Pancavimsatisahasrika Prajnaparamita, VI-VIII = PSP_6-8 Based on the edition by Takayasu Kimura: Pa¤caviæÓatisÃhasrikà Praj¤ÃpÃramità VI-VIII. Tokyo : Sankibo Busshorin 2006. Input by Klaus Wille, G”ttingen (January 2007) STRUCTURE OF REFERENCES: PSP_nn:n = Pancavimsatisahasrika Prajnaparamita_Vol.:Page #<...># = BOLD ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ #<(PSP_6-8:1)># pa¤caviæÓatisÃhasrikà praj¤ÃpÃramità VI evam ukte Ãyu«man subhÆtir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavan bodhisattvo mahÃsattvo 'bhÃvasvabhÃvai÷ sarvadharmai÷ pa¤cabhir abhij¤Ãbhir anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyate, tat kathaæ bhagavann abhÃvasvabhÃve«u sarvadharme«u bodhisattvasya mahÃsattvasyÃnupÆrvakriyà praj¤Ãyate 'nupÆrvaÓik«ÃnupÆrvapratipat praj¤Ãyate yayÃnupÆrvakriyayÃnupÆrvaÓik«ayÃnupÆrvapratipadÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyate? evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: iha subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena prathamam evaivaæ Órutaæ bhavati. buddhÃnÃæ bhagavatÃm antike bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ buddhadharmaparyupÃsitÃnÃæ pratyekabuddhÃnÃm vÃrhatÃæ vÃnÃgÃminÃæ và sak­dÃgÃminÃæ và srotaÃpannÃnÃæ vÃbhÃvatvÃd buddhÃnÃæ bhagavatÃm abhÃvatvÃt pratyekabuddhÃnÃm abhÃvatvÃd arhatÃm abhÃvatvÃd anÃgÃminÃm abhÃvatvÃt sak­dÃgÃminÃm abhÃvatvÃt srotaÃpannÃnÃm abhÃvatvÃt sarvÃryÃïÃæ nasti sarvasaæskÃrÃïÃæ svabhÃva÷, antaÓo vÃlÃgrakoÂÅsthÃnamÃtrakam apÅti tasya bodhisattvasya mahÃsattvasyaivaæ bhavati: abhÃvà eva buddhà bhagavanto bodhisattvÃÓ ca mahÃsattvÃ÷ pratyekabuddhà arhanto 'nÃgÃmina÷ sak­dÃgÃmina÷ srotaÃpannÃ÷ sarvÃryà yady ahaæ bodhim abhisaæbhotsye yadi và nÃbhisaæbhotsye 'bhÃvà eva sarvadharmÃ÷ yan nÆnam aham anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyeyaæ yÃm abhisaæbudhya sarvasattvÃn bhÃvasaæj¤ÃyÃæ carato 'bhÃve 'nuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau prati«ÂhÃpayi«yÃmi. sa khalu punar bodhisattvo mahÃsattvo 'nuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau saæprati«Âhet sarvasattvÃnÃæ parinirvÃïÃrthÃya so 'nupÆrvakriyÃm ÃrabhetÃnupÆrvaÓik«Ãm #<(PSP_6-8:2)># anupÆrvapratipadam Ãrabheta. atra Óik«itvà pÆrvakà bodhisattvà mahÃsattvà anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbodhum, prathamam eva «aÂsu pÃramitÃsu Óik«ante yad uta dÃnapÃramitÃyÃæ ÓÅlapÃramitÃyÃæ k«ÃntipÃramitÃyÃæ vÅryapÃramitÃyÃæ dhyÃnapÃramitÃyÃæ praj¤ÃpÃramitÃyÃm. iti sÃmÃnyenÃnupÆrvÃbhisamaya÷ punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ prathamacittotpÃdam upÃdÃya dÃnapÃramitÃyÃæ carann Ãtmanà ca dÃnaæ dadÃti parÃæÓ ca dÃnapÃramitÃyÃæ prati«ÂhÃpayati, dÃnasya ca varïaæ bhëate, ye cÃnye dÃnapÃramitÃyÃæ caranti te«Ãæ ca varïavÃdÅ bhavati samanuj¤a÷, sa tena dÃnena mahÃntaæ bhogaskandhaæ pratilabhya dÃnaæ dadÃti vigatamatsareïa cittena, annam annÃrthikÃnÃæ pÃnaæ pÃnÃrthikÃnÃæ vastraæ vastrÃrthikÃnÃæ vilepanaæ vilepanÃrthikÃnÃæ Óayanaæ ÓayanÃrthikÃnÃm upÃÓrayam upÃÓrayÃrthikÃnÃæ pradÅpaæ pradÅpÃrthikÃnÃm anyataram api mÃnu«yakaæ pari«kÃropakaraïaæ dadÃti sa tena dÃnena sattvÃn ÓÅle prati«ÂhÃpayati, samÃdhau praj¤ÃyÃæ vimuktau vimuktij¤ÃnadarÓane ca prati«ÂhÃpayati, sa tenaiva ÓÅlaskandhena samÃdhiskandhena praj¤Ãskandhena vimuktiskandhena vimuktij¤ÃnadarÓanaskandhena ca samanvÃgata÷ ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmim atikrÃmati. ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmim atikramya bodhisattvaniyÃmam avakrÃmati bodhisattvaniyÃmam avakramya buddhak«etraæ pariÓodhayati buddhak«etraæ pariÓodhya sattvÃn paripÃcayati sattvÃn paripÃcya sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpnoti, sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpya dharmacakraæ pravartayati dharmacakraæ pravartya sattvÃæs tri«u yÃne«u prati«ÂhÃpayati, sattvÃæs tri«u yÃne«u prati«ÂhÃpya saæsÃrÃt parimocayati. evaæ khalu subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya dÃnenÃnupÆrvakriyà praj¤Ãyate 'nupÆrvaÓik«ÃnupÆrvapratipat praj¤Ãyate, tac ca sarvaæ nopalabhate. tat kasya #<(PSP_6-8:3)># heto÷? tathà hy asyÃ÷ svabhÃvo nÃsti. iti dÃnapÃramitayÃnupÆrvÃbhisamaya÷ punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ prathamacittotpÃdam upÃdÃyÃtmanà ca ÓÅlapÃramitÃyÃæ caran dÃnaæ dadÃti, parÃæÓ ca ÓÅlapÃramitÃyÃæ prati«ÂhÃpayati dÃne prati«ÂhÃpayati ÓÅlapÃramitÃyÃÓ ca varïaæ bhëate ye cÃnye ÓÅlapÃramitÃyÃæ caranti te«Ãæ ca varïavÃdÅ bhavati samanuj¤a÷, sa tena ÓÅlena sattvä ÓÅle prati«ÂhÃpayati, samÃdhau praj¤ÃyÃæ vimuktau vimuktij¤ÃnadarÓane ca prati«ÂhÃpayati, sa tenaiva ÓÅlaskandhena samÃdhiskandhena praj¤Ãskandhena vimuktiskandhena ca vimuktij¤ÃnadarÓanaskandhena samanvÃgatah. ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmim atikrÃmati ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmim atikramya bodhisattvaniyÃmam avakrÃmati bodhisattvaniyÃmam avakramya buddhak«etraæ pariÓodhayati buddhak«etraæ pariÓodhya sattvÃn paripÃcayati sattvÃn paripÃcya sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpnoti sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpya dharmacakraæ pravartayati dharmacakraæ pravartya sattvÃæs tri«u yÃne«u prati«ÂhÃpayati sattvÃæs tri«u yÃne«u prati«ÂhÃpya saæsÃrÃt parimocayati. evaæ khalu subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya ÓÅlenÃnupÆrvakriyà praj¤Ãyate 'nupÆrvaÓik«ÃnupÆrvapratipat praj¤Ãyate, tac ca sarvaæ nopalabhate. tat kasya heto÷? tathà hy asyÃ÷ svabhÃvo nÃsti. iti ÓÅlapÃramitayÃnupÆrvÃbhisamaya÷ punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ prathamacittotpÃdam upÃdÃyÃtmanà ca k«ÃntipÃramitÃyÃæ caran dÃnaæ dadÃti, ÓÅlaæ ca rak«ati parÃæÓ ca k«ÃntipÃramitÃyÃæ prati«ÂhÃpayati dÃne ÓÅle ca prati«ÂhÃpayati k«ÃntipÃramitÃyÃÓ ca varïaæ bhëate. ye cÃnye k«ÃntipÃramitÃyÃæ caranti te«Ãæ ca varïavÃdÅ bhavati samanuj¤a÷, sa tayà k«Ãntyà sattvä ÓÅle prati«ÂhÃpayati samÃdhau praj¤ÃyÃæ vimuktau vimuktij¤ÃnadarÓane ca prati«ÂhÃpayati, sa tena ca ÓÅlaskandhena samÃdhiskandhena praj¤Ãskandhena vimuktiskandhena vimuktij¤ÃnadarÓanaskandhena #<(PSP_6-8:4)># ca samanvÃgata÷, ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmim atikrÃmati ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmim atikramya bodhisattvaniyÃmam avakrÃmati bodhisattvaniyÃmam avakramya buddhak«etraæ pariÓodhayati buddhak«etraæ ca pariÓodhya sattvÃn paripÃcayati sattvÃn paripÃcya sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpnoti sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpya dharmacakraæ pravartayati, dharmacakraæ pravartya sattvÃæs tri«u yÃne«u prati«ÂhÃpayati, sattvÃæs tri«u yÃne«u prati«ÂhÃpya saæsÃrÃt parimocayati. evaæ khalu subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya k«ÃntyÃnupÆrvakriyà praj¤Ãyate 'nupÆrvaÓik«ÃnupÆrvapratipat praj¤Ãyate, tac ca sarvaæ nopalabhate. tat kasya heto÷? tathà hy asyÃ÷ svabhÃvo nÃsti. iti k«ÃntipÃramitayÃnupÆrvÃbhisamaya÷ punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ prathamacittotpÃdam upÃdÃyÃtmanà ca vÅryapÃramitÃyÃæ caran dÃnaæ dadÃti ÓÅlaæ rak«ati k«Ãntyà saæpÃdayati, parÃæÓ ca vÅryapÃramitÃyÃæ prati«ÂhÃpayati, dÃne ÓÅle k«Ãntau ca prati«ÂhÃpayati, vÅryapÃramitÃyÃÓ ca varïaæ bhëate, ye cÃnye vÅryapÃramitÃyÃæ caranti te«Ãæ ca varïavÃdÅ bhavati samanuj¤ah. sa tena vÅryeïa sattvä ÓÅle prati«ÂhÃpayati, samÃdhau praj¤ÃyÃæ vimuktau vimuktij¤ÃnadarÓane ca prati«ÂhÃpayati. sa tenaiva ÓÅlaskandhena samÃdhiskandhena praj¤Ãskandhena vimuktiskandhena vimuktij¤ÃnadarÓanaskandhena ca samanvÃgata÷ ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmim atikrÃmati, ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmim atikramya bodhisattvaniyÃmam avakrÃmati bodhisattvaniyÃmam avakramya buddhak«etraæ pariÓodhayati, buddhak«etraæ pariÓodhya sattvÃn paripÃcayati sattvÃn paripÃcya sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpnoti, sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpya dharmacakraæ pravartayati dharmacakraæ pravartya sattvÃæs tri«u yÃne«u prati«ÂhÃpayati, sattvÃæs tri«u yÃne«u prati«ÂhÃpya saæsÃrÃt parimocayati. evaæ khalu subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya vÅryeïÃnupÆrvakriyà praj¤Ãyate 'nupÆrvaÓik«ÃnupÆrvapratipat praj¤Ãyate, tac ca sarvaæ nopalabhate. tat kasya heto÷? tathà hy asyÃ÷ svabhÃvo nÃsti. #<(PSP_6-8:5)># iti vÅryapÃramitayÃnupÆrvÃbhisamaya÷ punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ prathamacittotpÃdam upÃdÃyÃtmanà ca dhyÃnapÃramitÃyÃæ caran dÃnaæ dadÃti ÓÅlaæ rak«ati k«Ãntyà saæpÃdayati vÅryam Ãrabhate, parÃæÓ ca dhyÃnapÃramitÃyÃæ prati«ÂhÃpayati, dÃne ÓÅle k«Ãntau vÅrye ca prati«ÂhÃpayati, dhyÃnapÃramitÃyÃÓ ca varïaæ bhëate, ye cÃnye dhyÃnapÃramitÃyÃæ caranti te«Ãæ ca varïavÃdÅ bhavati samanuj¤a÷. sa tena dhyÃnena sattvä ÓÅle prati«ÂhÃpayati, samÃdhau praj¤ÃyÃæ vimuktau vimuktij¤ÃnadarÓane ca prati«ÂhÃpayati. sa tenaiva ÓÅlaskandhena samÃdhiskandhena praj¤Ãskandhena vimuktiskandhena vimuktij¤ÃnadarÓanaskandhena ca samanvÃgata÷ ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmim atikrÃmati, ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmim atikramya bodhisattvaniyÃmam avakrÃmati bodhisattvaniyÃmam avakramya buddhak«etraæ pariÓodhayati, buddhak«etraæ pariÓodhya sattvÃn paripÃcayati, sattvÃn paripÃcya sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpnoti, sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpya dharmacakraæ pravartayati dharmacakraæ pravartya sattvÃæs tri«u yÃne«u prati«ÂhÃpayati, sattvÃæs tri«u yÃne«u prati«ÂhÃpya saæsÃrÃt parimocayati. evaæ khalu subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya dhyÃnenÃnupÆrvakriyà praj¤Ãyate 'nupÆrvaÓik«ÃnupÆrvapratipat praj¤Ãyate, tac ca sarvaæ nopalabhate. tat kasya heto÷? tathà hy asyÃ÷ svabhÃvo nÃsti. iti dhyÃnapÃramitayÃnupÆrvÃbhisamaya÷ punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ prathamacittotpÃdam upÃdÃyÃtmanà ca praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran dÃnaæ dadÃti ÓÅlaæ rak«ati k«Ãntyà saæpÃdayati vÅryam Ãrabhate dhyÃna¤ ca samÃpadyate, parÃæÓ ca praj¤ÃpÃramitÃyÃæ prati«ÂhÃpayati, dÃne ÓÅle k«Ãntau vÅrye dhyÃne ca prati«ÂhÃpayati, praj¤ÃpÃramitÃyÃÓ ca varïaæ bhëate, ye cÃnye praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caranti te«Ãæ ca varïavÃdÅ bhavati samanuj¤a÷. sa tayà praj¤ayà sattvä ÓÅle prati«ÂhÃpayati, samÃdhau praj¤ÃyÃæ vimuktau vimuktij¤ÃnadarÓane ca prati«ÂhÃpayati. sa tenaiva ÓÅlaskandhena samÃdhiskandhena #<(PSP_6-8:6)># praj¤Ãskandhena vimuktiskandhena vimuktij¤ÃnadarÓanaskandhena ca samanvÃgata÷ ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmim atikrÃmati, ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmim atikramya bodhisattvaniyÃmam avakrÃmati, bodhisattvaniyÃmam avakramya buddhak«etraæ pariÓodhayati, buddhak«etraæ pariÓodhya sattvÃn paripÃcayati, sattvÃn paripÃcya sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpnoti, sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpya dharmacakraæ pravartayati, dharmacakraæ pravartya sattvÃæs tri«u yÃne«u prati«ÂhÃpayati, sattvÃæs tri«u yÃne«u prati«ÂhÃpya saæsÃrÃt parimocayati. evaæ khalu subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ayÃnupÆrvakriyà praj¤Ãyate 'nupÆrvaÓik«Ã praj¤Ãyate 'nupÆrvapratipat praj¤Ãyate, tac ca sarvaæ nopalabhyate. tat kasya heto÷? tathà hy asyÃ÷ svabhÃvo nÃsti. iti praj¤ÃpÃramitayÃnupÆrvÃbhisamaya÷ punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo 'nupÆrvakriyÃyÃæ Óik«ate 'nupÆrvaÓik«ÃyÃm anupÆrvapratipadi sa prathamacittotpÃdam upÃdÃya, sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrair abhÃvasvabhÃvÃn sarvadharmÃn adhimucya buddhÃnusm­tiæ bhÃvayati, dharmÃnusm­tiæ bhÃvayati saæghÃnusm­tiæ bhÃvayati, ÓÅlÃnusm­tim bhÃvayati, tyÃgÃnusm­tiæ bhÃvayati, devatÃnusm­tiæ bhÃvayati. kathaæ ca subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo buddhÃnusm­tiæ bhÃvayati? iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ tathÃgatam arhantaæ samyaksaæbuddhaæ na rÆpato manasikaroti, na vedanÃto na saæj¤Ãto na saæskÃrato na vij¤Ãnato manasikaroti. tat kasya heto÷? tathà hi rÆpasvabhÃvo nÃsti, vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ vij¤Ãnasya svabhÃvo nÃsti, yasya svabhÃvo nÃsti so 'bhÃva÷. tat kasya heto÷? asm­tir amanasikÃrà buddhÃnusm­ti÷ rÆpÃdyamanasikÃreïa buddhÃnusm­tyÃ. punar aparaæ subhÆte tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho na dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïair manasikartavyo na suvarïakÃyo manasikartavyo #<(PSP_6-8:7)># na vyÃmamÃtrayà prabhayà manasikartavyo nÃÓÅtyanuvya¤janair manasikartavya÷. tat kasya heto÷? tathà hi tasya svabhÃvo nÃsti, yasya svabhÃvo nÃsti so 'bhÃva÷. tat kasya heto÷? asm­tir amanasikÃrà buddhÃnusm­tir lak«aïÃdyamanasikÃreïa buddhÃnusm­tyÃ. punar aparaæ subhÆte tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho na ÓÅlaskandhato manasikartavyo na samÃdhiskandhato na praj¤Ãskandhato na vimuktiskandhato na vimuktij¤ÃnadarÓanaskandhato manasikartavya÷. tat kasya heto÷? tathà hi te«Ãæ svabhÃvo nÃsti, yasya svabhÃvo nÃsti so 'bhÃva÷. tat kasya heto÷? asm­tir amanasikÃrà buddhÃnusm­ti÷ ÓÅlÃdiskandhÃmanasikÃreïa buddhÃnusm­tyÃ. punar aparaæ subhÆte tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho na daÓabhis tathÃgatabalair manasikartavyo na caturbhir vaiÓÃradyair na catas­bhi÷ pratisaævidbhir manasikartavyo na mahÃkaruïayà na mahÃmaitryà nëÂÃdaÓabhir Ãveïikair buddhadharmair manasikartavya÷. tat kasya heto÷? tathà hi te«Ãæ svabhÃvo nÃsti, yasya svabhÃvo nÃsti so 'bhÃva÷. tat kasya heto÷? asm­tir amanasikÃrà buddhÃnusm­tir daÓabalÃdyamanasikÃreïa buddhÃnusm­tyÃ. punar aparaæ subhÆte tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho na pratÅtyasamutpÃdato manasikartavya÷. tat kasya heto÷? tathà hy asya svabhÃvo nÃsti, yasya svabhÃvo nÃsti so 'bhÃva÷. tat kasya heto÷? asm­tir amanasikÃrà buddhÃnusm­ti÷ pratÅtyasamutpÃdÃmanasikÃreïa buddhÃnusm­tyÃ. evaæ khalu subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà buddhÃnusm­tir manasikartavyÃ÷. evaæ khalv asyÃnupÆrvakriyà praj¤Ãyate 'nupÆrvaÓik«ÃnupÆrvapratipat praj¤Ãyate. sa ihÃnupÆrvakriyÃyÃm anupÆrvaÓik«ÃyÃm anupÆrvapratipadi Óik«amÃïo 'nupÆrvaprasthÃnaiÓ catvÃri sm­tyupasthÃnÃni paripÆrayati, catvÃri samyakprahÃïÃni catura ­ddhipÃdÃn pa¤cendriyÃïi pa¤cabalÃni saptabodhyaÇgÃny ÃryëÂÃÇgamÃrgaæ ÓÆnyatÃsamÃdhim ÃnimittasamÃdhim #<(PSP_6-8:8)># apraïihitasamÃdhiæ paripÆrayati, apramÃïadhyanÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃni paripÆrayati, sarvapÃramitÃ÷ sarvaÓÆnyatà abhij¤ÃdaÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmÃn paripÆrayati, mahÃkaruïÃæ paripÆrayati, mahÃmaitrÅæ paripÆrayati, sarvÃkÃraj¤atÃæ paripÆrayati, abhÃvasvabhÃvayogena so 'bhÃvasvabhÃvÃæÓ caiva sarvadharmÃn abhisaæbhotsyate yatra svabhÃvasaæj¤Ãpi nÃsti. iti buddhÃnusm­ti÷ kathaæ ca subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena dharmÃnusm­tir bhÃvayitavyÃ. iha subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà na kuÓalà dharmà manasikartavyà nÃkuÓalà dharmà manasikartavyà na vyÃk­tà dharmà manasikartavyà nÃvyÃk­tà dharmà manasikartavyà na laukikà na lokottarà na sÃmi«Ã na nirÃmi«Ã nÃryà nÃnÃryà na sÃsravà nÃnÃsravà na kÃmadhÃtuparyÃpannà na rÆpadhÃtuparyÃpannà nÃrÆpyadhÃtuparyÃpannà na saæsk­tà nÃsaæsk­tà dharmà manasikartavyÃ÷. tat kasya heto÷? tathà hi te«Ãæ dharmÃïÃæ svabhÃvo nÃsti ye«Ãæ svabhÃvo nÃsti te 'bhÃvÃ÷. tat kasya heto÷? asm­tir amanasikÃrà dharmÃnusm­ti÷. sa iha dharmÃnusm­tyÃæ Óik«itvÃbhÃvasvabhÃvayogena yÃvat sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpsyati. so 'bhÃvasvabhÃvÃæÓ caiva sarvadharmÃn abhisaæbhotsyate yatra svabhÃvasaæj¤Ãpi nÃsti. evaæ khalu subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena dharmÃnusm­tir bhÃvayitavyà yatrÃïv api sm­tikarma nÃsti, ka÷ punar vÃda÷ sm­tivigama÷. iti dharmÃnusm­ti÷ kathaæ ca subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena saæghÃnusm­tir bhÃvayitavyÃ. iha subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà saægho 'bhÃvasvabhÃvato 'nusmartavyo yo so bhagavata÷ ÓrÃvakasaæghaÓ catvÃra÷ puru«ayugÃ÷, a«Âau mahÃpuru«apudgalÃ÷. tat kasya heto÷? tathà hi te«Ãæ svabhÃvo nÃsti ye«Ãæ svabhÃvo nÃsti te 'bhÃvà abhÃvasvabhÃvapratibhÃvitÃÓ caivocyante catvÃra÷ puru«ayugà a«Âau mahÃpuru«apudgalÃ÷. tat kasya heto÷? asm­tir amanasikÃrà saæghÃnusm­ti÷. sa iha saæghÃnusm­tyÃæ Óik«itvÃbhÃvasvabhÃvayogena yÃvat #<(PSP_6-8:9)># sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpsyati. so 'bhÃvasvabhÃvÃæÓ caiva sarvadharmÃn abhisaæbhotsyate yatra svabhÃvasaæj¤Ãpi nÃsti. evaæ khalu subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena saæghÃnusm­tir bhÃvayitavyà yatrÃïv api sm­tikarma nÃsti, ka÷ punar vÃda÷ sm­tivigama÷. iti saæghÃnusm­ti÷ kathaæ ca subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena ÓÅlÃnusm­tir bhÃvayitavyÃ. iha subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà akhaï¬e 'cchidre 'Óabale 'kalmëe 'parÃm­«Âe 'bhuji«ye vij¤apraÓaste susamÃtte samÃdhisaævartanÅye ÓÅle prati«Âhite nÃbhÃvasvabhÃvato manasikartavyam tac chÅlaæ yatrÃïv api sm­tikarma nÃsti, ka÷ punar vÃda÷ sm­tivigama÷. tat kasya heto÷? tathà hi te«Ãæ svabhÃvo nÃsti yasya svabhÃvo nÃsti so 'bhÃva÷. evaæ manasikurvÃïo 'nupÆrveïa yÃvat sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpsyati. tat kasya heto÷? asm­tir amanasikÃrà ÓÅlÃnusm­ti÷. evaæ khalu subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena ÓÅlÃnusm­tir manasikartavyÃ, yatra svabhÃvasaæj¤Ãpi nÃsti, ka÷ punar vÃdo 'bhÃvasaæj¤ÃyÃ÷. iti ÓÅlÃnusm­ti÷ kathaæ ca subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà tyÃgÃnusm­tir bhÃvayitavyÃ. iha subhÆte bodhisattvena mahÃsattvenÃbhÃvasvabhÃvayogena tyÃgo 'nusmartavyo yadi vÃmi«atyÃgo yadi và dharmatyÃga÷. tat kasya heto÷? cittam evaæ notpadyate dadÃmi và na dadÃmi và parityajÃmi và na parityajÃmi vÃÇgapratyaÇgÃni tyajatà naivaæ cittam utpÃdayitavyaæ yatrÃïv api sm­tikarma nÃsti ka÷ punar vÃda÷ sm­tivigama÷. tat kasya heto÷? tathà hi te«Ãæ svabhÃvo nÃsti ye«Ãæ svabhÃvo nÃsti te 'bhÃvÃ÷. evaæ manasikurvÃïo 'nupÆrveïa yÃvat sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpsyati. tat kasya heto÷? asm­tir amanasikÃrà tyÃgÃnusm­ti÷. evaæ khalu subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà tyÃgÃnusm­tir manasikartavyà yatra svabhÃvasaæj¤Ãpi nÃsti, ka÷ punar vÃdo 'bhÃvasaæj¤ÃyÃ÷. iti tyÃgÃnusm­ti÷ #<(PSP_6-8:10)># kathaæ ca subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà devatÃnusm­tir manasikartavyÃ÷. iha subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena ye devÃ÷ srotaÃpannÃÓ cÃturmahÃrÃjakÃyike«u deve«ÆpapannÃs traystriæÓe«u yÃme«u tusite«u nirmÃnarati«u paranirmitavaÓavarti«u deve«ÆpapannÃs te 'bhÃvasvabhÃvato manasikartavyÃ÷. tat kasya heto÷? tathà hi te«Ãæ svabhÃvo nÃsti ye«Ãæ svabhÃvo nÃsti te 'bhÃvà evaæ manasikurvÃïo 'nupÆrveïa yÃvat sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpsyati. tat kasya heto÷? asm­tir amanasikÃrà devatÃnusm­ti÷. evaæ khalu subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena devatÃnusm­tir manasikartavyà yatra svabhÃvasaæj¤Ãpi nÃsti, ka÷ punar vÃdo 'bhÃvasaæj¤ÃyÃ÷. iti devatÃnusm­ti÷ evaæ khalu subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya «a¬anusm­tÅr manasikurvato 'nupÆrvakriyà praj¤Ãyate 'nupÆrvaÓik«ÃnupÆrvapratipat praj¤Ãyate. iti «a¬anusm­taya÷ punar aparaæ subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratÃnupÆrvakriyÃæ paripÆrayitukÃmenÃnupÆrvaÓik«Ãm anupÆrvapratipadaæ paripÆrayitukÃmenÃbhÃvasvabhÃvayogenÃdhyÃtmaÓÆnyatÃyÃæ Óik«itavyam, bahirdhÃÓÆnyatÃyÃæ Óik«itavyam, adhyÃtmabahirdhà ÓÆnyatÃyÃæ Óik«itavyam, yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyÃæ Óik«itavyam. sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrge«u Óik«itavyam, ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhe«u Óik«itavyam, ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤ÃdaÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharme«u Óik«itavyam abhÃvasvabhÃvayogena. daÓasu pÃramitÃsu daÓasu bodhisattvabhÆmi«u Óik«itavyam, mahÃkaruïÃyÃæ Óik«itavyam, sa evaæ bodhimÃrge Óik«amÃïo 'bhÃvasvabhÃvÃn sarvadharmÃn abhisaæbhotsyate, yatrÃïv api sm­tikarma nÃsti kuta÷ punà rÆpaæ và vedanÃsaæj¤ÃsaæskÃrà vij¤Ãnaæ vÃ, evaæ #<(PSP_6-8:11)># skandhadhatvÃyatanapratÅtyasamutpÃda và pratÅtyasamutpÃdÃÇgÃni và pÃramità và ÓÆnyatà vÃ, bodhipak«yadharmÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattayo và vimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhaÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤ÃdaÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmà và sarvÃkÃraj¤atà và nedaæ sthÃnaæ vidyate. evaæ khalu subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà anupÆrvakriyà praj¤Ãyate 'nupÆrvaÓik«Ã praj¤Ãyate 'nupÆrvapratipat praj¤Ãyate, yatra kriyÃyaæ cittaæ caryà pratipac chik«Ã ca pravartate. evam ukte Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavann abhÃvasvabhÃvÃ÷ sarvadharmÃs tan nÃsti rÆpaæ vedanÃsaæj¤ÃsaæskÃrÃ÷, nÃsti vij¤Ãnaæ nÃsti skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdà nÃsti pratÅtyasamutpÃdÃÇgÃni nÃsti pÃramità nÃsti ÓÆnyatà nÃsti sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgà nÃsti ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃni nÃsti ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤Ã nÃsti daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmà nÃsti sarvÃkÃraj¤atà nÃsti buddho nÃsti dharmo nÃsti saægho nÃsti mÃrgo nÃsti phalaæ nÃsti saækleÓo nÃsti vyavadÃnaæ nÃsti prÃptir nÃsty abhisamayo yÃvan nÃsti sarvadharmÃ÷. evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: api nu subhÆte 'bhÃvasvabhÃve«u sarvadharme«v astità và nÃstità vopalabhate. subhÆtir Ãha: no bhagavann abhÃve«u sarvadharme«v astità và nÃstità vopalabhate. bhagavÃn Ãha: tat katham idaæ subhÆte evaæ bhavati, yady abhÃvasvabhÃvÃ÷ sarvadharmÃs tan nÃsti rÆpaæ vedanÃsaæj¤ÃsaæskÃrÃ, nÃsti vij¤Ãnam, nÃsti skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdà nÃsti pratÅtyasamutpÃdÃÇgÃni nÃsti pÃramitÃÓÆnyatÃbodhipak«yadharmaryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhaÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤ÃdaÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmà nÃsti sarvÃkÃraj¤atà nÃsti buddhadharmasaæghaphalaæ #<(PSP_6-8:12)># mÃrgasaækleÓavyavadÃnaprÃptÃbhisamayà yavan nÃsti sarvadharmà iti. evam ukte Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: nÃhaæ bhagavann atra dharme«u kÃÇk«Ãmi na vicikitsÃmi, api tu khalu bhagavan bhavi«yanty anÃgate 'dhvani bhik«ava÷ ÓrÃvakayÃnikÃÓ ca pratyekabuddhayÃnikÃÓ ca bodhisattvayÃnikÃÓ ca ta evaæ vak«yanti, abhÃvasvabhÃvÃ÷ sarvadharmÃ÷ ko 'tra saækliÓyate và vyavadÃyate và na saækleÓo na vyavadÃnaæ te jÃnanta÷ ÓÅlavipannÃÓ ca bhavi«yanti d­«ÂivipannÃÓ ca bhavi«yanti, ÃcÃravipannÃÓ ca te«Ãæ ÓÅlavipannÃnÃæ d­«ÂivipannÃnÃm ÃcÃravipannÃnÃæ trayÃïÃm gatÅnÃm anyatarà gati÷ pratikÃÇk«itavyÃ, narakagatir và tiryagyonigatir và yamalokagatir vÃ, idam apy ahaæ bhagavann anÃgataæ bhayaæ saæpaÓyamÃnas tathÃgatam arhantaæ samyaksaæbuddham etad arthaæ prcchÃmi. api tu khalu punar bhagavann aham ete«u dharme«u na kÃÇk«Ãmi na vicikitsÃmi. bhagavÃn Ãha: sÃdhu sÃdhu subhÆte evam etad yathà vadasy evam etat. evam ukte Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavann abhÃvasvabhÃvÃ÷ sarvadharmÃ÷ kam arthavaÓaæ saæpaÓyamÃnà bodhisattvà mahÃsattvÃ÷ sattvÃnÃm arthÃyÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæboddhuæ saæprasthitÃ÷. bhagavÃn Ãha: yata eva subhÆte 'bhÃvasvabhÃvÃ÷ sarvadharmÃs tata eva bodhisattvà mahÃsattvà anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæboddhuæ saæprasthitÃ÷. tat kasya heto÷? tathà hi du÷khÃk«ayaÓ ca subhÆte upalaæbho nopalaæbhasaæj¤ina÷ prÃptir nÃbhisamayo nÃnuttarà ca samyaksaæbodhi÷. subhÆtir Ãha: kiæ punar bhagavann anupalaæbhasya prÃptir vÃbhisamayo vÃnuttarà và samyaksaæbodhi÷. bhagavÃn Ãha: anupalaæbha eva subhÆte prÃptir anupalaæbha evÃbhisamaya÷, anupalaæbha evÃnuttarà samyaksaæbodhi÷, dharmadhÃtor avikopitatÃm upÃdÃya dharmadhÃtuæ sa icched vikopayituæ yo 'nupalaæbhaprÃptiæ #<(PSP_6-8:13)># và 'bhisamayaæ vÃnuttarÃæ và samyaksaæbodhim icchet. subhÆtir Ãha: yadi bhagavann anupalaæbhasya na prÃptir nÃbhisamayo nÃnuttarà samyaksaæbodhi÷, anupalaæbha eva prÃptir anupalaæbha evÃbhisamayo 'nupalaæbha evÃnuttarà samyaksaæbodhi÷, tat kuta÷ punar bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasya prathamà bhÆmi÷, kuto dvitÅyà kutas t­tÅyà yÃvat kuto daÓamÅ bhÆmi÷, kuto 'nuttarà samyaksaæbodhi÷, kuto 'nutpattidharmak«Ãnti÷ kuto vipÃkajà abhij¤Ã, kuto vipÃkajan dÃnaæ, kuto vipÃkajaæ ÓÅlaæ, kuto vipÃkajà k«Ãnti÷, kuto vipÃkajaæ vÅryaæ, kuto vipÃkaja÷ samÃdhi÷, kuto vipÃkajà praj¤Ã yatra vipÃke sthitvà vipÃkajair dharmai÷ sattvÃæÓ ca paripÃcayati, buddhak«etraæ ca parig­hïÃti, buddhÃæÓ ca bhagavata upati«Âhati, annena ca pÃnena ca yÃnaiÓ ca vastravastugandhamÃlyavilepanacÆrïacÅvaracchattradhvajapatÃkÃbhi÷ ÓayanÃsanopÃÓrayeïa pradÅpenÃnyatarÃnyatarÃbhir và mÃnu«yakÅbhi÷ saæpattibhis tÃÓ cÃsya nocchedyante yÃvat parinirv­tasya ÓarÅre ÓrÃvake«u ca vipacyate tac ca na k«Åyate. evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: yata eva subhÆte 'nupalaæbhas tata eva prathamà bhÆmir dvitÅyà bhÆmis t­tÅyà bhÆmir yÃvad daÓamÅ bhÆmis tasyaiva vipÃkajÃ÷ pa¤cÃbhij¤Ãs tataÓ caivaiæ vipÃkajaæ dÃnaæ ÓÅlaæ k«Ãntiæ vÅryaæ dhyÃnaæ praj¤Ã ca tataÓ caiva kuÓalamÆlÃni vipÃkajÃni yai÷ kuÓalamÆlai÷ sarvasattvÃnÃm arthaæ karoti buddhak«etra¤ ca parig­hïÃti, buddhÃæÓ ca bhagavata upati«Âhati. annapÃnayÃnaÓayanÃsanavastragandhamÃlyavilepanacÆrïacÅvaracchattradhvajapatÃkÃbhirÆpÃÓrayeïa prÃdÅpenÃnyatarÃnyatarÃbhir và mÃnu«yopakaraïasaæpattibhis tÃÓ cÃsya nopacchidyante, yÃvat parinirv­tasya caiva pÆjÃ÷ pravartante ÓarÅre ÓrÃvake«u ca vipacyante. evam ukte Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: anupalaæbhasya ca bhagavan dÃnasya ca ÓÅlasya ca k«ÃnteÓ ca vÅryasya ca dhyÃnasya ca praj¤ÃyÃÓ cÃbhij¤ÃnÃæ ca ko viÓe«a÷? kin nÃnÃkaraïam? #<(PSP_6-8:14)># evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: anupalaæbhasya ca subhÆte dÃnaÓÅlak«ÃntivÅryadhyÃnapraj¤Ãbhij¤ÃnÃæ ca na ki¤cin nÃnÃkaraïaæ ye«Ãæ khalu puna÷ subhÆte 'nupaliptaæ dÃnaæ ÓÅlaæ k«Ãntiæ vÅryaæ dhyÃnaæ praj¤Ãbhij¤Ã ca te«Ãæ nÃnÃkaraïaæ nirdi«Âam. subhÆtir Ãha: kathaæ punar bhagavann anupaliptÃnÃæ dÃnaÓÅlak«ÃntivÅryadhyÃnapraj¤ÃnÃm abhij¤Ãnä ca na ki¤cin nÃnÃkaraïaæ nirdiÓyate? bhagavÃn Ãha: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann anupalabhya dÃnam anupalabhya pratigrÃhakaæ dÃnaæ dadÃti, anupalabhya ÓÅlaæ rak«ati, anupalabhya k«Ãntyà saæpÃdayati, anupalabhya vÅryam Ãrabhate, anupalabhya dhyÃnaæ samÃpadyate, anupalabhya praj¤Ãæ bhÃvayati, anupalabhyÃbhij¤Ãsu carati, anupalabhya sm­tyupasthÃnÃæ bhÃvayati, evaæ samyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgÃni, anupalabhya mÃrgaæ bhÃvayati, anupalabhya trÅïi vimok«amukhÃni bhÃvayati, anupalabhyÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃni bhÃvayati, anupalabhy daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmÃn bhÃvayati, anupalabhya sattvÃn paripÃcayati, anupalabhya buddhak«etraæ pariÓodhayati, anupalabhya buddhadharmÃn bodhim abhisaæbudhyate. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo 'nupalaæbhayogena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran durÃdhar«o bhavati, mÃrair và mÃrakÃyikÃbhir và devatÃbhi÷. iti sarvadharmÃbhÃvasvabhÃvaj¤ÃnenÃnupÆrvÃbhisamaya÷ ity ukto 'nupÆrvÃbhisamaya÷ Ãryapa¤caviæÓatisÃhasrikÃyÃæ bhagavatyÃæ praj¤ÃpÃramitÃyÃm abhisamayÃlaækÃrÃnusÃreïa saæÓodhitÃyÃm anupÆrvÃbhisamayÃdhikÃro 'nukramaÓik«Ãparivarta÷ «a«Âha÷ #<(PSP_6-8:15)># pa¤caviæÓatisÃhasrikà prajÃpÃramità VII evam ukte Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: kathaæ bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann ekacittena «aÂpraj¤Ã÷ parig­hïÃti, catvÃri dhyÃnÃni catvÃry apramÃïÃni catasra ÃrÆpyasamÃpattÅÓ catvÃri sm­tyupasthÃnÃni catvÃri samyakprahÃïÃni catura ­ddhipÃdÃn pa¤cendriyÃïi pa¤cabalÃni saptabodhyaÇgÃny ÃryëÂÃÇgamÃrgÃn trÅïi vimok«amukhÃni catvÃry ÃryasatyÃny a«Âau vimok«Ãn navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattÅ÷ pa¤cÃbhij¤Ã adhyÃtmaÓÆnyatÃæ yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃæ daÓabalÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido mahÃkaruïÃm a«ÂÃdaÓÃveïikÃn buddhadharmÃn aÓÅtyanuvya¤janÃni dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïÃni parig­hïÃti. ity ekacittak«aïÃbhisamaya÷ samÃnyena bhagavÃn Ãha: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran yad dÃnaæ dadÃti tan nÃnyatra praj¤ÃpÃramitayà parig­hÅtaæ, yac chÅlaæ rak«ati, yayà k«Ãntyà saæpÃdayati, yad vÅryam Ãrabhate, yad dhyÃnaæ samÃpadyate, yÃæ praj¤Ãæ bhÃvayati, tan nÃnyatra praj¤ÃpÃramitayà parig­hÅtaæ, yad apramÃïaæ samÃpadyate, yà ÃrÆpyasamÃpattÅ÷, yat sm­tyupasthÃnaæ yaæ samyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgaæ bhÃvayati, yad ÃryasatyaÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤Ãvimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhaæ bhÃvayati, yÃm adhyÃtmaÓÆnyatÃæ yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃæ, yÃn daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikÃn buddhadharmÃn yÃæ mahÃkaruïÃæ bhÃvayati, yÃni dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïÃny aÓÅtyanuvya¤janÃni parig­hïÃti, tan nÃnyatra praj¤ÃpÃramirayà parig­hÅtam. evam ukte Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: kathaæ bhagavan praj¤ÃpÃramitÃparig­hÅto bodhisattvo mahÃsattva ekacittena «aÂpÃramitÃ÷ parig­hïÃti? sarvaÓÆnyatÃæ sarvabodhipak«Ãn dharmÃn ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃniÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤ÃdaÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmÃn #<(PSP_6-8:16)># mahÃkaruïÃæ dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïÃny aÓÅtyanuvya¤janÃni parig­hïÃti? bhagavÃn Ãha: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitayà parig­hÅto yad dÃnaæ dadÃti tatra na dvayasaæj¤Å bhavati, yac chÅlaæ rak«ati, yayà k«Ãntyà saæpÃdayati, yad vÅryam Ãrabhate, yad dhyÃnaæ samÃpadyate, yÃæ praj¤Ãæ bhÃvayati tatra na dvayasaæj¤Å bhavati, yÃvad bodhipak«yÃn dharmÃn bhÃvayati, tatra na dvayasaæj¤Å bhavati. evam ÃryasatyÃpramÃïadhyÃïÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃni ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤ÃdaÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikÃn buddhadharmÃn, yÃæ mahÃkaruïÃæ, yÃni dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïÃni, aÓÅtyanuvya¤janÃni parig­hïÃti, tatra na dvayasaæj¤Å bhavati. subhÆtir Ãha: kathaæ ca bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran dÃnaæ dadÃti na dvayasaæj¤Å bhavati? evaæ ÓÅlaæ k«Ãntiæ vÅryaæ dhyÃnaæ praj¤Ãæ bhÃvayati, na ca dvayasaæj¤Å bhavati, adhyÃtmaÓÆnyatÃæ yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃæ bhÃvayati, na ca dvayasaæj¤Å bhavati, evaæ saptatriæÓadbodhipak«yÃn dharmÃn ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃni ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤ÃdaÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmÃn mahÃkaruïÃæ dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïÃny aÓÅtyanuvya¤janÃny abhinirharati, na ca dvayasaæj¤Å bhavati? bhagavÃn Ãha: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran dÃnapÃramitÃæ paripÆrayati, sa tatra dÃnapÃramitÃyÃæ sarvÃ÷ «aÂpÃramità antargatÃ÷ k­tvà dÃnaæ dadÃti, yÃvat sarvabodhipak«yÃn dharmÃn antargatÃæ k­tvà dÃnaæ dadÃti. sa khalu puna÷ subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo yasmin samaye praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran dÃnaæ dadÃti sa tatrÃnÃsrave citte sthitvà dÃnaæ dadÃti sa tatrÃnÃsrave citte sthito nimittaæ na samanupaÓyati. kasmai và dadÃmi? kiæ và dadÃmi? kena và dadÃmi? sa nimittÃpagatena cittena dÃnaæ dadÃti, anÃsraveïa vigatat­«ïena vigatabhavena #<(PSP_6-8:17)># sa tad dÃnaæ na samanupaÓyati, tac cittaæ na samanupaÓyati, taæ pratigrÃhakaæ na samanupaÓyati, yÃvat sarvadharmÃn na samanupaÓyati. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran nimittopagatena cittena ÓÅlaæ rak«ati, sa tac chÅlaæ na samasnupaÓyati, tac cittaæ na samanupaÓyati, yÃvat sarvabuddhadharmÃn na samanupaÓyati. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran nimittopagatena cittena k«Ãntyà saæpÃdayati, sa tÃæ k«Ãntiæ na samanupaÓyati, tac cittaæ na samanupaÓyati, yÃvat sarvabuddhadharmÃn na samanupaÓyati. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran nimittopagatena cittena vÅryam Ãrabhate, sa tad vÅryaæ na samanupaÓyati, tac cittaæ na samanupaÓyati, yÃvat sarvabuddhadharmÃn na samanupaÓyati. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran nimittÃpagatena cittena dhyÃnaæ samÃpadyate, sa tad dhyÃnaæ na samasnupaÓyati, tac cittaæ na samanupaÓyati, yÃvat sarvabuddhadharmÃn na samanupaÓyati. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran nimittÃpagatena cittena praj¤Ãæ bhÃvayati, sa tÃæ praj¤Ãæ bhÃvayan na samanupaÓyati, tac cittaæ na samanupaÓyati, yÃvat sarvabuddhadharmÃn na samanupaÓyati. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran nimittÃpagatena cittena sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgaryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃni bhÃvayati, ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤Ã sarvaÓÆnyatà bhÃvayati, daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmÃn mahÃkaruïÃæ bhÃvayati, dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïÃny aÓÅtyanuvya¤janÃni paripÆrayati, sa tÃn dharmÃn na samanupaÓyati, tac #<(PSP_6-8:18)># cittaæ na samanupaÓyati, yÃvat sarvabuddhadharmÃn na samanupaÓyati. subhÆtir Ãha: kathaæ bhagavann animittÃn abhisaæskÃrÃïÃæ dharmÃïÃæ dÃnapÃramitÃparipÆrità bhavati? evaæ ÓÅlapÃramitÃk«ÃntipÃramitÃvÅryapÃramitÃdhyÃnapÃramitÃpraj¤ÃpÃramitÃparipÆrità bhavati, caturïÃæ sm­tyupasthÃnÃnÃæ caturïÃæ samyakprahÃïÃnÃæ caturïÃm ­ddhipÃdÃnÃæ pa¤cÃnÃm indriyÃïÃæ pa¤cÃnÃæ balÃnÃæ saptÃnÃæ bodhyaÇgÃnÃm ÃryëÂÃÇgasya mÃrgasya paripÆrir bhavati, ÓÆnyatÃyà ÃnimittasyÃpraïihitasya paripÆrir bhavati, ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃnÃæ sarvaÓÆnyatÃnÃæ paripÆrir bhavati, pa¤cÃnÃm abhij¤ÃnÃæ daÓÃnÃæ tathÃgatabalÃnÃæ caturïÃæ vaiÓÃradyÃnÃæ catas­ïÃæ pratisaævidÃm a«ÂÃdaÓÃnÃm ÃveïikÃnÃæ buddhadharmÃïÃæ paripÆrir bhavati? evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran nimittÃpagatena cittena dÃnaæ dadÃti, annapÃnavastrayÃnaÓayanÃsanahiraïyasuvarïamaïimuktÃvai¬ÆryaÓaÇkhaÓilÃpravìajÃtarÆparajatapu«padhÆpagandhamÃlyavilepanacÆrïacÅvaracchattradhvajapatÃkopÃÓrayÃn yÃvad anyatarÃnyatarÃn mÃnu«yopakaraïapari«kÃrÃn ÃdhyÃtmikÃæ bÃhyÃæ và bhÃryÃputraduhit­rÃjyaæ vÃlaæk­tya dÃnaæ dadÃti yÃcanakÃnÃn tasya kaÓcid evÃgatyaivaæ vadet: kin te 'nena Åd­Óena dÃnena dattenaivaæ nirÆpakÃreïa tasya khalu punar bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carata evaæ bhavati, ki¤ cÃpÅme sattvÃ÷ paribhëante, kin te 'nena và dÃnena và dattenaivam ÃsphÃrikena dattenÃrthasya ca dÃtavyam evaæ mayà dÃnaæ, na ca mayà na dÃtavyam. sa dÃnaæ sarvasattve«u sÃdhÃraïaæ k­tvÃnuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau pariïÃmayati, sa tathà pariïÃmayati yathà pariïÃmayan nimittaæ na samanupaÓyati, kiæ và dadÃmi, kasmai và dadÃmi, ko vÃtra dadÃti, kiæ và pariïÃmayati kva và parinÃmayati, sa tad vastu na samanupaÓyati #<(PSP_6-8:19)># yatra dattvÃnuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau pariïÃmayati, tat kasya heto÷? adhyÃtmaÓÆnyatayà ÓÆnyaæ bahirdhÃÓÆnyatayà ÓÆnyaæ yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatayà ÓÆnyaæ, sa evaæ paÓyati ko và pariïÃmayi«yati kutra và pariïÃmayi«yati kiæ và pariïÃmayi«yati, tasyaivaæ pariïÃmayata÷ pariïÃmo bhavati nirvi«a÷ pariïÃmo dharmadhÃtupariïÃma÷ sarvasattvÃæÓ ca paripÃcayati, buddhak«etra¤ ca parig­hïÃti, dÃnapÃramitÃæ ca paripÆrayati, ÓÅlapÃramitÃæ paripÆrayati, k«ÃntipÃramitÃæ paripÆrayati, vÅryapÃramitÃæ paripÆrayati, dhyÃnapÃramitÃæ paripÆrayati, praj¤ÃpÃramitÃæ paripÆrayati, saptatriæÓadbodhipaksyÃn dharmÃn paripÆrayati, ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitasamÃdhÅn ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃni paripÆrayaty adhyÃtmaÓÆnyatÃæ yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃm abhij¤ÃdaÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmÃn paripÆrayati, tathà caiva dÃnapÃramitÃæ paripÆrayati, yathà caiva vipÃka¤ ca na parig­hïÃti, tadyathÃpi nÃma subhÆte paranirmitavaÓavartinÃæ devÃnÃæ manasaiva sarvopakaraïÃni bhavanti, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya manasaiva sarvopakaraïaæ paripÆrayati, sa tena dÃnena buddhÃæÓ ca bhagavata upati«Âhati, sadevamÃnu«Ãsura¤ ca lokaæ saætarpayati sa tÃn sattvÃæs tayà dÃnapÃramitayà parig­hyopÃyakauÓalyena tri«u yÃne«u prati«ÂhÃpayati. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran nimittÃpagatena cittena dÃnapÃramitÃæ paripÆrayati. subhÆtir Ãha: kathaæ ca bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ ÓÅlapÃramitÃæ paripÆrayati. bhagavÃn Ãha: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caraæs tac chÅlam Ãryam anÃsravaæ mÃrgaparyÃpannaæ dharmatÃprÃtilaæbhikaæ, ÓÅlaæ pratilabhate, sa cÃsya ÓÅlaskandho 'khaï¬o bhavaty acchidro 'Óavalo 'kalmëo 'parÃm­«Âo 'bhuji«ya÷ susamÃtto vij¤apraÓasta÷, tena ca ÓÅlena kaæcid dharmaæ na parÃm­Óati, rÆpaæ và vedanÃæ và saæj¤Ãæ và saæskÃrÃæ và vij¤Ãnaæ và dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïÃni #<(PSP_6-8:20)># vÃÓÅtyanuvya¤janÃni và k«atriyamahÃÓÃlakulaæ và brÃhmaïamahÃÓÃlakulaæ và g­hapatimahÃÓÃlakulaæ và cÃturmahÃrÃjakÃyikÃn và devÃæs trayastriæÓÃn và yÃmÃn và tu«itÃn và nirmÃïaratÅn và paranirmitavaÓavartino và brahmapÃri«adyÃn và brahmapurohitÃn và mahÃbrahmÃïo và parÅttÃbhÃn và apramÃïÃbhÃn và ÃbhÃsvarÃbhÃn và parÅttaÓubhÃn và apramÃïaÓubhÃn và Óubhak­tsïÃn và anabhrakÃn và puïyaprasavÃn và b­hatphalÃn và asaæj¤isattvÃn và ÓuddhÃvÃsÃn và asp­hÃn và atapÃn và sud­ÓÃn và sudarÓanÃn và akani«ÂhÃn và ÃkÃÓÃnantyÃyatanÃn và vij¤ÃnÃnantyÃyatanÃn và Ãki¤canyÃyatanÃn và naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanÃn và srotaÃpattiphalaæ và sak­dÃgÃmiphalaæ vÃnÃgÃmiphalaæ vÃrhattvaæ và pratyekabuddhatvaæ và cakravartirÃjyÃdhipatyaæ và na parÃm­Óati, anyatra sarvasattve«u sÃdhÃraïaæ k­tvà sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ pariïÃmayati, animittÃnupalaæbhenÃdvayena pariïÃmayati, lokavyavahÃreïa na puna÷ paramÃrthena, tayà ca ÓÅlapÃramitayà paripÆrïayopÃyakauÓalyena catvÃri dhyÃnÃny utpÃdayaty anÃsvÃdayogena divyaæ cak«ur abhinirharati, yena divyacak«u«Ã vipÃkajena ye pÆrvasyÃn diÓi lokadhÃtu«u buddhà bhagavantas ti«Âhanti dhriyante yÃpayanti dharmaæ deÓayanti, tÃn paÓyati tac cÃsya darÓanaæ ca na naÓyati, yÃvad anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyate, evaæ dak«iïasyÃn diÓi paÓcimÃyÃn diÓy uttarasyÃn diÓy Ærdhvam adho vidik«u lokadhÃtu«u ye buddhà bhagavantas ti«Âhanti dhriyante yÃpayanti dharma¤ ca deÓayanti, tÃn paÓyati tasya darÓanaæ na naÓyati, yÃvad anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyate. sa divyena Órotreïa viÓuddhenÃtikrÃntamÃnu«yakeïa te«Ãæ buddhÃnÃæ bhagavatÃæ Óabdaæ Ó­ïoti, tac cÃsya Órutaæ tÃvan na naÓyati, yÃvan na tena ÓrutenÃtmana÷ parasya cÃrthaæ karoti, sa ceta÷paryÃyaj¤Ãnena te«Ãæ buddhÃnÃæ bhagavatÃæ cetasaiva cittaæ prajÃnÃti tena ceta÷paryÃyaj¤Ãnena sarvasattvÃnÃm arthaæ karoti, sa #<(PSP_6-8:21)># pÆrvanivÃsÃnusm­tij¤ÃnenÃtÅtaæ karma nirdiÓati yena karmaïÃk­tena tat karma na vipraïasyati, sa Ãsravak«ayaj¤Ãnena ca sattvÃn, srotaÃpattiphale prati«ÂhÃpayati, sak­dÃgÃmiphale prati«ÂhÃpayati, anÃgÃmiphale prati«ÂhÃpayati, arhattve prati«ÂhÃpayati, pratyekabodhau prati«ÂhÃpayati, anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau prati«ÂhÃpayati, evaæ yatra yatra pratibalÃ÷ sattvÃ÷ kuÓale«u dharme«u tatra tatra prati«ÂhÃpayati. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran nimittÃpagatena cittena ÓÅlapÃramitÃæ paripÆrayati. subhÆtir Ãha: katham animittÃnÃm anÃbhogÃnÃm anupalaæbhamÃnÃnÃm apratibhÃnÃm anabhisaæskÃrÃïÃæ dharmÃïÃæ k«ÃntipÃramitÃæ paripÆrayati? bhagavÃn Ãha: iha subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya prathamacittotpÃdam upÃdÃya yÃvad bodhimaï¬e ni«aïïasya sarvasattvà Ãgatya lo«Âadaï¬aprahÃrÃn dahyus tatra bodhisattvena mahÃsattvenaikacittasyÃpi k«obhasahagatasyÃvakÃÓo na dÃtavyas tatra ca bodhisattvena mahÃsattvena dve k«ÃntÅ bhÃvayitavye. katame dve yac ca sarvasattvÃnÃæ k«Ãntavyam ÃkroÓadaï¬alo«ÂaprahÃrÃdiyà cÃsyÃnutpattike«u dharme«u k«Ãntir utpÃdayitavyà tatra bodhisattvena mahÃsattvenÃkruÓyamÃnena paribhëyamÃïena lo«Âadaï¬aÓastraprahÃrÃn dadatÃm evaæ pratyavek«itavyaæ ko me ÃkroÓati và paribhëate và lo«Âadaï¬aÓastrair và prahÃrÃn dadÃti tena dharmÃïÃæ svabhÃva÷ pratyavek«itavyo dharmÃïÃæ svabhÃvaæ pratyavek«amÃïo dharmÃæÓ caiva nopalabhate kuta÷ punar dharmÃïÃæ svabhÃvam. tasyaivaæ dharmasvabhÃvaæ pratyavek«amÃïasyaivaæ bhavati, ko me cchinatti và bhinatti và sa evaæ pratyavek«amÃïo dharmÃïÃæ dharmasvabhÃvam anutpattikair dharmai÷ k«Ãntiæ pratilabhate, tatrÃnutpattike«u dharme«u k«Ãnti÷ kim iti kleÓÃnutpattij¤ÃnÃnÃcchedyatà ca sa iha dvÃbhyÃæ k«ÃntibhyÃæ yuktaÓ catvÃri dhyÃnÃni paripÆrayati, catvÃry apramÃïÃni catasra ÃrÆpyasamÃpattÅÓ catvÃri sm­tyupasthÃnÃni catvÃri samyakprahÃïÃni caturarddhipÃdÃni pa¤cendriyÃïi pa¤cabalÃni saptabodhyaÇgÃni #<(PSP_6-8:22)># ÃryëÂÃÇgaæ mÃrgaæ trÅïi vimok«amukhÃni daÓa tathÃgatabalÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikÃn buddhadharmÃn paripÆrayati, sa iha dharme«u sthitvÃrye«v anÃsrave«u lokottare«u sÃdhÃraïe«u sarvaÓrÃvakapratyekabuddhair abhij¤Ã÷ paripÆrayati yÃbhir abhij¤Ãbhi÷ paripÆritÃbhi÷ «a¬bhiÓ ca pÃramitÃbhi÷ samudÃgacchati, sa ihÃbhij¤Ãsu sthitvà divyena cak«u«Ã pÆrvasyÃæ diÓi yÃn buddhÃn bhagavata÷ paÓyati tÃn d­«Âvà buddhÃnusm­tiæ pratilabhate, tasya sà buddhÃnusm­tir nocchetsyati yÃvan nÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbhotsyate, evaæ dak«iïasyÃæ diÓi paÓcimÃyÃm uttarasyÃm Ærdhvam adho vidik«u yÃn buddhÃn bhagavata÷ paÓyati tÃn d­«Âvà buddhÃnusm­tiæ pratilabhate, tasya sà buddhÃnusm­tir nocchetsyati yÃvan nÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbhotsyate, sa divyena ÓrotradhÃtunà viÓuddhenÃtikrÃntamÃnu«yakeïa yat te buddhà bhagavanto bhëi«yante tat sarvam udgrahÅ«yaty udg­hïaæ tathatvÃya sattvÃnÃæ dharman deÓayi«yati te«Ãæ ca buddhÃnÃæ bhagavatÃæ cetasaiva ceta÷ parivitarkam Ãj¤Ãsyaty evaæ sarvÃryÃïÃæ sarvaÓrÃvakapratyekabuddhÃnÃæ yÃvat sarvasattvÃnÃæ cetasaiva ceta÷ parivitarkam Ãj¤Ãsyati, sa tena ceta÷ paryÃyaj¤Ãnena sattvÃnÃæ cetasaiva caittam Ãj¤Ãya tathatvÃya dharmaæ deÓayi«yati, sa pÆrvanivÃsÃnusm­tij¤Ãnena te«Ãæ sattvÃnÃæ kuÓalamÆlam Ãj¤Ãya tena pÆrveïa kuÓalamÆlena sattvÃn saædarÓayi«yati samuttejayi«yati samÃdÃpayi«yati, sa Ãsravak«ayaj¤Ãnena ca tÃn sattvÃæs tri«u yÃne«u niveÓayi«yati prati«ÂhÃpayi«yati, sa khalu punar bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann upÃyakauÓalyena sattvÃæÓ ca paripÃcayati buddhak«etraæ pariÓodhayati sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ caran sarvÃkÃraj¤atÃæ paripÆrayaty anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddhya dharmacakraæ pravartayi«yati. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran k«ÃntipÃramitÃæ paripÆrayati. subhÆtir Ãha: kathaæ bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ #<(PSP_6-8:23)># carann Ãnimitte«v anÃsrave«v anÃbhoge«v anupalaæbhe«v apratibhÃse«u vÅryapÃramitÃæ paripÆrayati. bhagavÃn Ãha: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran kÃyikena vÅryeïa samanvÃgata÷ prathamaæ dhyÃnam upasaæpadya viharati, dvitÅyaæ t­tÅyaæ caturthaæ dhyÃnam upasaæpadya viharati, caturthadhyÃnasamÃpanno 'nekavidhÃm ­ddhiæ pratyanubhavati, yÃvac candrasÆryau pÃïinà parÃm­Óati parimÃr«Âi sa tena kÃyikena vÅryeïa samanvÃgato yena daÓasu dik«u buddhà bhagavanto viharanti sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayanti, anekaÓatasahasre«u lokadhÃtu«v ­ddhyà gatvà tÃn buddhÃn bhagavata upati«Âhati cÅvarapiï¬apÃtraÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrais tasya te cÅvarapiï¬apÃtrÃs tÃvan na k«Åyante yÃvan nÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbhotsyate 'bhisaæbuddhabodheÓ ca sadevamÃnu«Ãsuraloka÷ sukhÅ bhavati, cÅvarapiï¬apÃtreïa parinirv­tasya ca ÓarÅre pÆjà pravartate, tenaiva carddhyabhisaæskÃreïa gatvà te«Ãæ buddhÃnÃæ bhagavatÃm antikÃd dharmaæ Ó­ïoti, sa na jÃtu vipraïasyati, yÃvan nÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbhotsyate, sattvÃæÓ ca paripÃcayati buddhak«etraæ ca pariÓodhayati, sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ caran sarvÃkÃraj¤atÃæ paripÆrayaty anuttarÃæ ca samyaksaæbodhim abhisaæbuddhya dharmacakraæ pravartayi«yati. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran kÃyikena vÅryeïa samanvÃgato vÅryapÃramitÃæ paripÆrayati. kathaæ ca subhÆte bodhisattvo mahÃsattvaÓ caitasikena vÅryeïa samanvÃgata ÃryeïÃnÃsraveïa mÃrgÃÇgena mÃrgaparyÃpannena vÅryapÃramitÃæ paripÆrayatÅha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caraæÓ caitasikena vÅryeïa samanvÃgato 'kuÓalasya kÃyikakarmaïo 'vakÃÓaæ na dadÃty akuÓalasya vÃkkarmaïo 'kuÓalasya manaskarmaïo 'vakÃÓaæ na dadÃti na parÃm­Óati nityam iti và anityam iti và sukham iti và du÷kham iti vÃtmeti vÃnÃtmeti và saæsk­tam iti vÃsaæsk­tam iti và kÃmadhÃtum iti và rÆpadhÃtum iti vÃrÆpyadhÃtuæ và sÃsravadhÃtuæ vÃnÃsravadhÃtuæ vÃ, prathamaæ và dhyÃnaæ dvitÅyaæ và dhyÃnaæ t­tÅyaæ và dhyÃnaæ caturthaæ và dhyÃnaæ maitrÅæ và karuïÃæ và muditÃæ vopek«Ãæ vÃkÃÓÃnantyÃyatanaæ #<(PSP_6-8:24)># va vij¤ÃnÃnantyÃyatanaæ vÃkiæcanyÃyatanaæ và naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤Ãyatanaæ vÃ, sm­tyupasthÃnÃni và samyakprahÃïÃni varddhipÃdÃæ và indriyÃïi và balÃni và bodhyaÇgÃni vÃryëÂÃÇgikaæ và mÃrgaæ ÓÆnyatÃæ vÃnimittaæ vÃpraïihitaæ vÃryasatyÃni vÃbhij¤Ã và vimok«Ãn và navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattÅr và samÃdhÅn và dhÃraïÅmukhÃni và tathÃgatabalÃni và vaiÓÃradyÃni và pratisaævido vÃveïikÃn và buddhadharmÃn na parÃm­Óati nityÃnityasukhadu÷khÃtmÃnÃtmaÓÃntÃÓÃnta iti vÃ, srotaÃpattiphalaæ và sak­dÃgÃmiphalaæ vÃnÃgÃmiphalaæ vÃrhattvaæ và pratyekÃæ và bodhim anuttarÃæ samyaksaæbodhiæ srotaÃpannaæ và sak­dÃgÃminaæ vÃnÃgÃminaæ vÃrhattvaæ và pratyekabuddhaæ và bodhisattvaæ và buddhaæ và bhagavantaæ na parÃm­ÓatÅme sattvà darÓanabhÆmiprabhÃvitÃ÷, ime sattvÃs tanubhÆmiprabhÃvità ime 'varabhÃgikaprabhÃvitÃ÷, ime ÆrddhabhÃgikaprabhÃvità ime sarvaj¤atÃprabhÃvità ime mÃrgaj¤atÃprabhÃvità ime sarvÃkÃraj¤atÃprabhÃvità ity evam api na parÃm­Óati. tat kasya heto÷? tathà hi te«Ãæ svabhÃvo na saævidyate, yena svabhÃvena prabhÃvyeran, sa tena caitasikena vÅryeïa samanvÃgato maraïasukhe 'pi vartamÃna÷ sattvÃnÃm arthaæ karoti tÃæÓ ca sattvÃn nopalabhate vÅryapÃramitÃæ paripÆrayati, tÃæ ca vÅryapÃramitÃæ nopalabhate, buddhadharmÃæÓ ca paripÆrayati, tÃæÓ ca buddhadharmÃn nopalabhate, buddhaksetraæ ca pariÓodhayati, tac ca buddhak«etraæ nopalabhate, sa tena kÃyikena caitasikena vÅryeïa samanvÃgatas tÃn kuÓalÃn dharmÃn parig­hïÃti, tatra ca na sajjate, so 'sajjamÃno buddhak«etreïa buddhak«etraæ saækrÃmati, lokadhÃtor lokadhÃtuæ saækrÃmati sattvÃnÃm arthaæ karoti, sattvÃnÃm arthaæ kurvan yena yenarddhiprÃtihÃryeïecchati vikurvituæ tena tenarddhiprÃtihÃryeïa vikurvati, yadi và pu«pavar«eïa yadi và gandhapramu¤canena yadi và gÅtÃbharaïena yadi và bhÆcalanena yadi và saptaratnamayair lokadhÃtusaædarÓanena yadi và jyotiratnÃnÃæ sattvÃnÃæ k­taÓa ÃtmÃnam avas­jati yadi và gandham avas­jati yadi và mahÃyaj¤am avas­jati, yatra na prÃïÃtipÃto #<(PSP_6-8:25)># vartate, yadi vÃnantÃn sattvÃn mÃrge 'vatÃrayati, yÃvat prÃïÃtipÃtÃt parimocayati, adattÃdÃnÃt kÃmamithyÃcÃrÃn m­«ÃvÃdÃt piÓunavacanÃt paru«avacanÃd avaddhapralÃpÃd abhidhyÃyà vyÃpÃdÃt mithyÃd­«Âe÷ parimocayati, kÃæÓcid dÃnenÃnug­hïÃti, kÃæÓcic chÅlena ke«Ãæcit k­taÓo 'ÇgapratyaÇgaæ parityajati ke«Ãæcit putradÃrakeïÃnugrahaæ karoti, ke«Ãæcid ÃryeïÃtmÃnam avas­jati, evaæ yena yenopÃyena sattvÃnÃm artha÷ kartavya÷, tena tenopÃyena sattvÃnÃm arthaæ karoti, evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann Ãnimitte«u dharme«u caitasikena vÅryeïa samanvÃgato vÅryapÃramitÃæ paripÆrayati. subhÆtir Ãha: katha¤ ca bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann Ãnimitte«u dharme«u sthitvà dhyÃnapÃramitÃæ paripÆrayati? bhagavÃn Ãha: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran sthÃpayitvà tathÃgatasamÃdhiæ sarvasamÃdhÅn paripÆrayati, sa viviktaæ kÃmair viviktaæ pÃpakair akuÓalair dharmai÷ sa vitarkaæ sa vicÃraæ vivekajaæ prÅtisukhaæ prathamaæ dhyÃnam upasaæpadya viharati dvitÅyaæ dhyÃnaæ t­tÅyaæ dhyÃnaæ caturthaæ dhyÃnam upasaæpadya viharati, maitrÅsahagatena cittena karuïÃsahagatena muditÃsahagatenopek«Ãsahagatena cittena yÃvat sarvÃvantam lokadhÃtum upasaæpadya viharati, ÃkÃÓÃnantyÃyatanaæ vij¤ÃnÃnantyÃyatanam Ãki¤canyÃyatanaæ naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤Ãyatanam upasaæpadya viharati, sa tatra dhyÃnapÃramitÃyÃæ sthitvëÂavimok«Ãn anulomapratilomÃn upasaæpadya viharati, navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattÅr upasaæpadya viharati, ÓÆnyatÃsamÃdhim upasaæpadya viharati, ÃnimittasamÃdhim apraïihitasamÃdhim upasaæpadya viharati, ÃnantaryÃn api samÃdhÅn upasaæpadya viharati, vidyutopamÃæÓ ca samÃdhim upasaæpadya viharati, samyaksaæbodhiæ vajropamaæ ca samÃdhim upasaæpadya viharati, saptatriæÓadbodhipak«yÃn dharmÃn upasaæpadya viharati, samÃdhipÃramitÃyÃæ sthitvà sarvÃkÃraj¤atÃm upasaæpadya viharati, yayà sarvÃkÃraj¤atayà sarvasamÃdhigaganagataæ #<(PSP_6-8:26)># k­tvà ÓuklavidarÓanà bhÆmim atikramya gotrabhÆmim a«ÂamakabhÆmiæ tanubhÆmiæ darÓanabhÆmiæ vÅtarÃgabhÆmiæ k­tÃvibhÆmiæ ÓrÃvakabhÆmiæ pratyekabuddhabhÆmim atikramya bodhisattvaniyÃmam avakrÃmati, buddhabhÆmiæ paripÆrayati, sa Ãsu ca bhÆmi«u carati, na cÃntarà samÃdhiphalaæ prÃpnoti, yÃvan na sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpsyati, so 'tra dhyÃnapÃramitÃyÃæ sthitvà buddhak«etreïa buddhak«etraæ saækrÃmati, buddhÃn bhagavata÷ paryupÃsamÃna÷ sa tÃn buddhÃn bhagavata÷ paryupÃste te«Ãæ buddhÃnÃæ bhagavatÃm antike kuÓalamÆlam avaropayati buddhak«etraæ ca pariÓodhayati, lokadhÃtor lokadhÃtuæ saækrÃmati, sattvÃnÃm arthaæ karoti, tatra kÃæÓcit sattvÃn dÃnena saæg­hïÃti kÃæÓcic chÅlena saæg­hïÃti kÃæÓcit k«Ãntyà saæg­hïÃti kÃæÓcid vÅryeïa saæg­hïÃti, kÃæÓcid dhyÃnena saæg­hïÃti, kÃæÓcit praj¤ayà saæg­hïÃti, kÃæÓcid vimuktyà kÃæÓcid vimuktij¤ÃnadarÓanena kÃæÓcit srotÃapattiphale prati«ÂhÃpayati, kÃæÓcit sak­dÃgÃmiphale kÃæÓcid anÃgÃmiphale kÃæÓcid arhattve prati«ÂhÃpayati, kÃæÓcit pratyekabodhau kÃæÓcid anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau prati«ÂhÃpayati, yair yai÷ kuÓalair dharmai÷ sattvà udgacchanti tatra tÃn sattvÃn niyojayati sa iha dhyÃnapÃramitÃyÃæ sthitvà sarvasamÃdhimukhÃny abhinirharati catasraÓ ca pratisaævida÷, pratilabhate vipÃkajÃnä cÃbhij¤ÃnÃm lÃbhÅ bhavati sa na jÃtu mÃtu÷ kuk«Ãv upapadyate, na jÃtu kÃmÃn pratisevate na sà kÃcid upapattir yÃæ na g­hïÃti na cotpattir do«air lipyate. tat kasya heto÷? tathà hi tena mÃyopamà sarvadharmà d­«ÂÃ÷ supratibuddhà bhavanti sa mÃyopamaæ sarvasaæskÃragataæ viditvà mahÃkaruïà pratig­hÅta÷ sarvasattvÃnÃm arthaæ karoti, na ca tatra sattvÃn sattvapraj¤aptim upalabhate, sa sattvÃn sattvapraj¤aptim anupalaæbhamÃna÷ sarvadharmÃïÃm anupalaæbha eva sattvÃn prati«ÂhÃpayati lokavyavahÃram upÃdÃya na ca puna÷ paramÃrthena iha dhyÃnapÃramitÃyÃæ sthitvà sarvadhyÃnavimok«asamÃdhisamÃpatti«u carati na jÃtu dhyÃnapÃramitayà virahito bhavati, yÃvan nÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbhotsyate, #<(PSP_6-8:27)># sa iha sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ caran sarvÃkÃraj¤atÃm abhinirharati, yatra sthitvà sarvavÃsanÃnusaædhiæ prajahÃti, sarvavÃsanÃnusaædhiæ prahÃyÃtmano 'rthaæ k­tvà parasyÃrthaæ karoti, sa Ãtmana÷ parasya cÃrthaæ kurvan sadevamÃnu«Ãsuralokasya dak«iïÅyo bhavÃti. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann Ãnimitte«u dharme«u dhyÃnapÃramitÃæ paripÆrayati. iti dÃnÃdÅnÃm anyatamena sarvÃnÃsravaikalak«aïasaægrahalak«aïo 'yam ekacittak«aïÃbhisamaya÷ prathama÷ subhÆtir Ãha: kathaæ bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carata Ãnimitte«u dharme«u praj¤ÃpÃramità bhÃvanÃpripÆrim gacchati? bhagavÃn Ãha: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran na ka¤cid dharmaæ sadbhÆtaæ và parini«pannaæ và samanupaÓyati, sa rÆpasyÃsadbhÆtatÃm aparini«pannatÃæ samanupaÓyati, vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ vij¤ÃnasyÃsadbhÆtatÃm aparini«pannatÃæ samanupaÓyati, rÆpasyotpÃdaæ na samanupaÓyati, vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ vij¤ÃnasyotpÃdaæ na samanupaÓyati, sa rÆpasyotpÃdam asamanupaÓyan vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ vij¤ÃnasyotpÃdaæ na samanupaÓyan rÆpasyÃyadvÃraæ na samanupaÓyati, saænicayam api na samanupaÓyati, evaæ yÃvat sarvasÃsravÃnÃæ dharmÃïÃm anÃsravÃïÃæ dharmÃïÃm ÃyadvÃraæ na samanupaÓyati, tucchakÃæÓ caiva samanupaÓyati, evaæ pratyavek«amÃïo rÆpasya svabhÃvan nopalabhate yÃvat sarvasÃsravÃïÃm anÃsravÃïÃæ dharmÃïÃæ svabhÃvan nopalabhate, sa praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann abhÃvasvabhÃvÃn sarvadharmÃn adhimucate, sa evam adhimucyÃdhyÃtmaÓÆnyatÃyÃæ caran bahirdhÃÓÆnyatÃyÃæ caran yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyÃæ caran na ke«u kÃcid dharme«v abhiniviÓate, rÆpe và vedanÃyÃæ và saæj¤ÃyÃæ và saæskÃre«u và vij¤Ãne và skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃde«u và pratÅtyasamutpÃdÃÇge«u và pÃramitÃsu và ÓÆnyatÃsu và bodhipak«ye«u và dharme«v ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhe«u #<(PSP_6-8:28)># ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤ÃdaÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharme«u vÃnuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau và nÃbhiniviÓate, abhÃvasvabhÃvÃyÃæ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran bodhimÃrgaæ paripÆrayati, yad uta «aÂpÃramità yÃvat saptatriæÓadbodhipak«yÃn dharmÃn ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃbhij¤ÃdaÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmÃn adhyÃtmaÓÆnyatÃæ yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃæ dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïÃny aÓÅtyanuvya¤janÃni paripÆrayati, sa vipÃkajadharme bodhisattvamÃrge sthitvà «aÂsu pÃramitÃsu paripÆrïÃsu yÃvat saptatriæÓadbodhipak«ye«u dharme«u paripÆrïesu yÃvad vipÃkajÃsu pa¤casv abhij¤Ãsu sthitvà ye sattvà dÃnenÃnugrahÅtavyÃs tÃn dÃnenÃnug­hïÃti, ye ÓÅlena ye samÃdhinà ye praj¤ayà ye vimuktyà ye vimuktij¤ÃnadarÓanenÃnugrahÅtavyÃs tÃæs tair anug­hïÃti, ye srotaÃpattiphale prati«ÂhÃpayitavyà ye sak­dÃgÃmiphale ye 'nÃgÃmiphale ye 'rhattve ye pratyekabodhau ye 'nuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau prati«ÂhÃpayitavyÃs tÃn anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau prati«ÂhÃpayati, evaæ vistareïa kartavyaæ so 'nekavidhÃm ­ddhiæ kurvÃïo gaÇgÃnadÅvÃlukopamÃm lokadhÃtÆn na gacchati, sa ÃkÃÇk«aæs tÃæ lokadhÃtÆn yÃd­Óai ratnair ÃkÃæk«ati tÃd­Óai ratnair abhinirmiïoti sa sattvÃbhiprÃyaæ paripÆrayaæ lokadhÃtÆn saækrÃmati, sa tÃæ lokadhÃtÆn d­«Âvà buddhak«etraæ parig­hïÃti, tadyathÃpi nÃma paranirmitavaÓavartinÃæ devÃnÃm upabhogaparibhogÃ÷, ye 'py anye lokadhÃtavo 'pagatapÃpi«Âhà evaæ vidhÃs tenopabhogaparibhogÃ÷ syur iti, sa tayà vipÃkajayà dÃnapÃramitayà ÓÅlapÃramitayà k«ÃntipÃramitayà vÅryapÃramitayà dhyÃnapÃramitayà praj¤ÃpÃramitayà vipÃkajÃbhir abhij¤Ãbhir vipÃkajena bodhisattvamÃrgeïa mÃrgaj¤atÃyÃæ caran sarvapÃramitÃ÷ prÃpta÷ sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpsyati, yÃvat sarva¤ caiva rÆpam aparig­hÅtaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnam apag­hÅtaæ, yÃvat sarvadharmÃ÷ kuÓalà vÃkuÓalà và laukikà và lokottarà và sÃsravà vÃnÃsravà và saæsk­tà vÃsaæsk­tà và sÃvadyà vÃnavadyà và #<(PSP_6-8:29)># 'parig­hÅtaæ, tasmÃt tarhi subhÆte tasyÃnuttaraæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddhasya tatra buddhak«etre 'parig­hÅta÷ sarvopabhogo bhavi«yati. tat kasya heto÷? tathà hi sarvadharmà aparig­hltà anupalaæbhayogena. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann Ãnimittayogena praj¤ÃpÃramitÃæ paripÆrayati. iti vipÃkadharmatÃvasthÃnÃsravasarvadharmaikalak«aïÃbhisamayalak«aïo 'yam ekacittak«aïÃbhisamayo dvitÅya÷ atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: kathaæ bhagavann evam asaæbhinne«u dharme«v Ãnimitte«u lak«aïaÓÆnye«u «aÂpÃramitÃbhÃvanÃparipÆrir bhavati, dÃnapÃramitÃyÃ÷ ÓÅlapÃramitÃyÃ÷ k«ÃntipÃramitÃyà vÅryapÃramitÃyà dhyÃnapÃramitÃyÃ÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃ÷ katham e«Ãæ sÃsravÃïÃm anÃsravÃïÃæ dharmÃïÃæ nÃnÃkaraïaæ praj¤aptaæ, katham e«Ãn nÃnÃkaraïaæ praj¤Ãyate, kathaæ dÃnapÃramità praj¤ÃpÃramitÃyÃm antargatà bhavati, evaæ ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramità praj¤ÃpÃramitÃyÃm antargatà bhavati, kathaæ bhagavann evam alak«aïe«u dharme«v ekalak«aïe«u yad utÃlak«aïe«u nÃnÃkaraïaæ prabhÃvyate. evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran svapnopame«u ca pa¤casÆpÃdÃnaskandhe«u pratiÓrutkopame«u pratibhÃsopame«u pratibiæbhopame«u marÅcyupame«u mÃyopame«u nirmitakopame«u gandharvanagaropame«u pa¤casÆpÃdÃnaskandhe«u sthitvÃlak«aïe«u dÃnaæ dadÃti ÓÅlaæ rak«ati k«Ãntyà saæpÃdayati vÅryam Ãrabhate dhyÃnÃni samÃpadyate praj¤Ãæ bhÃvayati svapnopamÃæÓ ca pa¤caskandhÃn alak«aïÃn jÃnÃti pratiÓrutkopamÃn pratibhÃsopamÃn pratibiæbopamÃn marÅcyupamÃn mÃyopamÃn nirmitakopamÃn gandharvanagaropamÃæÓ ca pa¤caskandhÃn alak«aïÃn jÃnÃti. tat kasya heto÷? na hi svapnaæ tasya kaÓcit svabhÃvo na hi pratiÓrutkÃyà na hi pratibhÃsasya na hi pratibiæbasya na hi marÅcyà na hi mÃyÃyÃ÷, na hi nirmitakasya na hi gandharvanagarasya kaÓcit svabhÃvo #<(PSP_6-8:30)># yasya svabhÃvo nÃsti tasya nÃsti lak«aïaæ, yasya ca nÃsti lak«aïaæ sa ekalak«aïo yad utÃlak«aïa÷, tad anena subhÆte paryÃyeïaivaæ veditavyam alak«aïaæ dÃnam alak«aïo dÃyako 'lak«aïa÷ pratigrÃhako 'lak«aïÃ÷ sarvadharmÃ÷. evaæ j¤Ãtvà dÃnaæ dadÃti sa dÃnapÃramitÃæ paripÆrayati, sa dÃnapÃramitÃæ paripÆrayan ÓÅlapÃramitÃyÃæ na vivartate, k«ÃntipÃramitÃyÃæ na vivartate, vÅryapÃramitÃyÃæ na vivartate, dhyÃnapÃramitÃyÃæ na vivartate, praj¤ÃpÃramitÃyÃæ na vivartate, sa Ãsu «aÂsu pÃramitÃsu sthitvà catvÃri dhyÃnÃni paripÆrayati catvÃry apramÃïÃni catasra ÃrÆpyasamÃpattÅ÷ paripÆrayati, catvÃri sm­tyupasthÃnÃni paripÆrayati, evaæ samyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgÃni mÃrgÃn paripÆrayati, adhyÃtmaÓÆnyatÃæ bahirdhÃÓÆnyatÃæ yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃæ paripÆrayati, ÓÆnyatÃsamÃdhim ÃnimittasamÃdhim apraïihitasamÃdhiæ paripÆrayati, a«Âavimok«Ãn navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattÅ÷ pa¤cÃbhij¤Ã÷ paripÆrayati, pa¤cadhÃraïÅmukhaÓatÃni paripÆrayati, catasra÷ pratisaævidaÓ catvÃry ÃryasatyÃni paripÆrayati, daÓatathÃgatabalÃni catvÃri vaiÓÃradyÃny a«ÂÃdaÓÃveïikabuddhadharmÃn paripÆrayati, iha vipÃkaje«v Ãrye«v anÃsrave«u sthitvà daÓasu dik«u ye lokadhÃtavas tÃn ­ddhyà gatvà buddhÃæÓ ca bhagavata÷ paryupÃste tÃæÓ copati«Âhati cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyasarvopakaraïapari«kÃrair yÃvad upabhogaparibhogai÷ sattvÃnÃm arthaæ karoti, ye dÃnena saægrahÅtavyÃs tÃn dÃnena saæg­hïÃti ye ÓÅleïa saægrahÅtavyà ye k«Ãntyà saægrahÅtavyà ye vÅryeïa saægrahÅtavyà ye dhyÃnena saægrahÅtavyà ye praj¤ayà saægrahÅtavyÃs tÃn praj¤ayà saæg­hïÃti, yÃvad ye sarvai÷ kuÓalair dharmai÷ saægrahÅtavyÃs tÃn sarvÃn kuÓalair dharmai÷ saæg­hïÃti kuÓalair dharmai÷ samanvÃgata÷ saæsÃraæ copÃdadÃti na ca saæsÃrÃvacarair du«khair lipyate sattvÃnÃæ k­taÓo devamÃnu«ikŤ ca saæpattim utpÃdayati, yayà saæpattyà sattvÃn saæg­hïÃti, so 'lak«aïÃn sarvasattvÃæ j¤Ãtvà srotaÃpattiphalaæ ca jÃnÃti na ca tatra ti«Âhati, sak­dÃgÃmiphalaæ ca jÃnÃti na ca tatra #<(PSP_6-8:31)># ti«Âhati, anÃgÃmiphalaæ ca jÃnÃti na ca tatra ti«Âhati, arhattva¤ ca jÃnÃti na ca tatra ti«Âhati, pratyekabodhiæ ca jÃnÃti na ca tatra ti«Âhati. tat kasya heto÷? tathà hi tena sarvÃkÃraj¤atÃnuprÃptavyà yo 'sÃdhÃraïà sarvaÓrÃvakapratyekabuddhai÷. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo 'lak«aïÃn sarvadharmÃn j¤Ãtvà «aÂpÃramità alak«aïà jÃnÃti, yÃvat sarvadharmÃn alak«aïÃni jÃnÃti. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caraæ svapnopame«u pa¤casÆpÃdÃnaskandhe«u pratiÓrutkopame«u pratibhÃsopame«u pratibiæbopame«u marÅcyupame«u mÃyopame«u nirmitakopame«u gandharvanagaropame«u pa¤casÆpÃdÃnaskandhe«u sthitvà ÓÅlapÃramitÃæ paripÆrayati, sa khalu puna÷ svapnopamÃn pa¤copÃdÃnaskandhÃn j¤Ãtvà pratiÓrutkopamÃn pratibhÃsopamÃn pratibiæbopamÃn marÅcyupamÃn mÃyopamÃn nirmitakopamÃn gandharvanagaropamÃæÓ ca pa¤copÃdÃnaskandhÃn j¤ÃtvÃlak«aïÃæ ÓÅlapÃramitÃæ paripÆrayati, akhaï¬Ãm acchidrÃm aÓabalÃm akalmëÃm aparÃm­«ÂÃm abhuji«yÃæ vij¤apraÓastÃæ susamÃttÃm ÃryÃm anÃsravÃæ mÃrgÃÇgaparyÃpannÃæ yatra sthitvà samatÃbhisaæskÃrikaæ ÓÅlaæ rak«ati dharmatÃpratilaæbhikaæ ca vij¤aptiÓÅlaæ ca samudÃcÃraÓÅlaæ ca so 'nenaivaærÆpeïa ÓÅlena samanvÃgato na parÃm­Óati, anenÃhaæ ÓÅlena k«atriyamahÃÓÃlakulÃnÃæ sahavratÃyopapadyeyÃhaæ brÃhmaïamahÃÓÃlakulÃnÃæ và sahavratÃyopapadyeyÃhaæ rÃjà và bhaveyaæ cakravartÅ koÂÂarÃjà và cÃturmahÃrÃjakÃyikÃnÃæ và devÃnÃæ sahavratÃyopapadyeyÃhaæ trayastriæÓÃnÃæ và yÃmÃnÃæ và tu«itÃnÃæ và nirmÃnaratÅnÃæ và paranirmitavaÓavartinÃæ và devÃnÃæ sahavratÃyopapadyeyÃhaæ brahmapÃr«adyÃnÃæ và brahmaprohitÃnÃæ và mahÃbrahmÃïÃæ và parÅttÃbhÃnÃæ vÃpramÃïÃbhÃnÃæ vÃbhÃsvarÃïÃæ và parÅttaÓubhÃnÃæ vÃpramÃïaÓubhÃnÃæ và Óubhak­tsnÃnÃæ vÃnabhrakÃnÃæ và puïyaprasavÃnÃæ và b­hatphalÃnÃæ vÃsaæj¤isattvÃnÃæ và ÓuddhÃvÃsÃnÃæ và #<(PSP_6-8:32)># asp­hÃïÃæ và aptapÃnÃæ và sud­ÓÃnÃæ và sudarÓanÃnÃæ và akani«ÂhÃnÃæ và devÃnÃæ sahavratÃyopapadyeyÃham ÃkÃÓÃnantyÃyatanÃnÃæ và vij¤ÃnÃnantyÃyatanÃnÃæ vÃki¤canyÃyatanÃnÃæ và naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanÃnÃæ và sahavratyÃyopapadyeyÃhaæ srotaÃpattiphalaæ vÃnuprÃpnuyÃæ sak­dÃgÃmiphalaæ vÃnÃgÃmiphalaæ vÃrhattvaæ và pratyekabodhiæ vÃnuprÃpnuyÃm. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte 'lak«aïÃ÷ sarvadharmà ekalak«aïÃæ yad utÃbhÃvasvabhÃvalak«aïÃ÷, na hy alak«aïo dharmo 'lak«aïaæ dharmaæ paripÆrayati, nÃpi vilak«aïo dharmo vilak«aïaæ dharmaæ paripÆrayati, nÃpy avilak«aïo dharmo 'vilak«aïaæ dharmaæ prÃpayati. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann alak«aïÃæ ÓÅlapÃramitÃæ paripÆrayati, ÓÅlapÃramitÃæ paripÆrya bodhisattvaniyÃmam avakrÃmati bodhisattvaniyÃmam avakrÃnto 'nutpattike«u dharme«u k«Ãntiæ pratilabhate 'nutpattike«u dharme«u k«Ãntiæ pratilabhya mÃrgÃkÃraj¤atÃyÃæ caran pa¤cÃbhij¤Ã vipÃkajÃ÷ pratilabhate, pa¤casu dhÃraïÅmukhaÓate«u sthitvà catasra÷ pratisaævida÷ pratilabhate, catasra÷ pratisaævida÷ pratilabhya buddhak«etreïa budhhak«etraæ saækrÃmati buddhÃæÓ ca bhagavata÷ paryupÃste sattvÃæÓ ca paripÃcayati buddhak«etraæ ca pariÓodhayati, sa pa¤cagatike saæsÃre saæsarati na ca saæsÃrÃvacareïa karmaïà vipÃkajena lipyate, tadyathÃpi nÃma nirmitaÓ caækramati ca ti«Âhati ca ni«Ådati ca ÓayyÃæ ca parikalpayati, na cÃsyÃgamanaæ d­Óyate, na gamanaæ na sthÃnaæ na ni«adyÃæ na ÓayyÃæ nÃsanaæ na caækrama÷ sa sattvÃnÃæ cÃrthaæ karoti, na ca sattvam upalabhate na sattvapraj¤aptiæ, tadyathÃpi nÃma tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho 'nuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddhya dharmacakraæ pravartayati, aparimÃïÃn sattvÃn vinÅya tribhir yÃnair na kaÓcit sattvam upalabhate, yam anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau vyÃkuryÃt sa Ãyu÷ saæskÃrÃn avas­jya nirmitam abhinirmÃyÃnupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau pariniryÃyÃt. sa khalu puna÷ subhÆte nirmita÷ kalpasyÃtyayena bodhisattvaæ mahÃsattvam anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau prati«ÂhÃpya parinirv­tas tasya ca parinirv­tasya na kaæcid #<(PSP_6-8:33)># vastÆpalabhyate, rÆpaæ và vedanà và saæj¤Ã và saæskÃrà và vij¤Ãnaæ vÃ, evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran ÓÅlapÃramitÃæ paripÆrayati, yat paripÆrÃv antargatÃ÷ sarvadharmà bhavanti. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran svapnopame«u pa¤casÆpÃdÃnaskandhe«u pratiÓrutkopame«u pratibhÃsopame«u pratibiæbopame«u marÅcyupame«u mÃyopame«u nirmitakopame«u gandharvanagaropame«u ca pa¤casÆpÃdÃnaskandhe«u sthitvÃlak«aïe«u k«ÃntipÃramitÃæ paripÆrayati. subhÆtir Ãha: kathaæ bhagavan bodhisattvo mahÃsattvo 'lak«aïe«u pa¤casÆpÃdÃnaskandhe«u sthitvà k«ÃntipÃramitÃæ paripÆrayati? bhagavÃn Ãha: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattvaÓ catas­bhi÷ k«Ãntibhi÷ k«ÃntipÃramitÃæ paripÆrayati, katamÃbhiÓ catas­bhi÷ prathamacittotpÃdam upÃdÃya, yÃvad bodhimaï¬ani«aïïasyÃtrÃntare sarvasattvà ÃkroÓeyur và paribhëeran vÃsatyayà vÃcà paru«ayà và samudÃcareyur lo«Âadaï¬aÓastraprahÃrÃn và dadyus tatra bodhisattvena mahÃsattvena k«ÃntipÃramitÃæ paripÆrayitukÃmenaikacittotpÃdo 'pi k«obhasahagato notpÃdayitavya÷, ko me ÃkroÓati và paribhëate vÃsatyayà vÃcà paru«ayà và samudÃcarati lo«Âadaï¬aÓastraprahÃrÃn và dadÃti, tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte 'syÃlak«aïÃ÷, sarvadharmÃ÷ k«amanti tat kiæ asyaivaæ bhavati, ko me ÃkroÓati và paribhëate vÃsatyayà vÃcà paru«ayà và samudÃcarati lo«Âadaï¬aÓastraprahÃrÃn và dadÃti sa evam upaparÅk«amÃïa÷ k«ÃntipÃramitÃæ paripÆrayati, so 'nayà k«ÃntipÃramitayà paripÆrïayÃnutpattikair dharmai÷ k«Ãntiæ pratilabhate. evam ukte Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: kai«Ã bhagavann anutpattike«u dharme«u k«Ãnti÷ kiæ và etasyÃ÷ pramÃïaæ kiæ và j¤Ãnam? evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: aïavo 'pi subhÆte 'kuÓalà dharmà notpadyante tenocyante 'nutpattikà iti, tatra yà k«Ãntis tad ucyate j¤Ãnaæ yena j¤ÃnenÃnutpattike«u dharme«u k«Ãntiæ #<(PSP_6-8:34)># pratilabdhate. evam ukte Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yà ca bhagavan ÓrÃvakÃnÃæ và pratyekabuddhÃnÃæ vÃnutpattike«u dharme«u k«Ãntir yà ca bodhisattvasya mahÃsattvasya k«Ãntir ÃsÃæ k«ÃntÅnÃæ kiæ nÃnÃkaraïaæ ka÷ prativiÓe«a÷. bhagavÃn Ãha: yac ca subhÆte srotaÃpannasya j¤Ãnaæ yac ca prahÃïaæ tad bodhisattvasya mahÃsattvasya k«Ãnti÷, yac ca sak­dÃgÃmino j¤Ãnaæ yac ca prahÃïaæ tad bodhisattvasya mahÃsattvasya k«Ãnti÷, yac cÃnÃgÃminÃæ j¤Ãnaæ yac ca prahÃïaæ tad bodhisattvasya mahÃsattvasya k«Ãnti÷, yac cÃrhato j¤Ãnaæ yac ca prahÃïaæ tad bodhisattvasya mahÃsattvasya k«Ãnti÷, yac ca pratyekabuddhasya j¤Ãnaæ yac ca prahÃïaæ tad bodhisattvasya mahÃsattvasya k«Ãnti÷. idaæ subhÆte nÃnÃkaraïaæ ÓrÃvakapratyekabuddhÃnÃæ k«Ãnter bodhisattvak«ÃnteÓ ca, sa khalu puna÷ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ ihaivaæ rÆpayà k«Ãntyà samanvÃgata÷ sarvaÓrÃvakapratyekabuddhÃn abhibhavati vipÃkajÃyÃm anutpattikÃyÃæ k«ÃntyÃæ sthitvà bodhimÃrge caran mÃrgaj¤atÃæ paripÆrayati, yayà paripÆrïayÃvirahito bhavati saptatriæÓadbodhipak«yair dharmai÷ ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitaiÓ ca samÃdhibhi÷, sa iha pa¤cabhir abhij¤Ãbhir avirahito bhavati so 'virahitatvÃd Ãbhi÷ pa¤cabhir abhij¤Ãbhi÷ sattvÃæÓ ca paripÃcayati buddhak«etraæ ca pariÓodhayati, sattvÃæÓ ca paripÃcya buddhak«etraæ ca pariÓodhya sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpnoti. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo 'lak«aïÃæ k«ÃntipÃramitÃæ paripÆrayati. punar aparaæ subhÆtr bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran svapnopame«u pa¤casÆpÃdÃnaskandhe«u pratiÓrutkopame«u pratibhÃsopame«u pratibiæbopame«u marÅcyupame«u mÃyopame«u nirmitakopame«u gandharvanagaropame«u ca pa¤casÆpÃdÃnaskandhe«u sthitvÃlak«aïe«u vÅryapÃramitÃæ paripÆrayati. subhÆtir Ãha: katha¤ ca bhagavan bodhisattvo mahÃsattvo 'lak«aïe«u pa¤casÆpÃdÃnaskandhe«u sthitvà vÅryapÃramitÃæ paripÆrayati? bhagavÃn Ãha: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ kÃyikaæ ca caitasikaæ ca vÅryam Ãrabhate sa kÃyikena vÅryeïa ­ddhim abhinirharati, #<(PSP_6-8:35)># daÓadiglokadhÃtuæ gatvà buddhÃn bhagavata÷ paryupÃste sattvÃnÃæ cÃrthaæ karoti, sa tena kÃyikena vÅryeïa sattvÃn pÃripÃcayati tri«u yÃne«u niveÓayati vinayati prati«ÂhÃpayati ÓrÃvakayÃne pratyekabuddhayÃne 'nuttare buddhayÃne. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann alak«aïÃæ vÅryapÃramitÃæ paripÆrayati, sa caitasikena vÅryeïÃnÃsraveïa mÃrgaparyÃpannena vÅryapÃramitÃæ paripÆrayati, yatra paryÃpannÃ÷ sarvakuÓalà dharmÃs tadyathà catvÃri sm­tyupasthÃnÃni catvÃri samyakprahÃïÃni catvÃra ­ddhipÃdÃ÷ pa¤cendriyÃni pa¤cabalÃni sapta bodhyaÇgÃny ÃryëÂÃÇgamÃrgaæ trÅïi vimok«amukhÃni catvÃry apramÃïÃni catvÃri dhyÃnÃni catasra ÃrÆpyasamÃpattayo '«Âavimok«Ã navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattayaÓ catvÃri satyÃni pa¤cÃbhij¤Ã÷ samÃdhi÷ dhÃraïÅmukhÃni daÓa bodhisattvabhÆmayo daÓa tathÃgatabalÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmÃ÷, yatra bodhisattvena mahÃsattvena caratà sarvÃkÃraj¤atà paripÆrayitavyà yasyÃæ paripÆrïÃyÃæ sarvavÃsanÃnusaædhiæ prahÃsyati sarvavÃsanÃnusaædhiæ prahÃya lak«aïaparini«pattiæ paripÆrayi«yati, lak«aïaparini«pattiæ paripÆrya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran samantaprabhatÃm ÃrÃgayi«yati samantaprabhatÃm ÃrÃgya dharmacakraæ ca pravartayi«yati dvÃdaÓÃkÃran triparivartasya pravartatena trisÃhasro lokadhÃtu÷ «a¬vikÃraæ prakampi«yate saæprakampi«yate pravedhi«yate saæpravedhi«yate, pracali«yati saæpracali«yati, sarve ca trisÃhasramahÃsÃhasraæ lokadhÃtum avabhÃsena sphÃri«yati, tasya punas tathÃgatasyÃrhata÷ samyaksaæbuddhasya Óabdo niÓcari«yati tatra ye trisÃhasre mahÃsÃhasre lokadhÃtau sattvÃs taæ Óabdaæ Óro«yanti te sarve niyatà bhavi«yanty anuttare«u tri«u yÃne«u, evaæ bahuprakÃrà subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya vÅryapÃramità yasyÃæ vÅryapÃramitÃæ sthitvà bodhisattvena mahÃsattvena sarvabuddhadharmÃn paripÆrya sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃptavyÃ÷. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo 'lak«aïÃæ vÅryapÃramitÃæ paripÆrayati. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran svapnopame«u pa¤casÆpÃdÃnaskandhe«u pratiÓrutkopame«u pratibhÃsopame«u pratibiæbopame«u marÅcyupamesu mÃyopame«u #<(PSP_6-8:36)># nirmitakopame«u gandharvanagaropame«u ca pa¤casÆpadÃnaskandhe«u sthitvÃlak«aïe«u dhyÃnapÃramitÃæ paripÆrayati. subhÆtir Ãha: kathaæ bhagavan bodhisattvo mahÃsattvo 'lak«aïe«u pa¤casÆpÃdÃnaskandhe«u sthitvà dhyÃnapÃramitÃæ paripÆrayati? bhagavÃn Ãha: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran prathamaæ dhyÃnam upasaæpadya viharati dvitÅyaæ t­tÅyaæ caturthaæ dhyÃnam upasaæpadya viharati maitrÅkaruïÃæ muditÃm upek«Ãm ÃkÃÓÃnantyÃyatanaæ vij¤ÃnÃnantyÃyatanam Ãki¤canyÃyatanan naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤Ãyatanam upasaæpadya viharati ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitasamÃdhÅæ bhÃvayati vidyutopama¤ ca samÃdhiæ bhÃvayati vajropama¤ ca samÃdhiæ bhÃvayati yatra samÃdhau sthitvà ye kecit samÃdhaya÷, ÓrÃvakasamÃdhir và pratyekabuddhasamÃdhir và ye 'py anye samÃdhigaïÃs tÃn sarvÃn kÃyena saæsp­Óyopasaæpadya viharati, na ca tÃn samÃdhÅn ÃsvÃdayati, na ca samÃpattiphalam. tat kasya heto÷? tathà hi sa bodhisattvo mahÃsattvas tÃn samÃdhÅn alak«aïÃn jÃnÃty abhÃvasvabhÃvatvÃt tat kim alak«aïo dharmo 'lak«aïaæ dharmam ÃsvÃdayi«yati, abhÃvasvabhÃvo dharmo 'bhÃvasvabhÃvaæ dharmam ÃsvÃdayi«yati, so 'nÃsvÃdayan na kasyacit samÃpatter vaÓenopapatsyate kÃmadhÃtau và rÆpadhÃtau vÃrÆpyadhÃtau vÃ. tat kasya heto÷? tathà hi sa tÃn dhÃtÆn nopalabhate yo 'pi samÃpadyeta yena và samÃpadyate, tam api nopalabhate 'nupalaæbhamÃno 'lak«aïÃæ dhyÃnapÃramitÃæ paripÆrayati sa tayà dhyÃnapÃramitayà ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmim atikrÃmati. atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: kathaæ bhagavan bodhisattvo mahÃsattvo dhyÃnapÃramitayà ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmim atikrÃmati. bhagavÃn Ãha: tathà hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo 'dhyÃtmaÓÆnyatÃyÃæ suÓik«ito bahirdhÃÓÆnyatÃyÃm adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃyÃæ yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyÃæ suÓik«ito na ceha ÓÆnyatÃsu kaÓcid dharma upalabhyate yatrÃvati«Âhet, srotaÃpattiphale và sak­dÃgÃmiphale vÃnÃgÃmiphale vÃrhattve và pratyekabuddhatve và yÃvat sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ và sÃpi ÓÆnyà ÓÆnyatayÃ, sa Ãbhi÷ ÓÆnyatÃbhir bodhisattvo #<(PSP_6-8:37)># mahÃsattvo bodhisattvaniyÃmam avakrÃmati. subhÆtir Ãha: katamo bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasyÃma÷? katamo niyÃma÷? bhagavÃn Ãha: sarva÷ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasyopalaæbha Ãtma÷ sarvÃnupalaæbho niyÃma÷. subhÆtir Ãha: katamo bhagavann upalaæbha÷? katamo 'nupalaæbha÷? bhagavÃn Ãha: rÆpaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasyopalaæbha÷, vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnam upalaæbha÷, cak«ur upalaæbha÷ Órotraæ ghrÃïaæ jihvà kÃyo mana upalaæbho, rÆpaÓabdagandharasaspra«Âavyadharmà upalaæbha÷, cak«urvij¤Ãnaæ cak«u÷saæsparÓaÓ cak«u÷saæsparÓapratyayavedanopalaæbha÷, evaæ ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyo manovij¤Ãnaæ mana÷saæsparÓo mana÷saæsparÓapratyayavedanopalaæbha÷, p­thivÅdhÃtur abdhÃtus tejodhÃtur vÃyudhÃtur ÃkÃÓadhÃtur vij¤ÃnadhÃtur upalaæbha÷, pratÅtyasamutpÃda upalaæbha÷, avidyà saæskÃrà vij¤Ãnaæ nÃmarÆpaæ «a¬Ãyatanaæ sparÓo vedanà t­«ïà upÃdÃnaæ bhÃvo jÃtir jarÃmaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsà upalaæbha÷, sarvapÃramitÃ÷ sarvaÓÆnyatÃ÷ sarvabodhipak«yà dharmÃ÷ sarvasamÃdhaya÷ sarvadhÃraïÅmukhÃny ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattaya÷ ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃny a«Âavimok«Ã navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattayo 'bhij¤ÃdaÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikà buddhadharmà upalaæbha÷, sarvÃkÃraj¤atÃ÷ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasyopalaæbha÷, ayam ucyate Ãma÷, niyÃma÷ puna÷ subhÆte yatrai«Ãæ dharmÃïÃæ pravyÃhÃro nopalabhate, rÆpasya vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ vij¤Ãnasya skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdasya pratÅtyasamutpÃdÃÇgÃnÃæ và sarvapÃramitÃnÃæ sarvaÓÆnyatÃnÃæ sarvabodhipak«yÃïÃæ dharmÃïÃm ÃryasatyÃnÃm apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃnÃæ ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤ÃdaÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmÃïÃæ sarvÃkÃraj¤atÃyÃ÷. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte rÆpasya ya÷ svabhÃva÷ so 'pravyÃhÃro vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ vij¤Ãnasya ya÷ svabhÃva÷ so 'pravyÃhÃra÷, skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdasya pratÅtyasamutpÃdÃÇgÃnÃæ và ya÷ svabhÃva÷ so 'pravyÃhÃra÷ #<(PSP_6-8:38)># sarvapÃramitÃnÃæ sarvaÓÆnyatÃnÃæ sarvabodhipak«yÃïÃæ dharmÃïÃæ ya÷ svabhÃva÷ so 'pravyÃhÃra÷, ÃryasatyÃnÃm apramÃïÃnÃæ dhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃnÃæ ya÷ svabhÃva÷ so 'pravyÃhÃra÷ ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤ÃnÃæ ya÷ svabhÃva÷ so 'pravyÃhÃro daÓÃnÃæ bodhisattvabhÆmÅnÃæ ya÷ svabhÃva÷ so 'pravyÃhÃra÷, daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmÃïÃæ ya÷ svabhÃva÷ so 'pravyÃhÃra÷, sarvÃkÃraj¤atÃyà ya÷ svabhÃva÷ so 'pravyÃhÃra÷, ayaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya niyÃma÷, niyÃmam akrÃnto bodhisattvo mahÃsattva÷ samÃdhiparipÆrïo na samÃpattivaÓenopapadyate, prÃg eva rÃgaæ và do«aæ và mohaæ votpÃdayed yatra sthitvà tat karmÃbhisaæskuryÃd yena karmÃbhisaæskÃreïa caturïÃæ dhyÃnÃnÃm anyatamenopapadyeta nedaæ sthÃnaæ vidyate 'nyatra mÃyopame«u sthitvà sarvasattvÃnÃm arthaæ karoti na ca sattvÃnupalabhamÃna÷ sattvÃæÓ ca paripÃcayati buddhak«etraæ ca pariÓodhayati. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo dhyÃnapÃramitÃæ paripÆrya yÃvad dharmacakraæ pravartayati, yad utÃnupalaæbhaÓÆnyatÃnimittÃpraïihitacakram. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran svapnopamÃn dharmÃn parijÃnÃti pratiÓrutkopamÃn pratibhÃsopamÃn pratibiæbopamÃn marÅcyupamÃn mÃyopamÃn nirmitakopamÃn gandharvanagaropamÃn sarvadharmÃn parijÃnÃti. ity alak«aïasarvadharmaikalak«aïÃbhisamayalak«aïo 'yam ekacittak«aïÃbhisamayas t­tÅya÷ atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: kathaæ punar bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ svapnopamÃn sarvadharmÃn parijÃnÃti? pratiÓrutkopamÃn pratibhÃsopamÃn pratibiæbopamÃn marÅcyupamÃn mÃyopamÃn nirmitakopamÃn gandharvanagaropamÃæÓ ca sarvadharmÃn parijÃnÃti? bhagavÃn Ãha: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran na svapnaæ na svapnadarÓinaæ paÓyati, na pratiÓrutkÃn na pratiÓrutkÃdarÓinaæ, na pratibhÃsaæ na pratibhÃsadarÓinaæ, na pratibiæbaæ na pratibiæbadarÓinaæ, na marÅciæ na marÅcidarÓinaæ, na mÃyÃæ na #<(PSP_6-8:39)># mÃyÃdarÓinaæ, na nirmitakaæ na nirmitakadarÓinaæ, na gandharvanagaraæ na gandharvanagaradarÓinaæ ca paÓyati. tat kasya heto÷? tathà hi viparyÃsa÷ svapno viparyÃsa÷, pratiÓrutkà viparyÃsa÷ pratibhÃso viparyÃsa÷ pratibiæbaæ viparyÃso marÅcir viparyÃso mÃyà viparyÃso nirmitako viparyÃso gandharvanagaraæ viparyÃsa e«a bÃlap­thagjanÃnÃæ punar nÃpi svapnadarÓanaæ nÃpi svapnadarÓÅ na pratiÓrutkÃdarÓanaæ nÃpi pratiÓrutkÃdarÓÅ na pratibhÃsadarÓanaæ nÃpi pratibhÃsaadarÓÅ, na pratibiæbadarÓanaæ nÃpi pratibiæbadarÓÅ, na marÅcidarÓanaæ na marÅcidarÓÅ, na mÃyÃdarÓanaæ na mÃyÃdarÓÅ, na nirmitakadarÓanaæ na nirmitakadarÓÅ, na gandharvanagaradarÓanaæ na gandharvanagaradarÓÅ, evaæ yÃvan nÃrhan na pratyekabuddho na bodhisattvo mahÃsattvo na tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddha÷. tat kasya heto÷? tathà hy abhÃvasvabhÃvÃ÷ sarvadharmà anutpannà asadbhÆtà ye 'bhÃvasvabhÃvÃ÷ sarvadharmÃs te parini«pannÃs tatra kiæ bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran bhÃvasaæj¤Å bhavi«yati parini«pannasaæj¤Å vÃsadbhÆtasaæj¤Å và nedaæ sthÃnaæ vidyate. tat kasya heto÷? na sà praj¤ÃpÃramità syÃd yadi kasyacid dharmasya svabhÃvo bhavet parini«pattir và sadbhÆtatà vÃ, evaæ caran bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ na rÆpe sajjati, na vedanÃyÃæ na saæj¤ÃyÃæ na saæskÃre«u na vij¤Ãne sajjati, na skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃde«u sajjati, na pratÅtyasamutpÃdÃÇge«u sajjati, na kÃmadhÃtau na rÆpadhÃtau nÃrÆpyadhÃtau sajjati, apramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhe«u na sajjati, saptatriæÓadbodhipak«ye«u dharme«u na sajjati, ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitasamÃdhau na sajjati, Ãryasatye«u na sajjati, dÃnapÃramitÃyÃæ na sajjati, ÓÅlapÃramitÃyÃæ k«ÃntipÃramitÃyÃæ vÅryapÃramitÃyÃæ dhyÃnapÃramitÃyÃæ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ na sajjati. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran prathamÃæ bhÆmiæ paripÆrayati, tatra cchandarÃgaæ notpÃdayati. tat kasya heto÷? tathà hi tÃæ bhÆmiæ nopalabhate, tat kiæ tatra cchandarÃgaæ kari«yaty evaæ dvitÅyÃæ bhÆmiæ t­tÅyÃæ bhÆmi¤ caturthÃæ bhÆmiæ pa¤camÅæ bhÆmiæ #<(PSP_6-8:40)># «a«ÂhÅæ bhÆmiæ saptamÅæ bhÆmim a«ÂamÅæ bhÆmiæ navamÅæ bhÆmiæ daÓamÅæ bhÆmiæ paripÆrayati, tatra cchandarÃgaæ notpÃdayati. tat kasya heto÷? tathà hi sa tà bhÆmÅr nopalabhate, tat kin tatra chandarÃgaæ kari«yati, evaæ daÓamyÃæ bhÆmau caran sarvadharmÃÓ ca tatra praj¤ÃpÃramitÃyÃm antargatÃn paÓyati, tÃæÓ ca sarvadharmÃn nopalabhate. tat kasya heto÷? tathà hi te sarvadharmÃ÷ sà ca praj¤ÃpÃramitÃdvayÃdvaidhÅkÃrÃ÷. tat kasya heto÷? tathà hi sarvadharmÃïÃæ na kaÓcid bhedo 'sti dharmadhÃtunirdeÓena tathatÃnirdeÓena bhÆtakoÂinirdeÓenÃsaæbhinnÃ÷ sarvadharmÃ÷. atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavÃnn asaæbhinnatà sarvadharmÃïÃæ tatra kathaæ kuÓaladharmanirdeÓo bhavati sÃsravÃïÃm anÃsravÃïä ca dharmÃïÃæ nirdeÓo bhavati, laukikalokottarÃïÃæ và saæsk­tÃsaæsk­tÃnÃæ dharmÃïÃæ nirdeÓo bhavati. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte yà dharmÃïÃæ dharmatà sà kasyacid dharmasya pravyÃhÃra÷ saæsk­tasya vÃsaæsk­tasya và srotaÃpattiphalasya và sak­dÃgÃmiphalasya vÃnÃgÃmiphalasya vÃrhattvasya và pratyekabodher và bodhisattvatÃyà và samyaksaæbodher vÃ. subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: tad anena subhÆte paryÃyeïaivaæ veditavyaæ, asaæbhinnÃ÷ sarvadharmà alak«aïà anutpannà avinirbhogÃ÷ sarvadharmà na mayà subhÆte sarvÃæ bodhisattvacaryÃæ caratÃ, kaÓcid dharmopalabdho rÆpam iti và vedaneti và saæj¤eti và saæskÃrà iti và vij¤Ãnam iti và skandhadhÃtvÃyatanÃnÅti và pratÅtyasamutpannà iti vÃ, pratÅtyasamutpÃdÃÇgÃnÅti và kÃmadhÃtur và rÆpadhÃtur vÃrÆpyadhÃtur vÃ, kuÓalÃkuÓalà và dharmÃ÷ sÃsravà vÃnÃsravà và sÃvadyà vÃnavadyà và saæsk­tam iti vÃsaæsk­tam iti và yÃvac chrotaÃpattiphalaæ và sak­dÃgÃmiphalaæ vÃnÃgÃmiphalaæ vÃrhattvaæ và pratyekabodhir và bodhisattvatà và samyaksaæbodhir vÃ. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati prathamacittotpÃdam upÃdÃya yÃvad anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbotsyate 'nupalaæbhayogena, evaæ caratà #<(PSP_6-8:41)># subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena sarvadharmÃïÃæ svabhÃve kuÓalena bhavitavyaæ, sarvadharmÃïÃæ svabhÃvakuÓalo bodhimÃrga¤ ca pariÓodhayi«yati, sattvÃæÓ ca paripÃcayi«yati, buddhak«etraæ ca pariÓodhayi«yati, yatra sthitvÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhya sattvÃn vinayi«yati, ye vinÅtatvÃs tri«u bhave«u na d­Óyante, evaæ khalu subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam alak«aïayogena. ity advayalak«aïasarvadharmaikalak«aïÃbhisamayalak«aïo 'yam ekacittak«aïÃbhisamayaÓ caturtha÷ ity ukta ekak«aïÃbhisamaya÷ Ãryapa¤caviæÓatisÃhasrikÃyÃæ bhagavatyÃæ praj¤ÃpÃramitÃyÃm abhisamayÃlaækÃrÃnusÃreïa saæÓodhitÃyÃm ekak«aïÃbhisamayÃdhikÃra÷ Óik«ÃparisamÃptiparivarta÷ saptama÷ #<(PSP_6-8:42)>#: empty #<(PSP_6-8:43)># pa¤caviæÓatisÃhasrikà praj¤ÃpÃramità VIII punar aparaæ subhÆte te«Ãm eva svapnopamÃnÃæ sarvadharmÃïÃm avastukÃnÃm abhÃvasvabhÃvÃnÃæ svalak«aïaÓÆnyÃnÃæ sarvÃkÃrapariÓuddhÃnÃm anÃÓravÃïÃæ yà prak­tir ekalak«aïà yad utÃlak«aïà sa tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho veditavya÷. evaæ khalu subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. subhÆtir Ãha: katame punas te bhagavann anÃsravÃ÷ sarvadharmÃ÷. bhagavÃn Ãha: saptatriæÓad bodhipak«yà dharmÃÓ catvÃry apramÃïÃny a«Âau vimok«Ã navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattayo daÓa k­tsnÃyatanÃni a«ÂÃv abhinnÃyatanÃni araïasamÃdhi÷ praïidhij¤Ãnam «a¬ abhij¤ÃÓ catasra÷ pratisaævida÷ sarvÃkÃrÃÓ catasra÷ pariÓuddhayo daÓa pÃramià daÓabalÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni trÅïy ak«arÃïi trÅïi sm­tyupasthÃnÃni asaæpramo«adharmatà vÃsanÃsamudghÃto mahÃkaruïà sarvÃkÃraj¤atà mÃrgÃkÃraj¤atà sarvaj¤atà ca ime ucyante subhÆte anÃsravÃ÷ sarvadharmà iti. evaæ khalu subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃip Óik«itavyam. iti svabhÃvika÷ kÃya÷ punar aparaæ subhÆte praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itvà te«Ãm eva dharmÃïÃm adhigamÃd anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddhya sarveïa sarvaæ sarvathà sarvaæ dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïair aÓÅtyà cÃnuvya¤janair alaæk­takÃyas tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ paramaæ mahÃyÃnadharmam anuttararatiprÅtiprÃmodyasukhopabhogÃya deÓayati. evaæ khalu subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. iti sÃæbhogika÷ kÃya÷ punar aparaæ subhÆte praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itvà te«Ãm eva sarvadharmÃïÃm avigamenÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddhya tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho daÓasu dik«v anantÃparyante«u sarvalokadhatu«u #<(PSP_6-8:44)># sarvakÃlan nÃnÃnirmÃïameghena sarvasattvÃnÃm arthaæ karoti. evaæ khalu subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. iti nairmÃïika÷ kÃya÷ atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: kathaæ bhagavan svapnopamÃnÃæ sarvadharmÃïÃm avastukÃnÃm abhÃvasvabhÃvÃnÃæ svalak«aïaÓÆnyÃnÃæ vyavasthÃnaæ bhavati, ime kuÓalà ime 'kuÓalà ime laukikà ime lokottarà ime sÃsravà ime 'nÃsravà ime saæsk­tà ime 'saæsk­tà ime srotraÃpattiphalasÃk«ÃtkriyÃyai saævartante, ime sak­dÃgÃmiphalasÃk«ÃtkriyÃyai saævartante, ime 'nÃgÃmiphalasÃk«ÃtkriyÃyai saævartante, ime 'rhattvaphalasÃk«ÃtkriyÃyai saævartante, ime pratyekabodhaye saævartante, ime 'nuttarÃyai samyaksaæbodhaye saævartante, pratiÓrutkopamÃnÃæ pratibhÃsopamÃnÃæ pratibiæbopamÃnÃæ marÅcyupamÃnÃæ mÃyopamÃnÃæ nirmitakopamÃnÃæ gandharvanagaropamÃnÃæ sarvadharmÃïÃm avastukÃnÃm abhÃvasvabhÃvÃnÃæ svalak«aïaÓÆnyÃnÃæ vyavasthÃnam ime kuÓalà ime 'kuÓalà ime laukikà ime lokottarà ime sÃsravà ime 'nÃsravà ime saæsk­tà ime 'saæsk­tà ime srotaÃpattiphalasÃk«ÃtkriyÃyai saævartante, ime sak­dÃgÃmiphalasÃk«ÃtkriyÃyai saævartante, ime 'nÃgÃmiphalasÃk«ÃtkriyÃyai saævartante, ime 'rhattvaphalasÃk«ÃtkriyÃyai saævartante, ime pratyekabodhaye saævartante, ime 'nuttarÃyai samyaksaæbodhaye saævartante? evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: iha subhÆte bÃlo 'ÓrutavÃn p­thagjana÷ svapnam upalabhate svapnadarÓinam upalabhate, pratiÓrutkÃm upalabhate pratiÓrutkÃdarÓinam upalabhate, pratibhÃsam upalabhate pratibhÃsadarÓinam upalabhate, pratibiæbam upalabhate pratibiæbadarÓinam upalabhate, marÅcim upalabhate marÅcidarÓinam upalabhate, mÃyÃm upalabhate mÃyÃdarÓinam upalabhate, nirmitakam upalabhate nirmitakadarÓinam upalabhate, gandharvanagaram upalabhate gandharvanagaradarÓinam upalabhate, svapnam upalabhya svapnadarÓinam upalabhya, yÃvad gandharvanagaram upalabhya gandharvanagaradarÓinam #<(PSP_6-8:45)># upalabhya, kuÓalÃn abhisaæskÃrÃn abhisaæskaroti, kÃyena vÃcà manasÃkuÓalÃn vÃbhisaæskÃrÃn abhisaæskaroti, kÃyena vÃcà manasà puïyÃpuïyÃne¤jyÃn abhisaæskÃrÃn abhisaæskaroti. kÃyena vÃcà manasà tÃn bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran dvayo÷ ÓÆnyatayo÷ sthitvÃtyantaÓunyatÃyÃm anavarÃgraÓÆnyatÃyä ca sattvÃnÃæ dharman deÓayati, ÓÆnyam idaæ traidhÃtukaæ nÃsty atra rÆpaæ và vedanà và saæj¤Ã và saæskÃrà và vij¤Ãnaæ và skandhà và dhÃtavo vÃyatanÃni và pratiÓrutkai«Ã pratibhÃsa e«a marÅcir e«Ã nirmitaka e«a gandharvanagaram etan nÃsty atra rÆpaæ và vedanà và saæj¤Ã và saæskÃrà và vij¤Ãnaæ và skandhadhÃtavo vÃyatanÃni và nÃsty atra svapno na svapnasya dra«ÂÃ, na pratiÓrutkà na pratiÓrutkÃyà dra«ÂÃ, na pratibhÃso na pratibhÃsasya dra«ÂÃ, na pratibiæbaæ na pratibiæbasya dra«ÂÃ, na marÅcir na marÅcyà dra«ÂÃ, na mÃyÃæ na mÃyÃyà dra«ÂÃ, na nirmitako na nirmitakasya dra«ÂÃ, na gandharvanagaraæ na gandharvanagarasya dra«ÂÃ, 'pi tu sarva ete dharmà avastukà abhÃvasvabhÃvÃs tatra bhavanto 'skandhe skandhasaæj¤ina÷, adhÃtu«u dhÃtusaæj¤ino 'nÃyatane«v Ãyatanasaæj¤ina÷, api tu khalu puna÷ pratÅtyasamutpannà ete sarvadharmà viparyÃsasamutthitÃ÷ karmavipÃkaparig­hÅtÃ÷, kiæ punar yÆyam avastuke«u dharme«u vastusaæj¤Ãm utpÃdayathaivaæ bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran ye matsariïa÷ sattvÃs tÃn mÃtsaryÃn nivartayati, dÃnapÃramitÃyÃæ ca niyojayati, te«Ã¤ ca sa dÃnaparityÃgo mahÃbhogatÃyai saævartate, sa tÃæs tata uccÃlya ÓÅle niyojayati, te«Ãæ sa ÓÅlasamÃdÃnaja÷ puïyaskandha÷ svargopapattaye bhavati, sa tÃæs tata uccÃlya samÃdhau niyojayati sa te«Ãæ samÃpattija÷ puïyaskandho brahmalokopapÃttaye bhavati, evaæ prathamÃd dhyÃnÃd dvitÅye dhyÃne dvitÅyÃd dhyÃnÃt t­tÅye dhyÃne t­tÅyÃd dhyÃnÃc caturthe dhyÃne caturthÃd dhyÃnÃd Ærdhvam ÃkÃÓÃnantyÃyatanasamÃpattau vij¤ÃnÃnantyÃyatanasamÃpattÃv Ãki¤canyÃyatanasamÃpattau naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanasamÃpattau ca niyojayati, sa tasmÃd api dÃnÃd dÃnaphalÃc cÃnekaparyÃyaæ #<(PSP_6-8:46)># vivecyÃnupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau niveÓayati vinayati prati«ÂhÃpayati, sa tasmÃc chÅlÃc chÅlaphalÃc cÃnekaparyÃyaæ vivecyÃnupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau niveÓayati vinayati prati«ÂhÃpayati, sa tebhyo dhyÃnebhyo dhyÃnaphalebhyaÓ ca samÃpattibhya÷ samÃpattiphalebhyaÓ cÃnekaparyÃyaæ vivecyÃnupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau niveÓayati vinayati prati«ÂhÃpayati, evaæ catur«u sm­tyupasthÃne«u catur«u samyakprahÃïe«u catur«v ­ddhipÃde«u pa¤casv indriye«u pa¤casu bale«u saptasu bodhyaÇge«u ÃryëÂÃÇgikamÃrge tri«u vimok«amukhe«v a«Âasu vimok«e«u navasv anupÆrvavihÃrasamÃpatti«u daÓasu tathÃgatabale«u catur«u vaiÓÃradye«u catas­«u pratisaævitsv a«ÂÃdaÓasv Ãveïike«u buddhadharme«u niveÓayati vinayati prati«ÂhÃpayati, sa ebhir anÃsravair dharmair arÆpibhir anidarÓanair apratighair ye srotraÃpattiphale sthÃsyanti tÃn srotaÃpattiphale prati«ÂhÃpayati, ye sak­dÃgÃmiphale sthÃsyanti tÃn sak­dÃgÃmiphale prati«ÂhÃpayati, ye 'nÃgÃmiphale sthÃsyanti tÃn anÃgÃmiphale prati«ÂhÃpayati, ye 'rhattve sthÃsyanti tÃn arhattve prati«ÂhÃpayati, ye pratyekabodhau sthÃsyanti tÃn pratyekabodhau prati«ÂhÃpayati, ye 'nuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau sthÃsyanti, te«Ãæ satpuru«ÃïÃæ bodhimÃrgam ÃkhyÃti upadiÓati samuttejayati, saæprakÃÓayati saæprahar«ayati, prati«ÂhÃpayati. evam ukte Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavanatam etad avocat: ÃÓcaryam etat bhagavann adbhuto dharmo yatra hi nÃma bodhisattvo mahÃsattva÷, iha gambhÅrÃyÃæ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann abhÃvasvabhÃvÃnÃæ dharmÃïÃm atyantaÓÆnyatÃyÃm anavarÃgraÓÆnyatÃyÃæ sthitvà dharmÃïÃæ vyavasthÃnaæ karoti, ime kuÓalà dharmà ime 'kuÓalà dharmà ime laukikà dharmà ime lokottarà dharmà ime sÃsravà dharmà ime 'nÃsravà dharmà ime sÃvadyà dharmà ime 'navadyà dharmà ime saæsk­tà dharmà ime 'saæsk­tà dharmÃ÷ evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: evam etat subhÆte evam etat ÃÓcaryam idaæ subhÆte paramÃÓcaryam idaæ bodhisattvasya mahÃsattvasyÃdbhuto dharmo yad iha gambhÅrÃyÃæ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran dharmÃïÃæ vyavasthÃnaæ karoti, sacet tvaæ subhÆte jÃnÅyà yo bodhisattvasya mahÃsattvasyÃÓcaryÃdbhuto dharmas #<(PSP_6-8:47)># taæ sarvaÓrÃvakapratyekabuddhà api ca evam api bodhisattvasya mahÃsattvasya na sukara÷ pratikÃra÷ kartuæ tad yu«mÃbhi÷ sarvair bodhisattvasya mahÃsattvasya na Óakya÷ sarvadharmà bhÃvayituæ syÃt. evam ukte Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: katamo bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasyÃÓcaryÃdbhÆto dharmo yo na ÓrÃvakapratyekabuddhÃnÃæ saævidyate? bhagavÃn Ãha: tena hi subhÆte Ó­ïu sÃdhu ca su«ÂhuÓ ca manasikuru bhëi«ye 'haæ te, evaæ bhagavann ity Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavata÷ pratyaÓrau«Åd, bhagavÃn etad avocat: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran vipÃkajÃsu «aÂsu pÃramitÃsu sthitvà pa¤casv abhij¤Ãsu saptatriæÓadbodhipak«e«u dharme«u dhÃraïÅmukhe«u catas­«u pratisaævitsu sthitvà daÓadiglokadhÃtu«u ye sattvà dÃnenÃnugrahÅtavyÃs tÃn dÃnenÃnug­hïÃti, ye ÓÅlena ye k«Ãntyà ye vÅryeïa ye dhyÃnena ye praj¤ayà ye prathamena dhyÃnena ye dvitÅyena dhyÃnena ye t­tÅyena dhyÃnena ye caturthena dhyÃnena, ye ÃkÃÓÃnantyÃyatanasamÃpattyà ye vij¤ÃnÃnantyÃyatanasamÃpattyà ye Ãki¤canyÃyatanasamÃpattyà ye naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanasamÃpattyÃnugrahÅtavyÃs tÃn anug­hïÃti, ye maitryÃnugrahÅtavyà ye karuïayà ye muditayà ye upek«ayà ye caturbhi÷ sm­tyupasthÃnai÷, ye caturbhi÷ samyakprahÃïai÷, ye caturbhi÷ ­ddhipÃdai÷, ye pa¤cabhir indriyai÷, ye pa¤cabhir balai÷, ye saptabhir bodhyaÇgair ye ÃryëÂÃÇgikena mÃrgeïa, ye ÓÆnyatayà ye Ãnimittena ye 'praïihitena samÃdhinÃnugrahÅtavyÃs tÃn ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitasamÃdhibhir anug­hïÃti. subhÆtir Ãha: kathaæ bhagavan bodhisattvo mahÃsattvo dÃnena sattvÃn anug­hïÃti? bhagavÃn Ãha: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran dÃnaæ dadÃty annam annÃrthikebhyo dadÃti, pÃnaæ pÃnÃrthikebhyo yÃnaæ yÃnÃrthikebhya÷ pu«padhÆpagandhamÃlyavilepanacÆrïacÅvaracchatradhvajapatÃkÃÓayanÃsanaæ yÃvad anyatarÃnyataraæ mÃnu«yopakaraïapari«kÃraæ dadÃti, yathaiva #<(PSP_6-8:48)># tathÃgatayÃrhate samyaksaæbuddhÃya dadÃti tathÃiva pratyekabuddhebhyo 'rhadbhyo 'nÃgÃmibhya÷ sak­dÃgÃmibhya÷ srotaÃpannebhya÷ samyaggatebhya÷ samyakpratipannebhyas tathÃiva tiryagyonigatebhya÷ sarvebhyo 'nÃnÃtvena dÃnan dadÃti. tat kasya heto÷? tathà hy anÃnÃtvaæ sarvadharmaæ j¤Ãtvà anÃnÃtvaæ dÃnaæ dadÃti, anÃnÃtvaæ dÃnaæ datvà anÃnÃtvasya dharmasya lÃbhÅ bhavati yad uta sarvÃkÃraj¤atÃyÃ÷, sacet subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya yÃcanakaæ d­«Âvà evaæ cittam utpadyate, samyaksaæbuddhà me dak«iïÅyà na tiryagyonigatà iti, na bodhisattvadharmo bhavet. tat kasya heto÷? na hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo bodhÃya cittam utpÃdyaivam anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau saæprasthita ime mayà sattvà dÃnenÃnugrahÅtavyà ime mayà sattvà dÃnenÃnugrahÅtavyà iti cintayati, te dÃnenÃnug­hÅtÃ÷ k«atriyamahÃÓÃlakule«Æpapatsyante, brÃhmaïamahÃÓÃlakule«Æpapatsyante, g­hapatimahÃsÃlakule«Æpapatsyante, tenaiva ca dÃnÃnugraheïa tribhir yÃnair anupariÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirvÃsyanti, saced ete bodhisattvaæ mahÃsattvaæ janapadabalakÃyà avadhyÃyeran tena nÃnyathÃcittam utpÃdayitavyaæ dÃsyÃmi và na vÃ, api tu akopitamÃnasena janapadabalakÃyebhyo dÃnaæ dÃtavya÷. tat kasya heto÷? tathà hi tasya janapadabalakÃyasyÃrthÃyÃnuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau saæprasthita÷. evaæ ca punar vikalpayed garhyo bhaveyaæ te«Ãæ buddhÃnÃæ bhagavatÃæ te«Ãæ bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ pratyekabuddhÃnÃm arhatÃæ Óaik«ÃïÃæ sadevamÃnu«Ãsurasya ca lokasya kenÃyam adhÅ«Âa÷ sarvasattvÃnÃm ahaæ trÃïaæ bhavi«yÃmi parÃyaïaæ layanaæ Óaraïam iti. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà manu«yabhÆtà vÃmanu«yabhÆtà vÃgatyÃÇgapratyaÇgÃni yÃceran, tena na dvidhà cittam utpÃdayitavyaæ, dÃsyÃmi và na dÃsyÃmi vÃ. tat kasya heto÷? tathà hi tena bodhisattvena mahÃsattvena sattvÃnÃm arthÃya sa¤cintya ÃÓraya÷ parig­hÅto 'nena mayÃtmabhÃvena sattvÃnÃm artha÷ karaïÅya÷, tenaivaæ cittam utpÃdayitavyaæ ye«Ãm arthe mayÃtmabhÃva upÃttas te 'yÃcitakam eva g­hÅtvà gacchantu. evaæ khalu #<(PSP_6-8:49)># subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà Óik«itavyam. tat kasya heto÷? tathà hy ete dharmà atyantaÓÆnyatayà ÓÆnyà na hi ÓÆnyatà kasmaicid dadÃti và cchinatti vÃ, evaæ khalu subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà Óik«itavyaæ, yad utÃdhyÃtmaÓÆnyatÃyÃæ bahirdhÃÓÆnyatÃyÃm adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃyÃæ yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyÃæ sthitvà dÃnaæ dÃtavyaæ satatasamitam. punar aparaæ subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena yÃcanakaæ d­«ÂvÃ, evaæ cittam utpÃdayitavyaæ, ko veha dÃnan dadÃti, kasmai vÃdÅyate, kiæ vÃdÅyate, tasyaivaæ dadato dÃnapÃramitÃyÃæ paripÆrir bhavi«yati, so 'nayà dÃnapÃramitayà paripÆryà và hy adhyÃtmike«u dharme«u cchidyamÃne«u evaæ cittam utpÃdayi«yati ko me cchinatti và bhinatti vÃ. iti sÃmÃnyena nirmÃïakÃyadvÃreïa dharmakÃyasya karma ihÃhaæ subhÆte paÓyÃmi buddhacak«u«Ã lokaæ vyavalokayan pÆrvasyÃn diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u bodhisattvÃn mahÃsattvÃn saæcintya mahÃnirayaæ patitvà tÃni mahÃnirayadu÷khÃny upaÓÃmya tribhi÷ prÃtihÃryais te«Ãæ nairayikÃnÃæ sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayato yad uta ­ddhiprÃtihÃryeïa vÃdeÓanÃprÃtihÃryeïa vÃnuÓÃsanÅprÃtihÃryeïa vÃ, ­ddhiprÃtihÃryeïa ca tÃni mahÃnirayadu÷khÃny upaÓÃmya, ÃdeÓanÃprÃtihÃryeïa dharmaæ deÓayanti, anuÓÃsanÅprÃtihÃryeïa ca te bodhisattvà mahÃsattvà mahÃmaitryà mahÃkaruïayà mahÃmuditayà mahopek«ayà ca dharmaæ deÓayanti. tatas te nairayikÃ÷ sattvÃs te«Ãæ bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃm antike cittam atiprasÃdya tebhyo nirayebhyo vyutti«Âhanti, tebhyo nirayebhyo vyutthÃyÃnupÆrveïa tribhir yÃnair du÷khasyÃntaæ kari«yanti, evaæ dak«iïasyÃæ paÓcimÃyÃm uttarasyÃm adhastÃd upari«ÂÃd anuvidik«u lokadhatu«u buddhacak«u«Ã lokaæ vyavalokayan paÓyÃmi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u bodhisattvÃn mahÃsattvÃn sa¤cintya mahÃniraye patitvà tÃni mahÃnirayadu÷khÃny upaÓÃmya tribhi÷ prÃtihÃryais te«Ãæ nairayikÃnÃæ sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayato yad uta ­ddhiprÃtihÃryeïa vÃdeÓanÃprÃtihÃryeïa vÃnuÓÃsanÅprÃtihÃryeïa #<(PSP_6-8:50)># và ­ddhiprÃtihÃryeïa ca tÃni mahÃnirayadu÷khÃny upaÓÃmya ÃdeÓanÃprÃtihÃryeïa dharmaæ deÓayanti, anuÓÃsanÅprÃtihÃryeïa ca te bodhisattvà mahÃsattvà mahÃmaitryà mahÃkaruïayà mahÃmuditayà mahopek«ayà ca dharmaæ deÓayanti, tatas te nairayikÃ÷ sattvÃs te«Ãæ bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃm antike cittam abhiprasÃdya tebhyo nirayebhyo vyutti«Âhanti tebhyo nirayebhyo vyutthÃyÃnupÆrveïa tribhir yÃnair du÷khasyÃntaæ kari«yanti. iti narakagatipraÓamanakarma ihÃhaæ subhÆte buddhacak«u«Ã lokaæ vyavalokayan paÓyÃmi pÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadivÃlukopame«u lokadhÃtu«u bodhisattvÃn mahÃsattvÃn buddhÃnÃæ bhagavatÃm upasthÃyakÃæs tat te bodhisattvà mahÃsattvÃs tÃn buddhÃn bhagavata upati«Âhanti manaÃpanapriyeïa nÃpriyeïa gauraveïa nÃgauraveïa ya¤ ca te buddhà bhagavanto dharmaæ bhëante, tat te bodhisattvà mahÃsattvà udg­hïanty udg­hya dhÃrayanti, na ca jÃtu vipraïÃÓayati yÃvan nÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbhotsyante, evaæ dak«iïasyÃæ paÓcimÃyÃm uttarasyÃm adhastÃd upari«ÂÃd anuvidik«u paÓyÃmi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u bodhisÃttvÃn mahÃsattvÃn buddhÃnÃæ bhagavatÃm upasthÃyakÃæs, tat te bodhisattvà mahÃsattvÃs tÃn buddhÃn bhagavata upati«Âhanti manaÃpenapriyeïa nÃpriyeïa gauraveïa nÃgauraveïa, yaæ ca te budhhà bhagavanto dharmaæ bhëante, tat te bodhisattvà mahÃsattvà udg­hïanty udg­hya dhÃrayanti, na ca jÃtu vipraïÃÓayanti yÃvan nÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbhotsyante. punar aparaæ subhÆte lokaæ vyavalokayan buddhacak«u«Ã daÓasu dik«u bodhisattvÃn mahÃsattvÃn paÓyÃmi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u tiryagyonigatÃnÃæ sattvÃnÃm arthÃyÃtmaparityÃgaæ kurvatas, tat te bodhisattvà mahÃsattvà aÇgapratyaÇgÃni cchitvà daÓasu dik«u k«ipanti, ye tiryagyonigatÃ÷ sattvÃs tesÃæ bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ mÃæsÃni bhak«ayanti te te«Ãæ bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃm antike maitrÅæ pratilabhante, te tena maitrÅpratilÃbhena tatas tiryagyoner vyutti«Âhanti tiryagyoner vyutthÃya buddhÃæ bhagavata #<(PSP_6-8:51)># ÃrÃgayanti, te tÃn buddhÃn bhagavata upati«Âhanti, te te«Ãæ buddhÃnÃæ bhagavatÃm antikÃd dharmaæ Ó­ïonti, tan dharmaæ Órutvà tathatvÃya pratipadyante, te 'nupÆrveïÃnupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirvÃnti tribhir yÃnai÷ ÓrÃvakayÃnena và pratyekabuddhayÃnena và mahÃyÃnena vÃ. evaæ bahukarÃ÷ subhÆte bodhisattvà mahÃsattvà ye 'nuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau cittam utpÃdayanti cittam utpÃdya tathatvÃya pratipadyante, te 'nupÆrveïa tribhir yÃnair anupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirvÃnti, ÓrÃvakayÃnena và pratyekabuddhayÃnena và buddhayÃnena vÃ. iti tiryagyonipraÓamanakarma ihÃhaæ subhÆte lokaæ vyavalokayan buddhacak«u«Ã paÓyÃmi, daÓasu dik«u gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u bodhisattvÃn mahÃsattvÃn ye pretavi«ayikÃnÃæ sattvÃnÃæ pretavi«ayaæ du÷khaæ tat sarvaæ pratiprasraæ bhayanti, ye pretavi«aye«u sattvÃs te du÷khavedanà prasrabdhakÃyÃs te«Ãæ bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃm antike maitrÅcittam utpÃdyate na kuÓalamÆlena tata÷ pretayÃner vyutti«Âhanti vyutthitÃÓ ca tena kuÓalamÆlena tata÷ pretayÃne buddhair bhagavadbhir na jÃtu virahità bhavanti, buddhÃæ bhagavata ÃrÃgayanti, te tÃn buddhÃn bhagavata upati«Âhanti te«Ãæ buddhÃnÃæ bhagavatÃm antikÃd dharmaæ Órutvà tathatvÃya pratipadyante 'nupÆrveïÃnupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirvÃnti tribhir yÃnai÷ ÓrÃvakayÃnena và pratyekabuddhayÃnena và buddhayÃnena vÃ. evaæ karuïà vihÃriïa÷ subhÆte bodhisattvà mahÃsattvÃ÷ sattvÃnÃm arthÃya pratyupasthità yad uta parinirvÃïÃya. iti yamalokapraÓamanakarma ihÃhaæ subhÆte buddhacak«u«Ã lokaæ vyavalokayan bodhisattvÃn mahÃsattvÃn paÓyÃmi daÓasu dik«u gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u ye cÃturmahÃrÃjakÃyikÃnÃæ devÃnÃæ dharmaæ deÓayanti, trayastriæÓÃnÃæ yÃmÃnÃæ tu«itÃnÃæ nirmÃïaratÅnÃæ paranirmitavaÓavartinÃæ dharmaæ deÓayanti te ca devaputrÃs te«Ãæ bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃm antikÃd dharmaæ ÓrutvÃnupÆrveïa tri«u yÃne«u pariniv­tÃÓ ca parinirvÃnti ca #<(PSP_6-8:52)># parinirvÃsyanti ca, tatra subhÆte ye devaputrà audÃrikai÷ pa¤cabhi÷ kÃmaguïair mÆrchitÃs te«Ãæ tÃni vimÃnÃny ÃdÅpya dharmaæ deÓayanty anityÃ÷ khalu mÃr«Ã÷ sarvasaæskÃrÃ÷ ka÷ saæskÃre«u viÓvastamÃnaso viharet? ihÃhaæ subhÆte 'nÃvaraïena buddhacak«u«Ã lokaæ vyavalokayan paÓyÃmi daÓasu dik«v ekaikasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u bodhisattvÃn mahÃsattvÃn ye brahmad­«Âim abhinivi«ÂÃs tÃn d­«Âibhyo vivecayanti, kathaæ bho mÃr«Ã÷ ÓÆnye«u sarvadharme«u d­«Âim utpÃdayatha, evaæ rikte«u tucche«u sarvadharme«u d­«Âim utpÃdayatha. evaæ khalu subhÆte bodhisattvà mahÃsattvà karuïÃyÃæ sthitvà sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayanti. ÃÓcaryam idaæ subhÆte bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃm adbhuto dharma÷. iti devagatipraÓamanakarma ihÃhaæ subhÆte paÓyÃmi buddhacak«u«Ã lokaæ vyavalokayan pÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u bodhisattvÃn mahÃsattvÃn ye manu«yÃæÓ caturbhi÷ saægrahavastubhi÷ saæg­hïanti, dÃnena priyavadyatayÃ, arthakriyayà samÃnÃrthatayÃ, kathaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo dÃnena sattvÃn anug­hïÃti, iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo dvÃbhyÃæ dÃnÃbhyÃæ sattvÃn anug­hïÃti, katamÃbhyÃæ dvÃbhyÃm? yad utÃmi«apradÃnena ca dharmadÃnena ca. kathaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva Ãmi«apradÃnena sattvÃn anug­hïÃti? iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ suvarïaæ và rÆpyaæ và maïiæ và muktÃæ và vai¬Æryaæ và ÓaÇkhaÓilÃæ và pravìaæ và rajataæ và jÃtarÆpaæ vÃnnaæ và pÃnaæ và yÃnaæ và vastuæ và gandhaæ và mÃlyaæ và vilepanaæ và Óayanaæ và Ãsanaæ và pratiÓrayaæ và pradÅpaæ và striyaæ và puru«aæ và dÃrakaæ và dÃrikÃæ vÃÓvaæ và gÃæ và ana¬vÃhaæ và hastinaæ và ajÃvikaæ và dhÃnyÃdÅni và ÃtmamÃæsaæ và dÃtuÓabdam anuÓrÃvayati, Ãgacchadhvaæ bho÷ puru«Ã÷, yena yena yu«mÃkaæ kÃryaæ tat tat mamÃntikÃn nirviÓaÇkà g­hÅtvà gacchata. yena yena k­tyaæ #<(PSP_6-8:53)># yu«madÅyam evedaæ tad dÃnaæ datvà buddhaÓaraïaæ gamayati, dharmaÓaraïaæ gamayati, saæghaÓaraïaæ gamayati, kÃæÓcit pa¤ca Óik«ÃpadÃni grÃhayati, kÃæÓcid a«ÂÃÇgikaæ po«adham upo«adhayati, kÃæÓcid daÓa kuÓalÃæ karmapathÃæ grÃhayati, kÃæÓcit prathame dhyÃne, kÃæÓcid dvitÅye, kÃæÓcit t­tÅye, kÃæÓcic caturthe dhyÃne, kÃæÓcid ÃkÃÓÃnantyÃyatane, kÃæÓcid vij¤ÃnÃnantyÃyatane, kÃæÓcid Ãki¤canyÃyatane, kÃæÓcin naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤Ãyatane, kÃæÓcid maitryÃæ, kÃæÓcit karuïÃyÃæ, kÃæÓcid muditÃyÃæ, kÃæÓcid upek«ÃyÃæ samÃdÃpayati, kÃæÓcid buddhÃnusm­tyÃæ, kÃæÓcid dharmÃnusm­tyÃæ, kÃæÓcit saæghÃnusm­tyÃæ, kÃæÓcic chÅlÃnusm­tyÃæ, kÃæÓcit tyÃgÃnusm­tyÃæ, kÃæÓcid devÃnusm­tyÃæ, kÃæÓcid aÓubhaparivarte«u samucchraye«u, kÃæÓcid ÃkÃre«u, kÃæÓcic catur«u saægrahavastu«u, kÃæÓcic catur«u sm­tyupasthÃne«u, kÃæÓcic catur«u samyakprahÃïe«u, kÃæÓcic catur«v ­ddhipÃde«u, kÃæÓcit pa¤casv indriye«u, kÃæÓcit pa¤casu bale«u, kÃæÓcit saptasu bodhyaÇge«u, kÃæÓcid ÃryëÂÃÇgikamÃrge samÃdÃpayati, kÃæÓcic chÆnyatÃnimittÃpraïihite«u, kÃæÓcit samÃdhisamÃpattivimok«adhÃraïÅmukhe«u, kÃæÓcid a«Âa«u vimok«e«u, kÃæcin navasu anupÆrvavihÃrasamÃpatti«u, kÃæÓcic catur«v Ãryasatye«u, kÃæÓcid daÓe«u bodhisattvabhÆmi«u samÃdÃpayati, kÃæÓcid daÓasu tathÃgatabale«u, kÃæÓcic catur«u vaiÓÃradye«u, kÃæÓcic catas­«u pratisaævitsu, kÃæÓcid a«ÂÃdaÓÃveïike«u buddhadharme«u samÃdÃpayati, kÃæÓcid mahÃkaruïÃyÃæ kÃæÓcid aÓÅty anuvya¤jane«u, kÃæÓcid dvÃtriæÓad mahÃpuru«alak«aïe«u, kÃæÓcic chrotaÃpattiphale, kÃæÓcit sak­dÃgÃmiphale, kÃæÓcid anÃgÃmiphale, kÃæÓcid arhattve, kÃæÓcit pratyekaboddhau prati«ÂhÃpayati, kÃæÓcid anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau prati«ÂhÃpayati, kÃæÓcid dÃnapÃramitÃyÃæ, kÃæÓcic chÅlapÃramitÃyÃæ, kÃæÓcit k«ÃntipÃramitÃyÃæ, kÃæÓcid vÅryapÃramitÃyÃæ, kÃæÓcid dhyÃnapÃramitÃyÃæ, kÃæÓcit praj¤ÃpÃramitÃyÃæ prati«ÂhÃpayati, kÃæÓcid upÃyapÃramitÃyÃæ prati«ÂhÃpayati, kÃæÓcit praïidhÃnapÃramitÃyÃæ, kÃæÓcid balapÃramitÃyÃæ, kÃæÓcid j¤ÃnapÃramitÃyÃæ prati«ÂhÃpayati, kÃæÓcid adhyÃtmaÓÆnyatÃyÃæ, kÃæÓcid bahirdhÃÓÆnyatÃyÃæ, kÃæÓcid adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃyÃm, evaæ yÃvat #<(PSP_6-8:54)># kÃæÓcid abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyÃæ prati«ÂÃapayati. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann upÃyakauÓalyeïa sattvÃnÃm Ãmi«adÃnaæ datvà dÃne yogak«eme mÃrge prati«ÂhÃpayati. ayaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasyÃÓcaryÃdbhuto dharma÷. kathaæ ca subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran sattvÃn dharmadÃnenÃnug­hïÃti? ime subhÆte dharmadÃne katame dve laukikaæ ca lokottaraæ ca? katamac ca subhÆte laukikaæ dharmadÃnaæ yà laukikÃnÃæ dharmÃïÃæ sarve k«aïà deÓanà prakÃÓanà vivaraïottÃnÅkaraïatÃ, tad yathÃÓubhaparivartakasya caturïÃæ dhyÃnÃnÃæ caturïÃæ brahmavihÃrÃïÃæ catas­ïÃm ÃrÆpyasamÃpattÅnÃæ, ye 'py anye kecid laukikÃdharmÃ÷ sà dhÃraïà bÃlap­thagjanair idam ucyate laukikÃæ dharmadÃnam. sa khalu puna÷ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷, idaæ laukikaæ dharmadÃnaæ datvà anekaparyÃyeïÃnekavidhenopÃyena tata÷ samÃdÃnÃd vivecayati sa vivecyopÃyakauÓalyenÃrye«u dharme«u prati«ÂhÃpayati, ÃryadharmÃïä ca phale, katame ca te ÃryadharmÃ÷? katamad ÃryadharmÃïÃæ phalaæ? Ãryadharmà ucyante subhÆte saptatriæÓad bodhipak«yà dharmÃ÷, trÅïi vimok«amukhÃni, catvÃry ÃryasatyÃny, ÃryadharmÃïÃæ phalaæ srotaÃpattiphalaæ sak­dÃgÃmiphalam anÃgÃmiphalam arhattvam iti. api tu khalu puna÷ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasyÃryadharmà yat srotaÃpattiphale j¤Ãnaæ, yat sak­dÃgÃmiphale j¤Ãnaæ, yad anÃgÃmiphale j¤Ãnaæ, yad arhattve j¤Ãnaæ, yat pratyekabodhau j¤Ãnaæ, yat saptatriæÓad bodhipak«ye«u dharme«u j¤Ãnaæ, yad Ãryasatye«u j¤Ãnaæ, yad apramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhe«u j¤Ãnaæ, yÃc chÆnyatÃnimittÃpraïihite«u j¤Ãnaæ, yad abhij¤Ãsu j¤Ãnaæ, yad daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïike«u buddhadharme«u j¤Ãnaæ, yad mahÃmaitryÃæ mahÃkaruïÃyÃæ mahÃmuditÃyÃæ mahopek«ÃyÃæ j¤Ãnaæ, yat sarvapÃramitÃsu j¤Ãnaæ, yat sarvaÓÆnyatÃsu j¤Ãnam, ime ucyante bodhisattvasya mahÃsattvasyÃryadharmÃ÷, ye 'pi cÃnye laukikà và lokottarà và dharmÃ÷, sÃsravà và anÃsravà và saæsk­tà vÃsaæsk­tà vÃ, anyatra #<(PSP_6-8:55)># sarvÃkÃraj¤atÃj¤ÃnÃdaya ucyante bodhisattvasya mahÃsattvasyÃryadharmÃ÷. api tu khalu puna÷ subhÆte bodhisattvasya mahÃsatvasyÃryadharmÃïÃæ phalaæ, yac chrotaÃpattiphalaæ sattvÃn prÃpayati, yÃvat sarvÃkÃraj¤atÃæ sattvÃn prÃpayati, idam ucyate ÃryadharmÃïÃæ phalam. atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: kiæ punar bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpayati? bhagavÃn Ãha: evam etat subhÆte evam etat, bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpayati. subhÆtir Ãha: nÃsti tarhi bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasya tathÃgatasya ca nÃnÃkaraïam? bhagavÃn Ãha: nÃsti nÃnÃkaraïam. subhÆtir Ãha: kathaæ nÃsti nÃnÃkaraïam? bhagavÃn Ãha: bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpayati, tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddha÷ sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpayati. tat kasya heto÷? na hy anyad bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ cittam upalabhate, nÃnyat tathÃgatasyÃrhata÷ samyaksaæbuddhasya yatra sthitvà sarvadharmÃïÃm anÃnÃkaraïatÃm anuprÃptÃ÷, iha subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya laukikaæ dharmadÃnaæ yad upaniÓrayo bhavati lokottarasya dharmadÃnasya. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ sattvÃl lokottaradharmadÃne niyojyopÃyakauÓalyena yÃvat sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ prati«ÂhÃpayati. iti manu«yagatipraÓamanakarma katamac ca subhÆte bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ lokottaradharmadÃnam? yad asÃdhÃraïaæ sarvabÃlap­thagjanais tadyathà catvÃri sm­tyupasthÃnÃni, catvÃri samyakprahÃïÃni, catvÃra ­ddhipÃdÃ÷, pa¤cendriyÃni, pa¤ca balÃni, sapta bodhyaÇgÃni, ÃryëÂÃÇgo mÃrgaÓ, catvÃry apramÃïÃni, traya÷ samÃdhayaÓ, catvÃry ÃryasatyÃny, a«Âau vimok«Ã, navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattayo, daÓa k­tsnÃny, a«ÂÃv abhibhvÃyatanÃny, araïÃ, praïidhij¤Ãnaæ, «a¬ abhij¤ÃÓ, catasra÷ pratisaævida÷, sarvÃkÃrÃÓ, #<(PSP_6-8:56)># catasra÷ pariÓuddhaya÷, daÓa vaÓitÃ, daÓa balÃni, catvari vaiÓÃradyÃni, trÅïi rak«Ãïi, trÅïi sm­tyupasthÃnÃni, asaæmo«adharmatÃ, vÃsanÃsamudghÃto, mahÃkaruïÃ, '«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmÃ, dvÃtriæÓan mahÃpuru«alak«aïÃny, aÓÅty anuvya¤janÃni, idam ucyate lokottaradharmadÃnaæ na laukikam. katamÃni ca subhÆte catvÃri sm­tyupasthÃnÃni? adhyÃtmakÃye kÃyÃnupaÓyÅ viharati, ÃtÃpÅ saæprajÃnan bahirdhÃkÃye kÃyÃnupaÓyÅ viharati, ÃtÃpÅ saæprajÃnann adhyÃtmabahirdhÃkÃye kÃyÃnupaÓyÅ viharati, ÃtÃpÅ saæprajÃnan sm­timÃn vinÅya loke abhidhyÃdaurmanasye samudayÃnupaÓyÅ ca kÃyasya viharati, vyayÃnupaÓyÅ ca kÃyasya viharati, kÃyÃnupaÓyÅ ca viharati, aniÓcitaÓ ca viharati, na ca ka¤cil loke upÃdatte, evaæ vedanÃyÃæ citte 'dhyÃtmadharme dharmÃnupaÓyÅ viharati bahirdhÃdharme dharmÃnupaÓyÅ viharati, adhyÃtmabahirdhÃdharme dharmÃnupaÓyÅ viharati, ÃtÃpÅ saæprajÃnan sm­timÃn vinÅya loke 'bhidhyÃdaurmanasye samudayÃnupaÓyÅ ca dharmÃïÃæ viharati, vyayÃnupaÓyÅ ca dharmÃïÃæ viharati, dharme dharmÃnupaÓyÅ viharati, aniÓcitaÓ ca viharati, na ca ka¤cil loke upÃdatte, imÃny ucyante catvÃri sm­tyupasthÃnÃni. katamÃni ca subhÆte catvÃri samyakprahÃïÃni? anutpannÃnÃæ pÃpakÃnÃm akuÓalÃnÃæ dharmÃïÃm anutpÃdÃya chanda¤ janayati, utpannÃnÃæ prahÃïÃya chanda¤ janayati, anutpannÃnÃæ kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃm utpÃdÃya chanda¤ janayati, utpannÃnÃæ kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ bhÆyobhÃvÃya chanda¤ janayati, imÃny ucyante catvÃri samyakprahÃïÃni. katame ca subhÆte catvÃra ­ddhipÃdÃ÷? chandasamÃdhiprahÃïasaæskÃrasamanvÃgata ­ddhipÃdaÓ cittavÅryamÅmÃæsÃsamÃdhiprahÃïasaæskÃrasamanvÃgata ­ddhipÃda÷, ima ucyate catvÃra ­ddhipÃdÃ÷. kamÃni ca subhÆte pa¤cendriyÃni? Óraddhendriyaæ vÅryendriyaæ, sm­tÅndriyaæ samÃdhÅndriyæ praj¤endriyaæ, imÃny ucyante pa¤cendriyÃni. katamÃni ca subhÆte pa¤ca balÃni? ÓraddhÃbalaæ vÅryabalaæ sm­tibalaæ samÃdhibalaæ praj¤Ãbalam, imÃny ucyante pa¤ca balÃni. #<(PSP_6-8:57)># katamÃni ca subhÆte sapta bodhyaÇgÃni? sm­tisaæbodhyaÇgaæ dharmapravicayasaæbodhyaÇgaæ vÅryasaæbodhyaÇgaæ prÅtisaæbodhyaÇgaæ prasrabdhisaæbodhyaÇgaæ samÃdhisaæbodhyaÇgam upek«ÃsaæbodhyaÇgam, imÃny ucyante sapta saæbodhyaÇgÃni. katamaÓ ca subhÆte ÃryëÂÃÇgamÃrga÷? samyagd­«Âi÷ samyaksaækalpa÷ samyagvÃk samyakkarmÃnta÷ samyagÃjÅva÷ samyagvyÃyÃma÷ samyaksm­ti÷ samyaksamÃdhi÷, ayam ucyate ÃryëÂÃÇgo mÃrga÷. katamÃni ca subhÆte catvÃry apramÃïÃni? maitrÅkaruïÃmuditopek«Ã÷, imÃny ucyante catvÃry apramÃïÃni. katame ca subhÆte trayas samÃdhaya÷? ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃs samÃdhaya÷, katamaÓ ca ÓÆnyatÃsamÃdhir yà ÓÆnyatÃkÃreïa viviktÃkÃreïa tucchÃkÃreïa riktÃkÃreïa ni÷svabhÃvasaæskÃreïa ca cittasyaikÃgratÃyam ucyate ÓÆnyatÃsamÃdhi÷, katamaÓ cÃnimitta÷ samÃdhir yà ÓÃntÃkÃreïa viviktÃkÃreïa ca cittasyaikÃgratÃ, ayam ucyate ÃnimittasamÃdhi÷, katamaÓ cÃpraïihita÷ samÃdhir yÃnityÃkÃreïa du÷khÃkÃreïa viparyÃsÃkÃreïa ca cittasyaikÃgratÃ, ayam ucyate 'praïihita÷ samÃdhir, ima ucyante traya÷ ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitasamÃdhaya÷. katamÃni ca subhÆte catvÃry ÃryasatyÃni? du«khaæ samudayo nirodho mÃrga imÃny ucyante catvÃry ÃryasatyÃni. katame ca subhÆte a«Âau vimok«Ã? rÆpÅ rÆpÃïi paÓyaty ayaæ prathamo vimok«a÷. adhyÃtmam arÆpasaæj¤Ãæ bahirddhÃrÆpÃïi paÓyaty ayaæ dvitÅyo vimok«a÷. Óubhaæ vimok«aæ kÃyena sÃk«Ãtk­tvopasaæpadya viharaty ayaæ t­tÅyo vimok«a÷. sa sarvaÓo rÆpasaæj¤ÃnÃæ samatikramÃt pratighasaæj¤ÃnÃm astaÇgamÃæ nÃnÃtvasaæj¤ÃnÃm amanasikÃrÃd anantam ÃkÃÓam ity ÃkÃÓÃnantyÃyatanam upasaæpadya viharati. ÃkÃÓÃnantyÃyatanasamatikramÃd anantaæ vij¤Ãnam iti vij¤ÃnÃnantyÃyatanam upasaæpadya viharati. vij¤ÃnÃnantyÃyatanasamatikramÃn nÃsti kiæ canety Ãki¤canyÃyatanam upasaæpadya viharati. Ãki¤canyÃyatanasamatikramÃn naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanasamÃpattim upasaæpadya viharati, naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanasamÃpattisamatikramÃt saæj¤Ãvedayitanirodham #<(PSP_6-8:58)># upasaæpadya viharati, ime ucyante a«Âau vimok«Ã÷. katamÃÓ ca subhÆte navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattaya÷? ihaikebhyo viviktaæ kÃmair viviktaæ pÃpakair akuÓalair dharmai÷ savitarkaæ savicÃraæ vivekajaæ prÅtisukhaæ prathamaæ dhyÃnam upasaæpadya viharati. vitarkavicÃrÃïÃæ vyupaÓamÃd adhyÃtmasaæprasÃdÃc caitasa ekotÅbhÃvÃd avitarkam avicÃraæ vivekajaæ prÅtisukhaæ dvitÅyaæ dhyÃnam upasaæpadya viharati. prÅteÓ ca virÃgÃd upek«yako viharati, sm­timÃn saæprajÃnaæ sukha¤ ca kÃyena prativedayate, yat tadÃrya Ãcak«ate, upek«aka÷ sm­timÃn sukhavihÃrÅ t­tÅyaæ dhyÃnam upasaæpadya viharati. sukhasya ca prahÃïÃd du÷khasya ca prahÃïÃt pÆrvÃm eva ca saumanasyadaurmanasyayor astaÇgamÃd adu÷khÃsukham upek«Ãsm­tipariÓuddha¤ caturthaæ dhyÃnam upasaæpadya viharati. sa sarvaÓo rÆpasaæj¤ÃnÃæ samatikramÃt pratighasaæj¤ÃnÃm astaægamÃn nÃnÃtvasaæj¤ÃnÃm amanasikÃrÃd anantam ÃkÃÓam iti, ÃkÃÓÃnantyÃyatanam upasaæpadya viharati. ÃkÃÓÃnantyÃyatanasamatikramÃd anantaæ vij¤Ãnam iti, vij¤ÃnÃnantyÃyatanam upasaæpadya viharati. vij¤ÃnÃnantyÃyatanasamatikramÃn nÃsti kiæ canety, Ãki¤canyÃyatanam upasaæpadya viharati. Ãki¤canyÃyatanasamatikramÃn naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanasamÃpattim upasaæpadya viharati. naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanasamÃpattisamatikramÃt saæj¤ÃvedayitanirodhasamÃpattim upasaæpadya viharati, imà ucyante navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattaya÷. katamÃni ca subhÆte daÓa k­tsnÃni? p­thivÅk­tsnam apk­tsnan teja÷k­tsnaæ vÃyuk­tsnaæ nÅlak­tsnaæ pÅtak­tsnaæ lohitak­tsnam avadÃtak­tsnaæ vij¤Ãnak­tsnam ÃkÃÓak­tsnam, imÃny ucyante daÓa k­tsnÃni. katamÃni ca subhÆte a«ÂÃv abhibhvÃyatanÃni? adhyÃtmarÆpasaæj¤Å bahirdhÃrÆpÃïi paÓyati parÅttÃni suvarïadurvarïÃni, tÃni khalu rÆpÃïy abhibhÆya jÃnÃty abhibhÆya paÓyati tathà saæj¤Å bhavati. adhyÃtmam arÆpasaæj¤Å bahirdhÃrÆpÃïi paÓyati mahadgatÃni suvarïadurvarïÃni, tÃni khalu rÆpÃïy abhibhÆya jÃnÃty abhibhÆya paÓyati. adhyÃtmam arÆpasaæj¤Å ca bahirdhÃrÆpÃïi paÓyati, nÅlÃni nÅlavarïÃni nÅlanidarÓanÃni nÅlanirbhÃsÃni, pÅtÃni pÅtavarïÃni pÅtanidarÓanÃni pÅtanirbhÃsÃni, lohitÃni #<(PSP_6-8:59)># lohitavarïÃni lohitanidarÓanÃni lohitanirbhÃsÃni, avadÃtÃny avadÃtavarïÃny avadÃtanidarÓanÃny avadÃtanirbhÃsÃni, tadyathà umakapuspaæ saæpannaæ vÃrÃïaseyakaæ vastraæ, karïikÃrapu«paæ saæpannaæ vÃrÃïaseyakaæ vastraæ, bandhÆkapu«yaæ saæpannaæ varÃïaseyakaæ vastram, u«asi tÃrakÃyà varïai÷ saæpannaæ vÃrÃïaseyakaæ vastram. imÃny ucyante a«ÂÃv abhibhvÃyatanÃni. katamà ca subhÆte araïÃ? dhyÃnaæ niÓritya parakleÓÃnutpatter anurak«ÃvihÃrasusam­ddho ya÷ samÃdhi÷ praj¤Ã tat saæpramuktÃÓ ca cittacaitasikà dharmÃ÷, iyam ucyante araïÃ. katamac ca subhÆte praïidhij¤Ãnam? dhyÃnaæ niÓritya idaæ jÃnÅyÃm iti praïidhÃnasam­ddho ya÷ samÃdhi÷ praj¤Ã tat saæprayuktÃÓ ca cittacaitasikà dharmÃ÷, idam ucyate praïidhij¤Ãnam. katamÃÓ ca subhÆte «a¬ abhij¤Ã? ­ddhyabhij¤Ã, divyaæ caksur, divyaæ Órotraæ, paracittaj¤Ãnaæ, pÆrvanivÃsÃnusm­ti÷, Ãsravak«ayaj¤Ãnaæ, sÃk«ÃtkriyÃbhij¤Ã ca, imà ucyante «a¬ abhij¤Ã÷. katamÃÓ ca subhÆte catasra÷ pratisaævida÷? dhyÃnaæ niÓritya paryÃye dharmalak«aïe janapadabhëÃyÃæ dharmaprabhede«v avyÃghÃtasam­ddho ya÷ samÃdhi÷ praj¤Ã tat saæprayuktÃÓ ca cittacaitasikà dharmÃ, imà ucyante catasra÷ pratisaævida÷. katamÃÓ ca subhÆte sarvÃkÃrÃÓ catasra÷ pariÓuddhaya÷? ÃÓayapariÓuddhir ÃlambanapariÓuddhiÓ cittapariÓuddhir j¤ÃnapariÓuddhiÓ cemà ucyante sarvÃkÃrÃÓ catasra÷ pariÓuddhaya÷. katamÃÓ ca subhÆte daÓa vaÓitÃ÷? ÃyurvaÓitÃ, cittavaÓitÃ, pari«kÃravaÓitÃ, karmavaÓitÃ, upapattivaÓitÃ, adhimuktivaÓitÃ, praïidhÃnavaÓitÃ, ­ddhivaÓitÃ, j¤ÃnavaÓitÃ, dharmavaÓitÃ, imà ucyante daÓa vaÓitÃ÷. katamÃni ca subhÆte daÓa tathÃgatabalÃni? sthÃna¤ ca sthÃnato 'sthÃna¤ cÃsthÃnato yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, atÅtÃnÃgatapratyutpannÃnÃæ karmaïÃæ karmasvakatÃæ yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, dhyÃnavimok«asamÃdhisamÃpattÅndriyabalabodhyaÇgamÃrgÃn yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, parasattvÃnÃæ parapudgalÃnÃm indriyavarÃvaraj¤ÃnatÃæ yathÃbhÆtam #<(PSP_6-8:60)># prajÃnÃti, parasattvÃnÃæ parapudgalÃnÃæ nÃnÃdhimuktikatÃæ yathÃbhÆtÃæ prajÃnÃti, anekadhÃtuæ nÃnÃdhÃtukaæ lokasaæniveÓaæ yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, sarvatragÃminÅæ ca pratipadaæ yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, divyena cak«u«Ã viÓuddhenÃtikrÃntamÃnu«yakena yÃvat sugatau svargaloke deve«Æpapadyante ye sattvÃs tÃn yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, anekavidhaæ pÆrvanivÃsam anusmarati, ekÃæ và jÃtiæ jÃtiÓataæ và jÃtisahasraæ và jÃtiÓatasahasraæ và jÃtikoÂÅniyutaÓatasahasraæ và yÃvat pÆrvÃntakoÂiÓo yÃvat sÃkÃraæ soddeÓaæ sanidÃnaæ yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, Ãsravak«ayeïÃnÃsravÃæ cetovimuktiæ yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, imÃny ucyante daÓa tathÃgatabalÃni. katamÃni ca subhÆte catvÃri vaiÓÃradyÃni? samyaksaæbuddhasya ca me pratijÃnata ime dharmà nÃbhisaæbuddhà ity atra me kaÓcit sadevake loke samÃrake, sabrahmake saÓramaïabrÃhmaïikÃyÃæ prajÃyÃæ và dharmà kopayed iti nimittam evaæ na samanupaÓyÃmi, evaæ vÃhan nimittam asamanupaÓyaæ k«amaprÃpto 'bhayaprÃpto viharÃmi, yÃvad apravartikaæ dharmacakraæ pravartayÃmi, Óramaïena và brÃhmaïena và devena và mÃreïa vÃnyena kenacid và punar loke 'smin sahadharmeïa, k«ÅïÃsravasya ca me pratijÃnata ime 'nÃsravà dharmà aparik«Åïà ity atra me kaÓcid yÃvad dharmacakraæ pravartayÃmi yà mayà ÓrÃvakÃnÃæ pratipad ÃkhyÃtà Ãryà nairyÃïikÅ samyag du÷khak«ayÃya tÃæ prati«edhamÃno na niryÃyÃt, samyag du÷khak«ayÃyeti, sthÃnam etan na samanupaÓyÃmi yÃvad dharmacakraæ pravartayÃmi, ye và mayà ÓrÃvakebhya ÃntarÃyikà dharmà ÃkhyÃtÃs te prati«edhamÃïà nÃlam anterÃyÃyeti me kaÓcid yÃvad dharmacakraæ pravartayÃmÅmÃny ucyante catvÃri vaiÓÃradyÃni. katamÃni ca subhÆte trÅïy Ãrak«Ãïi? pariÓuddhaæ kÃyakarma pariÓuddhaæ vÃkkarma pariÓuddhaæ manaskarmetÅmÃny ucyante trÅïy Ãrak«Ãïi. katamÃni ca subhÆte trÅïi sm­tyupasthÃnÃni? ÓrotukÃme«v aÓrotukÃme«v ubhayakÃme«u tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho 'nunayapratighavivikta evopek«ako viharati sm­timÃn saæprajÃnann imÃny ucyante trÅïi #<(PSP_6-8:61)># sm­tyupasthÃnÃni. katamà ca subhÆte 'saæmo«adharmatÃ? sarvak­tye«u sarvadeÓe«u sarvopÃye«u sarvakÃle«u sadopasthitasm­titÃ, iyam ucyate asaæmo«adharmatÃ. katamaÓ ca subhÆte vÃsanÃsamudghÃta÷? sarveïa sarvaæ sarvathà sarvaæ kleÓasaægÃv asad­Óace«Âo 'samudÃcÃro 'yam ucyate vÃsanÃsamudghÃta÷. katamà ca subhÆte mahÃkaruïÃ? yà sarvakÃlaæ sarvasattve«u niruttarà hitasukhÃdhyÃÓayateyam ucyate mahÃkaruïÃ. katame subhÆte a«ÂÃdaÓÃveïikabuddhadharmÃ÷? yÃvad anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddho 'trÃntare tathÃgatasya nÃsti skhalitaæ, nÃsti ravitaæ, nÃsti mu«ità sm­tir, nÃsti asamÃhitaæ cittaæ, nÃsti nÃnÃtvasaæj¤Ã, nÃsty apratisaækhyÃyopek«Ã, nÃsti cchandasya hÃnir, nÃsti vÅryasya hÃnir, nÃsti sm­ter hÃnir, nÃsti samÃdher hÃnir, nÃsti praj¤Ãyà hÃnir, nÃsti vimukter hÃnir, atÅte 'dhvany apratihatam asaægaj¤Ãnaæ ca darÓanaæ ca, anÃgate 'dhvany apratihatam asaægaj¤Ãnaæ ca darÓanaæ ca, pratyutpanne 'dhvany apratihatam asaægaj¤Ãnaæ ca darÓanaæ ca, sarvakÃyakarma j¤ÃnapÆrvaægamaæ j¤ÃnÃnuparivarti, sarvavÃkkarma j¤ÃnapÆrvaægamaæ j¤ÃnÃnuparivarti, sarvamanaskarma j¤ÃnapÆrvaægamaæ j¤ÃnÃnuparivartÅme ucyante '«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmÃ÷. katamÃni ca subhÆte tathÃgatasya dvÃtriæÓad mahÃpuru«alak«aïÃni? cakrÃÇkitahastapÃdatÃ, suprati«ÂhitapÃdatÃ, jÃlahastapÃdatÃ, m­dutaruïahastapÃdatÃ, saptocchrayatÃ, dÅrghÃÇgulitÃ, ÃyatapÃr«ïitÃ, b­had­jugÃtratÃ, ucchaÇkhapÃdatÃ, ÆrdhvaægaromatÃ, eïeyajaÇghatÃ, paÂÆrubÃhutÃ, koÓÃvahitavastiguhyatÃ, suvarïavarïatÃ, ÓlaksïacchavitÃ, ekaikapradak«iïÃvartaromatÃ, ÆrïÃÇkitamukhatÃ, siæhapÆrvÃrdhakÃyatÃ, susaæv­taskandhatÃ, citÃntarÃæsatÃ, rasarasaj¤atÃ, nyagrodhaparimaï¬alatÃ, u«ïÅ«aÓiraskatÃ, p­thutanujihvatÃ, brahmasvaratÃ, siæhahanutÃ, saÓukladantatÃ, samadantatÃ, aviraladantatÃ, samacatvÃriÓaddantatÃ, abhinÅlanetratÃ, gopak«manetratà ceti, tatra cakrÃÇkitahastapÃda iti cakrÃïi tathÃgatasya hastapÃdatale jÃtÃni bhavanti, sahasrÃrÃïi #<(PSP_6-8:62)># sanemikÃni sanÃbhikÃni, sarvÃkÃraparipÆrïÃni, tadyathà asthimayaæ và dantamayaæ và biæbam utkÅrïaæ syÃt, samaæ pÃïitalÃbhyÃæ p­thivÅsaæsparÓanÃd asaækucitatvÃt pÃdayo÷ supratisthitapÃïipÃdatÃ, haæsarÃjasyeva jÃlapinaddhÃÇgulipÃïipÃdatvÃj jÃlahastapÃda÷, tÆlapicÆpamataruïasukumÃratÃlakomalapÃïipÃdatvÃd m­dutaruïahastapÃda÷ samucchritahastapÃda÷, ÓirogrÅvÃpradeÓatvÃt saptocchraya÷, ÃyatahastapÃdÃÇgulitvÃd dÅrghÃÇguli÷, dÅrghapÃr«ïitvÃd ÃyatapÃr«ïi÷, saptÃr abhyucchritatvÃd avakragÃtratvÃd b­had­jugÃtra÷, uccai÷ sunigƬhajÃnugulphatvÃd ucchaÇkhapÃda÷, Ærdhvapradak«iïÃvartakuï¬alaromatvÃd ÆrdhvÃÇgaromÃ, ÓarabhaiïeyeyajaÇghatvÃd anupahatatvÃd anupÆrvopacitav­ttajaÇghatvÃc caiïeyajaÇgha÷, samorubÃhutvÃd avanatasya pÃïitalÃbhyÃæ jÃnumaï¬alasparÓanÃt paÂÆrubÃhu÷, paramÃbhirÆpakoÓanigƬhamehanatvÃd vastyaÓvÃjÃneyavatkoÓÃvahitavastiguhya÷, uttaptahÃÂakasuvarïavarïatvÃt suvarïavarïa÷, rajatajÃtarÆpasuparikarmak­taÓlak«ïasamÃnacchavitvÃd rajasÃnupaliptagÃtratvÃc chlak«ïacchavi÷, suvibhaktaikaikà dvitÅyajÃtaromatvÃd ekaikaromÃ, avadÃtakundendugok«Åratu«ÃravarïacandrasÆryaÓatÃtirekaprabhayà Ærïayà bhruvor antare k­tÃlaækÃratvÃd ÃsyasyorïÃÇkitamukha÷, uparivipulakÃyatvÃt siæhapÆrvÃrdhakÃya÷, suÓli«Âaparimaï¬alagrÅvatvÃt susaæv­taskandha÷, käcanapaÂÂasuvim­«Âo parito«askandhatvÃc citÃntarÃæsa÷, vÃtapittaÓle«mÃbhir anupahatasamanatvÃd rasarasapratibhÃvanatvÃt sad­Óavij¤ÃnatvÃc ca rasarasaj¤a÷, kÃyasya vyÃmasamÃrohapariïÃhapramÃïatvÃn nyagrodhaparimaï¬ala÷, v­ttaparimaï¬aladak«iïà varto«ïÅ«asamÃnasÆ pahitadarÓanÅyaÓiraskatvÃd u«ïÅ«aÓirÃ÷, raktotpalapattrasamavarïÃpatatvÃt p­thutanujihva÷, hiraïyagarbhakalaviÇkaÓakunisad­ÓasvaratvÃd brahmasvara÷, ÃdarÓamaï¬alavatsupariv­ttopacitadarÓanÅyahanutvÃt siæhahanu÷, kundenduÓaækhÃv abhedakavatsitadantatvÃc chukladanta÷, anunnatadantatvÃt samadanta÷, nirantaratvÃd aviraladanta÷, adha Ærdhvaæ cÃnatiriktatvÃt samacatvÃriæÓaddanta÷, k­«ïaÓubhradeÓÃnupakli«ÂasuviÓuddhatvÃl lohitarÃjibhir apinaddhatvÃc cÃbhinÅlanetra÷, adha÷sthitÃnÃm ÆrdhvasthitÃnÃæ ca samygavanatatvÃd #<(PSP_6-8:63)># asaælu¬itatvÃc ca pak«maïo gopak«manetras tathÃgato bhavati. tata÷ cakrÃÇkahastapÃdo bhavati gurÆïÃm anugamanapratyudgamanÃbhyÃæ dharmaÓravaïamÃlyopahÃracaityÃnuyÃnaprabh­ti«u parivÃradÃnÃc cakrÃÇkahastapÃdo bhavati, tat punar mahÃparivÃratÃyÃ÷, pÆrvanimittaæ, d­¬hasamÃdÃnatvÃt suprati«ÂhitapÃïipÃdas tad akampanÅyatÃyÃ÷ pÆrvanimittaæ, caturïÃæ saægrahavastÆnÃæ dÃnapriyavadyÃrthacaryÃsamÃnÃrthatÃnÃm ÃsevanÃj jÃlahastapÃdas tat k«iprasaægrahatÃyÃ÷ pÆrvanimittaæ, praïÅtÃnÃm aÓitapÅtalŬhakhÃditÃsvÃditÃn ÃdÃnÃt m­dutaruïahastapÃda÷, saptocchrayaÓ và tad ubhayaæ praïÅtÃnÃm evÃÓitapÅtalŬhakhÃditÃsvÃditÃnÃæ pratilabdhaye pÆrvanimittaæ, vadhyaparimok«aïÃj jÅvitÃnugrahakaraïÃt prÃïÃtipÃtÃc ca prativirater ÃsevanÃd dÅrghÃÇgulir ÃyatapÃdapÃr«ïir b­had­jugÃtraÓ ca tad dÅrghÃyu«katÃyÃ÷ pÆrvanimittaæ, kuÓalasya dharmasamÃdÃnasyopÃttasyÃbhivardhanÃd aparihÃïÃc cocchaÇkhapÃdaÓ cordhvÃÇgaromà ca tad aparihÃïidharmatÃyà vinaye và pÆrvamimittaæ, satk­tyaÓilpavidyÃkarmaïÃm upapradÃnÃd upÃdÃnapradÃnÃc caiïeyajaÇghas tat k«ipragrahaïatÃyÃ÷ pÆrvanimittaæ, svata÷ saævidyamÃnasyÃrthasya yÃcitena dÃnÃd apratyÃkhyÃnÃc ca paÂÆrubÃhus tad vaÓitÃyÃ÷ pradÃne vinaye và pÆrvanimittaæ, mitrasvajanasaæbandhisaÇgatÃnÃm anyonyÃviprayojanÃd viprayuktÃnÃæ ca sattvÃnÃæ brahmacaryasamÃdÃnÃd guhyamantrarak«aïÃc ca koÓÃvahitamastiguhyas tad bahuputratÃyÃ÷ pÆrvanimittaæ, praïÅtÃnÃm upastaraïaprÃvaraïanivÃsanÃnÃæ prÃsÃdavimÃnabhavanÃnä ca dÃnÃt suvarïavarïa÷ Ólak«ïacchaviÓ ca tad ubhayaæ praïÅtÃnÃm evopastaraïaprÃvaraïanivÃsanÃnÃæ prÃsÃdavimÃnabhavanÃnÃæ ca pratilabdhaye pÆrvanimittaæ, saægaïikÃparivarjanÃd upÃdhyÃyÃcÃryamÃtÃpit­bhrÃt­prabh­tÅnÃæ ca gurÆïÃæ yathÃnurÆpopasthÃnaniveÓanÃt tad adhyak«ÃpradÃnÃc ca vik­tÃnÃm ekaikapradak«iïÃvartaromà ÆrïÃÇkitamukhaÓ ca tad apratisamatÃyÃ÷ pÆrvanimittaæ, amukharavacanÃd anavasÃdanÃt priyavÃditvÃt subhëitÃnuromatvÃc ca siæhapÆrvÃrdhakÃya÷, susaæv­taskandhaÓ ca tad apratihatatÃyÃ÷ pÆrvanimittaæ, vyÃdhitebhyo bhai«ajyaparicÃrakacikitsakapathyabhojanÃnÃæ #<(PSP_6-8:64)># pradÃnÃd upasthÃnÃc ca citÃntarÃæsa÷, rasarasaj¤aÓ ca tad alpÃbÃdhatÃyÃ÷ pÆrvanimittam, ÃrÃmasabhÃÓrayodapÃnadurgasaækramabhaktamÃlyavihÃrÃvasathavihÃrakaraïaprabh­ti«u pare«Ãm utsÃhanapÆrvaÇgamatvÃt parebhyo 'bhyadhikapradÃnÃc ca nyagrodhaparimaï¬ala u«ïÅ«aÓirÃÓ ca tad ÃdhipatyapratilaæbhÃya pÆrvanimittaæ, dÅrgharÃtraÓlak«ïapriyamadhuravacanÃbhidhÃnÃt prabhÆtajihvo brahmasvaraÓ ca tat pa¤cÃÇgavÃkyathopetasya svarasya pratilabdhaye pÆrvanimittaæ, pa¤cÃÇgavÃkyathopeta÷ puna÷ svara÷, Ãj¤eyo vij¤eya÷ ÓravanÅyo na pratikÆla÷, gambhÅro 'nunÃdÅ, anela÷ karïasukho viduravakÅrïa iti, dÅrgharÃtraæ saæbhinnapralÃpavirate÷ kÃlavÃditvÃc ca siæhahanus tad ÃdeyavÃkyatÃyÃ÷ pÆrvanimittaæ, saæmÃnanÃdhimÃnanÃbhyÃæ pariÓuddhÃjÅvatvÃc ca suÓukladanta÷ samadantaÓ ca tat pÆrvopacitaparivÃratÃyÃ÷ pÆrvanimittaæ, dÅrgharÃtraæ satyasyÃpiÓunasya samudÃcÃrÃd aviraladanta÷ samacatvÃriæÓaddantaÓ ca tad abhedyaparivÃratÃyÃ÷ pÆrvanimittaæ, paripakvamÃnasyevÃnavasÃdayamÃnasyÃraktenÃdvi«ÂenÃmÆdena cak«u«Ã darÓanÃd atinÅlanetro gopak«manetraÓ ca tat samantaprÃsÃdikatÃyÃ÷ pÆrvanimittam. imÃny ucyante dvÃtriæÓad mahÃpuru«alak«aïÃny ebhi÷ subhÆte dvÃtriæÓad mahÃpuru«alak«aïais tathÃgatasya kÃya÷ samanvÃgato bhavati. katamÃni ca subhÆte tathÃgatasyÃÓÅty anuvya¤janÃni? tÃmranakhÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti sarvasaæskÃraviraktacittÃ÷, snigdhanakhÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti snigdhasvajanavat sarvasattvahitasukhÃdhyÃÓayacittÃ÷, tuÇganakhÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti tuÇgakuÓalavaæÓaprasÆtÃ÷, v­ttÃÇgulayaÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti v­ttato 'navadyÃ÷, citÃÇgulayaÓ ca buddhà bhagavanto bhavanty upacitavipulakuÓalamÆlÃ÷, anupÆrvÃÇgulayaÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti anupÆrvasamupÃrjitakuÓalamÆlÃ÷, gƬhaÓirÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti sunigƬhakÃyavÃgmanaskarmÃntÃjÅvÃ÷, nirgranthiÓirÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti kleÓagranthibhedakarÃ÷, gƬhagulphÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti sunigƬhadharmamataya÷, avi«amapÃdÃÓ #<(PSP_6-8:65)># ca buddhà bhagavanto bhavanti sarvavi«amanistÃrayitÃra÷, 10 siæhavikrÃntagÃminaÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti narasiæhÃ÷, nÃgavikrÃntagÃminaÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti naranÃgÃ÷, haæsavikrÃntagÃminaÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti rÃjahaæsasad­ÓavaihÃyasagÃmina÷, v­«abhavikrÃntagÃminaÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti puru«ar«abhÃ÷, pradak«iïÃvartagÃminaÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti pradak«iïamÃrgÃ÷, cÃrugÃminaÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti cÃrudarÓanÃ÷, avakragÃtrÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti nityam avakracittÃ÷, v­ttagÃtrÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti viÓuddhaguïakhyÃpayitÃra÷, m­«ÂagÃtrÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti pram­«ÂapÃpadharmÃïÃ÷, anupÆrvagÃtrÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanty anupÆrvadharmadeÓikÃ÷. 20 ÓucigÃtrÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti kÃyavÃgmana÷ÓaucasamanvÃgatÃ÷, m­dugÃtrÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti svabhÃvam­ducittÃ÷, viÓuddhagÃtrÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti svabhÃvaviÓuddhacittÃ÷, paripÆrïavya¤janÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti suparipÆrïadharmavinayÃ÷, p­thucÃrumaï¬alagÃtrÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti p­thucÃruguïÃkhyÃtÃra÷, samakramÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti sarvasattvasamacittÃ÷, viÓuddhanetrÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti suviÓuddhadarÓanÃ÷, sukumÃragÃtrÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti sukumÃradharmadeÓikÃ÷, adÅnagÃtrÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti nityam adÅnacittÃ÷, utsadagÃtrÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanty utsannÃkuÓalamÆlÃ÷. 30 susaæhatanÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti k«ÅïapunarbhavasahagatÃ÷, suvibhaktÃÇgapratyaÇgÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti sudeÓitapratÅtyasamutpÃdÃÇgapratyaÇgÃ÷, vitimiraÓuddhÃlokÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti suviÓuddhadarÓanÃ÷, v­ttakuk«ayaÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti v­ttasaæpannaÓi«yÃ÷, m­«Âakuk«ayaÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti pram­«ÂasaæsÃrado«Ã÷, abhugnakuk«ayaÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti bhagnamÃnaÓ­ÇgÃ÷, k«ÃmodarÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti dharmak«ayavinivartayitÃra÷, gambhÅranÃbhayaÓ #<(PSP_6-8:66)># ca buddhà bhagavanto bhavanti pratividdhaparamagambhÅradharmÃïa÷, pradak«iïÃvartanÃbhayaÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti pradak«iïagrÃhyupapannaÓi«yÃ÷, samantaprÃsÃdikÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti samantaprÃsÃdikaÓi«yasaæghÃ÷. 40 ÓucisamÃcÃrÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti paramaÓucicittÃ÷, vyapagatatilakagÃtrÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti vyapagatÃkÃlopadeÓadharmavinayÃ÷, tÆlasad­ÓasukumÃrapÃïayaÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti tÆlasad­ÓakÃyalÃghavapratilÃbhadharmadeÓikÃ÷, snigdhapÃïilekhÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti snigdhasvajanabhÃvapratilabdhamahÃÓramaïabhÃvÃ÷, gambhÅrapÃïilekhÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti paramagambhÅradhÅrÃvasthÃnÃ÷, ÃyatapÃïilekhÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanty Ãyatik«amadharmÃkhyÃtÃra÷, nÃtyÃyatavacanÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti nÃtyÃyataÓik«Ãpadapraj¤ÃpayitÃra÷, biæbapratibiæbadarÓanavadanÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti pratibiæbavadvisarjitasarvalokÃ÷, m­dujihvÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti m­dupÆrvavinetÃra÷, tanujihvÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanty atanuguïopapannÃ÷. 50 raktajihvÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti raktabÃlajanaduravagÃhadharmavinayÃ÷, gajagarjitajÅmÆtagho«Ã buddhà bhagavanto bhavanti gajagarjitajÅmÆtagho«esv aparitrÃsÃ÷, madhuracÃruma¤jusvarÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti madhuracÃruma¤jusvarapralÃpaÓi«yÃ÷, v­ttadaæ«ÂrÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti v­ttabhavasaæyojanÃ÷, tÅk«ïadaæ«ÂrÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti tÅk«ïajanavinayanakuÓalÃ÷, Óukladaæ«ÂrÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti paramaÓukladharmavinayÃ÷, samadaæ«ÂrÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti samabhÆmibhÃgaprati«ÂhitÃ÷, anupÆrvadaæ«ÂrÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanty anupÆrvÃbhisamayadeÓayitÃra÷, uttuÇganÃsÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti praj¤ÃtuÇgaparvatasthÃ÷, ÓucinÃsÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti ÓucivinayajanasaæpratipannÃ÷. 60 viÓÃlanayanÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti paraviÓÃlak«aïabuddhadharmÃïa÷, citapak«mÃïaÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti citasattvakÃyÃ÷, sitÃsitakamalanayanÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti #<(PSP_6-8:67)># sitÃsitakamaladalanayanÃbhi÷ prabalasurÃsuravarayuvatibhir abhinanditÃ÷, ÃyatabhruvaÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti nityam ÃyatidarÓina÷, Ólak«ïabhruvaÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti ÓuklavinayakuÓalÃ÷, samaromabhruvaÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti samantadëaj¤Ã÷, snigdhabhruvaÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti kuÓalamÆlopasnehasnigdhasaætÃnajanavinayÃ÷, pÅnÃyatabhujÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti parapÅnÃyatavÃhava÷, samakarïÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti jitasamarÃ÷, anupahatakarïendriyÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanty anupahatasattvavinÃyakÃ÷. supariïÃmitalalÃÂÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti sarvad­«Âik­tavipariïatÃ÷, p­thulalÃÂÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti ÓramaïabrÃhmaïaparavÃdipramathanÃ÷, suparipÆrïottamÃÇgÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti suparipÆrïottamapraïidhÃnÃ÷, bhramarasad­ÓakeÓÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti vi«ayabhramararativyÃvartikÃ÷, citakeÓÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanty apacitadarÓanÃbhÃvanÃprahÃtavyÃnuÓaya÷, Ólak«ïakeÓÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti Ólak«ïabuddhibhir j¤ÃtaÓÃsanasÃrÃ÷, asaælu¬itakeÓÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti nityÃsaælu¬itacetanÃ÷, aparu«akeÓÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti nityam aparu«avacanÃ÷, surabhikeÓÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti surabhibodhyaÇgakusumapradak«iïÃvartitajanÃ÷, ÓrÅvatsasvastikanandyÃvartasulalitapÃïipÃdatalÃÓ ca buddhà bhagavanto bhavanti ÓrÅvatsasvastikanandyÃvartasulalitapÃïipÃdaÓobhÃ÷. imÃny ucyante 'ÓÅtyanuvya¤janÃny ebhi÷ subhÆte 'ÓÅtyanuvya¤janais tathÃgatasye kÃya÷ samanvÃgato bhavati. evaæ khalu subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya dharmadÃnaæ veditavyam. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran sattvÃn evam avavadaty anuÓÃsty ete yÆyaæ kulaputrà ak«aranirhÃrakuÓalà bhavata, ekÃk«arakuÓalà bhavatha, dvyak«araæ yÃvad dvÃcatvÃriæÓad ak«arai÷ kuÓalà bhavata, ekenÃk«areïa sarvavyayopagatÃnupagacchata, dvitÅyenÃk«areïa sarvavyayopagatÃnupagacchata, #<(PSP_6-8:68)># t­tÅyenÃk«areïa sarvavyayopagatÃnupagacchata, yavad dvÃcatvÃriæÓadak«arai÷ sarvavyayopagatÃnupagacchata. ekasminn ak«are dvÃcatvÃriæÓad ak«arÃïy antargatÃni bhÃvayata. dvÃcatvÃriæÓadak«are«v ekÃk«aram antargataæ bhÃvayata. sa khalu puna÷ subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo dvÃcatvÃriæÓadak«arÃïy ekasminn ak«are kuÓalo bhÃvayati, ekÃk«araæ dvÃcatvÃriæÓadak«are«u kuÓalo bhÃvayati, ak«arÃbhinirhÃrakauÓalaæ bhÃvayitvÃk«arÃbhinirhÃrakuÓalo bhavati. tadyathÃpi nÃma subhÆte tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho dharmakuÓalo 'k«arakuÓalaÓ ca sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayati, sÃk«aran dharmaæ deÓayati nÃnak«araæ, te ca sattvà nopalabhyante, tat kasya heto÷? ÃkÃÓanirmità hi subhÆte sattvà dharmÃÓ ca veditavyÃ÷. atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavann atyantatayà sattvà nopalabhyante, dharmà nopalabhyante, svabhÃvaÓ ca nopalabhyate, kathaæ bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran dhyÃnapÃramitÃyÃæ caran vÅryapÃramitÃyÃæ caran k«ÃntipÃramitÃyÃæ caran ÓÅlapÃramitÃyÃæ caran dÃnapÃramitÃyÃæ caran saptatriæÓatsu bodhipak«ye«u dharme«u catur«v Ãryasatye«u sarvaÓÆnyatÃsu ÓÆnyatÃnimittÃpraïihite«u vimok«amukhe«v a«Âasu vimok«e«u navasv anupÆrvavihÃrasamÃpatti«u daÓasu tathÃgatabale«u catur«u vaiÓÃradye«u, catas­«u pratisaævitsv a«ÂÃdaÓasv Ãveïike«u buddhadharme«u dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïe«v aÓÅtyanuvya¤jane«u «aÂsv abhij¤Ãsu vipÃkajÃsu caran sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayati, na cÃtra sattva upalabhyate, na sattvapraj¤apti÷ sattvÃnupalabdhyà rÆpÃnupalabdhi÷, vedanÃsaæj¤ÃsaæskÃravij¤ÃnÃnupalabdhi÷, «aÂpÃramitÃnupalabdhi÷, yÃvad aÓÅtyanuvya¤janÃnupalabdhi÷, na cÃnupalabdhyà sattvapraj¤aptir na ca sattvÃpraj¤aptyà rÆpaæ praj¤Ãyate, vedanÃsaæj¤ÃsaæskÃravij¤Ãnaæ praj¤Ãyate, yÃvad aÓÅtyanuvya¤janÃni praj¤Ãyante, aÓÅtyanuvya¤janair apraj¤ÃyamÃnai÷. kathaæ bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayati? mà khalu bhagavan bodhisattvo mahÃsattvo #<(PSP_6-8:69)># 'saævidyamÃne«u sarvadharme«u sattvÃn samÃdÃpayed viparyÃse viniyojayet. tat kasya heto÷? tathà hi bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran bodhisattvam eva tÃvan nopalabhate prÃg eva bodhipÃk«ikÃn dharmÃn. evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: evam etat subhÆte evam etat, yathà vadasi sattvÃnupalabdhenÃdhyÃtmaÓÆnyatà veditavyÃ, bahirdhÃÓÆnyatà veditavyÃ, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatà veditavyà yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà veditavyÃ, skandhaÓÆnyatà veditavyÃ, dhÃtuÓÆnyatà veditavyÃ, ÃyatanaÓÆnyatà veditavyÃ, pratÅtyasamutpÃdaÓÆnyatà veditavyÃ, pratÅtyasamutpÃdÃÇgaÓÆnyatà veditavyÃ, ÃtmaÓÆnyatà sattvaÓÆnyatà jÅvaÓÆnyatà jantuÓÆnyatà po«aÓÆnyatà puru«aÓÆnyatà pudgalaÓÆnyatà manujaÓÆnyatà mÃnavaÓÆnyatà kÃrakaÓÆnyatà vedakaÓÆnyatà jÃnakaÓÆnyatà paÓyakaÓÆnyatà veditvyÃ. apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃdhisamÃpattiÓÆnyatà veditavyÃ, sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgaÓÆnyatà veditavyÃ. ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitaÓÆnyatà veditavyÃ, a«Âavimok«amukhaÓÆnyatà veditavyÃ, navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattiÓÆnyatà veditavyÃ, daÓatathÃgatabalaÓÆnyatà veditavyÃ, vaiÓÃradyapratisaævidÃveïikà buddhadharmaÓÆnyatà veditavyÃ, srotaÃpattiphalasak­dÃgÃmiphalÃnÃgÃmiphalÃrhattvapratyekabodhiÓÆnyatà veditavyÃ, daÓabodhisattvabhÆmiÓÆnyatà veditavyÃ, buddhak«etraÓÆnyatà veditavyÃ, samyaksaæbodhiÓÆnyatà veditavyÃ, tad bodhisattvo mahÃsattva imÃn sarvadharmÃn ÓÆnyà iti d­«Âvà sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayati yathà caite«u ÓÆnye«u sarvadharme«u samÃdÃpayed viparyÃse na niyojayet. sa evaæ sarvadharmÃn anÃvaraïato j¤Ãtvà na kaæcid dharmaæ vikopayati na 'dvaidhÅkaroti, yathÃbhÆtaæ ca dharmaæ deÓayati. tadyathÃpi nÃma subhÆte tathÃgatanirmito 'nekÃni nirmitakoÂÅniyutaÓatasahasrÃïy abhinirmÃya kÃæÓcid dÃne niyojayati, kÃæÓcic chÅle kÃæÓcit k«Ãntau kÃæÓcid vÅrye kÃæÓcid dhyÃne kÃæÓcit praj¤ÃyÃæ kÃæÓcid dhyÃne«u kÃæÓcid apramÃïe«u kÃæÓcid ÃrÆpyasamÃpatti«u kÃæÓcit saptatriæÓadbodhipak«ye«u dharme«u niyojayati, kÃæÓcid Ãryasatye«u kÃæÓcic chÆnyatÃnimittÃpraïihite«u #<(PSP_6-8:70)># kÃæÓcid adhyÃtmaÓÆnyatÃyÃæ kÃæÓcid yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyÃæ kÃæÓcid abhij¤Ãsu kÃæÓcid daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharme«u niyojayati, sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ niyojayati, kÃæÓcic chrotaÃpattiphale kÃæÓcit sak­dÃgÃmiphale kÃæÓcid anÃgÃmiphale, kÃæÓcid arhattve, kÃæÓcit pratyekabodhau kÃæÓcid anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau niyojayati. tat kiæ manyase? api nu tena nirmitakena kasyacid dharmasya prabheda÷ k­ta÷. subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: tad anena te subhÆte paryÃyeïaivaæ veditavyam, evam ayaæ bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayati, tÃæÓ ca bhÆmau prati«ÂhÃpayati tÃæÓ ca sattvÃn viparyÃsÃt parimocayati, abaddhÃmuktayogena, tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte rÆpam abaddham amuktaæ, vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnam abaddham amuktaæ, yà rÆpasyÃbaddhatÃmuktatà na tad rÆpaæ yà vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ yà vij¤ÃnasyÃbaddhatÃmuktatà na tad vij¤Ãnam. tat kasya heto÷? tathà hy atyantaviÓuddhaæ rÆpaæ, vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnam atyantaviÓuddham, evaæ skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdÃ÷ pratÅtyasamutpÃdÃÇgÃni ca yÃvat sarvadharmà laukikà lokottarÃ÷, sÃsrÃvà anÃsravÃ÷ saæsk­tà asaæsk­tà dharmÃ÷, evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayati, na ca sattvÃn upalabhate, anupalaæbhe sarvadharmÃïÃæ sthito bodhisattvo mahÃsattvo 'sthÃnayogena rÆpaæ ÓÆnyam ity asthÃnayogena, vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ ÓÆnyam ity asthÃnayogena, skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdÃ÷ pratÅtyasamutpÃdÃÇgÃni ca ÓÆnyÃnÅty asthÃnayogena yÃvat sarvadharmà laukikà và lokottarà và sÃsravà và anÃsravà và saæsk­tà và asaæsk­tà và dharmà ÓÆnyà iti asthÃnayogena, na hi saæsk­tà và asaæsk­tà và dharmÃ÷ kvacit sthitÃ÷? tasmÃt te«Ãæ svabhÃvo nopalabhyate, yatra ti«Âheran na hy abhÃvo 'bhÃve ti«Âhati, na hi svabhÃva÷ svabhÃve ti«Âhati, na hi parabhÃva÷ parabhÃve ti«Âhati, tat kasya heto÷? tathà hi te sarveïa sarvaæ sarvathà sarvan nopalabhyante, yasya cÃnupalabdhi÷ sa kutra ti«Âhed? evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ #<(PSP_6-8:71)># praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann anaparÃdhÅ bhavati, buddhÃnÃæ bhagavatÃæ bodhisattvÃnÃæ ca pratyekabuddhÃnä ca ÓrÃvakÃnÃæ ca sarvÃryÃïÃæ ca. tat kasya heto÷? tathà hi buddhair bhagavadbhir bodhisattvaiÓ ca pratyekabuddhaiÓ ca ÓrÃvakaiÓ ca sarvÃryaiÓ ca e«aiva dharmatÃnubaddhÃnubadhya ca sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayanti, tÃn te dharmÃïÃæ dharmatÃn na vyativartante. tat kasya heto÷? tathà hi dharmadhÃtur na vinivartate na bhÆtakoÂir vinivartate. tat kasya heto÷? tathà hi te«Ãæ sa svabhÃvo na saævidyate yo vinivartate. atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavan dharmadhÃtur na vinivartate na tathatà na bhÆtakoÂir vinivartate, kiæ punar bhagavann anyad rÆpam anyo dharmadhÃtur anyà tathatÃnyà bhÆtakoÂir anye vedanÃsaæj¤ÃsaæskÃrà anyad vij¤Ãnam anyo dharmadhÃtur anyà tathatÃnyà bhÆtakoÂir anye skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdÃ÷ pratÅtyasamutpÃdÃÇgÃni ca anyo dharmadhÃtur anyà tathatÃnyà bhÆtakoÂir, evaæ yÃvad anye sarvadharmà laukikà và lokottarà và sÃsravà và anÃsravà vÃ, saæsk­tà và asaæsk­tà và dharmÃ÷, anyo dharmadhÃtur anyà tathatà anyà bhÆtakoÂi÷? bhagavÃn Ãha: na subhÆte 'nyad rÆpaæ anyo dharmadhÃtur anyà tathatÃnyà bhÆtakoÂir anye vedanÃsaæj¤ÃsaæskÃrà anyad vij¤Ãnam anyo dharmadhÃtur anyà tathatÃnyà bhÆtakoÂir, nÃnye skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdÃ÷ pratÅtyasamutpÃdÃÇgÃni, ca nÃnyo dharmadhÃtur anyà tathatà anyà bhÆtakoÂir, evaæ yÃvan nÃnye laukikà lokottarÃ÷ sÃsravà anÃsravÃ÷ saæsk­tà asaæsk­tà dharmà anyo dharmadhÃtur anyà tathatà anyà bhÆtakoÂi÷. evam ukte Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavan nÃnyad rÆpaæ nÃnyo dharmadhÃtur nÃnyà tathatà nÃnyà bhÆtakoÂir nÃnye vedanÃsaæj¤ÃsaæskÃrà nÃnyad vij¤Ãnaæ nÃnyo dharmadhÃtur nÃnyà tathatà nÃnyà bhÆtakoÂir nÃnye skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdÃ÷ pratÅtyasamutpÃdÃÇgÃni ca nÃnyo dharmadhÃtur nÃnyà tathatà nÃnyà bhÆtakoÂir yÃvan nÃnye sarvadharmà laukikà lokottarÃ÷ sÃsravà anÃsravÃ÷ #<(PSP_6-8:72)># saæsk­tà asaæsk­tà dharmÃ÷ nanyo dharmadhÃtur nÃnyà tathatà nÃnyà bhÆtakoÂis tat kathaæ bhagavan phalavyavasthÃnaæ bhavati? k­«ïÃnÃæ dharmÃïÃæ k­«ïo vipÃko narakà và tiryagyonir và yamaloko vÃ, ÓuklÃnÃæ dharmÃïÃæ Óuklo vipÃko devà manu«yÃÓ ca, k­«ïaÓuklÃnÃæ dharmÃïÃæ k­«ïaÓuklo vipÃka÷ sukhadu÷khavyatikara÷, ak­«ïaÓuklÃnÃæ dharmÃïÃm ak­«ïaÓuklo vipÃka÷, srotaÃpattiphalaæ và sak­dÃgÃmiphalaæ vÃnÃgÃmiphalaæ vÃrhattvaæ và pratyekabodhir và yÃvat samyaksaæbodhir vÃ. evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: saæv­ttisatyaæ subhÆte pramÃïÅk­tya phalavyavasthÃnaæ nirdiÓyate na puna÷ paramÃrthasatyena phalavyavasthÃnaæ Óakyan nird­«Âum. tat kasya heto÷? avikalpà hi subhÆte sarvadharmà apravyÃhÃrà yad uta anÃtmasvarÆpÃ÷, ye«Ãm anutpÃdo 'nirodho 'saækleÓo 'vyavadÃnaæ yad uta svabhÃvaÓÆnyatÃm upÃdÃya. evam ukte Ãyu«mÃn subhÆir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavan saæv­ttisatyam upÃdÃya phalavyavasthÃnaæ bhavati, na bhagavan paramÃrthena tadà sarvabÃlap­thagjanÃnÃæ srotaÃpattiphalaæ bhavi«yati, sak­dÃgÃmiphalaæ bhavi«yati, anÃgÃmiphalaæ bhavi«yati, arhattvaæ bhavi«yati, pratyekabodhir bhavi«yati, anuttarà samyaksaæbodhir bhavi«yati. evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: kiæ puna÷ subhÆte sarvabÃlap­thagjanÃ÷ saæv­ttisatyaæ và paramÃrthasatyaæ và prajÃnanti yat te«Ãm api phalavyavasthÃnaæ bhavi«yati yadi prajÃnÅyu÷ saæv­ttisatyaæ paramÃrthasatyam iti naiva bÃlap­thagjanà iti saækhyÃtÃ÷ syur yasmÃt tu te«Ãæ nÃsti parij¤Ãnaæ tasmÃn nÃsti te«Ãæ phalavyavasthÃnam. srotaÃpattiphalaæ và sak­dÃgÃmiphalaæ vÃnÃgÃmiphalaæ vÃrhattvaæ và pratyekabodhir và samyaksaæbodhir và yat subhÆte bÃlap­thagjanÃnÃæ na mÃrgo na mÃrgavyavasthÃnaæ na mÃrgaphalaæ tat kuto bÃlap­thagjanÃnÃæ phalavyavasthÃnaæ bhavi«yati? yad ÃryapudgalÃnÃæ puna÷ subhÆte mÃrgo mÃrgabhÃvanà ca tasmÃd ÃryapudgalÃnÃæ phalavyavasthÃnaæ bhavati. atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: kiæ punar #<(PSP_6-8:73)># bhagavan mÃrgabhÃvanÃyaæ phalaprÃdurbhÃvo bhavati, phalaæ và prÃpayati? bhagavÃn Ãha: na subhÆte, na hi mÃrgaæ bhÃvayata÷ subhÆte phalaprÃptir bhavati, na ca mÃrgabhÃvanÃphalaæ prÃpayati, na ca subhÆte bhÃvitamÃrgasya phalaprÃptir, na ca mÃrgeïa phalaæ prÃpyate, na ca punar amÃrge sthitvà phalaæ prÃpnoti. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran sattvÃnÃæ phalavyavasthÃnaæ karoti, na ca bhÃgacchedena saæsk­te và dhÃtÃv asaæsk­te và dhÃtau phalavyavasthÃnam. subhÆtir Ãha: yadi bhagavan na bhÃgacchedena saæsk­te và dhÃtÃv asaæsk­te và dhÃtau phalavyavasthÃnaæ bhavati, kathaæ nirdi«Âaæ punar bhagavatà idaæ srotaÃpattiphalaæ trayÃïÃæ saæyojanÃnÃæ prahÃïaæ, sak­dÃgÃmiphalaæ kÃmarÃgavyÃpÃdatanutvam, anÃgÃmiphalaæ pa¤cÃnÃm avarabhÃgÅyÃnÃæ saæyojanÃnÃæ prahÃïam, arhattvaæ pa¤cÃnÃm ÆrdhvabhÃgÅyÃnÃæ saæyojanÃnÃæ prahÃïaæ, pratyekabodhir yat ki¤cit samudayadharmi sarvantaæ nirodhadharmi, anuttarà samyaksaæbodhi÷ sarvavÃsanÃnusaædhikleÓaprahÃïam. syÃd yathÃhaæ bhagavato bhëitasyÃrtham ÃjÃne tathà saæsk­tÃsaæsk­tÃnÃæ dharmÃïÃæ bhÃgacchedena phalavyavasthÃnaæ bhavati. bhagavÃn Ãha: kiæ puna÷ subhÆte srotaÃpattiphalaæ và sak­dÃgÃmiphalaæ vÃnÃgÃmiphalaæ vÃrhattvaæ và pratyekabodhir vÃnuttarà samyaksaæbodhir và saæsk­tà ete utÃsaæsk­tÃ÷. subhÆtir Ãha: asaæsk­tà bhagavann asaæsk­tÃ÷ sugata. bhagavÃn Ãha: kiæ puna÷ subhÆte asaæsk­tasya dharmasya bhÃgacchedo 'sti? subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: kiæ puna÷ subhÆte yasmin samaye kulaputro và kuladuhità và saæsk­tÃsaæsk­tÃn dharmÃn ekalak«aïÃn pratividhyati yad utÃlak«aïÃs tasmin samaye kasyacid dharmasya bhÃgacchedaæ karoti saæsk­tà vÃsaæsk­tà và dharmà iti? #<(PSP_6-8:74)># subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayati, abhÃgacchedatÃm upÃdÃya. yad utÃdhyÃtmaÓÆnyatÃm upÃdÃya bahirdhÃÓÆnyatÃm upÃdÃya, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃm upÃdÃya, yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃm upÃdÃya, Ãtmanà ca na kvacid abhiniviÓate, para¤ ca na kvacid abhiniveÓayati, dÃnapÃramitÃyÃæ và ÓÅlapÃramitÃyÃæ và k«ÃntipÃramitÃyÃæ và vÅryapÃramitÃyÃæ và dhyÃnapÃramitÃyÃæ và praj¤ÃpÃramitÃyÃæ và prathame và dhyÃne dvitÅye và dhyÃne t­tÅye và dhyÃne caturthe và dhyÃne, maitryÃæ và karuïÃyÃæ và muditÃyÃæ và upek«ÃyÃæ vÃ, ÃkÃÓÃnantyÃyatanasamÃpattau và vij¤ÃnÃnantyÃyatanasamÃpattau và Ãki¤canyÃyatanasamÃpattau và naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanasamÃpattau vÃ, sm­tyupasthÃne«u và samyakprahÃïe«u và ­ddhipÃde«u và indriye«u và bale«u và bodhyaÇge«u và ÃryëÂÃÇge«u mÃrge«u và Ãryasatye«u và a«Âavimok«amukhe«u và navÃnupÆrvavihÃrasamÃpatti«u và ÓÆnyatÃnimittÃpraïihite«u vÃbhij¤Ãsu vÃdhyÃtmaÓÆnyatÃyÃæ và bahirdhÃÓÆnyatÃyÃæ vÃdhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃyÃæ và yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyÃæ và samÃdhi«u và dhÃraïÅmukhe«u và daÓabalavaiÓÃradye«u pratisaævidÃveïikabuddhadharme«u vÃ, mahÃkaruïÃyÃæ và sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ vÃ, so nÃbhinivi«Âo na kvacit sajjati. tadyathÃpi nÃma subhÆte tathÃgatanirmito dÃnaæ dadÃti na ca dÃnaphale«u sajjati na ca dÃnaphalaæ pratyanubhavaty anyatra sattvÃnÃæ paritrÃïÃya yÃvat sÃsravÃnÃsrave«u dharme«u laukikalokottare«u saæsk­tÃsaæsk­te«u dharme«u na kvacit ti«Âhati. tat kasya heto÷? tathà hy asya sarvadharmÃïÃæ dharmalak«aïaæ supratividdhaæ bhavati. atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: kathaæ punar bhagavan sarvadharmÃïÃæ dharmalak«aïaæ supratividdhaæ bhavati? bhagavÃn Ãha: yathà subhÆte nirmitasyÃsamudÃcÃro rÃgado«amohe«v asamudÃcÃro rÆpe vedanÃyÃæ saæj¤ÃyÃæ saæskÃre«u vij¤Ãne 'samudÃcÃra÷ skandhadhÃtvÃyatane«v asamudÃcÃra÷ pratÅtyasamutpÃde«v #<(PSP_6-8:75)># asamudÃcÃra÷ pratÅtyasamutpÃdÃÇge«v asamudÃcÃro bÃhyÃdhyÃtmike«u dharme«v asamudÃcÃro 'nunayaparyutthÃne«v asamudÃcÃra÷ sÃsravÃnÃsrave«u dharme«v asamudÃcÃro laukikalokottare«u dharme«u asamudÃcÃro mÃrge«v asamudÃcÃro mÃrgaphale«v asamudÃcÃra÷. evaæ khalu subhÆte sarvadharmÃïÃæ dharmalak«aïaæ supratividdhaæ bhavati. subhÆtir Ãha: kathaæ punar bhagavan nirmitasya mÃrgabhÃvanÃ? bhagavÃn Ãha: yÃæ mÃrgabhÃvanÃm Ãgamya subhÆte naiva saækliÓyeta naiva vyavadÃyeta naiva pa¤cagatike saæsÃre d­Óyeta. subhÆtir Ãha: kathaæ bhagavan bodhisattvo mahÃsattvo 'vastukÃn dharmÃn pratividhyati? bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte 'pi nu tathÃgatanirmitasya kiæcid vastu saævidyate, yad vastv Ãgamya naiva saækliÓyeta, naiva vyavadÃyeta, naiva pa¤cagatike saæsÃre d­Óyeta. subhÆtir Ãha: no bhagavan na hi bhagavan tathÃgatanirmitasya kiæcid vastu saævidyate yad vastv Ãgamya naiva saækliÓyeta naiva vyavadÃyeta naiva pa¤cagatike saæsÃre d­Óyeta. bhagavÃn Ãha: evaæ khalu subhÆte sarvadharmÃïÃæ dharmaIak«aïaæ supratividdhaæ bhavati. atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: kiæ punar bhagavan sarvarÆpaæ nirmitopamaæ bhavati, sarvà vedanà sarvà saæj¤Ã sarve saæskÃrÃ÷ sarvaæ vij¤Ãnaæ nirmitopamaæ bhavati? bhagavÃn Ãha: sarvaæ subhÆte rÆpaæ nirmitopamaæ sarvà vedanà sarvà saæj¤Ã sarve saæskÃrÃ÷ sarvaæ vij¤Ãnaæ nirmitopamaæ bhavati. subhÆtir Ãha: kathaæ bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasya puru«akÃro bhavati, yadi sarvaæ rÆpaæ nirmitopamaæ sarvà vedanà sarvà saæj¤Ã sarve saæskÃrÃ÷ sarvaæ vij¤Ãnaæ nirmitopamaæ nirmitasya ca na bhavati, rÆpaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ na saækleÓo na vyavadÃnaæ na pa¤cagatika÷ saæsÃro yata÷ saæsÃrÃt sattvÃn parimocayet. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte 'pi nu bodhisattvena #<(PSP_6-8:76)># mahÃsattvena pÆrvaæ boodhisttvacaryÃæ caratà kaÓcit sattva upalabdho yaæ narakÃd và mocayet tiryagyoner và yamalokÃd và manu«yebhyo và devebhyo vÃ. subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: evam etat subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena na kaÓcit sattva upalabdho yaæ traidhÃtukÃt parimocayet. tat kasya heto÷? tathà hi tena bodhisattvena mahÃsattvena sarvadharmà nirmitopamà j¤Ãtà d­«Âà vidità bhavantÅty ayaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya puru«akÃro veditavya÷. subhÆtir Ãha: yadi bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena sarvadharmà nirmitopamà j¤Ãtà d­«Âà viditÃ÷ kasyÃrthÃya bodhisattvo mahÃsattva÷ «aÂsu pÃramitÃsu carati catur«u dhyÃne«u catur«v apramÃïe«u catas­«v ÃrÆpyasamÃpatti«u saptatriæÓatsu bodhipak«ye«u dharme«u bodhimÃrge ca buddhak«etra¤ ca pariÓodhayati sattvÃæÓ ca paripÃcayati. evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: yadi subhÆte sattvÃ÷ svayam eva nirmitopamÃn sarvadharmÃn jÃnÅyur na bodhisattvo mahÃsattvo 'saækhyeyÃn kalpÃn sattvÃnÃm arthÃya bodhisattvacaryÃæ cared yasmÃt tarhi subhÆte sattvÃ÷ svayam eva nirmitopamÃn sarvadharmÃn na jÃnanti. tasmÃd bodhisattvo mahÃsattvo 'saækhyeyÃn kalpÃn «aÂsu pÃramitÃsu carati sattvÃæÓ ca paripÃcayati buddhak«etra¤ ca pariÓodhayati. atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavan sarvadharmà nirmitopamÃ÷ kutra bhagavan prati«ÂhitÃ÷ sattvÃ÷ yato bodhisattvo mahÃsattva÷ «aÂpÃramitÃyÃæ carann uccÃlayati? bhagavÃn Ãha: nÃmanimitte subhÆte sattvÃ÷ prati«Âhità asatparikalpitatÃm upÃdÃya, tato bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran nÃmanimittÃd uccÃlayati. atha khalv Ãyu«mÃæ subhÆtir bhagavantam etad avocat: katamad bhagavan nÃma kataman nimittam? bhagavÃn Ãha: Ãgantukam etan nÃmadheyaæ yad uta nÃmanimittam iti k­trimam etan nÃmadheyaæ yad uta nÃmanimittam iti, yad uta rÆpaæ và vedanà và saæj¤Ã và saæskÃrà và vij¤Ãnaæ và strÅ và puru«o #<(PSP_6-8:77)># và dÃrako và dÃrikà và nairayiko và tairyagyoniko và yamalaukiko và devo và manu«yo và saæsk­to và dharmo vÃsaæsk­to và dharma÷ srotaÃpattiphalaæ và sak­dÃgÃmiphalaæ vÃnÃgÃmiphalaæ vÃrhattvaæ và pratyekabuddho vÃnuttarasamyaksaæbuddho vÃ. api tu khalu puna÷ subhÆte prak­tidharma÷ sarvan nÃmÃrthena ÓÆnyaæ nÃmamÃtram etat sarvasaæsk­taæ tatra bÃlap­thagjanÃ÷ saktÃs tÃn, bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyä carann upÃyakauÓalyena sattvÃn vivecayati parikalpayati parikalpasamutthitam etan nÃmadheyaæ mà yÆyam asatparikalpe sajjate, asati vastÆni svabhÃvaÓÆnye na hi ÓÆnye«u dharme«u paï¬ità abhiniviÓante. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann upÃyakauÓalyena sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayati. katamat subhÆte nimittaæ dva ime subhÆte yatra bÃlap­thagjanÃ÷ saktÃ÷? katame dve? rÆpanimitta¤ cÃrÆpanimitta¤ ca. katamac ca subhÆte rÆpanimittaæ? yat ki¤cit subhÆte rÆpam audÃrikaæ và sÆk«maæ và praïÅtaæ và madhyaæ vÃdhimÃtraæ và tatra k«aïike«u dharme«u yat parikalpagrahaïam idam ucyate rÆpanimitta. katamac cÃrÆpanimitttaæ? yÃni kÃnicid rÆpÃïi dharmà vÃnimittagrÃhiïa÷ parikalpÃ÷ kleÓa¤ janayantÅdam ucyate, arÆpanimittaæ yatra bÃlap­thagjanÃn saktÃn bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann upÃyakauÓalyena sattvÃn nimittato vivecyÃnimitte dhÃtau niveÓayati prati«ÂhÃpayati tathà ca niveÓayati prati«ÂhÃpayati, yathà na dvayaæ patantÅdaæ nimittam idam animittam. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann upÃyakauÓalyena sattvÃn nimittato vivecyÃnimitte dhÃtau niveÓayati prati«ÂhÃpayati. atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavann etatparamà ete sarvadharmà yad uta nÃmanimittaparamÃ÷, kathaæ bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann Ãtmanà ca viÓe«aæ gacchati, kuÓale«u dharme«u parÃæÓ ca viÓe«Ãdhigame niveÓayati kuÓale«u dharme«u yai÷ kuÓalair dharmair bhÆmer bhÆmiæ paripÆrayati, #<(PSP_6-8:78)># sattvÃæÓ ca tÃæÓ caiva niyojayati? evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: sacet subhÆte vastv abhavi«yan nÃvastunimittan na subhÆte praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran bodhisattvo mahÃsattvo viÓe«am adhyagami«yan na ca parÃæÓ ca viÓe«e nyayok«yad yata÷ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran dhyÃnapÃramitÃæ paripÆrayaty Ãnimittayogena, vÅryapÃramitÃæ paripÆrayaty Ãnimittayogena, k«ÃntipÃramitÃæ paripÆrayaty Ãnimittayogena, ÓÅlapÃramitÃæ paripÆrayaty Ãnimittayogena, dÃnapÃramitÃæ paripÆrayaty Ãnimittayogena, dhyÃnÃni paripÆrayaty ÃnimittayoganÃpramÃïÃni paripÆrayaty ÃnimittayogenÃrÆpyasamÃpattÅ÷ paripÆrayaty Ãnimittayogena, sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgÃn paripÆrayaty ÃnimittayogenÃryasatyÃni paripÆrayaty ÃnimittayogenëÂavimok«Ãn navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattÅr abhij¤Ã÷ paripÆrayaty Ãnimittayogena, samÃdhidhÃraïÅmukhÃni paripÆrayaty Ãnimittayogena, daÓatathÃgatabalÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikÃn buddhadharmÃn paripÆrayaty Ãnimittayogena, sa imÃn kuÓalÃn dharmÃn paripÆrya parÃn api kuÓale«u dharme«u niyojayaty Ãnimittayogena, sacet subhÆte dharmanimittam abhavi«yad anÃsrave«u sarvadharme«u naiva bodhisattvo mahÃsattva÷ sattvÃnÃm artham akari«yad yata÷ subhÆte anÃsravÃ÷ sarvadharmÃ÷, Ãnimittà asm­tayo 'manasikÃrÃs tasmÃt khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran sattvÃnÃm arthaæ karoti. atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavan sarvadharmà Ãnimittà asm­tayo 'manasikÃrÃs tat kuto bhagavÃn gaïanÃæ karoti? ime sÃsravà dharmà ime anÃÓravà dharmà ime sÃdhÃraïà dharmà ime 'sÃdhÃraïà dharmà ime laukikà dharmà ime lokottarà dharmà ime sÃvadyà dharmà ime 'navadyà dharmà ime saæsk­tà dharmà ime 'saæsk­tà dharmà ime ÓrÃvakadharmà ime pratyekabuddhadharmà ime bodhisattvadharmà ime buddhadharmÃ÷. #<(PSP_6-8:79)># evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: tat kiæ manyase? subhÆte anyad Ãnimittam anye ÓrÃvakadharmÃ÷. subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte 'nyad Ãnimittam anye pratyekabuddhadharmÃ÷. subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte 'nyad Ãnimittam anye bodhisattvadharmÃ÷. subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte 'nyad Ãnimittam anye buddhadharmÃ÷. subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: tad anenÃpi te subhÆte paryÃyeïaivaæ veditavyam Ãnimittà asm­tayo 'manasikÃrÃ÷ sarvadharmà ity atra hi subhÆte Óik«amÃïo bodhisattvo mahÃsattva÷ kuÓalair dharmair vivardhate yad uta «a¬bhi÷ pÃramitÃbhiÓ caturbhir dhyÃnaiÓ caturbhir apramÃïaiÓ catas­bhir ÃrÆpyasamÃpattibhiÓ caturbhi÷ sm­tyupasthÃnaiÓ caturbhi÷ samyakprahÃïaiÓ caturbhi ­ddhipÃdai÷ pa¤cabhir indriyai÷ pa¤cabhir balai÷ saptabhir bodhyaÇgair ÃryëÂÃÇgamÃrgeïÃdhyÃtmaÓÆnyatayà bahirdhÃÓÆnyatayà adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatayà yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatayà Ãryasatyair abhij¤Ãbhir a«Âabhir vimok«air navabhir anupÆrvavihÃrasamÃpattibhi÷ sarvasamÃdhibhi÷ sarvadhÃraïÅmukhair daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikair buddhadharmair mahÃkaruïayà yÃvat sarvabuddhadharmair vivardhate, ÓÆnyatÃvimok«amukhaæ svalak«aïaÓÆnyatÃnimittavimok«amukhaæ svalak«aïaÓÆnyam apraïihitavimok«amukhaæ svalak«aïaÓÆnyaæ sa e«u tri«u vimok«amukhe«u Óik«amÃïo bodhisattvo mahÃsattva÷ pa¤casÆpÃdÃnaskandhe«u Óik«ate dvÃdaÓasv Ãyatane«u Óik«ate, a«ÂÃdaÓasu dhÃtu«u Óik«ate, catur«v Ãryasatye«u Óik«ate, dvÃdaÓÃÇge pratÅtyasamutpÃde Óik«ate, adhyÃtmaÓÆnyatÃyÃæ Óik«ate, bahirdhÃÓÆnyatÃyÃæ Óik«ate, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃyÃæ Óik«ate, yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyÃæ #<(PSP_6-8:80)># Óik«ate, daÓasu pÃramitÃsu Óik«ate, daÓasu bodhisattvabhÆmi«u Óik«ate, sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrge«u Óik«ate, apramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhe«u Óik«ate, pa¤casv abhij¤Ãsu Óik«ate, daÓasu tathÃgatabale«u Óik«ate, catur«u vaiÓÃradye«u Óik«ate, catas­«u pratisaævitsu Óik«ate, a«ÂÃdaÓasv Ãveïike«u buddhadharme«u Óik«ate. atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: kathaæ bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran pa¤casÆpÃdÃnaskandhe«u Óik«ate? bhagavÃn Ãha: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran rÆpaæ jÃnÃti, yathà rÆpam utpadyate, yathà rÆpaæ nirudhyate, yà ca rÆpasya tathatÃ. kathaæ rÆpaæ prajÃnÃti? atyantacchidrataÓ cÃtyantÃn­tataÓ ca tadyathÃpi nÃma phenapiï¬o 'sÃra÷, evaæ rÆpaæ prajÃnÃti. kathaæ rÆpasyotpÃdavyayau prajÃnÃti? nÃpi rÆpaæ kutaÓcid Ãgacchati nÃpi rÆpaæ kvacid gacchati kutaÓcid Ãgamanato na kvacid gamanata÷, evaæ khalu subhÆte rÆpasyotpÃdavyayau prajÃnÃti. kathaæ rÆpasya tathatÃæ prajÃnÃti? na tathatotpadyate na nirudhyate nÃgacchati na gacchati, na saækliÓyate na vyavadÃyate, na hÃnir na v­ddhir evaæ tathatÃæ prajÃnÃti, api tu khalu subhÆte tathataiva sà yasmÃt tathatety ucyate, naiva sÃvitathatà na tathatety ucyate, evaæ rÆpasya tathatÃæ prajÃnÃti. kathaæ vedanÃæ prajÃnÃti? tadyathÃpi nÃmodakabudbudà riktakà utpadyante và nirudhyante vÃ, evaæ vedanÃæ prajÃnÃti. kathaæ vedanÃyà utpÃdavyayau prajÃnÃti? na sà kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchaty evaæ vedanÃyà utpÃdavyayau prajÃnÃti. kathaæ vedanÃyÃs tathatÃæ prajÃnÃti? sÃpi tathatà avitathatÃnanyatathatÃ, evaæ vedanÃyÃs tathatÃæ prajÃnÃti. kathaæ saæj¤Ãæ prajÃnÃti? tadyathÃpi nÃma marÅcyÃm udakam atyantatayà nopalabhyate, evaæ saæj¤Ãæ prajÃnÃti. kathaæ saæj¤Ãyà utpÃdavyayau prajÃnÃti? na sà kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchaty evaæ saæj¤Ãyà utpÃdavyayau prajÃnÃti. kathaæ saæj¤ÃyÃs tathatÃæ #<(PSP_6-8:81)># prajÃnÃti? sÃpi tathatÃvitathatÃnanyatathatÃ, evaæ saæj¤ÃyÃs tathatÃæ prajÃnÃti. kathaæ saæskÃrÃn prajÃnÃti? tadyathÃpi nÃma kadalyÃæ sÃram atyantatayà nopalabhyate, evaæ saæskÃrÃn prajÃnÃti. kathaæ saæskÃrÃïÃm utpÃdavyayau prajÃnÃti? na te kutaÓcid Ãgacchanti na kvacic gacchanty evaæ saæskÃrÃïÃm utpÃdavyayau prajÃnÃti. kathaæ saæskÃrÃïÃæ tathatÃæ prajÃnÃti? sÃpi tathatÃvitathatÃnanyatathatÃ, evaæ saæskÃrÃïÃæ tathatÃæ prajÃnÃti. kathaæ vij¤Ãnaæ prajÃnÃti? tadyathÃpi nÃma mÃyÃkÃranirmitaÓ caturaÇgo balakÃya evaæ vij¤Ãnaæ prajÃnÃti. kathaæ vij¤ÃnasyotpÃdavyayau prajÃnÃti? na tat kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati, evaæ vij¤ÃnasyotpÃdavyatau prajÃnÃti. kathaæ vij¤Ãnasya tathatÃæ prajÃnÃti? sÃpi tathatÃvitathatÃnanyatathatÃ, evaæ vij¤Ãnasya tathatÃæ prajÃnÃti. kathaæ rÆpÃyatanaæ prajÃnÃti? rÆpÃyatanaæ rÆpÃyatanasvabhÃvena ÓÆnyam, evaæ Óabdagandharasaspra«ÂavyÃyatanÃni, dharmÃyatanaæ dharmÃyatanasvabhÃvena ÓÆnyaæ, cak«urÃyatanaæ cak«urÃyatanasvabhÃvena ÓÆnyam, evaæ ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyÃyatanÃni, manaÃyatanaæ manaÃyatanasvabhÃvena ÓÆnyam. kathaæ rÆpadhÃtuæ prajÃnÃti? rÆpadhÃtÆ rÆpadhÃtusvabhÃvena ÓÆnya÷, evaæ Óabdagandharasaspra«ÂavyadhÃtava÷, dharmadhÃtur dharmadhÃtusvabhÃvena ÓÆnya÷, cak«urdhÃtuÓ cak«urdhÃtusvabhÃvena ÓÆnya÷, evaæ ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyadhÃtava÷, manodhÃtur manodhÃtusvabhÃvena ÓÆnya÷, cak«urvij¤ÃnadhÃtuÓ cak«urvij¤ÃnadhÃtusvabhÃvena ÓÆnya÷, cak«u÷saæsparÓadhÃtuÓ cak«u÷saæsparÓadhÃtusvabhÃvena ÓÆnya÷, cak«u÷saæsparÓapratyayavedanÃdhÃtuÓ cak«u÷saæsparÓapratyayavedanÃdhÃtusvabhÃvena ÓÆnya÷, evaæ ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyo, manodhÃtur manodhÃtusvabhÃvena ÓÆnya÷, manovij¤ÃnadhÃtur manovij¤ÃnadhÃtusvabhÃvena #<(PSP_6-8:82)># ÓÆnya÷, mana÷saæsparÓadhÃtur mana÷saæsparÓadhÃtusvabhÃvena ÓÆnya÷, mana÷saæsparÓapratyayavedanÃdhÃtur mana÷saæsparÓapratyayavedanÃdhÃtusvabhÃvena ÓÆnya÷, p­thivÅdhÃtu÷ p­thivÅdhÃtusvabhÃvena ÓÆnya÷, evam abdhÃtus tejodhÃtur vÃyudhÃtur ÃkÃÓadhÃtur, vij¤ÃnadhÃtur vij¤ÃnadhÃtusvabhÃvena ÓÆnya÷ pratÅtyasamutpÃda÷ pratÅtyasamutpÃdasvabhÃvena ÓÆnya÷, avidyÃvidyÃsvabhÃvena ÓunyÃ. evaæ saæskÃrà vij¤Ãnaæ nÃmarÆpam «a¬Ãyatanaæ sparÓo vedanà t­«ïopÃdÃnaæ bhavo jÃtir, jarÃmaraïaÓokaparidevadu«khadaurmanasyopÃyÃsà jarÃmaraïaÓokaparidevadu«khadaurmanasyopÃyÃsasvabhÃvena ÓÆnyÃ÷. katham ÃyatanÃni prajÃnÃti? adhyÃtmikà dharmà adhyÃtmikair dharmai÷ ÓÆnyÃ÷, bÃhyà dharmà bÃhyair dharmai÷ ÓÆnyÃ÷. kathaæ satyÃni prajÃnÃti? du«khasatyaæ prajÃnÃti, Ãryasatyaæ prajÃnÃti, dvayato vinirmuktam Ãryasatyaæ prajÃnÃti, advayato vinirmuktam Ãryasatyaæ prajÃnÃti, evaæ samudayam evaæ nirodham evaæ du÷khanirodhagÃminÅ pratipadam. atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann imÃn dharmÃn evaæ parasparavibhinnÃn prajÃnÃti tadà na nu bhagavan dharmadhÃtur vikopito bhavati. bhagavÃn Ãha: vikopita÷ subhÆte dharmadhÃtu÷ syÃd yadi dharmadhÃtur vinirmukto 'nya÷ kaÓcid dharma÷ syÃn, na subhÆte dharmadhÃtur vinirmukto 'nya÷ kaÓcid dharma upalabhyate, yady upalabhyeta syÃd dharmadhÃtuvikopanÃ. tat kasya heto÷? na hi subhÆte tathÃgatena và tathÃgataÓrÃvakeïa và dharmadhÃtur vinirmukto 'nya÷ kaÓcid dharmà upalabdha÷, anupalabhya na praj¤Ãpayati dhÃtuvinirmukto 'nya÷ kaÓcid dharma uplabhyate, evaæ khalu subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà dharmadhÃtau Óik«itavyam. atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: dharmadhÃtau bhagavan Óik«amÃïena bodhisattvena mahÃsattvena kiæ Óik«itaæ bhavati? #<(PSP_6-8:83)># bhagavÃn aha: dharmadhÃtau Óik«amÃïena bodhisattvena mahÃsattvena sarvadharme«u Óik«itaæ bhavati. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte sarvadharmà dharmadhÃtu÷. subhÆtir Ãha: kena kÃraïena bhagavan sarvadharmà dharmadhÃtu÷? bhagavÃn Ãha: asaæsk­to dhÃtur evaæ khalu subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«amÃïena dharmadhÃtau Óik«itaæ bhavati. evam ukte Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavan sarvadharmà dharmadhÃtus tat kiæ bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyaæ dhyÃnapÃramitÃyÃæ Óik«itavyaæ vÅryapÃramitÃyÃæ Óik«itavyaæ k«ÃntipÃramitÃyÃæ Óik«itavyaæ ÓÅlapÃramitÃyÃæ Óik«itavyaæ dÃnapÃramitÃyÃæ Óik«itavyam? kiæ bodhisattvena mahÃsattvena prathamadhyÃne Óik«itavyaæ dvitÅyadhyÃne Óik«itavyaæ t­tÅyadhyÃne Óik«itavyaæ caturthadhyÃne Óik«itavyaæ maitryÃæ Óik«itavyaæ karuïÃyÃæ Óik«itavyaæ muditÃyÃæ Óik«itavyam upek«ÃyÃæ Óik«itavyam ÃkÃÓÃnantyÃyatanasamÃpattau vij¤ÃnÃnantyÃyatanasamÃpattav Ãki¤canyÃyatanasamÃpattau naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanasamÃpattau Óik«itavyaæ, ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitasamÃdhau Óik«itavyaæ? kiæ sarvaÓÆnyatÃsu Óik«itavyaæ vimok«amukhasamÃdhidhÃraïÅmukhe«u Óik«itavyaæ sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrge«u Óik«itavyaæ daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharme«u Óik«itavyaæ mahÃkaruïÃyÃæ Óik«itavyam «aÂsv abhij¤Ãsu Óik«itavyaæ dvÃtriæÓan mahÃpuru«alak«aïaparini«pattaye Óik«itavyam aÓÅtyanuvy¤janaparini«pattaye Óik«itavyam k«atriyamahÃÓÃlakule«Æpapattaye Óik«itavyaæ brÃhmaïamahÃÓÃlakule«Æpapattaye Óik«itavyaæ g­hapatimahÃÓÃlakule«Æpapattaye Óik«itavyaæ cÃturmahÃrÃjakÃyikÃnÃæ devÃnÃæ sabhÃgatÃyÃm upapattaye Óik«itavyaæ trayastriæÓÃnÃæ yÃmÃnÃæ tu«itÃnÃn nirmÃïaratÅnÃæ paranirmitavaÓavartinÃæ brahmapÃr«adyÃnÃæ brahmapurohitÃnÃæ mahÃbrahmÃïÃæ parÅttÃbhÃnÃm apramÃïÃbhÃnÃm ÃbhÃsvarÃïÃæ parÅttaÓubhÃnÃm apramÃïaÓubhÃnÃæ Óubhak­tsnÃnÃm #<(PSP_6-8:84)># anabhrakÃnÃæ puïyaprasavÃnÃæ b­hatphalÃnÃæ ÓuddhÃvÃsÃnÃm asp­hÃïÃm atapÃnÃæ sud­ÓÃnÃæ sudarÓanÃnÃm akani«ÂhÃnÃæ devÃnÃæ sabhÃgatÃyÃm upapattaye Óik«itavyam. na ca tatropapattaye Óik«itavyam ÃkÃÓÃnantyÃyatanÃnÃæ vij¤ÃnÃnantyÃyatanÃnÃm Ãki¤canyÃyatanÃnÃæ naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanÃnÃm upapattaye Óik«itavyaæ, kiæ prathamacittotpÃde Óik«itavyaæ, dvitÅye t­tÅye caturthe pa¤came «a«Âe saptame '«Âame navame kiæ daÓame cittotpÃde Óik«itavyaæ, kiæ ÓrÃvakabhÆmau và pratyekabuddhabhÆmau và bodhisattvabhÆmau và sattvaparipÃke và buddhak«etrapariÓodhane và dhÃraïÅmukhe«u và Óik«itavyaæ, kiæ pratisaævitsu Óik«itavyaæ, kiæ bodhimÃrge Óik«itavyam, atra bodhimÃrge Óik«amÃïena sarvadharmÃ÷ sarvÃkÃrair j¤ÃtavyÃ÷. na ca bhagavan dharmadhÃtÃv ime vikalpÃs tasmÃt mà haiva bhagavan bodhisattvo mahÃsattvo viparyÃse«u caran na prapa¤caæ prapa¤cayet. tat kasya heto÷? na hi bhagavan dharmadhÃtÃv ime vikalpà na ca dharmadhÃtau rÆpaæ na vedanà na saæj¤Ã na saæskÃrà na vij¤Ãnaæ na cÃnyatra rÆpÃd dharmadhÃtur nÃnyatra vedanÃyà nÃnyatra saæj¤Ãyà nÃnyatra saæskÃrebhyo nÃnyatra vij¤ÃnÃd dharmadhÃtu÷, rÆpam eva dharmadhÃtu÷ dharmadhÃtur eva rÆpaæ, vedanaiva dharmadhÃtur dharmadhÃtur eva vedanÃ, saæj¤aiva dharmadhÃtur dharmadhÃtur eva saæj¤Ã, saæskÃrà eva dharmadhÃtur dharmadhÃtur eva saæskÃrÃ÷, vij¤Ãnam eva dharmadhÃtur dharmadhÃtur eva vij¤Ãnaæ, yathà madhyame parivartak­taæ tathà sarvadharmà j¤ÃtavyÃ÷. evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: evam etat subhÆte evam etad yathà vadasi, rÆpam eva dharmadhÃtur dharmadhÃtur eva rÆpam, evaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ, vij¤Ãnam eva dharmadhÃtur dharmadhÃtur eva vij¤Ãnaæ, yadi puna÷ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran ka¤cid dharmaæ dharmadhÃtuvmirmuktaæ paÓyen nÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæboddhuæ prati«Âheta praj¤ÃpÃramitÃyÃm evaæ bodhisattvo mahÃsattvaÓ caran sarvadharmÃïÃæ dharmadhÃtuæ yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, atas tÃn bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran sarvadharmÃn dharmadhÃtum eva j¤ÃtvÃnÃmakÃt #<(PSP_6-8:85)># sarvadharmÃn nÃmasaæketena deÓayatÅdaæ rÆpam ime vedanÃsaæj¤ÃsaæskÃrÃ, idaæ vij¤Ãnam ime skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdÃ÷ pratÅtyasamutpÃdÃ÷ pratÅtyasamutpÃdÃÇgÃni, imÃ÷ pÃramitÃ÷, imÃni ÓÆnyatÃmukhÃni, ime bodhipak«yà dharmÃ, imÃny ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidharaïÅmukhÃni, imÃni ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃni, imà abhij¤Ã, ime daÓabalavaiÓÃrady apratisaævidÃveïikabuddhadharmÃ, iyam anuttarà samyaksaæbodhi÷. iti saækleÓavyavadÃnaj¤ÃnaniveÓanakarma tadyathÃpi nÃma subhÆte dak«o mÃyÃkÃro mÃyÃkÃrÃntevÃsÅ và sa kiæcid eva dravyam adhi«ÂhÃya vividhÃni rÆpagatÃni darÓayet, strÅvigrahaæ và puru«avigrahaæ và hastivigrahaæ vÃÓvavigrahaæ và balÅvardavigrahaæ vÃ, udyÃnÃni và nagarÃïi và ÃrÃmaramaïÅyÃni và nadÅramaïÅyakaæ và pu«kiriïÅramaïÅyakaæ vÃ, tatra vividhÃny ÃstaraïapratyÃstaraïÃni darÓayet, pu«padhÆpagandhamÃlyagaïÃæÓ ca khÃdanÅyaæ và bhojanÅyaæ và darÓayet mahatà gÅtavÃditena janaæ ramayet, dÃnaæ và dadan ÓÅlaæ và rak«an k«Ãntiæ và saæpÃdayamÃno vÅryaæ vÃrabhamÃïo dhyÃnaæ và samÃpadyamÃna÷ praj¤Ãæ và bhÃvayet. sa tatraibhir ÃkÃrai÷ k«atriyamahÃÓÃlakulÃni và brÃhmaïamahÃÓÃlakulÃni và g­hapatimahÃÓÃlakulÃni và darÓayec cÃturmahÃrÃjÃkÃyikÃn và devÃn darÓayet, sumeruæ và darÓayet trayastriæÓÃn và devÃn darÓayed yÃmÃn tu«itÃn nirmÃïaratÅn paranirmitavaÓavartino brahmapÃr«adyÃn brahmapurohitÃn mahÃbrahmÃïa÷ parÅttÃbhÃn apramÃïÃn ÃbhÃsvarÃn parÅttaÓubhÃn apramÃïaÓubhÃn Óubhak­tsnÃn anabhrakÃn puïyaprasavÃn b­hatphalÃn ÓuddhÃvÃsÃn asp­hÃn atapÃn sud­ÓÃn sudarÓanÃn akani«ÂhÃn devÃn darÓayed, ÃkÃÓÃnantyÃyatanÃni và vij¤ÃnÃnantyÃyatanÃæ và Ãki¤canyÃyatanÃæ và naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanÃæ devÃn và darÓayed, rÆpiïa÷ srotaÃpannÃn và sak­dÃgÃmino vÃnÃgÃmino vÃrhato và pratyekabuddhÃn và ye te bodhisattvà mahÃsattvÃ÷ prathamacittotpÃdam upÃdÃya dÃnapÃramitÃyÃæ caranti, ÓÅlapÃramitÃyÃæ caranti, k«ÃntipÃramitÃyÃæ caranti, vÅryapÃramitÃyÃæ caranti, dhyÃnapÃramitÃyÃæ #<(PSP_6-8:86)># caranti, praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caranti, yÃvad daÓamyÃæ bhÆmau caranti, bodhisattvanyÃmam avakrÃmanti, te 'bhij¤Ã abhinirharanti, tÃbhiÓ ca vikrŬanti sattvÃÓ ca paripÃcayanti, buddhak«etraæ ca pariÓodhayanti, dhyÃnavimok«asamÃdhisamÃpattibhiÓ ca vikrŬanti, tahtÃgatabalÃni ni«pÃdayanti, vaiÓÃradyÃni và pratisaævido và mahÃmaitrÅæ và mahÃkaruïÃæ và ni«pÃdayanti, tÃn apy ÃdarÓayet, sarvÃÇgapratyaÇgesu paripÆrïaæ và buddhavigraham ÃdarÓayet. tatra bÃlap­thagjanÃ÷ sattvà evaæ jÃnÅyur, aho yÃvat suÓik«ito batÃyaæ manu«ya iva Óobhanaæ karoti, yad utaivaæ janaæ rameyati vividha¤ ca rÆpam ÃdarÓayati, yÃvad buddhavigrahaæ và vistaraÓa÷. ye khalu tatra manu«yà bhavanti paï¬ità medhÃvino nipuïÃs tadrÆpayà mÅmÃæsayà samanvÃgatÃs te«Ãm evaæ bhavati, ÃÓcaryam idam adbhuto dharmo, na cÃtra kaÓcid dharma upalabhyate, ayaæ ca manu«ya imaæ janapadam evam asaævidyamÃne«u dharme«u ramayati, tac cÃsya j¤Ãnaæ bhavaty adravye 'sminn eva jano dravyasaæj¤Å. evam eva subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyä caran na ka¤cid dharmadhÃtuvinirmuktaæ samanupaÓyati praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann upÃyakauÓalyena, na ca sattvam upalabhate na ca sattvapraj¤apti÷. iti sattvÃrthayÃthÃtmyaniveÓanakarma sa Ãtmanà ca dÃnaæ dadÃti parÃæÓ ca dÃne niyojayati, dÃnasya ca varïaæ bhëate, ye 'pi cÃnye dÃnaæ dadÃti te«Ãæ ca varïavÃdÅ bhavati samanuj¤a÷. Ãtmanà ca ÓÅlaæ rak«ati parÃæÓ ca ÓÅle prati«ÂhÃpayati ÓÅlasya ca varïaæ bhëate, ye 'pi cÃnye ÓÅlaæ rak«anti, te«Ãæ ca varïavÃdÅ bhavati samanuj¤a÷. Ãtmanà ca k«Ãntiæ saæpÃdayati parÃæÓ ca k«Ãntau niyojayati, k«ÃnteÓ ca varïaæ bhÃsate, ye 'pi cÃnye k«Ãntiæ saæpÃdayanti, te«Ãæ ca varïavÃdÅ bhavati samanuj¤a÷. Ãtmanà ca vÅryam Ãrabhate parÃæÓ ca vÅrye niyojayati, vÅryasya ca varïaæ bhëate, ye 'pi cÃnye vÅryam Ãrabhante te«Ãæ ca varïavÃdÅ bhavati samanuj¤a÷. Ãtmanà ca dhyÃnaæ samÃpadyate, parÃæÓ ca dhyÃne prati«ÂhÃpayati, dhyÃnasya ca varïaæ bhëate, ye 'pi cÃnye dhyÃnaæ samÃpadyante te«Ãæ #<(PSP_6-8:87)># ca varïavÃdÅ bhavati samanuj¤a÷. Ãtmanà ca praj¤Ãæ bhÃvayati parÃæÓ ca praj¤ÃyÃæ niyojayati, praj¤ÃyÃÓ ca varïaæ bhëate, ye 'pi cÃnye praj¤Ãæ bhÃvayanti te«Ãæ ca varïavÃdÅ bhavati samanuj¤a÷. iti «aÂpÃramitÃniveÓanakarma Ãtmanà ca daÓakuÓalÃn karmapathÃn samÃdÃya vartate, parÃæÓ ca daÓakuÓale«u karmapathe«u samÃdÃpayati, daÓÃnÃæ ca kuÓalÃnÃæ karmapathÃnÃæ varïaæ bhëate, ye 'pi cÃnye daÓakuÓalÃn karmapathÃn samÃdÃya vartante te«Ãæ ca varïavÃdÅ bhavati samanuj¤a÷. Ãtmanà ca pa¤caÓik«ÃpadasamÃdÃne vartate, parÃæÓ ca pa¤caÓik«ÃpadasamÃdÃne samÃdÃpayati, pa¤cÃnä ca Óik«ÃpadÃnÃæ varïaæ bhëate, ye 'pi cÃnye pa¤caÓik«ÃpadasamÃdÃne vartante te«Ãæ varïavÃdÅ bhÃvati samanuj¤a÷. Ãtmanà cÃryëÂÃÇgasamanvÃgataæ po«adham upavasati, parÃæÓ cÃryëÂÃÇgasamanvÃgate po«adhe samÃdÃpayaty ÃryëÂÃÇgasamanvÃgatasya ca po«adhasya varïaæ bhëate, ye 'pi cÃnye ÃryëÂÃÇgasamanvÃgataæ po«adham upavasanti te«Ã¤ ca varïavÃdÅ bhavati samanuj¤a÷. Ãtmanà cÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃni samÃpadyate, parÃæÓ cÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhe«u niyojayaty apramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃïÃæ ca varïaæ bhëate, ye 'pi cÃnye 'pramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpttidhÃraïÅmukhÃni samÃpadyante te«Ãæ ca varïavÃdÅ bhavati samanuj¤a÷. Ãtmanà ca saptatriæÓadbodhipak«yÃn dharmÃn bhÃvayati, parÃæÓ ca saptatriæÓadbodhipak«ye«u dharme«u niyojayati, saptatriæÓadbodhipak«yÃïä ca dharmÃïÃæ varïaæ bhëate, ye 'pi cÃnye saptatriæÓadbodhipak«ye«u dharme«u pravartante te«Ãæ ca varïavÃdÅ bhavati samanuj¤a÷. Ãtmanà ca ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃni bhÃvayati, parÃæÓ ca ÓÆnyatÃnimittÃpraïihite«u niyojayati, ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃnÃæ ca varïaæ #<(PSP_6-8:88)># bhëate, ye 'pi cÃnye ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃni bhÃvayanti te«Ã¤ ca varïavÃdÅ bhavati samanuj¤a÷. Ãtmanà ca catvÃry ÃryasatyÃni bhÃvayati, parÃæÓ ca catur«v Ãryasatye«u niyojayati, caturïä cÃryasatyÃnÃæ varïaæ bhëate, ye 'pi cÃnye catvÃry ÃryÃsatyÃni bhÃvayanti te«Ãæ ca varïavÃdÅ bhavati samanuj¤a÷. Ãtmanà ca pa¤cÃbhij¤Ã ni«pÃdayati, parÃæÓ ca pa¤casv abhij¤Ãsu niyojayati, pa¤cÃnÃæ cÃbhij¤ÃnÃæ varïaæ bhëate, ye 'pi cÃnye pa¤cÃbhij¤Ã ni«pÃdayanti te«Ãæ ca varïavÃdÅ bhavati samanuj¤a÷. Ãtmanà ca daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikÃn buddhadharmÃn bhÃvayati, parÃæÓ ca daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharme«u niyojayati, daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmÃïÃæ varïaæ bhÃsate, ye 'pi cÃnye daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmÃn bhÃvayanti, te«Ãæ ca varïavÃdÅ bhavati samanuj¤a÷. Ãtmanà ca mahÃkaruïÃæ bhÃvayati, parÃæÓ ca mahÃkaruïÃyÃæ niyojayati, mahÃkaruïÃyÃÓ ca varïaæ bhÃsate, ye 'pi cÃnye mahÃkaruïÃæ bhÃvayanti te«Ãæ ca varïavÃdÅ bhavati samanuj¤a÷. Ãtmanà ca dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïÃÓÅtyanuvya¤janÃni ni«pÃdayati, parÃæÓ ca dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïÃÓÅtyanuvya¤jane«u niyojayati, dvÃtriæÓadmahÃpuru«alak«aïÃÓÅtyanuvya¤janÃnÃæ ca varïaæ bhëate, ye 'pi cÃnye dvÃtriæÓanmahÃpur«alak«aïÃÓÅtyanuvya¤janÃni ni«pÃdayanti te«Ã¤ ca varïavÃdÅ bhavati samanuj¤a÷. iti buddhamÃrganiveÓanakarma yadi subhÆte na dharmadhÃtur yathà pÆrvaæ tathà paÓcÃt tathà madhye na bodhisattvo mahÃsattva upÃyakauÓalyena dharmadhÃtuæ Óodhayet, na sattvÃæÓ ca paripÃcayet. yasmÃt tarhi subhÆte dharmadhÃtur yathaiva pÆrvaæ tathÃiva paÓcÃt tathÃiva madhye tasmÃt tarhi subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran sattvÃnÃm arthÃya bodhisattvacaryÃæ carati. subhÆtir Ãha: yadi bhagavann atyantatayà sattvo nopalabhyate na ca sattvapraj¤apti÷. kasyÃrthÃya bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati? #<(PSP_6-8:89)># evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: bhÆtakotiæ subhÆte 'pramÃïÅk­tya bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, yadi subhÆte anyà bhÆtakoÂi÷ syÃd anyà sattvakoÂir na bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, yasmÃt tarhi subhÆte nÃnyà bhÆtakoÂir nÃnyà sattvakoÂis tasmÃd bodhisattvo mahÃsattva÷ satttvÃnÃm arthÃya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, praj¤ÃpÃramitÃyÃæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattvaÓ caran bhÆtakoÂyavikopanÃyai sattvÃn bhÆtakoÂyÃæ prati«ÂhÃpayati. evam ukte Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavan bhÆtakoÂi÷ sattvakoÂi÷, kiæ punar bhagavan bhÆtakoÂir bhÆtakoÂyÃæ prati«Âhet? yadi bhagavan bhÆtakoÂir bhÆtakoÂyÃæ prati«Âhet, tata÷ svabhÃva÷ svabhÃve 'smin prati«Âhet, na ca bhagavan svabhÃva÷ svabhÃve 'smin prati«Âhet, tat kathaæ bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran sattvÃn bhÆtakoÂyÃæ prati«ÂhÃpayati? evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: na subhÆte bhÆtakoÂir bhÆtakoÂyÃæ prati«Âhet, na ca svabhÃva÷ svabhÃve 'smin prati«Âhet, api tu khalu subhÆte bodhisatttvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann upÃyakauÓalyena sattvÃn bhÆtakoÂyÃæ prati«ÂhÃpayati, na cÃnyà bhÆtakoÂir anyà sattvakoÂir iti hi subhÆte bhÆtakoÂiÓ ca sattvakoÂiÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram. evam ukte Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: katamad bhagavan bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃm upÃyakauÓalyaæ yenopÃyakauÓalyena samanvÃgato bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran sattvÃn bhÆtakoÂyÃæ prati«ÂhÃpayati na ca bhÆtakoÂiæ vikopayati? evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran prathamacittotpÃdam upÃdÃya sattvÃn dÃne prati«ÂhÃpayati, dÃne prati«ÂhÃpya tasya dÃnasya pÆrvÃntÃparÃntam Ãca«Âe yathaiva tad dÃnaæ pÆrvÃntata÷ ÓÆnyam aparÃntata÷ ÓÆnyaæ madhyata÷ ÓÆnyaæ tat tathà tad dÃnaphalam api ÓÆnyaæ, deyam api ÓÆnyaæ, dÃnapatir api ÓÆnyo, dÃyako 'pi dÃyakasvabhÃvena ÓÆnya÷, pratigrÃhako 'pi pratigrÃhakasvabhÃvena ÓÆnya÷. #<(PSP_6-8:90)># evaæ kulaputra sarva ete dharmà bhÆtakoÂyÃæ na saævidyante, mà cÃnyad dÃnaæ mansyase, 'nyad dÃnapatiæ maæsyase, 'nyad dÃnaphalaæ maæsyase, 'nyaæ pratigrÃhakaæ maæsyase, 'nyÃæ bhÆtakoÂiæ maæsyase, yatas tvaæ kulaputra nÃnyad dÃnaæ maæsyase, nÃnyaæ dÃnapatiæ maæsyase, nÃnyaæ dÃnaphalaæ maæsyase, nÃnyaæ pratigrÃhakaæ maæsyase, nÃnyÃæ bhÆtakoÂiæ maæsyase, tatas ta etad dÃnam am­tÃvahaæ bhavi«yaty am­taphalam am­taparyavasÃnam, etena ca tvaæ dÃnena mà rÆpaæ pratigrahÅ«yasi, mà vedanÃæ mà saæj¤Ãæ mà saæskÃrÃæ, mà vij¤Ãnaæ pratigrahÅ«yasi. tat kasya heto÷? tathà hi tavaitad dÃnaæ ÓÆnyaæ dÃnasvabhÃvena, phalam api phalasvabhÃvena ÓÆnyaæ, pratigrÃhako 'pi pratigrÃhakasvabhÃvena ÓÆnya÷, na ca ÓÆnyatÃyÃæ dÃnam upalabhyate, na dÃnaphalam upalabhyate, na pratigrÃhaka upalabhyate. tat kasya heto÷? tathà hy atyantatayà sarva ete dharmÃ÷ svabhÃvena ÓÆnyÃ÷. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann upÃyakauÓalyena sattvÃn ÓÅle prati«ÂhÃpayati, ehi tvaæ kulaputra prÃïÃtipÃtaæ prahÃya praïÃtipÃtÃt prativirato bhava, evam adattÃdÃnÃt kÃmamithyÃcÃrÃt m­«ÃvÃdÃt paiÓÆnyÃt paru«avacanÃd abaddhapralÃpÃd abhidhyÃyà vyÃpÃdÃd ehi tvaæ kulaputra mithyÃd­«Âiæ prahÃya mithyÃd­«Âhe÷ prativirato bhava, nai«Ãæ kulaputra dharmÃïÃæ kaÓcit svabhÃvo vidyate yathà tvayà kalpito 'haæ tat kulaputropaparÅk«e svabhÃvaæ, katama e«a dharma÷ prÃïo nÃma yo jÅvitÃd vyaparopyate yena và vyaparopyate? evam adattÃdÃnaæ kÃmamithyÃcÃrà m­«ÃvÃda÷ paiÓÆnyaæ paru«avacanam abaddhapralÃpo 'bhidhyà vyÃpÃda÷, katama e«a dharmo mithyÃd­«Âir nÃma yo và mithyÃæ paÓyaty? anena subhÆte upÃyakauÓalyena samanvÃgato bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran sattvÃn paripÃcayati, tasya dÃnasya ca ÓÅlasya ca phalam ÃkÃÇk«ate, tad api dÃnaphalaæ ca ÓÅlaphalaæ ca svabhÃvena ÓÆnyaæ, tata÷ sa kulaputro 'nuttrastasya dÃnaphalasya ca ÓÅlaphalasya ca phalaæ svabhÃvena ÓÆnyaæ viditvà #<(PSP_6-8:91)># tatra nÃbhiniviÓate anabhiniveÓamÃno 'vik«epam utpÃdya praj¤Ãm utpÃdayati, yayà praj¤ayà sarvÃnuÓayaparyutthÃnÃni cchitvÃnupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirvÃti lokavyavahÃreïa na puna÷ paramÃrthena. tat kasya heto÷? na hi ÓÆnyatÃyÃæ kaÓcid dharma upalabhyate ya÷ parinirvÃyÃd yena ca parmirvÃyÃd, api tu khalu punar etad eva tat parinirvÃïaæ yad utÃtyantaÓÆnyatÃ. