | yatpuna÷ paurÃïÃæ vedanÃæ prajahÃti | navÃæ co (ca no)tpÃdayatyevamasya sukhaæ bhavati | yat punardharmeïa piï¬apÃtaæ parye«ÂyÃrakta÷ (parye«yÃrakta÷), asakta÷ iti vistareïa pÆrvavadevamanavadyatà bhavati | yatpunarbhuktavato na guruka÷ kÃyo bhavati, karmaïyaÓca bhavati, prahÃïak«amo vistareïa pÆrvavadevamasya sparÓavihÃratà bhavati | tenÃha pratisaækhyÃyÃhÃramÃharati | na dravÃrthaæ, na madÃrthaæ, na maï¬anÃrthamiti | vistareïa pÆrvavadayaæ tÃvad bhojane mÃtraj¤atÃyà vistaravibhÃga÷ | samÃsÃrtha÷ puna÷ katama[÷] Ãha [|] yaÓca (ya¤ca) paribhuÇakte | yathà ca paribhuækte | yaduta kaba¬aækÃramÃhÃraæ, manthà vÃ, [a]pÆpà vÃ, odanakulmëaæ và vistareïa pÆrvavat | kathaæ paribhuækte | pratisaækhyÃya paribhuækte | na dravÃrthaæ, na madÃrthaæ na maï¬anÃrthamiti vistareïa pÆrvavat | punaraparaæ (÷) samÃsÃrtha÷ [|] pratipak«aparig­hÅtaæ ca paribhuækte | kÃmasukhallikÃnta (vi) varjita¤ca | ÃtmaklamathÃntavivarjita¤ca bahmacaryÃnugrahÃya | (#<Ábh_Sh: 94>#) yadÃha | pratisaækhyÃyÃhÃramÃharati | kathaæ kÃmasukhallikÃntavivarjitaæ | yadÃha | na dravÃrthaæ, na madÃrthaæ, na maï¬anÃrtha, na vibhÆ«aïÃrthamiti | kathamÃtmaklamathÃntavivarjitaæ | yadÃha [|] jighatsoparataye, paurÃïÃæ ca vedanÃæ prahÃsyÃmi | naväca notpÃdayi«yÃmi | yÃtrà ca me bhavi«yati | balaæ ca sukhaæ ceti | kathaæ bahmacaryÃnugrahÃya paribhuækte | yadÃha | brahmacaryÃnugrahÃya | anavadyatà ca | sparÓavihÃratà ca me bhavi«yatÅti | punarapara÷ samÃsÃrtha÷ [|] dvayamidaæ bhojanaæ, cÃbhojanaæ ca | tatrÃbhojanaæ yat sarveïa sarvaæ sarvathà kiæcinna paribhuækte | abhuæjÃnaÓca mriyate | tatra bhojanaæ dvividhaæ | samabhojanaæ, vi«amabhojanaæ ca | tatra samabhojanaæ | yannÃtyalpaæ nÃtiprabhÆtaæ, nÃpathyaæ, nÃpariïatena saækli«Âaæ | tatra vi«amabhojanaæ | yadya(da) tyalpamatiprabhÆtaæ ca | apariïate (taæ) vÃ, apathyaæ vÃ, saækli«Âaæ và paribhuækte | tatra samabhojane nÃtyalpabhojane jighatsÃdaurbalyamanutpannaæ (|) notpÃdayati | utpannaæ prajahÃti | tatra nÃtiprabhÆtabhojane (na) [sama]vi«amabhojanena (#<Ábh_Sh: 95>#) guruka÷ kÃyo bhavatyakarmaïya÷ aprahÃïak«amo vistareïa pÆrvavat | tatra pariïatabhojanena, samabhojanena paurÃïÃæ ca vedanÃæ prajahÃti | naväca notpÃdayi«yatyevamasya yÃtrà bhavati | balaæ ca, sukhaæ ca, asaækli«Âabhojanena | samabhojanena anavadyatà ca bhavati | sparÓavihÃratà ca | tatrÃtyalpabhojanaæ yena jÅvati | atiprabhÆtabhojanaæ | yenÃsya gurubhÃrÃdhyÃkrÃntaÓca kÃyo bhavati | na ca kÃlena bha(bhu)ktampariïamati | tatrÃpariïatabhojanena vi«Æcikà kÃye saæti«Âhate | anyatamÃnyatamo và kÃye kÃyika ÃbÃdha÷ (|) samutpadyate | yathà apariïatabhojanenaivamapathyabhojanena [|] tatrÃyamapathyabhojane viÓe«a÷ [|] do«a÷ pracayaæ gacchati | kharaæ vÃbÃdhaæ sp­Óati | tatra saækli«Âabhojanena adharmeïa piï¬apÃtaæ parye«ya rakta÷ paribhuækte | sakto, g­ddho, grathita iti vistareïa pÆrvavat | iti ya÷ samabhojanaæ ca paribhuækte | vi«amabhojanaæ ca parivarjayati | tasmÃd bhojane samakÃrÅtyucyate | bhojane samakÃritai«Ã ebhirÃkaurarÃkhyÃtÃ, uttÃnÃ, viv­tÃ, saæprakÃÓità | yaduta pratisaækhyÃyÃhÃramÃharati | na dravÃrthaæ, na madÃrthaæ, na maï¬anÃrthaæ, na vibhÆ«aïÃrthamiti vistareïa pÆrvavat | (#<Ábh_Sh: 96>#) tatra yastÃ(yattÃ)vadÃha | pratisaækhyÃyÃhÃramÃharati | na dravÃrthaæ, na madÃrthaæ, na maï¬anÃrthaæ, na vidÆ(bhÆ)«aïÃrthaæ (|), yÃvadevÃsya kÃyasya sthitaye, yÃpanÃyai, anena tÃvadabhojanaæ na (ca) pratik«ipati | yatpunarÃha | jighatsoparataye, brahmacaryÃnugrahÃya vistareïa yÃvat sparÓavihÃratÃyai, anena vi«amabhojanaæ pratik«ipati | kathaæ ca punarvi«amabhojanaæ (punaratiprabhÆtabhojanaæ) pratik«ipati | yattÃvadÃha brahmacaryÃnugrahÃyÃnenÃtiprabhÆtabhojanaæ pratik«ipati | yadÃha [|] paurÃïÃæ ca vedanÃæ prahÃsyÃmi (|), navÃæ ca notpÃdayi«yÃmÅtyanenÃpariïatabhojanata me (tÃma)pathyabhojanatÃæ ca pratik«ipati | yadÃha | yÃtrà ca me bhavi«yati, balaæ cÃnenÃtyalpabhojanatÃæ pra(tÃmapra)bhÆtabhojanatÃæ ca darÓayati (pratik«ipati) | yadÃha | sukhaæ ca me bhavi«yatÅtyanena pariïatabhojanatÃæ ca darÓayati [|] yadÃha (|) sukhaæ ca me bhavi«yatÅti pathyabhojanatÃæ ca darÓayati | yadÃha | anavadyatà ca me bhavi«yati, sparÓavihÃratà cetyanenÃsaækli«ÂabhojanatÃæ darÓayati | yosÃvadharmeïa piï¬apÃtaæ parye«ya rakta÷ (#<Ábh_Sh: 97>#) paribhuækte | sakto vistareïa pÆrvavat | sa saækli«ÂaÓca paribhuækte, sÃvadyatà cÃsya bhavati | tasyaiva ca kuÓalapak«aprayuktasya pratisaælayane, yoge, manasikÃre, svÃdhyÃye, arthacintÃyÃæ ta eva pÃpakà akuÓalà vitarkÃÓcittamanuvasravanti ye [a]sya taæ nityÃæ (tannityÃæ), tatpravaïÃæ, tatprÃbhorÃæ (tatprÃbhÃrÃæ) cittasantatiæ pravarttayanti | yenÃsya sparÓavihÃreïa (sparÓavihÃro na) bhavati | sà ceyaæ dvividhà sparÓavihÃratà atiprabhÆtabhojanaparivarjanÃcca yenÃsya na guruka÷ kÃyo bhavatyakarmaïya÷, aprahÃïak«ama iti vistareïa pÆrvavat | aparenà (ïÃ) svÃdÃkaraïÃd yenÃsya vitarkasaæk«obhak­tÃæ (tÃ) asparÓavihÃratà na bhavati | tadevaæ sati sarvairebhi÷ padairbhojane samakÃrità vyÃkhyÃtà bhavati | iyamucyate bhojane mÃtraj¤atà || vistarata÷ saæk«epataÓca || pÆrvarÃtrÃpararÃtraæ jÃgarikÃnuyuktatà katamà | (#<Ábh_Sh: 98>#) tatra katama÷ pÆrvarÃtra÷ (-mat pÆrvarÃtram) | katamo (mada)pararÃtra÷ (tram) | katamojÃgarikÃyoga÷ | katamà jÃgarikÃyogasyÃnuyuktatà | tatrÃya(yaæ)-(tredaæ) sÃyÃhnaæ ardharÃtra÷ (traæ), sÃyÃhnaæ sÆryÃstaægamanamupÃdÃya yo rÃtryÃ÷ pÆrvabhÃga÷, so 'tirekaæ prahÃraæ (sÃtireka÷ prahara÷) | tatrÃyaæ jÃgÃ(ga)rikÃyoga÷ | yadÃha | divà caækramani«adyÃbhyÃmÃvaraïÅyebhyo dharmebhyaÓcittaæ pariÓodhayati | pariÓodhya, bahi[r]vihÃrasya pÃdau prak«Ãlya vihÃraæ praviÓya dak«iïena pÃrÓvena ÓayyÃæ kalpayati | pÃde pÃdamÃdhÃya Ãlokasaæj¤Å sm­ta÷ | saæprajÃna(n) utthÃnasaæj¤Ãmeva manasi kurvan, sa rÃtryÃ÷ paÓcime yÃmelaghu laghveva prativibudhya caækramani«adyÃbhyÃmÃvaraïÅyebhyo dharmebhyaÓcittaæ (#<Ábh_Sh: 99>#) pariÓodhayati | tatreyaæ jÃgarikÃnuyogasyÃnuyuktatà | yathÃpi tadbuddhasya bhagavata÷ ÓrÃvakajÃgarikÃyogasya Órotà | tatra Óik«itukÃmo bhavati | yathÃbhÆtasyÃsya yajjÃgarikÃyogamÃrabhya buddhÃnuj¤Ãtaæ jÃgarikÃnuyogaæ sampÃdayi«yÃmÅti yaÓchando, vÅyaæ (vÅryaæ), vyÃyÃmo, ni«krama÷ | parÃkramasthÃnaprÃrambha÷ | utsÃha utsƬhiraprativÃïiÓcetasa÷ | saægraha÷ sÃvadyaæ (dya÷) | tatra kathaæ caækramani«adyÃbhyÃmÃvaraïÅyebhyo dharmebhyaÓcittaæ pariÓodhayati | divà ucyate | sÆya(rya)syÃbhyudgamanasamayamupÃdÃya yÃvadastagamanasamayÃ[c], caækrama ucyate | ÃyatÃni (ÃyatanÃni) (|) vipulamÃpite p­thivÅpradeÓe gamanapratyÃgamanapra[yoga]yuktaæ | satkÃyakarmani«adyà ucyate | yathÃpÅhaikatyo maæcevÃ, pÅÂhe vÃ, t­ïasaæstare và ni«Ådati | paryaÇkamÃbhujya | ­juæ kÃyaæ praïidhÃyÃbhimukhÅæ sm­timupasthÃpya [|] ÃvaraïÃnyucyante pa¤ca nivaraïÃni | ÃvaraïÅyà dharmà ye nivaraïasthÃnÅyà dharmà nivaraïÃparakÃste (#<Ábh_Sh: 100>#) puna÷ katame | kÃmachando (kÃmacchando), vyÃpÃda[÷], styÃna(naæ), middhauddhatyaæ, kauk­tyaæ, vicikitsÃ, [a]ÓubhatÃ, pratighanimittamandhakÃra÷, j¤ÃtijanapadÃmaravitarkapaurÃïasya ca hasitakrŬitarasitaparivÃritasyÃnusm­ti÷, trayaÓcÃdhvÃna÷ | tryadhvagatà cÃyoniÓo dharmacintà [|] ebhya÷ kathaæ caækramaïacittaæ pariÓodhayati | katibhyaÓca pariÓodhayati [|] styÃnamiddhÃtsyÃnamiddhÃhÃrakÃccÃvaraïÃt pariÓodhayati | Ãlokanimittamanena sÃdhu ca, su«Âhu ca, sug­hÅtaæ bhavati | sumanasik­taæ, suja(ju)«Âaæ | supratividdhaæ | sa Ãlokasahagatena, suprabhÃsasahagatena cittena channe vÃ, abhyavakÃÓe vÃ, caækrame caækramyamÃïa÷ (caækramamÃïa÷), anyatamÃnyatamena prasadanÅyenÃlambanena cittaæ saædarÓayati | samuttejayati | saæprahar«ayati | yaduta buddhÃnusm­tyà vÃ, dharmasaæghaÓÅlatyÃgadevatÃnusm­tyà vÃ, (|) kÃye và punaranena styÃnamiddhÃdÅnavapratisaæyuktà dharmÃ÷ Órutà bhavantyadg­hÅtÃ, dh­tÃ÷ | tadyathà sÆtraæ, gÆ(ge)yaæ, vyÃkaraïaæ, gÃthodÃnanidÃnÃvadÃnetiv­ttakajÃtakavaipulyÃdbhutadharmopadeÓÃ, ye«u styÃnamiddhamamanekaparyÃyeïa vigarhitaæ, vijugupsitaæ [|] styÃnamiddhaprahÃïaæ puna÷ (|)stutaæ, varïitaæ, praÓastaæ [|] tÃn te«Ãæ vistareïa svareïa svÃdhyÃyaæ karoti | pare«Ãmvà (#<Ábh_Sh: 101>#) prakÃÓayatyarthamvà cintayati | tulayatyupaparÅk«ate, diÓo và vyavalokayati | caturnak«atragrahatÃrÃsu và d­«Âiæ dhÃrayatyudakena mukhamÃkledayati | evamasya tatstyÃnamiddhaparyavasthÃnaæ anutpannaæ ca notpadyate, utpannaæ ca prativigacchatyevamanena tasmÃdÃvaraïÅyÃ[d] dharmÃccittaæ pariÓodhitaæ bhavati | tatra ni«adyayà katamebhya ÃvaraïÅyebhyo dharmebhya÷ [cittaæ] pariÓodhayati | kÃmacchandÃd, vyÃpÃdÃdauddhatyakauk­tyÃdvicikitsÃyÃstadÃhÃrakebhyaÓca dharmebhya÷ [|] sa utpanne và kÃmacchandaparyavasthÃne prativinodanÃyÃnutpanne và dÆrÅkaraïÃya, ni«adya, paryaÇkamÃbhujya, ­juæ kÃyaæ praïidhÃya, pratimukhÃæ (khÅæ) sm­timupasthÃpya, vinÅlakaæ vÃ, vipÆyakamvÃ, vima(bha)drÃma(tma)kamvÃ, vyÃdhmÃtakamvÃ, vi[khÃdi]takamvÃ, vilohitakamvÃ, asthiæ (asthi) vÃ, ÓaækalikÃæ vÃ, anyatamÃnyatamaæ và bhadrakaæ samÃdhinimittaæ manasi karoti | ye và dharmÃ÷ kÃmarÃgaprahÃïamevÃrabhya kÃmarÃgaprahÃïÃyodg­hÅtà bhavanti | dh­tÃ, vacasà parijitÃ, manasà anvÅk«itÃ[÷], d­«Âyà supratividdhÃ[÷], tadyathà sÆtraæ, geyaæ, vyÃkaraïamiti vistareïa pÆrvavat | ye anekaparyÃyeïa kÃmarÃgaæ, kÃmacchandaæ, (#<Ábh_Sh: 102>#) kÃmÃlayaæ, kÃmaniyantiæ, kÃmÃdhyavasÃnaæ vigarhanti, vivarïayanti | vijugupsayanti | kÃmarÃgaprahÃïamanekaparyÃyeïa stuvanti | varïayanti, praÓansa(Óaæsa)yanti | tÃæ (tÃn) dharmÃæstathà ni«aïïo [a]yoniÓo manasi karotyevamasyÃnutpannaæ ca kÃmacchandaparyavasthÃnaæ notpadyate | utpannaæ ca kÃmacchandaparyavasthÃnaæ prativigacchati | tatra vyÃpÃde ayamviÓe«a÷ | tathà ni«aïïo maitrÅsahagatena cittenÃvaireïÃsaæpathenÃvyÃbÃdhena, vipulena, mahadgatenÃpramÃïena subhÃvitenaikÃæ diÓamadhimucya smÃritvopa (sm­tvopa-)sampadya viharati | tathà dvitÅyÃæ, tathà t­tÅyÃæ, tathà caturthÅmityÆrdhvamadhastiryaksarvamanantaæ lokaæ smÃritvà (sm­tvÃ) upasampadya viharati | Óe«aæ pÆrvavat | tatrauddhatyakauk­tye viÓe«a÷ | tadyathà ni«aïïe adhyÃtmameva cittaæ sthÃpayati | saæsthÃpayati | samvi«odayati (saæviÓodhayati) | ekotÅkaroti | samÃdhatte | Óe«aæ pÆrvavat | tatra vicikitsÃnivaraïe viÓe«a÷ | tathà sanni«aïïa÷ | atÅtamadhvÃnaæ nÃyoniÓo manasikaroti | anÃgataæ pratyutpannamadhvÃnaæ nÃyoniÓo manasikaroti | kiæ nvahamabhÆvamatÅte [a]dhvani konvahamabhÆvaæ | ÃhosvinnÃhamatÅte [a]dhvani ko nvahamabhÆvaæ | kathaæ (#<Ábh_Sh: 103>#) nvahamabhÆvamadÅ(tÅ)te 'dhvani [|] ko nvahaæ bhavi«yÃmi | anÃgate [a]dhvani, kathaæ bhavi«yÃmyanÃgate [a]dhvani, ke santa÷ ke bhavi«yÃma÷ | ayaæ satva (sattva÷) kuta Ãgata÷ | itaÓcyuta÷ kutragÃmÅ bhavi«yati | sa ityevaæ rÆpamayoniÓomanasikÃraæ varjayitvà yoniÓo manasi karoti | atÅtamadhvÃnamanÃtÅ(ga)taæ pra[tyutpanna]mapyadhvÃnaæ [|] sa dharmamÃtraæ paÓyati | vastumÃtraæ | sacca sata÷, asaccÃsata÷ | hetumÃtraæ, phalamÃtraæ, nÃsadbhÆtaæ samÃropaæ karoti | na sadvastu nÃÓayatyapaca(va)dati | bhÆtaæ bhÆtato jÃnÃti | yadutÃnityato vÃ, [du÷khato] vÃ, ÓÆnyato vÃ, [anÃtmato vÃ], anitye«u, du÷khe«u, ÓÆnye«u, anÃtmasu dharme«u sa evaæ yoniÓo manasi kurvan, buddhe [a]pi ni«kÃÇk«o bhavati, nirvicikitsa÷ | dharme, saæghe, du÷khe, samudaye, nirodhe, mÃrge, hetau, hetusamutpanne«u dharme«u ni«kÃÇk«o bhavati | nirvicikitsa÷ | Óe«aæ pÆrvavat | tatra vyÃpÃde vaktavyaæ | yo [a]nena pratighaæ pratighanimittaæ cÃrabhya, tasya ca prahÃïÃya, dharmà udg­hÅtà iti vistara÷ [|] auddhatyakauk­tye vaktavyaæ | anenauddhatyakauk­tyamÃrabhya (#<Ábh_Sh: 104>#) tasya ca prahÃïÃya dharmà udg­hÅtà iti vistareïa pÆrvavat | vicikitsÃyÃmvaktavyaæ | ye anena vicikitsÃmÃrabhya tasyÃÓca prahÃïÃya dharmà udg­hÅtà iti vistareïa pÆrvavadityanena kÃmacha(ccha)ndanivaraïÃd vyÃpÃdastyÃnamiddhauddhatyakauk­tyavicikitsÃnivaraïÃ[c] cittaæ viÓodhitaæ bhavati | tadÃhÃrakebhyaÓca dharmebhya ÃvaraïÅyebhyastenÃha caækramani«adyÃbhyÃmÃvaraïÅyebhyo dharmebhyaÓcittaæ pariÓodhayati | yà cai«Ã dharmÃdhipateyà ÃvaraïÅyebhyo dharmebhyaÓcittasya pariÓodhanà [|] asti punarÃtmÃdhipateyÃ, lokÃdhipateyà cÃvaraïÅyebhyo dharmebhyaÓcitta pariÓodhanà [|] ÃtmÃdhipateyà katamà | yathÃpi tadutpanne anyatamÃnyatamasminnivaraïe Ãtmata eva pratirÆpatÃmviditvÃ, utpannaæ nivaraïaæ nÃdhivÃsayate (ti) | prajahÃti, vinodayati, vyantÅkaroti | tena nivaraïenÃtmÃnaæ na j¤ÃyamÃna÷, cetasa upakleÓakareïa, praj¤Ãdaurbalyakareïa, vighÃtapak«yeïaivamasÃvÃtmÃnamevÃdhipatiæ k­tvà ÃvaraïÅyebhyo dharmebhyaÓcittaæ pariÓodhayati | kathaæ lokamadhipatiæ k­tvà ÃvaraïÅyebhyo dharmebhyaÓcittaæ pariÓodhayati | ihÃsyà (sya) nivaraïe (#<Ábh_Sh: 105>#) samutpanne, utpattikÃle và pratyupasthite | evaæ bhavatyahaæ cedanutpannaæ nivaraïamutpÃdayeyaæ, ÓÃstà me apavaded, devatà api, vij¤Ã api, sabrahmacÃriïo [a]dharmatayà vigarhayeyuriti | sa lokamevÃdhipatiæ k­tvà ÃvaraïÅyebhyo dharmebhyaÓcittaæ pariÓodhayati | ihÃsya nivaraïe samutpanne, utpattikÃle và pratyupasthite, evaæ bhavatyahaæ cedanutpannaæ nivaraïamutpÃdayeyaæ | ÓÃstà me apavaded, devatà api | vij¤Ã api, sabrahmacÃriïo [a]dharmatayà vigarhayeyuriti | sa lokamevÃdhipatiæ k­tvÃ, anutpannaæ ca nivaraïaæ notpÃdayati, utpannaæ ca prajahÃti | evaæ lokamadhipatiæ k­tvà ÃvaraïÅyebhyo dharmebhyaÓcittaæ pariÓodhayati | ÓayanÃsanapratiguptyarthaæ punarlokÃcÃra¤cÃnuv­tto bhavi«yatÅti yÃvadrÃtryÃ÷ prathame yÃme caækramani«adyÃbhyÃmÃvaraïÅyebhyo dharmebhyaÓcittaæ pariÓodhayati | ÃvaraïÅyebhyo dharmebhyaÓcittaæ pariÓodhya bahirvihÃrasya pÃdau prak«Ãlayati | prak«Ãlya, vihÃraæ praviÓya, ÓayyÃæ kalpayati | yÃvadeva svasyo (yau)pacayikÃnÃmmahÃbhÆtÃnÃæ upacayÃya [|] upacito [a]yaæ kÃya÷ karmaïyataraÓca bhavi«yati | anukÆlataraÓca sÃtatyenai[ka]pak«ye kuÓalapak«aprayoge | kenakÃraïena pÃrÓvena ÓayyÃæ kalpayati | (#<Ábh_Sh: 106>#) siæhasya prÃïina÷ sÃdharmyeïa [|] kiæ punaratra sÃdharmyaæ [|] siæha÷ prÃïaæ (prÃïÅ) sarve«Ãæ tiryagyonigatÃnÃæ prÃïinÃæ vikrÃnta, utsÃhÅ, d­¬haparÃkrama÷ | bhik«urapi jÃgarikÃnuyukta ÃrabdhavÅryo viharati | vikrÃnta, utsÃhÅ, d­¬haparÃkrama÷ | atastasya siæhopamaiva Óayyà pratirÆpà bhavadi(ti), no tu pretaÓayyÃ, devaÓayyÃ, na kÃ[ma]bhogaÓayyà | tathà hi te sarva eva kusÅdÃ, hÅnavÅryÃ, ca(ma)ndabalaparÃkramÃ÷ | api tu dharmatai«Ã yaddak«iïena pÃrÓvena siæhopamÃæ ÓayyÃæ kalpayato na tathà gÃtrÃïÃæ vik«epo bhavati | na ca ÓayÃnasya sm­tisaæpramo«o bhavati | na ca gìhaæ svapiti | pÃpakÃæÓca svapnÃæ (pnÃn) na paÓyati | anyathà tu ÓayyÃæ kalpayato viparyayeïa sarve do«Ã veditavyÃ÷ | tenÃha dak«iïena pÃrÓvena ÓayyÃæ kalpayati | Ãlokanimittamanena sÆdg­hÅtaæ bhavati | sumanasik­taæ | suju«Âaæ, supratividdhaæ | yadeva manasi kurvan sa prabhà sahagatena cittena ÓayyÃæ kalpayati | suptasyÃpi cÃsya yena na bhavati cetasa÷ [|] andhakÃrÃyitatvamevamÃlokasaæj¤ÅÓayyÃæ kalpayati | kathaæ sm­ta[÷] ÓayyÃæ kalpayati | ya (ye) anenadharmÃ[÷] Órutà bhavanti | cintitÃ, bhÃvità vÃ, (#<Ábh_Sh: 107>#) kuÓalà arthopasaæhitÃstadanvayà [a]sya sm­tiryÃvatsvapanakÃlÃnuvarttinÅ bhavati | yathÃsya suptasyÃpi ta eva dharmà jÃgrato và abhilapanti, te«veva ca dharme«u taccittaæ bahulamanuvicarati | iti yathÃsm­tyà yathÃsm­ta÷ | kuÓalacittaÓayyÃæ kalpayati | avyÃk­tacitto và [|] evaæ sm­ta÷ ÓayyÃæ kalpayati | kathaæ saæprajÃnanto (jÃnan) ÓayyÃæ kalpayati | suptasyÃsya tathà sm­tasya yasminsamaye [a]nyatamÃnyatamenopakleÓena cetasa÷ saækleÓo bhavati | sa utpadyamÃnameva taæ saækleÓaæ samyageva prajÃnÃti, nÃdhivÃsayati, prajahÃti, pratividhyati | pratyudÃvarttayati mÃnasaæ | tenocyate saæprajÃnaæ(nan) ÓayyÃæ kalpayati | kathamutthÃnasaæj¤Ãmeva manasikurvan ÓayyÃæ kalpayati | sa vÅryasaæprag­hÅtaæ cittaæ k­tvà ÓayyÃæ kalpayati | supratibuddhikayà suhar«akta (suh­«Âacitta)stadyathà Ãraïyako m­ga÷ | no tu sarveïa sarvaæ viddhamavakramaïanimnaæ cittaæ karoti | tatpravaïaæ | na tatprÃbho (bhÃ)ramapi (|) cÃsyaivaæ bhavati | aho batÃhaæ buddhÃnuj¤ÃtÃæ jÃgaritÃæ (kÃæ)sarveïa sarvaæ sarvathà sampÃdayeyamiti | tasyÃÓca sampÃdanÃrthaæ tvÃÓaæsena, rasena, prayogeïa, chandagato viharatyabhiyuktaÓca [|] api cÃsyaivaæ bhavati | yathÃhamadya (#<Ábh_Sh: 108>#) jÃgarikÃrthamÃrabdhavÅryo vyahÃr«aæ, kuÓalÃnäca dharmÃïÃæ bhÃvanÃyai, dak«o [a]nalasa, utthÃnasampanna÷, Óva÷ prabhÃte, nirgatÃyÃæ ca rajanyÃæ, bhÆyasyà mÃtrayà ÃrabdhavÅryo vihari«yÃmi utthÃnasampanna iti | tatraikayà utthÃnasaæj¤ayà gìhaæ svapiti | yenÃhaæ (yaæ) Óaknoti laghu laghveva utthÃnakÃle utthÃtuæ, na kÃlÃtikrÃntaæ pratibudhyati | dvitÅyayotthÃnasaæj¤ayà buddhÃnuj¤ÃtÃæ siæ[haÓa]yyÃæ kalpayatyanyÆnÃmanadhikÃæ | t­tÅyayotthÃnasaæj¤ayà chandaæna sransa(sraæsa)yati | sati sm­tisaæpramo«e, satyuttaratrottaratra samÃdÃnÃya prayukto bhavati | evamutthÃnasaæj¤Ãmeva manasi kurvan ÓayyÃæ kalpayati | sa rÃtryÃ÷ paÓcime yÃme laghu laghveva prativibudhyÃvaraïÅyebhyo dharmebhyaÓcittaæ pariÓodhayatÅti | paÓcimo yÃma uccate | yo [a]pararÃtra÷ sÃtirekapraharaæ (ra÷) | sa cÃyamÃlokasaæj¤Å sm­ta÷ | saæprajÃna[n], utthÃnasaæj¤Ãmeva manasi kurvan, madhyamaæ yÃmaæ sÃtirekaæ praharaæ middhamavakrÃmayitvà (krÃmya), yasmiæ (smin) samaye vyutti«Âhate | tatra tasmiæ (smin) samaye vyutti«Âhate | karmaïyakÃyo bhavati | utthÃya, nÃdhimÃtreïa styÃnamiddhaparyavasthÃnenÃbhibhÆta÷ | yenÃsyotti«Âhato dhandhÃyitatvaæ và syÃnmaædÃyitacca(tva)mvÃ, ÃlasyakausÅdyamvà [|] asati và (#<Ábh_Sh: 109>#) punastasmindhandhÃyitatve, mandÃyitatve, ÃlasyakausÅdye, laghu laghvevotthÃnaæ bhavatyÃbhogamÃtrÃdeva no saægrÃmaæ và k­tvà ÃvaraïÅyebhyo dharmebhya÷ pariÓuddhi÷ pÆrvavadvedi tavyÃ÷ (vyÃ) | ayaæ tÃvatpÆrvarÃtrÃparaærÃtraæ jÃgarikÃnuyogasya vistaravibhÃga÷ | samÃsÃrthÃ÷ puna÷ katame | iha jÃgarikÃyogamanuyuktasya puru«apudgalasya catvÃri samyakkaraïÅyÃni bhavanti | katamÃni catvÃri | yÃvajjÃgrati (gati) tÃvatkuÓalapak«aæ na riæcati | sÃtatyenai[ka]pak«yakuÓaladharmabhÃvanÃyÃæ kÃlena ca ÓayyÃæ kalpayati | nÃkÃlena | suptaÓcÃsaækli«Âacitto middhamavakrÃmayati | na saækli«Âacitta÷ [|] kÃlena ca prativibudhyate(ti) | notthÃnakÃlamativartate | itÅmÃni catvÃri samyakkaraïÅyÃnyÃramya bhagavatà ÓrÃvakÃïÃæ jÃgarikÃnuyogo deÓita÷ | kathaæ ca punardeÓita÷ | yattÃvadÃha [|] divà caækramani«adyÃbhyÃmÃvaraïÅyebhyo dharmebhyaÓcittaæ pariÓodhayati | evaæ rÃtryÃ÷ prathamayÃmami (i)tyanena tÃvat prathamaæ samyakkaraïÅyamÃkhyÃtaæ | yaduta yÃvajjÃgrati (garti)tÃvat kuÓalapak«aæ na riæcati | sÃtatyenai[ka]pak«yakuÓaladharmabhÃvanÃyÃæ | yasmÃt (#<Ábh_Sh: 110>#) punarÃha | bahirvihÃrasya pÃdau prak«Ãlya, vihÃraæ praviÓya, dak«iïena pÃrÓvena ÓayyÃæ kalpayati | pÃde pÃdamÃdhÃyetyanena dvitÅyaæ samyakkaraïÅyamÃkhyÃtaæ | yaduta kÃlena ÓayyÃæ kalpayati | nÃkÃlena | yatpunarÃha | Ãlokasaæj¤Å sm­ta÷ | saæprajÃna[n], utthÃnasaæj¤Ãmeva manasi kurvan, ÓayyÃæ kalpayatÅtyanena t­tÅyaæ samyakkaraïÅyamÃkhyÃtaæ | yaduta asaækli«Âacitto middhamavakrÃmayati (kramate) | na saækli«Âacitta iti | yat punarÃha rÃtryÃ÷ paÓcime yÃme laghu laghveva prativibudhya ÃvaraïÅyebhyo dharmebhyaÓcittaæ pariÓodhayatÅtyanena caturthaæ samyakkaraïÅyamÃkhyÃtaæ | yaduta kÃlena prativibudhyati | notthÃnakÃlamativartate | iti tatra yaduktamÃlokasaæj¤Å sm­ta÷, saæprajÃnan, vyutthÃnasaæj¤Ãmeva manasi [kurva]n ÓayyÃæ kalpayatÅti | ato dvavÃbhyÃæ kÃraïÃbhyÃæ asaækli«Âacitto middhamavakrÃmayati | yaduta sm­tyÃ, saæprajanyena, dvÃbhyÃæ puna÷ kÃraïÃbhyÃæ kÃlena prativibudhyate | no tu kÃlamativartate | yadutÃlokasaæj¤ayÃ, utthÃnasaæj¤ayà ca | kathaæ puna÷ k­tvà kuÓalamÃlambanaæ parig­hya svapiti | saæprajanyena, tasmÃt, kuÓalÃdÃlambanÃccyavamÃnaæ, (#<Ábh_Sh: 111>#) saækliÓyamÃnaæ cittaæ laghu laghveva samyakprajÃnÃti | evamasyÃbhyÃæ dvÃbhyÃæ kÃraïÃbhyÃmasaækli«Âacittasya Óayyà bhavati | tatrÃlokasaæj¤ayÃ, utthÃnasaæj¤ayà ca | na gìhaæ svapiti | nÃsya dÆrÃnugataæ tanmiddhaparyavasthÃnaæ bhavati | ityÃbhyÃæ dvÃbhyÃæ kÃraïÃbhyÃæ kÃlena [prati]vibudhyate (ti) | notthÃnakÃlamativartate | ayaæ jÃgarikÃnuyogasya samÃsÃrtho (rtha÷) [|] yaÓca pÆrvako vistaravibhÃga÷, yaÓcÃyaæ samÃsÃrtha÷ | iyamucyate pÆrvarÃtrÃpararÃtraæ jÃgarikÃnuyuktà || saæprajÃnadvihÃrità katamà | yathÃpÅhaikatya÷ abhikramapratikrame saæprajÃnadvihÃrÅ bhavati | Ãlokitavyavalokite, saæmiæjita (sÃmmi¤jita)prasÃrite, saæghÃÂÅcÅvarapÃtradhÃraïe | aÓite, pÅte, khÃdite, svÃdite, ni«aïïe, Óayite, jÃg­te, pra[la]pite, tÆ«ïÅæbhÃve, nidrÃklamavinodane saæprajÃnadvihÃrÅ bhavati | (#<Ábh_Sh: 112>#) tatra katamo [a]bhikrama÷ | pratikrama÷ katama÷ | abhikramapratikrame samprajÃnadvihÃrità [katamÃ] | tatrÃbhikrama÷ [|] yathÃpÅhaikatyo grÃmamvà upakrÃmati | grÃmÃntaramvÃ, kulamvÃ, [kulÃntaramvÃ, vihÃramvÃ], vihÃrÃntaramvà [|] tatra pratikrama÷ | yathÃpÅhaikatya÷ grÃmÃntarÃmvà (grÃmÃdvÃ) pratinivarttate | grÃmÃntarÃdvÃ, kulÃdvÃ, kulÃntarÃdvÃ, vihÃrÃdvÃ, vihÃrÃntarÃdvà [|] tatra saæprajÃnadvihÃrità (yÃ÷) || abhikrama[mÃ]ïe (ïo) abhikramÃmÅti samyageva prajÃnÃti | atra mayà abhikramitavyaæ | atra mayà punarnÃbhikramitavyamiti | samyageva prajÃnati | ayamvà me abhisaækramaïakÃla÷ ayaæ nÃbhisaækramaïakÃla iti | samyageva prajÃnÃti | idamasyocyate saæprajanyaæ [|] sa cettena saæprajanyena (#<Ábh_Sh: 113>#) samanvÃgata÷ | abhikramamÃïa÷ prajÃnÃtyabhikramÃmÅti | yatra cÃnenÃbhikramitavyaæ bhavati | tatra cÃbhikramati | kÃlena cÃbhikramati nÃkÃlena | yathà cÃbhikramitavyaæ | yadrÆpayà [ca] ya(rya)yà ÃcÃreïÃkalpena ÅryÃpathena tathà abhikramatÅyamasyocyate saæprajÃnÃdvihÃrità yadutÃbhikramapratikrama÷ (mayo÷) | tatra katamadÃlokitaæ, katamad vyavalokitaæ | katamà Ãlokitavyavalokita saæprajÃnÃdvihÃrita÷ (tÃ) | tasyÃsya pÆrvaparikÅ[rttite«u dhama«u] abhikramata÷, pratikramataÓca yadabuddhipÆrvakamacchandapÆrvakaæ | a[ntare]ïa cak«u«Ã rÆpadarÓanamidamucyate Ãlokitaæ | yatpunarupasaækrÃntasya buddhipÆrvakaæ prayatnapÆrvakaæ, k­tyapÆrvakaæ cak«u«Ã rÆpadarÓanaæ, tadyathà rÃj¤Ã(j¤Ãæ) rÃjyÃ(jÃ)mÃtrÃïÃæ, naigamÃnÃæ, jÃnapadÃnÃmvÃ, brÃhmaïÃnÃmvÃ, dhaninÃæ, Óre«ÂhinÃæ, sÃrthavÃhÃnÃæ, tadanye«ÃmbÃhyakÃnÃælayanÃnÃæ, mÃrutÃnÃmavarakÃïÃæ, pra(prÃ)sÃdÃnÃæ, harmyatalÃnÃmiti | yadvà punaranye«Ãæ lokacitrÃïÃæ darÓanamidamucyate | vyavalokitaæ | yatpunarÃlokitaæ ca vyavalokitaæ ca svalak«aïata÷ (#<Ábh_Sh: 114>#) samyageva prajÃnÃti | yathà Ãloki(kayi)tavyaæ, yathà vyavalokayitavyaæ tadapisamyageva prajÃnÃti | idamasyocyate saæprajanyaæ [|] sa tena saæprajanyena samanvÃgata÷ | sacedavalokayamÃno jÃnÃtyavalokayÃmÅti | yaccÃvalokayitavyaæ vyavalokayitavyaæ tadÃlokayati vyavalokayati | yadà Ãlokayitavyaæ, vyavalokayitavyaæ | tadà Ãlokayati, vyavalokayati [|] yathà Ãlokayitavyaæ vyavalokayitavyaæ tathà Ãlokayati, vyavalokayati | iyamasyocyate | saæprajÃnadvihÃrità | yadutÃlokitavyavalokite [|] tatra katamat saæmiji(sammi¤ji)taæ, katamat prasÃritaæ, katamà saæmiji(sammi¤ji)taprasÃrite saæprajÃnadvihÃrità | sa tathà ÃlokayamÃno, vyavalokayamÃnaÓca | abhikramapÆrvakaæ, pratikramapÆrvaka¤ca, yatpÃdau và sammiæjayati, prasÃrayati | bÃhÆ và saæmi(miæ)jayati | prasÃrayati | hastau và saæmi(miæ)jayati, prasÃrayati | ityanyatamÃnyatamamvà aægapratyaægaæ sammi¤jiyati | prasÃrayatÅdamucyate | saæmi(miæ)jita prasÃritaæ [|] sacet saæmi(miæ)jitaprasÃritaæ svalak«aïata÷ prajÃnÃti saæmi(miæ)jitavyaæ | prasÃritavya¤ca | samyageva prajÃnÃti | yÃdi ca saæmi(miæ)ji(jayi)tavyaæ, yadà prasÃri(rayi)tavyaæ tadapi samyageva prajÃnÃti | yathà ca saæmi(miæ)ji(jayi)tavyaæ, yathà (#<Ábh_Sh: 115>#) prasÃri(rayi)tavyaæ, tadapi samyageva prajÃnÃti, idamasyocyate saæprajanyaæ | sa tena saæprajanyena samanvÃgata÷ | sa cet saæmija(sammi¤ja)yamÃna÷(yan), prasÃrayamÃïa÷(yan) | jÃnÃti | saæmi(miæ)jayÃmi | prasÃrayÃmÅti | yacca saæmi(miæ)jayitavyaæ prasÃrayitavyaæ saæmi(miæ)jayati, prasÃrayati | yadà ca saæmi(miæ)jayitavyaæ, prasÃrayitavyaæ tadà saæmi(miæ)jayati, prasÃrayati, iyamasyocyate | saæprajÃnadvihÃrità yaduta saæmiæji(sammi¤ji)ta prasÃrite || tatra katamat saæghÃÂÅdhÃraïaæ | katamaccÅvaradhÃraïaæ, katamat, pÃtradhÃraïaæ, katamÃ(mat)sÃæ(saæ)ghÃÂÅcÅvarapÃtradhÃraïaæ (ïe) | saæprajÃnadvihÃrità | yattÃvadasya jye«Âhaæ cÅvaraæ «a«Âhikhannamvà (khaï¬aæ vÃ) navatikhannamvÃ(khaï¬aæ vÃ), dviguïasÅvitamvÃ, ekaguïasÅvitamvà iyamucyate sÃæghÃÂÅ (saæghÃÂÅ) [|] tasya prÃvaraïaæ paribhoga÷ | samyageva pariharaïaæ dhÃraïamityucyate | yatpunarasya madhyamvÃ, kanÅyo vÃ, Ãdhi«ÂhÃnikamvà cÅ[varaæ] atirekacÅvaraæ và | Ãdhi«ÂhÃnikaæ và | cÅvaraæ atirekacÅvaramvà vikalpanÃrhaæ vikalpayati (#<Ábh_Sh: 116>#) taccÅvaramityucyate | tasya prÃvaraïaæ paribhoga÷ | samyageva pariharaïaæ dhÃraïamityucyate | yatpunarasyÃdhi«ÂhÃnÃni kamÃ(rmÃ)yasamvÃ, m­nmayamvà bhaik«abhojanamidamucyate | pÃtraæ, tasya paribhoga÷ | samyageva pariharaïaæ dhÃraïamityucyate | sa cetpunarayaæ tÃæ sÃæ (saæ)ghÃÂÅæ, cÅvaraæ, pÃtraæ, dhÃraïamvà svalak«aïata÷ samyageva prajÃnÃti | yacca sÃæ (saæ)ghÃÂÅcÅvarapÃtradhÃraïaæ | kalpikaæ, akalpikaæ vÃ, tadapi samyageva prajÃnati | yadà ca sÃæ (saæ)ghÃÂÅcÅvarapÃtradhÃraïaæ dhÃrayitavyaæ (karttavyaæ) | tadà samyageva prajÃnÃti | yathà ca dhÃrayitavyaæ, tadapi samyageva prajÃnÃti | idamasyocyate | saæprajanyaæ | sa tena saæprajanyena samanvÃgata÷ | sacet sÃæ (saæ)ghÃÂÅ(ÂÅæ), cÅvaraæ, pÃtraæ dhÃrayamÃïo jÃnÃti dhÃrayÃmÅti | yacca dhÃrayitavyaæ taddhÃrayati | yadà ca dhÃrayitavyaæ tadà dhÃrayati | yathà ca dhÃrayitavyaæ tathà dhÃrayatÅyamasyocyate saæprajÃnadvihÃrità | yaduta sÃæ (saæ)ghÃÂÅcÅvarapÃtradhÃraïe | tatra katamadaÓitaæ | katamatpÅtaæ | katamat khÃditaæ | katamatsvÃditaæ | katamà aÓitapÅtakhÃditÃsvÃdite[«u] saæprajÃnadvihÃrità | ya÷ kaÓcit piï¬apÃtaparibhoga÷ sarvaæ tadaÓitamityucyate | tasya punardvidhà bheda÷ khÃditaæ; svÃditaæ ca | tatra khÃditaæ | manthà (#<Ábh_Sh: 117>#) vÃ, [a]pÆpà vÃ, odanakulmëamveti yadvà punaranyatamÃbhisaæskÃrikamannaæ vik­taæ bhojyaæ prÃïasaædhÃraïamidamucyate khÃditamaÓitamapÅtaæ | svÃditaæ katamat | tadyathà k«Åraæ, dadhi, navanÅtaæ, sarpistailaæ, madhu, Óo(phÃ)ïitaæ, mÃnsaæ (mÃæsaæ), matsyÃ, vallÆrÃ, lavaïaæ, vanaphalamvÃ, bhak«a(k«ya)prakÃraæ và idamucyate svÃditamaÓitamapi (pÅ)taæ || yatpuna÷ pÅyate khaï¬arasaæ(so)vÃ, ÓarkarÃrasamvà (so vÃ), kÃæcikamvÃ, dadhimaï¬amvà | ÓuktamvÃ, takramvÃ, antata÷ pÃnÅyamapi [|] idamucyate pÅtaæ | sa cedaÓitapÅtakhÃditÃsvÃditaæ svalak«aïata÷ samyageva prajÃnÃti | yaccÃÓitavyaæ, pÃtavyaæ, khÃditavyaæ, svÃdi(dayi)tavyaæ tadapi samyageva prajÃnÃti | yadà cÃÓitavyaæ, pÃtavyaæ khÃditavyaæ, svÃdi(dayi)tavyaæ tadeva (tadapi) samyageva prajÃnÃti | yathà cÃÓitavyaæ, pÃtavyaæ, khÃditavyaæ | svÃdi(dayi)tavyaæ | tadapi samyageva prajÃnÃti | idamasyocyate saæprajanyaæ [|] sa tena saæprajanyena samanvÃgata÷ aÓamÃna÷ (aÓan), pibamÃna÷ (piban), khÃdamÃna÷ (khÃdan), svÃdayamÃna÷ (svÃdayan) sa cejjÃnÃti | aÓnÃmi, pibÃmi, khÃdÃmÅti | yaccÃÓitavyaæ, pÃtavyaæ, khÃditavyaæ, (#<Ábh_Sh: 118>#) tadaÓnÃtiyÃvatsvÃdayati | yadà cÃÓitavyaæ (yÃva)tsvÃdayitavyaæ | tadà aÓnÃti, svÃdayati | yathà cÃÓitavyaæyÃvatsvÃdayitavyaæ tathà [a]ÓnÃti | yÃvatsvÃdayitavyami (yÃvatsvÃdayatÅ)yamasyocyate yÃvat saæprajÃnadvihÃrità | yadutÃÓitapÅtakhÃditÃsvÃdite[«u] [||] tatra katamadgataæ, katamat sthitaæ, katamanni«aïïaæ | katamacchayitaæ | katamajjÃg­taæ | katamadbhëitaæ, katamattÆ(mastÆ)«ïÅmbhÃva÷ | katamà nidrÃklamaprativinodanà | katamà gate, sthite, ni«aïïe Óayite, jÃg­te, bhëite, tÆ«ïÅmbhÃve, nidrÃklamavinodanÃ[yÃæ] saæprajÃnadvihÃrità | yathÃpÅhaikatyaÓcaækrame caækramyate(mate), sahadharmikÃïÃæ copasaækrÃmati | adhvÃnaæ và pratipadyate | idamasyocyate gataæ | yathÃpÅhaikatyaÓcaækrame và ti«Âhati, sahadhÃrmikÃïÃæ và puratasti«Âhati | ÃcÃryÃïÃmupÃdhyÃyÃnÃæ gurÆïÃæ gurusthÃnÅyÃnÃæ idamucyate sthitaæ | yathÃpÅhaikatyo maæce, vÃ, pÅÂhe vÃ, t­ïasaæstaraïe vÃ, sanniviÓati vÃ, sanni«Ådati và | paryaÇkamÃbhujya, ­juæ kÃyaæ praïidhÃya, pratimukhÃæ (khÅæ) sm­timupasthÃpyedamucyate | ni«aïïaæ | yathÃpÅhaikatyo (#<Ábh_Sh: 119>#) bahirvihÃrasya pÃdau prak«Ãlya, vihÃraæ praviÓya, dak«iïena pÃrÓvena siæhaÓayyÃæ kalpayati | pÃde pÃdamÃdhÃya, ma¤ce vÃ, pÅÂhe vÃ, t­ïasaæstarake(ïe) vÃ, araïye, v­k«amÆle vÃ, ÓÆnyÃgÃre và [|] idamucyate Óayitaæ | yathÃpÅhaikatyo divà caækramani«adyÃbhyÃmÃvaraïÅyebhyo dharmebhyaÓcittaæ pariÓodhayatyevaæ rÃtryÃ÷ prathame yÃme, paÓcime yÃme [|] idamucyate jÃg­taæ | yathÃpÅhaikatyastathà jÃgarikÃnuyukta÷ anuddi«ÂÃæÓca dharmÃnuddiÓati | paryavÃpnoti | tadyathà sÆtraæ, geyaæ, vyÃkaraïamiti | vistareïa pÆrvavat | uddi«Âe«u ca dharme«u vacasà paricayaæ karoti | yaduta vistareïa svÃdhyÃyakriyayÃ, pare«Ãæ và vistareïa saæprakÃÓayati | kÃlena kÃlamÃlapati | pratisaæmodaya[ti vi]j¤ai÷ sabrahmacÃribhissÃrddhaæ, tadanyairvà g­hasthairyÃvadevodyojanaæ pari«kÃrÃrthamidamucyate | bhëitaæ | yathÃpÅhaikatyo yathÃÓrutÃnÃæ, yathà parya[vÃ]taptÃnÃndharmÃïÃmmanasà parijitÃnÃæ, ekÃkÅ rahogato [a]rthaæ ci[ntaya]ti, tulayatyupaparÅk«ate | pratisaælÅno và puna÷ bhavatyadhyÃtmameva cittaæ sthÃpayati | damayati [|] Óamayati | vyupaÓamayati | ekotÅkaroti | (#<Ábh_Sh: 120>#) samÃdhatte [|] vipaÓyanÃyÃmvà yogaæ karotyayamucyate tÆ«ïÅmbhÃva÷ | yathÃpÅhaikatya÷ grÅ«masamaye pratyupasthite, uttaptagrÅ«maparidÃhe kÃle vartamÃne, u«ïana và bÃdhyate | ÓrÃnto và bhavati | klÃntasyotpadyate | akÃle nidrÃklama÷ svapitukÃmata÷ (tÃ) | ayamucyate nidrÃklama÷ | sa cet punarayaæ gataæ yÃvannidrÃklamavinodanaæ | tatsvalak«aïata÷ samyageva prajÃnÃti | yatra ca gantavyaæ yÃvannidrÃklama÷ prativinodayitavya÷ | tadapi samyageva prajÃnÃti | yadà ca gantavyaæ | yÃvadyathà nidrÃklama÷ | prativinodayitavya÷ | tadapi samyageva prajÃnÃti | yathà ca gantavyaæ bhavati | yatra (yathÃ) ca yÃvannidrÃklama÷ | prativinodayitavya÷ tadapi samyageva prajÃnÃti | idamasyocyate saæprajanyaæ [|] sa tena saæprajanyena samanvÃgata÷ | gacchan yÃvannidrÃklama÷ (maæ) prativinodayan sa cejjÃnÃti | (gacchÃmi) gacchÃmi yÃvat (n) nidrÃklamaæ prativinodayÃmi | yatra ca gantavyaæ bhavati | yatra ca yÃvannidrÃklama÷ prativinodayitavyo bhavati | tadà gacchati | tadà yÃvannidrÃklamaæ prativinodayati | yathà ca gantavyaæ bhavati | yathà yÃvannidrÃklama÷ | prativinodayitavyo bhavati | tathà gacchati | tathà (#<Ábh_Sh: 121>#) yÃvat | nidrÃklamaæ prativinodayatÅyamasyocyate (|)[|] saæprajÃnadvihÃritÃyÃ[÷] katamà ÃnupÆrvo, katamà ca stutibhÃvanÃ, yathÃpÅhaikatyo yaæ yameva grÃmaæ và nigamamvopa[ni]Óritya viharati | tasyaivaæ bhavati | mayà khalvayaæ grÃmo vÃ, nigamo và piï¬Ãyopa[saæ]kramitavya÷ | piï¬Ãya caritvÃ, punareva vihÃraæ [prati]ni«kramitavyaæ [|] santi(|) punaratra kulÃni grÃme vÃ, nagare vÃ, yÃni mayà nopasaækramitavyÃni | tÃni puna÷ katamÃni | tadyathà | gho«aæ(«a÷), pÃnÃgÃraæ, veÓyaæ, rÃjakulaæ, caï¬ÃlakaÂhinamiti | yÃni và puna÷ kulÃnyekÃntena pratihatÃnyapratyudÃvarttÃni [|] santi ca puna÷ kulÃni yÃni mayopasaækramitavyÃni | tadyathà k«atriyamahÃsÃlakulÃni vÃ, brÃhmaïamahÃsÃlakulÃni vÃ, naigamakulÃni vÃ, jÃnapadakulÃni vÃ, dhanikulÃni vÃ, Óre«ÂhikulÃni vÃ, sÃrthavÃhakulÃni và mayopasaækramitavyÃni, tÃni nÃtisÃyamupasaækramitavyÃni | tÃnivikÃlaæ, na ca kÃryavyagre«u dÃyakadÃnapati«u, na (#<Ábh_Sh: 122>#) krŬÃratimaï¬anayogamanuyukte«u, na grÃmyadharmÃya prav­tte«u, na kupite«u [|] tathà copasaækramitavyÃni yathopasaækramannahanna bhrÃntena hastinà sÃrdhaæ samÃgaccheyaæ, na bhrÃntena sthena, puna÷ caï¬enÃÓvena, na caï¬ayà gavÃ, na caï¬ena kukkureïa, na gahanaæ, na kaïÂakÃvÃÂaæ và mardeyaæ | na Óvabhre, palvale, prapÃte prapateyaæ | na syandikÃyÃæ, na gÆthakaÂhillacandropamaÓca kulÃnyupasaækrameyaæ | hrÅmÃnapragalbha÷ vyavak­«ya kÃyaæ, vyavak­«ya cittaæ, na lÃbhakÃmo na satkÃrakÃma÷ | yathà svena lÃbhena sucitta÷, sumanÃstathà parasyÃvipralÃbhena sucitta÷, sumanÃ÷ ananyotkar«Å, aparapaæsaka÷ | anukampÃcitto, dayÃcitta÷ | evaæ ca punarupasaækramitavyÃni | tatkuta etallabhyaæ pravrajitena parakule«u yaddadatu me pare, mà và dadatu, yÃvattvaritaæ mà dhandhamiti vistareïa [|] upasaækramya ca me [mayÃ] pratigrahe mÃtrà karaïÅyà | na ca lÃbhaheto÷ kuhanà karaïÅyà | lapanÃ, naimittikatÃ, nai«pe«ikatÃ, lÃbhena lÃbhaniÓcikÅr«atà karaïÅyÃ(÷) | sa ca lÃbha÷ araktena paribhoktavya[÷], asaktenÃg­ddhenÃgrathitenÃmƬhitena, anadhyavasitenÃdhyavasÃyamÃpannena [|] yÃni ca rÆpÃïi tatropasaækramatà upasaækrÃntena và dra«ÂavyÃni bhavanti | tÃnyekatyÃni dra«ÂavyÃni | tatra yÃni na dra«ÂavyÃni te«u utk«iptacak«u«Ã bhavitavyaæ | susaæh­tendriyeïa, yÃni punardra«ÂavyÃni (#<Ábh_Sh: 123>#) te«u sÆpasthitÃæ sm­timupasthÃpya [|] kathaæ rÆpÃïi [punÃ] rÆpÃïi nÃvalokayitavyÃni | tadyathà na narttako, na hÃsako, na lÃsaka iti [|] yadvà punaranyaccÃvaraïajÃtaæ n­tte vÃ, gÅte vÃ, vÃdite và prav­ttaæ [|] tathà mÃt­grÃmo viÓe«eïa puna÷ ÓiÓurudÃravarïo ra[¤janÅ]ya iti yÃni ca punà rÆpÃïi d­«ÂÃni brahmacaryopaghÃtibhi÷ brahmacaryÃntarÃyÃya, pÃpakÃnÃæ cÃkuÓalÃnÃmvitarkÃïÃæ samudÃcÃrÃya samvartteran | tadrÆpÃïi rÆpÃïi nÃvalokayitavyÃni, na vyavalokayitavyÃni [|] kathaæ rÆpÃïi punà rÆpÃïi dra«ÂavyÃni | tadyathà jÅrïamvÃ, v­ddhamvÃ, mahallakamvÃ, khuru khuru praÓvÃsakÃyaæ, purata÷ prÃbho(bhÃ)rakÃyaæ daï¬abhava«Âabhya, pravepamÃnakÃyena ÃbÃdhikamvÃ, du÷khitambìhaglÃnaæ, ÃdhmÃtapÃdamÃdhmÃtahastamÃdhmÃtodaramÃdhmÃtamukhaæ, pÃï¬ukavivarïaæ, dadrÆlamvÃ, kacchÆ(ï¬Æ)lamvÃ, ku«ÂhitamvÃ, du÷khitahatagÃtraæ | pakvagÃtramupahatendriyaæ | m­tamvà kÃlagataæ, ekÃham­tamvÃ, dvÃham­tamvÃ, saptÃham­tamvà | kÃkai÷ kurarai÷ khÃdyamÃnaæ, g­ddhai÷, Óvabhi÷, Ór­gÃlairvividhairvà tiryagjÃtigatai÷ prÃïibhirbhak«yamÃïamarhniyamÃïamvÃ, maæce Ãropyopari vitÃnena prasÃritena, puna(ra)÷ p­«ÂhataÓca mahÃjanakÃyena rodamÃnena, krandamÃnena, (#<Ábh_Sh: 124>#) tasmà (syÃ) vakÅrïapramuktakeÓena, tathà ÓokajÃtaæ, du÷khajÃtaæ | paridevajÃtaæ | daurmanasyajÃtaæ, upÃyÃsajÃtaæ yanmayà dra«Âavyamityevaæ rÆpÃïi cÃnyÃni caivaæbhÃgÅyÃni rÆpÃïi dra«ÂavyÃni | yÃni brahmacaryÃnugrahÃya, kuÓalÃnÃæ ca vitarkÃïÃæ samudÃcÃrÃya(æ) samvarttante | na kÃyapracÃlakamupasaækrÃmitavyaæ, na bÃhupracÃlakaæ, na ÓÅr«apracÃlakaæ, noccagmikayà na hastÃvalagnikayÃ, na so¬¬hakkikayÃ, nÃnanuj¤Ãtena | nà (Ã)sane ni«attavyaæ | nà [a]pratyavek«yÃsanaæ, na sarvakÃyaæ samavadhÃya, na pÃde pÃdamÃdhÃya, na sakthi sakthinÃ, nÃbhisaæk«ipya pÃdau, nÃbhivik«ipya pÃdau, nodguïÂhikayà k­(v­)tena, nocca(ddha?)stikayÃ, na vitastikayÃ, na paryastikayÃ, parimaï¬alaæ cÅvaraæ prÃv­tya, nÃtyutk­«Âaæ, nÃtya[pak­]«Âaæ, na hamdhÅ(sti)Óuï¬akaæ, na tÃlav­ntakaæ, na nÃgaphalakaæ | na kulmëapiï¬ikaæ prÃvaritavyaæ, nÃnÃgate khÃdanÅye pÃtramupanÃmayitavyaæ, na ca khÃdanÅyabhojanÅyasyopari kÃra[yitavyaæ] | nÃnÃstÅrïe p­thivÅpradeÓe prapÃte prÃbho(bhÃ?)re pÃtraæ sthÃpayitavyaæ, sÃvadÃnaæ (÷) piï¬apÃtaæ (ta÷) paribhoktavyaæ (vya÷) | no(na o)danena snÃpikaæ pratichÃ(cchÃ)dayitavyam | na sÆpikenodenamatittinikÃyogamanuyuktena (sÆpikena, na odanena, na (#<Ábh_Sh: 125>#) tittinikÃyogamanuyuktena) paribhoktavyaæ, nÃtisthÆlaæ, nÃtiparÅttaæ parimaï¬alayÃlopamÃlopayitavyaæ (Ãlopa Ãlopayitavya÷) | na hastÃvalehakaæ (ka÷), na pÃtrÃvalehakaæ (ka÷) | na hastasaæthÆnakaæ (ka÷), na pÃtrasaæthÆnakaæ(ka÷) | na kaba¬acchedakaæ (ka÷) piï¬apÃtaæ (ta÷) paribhoktavyaæ (vya÷) || vihÃragatenÃpi me (mayÃ) tebhya÷ kulebhya÷ pratyÃgatena, (pratyÃgatena) pratini«krÃntena, divà vÃ, rÃtrau vÃ, prÃtipudgalike caækrame caækramitavyam | na parak«ye (parok«e) | aviÓvÃsya, apravÃritena, anuddi«Âena, ÓrÃntakÃyena, klÃntakÃyena, nauddhatyÃbhinig­hÅte citte kuÓalapak«aprayuktenÃmanasikÃrÃnugatenÃntargatairindriyairabahirgatena mÃnasena, nÃtidrutaæ, nÃticapalaæ, naikÃntena gamanapratyÃgamanapratisaæyuktena, kÃlena kÃlaæ gacchatÃ, kÃlena kÃlaæ ti«ÂhatÃ, tathà sve vihÃre | sve parigaïe, svakyÃæ kuÂikÃyÃæ, uddeÓikÃyÃæ, prÃtipaudgalikÃyÃæ, na parapak«yÃyÃmaviÓvÃsyÃyÃmapravÃritÃyÃæ, tathà maæce vÃ, pÅÂhe vÃ, t­ïasaæstarake (ïe) vÃ, araïye vÃ, v­k«amÆle vÃ, ÓÆnyÃgÃre vÃ, ni«attavyaæ | paya(rya)ÇkamÃbhujya, ­juæ kÃyaæ praïidhÃya, pratimukhÃæ(khÅæ)sm­timupasthÃpya, rÃtryà madhsame yÃme svapitavyam | divÃpÆrvaka¤ca(Óca) yÃmaæ(ma÷) kuÓalapak«eïÃtinÃmayitavyaæ(vya÷) | evaæ ca puna÷svapitavyaæ [|]| (#<Ábh_Sh: 126>#) Ãlokasaæj¤inà sm­tena saæprajÃ[nÃ]nena, utthÃnasaæj¤Ãmeva manasi kurvatÃ, rÃtryÃ[÷] paÓcime yÃme laghuladhveva prativibudhya, bhëye vÃ, svÃdhyÃyakriyÃyÃæ và yoga÷ karaïÅya÷ | prahÃïe vÃ, pratisaælayane, dharmacintÃyÃæ, lokÃyatÃÓca maætrà vivarjayitavyÃ÷ (|) citrÃk«araÓcitrapadavyaæjanÃ, anarthopasaæhità ye nÃbhij¤Ãyai, na sambodhÃya, na nirvÃïÃya samvartante | ye và punardharmÃstathÃgatabhëitÃ, gaæbhÅrÃ, gaæbhÅrÃbhÃsÃ[÷], ÓÆnyatÃpratisaæyuktÃ, idaæpratyayÃ(yatÃ)pratÅtyasamutpÃdÃnulomÃste satk­tyodg­(dgra)hÅtavyÃ÷ | d­¬ha¤ca, sthira¤ca, sÆdg­hÅtÃÓca, na nÃÓayitavyÃ÷ | pratipattyÃ[÷] sampÃdanÃrthaæ, na lÃbhasatkÃra heto÷ [|] te ca punardharmà vacasà suparijitÃ÷ kartavyÃ÷ | na ca saægaïikayà atinÃmayitavyaæ, na karmÃrÃmatayÃ, na bhëyÃrÃmatayÃ, kÃlena ca kÃlamupasthitayà sm­tyà vij¤Ãsya(ssa)brahmacÃriïa÷, ÃlapitavyÃ÷, saælapitavyÃ÷, pratisaæbodhayitavyÃ÷, parip­cchana[jÃtÅ]yena ca bhavitavyaæ, kiækuÓalagave«iïà || anupalaæbhacittena, mitavÃdinÃ, yuktabhÃïinÃ, praÓÃntabhÃïinà ca || pare«Ãæ dhÃ(dha)rmyÃæ kathÃæ kathayitvà tvakÃmena tÆ«ïÅæbhÃvena ca ye pÃpakà akuÓalà vitarkà nÃtitarkayitavyÃ÷ | na cÃyoniÓodharmacintÃyuktena | (#<Ábh_Sh: 127>#) evaæ rÆpà anena bahavo dharmà udg­hÅtà (#<Ábh_Sh: 128>#) bhavanti | dh­tÃ, vacasà parijitÃ, manasà cÃnvÅk«itÃ[÷] | d­«Âyà suprativi«ÂÃ÷ (viddhÃ÷) | evaæ bahuÓruto bhavati | (#<Ábh_Sh: 129>#) kathamadhigantà bhavati | lÃbhÅ bhavatyanityasaæj¤ÃyÃ÷, anitye du÷khasaæj¤ÃyÃ, du÷khe 'nÃtmasaæj¤ÃyÃ÷, ÃhÃre pratikÆlasaæj¤ÃyÃ, vilohitakasaæj¤ÃyÃ, vik«iptakasaæj¤ÃyÃ, asthisaæj¤ÃyÃ÷, ÓÆnyatÃpratyavek«aïasaæj¤Ãyà [|] lÃbhÅ bhavati (|) prathamasya dhyÃnasya, dvitÅyasya, t­tÅyasya, caturthasyÃkÃÓÃnantyà yatanavij¤ÃnÃnantyÃyatanÃkiæcanyÃyatananaivasaæj¤ÃnÃsaæj¤Ãyatanasya, maitryÃ÷, karuïÃyÃ, upek«ÃyÃ, muditÃyÃ÷, srota Ãpattiphalasya, sak­dÃgÃmiphalasyÃnÃgÃmiphalasya ca, dvivi«ayasya, pÆrvenivÃsasya, divyasya Órotrasya, cyutyupapÃdasya, ceta÷paryÃyasyÃrhattvasyëÂavimok«adhyÃyitvasya [|] Óakto bhavati | pratibalaÓca pare«Ãæ tribhi÷ prÃtihÃryairavavadituæ | ­ddhiprÃtihÃryeïa, ÃdeÓanÃpratihÃryeïa, anuÓÃsanÃprÃtihÃryeïa [|] evamadhigantà bhavati | kathamanukampako bhavati | pare«Ãmantike kÃruïiko bhavati | dayÃpanna÷, arthakÃmo bhavati | hitakÃma÷, sukhakÃma÷, sparÓakÃma÷, yogak«emakÃma÷ [|] evamanukampako bhavati | kathamapratikhinnamÃnaso bhavati | va(ra)tisaædarÓako bhavati | samÃdÃpaka÷, samuttejaka÷ saæprahar«aka÷, Ãj¤ÃsÅ catas­ïÃmpar«adÃæ, dharmadeÓanÃyai dak«o bhavatyanalasa, utthÃnasampanna÷ | ÃrabdhavÅrya, ÃrabdhavÅrya (#<Ábh_Sh: 130>#) jÃtÅya÷ [|] evamaparikhinnamÃnaso bhavati | kathaæ k«amÃvÃn bhavati | Ãkru«Âo na pratyÃkroÓati | ro«ito na pratiro«ayati | vÃdito na prativÃdayati | maï¬ito na pratimaï¬ayati | [anena dÃnapratyarthÃdÃna(pratyÃdÃna)samo bhavati] pragìhe«vapi bandhane«u, rodhane«u, tìane«u, tarjane«u, che(cche)dane«u, ÃtmÃparÃdhÅ bhavati | karmavipÃka¤ca pratisarati | na pare«Ãmantike kupyati | nÃpyanuÓayaæ vahati | iti vimÃnito [a]pi, vivarïito [a]pi, vijugupsito [a]pi, na vik­mimÃpadyate | nÃnyatrÃrthÃyaiva cetayate k«amaÓca bhavati | ÓÅta[syo]«ïasya, jighatsÃyÃ, pipÃsÃyÃ, daæÓamaÓakavÃtÃtapasarÅs­pasampannÃnÃæ, parato duruktÃnÃæ, durÃgatÃnÃæ(nÃæ), patanapak«ÃïÃæ, ÓÃrÅrikÃïÃæ vedanÃnÃæ, du÷khÃnÃæ, tÅvrÃïÃæ, kharÃïÃæ, kaÂukÃnÃæ, a[mana]ÃpÃnÃæ, prÃïahÃriïÅnÃæ k«amo bhavatyadhivÃsanajÃtÅya÷ | evaæk«amÃvÃn bhavatya[sÃ]viti || kathaæ viÓÃrado bhavati | asaælÅnacitta÷ [|] par«adi dharmaæ deÓayati | agadgadasvara÷, asaæpramu«itasm­tipratibhÃna÷ | na cÃsya ÓÃradyaheto÷, ÓÃradyanidÃnaæ (#<Ábh_Sh: 131>#) bhayamvà Ãjapati, samÃviÓati, nÃpi kampÃbhyÃæ svedo mucyate, rogaklamebhyo và [|] evaæ viÓÃrado bhavati | kathaæ vÃkkaraïenopeto bhavati | pauryÃ(ryayÃ)vÃcà samanvÃgato bhavati | valgÆnyavispa(valgunyÃ, vispa)«ÂayÃ, vij¤eyayÃ, ÓravaïÅyayÃ, apratikÆlayÃ, aniÓritayÃ, (a)paryÃptayà [|] evamvÃkkaraïenopeto bhavati | kalyÃïavÃdÅ | sa ebhira«ÂÃbhi÷ kÃraïai÷ samanvÃgataÓcodako bhavati | smÃraka÷, avavÃdaka÷, anuÓÃsako, dharma deÓaka÷ ||] kathaæ codako bhavati | yadutÃdhiÓÅle ca ÓÅlavipattyÃ, adhyÃcÃre ÃcÃravipattyÃ, d­«Âena, Órutena, pariÓaækayà codayati | bhÆtena, nÃbhÆtena, kÃlena nÃkÃlenÃrthopasaæhitena nÃnÃ(na)rthopasaæhitena, Ólak«ïena, na paru«eïa, mitravattayÃ, na dve«Ãntareïa [|] evaæ codako bhavati | kathaæ smÃrako bhavati | Ãpattimvà smÃrayati | dharmaæ cÃ(vÃ)rthamvà [|] kathamÃpattiæ smÃrayati | yathÃpi tadÃpatti madhyÃpadyamÃna÷ smarati | tamenaæ smÃrayati | Ãyu«mannamu«mindeÓe, amu«min, vastuni, amu«min (#<Ábh_Sh: 132>#) kÃle, evaæ rÆpaæ, caivaæ kÃlamÃpanna ityevamÃpattiæ smÃrayati | kathaæ dharmaæ smÃrayati | yathÃpi tacchrutÃnudg­hÅtÃn dharmÃnekÃkÅ smarati | smartumicchati | tadyathà sÆtraæ, geyaæ, vyÃkaraïamiti vistareïa pÆrvavanna smarati | tamena (naæ) smÃrayati | utsmÃraïikÃmvÃsyÃnuprayacchati | Ãp­cchanaparip­cchanikÃæ vÃ, evaæ dharmÃna smÃrayati | kathaæ dharma (arthaæ) smÃrayati | yathÃpi nathÃæ (cÃrthÃn) vismÃrayati (vismarati) | tamenaæ smÃrayati | punarapi pratinavÅkaroti | uttÃnÅ karoti | deÓayati, saæprakÃÓayati | yaccÃpi kuÓalamarthopasaæhitaæ, brahmacaryopasaæhitaæ | ciraka(k­)taæ, cirabhëitamapyanusmÃrayità bhavati | evaæ smÃrako bhavati | kathamavavÃdako bhavati | prÃvivekye pratisaælayane, yoge, manasikÃra(re), ÓamathavipaÓyanÃyÃæ kÃlena kÃlamÃnulomikaæ avavÃdaæ pravarttayati | kÃlena ca kÃlaæ tatpratisaæyuktÃæ kathÃæ karoti | tadyathà cetovinivaraïasÃæpreyagÃminÅæ ÓÅlakathÃmvÃ, praj¤ÃkathÃmvÃ, vimuktikathÃmvÃ, alpecchakathÃmvÃ, vimuktij¤ÃnadarÓanakathÃmvÃ, saætu«ÂikathÃmvÃ, prahÃïakathÃæ, virÃgakathÃæ, nirodhakathÃæ, apacayakathÃæ, asaæsargakathÃæ, idaæpratyaya[tà (#<Ábh_Sh: 133>#) pra]tÅtyasamutpÃdÃnulomÃn (mÃæ) kathÃæ karoti | evamavavÃdako bhavati | kathamanuÓÃsako bhavati | dharmeïa, vinayena, samanuÓÃstu÷ ÓÃsane ÃcÃryo và bhavati | upÃdhyÃyo vÃ, sahadhÃrmiko vÃ, gururvÃ, gurusthÃnÅyo vÃ, anyatamÃnyatamasminnadhikaraïe atis­taæ, vyatikrÃntaæ viditvà | kÃlena kÃlamavasÃdayati | daï¬akarmama(rmÃ)nuprayacchati | praïÃmayati cainaæ | punarapi ca dharmeïa samayepratisaæstarasÃmÅcÅsaæj¤aptiæ pratig­haïÃti | saærohakaÓca bhavati | karaïÅye cÃkaraïÅye bhÃvyÃcÃrÃnadhyÃcÃrÃn adhyÃcÅrïe (carite) anadhyÃcÅrïe (carite) ca ÓÃstyanuÓÃstyevamanuÓÃsako bhavati | kathaæ ca dharmadeÓako bhavati | kÃlena kÃlaæ pÆrvakÃlakaraïÅyÃæ kathÃæ karoti | tadyathà dÃnakathÃæ, ÓÅlakathÃæ, svargakathÃæ, kÃme«vÃdÅnava ni÷saraïaæ, vyavadÃnapak«ÃndharmÃn vistareïa saæprakÃÓayati | kÃlena kÃlaæ caturÃryasatyapratisaæyuktÃæ kathÃæ kathayati | du÷khaæ và Ãrabhya, samudayamvÃ, nirodhamvÃ, phalamvÃ, saparipÃkÃya (sattvasaækleÓÃya?) vÃ, satva(ttva) vyavadÃnÃya vÃ, saddharmasya và cirasthitaye, yuktai÷ padavyaæjanai÷, sahitairÃnulomikairÃnucchavikairaupÃyikai÷, (#<Ábh_Sh: 134>#) pratirÆpai÷, pradak«iïairnipakasyÃægasaæbhÃraistÃæ ca puna÷ kathÃæ kÃlena karoti | satk­tyÃnusandhimanupatitÃæ | har«ayan, rocayannanu(yannu)tsÃhayannanavasÃdayaæÓca yuktÃæ, sahitÃæ, avyavakÅrïÃæ, yathÃdhÃrmikÅæ, yathÃpar«anmaitracitto, hitacitta÷, anukampÃcitta÷ | aniÓrito lÃbhasatkÃraÓlokena cÃtmÃnamutkar«ayati | na parÃnpaæsa(paæsa)yatyevaæ dharmadeÓako bhavati | yaÓcaibhira«ÂÃbhi(÷) (samanvÃgato) raægai÷ samanvÃgato bhavati | evaæ ca kÃlena kÃlaæ codako bhavati, smÃraka÷ | avavÃdÃnuÓÃsakastasmÃt kalyÃïamitra[m]ityucyate | ayaæ tÃvat kalyÃïamitratÃyà vistaravibhÃga÷ [|] samÃsÃrtha÷ puna÷ katama÷ [|] sa cedayaæ mitrasuh­danukampaka÷ Ãdita eva hitakÃmo bhavati | sukhakÃmaÓca [|] tacca punarhitasukhaæ yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti | aviparyasto bhavatyaviparÅtad­«Âi÷, pratibalaÓca bhavatyupÃyakuÓala÷ | yadutÃsyaiva hitasukhasya samudÃgamÃyosaæhÃrÃya dak«aÓca bhavatyanalasa, utthÃnasampanna, ÃrabdhavÅryajÃtÅya÷ | yaduta tameva hitasukhopasaæhÃramÃrabhya [|] (#<Ábh_Sh: 135>#) ebhiÓcaturbhi÷ kÃraïai÷ sarvÃkÃraparipÆrïa÷ (æ) | samÃsata÷ kalyÃïamitro (traæ) veditavya÷ (vyam) | ayaæ ca puna÷ kalyÃïamitratÃyÃ÷ samÃsÃrtha÷ || yaÓca pÆrvo vistaravibhÃga÷, yaÓcÃyaæ samÃsÃrtha iyamucyate kalyÃïamitratà || saddharmaÓravaïacintanà katamà | saddharma ucyate buddhaiÓca buddhaÓrÃvakaiÓca sadbhi÷ samyaggatai÷ satpuru«airÃkhyÃta÷ | deÓita uttÃno viv­ta÷ | saæprakÃÓita÷ | sa puna÷ katama÷ | tadyathà sÆtraæ, geyaæ, vyÃkaraïamiti vistareïa pÆrvavat | dvÃdaÓÃægavacogataæ saddharma ityucyate | (#<Ábh_Sh: 136>#) tatra sÆtraæ katamat | yattatra tatra bhagavatà tÃæstÃn (tÃni tÃni) vineyÃcaritÃni cÃrabhya skandhapratisaæyuktà và kathà k­tÃ, dhÃtupratisaæyuktÃvà kathà k­tÃ, dhÃtusaægaïasaæyuktà vÃ, Ãyatanapratisaæyuktà và | pratÅtyasamutpÃdapratisaæyuktà vÃ, ÃhÃrasatyasthiti [prati]saæyuktà vÃ, ÓrÃvakapratyekabuddhatathÃgatapratisaæyuktà và | sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïadhi(rdhi)pÃdendriyabalabodhyaægamÃrgÃægapratisaæyuktà | aÓubhÃ, ÃnÃpÃnasm­tiÓik«ÃvetyaprasÃdapratisaæyuktà kathà k­tà [|] sà ca kathà saægÅtikÃrai÷ parig­hya ÓÃsanacirasthitaye, yathà yogamanupÆrveïa racitÃ, anupÆrveïa samÃyuktà | pratirÆpairnÃmakÃyapadavyaæjanakÃyairyaduta te«Ãæ te«ÃmarthÃnÃæ sÆcanÃyai (#<Ábh_Sh: 137>#) kuÓalÃnÃmarthopasaæhitÃnÃæ buddhacaryopasaæhitÃnÃmidamucyate sÆtraæ [|] geyaæ katamat | yasyÃnte paryavasÃne gÃthà abhigÅtÃ, yacca sÆtraæ neyÃrthamidamucyate [geyaæ] | vyÃkaraïaæ katamat | yasmiæchrÃvake (yasmi¤chrÃvake)bhyo [a]bhyatÅtakÃlagato (tau)upapattau vyÃkriyate | yacca sÆtraæ nÅtÃrthamidamucyate | vyÃkaraïaæ [|] gÃthà katamà | yà na gadyena bhëità | apitu pÃdopanibandhena dvipadà vÃ, tripadà vÃ, catu«padà vÃ, paæcapadà vÃ, «aÂpadà và iyamucyate gÃthà || udÃnà katamà | yatpudgalasya nÃma gotramaparikÅrtayitvà (kÅrttya), uddiÓya bhëitamÃyatyÃmvà saddharmasthitaye, (#<Ábh_Sh: 138>#) ÓÃsanasthitaye ca | iyamucyate udÃnà || nidÃnaæ katamat | yatpudgalasya nÃmagotramparikÅrtayitvà (kÅrttya) uddiÓya bhëitam | yacca vinayapratisaæyuktaæ sotpattikaæ sanidÃnaæ prÃtimok«asÆtramidamucyate [nidÃnaæ] [|] avadÃnaæ katamat | yatsad­«ÂÃntakamudÃhataæ | yena d­«ÂÃntena yasya prak­tasyÃrthasya vyavadÃnaæ bhavatÅdamucyate | avadÃnaæ | v­ttaæ katamat | yatkiæcitpÆrvayogapratisaæyuktamidamucyate v­ttakaæ || jÃtakaæ katamat | yadatÅtamadhvÃnamupÃdÃya tatra tatra bhagavata÷ cyutyupapÃde«u bodhisattvacaryà du«karacaryà | ÃkhyÃtà [|] idamucyate jÃtakaæ || vaipulyaæ katamat | yatra bodhisattvÃnÃæ mÃrgo deÓyate | anuttarÃyai samyak saæbodhaye | daÓabalÃnÃvaraïaj¤ÃnasamudÃgamÃya [|] idamucyate vaipulyaæ || (#<Ábh_Sh: 139>#) adbhutÃdharmÃ÷ katame | yatra buddhÃnäca, buddhaÓrÃvakÃïÃæ ca, bhik«Æïäca, bhik«uïÅnäca, Óik«amÃïÃnÃæ, ÓrÃmaïekÅ(rÅ)ïÃmupÃsikÃnÃæ, sÃdhÃraïÃsÃdhÃraïÃÓca tadanyaprativiÓi«ÂÃÓcÃÓcaryÃdbhutasammatà guïaviÓe«Ã ÃkhyÃtà ime ucyante adbhutà dharmÃ÷ || upadeÓÃ÷ katame [|] sarvamÃt­kà abhidharma÷ sÆtrÃntani«kar«a÷ | sÆtrÃntavyÃkhyÃnamupadeÓa ityucyate | taccaitad dvÃdaÓÃægavacogatamasti sÆtramasti vinaya÷, astyabhidharma÷ | tatra yattÃvadÃha | sÆtraæ geyaæ vyÃkaraïaæ gÃthodÃnÃvadÃnav­ttakajÃtakavaipulyÃdbhutadharmà iti | idaæ tÃvatsÆtraæ | yatpunarÃha | nidÃnamityayamucyate | vinaya÷ | yatpunarÃha | upadeÓà iti | ayamucyate | abhidharma÷ | taccaitad dvÃdaÓÃæ[gaæ Óru]taæ piÂakatrayasaæg­hÅtaæ | sadbhi÷ samyaggatairdeÓitaæ | saddharma ityucyate | tasya Óravaïaæ | saddharmaÓravaïaæ [|] tatpuna÷ katamat | yathÃpÅhaikatya÷ (#<Ábh_Sh: 140>#) sÆtradharo và bhavati | vinayadharo và | mÃt­kÃdharo vÃ, sÆtravinayadharo vÃ, sÆtrÃbhidharmadharo vÃ, vinayamÃt­kÃdharo và | idamucyate saddharmaÓravaïaæ | tatpuna÷ | Óravaïaæ dvividhaæ | vyaæjanaÓrama(va)ïamarthaÓravaïaæ ca | cintanà katamà | yathÃpÅhaikatyastÃneva yathÃÓrutÃndharmÃnekÃkÅ rahogata÷ | «a¬acintyÃni sthÃnÃnitadyathÃ, ÃtmacintÃæ, sattvacintÃæ, lokacintÃæ, satvÃ(ttvÃ)nÃæ karmavipÃkacintÃæ, dhyÃyinÃæ dhyÃyivi«ayaæ, buddhÃnÃæ buddhavi«ayaæ varjayitvà svalak«aïata÷ | sÃmÃnyalak«aïataÓca cintayati | sà puna÷ cintà dvividhà gaïanÃkÃrÃsaha gaïanÃyogena dharmeïa | tulanÃkÃrama(rÃ), yuktyà guïado«aparÅk«aïÃkÃrà [ca] [|] sa cetskandhapratisaæyuktÃæ deÓanÃæ cintayati | sa cedanyatamÃnyatamÃnyatamÃæ pÆrvanivi«ÂÃæ deÓanÃæ cintayatyÃbhyÃæ cintayati | yathà puna÷ kathami tirÆpamucyate | daÓa rÆpÅïyÃyatanÃnÅti | yacca dharmÃyatanaparyÃpannaæ rÆpaæ sa ca rÆpaskandha÷, tisro (#<Ábh_Sh: 141>#) vedanà vedanÃskandha÷ | «a saæj¤ÃkÃyÃ÷ saæj¤Ãskandha÷ | «a cetanÃkÃyÃ÷ cetanÃskandha÷ | «a¬ vij¤ÃnakÃyà vij¤Ãnaskandha ityevaæ gaïanÃsaækhyÃkÃrÃæ skandha[gaïanÃæ] cintayatyuttarottaraprabhedena yena và punarasyÃ÷ saækhyÃgaïanà kÃrÃyÃÓcintÃyà apramÃïa÷ praveÓanayo veditavya÷ | kathaæ yuktyupaparÅk«ÃkÃrayà cintayà skandhadeÓanÃæ cintayati | catas­bhiryuktibhirupaparÅk«ate | katamÃbhiÓcatas­bhiryadutÃpek«ÃyuktyÃ, kÃryakÃraïayuktyÃ, upapattisÃdhanayuktyà | dharmatÃyuktyà || apek«Ãyukti÷ katamà | dvividhà apek«Ã utpatyapek«Ã praj¤aptyapek«Ã ca | tatrotpattyapek«Ã yairhetupratyayai÷ skandhÃnÃæ prÃdurbhÃvo bhavati | tasyÃæ skandhotpattau te hetavaste, pratyayà apek«yante | yairnÃmakÃyapadakÃyavyaæjanakÃyai÷ skandhÃnÃæ praj¤aptirbhavati | tasyÃæ skandhapraj¤aptau te nÃmapadakÃyavyaæjanakÃyà apek«yante | iyamucyate skandhe«Ætpattyapek«Ã | praj¤aptyapek«atà (k«Ã) ca | yà cotpattyapek«Ã | yà ca praj¤aptyapek«Ã sà yuktiryoga (#<Ábh_Sh: 142>#) upÃya÷ | skandhotpattaye | skandhapraj¤aptaye tasmÃdapek«Ãyuktirityucyate | kÃryakÃraïayuktiryà [ta]dutpannÃnÃæ skandhÃnÃæ svena hetunà svena pratyaryena tasmiæstasmin svakÃryakaraïe viniyogastadyathà | cak«u«Ã rÆpÃïi dra«ÂavyÃni | Órotreïa ÓabdÃ[÷] ÓrotavyÃ÷ | yÃvanmanasà dharmà vij¤eyà iti | rÆpeïa cak«u«o gocare avasthÃtavyaæ | Óabdena Órotrasya, evaæ yÃddharmairmanasa iti | yadvà punaranyadapyevaæbhÃgÅyaæ | tatra tatra dharmÃïÃmanyo [a]nyaæ kÃryakÃraïe pratiyuktiryoga upÃya iyamucyate | kÃryakÃraïayukti÷ | upapattisÃdhanayukti÷ katamà [|] anityÃ[÷] skandhà iti, pratÅtyasamutpannÃ, du÷khÃ[÷], ÓÆnyÃ, anÃtmÃna iti tribhi÷ pramÃïairupaparÅk«ate yadu(ta)tÃptÃgamena, pratyak«eïÃnumÃnena ca [|] ebhistribhi÷ pramÃïairÆpapattiyuktai÷ satÃæ h­dayagrÃhakairvyavasthÃpanà (#<Ábh_Sh: 143>#) sÃdhanà kriyate | yaduta skandhÃnityatÃyà vÃ, pratÅtyasamutpannatÃyà vÃ, du÷khatÃyÃ[÷], ÓÆnyatÃyÃ, iyamucyate upapattisÃdhanayukti÷ | dharmatÃyukti÷ katamà | kena kÃraïena tathÃbhÆtà ete skandhÃ[÷], tathÃbhÆto lokasanniveÓa÷ kena kÃraïena kharalak«aïà p­thivÅ, dravalak«aïà Ãpa÷, u«ïalak«aïaæ teja÷[÷], samudÅraïalak«aïo vÃyu÷, (|) anityÃ÷, skandhÃ[÷], kena kÃraïena ÓÃntaæ nirvÃïamiti | tathà rÆpaïalak«aïaæ rÆpaæ | anubhavalak«aïà vedanÃ, saæjÃnanalak«aïà saæj¤Ã, abhisaæskaraïalak«aïÃ÷ saæskÃrÃ÷, vijÃnanÃlak«aïaæ vij¤Ãnamiti | prak­tire«Ãæ dharmÃïÃmiyaæ svabhÃva e«a Åd­Óa÷ | dharmatai«Ã caiva cÃsau dharmatà | saivÃtra yuktiryoga upÃya÷ [|] evaæ và etat syÃt | anyathà vÃ, naiva và syÃt, sarvatraiva ca dharmataiva pratiprasaraïadharmataiva yukti÷ | cittanidhyÃyanÃya, cittasaæj¤ÃpanÃya iyamucyate dharmatÃyukti÷ | evaæ catas­bhiryuktabhi÷ skandhadeÓanà upaparÅk«yata iti | yÃvatpunaranyà kÃciddeÓanà iti yà evamÃbhyÃæ dvÃbhyÃmÃkÃrÃbhyÃæ gaïanÃsaækhyÃkÃrà ca yuktyupaparÅk«aïÃkÃrà ca samyagupanidhyÃyanà tasyÃstasyà deÓanÃyÃiyamucyate | saddharmaÓravaïacinta[n]à || (#<Ábh_Sh: 144>#) anantarÃya÷ katama÷ [|] anantarÃyo dvividha÷ | adhyÃtmamupÃdÃya bahirdhà ca [|] tatrÃdhyÃtmaæ bahirdhà copÃdÃyÃntarÃya(yaæ) vak«yati | tadviparyayeïa [|] nantarÃyo veditavya÷ | adhyÃtmamupÃdÃyÃntarÃya÷ katama÷ | yathÃpÅhaikatya÷ pÆrvameva k­tapuïyo bhavati | sauk­tatvÃt puïyÃnÃæ ca lÃbhÅ bhavati | kÃlena kÃlamÃnulomikÃæ (kÃnÃæ, ke«u) jÅvitapari«kÃrÃïÃæ (re«u) | yaduta cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ (re«u) tÅvrarÃgo bhavatyÃyata (na)rÃga÷ | tÅvradve«a÷ Ãyata(na)dve«a÷ | tÅvramoha Ãyata(na)moha÷ | pÆrvaæ vÃnenÃbÃdhasaævarttanÅyÃni karmÃïi k­tÃni bhavanti | yaddhetorÃbÃdhabahulo bhavati | d­«Âa eva dharme vi«amacÃrÅ bhavati | yo (ye)nÃsyÃbhÅk«ïaæ vÃto và kupyati, pittamvÃ, Óle«mamvÃ, vi«Æcikà và kÃye santi«Âhate | bhojanaguruko bhavati | bahvartho, bahuk­tyo, gaïasannipÃtabahulo bhavati | karmÃrÃmo vÃ, bhëyÃrÃmo vÃ, nidrÃrÃga÷ (ma÷), saægaïikÃrÃma÷ | ÃtmasaæpragrÃhakaÓcapala÷, pramatta÷ kudeÓavÃsÅ và | ityevaæbhÃgÅyà antarÃyà adhyÃtmamupÃdÃya veditavyÃ÷ | bahirdhopÃdÃyÃntarÃyÃ÷ katame [|] tathÃpi tadasatpuru«ÃpÃÓraya÷ | yato na labhate kÃlena kÃlamÃnulomikÅmavavÃdÃnuÓÃsanÅæ [|] (#<Ábh_Sh: 145>#) kudeÓe và vasati | yatrÃsya vÃsa(saæ)kalpayato divà vÃgraviloko (vogro raverÃloko) bhavati | prabhÆta÷, rÃtrau và [|] uccaÓabdo, mahÃÓabdomahÃjanakÃyasya nirgho«a÷ | tÅvrakaÂukaÓca vÃtÃtapasaæsparÓo, manu«yÃdapi bhayamayamevaæbhÃgÅyo bahirdhÃpÃyÃ(rdhopÃdÃyÃ)ntarÃyo veditavya÷ | ayaæ tÃvadvistaravibhÃgasyÃ(ga÷) || samÃsÃrtha÷ puna÷ katama÷ | samÃsatastrividho [a]ntarÃya÷ | prayogÃntarÃya[÷], prÃvivekyÃntarÃya[÷] | pratisaælayanà ntarÃyaÓca | tatra prayogÃntarÃyo yenÃntarÃyeïa samava[hitena] saæmukhÅbhÆtenÃÓakto bhavatyapratibala÷ sarveïa sarvaæ kuÓalapak«aprayoge [|] sa puna÷ katama÷ | yadÃbÃdhako bhavati, bìhaglÃna÷, abhÅk«ïamasya vÃto và kupyate, pittamvÃ, Óle«mamvà («ma vÃ), vi«Æcikà vÃsya kÃye santi«Âhate [|] api tvasya daÓati v­Óciko vÃ, ÓatapadÅ vÃ, manu«yo vainaæ viheÂhayatyamanu«yo và [|] na ca lÃbhÅ bhavati cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃmayamevaæbhÃgÅya÷ prayogÃntarÃyo veditavya÷ | prÃvivekyÃntarÃya÷ katama÷ [|] yadbhojanaguruko bhavati, bahvartho, bahuk­tyo, bahukaraïÅya÷, karmÃrÃmaratiæ (#<Ábh_Sh: 146>#) rato bhavati | te«u te«vitikaraïÅye«u pras­tamÃnasa÷ | bhëyÃrÃmo bhavati | Óakta÷ pratibala÷ san | prÃvivekyaprahÃïe, pratisaælayane, bhÃvanÃyÃmuddeÓamvÃdhyÃyamÃtrakena(ïa) saætu«Âo nidrÃrÃmo bhavati | styÃnamiddhaparyavasthita÷, kusÅdajÃtÅyo nidrÃsukhaæ, pÃrÓvasukhaæ, Óayanasukhaæ ca svÅkaroti | saægaïikÃrÃmo bhavati sÃrdhaæ g­hasthapravrajitai÷ | rÃjakathÃmvà karoti | corakathÃæ vÃ, annakathÃæ vÃ, pÃnakathÃæ vÃ, vastukathÃæ vÃ, veÓyÃkathÃæ vÃ, vÅthÅkathÃmvà janapadamahÃmÃtrÃkhyÃnakathÃmvÃ, samudrÃkhyÃnakathÃmvà [|] ityevaæ bhÃgÅyayà anarthopasaæhitayà kathayà kÃlamatinÃmayati | tatra cÃbhira(ma)to bhavatyabhÅk«ïeïa(na) gaïasannipÃtabahulo bhavati | te«u te«vadhikaraïe«u vyÃk«iptamÃnaso bhavati | vyÃkulamÃnasa÷ | saæsargÃrÃmo bhavati | g­hasthapravrajitÃnÃmasamavahitÃnÃæ ca viyogaæ gacchati | prapaæcÃrÃmo bhavati | prapaæcarata÷ avakramaïÅye«u pÆrvaægama÷, prÃvivekye«u nik«iptadhura÷ | idamevaæbhÃgÅyo (ima evaæ bhÃgÅyÃ) dharmÃ÷ pravivekÃntarÃyo veditavya÷ | yai÷ samavahitai÷ saæmukhÅbhÆtairna sukaraæ bhavatyaraïyavanaprasthÃni prÃntÃni ÓayanÃsanÃnyadhyÃvasituæ | araïyÃni và v­k«amÆlÃni (#<Ábh_Sh: 147>#) và ÓÆnyÃgÃrÃïi và [|] pratisaælayanÃntarÃya÷ katama÷ [|] tadyathà pratisaælayanamucyate Óamatho vipaÓyanà ca | tatrÃsti ÓamathÃntarÃya÷ | asti vipaÓyanÃntarÃya÷ | tatra ÓamathÃntarÃya÷ pra[bhinna÷] adeÓavÃsaÓca | yathÃsya pramattasya styÃnamiddhaæ và cittaæ paryavanahati | ÓamathamÃtramvà ÃsvÃdayati | lÅnatvÃya và cittamupanÃmayati | andhakÃrÃyitatvaæ và cetaso bhavati | yadrÆpeïa cÃdeÓavÃsena | manu«yak­to và parata÷ saæghaÂÂo bhavati | yenÃsya cittambahirdhà vik«ipyate [|] ayaæ ÓamathÃntarÃya÷ | pratisaælayanÃntarÃyo veditavya÷ | vipaÓyanÃntarÃya÷ katama÷ | yadutÃtmasaægrÃhaÓcÃpalya¤ca | tatrÃtmasaægraho yathÃpi tadahamasmyuccakula÷ pravrajita÷ | alÅna÷ | anye ca na tathetyÃtmÃnamutkar«ayati | saæg­hïÃti | parÃæÓca pansa(paæsa)yati | evamìhyakulapravrajita÷, adÅna÷, evamabhirÆpo darÓanÅya÷, prÃsÃdika, evaæ bahuÓruta÷, sannicaya÷ | evamahamasmin kalyÃïavÃkyo vÃkkaraïenopeta÷, anye ca bhik«avo na tatheti | ÃtmÃnamutkar«ayati | saæprag­hïÃti | parÃæÓca pansa(paæsa)yati | sa ÃtmÃnaæ saæprag­hïÃtyete bhavanti | bhik«ava÷, sthavirÃ, ratij¤Ã, abhyavatÅrïabrahmacaryÃ÷, (#<Ábh_Sh: 148>#) tÃnna kÃlena kÃlaæ parip­cchati | paripraÓnÅkaroti | te cÃsya na kÃlena kÃlamaviv­tÃni ca sthÃnÃni viv­ïvanti | viv­tÃni ca sthÃnÃni viv­ïvanti | na ca gambhÅramarthapadaæ | sÃdhu ca su«Âhu ca praj¤ayà pratividhya saæprakÃÓayanti yÃvadeva j¤ÃnadarÓanasya viÓuddhaye | evamasya sa Ãtmasaægraha÷ | ÃntarÃyiko bhavati | yaduta vipaÓyanÃyÃ÷ [|] punaraparamalpamÃtrakasyÃvaramÃtrakasya j¤ÃnadarÓanamÃtrakasya sparÓavihÃramÃtrakasya lÃbhÅ bhavati | sa tena j¤ÃnamÃtrakeïa | darÓanamÃtrakeïÃtmÃnamutkar«ayati | saæprag­hïÃti | sa ÃtmÃnaæ saæprag­hïaæstÃvatà saætu«Âo bhavati nottari vyÃyacchate | evamasyÃntarÃya÷ k­to bhavati | Ãtmasaæpragraheïa yaduta vipaÓyanÃyÃ÷ (nayÃ) [|] capalo và puna÷ anupaÓÃntendriyo bhavati | uddhatendriya÷, unnatendriya÷ | sa dÆ«itacittÅ bhavati | subhëitabhëÅ, du«k­takarmakÃrÅ, na sthiraæ dharmÃæÓcintayati | na d­¬haæ cintayati | yena vipaÓyanÃæ na pÆrayati na viÓodhayatyevamasya cÃpalyaæ | antarÃyo bhavati | yaduta vipaÓyanÃyà iti | dvau dharmau ÓamathÃntarÃyau | yaduta pramÃda÷, ÃdeÓavÃsaÓca [|] dvau dharmau vipaÓyanÃntarÃyau yadutÃtmasaæpragrahaÓcÃpalya¤ca | iti yaÓca ÓamathÃntarÃya÷ | yaÓca vipaÓyanÃntarÃya÷ | ayamucyate (#<Ábh_Sh: 149>#) pratisaælayanÃntarÃya÷ | ayaæ ca punarantarÃyasya samÃsÃrtha iti | yaÓcÃyaæ samÃsÃrtha÷ | yaÓca pÆrvako vistaravibhÃga÷ | tadekatyamabhisaæk«ipyÃntarÃya ityucyate | asya cÃntarÃyasya viparyayeïÃ[na]ntarÃyo veditavya iti | ya e«ÃmantarÃ[yÃ]ïÃmabhÃvo vigama÷ asaægatirasamavadhÃra(cara)[ïa]mayamucyate [ana]ntarÃya÷ || tyÃga÷ katama÷ | yaddÃnamanavadyaæ cittÃlaækÃrÃrthaæ, (#<Ábh_Sh: 150>#) cittapari«kÃrÃrthaæ, yogasaæbhÃrÃrthaæ, uttamÃrthasya prÃptaye dadÃti | tatra ko dadÃti [kasmai dadÃti kutra dadÃti]kena ca dadÃti | kathaæ dadÃti | kasmÃddadÃti | yenÃsya (#<Ábh_Sh: 151>#) dÃnama[na]vadyaæ bhavati || Ãha | dÃtÃ, dÃnapatirdadÃti | ayamucyate dÃtà | yasya svakaæ dÅyate | tacca dÃtukÃmasya, nÃdÃtukÃmasya, ayamucyate dÃnapati÷ | tatra kutra dadÃti | Ãha | catur«u dadÃti | du÷khitÃyoga(pa)kÃriïe | i«ÂÃya, viÓi«ÂÃya ca | tatra du÷khitÃyeti | k­païà vÃ, adhvagà vÃ, yÃcanakà vÃ, andhà vÃ, badhirà vÃ, anÃthà vÃ, apratisaraïà vÃ, upakaraïavikalà iti | ye và punaranye [a]pyevaæbhÃgÅyÃ[÷ |] upakÃriïa÷ katame tadyathà mÃtÃpitaraæ (rau) ÃpÃyakapo«akaæ (kau), samvardhakami(kÃvi)ti | ye và punaraÂavÅkÃntÃrÃduttÃrayanti, durbhik«ÃdvÃ, paracakrabhayÃdvÃ, bandhanÃdvà | ÃbÃdhakÃdvà hitopadeÓakÃÓcÃsya bhavanti | sukhopadeÓakÃ, hitasukhopasaæhÃrakÃ, utpannotpanne«u cÃdhikaraïe«u sahÃyakÃ÷, sahanandina÷, sahaÓokÃ, Ãpatsu caivaæ na parityajanti iti ye và punaranye [a]pyevaæbhÃgÅyà ima upakÃriïa÷ | i«ÂÃ÷ katame [|] ye saæstutÃ[÷] | ye«ÃmasyÃntike bhavati | prema vÃ, gauravamvÃ, bhaktivÃdo vÃ, ÃlaptakÃ÷, saæstutakÃ÷ sapriyakÃÓca bhavanti | iti và punaranye [a]pyevaæbhÃgÅyà ima ucyate i«ÂÃ÷ || viÓi«ÂÃ÷ katame [|] te Órava(ma)ïabrÃhmaïÃ[÷] (#<Ábh_Sh: 152>#) sÃdhurÆpasammatÃ÷ | avyÃbÃdhyÃ÷ avyÃbÃdhyaratÃ÷, vigatarÃgÃ÷, rÃgavinayÃya pratipannÃ÷, vigatadve«Ã dve«avinayÃya pratipannÃ÷ | vigatamohÃ, mohavinayÃya pratipannà iti | ye và punaranye [a]pyevaæ bhÃgÅyà ima ucyante viÓi«ÂÃ÷ || tatra kiæ dadÃtÅtyÃha | samÃsata÷ sattvasaækhyÃtamasatva (ttva) saækhyÃtaæ ca | vastu dadÃti | tatra sattvasaækhyÃtamvastu katamat | tadyathà putradÃnaæ dÃsÅdÃsakarmakarapau[ru«e]yahastyaÓvagave¬akakukkuÂastrÅpuru«adÃrakadÃrikamiti | yadvà punaranyadapyevaæ bhÃgÅyaæ vastu | adhyÃtmamvà punarupÃdÃya karacaraïaÓiromÃnsa(mÃæsa)rudhiravasÃdÅnyanuprayacchati | idamapi puru«asaækhyÃtaæ dÃnaæ yatra bodhisattvabodhÃ÷ saæd­Óyante | asmiætvarthe nedaæ dÃnamabhipretaæ | ye«u tu sarve«vasyaiÓvaryaæ bhavati | vaÓità ca prabhavi«ïutà ca | arhati ca tÃnsatvà (ttvÃ)n pare«Ãæ pratipÃdayituæ | pratipÃdayaæÓcÃtmÃnamanavadyaæ karoti | na taddhetostatpratyayaæ pare manÃnsi (nÃæsi) pradÆ«ayanti | ye ca satvà (ttvÃ÷) pare«u pratipÃditÃ(÷)stena vyÃpÃdità bhavantÅdamucyate anavadyaæ satva(ttva)vastudÃnaæ || asattvasaækhyÃtamvastu katamat | tadyathà dhanavastu, (#<Ábh_Sh: 153>#) dhÃnyavastu | deÓa vastu | tatra dhanavastu tadyathà maïimuktÃvai¬ÆryaÓaækhaÓilÃpravìÃ(lÃ)ÓmagarttapusÃragaïvajÃtarÆparajatalohitikÃdak«iïÃvartamiti | yadvà punaranyadapyevaæ bhÃgÅyaæ ratnamvÃ, hiraïyamvÃ, rÆpyamvÃ, vastramvÃ, bhÃï¬opaskaraæ vÃ, gandhajÃtaæ vÃ, mÃlyajÃtamvÃ, idamucyate dhanaæ | dhÃnyaæ katamat | yatkiæ¤cid bhojyaæ vÃ, peyamvÃ, tadyathà yavà vÃ, ÓÃlirvÃ, godhÆmà vÃ, kolà vÃ, kulatthà vÃ, tilà vÃ, mëà vÃ, ik«urasamvà (so vÃ), m­dvÅkÃrasamvà (so vÃ), iti yadvà punarapyevaæbhÃgÅyamidamucyate dhÃnyaæ || deÓavastu katamat | tadyathà k«etravastu g­havastvÃpaïavastu, puïyaÓÃlÃvihÃraprati«ÂhÃpanamiti | yadvà punaranyadapyevaæbhÃgÅyamidamucyate deÓavastu | tatra yacca satva (sattva) saækhyÃtamvastu idaæ dadÃtÅti || kena dadatÅti | yà ca alobhasahagatà cetanÃ, cittÃbhisaæskÃro manaskarma | yacca tatsamutthÃpitaæ kÃyakarma | vÃkkarma de[Óa]vastuparityÃgÃya, svasaætÃne và [|] anena dadÃti | (#<Ábh_Sh: 154>#) tatra kathaæ dadÃtÅti | Óraddhayà dadÃti | Ãgamad­«Âi÷, phaladarÓÅ, satk­tya dadÃti | praïatacitta÷ svahastaæ (hastÃbhyÃæ) dadÃti | anapaviddha[÷] kÃlena dadÃti | yadaitatpare«Ãmupayogyaæ syÃtparÃnanupahatya dadÃti | dharmeïa, samayena, asÃhasena, samudÃnayitvà (samudÃnÅya) Óuci dadÃti | praïÅtaæ kalpikaæ dadÃti | yena na pare sÃvadyà bhavanti | nÃtmà [|] abhÅk«ïaæ dadÃti | vinÅya sÃtma[yanmalaæ] sannidhimalaæ ca dÃnaæ dadÃti | pÆrvameva dÃnÃtsumanà dadacci(daæÓci)ttaæ prasÃdayati | datvà và vipratisÃrÅ bhavati | evaæ dadÃti | kasmÃddadÃti | Ãha | kÃruïyÃdvà dadÃti | yaduta du÷khite«u k­taj¤atÃyà (tayÃ) dadÃti | yaduta upakÃri«u premïÃ, gauraveïa, bhaktyà dadÃti | yaduta i«Âe«u laukikalokÃntaraviÓe«aprÃrthanayà dadÃti | yaduta viÓi«Âe«u [|] tasmÃt | dadÃtÅtyucyate | ebhirÃkÃrairato 'sya g­hiïo vÃ, pravrajitasya và cittÃlaækÃrÃrthaæ, cittapari«kÃrÃrthaæ | yogasaæbhÃrÃrthamuttamÃrthasya prÃptaye taddÃnamanavadyaæ bhavati | ayamucyate tyÃga÷ || (#<Ábh_Sh: 155>#) ÓramaïÃlaækÃra÷ katama÷ [|] tadyathaikatya÷ ÓrÃddho bhavati | aÓaÂha÷ | alpÃbÃdha÷, Ãrabdha[vÅrya]jÃtÅya÷ prÃj¤o [a]lpeccha÷, saætu«Âa÷ | supo«a÷, suka(bha)ra÷, dhutaguïasamanvÃgata÷ prÃsÃdiko, mÃtraj¤a÷ | satpuru«adharmasamanvÃgata÷ | paï¬itadharmasamanvÃgata÷ | paï¬italiægasamanvÃgata÷ | k«ama÷, sÆ(su)rata÷, peÓalaÓca bhavati || kathaæ ÓrÃddho bhavati | prasÃdabahulo bhavati | arthakalpanÃbahula÷ | vimuktibahula÷ chandikaÓca kuÓale«u dharme«u [|] sa ÓÃstari prasÅdati | na kÃæk«ati | na vicikitsati | ÓÃstÃraæ satkaroti | gurukaroti | mÃnayati | pÆjayati | satk­tya, guruk­tya, mÃnayitvÃ, pÆjayitvÃ, niÓritya, viharati | yathà ÓÃstaryevaæ dharme | sabrahmacÃri«u, Óik«ÃyÃmavavÃdÃnuÓÃsanyÃæ, pratisaæstare apramÃde, samÃdhÃvevaæ ÓrÃddho bhavati | kathamaÓaÂho bhavati | rujako bhavati rujakajÃtÅya÷ | yathÃbhÆtamÃtmÃnamÃvi«karttà bhavati | (#<Ábh_Sh: 156>#) ÓÃsturantike, vij¤Ãnäca, sabrahmacÃriïÃmevamaÓaÂho bhavati | kathamalpÃbÃdho bhavati | arogajÃtÅya÷ | samayÃsÃdhinyà grahaïyà samanvÃgato bhavati | nÃtyu«ïayÃ, nÃtiÓÅtayÃ, avyÃbÃdhÃ(dha)yÃ, jÃtusukhayà yayÃsyÃÓitapÅtakhÃditÃsvÃditÃ[ni] samyakyukhena paripÃkaæ gacchantyevamalpÃbÃdho bhavati | kathamÃrabdhavÅryajÃtÅyo bhavati | sthÃmavÃnviharati | vÅryavÃnutsÃhÅ d­¬haparÃkrama÷ | nik«iptadhura÷ kuÓale«u dharme«u dak«aÓca bhavatyanalasa utthÃnasampanna÷ [|] karttà bhavati | vij¤ÃnÃæ sabrahmacÃriïÃæ kÃyena vaiyÃp­tyamevamÃrabdhavÅryo bhavati | kathaæ prÃj¤o bhavati | dvidhà sm­tibuddhisampanno bhavati | adhandhe[ndriya÷], amƬhendriya÷, ane¬aka÷, pratibala÷, subhëitadurbhëitÃnÃæ dharmÃïÃæ arthamÃj¤Ãtumiti | sahajayÃpi buddhyà samanvÃgato bhavati | prÃyogikayÃpi buddhyà samanvÃgato bhavati | evaæ prÃj¤o bhavati | kathamalpeccho bhavati | yÃvadbhirguïai÷ samanvÃgato bhavatyalpecchatÃmÃdiæ k­tvà tai÷ parato j¤Ãtuæ na samanve«ate | kaÓci(cci)nme(nmÃæ) pare na jÃnÅyu÷, alpeccha[æ] iti và evaæ guïayukta ityevamalpecho bhavati | (#<Ábh_Sh: 157>#) kathaæ saætu«Âo bhavati | itaretare«u cÅvarapiï¬apÃtena, ÓayanÃsanena tu«Âo bhavati, saætu«Âa÷, sa labdhvà cÅvaraæ lÆhaæ vÃ, praïÅtamvà notkaïÂhati | na paritasyati | labdhvà ca puna÷ arakta÷ paribhuækte | asakta iti vistareïa pÆrvavat | yathà cÅvaramevaæ piï¬apÃtaæ (ta÷), ÓayanÃsanamevaæ tu«Âo bhavati | kathaæ supo«o bhavati | Ãtmà asyaika÷ po«yo bhavati | na tu pare tadyathà dÃrakà vÃ, manu«yà veti | ye và punaranye [a]pi kecidye«ÃmarthÃya yà (yà ya)mparye«ÂimÃpadyate | pare caivaæ dÃyakadÃnapatayo du«po«yamiti paÓye (Óyeyu÷) (n | ra) evaæ supo«yo bhavati | kathaæ subharo bhavati | alpenÃpi yÃpayati | lÆhenÃpi yÃpayatyevaæ subharo bhavati | kathaæ dhutaguïasamanvÃgato bhavati | piï¬apÃtiko bhavati | sÃvadÃnapiï¬apÃtika÷ | ekÃsanika÷, khalu paÓcÃdbhaktika÷ | traicÅvariko, nÃmatika÷, pÃnsu (pÃæsu)kÆlika÷ | (#<Ábh_Sh: 158>#) Ãraïyako, v­k«amÆlika÷ ÃbhyavakÃÓika÷ | ÓmÃÓÃniko, nai«adyika÷ | yÃthÃsaæstarika÷ [|] ta ete piï¬apÃtacÅvaraÓayanÃsanamÃrabhya dvÃdaÓakÃ[dhuta]guïà bhavanti | trayodaÓà (Óa) và [|] tatra piï¬apÃtikatvaæ bhidyamÃnaæ dvidhà bhavati | prÃptapiï¬apÃtikaÓca, sÃvadÃnapiï¬apÃtika[ta]yà veÓyÃnuveÓyakulÃni bhik«itvÃ, paryaÂitvà (paryaÂya), yathÃlabdhaæ yathopasampannaæ piï¬apÃtaæ paribhuækte, no tu uccai÷ Óuï¬Ãæ praïidhÃya kulÃni upasaækrÃmati | ato [a]haæ lapsye, praïÅtaæ khÃdanÅyaæ, bhojanÅyaæ, yÃvadÃptaæ [|] tatra piï¬apÃtikatvamaviÓe«eïÃrabhya dvÃdaÓa bhavanti | prabhedaæ puna÷ Ãrabhya trayodaÓa(÷) [|] tatraikÃsanikatvaæ kathamat | ekasminnÃsane ni«aïïoyÃvatparibhoktavyaæ | tÃvatparibhuækte | vyutthitaÓca punastasmÃdÃsanÃnna paribhuækte | idamucyate | ekÃsanikatvaæ || khalu paÓcÃdbhaktikatvaæ katamat | bhojanÃrthaæ ni«aïïastÃvat(n) na paribhuækte | yÃvatsarvabhojanaæ pratÅcchati | yÃvatà jÃnÃti Óak«yÃmi yÃpayituæ | yataÓca punarjÃnÅte na me ata uttari bhojanena k­tyaæ bhavi«yatÅti | tata÷ sarvaæ parih­tyÃrabhate | (#<Ábh_Sh: 159>#) pa[ri]bhoktuæ | evaæ khalu paÓcÃdbhaktiko bhavati | kathaæ traicÅvariko bhavati | tribhiÓca cÅvarairyÃpayati, sÃæghÃÂinà vÃ, uttarÃsaægena, aætarvÃsena ca | trayÃïÃæ cÅvarÃïÃmatirekamuttaraæ na dhÃrayatyevaæ trai[cÅva]riko bhavati || kathaæ nÃmatiko bhavati || yatkiæciccÅvaraæ dhÃrayati | tricÅvaramvÃ, atirekacÅvaramvà sarva tadaurïikaæ dhÃrayati | na tvanyaæ (nyat) [|] evaæ nÃmatikaæ dhÃrayati | kathaæ pÃnsu (pÃæsu)kÆliko bhavati | yaccÅvaraæ parairmuktaæ bhavati | ucchi«Âaæ, rathyÃyÃmvÃ, vÅthyÃmvÃ, catvare vÃ, Ór­ægÃÂake vÃ, pathi vÃ, utpathevÃ, uccÃrasaæs­«ÂamvÃ, prasrÃvasaæs­«ÂamvÃ, uccÃraprasrÃvapÆyarudhirakheÂÃprak«itaæ và [|] tato yadaÓuci tadapÅnaya, sÃramÃdÃya, ÓodhayitvÃ, sÅvitvÃ, vivarïÅk­tya dhÃrayatyevaæ pÃnsu(pÃæsu)kÆliko bhavati | kathamÃraïyako bhavati | araïye vanaprasthÃni prÃntÃni ÓayanÃsanÃni adhyÃvasati | yÃni vyavak­«ÂÃni grÃmanigamÃnÃmevamÃraïyako bhavati || kathaæ v­k«amÆliko bhavati | v­k«amÆle vÃsaæ (#<Ábh_Sh: 160>#) kalpayati | [v­k«a]mÆlaæ niÓritya [|] evaæ v­k«amÆliko bhavati | kathamÃbhyavakÃÓiko bhavati | abhyavakÃÓe vÃsaæ kalpayati | anavakÃÓe viv­te da (de)Óe [|] evamÃbhyavakÃÓiko bhavati | kathaæ ÓmÃÓÃniko bhavati | ÓmaÓÃne vÃsaæ kalpayati yatra m­tam­to janakÃya÷ | abhinirhriyata evaæ ÓmÃÓÃniko bhavati || kathaæ nai«adyiko bhavati | maæce vÃ, pÅÂhe vÃ, t­ïasaæstare và ni«adyayà kÃlamatinÃmayati | no tu maæcà (ma caæ)vÃ, pÅÂhaæ vÃ, ku¬yamvÃ, (v­k«amÆlaæ) v­k«amÆlamvÃ, t­ïasaæstaramvÃ,parïasaæstaramvÃ, niÓritya p­«Âha và (p­«Âhaæ vÃ), pÃrÓvamvà dadÃtyevaæ nai«adyiko bhavati | kathaæ yÃthÃsaæstariko bhavati | yasmin t­ïasaæstare vÃ, parïasaæstare và ÓayyÃæ kalpayati | t­ïasaæstaramvÃ, parïasaæstaramvà sak­tya¤caiva saæsk­taæ bhavati | tathaiva ÓayyÃæ kalpayati | no tu punarvikopayati | abhisaæskaroti caivaæ ya(yÃ)thÃsaæstariko bhavati | kenaite dhutaguïà ucyante tadyathà Ærïà vÃ, karpÃsaæ vÃ, dhutaæ bhavatyasaæv­ttamiti | ta[cca ta]smin (#<Ábh_Sh: 161>#) samaye m­du ca bhavati | laghu ca, karmaïyaæ ca, yaduta sÆtrÃbhinirhÃre vÃ, tÆlÃvahade (te?) (tÆlÃbhinirhÃre) và [|] evameva ihaikatyasya piï¬apÃtarÃgeïa piï¬apÃte cittaæ saktaæ bhavati | saæsaktaæ cÅvararÃgeïa ÓayanÃsanarÃ[geïa] ÓayanÃsane cittaæ saktaæ bhavati | saæsaktaæ | sa ebhirdhutaguïairviÓodhayati ­jÆkaroti | m­dukarmaïyamÃrjavamÃsravamvidheyaæ yaduta brahmacaryavÃsÃya tenocyante dhutaguïà iti || tatra piï¬apÃtaprahÅïabhojanarÃgasya prahÃïÃya ekÃsaniko bhavati | prabhÆtabhojanarÃgasya prahÃïÃya nÃmatiko bhavati | praïÅtacÅvararÃgasya prahÃïÃya nÃmatiko bhavati | praïÅtacÅvararÃgasya prahÃïÃya traicÅvariko bhavati | cÅvare m­dusaæsparÓarÃgasya prahÃïÃya pÃnsu(pÃæsu)kÆliko bhavati | ÓayanÃsanarÃgaÓcaturvidha÷ | tadyathà saæsparÓarÃga÷ | pratiÓrayarÃga÷ | pÃrÓvasukhaÓayanasukharÃga÷ | ÃstaraïapratyÃstaraïopacchÃdanarÃga÷ | tatra saæsargarÃgasya prahÃïÃya Ãraïyako bhavati | pratiÓrayarÃgasya prahÃïÃya v­k«amÆlika÷ (#<Ábh_Sh: 162>#) ÃmyavakÃÓika÷ | ÓmÃÓÃniko bhavati | api ca ÓmÃÓÃnikatvaæ middhena rÃgasya prahÃïÃya bhavati | pÃrÓvasukhaÓayanÃsanasukharÃgasya prahÃïÃya nai«adyiko bhavati | ÃstaraïapratyÃstaraïopacchÃda[na]rÃgasya prahÃïÃya yÃthÃsÃæstariko bhavatyevaæ dhutaguïa samanvÃgato bhavati | kathaæ prÃsÃdiko bhavati | prÃsÃdikenÃti(bhi)kramapratikrameïa samanvÃgato bhavatyÃlokitavyalokitena saæjimita (sÃæmiæjita)prasÃritena sÃæghÃÂÅcÅvarapÃtradhÃraïenaivaæ prÃsÃdiko bhavati | kathaæ mÃtraj¤o bhavati | iha ÓrÃddhà brÃhmaïag­hapatayo vyarthaæ pracÃrayati | yaduta cÅvara piï¬apÃta ÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃraistatra pratigra[heïa] mÃtrÃæ jÃnÃti | evaæ mÃtraj¤o bhavati | kathaæ satpuru«adharmasamanvÃgato bhavati | uccakulapravrajito và sannìhyakulapravrajito vÃ, abhirÆpo vÃ, darÓanÅya÷, prÃsÃdiko, bahuÓrutopakaraïenopeta÷ | anyatamÃnyatamasya và j¤ÃnamÃtrasya darÓanamÃtrakasparÓavihÃra sÃrthakasya lÃbhÅ sannetenÃtmÃnamutkar«ayati | parÃæÓca pansa (paæsa)yati | dharmÃnudharmapratipanno bhavatyevaæ satpuru«adharmasamanvÃgato bhavati | kathaæ paï¬italiægasamanvÃgato bhavati | karmalak«aïo (#<Ábh_Sh: 163>#) bÃla÷, karmalak«aïa÷ paï¬ita÷ | yathÃkathamiti bÃlo duÓcintitacintÅ bhavati | durbhëitabhëÅ, du«k­takarmakÃrÅ, paï¬ita÷ puna÷ sucintitacintÅ bhavati | subhëitabhëÅ, suk­takarmakÃrÅ [|] evaæ paï¬italiægasamanvÃgato bhavati | kathaæ k«amo bhavati | Ãkru«Âo na pratyÃkroÓati | ro«ito na pratiro«ayati | vÃdito na prativÃdayati | bhaï¬ito na pratibhaï¬ayati | sa cÃyu«mÃn k«amo bhavati | ÓÅtasyo«ïasya jighatsÃyÃ[÷], pipÃsÃyÃ÷, daæÓakamaÓakavÃtÃtapasarÅs­pasaæsparÓÃnÃæ(ïÃæ), parato duruktÃnÃæ, durÃgatÃnÃæ, vacanapathÃnÃæ | ÓÃrÅrikÃïÃæ vedanÃnÃæ, du÷khÃnÃæ, tÅvrÃïÃæ, kharÃïÃæ, kaÂukÃnÃæ, amana ÃpÃnÃæ prÃïahÃriïÅnÃæ k«amo bhavatyadhivÃsanajÃtÅya÷ | evaæ k«amo bhavati | kathaæ (sÆ) surato bhavati | yathÃpi tanmaitreïa kÃya karmaïà samanvÃgato bhavati | maitreïa vÃkkarmaïÃ, maitreïa manaskarmaïÃ, ÓÃsturantike vij¤ÃnÃæ ca, sabrahmacÃriïÃæ, sÃdhÃraïaparibhogÅ ca bhavatyaparibhogÅ ca | bhavatyapratiguptabhojÅ | lÃbhairdhÃrmikairdharmapratilabdhai÷, pÃtragatai÷, pÃtraparyÃpannai÷ ÓÅlasÃmÃnyagataÓca bhavati | d­«ÂisÃmÃnyagataÓca | sa ebhi÷ «a¬bhi÷ saærajanÅyairdharmai÷ (saæraæjanÅyairdharmai÷) samanvÃgata÷ priyakaraïairgurukaraïairsthavÃdakaraïai÷ sukhasaævÃsyo bhavati | aviheÂhanajÃtÅya÷ | (#<Ábh_Sh: 164>#) abhinandanti cainaæ vij¤Ã÷ | sabrahmacÃriïa÷ | ekavyavasÃya÷ | evaæ sÆ (su)rato bhavati | kathaæ peÓalo bhavati | vigatabh­kuÂirbhavatyuttÃnamukhavarïa÷, smitasÃrddhaægama÷pÆrvÃbhibhëŠ| priyavÃdÅ | saægrahaÓÅla÷ | ÃttasantÃna÷ [÷ |] evaæ peÓalo bhavati | sa ebhidharmai÷ samanvÃgato dharmakÃmo bhavati | guïakÃma÷ | na lÃbhasatkÃrakÅrtiÓlokakÃma÷ | na sa mÃropikayà mithyÃd­«Âyà samanvÃgato bhavati | nÃpyapa[vÃdi]kayà [|] asantaæ dharmaæ na samÃropayati | santaæ dharmaæ nÃpavadati | sa yattadbhavati | kathitaæ kÃtheyaæ, civÃ(hnÃ)k«araæ, cihnapadavyaæjanaæ, lokÃyatapratisaæyuktaæ | tannirarthakamiti | viditvà ÃrÃtparivarjayati | [na te]na dayate, na tena prÅyate, tena cÃtmadaæ [vÃ]nyÅ (cÅ)varaæ dhÃrayati | g­hasthai÷ sÃrdhaæ, saæsargaæ parivarjayanti (yati) | kleÓavarddhanaæ [|] Ãryai÷ saha [saæ]sargaæ karoti | j¤ÃnaviÓodhakaæ [|] na ca mitrakulÃnikaroti | pratig­hïÃti | sÃme tato nidÃnaæ bhavi«yatyanekaparyÃyeïa vyÃk«epÃd vyÃpÃro vÃ, te«Ãmvà punarvipariïÃmÃdanyathÅbhÃvÃdutpatsyante Óokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsà iti | utpannotpannÃæÓca kleÓopakleÓÃnnÃdhivÃsayati | prajahÃti, (#<Ábh_Sh: 165>#) vinodayati, vyantÅkaroti | sà (tan) me ato nidÃnamutpadyate d­«ÂadhÃrmikaæ và du÷khaæ, sÃmparÃyikaæ veti | Óraddhodayaæ ca na vinipÃtayati | acyutaÓÅla÷ | abhra«Âavrata÷, ÓraddhÃdeyaæ paribhuÇkte | na ca ÓraddhÃdeyaæ pratik«ipati | na Óik«Ãæ pratyÃkhyÃti | Ãtmado«Ãntaraskhalitagave«Å và bhavati | praticchannakalyÃïo viv­tapÃpaka÷ | parado«Ãntaskhalite«u nÃbhoga÷ saævidya[te] cÃpattirnÃpadyate | jÅvitahetorapi | ÃpannaÓca laghu laghveva yathÃdharmaæ pratikaroti | itikaraïÅye«u ca dak«o bhavatyanalasa÷, svayaækÃrÅ, na parata÷ kÃyaparicaryÃæ parye«ate | buddhÃnÃæ ca buddhaÓrÃvakÃïÃæ ca, acintyamanubhÃvaæ, gaæbhÅrÃæ ca deÓanÃmadhimucyate | na pratik«ipati | tathÃgatà eva janakÃ÷ paÓyakà (dra«ÂÃro) nÃhamiti | d­«Âvà na ca svayaæ d­«ÂiparÃmarÓasthÃyÅ bhavatyasamaæjasagrÃhÅ, du÷pratini÷sargamaæntrÅ [|] sa ebhirguïairyukta÷, evaæ vihÃrÅ, evaæ Óik«amÃïa÷, ÓramaïÃlaækÃreïÃlaæk­ta÷ Óobhate, tadyathà kaÓcideva puru«a÷ yuvÃ, mananajÃtÅya÷, kÃmopabhogÅ, snÃtÃnulipta÷ | avavÃdavastuprÃv­ta÷ | vividhairbhÆ«aïairalaæk­ta÷ Óobhate | tadyathà har«airvÃ, keyÆrairvÃ, aægulimudrikayà vÃ, jÃtarÆparajatamÃlayà (#<Ábh_Sh: 166>#) [và |] evameva sa vividhai÷ ÓramaïÃlaækÃrairguïairalaæk­to | bhÃsate, tapati, virocate | tasmÃcchramaïÃlaækÃra ityucyate | ayamucyate ÓramaïÃlaækÃra÷ || || uddÃnaæ || syÃdÃtmaparasampatticchanda÷ ÓÅlendriyastathà | bhojanaæ caiva jÃgaryà saæprajÃnadvihÃrità || caiva tathà Óravaïacintanà (saddharmaÓravaïacintanÃ) | anantarÃyastyÃgaÓca alaækÃreïa paÓcima÷ || Óraddhà aÓaÂha÷ alpÃbÃdhavÅrya praj¤Ã alpecchatà saætu«Âi÷ supo«atà [||] subharatà dhutaprÃïÃdikamÃtratà k«Ãnti[÷] saurabhyapeÓalà || || yogÃcÃrabhÆmau ÓrÃvakabhÆmisaæg­hÅtÃyÃæ prathamaæ yogasthÃnaæ || (#<Ábh_Sh: 167>#) (#<Ábh_Sh: 168>#) (#<Ábh_Sh: 169>#) II. dvitÅyaæ yogasthÃnam laukikaæ caiva vairÃgyaæ tathà lokottareïa ca | tayoÓcaiva hi sambhÃro bhÆmirnai«kramyasaæj¤ità || tatra kati pudgalà yesyÃæ nai«kramyabhÆmau yathÃdeÓitÃyÃæ yathÃparikÅrttitÃyÃæ ni«krÃmanti | kathaæ ca pudgalÃnÃæ vyavasthÃnaæ bhavati | katamadÃlambanaæ | katamovavÃda÷ | katamà Óik«Ã | katame Óik«Ãnulomikà dharmÃ÷ | katamo yogabhraæÓa÷ | katame yogÃ÷ [|] katamo manaskÃra÷ | kati yogÃcÃrÃ÷ | katamadyogakaraïÅyaæ | katamà yogabhÃvanà [|] katamadbhÃvanÃphalaæ | kati pudgalaparyÃyÃ÷ | kati mÃrÃ÷ | kati mÃrakarmÃïi | kathamÃrambho viphalo bhavati | tatra pudgalÃ÷ a«ÂÃviæÓati÷ | katame a«ÂÃviæÓati÷ | tadyathà m­dvindriya÷ | tÅk«ïendriyaya÷ | unmadarÃga÷ | unmedadve«a÷ | unmadamoha÷ | unmadamÃna÷ | unmadavitarka÷ | samaprÃpto, mandarajaskajÃtÅya÷ | pratipannaka÷ [|] phalastha÷ | ÓraddhÃnusÃrÅ | dharmÃnusÃrÅ | (#<Ábh_Sh: 170>#) buddhÃdhimukto, d­«ÂiprÃpta÷ | kÃyasÃk«Å | sak­dbhavaparama÷ | kulaækula÷ [|] ekavÅcika÷ | antarÃ(ya)parinirvÃyÅ | upapadyaparinirvÃyÅ | sÃbhisaæskÃraparinirvÃyÅ | Ærdhvaæ(rdhva)srotÃ[÷ |] samayavimukta÷ | akopyadharmÃ(÷) praj¤Ãdhimukta÷ | ubhayatobhÃgavimuktaÓceti | tatra m­dvindriya÷ pudgala÷ katama÷ | yasya pudgalasya m­dÆnÅndriyÃïi | dhandhavÃhÅni | mandavÃhÅni | j¤eye vastunÅti pÆrvavat | sa punardvividho veditavya÷ | Ãdita eva m­dvindriyagotra÷ | aparibhëi(vi)tendriyaÓca | tÅk«ïendriya÷ pudgala÷ katama÷ | yasya pudgalasyendriyÃïi adhandhavÃhÅni bhavanti | amandavÃhÅni | j¤eye vastunÅti pÆrvavat | sa punardvividho veditavya÷ | Ãdita eva tÅk«ïendriyagotra÷ | paribhÃvitendriyaÓca || rÃgonmada÷ pudgala÷ katama÷ | yena pudgalena pÆrvamanyÃsu jÃti«u rÃga Ãsevito, bhÃvito, bahulÅk­ta÷ sa tena hetunà tena pratyayainaitarhi raæjanÅye vastuni tÅvrarÃgaÓca, bhavatyÃyata(na)rÃgaÓca | ayamucyate rÃgonmada÷ pudgala÷ | (#<Ábh_Sh: 171>#) dve«onmada÷ pudgala÷ katama÷ | yena pudgalena dve«a÷ pÆrvamanyÃsu jÃti«u Ãsevito, bhÃvito, bahulÅk­ta÷ | tena hetunà tena pratyayenaitarhi dve«aïÅye vastuni tÅvradve«aÓca bhavatyÃyatadve«aÓca | ayamucyate | dve«onmada÷ pudgala÷ | mohonmada÷ pudgala÷ katama÷ | yena pudgalena pÆrvamanyÃsu jÃti«u moha Ãsevito, bhÃvito, bahulÅk­ta÷ | tena ca hetunà tena pratyayena [|] etarhi mohanÅye vastuni tÅvramohaÓca bhavatyÃyata mohaÓcÃyamucyate mohonmada÷ pudgala÷ | mÃnonmada÷ pudgala÷ katama÷ | yena pudgalena pÆrvamanyÃsu jÃti«u mÃna Ãsevito, bhÃvito, bahulÅk­tastena hetunà tena pratyayena [|] etarhi manyanÅye(mÃnanÅye)vastuni tÅvramÃnaÓca bhavatyÃyatamÃnaÓca || ayamucyate mÃnonmada÷ pudgala÷ | vitarkonmada÷ pudgala÷ katama÷ | yena pudgalena pÆrvamanyÃsu jÃti«u vitarka Ãsevito, bhÃvito, bahulÅk­tastena ca hetunà tena ca pratyayena etarhi vitarka sthÃnÅye vastuni tÅvravitarkaÓca bhavatyÃyatavitarkaÓca [|] ayamucyate vitarkonmada÷ | pudgala÷ || samaprÃpta÷ pudgala÷ katama÷ | yena pudgalena pÆrvamanyÃsu jÃti«u rÃgo, dve«o, moho, mÃno, vitarko nÃsevito, bhÃvito, bahulÅk­to, na caite dharmà (#<Ábh_Sh: 172>#) ÃdÅnavato d­«ÂÃ÷ | vidÆ«itÃ÷, santÅritÃ÷ [|] sa tena hetunÃ, tena ca pratyayena raæjanÅye và vastuni, dve«aïÅye và vastuni, manyanÅye (mÃnanÅye), vitarkaïÅye [và vastuni] na tÅvrarÃgo bhavati | nÃpyÃyatarÃga÷ | na cÃsya samudÃcarati rÃgo, yaduta tena vastunà [|] yathà rÃga evaæ dve«o, moho, mÃno, vitarka÷ | ayamucyate samaprÃpta÷ pudgala÷ | mandarajaska÷ pudgala÷ katama÷ | yena pudgalena pÆrvamanyÃsu jÃti«u na rÃga Ãsevito bhavati, bahulÅk­ta÷ | ÃdÅnavataÓca bahulaæ d­«Âo bhavati | vidÆ«ita÷ santÅrita÷ | sa tena hetunà tena pratyayenaitarhi raæjanÅye vastuni samavahite, saæmukhÅbhÆte, adhimÃtre, pracure, udva(ulva)ïe rajyaæ rÃgamutpÃdayati | madhye parÅtte naivotpÃdayati | yathà rÃga evaæ dve«o, moho, mÃno, vitarkÃ(rko), veditavyÃ÷ (vya÷) | ayamucyate mandarajaska÷ pudgala÷ || pratipannaka÷ pudgala÷ katama÷ [|] Ãha | pratipannakÃ÷ pudgalÃÓcatvÃra÷ | tadyathà srota Ãpattiphalapratipannaka÷ | sak­dÃgÃmiphalapratipannaka÷ | anÃgÃmiphalapratipannaka÷ | arhattvaphalapratipannaka÷ | ayamucyate (#<Ábh_Sh: 173>#) pratipannaka÷ pudgala÷ || phalastha pudgala÷ katama÷ | Ãha | strota Ãpanna÷, sak­dÃgÃmÅ, (#<Ábh_Sh: 174>#) anÃgÃmÅ arhan | ayamucyate phalastha÷ pudgala÷ || (#<Ábh_Sh: 175>#) ÓraddhÃnusÃrÅ pudgala÷ katama÷ | ya÷ pudgala÷ parata ava(to 'va)vÃdÃnuÓÃsanÅæ parye«ate | tadvalena ca pratipadyate | yaduta phalasyÃdhigamÃya | no tÆdg­hÅte«u dharme«u | paryavÃpte«u, cintite«u, tulite«ÆpaparÅk«ite«u svayamevaÓakto bhavati | pratibala÷ | tÃn dharmÃn bhÃvanÃkÃreïÃnusarttuæ | nÃnyatra pudgalÃnusÃriïyà praj¤ayà pratipadyate | tasmÃcchraddhÃnusÃrÅtyucyate || dharmÃnusÃrÅ pudgala÷ katama÷ | yatpu(ya÷ pu)dgalo yathÃÓrute«u dharme«u, paryavÃpte«u, cintite«u | tulite«ÆpaparÅk«ite«u, svayameva Óakto bhavati | pratibalastÃndharmÃnbhÃvanÃkÃreïÃnusarttam || no tu parato 'vavÃdÃnuÓÃsanÅmparye«ate | yaduta phalasyÃdhigamÃyÃyamucyate dharmÃnusÃrÅ pudgala÷ | ÓraddhÃdhimukta÷ pudgala÷ katama÷ | sa ÓraddhÃnusÃrÅ (#<Ábh_Sh: 176>#) pudgala÷ | yasminsamaye ÓrÃmaïya[bhÃva]madhigacchati | sparÓayati (sp­Óati) | sÃk«Åkaroti | paratovavÃdÃnuÓÃsanÅmÃrgasya tasminsamaye ÓraddhÃdhimukta ityucyate || d­«ÂiprÃpta÷ pudgala÷ katama÷ | Ãha [|] sa eva dharmÃnusÃrÅ pudgalo yasmin samaye ÓrÃmaïyaphalamadhigacchati | sparÓayati (sp­Óati) | sÃk«Åkaroti | (#<Ábh_Sh: 177>#) paratovavÃdÃnuÓÃsanÅmÃrgasya tasminsamaye d­«ÂiprÃpta ityucyate || kÃyasÃk«Å pudgala÷ katama÷ [|] yoyaæ pudgala÷ | anulomapratilomama«Âau vimok«ÃnsamÃpadyate | vyutti«Âhate ca, kÃyena ca sÃk«Ãtk­tya [bahulaæ] viharati, na ca sarveïa sarvamÃsravak«ayamanuprÃpnotyayamucyate kÃyasÃk«Å pudgala÷ || saptak­dbhavaparama÷ pudgala÷ katama÷ | yoyaæ pudgalastrayÃïÃæ saæyojanÃnÃæ prahÃïÃtsatkÃyad­«Âe÷, ÓÅlavrataparÃmarÓasya, vicikitsÃyÃ÷ strota Ãpanno bhavati | avinipÃtadharmÃ, niyata÷ saæbodhiparÃyaïa÷ | saptak­dbhavaparama÷ | saptak­tvà devÃæÓca, manu«yÃæÓca, (#<Ábh_Sh: 178>#) saæbÃdhya, saæs­tya du÷khasyÃntaæ karoti | ubhÃvapi strota Ãpannau pudgalau veditavyau | tatraikavÅcika÷ pudgala÷ katama÷ | yasya sak­dÃgÃmina÷ pudgalasya anÃgÃmiphalapratipannakasya kÃmÃvacarÃïÃæ kleÓÃnÃmadhimÃtramadhyadeÓÃ÷ prahÅïà bhavanti | m­dukÃÓcaikÃvaÓi«Âà (caikà avaÓi«ÂÃ) bhavanti | sak­cca kÃmÃvacarameva bhavamabhinirv­tya tatraiva parinirvÃti | sa puna÷ sak­dÃgacchatÅmaæ lokamayamucyate ekavÅcika÷ || antarÃparinirvÃyÅ pudgala÷ katama÷ | Ãha | (#<Ábh_Sh: 179>#) antarÃparinirvÃyiïa÷ pudgalÃstraya÷ | ekontarÃparinirvÃyÅ pudgala÷ | cyutamÃtra evÃntarÃbhavÃbhinirv­ttikÃle antarÃbhavamabhinirvatayatyabhinirv­tte[÷] samakÃlameva parinirvÃti | tadyathà parÅtta÷ ÓakalikÃgnirutpannaiva(nna eva) parinirvÃti | dvitÅyontarÃparinirvÃyÅ pudgala÷ | antarÃbhavamabhinirvarttayatyabhinirv­tte÷ (#<Ábh_Sh: 180>#) samakÃlÃ(kÃlama)ntarà bhavettatrastha eva kÃlÃntareïa parinirvÃti | no tu yenopapattibhavastenÃsyÃpyuparato bhavati | tadyathà aÓubhÃnÃmvà aya÷sthÃlÃnÃmvÃ, dÅptÃgnisaæprataptÃnÃmayoghanairhanyamÃnÃnÃmaya÷prapÃÂikà utpatatyeva(vaæ) parinirvÃti | t­tÅyontarÃparinirvÃyi (yÅ) pudgala÷ antarÃbhavamabhinirvarttya yenopapatti bhavastenopanamati | upanataÓca punaranupapanna eva parinirvÃti | tadyathà | ayasprapÃÂikà utpatya p­thivyÃm | apatitaivamabhinirvÃti | ta ime trayo 'ntarÃbhavaparinirvÃyiïa÷ pudgalÃ÷ ekatyamabhi saæk«ipya antarÃparinirvÃyÅ pudgala ityucyate | upapadyaparinirvÃyÅ pudgala÷ katama÷ | ya upapannamÃtra eva parinirvÃti || anabhisaæskÃraparinirvÃyÅ pudgala÷ katama÷ | yonabhisaæskÃreïÃprayatnenÃkhedena mÃrgaæ saæmukhÅk­tya (#<Ábh_Sh: 181>#) tatropapanna÷ parinirvÃtyayamucyate anabhisaæskÃraparinirvÃyÅ pudgala÷ | sÃbhisaæskÃraparinirvÃyÅ pudgala÷ katama÷ | yobhisaæskÃreïa prayatnena khedamÃrgaæ saæmukhÅk­tya tatropapanna÷ parinirvÃtyayamucyate sÃbhisaæskÃraparinirvÃyÅ pudgala÷ || ÆrdhvasrotÃ÷ pudgala÷ katama÷ | ya÷ pudgalo 'nÃgÃmÅ | (#<Ábh_Sh: 182>#) prathame dhyÃne upapanna÷ sa na tatrastha eva parinirvÃti | api tu tasmÃccyavitvà uttarottaramabhinirvarttayabhya(nyÃ)vadakani«ÂhÃnvà devÃngacchati | naiva saæj¤Ã | (|) nÃsaæj¤ÃyatanÃdvà | ayamucyate urdhvasrotÃ÷ pudgala÷ | samayavimukta÷ pudgala÷ katama÷ | yo m­dvindviyagÃtra÷ (gotra÷) pudgala÷ laukikebhyo d­«ÂadharmasukhavihÃrebhya÷ parihÅyate | cetayati và maraïÃya | anurak«ate và vimuktimatyarthapramÃdabhayÃpannayukto bhavati | yaduta etÃmeva parihÃïimadhipatiæ k­tvà tanmÃtro vÃsya kuÓalapak«o bhavati | no tu te«Ãæ te«Ãæ rÃtriædivasÃnÃæ k«aïalavamuhÆrttÃnà (ïÃ)matyayÃdatyarthaæ viÓe«Ãya paraiti | yÃvanna tÅvramabhiyogaæ karoti | ayamucyate samayavimukta÷ pudgala÷ || (#<Ábh_Sh: 183>#) akopyadharmà pudgala÷ katama÷ | etadviparyayeïà [ko] 'pyadharmà pudgalo veditavya÷ || praj¤Ãvimukta÷ pudgala katama÷ | ya÷ pudgala÷ sarveïa sarvamÃsravak«ayamanuprÃpnoti | no tva«Âau vimok«Ãn kÃyena sÃk«Ãtk­tyopasampadya viharati | ayamucyate praj¤Ãvimukti (kta÷) pudgala÷ [|] [ubhayatobhÃgavimukta÷ pudgala÷] katama÷ | ya÷ pudgala sarveïa sarvamÃsravak«ayamanu prÃpnoti | a«Âau vimok«ÃnkÃyenopasampadya viharati | tasya kleÓÃvaraïÃcca cittaæ muktaæ bhavati | vimok«ÃvaraïÃccÃ[yamucya]te ubhayatobhÃgavimukta÷ pudgala÷ || (#<Ábh_Sh: 184>#) pudgalavyavasthÃnaæ katamat | ekÃdaÓabhi÷ prabhedai÷ pudgalavyavasthÃnaæ veditavyam | katamairekÃdaÓabhistadyathà indriyaprabhedena, nikÃyaprabhedena, caritaprabhedena [praïidhÃnaprabhedena prapripatprabhedena mÃrgaphala prabhedena] prayogaprabhedena | samÃpattiprabhedena upapattiprabhedena parihÃïi prabhedenà varaïaprabhedena ca || indriyaprabhedena tÃvat | m­dvindriyastÅ (yatÅ) k«ïendriyapudgalayorvyavasthÃnaæ || nikÃyaprabhedena saptavidhapudgalavyavasthÃnaæ | bhik«u[r]bhik«uïÅ, Óik«amÃïà [ÓrÃmaïera÷] ÓrÃmaïerÅ upÃsaka upÃsikà ca || tatra caritaprabhedena saptÃnÃæ pudgalÃnÃæ vyavasthÃnaæ | yoyaæ rÃgonmada÷ pudgala÷ sa rÃgacarita÷ [|] yo dve«onmada÷ sa dve«acarita÷ | yo mohonmada÷ sa mohacarita÷ | yo mÃnonmada÷ sa mÃnacarita÷ | yo vitarkonmada÷ sa vitarkacarita÷ | ya÷ samaprÃpta÷ samabhÃgacarita÷ | yo mandarajaska÷ so [mandacarito] veditavya÷ || (#<Ábh_Sh: 185>#) tatra rÃgacaritasya pudgalasya katamÃni liægÃni | iha rÃgacarita÷ pudgala÷ parÅtte sarvanihÅne raæjanÅye vastuni ghanamadhimÃtraæ rÃgaparyavasthÃnamutpÃdayati | ka÷ punarvÃdo madhyapraïÅte [|] tacca punÃrÃgaparyavasthÃnaæ saætatyà cirakÃlamavasthÃpayati | dÅrghakÃlamanubaddho bhavati (|) tena paryavasthÃnena, raæjanÅyairdharmairabhibhÆyate | no tu Óakto [a]tiraæjanÅyÃndharmÃnabhibhavituæ [|] snigdhendriyaÓca bhavatyakharendriya÷ | karkaÓendriya÷, aparuddhendriya÷ | nÃtyarthaæ pare«Ãæ viheÂhanajÃtÅyo yaduta kÃyena, vÃcà durvivejyaÓca bhavati, du÷saævejyaÓca | hÅnÃdhimuktikaÓca bhavati | d­¬hakarmÃnta÷ | sthirakarmÃnta÷ | d­¬havrata÷ | sthiravrata÷ | mahi«ÂhaÓca bhavatyupakaraïe«u pari«kÃre«u lolupajÃtÅyastadgurukaÓca, saumanasyabahulaÓca bhavatyÃnandÅbahulo vigatabh­kuÂiruttÃnamukhavarïa÷, smitapÆrvaægama ityevaæbhÃgÅyÃni rÃgacÃritasya pudgalasya liægÃni veditavyÃni | dve«acaritasya pudgalasya liægÃni katamÃni | iha dve«acarita÷ pudgala÷ | dve«aïÅye vastuni parÅttena pratighavastunimittena ghanaæ,prabhÆtaæ pratighaparyavasthÃnamutpÃdayati | ka÷ punarvÃdo madhyÃdhimÃtre(ïa) [|] tasya ca pratighaparyavasthÃnasya dÅrghakÃlaæ santatimavasthÃpayati | cirakÃlamanubaddho bhavati | pratighaparyavasthÃnena | sa dve«aïÅyairdharmairabhibhÆyate | no tu dve«aïÅyÃndharmÃnchakno (¤chakno)ti (#<Ábh_Sh: 186>#) abhibhavituæ | ruk«endriyaÓca bhavati | kharendriya÷, karkaÓendriya÷ paru«endriyaÓca bhavatyatyarthaæ pare«Ãæ viheÂhanajÃtÅyo bhavati | yaduta kÃyena, vÃcà | suvivenya(jya)Óca bhavati | susaævejya÷ | dhvÃÇk«o bhavati mukhara÷ | pragalbha÷ anadhimuktibahula÷ | na d­¬hakarmÃnto, nasthirakarmÃnta÷ | na d­¬havrato, na sthiravrata÷ | daurmanasyabahulaÓca bhavatyupÃyÃsabahula÷ | ak«amo bhavatyamahi«Âha÷ | vilomanajÃtÅya÷ | apradak«iïagrÃhÅ du÷pratyÃneya jÃtÅya upanÃhabahula÷ | krÆrÃÓaæsaÓcaï¬aÓca bhavatyÃdÃ[yÅ] pratyak«aravÃdÅ so 'lpamÃtramapyukta÷ sannabhi«ajyate | kupyati | vyÃpadyate | madgu[÷] pratiti«Âhati | kopaæ saæja[na]yati | [vi]k­tabh­kuÂiÓca bhavati | anuttÃnamukhavarïa[÷] parasampattidve«ÂÃ, År«yÃbahula ityevaæbhÃgÅyÃni [dve«a]caritasya pudgalasya liÇgÃni veditavyÃni || tatra katamÃni mohacaritasya pudgalasya liÇgÃni | iha [moha]carita÷ pudgala÷ mohasthÃnÅye vastuni parÅttaæ, ghanaæ, prabhÆtaæ mohaparyavasthÃnamutpÃdayati | prÃgeva madhyÃdhimÃtre, d­¬haæ ca kÃlaæ tasya mohaparyavasthÃnasya santatimavasthÃpayati | tena cÃnubaddho bhavati | (#<Ábh_Sh: 187>#) sa mohanÅyairdharmairabhibhÆyate | no tu mohanÅyÃn dharmÃæcchaknotyabhibhavituæ (dharmächaknotyabhibhavituæ) | baddhe(dhandhe?)ndriyaÓca bhavati | ja¬endriyaÓca bhavati | mattendriyaÓca, ÓithilakÃyakaryÃnta(nto)duÓcintitacintÅ, durbhëitabhëÅ, du«k­takarmakÃrÅ, alaso 'nutthÃnasampanna÷ | mandabhÃgÅ, durmedho(dha÷) | mu«itasm­ti÷ | asaæprajÃnadvihÃrÅ | vÃmagrÃhÅ, durvivejyo, du÷saævejyo, hÅnÃdhimuktika÷ | jÃta e¬amÆko hastasaæbÃdhika÷ | apratibala÷ | subhëitadurbhëitÃnÃmarthamÃj¤Ãtuæ pratyaya(pa?)hÃyaÓca bhavati | parahÃya÷ parapraïeya ityevaæ bhÃgÅyÃni mohacaritasya pudgalasya liægÃni veditavyÃni || tatra katamÃni mÃnacaritasya pudgalasya liægÃni | iha mÃnacarita÷ pudgalo mÃnasthÃnÅye vastuni parÅttepi ghanaæ mÃnaparyavasthÃnamutpÃdayati | ka÷ punarvÃdo madhyÃdhimÃtre [|] tasya ca mÃnaparyavasthÃnasya dÅrghakÃlaæ santatimavasthÃpayati | tena cÃnubaddho bhavati | [katamÃni mÃnacaritasya pudgalasya liægÃni [|] iha mÃnacarita÷ pudgala÷ mÃnasthÃnÅye vastuni parÅttepighanaæ mÃnaparyavasthÃnamutpÃdayati ka÷ punarvÃdo madhyÃdhimÃtre | tasya mÃnaparyavasthÃnasya dÅrghakÃlaæ santatimavasthÃpayati | tena cÃnubaddho bhavati] sa mÃnasthÃnÅyairdharmairabhibhÆyate | (#<Ábh_Sh: 188>#) no tu mÃnasthÃnÅyÃndharmächaknotyabhibhavituæ | uddhatendriyaÓca bhavatyunnatendriyaÓco[nnatendriyaÓca] kÃyamaï¬anÃnuyuktaÓca bhavatyadhimÃtramunnatäca vÃcaæ bhëate, nÃvanatÃæ, sÃtÃpikagurusthÃnÅyÃnÃæ ca na kÃlena kÃlaæ yathÃrÆpÃmapacitiæ kartà bhavati | stabdho bhavati | apraïatakÃyo nÃbhi vÃdanavandanapratyutthÃnÃnÃæ jÃlisÃmÅcÅkarmaÓÅla, ÃtmapragrÃhako bhavatyÃtmotkar«o parapaæsaka÷ | lÃbhakÃma÷ satkÃrakÃma÷ kÅrtiÓabdaÓlokakÃma÷ |utplÃvanÃbhÃï¬onuvivedhyaÓca(jyaÓca) bhavati | du÷saævejya udÃrÃdhimuktiÓca bhavati | mandakÃruïya÷ [|] adhimÃtraæ cÃtmasattvajÅvapo[«apu]ru«apudgalad­«Âimanyubahalo bhavati | upanÃhÅ cetyevaæbhÃgÅyÃni mÃnacaritasya pudgalasya liægÃni veditavyÃni || tatra katamÃni vitarkacaritasya pudgalasya liægÃni | iha vitarkacarita÷ pudgala÷ vitarka sthÃnÅye vastuni parÅttepi ghanaparyavasthÃnamutpÃdayati | tacca paryavasthÃnaæ dÅrghakÃlamavasthÃpayati | tena cÃnubaddho bhavati | sa vitarkasthÃnÅyairdharmairabhibhÆyate | no tu vitarkasthÃnÅyÃn dharmÃæ (rmä) chaknotyabhibhavituæ | asthirendriyaÓca bhavati | capalendriya÷ | (#<Ábh_Sh: 189>#) traæ (caæ)calendriya÷ | vyÃkulendriya÷ | [asthira]kÃyakarmÃnta÷ [|] cha(du)ritavÃkkarmÃntÅ, durvivejyo du÷saævejya÷, prapaæcÃrÃma÷ prapaæcarata÷ | kÃæk«Ãbahulo, vicikitsÃbahula÷ | chandikaÓca bhavatyasthiravrata÷ | aniÓcitavrata÷ | asthirakarmÃnta÷ [|] aniÓcitakarmÃnta÷ [|] ÓaækÃbahula÷, pramu«itasm­ti÷ | vivekÃnabhirato, vik«epabahula÷ | lokacitre«u chandarÃgÃnus­ta÷ [|] dak«onalasa ityevaæ bhÃgÅyÃni vitarkacaritasya pudgalasya liægÃni veditavyÃni || idaæ caritaprabhedena pudgalavyavasthÃnaæ veditavyam || tatra praïidhÃnaprabhedena pudgalavyavasthÃnaæ | asti pudgala÷ ÓrÃvakayÃne k­tapraïidhÃna÷ [|] asti pratyekabuddhayÃne [|] asti mahÃyÃne [|] tatra yoyaæ pudgala÷ | ÓrÃvakayÃne k­tapraïidhÃna÷ samyakchrÃvakagotra÷ syÃtpratyekabuddhagotra÷ | syÃnmahÃyÃnagotra÷ | tatrayoyaæ pudgala÷ pratyekÃyÃæ bodhau k­tapraïidhÃna÷ so 'pi syÃtpratyekabuddhagotra÷, syÃcchÃvakagotra÷, syÃnmahÃyÃnagotra÷ [|] tatra yoyaæ pudgalo mahÃyÃne k­tapraïidhÃna÷ so 'pi syÃchrÃvakagotra÷, syÃtpratyekabuddhagotra÷, syÃnmahÃyÃnagotra÷ | tatra yoyaæ ÓrÃvakagotra÷ pudgala÷ pratyekayÃmbodhau, anuttarÃyÃmvà samyaksaæbodhau k­tapraïidhÃna÷ | sa ÓrÃvakagotratvÃdavaÓyamante kÃle tatpraïidhÃnaæ (#<Ábh_Sh: 190>#) vyÃvartyaæ ÓrÃvakayÃnapraïidhÃna evÃvati«Âhate | evaæ pratyekabuddhayÃnagotro mahÃyÃnagotro veditavya÷ | tatra bhavatye«Ãæ pudgalÃnÃæ praïidhÃnasaæbhÃra÷ praïidhÃnavyatikara÷ | no tu gotrasaæbhÃro, gotravyatikara÷ | asmiæstvarthe ÓrÃvakayÃnapraïidhÃnÃ[÷] ÓrÃvakagotrÃÓcaite pudgalà veditavyÃ÷ || evaæ praïidhÃnaprabhedena pudgalavyavasthÃnaæ bhavati || kathaæ pratipatprabhedena pudgalavyavasthÃnaæ bhavati | e«Ãæ yathoddi«ÂÃnÃæ yathÃparikÅrttitÃnÃæ pudgalÃnÃæ catas­bhi÷ pratipadbhirniryÃïaæ bhavati | katamÃbhiÓcatas­bhi÷ [|] asti pratipad du÷khà dhandhÃbhij¤Ã | [asti pratipad du÷khà k«iprÃbhij¤Ã] | asti pratipatsukhà dhandhÃbhij¤Ã asti pratipatsukhà k«iprÃbhij¤Ã || tasya m­dvindriyasya pudgalasya mauladhyÃnalÃbhino yà pratipadiyamucyate du÷khà dhandhÃbhij¤Ã | tatra tÅk«ïendriyasya pudgalasya mauladhyÃnalÃbhino yà pratipadiyamucyate du÷khà k«iprÃbhij¤Ã | tatra m­dvindriyasya pudgalasya mauladhyÃnalÃbhino yà pratipadiyamucyate sukhà dhandhÃbhij¤Ã | tatra tÅk«ïendrisya pudgalasya mauladhyÃnalÃbhino yà pratipadiyamucyate sukhà k«iprÃbhij¤Ã | evaæ pratipatprabhedena pudgalavyavasthÃnaæ veditavyaæ || tatra kathaæ mÃrgaphalaprabhedena pudgalavyavasthÃnaæ (#<Ábh_Sh: 191>#) veditavyaæ | tadyathà | caturïÃæ pratipannakÃnÃæ strota Ãpattiphalapratipannakasya sak­dÃgÃmiphalapratipannakasya anÃgÃmiphalapratipannakasya, arhatta(arhattva)phalapratipannakasya, caturïÃæ phalasthÃnÃæ srota Ãpannasya, sak­dÃgÃmina÷ | anÃgÃminorhataÓca ye pratipannakamÃrgà vartante | te pratipannakÃste«Ãæ pratipannakamÃrgeïa vyavasthÃnaæ | ye 'rhatphalaÓrÃmaïyaphalavyavasthitÃste«Ãæ [mÃrgapha]lavyavasthÃnamevaæ mÃrgaphalaprabhedena pudgalavyavasthÃnaæ bhavati || kathaæ prayogaprabhedena pudgalavyavasthÃnaæ bhavati | tadyathà ÓraddhÃnusÃridharmÃnusÃriïà [|] ya÷ pudgala÷ ÓraddhÃnusÃreïa prayukta÷ | sa ÓraddhÃnusÃrÅ, yo dharme«u parapratyayavinayÃnusÃreïa prayukta÷ sa dharmÃnusÃrÅ | evaæ prayogaprabhedena pudgalavyavasthÃnaæ bhavati | tatra kathaæ samÃpattiprabhedena pudgalavyavasthÃnaæ bhavati | tadyathà kÃyasÃk«iïa÷ (sÃk«Å) a«Âau vimok«Ãn kÃyena sÃk«Ãtk­tyopasampadya viharati | na ca sarveïa sarvamÃsravak«ayamanuprÃpto bhavati | rÆpÅ rÆpÃïi paÓyati | adhyÃtmamarÆpasaæj¤Ãæ bahirdhà rÆpÃïi paÓyati | Óubhavimok«aæ kÃyena sÃk«Ãtk­tyopasampadya viharati | ÃkÃÓÃnantyÃyatanaæ, vij¤ÃnÃnantyÃyatanaæ, Ãki¤canyÃyatanaæ, naiva saæj¤Ã nÃsaæj¤Ãyatanaæ, saæj¤Ãvedayitanirodhamanulomapratilomaæ (#<Ábh_Sh: 192>#) samÃpadyate ca, vyutti«Âhate ca | evaæ samÃpattiprabhedena pudgalavyavasthÃnaæ bhavati | kathamupapattiprabhedena | pudgalavyavasthÃnaæ bhavati | tadyathà saptak­dbhavaparamasya, kulaækulasya, ekavÅcikasyÃntarÃparinirvÃyiïa÷ upapadyaparinirvÃyiïa÷, ÆrdhvaæsrotasaÓca | evamupapattiprabhedena pudgalavyavasthÃnaæ bhavati | kathamaparihÃïiprabhedena | pudgalavyavasthÃnaæ bhavati | tadyathà samayavimuktasyÃrhata÷ yo bhavyo d­«ÂadharmasukhavihÃrebhya÷ parihÃïÃya, aparihÃïiprabhedena punarvyavasthÃnaæ || akopyadharmakasyÃrhata÷ yo na bhavyo d­«ÂadharmasukhavihÃrebhya÷ parihÃïÃya [|] eva maparihÃïiprabhedena pudgalavyavasthÃnaæ bhavati | tatra kathamÃvaraïaprabhedena pudgalavyavasthÃnaæ bhavati | tadyathà praj¤ÃvimuktasyobhayatobhÃgavimuktasyÃrhata÷ | tatra praj¤Ãvimuktorhan kleÓÃvaraïavimukto, na samÃpattyÃvaraïÃt | ubhayatobhÃgavimuktastu | arhan | kleÓÃvaraïÃcca vimukta÷, samÃpattyÃvaraïÃcca tasmÃdubhayatobhÃgavimukta ityucyate | evamÃvaraïaprabhedena pudgalavyavasthÃnaæ bhavatyebhistribhirbhedairyayoddi«Âairyathoddi«ÂÃnÃæ pudgalÃnÃæ yathÃkramaæ vyavasthÃnaæ veditavyam || tatrÃlambanaæ katamat | Ãha [|] catvÃryÃryÃlambanavastÆni | (#<Ábh_Sh: 193>#) katamÃni catvÃri | vyÃpyÃlambanaæ, caritaviÓodhamÃlambanaæ kauÓalyÃlambanaæ, kleÓaviÓodhanaæ cÃlambanaæ | tatra vyÃpyÃlambanaæ katamat | Ãha | tadapi caturvidhaæ | tadyathà savikalpaæ pratibimbaæ, nirvikalpaæ pratibimbaæ, vastuparÅttatà | kÃryaparini«pattiÓca | tatra savikalpaæ pratibimbaæ katamat | yathÃpÅhaikatya÷ saddharmaÓravaïaæ và avavÃdÃnuÓÃsanÅmvà niÓritya, d­«ÂamvÃ, ÓrutamvÃ, parikalpitaæ vopÃdÃya j¤eyavastusabhÃgaæ sa vikalpaæ pratibimbaæ samÃhitabhÆmikai rvipaÓyanÃkÃrairvipaÓyati | vicinoti | pravicinoti | parivitarkayati | parimÅmÃnsà (mÃæsÃ)mÃpadyate | tatra j¤eyamvastu [|] tadyathà aÓubhà vÃ, maitrÅ vÃ, (#<Ábh_Sh: 194>#) idaæpratyayatÃpratÅtyasamutpÃdo vÃ, dhÃtuprabhedo vÃ, ÃnÃpÃnasm­tirvà | skandhakauÓalyamvÃ, dhÃtukauÓalyamÃyatanakauÓalyaæ, pratÅtyasamutpÃdakauÓalyaæ, sthÃnÃsthÃnakauÓalyaæ | adhobhÆmÅnÃmaudÃrikatvaæ | uparibhÆmÅnÃæ sÃtatyaæ, samudayasatyaæ, nirodhasatyaæ, mÃrgasatyamidamucyate | j¤eyamvastu | tasyÃsya j¤eyavastuna÷ avavÃdÃnuÓÃsanÅmvà Ãgamya, saddharmapra(Óra)vaïaæ vÃ, tanniÓrayeïa samÃhitabhÆmikaæ manaskÃraæ saæmukhÅk­tya, tÃneva dharmÃnadhimucyate | tadevaæ j¤eyamvastuni (stvadhi)mucyate | sa tasmin samaye pratyak«ÃnubhÃvika iti vÃ[dhi]mok«a÷ pravarttate | j¤eyaævastuni (stviti) ca | tajj¤eyamvastu pratyak«ÅbhÆtaæ bhavati | samavahitaæ, saæmukhÅbhÆtaæ, na punaranyattajjÃtÅyaæ dravyamapi tvadhimok«Ãnubhava÷ | sa tÃd­ÓÃ(Óo) manaskÃrÃnubhava÷ samÃhitabhÆmiko, yena tasya j¤eyasya vastuna÷ anusad­Óaæ tad bhavati (|) pratibhÃsaæ, yena taducyate | j¤eyavastubhÃvaæ (-sabhÃgaæ) pratibimbimiti | yadayaæ (dimaæ) yoga[æ] santÅrayaæstasmin prak­te, j¤eye vastuni parÅk«ya guïado«ÃvadhÃraïaæ karoti | idamucyate savikalpaæ pratibimbaæ [|] nirvikalpaæ (|) pratibimbaæ katamat | ihÃyaæ yogÅ pratibimbÃnnimittamudg­hya na puna÷ vicinoti | (#<Ábh_Sh: 195>#) prativicinoti | parivitarkayati | parimÅmÃnsà (mÃæsÃ)mÃpadyate | api tu tadevÃlambanamasakta¤cÃrthÃkÃreïa tannimittaæ Óamayati | api tu navÃkÃrayà cittasthityà adhyÃtmameva cittaæ sthÃpayati | saæsthÃpayati | avasthÃpayatyupasthÃpayati | damayati | Óamayati | [vyupaÓamayati] | ekotÅkaroti | samÃdhatte [|] tasya tasminsamaye nirvikalpaæ tatpratibimbaæ Ãlambanaæ bhavati | yatrÃsÃvekÃæÓenaikÃgrÃæ sm­timavasthÃpayati (|) tadÃlambanaæ, no tu vicinoti | parivitarkayati | parisÅmÃnsà (mÃæsÃ)mÃpadyate | tacca pratibimbaæ pratibimba mityucyate | itÅmÃni tasya j¤eyavastusabhÃgasya pratibimbasya paryÃyanÃmÃni veditavyÃni | vastupapannatà (vastuparyantatÃ) katamà | yadÃlambanasya yadbhÃvikatà yathÃvadbhÃvikatà | yathÃvadbhÃvikatà ca | tatra yÃvadbhÃvikatà katamà | yasmÃtpareïa rÆpaskandho (#<Ábh_Sh: 196>#) vÃ, vedanÃskandho vÃ, saæj¤Ãskandho [vÃ], saæskÃ[ra]skandho vÃ, vij¤Ãnaskandho vÃ, vij¤Ãnaskandho veti | sarvasaæsk­tavastusaægraha÷ paæcabhirdharmai÷ sarvadharmasaægraho dhÃtubhirÃyatanaiÓca sarvaj¤eyavastusaægrahaÓca | Ãryasatyairiyamucyate yÃvadbhÃvikatà || tatra yathÃvadbhÃvikatà katamà | yà Ãlambanasya bhÆtatà | tathatà ca tas­bhiryuktibhi÷ | yuktyupetatà | yadutÃpek«Ã (|) yuktyÃ, kÃryakÃraïayuktyà | upapattisÃdhanayuktyà | dharmatÃyuktyà ca | iti yà cÃlambanasya yÃvadbhÃvikatÃ, yà ca yathÃvadbhÃvi[ka]tà tadekatyamabhisaæk«ipya vastuparyantatetyucyate | tatra kÃryaparini«patti÷ katamà | yadasya [yogina]ÃsevanÃnvayÃ[d]bhÃvanÃnvayÃd bahulÅkÃrÃnvayÃcchamathavipaÓyanÃyÃ[÷] pratibimbÃlambano manaskÃra÷ | sa paripÆryate, tatparipÆryà pratibimbÃlambano manaskÃra÷ | sa paripÆryate | tatparipÆryÃ(Ó)cÃÓraya÷ parivarttate | sarvadau«ÂhulyÃni ca pratipraÓrabhyante | ÃÓrayapariv­tteÓca pratibimbamatikramya tasminneva j¤eye vastuni nirvikalpaæ pratyak«aæ j¤ÃnadarÓanamutpadyate | prathamadhyÃnasamÃpattu÷, (#<Ábh_Sh: 197>#) prathamadhyÃnalÃbhina÷ prathamadhyÃnagocare, dvitÅyat­tÅyacaturthadhyÃnasamÃpattu÷ | caturthadhyÃnalÃbhina÷ | caturthadhyÃnagocare, ÃkÃÓÃnantyÃyatanavij¤ÃnÃnantyÃyatanÃkiæcanyÃyatananaivasaæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanasamÃpattustallÃbhinastadgocare [|] iyamucyate kÃrya parini«patti÷ || tÃnyetÃni bhavati | catvÃryÃlamba navastÆni | sarvatragÃni sarve«vÃlambane«vanugatÃni atÅtÃnÃgapratyutpannaissamyaksaæbuddhairdeÓitÃni | tenaitadbÃhyÃlambanamityucyate | api caitadÃlambanaæ Óamathapak«yaæ, vipaÓyanÃpak«yaæ, sarvavastukaæ, bhÆtavastukaæ, hetuphalavastukaæ ca | tena tadvyÃpÅtyucyate | yattÃvadÃha | savikalpaæ pratibimbamiti | idamatra vipaÓyanÃpak«yasya [|] yatpunarÃha | vastuparyantateti | idamatra sarvavastukatÃyà bhÆtavastukatÃyÃÓca | yadÃha | kÃryaparini«pattiriti | idamatra hetuphalasambandhasya | yathoktambhagavatà | Ãyu«mantaæ revatamÃrabhya [|] evamanuÓrÆyate | Ãyu«mÃn revato bhagavantaæ praÓnamaprÃk«Åt | (#<Ábh_Sh: 198>#) kiyatÃ, bhadanta, bhik«uryogÃ, [(gÅ) yogÃ]cÃra Ãlambane cittamupanibaddha÷, katamasminnÃlambane cittamupanibaghnÃtÅti | kathaæ punarÃlambanai(ne) cittamupanibaddhaæ sÆpanibaddhaæ bhavati | sÃdhu, sÃdhu, revata, sÃdhu khalu tvaæ revata | etamarthaæ p­cchati (si) | tena hi Ór­ïu ca, sÃdhu ca, manasi kuru, bhëi«ye [|] iha, revata bhik«uryogÅ yogÃcÃra÷ caritamvà viÓodhayitukÃma÷, kauÓalyamvà kartukÃma÷ | Ãsravebhyo và cittaæ vimocayitukÃma÷ | anurÆpe cÃlambane cittamupanibadhnÃti | pratirÆpe ca samyageva copanibaghnÃti | tatra cÃnirÃk­tadhyÃyÅ bhavati | kathamanurÆpe Ãlambane cittamupanibaghnÃti | [sa ce]drevata, bhik«uryogÅ yogÃcÃra÷ (ro) rÃgacarita eva, sa na ÓubhÃlambane cittamupanibaghnÃti | evamanurÆpe Ãlambane cittamupanibaghnÃti | dve«acarito và punarmaitryÃæ, mohacarito và idaæ pratyayatÃpratÅtyasamutpÃde, mÃnacarito dhÃtuprabhede | sa cedrevata, sa bhik«uryogÅ yogÃcÃrovitarkacarita eva ÃnÃpÃnasm­tau cittamupanibaghnÃti | evaæ so 'nurÆpe Ãlambane cittamupanibaghnÃti | sa cetsa, revata, bhik«u÷ saæskÃrÃïÃæ svalak«aïe saæmƬha÷, kintu kauÓalye cittamupanibaghnÃti | (#<Ábh_Sh: 199>#) hetusaæmƬho dhÃtukauÓalye, pratyayasaæmƬha ÃyatanakauÓalye, kÃmadhÃtorvÃvairÃgyaæ karttukÃma÷, kÃmÃnÃmaudÃrikatve, rÆpÃïÃæ ÓÃntatve, rÆpebhyo và vairÃgyaæ karttukÃma÷ | rÆpÃïÃmaudÃrikatve ÃrÆpyaÓÃntatÃyÃæ ca cittamupanibaghnÃti | sarvatra và satkÃyÃnnirvek«ukÃmo, vimoktukÃma÷, du÷khasatye(«u) samudayasatye, nirodhasatye, mÃrgasatye cittamupanibaghnÃti | evaæ hi, revata, bhik«uryogÅ yogÃcÃra÷ | anurÆpe Ãlambane cittamupanibaghnÃti | iha revata, bhik«uryadyadeva j¤eyaæ vastu nicettukÃmo bhavati, pracettukÃma÷ | parivitarkayitukÃma÷ | parimÅmÃnsa (mÃæsa)yitukÃma÷ | tacca tena pÆrvameva d­«Âamvà bhavati | Órutamvà | matamvà | vij¤Ãtamvà [|] sa tadeva d­«Âamadhipatiæ k­tvÃ, Órutaæ, mataæ, vij¤Ãtamadhipatiæ k­tvÃ, samÃhitabhÆmikenamanaskÃreïa manasikaroti | vikalpayatyadhimucyate | sa na tadeva j¤eyamvastu samÃhitaæ sammukhÅbhÆtaæ paÓyatyapi tu tatpratirÆpakamasyotpadyate | tatpratibhÃsamvÃ, j¤ÃnamÃtramvÃ, darÓanamÃtramvÃ, pratism­tamÃtramvà yadÃlambanamayaæ bhik«uryogÅ yogÃcÃra÷ samyagevÃlambane cittamupanibaghnÃti | sa cedayaæ, revata, bhik«uryogÅ yogÃcÃra Ãlambane cittamupanibaghnÃtyà (ti yÃ)vad(j) j¤eyaæ j¤Ãtavyaæ bhavati | tacca yathÃbhÆta[maviparÅtacittaæ (ta)mevaæ hi, revata, (#<Ábh_Sh: 200>#) bhik«uryogÅ yogÃcÃ]ra÷ | samyagevÃlambane cittamupanibaghnÃti | kathaæ ca, revata, bhik«uryogÅ yogÃcÃra[÷] anirÃk­tadhyÃsÅ (yÅ) bhavati | sa cetsa, revata, bhik«urevamÃlambane samyakprayujyamÃna[÷] sÃtatyaprayogÅ ca bhavati | satk­tyaprayogÅ ca | kÃlena ca kÃlaæ Óamathanimittaæ bhÃvayati | pragrahanimittamupek«Ãni mittamÃsevanÃnvayÃd bhÃvanÃnvayÃdvahulÅkÃrÃnvayÃtsarvadau«ÂhulyÃnÃæ pratipraÓrabdherÃÓrayapariÓuddhimanuprÃpnoti | sparÓayati (sp­Óati) | sÃk«Ãtkaroti | j¤eyavastupratyavek«atayà ca ÃlambanapariÓuddhiæ, rÃgavirÃgÃccittapariÓuddhimavidyà [vi]rÃgÃt (|) j¤ÃnapariÓuddhimadhigacchati | sparÓayati (sp­Óati), sÃk«Ãtkaroti | evaæ hi sa, revata, bhik«uryogÅ yogÃcÃra÷ anirÃk­tadhyÃyÅ bhavati | yataÓca revata, bhik«urasminnÃlambane cittamupanibadhnÃtyevaæ cÃlambane cittamupanibadhnÃtyevamasya taccittamÃlambane sÆpanibaddhaæ bhavati | || tatra gÃthà || nimitte«u caranyogÅ sarvabhÆtÃrthavedaka÷ | bimbadhyÃyÅ sÃtatika÷ pÃriÓuddhi vigacchati || (#<Ábh_Sh: 201>#) tatra yattÃvadÃha || nimitte«u caranyogÅ anena tÃvacchamathanimitte, pragrahanimitte, upek«Ãnimitte satatakÃrità cÃkhyÃtà || yatpunarÃha | sarvabhÆtÃrthavedaka iti | anena vastuparyantatà ÃkhyÃtà || yatpunarÃha | bimbadhyÃyÅ sÃtatika÷ | ityanena savikalpaæ nirvikalpa¤ca pratibimbamÃkhyÃtam | yatpunarÃha | pÃriÓuddhiæ vigacchatÅtyanena kÃrya[pari]ni«pattirÃkhyÃtà || punarapi coktaæ bhagavatà || cittanimittasya kovida÷ pravivekasya (prÃvivekyasya?) ca vidante rasaæ | dhyÃyÅ nipaka÷ pratism­to bhuækte prÅtisukhaæ nirÃmi«aæ [||] tatra yattÃvadÃha, cittanimittasya kovida ityanena savikalpaæ nirvikalpaæ ca pratibimba[æ] nimittaÓabdenÃkhyÃtaæ | vastupaparyantatà kovidaÓabdena | yatpunarÃha | prÃvivekyasya ca vidante rasamityanenÃlambane samyakprayuktasya prahÃïÃrÃmatà bhÃvanÃrÃmatà cÃkhyÃtà | yatpunarÃha | dhyÃyÅ nipaka[÷] pratism­ta ityanena ÓamathavipaÓyanÃyà bhÃvanÃsÃtatyamÃkhyÃtam || yatpunarÃha | bhuækte prÅtisukhaæ nirÃmi«amityanena kÃyaparini«pattirÃkhyÃtà || tadevaæ satyetadvyÃpyÃlambanamÃptÃgamaviÓuddhaæ (#<Ábh_Sh: 202>#) veditavyaæ || yuktipatitaæ ca | idamucyate vyÃpyÃlambanaæ || tatra caritaviÓodhanamÃlambanaæ katamat || tadyathà aÓubhà [|] maitrÅ | idaæ pratyayatÃpratÅtyasamutpÃda÷ | dhÃtuprabheda÷ | ÃnÃpÃnasm­tiÓca | tatrÃÓubhà katamà | Ãha [|] «a¬avidhà aÓubhà | tadyathà pratyaÓubhatà | du÷khÃÓubhatà | avarÃÓubhatà | Ãpek«ikÅ aÓubhatà | kleÓÃÓubhatà | prabhaægurÃÓubhatà ca | (#<Ábh_Sh: 203>#) tatra pratyaÓubhatà katamà | Ãha | pratyaÓubhatà adhyÃtmaæ copÃdÃya, bahirdhà copÃdÃya veditavyà || tatrÃdhyÃtmamupÃdÃya | tadyathÃ- keÓÃ, romÃïi, nakhÃ, dantÃ, rajo, malaæ, tvaÇmÃnsa(mÃæsa)masthi, snÃyu[÷], sirÃ, v­kkà (kkaæ), h­dayaæ, plÅhakaæ, klomaæ, antrÃnyaïtraguïÃ, ÃmÃÓayaæ (ya÷), pakvÃÓayaæ(ya÷), mÆtraæ, purÅ«amaÓru, sveda÷, kheÂÃ, ÓiæghÃïakaæ, vasÃ, lasÅkÃ, majjÃmeda÷, pittaæ, Óle«mÃ, pÆya÷, Óoïitamastakaæ, mastakaluægaæ, prasrÃva÷ | tatra bahirdhà copÃdÃya aÓubhà (aÓubhatÃ) katamà | tadyathà vinÅlakambÃ, vipÆyakamvÃ, vibhadrÃtmakamvÃ, vyÃdhmÃtma(ta)kamvÃ, vikhÃdita(ka)mvà | vilohitakamvà | vik«iptakamvà | asthi và | ÓaækalikÃæ (kÃ) và | uccÃrak­tamvÃ, prasrÃvak­tamvÃ, kheÂÃk­tamvÃ, ÓiæghÃïakak­tamvÃ, rudhiramrak«itamvÃ, pÆyamrak«itamvÃ, gÆthakaÂhillamvÃ, syandanikà và | ityevaæ bhÃgÅyà bahirdhopÃdÃya pratyaÓubhatà veditavyà | (#<Ábh_Sh: 204>#) yà cÃdhyÃtmamupÃdÃya | yà ca bahirdhopÃdÃyÃÓubhatà | iyamucyate | pratyaÓubhatà | tatra du÷khÃÓubhatà katamà | yaddu÷khavedanÅyaæ sparÓaæ pratÅtyotpadyate | kÃyikacaitasikamasÃtaæ vedayitaæ vedanÃgata miyamucyate | du÷khÃÓubhatà | tatrÃvarÃÓubhatà katamà | yatsarvanihÅnamvastu, sarvanihÅno dhÃtustadyathà kÃmadhÃtu÷, yasmÃtpunarhÅnataraÓcÃvarataraÓca, pratikru«ÂataraÓcÃsau dhÃturnÃsti | iyamucyate avarÃÓubhatà | Ãpek«ikÅ aÓubhatà katamà | tadyathà tadekatyamvastu Óubhamapi sadanyacchubhataramapek«yÃÓubhata÷ khyÃti | tadyathà | ÃrÆpyÃnapek«ya rÆpadhÃturaÓubhata÷ khyÃti | satkÃyanirodhanirvÃïamapek«ya yÃvadbhavÃgramaÓubhaÓca (bha iti) saækhyÃæ gacchati | iyamevaæ bhÃgÅyÃpek«ikÅ aÓubhatà [|] traidhÃtukÃvacarÃïi (|) sarvÃïi saæyojanabandhanÃ[nya]nuÓayopakleÓÃÓubhatetyucyate (-Óà aÓubhatetyucyate) || tatra prabhaægurÃÓubhatà katamà | yà paæcÃnÃmupÃdÃnaskandhÃnÃmanityatÃ, adhruvÃnÃÓvÃsikatÃ, vipariïÃmadharmatà itÅyamaÓubhatà rÃgacaritasya viÓuddhaye | Ãlambanaæ tatra rÃgastadyathà | adhyÃtmaæ kÃme«u (#<Ábh_Sh: 205>#) kÃmachanda÷ (cchanda÷), kÃmarÃga÷, bahirdhà kÃme«u maithunachanda÷ (cchanda÷), maithunarÃga÷ | vi«ayachanda÷ (cchanda÷) | vi«ayarÃga÷ | rÆpachando (cchando) rÆparÃga÷ satkÃyacha(ccha)nda÷ satkÃyarÃgaÓceti | ayaæ pa¤cavidho rÃga÷ | tasya pa¤cavidhasya rÃgasya prahÃïÃya, prativinodanÃya | asamudÃcÃrÃya | «a¬vidhà aÓubhatà Ãlambanaæ | tatrÃdhyÃtmamupÃdÃya | pratyaÓubhatÃlambanena adhyÃtmaæ kÃme«u kÃma[c]chandÃt kÃmarÃgÃccittamviÓodhayati | bahirdhopÃdÃya pratyaÓubhatÃlambanena bahirdhà tai÷ rÃgÃccaturvidhÃ[d] rÃgapratisaæyuktÃdvarïarÃgasaæsthÃnarÃgasparÓarÃgopacÃrarÃgapratisaæyuktÃccittaæ viÓodhayati | tatra yadà vinÅlakamvÃ, vipÆyakamvÃ, vimadrÃmakamvÃ, vyÃdhmÃtmakamvÃ, vikhÃditakaæ và manasi karoti | tadà varïarÃgÃccittaæ viÓodhayati | yadà punarvilohitakaæ và manasi karoti | tadà saæsthÃnarÃgÃccittaæ viÓodhayati | yadà punarasthi và ÓaækalikÃmvà manasi karoti | tadà sparÓarÃgÃccittaæ viÓodhayati | yadà vik«iptakaæ manasikaroti tadà upacÃrarÃgÃccittaæ viÓodhayati | ataeva bhagavatà bahirdhopÃdÃya pratyaÓubhatà sà catas­«u Óiva pathikÃ[su vya]vasthÃpità | (#<Ábh_Sh: 206>#) yà yaivÃnena Óivapathikà d­«Âà bhavati | ekÃham­tà vÃ, saptÃham­tà vÃ, kÃkai÷ kurarai÷ khÃdyamÃnÃ, g­dhrai÷, Óvabhi÷, Ór­gÃlai÷ | tatra tatremameca (va) kÃyamupasaæharati | ayamapi me kÃya evaæ bhÃvÅ, evaæ bhÆta, evaæ dharmatÃmanatÅta iti | anena tÃvadvinÅ lakamupÃdÃya yÃvadvikhÃditakamÃkhyÃtaæ | yatpunarÃha | yà anena Óivapathikà d­«Âà bhavati | apagatatvaÇmÃnsa(mÃæsa)Óoïitamvà sÆpanibaddhetyanena vilohitakamÃkhyÃtaæ | yatpunarÃha | yÃnyeva ÓivapathikÃsthÃnÃni p­«ÂhÅvaæÓo, hanunakraæ, dantamÃlÃ, Óira÷kapÃlaæ tathà bhinnapratibhinnÃni ekavÃr«ikÃni dvivÃr«ikÃni (r«ikÃïi) | yÃvatsaptavëi(r«i)kÃni (ïi) ÓvetÃni ÓaækhanibhÃni | kapotavarïÃni pÃnsu(pÃæsu)varïavyatimiÓrÃïi d­«ÂÃni bhavantÅtyanena vik«iptakamÃkhyÃtaæ | evaæ pratyaÓubhatÃlaæbanena bahirdhà pratisaæyuktena maitrena (ïa) rÃgÃccittaæ viÓodhayati | tatra du÷khatÃÓubhatÃlambanenÃvarÃÓubhatÃlambanena ca | vi«ayapratisaæyuktÃtkÃmarÃgÃccittaæ viÓodhayati | tatrÃpek«ÃÓubhatÃlambanena rÆparÃgÃccittaæ viÓodhayati | tatra kleÓÃÓubhatÃlambanena prabhaægurÃÓubhatÃlambanena ca kÃ[ma]bhavÃgramupÃdÃya (#<Ábh_Sh: 207>#) sarvasmÃtkÃya(ma)rÃgÃccittaæ viÓodhayati | idaæ tÃvadrÃgacaritasya caritaviÓodhanena sÃlambanaæ saæbhavaæ pratyetaducyate | sarvaæ sarvÃkÃramaÓubhatÃlambanaæ | saæg­hÅtaæ bhavatyasmiæstvarthe pratyaÓubhatai vÃbhipretà | tadanyà tvaÓubhatà tadanyasyÃpi caritasya viÓuddhaye | Ãlambanaæ || tatra maitrÅ katamà | yo mitrapak«e vÃ, amitrapak«e và | udÃsÅnapak«e và | hitÃ[dhyÃ]ÓayamupasthÃpya m­dumadhyÃdhimÃtrasya sukhasyopasaæhÃrÃyÃdhimok«a÷ | (#<Ábh_Sh: 208>#) samÃhitabhÆmika÷ | tatra yoyaæ mitrapak«a÷ | amitrapak«a udÃsÅnapak«aÓca [|] idamÃlambanaæ | tatra yo hitÃdhyÃÓaya÷, sukhopasaæhÃrÃya cÃdhimok«a÷ samÃhitabhÆmika÷ ayamÃlambaka iti (|) yaccÃlambanaæ | yaÓcÃlambakastadekatyamabhisaæk«ipya maitrÅtyucyate | tatra yattÃvadÃha maitrÅsahagatena cittenetyanena tri«u pak«e«u mitrapak«e, amitra pak«e, udÃsÅnapak«e hitadhyÃÓaya ÃkhyÃta÷ | yatpunarÃha | avaireïÃsampannenÃvyÃbÃdhenetyanena tasyaiva hitÃdhyÃÓayasya trividhaæ lak«aïamÃkhyÃtaæ || tatrÃvairatayà hitÃdhyÃÓaya÷ sà punaravairatà dvÃbhyÃæ padÃbhyÃmÃkhyÃtÃ(÷) | asamarthatayà avyÃbÃdhata[yà ca] tatrÃpratyanÅkabhÃvasthÃnÃrthenÃsamarthatà | apakÃrÃvi«a«ÂanÃrthena (#<Ábh_Sh 209>#) avyÃbÃdhyatà (avyÃbÃdhatÃ) | yatpunarÃha | vipulena mahadgatena pramÃïenetyanena m­dumadhyÃdhimÃtrasya sukhasyopasaæhÃra ÃkhyÃta÷ | kÃmÃvacarasya, prathamadvitÅyadhyÃnabhÆmikasya vÃ, t­tÅyadhyÃnabhÆmikasya và [|] yatpunarÃha | adhimucyasyÃni rvo( )pasampadya viharatÅtyanena sukhopasaæhÃrÃdhimok«a÷ | samÃhitabhÆmika ÃkhyÃta÷ | sa punare«a sukhopasaæhÃro hitÃdhyÃÓayaparig­hÅta÷ | Ãdhimok«ika÷ | manaskÃrÃnugata÷ | adu÷khÃsukhite mitrapak«e, amitrapak«e, udÃsÅnapak«e, sukhakÃme veditavya÷ | yastu du÷khito vÃ, adu÷khito và punarmitrapak«a÷ | amitrapak«a udÃsÅnapak«o và [|] tatra yo du÷khita÷ sa karuïÃyà Ãlambanaæ | ya÷ sukhita÷ sa muditÃyà Ãlambanamiyamucyate maitrÅ [|] tatra vyÃpÃdacarita÷ pudgala÷ (#<Ábh_Sh 210>#) maitrÅ bhÃvayan sattve«u yo vyÃpÃdastaæ pratanu karoti | vyÃpÃdÃccittaæ pariÓodhayati || tatredaæpratyayatÃpratÅtyasamutpÃda÷ katama÷ | yattri«vadhvasu saæskÃramÃtraæ, dharmamÃtraæ, vastumÃtraæ, hetumÃtraæ, phalamÃtraæ, yuktipatitaæ, yadutÃpek«Ã yuktyÃ, kÃryakÃraïayuktyà | upapattisÃdhanayuktyà ca | dharmÃïÃmeva dharmÃhÃrakatvaæ | ni«kÃrakavedakatvaæ ca | idamucyate | idaæpratyayatÃpratÅtyasamutpÃdÃlambanaæ | yadÃlambanaæ manasi kurvan mohÃdhika÷ pudgalo mohacarita÷ mohaæ prajahÃti | tanÆkaroti | [moha]caritÃccittaæ viÓodhayati || (#<Ábh_Sh 211>#) tatra dhÃtuprabheda÷ katama÷ | tadyathà «a¬dhÃtava÷ | p­thivÅdhÃturabdhÃtustejodhÃturvÃyudhÃturÃkÃÓadhÃturvij¤ÃnadhÃtuÓca | tatra p­thivÅdhÃturdvividha÷ | ÃdhyÃtmiko (#<Ábh_Sh 212>#) bÃhyaÓca | tatrÃdhyÃtmiko yadasminkÃye adhyÃtmaæ pratyÃtmaæ khakkhaÂaæ kharataramupÃdattaæ | bÃhya÷ puna÷ p­thivÅdhÃturyadbÃhyaæ khakkhaÂaæ kharagatamanu (mu?)pagatamanu (mu?)pÃdattaæ | sa punaradhyÃtmikap­thivÅdhÃtu÷ katama÷ | tadyathà keÓÃ, romÃïi, nakhÃ, dantÃ, rajo,malaæ, tvaÇmÃnsamasthi, snÃyu[÷], sirÃ, v­kkÃ(kkaæ), h­dayaæ, plÅhakaæ, klomamantrÃïyantraguïÃ÷ | ÃmÃÓaya÷ | pakvÃÓaya÷ | yak­tpurÅ«amayamucyate ÃdhyÃtmika÷ p­thivÅdhÃtu÷ | sa punarbÃhya÷ p­thivÅdhÃtu÷ katama÷ | këÂhÃni vÃ, lo«ÂhÃni vÃ, Óarkarà vÃ, kaÂhillà vÃ, v­k«Ã vÃ, parvatÃgrà vÃ, iti và punaranyopyevaæbhÃgÅya÷ ayamucyate (#<Ábh_Sh 213>#) bÃhya÷ p­thivÅdhÃtu÷ || abdhÃtu÷ katama÷ | abdhÃturdvividha÷ | ÃdhyÃtmiko bÃhyaÓca | tatrÃdhyÃtmika kopdhÃtu÷(bdhÃtu÷) katama÷ | yadadhyÃtmaæ pratyÃtmaæ sneha÷ snehagataæ | Ãpa÷ abdhÃtumupagatamupÃdÃtuæ (abdhÃtugatamupagatamupÃdattaæ) | tadyathà aÓru, sveda÷ | kheÂa÷ ÓiæghÃïaka÷ | basÃ, lasÅkÃ, majjÃ, meda÷, pittaæ, Óle«mÃ, pÆya÷, Óoïitaæ, mastakaæ, mastakaluægaæ, praÓrÃvoya(srÃvo 'ya)mucyate ÃdhyÃtmikobdhÃtu÷ | bÃhyobdhÃtu÷ katama÷ | yadbÃhyamÃpa÷ apgataæ (abgataæ), sneha÷ snehagatamanu(tamu)pagatamanu(tamu)pÃdattaæ | tatpunarutso vÃ, sarÃæsi vÃ, ta¬Ãgà (#<Ábh_Sh 214>#) vÃ, nadyo vÃ,prasravaïÃni vÃ, iti yo và punaranyopyevaæbhÃgÅyoyamucyate bÃhyobdhÃtu÷ || tejodhÃtu÷ katama÷ | tejodhÃturdvividha÷ ÃdhyÃtmiko bÃhyaÓca || tatrÃdhyÃtmikastejodhÃtu÷ katama÷ | yadadhyÃtmaæ pratyÃtmaæ tejastejogatamÆ«mà ƫmÃgatamupagatamupÃdattaæ | tadyathà yadasminkÃye tejo yenÃyaæ kÃya Ãtapyate | saætapyate, paritapyate | yena cÃÓitapÅtakhÃditÃsvÃditaæ samyaksukhena paripÃkaæ gacchati | yasya cotsadatvÃt jÃrito jÃrita iti saækhyÃæ gacchati || bÃhyastejodhÃtu÷ katama÷ | yadbÃhyaæ tejastejogatamÆ«mÃ(«ma)gatamanu(mu)pagatamanu(mu)pÃdattaæ | (#<Ábh_Sh 215>#) tatpunaryanmanu«yà araïÅsahagatakebhyo gomayacÆrïebhya÷ samanve«ate (nte) | yattÆtpannaæ grÃmamapi dahati | grÃmapradeÓamapi | nagaramvÃ, nagarapradeÓamvÃ, janapadamvÃ, janapadapradeÓamvÃ, dvÅpamvÃ, kak«amvÃ, dÃvamvÃ, këÂhamvÃ, t­ïamvÃ, gomayamvÃdahan paraiti | iti yo và punaranyopyevaæbhÃgÅya÷ || tatra vÃyudhÃtu÷ katama÷ | vÃyudhÃturdvividha÷ | ÃdhyÃtmiko bÃhyaÓca | (#<Ábh_Sh 216>#) tatrÃdhyÃtmiko vÃyudhÃtu÷ | yadapyadhyÃtmaæ pratyÃtmaæ vÃyurvÃyugataæ | laghutvaæ samudÅraïatvamupagatamupÃdattaæ | sa puna÷ santyasmin kÃye Ærdhvaægamà vÃyava÷, adhogamà vÃyava÷, pÃrÓvaÓayà vÃyava÷ | kuk«iÓayà vÃyava÷ | p­«ti(«Âhi)Óayà vÃyava÷ | vÃyva«ÂhÅlÃ(vÃtëÂhÅlÃ) vÃyava÷ | k«urakapippalakaÓastrakà vÃyava÷ | ÃÓvÃsapraÓvÃsà vÃyava÷ | aægapratyaæ[gÃnusÃriïovÃyava÷] bÃhyo vÃyudhÃtu÷ katama÷ | yadbÃhyaæ vÃyurvÃyugataæ laghutvaæ, samadÅraïatvaæ | anu(u)pagatamanu(mu)pÃdattaæ [|] santi bahirdhà pÆrvà vÃyavo, dak«iïà vÃyava÷ | uttarà vÃyava÷ paÓcimà vÃyava÷ | sarajaso vÃyava÷, arajaso vÃyava÷, [parÅttÃ] mahadgatà vÃyava÷, viÓvà vÃyavo, vairambhà vÃyava÷ vÃyumaï¬alakavÃyava÷ [|] bhavati ca samaya÷ yanmahÃn vÃyuskandha÷ samudÃgata÷ v­k«ÃgrÃnapi pÃtayati | ku¬yÃgrÃnapi pÃtayati | parvatÃgrÃnapi pÃtayati | pÃtayitvà nirupÃdÃno niga(nirga)cchati | ye sattvÃÓcÅvarakarïikena và parye«ante, tÃlav­ntena vÃ, vidhamanakena và | iti vÃyuranyopyevaæbhÃgÅya[÷ ||] (#<Ábh_Sh 217>#) ÃkÃÓadhÃtu÷ katama÷ | yaccak«u÷ sau«iryamvÃ, (#<Ábh_Sh 218>#) Órotrasau«iryamvÃ, ghrÃïasau«iryamvÃ, mukhasau«iryamvÃ, kaïÂhasau«iryamvà | iti yena cÃbhyavaharati | yatra vÃbhyavaharati | yena vÃbhyavahriyate | yadadhobhÃgena pragharati | iti yo và puranarapyopyevaæbhÃgÅya÷ [?] ayaæ ucyate ÃkÃÓadhÃtu÷ || vij¤ÃnadhÃtu÷ katama÷ [|] yaccak«urvij¤Ãnaæ ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyamanovij¤Ãnaæ | tat punaÓcittaæ manovij¤Ãnaæ ca | ayamucyate vij¤ÃnadhÃtu÷ || tatra mÃnacarita÷ pudgala imaæ dhÃtuprabhedaæ manasi kurvan kÃye piï¬asaæj¤Ãæ vibhÃvayati | aÓubhasaæj¤Ãæ ca pratilabhate | na ca punastenonnatiæ gacchati | mÃnaæ pratanu karoti | tasmÃccaritÃccittaæ viÓodhayati | ayamucyate dhÃtuprabheda÷ | mÃnacaritasya pudgalasya caritaviÓodhanamÃlambanaæ || (#<Ábh_Sh 219>#) tatrÃnÃpÃnasm­ti÷ katamà | ÃÓvÃsapraÓvÃsÃlambanà sm­tiriyamucyate ÃnÃpÃnasm­ti[÷] | (#<Ábh_Sh 220>#) tatra dvÃvÃÓvÃsau katamau | dvavau ÃÓvÃso 'ntarÃÓvÃsaÓca | dvau praÓvÃsau katamau | dvau praÓvÃsontarapraÓvÃsaÓca | tatra ÓvÃsa÷ ya÷ praÓvÃsasamanantaraæ antarmukho vÃyu÷ pravarttate | yÃvannÃbhÅpradeÓÃt | tatrÃntarÃÓvÃso ya uparatesminnÃÓvÃse na tÃvatpraÓvÃsa utpadyate | yadantarÃlaviÓrÃmasthÃnasahagata itvarakÃlÅnastadanusad­Óo vÃyurutpadyate | ayamucyatentarÃÓvÃsa÷ | yathÃÓvÃso 'ntarÃÓvÃsaÓcaivaæ praÓvÃsontara(nta÷)praÓvÃsaÓca veditavya÷ | tatrÃyaæ, viÓe«a÷ | bahirmukho vÃyu÷ pravartate bahi[÷] nÃbhÅdeÓamupÃdÃya | yÃvanmukhÃgrÃnnÃsikÃgrÃ[t]tato và punarbahi÷ | dvÃvÃÓvÃsapraÓvÃsanidÃnau [|] katamau dvau | tadÃk«e pakaæ ca karma, nÃbhÅpradeÓasau«iryaæ ca | tato và (#<Ábh_Sh 221>#) puna[rutpannaæ]yatkÃyasau«iryaæ [|] dvÃvÃÓvÃsapraÓvÃsayo÷ saæniÓrayau katamau | dvau kÃyaÓcittaæ ca | tatkasya heto÷ [|] kÃyasaænni(sanni)ÓritÃÓcittasaænni(sanni)ÓritÃÓcÃÓvÃsapraÓvÃsÃ÷ pravartante | te ca yathÃyogaæ sa cetkÃyasaænniÓrità [eva] pravarteran | asaæj¤isamÃpannÃnÃæ, nirodhasamÃpannÃnÃæ asaæj¤isattve«u deve«ÆpapannÃnÃæ sattvÃnÃæ pravarteran | sa ceccittasanniÓrità eva pravartteran | tenÃrÆpyasamÃpannopapannÃnÃæ sattvÃnÃæ pravarteran | sa cetkÃyasanniÓritÃÓcittasanniÓritÃ÷ pravarteran | te ca na yathÃyogaæ tena caturthadhyÃnasamÃpannopapannÃnÃæ, kalalagatÃnäcÃrbudagatÃnÃæ, peÓÅgatÃnÃæ sattvÃnÃæ pravarteran | na ca pravarttate (tante) | tasmÃdÃÓvÃsapraÓvÃsÃtkÃyasanniÓritÃÓci (tasmÃdÃÓvÃsapraÓvÃsÃ÷ kÃyasanniÓritÃÓci)ttasanniÓritÃÓva pravarttante tena yathÃyogaæ | dve ÃÓvÃsapraÓvÃsayorgatÅ [|] katame dve | ÃÓvÃsayoradhogati÷ | praÓvÃsayorÆrdhvagati÷ | dve ÃÓvÃsapraÓvÃsayorbhÆmÅ | katame dve | audÃrikaæ ca sau«iryaæ, sÆk«maæ ca (|) sau«iryaæ | tatraudÃrikaæ sau«iryaæ nÃbhÅpradeÓamupÃdÃya | yÃvanmukhanÃsikÃdvÃraæ | mukhanÃsikÃdvÃramupÃdÃya (#<Ábh_Sh 222>#) yÃvannÃbhÅpradeÓasau«iryaæ | sÆk«masau«iryaæ katamat | sarvaækÃyagatÃni romakÆpÃni (pÃ÷) || catvÃryÃÓvÃsapraÓvÃsÃnÃæ paryÃyanÃmÃni [|] katamÃni catvÃri | vÃyava[÷], ÃnÃpÃnÃ÷, ÃÓvÃsapraÓvÃsÃ÷ | kÃyasaæskÃrÃÓceti | tatrÃnyairvÃyubhi÷ sÃdhÃraïaæ paryÃyanÃmaikaæ | yaduta vÃyuriti | asÃdhÃraïÃni tadanyÃni trÅïi | dvÃvapak«ÃlÃvÃÓvÃpraÓvÃsaprayuktasya [|] katamau dvau | aÓithilaprayogatà ca, satyÃbhyava«ÂabdhaprayogatÃca | tatrÃÓithilaprayogatayà kausÅdyaprÃptasya styÃnamiddhamvà cittaæ paryavanaha (hya)ti, bahirdhà và vik«ipyate | tathÃbhyava«Âabdhaprayuktasya kÃyavai«amyaæ cotpadyate | cittavai«amyamvà | kathaæ kÃyavai«amyamutpadyate | balÃbhinigraheïÃnÃÓvÃsapraÓvÃsÃnabhini«pŬayata÷ kÃye vi«amà vÃyava÷ pravartante | yesya tatprathamataste«u te«vaægapratyaÇge«u sphuranti | ye sphÃrakÃya (sphurakÃ) ityucyante | te puna÷ sphurakà vÃyavo vivarddhamÃnà rujakà bhavanti | yepyete«vaægapratyaæge«u rujamutpÃdayanti | idamucyate kÃyavai«amyaæ || kathaæ cittavai«amyamutpadyate | cittamvÃsya vikÓipyate | prÃga[sau] na và daurmanasyopÃyÃsenÃbhibhÆyate | evaæ cittavai«amyamutpadyate || (#<Ábh_Sh 223>#) asyà ÃnÃpÃnasm­te÷ pa¤cavidha÷ pa[ricayo] veditavya÷ | tadyathà gaïanÃparicaya÷, skandhÃvatÃraparicaya÷ | pratÅtyasamutpÃdÃvatÃraparicaya÷ | satyÃvatÃraparicaya÷ | «o¬aÓÃkÃraparicayaÓca | tatra gaïanÃparicaya÷ katama÷ | samÃsataÓcaturvidho gaïanÃparicaya÷ | tadyathà ekaikagaïanà [|] dvayaikagaïanà [|] anulomagaïanà | pratilomagaïanà ca || tatraikaikagaïanà katamà |yadà ÃÓvÃsa÷ pravi«Âo bhavati | tadà ÃÓvÃsa praÓvÃsopanibaddhayà sm­tyà ekamiti gaïayati | yadà ÃÓvÃse niruddhe praÓvÃsa utpadya nirgato bhavati | tadà dvitÅyaæ gaïayatyevaæ yÃvaddaÓa gaïayati | e«Ã hi gaïanà saækhyà nÃtisaæk«iptà nÃtivistarà iyamucyate ekaikagaïanà || dvayaikagaïanà katamà | yadà ÃÓvÃsa÷ pravi«Âo bhavati, niruddhaÓca | praÓvÃsa utpanno bhavati | nirgataÓca tadà ekamiti gaïayati | anena gaïanÃyogena yÃvaddaÓa gaïayati | iyamucyate | dvayaikagaïanà | ÃÓvÃsaæ ca praÓvÃsaæ cedaæ dvayamekatyamabhisaæk«ipyaikamiti gaïayati tenocyate dvayaikagaïanà || anulomagaïanà katamà | anayaivaikaikagaïanayÃ, dvayaikagaïanayà vÃ, anulomaæ yÃvaddaÓa gaïayati | (#<Ábh_Sh 224>#) iyamucyate anulomagaïanà || pratilomagaïanà katamà | pratilomaæ daÓa upÃdÃya, navëÂau, sapta, «aÂ, paæca, yÃvadekaæ gaïayati | iyamucyate pratilomagaïanà | yadà sa ekaikagaïanÃæ niÓritya, dvayaikagaïanÃmvÃ, anulomagaïanÃyÃæ, pratilomagaïanÃyÃæ ca k­taparicayo bhavati | na cÃsyÃntarÃccittaæ vik«ipyate [|] avik«iptacittaÓca gaïayati | tadÃsyottaragaïanÃviÓe«o vyapadiÓyate | katamo gaïanÃviÓe«a÷ | ekaikagaïanayà vÃ, dvayaikagaïanayà vÃ, dvayamekaæ k­tvà gaïayati | tatra dvayaikagaïanayà catvÃra ÃÓvÃsapraÓvÃsà ekaæ bhavati | ekaikagaïanayà punarÃÓvÃsapraÓvÃsaÓcaikaæ bhavatyevaæ yÃvaddaÓa gaïayati | evamuttarottara v­ddhyà yÃvacchatamapyekaæ k­tvà gaïayati | tadà ÓataikagaïanayÃnupÆrveïa yÃvaddaÓa gaïayati | evamasya gaïanÃprayuktasya yÃvaddaÓaikaæ k­tvà gaïayati | yÃvacca daÓa paripÆrayati | tayà daÓaikagaïanayà na cÃsyottarÃccittamvik«ipyate | iyatà tena gaïanÃparicaya÷ k­to bhavati | tasya ca gaïanÃprayuktasya sa cedantarÃccittaæ vik«ipyate tadà puna÷ pratinivartyÃdito gaïayitumÃrabhate | anulomamvÃ, pratilomamvà [|] yadà cÃsya gadhayÃccittaæ svarasenaiva bÃhimÃrga(svarasavÃhimÃrgeïaiva) (#<Ábh_Sh 225>#) samÃrƬhamÃÓvÃsapraÓvÃsÃlambanopanibaddhamavyavacchinnaæ nirantaraæ, pravarttamÃse ÃÓvÃsa(se) prav­ttigrÃhakaæ, niruddhe ÃÓvÃse praÓvÃsaÓÆnyÃvasthÃgrÃhakaæ, prav­tte praÓvÃse prav­ttigrÃhakaæ, niv­tte punarniv­ttigrÃhakaæ, avikaæpyamavicalamavik«epÃkÃraæ, sÃbhirÃmaæ ca pravarttate | iyatà gaïanÃbhÆmisamatikramo bhavati | punastadà gaïayitavyaæ bhavati | nÃnyatrÃÓvÃsapraÓvÃsÃlambanaæ cittamupanibadhyate | ÃÓvÃsapraÓvÃsà anugantavyÃÓcÃ[bhilak«a]yitavyÃÓca sÃntarÃÓvÃsapraÓvÃsÃ÷ saprav­ttiniv­ttyavasthÃ÷ ayamucyate gaïanÃparicaya÷ | sa khalve«a gaïanÃparicayo m­dvindriyÃïÃæ vyapadiÓyate | te«Ãmetad vyÃk«epasthÃnaæ bhavati | cittasthitaye cittanirataye [|] anyathà gaïanÃmantareïa te«Ãæ styÃnamiddhamvà cittaæ paryavahet, bahirdhà và cittaæ vik«ipyeta, gaïanÃprayuktena tu te«Ãmetanna bhavati | ye tu tÅk«ïendriyÃ÷ paÂubuddhaya÷ te«Ãæ punargaïanÃprayogeïa priyÃrohatà bhavati | tatropadi«Âà evaæ gaïanÃprayogaæ laghu laghveva pratividhyanti | na ca tenÃbhiramante [|] te punarÃÓvÃsapraÓvÃsÃlambanÃæ sm­timupanibadhya yatra ca pravarttante, yÃvacca pravarttante | yathà ca pravarttante, (#<Ábh_Sh 226>#) yadà ca pravarttante | tatsarvamanupracchatyupalak«ayatyupasthitayà sm­tyà [|] ayamevaæ rÆpaste«Ãæ prayoga÷ | tasya ca prayogasyÃsevanÃnvayÃdbhÃvanÃnvayÃd bahulÅkÃrÃnvayÃtkÃyapraÓrabdhirutpadyate, cittapraÓrabdhiÓca | ekÃgratÃæ ca sp­ÓatyÃlambanÃbhiratiæ ca nirgacchati | ya evaæ k­taparicayo grÃhyagrÃhakavastumanasikÃreïa skandhÃnavatarati | ye cÃÓvÃsapraÓvÃsà yaÓcai«ÃmÃÓrayakÃyastaæ manasi kurvan rÆpaskandhamavatarati | yà te«ÃmÃÓvÃsapraÓvÃsÃnÃæ tadgrÃhikayà sm­tyà saæprayuktà anubhÃvanà sa vedanÃskandha ityavatarati | yà saæjÃnanÃ[sa]saæj¤Ãskandha ityavatarati | yà cÃsau sm­tiryà ca cetanÃ, yà ca (|) tatra praj¤Ã | ayaæ saæskÃra ityuvatarati | yaccittaæ, mano, vij¤Ãnamayaæ vij¤Ãnaskandha ityavatarati | yà tadbahulavihÃrità | evaæ skandhe«vavatÅrïasyÃyamucyate skandhÃvatÃraparicaya÷ | yadà cÃnena skandhamÃtraæ d­«Âaæ bhavati | parij¤Ãtaæ sasaæskÃramÃtraæ, vastumÃtraæ, tadà sa e«Ãmeva saæskÃrÃïÃæ pratÅtyasamutpÃdamavatarati | kathaæ ca punaravatarati | sa evaæ rÆpamanve«ate, parye«ate, (#<Ábh_Sh 227>#) itÅye ÃÓvÃsapraÓvÃsÃ÷ kimÃÓritÃ÷, kiæpratyayÃstasyaivaæ bhavati | kÃyÃÓrità ete ÃÓvÃsapraÓvÃsÃ÷ kÃyapratyayÃcci (Óci)ttÃÓritÃÓcittapratyayÃÓca | kÃya÷ punaÓcittaæ ca kiæ pratyayaæ ca [|] sa kÃyaæ (ya÷) citta¤ca jÅvitendriyapratyayamityavatarati | pÆrvaka÷ saæskÃra÷ [|] sa pÆrvakaæ saæskÃramavidyÃpratyayami (i)tyavatarati | iti hi avidyÃpratyaya(÷) pÆrvaka÷ saæskÃra÷ sarvasaæskÃrapratyayaæ jÅvitendriyaæ, jÅvitendriyapratyaya÷ kÃyo, vij¤Ãnaæ ca, kÃyacittapratyayà ÃÓvÃsapraÓvÃsÃ÷ | tatrÃvidyÃnirodhÃt saæskÃranirodha÷ | saæskÃra nirodhÃjjÅvitendriyanirodha÷ | jÅvitendriyanirodhÃtkÃyacittanirodha÷ [|] kÃyacittanirodhÃdÃÓvÃsapraÓvÃsanirodha÷ | evamasau pratÅtyasamutpÃdamatavarati | sa tadbahulavihÃrÅ pratÅtyasamutpÃ[dÃkÃ]re k­taparicaya ityucyate | ayamucyate pratÅtyasamutpÃdÃvatÃraparicaya÷ [|] (#<Ábh_Sh 228>#) sa evaæ pratÅtyasamutpÃde k­taparicayo ya ete saæskÃrÃ÷ pratÅtyasamutpannÃ÷ | anityà eta ityavatarati | anityatvÃdabhÆtvà [ca prati]vigacchanti | punarete abhÆtvà bhavanti | bhÆtvà ca prativigacchanti | te jÃti dharmÃïo, jarÃdharmÃïo, vyÃdhidharmÃïo, maraïadharmÃïa÷ | ye jÃtijarÃvyÃdhimaraïadharmÃïaste du÷khÃ, ye du÷khÃstenÃtmÃna÷, asvatantrÃ÷, svÃmivirahitÃ÷ [|] evaæ so 'nityadu÷khaÓÆnyÃnÃtmÃkÃrairdu÷khasatyamavatÅrïo bhavati | yà kÃcide«Ã[æ] saæskÃrÃïÃmabhinirv­tti÷ | du÷khabhÆtÃ, rogabhÆtÃ, gaï¬abhÆtÃ, sarvÃsau t­«ïÃpratyayÃ(÷) | yatpunarasyà du÷khajanikÃyÃst­«ïÃyà aÓe«aprahÃïametacchÃntametatpraïÅtametattamevaæ ca me jÃnata, evaæ bahulavihÃriïast­«ïÃyà aÓe«aprahÃïaæ bhavi«yatÅti | evaæ hi samudayasatyaæ, nirodhasatyaæ, mÃrgasatyamavatÅrïo bhavati | sa tadbahulavihÃrÅ yadà satyÃnyabhisamÃgacchati | ayamucyate satyÃvatÃraparicaya÷ [|] tasyaivaæ satye«u k­taparicayasya | darÓanaprahÃtavye«u dharme«u prahÅïe«u bhÃvanÃprahÃtavyà avaÓi«Âà bhavanti | ye«Ãæ prahÃïÃya «o¬aÓÃkÃraparicayaæ karoti | (#<Ábh_Sh 229>#) katame puna÷ «o¬aÓÃkÃrÃ÷ | sm­ta ÃÓvÃsa÷ (ta (#<Ábh_Sh 230>#) ÃÓvasan) sm­ta ÃÓvasimÅti Óik«ate | sm­ta÷ praÓvasan praÓvasimÅti Óik«ate | dÅrghaæ hrasvaæ sarvakÃyapratisamvedÅ | ÃÓvasan sarvakÃyapratisaævedÅ | ÃÓvasimÅti Óik«ate | sarvakÃyapratisaævedÅ praÓvasan | sarvakÃyapratisaævedÅ praÓvasimÅti Óik«ate | praÓrabhya kÃyasaæskÃrÃnÃÓvasanpraÓrabhyakÃyasaæskÃrÃnÃÓvasimÅti Óik«ate | praÓrabhya kÃyasaæskÃrÃn praÓvasan, praÓrabhya kÃyasaæskÃrÃn praÓvasimÅti Óik«ate | prÅtipratisaævedÅ sukhapratisaævedÅ Óik«ate | cittasaæskÃrapratisamvedÅ praÓrabhya cittasaæskÃrÃnÃÓvasan, praÓrabhya cittasaæskÃrÃnÃÓvasimÅti Óik«ate | praÓrabhya cittasaæskÃrÃn (#<Ábh_Sh 231>#) praÓvasan, praÓrabhya cittasaæskÃrÃn praÓvasimÅti Óik«ate | cittapratisaævedÅ | abhipramodayaæÓcittaæ, samÃdadhaccittaæ, vimocaccittaæ ÃÓvasan vimocayan cittaæ vimocayatÅti mÃÓvasimÅti Óik«ate | vimocayaæÓcittaæ praÓvasan vimocayaæÓcittaæ praÓvasimÅti Óik«ate | anityÃnudarÓÅ, prahÃïÃnudarÓÅ, virÃgÃnudarÓÅ ÃÓvasannirodhÃnudarÓÅ ÃÓvasimÅti Óik«ate | nirodhÃnudarÓÅ praÓvasannirodhÃnudarÓÅ praÓvasimÅti Óik«ate | ka÷ punare«Ãæ vibhÃga÷ (|) ÃkÃrÃïÃæ [|] sa Óaik«o d­«Âa(pra)pavÃdo lÃbhÅbhavati | caturïÃæ sm­tyupasthÃnÃnÃæ ÃÓvà sapraÓvÃsÃlambanaæ ca (|) manaskÃramÃrabhate | avaÓi«ÂÃnÃæ (#<Ábh_Sh 232>#) saæyojanÃnÃæ prahÃïÃya [|] tenÃha sm­ta÷ | ÃÓvasan sm­ta ÃÓvasimÅti Óik«ate | yadà ÃÓvÃsaæ và praÓvÃsamvà Ãlambate tadà dÅrgham ÃÓvasimi praÓvasimÅti Óik«ate | yadà antarÃÓvÃsamantarÃ(nta÷) praÓvÃsaæ vÃlambanÅkaroti | tadà hrasvamÃ[Óvasimi] praÓvasimÅti Óik«ate | tathà hi ÃÓvÃsapraÓvÃsà dÅrghÃ÷ pravarttante | antarÃÓvÃsà antara(nta÷) praÓvÃsÃÓca h­svÃste tathaiva pravarttante | tathaivopalak«ayati | jÃnÃti | yadà sÆk«masaur«iyagatÃnÃÓvÃsapraÓvÃsà vik«epÃnupravi«ÂÃn kÃye adhimucyate | ÃlambanÅkaroti | niruddhe ca praÓvÃse 'ntara (nta÷) praÓvÃse ca | anutpanne ÃÓvÃsentarÃÓvÃse ca | praÓvÃsÃÓvÃsaÓÆnyÃæ, tadvyupetÃæ, tadvyavahitÃæ sitÃmavasthà mÃlambanÅ karoti || tasmin samaye praÓrabhya kÃyasaæskÃrÃnÃÓvasan, praÓrabhya, kÃyasaæskÃrÃnÃÓvasimÅti Óik«ate | praÓrabhya kÃyasaæskÃrÃn praÓvasan, praÓrabhya kÃyasaæskÃrÃn praÓvasimÅti Óik«ate | api tu khalu tasyÃsevanÃnvayÃdbhÃva nÃnvayÃd bahulÅkarÃnvayÃt | ye kharÃ, du÷saæsparÓÃ, ÃÓvÃsapraÓvÃsÃ÷ pÆrvamak­taparicayasya prav­ttà (#<Ábh_Sh 233>#) bhavanti | k­taparicayasya anye ca m­dava÷ sukhasaæsparÓÃ÷ pravarttante | tenÃha | praÓrabhya kÃyasaæskÃrÃnÃÓvasimÅti Óik«ate | sa caivamÃnÃpÃnasm­tiprayogeïa ca yukta÷ sa cellÃbhÅ bhavati | prathamasya và dhyÃnasya, dvitÅyasya và yasmin samaye prÅtipratisaævedÅ ÃÓvasan, prÅtipratisaævedÅ (|) ÃÓvasi mÅti Óik«ate | sa cetpunarlÃbhÅ bhavati | ni«prÅtikasya t­tÅyasya dhyÃnasya [|] sa tasmin samaye sukhapratisaævedÅ bhavati | t­tÅyadhyÃnÃdÆrdhvaæ ÃnÃpÃnasm­tisaæprayogo nÃsti | yena yÃvatt­tÅyadhyÃnÃt parikÅrtitaæ saæg­hÅtaæ | tasyaivaæ prÅtipratisaævedino vÃ, sukhapratisaævedino và [|] sa cetkadÃcitkarha (rhi) citsm­tisaæpramo «Ãdutpadyate | asmÅti và ayamahamasmÅti và bhavi«yÃmÅti vÃ, na bhavi«yÃmÅti vÃ, rÆpÅ bhavi«yÃmyarÆpÅ bhavi«yÃmi | saæj¤Å, asaæj¤Å | naiva saæj¤Å, nÃsaæj¤Å bhavi«yÃmÅtyevaæ saæmohasaæj¤ÃcetanÃsahagatami¤jitaæ manthitaprapa¤citÃ(tama)bhisaæsk­taæ t­«ïÃgatamutpadyate | ya[t]tadutpannaæ laghu laghveva praj¤ayà pratividhyati | nÃdhivÃsayati | prajahÃti | vinodayati | vyantÅkaroti | evaæ cittasaæskÃrapratisaævedÅ praÓrabhya cittasaæskÃrÃnÃÓvasimÅti (#<Ábh_Sh 234>#) [ÃÓvasan praÓrabhya cittasaæskÃrÃnÃÓvasimÅti] Óik«ate | sa cetpunarlÃbhÅ bhavati maulÃnÃæ prathamadvitÅyat­tÅyadhyÃnÃnÃæ sa cÃvaÓyamanÃgamyasya prathamadhyÃnasÃmantakasya lÃbhÅ bhavati | sa taæ ni (tanni)Órityotpannaæ svaæ cittaæ pratyavek«ate | sarÃgaæ vÃ, vigatarÃgamvÃ, sadve«amvÃ, vigatadve«amvÃ, saæmohaæ (samohaæ) vigatamohaæ, saæk«iptaæ, lÅnaæ, prag­hÅtamuddhatamanuddhataæ, vyupaÓÃntamavyupaÓÃntaæ, samÃhitamasamÃhitaæ, subhÃvitamasubhÃvitaæ, vimuktaæ cittamavimuktaæ cittamiti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti | pratisaævedayati | tenÃha cittapratisaævedÅ | sa yadà styÃna[middha]nivaraïe cittaæ niÓritaæ (|) bhavati | adhyÃtmaæ saægamayata÷ yadÃnyatamÃnyatamena prasÃdanÅyenÃlambanena saædarÓayati | samÃdÃpayati | samuttejayati | saæpradÅpayati | tenÃha [|] abhipramodayaæÓcittaæ [|] yadà [puna]rauddhatyanivaraïena kauk­tyanivaraïena niv­ttaæ paÓyati | abhisaæprag­hïata stadà anyatamamÃnyatamena prasÃdanÅyenÃlambanena saædarÓayatyadhyÃtmamavasthÃpayati | Óamayati, samÃdhatte | tenÃha samadadhaccitaæ (samÃdadhaæÓcittaæ) [|] yadà ca taccittamÃsevanÃnvayÃd bhÃvanÃnvayÃd (#<Ábh_Sh 235>#) bahulÅkarÃnvayÃnnivaraïasamudÃcÃrÃya dÆrÅ k­taæ bhavati | nivaraïebhyo viÓodhitaæ (vimocitaæ) [|] tenÃha [|] vimocayacci(yaæÓci)ttamÃÓvasan | vimocayaæÓcittamÃÓvasimÅti Óik«ate | tasya nivaraïebhyo vimuktacetaso mÃrgabhÃvanÃyà ÃntarÃyikebhya÷ anuÓayà [a]vaÓi«Âà bhavanti | prahÃtavyÃ÷ [|] sa te«Ãæ prahÃïÃya mÃrgaæ saæmukhÅkaroti yaduta saæskÃrÃnityatÃmeva sÃdhu ca, su«Âhu ca, yoniÓa÷ pratyavek«ate | tenÃha | anityÃnudarÓÅ | tena ca pÆrvaæ prathamadvitÅyat­tÅyadhyÃnasanniÓrayeïÃnÃgamyasaæniÓrayeïa và puna÷ Óamathayoga÷ [|] ­juæ etarhi anityÃnudarÓi(rÓÅ)vipaÓyanÃyÃæ yogaæ karotyevaæ asya taccittaæ ÓamathavipaÓyanÃparibhÃvitaæ dhÃtu«u vimucyate | yadutÃnuÓayebhya÷ | katame dhÃtava÷ [|] yaÓca prahÃïadhÃturyaÓca (#<Ábh_Sh 236>#) virÃgadhÃtu÷, yaÓcanirodhadhÃtu÷ | tatra sarvasaæskÃrÃïÃæ darÓanaprahÃtavyÃnÃæ prahÃïÃtprahÃïadhÃtu÷ | sarvasaæskÃrÃïÃæ bhÃvanÃprahÃtavyÃnÃæ prahÃïÃdvirÃga dhÃtu÷ | sarvopadhinirodhÃnnirodhadhÃtu÷ | sa evaæ trÅndhÃtÆn ÓÃntato manasi kurvan, k«emata, Ãrogyata÷, ÓamathavipaÓyanÃæ bhÃvayati | yenÃsyÃsevanÃnvayÃdbhÃvÃnvayÃd bahulÅkÃrÃnvayÃdavaÓi«Âebhyo bhÃvanÃprahÃtavyebhya÷ kleÓebhyaÓcittaæ vimucyate | tenÃha | prahÃïÃnudarÓÅ, virÃgÃnudarÓÅ, nirodhÃnudarÓÅ ÃÓvasannirodhÃnudarÓÅ ÃÓvasimÅti Óik«ate | evamayaæ darÓanabhÃvanÃprahÃtavye«u kleÓe«u | prahÅïe«varhanbhavati | k«ÅïÃsrava÷ nÃstyasyÃta uttarikaraïÅyaæ bhavati | k­tasya và paricaya÷ | ayamasyocyate «o¬aÓÃkÃra÷ paricaya÷ | yaÓcÃyaæ paæcavidha÷ paricaya iyamasyocyate | ÃnÃpÃnasm­ti÷ | yatra vitarkacarita÷ pudgala÷ prayujyamÃna÷ priyÃro hatayà prayujyate | savyÃpÃraæ caitadÃlambanaæ | savyok«epamadhyÃtmaæ pratyÃtmaæ (#<Ábh_Sh 237>#) ÃsannÃsannaæ yenÃsya tatra prayujyamÃnasya yo vitarkasaæk«obha÷ sa na bhavati | tvaritatvaritaæ ca cittamÃlambane santi«Âhate | abhiramate | saæjÃyate | idaæ pa¤ca [vidhaæ] (saæ) vitarkacaritasya pudgalasya caritaviÓodhanamÃlambanaæ | tatra kauÓalÃlambanaæ (kauÓalyÃlambanaæ) ca [ka]tamat tadyathà | skandhakauÓalyaæ, dhÃtukauÓalyamÃyatanakauÓalyaæ, pratÅtyasamutpÃdakauÓalyaæ, sthÃnÃsthÃnakauÓalyaæ | tatra katame skandhÃ÷, katama÷ (mat) skandhakauÓalyaæ || Ãha | paæca skandhÃ÷ | rÆpaskandho vedanÃskandha÷ | saæskÃraskandho vij¤ÃnaskandhaÓca || (#<Ábh_Sh 238>#) tatra rÆpaskandho yatkiæcidrÆpaæ sarvaæ taccatvÃri mahÃbhÆtÃni | catvÃri mahÃbhÆtÃnyupÃdÃya | (#<Ábh_Sh 239>#) tatpunaratÅtÃnÃgatapratyutpannamÃdhyÃtmikaæ vÃ, bÃhyamvÃ, [audÃri]kamvÃ, sÆk«mvÃ, hÅnamvÃ, praïÅtamvÃ, dÆre vÃ, antike và | tatra vedanÃskandha÷ katama÷ [|] sukhavedanÅyamvà (#<Ábh_Sh 240>#) sparÓaæ pratÅtya, du÷khavedanÅyamvÃ, adu÷khÃsukhavedanÅyamvà [|] «a¬avedanÃkÃyÃ÷ | cak«u÷ saæsparÓajà vedanà [| Óro]traghrÃïajihvÃkÃyamana÷saæsparÓajà vedanà || tatra saæj¤Ãskandha÷ katama÷ [|] tadyathà sanimittasaæj¤Ã, animittasaæj¤Ã, parÅttasaæj¤Ã | mahadgatasaæj¤Ã | apramÃïasaæj¤Ã | nÃsti ki¤cidityÃki¤canyÃyatanasaæj¤Ã | «aÂsaæj¤ÃkÃyÃ÷ || cak«u÷saæsparÓa[jÃ] saæj¤Ã || ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyamana÷saæsparÓajà saæj¤Ã || saæskÃra[skandha÷] (#<Ábh_Sh 241>#) katama÷ | «aÂcetanà kÃyÃ÷ cak«u÷ saæsparÓajà (#<Ábh_Sh 242>#) cetanÃ, ÓrotraghrÃïajihvakÃyamana÷ saæsparÓajà cetanà [|] cetanÃæ ca saæj¤Ã ca sthÃpayitvà || ye tadanye caitasikà dharmÃ÷ || tatra vij¤Ãnaskandha÷ katama÷ | yaccittaæ manovij¤Ãnaæ [|] te puna÷ «a¬vij¤ÃnakÃyÃ÷ | cak«urvij¤Ãnaæ ÓrotraghrÃïajihvakÃyamanovij¤Ãnaæ | sà cai«Ã vedanà saæj¤Ã saæskÃrastaccaitadvij¤Ãnaæ | atÅtÃnÃgatapratyutpannamÃdhyÃtmikaæ (#<Ábh_Sh 243>#) và bÃhyamvà iti vistareïa pÆrvavat || ima ucyante skandhÃ÷ || skandhakauÓalyaæ katamat | ya etÃnyathoddi«ÂÃndharmÃnnÃnÃtmakatayà ca jÃnÃti | bahvÃtmakatayà ca, na tata÷ paramupalabhate | vikalpayati và | idamucyate samÃsata÷ skandhakauÓalyam || tatra katamà nÃnÃtmakatà skandhÃnÃmanya eva rÆpaskandho (#<Ábh_Sh 244>#) 'nyo vedanÃskandha evaæ | anyo yÃvadvij¤Ãnaskandha iyaæ nÃnÃtmakatà || tatra katamà bahvÃtmakatà | yo rÆpaskandho nekavidho nÃnÃprakÃra÷ | bhÆtalaukikabhedenÃnÃgatapratyutpannÃdikena ca | prakÃrabhedena [|] iyamucyate anekÃtmakatà | rÆpaskandhasyaivamavaÓi«ÂÃnÃæ skandhÃnÃæ yathÃyogaæ veditavyam | kiæ ca na tasmÃtparaæ upalabhate, vikalpayati | skandhamÃtramupalabhate | vastumÃtraæ no tu skandhavyatirekeïÃhvÃ(tmÃ)namupalabhate | nityadhruvamavipariïÃmadharmakaæ, nÃpyÃtmÅyaæ kiæcididaæ nopalabhate | no vikalpayati tasmÃtpareïa | tatra katame dhÃtava÷ | katamaddhÃtukauÓalyaæ | Ãha | (#<Ábh_Sh 245>#) a«ÂÃdaÓa dhÃtava÷ | cak«urdhÃtÆ rÆpadhÃtuÓcak«urvij¤ÃnadhÃtu÷ | ÓrotradhÃtu÷ | ÓabdadhÃtu÷ | Órotravij¤ÃnadhÃtu÷ | ghrÃïadhÃtu÷ | gandhadhÃtu÷ | ghrÃïavij¤ÃnadhÃtu÷ | jihvadhÃtÆrasadhÃtu÷ | jihvavij¤ÃnadhÃtu÷ | kÃyadhÃtu÷, spra«ÂavyadhÃtu÷, kÃyavij¤ÃnadhÃturdharmadhÃturmano vij¤ÃnadhÃturimaucyante dhÃtava÷ | yatpunaretÃna«ÂÃdaÓadharmÃnsvakasvakÃddhÃto÷ svakasvakÃdvÅjÃt | svakasvakÃdgotrÃjjÃyante nirvartante prÃdurbhavantÅti | jÃnÃti rocayatyupanidhyÃti | idamucyate dhÃtukauÓalyaæ || yada«ÂÃdaÓÃnÃæ dharmÃïÃæ svarusvakÃddhÃto÷ prav­ttiæ jÃnÃti | tadevameti hetupratyakauÓalyametadyaduta dhÃtukauÓalyaæ || tatra katamÃnyÃyatanÃni | katamadÃyatanakauÓalyamÃha | dvÃdaÓayatanÃni | cak«urÃyatanaæ, rÆpÃyatanaæ | (#<Ábh_Sh 246>#) ÓrotrÃyatanaæ | ÓabdÃyatanaæ | ghrÃïÃyatanaæ | gandhÃyatanaæ | jihvÃyatanaæ | rasÃyatanaæ | kÃyÃyatanaæ | spra«ÂavyÃya tanaæ, mana Ãyatanaæ, dharmÃyatanaæ ca | imÃnyucyante ÃyatanÃni | katamadÃyatanakauÓalyaæ | tatra cak«uradhipati÷ rÆpÃïyÃlambanaæ cak«urvij¤Ãnasya saæprayogasyotpattaye [|] samanantaraniruddhaæ ca mana÷ samanantarapratyaya÷ | (#<Ábh_Sh 247>#) tatra Órotramadhipati÷ | Óabda Ãlambanaæ | samana[ntara]niruddhaæ ca mana÷ samanantarapratyaya÷ | Órotravij¤Ãnasya sa saæprayogasyotpattaye [|] evaæ yÃvanmana÷ samanantaraæ tajjo manasikÃrodhipatipratyayo dharmÃlambanaæ (dharma Ãlambanaæ) manovij¤Ãnasya saæprayogasyotpattaye iti | tribhi÷ pratyayai÷ samanantarapratyayena, ÃlambanapratyayenÃdhipatipratyayena ca | «aïïÃæ vij¤ÃnakÃyÃnÃæ prav­ttirbhavati | sasaæprayogÃnÃ(ïÃ)miti | yadevamÃdhyÃtmikabÃhye«vÃyatane«u pratyayakauÓalyamidamucyate ÃyatanakauÓalyam || tatra katama÷ pratÅtyasamutpÃda÷ katama÷ (mat) (#<Ábh_Sh 248>#) pratÅtyasamutpÃdakauÓalyaæ [|] Ãha | avidyÃpratyayÃ÷ saæskÃrÃ÷, saæskÃrapratyayamvij¤Ãnaæ, vij¤Ãnapratyayaæ nÃmarÆpaæ | vistareïa yÃvadevamasya kevalasya mahato du÷khaskandhasya samudayo bhavatyayamucyate pratÅtyasamutpÃda÷ | yatpurardharmà eva dharmÃnabhi«pandayati(nti) dharmà eva dharmÃn pari«pandayanti | saæskÃrà eva dharmÃïÃmÃhÃrakÃ÷ tena hetusamutpannatvÃt pratÅtyasamutpannatvÃtvÃdabhÆtvà bhavanti | bhÆtvà ca prativigacchanti | tasmÃdanityà ete saæskÃrà ye punaranityÃste jÃtidharmÃïo, jarÃædharmÃïo, vyÃdhidharmÃïo, maraïadharmÃïa÷, Óokaparidevadu÷khÃdaurmanasyopÃyÃsadharmÃïa÷ | te jarà dharmitvÃdyÃvadupÃyÃsadharmitvÃt | du÷khÃ, ye và punardu÷khÃ, asvatantrÃ, durbalÃste anÃtmÃna iti | yadebhirÃkÃrai÷ (#<Ábh_Sh 249>#) pratÅtyasamutpanne«u dharme«u anityaj¤Ãnaæ, du÷khaj¤Ãnaæ, nairÃtmyaj¤Ãnaæ | idamucyate pratÅtatyasamutpÃdakauÓalyam || sthÃnÃsthÃnakauÓalyaæ puna÷ pratÅtyasamutpÃda eva veditavyaæ || tatrÃyaæ viÓe«a÷ [|] sthÃnÃsthÃnakauÓalyenà vi«amahetukatÃæ jÃnÃti | asti kuÓalÃkuÓalÃnÃæ karmaïÃæ phalavipÃka÷ | akuÓalÃnÃmani«Âa iti || yadevaæ j¤Ãnamidamucyate sthÃnÃsthÃnakauÓalyaæ || taccaitatpa¤casthÃnakauÓalyaæ samÃsata÷ svalak«aïakauÓalyaæ bhavati | sÃmÃnyalak«aïakauÓalyaæ ca | tatra skandhakauÓalyena svalak«aïakauÓalyamÃkhyÃtaæ | avaÓi«Âai÷ sÃmÃnyalak«aïakauÓalyamidamucyate kauÓalyÃlambanaæ || tatra kleÓaviÓodhanamÃlambanaæ katamat | Ãha | (#<Ábh_Sh 250>#) adhobhÆmÅnÃmaudÃrikatvaæ tadyathà kÃmadhÃtau prathamadhyÃnasya evaæ yÃvannaiva saæj¤ÃnÃsaæj¤Ãyatanasya | tatra katamà audÃrikatà | audÃrikatà dvividhà | svabhÃvodÃrikatà (svabhÃvaudÃrikatÃ) saækhyaudÃrikatà ca | tatra svabhÃvaudÃrikatà kÃmadhÃtÃvapi pa¤ca skandhÃ÷ saævidyante | prathame tu dhyÃne ye kÃmÃvacarÃste sÃdÅnavatarÃÓca du÷khavihÃrata[rÃÓ]ca | alpakÃvasthÃyitarÃÓca | hÅnatarÃ÷ pratikru«ÂatarÃÓca [|] iyame«Ãæ svabhÃvaudÃrikatà prathame tu dhyÃne [|] tathà tena te ÓÃntatarÃ÷ praïÅtatarà ityucyante | tatra saækhyaudÃrikatà katamà | kÃmÃvacaro rÆpaskandha÷ prabhÆtatara÷ parij¤eya÷ | prahÃtavya evaæ yÃvadvij¤Ãnaskandha iyamucyate skandhaudÃrikatà || evamuparimÃbhÆmi«u svabhÃvo (vau) dÃrikatà saækhyaudÃrikatà ca | yathÃyogaæ veditavyÃ÷ (:) | iyaæ tÆparimÃsu bhÆmi«u yÃvadÃkiæcanyÃyatanÃ[t]tadaudÃrikata[rÃ]Óca veditavyÃ÷ sarvà adharimà bhÆmaya÷ | du÷khavihÃrata[rÃ]Óca alpÃyu«katarÃÓca, naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤Ãyatanaæ puna÷ ÓÃntameva upari Óre«Âhatayà bhÆmerabhÃvÃt | yatra samÃsata ÃdÅnavÃrtha÷ | audÃrikatÃrtha÷ | yasyÃæ yasyÃæ bhÆmau prabhÆtataramÃ(Ã)dÅnavaæ(vo) (#<Ábh_Sh 251>#) bhavati | sà ÃdÅnavata÷ | audÃriketyucyate | yasyÃæ laukikÃnÃæ bhÆmÃvalpatara mÃ(Ã)dÅnavaæ(vo) bhavati | sà ÃdÅnavata÷ ÓÃntetyucyate | idaæ laukikÃnÃæ laukikena mÃrgeïa kleÓaviÓodhanamÃlambanaæ tathÃpi tasyÃdharimÃæ bhÆmimÃdÅnavata÷ paÓyata÷ | rogata÷, ayogak«emata÷, uparimÃæca bhÆmiæ ÓÃntata÷ [|] ye adhobhÆmikÃ÷ kleÓà yÃvadÃkiæcanyÃyatanabhÆmikÃ÷, kÃmadhÃtumupÃdÃya te prahÅyante | na tvatyantata÷ prahÅyante | te punareva te pratisandhikà bhavanti | lokottareïa và punarmÃrgeïa kleÓaviÓodhanamÃlambanaæ caturvidhaæ, tadyathà | du÷khasatyaæ, samudayasatyaæ, nirodhasatyaæ, mÃrgasatya¤ca || tatra du÷khasatyaæ katamat | tadyathà jÃtirdu÷khaæ jarÃpi [du÷khaæ] vyÃdhirmaraïamapriyasaæyoga÷ priyavinÃbhÃva icchÃvighÃtaÓca | saæk«epata÷ pa¤copÃdÃnaskandhà du÷khaæ [|] (#<Ábh_Sh 252>#) tatra samudaya Ãryasatyaæ t­«ïà paunarbhavikÅ nandÅrÃgasahagatà tatra tatrÃbhinandinÅ || tatra niro[dha Ã]ryasatyaæ yadasyà eva t­«ïÃyà aÓe«aprahÃïaæ || (#<Ábh_Sh 253>#) mÃrgasatyaæ ÃryëÂÃægo mÃrga÷ [|] tatra k­«ïapak«aæ Óuklapak«aæ copÃdÃya hetuphalavyavasthÃnena catu÷satyavyavasthÃnaæ || tatra du÷khasatyaæ phalaæ | samudayasatyaæ hetu÷ | nirodhasatyaæ phalaæ | mÃrgasatyaæ hetu÷ prÃptaye, sparÓanÃyai | tatra du÷khasatyaæ vyÃdhisthÃnÅyaæ tatprathamata÷ parij¤eyaæ | samudayasatyaæ vyÃdhinidÃnasthÃnÅyaæ | taccÃntaramparivarjayitavyaæ | nirodhasatyamÃrogyasthÃnÅyaæ | tacca sparÓayitavyaæ (spra«Âavyam), sÃk«Ãtkartavyaæ | mÃrgasatyaæ bhai«ajyasthÃnÅyaæ | taccÃsevitavyaæ, bhÃvayitavyaæ | bahulÅkartavyaæ | bhÆtaæ caitattathà avitathà (-thama)viparÅtamaviparyastaæ (#<Ábh_Sh 254>#) du÷khaæ du÷khÃrthena, yÃvanmÃrgo mÃrgÃrthena tasmÃtsatyamityucyate | svalak«aïaæ ca [na] visamvadati | taddarÓanÃccÃviparÅtà buddhaya÷ pravarttante | tena satyamityucyate [|] kasmÃtpunaretÃnyÃryÃïÃmeva satyÃni bhavanti | Ãryà etÃni paÓyantyeva samÃnÃni, satyatà (to) jÃnanti paÓyanti (|) yathÃbhÆtaæ, bÃlÃstu na jÃnanti, na paÓyanti | yathÃbhÆtaæ tasmÃdÃryasatyÃnÅtyucyante | bÃlÃnÃmetaddharmatayà satyaæ nÃvabodheta (budhyate) | ÃryÃïÃæ tÆbhayathà tatra jÃnÃti (j¤Ãyate) | du÷khamiti jÃyamÃnasya du÷khà vedanotpadyeta (|) kÃyika caitasikÅ, na tu ja[Ã]tireva du÷khaæ, du÷khanidÃnaæ sÃ, evaæ yÃvadicchÃvighÃto du÷khamiti || (#<Ábh_Sh 255>#) icchÃvighÃtanidÃnaæ du÷khamutpadyeta | kÃyikacaitasikaæ, na tvicchÃvighÃta eva (|) du÷khaæ, du÷khanidÃnaæ puna÷ sa iti peyÃlam | saæk«epata÷ paæcopÃdÃnaskandhÃ÷ du÷khamityebhirjÃtyÃdibhi÷ paryÃyai[÷] | du÷khadu÷khataiva paridÅpità | tatra vipaïÃmadu÷khatà saæskÃradu÷khatà cÃvaÓi«Âà | sà puna÷ pa¤caskandhadu÷khatayà paridÅpità bhavati | tathà hi paæcopÃdÃnaskandhÃstrivedanÃparigatÃste tathoktÃyÃ÷ dukhadu÷khatÃyà bhÃjanabhÆtÃ[÷ |] yà ca noktà vipariïÃmadu÷khatà | saæskÃradu÷khatà ca | sÃpye«veva dra«Âavyà | kena puna÷ kÃraïena bhagavatà du÷khadu÷khataiva parikÅrttità | svaÓabdena vipariïÃmadu÷khatÃ, saæskÃradu÷khatà puna÷ paryÃyeïa [|] tathà hi du÷khadu÷khatÃyà (#<Ábh_Sh 256>#) mÃryÃïÃæ bÃlÃnäca tulyà du÷khatÃbuddhi÷ pravarttate | saævejikÃtyarthaæ du÷khadu÷khatà pÆrvamak­tapraj¤ÃnÃmevaæ ca deÓyamÃne sukhamavatÃro bhavati | satye«u vineyÃnÃæ [|] tatra trividhÃyà du÷khatÃyÃ÷ kathaæ vyavasthÃnaæ bhavati | yattÃvaddu÷khaæ jÃtirdu÷khaæ yÃvadicchÃvighÃto du÷khamityanena sÃdhi«ÂhÃnà du÷khà vedanà ÃkhyÃtà || sà ca du÷khadu÷khatà [|] idaæ du÷khadu÷khatÃyà vyavasthÃnaæ | ye và punaretadvipak«Ã dharmÃstathà yauvanaæ jarÃyÃ, vyÃdherÃrogyaæ, jÅvitaæ maraïasya, priyasaæprayogo 'priyasaæprayogasya | apriyavinÃbhÃva÷ priyavinÃbhÃvasya, icchÃsampattiricchÃvighÃtasya, ye ca du÷khÃyÃæ vedanÃyÃæ prav­ttÃ÷ kleÓÃ÷ sÃdhi«ÂhÃnÃ, ye cÃrogyÃdi«u sukhasthÃnÅye«u dharme«u tannirjÃtÃyÃæ ca vedanÃyÃæ ye prav­ttÃ÷ kleÓà iyamucyate vipariïÃma du÷khatà || tatra sukhà vedanà sÃdhi«ÂhÃnà anityatayà pa[ri]ïamantÅ | atyarthÅbhÃvÃdhipateyaæ du÷khaæ vidadhÃti | kleÓÃ÷ puna÷ sarvatra prav­ttÃ÷ paryavasthÃna«a(Óa) eva du÷khà bhavanti | vipariïÃmaÓca sa cetasa÷ tasmÃdvipariïÃmadu÷khatetyucyate || yathoktaæ bhagavatÃ- avatÅrïavipariïatena cittena mÃt­grÃmasya hastigrahaïaæ ceti vistara÷ || yathà coktaæ- kÃma[c]chandaparyavasthita÷ | kÃma[c]chandaparyavasthÃnapratyayaæ tajjaæ (#<Ábh_Sh 257>#) catasikaæ du÷khadaurmanasyaæ pratisaævedayate | evaæ vyÃpÃdastyÃnamiddhÃmauddha(middhauddha)tyakauk­tyavicikitsÃparyavasthita÷ | tadanenÃgamenÃptena paramÃptena kleÓe«u du÷khÃrtopi lambate | vipariïÃmÃrtho(rtto)pi | tenocyate kleÓavipariïÃma [du÷khate ti [|] idaæ vipariïÃma]du÷khatÃyà vyavasthÃnaæ | saæskÃradu÷khatà puna÷ | sarvatragà upÃdÃnaskandhe«u saæk«epata Ãryà ca dukhadu÷khatÃ, yà ca kleÓasaæg­hÅtà vipariïÃmadharmatÃ, ye (yÃ) ca sÃdhi«ÂhÃnà sukhà vedanà tÃæ sthÃpayitvÃ, ye tadanye skandhÃÓca du÷khÃ÷(du÷kha)sahagatÃstannirjÃtÃstadutpattipratyayà stasya cotpannasya sthitibhÃjanà iyamucyate saæskÃradu÷khatà || ye skandhà anityà udayavyayayuto(tÃ÷) sopÃdÃnÃstrivedanÃbhiranu«aktÃ[÷] | dau«Âhulyopagatà ayogak«emapatità avinirmuktÃ÷ | du÷khadu÷khatÃyà vipariïÃmadu÷khatÃyà asvavaÓavartinaÓca [|] iyamucyate saæskÃradu÷khatayà du÷khatà [|] idaæ saæskÃradu÷khatÃyà vyavasthÃnaæ | tabha(tra)t­«ïà prÃrthanÃbhilëobhinandaneti paryÃyÃ÷ [|] sà puna÷ prÃrthanà tribhirmukhai÷ prav­ttÃ(s)tadyathà punarbhavaprÃrthanÃ, vi«ayaprÃrthanà ca | (#<Ábh_Sh 258>#) tatra yà punarbhavaprÃrthanà mà paunarbhavikÅ t­«ïà | vi«ayaprÃrthanà punardvividhà [|] prÃpte«u vi«aye«u saumanasyÃdhyavasÃnasahagatÃ, aprÃpte«u ca vi«aye«u saæyogÃbhilëasahagatà [|] tatra yà prÃpte«u vi«aye«u saumanasyÃdhyavasÃnasahagatà nandÅrÃgasahagatetyucyate | yà punaraprÃpte«u vi«aye«u saæyogÃbhilëasahagatà tatra tatrÃbhinandinÅtyucyate | nirodhopidvividha÷ | kleÓanirodha÷, upakleÓanirodhaÓca | mÃrgopi dvividha÷ | Óaik«aÓcÃÓaik«aÓca | idamÃlambanaæ kleÓaviÓodhanaæ lokottareïa mÃrgeïa veditavyaæ | tenÃha caturvidhamÃlambanaæ | vyÃpyÃlambanaæ, caritaviÓodhanaæ, kauÓalyÃlambanaæ, kleÓaviÓodhanaæ ceti || tatrÃvavÃda÷ katama÷ | caturvidho [a]vavÃda÷ | (#<Ábh_Sh 259>#) aviparÅtÃvavÃda÷ | anupÆrvÃvavÃda÷ | ÃgamÃvavÃda÷ | adhigamÃvavÃdaÓca || tatrÃviparÅtÃvavÃda÷ katama÷ | yadaviparÅtaæ dharmasattvaæ ca deÓayati | grÃhayati | bhÆtaæ yadasya niryÃti | samyagdu÷khak«ayÃya | du÷khasyÃntakriyÃyai [|] ayamucyate 'viparÅtÃvavÃda÷ | anupÆrvÃvavÃda÷ katama÷ | yatkÃlena dharmaæ deÓayati | uttÃnottÃnÃni [sthÃnÃni] tatprathamato grÃhayati | vÃcaya[ti] | tata÷ paÓcÃdgaæbhÅrÃïi prathamasya và satyasyÃbhisamayÃya tatprathamato 'vavadate | (#<Ábh_Sh 260>#) tata÷ paÓcÃtsamudayanirodhamÃrgasatyasya, prathamasya dhyÃnasya samÃpattaye tatprathamatovavadate | tata÷ paÓcÃdanyÃsÃæ dhyÃnasamÃpattÅnÃmayamevaæbhÃgÅyonupÆrvÃvavÃdo veditavya÷ | tatrÃgamÃvavÃdo yathà tena gurÆïÃmantikÃdÃgamitaæ bhavati | gurusthÃnÅyÃnÃæ, yogaj¤ÃnÃæ, ÃcÃryÃïÃmupÃdhyÃyasya vÃ, tathÃgatasya vÃ, tathÃgataÓrÃvakasya và [|] tathaivÃnenÃnyÆnamadhikaæ k­tvà parÃnavavadate | ayamucyate ÃgamÃvavÃda÷ | tatrÃdhigamÃvavÃda÷ [|] yathÃnena tedharmà adhigatà bhavanti | sparÓitÃ÷ (sp­«ÂÃ÷) sÃk«Ãtk­tÃ, ekÃkinà vyavak­«ÂavihÃriïà | ta¤caiva pare«Ãæ prÃptaye | sparÓanÃyai sÃk«ÃtkriyÃyai | avavadate [|] ayamucyate adhigamÃvavÃda÷ | asti puna÷ sarvÃkÃraparipÆrïovavÃda÷ | sa puna÷ katama÷ [|] yastribhi÷ (yat tribhi÷) prÃtihÃraryaivavadati | ­ddhiprÃtihÃryeïa, ÃdeÓanÃprÃtihÃryeïa | anuÓÃstiprÃtihÃryeïa | ­ddhiprÃtihÃryeïa, (#<Ábh_Sh 261>#) anekavidham­ddhivi«ayamupadarÓayatyÃtmani ca bahumÃnaæ ja[na]yati | pare«Ãæ yathà tena bahumÃnajÃtÃ÷ | ÓrotrÃvadhÃnayoge manasikÃre ÃdarajÃtà bhavanti | tatra [|] deÓanà prÃtihÃryeïa cittacaritaæ samanve«ya anuÓÃstiprÃtihÃryeïa yathendriyaæ, yathÃcaritaæ, yathÃvatÃraædharmadeÓanÃæ deÓayati | pratipak«e samanuÓÃsti | tenÃyaæ prÃtihÃryatrayasaæg­hÅta÷ paripÆrïÃvavÃdo bhavati || tatra Óik«Ã katamà | Ãha | tisra÷ Óik«Ã÷ [|] adhiÓÅlaæ Óik«Ã, adhicittamadhipraj¤aæ Óik«Ã || tatrÃdhiÓÅlaæ Óik«Ã katamà | yathÃpi tacchÅlaæ (#<Ábh_Sh 262>#) và (tacchÅlavÃn) viharatÅti vistareïa pÆrvavat || tatrÃdhiÓÅlaæ (cittaæ) Óik«Ã viviktaæ kÃmairviviktaæ pÃpakairakuÓalairdharmai÷ savitarkaæ, savicÃraæ, vivekajaæ, prÅtisukhaæ, cittaikÃgratÃ[¤]ca, prathamaæ dhyÃnaæ yÃvaccaturthaæ dhyÃnamupasampadya viharati | iyamadhicittaæ, Óik«Ã | api khalu sarve ÃrÆpyÃstadanyÃÓca samÃdhisamÃpattaya÷ | adhicittaæ Óik«etyucyate | api tu dhyÃnÃni niÓritya tatprathamata÷ satyÃbhisamayomà vakrÃntirbhavati | na tu sarveïa sarvaæ vinà dhyÃnai÷ tasmÃtpradhÃnÃni dhyÃnÃni k­tvà adhicittaæ Óik«etyuktÃni | tatrÃdhipraj¤aæ Óik«Ã yà catur«vÃryasatye«u yathÃbhÆtaæ j¤Ãnaæ [|] (#<Ábh_Sh 263>#) kena kÃraïena tisra eva Óik«Ã na tadÆrdhvaæ | Ãha | samÃdhiprati«ÂhÃrthena | j¤ÃnasaæniÓrayÃrthena | k­tyakaraïÃrthena ca [|] tatra samÃdhiprati«ÂhÃrthenÃdhiÓÅlaæ | Óik«Ã | tathà hi ÓÅlaæ prati«ÂhÃya cittaikÃgratÃæ sp­Óati (||) cittasamÃdhiæ [||] tatra j¤ÃnasanniÓrayÃrthena adhicittaæ Óik«Ã | tathà hi samÃhitacittasyaikÃgratà | sm­tyà j¤eye vastuni yathÃbhÆtaæ j¤ÃnadarÓanaæ pravarttate | tatra k­tyakaraïÃrthena adhipraj¤aæ Óik«Ã | tathà hi suviÓuddhena j¤ÃnadarÓanena kleÓaprahÃïaæ sÃk«Ãtkaroti | e«a hi svÃrtha e[tat] paramaæ k­tyaæ yaduta kleÓaprahÃïaæ [|] tata uttarikaraïÅyaæ punarnÃsti | tena etÃstisra eva Óik«Ã÷ | kÃ÷ punarÃsÃæ Óik«ÃïÃmÃnupÆrvÅ«u viÓuddhaÓÅlasya vipratisÃra÷ [|] avipratisÃriïa÷ prÃmodyaæ, prÅti÷, praÓrabdhi÷, sukhaæ, sukhitasya cittasamÃdhi÷ [|] samÃhitacitto yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti | yathÃbhÆtaæ paÓyati | yathÃbhÆtaæ jÃnanpaÓyannirvidyate | nirviïïo (#<Ábh_Sh 264>#) virajyate | virakto vimucyate | vimukto [a]nupÃdÃya parinirvÃti | evamimÃni ÓÅlÃni bhÃvitÃni agratÃyÃmupanayanti | yadutÃnupÃdÃya parinirvÃïamiyamÃsÃæ Óik«ÃïÃmÃnupÆrvÅ | tatra kena kÃraïenÃdhiÓÅlaæ Óik«Ã adhiÓÅlamityucyate | evamadhicittamadhipraj¤amadhikÃrÃrthenÃ(dhikÃrÃrthena) ca | tatra kathamadhikÃrÃrthenà (nà a)dhicittamadhik­tya yacchÅlaæ sà adhiÓÅlaæ Óik«Ã | adhipraj¤amadhik­tya yaÓcittasamÃdhi÷ | sà adhicittaæ Óik«Ã | kleÓaprahÃïamadhik­tya yajj¤Ãnaæ darÓanaæ | sà adhipraj¤aæ Óik«Ã | yà cÃdhicittaæ | yà cÃdhipraj¤aæ Óik«Ã | etÃ÷ Óik«Ã÷ asminneva ÓÃsane asÃdhÃraïà ito bÃhyairevamadhikÃrthena [|] asti punaradhicittaæ Óik«Ã yà adhipraj¤aæ Óik«Ãyà ÃvÃhikÃ, astyadhipraj¤aæ Óik«Ã yà adhicittaæ Óik«Ãyà ÃvÃhikà | tadyathà | ÃryaÓrÃvaka÷ | alÃbhÅ mauladhyÃnÃnÃæ, Óaik«o, d­«Âapada÷, tata÷ paÓcÃdbhÃvanÃprahÃtavyÃnÃæ kleÓÃnÃæ prahÃïÃya prayujyamÃna[÷] sm­tisaæbodhyaægaæ bhÃvayati | iyamadhipraj¤aæ Óik«Ã (|) adhicittaæ (#<Ábh_Sh 265>#) Óik«Ãyà ÃvÃhikà | adhicittaæ puna÷ Óik«Ã adhipraj¤Ãyà ÃvÃhikà pÆrvamevoktà || tatra astyadhiÓÅlaæ Óik«Ã | nÃdhicittaæ, nÃdhipraj¤aæ | astyadhiÓÅlamadhicittaæ, nÃdhipraj¤aæ | na tvastyadhipraj¤aæ Óik«Ã yà vinÃdhiÓÅlenÃdhicittena ca | ato yatrÃdhipraj¤aæ | Óik«Ã | tatra tisra÷ Óik«Ã veditavyÃ[÷] || idaæ tÃvacchik«ÃvyavasthÃnaæ | tatra yoginà yogaprayuktena Óik«itavyaæ | tatra traya÷ pudgalÃ÷ satyÃnyabhisamÃgacchanti | katame trayastadyathà | avÅtarÃga÷ yadbhÆyo vÅtarÃga÷, vÅtarÃgaÓca | tatra sarveïasarvamavÅtarÃga÷ satyÃnyabhisamÃgacchan saha satyÃbhisamayÃtsrota (-yena strota) Ãpanno bhavati | yadbhÆyo vÅtarÃga÷ puna÷ sak­dÃgÃmÅ bhavati | vÅtarÃga÷ saha satyÃbhisamayÃd (yenÃ) nÃgÃmÅ bhavati | (#<Ábh_Sh 266>#) trÅïÅndriyÃïi | anÃj¤ÃtamÃj¤ÃsyÃmÅndriyaæ | Ãj¤endriyamÃj¤Ãtavata indriyaæ | e«ÃmindriyÃïÃæ kathaæ vyavasthÃnaæ bhavati | anabhisamitÃnÃæ (#<Ábh_Sh 267>#) satyÃnÃæ abhisamayÃya prayuktasya anÃj¤ÃtamÃj¤ÃsyÃmÅndriyavyavasthÃnaæ | abhisamitavata÷ Óaik«asyÃj¤endriyavyavasthÃnaæ | k­tak­tyasyÃÓaik«asyÃrhata÷ | Ãj¤Ã[tÃvÅndriya]vyavasthÃnaæ | trÅïi vimok«amukhÃni | tadyathà ÓÆnyatà [a]praïihitamÃnimitteme«Ãæ trayÃïÃæ vimok«amukhÃnÃæ kathaæ vyavasthÃnaæ bhavati | Ãha [|] dvayamidaæ saæsk­tamasaæsk­ta¤ca | tatra saæsk­taæ traidhÃtukapratisaæyuktÃ÷ pa¤caskandhÃ÷, [a]saæsk­taæ puna÷ nirvÃïaæ | idamubhayaæ yacca saæsk­taæ, yaccà saæsk­tamityucyate | (#<Ábh_Sh 268>#) yatpunaridamucyate | Ãtmà vÃ, sattvo vÃ, jÅvo vÃ, janturvÃ, idamasat | tatra saæsk­te do«adarÓanÃdÃdÅnavadarÓanÃdapraïidhÃnaæ bhavati | apraïidhÃnÃccÃpraïihitaæ vimok«amukhaæ vyavasthÃpyate | nirvÃïe puna÷ tatra praïidhÃnavata÷ praïidhÃnaæ bhavati | ÓÃntadarÓanaæ | praïÅtadarÓanaæ | ni÷saraïadarÓanaæ ca | ni÷saraïadarÓanÃcca punarÃnimittaæ vimok«amukhaæ vyavasthÃpyate | tatrÃsatyasamvidyamÃne naiva praïidhÃnaæ bhavati | tadyathaivÃsattathaivÃsaditi | jÃnata÷ paÓyata÷ ÓÆnyatÃvimok«amukhaæ vyavasthÃpyate | evaæ trayÃïÃæ vimokÓamukhÃnÃæ vyavasthÃnaæ bhavati || tatra katame Óik«Ãnulomikà dharmÃ÷ | Ãha daÓa Óik«Ãvilomà dharmÃ÷ | te«Ãæ pratipak«eïa daÓa Óik«Ãnulomikà [dharmÃ] veditavyÃ÷ | tatra katame Óik«ÃvilomÃdharmÃstadyathà | mÃt­grÃma÷ | ÓiÓurudÃravarïo raæjanÅya÷ | Óik«Ãprayuktasya kulaputrasyÃdhimÃtramantarÃyakara÷ paripanthaka÷, satkÃyaparyÃpanne«u saæskÃre«u niyantirÃlasyaæ, kausÅdyaæ | satkÃyad­«Âe÷ kaba¬aækÃrÃhÃramupÃdÃya rasarÃga÷ | lokÃkhyÃnakathÃsvanekavidhÃsu bahunÃnÃprakÃrÃsu citre«u (trÃsu) cha(ccha)ndarÃgÃnunaya÷, dharmacintÃ, yogamanasikÃrÃpak«Ãla÷ | sa puna÷ katamastadyathà (#<Ábh_Sh 269>#) rase«u vÃ, satye«u vÃ, skandhe«u và [|] karmaphale và prahÃïaprayuktasya ca kÃyadau«ÂhulyaÓaithilikasya ÓamathavipaÓyanÃpak«ÃlamanasikÃra÷ | styÃnamiddhena và cittÃbhibhava÷ | cittÃbhisaæk«epa÷ | anvÃrabdhavÅryasya và kÃyikaklama÷ | caitasika upÃyÃsa÷ | atilÅnavÅryasya viÓe«ÃsaæprÃpti÷ kuÓalapak«aparyÃdÃnaæ | lobhena vÃ, yaÓasÃvÃ, praÓaæsayà vÃ, anyatamÃnyatamena và sukhalavamÃtratvena, nandÅsaumanasyamauddhatyamavyupaÓama÷ | audvignya mutplÃvitatvaæ | satkÃyanirodhe nirvÃïe uttrÃsaÓÂha(÷sta)mbhitatvaæ | amÃtrayà prayoga÷ | atyabhijalpa÷ | dharmyÃmapi kathÃæ kathayatà vig­hya kathÃmÃrabhyÃnuyoga÷ | pÆrvad­«ÂaÓrutÃnubhÆte«u vi«aye«vanekavidhe«u bahunÃnÃprakÃre«u cittavisÃra÷ cittÃk«epa÷ | anitye«u ca saæskÃ[re«u] nidhyÃyitatvaæ, ime dharmÃÓcintÃyogamanasikÃrÃpak«Ãlà veditavyÃ÷ | dhyÃna[samÃpatti]sukhÃsvÃdanatÃ, Ãnimittaæ samÃpattukÃmasya saæskÃranimittÃnusÃrità | sp­«Âasya ÓÃrÅrikÃbhirvedanÃbhi÷, du÷khÃmiryÃvatprÃïahÃriïÅbhirjÅvitaniyanti[÷] |, jÅvitÃÓà tadÃÓÃnugatasya (#<Ábh_Sh 270>#) ÓocanÃ, klÃmyanÃ, paridevanà iti | ime daÓa Óik«Ãvilomà dharmÃ÷ [|] katame daÓa Óik«ÃpadÃnÃæ vilomÃnÃæ dharmÃïÃæ pratipak«eïa Óik«Ãnulomikà bhavanti | tadyathÃ-aÓubhasaæj¤Ã, anitye du÷khasaæj¤Ã | du÷khe anÃtmasaæj¤Ã | ÃhÃre pratikÆlasaæj¤Ã | sarvÃloke anabhiratisaæj¤Ã | Ãlokasaæj¤Ã | virÃgasaæj¤Ã | nirodhasaæj¤Ã | maraïasaæj¤Ã | itÅmà daÓa saæj¤Ã[÷] | Ãsevità bhÃvità bahulÅk­tà daÓavidhasya Óik«Ãparipanthakasya daÓÃnÃæ Óik«ÃvilomÃnÃæ dharmÃïÃæ prahÃïÃya samvartante | tatra dharmÃloka÷ | arthÃloka÷ | ÓamathÃloko, vipaÓyanÃlokaÓca | etÃnÃlokÃnadhipatiæ k­tvà Ãlokasaæj¤Ã | asminnarthe abhipretà | dharmacintÃyogamanasikÃra÷ | paripanthasya prahÃïÃya || tatrÃpare daÓa Óik«Ãnulomikà dharmà veditavyÃ÷ | katame daÓa [|] tadyathà pÆrvako hetu÷ | Ãnulomika upadeÓa÷ | yoniÓa÷ prayoga÷ | sÃtatyasatk­tyakÃrità tÅvra[c]chandatÃ, yogabalÃdhÃnatÃ, kÃyacittadau«ÂhulyapratipraÓrabdha(bdhi)rabhÅk«ïapratyavek«a[ïa]tà | aparitamanÃ, nirabhimÃnatà ca | tatra pÆrvako hetu÷ katama÷ | ya÷ pÆrvamindriyaparipÃka÷ | (#<Ábh_Sh 271>#) indriyasamudÃgamaÓca | [tatrÃnulomika upadeÓa÷ katama÷] ya upadeÓo 'viparÅtaÓcÃna(nu)pÆrvikasya(Óca) | tatra yoniÓa÷ prayoga÷ | yathaivÃ[va]vadita÷ (vodita÷) | tathaiva prayujyate | tathà prayujyamÃna÷ samyagd­«ÂimutpÃdayati || tatra sÃtatyasatk­tyakÃrità [|] «a¬rÆpeïa prayogeïa abandhya¤ca kÃlaæ karoti | kuÓalapak«eïa k«iprameva kuÓalapak«aæ samudÃnayati | tatra tÅvra[c]chandatà [|] yathÃpi taduttare vimok«e sp­hÃmutpÃdayati | kadà svidahaæ tadÃyatanamupasampadya vihari«yÃmi | yadÃryà Ãyatanamupasaæpadya viharantÅti | tatra yogabalÃdhÃnatà [|] dvÃbhyÃæ kÃraïÃbhyÃæ yogabalÃdhÃnaprÃpto bhavati | prak­tyaiva ca tÅk«ïendriyatayÃ, dÅrghakÃlÃbhyÃsaparicayena ca | tatra kÃyacittadau«Âhu[lyaæ, prÅti÷] praÓrabdhiryathÃpi tacchrÃntakÃyasya klÃntakÃyasyotpadyate | kÃyadau«Âhulyaæ, cittadau«Âhulyaæ | tadÅryÃpathÃntarakalpanayà pratiprasrambhayati | ativitarkitenÃtivicÃritenotpadyate | kÃyacittadau«Âhulyaæ tadà [cÃtma]ceta÷ ÓamathÃnuyogena pratipraÓrambhayati | (#<Ábh_Sh 272>#) cittÃbhisaæk«epeïa cittalayena styÃnamiddhaparyavasthÃnaæ | cotpadyate | kÃyacittadau«Âhulyaæ tadadhipraj¤aæ dharmavipaÓyanayÃ, prasadanÅyena ca manaskÃreïa praÓrambhayati | prak­tyaiva và prahÅïakleÓasya kleÓapak«aæ kÃyacittadau«Âhulyaæ avigataæ bhavati | sadÃnu«aktaæ tatsamyaÇmÃrgabhÃvanayà pratipraÓrambhayati | tatrÃbhÅk«ïapratyavek«Ã | abhÅk«ïaæ ÓÅlÃnyÃrabhya kuk­taæ pratyavek«ate | suk­ta¤ca | ak­taæ ca pratyavek«ate, k­taæ ca | kuk­tÃccÃk­tÃd vyÃvarttate | suk­tÃcca k­tÃnna pratyudÃvarttate | tathà kleÓÃnÃæ prahÅïÃprahÅïÃnÃæ mÅmÃnsà (mÃæsÃ) manaskÃramadhipatiæ k­tvà abhÅk«ïaæ pratyavek«ate | tatra prahÅïatÃæ j¤Ãtvà puna÷ punastameva mÃrgaæ bhÃvayati | tatrÃparitamanÃya (nayÃ) tatkÃlÃntareïa j¤Ãtavyaæ | dra«Âavyaæ, prÃptavyaæ | tadajÃnato [a]paÓyato, nÃdhigacchata÷ | paritamanà utpadyate, caitasika÷ klama÷ | caitasikovighÃta÷ | tÃmutpannÃnnÃdhivÃsayati | prajahÃti | nirabhimÃnatà | adhigame prÃptau | sparÓanÃyÃæ nirabhimÃno bhavati | aviparÅtagrÃhÅ, prÃpte prÃpta saæj¤Å, adhigate adhigatasaæj¤Å [|] itÅme daÓa dharmÃ÷ Óik«ÃkÃmasya yogina÷ || ÃdimadhyaparyavasÃnamupÃdÃya Óik«Ãmanulomayati (nti), na vilomayanti | tenocyante Óik«Ãnulomikà iti | (#<Ábh_Sh 273>#) tatra katamo yograbhaæÓa÷ | Ãha | catvÃro yogabhraæÓÃ÷ | katame catvÃra÷ | asti yogabhraæÓa Ãtyantika÷ | asti tÃvatkÃlika÷ | asti pÃrihÃïika÷ | asti mithyÃpratipattik­ta÷ | tatrÃtyantiko yogabhraæÓa÷ | ayogasthÃnÃæ pudgalÃnÃæ veditavya÷ | tasyÃparinirvÃïadharmakatvÃdatyantaparibhra«Âà eva yogÃdbhavanti | tatra tÃvatkÃlika÷ | tadyathà gotrasthÃnÃæ parinirvÃïa dharmakÃïÃæ pratyayavikalÃnÃæ, te hi dÆramapi, paramapi gatvà avaÓyameva pratyayÃnÃsÃdayi«yanti | yogaæ ca saæmukhÅk­tya bhÃvayitvà parinirvÃsyanti | tenaiva te«Ãæ tÃvatkÃlika eva bhraæÓo bhavati | tatra prÃptiparihÃïiko yogabhraæÓa÷ | yathÃpÅhaikatye prÃptÃdadhigatÃ[j]j¤ÃnadarÓanasparÓavihÃrÃtparihÅyante | tatra mithyÃpratipattik­to yogabhraæÓa÷ | yathÃpÅhaikatye÷ | ayoniÓa÷ prayujyamÃno nÃrÃdhako bhavati (|) yogasya, nÃrÃdhayati (|) dhyÃyyaæ dharmaæ kuÓalaæ [|] yathÃpÅhaikatya÷ bahukleÓo bhavati | prabhÆtarajaskajÃtÅya÷ | mahÃvij¤ÃnaÓca bhavati | mahÃbuddhi÷ | mahatÃyà (mahatyÃ) buddhayà samanvÃgata÷ | sa Órutamudg­hïÃti | Órutaæ paryavÃpnoti | alpamvÃ, prabhÆtaæ vÃ, araïye và punarviharati ÃgatÃgatÃnäca g­hipravrajitÃnÃæ, rujakÃnÃæ, rujakajÃtÅyÃnÃæ dharmadeÓanayà (#<Ábh_Sh 274>#) cittamÃrÃdhayati | kuhanÃnucaritayà ca ce«Âayà kÃyavÃkyapratisaæyuktayÃ, tasya tena hetubhÃvena, tena pratyayenotpadyate | lÃbhasatkÃraÓloka÷, sa j¤Ãto bhavati | mahÃsukho lÃbhÅ bhavati | cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsana[glÃnapratya]yabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ, satk­taÓca bhavati, guruk­to, rÃj¤Ãæ rÃjÃmÃtrÃïÃæ, yÃvatsÃrthavÃhÃnÃæ, arhatsampata(da)÷ | tasyÃntà varttante ÓrÃvakÃ÷, g­hiïa÷, pravrajitÃ÷ | api adhvÃdente«u gredhaæ nigamayamvà varttate (apyadhvÃnte«u grÃmo nigamo và vartate) và [...]yatasyaivaæ bhavati | santi ye ÓrÃvakÃ, g­hipravrajitÃ, ye mayi saæbhÃvanÃjÃtà ye«Ãæ mahatsaæsa(ma)ta÷ te cedyÃ(nmÃ)mupasaækramya yoge manasikÃre ÓamathavipaÓyanÃyÃ[æ] praÓnaæ p­ccheyu÷ | te«Ãæ cÃhaæ p­«Âo vyÃkuryÃæ na jÃnÃmÅtyevaæ sati yà saæbhÃvanà sà ca hÅyenna (hÅyeta, na) ca syÃmarhatsammata÷, yannvahaæ svayameva cintayitvÃ, tulayitvopaparÅk«ya yogaæ vyavasthÃpayeyaæ | sa etamevÃrthamadhipatiæ k­tvà lÃbhasatkÃrÃbhig­ddha ekÃkÅ rahogata÷ svayameva cintayitvÃ, tulayitvÃ, tulayitvopaparÅk«ya yogaævyavasthÃpayati | sa cÃsya yogo na sÆtre bhavati | na vinaye saæd­Óyate | dharmatÃæ ca vilomayati | mayete(ya ete) bhik«ava÷ | sÆtradharÃ, vinayadharÃ, mÃt­kÃdharÃste«Ãæ tadyogasthÃnaæ (#<Ábh_Sh 275>#) vinigÆhati | na prakÃÓayati | yepyasya ÓrÃvakà bhavanti | g­hiïa÷, pravrajitÃÓca, tÃnapi yogapratiyuktaye Ãj¤Ãpayati | tatkasya hetormÃ, maiva te sÆtradharÃ, vinayadharÃ, mÃt­kÃdharÃ, etadyogasthÃnaæ Órutvà sÆtrevatÃrayeyu÷ | tacca nÃvatÃraye(tare)dvinaye, saædarÓayeyu÷ | tacca na saæd­Óyate | dharmatayà upaparÅk«yeta | tacca dharmatÃæ virodhayet | te ca tato nidÃnam pratÅtà bhaveyurapratÅtavacanaiÓca sÃæ codayeyu÷ | adhikaraïÃni cotpÃdayeyu÷ | evamahaæ punarapi na satk­ta÷ (|) syÃnna guruk­to, rÃj¤Ãæ rÃjÃmÃtrÃïÃæ yÃvaddhaninÃæ Óre«ÂhinÃæ sÃrthavÃhÃnÃæ, na ca punarlÃbhÅ syÃæ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃmiti | sa tÃmeva lÃbhasatkÃrakÃmatÃmadhipatiæ k­tvà adharme dharmasaæj¤Å, vinidhÃya saæj¤Ãæ rÆpi[ïÅ]madharmaæ dharmato dÅpayati | saæprakÃÓayati | tatra yesya d­«ÂyanumatamÃpadyante | tepyadharme | dharmasaæj¤ino bhavanti | mandatvÃnmohatvÃtte adharme dharmasaæj¤ino yathÃnuÓi«Âà api, pratipadyamÃnà mithyÃpratipannà eva te veditavyÃ÷ | ayamevaæ rÆpo mithyÃpratipattik­to yogabhraæÓassaddharmapratirÆpako hyasaddharma÷ saddharmasyÃntardhÃnÃya [|] itÅme catvÃro yogabhraæÓà dhyÃyinà bhik«uïà yogÃcÃreïa parij¤eyà varjayitavyÃ÷ || tatra yoga÷ katama÷ | Ãha [|] caturvidho (#<Ábh_Sh 276>#) yoga÷ | tadyathà ÓraddhÃ, chando, vÅryaæ, upÃyaÓca || tatra Óraddhà dvividhÃdhi«ÂhÃnÃ-abhisaæpratyayÃkÃrà prasÃdÃkÃrà ca || dharmayuktivicÃraïÃdhi«ÂhÃnà pudgalÃnubhÃvÃdhimuktyadhi«ÂhÃnà ca || chandopi caturvidha÷ | tadyathà prÃptaye [|] yathÃpÅhaikatya÷ uttare vimok«asp­hÃmutpÃdayati | vistareïa pÆrvavat | parip­cchÃyai | yathÃpÅhaikatya÷ sp­hÃmutpÃdayati vistareïa pÆrvavatparip­cchÃyai | ÃrÃmaæ gamanÃya, vij¤ÃnÃæ sabrahmacÃriïÃæ yogaj¤ÃnÃmantikamaÓrutasya ÓravaïÃya, Órutasya ca paryavadÃnÃya [|] saæbhÃrasamudÃgamÃcchanda÷ | yathÃpÅhaikatya÷ ÓÅlasamvarapÃriÓuddhaye, indriyaæ saævarapÃriÓuddhaye, bhojane mÃtraj¤atÃyÃæ, jÃgarikÃnuyoge, saæprajÃnadvihÃritÃyÃmuttarottarÃæ sp­hÃmutpÃdayati | anuyogÃcchanda÷ | yà (ya÷) sÃtatyaprayogatÃyÃæ satk­tyaprayo[gatÃ]yÃæ ca mÃrgabhÃvanÃyÃæ sp­hÃmutpÃdayatyabhilëaæ kartukÃmatÃmityayaæ caturvidhaÓchanda÷ | (ityayaæ caturvidhaÓchanda÷) yaduta prÃptaye | parip­cchanÃyai | saæbhÃrasamudÃgamÃya | anuyogÃya ca | tatra vÅryamapi caturvidha[æ] tadyathà Óra[vaïÃ]ya, cintanÃyai, bhÃvanÃyai | ÃvaraïapariÓuddhaye ca | (#<Ábh_Sh 277>#) tatra ÓravaïÃya vÅryaæ | yadaÓrutaæ Ó­ïvata÷ | paryavadÃpayata÷ | cetaso [a]bhyutsÃha÷ | avinyastaprayogatÃ, evaæ yathÃÓrutÃnÃæ dharmÃïÃmekÃkino rahogatasyÃrthaæ | cintayatastulayata upaparÅk«amÃïasya | evaæ pratisaælayanapravi«Âasya kÃlena kÃlaæ ÓamathavipaÓyanÃæ bhÃvayata evamahorÃtrÃnuyuktasya caækramani«adyÃbhyÃ[æ] nivaraïebhyaÓcittaæ viÓodhayata÷ | yaÓcetasobhyutsÃha÷ | avinyastayÃgatÃ(prayogatÃ) [|] evaæ yathÃÓrutÃnÃæ dharmÃïÃmekÃkino rahogatasyÃrthaæ cintayata ÃlayadÅrghatà tatra | upÃyopi caturvidhastadyathà ÓÅlasamvaramindriyasaævaramadhipatiæ k­tvà sÆpasthitasm­tità | tathà copasthitasm­terapramÃdaÓcetasa Ãrak«Ã | kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ ni«evaïà | tathà vÃpramattasyÃdhyÃtmaæ ceta÷Óamathayoga÷ | adhipraj¤a¤ca dharmavipaÓyanà [|] sa cÃyaæ yogaÓcaturvidha÷ | «o¬aÓÃkÃro bhavati | tatra Óraddhayà prÃptavyamarthamadhipatiæ saæprÃpnoti | prÃptimabhisaæpratyayÃtkartukÃmatÃmutpÃdayati | kuÓale«u dharme«u [|] sa evaæ kartukÃma÷ | ahorÃtrÃnuyukto viharati | utsÃhÅ | d­¬haparÃkrama÷ | tacca vÅryamupÃdÃya parig­hÅtamaprÃptasya prÃptaye, anadhigatasyÃdhigamÃya | asÃk«Ãtk­tasya sÃk«ÃtkriyÃyai | samvarttate | tasmÃdime catvÃro dharmà yoga ityucyate | (#<Ábh_Sh 278>#) tatra manasikÃra÷ katama÷ | catvÃro manaskÃrÃ÷ katame catvÃra÷ | (saæsthÃpayataÓca dharmÃ÷ (dharmÃn) pravicinvata÷ | yÃvanmanaskÃraæ na prÃpnoti | tÃvadasya balavÃhano manaskÃro bhavati | balÃdava«Âabhya taccittamekÃgratÃyÃmavasthÃpayati | tenocyate | balavÃhana iti | sachidravÃhano manaskÃra÷ katama÷) tadyathÃ- balavÃhana÷ sa(c]chidravÃhana÷, anÃbhogavÃhanaÓca | tatra balavÃhano manaskÃra÷ katama÷ | tadyathà ÃdikarmikasyÃdhyÃtmameva cittaæ sthÃpayata÷ | saæsthÃpayataÓca | (#<Ábh_Sh 279>#) dharmÃn pravicinvata÷ | yÃvanmanaskÃraæ na prÃpnoti | tÃvadasya balavÃhano manaskÃro bhavati | balÃdava«Âabhya taccittamekÃgratÃyÃmavasthÃpayati | tenocyate balavÃhana iti | sa[c]chidravÃhano manaskÃra÷ katama÷ | yo labdhamanaskÃrasya ca laukikena mÃrgeïa gacchato lokottareïa và (yo) lak«aïa pratisaævedÅ manaskÃra÷ | tathà hi samÃdhistatra cintayà vyavathÅ(sthÅ)yate | naikÃntena bhÃvanÃkÃreïa pravarttate | tatra ni[Ó]chidravÃhano manaskÃra÷ | lak«aïapratisaævedino manaskÃrÃdÆrdhvaæ yÃvat | prayogani«ÂhÃnmanasikÃrÃttathÃnÃbhogavÃhano manaskÃra÷ | ya÷ prayogani«ÂhÃphalo manaskÃra÷ || apare catvÃro manaskÃrÃ÷ tadyathà Ãnulomika÷, prÃtipak«ika÷, prasadanÅya÷, pratyavek«aïÅyaÓca [|] tatrÃnulo[miko] manaskÃra÷ | yenÃlambanaæ vidÆ«ayati | samyakprayogaæ cÃrabhate | no tu kleÓaæ prajahÃti || tatra prÃtipak«iko yena kleÓaæ prajahÃti | tatra prasadanÅya yena lÅnaæ cittaæ pragrÃhakairnimittairabhipramoca(da)yati | saæ[prahar«a]yati | prag­hïÃti | (#<Ábh_Sh 280>#) tatra pratyavek«aïÅyo manaskÃra÷ | tadyathà mimÃnsÃ(mÃæsÃ)manaskÃra÷ | yamadhipatiæ k­tvà prahÅïà prahÅïatÃæ kleÓÃnÃæ pratyavek«ate | tatrÃlambanaæ manasi kurvatà kati nimittÃni manasi karttavyÃni bhavanti | Ãha | catvÃri | tadyathà | Ãlambananimittaæ | parivartta(rja)nÅyaæ nimittaæ [|] ni«evaïÅyaæ ca nimittaæ | tatrÃlambananimittaæ yat | j¤eyavastusabhÃgaæ pratibimbaæ | pratibhÃsaæ (sa÷) || tatra nidÃnanimittaæ tadyathà samÃdhisaæbhÃropacaya÷ | anulomika upadeÓa÷ | bhÃvanÃsahagata÷ | tÅvra[c]chanda÷, saævejanÅye«u dharme«u saævega÷ | vik«epÃvik«epaparij¤Ã | avadhÃnaæ parataÓca | saæghahà manusya(«ya) k­to vÃ, ko (a)manu«ya k­to vÃ, Óabda k­to vÃ, vyÃpÃdak­to và | tathà vipaÓyanÃpÆrvaægama÷ | adhyÃtmaæ cittÃbhisaæk«epa÷ | uttaptatarÃyà vipaÓyanÃyÃ÷ uttaratra nidÃnanimittaæ, tathà ÓamathapÆrvaægamà vipaÓyanÃ, uttaptatarasya Óamathasyottaratra nidÃnanimittaæ | tatra parivarjanÅyanimittaæ caturvidhaæ | tadyathà | layanimittaæ, auddhatyanimittaæ, saæganimittaæ, vik«epanimittaæ ca | tatra layanimittaæ yenÃlambananimittena nidÃnanimittena cittaæ lÅnatvÃya paraiti | (#<Ábh_Sh 281>#) tatrauddhatyaæ yenÃlambananimittena nidÃnanimittena cittamutpadyate | tatra saæganimittaæ yenÃlambananimittena | nidÃnanimittena cittamÃlambane rajyate || saærajyate | saækliÓyate | tatra vik«epanimittaæ | yenÃlambananimittena nidÃnanimittena cittambahirdhà vik«ipyate | tÃni punarnimittÃni yathà samÃhitÃyÃæ bhÆmau ebhirmanaskÃrairÃlambanamadhimucyate | katyadhimok«Ã bhavanti | Ãha [|] navÃdhimok«Ã stadyathà | prabhÃsvaraÓcÃprabhÃsvaraÓca | ja¬÷, paÂu÷, parÅtto, mahadgata÷ | apramÃïa÷ | pariÓuddha÷ | apariÓuddhaÓceti || (#<Ábh_Sh 282>#) tatra prabhÃsvarodhimok«o ya Ãlokanimitte sÆdg­hÅte Ãlokasahagata÷ |] tatrÃprabhÃsvarodhimok«a÷ | tadyathà Ãlokanimitte sÆdg­hÅte andhakÃrasahagata÷ | tatra ja¬o 'dhimok«a÷ | yo m­dvindriyasantÃnapatita÷ | tatra paÂuradhimok«o yastÅk«ïendriyasantÃnapatita÷ | tatra parÅttodhimok«a÷ | ya÷ parÅttaÓraddhÃcha(ccha)ndasamÃdhi÷ parÅttÃlambanaÓca | iti manaskÃraparÅttatayà cÃlambanaparÅttatayà ca parÅttodhimok«a÷ || tatra mahadgatodhimok«a÷ | tatra yo mahadgata÷ ÓraddhÃcchandasahagato mahadgatamvà Ãlambanamadhimucyate | yodhimok«a iti | manaskÃramahadgata[ta]yà cÃlambanamahadgatatayà mahadgatodhimok«a÷ | tatrÃpramÃïodhimok«a÷ | apramÃïa[÷] ÓraddhÃcha(ccha)ndasahagata÷ | anantamvà aparyanta[mÃlamba]namadhimucyate | yo 'dhimok«a iti | manaskÃrÃpramÃïatayà cÃlambanapramÃïatayà cÃpramÃïÃdhimok«a÷ | tatra pariÓuddho 'dhimok«a÷ ya÷ prabhÃvita÷, parini«panna÷ paryavasÃnagata÷ | apariÓuddho và punaryo na subhÃvito, na (#<Ábh_Sh 283>#) parini«panno na paryavasÃnagata÷ | tatra kati yogasya yogakaraïÅyÃni | Ãha | catvÃri | katamÃni catvÃri | tadyathà | ÃÓrayanirodha÷ | ÃÓrayaparivartta÷ | Ãlambanaparij¤Ãnaæ | ÃlambanÃbhiratiÓca | tatratrÃÓrayanirodha÷ prayogamanasikÃrabhÃvanÃnuyuktasya yo dau«Âhulyasahagata ÃÓraya÷ | so 'nupÆrveïa nirudhyate | prasrabdhisahagataÓcÃÓraya÷ parivarttate | ayamÃÓrayanirodhoyamÃÓraya parivarta÷ | yogakaraïÅyaæ | tatrÃlambanaparij¤ÃnamÃlambanÃbhiratiÓca | astyÃlambanaparij¤ÃnamÃlambanÃbhirati÷ | ÃÓrayanirodhaparivarttapÆrvaægamaæ | yadà cÃlambanaparij¤ÃnamÃlambanÃbhiratimadhipatiæ k­tvà ÃÓrayo nirudhyate | parivarttate ca | astyÃlambanaparij¤ÃnamÃlambanÃbhirati÷ | ÃÓrayaviÓuddhipÆrvaægama÷ | ÃÓrayaviÓuddhimadhipatiæ (#<Ábh_Sh 284>#) k­tvà suviÓuddhamÃlambanaj¤Ãnaæ | kÃryaparini«pattikÃle pravartate | abhiratiÓca [|] tenocyate catvÃri yogasya karaïÅyÃnÅti || tatra kati yogÃcÃrÃ÷ | Ãha trayastadyathà | Ãdikarmika÷, k­taparicaya÷ | atikrÃntamanaskÃraÓca || tatrÃdikarmiko yogÃcÃra÷ | manaskÃrÃdikarmika÷ | kleÓaviÓuddhyÃdikarmikaÓca || tatra manaskÃrÃdikarmika÷ | tatra prathamakarmika ekÃgratÃyÃæ yÃvanmanaskÃraæ na prÃpnoti | cittaikÃgratÃæ na sp­Óati | tatra kleÓaviÓuddhyÃdikarmika÷ | adhigatepi manaskÃre kleÓasya cittaæ vimocayitukÃmasya yallak«aïapratisaævedino manaskÃrasyÃrambha÷ pratigrahaÓcÃbhyÃsa÷ | ayaæ kleÓaviÓuddhyÃdikarmika÷ | tatra k­taparicaya÷ katama÷ | lak«aïapratisaævedinaæ manaskÃraæ sthÃpayitvà tadanye«u «aÂsu manaskÃre«u prayogani«ÂhÃpanne«u k­taparicayo bhavati | tatrÃtikrÃntamanaskÃrÃ÷ (ra÷) prayogani«ÂhÃphalamanaskÃre veditavya÷ | atikrÃnto 'sau bhavati | pramo(yo)gabhÃvanÃmanaskÃraæ | sthito bhavati | bhÃvanÃphale [|] tasmÃdatikrÃntamanaskÃra ityucyate | api ca kuÓalaæ dharma[c]chandamupÃdÃya | prayujyamÃno (#<Ábh_Sh 285>#) yÃvannirvedhabhÃgÅyÃni kuÓalamÆlÃni notpÃdayati | tÃvadÃdikarmiko bhavati | yadà punarnirvedhabhÃgÅyÃnyutpÃdayati | tadyathà ƫmagatÃni | mÆrdhÃna÷ (mÆrdhna÷), satyÃnulomÃ÷ | k«Ãntayo(ntÅ÷) laukikÃnagradharmÃn | tadà k­taparicayo bhavati | yadà puna÷ samyaktvaæ nyÃmamavatarati | satyÃnyabhisamÃgacchati | aparapratyayo bhavatyananyaneya÷ | ÓÃstu÷ ÓÃsane tadÃtikrÃntamanaskÃro bhavati | parapratyayaæ manaskÃramatikramyÃparapratyaye sthita÷ | tasmÃdatikrÃntamanaskÃra ityucyate | tatra yogabhÃvanà katamà | Ãha | dvividhà | saæj¤ÃbhÃvanà bodhipak«yà bhÃvanà ca | tatra saæj¤ÃbhÃvanà katamà | tadyathà laukikamÃrgaprayukta÷ | (#<Ábh_Sh 286>#) sarvÃsvadharimÃsu bhÆmi«vÃdÅnavasaæj¤Ã[æ] bhÃvayati | [prahÃ]ïÃya và puna÷ prayukta÷ | prahÃïadhÃtau, virÃgadhÃtau nirodhadhÃtau, ÓÃntadarÓÅ prahÃïasaæj¤Ãæ, virÃgasaæj¤Ãæ, nirodhasaæj¤Ã¤ca bhÃvayati | ÓamathÃya và puna÷ prayukta÷ | Ærdhvamadha÷ saæj¤Ãæ Óamathapak«yÃæ (#<Ábh_Sh 287>#) bhÃvayati | vipaÓyanÃyÃæ prayukta÷ | paÓcÃtpuna÷ saæj¤Ãæ vipaÓyanÃpak«yÃæ bhÃvayati | vipaÓyanÃyÃæ prayukta÷ | paÓcÃtpura imameva kÃyaæ yathÃsthitaæ yathÃpraïihitaæ Ærdhvaæ pÃdatalÃdadha÷ keÓamastakÃtpÆrïaæ nÃnÃvidhasyÃÓuce÷ pratyavek«ate | santyasminkÃye keÓà romÃïÅti pÆrvavat | tatra paÓcÃtpuna÷ | saæj¤Å tathà tadekatyena pratyavek«aïÃnimittameva | sÃdhu ca, su«Âhu ca, sÆdg­hÅtaæ bhavati | sumanasÅk­taæ, sÆtk­«Âaæ | supratividdhaæ | tadyathà sthito ni«aïïaæ pratyavek«ate | ni«aïïo và nipannaæ | purato và gacchantaæ, p­«Âhato gacchanpratyavek«ate | sà khalve«Ã traiyadhvikÃnÃæ saæskÃrÃïÃæ pratÅtyasamutpannÃnÃæ vipaÓyanÃkÃrà pratyavek«ÃparidÅpità | tatra yattÃvadÃha- sthito ni«aïïaæ (#<Ábh_Sh 288>#) pratyavek«ate | anena vartamÃnena manaskÃreïa anÃgataj¤eyaæ pratyavek«ate | vartamÃnÃpi manaskÃrÃvasthà utpannà sthitetyucyate | anÃgatà puna÷ j¤eyÃvasthà | anutpannatvÃdutpÃdÃbhimukhatvÃcca ni«aïïetyucyate | yatpunarÃha | ni«aïïo và nipannaæ pratyavek«ata ityanena pratyutpannena manaskÃreïÃtÅtasya j¤eyasya pratyavek«aïà paridÅpità | pratyutpannà hi manaskÃrÃvasthà | nirodhÃbhimukhà ni«aïïetyucyate | atÅtà puna÷ niruddhatvÃjj¤eyÃvasthà nipannetyucyate | yatpunarÃha | purato và gacchantaæ pratyavek«ata ityanena pratyutpannena manaskÃreïa | anantaraniruddhasya manaskÃrasya pratyavek«Ã paridÅpità | tatra ya utpannotpanno manasikÃro [a]nantaraniruddha÷ sa purato yÃyÅ [|] tatra anantarotpanna÷ | anantarotpanno manaskÃra÷ | navanavo 'nantaraniruddhasyÃnantaraniruddhasya grÃhaka÷ | sa p­«Âhato yÃyÅ | tatra Óamathaæ ca vipaÓyanÃæ ca bhÃvayanstadubhayapak«yÃmÃlokasaæj¤Ãæ bhÃvayati | iyaæ saæj¤ÃbhÃvanà | tatra bodhipak«yabhÃvanà katamà | ya÷ «aÂ(sapta)triæÓatÃæ (#<Ábh_Sh 289>#) bodhipak«yÃïÃæ dharmÃïÃmabhyÃsa÷ | paricaya÷ | Ãsevanà bahulÅkÃra iyamucyate bodhipak«yabhÃvanà | tadyathà caturïÃæ sm­tyupasthÃnÃnÃæ, caturïÃæ (#<Ábh_Sh 290>#) samyakprahÃïÃnÃæ, caturïà ­ddhipÃdÃnÃæ | pa¤cÃnÃmindriyÃïÃæ, paæcÃnÃæ balÃnÃæ, saptÃnÃæ bodhyaægÃnÃmÃmÃryëÂÃÇgasya mÃrgasya [|] kÃyasm­tyupasthÃnasya vedanÃcittadharmasm­tyupasthÃnasya | anutpannÃnÃæ dharmÃïÃæ pÃpakÃnÃmakuÓalÃnÃæ dharmÃïÃmanutpÃdÃya [c]chandaæ janayati | vyÃyacchate, vÅryamÃrabhate | cittaæ prag­hïÃti | pradadhÃti | samyakprahÃïasya(ïïÃya) | utpannÃnÃæ pÃpakÃnÃmakuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ prahÃïÃya | anutpannÃnÃæ kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃmutpÃdÃya | utpannÃnÃæ kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ sthitaye | asaæmo«Ãya bhÃvanÃparipÆraye (ya yo) bhÃvav­ddhivipulatÃyai chandaæ vyÃyacchate | vÅryamÃrabhate | cittaæ prag­hïÃti, pradadhÃtÅti samyakprahÃïasya chandasamÃdhiprahÃïasaæskÃrasamanvÃgatasya (|) ­ddhipÃdasya, (#<Ábh_Sh 291>#) ÓraddhÃvÅryacittamÅmÃnsÃ(mÃæsÃ) samÃdhiprahÃïasaæskÃrasamanvÃgatasya ­ddhipÃdasya, vÅryacittamÅmÃnsÃ(mÃæsÃ)samÃdhiprahÃïasaæskÃrasamanvÃgatasya ­ddhipÃdasya, ÓraddhÃvÅryasm­tisamÃdhipraj¤endriyaÓca ÓraddhÃsm­tisamÃdhipraj¤ÃbalÃnÃæ sm­tisaæbodhyaægasya [|] samyagd­«Âe÷ | samyaksaækalpasya, samyagvÃkkarmÃntÃjÅvÃnÃæ, samyagvyÃyÃmasya, samyaksm­te÷ samyaksamÃdheÓca || tatra katama÷ kÃya÷ | katamà kÃye kÃyÃnupaÓyanà [|] katamà (|) sm­ti÷ [|] katamÃ[ni] (|) sm­terupasthÃnÃni [|] Ãha | kÃya÷ pa¤catriæÓadvidha÷ | tadyathà ÃdhyÃtmiko, bÃhyaÓca | indriyasaæg­hÅta÷ | (#<Ábh_Sh 292>#) anindriyasaæg­hÅtaÓca | sattvasaækhyÃtà (to) 'sattvasaækhyÃtà (ta)Óca | dau«Âhulyasahagata÷, praÓrabdhisahagataÓca | bhÆtakÃya÷, bhautikakÃyaÓca | nÃmakÃyo, rÆpakÃyaÓca | nÃrakastairyagyonika÷ | pait­vi«ayika÷ | mÃnu«yo, divyaÓca | savij¤Ãnaka÷ | avij¤Ãnakaæ (ko)và | anta÷kÃyo, bahi÷kÃyaÓca [|] vipariïato [a]vipariïataÓca || strÅkÃya÷, puru«akÃya÷, «aï¬a(¬ha)kakÃyaÓca | mitrakÃya÷, amitrakÃya÷ | udÃsÅnakÃyaÓca | hÅnakÃyo, madhyakÃya÷, praïÅtakÃyaÓca, dahnakÃya÷, yÆna(yuva)kÃyo, v­ddhakÃyaÓca | ayaæ tÃvatkÃyaÓca prabheda÷ | tatrÃnupaÓyanà trividhà | yà kÃyamadhipatiæ k­tvÃ- ÓrutamayÅ và praj¤ÃbhÃvanÃmayÅ và [|] yayà praj¤ayà sarvaækÃyaæ sarvÃkÃraæ samyagevopaparÅk«ate | saætÅrayatyanupraviÓati | anuvupyate | tatra sm­tipadasya kÃyamadhipatiæ k­tvà (||) ye dharmà udg­hÅtÃste«Ãmeva ca dharmÃïÃæ yortha÷ (|) cintito, ye (#<Ábh_Sh 293>#) ca bhÃvanayà sÃk«Ãtk­tÃ[÷] | tatra vyaæjane, cÃrthe ca, sÃk«ÃkriyÃyÃæ ca yaÓcetasa÷ asaæmo«a÷ sÆdg­hÅtà và me te ete dharmà na veti || sÆpalak«ità và tatra tatra praj¤ayà na veti | susaæsparÓitÃ[÷] (susaæsp­«ÂÃ÷) tatra tatra vimuktyà na veti rupasthità bhavatÅdaæ sm­terupasthÃnaæ | api ca sm­tyà rak«Ãyai sm­terupasthÃnaæ vi«ayÃsaækleÓÃyÃlambanopanibaddhÃya (nibandhanÃya) ca | tatra sm­tyà rak«Ã yathoktaæ pÆrvamevÃrak«itasm­tirbhavati | nipakasm­tiriti | tatra vi«ayÃsaækleÓÃya | yathoktaæ sm­tyà rak«itamÃnasa÷ | samÃvasthÃcÃrako, na nimittagrÃhÅ | nÃnuvyaæjanagrÃhÅ | yÃvadvistareïa rak«ati | mana indriyaæ mana indriyeïa samvaramÃpadyate | tatrÃlambanopanibandhÃya | yathoktaæ caturvidhe Ãlambane sm­timupanibadhnata÷ | tadyathà vyÃpyÃlambane, caritaviÓodhane, kauÓalyÃlambane, kleÓaviÓodhane và ebhistribhirÃkÃrairyà sÆpasthitasm­tità idamucyate sm­terupasthÃnaæ || tatra vedanà katamà [|] tadyathà sukhÃ, du÷khÃ, (#<Ábh_Sh 294>#) adu÷khÃsukhà ca vedanà | tatra sukhÃpi kÃyikÅ | du÷khÃpyadu÷khÃsukhÃpi [|] yathà kÃyikÅ | evaæ caitasikÅ | sukhÃpi sÃmi«Ã, du÷khÃpyadu÷khÃsukhÃpi | evaæ nirÃmi«Ãpi, evaæ gardha(vÃ) Órite (tÃ), nai«kramyÃÓrità vedanÃ, sukhÃpi du÷khÃpyadu÷khÃpyadu÷khÃsukhÃpi | sai«Ã ekaviæÓatividhà vedanà bhavati | navavidhà và || tatra cittaæ katamat | tadyathÃ- sarÃgaæ cittaæ, sadve«aæ, vigatadve«aæ, samohaæ, vigatamohaæ, saæk«iptaæ, vik«iptaæ, lÅnaæ, prag­hÅtaæ | uddhatamanuddhataæ, vyupaÓÃntamavyupaÓÃntaæ | samÃhitamasamÃhitaæ, subhÃvitamasubhÃvitaæ | suvimuktaæ cittamasuvimuktaæ cittaæ | tadetadabhisamasya viæÓatividhaæ cittaæ bhavati | tatra dharmÃ÷ katame [|] rÃgo, rÃgavinayaÓca | (#<Ábh_Sh 295>#) dve«o, dve«avinayaÓca | moho mohavinayaÓca | saæk«epo, vik«epa÷ | laya÷, pragraha, auddhatyamanauddhatyaæ | vyupaÓama÷ | avyupaÓamassusamÃhi[ta]tÃ, na susamÃhitatà | subhÃvitamÃrgatÃ, na subhÃvitamÃrgatà | subhÃvitamuktatÃ, na subhÃvitamuktatà ca | itÅme k­«ïaÓukla[pak«a]vyavasthità viæÓatidharmà veditavyÃ÷ | saækleÓavyavadÃnapak«ye (k«yÃ÷) | tatra sukhÃvedanà yatsukhavedanÅyaæ sparÓaæ pratÅtyotpadyate [|] sÃtaæ, veditaæ, vedanÃgataæ | sà punaryà pa¤cavij¤Ãnasaæprayuktà | sà kÃyikÅ | yà manovij¤Ãnasaæprayuktà sà caitasikÅ | yathà sukhavedanÅyamevaæ (#<Ábh_Sh 296>#) du÷khavedanÅyamadu÷khÃsukhavedanÅyaæ sparÓaæ pratÅtyotpadyate asÃtaæ, naivasÃtaæ nÃsÃtaæ veditaæ [vigatarÃgaæ] | vedanÃgatamidamucyate du÷khà adu÷khÃsukhà vedanà | sà punaryà pa¤cavij¤ÃnakÃyasaæprayuktà | sà kÃyikÅ | yà manovij¤Ãnasaæprayuktà | sà caitasikÅ | yà nirvÃïÃnukÆlÃ[sÃ]nairvedhikÅ | atyantani«ÂhatÃyai atyantavimalatÃyai | atyantabrahmacaryaparyavasÃnÃyai (ya?) | samvarttate | sà nirÃmi«Ã || yà punardhÃtupatitÃ, bhavapatità sà sÃmi«Ã [|] yà puna(nÃ) rÆpÃrÆpya pratisaæyuktÃ, vairÃgyÃnukÆlà vÃ, sà nai«kramyÃÓrità | yà puna÷ kÃyapratisaæyuktÃ, na ca vairÃgyÃnukÆlÃ, sà gardhÃÓrità || tatra sarÃgaæ cittaæ | yadraæjanÅye vastuni rÃgaparyavasthitaæ [|] (#<Ábh_Sh 297>#) vigatarÃægaæ yadrÃgaparyavasthÃnÃpagataæ [|] sadve«e(«aæ) ya[d]dve«aïÅye vastuni dve«aparyavasthitaæ | vigatadve«aæ yaddve«aparyavasthÃnÃpagataæ | tatra sammo(mo)haæ | yanmohanÅye vastuni [....] tÃnyetÃni «aÂcittÃni cÃrasahagatÃni veditavyÃni | tatra trÅïi saækleÓapak«yÃïi | trÅïi saækleÓaprÃtipak«ikÃïi | tatra saæk«iptacittaæ yacchamathÃkÃreïÃdhyÃtmamÃtmanopanibaddhaæ | vik«iptaæ | yadbahirdhà pa¤casu kÃmaguïe«vanuvis­taæ | tatra lÅnaæ cittaæ | yatstyÃnamiddhasahagataæ, pragrahÅtaæ yat prasadanÅyenÃlambanena saæprati«Âhitaæ [|] uddhataæ cittaæ yadati saæpragrahÃdauddhatyaparyavasthitamanubaddhacittaæ yatpragrahakÃle cÃbhisaæk«epakÃle copek«Ã prÃptaæ [|] tatra praÓÃntaæcittaæ yannivaraïebhyo vimuktamavyupaÓÃntaæ punaryadavimuktaæ | tatra samÃhitaæ cittaæ yannivaraïavimok«ÃnmauladhyÃnapravi«Âaæ, na susamÃhitaæ yadapravi«Âaæ [|] tatra subhÃvitaæ cittaæ yadasyaiva samÃdherdÅrghakÃlaparicayÃnnikÃmalÃbhÅ bhavatyak­cchralÃbhÅ | ÃÓusamÃpattà | (#<Ábh_Sh 298>#) tatra na subhÃvitaæ cittametadpiryayeïa veditavyam | tatra suvimuktaæ cittaæ yatsarvataÓcÃtyantataÓca vimuktaæ [|] na suvimuktaæ | cittaæ yanna sarvato nÃ(nÃ)pyatyantato vimuktamitÅmÃni caturdaÓa cittÃni (|) vihÃragatÃni veditavyÃni | tatra nivaraïabhÆviÓuddhà (ddhi)bhÆmimÃrabhya vihÃragatÃnya«Âau cittÃni veditavyÃni | vik«iptaæ saæk«iptaæ yÃvad vyupaÓÃntamavyupaÓÃntamiti | kleÓaviÓuddhiæ punarÃrabhya vihÃragatÃni «a cittÃni yÃvatsuvimuktaæ cittaæ na suvimuktamiti [|] yatpuna÷ satyadhyÃtmaæ nivaraïe asti me nivaraïamiti jÃnÃti | asati nivaraïe nÃsti me nivaraïamiti jÃnÃti | yathà cÃnutpannasya vivaraïasyotpÃdo bhavati | tadapi yathà yotpannasya vigamo bhavati | tadapi prajÃnÃti | yatra sati cak«u÷saæyojane yÃvatpuna÷ (nmana) (#<Ábh_Sh 299>#) saæyojane asti me yÃvatpuna÷ (mana÷) saæyojanamiti | asati yÃvatpuna÷ (nmana÷) saæyojane nÃsti me mana÷ saæyojanamiti prajÃnÃti | yathà cÃnutpannasya yÃvanmana÷ saæyojanasyotpÃdo bhavati | tadapi prajÃnÃti | yathà cotpannasya nirodho bhavati | tadapi prajÃnÃti | satyadhyÃtmaæ sm­tisaæbodhyaæge asti me [sm­ti] saæbodhyaægamiti prajÃnÃti | asati nÃsti me prajÃnÃti | yathà cÃnutpannasya sm­tisaæbodhyaægasyotpÃdo bhavati | tadapi prajÃnÃti | yathà cotpannasya sthitirbhavati | asaæmo«o bhÃvanà (|) paripÆrirbhÆyo bhÃvav­ddhirvipulatà tadapi prajÃnÃti | satyadhyÃtmaæ sm­tisaæbodhyaægamevaæ dharmavinayavÅryapraÓrabdhisamÃdhyupek«Ãsaæbodhyaægaæ veditavyamiti yadevaæ svabhÃvÃdÅnavapratipak«ÃkÃrai÷ saækli«Âadharmaparij¤Ãnamidaæ ÓarÅraæ dharmasm­tyupasthÃnasya, yathà kÃye kÃyÃnupaÓyanà sm­tyupasthÃnapak«ame (k«ae) vaæ vedanÃ[yÃæ] yaccitte (yÃvaccite) dharme«u yathÃyogaæ veditavyam | tatra kathamadhyÃtmaæ kÃye kÃyÃnudarÓÅ viharati | kathaæ bahirdhà kathamadhyÃtmabahirdhà [|] yadà adhyÃtmaæ pratyÃtmaæ satva(ttva)saækhyÃte kÃye kÃyÃnupaÓyÅ (darÓÅ) viharati | evamadhyÃtmaæ kÃye kÃyÃnudarÓÅ viharati | (#<Ábh_Sh 300>#) kathaæ bahirdhà kathamadhyÃtmabahirdhà [|] yadà adhyÃtmaæ pratyÃtmaæ, yadà bahirdhà asattvasaækhyÃtaæ rÆpamÃlambanÅkarotyevaæ bahirdhÃkÃye kÃyÃnudarÓÅ viharati | yadà bahirdhà (rdho)paraktaæ sattvasaækhyÃtaæ rÆpamÃlambanÅkarotyevamadhyÃtmabahirdhà kÃye kÃyÃnudarÓÅ viharati | tatrÃdhyÃtmaæ rÆpamupÃdÃya | sÆk«maæ sattvasaækhyÃtaæ | yà utpannà vedanÃ, cittaæ, dharmÃstÃnÃlambanÅkurvan [|] adhyÃtmaæ vedanÃ[yÃæ], citte, dharme«u dharmÃnudarÓÅ viharati | bÃhyamasattvasaækhyÃtaæ rÆpamupÃdÃya | yà utpannà vedanÃ, cittaæ, dharmÃstÃnÃlambanÅkurvan | bahirdhà vedanÃyÃæ, citte, dharme«u dharmÃnudarÓÅ viharati | bahirdhà bÃhyaæ rÆpasattvamupÃdÃya | yà utpannà vedanÃ, cittaæ, dharmÃstÃnÃlambanÅkurvannadhyÃtmabahirdhà vedanÃyÃæ, citte dharme«u dharmÃnudarÓÅ viharati || apara÷ paryÃya÷ | indriyasaæg­hÅtaæ rÆpamÃlambanÅkurvan, adhyÃtmaæ kÃye kÃyÃnupaÓyÅ (darÓÅ) viharati | anindriyasaæg­hÅtaæ | rÆpagatamanupÃdattamÃlambanÅkurvan bahirdhà kÃye kÃyÃnudarÓÅ viharati | anindriyasaæg­hÅtameva | rÆpamadhyÃtmamupagatamupÃdattaæ rÆpamÃlambanÅkurvannadhyÃtmabahirdhà kÃye kÃyÃnupaÓyÅ (darÓÅ) viharati | [anindriyasaæg­hÅtaæ rÆpagatamanupÃdattamÃlambanÅkurvan bahirdhà kÃye kÃyÃnudarÓÅ (#<Ábh_Sh 301>#) viharati | anindriyasaæg­hÅtameva rÆpamadhyÃtmamupagatamupÃdattaæ rÆpamÃlambanÅkurvannadhyÃtmabahirdhà kÃye kÃyÃnudarÓÅ viharati] [|] evaæ pÆrvaæ [æ] trividhaæ rÆpamupÃdÃya | yadu (yo)tpannà vedanÃ, cittaæ, dharmÃstÃnyathÃyogamÃlambanÅkurvan tathÃdarÓÅ viharatÅti veditavyaæ | apara÷ paryÃya÷ | yatsamÃhitabhÆmikaæ praÓrabdhisahagataæ rÆpamÃlambanÅkarotyevamadhyÃtmaæ kÃye kÃyÃnudarÓÅ viharati | yatsÆk«mamevÃdhyÃtmaæ samÃhitabhÆmikaæ dau«Âhulyasahagataæ rÆpamÃlambanÅkaroti | evaæ bahirdhà kÃye kÃyÃnupaÓyÅ (darÓÅ) viharati | paradau«Âhulyasahagataæ praÓrabdhisahagataæ ca rÆpamÃlambanÅkurvan adhyÃtmabahirdhà kÃye | kÃyÃnudarÓÅ viharati | evaæ tadupÃdÃyotpannà vedanÃ, cittaæ, dharmà yathÃyogaæ veditavyÃ÷ | apara÷ paryÃya÷ | adhyÃtmaæ bhÆtarÆpamÃlambanÅkurvannadhyÃtmaæ kÃye kÃyÃnudarÓÅ viharati | bÃhyaæ bhÆtarÆpamÃlambanÅ kurvan bahirdhà kÃye kÃyÃnudarÓÅ viharati | tacca bhÆtarÆpamupÃdÃya | yadutpannamindriyavi«ayasaæg­hÅtamupÃdÃya | rÆpaæ cÃlambanÅkurvannadhyÃtmabahirdhà kÃye kÃyÃnudarÓÅ viharati | evaæ tadupÃdÃya yà utpannà vedanà cittaæ dharmÃstepi yathÃyogaæ veditavyÃ÷ | apara÷ paryÃya÷ | yadà savij¤Ãnakaæ kÃyamadhyÃtmamÃlambananÅkaroti | evamadhyÃtmaæ (#<Ábh_Sh 302>#) kÃye kÃyÃnudarÓÅ viharati | avij¤Ãnakaæ rÆpaæ sattvasaækhyÃtaæ | vinÅlakÃdi«vavasthÃsvÃlambanÅ kurvanbahirdhà kÃye kÃyÃnudarÓÅ viharati | a(sa)vij¤Ãnakasya ca rÆpasyÃtÅte kÃle savij¤ÃnatÃæ [|] avij¤Ãna[ka]sya ca rÆpasyÃnÃgate kÃle avij¤ÃnatÃæ, tulyadharmatÃæ, samadharmatÃæ ÃlambanÅkurvannadhyÃtmabahirdhà kÃye kÃyÃnudarÓÅ viharatyevaæ tadupÃdÃya, yà utpannà vedanÃ, cittaæ, dharmÃstepi yathÃyogaæ veditavyÃ÷ | apara÷ paryÃya÷ [|] Ãtmana÷ anta[÷] kÃyaæ keÓaromanakhÃdibhi÷ ÃkÃrairÃlambanÅkurvannadhyÃtmabahirdhà kÃye kÃyÃnudarÓÅ viharati || pare«Ãmanta÷ kÃyaæ keÓaromanakhÃdibhirÃkÃrairÃlambanÅkurvanbahirdhà kÃye kÃyÃnudarÓÅ viharatyadhyÃtmaæ cittaæ ca bahi÷kÃyavipariïataæ vinÅlakÃdibhirÃkÃrai÷ | bahirdhà ca bahi÷kÃyaæ vipariïatamavipariïataæ ca | vinÅlakÃdibhirÃkÃraistulyadharmatayà ÃlambanÅkurvan bahirdhà kÃye kÃyÃnudarÓÅ viharati | tadupÃdÃya yà utpannà vedanÃ, cittaæ, (#<Ábh_Sh 303>#) dharmÃstepi yathÃyogaæ veditavyÃ÷ | ityevaæbhÃgÅyà kÃye vedanÃcittadharmaprabhedenabahava÷ paryÃyà veditavyÃ÷ | ime tu katipayÃ÷ (ye)paryÃyÃ÷ | saæprakÃÓitÃ÷ [|] tatra caturïÃmviparyÃsÃnÃæ pratipak«eïa bhagavatà catvÃri sm­tyupasthÃnÃni vyavasthÃpitÃni | tatrÃÓucau ÓucÅti viparyÃse pratipak«eïa kÃyasm­tyupasthÃnaæ vyavasthÃpitaæ | tathà hi bhagavatà kÃyasm­tyupasthÃnabhÃvanÃyÃæ | aÓubhÃpratisaæyuktÃÓcatasra÷ Óivapathikà deÓitÃ÷ | yà asya bahulaæ kurvan manasikurvata÷ | aÓucau ÓucÅti viparyÃsa÷ prahÅyate | tatra sukhe sukhamiti | viparyÃsapratipak«eïa vedanÃsm­tyupasthÃnaæ vyavasthÃpitaæ | vedanÃnudarÓÅ viharan | yatkiæcidveditamidamatra du÷khasyeti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃtyevamasya yo du÷khasukhe sukhamiti | viparyÃsa÷ | sa prahÃyate (#<Ábh_Sh 304>#) (prahÅyate) | anitye nityamiti viparyÃsa÷ | pratipak«eïa sm­tyupasthÃnaæ vyavasthÃpitaæ | tasya sarÃgÃdicittaprabhedena te«Ãæ te«Ãæ rÃtriædivasÃnÃmatyayÃtk«aïalavamuhÆrttÃnà (ïÃ)manekavidhÃnÃæ bahunÃnÃprakÃratÃæ cittasyopalabhya ya÷ anitye nityamiti viparyÃsa÷ [sa] prahÅyate | yatrÃ[nÃ]tmanyÃtmeti viparyÃsapratipak«eïa dharmasm­tyupasthÃnaæ vyavasthÃpitaæ | tasya ye«Ãæ Ãtmad­«ÂyÃdikÃ[nÃæ] saækleÓÃnÃæ sadbhÃvÃdye«Ãæ nÃnÃtmad­«ÂyÃdikÃnÃæ kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃmasadbhÃvÃtskandhe«vÃtma darÓanaæ bhavati | nÃnyasya, svalak«aïata÷ | sÃmÃnyalak«aïataÓca dharmÃdharmÃnudarÓino yathÃbhÆtaæ paÓyata÷ | yonÃtmanyÃtmeti viparyÃsa÷ | sa prahÅyate | (#<Ábh_Sh 305>#) apara÷ paryÃya÷ | prÃyeïa hi loka evaæ prav­tta÷ | skandhe«u skandhamÃtraæ, dharmamÃtraæ, yathÃbhÆtamaprajÃnan yathà kÃye ÃÓrita÷ | yadÃÓritaÓca sukhadu÷kha ja dharmÃdharmÃbhyÃæ saækliÓyate vyavadÃ(dÅ)yate ca | tatrÃtmana ÃÓrayavastusaæmohÃpanayanÃrthaæ | kÃyasm­tyupasthÃnaæ vyavasthÃpitaæ | tasyaivÃtmana÷ anubhavanavastusaæmohÃpanayanÃrthaæ vedanÃsm­tyupasthÃnaæ vyavasthÃpitaæ | yatraiva ca te citte, manasi, vij¤Ãne, ÃtmagrÃheïa saæmƬhÃ, ÃtmavastusammohÃpanayanÃrthaæ dharmasm­tyupasthÃnaæ vyavasthÃpitam | apara÷ paryÃya÷ | yatra ca karma karoti | yadarthaæ ca karoti | yaÓca karma karoti | (yadarthaæ ca karoti | yaÓca [karma] karoti |) (..) yena ca (#<Ábh_Sh 306>#) karoti | tatsarvamekatyamabhisaæk«ipya catvÃri sm­tyupasthÃnÃni vyavasthÃpitÃni | tatra kÃye karoti | vedanÃrthaæ | cittena kuÓalÃkuÓalairdharmai÷ | apara÷ paryÃya÷ | yatra ca saækliÓyate | viÓudhyate | yataÓca yaÓca yena kliÓyate | viÓudhyate yataÓca yaÓca yena saækliÓyate viÓudhyate ca | tadekatyamabhisaæk«ipya catvÃri sm­tyupasthÃnÃni vyavasthÃpitÃni | tatra kÃye saækliÓyate, viÓudhyate ca | vedanÃbhyaÓcittaæ dharmai÷ saækliÓyate | viÓudhyate ca | tatra sm­tyupasthÃnamiti [ko] 'rtha Ãha | yatra ca sm­timupasthÃpayati | yena ca sm­timupasthÃpayati | taducyate sm­tyupasthÃnaæ | yatra sm­timupasthÃpayati | tadÃlambanasm­tyupasthÃnaæ yena sm­timupasthÃpayati | tatra yà praj¤Ã sm­tiÓca samÃdhisaægrÃhikà tatsvabhÃvasm­tyupasthÃnaæ | tadanye tatsaæprayuktÃÓcittacaitasikà dharmÃ÷ | saæsargasm­tyupasthÃnaæ | api [ca] kÃyavedanÃdhipateyo (#<Ábh_Sh 307>#) mÃrga÷ samutpanna÷ kuÓala÷ sÃsrava÷ | anÃsravaÓca [|] tatsm­tyupasthÃnaæ | sa puna÷ ÓrutamayaÓcintÃmayo bhÃvanÃmayaÓca | tatra ÓrutacintÃmaya÷ | sÃsrava eva [|] bhÃvanÃmaya÷ syÃtsÃsrava÷ syÃdanÃsrava÷ || sa evaæ catur«u sm­tyupasthÃne«u k­taparicaya audÃriko(kau)dÃrikaæ viparyÃsamapÅnaya kuÓalÃkuÓaladharmÃbhij¤a÷ | tadanantaramanutpannÃnÃæ pÃpakÃnÃmakuÓalÃnÃæ dharmÃïÃmanutpÃdÃya | utpannÃnÃæ prahÃïÃya | anutpannÃnÃæ kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃmutpÃdÃya | utpannÃnÃæ sthitaya iti vistareïa pÆrvavadyÃvaccittaæ prag­hïÃti | pradadhÃti || tatra katame pÃpakà akuÓalà dharmÃ[÷] [|] yatkÃmÃvacaraæ kli«Âaæ kÃyakarma, vÃkkarma, manaskarma, kÃyavÃÇmanoduÓcaritasaæg­hÅtaæ | yena tatsamutthÃpakÃ÷ kleÓÃste punarye asamavahitÃ, asaæmukhÅbhÆtÃste utpannÃ, (#<Ábh_Sh 308>#) ye samavahitÃ÷ saæmukhÅbhÆtÃste utpannÃ÷ [|] tatra kuÓalà dharmà ye tatprÃtipak«ikà dharmÃduÓcaritaprÃtipak«ikÃ, nivaraïaprÃtipak«ikÃ÷, saæyojanaprÃtipak«ikà và tepyanutpannÃstathaiva veditavyÃ÷ | utpannÃÓca pÃpakà akuÓalà dharmÃstatra yadà anutpannÃnÃæ pÃpakÃnÃmakuÓalÃnÃæ dharmÃïÃmanutpÃdÃya sp­hÃmutpÃdayati | praïidhatte, sarveïa sarvaæ sarvathà notpÃdayi«yÃmÅtyevaæ chandaæ janayati | utpannÃnvà puna÷ samavahitÃnsarveïasarvaæ nÃdhivÃsayi«yÃmi prahÃsyÃmi | prativinodayi«yÃmi ya[da]nutpanne«u pÃpake«vakuÓale«u pÆrva mevotpÃda(|)sp­hÃmutpÃdayati | praïidhatte [|] nÃdhivÃsaya(yi)tukÃmo bhavati | ayamutpannÃnÃæ prahÃïÃya [c]chanda÷ [|] te puna÷ pÃpakà akuÓalà dharmà atÅtavastvÃlambanà vÃ, anÃgatavastvÃlambanà vÃ, vartamÃnavi«ayÃlambanà và utpadyante, bhavanti | yenoktavi«ayÃlambanÃ[÷], pratyak«avi«ayÃlambanÃÓca ye atÅtÃnÃgatÃvasthÃlambanÃste, ye coktavi«ayÃlambanÃ, ye vartamÃnavi«ayÃlambanÃste pratyak«avi«ayÃlambanÃ[÷ |] tatra parok«ÃlambanÃnÃæ pÃpakÃnÃmakuÓalÃnÃæ dharmÃïÃmanutpÃdÃya | utpannÃnÃæ ca prahÃïÃya | vyÃyacchate [|] pratyak«avi«ayÃlambananÃnÃæ puna÷ | (#<Ábh_Sh 309>#) anutpannÃnÃmanutpÃdÃyotpannÃnÃæ ca prahÃïÃya vÅryamÃrabhate | tathà hi te«Ãæ d­¬hatareïa vÅryÃraæbheïÃnutpatti÷ | prahÃïaæ và bhavati | api ca m­dumadhyÃnÃæ samavasthÃnÃmanutpannÃnÃmanutpÃdÃya | utpannÃnÃæ prahÃïÃya vyÃyacchate | adhimÃtrÃïÃæ samavasthÃnÃæ anutpannÃnÃmanutpÃdÃya | utpannÃnÃæ ca prahÃïÃya vÅryamÃrabhate | sa cedatÅte Ãlambane carati | tathà carati | yathÃsya tenÃlambanena kleÓo notpadyate | sa cetpuna÷ sm­tisaæpramo«Ãdutpadyate nÃdhivÃsayati | prajahÃti | vyantÅkaroti | yathà atÅte Ãlambane evamanÃgate [a]pi veditavyam | evamayamanutpannÃnÃæ pÃpakÃnÃmakuÓalÃnÃæ dharmÃïÃmanutpÃdÃyotpannÃnÃæ ca prahÃïÃya vyÃyacchata ityucyate | sa cedayamvarttamÃne Ãlambane carati, tathà tathà carati | yathà tenÃlambanena kleÓo notpadyate | sa cetpuna÷ sm­tisaæpramo«Ãdutpadyate | utpannaæ nÃdhivÃsayati | prajahÃti | vinodayati | vyantÅkaroti | evamanutpannÃnÃæ pÃpakÃnÃmakuÓalÃnÃæ dharmÃïÃmanutpÃdÃya | utpannÃnäca prahÃïÃya vÅryamÃrabhata ityucyate | santi pÃpakà akuÓalà dharmà ye saækalpavaÓe (bale)notpadyante | na vi«ayabalena | santi ye saækalpabalena ca | vi«ayabalena ca | tatra saækalpabalenotpadyante | tadyathà viharata÷ | atÅtÃnÃgatÃlambanà ye utpadyante | (#<Ábh_Sh 310>#) tatra saækleÓavaÓe(le)na ca vi«ayabalena cotpadyate (nte) | tadyathà carato vartamÃnenÃlambanenotpadyante | avaÓyaæ tatrÃyoniÓa÷ saækalpo bhavati | tatra ye saækalpabalenotpadyante te«ÃmanutpannÃnÃmanutpÃdÃya | utpannÃnÃæ ca prahÃïÃya | vyÃyacchate | tatra ye vi«ayaba[lena] saækalpaba[lena] cotpadyante | te«ÃmanutpannÃnÃmanutpÃdÃya | utpannÃnäca prahÃïÃya vyÃyaccha(te) tatra ye vi«ayabalena saækalpabalena cotpadyante | te«ÃmanutpannÃnÃmamanutpÃdÃya utpannÃnäca prahÃïÃya vÅryamÃrabhate | tatrÃnutpannÃnÃæ kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃmanu(mu)tpÃdÃya chandaæ janayatÅti | ye kuÓalÃdharmà apratilabdhà [a]saæmukhÅbhÆtasya (tÃ÷) te«Ãæ pratilambhÃya saæmukhÅbhÃvÃya ca sm­ti mutpÃdayati [|] cittaæ praïidhatte [|] tÅvrà pratilabdhukÃmatà | saæmukhÅkartukÃmatà cÃsya pratyupasthità bhavati | ayamanutpannÃnÃæ kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃmutpattaye | k­(ya)ttu utpannÃnÃæ ca kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ sthitaye, asaæmo«Ãya, bhÃvanÃparipÆraye chandaæ janayatÅti | utpannÃ÷ kuÓalà dharmà ye pratilabdhÃssaæmukhÅbhÆtÃÓca, tatra pratilaæbhÃvigamaæ pratilabdhÃæ pÃrihÃïimadhik­tyÃha | sthitaya iti saæmukhÅbhÃvÃdadhandhÃyitatvamadhik­tyÃhÃsaæmo«Ãyeti | te«Ãmeva ca kuÓalÃnÃæ (#<Ábh_Sh 311>#) dharmÃïÃmpratilabdhÃnÃæ sammukhÅbhÆtÃnÃmÃsevanÃnvayÃtparini«pattiæ ni«ÂhÃgamanamadhik­tyÃha | bhÃvanÃparipÆraye iti | tatra ca sp­hÃmutpÃdayati | cittaæ praïidhatte | tÅvrà cÃsya sthitikÃmatà asammo«akÃmatà | bhÃvanÃparipÆrikÃmatà pratyupasthità bhavati | ayamucyate | utpannÃnÃæ kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ sthitaye asaæmo«Ãya bhÃvanÃparipÆraye [c]chanda÷ | tatra vyÃyacchata iti | pratilabdhÃnÃæ saæmukhÅbhÃvÃya vÅryamÃrabhate | apratilabdhÃnÃæ pratilambhÃya [|] tatra vyÃyacchate | utpannÃnÃæ sthitaye, asaæmo«Ãya, vÅryamÃrabhate | bhÃvanÃparipÆraye, api ca m­dumadhyÃnÃæ kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃmanutpannÃnÃmutpÃdÃya, utpannÃnÃæ ca sthitaye | asaæmo«Ãya vyÃyacchate | adhimÃtrÃïÃæ kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃmanutpannÃnÃmutpÃdÃya, utpannÃnÃæ ca yÃvad bhÃvanÃparipÆraye vÅryamÃrabhate | tatra cittaæ prag­hïÃti | yadà taccittaæ ÓamathabhÃvanÃyÃmekÃgratÃyÃæ prayuktaæ bhavati | anutpannÃnÃæ pÃpakÃnÃmakuÓalÃnÃæ dharmÃïÃmanutpÃdÃya | evaæ vistareïa yÃvadutpannÃnÃæ kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃmanutpannÃnÃmutpÃdÃya | utpannÃnäca yÃvad bhÃvanÃparipÆraye vÅryamÃrabhate | tatra cittaæ prag­hïÃti | yadà taccittaæ ÓamathabhÃvanÃyÃmekÃgratÃyÃæ prayuktaæ bhavati | anutpannÃnÃæ (#<Ábh_Sh 312>#) pÃpakÃnÃæ akuÓalÃnÃæ dharmÃïÃmanutpÃdÃya | evaæ vistareïa yÃvadutpannÃnÃæ kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ sthitaye | asaæmo«Ãya bhÃvanÃparipÆraye | tacca tathà adhyÃtmamabhisaæk«iptaæ lÅnatvÃya paraiti | lÅnatvÃbhiÓaæki caivaæ paÓyati | tadà anyatamÃnyatamena pragrÃhakena (ïa) nimittena prasadanÅyena pratig­hïÃti | saæhar«ayatyevaæ cittaæ prag­hïÃti | kathaæ pradadhÃti | punaruddhatamauddhatyÃbhiÓaæki và pragrahakÃle paÓyati | tadà punarapyadhyÃtmamabhisaæk«ipati | ÓamathÃya praïidadhÃti | tÃnyetÃni bhavanti | catvÃri samyakprahÃïÃni | k­«ïapak«yÃïÃæ dharmÃïÃmanutpannÃnÃmanutpÃdÃya | utpannÃnÃæ ca prahÃïÃya [c]chando vyÃyÃmo vÅryÃrambha÷ | cittapragraha÷ | pradadhanamime dve samyakprahÃïe Óuklapak«yÃïÃæ dharmÃïÃmanutpannÃnÃmutpÃdÃya [|] vistareïa dve samyakprahÃïe veditavye | tadyathà k­«ïapak«yÃïÃæ tatraikaæ samvaraïaprahÃïaæ yadutpannÃnÃmpÃpakÃnÃmakuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ prahÃïÃya [c]chandaæ janayatÅti vistareïa | dvitÅyaæ prahÃïaprahÃïaæ yadanutpannÃnÃmanutpÃdÃya [c]chandaæ janayatÅti vistareïa, utpannaæ hi saævarayitavyaæ | pÃpakaæ ca vastu | anutpannaæ ca yattadasamudÃcÃrata÷ prahÅïamevaæ tadasaæmukhÅbhÃvata÷ prahÃtavyamiti k­tvà | prahÅïasya prahÃïaæ prahÃïaprahÃïa[æ] | (#<Ábh_Sh 313>#) tatra bhÃvanÃprahÃïamekaæ yadÃha | anutpannÃnÃæ kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃmutpÃdÃyeti vistareïa yÃvaccittaæ prag­hïÃti, pradadhÃtÅti | tathà hi kuÓalà dharmà ÃsevyamÃnÃ, bhÃvyamÃnÃ, apratilabdhÃÓca pratilabhyante | pratilabdhÃÓca sammukhÅkriyante | tatrÃnurak«aïÃprahÃïamekaæ | yadÃha | utpannÃnÃæ kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ sthitaye | vistareïa yÃvaccittaæ prag­hïÃti | pradadhÃti | tathà hi pratilabdhe«u saæmukhÅk­te«u ca | kuÓale«u dharme«u yÃvatpramÃdavarjanà apramÃdani«evaïà ca | sà kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ sthitaye, asammo«Ãya, bhÃvanÃparipÆraye | evamanutpannÃ÷ kuÓalà dharmà anurak«ità bhavantyayaæ tÃvatsamyakprahÃïÃnÃæ vistaravibhÃga÷ | samÃsata(sÃrtha)÷ puna÷ katama÷ | Ãha | k­«ïaÓuklapÃk«ikasya tyÃgÃtpunarvastuna÷ | prÃptaye pÆrvameva sp­hÃyuktena bhavitavyaæ | paryavasthÃnaprahÃïÃya ca | astyÃÓayasampatprayogasampacca | paridÅpità bhavati | tatrÃsyà (styÃ)Óayasampat | chandajananatayÃ, prayogasampatpuna÷ vyÃyÃmavÅryÃrambhacittapragrahÃpramÃdadhanai÷ | etÃvacca yoginà karaïÅyaæ | yatprahÃtavyasya vustana÷ prahÃïÃya, prÃptavyasya vastuna÷ prÃptaye pÆrvameva sp­hÃjÃtena bhavitavyaæ, paryavasthÃnaprahÃïÃya, vÅryamÃrabdhavyamanuÓayaprahÃïÃya ca, kÃlena kÃlaæ Óamathapragrahopek«ÃnimittÃni (#<Ábh_Sh 314>#) bhÃvayitavyÃni | paryavasthÃnaprahÃïÃnuÓayaprahÃïÃya ca ye prÃtipak«ikà dharmÃ÷ kuÓalÃste samudÃnayitavyÃ÷ | taccaitatsarvaæ caturbhi÷ samyakprahÃïai÷ paridÅpitaæ bhavatyayaæ samÃsÃrtha÷ || tatra catvÃra÷ samÃdhaya÷, tadyathà chandasamÃdhi÷ | vÅryasamÃdhi÷, cittasamÃdhi÷, mÅmÃæsÃsamÃdhiÓca | (#<Ábh_Sh 315>#) tatra chanda(samÃdhi)madhipatiæ k­tvà ya÷ pratilabhyate samÃdhirayaæ chandasamÃdhi÷ | vÅryaæ, cittaæ, mÅmÃæsÃmadhipati k­tvà pratilabhyate (pratilabhyate) samÃdhirayaæ [...........] mÅmÃnsà (mÃæsÃ) samÃdhi÷ | yadà (#<Ábh_Sh 316>#) tÃvadayaæ chandameva kevalaæ janayati | chandajÃtaÓca tÃnpÃpakÃnakuÓalÃndharmÃn svabhÃvato, nidÃnata, ÃdÅnavata÷, pratipak«ataÓca | samyagevopanidadhyÃti | ekÃgrÃæ sm­tiæ pravarttayati | evaæ kuÓalÃ[n]dharmÃssva (dharmÃnsva)bhÃvato nidÃnataÓca | akuÓalato ni÷saraïata÷ samyagevopanidadhyà (dhÃ)ti | ekÃgrÃæ sm­timavasthÃpayati | tadbahulÃkÃrÃmekÃgratÃæ sp­Óati | samavasthÃnasamudÃcÃradÆrÅkaraïayogena | na tvasyÃpyanuÓayamutpÃdayati | pÃpakÃnÃmakuÓalÃnÃæ dharmÃïÃmayamapyucyate | chandÃdhipateya÷ | sa (sÃ) atÅtà (te) vÃ, anÃgatapratyutpanne và punarÃlambane pÃpakÃkuÓalÃdharmÃsthÃnÅye (ladharmasthÃnÅye) m­dumadhyÃdhimÃtrakleÓasamavasthÃnÅye, anutpannasya và anutpÃdÃya, utpannasya và prahÃïÃya, vyÃyacchamÃno vÅryamÃramamÃïa÷ | tatrÃlambane vicaratyantasya vÃlambanasya svabhÃvato nidÃnata÷ pratipak«ataÓca | samyagupanidhyÃyata÷ | ekÃgrÃæ sm­timupasthÃpayato yattadbahulavihÃriïaÓcittaikÃgratà utpadyate | samavasthÃnadÆrÅkaraïayogena tvasyÃpyanuÓayamudghÃtayati | pÃpakÃnÃmakuÓalÃnÃæ dharmÃïÃmayaæ vÅryÃdhipateya÷ | samÃdhi[÷ |] lÅnamvà punaÓcittaæ prag­hïata÷ | prag­hÅtaæ cittaæ samÃdadhata÷ | kÃlena ca kÃlamadhyupek«ita÷ | yatpÃpakÃnÃmakuÓalÃnÃndharmÃïÃæ (#<Ábh_Sh 317>#) pÃpakÃkuÓalÃ(la) dharmasthÃnÅyÃnvayÃt kuÓala[ta]÷ | kuÓalÃndharmÃn kuÓalÃkuÓalasthÃnÅyÃæÓca dharmÃn svabhÃvato, nidÃnata, ÃdÅnavata÷, anuÓaæsata÷, pratipak«ato, ni÷saraïata÷, samyagupani (da)dhyÃyata÷ | ekÃgratÃæ sm­timupasthÃpayata÷ | tadbahulavihÃriïo yà utpadyante cittasyaikÃgratÃ÷ vistareïa yÃvadayaæ | cittÃdhipateya÷ samÃdhi÷ | tatra ye pÃpakÃkuÓalà (la)dharmasthÃnÅyà dharmà bhavanti | ayoniÓo manasikurvata÷ | ta eva kuÓaladharmasthÃnÅyà bhavanti | yoniÓo manasikurvata÷ | tasyaivaæ samavasthÃne«u dÆrÅk­te«u | samavasthÃnapratipak«e ca | samÃdhipramukhe«u dharme«vanutpanne«u te pÃpakà akuÓalà dharmà dharma mudà haranti | tasyaivaæ bhavati | kiæ sata÷ samvidyamÃnÃnpÃpakÃnakuÓalÃndharmÃn na pratisaævedayÃmyÃhosvidasata÷ | asaævidyamÃnÃnyanva(nnva)haæ parimÅmÃnse (mÃæsaye) yaæ | sa mÅmÃnsÃ(mÃæsÃ)manaskÃramadhipatiæ k­tvà prahÅïÃprahÅïatÃæ mÅmÃnsa(mÃæsa)te samyagevopanidhyÃpayati | tadbahulavihÃrÅ ca sp­Óati] cittasyaikÃgratÃæ yena ca nirabhimÃno bhavati | paryavasthÃnamÃtrakÃcya(cca)cittaæ vimuktaæ, (#<Ábh_Sh 318>#) na tu sarveïa sarvaæmanuÓayebhya÷ | tatpratipak«ÃÓca me samÃdhipramukhÃ÷ kuÓalà dharmÃ[Ó]ca pratilabdhÃ, bhÃvitÃ, na tvanuÓayaprÃtipÃk«ikà iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti | ayamasyocyate mÅmÃnsà (mÃæsÃ)samÃdhi÷ | sa taæ caturvidhaæ samÃdhimadhipatiæ k­tvà paryavasthÃne«u dÆrÅk­te«u | sarveïa sarvamanuÓayasamudghÃtÃya pÃpakÃnÃmakuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ, tatprÃtipÃk«ikÃïäca kuÓalÃnÃæ (|) dharmÃïÃæ samudÃgamÃya [c]chandaæ janayati | vyÃyacchata iti vistareïa caturbhi÷ samyakprahÃïai÷ prayujyate | tathà prayujyamÃnasya tathabhÆtasyëÂau prahÃïasaæskÃrà bhavanti | ye [a]syÃnuÓayasamudghÃtÃya ca pravarttante | samÃdhiparipÆraye ca tadyathÃ- chanda÷ (#<Ábh_Sh 319>#) kadÃcitsamÃdhiæ paripÆrayi«yÃmi | anuÓayÃæÓca prahÃsyÃmi | pÃpakÃnÃmakuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ vyÃyÃmo yÃvatpratipak«abhÃvanÃyÃmavinyastaprayogayÃ, ÓraddhÃyÃmavinyastayogasya (#<Ábh_Sh 320>#) viharata÷ | uttare [a]dhigame ÓradddhÃnatà | abhisaæpratyaya÷ | tatra praÓrabdhi÷ | yacchraddhÃpramÃdapÆrvaægamaæ prÃmodyaæ, prÅti÷, prÅtamanasaÓcÃnupÆrvà pÃpakÃkuÓalà dharmapak«asya dau«Âhulyasya pratipraÓrabdhi÷ | tatra sm­tiryà navÃkÃrà navÃkÃrÃyÃÓcittasthite÷ Óamathapak«yÃyÃ÷ saægrÃhikà | chaædasaæprajanye | yà vipaÓyanÃpak«yà praj¤Ã | tatra cetanÃyÃÓcittÃbhisaæskÃra÷ | prahÅïÃprahÅïato mÅmÃnsa(mÃæsa) mÃnasya yaÓcittÃbhisaæskÃra÷ ÓamathavipaÓyanÃnukÆla÷ kÃyakarma vÃkkarma samutthÃpayati | tatropek«ayà atÅtÃnÃgatapratyutpanne«u pÃpakÃkuÓalÃdharmÃsthÃnÅye«u carata÷ cittÃbhisaækleÓaÓcittaægamatà | ÃbhyÃæ dvÃbhyÃæ kÃraïÃbhyÃæ prahÅïatÃmanuÓayÃnÃæ paricchinatti jÃnÃti | yaduta vi«ayaviparok«ayà cetanayà vi«ayaviparok«ayà cÃ(co)pek«ayà | ime [a]«Âau prahÃïasaæskÃrà bhavanti | te caite«Âau (sa cai«o '«Âa) prahÃïasaæskÃrayogo bhavatyanuÓayasamudghÃtÃya | tatra chanda(cchanda)Óca, eta(«a) eva yo vyÃyÃma÷ idaæ vÅryaæ, yÃÓraddhà sà ÓuddhÃ, yà ca praÓrabdhiryà ca sm­tiryacca saæprajanyaæ | yà ca cetanÃ, yà copek«Ã | aya (idaæ ?)mupÃdÃya | tadidaæ sarvamabhisamasya ye ca pÆrvakÃÓchandasamÃdhaya÷ | ye ca ime prahÃïasaæskÃrÃ÷ prahÅïe«vanuÓaye«u, (#<Ábh_Sh 321>#) parik«ipte samÃdhau, chandasamÃdhiprahÃïasaæskÃrasamanvÃgata ­ddhipÃda ityucyante(te) | vÅryacittamÅmÃnsà (mÃæsÃ) samÃdhiprahÃïasaæskÃrasamanvÃgata ­ddhipÃda ityucyate | kena kÃraïena ­ddhipÃda ityucte | Ãha | tadyathà | yasya pÃda÷ samvidyate so [a]bhikramapratikrama(ma)parÃkramasamartho bhavati | evameva yasyaite dharmÃ÷ saævidyante | e«a ca samÃdhi÷ saævidyayate | paripÆrïa÷ [|] sa evaæ pariÓuddhe citte, paryavadÃte, anaægaïe, vigatopakleÓe, ­jubhÆte karmaïyasthite, ÃniæjyaprÃpte, abhikramapratikramasamartho bhavati | lokottarÃïÃæ dharmÃïÃæ prÃptaye, sparÓanÃyai | e«Ã hi parà ­ddhi÷, parà sam­ddhi÷ | yaduta lokottarà dharmÃstenocyante (te?) ­ddhipÃda iti || sa evaæ samÃdhiprati«Âhita÷ | samÃdhiæ niÓritya | (#<Ábh_Sh 322>#) [adhi]cittaæ Óik«Ã[yÃ]madhipraj¤aæ Óik«ÃyÃæ yogaæ karoti | tatrÃsya yogaæ kurvata÷ | pare«Ãæ cÃdhigame ÓÃstu÷ ÓrÃvakÃïÃæ ca yo [a]bhisaæpratyaya÷ | prasÃda÷, ÓraddhÃnatà | samÃpattyarthena Óraddhendriyamityucyate | kutra punarasyÃdhipatyaæ | Ãha | lokottaradharmotpattipramukhÃnÃæ vÅryasm­tisamÃdhipraj¤ÃnÃmutpattaye Ãdhipatyaæ | ye [a]pi te vÅryÃdaya÷ te«Ãmapi lokottaradharmotpattaye Ãdhipatyaæ | yÃvat pratipattaye Ãdhipatyaæ | yÃvat praj¤ayà lokottaradharmotpattaye | Ãdhiopatyaæ | tainaitÃni ÓraddhÃdÅni paæcendriyÃïi bhavanti | yà puna÷ pÆrveïÃparaæ viÓe«Ãdhigamaæ sajÃnata÷ (saæjÃnata÷) | tadanusÃreïa taduttaralokottaradharmÃdhigamÃyÃbhisaæpratyaya÷, prasÃda÷, ÓraddadhÃnatà | sà anavam­dyanÃrthena ÓraddhÃbalamityucyate | kena punarna (#<Ábh_Sh 323>#) Óakyate | avam­dituæ | asaæhÃyÃ(ryÃ)sà Óraddhà devena vÃ, mÃreïa vÃ, brahmaïà và | kenacidvà punarloke, sahadharmeïa kleÓaparyavasthÃnena và tena sà anavam­dyetyucyate | tatpramukhÃstatpÆrvaægamà ye vÅryÃdayastepibalÃnÅtyucyante | tai÷ sa balairbalavÃn sarvaæ mÃrabalaæ vijitya prayujyate | ÃsravÃïÃæ k«ayÃya | tasmÃdbalÃnÅtyucyante | tatra yaÓca(yacca) Óraddhendriyaæ, yacca ÓraddhÃbalaæ catur«vetadavetya prasÃde«u dra«Âavyaæ | tatkasya heto÷ | yo 'sau samyaktvanyÃmÃvakrÃntasyÃvetya prasÃda÷ | sa taddhetukastatpratyastannidÃna÷ | tasmÃddhetuphalasambandhena tasyÃstadadhipatiphalamiti k­tvà | tatra dra«Âavyamityuktaæ bhagavatà | na tu taccharÅratÃæ tallak«aïatÃæ [|] tatra vÅryendriyaæ catur«u samyakprahÃïe«u dra«Âavyaæ | (tatkasya heto÷) yÃni (tÃni) katamÃni | samyakprahÃïÃni yÃni darÓanaprahÃtavyakleÓaprahÃïÃya prÃyogikÃïi samyakprahÃïÃni, tÃnyatra samyakprahÃïÃnyabhipretÃni tÃni hyatyantatÃyai pÃpakÃnÃmakuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ prahÃïÃya samvarttante || tatra sm­tÅndriyaæ catur«u sm­tyupasthÃne«u dra«ÂavyamitÅmÃni (#<Ábh_Sh 324>#) catvÃri sm­tyupasthÃnÃnyaviÓe«aviÓe«a viparyÃsaprahÃïÃya samvarttante | tatra samÃdhÅndriyaæ catur«u (sthÃ) dhyÃne«u dra«Âavyaæ | yÃni dhyÃnÃnyagÃmitÃyÃæ prÃyogikÃni (ïi) tatra praj¤endriyaæ caturdhvÃryasatye«u dra«Âavyamiti | yatsatyaj¤Ãnaæ caturdhïÃmÃryasatyÃnÃmabhisamÃya samvarttante (te) | ÓrÃmaïyaphalaprÃptate, pa(ya)pendriyÃïi | evaæ balÃni veditavyÃni | sa e«ÃmindriyÃïÃme te«Ãæ ca balÃnÃmÃsevanÃnvayÃdbhÃvanÃnvayÃdabahulÅkÃrÃnvayÃnnirvedhabhÃgÅyÃni kuÓalamÆlÃnyutpÃdayati | m­dumadhyÃdhimÃtrÃïi | tadyathà ƫmagatÃni | mÆrdhagatÃni | mÆrdhÃna÷ satyÃnulomÃ÷ k«Ãntaya÷ laukikÃna(da)gradharmÃttadyathà | kaÓcideva puru«a÷ agninà agnikÃyaæ karttukÃma÷ | agninÃrthÅ adharÃraïyÃmuttarÃraïiæ prati«ÂhÃpyÃsa [-]nnutsahate, ghaÂate, vyÃyacchate | tathotsahato, ghaÂato, vyÃyacchataÓca | tatprathamato 'dharÃraïyÃmÆ«mà jÃyate | saiva (#<Ábh_Sh 325>#) co«mà | abhivardhamÃnà ÆrdhvamÃgacchati | bhÆyasyà mÃtrayà abhivarddhamÃnà [|] nirarcci«amagniæ pÃtayatyagnipatanasamanantarameva cÃrcirjÃyate | yathà arcci«Ã utpannayà (nena) jÃtayà (tena) saæjÃtayà (tena) agnikÃyaæ karoti | yathà abhimanthana vyÃyÃma evaæ pa¤cÃnÃmindriyÃïÃmÃsevanà dra«Âavyà | yathà adharaïyà tatprathamata eva Æ«magataæ bhavati | evamÆ«magatÃni draæ«ÂavyÃni | pÆrvaægamÃni | nimittabhÆtÃni | agnisthÃnÅyÃnÃmanÃsravÃïÃæ dharmÃïÃæ kleÓaparidÃhakÃnÃmutpattaye | yathà tasyaivo«maïa Ærdhva[mÃ]gamanamevaæ mÆrdhÃnodra«ÂavyÃ÷ | yathà dhÆmaprÃdurbhÃva evaæ satyÃnulomÃ÷ k«Ãntayo dra«ÂavyÃ÷ || yathÃgne÷ patanaæ nirarcci«a evaæ laukikà agradharmà dra«ÂavyÃ÷ | yathà tadanantaramarcci«a÷ (|) utpÃda evaæ lokottarà anÃsravà dharmà dra«Âavyà (|) ye laukikà agradharmasag­hÅtÃnÃæ pa¤cÃnÃmindriyÃïÃæ samanantaramutpadyante | te puna÷ katame Ãha | saptabodhyaægÃni | yo 'sau yathÃbhÆtÃvabodha÷ | samyaktvanyÃmÃvakrÃntasya (#<Ábh_Sh 326>#) pudgalasyaitÃnyaægÃni [|] sa hi yathÃbhÆtÃvabodha÷ | saptÃægaparig­hÅta÷ | tribhi÷ Óamathapak«yai÷ tribhirvipaÓyanÃpak«yairekenobhayapak«yeïa [|] tasmÃdbodhyaægÃnÅtyucyante | tatra yaÓca dharmavinaya÷ | yacca vÅryaæ, yà ca prÅtiritÅmÃni trÅïi vipaÓyanÃpak«yÃïi | tatra yà ca praÓrabdhiryaÓca samÃrdhiyà copek«Ã itÅmÃni trÅïi Óamathapak«yÃïi [|] sm­tirabhayapak«yÃ(s) sarvatragetyucyate | sa tasmin samaye tatprathamato bodhyaægalÃbhÃcchaik«o bhavati | prÃtipada÷ [|] darÓanaprahÃtavyÃÓcÃsya kleÓÃ÷ prahÅïà bhavanti | bhÃvanÃprahÃtavyÃÓcÃvaÓi«ÂÃ÷ [|] (#<Ábh_Sh 327>#) sa te«Ãæ prahÃïÃya triskandhamÃryëÂaægaæ mÃrgaæ bhÃvayati | tatra yà ca samyagd­«ÂiryaÓca samyaksaækalpa÷, yaÓca samyagvyÃyÃma÷ | ayaæ praj¤Ãskandha÷ | tatra ye samyakkarmÃntÃjÅvÃ÷ | ayaæ ÓÅlaskandha÷ | tatra yà ca samyaksm­ti÷, yaÓca samyaksamÃdhirayaæ samÃdhiskandha÷ | kena kÃraïenÃryëÂÃægo mÃrga ityucyate | Ãha | Ãryasya Óaik«asya d­«ÂapadasyÃyaæ mÃrga iyaæ pratipada«ÂÃbhiraægai÷ saæg­hÅtÃ(÷) || apariÓe«a÷ | sarvakleÓaprahÃïÃya vimuktisÃk«ÃtkriyÃyai tenocyate ÃryëÂÃægo mÃrga÷ | tatra yaÓca bodhyaægakÃle tattvÃvabodha÷ (||) pratilabdha÷, pratilabhya ca yattasyaiva praj¤ayà vyavasthÃnaæ karoti || yathÃvigatasyÃvabodhasya, tadubhayamekatyamabhisaæk«ipya samyagd­«Âirityucyate | tÃæ samyagd­«Âimadhipatiæ k­tvà | yannai«kramyasaækalpaæ saækalpayatyavyÃpÃdasaækalpamavihinsÃ(hiæsÃ)saækalpamayamucyate samyaksaækalpa÷ | sa cettÃvadvitarke«u cittaæ krÃmati | sa evaæ rÆpÃdvitarkÃdvitarkayati [|] sa cetpuna÷ kathÃyÃæ cittaæ (#<Ábh_Sh 328>#) krÃmati | samyagd­«Âimadhipatiæ k­tvà tene(na) kuÓalÃtsaækalpÃæ (lasaækalpÃæ) dharmyÃæ kathÃæ kathayati | sÃsya bhavati samyagvÃk | sa ceccÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrairatÅthÅ(rthÅ)bhavati | tatparye«aïÃmvÃpadyate | so 'bhikrama÷ | pratikrame saæprajÃnamvi(dvi)hÃrÅ bhavatyÃlokitavyavalokite [|] tasmiæjita (saæmiæjita) prasÃrite | sÃæghaÂÅcÅvarapÃtradhÃraïe, aÓitapÅtakhÃditÃsvÃdite | vihÃragato và puna÷ parye«ite«u cÅvarÃdi«u gate, sthite, ni«aïïe | yÃvannidrÃklama[prati]vinodane saæprajÃnadvihÃrÅ bhavati | ayamasyocyate samyakkarmÃnta÷ | sa taccÅvaraæ yÃvadbhai«ajyapari«kÃraæ dharmeïa parye«ate | yÃvanmithyà [..........] dharmavivarjita÷ so 'sya bhavati | samyagÃjÅva÷ | ye punarviratisaæg­hÅtÃ÷ | samyakkarmÃntÃjÅvÃ÷ | te anena pÆrvameva manaskÃralÃbhÃdbodhyaægaireva saha labdhà bhavanti | yopyÃpakÃntÃni ÓÅlÃnyucyante | kena kÃraïena dÅrgha kÃlaæ hyetadÃryÃïÃæ satÃæ samyaggatÃnÃmi«Âaæ kÃntaæ priyaæ mana Ãpaæ kaccidahaæ tadvÃgduÓcaritasya, kÃyaduÓcaritasya, mithyÃjÅvasyÃkaraïaæ | (#<Ábh_Sh 329>#) samvaraæ pratilabheyaæ | yadasya dÅrgharÃtrami«Âaæ | kÃntaæ priyaæ mana Ãpaæ tadanena tasminsamaye pratilabdhaæ bhavati | tasmÃdÃpakÃntamityucyate | tathà hi sa labdhe«vÃpakÃnte«u ÓÅle«u, na saæprajÃ[nÃ]no m­«Ãæ vÃcaæ bhëate | na saævidhya prÃïinaæ (|) jÅvitÃd vyaparopayati | nÃdattamÃdatte [|] na (|) kÃme«u mithyà carati | na cÃdharmeïa cÅvarÃdÅni parye«ate | iti tÃnyÃpakÃntÃni ÓÅlÃnyadhipatiæ k­tvà mÃrgabhÃvanÃkÃle yÃvatpravartate | yacca kÃyakarma yaÓcÃjÅva÷ tepi samyagvÃkkarmÃntÃjÅvà ityucyante | tasya samyagad­«Âisamyaksaækalpa (÷ |) vÃkkarmÃntÃjÅvasanniÓrayeïa bhÃvanÃprayuktasya | yacchando (yaÓchando), vÅryaæ, vyÃyÃmo, ni«krama÷, parÃkramasthÃma Ãraæbha÷ | cetasa÷ saæpragraha÷ | sÃtatyamayamucyate | samyagvyÃyÃmaÓamatha÷ | yaccatvÃri sm­tyupasthÃnÃnyadhipatiæ k­tvà aviparyÃyasaæg­hÅtà sm­ti÷ navÃkÃrà navÃkÃracittasthitisaægrÃhikà [|] iyamucyate samyaksm­ti÷ | samyaksamÃdhiÓca | (#<Ábh_Sh 330>#) tadetatsarvamabhisamasya ÃryëÂÃægo mÃrgaÓcÃrakaraïÅye ca vihÃrakaraïÅye cÃvasthita÷ | tatra samyagvÃkkarmÃntÃjÅvÃ÷ cÃrakaraïÅye [|] vihÃrakaraïÅyaæ punardvividhaæ | Óamatho vipaÓyanà ca [|] tatra yà samyagd­«Âi÷ | yaÓca samyaksaækalpa÷ | yaÓca samyagvyÃyÃma iyaæ vipaÓyanà | tatra yà ca samyaksam­tiryaÓca samyaksamÃdhisyaæ Óamatha÷ | evaæ pariÓuddhÃn samyagvÃkkarmÃntÃjÅvÃnniÓritya ÓamathavipaÓyanÃæ bhÃvayati | kÃlena kÃlaæ niravaÓe«asaæyojanaprahÃïaæ sÃk«Ãtkarotyagraphalamarhattvaæ, prÃpnoti | prÃkar«ikaÓca (ka¤ca) bhÃvanÃmÃrga÷ (rgaæ) [|] kÃlÃntarÃbhyÃsena kleÓÃn prajahÃti | j¤ÃnamÃtrapratibaddhavastudarÓanamÃrga÷ j¤ÃnotpattimÃtreïa kleÓÃn prajahÃtyanena kÃraïena vÃkkarmÃntÃjÅvà bhÃvanÃmÃrge vyavasthÃpitÃ÷ | iti ya evame«Ãmanayà ÃnupÆrvyà saptatriæÓatÃæ bodhapak«yÃïÃæ dharmÃïÃmabhyÃsa÷, paricaya÷ | iyamucyate bodhipak«yà bhÃvanà | (#<Ábh_Sh 331>#) tatra bhÃvanÃphalaæ katamat | Ãha | catvÃri ÓrÃmaïyaphalÃni | srota Ãpattiphalaæ, sak­dÃgÃmiphalaæ | anÃgÃmiphalamagraphalamarhattvaæ | tatra katamacchrÃmaïyaæ | katamatphalaæ | Ãha | mÃrga÷, kleÓaprahÃïaæ phalaæ | api ca pÆrvotpannasya mÃrgasya paÓcÃdutpanno mÃrga÷ | phalaæ, madhyo, viÓi«Âo (#<Ábh_Sh 332>#) vÃ, puna÷ [|] tatra kena kÃraïena catvÃri vyavasthÃpitÃni | Ãha | caturvidhakleÓaprahÃïapratipak«atayà | tadyathà nirvastukÃnÃæ kleÓÃnÃmapÃyagamanahetubhÆtÃnÃæ prahÃïÃtpratipak«otpÃdÃcca srota Ãpattiphalaæ vyavasthÃpitaæ | trayÃïÃæ tu saæyojanÃnÃæ prahÃïÃdvyavasthÃpitaæ | bhagavatà tri«u pak«e«u, g­hipak«e, durÃkhyÃtadharmavinaya pak«e ca, trayÃïÃæ saæyojanÃnÃæ mÃrgotpattaye viv­ddhÃkaratvÃt | tatra g­hipak«e satkÃyad­«Âi÷ | yayà yamÃdita eva na prayutyata ityÃdita u[t]trÃsikà satkÃyad­«Âi÷ | durÃkhyÃtedharmavinaye ÓÅlavrataparÃmarÓa÷ | uccalitasyÃpi mithyÃpratipÃdayati | yenÃryamÃrgo notpadyate | svÃkhyÃte dharmavinaye vicikitsÃtaÓcoccalitaÓca bhavati | na ca mithyÃpratipanna÷ | api svÃbhyÃsÃttasya yÃvad yathÃbhÆtadarÓanaæ na bhavati | j¤eyavastuni tÃvatkÃæk«Ã vimatayo vibandhakarà bhavanti | mÃrgasyotpattaye | anena tÃvatkÃraïena srota ÃpattiphalavyavasthÃnaæ || (#<Ábh_Sh 333>#) tasyÃsya srota Ãpannasya paraæ sapta bhavà avaÓi«Âà bhavanti | sa cÃsyajanma prabandha÷ | yadà janmaprÃbandhikÃnkleÓÃnprajahÃti | devabhavasaæg­hÅtÃnmanu«yasaæg­hÅtÃæÓca [|] ye«Ãæ prahÃïÃtparamekaæ devabhavamabhinirvarttayatyekaæ manu«yabhavaæ [|] tasminsamaye sak­dÃgÃmiphalaæ vyavasthÃpyate | yadà tu devabhavameva kevalamabhinirvarttayati | iha pratyÃgamajanmikaæ kleÓaæ prahÃya tadà anÃgÃmiphalaæ vyavasthÃpyate || sarvabhavopapattisaævarttanÅyakleÓaprahÃïÃdagraphalamarhattvaphalaæ vyavasthÃpyate | (#<Ábh_Sh 334>#) tatpuna÷ sak­dÃgÃmiphalaæ trayÃïÃæ saæyojanÃnÃæ prahÃïÃdrÃgadve«amohÃnÃæ ca | tanutvÃd bhagavatà vyavasthÃpitaæ | paæcÃnÃmavarabhÃgÅyÃnÃæ saæyojanÃnÃæ prahÃïÃdanÃgÃmiphalaæ | paryÃdÃya sarvakleÓaprahÃïÃdarhattvaphala midamucyate bhÃvanÃphalaæ | tatra ye rÃgadve«amohamÃnavitarkacarite«u (tÃ÷) pudgale«u (lÃ÷) pÆrvaæ [tai÷] tÃvaccaritaviÓodhane Ãlambane caritaæ viÓodhayitavyaæ | tata÷ paÓcÃccittasthitimadhigacchanti | te«Ãæ pratiniyatameva tadÃlambanamavaÓyaæ taistenÃlambanena prayoktavyaæ | samabhÃgacaritasya tu yatra priyÃrohità | tatra tena prayoktavyaæ kevalaæ cittasthitaye | na tu caritaviÓuddhaye | yathà samabhÃgacarita evaæ mandarajasko veditavya÷ | ayaæ tve«Ãæ viÓe«o rÃgÃdicarita÷ prayujyamÃnaÓcireïÃdhigantà bhavati | samabhÃgacarito nÃticireïa, mandarajaskastu ÃÓu tvarita tvaritaæ cittasthitamadhigacchati | tatroktÃni pÆrvaæ rÃgacaritÃnÃæ pudgalÃnÃæ liægÃni | samabhÃgacaritasya pudgalasya mandarajaskasya ca katamÃni liægÃni | Ãha | samabhÃgacaritasya pudgalasya sarvÃïi tÃni liægÃni saævidyante | yÃni rÃgÃdicaritÃnÃæ, tÃni rÃgÃ[dÅ]ni tu nÃdhimÃtrÃïi, na pradhÃnÃni | tathà rÃgÃdicaritÃnÃæ samaprÃptÃni (#<Ábh_Sh 335>#) bhavanti pratyaye«u satsu na praj¤Ãyante | tatra mandarajaskasya pudgalasya liægÃni | anÃv­to bhavatyÃdiÓuddhasaæbhÃrasaæbh­ta÷ | prasÃdabahulo medhÃvÅ puïyavÃn guïÃnvitaÓca bhavati | tatra trÅïyÃvaraïÃni | karmÃvaraïaæ | kleÓÃvaraïaæ | vipÃkÃvaraïaæ | tatra karmÃvaraïaæ | pa¤cÃnantaryÃïi karmÃïi | yaccÃnyadapi kiæcitkarmÃïi (karma) | sÃæcetanÅyaæ | gurukarma, vipakvavipÃkaæ | mÃrgotpattaye | nibaddhakÃrakaæ | tatra kleÓÃvaraïaæ | tÅvrakleÓatà | ÃyatakleÓatà ca | yà d­«Âe dharme caritaviÓodhanenÃlambanaviÓodhanena na Óakyate viÓodhayituæ | tatra vipÃkÃvaraïaæ yatrÃryamÃrgasya aprav­ttiraprasÃda upapattyÃyatane [|] tatra và vipÃkamabhinirvarttayati | yatra và ÃryamÃrgasya prav­tti÷ | tatropapatro jÃto bhavatye¬amÆko hastasaæbÃdhika÷ apratibalo bhavati | subhÃvitadurbhÃvitÃnÃæ dharmÃïÃmarthamÃj¤Ãtuæ | tatrÃdiÓuddhi÷, (#<Ábh_Sh 336>#) ÓÅlaæ ca suviÓuddhaæ d­«ÂiÓca ­jvÅ [|] tatra ÓÅlaæ suviÓuddhaæ | daÓabhi÷ kÃraïairveditavyam | tatra d­«Âi t­ptità jÃtà ÓradadhÃæ(ddhÃ) saæprayogÃt | adhimuktisaæprayogÃddhi tamÃryà [a]ÓÃÂhyatayà sucintita dharmÃrthasya ni÷kÃæk«anirvicikitsÃprayoganiryÃïatayà yà d­«Âi÷ Óraddhayà saæprayuktà | asmÃddharma vinayÃdasaæhÃryÃdadhimuktyà ca saæprayuktà buddhÃnÃæ buddhaÓrÃvakÃïÃæ ca | anityamanubhava[na]manityÃni copapattyÃyatanà ni | gaæbhÅrÃæ ca deÓanÃæ, avyÃk­tavastu cÃdhimucyate | no[t]trasati, na saætrÃsamà padyate | vigatamÃyÃÓÃÂhyà ca yà d­«Âi÷ yayà ­juko bhavati | ­jukajÃtÅya÷ | yathÃnuÓi«ÂaÓca pratipadyate | yathÃbhÆtaæ cÃtmÃnamÃvi«karoti | dharmÃïÃæ vÃnityatÃmÃrabhyaæ, du÷khatÃæ, ÓÆnyatÃmanÃtmatÃmartha÷ suvicintitobhavati | sutulita÷ sÆpaparÅk«ita÷ | yaddhetorayaæ ni÷kÃÇk«o bhavati | nirvicikitsa÷ | dvedhà pathà gato viÓe«Ãya paraiti | itÅyaæ caturÃkÃrà d­«Âiryathoddi«Âà | d­«Âi­jutetyucyate | tatra saæbhÃrasaæbh­tatÃvistareïa saæbhÃra÷ | pÆrvameva nirdi«Âa÷ samÃsata÷ | punaÓcarvidho bhavati | puïyasaæbhÃro, j¤ÃnasaæbhÃra÷, pÆrvako, d­«ÂadhÃrmikaÓca | (#<Ábh_Sh 337>#) tatra puïyasabhÃro yenÃpyetarhi ÃnulomikÃ÷ pari«kÃrÃ÷ prÃdurÃbhavanti | pradak«iïÃ÷ | kalyÃïamitrÃïi ca pratilabhate | anantarÃyaÓca prayuktasya bhavati | tatra j¤ÃnasaæbhÃra÷ | yena medhÃvÅ bhavati, pratibala÷ | subhëitadurbhëitÃnÃæ dharmÃïÃmarthamÃj¤Ãtuæ [|] lÃbhÅ bhavati | ÃnulobhikÃyà dharmadeÓanÃyÃ÷, arthadeÓanÃyÃ÷, avavÃdÃnuÓÃsanyÃ÷ | tatra pÆrvako yenaitahi (rhi) pa[ri]pakvÃnÅndriyÃïi labhate | pÆrvakuÓalamÆlopacayÃt | tatra d­«ÂadhÃrmikastadyathà | kuÓalo dharmacha(ccha)nda÷ | tathà paripakvendriyasya ÓÅlasamvara, indriyasamvara iti vistareïa pÆrvavat | tatra prasÃdabahulatà [|] na ÓÃstari kÃæk«ati | na vicikitsati | prasÅdatyadhimucyate | yathÃÓÃstaryevaæ dharme, Óik«ÃyÃmiti vistareïa pÆrvavat | tatra medhà yayà ÃÓu dharmamudg­hïÃti | cireïa dharmamarthaæ ca na vistÃrayati | ÃÓu dharmamarthaæ ca pratividhyati | (#<Ábh_Sh 338>#) tatra k­tapuïyatà | yayà abhirÆpo bhavati | darÓanÅya÷ | prÃsÃdiko dÅrghÃyurbhavatyÃdeyavÃkyo, maheÓÃkhyo, j¤Ãto bhavati | mahÃpuïyo, lÃbhÅ cÅvarÃdÅnÃæ | sa satk­to, guruk­taÓca | rÃjÃdÅnÃæ | tatra guïÃnvita iti | guïà alpecchatÃdayo veditavyÃ÷ | yathoktaæ ÓramaïÃlaækÃre tairayaæ prak­tyaiva samanvÃgato bhavati | itÅmÃnyevaæ bhÃgÅyÃni mandarajaskasya pudgalasya liægÃni veditavyÃni || tatra «a pudgalaparyÃyÃ÷ | tadyathà Óramaïo, brÃhmaïo, brahmacÃrÅ, bhik«uryati[÷], pravrajitaÓceti | tatra catvÃra÷ ÓramaïÃ÷ | mÃrgajina÷ | mÃrgadeÓika÷ | mÃrgajÅvÅ | mÃrgadÆ«Å ca | tatra ya÷ sugata÷ sa mÃrgajina÷ | yo dharmavÃdÅ sa mÃrgadeÓika÷ | tatra ya÷ pratipanna÷ | sa mÃrgajÅvÅ | yo mithyÃpratipanna÷ sa mÃrgadÆ«Å | sugataÓcocyate | yoÓe«aæ rÃgadve«amohak«ayamanuprÃpta÷ | dharmavÃdÅ | yo rÃgadve«amohavinayÃya dharmaæ deÓayati | supratipanno yo rÃgadve«amohavinayÃya (#<Ábh_Sh 339>#) pratipanna÷ | du÷ÓÅla[÷], pÃpadharmÃ, mithyà pratipanna÷ | api ca | Óaik«ÃÓaik«Ã mÃrgajinà ityucyante | darÓanabhÃvanÃprahÃtavyÃnÃæ kleÓÃnÃæ vijayÃttatra tathÃgato bodhisattvaÓcÃyatyÃæ bodhÃya pratipannÃ÷ | ÓrÃvakÃÓca sÆtradharÃ, vinayadharÃ, mÃt­kÃdharÃÓca | ye sÃæketikaæ dharmavinayaæ dhÃrayanti | dharmanetrÅæ pravarttayanti | ima ucyante mÃrgadeÓikÃ÷ | tatra ye p­thagjanakalyÃïakà ÃtmahitÃya pratipannà Óajjina÷ (mÃrgadeÓikÃ÷) | kauk­tikÃ÷ Óik«ÃkÃmÃ÷ | aprÃptasya prÃptaye anadhigatasyÃdhigamÃya ÃsÃk«Ãtk­tasya sÃk«ÃtkriyÃyai prayuktÃ, bhavyÃÓca pratibalÃ, yÃvadasÃk«Ãtk­tasya sÃk«ÃtkriyÃyai [|] ima ucyante mÃrga jÅvina÷ | apye«ÃmÆ«mà yene[ya]masya Ãryasya praj¤endriyasyotpattaye, na m­tà jÅvantÅtyucyate | tenocyante mÃrgajÅvina iti | tatra yoyaæ pudgalo du÷ÓÅla÷ pÃpadharmà yÃvadabrahamacÃrÅ [brahmacÃrÅ] (ri) pratij¤a÷ | ayamucyate mÃrgadÆ«Å dÆ«itonena mÃrgo bhavati mÆlata Ãdita÷ | yenÃyamabhavyo bhavatyapratiabala÷ | abhÃjanabhÆto mÃrgasyotpattaye | satyÃæ saævidyamÃnÃyÃæ mÃrgadeÓanÃyÃæ sati saævidyamÃnedhigame [|] (#<Ábh_Sh 340>#) tasmÃnmÃrgadÆ«Åtyucyate | idaæ ca sandhÃyoktaæ bhagavatà | iha katama÷ Óramaïa÷ | iha yÃvaccaturtha÷ | ÓÆnyÃ÷ parapravÃdÃ÷ | ÓramaïaibrahmiïaiÓca | yatrÃryëÂÃægo mÃrga÷ praj¤Ãyate | tatra prathamaÓramaïastatra yÃvaccaturtha iti || tatra (ya) trayo brÃhmaïÃ÷ | tadyathà jÃtibrÃhmaïa÷ | saæj¤ÃbrÃhmaïa÷ | pratipattibrÃhmaïaÓca | tatra jÃtibrÃhmaïa÷ | yoyaæ jÃtibrÃhmaïa÷ kulajÃto, yonijo, mÃt­sambhÆta÷ | utpanno mÃt­ta÷, pit­ta÷ | tatra saæj¤ÃbrÃhmaïa iti loke nÃma bhavati, saæj¤Ã, samÃj¤Ã, praj¤aptirvyavahÃra÷ | pratipattibrÃhmaïa÷ | yotyantani(ntaæ) bhavati k­tÃrtha÷ | vÃhità bhavantyanena pÃpakà akuÓalà dharmÃ÷ | (#<Ábh_Sh 341>#) yathoktaæ na kÃryaæ brÃhmaïasyÃsti | k­tÃrtho brÃhmaïa÷ sm­ta iti | tatra trayo brahmacÃriïa÷ | tadyathà viratisamÃdÃyÅ | tadantaraprahÃyÅ, tadatyantaprahÃyÅ ca | tatra viratisamÃdÃyÅ | yo brahmacaryÃ[t]punardharmÃtprativirato bhavati | samÃdattaÓik«a÷ | tatra tadantaraprahÃyÅ yo laukikena mÃrgeïa kÃmavÅtarÃga÷ p­thagjana÷ | tatra tadatyantaprahÃyÅ | tadyathÃnÃgÃmÅ | arhatvÃtpuna÷ (arhanvà puna÷) || tatra pa¤ca bhik«ava÷ | bhik«atÅti bhik«u÷ | pratij¤Ãbhik«u÷ | saæj¤Ãbhik«u÷ | bhinnakleÓatvÃdbhik«u÷ | j¤apticaturthena karmaïopasampÃdito bhik«u÷ || tatra trayo yataya÷ | dau÷ÓÅlyasaæyamÃd yati÷ | yokuÓalÃd vÃkkÃyakarmaïa÷ prativirata÷ | vi«ayasaæyamÃdyati÷ | ya indriye guptadvÃra÷ | Ãrak«itasm­ti÷ | nipakasm­ti[÷ |] vistareïa pÆrvavat | kleÓasaæyamÃdyati÷ | yasya darÓanaprahÃtavyÃ÷ kleÓÃ÷ prahÅïà utpannotpanna¤ca | vitarkaæ vyÃpÃdavihi[taæ]vitarkamabhidhyÃvyÃpÃdad­«ÂimithyÃd­«ÂikrodhopanÃhamrak«apradÃÓÃdÅnyÃpÃyikÃni sthÃnÃni nairayikÃni(ïi) | durgatigÃmÅ[ni] (|) aÓramaïakÃrakÃïyutpannotpannÃni nÃdhivÃsayati | prajahÃti | viÓodhayati | vyantÅkaroti | so 'yaæ dvividha÷ kleÓasaæyamo bhavati | (#<Ábh_Sh 342>#) paryavasthÃnasaæyama, ubhayasaæyamaÓca || tatra dvau pravrajitau | svÃravyÃtadharmavinayo, durÃkhyÃtadharmavinayaÓca | tatra svÃkhyÃtadharmavinaya÷ | bhik«urbhik«uïÅ, Óik«amÃïÃ, ÓrÃmaïera[÷], ÓrÃmaïerÅ | api ca pravrÃjayatyÃtmana÷ pÃpakÃnakuÓalÃn dharmÃn sa pravrajita ityucyate | paramÃrthata÷ | tatra durÃkhyÃtadharmavinaya÷ | tadyathà tÅrthika[÷], parivrÃjo (vrì), nirgrantho vÃ, parivrÃjakopÃï¬uroga iti | yo và punarapyevaæbhÃgÅya÷ | tenÃhaæ (ha) Óramaïo, brÃhmaïo, brahmacÃrÅ, bhik«uryati÷, pravra [........................................] ra-ca | kÃlaprabheda÷ dÅrghakÃlabhÃvitamÃrgo, na dÅrghakÃlabhÃvitamÃrgaÓca | itÅme catvÃra÷ prabhedÃ÷ kathaænidÃnÃni bhavanti | yadvà saæpra [.........................................] j¤a upÃyaj¤a[÷] kuÓala ityartha÷ | sÃtatyapak«e prayogo (ga÷) sÃtatiko nipakva ityucyate | dÅrghakÃlabhÃvitabhÃvita [...........................................] trayeïa bhedena | yogaprayogakÃlabhedenÃptÃnÃæ pudgalÃnÃæ vyavasthÃnaæ yastÃvadpudgala÷ aparipakvendriya÷ | sa tÃvadupÃyaj¤opi sÃtatikopi k­taparicayopi nÃrÃdhako bhavati | (#<Ábh_Sh 343>#) dhyÃyyasya dharmasya kuÓalasya | tatra paripakvendriyaÓca [...............................] j¤o bhavati | paripakvendriyo bhavati | upÃyaj¤o na k«iprÃbhij¤o bhavati | tatra paripakvendriyo, bhavatyupÃyaj¤o, na sÃtatiko, na k­taparicaya÷ | na tÃvatk­tasvÃrtho bhavati | k­tak­tya÷ | yaÓca paripakvendriyo bhavatyupÃyaj¤a÷ | sÃtatika÷, k­taparicayaÓca bhavatyevaæ sa ÃrÃdhako bhavati | k«iprÃbhij¤aÓca | k­tasvakÃryaÓca bhavati k­tyak­tya÷ || tatra catvÃro mÃrÃ÷ saæbahulÃni mÃrakarmÃïi | (#<Ábh_Sh 344>#) veditavyÃni yoginà | yogaprayuktena | te ca parij¤Ãya parivarjayitavyÃ÷ | tatra catvÃro mÃrÃ÷ | tadyathÃ- skandhamÃra÷, kleÓamÃra÷, maraïamÃra÷ | devaputramÃraÓca | paæcopÃdÃnaskandhÃ÷ skandhamÃra÷ | traidhÃtukÃvacarÃ÷ kleÓÃ÷ | te«Ãæ te«Ãæ sattvÃnÃæ | tasmÃttasmÃtsattvanikÃyÃ÷ ya(yÃdya)nmaraïaæ kÃlakriyà (#<Ábh_Sh 345>#) maraïamÃra÷ | yopyakuÓalapak«aprayuktasya skandhakleÓam­tyusamatikramÃya kÃmadhÃtÆpapanno devaputra÷ | niÓcayaprÃpta÷ antarÃyamupasaæharati | vyÃk«epakaraïe | ayamucyate devaputramÃra÷ | tatra yatra ca mriyate | yaÓcÃsau m­tyuryena ca m­tyuæ namayati, krÃmayatyantarÃyikena vastunà [|] ityetadadhik­tya catvÃro mÃrà vyavasthÃpitÃ÷ | tatra pa¤casÆpÃdÃnaskandhe«u jÃte«u varddhamÃne«u mriyate | kleÓÃæ(ÓÃn)janayatyÃyatyÃæ jÃtaÓca mriyate | cyutiÓca cyavanatà satvÃnÃæ jÅvitendriyanirodha÷ | kÃlakriyà svabhÃva eva m­tyu÷ | devaputramÃraÓca maraïa samatikramÃya prayuktasyÃntarÃyamupasaæharati | yena naiva và Óaknoti maraïadharmatÃæ samatikramitum || kÃlÃntareïa và samatikrÃmati | tatrÃvaÓagato mÃrasya bhavati laukikamÃrgavÅtarÃga÷ p­thagjana÷ || ihasthastatropapanno vÃ, [a]vaÓagata÷ | punarya÷ avÅtarÃga÷ | tatra yo vÅtarÃga÷ (|) eva hastagato yathÃkÃmaæ karaïÅya÷ | vÅtarÃgo và punarbaddho mÃrabandhanai÷ | aparimukto mÃrapÃÓairyasmÃtsa punarapyÃgantÅ(ntÃ) imÃæ (maæ) dhÃrntum (dhÃtum) | tatra mÃrakarmÃïi | yasya kasyacitkarmaïo dharmacchanda÷ samutpanno nai«kramyopasaæhita÷ | kÃmagredhamadhipatiæ (#<Ábh_Sh 346>#) k­tvà pravarttante | veditavyaæ mÃrakarmai taditi | indriyairguptadvÃrasya viharata÷ | yasya raæjanÅye«u rÆpe«u sahagatvarasampra«Âavyadharme«u nimittagrÃhitÃyÃmanuvyaæjanagrÃhitÃyÃæ cittaæ praskandati | veditavyaæ mÃrakarmaitaditi | evaæ bhojane«u mÃtraj¤asya viharata÷ praïÅte«u rase«u chandarÃgamanunayena cittaæ praskandati | bhaktavai«amye evaæ pÆrvarÃtrÃpararÃtraæ jÃgarikÃyo gamananuyuktasya viharata÷ | nidrÃsukhe, Óayanasukhe, pÃrÓvasukhe cittaæ praskandati | veditavyaæ mÃrakarmaitaditi | tathà saæprajÃnadvihÃriïo viharata÷ | abhikramapratikramÃdi«u ÓiÓumudÃravarïaæ raæjanÅyaæ mÃt­grÃmaæ d­«Âvà ayoniÓo nimittagrÃheïa cittaæ praskandati | lokacitrÃïi và d­«Âvà cittaæ praskandati | bahvarthatÃæ(tÃyÃæ), bahuk­tyatÃyÃæ, cittaæ praskandati | tadyathà g­hasthapravrajitai÷ saæsargÃrÃmatÃyÃæ, pÃpamitrai÷ saha ekavyavasitÃyÃæ, d­«Âyanumate cittaæ praskandati | veditavyaæ mÃrakarmaitaditi || tathà buddhe, dharme, saæghe, du÷khe, samudaye, nirodhe, mÃrge | ihaloke, paraloke kÃæk«Ã vimataya utpadyante | veditavyaæ mÃrakarmaitaditi | araïyagato vÃ, v­k«amÆlagato vÃ, ÓÆnyÃgÃragato vÃ, mahÃntambhayabhairavaæ paÓyatyu[t]trÃsakaraæ romahar«aïaæ | brÃhmaïave«eïa, và manu«yave«eïa vÃ, amanu«yave«eïa vÃ, kaÓcidupasaækramyÃyoniÓa÷ (|) (#<Ábh_Sh 347>#) Óuklapak«Ãdvicchindayati | k­«ïapak«e ca samÃdÃpayati | veditavyaæ mÃrakarmaitaditi | yadà lÃbhasatkÃre cittaæpraskandati | mÃtsarye mahecchatÃyÃæ | asantu«Âau, krodhopanÃha (|) kuhanÃlapanÃdi«u | ÓramaïÃlaækÃravipak«e«u dharme«u cittaæ praskandati | veditavyaæ mÃrakarmaitaditi | itÅmÃnyevaæbhÃgÅyÃni mÃrakarmÃïi veditavyÃni tÃni caturïÃæ mÃrÃïÃæ yathÃyogaæ || tatra caturbhi÷kÃraïai÷ samyakprayuktasyÃpyÃraæbho viphalo bhavati | tadyathà indriyasamudÃgamena | anulomÃvavÃdena | samÃdhidurbbalatayà ca | indriyÃïi cenna samudÃgatÃni | ÃnulomikaÓcÃvavÃdo bhavati | samÃdhiÓca kevalavÃn | evamasyÃrambho viphalo bhavati | indriyÃïi cenna samudÃgatÃni bhavanti | avavÃdaÓca nÃnulomiko bhavati | samÃdhiÓca balavÃn bhavati | evamÃrambho viphala÷ | indriyÃïi cetsamudÃgatÃni | sa avavÃdaÓcÃnulomiko bhavati | samÃdhiÓca durbalo bhavatyevÃraæbhÃ(vamÃrambho) viphala÷ | indriyÃïi cetsamudÃgatÃni bhavanti | ÃnulomikaÓcÃvavÃdo bhavati | samÃdhiÓca durbbalo bhavatyeva[mÃ]rambho viphala÷ | indriyÃïi cetsamudÃgatÃni bhavanti | ÃnulomikaÓcÃvavÃda÷ | samÃdhiÓca balavÃnevama(#<Ábh_Sh 348>#)syÃrambha÷ saphalo bhavatyebhistribhi÷ kÃraïairviphalo bhavati | tribhireva kÃraïai÷ saphala÷ || uddÃnaæ || pudgalÃstadvyavasthÃnaæ atho Ãlambanena ca | avavÃdaÓca Óik«Ã ca tathà Óik«ÃnulomikÃ[÷] [||] yogabhraæÓaÓca yogaÓca manaskÃraÓca yoniÓa÷ | karaïÅyaæ bhÃvanà ca phalaæ pudgalaparyÃya÷ || mÃraÓca mÃrakarmÃïi Ãrambho viphalo bhavet || || yogÃcÃrabhÆmau ÓrÃvakabhÆmisaæg­hÅtÃyÃæ dvitÅyaæ yogasthÃnam || (#<Ábh_Sh 349>#) (#<Ábh_Sh 350>#) (#<Ábh_Sh 351>#) III. t­tÅyaæ yogasthÃnam evaæ k­te pudgalavyavasthÃne, ÃlambanavyavasthÃne, yÃvadbhÃvanÃphalavyavasthÃne ÃtmakÃmena pudgalena svÃrthamanuprÃptukÃmena Ãdikarmikena (ïa) | tatprathamakarmikena(ïa) yogaj¤a, ÃcÃryo vÃ, upÃdhyÃyo vÃ, puru«o, gurusthÃnÅyo vÃ, catur«u sthÃne«u sm­timupasthÃpya upasaækramitavya÷ | abhij¤ÃbhiprÃyeïa, nopÃlambhacittatayÃ, sagauraveïa, na samÃnastambhatayà | kiækuÓalagave«iïà | nÃtmodbhÃvanÃrthaæ | ÃtmÃnaæ parÃæÓca kuÓalamÆlena yojayi«yÃmÅti | na lÃbhasatkÃrÃrthamevaæ ca punarupasaækramya kÃlenÃvakÃÓaæ k­tvÃ, ekÃæsamuttarÃsaægaæ k­tvÃ, dak«iïaæ jÃnumaï¬alaæ p­thivyÃæ prati«ÂhÃpya, nÅcataramevÃsane ni«adya, sapratÅÓena yoga ÃyÃcitavya÷ | ahamasmiæ (smi) yogenÃrthÅ, yogaæ Ãdik«vÃnukampÃmupÃdÃya | ityeva¤ca punarÃyÃcitena yoginà yogaj¤ena sa Ãdikarmika÷, tatprathamakarmika÷ yogamanasikÃre prayoktukÃma÷ | (#<Ábh_Sh 352>#) Ólak«ïaÓlak«ïairvacanapathairudvejayitavya÷ | saæprahar«ayitavya÷ | prahÃïe cÃnuÓaæso varïayitavya÷ | sÃdhu, sÃdhu, durmukha, yastvÃæ (stvaæ)pramÃdÃpagatÃyÃæ prajÃyÃæ, vi«ayanimnÃyÃæ, vi«ayÃdhyavasitÃyÃæ apramÃdÃya prayoktukÃma÷ | apÃyadhÃrakapravi«ÂÃyÃmapÃyadhÃrakÃnnirgantukÃma÷ | rÃgadve«amohavigatabandhanÃyÃæ bandhanÃni k«eptukÃma÷ | saæsÃramahÃdÃvÅdugamÃrgapravi«ÂÃnÃæ(yÃæ) nistarttukÃma÷ | kleÓakuÓalamÆlamahÃdurbhik«aprÃptÃyÃæ kuÓalamÆlasubhik«amanuprÃptukÃma÷ | kleÓataskaramahÃbhayÃnugatÃyÃæ | nirvÃïaæ k«emamanuprÃptukÃma÷ | kleÓamahÃvyÃdhigrastÃyÃæ paramamÃno nirvÃïamanuprÃptukÃma÷ | caturotmÃ(ghÃ)nusrotopahatÃyÃmoghÃnutarttukÃma÷ | mahÃvidyÃnukÃrapravi«ÂÃyÃæ mahÃj¤ÃnÃlokamanuprÃptukÃma÷ | anya(tra)tvamÃyu«mannevaæ prayujyamÃna÷ | samohaæ ca rëÂrapiï¬aæ paribhok«yate | ÓÃsturvacanakaro bhavi«yasi | anirÃk­tadhyÃyÅ, vipaÓyanayà samanvÃgata÷ | b­æhayità ÓÆnyÃgÃrÃïÃæ svakÃyayogamanuyukta÷ | avigarhito vij¤ai÷ | sabrahmacÃribhistulyahitÃya pratipanna÷ | parahitÃya, bahujanahitÃya, lokÃnukampÃyai, (#<Ábh_Sh 353>#) arthÃya, hitÃya, sukhÃya devamanu«yÃïÃmityevaæbhÃgÅyai÷ Ólak«ïairvacanapathai÷ | saæhar«ayitvà (saæhar«ya) prahÃïe cÃnuÓaæsaæ darÓayitvÃ, catur«u parip­cchÃsthÃnÅye«u dharme«u paripra«Âavya÷ | kaÓci(cci)dÃyu«mÃnekÃntena buddhaÓaraïaæ gato, dharmaæ, saæghaæ, no cetobahirdhÃnyaæ ÓÃstÃraæ vÃ, dak«iïÅyamvà saæjÃnÃti, kaccitte ÃdipariÓodhitÃdbrahmacaryasya bhÃvanÃyai ÓÅlaæ ca te saviÓuddhaæ, d­«ÂiÓca ­jvÅ kaccitte ÃryasatyÃnÃmuddeÓavibhaægamÃramya dharma÷ ÓrutaÓcodg­hÅtaÓca | alpo vÃ, prabhÆto vÃ, kaccitte nirvÃïà dhimuktaæ cittaæ | nirvÃïÃbhiprÃyaÓca pravrajita÷ | sacetp­«Âa omiti prajÃnÃti | tata uttari catur«u sthÃne«u caturbhi÷ kÃraïai÷ samanve«itavya÷ | praïidhÃnata÷ samanve«itavya÷ | gotrata, indriyata÷ | caritataÓca samanve«itavya÷ kathayÃ, ce«ÂayÃ, ceta÷ paryÃyasthÃnena parye«itavya÷ | tatra kathaæ p­cchayà praïidhÃnata÷ samanve«itavya÷ | evaæ paripra«Âavya÷ | kutrÃyu«mÃn k­tapraïidhÃna (#<Ábh_Sh 354>#) iti | ÓrÃvakayÃne, pratyekabuddhayÃne mahÃyÃne [|] (#<Ábh_Sh 355>#) sa yatra yatra k­tapraïidhÃno bhavi«yati | ta cai(trai)vÃtmÃnaæ vyÃkari«yati | evaæ p­cchayà praïidhÃnata÷ samanve«itavya÷ | kathaæ p­cchayà gotramindriyaæ caritaæ ca [|] samanve«itavyaæ | sa evaæ paripra«Âavya÷ | Ãyu«mÃnÃtmano gotramvÃ, indriyamvÃ, caritaæ và [|] kiæ gotrohaæ | kÅd­ÓÃni me indriyÃïi m­dÆni, madhyÃni, tÅk«ïÃni, kiæ rÃgacarita÷ | atha dve«acarita÷ | evaæ tÃvad vitarkavicÃrita (vicÃracarita) iti | sa cetsa prÃj¤o bhavati | pÆ(pau)rvÃparyeïa cÃmuno gotramindriyaæ, carita¤copalak«itaæ bhavati | nimittÅk­taæ [|] ta¤cai(ccaiva)va vyÃkaroti | sa cetpunaryukto bhavati | na cÃnena paurvÃparyeïa yÃvannimittÅk­taæ bhavati | tataÓcaritaæ copalak«itaæ bhavati | sa p­«Âo na vyÃkaroti | tasya tata uttarakÃlaæ kathayà tÃvattrÅïi samanve«itavyÃni | tasya purastÃcchrÃvakayÃnapratisaæyuktà (#<Ábh_Sh 356>#) kathà karaïÅyà | citrairgamakaidhurairvacanapathai÷sa tasyÃæ kathÃyÃæ kathyamÃnÃyÃæ sa cecchrÃvakagotro bhavatyatyarthaæ tayà kathayà prÅyate | h­«yate, ÃnandÅjÃta÷, saumanasyajÃto bhavati | (na) prasÅdati nÃdhi (adhi)mucyate | mahÃyÃnapratisaæyuktÃyÃmvà puna÷ kathÃyÃæ kathyamÃnÃyÃæ yo mahÃyÃnagotra÷ so 'tyarthaæ prÅyate | h­«yate | yÃvatprasÅdatyadhimucyate | ÓrÃvakapratyekabuddhastu na tathà | sa cetpuna÷ m­dvindriyo bhavati | so 'tyartha¤ca prÅyate | dharmasya cÃrthasya copalak«aïÃya | udgrahïÃya, prativedhÃya ca | madhyendriyo na, tÅk«ïendriyastu | ÃÓu dharma copalak«ayatyudg­hïÃti | pratividhyati gambhÅrÃyÃmapi kathÃyÃæ kathyamÃnÃyÃæ | sa cetpunÃrÃgacarito bhavati | sa prasadanÅyÃyÃæ kathÃyÃæ kathyamÃnÃyà matyarthaæ prasÅdati ramate | kà (yÃ)va ta(d)dhyÃnaæ praviÓati | cÃptà ca magru (aÓru?) prapÃtaæ ca snigdhasantÃnatÃæ, m­ducittatÃæ, dravacittatÃæ copadarÓayati | saced dve«acarito bhavati | nirvedhikÃyÃæ kathÃyÃæ kathyamÃnÃyÃæ nirvÃïapratisaæyuktÃyÃæ nirÃmi«amu[t]trasya saætrÃsamÃpadyate | yathà m­dvindriyasyoktaæ tathÃtrÃpi veditavyam | sa cetsa dharmÃnucarito bhavati | jÃnÃtyarthaæ ÓuÓrÆ«ate | na ÓrotramavadadhÃti | na tathà praj¤ÃcittamupasthÃpayati | (#<Ábh_Sh 357>#) Ãvarjito 'pi na tathà sÃnukÃramanuprayacchati | sa cetpunarvicarito (rvicÃrÃnucarito) bhavati | tasya svavahitasyÃpi cittaæ vik«ipyate | durg­hÅtagrÃhÅ bhavati | na d­¬haæ g­hïÃti | na sthiraæ, udg­hÅta¤ca nÃÓayati | na puna[÷] kaya(tha)yà parip­cchana kaÓca bhavati | evaæ kathayà | gotramindriyaæ caritaæ ca samanve«itavyaæ | kathaæ ce«Âayà [|] yÃni pÆrvoktÃni liægÃni | ÓrÃvakagotrasya, rÃgacaritÃnÃæ ca pudgalÃnÃæ tÃni ce«Âetyucyate | tayà ca ce«Âayà yathÃyogaæ gotramindriyaæ caritaæ ca samanve«itavyaæ | tatra kathaæ ceta÷paryÃyaj¤Ãnena gotrendriyacaritÃni samanve«itavyÃni | yathÃpi sa yogÅ yogaj¤o lÃbhÅ bhavati ceta÷ paryÃyaj¤Ãnasya [|] sa tena paracittaj¤Ãnena gotramindriyaæ, caritaæ ca yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti | (#<Ábh_Sh 358>#) etÃni catvÃri sthÃnÃnyebhiÓcaturbhi÷ kÃraïaissamanve«ya pa¤casu sthÃne«u vinayate | tadyathà samÃdhisaæbhÃrarak«opacaye, prÃvivekye, cittaikÃgratÃyÃ÷(yÃæ), ÃvaraïaviÓuddhau, manaskÃrabhÃvanÃyÃæ ca | tatra samÃdhisaæbhÃrarak«opacaya÷ yÃvatà ÓÅlasamvareïa samanvÃgato bhavati | tatra cÃpramÃdavihÃrÅ bhavatyapapariïÃya buddhÃnuÓi«Âasya ca buddhÃnuj¤Ãtasya pudgalasya, ÓÅlaskandhasya ÓikÓÃpadapratipattyà vÅryaæ na sransa (sraæsa)yati | evamayamavigatÃcchÅlapratisamvarÃcchi k«ÃmÃrgÃnna parihÅyate | anadhigataæ ca Óik«ÃmÃrgamadhigacchati | yathà ÓÅlasamvara evamindriyasamvara÷, bhojane mÃtraj¤atÃ, pÆrvarÃtrÃpararÃtraæ jÃgarikÃnuyoga÷, saæprajÃnadvihÃritÃ, evaæ yÃvacchramaïÃlaækÃra iti | yasya yasya saæbhÃraparig­hÅtasya dharmapravibhÃgasya lÃbhÅ bhavati | sa taæ và rak«atyuttari (raæ) ca pravibhÃgasya pÃripÆraye | yathoktÃdbhÆrÃdhikakasamudÃcÃrÃya [c]chandajÃto viherayu(ret) mu(mÆ)kajÃta ÃrubdhavÅryaÓcÃyamucyate samÃdhisaæbhÃrarak«opacaya÷ | sa evaæ hÃnabhÃgÅyÃæÓca dharmÃn virajyati, Óe«abhÃgÅyÃæÓca dharmÃn prati«evamÃïa÷ praviviktavihÃrÅ bhavati | (#<Ábh_Sh 359>#) prÃvivekyaæ katamat | yà sthÃnasampadÅryÃpathasampat | tatra sthÃnasampattadyathà | araïyamvÃ, v­k«amÆlamvÃ, ÓÆnyÃgÃramvÃ-tatra parvatakandaraæ vÃ, giriguhà vÃ, palÃlapuæjÃni và ÓÆnyÃgÃramityucyate | tatra vanaprasthaæ v­k«amÆlamityucyate | tatrÃbhyavakÃÓaæ, ÓmaÓÃnaæ, prÃntaÓca ÓayanÃsanamaraïyamityucyate | tadidamabhisamasya sthÃnaæ veditavyaæ | yadutÃraïyav­k«amÆlaÓÆnyÃgÃraparvatagiriguhÃpalÃlapuæjÃbhyavakÃÓaÓmaÓÃnavanaprasthÃni prÃntÃni ÓayanÃsanÃni | sthÃnasampatpuna÷ pa¤cavidhà | iha sthÃnamÃdita evÃbhirÆpaæ bhavati | darÓanÅyaæ prÃsÃdikamÃrÃmasampannaæ, vanasampannaæ, pu«kariïÅsampannaæ, Óubhaæ, ramaïÅyaæ, notkÆlanikÆlaæ, na sthÃïukaïÂakadhÃnaæ | na bahupëÃïaÓarkarakapÃlaæ | yatrÃsya d­«Âavà cittamabhiprasÅdati | vÃsÃya, prahÃïÃya, prayogÃya | h­«Âacitta÷ | pramuditacitta÷ | prahÃïaæ pradadhÃti iyaæ prathamà sthÃnasampat | punarayaæ (ridaæ) na divà alpavilokaæ bhavati | rÃtrÃvalpaÓabdavanyanirgho«amalpadaæÓamaÓakavÃtÃtapasarÅs­pasaæsparÓamiyaædvitÅyà sthÃnasampat | yatpunaraparaæ siæhavyÃghradvÅpitaskaraparacakramanu«yÃmanu«yabhayabhairavÃpagataæbhavati | yatra viÓvasto ni÷ÓaækitamÃnasa÷ | sukhaæ sparÓaæ viharati | itÅyaæ t­tÅyà sthÃnasampat | (#<Ábh_Sh 360>#) punaraparaæ ye te Ãnulomikà jÅvitapari«kÃrÃÓcÅ varÃdaya÷ | te [a]trÃlpak­cchreïa sampadyante | yenÃyaæ piï¬akena na klÃmyati | yatrÃsamvidhÃna iyaæ caturthÅ sthÃnasampat | punarapatraæ(raæ) kalyÃïamitraparig­hÅtaæ bhavati | tadrÆpà atra vij¤Ã÷ sabrahmacÃriïa÷ prativasanti | yesyÃk­tÃni nottÃnÅkurvanti | gaæbhÅraæ cÃrthapadaæ praj¤ayà pratividhya su«Âhu ca prakÃÓayanti | j¤ÃnadarÓanasya viÓuddhaye | iyaæ pa¤camÅ sthÃnasampat | tatra katamà ÅryÃpathasampat | divà caækrameïa vÃtinÃmayati | ni«adya yÃvatà evaæ rÃtryÃ÷ prathamaæ yÃmaæ, madhyame na (ca) yÃme dak«iïena pÃrÓvena (ïa) ÓayyÃæ kalpayati | paÓcime ca yÃme laghulaghvevotti«Âhate | caækramani«adyayà vÃtinÃmayati | tasminnidaæ sampanne ÓayanÃsane, tathà buddhÃnuj¤Ãte ma¤ce vÃ, pÅÂhe vÃ, t­ïe vÃ, saæstaraïe và ni«Ådati | paryaÇkamÃbhujya tu | kena kÃraïena pa¤ca kÃraïÃni samanupaÓyan saæpiï¬itena kÃyena praÓrabdhirutpadyate | praÓrabdhyutpattaye anukÆloyamÅryÃpatha (#<Ábh_Sh 361>#) iti | tathà cÃrikà [kÃ]laæ ni«adyayÃÓakto vyatinÃmayituæ | nà cÃsyÃneneryÃpathena kÃyakleÓo bhavati | tathà asÃdhÃraïoyamÅryÃpathonyatÅrthikai÷ | parapravÃdibhi÷ | tathà pare aneneryÃpathena ni«aïïaæ d­«Âvà atyarthamabhiprasÅdanti buddhaiÓca buddhaÓrÃvakaiÓcÃyaæ ÅryÃpatho ni«evitaÓcÃnuj¤ÃtaÓca [|] imÃni paæcakÃraïÃni | saæpaÓyati ni«Ådati | paryaÇkamÃbhujya ­juæ kÃyaæ praïidhÃya | tatra katamà kÃyasaæj¤atà | kÃyasya spa«Âocchritapraïihitatà | cittena na ni÷Óocyena kuhanÃpagatenÃrjavena | tatra ­junà kÃyena prag­hÅtena styÃnamiddhaæ cittaæ na paryÃdÃya ti«Âhati | ni«kuhakena citte bahirdhà vik«epo na paryÃdÃya ti«Âhati | pratimukhÃæ (khÅæ) sm­timupasthÃpya | tatra katamà pratimukhÃ(khÅ) sm­ti÷ | yÃmupasthÃpayati yoniÓo manasikÃrasaæprayuktà sm­ti÷ pra[ti]mukhe (khÅ)tyucyate | sarvak­«ïapak«apramukhatayÃ, prativilomatayà | api ca samÃdhinimittÃlambanà pratibhÃlambanà sm­ti÷ pratimukhe (khÅ) tyucyate | sarvasamÃhitabhÆmikÃlambanapramukhatayà iyamucyate ÅryÃpathasampat | (#<Ábh_Sh 362>#) vyapakar«a÷ katama÷ | Ãha | dvividha÷ kÃyavyapakar«a÷ | cittavyapakar«aÓca | tatra kÃyavyapakar«o yo g­hasthapravrajitai÷ sÃrdhamavihÃrità || tatra cittavyapakar«a÷ ya÷ kli«ÂamavyÃk­taæ ca manaskÃraæ ca varjayitvà | samÃhitabhÆmikaæ và samÃdhisaæbhÃraprÃyogikaæ và manaskÃraæ bhÃvayati | kuÓalamarthopasaæhitamayamucyate cittavyapakar«a÷ | tatra sthÃnasampat yà ceyamÅryÃpathasampat | yaÓcÃyaæ kÃyavyakar«a÷ | yaÓca cittavyapakar«a÷ (yaÓcittavyapakar«as)tadekatyamabhisaæk«ipya prÃvivekyamityucyate | tatraikÃgratà katamà | Ãha | puna÷ puna÷ sm­tisabhÃgÃlambanà pravÃhÃnavadyaratiyuktà | cittasantatiryà sà samÃdhirityucyate | kuÓalacittaikÃgratÃpi [|] kiæ puna÷ punaranusmarati | Ãha | ye dharmà udg­hÅtÃ[÷] ÓrutÃ, yà cÃvavÃdÃnuÓÃsanÅ pratilabdhà bhavati | gurubhyastÃmadhipatiæ k­tvà samÃhitabhÆmikanimittaæ saæmukhÅk­tya tadÃlambanÃæ pravÃhayuktÃæ sm­timanuvarttayati | (#<Ábh_Sh 363>#) upanibadhnÃti | tatra katamatsabhÃgÃlambanaæ | yatkiæcitsamÃhitabhÆmikamÃlambanamanekavidhaæ | bahunÃnÃprakÃraæ | yenÃlambane cittaæ paraæ samÃhitamidamucyate | sabhÃgamÃlambanaæ [|] kasyaitat | sabhÃgaæ [|] Ãha | k«ayasya vastuna÷ pratirÆpakametattasmÃtsabhÃgamityucyate | yà punarabhik«ayÃkÃrÃnichidrà (niÓchidrÃ) nirantarà sm­ti÷ pravartate | tenÃlambanena satataæ ca satk­tya ceyaæ pravÃhayuktatà | yatpunastasminnevÃlambane abhiratasyÃsaækli«ÂavihÃrità | vÃhimÃrgatà sm­tiriyamavadyaratiyuktatà | tenÃha puna÷ punaraparÃnusm­tisabhÃgÃlambanapravÃhÃnavadyaratiyuktà citta santati÷ | samÃdhiriti sà khalve«Ã ekÃgratà Óamathapak«yà vipaÓyanÃpak«yà ca | tatra yà navÃkÃrÃyÃæ cittasaætathau (sthitau) và [sÃ] Óamathapak«yÃ, yà punaÓcaturvidhe praj¤ÃdhÃre sà vipaÓyanÃpak«yà | tatra navÃkÃrà cittasthiti÷ katamà | iha bhik«uradhyÃtmameva cittaæ sthÃpayati | saæsthÃpayati | avasthÃpayatyupasthÃpayati | damayati | Óamayati | (#<Ábh_Sh 364>#) vyupaÓamayati | ekotÅkaroti | samÃdhatte [|] kathaæ sthÃpayati | sarvabÃhyebhya Ãlambanebhya÷ pratisaæk«ipyÃdhyÃtmamavik«epÃyopanibaghnÃti | yattatprathamopanibaddho vik«epÃya iyaæ sthÃpanà | kathaæ saæsthÃpayati | tatprathamopanibaddhaæ yadeva cittaæ tadba[la]maudÃrikamasaæsthitamaparisaæsthitaæ tasminnevÃlambane pravarddhanayogena prasÃdayogena sÃbhinigrahaæ sÆk«mÅkurvan abhisaæk«ipan saæsthÃpayati | kathamavasthÃpayati | sa ceccittameva sthÃpayata÷ | sm­tisaæpramo«Ãdbahirdhà vik«ipyate | sa punarapi tathaiva pratisaæharanti (ti) | evame(ma)va sthÃpayati | kathaæ damayati | yairnimittairasya taccittaæ vik«ipyate | tadyathà gatvarasaæspra«Âavyanimittai rÃgadve«amohastrÅpuru«animitaiÓca [|] tatrÃnena pÆrvamevÃdÅnavasaæj¤odg­hÅtà bhavati | tÃmadhipatiæ k­tvà te«u nimitte«u tasya cittasya prasaraæ na dadÃti | evaæ damayati || kathaæ Óamayati | yairvitarkai÷ kÃmavitarkÃdibhi÷ | yaiÓcopakleÓai÷ | kÃma[c]chandanivaraïÃdibhi÷ | tasya cetasa÷ saæk«obho bhavati | tatrÃnena pÆrvamevÃdÅnavasaæj¤odg­hÅtà bhavati | tÃmadhipatiæ k­tvà tasya cetasa÷ | te«u vitarkopakleÓe«u | prasaraæ na dadÃtyevaæ Óamayati | (#<Ábh_Sh 365>#) kathaæ vyupaÓamayati | sm­tisampramo«ÃttadubhayasamudÃcÃra [re] satyutpannotpannÃn vitarkopakleÓÃn nÃdhivÃsayati | prajahÃti | evaæ vyupaÓamayati | kathamekotÅkaroti | sÃbhisaæskÃraæ nicchi(Óchi)draæ nirantaraæ samÃdhipravÃhamà (ma)vasthÃpayatyeva mekotÅkaroti | kathaæ samÃdhatte | ÃsevanÃnvayÃdbhÃvanÃnvayÃdbahulÅkÃrÃnvayÃdanÃbhogavÃhanaæ | svarasavÃhanaæ | mÃrgaæ labhate | yenÃnabhisaæskÃra (re)và (ïÃ) nÃbhogenÃsya cittasamÃdhipravÃha÷ | avik«epe pravarttate | evaæ samÃdhatte | tatra «a¬vidhabalairnavÃkÃrà cittasthiti÷ sampadyate | tadyathà ÓrutacintÃbalena | sm­tibalena | vÅryabalena | (#<Ábh_Sh 366>#) paricayabalena ca | tatra ÓrutacintÃbalena tÃvat | yacchrutaæ, yà cintà [tÃ]madhipatiæ k­tvà cittamÃdita Ãlambane sthÃpayati | tatraiva ca | prabandhayogena saæsthÃpayati | tatropanibaddhaæ cittaæ sm­tibalena pratisarannavasthÃpayati | upasthÃpayati | tata÷ saæprajanyabalena nimittavitarkopakleÓe«u prasaramananuprayacchan damayati | Óamayati | vÅryabalena | tadubhayasamudÃcÃraæ ca nÃdhivÃsayati | ekotÅkaroti | paricaya balena samÃdhatte [|] tatra navÃkÃrÃyÃæ cittasthitau catvÃro manaskÃrà veditavyÃ÷ | balavÃhana÷ sa[c]chidravÃhano nichi(Óchi)dravÃhana÷ | anÃbhogavÃhanaÓca | tatra sthÃpayata÷, saæsthÃpayato balavÃhano manaskÃra÷ | avasthÃpayata, upasthÃpayato, damayata÷, Óamayata÷, vyupaÓamayata÷, sacchidravÃhano manaskÃra÷ | ekotÅkurvato nichi(Óchi)dravÃhano manaskÃra÷ | samÃdadhata÷ | anÃbhogavÃhano manaskÃro bhavati | evamete manaskÃrÃyÃæ cittasthitau Óamathapak«yà bhavanti | ya÷ punarevamadhyÃtmaæ ceta÷Óamathasya lÃbhÅ vipaÓyanÃyÃæ prayujyate | tasyaita eva catvÃro manaskÃrà vipaÓyanÃpak«yà bhavanti || (#<Ábh_Sh 367>#) caturvidhà vipaÓyanà | katamà | bhik«urdharmÃn vicinoti | pravicinoti | parivitarkayati | parimÅmÃnsÃ(mÃæsÃ)mÃpadyate | yadutÃdhyÃtmaæ ceta÷Óamathaæ niÓritya [|] kathaæ ca vicinoti | caritaviÓodhanaæ và Ãlambanaæ | kauÓalyÃlambanaæ vÃ, kleÓaviÓodhanaæ và | yÃvadbhÃvikatayà vicinoti | yathÃvadbhÃvikatayà | pravicinoti | savikalpena manaskÃreïa praj¤Ãsahagatena | nimittÅkurvanneva parivitarkayati | santÅrayatyadhimÅmÃæsÃmÃpadyate | sà khalve«Ã vipaÓyanà trimukhÅ «a¬vastuprabhedÃlambanà veditavyÃ(÷) | katamÃni trÅïi (|) mukhÃni [|] vipaÓyanà yannimittamÃtrÃnucarità | vipaÓyanà parye«aïÃnucaritÃ, parye«i tà ca | pratyavek«aïÃnucarità | tatra nimittamÃtrÃnucarità [|] yena (yayÃ) (#<Ábh_Sh 368>#) Órutamudg­hÅtaæ | dharmaæ avavÃdasyÃsamÃhitabhÆmikena manaskÃreïa manasi karoti | na cintayati | na tulayati | nopaparÅk«ate | iyannimittamÃtrÃnucarità bhavati | yadà punaÓcintayati | tÅrayati tulayatyupaparÅk«ate | tadà parye«aïÃnucarità bhavati | yadà punastÅrayitvà upaparÅk«ya yathà vyavasthÃpitameva pratyavek«ate | tadà pratyavek«aïÃnucarità bhavatÅyaæ trimukhà (khÅ) vipaÓyanà | katamÃni «a¬vastuprabhedÃlambanÃni | sa parye«amÃïa÷ | «a¬vastÆni parye«ate | arthaæ, vastu, lak«aïaæ, pak«aæ, kÃlaæ, yukti¤ca parye«yannetÃnyeva (parye«amÃïa etÃnyeva) pratyavek«ate | kathamarthaæ parye«ate | asya bhëitasyÃyamartho [a]sya bhëitasyÃyamartha (ta) ityevamarthaæ parye«ate | kathaæ vastu parye«ate | dvividhaæ vastu [|] ÃdhyÃtmikaæ bÃhya¤ca [|] evaæ vastu parye«ate | kathaæ lak«aïaæ parye«ate | dvividhaæ | svalak«aïaæ sÃmÃnyalak«aïaæ ca | evaæ lak«aïaæ parye«ate | (#<Ábh_Sh 369>#) kathaæ pak«aæ parye«ate | dvividha÷ pak«a÷ k­«ïapak«a÷ Óuklapak«a÷ [|] k­«ïapak«aæ do«ata÷ | ÃdÅnavata÷ | Óuklapak«aæ punarguïato 'nuÓaæsataÓcaivaæ [pak«aæ] parye«ate | kathaæ kÃlaæ parye«ate | traya÷ kÃlÃ÷ [|] atÅto 'nÃgato vartamÃnaÓca | evametadabhÆdatÅtedhvani evametadbhavi«yati | anÃgatedhvani | evametadetarhi | pratyutpannedhvanÅtyevaæ kÃlaæ parye«ate | kathaæ yuktimparye«ate | catasro yuktaya÷ |[|] apek«Ãyukti÷, kÃryakÃraïayukti÷, upapattisÃdhanayuktirdharmatÃyuktiÓca || tatro (trÃ) pek«Ãyuktyà saæv­tiæ ca saæv­tita÷ | paramÃrthaæ ca paramÃrthata÷ | nidÃnaæ ca nidÃnata÷ | parye«ate | kÃya (rya) kÃraïayuktyà kÃritraæ dharmÃïÃæ parye«ate | ayandharma÷, idaæ kÃritraæ, ayamidaæ kÃritra iti [|] upapattisÃdhanayuktyà trÅïi pramÃïÃni parye«ate | ÃptÃgamamanumÃnaæ pratyak«aæ ca [|] kimasti (|) atrÃtmÃ, nÃstÅti kiæ pratyak«amupalabhyate na veti, kimanumÃnena prayujyate na veti | tatra dharmatÃyuktayà tathÃbhÆtatÃæ dharmÃïÃæ prasiddhadharmatÃmacintyadharmatÃmavasthitadharmatÃmadhimucyate, na cintayati | na vikalpayatyevaæ yuktimparye«ate | (#<Ábh_Sh 370>#) iyaæ «a¬vastuprabhedÃlambanÃ(ni) trimukhà (khÅ)vipaÓyanà samÃsata÷ | anayà sarvavipaÓyanÃsaægraha÷ | kena puna÷ kÃraïena «aÂprabhedà vyavasthÃpitÃ[÷ |] Ãha | trividhamavabodhamadhik­tya bhëitÃrthà (na)vabodhamvastuparye«antatÃvabodhaæ | yathÃbhÆtÃvabodhaæ ca | tatrÃrthaparye«aïayà bhëitÃrthÃvabodha÷ | vastuparye«aïayÃ, svalak«aïaparye«aïayà ca vastuparye«antatÃvabodha÷ | tatra sÃmÃnyalak«aïaparye«aïayÃ, pak«aparye«aïayÃ, kÃlayuktiparye«aïayà yathÃbhÆtÃvabodha÷ | etÃvacca yoginà j¤eyaæ | yaduta bhëitasyÃrtha÷, j¤eyasya vastuna÷ yÃvadbhÃvikatà | yathÃvadbhÃvikatà ca | tatrÃÓubho (bhe) prayukto yogÅ «a¬vastÆni parye«ate | Ãha [|] aÓubhÃdhipateyaæ dharmaæ Órutamudag­hÅtamadhipatiæ k­tvà samÃhitabhÆmikena manaskÃreïaivamarthapratisaævedÅ bhavati | aÓubhayà aÓubhyetatpratirÆpametpratika(gha)metad durgandhamÃmagandhamiti | (#<Ábh_Sh 371>#) ebhirÃkÃrairevaæbhÃgÅyaistasyaivÃÓubhÃdhik­tasya dharmasya pÆrvaÓru tasyÃrthapratisaævedanà [|] evamaÓumatayÃrthaæ parye«ate | kathaæ vastu parye«ate [|] sa evamarthapratisaævedÅ tÃmaÓubhatÃæ dvayorbhÃvayorvyavasthÃpitÃæ paÓyatyadhyÃtmambahirdhà ca | kathaæ svalak«aïaæ parye«ate | adhyÃtmaæ tÃvadanta÷ kÃyagatÃmaÓubhatÃæ pratyaÓubhatÃmadhimucyate || santyasminkÃye keÓaromÃïi vistareïa yÃvanmastakaæ mastakaluægaæ praÓrÃva (prasrÃva) iti | tÃæ punaranekavidhÃmanta÷ kÃyagatÃmaÓubhatÃæ dvÃbhyÃæ dhÃtubhyÃæ saæg­hÅtÃmadhimucyate | p­thivÅdhÃtunÃ, abdhÃtunà ca [|] tatra keÓaromÃïyupÃdÃya | yÃvadyak­tpurÅ«Ã p­thivÅdhÃturadhimucyate | aÓrudvedanÃmupÃdÃya yÃvatprasrÃvÃdabdhÃtumadhimucyate | bahirdhà và punarbÃhyagatÃmaÓubhatÃæ vinÅlakÃdibhirÃkÃrairadhimucyate | tatra vinÅlakamadhimucyate | yadanena m­takuïapaæ svayaæ và d­«Âaæ bhavati | purato và Órutaæ parikalpitaæ vÃ, puna[÷] striyà vÃ, puru«asya vÃ, mitrasya vÃ, amitrasya vÃ, udÃsÅnasya và | hÅnamvÃ, madhyamvÃ, praïÅtamvÃ, dahrasya vÃ, madhyasya vÃ, v­ddhasya và [|] tatra nimittamudg­hya ekÃham­taæ praga¬itaÓoïitamayaæ prÃptapÆyabhÃvaæ vinÅlakamityadhimucyate | dvyaham­taæ (#<Ábh_Sh 372>#) prÃptapÆyabhÃvaæ | asaæjÃtak­mivipÆyakamityadhimucyate | saptÃham­taæ saæjÃtak­mi ÃdhmÃtaæ ca vimadrÃmakaæ vyÃdhmÃtakamityadhimucyate kÃkai÷ kuralai(rai)÷ khÃdyamÃnaæ g­ddhai÷ Óvabhi÷ Ór­gÃlairvikhÃdikamityadhimucyate | viravÃditamvà punarapagatatvaÇmÃnsaÓoïitaæ snÃyumÃtropanibaddhaæ vilohitakamityadhimucyate | diÓodiÓamaægapratyaæge«u vik«ipte«u viÓle«ite«u samÃnse(mÃæse)«u nirmÃnse (mÃæse)«u kiæcicchi«ÂamÃnse(mÃæse)«u vik«iptakamityadhimucyate || anyato và hastÃsthÅnyanyata÷ pÃdÃsthÅnyanyato jÃnvasthÅnyÆrvasthÅni, bÃhvasthÅni, prabÃhvasthÅni | p­«ÂhÃ(«ÂhÅ) vaæÓa÷ | hanunakraæ dantamÃlà madhyata÷ | ÓiraskapÃlaæ d­«ÂvÃnyÃsthÅnyadhimucyate | yadà puna÷ sambaddhamarik«akaraækamaviÓÅrïaæ manasi karoti | kevalaæ nimittagrÃhÅ bhavati | na tu tasyÃæga pratyaæge«u vyaæjanagrÃhÅ | evaæ ÓaækalikÃmadhimucyate | yadà [tvanu] vyaæjanagrÃhÅ bhavati | tadÃsthiÓaækalikÃmadhimucyate | api ca dve Óaækalike dehaÓaækalikÃ, pratyaægaÓaækalikà ca | tatra deha Óaækalikà ÓroïÅkaÂÃhamupÃdÃya | p­«ÂhÅvaæÓo yÃvat, yatra ÓiraskapÃlaæ prati«Âhitaæ | pratyaægaÓaækalikà sambaddhÃni bÃhvasthÅni ca sambaddhÃni | tatra yà dehaÓaækalikà ca | tatra dehaÓaækalikà ÓroïÅkaÂÃhamupÃdÃya | (#<Ábh_Sh 373>#) p­«ÂhÅvaæÓo yÃvat yatra ÓiraskapÃlaæ prati«Âhitaæ | pratyaægaÓaækalikÃsambaddhÃni bÃhvasthÅni | ÆrujaæghÃsthÅni ca | tatra yà dehaÓaækalikà | sà Óaækalikaivocyate | yà puna÷ pratyaægaÓaækalikà sà asthiÓaækaliketyucyate | api ca dvau ÓaækalikÃyÃnimittagrÃhau citrak­tÃyÃ÷ pëÃïa këÂhaÓÃdak­tÃyà và | bhÆtaÓaækalikÃyà và | abhÆtaÓaækalikÃyà và | nimittaæ manasikaroti | tadÃÓaækalikÃmevÃdhimucyate nÃsthiÓaækalikÃæ | yadà pÆnarbhÆtaÓaækalikÃyà nimittaæ manasi karoti | tadÃsthiÓaækalikÃmevÃdhimucyate | nÃsthiÓaækalikÃæ | (yadà punarbhÆtaÓaækalikÃyà nimittaæ manasi karoti | tadÃsthiÓaækalikÃmadhimucyate) | sa khalve«a bÃhyÃyà varïanibhÃyà upÃdÃyarÆpagatÃyÃstrividho (|) vipariïÃma÷ | svarasavipariïÃma÷ | parak­tastadubhayapak«yaÓca | tatra vinÅlakamupÃdÃya | yÃvad vyÃdhmÃtakÃ÷ (kÃt) svarasavipariïÃma÷ | tatra vikhÃditakamupÃdÃya yÃvadvik«iptakÃtparak­to vipara(ri)ïÃma÷ | tatrÃsthikà (vÃ), Óaækalikà và ityayamubhayapak«yo vipariïÃma iti | ya evaæ yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti | (#<Ábh_Sh 374>#) bahirdhà aÓubhatÃmÃkÃrata evaæ bahirdhà aÓubhatÃyÃ÷ svalak«aïaæ parye«ate | kathamaÓubhatÃyÃ[÷] (|) sÃmÃnyalak«aïaæ parye«ate | yathà cÃdhyÃtmaæ bahi÷ kÃyasyÃÓubhÃvarïanibhayà apariïatà yÃvadbahirdhà bahi÷ kÃyasyÃÓubhà varïanibhà vipariïatà adhyÃtmikayà aÓubhayà varïanibhà samÃnadharmatÃæ tulyadharmatÃmadhimucyate | iyamapi me Óubhà varïanibhà evaæ dharmiïÅti | ye 'pi kecitsattvà anayà Óubhayà varïanibhayà samanvÃgatÃste«Ãmapi sÃÓubhÃyÃæ evaæ dharmiïÅ tadyatheyambÃhyà || evaæ sÃmÃnyalak«aïaæ parye«ate | kathaæ pak«aæ parye«ate | tasyaivaæ bhavati | yadÃha masyà (anayÃÓubhayà varïanibhayà etÃmaÓubhamatà (tÃæ) yathÃbhÆtamaprajÃnannadhyÃtmaæ và bahirdhà và ÓubhÃyÃæ varïanibhÃyÃæ saærÃgamutpÃdayÃmi viparyÃsa eva k­«ïapak«asaæg­hÅta÷ | ni÷saraïadharma÷ sadu÷kha÷ savighÃta÷ sopadrava÷ saparidÃha÷ | atonidÃnà utpadyante | ÃyatyÃæ jÃtijarÃvyÃdhimaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsÃ÷ | yà punarasyÃæ ÓubhÃyÃmvarïanibhÃyÃæ | aÓubhadharmatÃnugatà yathÃbhÆtÃnupaÓyanà Óuklapak«yà [|] e«a dharma÷ adu÷kha÷ | avighÃta÷ | yÃvadato nidÃnà upÃyÃsà nirudhyante | tatra yoyaæ (#<Ábh_Sh 375>#) k­«ïapak«asamayo nÃdhivÃsayitavya÷ | prahÃtavyo viÓodhayitavya÷ | Óuklapak«ya÷ punaranutpanna utpÃdayitavya÷ | utpannasya ca sthitirv­ddhirvaipulyatà (vipulatÃ) karaïÅyà | evaæ pak«aæ parye«ate | kathaæ kÃlaæ parye«ate | tasyaivaæ bhavati | yeyamadhyÃtmaæ [a]Óubhà varïanibhà seyamvarttamÃnamadhvÃnamupÃdÃya yà punariyaæ bahirdhà aÓubhà varïanibhà iyamapi vartamÃna (tÃ)mevÃdhvÃnamupÃdÃya | atÅtaæ punaradhvÃnamupÃdÃya | Óubhà babhÆva | sai«Ã tÃvadatÅtamadhvÃnamupÃdÃya Óubhà satÅ tadyathà me etarhi | vartamÃnamadhvÃnamupÃdÃya | evamÃnupÆrvyà etarhi vartamÃnamupÃdÃya aÓubhà saæv­ttÃ, sà me iyaæ [a]Óubhà varïanibhà varttamÃnamadhvÃnamupÃdÃyÃÓubhà satÅ | anÃgate [a]dhvanyaÓubhà na bhavi«yatÅti | nedaæ sthÃnaæ vidyate | tadyathai«Ã bÃhyà eva[æ] vartamÃnamadhvÃnamupÃdÃya | iti hyatÅtÃnÃgatapratyutpanne«vadhvasu ayamapi me kÃya evaæbhÃvÅ, evaæbhÆta, etÃæ ca dharmatÃmanatÅta ityevaæ kÃlaæ samanve«ate | kathaæ yuktiæ samanve«ate | tasyaivaæ bhavati | nÃstÅti sa kaÓcidÃtmà vÃ, sattvo vÃdhyÃtmaæ vÃ, bahirdhÃvopalabhya[mÃna÷] ya÷ Óubho và syÃdaÓubho và [|] (#<Ábh_Sh 376>#) api ca rÆpamÃtrametatkaï¬avaramÃtrametadyatreyaæ saæj¤Ã samÃj¤Ã praj¤aptirvyavahÃra÷ | Óubhamiti và aÓubhamiti và | api ca- ÃyurÆ«mÃtha vij¤Ãnaæ (|) yadà kÃyaæ jahatyamÅ [|] apaviddhastadà Óete yathà këÂhamacetanaæ || tasyÃsya m­tasya kÃlagatasyÃnupÆrveïa vipariïatà imà avasthÃ÷ praj¤Ãyante | yaduta vinÅlakamitivà yÃvadasthiÓaækalikÃyà và ayamapi me kÃya÷ | pÆrvakarmakleÓaviddha÷ | mÃtÃpitryaÓucisaæbhÆta odanaka(ku)lmëopacita÷ | yena hetunÃ, yena nidÃnena iyaæ tÃvatkÃlikÅ Óubhà varïanibhà | praj¤Ãyate | anta÷kÃya÷ punarnityaæ nityakÃlamadhyÃtmaæ ca bahirdhà cÃÓubhà evaæ saæv­tiparamÃrthanidÃnata÷ | apek«Ãyuktiæ parye«ate | tasyaivaæ bhavatÅyamaÓubhatà | evamÃsevità bhÃvità bahulÅk­tà kÃmarÃgaprahÃïÃya samvartate | kÃmarÃgaÓca prahÃtavya÷ | evaæ kÃryakÃraïayuktyà samanve«ate | tasyaivaæ bhavatyuktaæ hi bhagavatà | aÓubhà Ãsevità bhÃvità bahulÅk­tà kÃmarÃgaprahÃïÃya samvarttata ityayaæ tÃvanme ÃptÃgama÷ | pratyÃtmamapi me j¤ÃnadarÓanaæ pravarttate | ahamasmi yathà yathà aÓubhatÃæ bhÃvayÃmi, manasi karomi | tathà kÃmarÃgaparyavasthÃnaæ anutpannaæ ca notpadyate | utpannaæ ca prativigacchati | Ãnulomikopye«a vidhirasti | (#<Ábh_Sh 377>#) kathamidÃnÅmvipak«aæ dharmaæ manasikurvata÷ | tadvipak«Ãlambanena kleÓa utpadyate | evamupapattisÃdhanayuktyà parye«ate | tasyaivaæ bhavati | prasiddhà dharmatà khalve«Ã acintyadharmatà | yadaÓubhà bhÃvanà kÃmarÃgasya prahÃïapratipak«a iti | sà ca cintayitavyà | na vikalpayitavyà | adhimoktavyà | evaæ dharmatÃyuktyà aÓubhatÃmparye«ate | iyaæ tÃvadaÓubhÃprayuktasya trimukhÅ «a¬vastuprabhedÃlambanà vipaÓyanà | kathaæ maitrÅprayukto vipaÓyan«a¬vastÆni parye«ate | maitryadhipateyaæ dharmamadhipatiæ k­tvà hitasukhÃdhyÃÓayagatasya sarve«u sukhopasaæhÃrÃdhimok«alak«aïà maitrÅtyetamarthapratisamvedyarthaæ parye«ate | sa evamarthapratisaævedÅ punarvicinotÅtyayaæ mitrapak«oyamamitrapak«oyamudÃsÅnapak«a÷ | sarva ete pak«Ã÷ parasantÃnapatitatvÃdvÃhyaæ vastvityadhimucyate | mitrapak«aæ và adhyÃtmamamitrodÃsÅnapak«aæ bahirdhà evaæ ca vastuni maitrÅæ samanve«ate | sa punarvicinoti | ya ete traya÷ pak«Ã÷ adu÷khà sukha(tÃ)÷ | sukhakÃmÃste sukhità bhavantviti | tatropakÃralak«aïaæ mitraæ | apakÃralak«aïamamitraæ | tadubhayaparÅtalak«aïamudÃsÅnapak«aæ (ïa udÃsÅnapak«a÷) | ye punarete adu÷khÃsukhitÃ÷ pak«Ã÷ sukhakÃmÃste«Ãæ (#<Ábh_Sh 378>#) trividhà sukhakÃmatà praj¤Ãyate | eke kÃmasukhamicchantyeke rÆpÃvacaraæ saprÅtikameke ni«prÅtikaæ | tatra ye kÃmasukhena vihanyante | amitraæ tadubhayaviparÅtalak«aïÃ(ïaæ)tena kÃmasukhino bhavantvanavadyena [|] evaæ saprÅtikena ni«prÅtikena ca sukhena veditavyam | evaæ svalak«aïato maitrÅæ samanve«ate | sa puna÷ pravicinoti | yaÓca mitrapak«o, yaÓcÃmitrapak«o, yaÓcodÃsÅnapak«a÷ | tulyacittatà tu mayà karaïÅyeti | samacittatà | tatkasya heto÷ | yastÃvanmitra[pak«a]statra me na du«kara÷ | sukhopasaæhÃra÷ | yopyayamudÃsÅnapak«a÷ | tatrÃpi ye (me) nÃtidu«kara÷ | yastvayamamitrapak«a÷ | (tatrÃyamamitrapak«a÷ |) tatrÃtidu«kara÷ | tatra tÃvanmayà sukhopasaæhÃra÷ karaïÅya÷ | ka÷ punarvÃda÷ | mitrapak«e vodÃsÅnapak«e và | tatkasya heto÷ | nÃtra kaÓcidya÷ ÃkroÓate vÃ, ÃkruÓyate và | ro«ayati vÃ, ro«yate và | bhaï¬ayati vÃ, bhaï¬yate và | tìayati vÃ, tìyate và | anyatrÃk«arÃïyetÃni ravanti | ÓabdamÃtra[æ] mëamÃtrametadapi ca tathà saæbhÆtoyaæ kÃyo rÆpÅ audÃrikaÓcÃturmahÃbhÆtiko yatra me sthitasyeme evaæ rÆpÃ÷ sparÓÃ÷ krÃmanti | yaduta ÓabdasaæsparÓà và | (#<Ábh_Sh 379>#) pÃïilo«Âhadaï¬aÓastrasaæsparÓà và aya[æ] me kÃya÷ | anitya, etepi sparÓà ye te apakÃrakÃstepyanityÃ÷ | api ca | sarva eva sattvà jÃtijarÃvyÃdhimaraïadharmÃïaste prak­tyaiva du÷khità stan me pratirÆpaæ syÃt | yadyahaæ prak­tidu÷khite«u sattve«u bhÆyo du÷khopasaæhÃrameva kuryÃæ, na sukhopasaæhÃraæ tadamitro (traæ) mitrasya kuryÃdyadete sattvà ÃtmanaivÃtmana÷ kurvanti | api coktaæ bhagavatà | nÃhaæ taæ sulabharÆpaæ samanupaÓyÃmi | yonena dÅrghasyÃdhvanotyayÃnmÃtà và bhÆ[t] pità vÃ, bhrÃtà vÃ, bhaginÅ vÃ, ÃcÃryo vÃ, upÃdhyÃyo vÃ, gururvÃ, gurusthÃnÅyo veti | tadanenÃpi paryÃyeïÃmitrapak«a eva[æ] me [a]mitrapak«a÷ | na cÃtra kasyacit parini«patti÷, mitrÃbhitrabhÃvo, mitropi (tramapi) ca kÃlÃntareïÃmitro (traæ) bhavati | amitro (trama)pi mitrÅbhavati | tasmÃnna sarvasattve«u samacittatà | samatÃd­«Âi÷ karaïÅyà | tulyaÓca hitÃÓaya÷, sukhÃdhyÃÓaya÷, sukhopasaæhÃra÷ | sukhopasaæhÃrÃdhimok«a iti | evaæ sÃmÃnyalak«aïena maitrÅæ samanve«ate | sa puna÷ pravicinoti | yo me pÃpakÃri«u sattve«u vyÃpÃda÷ maraïa e«a dharma iti vistareïa pÆrvavat | yo và punarayametarhyavyÃpÃda÷ a (ma)raïa e«a dharma iti vistareïa pÆrvavat | yo và punarayametarhyavyÃpÃda÷ (#<Ábh_Sh 380>#) evaæ maitryÃ(÷) k­«ïaÓuklaÓuklapak«aæ parye«ate | sa puna÷ pravicinoti | ye tÃvadatÅtamadhvÃnamupÃdÃya sukhakÃmÃ÷ sattvÃ÷ te atÅtÃ÷, te«Ãæ kiæ puna÷ sukhopasaæhÃraæ kari«yÃma÷ | ye punarvarttamÃnÃ÷ sattvÃste varttamÃnamadhvÃnamupÃdÃya | yÃvadanÃgatÃdadhvano nityakÃlaæ sukhino bhavanti (ntÅ) tyevaæ maitryÃ(÷)kÃlaæ parye«ate | sa puna÷ pravicinoti | nÃsti kaÓcidÃtmà vÃ, sattvo và ya e«a sukhakÃmo và syÃt | yasya và sukhamupasaæhriyate | api tu skandhamÃtrametat saæskÃramÃtrakametadyatrai«Ã saæj¤Ã saæj¤aptirvyavahÃra÷ | te puna÷ saæskÃrÃ÷ karmakleÓahetukà ityevamapek«Ãyuktyà maitrÅmparye«ate | prasiddhadharmatà khalve«Ã [a]cintyadharmatà yanmaitrÅvyÃpÃdabhÃvanà prahÃïÃya samvarttata ityevaæ dharmatÃyuktyà maitrÅmparye«ate | (#<Ábh_Sh 381>#) tatra kathamidaæ pratyayatà pratÅtyasamutpÃdÃlambanà vipaÓyanÃprayuktÃrthaæ parye«ate | tadadhipateyaæ dharmamadhimatiæ k­tvà te«Ãæ te«Ãæ dharmÃïÃmutpÃdÃtte te dharmà utpadyante, te«Ãæ te«Ãæ dharmÃïÃæ nirodhÃtte te dharmà nirudhyante [|] nÃstyatra dharmÅ kaÓcidÅÓvara, kartà sra«ÂÃ, nirmÃtà dharmÃïÃæ, na prak­tirna puru«Ãntaraæ, pravarttako dharmÃïÃmityevamarthapratisaævedÅ arthaæ parye«ate | (#<Ábh_Sh 382>#) puna÷ puna÷ pravicinoti | dvÃdaÓabhavÃægÃni | adhyÃtmabahirdhà adhimucyate | evaæ vastu parye«ate | puna÷ pravicinoti | avidyà yatta(t)pÆrvÃnte aj¤Ãnamiti vistareïa yathà pratÅtyasamutpÃdavibhaæge evaæ svalak«aïaæ parye«ate [|] puna÷ (||) pravicinoti | evaæ pratÅtyasamutpannÃ÷ saæskÃrÃ÷ sarva ete abhÆtvà bhÃvÃd, bhÆtvà (#<Ábh_Sh 383>#) ca prativigamÃtpÆrvÃparyeïÃnityà jÃtijarÃvyÃdhimaraïadharmakatvÃt | du÷khà asvatantratvÃdanta÷ puru«ÃnupalambhÃcca ÓÆnyà anÃtmÃnaÓca || e«Ãæ ca sÃmÃnyalak«aïaæ parye«ate | sa puna÷ pravicinoti | yo (ya) e«vanitye«u du÷khaÓÆnyÃnÃtmake«u saæskÃre«u yathÃbhÆtaæ pratisammoha÷ | maraïa e«a dharma÷ k­«ïapak«ya[÷ |] asammoha÷ | puna÷ Óuklapak«a iti vistareïa [|] empak«aæ samanve«ate | sa puna÷ pravicinoti | asti karmÃsti vipÃka÷ | kÃrakastu nopalabhyate | ya÷ karttà và pratisaævedako và syÃnnÃnyatra dharmasaæketÃt | te«vevÃvidyÃpratyaye«u (#<Ábh_Sh 384>#) saæskÃre«u yÃvajjÃtipratyaye jarÃmaraïe saæj¤Ã praj¤aptirvyavahÃra÷ kÃrako vedaka ityevaæ nÃmÃ, evaæ jÃtya, evaæ gotra, evamÃhÃra, evaæ sukhadu÷kha pratisaævedÅ, evaæ dÅrghÃyurevaæcirasthitika, evamÃyu÷ paryanta iti | api ca dvividhametatphalaæ | dvividho heturÃtmabhÃvaphalaæ ca, vi«ayopabhogaphalaæ ca | Ãk«epakaÓca heturabhinirvarttakaÓca [|] tatrÃtmabhÃvaphalaæ yadetadvipÃkajaæ «a¬Ãyatanaæ vi«ayopabhogaphalaæ yo (yÃ) i«ÂÃni«ÂakarmÃdhipateyà «aÂsparÓasaæbhavà vedanà [|] tatrÃk«epako heturdvividhe phale sammohÃsammohapÆrvakÃÓca puïyÃpuïyÃniæjyÃ÷, saæskÃraparig­hÅtaæ ca (|) punarbhavavij¤ÃnÃækuraprÃdurbhÃvÃya tadbÅjaæ, vij¤Ãnaparig­hÅtaæ paunarbhavikanÃmarÆpabÅjaæ «a¬ÃyatanabÅjaæ sparÓavedanÃbÅjamiti | ya evamÃyatyÃæ jÃtisaæj¤akÃnÃæ vij¤Ã[na]nÃmarÆpa«a¬ÃyatanasparÓavedanÃnÃmutpattaye | ÃnupÆrvyà pÆrvaæmeva bÅjaparigraha÷ | ayamÃk«epa [ko] hetu÷ | (#<Ábh_Sh 385>#) yatpunaravidyÃsaæsparÓajÃævedanà vedayamÃnastadÃlambanayà t­«ïayà paunarbhavikÅæ tÌ«ïÃmutpÃdayati | t­«ïÃpak«yaæ mohapak«yaæ copÃdÃnaæ | parig­hïÃti | yadbalena yatsÃæmukhyena tatkarma vipÃkadÃnadÃna samarthaæ bhavatyayamabhinirv­ttihetu÷ | imaæ ca dvividhaæ hetumadhipatiæ k­tvà evaæ asya trividha÷ du÷khatÃnupak«asya kevalasyÃsya du÷khaskandhasya samudayo bhavatÅti | evamapek«Ãyuktiæ parye«ate | idaæ pratyayatà pratÅtyasamutpÃda÷ | Ãsevito bhÃvito mohaprahÃïÃya samvartate | ÃptÃgamopye«a pratyÃtmika ÃnumÃnikopye«a vidhi÷ | prasiddhadharmatÃpye«a te («eti) evaæ kÃryakÃraïayuktimupapattisÃdhanayuktiæ dharmatÃyukti¤ca parye«ate || tatra kathaæ dhÃtuprabhedÃlambanavipaÓyanÃprayuktamarthaæ paÓyana parye«ate | gotrÃrtho, dhÃtvartha÷, saæj¤Ãrtho, hetvartha÷ | prak­tyartha ityevamarthapratisamvedÅ arthaæ parye«ate | p­thivyÃdÅn«a¬dhÃtÆnna (na) dhyÃtmabahirdhÃdhimucyamÃno vastu (#<Ábh_Sh 386>#) parye«ate | kharalak«aïà p­thivÅ | yÃvatsamudÅraïalak«aïo vÃyu÷ vijÃnanalak«aïaæ vij¤Ãnaæ | sau«iryalak«aïÃrÆpagatÃsphuÂÃlak«aïaÓcÃkÃÓadhÃturityevaæ svalak«aïaæ parye«ate | sarva ete dhÃtava÷ | anityatayà samasamÃ÷ | yÃvannirÃtmatayetyevaæ sÃmÃnyalak«aïaæ parye«ate | iti ya÷ piï¬asaæj¤ino dhÃtunÃnÃtvaæ ajÃnÃnasyÃ[ne]na kÃyena nÃnÃdhÃtukena unnatirmanya (nvÃ) nà maraïa e«a dharma÷ k­«ïapak«ya÷ viparyayÃcchuklapak«ya ityeva[æ] pak«aæ parye«ate | atÅtÃnÃgatapratyutpanne«vadhvasu «a¬dhÃtÆnpratÅtya mÃtu÷ kuk«au garbhasyÃvakrÃntirbhavati | evaæ kÃlaæ parye«ate | tadyathà t­ïaæ vÃpratÅtya, këÂhamvà cÃkÃÓaæ parivÃritamagÃro [a]gÃra iti saækhyÃæ gacchatyevameva «a¬dhÃtÆnupÃdÃya | asthi ca pratÅtya snÃyu[Ó] ca | tvaÇmÃnsa(mÃæsa) Óoïitaæ cÃkÃÓe parivÃrite saæj¤Ã praj¤aptirvyavahÃro bhavati | kÃya÷ kÃya iti | paurÃïÃÓca karmakleÓÃ÷ svabÅjaæ cai«Ãæ nidÃnamityevamapek«Ãyuktimparye«ate | dhÃtuprabheda Ãsevito bhÃvito (ta÷) styÃnaprahÃïÃya (#<Ábh_Sh 387>#) samvartate | ÃptÃgamopye«a pratyÃtmaj¤ÃnamanumÃnikopye«a vidhi÷ prasiddhadharmatÃcintyadharmatetyevaæ kÃryakÃraïayuktimupapattisÃnayuktiæ dharmatÃyuktiæ ca parye«ate || kathamÃnÃpÃnasm­tyÃlambananicayaprayuktÃrthaæ parye«ate | ÃÓvÃsapraÓvÃsÃlambanopanibaddhà cittasyÃsaæpramo«obhilapanatà | ÃnÃpÃnasm­tirityevaæ parye«ate | adhyÃtmamupalabhyate | ÃÓvÃsapraÓvasÃ÷ kÃyapratibaddhatvÃdbÃhyÃyaætanasaæg­hÅtÃÓcetyevaæ vastu parye«ate | dvÃvÃÓvÃsau yaÓca vÃyu÷ praviÓati | ya (sa) ÃÓvÃso [yaÓca] ni«krÃmati | sa ni[÷]ÓvÃsa÷ [|] amÅ dÅrghà ÃÓvÃsapraÓvÃsÃ, amÅ hrasvà imÃnsarvakÃyena pratisaævedayÃmi | imÃnni(ni)tyevaæ svalak«aïaæ parye«ate | niruddhe ÃÓvÃsepraÓvÃsa utpadyate | niruddhe ÃÓvÃse (praÓvÃse) ÃÓvÃsa÷ | ÃÓvÃsapraÓvÃsaprav­ddhipratisambaddhaæ ca (||) jÅvitendriyamayaæ ca kÃya÷ savij¤Ãnaka ityanityà ÃÓvÃsapraÓvÃsà mahÃÓravaïetyevaæ (ïà ityevaæ) sÃmÃnyalak«aïaæ parye«ate | evamÃÓvÃsapraÓvÃse«vanupasthitasm­te÷ yo vitarkak­ta÷ saæk«obhaÓcetasa÷ maraïa(dharma) e«adharma÷ k­«ïapak«ya÷ | viparyayÃcchuklapak«ya (#<Ábh_Sh 388>#) iti | vistareïatyevaæ pak«aæ parye«ate | atÅtÃnÃgata pratyutpanne«vadhvasvà [ÓvÃsapra]ÓvÃsapratibaddha÷ kÃya÷ kÃyacitta (÷) pratibaddhÃÓcÃÓvÃsapraÓvÃsà ityevaæ kÃlaæ parye«ate | nÃnyatra kaÓcidya ÃÓvasiti praÓvasiti và asya caite ÃÓvÃsapraÓvÃsÃ÷ | api tu hetusamutpanne«u, pratÅtyasamutpanne«u saæskÃre«viyaæ saæj¤Ã | praj¤aptirvyavahÃra÷ ityevamapek«Ãyuktiæ parye«ate | ÃnÃpÃnasm­tirÃsevità bhÃvità vitarkopacchedÃya saævarttate | ÃptÃgamo 'pye«a, pratyÃtmaj¤ÃnÃnusÃriko 'pye«a vidhi÷ | prasiddhadharmatÃcintya dharmatetyevaæ kÃryakÃraïayuktimupapattisÃdhanayuktiæ dharmatÃyuktimparye«ate | evaæ caritaviÓodhanenÃlambanena «a¬vastÆni parye«ya, adhyÃtmaæ cittaæ puna÷ puna÷ Óamayata÷ (yan), puna÷ punaretadeva yathÃparye«itaæ | vipaÓyanÃkÃrai÷ parye«ate |tasya Óamathaæ niÓritya vipaÓyanà viÓudhyate | vipaÓyanÃæ niÓritya Óamatho vaipulyatÃæ(vipulatÃæ) gacchati | kauÓalyÃlambane ca | kleÓÃviÓodhane ca yà vipaÓyanà [|] «a¬vastukarmitÃæ paÓcÃdvak«mÃmi svasthÃne | tatra navavidha÷ Óuklasaæg­hÅta÷ (|) prayogastadviparyayeïa (#<Ábh_Sh 389>#) ca nava vidha÷ k­«ïapak«asaæg­hÅto yoginà veditavya÷ | tadyathà [a]nurÆpaprayogatÃ, abhyastaprayogatÃ, aviparÅtaprayogatà | aÓithilaprayogatà | kÃlaprayogatà | upalak«aïaprayogatà | asaætu«Âaprayogatà | avidhuraprayogatà | samyakprayogatà ca | anayà navavidhayà Óuklapak«asaæg­hÅtayà tvaritatvaritaæ cittaæ samÃdhÅyate | viÓe«Ãya ca samÃdhe÷ paraiti | yÃvatÅ cÃnena bhÆmirgantavyà bhavatyanuprÃptavyà tÃæ laghu laghvevÃgantà bhavatyadhandhÃyamÃna÷ | k­«ïapak«asaæg­hÅtÃbhirnavavidhÃbhi÷ prayogatÃbhirna tvaritatvarita[æ] cittaæ samÃdhÅyate | nÃpi samÃdhiviÓe«Ãya paraiti | yÃvatÅ cÃnena bhÆmirgantavyà bhavatyanuprÃptavyà | tatra dhandhÃyate gamanÃya | katamÃnurÆpaprayogatà (ca) | sa cedrÃgacarito 'ÓubhÃyÃæ cittamupanibaghnÃti | dve«acarito maitryÃæ, yÃvadvitarkacarita ÃnÃpÃnasm­tau, samabhÃgacarita÷ mandarajaska÷ puna÷ yatrÃlambane priyÃrohatà bhavati | tena prayujyate | iyamanurÆpaprayogatà [|] katamà abhyastaprayoga (prayoga)tà | abhyÃso 'nena k­to bhavati yo antata÷ parÅtto 'pi na (#<Ábh_Sh 390>#) sarveïa sarvamÃdikarmika eva bhavati | tathà hyÃdikarmikasyÃnurÆpe 'pyÃlambane na prayuktasya nivÃraïÃni nÃbhÅk«ïaæ samudÃcarita(ranti) | kÃyacittadau«Âhulyaæ ca | yenÃsya tat (ca) cittaæ samÃdhÅyate | iyamabhyastaprayogatà | tatra katamà aÓithilaprayogatà | sÃtatyaprayogÅ bhavati | satk­tyaprayogÅ ca | sa cetpunarvyutti«Âhate | samÃdhe÷ piï¬apÃtahetoÓca [gu]rugauravopasthÃnahetorvà | glÃnopasthÃnÃrthamvÃ, sÃmÅcÅkarmaïo và anyasyaivaæbhÃgÅyasyetikaraïaæ yasyÃrthÃya sa tannimnena cetasà tatpravaïena tatprÃstÃreïa (bhÃreïa) ca sarvaæ karoti | laghulaghveva ca k­tvÃ, pariprÃpya, punareva prayujyate | niyamya pratisaælayanÃya sa cedbhik«ubhik«uïyupÃsaka k«atriyabrÃhmaïapar«adbhi÷ sÃrdhaæ samÃgacchati | na ciraæ saæsargeïÃtinÃmayati | mitaæ ca saælapati | na ca bhëyaprabandhamutthÃpayati | nÃnyatra vyapakar«ati | evaæ ca punarÃrabdhavÅryo bhavati | yannvahamadyaiva prÃptavyamadhigaccheyaæ | tatkasya heto÷ | bahavo me pratyayà maraïasya- vÃto và me kupyeta, pittamvÃ, Óle«mamvÃ(Óle«ma vÃ), bhuktaæ và vi«amyeta, yena me vi«Æcikà kÃye santi«Âheta | ahirvà me (mÃæ) daÓeta(t) | v­Óciko và ÓatapadÅ và [|] manu«yÃdapi me bhayamityetÃni sthÃnÃni nityakÃlasya (#<Ábh_Sh 391>#) na- karotyapramattaÓca viharatyevaæ ca punarapramatto vihara[ti |] api bata jÅveyaæ saptÃhaæ «a pa¤cacatustridvire (dvaye)kÃhayÃmamardhayÃmamapi muhÆrtamapi ardhamuhÆrtamapi [|] aho bata jÅveyaæ yÃvatpiï¬apÃtaæ parimu¤jeyaæ | yÃvadÃÓvasitvà (sya)praÓvaseyaæ | yÃvacca jÅveyaæ tÃvadyogamanasikÃreïa ÓÃstu÷ ÓÃsane yogamÃpadyeyaæ | ya i(di)yatà mayà bahuk­tyaæ syÃdyaduta ÓÃstu÷ ÓÃsane itÅyamaÓithilaprayogatà | tatra katamà | aviparÅtaprayogatà | kÃlena kÃlaæ Óamathanimittaæ pragrahanimittamupek«Ãnimittaæ bhÃvayati | Óamathaæ ca jÃnÃti | Óamathanimittaæ ca | ÓamathakÃla¤ca [|] vipaÓyanÃæ vipaÓyanÃnimittaæ vipaÓyanÃkÃlaæ, pragrahaæ pragrahanimittaæ, pragrahakÃlaæ | upek«Ãmupek«Ãnimittamupek«ÃkÃla¤ca | tatra Óamatha÷ navÃkÃrà cittasthiti÷ | nirnimitta¤ca taccittaæ tatra bhavati, nirvikalpaæ, ÓÃnta praÓÃntaæ, Óamathasthitaæ, ni«kevalaæ, tenocyate Óamatha iti | tatra Óamathanimittaæ dvividhamÃlambananimittaæ, (#<Ábh_Sh 392>#) nidÃnanimitta¤ca | j¤eyavastusabhÃgaæ pratibimbamÃlambananimittaæ | yenÃlambanena taccittaæ Óamayati, ÓamathaparibhÃvite cetasi uttaratra Óamathasya pÃriÓuddhaye | yo vipaÓyanà prayoga idaæ nidÃnaæ (na)nimittaæ [|] ÓamathakÃla÷ katama÷ | Ãha | uddhate citte ÆrdhvamvÃbhiÓaækini Óamathasya kÃlo bhÃvanÃyai | tathà vipaÓyanÃparibhÃvite citte iti karaïÅyavyÃk«epopahate ÓamathakÃlo bhÃvanÃyai | tatra vipaÓyanà caturÃkÃrÃtrimukhÅ «a¬vastuprabhedÃlambanavyavacÃrà || tatra vipaÓyanÃnimittaæ dvividhamÃlambananimitta[æ] nidÃnanimitta¤ca | tatrÃlambananimittaæ vipaÓyanÃnimittaæ [Óamatha]pak«yaæ j¤eyavastusabhÃgaæ pratibimbamÃlambananimittaæ yenÃlambanena praj¤Ãæ vyavacÃrayati | tatra nidÃnanimittaæ vipaÓyanÃparibhÃvite cetasi uttaratra vipaÓyanÃpariÓuddhaye ceta÷ Óamathabimbayoga÷ [|] tatra vipaÓyanÃkÃla÷ ÓamathaparibhÃvite cetasi Ãdita eva cÃj¤eyavastuyathÃbhÆtÃvabodhÃya vipaÓyanÃyÃ÷ kÃlo bhÃvanÃyai | tatra pragraha÷ katama÷ | yÃnyatamÃnyatamena prasadanÅyenÃlambanenodg­hÅtena (#<Ábh_Sh 393>#) cittasaæhar«aïà saædarÓanà samÃdÃpanà [|] tatra pragrahanimittaæ yena ca prasadanÅyenÃlambanena nimittena cittaæ prag­hïÃti | yasya vÅryÃrambha÷ tadÃnulomikastatra pragrahakÃla÷ lÅnaæ cittaæ lÅnatvÃbhiÓaækini pragrahasya kÃlo bhÃvanÃyai | tatropek«Ãkatamà | yà Ãlambane asaækli«Âacetasa÷ cittasamatà ÓamathavipaÓyanÃpak«e | prasa(Óa)ÂhasvarasaævÃhità | karmaïyacittasya ca karmaïyatÃ, cittasyÃnupradÃnamanÃbhogakriyà | tatropek«Ãnimittaæ | yena cÃlambanena cittamadhyupek«ate | yà ca tasminnevÃlambane vÅryodrekÃpratikÃyatà | tatropek«ÃkÃla÷ ÓamathavipaÓyanà pak«Ãlayau (lau)ddhatyavinirmukte cetasi (#<Ábh_Sh 394>#) upek«ÃyÃ÷ kÃlo bhÃvanÃyai | iyaæ kÃlaprayogatà | tatra katamà upek«Ã lak«aïà (upalak«aïa)prayogatà [|] tÃnyeva nimittÃni sug­hÅtÃni bhavanti | susaælak«itÃni ye«Ãæ sÆdg­hÅtatvÃt | yadà ÃkÃæk«ate | tadà vyutti«Âhate samÃdhigocaraæ (|) pratibimbamuts­jya samÃhitabhÆmikÃprÃk­tÃlambanamanasikÃreïa [|] iyamupalak«aïÃprayogatà | tatra katamà asaætu«Âaprayogatà | asaætu«Âo bhavati kuÓalai-kuÓalairdhamai÷ | aprativà (bhÃ)ïi(ïÅ) ca | prahÃsairuttaraæ praïÅtataraæ sthÃnamabhiprÃrthayamÃnorupÅ bahulaæ viharatÅti | nÃlpamÃtrakenà (ïÃ)varamÃtrakenÃ(ïÃ)ntarà vi«ÃdamÃpadyate | atyuttare karaïÅye | iyamasaætu«Âaprayogatà | tatra katamà avidhuraprayogatà | Óik«ÃpadasamÃdÃnamvà na khaï¬Åkaroti, na chi(cchi)drÅkaroti | na ca ÓiÓumudÃravarïaæ raæjanÅyaæ mÃt­grÃmaæ d­«Âvà nimittagrÃhÅ bhavatyanuvyaæjanagrÃhÅ, bhojane ca samakÃrÅ bhavati | jÃgarikÃnuyuktaÓcÃlpÃrtholpak­tyolpavyÃsaka÷ | cirak­tacirabhëitamanusmarttà bhavatyanusmÃrayità | ityevaæbhÃgÅyà dharmà avidhuraprayogatetyucyate | anukÆlà ete dharmÃÓcittaikÃgratÃyÃ÷ | avidÆrÃ, na ca cittak«epÃya samvarttante | tena bahirdhà vyÃsaægÃya, nÃdhyÃtmacittÃkarmaïyatÃyai | (#<Ábh_Sh 395>#) iyamucyate avidhuraprayogatà | tatra samyakprayogatà katamà | adhimucyÃdhimucyÃlambanasya vibhÃvanayà samyakprayoga ityucyate | sa cedaÓubhÃprayukto bhavatyaÓubhÃæ cÃÓubhÃkÃrairmanasikaroti | nimittamÃtrÃnusÃriïyà vipaÓyanayà [|] tena manasikÃrastadÃlambano muhurmuhurvibhÃvayitavyo, muhurmuhu÷ saæmukhÅkartavya÷ | vibhÃvanà puna÷ pa¤cavidhà adhyÃtmacittÃbhisaæk«epata÷ | asm­tyamanasikÃrata÷ | tadanyamanasikÃrata÷ | pratipak«amanasikÃrata÷ | ÃnimittadhÃtumanasikÃrataÓca | tatra navÃkÃracittasthityà vipaÓyanà pÆrvaægamayà adhyÃtmaæ cittÃbhisaæk«epata÷ | sarvanimittavaipulyena Ãdita÷ | avik«epÃyopa nibadhnato 'sm­tyamanasikÃrata÷ | samÃhitabhÆmikÃdÃlambanÃlambanÃntaraæ samÃhitabhÆmikameva manasikurvatastadanyamanasikÃrata÷ | ÓubhatÃpratipak«eïÃÓubhÃætà (bhatÃæ) yÃvadvitarkapratipak«eïa ÃnÃpÃnasm­tiæ | rÆpapratipak«eïÃkÃÓadhÃtu[æ] manasi kurvata÷ pratipak«amanasikÃrata÷ | sarvanimittÃnÃmamanasikÃrÃdÃnimittasya ca dhÃtormanasikÃrÃdÃninimittadhÃtumanasikÃrata÷ | api ca | vyÃpya tadÃlambanaæ vibhÃvanÃlak«aïaæ vyavasthÃpitamasmiæstvarthe adhyÃtmaæ nimittÃbhisaæk«epata÷ | asm­tyamanasikÃrataÓcÃbhipretà | (#<Ábh_Sh 396>#) tatrÃdikarmike(ïa) tatprathamakalpiko (karmikeïa) Ãdita eva cittaæ na ka¤ci(kvaci)dÃlambane upanibandhitavyaæ | aÓubhÃyÃmvÃ, tadasminvÃ, nÃnyatra vik«epÃyaiva | kaccinme cittaæ nirnimittaæ, nirvikalpaæ ÓÃntaæ, praÓÃntamavicalamavikampyamanutsukaæ, nirvyÃpÃpÃramadhyÃtmamabhiramata iti | tathà prayukta utpannotpanne«u sarvabÃhyanimitte«u asm­tyamanasikÃraæ karoti | iyamasyÃsm­tyamanasikÃreïÃlambanavibhÃvanà [|] sa tatra yogaæ kurvan pratig­hïÃti, sa nirmimitte cÃlambane savikalpamaÓubhÃdike carati | kathaæ ca punaÓcarati | nimittamÃtrÃnusÃriïyà vipaÓyanayà parye«aïÃpratyavek«aïÃnucÃriïyà [|] na caikÃæÓena vipaÓyanÃprayukto bhavati | punareva vipaÓyanÃnimittaæ (|) pratyudÃvartya tadevÃlambanaæ ÓamathÃkÃreïa manasi karoti | tena tadÃlambanaæ tasminsamaye muktaæ bhavati, nodg­hÅtaæ | yasmÃttadÃlambana÷ Óamatho vartate | tasmÃnna mukta÷ | yasmÃnna nimittÅkaroti | na vikalpayati | tasmÃnnodg­hÅtamevamadhyÃtmamabhisaæk«epata÷ | Ãlambanaæ vibhÃvayati | (#<Ábh_Sh 397>#) tatra vipaÓyanÃnimittamudg­hÅtavata÷ | punarj¤eyavastunimittÃlambanaæ sa cedayamekÃæÓenÃlambanamadhimucyate | na puna÷ punarvibhÃvayet | nÃsyÃdhimok«a uttarottara÷ | pariÓuddha÷, paryavadÃta÷ | pravartate | yÃvaj j¤eyavastupratyak«opagamÃya | yataÓca puna÷ punaradhimucyate | puna÷ punarvibhÃvayati | tatosyottarottarodhimok«a÷ | pariÓuddhatara÷, pariÓuddhatama÷ pravartate | yÃvajj¤eyavastupratyak«opagamÃya | tadyathà citrakaraÓcitrakarÃntevÃsÅ và tatprathamaÓcitrakarmaïi prayukta÷ syÃt | sa ÃcÃryasyÃntikÃcchik«ÃpÆrvagamaæ rÆpakamÃdÃya d­«Âvà d­«Âavà pratirÆpakaæ karoti | k­tvà k­tvà vibhÃvayati, vinÃÓayati | punareva ca karoti | ya yathà yathà bhaÇktyà bhaÇktyà karoti | tathà tathÃsyottaraæ rÆpakaæ pariÓuddhataraæ paryavadÃtataraæ khyÃti | evaæ hi samyakprayukta÷ kÃlÃntareïÃcÃryasamatÃæ gacchati | tatprativiÓi«ÂatÃmvà [|] sacetpunarabhaæ(narbhaæ?) ktyà tadrÆpakaæ tasyaivopari«ÂÃtpauna÷punyena kuryÃt | na janvandhasya tadrÆpakapariÓuddhiæ nigacchedevamihÃpi nayo veditavya÷ | tatra yÃvadÃlambanamadhimucyate | tÃvadvibhÃvayati | na tvavaÓyaæ yÃvadvibhÃvayati | tÃvadadhimucyate | parÅttamadhimucyate, parÅttameva vibhÃvayati | evaæ yÃvanmahadgatapramÃïaæ | parÅttaæ punarvibhÃvayitvà (bhÃvya) (#<Ábh_Sh 398>#) kadÃcitparÅttamevÃdhimucyate | kadÃcinmahadgatameva | pramÃïamevaæ mahadgate | pramÃïe veditavyaæ | tatra rÆpiïÃæ dharmÃïÃæ yannimittaæ pratibimbaæ, pratibhÃsaæ(sa÷) tadaudÃrikaæ nirmÃïasad­ÓamarÆpiïÃmvà punardharmÃïÃæ nÃmasaæketapÆrvakaæ yathÃnubhÃvÃdhipateyaæ | pratibhÃsamiyamucyate | samyakprayogatà | sai«Ã navavidhà Óuklapak«yà ÓamathavipaÓyanÃnulomà prayogatà veditavyà | evaæ paryÃyeïa navÃkÃraiva vilomatà | sa e«a k­«ïaÓuklapak«avyavasthÃnenëÂÃdaÓavidhaprayogo bhavatÅyamucyate ekÃgratà || tatrÃvaraïaviÓuddhi÷ katamà | Ãha | caturbhi÷ kÃraïairevaæ samyakprayukto yogÅ Ãvaraïe sva¤cittaæ pariÓodhayati | svabhÃvaparij¤Ãnena, nidÃnenÃdÅnavaparij¤Ãnena, pratipak«abhÃvanayà ca | tatra katama ÃvaraïasvabhÃva÷ | Ãha | catvÃryÃvaraïÃni | paritamanÃ, nivaraïaæ, vitarka÷ | (#<Ábh_Sh 399>#) ÃtmasaæpragrahaÓceti | tatra paritamanà yà nai«kramyaprÃvivekyaprayuktasya kli«Âà utkaïÂhÃ, arati÷ | sp­haïÃ, daurmanasyamupÃyÃsa÷ | tatra nivaraïaæ kÃmacchandÃdÅni pa¤canivaraïÃni | tatra vitarka÷ kÃmavitarkÃdaya÷ | kli«Âà vitarkÃ÷ | tatrÃtmasaæpragraho yadaïumÃtrekà (ïÃ)varamÃtrekena (ïa) j¤ÃnadarÓanasparÓamÃtrakenÃ(ïÃ)tmÃnaæ saæprag­hïÃti | ahamasmi lÃbhÅ, anye ca na tatheti | pÆrvavadvistareïa veditavyamayamÃvaraïasvabhÃva÷ | tatra paritamanà yÃvat«aïnidÃnÃni | tadyathà pÆrvakarmÃdhipatyÃ, vyÃdhiparikleÓÃdvà ÃÓrayadaurbalyaæ | atiprayoga÷ | ardhaprayoga÷ | Ãdiprayoga÷ | kleÓapracuratà | vivekÃnabhyÃsaÓca nivaraïasya, vitarkÃïÃmÃtmasaæpragrahasya nivaraïasthÃnÅye, avitarkasthÃnÅye, svÃtmasaæpragrahasthÃnÅye«u dharme«vayoniÓomanasikÃro bahulÅkÃranivaraïavitarkasaæpragrahÃïÃæ nidÃnaæ (#<Ábh_Sh 400>#) yadaÓubhatÃmamanasi k­tya ÓubhatÃæ manasikarotyayamatrÃyoniÓa÷ | evaæ maitrÅæ [æ] manasik­tya, prahÃya naimitta (tti) [kÅ]mÃlokasaæj¤Ã[æ] manasik­tyÃndhakÃranimittaæ Óamathamamanasik­tya, j¤ÃtijÃnapadÃmaravitarkaæ paurÃïakrŬitahasitarasitaparicÃritaæ | iyaæ (daæ) pratyayatà pratÅtyasamutpÃdamamanasik­tya, traiyaghvike«vahamiti vÃ, mameti vÃ, ayogavihitÃæ saæj¤Ãæ manasi karotyayamatrÃyoniÓasta(Óa÷) | tatrÃdÅnava÷ katama÷ | asminnÃvaraïe sati saævidyamÃne caturvidhepyanadhigataæ nÃdhigatÃt parihÅyate | yogaprayogÃdbhraÓyate | saækli«ÂavihÃrÅ ca bhavati, du÷khavihÃrÅ ca bhavatyÃtmà caitamavavadati | parataÓcÃvavÃdaælabhate | kÃyasya ca bhedÃt paraæ maraïÃdapÃye«Æpapadyate | ayamatrÃdÅnava÷ | tatra pratipak«a÷ katama÷ | tatra paritamanà yà samÃsato 'nusm­taya÷ | pratipak«a÷ anusm­timanasikÃreïÃyaæ cittaæ saæha«ayitvà (saæhar«ya) utpannÃæ paritamanÃæ prativinodayatyu(tyanu)tpannÃæ ca notpÃdayati | tatra yacca kÃyadaurbalyaæ, yaÓcÃpratiyogo, yaÓcÃdiprayoga÷ | tatra vÅryasamatà prati«e(ve)dha÷ | pratipanna÷ yordhaprayoga÷ [|] tatra ÓuÓrÆ«Ã, parip­cchà pratipak«a÷ | yà kleÓapracuratà tasyà (#<Ábh_Sh 401>#) yathÃyogamaÓubhÃdyÃlambanaprayoga÷ | pratipak«a÷ | yo 'nabhyÃsastasyaivaævidhaæ pratisaækhyÃnaæ pratipak«a÷ | pÆrvaæ me (mayÃ)vivekÃbhyÃso na k­to, yena me etarhi vivekaprayuktasya paritamanà utpadyate [|] sa cedetarhi na kari«yÃmyabhyÃsa÷ (saæ) evamÃyati[÷] punarbhava evaærÆpo bhavi«yati | pratisaækhyÃya mayà aratistyaktavyà | rati÷ karaïÅyetyevami«ÂÃnÃæ nivaraïÃdÅnÃmayoniÓomanasikÃraviparyaryeïa yoniÓomanasikÃrabhÃvanà pratipak«o veditavya÷ | tatra svabhÃvaæ parij¤Ãya Ãvaraïata÷, saækleÓata÷, tÃvacchamathabÃhulyaæ [|] sà khalve«Ã vipaÓyanà j¤eyà (#<Ábh_Sh 402>#) k­«ïapak«ata÷ | parivarjanÅyametaditi | nidÃnaparivarjanÃcca punarasya parivarjaneti | nidÃnaæ parye«ate | aparivarjanÃcca punarasya parivarjanÅyasya ko do«a ityata ÃdÅnavaæ parye«ate | parivarjitasya cÃyatyÃæ kathamanutpÃdo bhavatÅtyata÷ pratipak«aæ bhÃvayatyevamanenÃvaraïebhyaÓcittaæ pariÓodhitaæ bhavati | sa tatra yÃvaddeÓanÃbÃhulyaæ vipaÓyanÃnulomikaæ tÃvadvipaÓyanÃbÃhulyaæ, yÃvadvivapaÓyanà bÃhulyaæ nÃnyÃdanantà veditavyà | yaduta ebhireva tribhirmukhai÷ «aïïÃæ vastÆnÃmekaikaÓyà (syà a)nantÃkÃrapraveÓanayena, yathà ca yathà vipaÓyanà samyakprayuktasya p­thuv­ddhivaipulyatÃæ (vipulatÃæ) gacchatyabhyÃsapÃriÓuddhibalamadhipatiæ k­tvÃ, tathÃ, tathÃ, Óamathapak«asyÃpi kÃyacittapraÓrabdhijanakasya p­thuv­ddhivaipulyatà (vipulatÃ) veditavyà | tasya yathà yathà kÃya÷ praÓrabhyate, cittaæ ca, tathà tathÃlambanacittaikÃgratÃyÃÓca yadutÃÓraya[æ] vivarddhayate | yathà cittaikÃgratà vivardhate tathà tathà kÃya÷ praÓrabhyate, cittaæ ca, ityetau dvau dharmÃvanyonyaæ nirv­tÃvanyonyaæ pratibaddhoyaduta cittaikÃgratÃ, pratyak«aj¤Ãnotpatti÷ | tatra kiyatà aÓubhà pratilabdho(dhÃ) bhavati | kiyatà yÃvadÃnÃpÃnasm­ti÷ pratilabdhà bhavatÅti | (#<Ábh_Sh 403>#) peyÃlaæ ataÓcÃsya yogina÷ aÓubhÃprayogasyÃsevanÃnvayÃt bhÃvanÃnvayÃdbahulÅkÃrÃnvayÃccarato vÃ, viharato vÃ, vi«ayasaæmukhÅbhÃve [a]pi nimittapratyavek«aïayÃpi prak­tyaivÃnabhisaæskÃreïa bahutarÃÓubhatÃsaæprakhyÃnaæ | yathÃpi tatsubhÃvitatvÃdaÓubhÃyÃ÷ kÃmarÃgasthÃnÅye«u dharme«u cittaæ [na] praskandati | na prasÅdati | nÃdhimucyate | upek«Ã saæti«Âhate | nirvitpratikÆlatà veditavyaæ(yÃ) | yoginÃnuprÃpto (ptaæ)me, aÓubhÃprÃptaæ me, bhÃvanÃphalamiyatà aÓubhà pratilabdhà bhavati | viparyayeïa [a]pratilabdhà veditavyà | yathà aÓubhà evaæ maitrÅ, idaæpratyayatÃpratÅtyasamutpÃda÷ | dhÃtuprabheda÷ | ÃnÃpÃnasm­tiÓca veditavyà | tatrÃyaæ viÓe«a÷ bahutaraæ maitracittatà khyÃti | na pratighanimittaæ | vyÃpÃdasthÃnÅye«u dharme«u cittaæ na praskandatÅti vistara÷ | bahutaramanityatÃ, du÷khatÃ, nairÃtmyaæ khyÃti, na nityasukhasattvÃya d­«Âisahagataæ sammohanimittaæ mohaparyavasthÃnÅye«u dharme«u | cittaæ (na)praskandatÅti (#<Ábh_Sh 404>#) vistara÷ | bahutaraæ nÃnÃdhÃtukatà [ta]dekadhÃtukatà kÃyapi(ci)ttaprabhedasaæj¤Ã khyÃti | na tveva pi (ci)ttasaæj¤Ã, mÃnaparyavasthÃnÅye«u dharme«u cittaæ na praskandatÅti vistara÷ | bahutarà adhyÃtmamupaÓamasaæj¤Ã | Óamathasaæj¤Ã | khyÃti | na tveva prapa¤casaæj¤Ã vitarkaparyavasthÃnÅye«u dharme«u cittaæ na praskandatÅti vistara÷ | tatra niyatÃ(taæ)ÓamathaÓca vipaÓyanà cobhe mitrÅbhÆte samayugamvarttete | yena yuganaddhavÃhÅmÃrga ityucyate | Ãha | yo lÃbhÅ bhavati navÃkÃrÃyÃæ (#<Ábh_Sh 405>#) cittasthitau navamasyÃkÃrasya yaduta samÃhitatÃyÃ÷ [|] sa ca taæ parini«pannaæ | samÃdhiæ niÓritya adhipraj¤aæ dharmavipaÓyanÃyÃæ prayujyate | tasya tasminsamaye dharmÃnvipaÓyata÷ [|] svarasavÃhana eva mÃrgo bhavatyanÃbhogavÃhana÷ | anabhisaæskÃreïa vipaÓyanà pariÓuddhÃ, paryavadÃtÃ, ÓamathÃnuyoga(tÃ) kalpa(lpi)tà parig­hÅtà pravarttate | yathaiva ÓamathamÃsate [te] nocyate ÓamathaÓcÃsyavipaÓyanà cobhe mitrÅbhÆte samayugamvarttete | ÓamathavipaÓyanÃyuganaddhavÃhÅ ca mÃrgo bhavatÅti || anantaroddÃnaæ || nimittagrÃhaparye«Âi÷ pratyavek«ÃmukhÃnugà | arthatastu lak«aïau÷ pacchai÷ (pak«ai÷) kÃlaiÓca saha yuktibhi÷ || anurÆpaæ tathÃbhyÃsamÃÓaithilyaæ viparyaya÷ | (anurÆpastathÃbhyÃsa à ÓaithilyÃd viparyaya÷) kÃlopalak«aïà tu«Âiravaidhuryaæ prayogatà || samyak prayogatà caiva navÃdhÃrà dvidhà matà | svabhÃvato nidÃnÃcca tathÃdÅnavadarÓanÃt || pratibhÃvità caiva ÓuddhirÃvaraïasya hi || tatra manaskÃrabhÃvanà katamà [|] ÃhÃdikarmikastatprathamakarmika evaæ vyÃpini lak«aïe vyavasthÃpite ekÃgratÃyÃmà (Ã)varaïaviÓuddheÓca mithyÃprayogaæ ca (#<Ábh_Sh 406>#) varjayati | samyakprayoge ca Óik«ate | sa tatprathamata ekÃgratÃæ prahÃïÃbhiratiæ cÃdhigami«yÃmÅti caturbhirmanaskÃrai÷ prayujyate | katamaiÓcacaturbhiÓcittasantà panÅyena manaskÃreïa, cittÃbhi«yandanÅyena, praÓrabdhijanakena, j¤ÃnadarÓanaviÓodhakena ca manaskÃreïa [|] tatra cittasantÃpano manaskÃra÷ katama÷ [÷] [|] Ãha | yenÃyaæ manaskÃreïa | saævejanÅye«u dharme«u cittaæ samvejayatyayaæ cittasantÃpano manaskÃra÷ | tatra katamaÓcittÃbhi«yandano manaskÃra÷ | yenÃyaæ prasadanÅyena manaskÃreïa cittamabhipramodayatyayaæ (|) cittÃbhi«yandano manaskÃra÷ | tatra katama÷ praÓrabdhijanako manaskÃra÷ | Ãha | yenÃyaæ manaskÃreïa kÃlena kÃlaæ cittaæ samvejanÅye«u dharme«u saævejayitvà (saævejya) kÃlena kÃlamabhipramodanÅye«u dharme«u cittamabhipramodayitvà (modyÃdhyÃtmaæ Óamathayati | nirnimittÃyÃæ | nirvikalpakatÃyÃmevaæ sthÃpayatyekÃgrÃæ sm­tiæ pravarttayati yenÃsya hetunÃ, (#<Ábh_Sh 407>#) yena pratyayena kÃyacittadau«Âhulyapratipak«eïa kÃyacittahlÃdanakarÅ kÃyapraÓrabdhiÓcittapraÓrabdhiÓcotpadyate | ayamucyate praÓrabdhijanako manaskÃra÷ | tatra j¤ÃnadarÓana viÓodhano manaskÃra÷ katama÷ | yena manaskÃreïa kÃlena kÃlaæ cittena tathÃdhyÃtmaæ saæÓayamiti (saæÓamayati) tena puna÷ punarabhÅk«ïaæ adhipraj¤aæ dharmavipaÓyanÃyÃæ yogaæ karoti | yaduta tamevÃdhyÃtmaæ ceta÷Óamathaæ niÓritya [|] ayamucyate j¤ÃnadarÓanaviÓodhano manaskÃra÷ | katama÷ kÃlena kÃlaæ saævejanÅye«u dharme«u cittaæ samvejayatyevamasya taccittaæ taptaæ bhavati | santaptamudvignaæ saævignaæ yadutÃsravasthÃnÅye«u ca dharme«u | sarvasaævejanÅyÃni sthÃnÃni | katamÃni | Ãha [|] catvÃri | tadyathà Ãtmavipatti÷, paravipattiÓca, vartamÃne samavahite saæmukhÅbhÆte yoniÓo manasikÃrÃnvayÃtsamvejanÅyaæ sthÃnaæ bhavati | tatrÃtmasampatti÷ | parasampattiÓca | abhyatÅte k«aïe niruddhe vigate vipariïate yoniÓo manasikÃrÃnvayÃtsamvejanÅyaæ (#<Ábh_Sh 408>#) sthÃnaæ bhavati | sa kÃlena kÃlamabhipramodanÅye«u dharme«u cittamabhipramodayati | tasyÃbhipramodayata÷ | evamasya taccittaæ snigdhaæ bhavatyÃrdraæ ca, drava¤cÃcchaæ ca, prasannaæ ca | tatrÃbhipramodanÅyÃ÷ dharmÃ÷ katame || Ãha | trividhÃ[÷] a (catvÃro 'bhipramonÃdhi«ÂhÃnaæ, ratnÃni, Óik«ÃpadapÃriÓuddhi÷ | Ãtmani ca | viÓe«ÃdhigamasaæbhÃvanÃjÃtasya cetaso [a]saækoca÷ | sa evaæ ratnÃnyanusaraæÓcittamabhipramodayati lÃbhà me sulabdhÃ÷ | yasya me ÓÃstà tathÃgatorhan samyaksaæbuddha÷ | lÃbhà me sulabdhà yo (a)haæ svÃkhyÃte dharmavinaye pravrajita÷ | lÃbhà me sulabdhÃ÷ | yasya me sabrahmacÃriïa÷ ÓÅlavanto guïavanta÷ peÓalÃ÷ | kalyÃïadharmÃïa÷ | bhadrakaæ me maraïaæ bhavi«yati | bhadrikà kÃlakriyÃ, bhadrako [a]bhisaæparÃya÷ | evaæ catvÃryanusmaraæÓcittamabhipramodayati | kathaæ Óik«ÃpadapÃriÓuddhiæ ÓÅlapÃriÓuddhiæ anusmarata(raæ)Ócittamabhipramodayati | lÃbhà me sulabdhÃ[÷] so [a]haæ ÓÃstari tathÃgate [a]rhati samyaksaæbuddhe, tasya ca svÃkhyÃte dharmavinaye, tatra ca supratipanne ÓrÃvakasaæghe, ahamebhi÷ sabrahmacÃribhi÷ ÓÅlasÃmÃnyagata÷ | Óik«ÃsÃmÃnyagato, maitrakÃyavÃÇmanaskarmÃnta÷, d­«ÂisÃmÃnyagata÷ | sÃdhÃraïaparibhogÅ [|] evaæ Óik«ÃpadapÃriÓuddhiæ, (#<Ábh_Sh 409>#) ÓÅlapÃriÓuddhimanusmaran(raæ)Ócittamabhipramodayati | yaduta vipratisÃrapÆrvakeïa prÃmodyena | tatra kathamÃtmana÷ adhigamasaæbhÃvanÃmadhi«ÂhÃya bhavyo [a]hamasmyeva[æ] pariÓuddhaÓÅla÷ | pratibalaÓca bhÃjanabhÆtaÓca | ebhi÷ sabrahmacÃribhi÷ ÓÅlasÃmÃnyagato, d­«ÂisÃmÃnyagata÷, sadbhi÷ sÃmÃnyagatai÷ (samyaggatai÷) satpuru«ai÷, bhavyo [a]hamasmyevaæbhÆta, evaæ pratipanno, d­«Âa eva dharme aprÃptasya prÃptaye, anadhigatasyÃdhigamÃya, ÃsÃk«Ãtk­tasya sÃk«ÃtkriyÃyai | iti prÃmodyamutpÃdayatyevamÃtmano [a]dhigamasaæbhÃvanÃdhi«ÂhÃnena cittamabhipramodayati | api ca | yadanena pÆrveïÃparamÃrabdhavÅryeïa viharatà viÓe«Ãdhigama÷ k­to bhavati | tadanusmarannuttari ca viÓe«ÃdhigamamabhiÓraddhyÃdadhaæ Ócittamabhipramodayatyayamapara÷ | saævejanÅye«u dharme«u cittamabhisaætÃpayannÃsravamÃsravasthÃnÅyebhyo dharmebhyaÓcittaæ vimukhÅ karoti | viguïÅ karoti | prÃtimukhyenÃvasthÃpayati | viÓle«ayatyabhipramodanÅye«u dharme«vabhipramodayannami«yandayannai«kramyapravivekaje«u dharme«u sasnehaæ cittamabhimukhÅkarotyupaÓle«ayati | ramayati | saæyojayatyevamasya taccitte(ttaæ) yÃbhyÃæ dvÃbhyÃæ dharmÃbhyÃæ | sarvak­«ïapak«avimukhaæ sarvak­«ïa(Óukla)pak«Ãbhimukhaæ ca (#<Ábh_Sh 410>#) pravarttate | yaduta saævegaprahar«ÃbhyÃæ yataÓcittamevaæ k­«ïapak«a vimukhaæ ca | k­tvà cittasantÃpanÅyena manaskÃreïa Óuklapak«Ãbhimukhaæ k­tvÃ, abhi«yandanÅyena manaskÃreïa kÃlena kÃlamadhyÃtmaæ ca pradadhÃti | yaduta ceta÷Óamathena praÓrabdhijanakena manaskÃreïa kÃlena kÃlaæ dharmÃnvicinoti | pravicinoti | parivitarkayati | parimÅmÃnsa(mÃæsÃ)mÃpadyate | j¤ÃnadarÓanaviÓodhake(ne)na manaskÃreïa [|] evamasya taccittaæ kÃlena kÃlaæ ÓamathavipaÓyanÃparig­hÅtaæ | sarvÃkÃrasarvaguïahetÆpak­ta÷ (taæ) te«Ãæ te«Ãæ rÃtridivasÃnÃmatyayÃt | k«aïalavamuhÆrttÃnÃæ (ïÃæ) [|] viÓe«Ãya paraiti | tadyathà jÃtarÆparajataæ dak«eïa karmÃreïa vÃ, karmÃ[rÃ]ntevÃsinà và kÃlena kÃlaæ yadà saætÃpitaæ ca bhavati | vigatamalaka«Ãye bhÃve nÃbhi«yanditaæ ca bhavati | tatra tatrÃlaækÃrakarmaïà m­dukarmaïyatÃyogenÃbhimukhÅk­taæ bhavati | tamenaæ dak«a÷ karmÃro vÃ, karmÃ[rÃ]ntevÃsÅ và tadupamena Óilpaj¤Ãnena karmÃntavastunà yatre«ÂÃ(ma)laækÃravik­tistatra pariïamayatyena (va)meva yoginà yadà taccittamabhidhyÃdimalaka«Ãye vimukhÅbhÃvenodvejitaæ ca bhavati | kli«ÂadaurmanasyavimukhÅbhÃvena cÃbhipramoditaæ bhavati | (#<Ábh_Sh 411>#) tamenaæ yogÅ yatra yatra niyojayati | Óamathapak«e và vipaÓyanÃpak«e và tatra tatra sÆpaÓli«Âaæ ca bhavati | sulagnaæ cÃvikalaæ cÃvikampyaæ ca | yathÃbhipretÃrthasampattaye ca paraiti | tatra kathamÃdikarmika÷ tatprathamakarmiko manaskÃrabhÃvanÃyÃæ viniyujyate | yathÃyaæ viniyujyamÃna÷ pratipadyamÃnaÓca sp­Óati | tatprathamata÷ prahÃïÃbhiratiæ cittasyaikÃgratÃæ | iha yogaj¤o yogaprayukte nÃdikarmi(tamÃdikarmi)ka÷ (kaæ) | tatprathamata evamavavadate | ehi, tvaæ, bhadramukha, trÅïi nimittodgrÃhakÃni (ïi) kÃraïÃni niÓritya yaduta d­«Âamvà ÓrutamvÃ, cintÃnumÃnÃdhipateyaæ và | parikalpaæ pa¤ca nimittÃnyudg­hïÅ«va [|] samvejanÅyaæ, prasadanÅyamÃdÅnavanimittamÃlokanimittaæ vasturÆpaïÃnimitta¤ca [|] sa cetsa yogaprayukta Ãdikarmiko rÃgacarito bhavatyaÓubhÃvineya÷ kathaæ sa pa¤cÃnÃæ nimittÃnÃmudgrahaïÃyÃ[va]bodhyate | evama[va]bodhyate | ehi, tvaæ, bhadramukha | yaæ yameva grÃmamvà nigamamvopaniÓritya viharasi | sa cedanyatra grÃme, nigame vÃnyatamaæ puru«amvÃ, striyamvà ÃbÃdhikaæ Ór­ïo«i | du÷khitambìhaglÃnaæ, m­tamvà kÃlagataæ, puru«amvà striyamvà [|] api tu tasya puru«asya vÃ, striyà vÃnyatamÃnyatamaæ mitrÃmÃtyaj¤ÃtisÃlohitaæ, (#<Ábh_Sh 412>#) paracakrak­tamvà tadgrÃmaparyÃpannasya janakÃyasya bhojanavyasanamagnidÃhak­tamvÃ, udakÃpaharaïak­tamvÃ, kuvihitapraviïÃÓak­tamvÃ, kuprayuktakarmÃntapralujyanÃk­tamvÃ, apriyadÃyÃdÃdhigamak­tamvÃ, kulÃægÃra vipraïÃÓak­tamvà [|] no cecch­ïo«i | apitu pratyak«aæ paÓyasi | no vÃnyasmiæ (smin) grÃmanigame, no ca tasminneva grÃmanigame, na pare«Ãma (raira)pi tvÃtmanaiva sp­«Âo bhavasi | ÓÃrÅrikÃbhirvedanÃbhirdu÷khÃbhistÅvrÃbhiriti vistareïa pÆrvavat | sarvaæ d­«Âvà Órutvà caivaæ cittaæ saævejaya | du÷kho batÃyaæ saæsÃra÷, k­cchra ÃtmabhÃvapratilabdho yatremà evaæ rÆpÃtmamaÓca (rÆpà ÃtmanaÓca) pare«Ã¤ca vipattaya upalabhyante | yadutÃrogyavipattirapi, jÃtivipattirapi, bhogavipattirapi, vyÃdhirvyÃdhidharmatà ca | maraïaæ, maraïadharmatà ca | api caike«Ãæ ÓÅlavipattirapi, d­«Âivipattirapi yato nidÃnaæ sattvà d­«Âe ca dharme du÷khavihÃriïo bhavanti | samparÃye ca durgatigÃmina÷ | yÃÓca sampattayo d­«ÂadharmasukhavihÃrÃya, abhisamparÃye ca, sugatigamanÃya tà apyanityÃ[÷], tÃsÃmapi anityatà praj¤Ãyate | vipattiÓcet saæmukhÅbhÆtÃ, vimukhÅbhÆtà tasminsamaye sampatti÷ | asaæmukhÅbhÆtÃyÃmapi vipattau durlabhà sampattirvinÃÓadharmiïÅ ca, evaæ ca punaÓcittamudvejayitvÃ(jya) sÃdhu ca, (#<Ábh_Sh 413>#) su«Âhu ca, yoniÓa÷ pradadhatsva | anÃÓvÃsyametatsthÃnamaviÓvÃsyaæ | yatsaæsÃre me saæsarata÷, aparinirv­tasyÃvimuktacetasa÷ età vipattisampattayo, na me saæmukhÅbhÃvaæ, vimukhÅbhÃvaæ ca gaccheyu÷ | na và atonidÃnaæ me du÷khamutpadyate (dyeta) | tÅvraæ, kharaæ, kaÂukamanÃlÃpamalabhyametatsthÃnaæ tasmÃdetatsarvÃrthamadhipatiæ k­tvà prahÃïaratiratena me bhavitavyamapramattena, evaæ bahulavihÃriïo me apyevÃsyÃnarthasyÃkriyà syÃdityevaæ yoniÓa÷ pradadhatsva, evaæ tvaæ saævejanÅyaæ nimittamudg­hya, puna÷ prasadanÅyaæ nimittamudg­hïÅ«va [|] evaæ ca punarudg­hïÅ«va [|] Ãtmana÷ ÓÅlÃni pratyavek«asva | kiæ pariÓuddhÃni me ÓÅlÃnyapariÓuddhÃni [vÃ], yà (yo) me sm­tisaæpramo«ÃdvÃ, anÃdarÃdvà kleÓapracuratayà vÃ, avyutpannato vÃsti kaÓcicchik«Ãvyatikrama÷ | vyatikrÃnte vÃ, me (mayÃ) Óik«Ã[æ] yathÃdharmaæ pratik­tyÃdhyÃÓayena ca punarakaraïÃya cittamutpÃditaæ | kaÓci(kacci)nme kartavyaæ k­tamakarttavya¤ca (vyaæ vÃ) | na k­taæ samÃsata÷ | kaccidadhyÃÓayasampanno [a]smi prayogasampannaÓca | yaduta | Óik«Ãpade«u | evaæ na te pratyavek«amÃïena | sa cetpariÓuddha÷ ÓÅlaskandha÷, na punaste cetanà karaïÅyà | kaccinmevipratisÃ÷ ra utpadyetÃpi tu dharmaætaiveyaæ | yadevaæ viÓuddhaÓÅlasyÃvipratisÃra (#<Ábh_Sh 414>#) utpadyate | evaæ cÃvipratisÃriïà na cetanà karaïÅyÃ, kaccinme prÃmodyaæ utpadyeta | api tu dharmataiveyaæ yadavipratisÃriïa÷ prÃmodyamutpadyate | anena tÃvadekena prÃmodyÃdhi«ÂhÃnena dvayÃvipratisÃrapÆrvakaæ prÃmodyamutpÃdayitavya÷ (m) | utpÃdya pareïa saæprahar«Ãdhi«ÂhÃnena mÃnasaæ saæprahar«aya | sa cet punarbhavasi pÆrveïÃparaæ parÅttasyÃpi viÓe«Ãdhigame prÅtirjanayitavyÃ, bhavyohamasmi, pratibala÷ | evaæ pariÓuddhaÓÅlo bhagavata÷ Óik«Ãsu suprati«Âhita÷ | d­«Âe dharme prÃptasya prÃptaye, anadhigatasyÃdhigamÃya | asÃk«Ãtk­tasya sÃk«ÃtkriyÃyai | anenÃpyadhi«ÂhÃnena mÃnasaæ saæprahar«aya || sa cetpunarlÃbhÅ bhavati pÆrveïÃparaæ paracittasyÃpi viÓe«Ãdhigamasya [|] sa tvaæ tamadhipatiæ k­tvà pare«Ãæ ca paripÆrïe viÓe«Ãdhigame yaduta tathÃgate, tathÃgataÓrÃvake«u vÃ, ÃtmanaÓcottariviÓe«ÃdhigamasaæpratyayajÃto mÃnasaæ saæprahar«aya iti (|) ya ebhirÃkÃrairmanasaste sa prahar«a iti | ya ebhirÃkÃrai÷ sa pÆrvapramuditasyaitarhi prÅtimanaskatetyucyate | evaæ prasadanÅyaæ nimittamudgrÃhayatyudgrÃhayitvà (hya) punassamanuÓÃsti | ehi, tvaæ, bhadramukha, saævejanÅyena nimittena saætÃpitacitta÷, prasadanÅyena cittenÃbhi«yanditacitta÷ prahÃyÃbhidhyÃdaurmanasyaæ (sye) loke bahulaæ vihari«yasi | yatra ca yatrÃlambane prayok«yase || (#<Ábh_Sh 415>#) Óamathapak«e, vipaÓyanÃpak«e vÃ, tatra tatrÃlambane cittaæ sthitaæ bhavi«yati | adhyÃtmaæ susaæsthitaæ, kÃyacittapraÓrabdhicittaikÃgratÃÓca pratilapsyase [|] evaæ k­«ïapak«avimukhÅbhÆta÷ Óuklapak«ÃbhimukhÅbhÆtasya yaduta saævegÃbhi«yandanatayà sarvaæ punarasyÃdÅnavanimittamudg­hïÅ«va yaduta nimittebhyo vipak«ebhyabhyaÓcopakleÓebhyaÓca [|] tatra nimittÃni rÆpanimittÃdÅni daÓa, vitarkÃ÷ kÃmavitarkÃdayo '«Âau, upakleÓÃ÷ kÃmacchandÃdaya÷ (|) pa¤ca | eva¤ca punaste«vÃdÅnavamudg­hïÅ«va | itÅmÃni nimittÃni vyÃpÃrakÃrakÃni(ïi) cittasya | itÅme vitarkà aunmuktasaæk«obhakÃrakÃÓcittasya [|] itÅme upakleÓà anupaÓamakÃrakÃÓcittasya | yaÓca cittasya vyÃpÃro nimittak­ta÷ | yaÓconmuktasaæk«obho vitarkak­ta÷ | yaÓcÃnu(nÆ)pakleÓa [upakleÓa]k­ta÷ du÷khÃvihÃra e«a cittasya, tasmÃdime nimittavitarkopakleÓÃ÷ du÷khà anÃryà anarthopasaæhitÃÓcittavik«epasaæk«obhakarÃ[÷ |] evamÃdÅnavanimittamudg­hya cittaikÃgratÃyÃæ cittasthitau, cittÃvik«epa÷ (pe) «a¬bhirÃkÃrairnimittamudg­hÃïa, yaduta nimittasaæj¤ayà nirnimitte vÃvyÃpÃrasaæj¤ayÃ, nirvikalpasaæj¤ayÃ, nirvikalpe cÃnautsukyÃsaæk«obhasaæj¤ayÃ, upaÓamasaæj¤ayÃ, (#<Ábh_Sh 416>#) upaÓame(na) ni«paridÃha nairv­tyÃÓubhasaæj¤ayà [|] evaæ nimittamudg­hya punaraparaæ cÃlokanimittamudg­hÃïa [|] yaduta pradÅpÃdvÃ, agniskandhaprabhÃsÃdvÃ, sÆryamaï¬alÃdvÃ, candramaï¬alÃdvà nimittamudg­hya, ÓmaÓÃnÃdyupasaækramya, vinÅlakÃdvà nimittamudg­hÃïa | yÃvadasthÅ (sthi)nÃmvÃ, asthiÓaækalikÃnÃmvÃ, no cecchmaÓÃnÃdapi tu citrak­tÃdvÃ, këÂhaÓmaÓÃnak­tÃdvà nimittamudg­hÃïa, udg­hya ÓayanÃsanÃsanamupasaækrama, upasaækramyÃraïyagato vÃ, v­k«amÆlagato vÃ, ÓÆnyÃgÃragato vÃ, maæce vÃ, pÅÂhe vÃ, t­ïasaæstarake và ni«Åda [|] paryaÇkamÃbhujya, pÃdau prak«Ãlya, ­juæ kÃyaæ praïidhÃya, pratimukhÃæ (khÅæ) sm­timupasthÃpya, ni«adya tatprathamata ekÃgratÃyÃæ cittÃvik«epe sm­tyupanibaddhaæ kuru, tatra ca «aÂsaæj¤Ãæ (÷) nirvikalpasaæj¤ÃmupasaæÓamasaæj¤Ãæ nirvyÃpÃrasaæj¤ÃmanautsukyÃsaæk«obhasaæj¤Ãnni«paridÃhanairv­tyÃÓubhasaæj¤Ãæ | tatra ca te vik«epÃvik«epaparij¤ÃvadhÃnaæ pratyupasthitaæ bhavatu | yena vik«epÃvik«epaparij¤ÃvadhÃnena tathà tathà nimittavitarkopakleÓe«u vik«epa¤ca parijÃnÅ«va, cittaikÃgratÃ[yÃ]¤ca «aÂsaæj¤ÃbhÃvanÃnugatÃyÃmavik«epaæ [|] tatra ca vik«epÃvik«epe (payo÷) tathà tathÃvahito bhava yathà te ekÃgratopanibaddhÃ, adhyÃtmaæ ceta÷Óamathopanibaddhà sarvà cittasantatiÓcittadhÃrà paurvÃparyeïa (#<Ábh_Sh 417>#) nirnimittà pravarteta | nirvikalpà upaÓÃntà [|] sa cetpuna÷ saæpramo«Ã[t]sm­tisaæpramo«Ãttathà ÓamathaprÃpte cetasi nimittavitarkopakleÓÃnabhyÃsado«ÃdÃbhÃsamÃgacchanti | sukhamÃdarÓayanti | ÃlambanÅkurvanti | te«Ætpannotpanne«u sm­tyamanasikÃra÷ kartavya÷ | yaduta pÆrvad­«Âamevamadhipatiæ k­tvà evaæ tadÃlambanama[nu]sm­tyamanasikÃreïa vibhÃvitaæ | viÓvastamanÃbhÃsagatÃyÃmavasthÃpitaæ bhavi«yati | taccaitad, bhadramukha, sÆk«mamÃlambanaæ | du÷pra(du«pra)tividhyamasya te prativi(ve)dhÃya tÅvra[c]chandaÓca vyÃyÃmaÓca karaïÅya[÷ |] idaæ cÃlambanaæ sandhÃyoktaæ bhagavatà | janapadakalyÃïÅ janapadakalyÃïÅti bhik«avo mahÃjanakÃya÷ sannipateta | atha puru«a ÃgacchedabÃlajÃtÅya÷ | taæ kaÓcideva[æ] vadedidaæ te bho÷, puru«a, tailapÃtrapÆrïaæ samatittikamanabhi«ekyamantarà ca janakÃya÷ sannipateta | sà khalu janapadakalyÃïÅma(a)ntarà ca (#<Ábh_Sh 418>#) mahÃsamÃjaæ | pariharttavyamayaæ ca te utk«iptÃsiko vadhakapuru«a÷ p­«Âhata÷ p­«Âhata÷ samanubaddha÷ | sa cettvamasmÃttailapÃtrÃdekabindumapi p­thivyÃæ nipÃtayi«yasi tataste utk«iptÃsiko badhakapuru«a ucchinnamÆlaæ Óira÷ prapÃtayi«yati | kiæ manyadhve bhik«ava÷ api nu sa puru«a÷ amanasik­tvà tailapÃtramamanasik­tvà tailapÃtramamanasik­tvà utk«iptÃsikaæ badhakapuru«aæ janapadakalyÃïÅ[æ] manasi kuryÃnmahÃjanasamÃjamno, no, bhadanta, tatkasya hetostathà hi tena puru«eïo[tk«i]ptÃsiko vadhakapuru«a÷ p­«Âhata÷ p­«Âhata÷ samanubaddho d­«Âa÷ | tasyaivaæ syÃt [|] sa cedahamasmÃttailapÃtrÃdekabindumapi p­thivyÃæ pÃtayi«yÃmi | ato me utk«iptÃsiko badhakapuru«a÷ ucchinnamÆlaæ Óira÷ prapÃtayi«yati | nÃnyatra sa puru«a÷ amanasik­tya(tvÃ) janapadakalyÃïÅ[æ] mahÃsamÃjamvà | tadeva tailapÃtraæ sarvacetasà samanvÃh­tya samyageva pariharedevameva bhik«ava÷ | ye keciccatvÃri sm­tyupasthÃnÃni satk­tya bhÃvayanti | guruk­tya sarvacetasà samanvÃh­tyate me (ta ime) ÓrÃvakà iti [|] tatra janapadakalyÃïÅti kÃya[c]chandÃdyupakleÓaparyavasthÃnÅyÃnÃndharmÃïÃmetadadhivacanaæ | paramapradhÃnà n­ttagÅtavÃdita iti vitarkaprapa¤casaæk«obhasthÃnÅyÃnÃæ dharmÃïÃmetadadhivacanaæ | mahÃsamÃja iti | rÆpanimittÃdÅnÃæ daÓÃnÃæ nimittÃnÃmetadadhivacanaæ | (#<Ábh_Sh 419>#) abÃlabhÃgÅya÷ puru«a iti | yogÃcÃrasyÃdhivacanaæ | tailapÃtramiti | Óamathopanibaddhasya cittasya etadadhivacanaæ | kÃyacittapraÓrabdhisnehanÃrthena utk«iptÃsiko badhakapuru«a itinimittavitarkopakleÓe«u pÆrvodg­hÅtasyÃdÅnasyaitadadhivacanaæ [|] satk­tya viharati | na caikabindumapi p­thivyÃæ pÃtayatÅti vik«epÃvik«epaparij¤ÃnÃvadhÃnaparig­hÅtasya ÓamathamÃrgasyaitadadhivacanaæ | yenÃyaæ sarvo (sarvÃæ) cittasantatiæ cittadhÃrÃæ nirmimittÃæ nirvikalpÃmupaÓÃntÃæ vÅryabalena nirantarÃæ paurvÃpayeïa pravarttayati | na caikacittamutpÃdayati | nimittÃlambanamvà vitarkopakleÓÃlambanamvà || tamenamevaæ ÓamathaprayuktamÃdikarmikaæ yogÅ samanuÓÃsti | yÃvatte, bhadramukha, evaæ ÓamathamÃrgaprayuktasya evamupÃyaparig­hÅtaæ sm­tisaæprajanyasahagataæ sÃbhirÃmaæ cittaæ bhavati | tÃvatte ÓamathamÃrga eva bhÃvayitavya÷ | sa cetpunaranabhyÃsamo«Ãnna ramate sopÃyaæ ca tadÃlamba tasmÃnnirvikalpÃdÃlambanÃd vyutthÃya savikalpa Ãlambane sm­tyupanibaddhaæ kurute | yadeva te pÆrvodg­hÅtamaÓubhanimittaæ tadeva manasi kuru tatprathamato nimittamÃtrÃnusÃriïyà vipaÓyanayà yaduta vinÅlakamvÃ, vipÆyakamvÃ, yÃvadasthiÓaækalikÃmvà || tathà prayuktaÓca tatprathamava(ta) ekaæ vinÅlakamadhimucyasva, (#<Ábh_Sh 420>#) yÃvadekÃmasthiÓaækalikÃæ yataÓcÃtra k­taparicayo bhavasi | prabhÃsvaraÓca tedhimok«a÷ pravartate | tadÃlambanandvau tadà dvau, trÅïi, catvÃri, paæca, daÓa, viæÓa, triæÓaccatvÃriæÓat | pa¤cÃÓadvinÅlakaÓataævinÅlakasahasraæ, yÃvatsarvà diÓo vidiÓaÓca | pramÃïÃkÃreïa pÆrvÃ[æ] nirantarÃ[ma]dhimucyasva | ye«Ãæ na syÃdavakÃÓa÷ antato daï¬avi«ÂambhanakoÂÅmÃtramapi [|] yathÃvinÅlakÃnÃmevaæ yÃvada sthiÓaækalikÃnÃæ sarvamevamadhimuktimanaskÃraæ niÓritya bhÆtamanaskÃramavatara, evaæ ca punaravatara, yÃvantyetÃni vinÅlakÃni mayÃdhimuktÃni yÃvadasthiÓaækalikà ato [a]pramÃïavarÃïi me pÆrvÃntabhÃrabhya, tatra tatra bhavagaticyutyupapÃde«u, m­tasya kÃlagatasya yÃni vinÅlakÃni nirv­ttÃni, yÃvadasthiÓaækalikÃnirv­tyÃæ | ye«Ãæ pÆrvà koÂirna praj¤Ãyate, nivartamÃnÃnÃæ, tÃ÷ sa cetkaÓcit saæharet saæh­tÃÓca na vinaÓyeyu÷, na ca pÆtÅbhaveyu÷ | nÃsti sa p­thivÅpradeÓo yatra te«ÃmavakÃÓa÷ syÃt | ekakalpikà nÃmapi, tÃvadyÃvadasthiÓaækalikÃnÃæ sa cetkaÓcitsaæhÃrako bhavet | tÃsÃæ syÃt saæh­tÃnÃæ vipulapÃrÓvaparvatasamà rÃÓi÷ | yathà pÆrvasyÃntara (pÆrvÃnta)mÃrabhyaivama parÃntamapi yÃvat (|) du÷khasyÃntaæ na (#<Ábh_Sh 421>#) kari«yÃmyevaæ hi tvamabhiyuk«i (yuæk«va) | manaskÃraæ niÓritya bhÆtamanaskÃramavatÅrïo bhavi«yasi (bhava) | na caitÃni vinÅlakÃni yÃvadasthiÓaækalikà [yÃ] vipaÓyanÃprayuktena sak­dvipaÓyitavyÃ[ni], nÃnyatraikaæ vinÅlakamadhimucya punaÓcittaæ Óamayitavyaæ tÃvacca tadvinÅkamadhimoktavya÷ (vyaæ) yÃvattasmenà (sminnÃ)lambane sÃbhirÃmaprabhÃsvaraæ nopÃyÃsena paryavanahyate | na tÃvÃtkÃlakaraïÅyaæ bhavati | tasmin samaye adhyÃtmaæ sÃ(saæ?) Óamayitavyaæ yathà vinÅlakamevaæ yÃvadasthiÓaækalikaikà evaæ yÃvadapramÃïà anenaiva nayena veditavyÃ[÷] | cittamadhyÃtmaæ saæÓamayitvà (saæÓamya) vimoktavyÃstata÷ sarvapaÓcÃdapramÃïÃni vinÅlakÃnyapramÃïà yÃvadasthiÓaækalikà adhyÃtmaæ cittÃbhisaæk«epeïa vibhÃvayatyanÃbhÃsagatÃyÃæ sthÃpayati | na ca tÃni nimittÃnyuts­jati || savikalpÃni nÃpi ca kalpayati | nÃnyatra tadÃlambanameva nirnimittaæ nirvikalpamupaÓÃntaæ cittamavasthÃpayati | sa punaÓcopadiÓyate, yatte bhadramukha, pÆrvamevÃlokanimittamudg­hÅtaæ, tattvaæ Óamathapak«aprayoge [a]pi manasi kuru, vipaÓyanÃpak«aprayoge [a]pi, Ãlokasahagatena (#<Ábh_Sh 422>#) cittena, saprabhÃsasahagatena, prabhÃsvareïÃnandhakÃreïa ÓamathavipaÓyanÃæ bhÃvaya | evaæ ca te ÓamathavipaÓyanÃmÃrge Ãlokasaæj¤Ãæ bhÃvayata÷ | sa ce dÃdita eva avispa«Âodhivimok«o bhavi«yatyÃlambane samya[gÃ]bhÃsa÷ | sa tena hetunÃ, tena pratyayena, bhÃvanÃbhÃsÃdviÓi«Âatà bhavi«yati | pracurÃbhÃsa(ga)tà ca | sa cetpunarÃdita eva vispa«Âo bhavi«yati | pracurÃbhÃsa÷ | sa bhÆyasyà mÃtrayà vispa«ÂataratÃæ pracurÃbhÃsataratäca gami«yati | sa tvametatsamveganimittena sÆdg­hÅtena, prasadanÅyanimittena, Óamathanimittena, vipaÓyanÃnimittena, lokanimittena, sÆdg­hÅtena kÃlamadhyÃtmaæ cittaæ saæÓayamayankÃlena kÃlaæ dharmÃnvicinvanti(cinvan), nimittamÃtrÃnusÃriïyà vipaÓyanayà sm­tyupasthÃne«vavatara | yadutÃÓubhÃprayogamevÃdhipatiæ k­tvÃ, evaæ ca punarvicinvan bahirdhà «aÂtriæÓato (t)dravyÃïi kÃyÃt keÓÃdi prasÃvaparyantà (ntaæ) nimittamudg­hya adhyÃtmametÃni sarvÃïi aÓucidravyÃïyadhimucyÃdhyÃtmaæcittaæ saæÓamaya (sva), idaæ te bhavi«yatyadhyÃtmaæ kÃyena kÃyÃnupaÓyanÃyÃ÷ yadutÃtmano 'nta÷ kÃyamÃrabhya, sa tvaæ punarapi bahirdhà aÓubhÃnimittenodg­hÅtena vinÅlakaæ cÃdhimucyasva, yÃvadasthi và ÓaækalikÃmvÃ, (#<Ábh_Sh 423>#) parÅttena vÃdhimok«eïa, mahadgatena và [a]pramÃïena vÃdhimucyÃdhimucyÃdhyÃtmaæ cittaæ saæÓamaya, idaæ te bhavi«yati | bahirdhà kÃyena kÃyÃnupaÓyanÃyÃ, yaduta parasÃntatikaæ bahi÷kÃyamÃrabhya, sa tvaæ punarapyÃtmana÷ anta÷kÃye 'ÓubhatÃparibhÃvitena cetasÃÓcÃÓubhatÃparibhÃvitena cetasà parakÃye cÃntarbahiÓcÃÓubhatÃparibhÃvitena cetasÃtmÃnaæ ghri(mri)yamÃïamadhimucyasva, m­tamvà puna÷ ÓmaÓÃne [a]bhinirhriyamÃïamabhinirh­tamvÃ, ÓmaÓÃne cchoritaæ | choritamvà vinÅlakÃvasthaæ, vipÆyakÃvasthaæ, yÃvadasthiÓaækÃlikÃvasthamadhimucyasva, idaæ te bhavi«yatyadhyÃtmabahirdhà kÃye kÃyÃnupaÓyanÃyÃ÷ sa[t]tvaæ, punarapi catvÃro 'rÆpiïa÷ skandhÃ÷ ÓrutacintÃdhipateyena parikalpanimittagrÃheïa tri«u bhÃge«vadhimucyasva Óamathapak«ye, vik«epapak«ye, vipaÓyanÃpak«ye ca | yadÃdhyÃtmaæ cittamabhisaæk«ipasi tatra nirmimittanirvikalpopaÓamÃkÃrà nirvyÃpÃrÃnutsukÃsaæk«obhani÷paridÃha nairv­tyasukhasaæj¤ÃkÃrà avik«epÃlambanà vedanÃdayaÓcatvÃro [a]rÆpiïa÷ skandhÃ÷ | pratik«aïaæ pratik«aïamanyo 'nyatayà navanavani«purÃïatayà pravartanta ityadhimucyasva, idaæ te bhavi«yatyadhyÃtmabahirdhà vedanÃsu, citte, dharme«u, dharmÃnupaÓyanÃyÃ÷ sattvaæ | ye pÆrvaæ vi«ayopÃdÃnÃ, vi«ayÃlambanà asamÃhitabhÆmipatità abhyapatitÃ÷ (#<Ábh_Sh 424>#) k«ÅïÃ, ye caitarhi sm­tisaæpramo«Ãccittak«epe satyutpadyante nimittavitarkopakleÓÃlambanÃdhipateyà vedanÃdayaÓcatvÃro [a]rÆpiïa÷ skandhÃste«ÃmÃ(yÃ)pÃyikatÃæ tÃvatkÃlikatÃmitvarapratyupasthÃyitÃæ, sÃdÅnavatÃæ, sadhruvatÃmanÃÓvÃsikatÃmaparimucyasva | idaæ te bhavi«yati | bahirdhà vedanÃcittadharmÃnupaÓyanÃyÃ÷ sattvaæ, punarapi vipaÓyanÃnimittamudg­hya sanimitte saækalpe manaskÃre sthita÷ | ye savikalpasanimittÃlambanÃdhipateyà adhyÃtmamutpadyante | vedanÃdayacatvÃro [a]rÆpiïa÷ skandhÃste«Ãæ pratik«aïaæ navanavatÃæ ni«purÃïatÃmanyo 'nyatÃæ pÆrvavadadhimucyasva | idaæ te bhavi«yati bahirdhà vedanÃyÃæ, citte, dharme«u dharmÃnupaÓyanÃyÃ÷ [sattvaæ] | evaæ hi tvamaÓubhÃprayogamadhipatiæ k­tvà catvÃri sm­tyupasthÃnÃnyavatÅrïo bhavi«yasi | sm­tyupasthÃne, prayoge [a]pi ca | te kÃlena kÃlaæ ÓamathavipaÓyanÃyÃæ prayoktavyaæ | sa tvamevamupasthitayà sm­tyà catur«u sm­tyupasthÃne«u yaæ yameva grÃmaæ vÃ, nigamaæ bopaniÓritya viharasi, sa tvaæ tameva grÃmaæ vÃ, nigamaæ và | tannityena cittena, tatpravaïena, tatprÃbho(bhÃ)reïa ÃlambanamÃlambananimittamuts­jatà piï¬Ãya praviÓa | caï¬asya hastinaÓcaï¬asyÃÓvasya, caï¬asya goÓcaï¬asya kurarasya, ahiÓvabhrasthÃïukaïÂakapalvalaprapÃtasyandikagÆthakaÂhallapÃpike yà caryà ÓayanÃsanaparivarjanà [|] (#<Ábh_Sh 425>#) arak«itaste Ãtmà bhavati | ye«u ca te vi«ayanimitte«vindriyÃïi prerayitavyÃni te«vanÃbhogatayà asaæv­tÃnÅndriyÃïi bhavantu | ye«u và punarnimitte«vindriyÃïi prerayitavyÃni | te«u te«Æpasthità sm­ti÷ | bhavatu, yaduta kleÓÃsamudÃcÃrÃya | sa tvamevaæ surak«itena kÃyena, susaæv­tairindriyai÷, sÆpasthitayÃsm­tyÃ, tadgatena mÃnasena mÃtrayà piï¬apÃtaæ paribhuæk«va | mitabhÃgÅ(ïÅ) ca bhava, sÃrdhaæ g­hasthapravrajitairyuktakÃ(bhÃ)ïÅ, kÃlabhÃïÅ, ÃrjavabhÃïÅ | praÓÃntabhÃïÅ | adharmyà ca te [tvayÃ] kathà sarveïa sarvaæ parivarjayitavyà | dharmyÃmapi te [tvayÃ] kathÃ[æ] kathayatà na vig­hya kathà karaïÅyà | tatkasya heto÷ [|] vig­hya kathÃsaærambhÃnuyogamanuyuktasya puru«apudgalasya viharata÷ kathÃbÃhulye cittaæ santi«Âhate | tathà bÃhulye satyauddhatyamauddhatye satyavyupaÓama÷ | avyupaÓÃntacittasyÃrÃccittaæ samÃdherbhavati | na tvamevaæcÃrÅ tvaritatvaritamanuts­«ÂenÃlambanena me [a]dyaÓamathavipaÓyanÃyÃæ yathodg­hÅtenaiva nimittena pratanukÃritayÃvÃ, antakÃritayà ca | yogaæ kuru, te (sa tvam) agnimathanaprayogeïa ca sÃtatyasatk­tyaprayogatayà pratatakÃrÅ bhava, evaæ tu punaÓcitaæ praïidhatsva | sa cedyÃvadÃyurjambÆdvÅpe sarve«Ãæ jaæbÆdvÅpakÃnÃæ manu«yÃïÃmabhÆttatsarvamabhisamastaæ mamaikasyaitarhi (#<Ábh_Sh 426>#) syÃt | so [a]haæ tÃvadapramÃïenÃyu«Ã pramÃïayogaprayogeïa ca sÃtatyasatk­tyaprayogatayà pratatakÃrÅ bhavÃ[mi] [|] evaæ ca punaÓcittaæ praïidhatsva | sa cedyÃvadÃyurjabÆdvÅpe manasikÃre ÓamathavipaÓyanÃyÃæ yogaæ na riæcayaæ(yan) yadutÃsyaiva yogaprayogasya mahÃphalatÃæ mahÃnuÓaæsatÃæ ca viditvà prÃgevÃsmin pari(praïi)dhatte [|] Ãyu«Åtvare jÅvite dÆramapigatvà var«aÓati(ta)ke parigaïyamÃnamauntike [|] evaæ hi tvaæ yathÃnuÓi«Âa÷ pratatakÃrÅ vÃtyantakÃrÅ ca | yasyÃrthe prahÃïamupagatastasyÃrthasyÃbÃdhako bhavi«yasi | tatprathamata[sta]mpra[k«ya]si | m­dukÃæ kÃyapraÓrabdhiæ cittaikÃgratÃæ tataÓcottari vipulÃlaukikalokottarÃæ sampadamÃrÃgayi«yati(si) | evamayamÃdikarmikastatprathamakarmika÷ | aÓubhÃprayukto yogaj¤enÃcÃryeïa codyamÃna÷ samyaga(k) codito bhavatyevaæ ca pratipadyamÃna÷ | samyakpratipanno bhavati | yathà [a]ÓubhÃvineyo [a]ÓubhÃyÃæ, tathà maitryavineyÃdayo [a]pi ÃnÃpÃnasm­tiparyavasÃnÃya yathÃyogaæ veditavyÃstatrÃyaæ viÓe«a÷ | tadanye«vavataraïamukhe«u taæ vibhÃvayi«yÃmi | tatra maitrÅbhÃvanÃprayuktenÃdikarmikÃ(ïa)bahirdhà mitrapak«ÃdudÃsÅnapak«Ãcca (#<Ábh_Sh 427>#) nimittamudg­hya pratirÆpaÓayanÃsanagato hi sukhÃdhyÃÓayagatena manaskÃreïa samÃhitabhÆmikena pÆrvamekaæ mitramadhimoktavyamekamamitramekamu(ka u)dÃsÅ naæ (na÷), te«u ca tri[«u] pak«e«u tulyaæ hitasukhÃdhyÃÓayagatena manaskÃreïopasaæhÃraÓca karaïÅya÷ | sukhità bhavantyete sukhakÃyÃ÷ sattvà yadutÃnavadyakÃmasukhena, anavadyasaprÅtikasukhena, anavadyani«prÅtikasukhena | tata÷ paÓcÃd dve mitrÃïi, trÅïi, catvÃri, pa¤ca, daÓa, viæÓa, triæÓatpÆrvavadyÃvatsarvà diÓo vidiÓaÓca mitrÃmitra (trai÷) pÆrïà adhimucyante | nirantarà yatra nÃstyantaramantato daï¬akoÂÅvi«kambhanamÃtramapi yathà mitrapak«eïaivamamitrodÃsÅnapak«eïa veditavyaæ | sa ca maitrÅprayogaæ ca na jahÃti | nÃnyatra bhÃvayanneva maitrÅæ sm­tyupasthÃne«vavatarati | kathaæ punaravataratyadhimucyamÃno [a]vatarati | yathÃhamapyanye«Ãæ mitrasammato [a]mitrasammataÓcodÃsÅnasammataÓca [|] ahamapi sukhakÃmo du÷khapratikÆla÷ | idamasyÃdhyÃtmaæ kÃye kÃyÃnupaÓyanÃyÃ÷ [sattvam] | ete [a]pi sattvÃ÷ pare«Ãæ mitrabhÆtÃ, amitrabhÆtÃ, udÃsÅnabhÆtÃÓca, yathà me te [a]pi sukhakÃmÃ÷ du÷khapratikÆlà idamasya bahirdhà kÃyÃnupaÓyanÃyÃ÷ [sattvaæ], yathÃhaæ tathaite sattvÃ, yathà me Ãtmana÷ sukhame«aïÅyaæ sattvÃnÃmÃtmasamatayÃtmatulyatayà (#<Ábh_Sh 428>#) e«Ãæ sattvÃnÃæ mayÃbhihitasukhopasaæhÃrakaraïÃya itÅdamasyÃdhyÃtmabahirdhà kÃye kÃyÃnupaÓyanÃyÃ÷ [sattvam] | catvÃri caitÃni sm­tyupasthÃnÃni, saæbhinnaskandhÃlambanatayà saæbhinnÃlambanaæ sm­tyupasthÃnaæ bhavati | rÆpanimittantu yogÅ udg­hya varïasaæsthÃnanimittaæ, vij¤aptinimittaæ ca mitrÃmitrodÃsÅnapak«Ãd(k«ebhyo) 'dhimucyate | tenedaæ kÃyasm­tyupasthÃnameva vyÃvasthÃpyate | so 'dhimuktimanaskÃraæ niÓritya, bhÆtamanaskÃramasyÃvataratyevaæ ca punaradhimucyamÃno [a]vatarati | yÃvadapramÃïÃ÷ sattvà ete mayà (a)dhimuktà | hitasukhagatenÃdhyÃÓayena | ato [a]pramÃïatarÃ÷ sattvà ye mamapÆrvÃntamÃrabhya mitrÃmitrodÃsÅnapak«atayà [a]bhyatÅtà ye mama mitratÃæ gatvà amitratÃmupagatÃ, amitratÃæ gatvà mitratÃæ codÃsÅnatÃæ topa(copa)gatÃstadanena paryÃyeïa sarva eva sattvÃssamasamÃ, nÃstyatra kÃcinmitratà vÃ, amitratà vodÃsÅnatà vÃ, parini«pannetyanenaiva paryÃyeïa tulyahitasukhopasaæhÃratà ca karaïÅyà | yathà pÆrvÃntamÃrabhya evamaparÃntamapyÃramya, satyÃæ saæs­tau saæsÃre yepi ca mayà sattvÃ÷ pÆrvÃntamÃrabhya tanmaitreïa cittenÃnukampitÃ÷ | kiæ (#<Ábh_Sh 429>#) cÃpi te [a]bhyatÅtà apitu tÃnetarhyanukampe yaduta cittani«kÃlu«ya(kalu«a)tÃmavyÃpannatÃmupÃdÃya | sukhità bata te sattvÃ, bhÆtà bhavi«yan (abhÆvan), ye, [a]pi ca na bhÆtà anÃgate [a]dhvani sukhità bhavantu | evaæ bhÆtamanaskÃrÃnuprati«Âhasya maitrÅvihÃriïa÷ ya÷ puïyÃbhi«yanda÷ kuÓalÃbhi«yanda÷ | tasyÃdhimok«ikamaitrÅvihÃragata÷ puïyaskandha÷ | ÓatimÃmapi kalÃæ naupeti | sahasrimÃmapi | saækhyÃmapi, kalÃmapi | gaïanÃmapyupani«adamapi nopaiti [|] Óe«aæ pÆrvat || tatredaæpratyayatÃpratÅtyasamutpÃda Ãdikarmika÷ ÓrutacintÃdhipateyena parikalpitaæ na nimittamudg­hïÃtyanye«Ãæ sattvÃnÃmaj¤Ãnaæ | sammoho yeneme pratyak«amanityaæ nityato [a]vagacchanti pratyak«amaÓuci Óucita÷, du÷khaæ sukhata÷, nirÃtmakatÃmÃtmata÷ | viparyastà ete sattvà viparyÃsa hetord­«Âe dharme, vedanÃsu samparÃye cÃtmabhÃvÃbhirniv­ttau, t­«yanti, t­«itÃÓca jÃtimÆlakÃni karmÃïi k­tvà evamÃyatyÃæ karmakleÓahetu [............] kevalaæ saædu÷khamabhinirvartayantyevaæ nimittamudg­hyÃdhyÃtmamadhimucyate | ayamapi kevalo du÷khaskandha evameva saæbhÆta iti | ye cÃtmabhÃvà nÃnantÃ[÷] paryantÃ÷ pÆrvÃntamÃrabhya ye«ÃmÃdireva na praj¤Ãyate | (#<Ábh_Sh 430>#) te 'pyevaæbhÆtÃ, e«Ãmapi sattvÃnÃmatÅtÃnÃgatapratyutpannÃ÷ sarva evÃtmabhÃvà du÷khaskandhasaæg­hÅtà evamevÃbhinirv­ttÃ÷ | ÃyatyÃæ notpadyante | sa khalvayamiyaæ(daæ)pratyayatÃpratÅtyasamutpÃdamanaskÃra÷ sarvabhÆtamanaskÃra eva nÃstyÃdhimok«ika÷ | yadi na punarÃtmano vartamÃnÃn skandhÃn pratÅtyasamutpannÃn manasikaroti | tadÃdhyÃtmaæ kÃye yÃvaddharme«u dharmÃnudarÓÅ viharati | yadà ca puna÷ pare«Ãæ vartamÃnÃnskandhÃn pratÅtyasamutpannÃnmanasi karoti | tadÃdhyÃtmabahirdhà kÃye yÃvaddharme«u dharmÃnudarÓÅ viharati | yadÃtmanaÓca pare«Ãæ cÃtÅtÃnÃgatÃn [skandhÃn] pratÅtyasamutpannÃnmanasi karoti | tadÃdhyÃtmabahirdhà kÃye yÃvaddharme«u dharmÃnudarÓÅ viharati | Óe«aæ pÆrvat | tatra dhÃtuprabhedaprayogaprayukta Ãdikarmiko bahirdhÃp­thivÅkÃÂhinyanimittamudgrahya, tadyathà bhÆparvatat­ïavanaÓarkarakaÂhillamaïimuktivai¬ÆryaÓilÃpravÃlÃdikebhyaÓcÃdhyÃtmaæ kÃÂhinyamadhimucyate | bahirdhà apsvabdhÃtornni(rni)mittamudg­hya, tadyathà nadÅprasravaïata¬ÃgakÆpÃdibhya[÷], tathà mahato [a]gniska ska[ndhasya]bdhau vÃdityakiraïasaætÃpità bhÆrÃvi«Âebhyo (#<Ábh_Sh 431>#) [vÃ] sarvebhya÷ | udÃrÃgnisaæpratÃpitebhyo và praÓrayebhyaÓca no bahirdhà vÃyuskandhÃtpÆrvadak«iïapaÓcimottarebhyo vÃyubhyo yÃvadvÃyumaï¬alebhya÷ | ye deÓà [astyÃdestÃraïÅyÃ] vÃyugatena sacchidrÃ÷, suÓirÃ÷, sÃvakÃÓÃ÷, tasmÃdÃkÃÓadhÃtornimittamudg­hïÃtyadhyÃtmamabdhÃtuæ, tejo dhÃtuæ vÃyudhÃtumÃkÃÓadhÃtumadhimucyati(te) | ÓrutacintÃdhipateyena ca parikalpitena [|] evaæ vij¤ÃnadhÃtornimittamudg­hïÃti | cak«urÃdhyÃtmikamÃyatanamaparibhinnaæ ced bhavati | rÆpamÃbhÃsagataæ | na ca tajjo manaskÃra÷ pratyupasthito bhavati | na tajjasya cak«urvij¤Ãnasya prÃdurbhÃvo bhavati | viparyayÃdbhavati | evaæ yÃvanmanodharmÃnmanovij¤Ãnaæ veditavyam | evaæ nimittamudg­hyÃpye«Ãæ sarve«Ãæ vij¤ÃnÃnÃmasmin kÃye cÃturmahÃbhÆtike bÅjaæ dhÃturgotraæ prak­tirityadhimucyate | tÃnyetÃni catvÃri mahÃbhÆtÃni tatprathamato [a]Çgapratyaægo(gato) [a]rthaæ vinÃpyadhimucyate [|] tata÷ paÓcÃt | sÆk«matarÃvayava prabhedÃnÃdhimucyate | evaæ yÃvadgatÃyanapravi«Âa[s]tu[Âi]samatayÃ, evaæ yÃvacchanai÷ Óanai÷ paramÃïuÓo [a]dhimucyate | sa ekaikamaægÃvayavapramÃïaparamÃïusa¤cayasannivi«Âamadhimucyate | (#<Ábh_Sh 432>#) ka÷ punarvÃda÷ sarvakÃyamayaæ(yam | ayaæ) dhÃtuprabhedaprayuktasya cÃrthaprabhedaparyanta÷ rÆpiïÃæ tÃbaddhÃtÆnÃmÃkÃÓadhÃto÷ puna÷ | yatpunarasya tasmin prayoge ÓamathavipaÓyanÃbhÃvanÃyÃæ vik«epÃvik«epaparij¤ÃvadhÃnamidamasya saæprajanyasya sm­tisamatÃyÃÓca [|] yatpuna÷ saæveganimittaæ, prasadanÅyaæ ca nimittaæ sÆdg­hÅtaæ bhavatÅdamasyÃbhidhyÃdaurmanasya vinayasya, tasyaivamÃtÃpino viharato yÃvat (d) dvitÅyaloke [a]bhidhyÃdaurmanasyaæ pÆrvameva samyakprayoga[sa]mÃrambhakÃle | sÆk«macittapraÓrabdhirdurupalabhyà pravarttate | yà tatra Óamathamvà bhÃvayato, vipaÓyanÃmvà prasvasthacittatÃ, prasvasthakÃyatà | cittakÃya karmaïyatà | iyamatra kÃyacittapraÓrabdhi÷ | tasya saiva sÆk«mà cittaikÃgratà cittakÃyapraÓrabdhiÓcÃbhivara[æ] nÅ audÃrikÃæ sÆpalak«yÃæ cittaikÃgratÃæ kÃyapraÓrabdhimÃvahati | yaduta hetupÃraæ paryÃdÃnayogena, na tasya, na cirasyedÃnÅmaudÃrikÅcittakÃyapraÓrabdhiÓcittaikÃgratà ca | sÆpalak«yotpatsyatÅti | yÃvadasyà pÆrvanimittaæ pÆrva nirgauravapratibhÃsamutpadyate | na caitadvÃdhalak«aïaæ | tasyÃnantarotpÃdÃdyatprahÃïarativivandhakÃrÅ (ri)ïÃæ kleÓÃnÃæ pak«yaæ cittaæ(tta)dau«Âhulyaæ tatprahÅyate | tatpratipak«eïa ca cittakarmaïyatà (#<Ábh_Sh 433>#) cittapraÓrabdhirutpadyate | tasyotpÃdÃt kÃyapraÓrabdhyutpÃdÃnukÆlÃni vÃyÆrdhva [mu]ktÃni mahÃbhÆtÃni kÃye 'vakramanti | te«ÃmavakramaïahetoryatkÃyadau«Âhulyaæ tadvigacchati | prahÃïaratiriva[daka]rakleÓÃpak«yakÃyapraÓrabdhyà ca tatpratipak«ikayà sarvakÃya÷ pÆryate | syÃdà [............] dhyÃti | tata÷ prathamopanipÃte cittau«Âhilyaæ (cittadau«Âhulyaæ) cittasumanaskÃraprÃmodyasahagatÃlambanasÃbhirÃmatà ca | cittasya tasmin samaye khyÃti | tasyordhvaæ yo 'sau tatprathamopanipÃtÅ praÓrabdhivega÷ | sa Óanai÷ Óanai÷ pariÓlathataro bhavati | chÃyevÃnugatà praÓrabdhi÷ kÃye ca pravarttate | yacca tadauddhilyaæ(ddhatyaæ) cetasastadapyavahÅyate | praÓÃntÃkÃracittasÃlambane Óamatho yastacca(yassa)pravarttate | tata Ærdhvamayaæ yogÅ Ãdikarmika÷ samanaskÃro bhavati | [sa]manaskÃra iti ca saækhyÃæ gacchati | tatkasya heto÷ | rÆpÃrthÃnurodhena samÃhitabhÆmiko manaskÃra÷ parÅttastaprathamata÷ pratilabdho bhavati | tenocyate samanaskÃra iti | tasyÃsya samanaskÃrasyÃdikarmikasyemÃni liægÃni bhavanti | parÅttamanena rÆpÃvacaraæ cittaæ pratilabdhaæ bhavati | parÅttà kÃyapraÓrabdhiÓcittapraÓrabdhiÓcittaikÃgratÃ, bhavyo bhavati pratibala÷ | kleÓaviÓodhanÃlambana÷ (#<Ábh_Sh 434>#) prayoge 'sya, stigvÃ(mÃ)cÃsya cittasantati÷ pravarttate | ÓamathopagƬhÃccaritaæ tadÃnena viÓodhitaæ bhavati | sa cedraæjanÅye vi«aye carati, na tÅvraæ rÃgaparyavasthÃnamutpÃdayati | alpamÃtrekaïÃvaramÃtrakeïa ca | pratipak«asanniÓrayeïÃbhoga mÃtrakeïÃÓakto [a]tiprativiÓoda(dha)yituæ | yathà raæjanÅye evaæ dve«aïÅye, mohanÅye mÃnasthÃnÅye, vitarkasthÃnÅye veditavyam | ni«aïïasya cÃsya pratisaælayane cittaæ pratidadhatastvaritatvaritaæ cittaæ praÓrabhyate || kÃyaÓca [|] kÃyadau«ÂhulyÃni ca nÃtyarthaæ bÃdhante | na cÃtyarthaæ nivaraïasamudÃcÃro bhavati | na cÃtyarthamutkaïÂhà ratiparitamanÃsahagatÃ[÷] saæj¤ÃmanasikÃrÃ÷ samudÃcaranti | vyutthitasyÃpi manasa[Ó] (vyutthitamanaso 'pi) carata÷ | praÓrabdha(bdhi)mÃtrà kÃciccitte, kÃye, (citte) cÃnugatà bhavatÅtyevaæ bhÃgÅyÃni [sa]manaskÃrasya [Ãdikarmikasya] liægÃni nimittÃnyavadÃtÃni veditavyÃni || | piï¬oddÃnam || upasaækramaïaæ yà ca har«aïà p­cchanai«aïà | viniyogarak«opacaya÷ prÃvivekyabhavaikatà || ÃvaraïaÓuddhayutk­«Âeha manaskÃrasya bhÃvanà || || yogÃcÃrabhÆmau ÓrÃvakabhÆmisaæg­hÅtÃyÃæ t­tÅyaæ yogasthÃnaæ samÃptam || (#<Ábh_Sh 435>#) (#<Ábh_Sh 436>#) (#<Ábh_Sh 437>#) IV. caturthaæ yogasthÃnam tatra labdhamanaskÃrasya yogina÷ | evaæ parÅttaprahÃïaratipravi«Âasya tadÆrdhvaæ dve gatÅ bhavata÷ | ananye | katame dve tadyathà | laukikÅ ca lokottarà ca | tatrÃyamÃdikarmiko yogÃcÃra÷ | samanaskÃra÷ | laukikayà và gatyà gami«yÃmi | lokottarayà veti | tameva manaskÃraæ bahulÅkaroti | yathà yathà bahulÅkaroti | tathà tathà sà praÓrabdhiÓcittaikÃgratà ca | te«Ãæ te«Ãæ rÃtridivasÃnÃmatyayÃtp­thuv­ddhivaipulyatÃæ gacchati | yadà cÃsya d­«Âisthira÷ kharaÓca manaskÃra÷ saæv­tto bhavati | pariÓrabdhaÓcÃlambanÃdhimok«a÷ | pravartate | ÓamathavipaÓyanÃpak«yÃcca nimittÃnyudg­hÅtÃni bhavanti | tadà sa laukikena mÃrgeïa gantukÃmastatra ca prayogamÃrabhate lokottareïa và mÃrgeïa [|] tatra kati pudgalÃ÷ | ye d­«Âe dharme laukikenaiva (#<Ábh_Sh 438>#) mÃrgeïa p­(ga)cchanti | na lokottareïa | Ãha | catvÃrastadyathà sarva ito bÃhyaka÷ | iha dhÃrmiko 'pi manda÷ | pÆrvaÓamathacaritastathà bhÆyo 'pyaparipakvakuÓalamÆla÷ | bodhisattvasyÃyatyÃæ bodhimanuprÃptukÃma÷ | no tu d­«Âa eva dharme (|) amÅ catvÃra÷ pudgalà d­«Âa eva dharme laukikamÃrgayÃni(yi)no bhavanti | tacca laukikamÃrgagamanaæ dvividhaæ | saka[la]bandhanÃnäca p­thagjanÃnÃæ, vikalabandhanÃnÃæ ca | Óaik«ÃïÃæ | tatpuna÷ katamat | kÃmÃnÃmaudÃrikatÃæ paÓyata÷, prathame ca dhyÃne samÃpattyupapattikleÓÃntatÃæ paÓyatastatkÃmavairÃgyagamanamevaæ yÃvat | Ãki¤canyÃyatanavairÃgyaæ veditavyam | tathà asaæj¤isamÃpatti÷ | (#<Ábh_Sh 439>#) dhyÃnasamÃpattisanniÓrayena «a[¬vi]j¤ÃnÃnÃæ pa¤cÃnÃmabhinirhÃra÷ | tatra kÃmavairÃgyÃya prayukto yogÅ saptabhirmanaskÃrai÷ | kÃmavairÃgyamanuprÃpnoti | katame punaste sapta manaskÃrÃ÷ | Ãha | lak«aïapratisaævedÅ, Ãdhimok«ika÷, prÃvivekyo, ratisaægrÃhaka÷ | mÅmÃnsÃ(mÃæsÃ)manaskÃra÷ | prayogani«Âha÷, prayogani«ÂhÃphalaÓca | tatra lak«aïapratisaævedÅ manaskÃra÷ katama÷ | Ãha | yena manaskÃreïa kÃmÃnÃmaudÃrikalak«aïaæ pratisaævedayate | prathame ca dhyÃne ÓÃntalak«aïaæ | kathaæ ca punaraudÃrikalak«aïaæ pratisaævedayati | Ãha | kÃmÃnÃæ «a¬vastÆni parye«amÃïa÷ arthanya svÆlak«aïaæ (arthaæ, svalak«aïaæ, sÃmÃnyalak«aïaæ) | pak«aæ kÃlaæ yukti¤ca | tatraudÃrikÃrthaæ tÃvatparye«ate | itÅme kÃmÃ÷ sÃdÅnavÃ, bahÆpadravÃ, bahvÅtikÃ, bahÆpasargà iti | yà e«u kÃme«u bahvÃdÅnavatà | yÃvadbahÆpasargatà | ayamaudÃrikÃrtha÷ | tatra vastu parye«ate | astyadhyÃtmaæ kÃme«u kÃma(c)chanda iti | tatra svalak«aïaæ parye«ate | amÅ kleÓakÃmÃ÷ | amÅ vastukÃmÃ÷ | te puna÷ sukhasthÃnÅyÃ, du÷khasthÃnÅyÃ, (#<Ábh_Sh 440>#) adu÷khasukhasthÃnÅyÃÓca | sukhasthÃnÅyÃ÷ kÃmarÃgÃdhi«ÂhÃnÃ÷ | saæj¤ÃcittaviparyÃsÃdhi«ÂhÃnÃ÷ | du÷khasthÃnÅyÃ[÷] punardve«Ãdhi«ÂhÃnÃ÷ krodhopanÃhÃdhi«ÂhÃnÃ÷ | adu÷khÃsukhasthÃnÅyÃ÷ mrak«apradÃÓamÃyÃÓÃÂhyÃhrÅkyama(kyÃ)napatrÃpyÃdhi«ÂhÃnà d­«ÂiviparyÃsÃdhi«ÂhÃnÃÓca | evamamÅ kÃmÃ÷ pradu«ÂavedanÃnugatÃÓca, pratyastakleÓÃnugatÃÓcaivaæ kÃmÃnÃæ svalak«aïaæ parye«ate | tatra kathaæ sÃmÃnya lak«aïaæ (|) parye«ate | sarva ete kÃmà jÃtidu÷khatayÃ, jarÃdu÷khatayà (yÃ)vadicchÃvighÃtadu÷khatayà samasamamanubaddhÃÓcÃnuÓaktÃÓca | ye 'pikÃmopabhogino mahatyÃæ kÃmasampadivarta[n]te | te 'pi jÃtyÃdidharmatayà avinirmuktÃstÃvatkÃlikÅ sà te«Ãæ sampat | evaæ sÃmÃnyalak«aïaæ parye«ate | kathaæ pak«aæ parye«ate | k­«ïapak«apatità ete kÃmÃ÷ | asthikaækÃlopamÃ, mÃnsapeÓyupamÃst­ïolkopamÃ÷ | aægÃrakar«ÆpamÃ÷ | ÃÓÅvi«opamÃ÷ | svapnopamÃ÷ | yÃcikÃlaækÃropamÃ÷ | t­ïaphalopamÃÓca | parye«amÃïà api satvÃ÷ (ttvÃ÷) kÃmÃn parye«aïÃk­taæ (|) du÷khaæ pratisaævedayanti | Ãrak«Ãk­taæ, snehaparibhraæÓak­tamÃt­ptik­tamasvÃtantryak­taæ, duÓcaritak­taæ, (#<Ábh_Sh 441>#) ca du÷khaæ pratisaævedayanti | pÆrvavadeva tÃvatsarvaæ veditavyaæ | tathà kÃmÃnprati«evata÷ | paæcÃdÅnavà uktÃ÷ | bhagavatà alpÃsvÃdÃ÷ kÃmÃ÷ bahusu(du÷)khÃ, bahvÃdÅnavÃ÷ [|] kÃmÃnkhalu prati«evamÃïasya nÃstyalaæ tÃva(t) t­ptità ca paryÃptità vÃ, anena paryÃyeïa kÃmà vigarhità buddhai÷ buddhaÓrÃvakaiÓca sadbhi÷ samyaggatai÷, satpuru«ai÷ [|] kÃmÃnkhalu prati«evamÃïasya saæyojanÃnyupacayaæ gacchanti | nÃsti cÃsya kiæcit pÃpakamakuÓalaæ karmÃkaraïÅyaæ vadÃmi | itÅme kÃmà at­ptikÃrakÃ[÷] sÃdhÃraïÃ, adharmavi«amacaryÃhetava÷ | kÃmat­«ïÃvivardhakÃ÷, satÃæ vivarjanÅyÃ÷, k«ipramvi«ayagÃmina÷, pratyayÃdhipÃ, pramÃdabhÆmayo, riktÃ, anityÃstucchÃ, m­«Ãmo«adharmÃïo, mÃyopamÃ÷, bÃlalÃpanÃ÷ | ye ca d­«ÂadhÃrmikÃ÷ (|) kÃmÃ÷, ye ca sÃæparÃyikÃ÷, ye ca divyÃ÷, ye ca mÃnu«yakÃ÷ | mÃ[ra]mÃrabhyai«a gocaro, mÃrasyai«a nivÃpo yatreme 'nekavidhÃ÷ pÃpakà akuÓalà dharmà mÃnasÃ÷ saæbhavanti | yadutÃbhidhyÃ, vyÃpÃdÃ[÷], saærambho vÃ, ye và punarÃntarÃyikà bhavantyÃryaÓrÃvakasyÃÓik«amÃïasyÃnekaparyÃyeïa k­«ïapak«apatità ete kÃmà yadbhÆyasà [|] evampak«aæ parye«ate | (#<Ábh_Sh 442>#) atÅtÃnÃgatapratyutpanne«vadhvasu anityaæ nityakÃlaæ (ma)dhruvaæ dhruvakÃlame te kÃmÃ÷ | evaæ bahÆpadravÃ÷, bahÆpasargÃ, bahvÃdÅnavà ityevaæ kÃlamparye«ate | kathaæ yuktiæ parye«ate | mahatà saærambheïa, mahatyà parye«ÂyÃ, mahatà pariÓrameïa vividhairvicitrai÷ ÓilpakarmasthÃnai÷ kÃmÃ÷ saæhriyante | nirvartyante, upacÅyante [|] te puna÷ sÆpacità api, sunirvartità api | yÃvade«a bahirdhà parigrahavastuna÷ mÃtÃ(t­)pit­putradÃradÃsÅdÃsakarmakarapauru«eyamitrÃmÃtyaj¤ÃtisÃlohitÃnÃæ | asya và puna÷ kÃyasyÃdhyÃtmikasya rÆpiïa audÃrikasya cÃturmahÃbhÆtikasyaudanakalmëopacitasya nityotsadanasnapanapÃrimardanabhedana(c)chedana vikiraïavidhvaænsa(dhvaæsa)na dharmeïa utpannotpannadu÷khamÃtrapratÅkÃrÃya samvartante | k«uddu÷khapratÅkÃrÃya bhojanaæ | ÓÅto«ïadu÷khapratÅghÃtÃya | hrÅkopanapraticchÃdanÃya (|) ca vastraæ [|] nidrÃklamadu÷khapratÅghÃtÃya ca ÓayanÃsanaæ | caækramasthÃnadu÷khapratighÃtÃya ca | vyÃdhidu÷khapratighÃtÃya ca (|) glÃnabhai«ajyamiti du÷khapratÅkÃrabhÆtà ete kÃmà iti | naite raktena paribhoktavyÃ÷ | na saktena nÃnyatra vyÃdhigrastenaivÃtureïa vyÃdhimÃtropaÓamÃya bhai«ajyamÃptÃgamo 'pye«a÷ | tathaite kÃmÃ÷ evaæ caivaæ caudÃrikÃ÷ | pratyÃtmamapi me j¤ÃnadarÓanaæ (#<Ábh_Sh 443>#) pravarteta | ÃnumÃniko 'pye«a vidhi÷ | prak­tiÓcai«Ã kÃmÃnÃæ anÃdikÃlikà prasiddhadharmatà acitta (-cintya?)dharmatà | sà na cintayitavyÃ(÷) | na vikalpayate (yitavye)tyevaæ yuktimparye«ate | sa evaæ kÃmÃnÃmaudÃrikalak«aïaæ pratisaævejya yaduta «a¬bhirvastubhi÷ prathame dhyÃne ÓÃntalak«aïaæ pratisaævedayati nÃstyetatsarvaÓa audÃrikatvaæ (|) prathame dhyÃne yadetatkÃmadhÃtÃvityanenaudÃrikalak«aïaæ pratisaævedayate | prathame ca dhyÃne ÓÃntalak«aïamayamucyate lak«aïapratisaævedÅ manaskÃra÷ | sa khalve«a manaskÃra÷ | Óruta cintÃvyavakÅrïoveditavya÷ | sa evaæ kÃmÃnparij¤Ãya prathamaæ dhyÃnaæ prathamaæ dhyÃnaæ yathÃvatparye«Âau(«yau)dÃrikaÓÃntalak«aïena Órutaæ ca cintÃæ ca vyatikrÃmyaikÃntena bhÃvanÃkÃreïaivÃdhimucyate | tannimittÃlambanÃmeva ÓamathavipaÓyanÃæ bhÃvayati | bhÃvayaæÓca yathà yathà tÃmaudÃrikaÓÃntatÃæ puna÷ punaradhimucyata÷ | ityupapadyate | [Ã]dhimok«iko manaskÃra÷ | ta(ya)syÃsevanÃnvayÃd bhÃvanÃnvayÃdbahulÅkÃrÃnvayÃttatprathamata÷ kleÓa(÷)prahÃïÃya mÃrga utpadyate | kleÓaprahÃïÃya ca mÃrge samutpanne yastadbhagavato manaskÃra÷ | ayamucyate prÃvivekya÷ | sa tatprathamata÷ kÃmÃvacarakleÓÃdipraheyaprahÃïÃttatpak«ye (#<Ábh_Sh 444>#) dau«ÂhulyÃpagamÃcca | tadÆrdhvaæ prahÃïÃrÃmo bhavati | vivekÃrÃma÷ | tasmiæÓca prahÃïÃnuÓaæsadarÓÅparÅttapravivekaprÅtisukhasaæsp­«Âa÷ kÃlena kÃlaæ prasadanÅyena manaskÃreïa | saæprahar«ayati | saævejanÅyena manaskÃreïa saævejayati | yÃvadeva styÃnamiddhauddhatyÃpagamÃya (|) ayamucyate | ratisaægrÃhako manaskÃra÷ | tasya tathà prahÃïÃrÃmasya bhÃvanÃrÃmasya samyakprayuktasya sata÷ kuÓalapak«aprayogopastambhakÃmapratisaæyuktaæ kleÓakarmaparyavasthÃnaæ carato và viharato và na samudÃcarati | tasyaivaæ bhavati | kiæ santamevÃhaæ kÃme«u kÃma(c)chandaæ pratisamvedayÃmyÃhosvidasantamparimÅmÃnsayitukÃma÷ | anyatamÃnyatamaæ prasadanÅyaæ Óubhanimittaæ manasi karoti | tasyÃprahÅïatvÃt sarveïa sarvamanuÓayasya tannimittaæ manasi kurvata÷ sevanÃnimnaæ cittaæ bhavati | sevanÃpravaïaæ | sevanÃprÃbho(bhÃ)raæ nÃpek«Ãpattiyutena nirvijugupsÃ(prati) và ni÷pratikÆlatà | tasyaivaæ bhavati | na me samyagviraktaæ vimuktaæ cittaæ yaduta kÃmebhya÷, saæskÃrÃbhinig­hÅtaæ me cittaæ vÃrivad dh­taæ [|] dharmatÃbhinig­hÅtaæ (|) ya[n]nvahaæ bhÆyasyà mÃtrayà tasyÃnuÓayasyÃÓe«aprahÃïÃya bhÆyasyà mÃtrayà prahÃïÃrÃmo vihareyaæ | bhÃvanÃrÃma÷ | ayamucte mÅmÃnsÃmanaskÃra÷ | (#<Ábh_Sh 445>#) sa bhÆyasyà mÃtrayà prahÃïÃrÃmo viharati | bhÃvanÃrÃma÷ | ÓamathavipaÓyanÃyukta÷ | pauna÷punyena ca mÅmÃnsate | tasya pratipak«aæ ca bhÃvayata÷ kÃlena kÃlaæ prahÅïÃprahÅïatÃæ mÅmÃnsamÃnasya sarvebhya÷ kÃmÃvacarebhya÷ kleÓebhyaÓcittaæ visaæyujyate | tÃvatkÃlikayogena (|) na tvatyantÃdbÅjasamuddhÃto bhavati | tasmiæÓca samaye prayogadhyÃnaprayogamÃrgaparyavasÃnagata÷ | sarvakleÓaprÃtipak«iko manaskÃra÷ | samutpanno bhavatyayamucyate prayogani«Âho manaskÃra÷ (|) tasya ca samanaskÃrapratyayaæ taddhetukaæ prathamaæ dhyÃnaæ samÃpadyate | maulaprathamadhyÃnasahagato yo manaskÃra÷ | ayamucyate prayogani«ÂhÃphalo manaskÃra÷ | tatra prÃvivekye manaskÃre vartamÃno, ratisaægrÃhake ca vivekajena prÅtisukhena kÃyaæ pratiprÅïayati | kadÃcit kenacit pratanukasaæmukhÅbhÃvayogena prÃyogani«ÂhÃmanaskÃrakÃlasyÃrati[÷] | kadÃcit kadÃcit dhyÃnavipulatarasaæmukhÅbhÃvena prayogani«ÂhÃphale punarmanaskÃre vartamÃnasya nÃsti ki¤cidasyÃ(sya) bhavati | smÃraïÅyaæ sarvata÷ kÃyÃdyuta(dyaduta) vivekajena prÅtisukhena sa tasmiæ(smin) samaye viviktai÷ kÃmai÷ viviktaæ pÃpakairakuÓalairdharmai÷ savitarkasavicÃraæ vivekajaæ prÅtisukhaæ prathamaæ dhyÃnaæ paæcÃ[Ç]gamupasampadya viharati | kÃmÃvacarapratipak«abhÃvanÃphale sthita÷ kÃmavairÃgya[tÃ]manuprÃpta (#<Ábh_Sh 446>#) ityucte | tatra lak«aïapratisaævedinà manaskÃreïa [|] yat prahÃtavyaæ tat samyak prajÃnÃti | prahÃtavyasya ca prahÃïÃya prÃptavyasya ca prÃptaye cittaæ praïidhatte | Ãdhimok«ikeïa ca manaskÃreïa prahÃïÃya prÃptaye ca samyak prayogamÃrabhate | prÃvivekyamanaskÃreïÃdhimÃtraj¤a ÓÃæ(tÃæ)jahÃti | ratisaægrÃhakeïa sa kleÓaprakÃraæ jahÃti | mÅmÃnsÃmanaskÃreïa prÃptinirabhimÃnatÃyÃæ cittamavasthÃpayati | prayogani«Âhena m­duæ kleÓaprakÃraæ jahÃti | prayogani«ÂhÃphalenai«Ãæ kleÓaprakÃrÃïÃæ bhÃvitÃnÃæ subhÃvitÃnÃæ bhÃvanÃphalaæ pratyanubhavati | apica yaÓca lak«aïapratisaævedÅ manaskÃra÷ | yaÓcÃdhimok«ika÷ | ayamucyate Ãnulomiko manaskÃro 'pi dÆ«aïÃpratipak«asahagata÷ | yaÓca prÃvivekyo manaskÃra÷, yaÓca prayogani«Âho 'yaæ prÃtipak«iko manaskÃra÷ | prahÃïapratipak«agavata÷ (-k«agata÷) [|] tatra yo ratisaægrÃhako manaskÃra÷ (|) ayaæ prÃtipak«ikaÓca prasadanÅyaÓca [|] tatra yo mÅmÃnsÃmanaskÃra÷ ayaæ pratyavek«aïÃmanaskÃra÷ | ityucyate | evaæ sati «a«u manaskÃre«u catvÃro manaskÃrÃ÷ pravighnà veditavyÃ÷ | tadyathà Ãnulomika÷ | prÃtipak«ika÷ | prasadanÅya÷ | pratyavek«aïÅyaÓceti | (#<Ábh_Sh 447>#) yathà prathamadhyÃnasamÃpatti÷ saptabhirmanaskÃrairevaæ dvitÅyat­tÅyacaturthadhyÃnasamÃpatti÷ | ÃkÃÓavij¤ÃnÃkiæcanyÃyatananaivasaæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanasamÃpatti÷ saptabhireva (#<Ábh_Sh 448>#) manaskÃrai÷ | tatra yena vitarke«vaudÃrikalak«aïaæ pratisamvedayate | avitarkaÓca dvitÅyadhyÃne ÓÃntalak«aïaæ sa lak«aïapratisaævedÅ manaskÃra÷ | dvitÅyadhyÃnasamÃpattaye [|] tatra dhyÃnasamÃpanna÷ | prathamadhyÃnalÃbhÅ vitarke«vaudÃrikatÃmpaÓyati | ya÷ samÃhitabhÆmiko 'pyugrÃlambanabhÃrÅ tatprathamopanipÃtitayà cÃlambane audÃriko manojalpa÷ | ayambitarkastadanubandhÃnucÃrÅ vyagracÃryevÃlambane sÆk«mataro manojalpa÷ vihÃra÷ | ete punarvitarkavihÃ(cÃ)rÃÓcai tasikÃÓcetasyutpadyamÃnà utpadyante | sahabhuva÷ saæprayuktÃ[÷] | ekÃlambanav­ttaya÷ | evamete adhyÃtmamutpadyante | bÃhyÃyatanasaæg­hÅtÃÓca | sarva eva cÃtÅtÃ, anÃgatapratyutpannÃ, hetusamutpannÃ÷, pratÅtyasamutpannÃ÷, ÃkÃyikÃstÃvatkalikÃ÷ | itvarapratyupasthÃyinaÓcittasaæk«obhakarÃ, iæjakà apraÓÃntÃkÃreïa vartante | uparimÃæ bhÆmimÃrabhya du÷khavihÃrÃnugatatvÃtku«ïapak«yà kÃmavivekaprÅtisukhamevÃnuÓaæsÃnugatà bhÆmiÓcai«Ã tÃd­ÓÅ prak­tyà yatra sthitasya nityaæ nityakÃlaæ, dhruvaæ dhruvakÃlaæ, savitarka÷, savicÃra÷, cittapracÃra÷ pravartate | na ÓÃntapraÓÃnta ityevamÃdibhirÃkÃrairvitarke«vaudÃrikalak«aïaæ pratisaævedayate | (#<Ábh_Sh 449>#) sarvaÓo nÃstyetadaudÃrikalak«aïamavitarkedvitÅye dhyÃne ityata÷ ÓÃntaæ dvitÅyaæ dhyÃnamasyaudÃrikatvasyÃpagamÃt | Óe«o(«e) manaskÃrà dvitÅyadhyÃnasamÃpattaye yathÃ(pi) yogaæ pÆrvavadveditavyaæ | evaæ bhÆmau bhÆmau yÃvannaivasaæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanasamÃpattaye yathÃyogaæ sapta manaskÃrà veditavyÃ÷ | audÃrikalak«aïaæ puna÷ sarvÃsvadharimÃsu bhÆmi«u yÃvadÃkiæcanyÃyatanÃt samÃsena dvividhaæ veditavyaæ | du÷khataraæ vihÃvito(ritÃ) cÃdharmÆ(dhobhÆ)mÅnÃmapraÓÃntavihÃrità ca | alpÃyu«katarà ca | ityetad dvividhamaudÃrikalak«aïaæ | «a¬bhirvastubhiryathÃyogaæ parye«ate | yasyà yasyà bhÆmervairÃgyaæ karttukÃmo bhavatyupari«ÂÃcca yathÃyogaæ ÓÃntalak«aïaæ | yÃvatprayogani«ÂhÃphalÃnmanaskÃrÃttatra viviktaæ kÃmairiti | dvividhÃ÷ kÃmÃ÷ kleÓakÃmà vastukÃmÃÓca [|] (#<Ábh_Sh 450>#) kÃmavitarko 'pi dvividha÷ | saæprayogaviveka ÃlambanavivekaÓca [|] viviktaæ pÃpakairakuÓalairdharmairiti | upakleÓÃ÷ kÃmahetukà akuÓalà dharmÃstadyathà kÃyaduÓcaritaæ, vÃgduÓcaritaæ, manoduÓcaritaæ | daï¬ÃdÃnaæ ÓastrÃdÃnaæ | kalahabhaï¬anavigrahavivÃdaÓÃÂhyava¤cananik­tim­«ÃvÃdÃ÷ sambhavanti | te«ÃmprahÃïÃdviviktaæ pÃpakairakuÓalairdharmairavitarkavicÃre«vado«adarÓanÃtsvabhÆmikairvitarkavicÃrai÷ kÃmaprÃtipak«ikai÷ kuÓalai÷ [|] savitarkaæ savicÃraæ prayogani«Âho manaskÃra÷ kÃmavivekaæ (ka÷) tasyÃnantaramutpannaæ(nna÷) | taddhetukaæ (kas) tatpratyayaæ (yas) tenÃha vivekajamÅpsitÃbhila«itÃrthasaæprÃpta÷, prÅtau và do«adarÓanÃt | sarvadau«ÂhulyÃpagamÃcca vipulapraÓrabdhi cittakÃyakarmaïyatayà prÅtisukhamanupÆrveïa gaïayata÷ | tatprathamataÓca kÃmadhÃtÆccalitÃt prathamaæ samyagÃlambanopanidhyÃnÃdekÃgrasm­tyupanibandhÃddhyÃnaæ prayogani«ÂhÃphalatvÃdupasampadya | uttaratra ca bhÃvanÃbahulÅkÃrani«pÃdanÃt [|] (#<Ábh_Sh 451>#) nikÃmalÃbhÅ, ak­cchralÃbhÅ, akisara(ak­tsna?)lÃbhÅ, tathà dhyÃnasamÃpattyà rÃtrimatinÃmayati | divasamapi yÃvadÃkÃæk«amÃïa÷ saptarÃtriædivasÃni tenÃha viharatÅti | savitarkasavicÃraviviktebhyaÓcittamvyÃvartayitvà (ttaæ vyÃvartya) avitarkÃvicÃrasamÃdhinimitte«ÆpanibadhnÃti | vyagracÃriïa ÃlambanÃdvivecya avyagracÃriïyÃlambane ekadharmatayà ÓÃntaæ prasannaæ cittaæ pravarttate | vyavasthÃpayati | tenÃha vitarkavicÃrÃïÃæ vyupaÓamÃdadhyÃtmasaæprasÃdanÃtsabhÃvanÃbhyÃsÃttasyaivÃvitarkÃvicÃrasya samÃdhe÷, vitarkavicÃrasya samÃdhe÷, sa[c]chidrasÃntarÃmavasthÃmatikramya niÓchidranirantarÃmavasthÃæ prÃpnoti | tenÃha cetasa ekotÅbhÃvÃt sarveïa sarvaæ vitarkavicÃraprahÃïÃdavitarkamavicÃraæ prayogani«Âho manaskÃra÷ samÃdhistasyÃnantaraæ taddhetukaæ taætpra(kastatpra)tyayamutpa(yautpa)dyata iti | tenÃha samÃdhijaæ ÅpsitÃninditÃrthaprÃpte÷ prÅtau và do«adarÓanÃt | sa saæprahar«agataæ daurmanasyagataæ vitarkavicÃraprathamadhyÃnakleÓapak«asarvadau«ÂhulyÃpagamÃttatprÃtipak«ikapraÓrabdhicittakÃyakarmaïyatÃsuravÃnugatvÃt | prÅtisukhamanupÆrveïa gaïayato dvitÅyaæ bhavatyevaæ sarvaæ pÆrvavad veditavyam | prÅtinimitte«u do«aæ paÓyati | tenÃha prÅtervirÃgÃt [|] (#<Ábh_Sh 452>#) tasmiæÓca samaye dvividho 'sya cittak«obhakara÷ apak«Ãlo 'dhigato bhavati | ni÷prÅtike t­tÅyadhyÃne cittaæ pradadhata÷ | dvitÅye ca dhyÃne vitarkavicÃrÃ÷, etarhi ca prÅti÷, tenÃha upek«ako viharati | etau hi dvau dharmau cittasaæk«obhakarau | nirantarÃyà upek«Ãyà vighnakÃrakau | tatra prathame dhyÃne vitarkavicÃrà bhavanti | yena nirantaropek«Ã na pravarttate | dvitÅye dhyÃne prÅtirbhavati | yenÃtrÃpi nirantaropek«Ã na pravarttate | tenÃyaæ dhyÃyÅ prathamadvitÅye«u(yayo÷) dhyÃne«u(nayo÷) nÃsti, tena t­tÅye dhyÃne upek«ako viharatÅtyucyate | sa upek«akassanstathÃ(ssaæstathÃ) tathopasthitasm­tirviharati | yathà yathà te prÅtisahagatÃ÷ saæj¤ÃmanasikÃrÃ÷ samudÃcaranti | sa cetpunarabhÃvitatvÃt t­tÅyasya dhyÃnasya sm­tisaæpramo«ÃtkadÃcitkarhicit citte prÅtisahagatÃ÷ saæj¤ÃmanasikÃrÃ÷ samudÃcaranti | tÃæ(tÃn) laghu laghveva (#<Ábh_Sh 453>#) praj¤ayà pratividhyati | samyageva prajÃnÃti | utpannotpannÃæÓca nÃdhivÃsayati | prajahÃti vinodayati | vyantÅkaroti, cittamadhyupek«ate | tenÃha sm­ta÷ saæprajÃnÃ[na] iti | tasya tasminsamaye evamupek«akasya viharatà sm­tasya saæprajanya syÃsevanÃnvayÃdbahulÅkÃrÃnvayÃtprÅtisahagataæ prahÅyate | taccittauddhatyakaraæ, ni÷prÅtikaæ, ÓÃntaæ, praÓÃntaæ cetasi veditamutpadyate | prÅtiprÃtidvandvyena tasmin samaye rÆpakÃyena, mana÷kÃyena vedita sukhaæ ca praÓrabdhisukhaæ pratisamvedayate | t­tÅyÃcca dhyÃnÃt | adhastadrÆpaæ sukhaæ nÃsti nÃpi nirantarà upek«Ã t­tÅyÃ[d]dhyÃnÃdÆrdhvaæ yadapyupek«opalabhyate | na tu sukhaæ | tatrÃdha÷ sukhopek«ÃbhÃvÃdÆrdhvaæ ca sukhÃbhÃvÃt | idaæ tadÃyatanaæ yaduta t­tÅyaæ dhyÃnaæ yattadÃryà Ãcak«ate | yatpratilambhavihÃriïaæ pudgalamadhik­tya sm­timÃæ(mÃn) sukhavihÃrÅ t­tÅyaæ dhyÃnamupasaæpadya viharatÅti ÃryÃ÷ puna÷ v­ddhÃÓca v­ddhaÓrÃvakÃÓca | tatrÃtulyajÃtÅyatvÃt | pratipak«asya sukhasya prahÃïapratipak«ÃnÃkhyÃta÷ (k«o 'nÃkhyÃta÷) | yadeva tatpratipak«ak­taæ sukhaprahÃïaæ tadevÃkhyÃtaæ | ka÷ punarasau pratipak«a÷ | yadutopek«Ã sm­tisamprajanya¤ca | tasya ca ni«evaïÃbhyÃsÃtt­tÅyadhyÃnÃccalito yatra (#<Ábh_Sh 454>#) t­tÅyadhyÃnabhÆmisukhaæ tatprajahÃti | tenÃha | sukhasya ca prahÃïÃtpÆrvameva ca saumanasyadaurmanasyayorasta(Ç)gamÃt | tatra caturthadhyÃnasamÃpattikÃle tasmin samaye sa dhyÃyÅ sukhadu÷khavyatikramamanuprÃpnoti | tena yaÓ(c)ca pÆrvaprahÅïaæ, yaÓcai(ccai)tarhi prahÅyate | tasya saækalanaæ kurvannevamÃha | sukhasya ca prahÃïÃt(d), du÷khasya ca prahÃïÃt, pÆrvameva ca saumanasyadaurmanasyayorasta[Ç]gamÃt | tanna caturthadhyÃnasamÃpattikÃle sukhasya ca prahÃïÃaddvitÅyadhyÃnasamÃpattikÃle du÷khasya, t­tÅyadhyÃnasamÃpattikÃle saumanasyasyÃstaÇgamÃt, prathamadhyÃnasamÃpattikÃle daurmanasyasya, asti tÃvatsukhadu÷khasya(yo÷) prahÃïÃdadu÷khÃsukhaivÃsya vedanÃ, na viÓi«Âà bhavati | tenÃha | adu÷khÃsukhà tasmin samaye prathamaæ dhyÃnamupÃdÃya sarve adhobhÆmikÃ÷ apak«ÃlÃ÷ prahÅïà bhavanti | tadyathà vitarkavicÃrÃ÷, prÅtirÃÓvÃsapraÓvÃsÃ÷ | te«Ãæ ca prahÃïÃdyà tatropek«Ã | sm­tiÓca sà pariÓuddhà bhavati | paryavadÃtÃ, yenÃsya etaccittaæ caturthadhyÃnasamÃpannasyÃniæjyaæ santi«Âhate | sarve¤jitÃyatanaæ | (#<Ábh_Sh 455>#) tenÃha | upek«Ãsm­tipariÓuddhamiti [|] tatra caturthamiti pÆrvavad veditavyam || yathÃpramÃïÃdi«u sthÃne«u || tatrÃkÃÓÃdhimok«asya varïasaæj¤Ã nÅlapÅtalohitÃvadÃtÃdipratisaæyuktatÃmasÃtÃmasÃtayà nirvirÃgatayà ca samatikrÃnto bhavati | tenÃha | rÆpasaæj¤ÃnÃæ (#<Ábh_Sh 456>#) samatikramÃdanÃbhÃsagamanahetoryà anekavidhà bahunÃnÃprakÃrà varïapracayahetukà Ãvaraïasaæj¤Ã sà (yÃ) sà vigatà bhavati | tenÃha | pratighasaæj¤ÃnÃmasta[Ç]gamÃt, tÃsÃmvà punarvigamahetoryà aupacayikÅsaæj¤Ãste«vavaÓi«Âe«u viÓi«Âe«u saæghÃte«u prav­ttÃstadyathà bhojanapÃnavastrÃlaækÃrag­hodyÃnavanasenÃparvatÃdisaæj¤Ã[÷] | te«u sarveïa sarvamÃbhogo 'pyasya na pravartate | tenÃha | nÃnÃtvasaæj¤ÃnÃmamanasikÃrÃt | sa evaæ rÆpapratighanÃnÃtvasaæj¤Ã bhÃvayitvà anantÃkÃreïÃkÃÓÃdhimukto bhavati | tenÃha | anantamÃkÃÓama(Óaæsa)sÃmantakamatikramya prayogani«ÂhÃnmanasikÃrÃduccaprayogani«ÂhÃphalaæ maulaæ samÃpadyate | tenÃha | ÃkÃÓÃnantyÃyatanamupasampadya viharati | tasya yÃvanmaulaæ na samÃpadyate | tasyÃkÃÓamÃlambanaæ samÃpannasya punastacca tadanye ca skandhÃ÷ svabhÆmikÃ÷ sÃmantake punaradhobhÆmikà api skandhÃ÷ | (#<Ábh_Sh 457>#) samayena vij¤ÃnenÃnantamÃkÃÓamadhimucyate | tadeva vij¤ÃnamanantÃkÃrÃkÃÓÃdhimok«ikaæ | vij¤ÃnÃnantyÃyatanaæ samÃpattukÃma÷ | ÃkÃÓÃnantyÃyatanasaæj¤Ãæ vyÃvartya | tadeva vij¤ÃnamanantÃkÃreïÃdhimucyate | sasÃmantake maulamÃkÃÓÃnantyÃyatanaæ samatikramyate | tenÃha | sarvaÓa ÃkÃÓÃnantyÃyatanaæ samatikramyÃnantaæ vij¤Ãnamiti | sa vij¤ÃnÃnantyÃyatanamiti sÃmantakaæ samatikramya yÃvatprayogani«ÂhÃnmanasikarÃnmaulaprayogani«ÂhÃphalaæ samÃpadyate | tenÃha | vij¤ÃnÃnantyÃyatanamupasampadya viharatÅti | sa vij¤ÃnÃnantyÃyatanÃduccalito vij¤ÃnÃt pareïÃlambanaæ samanve«amÃïo na punarlabhate (|) ki¤cana pratisaæyuktaæ rÆpi vÃ, arÆpi và [|] sa tadÃlambanamalabhamÃna÷ sasÃmÃntakamaulaæ vij¤ÃnÃnantyÃyatanaæ [sa]matikramya nÃsti ki¤cidanyadà lambanamadhimucyate | so [a]ki¤canasaæj¤Ãdhimukta eva bhavati | sa tasya saæj¤Ãdhimok«asya bahulÅkÃrÃnvayÃdÃkiæcanyÃyatanasÃmantakaæ samatikramya yÃvatprayogani«ÂhÃ(n) manasikÃrÃnmaulaæ prayogani«ÂhÃphale samÃpadyate | tenÃha | sarvaÓo vij¤ÃnÃnantyÃyatanaæ samatikramya nÃsti ki¤cidityÃki¤canyÃyatanamupasaæsp­Óya (-sampadya) viharatÅti | (#<Ábh_Sh 458>#) tenÃha | saæj¤Å yadutÃki¤canyÃyatanÃduccalita÷ | Ãki¤canyasaæj¤ÃyÃmaudÃrikasaæj¤Å ÃdÅnavasaæj¤Å Ãki¤canyÃyatanasaæj¤Ãæ vyÃvarttayati | tena pÆrvamÃki¤canyÃyatanasamÃpattikÃle [a]ki¤canasaæj¤ÃsamatikrÃntÃ, etarhyakiæcanasaæj¤Ã samatikrÃntà bhavati | tenÃha saæj¤Å yaduta ki¤canasaæj¤Ãyà vÃ, aki¤canasaæj¤Ãyà vÃ, aki¤canasaæj¤Ã vÃ, na ca puna÷ sarveïa sarvaæ sÃsya saæj¤Ã niruddhà bhavati | tadyathà Ãsaæj¤i[ke]vÃ, nirodhasamÃpattau vÃ, nÃnyatra sÆk«mà sà saæj¤Ã nimittÃlambane pravartate | naiva saæj¤Ã nÃsaæj¤Ã [|] evaæ tadÃyatanÃdhimukta÷ sasÃmantakamaulamÃki¤canyÃyatanaæ samatikramya naiva saæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanasÃmantakasya yà vatprayogani«ÂhÃnmanasikÃrÃt prayogani«ÂhÃphalaæ maulaæ samÃpadyate | tenÃha | sarvaÓa Ãki¤canyÃyatana[æ] samatikramya naiva saæj¤ÃnÃsaæj¤Ãyatanamupasampadya viharatÅti || tatra dhyÃnasamÃpattikÃle adho rasÃtalapraveÓavat | kÃyasaæprakhyÃnaliægaæ | ÃrÆpyasamÃpattikÃle ÃkÃÓÃtpatanavat | tatra ÓamathÃkÃlenÃdhyupek«aïÃtsamyakprayoga÷ | tatra dve acittike samÃpattÅ asaæj¤Ã(j¤i)samÃpattirnirodhasamÃpattiÓca | (#<Ábh_Sh 459>#) tatrÃsaæj¤ÃsamÃpatti[æ] saæj¤Ãvimukhena manaskÃreïa p­thagjana eva samÃpadyate, nirodhasamÃpattiæ punarÃrya eva | tatra dvÃbhyÃæ manaskÃrÃbhyÃmanayo÷ samÃpattyo÷ samÃpattipraveÓo bhavati | tadyathà saæj¤Ãvimukhena manaskÃreïÃsaæj¤Ã(j¤i)samÃpatte÷, naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤occalitenÃlambanasanniruddhena ca manaskÃreïa nirodhasamÃpatte÷ [|] (#<Ábh_Sh 460>#) tatra saæj¤Ãroga÷, saæj¤Ãgaï¬a÷, saæj¤ÃÓalya÷ (maæ), etacchÃntametatpraïÅtaæ yadutÃsaæj¤ikamiti | saæj¤Ãvimukhaæ manaskÃraæ parig­hyotpannotpannÃmasaæj¤Ãsm­tyamanasikÃrÃnu (ramanu)careti (rati) [|] tasya bhÃvanÃnvayÃtprayogamÃrge sacittikÃvasthà bhavati | samanaskÃrasamÃpannasya ca punaÓcittaæ na pravartata iti | sa evaæ ni÷saraïasaæj¤Ã pÆrvakeïa manaskÃreïa Óubhak­tyavÅtarÃgasya, b­hatphalebhyo vÅtarÃgasya, cittacaitasikÃnÃæ dharmÃïÃæ nirodha iyamucyate [a]saæj¤a (j¤i)samÃpatti÷ | evaæ ca punarasyÃ÷ prÃptirbhavati || tatra naiva saæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanalÃbhÅ Ãrya÷ pareïa ÓÃntena vihÃreïa viharttukÃma÷ naiva saæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanÃccittamuccà layati | taccittamuccalitamÃlambanaæ na labhate | alabhamÃnaæ nirudhyate | na pravarttata iti | ya evamÃki¤canyÃyatanavÅtarÃgasya Óaik«asyÃrhato và vihÃrasaæj¤ÃpÆrvakeïa manaskÃreïa cittacaitasikÃnÃæ dharmÃïÃæ nirodha iyamucyate nirodhasamÃpattirevaæ ca punarasyÃ÷ prÃptirbhavati || tatra dhyÃnasanniÓrayeïa paæcÃnÃmabhij¤ÃnÃmabhinirhÃro bhavati | kathaæ ca punarbhavati | yathÃpi taddhyÃyÅ lÃbhÅ bhavati | pariÓuddhasya dhyÃnasya [|] sa tatpariÓuddhaæ dhyÃnaæ niÓritya yo [a]nenÃbhij¤Ãdhipataye(pateyo) dharma[÷] Óruto bhavatyudg­hÅta÷, paryavÃpta÷, (#<Ábh_Sh 461>#) yaduta ­ddhivi«ayamvÃrabhya, pÆrvenivÃsadivyaÓrotracyutyupapÃdaceta÷ paryÃyamvà tameva manasi kurvan samÃhitabhÆmikena manaskÃreïÃrthapratisaævedÅ ca bhavati | dharmapratisaævedÅ ca | tasyÃrthapratisaævedino dharma(÷) pratisaævedinastathÃstathà (stathà tathÃ) cittÃnyabhisaæskurvato bahulÅkÃrÃnvayÃd bhavati | sa kÃlo bhavati samayo yadasya bhÃja(va)nÃphalÃ÷ (÷) paæcÃbhij¤Ã utpadyante || (#<Ábh_Sh 462>#) api ca tasyÃ(sa tathÃ)rtha pratisaævedÅ, dharmapratisaævedÅ sarvÃbhij¤ÃnirhÃrÃya dvÃdaÓasaæj¤Ã bhÃvayati | tadyathà laghu saæj¤Ã[æ] | m­dusaæj¤Ã[æ] | ÃkÃÓadhÃtusaæj¤Ãæ | kÃyacittasama[va]dhÃnasaæj¤Ãmadhimuktisaæj¤Ãæ, pÆrvÃnubhÆtacaryÃnukramÃnusm­tisaæj¤Ãæ nÃnÃprakÃraÓabdasannipÃtanirgho«asaæj¤ÃmavadÃtarÆpanimittasaæj¤Ãæ, kleÓak­tarÆpavikÃrasaæj¤Ã[ma]dhimok«asaæj¤ÃmamibhvÃyatanasaæj¤Ãæ k­tsnÃyatanasaæj¤Ã¤ca | tatra laghusaæj¤ÃyÃæ laghukamÃtmÃnamadhimucyate | tadyathà tÆlapindhurvÃ, karpÃsapindhurvà [|] vÃyumaï¬alake và sa tathà [a]dhimucyamÃna÷ tatra prerayatyÃdhimok«ikeïaiva manaskÃreïa [|] tadyathà ma¤cÃtpÅÂhÃnma¤ce | evaæ ma¤cÃt t­ïasaæstarakÃnma¤ce | tatra m­dusaæj¤Ã | m­dukaæ kÃyamadhimucyate | tadyathà kauÓayamvÃ, kaccamvÃ, padgamvÃ, [|] itÅyaæ m­dusaæj¤Ãyà laghusaæj¤ÃyÃ[÷] po«ikÃ, anugrÃhikà [ya]yà anug­hyamÃïà laghusaæj¤Ã p­thuv­ddhivaikalyatÃæ (vipulatÃæ) gacchati | tatrÃkÃÓadhÃtusaæj¤Ã yayà saæj¤ayà laghutÃæ ca m­dutÃæ cÃtmano 'dhimucyate | sa cet kvacid gantukÃmo bhavati | tatra yadantarÃlaæ vivandhacaraæ rÆpigataæ gamanÃya tadÃkÃÓamadhimucyate [|] Ãdhimok«ikaæ (kena) ca (#<Ábh_Sh 463>#) manaskÃreïa | tatra cittakÃyasamavadhÃnasaæj¤Ã yayà cittamvà kÃye samavadadhÃti | kÃyamvà citte, yenÃsya kÃyo laghutaraÓca bhavati, m­dutaraÓca, karmaïyataraÓca, prabhÃsvarataraÓca [|] cittÃnvayaÓcitta pratibandhaÓcittaæ niÓritya varttate | tatrÃdhimok«ikasaæj¤Ã yayà saæj¤ayà bhÆ(dÆ)ragamÃsanne [a]dhimucyate, Ãsannaæ dÆre, aïu sthÆlaæ, sthÆlamaïu, p­thivÅ Ãpa÷, Ãpa÷ p­thivÅ evamekaikena mahÃbhÆtenÃnyonyaæ karaïÅyaæ | vistareïa tathÃnirmitaæ cÃdhimucyate, rÆpanirmitaæ vÃ, Óabdanirmitaæ và [|] ityÃbhi÷ pa¤casaæj¤Ãbhi÷ bhÃvanÃyà parini«pannÃbhiranekavidham­ddhi«ayaæ pratyanubhavatyeko bhÆtvà bahudhÃtmÃnamupadarÓayati | yadutÃdhimok«ikayà nairmÃïikayÃ(kyÃ)saæj¤ayà tatra bahudhà punarÃtmÃnamupadarÓayancai(yaæÓcai)kÅ bhavati | yaduta nirmÃïÃntardhÃyikayà [a]dhimuktisaæj¤ayà tira÷ku¬yaæ, tira÷prÃkÃramasajjamÃnena (#<Ábh_Sh 464>#) kÃyena gacchati | yena gacchati | (yena gacchati) | p­thivyÃmunmajjanimajjanaæ karoti | tadyathodake, udake bhidyamÃnena srÃtasà gacchati | tadyathà p­thivyÃmÃkÃÓe paryaÇkenÃkrÃmati | tadyathà pak«Å Óakuni[÷], imau và sÆryÃcandramasÃvevaæ mahardhikau mahÃnubhÃvau pÃïinà ÃmÃr«Âi | parÃmÃr«Âi | yÃvadbrahmalokÃtkÃyena vaÓe varttayati | laghum­dvÃkÃÓadhÃtucittakÃyasamavadhÃnasaæj¤ayà parig­hÅtayà adhimuktisaæj¤ayà sarvametatkaroti | yathÃyogamveditavyaæ | tatra dvividhÃbrahmalokasya kÃyena vaÓe vartanÃ, gamanena ca (|) vaÓe varttayati | yathaivÃdhimuktyà vÃ, brahmalokÃdadhaÓcartukÃmatà bhÆtÃnÃæ tadekatyasya copÃdÃyarÆpasya [|] tatra pÆrvÃnubhÆtacaritÃnukramÃnusm­tisaæj¤Ã yayà kumÃrakabhÃvamupÃdÃya yatrÃsya sm­ti÷ pravarttate | na vyÃhanyate | yatrÃrya gato bhavati, sthito, ni«aïïu÷(ïïa÷), (#<Ábh_Sh 465>#) Óayito vistareïa sarvÃæ pÆrvÃnubhÆtÃæ caryÃmaudÃraudÃrikaudÃrikatayà anuparivÃÂikayà avyutkramanti(nte) | kayà samanusmaransaæjÃnÃti | tasyà bhÃvanÃnvayÃd bhÃvanÃphalamanekavidhaæ pÆrvenivÃsaæ samanusmarati yÃvatsansÃ(saæsÃ)raæ soddeÓaæ vistareïa [|] tatra nÃnÃprakÃraÓabdasannipÃtanirgho«asaæj¤Ã [|] yasmin grÃme vÃ, nigame và ÓreïyÃmvÃ, pÆge vÃ, par«adi vÃ, ÃyataviÓÃle và g­he, avavarake vÃ, nÃnÃprakÃrasya janakÃyasya sanni«aïïasya sannipatitasya yo vyatimiÓro, vicitro, nirgho«o niÓcarita | ya÷ kalakalaÓabda ityucyate | mahatyà và nadyà vaha[n]tyà nirgho«a÷, tatra nimittamudg­hya yà saæj¤ÃbhÃvanà yayà samÃhitabhÆmikena manasikÃreïÃryÃnÃrye«u Óabde«u, divyamÃnu«yake«u, dÆrÃntike«vÃbhogaæ vÃrayati | tasyÃsya bahulÅkÃrÃnvayÃd bhÃvanÃphalaæ divyaæ Órotraæ pratilabhate | yena divyamÃnu«yakÃæ [kÃn] ÓabdÃæ (bdÃn) Ó­ïoti | ye 'pi dÆre, ye 'pyantike [|] tatrÃvabhÃsarÆpanimittasaæj¤Ã [|] pÆrvavadÃlokanimittamudg­hya tadeva nimittaæ manasi karoti | iyamavabhÃsarÆpa nimittasaæj¤Ã [|] tasyà bhÃvanÃnvayÃd (#<Ábh_Sh 466>#) bhÃvanÃphalaæ cyutyupapÃdaj¤Ãnaæ pratilabhate | yena divyena cak«u«Ã viÓuddhena vistareïa yÃvatkÃyasya bhedÃtsvargatau svargaloke deve«Æpapadyante(te) | tatra kleÓak­tarÆpavikÃrasaæj¤Ã | yayà raktadvi«ÂamƬhÃnÃæ krodhopanÃhapra[yu]ktaparidÃhÃhrÅkyÃnapatrÃpyakleÓopakleÓaparyavanaddhacittÃnÃæ sattvÃnÃæ rÆpÃvasthÃmupalak«ayati | pari[c]chinatti [|] evaæ rÆpÃraktasya rÆpÃvasthà bhavati | rÆpavik­ti÷ | tadyathà uddhatendriyatÃ, smitamukhatà [|] evaæ rÆpà dvi«Âasya rÆpÃvasthà bhavati | rÆpavik­ti÷ | tadyathà mukhavivarïatà sagadgadasvaratà | k­tabh­kuÂità | evaærÆpà mƬhasya paryavasthà bhavati | rÆpavik­ti÷ | tadyathà mÆkatà arthanidhyaptÃvapratipadyanatà (danatÃ) prÃk­tÃprÃk­tà và vÃgvyÃhÃratà [|] ityebhirÃkÃrairevaæ bhÃgÅyairyÃvadÃhrÅkyÃnapatrÃpyaparyavasthitasya (#<Ábh_Sh 467>#) yà rÆpÃvasthà bhavati | rÆpavik­ti÷ | tato nimittamudg­hya manasi karoti | tadyathà bahulÅkÃrÃnvayÃd bhÃvanÃphalaæ ceta÷paryÃyaj¤Ãnamutpadyate | yena parasattvÃnÃæ parapudgalÃnÃæ vitarkitaæ vicÃritaæ mano manasà yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti | tatra vimok«ÃbhibhvÃyatana-k­tsnÃyatanasaæj¤ÃbhÃvanà pÆrvavadveditavyà | tadyathà samÃhitÃyÃæ bhÆmau | yayà bhÃvanayà ÃryÃm­ddhimabhinirharati | vastupariïÃminÅ[æ] nairmÃïikÅmÃdhimok«ikÅæ | tadyathà araïà praïidhij¤Ãnaæ | catasra÷ pratisamvida÷ tadyathà dharmapratisaævidartha pratisaævinniruktipratisamvitpratibhÃnapratisamvit [|] (#<Ábh_Sh 468>#) tatrÃryÃyÃÓcÃnÃryÃyà ­ddherayaæ viÓe«a÷ | Ãryayà ­ddhyà yadyadeva vastu pariïÃmayati | yadyadeva nimittaæ nirmiïoti | tattathaiva bhavati | nÃnyathà | sarveïa tena kÃryaæ Óakyate kartum | anÃryayà na punarna tathaiva bhavatyapi tu | mÃyÃkÃrakasyaiva saædarÓana mÃtrakaæ khyÃti | evamÃbhirdvÃdaÓabhi÷ saæj¤ÃbhirbahulÅkÃrÃnvayÃdyathÃyogaæ sa pa¤cÃnÃmabhij¤ÃnÃmÃryÃïÃæ ca guïÃnÃmap­thagjanasandhÃraïÃnÃæ yathÃyogamabhinirhÃro veditavya÷ | tatra prathame dhyÃne m­dumadhyÃdhimÃtraparibhÃvitena yathÃyogaæ brahmakÃyikÃnÃæ, brahmapurohitÃnÃæ, mahÃbrahmaïÃæ devÃnÃæ sabhÃgatÃyÃmupasampadyate [|] dvitÅye dhyÃne m­dumadhyÃdhimÃtrabhÃvite yathÃyogaæ parÅttÃnÃmÃbhÃsvarÃïÃæ ca devÃnÃæ sabhÃgatÃyÃmupasaæpadyate | t­tÅye dhyÃne m­dumadhyÃdhimÃtrabhÃvite yathÃyogaæ parÅttaÓubhÃnÃæ, sapramÃïaÓubhÃnÃæ, Óubhak­tyÃnÃæ ca devÃnÃæ sabhÃgatÃyÃmupasaæpadyate | caturthe dhyÃne m­dumadhyÃdhimÃtrabhÃvite yathÃyogamanabhrakÃnÃæ, puïyaprasavÃnÃæ, b­hatphalÃnÃæ ca devÃnÃæ sabhÃgatÃyÃmupasampadyate | sa cetpunaranÃgÃmÅ anÃsraveïa dhyÃnena caturthena sÃsravaæ, vyavakÅrïaæ (#<Ábh_Sh 469>#) bhÃvayati | tasmiæ(smin) m­dumadhyÃdhimÃtrÃdhimÃtratarÃdhimÃtratamabhÃvite yathÃyogaæ pa¤cÃnÃæ ÓuddhÃvÃsÃnÃæ devÃnÃæ sa(ha)bhÃgatÃyÃmupasampadyate | tadyathà adahe(hre)«vatÃpe«u, sudarÓane«u, akani«Âhe«u [|] ÃkÃÓavij¤ÃnÃki¤canyanaivasaæj¤ÃnÃsaæj¤Ãyatane m­dumadhyÃdhimÃtrabhÃvite ÃkÃÓavij¤ÃnÃki¤canyanavasaæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanopagÃnÃæ devÃnÃæ sabhÃgatÃyÃmupasampadyate [|] arÆpiïaÓca devÃstasmÃtte«Ãæ sthÃnÃntarak­to bhedo nÃsti, vihÃrak­tastu viÓe«o bhavati | asaæj¤isamÃpattyÃæ bhÃvitÃyÃmasaæj¤isattvÃnÃæ devÃnÃæ sabhÃgatÃyÃmupasampadyate | tatra katamÃni vÅtarÃgasya liægÃni | Ãha | sthirakÃyakarmÃnto bhavatyacalendriya÷ [|] na cÃsyeryÃpatha ÃÓu paryÃdÅyate | ekenÃpÅryÃpathena ciraæ kÃlamatinÃmayatyaparitasyamÃna÷ | na tÃÓu(su)ÅryÃntaraæ sp­hayati | mandabhÃïÅ ca bhavati, praÓÃntabhÃïÅ ca [|] na saægaïikÃrÃmo, na saæsargÃrÃmo, dhÅrà cÃsya vÃg(k)pravartate | cak«u«Ã rÆpÃïi d­«Âvà rÆpapratisamvedÅ bhavati | na rÆparÃgapratisamvedÅ | evaæ Óabdagandharasaspra«ÂavyapratisaævedÅ bhavati | no tu (#<Ábh_Sh 470>#) yÃvatspra«ÂavyarÃgapratisaævedÅ | viÓÃradaÓca bhavati | gambhÅrabuddhirvipulapraÓrabdhicittakÃyopagƬha÷ || anabhidhyÃluravik«obhya÷ | k«amÃvÃnna cÃsya kÃmavitarkÃdaya÷ pÃpakÃÓcittaæ k«obhayanti | ityevaæ bhÃgÅyÃni vÅtarÃgaliægÃni veditavyÃnÅtyayaæ tÃvat laukikamÃrgagamanasya vibhÃga÷ || atha lokottareïa mÃrgeïa gantukÃmo bhavati tasya catvÃryÃryasatyÃnyÃrabhya sapta manaskÃrà anupÆrveïotpadyante | lak«aïapratisaævedÅ[di]manaskÃrÃdaya÷ prayogani«ÂhÃphalaparyavasÃnà yÃvadarhattvaprÃpte÷ | tatra caturïÃmÃryasatyÃnÃæ soddeÓavibhaægÃnÃæ Óramaïenodg­hÅtayogÃcÃra÷ | subhÃvitamanaskÃro vÃ, mauladhyÃnÃrÆpyalÃbhÅ vÃ, caturbhirÃkÃrairdu÷khasatyasya lak«aïaæ pratisaævedayate | tadyathÃnityÃkÃreïa, du÷khÃkÃreïa, anÃtmÃkÃreïa ca | caturbhirÃkÃrai÷ samudayasatyasya tadyathà hetuta÷, samudayata÷, prabhavata÷, pratyayataÓca [|] caturbhirÃkÃrairnirodhasatyasya lak«aïaæ pratisamvedayate | tadyathà nirodhata÷, ÓÃntata÷, praïÅtato, ni÷saraïataÓca [|] caturbhirÃkÃrairmÃrgasatyasya lak«aïaæ pratisamvedayate | tadyathà mÃrgato, nyÃyata÷ pratipattito, nairyÃïikataÓca | so 'sya bhavati lak«aïapratisaævedÅ manaskÃra÷ || (#<Ábh_Sh 471>#) tatra daÓabhirÃkÃrairdu÷khasatyaæ parÅk«amÃïaÓcatura ÃkÃrÃnanupraviÓati | katamairdaÓabhistadyathà | vipariïÃmÃkÃreïa, avinÃÓÃkÃreïa, viyogÃkÃreïa, sannihità [|] kÃreïa, dharmatÃkÃreïa | saæyojanabandhanÃkÃreïa, ani«ÂÃkÃreïa, ayogak«emÃkÃreïa, anupa(kÃreïa)lambhÃkÃreïa, asvÃtantrÃkÃreïa ca | etÃnpunardaÓÃkÃrÃn upapattisÃdhanayuktyà upaparÅk«ate | tatrÃgamastÃvadyathoktaæ bhagavatà sarvasaæskÃrà anityÃ÷ [|] te puna÷ saæskÃrÃ÷ samÃsata÷ sattvalokaÓca bhÃjanalokaÓca || ukta¤ca bhagavatà sattvalokamadhik­tya, paÓyÃmyahaæ, bhik«avo, divyena cak«u«Ã viÓuddhenÃtikrÃntamÃnu«yakeïa satvÃæÓcyavamÃnÃæÓcotpadyamÃnÃæÓca (#<Ábh_Sh 472>#) vistareïa yÃvat kÃsasya bhedÃtsugatau svargaloke deve«Æpapadyante | ityanena tÃvatparyÃyeïa ityanena tÃvatparyÃyeïa bhagavatà cak«u«matà pratyak«adarÓinà sattvalokasyÃnityatà vyÃkhyÃtà | uktaæcabhagavatÃ, bhavati, bhik«ava÷, sa samayo yaddÅrghasyÃdhvano 'tyayÃdanupÆrveïa yÃvatsaptÃnÃæ sÆryÃïÃæ loke prÃdurbhÃvo bhavati | (#<Ábh_Sh 473>#) tadyathà saptasÆryopame sÆgre(tre)yÃvadasyÃ÷ khalu mahÃp­thivyÃ÷ sumeroÓca parvata rÃjasya | yÃvacca brahmalokÃd bhÃjanalokasya dagdhasya dhmÃtasya ma«irapi na praj¤Ãyate | chÃyikÃvaÓi«Âamapi na praj¤Ãyate [|] anena paryÃyeïa bhagavatà bhÃjanalaukika(loka)sthÃnityatà ÃkhyÃtÃyaæ(temaæ) tÃvadÃptÃgamaæ niÓrityÃyaæ yogÅ ÓraddhÃdhipateyaæ sarvasaæskÃrÃnityatÃyÃæ niÓcayaæ pratilabhate || sa evaæ niÓcayaæ pratilabhya, ÓraddhÃdhipatyena puna÷ puna÷ pratyak«atÃmapi, parok«atÃmaparapratyayÃæ (yatÃæ) cÃnityatÃ(yÃæ) samanve«ate | katha¤ca puna÷ samanve«ate | Ãha | dvividhaæ vastu vyavasthÃpayati | Ãha | ÃdhyÃtmikambÃhyaæ ca | tatrÃdhyÃtmikamvastu yat«a¬Ãyatanaæ, bÃhyamvastu (sa evaæ niÓcayaæ pratilabhya ÓraddhÃdhipatyena puna÷ puna÷ pratyavek«atÃmaviparok«atÃmaparapratyayatÃ(æ) cÃnityatÃæ(yÃæ) samanve«ate | Ãha | dvividhaæ vastu vyavasthÃpayati | ÃdhyÃtmikambÃhya¤ca | tatrÃdhyÃtmikamvastu yat«a¬Ãyatanaæ bÃhyamvastu) «o¬aÓavidhaæ | tadyathà p­thivÅvastu [tadyathÃ] grÃmanigamag­hÃpaïÃdaya÷ | ÃrÃmavastu tadyathà t­ïau«adhivanaspataya÷ | parvatavastu tadyathà citrÃ÷ (#<Ábh_Sh 474>#) parvatasanniveÓÃ÷ | utsasara(sa)sta¬ÃganadÅprasravaïavastu [|] k«etravastu koÓasannidhivastrÃlaækÃran­ttagÅtavÃditagandhamÃlyavilepanamÃï¬opaskÃralokÃstrÅpuru«apÃricaryÃvastÆni ca tÃnyetÃni bhavanti | «o¬aÓavastÆni [|] sa evamÃdhyÃtmika[æ] bÃhyaæ vastu vyavasthÃpayitvà (vyÃvasthÃpya) [Ã]dhyÃtmikasya tÃvadvastuna÷ pratyak«Ãdhipateyena manaskÃreïa viparimÃïÃ(ïÃmÃ)kÃreïa vipariïÃmÃnityatÃæ samanve«ate | tatra [pa¤cada]Óavidha ÃdhyÃtmikasya vastuno vipariïÃma÷ | a«Âau vipariïÃmakaraïÃni | tatra katama÷ [pa¤cada]Óavidho vipariïÃma÷ | ÃdhyÃtmikasya vastunastadyathÃ-avasthÃk­to, varïak­ta÷, saæsthÃnak­ta÷, sampattivipattik­ta÷ | aægasÃkalyavaikalyak­ta÷, [pariÓramak­ta÷], paropakramak­ta÷, [ÓÅto«ïak­ta÷] | ÅryÃpathak­ta÷, [svayaæk­ta÷], saækleÓak­to(ta÷), [k­«ik­ta÷], maraïak­to, vinÅlakÃdi k­ta÷, sarveïa sarvamasaæprakhyÃnaparik«ayak­to vipariïÃma÷ | tatrëÂau vipariïÃmakÃraïÃni | katamÃni [|] Ãha | tadyathà kÃlaparivÃsa÷, paropakrama upabhoga÷, (#<Ábh_Sh 475>#) ­tuvipariïÃma÷, agnidÃha÷, udakakleda÷, vÃyuÓo«a÷, pratyayÃntarasaægatiÓceti || tatra kÃlaparivÃso nÃma ye«Ãæ bhÃvÃnÃæ rÆpiïÃæ svasthÃne 'pyupanyastakÃnÃæ kÃlÃntareïa jarjarato palabhyate | jÅrïatà rÆpavik­ti÷ || tatra paropakramo nÃma yathÃpi tat paro vividhÃni rÆpÃïi vividhai÷ praharaïai÷ vividhairupakramaviÓe«ai÷ vicitrÃæ vik­timÃpÃdayati | tatropabhogo nÃma yathÃpi tatpratisvÃmino vividhaæ rÆpamupabhuæjÃnà upabhogavidhipatitvà (gamadhipatiæ k­tvà vi)k­timÃpÃdayanti | tatra ­tuvipariïÃmo nÃma tadyathà hemante t­ïau«adhivanaspatÅnÃæ pÃï¬utvaæ, ÓÅrïatvaæ prajÃyate | grÅ«mavar«Ãsu puna÷ saæpÆrïatvaæ, haritatà ca | tathà phalasam­ddhi÷, pu«pasam­ddhi÷, patrasam­ddhi÷, vipattiÓca te«Ãmeva [|] tatrÃgnidÃho nÃma yathÃpi tadagnirmukto grÃmanigamarëÂrarÃjadhÃnÅrdahan paraiti | tatrodakakledo nÃma tathÃpi tanmahÃn udakaskandha÷ samudÃgato (grÃmanigamarÃjarëÂradhÃnÅæ dahan paraiti | tatrodakakledo nÃma tathÃpi tanmahÃnudakaskandha÷ samudÃgato) grÃmanigamarÃjarëÂradhÃnÅ[÷] plÃvayan paraiti || (#<Ábh_Sh 476>#) tatra vÃyuÓo«o nÃma tathÃpi tanmahatà vÃyuskandhenÃrdrÃ÷ p­thivÅpradeÓà laghu laghveva Óu«yanti | tathÃrdrÃïi vastÆnyÃrdrÃ÷ sasyajÃtaya÷ | pratyayÃntarasamudgamo nÃma tadyathà sukhavedanÅyaæ sparÓaæ pratÅtya sukhÃæ vedanÃæ vedayamÃnasya sukhavedanÅya(÷)sparÓasamudgama÷ | [evaæ du÷khÃæ vedanÃæ vedayamÃnasya su(du÷)kha vedanÅya(÷) sparÓasamudgama÷] adu÷khÃsukhÃæ vedanÃæ vedayamÃnasyÃsukhavedanÅyasya vÃdu÷khavedanÅyasya và sparÓasya samudgama÷ | tathà raktasya pratighanimittasamudgama÷ yasya samudgamÃdrÃgaparyavasthÃnaæ ca vigacchati | pratighaparyavasthÃnaæ cotpadyate (|) evaæ dvi«Âasya mƬhasya visabhÃga÷ | kleÓotpattinimitta÷ samudgamo veditavya÷ | tadyathà cak«urvij¤Ãne saæmukhÅ bhÆte Óabdavi«ayasamudgama÷ | gandharasaspra«ÂavyÃ÷ | dharmanimitta samudgamo yena vi«ayÃntareïa visabhÃgÃnyutpadyante | itÅmÃnya«Âau vipariïÃmakÃraïÃni [|] yà kÃcidvipariïatirbhavati | rÆpiïÃmvÃ, arÆpiïÃmvÃ, dharmÃïÃæ sarvo(rvÃ) sau ebhira«ÂÃbhirnÃta uttari nÃto bhÆya÷ | (#<Ábh_Sh 477>#) tatrÃdhyÃtmikasya vastuna÷ kathamavasthÃk­taæ vipariïÃmamparye«ate | ihÃnecÃ(nÃ)tmano [vÃ] pare«Ãmvà dahrÃvasthÃmupÃdÃya yÃvajjÅrïÃvasthà d­«Âà bhavati | tÃæ pÆrveïÃparÃæ visad­ÓÃæ (ÓÅæ), vyatibhinnÃæ, vipariïatÃæ, saæskÃrasantatiæ d­«ÂvÃsyaivaæ bhavati | anityà bata(te) me saæskÃrÃ[s] tathÃpye«Ãæ pratyak«ata eveyaæ pÆrvaïÃparà vik­tirupalabhyate | tatra kathaæ suvarïak­tÃ(nÃæ) vipariïÃmÃnityatÃæ parye«ate | ihÃnenÃtmano (sa tathÃtmano) vÃ, pare«Ãm vÃ, yà pÆrvaæ(tÃma) sva(su)varïatÃ(tÃæ), succhavitÃ(tÃæ), tvagvarïatà (tÃm) | paÓcÃcca durvarïatÃæ duÓchavitÃæ ruk«atÃæ ruk«avarïatÃæ ca | paÓyati [|] d­«Âvà ca punareva pratyudÃvarttyÃpareïa samayena tÃmeva suvarïatÃæ paryavadÃtatvagvarïatÃæ ca paÓyati | tasyaivaæ bhavatyanityà bata(te)me saæskÃrÃïÃ(rÃste«Ã)miyamevaæ rÆpà pratyak«ato varïavik­tirupalabhyate | tatra kathaæ [saæ]sthÃnak­tÃæ vipariïÃmÃnityatÃæ parye«ate | yathà varïa ukta evaæ k­ÓasthÆlatayà saæsthÃnaæ veditavyaæ sampattirvipattiÓca | tadyathà j¤ÃtisampattirvÃ, bhogasampattirvÃ, ÓÅlad­«Âisampattirvà [|] etadviparyayeïa vipattista (tti÷ [|] ta)tkathamaægapratyaægavipariïÃmÃnityatÃæ (#<Ábh_Sh 478>#) parye«ate | ihÃnenÃtmano vÃ, pare«Ãmvà yà pÆrvaæ suvarïatÃ, succhavitÃ, paryavadÃtatvagvarïatà d­«Âà bhavati | pa(pra)tisampattirvà bhogasampattirvà ÓÅlad­«Âisampattirvà (|) etadviparyayeïa vipatti s(÷) [|] tatkathamaægapratyaægavipariïÃmÃnityatÃæ parye«ati(te) | ihÃnenÃtmano vÃ, parasya vÃ, pÆrvamapi (vi)kalÃægatà d­«Âà bhavati | sopareïa samayena vikalatÃmpaÓyati rÃjato vÃ, corato vÃ, manu«yato vÃ, amanu«yato và [|] d­«Âvà ca punarasyaivaæ bhavati | anityà bata(te)me saæskÃrà iti pÆrvavade(t [|]) | (eva)mÃtmana÷ pare«Ãæ ca ÓrÃntakÃyatÃæ, klÃntakÃyatÃæ dhÃvato vÃ, plavato vÃ, laæghayato vÃ, abhiru(ro)hatovÃ, vividhaæ vÃkkarma drutaæ kurvata÷ | sopareïa samayena vigataklamaÓramatÃæ paÓyati | tasyaivaæ bhavatyanityà bateme saæskÃrà iti pÆrvavat | evampariÓramak­tÃæ vipariïÃmÃnityatÃmparye«ate || evamÃtmano và pare«Ãmvà paropakrameïa kÃyavik­tiæ paÓyati | tadyathà latÃbhirvà tìitasya, kaÓÃbhirvÃ, (#<Ábh_Sh 479>#) vaitrairvà vara(ta)trÃbhirvà [|] tathà vividhairdaÓamaÓakasarÅs­pasaæsparÓai÷ [|] apareïa và puna÷ samayena tÃæ vik­tiæ na paÓyati | d­«Âvà ca punarasyaivaæ bhavatyanityà bata(te)me saæskÃrà iti pÆrvavadityevaæ paropakramak­tÃmvipariïÃmÃnityatÃmparye«ate || tathÃtmÃnaæ vÃ, paramvÃ, ÓÅla(ta)kÃle pratyupasthite aviÓadakÃyaæ, saækucitakÃyaæ, ÓÅtaparyavasthÃnaparyavasthitamu«ïÃbhilëaparigataæ paÓyati | u«ïakÃle và puna÷ pratyupasthite aviÓadakÃyaæ, saækucitakÃyaæ ÓÅtaparyavasthÃnaparyavasthitaviÓadagÃtraprasvinnagÃtraæ santaptagÃtramucchra«ya vacanaæ t­«Ãparigataæ | ÓÅtasaæsparÓÃbhilëiïaæ paÓyati | d­«Âvà ca puna÷ pratyudÃvarttya puna÷ ÓÅtakÃle pÆrvoktairevÃkÃrai÷ paÓyati | d­«Âvà ca punarasyaivaæ bhavati | anityà bata(te)me saæskÃrà iti pÆrvavadeva[æ] ÓÅtak­tÃæ vipariïÃmÃnityatÃæ parye«ate | sa punaradhyÃtmamvà (rÃtmano vÃ) [pare]«Ãmvà caækramasthÃnani«adyaÓayÃnairÅryÃpathairanyatamÃnyatameneryÃpathena ÃtmÃnamvà paramvà paÓyati | punastenaivamekadà anug­hyamÃïaæ paÓyati | d­«Âvà ca punarasyaivaæ bhavatyanityà (#<Ábh_Sh 480>#) bateme saæskÃrà iti pÆrvavat | evamÅryà pathak­tÃæ vipariïÃmÃnityatÃæparye«ate || kathaæ sparÓak­tÃmvipariïÃmÃnityatÃmparye«ate | sukhavedanÅyena sparÓena sp­«Âa÷, sukhavedanÅyaæ sparÓaæ pratÅtyotpannÃæ sukhÃæ vedanÃæ vedayamÃna÷ | sukhÃ[æ] vedanÃvasthÃmÃtmana÷ pari[c]chinatti | yathà sukhadevanÃvasthÃ[æ] evaæ du÷khÃsukhÃsu(du÷)khavedanÃvasthÃæ [|] tasya pÆrvÃæ parye«aïà ÃsÃæ vedanÃnÃæ navanavatÃni÷purÃïa purÃïatÃmÃpÃyikatÃæ tÃvatkÃlikatÃmitvarapratyupÃsthÃyitamanyathÅbhÃvaæ d­«ÂvÃ, d­«Âvaivaæ bhavati | anityà bateme saæskÃrà iti pÆrvat || tatra kathaæ kleÓak­tÃæ vipariïÃmÃnityatÃæ vyavacÃrayati | sarÃgaæ cittamutpannaæ parijÃnÃti | vigatarÃgaæ sadve«amvigatadve«aæ | samohaæ vigatamohamanyatamÃnyatamena và upakleÓenopakli«Âaæ cittamupakli«Âamiti parijÃnÃti | anupakli«Âamvà punaranupakli«Âamiti parijÃnÃti | tasya pÆ(pau)rvÃparyeïaibhi÷ kleÓopakleÓairavatÅparïavipariïatÃvipariïatÃæcittasantatiæ d­«Âvaivaæ bhavatyanityà bateme saæskÃrà iti | tathà hye«Ãæ pratyak«ata÷ saækleÓak­to vipariïÃmaupalabhyate || tatra kathaæ vyÃdhik­tÃæ vipariïÃmÃnityatÃæ vyavacÃrayati | ihÃnenaikadÃtmà ca pare ca d­«ÂvÃ(«ÂÃ) (#<Ábh_Sh 481>#) bhavantyarogiïa÷, sukhino, balavanta÷ | so 'pareïa samayena paÓyatyÃtmÃnamvÃ, paramvÃ, ÃbÃdhikaæ, du÷khitaæ, bìhaglÃnaæ, sp­«Âaæ ÓÃrÅrikÃbhirvedanÃbhi÷ du÷khÃbhistÅvrÃbhiriti vistareïa pÆrvavat | tatra kathaæ kleÓak­tÃæ vipariïÃ[mÃ]nityatÃæ vyavacÃrayati | ihÃnenaikadÃtmà ca pare ca d­«Âvà (d­«ÂÃ) bhavantyarogiïa÷, sukhino, balavanta÷ | so 'pareïa samayena paÓyatyÃtmÃnamvÃ, paramvÃ, ÃbÃdhikaæ, du÷khitaæ, bìhaglÃnaæ, sp­«Âaæ ÓÃrÅrikÃbhirvedanÃbhi÷ | sa punarapareïa samayena paÓyatyarogiïaæ, sukhitaæ, balavantaæ, d­«Âvà ca punarasyaivaæ bhavatyanityà bata(te)me saæskÃrà iti pÆrvavat || tatra kathaæ maraïak­tÃæ vipariïÃmÃnityatÃæ vyavacÃrayati | ihÃyaæ jÅvitaæ paÓyati dhriyantaæ, ti«Âhantaæ, yÃpayantaæ, so 'pareïa samayena m­taæ kÃlagataæ paÓyati | vij¤ÃnaÓÆnyaæ kalevaraæ d­«Âvà ca punarasyaivaæ bhavatÅti vistareïa pÆrvavat || tatra kathaæ [vi]nÅlakÃdik­tÃæ vipariïÃmÃnityatÃæ vyavacÃrayati | so 'pareïa samayena tÃma(tada)sthiÓaækalikÃvasthÃnaæ paÓyati | sa tadeva m­takalevaraæ vinÅlakÃvasthamekadà paÓyati | ekadà vipÆyakÃvasthamenaæ vistareïa yÃvasthiÓaækalikÃvasthaæ d­«ÂvÃsyaivaæ bhavatyanityà bata(te)me saæskÃrà iti vistareïa (#<Ábh_Sh 482>#) pÆrvavat || tatra kathamasaækhyÃ(ya) na parik«ayak­tÃmvipariïÃmÃnityatÃæ vyavacÃrayati [|] so 'pareïa [samayena] tÃma(tada)pya[sthi]ÓaækalikÃvasthÃnaæ paÓyati | sarveïa sarvaæ na«ÂÃ(«Âo) bhavati, vidhvastÃ(sto), viÓÅrïa÷ | sarveïa sarvaæ cak«u«o [a]nÃbhÃsagatÃ, d­«Âvà ca punarasyaivaæ bhavatyanityà bata(te)me saæskÃrÃstathà hye«Ãæ paurvÃparyeïa pratyak«ata evÃyamevaæ rÆpo vikÃra upalabhyate | vipariïÃma÷ | evaæ tÃvatpratyak«Ãdhipateyena manaskÃreïÃdhyÃtmikasya vastuna÷ [paæca] daÓabhirÃkÃrairvipariïÃmÃnityatÃæ vyavacÃrayati | vyavacÃrayitvÃ(vyavacÃrya) «o¬aÓavidhasya bÃhyasya vastuno vipariïÃmÃnityatÃæ vyavacÃrayati | ye 'nena p­thivÅpradeÓà nÃbhisaæsk­tÃ÷ pÆrvaæ d­«Âà bhavanti | g­havastvÃpaïavastupuïyaÓÃlÃdevakulavihÃravastuprakÃrai÷ paÓcÃccÃbhisaæsk­tÃnpaÓyatyanabhisaæsk­tÃnpaÓyatyanandinavÃnsuk­tÃnsÆpaliptÃn (|) so 'pareïa samayena jÅrïÃn paÓyati | jarjarÃnalÆnavilÆnÃæ (nÃn) cchÅrïÃn cha(k«a)titapatitÃn khalu chidrÃnagninà và dagdhÃnudakena vÃpahratÃæ(h­tÃn) | d­«Âvà ca punarasyaivaæ bhavati | anityà bata(te)me saæskÃrÃ÷ [|] tathÃpyeþ(hye)«Ãæ paurvÃparyeïÃyamevaærÆpa÷ pratyak«o vikÃro (#<Ábh_Sh 483>#) vipariïÃma upalabhyate | evaæ p­thivyÃæ vipariïÃmÃnityatÃæ vyavacÃrayati | evaæ t­ïau«adhivanaspataya ÃrÃmodyÃnÃni ca sam­ddhapatrapu«paphalÃni paÓyati | harati tÃni (haritÃni) prÃsÃdikÃnyabhiramyÃïi [|] apareïa sa samayenocchu«kÃïi paÓyati | vigatapatrapu«phalÃni (|) agnidÃhena và dagdhÃni (vÃ,) tathà parvatÃnyekadà sam­ddhapëÃïÃni paÓyatyekadà nirluÂhitapëÃïÃni patita Ór­ægÃïi, patitakÆÂÃni, utkÆlanikÆlÃnyagninà dagdhÃni, udakÃbhi«yanditÃni, tathà utsasarasta¬Ãka(ga)nadÅprasravaïakÆpÃdÅnyekadÃ, sam­ddhodakÃni paÓyatyekadà parik«ÅïodakÃni, sarveïa và sarvaæ viÓu«kÃïi khilÅbhÆtÃni koÂarÃïi | tathà karmÃntÃnekadà sampadyamÃnÃnpaÓyatyekadà vipadyamÃnÃæ (nÃn) [paÓyati |] tadyathÃk­«ikarmÃntÃnnaukarmÃntÃnsamyagvyavahÃrakarmÃntÃn vividhÃæchilpa (vidhächilpa)sthÃnakarmÃntÃn, tathà koÓasannidhÅnÃæ vicitrÃïÃæ nÃnÃprakÃrÃïÃmekadà Ãcayaæ paÓyatyekadà apacayaæ | tathà bhojanapÃnaæ ca ekadÃ[na]bhisaæsk­tÃ(nnÃ)vasthaæ paÓyatyekadÃbhisaæsk­tÃvasthamekadà lÃlÃvisaraviklinnamekadà yÃvaduccÃraprasrÃvÃvasthaæ [paÓyati] | (#<Ábh_Sh 484>#) tathà vividhÃni yÃnÃnyekadà sumaï¬itÃni svalaæk­tÃnyabhinavÃni paÓyatyekadà vigatÃlaækÃrÃïi | vigatamaï¬anÃni, jarjarÃïi | tathà vastrÃïÃmekadà abhinavatÃæ paÓyatyekadà purÃïatÃæ | prak«ÅïatÃmekadà ÓuddhatÃmekadà malinatÃæ | tathÃlaækÃrÃïÃmekadÃnabhisaæsk­tatÃmekadÃbhisaæsk­tatÃmekadà sÃratÃmekadÃbhinna-prabhinnatÃmvik«ÅïatÃæ paÓyati | tathà n­ttagÅtavÃditÃnÃæ pratyutpannaprayogavicitrabhÆya[s]samudgatÃ[æ] bhavabhaægatÃmpaÓyati | tathà gandhamÃlyavilepanÃnÃæ pratyagrasugandhÃmlÃnatÃæ paÓyati | apareïa samayena nÃtisugandhadurgandhamlÃnaviÓu«katÃæ paÓyati | tathà bhÃï¬opaskÃrÃïÃmanabhisaæskÃrÃbhisaæskÃrasÃrabhagnatÃæ paÓyati | tathà ÃlokÃnukÃrayo÷ saæbhavavibhavatÃmpaÓyati | tathà strÅpuru«acaryÃsambhavavibhavatÃæ paÓyati | asthiratÃæ [|] d­«Âvà ca punarasyaivaæ bhavatyanityà bata(te)me saæskÃrÃstathà hye«Ãæ bÃhyÃnÃæ saæskÃrÃïÃæ, «aïïÃæ ca parigrahavastÆnÃæ, daÓÃnäca kÃyaparivÃrÃïÃæ pratyak«atÃ, vikÃro, viparimÃïo 'yamÅd­Óa upalabhyate | sarvatracaitat peyÃlaæ veditavyaæ || ebhira«ÂÃbhirvipariïÃmakÃraïai÷ pÆrvanirdi«ÂairasyÃdhyÃtmikabÃhyasya vastuno yathÃyogaæ pratyak«Ãdhipateyena manaskÃreïaivaæ vipariïÃmÃkÃreïÃnityatÃæ vyavacÃrayati | (#<Ábh_Sh 485>#) yathÃnena sà vipariïÃmÃnityatà pratyak«aæ d­«Âà bhavatyanubhÆtÃ, aparapratyayaÓca tasyÃæ bhavatyananyaneya÷ | tathaivÃnusmaran vyavacÃrayati | niÓcitaÓca bhavati | tenocyate pratyak«Ãdhipateyo manaskÃra iti | sa evaæ pratyak«Ãdhipateyena manaskÃreïa vipariïÃmÃnityatÃæ vyavahÃ(cÃ)rayitvÃ(vyavacÃrya) ye«Ãæ rÆpiïÃæ saæskÃrÃïÃæ satÅ samvidyamÃnà k«aïotpannabhagnà vinÅlatÃ(vilÅnatÃ) nopalabhyate | tatra pratyak«Ãdhipateyaæ manaskÃraæ niÓrityÃnumÃnaæ karotyeva¤ca punaranumÃnaæ karoti | k«aïotpannabhagnavilÅnÃnÃme«Ãæ saæskÃrÃïÃmiyaæ pÆrveïÃparà vik­tiryujyate | na tu tathaivÃvasthitÃnÃæ, iti hi k«aïikÃ÷ saæskÃrÃste«u te«u pratyaye«u satsu tathà tathotpadyante | utpannÃÓcÃnapek«ya vinÃÓakÃraïaæ svarasena vipa(na)Óyanti | (#<Ábh_Sh 486>#) yÃni punaretÃni vipariïÃmakÃraïÃni tÃnyanyathotpattaye satya(mva)rttante vik­tÃyà utpatte÷ kÃraïÅbhavanti | na tu vinÃÓasya [|] tatkasya heto÷ [|] sahaiva tena vinÃÓakÃraïena vina«ÂÃnÃæ saæskÃrÃïÃæ yasmÃdvisad­Óà (ÓÅ) prav­ttirupalabhyate | na tu sarveïa sarvamaprav­ttireva [|] ye«Ãmvà puna÷ saæskÃrÃïÃæ sarveïa sarvamaprav­ttirupalabhyate | tadyathà kvÃthyamÃnÃmasÃmante sarveïa sarvamparik«ayo bhavati agninirdagdhÃnÃæ ca lokabhÃjanÃnÃæ masirapi na [pra]j¤Ãyate | chÃyikà ca | Ói«Âamapi na praj¤Ãyate te«ÃmapyuttarottarakaraïaparyÃdÃnÃdante sarveïa sarvamabhÃvo bhavati | na tvagninaiva kriyate [|] tasmÃdvipariïÃmakÃraïÃnyetÃnya«Âau yathoktÃni svarasenaiva tu vinÃÓo bhavati | sa evamÃnumÃnikamanaskÃreïa saæskÃreïÃk«aïotpannabhagnavilÅnatÃyÃæ niÓcayaæ pratilabhya punarapyapratyak«aparalokÃsaæskÃraprav­ttÃvanumÃnaæ karoti || evaæ ca punaranumÃnaæ karoti | santi satvà (ttvÃ) ye avarïà api, durvarïà apyupalabhyante, uccakulÅnà api, ÃdyakulÅnà api, daridrakulÅnà api, alpeÓÃkhyà api, dÅrghÃyu«o («a) ÃdeyavÃkyà api, anÃdeyavÃkyà api, tÅk«ïendriyà api [|] (#<Ábh_Sh 487>#) tadetat satva(ttva)vaicitryaæ sati karmavaicitrye yujyate [|] nÃsati | yadrÆpai÷ sattvairyadrÆpaæ pÆrvameva bhÆtaæ (k­taæ?) kuÓalÃkuÓalaæ citrakarma k­tamupacitaæ, tena hetunÃ, tena pratyayena te«ÃmidamÃtmabhÃvavaicitryamabhinirv­ttaæ || na caitadÅÓvaranirmÃïahetukaæ yujyate | sa cedÅÓvaranirmÃïahetukaæ syÃttadÅÓvarapratyayameva và syÃdanyena vopÃdÃneneÓvaro nirmimÅta | sa cedÅÓvara pratyayameva syÃt teneÓvarasyai«Ã¤ca saæskÃrÃïÃæ yaugapadyaæ syÃt | atha pÆrvamÅÓvara÷ paÓcÃt saæskÃrÃ, neÓvarapratyayÃ÷ saæskÃrà bhavanti | atheÓvarasya praïidhÃnaæ nirmÃïakÃraïaæ, neÓvara eva | tena samÅcchà sahetukà (kÅ) và syÃnnirhetu kà (kÅæ) và [|] yadi sahetukà ÅÓvarahetukaiva ca tena pÆrvakeïa do«eïa tulyatayà na yujyate | athÃnyahetukà (kÅ) tenecchà prayatna÷ | (#<Ábh_Sh 488>#) praïidhÃnamÅÓvaravinirmuktÃnyadharmahetukà tathà sarve 'pi saæskÃrà dharmahetukà eva bhavi«yanti | kimÅÓvareïa v­thà kalpitenetyevamÃdinà ÃnumÃnikena manaskÃreïaivaæbhÃgÅyena, paralokena saæskÃraprav­ttau niÓcayaæ pratilabhate | sa evaæ tri÷prakÃramanaskÃrÃdhipatyena ÓraddhÃdhipateyena pratyak«ÃdhipateyenÃnumÃnÃdhipateyÃnÃæ(yÃm) nityatÃæ vyavacÃrayati | tatra yà pÆrva pa¤ca [vidhÃ]nityatà pa¤cÃkÃrabhÃvanÃnugatà uddi«ÂÃ, tatra vipariïÃmÃkÃranirdi«ÂÃ, vinÃÓÃkÃrà ca | visaæyogÃkÃrà anityÃkÃrà (anityatÃ) katamà | Ãha | adhyÃtmamupÃdÃya bahirdhà ca veditavyà || tatrÃdhyÃtmamupÃdÃya yathÃpi tadekatya÷ pÆrvampare«Ãæ stÃ(svÃ)mÅ bhavatyadÃsa÷ apre«ya÷ | aparakarmakara÷ | so 'pareïa samayena svÃmibhÃvamadÃsabhÃvaæ vihÃya pare«Ãæ dÃsabhÃvamupagacchati | svÃmibhÃvÃdvisaæyujyate | tathà santa÷ samvidyamÃnà bhogà avipariïatÃ, avina«Âà rÃj¤Ã(÷) apahriyante | corairvÃ, apriyairvÃ, dÃyÃdai[ritya]nityatà veditavyà | tatra dharmatÃkÃrÃnityatà (#<Ábh_Sh 489>#) yathÃpi tasyà eva vipariïÃmÃnityatÃyÃ÷ vinÃÓÃnityatÃyÃ÷ | vartamÃne 'pyadhvanyasamavahitÃyÃ÷ anÃbhoge (gate) 'dhvani bhÃvinyà dharmatÃæ pratividhyatyevaæ dharmÃïa ete saæskÃrà anÃgate 'dhvani evaæbhÃgÅyà iti | e«u sannihitÃkÃrÃya (rayÃ?) ita eva vipariïÃmÃnityatÃæ, vinÃÓÃnityatÃæ, visaæyogÃnityatÃæ samavahitÃæ saæbhuravÅbhÆtÃmÃkÃrayati | sa evamÃdhyÃtmikabÃhyÃnÃæ saæskÃrÃïÃæ pa¤cavidhÃyÃmanityatÃyÃmebhi÷ pa¤cabhirÃkÃrairyathÃyogaæ manasikÃrabÃhulyÃdupapattisÃdhanabhÃvanÃdhipatyÃcca niye(rme)yaæ pratilabhya tada[na]ntaraæ du÷khÃkÃramavatarati | tasyaivaæ bhavati | ya ete saæskÃrà anityÃste«ÃmanityatÃæ (tÃ) jÃtidharmato yujyate | iti hyeta eva saæskÃrà jÃtidharmÃïa÷ jÃtiÓca du÷khÃ, yadÃ(yÃ) jÃtireva[æ] jarà vyÃdhirmaraïa[æ], vipriyasaæprayoga÷, priyavinÃbhÃva, icchÃvighÃtaÓca veditavya÷ | evaæ tÃvadani«ÂÃ(tyÃ)kÃreïa du÷khÃkÃramavatarati | sa ye sukhavedanÅyÃ÷ skandhÃ÷, sÃsravÃ÷, sopÃdÃnÃste«u saæyojanabandhanÃkÃreïa du÷khÃkÃramavatarati | (#<Ábh_Sh: 490>#) tathà hi te (tasya) t­«ïÃsaæyojanasyÃkÃre 'dhi«ÂhÃnaæ, t­«ïÃsaæyojanaæ ca jÃtijarÃvyÃdhimaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsabandhanasya, rÃgadve«amohabandhanasya cÃdhi«ÂhÃnaæ | tatrÃyogak«emÃmÃreïa adu÷khÃsukhasthÃnÅye«u skandhe«u du÷khÃkÃramavatarati | tathà hyadu÷khÃsukhÃsthÃnÅyÃ÷ skandhÃ÷ sopÃdÃnà dau«Âhulyasahagatà abÅjÃnugatà avinirmuktà du÷khadu÷khatayÃ, vipariïÃmadu÷khatayà ca | anityÃ, nirodhadharmÃïa÷ | evamayaæ yogÅ sukhasthÃnÅye«u saæskÃre«u, sukhÃyäca vedanÃyÃæ vipariïÃmadu÷khatÃmavatÅrïo bhavati | yaduta saæyojanabandhanÃkÃreïa du÷khavedanÃsthÃnÅye«u saæskÃre«udu÷khÃyÃæ vedanÃyÃæ du÷khadu÷khatÃmavatÅrïo bhavati | yadutÃni«ÂÃkÃreïa adu÷khÃsukhasthÃnÅye«u saæskÃre«u(«va) du÷khÃsukhÃyäca vedanÃyÃæ saæskÃradu÷khatÃmavatÅrïo bhavati | yadutÃyogak«emÃkÃreïa [|] tasyaivaæ bhavati | saæyojanabandhanÃkÃramani«ÂÃkÃraæ yogak«emÃkÃraæ cÃdhipatiæ k­tvà tis­«u vedanÃsu yatki¤cidvedayitamidamatra du÷khasyetyevamayamanityÃkÃrapÆrvakeïa manaskÃreïa du÷khÃkÃramavatÅrïo bhavati | tasyaivaæ bhavatÅndriyamÃtra(traæ)saha(sa÷) upalabhate, vi«ayamÃtraæ | tajjamanubhavamÃtraæ | cittamÃtra hatà Ãtmeti (hatÃtmeti) | nÃmamÃtraæ | darÓanamÃtramupacÃramÃtraæ | (#<Ábh_Sh 491>#) nÃta uttari nÃto bhÆya÷ | tadevaæ sati skandhamÃtrametannÃstye«u skandhe«u nityo, dhruva÷, ÓÃÓvata÷ svÃbhÆta÷ | kaÓcidÃtmà vÃ, satvo(ttvo) vÃ, yo 'sau jÃyeta vÃ, hÅyeta vÃ, mriyate (yeta) vÃ, tatra và (tatra vÃ) tatra k­tak­tÃnÃæ karmaïÃæ phalavipÃkaæ pratisamvedayeta | iti hi (#<Ábh_Sh 492>#) ÓÆnyà ete saæskÃrÃ÷, Ãtmavirahità ityevamanupalambhÃkÃreïa ÓÆnyÃkÃramavatarati | tasyaivaæ bhavati | ye punarete saæskÃrÃ÷ svalak«aïenÃnityalak«aïena, du÷khalak«aïena yuktÃste 'pi pratÅtyasamutpannatayà asvatantrÃ, ye 'svatantrÃste 'nÃtmÃna ityevamasvatantrÃkÃreïÃnÃtmÃkÃramavatarati | evaæ punaryoginà daÓÃkÃraæ g­hÅtaiÓcaturbhirÃkÃrairdu÷khasatyalak«aïaæ pratisaæveditaæ bhavati || tatrÃnityÃkÃra÷ pa¤cabhirÃkÃrai÷ saæg­hÅta÷ | tadyathà vipariïÃmÃkÃreïa, visaæyojanÃkÃreïa, sannihitÃkÃreïa, dharmatÃkÃreïa [|] du÷khÃkÃrastribhirÃkÃrai÷ saæg­hÅta÷ | saæyojanabandhanÃkÃreïa ani«ÂÃkÃreïa ayogak«emÃkÃreïa ca [|] ÓÆnyÃkÃra ekenÃkÃreïa saæg­hÅto yadutÃnupalaæbhÃkÃreïa [|] anÃtmÃkÃra ekenÃkÃreïa saæg­hÅto yadutÃsvatantrÃkÃreïa | sa evaæ daÓabhirÃkÃraiÓcaturÃkÃrÃnupravi«Âo (#<Ábh_Sh 493>#) du÷khalak«aïÃæ pratisaævedya, asya du÷khasya ko hetu÷, ka÷ samudaya÷, prabhava÷, pratyaya÷ iti | yasya prahÃïÃdasya du÷khasya prahÃïaæ syÃdityebhiÓcaturbhirÃkÃraissamudayasatyasya lak«aïaæ pratisaævedayati | t­«ïÃyà du÷khak«emakatvÃddhetuta÷, Ãk«ipyÃbhinirvartakatvÃtsamudayÃnayanÃtsamudÃ[na]yata÷ | abhinirv­ttirdu÷khitatvÃt prabhavatvÃt prabhavata÷ | punarÃyatyÃæ du÷khabÅjaparigrahatvÃdanukrameïa ca | du÷khasamudayÃnayanÃtpratyayata÷ | apara÷ paryÃya÷ | upÃdÃnahetukasya ca bhavasya samudÃgamÃdbhavapÆrvikÃyà jÃte÷ prabhavatvÃt, jÃtipratyayatÃæ, jÃti ca (teÓca) jarÃvyÃdhimaraïaÓokÃdÅnÃmabhinirv­tte÷ | hetuta÷ samudayata÷, prabhavata÷, pratyayata÷ | yathÃyogaæ veditavyaæ | apara÷ paryÃya÷ [|] ya÷ kleÓÃnuÓaya ÃÓraya[÷] punarbhavÃmabhinirv­ttaye hetustajjasya ca paryavasthÃnasya yathÃyogaæ veditavyaæ [|] apara÷ paryÃya÷ [|] ya÷ kleÓÃnuÓaya ÃÓrayast­«ïÃnuÓayÃdika÷ | sa ÃyatyÃæ punarbhavÃbhinirv­ttaye hetustajjasya ca paryavasthÃnasya yathÃyogaæ samudaya÷, prabhava÷, pratyayaÓca [|] tatra paunarbhavikyÃst­«ïÃyÃ÷ samudÃnanÃtsamudayata÷ | sÃpuna[÷] paunarbhavikÅ t­«ïà nandÅrÃgasahagatÃyÃst­«ïÃyÃ÷ (#<Ábh_Sh 494>#) prabhavo bhavati sà punarnandÅrÃgasahagatà t­«ïà prabhÆtÃ, tatra tatrÃbhinandinyÃst­«ïÃyÃ÷ pratyayo bhavatyevamasyÃnuÓayagatÃæ trividhaparyavasthÃgatÃæ ca t­«ïÃmÃgamyÃyati[÷] | punarbhavasyÃbhinirv­ttirbhavati prÃdurbhÃva÷ | tenÃha hetu[ta÷], samudayata÷, prabhavata÷, pratyayataÓca | evamayaæ yogÅ ebhiÓcaturbhirÃkÃraissamudayasatyalak«aïaæ pratisamvedayate | samudayasatyalak«aïaæ pratisaævedya asya samudayasatyasyÃÓe«oparamannirodhaæ nirodhata ÃkÃrayati | du÷khasatyasyÃÓe«oparamecchÃta÷, agratvÃcchre«ÂhatvÃttadantaratvÃt praïÅtata÷, nityatvÃnnissaraïata÷ | evamayaæ caturbhirÃkÃrai÷ nirodhasatyasya lak«aïaæ pratisaævedayati | pratisamvedya j¤eyaparimÃrgaïÃrthena, bhÆtaparimÃrgaïÃrthena caturbhirdu÷khairanupravartanÃrthena | nirvÃïagamanÃyaikÃyanÃrthena mÃrgaæ mÃrga[to], nyÃyata÷, pratipattito, nairyÃïikataÓca ÃkÃrayati | sa evaæ caturbhirÃkÃrairmÃrgatyasya lak«aïaæ pratisamvedayate | ayamasyocyate catur«vÃryasatye«vadhyÃtmaæ pratyÃtmaæ lak«aïapratisaævedÅ (yate | ayamasyocyate | catur«vÃryasatye[«u]) manaskÃra÷ || sa evaæ pratyÃtmikÃn skandhÃn pratyayenopaparÅk«ya (#<Ábh_Sh 495>#) vyavacÃrayitvà (vyavacÃrya) viparok«akÃn visabhÃgadhÃtukÃn | skandhÃnanumÃnata÷ parÃhanti | tepyevaæ dharmÃïa÷ te 'pyevaænayapatità iti | yatki¤citsaæsk­taæ sarvatra sarvaÓa÷ [evaæ tadevaæ pratisaævedÅ manaskÃra÷ | pratyayenopaparÅk«yavyavacÃrayitvÃ(cÃrya) viparok«Ãn visabhÃgadhÃtukÃn skandhÃnanumÃnata÷ parÃhanti | te 'pyevaæ dharmÃïaste 'pyevaæ nayapatità iti yatki¤citsaæsk­taæ sarvatra sarvaÓa] evaæ tadevaæprak­tikaæ, tasya ca nirodha÷ | ÓÃnta÷, mÃrgo, nairyÃïiko yastatprahÃïÃya tasya yadà vipak«okte«u pratyÃtmike«u skandhe«u satyaj¤Ãnaæ | yacca viparok«e«u visabhÃgadhÃtuke«vanumÃnaj¤Ãnaæ | taddharmaj¤ÃnÃnvayaj¤Ãnayorutpattaye bÅjasthÃnÅyaæ bhavati | sa cÃyaæ lak«aïapratisaævedÅ manaskÃra÷ ÓrutacintÃvyavakÅrïo veditavya÷ | yadà te«u satye«vayaæ yogÅ evaæ samyak(g)vyavacÃraïÃnvayÃdibhi÷ «o¬aÓabhirÃkÃraiÓcatur«vÃryasatye«u niÓcaya÷ [-yaæ] pratilabdho bhavati | yadutopapattisÃdhanayuktyÃ, yaduta yÃvadbhÃvikatÃæ vÃ, tadà ÓrutacintÃmayaæ manaskÃraæ samatikramya vyavatÅrïavarttinamekÃntena bhÃvanÃkÃreïÃdhimucyate | so [a]sya bhavatyÃdhimok«iko manaskÃra÷ | satyÃlambanaÓcaikÃntasamÃhitaÓca [|] sa tasyÃnvayÃ[d]dve satye adhik­tya du÷khasatya¤ca (#<Ábh_Sh 496>#) samudayasatya¤ca aparyantaæ j¤Ãnaæ pratilabhate | yenÃnityamanityamityanityÃparyantamadhimucyate || evaæ du÷khÃparyantatÃæ ÓÆnyÃkÃyÃ[rÃ]paryantatÃæ, saækleÓÃparyantÃmapÃyagamanÃparyantatÃæ sampatti(ttya) [paryanta]nÃæ(tÃæ), vipati[ttya]paryantatÃæ, sa vyÃdhimaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsà paryantatÃæ [|] tatrÃparyanteti nÃsti saæsÃraæ(ra÷) sansa(saæsa)rata, e«Ãæ dharmÃïÃmanto nÃsti paryanta÷ | yÃvatsansÃ(saæsÃ)rabhÃvina ete dharmÃ÷, sansÃ(saæsÃ)rasya vÃÓe«oparamÃde«Ãmuparamo, nÃsti anyathoparama ityevaæ sarvabhavagaticyutyupapÃdebhya÷ apraïihÃ(hitÃ)kÃreïÃsanniÓrayÃkÃreïa, prÃtikÆlyÃthi(dhi)kÃreïÃsanniÓrayÃkÃreïa [|] prÃtikÆlyÃdhikÃreïÃdhimucyamÃna Ãdhimok«ikamanaskÃraæ bhÃvayati | sa evaæ sarvabhÃvopapattibhya÷ | cittamudvejayitvà (-mudvejya) | uttrÃsya | u(t)trÃsayitvà (sya) [a]dhyÃÓayena nirvÃïe 'pyanyatamÃnyatamenÃkÃreïa praïidadhÃti | tasya dÅrgharÃtraæ taccitraæ(ttaæ)rÆparataæ Óabdagandharasaspra«Âavyarataæ Ã(tamÃ)citamupacitaæ (rÆpaÓabdagandharasaspra«ÂavyaratamÃ(tamÃ)citamupacitaæ |) rÆpaÓabdagandharasaspra«Âavyai÷ | yenÃdhyÃÓayenÃpi nirvÃïaæ pradadhate | (#<Ábh_Sh 497>#) na praskandati, na prasÅdati | na saæti«Âhate | na vimucyate, na pratyudÃvarttate (|) mÃnasaæ, ÓÃntadhÃtvanabhilak«itatayà | paritamanÃmupÃdÃya, sa puna÷ punastaccittamudvejayatyu[t]trÃsayati | du÷khasatyÃtsamudayasatyÃdudvejyo[j]trÃsya puna÷ punaradhyÃÓayato nirvÃïe praïidadhÃti | tathÃpyasya na praskandati | tatkasya hetostathà hyasau [au]dÃriko [a]smi mÃno 'bhisamayÃya vibandhakara÷ | sa manaskÃrÃnupravi«Âa÷ sÃntaravyantaro vartate | ahamasmi saæsk­(s­)tavÃnahamasmi saæsari«yÃmi | ahamasmi parinirvÃsyÃmi, ahamasmi(n) parinirvÃïÃya kuÓalÃndharmÃn bhÃvayÃmi | ahamasmidu÷khaæ du÷khata÷ (|) paÓyÃmi, samudayaæ samudayato, nirodhaæ nirodhata÷ | ahamasmi mÃrgaæ mÃrgata÷ paÓyÃmi | ahamasmi ÓÆnyaæ ÓÆnyato 'praïihitamapraïihitata÷ | ÃnimittamÃnimittata÷ paÓyÃmi mamaite dharmÃstaddhetostatpratyayasya taccittaæ na praskandatyÃ(tya)dhyÃÓayamvÃdhyÃÓayato [a]pi nirvÃïama(ta)smimÃnaæ nirba(viba)ndhakÃ(ka)raæ vibandhakÃra iti laghu laghveva praj¤ayà pratividhya, svarasÃnuprav­ttau manaskÃramuts­jya, bahirdhà j¤eyÃlambanÃd vyÃvartya, mÃ(ma)naskÃrapravi«ÂÃæ, (#<Ábh_Sh 498>#) manaskÃrÃnugatÃæ, satyavyavacÃrÃ(ra)ïÃmÃrabhate | sa utpannotpannaæ cittaæ nirudhyamÃnamanantarotpannena cittena bhajyamÃnaæ paÓyati | pravÃhÃnuprabandhayogena | sa tathÃcittena cittamÃlambanÅkarotyava«Âabhate | yathÃsya yo 'sau manaskÃrÃnupravi«Âo 'smimÃno vipak«a(bandha)kara÷ sa tasyÃvakÃÓa÷ | punarbhavavyutpattaye || tathà prayukto 'yaæ yogÅ yattasyÃÓcittasantate÷ anyonyatÃæ navanavatÃmÃpÃyikatÃæ tÃvatkÃlikatÃmitvarapratyupasthÃyitäca paurvÃparyeïa paÓyatÅdamasyà [a]nityatÃyà yattasyÃÓcittasantate÷ upÃdÃnaskandhÃnupravi«ÂatÃæ paÓyatÅdamasya du÷khatÃyÃstatra yaccittaæ dharmaæ nopalabhate | idamatra ÓÆnyatÃyÃstatra yasyà eva cittasantate÷ pratÅtyasamutpannatÃmasvatantrÃmpaÓyatÅdamasyÃnÃtmatÃyÃ[÷ |] evaæ tÃvad du÷khasatyamavatÅrïo bhavati | (#<Ábh_Sh 499>#) tasyaivaæ bhavatÅyamapi me cittasantati÷ | t­«ïÃhaitukÅ, t­«ïÃsamudayÃ, t­«ïÃprabhavÃ, t­«ïÃpratyayà [|] asyà api cittasanteteryo nirodha÷ so 'pi ÓÃnta÷ | asyà api yo nirodhagÃmÅ mÃrga÷ | sa nairyÃïika ityevamaparÅk«itamanaskÃraparÅk«Ãyogena sÆk«mayà praj¤ayà na tÃnyÃryasatyÃnyavatÅrïo bhavati | tasyaivamÃsevanÃnvayÃdbhÃvanÃnvayÃttasyÃ÷ samasamÃlambyÃlambakÃj¤Ãnamutpadyate | yenÃsyaudÃrikatvÃsmimÃno nirvÃïÃbhirataye vibandhakara÷ samudÃcarata÷ | prahÅyate | nirvÃïe cÃdhyÃyataÓcittaæ pradadhata÷ praskandati | napratyudÃvartate(yati) (|) mÃnasaæ | paritamanÃmupÃdÃya | adhyÃÓayataÓcÃbhiratiæ g­hïÃti | tathÃbhÆtasyÃsya m­duk«Ãntisahagataæ samasamÃlambyÃlambakaj¤Ãnaæ tadÆ«magatamityucyate | yanmadhyak«Ãntiparig­hÅtaæ tanmƬhe(¬hami)tyucyate | yadadhimÃtrak«Ãntisaæg­hÅtaæ tanmadhyÃnulomà k«Ãntirityucyate || sa evambibandhakaramasmimÃnaæ prahÃya nirvÃïe cÃdhyÃÓayaratiæ parig­hyayo 'sÃvuttarottaraÓcittaparik«ayÃbhisaæskÃra÷ | tamabhisaæskÃraæ samuts­jya anabhisaæskÃratÃyÃæ nirvikalpacittamupanik«ipati | tasya taccittaæ tasmin samaye niruddhamiva khyÃti | na ca taæ (tan) niruddhaæ bhavatyanÃlambanamiva khyÃti | na ca tadÃlambanaæ bhavati | tasya taccittaæ praÓÃntaæ vigatamiva (#<Ábh_Sh 500>#) khyÃti | na ca tadvigataæ bhavati | na ca punastasmiæ(smin) samaye madhukaramiddhÃva«Âabdhamapi taccittaæ niruddhamiva khyÃti | na ca tanniruddhaæ bhavati | yattadekatyÃnÃæ [mandÃnÃæ] momÆhÃnÃmabhisamayà [yÃ]bhimÃnÃya bhavatÅdaæ punaÓcittamabhisamayÃyaiva, na cirasyedÃnÅæ samyaktvaæ(ttva) (|) nyÃmÃvakrÃntirbhavi«yatÅti | yadi yamÅd­ÓÅ cittasyÃvasthà bhavati | tasya tatsarvapaÓcimanirvikalpaæcittaæ yasyÃnantaraæ pÆrvavicÃrite«u satve«vadhyÃtmamÃbhogaæ karoti | te laukikà agradharmÃ÷ | tasmÃtpareïÃsya lokottarameva cittamutpadyate | na laukikaæ [|] sÅmà e«Ã laukikÃnÃæ saæskÃrÃïÃæ, paryanta e«astenocyante laukikà agradharmà iti | te«Ãæ samanantarapÆrvÃvicÃritÃni satyÃ[nyÃ]bhra(vra)jati | Ãbhogasamanantaraæ yathÃpÆrvÃnukrama÷ [|] vicÃrite«u satye«u anupÆrveïaiva nirvikalpapratyak«aparok«e«u || niÓcayaj¤Ãnaæ pratyak«aj¤Ãnamutpadyate | tasyotpÃdÃt traidhÃtukÃvacarÃïÃæ darÓanaprahÃtavyÃnÃæ kleÓÃnÃæ pak«yaæ dau«ÂhulyasanniÓrayasannivi«Âaæ tatprahÅyate | tasya prahÃïÃt sacetpÆrvameva kÃmebhyo vÅtarÃgo bhavati | saha sa(ga?)tyÃbhisamayÃt | tasminsamaye (#<Ábh_Sh 501>#) 'nÃgÃmÅtyucyate | tasya tÃnyeva liægÃni veditavyÃni | yÃni pÆrvamuktÃni vÅtarÃgasyÃyantu viÓe«a÷ | ayamaupapÃduko bhavati | tatra parinirvÃyÅ | anÃgantà punarimaæ lokaæ [|] sa cet punaryadbhÆyo vÅtarÃgo bhavati | saha gatyà abhisamayÃt sak­dÃgÃmÅ bhavati | sacetpunaravÅtarÃgo bhavati | sa bhÆyassa tasya dau«Âhulyasya pratipraÓrabdhe÷ srota Ãpanno bhavati | j¤eyena j¤Ãnaæ samÃgataæ bhavati | pratyak«atayà | tenocyate [a]bhisamayata÷ | tadyathà k«atriya÷ k«atriyeïa | sÃrdhaæ sammukhÅbhÃvaæ tadanvabhisamayÃgata ityucyate | evaæ brÃhmaïÃdayo veditavyÃ÷ | tasyemÃni liægÃni catvÃri j¤ÃnÃnyanena pratilabdhÃni bhavanti | sattvacÃravihÃramanasikÃre«u tÅrayato dharmamÃtraj¤Ãnamanucchedaj¤ÃnamaÓÃÓvataj¤Ãnaæ | pratÅtyasamutpannasaæskÃramÃyopamaj¤Ãnavi«ayo 'pi cÃsya carata÷, sutÅvramapi kleÓaparyavasthÃnaæ | yadyapi sm­tisaæpramo«Ãdutpadyate | tadapyasyÃbhogamÃtrÃllaghu laghveva vigacchati | tathà agantà bhavatyapÃyÃæ (yÃn) na saæcidhyaïik«Ãæ (vidhya[ti] Óik«Ãæ) vyatikrÃmati | ca tiryagyoni(k­taæ) gataæ prÃïinaæ jÅvitÃd vyaparopayati | (#<Ábh_Sh 502>#) na Óik«Ãæ pratyÃkhyÃya hÃnÃyÃrvattate | abhavyo bhavati pa¤cÃnÃmÃnantaryÃïÃæ karmaïÃæ karaïatÃyai | na svayaæk­tasukhadu÷khaæ paryeti, na parak­taæ, na svayaæk­taæ ca parak­taæ ca, na svayaækÃrÃparakÃrÃhetusamutpannaæ | na ito bahirdhÃnyaæ ÓÃstÃraæ parye«ate | na dak«iïÅyaæ | na pare«Ãæ ÓramaïabrÃhmaïÃnÃæ sukhÃvalokako bhavati | sukhaparÅk«aka÷ | nÃnyatra d­«ÂadharmÃ÷, prÃptadharmÃ, paryavagìhadharmÃ, tÅrïakÃæk«astÅrïavicikitsa÷, aparapratyayo 'nanyaneya÷, ÓÃstu÷ ÓÃsane dharme«u vaiÓÃradyaprÃpta÷ | sa na kautÆhalamaægalÃbhyÃæ Óuddhiæ pratyeti | nÃpya«Âamaæ bhavamabhinirvarttayati | caturbhiravetyaprasÃdai÷ samanvÃgato bhavati | tasya yÃvallaukikebhyo 'gradharmebhya adhimok«iko manaskÃra÷ satyÃnyabhisamitavata÷ darÓanaprahÃtavye«u kleÓe«u prahÅïe«u prÃvivekyo manaskÃra÷, prahÃïÃya ca | (#<Ábh_Sh 503>#) ata Ærdhvaæ yathÃpratilabdhaæ mÃrgaæ bhÃvayato 'bhyasyata÷ kÃmÃvacarÃïÃmadhimÃtramadhyÃnÃæ kleÓÃnÃæ prahÃïÃt sak­dÃgÃmÅ bhavati | tasyÃpi yÃni srota Ãpannasya liægÃni | sarvÃïi veditavyÃni | aya¤ca viÓe«o yadvi«aye 'dharakleÓasthÃnÅye«u adhimÃtraparyavasthÃnÅye 'pi baddhaæ kleÓaparyavasthÃnamutpÃdayatyÃÓu cÃpanayati | sak­ccemaæ lokamÃgamya du÷khasyÃntaæ karoti | anÃgÃmÅ | anÃgÃmiliægÃni ca pÆrvoktÃnÅtyeva tatra sarvo bhÃvanÃmÃrga÷ pratyavek«ya pratyavek«ya mÅmÃnsÃ(mÃæsa) manaskÃreïa prahÅïÃprahÅïatÃæ yathÃpratilabdhamÃrgÃbhyÃmaprabhÃvita÷ | tatra bhÃvanÃyÃ÷ katama÷ svabhÃva÷ [|] katamatkarma | katama÷ prakÃrabheda÷ | ya÷ samÃhitabhÆmikena manaskÃreïa laukikalokottareïai«Ãæ kuÓalÃnÃæ saæsk­tÃnÃæ dharmÃïÃmabhyÃsa÷ | paricaya÷, sÃtatyasatk­tya kriyà | cittasantatestanmayatà copanaya[na]mayamucyate bhÃvanà svabhÃva÷ | tatra bhÃvanÃyà a«Âavidhaæ karma | ekatyÃndharmÃnbhÃvayan pratilabhate | ekatyÃndharmÃnbhÃvanayà ni«evate | ekatyÃndharmÃnviÓodhayatyekatyÃndharmÃnprativinodayatyekatyÃndharmÃn parijÃnÃti | ekatyÃndharmÃnprajahÃtyekatyÃn (#<Ábh_Sh 504>#) dharmÃn prajahÃtyekatyÃn dharmÃn sÃk«ÃtkarotyekatyÃndharmÃndÆrÅkaroti | tatra ye tÃvadapratilabdhà dharmÃ÷ kuÓalà vaiÓe«ikÃstÃn pratilabhate | ekatyÃ(tye) dharmÃbhÃvanayà labdhÃ÷, saæmukhÅbhÆtÃÓca vartta[n]te | tÃnni«evate | tatra ye pratilabdhÃ, na ca saæmukhÅbhÆtÃste tajjÃtÅyairdharmairni«evyamÃïau(ïai)rÃyatyÃæ saæmukhÅkriyamÃïÃ[÷], pariÓuddhatarÃ[÷], paryavadÃtatarÃÓcotpadyante tatra ye sm­tisaæpramo«Ã(t) kli«ÂÃ(n)dharmÃnsamudÃcaranti | tÃnkuÓaladharmÃbhyÃsabalenÃdhivÃsayati | prajahÃti | vinodayati | vyantÅkarotyanutpannÃneva và prahÃtavyÃndharmÃnrogata÷ parijÃnÃti | vidÆ«ayati | Óalyato, gaï¬ata÷, aghata÷, anityato, du÷khata÷, ÓÆnyato, [a]nÃtmataÓca parijÃnÃti | vidÆ«ayati | tasya parij¤ÃnÃbhyÃsÃdÃnantaryamÃrga utpadyate | kleÓÃnÃæ prahÃïÃya, yena prajahÃti | prahÅïe ca punarvimuktiæ sÃk«Ãtkaroti | yathà ca yathoparimÃæ bhÆmimÃkramate | tathà tathà adhobhÆmikÃ÷ prahÃïÃdharmà dÆrÅ bhavanti | yÃvanni«ÂhÃgamanÃdidaæ bhÃvanÅyama«Âavidhaæ karma veditavyam || tatra bhÃvanÃyÃme (yà e)kÃdaÓavidha÷ prakÃrabhedo (#<Ábh_Sh 505>#) veditavya÷ tadyathà ÓamathabhÃvanÃ, vipaÓyanÃbhÃvanÃ, [pÆrvavadeva tatra] laukikamÃrgabhÃvanÃ, lokottaramÃrgabhÃvanÃ, m­dumadhyÃdhimÃtrabhÃvanÃ, prayogamÃrgabhÃvanÃ, ÃnantaryavimuktiviÓe«amÃrgabhÃvanà [|] tatra ÓamathabhÃvanà navÃkÃrÃyÃÓcittasthityÃ[æ](¤cittasthityÃæ) pÆrvavat | vipaÓyanÃbhÃvanà pÆrvavadeva | tatra laukikamÃrgabhÃvanÃ[ya]dadhobhÆmikÃnÃmaudÃrikadarÓanatayà uparibhÆmÅnÃæ ca ÓÃntadarÓanatayÃ, yÃvadÃki¤canyÃyatanavairÃgyagamanaæ [|] tatra lokottaramÃrgabhÃvanà du÷khaæ và du÷khato manasikurvata÷, yÃvanmÃrgamvà mÃrgato manasikurvata÷ | yadanÃsraveïa mÃrgeïa samyagd­«ÂyÃdikena yÃvannaivasaæj¤Ã nÃsaæj¤ÃyatanavairÃgyagamanaæ [|] tatra m­dumÃrgabhÃvanà yayaudÃrikÃnadhimÃtrÃn kleÓÃnprajahÃti | tatra madhyamÃrgabhÃvanà yayà madhyÃn kleÓÃn prajahÃti | tatrÃdhi[mÃtra]mÃrgabhÃvanà yayà m­duæ kleÓaprakÃraæ prajahÃti | sarvampaÓcÃtpraheyaæ | tatra prayogamÃrgabhÃvanà yayà prayogamÃrabhate kleÓa prahÃïÃya | tatrÃnantaryamÃrgabhÃvanà yayà prajahÃti | (#<Ábh_Sh 506>#) tatra vimuktimÃrgabhÃvanà yayà samanantaraprahÅïe kleÓavimuktiæ sÃk«Ãtkaroti | tatra viÓe«amÃrgabhÃvanà yayÃsta (yayà ta)ta Ærdhvaæ yÃvadanyabhÆmikasya kleÓaprayogamÃrabdhavyaæ nÃrabhate | ni«ÂhÃgato và nÃrabhate | ityayamekÃdaÓavidho bhÃvanÃyÃ÷ prakÃrabhedo veditavya÷ | tasyaivaæ bhÃvanÃprayuktasya kÃlena ca kÃlaæ kleÓÃnÃæ prahÅïÃprahÅïatÃæ mÅmÃnsa(mÃæsa)ta÷ (mÃnasya?) kÃlena kÃlaæ saævejanÅye«u dharme«u cittaæ samvejayata÷, kÃlenakÃlamabhipramodanÅye«vabhipramodayata÷ so 'sya bhavati [rati]saægrÃha[ko] manaskÃra÷ | tasyÃsya ratisaægrÃhakasya manaskÃrasyÃsevanÃnvayÃd bhÃvanÃnvayÃdbahulÅkÃrÃnvayÃnniravaÓe«abhÃvanÃprahÃtavyÃ[÷] kleÓaprahÃïÃya sarvapaÓcima÷ Óaik«o vajropama÷ samÃdhirutpadyate | tasyotpÃdÃtsarve bhÃvanÃprahÃtavyÃ÷ kleÓÃ÷ prahÅyante | kena kÃraïena vajropama ityucyate | tadyathà (#<Ábh_Sh 507>#) vajra[æ] sarve«Ãæ tadanye«Ãæ maïimuktÃvai¬ÆryaÓaækhaÓilÃpravìÃ(lÃ)dÅnÃæ maïÅnÃæ sarvasÃraæ sarvad­¬haæ tadanyÃnvilikhati | na tvanyairmaïibhirvilikhyate | evamevÃyaæ samÃdhi÷ sarvaÓaik«asamÃdhÅnÃmagrya÷, Óre«Âha÷ sarvasÃra÷ sarvakleÓÃnabhibhavati | na ca punarutpattikleÓairabhibhÆyate | tasmÃdvajropama ityucyate | tasya vajropamasya samÃdhe÷ samanantaraæ sarvakleÓapak«yaæ dau«ÂhulyabÅjasamuddhÃtÃdatyantatÃyai cittamadhimucyate | (#<Ábh_Sh 508>#) gotrapariÓuddhiæ cÃnuprÃpnoti [|] sarva dau«Âhulya kleÓondhak«ayÃya j¤Ãnamutpadyate | hetuk«ayÃccÃyatyÃæ du÷khasya sarveïa sarvamaprÃdurbhÃvÃyÃnutpÃda j¤Ãnamutpadyate | sa tasmin samaye 'rhan bhavati | k«ÅïÃsrava÷, k­tak­tya÷, k­takaraïÅyo 'nuprÃptasvakÃrya÷ parik«Åïabhavasaæyojana÷ samyagÃj¤Ãsuvimuktacitta÷ | daÓabhiraÓaik«airdharmai÷ samanvÃgata÷ | aÓaik«ayà samyagd­«Âyà samyaksaækalpena yÃvadaÓaik«ayà samyagvimuktyà samyagj¤Ãnena [|] svacittavaÓavartÅ ca bhavati | vihÃre ca manasikÃre ca | samayena yena kÃæk«ate | vihÃreïÃryeïa vÃ, divyena vÃ, brÃhmeïa vÃ, tena tena viharati | yaæ yamevÃkÃæk«ate dharmaæ manasi karttuæ kuÓalamarthopasaæhitaæ | laukikaæ và lokottaramvÃ, taæ tameva manasi karoti | tatrÃryo vihÃra÷ ÓÆnya[tÃ]vihÃro(ra [Ã])nimittavihÃro 'praïihitavihÃro nirodhasamÃpattivihÃraÓca | divyo vihÃro dhyÃnÃrÆpyavihÃra÷ | brÃhmo vihÃro maitrÅkaruïÃmuditopek«ÃvihÃra÷ | atyantanirmalobhavatyatyantavimalo 'tyantabrahmacaryaparyavasÃna÷ | nirgata ivÃsi utk«ipta pari............................................. ityapi paæcÃægaprahÅïa«a¬aægasamanvÃgata÷ (e)kÃrakta............................................... (Ábh_Sh (#<Ábh_Sh: 509>#) Óe(Óre)-ttu(tra)(k«etra?) dharmÃÓraya÷ | praïunna÷ pratye...............................................praviyu(mu)kta citta÷, suvimuktapraj¤a÷ kevalo uk«i..........cca...........li puru«a ityucyate | pa Ócitu.............samanvÃgato bhavati | pà laæ d­«Âvà caivaæ sumanÃ÷ | bhavati su«ÂhumanÃ÷ upek«ako bhavati sm­ta÷ samprajÃ[nÃ]na÷ | evaæ Órotreïa ÓabdÃn, ghrÃïena gandhÃn, jihvayà rasÃn, kÃyena spra«ÂavyÃn, manasà dharmÃn vij¤Ãya | me va........tadÆrdhva | upek«ako viharati sm­ta÷ saæprajÃ[nÃ]na÷ | sa tasmin samaye apariÓe«arÃgak«ayaæ pratisaævedayati | sa k«ayÃdrÃgadve«amohÃnÃæ yattyÃgaæ (yastyÃga÷), tanna karoti........... samacittaÓca bhavati vÃsÅ candanakalpa÷ sendro pitryÃïÃæ devÃnÃæ mÃnyaÓca pÆjyaÓca mÃrgakÃÓe«adhÃtuprati«Âhite ca bhavati tÅrïa÷ pÃragato 'ntimÃdehadhÃrÅtyucyate | pÆrvakarmakleÓÃviddhÃnÃæ pa¤ca skandhÃnÃæ svarasaæ..........nÃnu pÃdÃnÃt vÃ, nirupadhiÓe«anirvÃïadhÃtau (pravi«Âa÷/praviÓati) ......parinirv­to bhavati | yathà na saæs­to (tau) nÃnyatra yad du÷khaæ tanniruddhaæ tavyupaÓÃntaæ tacchÅtÅbhÆtaæ bhava iæ gataæ | ÓÃntaæ ÓÃntamidaæ padaæ | yaduta sarvopadhipratini÷sarvasaæj¤Ãk«ayo virÃgo nirodho nirvÃïaæ tasyemÃni liægÃnyevaæ bhÃgÅyÃni veditavyÃni | (#<Ábh_Sh 510>#) pa¤ca sthÃnÃnyu..........bhik«u÷ k«ÅïÃsrava÷ prati | vi vine | kta manyamasaæ tathà prÃpayituæ mandadà tra ma brahmacaryaæ maithunaæ dharmaæ prati«evituæ | saæprajÃnÃ(no) m­«Ãpabhëitumabhavya÷ mandavikÃreïa kÃmÃnparibhoktuæ | tathà bhavya÷ svayaæ k­taæ sukhaæ du÷khaæ pratyetuæ | pÆrvavadyÃvatsvayaækÃyakÃro 'hetusamutpannamugradu÷khaæ praïÅtamamavyÃya k­tastubhi÷(ti÷) | satrÃsaæ mÃæsaæ bhak«ya(vya)......... 'anyatÃmÃnyatamvà bhayabhairavaæ........saætrÃsamÃpattu rayamasau vajropama÷ samÃdhirayaæ prayogani«Âho manaskÃra÷ ya÷ punaragraphalÃrhattvasaæg­hÅtamanaskÃro 'yaæ prayogani«ÂhÃphalo manaskÃra÷ | ebhi÷ saptabhirmanaskÃrairlokottareïa mÃrgeïÃtyantani«ÂhÃt Ã/prà pà ta÷-ta ityayamucyate sÃ/mo dha ka sarve«Ãæ samyaksaæbuddhÃnÃæ saÓrÃvakasaæyuktÃnÃæ nirdeÓasthÃnÅyÃnÃæ sÃk«ÃtkÃ[ra]sthÃnÅyÃnÃæ tadyathà sarvanÃmakÃyapadakÃyavyaæjanakÃyakÃvyamanu ÓÃstrÃïi || mÃt­kà || || uddÃnam || lak«aïapratisaævedÅ syÃttathaivÃdhimok«ika÷ | prÃvivekyaratigrÃhÅ tadvyÃmÅmÃnsa(mÃæsa)ka÷ || puna÷ prayogani«Âhà k­tyuttaratatphala÷ paÓcimo bhavet | (#<Ábh_Sh 511>#) manaskÃraÓca, dhyÃnÃnÃæ ÃrÆpyÃnÃ(ïÃæ) vibhÃgatà || samÃpattÅ(ttira)abhij¤ÃÓca upapattiÓca liÇgatà | satyÃnÃæ vyavacÃraÓca prativedhastathaiva ca || bhÃvanÃyà vibhaÇgaÓca ni«Âhà bhavati paÓcimà || || ÓrÃvakabhÆmau caturthaæ yogasthÃnam || || samÃptà ÓrÃvakabhÆmi÷ ||