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ parasattvÃn parapudgalÃn, k«udhÃn vyÃpannacittÃn d­«Âvà evam avavadaty anuÓÃsti, ehi tvaæ kulaputra k«Ãntiæ saæpÃdaya k«amÅ ca bhavaÓÆrato dÃtacitto 'dhivÃsanajÃtÅyo yatra tvaæ vyÃpadyase sarva ete dharmÃ÷ prak­tiÓÆnyà hantopaparÅk«asva bhÃvaæ, kulaputra kutrÃhaæ vyÃpadye? ko và vyÃpadyate? kasya và vyÃyadyate? sarva ete dharmÃ÷ prak­tiÓÆnyÃ, yà ca prakrtiÓÆnyatà na sà jÃtu na ÓÆnyatÃ, sà ca na tathÃgatai÷ krtÃ, na pratyekabuddhair na ÓrÃvakair na bodhisattvair na devair na nÃgair na yak«air na gandharvair nÃsurair na garu¬air na kiænarair na mahoragair na caturbhir mahÃrÃjair na Óakreïa devÃnÃm indreïa na yÃmena devaputreïa na tu«itena devaputreïa na nirmÃïaratinà devaputrair na paranirmitavaÓavartinà devaputrair na brahmapÃr«adyair na brahmapurohitair na mahÃbrahmabhir na parÅttÃbhair nÃpramÃïÃbhair nÃbhÃsvarair na parÅttaÓubhair nÃpramÃïaÓubhair na Óubhak­tsnair nÃnabhrakair na puïyaprasavair na b­hatphalair na ÓuddhÃvasair nÃtapair na sud­Óair na sudarÓanair nÃkani«Âhair devaputrair nÃkÃÓÃnantyÃyatanair na vij¤ÃnÃnantyÃyatanair nÃki¤canyÃyatanair na naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤Ãyatanai÷ k­tà hanta kulaputropaparÅk«asva kutrÃhaæ vyÃpadye? ko và vyÃpadyate? kasya và vyÃpadyate? sarva ete dharmÃ÷ prak­tiÓÆnyà na ca ÓÆnyatà kasyacid antike vyÃpadyate, evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran sattvÃn prak­tiÓÆnyatÃyÃæ niyojayaty ayaæ hetur idaæ phalaæ prak­tiÓÆnyatÃyÃæ niyojayann anupÆrveïa yÃvad anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau saædarÓayati samÃdÃpayati niveÓayati prati«ÂhÃpayati, tat punar lokavyavahÃreïa na #<(PSP_6-8:92)># puna÷ paramÃrthena. tat kasya heto÷? na hi prak­tiÓÆnyatÃyÃæ kaÓcid asti yo và prÃpnuyÃd yena và prÃpnuyÃd yatra và prÃpnuyÃd iyaæ subhÆte bhÆtakoÂir yad uta prak­tiÓÆnyatà yatra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati sattvÃnÃæ k­taÓo nÃtra sattva upalabhyate na sattvapraj¤apti÷. tat kasya hetoh? sattvaviviktatà hi sarvadharmÃ÷. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann upÃyakauÓalyena samanvÃgata÷ sattvÃn hÅnavÅryÃn d­«Âvà kÃyike ca caitasike ca vÅrye samÃdÃpayati, na kulaputra prak­tiÓÆnyatÃyÃæ kasyacid dharmasya saæsÅdanà vidyate yatra và saæsÅded yena và saæsÅded yo và saæsÅdyet, sarva ete dharmÃ÷ prak­tiÓÆnyÃ÷ ÓÆnyatà nÃtivartate hantedÃnÅæ kÃyikaæ ca caitasika¤ ca vÅryaæ janayitvà kauÓÅdyam avas­jya kuÓala eva karmaïy udyacchasva yadi và dÃne yadi và ÓÅle yadi và k«Ãntau yadi và vÅrye yadi và dhyÃne yadi và praj¤ÃyÃæ yadi và dhyÃnavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhe«u yadi và sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrge«u yadi và ÓÆnyatÃnimittÃpraïihite«u yadi vÃryasatye«u yadi vÃdhyÃtmaÓÆnyatÃyÃæ yadi và bahirdhÃÓÆnyatÃyÃæ yadi vÃdhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃyÃæ yadi và yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyÃæ yadi vÃbhij¤Ãsu yadi và daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharme«u yadi và yÃvat sarvadharme«u sarvÃn etÃn kulaputra dharmÃn anÃvaraïÃn prek«asva svalak«aïaÓÆnyatayà na hy anÃvaraïe«u dharme«u kasyacit saæsÅdanà vidyate, evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran prak­tiÓÆnyatÃyÃæ sattvÃn samÃdÃpayati niveÓayati prati«ÂhÃpayati, tathà ca prati«ÂhÃpayati yathà dvayan na saævidyate. tat kasya heto÷? advayà hi prak­tiÓÆnyatÃdvaidhÅkÃrÃ, na hy advayo dharma÷ kvacit kauÓÅdyam Ãpadyate. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran prak­tiÓÆnyatayà vÅryasattvÃn avatÃrayaty anuÓÃsti, ehi tvaæ kulaputra vÅryam Ãrabhasva yadi và dÃne yadi và ÓÅle yadi và k«Ãntau yadi và vÅrye yadi và dhyÃne yadi và praj¤ÃyÃæ yadi và sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrge«u #<(PSP_6-8:93)># yadi và vimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhe«u yadi và daÓatathÃgatabale«u yadi và catur«u vaiÓÃradye«u yadi và catas­«u pratisaævitsu yadi và mahÃkaruïÃyÃæ yadi vëÂÃdaÓasv Ãveïike«u buddhadharme«u mà etÃn dharmÃn dvayato manasikuru mÃdvayata÷. tat kasya heto÷? prak­tiÓÆnyà hy ete dharmà na hi prak­tiÓÆnyatà dvayato mÃnasikartavyà nÃdvayata÷, evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann upÃyakauÓalyena bodhisattvacaryÃæ caran sattvÃn paripÃcayati, sattvÃn paripÃcyÃnupÆrveïa srotaÃpattiphale prati«ÂhÃpayati, sak­dÃgÃmiphale prati«ÂhÃpayati, anÃgÃmiphale prati«ÂhÃpayaty arhattve prati«ÂhÃpayati, pratyekabodhau prati«ÂhÃpayaty anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau prati«ÂhÃpayati. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran sattvÃnÃm arthaæ karoty upÃyakauÓalyena dhyÃnabhÃvanÃyÃm evÃvatÃrayati, ehi tvaæ kulaputra dhyÃnaæ bhÃvaya mà ca vik«epasaæj¤Å bhava. tat kasya hetoh? prak­tiÓÆnyà hy ete dharmà na ca prak­tiÓÆnyatÃyÃæ kaÓcid dharma upalabhyate yo vik«epyate và ekÃgrÅ bhavati vÃ, sa tvam atra dhyÃne sthitvà yad yad evaæ kuÓalaæ karma kari«yasi kÃyena và vÃcà và manasà vÃ, yadi và dÃnan dÃsyasi yadi và ÓÅlaæ rak«asi yadi và k«Ãntiæ saæpÃdayi«yati, yadi và vÅryam Ãrabhase yadi và dhyÃnam utpÃdayi«yasi yadi và praj¤Ã bhÃvayi«yasi, yadi và sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgÃæ bhÃvayi«yasi, yadi và vimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃni, yadi vÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃdhisamÃpattÅr yadi vÃbhij¤Ã yadi và daÓabalavaiÓÃradyapratisamvido yadi và mahÃmaitrÅ yadi và mahÃkaruïà yadi vëÂÃdaÓÃveïikÃn buddhadharmÃn yadi và dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïÃni yadi vÃÓÅtyanuvya¤janÃni yadi và ÓrÃvakamÃrgaæ yadi và pratyekabuddhamÃrgaæ yadi và bodhisattvamÃrgaæ yadi và buddhamÃrgaæ yadi và srotaÃpattiphalaæ yadi và sak­dÃgÃmiphalaæ yadi vÃnÃgÃmiphalaæ yadi vÃrhattvaæ yadi và pratyekabodhiæ yadi và #<(PSP_6-8:94)># sarvÃkÃraj¤atÃæ yadi và sattvÃn paripÃcayi«yasi yadi và buddhak«etraæ pariÓodhayi«yasi, tasya te ime kuÓalà dharmà alpak­cchreïa prÃdurbhavi«yanti prak­tiÓÆnyatÃyÃæ carata÷, evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann upÃyakauÓalyena sattvÃnÃm arthaæ karoti, prathamacittotpÃdam upÃdÃya na jÃtv akarmako 'bhÆt, kiæ kuÓalagave«Å sattvÃnÃm arthaæ kurvan buddhak«etreïa buddhak«etraæ satatasamitaæ saækrÃmati, buddhÃn bhagavata÷ paryupÃste, yaæ ca te«Ãæ buddhÃnÃæ bhagavatÃm antikÃd dharmaæ Ó­ïoti, sa tasya jÃtivyativ­ttasyÃpi na jÃtu vipraïak«yati yÃvad anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddha÷ syÃd dhÃraïÅpratilabdhaÓ ca satatasamitaæ bhavaty ahÅïendriyo yadi và kÃyendriyeïa yadi và vÃgindriyeïa yadi và manaindriyeïa. tat kasya heto÷? tathà hi sarvÃkÃraj¤atÃæ satatasamitaæ bhÃvayaty anayà sarvÃkÃraj¤atayà subhÃvitayà sarvamÃrgÃ÷ subhÃvità bhavanti, yadi và ÓrÃvakamÃrgo yadi và pratyekabuddhamÃrgo yadi và bodhisattvamÃrgas tasyÃbhij¤Ã bodhisattvasya mahÃsattvasya satatasamitam upakÃrÅbhÆtà bhavi«yanty avipraïÃÓayogeïa, sa tÃsu vaipÃkikÅ«v abhij¤Ãsu sthitvà sattvÃnÃm arthaæ karoti na parihÅyate pa¤cagatike saæsÃre saæsarann, evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran prak­tiÓÆnyatÃyÃæ sthitvopÃyakauÓalyena sattvÃnÃm arthaæ karoti. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran prak­tiÓÆnyatÃyÃæ sthitvopÃyakauÓalyena sattvÃnÃm arthaæ karoti, sa tayà praj¤ÃpÃramitayà subhÃvitayà sattvÃn evam avavadaty evam anuÓÃsti, ehi tvaæ kulaputra yad yad evaæ karma karo«i kÃyena và vÃcà và manasà và tat sarvam am­tÃdhigamÃya pariïÃmaya tathà te ete dharmÃ÷ sarva am­tÃvigamÃya bhavi«yanty am­taparyavasÃnÃya ca, na ca prak­tiÓÆnyatÃyÃæ kaÓcid dharmo 'bhiniviÓate ya÷ parihÅyate. tat kasya heto÷? na hi ÓÆnyatà parihÅyate, na ca prak­tiÓÆnyatÃyÃ÷ kaÓcit parihÅyate. tat kasya heto÷? tathà hi prak­tiÓÆnyatà na bhÃvo nÃbhÃvas tat kim abhÃvo 'bhÃve dharme parihÃsyaty, evaæ khalu subhÆte bodhisattvo #<(PSP_6-8:95)># mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran sattvÃn evam avavadaty evam anuÓÃsti, sa evam avavadann evam anuÓÃsan na jÃtv akarmako 'bhÆt, sa Ãtmanà ca satatasamitaæ daÓakuÓale«u karmapathe«u vartate, parÃæÓ ca daÓakuÓale«u karmapathe«u samÃdÃpayaty evaæ pa¤casu Óik«Ãpade«u ÃryëÂÃÇge samanvÃgata upo«adhe. Ãtmanà ca dhyÃnÃrÆpyasamÃpattÅ÷ samÃpadyate parÃæÓ ca dhyÃnÃrÆpyasamÃpatti«u samÃdÃpayati, Ãtmanà ca satatasamitaæ maitrÅvihÃrÅ bhavati parÃæÓ ca satatasamitaæ maitrÅvihÃre samÃdÃpayati, Ãtmanà ca satatasamitaæ karuïÃvihÃrÅ bhavati parÃæÓ ca satatasamitaæ karuïÃvihÃre samÃdÃpayati, Ãtmanà ca satatasamitaæ muditÃvihÃrÅ bhavati, parÃæÓ ca satatasamitaæ muditÃvihÃre samÃdÃpayati, Ãtmanà ca satatasamitam upek«ÃvihÃrÅ bhavati parÃæÓ ca satatasamitam upek«ÃvihÃre samÃdÃpayati, Ãtmanà ca sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgÃn bhÃvayanti parÃæÓ ca sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrge«u samÃdÃpayati, Ãtmanà ca ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃni bhÃvayati parÃæÓ ca ÓÆnyatÃnimittÃpraïihite«u samÃdÃpayati, Ãtmanà ca sarvapÃramitÃsu sarvaÓÆnyatÃsu ca Óik«ate parÃæÓ ca sarvaÓÆnyatÃsu sarvapÃramitÃsu ca samÃdÃpayati, Ãtmanà ca daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharme«u Óik«ate parÃæÓ ca daÓabalavaiÓÃradyapratisamvidÃvenikabuddhadharme«u samÃdÃpayati, Ãtmanà ca dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïÃÓÅtyanuvya¤janÃni paripÆrayati parÃæÓ ca dvÃtriæsanmahÃpuru«alak«aïÃÓÅtyanuvya¤janaparini«pattaye samÃdÃpayati, Ãtmanà ca srotaÃpattiphale j¤Ãnam utpÃdayati na ca tatra ti«Âhati parÃæÓ ca srotaÃpattiphale prati«ÂhÃpayati, Ãtmanà ca sak­dÃgÃmiphale j¤Ãnam utpÃdayati na ca tatra ti«Âhati parÃæÓ ca sak­dÃgÃmiphale prati«ÂhÃpayati, Ãtmanà cÃnÃgÃmiphale j¤Ãnam utpÃdayati na ca tatra ti«Âhati parÃæÓ cÃnÃgÃmiphale prati«ÂhÃpayati, Ãtmanà cÃrhattve j¤Ãnam utpÃdayati na ca tatra ti«Âhati parÃæÓ cÃrhattve prati«ÂhÃpayati, Ãtmanà ca pratyekabodhau j¤Ãnam utpÃdayati na ca tatra ti«Âhati parÃæÓ ca pratyekabodhau prati«ÂhÃpayati, Ãtmanà cÃnuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau mÃrgam utpÃdayati parÃæÓ ca tatra mÃrge 'vavadaty anuÓÃsti prati«ÂhÃpayati. evaæ khalu #<(PSP_6-8:96)># subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo bodhisattvacaryÃæ carann upÃyakauÓalyena na jÃtv akarmako 'bhÆt. atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavan prak­tiÓÆnyÃ÷ sarvadharmà na ca prak­tiÓÆnyatÃyÃæ sattvà upalabhyante, na dharmo nÃdharma÷, kathaæ bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃm abhisaæprati«Âhate? evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: evam etat subhÆte evam etat, yathà vadasi prak­tiÓÆnyÃ÷ sarvadharmà na ca prak­tiÓÆnyatÃyÃæ sattvà upalabhyante na dharmo nÃdharma÷, yadi puna÷ subhÆte prak­tiÓÆnyÃ÷ sarvadharmà abhavi«yan na tadà bodhisattvo mahÃsattva÷ prak­tiÓÆnyatÃyÃm abhisaæprÃsthÃsyad, evaæ cÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddhya prak­tiÓÆnyaæ dharmaæ deÓayed, rÆpaæ subhÆte prak­tiÓÆnyaæ, vedanÃsaæj¤ÃsaæskÃrÃ, vij¤Ãnaæ prak­tiÓÆnyaæ tadà bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran pa¤caskandhÃ÷ prak­tiÓÆnyà iti dharmaæ deÓayati, dvÃdaÓÃyatanÃny a«ÂÃdaÓadhÃtava÷ prak­tiÓÆnyà iti dharmaæ deÓayati, catvÃri dhyÃnÃni catvÃry apramÃïÃni catasra ÃrÆpyasamÃpattayaÓ catvÃri sm­tyupasthÃnÃni catvÃri samyakprahÃïÃni catvÃra ­ddhipÃdÃ÷ pa¤cendriyÃïi pa¤cabalÃni saptabodhyaÇgÃni ÃryëÂÃÇgamÃrga÷ prak­tiÓÆnya iti dharmaæ deÓayati, trÅïi vimok«amukhÃny a«Âau vimok«Ã navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattayo daÓatathÃgatabalÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido mahÃmaitrÅ mahÃkaruïà a«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïÃny aÓÅtyanuvya¤janÃni prak­tiÓÆnyÃnÅti dharmaæ deÓayati, srotaÃpattiphalaæ sak­dÃgÃmiphalam anÃgÃmiphalam arhattvaæ pratyekabodhi÷, sarvÃkÃraj¤atà sarvavÃsanÃnusaædhikleÓaprahÃïaæ prak­tiÓÆnyam iti dharmaæ deÓayati, yadi puna÷ subhÆte 'dhyÃtmaÓÆnyatà na prak­tiÓÆnyÃbhavi«yan na tadà bodhisattvo mahÃsattva÷ prak­tiÓÆnyatÃyÃæ dharmam uddek«yad, evaæ bahirdhÃÓÆnyatà adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatà yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà na prak­tiÓÆnyÃbhavi«yan na tadà bodhisattvo mahÃsattva÷ prak­tiÓÆnyatÃyÃæ dharmam uddek«yan, na ca prak­tiÓÆnyatà vinaÓyati na ca kÆÂasthà bhavati na ca sà punar apakrÃmati. tat kasya heto÷? na hi sà deÓasthà na pradeÓasthà na ca sà kvacid gacchati nÃpi #<(PSP_6-8:97)># kutaÓcid Ãgacchati, e«Ã sà dharmasthititÃ, yatra na kasyacid dharmasyÃcayo và upacayo vopalabhyate, hÃnir và v­ddhir và utpÃdo và nirodho và saækleÓo và vyavadÃnaæ và e«Ã sà prak­tidharmÃïÃæ, yatra sthitvà bodhisattvo mahÃsattvo 'nuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbodhuæ saæprasthità na kasyacid dharmasya prasthÃne paÓyati, asaæprasthitÃ÷ sarvadharmÃ÷, e«Ã sà dharmÃïÃæ dharmasthititÃ, yatra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran sarvadharmÃn prak­tiÓÆnyÃn d­«Âvà na pratyudÃvartate 'nuttarÃyÃ÷ samyaksaæbodhe÷. tat kasya heto÷? tathà hi na kasyacid dharmasyÃvaraïaæ và samanupaÓyati, anÃvaraïaæ và samanupaÓyati, tat kiæ vicikitsi«yaty anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau, yatra prak­tiÓÆnyatÃyÃæ na sattva upalabhyate na sattvapraj¤aptir nÃtmà na sattvo na jÅvo na jantur na po«o na puru«o na pudgalo na manujo na mÃnavo na kÃrako na vedako na jÃnako na paÓyaka upalabhyate, na rÆpaæ na vedanà na saæj¤Ã na saæskÃrà na vij¤Ãnam upalabhyate yÃvat sarvadharmà nÃdhyÃtmà na bahirdhà nÃdhyÃtmabahirdhà nopalabhyate, yÃvad aÓÅtyanuvya¤janÃni nopalabhyante. iti prak­tiÓÆnyatÃniveÓanakarma tadyathÃpi nÃma subhÆte tathÃgatanirmitasya bhik«ur và bhik«uïÅ và upÃsako và upÃsikà và bodhisattvo vÃnuprabandhaæ kalpaæ Óatasahasraæ dharmaæ deÓayet, tat kiæ manyase? subhÆte api nu te nirmità bhavyÃ÷ srotaÃpattiphalaæ và prÃpayituæ, sak­dÃgÃmiphalaæ và prÃpayituæ, anÃgÃmiphalaæ và prÃpayitum arhattvaæ và prÃpayitum, pratyekabodhiæ prÃpayitum anuttarÃæ samyaksaæbodhiæ prÃpayitum. subhÆtir Ãha: no bhagavaæs tat kasya heto÷? tathà hi te«Ãæ bhagavan vastu nÃsti. bhagavÃn Ãha: evam etat subhÆte evam etat, avastukÃnÃæ sarvadharmÃïÃæ katama÷ sa sattvo yaæ bodhisattvo mahÃsattvo niveÓayati prati«ÂhÃpayati srotaÃpattiphale và sak­dÃgÃmiphale vÃnÃgÃmiphale và arhattve và pratyekabodhau vÃnuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau và #<(PSP_6-8:98)># 'nyatra vipacyà sÃpannÃyÃ÷ saæj¤Ãyà aviparyÃse niveÓayati prati«ÂhÃpayati, yaÓ cÃsau viparyÃsa÷ sa evÃviparyÃsa÷ kalpanÃbhi«yandam upÃdÃyÃvikalpaÓ cÃviparyÃso, yatrÃvikalpas tatra viparyÃso nÃsti na tatrÃtmà na sattvo na jÅvo na jantur na po«o na puru«o na pudgalo na manujo na mÃnavo na kÃrako na vedako na jÃnako na paÓyako na tatra rÆpaæ na vedanà na saæj¤Ã na saæskÃrà na vij¤Ãnaæ na skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdÃ÷ na pratÅtyasamutpÃdÃÇgÃni na tatra pÃramità na ÓÆnyatÃmukhÃni na bodhipak«yà dharmà nÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃbhij¤Ã na ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃni na tatra daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmà na tatrÃnuttarà samyaksaæbodhir, e«Ã sà prak­tiÓÆnyatà yatra sthitvà bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati caraæs tÃæÓ ca viparyastÃn sattvÃn sattvasaæj¤Ãyà mocayaty, evam ÃrÆpyarÆpasaæj¤Ãyà mocayati, evaæ yÃvat sarvadharmasaæj¤Ãyà mocayati, ye 'pi te anÃsravà dharmÃs tad yathà catvÃri sm­tyupasthÃnÃni catvÃri samyakprahÃïÃni catvÃra ­ddhipÃdÃ÷ pa¤cendriyÃïi pa¤cabalÃni saptabodhyaÇgÃny ÃryëÂÃÇgo mÃrga÷ so 'pi na tasya yathà na paramÃrtho yad utÃsaæsk­tam anutpÃdo 'prÃdurbhÃvo 'bhÃva÷, e«Ã sà prak­tiÓÆnyatÃ, e«Ã sà sarvabuddhÃnÃæ bhagavatÃæ bodhir yatra na jÅvo na jantur na po«o na puru«o na pudgalo na manujo na mÃnavo na kÃrako na vedako na jÃnako na paÓyako na rÆpaæ na vedanà na saæj¤Ã na saæskÃrà na vij¤Ãnaæ na skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdà na pratÅtyasamutpÃdÃÇgÃni na pÃramità na ÓÆnyatÃmukhÃni na bodhipak«yà dharmà nÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃni na ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤ÃdaÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmà na mahÃkaruïà na dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïÃny aÓÅtyanuvya¤janÃni na hi bodhisattvo mahÃsattvo mÃrgasya k­taÓo 'nuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau saæprasthito 'nyatra prak­tiÓÆnyatà parij¤ÃnÃrthaæ sà ca prak­tiÓÆnyatà pÆrvaæ và paÓcÃd và madhye và na jÃtu sÃprak­tiÓÆnyatà tatra prak­tiÓÆnyatà pÃramitÃyÃæ sthitvà bodhisattvo mahÃsattva÷ #<(PSP_6-8:99)># sattvÃn sattvasaæj¤ina÷ sattvasaæj¤Ãyà mocanÃrthaæ mÃrgaj¤atÃyÃæ carati sa mÃrgaj¤atÃyÃæ caran sarvamÃrge«u caran sarvamÃrge«u carati, yad uta ÓrÃvakamÃrge«u pratyekabuddhamÃrge«u bodhisattvamÃrge«u, sa khalu puna÷ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvamÃrgÃn paripÆrya sattvÃn paripÃcya buddhak«etraæ ca pariÓodhyÃyu÷saæskÃrÃn adhi«ÂhÃyÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyate, sÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhya buddhanetrÅ nopacchinatti yad uta prak­tiÓÆnyatÃ, e«Ã sà buddhÃnÃæ bhagavatÃæ buddhanetrÅ yad uta prak­tiÓÆnyatÃ, ye 'pi te 'bhÆvann atÅte 'dhvani buddhà bhagavantas te«Ãm api buddhÃnÃæ bhagavatÃm iyam eva buddhanetrÅ yad uta prak­tiÓÆnyatÃ, ye 'pi te 'nÃgate 'dhvani bhavi«yanti buddhà bhagavanta÷ te«Ãm api buddhÃnÃæ bhagavatÃm iyam eva buddhanetrÅ yad uta prak­tiÓÆnyatÃ, ye 'pi te etarhi daÓadiglokadhÃtu«u buddhà bhagavanta÷ ti«Âhanti dhriyante yÃpayanti dharma¤ ca deÓayanti, te«Ãm api buddhÃnÃæ bhagavatÃm iyam eva buddhanetrÅ yad uta prak­tiÓÆnyatÃ, nÃnyatra prak­tiÓÆnyatÃyà loke prÃdurbhÃvo bhavati, buddhÃnÃæ bhagavatÃæ te«Ãæ cÃntike tathà bodhisattvena mahÃsattvena prak­tiÓÆnyatà pÃramitÃyÃæ caritavyaæ, yathà caran na parihÅyate sarvÃkÃraj¤atÃyÃ÷. subhÆtir Ãha: ÃÓcaryam idaæ bhagavan bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ yatra nÃma ime prak­tiÓÆnye«u dharme«u caranti, tÃæ ca prak­tiÓÆnyatÃæ na vikopayatÅty anyad rÆpam anyà prak­tiÓÆnyatÃ, anyà vedanà anyà saæj¤Ã anye saæskÃrÃ, anyad vij¤Ãnam anyà prak­tiÓÆnyatÃ, anye skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdÃ÷ pratÅtyasamutpÃdÃÇgÃny anyà prak­tiÓÆnyatÃ, anyà pÃramità anyÃni ÓÆnyatÃmukhÃny anye bodhipak«yà dharmà anyà prak­tiÓÆnyatÃ, anyÃny ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃny anyà prak­tiÓÆnyatÃ, anyà ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤Ã anyà prak­tiÓÆnyatÃ, anye daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmà anyà prak­tiÓÆnyatÃ, anyà anuttarà samyaksaæbodhir anyà prak­tiÓÆnyatÃ, prak­tiÓÆnyataivÃnuttarà samyaksaæbodhir anuttarà samyaksaæbodhir eva prak­tiÓÆnyatÃ. #<(PSP_6-8:100)># evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: yadi subhÆte 'nyad rÆpaæ syÃd anyà prak­tiÓÆnyatÃ, anyà vedanà anyà saæj¤Ã anye saæskÃrÃ, anyad vij¤Ãnam anyà prak­tiÓÆnyatÃ, anye skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdÃ÷ pratÅtyasamutpÃdÃÇgÃny anyà prak­tiÓÆnyatÃ, anyÃ÷ pÃramitÃ÷, anyÃni ÓÆnyatÃmukhÃni, anye bodhipak«yà dharmÃ, anye ÃryasatyÃpramaïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattivimok«asamÃdhidhÃraïÅmukhà ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤ÃdaÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmà anyà prak­tiÓÆnyatÃ, anyà anuttarà samyaksaæbodhir anyà prak­tiÓÆnyatÃ, na subhÆte rÆpaæ bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvÃkÃraj¤atÃyÃm abhisaæbhotsyate, na vedanÃæ na saæj¤Ãæ na saæskÃrÃn na vij¤Ãnaæ bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvÃkÃraj¤atÃyÃm abhisaæbhotsyate. yasmÃt tarhi subhÆte rÆpaæ prak­tiÓÆnyatÃ, vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ, vij¤Ãnaæ prak­tiÓÆnyatÃ, skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdÃ÷ pratÅtyasamutpÃdÃÇgÃni prak­tiÓÆnyatÃ, sarvapÃramitÃ÷ sarvaÓÆnyatÃ÷ sarvabodhipak«yà dharmÃ÷ sarvasamÃdhaya÷ sarvadhÃraïÅmukhÃni sarvavimok«Ã÷ sarvasamÃpattaya÷ sarvÃbhij¤Ã÷ sarvÃïi dhyÃnÃni sarvÃïy apramÃïÃni sarvà ÃrÆpyasamÃpattaya÷ sarvatathÃgatabalÃni sarvabodhisattvabhÆmayaÓ catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmÃ÷ prak­tiÓÆnyatÃ, anuttarà samyaksaæbodhi÷ prak­tiÓÆnyatÃ, tasmÃt tarhi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo rÆpaæ sarvÃkÃraj¤atÃyÃm abhisaæbudhyeta, vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃn, vij¤Ãnaæ sarvÃkÃraj¤atÃyÃm abhisaæbudhyeta, yÃvad bodhiæ sarvÃkÃraj¤atÃyÃm abhisaæbudhyeta. yasmÃt subhÆte prak­tiÓÆnyataiva rÆpaæ rÆpam eva prak­tiÓÆnyatÃ, vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ÷, prak­tisÆnyataiva vij¤Ãnaæ vij¤Ãnam eva prak­tiÓÆnyatÃ, prak­tiÓÆnyataiva bodhir bodhir eva prak­tiÓÆnyatÃ, tasmÃt subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ prak­tiÓÆnyÃn sarvadharmÃn viditvÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæboddhuæ prati«Âhet. tat kasya heto÷? na hi tatra kaÓcid dharmo vinaÓyati và kÆÂastho và bhavaty avakrÃmati vÃnyatra sadevako loka÷ samÃraka÷ sabrahmaka÷ saÓramaïabrÃhmaïikà prajÃ÷, sadevamÃnu«Ãsurà na rÆpaæ yathÃbhÆtaæ prajÃnanti, na vedanÃn na saæj¤Ãn na saæskÃrÃn, na vij¤Ãnaæ #<(PSP_6-8:101)># yathÃbhÆtaæ prajÃnanti, aprajÃnanto rÆpam abhiniviÓante, vedanÃæ saæj¤Ãæ saæskÃrÃn, vij¤Ãnam abhiniviÓante 'bhiniviÓyÃhaækÃramamakÃre caranti te 'haækÃramamakÃrÃv abhiniviÓyÃdhyÃtmikabÃhyÃni vastÆni abhiniviÓanta upalabhante, abhiniviÓyopalabhya rÆpaæ rÆpatvena parig­hïanti, vedanÃæ vedanÃtvena saæj¤Ãæ saæj¤Ãtvena saæskÃrÃn saæskÃratvena, vij¤Ãnaæ vij¤Ãnatvena parig­hïanti, te na parimucyante jÃtyà jarayà maraïena Óokena paridevena du÷khena daurmanasyena na parimucyante, upÃyÃsena na parimucyate pa¤cagatikÃt saæsÃrÃt, tatra bodhisattvo mahÃsattva÷ prak­tiÓÆnyatÃpÃramitÃyÃæ sthitvà rÆpaæ na vikopayati ÓÆnyam iti vÃÓÆnyam iti vÃ, vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ, vij¤Ãnaæ na vikopayati ÓÆnyam iti vÃÓÆnyam iti vÃ, evaæ sarvasamÃdhÅn sarvadhÃraïÅmukhÃni sarvavimok«Ãn, ÃryasatyÃny apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattÅ÷ ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤Ã daÓabodhisattvabhÆmÅr daÓatathÃgatabalÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikÃn buddhadharmÃn na vikopayati ÓÆnyà iti vÃÓÆnyà iti vÃ. tat kasya heto÷? na hi ÓÆnyatà vikopayatÅdaæ rÆpam iyaæ vedanà iyaæ saæj¤Ã ime saæskÃrÃ, idaæ vij¤Ãnam ime skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdà imÃni pratÅtyasamutpÃdÃÇgÃni, iyaæ ÓÆnyatà ime bodhipak«yà dharmà imÃny ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃni, imÃ÷ ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤Ã ime daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmà iyam anuttarà samyaksaæbodhi÷. tadyathÃpi nÃma subhÆte nÃkÃÓam ÃkÃÓaæ vikopayati, adhyÃtmikaæ và bÃhyaæ và na cÃdhyÃtmikam ÃkÃÓaæ bÃhyam ÃkÃÓaæ vikopayati, na ca bÃhyam ÃkÃÓam ÃdhyÃtmikam ÃkÃÓaæ vikopayaty, evaæ eva subhÆte na rÆpaæ ÓÆnyatÃæ vikopayati, na ca ÓÆnyatà rÆpaæ vikopayati. tat kasya heto÷? na hi tasya svabhÃvo 'sti ya evaæ vikopayaty ayaæ ÓÆnyo 'yaæ na ÓÆnya÷, evaæ vistareïa sarvadharme«u kartavyam. evam ukte Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavan na bheda÷ sarvadhrmÃïÃæ kuto bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ saæprasthito bhavaty anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæboddhuæ? na #<(PSP_6-8:102)># hi bhagavan dvaidhÅkÃrà bodhir, na dvayacaritena ÓakyÃnuttarà samyaksaæbodhir abhisaæboddhum. bhagavÃn Ãha: evam etat subhÆte evam etat, na dvayacaritasya bodhir na dvaidhÅkÃrà bodhi÷, advayà hi subhÆte bodhir advaidhÅkÃrÃ, na subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo 'dvaidhÅkÃreïa carati bodhau, naiva ca bodhisattvasya mahÃsattvasya bodhÅ rÆpe carati, na vedanÃyÃæ na saæj¤ÃyÃæ na saæskÃre«u, na vij¤Ãne carati, na skandhadhÃtvÃyatane«u carati na pratÅtyasamutpÃde«u carati, na pratÅtyasamutpÃdÃÇge«u carati, na pratÅtyasamutpanne«u dharme«u carati, na ÓÆnyatÃsu carati, na bodhipak«ye«u dharme«u carati, nÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhe«u carati, na ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤Ãsu carati, na daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharme«u carati, na samyaksaæbodhau carati. tat kasya heto÷? na hi bodhir aham iti Óabdo rÆpe carati, vedanÃyÃæ saæj¤ÃyÃæ saæskÃre«u, na bodhir aham iti Óabdo vij¤Ãne carati, evaæ yÃvan na bodhir aham iti Óabda÷ samyaksaæbodhau carati, na bodhisattvasya mahÃsattvasya samyaksaæbodhir udgrahe carati. evam ukte Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasyÃnuttarà samyaksaæbodhir nodgrahe carati, kutra tarhi bodhisattvasya mahÃsattvasya bodhiÓ carati? bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte kutra tathÃgatanirmitasya buddhiÓ caraty udgrahe vÃnudgrahe vÃ. subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte 'rhata÷ svapnÃntaragatasya kutra buddhiÓ caraty udgrahe vÃnudgrahe vÃ. subhÆtir Ãha: no bhagavan, yadà bhagavann atyanto 'rhan na svapiti kuta÷ svapne buddhiÓ caraty udgrahe vÃnudgrahe vÃ? bhagavÃn Ãha: evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya na bodhir udgrahe vÃnudgrahe và carati. evam ukte Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasya bodhir nodgrahe vÃnudgrahe và carati na #<(PSP_6-8:103)># rÆpe na vedanÃyÃæ na saæj¤ÃyÃæ na saæskÃre«u na vij¤Ãne carati, na skandhadhÃtvÃyatane«u na pratÅtyasamutpÃde«u na pratÅtyasamutpÃdÃÇge«u na pÃramitÃsu na ÓÆnyatÃsu na bodhipak«ye«u dharme«u nÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhe«u na ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤Ãsu na daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharme«u na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ carati. kathaæ punar bodhisattvo mahÃsattvo daÓasu bodhisattvabhÆmi«u caritvà «aÂsu pÃramitÃsu saptatriæÓatsu bodhipak«ye«u dharme«u sarvaÓÆnyatÃsu dhyÃne«v apramÃïÃrÆpyasamÃpatti«u vimok«amukhe«u navasv anupÆrvavihÃrasamÃpatti«v Ãryasatye«v abhij¤Ãsu ÓÆnyatÃnimittÃpraïihite«u daÓabalavaiÓÃradyapratisaævitsv a«ÂÃdaÓasv Ãveïike«u buddhadharme«u mahÃkaruïÃyÃæ dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïe«v aÓÅtyanuvya¤jane«u pa¤casv abhij¤Ãsu sthitvà bodhisattvaniyÃmam avakramya buddhak«etra¤ ca pariÓodhya sattvÃæÓ ca paripÃcya sarvÃkÃraj¤atÃm abhisaæbhotsyate. na ca bhagavann asthitvà daÓasu bodhisattvabhÆmi«u «aÂsu pÃramitÃsu sarvaÓÆnyatÃsu saptatriæÓatsu bodhipak«ye«u dharme«v ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhe«u ÓÆnyatÃnimittÃpraïihite«u daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharme«u mahÃkaruïÃyÃæ pa¤casv abhij¤Ãsv asthitvà bodhisattvaniyÃmam avakramya buddhak«etra¤ cÃpariÓodhya sattvä cÃparipÃcya ÓakyÃnuttarà samyaksaæbodhir abhisaæboddhum. bhagavÃn Ãha: evam etat subhÆte evam etat, yathà vadasi, na ÓakyÃparipÆrayitvà daÓabodhisattvabhÆmÅr daÓapÃramitÃ÷ sarvaÓÆnyatÃ÷ saptatriæÓadbodhipak«yÃn dharmÃn ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidharaïÅmukhÃni ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤Ã daÓabalavaiÓÃradyapratisaævida«ÂÃdaÓÃveïikÃn buddhadharmÃn mahÃmaitrÅæ mahÃkaruïÃæ mahÃmuditÃæ mahopek«Ãæ dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïÃny aÓÅtyanuvya¤janÃny aparipÆrayitvÃnuttarà samyaksaæbodhir abhisaæbodhuæ, paripÆrayitvà puna÷ subhÆte Óakyà daÓabhÆmÅr daÓapÃramitÃ÷ sarvaÓÆnyatÃÓ catvÃri dhyÃnÃni catvÃry apramÃïÃni catasra #<(PSP_6-8:104)># ÃrÆpyasamÃpattÅÓ catvÃri sm­tyupasthÃnÃni yÃvad ÃryëÂÃÇgamÃrgaÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃni trÅïi vimok«amukhÃni yÃvad aÓÅtyanuvya¤janÃni mahÃmaitrÅ mahÃkaruïÃæ mahÃmuditÃæ mahopek«Ãæ paripÆrayitvà sarvÃkÃraj¤atÃnuprÃptuæ, tat puna÷ subhÆte rÆpaprak­tau sthitvà vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ, vij¤Ãnaprak­tau sthitvà yÃvad bodhiprak­tau sthitvà sà ca prak­tir upaÓÃntà na kasyacid dharmasyopacayaæ và karoty apacayaæ và karoty utpÃdaæ và nirodhaæ và ucchedaæ và ÓÃÓvataæ và saækleÓaæ và vyavadÃnaæ và prÃptiæ vÃbhisamayaæ vÃ. ity advayadharmaniveÓanakarma sa khalu subhÆte lokavyavahÃrapraj¤aptidharmam upÃdÃya bodhisattvo mahÃsattvo 'nuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyate, na punar atra paramÃrthaæ kaÓcid asti rÆpaæ và vedanà và saæj¤Ã và saæskÃrà vÃ, vij¤Ãnaæ và skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdà và pratÅtyasamutpÃdÃÇgÃni và pÃramità và ÓÆnyatà và bodhipak«yà và dharmà ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃni và vimok«amukhÃni vÃbhij¤Ã và daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmà và anuttarà samyaksaæbodhir yo vÃnuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau caret, sarva ete dharmà lokavyavahÃram upÃdÃya praj¤aptà na puna÷ paramÃrthena. sa khalu puna÷ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ prathamacittotpÃdam upÃdÃya bodhaye carati, na punas tac cittam upalabhate na sattvaæ na bodhiæ, tat kiæ manyase? subhÆte yasmin samaye subhÆtinà kleÓÃ÷ prahÅnà indriyÃïi pratilabdhÃni, ÃnantaryaÓ ca samÃdhi÷ pratilabdha÷ srotaÃpattiphalaæ và prÃptaæ sak­dÃgÃmiphalaæ và prÃptam anÃgÃmiphalaæ và prÃptaæ vÃrhattvaæ và prÃptam, api nu tasmin samaye svapna upalabhyate, cittasya mÃrgo và mÃrgaphalaæ vÃ. subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kathaæ subhÆtinÃmnà sthavireïa tvayÃrhattvaæ prÃptam iti praj¤aptam? subhÆtir Ãha: lokavyavahÃram upÃdÃya. #<(PSP_6-8:105)># bhagavÃn Ãha: evam etat subhÆte lokavyavahÃreïa bodhisattva÷ praj¤apto lokavyavahÃreïa rÆpaæ praj¤aptaæ, vedanà saæj¤Ã saæskÃrà lokavyavahÃreïa, vij¤Ãnaæ praj¤aptaæ lokavyavahÃreïa skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdÃ÷ pratÅtyasamutpÃdÃÇgÃni ca praj¤aptÃni lokavyavahÃreïa sarvapÃramitÃ÷ sarvaÓÆnyatÃ÷ sarvabodhipak«yà dharmà ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnarÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃni praj¤aptÃni lokavyavahÃreïa ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤ÃdaÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃvenikabuddhadharmÃ÷ praj¤aptà lokavyavÃhÃreïa sarvÃkÃraj¤atà praj¤aptÃ, na punar bodhisattvena mahÃsattvena samyaksaæbodhau kaÓcid dharma upalabdho yasya dharmasyopacayaæ vÃpacayaæ và kuryÃd upakÃraæ vÃpakÃraæ và kuryÃd dharmÃïÃæ prak­tim upÃdÃya sÃpi dharmÃïÃæ prak­tir nopalabdhÃ, ka÷ punar vÃda÷ prathamacittotpÃdam upalapsyate, daÓabodhisattvabhÆmÅr daÓapÃramitÃ÷ sarvaÓÆnyatÃ÷, saptatriæÓadbodhipak«yÃn dharmÃn upalapsyate, ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃn samÃdhÅn ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃny abhij¤ÃdaÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmÃn upalapsyate, yÃvat sarvadharmÃn upalapsyate nedaæ sthÃnaæ vidyate, evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ «aÂsu pÃramitÃsu caritvÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhya sattvÃnÃm arthaæ karoti. iti sÃæketikaj¤ÃnaniveÓanakarma atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvapÃramitÃsu sarvaÓÆnyatÃsu saptatriæsatsu bodhipak«ye«u dharme«u daÓasu tathÃgatabale«u catur«u vaiÓÃradye«u catas­«u pratisaævitsv a«ÂÃdaÓasv Ãveïike«u buddhadharme«u caran bodhimÃrga¤ ca pariÓodhyÃbhavyo 'nuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæboddhuæ, kathaæ punar bhagavan bodhisattvo mahÃsattvo 'nuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbhotsyate? bhagavÃn Ãha: yadà subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann upÃyakauÓalyena dÃnapÃramitÃyÃæ carati, na ca dÃnam upalabhate, na dÃnapratigrÃhakan nÃpy anyatraite«u dharme«u carati, #<(PSP_6-8:106)># tadà bodhisattvo mahÃsattvo utsahate bodhimÃrge caritum, evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann upÃyakauÓalyenÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbhotsyate, evaæ ÓÅlapÃramitÃyÃæ k«ÃntipÃramitÃyÃæ vÅryapÃramitÃyÃæ dhyÃnapÃramitÃyÃæ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran na ca praj¤Ãm upalabhate, yo và bhÃvayed yad và bhÃvayet tad api nopalabhate nÃpy anyatraite«u dharme«u carati, tadà bodhisattvo mahÃsattva utsahate bodhimÃrge caritum. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann upÃyakauÓalyenÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbhotsyate, evaæ yÃvad a«ÂÃdaÓÃveïike«u buddhadharme«u caran buddhadharmÃn na samanupaÓyati, yo và bhÃvayati yad và bhÃvayati tad api na samanupaÓyati, nÃpy anyatraite«u dharme«u carati, tadà bodhisattvo mahÃsattva utsahate bodhimÃrge caritum, evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃm upÃyakauÓalyenÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbhotsyate. atha khalv Ãyu«mÃn ÓÃriputro bhagavantam etad avocat: kathaæ bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran dÃne yogam Ãpadyate? evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ ÓÃriputram etad avocat: iha ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyä carann upÃyakauÓalyena rÆpaæ na yojayati na viyojayati. tat kasya heto÷? tathà hi rÆpasya svabhÃvo nÃsti yo yojayati và viyojayati vÃ, vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ, vij¤Ãnaæ na yojayati na viyojayati. tat kasya heto÷? tathà hi vij¤Ãnasya svabhÃvo nÃsti yo yojayati và viyojayati vÃ, evaæ na dÃnapÃramità na ÓÅlapÃramità na k«ÃntipÃramità na vÅryapÃramità na dhyÃnapÃramità na praj¤ÃpÃramità yojayati na viyojayati. tat kasya heto÷? tathà hy asyÃ÷ svabhÃvo nÃsti yo yojayati và viyojayati vÃ, evaæ skandhadhÃtvÃyatanÃni na pratÅtyasamutpÃdo na pratÅtyasamutpÃdÃÇgÃni na saptatriæÓadbodhipak«yà dharmà nÃdhyÃtmaÓÆnyatà na bahirdhÃÓÆnyatà nÃdhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatà na yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà nÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattayo nÃryasatyÃni #<(PSP_6-8:107)># na ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃni na vimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃni nÃbhij¤ÃdaÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmà yojayanti na viyojayanti. tat kasya heto÷? tathà hi buddhadharmÃïÃæ svabhÃvo nÃsti yo yojayati và viyojayati vÃ. sÃriputra Ãha: yadi bhagavan na kasyacid dharmasya svabhÃva÷ saævidyate yo yojayati và viyojayati vÃ, kathaæ praj¤ÃpÃramitÃyà abhinirhÃro bhavati, yatra bodhisattvena mahÃsattvena Óik«itavyaæ, na hy aÓik«itvà praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óakyà bodhisattvena mahÃsattvenÃnuttarà samyaksaæbodhir abhisaæboddhum. bhagavÃn Ãha: evam etac chÃriputra evam etat, yathà vadasi na ÓakyÃÓik«itvà praj¤ÃpÃramitÃyÃæ bodhisattvena mahÃsattvenÃnuttarà samyaksaæbodhir abhisaæbodhuæ, yadi khalÆpÃyakauÓalyena ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran kasyacid dharmasya svabhÃvam upalabhate g­hïÃti. atha na labhate, tat kiæ grahÅ«yati, iyaæ praj¤ÃpÃramità iyaæ dhyÃnapÃramità iyaæ vÅryapÃramità iyaæ k«ÃntipÃramità iyaæ ÓÅlapÃramità iyaæ dÃnapÃramitÃ, idaæ rÆpam iyaæ vedanà iyaæ saæj¤Ã ime saæskÃrà idaæ vij¤Ãnam ime skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdÃ÷, imÃni pratÅtyasamutpÃdÃÇgÃni imÃ÷ pÃramità imÃ÷ ÓÆnyatà ime bodhipak«yà dharmà imÃny ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃni, imÃ÷ ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤Ã÷, ime daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmà iyam anuttarà samyaksaæbodhir iti, imÃn dharmÃn bodhisattvo mahÃsatvo nopalabhate, tat kiæ grahÅ«yaty agrÃhyà ÓÃriputra praj¤ÃpÃramitÃ, agrÃhyà dhyÃnapÃramitÃ, agrÃhyà vÅryapÃramitÃ, agrÃhyà k«ÃntipÃramitÃ, agrÃhyà ÓÅlapÃramitÃ, agrÃhyà dÃnapÃramitÃ, agrÃhyÃ÷ sarvaÓÆnyatÃ, agrÃhyà bodhipak«yà dharmÃ, agrÃhyÃïy ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃny agrÃhyÃ÷ ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤Ã÷, agrÃhyà daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmÃ, iyaæ ÓÃriputra praj¤ÃpÃramitÃgrÃhyapÃramità yad uta praj¤ÃpÃramitÃ, atra bodhisattvena mahÃsattvena Óik«itavyaæ yatra Óik«amÃïo bodhiattvo mahÃsattva÷ Óik«Ãm api na lapsyate, #<(PSP_6-8:108)># kuta÷ punar bodhiæ kuta÷ puna÷ praj¤ÃpÃramitÃæ kuta÷ punar bodhisattvadharmÃn kuta÷ puna÷ pratyekabuddhadharmÃn kuta÷ puna÷ ÓrÃvakadharmÃn kuta÷ puna÷ p­thagjanadharmÃn. tat kasya heto÷? tathà hi ÓÃriputra na kasyacid dharmasya svabhÃvo vidyate, evam abhÃvasvabhÃvÃnÃæ sarvadharmÃïÃæ katama÷ p­thagjanadharma÷ katama÷ srotaÃpanna÷ katama÷ sak­dÃgÃmÅ katamo 'nÃgÃmÅ katamo 'rhan katama÷ pratyekabuddha÷ katamo bodhisattva÷ katama÷ samyaksaæbuddha÷? yadÅme pudgalà nopalabhyante, tadà kuta ete dharmÃ÷ prÃdurbhavi«yanti, ye«u dharme«u nirdiÓyate p­thagjano và srotaÃpanno và sak­dÃgÃmÅ vÃnÃgÃmÅ vÃrhan và pratyekabuddho và bodhisattvo và samyaksaæbuddho vÃ. ÓÃriputra Ãha: avastukÃnÃæ bhagavan sarvadharmÃïÃæ kuta÷ Ãgama÷ praj¤Ãyate? ayaæ p­thagjano 'yaæ srotaÃpanno 'yaæ sak­dÃgÃmy ayam anÃgÃmy ayam arhann ayaæ pratyekabuddho 'yaæ bodhisattvo 'yaæ tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddha÷. evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ ÓÃriputram etad avocat: kiæ nu ÓÃriputra rÆpasya vastv asti bhÆtaæ bhavyaæ yathà bÃlap­thagjano 'bhinivi«Âa÷. ÓÃriputra Ãha: no bhagavan, naitat sugatÃnyatra viparyastaÓ citta÷ p­thagjano rÆpam ity abhinivi«Âo, vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃm. bhagavÃn Ãha: kiæ nu ÓÃriputra vij¤Ãnasya vastv asti bhÆtaæ bhavyaæ yathà bÃlap­thagjano 'bhinivi«Âa÷. sÃriputra Ãha: no bhagavan, naitat sugatÃnyatra viparyastacitta÷ p­thagjano vij¤Ãnam ity abhinivi«Âa÷. bhagavÃn Ãha: kiæ puna÷ ÓÃriputra yÃvat sarvadharmÃïÃæ vastv asti bhÆtaæ bhavyaæ yathà bÃlap­thakjano 'bhinivi«Âa÷. ÓÃriputra Ãha: no bhagavan naitat sugatÃnyatra viparyastacitta÷ p­thagjano yÃvat sarvadharmà ity abhinivi«Âa÷. bhagavÃn Ãha: evam eva ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann upÃyakauÓalyenÃvastukÃn dharmÃn paÓyann #<(PSP_6-8:109)># anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau prasthita÷. ity anupalaæbhaj¤ÃnaniveÓanakarma evam ukte Ãyu«mÃn ÓÃriputro bhagavantam etad avocat: katamaæ bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasyopÃyakauÓalyenÃvastukÃn sarvadharmÃn paÓyann anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau saæprasthita÷? evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ ÓÃriputram etad avocat: iha ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran na kasyacid dharmasya vastu samanupaÓyati yatra vastÆni pratihanyeta, yatra pratihanyamÃna ÃlÅyeta ÃlÅyamÃna÷ saæsÅdet kauÓÅdyam Ãpadyeta, tasmÃt tarhi ÓÃriputra avastukà ajÅvà nirjÅvà abhÃvasvabhÃvÃ÷ prak­tiÓÆnyÃ÷ sarvadharmÃ÷, anyatra samohena sattvà abhinivi«ÂÃ÷ skandhe«u và dhÃtu«u và Ãyatane«u và pratÅtyasamutpÃde«u pratÅtyasamutpÃdÃÇge«u và tad bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann abhÃvasvabhÃvÃn sarvadharmÃn saæpaÓyamÃna÷ prak­tiÓÆnyÃn svalak«aïaÓÆnyÃn praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran mÃyÃkÃrasad­Óam ÃtmÃnam adhi«ÂhÃya sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayati, ye sattvà matsariïas te«Ãæ dÃnakathÃæ karoti, du÷ÓÅlÃnÃæ ÓÅlakathÃæ karoti, vyÃpannacittÃnÃæ k«ÃntikathÃæ karoti, kuÓÅdÃnÃæ vÅryakathÃæ karoti, vik«iptacittÃnÃæ dhyÃnakathÃæ karoti, du«praj¤ÃnÃæ praj¤ÃkathÃæ karoti, yadà te sattvà dÃne prati«Âhità bhavanti, ÓÅle k«Ãntau vÅrye dhyÃne praj¤ÃyÃæ prati«Âhità bhavanti, tadà te«Ãæ sattvÃnÃm anuÓÃsanÅæ kathÃæ karoty ÃryÃæ nairyÃïikÅæ, yayà kathayà srotaÃpattiphalam anuprÃpnuvanti, sak­dÃgÃmiphalam anÃgÃmiphalam arhattvaæ prÃpnuvanti, pratyekÃæ bodhiæ prÃpnuvanti, sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpnuvanti. atha khalv Ãyu«mÃn ÓÃriputro bhagavantam etad avocat: kiæ bhagavan bodhisattvo mahÃsattva aupalaæbhiko 'saævidyamÃnÃæ sattvÃn dÃne niyojayati, ÓÅle niyojayati, k«Ãntau niyojayati, vÅrye niyojayati, dhyÃne niyojayati, praj¤ÃyÃæ niyojayati. uttare cÃcÃryà nairyÃïikÅæ kathÃæ karoti, yayà kathayà srotaÃpattiphalaæ prÃpnuvanti, sak­dÃgÃmiphalam anÃgÃmiphalam arhattvaæ prÃpnuvanti, pratyekabodhiæ prÃpnuvanti sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpnuvanti. #<(PSP_6-8:110)># evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ ÓÃriputram etad avocat: na khalu puna÷ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carata÷ kaÓcid upalaæbha÷. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran na ka¤cit sattvam upalabhate 'nyatra saæv­ttisaæketena vyavaharati, tac chÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo dvÃbhyÃæ satyÃbhyÃæ sthitvà sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayati, na hi ÓÃriputra dvÃbhyÃæ satyÃbhyÃæ sattva upalabhyate na sattvapraj¤apti÷, api tu khalÆpÃyakauÓalyena bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayati, tat te sattvà d­«Âa eva dharma ÃtmÃnaæ nopalabhante, prÃg eva ya÷ prÃpayi«yati, yena và prÃpayi«yati, evaæ khalu ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann upÃyakauÓalyena sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayati. evam ukte Ãyu«mÃn ÓÃriputro bhagavantam etad avocat: mahotpÃdo batÃyaæ bhagavan bodhisattvo mahÃsattvo na ca nÃma bhagavan kasyacid dharmasyaikatvaæ và nÃnÃtvaæ và p­thaktvaæ và upalabhate, evaærÆpaæ ca saænÃhaæ saænahyate yena saænÃhena saænahya na kÃmadhÃtau d­Óyate, na rÆpadhÃtau d­Óyate, nÃrÆpyadhÃtau d­Óyate, na saæskÃradhÃtau d­Óyate, nÃsaæsk­tadhÃtau d­Óyate, sattvÃæÓ ca traidhÃtukÃn mocayati, na ca sattvaæ sattvapraj¤aptim upalabhate, sattvÃpraj¤aptyà sattvÃbandha÷ sattvÃmok«a÷ sattvÃbandhÃmok«Ãd asaækleÓÃvyavadÃnam asaækleÓÃvyavadÃnÃn na gatisaæbheda÷ praj¤Ãyate, gatyasaæbhedatayà na karma na saækleÓa÷, akarmÃsaækleÓasya kuto vipÃko bhavi«yati, yena vipÃkenÃtmanà sattvÃ÷ pa¤cagatike saæsÃre saæd­Óyeran. evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ ÓÃriputram etad avocat: evam etac chÃriputraivam etad yathà vÃcaæ bhëase, sacet pÆrvaæ sattvabhÃvo 'bhavi«yat paÓcÃd abhÃvas tadà syÃd e«a do«a÷, bodhisattvo 'pi tathÃgato 'pi pÆrvabhÃvo 'bhavi«yat paÓcÃd abhÃvas tadà syÃd e«a do«a÷, pa¤cagatiko và saæsÃra÷ pÆrvabhÃvo 'bhavi«yat paÓcÃd abhÃvas tadà syÃd e«a do«a÷, yasmÃt tarhi ÓÃriputrotpÃdÃd và tathÃgatÃnÃm anutpÃdÃd và tathÃgatÃnÃæ sthitaiva e«Ã dharmÃïÃæ dharmatà dharmadhÃtur dharmasthitità dharmaniyÃmatà tathatÃnanyatathatÃ, tatra nÃtmà na sattvo na jÅvo na jantur #<(PSP_6-8:111)># na po«o na puru«o na pudgalo na manujo na mÃnavo na kÃrako na vedako na jÃnako na paÓyaka÷, tat kuto rÆpaæ bhavi«yati, kuto vedanà kuta÷ saæj¤Ã kuta÷ saæskÃrÃ÷, kuto vij¤Ãnam iti bhavi«yati, kuta÷ skandhadhÃtvÃyatanÃni kuta÷ pratÅtyasamutpÃda÷ kuta÷ pratÅtyasamutpannadharmÃ÷ kuta÷ pratÅtyasamutpÃdÃÇgÃni bhavi«yanty, asatÃm e«Ãæ dharmÃïÃæ kuta÷ pa¤cagatika÷ saæsÃro bhavi«yati, yata÷ sattvÃ÷ parimocayitavyÃ÷ syur yasmÃt tarhi ÓÃriputra ime dharmà Åd­ÓÃ÷ svabhÃvaÓÆnyÃs tad bodhisattvo mahÃsattva÷ pÆrvakÃïÃæ buddhÃnÃæ bhagavatÃm antikÃc chrutvÃnuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau saæprasthito, na cÃtra kaÓcid dharmasvabhÃvo yam upalabhate yo và Óakyo 'dhimoktuæ, yatra bÃlap­thagjanà abhinivi«Âà anyatra viparyÃse, tad bodhisattvo mahÃsattva÷ saænÃhaæ saænahyate yena saænÃhena saænahya na pratyudÃvartate 'nuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau, mayà nÃbhisaæboddhavyÃnuttarà samyaksaæbodhir, abhisaæbodhavyaivÃnuttarà samyaksaæbodhir, abhisaæbudhya ca dharmeïÃrthaæ kari«yÃmi, yenÃrthena sattvÃn viparyÃsÃt parimocayi«yÃmi, tadyathÃpi nÃma ÓÃriputra mÃyÃkÃranirmita÷ puru«o bahÆni prÃïikoÂiniyutaÓatasahasrÃïy abhinirmimÅte, abhinirmÃya prabhÆtena khÃdanÅyabhojanÅyasvÃdanÅyena saætarpyayet, saætarpyaivam udÃnam udÃnayed bahu me puïyaæ prasÆtam iti. tat kiæ manyase? ÓÃriputrÃpi nu tatra kaÓcid bhojito và saætarpito và bhavet. ÓÃriputra Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: evam eva ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ prathamacittotpÃdam upÃdÃya «aÂsu pÃramitÃsu caran catur«u dhyÃne«u catur«v apramÃïe«v ÃrÆpyasamÃpatti«u catur«u sm­tyupasthÃne«u catur«u samyakprahÃïe«v ­ddhipÃde«u pa¤cendriye«u pa¤casu bale«u saptasu bodhyaÇge«u ÃryëÂÃÇge mÃrge sarvaÓÆnyatÃsu ÓÆnyatÃnimittÃpraïihite«v a«Âasu vimok«amukhe«u navasv anupÆrvavihÃrasamÃpatti«u pa¤casv abhij¤Ãsu sarvasamÃdhi«u sarvadhÃraïÅmukhe«u daÓasu tathÃgatabale«u daÓasu bodhisattvabhÆmi«u catur«u vaiÓÃradye«u catas­«u pratisaævitsu #<(PSP_6-8:112)># a«ÂÃdaÓasv Ãveïikabuddhadharme«u mahÃmaitryÃæ mahÃkaruïÃyä caran bodhimÃrgÃæ ca paripÆrayati buddhak«etraæ ca pariÓodhayati, sattvÃæÓ ca paripÃcayati na ca ka¤cit sattvam upalabhate yam upalabhya vinayet. iti sattvaparipÃkaniveÓanakarma atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: katamo bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasya bodhimÃrgo yatra bodhisattvena mahÃsattvena caratà sattvÃ÷ paripÃcayitavyÃ÷, buddhak«etraæ ca pariÓodhayitavyam? evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ prathamacittotpÃdam upÃdÃya dÃnapÃramitÃyÃæ caran ÓÅlapÃramitÃyÃæ caran k«ÃntipÃramitÃyÃæ caran vÅryapÃramitÃyÃæ caran dhyÃnapÃramitÃyÃæ caran praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran, adhyÃtmaÓÆnyatÃyÃæ caran bahirdhÃÓÆnyatÃyÃæ caran adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃyÃæ caran yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyÃæ caran, sm­tyupathÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrge«u carann ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhe«u caran ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤Ãsu caran daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharme«u caran sattvÃn paripÃcayati buddhak«etraæ ca pariÓodhayati. subhÆtir Ãha: kathaæ bhagavan bodhisattvo mahÃsattvo dÃnapÃramitÃyÃæ caran sattvÃn paripÃcayati? bhagavÃn Ãha: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran dÃnaæ dadÃti sattvebhyo dÃnaæ datvà evam avavadati, iha kulaputrà mà dÃnam Ãgrahaïato grahÅ«yatha, mà dÃnÃgrahaïag­hÅtenÃtmabhÃvam abhinivartayi«yatha, yenÃtmabhÃvenÃbhinivartitena bahÆni du«khÃni pratyanubhavi«yatha, neha kulaputrà paramÃrthena dÃnaæ na dÃnapatir na pratigrÃhaka÷, sarva ete trayo dharmÃ÷ ÓÆnyÃ, na ca prak­tiÓÆnyà dharmÃn g­hïanty agrÃhyà ÓÆnyatÃ. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo dÃnapÃramitÃyÃæ caran sattvebhyo dÃnaæ dadÃti, na cÃtra dÃnam upalabhate na dÃnapatiæ na pratigrÃhakam anupalaæbhapÃramitai«Ã #<(PSP_6-8:113)># yad uta dÃnapÃramitÃ, sa dÃnadÃt­pratigrÃhakÃn anupalaæbhamÃna÷ sattvÃn srotaÃpattiphale niyojayati, sak­dÃgÃmiphale niyojayaty anÃgÃmiphale niyoyati, arhattve niyojayati, pratyekÃyÃæ bodhau niyojayati, anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau niyojayati. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo dÃnapÃramitÃyÃæ caran sattvÃn paripÃcayati, sa Ãtmanà ca dÃnaæ dadÃti, parÃæÓ ca dÃne samÃdÃpayati, dÃnasya ca varïaæ bhëate ye 'pi cÃnye dÃnaæ dadÃti, te«Ãæ ca varïavÃdÅ bhavati samanuj¤a÷, tad bodhisattvo mahÃsattva evaærÆpaæ dÃnaæ datvà k«atriyamahÃÓÃlakulÃnÃæ và sahavratÃyopapadyate, brÃhmaïamahÃÓÃlakulÃnÃæ và sahavratÃyopapadyate, g­hapatimahÃÓÃlakulÃnÃæ và sahavratÃyopapadyate, koÂÂarÃjo và bhavati, cakravartirÃjyaæ và pratilabhate, sa tatra sattvÃæÓ caturbhi÷ saægrahavastubhi÷ saæg­hïÃti, katamaiÓ caturbhir? dÃnena priyavadyatayÃ, arthacaryayà samÃnÃrthatayà ca. evaæ tÃn sattvÃn dÃnena saæg­hyÃnupÆrveïa ÓÅle k«Ãntau vÅrye dhyÃne praj¤ÃyÃæ prati«ÂhÃpayati, catur«u dhyÃne«u catur«v apramÃïe«u catas­«v ÃrÆpyasamÃpatti«u catur«u sm­tyupasthÃne«u catur«u samyakprahÃïe«u catur«v ­ddhipÃde«u pa¤casv indriye«u pa¤casu bale«u saptabodhyaÇge«v ÃryëÂÃÇge«u mÃrge«u prati«ÂhÃpayati, ÓÆnyatÃnimittÃpraïihite«u samyakniyÃmam avakrÃmayati, srotaÃpattiphalaæ sak­dÃgÃmiphalam anÃgÃmiphalam arhattvam anuprÃpayati, pratyekÃæ bodhim anuprÃpayaty anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau samÃdÃpayati, haæho puru«Ã abhisaæbuddhyadhvam anuttarÃæ samyaksaæbodhiæ, tatra na kaÓcid dharma÷ svabhÃvena saævidyate, yatra sattvà anyatra viparyÃsena nÃvabudhyante, tasmÃt sarvaviparyÃsÃn mà grahÅ«yatha, ÃtmÃnaæ mocayatha saæsÃrÃt, parÃæÓ ca mocayi«yatha, evaæ yÆyam ÃtmanaÓ ca mahÃntam arthaæ kari«yatha, parÃæÓ ca mahaty arthe niyojayi«yatha. evaæ khalu subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena dÃnapÃramitÃyÃæ caritavyaæ, yathà caran prathamacittotpÃdam upÃdÃya na jÃtu durgatiæ patati, na jÃtu cakravartirÃjyan na kÃrayati. tat kasya heto÷? yÃd­Óaæ hi vÅjaæ tÃd­Óaæ phalaæ bhavati, tasya cakravartino yadà yÃcanakà Ãgacchanti tadà tasya cakravartino rÃj¤a evaæ bhavati, ye«Ãæ mayà k­taÓaÓ cakravartiphalaæ parig­hÅtaæ nÃnyatra sattvÃnÃm #<(PSP_6-8:114)># arthÃya, tad etad yu«mÃkam eva dattaæ bhavatu, tasmd atra na mayÃnena cakravartirÃjyenÃrtha÷ prÃg evÃnye nÃnyatra sattvÃnÃm arthÃya saæsÃra upÃtta÷ sa karuïÃyamÃno mahÃkaruïÃæ paripÆrayati, yÃvan mahÃkaruïÃæ paripÆrayitvà sattvÃnÃm arthaæ karoti, te ca sattvà nopalabhyante ye parini«pannÃ÷ syur ity anyatra saæj¤ÃnÃm asaæketaæ vyavahÃra iti, sa ca vyavahÃra÷ pratiÓrutkopamo 'pravyÃhÃro veditavya÷. evaæ khalu subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena dÃnapÃramitÃyÃæ caritavyaæ, yathà carato na kiæcit sattvÃnÃm antike 'parityak«aæ bhavati, antaÓa ÃtmamÃæsÃny api, prÃg eva bÃhyÃny upakaraïÃni, yair upakaraïai÷ sattvÃ÷ saæsÃrÃt parimocayitavyÃ÷, tÃni puna÷ katamÃny upakaraïÃni yad uta dÃnapÃramitopakaraïaæ, ÓÅlapÃramitopakaraïaæ k«ÃntipÃramitopakaraïaæ vÅryapÃramitopakaraïaæ dhyÃnapÃramitopakaraïaæ praj¤ÃpÃramitopakaraïam, adhyÃtmaÓÆnyatopakaraïaæ bahirdhÃÓunyatopakaraïam, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatopakaraïaæ yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatopakaraïaæ, sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgà upakaraïam ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃny upakaraïaæ ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤ÃdaÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmà upakaraïam, imÃni tÃny upakaraïÃni yair upakaraïair upag­hÅtÃ÷ sattvÃ÷ saæsÃrÃt parimok«yante. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo dÃnapÃramitÃyÃæ sthitvà sarvasyà dÃnaæ dadad evaæ vÃcaæ bhëet, ahaæ bho yÆyaæ kulaputrÃ÷ ÓÅlaæ rak«atÃhaæ yu«mÃkam avaikalyaæ kari«yÃmy annena và pÃnena và vastreïa và ÓayanÃsanair và yÃnair và hiraïyasuvarïamanimuktÃvajravai¬ÆryaÓaÇkhaÓilÃpravìair vÃ, pu«padhÆpagandhamÃlyavilepanacÆrïacÅvarair vÃ, glÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrair và yÃvad anyatarair và mÃnu«yakai÷ pari«kÃropakaraïair, yena yÆyaæ vaikalpena dau÷ÓÅlyaæ kurutha, tad ahaæ yu«mÃkam avaikalyaæ kari«yÃmy annÃdinà và saptabhir và ratnair, yad vÃkÃÇk«atha tat sarvaæ pariprÃpayi«yÃmi, tad yÆyaæ saævaraÓÅle sthitvÃnupÆrveïa du«khasyÃntaæ kari«yatha tribhir yÃnai÷ ÓrÃvakayÃnena và pratyekabuddhayÃnena và #<(PSP_6-8:115)># mahÃyÃnena vÃ. katha¤ ca subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo dÃnapÃramitÃyÃæ sthitvà sattvÃn k«Ãntisauratye niyojayati, iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ sattvà ye kupyanti và vyÃpadyante và te«Ãæ sattvÃnÃm evaæ vÃcaæ bhëeta, kena yÆyaæ kÃraïena kulaputrà vyÃpadyadhve do«am utpÃdayatha? tad ahaæ yÆ«mÃkaæ sarvaæ pariprÃpayi«yÃmi, yasyÃrthena kupyatha vyÃpadyatha tat mamÃntikÃd g­hïÅtha, tena bhagavatÃm avaikalyaæ kari«yÃmy annena và pÃnena và vastreïa và ÓayanÃsanair và pu«padhÆpagandhamÃlyavilepanacÆrïair và hiraïyasuvarïarajataÓaÇkhaÓilÃpravÃlair và vividhair và maïiratnair và yÃvad anyatarÃnyatarair và mÃnu«yopakaraïapari«kÃrair yena yÆyaæ na kupyatha vyÃpadyadhve. tad bodhisattvo mahÃsattvo dÃnapÃramitÃyÃæ sthitvà sattvÃn k«Ãntisauratye niyojayati, naivÃtra kaÓcid bhÃvo 'sti ya÷ bhÃvo yena yu«mÃkaæ krodha upajÃyata abhÆtasaækalpa e«a krodho naitasya kiæcid vastv asti yasya yÆyaæ vastuna÷ k­taÓo 'bhisajjatha kupyatha vyÃpadyadhve 'bhi«ajya kupitvà vyÃpadya daï¬ena và Óastreïa và praharathÃnyamanyaæ và jÅvitÃd vyaparopayatha, tad yÆyam asadbhÆtasaækalpitak«ubhità narakaæ và prapati«yatha tiryagyoniæ và yamalokaæ và prapati«yatha, yà apy anyÃ÷ kÃÓcid gatayas tÃsu ca du÷khÃæ vedanÃæ vedayi«yatha, haæbho puru«Ã mÃvastukÃnÃæ dharmÃïÃæ k­taÓa÷ tat karma parig­hïÅta yena parig­hÅtena manu«yapratilÃbho na bhavi«yati, prÃg eva buddhotpÃdo durlabha÷. sa khalu punar bho puru«o durlabho buddhotpÃdo durlabho manu«yalÃbho durlabha÷ k«aïasaæpad durlabha÷ saæsÃrÃæ mok«a÷, mà imaæ k«aïaæ virÃgayi«yatha mà vicikitsà bhavi«yatha k«aïaprÃptÃ÷. tato bodhisattvo mahÃsattva Ãtmanà ca k«Ãntyà saæpÃdayÃti, parÃæÓ ca k«Ãntisauratye niyojayati, k«ÃnteÓ ca varïaæ bhëate, ye 'pi cÃnye k«Ãntiæ bhÃvayanti te«Ãm api varïavÃdÅ bhavati samanuj¤a÷, tatas tÃn sattvÃn k«ÃntyÃæ niyojayitvà k«ÃntyÃæ sthÃpayitvÃnupÆrveïa tribhir yÃnai÷ #<(PSP_6-8:116)># parinirvÃpayati ÓrÃvakayÃnena và pratyekabuddhayÃnena và mahÃyÃnena vÃ. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo dÃnapÃramitÃyÃæ sthitvà k«Ãntisauratye sattvÃn niyojayati. kathaæ ca subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo dÃnapÃramitÃyÃæ caran, sattvÃæ vÅryapÃramitÃyÃæ niyojayati, iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ sattvÃn kuÓÅdÃn hÅnavÅryÃn alasÃn viditvà evam avavadati, kasya yÆyaæ k­taÓa÷ kauÓÅdyam Ãpadyadhve? ta evam avocat, pratyayavaikalyena, tad bodhisattvo mahÃsattvo dÃnapÃramitÃyä caran tÃn sattvÃn etad avocat, hambho puru«Ã ahaæ bhavatÃæ sarvapratyayÃn upasaæhari«yÃmi, yadi và dÃnaæ yadi và ÓÅlaæ yadi và k«Ãntiæ yadi và yair ÃkÃrair yair liÇgair vÅryam Ãrabhedhvaæ tÃn bhavatÃm upasaæhari«yÃmi, tatas te sattvà bodhisattvasya mahÃsattvasya upakaraïair vÅryam Ãrabhante kÃyikaæ và caitasikaæ vÃ, tena kÃyikena và caitasikena và vÅryeïa sarvÃn kuÓalÃn dharmÃn paripÆrayanti, yai÷ kuÓalair dharmair ÃryÃn anÃsravÃn dharmÃn bhÃvayanti, yÃn bhÃvayamÃnà srotaÃpattiphalaæ prÃpsyanti sak­dÃgÃmiphalam anÃgÃmiphalam arhattvaæ prÃpsyanti, pratyekÃæ bodhiæ prÃpsyanty anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbhotsyante. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo dÃnapÃramitÃyÃæ caran vÅryapÃramitÃyÃæ sattvÃn niyojayati. katha¤ ca subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo dÃnapÃramitÃyÃæ caran dhyÃnapÃramitÃyÃæ sattvÃn avavadatÅha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ sattvÃn evam avavadati, kim idaæ bho÷ sattvà yÆyaæ dhyÃnan na samÃpadyadhve? tam evam Ãhu÷, pratyayavaikalyeneti, tÃn bodhisattvo mahÃsattva etad avocat, haæbho purusà ahaæ tÃn pratyayÃn upasaæhari«yÃmi, yai÷ pratyayair na vitarkÃn vitarkayi«yatha, idam iti và bahirdhety adhyÃtmeti vÃdhyÃtmabahirdheti, tad bodhisattvo mahÃsattvas te«Ãæ sattvÃnÃæ tÃn pratyayÃn upasaæharati yai÷ pratyayair upasaæh­tair na vitarkayanti tatas te sattvà vitarke«u cchinne«u prathamaæ dhyÃnaæ samÃpadyante, dvitÅyaæ dhyÃnaæ samÃpadyante, t­tÅyaæ dhyÃnaæ samÃpadyante, caturthaæ dhyÃnaæ samÃpadyante, maitrÅkaruïÃmuditopek«Ã÷ samÃpadyante, te tair dhyÃnais taiÓ cÃpramÃïair yÃvad #<(PSP_6-8:117)># a«ÂÃÇgamÃrgaæ bhÃvayamÃïÃæ tribhir yÃnai÷ parinirvanti, tatrÃpare bodhimÃrgÃæ na parihÅyante yÃvad anuttarÃyÃ÷ samyaksaæbodhe÷. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo dÃnapÃramitÃyÃæ caran dhyÃnapÃramitÃyÃæ sattvÃn evam avavadati. kathaæ ca subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo dÃnapÃramitÃyÃæ caran sattvÃn praj¤ÃpÃramitayà parig­hïÃti, iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo dÃnapÃramitÃyÃæ caran sattvÃn evam avavadati, kim idaæ bho÷ sattvà yÆyaæ praj¤ÃpÃramitÃn na bhÃvayatha? ta evam avocat, pratyayavaikalyeneti, tÃn bodhisattvo mahÃsattva÷ sattvÃn evam avavadati, mamopari pÆrayam upakaraïaæ g­hïÅta mamopary upakaraïaæ g­hÅtvà dÃnaæ dadata, ÓÅlaæ rak«ata k«Ãntyà saæpÃdayata vÅryam Ãrabhadhvaæ dhyÃnaæ saæpÃdayadhvam, imÃn ÃkÃrÃn paripÆryaiva mÅmÃæsayata, asti kaÓcid ya÷ praj¤ÃparamitÃbhÃvanÃyÃm upalabhyate? Ãtmà và sattvo và jivo và jantur và po«o và puru«o và pudgalo và manujo và mÃnavo và kÃrako và vedako và jÃnako và paÓyako và kÃmadhÃtur và rÆpadhÃtur và ÃrÆpyadhÃtur và «aÂpÃrÃmità và sarvaÓÆnyatà và saptatriæÓadbodhipak«yà và dharmà ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattayo và ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃni vëÂavimok«Ã và navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattayo và daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmà và srotaÃpattiphalaæ và sak­dÃgÃmiphalaæ vÃnÃgÃmiphalaæ vÃrhattvaæ và pratyekabodhir và yÃvad anuttarà và samyaksaæbodhi÷, tad bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran na ka¤cid dharmam upalabhate yam upalabhyÃbhiniviÓeta so 'nabhiniveÓamÃno na kasyacid dharmasya utpÃdaæ và nirodhaæ và saækleÓaæ và vyavadÃnaæ và samanupaÓyaty asamanupaÓyan na kalpayaty ayaæ nairayiko 'yaæ tiryagyoniko 'yaæ yÃmalaukiko 'yam asuro 'yaæ devo 'yaæ manu«yo 'yam amanu«ya÷, ayaæ ÓÅlavÃn ayaæ du÷ÓÅlo ayaæ srotaÃpanno 'yaæ sak­dÃgÃmy ayam anÃgÃmy ayam arhann ayaæ pratyekabuddho 'yaæ bodhisattvo 'yaæ tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddha÷. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo dÃnapÃramitÃyÃæ caran sattvÃn praj¤ÃpÃramitÃyÃæ parig­hïÃti. #<(PSP_6-8:118)># kathaæ ca subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo dÃnapÃramitÃyÃæ sthitvà ÓÅlapÃramitÃyÃæ sthitvà k«ÃntipÃramitÃyÃæ sthitvà vÅryapÃramitÃyÃæ sthitvà dhyÃnapÃramitÃyÃæ sthitvà praj¤ÃpÃramitÃyÃæ sthitvà yÃvat saptatriæÓad bodhipak«yair dharmai÷ sattvÃn parig­hïÃti, iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ sattvÃnÃm upakaraïam upanÃmayati yair upakaraïair upag­hÅtÃ÷ sattvÃÓ catvÃri sm­tyupasthÃnÃni bhÃvayanti, catvÃri samyakprahÃïÃni catura ­ddhipÃdÃn pa¤cendriyÃïi pa¤cabalÃni saptabodhyaÇgÃny ÃryëÂÃÇgamÃrgaæ bhÃvayanti, yena mÃrgeïa bhÃvitena yÃvat saæsÃrÃt parimucyante. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ saptatriæÓadbodhipak«yair dharmai÷ sattvÃn parig­hïÃti. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo dÃnapÃramitÃyÃæ sthitvà evaæ sattvÃn paripÃcayati, ete yÆyaæ bho÷ kulaputrà mamÃntikÃd annaæ pÃnaæ yÃnaæ vastrÃæ mÃlyaæ gandhaæ vilepanaæ pu«paæ dhÆpaæ cÆrïaæ yÃvat sarvÃn mÃnu«yakopakaraïapari«kÃrÃn g­hÅtvà saptabhiÓ ca ratnai÷ sattvÃn anug­hïÅdhvaæ, tad bhavatÃæ bhavi«yati dÅrgharÃtram arthÃya hitÃya sukhÃya, mà caiva cintayi«yatha, asyai«o 'rtho nÃsmÃkam iti, yad bhavatà dÅrgharÃtram e«o 'rtha÷ sattvÃnÃæ k­taÓa upÃrjitas tad yu«mÃkam evai«a santaka ity evaæ g­hÅtvà sattvebhyo dÃnaæ dadadhvaæ, tena ca dÃnena ÓÅle niyojayadhvaæ k«Ãntyà niyojayadhvaæ vÅrye niyojayadhvaæ dhyÃne niyojayadhvaæ praj¤ÃyÃæ niyojayadhvaæ saptatriæÓadbodhipak«ye«u dharme«u niyojayadhvaæ ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhe«u niyojayadhvaæ, ÓÆnyatÃnimittÃpraïihite«u niyojayadhvaæ, mà caitÃvatà tu«Âim Ãpadyadhvaæ, yÃvad anuttare«v Ãrye«v anÃsrave«u dharme«u prati«ÂhÃpayadhvaæ srotaÃpattiphale sak­dÃgÃmiphale 'nÃgÃmiphale 'rhattve pratyekabodhÃv anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau prati«ÂhÃpayadhvam. evaæ khalu subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà sattvÃ÷ paripÃcayitavyÃ÷, yathà paripÃcitÃs tribhyo pÃpebhyo mucyante, yÃvat sarvasmÃd eva saæsÃrÃt parimucyante. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ ÓÅlapÃramitÃyÃæ sthitvà k«ÃntipÃramitÃyÃæ sthitvà vÅryapÃramitÃyÃæ sthitvà dhyÃnapÃramitÃyÃæ sthitvà praj¤ÃpÃramitÃyÃæ sthitvà sattvÃn paripÃcayati, ete #<(PSP_6-8:119)># yÆyaæ bho÷ sattvà te«Ãæ pratyayÃnÃm asatÃæ dau÷ÓÅlyam Ãpadyatha vyÃpÃdaæ kauÓÅdyaæ vik«epaæ dau«praj¤am Ãpadyadhve tÃn pratyayÃn yu«mÃkam upasaæhari«yÃmi, annaæ và pÃnaæ và vastraæ và ÓayanÃsanaæ và yÃvat sarvÃn mÃnu«yakopakaraïapari«kÃrÃn sa tÃn sattvÃæs tathÃrÆpeïÃnugraheïÃnug­hïÃti yathÃrÆpeïÃnugrahenÃnug­hÅtÃ÷ samÃn daÓakuÓalÃn karmapathÃn samÃdÃya vartante, akhaï¬e 'cchidre 'Óabale 'kalmëe 'parÃm­«Âe saævaraÓÅle sthitvà «aÂsu pÃramitÃsu sarvaÓÆnyatÃsu ÓÆnyatÃnimittÃpraïihite«u saptatriæÓadbodhipak«ye«u dharme«u sthitvà sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpnuvanti. atha khalv Ãyu«mata÷ subhÆter etad abhavat: katamo bodhisattvasya mahÃsattvasya bodhimÃrgo yatra sthitvà bodhisattvena mahÃsattvena id­ÓÃ÷ saænÃhÃ÷ saænaddhavyÃ÷? atha khalu bhagavÃn Ãyu«mata÷ subhÆteÓ cetasaiva caita÷ parivitarkam Ãj¤ÃyÃyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: «a pÃramitÃ÷ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya bodhimÃrga÷, saptatriæÓad bodhipak«yà dharmà bodhisattvasya mahÃsattvasya bodhimÃrga÷, sarvaÓÆnyatà a«Âavimok«Ã navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattaya ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattaya÷ sarvadhÃraïÅmukhÃni ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤ÃdaÓabodhisattvabhÆmayo daÓatathÃgatabalÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikabuddhadharmà bodhisattvasya mahÃsattvasya bodhimÃrga÷. api tu khalu subhÆte sarvadharmà api bodhisattvasya mahÃsattvasya bodhimÃrga÷, tat kiæ manyase? subhÆte asti sa kaÓcid dharmo yatra bodhisattvena mahÃsattvena na Óik«itavyaæ yatrÃÓik«itvÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbhotsyate. nÃsti subhÆte kaÓcid dharmo yatra bodhisattvena mahÃsattvenÃÓik«itavyam aÓik«itvà yatra bodhisattvo mahÃsattvo na Óaknoti sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃptum. atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavan sarvadharmÃ÷ ÓÆnyÃ÷, kathaæ bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvadharme«u Óik«i«yate? na tu bhagavann aprapa¤can na prapa¤cayati, iyanta iti và neyanta iti vÃ, ayaæ dharmo laukiko và lokottaro và sÃsrÃvo và anÃsravo #<(PSP_6-8:120)># và saæsk­to vÃsaæsk­to và p­thagjanadharmo vÃrhaddharmo và pratyekabuddhadharmo và buddhadharmo vÃ. evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: evam etat subhÆte evam etat sarvadharmÃ÷ ÓÆnyÃ, yadi puna÷ subhÆte sarvadharmÃ÷ ÓÆnyà nÃbhavi«yan na bodhisattvo mahÃsattvo 'nuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbhotsyate, yasmÃt subhÆte sarvadharmÃ÷ ÓÆnyÃs tad bodhisattvo mahÃsattvo 'nuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbhotsyate, api tu khalu subhÆte yad evaæ vadasi, yadi sarvadharmÃ÷ ÓÆnyÃ÷, kathaæ bodhisattvo mahÃsattvo dharmanÃnÃtvaæ karoti, iyanta iti và neyanta iti vÃ, ayaæ dharmo laukiko và lokottaro và sÃsravo và anÃsravo và saæsk­to vÃsaæsk­to và p­thagjanadharmo vÃrhaddharmo và pratyekabuddhadharmo và buddhadharmo veti. kiæ puna÷ subhÆte ete sattvà evaæ jÃnanti sarvadharmÃ÷ ÓÆnyà iti yadi jÃnÅyur naimÃæ bodhisattvà mahÃsattvÃ÷ sarvadharme«u Óik«itvà sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpnuyÃt, yasmÃt tarhi subhÆte na jÃnanti sarvadharmÃ÷ ÓÆnyà iti, tasmÃd bodhisattvo mahÃsattvo 'nuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddhya sarvadharmÃïÃæ vyavasthÃnaæ k­tvà sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayati. iti bodhisattvamÃrganiveÓanakarma tatra bodhisattvena mahÃsattvena bodhimÃrge caratà prathamam evam upaparÅk«itavyaæ, nÃtra kaÓcid dharmo ya÷ svena bhÃvenopalabhyate 'nyatrÃbhisaæskÃreïa, tatra khalu dharmÃïÃæ svabhÃvam upaparÅk«eyam aham upaparÅk«amÃïo na kvacid dharme 'bhiniveÓeya yadi và pÃramitÃsu yadi và ÓÆnyatÃsu yadi và saptatriæÓatsu bodhipak«ye«u dharme«u yadi và srotÃapattiphale yadi và sak­dÃgÃmiphale yadi vÃnÃgÃmiphale yadi vÃrhattve yadi và pratyekabodhau yadi vÃnuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau. tat kasya heto÷? tathà hi svabhÃvena sarvadharmÃ÷ ÓÆnyà na hi ÓÆnyatà ÓÆnyatÃyÃm abhiniviÓate, ÓÆnyataiva tÃvan nopalabhyate prÃg eva #<(PSP_6-8:121)># ÓÆnyatÃyÃm abhinivek«yate. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo 'nabhinivi«Âa÷ sarvadharme«u viharati, atra Óik«ÃyÃæ sthitvà sattvÃn avalokayati, kutreme sattvÃÓ caranty asaægrahe tad bodhisattvasya mahÃsattvasya evaæ bhavati, sumocanà bateme sattvà asaægrahÃt, tatra bodhisattvo mahÃsattva upÃyakauÓalyena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ sthitvà evam avavadati, ete yÆyaæ bho÷ sattvà dÃnaæ dadata tato yu«mÃkam avaikalyaæ bhavi«yati bhoge«u, te«u ca bhoge«u mà maæsyadhvaæ na tatra kiæcit sÃram asti. evaæ ÓÅle 'vavadati tena ca ÓÅlena mà maæsyadhvaæ na tatra kiæcit sÃram asti. evaæ k«Ãntisauratye 'vavadati tayà ca k«Ãntyà mà maæsyadhvaæ na tatra kiæcit sÃram asti. evaæ vÅrye 'vavadati mà ca tena vÅryeïa maæsyadhvaæ na tatra kiæcit sÃram asti. evaæ dhyÃne 'vavadati tena ca dhyÃnena mà maæsyadhvaæ na tatra kiæcit sÃram asti. evaæ praj¤ÃpÃramitÃyÃm avavadati tayà ca praj¤ayà mà maæsyÃdhvaæ na tatra kiæcit sÃram asti. evaæ srotaÃpattiphale 'vavadati tena ca srotaÃpattiphalena mà maæsyadhvaæ na tatra kiæcit sÃram asti. evaæ sak­dÃgÃmiphale 'nÃgÃmiphale, evam arhattve 'vavadati tena cÃrhattvena mà maæsyadhvaæ na tatra kiæcit sÃram asti. evaæ pratyekabodhÃv avavadati tayà ca pratyekabodhyà mà maæsyadhvam. evaæ buddhadharme«v avavadati taiÓ ca buddhadharmair mà maæsyadhvaæ na te«u kiæcit sÃram asti. sa evam avavadan bodhimÃrge carati, na kvacid dharme 'bhiniviÓate. tat kasya heto÷? anabhinivi«ÂÃÓ ca sarvadharmÃs tathà hy e«Ãæ svabhÃvo nÃsti ye nÃbhiniviÓeta ÓÆnyatÃsvabhÃvatÃm upÃdÃya. tat subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo mÃrge caran na kvacit prati«Âhate so 'prati«ÂhÃnayogena dÃnapÃramitÃyÃæ carati tatra ca na prati«Âhate, ÓÅlapÃramitÃyÃæ carati tatra ca na prati«Âhate, k«ÃntipÃramitÃyÃæ carati tatra ca na prati«Âhate, vÅryapÃramitÃyÃæ carati tatra ca na prati«Âhate, dhyÃnapÃramitÃyÃæ carati tatra ca na prati«Âhate, praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati tatra ca na prati«Âhate, sa prathamaæ dhyÃnaæ samÃpadyate tatra ca na prati«Âhate. tat kasya heto÷? tathà hi dhyÃnaæ svabhÃvena ÓÆnyaæ yad api samÃpadyate tad api ÓÆnyaæ yair ÃkÃrai÷ samÃpadyate te 'py ÃkÃrÃ÷ ÓÆnyÃ÷, evaæ #<(PSP_6-8:122)># dvitÅyaæ dhyÃnaæ samÃpadyate, evaæ t­tÅyaæ dhyÃnaæ samapadyate, evaæ caturthaæ dhyÃnaæ samÃpadyate, evaæ maitrÅkaruïÃmuditopek«Ã evam ÃkÃÓÃnantyÃyatanaæ vij¤ÃnÃnantyÃyatanam ÃkiæcanyÃyatanaæ naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤Ãyatanaæ samÃpadyate, evam a«Âavimok«Ãn navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattÅr, evaæ ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃni samÃpadyate, srotaÃpattiphalaæ ca pratilabhate na ca tatra prati«Âhate, sak­dÃgÃmiphalaæ ca pratilabhate na ca tatra prati«Âhate, anÃgÃmiphalaæ ca pratilabhate na ca tatra prati«Âhate, 'rhattvaæ ca pratilabhate na ca tatra prati«Âhate, pratyekabuddhabhÆmi¤ ca pratilabhate na ca tatra prati«Âhate. subhÆtir Ãha: kena kÃraïena bhagavan bodhisattvo mahÃsattvo na prati«Âhate? bhagavÃn Ãha: dvÃbhyÃæ kÃraïÃbhyÃæ subhÆte na prati«Âhate. katamÃbhyÃæ dvÃbhyÃm? svabhÃvaÓ ca te«Ãæ phalaæ nÃsti yatra prati«Âheta yena và prati«Âheta yo và prati«Âheta, na ca tÃvanmÃtrakena tu«Âim Ãpadyate, na ca mayà srotaÃpattiphalaæ na prÃptavyaæ prÃptavyaæ mayà srotaÃpattiphalaæ na ca tatra sthÃtavyam, evaæ sak­dÃgÃmiphalam anÃgÃmiphalaæ, na ca mayÃrhattvaæ na prÃptavyaæ prÃptavyaæ mayÃrhattvaæ na ca tatra sthÃtavyaæ, na ca mayà pratyekabuddhabhÆmiæ na prÃptavyà prÃptavyà mayà pratyekabuddhabhÆmir na ca tatra sthÃtavyaæ, yad aham anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbhotsyati, dvÃbhyÃæ kÃraïÃbhyÃæ na prati«Âhate. tat kasya heto÷? tathà hi tena bodhisattvena mahÃsattvena prathamacittotpÃdam upÃdÃya nÃnyatra cittaæ pratilabdham anyatrÃnuttarÃyÃ÷ samyaksaæbodhe÷. tat kasya heto÷? tathà hi bodhisattvo mahÃsattva÷ prathamÃm api bhÆmim upÃdÃya vartamÃno 'nyatra na kiæcic cittam utpÃdayaty anyatrÃnuttarÃyÃ÷ samyaksaæbodhe÷. evaæ yÃvad daÓamÅæ bhÆmim upÃdÃya vartamÃno nÃnyatra kiæcic cittam utpÃdayaty anuttarÃyÃ÷ samyaksaæbodhe÷, yÃvad bodhisattvanyÃmam avakrÃnter nÃnyatra kiæcic cittam utpÃditam anyatrÃnuttarÃyÃ÷ samyaksaæbodher at­ptamÃnasa÷. sa subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo yÃvad eva kÃyena #<(PSP_6-8:123)># và parÃkramate vÃcà và manasà và parÃkramate, nÃnyatra bodhicittÃt tad bodhisattvo mahÃsattvo bodhicitte sthitvÃvik«iptamÃnaso bodhimÃrgam utpÃdayati. atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavan sarvadharmà anutpannÃ÷ kathaæ bodhisattvo mahÃsattvo bodhimÃrgam utpÃdayati? evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: evam etat subhÆte evam etat, sarvadharmà anutpannÃs tat puna÷ kathaæ yenÃbhisaæskurvanti, te«Ãæ sarvadharmà anutpannÃ÷? evam ukte Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: na punar bhagavann anutpÃdÃd và tathÃgatÃnÃm utpÃdÃd và tathÃgatÃnÃæ sthitaivai«Ãæ dharmÃïÃæ dharmasthititÃ. bhagavÃn Ãha: evam etat subhÆte evam etat, utpÃdÃd và tathÃgatÃnÃm anutpÃdÃd và tathÃgatÃnÃæ sthitaivai«Ãæ dharmÃïÃæ dharmasthititÃ, ye punar imÃæ dharmasthititÃn na jÃnanti te«Ãm arthÃya bodhisattvo mahÃsattvo bodhimÃrgam utpÃdayati yena mÃrgeïa sattvÃn mocayati saæsÃrÃt. iti sarvÃbhiniveÓaprahÃïaniveÓanakarma atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: kiæ punar bhagavann anutpannena mÃrgeïa bodhi÷ prÃpyate utÃho utpannena? bhagavÃn Ãha: na subhÆte. subhÆtir Ãha: kiæ punar bhagavan nÃnutpannena cotpannena mÃrgeïa bodhi÷ prÃpyate? bhagavÃn Ãha: na subhÆte. subhÆtir Ãha: kiæ punar bhagavan naiva nÃnutpannena naiva notpannena mÃrgeïa bodhi÷ prÃpyate? bhagavÃn Ãha: na subhÆte. subhÆtir Ãha: tat kathaæ punar bhagavan bodhi÷ prÃpyate? evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: na subhÆte mÃrgeïa bodhi÷ prÃpyate nÃmÃrgeïa, bodhir eva subhÆte mÃrga÷, mÃrga eva bodhi÷. #<(PSP_6-8:124)># evam ukte Ãyu«man subhÆtir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavan bodhir eva mÃrgo mÃrga eva bodhir anuprÃptaiva bhavati bodhisattvena mahÃsattvena bodhis, tat kathaæ tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho nirdiÓyate? dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïair aÓÅtyanuvya¤janair daÓabhis tathÃgatabalaiÓ caturbhir vaiÓÃradyaiÓ catas­bhi÷ pratisaævidbhiÓ caturbhir apramÃïaiÓ caturbhir dhyÃnaiÓ catas­bhir ÃrÆpyasamÃpattibhi÷ saptatriæÓadbodhipak«yair dharmaiÓ caturbhir Ãryasatyai÷ ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitai÷ pa¤cabhir abhij¤Ãbhir a«Âavimok«air navabhir anupÆrvavihÃrasamÃpattibhi÷ sarvadhÃraïÅmukhair daÓabhir bodhisattvabhÆmibhir daÓabhi÷ pÃramitÃbhir viæÓatibhi÷ ÓÆnyatÃbhir a«ÂÃdaÓabhir Ãveïikabuddhadharmai÷. evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: tat kiæ manyase? subhÆte buddho bodhiæ prÃpyati buddha eva bodhir eva buddha÷. subhÆtir Ãha: na bhagavan. bhagavÃn Ãha: yat puna÷ subhÆtir evaæ vadaty, anuprÃptaiva bhavati bodhisattvena mahÃsattvena bodhir iti. iha subhÆte yadà bodhisattvo mahÃsattva÷ «aÂpÃramitÃ÷ paripÆrya saptatriæÓadbodhipak«yÃn dharmÃn sarvaÓÆnyatÃÓ catvÃry ÃryasatyÃni ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃni, apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃdhisamÃpattÅr a«Âavimok«Ãn navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattÅ÷ pa¤cÃbhij¤Ã÷ sarvasamÃdhidhÃraïÅmukhÃni daÓabodhisattvabhÆmÅr daÓatathÃgatabalÃæ vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikÃn buddhadharmÃn paripÆrya vajropame samÃdhau sthitvaikacittaksaïasamÃyuktayà praj¤ayÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyate tadà tathÃgata iti nirdiÓyate sarvadharmÃn jÃnÅta ity ata÷ sarvadarÓiæ sarvaj¤a ity abhidhÅyate. iti samyaksaæbodhiprÃptinirveÓanakarma atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: kathaæ bhagavan bodhisattvo mahÃsattvo buddhak«etraæ pariÓodhayati? evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ prathamacittotpÃdam upÃdÃya kÃyadau÷ÓÅlyaæ #<(PSP_6-8:125)># vÃgdau÷ÓÅlyaæ manodau÷sÅlyam ÃtmanaÓ ca parasya ca viÓodhayati yai÷ pariÓudhai÷ buddhak«etraæ pariÓodhayati. atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: katamad bhagavan kÃyadau÷ÓÅlyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya vÃgdau÷ÓÅlyaæ manodau÷ÓÅlyam? evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: yat kÃyakarmÃkuÓalÅ prÃïÃtipÃte vartate, adattÃdÃne vartate, kÃmamithyÃcÃre vartate, idam ucyate kÃyadau÷ÓÅlyaæ, yad vÃkkarmÃkuÓalaæ m­«ÃvÃde vartate, piÓunavacane vartate, pÃru«ye vartate, abaddhapralÃpe vartate, idam ucyate vÃgdau÷ÓÅlyaæ, yan manaskarmÃkuÓalam abhidhyÃyÃæ vartate, vyÃpÃde ca vartate, mithyÃd­«Âau vartate, idam ucyate manodau÷ÓÅlyam. punar aparaæ subhÆte yat mÃtsaryacittam idaæ manodau÷ÓÅlyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya yad dau÷ÓÅlyacittaæ k«obhacittaæ kauÓÅdyacittaæ vik«epacittam asamÃhitacittaæ dau«praj¤acittam idam api dau÷ÓÅlyacittaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya. punar aparaæ subhÆte yac chÅlam apariÓuddham idam apy apariÓuddhaæ dau÷ÓÅlyacittaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya. punar aparaæ subhÆte caturbhi÷ sm­tyupasthÃnair virahitaÓ caturbhi÷ samyakprahÃïai÷ caturbhir ­ddhipÃdai÷ pa¤cabhir indriyai÷ pa¤cabhir balai÷ saptabhir bodhyaÇgair ÃryëÂÃÇgena mÃrgeïa ÓÆnyatÃsamÃdhinÃnimittasamÃdhinÃpraïihitasamÃdhinà virahita idam api dau÷ÓÅlyacittaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya. punar aparaæ subhÆte yac chrotaÃpattiphalasÃk«Ãtkriyà tatra ca sp­haïÃ, idam api dau«Âhulyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya. yat sak­dÃgÃmiphalasÃk«Ãtkriyà tatra ca sp­haïÃ, idam api dau«Âhulyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya. yad anÃgÃmiphalasÃk«Ãtkriyà tatra ca sp­haïÃ, idam api dau«Âhulyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya. yad arhattvasÃk«Ãtkriyà tatra ca sp­haïÃ, idam api dau«Âhulyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya. pratyekabodhisÃk«Ãtkriyà tatra ca sp­haïÃ, idam api dau«Âhulyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya. #<(PSP_6-8:126)># punar aparaæ subhÆte rÆpasaæj¤Ã dau«Âhulyaæ, vedanÃsaæj¤Ã saæj¤Ãsaæj¤Ã saæskÃrasaæj¤Ã vij¤Ãnasaæj¤Ã dau«Âhulyaæ, cak«u÷saæj¤Ã dau«Âhulyaæ, Órotrasaæj¤Ã ghrÃïasaæj¤Ã jihvÃsaæj¤Ã kÃyasaæj¤Ã mana÷saæj¤Ã dau«Âhulyaæ, rÆpasaæj¤Ã dau«Âhulyaæ, Óabdasaæj¤Ã gandhasaæj¤Ã rasasaæj¤Ã spra«Âavyasaæj¤Ã dharmasaæj¤Ã dau«Âhulyaæ, cak«urvij¤Ãnasaæj¤Ã dau«Âhulyaæ, Órotravij¤Ãnasaæj¤Ã ghrÃïavij¤Ãnasaæj¤Ã jihvÃvij¤Ãnasaæj¤Ã kÃyavij¤Ãnasaæj¤Ã manovij¤Ãnasaæj¤Ã dau«Âhulyaæ, cak«u÷saæsparÓasaæj¤Ã dau«Âhulyaæ, ÓrotrasaæsparÓasaæj¤Ã ghrÃïasaæsparÓasaæj¤Ã jihvÃsaæsparÓasaæj¤Ã kÃyasaæsparÓasaæj¤Ã mana÷saæsparÓasaæj¤Ã dau«Âhulyaæ, cak«u÷saæsparÓapratyayavedanÃsaæj¤Ã dau«Âhulyaæ, ÓrotrasaæsparÓapratyayavedanÃsaæj¤Ã ghrÃïasaæsparÓapratyayavedanÃsaæj¤Ã jihvÃsaæsparÓapratyayavedanÃsaæj¤Ã kÃyasaæsparÓapratyayavedanÃsaæj¤Ã, mana÷saæsparÓapratyayavedanÃsaæj¤Ã dau«Âhulyaæ, p­thivÅdhÃtusaæj¤Ã dau«Âhulyam, abdhÃtusaæj¤Ã tejodhÃtusaæj¤Ã, vÃyudhÃtusaæj¤Ã, ÃkÃÓadhÃtusaæj¤Ã vij¤ÃnadhÃtusaæj¤Ã dau«Âhulyaæ, skandhasaæj¤Ã dau«Âhulayaæ, dhÃtusaæj¤Ã dau«Âhulyam, Ãyatanasaæj¤Ã dau«Âhulyaæ pratÅtyasamutpÃdasaæj¤Ã dau«Âhulyaæ, pratÅtyasamutpannadharmasaæj¤Ã dau«Âhulyaæ, pratÅtyasamutpÃdÃÇgasaæj¤Ã dau«Âhulyam, avidyÃsaæj¤Ã dau«Âhulyaæ, saæskÃrasaæj¤Ã vij¤Ãnasaæj¤Ã nÃmarÆpasaæj¤Ã «a¬Ãyatanasaæj¤Ã sparÓasaæj¤Ã vedanÃsaæj¤Ã t­«ïÃsaæj¤Ã upÃdÃnasaæj¤Ã bhavasaæj¤Ã jÃtisaæj¤Ã jarÃmaraïasaæj¤Ã Óokaparidevadu«khadaurmanasyopÃyÃsasaæj¤Ã dau«Âhulyaæ, strÅsaæj¤Ã puru«asaæj¤Ã kÃmadhÃtusaæj¤Ã rÆpadhÃtusaæj¤Ã ÃrÆpyadhÃtusaæj¤Ã dau«Âhulyaæ, kuÓalasaæj¤Ã akuÓalasaæj¤Ã laukikasaæj¤Ã lokottarasaæj¤Ã sÃsravasaæj¤Ã anÃsravasaæj¤Ã saæsk­tasaæj¤Ã asaæsk­tasaæj¤Ã dau«Âhulyam, idaæ kÃyadau«Âhulyaæ vÃgdau«Âhulyaæ manodau«Âhulyaæ, tad vivarjyÃtmanà ca dÃnÃæ dadÃti, parÃæÓ ca dÃne samÃdÃpayati, annam annÃrthikÃnÃæ pÃnaæ pÃnÃrthikÃnÃæ vastraæ vastrÃrthikÃnÃæ yÃvad anyatarÃnyatarÃn mÃnu«yakÃn sarvopakaraïapari«kÃrÃn dadÃti, parÃæÓ cÃnyatarÃnyatare«u mÃnu«yake«u #<(PSP_6-8:127)># sarvopakaraïapari«kÃre«u samÃdÃpayati, tac ca kuÓalamÆlaæ sarvasattvasÃdhÃraïaæ k­tvà buddhak«etraæ pariÓuddhaye pariïÃmayati, Ãtmanà ca ÓÅlaæ rak«ati parÃæÓ ca ÓÅle samÃdÃpayati, Ãtmanà ca k«Ãntyà saæpÃdayati parÃæÓ ca k«Ãntau samÃdÃpayati, Ãtmanà ca vÅryam Ãrabhate parÃæÓ ca vÅrye samÃdÃpayati, Ãtmanà ca dhyÃnaæ samÃpadyate parÃæÓ ca dhyÃne samÃdapayati, Ãtmanà ca praj¤Ãæ bhÃvayati, parÃæÓ ca praj¤ÃyÃæ samÃdÃpayati, tac ca kuÓalamÆlaæ sarvasattvasÃdhÃraïaæ k­tvà buddhak«etrapariÓuddhaye pariïÃmayati, Ãtmanà ca trisÃhasramahÃsÃhasraæ lokadhÃtuæ saptaratnaparipÆrïe k­tvà tri«u ratne«u dÃnaæ dadÃti tac ca kuÓalamÆlaæ sarvasattvasÃdhÃraïaæ karoti, tasyaivaæ bhavaty anena kuÓalamÆlena me saptaratnam ayaæ buddhak«etraæ bhavatu. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo divyÃni vÃdyÃni vÃdayati buddhe«u và buddhacaitye«u vÃ, tac ca kuÓalamÆlaæ sarvasattvasÃdhÃraïaæ karoti tasyaivaæ bhavaty anena kuÓalamÆlena me divyÃ÷ Óabdà manoramÃ÷ Órotrasukhà satatasamitaæ vÃdyà bhavantu buddhak«etre. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo divyair gandhais trisÃhasramahÃsÃhasraæ lokadhÃtuæ paripÆrayitvà buddhe«u và buddhacaitye«u và dadÃti, tac ca kuÓalamÆlaæ sarvasattvasÃdhÃraïaæ karoti, tasyaivaæ bhavaty anena kuÓalamÆlena me divyà gandhà ghrÃïasukhà manoramà bhavantu buddhak«etre. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ ÓatarasÃni bhojanÃni tathÃgate«u và dadÃti, tathÃgataÓrÃvake«u và tac ca kuÓalamÆlaæ sarvasattvasÃdhÃraïaæ karoti, tasyaivaæ bhavaty anena kuÓalamÆlena buddhak«etre me 'nuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddhasya ÓrÃvakasaæghasya ÓatarasÃni bhojanÃni saæpadyeran. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo divyÃny upalepanÃni dadÃti, tathÃgate«u và tathÃgataÓrÃvake«u và tathÃgatacaitye«u vÃ, tac ca kuÓalamÆlaæ sarvasattvasÃdhÃraïaæ karoti, tasyaivaæ bhavaty anena kuÓalamÆlena me buddhak«etre divyÃni spra«ÂavyÃni kÃyasukhÃni manonukÆlÃni #<(PSP_6-8:128)># saæpadyerann anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddhasya sarvasattvÃnÃm. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ saækalpair Ãtmanà ca sarvasattvaiÓ ca sÃrdhaæ pa¤cakÃmaguïÃn buddhe«u và buddhaÓrÃvake«u và sarvasattve«u vopanÃmayati, tac ca kuÓalamÆlaæ sarvasattvasÃdhÃraïaæ karoti, tasyaivaæ bhavaty anena kuÓalamÆlenÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddhasya me sarvaÓrÃvakasaæghasya sarvasattvÃnÃæ ca manoramÃ÷ pa¤cakÃmaguïÃ÷ syur iti. evaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo buddhak«etraæ pariÓodhayati. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carata evaæ bhavati, yaæ nÆnam aham Ãtmanà ca prathamaæ dhyÃnaæ samÃpadye sarvasattvÃæÓ ca prathame dhyÃne niveÓayeyam, evaæ dvitÅye t­tÅye dhyÃne, Ãtmanà ca caturthaæ dhyÃnaæ samÃpadye sarvasattvÃæÓ ca caturthe dhyÃne niveÓayeyam, Ãtmanà ca maitrÅæ bhÃvayeyaæ, sarvasattvÃæÓ ca maitrÅbhÃvanÃyÃæ niveÓayeyam, evaæ karuïÃmuditÃm Ãtmanà copek«Ãæ bhÃvayeyaæ sarvasattvÃæ copek«ÃbhÃvanÃyÃæ niveÓayeyam, Ãtmanà cÃkÃÓÃnantyÃyatanasamÃpattiæ samÃpadye sarvasattvÃæÓ cÃkÃÓÃnantyÃyatanasamÃpattau prati«ÂhÃpayeyaæ, vij¤ÃnÃnantyÃyatanasamÃpattim Ãki¤canyÃyatanasamÃpattim, Ãtmanà ca naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanasamÃpattiæ samÃpadye sarvasattvÃæÓ ca naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanasamÃpattau prati«ÂhÃpayeyam, Ãtmanà ca sm­tyupasthÃnÃni bhÃvayeyaæ sarvasattvÃæÓ ca sm­tyupasthÃnabhÃvanÃyÃæ prati«ÂhÃpayeyam, evaæ samyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgÃny, Ãtmanà cÃryëÂÃÇgamÃrgaæ bhÃvayeyaæ sarvasattvÃæÓ cÃryëÂÃÇgamÃrgabhÃvanÃyÃæ prati«ÂhÃpayeyam, Ãtmanà ca ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃni vimok«amukhÃni bhÃvayeyaæ sarvasattvÃæÓ ca ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitavimok«amukhabhÃvanÃyÃæ prati«ÂhÃpayeyaæ, tasya mamÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddhasya, sarvasattvà evaæ caturbhir dhyÃnair avirahità bhÃveyuÓ catas­bhir ÃrÆpyasamÃpattibhir avirahità bhÃveyuÓ caturbhir brÃhmair vihÃrair avirahità bhaveyu÷, saptatriæÓadbodhipak«yair dharmair avirahità #<(PSP_6-8:129)># bhaveyu÷, ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitair vimok«amukhair avirahità bhaveyur ity, evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo buddhak«etraæ pariÓodhayati, sa tÃvad bodhau carati yÃvad ime sarvÃbhiprÃyÃ÷ paripÆrïà bhavanti, sa Ãtmanà ca sarvakuÓaladharmasamanvÃgato bhavati, parÃæÓ ca sarvakuÓaladharmasamanvÃgatÃn karoti, tasya svabhirÆpa÷ prÃsÃdiko darÓanÅyo mahÃpuru«alak«aïavibhÆ«ita ÃtmabhÃvo bhavati, ye ca tena boodhisattvena mahÃsattvena sattvÃ÷ paripÃcitÃs te«Ãæ ca sattvÃnÃæ svabhirÆpa÷ prÃsÃdiko darÓanÅyo mahÃpuru«alak«aïavibhÆ«ita ÃtmabhÃvo bhavati yad uta puïyaparigrahÃd, evaæ khalu subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena buddhaksetraæ pariÓodhayitavyaæ, yathà trayÃïÃm apÃyÃnÃæ praj¤aptir api na bhavi«yati, sarvad­«ÂigatÃnÃæ praj¤aptir api na bhavi«yati, rÃgado«amohÃnÃæ praj¤aptir api na bhavi«yati, yÃvad dvayasya nÃmadheyam api na bhavi«yati, anityadu«khÃnÃtmÃÓubhapraj¤aptir api na bhavi«yati, parigrÃhakapraj¤aptir api na bhavi«yati, ahaækÃramamakÃrapraj¤aptir api na bhavi«yati, phalavyavasthÃnapraj¤aptir api na bhavi«yati, anyatra ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitasya samÃdher gho«a÷ pracari«yati, tyÃgecchatÃyÃ÷ yÃvat praj¤ecchatÃyÃ÷ sarve«Ãæ sattvÃnÃæ chandÃd eva v­k«ebhyo gho«Ã niÓcari«yanti vÃteritebhya÷ evaæ sarvebhyo 'dhyÃtmikabÃhyebhyo dharmebhyo gho«Ã niÓcari«yanti, ÓÆnyam iti vÃnimittam iti vÃpraïihitain iti và Óabdo niÓcari«yati, anutpÃdÃnirodhÃnÃæ Óabdo niÓcari«yati, yathaiva sarvadharmÃïÃæ nai÷svÃbhÃvyaæ tathÃiva Óabdo niÓcari«yati, sarvadharmÃ÷ sarvadharmai÷ ÓÆnyà iti, yathaite«Ãæ dharmÃïÃæ svabhÃvas tathÃiva Óabdo niÓcari«yaty utpÃdÃd và tathÃgatÃnÃm anutpÃdÃd và tathÃgatÃnÃæ sarvadharmÃ÷ sarvadharmai÷ ÓÆnyÃ÷, yac chÆnyan na tatra nimittam asti tad apraïihitam e«Ã saivaæ rÆpÃdharmadeÓanà niÓcari«yati rÃtrau divase và sthitÃïÃæ và ni«aïïÃnÃæ và ÓayanÃnÃæ và caÇkramatÃæ và id­ÓÃ÷ sarvadharmadeÓanà niÓcari«yanti. tatra buddhak«etre yadÃsau bodhisattvo mahÃsattvo 'nuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddha÷ syÃt, tasya khalu punas tathÃgatasyÃrhata÷ samyaksaæbuddhasya bodhisattvasya mahÃsattvasyaiva sato ye daÓadiglokadhÃtu«u buddhà bhagavantas ti«Âhanti dhriyante yÃpayanti, te #<(PSP_6-8:130)># sarve 'sya varïaæ bhëi«yante, ye ca tasya varïaæ sattvà Óro«yanti nÃmadheyaæ và te sarve niyatà bhavi«yanty anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhyau. tasya khalu punas tathÃgatasyÃrhata÷ samyaksaæbuddhasya dharmaæ deÓayato na kasyacit sattvasya saæÓayo bhavi«yati, ayaæ dharmo 'yan na dharma÷. tat kasya heto÷? yà khalu puna÷ sarvadharmÃïÃæ dharmatà na tatra kaÓcid adharma÷ sarva eva sa dharma÷. tatra ye sattvà akuÓalamÆlagrastà vÃnavaropitakuÓalamÆlà và buddhe«u và buddhaÓrÃvake«u và kalyÃïamitrÃparig­hÅtà Ãtmad­«Âim ÃlÅyante yÃvat paÓyakad­«Âim ÃlÅyante, ante«u ti«Âhanti, ucchede và ÓÃÓvate vÃ, Ãtmanà mithyÃgraheïa g­hÅtà asamyaksaæbuddhe«u samyaksaæbuddhasaæj¤in, samyaksaæbuddhe«u vÃsamyaksaæbuddhasaæj¤inas te 'dharme dharma iti vadanti, te dharmaæ pratik«ipanti te dharmaæ pratik«ipya kÃyasya bhedÃt paraæ maraïÃd apÃyadurgativinipÃtaæ narake«Æpapadyante, tÃæs te buddhà bhagavanto 'nuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhya sattvÃn saæsÃraparyÃpannÃæs tata÷ pÃpakad­«ÂigatÃd vivecayanti vivecya niyate rÃÓau prati«ÂhÃpayanti. te tatra prati«ÂhÃpità na punar apÃye«Æpapadyante. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo buddhak«etraæ pariÓodhayati, yasya pariÓuddhasya na kiæcit sattvÃnÃæ vaikalyaæ bhavi«yati laukike«u và dharme«u lokottare«u và dharme«u sÃsrave«u và dharme«v anÃsrave«u và dharme«u saæsk­te«u vÃsaæsk­te«u và dharme«u yÃvat sarve niyatà bhavi«yanty anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau. iti buddhak«etraviÓuddhiniveÓanakarma atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: kiæ punar bhagavan bodhisattvo mahÃsattvo niyata÷? bhagavÃn Ãha: niyata÷ subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo niyata÷. subhÆtir Ãha: katame rÃÓau niyata÷ ÓrÃvakarÃÓau và pratyekabuddharÃÓau vÃ? bhagavÃn Ãha: na subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ ÓrÃvakarÃÓau và niyata÷ pratyekabuddharÃÓau và niyato 'pi tu buddharÃÓau subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo niyata÷. subhÆtir Ãha: kiæ punar bodhisattvo mahÃsattvo niyata÷ prathamacittotpÃdika #<(PSP_6-8:131)># utÃho 'vinivartanÅyo 'tha caramabhavika÷? bhagavÃn Ãha: na subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo 'vinivartanÅyo và niyata÷ caramabhaviko và niyato 'pi tu prathamacittotpÃdiko niyata÷. subhÆtir Ãha: kiæ punar bhagavan bodhisattvo mahÃsattvo niyato 'pÃye«Æpapatsyate? bhagavÃn Ãha: na subhÆte niyata÷ patito bodhisattvo mahÃsattvo 'pÃye«Æpapatsyate. tat kiæ manyase? subhÆte api tv a«Âamako và srotaÃpanno và sak­dÃgÃmi và anÃgÃmi vÃrhan và pratyekabuddho và niyato 'pÃye«Æpapatsyante. subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: evam eva subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo 'pÃye«Æpapatsyate naitat sthÃnaæ vidyate. tat kasya heto÷? tathà hi ya÷ puna÷ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ prathamacittotpÃdam upÃdÃya dÃnaæ dadÃti ÓÅlaæ rak«ati k«Ãntiæ saæpÃdayati vÅryam Ãrabhate dhyÃnaæ samÃpadyate praj¤Ãæ bhÃvayati, maitrÅæ karuïÃæ muditÃm upek«Ãæ sattve«u bhÃvayati, sarvÃn akuÓalÃn dharmÃn prahÃya ti«Âhati, so 'pÃye«Æpapatsyate nedaæ sthÃnaæ vidyate, dÅrghÃyu«ke«u và deve«Æpapatsyate nedaæ sthÃnaæ vidyate, yatrÃpacÃra÷ kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ pratyante«u và janapade«Æpatsyate nedaæ sthÃnaæ vidyate, mithyÃd­«Âike«u và kule«Æpapadyate nedaæ sthÃnaæ vidyate, tatra copapatsyate yatra na buddhaÓabdo na dharmaÓabdo na saæghaÓabda÷ Óruyate nedaæ sthÃnaæ vidyate, akriyÃd­«Âike«u và kule«Æpapatsyate nedaæ sthÃnaæ vidyate, api tu khalu subhÆte prathamacittotpÃdiko bodhisattvo mahÃsattvo 'nuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau saæprasthito 'dhyÃÓayena daÓÃkuÓalÃn karmapathÃn adhyÃpadyeta nedaæ sthÃnaæ vidyate. evam ukte Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavan bodhisattvo mahÃsattva evaæ kuÓaladharmasamanvÃgato yad uta nÃpratirÆpe«u sthÃne«Æpapatsyate, tat kiæ tathÃgatenÃtmanà jÃtakÃni nirdi«ÂÃni, ime puna÷ kuÓalà dharmÃ÷ kvagatÃ÷? evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: na puna÷ suhbÆte bodhisattvo mahÃsattvo 'saæcintyatam ÃtmabhÃvaæ parig­hïÃti, #<(PSP_6-8:132)># yenÃtmabhÃvena sattvÃnÃm artha÷ kartavya÷ tam ÃtmabhÃvaæ sattvÃnÃm arthÃya pratig­hïÃti, kiæ puna÷ subhÆte 'sty etad arhata÷ pratyekabuddhasya và upÃyakauÓalyaæ yenopÃyakauÓalyena samanvÃgatas tiryagyonÃv upapanna÷ syÃt. subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: tathÃgatasya tad upÃyakauÓalyam asti yena tatropapanna÷ syÃd, ye ca tatra vadhÃya parÃkramante tÃn anuttarÃyÃæ k«Ãntau samÃdÃpayati vinaye prati«ÂhÃpayati te«Ãm eva cÃrthe ÃtmÃnaæ parityajayati, na ca te«Ãæ sattvÃnÃæ viheÂhanà bhavati, tad anena te suhbÆte paryÃyenaivaæ veditavyaæ tathà bodhisattvo mahÃsattva÷ sattvÃnÃm arthÃya mahÃkaruïÃæ paripÆrayamÃïo 'nuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau tiryagyonau vartate. evam ukte Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: katame«u bhagavan kuÓaladharme«u sthitvà bodhisattvo mahÃsattva imam evaærÆpam ÃtmabhÃvaæ parig­hïÃti? evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: sarvan tat subhÆte kuÓalaæ karma yad bodhisattvena mahÃsattvena paripÆrayitavyaæ, sarvakuÓaladharmaparipÆrir anuttarà samyaksaæbodhis tena bodhisattvena mahÃsattvena prathamacittotpÃdam upÃdÃya yÃvad bodhimaï¬ani«aïïena na kaÓcid dharmo yo na paripÆrayitavyo yena paripÆritenÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyeta, tad bodhisattvena mahÃsattvena prathamacittotpÃdam upÃdÃya sarvakuÓaladharmaparipÆryai Óik«itavayaæ yatra Óik«itvà sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpsyati sarvavÃsanÃnusaædhiæ prahÃsyati. evam ukte Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: kathaæ punar bhagavan bodhisattvo mahÃsattvo yÃvac chukladharmasamanvÃgata ÃryeïÃnÃsraveïa dharmeïÃpÃye«Æpapadyate tiryagyonau vÃ? bhagavÃn Ãha: kiæ puna÷ subhÆte tathÃgata Ãryo 'nÃsrava÷? subhÆtir Ãha: Ãryo bhagavann anÃsrava÷. bhagavÃn Ãha: kiæ punas tathÃgatas tiryagyonigataæ prÃïinam ÃtmÃnam abhinirmiïoti, yad abhinirmÃya buddhak­tyaæ kuryÃt? subhÆtir Ãha: kuryÃd bhagavan kuryÃt sugata. bhagavÃn Ãha: kiæ punas tathÃgatas tiryag bhavati? #<(PSP_6-8:133)># subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: kiæ punas tiryagyoner du÷khaæ pratyanubhavati? subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: evam etat subhÆte evam etat, bodhisattvo mahÃsattva ÃryeïÃnÃÓraveïa dharmeïa samanvagata÷ sa¤cintya tathÃrÆpam ÃtmabhÃvaæ parig­hïÃti, yenÃtmabhÃvena samanvÃgatam anyÃn paripÃcayed yathà tathÃgata÷. subhÆtir Ãha: kiæ punar bhagavaæs tathÃgatas tan nirmitam abhinirmiïoti, yad abhinirmÃya karma kÃrayati, yena karmaïà pare«Ãæ prÅtir jÃyate? bhagavÃn Ãha: evam etat subhÆte evam etat, bodhisattvo mahÃsattva ÃryeïÃnÃsraveïa dharmeïa samanvÃgatas tat tathÃrÆpam ÃtmabhÃvaæ parig­hïÃti, yenÃtmabhÃvena samanvÃgata÷ sattvÃnÃæ k­tyaæ karoti, na ca tathÃrÆpÃæ vedanÃæ pratyanubhavati. subhÆtir Ãha: na hi bhagavan du«khà apÃyÃ? bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte mÃyÃkÃrà mÃyÃæ darÓayati, hastivigrahaæ vÃÓvavigrahaæ và balÅvardavigrahaæ vÃnyÃn và vividhÃn prÃïakajÃtÃn darÓayaty api tu sa hastÅ và bhavati, aÓvo và balÅvardavigraho vÃnye và vividhÃ÷ prÃïakajÃtà bhavanti. subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: evam etat subhÆte evam etat, bodhisattvo mahÃsattva ÃryeïÃnÃsraveïa dharmeïa samanvÃgata÷ sa¤cintya tathÃrÆpam ÃtmabhÃvaæ parig­hïÃti yenÃtmabhÃveïa samanvÃgata÷ sattvÃnÃæ k­tyaæ karoti, na ca tathÃrÆpÃæ vedanÃæ pratyanubhavati. subhÆtir Ãha: mahopÃyakuÓalo bodhisattvo mahÃsattvo yo nÃma bhagavann ÃryeïÃnÃsraveïa dharmeïa samanvÃgato yena yena hy ÃtmabhÃvena Óakyate sattvÃnÃm artha÷ kartun taæ tam evÃtmabhÃvaæ parig­hïÃti. iti samyaksaæbodhipratiniyamaniveÓanakarma katame«u bhagavan Óukle«u dharme«u sthitvà idam evaærÆpam upÃyakauÓalyaæ karoti yena tair na lipyate? bhagavÃn Ãha: praj¤ÃpÃramitÃyÃæ subhÆte sthitvà bodhisattvo #<(PSP_6-8:134)># mahÃsattva evaærÆpeïopÃyakauÓalyena samÃnvagato bhavati, yenopÃyakauÓalyena samanvÃgata÷ pÆrvadak«iïapaÓcimottarasyÃm adhamÆrdhaæ vidik«u gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u sattvÃnÃæ k­tyaæ karoti, na tatra kvacit sp­Óyate. tat kasya heto÷? tathà hi bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvathaiva dharmÃn nopalabhate, yad và sp­Óyeta yena và sp­Óyeta yo và sp­Óyet. tat kasya heto÷? tathà hi sarva ete trayo dharmÃ÷ svabhÃvaÓÆnyÃ÷ tatra na ÓÆnyatayà ÓÆnyatà saæsp­Óyate naiva ÓÆnyatÃæ kaÓcit saæsp­Óati, nÃpi ÓÆnyatà saæsp­Óyate, tat kasya heto÷? tathà hi svabhÃvaÓÆnyatayà ÓÆnyatà nopalabhyate, iyaæ sÃnupalaæbhaÓÆnyatà yatra sthitvà bodhisattvo mahÃsattvo 'nuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyate. subhÆtir Ãha: kiæ punar bhagavan praj¤ÃpÃramitÃyÃm eva sthito nÃnye«u dharme«u? bhagavÃn Ãha: katamo và subhÆte dharmoe ya÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ nÃntargata÷? subhÆtir Ãha: yad bhagavan praj¤ÃpÃramitÃsvabhÃvena ÓÆnyÃ, tat kathaæ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ sarvadharmà antargatÃ÷, na hi bhagava¤ chÆnyatÃyÃæ kaÓcid dharmÃntargata÷? bhagavÃn Ãha: evam etat subhÆte evam etat, na puna÷ subhÆte sarvadharmÃ÷ sarvadharmai÷ ÓÆnyÃ÷, na ca sarvadharmÃ÷ ÓÆnyatÃyÃm antargatÃ÷. ity aprameyasattvÃrthaniveÓanakarma atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: kathaæ bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran sarvadharme ÓÆnyatÃyÃæ sthitvà abhij¤ÃpÃramitÃm abhinirharati, yÃsv abhij¤Ãsu sthitvà pÆrvasyÃn diÓi gaÇgÃnadÅ vÃlukopamÃn lokadhÃtÆn gacchati, te«u ca lokadhÃtu«u ye buddhà bhagavantas ti«Âhanti dhriyante yÃpayanti, tÃn paryupÃste dharma¤ ca Ó­ïoti te«u ca buddhe«u bhagavansu kuÓalamÆlÃny avaropayaty, evaæ dak«iïasyÃæ paÓcimÃyÃm uttarasyÃm adha Ærdhavaæ vidik«u gaÇgÃnadÅvÃlukopamÃn lokadhÃtÆn gacchati, te«u ca lokadhÃtu«u ye buddhà bhagavantas ti«Âhanti dhriyante yÃpayanti, tÃn paryupÃste dharma¤ ca Ó­ïoti te«u buddhe«u bhagavatsu kuÓalamÆlÃny avaropayati. #<(PSP_6-8:135)># evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran ye te pÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopamà lokadhÃtavas tÃn sarvÃn ÓÆnyÃn paÓyati, ye 'pi tatra buddhà bhagavantas ti«Âhanti dhriyante yÃpayanti te 'pi buddhà bhagavanta÷ svabhÃveïa ÓÆnyÃ, anyatra nÃmasaæketÃt praj¤Ãptim upÃdÃya nirdiÓyante, sà ca sarvà praj¤apti÷ svabhÃvena ÓÆnyÃ. yadi te lokadhÃtavo na svabhÃvena ÓÆnyà abhavi«yaæs, te 'pi buddhà bhagavanto na svabhÃvena ÓÆnyà abhavi«yaæs, te 'pi praj¤aptisamudÃcÃrà na svabhÃvena ÓÆnyà abhavi«yaæs, tatprÃdeÓikÅ ÓÆnyatÃbhavi«yad yasmÃt prÃdeÓikÅ ÓÆnyatà nopalabhyate tasmÃt sarvadharmà sarvadharmai÷ ÓÆnyÃ÷. atra bodhisattvo mahÃsattva upÃyakauÓalyena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann abhij¤ÃpÃramitÃm abhinirharati, yÃsv abhij¤Ãsu sthitvà divya¤ cak«ur abhinirharati, divyaæ Órotram ­ddhividhij¤Ãnaæ pÆrvanivÃsaæ cyutyupapattim abhinirharati. Ãbhir abhij¤Ãbhir bodhisattvena mahÃsattvena ÓakyÃnuttarÃæ samyaksaæbodhir abhisaæboddhuæ, yad iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasyÃbhij¤ÃpÃramitÃyÃæ bodhir antargatÃ, abhij¤Ãsu bodhir antargatà mÃrgayitavyÃyÃæ mÃrgayamÃïo divyena cak«u«Ã viÓuddhenÃtikrÃntamÃnu«yakeïÃtmanas tÃn kuÓalÃn dharmÃn paÓyati, parÃæÓ ca kuÓale«u dharme«u niyojayati, na ca kuÓale«u dharme«v abhinivek«yate. tat kasya heto÷? tathà hi te sarvakuÓalà dharmÃ÷ svabhÃvena ÓÆnyÃ÷, na ca ÓÆnyatà kvacid abhinivek«yate yad abhiniveÓam ÃsvÃdayi«yati ni÷svabhÃvaÓÆnyatÃ. tad bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran divyaæ cak«ur abhinirharati yena cak«u«Ã sarvadharmà ÓÆnyÃn paÓyati, tat punar bodhisattvo mahÃsattvas tÃn dharmÃn Ãgamya tat karmÃbhinirÆpayati, yayà karmÃbhiniruktyà sattvÃnÃn dharmaæ deÓayati na puna÷ sattvapraj¤aptim uplabhyate, ity anupalaæbhayogena bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃm abhij¤Ã abhinirharati, yÃsv abhij¤Ãsv abhij¤Ã karuïÃdharmÃ÷ kartavyÃs tÃn karoti. tad bodhisattvo mahÃsattvo divyena cak«u«Ã viÓuddhenÃtikrÃntamÃnu«yakeïa pÆrvasyÃæ diÓi dak«iïasyÃæ diÓi paÓcimÃyÃæ diÓy uttarasyÃæ diÓy adha ÆrdhvalokadhÃtu«u yÃvad vidik«u lokadhÃtu«u sattvÃn paÓyati, #<(PSP_6-8:136)># sa tatrarddhyà gatvà sattvÃnÃm arthaæ karoti, yadi và dÃnena yadi và ÓÅlena yadi và k«Ãntyà yadi và vÅryeïa yadi và dhyÃnena yadi và praj¤ayà yadi và saptatriæÓadbodhipak«yair dharmair yadi vÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhair yadi và ÓrÃvakapratyekabuddhadharmair yadi và bodhisattvadharmair yadi và buddhadharmais te«Ãæ sattvÃnÃæ k­tyaæ karoti. tatra ye sattvà matsariïas te«Ãm evaæ dharmaæ deÓayati, dadata dÃnan du«khaæ hi bho÷ puru«Ã dÃridryan na ca dÃridryeïa Óakyam Ãtmano 'rtha÷ kartuæ prÃg eva parasya, tasmÃd yÆyam Ãtmanà ca sukhino bhavi«yatha parÃæÓ ca sukhayi«yatha mà dÃridryeïÃnye«Ãæ mÃæsÃni khÃdayanto na mok«yatha tribhir apÃyai÷. ye du÷ÓÅlà sattvÃs te«Ãm evaæ dharmaæ deÓayati, du÷khaæ hi bho÷ puru«Ã dau÷ÓÅlyaæ na ca dau÷ÓÅlyena Óakyam Ãtmano 'tha÷ kartuæ prÃg eva parasya, dau÷ÓÅlyasya ca yo vipÃko narako và tiryagyonir và yamaloko và tatra yÆyaæ tri«v apÃye«u prapatità ÃtmÃnam eva na Óakyathoddhartuæ prÃg eva paraæ, tad bhavadbhir ekadauÓÅlyacittasyÃpy avakÃÓo na dÃtavya÷, mà paÓcÃt prabhÆtaæ kÃlaæ tapyata. ye sattvÃ÷ pratihatacittÃ÷ parasya caæ krudhyanti vyÃpadyante do«am utpÃdayatÃm e«Ãm evaæ dharmaæ deÓayati, mà bhavanto 'nyonyaæ k«ubhyathÃnyonyaæ vyÃpadyadhve mà do«am utpÃdayata k«ubdhacittasya hi na kaÓcit kuÓalo dharma ÃmukhÅ bhavati, tad bhavanto 'nyonyam evaæ k«ubdhacittà vyÃpannacittÃ÷ sthÃnam etad vidyate yan narakaæ và prapatathà tiryagyoniæ và yamalokaæ vÃ, tad bhavadbhir ekacittenÃpi na k«obdhavyaæ prÃg evÃnye«Ãæ cittÃnÃm avakÃÓo dÃtavya÷. ye kuÓÅdÃ÷ sattvÃs tÃn vÅrye niyojayati te«Ãm evaæ dharmaæ deÓyati, mà bhavanta÷ kauÓÅdyam Ãpadyadhvaæ na kusÅdÃnÃæ hÅnavÅryÃïÃæ kÃcic chubhà prav­tti÷ sthÃnam etad vidyate yat kuÓÅdÃnÃn narako và tiryagyonir và yamaloko và tad bhavadbhir ekasyÃpi kuÓÅdacittasyÃvakÃÓo na dÃtavya÷ prÃg evÃnye«Ãæ cittÃnÃm. ye vik«iptacittÃ÷ sattvÃs tÃn sarvÃn dhyÃne niyojayati, te«Ãæ evaæ #<(PSP_6-8:137)># dharmaæ deÓayati, mà bhavanto mu«itasm­tayo vik«iptacittÃÓ ca bhavatan mu«itasm­tÅnÃm vik«iptacittÃnÃæ và kuÓalà dharmà bhavanti sthÃnam etad vidyate, yaæ mu«itasm­tÅnÃæ vik«iptacittÃnÃæ và narako và tiryagyonir và yamaloko và tad bhavadbhir ekasyÃpi vik«iptacittasyÃvakÃÓo na dÃtavya÷, prÃg evÃnyesä cittÃnÃm. ye du«praj¤Ã÷ sattvÃs tÃn sarvÃn praj¤ÃyÃæ niyojayati, te«Ãm evaæ dharmaæ deÓayati, mà yÆyaæ dau«praj¤acittam utpÃdayedhvaæ nÃpraj¤ÃnÃæ sugatigamanaæ bhavati sthÃnam etad vidyate yad du«praj¤ÃnÃæ narako và tiryagyonir và yamaloko vÃ, tad bhavadbhir ekacittotpÃdo 'pi praj¤Ãvirahito notpÃdayitavyaæ prÃg evÃnye«Ãæ cittotpÃdÃnÃm avakÃÓo dÃtavya÷. ye rÃgacaritÃ÷ sattvÃs tÃn ÓubhabhÃvanÃyÃæ niyojayati, ye mÃrge 'sthitÃ÷ sattvÃs tÃn mÃrge niyojayati yadi và ÓrÃvakamÃrge niyojayati, yadi và pratyekabuddhamÃrge niyojayati te«Ãm evaæ dharmaæ deÓayati, yatra bhavanto 'bhinivi«ÂÃt te dharmÃ÷ svabhÃvena ÓÆnyÃ÷, na svabhÃvena ÓÆnye«u dharme«u Óakyam abhinive«Âum anabhinivi«Âà ca ÓÆnyatÃ. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann abhij¤Ãsu sthitvà sattvÃnÃm upakÃraæ karoti. nÃsti sa subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo ya÷ Óakto 'bhij¤Ãsv asthitvà sattvÃnÃæ dharmadeÓanÃæ kartum, utpathaprasthitÃn và sattvÃn mÃrge 'vatÃrayituæ nedaæ sthÃnaæ vidyate. tadyathà subhÆte 'pak«a÷ pak«Å na Óaknoty ÃkÃÓe kramitum, evam eva subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo 'nÃgamyÃbhij¤Ã na Óaknoti sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayituæ, tasmÃt tarhi subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà abhij¤Ã abhinirhartavyÃ÷. sa imÃbhir abhij¤Ãbhir abhinirh­tÃbhir yad ÃkÃÇk«ati sattvÃnÃm arthaæ kartuæ tat kari«yati divyena cak«u«Ã viÓuddhenÃtikrÃntamÃnu«yakeïa gaÇgÃnadÅvÃlukopamÃn lokadhÃtÆn drak«yati tatra sattvà utpannÃs tÃn drak«yati, d­«Âvà ca tÃn satttvÃn ­ddhyà gatvà cetasaiva cittaæ praj¤Ãsyati, cittaæ j¤Ãtvà tathÃiva te«Ãæ dharmaæ deÓayi«yati, yadi và dÃnakathÃæ #<(PSP_6-8:138)># yadi và ÓÅlakathÃæ yadi và k«ÃntikathÃæ yadi và vÅryakathÃæ yadi và dhyÃnakathÃæ yadi và praj¤ÃkathÃæ yÃvan nirvÃïakathÃæ vÃ. sa divyena ÓrotradhÃtunà viÓuddhenÃtikrÃntamÃnu«yakeïobhau Óabdau Óro«yati mÃnu«ya¤ cÃmÃnu«ya¤ ca, tatra ye gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u buddhà bhagavanto dharmaæ deÓayati, tan divyena ÓrotradhÃtunà Órutvà tathÃivodgrahÅ«yati tathÃivodg­hya sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayati, dÃnakathÃæ và ÓÅlakathÃæ và k«ÃntikathÃæ và vÅryakathÃæ và dhyÃnakathÃæ và praj¤ÃkathÃæ và yÃvan nirvÃïakathÃæ vÃ. tasya ceta÷paryÃyaj¤Ãnaæ suviÓuddhaæ bhavi«yati sa tena ceta÷paryÃyaj¤Ãnena suviÓuddhena sattvÃnÃæ cittaæ praj¤Ãsyati, cittaæ j¤Ãtvà te«Ãæ tathÃiva dharmaæ deÓayi«yati, dÃnakathÃæ và ÓÅlakathÃæ và k«ÃntikathÃæ và vÅryakathÃæ và dhyÃnakathÃæ và praj¤ÃkathÃæ và yÃvan nirvÃïakathÃæ vÃ. so 'nekavidhaæ pÆrvanivÃsam anuspari«yati, apy Ãtmana÷ pare«Ãm api sa tena pÆrvanivÃsÃnusm­tij¤Ãnena evaæ j¤Ãsyati, evaænÃmÃni te 'bhÆvan pÆrvakÃs tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhÃ÷ saÓrÃvakasaæghÃs tatra ye sattvÃ÷ pÆrvanivÃsÃnusm­tyadhimuktikà bhavi«yanti tebhyas tathÃiva dharmaæ deÓayi«yati dÃnakathÃæ và ÓÅlakathÃæ và k«ÃntikathÃæ và vÅryakathÃæ và dhyÃnakathÃæ và praj¤ÃkathÃæ và yÃvan nirvÃïakathÃæ vÃ. so 'nekavividhayà ­ddhyà samanvÃgato gaÇgÃnadÅvÃlukopamÃn lokadhÃtÆn gatvà buddhÃn bhagavata÷ paryupÃste te«u ca buddhe«u bhagavatsu kuÓalamÆlÃny avaropayi«yati kuÓalamÆlÃny avaropya tad eva punar buddhak«etram Ãgami«yati, Ãgatya te«Ãæ sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayi«yati, dÃnakathÃæ và ÓÅlakathÃæ và k«ÃntikathÃæ và vÅryakathÃæ và dhyÃnakathÃæ và praj¤ÃkathÃæ và yÃvan nirvÃïakathÃæ vÃ. tasyÃsravak«ayaj¤ÃnasÃk«ÃtkriyÃbhij¤Ãj¤Ãnaæ supariÓuddhaæ bhavi«yati, sa tenÃsravak«ayaj¤ÃnasÃk«ÃtkriyÃbhij¤Ãj¤Ãnena suviÓuddhena sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayi«yati, dÃnakathÃæ và ÓÅlakathÃæ và k«ÃntikathÃæ và vÅryakathÃæ và dhyÃnakathÃæ và praj¤ÃkathÃæ và yÃvan #<(PSP_6-8:139)># nirvÃïakathÃæ vÃ. evaæ khalu subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà abhij¤Ã abhinirhartavyÃ÷. sa imÃbhir abhij¤Ãbhir nih­tÃbhir yaæ yam evÃkÃÇk«i«yaty ÃtmabhÃvaæ pratigrahÅtuæ taæ tam evÃtmabhÃvaæ pratigrahÅ«yati, na ca tena sukhena và du÷khena và sumanà và durmanà và bhavi«yati, naivÃsyÃnunaya pratighau bhavi«yatha÷. tadyathÃpi nÃma subhÆte buddhanirmita÷ puru«a÷ sarvak­tyÃni karoti, na ca tena sukhena và du«khena và lipyate. evaæ khalu subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratÃbhij¤Ãbhir vikrŬitavyam evaæ vikrŬaæ buddhak«etraæ ca pariÓodhayi«yati sattvÃn paripÃcayi«yati. evaæ khalu subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena pariÓuddhe«u buddhak«etre«u paripÃcite«u sattve«u ÓakyÃnuttarà samyaksaæbodhir abhisaæboddhum. tat kasya heto÷? nÃsti hi subhÆte aÇgahÃnir asya bodhisattvasya mahÃsattvasyÃnuttarÃyÃæ samyaksamodhau. iti buddhopasaækramaïopÃsanÃdiniveÓanakarma atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: katamÃni bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasya bodhyaÇgÃni yÃni bodhisattvo mahÃsattva÷ paripÆryÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyate? evam ukte bhÃgavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: sarve kuÓalà dharmÃ÷ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya bodhyaÇgÃni. subhÆtir Ãha: te punar bhagavan katame kuÓalà dharmà yai÷ kuÓalai÷ dharmair anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyate? evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: prathamacittotpÃdam upÃdÃya subhÆte dÃnapÃramità kuÓalo dharmas tatra ca yÃvikalpanà yad dÃnaæ na jÃnÃtÅdaæ dÃnaæ yasyÃrthe dÃtavyaæ yena dÃtavyaæ, te cÃsya trayo vikalpà na saævidyante svabhÃvaÓÆnyatÃm upÃdÃya, yayà pÃramitayÃtmanà ca tarati sattvÃæÓ ca saæsÃrÃd uttÃrayatÅme te kuÓalà dharmà bodhisattvasya mahÃsattvasyÃnuttarÃyai samyaksaæbodhaye #<(PSP_6-8:140)># mÃrga÷, yena mÃrgeïÃtÅtÃnÃgatapratyutpannà bodhisattvà mahÃsattvÃs tÅrïÃs taranti tari«yanti ca. evaæ ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramità praj¤ÃpÃramità kuÓalà dharmÃs tatra ca yÃvikalpanÃ, yat praj¤Ãæ na jÃnÃtÅyaæ praj¤Ã yasyÃrthe bhÃvayitavyà yena bhÃvayitavyÃ, te cÃsya trayo vikalpà na saævidyante svabhÃvaÓÆnyatÃm upÃdÃya yayà praj¤ÃpÃramitayÃ, Ãtmanà ca tarati sattvÃæÓ ca saæsÃrÃd uttÃrayatÅme te kuÓalà dharmà bodhisattvasya mahÃsattvasyÃnuttarÃyai samyaksaæbodhaye mÃrga÷, yena mÃrgeïÃtÅtÃnÃgatapratyutpannà bodhisattvÃs tÅrïÃs taranti tari«yanti ca. evaæ catvÃri dhyÃnÃni catvÃry apramÃïÃni catasra ÃrÆpyasamÃpattayaÓ catvÃri sm­tyupasthÃnÃni catvÃri samyakprahÃïÃni catvÃra ­ddhipÃdÃ÷ pa¤cendriyÃni pa¤cabalÃni saptabodhyaÇgÃni, ÃryëÂÃÇgo mÃrga÷ sarvaÓÆnyatÃ÷, a«Âavimok«anavÃnupÆrvavihÃrasamÃpattaya÷ sarvadhÃraïÅmukhÃni sarvasamÃdhaya÷ ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃni pa¤cÃbhij¤Ã daÓatathÃgatabalÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà bodhisattvasya mahÃsattvasya kuÓalà dharmÃs te«u cÃvikalpanà yad buddhadharmÃn na jÃnÃtÅme buddhadharmà yasyÃrthe bhÃvayitavyà yena bhÃvayitavyÃs te cÃsya trayo vikalpà na saævidyante svabhÃvaÓÆnyatÃm upÃdÃya yair buddhadharmair Ãtmanà ca tarati sattvÃæÓ ca saæsÃrÃd uttÃrayatÅme te kuÓalà dharmà bodhisattvasya mahÃsatttvasyÃnuttarÃyai samyaksaæbodhaye mÃrga÷, yena mÃrgeïÃtÅtÃnÃgatapratyutpannà bodhisattvà mahÃsattvÃs tÅrïÃs taranti ca tari«yanti ca, yÃvanta÷ subhÆte kecid bodhaye mÃrgÃs tÃn kuÓalÃn dharmÃn bodhisattvena mahÃsattvena paripÆrya sarvÃkÃraj¤atÃnuprÃptavyà sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpya dharmacakraæ pravartayitavyam. iti bodhyaÇganiveÓanakarma atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavann ime dharmà bodhisattvadharmÃ÷, buddhadharmÃ÷ puna÷ katame? evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: yat punar Ãyu«mÃn subhÆtir evam Ãha, yadÅme dharmà bodhisattvadharmà buddhadharmÃ÷ puna÷ katame? eta eva subhÆte buddhadharmà yad #<(PSP_6-8:141)># ebhir dharmai÷ sarvÃkÃraj¤atÃm abhisaæbudhyate tasya sarvÃkÃraj¤atÃprÃptasya sarvavÃsanÃnusaædhi÷ prahÅyate, tÃæ bodhisattvo mahÃsattvo 'bhisaæbudhyate tathÃgatenÃrhatà samyaksaæbuddhena sarvadharmà ekak«aïasamÃyuktayà praj¤ayà abhisaæbuddhà ayaæ viÓeso bodhisattvasya mahÃsattvasya ca tathÃgatasyÃrhata÷ samyaksaæbuddhasya. tad yathÃpi nÃma subhÆte anya eva pratipannako 'nya÷ phalastha÷, na ca tÃv ubhÃv api nÃgrapudgalau, evam eva subhÆte bodhisattvà mahÃsattva ÃnantaryamÃrgapratipannakas tathÃgata÷ punar arhan samyaksaæbuddha÷ sarvadharme«v anÃvaraïaj¤ÃnaprÃpta÷, ayaæ subhÆte viÓe«o bodhisattvasya mahÃsattvasya ca tathÃgatasyÃrhata÷ samyaksaæbuddhasya. evam ukte Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavann ime dharmÃ÷ svalak«aïaÓÆnyÃs tat kathaæ svalak«aïaÓÆnye«u dharme«u viÓe«o và nÃnÃkaraïaæ vopalabhyate? ayaæ nairayiko 'yaæ tairyagyoniko 'yaæ yÃmalaukiko 'yaæ devo 'yaæ manu«yo 'yaæ gotrabhÆmir ayam a«Âamako 'yaæ srotaÃpanno 'yaæ sak­dÃgÃmy ayam anÃgÃmy ayam arhann ayaæ pratyekabuddho 'yaæ bodhisattvo 'yaæ tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddha iti, yathaiva bhagavann ime pudgalà nopalabhyante tathÃiva bhagavan karma nopalabhyate, yathaiva bhagavan karma nopalabhyate tathÃiva vipÃko nopalabhyate. evam ukte bhagavÃn Ãyu«maïtaæ subhÆtim etad avocat: evam etat subhÆte evam etat, yathà vadasi svalak«aïaÓÆnye«u dharme«u na karma na vipÃka upalabhyate, ye svalak«aïaÓÆnyÃn dharmÃn sattvà nÃbhijÃnanti te karmÃbhisaækurvanti duÓcaritaæ và sucaritaæ và sÃsravaæ vÃnÃsravaæ vÃ, te duÓcaritena karmaïà tri«v apÃye«u prapatanti, narake«u và tiryagyonau và yamaloke vÃ, sucaritena devamanu«ye«Æpapadyante, anÃcchedya rÆpadhÃtau copapadyante, tad bodhisatttvo mahÃsattvo dÃnapÃramitÃyÃæ caran, ÓÅlapÃramitÃyÃæ caran, k«ÃntipÃramitÃyÃæ caran, vÅryapÃramitÃyÃæ caran, dhyÃnapÃramitÃyÃæ caran, praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran, upÃyapÃramitÃyÃæ caran, praïidhÃnapÃramitÃyÃæ caran, balapÃramitÃyÃæ caran, j¤ÃnapÃramitÃyÃæ caran, adhyÃtmaÓÆnyatÃyÃæ #<(PSP_6-8:142)># caran, bahirdhÃÓÆnyatÃyÃæ caran, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃyÃæ caran, yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyÃæ caran, sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrge«u caran, ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhe«u caran, ÓÆnyatÃnimittÃpraïihite«u caran, pa¤casv abhij¤Ãsu caran, daÓasu bodhisattvabhÆmi«u caran, daÓasu tathÃgatabale«u caran, catur«u vaiÓÃradye«u caran, catas­«u pratisaævitsu caran, a«ÂÃdaÓasv Ãveïike«u buddhadharme«u carann acchidracÃrÅmÃn bodhisattvadharmÃn utpÃdayati yÃnutpÃdya bodhyaÇgaparivÃrasahagataæ vajropamaæ samÃdhiæ samÃpanno 'nutttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyate, abhisaæbudhya sattvÃnÃm arthaæ karoti, yenÃrthena k­tena na punar vipraïasyanti yena vipraïÃÓeïa pa¤cagatike saæsÃre prapateyu÷. evam ukte Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: kiæ punar bhagavatÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhya pa¤cagatika÷ saæsÃra upalabdha÷? bhagavÃn Ãha: na subhÆte. subhÆtir Ãha: kiæ punar bhagavatà k­«ïÃæ và Óuklaæ và karmopalabdham? bhagavÃn Ãha: na subhÆte. subhÆtir Ãha: yadi nopalabdhaæ kuto narakas tiryagyonir yamaloka÷ praj¤apto devamanu«yÃ÷ praj¤aptÃ÷, srotaÃpannÃ÷ sak­dÃgÃmino 'nÃgÃmino 'rhanta÷ pratyekabuddhÃ÷ praj¤aptÃ÷, bodhisattvo mahÃsattvas tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddha÷ praj¤apta÷? bhagavÃn Ãha: kiæ puna÷ subhÆte ete sattvà jÃnanti svalak«aïaÓÆnyÃ÷ sarvadharmà iti? subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: yadi subhÆte sattvà evaæ jÃnÅyu÷ svalak«aïaÓÆnyÃ÷ sarvadharmà iti, na bodhisattvo 'nuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau prati«ÂhetÃnuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau sthitvà na sattvÃn mocayet, tribhyo 'pÃyebhyo yÃvat pa¤cagatikÃt saæsÃrÃd, yasmÃt tarhi subhÆte #<(PSP_6-8:143)># sattvà na jÃnanti svalak«aïaÓÆnyÃn dharmÃæs te 'j¤atà na parimucyante pa¤cagatikÃt saæsÃrÃt, tad bodhisattvo mahÃsattvas te«Ãæ buddhÃnÃæ bhagavatÃm antike Órutvà svalak«aïaÓÆnyÃn sarvadharmÃn anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau prati«Âhet, ime dharmÃs tathà na saævidyante yathà bÃlap­thagjanà abhinivi«ÂhÃs te sattvà asato 'saævidyamÃnÃæ dharmÃn svayam eva vikalpayanty upalabhante vÃsattve sattvasaæj¤ino 'rÆpe rÆpasaæj¤ino 'vedanÃyÃæ vedanÃsaæj¤ino 'saæj¤ÃyÃæ saæj¤Ãsaæj¤ino 'saæskÃre«u saæskÃrasaæj¤ino 'vij¤Ã¤e vij¤Ãnasaæj¤ino 'skandhe«u skandhasaæj¤mo 'dhÃtu«u dhÃtusaæj¤ino 'nÃyatane«v Ãyatanasaæj¤ino 'pratÅtyasamutpÃde pratÅtyasamutpÃdasaæj¤mo 'pratÅtyasamutpanne«u dharme«u pratÅtyasamutpannadharmasaæj¤ino 'pratÅtyasamutpÃdÃÇge pratÅtyasamutpÃdÃÇgasaæj¤ino 'lokottare«u lokottarasaæj¤ino 'sÃsrave«u sÃsravasaæj¤ina÷, nÃnÃsrave«v anÃsravasaæj¤ino 'saæsk­te«u dharme«u saæsk­tadharmasaæj¤ina÷, saæsk­te«u dharme«u asaæsk­tadharmasaæj¤ina÷, asaævidyamÃnÃnÃæ viparyÃse 'viparyastacittÃ÷ kÃyena vÃcà manasà ca karmÃbhisaæskurvanti, te pa¤cagatikÃt saæsÃrÃd na parimucyante, tad bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃrmitÃyÃæ caran sarvÃn antargatÃn kuÓalÃn dharmÃn k­tvà bodhisattvacaryÃæ carati, yayà caryayà carann anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyate. iti karmaphalasaæbandho vipraïÃsaniveÓanakarma anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhya du«kha¤ ca du«khasamudayaæ ca du«khanirodha¤ ca du÷khanirodhagÃminŤ ca pratipadam ÃkhyÃti deÓayati prakÃÓayati viv­ïoti vibhajati praj¤Ãpayati prati«ÂhÃpayati, e«u catur«v Ãryasatye«u sarvÃntargatÃ÷ kuÓalà dharmà ye kecid bodhipak«yà dharmà yair bodhipÃk«ikair dharmais trayÃïÃæ ratnÃnÃæ vyavasthÃnaæ bhavi«yati, katame«Ãæ trayÃïÃm? buddharatnasya dharmaratnasya saægharatnasya, ete«Ãæ trayÃïÃæ ratnÃnÃæ prÃdurbhÃvÃt sattvÃ÷ parimucyante pa¤cagatikÃt saæsÃrÃt. atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: kiæ punar bhagavan du÷khaj¤Ãnena parinirvÃnti, atha du«khena parinirvÃnti? utÃho samudayaj¤Ãnena parinirvÃnti, atha samudayena parinirvÃnti? utÃho #<(PSP_6-8:144)># nirodhaj¤Ãnena parinirvÃnti, atha nirodhena parinirvÃnti? utÃho mÃrgaj¤Ãnena parinirvÃnti, atha mÃrgeïa parinirvÃnti? evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: na subhÆte du«khaj¤Ãnena parinirvÃnti na du«khena, na samudayaj¤Ãnena na samudayena, na nirodhaj¤Ãnena na nirodhena, na mÃrgaj¤Ãnena parinirvÃnti na mÃrgeïa, yà puna÷ subhÆte caturïÃm ÃryasatyÃnÃæ samatà tat parinirvÃïam uktaæ mayÃ, na punar du÷khena parinirvÃnti na du«khaj¤Ãnena, na samudayena na samudayaj¤Ãnena, na nirodhena na nirodhaj¤Ãnena, na mÃrgeïa parinirvÃnti na mÃrgaj¤Ãnena. atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: katamà bhagavan caturïÃm ÃryasatyÃnÃæ samatÃ? bhagavÃn Ãha: yatra subhÆte na du«khan na du«khaj¤Ãnaæ, yatra na samudayo na samudayaj¤Ãnaæ, yatra na nirodho na nirodhaj¤Ãnaæ, yatra na mÃrgo na mÃrgaj¤Ãnam, api tu khalu subhÆte yà e«Ãæ caturïÃm ÃryasatyÃïÃæ tathatÃvitathatÃnanyatathatà dharmatà dharmadhÃtur dharmasthitità dharmaniyÃmatà yasyotpÃdÃd và tathÃgatÃnÃm anutpÃdÃd và tathÃgatÃnÃæ sthitaivai«Ã dharmÃïÃæ dharmatà dharmÃdhÃtur yÃsaæpramo«adharmatÃyai aparihÃïadharmatÃyai saæpravartate, tÃæ bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran satyÃnubodhaye carati, yathà satyÃnubodhaye carati, yathà satyÃny anubodhavyÃni. evam ukte Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: kathaæ punar bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran satyÃnubodhaye carati, yathà caran satyÃny anubudhyate, abhisaæbudhya tathatvÃya pratipadyate, yathà pratipadyamÃno na ÓrÃvakabhÆmiæ patati na pratyekabuddhabhÆmiæ patati bodhisattvaniyÃmam avakrÃmati. evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: na so dharmo yasyÃntaæ paÓyati, tathà ca paÓyati yathà na ka¤cid dharmam upalabhate, anupalaæbhamÃna÷ sarvadharmà ÓÆnyà iti paÓyati, satyaparyÃpannÃæ #<(PSP_6-8:145)># và asatyaparyÃpannÃæ và taæ sarve Óunyà iti paÓyati, sa evaæ paÓyann avakrÃntaniyÃmo bodhisattvo mahÃsattvo gotrabhÆmau sthito bhavati, tasya gotrabhÆmau sthitasya na mÆrdhavinipÃto bhavati yena mÆrdhavinipÃtena ÓrÃvakabhÆmiæ và pratyekabuddhabhÆmiæ và patet, sa iha gotrabhÆmau sthitvà catvÃri dhyÃnÃny utpÃdayati, catvÃry apramÃïÃni catasra ÃrÆpyasamÃpattÅr utpÃdayati, sa iha ÓamathabhÆmau sthitvà sarvadharmÃn pravicinoti, catvÃry ÃryasatyÃny anubudhyate, sa du÷kha¤ ca parijÃnÃti na ca du«khÃrambaïaæ cittam utpÃdayati, samudaya¤ ca prajahÃti na ca samudayÃrambaïaæ cittam utpÃdayati, nirodha¤ ca sÃk«Ãtkaroti na ca nirodhÃrambaïaæ cittam utpÃdayati, mÃrga¤ ca bhÃvayati na ca mÃrgÃrambaïaæ cittam utpÃdayati, anyatra bodhinimnena cittena bodhipraveÓena bodhiprÃgbhÃreïa cittena sarvadharmÃn yathÃvat paÓyati. subhÆtir Ãha: kathaæ bhagavan sarvadharmÃn yathÃvat paÓyati? bhagavÃn Ãha: sarvadharmÃn ÓÆnyÃn paÓyati. subhÆtir Ãha: kathaæ bhagavan sarvadharmÃn ÓÆnyÃn paÓyati? bhagavÃn Ãha: yad uta svalak«aïaÓÆnyÃn sarvadharmÃn paÓyati, yo 'nayaivaærÆpayà vipaÓyanayà sarvadharmÃ÷ ÓÆnyà iti paÓyati, na ca kasyacid dharmasya svabhÃvaæ paÓyati, yatra svabhÃve sthitvÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyate. subhÆtir Ãha: evaæ sati bhagavann abhÃvasvabhÃvà bodhi÷. bhagavÃn Ãha: evam etat subhÆte evam etad, yathà vadasi, abhÃvasvabhÃvà subhÆte bodhi÷, sà na buddhena k­tà na pratyekabuddhena nÃrhatà nÃpi tair bodhisattvair mahÃsattvair ya iha samÃdhau caranty anyatra sattvà na jÃnanti na paÓyanti, tad bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann upÃyakauÓalyena sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayati. iti satyadarÓanaviveÓanakarma atha khalu maitreyo bodhisattvo mahÃsattvo bhagavantam etad avocat: yadi bhagavann abhÃvasvabhÃvÃ÷ sarvadharmÃs tadà bhagavan praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà bodhisattvena mahÃsattvena bodhisattvaÓik«ÃyÃæ #<(PSP_6-8:146)># Óik«itukÃmena rÆpe kathaæ Óik«itavyaæ? vedanÃyÃæ saæj¤ÃyÃæ saæskÃre«u vij¤Ãne kathaæ Óik«itavyam? cak«urÃyatane ÓrotrÃyatane ghrÃïÃyatane jihvÃyatane kÃyÃyatane manaÃyatane kathaæ Óik«itavyam? rÆpÃyatane ÓabdÃyatane gandhÃyatane rasÃyatane spra«ÂavyÃyatane dharmÃyatane kathaæ Óik«itavyam? cak«urdhÃtau rÆpadhÃtau cak«urvij¤ÃnadhÃtau, ÓrotradhÃtau ÓabdadhÃtau Órotravij¤ÃnadhÃtau, ghrÃïadhÃtau gandhadhÃtau ghrÃïavij¤ÃnadhÃtau, jihvÃdhÃtau rasadhÃtau jihvÃvij¤ÃnadhÃtau, kÃyadhÃtau spra«ÂavyadhÃtau kÃyavij¤ÃnadhÃtau, manodhÃtau dharmadhÃtau manovij¤ÃnadhÃtau kathaæ Óik«itavyam? cak«u÷saæsparÓÃyatane ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyamana÷saæsparÓÃyatane kathaæ Óik«itavyam? avidyÃyÃæ saæskÃre«u vij¤Ãne nÃmarÆpe «a¬Ãyatane sparÓe vedanÃyÃæ t­«ïÃyÃm upÃdÃne bhave jÃtau jarÃmaraïe kathaæ Óik«itavyam? du«khasatye samudayasatye nirodhasatye mÃrgasatye kathaæ Óik«itavyam? rÆpi«u dharme«v arÆpi«u sanidarÓane«v anidarÓane«u sapratighe«v apratighe«u saæsk­te«v asaæsk­te«u sÃsrave«v anÃsrave«u sÃvadye«v anavadye«u hÅne«u praïÅte«v adhyÃtmike«u và bÃhye«u và d­«ÂaÓrutamatavij¤Ãte«v atÅtÃnÃgatapratyutpanne«u kuÓalÃkuÓalavyÃk­tÃvyÃk­te«u kÃmapratisaæyukte«u rÆpapratisaæyukte«v ÃrÆpyapratisaæyukte«u Óaik«e«v aÓaik«e«u naivaÓaik«anÃÓaik«e«u kathaæ Óik«itavyam? rÃge pratighe mÃne 'vidyÃyÃæ d­«Âau vicikitsÃyÃæ kathaæ Óik«itavyam? mÃtsarye dÃne dau÷ÓÅlye ÓÅle vyÃpÃde k«Ãntau kauÓÅdye vÅrye vik«epe dhyÃne dau«praj¤e praj¤ÃyÃæ kathaæ Óik«itavyam? vikalpe ÓÆnyatÃyÃæ nimitte Ãnimitte mithyÃpraïihite samyakpraïihite, Óubhe 'Óubhe dharme kathaæ Óik«itavyam? kleÓe kleÓaprahÃïe saækleÓe vyavadÃne saæsÃre nirvÃïe dhÃtau kathaæ Óik«itavyam? buddhadharme«u kathaæ Óik«itavyam? evam ukte bhagavÃn maitreyaæ bodhisattvaæ mahÃsattvam evam Ãha: praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà maitreya bodhisattvena mahÃsattvena bodhisattvaÓik«ÃyÃæ Óik«itukÃmena, nÃmamÃtrakaæ rÆpam iti Óik«itavyaæ, nÃmamÃtraæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ nÃmamÃtraæ yÃvad #<(PSP_6-8:147)># buddhadharmà iti Óik«itavyam. atha maitreyo bodhisattvo mahÃsattvo bhagavantam etad avocat: yadà bhagavan savastukam idaæ nÃmadheyam upalabhyate, yad idaæ rÆpam iti, savastukam idaæ nÃmadheyam upalabhyate yad idaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ, savastukam idaæ nÃmadheyam upalabhyate yad idaæ yÃvad buddhadharmà iti, yad uta saæskÃranimittam upÃdÃya, tadà kathaæ bodhisattvena mahÃsattvena nÃmamÃtrakaæ rÆpam iti Óik«itavyaæ, nÃmamÃtraæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ nÃmamÃtraæ yÃvad buddhadharmà iti Óik«itavyam, athÃvastukam evaæ sati tasya nÃmnas tad api nÃmamÃtraæ na prayujyate yad idaæ rÆpam iti nÃmamÃtraæ na prayujyate yad idaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ, yÃvad buddhadharmà iti nÃmamÃtraæ na prayujyate. evam ukte bhagavÃn maitreyaæ bodhisattvaæ mahÃsattvam etad avocat: Ãgantukam etan nÃmadheyaæ prak«iptaæ tasmin saæskÃranimitte vastÆni yad idaæ rÆpam iti, Ãgantukam etan nÃmadheyaæ prak«iptaæ yad idaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnam, Ãgantukam etan nÃmadheyaæ prak«iptaæ yad idaæ yÃvad budhadharmà iti, yataÓ ca maitreya tena saæskÃranimittena vastÆni rÆpam ity etasmin nÃmni rÆpam iti saæpratyayo bhavati, pratyayÃgama÷ pratisaævedana÷, tena ca maitreya paryÃyeïaivaæ veditavyaæ, Ãgantukam etan nÃmadheyaæ prak«iptaæ tasmin saæskÃranimitte vastÆni yad idaæ rÆpam iti, yad idaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ yad idaæ yÃvad buddhadharmà iti, tat kiæ manyase? maitreya syÃd ihaikatyasya tasminn eva saæskÃranimitte vastÆni saæj¤Ã và praj¤aptir và nÃma vÃnuvyavahÃro vÃbhiniveÓo vÃ. [maitreya] Ãha: evaæ bhagavan. [bhagavÃn Ãha:] tad anenÃpi te maitreya paryÃyeïaivaæ veditavyaæ, Ãgantukam ekam etan nÃmadheyaæ prak«iptaæ tasmin saæskÃranimitte vastÆni yad idaæ rÆpam iti, yad idaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ yad idaæ yÃvad buddhadharmà iti. atha khalu maitreyo bodhisattvo mahÃsattvo bhagavantam etad avocat: #<(PSP_6-8:148)># evaæ sati bhagavann upalabdha eva bhavati rÆpasya svabhÃvo yat tat saæskÃranimittaæ vastu, yad upÃdÃya nÃma saæj¤Ã praj¤aptir anuvyavahÃro bhavati, yad idaæ rÆpam iti yad idaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ yad idaæ yÃvad buddhadharmà iti. evam ukte bhagavÃn maitreyaæ bodhisattvaæ mahÃsattvam evam Ãha: saæskÃranimitte vastÆni nÃma saæj¤Ã praj¤aptir anuvyavahÃro rÆpam iti, tat kiæ manyase? maitreya svabhÃvo và sa rÆpasya praj¤aptimÃtraæ veti. [maitreya] Ãha: praj¤aptimÃtraæ bhagavan yad idaæ praj¤aptimÃtram. bhagavÃn Ãha: tat kathaæ maitreya tavaivaæ bhavaty upalabdha evaæ bhavati rÆpasya svabhÃva iti, yat tat saæskÃranimittavastu yad upÃdÃya nÃma saæj¤Ã praj¤aptir anuvyavahÃro bhavati, yad idaæ rÆpam iti, yad idaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ yad idaæ yÃvad buddhadharmà iti. tat kiæ manyase? maitreya svabhÃvo và sa vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ vij¤Ãnasya yÃvad buddhadharmÃïÃæ praj¤aptimÃtraæ veti. [maitreya] Ãha: praj¤aptimÃtraæ bhagavan yad idaæ praj¤aptimÃtram. bhagavÃn Ãha: tat kathaæ maitreya tavaivaæ bhavaty upalabdha evaæ bhavati vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ vij¤Ãnasya yÃvad buddhadharmÃïÃæ svabhÃva iti? maitreya Ãha: saced bhagavan nÃmasaæj¤Ãsaæketapraj¤aptivyavahÃramÃtratvaæ rÆpaæ, saced bhagavan nÃmasaæj¤Ãsaæketapraj¤aptivyavahÃramÃtratvaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ yÃvad buddhadharmà iti, tad evaæ sati na tÆpalabdha eva svabhÃvo bhavati, rÆpasya yad idan nÃmasaæj¤Ãsaæketapraj¤aptivyavahÃramÃtratvam iti, tad evaæ sati na tÆpalabdha eva svabhÃvo bhavati, vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ vij¤Ãnasya yÃvad buddhadharmÃïÃæ, yad idaæ nÃmasaæj¤Ãsaæketapraj¤aptivyavahÃramÃtratvam iti. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? maitreya yad rÆpam iti nÃmasaæj¤Ãsaæketapraj¤aptivyavahÃramÃtratvaæ, yad vedaneti saæj¤eti saæskÃrà #<(PSP_6-8:149)># iti vij¤Ãnam iti yÃvad buddhadharmà iti, nÃmasaæj¤Ãsaæketapraj¤aptivyavahÃramÃtratvam api nu tasyotpÃdo và praj¤Ãyate vyayo và saækleÓo và vyavadÃnaæ vÃ. [maitreya] Ãha: no hÅdaæ bhagavan. [bhagavÃn Ãha:] tat kutas tavaivaæ bhavati maitreya upalabdha eva svabhÃvo bhavati rÆpasya vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ vij¤Ãnasya yÃvad buddhadharmÃïÃm iti peyÃlam? maitreya Ãha: kiæ punar bhagavan sarvaÓa÷ svalak«aïena nÃsty eva rÆpaæ, kiæ punar bhagavan sarvaÓa÷ svalak«aïena nÃsty eva vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ, na santy eva yÃvad buddhadharmÃ÷. bhagavÃn Ãha: nÃhaæ maitreya sarvaÓa÷ svalak«aïena rÆpan nÃstÅti vadÃmi, nÃhaæ maitreya sarvaÓa÷ svalak«aïena vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ yÃvad buddhadharmà na santÅti vadÃmi. maitreya Ãha: kathaæ bhagavan rÆpam asti? kathaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ yÃvad buddhadharmÃ÷ santi? bhagavÃn Ãha: lokasaæketavyavahÃrato maitreya rÆpam asti na tu paramÃrthato lokasaæketavyavahÃrato maitreya vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ yÃvad buddhadharmÃ÷ santi no paramÃrthata÷. maitreya Ãha: yathà khalv ahaæ bhagavan bhagavato bhëitasyÃrtham ÃjÃnÃmi nirabhilapya eva dhÃtu÷ paramÃrthata÷, saced bhagavan nirabhilapyo dhÃtu÷ paramÃrthata÷, tat kathaæ yat tat saæskÃranimittaæ vastu yatra rÆpam ity Ãgantukaæ nÃmadheyaæ prak«ipyate, tat kathaæ yat tat saæskÃranimittaæ vastu yatra vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ yÃvad buddhadharmà ity Ãgantukaæ nÃmadheyaæ prak«ipyate paramÃrthato na bhavati, sacet tan na paramÃrtha÷ tat kathaæ nirabhilapyo dhÃtur bhavati saæskÃranimittaæ vastu nirabhilapyo dhÃtur iti na yujyate. bhagavÃn Ãha: tena hi maitreya tvÃm evÃtra pratipak«Ãmi yathà te k«amate tathÃivaæ vyÃkuru. tat kiæ manyase? maitreya yathà te nirabhilapya dhÃtau praj¤ÃpracÃro bhavati, upalabhase tvaæ tasmin samaye saæskÃranimittaæ vastu yatredam ÃgantukanÃmadheyaæ prak«iptaæ yad #<(PSP_6-8:150)># idaæ rÆpam iti vedaneti saæj¤eti saæskarà iti vij¤Ãnam iti yÃvad buddhadharmà iti. [maitrya Ãha:] no hÅdaæ bhagavan. [bhagavÃn Ãha:] tad anenÃpi te maitreya paryÃyeïaivaæ veditavyaæ, yat tat saæskÃranimittaæ vastus tan nirabhilapyÃd dhÃtor nÃnyan nÃpy ananyan, sa ca tasmÃt saæskÃranimittÃd vastuno nÃnyo nirabhilapyo dhÃtur nÃpy ananyo yatredam Ãgantukaæ nÃmadheyaæ prak«ipataæ yad idaæ rÆpam iti, vedaneti saæj¤eti saæskÃrà iti vij¤Ãnam iti yÃvad buddhadharmà iti, saæskÃranimittÃc ced vastuno maitreya nirabhilapyo dhÃtur anya÷ syÃd apÅdÃnÅæ sarvakÃlaæ p­thagjanÃ÷ parinirvÃyur anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddheran, ananyaÓ cen maitreya saæskÃranimittÃd vastuno nirabhilapyo dhÃtu÷ syÃd apÅdÃnÅæ tad api nimittaæ nopalabhyet, yatas tasya nirabhilapyasya dhÃto÷ prativedho bhavet. tad anenÃpi te maitreya paryÃyeïaivaæ veditavyaæ, na tasmÃt saæskÃranimittÃd vastuno 'nyo nirabhilapyo dhÃtur, nÃpi tasmÃd ananyo nirabhilapyo dhÃtur yatredam Ãgantukaæ nÃmadheyaæ prak«ipataæ yad idaæ rÆpam iti vedaneti saæj¤eti saæskÃrà iti vij¤Ãnam iti yÃvad buddhadharmà iti. maitreya Ãha: saced bhagavan bodhisattvo mahÃsattvo nirabhilapyadhÃtÆpanibaddhe praj¤ÃpracÃre vartamÃnas tat saæskÃranimittaæ vastu nopalabhate, yatredam Ãgantukaæ nÃmadheyaæ prak«iptaæ yad idaæ rÆpam iti vedaneti saæj¤eti saæskÃrà iti vij¤Ãnam iti yÃvad buddhadharmà iti, tat kathaæ bhagavan vidyamÃnaæ nopalabhate? evam ukte bhagavÃn maitreyaæ bodhisattvaæ mahÃsattvam evam Ãha: na hi maitreya tasya saæskÃranimittasya vastuna÷ kÃcid vidyamÃnatà vÃvidyamÃnatà vÃ. tat kasya heto÷? yasmin hi và maitreya samaye tat saæskÃranimittaæ vastu vikalpayasi tasmin samaye tat saæskÃranimittaæ vastu vikalpato grahaïam eti, tasmin và puna÷ samaye nirabhilapyadhÃtÆpanibaddhe praj¤ÃpracÃre vartamÃno na vikalpayasi tasmin samaye nirvikalpato grahaïam eti. maitreya Ãha: evaæ bhagavan. bhagavÃn Ãha: na tv evaæ sati maitreya vikalpamÃtram etad yad uta saæskÃranimittaæ vastu yatredam Ãgantukaæ nÃmadheyaæ prak«iptaæ #<(PSP_6-8:151)># yad idaæ rÆpam iti vedaneti saæj¤eti saæskarà iti vij¤Ãnam iti yÃvad buddhadharmà iti, vikalpamÃtre và punas tasya nirvikalpe và dhÃtau vartamÃnasya vikalpe«v apagate«u katamà tasya vidyamÃnatà vÃvidyamÃnatà vopalabhyate, yatredam Ãgantukaæ nÃmadheyaæ prak«iptaæ yad idaæ rÆpam iti vedaneti saæj¤eti saæskÃrà iti vij¤Ãnam iti yÃvad buddhadharmà iti? maitreya Ãha: praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena dharmaprabhedakauÓalye vartamÃnena katibhir ÃkÃrai rÆpaprabhedapraj¤aptir anugantavyÃ? katibhir ÃkÃrair vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ yÃvad buddhadharmaprabhedapraj¤aptir anugantavyÃ? bhagavÃn Ãha: tribhir maitreyÃkÃrair bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà dharmaprabhedakauÓalye vartamÃnena rÆpaprabhedapraj¤aptir anugantavyÃ, vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ yÃvad budhdhadharmaprabhedapraj¤aptir anugantavyÃ, yad utedaæ parikalpitaæ rÆpam idaæ vikalpitaæ rÆpam idaæ dharmatà rÆpam iti, yad uteyaæ parikalpità vedanà iyaæ vikalpità vedanà iyaæ dharmatà vedanÃ, yad uta iyaæ parikalpità saæj¤Ã iyaæ vikalpità saæj¤Ã iyaæ dharmatà saæj¤Ã, yad uteme parikalpitÃ÷ saæskÃrà ime vikalpitÃ÷ saæskÃrà ime dharmatà saæskÃrÃ÷, idaæ parikalpitaæ vij¤Ãnam idaæ vikalpitaæ vij¤Ãnam idaæ dharmatà vij¤Ãnam, ime yÃvat parikalpità buddhadharmà ime vikalpità buddhadharmà ime dharmatà buddhadharmÃ÷. maitreya Ãha: katamad bhagavan parikalpitaæ rÆpam? katamad vikalpitaæ rÆpam? katamad dharmatà rÆpaæ? katamà bhagavan parikalpità vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ? katamà vikalpaità vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ? katamà dharmatà vedanà saæjj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ? yÃvat katame bhagavan parikalpità budhadharmÃ÷? katame vikalpità buddhadharmÃ÷? katame dharmatà buddhadharmÃ÷? bhagavÃn Ãha: yà maitreya tasmin saæskÃranimitte vastÆni rÆpam iti nÃmasaæj¤Ãsaæketapraj¤aptivyavahÃran niÓritya rÆpasvabhÃvatayà parikalpatenedaæ parikalpitaæ rÆpaæ, yat maitreya tasmin saæskÃranimitte #<(PSP_6-8:152)># vastÆni vedaneti saæj¤eti saæskÃra iti vij¤Ãnam iti yÃvad buddhadharmà iti nÃmasaæj¤Ãsaæketapraj¤aptivyavahÃran niÓritya vedanÃsvabhÃvatayà saæj¤ÃsvabhÃvatayà saæskÃrasvabhÃvatayà vij¤ÃnasvabhÃvatayà yÃvad buddhadharmasvabhÃvatayà parikalpaneyaæ parikalpitÃ, vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ yÃvad ime parikalpità buddhadharmÃ÷, yà punas tasya saæskÃranimittasya vastuno vikalpamÃtradharmatÃyÃm avasthÃnatà vikalpapratÅtyÃbhilapanatà tatredaæ nÃmasaæj¤Ãsaæketapraj¤aptivyavahÃro rÆpam iti, vedaneti saæj¤eti saæskÃrà iti, vij¤Ãnam iti yÃvad buddhadharmà iti, idaæ vikalpitaæ rÆpam iyaæ vikalpità vedanà iyaæ vikalpità saæj¤Ã ime vikalpitÃ÷ saæskÃrà idaæ vikalpitaæ vij¤Ãnam ime vikalpità buddhadharmÃ÷. yà utpÃdÃd và tathÃgatÃnÃm anutpÃdÃd và sthitaiveyaæ dharmÃïÃæ dharmatà dharmasthitità dharmadhÃtur yat tena parikalpitarÆpeïa tasya vikalpitarÆpasya nityaæ nityakÃlaæ dhruvaæ dhruvakÃlaæ ni÷svabhÃvatà dharmanairÃtmyaæ tathatà bhÆtakoÂir idaæ dharmatà rÆpam iyaæ dharmatà vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnam ime yÃvad buddhadharmÃ÷. maitreya Ãha: e«Ãæ bhagavan trayÃïÃæ rÆpÃïÃæ katamad rÆpam adravyaæ dra«Âavyaæ? katamat sadravyaæ dra«Âavyaæ? kataman naivÃdravyaæ na sadravyaæ dra«Âavyaæ paramÃrthaprabhÃvitaæ? ÃsÃæ bhagavaæs ti«­ïÃæ vedanÃnÃæ ti«­ïÃæ saæj¤ÃnÃæ trayÃïÃæ saæskÃrÃïÃæ trayÃïÃæ vij¤ÃnÃnÃæ trayÃïÃæ yÃvad buddhadharmÃïÃæ katame 'dravyà dra«ÂavyÃ? katame sadravyà dra«ÂavyÃ? katame naivÃdravyà dra«Âavyà na sadravyÃn paramÃrthaprabhÃvitÃ÷? bhagavÃn Ãha: yat maitreya parikalpitaæ rÆpam idam adravyaæ dra«Âavyaæ, yad vikalpitaæ rÆpam idaæ vikalpitaæ rÆpaæ sadravyatÃm upÃdÃya sadravyaæ dra«Âavyaæ no tu svatantrav­ttita÷, yad dharmatà rÆpaæ tan naivÃdravyaæ sadravyaæ paramÃrthaprabhÃvitaæ dra«Âavyaæ, #<(PSP_6-8:153)># yà maitreya parikalpità vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ yÃvad ye parikalpità buddhadharmà ime 'dravyà dra«ÂavyÃ÷, yà vikalpità vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ yÃvad ye vikalpità buddhadharmà ime vikalpitasadravyatÃm upÃdÃya sadravyà dra«Âavyà no tu svatantrav­ttita÷, yà maitreya dharmatà vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ yÃvad ye maitreya dharmatà buddhadharmÃs te naivÃdravyà na sadravyÃ÷ paramÃrthena prabhÃvità dra«ÂavyÃ÷. maitreya Ãha: yad uktaæ bhagavan bhagavatÃdvayasyai«Ã gaïanà k­tà yad uta rÆpam ity, advayasyai«Ã gaïanà k­tà yad uta vedaneti saæj¤eti saæskÃrà iti vij¤Ãnam iti yÃvad buddhadharmà iti tad evaæ rÆpaprabhedapraj¤aptau satyÃm, evaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ yÃvad buddhadharmaprabhedapraj¤aptau satyÃæ, kiæ saædhÃya nirdi«Âaæ bhagavatà advayasyai«Ã gaïanà k­tà yad uta rÆpam ity advayasyai«Ã gaïanà k­tà yad uta vedaneti saæj¤eti saæskÃrà iti vij¤Ãnam iti yÃvad buddhadharmà ity advayasyai«Ã gaïanà k­teti. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? maitreya yà parikalpite rÆpe 'dravyatà rÆpaæ và tan na veti. [maitrya] Ãha: no hÅdaæ bhagavan. [bhagavÃn Ãha:] yà punas tatra nÃmasaæj¤Ãpraj¤aptivyavahÃramÃtratà rÆpam ity api nu tad rÆpam? [maitreya] Ãha: no hÅdaæ bhagavan. [bhagavÃn Ãha:] tad anena maitreya paryÃyeïaivaæ veditavyaæ, yat parikalpitaæ rÆpaæ tan na rÆpaæ nÃrÆpaæ yat punà rÆpaæ nÃrÆpaæ tad advayaæ, idaæ ca saædhÃyoktaæ mayà advayasyai«Ã gaïanà k­tà yad idaæ rÆpam iti. tat kiæ manyase? maitreya yà vikalpitasya rÆpasya sadravyatà api nu tad rÆpaæ yad upÃdÃya nÃmasaæj¤Ãpraj¤aptivyavahÃro bhavati rÆpam iti. [maitreya] Ãha: no hÅdaæ bhagavan. [bhagavÃn Ãha:] tat kiæ manyase? maitreya yà nimittena parikalpitena rÆpeïa parikalpitasya rÆpasya tat svabhÃvatÃsallak«aïatÃpi nu tad #<(PSP_6-8:154)># rÆpam. [maitreya] Ãha: no hÅdaæ bhagavan. [bhagavÃn Ãha:] tad anena te maitreya paryÃyeïaivaæ veditavyaæ, yad vikalpitaæ rÆpam api na rÆpan nÃrÆpaæ yat punar na rÆpaæ nÃrÆpaæ tad advayam, ida¤ ca saædhÃyoktaæ mayà advayasyai«Ã gaïanà k­tà yad idaæ rÆpam iti. tat kiæ manyase? maitreya yà dharmatà rÆpasya nairÃtmyaprabhÃvitatÃpi nu tad rÆpam. [maitreya] Ãha: no hÅdaæ bhagavan. [bhagavÃn Ãha:] yà punas tathÃivaæ dharmatà rÆpasya rÆpadharmatà api nu tad rÆpam? [maitreya] Ãha: no hÅdaæ bhagavan. [bhagavÃn Ãha:] tad anena maitreya paryÃyeïaivaæ veditavyaæ, yad dharmatà rÆpam api na rÆpaæ nÃrÆpaæ yan na rÆpaæ nÃrÆpaæ tad advayam idaæ ca saædhÃyoktaæ mayÃdvayasyai«Ã gaïanà k­tà yad idaæ rÆpam iti vedanÃyÃæ saæj¤ÃyÃæ saæskÃre«u vij¤Ãne yÃvad buddhadharme«u peyÃlaæ kartavyam. maitreya Ãha: praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasya rÆpa evam advayalak«aïakuÓalasya vedanÃyÃæ saæj¤ÃyÃæ saæskÃre«u vij¤Ãne yÃvad buddhadharme«u evam advayalak«aïakuÓalasyÃntadvayaæ varjayitvà madhyamÃæ pratipadaæ pratipannasya, kathaæ lak«aïaparij¤Ã? kathaæ lak«aïaprahÃïaæ? kathaæ lak«aïasÃk«ÃtkriyÃ? kathaæ lak«aïabhÃvanà dra«ÂravyÃ? bhagavÃn Ãha: praj¤ÃpÃramitÃyÃæ maitreya carato bodhisattvasya mahÃsattvasyÃntadvayaæ varjayitvà madhyamÃæ pratipadaæ pratipannasya, rÆpasya yan na parij¤Ãnaæ nÃparij¤Ãnam iyam evÃsya parij¤Ã, yad vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ vij¤Ãnasya yÃvad buddhadharmÃïÃæ na parij¤Ãnaæ nÃparij¤Ãnam iyam evÃsya parij¤Ã, yad rÆpasya #<(PSP_6-8:155)># na prahÃïaæ nÃprahÃïam idam evÃsya prahÃïaæ, yad vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ vij¤Ãnasya yÃvad buddhadharmÃïÃæ na prahÃïaæ nÃprahÃïam idam evÃsya prahÃïaæ, yà rÆpasya na sÃk«Ãtkriyà nÃsÃk«Ãtkriyà iyam evÃsya sÃk«ÃtkriyÃ, yà vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ vij¤Ãnasya yÃvad buddhadharmÃïÃæ na sÃk«Ãtkriyà nÃsÃk«Ãtkriyà iyam evÃsya sÃk«Ãtkriyà rÆpaprahÃïÃya na mÃrgasya bhÃvanà nÃbhÃvanà iyam evÃsya bhÃvanÃyÃ, evaæ vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ vij¤Ãnasya yÃvad buddhadharmÃïÃæ prahÃïÃya na mÃrgasya bhÃvanà nÃbhÃvanà iyam evÃsya bhÃvanÃ. maitreya Ãha: praj¤ÃpÃramitÃyÃæ bhagavaæÓ carato bodhisattvasya mahÃsattvasyaivaæ parij¤ÃprahÃïasÃk«ÃtkriyÃbhÃvanÃsamanvÃgatasya katamaæ nirvÃïam? bhagavÃn Ãha: gambhÅraæ maitreya paramagambhÅraæ bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ nirvÃïam. maitreya Ãha: kena kÃraïena bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃm evaæ gambhÅraæ paramagambhÅraæ nirvÃïam? bhagavÃn Ãha: bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ maitreya nirvÃïaæ yan nirvÃïaæ nÃnirvÃïaæ tena gambhÅraæ paramagambhÅram ity ucyate. maitreya Ãha: kathaæ bhagavan bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ na nirvÃïaæ bhavati? bhagavÃn Ãha: parÃrthaæ maitreyÃrabhya saæsÃrÃparityÃgo na nirvÃïam, ÃtmÃrtham Ãrabhya nirvÃïÃparityÃgo nÃnirvÃïam. maitreya Ãha: saced bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ parÃrtham Ãrabhya saæsÃraæ na parityajati saæsÃrÃt parityÃgÃt katham anena nirvÃïaæ na parityaktaæ bhavati? saced bhagavan bodhisattvo mahÃsattva ÃtmÃrtham Ãrabhya nirvÃïaæ na parityajati nirvÃïÃparityÃgÃt katham anena saæsÃro na parityakto bhavati? bhagavÃn Ãha: iha maitreya bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran saæsÃram api saæsÃrato na vikalpayati, nirvÃïam api nirvÃïato na vikalpayati, tasyaivam avikalpayata÷ samam etad bhavati #<(PSP_6-8:156)># yad uta saæsÃraÓ ca nirvÃïaÓ ca. tat kasya heto÷? tathà hi sa yathà saæsÃraæ saæsÃrato 'vikalpayan saæsÃrÃn nodvijati, tathÃiva nirvÃïaæ nirvÃïato 'vikalpayan nirvÃïato nodvijaty evam avikalpadhÃtuprati«ÂhitasyÃnayà yuktyà na saæsÃraparityÃgo na nirvÃïaparityÃgo veditavya÷. maitreya Ãha: na nu bhagavan praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà bodhisattvena mahÃsattvenÃvikalpadhÃtuprati«Âhitena saæsÃro yathaiva na tyaktas tathà nÃdatta÷ katham atyakto bhavati? nirvÃïaæ yathà na tyaktaæ tathà nÃdattaæ kathaæ atyaktaæ bhavati? bhagavÃn Ãha: nÃhaæ maitreya saæsÃrasyaivam ÃdÃnaæ vÃnÃdÃnaæ và vadÃmi, nirvÃïasyaivam ÃdÃnaæ vÃnÃdÃnaæ và vadÃmy api tu maitreya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvasya mahÃsattvasyÃvikalpadhÃtvÃlambanena j¤Ãnena cittavaÓitÃm anuprÃptasya daÓadiÓi loke gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtusÆpÃyakauÓalyena saæsÃrasÃædarÓanatÃm upÃdÃyÃhaæ parinirv­tÃïÃæ bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ saæsÃrasyÃparityÃgaæ vadÃmi, ÓÆnyatÃm upalaæbhadhÃtuprati«ÂhÃnatÃm upÃdÃya nirvÃïasyÃparityÃgaæ vadÃmi. maitreya Ãha: avikalpanÃyà bhagavan kathaæ samastalak«aïaæ dra«Âavyam? bhagavÃn Ãha: yac ca maitreya rÆpaæ yà ca vedanà yà ca saæj¤Ã ye ca saæskÃrà yac ca vij¤Ãnaæ yÃvad ye ca buddhadharmà yà ca rÆpasya ÓÆnyatà yà ca vedanÃyà yà ca saæj¤Ãyà yà ca saæskÃrÃïÃæ yà ca vij¤Ãnasya yà ca yÃvad buddhadharmÃïÃæ ÓÆnyatÃ, te«Ãæ ca dharmÃïÃæ tasyÃÓ ca ÓÆnyatÃyà yà bhÃvÃbhÃvÃdvayatà yà cÃprapa¤canà idaæ maitreya avikalpanÃyÃ÷ samastalak«aïaæ dra«Âavyam. maitreya Ãha: kiæ nu bhagavan sarve«Ãæ ÓrÃvakÃïÃm ekÃæÓenaikÃæÓikÅ nirvÃïaprati«Âhà bhavati? bhagavÃn Ãha: no hÅdaæ maitreya, tat kasya heto÷? hi nÃnÃdhÃtuko 'yaæ maitreya loko 'nekadhÃtukas tasmiæÓ ca nÃnÃdhÃtuke«u bhÆtÃ÷ sattvagotraprabh­taya upalabhyante, asti maitreya sattvÃnÃæ sà gotrajÃtir #<(PSP_6-8:157)># yÃdita eva praïÅtaæ viÓesaæ prÃrthayate praïÅtam eva viÓe«am adhigacchati, asti sà gotrajÃtir yÃdita evaæ hÅïaæ viÓe«aæ prÃrthayate hÅnam eva viÓe«am adhigacchati tenaiva ca saætu«Âo bhavati, asti sà gotrajÃtir yÃdita eva hÅnaviÓe«aæ prÃrthayate hÅnam eva viÓe«am adhigacchati na ca tÃvatà saætu«Âo bhavati, tata uttari praïÅtaæ viÓe«aæ prÃrthayate praïÅtam eva viÓe«am adhigacchati. maitreya Ãha: yo bhagavaæs t­tÅya÷ sattvo gotrabhÆmi÷, so 'rhattvaæ prÃpyÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhiprÃrthayamÃno 'nupapadyamÃnaÓ ca kathaæ prÃpnoty upapattiÓ cÃsya bhagavatà pratipattau ca na vyÃk­tÃ? bhagavÃn Ãha: no 'haæ maitreya karmakleÓavaÓena tasyopapattiæ praj¤ÃpayÃmi, api tv acintyÃn nirvÃïapÃragÃminÅm arhato 'py upapattiæ praj¤ÃpayÃmi. maitreya Ãha: ÃÓcaryaæ bhagavan yÃvad udÃrÃÓayà bodhisattvà mahÃsattvà mÃhÃtmyÃdhyÃÓayÃÓ ca, yatredÃnÅm Ãdita eva praïÅtaæ viÓe«aæ prÃrthayanti, praïÅtam eva viÓe«am adhigacchanti, katamà bhagavan bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃm udÃrÃÓayatÃ? katamà ca mÃhÃtmyÃdhyÃÓayatÃ? bhagavÃn Ãha: yan maitreya bodhisattvo mahÃsattva÷ ÓakratvalokapÃlatvacakravartitvasarvÃkÃralokasaæpattibhir anarthino 'nuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau kuÓalamÆlaæ pariïÃmayati, tÃsu ca ni÷saægatà niravagrahatà ceyaæ bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃm udÃrÃÓayatÃ. tat punar bodhisattvà mahÃsattvÃs tad asaktisukham anavagrahasukhaæ nirv­ttisukhaæ ca sarvasattvasÃdhÃraïam icchanto 'nuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau kuÓalamÆlaæ pariïÃmayanti, yad uta saæsÃrÃparityÃgatayà iyam e«Ãæ mÃhÃtmyÃdhyÃÓayatà dra«ÂavyÃ. atha khalu maitreyo bodhisattvo mahÃsattvo bhagavantam etad avocat: ÃÓcaryÃdbhutà bhagavan bodhisattvadharmÃ÷, ÃÓcaryÃdbhutà bhagavan bodhisattvaÓik«Ã, ÃÓcaryÃn adbhutÃn bhagavan kulaputreïa và kuladuhitrà và bodhisattvadharmÃn anuprÃptukÃmenÃnuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau cittam utpÃdayitavyam. #<(PSP_6-8:158)># atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavann abhÃvasvabhÃvÃ÷ sarvadharmÃs te na buddhai÷ k­tà na pratyekabuddhair nÃrhadbhir nÃnÃgÃmibhir na sak­dÃgÃmibhir na srotaÃpannair nÃpi tair bodhisattvair mahÃsattvai÷ k­tÃs tat kuta e«Ãæ dharmÃïÃæ nÃnÃkaraïaæ và vyavasthÃnaæ và praj¤Ãyate? ime nairayikà ime tairyagyonikà ime yÃmalaukikà ime devà ime mÃnu«yÃ÷, anena karmaïà nairayikà anena karmaïà tiryagyonikà anena karmaïà yÃmalaukikà anena karmaïà manu«yÃ÷, anena karmaïà kÃmadhÃtukà devÃ÷, anena karmaïà brahmapÃr«adyà brahmapurohità mahÃbrahmÃïa÷, anena karmaïà parÅttÃbhà apramÃïÃbhà ÃbhÃsvarÃbhÃ÷, anena karmaïà parÅttaÓubhà apramÃïaÓubhÃ÷ Óubhak­tsnÃ÷, anena karmaïà anabhrakÃ÷ puïyaprasavà v­hatphalÃ÷, anena karmaïà asp­hà atapÃ÷ sud­ÓÃ÷ sudarÓanà akani«ÂhÃ÷, anena karmaïà ÃkÃÓÃnantyÃyatanasamÃpattayo vij¤ÃnÃnantyÃyatanasamÃpattaya Ãki¤canyÃyatanasamÃpattayo naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanasamÃpattaya÷, anena karmaïà srotaÃpanna÷ sak­dÃgÃmy anÃgÃmy arhan pratyekabuddho, 'nena karmaïà bodhisattvo mahÃsattvo, 'nena karmaïà tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho 'bhÃvasya hi bhagavan na kÃcit kriyà yayà narakaæ và gacchacchet, tiryagyoniæ và yamalokaæ và devaæ và manu«yaæ và kÃmadhÃtuæ và rÆpadhÃtuæ và ÃrÆpyadhÃtuæ và gacchet, srotaÃpattiphalaæ và sak­dÃgÃmiphalaæ vÃnÃgÃmiphalaæ vÃrhattvaæ và pratyekabodhiæ và prÃpsyati, bodhisattvo mahÃsattvo bodhisattvamÃrge và cari«yati, sarvÃkÃraj¤atÃæ và prÃpsyati, yÃn prÃpya sattvÃn saæsÃrÃt parimocayi«yati. atha khalu bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: evam etat subhÆte evam etad yathà vadasi, abhÃvasya hi subhÆte na karma na kriyà na phalaæ, bÃlap­thagjanà hi subhÆte yÃvad Ãryadharme«v akovidÃs te abhÃvasvabhÃvÃn dharmÃn na jÃnanti, te viparyÃsasamutthitair vikalpair vividhÃni karmÃïy upasthÃpayanti, te«Ãæ tÃd­ÓÃm evÃtmabhÃvà bhavanti, yadi và nairayikà yadi và tairyagyonikà yadi và yÃmalaukikà yadi và manu«ye«u yadi và kÃmadhÃtu«u deve«u yadi và rÆpadhÃtuke«u #<(PSP_6-8:159)># deve«u yadi và ÃrÆpyadhÃtuke«u deve«u yÃvad abhÃvasya na karma na kriyà na phalaæ, ya÷ punar abhÃvo 'bhÃva eva sa÷. yat puna÷ subhÆtir evam Ãha: ya÷ srotÃapanna÷ sak­dÃgÃmy anÃgÃmy arhan pratyekabuddho bodhisattvo mahÃsattvo mÃrgaj¤atÃyÃæ carati tathÃgato và sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpnoti. tat kiæ manyase? subhÆte nÃbhÃvo mÃrgo nÃbhÃva÷ srotaÃpattiphalan nÃbhÃva÷ sak­dÃgÃmiphalan nÃbhÃvo 'nÃgÃmiphalan nÃbhÃvo 'rhattvan nÃbhÃva÷ pratyekabodhir nÃbhÃvo yÃvat sarvÃkÃraj¤atÃ. subhÆtir Ãha: abhÃvo bhagavan mÃrgo 'bhÃva÷ srotaÃpattiphalam abhÃva÷ sak­dÃgÃmiphalam abhÃvo nÃgÃmiphalam abhÃvo 'rhattvam abhÃva÷ pratyekabodhir abhÃvo yÃvat sarvÃkÃraj¤atÃ. bhagavÃn Ãha: kiæ puna÷ subhÆte 'bhÃvo dharmo 'bhÃvaæ dharmam anuprÃpnoti? subhÆtir Ãha: no hÅdaæ bhagavan. bhagavÃn Ãha: iti hi subhÆte yaÓ cÃbhÃvo yaÓ ca mÃrga÷ sarva ete dharmà na saæyuktà na visaæyuktà arÆpiïo 'nidarÓanà apratighà ekalak«aïà yad utÃlak«aïÃs tat subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann upÃyakauÓalyena ye sattvÃÓ caturbhir viparyÃsair abhinivi«ÂÃ÷ pa¤casu skandhe«v anitye nityasaæj¤ino 'nÃtmany Ãtmasaæj¤ino du÷khe sukhasaæj¤ino 'Óubhe Óubhasaæj¤mo bhÃve«v abhinivi«ÂÃs tÃæs tÃn bhÃvebhyo vivecayati. iti caturviparyÃsaniveÓanakarma atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: asti bhagavan avastu bhÆtaæ bhavyaæ tathatÃvitathatà yatra sthitvà bÃlap­thagjanà idaæ vastv ity abhiniveÓenÃbhiniviÓya bhÆtaæ bhavyaæ tathatÃvitathatà karmÃbhisaækurvanti yena karmaïà pa¤cagatikÃn saæsÃrÃn na parimucyante. bhagavÃn Ãha: nÃsti subhÆte 'ntaÓo vÃlÃgrakoÂÅnik«epamÃtram api vastu yatra sthitvà bÃlap­thagjanÃ÷ karmÃbhisaæskurvanti, anyatra viparyÃsena. subhÆtir Ãha: kathaæ bhagavan viparyÃsena bÃlap­thagjanÃ÷ karmÃbhisaæskurvanti? #<(PSP_6-8:160)># bhagavÃn aha: tena hi subhÆte upamÃn te kari«yÃmi, asyaivÃrthasya bhÆyasyà mÃtrayà prasiddhaye yathà paï¬ità jÃnÅyus, tat kiæ manyase? subhÆte ki¤cit svapne darÓinas tad vastv asti yatra sthitvà svapnadarÓÅ pa¤cabhi÷ kÃmaguïai÷ paricaret. subhÆtir Ãha: svapna eva tÃvad bhagavan nÃsti kuta÷ punas tatra sthitvà svapnadarÓÅ pa¤cabhi÷ kÃmaguïai÷ paricari«yati. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte 'sti sa kaÓcid dharmo laukiko và lokottaro và sÃsravo vÃnÃsravo và saæsk­to vÃsaæsk­to và yo na svapnopama÷. subhÆtir Ãha: nÃsti bhagavan sa kaÓcid dharma÷ saæsk­to vÃsaæsk­to và sÃsravo vÃnÃsravo và laukiko và lokottaro và yo na svapnopama÷. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte kaÓcit svapne pa¤cagatika÷ saæsÃro vidyate? subhÆtir Ãha: no hÅdaæ bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte kÃÓcit svapne mÃrgabhÃvanà bhavati, yÃæ mÃrgabhÃvanÃm Ãgamya na saækliÓyeta và na vyavadÃyeta vÃ. subhÆtir Ãha: no hÅdaæ bhagavan na vastuka÷ sa bhagavan svapno 'praj¤aptiko 'praj¤apanÅya÷ sarvapadavya¤janai÷. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte yadÃdarÓamaï¬ale pratibimbo d­Óyate ki¤cit tasya vastv asti yat karmÃbhisaæskuryÃd yat karmÃbhisaæsk­tya narakaæ và gacchet tiryagyoniæ và yamalokaæ và gacchet? subhÆtir Ãha: no hÅdaæ bhagavan na vastuka÷ sa bhagavan pratibimbo 'nyatra bÃlap­thagjanÃnÃm ullÃpanÃt tat kutas tasya karma bhavi«yati, yat karmÃbhisaæsk­tya narakaæ và gacchet tiryagyoniæ và yamalokaæ và gacchet. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte kÃcit tasya mÃrgabhÃvanà bhavati yÃæ mÃrgabhÃvanÃm Ãgamya na saækliÓyeta na vyavadÃyeta. subhÆtir Ãha: no bhagavan na vastuka÷ sa bhagavan pratibimbakas #<(PSP_6-8:161)># tat kutas tasya mÃrgabhÃvanà bhavi«yati yÃæ mÃrgabhÃvanÃm Ãgamya na saækliÓyeta na vyavadÃyeta. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte yà sà pratiÓrutkà nadÅku¤javanaparvÃtakandarÃbhyavakÃÓodakapratyÃsannato niÓcarati kin tasyÃ÷ pratiÓrutkÃyÃ÷ karmÃsti yat karmÃbhisaæsk­tya narakaæ và gacchet tiryagyoniæ và yamalokaæ và gacchet, manu«ye«u và kÃmÃvacare«u và deve«u rÆpÃvacare«u và deve«v ÃrÆpyÃvacare«u và deve«u gacchet? subhÆtir Ãha: no bhagavan na vastukà sà pratiÓrutkà kutas tasyÃ÷ karma bhavi«yati, yat karmÃbhisaæsk­tya narakaæ và gacchet tiryagyoniæ và yamalokaæ và gacchet, manu«ye«u và kÃmÃvacare«u và deve«u rÆpÃvacare«u và deve«v ÃrÆpyÃvacare«u và deve«u gacchet. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte kin tasyÃ÷ pratiÓrutkà yà mÃrgabhÃvanà bhavati yÃæ mÃrgabhÃvanÃm Ãgamya na saækliÓyeta na vyavadÃpayeta. subhÆtir Ãha: no bhagavann atyantatayà sà bhagavan pratiÓrutkà nÃsti kutas tasyà mÃrgabhÃvanà bhavi«yati yÃæ mÃrgabhÃvanÃm Ãgamya na saækliÓyet, na vyavadÃyet. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte yà sà marÅcyÃm anudake udakasaæj¤Ã anadÅ«u và nadÅsaæj¤Ã anagare«u nagarasaæj¤Ã anudyÃne«v udyÃnasaæj¤Ã kiæ tasyà marÅcisaæj¤ÃyÃ÷ karmÃsti yat karmÃbhisaæsk­tya narakaæ và gacchet tiryagyoniæ và yamalokaæ và gacchet, manu«ye«u và kÃmÃvacare«u và deve«u rÆpÃvacare«u và deve«v ÃrÆpyÃvacare«u và deve«u gacchet? subhÆtir Ãha: no bhagavann atyantatayà bhagavaæs tasyÃæ marÅcyÃm udakaæ nÃsti naiva nadÅ naiva nagaran naivodyÃnam anyatra saæj¤ÃviparyÃsaÓ cak«urmohanatÃyÃs tat kuto 'syÃ÷ karma bhavi«yati yat karmÃbhisaæsk­tya narakaæ và gacchet tiryagyoniæ và yamalokaæ và gacchet, manu«ye«u và kÃmÃvacare«u và deve«u rÆpÃvacare«u và deve«v ÃrÆpyÃvacare«u và deve«u gacchet. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte kiæ tasyÃæ viparyastÃyÃæ saæj¤ÃyÃæ mÃrgabhÃvanà bhavati yÃæ mÃrgabhÃvanÃm Ãgamya na #<(PSP_6-8:162)># saækliÓyeta na vyavadÃyeta. subhÆtir Ãha: no bhagavan na hi viparyastÃyÃæ bhagavan saæj¤ÃyÃm asti mÃrgabhÃvanà yÃæ mÃrgabhÃvanÃm Ãgamya na saækliÓyeta na vyavadÃyeta. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte mÃyÃkÃreïa vividhà mÃyÃbhinirmitÃ, yadi và hastikÃyo yadi vÃÓvakÃyo yadi và balÅvardakÃyo yadi và pattikÃyo yadi và janapadakÃyo yadi và strÅrÆpaæ yadi và puru«arÆpam api nu tasyà mÃyÃyÃ÷ karmÃsti yat karmÃbhisaæsk­tya narakaæ và gacchet tiryagyoniæ và yamalokaæ và gacchet, manu«ye«u và kÃmÃvacare«u và deve«u rÆpÃvacare«u và deve«v ÃrÆpyÃvacare«u và deve«Æpapadyeta. subhÆtir Ãha: no bhagavan na hi mÃyÃyà bhagavan vastv asty antaÓo vÃlÃgrakoÂÅnik«epamÃtram api yatra sthitvà karmÃbhisaækuryÃd yat karmÃbhisaæsk­tya narakaæ và gacchet tiryagyoniæ và yamalokaæ và gacchet manu«ye«u và kÃmÃvacare«u và deve«u rÆpÃvacare«u và deve«v ÃrÆpyÃvacare«u và deve«Æpapadyeta. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte kÃcit tasya mÃrgabhÃvanà bhavati yÃæ mÃrgabhÃvanÃm Ãgamya na saækliÓyeta na vyavadÃyeta. subhÆtir Ãha: no bhagavan na vastu kasya bhagavan dharmasya kuto mÃrgabhÃvanà bhavi«yati yÃæ mÃrgabhÃvanÃm Ãgamya na saækliÓyeta na vyavadÃyeta. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte yat punas tathÃgatanirmito 'bhinirmiïoty anyan nirmitaæ kiæ tasya nirmitasya karmÃsti yena karmaïà narakaæ và gacchet tiryagyoniæ và yamalokaæ và gacchet, manu«ye«u và kÃmÃvacare«u và deve«u rÆpÃvacare«u và deve«v ÃrÆpyÃvacare«u và deve«Æpapadyeta. subhÆtir Ãha: no bhagavan na vastuka÷ sa bhagavan nirmita÷. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte kÃcit tasya nirmitasya mÃrgabhÃvanà bhavati yÃæ mÃrgabhÃvanÃm Ãgamya na saækliÓyeta na vayavadÃyeta. subhÆtir Ãha: no bhagavan. #<(PSP_6-8:163)># bhagavan aha: tat kiæ manyase? subhÆte kaÓcid atra saækliÓyeta và vyavadÃyeta vÃ. subhÆtir Ãha: na kaÓcid bhagavan saækliÓyeta và vyavadÃyeta vÃ. bhagavÃn Ãha: yathaiva subhÆte na saækliÓyeta và na vyavadÃyeta và tathÃiva nÃsti saækleÓo và vyavadÃnaæ vÃ. tat kasya heto÷? ahaækÃramamakÃre hi subhÆte sthitÃ÷ sattvÃ÷ saækliÓyante và vyavadÃyante vÃ, yathaiva bhÆtadarÓÅ na saækliÓyate và na vyavadÃyate và tathÃiva subhÆte nÃsti saækleÓo và vyavadÃnaæ vÃ. iti nirvastukaviparyÃsaj¤ÃnaniveÓanakarma atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: bhÆtaæ veti bhagavan na saækliÓyate na vayavadÃyate, abhÆtaæ veti bhagavan na saækliÓyate na vyavadÃyate, tathà hy abhÃvasvabhÃvÃ÷ sarvadharmÃ÷, abhÃvasvabhÃvasyÃpi bhagavan na saækleÓo na vyavadÃnaæ, bhÃvasyÃpi bhagavan na saækleÓo na vyavadÃnam, abhÃvasyÃpi bhagavan na saækleÓo na vyavadÃnaæ, bhÃvÃbhÃvasyÃpi bhagavan na saækleÓo na vyavadÃnaæ tatra yad etad bhagavatà vyavadÃnan nirdi«Âan tat katham idaæ bhagavan bhavati? bhagavÃn Ãha: yà e«Ã subhÆte sarvadharmÃïÃæ samatà tan mayoktaæ vyavadÃnam. subhÆtir Ãha: sà puna÷ katamà sarvadharmÃïÃæ samatÃ? bhagavÃn Ãha: tathatà avitathatà ananyatathatà dharmatà dharmadhÃtur dharmasthitità dharmaniyÃmatÃ, yà utpÃdÃd và tathÃgatÃnÃm anutpÃdÃd và tathÃgatÃnÃæ sthitaivai«Ã dharmÃïÃæ dharmatà dharmasthitità dharmaniyÃmatà dharmadhÃtum idam ucyate vyavadÃnaæ, tat punar lokavyavahÃreïa vyavahriyate na puna÷ paramÃrthenÃnirabhilapyo hi so 'pravyÃhÃra÷ sarvÃkÃragho«avÃkyathÃtÅta÷. iti vyavadÃnaniveÓanakarma atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavan sarvadharmÃ÷ svapnopamÃ÷ pratiÓrutkopamÃ÷ pratibhÃsopamÃ÷ pratibimbopamà marÅcyupamà mÃyopamà gandharvanagaropamà nirmitakopamÃs tat kathaæ bodhisattvo mahÃsattva÷ svapnopamai÷ #<(PSP_6-8:164)># sarvadharmai÷ pratiÓrutkopamai÷ pratibhÃsopamai÷ pratibimbopamair marÅcyupamair mÃyopamair gandharvanagaropamair nirmitakopamair dharmair avastuke«v adravye«v anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau cittam utpÃdayati, dÃnapÃramitÃparipÆryai, ÓÅlapÃramitÃparipÆryai, k«ÃntipÃramitÃparipÆryai, vÅryapÃramitÃparipÆryai, dhyÃnapÃramitÃparipÆryai, praj¤ÃpÃramitÃparipÆryai, upÃyapÃramitÃparipÆryai, praïidhÃnapÃramitÃparipÆryai, balapÃramitÃparipÆryai, j¤ÃnapÃramitÃparipÆryai, abhij¤ÃpÃramitÃparipÆryai, catvÃri dhyÃnÃni samÃpadyate, catvÃry apramÃïÃni catasra ÃrÆpyasamÃpattÅ÷ paripÆrayati, catvÃri sm­tyupasthÃnÃæ paripÆrayati, catvÃri samyakprahÃïÃni catura ­ddhipÃdÃn paripÆrayati, pa¤cendriyÃïi paripÆrayati, pa¤cabalÃni paripÆrayati, saptabodhyaÇgÃni paripÆrayati, ÃryëÂÃÇgaæ mÃrgaæ paripÆrayati, a«Âau vimok«Ãn navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattÅ÷ paripÆrayati, catvÃry ÃryasatyÃni paripÆrayati, ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃni samÃpadyate, pa¤cÃbhij¤Ã÷ paripÆrayati, adhyÃtmaÓÆnyatÃæ bhÃvayati, bahirdhÃÓÆnyatÃæ bhÃvayati, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃæ bhÃvayati, yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃæ bhÃvayati, sarvasamÃdhÅn sarvadhÃraïÅmukhÃni paripÆrayati, daÓabodhisattvabhÆmÅ÷ paripÆrayati, daÓatathÃgatabalÃni paripÆrayati, catvÃri vaiÓÃradyÃni paripÆrayati, catasra÷ pratisaævida÷ paripÆrayati, a«ÂÃdaÓÃveïikÃn buddhadharmÃn paripÆrayati dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïÃni paripÆrayaty aÓÅtyanuvya¤janÃni paripÆrayati, yÃvat trisÃhasre mahÃsÃhasre lokadhÃtÃv ÃbhÃsakarÅm ÃbhÃæ parini«pÃdayati, brahmasvaratÃæ parini«pÃdayati, tatraikena svareïa daÓasu dik«u lokadhÃtu«u yathÃdhimuktÃnÃæ sattvÃnÃæ cetasaiva cittam Ãj¤Ãya dharmaæ deÓayati. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte naite dharmÃ÷ svapnopamÃ÷ pratiÓrutkopamÃ÷ pratibhÃsopamÃ÷ pratibimbopamà marÅcyupamà mÃyopamà gandharvanagaropamà nirmitakopamÃ÷, ye tvayà parikÅrtitÃ÷. subhÆtir Ãha: yadi bhagavan sarvadharmÃ÷ svapnopamÃ÷ pratiÓrutkopamÃ÷ pratibhÃsopamÃ÷ pratibimbopamà marÅcyupamà mÃyopamà gandharvanagaropamà nirmitakopamÃ÷, kathaæ bhagavan svapnopame«u #<(PSP_6-8:165)># sarvadharme«u yÃvan nirmitakopame«u bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤apÃramitÃyÃæ carati? na ca bhagavan svapno bhÆto na pratiÓrutkà bhÆtà na pratibhÃso bhÆto na pratibimbaæ bhÆtaæ na marÅcir bhÆtà na mÃyà bhÆtà na gandharvanagaraæ bhÆtaæ na nirmitako bhÆto na ca bhagavan Óakyam abhÆtena dÃnapÃramitÃyÃæ carituæ ÓÅlapÃramitÃyÃæ carituæ k«ÃntipÃramitÃyÃæ carituæ vÅryapÃramitÃyÃæ carituæ dhyÃnapÃramitÃyÃæ carituæ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carituæ saptatriæÓadbodhipak«ye«u dharme«u ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidharaïÅmukhe«u ÓÆnyatÃnimittÃpraïihite«u sarvaÓÆnyatÃsv abhij¤Ãsu daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharme«u caritum. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte dÃnapÃramitÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyate, ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramità praj¤ÃpÃramitÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyate, saptatriæÓadbodhipak«yadharmÃ÷ sarvaÓÆnyatà ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃni ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤ÃdaÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmà anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyate, sarve te subhÆte dharmà anabhisaæsk­tà anabhinirv­ttà na Óakyà anabhisaæsk­tair dharmai÷ sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃptum. api tu khalu puna÷ subhÆte sarva ete dharmà mÃrgasyÃvÃhanÃya saævartante, na puna÷ phalasyÃdhigamÃya, ya ete«Ãæ dharmÃïÃm anutpÃdo 'prÃdurbhÃvo 'lak«aïam api tat, ato bodhisattvo mahÃsattva÷ prathamacittotpÃdam upÃdÃya yÃn kuÓalÃn dharmÃn nopalabhate, yadi và dÃnapÃramitÃæ yadi và ÓÅlapÃramitÃæ yadi và k«ÃntipÃramitÃæ yadi và vÅryapÃramitÃæ yadi và dhyÃnapÃramitÃæ yadi và praj¤ÃpÃramitÃæ yadi và saptatriæÓadbodhipak«yÃn dharmÃn, yadi và adhyÃtmaÓÆnyatÃæ yadi và bahirdhÃÓÆnyatÃæ yadi vÃdhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃæ yadi và yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃæ yadi vÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃni yadi và ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤ÃdaÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmÃæs tÃn sarvÃn mÃyopamà iti jÃnÃti. #<(PSP_6-8:166)># na cemÃn dharmÃn aparipÆrya dÃnapÃramitÃæ ÓÅlapÃramitÃæ k«ÃntipÃramitÃæ vÅryapÃramitÃæ dhyÃnapÃramitÃæ praj¤ÃpÃramitÃæ, sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgÃn adhyÃtmaÓÆnyatÃæ bahirdhÃÓÆnyatÃm adhyatmabahirdhÃÓÆnyatÃæ yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃm ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃni ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃbhij¤ÃdaÓabodhisattvabhÆmÅr daÓabalavaiÓÃradyapratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikÃn buddhadharmÃn dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïÃÓÅtyanuvya¤janÃny aparipÆrya sarvÃkÃravaropetaæ j¤Ãnam aparipÆrya sattvÃn aparipÃcya bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpnuyÃd iti naitat sthÃnaæ vidyate, yÃn yÃn eva kuÓalÃn dharmÃn Ãrabhate tÃæs tÃn kuÓalÃn dharmÃn svapnopamÃn pratiÓrutkopamÃn pratibhÃsopamÃn pratibimbopamÃn marÅcyupamÃn mÃyopamÃn gandharvanagaropamÃn nirmitakopamÃn jÃnÃti. sa praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran dhyÃnapÃramitÃyÃæ caran vÅryapÃramitÃyÃæ caran k«ÃntipÃramitÃyÃæ caran ÓÅlapÃramitÃyÃæ caran dÃnapÃramitÃyÃæ carann adhyÃtmaÓÆnyatÃyÃæ caran bahirdhÃÓÆnyatÃyÃæ carann adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃyÃæ caran, yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyÃæ caran, sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrge«u carann ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpatti«u carann a«Âavimok«e«u caran navÃnupÆrvavihÃrasamÃpatti«u caran, ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitavimok«amukhe«u caran, pa¤casv abhij¤Ãsu caran sarvasamÃdhi«u caran sarvadhÃraïÅmukhesu caran daÓabodhisattvabhÆmi«u caran daÓasu tathÃgatabale«u caran catur«u vaiÓÃradye«u caran catas­«u pratisaævitsu carann a«ÂÃdaÓÃveïikabuddhadharme«u caran yÃvat sarvÃkÃravaropetasarvÃkÃraj¤atÃyÃæ caran svapnopmÃn jÃnÃti, pratiÓrutkopamÃn pratibhÃsopamÃn pratibiæbopamÃn marÅcyupamÃn mÃyopamÃn gandharvanagaropamÃn nirmitakopamÃn jÃnÃti, tÃæÓ ca sarvasattvÃn svapne carata÷ sa jÃnÃti pratiÓrutkÃyÃæ pratibhÃse pratibimbe marÅcyÃæ mÃyÃyÃæ gandharvanagare nirmitake carato jÃnÃti. tad bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃæ na bhÃvato nÃbhÃvato #<(PSP_6-8:167)># g­hïÃti yaæ g­hÅtvà sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpnuyÃt, svapnopamÃn pratiÓrutkopamÃn pratibhÃsopamÃn pratibimbopamÃn marÅcyupamÃn mÃyopamÃn gandharvanagaropamÃn nirmitakopamÃn sarvadharmÃn j¤Ãtvà na bhÃvato g­hïÃti nÃbhÃvato g­hïÃti yÃæ g­hÅtvà sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpnuyÃt, agrÃhyà praj¤ÃpÃramitÃ, agrÃhyà dhyÃnapÃramitÃ, agrÃhyà vÅryapÃramitÃ, agrÃhyà k«ÃntipÃramitÃ, agrÃhyà ÓÅlapÃramitÃ, agrÃhyà dÃnapÃramitÃ, agrÃhyà sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgÃ, agrÃhyà adhyÃtmaÓÆnyatÃ, agrÃhyà bahirdhÃÓÆnyatÃ, agrÃhyà adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃ, agrÃhyà yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃ, agrÃhyÃïy ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃïy agrÃhyÃïi ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃny agrÃhyà abhij¤Ã agrÃhyà daÓabalavaiÓÃradyapratisaævido 'grÃhyà a«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmÃ, agrÃhyÃ÷ sarvadharmÃs tad bodhisattvo mahÃsattvo 'grÃhyÃn sarvadharmÃn viditvà anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau prati«Âhate. tat kasya heto÷? tathà hy agrÃhyÃ÷ sarvadharmà avastukÃ÷ svapnopamÃ÷ pratiÓrutkopamÃ÷ pratibhÃsopamÃ÷ pratibimbopamà marÅcyupamà mÃyopamà gandharvanagaropamà nimitakopamÃ÷. na cÃgrÃhyÃïÃæ dharmÃïÃm agrÃhyatà ÓaktÃbhilapituæ, anyatra sattvà imÃn dharmÃn na jÃnanti na paÓyanti, tad bodhisattvo mahÃsattvo sarvasattvÃnÃm arthÃyÃnuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau prati«Âhate. sa ca prathamacittotpÃdam upÃdÃya yad dÃnaæ dadÃti tat sarvasattvÃnÃæ k­taÓa÷, yac chÅlaæ rak«ati, yÃæ k«Ãntiæ saæpÃdayati, yad vÅryam Ãrabhate, yad dhyÃnaæ samÃpadyate, yÃæ praj¤Ãæ bhÃvayati, tat sarvasattvÃnÃæ k­taÓo na punar ÃtmÃrtham. na ca bodhisattvo mahÃsattvo 'nyasya k­taÓo 'nuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau prati«Âhate 'nyatra sarvasattvÃnÃæ k­taÓa÷ sa praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran sattvo na sattve sattvasaæj¤ÃyÃæ sthità nÃtmany #<(PSP_6-8:168)># Ãtmasaæj¤ÃyÃæ sthitÃ, na jÅve jÅvasaæj¤ÃyÃæ sthitÃ, na jantau jantusaæj¤ÃyÃæ sthitÃ, na po«e po«asaæj¤ÃyÃæ sthitÃ, na puru«e puru«asaæj¤ÃyÃæ sthitÃ, na pudgale pudgalasaæj¤ÃyÃæ sthitÃ, na manuje manujasaæj¤ÃyÃæ sthitÃ, na mÃnave mÃnavasaæj¤ÃyÃæ sthitÃ, na kÃrake kÃrakasaæj¤ÃyÃæ sthitÃ, na vedake vedakasaæj¤ÃyÃæ sthitÃ, na jÃnake jÃnakasaæj¤ÃyÃæ sthitÃ, na paÓyake paÓyakasaæj¤ÃyÃæ sthitÃ, bodhisattvo mahÃsattvo viparyÃsÃd vivecayati, viparyÃsÃd vivecyÃm­te dhÃtau prati«ÂhÃpayati, yatra prati«ÂhitÃnÃm ete samudÃcÃro na pravartante, Ãtmasaæj¤Ã sattvasaæj¤Ã jÅvasaæj¤Ã jantusaæj¤Ã po«asaæj¤Ã puru«asaæj¤Ã pudgalasaæj¤Ã manujasaæj¤Ã mÃnavasaæj¤Ã kÃrakasaæj¤Ã vedakasaæj¤Ã jÃnakasaæj¤Ã paÓyakasaæj¤Ã, sa sarvÃn imÃn nimi¤jitasaæmi¤jitavispanditaprapa¤citÃn vivecyÃnyatamÃnyatamena cetasà bahulam upasaæpadya viharati, anena subhÆte upÃyena bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyä carann Ãtmanà na ke«ucid dharme«v abhiniviÓate sarvasattvÃæÓ cÃnabhiniveÓe prati«ÂhÃpayati lokavyavahÃreïa na puna÷ paramÃrthena. iti vyavadÃnaniveÓanakarma atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yo bhagavaæs tathÃgatena dharmo 'bhisaæbuddha÷ kiæ puna÷ sa dharmo lokavyavahÃreïÃbhisaæbuddho 'rthaparamÃrthena? bhagavÃn Ãha: lokavyavahÃreïa subhÆte vyavahriyate 'yaæ tathÃgatena dharmo 'bhisaæbuddho 'nena dharmeïÃyaæ dharmo 'saæbuddho 'yaæ tathÃgatena dharmo deÓita iti, na punas tatra kaÓcid upalabhyate, tat kasya heto÷? upalaæbho hy e«o 'nena dharmeïÃyaæ dharmo 'bhisaæbuddha iti, na ca dvayena kÃcit prÃptir nÃbhisamaya÷. atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavan na dvayenÃbhisamaya÷ kiæ punar advayenÃbhisamaya÷? bhagavÃn Ãha: na dvayenÃbhisamayo nÃdvayenÃbhisamaya÷, e«a evÃtrÃbhisamayo yatra na dvayaæ nÃdvayaæ, tat kasya heto÷? prapa¤ca e«a yo 'yam e«Ãm abhisamayo na ca dharmasamatÃyÃæ prapa¤co 'sti #<(PSP_6-8:169)># ni«prapa¤cà dharmasamatÃ. subhÆtir Ãha: abhÃvasvabhÃvÃnÃæ bhagavan sarvadharmÃïÃæ kà samatÃ? bhagavÃn Ãha: e«aivÃtra samatà yatra na bhÃvo 'bhÃvo và kÅrtito, na ca dharmasamatà parikÅrtya tena cÃnyo 'pi dharma upalabhyate dharmasamatÃyÃæ, sarvadharmavinirv­ttà hi dharmasamatÃ, agatir avi«ayo dharmasamatà yasya kasyacid bÃlap­thagjanasya vÃryasya vÃ. subhÆtir Ãha: kiæ punar bhagavan dharmasamatà tathÃgatasyÃpy avi«aya÷? bhagavÃn Ãha: avi«aya÷ subhÆte sarvÃryÃïÃæ ÓraddhÃnusÃriïÃæ và dharmÃnusÃriïÃæ vëÂamakÃnÃæ và srotaÃpannÃnÃæ và sak­dÃgÃminÃæ vÃnÃgÃminÃæ vÃrhatÃæ và ÓrÃvakÃïÃæ và pratyekabuddhÃnÃæ và bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ và tathÃgatasyÃpy avi«aya÷ sarvadharmasamatÃ. subhÆtir Ãha: na punar bhagavan sarvadharmavi«ayavaÓavartÅ tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddha÷? bhagavÃn Ãha: syÃt subhÆte sarvadharmavi«ayavaÓavartÅ tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddha÷, yady anyà dharmasamatà syÃd anyas tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho, yà ca subhÆte p­thagjanÃnÃæ dharmasamatà yà ca ÓraddhÃnusÃriïo dharmÃnusÃriïo '«ÂamakÃïÃæ srotaÃpannÃnÃæ sak­dÃgÃminÃm anÃgÃminÃm arhatÃæ pratyekabuddhÃnÃæ bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ, yà ca tathÃgatasyÃrhata÷ samyaksaæbuddhasya samatà samataiva samatÃ, yà ca bÃlap­thagjanasamatÃ, yà cÃryasamatÃ, ekaivai«Ã samatÃ, ekasamatÃyÃæ na dvayam asti, ayaæ bÃlap­thagjano 'yaæ ÓraddhÃnusÃry ayaæ dharmÃnusÃry ayam a«Âamako 'yaæ srotaÃpanno 'yaæ sak­dÃgÃmy ayam anÃgÃmy ayam arhann ayaæ pratyekabuddho 'yaæ bodhisattvo mahÃsattvo 'yaæ tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddha÷, sarva ete subhÆte dharmÃ÷ samatÃyÃæ nopalabhyante, ime bÃlap­thagjanÃ÷, ayaæ ÓraddhÃnusÃrÅ, ayaæ dharmÃnusÃrÅ, ayam a«Âamako 'yaæ srotÃapanno 'yaæ sak­dÃgÃmy ayam anÃgÃmy ayam arhann ayaæ pratyekabuddho 'yaæ bodhisattvo mahÃsattvo 'yaæ tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddha÷. #<(PSP_6-8:170)># subhÆtir Ãha: yadi bhagavan sarvadharmasamatÃyÃæ sarva ete dharmà nopalabhyante, 'yaæ bÃlap­thagjano 'yaæ ÓraddhÃnusÃrÅ, ayaæ dharmÃnusÃrÅ, ayam a«Âamako 'yaæ srotaÃpanno 'yaæ sak­dÃgÃmy ayam anÃgÃmy ayam arhann ayaæ pratyekabuddho 'yaæ bodhisattvo mahÃsattvo 'yaæ tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddha÷, aviÓe«o và bhagavan bhavi«yati bÃlap­thagjanÃnä ca ÓraddhÃnusÃriïÃæ ca dharmÃnusÃriïÃæ cëÂamakÃnä ca srotaÃpannÃnÃæ ca sak­dÃgÃminä cÃnÃgÃminä cÃrhatÃæ ca pratyekabuddhÃnä ca bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnä ca tathÃgatasyÃrhata÷ samyaksaæbuddhasya ca. bhagavÃn Ãha: evam etat subhÆte evam etat, aviÓe«o dharmasamatÃyÃæ bÃlap­thagjanÃnÃæ ÓraddhÃnusÃriïÃæ dharmÃnusÃriïÃm a«ÂamakÃnÃæ srotaÃpannÃnÃæ sak­dÃgÃminÃm anÃgÃminÃm arhatÃæ pratyekabuddhÃnÃæ bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ tathÃgatÃnÃm arhatÃæ samyaksaæbuddhÃnÃm. subhÆtir Ãha: yadi bhagavann aviÓe«o bÃlap­thagjanÃnÃæ ÓraddhÃnusÃriïÃæ dharmÃnusÃriïÃm a«ÂamakÃnÃæ srotaÃpannÃnÃæ sak­dÃgÃminÃm anÃgÃminÃm arhatÃæ pratyekabuddhÃnÃæ bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ tathÃgatÃnÃm arhatÃæ samyaksaæbuddhÃnÃæ, kuta e«Ãæ bhagavaæs trayÃïÃæ ratnÃnÃæ loke prÃdurbhÃvo bhavati, buddharatnasya dharmaratnasya saægharatnasya? bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte 'nyad buddharatnam anyad dharmaratnam anyat saægharatnam anyà dharmÃïÃæ dharmasamatÃ. subhÆtir Ãha: yathÃhaæ bhagavan bhagavato bhëitasyÃrtham ÃjÃnÃmi, nÃnyad buddharatnaæ nÃnyad dharmaratnaæ nÃnyat saægharatnaæ nÃnyà dharmÃïÃæ dharmasamatÃ, saced bhagavan buddharatnaæ dharmaratnaæ saægharatnaæ yà ca dharmÃïÃæ dharmasamatÃ, sarva ete dharmà na saæyuktà na visaæyuktà arÆpiïo 'nidarÓanà agrÃhyà apratighà ekalak«aïà yad utÃlak«aïÃs tat kathaæ bhagavann e«Ãm alak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ phalavyavasthÃnaæ karoti, ayaæ bÃlap­thagjano 'yaæ ÓraddhÃnusÃry ayaæ dharmÃnusÃry ayam a«Âamako 'yaæ srotaÃpanno 'yaæ sak­dÃgÃmy #<(PSP_6-8:171)># ayam anÃgÃmy ayam arhann ayaæ pratyekabuddho 'yaæ bodhisattvo mahÃsattvo 'yaæ tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddha iti? bhagavÃn Ãha: yadi tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho 'nuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbhotsyate tadÃbhisaæbudhya dharmÃïÃæ vyavasthÃnaæ nÃkari«yad api narako và na praj¤Ãyate, tiryagyonir và yamaloko và devo và manu«yo và cÃturmahÃrÃjikà và devÃs trayastriæÓà và yÃmà và tu«ità và nirmÃïaratayo và paranirmitavaÓavartino và brahmapÃr«adyo và brahmapurohità và mahÃbrahmÃïo và parÅttÃbhà và apramÃïÃbhà và ÃbhÃsvarà và parÅttaÓubhà và apramÃïaÓubhà và Óubhak­tsnà và anabhrakà và puïyaprasavà và b­hatphalà và asaæj¤isattvà và asp­hà và atapà và sud­Óà và sudarÓanà và akani«Âhà và devÃ÷, ÃkÃÓÃnantyÃyatanasamÃpattayo và vij¤ÃnÃnantyÃyatanasamÃpattayo và Ãki¤canyÃyatanasamÃpattayo và naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanasamÃpattayo vÃ, sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgÃryëÂÃÇgamÃrgà vÃ, adhyÃtmaÓÆnyatà và bahirdhÃÓÆnyatà và adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatà vÃ, yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà và ÃryasatyÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyavimok«asamÃdhisamÃpattidhÃraïÅmukhÃni và ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃni vÃ, abhij¤Ã và daÓabalavaiÓÃradyapratisaævido vÃveïikabuddhadharmà và mahÃmaitrÅ mahÃkaruïà dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïÃni vÃÓÅtyanuvya¤janÃni vÃ, daÓabodhisattvabhÆmayo vÃ, dÃnapÃramità và ÓÅlapÃramità và k«ÃntipÃramità và vÅryapÃramità và dhyÃnapÃramità và praj¤ÃpÃramità vÃ, upÃyapÃramità và praïidhÃnapÃramità và balapÃramità và j¤ÃnapÃramità vÃ, evaæ trÅïi ratnÃni, buddharatnaæ dharmaratnaæ saægharatnaæ, ÓrÃvakayÃnaæ pratyekabuddhayÃnam anuttaraæ mahÃyÃnam, evaæ ÓraddhÃnusÃriïo dharmÃnusÃriïo '«ÂamakÃ÷ srotÃapannÃ÷ sak­dÃgÃmino 'nÃgÃmino 'rhanta÷ pratyekabuddhà bodhisattvà mahÃsattvÃs tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhÃ÷ sarvÃkÃravaropeta¤ ca j¤Ãnaæ na praj¤Ãyante? subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: tasmÃt tarhi subhÆte tathÃgatÃnÃm arhatÃæ samyaksaæbuddhÃnÃm #<(PSP_6-8:172)># ayaæ puru«akÃro yad dharmasamatÃyÃÓ ca na calanti, dharmÃïÃæ ca vyavasthÃnaæ kurvanti. subhÆtir Ãha: kiæ bhagavan yathà caiva tathÃgato dharmatÃyÃÓ ca na calati, tathÃiva bÃlap­thagjanÃpi na calati ÓraddhÃnusÃrÅ dharmÃnusÃrÅ a«Âamaka÷ srotaÃpanna÷ sak­dÃgÃmy anÃgÃmy arhan pratyekabuddho bodhisattvo mahÃsattvas tathÃiva sarvadharmà na calanti. bhagavÃn Ãha: evam etat subhÆte evam etat, sarvadharmÃ÷ subhÆte dharmatÃyà na calanti na vivartante, yaiva subhÆte tathÃgatasyÃrhata÷ samyaksaæbuddhasya dharmatà dharmadhÃtur dharmasthitità dharmaniyÃmatà tathatÃvitathatÃnanyatathatÃ, saiva bÃlap­thagjanÃnÃæ dharmatà dharmadhÃtur dharmasthitità dharmaniyÃmatà tathatÃvitathatÃnanyatathatÃ, saiva ÓraddhÃnusÃriïÃæ dharmÃnausÃriïÃm a«ÂamakÃnÃæ srotaÃpannÃnÃæ sak­dÃgÃminÃm anÃgÃminÃm arhatÃæ pratyekabuddhÃnÃæ bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ dharmatà dharmadhÃtur dharmasthitità dharmaniyÃmatà tathatÃvitathatÃnanyatathatÃ, sarva ete dharmà dharmatÃæ na vyativartante, tat kasya heto÷? tathà hy e«aiva dharmatà dharmadhÃtur dharmasthitità dharmaniyÃmatà tathatÃvitathatÃnanyatathatà nÃnyà kÃcid anudharmatÃ. subhÆtir Ãha: yadi bhagavan yà dharmÃïÃæ dharmatà saiva dharmatà bÃlap­thagjanÃnÃæ saiva ÓraddhÃnusÃriïÃæ saiva dharmÃnusÃriïÃæ saivëÂamakÃnÃæ saiva srotaÃpannÃnÃæ saiva sak­dÃgÃminÃæ saivÃnÃgÃminÃæ saivÃrhatÃæ saiva pratyekabuddhÃnÃæ saiva bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ saiva tathÃgatÃnÃm arhatÃæ samyaksaæbuddhÃnÃæ, ya ime bhagavan vilak«aïà dharmÃs te katham ekalak«aïÃs? tadyathà rÆpaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ, skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdÃ÷ pratÅtyasamutpÃdÃÇgÃni, anyaiva ca bhagavan rÆpasya dharmatÃ, anyà vedanÃyÃ÷ anyà saæj¤Ãyà anyà saæskÃrÃïÃm anyà vij¤Ãnasya dharmatÃ, anyà cak«u«a÷ ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyÃnÃæ dharmatÃ, anyà manaso dharmatÃ, anyà rÆpaÓabdagandharasaspr«ÂavyÃnÃæ #<(PSP_6-8:173)># dharmatà anyà dharmÃïÃæ dharmatÃ, anyà cak«urvij¤ÃnadharmatÃ, anyà cak«u÷saæsparÓadharmatÃ, anyà cak«u÷saæsparÓapratyayavedanÃdharmatÃ, evaæ ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyÃ÷, anyà manovij¤ÃnadharmatÃ, anyà mana÷saæsparÓadharmatÃ, anyà mana÷saæsparÓapratyayavedanÃdharmatÃ, anyà p­thivÅdhÃtudharmatÃ, anyÃbdhÃtudharmatÃ, anyà tejodhÃtudharmatÃ, anyà vÃyudhÃtudharmatÃ, anyà ÃkÃÓadhÃtudharmatÃ, anyà vij¤ÃnadhÃtudharmatÃ, anyà skandhadharmatÃ, anyà dhÃtudharmatÃ, anyà ÃyatanadharmatÃ, anyà pratÅtyasamutpÃdadharmatÃ, anyà pratÅtyasamutpannadharmatÃ, anyÃvidyÃdharmatÃ, anyà saæskÃradharmatÃ, anyà vij¤ÃnadharmatÃ, anyà nÃmarÆpadharmatÃ, anyà «a¬ÃyatanadharmatÃ, anyà sparÓadharmatÃ, anyà vedanÃdharmatÃ, anyà t­«nÃdharmatÃ, anyopÃdÃnadharmatÃ, anyà bhavadharmatÃ, anyà jÃtidharmatÃ, anyà jarÃmaraïadharmatÃ, anyà Óokaparidevadu«khadaurmanasyopÃyÃsadharmatÃ, anyà rÃgadharmatÃ, anyà dve«adharmatÃ, anyà mohadharmatÃ, anyà d­«ÂidharmatÃ, anyà dhyÃnÃnÃæ dharmatÃ, anyà apramÃïÃnÃæ dharmatÃ, anyà ÃrÆpyasamÃpattÅnÃæ dharmatÃ, anyà sm­tyupasthÃnÃnÃæ dharmatÃ, anyà samyakprahÃïÃnÃæ dharmatÃ, anyà ­ddhipÃdÃnÃæ dharmatÃ, anyà indriyÃïÃæ dharmatÃ, anyà balÃnÃæ dharmatÃ, anyà bodhyaÇgÃnÃæ dharmatÃ, anyà ÃryëÂÃÇgasya mÃrgasya dharmatÃ, anyà ÓÆnyatÃyà dharmatÃ, anyà Ãnimittasya dharmatÃ, anyà apraïihitasya dharmatÃ, anyà adhyÃtmaÓÆnyatÃyà dharmatÃ, anyà bahirdhÃÓÆnyatÃyà dharmatÃ, anyà adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃyà dharmatÃ, anyà yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyà dharmatÃ, anyà a«Âavimok«adharmatÃ, anyà navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattidharmatÃ, anyà ÃryasatyadharmatÃ, anyà abhij¤ÃdharmatÃ, anyà dÃnapÃramitÃdharmatÃ, anyà ÓÅlapÃramitÃdharmatÃ, anyà k«ÃntipÃramitÃdharmatÃ, anyà vÅryapÃramitÃdharmatÃ, anyà dhyÃnapÃramitÃdharmatÃ, anyà praj¤ÃpÃramitÃdharmatÃ, anyà upÃyapÃramitÃdharmatÃ, anyà praïidhÃnapÃramitÃdharmatÃ, anyà balapÃramitÃdharmatÃ, anyà j¤ÃnapÃramitÃdharmatÃ, anyà prathamÃyà bodhisattvabhÆmer #<(PSP_6-8:174)># dharmatÃ, anyà yÃvad daÓabhÆmyà bodhisattvabhÆmer dharmatÃ, anyà daÓÃnÃæ tathÃgatabalÃnÃæ dharmatÃ, anyà caturïÃæ vaiÓÃradyÃnÃæ dharmatÃ, anyà catas­ïÃæ pratisaævidÃæ dharmatÃ, anyà a«ÂÃdaÓÃnÃm ÃveïikÃnÃæ buddhadharmÃïÃæ dharmatÃ, anyà mahÃmaitryà dharmatÃ, anyà mahÃkaruïÃyÃæ dharmatÃ, anyà dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïÃnÃæ dharmatà anyà aÓÅtyanuvya¤janÃnÃæ dharmatÃ, anyà saæsk­tasya dhÃtor dharmatÃ, anyà asaæsk­tasya dhÃtor dharmatÃ. tat kathaæ bhagavan naivaæ vilak«aïÃnÃæ sarvadharmÃïÃæ dharmatÃyÃæ vyavasthÃnaæ nopalabhyate? yatra sthitvà bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran dharmÃïä ca nÃnÃtvaæ karoti, na cÃk­tvà dharmanÃnÃtvaæ Óakyaæ bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carituæ, kathaæ ca bodhisattvo mahÃsattva÷ bhÆmer bhÆmiæ saækrÃmati bodhisattvanyÃmam avakrÃmati, yayà niyÃmÃvakrÃntyà ÓrÃvakabhÆmiæ và pratyekabuddhabhÆmiæ vÃtikramya 'bhij¤Ã÷ paripÆrayati, yÃbhir abhij¤Ãbhir vikrŬamÃno dÃnapÃramitayà paripÆrïa÷, ÓÅlapÃramitayà paripÆrïa÷, k«ÃntipÃramitayà paripÆrïa÷, vÅryapÃramitayà paripÆrïa÷, dhyÃnapÃramitayà paripÆrïa÷, praj¤ÃpÃramitayà paripÆrïa÷, upÃyapÃramitayà paripÆrïa÷, praïidhÃnapÃramitayà paripÆrïa÷, balapÃramitayà paripÆrïa÷, j¤ÃnapÃramitayà paripÆrïa÷, vikrŬamÃno buddhak«etreïa buddhak«etraæ saækrÃmati buddhÃn bhagavata÷ paryupÃste te«u ca buddhe«u bhagavatsu kuÓalamÆlÃny avaropayati, yai÷ kuÓalair mÆlai÷ sattvÃæÓ ca paripÃcayati buddhak«etra¤ ca parig­hïÃti. bhagavÃn Ãha: yad Ãyu«mÃn subhÆtir evam Ãha, yadi bhagavan yà dharmÃïÃæ dharmatÃ, saiva p­thagjanÃnÃæ dharmatÃ, saiva ÓraddhÃnusÃriïÃæ dharmÃnusÃriïÃm a«ÂamakÃnÃæ srotaÃpannÃnÃæ sak­dÃgÃminÃm anÃgÃminÃm arhatÃæ pratyekabuddhÃnÃæ dharmatÃ, saiva tathÃgatÃnÃm arhatÃæ samyaksaæbuddhÃnÃæ dharmatÃ, ya ime bhagavan vilak«aïà dharmÃs te katham ekalak«aïà vilak«aïÃnä ca dharmÃïÃæ dharmatà katham ekalak«aïà yukteti. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte yà rÆpasya dharmatÃ, kiæ #<(PSP_6-8:175)># na ÓÆnyà sÃ, ya vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ vij¤Ãnasya dharmatÃ, kiæ na ÓÆnyà sÃ, yà skandhadhÃtvÃyatanÃnÃæ dharmatÃ, kiæ na ÓÆnyà sÃ, yà pratÅtyasamutpannÃnÃæ dharmÃïÃæ dharmatÃ, kiæ na ÓÆnyà sÃ, yà pratÅtyasamutpÃdÃÇgÃnÃæ dharmatÃ, kiæ na ÓÆnyà sÃ, yà laukikalokottarÃïÃæ dharmÃïÃæ dharmatÃ, kiæ na ÓÆnyà sÃ, yà sÃsravÃnÃsravÃïÃæ dharmÃïÃæ dharmatÃ, kiæ na ÓÆnyà sÃ, yà saæsk­tÃsaæsk­tÃæ dharmÃïÃæ dharmatÃ, kiæ na ÓÆnyà sÃ, yà bÃlap­thagjanÃnÃæ dharmatÃ, yà ÓraddhÃnusÃridharmatÃ, yà dharmÃnusÃridharmatÃ, yà a«Âamakadharmatà yà srotaÃpannadharmatÃ, yà sak­dÃgÃmidharmatÃ, yà anÃgÃmidharmatÃ, yà arhaddharmatÃ, yà pratyekabuddhadharmatÃ, yà bodhisattvadharmatÃ, yà tathÃgatadharmatÃ, kiæ na ÓÆnyà sÃ. subhÆtir Ãha: ÓÆnyà sà bhagavan ÓÆnyà sà sugata. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte ÓÆnyatÃyÃæ vilak«aïà dharmà upalabhyante, rÆpalak«aïaæ và vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnalak«aïaæ vÃ, skandhadhÃtvÃyatanalak«aïaæ vÃ, pratÅtyasamutpÃdalak«aïaæ vÃ, pratÅtyasamutpannadharmalak«aïaæ và pratÅtyasamutpÃdÃÇgalaksaïaæ vÃ, laukikalokottarÃïÃæ và dharmÃïÃæ lak«aïaæ sÃsravÃnÃsravÃïÃæ và dharmÃïÃæ lak«aïaæ, saæsk­tÃsaæsk­tÃnÃæ và dharmÃïÃæ lak«aïaæ, bÃlap­thagjanÃnÃæ và lak«aïaæ ÓraddhÃnusÃriïÃæ và lak«aïaæ, dharmÃnusÃriïÃæ và lak«aïam a«ÂamakÃnÃæ và lak«aïaæ, srotaÃpannÃnÃæ và lak«aïaæ sak­dÃgÃminÃæ và lak«aïam anÃgÃminÃæ và lak«aïam arhatÃæ và lak«aïaæ pratyekabuddhÃnÃæ và lak«aïaæ bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ và lak«aïaæ tathÃgatÃnÃæ và lak«aïam. subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: tad anena subhÆte paryÃyeïaivaæ veditavyaæ, yà dharmÃïÃæ dharmatà na tatra p­thagjanà nÃnyatra p­thagjanebhya÷, na tatra ÓraddhÃnusÃrÅ nÃnyatra ÓraddhÃnusÃriïa÷, na tatra dharmÃnusÃrÅ nÃnyatra dharmÃnusÃriïa÷, na tatrëÂamako nÃnyatrëÂamakÃn, na tatra srotaÃpanno nÃnyatra srotaÃpannÃn, na tatra sak­dÃgÃmÅ nÃnyatra sak­dÃgÃmino, na tatrÃnÃgÃmÅ nÃnyatrÃnÃgÃmina÷, na tatrÃrhan nÃnyatrÃrhata÷, na tatra pratyekabuddho nÃnyatra pratyekabuddhÃn, na tatra bodhisattvo nÃnyatra bodhisatttvÃn, na tatra tathÃgato nÃnyatra #<(PSP_6-8:176)># tathÃgatÃt. iti vyavadÃnasaæbhÃraniveÓanakarma atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: kiæ punar bhagavan dharmatà saæsk­tà utÃho 'saæsk­tÃ? evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: na saæsk­tà nÃsaæsk­tÃ, na ca saæsk­tavyatirekeïÃsaæsk­ta upalabhyate, na cÃsaæsk­tavyatirekeïa saæsk­ta upalabhyate. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte yaÓ ca saæsk­to dhÃtur yaÓ cÃsaæsk­to dhÃtur dvÃv apy etau dharmau na saæyuktau na visaæyuktÃv arÆpiïÃv anidarÓanÃv apratighÃv ekalak«aïau yad utÃlak«aïau, tat punas tathÃgato lokavyavahÃreïa vyavaharati na puna÷ paramÃrthena, na ca paramÃrthe kaÓcit kÃyasaæskÃre na vÃksaæskÃre na mana÷saæskÃre nÃnyatra kÃyasaæskÃrÃn nÃnyatra vÃksaæskÃrÃn nÃnyatra mana÷saæskÃrÃt paramÃrtha upalabhyate, ye«Ãæ dharmÃïÃæ saæsk­tÃsaæsk­tÃnÃæ samatà sa paramÃrthas tad bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran paramÃrthataÓ ca na calati, sattvÃnÃæ ca k­tyaæ karoti. subhÆtir Ãha: yadi bhagavan sarvadharmÃ÷ ÓÆnyÃs tan na kasyacid dharmasya kaÓcid dharma÷ kiæcit karoti, akiæcitkare«v akiæcane«u ni«kiæcane«u cÃdharme«u kathaæ bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran paramÃrthataÓ ca na calati sattvÃnÃæ ca k­tyaæ karoti dÃnena và priyavadyatayà và arthakriyayà và samÃnÃrthatayà vÃ? bhagavÃn Ãha: evam etat subhÆte evam etat, yathà vÃcaæ bhëase, yac chÆnyatà akiæcanà ni«kiæcanà na kasyacit kiæcit karoti k­tyaæ và ak­tyaæ vÃ, yadi subhÆte ete sattvÃ÷ svayam eva ÓÆnyatÃæ jÃnÅyur neyaæ tathÃgatasya v­«abhità bhavet, yac chÆnyatÃyÃÓ ca na calati, sattvÃæÓ cÃtmasaæj¤Ãyà vivecayati, Ãtmasaæj¤Ãyà vivecya ÓÆnyatayà mocayati saæsÃrÃd, evaæ sattvasaæj¤Ãyà vivecayati jÅvasaæj¤Ãyà jantusaæj¤ÃyÃ÷ po«asaæj¤ÃyÃ÷ puru«asaæj¤ÃyÃ÷ pudgalasaæj¤Ãyà manujasaæj¤Ãyà mÃnavasaæj¤ÃyÃ÷ kÃrakasaæj¤Ãyà vedakasaæj¤Ãyà jÃnakasaæj¤ÃyÃ÷ paÓyakasaæj¤ÃyÃÓ ca vivecayati, rÆpasaæj¤Ãyà vivecayati, #<(PSP_6-8:177)># vedanÃsaæj¤Ãyà vivecayati, saæj¤Ãsaæj¤Ãyà vivecayati, saæskÃrasaæj¤Ãyà vivecayati, vij¤Ãnasaæj¤Ãyà vivecayati, cak«u÷saæj¤Ãyà vivecayati, Órotrasaæj¤Ãyà vivecayati, ghrÃïasaæj¤Ãyà vivecayati, jihvÃsaæj¤Ãyà vivecayati, kÃyasaæj¤Ãyà vivecayati, mana÷saæj¤Ãyà vivecayati, cak«urvij¤Ãnasaæj¤Ãyà vivecayati, cak«u÷saæsparÓasaæj¤Ãyà vivecayati, cak«u÷saæsparÓapratyayavedanÃsaæj¤Ãyà vivecayati, evaæ ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyamanovij¤Ãnasaæj¤Ãyà vivecayati, mana÷saæsparÓasaæj¤Ãyà vivecayati, mana÷saæsparÓapratyayavedanÃsaæj¤Ãyà vivecayati, rÆpasaæj¤Ãyà vivecayati, Óabdasaæj¤Ãyà gandhasaæj¤Ãyà rasasaæj¤ÃyÃ÷ sparÓasaæj¤Ãyà dharmasaæj¤Ãyà vivecayati, p­thivÅdhÃtusaæj¤Ãyà vivecayati, abdhÃtusaæj¤Ãyà vivecayati, tejodhÃtusaæj¤Ãyà vivecayati, vÃyudhÃtusaæj¤Ãyà vivecayati, ÃkÃÓadhÃtusaæj¤Ãyà vivecayati, vij¤ÃnadhÃtusaæj¤Ãyà vivecayati, skandhasaæj¤Ãyà vivecayati, dhÃtusaæj¤Ãyà vivecayati, Ãyatanasaæj¤Ãyà vivecayati, pratÅtyasamutpÃdasaæj¤Ãyà vivecayati, pratÅtyasamutpannadharmasaæj¤Ãyà vivecayati, pratÅtyasamutpÃdÃÇgasaæj¤Ãyà vivecayati, avidyÃsaæj¤Ãyà vivecayati, saæskÃrasaæj¤Ãyà vij¤Ãnasaæj¤Ãyà nÃmarÆpasaæj¤Ãyà «a¬Ãyatanasaæj¤ÃyÃ÷ sparÓasaæj¤Ãyà vedanÃsaæj¤ÃyÃs t­«ïÃsaæj¤Ãyà upÃdÃnasaæj¤Ãyà bhavasaæj¤Ãyà jÃtisaæj¤Ãyà jarÃmaraïaÓokaparidevadu«khadaurmanasyopÃyÃsasaæj¤Ãyà vivecayati, saæsk­tadhÃtusaæj¤Ãyà vivecayati, asaæsk­tadhÃtusaæj¤Ãyà vivecayati, asaæsk­te ca dhÃtau prati«ÂhÃpayati, sa cÃsaæsk­to dhÃtu÷ ÓÆnya÷. iti saæsk­tÃsaæsk­tÃvyatibhedaparij¤ÃnaniveÓanakarma atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: kena bhagavan na saæsk­to dhÃtu÷ ÓÆnya÷? evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: sattvasaæj¤ayà subhÆte ÓÆnyo yÃvad asaæsk­tasaæj¤ayÃ, api tu khalu subhÆte yan nirmito 'nyan nirmitaæ nirmiïoti, kaccit tasya tad vastv asti yan na ÓÆnyatÃ? subhÆtir Ãha: no bhagavan nirmitasya hi bhagavan na kaccid vastv #<(PSP_6-8:178)># asti yan na ÓÆnyatÃ, ya ca ÓÆnyatà yaÓ ca nirmita÷, ubhÃv etau dharmau, na saæyuktau na visaæyuktau dvÃv etau ÓÆnyatayà ÓÆnyau, tat kiæ vinigÆhitam iyaæ ÓÆnyatÃyaæ nirmita÷. tat kasya heto÷? tathà hi tÃv ubhÃv api ÓÆnyatÃyÃn nopalabhyate, iyaæ ÓÆnyatÃyaæ nirmita÷. bhagavÃn Ãha: nÃsti subhÆte rÆpaæ và vedanà và saæj¤Ã và saæskÃrà và vij¤Ãnaæ và yaÓ ca nirmito yà ca ÓÆnyatà ubhayam etac chÆnyatÃ. subhÆtir Ãha: yadi bhagavann ime laukikà dharmà nirmità api nu ime lokottarà dharmà nirmitÃ÷? yad uta catvÃri sm­tyupasthÃnÃni catvÃri samyakprahÃïÃni catvÃra ­ddhipÃdÃ÷ pa¤cendriyÃïi, pa¤cabalÃni saptabodhyaÇgÃni ÃryëÂÃÇgo mÃrgaÓ catvÃry ÃryasatyÃni, ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃni, adhyÃtmaÓÆnyatà bahirdhÃÓÆnyatà adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatà yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà pa¤cÃbhij¤Ã a«Âavimok«Ã navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattayo 'pramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattaya÷ sarvasamÃdhaya÷ sarvadhÃraïÅmukhÃni daÓapÃramità daÓabodhisattvabhÆmayo daÓatathÃgatabalÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà mahÃkaruïÃ, yac ca te«Ãæ phalaæ yena te pudgalÃ÷ praj¤Ãpyante, ÓraddhÃnusÃrÅ dharmÃnusÃry a«Âamaka÷ srotaÃpanna÷ sak­dÃgÃmy anÃgÃmy arhan pratyekabuddho bodhisattvo mahÃsattva÷ tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho 'pi nu bhagavann ime dharmà nirmitÃ÷. bhagavÃn Ãha: yatra puna÷ sarvadharmà nirmitÃs tatra kaÓcic chrÃvakanirmita÷, kaÓcit pratyekabuddhanirmita÷, kaÓcid bodhisattvanirmita÷ kaÓcit tathÃgatanirmita÷, kaÓcit kleÓanirmita÷, kaÓcit karmanirmito 'nena subhÆte paryÃyeïa sarvadharmà nirmitakopamà anÃnÃkaraïÃ÷. subhÆtir Ãha: yat punar idaæ bhagavan prahÃïaæ srotaÃpattiphalaæ và sak­dÃgÃmiphalaæ và anÃgÃmiphalaæ và arhattvaæ và pratyekabuddhabhÆmir và nirmità sarvavÃsanÃnusaædhiprahÃïam api nirmitam? bhagavÃn Ãha: ye kecit subhÆte dharmà utpÃdità và nirodhità và sarva ete nirmitÃ÷. subhÆtir Ãha: katamo bhagavan dharmo yo na nirmitaka÷? bhagavÃn Ãha: yasya notpÃdo na nirodha÷ sa dharmo na nimita÷. #<(PSP_6-8:179)># subhÆtir Ãha: sa puna÷ katamo bhagavan? bhagavÃn Ãha: asaæmo«adharmo na nirmita÷. subhÆtir Ãha: yat punar bhagavatoktaæ ÓÆnyatÃyÃÓ ca na calati, na ca dvaye nopalabhyate, na ca kaÓcid dharmo yo na ÓÆnyas tasmÃd bhagavan saæmo«adharmo nirmitako bhavet. bhagavÃn Ãha: evam etat subhÆte evam etat, sarvadharmÃ÷ subhÆte svabhÃvena ÓÆnyÃs te na ÓrÃvakai÷ k­tà na pratyekabuddhai÷ k­tà na bodhisattvair mahÃsattvai÷ k­tà na tathÃgatai÷ k­tÃ, yà ca svabhÃvaÓÆnyatà tan nirvÃïam. evam ukte Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: Ãdikarmiko bhagavan pudgala÷ katham avavaditavya÷? katham anuÓÃsitavyo yat svabhÃvaÓÆnyatÃæ parijÃnÅyÃt? atha khalu bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: kiæ puna÷ subhÆte pÆrvaæ bhÃvo 'bhavi«yat paÓcÃd abhÃvo bhavi«yati? nÃtra subhÆte bhÃvo nÃbhÃvo na svabhÃvo na parabhÃva÷, kuta eva svabhÃvaÓÆnyatà bhavi«yati? iti nirvÃïaniveÓanakarma ity uktÃni karmÃïÅty ukto dharmakÃyÃbhisaæbodha÷ idam avocad bhagavÃn Ãttamanaso maitreyapramukhà bodhisattvà mahÃsattvÃ÷, Ãyu«mÃæÓ ca subhÆtir Ãyu«mÃæÓ ca ÓÃriputra Ãyu«mÃæÓ cÃnanda÷, ÓakraÓ ca devÃnÃm indra÷ sadevamÃnu«ÃsuragandharvaÓ ca loko bhagavato bhëitam abhyanandann iti. Ãryapa¤caviæÓatisÃhasrikÃyÃæ bhagavatyÃni praj¤ÃpÃramitÃyÃm abhisamayÃlaækÃrÃnusÃreïa saæÓodhitÃyÃæ dharmakÃyÃdhikÃra÷ Óik«Ãparivarto nÃmëÂama÷ samÃpta iti ye dharmà hetuprabhavà hetuæ te«Ãæ tathÃgato hy avadat, te«Ã¤ ca yo nirodha evaævÃdÅ mahÃÓramaïa÷. oæ gate 2 pÃragate pÃrasaægate bodhi svÃhÃ.